PLAN WYKŁADU

KLASYFIKACJA POŁĄCZEŃ

KONSTRUKCJE METALOWE WSPÓŁCZYNNIKI CZĘŚCIOWE γM

ROZMIESZCZENIE ŁĄCZNIKÓW
KSZTAŁTOWANIE OTWORÓW
NOŚNOŚĆ POŁĄCZEŃ ZAKŁADKOWYCH
Połączenia trzpieniowe OSŁABIENIE PRZEKROJU OTWORAMI
Połączenia zakładkowe PRZYKŁADY POŁĄCZEŃ ZAKŁADKOWYCH
BIBLIOGRAFIA

09-11-09 Konstrukcje metalowe - Wykład 5 1 09-11-09 Konstrukcje metalowe - Wykład 5 2

POŁĄCZENIA ZAKŁADKOWE POŁĄCZENIA ZAKŁADKOWE

Źródło [5]

09-11-09 Konstrukcje metalowe - Wykład 5 3 09-11-09 Konstrukcje metalowe - Wykład 5 4

POŁĄCZENIA ZAKŁADKOWE POŁĄCZENIA ZAKŁADKOWE

ROZMIESZCZENIE ŁĄCZNIKÓW W POŁĄCZENIACH ROZMIESZCZENIE ŁĄCZNIKÓW W POŁĄCZENIACH

ZAKŁADKOWYCH – mechanizmy zniszczenia: ZAKŁADKOWYCH - mechanizmy zniszczenia:

Źródło [1]

Źródło [1]

09-11-09 Konstrukcje metalowe - Wykład 5 5 09-11-09 Konstrukcje metalowe - Wykład 5 6

 POŁĄCZENIA ZAKŁADKOWE POŁĄCZENIA ZAKŁADKOWE

Rozmieszczenie łączników w połączeniach zakładkowych jest Rozmieszczenie łączników - układ prostokątny:

uwarunkowane:
- wytrzymałością przekrojów osłabionych otworami elementów
łączonych,
- wymaganą szczelnością złącza (rozwój korozji między łączonymi
częściami),
- statecznością elementów (blach) w połączeniach ściskanych,
- technologicznie (możliwość założenia podkładki i skręcenia śruby
za pomocą klucza).

Źródło [5]

09-11-09 Konstrukcje metalowe - Wykład 5 7 09-11-09 Konstrukcje metalowe - Wykład 5 8

POŁĄCZENIA ZAKŁADKOWE POŁĄCZENIA ZAKŁADKOWE

Rozmieszczenie łączników - układ przestawiony: Rozmieszczenie łączników – otwory owalne:

Źródło [5] Źródło [5]

09-11-09 Konstrukcje metalowe - Wykład 5 9 09-11-09 Konstrukcje metalowe - Wykład 5 10

POŁĄCZENIA ZAKŁADKOWE POŁĄCZENIA ZAKŁADKOWE

Rozmieszczenie łączników w połączeniach zakładkowych:

Źródło [5]

Źródło [6]

09-11-09 Konstrukcje metalowe - Wykład 5 11 09-11-09 Konstrukcje metalowe - Wykład 5 12

 POŁĄCZENIA ZAKŁADKOWE POŁĄCZENIA ZAKŁADKOWE

Średnice otworów (dodatek do średnicy łącznika w [mm]): Projektowanie połączeń zakładkowych:

- „na siłę” – liczbę łączników określa się na podstawie znanej siły
działającej na element,
- „na przekrój” – nośność łączników odpowiada nośności łączonych
elementów osłabionych otworami.

