XII Międzynarodowa Konferencja „Nowoczesne urządzenia zasilające w energetyce”

Antoni DMOWSKI, Mariusz KŁOS, Łukasz ROSŁANIEC

Instytut Elektroenergetyki, Politechnika Warszawska

PRZEKSZTAŁTNIKI ENERGOELEKTRONICZNE
W ELEKTROWNIACH WIATROWYCH

Streszczenie

The paper contains a description of wind power plant structures including generators and power
electronic converters used in industrial applications. The paper describes the influence of presented
topologies on the electric power system, especially in the meaning of electric power quality
parameters and system stability. The paper also includes novel methods of power transmission from
wind farms to the utility substations, including usage of direct current and high frequency
alternating current grids. The energy storage systems usage for stabilization of wind power plant
output power was also presented in this paper.

Wprowadzenie

Dynamiczny rozwój sektora wytwórczego, opartego na elektrowniach wiatrowych, który

można było zaobserwować w ostatniej dekadzie niesie wiele pozytywnych efektów. Dzięki
wykorzystaniu energii odnawialnej, w mniejszym stopniu korzysta się energetyki konwencjonalnej
i tym samym jej negatywny wpływ na środowisko, ponadto następuje ograniczenie
wyczerpywania się paliw kopalnych.
Polityka zrównoważonego rozwoju, obowiązująca od przystąpienia Polski do Unii
Europejskiej, zakłada promowanie tego typu źródeł, czego konsekwencją większa opłacalność
inwestycji w tym sektorze. Dzięki dopłatom z funduszy unijnych i krajowych okres zwrotu
nakładów staje się coraz bardziej korzystny i nie odstrasza - jak bywało dawniej - od potencjalnych
inwestorów od energetyki wiatrowej.
Niestety rozwój energetyki wiatrowej ma też swoje wady i wiąże się z pewnymi zagrożeniami.
Widać to wyraźnie na przykładzie analizy niemieckiego systemu elektroenergetycznego. Tam moc
zainstalowana w elektrowniach wiatrowych wynosi 22,247 GW (dane na rok 2007)[1]. Największą
jednak wadą produkcji energii elektrycznej ze źródeł odnawialnych jest niestabilność mocy
produkowanej w czasie, a także praktycznie brak możliwości wpływania na tę moc. W związku
z tym pojawiają się trudności z bilansowaniem mocy czynnej systemu elektroenergetycznego;
innymi słowy instalacja elektrowni wiatrowych niesie obniżenie poziomu stabilności
częstotliwościowej systemu elektroenergetycznego. Znaczne wahania częstotliwości napięcia
w systemie prowadzić mogą do blackoutów, zmniejszając w ten sposób pewność dostaw energii
i bezpieczeństwo elektroenergetyczne.
Kolejną wadą elektrowni wiatrowych z punktu widzenia stabilności systemu
elektroenergetycznego jest charakterystyka prądu oddawanego do sieci. Elektrownie wiatrowe
w różnych konfiguracjach wywołują niestety różne negatywne zjawiska w napięciu sieci, co z kolei
źle wpływa na odbiorniki. Inna niedogodność wiąże się z uzyskaniem wysokiej produktywności
źródła, ta wymaga, aby układ wyprowadzenia mocy umożliwiał pracę turbiny przy różnych
prędkościach obrotowych.

Generatory używane w elektrowniach wiatrowych

W elektrowniach wiatrowych używa się czterech typów generatorów: asynchroniczne

klatkowe, asynchroniczne pierścieniowe, synchroniczne i synchroniczne z magnesem trwałym.
Pierwsze projekty elektrowni wiatrowych zakładały instalowanie generatorów prądu stałego.
Zrezygnowano jednak z ich używania, ponieważ były bardzo zawodne i wymagały częstych
przeglądów oraz postojów remontowych. Dodatkowo w czasach, gdy technika półprzewodnikowa

17.1
 XII Międzynarodowa Konferencja „Nowoczesne urządzenia zasilające w energetyce”

znajdowała się pierwszych stadiach rozwoju, użycie tego typu maszyny uniemożliwiało oddawanie
energii do systemu prądu przemiennego.

