PREZES

URZDU OCHRONY
KONKURENCJI I KONSUMENTW
DELEGATURA UOKiK W POZNANIU

ul. Zielona 8, 61-851 Pozna

tel. 618-521-517, 618-527-750, fax 618-518-644
e-mail: poznan@uokik.gov.pl

Pozna, dnia 7 sierpnia 2015 r.

RPZ- 61-1/15/MM/

DECYZJA nr RPZ 9/2015

Na podstawie art. 33 ust. 5 i 6 ustawy z dnia 16 lutego 2007 r. o ochronie konkurencji
i konsumentw (tekst jedn. Dz. U. z 2015 r. poz. 184; dalej jako u.o.k.k.) oraz w zwizku
z art. 3 ustawy z dnia 10 czerwca 2014 r. o zmianie ustawy o ochronie konkurencji
i konsumentw oraz ustawy Kodeks postpowania cywilnego (Dz. U. z 2014 r. poz. 945),
po przeprowadzeniu postpowania w sprawie praktyk naruszajcych zbiorowe interesy
konsumentw, wszcztego z urzdu w zwizku z podejrzeniem stosowania przez Piotra
Ziemniewicza, prowadzcego dziaalno gospodarcz pod firm Echostar Studio Zakad
Techniki Satelitarnej Tele 4, praktyk naruszajcych zbiorowe interesy konsumentw
okrelonych w art. 24 ust. 1 i 2 ustawy o ochronie konkurencji i konsumentw
- w imieniu Prezesa Urzdu Ochrony Konkurencji i Konsumentw I

na podstawie art. 27 ust. 2 w zw. z art. 27 ust. 1 ustawy o ochronie konkurencji

i konsumentw uznaje si dziaania Piotra Ziemniewicza, prowadzcego dziaalno
gospodarcz pod firm Echostar Studio Zakad Techniki Satelitarnej Tele 4,
polegajce na obcianiu abonentw, ktrzy rozwizuj umow lub z ktrymi
rozwizywana jest umowa przez dostawc usug z winy abonenta, opat wynikajc
z ulgi przyznanej abonentowi przy zawieraniu umowy, obliczon w sposb sprzeczny
z art. 57 ust. 6 ustawy z dnia 16 lipca 2004 r. - Prawo telekomunikacyjne (tekst jedn.
Dz. U. z 2014 r. poz. 243; dalej jako prawo telekomunikacyjne) za praktyk
naruszajc zbiorowe interesy konsumentw okrelon w art. 24 ust. 1 i 2 ustawy
o ochronie konkurencji i konsumentw
i stwierdza si zaniechanie jej stosowania z dniem 21 grudnia 2014 r.,

II

na podstawie art. 106 ust. 1 pkt 4 ustawy o ochronie konkurencji i konsumentw,

nakada si na Piotra Ziemniewicza, prowadzcego dziaalno gospodarcz pod
firm Echostar Studio Zakad Techniki Satelitarnej Tele 4 w zwizku
z naruszeniem zakazu, o ktrym mowa w art. 24 ust. 1 i 2 ww. ustawy, w zakresie
opisanym w pkt I sentencji niniejszej decyzji, kar pienin w wysokoci 12 026,00
z (sownie dwanacie tysicy dwadziecia sze zotych).
UZASADNIENIE

Postanowieniem z dnia 8 sierpnia 2014 r. Prezes Urzdu Ochrony Konkurencji

i Konsumentw Delegatura w Poznaniu (dalej: Prezes UOKiK) wszcz postpowanie
wyjaniajce w celu wstpnego ustalenia, czy dziaania Piotra Ziemniewicza, prowadzcego
1

dziaalno gospodarcz pod firm Echostar Studio Zakad Techniki Satelitarnej Tele 4
(dalej rwnie jako: Przedsibiorca), polegajce na wiadczeniu usug telekomunikacyjnych
mog, stanowi praktyki naruszajce zbiorowe interesy konsumentw w rozumieniu art. 24
ust. 1 i 2 ustawy o ochronie konkurencji i konsumentw (dalej: u.o.k.k.).
W ocenie Prezesa UOKiK, zebrany w toku postpowania wyjaniajcego materia
dowodowy uzasadnia podejrzenie naruszenia przez Przedsibiorc przepisw u.o.k.k.,
dlatego postanowieniem z dnia 7 stycznia 2015 r. wszczto wobec Piotra Ziemniewicza
postpowanie w sprawie praktyk naruszajcych zbiorowe interesy konsumentw okrelonych
w art. 24 ust. 1 i 2 ustawy o ochronie konkurencji i konsumentw, polegajcych na obcianiu
abonentw, ktrzy rozwizuj umow lub z ktrymi rozwizywana jest umowa przez
dostawc usug z winy abonenta, opat wynikajc z ulgi przyznanej abonentowi przy
zawieraniu umowy, obliczon w sposb sprzeczny z art. 57 ust. 6 ustawy z dnia 16 lipca 2004
r. - Prawo telekomunikacyjne (tekst jedn. Dz. U. z 2014 r. poz. 243).
Pismem z dnia 7 stycznia 2015 r. Przedsibiorca zosta zawiadomiony o wszczciu
postpowania w sprawie praktyk naruszajcych zbiorowe interesy konsumentw.
Ustosunkowujc si do przedstawionego zarzutu w pismach z dnia 4 lutego, 9 marca,
3 kwietnia oraz 2 czerwca 2015 r., Przedsibiorca przyzna, e dokonywa rozlicze bonifikat
w sposb niezgodny z powszechnie obowizujcymi przepisami ustawy Prawo
telekomunikacyjne, twierdzc jednoczenie, e jego dziaanie byo korzystniejsze dla
konsumentw. Przedsibiorca owiadczy, e z dniem 3 wrzenia 2014 r. zaniecha
niewaciwego naliczania udzielonych bonifikat. Formalnie zmiana ta nastpia w dniu
21 grudnia 2014 r., tj. po zmianie regulaminu wiadczonych usug telekomunikacyjnych.
Prezes UOKiK ustali, co nastpuje:
Piotr Ziemniewicz prowadzi dziaalno gospodarcz pod nazw: Echostar Studio
Zakad Techniki Satelitarnej Tele 4 w Poznaniu na podstawie wpisu do Centralnej
Ewidencji i Informacji o Dziaalnoci Gospodarczej. Przedmiotem dziaalnoci
Przedsibiorcy jest wiadczenie usug dostpu do Internetu, telefonii stacjonarnej oraz
telewizji kablowej na terenie miasta Poznania oraz miejscowoci pooonych w powiecie
poznaskim: Biedruska, Rokietnicy, Mosiny, Swarzdza, Promnic, Lusowa oraz Suchego
Lasu.
W toku postpowania wyjaniajcego ustalono, e w stosunkach z konsumentami
Przedsibiorca stosuje wzr umowy abonenckiej, specyfikacji usug oraz regulamin
wiadczenia usug telekomunikacyjnych.
W stosowanym wzorze umowy abonenckiej w okresie od dnia 1 czerwca 2013 r. do
dnia 20 grudnia 2014 r. znajdowao si postanowienie 7 pt. Warunki rozwizania umowy
o nastpujcej treci (cytowane s 7 ust. 2 oraz 7 ust. 5-6):
2. Uytkownik rozwizujcy umow przed terminem podanym w Specyfikacji Usug
zobowizany jest do uiszczenia opaty na rzecz Operatora z tytuu roszczenia
zwizanego z ulg przyznan Uytkownikowi przy podpisywaniu umowy. Opaty,
ktre naley uici w takiej sytuacji okrela Specyfikacja Usug. Wysoko ulgi
zwana dalej bonifikat oznacza kwot stanowic sum upustw udzielonych
Uytkownikowi na dzie zawarcia umowy, bdc rnic pomidzy cenami
standardowymi, a cen promocyjn oferowan Uytkownikowi w ramach promocji.
5. W zwizku z udzieleniem Uytkownikowi przez Operatora bonifikaty w cenie
zamwionych przez Uytkownika usug telekomunikacyjnych, strony ustalaj, e
2