Źródło [9]

09-11-09 Konstrukcje metalowe - Wykład 5 13 09-11-09 Konstrukcje metalowe - Wykład 5 14

POŁĄCZENIA ZAKŁADKOWE POŁĄCZENIA ZAKŁADKOWE

NOŚNOŚĆ ŚRUBY NA ŚCINANIE – mechanizm zniszczenia: Nośność śruby na ścinanie (połączenie jednocięte):

α v ⋅ fub ⋅ A
Fv , Rd =
γM2
gdzie:
αv = 0,6 , gdy płaszczyzna ścinania nie przechodzi przez gwintowaną część śruby,
αv = 0,6 , gdy płaszczyzna ścinania przechodzi przez gwintowaną część śruby dla klas
4.6, 5.6, 8.8,
αv = 0,5 , gdy płaszczyzna ścinania przechodzi przez gwintowaną część śruby dla klas
4.8, 5.8, 6.8, 10.9,
fub – wytrzymałość na rozciąganie materiału, z którego wykonana jest śruba,
A – gdy płaszczyzna ścinania nie przechodzi przez gwintowaną część śruby – pole
przekroju trzpienia śruby, w przeciwnym przypadku pole przekroju czynnego śruby (A=As),
γM2 – współczynnik częściowy nośności śrub.

Źródło [1]

09-11-09 Konstrukcje metalowe - Wykład 5 15 09-11-09 Konstrukcje metalowe - Wykład 5 16

POŁĄCZENIA ZAKŁADKOWE POŁĄCZENIA ZAKŁADKOWE

Nośność nita na ścinanie (połączenie jednocięte): Nośność śruby/nita na ścinanie:

0,6 ⋅ f ur ⋅ A0 Przy połączeniach wielociętych:

Fv , Rd =
γM2 Fv , Rd = m ⋅ Fv , Rd
(1)

gdzie:
fur – wytrzymałość na rozciąganie materiału, z którego wykonana jest nit, gdzie:
A0 – pole powierzchni otworu na nit,
γM2 – współczynnik częściowy nośności nita.
m – liczba płaszczyzn ścinania,
Fv,Rd(1) – nośność połączenia jednociętego.

m=2 m=3 m=?

09-11-09 Konstrukcje metalowe - Wykład 5 17 09-11-09 Konstrukcje metalowe - Wykład 5 18

 POŁĄCZENIA ZAKŁADKOWE POŁĄCZENIA ZAKŁADKOWE

NOŚNOŚĆ ŚRUBY NA DOCISK – mechanizm zniszczenia: Nośność na docisk:

k1 ⋅ α b ⋅ f u ⋅ d ⋅ t
Fb , Rd =
γM2
gdzie:
k1 – współczynnik przyjmowany w kierunku prostopadłym do obciążenia,
αb – współczynnik przyjmowany w kierunku obciążenia,
fu - wytrzymałość na rozciąganie materiału łączonych elementów
d – średnica śruby,
t – sumaryczna grubość części podlegających dociskowi w tym
samym kierunku.

Źródło [1]

09-11-09 Konstrukcje metalowe - Wykład 5 19 09-11-09 Konstrukcje metalowe - Wykład 5 20

POŁĄCZENIA ZAKŁADKOWE POŁĄCZENIA ZAKŁADKOWE

Nośność na docisk – współczynnik k1 : Nośność na docisk – współczynnik αb :

⎧ e ⎫
k1 = min ⎨2,8 ⋅ 2 − 1, 7 ; 2,5⎬ ⎧ f ub ⎫
dla śrub skrajnych:
⎩ d0 ⎭
α b = min ⎨α d ; ; 1, 0 ⎬
⎩ fu ⎭
⎧ p ⎫ gdzie:
dla śrub pośrednich: k1 = min ⎨1, 4 ⋅ 2 − 1, 7 ; 2,5⎬ e1
⎩ d0 ⎭ dla śrub skrajnych: αd =
3 ⋅ d0
gdzie: p1 1
e2 , p2 – odpowiednie rozstawy śrub, dla śrub pośrednich: αd = −
d0 – średnica otworu. 3 ⋅ d0 4
fub – wytrzymałość na rozciąganie materiału łącznika,
fu – wytrzymałość na rozciąganie materiału łączonych elementów,
e1 , p1 – odpowiednie rozstawy śrub,
d0 – średnica otworu.
09-11-09 Konstrukcje metalowe - Wykład 5 21 09-11-09 Konstrukcje metalowe - Wykład 5 22

POŁĄCZENIA ZAKŁADKOWE POŁĄCZENIA ZAKŁADKOWE

Sumaryczna grubość części podlegających dociskowi w tym samym Nośność śrub na docisk Fb,Rd w otworach powiększonych wynosi 0,8
kierunku: nośności śrub zwykłych.