a) generator asynchroniczny klatkowy b) generator synchroniczny

c) generator asynchroniczny d) generator synchroniczny z magnesami

pierścieniowy trwałymi

Rys. 1. Generatory używane w elektrowniach wiatrowych

Najtańszym i najbardziej niezawodnym generatorem jest generator asynchroniczny klatkowy

(rysunek 1. a), ponadto jest względnie mały i lekki. Układ ten ma jednak kilka wad, które
wymusiły konieczność poszukiwania nowych rozwiązań. Poniżej kilka jego podstawowych wad.
• Generator ten pracuje tylko wtedy, gdy prędkość obrotowa wirnika przekracza prędkość
synchroniczną (prędkość wirowania pola magnetycznego). Poza tym prędkość obrotowa
wirnika praktycznie się nie zmienia, uniemożliwia to reagowanie prędkością obrotową
turbiny na zmiany prędkości wiatru. Co pociąga za sobą obniżenie produktywności
względem wartości maksymalnej. - Ten typ generatorów pobiera moc bierną z sieci w celu
magnesowania. Konieczność przesyłania mocy biernej wywołuje straty mocy w systemie
elektroenergetycznym, dodatkowo powodując spadki napięcia w sieci. Prąd rozruchu tego
typu generatora osiąga duże wartości, co z kolei prowadzi do zapadów napięcia.
Uciążliwość tych zapadów dla pobliskich odbiorców jest duża, ponieważ niestabilność
wiatru wywołuje konieczność częstego odłączania i przyłączania generatora do sieci.
• Negatywny wpływ na jakość napięcia odbiorników w sieci lokalnej ma także zjawisko
zwane efektem cienia wierzy [2]. Chodzi tu o migotanie światła wywołane oscylacjami
wartości skutecznej napięcia, związanej z oscylacjami wartości skutecznej prądu generatora
w elektrowni wiatrowej. Te fluktuacje prądu pojawiają się w momencie, gdy światło jednej
z łopat pokrywa się ze światłem wierzy.
W celu zniwelowania wpływu negatywnych cech generatora klatkowego na system
elektroenergetyczny, zaproponowano układ przedstawiony na rysunku 2. Układ ten zakłada użycie
łącznika tyrystorowego w celu zmniejszenia prądów rozruchu (soft start), a także użycie
kompensatora mocy biernej. Także i ten układ ma jednak swoje wady: prąd rozruchu jest silnie
odkształcony, ponadto kompensator w trakcie operacji łączeniowych może powodować udary

17.2
 XII Międzynarodowa Konferencja „Nowoczesne urządzenia zasilające w energetyce”

prądu, co wywołuje zapady napięcia. Nie osiąga się także poprawy w kwestii migotania światła.

Rys. 2. Generator asynchroniczny z układem soft start i kompensatorem mocy biernej

Generatory synchroniczne używane są głównie w aplikacjach wykorzystujących układy

energoelektroniczne w głównym torze mocy. Wyjątkiem są generatory wolnoobrotowe pozwalające
wykluczyć konieczność instalowania przekładni mechanicznej, jednak ze względu na brak poślizgu
(oddawanie energii do sieci odbywa się zawsze przy prędkości synchronicznej), a także z powodu
dużych rozmiarów i wagi (co utrudnia transport i instalację), oraz obecności pierścieni i szczotek,
generatory takie nie są obecnie powszechnie instalowane.
Współcześnie elektrownie wiatrowe niewykorzystujące przekształtników w torze mocy
wykonane są najczęściej przy użyciu prądnicy asynchronicznej pierścieniowej z przekształtnikiem
w obwodzie wirnika (kontrolującym poślizg, i co za tym idzie prędkość obrotową wirnika), schemat
ideowy takiego układu pokazany jest na rysunku 1.c. Użyta tu prądnica (zwana także generatorem
indukcyjnym dwustronnie zasilanym) pozawala na kontrolę poślizgu wirnika w przedziale 30/+30%
prędkości synchronicznej, co także oznacza, że możliwa jest praca generatorowa poniżej prędkości
synchronicznej. Dzięki możliwości kontrolowania prędkości turbiny zwiększa się produktywność
źródła. Dodatkowo zainstalowanie przetwornicy w obwodzie wirnika pozwala na zmniejszenie
poboru mocy biernej z sieci, ponieważ w takiej aplikacji magnesowanie może być prowadzone
przez uzwojenie wirnika. Kolejną zaletą stosowania generatorów dwustronnie zasilanych jest brak
prądów rozruchu i prądów wyrównawczych o znacznych wartościach. Warto przy tym dodać, że
prowadzone są badania nad opracowaniem nowych metod sterowania prądem wirnika w celu
zmniejszenia fluktuacji prądu związanej z efektem cienia wierzy. Jednak efekt ten jest nadal obecny
w tego typu urządzeniach i powoduje migotanie światła w sieci lokalnej, co jest jedną z głównych
wad tego rozwiązania. Dodatkowo szczotki i pierścienie wymagają częstych przeglądów, remontów
i wymiany.