jeli umowa zostanie rozwizana z winy Uytkownika lub na skutek wypowiedzenia

umowy przez Uytkownika przed dat okrelon w Specyfikacji Usug to
Uytkownik jest zobowizany do zwrotu udzielonych Uytkownikowi przez
Operatora bonifikat w czasie trwania umowy (tj. od dnia jej podpisania do dnia
rozwizania) na zasadach okrelonych w 7.6.
6. Uytkownik zobowizuje si do zapacenia w penej wysokoci na rachunek
Operatora okrelonej w 7.5. kwoty, w nieprzekraczalnym terminie 15 dni od dnia
otrzymania wezwania do zapaty lub od daty odmowy odebrania wezwania do
zapaty lub od daty zwrotu wezwania do zapaty z powodu nie podjcia listu
poleconego. Po upywie w/w terminu Operator ma prawo wszcz postpowanie
windykacyjne.
Definicja bonifikaty zostaa zawarta w 2 ust. 3 stosowanego przez Przedsibiorc
Regulaminu wiadczenia usug telekomunikacyjnych przez ZTS Echostar Studio Piotr
Ziemniewicz:
Bonifikata ulga przyznana Uytkownikowi przez Operatora w zwizku
z podpisaniem umowy na warunkach promocyjnych. Jest to rnica pomidzy cen
standardow, a cen promocyjn.
W konsekwencji, w przypadku rozwizania umowy zawartej na czas okrelony,
Przedsibiorca mg rozlicza przyznan przy zawieraniu umowy ulg (bonifikat) wedug
stanu na dzie zawarcia umowy, zatem nie w sposb proporcjonalny, uwzgldniajcy okres
od dnia zawarcia umowy do dnia jej rozwizania.
W toku postpowania Przedsibiorca przedstawi nowy wzr umowy oraz regulamin
wiadczenia usug telekomunikacyjnych, ktre zostay przez niego wprowadzone do
stosowania w obrocie z konsumentami w dniu 21 grudnia 2014 r. Poprawiony wzorzec
umowy nie zawiera ww. postanowie dotyczcych rozliczania bonifikaty wzgldem
konsumentw, ktrzy wypowiadaj umow zawart na czas okrelony. Obecnie (tj. od dnia
21 grudnia 2014 r.) regulamin wiadczenia usug telekomunikacyjnych zawiera 10 ust. 3,
ktry stanowi:
W przypadku zawarcia Umowy, na podstawie ktrej Uytkownikowi zostaa
przyznana Bonifikata, wysoko roszczenia z tytuu jednostronnego rozwizania
Umowy przez Uytkownika lub przez Dostawc z winy Uytkownika przed upywem
terminu, na jaki Umowa zostaa zawarta, nie moe przekroczy wartoci ulgi
przyznanej Uytkownikowi pomniejszonej o proporcjonaln jej warto za okres od
dnia zawarcia Umowy do dnia jej rozwizania. Roszczenie nie przysuguje
w przypadku rozwizania przez Uytkownika bdcego Konsumentem Umowy
przed rozpoczciem wiadczenia Usug, chyba e przedmiotem ulgi jest Urzdzenie
kocowe.
Obecna wersja regulaminu stanowi w tym aspekcie odzwierciedlenie art. 57 ust. 6
ustawy z dnia 16 lipca 2004 r. - Prawo telekomunikacyjne, o ktrym mowa w pkt I sentencji
niniejszej decyzji.
W okresie od dnia 1 stycznia 2013 r. do dnia 31 grudnia 2013 r. Przedsibiorca zawar
z konsumentami [usunito]. Natomiast w okresie od dnia 1 stycznia 2014 r. do dnia 14
sierpnia 2014 r. zawarto z konsumentami [usunito] umowy. W 2013 r. miao miejsce
[usunito] sytuacji, w ktrych wedug Przedsibiorcy uzasadnione byo rozliczenie ulg
przyznanych klientom. W roku 2014 wystpiy [usunito] takie przypadki.

