Data wykładu: 2 marzec 2010

Wykładowca: prof. Irena Lipowicz

Prawo administracyjne

Administracja wykonuje swoje władztwo zgodnie z prawem i na jego podstawie.

Prawo powinno jednak pozostawiać obszary dla twórczej dostosowanej do okoliczności
reakcji administracji. Nadmierna szczegółowość przepisów jest złem legislacyjnym.
Z jednej strony nie pozwala działać w obszarze nieuregulowanym.
Z drugiej tworzy klimat wykorzystania pozostawionych przez prawo luk.
Administracja jest związana prawem, ale samo związanie może zachęcać do patologii
(ustawienie stawek za kursy pogotowia). Administrowanie to wielka odpowiedzialność,
a zła administracja nawet przy takim samym systemie prawnym i organizacyjnym może
prowadzić do krzywdy społecznej lub niepokojów społecznych (przykład domki
koło fabryki). Optymalna jest taka regulacja działań administracji, która pozwala na właściwą
swobodę, ale także na poszanowanie w sposób odpowiedni praw człowieka.
Administracja publiczna staje obecnie przed problemem właściwego ujęcia przez prawo celu
administrowania. W jurydycznie pojmowanej administracji nie stawiano takich pytań.
Administracja była władzą wykonawczą i jej celem było wykonywanie prawa stanowionego
demokratycznym państwie prawnym głównie przez parlament.
W obecnym zderzeniu z naukami o zarządzaniu zwraca się uwagę na mierniki
osiągania celu administracyjnego. Mówimy o benchamarkingu. Stawia się pytania jakie
są główne i okresowe cele danej dziedziny administracji. Ich osiąganie staje się równie ważne
jak ścisłe wykonywanie norm. Teoria mierników, same mierniki przejmują jednak rolę, którą
pełniła przez lata wspólna moralność i etyka, próbują ją zastąpić.
Współczesna administracja w Europie jest w dużej mierze administracją bezpieczeństwa
socjalnego, zdrowotnego, emerytalnego, w mniejszym stopniu militarnego.
Wspólna administracja europejska, w tym liczne agencje europejskie, służą gwarancji tego
bezpieczeństwa na starzejącym się kontynencie.
Specyfiką europejskiej administracji w odróżnieniu od amerykańskiej jest wysoki poziom
oczekiwanego przez wyborców bezpieczeństwa socjalnego. Powoduje to konieczność
rozbudowy administracji świadczącej, a także administracji infrastruktury i administracji
ingerującej. Administracja ingerująca, regulacyjna jest skupiona wokół nakazów i zakazów,
ma prawo regulować różne dziedziny życia, od obywatelstwa przez sytuację klęski
żywiołowej, norm technicznych aż do bezpieczeństwa dróg czy pojazdów.
Działa ona przez nakazy i zakazy, a stopień władczości jej działania jest duży.
Administracja infrastruktury dotyczy rozbudowanej infrastruktury technicznej, a więc sieci
i urządzeń technicznych współczesnego społeczeństwa (wodociągi kanalizacja, drogi, sieci
informatyczne i komunikacyjne). Dużą ilość działań stanowią normy techniczne, plany
i programy. Oprócz twardego prawa, hard law, występują dobrowolne uzgodnienia
standardów technicznych, czyli soft law. W dużej części została poddana prywatyzacji tak,
więc jest mieszana publiczno-prywatna. Administracja świadcząca nie tylko w zakresie
świadczeń rodzinnych, ale także innych.