Rys. 3. Generator asynchroniczny pierścieniowy z rezystorem w obwodzie wirnika

Generator asynchroniczny pierścieniowy używany bywa także w układzie z rysunku 3. Zmiana

wartości rezystancji w obwodzie wirnika pozwala na kontrolowanie poślizgu. Zakres jednak
kontroli jest niewielki, ponadto wydzielają się dodatkowe straty związane z przepływem prądu
przez rezystor. Straty te są tym większe, im większy poślizg. W celu obniżenia strat w niektórych
aplikacjach stosuje się przetwornicę AC/AC, która zmieniając swoje parametry wyjściowe (prąd
i napięcie), zmienia wartość rezystancji widzianej z zacisków wirnika maszyny.

17.3
 XII Międzynarodowa Konferencja „Nowoczesne urządzenia zasilające w energetyce”

Generatory synchroniczne wzbudzone magnesem trwałym wydają się być rozwiązaniem które
w przyszłości będzie najczęściej używane. Są one niezawodne, mogą być wykonywane z dużą
liczbą par biegunów i mają niskie straty w wirniku. Generatory te są projektowane głównie z myślą
o współpracy z przekształtnikami energoelektronicznym, co pozwala na płynną regulację prędkości
wirnika. Jedyną poważną wadą tego typu generatorów jest koszt magnesów trwałych.

Przekształtniki energoelektroniczne w torze mocy elektrowni

Obecnie przekształtniki energoelektroniczne odgrywają coraz większą rolę w energetyce

wiatrowej. W niemieckim systemie elektroenergetycznym 40% zainstalowanych elektrowni
wiatrowych wyposażona jest w przekształtniki energoelektroniczne w torze mocy. Głównym
powodem stosowania przekształtników energoelektronicznych jest możliwość zwiększenia
produktywności źródła oraz poprawa parametrów elektrycznych prądu. W elektrowniach
wiatrowych powszechnie stosuje się przekształtniki tyrystorowe (rysunek 4), gdyż są one znacznie
tańsze od przekształtników wykorzystujących tranzystory IGBT, mają mniej skomplikowane
układy sterowania - dzięki czemu są bardziej niezawodne. Przekształtniki takie umożliwiają płynną
kontrolę prędkości obrotowej, zatem turbina nie wymaga stosowania dodatkowych układów
regulacji mechanicznej [3].
Główną wadą tyrystorowych przemienników częstotliwości jest pobór z generatora, a także
oddawanie do sieci odkształconych prądów. W celu zmniejszenia poziomu odkształceń
wejściowego i wyjściowego prądu w elektrowniach wiatrowych stosuje się układy
dwunastopulsowe lub nawet dwudziestoczteropulsowe. Aby można jednak było skorzystać
z wielopulsowych przekształtników tyrystorowych, układ musi być wyposażony w odpowiednie
transformatory, wyposażone odpowiednio w 2 lub 4 grupy uzwojeń, różniące się przesunięciem
fazowym. Niektóre generatory przystosowane są do przyłączania prostowników wielopulsowych,
ponieważ mają kilka grup przesuniętych w fazie uzwojeń, dzięki czemu nie ma konieczności
instalowania dodatkowego transformatora między maszyną, a prostownikiem. Wadą przyłączania
tyrystorowego falownika do sieci jest przepływ mocy biernej wywołany przez indukcyjność
znajdujące się po stronie prądu stałego, która jest konieczna do poprawnej pracy falownika.
W niektórych aplikacjach używa się kompensatorów mocy biernej, w postaci baterii
kondensatorów, jednak w stanach nieustalonych bateria ta może powodować przepływ prądów
udarowych. Ponadto kompensatory tego typu są urządzeniami zawodnymi i znacznie obniżają
poziom niezawodności całego urządzenia.