W pimie z dnia 7 listopada 2014 r., Przedsibiorca owiadczy, e w przypadku

rozwizania umowy zawartej na czas okrelony na warunkach promocyjnych przed upywem
uzgodnionego terminu, warto naliczanych do zwrotu bonifikat jest z reguy pomniejszana.
W niektrych przypadkach naliczone kwoty uwzgldniaj jedynie poniesione w zwizku
z promocj koszty, a s te przypadki, gdy firma zupenie odstpuje od rozliczenia
bonifikaty. Na poparcie tej tezy, Przedsibiorca przedoy (w zaczeniu do pisma z dnia
4 lutego 2015 r.) zestawienie rozlicze bonifikat w roku 2013 i 2014.
Stosownie do owiadczenia Przedsibiorcy, spord [usunito] przypadkw
rozliczenia ulgi przyznanej konsumentom przy zawieraniu umowy na czas okrelony w 2013
roku, w [usunito] przypadkach doszo do rozliczenia ulgi w sposb mniej korzystny dla
konsumenta, ni wynikaoby to z prawa telekomunikacyjnego (uszczerbek konsumentw
wynosi odpowiednio [usunito] z oraz [usunito] z). W pozostaych przypadkach
rozliczenie ulgi byo wedug Przedsibiorcy korzystniejsze dla konsumentw ni jej
rozliczanie na podstawie przepisw prawa telekomunikacyjnego.
W roku 2014, spord [usunito] przypadkw rozliczenia ulgi, [usunito] doszo do
mniej korzystnego dla konsumentw rozliczenia bonifikaty (ich uszczerbek wynosi
odpowiednio [usunito] z oraz [usunito] z). We wszystkich pozostaych przypadkach,
wedug Przedsibiorcy, rozliczenie przyznanej ulgi byo bardziej korzystne dla konsumentw.
Z zestawienia przedoonego przez Przedsibiorc wynika zatem, e w wikszoci
przypadkw rnica w sposobie rozliczania bonifikat wedug zasad ustalonych przez
Przedsibiorc bya korzystniejsza dla konsumentw ni w przypadku stosowania zasad
ustalonych w prawie telekomunikacyjnym. Przedsibiorca nie przedstawi jednak metody
wyliczenia wyej wskazanych rnic; nie mona byo jej te odtworzy na podstawie
przesanych przez Przedsibiorc dokumentw, ktre byy przedmiotem wezwania Prezesa
UOKiK ani te zweryfikowa poprawnoci tej metody. Przykadowo, wedug owiadczenia
Przedsibiorcy, klient ktremu przypisano numer [usunito] powinien wedug norm prawa
telekomunikacyjnego zwrci bonifikat w wysokoci [usunito] z. Natomiast Przedsibiorca
zada od niego zwrotu kwoty w wysokoci [usunito] z. Ponadto, klient uici jedynie
[usunito] z, co wedug Przedsibiorcy przynioso abonentowi korzy w wysokoci
[usunito] z. Prezes UOKiK wezwa Przedsibiorc do przedoenia wszelkiej dokumentacji
i korespondencji zwizanej z rozliczeniem bonifikaty wynikajcej z tej umowy.
W odpowiedzi Przedsibiorca przesa jedynie: kopi owiadczenia konsumentki
o odstpieniu od umowy, odpowied Przedsibiorcy, zawierajca informacj o wystawieniu
faktury pro forma na kwot [usunito] z oraz notatk subow dotyczc rozmowy
telefonicznej z konsumentk, podczas ktrej ustalono wysoko zwrotu na kwot [usunito]
z. Naley podkreli, e w przypadku adnego abonenta Przedsibiorca nie przedoy
dokumentacji, na podstawie ktrej mona ustali wysoko nalenej bonifikaty.
W [usunito] wymienionych wyej wypadkach, gdy rozliczenie bonifikaty wedug
regu ustalonych przez Przedsibiorc byo mniej korzystne ni na podstawie powszechnie
obowizujcych przepisw prawa telekomunikacyjnego, Przedsibiorca w dniach 19-20
stycznia 2015 roku (czyli po otrzymaniu zawiadomienia o wszczciu postpowania w sprawie
praktyk naruszajcych zbiorowe interesy konsumentw) wystawi faktury korygujce
i zwrci konsumentom nalene im kwoty, wynikajce z rnicy w dokonanym rozliczeniu.
Wedug owiadczenia Przedsibiorcy, przypadek niekorzystnego rozliczenia bonifikaty
dotyczy midzy innymi konsumentki, ktrej przypisano nr abonenta [usunito]. Rwnie w
tym wypadku Przedsibiorca zosta wezwany do przedoenia wszelkiej dokumentacji
zwizanej z rozliczaniem przyznanej ulgi. Niemniej, przesane dokumenty zawieraj jedynie
informacj o wystawieniu faktury pro forma oraz faktury korygujcej i nie jest moliwe na
ich podstawie odtworzenie metody obliczania bonifikaty nalenej do zwrotu.
4

