WYDAWCA: TWORZYWA-MEDIA 41-811 Zabrze, ul. Filipka 9 e-mail: redakcja@tworzywa.org.pl, www.kwartalnik.tworzywa.

pl

ISSN 1641-6325

Numer 3 (60), JESIE 2015

Cena: 21 z (zawiera 8% VAT)

CZASOPISMO POLSKIEGO ZWIZKU PRZETWRCW TWORZYW SZTUCZNYCH

WE WSPPRACY Z:

1DMJRUWV]H

dwa dni
SDG]LHUQLND

Do zobaczenia
na IX Konferencji Plastinvent
8-9.10.2015

Mecenas Konferencji:

Partnerzy:

Organizatorzy:

plastinvent.pl

tworzywa P3 1 5

Spis treci
Tendencje cen i zapasw . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 11

fakuma

Grupa robocza do spraw torebek foliowych . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .12

Czy to na pewno sia wysza? . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .13

Targi Fakuma 2015 . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .50

Wicej ni maszyna . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .51
Planowanie produkcji . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .52
PLA na bazie biologicznej do wytaczania i wtryskiwania . . . . . . . . . .53

rynek

maszyny i urzdzenia

stowarzyszenie

Najwiksza instalacja wiata . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .16

Nowa nazwa, nowe logo . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .18
Sze miesicy woskiego sprintu . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .20
Niemieccy producenci przeamali barier siedmiu miliardw euro . .22
Rocznicowy Chinaplas . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .22
Jak atwo poradzi sobie z niewypacalnym kontrahentem? . . . . . . .23
Afrykaski rynek tworzyw . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .24
Dua inwestycja w Biaymstoku . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .24
Znaczny udzia dystrybutorw . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .25

Konwersja nadleww . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .53

Innowacja na miar rzeczywistych potrzeb producentw . . . . . . . . .54
Nowe plastomery w ofercie . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .57

nagrody plastpolu
Nagrodzeni na Plastpolu . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .26
Wtryskarka, jako centrum sterowania komrki produkcyjnej . . . . . . .28
Wtryskarka Borche seria BH . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .30
Produkcja bez formy wtryskowej . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .32
Nieftalanowy plastyfikator . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .32
DSI technologia montau w formie . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .34
Szybki i skuteczny sposb zmiany koloru . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .35
Robot do IML . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .36
Odpadowe ciepo . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .36
Poliamid bezlitosny dla bakterii . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .37
Szybkie wytwarzanie form wtryskowych do krtkich serii
produkcyjnych . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .38
Innowacyjne rozwizania do produkcji preform . . . . . . . . . . . . . . . . .40
Centrum obrbcze . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .41
Medal za elektryczn rozdmuchiwark . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .42
Precyzyjny algorytm termostatowania oparty na bilansie
energetycznym . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .43
Skaner dla przemysu tworzyw sztucznych . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .44
Spawarka-napawarka impulsowa jako ekonomiczne podejcie
do naprawy form . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .46
Nowoczesne techniki wytwarzania form wtryskowych . . . . . . . . . . . .48
Odbir wyprasek . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .48

tworzywa

nr 3 (60)/2015

KWARTALNIK POWICONY EKONOMICZNYM

I TECHNICZNYM PROBLEMOM
PRZETWRSTWA TWORZYW SZTUCZNYCH
Wydawca: TWORZYWA-MEDIA
Redaguje zesp.
Redaktor Naczelny: Wojciech Filek
Redaktor techniczny: Lechosaw Wglorz
Wsppraca: Mario Maggiani, Giampiero Zazzaro
Rada programowa:
Tadeusz Nowicki Przewodniczcy Rady
Jan Polaczek
Grzegorz Kalisiak
Krzysztof Piekowski
Piotr Pczak
Sabina Nowosielska
Robert Szyman Sekretarz Rady

POMAGAJ NAM:

Assocomaplast

WOSKIE STOWARZYSZENIE PRODUCENTW

MASZYN DO PRZETWRSTWA TWORZYW
SZTUCZNYCH I GUMY

PZPTS

POLSKI ZWIZEK
PRZETWRCW TWORZYW
SZTUCZNYCH

CZASOPISMO TECHNICZNE BRANY

TWORZYW SZTUCZNYCH I GUMY

PATRONUJEMY TARGOM PLASTPOL

tworzywa s organem prasowym Polskiego Zwizku

Przetwrcw Tworzyw Sztucznych
tworzywa wsppracuj z magazynem Macplas,
wydawanym take po angielsku, arabsku, hiszpasku,
rosyjsku i wosku.
Adres redakcji: Tworzywa
41-811 Zabrze, ul. Filipka 9
tel.: +48 504 278 832
e-mail: redakcja@tworzywa.org.pl
Materiaw niezamwionych redakcja nie zwraca.
Redakcja zastrzega sobie prawo dokonywania zmian w nadsyanych
materiaach. Redakcja nie ponosi odpowiedzialnoci za tre i form
ogosze. Kolporta wycznie w prenumeracie.
Nakad 3000 egz.
Skad i amanie: BET Studio, Druk: Czerny Marian, Firma Prywatna GREG
Zakad Poligraficzny Gliwice www.greg.com.pl
Ogoszenia i reklamy przyjmuje redakcja. W sprawie reklam telefon:
+48 504 278 832
e-mail: reklama@tworzywa.org.pl www.kwartalnik.tworzywa.pl

tworzywa P3 1 5

W tym
wydaniu
polecamy
Str. 13

Czy to na pewno sia wysza?

Str. 26-49
Nagrody Plastpolu

Str. 50
Targi Fakuma 2015

MyCeppi mean in the beginning a concept, My concept: the

Central European Plastics Price Index. The calculation of the
price index is based on a comprehensive price benchmark,
for which plastic converters, traders, and local and
multinational feedstock producers supply data. However by
now this idea came to widespread, it is not enough to
inform the market players about what and at what price
they can buy in the region, what are the current prices and
price tendencies. We have to shed light on the processes
triggering events on the market. For this reason we decided,
in addition to the price information, to make also the
demand- and offer-related information and analyses
concerning the plastic market of Central-Europe available
free of charge, to help our readers understand current
events on the market. In addition we will publish news and
information and related comments that are relevant for the
market situation of the region. Our purpose is that our
readers, upon coming back, get more and more profound
information about the plastic market of the CEE-region.

Central European Plastics Price Index

tworzywa P3 1 5

11

Stan rynku poliolefin jesieni

Tendencje cen
i zapasw
Duy spadek cen
Znaczny spadek cenowy jest widoczny przede wszystkim w przypadku
polietylenu.
Jeeli
spojrzymy
na ostatni tydzie lipca/pierwszy tydzie sierpnia, wynis on 90-100
euro/ton. W przypadku PP od 30
do 40 euro/ton.
W przypadku PE dostawy etylenu powracaj do normalnoci po spadku
cen. Zgoda producentw z Europy
Zachodniej odzwierciedla si rwnie w cenach w Europie rodkowej.
Producenci z Europy rodkowej s
zmuszeni do podania za oglnym
trendem panujcym w Europie.
W regionie wystpuj zwyczajowe
rnice cenowe. Polski rynek ma najtasz ofert, podczas gdy ceny
w regionie poudniowym s wysze
ze wzgldu na zamknicie zakadu
HIP-Petrohemija. Zjawisko to dotyczy
przede wszystkim PE.
Ze wzgldu na wakacje, zgodnie
z prognozami przetwrcw tworzyw
sztucznych, w sierpniu naleao si
spodziewa najmniejszego wykorzystania wydajnoci produkcyjnej. Do datkowo, rwnie zapasy surowca
u przetwrcw tworzyw sztucznych
s ekstremalnie niskie, w zwizku
z czym okres ten mg okaza si korzystny, by uzupeni w dobrej cenie
zapasy. Wielu przetwrcw wci
nie miao pewnoci odnonie swoich
zakupw, poniewa spodziewali si
oni dalszej korekty cen w d (spadek cen w cigu najbliszych dwch
tygodni). Jest to rwnie prawdopo dobne gwnie w przypadku poliety lenw, jednake ten spadek cen mo e wynosi do 20-40 euro/ton. Po niewa zapasy u producentw s
wysokie, dobr decyzj mogo oka za si przesunicie zakupw na drugi tydzie sierpnia. Wzrostu powinnimy si byli spodziewa po 17
sierpnia, kiedy to dostpne zapasy
u producentw znacznie si skurcz.
Zgodnie z prognozami, przetwrcy
tworzyw sztucznych spodziewaj si
intensywnej jesieni i duego oraz
zrwnowaonego przepywu zam wie.
Gorce lato w Europie rodkowej
miao w sposb poredni duy
wpyw rwnie na przemys prze twrstwa tworzyw sztucznych. Nie
tylko dlatego, e trudno jest chodzi
wysokowydajne maszyny przy tak
ciepej pogodzie, lecz rwnie dlate -

go, e na rynku jest niewielu kupujcych. Czciowo s oni na wakacjach, ale i czekaj na rozwj sytuacji. Niskie zapotrzebowanie jest
poczone z wywaonymi dostawami. Producenci i handlowcy chc
sprzedawa za wszelk cen, dlatego te ceny w wikszoci przypadkw s okazyjne. Gdy zamawiane
s wiksze iloci, w przypadku
LDPE mona uzyska rabat nawet
na poziomie 40-60 euro. W przy padku HDPE sia negocjacji nie jest
tak dua, poniewa dostawy nie s
ju tak wywaone. Topnienie
wpywa na gatunki PPH Raffia
w Serbii gatunek ten jest sprzedawany nawet za cen 1.120 euro. Jednake coraz wiksza liczba producentw i handlowcw oferowaa te
PPH za cen pomidzy 1.150 i 1.170
euro. Pomimo tego, zapotrzebowanie nie jest wysokie.
Zgodnie z opini handlowcw, na bywcy spodziewaj si dalszych
spadkw cen. W ubiegym tygodniu
ceny niemal wszystkich gatunkw,
ARC

oprcz HDPE-100 i PPR, spady ze

wzgldu na naciski ze strony sprzedawcw. Efekt tej sytuacji jest taki,
e nastpio dalsze powikszenie
przepaci pomidzy najniszymi
i najwyszymi cenami w regionie.
Nie ma wic typowych cen rynkowych, co dalej zwiksza niepewno
nabywcw i zmniejsza ch dokonywania zakupw.
Prognozy dotyczce cen
poliolefin w cigu kolejnych
trzech miesicy
Zgadywanka si skoczya. Teraz jest
ju jasne, e ceny we wrzeniu spadn w caej Europie. Gwn przyczy n s z pewnoci obniajce si ceny ropy naftowej i jej pochodnych.
Obecnie nadprodukcja ropy naftowej nie zmniejsza si, pomimo faktu,
e zjawisko kryzysu na wiecie wskazuje na nierozwizane problemy.
Na podstawie przeprowadzonej
przez nas ankiety telefonicznej moemy by pewni, e wrzesie w Euro pie rozpocznie si od duych spad kw cen. W przypadku HDPE spadek
ten moe wynie 110-140 euro
(za wyjtkiem rur), a w przypadku
LDPE o 120-150 euro, podczas gdy
w przypadku PP Hi PPC mona spo dziewa si redukcji o 120-150 euro.
Powodem, oprcz spadku cen surowca, jest niepewno oraz nieprzewidywalne zapotrzebowanie. Producenci s bardziej zaniepokojeni coraz
wikszymi stanami magazynowymi
oraz moliw nadprodukcj, ni po-

ARC

tencjalnymi spadkami cen. Jest to

rwnie zrozumiae, poniewa marginesy w przemyle petrochemicznym w tym roku wystrzeliy w gr,
w wielu przypadkach nawet o 200%
w porwnaniu ze zwyczajowymi
marginesami. W ten sposb spadek
cen przekraczajcy redukcj cen surowcw nie stanowi zagroenia dla
zyskownoci. Wystpuje jednake
niewielkie ryzyko zwizane ze
zmniejszajcym si zapotrzebowaniem w zimie.
Rynek poliolefin CE nie jest tak wyrany ze wzgldu na przestj Unipetrolu, ktry bdzie trwa prawdopodobnie przez kilka miesicy. Zmiana
stosunkw pomidzy poda i popytem oznacza szans dla regionalnych
producentw
zlokalizowanych
w centrum. Jest to dwukierunkowa
szansa. Z jednej strony oznacza to
wysz regionaln redni cen,
a przez to wyszy zysk. Z drugiej
strony moe to rwnie oznacza
wysze rednie ceny regionalne,
a przez to wikszy zysk, ale i rwnie
nowych, dugotrwaych nabywcw.
Obecnie duzi producenci w regionie
czekaj na dziaania producentw
z Europy Zachodniej oraz na wstp ne zapotrzebowanie.
Wida tutaj rwnie znaczny spadek
cen, przekraczajcy poziom 100 euro
w porwnaniu z sierpniem. Trzeba
jednak zada pytanie, czy przewidywane, niezbyt due zapotrzebowanie jesieni bdzie tutaj podobne,
jak to w Europie Zachodniej, czy te
utracone regionalne wydajnoci produkcyjne przywrc rwnowag poday i popytu w regionie? Jestemy
zdania, e na pewno bdzie to mie
wpyw na producentw regionalnych. Ceny bd nieco wysze ni
w Europie Zachodniej. Zobaczymy,
czy regionalni producenci HDPE i PP
wykorzystaj swoj miesiczn wydajno produkcyjn ju przed poow miesica, a rola sporadycznych
sprzeday odegra mniejsz rol
w ich portfelu sprzeday. O ile ode gra j w ogle.

1

tworzywa P 3 15

stowarzyszenie

Stanowisko PZPTS

Grupa robocza do spraw

torebek foliowych
PZPTS

PZPTS zdecydowa si na utworzenie grupy roboczej do spraw

torebek foliowych. Zadaniem grupy bdzie wypracowanie
sposobw optymalnej transpozycji dyrektywy Parlamentu i Rady UE
2015/720 z 29 kwietnia 2015 roku. Pastwa czonkowskie zostay
zobligowane dyrektyw do wprowadzenia odpowiednich przepisw
w terminie do 27 listopada 2016 roku.
Zgodnie z dyrektyw, rodki przyjmowane przez pastwa czonkowskie obejmuj jedno z poniszych
rozwiza lub oba:
przyjcie rodkw zapewniajcych, aby do dnia 31 grudnia 2019
r. roczny poziom zuycia nie przekracza 90 lekkich plastikowych toreb na zakupy w przeliczeniu
na osob, a do dnia 31 grudnia 2025 r. 40 takich toreb
w przeliczeniu na osob; lub okrelenie podobnych celw wyraonych w wadze. Bardzo lekkie plastikowe torby na zakupy mog by
wyczone z celw okrelajcych
krajowe zuycie;
przyjcie instrumentw zapewniajcych, aby do dnia 31 grudnia 2018 r. lekkie plastikowe torby
na zakupy nie byy oferowane
za darmo w punktach sprzeday
towarw lub produktw, chyba e
wdroone zostan rwnie skuteczne instrumenty. Bardzo lekkie plastikowe torby na zakupy mog by
wyczone z tych rodkw.
W odniesieniu do dyrektywy, Polski
Zwizek Przetwrcw Tworzyw
Sztucznych opowiada si za wproARC

wadzeniem opaty na lekkie torby

plastikowe w punktach sprzeday
detalicznej oraz wyczeniem z regulacji bardzo lekkich torebek foliowych o gruboci poniej 15 mikronw (torebek higienicznych
do ochrony ywnoci). Jestemy
przekonani, e nie ma potrzeby
wprowadzania innych rodkw,
zwaszcza przy braku wiarygodnych danych na temat obecnego
zuycia torebek w Polsce.

2 wrzenia miaa miejsce telekonferencja, zorganizowana przez Polski Zwizek Przetwrcw Tworzyw
Sztucznych, w ktrej wzili udzia
przedstawiciele firm zwizanych
z bran produkcji torebek folio wych. W jej trakcie uczestnicy zapoznali si z istotnymi elementami
Dyrektywy oraz terminami zwizanymi z jej transpozycj do przepisw krajowych oraz raportowaniem przez pastwa czonkowskie
postpw zwizanych z wyznaczonymi celami dyrektywy.
W ramach dyskusji ustalono konieczno staego kontaktu z Mini-

sterstwem rodowiska i zwrcenia

si do ministra z zapytaniem, czy
pracuje nad dyrektyw oraz zwizanym z tym oszacowaniem zuycia torebek foliowych i zadeklarowa pomoc. We wsppracy z ministerstwem naley zadba o wyczenie z ewentualnych regulacji torebek bardzo lekkich (do 15 mikronw), poniewa nie s przedmiotem ogranicze ilociowych zawartych w postanowieniach Dyrektywy.
Uczestnicy ustalili, e optymalnym
sposobem regulacji zuycia torebek foliowych 15-50 mikronw jest
administracyjne wprowadzenie minimalnej opaty w punktach detalicznych. Zasadne jest wprowadzenie jednej minimalnej ceny dla
wszystkich lekkich torebek foliowych, bez wzgldu na grubo.
Naley przeanalizowa, czy powinna to by akcyza (opata dla M),
czy ustawowa minimalna cena.
Kwestia pozostaje do precyzyjnego
zdefiniowania w kolejnych pracach
grupy, poniewa przy okrelonej
akcyzie do budetu wpynie dodatkowa kwota, co moe zachci ministerstwo do takiego rozwizania.
W przypadku wprowadzenia tylko
minimalnej ceny, dodatkowa mara pozostanie do wykorzystania
w przedsibiorstwach. Wedug
oceny uczestnikw, poprzez kontakt z sieciami detalicznymi oraz

R.Szyman

POHiD jest moliwo uzyskania

danych na temat zuycia torebek.
Jednake istotne jest, aby informacje dotyczyy wycznie lekkich torebek foliowych. Stwierdzili oni,
e dobre oszacowanie tych iloci,
ktre bdzie potwierdzao lub bdzie nisze ni wstpne szacunki
PZPTS na poziomie 230 szt. torebek/osob, moe mie istotny
wpyw na dalsze regulacje w tym
obszarze.
W przypadku szacunkowych danych niszych ni spodziewane
przez ministerstwo s, wiksze
szanse na konstruktywn wspprac oraz gotowo administracji
do wprowadzenia rozwiza rekomendowanych przez grup.
PZPTS moe take zdaniem dy rektora biura Roberta Szymana
sprbowa zestawi uzyskane
dane sprzeday torebek ze sprze day detalicznej z wielkociami
sprzeday deklarowanymi przez
przedsibiorstwa importowe i pro dukcyjne, jednake szansa uzyskania penych danych w tym zakresie
moe stanowi istotny problem ze
wzgldu na brak chci wsppracy
ze strony przedsibiorstw.

tworzywa P3 1 5

stowarzyszenie

Europejski Sojusz dla Polimerw

Czy to na pewno
sia wysza?
Wiarygodno europejskiego przemysu produkcji polimerw nadal
budzi powane obawy, jako e ponad 40 sytuacji siy wyszej
zostao zgoszonych w okresie tylko czterech miesicy.
W zwizku z tym nagym brakiem
surowca, linie produkcyjne w caej
Europie s zmuszone do zatrzymania na poziomie przetwrstwa
tworzyw sztucznych, alarmujc
tym samym wacicieli marek i pro ducentw OEM. Tymczasem ceny
surowcw nadal rosn do rekordowych poziomw z powodu braku
materiaw.
EuPC stworzya Europejski Sojusz
dla Polimerw podczas ostatniego
Zgromadzenia Oglnego w Warszawie w celu zjednoczenia wszystkich si w walce z t nieuzasadnio n sytuacj. Po miesicach notowa niskich cen ropy naftowej,
przemys petrochemiczny wydaje
si zdecydowanie odzyskiwa mar -

merw i wesprze uytkownikw

surowcw poprzez sie krajowych
stowarzysze przetwrcw tworzyw sztucznych, jak rwnie pomoe firmom wnioskujcym o za wieszenie niektrych nalenoci
celnych przywozowych do UE
w celu zagodzenia biecych niedoborw na rynkach polimerw
w sytuacji, ktra prawdopodobnie nie ulegnie poprawie w najbliszej przyszoci. Niektre firmy nie
przetrwaj tego okresu ze wzgldu

na brak wystarczajcych iloci towaru na skadzie, konsekwencji niskiego popytu w roku 2014. W rezultacie, te firmy mog stan
przed ewentualnymi bankructwa mi.
Europejski Sojusz dla Polimerw
bdzie take inicjowa badania
na temat kondycji obszarw produkcji polimerw w Europie wraz
z przemysem i niezalenymi ekspertami, w celu zapewnienia wikszej przejrzystoci w zakresie przy -

ARC

e w acuchu wartoci tworzyw

sztucznych, zatrzymujc krakery
w Europie jeden po drugim. Ta sytuacja jest bardzo powana, powoduje ryzyko utraty przyszych klientw dla producentw surowcw
tworzyw i wzbudza antymonopo lowe obawy.
Ze wzgldu na zwikszon presj
stowarzysze handlowych, uytkownikw, producentw sprztu
i wacicieli marek, wadze UE zaczynaj si pilnie przyglda zgoszonym sytuacjom siy wyszej
powiedzia Michael Kundel, prezydent EuPC.
Europejski Sojusz dla Polimerw
dostarczy szczegowych informacji na temat aktualnego rynku poli -

5<67-#
'('-6;90',241&7-%,+

13

9[DTCPKGYCEKYGIQTQ\YK\CPKCPKGLGUVU\VWM&QUMQPCGL
LCMQEKY[RTCUMKNWDHWPMELQPCNPKG
URTCYPGY[TQD[YVGEJPQNQIKK
&#..4170&'4NWDHTGGHQTOGT
sQHGTWLGO[RGPUYQDQF
Y[DQTW1FRQLGF[PE\[EJ
Y[TQDYFQRTQFWMELKYKGNMQUGT[LPGLsYU\[UVMQ\LGFPGIQ
TFC7PKMCNPGOQNKYQEKPC
UMCNYKCVQY


 
MQ
5VQKU 0KGOE [
*CNC#

HG
JUJC P
(TKGFTKE

YYYCTDWTIRN

1

tworzywa P 3 15

rynek

szego rozwoju tych obszarw.

