Data wykładu: 4 marca 2010

Wykładowca: Mirosław Granat

Prawo konstytucyjne

Konflikt przepisów, które są zasadami. Takie konflikty rozwiązujemy (urzędnik, prawnik,

sąd) za pomocą mechanizmu proporcjonalności (inaczej zasady proporcjonalności –
mechanizm ważenia). Zawarta w Art. 31 Ust. 3 Konstytucji wyraża kolejną zasadę.
O niej nie możemy dziś mówić, bo rozbije się wykład.

Art. 31.
1. Wolność człowieka podlega ochronie prawnej.
2. Każdy jest obowiązany szanować wolności i prawa innych. Nikogo nie wolno zmuszać
do czynienia tego, czego prawo mu nie nakazuje.
3. Ograniczenia w zakresie korzystania z konstytucyjnych wolności i praw mogą
być ustanawiane tylko w ustawie i tylko wtedy, gdy są konieczne w demokratycznym
państwie dla jego bezpieczeństwa lub porządku publicznego, bądź dla ochrony
środowiska, zdrowia i moralności publicznej, albo wolności i praw innych osób.
Ograniczenia te nie mogą naruszać istoty wolności i praw.

Zasada suwerenności narodu. Klasyczne, tradycyjne rozumienie zasady suwerenności narodu.

Druga płaszczyzna. Przepis głosi, że naród jest suwerenny w Polsce.

a) Myślenie o suwerenności narodu zawdzięczamy J. J. Rousseau (1762 Umowa

społeczna). Wypracował taką konstrukcję intelektualną, wykoncypował wolę
powszechną – byt idealny, coś nierealny. To pojęcie ma trzy właściwości:
niezbywalna (nie podlega odstąpieniu), niepodzielność, nieprzenoszalna.
Wola powszechna u niego to wola narodu. Cechy woli powszechnej przenosi
na naród.
b) Deklaracja praw – 1789, realizuję tą myśl Rousseau w Art. 3, mówi on że wszelka
władza należy do narodu. Władza narodu przenika do różnych konstytucji,
np. Polskiej z 3 maja, Francuskiej – wrzesień 1791. Konstytucje na pierwszym
miejscu stawiają wykonywanie władzy narodu przez przedstawicieli narodu.
c) Zaletą jest to, że władzę w państwie sprawujemy my, naród. Wszyscy jesteśmy
suwerenem, do nas należy władza. Wadą jest to, że nie wykonujemy tej władzy
bezpośrednio, ale pośrednio przez przedstawicieli. Ta klasyczna koncepcja
suwerenności wykluczyła, zniosła kontrolę zgodności ustaw z Konstytucją.
Wyklucza sądową kontrolę zgodności ustaw z Konstytucją, gdyż sakralizuje ustawę.
Ustawa nie może podlegać kontentacji. We Francji najpóźniej powstało sądownictwo
konstytucyjne (1958 rok) nasza Konstytucja w Art. 4 wyraża zasadę suwerenności
narodu, Ust. 1 Art. 4 władza zwierzchnia w RP należy do narodu, Ust. 2 naród
sprawuje władzę przez swoich przedstawicieli lub bezpośrednio.

Art. 4
1. Władza zwierzchnia w Rzeczypospolitej Polskiej należy do Narodu.

1
 2. Naród sprawuje władzę przez swoich przedstawicieli lub bezpośrednio.

Trzy regulacje ustawowe:

− Ustawa z 2003 roku o referendum ogólnonarodowym;
− Ustawa z września 2000 o referendum lokalnym;
− Ustawa z czerwca 1999 roku o obywatelskiej inicjatywie ustawodawczej.

Zasada suwerenności narodu podlega zmianom w ramach integracji europejskiej. Za sprawą

Art.90 Konstytucji, Polska na gruncie tego artykułu może (fakultatywnie) przekazać
kompetencje organów władzy państwowej w niektórych sprawach.

Art. 90
1. Rzeczpospolita Polska może na podstawie umowy międzynarodowej przekazać
organizacji międzynarodowej lub organowi międzynarodowemu kompetencje organów
władzy państwowej w niektórych sprawach.
2. Ustawa, wyrażająca zgodę na ratyfikację umowy międzynarodowej, o której mowa
w ust. 1, jest uchwalana przez Sejm większością 2/3 głosów w obecności co najmniej
połowy ustawowej liczby posłów oraz przez Senat większością 2/3 głosów w obecności
co najmniej połowy ustawowej liczby senatorów.
3. Wyrażenie zgody na ratyfikację takiej umowy może być uchwalone w referendum
ogólnokrajowym zgodnie z przepisem art. 125.
4. Uchwałę w sprawie wyboru trybu wyrażenia zgody na ratyfikację podejmuje Sejm
bezwzględną większością głosów w obecności co najmniej połowy ustawowej liczby
posłów.