W 2014 r. Przedsibiorca osign przychd z pozarolniczej dziaalnoci gospodarczej

w wysokoci [usunito] z.
Prezes UOKiK zway, co nastpuje:
Stosownie do art. 1 ust. 1 u.o.k.k., ochrona interesw przedsibiorcw i konsumentw
podejmowana w ramach dziaa Prezesa UOKiK jest prowadzona w interesie publicznym.
Ingerencja Prezesa UOKiK ma na celu ochron interesw zbiorowoci, a nie wprost
poszczeglnych, indywidualnych uczestnikw rynku. Naruszenie interesu publicznego
stanowi bezwzgldny warunek uznania kompetencji Prezesa UOKiK do rozstrzygnicia
okrelonej sprawy. Interes publiczny zostaje naruszony wwczas, gdy dziaania
przedsibiorcy godz w interesy oglnospoeczne i dotykaj szerokiego krgu uczestnikw
rynku, zaburzajc jego prawidowe funkcjonowanie.
W ocenie Prezesa UOKiK, rozpatrywana sprawa ma charakter publicznoprawny.
Wie si z ochron interesu wszystkich konsumentw, ktrzy byli lub mogli sta si
klientami Przedsibiorcy, tj. zawrze z nim umow dotyczc wiadczenia usug dostpu do
Internetu, telefonii stacjonarnej oraz telewizji kablowej. Dziaania Piotra Ziemniewicza nie
dotycz wic interesw poszczeglnych osb, ktrych sprawy miayby charakter
jednostkowy, indywidualny i nie dajcy si porwna z innymi, ale krgu konsumentw
obecnych i przyszych kontrahentw Przedsibiorcy, ktrych sytuacja jest identyczna.
Naruszenie interesu publicznoprawnego przejawia si tym samym w naruszeniu zbiorowego
interesu konsumentw. W niniejszej sprawie istnieje wic moliwo poddania zachowania
Przedsibiorcy dalszej ocenie pod ktem stosowania praktyk naruszajcych zbiorowe interesy
konsumentw.
Ocen t poprzedzi naley stwierdzeniem, e Piotr Ziemniewicz jest przedsibiorc
w rozumieniu art. 4 pkt 1 u.o.k.k., albowiem prowadzi ona indywidualn dziaalno
gospodarcz na podstawie wpisu do Centralnej Ewidencji i Informacji o Dziaalnoci
Gospodarczej. W konsekwencji, dziaania Przedsibiorcy podlegaj kontroli z punktu
widzenia przepisw u.o.k.k.
Zgodnie z art. 24 ust. 1 u.o.k.k., zakazane jest stosowanie praktyk naruszajcych
zbiorowe interesy konsumentw. Przepis art. 24 ust. 2 ustawy przez praktyk naruszajc
zbiorowe interesy konsumentw rozumie godzce w nie bezprawne dziaania przedsibiorcy,
w szczeglnoci: stosowanie postanowie wzorcw umw, ktre zostay wpisane do rejestru
postanowie wzorcw umowy uznanych za niedozwolone, o ktrym mowa w art. 47945
Kodeksu postpowania cywilnego (pkt 1), naruszanie obowizku udzielania konsumentom
rzetelnej, prawdziwej i penej informacji (pkt 2) oraz nieuczciwe praktyki rynkowe lub czyny
nieuczciwej konkurencji (pkt 3).
Dla stwierdzenia stosowania ww. praktyk niezbdne jest, aby zachowanie
przedsibiorcy byo bezprawne i naruszao zbiorowy interes konsumentw.
Jako bezprawne naley kwalifikowa zachowania sprzeczne z prawem, zasadami
wspycia spoecznego lub dobrymi obyczajami, bez wzgldu na win, a nawet wiadomo
sprawcy. Dla ustalenia bezprawnoci dziaania wystarczy, e okrelone zachowanie koliduje
z przepisami prawa (por. Komentarz do ustawy o zwalczaniu nieuczciwej konkurencji pod
red. J. Szwai, Wyd. CH Beck, Warszawa 2000 r., s. 117-118). Zbiorowe interesy
konsumentw to prawa nieograniczonej liczby konsumentw.

Bezprawno
Przedsibiorcy zarzucono stosowanie praktyki naruszajcej zbiorowe interesy
konsumentw, okrelonej w art. 24 ust. 1 i 2 u.o.k.k. polegajcej na obcianiu abonentw,
ktrzy rozwizuj umow lub z ktrymi rozwizywana jest umowa przez dostawc usug
z winy abonenta, opat wynikajc z ulgi przyznanej abonentowi przy zawieraniu umowy,
obliczon w sposb sprzeczny z art. 57 ust. 6 prawa telekomunikacyjnego.
W sprawie bezspornym jest, e w okresie od dnia 1 czerwca 2013 r. do dnia 20
grudnia 2014 r. Przedsibiorca stosowa wzr umowy abonenckiej, w ktrym znajdowao si
postanowienie 7 pt. Warunki rozwizania umowy o nastpujcej treci (cytowane s 7
ust. 2 oraz 7 ust. 5-6):
2. Uytkownik rozwizujcy umow przed terminem podanym w Specyfikacji Usug
zobowizany jest do uiszczenia opaty na rzecz Operatora z tytuu roszczenia
zwizanego z ulg przyznan Uytkownikowi przy podpisywaniu umowy. Opaty,
ktre naley uici w takiej sytuacji okrela Specyfikacja Usug. Wysoko ulgi
zwana dalej bonifikat oznacza kwot stanowic sum upustw udzielonych
Uytkownikowi na dzie zawarcia umowy, bdc rnic pomidzy cenami
standardowymi, a cen promocyjn oferowan Uytkownikowi w ramach promocji.
5. W zwizku z udzieleniem Uytkownikowi przez Operatora bonifikaty w cenie
zamwionych przez Uytkownika usug telekomunikacyjnych, strony ustalaj, e
jeli umowa zostanie rozwizana z winy Uytkownika lub na skutek wypowiedzenia
umowy przez Uytkownika przed dat okrelon w Specyfikacji Usug to
Uytkownik jest zobowizany do zwrotu udzielonych Uytkownikowi przez
Operatora bonifikat w czasie trwania umowy (tj. od dnia jej podpisania do dnia
rozwizania) na zasadach okrelonych w 7.6.
6. Uytkownik zobowizuje si do zapacenia w penej wysokoci na rachunek
Operatora okrelonej w 7.5. kwoty, w nieprzekraczalnym terminie 15 dni od dnia
otrzymania wezwania do zapaty lub od daty odmowy odebrania wezwania do
zapaty lub od daty zwrotu wezwania do zapaty z powodu nie podjcia listu
poleconego. Po upywie w/w terminu Operator ma prawo wszcz postpowanie
windykacyjne.
Jak wykazano powyej, cytowane postanowienia stosowane byy w praktyce obrotu
konsumenckiego i nie stanowiy jedynie informacji o sposobie rozliczania bonifikat oraz
uprawnieniach przysugujcych konsumentom w zwizku z rozwizaniem umowy zawartej na
czas okrelony.
Zgodnie z art. 57 ust. 6 ustawy z dnia 16 lipca 2004 r. Prawo telekomunikacyjne:
W przypadku zawarcia umowy o wiadczenie usug telekomunikacyjnych, w tym
o zapewnienie przyczenia do publicznej sieci telekomunikacyjnej, zwizanego
z ulg przyznan abonentowi, wysoko roszczenia z tytuu jednostronnego
rozwizania umowy przez abonenta lub przez dostawc usug z winy abonenta
przed upywem terminu, na jaki umowa zostaa zawarta, nie moe przekroczy
wartoci ulgi przyznanej abonentowi pomniejszonej o proporcjonaln jej warto
za okres od dnia zawarcia umowy do dnia jej rozwizania. Roszczenie nie
przysuguje w przypadku rozwizania przez konsumenta umowy przed
rozpoczciem wiadczenia usug, chyba e przedmiotem ulgi jest telekomunikacyjne
urzdzenie kocowe.