Wedug istniejcych informacji rynkowych, niektre obszary zgosiy
ponad 11 deklaracji siy wyszej
w cigu dwch lat i sytuacja nie
ulega poprawie.
Sojusz oceni rwnie potencjaln
pomoc prawn dla firm, ktre nie
maj innej opcji, jak tylko poszukiwanie drogi prawnej przeciwko
dostawcom polimerw w zwizku
z wtpliwymi deklaracjami siy
wyszej. Dziaania prawne poddadz analizie zobowizania wynikajce z umowy. Sojusz bdzie rwnie stymulowa dyskusje na temat
satysfakcji klientw w caej UE. Sojusz przyjmie form europejskiej

koalicji, ponad przemysem przetwrstwa tworzyw sztucznych i bdzie otwarty dla wszystkich firm
i stowarzysze w Europie, ktre
potrzebuj wicej informacji na te mat prowadzenia wasnej dziaalnoci w odniesieniu do polimerw
przez najblisze 5-10 lat. Bd prowadzone poszukiwania moliwoci
importu wikszej iloci surowcw
spoza UE (gdzie istniej bardziej
nowoczesne zakady produkcyjne),
wraz z potencjalnym utworzeniem
platformy
grup
zakupowych
(zgodnie z prawem konkurencji
UE).
Strona internetowa Europejskiego
Sojuszu dla Polimerw bdzie

otwarta przez pewien czas we

wsppracy z Polyglobe i kancelari
Swiss King & Spalding, za pored nictwem strony Polymer Comply
Europe (www. polymercomplyeurope. eu/what-we-offer/polymersEuropa-alliance). Firmy i organizacje zawodowe bd miay okazj
doczy bez opat w czasie aktywnoci strony.
Ron Marsh zajmie si doprowadzeniem Sojuszu do jego strategicznych celw i przekae raport Komitetowi Sterujcemu EuPC.
Wszyscy przetwrcy tworzyw
sztucznych w Europie maj teraz
moliwo oceny ich dostawcw
polimeru zgodnie ze specyficznymi

EFEKT PLUS

Najwiksza
instalacja
wiata
Zakad Produkcji Folii Efekt Plus Sp. z o.o. to wiodcy lider w dziedzinie folii stretch. Firma obecnie posiada dwie fabryki produkcyjne,
ktre znajduj si w Rzeszowie oraz w Parku Naukowo-Technologicznym AEROPOLIS Rogonica. Wpyw na sukces firmy Efekt Plus miao kilka czynnikw. W gwnej mierze przyczyniy si do tego inwe stycje w zawansowane technologie oraz uzyskiwanie funduszy
na rozwj infrastruktury, niezbdnej do produkcji caej gamy najwyszej jakoci folii stretch.
Potwierdzeniem dziaa firmy jest uruchomienie szeciometrowej linii technologicznej do produkcji folii stretch. Jest to pierwsza tak dua instalacja na wiecie. Wydajno nowej linii to 4,5 tony na godzi n, co sprawia e wydajno produkcji folii wzronie o 40 000 ton
rocznie, a czna moc produkcyjna firmy Efekt Plus osignie poziom 120 000 ton rocznie. Wynik ten sprawia, e firma Efekt Plus
doczy do grona wiatowych producentw folii stretch.
To nowoczesne w skali wiata urzdzenie umoliwi firmie Efekt
Plus produkcj piciowarstwowej folii poliolefinowej o grubo ci 23 m pod nazw STRETCH PLUS. Dziki zastosowaniu innowacyjnych rozwiza techniczno-recepturowych chronionych przez firm
zgoszeniem patentowym, folia bdzie wyrniaa si takimi waciwociami jak:
Odporno na przebicie przy rozcigu 150% 2,4 kg
Moment zerwania folii do 410%
Retencja folii przy zadanym rozcigu 150% 1,8 kg
Moliwo wykorzystania do 1,2 kg folii do zafoliowana 1 palety
typu euro.
Warto te doda, e proces pakowania folii w zakadach produkcyjnych firmy Efekt Plus (w tym rwnie pakowanie folii w kartony)
jest w peni zautomatyzowany. Pozwala to uzyska maksymalne jej za bezpieczenie i zapobiega uszkodzeniom mechanicznym. Aby tego dopilnowa, na stray jakoci produktw, oferowanych przez firm
Efekt Plus, stoj prestiowe certyfikaty, w tym System Zarzdzania
Jakoci ISO: 9001 oraz System Zarzdzania rodowiskiem ISO: 14001.
www.folia-stretch.pl

EFEKT PLUS

kryteriami klienta, mamy te nadziej, e podstawowe zasady handlowe i etyczne bd przywrcone.

Najlepszy dostawca polimerw dla
Europy zostanie ogoszony w przyszym roku podczas dorocznego
zgromadzenia EuPC w Lyonie, we
Francji. Mam nadziej, e sytuacja
ulegnie poprawie do tego czasu
powiedzia Ron Marsh.

1

tworzywa P 3 15

rynek

Nowa nazwa, nowe logo

Jeden z wiodcych wiatowych
producentw polimerw ma now tosamo. Od 1 wrzenia 2015 Bayer MaterialScience
funkcjonuje pod nazw Covestro. Firma jest odrbn prawnie
i finansowo spk Bayer AG.
Bayer planuje wprowadzi Cove stro na gied najpniej do poowy 2016 roku, koncentrujc
si wycznie na biznesie life
sciences.
Sprawia, by wiat sta si
bardziej kolorowy
Nazwa Covestro pochodzi od kom binacji sw, ktre odzwierciedlaj
tosamo nowej firmy. Litery C
i O pochodz od sowa collaboration wsppraca, VEST (od sowa
invested) oznacza, e firma zainwestowaa w nowoczesne zakady
produkcyjne. Ostatnie litery, STRO
(od sowa strong) pokazuj si firmy poprzez innowacje, pozycj
na rynku i wykwalifikowanych specjalistw.
Covestro ma nowe, pene kolorw
logo. Wizja naszej firmy jest prosta, a zarazem miaa: naszym celem jest sprawi, by wiat sta si
bardziej kolorowy. Realizujemy t
wizj, wspierajc innowacyjno
i rozwijajc firm poprzez przynoszce zyski technologie i produkty,
ktre su spoeczestwu i zmniejszaj nasz negatywny wpyw na
rodowisko, mwi Patrick Thomas, dyrektor naczelny Bayer MaterialScience, penicy funkcj dyrektora naczelnego Covestro.
Covestro odzwierciedla nowy,
ambitny kierunek dziaa i optymistyczn przyszo innowacyjnej
firmy specjalizujcej si w polime rach podkrela Thomas dyspo nujemy siln, dowiadczon kadr
zarzdzajc, ktra udowodnia
swoje zdolnoci i pene zaangaowanie na rzecz tworzenia wartoci
firmy.
Mamy lojalnych i zaangaowanych
pracownikw, z ktrymi z ca
pewnoci jestemy w stanie zbu dowa nasz przyszy sukces podsumowuje Patrick Thomas. Nowa
nazwa jest czci tosamoci Co vestro, ktra obejmuje now, wy rniajc si i pen ycia mark
o barwnych elementach identyfika cji wizualnej.
Wybralimy Covestro jako nazw
naszej spki, poniewa odzwier ciedla moliwoci rozwoju naszych
mocnych stron jeszcze szybciej,
skuteczniej i z wiksz elastyczno -

Patrick Thomas
COVESTRO

ci mwi Patrick Thomas.

Spka zostaa stworzona, uwanie suchajc opinii pracownikw,
klientw i dostawcw, a take innych osb zwizanych z nasz firm. Jestem przekonany, e wybrana przez nas nazwa bdzie inspirowa i motywowa nas na nowej
drodze.
Patrick Thomas podkrela, e status oddzielnego podmiotu zapewni spce wiksz elastyczno
i moliwo niezalenego denia
do osigania wasnych celw biznesowych. Podstaw, na ktrej
planujemy budowa sukces nowej
spki, bdzie jej pozycja lidera
na rynku, sprzyjajce warunki
w brany, innowacyjne technolo gie, portfolio zawierajce specjali styczne produkty o wysokiej war toci, a take nasz wyjtkowy ze sp wysoko wykwalifikowanych
i zmotywowanych pracownikw
podsumowuje Patrick Thomas.
Covestro dostarcza materiay
do kluczowych gazi przemysu
na caym wiecie, takich jak moto ryzacja, budownictwo, elektronika,
a take do wyrobu mebli, artyku w sportowych i tekstyliw prze mysowych. Dostarczajc innowa cyjne produkty i rozwizania, firma
stara si sprosta gwnym wy zwaniom
naszych
czasw,
od zmian klimatycznych i wyczer pywania zasobw, po zwikszenie
mobilnoci, wzrost populacji
i zmiany demograficzne.

Uniwersalne produkty
w kluczowych branach
Produkty Covestro obejmuj surowce do pianki poliuretanowej,
ktra w formie elastycznej jest stosowana gwnie do produkcji mebli, materacy i foteli samochodowych; w postaci sztywnej pianki,
suy do izolacji budynkw i urzdze chodniczych. Covestro proCOVESTRO

dukuje rwnie wysokowydajne

poliwglany, ktre s stosowane
do czci samochodowych, konstrukcji dachowych, wyrobw medycznych i wielu innych. Dopenieniem portfolio s specjalistyczne
rodki chemiczne, w tym surowce
do powok, klejw i folii.
W zarzdzie Covestro zasiada czterech czonkw: Patrick Thomas
(prezes), Frank H. Lutz (finanse, zasoby ludzkie), dr Klaus Schaefer
(produkcja i technologie) oraz dr
Markus Steilemann (innowacje).
Ze sprzeda w wysokoci 11,7
mld euro, Covestro jest jedn z najwikszych na wiecie firm polimerowych. Jej dziaalno koncentruje si na produkcji wysokospecjalistych materiaw polimerowych
i rozwoju innowacyjnych rozwiza wykorzystywanych w wielu
dziedzinach ycia codziennego.
Gwne segmenty, ktre obsuguje
Covestro, to przemys samochodowy, elektryczny i elektroniczny, budowlany oraz sport i rekreacja.
W roku podatkowym 2014, firma
Covestro zatrudniaa 14,200 pracownikw, posiadajc 30 zakadw
produkcyjnych na caym wiecie.
Covestro, dawniej Bayer MaterialScience, jest spk Grupy Bayer.

Biesterfeld AG jest strategicznym holdingiem dla caej grupy

Biesterfeld, ktra od ponad 100 lat dziaa na rynku handlu
i usug. Z przychodami przekraczajcymi miliard euro w skali roku koncern naley do czoowych przedsibiorstw z obszaru dystrybucji produktw chemicznych i tworzyw sztucznych z lokalizacjami w ponad 50 krajach na caym wiecie. Biesterfeld,
w ktrym dominuje rodzinna struktura wacicielska, zoriento wany jest na kontynuacj dochodowej cieki rozwoju w 3 podstawowych jednostkach biznesowych: tworzywa sztuczne, che mia specjalna oraz international.

feld w Polsce take systematycznie umacnia swoj pozycj

na rynku. Przyczynia si do tego zesp kompetentnych doradcw handlowych oraz profesjonalny serwis logistyczny, umiejtnie wykorzystujcy efekt synergii, u podstaw ktrej ley rozbudowana sie magazynw w caej Europie. Wielk wartoci
firmy s dostawcy, dziki ktrym Biesterfeld dysponuje niezwykle bogatym, ale spjnym i dobrze uzupeniajcym si asortymentem. Szczeglnie mocn pozycj Biesterfeld wypracowa
sobie w tworzywach konstrukcyjnych oraz polimerach styrenu.
W tych obszarach od lat funkcjonuje wsppraca na zasadach
wycznoci ze wiatowymi liderami jak DuPont, ExxonMobil
W Polsce koncern dziaa od 1996 roku i jest reprezentowany Chemicals, BASF Polyurethanes, Chevron Phillips, Solvay. W Euprzez 4 spki: Biesterfeld Polska Sp. z o. o., Biesterfeld Chemia ropie grupa jest najwikszym dystrybutorem wiodcych wiatoSpecjalna Sp. z o. o., Biesterfeld International Sp. z o. o., Milar wych producentw ABS i ASA: Chimei Corporation oraz LG
Sp. z o. o., ktre cznie generuj ponad 250 milionw PLN Chem. Ten trzon dostawcw wraz z najwikszym producentem
przychodu rocznie.
polistyrenu, firm Styrolution, zapewnia bardzo siln i stabiln
pozycj. W zakresie poliolefin Biesterfeld wsppracuje z jed Biesterfeld Polska naley do tworzywowej czci caej grupy, nym z najwikszych globalnych graczy firm INEOS. Szczeglczyli Biesterfeld Plastic, ktra od lat naley do gwnych graczy nie atrakcyjna dla polskich przetwrcw, a zwaszcza produna rynku dystrybucji tworzyw sztucznych i polimerw kauczu- centw folii, okazuje si oferta polietylenw liniowych, wytwakowych, aktywnie dziaajc w 42 krajach europejskich. Korzy - rzanych w korzystnie, pod wzgldem logistycznym, umiejscostajc z wieloletnich dowiadcze oraz wsparcia grupy, Biester - wionych zakadach petrochemicznych.
Biesterfeld Polska Sp. z o.o., ul. Klonowa 4, 00-591 Warszawa
Tel.:+48 22 507 60 22
Fax:+48 22 856 74 11
plastic.pl@biesterfeld.com

tworzywa P 3 15

rynek



Sze miesicy woskiego sprintu

MACPLAS

Analiza statystyczna przeprowadzona przez Assocomaplast (woskie

stowarzyszenie branowe, czonka izby Confindustria, reprezentujcego ponad 160 firm produkujcych maszyny i urzdzenia dla
przetwrstwa tworzyw sztucznych) dotyczca handlu zagranicznego
w pierwszych szeciu miesicach tego roku ukazuje w porwnaniu
do okresu stycze czerwiec 2014 roku wyjtkowo pozytywny
trend wielkoci woskiego eksportu i importu maszyn oraz form.
Wzrost odnotowany w pierwszych
miesicach 2014 roku nadal trwa
w tym roku i przyspieszy w czerwcu 2015 roku. Wzrost zamwie
z zagranicy wynis blisko 17%. To
dodatkowa gwarancja oywienia
gospodarczego obok rynku krajowego. Sprzeda poza granicami
Woch wzrosa o 7,5%. Bilans han dlowy take poprawi si. Taka
tendencja zauway Alessandro
Grassi, prezes Assocomaplast
jest zgodna z wynikami naszego
najnowszego badania nastrojw
czonkw naszego stowarzyszenia
w odniesieniu do przyszoci ich
firm. Badanie wykazao klimat
umiarkowanego optymizmu, zarwno w zakresie ostatnich wyni kw w lipcu 50% ankietowanych
wykazao wzrost zamwie w sto sunku do roku ubiegego jak
i w zakresie perspektyw 44% ankietowanych spodziewa si dalsze go rozwoju, a 45% oczekuje konsolidacji obrotw w nadchodzcych szeciu miesicach. Wskani ki te s lepsze ni we wczeniej szych badaniach. powiedzia
Grassi.
Jeli chodzi o rodzaje urzdze,
najwiksze iloci importowanych
wtryskarek, drukarek fleksograficz nych maszyn i form te urzdzenia
stanowi najwiksz cz w pro porcji do caoci importu, cho podobna sytuacja wystpuje take
w stosunku do innych typw urz dze sprowadzonych z Niemiec.
Kraj ten peni rol gwnego do -

stawcy technologii do Woch.

Niemcy, historycznie rwnie s
najwaniejszym rynkiem docelowym dla woskiego eksportu
w tym sektorze. Niemieccy przetwrcy kupili maszyny Made in
Italy o wartoci prawie 200 mln
w euro (+ 19% w stosunku
do pierwszego procza 2014 roku). Pod wzgldem geograficznym, nastpi znaczcy wzrost
sprzeday do krajw UE i grupy
NAFTA. Wrd krajw UE nastpi
wzrost sprzeday w Niemczech, jak
wspomniano wczeniej, ale rwnie w Hiszpanii i Czechach. W odniesieniu do Ameryki Pnocnej,

najbardziej znaczcym wynikiem

by wzrost o 36% eksportu do Sta nw Zjednoczonych oraz o + 15%
do Meksyku. Zachcajce wyniki
odnotowano take w handlu z Bra zyli, to poprawa o 17%, ktre daj nadziej na stabilizacj. Nastpi
dalszy spadek eksportu do Rosji
(-39%), to negatywny wpyw problemw spowodowanych przez
kryzys na Ukrainie. Spadek sprzeday odnotowano w Indiach
(-24%), gdzie woscy dostawcy napotykaj trudnoci w rozwoju
sprzeday pomimo rosnacego potencjau tego rynku, i w Chinach.
Patrzc na wymian handlow
z Polsk w pierwszym proczu 2015 r. w porwnaniu z tym
samym okresem w roku ubiegym,
widzimy stabiln sytuacj z niewielkim, okoo jednoprocentowym
wzrostem. Oglna warto sprzeday wyniosa w tym czasie 65 milinw euro, a Polska awansowaa

w oglnym rankingu z czwartego

(w 2014) na trzecie miejsce
pod wzgldem skali obrotw woskiego przemysu produkcji maszyn do przetwrstwa tworzyw
sztucznych i gumy. Jednak patrzc
na gwne technologie przetwrstwa, sprzeda maszyn utrzymuje
si poniej wartoci oczekiwanych,
a trend jest raczej negatywny. Pozytywne
wyniki
zanotowano
w przypadku maszyn fleksograficz nych (wzrost o 36,8 %). Ponadto
warto sprzeday woskich form,
w szczeglnoci wtryskowych,
na rynku polskim osigna warto 29,2 miliony euro (wzrost
o 30,5 %).

10 NAJWANIEJSZYCH RYNKW EKSPORTOWYCH DLA WOSKICH PRODUCENTW MASZYN DO PTS, OSPRZTU I FORM
(STYCZE-CZERWIEC 2015)
2014

164,642

12.8

2015

% 15/14

NIEMCY

196,268

14.2

19.2

USA

86,372

CHINY

73,801

6.7

USA

117,058

8.4

35.6

5.7

POLSKA

65,163

4.7

POLSKA

0.3

64,986

5.0

CHINY

62,622

4.5

-15.2

FRANCJA

62,650

4.9

FRANCJA

61,072

4.4

-2.5

ROSJA

55,625

4.3

HISZPANIA

59,277

4.3

22.0

WIELKA BRYTANIA

53,662

4.2

WIELKA BRYTANIA

58,575

4.2

9.2

HISZPANIA

48,579

3.8

CZECHY

51,951

3.8

21.5

TURCJA

46,128

3.6

MEKSYK

47,428

3.4

15.2

CZECHY

42,771

3.3

TURCJA

44,405

3.2

-3.7

CZNIE "TOP 10"

42,771

3.3

CZNIE "TOP 10"

763,819

55.1

9.2

INNE KRAJE

699,216

54.3

INNE KRAJE

622,928

44.9

5.4

CAY WIAT

590,981

45.7

CAY WIAT

1,386,747

100.0

7.5

NIEMCY



tworzywa P 3 15

rynek

Niemieccy
producenci
przeamali
barier
siedmiu
miliardw
euro
Niemieccy producenci maszyn
do przetwrstwa tworzyw
sztucznych i gumy przewiduj
w tym roku wzrost sprzeday
o 4% i osignicie po raz
pierwszy cakowitej wartoci
produkcji ponad 7 miliardw
euro.
Stowarzyszenie przewidywao 4% wzrostu w 2015 ju
w padzierniku ubiegego roku. Dane za ostatnie sze
miesicy potwierdziy te prognozy, powiedzia Ulrich
Reifenhuser, prezes VDMA
Stowarzyszenie Producentw
Maszyn do Przetwrstwa
Tworzyw Sztucznych i Gumy.
Wedug Reifenhusera dane
pokazay, e 2014 rok zakoczy wynikiem o 1,6% niszym
ni w 2013 roku, przy utrzymaniu eksportu na niezmienionym poziomie. Stowarzyszenie prognozuje wzrost
sprzeday eksportu o 4%
w roku 2015, i kolejne 2%
w roku 2016.
Obecnie wszystko wskazuje,
e w Indiach najgorsze mamy
za sob i oywienie jest ju
w zasigu wzroku. Brazylia
i Meksyk wykazay rwnie
oznaki oywienia w ostatnich
miesicach powiedzia
Thorsten Khmann, dyrektor
zarzdzajcy stowarzyszenia.
Po
chwilowej
zadyszce
w 2014 roku, spodziewamy
si, e dwa najwaniejsze dla
nas rynki, czyli Chiny i USA,
odzyskuj umiarkowane tempo wzrostu. Z drugiej strony
eksport do Rosji bdzie nadal
spada, powiedzia. Stowarzyszenie zaobserwowao sil ne
oywienie
sprzeday
na
rynku
wewntrznym
w Niemczech i odwrcenie
dugotrwaej tendencji spad kowej.
www.vdma.org

Rocznicowy Chinaplas
Targi Chinaplas s uznawane za imprez nr 1 w Azji i drug co
do wielkoci na wiecie w brany przemysu tworzyw sztucznych
i gumy. W roku 2016 odbdzie si 30. edycja targw. Aby uczci
rocznic, organizatorzy zapowiadaj wicej atrakcji i obchodw uroczystoci, na ktre zapraszaj wszystkich zainteresowanych.
Kiedy Chinaplas odbywa si po raz
pierwszy w Pekinie w 1983 roku,
powierzchnia wystawiennicza wynosia tylko 2000 m2, a 90% wy stawcw pochodzio z zagranicy.
W tamtym czasie technologia pro dukcji w Chinach staa na niskim
poziomie, a zwiedzajcy Chinaplas
przychodzili gwnie po nauki zaawansowanych technologii z krajw zamorskich.
Dzi Chiny stay si wielkim producentem o silnie rozwinitych zdolnociach wytwrczych, a w ostat nich latach eksportuj najwicej
maszyn do przetwrstwa tworzyw
sztucznych na wiecie. W cigu
ostatnich trzech dekad, Chinaplas
nada za rozwojem chiskiego
rynku i sta si platform prezenta cji zarwno zagranicznych techno logii, jak i wizytwk chiskich eksporterw. Midzynarodowy charakter imprezy przyciga zagranicznych zwiedzajcych z ponad 150
krajw, co stanowi prawie 30% odwiedzajcych. Chinaplas bdzie nadal na bieco z dynamicznie zmieniajcymi si trendami rynku i pozostanie lokalnym liderem w brany, by sprosta zmieniajcym si
tendencjom na wiecie.
Podobnie jak w innych gaziach
przemysu wytwrczego w Chinach
take w brany tworzyw sztucznych, w obliczu transformacji,
mona napotka na nowy sposb
CHINAPLAS

mylenia o inteligentnej produkcji.