Rys. 4. Elektrownia wiatrowa z tyrystorowym przemiennikiem częstotliwości

Skuteczniejszą metodą pozwalającą zniwelować poziom odkształceń prądu przesyłanego do

sieci, a także kompensować moc bierną, są aplikacje z filtrami aktywnymi równoległymi,
dołączonymi do falownika tyrystorowego (rysunek 5). Wykorzystanie filtra aktywnego umożliwia
znaczne polepszenie parametrów prądu, jednak koszt takiej instalacji jest duży. Filtr taki jest
urządzeniem znacznie bardziej niezawodnym od baterii kondensatorów, ponadto energia
produkowana we współpracy z filtrem aktywnym charakteryzuje się lepszymi parametrami.

17.4
 XII Międzynarodowa Konferencja „Nowoczesne urządzenia zasilające w energetyce”

Rys. 5. Elektrownia wiatrowa z tyrystorowym przemiennikiem częstotliwości i filtrem

aktywnym na wyjściu

Najbardziej obiecującym układem jest z pewnością układ wykorzystujący tranzystorowy

przemiennik częstotliwości (rysunek 6), składający się z tranzystorowego prostownika i falownika.
Układ ten posiada wiele cech, które pozwalają stwierdzić jego wyższość nad układami
przedstawionymi powyżej [4]. Zastosowanie tej topologii pozwala uniknąć:
• przepływu prądów wyrównawczych lub rozruchowych;
• pojawiania się udarów prądowych, prądów odkształconych (w przypadku wykorzystania
algorytmu sterowania prądem falownika);
• fluktuacji wartości skutecznej prądu związanej z efektem cienia wierzy,
• przepływu mocy biernej, jest więc z punktu widzenia systemu elektroenergetycznego
źródłem liniowym niewywołującym cyrkulacji prądu w systemie.

Układ umożliwia płynną regulację prędkości obrotowej turbiny, co zwiesza wydajność źródła.
W przypadku wykorzystania algorytmu zwanego P-Q (napięciem falownika) do sterowania
falownika współpracującego z siecią możliwe jest oddawanie przez urządzenie niesinusoidalnych
prądów pozwalających zasilić nieliniowe odbiorniki podłączone w pobliżu falownika. Działanie
takie owocuje częściowym skompensowaniem wyższych harmonicznych odbiorników.

Rys. 6. Elektrownia wiatrowa z tranzystorowym przemiennikiem częstotliwości

Dokładny schemat przemiennika częstotliwości wykonanego w technologii IGBT (insulated

gate bipolar transistor) zaprezentowany jest na rysunku 7. Ze schematu tego wynika, że tranzystory
użyte do budowy urządzenia muszą być w stanie pracować przy napięciu przewyższającym nieco
wartość szczytową napięcia sieci zasilającej i generatora. Ogranicza to więc moc maksymalną jaką
można osiągnąć, wykorzystując układ wykonany w topologii przedstawionej na rysunku 7.

SIEĆ

Rys. 7. Przemiennik częstotliwości wykonany w technologii IGBT

W celu zwiększenia opłacalności budowy elektrowni wiatrowych pojawiła się w ostatnich

latach tendencja do budowy układów większych mocy dochodzących nawet do 7,5 MW.
Elektrownie wiatrowe o tak dużych mocach wyposażone są w generatory o napięciu znamionowym

17.5
 XII Międzynarodowa Konferencja „Nowoczesne urządzenia zasilające w energetyce”

na tyle wysokim, że przy wykorzystaniu przekształtników tranzystorowych (w torze mocy)

podłącza się te elektrownie bezpośrednio do sieci średniego napięcia, tj. nie instaluje się
transformatora podnoszącego napięcia. Tranzystory dziś dostępne na rynku nie pozwalają w tym
przypadku budować przemienników częstotliwości w topologii z rysunku 7. W tym przypadku
konieczna jest budowa układów kaskadowych (przykładowa topologia tego typu zaprezentowana
jest na rysunku 8).
Główną wadą przekształtników wielopoziomowych w porównaniu z przekształtnikami
prostymi jest konieczność posiadania wielu poziomów napięcia wyjściowego, co oznacza
konieczność używania generatorów o specjalnych konstrukcjach. Układy takie mają także dużo
bardziej rozbudowany układ sterowania [5]. Algorytmy sterowania mają jednak liczne wady,
dlatego są ciągle ulepszane.

