Data wykładu: 9 marca 2010

Wykładowca: prof. Irena Lipowicz

Prawo administracyjne

Administracja należy w systemie trójpodziału władz do władzy wykonawczej. Jej celem

jest działanie na rzecz dobra wspólnego, ale nie ma w tym zakresie pełnej swobody.
Działa bowiem nie tylko w ramach wyznaczonych przez Konstytucję i ustawy, ale również
na podstawie konkretnych przepisów prawa. Swoboda administracji jest więc dwojaka:
1. W ograniczonym zakresie sama stanowi prawo (rozporządzenia, zarządzenia,
uchwały);
2. W ramach powierzonych jej zadań i ściśle określonych formach ma pewną swobodę
działania nazywaną uznaniem administracyjnym.

Prawo administracji do działania wyprowadzamy z tzw. legitymacji demokratycznej.

Cała administracja ma legitymację demokratyczną pochodzącą z ustaw. Samorząd
terytorialny ma podwójną legitymację demokratyczną. Legitymacja jako uzasadnienie
sprawowania władzy. Dobro wspólne, które w swoim aktywnym organizatorskim działaniu
ma realizować administrację jest pojęciem szerszym i opatrzonym etycznym
wartościowaniem wobec pojęcia interesu publicznego, a więc nie interesu prywatnego,
którym zarządza administracja. Interesu jednostki nie można poświęcać w sposób
bezwzględny, aby interes publiczny przeważył nad interesem prywatnym. Muszą istnieć
poważne przyczyny znajdujące oparcie w prawie, głównie w prawie administracyjnym.
Prawo administracyjne to ta gałąź prawa, która jest podstawą relacji i reguluje relacje między
obywatelem, a podmiotem administrującym. W starszych definicjach podkreślano przede
wszystkim, że prawo administracyjne reguluje działalność administracji i do niej
jest skierowane. Były to definicje podmiotowe. Definicje przedmiotowe typowe
dla poprzedniego ustroju określały prawo administracyjne jako zespół norm regulujących
działanie administracji. Obecnie definicje skupiają się głównie na relacji między
administracją, a obywatelem. Administrującymi, a administrowanymi, a prawo jest podstawą
tej relacji.
Stosunek administracyjno-prawny jest to relacja między, co najmniej dwoma podmiotami
z których jeden ma uprawnienie, a drugi obowiązek wynikający z dyspozycji normy prawnej.
Różnica między stosunkiem administracyjno-prawnym, a cywilno-prawnym polega
na równorzędności podmiotu. Typowa relacja administracyjno-prawna miała charakter
hierarchiczny, nierównorzędny. Po jednej stronie stosunku administracyjno-prawnego
były przede wszystkim uprawnienia, a po drugiej obowiązek podporządkowania się.
Choć i one miały swoje korelaty, np. uprawnieniu organu administrującego towarzyszą
związanie wydawaną decyzją. Mówimy wtedy o samozwiązaniu administracji, a korelatem
obowiązku nałożonego na podmiot administrowany jest uprawnienie złożenia odwołania
lub skargi do sądu administracyjnego.
Współczesna administracja coraz bardziej się zmienia, powierza część swojej działalność
podmiotom społecznym, prywatnym i grupom administrowanych zachowując jednak
władztwo administracyjne i kontrolę. Administracja staje się administracją negocjującą,
partnerską.
1