Wiodce na wiecie gospodarki
uruchomiy krajowe plany strategiczne, majce na celu sprostanie
wyzwaniom nowej epoki i wzmoc nieniu konkurencyjnoci. Przykadami niech bd programy Industry 4.0 w Niemczech, Advanced
Manufacturing
Partnership
w USA, czy Strategy New Robot
w Japonii. Chiny rozpoczy rw nie program Made in China 2025. Celem tego planu strategicznego jest przyspieszenie wzrostu przemysu i dokonanie caociowej modernizacji chiskiego przemysu wytwrczego.
Nietrudno zauway, e inteligentna produkcja odgrywa istotn rol
we wszystkich tych planach dostosowania si do nowej sytuacji rynkowej. Chinaplas jako wiodca impreza brany tworzyw zawsze nada za jej rozwojem. Tematem nowej wystawy bdzie Greenovation
for Smart Future, ktry oznacza,
e wanym elementem przyszorocznej edycji bd zielone i innowacyjne technologie, jak rwnie
inteligentne rozwizania technologiczne, odpowiednie dla nowego
etapu rozwoju brany.
Wystawa z wiksz iloci prezentowanych nowych technologii moe lepiej wesprze przedsibiorcw
poszukujcych moliwoci bizneso wych.

30. edycja targw Chinaplas odbdzie si od 25 do 28 kwietnia 2016

roku w Shanghai New International
Expo Centre. Planowana powierzchnia wystawiennicza to ponad 240,000 metrw kwadratowych, a oczekuje si ponad 3200
wystawcw. Przewiduje si organizacj szeregu pawilonw krajowych, w tym austriackiego, niemieckiego, woskiego, japoskiego,
koreaskiego, szwajcarskiego, tajwaskiego i amerykaskiego.
Do szesnastu wzronie liczba stref
tematycznych, grupujcych rosncy zakres prezentowanych produktw i obejmie midzy innymi nowe
strefy: Technologii Automatyzacji,
Kompozytw i Materiaw Wyso kowytrzymaych czy Stref Technologii Recyklingu. Inteligentne linie
produkcyjne i systemy, roboty przemysowe, wysoka wydajno, materiay kompozytowe, kompletne
rozwizania odzysku i recyklingu
oraz inne przeomy w technologii
tworzyw zostan zaprezentowane
pod jednym dachem. Z okazji 30
edycji Chinaplas, oprcz wielu
atrakcji typowo targowych, odbdzie si rwnie szereg publicznych
dziaa dajcych moliwo witowania jubileuszowej edycji. Wicej
o nich organizatorzy przeka ju
wkrtce. Szczegowe informacje
mona znale na oficjalnej stronie.

tworzywa P3 1 5

reklama

Jerzy Dbrowski dyrektor generalny Bibby Financial Services

Jak atwo poradzi sobie

z niewypacalnym kontrahentem?
Nawizywaniu nowych relacji handlowych, zwaszcza za granic,
czsto towarzyszy niepewno, czy
nowy kontrahent jest wypacalny
i czy bdzie te w przyszoci. Dobrym rozwizaniem tego problemu jest skorzystanie z faktoringu
bez regresu.
Poprawiajca si kondycja polskiej
gospodarki sprawia, e aktualnie
skonno instytucji finansowych
do przejmowania ryzyka jest
znacznie wiksza ni w okresach
spowolnienia. Warto wic w tych
lepszych czasach pomyle o za bezpieczeniu si przed niewypacalnoci kontrahenta. Wsppraca
z nieznanym dotychczas kontrahentem niesie za sob ryzyko
opnienia w patnociach lub
wrcz braku zapaty. Ponadto proces dochodzenia utraconych nalenoci w przypadku dziaalnoci
eksportowej jest z reguy zdecydo-

wanie bardziej skomplikowany ni

na rynku lokalnym. W takiej sytuacji dobrym rozwizaniem jest skorzystanie z faktoringu bez regresu
w tym przypadku to firma fakto ringowa przejmuje od przedsibiorcy ryzyko niewypacalnoci jego kontrahentw.
Usuga ta dobrze sprawdza si
w brany tworzyw sztucznych. Pomaga w ekspansji na zagraniczne
rynki, a co za tym idzie w szyb szym i bezpieczniejszym rozwoju
firmy.
Na czym polega faktoring
bez regresu?
Najwiksz zalet tego typu finansowania jest to, e wypacon
przez firm faktoringow zaliczk
z tytuu finansowanej faktury
przedsibiorca moe uzna jako finaln zapat za faktur. Ryzyko

braku zapaty zostao bowiem

przejte przez dostawc faktoringu. Dodatkowo faktor, w imieniu
klienta, prowadzi dziaania zwizane z ewentualn windykacj niezapaconych kwot.
Przedsibiorca zyskuje czas pie nidze pojawiaj si na firmowym
koncie nawet 24 godziny po sprzeday towarw lub usug i po przekazaniu faktur firmie faktoringowej.
Dziki temu ma on zdolno do regulowania biecych i wymaga nych prawnie zobowiza, a co
za tym idzie take szans na ra baty ze strony dostawcw i dusze terminy patnoci ze strony odbiorcw. W praktyce oznacza to,
e przedsibiorca po przekazaniu
faktury sprzedaowej i zainkaso waniu gotwki, w ogle przestaje
si martwi kondycj ubezpieczonego odbiorcy.

3

Faktoring, a koniunktura
gospodarcza
Wbrew popularnej opinii, e faktoring to rozwizanie tylko na ze
czasy, przyrost liczby nowych
klientw faktoringu jest wikszy
w okresie dynamicznego wzrostu
gospodarczego. Coraz wicej firm
przekonuje si, e jest to narzdzie
finansowania rozwoju z grupy
pierwszego wyboru.
Poprzednie lata pokazay, e fakto ring to rozwizanie odporne na ko niunktur gospodarcz. Sprawdza
si zarwno w czasach spowolnienia gospodarczego, jak i prosperity. Jest tak dlatego, e faktoring to
rozwizanie bazujce cile na zrealizowanej ju sprzeday, nie
na prefinansowaniu zakupw czy
inwestycji. Z perspektywy instytucji
finansowych faktoring to rozwizanie bezpieczne, moe wic by
dostpne dla wszystkich w kadym
czasie.

tworzywa P 3 15

rynek



Afrykaski rynek tworzyw

DEPOSITE

Afrykaski rynek tworzyw sztucznych jest szacowany na okoo 8 mi lionw ton polimerw, a prognozuje si, e zapotrzebowanie bdzie
wzrasta w tempie 8% rocznie do roku 2018, przez co region budzi zainteresowanie. Baza danych obejmuje 10 procesw przetwrstwa
tworzyw sztucznych cznie z formowaniem wtryskowym, wytaczaniem i procesami kompaundowania w ponad 19 krajach od Algierii
na pnocy, do RPA na poudniu.
Najwikszy udzia w rynku uytkownikw kocowych maj przetwrcy obsugujcy przemys opakowa ywnoci, wynoszcy 50%,
podczas gdy produkcja rur z tworzywa sztucznego jest kolejnym
wanym sektorem, stanowicym
niemal 20% zapotrzebowania, ze
wzgldu na wymagania infrastrukturalne tego rozwijajcego si kontynentu.
Wedug prognoz, 97% tworzyw
sztucznych
przetwarzanych
w Afryce to polimery dla towarw
codziennego uytku, gdzie PE jest
przetwarzany w 82% wymienionych zakadw. PP jest drugim co
do iloci przetwarzanym materiaem (44%), a kolejne miejsce zajmuje PVC, przetwarzany w 23%
zakadw.

Ponad poowa zakadw wymienionych w tej bazie danych przeprowadza formowanie wtryskowe
z produktami gospodarstwa domowego najpopularniejszej grupy
produktw. 35% zakadw zajmujcych si formowaniem wtryskowym produkuje urzdzenia wyposaenia mieszka.
Firmy te rni si pod wzgldem
wielkoci, skali i wytwarzanych
przez siebie wyrobw. czy je to,
e ogromna wikszo to przetwrcy wykonujcy produkcj
na zamwienie. Niemal 80% firm
zajmujcych si formowaniem
wtryskowym i formowaniem z rozdmuchiwaniem
to
zakady
o wzgldnie niskim poziomie wyrobw wasnych. Znakomita wik szo przetwrcw to przedsi-

biorstwa prywatne lub czci grup

afrykaskich wacicieli. Nampak
of South Africa, Sona Group of Nigeria, Flame Tree Group of Kenya
i Group ENPC of Algeria to jedne
z najwikszych konsorcjw obsugujcych wiele zakadw przetwrczych. Midzynarodowe grupy
inwestoway
w
Afryce
i w znacznej mierze skadaj si
z europejskich grup dziaajcych
w brany opakowa lub motoryzacyjnej w Afryce Pnocnej, regionie
oferujcym niskie koszty oglne, atwo dostpn si robocz oraz korzystne pooenie geograficzne dla
eksportu do Europy.
Baza danych AMI zawiera szczeg y dotyczce afrykaskich zakadw
produkcyjnych wiodcych midzynarodowych grup, takich jak Nexans Group of France, El Sewedy
Group of Egypt, Bericap of Germa ny, CFAO Group of France, Clariant
International AG of Switzerland
oraz EXCO Automotive of USA.
Republika Poudniowej Afryki dysponuje najwiksz liczb firm produkcyjnych z brany przetwrstwa

tworzyw sztucznych na caym kontynencie. Oznacza to niemal jedn

czwart zakadw w Afryce; kraj
posiada rwnie bardziej zaawansowany sektor produkcyjny oraz lepiej
zorganizowan sie logistyczn.
Egipt ma drug co do wielkoci koncentracj zakadw produkcji tworzyw sztucznych, podczas gdy Maroko i Algieria w Afryce Pnocnej
mog rwnie pochwali si dobrze
rozwinitym przemysem przetwrstwa tworzyw sztucznych. Kenia
w Afryce Wschodniej posiada dobrze rozwinity sektor przetwrstwa
tworzyw, a Etiopia wci si rozwija
jako istotna baza dla gwnych re gionalnych dziaa zwizanych
z przetwarzaniem. W Afryce Zachodniej region zosta zdominowany przez Nigeri.

Dua inwestycja w Biaymstoku

Grupa Rosti powikszya swoje zdolnoci produkcyjne w zakresie
technologii wtryskiwania poprzez zakup polskiej firmy Bianor. Bianor specjalizuje si w formowaniu wtryskowym i montau urzdze
i elementw elektrycznych. Firma skada si z dwch fabryk gwnej siedziby w Biaymstoku oraz mniejszego zakadu w Ploiesti
w Rumunii. cznie obie fabryki posiadaj okoo 20,000 m2 prze strzeni produkcyjnej z dodatkowymi 12,000 m2 powierzchni maga zynowej. Bianor ma ponad 80 wtryskarek w zakresie od 50 do 1200
ton.
Rosti nabya firm za nieujawnion sum od holendersko-niemiec kiego funduszu inwestycyjnego private equity, ktry by jej waci cielem przez ostatnie osiem lat. Jak poinformowaa Grupa Rosti,
Bianor zostanie wczony do europejskiej dywizji grupy, ktrej me naderem i wiceprezes Zarzdu jest Barry Coughlan.

Zakup zwiksza nasze zdolnoci produkcyjne, rozszerza moliwo ci i baz klientw, wzmacnia pozycj geograficzn i daje Rosti
moliwo obsugi nowych klientw w ramach naszej globalnej firmy. Bianor posiada wysok kultur produkcji, wykwalifikowan
i profesjonaln kadr, nowoczesne wyposaenie oraz innowacyjno i moliwoci doskonalenia powiedzia Coughlan.
Borje Vernet, prezes grupy Rosti, powiedzia w swoim owiadczeniu, e to przejcie jest czci strategicznego planu grupy, wzrostu
sprzeday z obecnego poziomu 450 milionw euro do 900 milionw do koca dekady. Transakcja zostanie sfinalizowana w trzecim
kwartale 2015 roku. Rosti jest wasnoci szwedzkiej grupy inwestycyjnej Nordstjernan. Posiada 10 zakadw produkcyjnych w Europie i Azji, w tym jeden w Biaymstoku. Firma zatrudnia 3400 osb
i posiada ponad 550 maszyn wtryskowych, w zakresie do 2700 ton.

tworzywa P3 1 5

rynek

Raport AMI

Znaczny udzia
dystrybutorw
W roku 2014 ponad 12% polimerw zuywanych w Europie byo
sprzedawanych poprzez kanay dystrybucji, co odpowiada okoo 3,4
milionom ton. Po osigniciu najniszego poziomu w roku 2009,
w okresie wielkiej recesji i podczas kolejnego spowolnienia w ro ku 2012, ze wzgldu na niewielkie zapotrzebowanie na polimery wywoane kryzysem w strefie Euro, sprzeda u dystrybutorw wzrastaa w rednim tempie ponad 3% / rok w latach 2013 i 2014 i po raz
pierwszy od siedmiu lat przekroczya wielko sprzeday osignit
w 2007 roku.
Rynek jest napdzany przez racjonalizacje wdraane przez dostawcw polimerw, a zwizane z ich
baz klientw oraz poprzez zwikszenie progu, przy ktrym przekazuj oni klientw dystrybutorom.
Dystrybutorzy zabezpieczyli rw nie wicej mandatw dystrybucji
z dostawcami spoza Europy, co
spowodowao, e handlowcy stracili swoje udziay w rynku. W odpowiedzi, niektrzy z nich rozpoczli
dystrybucj ze swoimi dostawcami.

Przetwrcy tworzyw sztucznych

rwnie w coraz wikszym stopniu
bazuj na dystrybutorach, zamiast
gromadzi materia u siebie. Wana rola, jak dystrybutorzy odgrywaj w acuchu dostaw zostaa
dobrze zilustrowana przez ostatnie
osignicia na rynku. Spadajce ceny ropy naftowej w ostatnim kwartale 2014 roku oraz sabnce zainteresowanie doprowadzio do
szybkiego pozbywania si zapasw
przez przetwrcw.

Sabsze
euro
spowodowao
zmniejszenie eksportu, poniewa
importerzy skierowali materia
do gospodarek paccych w dolarach, gdzie mogli osign wikszy
zysk.
Europejscy producenci rwnie
zwikszyli swoje dziaania eksportowe z podobnego powodu.
W wyniku tego, od pocztku 2015
roku, zarwno przetwrcy, jak
i dystrybutorzy zostali zaskoczeni
ekstremalnym brakiem materiau,
pogbionym dodatkowo przez
niespodziewany acuch dziaania
siy wyszej akurat w momencie,
gdy konieczne byo wiosenne uzupenienie zapasw.
Braki rynkowe spowodoway silne
wzrosty cen. Ponadto zmusiy niektrych przetwrcw do zamknicia linii produkcyjnych, natomiast
stowarzyszenia handlowe producentw silnie lobboway, naciskajc na producentw, aby inwestowali oni w now produkcj europejsk.
W latach 2014 2015 sektor dystrybutorw przeprowadza operacje zwizane z zakupami i dalsz
konsolidacj firm; taka sytuacja bdzie si utrzymywa w cigu naj bliszych piciu lat, poniewa firmy poszukuj nowych rynkw
geograficznych, rynkw odbiorcw kocowych, ktrych trudno
jest pozyska na tak dojrzaym ryn-

5

ku, jakim jest Europa. Kilku silnych,

europejskich graczy stracio udziay
w rynku na rzecz o wiele modszych, lecz dynamicznych operatorw, ktrzy postawili w szczeglnoci na obszar polimerw iny nierskich.
W cigu najbliszych piciu lat rynek dystrybutorw europejskich
bdzie mia do czynienia z dwukrotnie wyszym zapotrzebowaniem na polimery. Stanie si tak ze
wzgldu na popraw sytuacji
na rynku oraz dziki wznowieniu
inwestycji przez inwestorw, ktrzy wczeniej odoyli swe inwestycje ze wzgldu na kryzys; producenci polimerw z Europy rodkowej i Wschodniej kieruj coraz
wiksz ilo materiaw poprzez
kanay dystrybucji, a dystrybutorzy
coraz czciej przerzucaj si
na szybciej rozwijajce si i majce
wiksz warto inynierskie materiay termoplastyczne i rynki niszowe, takie jak rynek medyczny/farmaceutyczny, opieka zdrowotna
i sektory motoryzacyjne.



tworzywa P 3 15

nagrody plastpolu

Nagrodzeni na Plastpolu
Podczas zorganizowanej gali rozstrzygnito konkurs z wiedzy o przetwrstwie tworzyw sztucznych OMNIPLAST, w ktrym udzia wzili
wystawcy targw PLASTPOL 2015. Pierwsze dwa etapy konkursu odby y si drog elektroniczn. Ju podczas samych targw odby si wielki fina. Na podium stanli: (III) Micha ukawski, TELKO Poland, (II)
Wacaw Kocemba z OERLIKON oraz zdobywca tytuu Omniplast 2015

Marcin Lewandowski z firmy WADIM PLAST. Spord kilkudziesiciu

zgoszonych do konkursu produktw niezalena Komisja Konkursowa
pod przewodnictwem prof. dr hab. in. Marka Bieliskiego z Uniwer sytetu Technologiczno-Przyrodniczego w Bydgoszczy wybraa te, ktre
wyrniy si zastosowaniem najnowszych technologii, ekonomi
i ekologi.

Wyrnienia
W kategorii: Maszyny i urzdzenia do przetwrstwa tworzyw sztucznych:
za WITTMANN 4.0 wtryskarka jako centrum sterowania systemem
automatyzacji i urzdzeniami peryferyjnymi
dla WITTMANN Battenfeld GmbH
za wytaczark z kompaktow przekadni do napdu limaka
dla Zakadu Budowy Maszyn i Systemw Sterowania mgr in. Mariusz Kuczmierczyk ze Starej Wsi
za wtryskark BORCH seria BH
dla PLASTIGO z Czstochowy
W kategorii: Narzdzia i oprzyrzdowanie do przetwrstwa tworzyw
sztucznych:
za urzdzenie do czyszczenia kanaw konformalnych CoolingCare
CCP-Premium
dla FADO Sp. z o.o. z Bydgoszczy
za robot kartezjaski TMA ROBOTS
dla TMA AUTOMATION Sp. z o.o. z Gdyni
za wdraanie nowoczesnych technik wytwarzania form wtryskowych
dla ARCAPOL Sp. z o.o. z Jelcza-Laskowice
za innowacyjne ukady chodzenia form wtryskowych
dla Mold-Masters Europa GmbH Baden-Baden
W kategorii: Tworzywa i rodki pomocnicze w przetwrstwie tworzyw
sztucznych:

za proekologiczny rodek do oczyszczania ukadu plastyfikujcego

INTERKOR VP 1026
dla TRANSCORN Sp. z o.o. z Olsztyna
za nieftalanowy plastyfikator Oxoviflex TM
dla Grupa Azoty Zakady Azotowe Kdzierzyn S.A.
za polietylenowy proszek EGYEUROPTENE do formowania rotacyjnego
dla EEC Egyptian European Company
W kategorii: Techniki specjalne (pomiarowe, komputerowe, itp.):
za mobilny skaner 3D handyscan
dla ITA Sp. k. z Poznania
za sposb szybkiego wytwarzania wyprasek prototypowych
dla PROSOLUTIONS MAJEWSCY Sp. J. z askarzewa
W kategorii: Nowoczesne rozwizania przemysu polskiego:
za usug wykonywania monitoringu w stanie rzeczywistym wykrywania nieszczelnoci w instalacjach przemysowych
dla EKONORM Sp. z o.o. z Katowic
za termoregulator olejowy POA-XL -E2 z precyzyjnym algorytmem
termostatowania
dla ECOFLOW Marcin Pietraszek z Bydgoszczy
za picioosiowe centrum frezujce CNC
dla TOOLS FACTORY Sp. J. z Wizownej

Medale
W kategorii: Maszyny i urzdzenia do przetwrstwa tworzyw sztucznych:
za ARBURG FREEFORMER urzdzenie do swobodnego formowania
struktur metod przyrostow
dla ARBURG POLSKA Sp. z o.o. z Opacza k/Warszawy
za kompaktow elektryczn rozdmuchiwark BBM 1-30 ECKB
dla BBM MACHINENBAU UND VERTRIEBS GmbH Langenberg
W kategorii: Tworzywa i rodki pomocnicze w przetwrstwie tworzyw
sztucznych:
za Tarnamid T -27 AM o waciwociach antybakteryjnych i grzybo bjczych
dla Grupy Azoty S.A.

WYRNIENIA za interesujcy i oryginalny sposb aranacji stoiska targowego: A. SCHULMAN POLSKA SP. Z O. O., Warszawa BIESTERFELD POLSKA SP. Z O. O., Warszawa BOGNER EDELSTAHL POLSKA
SP. Z O. O., Solec Kujawski BRENNTAG POLSKA SP. Z O. O., Kdzie rzyn -Kole BYDGOSKI KLASTER PRZEMYSOWY, Bydgoszcz DREY PLAS GMBH, Meerbusch (Niemcy) GABRIEL-CHEMIE BOHEMIA
S. R. O., Milovice (Czechy) GRANULAT-CHMIELARZ SP. J., Czstocho wa MCPP POLAND SP. Z O. O., Sochaczew MT RECYKLING
SP. Z O. O., Stanisaww PLASKOBEL SP. Z O. O., d TER PLASTICS
POLSKA SP. Z O. O., Gogw Maopolski TOTAL PETROCHEMICALS &
REFINING SA/NV ODDZIA W POLSCE, Warszawa
MEDALE za elegancj i nowatorski styl wystpienia targowego: ASTEN
GROUP SP. Z O. O., Czstochowa ENGEL AUSTRIA GMBH, Schwert -

W kategorii: Technologia przetwrstwa tworzyw sztucznych:

za pomp ciepa BLAUWER do wstpnego podgrzewania i osuszania
tworzyw
dla BLAUWER ITALY
za innowacyjn technologi montau w formie wtryskowej DSI
dla WADIM PLAST
W kategorii: Techniki specjalne (pomiarowe, komputerowe, itp.):
za spawark impulsow TRACYTEC TTW 800
dla TRACYTEC WELDING
za energooszczdny, ultraszybki robot boczny KMO-1
dla KM-SYSTEM Mariusz Chmielewski, Krzysztof Sowik S. C. z Jele niej Gry

berg (Austria) GRUPA AZOTY S. A., Tarnw MAPRO POLSKA

SP. Z O. O., Czstochowa MOL-HUNGARIAN OIL & GAS COMPANY
PLC., Budapest (Wgry) WADIM PLAST NAROJEK SP. J., Reguy

Zwyczajem naszego czasopisma wynikajcym z przywileju patronatu

prasowego nad kieleck imprez targow prezentujemy na naszych amach niektre wyrnione na Plastpolu wyroby. Gratulujemy zwycizcom, majc nadziej, e nasza publikacja dokumentujca ich udzia
w konkursie bdzie dla nich dodatkowym profitem oraz potwierdzeniem najwyszej jakoci i technologicznego zaawansowania oferowa nych przez nich produktw.



tworzywa P 3 15

nagrody plastpolu

Wittmann-Battenfeld

Wtryskarka, jako centrum

sterowania komrki
produkcyjnej

B. Zabrzewski
LW

Rozwj cywilizacji ma ju za sob

etapy uprzemysowienia. Produkcji
masowej, produkcji zautomatyzowanej i rozwija si dalej w kierunku produkcji inteligentnej. Kolejna rewolucja przemysowa otrzymaa ju nazw Industrie 4.0.
Zmiany globalne nie omin take
przetwrstwa tworzyw sztucznych.
Wtryskarka w przyszoci przesta-

Wittmann 4.0 to platforma majca

umoliwi atwe podczanie urzdze peryferyjnych do wtryskarki
i zarzdzanie ich prac. To nadzr,
kontrola i sterowanie prac robota, termostatw, systemu przepywu wody chodzcej i dozownikw
grawimetrycznych. Jednak to, co
jest rzeczywicie istotne w nowej
platformie Wittmann 4.0 to:

rancji ustawionych parametrw;

zapisywaniem ustawie urzdze peryferyjnych, jako integralnej czci ustawie formy wtryskowej i ustawie wtryskarki;
tworzona jest platforma spenia jca wymagania przyszej inteli gentnej produkcji.
Pierw szym ele men tem sys te mu
WITTMANN 4.0 udostpnionym

Zarzdzanie prac i obsug robota z poziomu ukadu sterowania wtryskarki

Wtryskarka jako jednostka centralna

dla systemw przepywu wody FLOWCON
nie by gwnym elementem ko mrki produkcyjnej, a stanie si
centrum sterowania systemami au tomatyzacji i urzdzeniami peryfe ryjnymi. Zmiany te s ju dzi zauwaalne i bardzo szybko stan si
standardami.
Dziki poczeniu ofert WITTMANN
i WITTMANN BATTENFELD firma
ma moliwo reagowania na wy magania przyszoci ju dzi. Wizja
przyszoci zawarta w idei Industrie 4.0 przekuta zostaa w uyteczne programy dla klientw
WITTMANN 4.0

Wtryskarka jako jednostka centralna

dla systemu MES

moliwo dynamicznego w czania i wyczania urzdze

w trakcie pracy wtryskarki;
automatyczne rozpoznawanie
podczonych urzdze;
automatyczna ich konfiguracja;
automatyczna synchronizacja
oprogramowania urzdze;
W poczeniu z wykorzystywanymi
ju obecnie funkcjami:
zadawania parametrw pracy
urzdze peryferyjnych z poziomu ukadu sterowania wtryskarki;
ustawianiem kryteriw oceny
pracy poprzez zadawanie tole -

trzebnych dla efektywnego zarzdzania produkcj.