W otworach owalnych, wydłużonych prostopadle do kierunku

obciążenia nośność śrub na docisk Fb,Rd wynosi 0,6 nośności na
docisk śrub w otworach okrągłych, normalnych.

Gdy kierunek obciążenia śruby jest skośny względem brzegu, to

nośność na docisk można sprawdzać, rozpatrując oddzielnie
poszczególne składowe obciążenia działające równolegle i
prostopadle do brzegu blachy.

Źródło [1]

t = min {t1 + t1 ; t2 + t2 + t2 }

09-11-09 Konstrukcje metalowe - Wykład 5 23 09-11-09 Konstrukcje metalowe - Wykład 5 24

 POŁĄCZENIA ZAKŁADKOWE POŁĄCZENIA ZAKŁADKOWE

W pojedynczym złączu zakładkowym z jednym szeregiem śrub, Wpływ długości połączenia na jego nośność w świetle badań
stosuje się śruby z podkładkami pod łbem i nakrętką. Nośność doświadczalnych:
obliczeniowa śruby na docisk Fb,Rd w takim złączu jest ograniczona
warunkiem:

1,5 ⋅ f u ⋅ d ⋅ t
Fb , Rd ≤ (3.5)
γM2
Stosowanie złączy zakładkowych na jeden nit jest niezalecane.

Źródło [5] Źródło [1]

09-11-09 Konstrukcje metalowe - Wykład 5 25 09-11-09 Konstrukcje metalowe - Wykład 5 26

POŁĄCZENIA ZAKŁADKOWE POŁĄCZENIA ZAKŁADKOWE

Jeżeli odległość osiowa między skrajnymi łącznikami mierzona w
kierunku obciążenia Lj>15 d, to obliczeniową nośność na ścinanie
wszystkich łączników Fv,Rd redukuje się współczynnikiem określonym
wzorem:
L j − 15 ⋅ d
β Lf = 1 − ; 0, 75 ≤ β Lf ≤ 1
200 ⋅ d
Postanowienie nie odnosi się do przypadków, w których siła rozkłada
się równomiernie na całej długości złącza np. w przypadku siły
ścinającej między środnikiem i pasem kształtownika.
NOŚNOŚĆ POŁĄCZEŃ ZAKŁADKOWYCH OBCIĄŻONYCH
OSIOWO:
Obliczeniową nośność grupy łączników można przyjmować jako
sumę nośności obliczeniowych pojedynczych łączników na docisk
Fb,Rd pod warunkiem, że nośność obliczeniowa na ścinanie każdego
(3.5) łącznika Fv,Rd jest nie mniejsza od jego nośności obliczeniowej na
docisk Fb,Rd. Gdy ten warunek nie jest spełniony, obliczeniową
nośność grupy łączników oblicza się jako iloczyn liczby łączników i
najmniejszej nośności obliczeniowej łącznika w grupie.

09-11-09 Konstrukcje metalowe - Wykład 5 27 09-11-09 Konstrukcje metalowe - Wykład 5 28

POŁĄCZENIA ZAKŁADKOWE POŁĄCZENIA ZAKŁADKOWE

NOŚNOŚĆ POŁĄCZEŃ ZAKŁADKOWYCH OBCIĄŻONYCH NOŚNOŚĆ POŁĄCZEŃ ZAKŁADKOWYCH OBCIĄŻONYCH SIŁĄ

OSIOWO: I MOMENTEM:

i =n
Jeżeli Fb , Rd ≤ Fv , Rd to FEd ≤ FRd = ∑ Fb , Rd ,i
i =1

Jeżeli Fb , Rd > Fv , Rd to

FEd ≤ FRd = n ⋅ min{β Lf ⋅ Fv , Rd ; Fb , Rd ,i }

09-11-09 Konstrukcje metalowe - Wykład 5 29 09-11-09 Konstrukcje metalowe - Wykład 5 30

