/.

UWAGI WPROWADZAJĄCE
ROZDZIAŁ V. PROKURATURA , INNE ORGANY ŚCIGANIA KARNEGO

stanowiska lub funkcji, nie dotyczy to sędziów, którzy w tym zakresie

podlegają sądownictwu dyscyplinarnemu.
Prawomocne orzeczenie Sądu stwierdzające fakt złożenia przez osobę lu- ROZDZIAŁ VI. ORGANY WSPOMAGAJĄCE
strowaną niezgodnego z prawdą oświadczenia powoduje pozbawienie jej na lat OCHRONĘ PRAWNA
10 biernego prawa wyborczego na urząd Prezydenta.

1. UWAGI WPROWADZAJĄCE

1. Ochronę, prawną w państwie prawa sprawują zarówno sądy, trybunały,

jak i konstytucyjne oraz pozakonstytucyjne niesądowe organy ochrony prawnej.
Należą do nich: Najwyższa Izba Kontroli, Krajowa Rada Radiofonii i Telewizji,
a także rzecznicy interesu publicznego oraz organy pomocy i obsługi prawnej, a
ponadto organy ścigania karnego.
Uzupełnieniem listy organów ochrony prawnej są tzw. organy wspomagają-
ce ochronę prawną, czyli służby, straże i inspekcje oraz urzędy wyodrębnione.
Zaliczenie tych właśnie organów (straży, inspekcji, służb i urzędów wyodręb-
nionych) do organów wspomagających ochronę prawną spowodowane jest szero-
kim rozumieniem pojęcia ochrony prawnej.
Ochronę prawną stanowi, bowiem każda forma strzeżenia praworządności,
zapewnienia bezpieczeństwa i porządku prawnego oraz wspomagająca ład spo-
łeczny i poczucie opieki prawnej.
Organy wspomagające ochronę prawną wszelako są organami utworzonymi
dla ochrony określonej sfery porządku publicznego, co nie oznacza, że nie speł-
niają zadań w zakresie ochrony prawnej.

2. Lista organów wspomagających ochronę prawną jest obszerna. Zaliczyć

trzeba do tej grupy tzw. straże, których jest wiele, ale których cechą wspólną
jest strzeżenie porządku w określonym zakresie. Są to zazwyczaj umundurowa-
ne i nierzadko uzbrojone formacje. Zaliczyć do tej grupy wypada również tzw.
służby, które mogą być wydzielone jako służby funkcjonalno-organizacyjne, czy
jako służby po prostu funkcjonalno-prewencyjne. Do wskazanej grupy organów
ochrony prawa zaliczyć trzeba również inspekcje wyodrębnione organizacyjnie,
które wykonują określone czynności kontrolno-sprawdzające. Wreszcie trzeba
tutaj uwzględnić specjalne urzędy, które również wykonują czynności nadzor-
cze, kontrolne i w pewnym stopniu - władczo-korygujące.

3. W odniesieniu do wspomnianych urzędów wyodrębnionych należy

uwzględnić, że sprawują one ochronę prawną. Każdy w wymienionym profilu

- 148 -
-149-
 ROZDZIAŁ VJ. ORGANY WSPOMAGAJĄCE OCHRONĘ PRAWNĄ
działania i określonym zakresie. Zadaniem ich jest albo ochrona konsumentów
i uczciwości konkurencyjnej, albo prawidłowość i jakość usług pocztowych i
usług telekomunikacyjnych. Obie te płaszczyzny ochrony są przedmiotem dzia-
łania dwóch wyodrębnionych, centralnych urzędów w państwie, które zostaną
kolejno przedstawione.
4. Funkcje kontrolne i sprawdzające wykonują również wyodrębnione inspek-
cje, których uruchomiono kilka w odniesieniu do różnych dziedzin życia, takich jak:
handel, budownictwo, stan sanitarny, transport, finanse, środowisko, żegluga, rybo-
łówstwo. Wszystkie te płaszczyzny ochrony będą kolejno przedstawione.
5. Prezentując problematykę organów wspomagających ochronę prawną i
omawiając zadania, jakie one spełniają w zakresie ochrony prawnej, trzeba
uwzględnić, że stanowią one kontynuację tych czynności, które wzmacniają
instytucjonalnie organy ścigania karnego.
6. Ochronę prawną wspomagają również tzw. służby.
Pośród licznych służb możemy wyodrębnić służby funkcjonalno-
organizacyjne oraz służby funkcjonalno-prewencyjne.
W tej grupie znajduje się m.in. służba celna, która jest ponadto organem
ścigania tzw. administracyjnej proweniencji, bo przecież jej funkcjonariusze
mogą prowadzić dochodzenia w sprawach o przestępstwa skarbowe. Wymie-
nić tutaj należy również służbę więzienna, której zadania odnoszą się do spraw
penitencjarnych.
Innego rodzaju działanie prowadzą służby wykonujące zadania w zakresie ra-
townictwa morskiego czy w zakresie geodezji i kartografii. Czynności funkcjonalno-
prewencyjne wykonują określone służby w zakresie ochrony przyrody, gospodarki
leśnej, bezpieczeństwa i higieny pracy, ochrony zdrowia. Odnośne służby służą
ochronie prawa w podanych zakresach, które kolejno zostaną przedstawione.
7. Do organów wspomagających ochronę prawna zaliczyć można różne straże
wyspecjalizowane, a wśród nich: Straż Graniczną. W odniesieniu do tego orga-
nu trzeba wszelako zaznaczyć, że jest to w gruncie rzeczy resortowy organ
ścigania. Podobnie do organów ścigania trzeba zaliczyć Straż Leśną czy Straż
Rybacką oraz Straż Łowiecka, bo są to organy ścigania o proweniencji admini-
stracyjnej. Natomiast Straż Ochrony Kolei oraz Straże Gminne nie mają takiego
przymiotu i zaliczyć trzeba te organy do wyspecjalizowanych straży ochrony
porządku i bezpieczeństwa.
-150-
2. URZĘDY WYODRĘBNIONE
2. URZĘDY WYODRĘBNIONE
A. Urząd Ochrony Konkurencji i Konsumentów
1. Podstawę prawną organizacji i funkcjonowania Urzędu Ochrony Konkurencji
i Konsumentów stanowi ustawa z dnia 15 grudnia 2000 r. o ochronie konkurencji i
konsumentów (tekst jednolity Dz. U. z 2005 r. Nr 244, poz.2080 z póź. zm.).
2. Urzędem Ochrony Konkurencji i Konsumentów zarządza Prezes Urzędu.
Prezes Urzędu Ochrony Konkurencji i Konsumentów jest centralnym organem ad-
ministracji rządowej właściwym w sprawach ochrony konkurencji i konsumentów
Prezes Rady Ministrów sprawuje nadzór nad działalnością Prezesa Urzędu..
3. Do zakresu działania Prezesa Urzędu należy: 1) sprawowanie kontroli
przestrzegania przez przedsiębiorców przepisów ustawy o ochronie konkurencji
i konsumentów; 2) wydawanie decyzji w sprawach przeciwdziałania
praktykom ograniczającym konkurencję, w sprawach koncentracji lub po
działu przedsiębiorców oraz przeciwdziałania praktykom naruszającym zbio-
rowe interesy konsumentów, a także decyzji w sprawach kar pieniężnych; 3)
prowadzenie badań stanu koncentracji gospodarki oraz zachowań rynkowych
przedsiębiorców; 4) przygotowywanie projektów rządowych programów roz-
woju konkurencji oraz projektów rządowej polityki konsumenckiej; 5) nad-
zorowanie pomocy publicznej udzielanej przedsiębiorcom; 6) dokonywanie
oceny skuteczności oraz efektywności pomocy publicznej udzielonej przed-
siębiorcom, a także skutków udzielonej pomocy w sferze konkurencji; 6a)
współpraca z innymi organami, do których zakresu działania należy
ochrona konkurencji i konsumentów; 7) współpraca z zagranicznymi i
międzynarodowymi organizacjami i organami w zakresie ochrony konkurencji;
7a) wykonywanie zadań i kompetencji organu ochrony konkurencji
państwa członkowskiego Unii Europejskiej określonych w
rozporządzeniach nr 1/2003/WE i 139/2004/WE; 8) opracowywanie i
przedkładanie Radzie Ministrów projektów aktów prawnych dotyczących
praktyk ograniczających konkurencję, rozwoju konkurencji lub warunków jej
powstawania, a także ochrony interesów konsumentów; 9) opiniowanie
projektów aktów prawnych dotyczących praktyk ograniczających konkurencję,
rozwoju konkurencji lub warunków jej powstawania, a także ochrony interesów
konsumentów; 10) przedkładanie Radzie Ministrów określonych sprawozdań z
realizacji rządowych programów rozwoju konkurencji i polityki
konsumenckiej; 11) występowanie do przedsiębiorców i związków
przedsiębiorców w sprawach ochrony praw i interesów konsumentów;
-151 -
 ROZDZIAŁ VI. ORGANY WSPOMAGAJĄCE OCHRONĘ PRAWNĄ
12) podejmowanie czynności wynikających z przepisów o zwalczaniu
nieuczciwej konkurencji oraz przepisów dotyczących niedozwolonych
postanowień umownych; 13) występowanie do wyspecjalizowanych
jednostek i odpowiednich organów kontroli państwowej o wykonanie badań
przestrzegania praw konsumentów; 14) nadzór nad ogólnym bezpieczeństwem
produktów przeznaczonych dla konsumentów w zakresie wynikającym z
przepisów o ogólnym bezpieczeństwie produktów; 14a) monitorowanie
systemu kontroli wyrobów wprowadzonych do obrotu w zakresie ich
zgodności z zasadniczymi wymaganiami, zgodnie z ustawą z dnia 30
sierpnia 2002 r. o systemie oceny zgodności (Dz.U. z 2004 r. Nr.204,
poz.2087 i Dz.U z 2005 r. Nr.64, poz.565); 15) współpraca z organami
samorządu terytorialnego oraz z krajowymi i zagranicznymi organizacjami
społecznymi i innymi instytucjami, do których zadań statutowych należy
ochrona interesów konsumentów; 16) udzielanie pomocy organom samorządu
województwa i powiatu oraz organizacjom, do których zadań statutowych
należy ochrona interesów konsumentów, w zakresie wynikającym z rządowej
polityki konsumenckiej; 17) inicjowanie badań towarów i usług,
wykonywanych przez organizacje konsumenckie; 18) opracowywanie i
wydawanie publikacji oraz programów edukacyjnych popularyzujących
wiedzę o prawach konsumentów; 19) realizacja zobowiązań
międzynarodowych Rzeczypospolitej Polskiej w zakresie współpracy i
wymiany informacji w sprawach ochrony konkurencji i pomocy publicznej
udzielanej przedsiębiorcom; 20) gromadzenie i upowszechnianie orzecznictwa
w sprawach z zakresu ochrony konkurencji i konsumentów.
4. Prezesa Urzędu Ochrony Konkurencji i Konsumentów powołuje na okres
5 lat Prezes Rady Ministrów spośród osób należących do państwowego
zasobu kadrowego. Prezes Urzędu wyłaniany jest w drodze konkursu spośród
osób posiadających wykształcenie wyższe, w szczególności z zakresu prawa,
ekonomii lub zarządzania, i wyróżniających się wiedzą teoretyczną i
doświadczeniem z zakresu gospodarki rynkowej oraz ochrony konkurencji i
konsumentów.
5. W skład Urzędu Ochrony Konkurencji i Konsumentów wchodzi Centrala
w Warszawie oraz delegatury Urzędu w Bydgoszczy, w Gdańsku, w Katowicach,
w Krakowie, w Lublinie, w Lodzi, w Poznaniu, w Warszawie i we Wrocławiu.
6. Delegaturami Urzędu Ochrony Konkurencji i Konsumentów kierują dy-
rektorzy. Delegatury oprócz spraw należących do ich właściwości mogą zała-
twiać inne sprawy przekazane im przez Prezesa Urzędu. W szczególnie uzasad-
nionych przypadkach Prezes może sprawę należącą do właściwości delegatury
przejąć lub przekazać do załatwienia innej delegaturze albo sprawę należącą do
swojej właściwości przekazać do załatwienia wskazanej delegaturze.
7. Organizację Urzędu Ochrony Konkurencji i Konsumentów określa sta-
tut nadany, w drodze zarządzenia, przez Prezesa Rady Ministrów.
-152-
2. URZĘDY WYODRĘBNIONE
B. Urząd Regulacji Telekomunikacji i Poczt
(obecnie: Urząd Komunikacji Elektronicznej)
1. Podstawę prawną organizacji i funkcjonowania Urzędu Regulacji
Telekomunikacji i Poczt stanowi ustawa z dnia 16 lipca 2004 r. prawo
telekomunikacyjne (Dz. U. Z 2004 r. Nr 171, poz. 1800). Ustawa zmienia
nazwę wyżej wspomnianego urzędu na: Urząd Komunikacji
Elektronicznej.
2. Urzędem Komunikacji Elektronicznej zarządza Prezes UKE, który
jest organem regulacyjnym w dziedzinie usług telekomunikacyjnych i
pocztowych. Prezes UKE jest organem wyspecjalizowanym w rozumieniu
ustawy z dnia 30 sierpnia 2002 r. o systemie oceny zgodności w zakresie
aparatury, w tym telekomunikacyjnych urządzeń końcowych i urządzeń
radiowych, ponadto w zakresie gospodarki częstotliwościowej oraz kontroli
spełniania wymagań dotyczących kompatybilności elektromagnetycznej.
3. Prezes UKE jest centralnym organem administracji rządowej. Prezesa UKE
powołuje Prezes Rady Ministrów, spośród osób należących do państwowego zasobu
kadrowego, zaproponowanych przez Krajową Radę Radiofonii i Telewizji. Prezes
Rady Ministrów odwołuje Prezesa UKE. Prezes UKE jest organem egzekucyjnym w
zakresie administracyjnej egzekucji obowiązków niepieniężnych.
Minister właściwy do spraw łączności, na wniosek Prezesa UKE, powołuje zastępcę
Prezesa UKE spośród osób należących do państwowego zasobu kadrowego. Minister
właściwy do spraw łączności odwołuje zastępcę Prezesa UKE.
4. Do zakresu działania Prezesa UKE należy w szczególności:
1) wykonywanie zadań z zakresu regulacji i kontroli rynków usług
telekomunikacyjnych, gospodarki w zakresie zasobów częstotliwości,
zasobów orbitalnych i zasobów numeracji oraz kontroli spełniania
wymagań dotyczących kompatybilności elektromagnetycznej;
2) wykonywanie zadań z zakresu regulacji działalności pocztowej,
określonych w ustawie z dnia 12 czerwca 2003 r. - Prawo pocztowe (Dz.U.
Nr 130, poz.1188 oraz Dz.U. z 2004 r. Nr 69, poz. 627 i Nr 96, poz. 959);
3) opracowywanie wskazanych przez ministra właściwego do spraw
łączności projektów aktów prawnych w zakresie łączności;
4) analiza i ocena funkcjonowania rynku usług telekomunikacyjnych i
pocztowych;
5) podejmowanie interwencji, a także decyzji w sprawach dotyczących
funkcjonowania rynku usług telekomunikacyjnych i pocztowych oraz rynku
aparatury, w rym rynku urządzeń telekomunikacyjnych, z własnej inicjatywy
lub wniesionych przez zainteresowane podmioty, w szczególności
użytkowników i przedsiębiorców telekomunikacyjnych;
6) rozstrzyganie sporów między przedsiębiorcami telekomuni-
kacyjnymi w zakresie właściwości Prezesa UKE;
7) rozstrzyganie w sprawach uprawnień zawodowych w dziedzinie
-153-
telekomunikacji, określonych w przepisach odrębnych;
8) tworzenie warunków dla rozwoju krajowych służb radiokomunikacyj-
nych przez zapewnianie Rzeczypospolitej Polskiej niezbędnych przydziałów czę-
stotliwości oraz dostępu do zasobów orbitalnych;
9) wykonywanie obowiązków na rzecz obronności, bezpieczeństwa
państwa i porządku publicznego;
10) prowadzenie rejestrów w zakresie ujętym w ustawie;
11) koordynacja rezerwacji częstotliwości w zakresach częstotliwości
przeznaczonych dla podmiotów, o których mowa w art. 4 (m.in. organy
podległe Ministrowi Spraw Wewnętrznych i Ministrowi Obrony
Narodowej) w szczególności w zakresach częstotliwości przez nich
zwalnianych lub dla nich nowo udostępnianych albo współ-
wykorzystywanych z innymi użytkownikami;
12) inicjowanie oraz wspieranie badań naukowych i prac badawczo-
rozwojowych w zakresie łączności;
13) współpraca z krajowymi i międzynarodowymi organizacjami
telekomunikacyjnymi i pocztowymi oraz właściwymi organami innych
państw, w zakresie właściwości Prezesa UKE;
14) współpraca z Prezesem Urzędu Ochrony Konkurencji i Konsumentów
w sprawach dotyczących przestrzegania praw podmiotów korzystających z
usług pocztowych i telekomunikacyjnych, przeciwdziałania praktykom
ograniczającym konkurencję oraz antykonkurencyjnym koncentracjom
operatorów pocztowych, przedsiębiorców telekomunikacyjnych i ich
związków;
15) współpraca z Krajową Radą Radiofonii i Telewizji w zakresie
określonym ustawą i przepisami odrębnymi;
16) wykonywanie zadań w sprawach międzynarodowej i
wspólnotowej polityki telekomunikacyjnej z upoważnienia ministra
właściwego do spraw łączności;
17) współpraca z Komisją Europejską i instytucjami wspólnotowymi
oraz organami regulacyjnymi innych państw członkowskich;
18) przedstawianie Komisji Europejskiej i organom regulacyjnym
innych państw informacji z zakresu telekomunikacji, w tym wykonywanie
obowiązków notyfikacyjnych, oraz informacji o przedsiębiorcach
telekomunikacyjnych, którzy zostali uznani za posiadających znaczącą
pozycję rynkową, świadczących usługę powszechną i realizujących
połączenia sieci telekomunikacyjnych oraz nałożonych na nich
obowiązkach;
19) przeprowadzanie konsultacji środowiskowych
zainteresowanymi podmiotami, w szczególności z operatorami,
dostawcami usług, użytkownikami, konsumentami oraz producentami, w
sprawach związanych z zasięgiem, dostępnością oraz jakością usług
telekomunikacyjnych;
20) przedstawianie Komisji Europejskiej informacji z zakresu
poczty, w tym danych dotyczących operatora świadczącego powszechne
usługi pocztowe, informacji o sposobie udostępniania korzystającym z
powszechnych usług pocztowych szczegółowych i aktualnych informacji
- 153 A -
dotyczących charakteru oferowanych usług, warunków dostępu, cen i
wskaźników terminowości doręczeń, informacji o systemie rachunku
kosztów stosowanym przez operatora świadczącego powszechne usługi
pocztowe, a na żądanie Komisji Europejskiej - informacji o przyjętych
wskaźnikach terminowości doręczeń dla powszechnych usług pocztowych
w obrocie krajowym.
5. Prezes UKE wydaje Dziennik Urzędowy Urzędu Komunikacji
Elektronicznej, w którym ogłasza się w szczególności: zarządzenia, przepisy
międzynarodowe, ogłoszenia, obwieszczenia i komunikaty.
6. Prezes UKE składa ministrowi właściwemu do spraw łączności
coroczne, pisemne sprawozdanie ze swojej działalności za rok poprzedni.
Na podstawie informacji uzyskanych od przedsiębiorców
telekomunikacyjnych Prezes UKE w terminie do dnia 30 kwietnia ogłasza
raport o stanie rynku telekomunikacyjnego za rok ubiegły, uwzględniający
działania na rzecz ochrony interesów użytkowników telekomunikacyjnych
oraz przedstawia cele działalności regulacyjnej w danym roku. Raport
publikuje się w Biuletynie UKE i zamieszcza na stronach internetowych
UKE.
7. Prezes UKE wykonuje zadania przy pomocy UKE.
Minister właściwy do spraw łączności, w drodze zarządzenia, nadaje
statut UKE, określając jego komórki organizacyjne. Statut określa siedziby
oddziałów okręgowych, ich właściwość rzeczową oraz miejscową; z
uwzględnieniem zasadniczego podziału terytorialnego państwa.
Oddziałem okręgowym kieruje dyrektor oddziału okręgowego.
Dyrektorów oddziałów okręgowych powołuje i odwołuje Prezes UKE.
8. Prezes UKE wydaje Biuletyn UKE.
W Biuletynie UKE zamieszcza wymagane ustawą informacje i
rozstrzygnięcia, w tym:
1) zalecenia dotyczące stosowania norm lub wymagań technicznych;
2) roczne raporty o jakości usługi powszechnej świadczonej przez
przedsiębiorców wyznaczonych;
z 3) roczne raporty o stanie rynku telekomunikacyjnego i ochronie
interesów użytkowników telekomunikacji;
4) dane dotyczące wyników kalkulacji kosztów stosowanych przez
przedsiębiorców telekomunikacyjnych, na których został nałożony taki
obowiązek;
5) sprawozdania oraz wyniki kalkulacji kosztów, wraz z raportem
określającym ich zgodność z określonymi zasadami przygotowanymi przez
podmiot przeprowadzający badanie;
- 153 B -