Program jest dostpny z Apple iOS
App Store lub dla urzadze z systemem Android poprzez Google
Play. Nowy App czy si z opro gramowaniem robotw WITTMANN R8.3 8.21.00 i wtryskarek
WITTMANN BATTENFELD z uka dem sterowania UNILOG B6

Wtryskarka jako jednostka centralna

dla termostatw TEMPRO plus D

Wtryskarka jako jednostka centralna

dla dozownika GRAVIMAX

klien tom jest Wi Ba Qu ic kLo ok

App. Program WiBa QuickLook
App opra co wa ny przez WIT T MANN BAT TEN FELD po zwa la
na spraw dze nie za po mo c
smartfonu lub innego urzdzenia
mobilnego statusu pracy wtry skarki lub robota. Program przeznaczony zosta dla kadry zarzdzajcej i planujcej produkcj.
Pozwala na uzyskanie szybkiego
przegldu stanu pracy podczonych urzadze. Ilo uzyskanych
informacji zostaa w sposb celowy ograniczona do danych po-

w wersji V07.2. Dla uzyskania poczenia potrzebna jest sie WLAN

oraz zainstalowanie aplikacji w te lefonie lub urzdzeniu mobilnym
z systemem iOS 7 lub Android 4.

3

nagrody plastpolu

tworzywa P 3 15

BORCHE

Wtryskarka Borche seria BH

Borche BH to szybkobiene i precyzyjne hydrauliczne wtryskarki kolanowe o sile zamykania od 200t do 500t. Z uwagi na zastosowane
w niej technologie moe by ona z powodzeniem sosowana zarwno w brany opakowaniowej oraz, dziki wysokiej czystoci obszaru
formy (strefy bezolejowe), w brany medycznej i elektronicznej. Peni zalet opisanej serii maszyn mona byo zaobserwowa podczas
tegorocznych targw Plastpol 2015.
Wtryskarka Borche BH 260 wyposaona w automatyczny system odbierajco pakujcy pracowaa w cyklu 4,6 sekundy, prezentujc pen automatyzacj caego procesu produkcyjnego. Robot Star TZ-1500HM odbie ra z formy cztery kubki z PS i ukada je po 20 na przenoniku tamowym,
a nastpnie 6-osiowy robot FANUC LR-Mate 200ID zbiera stosy kubkw
z przenonika i przekazywa do poziomej maszyny pakujcej. Produktem
kocowym by stos 20 przezroczystych kubkw zapakowanych w dwu stronn foli.
Zastosowany w maszynie nowatorski, opatentowany system ukadu zamykania, czy w sobie zalety standardowego ukadu kolanowego oraz systemu maszyn dwupytowych. Ukad kolanowy przystosowany jest do za mknicia formy przy duych prdkociach ruchw, pozostawia jednak niewielk szczelin pomidzy powkami formy. Cakowite zamknicie formy
i wytworzenie wymaganej siy zwarcia nastpuje bezporednio za pomoc
czterech siownikw umieszczonych na poszczeglnych kolumnach. Poczenie powyszego rozwizania z prowadzeniem pyty ruchomej na pro wadnicach liniowych oraz z kontrolowaniem ruchw przez zawory proporcjonalne, gwarantuje wysok precyzj (do 0,5mm) i stabilno.
Take agregat wtryskowy posiada swoje nowatorskie, opatentowane rozwizania, zwaszcza w zakresie zastosowania pojedynczego siownika
ukadu wtryskowego, co zapewnia najwysz stabilno i precyzj pod czas ruchw oraz szybk reakcj na zadane parametry.
Najwaniejsze cechy maszyn serii BH:
Wysoka stabilno i precyzja kadego z ukadw maszyny
Szybkie czasy cyklu (czas cyklu suchego)
BH200: 2s

BH260 -320: 2,5s

BH400 -500: 3s
Przeduona ywotno ukadu zamykania (szybkie wyprostowanie
ukadu kolanowego, jednak bez wytworzenia siy zwarcia i jego obci enia)
Brak prowadzenia pyty ruchomej na kolumnach, a zatem brak smaro wania i zanieczyszcze olejowych w strefie formy, moliwo wykorzystania maszyny w obszarach wymagajcych sterylnej produkcji
Podwjny system hydrauliczny i ukad sterowania umoliwiajcy realizacj ruchw rwnolegych i minimalizujcy czas cyklu
Opatentowana struktura hydraulicznego ukadu zamykania, ruchy
otwarcia/zamknicia formy kontrolowane przez zawr proporcjonalny
zapewniajcy powtarzalno pozycji z dokadnoci do 0,5mm
Opatentowany pojedynczy siownik jednostki wtryskowej umoliwiajcy szybk reakcj i precyzyjny wtrysk
Oszczdno energii (mniejszy siownik, wydajne ukady napdowe,
grzaki NANO na podczerwie zapewniajce wysok precyzj nagrzewania i energooszczdno w porwnaniu z tradycyjnymi grzakami
przy jednoczesnym spadku temperatury otoczenia o 3-8 st. C)
Powikszona chodnica oleju zapewniajca waciw kontrol temperatury oleju
Specjalnie zaprojektowane pyty montaowe formy o duej sztywnoci
i wytrzymaoci
Bezstykowe przetworniki magnetyczne kontrolujce pozycj wtrysku
i formy
Prowadnice liniowe ukadu zaciskowego zapewniajce wysok precyzj
i szybko ruchw
Europejskie standardy bezpieczestwa.
Innowacyjno i skuteczno wszystkich opisywanych rozwiza zostaa
potwierdzona uzyskanymi patentami i wzorami uytkowymi:
ZL20121011847.8,
ZL201220026597.3,
ZL201220026611.
X,
ZL201220399109.3, ZL201220631763.2, ZL201320010647.3.
t

Produkty
Pr
odukty

wtryskarki
wtry
skarki h
hydrauliczne
ydrauliczne

wtryskarki
wtry
skarki dwup
dwupytowe
ytowe

wtryskarki
wtry
skarki h
hybrydowe
ybrydowe

suszarki do tw
tworzyw
orzyw

zestawy
zes
tawy odwilajc
odwilajco-podajce
o-podajce

molekularne
ekularne
odwilacze mol

podajniki s
standardowe
tandardowe

ccentralnego
entralnego podaw
ania
podawania

dozo
dozowniki
wniki w
wolumetryczne
olumetryczne

pionowe
pionowe

wodno-olejowe
w
odno-olejowe

chodziarki
ch
odziarki

myny
m
yny wolnoobrotowe
wolnoobrotowe

logistyka
logistyka

zamienne i ek
sploatacyjne
eksploatacyjne
wynajem maszyn

problemw
problemw
rynku

Kno
Know-how
w-how

myny
m
yny szybk
szybkoobro
oobro

przenoniki ttamowe
amowe sk
Usugi

przegldy

szkolenia
szk
olenia technologiczne
technologiczne

analiza det
detali
ali

doradztwo
dor
adztwo

naprawy
napr
awy

wdraanie
w
draanie no
nowych
wych rrozwiza
ozwiza

bada

rrozwizywa
ozwizywa

znajomo

innowacyjne
inno
wacyjne podejcie
Plastigo
Plastigo

Logiczny
wybr
Oferujemy wicej
Oferujemy
wicej ni inni dys
dystrybutorzy
trybutorzy wtryskar
wtryskarek.
ek.
Nasze wspar
wsparcie
cie znacznie wykr
wykracza
acza poza tr
tradycyjne
adycyjne
ffazy
azy pr
ocesu sprzeday
wno
procesu
sprzeday,, obejmujc zar
zarwno
produkty,
pr
odukty, usugi, jak i bogat
bogate
e kno
know-how.
w-how.

Wicej
Wic
ej na plastigo.pl
plastigo.pl

cz

finansowanie
finanso
wanie zakupu

dowiadczony zesp

elastyczno
elas
tyczno

zakresu
zakresu sprzeday,
sprzeday, produkcji,
produkcji, zarzdzania, promocji
promocji

kompleksowa
k
ompleksowa

modernizacje

wsparcie
w
sparcie na k
kadym
adym etapie
etapie produkcji
produkcji

autorskie
aut
orskie rrozwizania
ozwizania

manipulato
manipulat
o

szkolenia
szk
olenia pr
praktyczne
aktyczne

ttestowanie
estowanie maszyn

ttermostat
ermostat

manipulatory
manipulat
ory pneumaty
pneumatyczne
czne

manipulatory
manipulat
ory w peni elektryczne
elektryczne

pogotowie
pogot
owie serwiso
serwisowe
we 24/7

tworzyw
tworzyw sztucznych
sztucznych

ttermostaty
ermostaty wodne
wodne

kontrolery
k
ontrolery do grzanych
grzanych k
kanaw
anaw

pikery
pik
ery

systemy
s
ystemy

dozowniki
dozo
wniki gr
grawimetryczne
awimetryczne

myny
m
yny bezsitowe
bezsitowe stanowiskowe
stanowiskowe

przenoniki ttamowe
amowe pr
proste
oste

elektro-pneumatyczne
el
ektro-pneumatyczne

podajniki pr
proszkowe
oszkowe

ttermostaty
ermostaty ol
olejowe
ejowe

separatory
separ
atory met
metali
ali

wtryskarki
wtry
skarki el
elektrycz
ektrycz

wie

3

tworzywa P 3 15

nagrody plastpolu

Produkcja bez
formy wtryskowej
Unikatowa maszyna freeformer
prezentowana na targach Plastpol przez firm ARBURG wytwarza, na podstawie danych 3D-CAD, ze standardowych granulatw, bez uycia formy wtryskowej, funkcjonalne elementy
z tworzyw sztucznych w nowej
technologii produkcji addytywnej swobodnego formowania
tworzyw sztucznych ARBURG
(APF). Zapewnio to nieograniczon swobod efektywnej produkcji pojedynczych elementw
lub krtkich serii!
Na podstawie uzyskanej w cigu
okoo 60 lat wiedzy technicznej,
nt. przetwrstwa tworzyw sztucznych i budowy maszyn, ARBURG
samodzielnie opracowa maszyn
freeformer i technologi APF
z myl o staej efektywnoci
produkcji. Innowacyjne rozwizanie techniczne daje wiksze moliwoci wyboru i zestawiania tworzyw sztucznych oraz ich przetwrstwa, a take wytwarzania zindywidualizowanych wyrobw seryjnych w bezpyowym i cichym rodowisku produkcyjnym.
W technologii swobodnego formowania tworzyw sztucznych ARBURG (APF) inaczej ni w dotychczasowych technologiach produkcji addytywnej standardowe granulaty stapia si tak jak w produk cji wtryskowej. Maszyna freeformer produkuje element warstwowo z bardzo maych kropelek. Zesp nanoszcy wraz z dysz pozo staje nieruchomy, porusza si natomiast wspornik elementu.
Podstaw unikatowej na wiecie
technologii APF s dane 3D -CAD,
ktre s bezporednio wczytywane
przez maszyn freeformer. Po jej
ARBURG

Marek Zloch, Sawomir Sniady, Patric Kaisers

uruchomieniu kolejne etapy produkcji przebiegaj automatycznie.

Zamknicie dyszy z elementem piezoelektrycznym umoliwia wytworzenie potrzebnego elementu
z bardzo maych kropelek warstwa po warstwie. Wytwarzany
produkt obraca si na wsporniku
o trzech lub piciu osiach ruchu.
Cechy szczeglne freeformera to:
Szybka produkcja funkcjonalnych elementw ze standardowych granulatw na podstawie
danych 3D-CAD, bez uycia formy wtryskowej
Wysoka jako elementw dziki
zamkniciu dyszy taktowanemu
za pomoc elementu piezoelektrycznego
Rnorodno stosowanie taszych, standardowych granulatw zamiast drogich materiaw
specjalnych
Moliwo zestawiania technologia APF umoliwia przetwrstwo dwch komponentw, np. ruchomego poczenia
twardego i mikkiego tworzywa
Wodorozpuszczalne konstrukcje
none w elementach o nietypowych i skomplikowanych trjwymiarowych ksztatach
Wspornik elementu z silnikami
liniowymi, sucy do wytwarzania elementw o skomplikowanych ksztatach 3D
Intuicyjna obsuga za pomoc
gestw na monitorze wielodotykowym wysokiej jakoci.

Nieftalanowy
plastyfikator
ZAK

Plastyfikatory stosowane s wszdzie tam, gdzie od PCW i produk tw z niego wytwarzanych wymagana jest elastyczno i gitko.
Bez nich obrbka tworzywa byaby praktycznie niemoliwa. Najnowszy produkt z portfolio kdzierzyskich zakadw azotowych moe
by z powodzeniem stosowany do produkcji caej gamy wyrobw
z PCW, tj: wykadzin, tapet winylowych, gitkich rur, izolacji i otulin
kablowych, sztucznych skr czy folii i opakowa. W odrnieniu
od plastyfikatorw ftalanowych moe by rwnie stosowany
przy produkcji wyrobw majcych kontakt z ywnoci czy zabawek
dla dzieci.
Oxoviflex to odpowied Grupy Azoty ZAK S.A. na rosnce zainteresowanie rynku przetwrstwa PCW plastyfikatorami nieftalanowymi.
Produkt ten jest efektem reakcji 2-etyloheksanolu oraz kwasu PTA,
uywanego take w produkcji butelek PET. W przeciwiestwie
do plastyfikatorw ftalanowych, Oxoviflex nie podlega ograniczeniom prawnym i aplikacyjnym nie jest substancj stwarzajc zagroenie zgodnie z kryteriami klasyfikacji rozporzdzenia CLP.
W przewaajcej liczbie przypadkw Oxoviflex jest doskonaym
substytutem dla plastyfikatorw ftalanowych. Oxoviflex zosta zarejestrowany zgodnie z rozporzdzeniem (WE) nr 1907/2006 (REACH). Oxoviflex jest wytwarzany na najnowoczeniejszej w tej czci Europy dedykowanej instalacji o zdolnoci produkcyjnej 50 tys.
ton/rok, dziki ktrej Grupa Azoty ZAK S.A. docza do czowki eu ropejskich producentw plastyfikatorw nieftalanowych. Instalacja
Oxoviflex zostaa oficjalnie oddana do uytku 29 kwietnia 2015.
Oxoviflex jest produkowany w oparciu o wasn, polsk technologi opracowan wsplnie przez Grup Azoty ZAK S.A. i Instytut Cikiej Syntezy Organicznej Blachownia. Zarwno plastyfikator, jak
i jego technologia zostay wyrnione prestiow nagrod Polski
Produkt Przyszoci przyznan przez PARP. Dziki unikalnemu procesowi produkcyjnemu i dedykowanej instalacji nieftalanowy plastyfikator Oxoviflex jest produktem o wysokiej, powtarzalnej jakoci
i doskonaych parametrach uytkowych.
Innowacyjny plastyfikator uzyska wyrnienie w kategorii tworzy wa i rodki pomocnicze w przetwrstwie tworzyw sztucznych. We
wrzeniu wytwarzany przez Grup Azoty ZAK S.A. nieftalanowy plastyfikator Oxoviflex zosta nagrodzony na XIII Midzynarodowej
Konferencji Nafta-Gaz -Chemia.
t

Poznaj
P
oznaj O
Oxoviex
xoviex - nasz no
nowy
wy ni
nieftalanowy
eftalanowy
plastykator
szerokim
spektrum
p
lastykator o sz
erokim sp
ektrum zzastosowa.
astosowa.

Alkohole OXO

Plastyfikatory
Chemikalia

Grupa Azoty ZAK S.A.

Mostowa 30 A,
47-220 Kdzierzyn-Kole
oxoplast@grupaazoty.com
tel. +48 77 481 23 65
Dowiedz si wicej
Poznaj nasz now stron
OXOPLAST.COM

3

tworzywa P 3 15

nagrody plastpolu

DSI technologia
montau w formie
W tym roku spord prezentowanych rozwiza na stoisku Wadim
Plast, jury Targw Plastpol docenio, nagradzajc medalem technologi montau z formie wtryskowej DSI Die Slide Injection japo skiego producenta w peni elektrycznych wtryskarek JSW The Japan
Steel Works.
Dziki tej metodzie moliwe jest
wyprodukowanie wyprasek o bardzo zoonych ksztatach bez koniecznoci wykorzystywania dodatkowych operacji montaowych
poza wtryskark. Technologia ta
pozwala na uproszczenie wytwarzania wyrobw, ktre wymagay
dotychczas operacji zgrzewania,
jak rwnie pozwala na produkcj
metod wtryskow elementw,
ktre dotychczas byy tylko rozdmuchiwane. Metoda DSI zapewnia w tym przypadku duo wysze
dokadnoci wymiarowe.
Technologia DSI doskonale wpisuje
si w filozofi Lean, ktrej gwn
domen jest eliminacja marnotrawstwa podczas procesu wytwarzania. Ograniczajc zbdne oprzyrzdowanie i personel moemy
zmniejszy koszty wytwarzania
od 30%, a do 60%. Oszczdnoci
moemy szuka rwnie w innych
obszarach np. dziki montaowi
w formie ograniczamy przestrze
magazynow i miejsce potrzebne
na pole odkadcze niezbdne
do skadowania pfabrykatw
(tak jak ma to miejsce w przypadku
zgrzewania).

Eliminujemy rwnie inne problemy, jak na przykad problem z poczeniem dwch wyrobw z rnych okresw produkcyjnych, ktre mog do siebie nie pasowa, ze
wzgldu na rnice w skurczu
wtrnym. W przypadku DSI czymy ze sob dwie czci wyrobu,
ktre powstay w wyniku jednego
wtrysku, wic przebieg fazy docisku (a co za tym idzie zjawiska
skurczowe) jest jednakowy. Ograniczamy w ten sposb niekorzystne sytuacje zwizane z paczeniem
si gotowego wyrobu po procesie
zgrzewania. Technologia DSI
umoliwia rwnie umieszczanie
dodatkowych elementw wewntrz wypraski przed procesem
poczenia obydwu czci. Dziki
temu moemy uzyska gotowy,
zmontowany, funkcjonalny element w obszarze jednej maszyny.
Technologia ta nie tylko ogranicza
koszty wytwarzania, ale ma rwnie wpyw na jako wyrobu kocowego. Istotnym kryterium oceny
wyrobw czonych ze sob jest jako poczenia, ktra przewanie
posiada duo gorsze wasnoci mechaniczne ni elementy czone.