Wykadnia art. 57 ust. 6 prawa telekomunikacyjnego prowadzi do wniosku, e przepis

ten wyznacza maksymaln wysoko opaty pobieranej od abonenta w zwizku
z wypowiedzeniem umowy na czas oznaczony. Jego interpretacja prowadzi do
jednoznacznego wniosku, e przy dokonywaniu rozlicze ulgi w takim przypadku naley j
pomniejszy o proporcjonaln warto za okres od dnia zawarcia umowy do dnia jej
rozwizania. Przy dokonywaniu tych rozlicze pod uwag naley bra warto ulgi na dzie
rozwizania umowy, a nie dzie jej zawarcia (M. Rogalski, Komentarz do art. 57 ustawy
Prawo telekomunikacyjne, LEX 2010). W konsekwencji, naley stwierdzi, e dziaanie
Przedsibiorcy byo sprzeczne z postanowieniem art. 57 ust. 6 prawa telekomunikacyjnego.
Wobec powyszego, stosowany przez Przedsibiorc sposb rozliczania ulgi,
rozumianej przez niego jako kwota stanowica sum upustw udzielonych Uytkownikowi
na dzie zawarcia umowy, bdca rnic pomidzy cenami standardowymi, a cen
promocyjn oferowan Uytkownikowi w ramach promocji w ten sposb, e Uytkownik
zobowizany by do uiszczenia opaty z tytuu roszczenia zwizanego z ulg przyznan mu
przy podpisywaniu umowy w wysokoci odpowiadajcej penej wartoci tej ulgi, nie
uwzgldnia bezwzgldnie wicej normy zawartej w art. 57 ust. 6 prawa
telekomunikacyjnego.
W pimie z dnia 7 listopada 2014 r., Przedsibiorca owiadczy, e w przypadku
rozwizania umowy zawartej na czas okrelony na warunkach promocyjnych przed upywem
uzgodnionego terminu, warto naliczanych do zwrotu bonifikat jest z reguy pomniejszana.
W niektrych przypadkach naliczone kwoty uwzgldniaj jedynie poniesione w zwizku
z promocj koszty, a s te przypadki, gdy Firma zupenie odstpuje od rozliczenia
bonifikaty. Na poparcie tej tezy, Przedsibiorca przedoy (w zaczeniu do pisma z dnia 4
lutego 2015 r.) zestawienie rozlicze bonifikat w roku 2013 i 2014. Z zestawienia tego
wynika, e w wikszoci przypadkw rnica w sposobie rozliczania bonifikat wedug zasad
ustalonych przez Przedsibiorc bya korzystniejsza dla konsumentw ni w przypadku
stosowania zasad ustalonych w prawie telekomunikacyjnym. Przedsibiorca nie przedstawi
jednak metody wyliczenia wyej wskazanych rnic; nie mona byo jej te odtworzy na
podstawie przesanych przez Przedsibiorc dokumentw, ktre byy przedmiotem wezwania
Prezesa UOKiK ani te zweryfikowa poprawnoci tej metody.
Niezalenie od liczby przypadkw, w ktrych stosowane przez Przedsibiorc zasady
rozliczania bonifikat byy bardziej czy mniej korzystne dla konsumentw rzeczywicie
odstpujcych od umowy ni reguy ustalone w prawie telekomunikacyjnym, naley
uwzgldni przypadki konsumentw, ktrzy chcieliby skorzysta z ustawowego uprawnienia
do odstpienia od umowy i ktrzy nie realizowali go z uwagi na niekorzystne postanowienia
umowy. Zaprezentowane przez Przedsibiorc zestawienie oddaje bowiem jedynie cz
problemu wynikajcego ze stosowania postanowie umowy niezgodnych z prawem
telekomunikacyjnym.
Po pierwsze, stosowana praktyka doprowadzia do sytuacji, w ktrej tre stosunku
prawnego midzy konsumentem a Przedsibiorc moga by modyfikowana przez tego
ostatniego w sposb dowolny, uznaniowy i niezaleny od powszechnie obowizujcych
oraz bezwzgldnie wicych przepisw prawa telekomunikacyjnego. W konsekwencji,
mogo to prowadzi do znieksztacenia modelowego, ustalonego przez ustawodawc
charakteru relacji midzy konsumentami i przedsibiorcami nawizujcymi tego rodzaju
stosunki prawne.
Po drugie, w toku prowadzonego postpowania wyjaniajcego oraz postpowania
w sprawie praktyk naruszajcych zbiorowe interesy konsumentw, zgromadzono dowody
potwierdzajce
wystpowanie
przypadkw
konsumentw,
ktrzy
rezygnowali
7

z przysugujcego im ustawowo uprawnienia do odstpienia od umowy wskutek stosowania