ROZDZIAŁ VI. ORGANY WSPOMAGAJĄCE OCHRONĘ PRAWNĄ
6) wykaz przedsiębiorców telekomunikacyjnych o znaczącej pozycji
rynkowej oraz decyzje w których zostały nałożone na nich obowiązki;
7) informacje dotyczące praw i obowiązków abonentów publicznie
dostępnych usług telefonicznych, w tym usługi powszechnej;
8) informacje i ogłoszenia dotyczące kompatybilności
elektromagnetycznej i wykorzystania zasobów częstotliwości;
9) publikacje popularyzujące zagadnienia z zakresu łączności.
9.Na Prezesa UKE oraz jego zastępcę może być powołana osoba posiadająca
wyłącznie obywatelstwo polskie, stale zamieszkująca na terytorium Rze-
czypospolitej Polskiej, posiadająca wykształcenie wyższe oraz doświadczenie w
zakresie działalności telekomunikacyjnej lub pocztowej.
-154-
3. INSPEKCJE WYODRĘBNIONE ORGANIZACYJNIE
3. INSPEKCJE WYODRĘBNIONE ORGANIZACYJNIE
A. Inspekcja Farmaceutyczna
1. Podstawę prawną organizacji i działania Inspekcji Farmaceutycznej stanowi
ustawa z dnia 6 września 2001 r. prawo farmaceutyczne (tekst jednolity Dz.U.
z 2004 r. Nr53, poz.533, z póź. zm.)
2. Do zadań Inspekcji Farmaceutycznej ustawodawca zaliczył w szczegól-
ności: 1) kontrolowanie warunków wytwarzania produktów leczniczych oraz
warunków transportu, przeładunku i przechowywania produktów leczniczych i
wyrobów medycznych, 2) sprawowanie nadzoru nad jakością produktów leczni-
czych i wyrobów medycznych, będących przedmiotem obrotu, 3) kontrolowanie
aptek i innych jednostek prowadzących obrót detaliczny i hurtowy produktami
leczniczymi i wyrobami medycznymi, 4) kontrolowanie jakości leków receptu-
rowych i aptecznych sporządzonych w aptekach, 5) kontrolowanie właściwego
oznakowania i reklamy produktów leczniczych oraz właściwego oznakowania
wyrobów medycznych, 6) kontrolowanie obrotu środkami odurzającymi, sub-
stancjami psychotropowymi i prekursorami grupy I-R, 7) współpracę ze specja-
listycznym zespołem konsultantów do spraw farmacji, 8) opiniowanie przydatności
lokalu przeznaczonego na aptekę lub hurtownię oraz placówkę obrotu
pozaaptecznego, 9) współpracę z samorządem aptekarskim i innymi samorządami,
10) prowadzenie rejestru aptek ogólnodostępnych i szpitalnych oraz punktów
aptecznych, 11) prowadzenie Rejestru Hurtowni Farmaceutycznych oraz
Wytwórni Farmaceutycznych, 12) wydawanie opinii dotyczącej aptek, w których
może być odbywany staż;
3. Inspekcją Farmaceutyczną kieruje Główny Inspektor Farmaceutyczny.
Nadzór nad Głównym Inspektorem Farmaceutycznym sprawuje minister
właściwy do spraw zdrowia.
Główny Inspektor Farmaceutyczny jest powoływany przez Prezesa
Rady Ministrów, spośród osób należących do państwowego zasobu
kadrowego, na wniosek ministra właściwego do spraw zdrowia. Prezes Rady
Ministrów odwołuje Głównego Inspektora Farmaceutycznego.
4, Zadania Inspekcji Farmaceutycznej wykonują następujące organy: 1)
Główny Inspektor Farmaceutyczny, jako centralny organ administracji rządowej,
przy pomocy Głównego Inspektoratu Farmaceutycznego, 2) wojewoda przy
-155-
 ROZDZIAŁ VI. ORGANY WSPOMAGAJĄCE OCHRONĘ PRAWNA
pomocy wojewódzkiego inspektora farmaceutycznego jako kierownika woje-
wódzkiej inspekcji farmaceutycznej, wchodzącej w skład zespolonej admini-
stracji wojewódzkiej.
W sprawach związanych z wykonywaniem zadań i kompetencji
Inspekcji Farmaceutycznej, organem pierwszej instancji jest wojewódzki
inspektor farmaceutyczny, a jako organ odwoławczy - Główny Inspektor
Farmaceutyczny.
Organizację Głównego Inspektoratu Farmaceutycznego określa statut
nadany przez ministra właściwego do spraw zdrowia w drodze
rozporządzenia.
5. Organy Inspekcji Farmaceutycznej wydają decyzje w zakresie: 1) wstrzy-
mania lub wycofania z obrotu lub stosowania w zakładach opieki zdrowotnej
produktów leczniczych w przypadku podejrzenia lub stwierdzenia, że dany pro-
dukt lub wyrób nie jest dopuszczony do obrotu w Polsce; 2) wstrzymania lub
wycofania z obrotu lub stosowania w zakładach opieki zdrowotnej produktów
leczniczych w przypadku podejrzenia lub stwierdzenia, że dany produkt lub
wyrób nie odpowiada ustalonym dla niego wymaganiom jakościowym; 3) wstrzy-
mania lub wycofania z aptek ogólnodostępnych i hurtowni farmaceutycznych
towarów, którymi obrót jest niedozwolony; 4) udzielenia, zmiany, cofnięcia łub
odmowy udzielenia zezwolenia: a)na prowadzenie apteki; b)na wytwarzanie
produktów leczniczych; c)na obrót hurtowy produktami leczniczymi i wyrobami
medycznymi; 5) skierowania produktu leczniczego dopuszczonego do obrotu na
terytorium Rzeczypospolitej Polskiej do badań jakościowych.
B. Państwowa Inspekcja Pracy
1. Podstawę prawną organizacji i działania Państwowej Inspekcji Pracy sta-
nowi ustawa z dnia 6 marca 1981 r. o Państwowej Inspekcji Pracy (tekst jednolity
Dz. U. z 2001 r. Nr 124 poz. 1362 z póź. zm.).
2. Państwowa Inspekcja Pracy jest organem powołanym do nadzoru i kon-
troli przestrzegania prawa pracy, w szczególności przepisów i zasad bezpieczeń-
stwa i higieny pracy. Podlega ona Sejmowi, a nadzór nad nią sprawuje Rada
Ochrony Pracy.
Państwową Inspekcję Pracy tworzą: Główny Inspektorat Pracy i okręgowe
inspektoraty pracy oraz działający w ramach terytorialnej, właściwości okręgo-
wych inspektoratów pracy - inspektorzy pracy.
Głównego Inspektora Pracy powołuje i odwołuje Marszałek Sejmu po
zasięgnięciu opinii Rady Ochrony Pracy.
Główny Inspektor Pracy kieruje Państwową Inspekcją Pracy przy pomocy
zastępców.
3. Do zakresu działania Państwowej Inspekcji Pracy należą w szczególności:
1) nadzór i kontrola przestrzegania przez pracodawców prawa pracy, w
szczególności przepisów i zasad bezpieczeństwa i higieny pracy, przepisów
-156-
3. INSPEKCJE WYODRĘBNIONE ORGANIZACYJNIE
dotyczących stosunku pracy, wynagrodzenia za pracę i innych świadczeń
wynikających ze stosunku pracy, czasu pracy, urlopów, uprawnień pracowników
związanych z rodzicielstwem, zatrudniania młodocianych i osób
niepełnosprawnych, oraz inicjowanie przedsięwzięć w sprawach ochrony pracy w
rolnictwie indywidualnym;
2) kontrola przestrzegania przepisów bezpieczeństwa i higieny pracy przy
projektowaniu budowy, przebudowy i modernizacji zakładów pracy oraz
stanowiących ich wyposażenie maszyn i innych urządzeń technicznych oraz
technologii,
3) uczestniczenie w przejmowaniu do eksploatacji wybudowanych lub
przebudowanych zakładów pracy albo ich części;
4) nadzór i kontrola przestrzegania przez pracodawców wymagań
bezpieczeństwa i higieny pracy przy konstruowaniu i produkcji maszyn, urządzeń
oraz narzędzi pracy,
5) nadzór i kontrola przestrzegania wymagań bezpieczeństwa i higieny pracy
przy produkcji wyrobów i opakowań, których użytkowanie mogłoby spowodować
zagrożenie dla zdrowia i życia,
6) kontrola nad wyrobami wprowadzonymi do obrotu podlegającymi ocenie
zgodności, w zakresie spełniania przez nie zasadniczych wymagań dotyczących
bezpieczeństwa i higieny pracy,
7) analizowanie przyczyn wypadków przy pracy i chorób zawodowych,
kontrola stosowania środków zapobiegających tym wypadkom i chorobom oraz
udział w badaniu okoliczności wypadków przy pracy, na zasadach określonych w
przepisach prawa pracy;
8) współdziałanie z organami ochrony środowiska w kontroli przestrzegania
przez pracodawców przepisów o przeciwdziałaniu zagrożeniom dla środowiska;
9) kontrola przestrzegania wymagań bezpieczeństwa i higieny pracy
wskazanych w ustawie z dnia 22 czerwca 2001 r. o organizmach genetycznie
zmodyfikowanych (Dz.U. Nr76, poz.811);
10) ściganie wykroczeń przeciwko prawom pracownika określonych w
kodeksie pracy, a także innych wykroczeń związanych z wykonywaniem pracy
zarobkowej, oraz udział w postępowaniu w sprawach wykroczeń w charakterze
oskarżyciela publicznego,
11) opiniowanie projektów aktów prawnych z zakresu prawa pracy oraz
inicjowanie prac legislacyjnych w tej dziedzinie,
12) inicjowanie przedsięwzięć oraz prac badawczych w dziedzinie prze-
strzegania prawa pracy, a w szczególności bezpieczeństwa i higieny pracy,
13) udzielanie porad i informacji technicznych w zakresie eliminowania
zagrożeń dla życia i zdrowia pracowników oraz porad i informacji w zakresie
przestrzegania prawa pracy,
14) wnoszenie powództw, a za zgodą zainteresowanej osoby - uczestniczenie w
postępowaniu przed sądem pracy, o ustalenie istnienia stosunku pracy, jeżeli łączący
strony stosunek prawny, wbrew zawartej miedzy nimi umowie, ma cechy stosunku
-1 5 7 -
 ROZDZIAŁ VI. ORGANY WSPOMAGAJĄCE OCHRONĘ PRAWNĄ
pracy;
15) wydanie zezwolenia i cofniecie wydanego zezwolenia w przypadkach,
o których mowa w art. 304 5 Kodeksu pracy,
16) realizowanie zadań instytucji właściwej do informowania, na pisemny
wniosek, o minimalnych warunkach zatrudnienia pracowników,.
Do zakresu działania Państwowej Inspekcji Pracy należy ponadto: 1)
nadzór i kontrola zapewnienia przez pracodawcę bezpiecznych i
higienicznych warunków pracy osobom fizycznym wykonującym pracę na
innej podstawie niż stosunek pracy w zakładzie pracy lub w miejscu
wyznaczonym przez pracodawcę, 2) nadzór i kontrola zapewnienia przez
pracodawcę bezpiecznych i higienicznych warunków zajęć odbywanych na
jego terenie przez studentów i uczniów nie będących pracownikami, 3)
nadzór i kontrola zapewnienia bezpiecznych i higienicznych warunków
pracy przez jednostki organizujące pracę wykonywaną przez osoby fizyczne
na innej podstawie niż stosunek pracy, w ramach prac społecznie
użytecznych, 4) nadzór i kontrola zapewnienia bezpiecznych i higienicznych
warunków pracy przez pracodawcę przy wykonywaniu pracy na terenie
zakładu pracy lub w miejscu wyznaczonym przez pracodawcę przez osoby
przebywające w zakładach karnych i w zakładach poprawczych oraz zadań i
prac wykonywanych przez żołnierzy w czynnej służbie.
4. Pracownicy Państwowej Inspekcji Pracy wykonujący lub nadzorujący
czynności kontrolne mają prawo przeprowadzania czynności kontrolnych wobec
podmiotów, na rzecz, których jest wykonywana praca przez osoby fizyczne,
bez względu na podstawę świadczenia tej pracy.
5. Nadzorem i kontrolą Państwowej Inspekcji Pracy są objęci wszyscy
pracodawcy oraz inne podmioty, na rzecz, których jest świadczona praca przez
osoby fizyczne.
6. Państwowa Inspekcja Pracy w zakresie swego działania współdziała ze
związkami zawodowymi, organizacjami pracodawców, organami samorządu
załogi oraz ze społeczną inspekcją pracy.
7. Państwowa Inspekcja Pracy może, na wniosek związków zawodowych,
prowadzić szkolenie i instruktaż oraz udzielać pomocy w szkoleniu
społecznych inspektorów pracy, a także podejmować działania na rzecz
doskonalenia i zwiększenia skuteczności działania społecznej inspekcji
pracy.
-158-
3. INSPEKCJE WYODRĘBNIONE ORGANIZACYJNIE
C. Społeczna Inspekcja Pracy
1. Podstawę prawną organizacji i funkcjonowania stanowi ustawa z dnia 24
czerwca 1983 r. o społecznej inspekcji pracy.(Dz. U. Nr 35, poz. 163 z póz. zm.).
2. Społeczna inspekcja pracy jest służbą społeczną pełnioną przez pracow-
ników, mającą na celu zapewnienie przez zakłady pracy bezpiecznych i higienicznych
warunków pracy oraz ochronę uprawnień pracowniczych, określonych w przepisach
prawa pracy. Społeczna inspekcja reprezentuje interesy wszystkich pracowników w
zakładach pracy i jest kierowana przez zakładowe organizacje związkowe.
3. Społeczną inspekcję pracy w zakładzie pracy tworzą: 1) zakładowy społeczny
inspektor pracy - dla całego zakładu pracy, 2) oddziałowi (wydziałowi) społeczni
inspektorzy pracy - dla poszczególnych oddziałów (wydziałów), 3) grupowi społeczni
inspektorzy pracy - dla komórek organizacyjnych oddziałów (wydziałów).
Zakładowe organizacje związkowe dostosowują organizację społecznej In-
spekcji pracy do potrzeb wynikających ze struktury zakładu pracy.
4. Społeczni inspektorzy pracy mają prawo: l)kontrolować stan budynków,
maszyn, urządzeń technicznych i sanitarnych oraz procesy technologiczne z punktu
widzenia bezpieczeństwa i higieny pracy, 2) kontrolować przestrzeganie przepisów
prawa pracy, w tym postanowień układów zbiorowych i regulaminów pracy, w szcze-
gólności w zakresie bezpieczeństwa i higieny pracy, uprawnień pracowników zwią-
zanych z rodzicielstwem, młodocianych i osób niepełnosprawnych, urlopów i czasu
pracy, świadczeń z tytułu wypadków przy pracy i chorób zawodowych, 3) uczestniczyć
w kontroli przestrzegania w zakładzie pracy przepisów dotyczących ochrony
środowiska naturalnego, 4) brać udział w ustalaniu okoliczności i przyczyn wypadków
przy pracy, zgodnie z przepisami prawa pracy, 5) brać udział w analizowaniu
przyczyn powstawania wypadków przy pracy, zachorowań na choroby zawodowe i
inne schorzenia wywołane warunkami środowiska pracy oraz kontrolować stosowanie
przez zakłady pracy właściwych środków zapobiegawczych, 6) uczestniczyć w
przeprowadzaniu społecznych przeglądów warunków pracy, 7) opiniować projekty
planów poprawy warunków bezpieczeństwa i higieny pracy i planów rehabilitacji
zawodowej oraz kontrolować realizację tych planów, 8) podejmować działania na
rzecz aktywnego udziału pracowników zakładów pracy w kształtowaniu właściwych
warunków bezpieczeństwa i higieny pracy oraz oddziaływać na przestrzeganie przez
pracowników przepisów i zasad bezpieczeństwa i higieny pracy.
5. Społecznych inspektorów pracy wybierają i odwołują pracownicy zakładu
pracy na okres 4 lat. Społecznym inspektorem pracy może być pracownik danego
zakładu pracy, który jest członkiem związku zawodowego i nie zajmuje
stanowiska kierownika zakładu pracy lub stanowiska kierowniczego bezpośrednio
podległego kierownikowi zakładu. Zakładowy społeczny inspektor pracy
powinien posiadać co najmniej pięcioletni staż pracy w branży, do której zakład
należy, i co najmniej dwuletni staż pracy w danym zakładzie.
 ROZDZIAŁ VI. ORGANY WSPOMAGAJĄCE OCHRONĘ PRAWNĄ
D. Inspekcja Handlowa
1. Podstawę prawną organizacji i funkcjonowania inspekcji handlowej sta-
nowi ustawa z dnia 15 grudnia 2000 r. o Inspekcji Handlowej (Dz. U. z 2001
r. Nr 4, poz. 25 z póź zm.).
2. Inspekcja Handlowa jest wyspecjalizowanym organem kontroli powołanym
do ochrony interesów i praw konsumentów oraz interesów gospodarczych państwa.
Do zadań Inspekcji należy: 1) kontrola legalności i rzetelności działania
przedsiębiorców prowadzących działalność gospodarczą w rozumieniu przepisów
odrębnych w zakresie produkcji, handlu i usług, 2) kontrola produktów, wprowa-
dzonych do obrotu w zakresie zgodności z zasadniczymi wymaganiami
określonymi w przepisach odrębnych z wyłączeniem produktów podlegających
nadzorowi innych właściwych organów, 3) kontrola produktów w
rozumieniu ustawy z dnia 12 grudnia 2003 r. o ogólnym bezpieczeństwie
produktów (Dz.U. Nr 229, poz. 2275) w zakresie spełniania ogólnych
wymagań dotyczących bezpieczeństwa; 4) kontrola produktów znajdujących
się w obrocie handlowym lub przeznaczonych do wprowadzenia do takiego
obrotu, w tym w zakresie oznakowania i zafałszowań, oraz kontrola usług, 5)
kontrola przestrzegania przez sprzedawców detalicznych i sprzedawców
hurtowych przepisów art. 41 pkt 2 i 3 ustawy z dnia 29 lipca 2005 r. o
zużytym sprzęcie elektrycznym i elektronicznym (Dz. U. Nr 180, poz.
1495); 6) podejmowanie mediacji w celu ochrony interesów i praw
konsumentów, 7) organizowanie i prowadzenie stałych polubownych sądów
konsumenckich, 8) prowadzenie poradnictwa konsumenckiego, 8) wykonywanie
innych zadań określonych w ustawie lub przepisach odrębnych.
3. Zadania Inspekcji wykonują następujące organy: 1) Główny Inspektor
Inspekcji Handlowej, 2) wojewoda przy pomocy wojewódzkiego inspektora in-
spekcji handlowej jako kierownika wojewódzkiej inspekcji handlowej
wchodzącej w skład zespolonej administracji rządowej w województwie.
4. Inspekcja podlega Prezesowi Urzędu Ochrony Konkurencji i Konsumen-
tów. Głównego Inspektora powołuje i odwołuje Prezes Urzędu Ochrony Konku-
rencji i Konsumentów.
Zastępców Głównego Inspektora, na wniosek Głównego Inspektora,
powołuje i odwołuje Prezes Urzędu Ochrony Konkurencji i Konsumentów.
Wojewódzkiego inspektora powołuje i odwołuje wojewoda za zgodą
Głównego Inspektora.
Główny Inspektor kieruje działalnością Inspekcji przy pomocy Głównego
Inspektoratu Inspekcji Handlowej. Organizację Głównego Inspektoratu
określa statut nadany, w drodze rozporządzenia, przez Prezesa Rady
Ministrów.
Pracownicy Inspekcji w związku z wykonywaniem czynności kontrolnych
korzystają z ochrony przewidzianej w kodeksie karnym dla funkcjonariuszy
publicznych.
-160-
3. INSPEKCJE WYODRĘBNIONE ORGANIZACYJNIE
E. Główny Inspektor Nadzoru Budowlanego
1. Podstawę prawną organizacji i funkcjonowania Głównego Inspektora Nadzoru
Budowlanego oraz organów nadzoru budowlanego stanowi ustawa z dnia 7 lipca 1994 r.
Prawo budowlane (tekst jednolity. Dz. U. z 2006 r. Nr156, poz. 1118 z póź. zm).
2. Uczestnikami procesu budowlanego, w rozumieniu ustawy, są: 1)
inwestor; 2) inspektor nadzoru inwestorskiego; 3) projektant; 4) kierownik
budowy lub kierownik robót.
Do podstawowych obowiązków inspektora nadzoru inwestorskiego należy: 1)
reprezentowanie inwestora na budowie przez sprawowanie kontroli zgodności jej
realizacji z projektem i pozwoleniem na budowę, przepisami oraz zasadami wiedzy
technicznej; 2) sprawdzanie jakości wykonywanych robót i wbudowanych wyrobów
budowlanych, a w szczególności zapobiegnie zastosowaniu wyrobów budowlanych
wadliwych i niedopuszczonych do stosowania w budownictwie; 3) sprawdzanie i odbiór
robót budowlanych ulegających zakryciu lub zanikających, uczestniczenie w próbach i
odbiorach technicznych instalacji, urządzeń technicznych i przewodów kominowych oraz
przygotowanie i udział w czynnościach odbioru gotowych obiektów budowlanych i
przekazywanie ich do użytkowania; 4) potwierdzanie faktycznie wykonanych robót oraz
usunięcia wad, a także, na żądanie inwestora, kontrolowanie rozliczeń budowy.
3. Zadania administracji architektoniczno-budowlanej wykonują następujące
organy: 1) starosta, 2) wojewoda oraz 3) Główny Inspektor Nadzoru Budowlanego.
4. Zadania nadzoru budowlanego wykonują: powiatowy inspektor nadzoru
budowlanego, wojewoda przy pomocy wojewódzkiego inspektora nadzoru budowlanego
jako kierownika wojewódzkiego nadzoru budowlanego, wchodzącego w skład
zespolonej administracji wojewódzkiej oraz Główny Inspektor Nadzoru Budowlanego.
5. Do podstawowych obowiązków organów administracji architektoniczno-
budowlanej i nadzoru budowlanego należy: 1) nadzór i kontrola nad przestrzeganiem
przepisów prawa budowlanego, a w szczególności: a) zgodności zagospodarowania terenu
z miejscowymi planami zagospodarowania przestrzennego oraz wymaganiami ochrony
środowiska, b) warunków bezpieczeństwa ludzi i mienia w rozwiązaniach przyjętych w
projektach budowlanych, przy wykonywaniu robót budowlanych oraz utrzymywaniu
obiektów budowlanych, c) zgodności rozwiązań architektoniczno-budowlanych z
przepisami techniczno-budowlanymi oraz zasadami wiedzy technicznej, d) właściwego
wykonywania samodzielnych funkcji technicznych w budownictwie, e) wprowadzania do
obrotu i stosowania wyrobów budowlanych dopuszczonych do powszechnego lub
jednostkowego stosowania w budownictwie, 2) wydawanie decyzji administracyjnych
w sprawach określonych ustawą.
6. Do zadań organów nadzoru budowlanego należy: 1) kontrola przestrzegania i
stosowania przepisów prawa budowlanego; 2) kontrola działania organów admini-
-161-
 ROZDZIAŁ VI. ORGANY WSPOMAGAJĄCE OCHRONĘ PRAWNA
stracji architektoniczno-budowlanej; 3) badanie przyczyn powstawania
katastrof budowlanych; 4) współdziałanie z organami kontroli państwowej.
7. Główny Inspektor Nadzoru Budowlanego wykonuje zadania określone
przepisami prawa budowlanego, a w szczególności: 1) pełni funkcję organu
wyższego stopnia w stosunku do: a) wojewodów i wojewódzkich inspektorów
nadzoru budowlanego oraz sprawuje nadzór nad ich działalnością, b.) organów
samorządu zawodowego w sprawach nadawania uprawnień budowlanych oraz
odpowiedzialności zawodowej w budownictwie; 2) kontroluje działanie orga-
nów administracji architektoniczno budowlanej i nadzoru budowlanego; 3) pro-
wadzi centralne rejestry osób posiadających uprawnienia budowlane oraz rze-
czoznawców budowlanych.
8. Główny Inspektor Nadzoru Budowlanego jest centralnym organem
administracji rządowej w sprawach administracji architektoniczno-
budowlanej i nadzoru budowlanego. Jest on organem właściwym w sprawach
indywidualnych, rozstrzyganych w drodze postępowania administracyjnego, w
zakresie wynikającym z przepisów prawa budowlanego.
Główny Inspektor Nadzoru Budowlanego wykonuje swoje zadania przy
pomocy Głównego Urzędu Nadzoru Budowlanego.
9.Główny Inspektor Nadzoru Budowlanego jest powoływany przez
Prezesa Rady Ministrów, spośród osób należących do państwowego zasobu
kadrowego, na wniosek ministra właściwego do spraw budownictwa,
gospodarki przestrzennej i mieszkaniowej. Prezes Rady Ministrów
odwołuje Głównego Inspektora Nadzoru Budowlanego. Kadencja
Głównego Inspektora Nadzoru Budowlanego trwa 5 lat.
F. Państwowa Inspekcja Sanitarna
1. Podstawę prawną organizacji i funkcjonowania Inspekcji sanitarnej za-
wierają przepisy ustawy z dnia 14 marca 1985 r. o Państwowej Inspekcji Sanitar-
nej (tekst jednolity Dz. U. z 2006 r. Nr122, poz. 851 z póź. zm.).
2. Państwowa Inspekcja Sanitarna jest organem powołanym do realizacji zadań
z zakresu zdrowia publicznego, w szczególności poprzez sprawowanie nadzoru nad
warunkami: 1) higieny środowiska, 2) higieny pracy w zakładach pracy, 3) higieny
radiacyjnej, 4) higieny procesów nauczania i wychowania, 5) higieny wypoczynku i
rekreacji, 6) zdrowotnymi żywności, żywienia i przedmiotów użytku, 7) higieniczno-
sanitarnymi, jakie powinien spełniać personel medyczny, sprzęt oraz pomieszczenia,
w których są udzielane świadczenia zdrowotne - w celu ochrony zdrowia ludzkiego
przed niekorzystnym wpływem szkodliwości i uciążliwości środowiskowych,
zapobiegania powstawaniu chorób, w tym chorób zakaźnych i zawodowych.
-162-
3. INSPEKCJE WYODRĘBNIONE ORGANIZACYJNIE
3. Wykonywanie zadań Państwowej Inspekcji Sanitarnej polega na
sprawowaniu zapobiegawczego i bieżącego nadzoru sanitarnego oraz
prowadzeniu działalności zapobiegawczej i przeciwepidemicznej w zakresie
chorób zakaźnych i innych chorób powodowanych warunkami środowiska, a
także na prowadzeniu działalności oświatowo-zdrowotnej.
4. Do zakresu działania Państwowej Inspekcji Sanitarnej w
dziedzinie zapobiegawczego nadzoru sanitarnego należy w szczególności:
l) uzgadnianie projektów planów zagospodarowania przestrzennego
województwa, miejscowych planów zagospodarowania przestrzennego,
studium uwarunkowań i kierunków zagospodarowania przestrzennego gminy
oraz ustalanie warunków zabudowy i zagospodarowania terenu pod względem
wymagań higienicznych i zdrowotnych, 2) uzgadnianie dokumentacji
projektowej pod względem wymagań higienicznych i zdrowotnych
dotyczących: a) budowy oraz zmiany sposobu użytkowania obiektów
budowlanych, statków morskich, żeglugi śródlądowej i powietrznych, b)
nowych materiałów i procesów technologicznych przed ich zastosowaniem w
produkcji lub budownictwie, 3) uczestniczenie w dopuszczeniu do użytku
obiektów budowlanych, statków morskich, żeglugi śródlądowej i
powietrznych oraz środków komunikacji lądowej, 4) inicjowanie
przedsięwzięć oraz prac badawczych w dziedzinie zapobiegania negatywnym
wpływom czynników i zjawisk fizycznych, chemicznych i biologicznych na
zdrowie ludzi.
5. Do zakresu działania Państwowej Inspekcji Sanitarnej w dziedzinie
bieżącego nadzoru sanitarnego należy kontrola przestrzegania przepisów
określających wymagania higieniczne i zdrowotne, w szczególności
dotyczących: 1) higieny środowiska, a zwłaszcza wody do spożycia,
czystości powietrza atmosferycznego, gleby, wód i innych elementów
środowiska w zakresie ustalonym w odrębnych przepisach, 2) utrzymania
należytego stanu higienicznego nieruchomości, zakładów pracy, instytucji,
obiektów i urządzeń użyteczności publicznej, dróg, ulic oraz osobowego i
towarowego transportu kolejowego, drogowego, lotniczego i morskiego, 3)
warunków produkcji, transportu, przechowywania i sprzedaży żywności oraz
warunków żywienia zbiorowego, 4) warunków zdrowotnych produkcji i
obrotu przedmiotami użytku, materiałami i wyrobami przeznaczonymi do
kontaktu z żywnością, kosmetykami oraz innymi wyrobami mogącymi mieć
wpływ na zdrowie łudzi, 5) warunków zdrowotnych środowiska pracy, a
zwłaszcza zapobiegania powstawaniu chorób zawodowych i innych chorób
związanych z warunkami pracy, 6) higieny pomieszczeń i wymagań w sto-
sunku do sprzętu używanego w szkołach i innych placówkach oświatowo-
wychowawczych, szkołach wyższych oraz w ośrodkach wypoczynku, 7)
higieny procesów nauczania, 8) przestrzegania przez osoby wprowadzające
substancje lub preparaty chemiczne do obrotu na terytorium Rzeczypospolitej
Polskiej oraz przez użytkowników substancji lub preparatów chemicznych
obowiązków wynikających z ustawy z dnia 11 stycznia 2001 r. o substancjach
-163-
 ROZDZIAŁ VI. ORGANY WSPOMAGAJĄCE OCHRONĘ PRAWNĄ
i preparatach chemicznych ( Dz.U. z 2001 r. Nr 11, poz. 84, z późn. zm.); 9)
przestrzegania przez podmioty w prowadzające do obrotu prekursory
kategorii 2 i 3 obowiązków wynikających z ustawy z dnia 29 lipca 2005 r.
o przeciwdziałaniu narkomanii (Dz. U. Nr 179, poz. 1485).
6. Do zakresu działania Inspekcji Sanitarnej w dziedzinie bieżącego nadzo-
ru sanitarnego należy również kontrola przestrzegania przepisów dotyczących
wprowadzania do obrotu produktów biobójczych i substancji czynnych oraz
ich stosowania w działalności zawodowej.
7. Do zakresu działania Państwowej Inspekcji Sanitarnej w dziedzinie zapo-
biegania i zwalczania chorób, należy: 1) dokonywanie analiz i ocen epidemiolo-
gicznych, 2) opracowywanie programów i planów działalności zapobiegawczej i
przeciwepidemicznej, przekazywanie ich do realizacji zakładom opieki zdro-
wotnej oraz kontrola realizacji tych programów i planów, 3) ustalanie zakresów
i terminów szczepień ochronnych oraz sprawowanie nadzoru w tym zakresie, 4)
wydawanie zarządzeń i decyzji lub występowanie do innych organów o ich wy-
danie - w wypadkach określonych w przepisach o zwalczaniu chorób zakaźnych,
5) wydawanie decyzji o stwierdzeniu choroby zawodowej lub decyzji o braku
podstaw do jej stwierdzenia, 6) planowanie i organizowanie sanitarnego zabez-
pieczenia granic państwa, 7) nadzór sanitarny nad ruchem pasażerskim i towa-
rowym w morskich i lotniczych portach oraz przystaniach, 8) udzielanie porad-
nictwa w zakresie spraw sanitarno - epidemiologicznych lekarzom okrętowym i
personelowi pomocniczo-lekarskiemu, zatrudnionemu na statkach morskich,
żeglugi śródlądowej i powietrznych, 9) kierowanie akcją sanitarna przy maso-
wych przemieszczeniach ludności, zjazdach i zgromadzeniach.
8. Państwowa Inspekcja Sanitarna inicjuje, organizuje, prowadzi, koor-
dynuje i nadzoruje działalność oświatowo-zdrowotną w celu ukształtowania
odpowiednich postaw i zachowań zdrowotnych, a w szczególności: 1) inicjuje
i wytycza kierunki przedsięwzięć zmierzających do zaznajamiania społeczeń-
stwa z czynnikami szkodliwymi dla zdrowia, popularyzowania zasad higieny i
racjonalnego żywienia, metod zapobiegania chorobom oraz umiejętności
udzielania pierwszej pomocy, 2) pobudza aktywność społeczną do działań na
rzecz własnego zdrowia, 3) udziela porad i informacji w zakresie zapobiega-
nia i eliminowania negatywnego wpływu czynników i zjawisk fizycznych,
chemicznych i biologicznych na zdrowie ludzi, 4) ocenia działalność oświa-
towo-zdrowotną prowadzoną przez szkoły i inne placówki oświatowo-wy-
chowawcze, szkoły wyższe oraz środki masowego przekazywania, zakłady
opieki zdrowotnej, inne zakłady, instytucje i organizacje oraz udziela im
pomocy w prowadzeniu tej działalności.
9. Do zadań Państwowej Inspekcji Sanitarnej należy również wydawanie
opinii, co do zgodności z warunkami sanitarnymi określonymi przepisami Unii
-164-
3. INSPEKCJE WYODRĘBNIONE ORGANIZACYJNIE
Europejskiej przedsięwzięć i zrealizowanych inwestycji, których realizacja jest
wspomagana przez Agencję Restrukturyzacji i Modernizacji Rolnictwa ze środ-
ków pochodzących z funduszy Unii Europejskiej.
10. Państwowa Inspekcja Sanitarna podlega ministrowi właściwemu do
spraw zdrowia, a kieruje nią Główny Inspektor Sanitarny jako centralny organ
administracji rządowej, również podległy ministrowi do spraw zdrowia.
Głównego Inspektora Sanitarnego powołuje Prezes Rady Ministrów,
spośród osób należących do państwowego zasobu kadrowego, na wniosek
ministra właściwego do spraw zdrowia. Prezes Rady Ministrów odwołuje
Głównego Inspektora Sanitarnego. Zastępców Głównego Inspektora
Sanitarnego w liczbie dwóch powołuje, spośród osób należących do
państwowego zasobu kadrowego, minister właściwy do spraw zdrowia, na
wniosek Głównego Inspektora Sanitarnego. Główny Inspektor Sanitarny
zadania wykonuje przy pomocy Głównego Inspektoratu Sanitarnego.
Organem doradczym i opiniodawczym Głównego Inspektora Sanitarnego w
sprawach objętych zakresem działania Państwowej Inspekcji Sanitarnej jest Rada
Sanitarno-Epidemiologiczna, powoływana na okres trzech lat.
11. Zadania Państwowej Inspekcji Sanitarnej wykonują następujące
organy: 1) Główny Inspektor Sanitarny, 2) państwowy wojewódzki inspektor
sanitarny, 3) państwowy powiatowy inspektor sanitarny, 4) państwowy graniczny
inspektor sanitarny dla obszarów przejść granicznych drogowych, kolejowych,
lotniczych, rzecznych i morskich, portów lotniczych i morskich oraz jednostek
pływających na obszarze wód terytorialnych.
G. Inspekcja Weterynaryjna
1. Podstawę organizacji i funkcjonowania Inspekcji Weterynaryjnej stanowi ustawa
z dnia 29 stycznia 2004 r. o Inspekcji Weterynaryjnej (Dz. U. z 2004 r. Nr 33,
poz. 287).
2. Inspekcja Weterynaryjna jest organem powołanym dla realizacji zadań z
zakresu ochrony zdrowia zwierząt oraz bezpieczeństwa produktów pochodzenia
zwierzęcego, w celu zapewnienia ochrony zdrowia publicznego.
Inspekcja wykonuje swoje zadania w szczególności przez: 1) zwalczanie chorób
zakaźnych zwierząt, w tym chorób odzwierzęcych; 2) badania kontrolne zakażeń
zwierząt; 3) monitorowanie chorób odzwierzęcych i odzwierzęcych
czynników chorobotwórczych oraz związanej z nimi oporności na środki
przeciw-drobnoustrojowe u zwierząt, w produktach pochodzenia
zwierzęcego i środkach żywienia zwierząt; 4) badanie zwierząt rzeźnych i
produktów pochodzenia zwierzęcego; 5) przeprowadzanie: a) weterynaryjnej
kontroli granicznej, b) kontroli weterynaryjnej w handlu i wywozie zwierząt
-165-
 ROZDZIAŁ VI. ORGANY WSPOMAGAJĄCE OCHRONĘ PRAWNA
oraz produktów w rozumieniu przepisów o kontroli weterynaryjnej w handlu; 6)
sprawowanie nadzoru nad: a) bezpieczeństwem produktów pochodzenia
zwierzęcego, w rym nad wymaganiami weterynaryjnymi przy ich produkcji,
umieszczaniu na rynku oraz sprzedaży bezpośredniej, b) wprowadzaniem na
rynek zwierząt i ubocznych produktów pochodzenia zwierzęcego, c)
wytwarzaniem, obrotem i stosowaniem środków żywienia zwierząt, d)
zdrowiem zwierząt przeznaczonych do rozrodu oraz jakością zdrowotna
materiału biologicznego, jaj wylęgowych drobiu i produktów akwakultury,
e) obrotem produktami leczniczymi weterynaryjnymi, wyrobami medycznymi
przeznaczonymi dla zwierząt oraz warunkami ich wytwarzania, f) wytwarzaniem i
stosowaniem pasz leczniczych, g) przestrzeganiem przepisów o ochronie
zwierząt, h) przestrzeganiem zasad identyfikacji i rejestracji zwierząt oraz
przemieszczaniem zwierząt, i) przestrzeganiem wymagań weterynaryjnych w
gospodarstwach utrzymujących zwierzęta gospodarskie; j) utrzymywaniem,
hodowlą, prowadzeniem ewidencji zwierząt doświadczalnych w
jednostkach doświadczalnych, hodowlanych i u dostawców; 7) prowadzenie
monitorowania substancji niedozwolonych, pozostałości chemicznych,
biologicznych, produktów leczniczych i skażeń promieniotwórczych u zwierząt,
w ich wydzielinach i wydalinach, w tkankach lub narządach zwierząt, w
produktach pochodzenia zwierzęcego, w wodzie przeznaczonej do pojenia
zwierząt i środkach żywienia zwierząt; 7) prowadzenie wymiany informacji w
ramach systemów wymiany informacji, wskazanych w przepisach Unii
Europejskiej.
4. Na terenach i w stosunku do jednostek organizacyjnych podległych i
nadzorowanych przez Ministra Obrony Narodowej oraz jednostek wojsk obcych
przebywających na tych terenach zadania Inspekcji Weterynaryjnej wykonuje
Szef Służby Weterynaryjnej - Inspektor Weterynaryjny Wojska Polskiego.