To przekazanie władzy z Art. 90 odbywa się na mocy umowy międzynarodowej (zazwyczaj

traktat) ta umowa podlega ratyfikacji, albo na mocy ustawy.
We Francji istnieje rozróżnienie na suwerenność narodu i suwerenność państwa.
Suwerenność narodu od czasu Rousseau nie zmieniła się (Art. 4) władza narodu jest constans,
co innego suwerenność państwa. Jest ona większa lub mniejsza. Można ją pomniejszyć.
W toku integracji europejskiej państwa pomniejszają suwerenność narodu.

Szkoła niemiecka to jest doktryna Solange (tj. dopóki). Ta doktryna jest wypracowana przez
Niemiecki Sąd Konstytucyjny (ZTK). Solanigzacja – to kraje wschodnie (Polska, Węgry,
Czechy, Słowacja) powtórzenie tej doktryny w państwach Europy Środkowej i Wschodniej.
Solange 1/Solange 2 – Niemcy uznają prymat prawa europejskiego warunkowo, o ile prawo
europejskie, dopóki to prawo uznaje/szanuje prawa podstawowe zawarte w niemieckiej
ustawie zasadniczej. Warunkowość prymatu Unii Europejskiej nad wolą narodu
niemieckiego.
Kolejna szkoła, która objaśnia, że istnieje sądowa kontrola integracji europejskiej.
We Francji, Niemczech, Polsce Trybunały wyróżniają rdzeń/istotę albo jądro przepisów
Konstytucji, które nigdy nie mogą być przekazane w ramach tego mechanizmu członkostwa,
mechanizmu akcesji. We Francji i w Niemczech mówimy, że część przepisów Konstytucji,
występuje taka nazwa przepisy suprakonstytucyjne (nadkonstytucyjne). One tworzą rdzeń
Konstytucji i nigdy nie mogą być przekazane w toku integracji europejskiej. W ostatnich
latach mówimy, że Konstytucje mają przepisy, które wyrażają tożsamość danej Konstytucji.
W Polsce wyrok z 11 maja 2005 roku K18/04. Ten wyrok to nasz rdzeń, wyznacza przepisy,

2
które nie mogą ulec zmianie w wyniku integracji europejskiej. Ten wyrok, jego istota polega
na tym, że Trybunał stwierdza pomimo członkostwa Polski w Unii Europejskiej Konstytucja
nadal pozostaje najwyższym aktem prawnym, ale musi pozostać przyjazna wykładnia naszej
Konstytucji dla prawa europejskiego. Nie można przekazać całości kompetencji, tylko pewną
część. Akcesja Polski do Unii Europejskiej dokonała się w zgodzie z Konstytucją, była legea
actis.

E B

Sędzia może złożyć pytanie prejudycjalne (wstępne) do trybunału sprawiedliwości

w Luksemburgu (TS).
ENA zmienił Art. 55 Konstytucji.

Art. 55.

1. Ekstradycja obywatela polskiego jest zakazana, z wyjątkiem przypadków określonych

w ust. 2 i 3.
2. Ekstradycja obywatela polskiego może być dokonana na wniosek innego państwa
lub sądowego organu międzynarodowego, jeżeli możliwość taka wynika z ratyfikowanej
przez Rzeczpospolitą Polską umowy międzynarodowej lub ustawy wykonującej akt prawa
stanowionego przez organizację międzynarodową, której Rzeczpospolita Polska
jest członkiem, pod warunkiem że czyn objęty wnioskiem o ekstradycję:
1) został popełniony poza terytorium Rzeczypospolitej Polskiej, oraz
2) stanowił przestępstwo według prawa Rzeczypospolitej Polskiej lub stanowiłby
przestępstwo według prawa Rzeczypospolitej Polskiej w razie popełnienia na terytorium
Rzeczypospolitej Polskiej, zarówno w czasie jego popełnienia, jak i w chwili złożenia
wniosku.
3. Nie wymaga spełnienia warunków określonych w ust. 2 pkt 1 i 2 ekstradycja mająca
nastąpić na wniosek sądowego organu międzynarodowego powołanego na podstawie
ratyfikowanej przez Rzeczpospolitą Polską umowy międzynarodowej, w związku z objętą
jurysdykcją tego organu zbrodnią ludobójstwa, zbrodnią przeciwko ludzkości, zbrodnią
wojenną lub zbrodnią agresji.
4. Ekstradycja jest zakazana, jeżeli dotyczy osoby podejrzanej o popełnienie bez użycia
przemocy przestępstwa z przyczyn politycznych lub jej dokonanie będzie naruszać
wolności i prawa człowieka i obywatela.
5. W sprawie dopuszczalności ekstradycji orzeka sąd.