Wtryskarki elektryczne JSW

JSW (Japan Steel Works, Ltd) powstao na pocztku XX wieku.
Swoj dziaalno w dziedzinie
przetwrstwa tworzyw sztucznych
przedsibiorstwo rozpoczo w latach 60. Do dzi JSW sprzedao
na caym wiecie ponad 50.000
wtryskarek. JSW oferuje poziome
i pionowe wtryskarki elektryczne
w zakresie od 35t do 2500t si
zwarcia.
Wtryskarki z napdem elektrycznym, tzn. bez systemu hydraulicznego, zostay zaprojektowane
w Japonii na pocztku lat 80.
Po dwch dziesicioleciach maszyny elektryczne opanoway rynek
w znacznym stopniu i to nie tylko w Japonii i Azji, gdzie udzia
w rynku wynosi ju 70%, lecz
od kilku lat rwnie w Europie,
gdzie sprzeda co roku znaczco
wzrasta.
Elektryczne maszyny japoskiej firmy JSW gwarantuj stabilny proces i doskona powtarzalno
dziki sterowaniu wszystkich ruchw w zamknitych obwodach
regulacji i ekstremalnie krtkim
czasom reakcji sterowania SYSCOM 3000 (62s). Bardzo stabilna konstrukcja powizana ze
sprawdzon przez wiele lat technologi elektrycznych napdw,
czyni te maszyny bardzo niezawodnymi. Due moliwoci nastaw
i kontroli parametrw procesu
oraz wysoka sprawno przyczyniaj si do produkcji wyprasek
o najwyszej jakoci. Rentowno
tych maszyn wynika m.in. z bardzo
niskich kosztw eksploatacji, za-

WADIM

pewnieniu oszczdnoci energii

nawet do 60%, bardzo niskiego zapotrzebowania na medium cho dzce oraz niskich kosztw konserwacji. Do wyranego polepszenia
rentownoci wtryskarek JSW przyczyniaj si rwnie zwikszenie
produktywnoci poprzez krtsze
cykle, podwyszenie jakoci produkcji oraz zmniejszenie liczby wadliwych wyprasek.
JSW proponuje duy wybr limakw ze standardowymi albo specjalnymi geometrami, rwnie dla
przetwrstwa tworzyw wymagajcych. Dostpne wykonania to jedno i dwu -zwojowe limaki, limaki
ze strefami mieszania, wykonania
odporne na cieranie i korozj,
specjalne materiay limakw
do produkcji wyprasek optycznych
i innych.

tworzywa P3 1 5

nagrody plastpolu

Szybki i skuteczny
sposb zmiany koloru
Zmiana koloru lub materiau w procesie produkcyjnym wyprasek to bardzo czsto duga i mudna pro cedura angaujca mnstwo czasu oraz rodkw chemicznych nie zawsze skutecznie. Czstym sposobem, ktry jest stosowany wrd przetwrcw na radzenie sobie z tym problemem jest mechaniczne usuwanie pozostaoci z tworzyw sztucznych za pomoc rodkw ciernych, czego stanowczo nie polecamy poniewa rodki cierne uywane w tym celu niszcz delikatne powierzchnie ukadu plastyfikujcego. Inny znowu sposb to uywanie czyszczcych rodkw w granulacie. To rozwizanie jest oczywicie bardziej bezpieczne, ale za to drogie w uytkowaniu.
Interkor VP1026
Interkor VP1026 to produkowany
w Niemczech pynny inhibitor korozji oraz rodek czyszczcy stosowany do wtryskarek. Preparat czyci, a take zapobiega powstawaniu rdzy. Dziki zawartym w nim
dodatkach powodujcych wzrost
objtoci, dokadnie wypenia ca
przestrze komory ukadu plastyfikujcego, zapewniajc ochron
antykorozyjn wszystkich powierzchni. Ze wzgldu na powysze parametry Interkor VP1026
sprawia, i materia szybko wypywa z dyszy lub otwartych gorcych
kanaw, zapewniajc usunicie
wszystkich pozostaoci po poprzednim granulacie. Interkor
VP 1026 zachowuje wszystkie swo-

je waciwoci bez wzgldu na rodzaj tworzywa lub temperatur,

w ktrej pracuje. Dziki waciwie
dobranym skadnikom uzyska certyfikat NSF. To znaczy, e moe by
stosowany wszdzie tam, gdzie
produkuje si wypraski z przeznaczeniem spoywczym.
Czyszczenie systemw
gorcokanaowych
Cenn zalet Interkor VP1026 jest
fakt, e moe by stosowany
do oczyszczania systemw gorcokanaowych. Dlatego czyszczc
ukad plastyfikujcy powinnimy
pamita, e oprcz komory ukadu plastyfikujcego warto zadba
o systemy gorcokanaowe. A wic
najlepsze efekty uzyskamy czysz-

czc ukad plastyfikujcy w dwch

etapach. W pierwszym oczyszczamy komor ukadu plastyfikujcego wsypujc do leja granulat zmieszany ze rodkiem.
Spieniony przy pomocy Interkoru
granulat wypynie przez gowic
odczon od formy wtryskowej.
Taki sposb czyszczenia chroni formy gorcokanaowe przed zanieczyszczeniami, ktre mog wypywa z komory.
Kiedy ju widzimy, e komora ukadu plastyfikujcego zostaa oczyszczona przechodzimy do drugiego
etapu. czymy gowic z for m i wpuszczamy granulat zmieszany ze rodkiem Interkor
VP 1026. Przechodzi on z ukadu
plastyfikujcego przez form i wypywa przez gorce kanay

w otwartej formie. Moemy wtedy

bardzo dokadnie zaobserwowa
jak oczyszczaj si gorce kanay.
Jeli zaley nam, aby skrci proces
oczyszczania moemy dodatkowo
zastosowa Reiniger SE firmy Buchem. W tym celu spryskujemy
od rodka gorce kanay aby
wstpnie rozpuci zogi zapieczonego tworzywa.
Nastpnie zanieczyszczenia zostan wypchnite na zewntrz przez
spieniony granulat, do ktrego
uprzednio dodalimy Interkor
VP 1026. W efekcie otrzymujemy
doskonale przygotowany do dalszej produkcji ukad plastyfikujacy,
ktry dodatkowo jest zabezpieczony przed korozj.
Opisany rodek zosta uhonorowany za swoj innowacyjno i ekolo giczny aspekt stosowania przez
Komisj Konkursow targw Plastpol 2015. Firma Transcorn z Olsztyna, dystrybutor Interkoru w Polsce
otrzymaa wyrnienie w kategorii
Tworzywa i rodki pomocnicze
w przetwrstwie tworzyw sztucznych.

Wyjtkowa odmienno.
Wszystko kolorowe? W GRAFE tak. Dziki naszym barwnikom spenimy Pastwa kade,
nawet najbardziej barwne yczenie.
Do wyboru, do koloru.
GRAFE czymy najlepsze.

Please visit
us at
FAKUMA
Hall B5
booth 5306

MASTERBATCHES
MAS
TERBATC HES WORLDWIDE
WORLDWIDE

35

COLORED VISIONS
PLASTICS
IN PLASTICS
www.grafe.com
www.g
www
.grafe.com

3

tworzywa P 3 15

nagrody plastpolu

Robot
do IML
TMA

Podczas XIX Midzynarodowych Targw Przetwrstwa Tworzyw

Sztucznych i Gumy PLASTPOL 2015 w kategorii Narzdzia i oprzyrzdowanie do przetwrstwa tworzyw sztucznych wyrnienie
otrzymaa firma TMA Automation Sp. z o.o. za robota kartezjaskiego TMA ROBOTS.
Najnowszy robot firmy TMA trzyosiowy robot kartezjaski, moe
by stosowany m.in. do paletyzacji, odbioru detali, podawania detali do obtrysku znajduje szerokie zastosowanie w przetwrstwie
tworzyw sztucznych. Dziki specjalnej konstrukcji wykorzystujcej
boczne prowadzenie w osi Z, ramowe prowadzenie w osi X oraz najnowszy ukad sterowania NJ firmy OMRON, robot TMA Robots idealnie nadaje si do aplikacji IML wymagajcej wysokiej precyzji i powtarzalnoci dziaania.
Zesp TMA Automation tworz inynierowie z wieloletnim dowiadczeniem w przetwrstwie tworzyw sztucznych i projektowaniu
stanowisk IML. Prcz projektowania i konstruowania robotw IML
firma gwarantuje doradztwo oraz pene wsparcie techniczne. Podpowiada jak powinna by zbudowana forma wtryskowa i jakie etykiety dobra do danego produktu. Wskazuje take, ktry robot bdzie najbardziej optymalny do produkcji. TMA zapewnia fachowe
doradztwo na kadym etapie wsppracy.
Tworzymy roboty IML, ktre cechuje bardzo wysoka sztywno
konstrukcji. Dziki temu dostarczamy stanowiska pozwalajce
na osignicie wyjtkowo szybkich oraz powtarzalnych cykli. W etykietowaniu to najwaniejsze czynniki wpywajce na wysz efektywno produkcji mwi Piotr Orlikowski, wiceprezes TMA Automation. Nasz najnowszy produkt jest pierwszym, seryjnie produkowanym robotem kartezjaskim w Polsce. Przeznaczony jest dla brany przetwrstwa tworzyw sztucznych. Znajduje szerokie zastosowanie w aplikacjach do odbioru detali z wtryskarek, podawania detali
do obtrysku, paletyzacji detali na transporterze tamowym.
Co wyrnia roboty TMA Automation? Jako jedyne na rynku same
optymalizuj proces pracy dziki innowacyjnemu algorytmowi,
w ktry zostay wyposaone. Robot oszczdza czas i zwiksza wydajno produkcji sam wybiera najkrtsz trajektori ruchu wpywajc na przyspieszenie procesu produkcji. Szacunkowo optymalizacja
ta zwiksza efektywno produkcji nawet o 30%.
Ograniczamy rol i czas pracy operatora obecnie wysokospecjali zowani operatorzy powicaj wiele godzin na programowanie
i optymalizacj pracy robotw. Nasze oprogramowanie wykonuje to
automatycznie, a rola operatora sprowadza si do zdefiniowania po cztkowych warunkw pracy dodaje Piotr Orlikowski. Stworzylimy robota przyjaznego dla pracy z czowiekiem. Dostarczamy in tuicyjne oprogramowanie, ktre uatwia komunikacj robota z ope ratorem. Teraz sterowanie maszyn jest proste i wygodne.
Inne zastosowane w konstrukcji robotw technologie to: Teach Pen dant z przyjaznym interfejsem, intuicyjny jzyk do programowania
ruchw robota, wielojzykowe menu, moliwo zdalnego dostpu
do robota przez Internet.
t

Odpadowe ciepo
Co to jest pompa ciepa? Jest to
bardzo wydajna maszyna termiczna, ktra jest zdolna
do przeniesienia ciepa odpadowego, ktre ucieko do otoczenia/medium
chodzcego
o niskiej temperaturze z powro tem do wysokiej temperatury
tak, aby to ciepo odpadowe
mona byo ponownie wykorzysta do procesu.
Podczas testw nowa seria He atwer podniosa temperatur powietrza do 115C. W przetwrstwie tworzyw sztucznych ciepo
zazwyczaj wytwarzane jest przez
grzaki elektryczne. W przypad ku 1 kW energii elektrycznej mona uzyska 0,6-0,7 kW termicznego. W przypadku Heatwer z 1 kW
elektrycznego uzyskujemy:
3,5 kW termicznego grzania
2,5 kW zdolnoci chodniczej.
Pompa ciepa jest zdolna dostarczy ciepo odpadowe do wysokiej
temperatury, tj. do 100C w niszej
cenie ni koszt energii elektrycznej.
Otwiera to rne moliwoci do wykorzystania w takich aplikacjach jak:
Wstpne podgrzanie granulatu
przed wejciem do ukadu plastyfikujcego
Suszenie tworzyw sztucznych
(jak w przypadku suszarki do
tworzyw)
Wstpne podgrzanie tworzywa
przed procesem odwilania
Krystalizacja amorficznego PET.
Jest wiele pozytywnych aspektw
wynikajcych ze stosowania wysokotemperaturowych pomp ciepa:
Znaczne mniejsze zuycie energii elektrycznej
Zwikszenie zdolnoci chodniczej
ukadw chodzcych (pompa ciepa chodzi wod do +5C 35C
Stabilno procesu poprzez ustabilizowanie wilgotnoci oraz
temperatury tworzywa trafiajcego do ukadu plastyfikujcego
Zwikszenie wydajnoci maszyny przetwrczej o 10-15%.
LW

Jan Muehsam

Schemat: Jest moliwe wytwarzanie gorcego powietrza do suszarki i jednoczesne chodzenie wody
do procesu z bardzo wysok wydajnoci. Oszczdno to 25-30%
cakowitego zuycia energii w po rwnaniu do tradycyjnych metod.
Zastosowanie pompy ciepa niesie
za sob rwnie podniesienie stabilnoci procesu poprzez zawsze
tak sam wilgotno oraz temperatur tworzywa trafiajcego
do ukadu plastyfikujcego, zmniej szenie emisji CO2 do rodowiska.
Wysoka wydajno pompy ciepa
gwarantuje bardzo szybki zwrot inwestycji od 6 miesicy do 2 lat,
w zalenoci od aplikacji.
Seria
wysokotemperaturowych
pomp ciepa Heatwer pozwala
na ogrzanie powietrza z wydajnoci od 200 m3/h do 4800 m3/h.
W ofercie znajduje si 18 modeli
z moc grzewcz od 6 do 130 kW
i moc chodzc od 4 do 100 kW.
Do kadego projektu podchodzimy
indywidualnie dopasowujc urzdzenie z oferty lub projektujc no w dopasowan jednostk.
Powysza technologia otwiera nowe moliwoci w przemyle przetwrstwa tworzyw sztucznych,
ktry jest ukierunkowany na coraz
bardziej wydajne technologie. Seria Heatwer uywa, jako czynnika
grzewczo-chodzcego naturalny
gaz CO2 majcy wspczynnik
GWP (Global Warming Potential)
rwny 1, czyli najnisz moliw
warto oraz oddziaywanie na po wikszanie dziury ozonowej rwne 0. Czyni to wysokotemperaturow pomp ciepa Heatwer urz dzeniem nienaruszajcym rwnowagi ekologicznej.

tworzywa P3 1 5

nagrody plastpolu

3

Poliamid bezlitosny dla bakterii

Wsppraca technologw Grupy Azoty S.A. i naukowcw Uniwersytetu Jagielloskiego zaowocowaa opracowaniem nowej wzbogaconej odmiany Tarnamidu. Dziki zaangaowaniu rodowisk nauki,
techniki i biznesu udao si stworzy tworzywo poliamidowe wykazujce cechy antybakteryjne i antygrzybiczne.
Tarnamid T27 -AM bezlitosny
dla bakterii i grzybw
Sukces produktu zaczyna si ju
w fazie jego projektu, dlatego
w prace nad nowym tworzywem
wczyli si technolodzy tarnowskiej spki i naukowcy UJ. Punktem wyjcia do rozwaa nad no w odmian poliamidu byo opracowanie innowacyjnej metody immobilizacji nanoczstek srebra
do tworzywa sztucznego przez zesp prof. Szczepana Zapotocznego z Wydziau Chemii Uniwersytetu Jagielloskiego.
Istot naszego rozwizania jest
to, e potrafimy bardzo mocno
przytwierdzi nanoczstki do tworzywa. Chodzi o to, by zostay tam,
gdzie s potrzebne. Nasza technologia sprawia, e nanoczstki nie
wyciekaj. atwo te doda je
do produkowanych obecnie tworzyw, poniewa technologia ta nie

wymaga np. zmieniania linii produkcyjnych wyjania prof. Zapotoczny. Opracowana w Laborato rium Tworzyw Sztucznych Grupy
Azoty S.A. receptura innowacyjnego poliamidu, nie powoduje adnych zmian we waciwociach
mechanicznych tworzywa spowodowanych dodatkiem HMA. Natomiast testy biologiczne potwierdziy antybakteryjne i antygrzybiczne
waciwoci
zmodyfikowanego
tworzywa w stosunku do najgroniejszych szczepw bakterii i grzybw.
Dlatego te postanowilimy wczy do oferty produktowej tworzywo o waciwociach antymikrobiotycznych pod nazw Tarnamid T-27 AM mwi Magorzata
Malec, dyrektor Segmentu Biznesowego Tworzywa.
Dziki unikalnym waciwociom
nowy poliamid znajdzie zastosowanie w tych gaziach przemysu,

w ktrych s potrzebne elementy

pozbawione szkodliwych mikrobw, np. w medycynie, transporcie
publicznym, przemyle spoywczym, motoryzacyjnym, AGD.
Tarnamid T-27 AM z nanoczsteczkami srebra zosta zaprezentowany wiatu w maju br.
na XIX Midzynarodowych Targach Przetwrstwa Tworzyw
Sztucznych i Gumy PLASTPOL, pod czas ktrych otrzyma Medal PLASTPOL w kategorii Tworzywa
i rodki pomocnicze w przetwrstwie tworzyw sztucznych. Warto
doda, i sama metoda wytwarzania i immobilizacji nanoczstek te
zdobywa laury i zyskaa uznanie
rodowiska naukowego. W corocznym plebiscycie SOCZEWKI FOKUSA dodatek do tworzyw opracowany przez zesp prof. Szczepana
Zapotocznego zwyciy w kategorii Innowacje medyczne. Rozwizanie zostao docenione zwaszcza
ze wzgldu na ograniczon migracj nanoczstek, ktra poza wydueniem efektu antymikrobiotycznego, pozwala na ograniczon
emisj nanoczstek srebra do rodowiska.

Tarnamid T -27 AM to seria mo dyfikowanych odmian poliamidu 6

uszlachetnionych
hybrydowym
materiaem
antybakteryjnym
(HMA). Odmiany Tarnamidu T -27
AM charakteryzuj si miejscowym, wyduonym w czasie dziaaniem antymikrobiotycznym ze
wzgldu na bardzo ograniczone
uwalnianie nanoczstek srebra
(nAg) lub jonw srebra (Ag+). Immobilizacja nanoczstek srebra
w hybrydowej matrycy pozwala
na dugotrwae ograniczenie procesu tworzenia si biofilmw, co
nie tylko ogranicza niepodan
biodegradacj tworzyw, ale rwnie poszerza istotnie ich zastosowania np. w przemyle spoywczym, motoryzacyjnym, czy te
do produkcji urzdze medycznych.

3

tworzywa P 3 15

nagrody plastpolu

ProSolutions

Szybkie wytwarzanie form wtryskowych

do krtkich serii produkcyjnych
Wspczesne procesy produkcyjne uzalenione s od wielu czynnikw, z ktrych najbardziej znaczcymi s czas oraz koszty, decydujce o kocowym sukcesie,
bd niepowodzeniu nowych
projektw. Podczas Targw Plastpol 2015 w Kielcach, firma ProSolutions Majewscy Sp. J., zapre zentowaa innowacyjne rozwizanie, pozwalajce tanio, szybko
i skutecznie wytwarza krtkie
serie produkcyjne oraz serie pilotaowe. Tym rozwizaniem s
formy wtryskowe wykonywane
technologi druku 3D PolyJet,
firmy Stratasys GmbH. Pomys
firmy ProSolutions zosta doceniony i wyrniony przez Komisj Konkursow XIX Midzynarodowych Targw Przetwrstwa
Tworzyw Sztucznych i Gumy.
W peni funkcjonalne narzdzia
wykorzystywane w procesach produkcyjnych wkraczaj w nowy wymiar, jakim jest druk 3D. Wiele
technologii szybkiego wytwarzania
metodami przyrostowymi pozwala
wykorzystywa rne rodzaje materiaw, poczwszy od proszkw
gipsowych i ywic, przez tworzywa
sztuczne po proszki metali, ktre
spajane s w procesie druku wizk lasera. Jednak nie wszystkie
technologie druku 3D daj moliwo tworzenia czci, narzdzi
czy podzespow maszyn i urzdze, ktre z powodzeniem zastpiyby te wytwarzane tradycyjnymi
metodami. Szybkie wytwarzanie
czci i narzdzi, w tym rwnie
form wtryskowych, moliwe byo
do tej pory wycznie dziki za awansowanym technologiom dru ku 3D, ktre wykorzystyway
w procesie druku tworzywa sztucz ne lub proszki metali. Pomimo znaczcej redukcji czasu wytwarzania
tych narzdzi w porwnaniu z tradycyjnymi metodami opartymi
na frezowaniu, zakup samych dru karek 3D, bd usugi druku w tych
technologiach wizay si z wyso kimi nakadami finansowymi.
Firma Stratasys GmbH zaproponowaa innowacyjne rozwizanie,
ktre dziki wykorzystaniu techno logii PolyJet pozwala szybko two rzy niestandardowe formy wtry skowe do produkcji krtkich serii,
bd te serii prototypowych
z tworzyw sztucznych stosowa nych w kocowej fazie procesu
produkcyjnego. Dziki moliwoci

PROSOLUTIONS

stosowania 16 mikronowych
warstw przyrostowych w procesie
druku 3D, technologia PolyJet po zwala wytwarza formy wtryskowe
z najwysz dokadnoci oraz
gadkoci powierzchni, ktra
w dalszym procesie wpywa na jako powierzchni wyprasek. Szczeglne zastosowanie dla tej aplikacji
ma prototypowanie funkcjonalne
oraz krtkoseryjna produkcja, po zwalajc w cigu kilkunastu godzin
od stworzenia modelu w programie CAD, uzyska kocowy pro dukt wykonany z tworzywa sztucz nego. Formy wtryskowe wykonane
w technologii druku 3D PolyJet po zwalaj zatem nie tylko obniy
koszty standardowego procesu
projektowania produktu i skrci
czas niezbdny do wykonania te stw funkcjonalnoci, ale rwnie
unikn ewentualnych bdw,
ktre mog pojawi si na etapie

projektowania produktu czy te

w fazie przygotowania form wtry skowych. Rnorodno tworzyw
uywanych w poczeniu z formami wtryskowymi drukowanymi
w technologii PolyJet, sprawia i
mona stosowa m. in.: polietylen,
polipropylen, polistyren, ABS oraz
inne tworzywa sztuczne.
Podczas XIX Midzynarodowych
Targw Przetwrstwa Tworzyw
Sztucznych i Gumy, firma ProSolutions Majewscy Sp. J. z Warszawy,
bdca autoryzowanym przedstawicielem Stratasys GmbH na rynku
polskim, przedstawia wasn kon cepcj wykorzystania technologii
PolyJet w procesie tworzenia form
wtryskowych. Firma ProSolutions
zaprezentowaa narzdzia wykonane z wykorzystaniem biurowej
drukarki 3D Firmy Stratasys GmbH
Objet30 Pro, kompaktowego
urzdzenia dajcego moliwo

stosowania wielu materiaw

o rnych waciwociach. W pro cesie drukowania formy wtryskowej wirnika wykorzystany zosta
materia HighTemperature, ktrego szczegln waciwoci jest relatywnie
wysoka
odporno
na dziaanie wysokich temperatur.
Przeprowadzone testy wtrysku
z ABS na wytworzonej formie, pozwoliy wykona ponad 50 cykli
wtrysku detalu. Drugim zaprezentowanym elementem by krzyak
rurowy, dla ktrego form wykonano z materiau VeroClear z uwagi na moliwo stosowania niej
warstwy przyrostowej druku 16
mikronw. Z uwagi na stopie
skomplikowania wtryskiwanego
detalu, proces wytwarzania zakada wsparcie z uyciem dodatkowej technologii Firmy Stratasys
GmbH, czyli FDM. Technologia
FDM, wykorzystujca w procesie
druku rnorodne tworzywa
sztuczne, pozwolia wykona rozpuszczalny rdze do wtryskiwane go krzyaka rurowego, ktry
po zakoczeniu procesu produkcji
detalu wypukiwany by w roztworze zasady. Kombinacja dwch
technologii Stratasys, PolyJet oraz
FDM, daa moliwo stworzenia
narzdzi, ktre w tradycyjnym procesie produkcji wizayby si ze
znacznym stopniem skomplikowania, dugim czasem wytwarzania
oraz wysokimi kosztami. Narzdzie
wykonane z materiau VeroClear,
pozwolio wykona ponad 40 cykli
wtrysku z ABS oraz polistyrenu.
Przedstawione rozwizania obrazuj jedynie niewielk cz moliwoci, jakie stawia przed wspczesnymi producentami druk 3D.
Stratasys GmbH stale rozwija oferowane technologie druku, wprowadzajc nowe rodzaje materiaw oraz prowadzc badania
nad moliwoci ich szerokiego zastosowania nie tylko w procesie
projektowania i wykonywania pro totypw, ale przede wszystkim
w zakresie usprawnienia procesu
produkcji przy jednoczesnej redukcji kosztw z nim zwizanych.