Szef Służby Weterynaryjnej - Inspektor Weterynaryjny Wojska Polskiego
wykonuje swoje zadania przy pomocy Wojskowej Inspekcji Weterynaryjnej.
Szef Służby Weterynaryjnej - Inspektor Weterynaryjny Wojska Polskiego
lub osoba przez niego upoważniona może uczestniczyć w prowadzonej przez
organy Inspekcji: 1) weterynaryjnej kontroli granicznej środków transportu, w
tym okrętów i statków powietrznych wykorzystywanych do przewozu zwierząt
tub produktów pochodzenia zwierzęcego na potrzeby Sił Zbrojnych Rzeczypo-
spolitej Polskiej oraz wojsk obcych; 2) kontroli zakładów zaopatrujących lub
ubiegających się o zaopatrywanie Sił Zbrojnych Rzeczypospolitej Polskiej w
produkty pochodzenia zwierzęcego.
5. Organy Inspekcji Weterynaryjnej, przy wykonywaniu swoich zadań, współ-
pracują z właściwymi organami administracji rządowej i jednostkami samorzą-
du terytorialnego oraz organami samorządu lekarsko - weterynaryjnego
6. Organami Inspekcji Weterynaryjnej są: 1) Główny Lekarz Weterynarii;
2) wojewódzki lekarz weterynarii, jako kierownik wojewódzkiej inspekcji
weterynaryjnej wchodzącej w skład zespolonej administracji rządowej w woje-
-166-
3. INSPEKCJE WYODRĘBNIONE ORGANIZACYJNIE
wództwie; 3) powiatowy lekarz weterynarii, jako kierownik powiatowej
inspekcji weterynaryjnej wchodzącej w skład niezespolonej administracji
rządowej; 4) graniczny lekarz weterynarii.
Zadania organów Inspekcji Weterynaryjnej wykonują: 1) lekarze weterynarii i
inne osoby zatrudnione w Inspekcji oraz lekarze weterynarii wyznaczeni do
wykonywania określonych czynności; 2) osoby nie będące lekarzami
weterynarii wyznaczone do wykonywania określonych czynności o charakterze
pomocniczym 3) osoby nie będące pracownikami Inspekcji, które
ukończyły studia wyższe na jednym z kierunków: weterynaria,
zootechnika albo rolnictwo albo posiadają tytuł technika weterynarii,
wyznaczone do przeprowadzania na miejscu w siedzibie stada kontroli
dotyczących oznakowania i rejestracji zwierząt gospodarskich,
wypełniania obowiązku prowadzenia księgi rejestracji tych zwierząt i
zaopatrzenia bydła w paszporty.
7. Inspekcją kieruje Główny Lekarz Weterynarii będący centralnym
organem administracji rządowej. Podlega on ministrowi właściwemu do spraw
rolnictwa. Główny Lekarz Weterynarii jest powoływany przez Prezesa
Rady Ministrów, spośród osób należących do państwowego zasobu
kadrowego, na wniosek ministra właściwego do spraw rolnictwa. Prezes
Rady Ministrów odwołuje Głównego Lekarza Weterynarii.
9. Pracownicy Inspekcji w zakresie wykonywania czynności określonych w
ustawie podlegają ochronie prawnej przewidzianej dla funkcjonariuszy
publicznych.
H. Generalny Inspektor Informacji Finansowej
1. Podstawą organizacji i funkcjonowania Generalnego Inspektora
Informacji Finansowej jest ustawa z dnia 16 listopada 2000 r. o
przeciwdziałaniu wprowadzaniu do obrotu finansowego wartości majątkowych
pochodzących z nielegalnych lub nieujawnionych źródeł oraz o
przeciwdziałaniu finansowaniu terroryzmu (tekst jednolity Dz. U. z 2003 r.
Nr 153, poz.1505 z póź. zm.).
2. Organami administracji rządowej właściwymi w sprawach
zapobiegania wprowadzaniu do obrotu finansowego wartości majątkowych
pochodzących z nielegalnych lub nieujawnionych źródeł oraz przeciwdziałania
finansowaniu terroryzmu są: l) minister właściwy do spraw instytucji
finansowych, jako naczelny organ informacji Finansowej; 2) Generalny
Inspektor Informacji Finansowej.
3. Generalnego Inspektora powołuje i odwołuje na wniosek ministra
właściwego do spraw instytucji finansowych Prezes Rady Ministrów.
-167-
 ROZDZIAŁ VI. ORGANY WSPOMAGAJACE OCHRONĘ PRAWNĄ
4. Do zadań Generalnego Inspektora należy uzyskiwanie, gromadzenie, prze-
twarzanie i analizowanie informacji oraz podejmowanie działań w celu przeciw-
działania wprowadzaniu do obrotu finansowego wartości majątkowych pochodzą-
cych z nielegalnych lub nieujawnionych źródeł i przeciwdziałania finansowaniu
terroryzmu, a w szczególności: 1) badanie przebiegu transakcji, co do których
Generalny Inspektor powziął uzasadnione podejrzenia; 2) przeprowadzanie
procedury wstrzymania transakcji lub blokady rachunku; 3) przekazywanie
instytucjom obowiązanym informacji o podmiotach, co do których zachodzi
uzasadnione podejrzenie, że mają one związek z popełnianiem aktów
terrorystycznych; 4) opracowywanie i przekazywanie uprawnionym organom
dokumentów uzasadniających podejrzenie popełnienia przestępstwa; 5) inicjowanie i
podejmowanie innych działań obejmujących przeciwdziałanie wykorzystywaniu
polskiego systemu finansowego do legalizacji dochodów pochodzących z
nielegalnych lub nieujawnionych źródeł, w tym szkolenie pracowników instytucji
obowiązanych w zakresie zadań nałożonych na te instytucje; 6) sprawowanie
kontroli przestrzegania przepisów ustawy, 7) współpraca z zagranicznymi
instytucjami zajmującymi się zapobieganiem wprowadzaniu do obrotu finansowego
wartości majątkowych pochodzących z nielegalnych łub nieujawnionych źródeł lub
przeciwdziałaniem finansowaniu terroryzmu.
I. Inspekcja Transportu Drogowego
1. Podstawą prawną organizacji i funkcjonowania Głównej Inspekcji Trans-
portu Drogowego stanowi ustawa z dnia 6 września 2001 r. o transporcie
drogowym (tekst jednolity Dz. U. z 2004 r. Nr 204 poz. 2088 z póź. zm.).
2. Inspekcja Transportu Drogowego jest organem powołanym do kontroli
przestrzegania przepisów w zakresie transportu drogowego i niezarobkowego
krajowego i międzynarodowego przewozu drogowego wykonywanego pojazdami
samochodowymi.
3. Do zadań Inspekcji należy kontrola: 1) dokumentów związanych z wyko-
nywaniem transportu drogowego lub przewozów na potrzeby własne oraz prze-
strzegania warunków w nich określonych, 2) dokumentów przewozowych zwią-
zanych z wykonywaniem transportu drogowego lub przewozów na potrzeby własne,
3) ruchu drogowego w zakresie transportu, w tym stanu technicznego pojazdów, 4)
przestrzegania przepisów dotyczących okresów prowadzenia pojazdu i
obowiązkowych przerw oraz czasu odpoczynku kierowcy, 5) przestrzegania
szczegółowych zasad i warunków transportu zwierząt, 6) przestrzegania zasad i
warunków dotyczących przewozu drogowego towarów niebezpiecznych; 7)
wprowadzonych do obrotu ciśnieniowych urządzeń transportowych pod
względem zgodności z wymaganiami technicznymi, dokumentacją
techniczną i prawidłowością ich oznakowania w zakresie określonym w
ustawie z dnia 28 października 2002 r. o przewozie drogowym towarów
niebezpiecznych (Dz.U. Nr 199, poz. 1671); 8) kontrola rodzaju używanego
paliwa przez pobranie próbek paliwa ze zbiornika pojazdu mechanicznego.
-168-
3, INSPEKCJE WYODRĘBNIONE ORGANIZACYJNIE
4. Zadania Inspekcji Transportu Drogowego określone w niniejszym
rozdziale wykonują następujące organy: 1) Główny Inspektor Transportu
Drogowego; 2)) wojewoda działający za pośrednictwem wojewódzkiego
inspektora transportu drogowego, jako kierownika wojewódzkiej inspekcji
transportu drogowego wchodzącej w skład wojewódzkiej administracji
zespolonej.
Główny Inspektor Transportu Drogowego koordynuje, nadzoruje i kontroluje
działalność wojewódzkich inspektorów transportu drogowego. Wojewódzki
inspektor transportu drogowego kieruje działalnością wojewódzkiego
inspektoratu transportu drogowego. Czynności związane z realizacją
wymienionych w ustawie zadań wykonują inspektorzy wojewódzkich
inspektoratów transportu drogowego.
5. Główny Inspektor kieruje Inspekcją przy pomocy podległego mu Głów-
nego Inspektoratu Transportu Drogowego. Główny Inspektor jest centralnym
organem administracji rządowej podległym ministrowi właściwemu do spraw
transportu. Główny Inspektor jest powoływany przez Prezesa Rady
Ministrów, spośród osób należących do państwowego zasobu kadrowego,
na wniosek ministra właściwego do spraw transportu. Prezes Rady
Ministrów odwołuje Głównego Inspektora.
6. Inspektor wykonując zadania ma prawo m.in. do: 1) wstępu do
pojazdu; 2) kontroli dokumentów; 3) kontroli zainstalowanych w pojeździe
urządzeń pomiarowo-kontrolnych lub tachografu cyfrowego; 4)
stosowania środków przymusu bezpośredniego, 5) używania broni palnej, 6)
nakładania i pobierania kar pieniężnych. Inspektor może stosować również
kolczatkę drogową lub inne urządzenia techniczne umożliwiające
unieruchomienie pojazdu. Zastrzeżenia wymaga fakt, że użycie broni palnej
przez inspektora może nastąpić wyłącznie w celu odparcia bezpośredniego i
bezprawnego zamachu na jego życie lub zdrowie.
8. Kontroli podlegają kierowcy wykonujący transport drogowy lub
niezarobkowy krajowy i międzynarodowy przewóz drogowy oraz przedsiębiorcy
wykonujący działalność gospodarczą w zakresie transportu drogowego lub
niezarobkowego krajowego i międzynarodowego przewozu drogowego.
9. Inspekcja współdziała i prowadzi działalność z Policją, Agencją Bezpie-
czeństwa Wewnętrznego, Agencją Wywiadu, Biurem Ochrony Rządu, Żandar-
merią Wojskową, Strażą Graniczną, Służbą Celną kontrolą skarbową, Państwową
Inspekcją Pracy, Inspekcją Handlową, Inspekcją Ochrony Środowiska, Inspekcją
Weterynaryjną i zarządcami dróg - w zakresie bezpieczeństwa i porządku ruchu
na drogach publicznych oraz zwalczania przestępstw i wykroczeń drogowych
dokonywanych w zakresie transportu drogowego lub w związku z tym transpor-
tem, z uwzględnieniem właściwości i kompetencji tych organów oraz zadań In-
spekcji, ponadto z organami samorządu terytorialnego, ją również z
organizacjami zrzeszającymi przewoźników drogowych.
- 169-
 ROZDZIAŁ VI. ORGANY WSPOMAGAJĄCE OCHRONĘ PRAWNĄ
J. Państwowa Inspekcja Ochrony Roślin i Nasiennictwa
1. Podstawą prawną organizacji i funkcjonowania Inspekcji Ochrony Roślin
i Nasiennictwa stanowi ustawa z dnia 18 grudnia 2003 r. o ochronie roślin
(Dz.U. z 2004 r. Nr 11, poz. 94).
2. Państwowa Inspekcja Ochrony Roślin i Nasiennictwa to organ powo-
łany do realizacji zadań związanych z nadzorem nad zdrowiem roślin, zapo-
bieganiem zagrożeniom związanym z obrotem i stosowaniem środków ochrony
roślin oraz nadzorem nad wytwarzaniem, oceną i obrotem materiałem siew-
nym. Inspekcja powstała w wyniku połączenia Inspekcji Nasiennej oraz In-
spekcji Ochrony Roślin.
3. Do zakresu działania Inspekcji w ramach nadzoru nad zdrowiem roślin
należą w szczególności następujące urzędowe działania: 1) kontrola
fitosanitarna roślin, produktów roślinnych lub przedmiotów, podłoży i gleby
oraz środków transportu, w miejscach wwozu i na terytorium Rzeczypospolitej
Polskiej; 2) ocena stanu zagrożenia roślin przez organizmy szkodliwe oraz
prowadzenie ewidencji tych organizmów; 3) wydawanie decyzji w sprawie
zwalczania organizmów szkodliwych; 4) ustalanie i doskonalenie metod oraz
terminów zwalczania organizmów szkodliwych, a także zapobieganie ich
rozprzestrzenianiu się; 5) wydawanie świadectw fitosanitarnych, paszportów
roślin oraz nadzór nad jednostkami upoważnionymi do wydawania paszportów
roślin; 6) kontrola zabiegów oczyszczania, odkażania i przerobu roślin,
produktów roślinnych lub przedmiotów; 7) zawiadamianie organizacji ochrony
roślin państwa, z którego pochodzą rośliny, produkty roślinne lub przedmioty,
o ich zatrzymaniu lub zniszczeniu; 8) nadzór nad wprowadzaniem,
rozprzestrzenianiem oraz nad pracami z wykorzystaniem organizmów
kwarantannowych, roślin, produktów roślinnych lub przedmiotów porażonych
przez organizmy kwarantannowe lub niespełniających wymagań specjalnych
oraz roślin, produktów roślinnych lub przedmiotów, których wprowadzanie na
terytorium Rzeczypospolitej Polskiej lub przemieszczanie jest zakazane; 9)
prowadzenie rejestru przedsiębiorców; 10) wydawanie certyfikatów dla
producentów stosujących integrowaną produkcję roślin; 11) badania
laboratoryjne roślin, produktów roślinnych lub przedmiotów; 12) wydawanie
decyzji w sprawie postępowania z roślinami, produktami roślinnymi lub
przedmiotami podlegającymi granicznej kontroli fitosanitarnej.
-170-
3. INSPEKCJE WYODRĘBNIONE ORGANIZACYJNIE
4. Do zakresu działania Inspekcji w ramach nadzoru nad obrotem i stoso-
waniem środków ochrony roślin należą w szczególności następujące urzędowe
działania: 1) prowadzenie rejestru oraz kontrolowanie podmiotów
prowadzących konfekcjonowanie lub obrót środkami ochrony roślin;2)
kontrola jakości środków ochrony roślin dopuszczonych do obrotu; 3) kontrola
prawidłowości stosowania środków ochrony roślin; 4) upoważnianie jednostek
organizacyjnych do wykonywania badań sprzętu do stosowania środków ochrony
roślin oraz nadzór nad wykonywaniem tych badań i stanem technicznym tego
sprzętu; 5) upoważnianie jednostek organizacyjnych do prowadzenia szkoleń i
nadzór nad przeprowadzaniem tych szkoleń; 6) nadzór nad jednostkami upoważ-
nionymi do przeprowadzania badań skuteczności środków ochrony roślin; 7)
monitorowanie zużycia środków ochrony roślin.
5. Do zakresu działania Inspekcji i w ramach nadzoru nad wytwarzaniem,
oceną i obrotem materiałem siewnym, należą w szczególności następujące
urzędowe działania: 1) ocena polowa, laboratoryjna i cech zewnętrznych ma-
teriału siewnego; 2) kontrola tożsamości materiału siewnego; 3) kontrola prze-
strzegania zasad i obowiązujących wymagań w zakresie wytwarzania, oceny,
przechowywania i obrotu materiałem siewnym, w tym modyfikowanym gene-
tycznie; 4) wydawanie akredytacji w zakresie pobierania próbek i oceny mate-
riału siewnego oraz kontrola warunków ich przestrzegania; 5) wydawanie urzę-
dowych etykiet i plomb oraz nadzór nad jednostkami upoważnionymi do wy-
pełniania etykiet; 6) kontrola materiału siewnego wwożonego z państw trzecich
oraz ustalanie stopni kwalifikacji tego materiału; 7) dokonywanie oceny
materiału siewnego w przypadku złożenia odwołania od oceny wykonanej przez
akredytowane podmioty.
6. Nadzór nad wykonywaniem zadań Inspekcji, sprawuje minister właściwy
do spraw rolnictwa.
7. Zadania Inspekcji wykonują następujące organy: 1) Główny Inspektor; 2)
wojewoda, przy pomocy wojewódzkiego inspektora jako kierownika wojewódzkiej
inspekcji ochrony roślin i nasiennictwa wchodzącej w skład zespolonej
admonistracji wojewódzkiej.
8. Główny Inspektor jest centralnym organem administracji rządowej, pod-
ległym ministrowi właściwemu do spraw rolnictwa. Główny Inspektor jest
powoływany przez Prezesa Rady Ministrów, spośród osób należących do
państwowego zasobu kadrowego, na wniosek ministra właściwego do spraw
rolnictwa. Prezes Rady Ministrów odwołuje Głównego Inspektora. Główny
Inspektor wykonuje zadania przy pomocy Głównego Inspektoratu Ochrony Roślin i
Nasiennictwa.
-171-
 ROZDZIAŁ VI. ORGANY WSPOMAGAJĄCE OCHRONĘ PRAWĄ
K. Inspekcja Ochrony Środowiska
1. Podstawa prawna organizacji i funkcjonowania Inspekcji Ochrony Środo-
wiska stanowi ustawa z dnia 20 lipca 1991 r. o Inspekcji Ochrony Środowiska
(tekst jednolity Dz. U. z 2007 r., Nr 44, poz.287 z póz. zm.).
2. Główny Inspektor Ochrony Środowiska jest centralnym organem admini-
stracji rządowej, powołanym do kontroli przestrzegania przepisów o ochronie
środowiska oraz badania stanu środowiska, nadzorowanym przez ministra wła-
ściwego do spraw środowiska.
3. Do zadań Inspekcji Ochrony Środowiska w szczególności należy: 1)
kontrola przestrzegania przepisów o ochronie środowiska i racjonalnym
użytkowaniu zasobów przyrody, 2) kontrola przestrzegania decyzji
ustalających warunki korzystania ze środowiska oraz zakresu,
częstotliwości i sposobu prowadzenia pomiarów wielkości emisji, 2a)
kontrola zawartości siarki w ciężkim oleju opałowym stosowanym w
instalacjach energetycznego spalania paliw oraz w oleju do silników
statków żeglugi śródlądowej, 3) udział w postępowaniu dotyczącym
lokalizacji inwestycji, 4) udział w przekazywaniu do użytku obiektów lub
instalacji realizowanych jako przedsięwzięcie mogące znacząco oddziaływać
na środowisko, 5) kontrola eksploatacji instalacji i urządzeń chroniących
środowisko przed zanieczyszczeniem, 6) podejmowanie decyzji
wstrzymujących działalność prowadzoną z naruszeniem wymagań związanych
z ochroną środowiska lub naruszeniem warunków korzystania ze środowiska,
7) współdziałanie w zakresie ochrony środowiska z innymi organami
kontrolnymi, organami ścigania i wymiaru sprawiedliwości oraz organami
administracji państwowej i rządowej, samorządu terytorialnego i obrony
cywilnej, a także organizacjami społecznymi i opiekunami społecznymi, 8)
organizowanie i koordynowanie państwowego monitoringu środowiska,
prowadzenie badań jakości środowiska, obserwacji i oceny jego stanu oraz
zachodzących w nim zmian, 9) opracowywanie i wdrażanie metod
analityczno-badawczych i kontrolno-pomiarowych, 10) inicjowanie działań
tworzących warunki zapobiegania poważnym awariom oraz usuwania ich
skutków i przywracania środowiska do stanu właściwego, 11) kontrola prze-
strzegania przepisów o opakowaniach i odpadach opakowaniowych, 12)
kontrola przestrzegania przepisów o obowiązkach przedsiębiorców w zakresie
gospodarowania niektórymi odpadami oraz o opłacie produktowej i opłacie
depozytowej, 12a) nadzór i kontrola w zakresie postępowania z
substancjami kontrolowanymi oraz z produktami, urządzeniami i
instalacjami zawierającymi te substancje, 13) kontrola przestrzegania
przepisów i uzyskanych na ich podstawie zezwoleń, z wyłączeniem kontroli
-172-
3. INSPEKCJE WYODRĘBNIONE ORGANIZACYJNIE
laboratoryjnej, w zakresie postępowania z organizmami genetycznie
zmodyfikowanymi, 14) kontrola wyrobów wprowadzonych do obrotu
podlegających ocenie zgodności, w zakresie spełniania przez nie zasadniczych lub
innych wymagań dotyczących ochrony środowiska, 15) kontrola przestrzegania
przepisów o recyklingu pojazdów wycofanych z eksploatacji.
4. Zwierzchni nadzór nad wykonywaniem zadań Inspekcji sprawuje minister
właściwy do spraw środowiska.
5. Organy Inspekcji Ochrony Środowiska są następujące: 1) Główny Inspek-
tor Ochrony Środowiska, 2) wojewoda przy pomocy wojewódzkiego inspektora
ochrony środowiska jako kierownika wojewódzkiej inspekcji ochrony środowiska,
wchodzącej w skład zespolonej administracji wojewódzkiej.
Wojewódzki inspektor ochrony środowiska wykonuje w imieniu wojewody
zadania i kompetencje Inspekcji Ochrony Środowiska
6. Główny Inspektor Ochrony Środowiska kieruje działalnością Inspekcji
Ochrony Środowiska. Głównego Inspektora Ochrony Środowiska powołuje
Prezes Rady Ministrów, spośród osób należących do państwowego zasobu
kadrowego, na wniosek ministra właściwego do spraw środowiska. Prezes
Rady Ministrów odwołuje Głównego Inspektora Ochrony Środowiska.
Główny Inspektor Ochrony Środowiska wykonuje zadania przy pomocy
Głównego Inspektoratu Ochrony Środowiska.
7. Inspekcja Ochrony Środowiska współdziała w wykonywaniu czynności
kontrolnych z innymi organami kontroli.
L. Inspektorzy żeglugi śródlądowej
1. Podstawę prawną organizacji i funkcjonowania inspektorów urzędów żeglugi
śródlądowej stanowi ustawa z dnia 21 grudnia 2000 r. o żegludze śródlądowej
(tekst jednolity Dz.U. z 2006 r. Nr123, poz.857 z póź. zm.).
2. Organami administracji żeglugi śródlądowej są: 1) minister właściwy do
spraw transportu - jako naczelny organ administracji żeglugi śródlądowej, 2)
dyrektorzy urzędów żeglugi śródlądowej - jako terenowe organy administracji
żeglugi śródlądowej.
Dyrektorzy urzędów żeglugi śródlądowej podlegają ministrowi właściwemu
do spraw transportu. Dyrektora urzędu żeglugi śródlądowej powołuje i odwołuje
minister właściwy do spraw transportu spośród kandydatów posiadających
wiedzę, kwalifikacje zawodowe i doświadczenie w zakresie żeglugi śródlądowej i
funkcjonowania administracji rządowej.
- 173 -
 ROZDZIAŁ VI, ORGANY WSPOMAGAJĄCE OCHRONĘ PRAWNA
3. Do właściwości dyrektorów urzędów żeglugi śródlądowej należą sprawy
z zakresu administracji rządowej związane z uprawianiem żeglugi na śródlądo-
wych drogach wodnych.
Do właściwości dyrektorów urzędów żeglugi śródlądowej należy: 1) nad-
zór nad bezpieczeństwem żeglugi śródlądowej, 2) przeprowadzanie inspekcji
statków, 3) weryfikacja ustalonej głębokości tranzytowej na szlaku żeglownym,
4) kontrola przestrzegania przepisów dotyczących żeglugi na śródlądowych dro-
gach wodnych, w portach, przystaniach i zimowiskach, 5) kontrola stanu ozna-
kowania szlaku żeglownego, śluz, pochylni, mostów, urządzeń nad wodami i
wejść do portów, 6) przeprowadzanie postępowania w sprawach wypadków żeglu-
gowych, 7) kontrola dokumentów przewozowych i zgodności przewożonego przez
statek ładunku z tymi dokumentami, 8) kontrola obcych statków w zakresie
zgodności wykonywanych przewozów z postanowieniami umów międzynarodo-
wych oraz pozwoleń na te przewozy, 9) współdziałanie z innymi organami w
zakresie bezpieczeństwa żeglugi, ochrony środowiska, ochrony portów lub przy-
stani, w tym wykonywania zadań obronnych i zadań o charakterze
niemilitarnym, w szczególności zapobiegania aktom terroru i likwidacji ich
skutków, 10) kontrola dokumentów armatorów dotyczących Funduszu Żeglugi
Śródlądowej i Funduszu Rezerwowego.
4. Zadania określone ustawowo, wykonują uprawnieni do inspekcji pracow-
nicy urzędów żeglugi śródlądowej.
Inspektor ma prawo wejścia i przebywania na statku, na budowli wodnej
służącej żegludze, w porcie, przystani i zimowisku, a także podpływania i cu-
mowania statku inspekcyjnego do tych obiektów.
5. W czasie wykonywania zadań służbowych inspektor ma prawo do: 1)
kontrolowania, czy statek jest uprawniony do działalności, jaką uprawia, i czy
żegluga wykonywana jest zgodnie z przepisami prawa i umowami międzynaro-
dowymi, 2) kontroli dokumentów dotyczących statku i załogi oraz przewozo-
wych, 3) żądania wyjaśnień i podejmowania wszelkich czynności niezbędnych
do przeprowadzenia kontroli na pokładzie, w ładowniach i innych pomieszcze-
niach statku, 4) dokonywania wpisów dotyczących przeprowadzonej kontroli w
dzienniku pokładowym statku, 5) nakładania grzywien w drodze mandatu kar-
nego za wykroczenia w żegludze śródlądowej.
6. W wypadku stwierdzenia zaniedbania zagrażającego
bezpieczeństwu żeglugi, statku lub przebywających na nim osób albo
zagrażającego zanieczyszczeniem środowiska, a także ze względu na
uchybienia sanitarne, inspektor, na podstawie udzielonego upoważnienia,
może, w drodze decyzji administracyjnej, zatrzymać lub skierować statek
do najbliższego miejsca postoju oraz zatrzymać świadectwo zdolności
żeglugowej i dokument kwalifikacyjny kierownika statku do czasu
usunięcia tego zaniedbania lub uchybienia.
-174-
3. INSPEKCJE WYODRĘBNIONE ORGANIZACYJNIE
M. Inspektor do Spraw Substancji i
Preparatów Chemicznych
1. Podstawę prawną organizacji i funkcjonowania Inspektora do Spraw Sub-
stancji i Preparatów Chemicznych stanowi ustawa z dnia 11 stycznia 2001 r. o
substancjach i preparatach chemicznych. (Dz.U. z 2001 r. Nr. 11 poz.84 z póź.
zm.).
2. Inspektor do Spraw Substancji i Preparatów Chemicznych jest central-
nym organem administracji rządowej. Inspektor podlega ministrowi właściwe-
mu do spraw zdrowia, który go powołuje i odwołuje po zasięgnięciu opinii mi-
nistrów właściwych do spraw gospodarki i do spraw środowiska.
Do zadań Inspektora należy: 1) przyjmowanie zgłoszeń substancji nowych w celu
oceny ryzyka stwarzanego przez te substancje, 2) gromadzenie danych dotyczących
niebezpiecznych substancji i niebezpiecznych preparatów, 3) udostępnianie danych
dotyczących niebezpiecznych substancji i niebezpiecznych preparatów służbom me-
dycznym i ratowniczym, 4) wymiana informacji na temat substancji nowych m.in. z
Komisją Europejską 5) współpraca z państwami członkowskimi Unii Europejskiej
oraz z Komisją Europejską jako właściwym urzędem w rozumieniu przepisów Unii
Europejskiej dotyczących oceny ryzyka stwarzanego przez substancje istniejące, 5a)
współpraca z państwami członkowskimi Unii Europejskiej oraz z Komisją
Europejską jako właściwy urząd wyznaczony do wykonywania zadań
administracyjnych określonych w przepisach Unii Europejskiej
dotyczących eksportu i importu niebezpiecznych chemikaliów, 6)
współpraca z organizacjami międzynarodowymi dotycząca substancji i preparatów
chemicznych, 7) przyjmowanie i gromadzenie danych dotyczących prekursorów
kategorii 2, określonych w przepisach ustawy o przeciwdziałaniu narkomanii, 8)
wykonywanie innych zadań nałożonych przez ministra właściwego do spraw
zdrowia.
3. Inspektor realizuje swoje zadania przy pomocy Biura do Spraw
Substancji i Preparatów Chemicznych, którym kieruje i reprezentuje je na
zewnątrz.
N. Inspektorzy rybołówstwa morskiego
1. Podstawę prawną organizacji i funkcjonowania inspektorów
rybołówstwa morskiego stanowi ustawa z dnia 19 luty 2004 r. o
rybołówstwie morskim (Dz. U. z 2004 r. Nr 62, poz.574 z póź. zm.).
-175-
 ROZDZIAŁ VI. ORGANY WSPOMAGAJĄCE OCHRONĘ PRAWNĄ
2. Organami administracji rybołówstwa morskiego są: 1) minister
właściwy do spraw rybołówstwa; 2) okręgowi inspektorzy rybołówstwa
morskiego - jako organy administracji niezespolonej. Okręgowi inspektorzy
rybołówstwa morskiego podlegają ministrowi właściwemu do spraw
rybołówstwa. Okręgowych inspektorów rybołówstwa morskiego powołuje i
odwołuje minister właściwy do spraw rybołówstwa, po zasięgnięciu opinii
właściwego miejscowo wojewody. Inspektorzy wykonują swoje zadania przy
pomocy okręgowych inspektoratów rybołówstwa morskiego.
Organy administracji rybołówstwa morskiego działają na terytorium i w
wyłącznej strefie ekonomicznej Rzeczypospolitej Polskiej.
3. Nadzór nad przestrzeganiem przepisów o rybołówstwie sprawują
okręgowi inspektorzy rybołówstwa morskiego za pośrednictwem inspektorów
rybołówstwa morskiego.
4. Inspektorzy przy wykonywaniu swoich czynności współdziałają z
organami Inspekcji Jakości Handlowej Artykułów Rolno-Spożywczych,
Inspekcji Celnej, Inspekcji Weterynaryjnej, Policji, Państwowej Straży
Rybackiej, Straży Granicznej oraz z terenowymi organami administracji
morskiej.
5. W czasie wykonywania czynności służbowych inspektor jest uprawniony
do: 1} zatrzymania statku rybackiego i wejścia na jego pokład, 2) kontroli
dokumentów tożsamości, dziennika połowowego, dokumentu
przewozowego oraz dokumentów uprawniających do wykonywania
rybołówstwa morskiego, prowadzenia skupu lub przetwórstwa na morzu
organizmów morskich, połowów organizmów morskich w celach
naukowo-badawczych, szkoleniowych albo sportowo-rekreacyjnych,
prowadzenia zarybiania oraz chowu lub hodowli ryb i innych organizmów
morskich; 3) sprawdzania, czy rybołówstwo wykonywane jest zgodnie z
obowiązującymi przepisami, w tym z umowami międzynarodowymi, których
Rzeczpospolita Polska jest stroną, 4) kontroli narzędzi połowowych i złowionych
organizmów morskich, 5) kontroli pomieszczeń statków, środków transportu,
magazynów, przetwórni i innych pomieszczeń służących do przechowywania or-
ganizmów morskich na lądzie, 6) żądania pisemnych lub ustnych wyjaśnień, 7)
wykonywania innych czynności niezbędnych do przeprowadzenia kontroli, a w
przypadkach uzasadnionego podejrzenia naruszenia przepisów ustawy - do
zatrzymania dokumentów uprawniających do wykonywania rybołówstwa, a także
organizmów morskich i narzędzi połowowych oraz ich zabezpieczenia.
O. Inspekcja Jakości Handlowej Artykułów
Rolno-Spożywczych
1. Podstawę prawną organizacji i funkcjonowania Inspekcji Jakości Handlowej
Artykułów Rolno-Spożywczych stanowi ustawa z dnia z dnia 21 grudnia 2000 r. o
jakości handlowej artykułów rolno-spożywczych (tekst jednolity Dz. U z 2005 r.
Nr 187, poz.1577).
-176-
3. INSPEKCIE WYODRĘBNIONE ORGANIZACYJNIE
2. Wprowadzane do obrotu artykuły rolno-spożywcze powinny spełniać
wymagania w zakresie jakości handlowej, jeżeli w przepisach o jakości
handlowej zostały określone takie wymagania, oraz dodatkowe wymagania
dotyczące tych artykułów, jeżeli ich spełnienie zostało zadeklarowane przez
producenta. W celu kontroli przestrzegania powyższej reguły utworzono
Inspekcję Jakości Handlowej Artykułów Rolno-Spożywczych. Inspekcja
podlega ministrowi właściwemu do spraw rynków rolnych.
3. Do zadań Inspekcji należy: 1) nadzór nad jakością handlową
artykułów rolno-spożywczych, a w szczególności: a) kontrola jakości
handlowej artykułów rolno-spożywczych w produkcji i obrocie, w tym
wywożonych za granicę, b) kontrola jakości handlowej artykułów rolno-
spożywczych sprowadzanych z zagranicy, w tym kontrola graniczna tych
artykułów, c) dokonywanie oceny i wydawanie świadectw w zakresie jakości
handlowej artykułów rolno-spożywczych, d) powiadamianie podpunktu
krajowego punktu kontaktowego w ramach sieci systemu wczesnego
ostrzegania o niebezpiecznych produktach żywnościowych i środkach
żywienia zwierząt (systemu RASFF) o podjętych decyzjach dotyczących
niebezpiecznych artykułów rolno-spożywczych, e) kontrola artykułów rolno-
spożywczych posiadających zarejestrowane, na podstawie odrębnych przepi-
sów, chronione oznaczenia geograficzne, oznaczenia pochodzenia albo świa-
dectwa dla artykułów rolno-spożywczych o szczególnym charakterze oraz
współpraca z jednostkami sprawującymi taką kontrolę w innych państwach,
2) kontrola warunków składowania i transportu artykułów rolno-
spożywczych, 3) gromadzenie i przetwarzanie informacji o sytuacji na
rynkach rolnych, 4) współpraca z właściwymi organami administracji
rządowej w województwie, organami innych inspekcji, urzędami celnymi,
Policją, jednostkami samorządu terytorialnego oraz państwowymi
jednostkami organizacyjnymi realizującymi politykę rolną państwa, 5)
współpraca z jednostkami organizacyjnymi pełniącymi funkcję agencji
płatniczych w zakresie realizacji Wspólnej Polityki Rolnej, 6) współpraca
lub uczestnictwo w międzynarodowych organizacjach zajmujących się
jakością handlową artykułów rolno-spożywczych oraz międzynarodowym
obrotem artykułami rolno-spożywczymi, 7) udzielanie informacji i
szkolenie w zakresie przepisów i wymagań dotyczących jakości
handlowej lub ustalania klas jakości handlowej oraz metod i badań
artykułów rolno-spożywczych; 8) współpraca z urzędowymi jednostkami
kontrolnymi w innych państwach w zakresie kontroli jakości handlowej
artykułów rolno-spożywczych, w tym wymienianie informacji lub próbek
artykułów rolno-spożywczych; 9) wykonywanie innych zadań określonych
w przepisach odrębnych.
4. Kontrola jakości handlowej artykułów rolno-spożywczych w
produkcji może dotyczyć również sposobu żywienia i warunków chowu
zwierząt, jeżeli informacja w tym zakresie została zadeklarowana przy
wprowadzaniu artykułu rolno-spożywczego do obrotu.
- 177-
 ROZDZIAŁ VI. ORGANY WSPOMAGAJĄCE OCHRONĘPMWNĄ
5. Nadzór nad jakością handlową artykułów rolno-spożywczych w obrocie
detalicznym sprawuje Inspekcja Handlowa.
6. Zadania Inspekcji wykonują następujące organy: 1) Główny Inspektor Jakości
Handlowej Artykułów Rolno-Spożywczych, 2) wojewoda przy pomocy wojewódzkiego
inspektora jakości handlowej artykułów rolno-spożywczych, jako kierownika wojewódzkiej
inspekcji jakości handlowej artykułów rolno-spożywczych, wchodzącej w skład
zespolonej administracji wojewódzkiej.
7. Główny Inspektor jest centralnym organem administracji rządowej podległym
ministrowi właściwemu do spraw rynków rolnych. Głównego Inspektora powołuje
Prezes Rady Ministrów, spośród osób należących do państwowego zasobu
kadrowego, na wniosek ministra właściwego do spraw rynków rolnych.
Prezes Rady Ministrów odwołuje Głównego Inspektora. Wojewódzkiego
inspektora powołuje i odwołuje wojewoda, na wniosek Głównego
Inspektora.
8. Główny Inspektor koordynuje i nadzoruje działalność Inspekcji, swoje zadania
wykonuje przy pomocy Głównego Inspektoratu Jakości Handlowej Artykułów Rolno-
Spożywczych.
4. SŁUŻBY SPECJALISTYCZNE
a. Służby funkcjonalno-organizacyjne
A. Służba Celna
1. Podstawę prawna organizacji i funkcjonowania Służby Celnej stanowi ustawa z dnia
24 lipca 1999 r. o Służbie Celnej (tekst jednolity Dz.U. z 2004 r. Nr156, poz. 1641,
z póź. zm).
2. Utworzono jednolitą, umundurowaną Służbę Celną w celu zapewnienia
zgodności z prawem przywozu towarów na obszar celny Wspólnoty
Europejskiej oraz wywozu towarów z obszaru celnego Wspólnoty
Europejskiej, a także wykonywania obowiązków określonych w
przepisach odrębnych, w szczególności w zakresie podatku akcyzowego.
3. Do zadań Służby Celnej należy realizacja polityki celnej państwa w części
dotyczącej przywozu i wywozu towarów oraz wykonywanie zadań takich jak: 1) kontrola
przestrzegania przepisów prawa celnego oraz innych przepisów związanych z przywozem i
wywozem towarów, 2) wykonywanie czynności związanych z nadawaniem towarom
przeznaczenia celnego, 3) wymiar i pobór należności celnych i innych opłat związanych z
przywozem i wywozem towarów, 4) wymiar i pobór podatku od towarów i usług z tytułu