Rys. 8. Kaskadowy tranzystorowy przemiennik częstotliwości

Obecnie główną przeszkodą w masowym wykorzystaniu przemienników częstotliwości

wykonanych w technologii IGBT jest ich cena. W celu zwiększenia opłacalności instalacji przy
jednoczesnym zachowaniu parametrów jakości energii oddawanej do sieci zaproponowano układ
przedstawiony na rysunku 9. Z punktu widzenia systemu elektroenergetycznego układy z rysunków
7 i 9 nie różnią się niczym, mają bowiem takie same - bardzo dobre - parametry prądu niwelujące
dotychczasowe wady (związane z jakością energii) instalowania turbin wiatrowych w systemie.
Układ 9 w porównaniu z przemiennikiem budowanym tylko w technologii IGBT wymaga
specjalnego generatora lub dodatkowego transformatora, umożliwiających przyłączanie
prostownika wielopulsowego. Dodatkowo w przypadku prostownika tyrystorowego regulacja
prędkości obrotowej wirnika jest bardziej skomplikowana. W tym przypadku wykorzystywana jest
zależności pomiędzy parametrami elektrycznym statora a prędkością turbiny. Prostownik
tranzystorowy natomiast reguluje prędkość obrotową wirnika, zmieniając w prosty sposób
częstotliwość wirowania pola wytworzonego przez stator. Prostownik tyrystorowy ma mniej
skomplikowany układ sterowania, jest też bardziej niezawodny od prostownika tranzystorowego.

Rys. 9. Elektrownia wiatrowa z tyrystorowym prostownikiem i tranzystorowym falownikiem

Sposoby łączenia elektrowni w farmach wiatrowych

Obecnie farmy wiatrowe skupiają przeważnie turbiny zainstalowane na niewielkim obszarze,

połączone ze sobą liniami prądu zmiennego średniego napięcia. Farmy mają przeważnie własne
stacje transformatorowe łączące elektrownie między sobą po stronie napięcia średniego. Farmy
takie podłączone są do linii wysokich napięć. W przypadku jednak gdy elektrownie instaluje się na
znacznym terenie lub gdy łączone są kablami rozwiązanie takie staje się uciążliwe. Szczególnie
ma to miejsce w przypadku farm budowanych na morzu - są one bowiem często znacznie oddalone

17.6
 XII Międzynarodowa Konferencja „Nowoczesne urządzenia zasilające w energetyce”

od stacji transformatorowej, a połączenia pomiędzy stacją a elektrowniami poprowadzone są przy

pomocy kabli. Duża reaktancja pojemnościowa kabli w przypadku systemów prądu zmiennego
powoduje przepływ mocy biernej dużej wartości co obniża znacznie możliwości przesyłowe
takiego kabla, zwiększa straty w przesyle energii i utrudnia sterowanie przesyłem mocy.
Spowodowało to przejście z tradycyjnych rozwiązań na łączenie farm budowanych na morzu
z systemem elektroenergetycznym przy pomocy linii prądu stałego, w których nie występuje
przepływ mocy biernej [6]. Dwie przykładowe topologie tego typu systemów przesyłowych
zaprezentowano na rysunku 10.

Rys. 10. Dwie koncepcje linii przesyłowych prądu stałego współpracujących z farmami wiatrowymi

W układach wykonanych w technice tyrystorowej (rysunek 10.a) konieczne jest dołączenie do

nich urządzenia STATCOM, aby uniknąć dodatkowych strat w generatorach, wywołanych
przepływem mocy biernej i odkształconym prądem. Zastosowanie linii prądu stałego
wykorzystujących przekształtniki wykonane w technice IGBT (rysunek 10.b) nie wymaga
dodatkowych urządzeń, bowiem jakość prądu odbieranego z farmy wiatrowej w tym przypadku
bardzo dobra. Coraz częściej linie przesyłowe prądu stałego wypierane są przez mikrosieci prądu
stałego. Są to układy, w których łączenie poszczególnych źródeł odbywa się po stronie prądu
stałego. Dzięki temu kontrolowanie mocy oddawanej ze źródła jest dużo łatwiejsze niż w systemach
prądu przemiennego.