tworzywa P 3 15

nagrody plastpolu

Mold-Masters

Innowacyjne rozwizania
do produkcji preform
Firma Mold -Masters nieprzerwanie od ponad 50 lat pomaga osiga zaoone cele biznesowe swoich
partnerw. Denie do perfekcji oraz wzmacnianie caej brany przetwrstwa tworzyw stao si dla firmy bdcej wiatowym liderem technologii gorcokanaowej oraz technologii regulacji temperatury.,
obowizkiem i pasj jednoczenie. Ponad 50% wszystkich patentw w brany naley do firmy Mold-Ma sters. Na swoje produkty firma daje 10-letni gwarancj.
Mold-Masters posiada w swojej
ofercie pen gam systemw gorcokanaowych do wszystkich
bran. Opatentowana technologia
iFLOW pozwala produkowa idealnie zbalansowane rozdzielacze,
pozwalajce ekspresowo zmienia
kolor oraz wprowadzajce niskie
spadki cinienia.
Metoda wlutowywania elementw
grzejnych do korpusw dysz oraz
blokw rozdzielaczy pozwala
w znacznym stopniu zredukowa
straty energii elektrycznej.
Mold-Masters posiada w swojej
ofercie rwnie w peni elektryczny
agregat uplastyczniajcy E-Multi.
E-Multi jest zewntrznym agregatem, wyposaonym w limaki uplastyczniajce (14-55 mm) oraz niezaleny od wtryskarki kontroler.
Urzdzenie jest w peni kompatybilne z kad wtryskark jednokomponentow elektryczn lub
hydrauliczn. W przeciwiestwie
do urzdze dostarczanych przez
producentw wtryskarek, E-Multi
moe by instalowany bezporednio do formy.
Mold -Masters to rwnie lider rynku przetwrstwa PET. Od wielu lat
dostarcza swoim partnerom kompletne formy do produkcji preform
PET, gorce i zimne powki, ofe ruje rwnie konwersje oraz re monty form innych czoowych pro-

MOLD MASTERS

ducentw. Z uwagi na wszech obecn standaryzacj rozwiza,

formy Mold -Masters s w peni
kompatybilne z wikszoci platform dostpnych na rynku. Komponenty formujce (takie jak np.
neck ringi, cores, itp.) w peni pa suj do form innych dostawcw.
Jako firma innowacyjna posiada

MOLD MASTERS

Przykady form do przetwrstwa PET (z lewej 72-gniazdowa, z prawej 96-gniazdowa).

wasne, unikalne, opatentowane

rozwizania zarwno do gorcych
jak i zimnych czci formy. Jak wiadomo, od kadej produkcji masowej, jak jest rwnie produkcja
preform PET, oczekuje si m.in.
moliwie najkrtszego czasu cyklu,
niskiego zuycia energii, szybkiej
zmiany koloru, itd. przy jednocze-

MOLD MASTERS

snym utrzymaniu wysokiej wydajnoci i jakoci gotowej wypraski

(preformy). Mold-Masters stworzy
unikalne rozwizania, ktre w peni pozwalaj sprosta postawionym wymogom.
Stosowana przez Mold-Masters
od ponad 30 lat technologia lutowania dyfuzyjnego, pozwala
na ponad 5-krotne zwikszenie
kontaktu obszaru chodzonego
z preform. Fakt ten pozwala pracowa z wod o znacznie wyszej
temperaturze, co bezporednio
wpywa rwnie na obnienie zuywanej energii (brak koniecznoci
cigego schadzania) oraz pozwala zredukowa jej zuycie. Kolejn
zalet rozwizania jest redukcja
czasu chodzenia, a co za tym idzie
czasu cyklu, z uwagi na bardziej
efektywny odbir ciepa. Kanay
chodzce podaj po ksztacie
preformy co znakomicie wpywa
na stabilizacj wymiarw, zwaszcza w obszarach, gdzie preforma
ma najgrubsze cianki. Z uwagi
na lepsze chodzenie, czas ycia
elementw chodzcych jest duszy ni w przypadku elementw
chodzonych punktowo lub spiralnie. Jak wczeniej wspomniano,
wszystkie elementy wykonane
w technologii iCOOL pasuj
do form wykorzystujcych rozwizania konwencjonalne, co pozwala
zminimalizowa koszty inwestycji
w przypadku koniecznoci zwikszenia produktywnoci.
Rozdzielacze Mold-Masters nie s
rozwizaniem klasycznym, polegajcym na przewiercaniu blokw

tworzywa P3 1 5

nagrody plastpolu

1

Idea iCOOL oraz neck ring

wykonany w teje technologii.
MOLD MASTERS

MOLD MASTERS

stalowych. Innowacyjna technologia Mold-Masters polegajca na czeniu dwch powek w monolit

oferuje moliwoci, ktre nie s
osigalne konwencjonaln metod. Frezowane i polerowane kana y umoliwiaj nieograniczony rozkad i zapobiegaj tworzeniu
ostrych krawdzi oraz tzw. martwych stref, ktre zwykle s cechami rozdzielaczy przewiercanych.
Rozdzielacze s naturalnie zbalansowane, speniaj wymagania czy-

stej i szybkiej zmiany koloru oraz

minimalnego spadku cinienia.
Naturalny rozpyw tworzywa wewntrz rozdzielacza pozwala
zmniejszy wspczynnik cinania,
a co za tym idzie tzw. wspczynnik AA (szczeglnie wany parametr w przypadku preform do wo dy). Z uwagi na szybsze wypenienie gniazda, moliwa jest produkcja preform o cieszych ciankach.
Dziki mniejszym spadkom cinienia wewntrz rozdzielacza, moli-

Centrum obrbcze
Firma TOOLS FACTORY jest polskim liderem w Europie rodkowej i Wschodniej w produkcji urzdze do obrbki tworzyw
sztucznych. S to w gwnej mierze termoformierki prniowe
do formowania tworzyw sztucznych w rnych konfiguracjach
dopasowanych do wymaga Klientw, obrabiarki numeryczne
CNC wykorzystywane do produkcji form do termoformowania
i obrbki wyprasek, poziome piy tamowe urzdzenia wsppracujce z termoformierkami suce do obcinania wytoczek
bezporednio po formowaniu.
Wieloletnie dowiadczenie w produkcji maszyn dla rnych gazi przemysu stawia firm w cisej czowce najlepszych firm
produkujcych tego typu urzdzenia. Strategia rozwoju firmy
polega na systematycznym podnoszeniu jakoci produkowanych urzdze oraz wiadczonych usug, przy zastosowaniu nowoczesnego sprztu i wyspecjalizowanej kadry. TOOLS FACTORY
prowadzi szkolenia dla klientw w zakresie obsugi i procesw
na poszczeglnych maszynach, zapewniamy serwis gwarancyjny
i pogwarancyjny, serwis zdalny (on-line) oraz sprzeda czci zamiennych. Urzdzenia charakteryzuj si wysok wydajnoci,
niezawodnoci dziaania, atwoci obsugi oraz dugim okresem uytkowania. Wysoka i stabilna pozycja na rynku potwier dza, e obrany przez firm kierunek dziaa jest waciwy. Do wodem na to jest fakt, e osigna midzynarodowy sukces
sprzedaowy na wielu rynkach wiatowych. Firma jest dobrze
znana w Niemczech, Rosji, Czechach, Chorwacji, na Ukrainie.
Centra obrbcze serii SMARTCUT, posiadajce w wersji podstawowej, 5 osi interpolowanych w systemie CNC, s przeznaczone
do obrbki elementw wykonanych z drewna, materiaw
drewnopochodnych (pyty wirowe, MDF, sklejka, itp.), two rzyw sztucznych, materiaw kompozytowych na bazie tworzyw
sztucznych tworzyw sztucznych oraz elementw wykonanych
z aluminium i materiaw o podobnej twardoci.
Wyrnienie w kategorii nowoczesne rozwizania przemysu
polskiego komisja przyznaa midzy innymi za rozwizanie
w ktrym wszystkie osie interpolowane maszyny s napdzane
za pomoc serwomotorw sterowanych w peni cyfrowo i po siadajcych enkodery odczytujce aktualne pooenie kadej osi.
Ukad ten na bieco kontroluje z bardzo du dokadnoci rze czywiste pooenie narzdzia zapewniajc wymagan dokad no pracy maszyny w kadych warunkach obcienia. Odczyt
pozycji gowicy roboczej warto wsprzdnej kadej osi interpolowanej jest wywietlana na ekranie sterownika maszyny,
umieszczonego w szafie sterowniczej.

wa jest praca z form o wikszych

krotnociach na maszynach o niszych siach zwarcia (brak efektu
uchylania si formy spowodowanego wtryskiem z wysokim cinieniem). Hot runnery Mold-Masters
s kompatybilne ze wszystkimi
standardami na rynku i mog pracowa ze wszystkimi formami oraz
maszynami.
Od 2 lat Mold-Masters jest czci
koncernu Milacron, wiatowego lidera w brany przetwrstwa tworzyw sztucznych. Targi NPE, ktre
odbyy si w marcu biecego roku
w Orlando, stay si miejscem premiery kompletnej linii do produkcji
preform PET. Milacron po raz
pierwszy zaprezentowa swoje rozwizanie bazujce na innowacyjnej
maszynie stworzonej przez inynierw Ferromatik oraz formie wypo-

saonej w technologie iCOOL oraz

iFLOW. Na podstawie opinii ekspertw rynku oraz przede wszystkim naszych klientw, jestemy
przekonani, i ta wanie linia
w najbliszym czasie bdzie wyznaczaa trendy rynku przetwrstwa PET. informuje Piotr Wieczorek, odpowiedzialny za sprzeda produktw Mold -Masters
w regionie Europy rodkowej
i Wschodniej.



tworzywa P 3 15

nagrody plastpolu

Dopak

Medal za elektryczn
rozdmuchiwark
Rekordowa edycja! Tymi sowami organizatorzy targw Plastpol, podsumowali tegoroczn edycj,
w ktrej udzia wzio ponad 800 firm z 30 krajw z caego wiata. Gwnym celem uczestnikw bya
prezentacja innowacyjnych i zaawansowanych technologii. Dla firmy Dopak targi Plastpol okazay si
kluczowym wydarzeniem, nie tylko z powodu odniesionych sukcesw, ale i take z powodu wysokiej frekwencji odwiedzajcych stoisko goci.
Po raz pierwszy firma Dopak,
przy wsppracy z niemieck firm
BBM zaprezentowaa na swoim
stoisku wysokowydajn, innowacyjn rozdmuchiwark BBM 1-30
ECKB pracujc w technologii wytaczania z rozdmuchiwaniem, dedykowan do produkcji kanistrw
o objtoci do 30 litrw oraz innych wymagajcych zastosowa.
Ta kompaktowa maszyna o po wierzchni posadowienia mniej
ni 18 m umoliwia kompleksow
produkcj obejmujc: rozdmuch,
odkrawanie naddatkw, kalibracj,
chodzenie, testowanie szczelnoci
i monta nakrtek. Odbir detali
odbywa si od strony przeciwnej
do kierunku wytaczania. Maszyna
wyposaona zostaa w peni elektryczny napd zamykania o sile
zwarcia 400 kN i wyrnia si nowoczesnym rozwizaniem polegajcym na tym, e platforma ekstrudera nie wykonuje ruchu wahadowego, lecz porusza si w paszczynie rwnolegej do paszczyzny formy. Wysokowydajna wytaczarka do przetwarzania HDPE
i HMPE odznacza si wysokim
wspczynnikiem L/D dla lepszej
plastyfikacji i homogenizacji, skuteczn gowic pokryt specjaln
powok, a take elektrycznie ste rowanym systemem PWDS. Firma
BBM MACHINENBAU UND VER TRIEBS Gmbh, zostaa dostrzeona
przez
Komisj
Konkursow
pod przewodnictwem prof. dr in.
Marka Bieliskiego i otrzymaa me dal za kompaktow, elektryczn
rozdmuchiwark BBM 1-30 ECKB.
Zalety rozdmuchiwarki BBM 1-30
ECKB:
dua oszczdno energii elek trycznej sigajca nawet 50%
w porwnaniu do maszyn hy draulicznych oraz brak potrzeby
chodzenia ukadu hydrauliczne go,
mocny i solidny korpus, przeznaczony do cigego procesu eks truzji,
krtkie czasy cyklu czas suche go cyklu maszyny wynosi 3,7 s,

efektywne wydajnoci sigajce 400 kg/h dla HDPE,

brak oleju to wysoka czysto
produkcji i ochrona rodowiska,
mikroprocesorowy ukad sterowania BBM / Beckfoff Blow
Control pozwala na precyzyjne
sterowanie procesem i rejestracj danych produkcyjnych,
optymalizacja masy produktu
za pomoc elektrycznie sterowanej funkcji PWDS zapewnia precyzyjn kontrol gruboci cianki, co przekada si na oszczdno surowca,
obnienie kosztw produkcji
zwikszenie konkurencyjnoci.

DOPAK

Rozdmuchiwarka ta, umoliwia

wytwarzanie bardzo skomplikowanych wyrobw o precyzyjnej powtarzalnoci ksztatu w jednej operacji. Produkowane detale maj
bardzo wysok jako, s estetyczne i cechuj si znakomitymi parametrami
wytrzymaociowymi.
Producent szczeglny nacisk kadzie na eliminacj szkodliwych
substancji, co czyni t maszyn
przyjazn rodowisku. Oszczdno energii oraz wysoka wydajno, to rozwizania zgodne z za sadami green energy. Szereg zalet obejmuje rwnie korzyci finansowe, co ma zachci prze -

LW

twrcw do jej stosowania w swo ich zakadach produkcyjnych

w myl koncepcji Lean Manufacturing, a take sprawi, by mogli skutecznie konkurowa z najlepszymi
firmami w Europie.
Podczas targw na rozdmuchiwar ce wytwarzane byy krasnale ogrodowe, ktre cieszyy si ogromn
popularnoci
i
zgromadziy
ogromne rzesze amatorw, a ko lejce oczekujcych nie byo koca.
Obserwujc targi Plastpol moemy dostrzec, jak bardzo szybko
brana tworzyw sztucznych si
rozwija i jak wiele moliwoci daje
uniwersalny materia, ktrym jest
tworzywo sztuczne. Dziki obecnoci wielu goci, edycja ta bya dla
nas nie tylko przyjemnym wydarzeniem, ale i rwnie umocnia nas
w przekonaniu, e nasze zaangaowanie w ten projekt odgrywa
istotne znaczenie. podsumowaa udzia firmy DOPAK w tegorocznym Plastpolu prezes Ursula Steiner. Dlatego ju dzisiaj zapraszamy wszystkich zainteresowanych najnowszymi rozwizaniami
technicznymi w obszarze przetwrstwa tworzyw sztucznych
do kolejnych spotka.

tworzywa P3 1 5

nagrody plastpolu

Ecoflow

Precyzyjny algorytm
termostatowania oparty
na bilansie energetycznym
Firma Ecoflow Heating & Cooling Systems produkuje urzdzenia grzewcze i chodnicze dla przemysu.
Zajmuje si ona take wdraaniem nowych rozwiza pod indywidualne zamwienie, bd oglnego zapotrzebowania rynku. Jednym z takich rozwiza jest termoregulator wodny PWA-XL oraz olejowy
POA-XL.
W celu uzyskania na urzdzeniu
grzewczym zadanej temperatury,
w wikszoci przypadkw wystarczy regulacja jedynie przy uyciu
regulatora PID i jednego czujnika
temperatury. Biorc to pod uwag,
producenci termoregulatorw stosuj w swoich produktach proste
parametryzowalne (bez moliwoci swobodnego programowania)
sterowniki z zaimplementowanym
regulatorem PID.
Takie rozwizania maj jednak
ogromne ograniczenia. Sterowanie
w peni pynne (przede wszystkim
grzania) jest zbyt kosztowne do realizacji w urzdzeniach komercyjnych, dlatego w firmie Ecoflow
opracowano od podstaw nowe, innowacyjne rozwizanie. Uznano,
e najlepszym sposobem na popraw dokadnoci utrzymywania
temperatury jest zmiana instalacji
w ten sposb, aby mimo skokowych zmian grzania/chodzenia
na wyjciu mona byo uzyska
pynnie regulowan moc grzewcz
na podstawie bilansu energetycznego.
W tym celu opracowano sterowanie obrotami pompy za pomoc
przemiennika czstotliwoci oraz
czujnika temperatury na powrocie
z obiektu. W standardowych urz dzeniach dodawanie energii wie
si tylko ze zmian temperatury
cieczy technologicznej, przy zao eniu staego przepywu. Dzieje si
tak dlatego, i energia cieplna jest
wprost proporcjonalna do zmiany
temperatury.
Zmieniajc
prdko
pompy
przy uyciu przemiennika czstotli woci mona zmienia przepyw,
czyli zmienia mas w czasie. Jest
to na tyle istotne, e uzyskuje si
dostp do regulacji kolejnym para metrem ciepa, a co za tym idzie
uzyskuje si wiksz precyzj w dostarczaniu (lub odbieraniu) energii.
eby to byo zachowane naleao
opracowa sposb pomiaru przepywu.

Powszechnie stosowane przepywomierze

mierz
przepyw
na podstawie iloci wody, ktra
przepynie w danym czasie. Nie da
si tak odczyta przepywu chwilowego, poniewa czasy pomiaru
i przeprowadzenia przeliczenia s
w tym przypadku bardzo istotne.
Mona zatem uzyska przepyw
cieczy, jaki by w przecigu sekund.
Opracowano wasny przepywomierz wartoci chwilowej oparty
na pomiarze rnicy cinie. Nastpnie opracowano algorytm samostrojenia czujnika do pomiaru
przepywu.
Przepyw mona odczyta biorc
pod uwag przewenie, np.
za pomoc kryzy. W laboratorium
Ecoflow wykonano seri pomiarw
dla rnych parametrw, a wyniki
zaimplementowano w algorytm
samostrojenia czujnika. Algorytm
na podstawie pomiaru rnicy ci nie, z wpisanymi fabrycznie parametrami kryzy oraz cieczy technologicznej, odczytuje, jaki jest
przepyw chwilowy. Zmiana przepywu nie zmieni jednak temperatury na wyjciu termoregulatora,
mimo to energia dostarczana
do ukadu ulegnie zmianie. Tak
LW

wic zmian, jaka powstaa

na obiekcie po zmianie przepywu,
zaobserwuje si dopiero po powrocie cieczy technologicznej
do ukadu (lub na samej tempera turze formy).
Czujnik temperatury na powrocie
z formy sta si zatem czujnikiem
wiodcym, nioscym w sobie in formacje nie tylko o tym co si
dzieje na termoregulatorze, ale
take, jaka energia jest oddawana
do obiektu. Kolejnym zagadnieniem do rozwizania staa si wysoka moc urzdzenia osigajca
nawet do 72 kW. Sterowanie zacz/wycz tak grzak dawaoby
bardzo due skoki prdu pobieranego przez ukad. By zaagodzi
skutki wysokiej mocy uyto kilku
grzaek (od dwch do czterech
w zalenoci od modelu), ktrych
sterowanie odbywa si sekwencyjnie. Takie rozwizanie pozwala
na uniknicie gwatownego poboru prdu. Rozwizanie konstrukcyjne naoyo jednak potrzeb opracowania nowego algorytmu sterowania. W celu moliwoci wysterowania tak zaawansowanego systemu przy jednoczesnym uzyskaniu
wysokiej dokadnoci temperatury

3

inynierowie Ecoflow opracowali

innowacyjny algorytm sterowania
o nazwie roboczej E2.
Zosta zaprogramowany na sterowniku PLC swobodnie programowalnym z dodatkowym pane lem graficznym, dotykowym HMI.
W odrnieniu od rozwiza, ktre
mona znale na rynku, zrezygnowano z utrzymywania temperatury
staej na wyjciu termoregulatora,
gdy nie gwarantuje to staej tem peratury na obiekcie. Zapewni to
moe dokadna obserwacja
obiektu pod wzgldem energetycznym. W celu uzyskania precyzyjnej regulacji w pierwszym etapie
obserwowane jest zachowanie
obiektu.
Zadany jest stay przepyw, a ter moregulator przez pewien czas dogrzewa obiekt, po czym wycza
grzanie i obserwuje stan energii,
jaka jest dostarczana do i zwracana z obiektu. Nastpnie przy staej
temperaturze nastpuje zmniejszenie przepywu oraz ponowne obserwowanie energii na wejciu
i wyjciu. Na podstawie zebranych
danych ukad termoregulatora
stroi si do danego obiektu zadajc parametry regulacyjne. Sama
regulacja przebiega ju w trzech
etapach. W pierwszym etapie nastpuje odczyt czujnikw, zarwno
temperatury i przepywu. Algorytm
na podstawie danych ze strojenia
ukadu przelicza czy jest zapotrzebowanie na dodanie energii czy jej
odbir. W drugim etapie wyliczana
jest warto zapotrzebowania
energetycznego obiektu. Na podstawie zapotrzebowania energetycznego regulator nadrzdny decyduje, jaki procent zmian ma si
odbywa na grzace, chodnicy
i pompie. W trzecim etapie regulatory indywidualne wyliczaj konkretne
wartoci
wyjciowe
na ukad. Mona byoby powiedzie, e ukad termoregulatora
w ten sposb przewiduje zachowanie obiektu. Dziki czemu moe
zada odpowiedni dawk energii,
niekoniecznie tylko za pomoc
temperatury wyjciowej. Dziki temu kompensuje si bd grzaki
i
chodnicy
nawet
poniej
+/- 0,1C.
Urzdzenie znajduje bardzo szerokie zastosowania, m. in.: ultraprecyzyjne ukady duej mocy, wytaczarki cylindry, gowice, kalandry,
formy wtryskowe.



tworzywa P 3 15

nagrody plastpolu

ITA Polska

Skaner dla przemysu

tworzyw sztucznych
CREAFORM

Innowacyjne technologie, mobilno i elastyczno w technologii

pomiarowej odgrywaj gwn
rol w firmach produkcyjnych.
Obok wsprzdnociowych maszyn pomiarowych czy tradycyjnych ramion pomiarowych,
optyczne skanery 3D s powszechnie stosowane w kontroli
jakoci. Efektywne i nowatorskie
technologie pomiarowe odgrywaj rwnie decydujc rol
w firmach produkujcych czci
z tworzyw sztucznych.
W przeszoci powszechnie do za da metrologicznych byy uywane
tradycyjne
wsprzdnociowe
maszyny pomiarowe 3D oraz ramiona
pomiarowe.
Obecnie
optyczne skanery 3D s coraz czciej stosowane jako dodatek
do tych tradycyjnych urzdze,
a niekiedy zastpuj je w stu procentach. Nawet ramiona pomiarowe nie s w peni elastyczne i maj
znaczne ograniczenia w odniesie niu do przestrzeni pomiarowej,
ktra moe by mierzona w zalenoci od wielkoci ramienia. Ramiona pomiarowe nie mog by
rwnie uywane w warunkach
przemysowych
ze
wzgldu
na drgania pomiar ruchomych
CREAFORM

czci jest niemoliwy. W celu uzyskania dokadnych wynikw pomiarowych, zarwno rami pomiarowe, jak i element mierzony, musz by unieruchomione. Obecne
wymagania dziaw kontroli jakoci firm produkcyjnych co do systemu pomiarowego s wysokie
i sprecyzowane. Oczekiwania jakim
musi sprosta system pomiarowy,
to obok okrelonej dokadnoci,
rwnie mobilno, elastyczno
oraz atwo obsugi. Czsto, obok
tych wymaga, rwnie wana jest
moliwo pomiaru czci w rnych miejscach i rnych, niekiedy
trudnych, warunkach otoczenia,
bez wpywu na dokadno pomiaru. Wrd wielu dostpnych
na rynku urzdze pomiarowych
powysze wymagania speniaj
produkty firmy Creaform.
Z reguy, producenci elementw
z tworzyw sztucznych stosuj procesy produkcyjne takie jak formowanie wtryskowe czy wytaczanie
i musz pogodzi si, e tym procesom od zawsze towarzysz takie
zjawiska fizyczne jak skurcz i odksztacenia, ktre sprawiaj, e
trudno jest uzyska geometri modelu CAD. Zastosowanie skanowania 3D do przeprowadzenia kom-

pleksowej kontroli elementw

z tworzyw sztucznych i narzdzi
pozwala dowiedzie si, w jakim
stopniu te zjawiska maj wpyw
na produkowane elementy. Wyniki
skanowania 3D dostarczaj peny
obraz procesu produkowania powtarzalnych elementw. Dokadnie monitoruje geometri ksztatu
i produkcj czci oraz pomaga zapobiega czynnociom projektowym, ktre czsto s niepotrzebne
i powtarzane. Ponadto, skanowanie 3D stanowi cenne rozwizanie
dla procesu inynierii odwrotnej
oryginalnych narzdzi.
HandySCAN 3D to lekki i prosty
w obsudze rczny skaner firmy
Creaform. Z powodzeniem mona
go zastosowa zarwno do wykonywania szybkich pomiarw obiektw trjwymiarowych w celach inspekcyjnych, jak i w procesie inynierii odwrotnej. Dziaa w oparciu
o technologi laserow co umoliwia skanowanie powierzchni obrobionych, trudnych do zeskanowania skanerami dziaajcymi w oparciu o technologi wiata biaego.
Posiada du rozdzielczo i dokadno, co klasyfikuje ten skaner
w kategorii skanerw metrologicznych.