importu towarów, 5) kontrola, szczególny nadzór podatkowy, wymiar i pobór podatku
akcyzowego, 6) pobór opłaty paliwowej, 7) rozpoznawanie, zapobieganie i wykrywanie
-178-
4. SŁUŻBY SPECJALISTYCZNE
przestępstw skarbowych i wykroczeń skarbowych, przestępstw i
wykroczeń związanych z przywozem i wywozem towarów oraz ściganie ich
sprawców, 7a) współdziałanie przy realizacji Wspólnej Polityki Rolnej;
7b) wykonywanie zadań wynikających z przepisów wspólnotowych
regulujących statystykę dotyczącą obrotu towarowego pomiędzy
państwami członkowskimi Wspólnoty Europejskiej (INTRASTAT); 8)
rozpoznawanie, wykrywanie, zapobieganie i zwalczanie przestępstw i wykroczeń
związanych z naruszeniem przepisów dotyczących ochrony dóbr kultury oraz ochrony
własności intelektualnej, a także przestępstw i wykroczeń związanych z wprowadzaniem
na polski obszar celny oraz wyprowadzaniem z polskiego obszaru celnego towarów
objętych ograniczeniami lub zakazami, w szczególności takich jak: odpady szkodliwe,
substancje chemiczne, materiały jądrowe i promieniotwórcze, środki odurzające i
substancje psychotropowe oraz broń, amunicja, materiały wybuchowe i technologie
objęte kontrolą międzynarodową, 9) kontrola przestrzegania legalności wykonywania
pracy przez cudzoziemców; 10) współpraca z organami celnymi innych
państw oraz organizacjami międzynarodowymi; 11) współpraca z
Szefem Krajowego Centrum Informacji Kryminalnych w zakresie
niezbędnym do realizacji jego zadań ustawowych.
4. Funkcjonariusz celny, w związku z pełnieniem obowiązków służbowych,
korzysta z ochrony przewidzianej w kodeksie karnym dla funkcjonariuszy
publicznych. Dla realizacji zadań ustawowych służba ta podejmuje czynności operacyj-
no-rozpoznawcze i kontrolne zgodnie z przepisami kodeksu celnego oraz prowadząc
postępowanie przygotowawcze zgodnie z przepisami kodeksu postępowania karnego
i kodeksu karnego skarbowego.
B. Służba Więzienna
1. Podstawę prawna organizacji i funkcjonowania Służby więziennej stanowi
ustawa z dnia 26 kwietnia 1996r. o Służbie Więziennej (tekst jednolity Dz. U. z 2002
| Nr 207, poz. 1761 z póź. zm.) oraz kodeks karny wykonawczy.
2. Służba Więzienna jest umundurowaną i uzbrojoną formacją (apolityczna)
podległą Ministrowi Sprawiedliwości, posiadająca własna strukturę organizacyjną,
realizującą zadania w zakresie wykonywania kar pozbawienia wolności i tymczasowego
aresztowania.
3. Do podstawowych zadań Służby Więziennej należy: 1) prowadzenie działalności
resocjalizacyjnej wobec osób skazanych na kary pozbawienia wolności, przede
wszystkim przez organizowanie pracy sprzyjającej zdobywaniu kwalifikacji
zawodowych, nauczania oraz zajęć kulturalno-oświatowych; 2) wykonywanie
tymczasowego aresztowania w sposób zabezpieczający prawidłowy tok postępowania
karnego; 3) zapewnienie osobom skazanym na kary pozbawienia wolności lub
-179-
 ROZDZIAŁY!. ORGANYWSPOMAGAJĄCE OCHRONĘ PRAWNĄ
lub tymczasowo aresztowanym przestrzegania ich praw, a zwłaszcza
humanitarnych warunków, poszanowania godności, opieki zdrowotnej i religij-
nej; 4) ochrona społeczeństwa przed sprawcami przestępstw osadzonymi w za-
kładach karnych i aresztach śledczych; 5) zapewnienie w zakładach karnych i
aresztach śledczych porządku i bezpieczeństwa; 6) wykonywanie aresztów za-
stosowanych na podstawie innych przepisów oraz pomocy prawnej z tytułu umów
międzynarodowych.
4. Służba Więzienna współdziała z organami państwowymi i samorządowy-
mi, stowarzyszeniami, organizacjami oraz instytucjami, których celem jest współ-
udział w wykonywaniu kary, jak również z kościołami, związkami wyznaniowy-
mi, szkołami wyższymi i placówkami naukowymi oraz osobami godnymi zaufa-
nia, współpracuje także z Szefem Krajowego Centrum Informacji Kryminalnych
5. Z przepisu art. 3 ust. 1 ustawy o Służbie Więziennej wynika, że jednost-
kami organizacyjnymi Służby Więziennej są: 1) Centralny Zarząd Służby Wię-
ziennej, 2) okręgowe inspektoraty Służby Więziennej; 3) zakłady karne i areszty
śledcze; 4) ośrodki szkolenia i ośrodki doskonalenia kadr Służby Więziennej.
Centralnym Zarządem Służby Więziennej oraz podległymi jednostkami or-
ganizacyjnymi kieruje Dyrektor Generalny Służby Więziennej podległy Mini-
strowi Sprawiedliwości. Dyrektor Generalny Służby Więziennej jest przełożo-
nym wszystkich funkcjonariuszy Służby Więziennej. Dyrektora Generalnego
Służby Więziennej powołuje i odwołuje Prezes Rady Ministrów na wniosek
Ministra Sprawiedliwości.
6. Kierownicy jednostek organizacyjnych: dyrektorzy okręgowi Służby Wię-
ziennej, dyrektorzy zakładów karnych i aresztów śledczych oraz komendanci
ośrodków szkolenia i ośrodków doskonalenia kadr są przełożonymi funkcjona-
riuszy i pracowników tych jednostek. Komendanci ośrodków szkolenia i ośrod-
ków doskonalenia kadr są przełożonymi funkcjonariuszy szkolonych w tych ośrod-
kach. Przełożonym jest także inny funkcjonariusz lub pracownik kierujący okre-
ślonym odcinkiem służby lub działalnością albo wyznaczony przez kierownika
jednostki organizacyjnej.
7. Funkcjonariusze i pracownicy w postępowaniu wobec osób pozbawio-
nych wolności obowiązani są: 1) kierować się zasadami praworządności, bez-
stronności oraz humanizmu; 2) szanować ich prawa i godność, 3) dokładać
starań, aby wykonanie kary przyczyniało się do przygotowania skazanych do
życia w społeczeństwie; 4) pomagać w poszukiwaniu rozwiązania ich
problemów; 5) oddziaływać pozytywnie swoim własnym przykładem.
-180-
4. SŁUŻBY SPECJALISTYCZNE
8. Funkcjonariusze i pracownicy nie mogą uczestniczyć w takiej działal-
ności, która podważa ich autorytet urzędowy lub, w której wykorzystuje się
informacje o charakterze służbowym do celów pozasłużbowych. Funkcjona-
riuszom i pracownikom zabrania się w szczególności: 1) utrzymywania innych
niż wynikające z obowiązków służbowych kontaktów z osobami pozbawionymi
wolności, jeżeli może to stanowić zagrożenie dla właściwego przebiegu służby
lub jej dobrego imienia; 2) udzielania osobom nieupoważnionym informacji
dotyczących osób pozbawionych wolności, także po ich zwolnieniu.
9. Funkcjonariusze Służby Więziennej wykonując czynności służbowe mają
prawo: 1) legitymowania osób ubiegających się o wstęp oraz opuszc2ających
teren jednostek organizacyjnych, dokonywania ich kontroli osobistej, a
także przeglądania zawartości bagaży oraz sprawdzania ładunków pojazdów
wjeżdżających oraz wyjeżdżających; 2) wzywania osób zakłócających spokój i
porządek w bezpośrednim sąsiedztwie lub na terenie zakładów karnych i
aresztów śledczych, nawiązujących niedozwolone kontakty z osobami
pozbawionymi wolności, jak również usiłujących bez zezwolenia
funkcjonariuszy dostarczyć jakiekolwiek przedmioty na teren jednostki
organizacyjnej - do zaniechania takich zachowań; 3) zatrzymania na terenie
jednostki organizacyjnej,, celem niezwłocznego przekazania Policji, osób, co do
których istnieje uzasadnione podejrzenie popełnienia czynu zabronionego pod
groźbą kary; 4) usunięcia z terenu jednostki organizacyjnej osoby, która nie stosuje
się do poleceń wydanych na podstawie obowiązujących przepisów; 5) zatrzymania
osób pozbawionych wolności, które dokonały ucieczki z aresztu śledczego lub
zakładu karnego, a także które na podstawie zezwolenia właściwego organu
opuściły areszt śledczy albo zakład kamy i nie powróciły do niego w
wyznaczonym terminie; 6) żądania niezbędnej pomocy od funkcjonariuszy
Policji, jak również zwracania się w nagłych wypadkach do każdego obywatela o
udzielenie doraźnej pomocy.
10. Funkcjonariusze Służby Więziennej podczas pełnienia obowiązków
służbowych są, uprawnieni do stosowania względem osób pozbawionych wol-
ności środków przymusu bezpośredniego Jeżeli środki przymusu bezpośred-
niego są niewystarczające lub ich użycie ze względu na okoliczności danego
zdarzenia nie jest możliwe, funkcjonariusz ma prawo użycia broni palnej lub
psa służbowego, jednakże tylko w przypadkach przewidzianych ustawą (np. w
celu odparcia niebezpiecznego, bezpośredniego zamachu na obiekty
zakładu karnego lub aresztu śledczego czy udaremnienia ucieczki osoby
pozbawionej wolności z zakładu karnego zamkniętego lub aresztu
śledczego.
-181-
 ROZDZIAŁ VI. ORGANY WSPOMAGAJĄCE OCHRONĘ PRAWNĄ
C. Morska Służba Poszukiwania i Ratownictwa
1. Podstawę prawna organizacji i funkcjonowania Morskiej Służby
Poszukiwania i Ratownictwa stanowi ustawa z dnia 9 listopada 2000 r. o
bezpieczeństwie morskim, (tekst jednolity Dz.U. z 2006r., Nr 99, poz.
693) oraz przepisy rozporządzenia Ministra Infrastruktury z dnia 24 grudnia 2001
r. w sprawie szczegółowej organizacji Morskiej Służby Poszukiwania i
Ratownictwa (Dz. U. Nr 157 poz.1845).
2. Morska Służba Poszukiwania i Ratownictwa tzw. Służba SAR jest pań-
stwowa jednostka organizacyjna przeznaczona do wykonywania zadań poszuki-
wania i ratowania życia na morzu, zwalczania zagrożeń i zanieczyszczenia na
morzu oraz innych zadań związanych z bezpieczeństwem morskim . Służba SAR
podlega Ministrowi Infrastruktury właściwemu do spraw gospodarki morskiej.
Kieruje nią dyrektor powoływany przez Ministra Infrastruktury
3. W skład Służby SAR wchodzą: 1) Morskie Ratownicze Centrum Koordy-
nacyjne - organizujące i koordynujące akcje poszukiwawcze i ratownicze, 2)
morskie statki ratownicze, 3) brzegowe stacje ratownicze, w skład których wchodzą
ochotnicze drużyny ratownicze.
4. Do zadań Służby SAR należy poszukiwanie i ratowanie każdej osoby
znajdującej się. w niebezpieczeństwie na morzu, bez względu na okoliczności,
w jakich znalazła się w niebezpieczeństwie, poprzez: 1) utrzymywanie ciągłej
gotowości do przyjmowania i analizowania zawiadomień o zagrożeniu życia na
morzu, 2) planowanie, prowadzenie i koordynowanie akcji poszukiwawczych i
ratowniczych, 3) utrzymywanie w gotowości sil i środków ratownictwa życia
na morzu, 4) współdziałanie podczas akcji poszukiwawczych i ratowniczych
ze stosownymi jednostkami organizacyjnymi współdziałanie z innymi
systemami ratowniczymi funkcjonującymi na obszarze kraju, 6)
współdziałanie z odpowiednimi służbami innych państw, w szczególności
podczas akcji poszukiwawczych i ratowniczych.
5. Ze Służbą SAR współdziałają jednostki organizacyjne Marynarki Wojen-
nej, Państwowej Straży Pożarnej, Straży Granicznej, Policji, opieki zdrowotnej
oraz inne jednostki będące w stanie udzielić pomocy.
6. Przy Ministrze Infrastruktury działa Rada SAR będąca jego organem
opiniodawczo- doradczym w sprawach związanych z poszukiwaniem i
ratowaniem
- 182-
4. SŁUŻBY SPECJALISTYCZNE
życia na morzu. Do zadań Rady SAR należy: 1) opiniowanie propozycji rodzajów
oraz ilości sił i środków przydatnych do akcji poszukiwawczych i ratowniczych
podejmowanych we współdziałaniu ze Służby SAR oraz opiniowanie projektów
Planu SAR, 2) opiniowanie planów rozwoju Służby SAR, 3) inicjowanie przedsię-
wzięć zmierzających do podnoszenia efektywności działań Służby SAR.
7. W skład Służby SAR wchodzą: l)pion ogólny - zapewniający obsługę
administracyjną, finansowo-księgowa i techniczną, złożony z funkcjonalnych
komórek organizacyjnych i samodzielnych stanowisk pracy; pion ogólny podle-
ga bezpośrednio dyrektorowi Służby SAR, 2) pion operacyjny - realizujący za-
dania poszukiwania i ratowania życia na morzu oraz zwalczania zagrożeń i za-
nieczyszczeń środowiska morskiego; pion operacyjny podlega zastępcy dyrektora
Służby SAR do spraw operacyjnych.
Pion ogólny obejmuje: Biuro Służb Pracowniczych, Biuro Rachunkowości
Finansowej, Biuro Techniki i Zaopatrzenia, Biuro Administracyjne, samodzielne
stanowiska pracy bezpośrednio podlegle dyrektorowi Służby SAR, w szcze-
gólności do spraw bezpieczeństwa i higieny pracy, ochrony przeciwpożarowej,
przetargów publicznych oraz stanowisko radcy prawnego.
Pion operacyjny obejmuje: Morskie Ratownicze Centrum Koordynacyjne
w Gdyni, w którego skład wchodzi Pomocnicze Centrum Koordynacyjne w
Świnoujściu, Wydział Poszukiwania i Ratownictwa Morskiego, w którego
skład wchodzą: morskie statki ratownicze i brzegowe stacje ratownicze,
Wydział Zwalczania Zagrożeń i Zanieczyszczeń na Morzu, w którego skład
wchodzą: specjalne statki morskie do zwalczania zanieczyszczeń, lądowe bazy
sprzętowo- magazynowe.
D. Służba Geodezyjna i Kartograficzna
1. Podstawę prawną organizacji i funkcjonowania Służby Geodezyjnej i
Kartograficznej stanowi ustawa z dnia ustawa z dnia 24 listopada 2005 r. -
Prawo geodezyjne i kartograficzne (tekst jednolity Dz. U. z 2005 r., Nr
240 poz. 2027 z póź. zm.).
2. Służbę Geodezyjną i Kartograficzną stanowią: 1) organy nadzoru
geodezyjnego i kartograficznego: a) Główny Geodeta Kraju, b) wojewoda
wykonujący zadania przy pomocy wojewódzkiego inspektora nadzoru
geodezyjnego i kartograficznego jako kierownika inspekcji geodezyjnej i
kartograficznej, wchodzącej w skład zespolonej administracji rządowej w
województwie, 2) organy administracji geodezyjnej i kartograficznej: a)
marszałek województwa wykonujący zadania przy pomocy geodety
województwa wchodzącego w skład urzędu marszałkowskiego, b) starosta
wykonujący zadania przy pomocy geodety powiatowego wchodzącego w
skład starostwa powiatowego, poziomu merytorycznego i technicznego,
wykonywania pełnego zakresu zadań.
-183-
 ROZDZIAŁ VI, ORGANY WSPOMAGAJĄCE OCHRONĘ PRAWNĄ
3. Do zadań Służby Geodezyjnej i Kartograficznej należy w
szczególności: 1) realizacja polityki państwa w zakresie geodezji i kartografii, 2)
organizowanie i finansowanie prac geodezyjnych i kartograficznych, w tym; a)
rejestracji stanów prawnych i faktycznych nieruchomości (kataster), b)
pomiarów geodezyjnych i opracowań kartograficznych,
fotogrametrycznych zdjęć powierzchni kraju i opracowań
fotogrametrycznych, d) wydawania urzędowych map i atlasów terytorium
Polski, e) prowadzenia krajowego systemu informacji o terenie, 3)
administrowanie państwowym zasobem geodezyjnym i kartograficznym i
jego aktualizacją, 4) kontrolowanie urzędów, instytucji publicznych i
przedsiębiorców w zakresie przestrzegania przepisów dotyczących geodezji i
kartografii, 5) opracowanie wytycznych dotyczących powszechnej taksacji
nieruchomości i jej nadzorowanie, 6) prowadzenie państwowego rejestru
granic oraz powierzchni jednostek podziału terytorialnego kraju, 7)
sporządzanie map topograficznych i tematycznych kraju oraz mapy
zasadniczej, 8) nadawanie, do czasu utworzenia odpowiednich samorządów
zawodowych, uprawnień zawodowych w dziedzinie geodezji i kartografii,
prowadzenie rejestru osób uprawnionych oraz współpraca z tymi
samorządami zawodowymi, 9) współpraca z wyspecjalizowanymi w
dziedzinie geodezji i kartografii organizacjami krajowymi,
międzynarodowymi i regionalnymi oraz organami i urzędami innych krajów,
10) inicjowanie prac naukowych i badawczo-rozwojowych w zakresie
standardów organizacyjno-technicznych oraz zastosowania metod
informatycznych, fotogrametrycznych i satelitarnych w dziedzinie geodezji i
kartografii oraz w krajowym systemie informacji o terenie, 11) prowadzenie
spraw związanych z ochroną informacji niejawnych w działalności
geodezyjnej i kartograficznej, 12) przygotowanie organizacyjno-techniczne i
wdrożenie katastru.
4. Centralnym organem administracji rządowej właściwym w sprawach
geodezji i kartografii jest Główny Geodeta Kraju. Nadzór nad Głównym
Geodetą Kraju sprawuje minister właściwy do spraw administracji publicznej.
Głównego Geodetę Kraju powołuje i odwołuje Prezes Rady Ministrów na
wniosek ministra właściwego do spraw administracji publicznej.
-184-
4. SŁUŻBY SPECJALISTYCZNE
II. Służby funkcjonalno - prewencyjne
c)
A. Służba Parków Narodowych
1. Podstawę prawną organizacji i funkcjonowania Służby Parków
Narodowych stanowi ustawa z dnia 16 kwietnia 2004 r. o ochronie przyrody
(tekst jednolity Dz. U. z 2004 r. Nr 92 poz. 880 z póź. zm.).
2. Organami w zakresie ochrony przyrody są: 1) minister właściwy do
spraw środowiska; 2) wojewoda; 3) starosta; 4) wójt, burmistrz albo
prezydent miasta.
W parkach narodowych tworzona jest Służba Parków Narodowych. Do
Służby Parków Narodowych zalicza się pracowników zajmujących się zarządza-
niem parkami narodowymi, wykonywaniem ochrony przyrody, prowadzeniem
gospodarki rezerwatowej, wykonywaniem badań naukowych i działalności dy-
daktycznej, a takie ochroną mienia parków narodowych oraz zwalczaniem prze-
stępstw i wykroczeń w zakresie ochrony przyrody.
3. Zadania związane z ochroną przyrody, badaniami naukowymi i
działalnością edukacyjną, a także ochroną mienia parku narodowego oraz
zwalczaniem przestępstw i wykroczeń w zakresie ochrony przyrody na
terenie parku narodowego wykonuje Służba Parku Narodowego. Do zadań
Służby Parku Narodowego należy: 1) realizacja ustaleń planów ochrony i
zadań ochronnych; 2) informowanie i promocja w zakresie ochrony
przyrody, w tym prowadzenie muzeum przyrodniczego, ośrodków
informacji i edukacji oraz publikowanie materiałów informacyjnych i
promocyjnych; 3) prowadzenie badań naukowych w celu określenia metod
i sposobów ochrony przyrody, skuteczności działań ochronnych oraz
rozpoznawania różnorodności biologicznej; 4) utrzymywanie w należytym
stanie infrastruktury technicznej zarządzanej przez park narodowy; 5)
udostępnianie parku narodowego do celów naukowych, edukacyjnych,
rekreacyjnych, turystycznych i sportowych.
4. Pracownicy Służby Parku Narodowego przy wykonywaniu
czynności służbowych korzystają z ochrony prawnej przewidzianej
w przepisach prawa karnego dla funkcjonariuszy publicznych.
4. W parkach narodowych zadania związane z ochroną mienia oraz
zwalczaniem przestępstw i wykroczeń w zakresie ochrony przyrody
wykonują funkcjonariusze Straży Parku zaliczani do Służby Parku
Narodowego.
-185-
 ROZDZIAŁ VI. ORGANY WSPOMAGAJĄCE OCHRONĘ PRAWNĄ
6. Funkcjonariusz Straży Parku przy wykonywaniu zadań ma prawo do: 1)
legitymowania osób podejrzanych o popełnienie przestępstwa lub wykroczenia oraz
świadków przestępstwa lub wykroczenia, w celu ustalenia ich tożsamości; 2) kontroli
dowodów wniesienia opłat, o których mowa w art. 12 ust. 3; 3) zatrzymywania i
przekazywania Policji lub innym właściwym organom osób w przypadku uzasadnionego
podejrzenia popełnienia przestępstwa lub wykroczenia; 4) zatrzymywania i dokonywania
kontroli środków transportu w celu sprawdzenia ich ładunku oraz przeglądania
zawartości bagaży w razie zaistnienia uzasadnionego podejrzenia popełnienia
przestępstwa lub wykroczenia; 5) przeszukiwania pomieszczeń i innych miejsc w
przypadkach uzasadnionego podejrzenia popełnienia przestępstwa lub wykroczenia; 6)
zabezpieczenia jako dowodów rzeczowych, za pokwitowaniem, przedmiotów
pochodzących z przestępstwa lub wykroczenia, a także narzędzi i środków służących do
ich popełnienia; 7) kontroli i zatrzymania, za pokwitowaniem, dokumentów w zakresie
legalności posiadania tworów lub składników przyrody i obrotu nimi, pochodzących z
obszaru parku narodowego; 8) kontroli podmiotów prowadzących działalność
gospodarczą na obszarze parku narodowego w zakresie przestrzegania przepisów ustawy.
7. Funkcjonariusz Straży Parku może stosować wobec osób
uniemożliwiających wykonywanie przez niego zadań określonych w ustawie
następujące środki przymusu bezpośredniego:
1) siłę fizyczną w postaci chwytów obezwładniających oraz podobnych
technik obrony lub ataku; 2) kajdanki; 3) pałkę służbową; 4) ręczny
miotacz gazu; 5) paralizator elektryczny.
Zastosowanie przez funkcjonariusza Straży Parku środka przymusu
bezpośredniego powinno odpowiadać potrzebom wynikającym z zaistniałej
sytuacji i zmierzać do podporządkowania się osoby poleceniom wydanym
przez funkcjonariusza.
-186-
4. SŁUŻBY SPECJALISTYCZNE
B. Służba Leśna
1. Podstawę prawną organizacji i funkcjonowania Służby Leśnej stanowi
ustawa z dnia 28 września 1991 r. o lasach (tekst jednolity Dz. U. z 2005 r.
Nr 45 poz. 435 z póź. zm.).
2. W Lasach Państwowych utworzono Służbę Leśną. Do Służby Leśnej
zalicza się pracowników zajmujących się: 1) sprawami zarządu lasami będącymi
w zarządzie Lasów Państwowych, 2) prowadzeniem gospodarki leśnej i ochrona
lasów, 3) zwalczaniem przestępstw i wykroczeń w zakresie szkodnictwa leśnego
oraz wykonywaniem innych zadań w zakresie ochrony mienia, 4) sprawami nad-
zoru w razie powierzenia takiego nadzoru.
Pracownicy Służby Leśnej przy wykonywaniu czynności służbowych korzy-
stają z ochrony prawnej, przewidzianej w przepisach prawa karnego dla funk-
cjonariuszy publicznych,
3. Służba Leśna nie ma odrębnej struktury organizacyjnej, gdyż wszyscy jej
pracownicy są jednocześnie pracownikami Lasów Państwowych.
4. Wykonywanie kompetencji z zakresu z zakresu ochrony lasów, zwalczanie
przestępstw i wykroczeń w zakresie szkodnictwa leśnego przysługuje Straży Leśnej.
C. Służba bezpieczeństwa i higieny pracy
1. Podstawę prawną organizacji i funkcjonowania służby bezpieczeństwa i
higieny pracy stanowi rozporządzenie Rady Ministrów z dnia 2 września 1997 r.
w sprawie służby bezpieczeństwa i higieny pracy (Dz. U. Nr 109, poz. 704).
2. Do zadań służby bhp należy: 1) przeprowadzanie kontroli warunków pra-
cy oraz przestrzegania przepisów i zasad bezpieczeństwa i higieny pracy; 2)
bieżące informowanie pracodawcy o stwierdzonych zagrożeniach zawodowych,
wraz z wnioskami zmierzającymi do usuwania tych zagrożeń; 3) sporządzanie i
przedstawianie pracodawcy, co najmniej raz w roku, okresowych analiz stanu
bezpieczeństwa i higieny pracy zawierających propozycje przedsięwzięć tech-
nicznych i organizacyjnych mających na celu zapobieganie zagrożeniom życia i
zdrowia pracowników oraz poprawą warunków pracy; 4) udział w opracowywa-
- 187-
 ROZDZIAŁ VI. ORGANY WSPOMAGAJĄCE OCHRONĘ PRAWNĄ
niu planów modernizacji i rozwoju zakładu pracy oraz przedstawianie propozycji
dotyczących uwzględnienia w tych planach rozwiązań techniczno-organizacyjnych
zapewniających poprawę stanu bezpieczeństwa i higieny pracy; 5) udział w ocenie
założeń i dokumentacji dotyczących modernizacji zakładu pracy albo jego części,
a także nowych inwestycji, oraz zgłaszanie wniosków dotyczących uwzględnienia
wymagań bezpieczeństwa i higieny pracy w tych założeniach i dokumentacji; 6)
udział w przekazywaniu do użytkowania nowo budowanych lub przebudowywa-
nych obiektów budowlanych albo ich części, w których przewiduje się pomiesz-
czenia pracy, urządzeń produkcyjnych oraz innych urządzeń mających wpływ na
warunki pracy i bezpieczeństwo pracowników; 7) zgłaszanie wniosków dotyczą-
cych wymagań bezpieczeństwa i higieny pracy w stosowanych oraz nowo
wprowadzanych procesach produkcyjnych; 8) przedstawianie pracodawcy
wniosków dotyczących zachowania wymagań ergonomii na stanowiskach
pracy; 9) udział w opracowywaniu zakładowych układów zbiorowych pracy,
wewnętrznych zarządzeń, regulaminów i instrukcji ogólnych dotyczących
bezpieczeństwa i higieny pracy oraz w ustalaniu zadań osób kierujących
pracownikami w zakresie bezpieczeństwa i higieny pracy; 10) opiniowanie
szczegółowych instrukcji dotyczących bezpieczeństwa i higieny pracy na
poszczególnych stanowiskach pracy; 11) udział w ustalaniu okoliczności i
przyczyn wypadków przy pracy oraz w opracowywaniu wniosków wynikających
z badania przyczyn i okoliczności tych wypadków oraz zachorowań na choroby
zawodowe, a także kontrola realizacji tych wniosków; 12) prowadzenie rejestrów,
kompletowanie i przechowywanie dokumentów dotyczących wypadków przy
pracy, stwierdzonych chorób zawodowych i podejrzeń o takie choroby, a także
przechowywanie wyników badań i pomiarów czynników szkodliwych dla
zdrowia w środowisku pracy, 13) doradztwo w zakresie przepisów oraz zasad
bezpieczeństwa i higieny pracy; 14) udział w dokonywaniu oceny ryzyka
zawodowego, które wiąże się z wykonaną pracą; 15) doradztwo w zakresie
organizacji i metod pracy na stanowiskach pracy, na których występują czynniki
niebezpieczne, szkodliwe dla zdrowia lub warunki uciążliwe, oraz doboru najwła-
ściwszych środków ochrony zbiorowej i indywidualnej; 16) współpraca z właści-
wymi komórkami organizacyjnymi lub osobami, w szczególności w zakresie or-
ganizowania i zapewnienia odpowiedniego poziomu szkoleń w dziedzinie bezpie-
czeństwa i higieny pracy oraz zapewnienia właściwej adaptacji zawodowej nowo
zatrudnionych pracowników; 17) współpraca z laboratoriami
upoważnionymi, zgodnie z odrębnymi przepisami, do dokonywania badań i
pomiarów czynników szkodliwych dla zdrowia tub warunków uciążliwych,
występujących w środowisku pracy, w zakresie organizowania tych badań i
pomiarów oraz sposobów ochrony pracowników przed tymi czynnikami lub
warunkami; 18) współpraca z laboratoriami i innymi jednostkami zajmującymi
się pomiarami stanu środowiska naturalnego, działającymi w systemie
państwowego monitoringu środowiska, określonego w odrębnego przepisach; 19)
współdziałanie z lekarzem sprawującym profilaktyczną opiekę zdrowotną nad
-188-
4. SŁUŻBY SPECJALISTYCZNE
nad pracownikami, a w szczególności przy organizowaniu okresowych badań
lekarskich pracowników; 20) współdziałanie ze społeczną inspekcją pracy oraz z
zakładowymi organizacjami związkowymi przy: a) podejmowaniu przez nie
działań mających na celu przestrzeganie przepisów oraz zasad bezpieczeństwa i
higieny pracy, b) podejmowanych przez pracodawcy przedsięwzięciach mających
na celu poprawę warunków pracy; 21) uczestniczenie w pracach, powołanej przez
pracodawcy, komisji bezpieczeństwa i higieny pracy oraz w innych zakładowych
komisjach zajmujących się problematyką bezpieczeństwa i higieny pracy, w tym
zapobieganiem chorobom zawodowym i wypadkom przy pracy; 22) inicjowanie i
rozwijanie na terenie zakładu pracy różnych form popularyzacji problematyki
bezpieczeństwa i higieny pracy oraz ergonomii.
3. Służba bhp jest uprawniona do: 1) przeprowadzania kontroli stanu bez-
pieczeństwa i higieny pracy, a także przestrzegania przepisów oraz zasad w tym
zakresie w zakładzie pracy i w każdym innym miejscu wykonywania pracy; 2)
występowania do osób kierujących pracownikami z zaleceniami usunięcia stwier-
dzonych zagrożeń wypadkowych i szkodliwości zawodowych oraz uchybień w
zakresie bezpieczeństwa i higieny pracy; 3) występowania do pracodawcy z wnio-
skami o nagradzanie pracowników wyróżniających się w działalności na
rzecz poprawy warunków bezpieczeństwa i higieny pracy; 4) występowania do
pracodawcy o zastosowanie kar porządkowych w stosunku do pracowników
odpowiedzialnych za zaniedbanie obowiązków w zakresie bezpieczeństwa i
higieny pracy; 5) niezwłocznego wstrzymania pracy maszyny lub innego
urządzenia technicznego w razie wystąpienia bezpośredniego zagrożenia życia lub
zdrowia pracownika albo innych osób; 6) niezwłocznego odsunięcia od pracy
pracownika zatrudnionego przy pracy wzbronionej; 7) niezwłocznego odsunięcia
od pracy pracownika, który swoim zachowaniem lub sposobem wykonywania
pracy stwarza bezpośrednie zagrożenie życia lub zdrowia własnego albo innych
osób; 8) wnioskowania do pracodawcy o niezwłoczne wstrzymanie pracy w
zakładzie pracy, w jego części lub w innym miejscu wyznaczonym przez
pracodawcy do wykonywania pracy, w wypadku stwierdzenia bezpośredniego
zagrożenia życia lub zdrowia pracowników albo innych osób.
4. Służbę bezpieczeństwa i higieny pracy, stanowią wyodrębnione
komórki organizacyjne jednoosobowe lub wieloosobowe.
5. Służba bhp podlega bezpośrednio pracodawcy. U pracodawcy będącego
jednostką organizacyjną służby bhp podlega bezpośrednio osobie zarządzającej
tą jednostką lub osobie wchodzącej w skład organu zarządzającego, upoważnio-
nej przez ten organ do sprawowania nadzoru w sprawach z zakresu bezpieczeń-
stwa i higieny pracy.
-189-
 ROZDZIAŁ VI. ORGANY WSPOMAGAJĄCE OCHRONĘ PRAWNĄ
6. Pracowników służby bhp zatrudnia się na stanowiskach; inspektorów,
starszych inspektorów, specjalistów oraz głównych specjalistów do spraw bez-
pieczeństwa i higieny pracy.
D. Służba medycyny pracy
1. Podstawą prawną organizacji i funkcjonowania służby medycyny pracy
stanowi ustawa z dnia z dnia 27 czerwca 1997 r. o służbie medycyny pracy.
(tekst jednolity Dz.U. z 2004 Nr 125, poz. 1317).
2. Służba medycyny pracy utworzona została w celu ochrony zdrowia pra-
cujących przed wpływem niekorzystnych warunków związanych ze środowi-
skiem pracy i sposobem jej wykonywania, a także w celu sprawowania profi-
laktycznej opieki zdrowotnej nad pracującymi
3. Jednostkami organizacyjnymi służby medycyny pracy są: 1) jednostki
podstawowe: a) zakłady opieki zdrowotnej tworzone i utrzymywane w celu
sprawowania profilaktycznej opieki zdrowotnej nad pracującymi, b) jednostki
organizacyjne zakładów opieki zdrowotnej wydzielone w celu realizacji profi-
laktycznej opieki zdrowotnej nad pracującymi, c) lekarze wykonujący indywi-
dualną praktykę lekarską, indywidualną specjalistyczną praktykę lekarską lub
wykonujący zawód w formie grupowej praktyki lekarskiej, 2)wojewódzkie
ośrodki medycyny pracy.
4. Zadania służby medycyny pracy wykonują: lekarze, pielęgniarki,
psycholodzy i inne osoby o kwalifikacjach zawodowych niezbędnych do
wykonywania wielodyscyplinarnych zadań tej służby.
Zadania służby medycyny pracy realizują pielęgniarki wykonujące indy-
widualną praktykę pielęgniarska, indywidualną specjalistyczną praktykę pie-
lęgniarską, grupową praktykę pielęgniarską, psycholodzy jednostki badawczo-
rozwojowe i jednostki organizacyjne uczelni medycznych, prowadzące
działalność w dziedzinie medycyny pracy.
Osoby realizujące zadania służby medycyny pracy przy wykonywaniu czyn-
ności zawodowych są niezależne od pracodawców, pracowników i ich przedstawi-
cieli oraz innych podmiotów, na których zlecenie realizują zadania tej służby.
5. Służba medycyny pracy jest właściwa do realizowania zadań z zakresu:
l)ograniczania szkodliwego wpływu pracy na zdrowie, w szczególności przez:
a) rozpoznawanie i ocenę czynników występujących w środowi-
-190-
4. SŁUŻBY SPECJALISTYCZNE
sku pracy oraz sposobów wykonywania pracy, mogących mieć ujemny
wpływ na zdrowie, b) rozpoznawanie i ocenę ryzyka zawodowego w
środowisku pracy oraz informowanie pracodawców i pracujących o
możliwości wystąpienia niekorzystnych skutków zdrowotnych będących
jego następstwem, c) udzielanie pracodawcom i pracującym porad w
zakresie organizacji pracy, ergonomii, fizjologii i psychologii pracy, 2)
sprawowania profilaktycznej opieki zdrowotnej nad pracującymi, w
szczególności przez: a) wykonywanie badań wstępnych, okresowych i
kontrolnych przewidzianych w kodeksie pracy, b) orzecznictwo lekarskie do
celów przewidzianych w kodeksie pracy i w przepisach wydanych na jego
podstawie, c) ocenę możliwości wykonywania pracy lub pobierania nauki
uwzględniającą stan zdrowia i zagrożenia występujące w miejscu pracy
lub nauki, d) prowadzenie działalności konsultacyjnej, diagnostycznej i
orzeczniczej w zakresie patologii zawodowej, e) prowadzenie czynnego
poradnictwa w stosunku do chorych na choroby zawodowe lub inne choroby
związane z wykonywaną pracą, f) wykonywanie szczepień ochronnych, g)
monitorowanie stanu zdrowia osób pracujących zaliczanych do grup
szczególnego ryzyka, a zwłaszcza osób wykonujących pracy w warunkach
przekroczenia normatywów higienicznych, młodocianych,
niepełnosprawnych oraz kobiet w wieku rozrodczym i ciężarnych, h)
wykonywanie badań umożliwiających wczesną diagnostykę chorób
zawodowych i innych chorób związanych z wykonywaną pracy, 3)
prowadzenia ambulatoryjnej rehabilitacji leczniczej, uzasadnionej stwier-
dzoną patologia zawodową, 4) organizowania i udzielania pierwszej pomocy
medycznej w nagłych zachorowaniach i wypadkach, które wystąpiły w
miejscu pracy, służby lub pobierania nauki, 5) inicjowania i realizowania
promocji zdrowia, a zwłaszcza profilaktycznych programów prozdrowot-
nych, wynikających z oceny stanu zdrowia pracujących, 6) inicjowania dzia-
łań pracodawców na rzecz ochrony zdrowia pracowników i udzielania po-
mocy w ich realizacji, 7) prowadzenia analiz stanu zdrowia pracowników, a
zwłaszcza występowania chorób zawodowych i ich przyczyn oraz przyczyn
wypadków przy pracy, 8) gromadzenia, przechowywania i przetwarzania
informacji o narażeniu zawodowym, ryzyku zawodowym i stanie zdrowia
osób objętych profilaktyczną opieką zdrowotną.
6. Osoby realizujące zadania służby medycyny pracy przy wykonywa-
niu czynności zawodowych są niezależne od pracodawców, pracowników i
ich przedstawicieli oraz innych podmiotów, na których zlecenie realizują
zadania tej służby.
-191-
 ROZDZIAŁ VI. ORGANY WSPOMAGAJĄCE OCHRONĘ PRAWNĄ /. STRAŻE WYSPECJALIZOWANE