Zasobniki energii współpracujące z elektrowniami wiatrowymi

Budowane współcześnie nowoczesne elektrownie wiatrowe mają bardzo dobre parametry

jakości prądu, co rzutuje na parametry jakości napięcia w sieci do której są przyłączone. Ponadto
dzięki zastosowaniu przekształtników energoelektronicznych wzrosła także produktywność tych
źródeł, ponieważ ułatwiają one dostosowanie prędkości obrotowej turbiny do prędkości wiatru.
Ektrownie wiatrowe mają jednak wadę, która uniemożliwi w przyszłości instalowanie układów
opisanych powyżej w takich ilościach, aby moc w nich zainstalowana mogła odgrywać znaczącą
rolę w systemie elektroenergetycznym. Powodem tego jest znaczna niestabilność mocy
produkowanej z elektrowni, ta ulega ciągłym zmianom. Zmiany mocy wyjściowej elektrowni
wiatrowych są zjawiskami bardzo szybkimi i reagowanie na nie konwencjonalnymi źródłami
przyłączonymi do systemu jest niemożliwe. Gdy farm wiatrowych będzie dużo, wahania
częstotliwości systemu spowodowane niezbilansowaniem mogą doprowadzić do częstych awarii
systemowych. W celu uniknięcia awarii systemowych związanych z niezbilansowaniem systemu
podejmowane są prace badawcze polegające na wykorzystaniu zasobników energii do stabilizacji

17.7
 XII Międzynarodowa Konferencja „Nowoczesne urządzenia zasilające w energetyce”

mocy oddawanej ze źródeł wiatrowych.

Na rynku pojawiają się coraz nowsze układy zasobnikowe, wśród nich w przyszłości
największą rolę odgrywały będą: baterie chemiczne (litowo jonowa, sód siarka, kwasowo
ołowiowa), ogniwa paliwowe, koła zamachowe i cewki nadprzewodzące. Zasobniki te są w stanie
reagować na szybkie zmiany mocy produkowane w elektrowniach wiatrowych. Obecnie większość
projektów wykorzystujących zasobniki energii współpracujące ze źródłami odnawialnymi w celu
stabilizacji ich mocy wyjściowej to projekty badawcze. Urządzenia takie mogą jednak pracować na
skalę przemysłową - co pokazuje wykonana w Japonii farma wiatrowa o mocy szczytowej 34 MW,
z dołączonym do niej zasobnikiem energii w postaci baterii sód siarka o mocy szczytowej także 34
MW [7].
Z energetycznego punktu widzenia obiecującą technologią wydają się być
wysokotemperaturowe ogniwa paliwowe, które produkują nie tylko energię elektryczną, ale także
ciepło. Ciepło to może być wykorzystywane do odparowania wody i napędzania turbiny parowej.
Innym sposobem wykorzystania ciepła z tych ogniw jest budowa nowoczesnych elektrociepłowni
wykorzystujących ciepło do ogrzania lokalnych budynków. Koncepcja farmy wiatrowej, której moc
jest stabilizowana przy pomocy zasobników pokazana jest na rysunku 11. Projekt ten zakłada
użycie zasobnika energii wykorzystującego baterię chemiczną do niwelowania najszybszych
fluktuacji mocy co pozwoli np. na uruchomienie ogniwa paliwowego. Ogniwo to z kolei może
wykorzystywać do produkcji np. metanol, otrzymywany w wyniku reakcji naturalnych z biomasy
lub w reakcjach syntetycznych.
Główną barierą rozwoju tego typu urządzeń jest dziś cena, jednak intensywne badania nad
nowymi typami zasobników energii w najbliższych latach powinien podnieść konkurencyjność
rozwiązań bezpieczniejszych dla systemu elektroenergetycznego, czyli tych które wykorzystują
zasobniki do stabilizacji mocy wyjściowej. Co więcej - prowadzone są badania nad
wykorzystaniem zasobników bezpośrednio współpracujących ze źródłami odnawialnymi do
stabilizacji mocy całego systemu [8]. Innymi słowy planuje się wykorzystanie tych urządzeń jako
rozproszony zasobnik energii dla systemu elektroenergetycznego. Związane jest to z niskim
czasem użytkowania mocy szczytowej odnawialnych źródeł energii w ciągu roku, co powoduje
niekorzystną sytuację, ponieważ poniesione na zainstalowanie zasobnika zwracałyby się powoli
przez częste postoje. Watro więc gromadzić energię w zasobniku (nawet wtedy gdy źródło
odnawialne nie produkuje energii) w czasie dolin energetycznych i oddawać ją w czasie szczytów.