HandySCAN 3D jest stosowany

w firmach produkujcych elementy
z tworzyw sztucznych do kontroli
procesu formowania wtryskowego, malowania i procesu montau,
a take do bezstykowych pomiarw elementw prototypowych
oraz seryjnych.
Jednym z wielu zada, do ktrych
skaner firmy Creaform jest rwnie
stosowany, jest analiza odksztace elementw przed i po malowaniu. W tym celu skaner laserowy
HandySCAN 3D uywany jest
do skanowania elementw suro wych po procesie wtrysku, w celu
porwnania rzeczywistych danych
z nominalnym modelem CAD oraz
identyfikacji odchyle od zdefiniowanych obszarw krytycznych elementu przed malowaniem. Nastpnie element surowy jest malowany i ponownie skanowany.
W kolejnym kroku jest wykonywane ponowne porwnanie danych
rzeczywistych, w celu okrelenia
odchyle w predefiniowanych obszarach krytycznych elementu.
W kocowym etapie, odksztacenie elementu po malowaniu jest
porwnywane z odksztaceniem
elementu przed malowaniem,
a otrzymane dane s szczegowo
analizowane.
Zastosowanie w przypadku takiego zadania tradycyjnych technik
pomiarowych, jak wsprzdnociowe maszyny pomiarowe, wymagaoby dodatkowych elementw i nakadw pracy (unieruchomienie elementu) i tym samym
kosztw oraz ze wzgldu na ograniczenia kinematyczne i przestrze
pomiarow maszyny, proces pomiarowy byby znacznie wyduony w czasie. Przestrzenny skaner
HandySCAN firmy Creaform dziki
swojej duej mobilnoci, szybkoci,
dokadnoci i atwoci obsugi to
idealne rozwizanie dla wielu zada z zakresu metrologii.



tworzywa P 3 15

nagrody plastpolu

Marciniak O.T.

Spawarka-napawarka
impulsowa jako ekonomiczne
podejcie do naprawy form
Tegoroczne targi Plastpol w Kielcach pokazay, e urzdzenia, ktre w swojej ofercie posiada firma
A. Marciniak O. T. nie tylko doskonale wpisuj si w potrzeby rynku, ale i kreuj nowe trendy, by polskie
firmy mogy jakoci, innowacyjnoci i konkurencyjnoci cenow zdobywa rynki w caej Europie. Medal tegorocznych targw w kategorii Techniki specjalne dla spawarki TTW-800 jest dla A. Marciniak
O. T. ogromnym zaszczytem. Firma wie, jak trudne zadanie miaa Komisja Konkursowa typujc zwycizcw, a decyzja wsparta ogromn wiedz i dowiadczeniem jej czonkw jest dla spki kolejnym potwierdzeniem innowacyjnoci i skutecznoci urzdzenia, ktrego grono zadowolonych klientw cigle ronie.
Na dzisiejszym rynku produkcji
form i przetwrstwa tworzyw,
gdzie wszystkie terminy s pilne,
czas realizacji projektw i zamwie krtki, a konkurencja wymaga nieustannego cicia kosztw
i obniania cen produkcji, A. Marciniak O. T. chce zaproponowa
klientom urzdzenia, ktrych cena,
koszt utrzymania, walory uytkowe oraz szeroka gama zastosowa
pozwalaj na znaczne oszczdnoci w kadym z wymienionych
aspektw. Jedn z tych propozycji
jest wanie nagrodzona spawarka
TTW-800. TTW-800 to druga gene racja spawarek impulsowych firmy
LW

Adam Marciniak

Tracytec. W niewielkiej obudowie

urzdzenia zamknito nowoczesne
rozwizania pozwalajce precyzyjnie, trwale, a take szybko naprawia i korygowa powierzchni
metali oraz stopw metali, takich
jak stale narzdziowe, brz berylowy czy aluminium. Ta wszechstronno urzdzenia TTW-800
sprawia, e moe by ono wykorzystywane do produkcji, regeneracji i serwisowania wszelkiego rodzaju narzdzi w tym form
do wtrysku cinieniowego, rotomouldingu,
termoformowania
i formowania rozdmuchowego
tworzyw sztucznych oraz odlew-

nictwa metali lekkich i formowania

poliuretanu. Moliwo spawania
drutami o rednicy od 0,2 mm oraz
uchwyt spawalniczy z unikaln ela styczn gowic pozwalaj na prac z precyzj lasera, a przetop waciwy dla metody TIG powoduje,
e powierzchnie w miejscu napa wania posiadaj nie tylko du wytrzymao przez trwae zespojenie
z materiaem naprawianym, ale
i jego waciwoci dziki moliwoci uycia wypeniacza z identycznego materiau o takiej samej
twardoci. Dziki tym cechom
moliw i nieskomplikowan staje
si np. naprawa powierzchni prze-

znaczonych do fototrawienia tekstury bez pozostawiania widocznych po jej naniesieniu niedopuszczalnych ladw i niejednorodnoci powierzchni. Urzdzenie daje
rwnie moliwo napawania powierzchni azotowanej bez koniecznoci wczeniejszego jej szlifowania, a take szybkie napawanie du ych powierzchni lub nanoszenie
grubszych warstw dziki moliwoci korzystania z drutw o grubo ci 1,6 mm, a nawet 2,0 mm. Wraz
ze spawark w zestawie znajduje
si rwnie elektroniczna maska
spawalnicza z owietleniem LED,
ktra dziki sterowaniu impulsami
spawarki daje najlepsze i najjaniejsze pole widzenia przy jednoczesnym wyjtkowo skutecznym
zabezpieczeniu wzroku. Maska
za
pomoc
magnetycznego
uchwytu moe by zamocowana
do kadej stalowej powierzchni
(st montaowy, st wtryskarki,
korpus formy itp.), wic nie wymaga trzymania ani mocowania
na gowie. Dodatkow funkcj
TTW-800 jest moliwo zgrzewania blachy oraz mocowania drutu
(wypeniacza) do powierzchni spa wanej przed rozpoczciem spawania. Jest to moliwe dziki dodat kowemu specjalnemu uchwytowi,
dostarczanemu wraz z urzdze niem i pozwala na jeszcze wiksz
precyzj prowadzenia uku elektrycznego dziki moliwoci trzymania uchwytu TIG oburcz, a take sprawia, e nawet niedowiad czony pracownik jest w stanie wykonywa precyzyjne naprawy. Niewielkie rozmiary spawarki TTW-800 i jej wszechstronno umoliwiaj rwnie prac wewntrz maszyn CNC czy te wtryskowych.
Dziki tym walorom jest to obecnie
najszybsza metoda trwaej naprawy usterki formy skracajca do mi nimum przestoje produkcyjne, zarwno we wtryskowniach, jak
i w narzdziowniach. Spawarka
dostarczana jest do klienta w po rcznej walizce typu trolley
na kkach z wysuwan rczk, co
pozwala na wygodne i bezpieczne
przechowywanie oraz transportowanie jej do miejsca wykonywania
prac. Dodatkowo A. Marciniak O. T
proponuje swoim klientom pokazy
i szkolenia z zakresu obsugi urzdze na terenie caego kraju. Dziki bardzo pozytywnym opiniom
klientw firma wie, i posiadanie
takiego
urzdzenia
znacznie
zmniejsza koszty zwizane z pro dukcj form i utrzymaniem ich
w ruchu.



tworzywa P 3 15

nagrody plastpolu

Nowoczesne techniki
wytwarzania form
wtryskowych
Arcapol to firma, ktr tworzy mody i dynamiczny team zdobywajcy rynek poprzez wykorzystywanie nowych technologii w budowie
form wtryskowych do tworzyw sztucznych. Oferuje swoje usugi
w zakresie zarwno projektowania i wykonawstwa form wtryskowych, jak i modyfikacji oraz regeneracji narzdzi ju istniejcych.
Specjalizuje si w konstruowaniu form na rynek polski i midzynarodowy dla sektorw: motoryzacyjnego, owietleniowego, artykuw
gospodarstwa domowego (AGD). Narzdziownia powstaa w 2007
roku startujc praktycznie od zera, ale ze cile okrelonymi celami.
Cel Arcapolu to przede wszystkim spenienie wymaga technicznych
poprzez wyrnienie si wysokim poziomem jakoci form i optymalnym serwisem dla kadego klienta. Sia firmy polega na uczeniu si
na bdach i suchaniu potrzeb klientw, stajc si dla nich partnerem, a nie tylko dostawc, przy czym zaoeniem jest przygotowanie
optymalnego narzdzia, z uwzgldnieniem kosztw i przewidzian
skal produkcji.
Arcapol dysponuje profesjonaln i elastyczn struktur z personelem technicznym przeszkolonym bezporednio we Woszech. Wyselekcjonowalimy ludzi modych, dynamicznych, przede wszystkim
z otwart mentalnoci, ktrym zostay przekazane jak najlepsze
wartoci wymagane w pracy narzdziowni: takie jak pracowito,
rzetelno, punktualno i zaangaowanie. Rwnie motywacja naszych wszystkich pracownikw przekada si na cigy rozwj Spki i doskonalenie skutecznoci systemu jakoci. Wchodzc na rynek
dynamicznie i konkurencyjnie, dajemy gwarancj na jako wykonanych zlece oraz przestrzeganie terminw. prezentuje swoj firm Michaele Casetta, prezes Arcapolu. Po omiu latach cikiej
pracy moemy si pochwali dobrze wyposaon narzdziowni.
Z nowoczesnymi maszynami cnc posiadajcymi specjalny ukad mocowa pozwalajcy zachowa maksymaln precyzj i redukujcego
moliwo bdu do minimum. Dostarczamy zaawansowane technologicznie, niezawodne formy wtryskowe, a wsppracujc z renomowanymi dostawcami, zyskujemy wysok jako surowcw i usug.
W narzdziowni Arcapolu powstaj formy:
2K
2 K obrotowe
2K indeksowe
Vario term
Z autonomicznym ukadem plastifikacyjnym montowanym bezporednio w form .
Za wdraanie nowoczesnych technik wytwarzania form wtryskowych firma zostaa wyrniona podczas Targw Plastpol 2015. Warto doda, e za szerzenie etycznych zasad w dziaalnoci gospodar czej Arcapol w kwietniu tego roku otrzyma take Zoty Certyfikat
Rzetelnoci.
www.arcapol.com
ARCAPOL

Odbir
wyprasek
KM-SYSTEM

Firma KM-System od 15 lat specjalizuje si w projektowaniu

i produkcji robotw przeznaczonych do wsppracy z wtryskarkami w procesie wytwarzania detali z tworzyw sztucznych metod wtrysku. Produkowane tu roboty wykorzystywane s do podawania etykiet do form w tech nologii IML z jednoczesnym odbiorem detali. Technologia IML
(In Mould Labeling) polega
na trwaym poczeniu etykiety
z wyprask w procesie wtrysku
tworzywa termoplastycznego.
Wypraski dekorowane przy uyciu
technologii IML speniaj wymogi
wysokiej jakoci jakie stawia
wspczesny rynek. Dziki moliwoci stosowania etykiet o dowolnych wzorach graficznych i dowolnej kolorystyce, mona uzyska
bardzo interesujce efekty wizualne. Wypraski uzyskane t technologi, dziki jednorodnoci mate riau detalu i etykiety, s atwe
do utylizacji w procesie recyklingu.
Oprcz robotw IML firma produkuje rwnie boczne roboty do odbioru detali, do zastosowa
przy odbiorze wyprasek z form
o krtkich cyklach pracy, gdzie roboty trawersowe nie nadaj.
KM-System nieustannie wprowadza innowacyjne rozwizania
do projektowanych konstrukcji.
Do produkcji robotw wykorzystuje podzespoy renomowanych firm
wiatowych oraz nowoczesn
technologi. To gwarantuje trwao i bezproblemow eksploatacj

produkowanych tu robotw. Proces projektowania robotw oparty

o modelowanie 3D zapewnia precyzj i optymalizacj konstrukcji.
Rozwizania techniczne opracowane przez firm KM-System
sprawdziy si w praktyce u klien tw w kraju i za granic. Roboty
speniaj wymogi norm bezpieczestwa obowizujcych w UE.
Doskonalenie technologii produkcji mechanizmw wykonawczych
robotw i dbao o perfekcj wy konania pozwala tej firmie podejmowa, z powodzeniem, najtrudniejsze wyzwania.
Korzystajc z dofinansowania
z funduszy Unii Europejskiej firma
wdroya do produkcji now gam
specjalistycznych, bocznych robotw do odbioru wyprasek KMO -1
i KMO -2, wyposaonych w ukady
wizyjnej kontroli jakoci.
Zaprezentowany na tegorocznych
targach PLASTPOL 2015, nagrodzony medalem, robot boczny
KMO -1 to innowacyjne rozwizanie na skal wiatow ze wzgldu
na zastosowanie najnowszych
technologii, takich jak:
energooszczdne napdy serwo
ze sterowaniem w technologii
absolut
zdalne sterowanie prac robota
przy uyciu tabletu lub smartfona
teleskopowa konstrukcja gwnej osi roboczej zmniejszenie
gabarytw robota
kontrola jakoci wypraski (zastosowanie systemu wizyjnego Balluff BVS)

tworzywa P3 1 5
system I/O Link (system rozproszonych wej i wyj)
najnowszy i najwydajniejszy ste rownik PLC Mitsubishi z serii Q
bezprzewodowa diagnostyka poprzez Internet (wi-fi, telefoni
komrkow, LAN) wszystko
za pomoc jednego urzdzenia.
Zastosowanie tych nowoczesnych
technologii umoliwio uzyskanie
parametrw pracy robota, porwnywalnych do osiganych przez
drogie, skomplikowane roboty,
wyposaone w liniowe napdy magnetyczne. Cena tego robota jest
bardzo atrakcyjna, gdy stanowi
niewiele ponad 1/4 ceny tamtych.
Robot jest bardzo szybki, osiga
prdko liniow 10 m/s na dro dze 500 mm. Czas penego cyklu
w przestrzeni formy wtryskowej
wynosi 0,43 s (droga wjazdu o
Z=500 mm, X=40 mm) przy mini malnym czasie cyklu wtryskarki 3 s.
Takie parametry osigane s
w obecnym czasie tylko przez roboty o zainstalowanej mocy powyej 5,5 kW. Zaprezentowane urzdzenie zuywa tylko 2,5 kW, zapewniajc porwnywalne parametry.
Robot posiada innowacyjny system
sterowania, jest wyposaony w dotykowy gwny pulpit sterujcy
HMI 10 oraz przenony tablet.
Operator, z jednego tabletu, moe

nagrody plastpolu
zarzdza kilkoma robotami, logujc si do ich systemw sterowania. Jest to bardzo przydatna funkcja, poniewa czsto, zwaszcza
podczas zmian oprzyrzdowania
parametrami robota, trzeba sterowa z rnych stron wtryskarki.
Kontrola wizyjna jakoci wyprasek
(nadlewy, niedolania) odbywa si
na drodze wyjazdu z przestrzeni
formy wtryskowej. Wadliwe detale
s upuszczane do zsypu, a dobre
trafiaj na tamocig. Zastosowany w robocie system wizyjny,
po odpowiednim zaprogramowaniu, moe bada rwnie odchylenia jakociowe innych parametrw
wyprasek, takie jak: przypalenia,
kolor, przezroczysto itp. System
przechowuje wszystkie niezbdne
dane odnonie jakoci wyprasek,
ktre mog by wykorzystane
do statystycznej analizy jakoci.
Robot KMO -1 dedykowany jest
do bardzo szybkich cyklw,
przy produkcji opakowa, doniczek rozsadowych itp. i cieszy si
duym zainteresowaniem na rynku.

Pawe Kozdra
LW



tworzywa P 3 15

(1(5*226=&=}'1(
WTRYSKARKI
WTRY
SKARKI
]VHUZRQDSGHP
]VHU
ZRQDSGHP
1DMZLNV]\Z\EUVL\
]DP\NDQLDLZWU\VNX
]DP\NDQLDLZWU
\VNX
6HULD6073GZXS\WRZH
2GWRQGRWRQ]HODVW\F]2G
 WRQ GR  WRQ ] HODVW\F]Q\PGRERUHPMHGQRVWNLZWU\VNRZHM
Q\PGRERUHPMHGQRVWNLZWU
\VNRZHM
2GNJGRNJZWU\VNX
2GNJGRNJZWU
\VNX

6XSHUPDVWHU  GZXS\WRZD ZWU\ZWU \VNDUND   UHZROXF\MQD NRQVWUXNFMD

SU]H]
=DSURMHNWRZDQD SU
]H] F]RRZ\FK
HXURSHMVNLFK L MDSRVNLFK HNVSHUWZ
] EUDQ\
EUDQ\ /LF]QH LQQRZDFMH FKURQLRFKURQLRQH PLG]\QDURGRZ\PL SDWHQWDPL
%XGRZD UHDOL]RZDQD ZH ZVSSUDF\
0LWVXELVKL
]]0LWVXELVKL

-HWPDVWHUWRQ
:WU\VNRGJGRJ
:WU
\VNRGJGRJ

(DV\PDVWHUGRWRQ
:WU\VNRGGRJ
:WU
\VNRGGRJ

:WU \VNDUNL R FLFKHM SUDF\

:WU\VNDUNL
SUDF\ SUHF\]\M
SUHF\]\M-Q\FKZWU\VNDFK%RJDWHZ\SRVDHQLH
Q\FK
ZWU \VNDFK %RJDWH Z\SRVDHQLH
ZVWDQGDUG]LH
0RQWD]NRPSRQHQWZ8(
&HUW\NDW &( L GHNODUDFMH :( FHUW\FHUW\NDW\ HQHUJRRV]F]GQRFL GRWDFMD
]]IXQGXV]X3ROVHII
IXQGXV]X3ROVHII
2SFMD
UXFKZUZQROHJ\FKLNRPXQL2SFMDUXFKZUZQROHJ\FKLNRPXQLNDWZVPV]PDV]\Q\
NDWZVPV]PDV]\Q\

%DUG]RG]LNXMHP\ZV]\VWNLP
%DUG]RG]LNXMHP\ZV]\VWNLP
NOLHQWRP]DQDV]HODW
Od 1990 roku
dystrybutor
dystr
ybutor wtr
wtryskarek
yskarek
RUD]XU]G]HGOD376]
RUD]XU
]G]HGOD376]

:URFDZ
:URFDZ
XO.RFLHU]\VND
XO.RFLHU]\VND
www.wartacz.com.pl
www.wartacz.com.pl
biuro@wartacz.com.pl
7HO)D[
7HO)D[

Targi Fakuma 2015

FAKUMA

Przy penym centrum wystawowym we Friedrichshafen nad Jeziorem Bodeskim, 24 edycja tar gw Fakuma jest na dobrej dro dze do pobicia kolejnych rekor dw! Midzynarodowe targi
handlowe Fakuma dla przetwrcw tworzyw sztucznych potwierdzaj sw uznan reputacj
jako europejskie wydarzenie numer jeden dla technologii formowania wtryskowego, wytaczania
i formowania termicznego.
Dziki zorientowanemu na uytkownika przetwarzaniu tworzyw
sztucznych, Fakuma osigna specjalny status, poniewa podobnie
wypozycjonowane targi handlowe
posiadaj raczej politechniczn
orientacj na tworzywa sztuczne,
a wic kad nacisk na co innego.
Producenci i dystrybutorzy z 35
krajw zaprezentuj na tegorocz nej imprezie szereg nowych technologii i procesw oraz aplikacji,
z ktrych sektor przemysowy bdzie mg skorzysta ju w pa dzierniku 2015! Czas to pienidz,
a szybkie wprowadzenie na rynek
to gwarancja korzyci i sukcesu
w biznesie, dlatego producenci
i dystrybutorzy zaprezentuj wiele
ze swoich innowacyjnych procesw po raz pierwszy wanie
na targach Fakuma 2015.
Dodatki i produkcyjne procesy 3D
przejy oczywicie wyjtkow rol, nawet gdy wanie ten segment
oraz skojarzone z nim procesy, ta kie jak STL i spiekanie laserowe, s
czci oferty wystawowej na tar gach Fakuma ju od ponad 20 lat,
cho byy one stosowane w prze szoci przede wszystkim do pro-

dukcji prototypw oraz prbek.