 POŁĄCZENIA ZAKŁADKOWE POŁĄCZENIA ZAKŁADKOWE

M ⋅ yi
S Mxi =
SF =
F ∑ ( xi 2 + yi 2 )
n M ⋅ xi
S Myi =
∑ ( xi 2 + yi 2 )
09-11-09 Konstrukcje metalowe - Wykład 5 31 09-11-09 Konstrukcje metalowe - Wykład 5 32

POŁĄCZENIA ZAKŁADKOWE POŁĄCZENIA ZAKŁADKOWE

OSŁABIENIE PRZEKROJU OTWORAMI:

Si = S Mxi 2 + ( S Myi + S F ) 2

Źródło [1]

S max = max(Si ) ≤ min( Fv , Rd ; Fb , Rd )

09-11-09 Konstrukcje metalowe - Wykład 5 33 09-11-09 Konstrukcje metalowe - Wykład 5 34

POŁĄCZENIA ZAKŁADKOWE POŁĄCZENIA ZAKŁADKOWE

OSŁABIENIE PRZEKROJU OTWORAMI OSŁABIENIE PRZEKROJU OTWORAMI – przekroje rozciągane:

- koncentracja naprężeń w sąsiedztwie otworu:
Obliczeniowa nośność graniczna na rozciąganie przekroju netto z
otworami na łączniki [10]:

0,9 ⋅ Anet ⋅ f u
N u , Rd ≤ (6.6)
γM2
gdzie:
Anet – pole przekroju osłabionego netto,
fu – wytrzymałość na rozciąganie materiału łączonych elementów,
γM2 – współczynnik częściowy =1,25.

Źródło [2]

09-11-09 Konstrukcje metalowe - Wykład 5 35 09-11-09 Konstrukcje metalowe - Wykład 5 36

 POŁĄCZENIA ZAKŁADKOWE POŁĄCZENIA ZAKŁADKOWE

OSŁABIENIE PRZEKROJU OTWORAMI – przekroje zginane: OSŁABIENIE PRZEKROJU OTWORAMI – przekroje ściskane:
Otwory na łączniki w pasie rozciąganym można pominąć w W przypadku przekrojów ściskanych nie uwzględnia się w
obliczeniach, jeśli spełniony jest warunek: obliczeniach otworów zwykłych (w odróżnieniu od powiększonych i
owalnych) jeśli mają być wypełnione łącznikami.
A f ,net ⋅ 0,9 ⋅ f u Af ⋅ f y
≥ (6.16)
γM2 γM0
gdzie:
Af,net – pole przekroju osłabionego netto pasa rozciąganego,
Af – pole przekroju brutto pasa rozciąganego,
fu – wytrzymałość na rozciąganie materiału pasa,
fy – granica plastyczności materiału pasa,
γM2 – współczynnik częściowy =1,25,
γM0 – współczynnik częściowy =1,0.

09-11-09 Konstrukcje metalowe - Wykład 5 37 09-11-09 Konstrukcje metalowe - Wykład 5 38

POŁĄCZENIA ZAKŁADKOWE POŁĄCZENIA ZAKŁADKOWE

OSŁABIENIE PRZEKROJU OTWORAMI – rozerwanie blokowe OSŁABIENIE PRZEKROJU OTWORAMI – rozerwanie blokowe

Rozerwanie blokowe następuje przez jednoczesne ścięcie przekroju

netto wzdłuż kierunku obciążenia i rozerwanie przekroju netto w
poprzek kierunku obciążenia.