informacji z zakresu ochrony granicy państwowej i kontroli ruchu granicznego

oraz udostępnianie ich właściwym organom państwowym; 8) nadzór nad
eksploatacją polskich obszarów morskich oraz przestrzeganiem przez statki
5. STRAŻE WYSPECJALIZOWANE przepisów obowiązujących na tych obszarach; 10) ochrona granicy państwowej w
przestrzeni powietrznej Rzeczypospolitej Polskiej poprzez prowadzenie obserwacji
statków powietrznych i obiektów latających, przelatujących przez granicę państwowa
na małych wysokościach, oraz informowanie o tych przelotach właściwych
A. Straż Graniczna jednostek Wojsk Lotniczych i Obrony Powietrznej; 9) zapobieganie
transportowaniu, bez zezwolenia wymaganego w myśl odrębnych przepisów, przez
granicy państwową odpadów, szkodliwych substancji chemicznych oraz materiałów
1. Podstawę prawna organizacji i funkcjonowania Straży Granicznej stanowi jądrowych i promieniotwórczych, a także zanieczyszczaniu wód granicznych;
ustawa z dnia 12 października 1990 r. o Straży Granicznej (tekst jednolity zapobieganie przemieszczaniu, bez stosownego zezwolenia przez granicę pań-
Dz.U. z 2005 r. Nr234, poz,1997 z póź. zm.). stwową środków odurzających i substancji psychotropowych oraz broni, amunicji i
materiałów wybuchowych.
2. Straż Graniczna została powołana o ochrony granicy państwowej na la-
Straż Graniczna może prowadzić postępowania w sprawach rozpoznawania,
dzie i na morzu oraz kontroli ruchu granicznego. Jest ona jednolita umunduro-
zapobiegania i wykrywania przestępstw określonych w art. 228, 229 i 231 ko-
wana i uzbrojoną formacją.
deksu karnego popełnionych przez funkcjonariuszy i pracowników Straży Gra-
nicznej w związku z wykonywaniem obowiązków służbowych.
3. Do zadań Straży Granicznej ustawodawca zaliczył zwłaszcza (poza ochroną
Straż Graniczna w zakresie ochrony granicy państwowej i kontroli
granicy państwowej: 1) organizowanie i dokonywanie kontroli ruchu granicznego;
ruchu granicznego współdziała z organami ochrony granic innych państw,
2) wydawanie zezwoleń na przekraczanie granicy państwowej, w tym wiz; 3) rozpo-
współpracuje także z Szefem Krajowego Centrum Informacji
znawanie, zapobieganie i wykrywanie przestępstw i wykroczeń oraz ściganie ich
Kryminalnych.
sprawców, w zakresie właściwości Straży Granicznej, a w szczególności: a) prze-
Organy administracji rządowej, jednostki samorządu terytorialnego oraz
stępstw i wykroczeń dotyczących zgodności przekraczania granicy państwowej z
państwowe i inne jednostki organizacyjne są zobowiązane współdziałać z or-
przepisami, związanych z jej oznakowaniem oraz dotyczących wiarygodności doku-
ganami Straży Granicznej oraz zapewnić im niezbędne warunki do wykony-
mentów uprawniających do przekraczania granicy państwowej, b) przestępstw skar-
wania zadań ustawowych.
bowych i wykroczeń skarbowych wymienionych w art. 134 § I pkt.l kodeksu kar-
nego skarbowego, c) przestępstw i wykroczeń pozostających w związku z
4. Organizację Straży Granicznej przedstawić należy następująco: centralnym
przekraczaniem granicy państwowej lub przemieszczaniem przez granicę
organem administracji rządowej właściwym w sprawach ochrony granicy państwo-
państwową towarów oraz przedmiotów określonych w przepisach o oznaczaniu
wej i kontroli ruchu granicznego jest Komendant Główny Straży Granicznej powo-
wyrobów znakami skarbowymi akcyzy, o broni i amunicji, o materiałach
ływany przez Prezesa Rady Ministrów na wniosek ministra właściwego do spraw
wybuchowych, o ochronie dóbr kultury, o narodowym zasobie archiwalnym, o
wewnętrznych. Komendant Główny Straży Granicznej jest przełożonym wszystkich
przeciwdziałaniu narkomanii oraz o ewidencji ludności i dowodach osobistych,
funkcjonariuszy Straży Granicznej; terenowymi organami Straży Granicznej są na-
d) przestępstw i wykroczeń określonych w ustawie z dnia 13 czerwca 2003 r. o
tomiast: 1) komendanci oddziałów Straży Granicznej; oraz 2) komendanci
cudzoziemcach oraz ustawie z dnia 13 czerwca 2003 r. o udzielaniu cudzoziemcom
strażnic, granicznych placówek kontrolnych i dywizjonów Straży Granicznej.
ochrony na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej, 4) zapewnienie bezpieczeństwa w
Komendanta oddziału Straży Granicznej powołuje i odwołuje minister wła-
komunikacji międzynarodowej i porządku publicznego w zasięgu terytorialnym
ściwy do spraw wewnętrznych na wniosek Komendanta Głównego Straży Gra-
przejścia granicznego, a w zakresie właściwości Straży Granicznej - także w strefie
nicznej, Zastępców komendanta oddziału Straży Granicznej powołuje i odwołuje
nadgranicznej; 5) osadzanie i utrzymywanie znaków granicznych na lądzie oraz
Komendant Główny Straży Granicznej na wniosek komendanta oddziału Straży
sporządzanie, aktualizacja i przechowywanie granicznej dokumentacji
Granicznej. Komendanta strażnicy, komendanta granicznej placówki kontrolnej i
geodezyjnej i kartograficznej; 6) ochrona nienaruszalności znaków i urządzeń
dywizjonu Straży Granicznej powołuje i odwołuje Komendant Główny Straży
służących do ochrony granicy państwowej; 7) gromadzenie i przetwarzanie
Granicznej na wniosek komendanta oddziału Straży Granicznej.
-193-
- 192 -
 ROZDZIAŁ VI. ORGANY WSPOMAGAJĄCE OCHRONĘ PRAWNĄ
Komendanci oddziałów, strażnic oraz granicznych placówek kontrolnych i
dywizjonów Straży Granicznej są przełożonymi wszystkich podległych im
funkcjonariuszy.
Komendant Główny Straży Granicznej wykonuje swoje zadania przy pomo-
cy podległego mu urzędu - Komendy Głównej Straży Granicznej.
Komendanci oddziałów, strażnic, granicznych placówek kontrolnych
oraz dywizjonów wykonują swoje zadania przy pomocy podległych im
urzędów -komend oddziałów, strażnic, granicznych placówek kontrolnych i
dywizjonów.
5. Funkcjonariusze Straży Granicznej celu rozpoznawania, zapobiegania i
wykrywania przestępstw i wykroczeń funkcjonariusze pełnia służbę graniczną,
prowadzą działania kontrolne, wykonują czynności operacyjno-rozpoznawcze i
administracyjno-porządkowe oraz prowadzą postępowania przygotowawcze we
dług przepisów kodeksu postępowania karnego, a także wykonują czynności na
polecenie sądu i prokuratury oraz innych właściwych organów państwowych.
Straż Graniczna w celu realizacji swych ustawowych zadań może korzystać
z informacji o osobie, w tym danych osobowych uzyskanych przez, uprawnione
organy, służby i instytucje państwowe w wyniku wykonywania czynności opera-
cyjno-rozpoznawczych lub prowadzenia kontroli operacyjne oraz przetwarzać je
bez wiedzy i zgody osoby, której dane dotyczą. Administrator danych osobo-
wych, jest obowiązany udostępnić dane, na podstawie imiennego upoważnienia
Komendanta Głównego Straży Granicznej, komendanta oddziału Straży Gra-
nicznej lub upoważnionego funkcjonariusza, okazanego przez funkcjonariusza
wraz z legitymacją służbową.
Straż Graniczna może, w zakresie koniecznym do wykonywania jej
ustawowych zadań, korzystać może także z informacji kryminalnej
zgromadzonej w Krajowym Centrum Informacji Kryminalnych.
Dla wykonywania czynności operacyjno-rozpoznawczych przez SG w od-
niesieniu do pewnych kategorii przestępstw (np. ściganych na mocy umów mię-
dzynarodowych) sąd okręgowy, na wniosek m.in. Komendanta Głównego Straży
Granicznej, złożony po uzyskaniu pisemnej zgody Prokuratora Generalnego
może, zarządzić kontrolę operacyjną (na okres w zasadzie do 3 miesięcy) pole-
gającą na kontrolowaniu treści korespondencji, zawartości przesyłek bądź stoso-
waniu środków technicznych umożliwiających uzyskiwanie w sposób niejawny
informacji i dowodów oraz ich utrwalanie (np. obrazu, treści rozmów telefo-
nicznych).
6. Funkcjonariusze Straży Granicznej w razie zagrożenia nienaruszalności
granicy państwowej lub niepodporządkowania się wydanym na podstawie prawa
poleceniom oraz bezpośredniego zagrożenia dla życia lub zdrowia własnego lub
innej osoby, mogą używać środków przymusu bezpośredniego
- 194-
S. STRAŻE WYSPECJALIZOWANE
(np. indywidualnych chemicznych środków obezwładniających). W przypadku
gdyby środki tego rodzaju okazały się niewystarczające lub ich użycie ze
względu na okoliczności danego zdarzenia nie było możliwe, funkcjonariusz
Straży Granicznej ma prawo użycia broni palnej, przy czy ustawodawca
taksatywnie wyliczył przypadki, w których jest to możliwe; 1) w celu odparcia
bezpośredniego i bezprawnego zamachu na życie, zdrowie lub wolność
funkcjonariusza tub innej osoby oraz w celu przeciwdziałania czynnościom
zmierzającym bezpośrednio do takiego zamachu; 2) przeciwko osobie nie
podporządkowującej się wezwaniu do natychmiastowego porzucenia broni
lub innego niebezpiecznego narzędzia, którego użycie zagrozić może życiu,
zdrowia lub wolności funkcjonariusza albo innej osoby; 3) przeciwko
osobie, która usiłuje bezprawnie, przemocą odebrać broń palną
funkcjonariuszowi lub innej osobie uprawnionej do posiadania broni palnej; 4)
w celu odparcia bezpośredniego, bezprawnego zamachu na obiekty służące
obronności państwa lub ważne dla gospodarki narodowej, a także na obiekty
Straty Granicznej tub służące ochronie granicy państwowej; 5) w celu odparcia
bezpośredniego zamachu na nienaruszalność granicy państwowej ze strony
osób działających w sposób zorganizowany, które przemocą wymuszają
przekroczenie granicy państwowej przy użyciu broni lub pojazdu; 6) w celu
odparcia zamachu na mienie, stwarzającego jednocześnie bezpośrednie
zagrożenie dla życia, zdrowia lub wolności człowieka; 7) w bezpośrednim
pościgu za osobą, wobec której użycie broni było dopuszczalne w przypadkach
we wskazanych powyżej sytuacjach, albo za osoby, wobec której istnieje
uzasadnione podejrzenie popełnienia zabójstwa, zamachu terrorystycznego,
uprowadzenia osoby w celu wymuszenia okupu tub określonego zachowania,
rozboju, kradzieży rozbójniczej, wymuszenia rozbójniczego, umyślnego
ciężkiego uszkodzenia ciała, zgwałcenia, podpalenia lub umyślnego
sprowadzenia w inny sposób niebezpieczeństwa powszechnego dla życia albo
zdrowia; 8) w celu ujęcia osoby wskazanej powyżej, jeśli schroniła się ona w
miejscu trudno dostępnym, a z okoliczności towarzyszących wynika, to
może użyć broni palnej lub innego niebezpiecznego narzędzia, którego
użycie zagrozić może życiu lub zdrowiu; 9) w celu odparcia gwałtownego,
bezpośredniego i bezprawnego zamachu na konwój ochraniający osoby,
dokumenty zawierające wiadomości stanowiące tajemnicę państwową,
pieniądze albo inne przedmioty wartościowe; 10) w celu ujęcia lub
udaremnienia ucieczki osoby zatrzymanej, tymczasowo aresztowanej lub
odbywającej karę pozbawienia wolności, jeśli: a) ucieczka osoby pozbawionej
wolności stwarza zagrożenie dla życia albo zdrowia ludzkiego, b) istnieje
uzasadnione podejrzenie, ze osoby pozbawiona wolności może użyć broni
palnej, materiałów wybuchowych lub niebezpiecznego narzędzia, c)
pozbawienie wolności nastąpiło w związku z uzasadnionym podejrzeniem tub
stwierdzeniem popełnienia przestępstw wymienionych w pkt.7.
-195-
 ROZDZIAŁ VI. ORGANY WSPOMAGAJĄCE OCHRONĘ PRAWNĄ
B. Straż Ochrony Kolei
I Podstawę prawną organizacji i funkcjonowania Straży Ochrony Kolei
stanowi ustawa z 28 marca 2003 r. o transporcie kolejowym (tekst jednolity
Dz. U. 2007 Nr 16, poz.94).
2. Wstąp na obszar kolejowy jest dozwolony tylko w miejscach wyznaczo-
nych przez zarządcę. Zarządcy i przewoźnicy kolejowi obowiązani są do zapew-
nienia ładu i porządku na obszarze kolejowym oraz w pociągach i innych pojaz-
dach kolejowych. Zgodnie z przepisem art. 59 ust. I i 2 ustawy o transporcie
kolejowym zarządca (lub kilku zarządców wspólnie za zgodą ministra właści-
wego do spraw transportu wydaną w porozumieniu z ministrem właściwym do
spraw wewnętrznych, może utworzyć straż ochrony kolei oraz powołać komen-
danta tej straży. Koszty związane z funkcjonowaniem straży ochrony kolei po-
krywane są przez zarządcę.
3. Do zadań straży ochrony kolei należy: 1) kontrola przestrzegania
przepisów porządkowych na obszarze kolejowym, w pociągach i innych
pojazdach kolejowych; 2) ochrona życia i zdrowia ludzi oraz mienia na
obszarze kolejowym, w pociągach i innych pojazdach kolejowych.
4. Wykonując swoje zadania, funkcjonariusz straży ochrony kolei ma prawo
do: 1) legitymowania osób podejrzanych o popełnienie przestępstwa lub wykro-
czenia, jak również świadków przestępstwa lub wykroczenia, w celu ustalenia
ich tożsamości; 2) ujęcia, w celu niezwłocznego doprowadzenia do najbliższej
jednostki Policji, osób, w stosunku do których zachodzi uzasadniona potrzeba
podjęcia czynności wykraczających poza uprawnienia straży ochrony kolei; 3)
zatrzymywania i kontroli pojazdu samochodowego poruszającego się na obsza-
rze kolejowym i przyległym pasie gruntu w przypadku uzasadnionego podejrze-
nia . popełnienia przestępstwa lub wykroczenia przy użyciu tego pojazdu; 4)
nakładania grzywien, w drodze mandatu karnego, na zasadach określonych w
kodeksie postępowania w sprawach o wykroczenia; 5) przeprowadzania czynno-
ści wyjaśniających, występowania do sądu z wnioskiem o ukaranie, oskarżania
przed sadem i wnoszenia środków odwoławczych w sprawach o wykroczenia; 6)
stosowania środków przymusu bezpośredniego: siły fizycznej w postaci chwy-
tów obezwładniających oraz podobnych technik obrony, miotacza gazowego,
pałki służbowej, kajdanek i psa służbowego.
- 196-
/. STRAŻE WYSPECJALIZOWANE
5. Funkcjonariusz straży ochrony kolei może stosować środki przymusu bezpo-
średniego wobec osób uniemożliwiających wykonywanie jego zadań. Zastosowanie
jednak środków przymusu bezpośredniego powinno być adekwatne do istniejącej
sytuacji. W przypadku gdyby to jednak nie było wystarczające, funkcjonariusz straży
ochrony kolei ma prawo użycia broni palnej, przy czym skorzystanie z tego
uprawnienia jest możliwe w przypadkach przewidzianych w ustawie (np. w celu
odparcia: bezpośredniego, bezprawnego zamachu na życie własne lub innej osoby;
zamachu na mienie, znajdujące się na obszarze kolejowym, stwarzającego jednocze-
śnie bezpośrednie zagrożenie dla życia lub zdrowia ludzi, czy bezpośredniego, bez-
prawnego zamachu na obiekty i urządzenia znajdujące się na obszarze kolejowym,
których uszkodzenie lub unieruchomienie mogłoby spowodować bezpośrednie nie-
bezpieczeństwo dla życia podróżnych tub katastrofę kolejową).
6. Straż ochrony kolei zobowiązana jest do współdziałania z Policja,
Strażą Graniczną, Żandarmerią Wojskowa, organami kontroli skarbowej i
Inspekcją Transportu Drogowego. Przy wykonywaniu czynności służbowych
funkcjonariusz straży ochrony kolei korzysta z ochrony prawnej
przewidzianej dla funkcjonariuszy publicznych.
C. Państwowa Straż Pożarna
1. Podstawą prawną organizacji i funkcjonowania Państwowej Straży Pożar-
nej stanowi ustawa z dnia 17 maja 2006 r. o Państwowej Straży Pożarnej
(tekst jednolity Dz. U. z 2006 r. Nr 96, poz. 667 z póź. zm.) oraz ustawa z dnia
24 sierpnia 1991 o ochronie przeciwpożarowej (tekst jednolity. Dz. U. z 2002
r., Nr 147, poz 1229 z póź. zm.).
2. Państwowa Straż Pożarna jest zawodową, umundurowaną i
wyposażoną w specjalistyczny sprzęt formacją, przeznaczoną do walki z
pożarami, klęskami żywiołowymi i innymi miejscowymi zagrożeniami.
Służbę w Państwowej Straży Pożarnej pełnią funkcjonariusze pożarnictwa.
Jednostki organizacyjne Państwowe Straży Pożarnej są jednostkami ochrony
przeciwpożarowej, przy czy zauważyć należy, że jednostkami ochrony przeciw-
pożarowej są także; jednostki organizacyjne wojskowej ochrony przeciwpożaro-
wej, zakładowa straż pożarna, zakładowa służba ratownicza, gminna zawodowa
straż pożarna, powiatowa (miejska) zawodowa straż pożarna, terenowa służba
ratownicza, ochotnicza straż pożarna, związek ochotniczych straży pożarnych.
Ochrona przeciwpożarowa polega na realizacji przedsięwzięć mających na
-197-
 ROZDZIAŁ VI. ORGANY WSPOMAGAJĄCE OCHRONĘ PRAWNĄ I I I
celu ochrony życia, zdrowia, mienia lub środowiska przed pożarem, klęski żywio-
łowe lub innym miejscowym zagrożeniem poprzez: 1) zapobieganie powstawa-
niu i rozprzestrzenianiu się pożaru, klęski żywiołowej lub innego miejscowego
zagrożenia, 2) zapewnienie sił i środków do zwalczania pożaru, klęski żywioło-
wej lub innego miejscowego zagrożenia, 3) prowadzenie działań ratowniczych.
3. Stosownie do dyspozycji ustawowych do zadań Państwowej
Straży Pożarnej należy: 1) rozpoznawanie zagrożeń pożarowych i innych
miejscowych zagrożeń, 2) organizowanie i prowadzenie akcji
ratowniczych w czasie pożarów, klęsk żywiołowych lub likwidacji
miejscowych zagrożeń, 3) wykonywanie pomocniczych specjalistycznych
czynności ratowniczych w czasie klęsk żywiołowych lub likwidacji
miejscowych zagrożeń przez inne służby ratownicze, 4) kształcenie kadr
dla potrzeb Państwowej Straży Pożarnej i innych jednostek ochrony
przeciwpożarowej oraz powszechnego systemu ochrony ludności, 5)
nadzór nad przestrzeganiem przepisów przeciwpożarowych, 6)
prowadzenie prac naukowo-badawczych w zakresie ochrony
przeciwpożarowej oraz ochrony ludności, 7) współpraca z Szefem
Krajowego Centrum Informacji Kryminalnych w zakresie niezbędnym
do realizacji jego zadań ustawowych.
4. Organizacyjnie w skład Państwowej Straży Pożarnej wchodzą następują-
ce jednostki organizacyjne: Komenda Główna, komenda wojewódzka, komenda
powiatowa (miejska),Szkoła Główna Służby Pożarniczej oraz pozostałe szkoły,
jednostki badawczo- rozwojowe, Centralne Muzeum Pożarnictwa. W skład ko-
mendy wojewódzkiej mogą wchodzić ponadto ośrodki szkolenia. W skład ko-
mendy powiatowej (miejskiej) wchodzą jednostki ratowniczo-gaśnicze.
. Centralnym organem administracji rządowej w sprawach organizacji krajo-
wego systemu ratowniczo-gaśniczego oraz ochrony przeciwpożarowej jest Ko-
mendant Główny Państwowej Straży Pożarnej, powoływany przez Prezesa Rady
Ministrów, na wniosek ministra właściwego do spraw wewnętrznych.
Zadania i kompetencje Państwowej Straży Pożarnej na obszarze wojewódz-
twa wykonują: 1) wojewoda przy pomocy komendanta wojewódzkiego Państwo-
wej Straży Pożarnej, jako kierownika straży wchodzącej w skład zespolonej
administracji rządowej w województwie, 2) komendant powiatowy (miejski)
Państwowej Straży Pożarnej. Komendant wojewódzki Państwowej Straży Pożar-
nej wykonuje w imieniu wojewody zadania i kompetencje określone ustawo.
5. Funkcjonariusze Państwowej Straży Pożarnej w związku z
pełnieniem obowiązków służbowych korzystają z ochrony przewidzianej w
kodeksie karnym dla funkcjonariuszy publicznych.
6. Do podstawowych zadań Państwowej Straży Pożarnej należy: 1) rozpo-
znawanie zagrożeń pożarowych i innych miejscowych zagrożeń, 2) organizowa-
-198-
S. STRAŻE WYSPECJALIZOWANE
nie i prowadzenie akcji ratowniczych w czasie pożarów, klęsk żywiołowych lub
likwidacji miejscowych zagrożeń; 3) wykonywanie pomocniczych
specjalistycznych czynności ratowniczych w czasie klęsk żywiołowych lub
likwidacji miejscowych zagrożeń przez inne służby ratownicze; 4) kształcenie
kadr dla potrzeb Państwowej Straży Pożarnej i innych jednostek ochrony
przeciwpożarowej oraz powszechnego systemu ochrony ludności; 5) nadzór
nad przestrzeganiem przepisów przeciwpożarowych; 6) prowadzenie prac
naukowo- badawczych w zakresie ochrony przeciwpożarowej oraz ochrony
ludności.
7. W celu realizacji nadzoru nad przestrzeganiem przepisów przeciwpoża-
rowych, rozpoznawania zagrożeń pożarowych i innych miejscowych zagrożeń
oraz przygotowywania do działań ratowniczych, Państwowa Straż Pożarna
przeprowadza czynności kontrolno- rozpoznawcze oraz ćwiczenia i manewry,
które obejmują w szczególności: 1) kontrolę przestrzegania przepisów
przeciwpożarowych; 2) rozpoznawanie zagrożeń innych niż pożarowe; 3)
wstępne ustalanie przyczyn oraz okoliczności powstania i rozprzestrzeniania
się pożaru.
8. Państwowa Straż Pożarna jest organizatorem krajowego systemu
ratowniczo-gaśniczego, mającego na celu ochronę życia, zdrowia, mienia
lub środowiska poprzez: a) walkę z pożarami lub innymi klęskami
żywiołowymi; b) ratownictwo techniczne; c) ratownictwo chemiczne; d)
ratownictwo ekologiczne; e) ratownictwo medyczne.
9. Jednostkami organizacyjnymi Państwowej Straży Pożarnej są:
Komenda Główna, komenda wojewódzka, komenda powiatowa (miejska),
Szkoła Główna Służby Pożarniczej oraz pozostałe szkoły, jednostki
badawczo-rozwojowe, Centralne Muzeum Pożarnictwa.
D. Straże Gminne
1. Podstawę prawną organizacji i funkcjonowania straży gminnych stanowi
ustawa z dnia 29 sierpnia 1997 r. o strażach gminnych (Dz. U. Nr 123, poz.
779 z póź. zm.).
2. Do ochrony porządku publicznego na terenie gminy może być
utworzona samorządowa umundurowana formacja - straż gminna. Straż
spełnia służebną rolę wobec społeczności lokalnej, wykonując swe zadania z
poszanowaniem godności i praw obywateli.
-199-
 ROZDZIAŁ VI, ORGANY WSPOMAGAJĄCEOCHRONĘPRAWNĄ
Straż gminną może utworzyć rada gminy. Rada gminy tworzy straż po za-
sięgnięciu opinii właściwego terytorialnie komendanta wojewódzkiego Policji.
W gminach, w których organem wykonawczym jest burmistrz (prezydent mia-
sta), straż nosi nazwę Straży miejskiej. Gminy sąsiadujące na obszarze jednego
województwa mogą zawrzeć, po zasięgnięciu opinii właściwego terytorialnie
komendanta wojewódzkiego Policji, porozumienie o utworzeniu wspólnej stra-
ży. W mieście, które jest związkiem komunalnym, utworzonym z mocy ustawy,
może działać tylko straż miejska utworzona przez radę miasta.
3. Straż jest jednostką organizacyjną gminy, kieruje nią komendant
powoływany i odwoływany przez wójta, burmistrza (prezydenta miasta) po
zasięgnięciu opinii właściwego terytorialnie komendanta wojewódzkiego
Policji. Przełożonym komendanta jest wójt, burmistrz (prezydent
miasta).Szczegółową strukturę organizacyjną straży określa regulamin
straży nadawany przez radę gminy.
Nadzór nad działalnością straży sprawuje wójt, burmistrz (prezydent mia-
sta), a w zakresie fachowym - Komendant Główny Policji poprzez właściwego
terytorialnie komendanta wojewódzkiego Policji.
W związku z wykonywaniem swoich zadań straż współpracuje z Policją.
4. Straż wykonuje zadania w zakresie ochrony porządku publicznego; w
szczególności są to: 1) ochrona spokoju i porządku w miejscach publicznych,
2) czuwanie nad porządkiem i kontrola ruchu drogowego - w zakresie określo-
nym w przepisach o ruchu drogowym, 3) współdziałanie z właściwymi pod
miotami w zakresie ratowania życia i zdrowia obywateli, pomocy w usuwaniu
awarii technicznych i skutków klęsk żywiołowych oraz innych miejscowych
zagrożeń., 4) zabezpieczenie miejsca przestępstwa, katastrofy lub innego po-
dobnego zdarzenia albo miejsc zagrożonych takim zdarzeniem przed dostę-
pem osób postronnych lub zniszczeniem śladów i dowodów, do momentu przy
bycia właściwych służb, a także ustalenie, w miarę możliwości, świadków
zdarzenia, 5) ochrona obiektów komunalnych i urządzeń użyteczności publicz-
nej, 6) współdziałanie z organizatorami i innymi służbami w ochronie porządku
podczas zgromadzeń i imprez publicznych, 7) doprowadzanie osób nie
trzeźwych do izby wytrzeźwień lub miejsca ich zamieszkania, jeżeli osoby to
zachowaniem swoim daje powód do zgorszenia w miejscu publicznym,
znajdują się w okolicznościach zagrażających ich życiu lub zdrowiu albo
zagrażają życiu i zdrowiu innych osób, 8) informowanie społeczności lokalnej
o stanie i rodzajach zagrożeń, a także inicjowanie i uczestnictwo w działaniach
mających na celu zapobieganie popełnianiu przestępstw i wykroczeń oraz
zjawiskom kryminogennym i współdziałanie w tym zakresie z organami
państwowymi, samorządowymi i organizacjami społecznymi, 9) konwojowanie
dokumentów, przedmiotów wartościowych lub wartości pieniężnych.
-200-
S. STRAŻE WYSPECJALIZOWANE
5. Pracownicy straży wykonując swoje zadania, mają prawo do: 1) udziela-
nia pouczeń., 2) legitymowania osób w uzasadnionych przypadkach w celu usta-
lenia ich tożsamości, 3) ujęcia osób stwarzających w sposób oczywisty bezpo-
średnie zagrożenie dla życia lub zdrowia ludzkiego, a także dla mienia i nie-
zwłocznego doprowadzenia do najbliższej jednostki Policji, 4) nakładania grzy-
wien w postępowaniu mandatowym za wykroczenia określone w trybie przewi-
dzianym przepisami o postępowaniu w sprawach o wykroczenia, 5) dokonywa-
nia czynności wyjaśniających, kierowania wniosków o ukaranie do sądu, oskar-
żania przed sadem i wnoszenia środków odwoławczych - w trybie i zakresie
określonych w Kodeksie postępowania w sprawach o wykroczenia, 6) usuwania
pojazdów i ich unieruchamiania przez blokowanie kół w przypadkach,
zakresie i trybie określonych w przepisach o ruchu drogowym, 7)
wydawania poleceń, 8) żądania niezbędnej pomocy od instytucji państwowych
i samorządowych, 9) zwracania się, w nagłych przypadkach, o pomoc do
jednostek gospodarczych, prowadzących działalność w zakresie użyteczności
publicznej oraz organizacji .społecznych, jak również do każdej osoby o
udzielenie doraźnej, 10) obserwowania i rejestrowania przy użyciu środków
technicznych obrazu zdarzeń w miejscach publicznych.
6. W związku z wykonywaniem swoich zadań straż współpracuje z Policją.
7. Pracownicy straży mogą stosować środki, przymusu bezpośredniego
wobec osób uniemożliwiających wykonywanie zadań ustawowych. Jeżeli
środki przymusu bezpośredniego są niewystarczające lub ich użycie ze
względu na okoliczności danego zdarzenia nie jest możliwe, pracownik straży
ma prawo użycia broni palnej bojowej jednakże tylko w przypadkach
wskazanych ustawowo.
8. W związku z wykonywaniem czynności służbowych strażnik korzysta z
ochrony prawnej przewidzianej dla funkcjonariuszy publicznych.
E. Straż Leśna
1. Organizacja i zasady funkcjonowania Straży Leśnej stanowi ustawa z
dnia 28 września 1991 r. o lasach (tekst jednolity Dz. U. z 2005 r. Nr 45,
poz. 435 z poz. zm.).
2. Straż Leśną utworzono w Lasach Państwowych. Zadania ustawowe tego
organu wykonywane są przez strażników leśnych zaliczanych do Służby Leśnej.
- 201 -
 ROZDZIAŁ VI. ORGANY WSPOMAGAJĄCE OCHRONĘ PRAWNĄ
3. Organizacja Straży Leśnej w Lasach Państwowych jest następująca: Strażą
Leśna kieruje Główny Inspektor Straży Leśnej podporządkowany Dyrektorowi
Generalnemu Lasów Państwowych. Jednostki Straży Leśnej w Lasach Państwo-
wych stanowią posterunki w, nadleśnictwach podporządkowane nadleśniczemu
oraz grupy interwencyjne w regionalnych dyrekcjach Lasów Państwowych pod-
porządkowane dyrektorowi regionalnej dyrekcji Lasów Państwowych.
4. Strażnicy leśni przy wykonywaniu swoich ustawowych zadań mają
prawo do: 1) legitymowania osób podejrzanych o popełnienie przestępstwa lub
wykroczenia, jak również świadków przestępstwa lub wykroczenia, w celu
ustalenia ich tożsamości, 2) nakładania oraz pobierania grzywien, w drodze
mandatu karnego, w sprawach i w zakresie określonych odrębnymi przepisami,
3) zatrzymywania i dokonywania kontroli środków transportu na obszarach
leśnych oraz w ich bezpośrednim sąsiedztwie, w celu sprawdzenia ładunku
oraz przeglądania zawartości bagaży, w razie zaistnienia uzasadnionego
podejrzenia popełnienia czynu zabronionego pod groźbą kary, 4)
przeszukiwania pomieszczeń i innych miejsc, w przypadkach uzasadnionego
podejrzenia o popełnienie przestępstwa, na zasadach określonych w Kodeksie
postępowania karnego, 5) ujęcia na gorącym uczynku sprawcy przestępstwa
lub wykroczenia albo w pościgu podjętym bezpośrednio po popełnieniu
przestępstwa oraz jego doprowadzenia do Policji, 6) odbierania za pokwito-
waniem przedmiotów pochodzących z przestępstwa lub wykroczenia oraz
narzędzi i środków służących do ich popełnienia, 7) prowadzenia dochodzeń
oraz wnoszenia i popierania aktów oskarżenia w postępowaniu uproszczonym,
jeżeli przedmiotem przestępstwa jest drewno pochodzące z lasów sta-
nowiących własność Skarbu Państwa, 8) prowadzenia postępowania w spra-
wach o wykroczenia oraz udziału w sprawach o wykroczenia w charakterze
oskarżyciela publicznego i wnoszenia środków zaskarżania, w sprawach zwal-
czania wykroczeń w zakresie szkodnictwa leśnego, 9) noszenia broni palnej
drugiej i krótkiej lub gazowej oraz ręcznego miotacza gazowego, 10)
żądania niezbędnej pomocy od instytucji państwowych, zwracania się o
taką pomoc do jednostek gospodarczych, organizacji społecznych, jak
również w nagłych przypadkach do każdego obywatela o udzielenie
doraźnej pomocy, na zasadach określonych w ustawie o Policji.
Strażnicy leśni są uprawnieni do dokonywania kontroli podmiotów gospo-
darczych zajmujących się obrotem i przetwarzaniem drewna i innych produktów
leśnych, w celu sprawdzania legalności pochodzenia surowców drzewnych i in-
nych produktów leśnych.
5. Strażnik leśny może, wobec osób uniemożliwiających wykonywanie
przez niego czynności określonych w ustawie, stosować środki przymusu
- 202 -
1 STRAŻE WYSPECJALIZOWANE
bezpośredniego w postaci: siły fizycznej (m.in. przez zastosowanie chwytów
obezwładniających oraz podobnych technik obrony lub ataku, palki
gumowej służbowej. Jeżeli zastosowanie środków przymusu bezpośredniego
jest niewystarczające, strażnik leśny ma prawo użycia broni palnej w
następujących przypadkach: 1) w celu odparcia bezpośredniego, bezprawnego
zamachu na życie własne lub innej osoby, 2) przeciwko osobie, która wezwana
do natychmiastowego porzucenia broni lub innego niebezpiecznego narzędzia
nie zastosuje się do tego wezwania, a jej zachowanie wskazuje na bezpośredni
zamiar ich użycia przeciwko niemu lub innej osobie, 3) przeciwko osobie,
która usiłuje przemocą odebrać broń.
6. Przedmiotem działalności Straży Leśnej jest zwalczanie przestępstw i
wykroczeń w zakresie szkodnictwa leśnego oraz wykonywanie innych zadań w
zakresie ochrony mienia.
7. Uprawnienia strażnika leśnego w zakresie zwalczania szkodnictwa
leśnego, przysługują nadleśniczego zasadzie nadleśniczemu, zastępcy
nadleśniczego oraz inżynierowi nadzoru, leśniczemu i podleśniczemu.
8. Strażnikowi leśnemu wykonującemu obowiązki służbowe na gruntach
stanowiących własność Skarbu Państwa zarządzanych przez Lasy Państwowe
przysługują, uprawnienia odnoszące się do: 1) Państwowej Straży Łowieckiej -
w zakresie zwalczania kłusownictwa; 2) Straży Ochrony Przyrody - w zakresie
przestrzegania przepisów o ochronie przyrody; 3) Państwowej Straży Rybackiej
- w zakresie kontroli legalności dokonywania połowu.
E Państwowa Straż Rybacka
1. Podstawę prawną organizacji i funkcjonowania Państwowej stanowi usta-
wa z dnia 18 kwietnia 1985 r. o rybactwie śródlądowym (tekst jednolity Dz. U.
z 1999 r. Nr 66, poz. 750 z póź. zm.).
2. Państwowa Straż Rybacka utworzona została w celu kontroli przestrzega-
nia postanowień ustawy o rybactwie śródlądowym oraz przepisów wydanych na
podstawie tego aktu prawnego. Jest ona wyodrębnioną jednostka organizacyjną
podległa bezpośrednio wojewodzie, a strażnicy Państwowej Straży Rybackiej
pełnią służbę w organach administracji państwowej. Wojewoda, w drodze zarzą-
dzenia, nadaje regulamin Państwowej Straży Rybackiej, określający szczegó-
łową organizację i sposób działania tego organu.
-203-
 ROZDZIAŁ VI. ORGANY WSPOMAGAJĄCE OCHRONĘ PRAWNĄ
3. W czasie wykonywania czynności służbowych strażnik Państwowej Straży
Rybackiej jest uprawniony do: 1) kontroli dokumentów uprawniających do
połowu ryb u osób dokonujących połowu oraz dokumentów stwierdzających
pochodzenie ryb u osób przetwarzających lub wprowadzających ryby do obrotu,
2) kontroli ilości masy i gatunków odłowionych ryb, przetwarzanych lub
prowadzanych do obrotu oraz przedmiotów służących do ich połowu,.3) za-
bezpieczenia porzuconych ryb i przedmiotów służących do ich połowu w wy-
padku niemożności ustalenia ich posiadacza, 4)żądania wyjaśnień i wykony-
wania czynności niezbędnych do przeprowadzania kontroli, a w wypadku uza-
sadnionego podejrzenia popełnienia przestępstwa lub wykroczenia: a) legity-
mowania osób podejrzanych w celu ustalenia ich tożsamości, b) odebrania za
pokwitowaniem ryb i przedmiotów służących do ich połowu, c) zatrzymywa-
nia za pokwitowaniem dokumentów wymienionych w pkt.l, z tym że doku-
menty te wraz z wnioskiem o ukaranie przekazuje się w terminie 7 dni
właściwemu kolegium do spraw wykroczeń, d) kontroli środków
transportowych w celu sprawdzenia zawartości ich ładunku w miejscach
związanych z połowem ryb, e) przeszukiwania osób i pomieszczeń w celu
znalezienia przedmiotów mogących stanowić dowód w sprawie lub
podlegających przepadkowi, f) doprowadzenia do najbliższego komisariatu lub
posterunku Policji osób, w stosunku do których zachodzi potrzeba podjęcia
dalszych czynności wyjaśniających, 5) dokonywania czynności sprawdzających
w postępowaniu w sprawach o wykroczenia, udziału w tych sprawach w
charakterze oskarżyciela publicznego oraz wnoszenia środków zaskarżenia od
rozstrzygnięć zapadłych w sprawach o wykroczenia, 6) nakładania grzywien
w drodze mandatu karnego za określone wykroczenia, 7) żądania
niezbędnej pomocy od instytucji i państwowych, zwracania się o taką
pomoc do jednostek gospodarczych, organizacji społecznych, jak również
w nagłych przypadkach do każdego obywatela o udzielenie doraźnej
pomocy, 8) wstępu i wjazdu: a) do pomieszczeń magazynowych i miejsc
składowania ryb oraz na tereny obrębów hodowlanych, b) na tereny
pozostające w administracji urzędów morskich, na tereny lasów, zakładów
przemysłowych, ośrodków turystyczno-wypoczynkowych, gospodarstw
rolnych w zakresie niezbędnym do prowadzenia kontroli na wodach przyle-
głych do tych terenów, c) na wały przeciwpowodziowe, śluzy, tamy, na teren
elektrowni, młynów i tartaków wodnych, przepompowni oraz innych urządzeń
piętrzących wodę, z wyjątkiem terenów i obiektów Sił Zbrojnych, Straży Gra-
nicznej i Policji oraz innych szczególnego przeznaczenia chronionych tajem-
nicą państwową, 9) prowadzenia działań kontrolnych w miejscach wskazanych
powyżej bez konieczności uzyskania zgody ich właściciela lub użytkownika,
10)noszenia broni palnej krótkiej, broni gazowej i broni sygnałowej, 11) no-
szenia kajdanek i ręcznego miotacza gazu.
-204-
S. STRAŻE WYSPECJALIZOWANE
4. Strażnik Państwowej Straży Rybackiej może, wobec osób uniemożliwiających
wykonywanie przez niego czynności stosować środki przymusu bezpośredniego
(np. w postaci chemicznych środków obezwładniających w postaci ręcznego
miotacza gazu, czy broni gazowej). Jeżeli zastosowanie środków przymusu
bezpośredniego jest niewystarczające lub ich użycie ze względu na okoliczności
danego zdarzenia nie jest możliwe, strażnik Państwowej Straży Rybackiej ma pra-
wo użycia broni palnej w następujących wypadkach: 1) w celu odparcia bezpo-
średniego i bezprawnego zamachu na życie własne lub innej osoby, 2) przeciwko
osobie, która usiłuje bezprawnie, przemocą odebrać broń palną strażnikowi lub
innej osobie uprawnionej do posiadania broni palnej, 3) przeciwko osobie nie
podporządkowującej się wezwaniu do natychmiastowego porzucenia broni lub in-
nego niebezpiecznego narzędzia, którego użycie zagrozić może życiu lub zdrowiu
strażnika albo innej osoby.
5. Strażnikowi Państwowej Straży Rybackiej wykonującemu obowiązki przy-
sługują uprawnienia odnoszące się do: 1) Straży Ochrony Przyrody - w zakresie
przestrzegania przepisów o ochronie przyrody; 2) Państwowej Straży Łowiec-
kiej - w zakresie zwalczania kłusownictwa; 3) strażników leśnych - w zakresie
zwalczania szkodnictwa leśnego.
6. Strażnicy Państwowej Straży Rybackiej przy wykonywaniu czynności
służbowych korzystają z ochrony prawnej przewidzianej w przepisach
Kodeksu karnego dla funkcjonariusza publicznego.
7. Rada powiatu, na wniosek starosty, może utworzyć Społeczną Straż Ry-
backą albo wyrazić zgodę na utworzenie Społecznej Straży Rybackiej przez zain-
teresowane organizacje społeczne lub uprawnionych do rybactwa. Regulamin takiej
straty uchwala rada powiatu. Zadaniem tego organu jest współdziałanie z
Państwową Strażą Rybacką w zakresie kontroli przestrzegania ustawy oraz prze-
pisów wydanych na jej podstawie. Nadzór specjalistyczny nad Społeczną Straży
Rybacką sprawuje wojewoda poprzez komendanta wojewódzkiego Państwowej
Straży Rybackiej. Strażnikowi Społecznej Straży Rybackiej przysługują upraw-
nienia do: 1) kontroli dokumentów uprawniających do połowu ryb u osób dokonu-
jących połowu oraz dokumentów stwierdzających pochodzenie ryb u osób prze-
twarzających lub wprowadzających ryby do obrotu, 2) kontroli ilości masy i gatunków
odłowionych ryb, przetwarzanych lub wprowadzanych do obrotu oraz przed
miotów służących do ich połowu, 3) zabezpieczenia porzuconych ryb i przedmio-
tów służących do ich połowu w wypadku niemożności ustalenia ich posiadacza, 4)
odebrania za pokwitowaniem ryb i przedmiotów służących do ich połowu. Strażnik
Społecznej Straży Rybackiej podczas i w związku z wykonywaniem czynności
korzysta z ochrony prawnej przysługującej funkcjonariuszom publicznym.
-205-
 ROZDZIAŁ VI. ORGANY WSPOMAGAJĄCE OCHRONĘ PRAWNĄ
G. Państwowa Straż Łowiecka
1. Podstawę organizacji i funkcjonowania Państwowej Straży
Łowieckiej stanowi ustawa z dnia 13 października 1995 r. - Prawo
łowieckie (tekst jednolity Dz. U. z 2005 r. Nr 127 poz. 1066 z póź. zm).
2.Państwowa Straż Łowiecka została utworzona jako umundurowana i uzbro-
jona, formacja podległa wojewodzie, do zadań której należy: 1) ochrona zwie-
rzyny; 2) zwalczanie kłusownictwa i wszelkiego szkodnictwa łowieckiego; 3)
kontrola legalności skupu i obrotu zwierzyna; 4) zwalczania przestępstw i wy-
kroczeń w zakresie łowiectwa.
3. Strażnicy Państwowej Straży Łowieckiej są pracownikami urzędów wo-
jewódzkich.
4. Obok Państwowej Straży Łowieckiej straż łowiecka stanowią
strażnicy łowieccy zatrudnieni przez dzierżawców i zarządców obwodów
łowieckich. Dzierżawcy i zarządcy obwodów łowieckich maja obowiązek
zatrudnić co najmniej jednego strażnika, którego zadaniem jest ochrona
zwierzyny i prowadzenie gospodarki łowieckiej.
5. Na terenach obwodów łowieckich ochrona zwierzyny oraz mienia dzier-
żawców i zarządców, zwalczaniem przestępstw i wykroczeń w zakresie szkodnic-
twa łowieckiego, popełnianych w obwodach łowieckich polnych i leśnych, zajmują
się strażnicy Państwowej Straży Łowieckiej, na zasadach określonych w Kodeksie
postępowania karnego i Kodeksie postępowania w sprawach o wykroczenia.
6. Strażnicy Państwowej Straży Łowieckiej przy wykonywaniu zadań ustawo-
wych mają prawo do: 1) legitymowania osób podejrzanych o popełnienie przestęp-
stwa lub wykroczenia w celu ustalenia ich tożsamości, 2) nakładania i ściągania
grzywien w drodze mandatu karnego za wykroczenia popełniane na terenach obwo-
dów łowieckich w zakresie szkodnictwa łowieckiego, 3) dokonywania w obwodach
łowieckich oraz w ich bezpośrednim sąsiedztwie kontroli środków transportu w
celu sprawdzenia ich ładunku i przeglądania zawartości bagaży w razie
zaistnienia uzasadnionego podejrzenia popełnienia przestępstwa lub
wykroczenia, 4) przeszukiwania pomieszczeń i innych miejsc w przypadkach
uzasadnionego podejrzenia o popełnienie przestępstwa, na zasadach
określonych w Kodeksie postępowania karnego, 5) ujęcia sprawcy przestępstwa
łub wykroczenia na gorącym uczynku lub w
-206-
S. STRAŻE WYSPECJALIZOWANE
pościgu podjętym bezpośrednio po popełnieniu przestępstwa i doprowadzenia do
jednostki Policji, 6) odbierania za pokwitowaniem przedmiotów pochodzących z
przestępstwa lub wykroczenia oraz narzędzi i środków służących do ich popełnienia,
7) prowadzenia dochodzeń oraz wnoszenia i popierania aktu oskarżenia w po-
stępowaniu uproszczonym, jeżeli przedmiotem przestępstwa jest zwierzyna, w
trybie i na zasadach określonych w Kodeksie postępowania karnego, 8)
prowadzenia postępowania w sprawach o wykroczenia oraz udziału w
rozprawach w sprawach o wykroczenia w charakterze oskarżyciela
publicznego i wnoszenia środków zaskarżania od rozstrzygnięć w sprawach
zwalczania wykroczeń w zakresie szkodnictwa łowieckiego, 9) dokonywania
kontroli podmiotów prowadzących skup i przerób dziczyzny w zakresie sprawdzania
źródeł jej pochodzenia, 10) noszenia broni palnej krótkiej, 11) noszenia ręcznego
miotacza gazowego, 12) żądania niezbędnej pomocy od instytucji państwowych,
zwracania się o taka pomoc do jednostek gospodarczych, organizacji społecznych,
jak również w nagłych przypadkach do każdego obywatela o udzielenie doraźnej
pomocy na zasadach określonych w przepisach o Policji, określających szczegółowo
zasady żądania takiej pomocy.
7. Strażnik Państwowej Straży Łowieckiej może, wobec osób uniemożliwiają-
cych wykonywanie przez niego czynności, stosować środki przymusu bezpośred-
niego w postaci: siły fizycznej, czy chemicznych środków obezwładniających w
postaci ręcznego miotacza gazu. Jeżeli zastosowanie środków przymusu jest nie-
wystarczające lub ich użycie ze względu na okoliczności danego zdarzenia nie jest
możliwe, strażnik Państwowej Straży Łowieckiej ma prawo użycia broni palnej w
następujących przypadkach: 1) w celu odparcia bezpośredniego i bezprawnego
zamachu na życie własne lub innej osoby, 2) przeciwko osobie, która usiłuje bez-
prawnie, przemocą odebrać bron palna strażnikowi lub innej osobie uprawnionej
do posiadania broni palnej, 3) przeciwko osobie nie podporządkowującej się
wezwaniu do natychmiastowego porzucenia broni lub innego niebezpiecznego
narzędzia, którego użycie zagrozić może życiu lub zdrowiu strażnika albo
innej osobie.
8. Strażnikowi Państwowej Straży Łowieckiej wykonującemu obowiązki na
terenach obwodów łowieckich przysługują uprawnienia określone odrębnymi
przepisami odnoszącymi się do: 1) Straży Ochrony Przyrody - w zakresie prze-
strzegania przepisów o ochronie przyrody, 2) Państwowej Straży Rybackiej - w
zakresie kontroli legalności dokonywania połowu, 3) strażników leśnych - w
zakresie zwalczania szkodnictwa leśnego.
9. Strażnicy Państwowej Straży Łowieckiej przy wykonywaniu czynności
służbowych korzystają z ochrony prawnej przewidzianej w przepisach Kodeksu
karnego dla funkcjonariusza publicznego.
-207-
 BIBLIOGRAFIA
BIBLIOGRAFIA:
1. Adamiak B, Borkowski J, Kodeks postępowania administracyjnego. Komentarz,
Warszawa 2004.
2. Adamiak B, Borkowski J, Postępowanie administracyjne i sądowoadrninistracyj-
ne, Warszawa 2003.
3. Adamiak B., Model sądownictwa administracyjnego a funkcje sadownictwa ad-
ministracyjnego Lublin 2003.
4. Adamiak B., Uwagi o organach Naczelnego Sądu Administracyjnego Acta
UnW.Wratisl, Prz. Prawa 1997.
5. Administracja Publiczna, Warszawa 2000.
6. Amsterdamski P.: Trybunał Konstytucyjny, prawo, polityka, Rzeczpospolita 294,
15 XII 1992 st. 2. I
7. Arcimowicz J., Rzecznik praw obywatelskich: aktor sceny publicznej, Warszawa
2003.
8. Arcimowicz J., Urząd Rzecznika Praw Obywatelskich w Polsce, Warszawa 2003.
9. Arendarski A., Odpowiedzialność cywilna adwokata wobec klienta; Gazeta Prawna
1996 nr 22.
10. Baczyński S., Prokurator w postępowaniu operacyjno - rozpoznawczym, Proku-
rator 2000, nr 3
11.- Bałaban A., Władza sądownicza RP, Warszawa 1997.
12. Banasiński C. Prawo radiofonii i telewizji w Polsce w świetle standardów euro-
pejskich, Wien 2001.
13. Banasiński C, Wojciechowski J.A., Marciniuk K., Budowanie wspólnego rynku
usług prawnych, Rzeczpospolita, 1996 nr 90 .
14. Banaszak N., Rzecznik Obywateli Unii Europejskiej, Przegląd Prawa i Admini-
stracji, T 41, 1998.
15. Baran E. i K., Status prawny urzędników prokuratury, Prokuratura i Prawo 2001,
nr 11
16. Baranowska M, Kodeks postępowania administracyjnego. Ustawa o Naczelnym
Sądzie Administracyjnym. Ustawa o postępowaniu egzekucyjnym w administracji,
Lublin 2003.
17. Bednarkiewicz J., Popiołek W. Regulamin wewnętrznego urzędowania sądów
powszechnych, Poznań 1994.
18. Breitkopf J., Nowa ustawa o Najwyższej Izbie Kontroli, Przegląd Sejmowy 1995 nr 4.
19. Bieniek G, Akt notarialny jako tytuł egzekucyjny, Nowy Przegląd Notarialny,
1999/3.
-218-
BIBLIOGRAFIA
20. Biernat S., Wpływ członkostwa Polski w Unii Europejskiej na polskie sądy. PS
2001/11-12/3.
21. Bogusz M, Postępowanie administracyjne. Zmiany. Nowe przepisy o sądownictwie
administracyjnym (zagadnienia podstawowe), Edukacja Prawnicza" nr 12 (57) 2003
22. Bogusz M, Zaskarżanie decyzji administracyjnej do Naczelnego Sądu Admini-
stracyjnego, Warszawa 1997.
23. Bohdan L., Usługi prawnicze w Unii Europejskiej; Kraków 1999.
24. Bojanowski E, Lang J, Postępowanie administracyjne. Zarys wykładu, Warszawa
2002.
25. Bojarski L., Swa ton J., Warunki pracy sądów rejonowych. Raport z monitoringu.
Pun. Helsińska 1998.
26. Bonarowski M., Komornik zreformowany. Gaz.Ban., 1997 nr 6.
27. Borecki M.t Najwyższa Izba Kontroli w Konstytucji z 2 kwietnia 1997; Zeszyty
Historyczne WSP Częstochowa, Nr 6/2000.
28. Borkowska - Bagińska E., Lesiński B. Historia prawa sądowego, Poznań 1995
29. Borkowski J, Reforma polskiego sadownictwa administracyjnego, „Państwo i pra-
wo" nr 5 2002.
30. Borkowski J, Ustawy o dwuinstancyjnym sądownictwie administracyjnym. Cz. 1,
„Monitor prawniczy" nr 7 2003.
31. Borkowski J, Ustawy o dwuinstancyjnym sądownictwie administracyjnym. Cz.2,
„Monitor prawniczy" nr 8 2003.
32. Borkowski J., Sądowa kontrola adrninistracji publicznej - Naczelny Sąd Admini-
stracyjny przed dwudziestoleciem działalności Przemyśl 2000.
33. Borkowski J., Uwagi o dwuinstancyjnym sądownictwie administracyjnym" Mo-
nitor Prawniczy 2003, nr 8.
34. Breitkopf J., Nowa ustawa o NIK; Przegląd Sejmowy, Nr 4/1995.
35. Breitkopf J., Organizacja NIK w nowej ustawie; Kontrola Państwowa, Nr 4/1995.
36. Brol J. (red.). Ławnicy: rezultaty badań empirycznych: praca zbiorowa, Warszawa 1994.
37. Brol J.: Ławnik w sądzie: podstawowe wiadomości, Warszawa 1990.