przez Przedsibiorc niekorzystnych w ich odczuciu metod rozliczania udzielonej bonifikaty
(karta nr 6 post. adm.) oraz przypadkw, w ktrych Przedsibiorca odmawia odstpienia od
rozliczenia bonifikaty w sposb niekorzystny dla konsumentw (karty 129-130; 144-150 post.
adm.). Naley przy tym podkreli, e nie jest moliwe dokadne ustalenie krgu
konsumentw, ktrzy mogli odstpi od realizacji przysugujcego im uprawnienia do
odstpienia od umowy wskutek stosowania przez Przedsibiorc zarzucanej mu praktyki.
Decyzje takie konsumenci mogli bowiem podejmowa bez nawizywania kontaktu
z Przedsibiorc czy skadania zawiadomienia o podejrzeniu stosowania praktyk
naruszajcych zbiorowe interesy konsumentw do Prezesa UOKiK. Naley wic przyj, e
wyej opisane dziaanie mogo wpywa na decyzje konsumentw co do umowy zawartej
z Przedsibiorc w ten sposb, e perspektywa obcienia nieprawidowo naliczon
bonifikat moga odwodzi ich od skorzystania z przysugujcych im uprawnie.
Powysze prowadzi do jednoznacznego wniosku, e Przedsibiorca rozlicza
przyznane konsumentom ulgi w sposb niezgodny z powszechnie obowizujcymi
i bezwzgldnie wicymi normami prawa telekomunikacyjnego. Sprzeczno stosowanej
praktyki z ww. postanowieniami prawa telekomunikacyjnego nie bya te kwestionowana
przez Przedsibiorc, w zwizku z czym naley uzna w fakt za bezsporny.
Naruszenie zbiorowego interesu konsumentw
W uzasadnieniu wyroku z dnia 10 kwietnia 2008 r. sygn. akt III SK 27/07 Sd
Najwyszy wyjani, e gramatyczna wykadnia pojcia zbiorowy interes konsumentw
prowadzi do wniosku, e chodzi o zachowanie przedsibiorcy, ktre godzi w interesy grupy
osb stanowicych okrelony zbir. Rezultaty tej wykadni modyfikuje zastrzeenie, e nie
jest zbiorowym interesem konsumentw suma interesw indywidualnych. Sd Najwyszy
stan na stanowisku, e przy konstruowaniu pojcia zbiorowy interes konsumentw nie
mona opiera si tylko i wycznie na tym, czy oceniana praktyka skierowana jest do
nieoznaczonego z gry krgu podmiotw. W ocenie Sdu Najwyszego, wystarczajce
powinno by ustalenie, e zachowanie przedsibiorcy nie jest podejmowane w stosunku do
zindywidualizowanych konsumentw, lecz wzgldem czonkw danej grupy (okrelonego
krgu podmiotw), wyodrbnionych spord ogu konsumentw za pomoc wsplnego dla
nich kryterium. Sd Najwyszy uzna, e praktyk naruszajc zbiorowe interesy
konsumentw jest (...) takie zachowanie przedsibiorcy, ktre podejmowane jest w warunkach
wskazujcych na powtarzalno zachowania w stosunku do indywidualnych konsumentw
wchodzcych w skad grupy, do ktrej adresowane s zachowania przedsibiorcy, w taki
sposb, e potencjalnie ofiar takiego zachowania moe by kady konsument bdcy
klientem lub potencjalnym klientem przedsibiorcy.
Interes konsumentw naley rozumie jako interes prawny (a nie faktyczny), a wic
uznany przez ustawodawc jako zasugujcy na ochron i zabezpieczenie. Pod tym pojciem
naley rozumie stricte ekonomiczne interesy konsumentw (o wymiarze majtkowym) oraz
prawo konsumentw do uczestniczenia w przejrzystych i niezakconych przez
przedsibiorc warunkach rynkowych, zapewniajcych konsumentom moliwo
dokonywania transakcji przy cakowitym zrozumieniu, jaki jest ich rzeczywisty sens
ekonomiczny i prawny na etapie przedkontraktowym i w czasie wykonywania umowy.
Godzenie w zbiorowe interesy konsumentw moe polega zarwno na ich naruszeniu, jak
i na zagroeniu ich naruszenia. Nie jest zatem konieczne ustalenie, e ktrykolwiek
z konsumentw zosta rzeczywicie poszkodowany wskutek stosowanej przez przedsibiorc
praktyki.
8