Źródło [1] Źródło [5]

09-11-09 Konstrukcje metalowe - Wykład 5 39 09-11-09 Konstrukcje metalowe - Wykład 5 40

POŁĄCZENIA ZAKŁADKOWE POŁĄCZENIA ZAKŁADKOWE

OSŁABIENIE PRZEKROJU OTWORAMI – rozerwanie blokowe OSŁABIENIE PRZEKROJU OTWORAMI – rozerwanie blokowe

W przypadku symetrycznej grupy śrub obciążonej osiowo W przypadku grupy śrub obciążonej mimośrodowo obliczeniowa
obliczeniowa nośność na rozerwania blokowe jest określona wzorem: nośność na rozerwania blokowe jest określona wzorem:

Ant ⋅ f u Anv ⋅ f y 0,5 ⋅ Ant ⋅ f u Anv ⋅ f y

Veff ,1, Rd = + (3.9) Veff , 2, Rd = + (3.10)
γM2 3 ⋅γ M 0 γM2 3 ⋅γ M 0
gdzie: gdzie:
Anv – pole ścinanej części przekroju netto, Anv – pole ścinanej części przekroju netto,
Ant – pole rozciąganej części przekroju netto, Ant – pole rozciąganej części przekroju netto,
fu – wytrzymałość na rozciąganie materiału łączonych elementów, fu – wytrzymałość na rozciąganie materiału łączonych elementów,
fy – granica plastyczności materiału łączonych elementów, fy – granica plastyczności materiału łączonych elementów,
γM2 – współczynnik częściowy =1,25, γM2 – współczynnik częściowy =1,25,
γM0 – współczynnik częściowy =1,0. γM0 – współczynnik częściowy =1,0.
09-11-09 Konstrukcje metalowe - Wykład 5 41 09-11-09 Konstrukcje metalowe - Wykład 5 42
 POŁĄCZENIA ZAKŁADKOWE POŁĄCZENIA ZAKŁADKOWE

Przykłady połączeń: Przykłady połączeń:

Źródło [7]

Źródło [7]

09-11-09 Konstrukcje metalowe - Wykład 5 43 09-11-09 Konstrukcje metalowe - Wykład 5 44

POŁĄCZENIA ZAKŁADKOWE POŁĄCZENIA ZAKŁADKOWE

Przykłady połączeń: Przykłady połączeń:

Źródło [7] Źródło [7]

09-11-09 Konstrukcje metalowe - Wykład 5 45 09-11-09 Konstrukcje metalowe - Wykład 5 46

POŁĄCZENIA ZAKŁADKOWE BIBLIOGRAFIA

Przykłady połączeń: 1. Rykaluk K. „Konstrukcje stalowe. Podstawy i elementy” DWE, Wrocław 2001
2. Łubiński M., Filipowicz A., Żółtowski W. „Konstrukcje metalowe. Część I”
Wydawnictwo Arkady, Warszawa 2006
3. Żmuda J. „Podstawy projektowania konstrukcji metalowych” Wydawnictwo Arkady,
Warszawa 1997
4. Biegus A. „Stalowe budynki halowe” Wydawnictwa Arkady Warszawa 2007.
5. PN-EN 1993-1-8:2006 „Eurokod 3: Projektowanie konstrukcji stalowych. Część 1-8:
Projektowanie węzłów”
6. Bogucki W., Żyburtowicz M. „Tablice do projektowania konstrukcji metalowych”
Wydawnictwo Arkady, Warszawa 2007
7. Materiały dydaktyczne ESDEP
8. PN-90/B-03200 „Konstrukcje stalowe. Obliczenia statyczne i projektowanie”
9. PN-EN 1090-2:2008 „Wykonanie konstrukcji stalowych i aluminiowych – Cześć 2:
Wymagania techniczne dotyczące wykonania konstrukcji stalowych”
10. PN-EN 1993-1-1:2006 „Eurokod 3: Projektowanie konstrukcji stalowych. Część 1-
1: Reguły ogólne i reguły dla budynków”

09-11-09 Konstrukcje metalowe - Wykład 5 47 09-11-09 Konstrukcje metalowe - Wykład 5 48