38. Brunetko K., Sądzić sędziów, Tygodnik Powszechny 2002 nr 34.
39. Brzezicki T, Postępowanie administracyjne, podatkowe, egzekucyjne, sądowoad-
ministracyjne, Toruń 2003.
40. Buczkowski J.: Gwarant praworządności. Trybunał Konstytucyjny Profile 1985, nr 9.
41. Buczyński G., Standardy kontroli Najwyższej Izby Kontroli; Kontrola Państwowa,
Nr5/2002.
42. Burnetko K., Stare kłopoty i nowe wyzwania: Rzecznik Praw Obywatelskich u
progu III kadencji, Tygodnik Powszechny, nr U, 1996.
43. Burnetko K.: Osądzić sędziów Tyg. Powszechny nr 41 1998.
44. Cajsel W., Turczynowicz-Kosmowska J., Radca prawny substytutem adwokata,
Prz. Sąd., 2000 nr 1.
45. Celej M., Budżet ciasny, ale własny. Papierowa odrębność Krajowej Rady Są-
downictwa, Rzeczpospolita 2003 nr 270.
46. Chmaj M., Leszczyński L., Skrzydło W, Sobczak J., Wróbel A., Konstytucyjne
wolności i prawa w Polsce, Kraków 2002.
■219-
 BIBLIOGRAFIA
47. Chmiel W, Notariusz według Kodeksu prawa kanonicznego z 1983 roku. Rejent
1997/6/78.
48. Chmielewska - Gorczyca E. Wymiar sprawiedliwości, Warszawa 2001.
49. Chmielewska-GorczycaE., Wymiar sprawiedliwości. Mikrotezaurus. Warszawa 2001.
50. Chorały K, Taras W, Wróbel A, Postępowanie administracyjne, egzekucyjne i
sadowoadministracyjne, Kraków 2003.
51. Chróścielewski W., Prawo o postęjjwaniu przed sadami administiac^nymi Warszawa 2003.
52. Chróścielewski W, Kmieciak Z, Tamo J.P, Reforma sadownictwa administracyj-
nego a standardy praw jednostki, „Państwo i prawo" nr 12 2002.
53. Chróścielewski W, Tamo P.J, Postępowanie administracyjne: zagadnienia podsta-
wow., Warszawa 2002.
54. Czapka J., Policja w społeczeństwie obywatelskim, Kraków 1999.
55. Czapliński W. (red.) Europejska współpraca policyjna, Legionowo 1999.
56. Czapliński W, Wyrozumska A., Sędzia krajowy wobec prawa międzynarodowego.
57. Czapska J., WójcikiewiczJ,, Policja w społeczeństwie obywatelskim, Kraków 1999.
58. Czerwiński W, Postępowanie administracyjne i sądowo-administracyjne: udział
prokuratora, Kraków 2001.
59. Czerwiński W, Prawo o postępowaniu przed sadami administracyjnymi. Prawo o
ustroju sądów administracyjnych: przepisy wprowadzające, Toruń 2002.
60. Czerwiński W, Sądownictwo administracyjne, Toruń 2004.
61. Czerwiński W, Policja, Toruń 2003.
62. Czerwiński W, Prokuratura, Toruń 2000.
63. Czerwiński W., Reforma sądownictwa administracyjnego Prok. i Pr. 2002 nr 10,
64. Czerwiński W., Postępowanie administracyjne i sądowo - administracyjne Warszawa 2001.
65. Czeszejko - Sochacki Z. Sądownictwo konstytucyjne w Polsce na tle porównaw-
czym, Warszawa 2003 .
66. Czeszejko - Sochacki Z., Prawo do sądu w świetle konstytucji Rzeczpospolitej
Polski (ogólna charakterystyka), Państwo i Prawo, 1999, nr 9.
67. Czeszejko- Sochacki Z., O wymiarze sprawiedliwości w świetle konstytucji.
68. Czeszejko-Sochacki Z.: Bezpośrednie stosowanie konstytucji Rzeczpospolital9,1995.
69. Czeszejko-Sochacki Z.: Trybunał Konstytucyjny-nadzieje i przyszłość Polityka nr
47, 1992.
70. Czubik P, Legalizacja krajowa dokumentów zagranicznych przeznaczonych do
obrotu prawnego w Polsce, krajowych przeznaczonych do obrotu prawnego za
granicą, czynności notarialne konsula, Kraków 1998.
71. Daniuk P., Wojskowa służba sprawiedliwości w okresie II Rzeczypospolitej, WPP
2001, nr 3-4.
72. Dąbrowska I, Kubę J, Zasada państwa prawnego w praktyce orzeczniczej Naczel-
nego Sądu Administracyjnego, Warszawa 1997.
73. Dąbrowska Z.: Dyktatura sędziów Przegląd Tygodniowy 1996, nr 60.
74. Dąbrowska Z.: Ustawodawca negatywny Przegląd Tygodniowy 1997, nr 26.
75. Dąbrowski E.: Dlaczego Trybunał Konstytucyjny PiŻ 1981, nr 35.
76. Dehnel-Szyc M., Adwokatura polska; Warszawa, 2003.
77. Demuth A., Dopuszczalność powołania sędziego na stanowisko notariusza, Re-
- 220 -
BIBLIOGRAFIA
jent 199779/67.
78. Derejczyk S., Polska żandarmeria wojskowa 1812-2000: bibliografia. Warszawa 2001
79. Dębicki M., Niezawisłość sędziów (W obronie Wieży z Kości Słoniowej). PS
1998/11-12/15
80. Dmowski J., Jabłońska-Bonca J., Organy ochrony, obsługi i pomocy prawnej,
Koszalin 1998.
81. Dmowski J., Jabłońska-Bonca J., Ochrona, pomoc i obsługa prawna, Koszalin 2000.
82. Dobrodziej E, Zasady postępowania w sprawach administracyjnych, Bydgoszcz 2002.
83. Dobrodziej E., Konstytucyjne prawa i obowiązki obywateli dziś i jutro, Bydgoszcz
1994.
84. Domagała M. Charakter prawny i miejsce Trybunału Konstytucyjnego i Trybunału
Stanu w systemie organów państwa w: Ustrój i struktura aparatu państwowego i
samorządu terytorialnego red. i wstęp Wiesław Skrzydło Warszawa 1997.
85. Drachal J, Mzyk E, Hauser R, Dwuinstancyjne sądownictwo administracyjne:
omówienie podstawowych zasad i instytucji procesowych: teksty aktów prawnych,
Warszawa - Zielona Góra 2003.
86. Dudek D., Kierepka B; Adwokatura w świetle obowiązującego prawa: wprowa-
dzenie przepisy, orzecznictwo; Lublin 2000.
87. Dudek D., Prawo o adwokaturze ; Ustawa o radcach prawnych po nowelizacji,
Lublin, 1997.
88. Dworak M, Uwagi na temat roli asesora notarialnego w organizacji i funkcjono-
waniu notariatu polskiego, Rejent 1995/4/96.
89. Dyduch J., Sąd polubowny, Warszawa 1991.
90. Dyskusja o projekcie ustawy Prawo o ustroju sądów powszechnych. Przestać stra-
szyć, Jurysta nr 10-11/1999 r.
91. Dyskusja o projekcie ustawy prawo o ustroju sądów powszechnych. Wymiar spra-
wiedliwości XXI., Jurysta nr. 10-11/1999 r.
92. Ereciński T., Gudowski J., Iwulski J., Komentarz do prawa o ustroju sądów
powszechnych i ustawy o Krajowej Radzie Sądownictwa., Warszawa, 2002.
93. Ereciński T., Reforma ustroju sądów powszechnych. PiP 2001/4/3.
94. Ereciński Tadeusz, Rola rady sądownictwa w państwie demokratycznym, Przegląd
Sądowy 1994 nr 5.
95. Falandysz L.: Bronię Trybunału Konstytucyjnego. Czy prawo jest własnością
Parlamentu? PiŻ 42 1996.
96. Farys K., Komornicy i egzekucja sądowa, Kraków 1998.
■ 97. Fatyga H. Adwokaci i radcowie prawni - razem czy oddzielnie? Radca Prawię' 1994, nr 2.
98. Fehler W., Żandarmeria wojskowa jako element systemu wewnętrznego bezpie-
czeństwa RP, Prz. Polic, 2002 nr 3/4.
99. Fijałkowski T.,Kodeks celny oraz inspekcja celna. Warszawa 1998.
100. Filipek J, Jednolitość orzecznictwa sądowo-administracyjnego i administracyjnego
w sprawach samorządowych., Kraków 1999.
101. Filipek J, Prawo administracyjne: instytucje ogólne, Kraków 2003.
102. Filipowski J., Wykonywanie wolnych zawodów; Warszawa 1996.
103. Florczak M, Odpowiedzialność cywilna notariuszy. Rejent 1995/4/13.
• 221 -
 BIBLIOGRAFIA
104. Florkowski J, Prawo do prywatności a obowiązki notariusza, Rejent 1999/ 11/140.
105. Florkowski J, Tymecki B, Prawo o notariacie z komentarzem, Warszawa 1997.
106. Formański W., Problematyka dotycząca przepisów o adwokaturze w orzecznictwie
SN; Warszawa Palestra 1995, nr 5-6.
107. Poster J., Hughes G., McEwan S., Przełomowe zmiany organizacyjne polskiego
więziennictwa,.,Przegląd Więziennictwa Polskiego Nr 27/00.
108. Fundowicz S, Niczyporuk J, Stelmasiak J, Polski model sądownictwa admini-
stracyjnego, Lublin 2003.
109. Gabryszewski S, Prawnokarne aspekty wykonywania zawodu notariusza, Rejent
1995/5/55.
110. Gajdus D.,Gołębiowski Z., „Zabytkowe" urzędy, czyli rzecz o funkcjonowaniu
systemu ochrony zabytków w Polsce, Kontrola państwa nr 2/03.
111. Gajewska M., Obowiązek zachowania tajemnicy zawodowej; Radca Prawny 1994 nr 3.
112. Gajewski B., Filipowicz R., Żandarmeria Wojskowa w porządkowym i śledczo-
dochodzeniowym zabezpieczaniu wojsk. Przegląd Wojsk Lądowych, 1995, nr 5.
113. Gajewski B., Żandarmeria Wojskowa w systemie bezpieczeństwa publicznego
Rzeczypospolitej Polskiej: praca studyjna, Warszawa 1997.
114. Gajewski M., Zaskarżalność postanowień sądowych rozstrzygających skargę na
czynności komornika, Rejent 2002 nr 1.
115. Galster J., NK; [w] Prawo Konstytucyjne, red. Z.Witkowski, Toruń, 1998.
116. Garlicki L., Polskie prawo konstytucyjne. Zarys wykładu. Warszawa, 2003.
117. Garlicki L., Władza Sądownicza a nowa Konstytucja, Przegląd Sądowy nr 1-2/1991 r.
118. Garlicki L.: Konstytucyjność prawa, PiŹ 1979, nr 35.
119. Garlicki L\: Prawo i kontrola jego zgodności z konstytucją, Warszawa 1998.
120. Garlicki L.: Rada Państwa a konstytucyjność prawa PiŻ 1979 nr 3.
121. Garlicki L.: Rządy prawa, granice prawa PiŻ 1995, nr 40.
122. Garlicki L.: Ustawa o Trybunale Konstytucyjnym, Warszawa 1996.
123. Gasiński J., Pozycja ustrojowa sądownictwa, „Prawo i Życie" nr 11/1998.
124. Gaul J., Działania kontrwywiadowcze żandarmerii Legionów Polskich 1914-1916
/."Streszcz. w jęz. ang. /, Prz. Hist., 1996 z. 3. Gdańsk 2001.
125. Gniewek E: O potrzebie szczególnej ostrożności notariusza przy dokonywaniu
czynności z udziałem osób starszych, Rejent 2000/5/210.
126. Godyń J., Sądownictwo wojskowe- racjonalizacja struktury i kompetencji [nowa
ustawa o służbie wojskowej, Polska Zbrojna 1996, nr 10.
127. Goettel M., Zagadnienia prawne służby w policji, Szczytno 1994.
128. Góralczyk B., Polska policja na drodze do Unii Europejskiej, Warszawa 2000.
129. Górecki R, Udział policji w postępowaniu w sprawach nieletnich, Prokuratura i
Prawo nr 3, 1999.
130. Górecki P, Udział prokuratora w postępowaniu w sprawach nieletnich. Prokuratura
i Prawo 1997, nr 2.
131. Górski Antoni, „Ułomna reprezentacja. Trzecia władza. Krajową Radę Sądow-
nictwa trzeba głęboko zreformować", „Rzeczpospolita" 1999 nr 150.
132. Górzyńska T., NIK; Warszawa, 1995.
-222-
BIBUOGRAFIA
133. Grabowski T.M., Ustrojowe gwarancje niezawisłości sądów. Palestra
1990/1/1.
134. Grabski M., Adwokatura w Polsce Odrodzonej; Warszawa Palestra 1995 nr 3-4
135. Grajewski J. Warunki ustawowe i wymogi formalne wstępnego wniosku o pocią-
gnięcie do odpowiedzialności konstytucyjnej przed Trybunałem Stanu Prz. Sejm.
nrl 2003 s. 9-25.
136. Greszta R., Oleszko A, Uchybienia formalne aktu notarialnego w świede do
świadczeń nadzoru samorządu notarialnego, Rejent 2001/5/43.
137. Groszyk H. Uwagi o potrzebie i kierunkach zmian ustawowej regulacji Trybunału
Stanu [w]: Konstytucja - ustrój - system finansowy państwa.
138. Grzegorczyk T, Najwyższa Izba Kontroli jako oskarżyciel publiczny; Kontrola
Państwowa, Nr 3/2003.
139. Grzegorczyk T, Uchylanie się lub utrudnianie kontroli prowadzonej przez
NIK (Aspekty prawnoprocesowe i prawnomaterialne); Kontrola Państwowa,
Nr 1/1997.
140. Grzela, B. J. Koczonowski: Elementy prawa-prawo administracyjne, prawo karne,
ochrona prawna, Kraków 1994.
141. Grzeszczyk W, Nowy kształt ustawy o prokuraturze, Toruń 1997.
142. Grzeszczyk W., Prokurator jako organ procesowy, Prokuratura i Prawo 2003, nr 11.
143. Grzeszczyk W., Regulamin prokuratorski po zmianach, Prokuratura i Prawo 1999,
nr 2.
144. Grzeszczyk W, Ustawa o prokuraturze po nowelizacji, Prokuratura i Prawo 1996,
nr 9.
145. Grześkowiak K.: Ławnik w sprawach z zakresu prawa rodzinnego, Warszawa 1990.
146. Grzybowski M., Żebrowski A., Kontrola władzy ustawodawczej i wykonawczej
nad służbami specjalnymi, Kraków 1999.
147. Gubiński A. Trybunał Stanu. PiP nr 5/6 1982 s. 3-11.
148. Gudowski J., Urząd sędziego w prawie o ustroju sądów powszechnych, „Przegląd
Sądowy" nr 11-12/1994 r.
149. Gurgul J., Model prokuratury - ustrój i organizacja, Prokuratura i Prawo 1996, nr 9.
150. H. Zięba-Załucka: Organy kontroli państwowej i ochrony prawa w Konstytucji
151. Habuda A, Konstrukcje prawne uznania administracyjnego (na przykładzie prawa
osobowego obywateli), „Edukacja Prawnicza" nr 3 (39) 2002.
152.Hanausek T, Ustawa o Policji. Komentarz. Stan prawny na 20 II1996 r., Kraków
1996.
153. Hanausek T, Ustawa o policji: komentarz, Kraków 1996.
154. Hauser R: Sądowa ochrona praw i wolności Rzeczpospolita nr 162, 1997 .
155. Hauser R, Kodeks postępowania administracyjnego oraz ustawa o Naczelnym Sa-
dzie Administracyjnym z orzecznictwem Naczelnego Sądu Aclministracyjnego i Sądu.
156. Hauser R, Założenia reform sądownictwa administracyjnego, „Państwo i prawo"
nr 12 1999,
157. Hauser R., Reforma polskiego sądownictwa administracyjnego PiP 2002 nr 5.
158. Hauser R., U progu reformy sądownictwa administracyjnego PiP 2002 nr 11.
159. Hauser R., Drachal J., Dwuinstancyjne sądownictwo administracyjne. Omó-
-223-
 BIBLIOGRAFIA
wienie podstawowych zasad i instytucji procesowych Warszawa - Zielona Góra
2003.
160. Hauser R,, Dziesięciolecie przekształceń ustrojowych Naczelnego Sadu Admini
stracyjnego i jego orzecznictwa Samorząd Terytorialny 2000 nr 1-2.
161. Hauser R., Konstytucyjny model polskiego sądownictwa administracyjnego
Lublin 2003.
162. Hauser R., Władza sądownicza w systemie trójpodziału władz, Jurysta, nr 12/1999.
163. Hauser R., Założenia reformy sądownictwa administracyjnego PiP 1991 nr 1.
164. Hauser R: Sądownictwo wśród innych organów ochrony prawnej Gazeta Sądowa
nr 6, 1998.
165. Hauser R: Uprzywilejowane skargi i zróżnicowana kontrola Rzeczpospolita nr
197, 1998.
166. Hauser R: Wokół skargi konstytucyjnej Rzeczpospolita nr 262, 1997.
167. Hernes W, Prawne usytuowanie instytucji Rzecznika Praw Dziecka w Republice
Francuskiej i jego współpraca z organizacjami pozarządowymi, Lublin 2001.
168. Hofmański P., Ochrona praw człowieka: studium zakresu ochrony prawnej przed
ingerencjami w prawa uczestników procesu karnego, Białystok 1994.
169.Hołda Z., Ochrona praw człowieka, Lublin 1996.
170. Huziuk A., Szymański M. Komornicy w Polsce, Sopot 1999 . Huziuk A., Szymań-
ski M., Komornicy w Polsce, Sopot 1999, Huziuk A., Szymański M., Ustawa o
komornikach sądowych i egzekucji w praktyce, Sopot 1999. Iwanicki S, Prokuratura
w nowej konstytucji, Państwo i Prawo 1995, nr 2
171. Iwanicki S., Prokuratura, jej usytuowanie i zadania w nowych warunkach, Pro-
kuratura i Prawo 1995, nr 25.
172.Jabłoński J., Udział społeczeństwa w ochronie środowiska w świetle prawa mię-
dzynarodowego i wewnętrznego, Państwo i Prawo z. 2/03.
173.Jachman R, Miedźwiedziew B, Kodeks postępowania aclministracyjnego, ustawa
o postępowaniu egzekucyjnym w administracji, ustawa o samorządowych kole-
giach odwoławczych, ustawa o Naczelnym Sądzie Administracyjnym, przepisy
wykonawcze, Łódź 1996.
174.Jachman R., Prawo o ustroju sądów powszechnych Łódź 2000.
175.Jachnan R., Miedźwiedziew B. Prawo o ustroju sądów powszechnych, Łódź 1995.
176.Jacyszyn J, Działalność kancelarii notarialnej zorganizowanej w postaci spółki
partnerskiej, Rejent 2001/5/67.
177.Jacyszyn J, Notariusz- charakterystyka zawodu. Edukacja Prawnicza 1994/12.
178.Jacyszyn J, Podpis elektroniczny w praktyce notarialnej, Rejent 2003/12.
179.Jacyszyn J, Wokół statusu notariusza, Rejent 1996/4-5/25.
180.Jacyszyn J., Wykonywanie wolnych zawodów w Polsce; Warszawa 2004.
181. Jagielski J., Inspekcje specjalne w systemie kontroli administracji, Kontrola Pań-
stwowa 1994 nx 4.
182.Jagielski J., Kontrola NIK nad podmiotami niepublicznymi; Kontrola Państwo-
wa, Nr 3/2001.
183.Jakubowski W., Adwokat i radca prawny - dwa różne zawody prawnicze, Palestra
1997 nr 1/2.
184. Janeczko E, Wzory aktów notarialnych, Warszawa 2003.
BIBLIOGRAFIA
185.Jankiewicz A.: Sądownictwo konstytucyjne w Rzeczypospolitej Polskiej i Repu-
blice Litewskiej, Biuro Trybunału Konstytucyjnego 1996. 186.Jankiewicz A.: Trybunał
Konstytucyjny Gazeta Prawna nr 17-18, 1995.
187. Jankowski A.: Trybunał Konstytucyjny. Z mocą wsteczną wiążącą, PiŻ nr 15, 1995.
188. Jankowski J., Ustawa o komornikach sądowych i egzekucji, Warszawą 2000.
189. Jankowski J., Ustawa o komornikach sądowych i egzekucji, Warszawa 1998.
190. Jankowski J., Ustawa o komornikach sądowych i egzekucji, Warszawa 2000.
191. Jankowski M., Admiriistration of Justice in Poland Warszawa 1999.
192. Janowski R., Prawo a działalność organizacji pozarządowych w dziedzinie ochrony
praw dziecka, Lublin 2001.
193. Jarmul-Mikołajczyk J., Efekty realizacji podstawowych zadań służb celnych w
1999 roku.
194. Jaros R, Rzecznik Praw Dziecka, materiały z konferencji w Koninie, Konin 2002.
195. Jarzęcka -Siwik E., Komentarz do ustawy o Najwyższej Izbie Kontroli z dn. 23.XH. 1994
(Dz.U. z I995r. nr 13, poz.59 z r^źniejszyrni zmianami); Wirszawa, 2000.
196. Jasiński F. Pelc R., Europejski Rzecznik Praw Obywatelskich w systemie zarzą-
dzania administracją Unii Europejskiej, Służba Cywilna, nr 3, 2001/2002.
197. Jasiński J., Rola krajowych rad sądownictwa (konferencja międzynarodowa, Madryt
9-11 XI1993 r.), „Państwo i Prawo" nr 1/1994 r.
198. Jaskanis P. (red). Współpraca Generalnego Konserwatora Zabytków z jednostkami
pozarządowymi w zakresie ochrony i popularyzacji problematyki ochrony
zabytków, Warszawa 2002.
199.Jaśkowska M, Pasternak M, Ochendowski E, Postępowanie sądowo-administra-
cyjne, Warszawa 2004.
200.Jaśkowska M, Wróbel A, Kodeks postępowania administracyjnego. Komentarz.
Bibliografia postępowania administracyjnego za lata 1927-2000, Kraków 2000.
201.Jaworska-Gromczyńska W., Konstytucyjne kryteria ocen kontrolnych Najwyższej
Izby Kontroli; Kontrola Państwowa, Nr 5/1998.
202.Jaworski Cz., Adwokatura po zmianie ustaw; Palestra 1997, nr 3-4.
203.Jaworski Cz., Adwokatura- rozwój bez hamulców, Gazeta Prawna 1997 nr 30.
204. Jaworski Cz., Niezależność w wykonywaniu zawodu adwokata w świetle regulacji
prawnych europejskich i polskich; Palestra 1996 nr 7-8.
205. Jaworski Cz., Wokół tajemnicy adwokackiej, Palestra 1994 nr 9 -10.
206.Jaworski J., Współpraca żandarmerii wojskowej z armiami wojsk NATO, Przegląd
Wojsk Lądowych, 1999, nr 6.
207. Jendrośka J., Postępowanie administracyjne i sądowo-administracyjne Poznań 2001.
208.Jędrzejewska M., Możliwość i zakres ograniczeń obowiązków sędziego, Przegląd
Sądowy nr 1/1995 r.
209.Józefowicz A., Uprawnienia sądów w zakresie badania zgodności prawa. PiP
1990/1/74.
210. Kabat A; Pytania prawne do Trybunału Konstytucyjnego, Białystok 1995,
211. Kaczyński L., Kwestia zgodności z Konstytucją artykułu 86 ustawy o Najwyższej
Izbie Kontroli; Kontrola Państwowa, Nr 2/1996.
212. Kaczyński L., Obowiązki pracowników NIK; Kontrola Państwowa, Nr 1/1999.
-225-
 BIBLIOGRAFIA
213. Kalwas A., Zawód zaufania publicznego, Rzeczpospolita, 2002 nr 231.
214. Kamińska 1., Sad nad sadem, Wprost 2001, nr 959
215. Kania L., Generalicja wojskowej służby sprawiedliwości II Rzeczypospolitej [1918-
1945J.WPP 2002, nr 3.
216. Kania L., Problemy funkcjonowania wojskowej służby sprawiedliwości w okresie
demokracji parlamentarnej II Rzeczypospolitej, WPPP 2001, nr 1.
217. Kański L., Suchocka H., Zmiany konstytucyjnej regulacji sadownictwa i proku-
ratury dokonane w roku 1989. PiP 1991/1/16.
218. Karol Rr. Żandarmeria wojskowa w obronie Temidy, Polska Zbrojna 1996, nr 90.
219. Karolczak J.M., Władza Sadownicza i instytucje ochrony prawa w tekstach sied-
miu projektów konstytucyjnych, Przegląd Sadowy 1995, nr 10.
220.Kasperczak M., Sadownictwo wojskowe w przededniu zmian, Polska Zbrojna
1996, nr 90.
221. Kasprzak J., Zasady postępowania na miejscu przestępstwa, Przegląda Wojsk
Lądowych, 1996, nr 3.
222. Kasprzak M., Komornik jak adwokat, Prawo i Życie, 1998 nr 6.
223. Kamer W.J., NIK (red.), Warszawa, 1995.
224. Kempa B., Francuskie gwarancje: na marginesie sporu adwokatów i radców praw-
nych, Prawo i życie, 1997 nr 11.
225.Kempisty H. Prawo o ustroju sadów powszechnych, Warszawa 1966.
226.Kędzia K., Stobienia J., Vogt W., Organy i organizacja ochrony prawnej, Koszalin
1997.
227.Kędzierska G. (red.), Organizacyjne i prawne aspekty działań antyterrorystycz-
nych, Szczytno 2002.
228.Kiełbowicz L., Żandarmeria Wojskowa w systemie obronnym państwa (rozprawa
doktorska). Warszawa 1997.
229.Kiełczewski D., Mechanizmy rozwoju prawa ochrony środowiska: studia z zakresu
filozofii prawa, Białystok 1998.
230.Kijowski D., Dwuinstancyjne sadownictwo administracyjne Warszawa 2000.
231. Kijowski D., Model ustrojowy sadownictwa administracyjnego Warszawa 1999.
232.Kijowski R.D, Dwuinstancyjne sadownictwo administracyjne: raport Programu
Reformy.
233.Kijowski R.D, Model ustrojowy sadownictwa administracyjnego: raport Programu
Reformy Administracji Publicznej, Warszawa 1999.
234.Kiszą A., Krzemiński Z., Łyczek R., Historia adwokatury polskiej; Warszawa,
Skrzyszew:1995.
235.Klafkowski A.: Na straży konstytucji Rzeczywistość nr 15, 1987.
236. Klafkowski A.: O konstytucyjne zasady obowiązującego prawa Życie i Myśl nr 4,1989.
237. Kmieciak H., Głos w kwestii właściwości Wojskowego Sadu Okręgowego ze
względu na stopień wojskowy oskarżonego, WPP 2001, nrl.
238.Kmieciak H., Nowe granice właściwości sądów wojskowych w sprawach karnych,
WPP 1998, nr 1-2.
239.Kmieciak J., Tarno J.P., Postępowanie administracyjne oraz postępowanie przed
Naczelnym Sądem Administracyjnym Warszawa 1998.
- 226 -
BIBLIOGRAFIA
240.Kmieciak Z, Postępowanie administracyjne w świetle standardów europejskich,
Warszawa 1997.
241.Kmieciak Z., Postępowanie administracyjne i postępowanie sądowo • administra-
cyjne Kraków 2003.
242.Kmieciak Z., Prawo do sprawiedliwego procesu sadowego a standardy sądowej
kontroli administracyjnej określone przez ustawę o Naczelnym Sądzie Admini-
stracyjnym Samorząd Terytorialny 1996 nr 7-8.
243.Kmieciak Z., Właściwość NSA w sprawach ze skargi organu nadzoru i na akt
nadzoru PiP 1999 nr 2.
244.Kmiecik R. Jurysdykcja sądów powszechnych w sprawach o przestępstwa człon-
ków RM PiP nr 1 2000.
245.Kmiecik R., Prokuratura w „demokratycznym państwie prawnym: (refleksje scep-
tyczne), Prokurator 2000, nr 1.
246.Knap J. Eter na kartki: Krajowa Rada Radiofonii i Telewizji kontra wolny rynek,
Wprost-2001, nr 17.
247.Knypl Z., Merche Z., Treder J.f Ustawa o komornikach sądowych i egzekucji,
Sopot 2002.
248.Knypl Z., Merchel.,Treder ., Finansowanie egzekucji, Sopot 2002.
249. Kolasa M, Zadania programowe notariatu polskiego, Poznań 1999.
250.Kolasiński J., Międzynarodowa współpraca Najwyższej Izby Kontroli; Kontrola
Państwowa, Nr 1/2001.
251. Kolasińska K., Sąd Najwyższy a Trybunał Konstytucyjny - zbieżności i rozdziel-
ność funkcji, Przegląd Sądowy, 1992/94.
252.Kolasiński K., Sąd Najwyższy a Trybunał Konstytucyjny- zbieżność i rozbieżność
funkcji, Przegląd Sądowy 1992 nr 4.
253.Kolasiński M, Nieuczciwa konkurencja w notariacie. Rejent 2003/1/68.
254. Kołakowski K.: Ławnik w sprawach z zakresu prawa cywilnego, Warszawa 1990.
255.Konstantowicz E., Czy potrzebni są Rzecznicy Praw dziecka?. Warszawa 1997.
256.Korniłowicz M., Dłużnicy i komornicy: postępowanie egzekucyjne, Prawo i Zycie,
2000 nr 12.
257.Korózs Ł., Krajewski A., O zmianach w ustawie - Prawo o ustroju sądów po-
wszechnych. M.Prawn. 1998/5/173.
258. Korózs L., Sztorc M. Urząd referendarza w projekcie ustawy o zmianie ustaw -
Prawo o ustroju sądów powszechnych, Kodeks postępowania cywilnego, ustawy o
księgach wieczystych i hipotece oraz ustawy o prokuraturze. M.Prawn. 1996/11/393.
259.Korózs L., Sztorc M., Ustrój sądów powszechnych. Komentarz, Warszawa, 2002.
260.Korzan K, Notariat komorniczy i postępowanie cywilne w perspektywie integracji
z Europa, Rejent 1997/7-8/9.
261. Korzeniewski S., Żandarmeria wojskowa w działaniach taktycznych, Warszawa 2001.
262.Kosiorowski Z. Radiofonia publiczna: prawno-ekonomiczne uwarunkowania misji
radia publicznego realizowanej przez jednoosobowe spółki Skarbu Państwa,
Szczecin 1999.
263.Kostka Z, Kodeks postępowania administracyjnego z orzecznictwem, Gdańsk 2000.
264.Kotłowska-Rudnik J., Zmiany o ustawie NIK; Gazeta Prawna, Nr 27/1998.
-227-
 BIBLIOGRAFIA
265.Kowal R., Nowy kształt sądownictwa wojskowego, Polska Zbrojna 1996, nr 55.
266. Kowal R., Restrukturyzacja Temidy w mundurze, Polska Zbrojna 1996, nr 125.
267. Kowal R., Sądownictwo wojskowe - racjonalizacja struktury i kompetencji - rozmowa z
prezesem Izby Wojskowej SN gen. bryg. J. Godyniem —, Polska Zbrojna 1996, nr 10.
268. Kowal R., Żandarmeria wojskowa w obronie Temidy, Polska Zbrojna 1996, nr 90.
269.Kowalik H. Sad konstytucyjny czy dyscyplinarny- Trybunał Stanu Prawo i Życie
nr 20 1996 s. 1,4.
270. Kowalska M. Trybunał Stanu Lublin 2001.
271.Koziara M., Działalność śledczo-dochodzeniowa Żandarmerii Wojskowej, wy-
brane zagadnienia z prawa karnego materialnego, Warszawa 1997,
272.Kozicka B., Woźniak M., Prokuratura w systemie polskiego wymiaru sprawiedli-
wości, Prokurator 2002 nr 1.
273.Kozłowski J., Reorganizacja żandarmerii w Królestwie Polskim (1861-1864) /.-
Streszcz. w jęz. ang./, Prz. Hist., 1996 z. 3.
274.Krawczyk J., Salamończyk D., Prawo o adwokaturze, Warszawa, 1997.
275.Krawczyński J., Salamończyk D., Prawo o adwokaturze; Warszawa 1997.
276. Kroner J. Trybunał Stanu także dla posłów i senatorów Rzeczpospolita nr 173 2001.
277.Kroner J.: Dyskryminująca luka w prawie Rzeczpospolita nr 106, 1998.
278. Kroner J.: Wniosek w Trybunale Konstytucyjnym. Trzy zarzuty Prezydenta Rzecz-
pospolita nr 172, 1997.
279.Kruszyński P, Stanowisko prawne obrońcy w procesie karnym; Białystok 1991.
280. Krynicki K., Żandarmeria wojskowa w okresie międzywojennym, Nasz Refleks,
1995, nr 10.
281. Krzemiński Z., Adwokat w procesie cywilnym: z wyboru i z urzędu; Kraków 1999.
282.Krzemiński Z., Kodeks etyki adwokackiej; Warszawa 1994.
283.Krzemiński Z., Prawo o adwokaturze: komentarz; Warszawa 1998.
284.Krzemiński Z., Zakaz reklamy adwokackiej; Monitor Prawniczy 1995 nr 10.
285.Krzernińskki Z., Prawo o adwokaturze. Komentarz, Warszawa 1998.
286.Krześniak E. J., Spółka partnerska adwokatów (radców prawnych) - wybrane
zagadnienia.
287.Krześniak E. J., Spółka partnerska ze szczególnym uwzględnieniem spółek ad-
wokatów i radców prawnych / Rec. Andrzej Kidy ba / Palestra 2003 nr 1/2.
288.Krzynówek W, Spór o podstawowe kompetencje NIK-u; Kontrola Państwowa, Nr
5/1996.
289.Krzynówek W., Zakres i rodzaje kontroli Najwyższej Izby Kontroli a wymagania
Unii Europejskiej; Kontrola Państwowa, Nr 3/1999.
290.Krzysztofik R., Adwokaci, notariusze, radcy prawni, aplikanci: zbiór przepisów;
Kraków 1996.
291. Kubala W.: Jaki jest rodowód Trybunału Stanu i Trybunału Konstytucyjnego?
Wojsko Ludowe nr 4, 1982.
292.Kubiak A. Rzecznik Praw Obywatelskich, PiP 1997 nr 12.
293.Kubiak J. R., Kubiak J., Odpowiedzialność dyscyplinarna sędziów. Przegląd Są-
dowy nr 4/1994 r.
294. Kubiak J. R,, Wokół idei kodeksu etyki zawodowej sędziów, Palestra nr 3-4/1995 r.
295.Kubik J., Strategia rozwoju administracji celnej w okresie poprzedzającym przy-
-228-
BIBLIOGRAFIA
stąpienie Polski do Unii Europejskiej, Streszczenie w jęz. ang., Zeszyty Naukowe
Małopolskie Wyższa Szkoła Ekonomiczna w Tamowie,Hrl/99.
296.Kuciński J. Konstytucyjny ustrój państwowy RP, Warszawa 2003.
297.Kuczyński T, Właściwość sądu administracyjnego w sprawach stosunków służbo-
wyc., Wrocław 2000.
298.Kupis A., Dziś i jutro żandarmerii, Przegląd Wojsk Lądowych, 1997, nr 6.
299.Kuryłowicz M, Etyczne podstawy notariatu, Rejent 2001/5/101.
300.Kurytowicz M, Notariat w europejskiej kulturze prawnej, Poznań 1999.
301. Kurzępa B., Prokurator w ustawie o ochronie informacji niejawnych, Prokurator
2000, nr 2.
302.Kurzyca T, Notariat polski, Poznań 1995.
303.Kuusimaki M,, Niezależność prokuratorów od władzy wykonawczej sadów i po-
licji, Prokuratura i Prawo 2000, nr 9.
304. Kuźniarek B., Porównanie ustawy Prawo o ustroju sądów powszechnych z ustawą
Prawo o ustroju sądów wojskowych, WPP 2001, nr 3-4.
305.Kuźnicki R.,Ustawa o komornikach sądowych i egzekucji, koszty egzekucji, Wro-
cław 1998.
306.Kwiatkowska H.,Krystyniecki M.,Komentarz do ustawy o inspekcji celnej, War-
szawa 1998.
307. Langowski P, Notariat, Sopot 1998.
308. Langrod J.S, Instytucje prawa administracyjnego. Zarys części ogólnej, Kraków 2003.
309. Laskowski St., Proponowane zmiany konstytucyjnej regulacji kompetencji Naj-
wyższej Izby Kontroli; Kontrola Państwowa, Nr 6/2002.
310. Lelental S., Maliszewska H., Tomporek A., Ustrój organów ochrony prawnej: orga-
ny sądowe, organy pozasądowe, organy współdziałające- wybór źródeł; Łódź 1996.
311. Lelental S., Ustrój organów ochrony prawnej: organy sądowe, organy pozasądo-
we, organy współdziałające. Wybór źródeł. Łódź, 1998.
312. Łemkowski M.t Pełnomocnictwo ogólne a zapis na sąd polubowny, Przegląd
Prawa Handlowego, 2003, nr 1, s. 55-58.
313. Leoński Z, Zarys prawa administracyjnego. Działalność adrninistracji, Warszawa 2001.
314. Leoński Z, Zarys prawa administracyjnego, Warszawa 2000.
315. Zeszyty Naukowe, Wyższa Szkoła Ekonomiczna w Warszawie, Nr4/00.
316. Lipko T, Komornik czeka na komornika, Gaz. Wyb., 2002 nr 279.
317. Liszcz T., Ustawa o NDC przed TK; Kontrola Państwowa, Nr 1/1995.
318. Lityński A., O prawie i początkach sądów Polski Ludowej, Białystok 1999.
319. Ludwikowska A.: Sądownictwo konstytucyjne w Europie Środkowo-Wschodniej
w okresie przekształceń demokratycznych, Toruń 1997.
320.Labenda K., Arbitraż, Gdynia 2003.
321. Łabno- Jabłoński A., Pozycja prawno- ustrojowa, zadania oraz zasady funkcjo-
nowania Rzecznik Praw Obywatelskich, Warszawa 1998.
322.Lętowska E, Lętowska J., Co wynika z konstytucyjnej zasady podziału władzy.
Konstytucja i zasady jej przestrzegania, Warszawa 1996.
323. Lętowska E. Zieliński T. Zieliński A., Dekada ombudsmana, Prawo i Życie, nr 4, 1998.
324. Łętowski J., Sąd Najwyższy w strukturach współczesnego państwa, Acta Univ.
Wratislavia, Prawo, 1999, nr 266 s. 225-238.
- 229 -
 BIBLIOGRAFIA
325.Łojko E., O roli zawodów prawniczych w dzisiejszym społeczeństwie, Palestra nr
3-4/1997 r.
326. Łukaszewicz B. Wojskowy Sad Rejonowy w Olsztynie 1946-1955. Szkice do
monografii, Olsztyn 2000.
327.Łuszczuk M., Rzecznik Praw Obywatelskich Unii Europejskiej, Warszawa 2000.
328.Machel H., Psychospołeczne uwarunkowania pracy resocjalizacyjnej personelu
więziennego.
329.Machel H., Psychospołeczne uwarunkowania pracy resocjalizacyjnej personelu
więziennego. Przegląd więziennictwa Polskiego.-Nr. 32/33/01.
330.Majcherek J., Nowa rola nowego Rzecznika, Rzeczpospolita, nr 144, 2000.
331. Majewski A., Adwokaci, notariusze, radcy prawni, aplikanci, Kraków 1997.
332.Majewski A., Adwokaci, notariusze, radcy prawni, aplikanci; Kraków 1998.
333.Malec D, Notariat Drugiej Rzeczypospolitej, Kraków 2003.
334.Malinowska I., Ombudsman Unii Europejskiej, Edukacja Europejska w Szkole, nr
2, 2000.
335.Maliszewska H., Tomporek A. Ustrój organów ochrony prawnej- wybór źródeł
Łódź 1996.
336.Maliszewska H., Tomporek A. Ustrój organów ochrony prawnej, Łódź 1996.
337.Marciniak A., Opłaty egzekucyjne w świetle funkcji kosztów postępowania cy-
wilnego, Przegl. Prawa. Konst. 2003 nr I
338. Marcinkowski W., Rozstrzyganie spraw o wykroczenia żołnierzy przez sądy woj-
skowe, WPP 1996, nr 2.
339.Marek A., Karnoprawne aspekty tajemnicy służbowej komornika sądowego,
Prz.Sąd, 2001 nr 1.
340. Masternak - Kubiak M.: Ustawa o Trybunale Konstytucyjnym, Warszawa 1998.
341. Matuszak J., O zmianach w ustawie o Sądzie Najwyższym, miejscu i roli Sądu
Najwyższego w systemie prawnym - rozmowa z prezesem Izby Wojskowej SN
gen. dyw. J. Godyniem, Wojska Lądowe 2003, nr 2.
342. Mazur E., Kto może udzielać pomocy prawnej, Rzeczpospolita, 2004 nr 7, Pale-
stra, 2001 nr 9/10.
343.Mazur J., Najwyższa Izba Kontroli w Rzeczpospolitej Polskiej; Kontrola Pań-
stwowa, Nfl/1994.
344. Mazur J., NIK na de najwyższych organów innych państw; Kontrola Państwowa,
Nr 1/2004.
345.Mazur J., Nowa ustawa o Najwyższej Izbie Kontroli; Państwo i Prawo, Nr 8/1995.
346.Mazur J., Opinia NK w przedmiocie absolutorium; Państwo i Prawo, Nr 8/1998.
347.Mazur J., Projekt nowelizacji ustawy o NIK; Kontrola Państwowa, Nr 5/1992.
348.Mączyński A., Bezpośrednie stosowanie konstytucji przez sądy, Państwo i Prawo,
2000, nr 9.
349. Michalski W., Podstawowe Zasady Niezawisłości Sądownictwa w świetle uchwał
Narodów Zjednoczonych, PiP 1989, nr 1.
350. Michałowska C, Prawa człowieka i ich ochrona, Warszawa 2000.
351.Miedźwiedzew B., Prawo o ustroju sadów powszechnych. Ustawa o Krajowej
Radzie Sądownictwa, Łódź, 1998.
• 2S0 -
BIBLIOGRAFIA
352. Mielczarek T. Pierwsze lata działalności Krajowej Rady Radiofonii i Telewizji (
1993 -1997), Zeszyty Prasoznawcze 1997, nr 3-4.
353. Mierzejewski P, Konstytucyjne zagadnienia wymiaru prawiedliwości, Prokuratura i
Prawo nr 9/1995 r.
354.Mierzejewski P., Konstytucyjne zagadnienia wymiaru sprawiedliwości. Prok.i Pr.
1995/9/48.
355.Migdał J., Stosunek służbowy funkcjonariuszy służby więziennej w świetle nowej
ustawy S wybrane problemy, .Czasopismo Prawa Karnego Z.2/00.
356. Mik C, Obywatelstwo europejskie w świetle prawa wspólnotowego i międzyna-
rodowego, Toruń 1995.
357.Mikołajczyk J,, Zadania polityki administracji celnej związane z planowanym
przystąpieniem Polski do Unii Europejskiej, Zeszyty Naukowe, Wyższa Szkoła
Ekonomiczna w Warszawie. Nr 4/97.
358. Mikołajewicz J.: Pojmowanie państwa prawnego w orzecznictwie Trybunału Kon-
stytucyjnego Rzeczypospolitej Polskiej Wydawnictwa Sejmowe, Warszawa 1995.
359.Mikosz B., (oprać.) Prawo o ustroju sądów powszechnych, Kraków 1995,
360.Miłobędzki A.., Ochrona zabytków, nr 1/01.
361. Mitek T., Ombudsman ds. wojskowych [w składzie Biura Rzecznika Praw Oby-
watelskich], Polska Zbrojna 1993, nr 67.
362.Modrzejewska B. Strategia zapaści: czy dojdzie do likwidacji Krajowej Rady
Radiofonii i Telewizji, Rzeczpospolita - 1997, nr 186.
363.Modrzejewska B. Czekając na rewolucję: Krajowa Rada Radiofonii i Telewizji,
Rzeczpospolita 1999, nr 170.
364.Modrzejewska B. Przyjmujemy, ale...: sejmowa debata nad sprawozdaniem z
działalności Krajowej Rady Radiofonii i Telewizji w 1995 roku, Rzeczpospolita -
1996, nr 159.
365.Momski J., Współdziałanie Żandarmerii Wojskowej z dowódcami jednostek woj-
skowych w prowadzeniu pracy szkoleniowo-wychowawczej z trudnymi żołnierza-
mi, Poglądy i Doświadczenia, 2000, Wydanie Specjalne.
366.Morawska E.: Klauzula państwa prawnego w Konstytucji RP na de orzecznictwa
Trybunału Konstytucyjnego 2003.
367.Morawska S., Najwyższa Izba Kontroli a prywatyzacja; Warszawa, 2001.
368.Morawski Z., Funkcjonowanie policji w strukturze społeczne, Wrocław 1999.
369.Morawski Z., Funkcjonowanie policji w strukturze społecznej, Acta UW, Socjo-
logia 1999 nr 29.
370.Mordwiłko J. W sprawie sejmowego trybu postępowania z wnioskiem o pocią-
gnięcie posła do odpowiedzialności karnej Prz. Sejm. nr 1 1996.
371. Mosiej G., Efektywność polskiej administracji celnej w kontekście integracji z
Unią Europejską, Przegląd Organizacji, Nr 4/01.
372.Murphy K., Ombudsman in different countries, Buenos Aires 1996.
373.Murzynowski A., Refleksje na tle uchwały Naczelnej rady Adwokackiej dotyczącej
tajemnicy adwokata; Warszawa Palestra 1994 nr 11. 374.Muszyńska A., Muszyński
M., Wymiar sprawiedliwości RFN: Sądownictwo. Wprowadzenie w problematykę ze
szczególnym uwzględnieniem sądownictwa powszechnego. Bielsko- Biała 2002.
- 231 -
 BIBLIOGRAFIA
375.NaIaskowski K., Wykaz wystąpień Rzecznika Praw Obywatelskich dotyczących
ustaw styczeń-czerwiec 2001 r, Przegląd Sejmowy, zeszyt 4, 2001.
376.Naruk A., Działanie profilaktyczne żandarmerii wojskowej, Przegląd Wojsk Lą-
dowych, 1999, nr 1.
377. Nawój J., Osobowościowe uwarunkowania wypalenia zawodowego służby wię-
ziennej. Opieka Wychów. Ter .Nr 4/00.
378. Nawój J., Psychospołeczne i zdrowotne koszty wykonywania zawodu funkcjona-
riusza więziennego, Auxilium Socjologiczne Nr 1/00.
379..Niezgódka-Medkova M., Kompetencje Najwyższej Izby Kontroli w świetle no-
wej ustawy; Kontrola Państwowa, Nr 3/1995.
380. Niezgódka-Medkova M., Najwyższa Izba Kontroli w przepisach konstytucji; Biu-
letyn Służby Cywilnej, 1998.
381. Nita B., Organizacja systemu wymiaru sprawiedliwości w Republice Federalnej
Niemiec. PS 2001/2/116.
382. Nowak R, Sądy wojskowe na Śląsku w czasie trwania stanu wojennego, Zeszyty
Historyczne Solidarności 1996, z. 2.
383.0chendowski E, Postępowanie administracyjne i postępowanie przed sądem ad-
ministracyjnym: wybór orzecznictwa, Toruń 1996.
384.0chendowski E, Postępowanie administracyjne, egzekucyjne i sądowo-admini-
stracyjne: wybór orzecznictwa, Toruń 2002.
385.0chendowski E, Prawo administracyjne. Część ogólna, Toruń 2000.
386.0chendowski E., Postępowanie administracyjne, egzekucyjne i sądowo - admini-
stracyjne Toruń 2002.
387.Oleszko A, Charakter powołania na notariusza, Rejent 1995/5/28.
388.Oleszko A, Funkcje konsularne w sprawach notarialnych według konwencji za-
wartych przez Polskę w latach 1991-1995, Rejent 1996/3/24.
389.Oleszko A, Izabela R, Prawo o notariacie, Kraków 2003.
390.Oleszko A, Obrót cywilnoprawny w praktyce notarialnej i wieczystoksięgowej,
Kraków 2003.
391. Oleszko A, Skuteczność oraz moc dowodowa aktów notarialnych świetle nadzoru
samorządu notarialnego postępowania wieczystoksięgowego, Lublin 2001.
392. Oleszko A, Staranność zawodowa notariusza jako przesłanka odpowiedzialności za
szkodę wyrządzoną przy wykonywaniu czynności notarialnej, Rejent 1999/11/115.
393.Oleszko A, Staranność zawodowa notariusza w świetle art. 80 prawa o notariacie.
Rejent 1997/9/9. 394. Oleszko A, Stosowanie prawa obcego przez polskiego
notariusza, Poznań 1999. 395.Oleszko A, Ustrój polskiego notariatu, Kraków 1999.
396.Oleszko A., Ustrój polskiego notariatu, Kraków 1999. 397.Oleszko, Ustrój
polskiego notariatu, Kraków 1997. 398.Oliwa- Radzikowska B., Rzecznik Praw
Obywatelskich - założenia ustawowe i
praktyka działania, Warszawa 1996. 399.01iwniak S.: Wpływ orzecznictwa
Trybunału Konstytucyjnego na system prawa
w latach 1985-1997 Wydawnictwo Temida, Białystok 2001. 400. Oniszczuk J.:
Państwo prawne w orzecznictwie Trybunału Konstytucyjnego, War-
-H-
BIBLIOGRAFIA
szawa 1996.
401. Oniszczuk J.: Powszechnie obowiązująca wykładnia ustaw ustalana przez Trybunał.
402.Oniszczuk J.; Trybunał Konstytucyjny - zbiór studiów Studia i Materiały Trybu-
nału Konstytucyjnego, Warszawa 1996.
403.Oosting M., Contributions on ombudsmanship, Netherlands 1996.
404.Ostafiński-Bodler R., Problem sądownictwa wojskowego a nowy KPK, WPP 1998,
nr 1.
405.Ostafiński-Bodler R., Sądy wojskowe w Polskich Siłach Zbrojnych i ich kompe-
tencje w sprawach karnych 1914-2002, Toruń 2002.
406. Paczek P. Organy ochrony prawnej: wybór aktów normatywnych Warszawa 1998
407.Palestra, 2003 nr 1/2.
. 408. Palus J., Organizacja wymiaru sprawiedliwości w siłach zbrojnych, WPP 2001, nr 2.
409.Pałarlj A.,Inspekcja celna, Warszawa 1998.
410. Pankowska-Lier B., Pfaff D., Arbitraż gospodarczy, 2000.
411. Pasuk P., Organy ochrony prawnej • wybór aktów normatywnych, Katowice 1998.
412,Patyra S., Ewolucja ustroju prokuratury w latach 1989 - 1997, Lublin 1998.
413. Pawłowicz K., Status prawny Krajowej Rady Radiofonii i Telewizji. Monitor Praw-
niczy 1993 nr 1.
414. Pazdan M, Notariat a prawo prywatne międzynarodowe, Rejent 1995/9.
415. Pazdan M, Notariat po przystąpieniu Polski do Unii Europejskiej, Rejent 2002/6.
416. Perkowski M., Wymiar sprawiedliwości Unii Europejskiej: wybrane zagadnienia,
Warszawa 2003;
417. Piasecki K., „Organizacja wymiaru sprawiedliwości w Polsce" Warszawa, 1995.
418. Pieniążek A., Rzecznik Praw Obywatelskich w systemie organów państwa, War-
szawa 1997.
419. Pieprzny S., Policja: organizacja i funkcjonowanie, Kraków 2003.
420. Pietras A, Kodeks postępowania adininistracyjnego: samorządowe kolegia odwo-
ławcze. Sądy administracyjne, Lublin 2003.
421. Pietrucha Z., Działalność śledczo-dochodzeniowa Żandarmerii Wojskowej, wy-
brane zagadnienia z prawa karnego procesowego. Warszawa 1997.
422. Pietrzak M. Odpowiedzialność konstytucyjna w Polsce w okresie przemian ustro-
jowych PIP nr 3 1995 s. 17-28.
423.Pietrzak M., Odpowiedzialność konstytucyjna w Polsce, Warszawa 1992.
424. Piontek E., W sprawie formy prawnej wykonywania zawodu adwokata, Warsza
wa Palestra 1996 numer specjalny.
425. Pisarczyk J., Ombudsmani krajowi: zbiór regulacji prawnych, Warszawa 1998.
426.Pisecki K. Organizacja wymiaru sprawiedliwości w Polsce, Warszawa 1995.
427.Piszczek P, Leszczyński M., Orzecznictwo Sądu Najwyższego: Prawo o adwo
katurze, ustawa o radcach prawnych; Warszawa 1994.
428.Plakowa H..: Problematyka Trybunału Konstytucyjnego, Warszawa 1998.
429. Płowucha S., Zagadnienia prawne organizacji i funkcjonowania policji, Szczytno
1995.
430.Pogorzelczyk J., Rola i miejsce żandarmerii wojskowej w systemie obronnym RP,
Przegląd Wojsk Lądowych, 2003, nr 6.
- 233 -
 BIBLIOGRAFIA
431. Poksiński J., My, sędziowie, nie od Boga... z dziejów sadownictwa wojskowego
PRL 1944-1956. Materiały i dokumenty, Warszawa 1996.
432.Poksiński M Sędziowie wojskowi w łatach 1944-1956 próba zarysowania proble-
mu, Niepodległość i Pamięć 1997, nr 1.
433. Popławska E., Instytucja ombudsmana europejskiego, Studia Europejskie, nr 4,1997.
434. Postulski K., Status prokuratora w postępowaniu karnym wykonawczym, Proku-
ratura i Prawo 2000, nr 12.
435. Prokopowicz J., Rola prokuratury wojskowej PKP w zakresie uruchomienia i
usprawnienia kolejnictwa, WPP 1945, nr 3-4.
436.Prusak F, Organy ochrony prawnej, Warszawa 2001.
437. Prusak E, Organy ochrony prawnej. Warszawa 2003.
438. Prusak E, Ustrój organów ochrony prawnej Warszawa 1999.
439. Prusak E, W sprawie projektu wprowadzenia policji celnej - krytycznie, Przegląd
Sadowy, Nrll/12/95.
440.Prusak, F. Organy ochrony prawnej, Warszawa 2002.
441. Prusak, F. Postępowanie karne: warunki dopuszczalności procesu i czynności
procesowe, Warszawa 2002.
442. Przybysz P, Instytucje ogólne prawa administracyjnego: z orzecznictwa Trybunału
Konstytucyjnego, Sadu Najwyższego oraz Naczelnego Sadu Administracyjnego,
Warszawa 1999.
443.Przyjemski S„ Zadania prokuratury wojskowej w nowej sytuacji organizacyjno
prawnej, Prokuratura i Prawo 1999, nr 6.
444.Pyrcak J. Organizacja i zadania więziennictwa w nowej ustawie o służbie wię-
ziennej,.,Przegląd Więzienictwa Polskiego. Nr 12/13/96.
445.Radecki W., Czynności procesowe w postępowaniu przygotowawczym prowa-
dzonym przez policję w świetle zmian kodeksu postępowania karnego,
44ó.Radecki W,, Inspekcja Ochrony Środowiska w nowym ustroju administracji pu-
blicznej, Ochrona Środowiska 1998 nr 4.
447.Raguszewski R., Nowy model sądownictwa administracyjnego Casus 2002 nr 25.
448. Rakowski M. Uwagi o ustawowej regulacji instytucji Krajowej Rady Radiofonii i
Telewizji, Państwo i Prawo -1996, z. 10.
449. Redelbach A tajemnica zawodowa notariusza w Rzeczypospolitej Polskiej w świetle
zasady poszanowania życia pry warnego, Rejent 1999/6-7/23.
450. Redelbach A, Notariusz wobec prawa wspólnotowego, Rejent 2002/12/52.
451. Redelbach A, Ochrona tajemnicy zawodowej notariusza w świetle ustawy o ochro-
nie danych osobowych, .Rejent 2001/5/159.
452. Redelbach A, Prawo o notariacie: komentarze do ustawy z dnia 14 lutego 1991
roku-Prawo o notariacie, Toruń 2002.
453.Redelbach A. Konieczność i kierunki zmian ustawy - Prawo o notariacie, Rejent
2003/3/13.
454. Roman W., Żandarmeria Wojskowa - historia i tradycje, Wojs. Prz. Hist.,
1996 nr 1.
455. Rosa B., Wojskowe organy porządkowe; Skład wojskowych organów porządkowych ich
zadania i uprawnienia regulują przepisy obowiązującej od br. ustawy o Żandarmerii.
-234-
BBLIOGRAFU
456.Rozbicki A., Współpraca sadów wojskowych Polska-Słowacja, Polska Zbrojna
1995, nr 225.
457.Rudak S., Działalność śledczo-dochodzeniowa Żandarmerii Wojskowej, wybrane
zagadnienia z kryminalistyki, Warszawa 1997.
458.Rudnicki S., Nowy urząd referendarza sadowego - głos w dyskusji. M.Prawn.
1996/11/395.
459.Rybak J., Problem niezawisłości sędziowskiej, a art. 53 Prawa o ustroju sadów
powszechnych. M.Prawn. 1993/3/66.
460.Rymar S., Świadczenie stałej pomocy prawnej w Polsce przez zagranicznych
prawników, Palestra, 2002 nr 7/8.
461. Rymarz E, Prokurator a sędzia: pozycja ustrojowa i procesowa, Prokuratura i
Prawo 1995, nr 7/8.
462. Rymarz E: Prokurator Generalny w postępowaniu przed Trybunałem Konstytu-
cyjnym Studia i Materiały Trybunału Konstytucyjnego 1996.
463.Rymarz E: Trybunał Konstytucyjny: księga XV-lecia Studia i Materiały Trybunału
Konstytucyjnego, Warszawa 2001.
464. Rymarz R: Wybrane zagadnienia postępowania przed Trybunałem Konstytucyj
nym Przegląd Sadowy nr 5, 1994.
465. Ryms W., Prawo o postępowaniu przed sadami adniinistracyjnymi Warszawa 2003.
466.Rzeczypospolitej Polskiej, Rzeszów 2000.
467. Rzepa Z., Ostafinski-Bodler R., Zadania prokuratury wojskowej, WPP 1999, nr 1-2.
468.Rzepiński A. Sądownictwo w PRL, Londyn 1990.
469.Sadowski T, Odpowiedzialność cywilna notariusza, Rejent 1995/5/67.
470. Sagan R, Zakaz reklamy notariuszy, Rejent 1996/4*5/96.
471. Sagan S. Prawo konstytucyjne RP, Warszawa, 1999.
472.Sagan S., Organy i korporacje ochrony prawa, Warszawa 2001.
473.Sagan S., Prawo konstytucyjne Rzeczpospolitej Polskiej, Warszawa 2001.
474. Salagierski Cz.W Pozycja notariusza w systemie organów ochrony prawnej., Rejent
2001/5/180.
475. Salagierski Cz.W, Krajowa Rada Notarialna - pięć lat działalności, Rejent 1996/4
476. Sanetra W. Sąd Najwyższy wobec prawa i praktyki Unii Europejskiej, Wrocław 2003.
477.Sanetra W., Stosunek pracy komornika po nowemu, Prz.Sąd., 1998 nr 2.
478.Sanetra W., Sąd Najwyższy w systemie wymiaru sprawiedliwości, Przegląd Są-
dowy 1999, 7-8.
479.Sanetra W, Sąd Najwyższy w systemie wymiaru sprawiedliwości, Przegląd Są-
dowy, 1999, nr 7/8, s. 3-15.
480.Sanetra W: Konstytucyjna ochrona wolności i praw pracowniczych Przegląd Są-
dowy nr 5, 1998.
481. Sarnecki P. Konstytucjonalizacja zasad i instytucji ustrojowych, Warszawa, 1997.
482.Sarnecki P., Konstytucyjne aspekty pozycji adwokatury i radców prawnych oraz
możliwości przemienności w wykonywaniu ich funkcji; Warszawa Palestra 1996
numer specjalny.
483.Sarnecki P., Prawo konstytucyjne RP, Warszawa 2004.
-235-