W niniejszej sprawie skutkami dziaa Przedsibiorcy dotknity mg by

nieoznaczony z gry krg konsumentw, ktrego nie da si zidentyfikowa wszyscy
dotychczasowi i przyszli kontrahenci Przedsibiorcy, zawierajcy z nim umow
o wiadczenie usug telekomunikacyjnych na czas okrelony. Z faktu posugiwania si przez
Przedsibiorc w obrocie z konsumentami regulaminem wiadczenia usug
telekomunikacyjnych oraz wzorcem umowy wynika powtarzalno jego zachowania wobec
takich osb. Potencjalnie wszyscy konsumenci byli adresatami oferty Przedsibiorcy i mogli
zawrze z nim umow wiadczenia usug telekomunikacyjnych.
Przede wszystkim naley podkreli, e w niniejszej sprawie nie zosta naruszony
jedynie indywidualny interes czterech konsumentw, wzgldem ktrych stosownie do
owiadczenia Przedsibiorcy rozliczono przyznan bonifikat w sposb mniej korzystny,
ni powinno mie to miejsce na podstawie prawa telekomunikacyjnego. Po pierwsze, tre
stosowanego przez Przedsibiorc postanowienia umownego sprawiaa, e krg
konsumentw, ktrych potencjalnie mogy dotkn skutki bezprawnych dziaa
Przedsibiorcy by nieograniczony. Po drugie, co istotniejsze, opisana praktyka moga
oddziaywa nie tylko na tych konsumentw, ktrzy podjli decyzj o realizacji
przysugujcych im uprawnie i wykonali je, ale rwnie na konsumentw, ktrzy wskutek
takiej praktyki Przedsibiorcy odstpili od realizacji tych uprawnie, pozostajc zwizani
umowami zawartymi z Piotrem Ziemniewiczem.
W konsekwencji, w niniejszej sprawie speniona zostaa przesanka naruszenia przez
Przedsibiorc zbiorowego interesu konsumentw.
Z uwagi na spenienie obu przesanek (bezprawno i naruszenie zbiorowego interesu
konsumentw), Prezes Urzdu uzna dziaanie Przedsibiorcy za praktyk naruszajca
zbiorowe interesy konsumentw.
Wedug owiadczenia Przedsibiorcy, niezwocznie po wszczciu postpowania przez
Prezesa Urzdu, tj. we wrzeniu 2014 roku zaprzesta niewaciwego rozliczania udzielonych
bonifikat, natomiast dnia 21 grudnia 2014 r. wprowadzi do umowy nowe zgodne z Prawem
telekomunikacyjnym zasady dokonywania rozlicze tych ulg. Z uwagi na powysze, na
podstawie art. 27 ust. 2 w zw. z art. 27 ust. 1 u.o.k.k. orzeczono jak w punkcie I sentencji
decyzji i stwierdzono zaniechanie stosowania przedmiotowej praktyki, ktre miao miejsce
najpniej z dniem 21 grudnia 2014 r.
Kara pienina
W dniu 18 stycznia 2015 r. wesza w ycie ustawa z dnia 10 czerwca 2014 r.
o zmianie ustawy o ochronie konkurencji i konsumentw oraz ustawy - Kodeks postpowania
cywilnego (Dz. U. z 2014 r., poz. 945), na mocy ktrej zmieniony zosta m.in. art. 106 ustawy
o ochronie konkurencji i konsumentw, regulujcy kwestie nakadania na przedsibiorc kar
pieninych. W rozpatrywanej sprawie Prezes Urzdu uwzgldni jednak, e niniejsze
postpowanie administracyjne zostao wszczte przeciwko Przedsibiorcy przed
wprowadzeniem ww. zmiany. Zgodnie z art. 3 powoanej ustawy, do spraw, w ktrych
postpowanie wszczto przed dniem w ycie tej ustawy stosuje si przepisy dotychczasowe,
o ile przepisy art. 4, art. 7, art. 10 i art. 11 nie stanowi inaczej. Z uwagi na fakt, e
wymienione w art. 3 przepisy nie zawieraj regulacji dotyczcych nakadania kar pieninych
za stosowanie praktyk naruszajcych zbiorowe interesy konsumentw, niniejsza sprawa
powinna by rozpoznana na podstawie przepisw dotychczasowych.
Zgodnie z art. 106 ust. 1 pkt 4 ustawy o ochronie konkurencji i konsumentw, Prezes
UOKiK moe w drodze decyzji naoy na przedsibiorc, ktry choby nieumylnie
9

dopuci si stosowania praktyki naruszajcej zbiorowe interesy konsumentw w rozumieniu

art. 24 ustawy, kar pienin w wysokoci nie wikszej ni 10% przychodu osignitego
w roku rozliczeniowym poprzedzajcym rok naoenia kary.
Z powoanego przepisu wynika, e kara pienina ma charakter fakultatywny.
O tym, czy w konkretnej sprawie w odniesieniu do wskazanego przedsibiorcy zasadne jest
naoenie kary pieninej decyduje, w ramach uznania administracyjnego, Prezes UOKiK.
Naley zwrci uwag, e przepisy ustawy o ochronie konkurencji i konsumentw nie
okrelaj jakichkolwiek przesanek, od ktrych uzalenione byoby podjcie decyzji
o naoeniu kary. Ustawodawca wskaza jedynie w art. 111 ustawy te okolicznoci, ktre
Prezes UOKiK powinien uwzgldni decydujc o wymiarze kary pieninej, wymieniajc
okres, stopie oraz okolicznoci naruszenia przepisw ustawy, a take uprzednie naruszenie
przepisw ustawy.
Biorc pod uwag okolicznoci sprawy, w szczeglnoci charakter i moliwe skutki
przypisanej Przedsibiorcy praktyki, Prezes UOKiK uzna za uzasadnione naoenie kary
pieninej w zwizku ze stwierdzon praktyk polegajc na obcianiu abonentw, ktrzy
rozwizuj umow lub z ktrymi rozwizywana jest umowa przez dostawc usug z winy
abonenta, opat wynikajc z ulgi przyznanej abonentowi przy zawieraniu umowy, obliczon
w sposb sprzeczny z art. 57 ust. 6 prawa telekomunikacyjnego.
W opinii Prezesa UOKiK, ocena zgromadzonego materiau dowodowego wskazuje na
nieumylne naruszenie przez Przedsibiorc przepisw u.o.k.k. Przedsibiorca powinien
przewidywa, e jego dziaania podejmowane w ramach prowadzonej dziaalnoci
gospodarczej mog by bezprawne i mog narusza zbiorowe interesy konsumentw. Tym
samym, powinien dochowa naleytej starannoci przy konstruowaniu wzorcw umw
wiadczenia usug oraz, w przypadku rozwizania umowy zawartej na czas okrelony przez
konsumenta lub z jego winy, rozlicza bonifikat przyznan konsumentom przy zawarciu tej
umowy w sposb zgodny z powoanymi wyej postanowieniami prawa telekomunikacyjnego.
W 2014 r. Przedsibiorca osign przychd w wysokoci [usunito] z. Maksymalna
kara pienina, do naoenia ktrej uprawniony by Prezes UOKiK wynosia zatem [usunito]
z.
Ustalajc wysoko kary, Prezes UOKiK dokona w pierwszej kolejnoci oceny wagi
stwierdzonego naruszenia przepisw ustawy, wynikiem czego jest okrelona kwota bazowa.
W dalszej kolejnoci Prezes UOKiK rozway, czy w sprawie wystpuj okolicznoci
obciajce i agodzce oraz jaki powinny mie wpyw na wysoko kary.
Praktyka opisana w niniejszej decyzji dotyczy obciania abonentw, ktrzy
rozwizuj umow lub z ktrymi rozwizywana jest umowa przez dostawc usug z winy
abonenta, opat wynikajc z ulgi przyznanej abonentowi przy zawieraniu umowy, obliczon
w sposb sprzeczny z art. 57 ust. 6 prawa telekomunikacyjnego. Praktyka ta ujawnia si na
etapie wykonania umowy.
W opinii Prezesa UOKiK, stosowanie tej praktyki ksztatuje w sposb niezgodny
z prawem telekomunikacyjnym stosunki prawne midzy Przedsibiorc a konsumentami,
ktrzy zawarli na czas okrelony umow o wiadczenie usug telekomunikacyjnych.
Bonifikata przyznana im przy zawieraniu umowy rozliczana jest w sposb bezprawny oraz
arbitralny, co prowadzi do niekorzystnego uksztatowania ich relacji z Przedsibiorc.
Negatywne skutki praktyki mog ujawni si rwnie w razie faktycznego nie skorzystania
przez konsumenta z prawa odstpienia od umowy zawartej na czas okrelony pod wpywem
praktyki stosowanej przez Przedsibiorc.