Rys. 11. Koncepcja wykorzystania wysokotemperaturowego ogniwa paliwowego i baterii chemicznej do

stabilizacji mocy oddawanej z farmy wiatrowej

17.8
 XII Międzynarodowa Konferencja „Nowoczesne urządzenia zasilające w energetyce”

Innym ciekawym projektem badawczym jest wykorzystanie zasobników energii wbudowanych

w samochody elektryczne lub hybrydowe (mowa tu o samochodach nieużywanych do transportu).
Taki samochód w trakcie postoju na parkingu byłby przyłączany do sieci elektrycznej i łączy
telekomunikacyjnych. Jego zasobnik byłby zasobnikiem dla systemu elektroenergetycznego
i obciążał system w trakcie dolin energetycznych a oddawał energię w trakcie szczytów [8, 9].

Podsumowanie

Rynek elektrowni wiatrowych jest najprężniej rozwijającym się sektorem elektroenergetyki

bazującej na źródłach odnawialnych. Przynosi on wiele profitów, ale niestety także zagrożenia.
Wykorzystanie nowoczesnych urządzeń do budowy układów wytwórczych opartych na turbinach
wiatrowych pozwala zniwelować negatywny wpływ farm na parametry jakościowe napięcia, użycie
przekształtników energoelektronicznych może podnieść znacznie produktywność źródeł. W celu
ułatwienia bilansowania systemu elektroenergetycznego stosować można zasobniki energii. Widać
więc, że energetyka wiatrowa może być przyjazna dla systemu, a nie - jak to miało miejsce do tej
pory – uciążliwa, a dzięki temu może brać znaczący udział w pokryciu zapotrzebowania na energię
elektryczną.

Literatura

[1] http://www.gwec.net/index.php?id=90 – 20.12.2008

[2] McSwiggan D., Littler T., Morrow D. J., Kennedy J., „A study of tower shadow effect on
fixed-speed wind turbines”, Universities Power Engineering Conference, 2008. UPEC 2008. 43rd
International
[3] Kalisiak S., Barzyk G., „Simple And Safe Wind Power Plant System Cooperating With
Stationary Network”, 3rd ISTC UEES'97; Alushta 1997
[4] Fuchs F. W., Dinkhauser V., Jensen S., Knop A., Rohde R., Rothenhagen K., Wessels C.,
„Leistungselektronik-Generator-Systeme in Windenergieanlagen - Stand und
Entwicklungstendenzen” VDE ETG Kongress 2008, Munich - Germany, 2008
[5] Melicio R., Mendes V.M.F., Catalao J.P.S., „Two-level and multilevel converters for wind
energy systems: A comparative study”, Power Electronics and Motion Control Conference, 2008.
EPE-PEMC 2008. 13th
[6] Meyer C., Hoing M., Peterson A., De Doncker R.W., „Control and Design of DC-Grids for
Offshore Wind Farms”, Industry Applications Conference, 2006. 41st IAS Annual Meeting.
Conference Record of the 2006 IEEE
[7] http://techon.nikkeibp.co.jp/article/HONSHI/20080924/158411/?P=3
[8] Roslaniec Ł.: „Power electronic device enabling cooperation of photovoltaic array and energy
storage with utility grid”, Ogólnopolskie Warsztaty Doktorantów, 18-21 October, Wisla, Poland
http://www.udel.edu/V2G/ - 22.01.2009
[9] Strzelecki R., Benysek G., „Power Electronics in Smart Electrical Energy Netorks”, Axel,
Springer – Verlag London 2008

17.9