BIBLIOGRAFIA
484. Sarnecki P., Władza sądownicza w Konstytucji RP z dnia 2 kwietnia 1997",
Rejent 1997 nr 5.
485. Sarnecki P.,Władza sadownicza w Konstytucji RP z dnia 2 kwietnia 1997 r. Re-
jent 1997/5/126.
486. Sarnecki R: Nowa ustawa o Trybunale Konstytucyjnym Przegląd Sąjmowy 1998, nr 4.
487.Sarnecki P: Władza sądownicza w Konstytucji RP z dnia 2 kwietnia 1997 Rejent
nr 5, 1997.
488. Sąd Najwyższy, Jaktorów 2001.
489. Sekuła M, NIK -' kontynuacja i nowe wyzwania; Kontrola Państwowa, Nr 1/2004
490.Sempric Ż., Ostatnie ogniwo wymiaru sprawiedliwości: prywatyzacja zawodu
komornika, Rzeczpospolita 1997 nr 123.
491.Semprich Ż., Zawód prawie wolny: komornicy: ostatnie ogniwo wymiaru spra-
wiedliwości, Rzeczpospolita 1999 nr .147.
492.Sierpowska I.,Pozycja Najwyższej Izby Kontroli w systemie organów państwa;
Acta Universitas Wratislaviensis, Przegląd Prawa i Administracji; t.49, 2002.
493.Skrzeczowski M., Żandarmeria w Siłach Zbrojnych Polski, Zeszyty Naukowe
WSO im. Sterana Czarnieckiego, 1999, nr 1.
494.Skrzydło W., Polskie prawo konstytucyjne, Lublin 2003.
495.Skrzydło W, Prawo konstytucyjne, Lublin, 1994.
496.Skupieński K, Notariat publiczny w średniowiecznej Polsce, Lublin 1997.
497.Skwarczyński H., „Udział policji w postępowaniu karnym skarbowym'', Przegląd
Policyjny, nr 3, 2001.
498.Skwarczyński H., Prokurator w karnoskarbowym postępowaniu przygotowaw-
czym, Prokuratura i Prawo 2002, nr 3.
499.Skwarczyński M., Uprawnienia yandarmerii wojskowej w postćpowaniu karnym
skarbowym, Wojskowy Przeglfd Prawniczy, 2001, nr 1*.
500. Skwarka B., Nowy statut NK; Kontrola Państwowa, Nr 6/2001.
501. Sługiewicz W., Konstytucyjne aspekty funkcjonowania orzecznictwa sądów po-
wszechnych. Przegląd Sądowy nr 2/2000.
502.Sługocki J, Prawo administracyjne, Kraków 2003.
503.Słuźewski J, Lang J, Polskie prawo administracyjne, Warszawa 1995.
504.Smoktunowicz E., Postępowanie administracyjne, podatkowe i administracyjno -
sądowe Warszawa 2001.
505.Snitko-Pleszko M, Prawo o ustroju sądów administracyjnych. Wybrane zagadnie-
nia porównawcze. „Edukacja Prawnicza" nr 3 (48) 2002.
506.SokoIewicz W, Konstytucyjna regulacja władzy sądowniczej, Warszawa 1999.
507. Solski W, Rzymskie korzenie adwokatury; Edukacja Prawnicza nr 1 (58) styczeń 2004.
508.społeczne adwokatów, członków zespołów adwokackich, opłaty i koszty; Kato-
wice 1997.
509.Stańczuk- Hambura C.Hambura S., Muszyński M., Wymiar sprawiedliwości
RFN; Bielsko -Biała 2002.
510. Stasiak B.. Publiczny wizerunek NIK; Kontrola Państwowa, Nr 3/2000.
511. Stec M., Służby, inspekcje i straże w nowym ustroju administracji publicznej,
Samorząd Terytorialny 1998 nr 12.
- 236 -
JUM4UWJWU' J/l
512. Stefański M.,, .Sytuacyjne i podmiotowe uwarunkowania podejmowania interwencji
policyjnej", Słupsk 2003.
513. Stefański R., Immunitet Prokuratorski, Prokuratura i Prawo 1997, nr 2.
514. Stefański R., Postępowanie w sprawie wydania zezwolenia na pociągnięcie pro-
kuratora do odpowiedzialności karnej, sądowej lub administracyjnej. Prokuratura i
Prawo 1997, nr 3.
515. Stelmasiak J., Nieczyporuk J., Polski model sądownictwa adrninistracyjnego Lu-
blin 2003.
516. Stobienia J. Vogt W. Kędzia K. Organy i organizacje ochrony prawnej, Koszalin 1997.
517. Stych M., Rola Krajowej Rady Sądownictwa przy powoływaniu i odwoływaniu
sędziów, Jurysta 1997 nr 4.
518. Stych M., Struktura organizacyjna Krajowej Rady Sądownictwa, Jurysta 2000 nr 6.
519. Stych Marek, Krajowa Rada Sądownictwa na tle rozwiązań europejskich, Kato-
wice, 2002.
520. Stych Marek, Rola Krajowej Rady Sądownictwa przy powoływaniu i odwoływaniu
sędziów, Jurysta 1997 nr 4.
521. Stych Marek, Struktura organizacyjna Krajowej Rady Sądownictwa, Jurysta 2000 nr 6.
522.Subotić M. Tajemnice Krajowej Rady, Rzeczpospolita - 2003, nr 58.
523.Suchecki J., Nowy status komorników sądowych, Prz. Sąd., 1998 nr 2.
524.Suchocka H., Sądy i sędziowie w konstytucji, Prawo i Życie nr 18/1998 r. 525.Sulik
B. Sprawozdanie z działalności Krajowej Rady Radiofonii i Telewizji, Reżyser 1999, nr
6.
526. Suliński J., Zwalczanie przestępczości w wojsku, Wojsko i Wychowanie, 2001, nr 6.
527. Suliński J., Żandarmeria wojskowa • jej wpływ na bezpieczeństwo i porządek w
Siłach Zbrojnych, Zeszyt Problemowy, 1996, nr 1.
528.Sylwestrzak A., Dyskusja wokół nowego modelu NEK; Kontrola Państwowa.Nr
3/1993. 529.Sylwestrzak A., Najwyższa Izba Kontroli a konstytucja; Kontrola
Państwowa, Nr
4/1998.
530.Sylwestrzak A., Najwyższa Izba Kontroli w projektach Konstytucji Rzeczpospo-
litej Polskiej; Kontrola Państwowa, Nr 1/1995.
531. Sylwestrzak A., Najwyższa Izba Kontroli, Warszawa 1977.
532.Sylwestrzak A., Najwyższa Izba Kontroli, Warszawa, 1997.
533.Sylwestrzak A., Najwyższa Izba Kontroli, Wrocław- Warszawa- Kraków 1989.
534. Sylwestrzak A., Sprawozdania z działalności NIK; Kontrola Państwowa, Nr 3/1996.
535.Sypniewska A., Sypniewski R.,Notariat; Adwokatura; Obsługa prawna.podmiotów
gospodarczych; Warszawa; Poznań 1993.
536.Sypniewski A., Sypniewski R., Podstawy prawno- ustrojowe Rzeczpospolitej Pol-
skiej. Najwyższe organy sądowe, Poznań, 1993.
537.Szczawiński A. Ustrój sądów powszechnych: wybór przepisów, Sopot 2002.
538.Szczawiński A., Przepisy dla komorników, Sopot 2002.
539.Szeliga Z. Odpowiedzialność parlamentarzystów, Prezydenta, Rady Ministrów
oraz jej członków w świetle konstytucji Rzeczpospolitej Polskiej z 2 kwietnia
1997 r. Lublin 2003.
• 237-
-^r\¥mt
 BIBLIOGRAFIA
540.Szepietowska B.: Instytucje ustrojowe w orzecznictwie Trybunału Konstytucyjne-
go, Warszawa 1996.
541. Szmalik B. Żmigrodzki M., Ustrój organów ochrony prawnej, Lublin 2003.
542.Szmulik A., Żmigrodzki J. Ustrój organów ochrony prawnej Lublin 2001.
543.Szmulik B.: Sadownictwo konstytucyjne: ochrona konstytucyjności w Polsce, Lu-
blin 2001.
544.Szmyt A., Najwyższa Izba Kontroli w Konstytucji RP z 2 kwietnia 1997 roku [w:]
Wybrane zagadnienia nowej konstytucji, pod red. A.Szmyta; Gdańskie Studia
Prawnicze, 1998, t.3.
545.Szreniawski J, Prawo administracyjne: część ogólna, Lublin 1994.
546. Sztyk R, Notariusz - persona excepta. Rejent 1996/10/135.
547.Sztyk R, Aplikanci i asesorzy notarialni, Rejent 1996/7-8/214.
548.Sztyk R, Ewolucja notariatu polskiego w związku z przeobrażeniami w kraju i
przystąpieniem Polski do Unii Europejskiej, Rejent 1998/4/116.
549.Sztyk R, Funkcja publiczna notariatu, Rejent 1994/12/49.
550.Sztyk R, Geneza upaństwowienia notariatu, Rejent 1997/1/144.
551. Sztyk R, Rola notariatu w przeobrażeniach gospodarczych jako gwarancja bez-
pieczeństwa obrom cywilnego, Rejent 1995/4/69.
552.Sztyk R, Tajemnica zawodowa notariusza w postępowaniu przed organami ściga-
nia i w postępowaniu sadowym, Rejent 2003/11/87.
553.Sztyk R, Tajemnica zawodowa notariusza, Rejent 1998/9/54.
554. Sztyk R, Zabezpieczenie praw i słusznych interesów stron oraz innych osób czyn-
ności notarialnej, Rejent 2001/5/206.
555. Sztyk R, Zadania notariatu w zapewnieniu ochrony praw majątkowych w świetle
Konstytucji Rzeczypospolitej Polskiej, Rejent 1997/5/167.
556.Sztyk R, Zmiany modelowe prawa o notariacie, Rejent 1999/3/40.
557. Sztyk R,, Obowiązki notariusza w postępowaniu wieczystoksięgowym, Rejent 2001/11/13.
558.Szubiakowski ML, Dopuszczalność kontroli Najwyższej Izby Kontroli przez Na-
czelny Sąd Administracyjny; Kontrola Państwowa, Nr 4/1998.
559.Szumiło-Kulczycka D. Odpowiedzialność karna przed Trybunałem Stanu Prz.
Sejmowy, nr 4, 2001.
560.Szustaldewicz R, Kompetencje NK; Jurysta, Nr 4/1996.
561. Szustakiewicz R, Podstawy prawne udzielania informacji prasie przez Najwyższa
Izbę Kontroli; Kontrola Państwowa, Nr 6/1999.
562.Szwagrzyk K., Wojskowy Sad Okręgowy w latach 1945-1954, Zeszyty Histo-
ryczne WiN-u 2000. nr 14.
563.Szwajdlef W, Administracyjnoprawne zagadnienia powołania notariusza i wyzna-
czenia mu siedziby. Rejent 1995/4/49.
564.Szwajdler W, Kierunki aktualnego orzecznictwa NSA w sprawach o powołanie
notariusza i wyznaczenie siedziby jego kancelarii, Rejent 2001/5/230.
565.Szwajdler W, Proponowane zmiany powołania na stanowisko notariusza i wyzna-
czenia siedziby jego kancelarii, Rejent 1995/10/79.
566.Szwajdłer W, Rozbieżności w orzecznictwie NSA dotyczącym powołania notariu-
sza oraz wyznaczenia siedziby jego kancelarii, Rejent 2000/12/13.
-238-
BIBLIOGRAFIA
567. Szymanowska A. .Więźniowie i funkcjonariusze wobec norm obyczajowych i praw-
nych,Warszawa 1998.
568.Szymczak I, Funkcje ustrojowe oraz zadania zawodowe samorządu notarialnego
(rozważania prawnoporównawcze), Rejent 1997/10/98.
569.Szynkowski R, Wojciechowski M., Praca operacyjno-rozpoznawczą w żandarmerii
wojskowej, Poznań 1997.
570.Śleziak-Spruś M., Instytucja Rzecznika Praw Dziecka w Norwegii, Szwecji i Danii,
Warszawa 2002.
571. Średnicki W., Współdziałanie Żandarmerii Wojskowej z innymi organami pań
stwa w systemie bezpieczeństwa RP [Rzeczypospolitej Polskiej]: praca studyjna,
Warszawa 1997.
572. Świaddewicz J., Naczelny Sad Administracyjny. Komentarz do ustawy, Białystok 1999.
573.Światkiewicz J., Rzecznik Praw Obywatelskich w polskim systemie prawnym -
stan prawny na 30.06.2001, Warszawa 2001. 574.Tarno J.P, Prawo o postępowaniu
przed sadami administracyjnymi. Komentarz,
Warszawa 2004. 575.Tamo P.J, Naczelny sąd administracyjny a wykładnia prawa
administracyjnego,
Łódź 1996.
576.Tkacz S.: Rozumienie sprawiedliwości w orzecznictwie Trybunału Konstytucyj-
nego, Katowice 2003.
577. Torbus A., Komornicy jako organy egzekucyjne w nowych warunkach
ustrojowych (poszukiwanie optymalnych rozwiązań), Rejent, 1994 r.-1995
nr 3. 578.Trepner CzM Niezależność NIK podstawa jej działalności; Kontrola
Państwowa,
Nr 1/1999. 579.Trzciński J.: A selection of the Polish Constitutional TribunaTs
jurisprudence
from 1986 to 1999, Warszawa 1999. 580.Trzciński J.: Konstytucja i gwarancje jej
przestrzegania: księga pamiątkowa ku
czci prof. Janiny Zakrzewskiej Studia i Materiały Trybunału Konstytucyjnego,
Warszawa 1996.
581. Trzciński J.: Trybunał Konstytucyjny - materiały konferencyjne, Wrocław 1987.
582. Tuleja P. Stosowanie konstytucji Rzeczpospolitej Polskiej w świetle zasady jej
nadrzędności, Kraków 2003.
583.Tylman J.t „Pozycja prawna policji w reformach postępowania przygotowawcze-
go", Studia. Iuridica t.33, 1997. 584.Tymecki B, Czynności notarialne polskich
konsulów, Poznań 1999. 585,Tymecki B, Notariat i czynności notarialne, Białystok
1998. 586.Tynel A., Wykonywanie krajowych orzeczeń sądów polubownych. 587.Ura
E., „Prawne formy i metody działania policji", Ann. UMCS nr 42, 1995.
588. Ura E., Inspekcja Celna, Zeszyty Naukowe, Wyższa Szkoła Ekonomiczna Nisko
Nrl/98.
589. Ura E., Status prawny pracowników Najwyższej Izby Kontroli; Rzeszowskie Ze
szyty Naukowe, 1.19, 1996.
590.Ura E., Urząd Ochrony Państwa, Ann. UMCS 1991 nr 38.
- 239 -