10

Prezes UOKiK uzna, e ww. okolicznoci oraz okres trwania praktyki przekraczajcy
rok uzasadniaj ustalenie kwoty bazowej kary za to naruszenie na poziomie [usunito]%
przychodu Przedsibiorcy w 2014 r., tj. [usunito] z po zaokrgleniu.
W dalszym etapie kalkulacji kary Prezes Urzdu rozway, czy ww. kwota bazowa
powinna podlega modyfikacjom ze wzgldu na wystpujce w sprawie okolicznoci
agodzce bd obciajce.
Za okoliczno agodzc zostao uznane zaniechanie stosowania przedmiotowej
praktyki w ten sposb, e Przedsibiorca we wrzeniu 2014 r. zaprzesta nieprawidowego
rozliczania udzielonych bonifikat, a w dniu 21 grudnia 2014 r. dostosowa stosowany
w obrocie konsumenckim regulamin usug telekomunikacyjnych do obowizujcego stanu
prawnego. Majc na uwadze ww. okoliczno agodzc, Prezes UOKiK postanowi kwot
bazow wyliczon na poprzednim etapie obniy o 30% tj. do kwoty [usunito] z po
zaokrgleniu.
Nie byo natomiast podstaw dla uznania za okoliczno agodzc faktu, e
Przedsibiorca dobrowolnie dokona rekompensaty poniesionego przez konsumentw
uszczerbku i zwrci nadpacone przez nich kwoty. Jak wykazano wczeniej, nie byo bowiem
moliwe dokonanie weryfikacji przedoonych przez Przedsibiorc owiadcze o kwotach,
ktre obowizani byli zapaci konsumenci. Mimo kierowanych do Przedsibiorcy wezwa,
na podstawie przesanych przez niego materiaw nie byo moliwe ustalenie metody
obliczania ulgi podlegajcej zwrotowi. W konsekwencji, Prezes Urzdu nie mg uzna, e
Przedsibiorca w sposb peny i rzeczywisty dokona rekompensaty szkd poniesionych
przez wszystkich konsumentw w zwizku ze stosowan przez niego praktyk.
Ostateczna wysoko kary pieninej naoonej na przedsibiorc za stosowanie
praktyki stwierdzonej sentencji wynosi zatem 12 026,00 z, co stanowi [usunito]%
przychodu Przedsibiorcy za 2014 r. oraz [usunito]% kary maksymalnej, do naoenia ktrej
uprawniony by Prezes Urzdu.
Zdaniem Prezesa Urzdu, orzeczona kara jest adekwatna do okresu, stopnia oraz
okolicznoci naruszenia przez Przedsibiorc przepisw ustawy o ochronie konkurencji
i konsumentw. Kara ta peni przede wszystkim funkcj represyjn, stanowic sankcj
i dolegliwo za naruszenie przepisw ww. ustawy oraz prewencyjn, zapobiegajc
ponownemu ich naruszeniu przez Przedsibiorc. Warto podkreli take jej walor
wychowawczy,
odstraszajcy
innych
przedsibiorcw
wiadczcych
usugi
telekomunikacyjne przed stosowaniem w przyszoci tego typu praktyk w obrocie
z konsumentami.
Zgodnie z art. 112 ust. 3 ustawy o ochronie konkurencji i konsumentw kar pienin
naley uici w terminie 14 dni od dnia uprawomocnienia si niniejszej decyzji na konto
Urzdu
Ochrony
Konkurencji
i
Konsumentw:
NBP
O/O
Warszawa
51101010100078782231000000.
Stosownie do treci art. 81 ust. 1 ustawy o ochronie konkurencji i konsumentw w zw.
z art. 3 ustawy z dnia 10 czerwca 2014 r. o zmianie ustawy o ochronie konkurencji
i konsumentw oraz ustawy - Kodeks postpowania cywilnego (Dz. U. z 2014 r., poz. 945)
w zw. z art. 47928 2 Kodeksu postpowania cywilnego, od niniejszej decyzji przysuguje
odwoanie do Sdu Okrgowego w Warszawie - Sdu Ochrony Konkurencji i Konsumentw,
w terminie miesica od dnia jej dorczenia, za porednictwem Prezesa Urzdu Ochrony
Konkurencji i Konsumentw - Delegatury Urzdu Ochrony Konkurencji i Konsumentw
w Poznaniu.
z upowanienia Prezesa
11

Urzdu Ochrony Konkurencji i Konsumentw

Dyrektor Delegatury UOKiK w Poznaniu
Jarosaw Krger
Otrzymuje:
Piotr Ziemniewicz
Echostar Studio Zakad Techniki Satelitarnej Tele 4
os. Bolesawa Chrobrego 36/50
60-861 Pozna

12