BIBLIOGRAFIA
591. Urbanowicz A., Spojrzenie na współpracę Najwyższej Izby Kontroli z krajami
Europy Zachodniej; Kontrola Państwowa, Nr 6/1999.
592. Walczak A. Prawo o ustroju sadów powszechnych, Regulamin wewnętrznego
urzędowania sadów powszechnych, Kraków 2003.
593. Waltoś S., Prokuratura - jej miejsce wśród organów władzy, struktura i funkcje,
Państwo i Prawo 2002, nr 4.
594,Wanger M., Wymiar sprawiedliwości w Lichtensteinie. Palestra 2000/1/137
Warszawa 2001.
595. Wasilewski A. Władza sądownicza w Konstytucji Rzeczpospolitej Polskiej, Pań
stwo i Prawo, 1998, nr 7.
596. Wasilewski A., Kolegium kompetencyjne przy Sadzie Najwyższym (de legę
lata i de legę ferenda), Państwo i Prawo 2000, z.. 8.
597. Wasilewski A., Władza sądownicza w Konstytucji Rzeczpospolitej Polskiej, PiP
1998 nr 7.
598. Waszczyński J., Źródła do nauki o ustroju organów ochrony prawnej, Łódź 1998.
599.Wąsowski K. Krajowa Rada Radiofonii i Telewizji, Ruch Muzyczny - 1998, nr 4.
600.Wesołowski A., W cieniu wojny i polityki. Sadownictwo WP na froncie wschod
nim w latach 1943-1945, Toruń 2003.
601. Wędrychowska E.L., Stabilność zawodu sędziego w świetle ostatnich zmian prze-
pisów prawa o ustroju sądów powszechnych. Prok.i Pr. 2000/1/89.
602.Widziszewska B., Krawczak P,Kryzys systemu egzekucji komorniczej .Kontrola
Państwowa, 1995 nr 6.
603. Wierzbowski M, Postępowanie administracyjne - ogólne, podatkowe i egzekucyjne.
604.Wincewicz J., Żandarmeria w systemie bezpieczeństwa państwa, Wojsko i Wy-
chowanie, 1998, nr 7.
605. Wincewicz J., Żandarmeria Wojskowa w systemie bezpieczeństwa wewnętrznego
Rzeczypospolitej Polskiej: rozprawa doktorska, Warszawa 1999.
606. Winczorek P., Komentarz do Konstytucji Rzeczpospolitej Polskiej z dnia 2.04.1997
roku, Warszawa, 2000.
607. Winczorek R, Prawo konstytucyjne Rzeczpospolitej Polskiej. Podręcznik dla stu-
dentów studiów nieprawniczych, Warszawa, 2003.
608. Wiśniewski L. Podstawowe prawa jednostki i ich sądowa ochrona, Warszawa 1997.
609. Wiśniewski L., Ochrona praw człowieka w świecie, Poznań 2000.
610. Witkowski Z., Pozycja ustrojowa i zadania Najwyższej Izby Kontroli w okresie 80-
lecia; Kontrola Państwowa, Nr 2/1999.
611. WłodykaS. Ustrój organów ochrony prawnej, Warszawa 1975.
612. Wojciechowski J., Dziś i jutro Krajowej Rady Sądownictwa (w:] Rzeczpospolita
1994 nr 37.
613. Wojskowej, Polska Zbrojna, 2002, nr 9.
614. Woliński J., Sądy i sędziowie. Prawo i Życie nr 15/1998.
615. Woś T, Postępowanie sadowo-administracyjne, Warszawa 2000.
616. Woś T., Czy dwuinstancyjne sądownictwo administracyjne realizuje konstytu-
cyjną zasadę prawa do sądu? Bielsko-Biała 2003.
617. Woś T., Postępowanie sadowo-administracyjne Warszawa 1996
- 240 -
BIBLIOGRAFIA
618. Woś T., Reforma sadownictwa administracyjnego - projekty dalekie od ideału
PiP 2001 nr 7.
619. Wozniak Z., Wojskowa Temida - dokąd zmierza?, Bandera 1999, nr 5.
620. Wójcik C, Rola i zadania sadownictwa wojskowego w okresie represji politycznych
1944-1956, Pamięć i Sprawiedliwość 1996, nr 39.
621. Wójcik S, Rola notariusza w prawach spadkowych na przykładzie testamentu
notarialnego, Rejent 1996/4-5.
622. Wróbel A, Charakter prawny samorządu notarialnego i jego kompetencje prawo-
dawcze, Rejent 2001/5269.
623.Wróbel A, Przegląd orzecznictwa Sądu Najwyższego w sprawach samorządu
notarialnego, Rejent 2000/4/2U. 624. Wybrane zagadnienia porównawcze, „Edukacja
Prawnicza" nr 4 (49) 2003. 625.Wyrzykowski M., Model ustrojowy prokuratury,
Warszawa 2000. 626.Zając T., Wybrane środki zaskarżania w postępowaniu
egzekucyjnym. Zarządź, i
Eduk., 2001 nr spec. 1 627.Zakrzewski R., - zadania, organizacja i uprawnienia.
Przegląd Ustawodawstwa
Gospodarczego, Inspekcja Celna Nr 11/00. 628.Zakrzewski R., Kompetencje
Inspekcji Celnej, Kontrola Państwowa, Nró/99. 629. Zalesny J. Ckipcwedzialność
konstytucyjna w Drugiej Rzeczypospolitej Warszawa 2003. 630.Zalewski A., Ławnicy sądów
wojskowych, Polska Zbrojna 1999, nr 4.
631. Zarzycki W. Temida Sejmowa Warszawa 2000.
632. Zbrojewska M. Dobrowolne poddanie się karze w świetle orzecznictwa Sądu
Najwyższego, Przegląd Sądowy, 2001, nr 11/12, s. 206-216.
633.Zdziennicki B., Kilka uwag o projekcie ustawy - prawo o ustroju sądów po-
wszechnych. PS 2001/6/3. 634.Zell Z. Trybunał Stanu Wspólnota nr 40 1999 s. 22.
635. Zieliński A (red.), Przyszłość polskiego wymiaru sprawiedliwości, Warszawa 2002.
636. Zieliński A. Sądownictwo w procesie przemian ustrojowych w Polsce, Nota
riusz Płocki 1996, nr 4, s. 15-18
637.Zieliński A., Od totalitaryzmu do demokracji: Ombudsman w procesie transfor-
macji ustrojowej, Prawo i Życie, nr K), 1999.
638.Zieliński A., Prawo do sądu a struktura sądownictwa. PiP 2003/4/20.
639.Zieliński A., Strategia Ombudsmana, Prawo i Życie, nr 22, 1998.
640.Zieliński A.., Prawo do sądu a struktura sądownictwa PiP 2003 nr 4.
641. Zieliński T., Czas prawa i bezprawia-myśli niepokorne kustosza praw, Warszawa 1999.
642.Zieliński T., Międzynarodowe pakty praw człowieka w praktyce Rzecznika Praw
Obywatelskich, Warszawal995.
643.Zieliński T., Ombudsman! możliwości i granice działania. Warszawa 1994.
644.Zieliński T., Rzecznik Praw Obywatelskich II kadencja. Warszawa 1996.
645.Zięba - Załucka H., Instytucja prokuratury w Polsce, Warszawa 2003.
646.Zięba - Załucka H., Przekształcenie ustrojowe prokuratury, [w:] Ustrój i struktura
aparatu państwowego i samorządu terytorialnego, Warszawa 1997.
647.Zięba- Załucka H., Instytucja sądów wojskowych w Rzeczpospolitej Polskiej,
Rzeszowskie Zeszyty -Naukowe 1999 nr 27.
-241-
V,
 BIBLIOGRAFIA

648.Zięba* Załucka H., Krajowa Rada Sadownictwa (I kadencja) Rzeszowskie Ze-

szyły Naukowe 1995 nr 17.
649. Zięba- Załucka H., Władza ustawodawcza, wykonawcza i sądownicza w konsty-
tucji RP, Warszawa, 2002.
650.Zicba-Załucka H. Stosunek prokuratury do nowych organów ochrony prawnej
oraz ich wpływ na jej działalność Annales Universitaris Mariae Curie Skłodow-
ska nr 45.
651. Zięba-Załucka H., NDC (w:] Polskie Prawo Konstytucyjne, red. W.Skrzydło, Lu-
blin, 1998.
652.Zicba-Żałucka H., Pozycja ustrojowa Najwyższej Izby Kontroli w latach 1944-
1984; Kontrola Państwowa, Nr 3/1998.
653.Zimmerman J., Polskie sadownictwo administracyjne KSP Rok XXVI-XXVIII
199>1994.
654.Zirnmenńann J, Polska jurysdykcja adrninistracyjn., Warszawa 1996
655.Zoll A., Rewizje nadzwyczajne Sadu Najwyższego w sprawach okresu stanu
wojennego, Prokuratura i Prawo, 1997, nr 2..
656.Zwierzchowski E., Sadownictwo konstytucyjne, Białystok 1994.
657. Zwierzchowski E.: Prawo i kontrola jego zgodności z konstytucja, Warszawa 1997.
658.Żebrowski A., Z najnowszej historii sadownictwa wojskowego. Myśl Wojskowa
1997, nr 2.
659.Żmigrodzki M., Ustrój organów ochrony prawnej, Lublin 2003.
660. Żukowski L, Sawuła R, Postępowanie administracyjne i postępowanie przed Na-
czelnym Sadem Administracyjnym, Warszawa 2002.
661.Żukowski L.., Postępowanie administracyjne i postępowanie przed Naczelnym
Sadem Administracyjnym Warszawa 2002.

-24£-