Na bazie szybko rozszerzajcej si
rnorodnoci materiaw oraz
waciwoci materiaw, ktre s
dostosowywane do okrelonych
funkcji, rozwj przetwarzania 3D
moe by znacznie przyspieszony
i sta si czym wicej, ni jedynie
uzupenieniem ofert dla procesw
produkcyjnych zwizanych z przetwarzaniem tworzyw sztucznych.
O pozycji i postrzeganiu targw
handlowych Fakuma przez przedstawicieli tworzyw sztucznych
w sektorze przemysowym, najlepiej mwi liczby. Liczba producentw zagranicznych i dystrybutorw obecnych na tej imprezie
cigle wzrasta. Zgodnie z tradycj,
Niemcy s reprezentowane przez
najwiksz liczb wystawcw (925
firm), na drugim miejscu s Wo chy (102), Szwajcaria (97), Austria
(63), Francja (43), Chiny (41), Portugalia (27), Holandia (25), Republika Czeska (20) i Turcja (17). Tak
wic Europa wci odgrywa gw n rol.
Producenci i dystrybutorzy z cae go wiata postrzegaj targi Fakuma jako najodpowiedniejsz platform biznesow dla zaprezentowania swoich firm ekspertom
na niezwykle wymagajcych rynkach Niemiec i Europy. Targi Fakuma 2015 odbd si w centrum
wystawowym we Friedrichshafen
nad Jeziorem Bodeskim, gdzie
zbiegaj si granice Niemiec, Austrii i Szwajcarii, od 13 do 17 padziernika. W tych dniach organiza torzy oczekuj odwiedzin okoo 46
tys. specjalistw z ponad 100 kra jw.

Promotorzy targw handlowych

P. E. Schall GmbH & Co. KG and
Messe Sinsheim GmbH w grupie
Shall organizuje pionierskie techniczne targi handlowe i przycigajce liczn publiczno wystawy.
W zalenoci od harmonogramu
imprez, w kraju i zagranic organizowanych jest 16 midzynarodowych imprez targowych, a sze
uznanych wystaw odbywa si kadego roku w Niemczech.
Targi handlowe organizowane
przez P. E. Schall GmbH & Co. KG:
Control, Motek and Optatec s najbardziej znanymi targami na wie cie i s uznawane za wiodce
imprezy handlowe. Fakuma i Ble chexpo umocniy swoj pozycj
na poziomie midzynarodowym
i zajmuj drugie miejsce w globalnym rankingu w swoich sektorach.
Targi organizowane s przez Messe Sinsheim GmbH: Echtdampf-Hallentreffen (Karlsruhe), Faszination Modellbahn (Sinsheim), Faszination Modelltech (Sinsheim), Agri
Historica (Sinsheim), Faszination
Modellbau Friedrichshafen, Modellbahn (Cologne).
Grupa firm Schall powstaa w ro ku 1962 i ewoluowaa stajc si
midzynarodowym centrum promocji zagadnie technicznych.

6ROLGQHQDMFLV]HP\Q\
]$]ML$QJLHOVNDP\O
WHFKQLF]QD]+RQJ.RQJX
WHFKQLF]QD]+RQJ.
RQJX

tworzywa P3 1 5
Engel

Wicej ni maszyna
Wicej ni maszyna to motto
wybrane przez firm ENGEL AUSTRIA dla tegorocznej prezentacji rozwizania systemowego na
targach Fakuma. Automatyka,
inynieria procesu, jego optymalizacja oraz usugi to wszystko
jest integraln czci filozofii
systemowej w firmie ENGEL.
Na bazie piciu innowacyjnych zastosowa dla przemysu motoryzacyjnego, formowania technicznego, medycznego, teletroniki, opakowa, producent maszyn z siedzi b gwn w austriackim Schwertbergu przedstawi na swoim sto isku targowym, w jaki sposb
mona maksymalnie wykorzysta
maszyny i komrki produkcyjne
dziki inteligentnym komponentom i poczeniu w sie.
Wydajno, produktywno, dostpno, jako i elastyczno s
decyzyjnymi czynnikami dla konkurencyjnoci. Jednak, aby uzyska
optymalne rezultaty, naley zrobi
co wicej, ni tylko zastosowa
najlepsze urzdzenia do formowa nia; chodzi o wykorzystanie ich potencjau do maksimum. inject 4.0
to odpowied firmy ENGEL na to
wyzwanie. ENGEL ma ju w swojej
ofercie liczne produkty, ktre pozwalaj wspiera klientw w optymalizacji. Firma zaprezentuje te te
produkty na targach Fakuma 2015.
ENGEL

Po raz pierwszy cae stoisko zostao zaprojektowane jako maa fabryka. Samooptymalizujca produkcja bazuje na trzech elementach gwnych:
inteligentne maszyny, ktre poprawiaj wydajno procesu
oraz jako, z samoadaptujcymi, decentralnymi systemami,
inteligentna produkcja celem zapewnienia wysokich poziomw
produktywnoci dziki poziomej
i pionowej integracji danych,
inteligentne usugi, ktre poprawiaj dostpno dziki bliskoci
oraz zastosowaniu zdalnych narzdzi serwisowych.
Podczas targw wszystkie dane
maszyny
bd
gromadzone
na komputerze centralnym. Rozwizanie ENGEL e-factory MES
uruchomione na komputerze obsuguje funkcje planowania zada,
kontrol stanw maszyny do for mowania wtryskowego oraz tworzenie raportw jakoci i dokumentacji (inteligentna produkcja).
Rwnoczenie osoby odwiedzajce
targi bd miay wgld w to, co si
dzieje poprzez portal klienta online
e-connect, sucy do identyfikacji
i zamawiania czci zamiennych
lub zadawania pyta zwizanych
z serwisem, a wszystko to bez marnotrawienia czasu (inteligentne
usugi).

Nie ma wtpliwoci, e rwnie

maszyny, ktre zostan zaprezentowane na stoisku ENGEL na targach pracuj w inteligentny sposb. Na przykad, oprogramowanie rodziny produktw iQ poprawia stabilno procesu poprzez
cige analizowanie procesu plastyfikacji i formowania wtryskowego oraz automatyczn regulacj
w przypadku odchyek od celu. Natomiast ENGEL e-flomo autonomicznie zapewnia sta dostaw
wody chodzcej, przyczyniajc si
w ten sposb do maksymalizacji
wydajnoci procesu.
Produkty inject 4.0, ktre umoliwiaj uzyskanie optymalnych rezultatw, rni si w zalenoci
od zadania zwizanego z formo waniem wtryskowym, od firmy
oraz lokalizacji to kolejny fakt,
ktry zostanie objaniony na sto isku targowym firmy ENGEL. Inteligentna fabryka we Friedrichshafen
zaprezentuje pi innowacyjnych
zastosowa z piciu rnych gazi
przemysu, z ktrych kade stawia
czoa indywidualnym wyzwaniom.

(QHUJRRV]F]GQHP\Q\
RGGRN:
%DUG]RZ\VRNDHIHNW\ZQR
QDN:HQHUJLL

'RVWSQHZHUVMH

VWDQGDUGRZHZ]PRFQLRQH
 VWDQGDUGRZHZ]PRFQLRQH
Z\FLV]RQH

 ]RGFLJLHPRGS\ODQLHP

:RIHUFLHSRVLDGDP\UZQLHNUXV]DUNL

33RQDGWR
RQDGWR

 SRGDMQLNL

 VXV]DUNL

 GR]RZQLNL

 PDJQHV\

%DUG]RG]LNXMHP\ZV]\VWNLP
%DUG]RG]LNXMHP\ZV]\VWNLP
NOLHQWRP]DQDV]HODW
2GURNX
2GURNX
G\VWU\EXWRUZWU\VNDUHN
G\VWU
\EXWRUZWU \VNDUHN
RUD]XU]G]HGOD376]
RUD]XU
]G]HGOD376]

:URFDZ
:URFDZ
XO.RFLHU]\VND
XO.RFLHU]\VND
ZZZZDUWDF]FRPSO
ZZZZDUWDF]FRPSO
ELXUR#ZDUWDF]FRPSO
7HO)D[
7HO)D[

tworzywa P 3 15

)RUPRZDQLH3U]\V]RFL
)
RUPRZDQLH3U]\V]RFL
Produkcja pojemnikw
od kilku mililitrw do 60 litrw

7HFKQRORJLDZ\WDF]DQLD]UR]GPXFKHP
7HFKQRORJLDZ\WDF]DQLD]UR]GPXFKHP
LZWU\VNX]UR]GPXFKHP
LZWU \VNX]UR]GPXFKHP

6WHURZQLN%HFNKRIID]DZRU\<XNHQ
6WHURZQLN%HFNKRIID]DZRU \<
\<XNHQ
XNHQ
LQZHUWRURZHQDSG\OLPDNZ]$%%

(XURSHMVNDMDNR
ZD]MDW\FNLHMFHQLH

0RGXRZHVFKDG]DF]HRPRFDFK
GRN:LEDUG]RZ\VRNLP
wsp. EER od 5,45 do 5,65

Planowanie produkcji
DR BOY

Inteligentnie poczone
maszyny BOY

chiller y do 800 kW i EER

Monoblokowe chillery
od 5,5 do 6,7

0RGXRZHWHUPRNRQZHNWRU\GR
0RGXRZHWHUPRNRQZHNWRU \GR
kW mocy (dla 6W
6W &

8U]G]HQLDGRWHUPRVWDWRZDQLD
8U]G]HQLDGRWHUPRVWDWRZDQLD
]GRNDGQRFL&

%DUG]RG]LNXMHP\ZV]\VWNLP
%DUG]RG]LNXMHP\ZV]\VWNLP
NOLHQWRP]DQDV]HODW
2GURNX
dystrybutor
dystr ybutor wtryskarek
wtr yskarek
RUD]XU]G]HGOD376]
RUD]XU]G]HGOD376]

:URFDZ
:URFDZ
XO.RFLHU]\VND
XO.RFLHU]\VND
ZZZZDUWDF]FRPSO
ZZZZDUWDF]FRPSO
ELXUR#ZDUWDF]FRPSO
7HO)D[
7HO)D[

Ze wzgldu na coraz czstsze czenie maszyn i systemw, firma

BOY zaprezentuje takie rozwizanie na targach Fakuma 2015.
Na stoisku BOY (hala A7 / stoisko 7101), wszystkie maszyny BOY
zostan ze sob poczone. Komunikacja czca maszyny zostanie
zrealizowana poprzez zintegrowany interfejs Ethernetu, ktry jest
dostpny na wszystkich maszy nach do formowania wtryskowego
BOY.
BOY podczas targw Fakuma 2015
zaprezentuje si w tandemie z fir m ProSeS BDE GmbH. BDE sys tems to rozwizanie, ktre mona
dostosowa do wasnych potrzeb.
Umoliwia ono perfekcyjne plano wanie i kontrol produkcji, kontrol jakoci oraz kalkulacj kosztw
eksploatacji. W zalenoci od wy maga operatora, poszczeglne
segmenty wprowadzania danych
mona indywidualnie konfigurowa i rozbudowywa w kadej
chwili. Oprogramowanie BDE Sys tem ma dostp do wewntrznego
ukadu sterowania maszyn BOY
Procan ALPHA. Ustawienia maszy -

ny, zgromadzone parametry robocze oraz dane produkcyjne zarejestrowane przez ukad sterowania
maszyn, jak objto wtrysku,
temperatury, cinienia itp. mog
by rejestrowane i ponownie wy korzystywane. Z kadej stacji roboczej IT z dostpem online, dane
dane mona sprawdza z wykorzystaniem adresu IP maszyn do for mowania wtryskowego BOY.
Wymagania energetyczne
okrelane online
Kolejnym inteligentnym rozwizaniem jest nowy kalkulator energii
online. Zostanie on zaprezentowany na ywo po raz pierwszy przez
firm BOY na targach Fakuma. Kalkulator bdzie dziaa bez dodat kowych programw, bez poczenia z portalami producenta maszyny i bez drogich kontraktw serwisowych. Z kadego terminala mobilnego z dostpem online operator otrzyma tylko kilka wartoci
wejciowych przez aplikacj BOY
(http://app. dr-boy. de) obliczony
czas cyklu, zuycie materiau
na godzin oraz wymagane zapotrzebowanie na energi maszyny
do formowania wtryskowego BOY.

Poczenie z przyszoci
Dziki Industry 4.0, maszyny
do formowania wtryskowego
i urzdzenia peryferyjne wsppracuj ze sob coraz bliej. Ten atut
bdzie mocno wyeksponowany
na stoisku firmy BOY na targach
Fakuma. Na urzdzeniu BOY 60 E,
formowane wtryskowo korpusy
szczoteczek do zbw bd wyjmowane przez robota szecioosiowego IIWA firmy KUKA. W takim
przypadku, zwyczajowa obudowa
bezpieczestwa nie jest wymagana. Dziki zintegrowanej technologii czujnikw skrtu, zapewniona
jest wsppraca czowiek-robot.
Gdy rami robota wyczuje przeszkod, jego ruch zostanie zatrzymany. Dziki temu robot IIWA jest
bardziej asystentem podczas produkcji, a nie zwyk maszyn z za programowanymi sekwencjami
programu.

tworzywa P3 1 5

5QRURGQRNRQVWUXNFML
1LHW\SRZHUR]ZL]DQLD

Biotworzywa na targach Fakuma

PLA na bazie biologicznej

do wytaczania i wtryskiwania
Corbion Purac wystawia si
na targach Fakuma w niemieckim Friedrichshafen w hali B4
na stoisku 4207. Zesp firmy
Corbion zaprezentuje szereg zastosowa partnerskich celem
pokazania szerokiej palety cech
szczeglnych i waciwoci, ktre mona osign dziki biotworzywom PLA oraz wszechstronnych warunkw, w ktrych
mona przetwarza PLA. Zaprezentowane zastosowania bd
wykonane zarwno ze standardowych PLA, jak i z PLA odpornych na wysok temperatur.
Zastosowania firmy Corbion Purac
z laktydami z Corbion Puracplications na targach Fakuma obejmuj
skrzynk filtra powietrza oraz czci ozdobne wntrza dla przemysu
motoryzacyjnego dziki uprzejmoci firmy Rchling Automotive.
Czci wytwarzane metod formowania wtryskowego s odporne
na wysok temperatur do 140C,
na uderzenia, promieniowanie UV
oraz charakteryzuj si wysokim
poyskiem, znakomit zdolnoci
barwienia oraz stabilnoci wymiarow.
Ponadto s odporne na surowe
warunki panujce w komorach silnikowych obecnych pojazdw. Powoduje to, e PLA stanowi wietn alternatyw dla wikszoci poliestrw (PC, PET, PBT) oraz polistyrenw (ABS), poliolefin (takich jak
PP) i poliamidw (PA6).
Podczas targw zostanie rwnie
zaprezentowany, dziki uprzejmo-

ci firm SUPLA i Kuender, pierwszy

na wiecie komputer z ekranem
dotykowym z biotworzywa. Obudowy urzdze s biae z wysokim
poyskiem i charakteryzuj si poprawion odpornoci na uderzenia, du odpornoci na wysok
temperatur oraz dobr odporno ci na zarysowania. Ponadto, dua stabilno wymiarowa umoliwia zachowanie sporych tolerancji
podczas przetwarzania.
Firma pokae rwnie seri zastosowa przeznaczonych do produk cji opakowa i naczy, cznie
z jednorazowymi, formowanymi
termicznie kubkami na gorce napoje (dziki uprzejmoci firmy
Huhtamaki) i pokryw (wytwarzanych przez firm WinGram), jak
rwnie cakowicie stereo-kompleksowej, przeroczystej folii firmy Innovia.
Zobacz Pastwo rwnie formowane wtryskowo kapsuki do kawy
firmy ATI oraz opakowania typu
Biofoam do lodw firmy Synbra.
Oprcz kocowych zastosowa,
Corbion Purac zaprezentuje rwnie swj materia PLA oraz produkty partnerskie w dziedzinie
mieszanek z firmami Hisun i SUPLA
dla czystego PLA oraz Biotec i FKuR
dla mieszanek do produkcji naczy
na gorc ywno.
Dziki poczeniu zawartoci biologicznej z niewielk emisj dwutlenku wgla, PLA stanowi znakomity
zamiennik dla PS, PP i ABS. Ponad to, co pokazaa przedstawiona seria zastosowa, PLA jest niezwykle

7UZDRLQLH]DZRGQR
7U ZDRLQLH]DZRGQR
(VWHW\F]QHZ\NRQDQLH

77\SRZHSU]HQRQLNLGRVWSQHRGUNL
\SRZHSU]HQRQLNLGRVWSQHRGUNL
ZQDV]HMKDOLHNVSR]\F\MQHM

CORBION

adaptacyjnym materiaem, ktry

moe by przetwarzany na istniejcych urzdzeniach, z komercyjnie
akceptowalnymi czasami cyklu. To
daje przetwrcom i wacicielom
marek unikaln okazj, aby mogli
oni sta si wiodcymi liderami
w swojej brany, zarwno
pod wzgldem produktw, jak
i opakowa.
Zesp firmy Corbion bdzie
do dyspozycji odwiedzajcych targi i chtnie odpowie na wszelkie
pytania zwizane z przetwarzaniem oraz z samym produktem.

6WHURZDQLHV\JQDHPURERWD
OXEZWU\VNDUNL
OXEZWU \VNDUNL
5HJXORZDQDSUGNRWDNWRZDQLH
:]PRFQLRQDWDPDRGSRUQD
QDWHPSHUDWXULXV]NRG]HQLD
PHFKDQLF]QH
5QRURGQHFHUW\NDW\
LDWHVW\WDP\
)
RWRNRPUNDQDNRFXWDP\
)RWRNRPUNDQDNRFXWDP\

3U]HQRQLNLVSHFMDOQHJR
3U]HQRQLNLVSHFMDOQHJR
SU]H]QDF]HQLD]ZDQQFKRG]F
SU
]H]QDF]HQLD]ZDQQFKRG]F
W\S\

Konwersja nadleww
Jak atwo mona przeksztaci odpady produkcyjne tworzywa na moliwy do ponownego uy cia materia? Bdzie si mona o tym przekona
na targach Fakuma, na stoisku Next Generation
Recyclingmaschinen GmbH.
Podczas pracy na ywo zostanie w tym celu za prezentowana maszyna serii A: GRAN. Jednostka
obsuguje przenoszenie odpadw tworzywa,
mielenie, wytaczanie i wreszcie peletyzowanie.
Ta uniwersalna maszyna, w poczeniu z kom paktow konstrukcj, oferuje wszystko to, czego
wymaga si od urzdzenia formowania wtryskowego oraz umoliwia obnienie kosztw materiau. Demonstracja na ywo na targach przedstawi przetwarzanie nadleww po formowaniu
wtryskowym z PP na wysokiej jakoci tworzywo.

Wszystkie podzespoy maszyny s sterowane

przez jeden interfejs uatwiajcy eksploatacj.
Po zmieleniu odpadw materia jest bezporednio wprowadzany do wytaczarki bez pyu
bez zanieczyszczenia materiau.
Koncept projektu serii A: GRAN obejmuje wydaj ny mynek, ktry moe przetwarza cienkocienne czci lub czci o duych gabarytach. Konstrukcja mynka umoliwia podawanie niecige
typowa sytuacja, jeeli wemiemy pod uwag
rodzaj odpadw tworzywowych podczas formowania wtryskowego.
Serdecznie zapraszamy do odwiedzenia stoiska
firmy NGR nr A5 5108 podczas targw i wzi cia udziau w pokazie.

%DUG]RG]LNXMHP\ZV]\VWNLP
%DUG]RG]LNXMHP\ZV]\VWNLP
NOLHQWRP]DQDV]HODW
2GURNX
G\VWU\EXWRUZWU\VNDUHN
G\VWU
\EXWRUZWU \VNDUHN
RUD]XU]G]HGOD376]
RUD]XU
]G]HGOD376]

:URFDZ
:URFDZ
XO.RFLHU]\VND
XO.RFLHU]\VND
ZZZZDUWDF]FRPSO
ZZZZDUWDF]FRPSO
ELXUR#ZDUWDF]FRPSO
7HO)D[
7HO)D[

5

tworzywa P 3 15

maszyny i urzdzenia

Innowacja na miar rzeczywistych

potrzeb producentw
Firma FANUC po raz pierwszy zaprezentowaa swoj elektryczn
wtryskark do tworzyw sztucznych
FANUC AUTOSHOT w 1984 r.
W cigu kolejnych 30 lat japoscy
konstruktorzy stworzyli rodzin,
obejmujc 9 modeli maszyn, zrnicowanych pod wzgldem siy
zwarcia od 150 do 250 ton, ktre dzi s oferowane producentom
na caym wiecie pod mark ROBOSHOT. Znakiem rozpoznawczym
wtryskarek FANUC jest wyjtkowo
wysoka precyzja, niezawodno
i moliwo produkcji detali z tworzyw sztucznych w ramach stabilnego procesu, ktry gwarantuje
zachowanie ponadprzecitnych
wymaga dotyczcych czystoci
produkcji.
Od 30 lat wspieramy rozwj
sektora produkcji tworzyw
sztucznych
Wtryskarki elektryczne FANUC ROBOSHOT bazuj na zaawansowanych technologicznie napdach
i sterowaniach CNC, tworzonych
przez firm FANUC ju od
lat 50. XX wieku. Wkad firmy FANUC w rozwj tego segmentu produktw jest tak duy, e histori
rozwoju koncernu uznaje si
za tosam z histori rozwoju
technologii komputerowego sterowania urzdze. Rozwj autorskich systemw sterowania FANUC, z roku na rok przekada si
na coraz wyszy poziom zaawansowania technologicznego wszyst kich produktw powstajcych
w japoskich zakadach producen ta. Mimo, e ich zewntrzna kon strukcja z pozoru si nie zmienia, to
wewntrz dokonuje si rewolucja.
Korzystaj na tym przede wszyst kim uytkownicy produktw marki
FANUC, ktrzy otrzymuj najlepszy
moliwy produkt, czyli maszyny
coraz szybsze, coraz bardziej nieza wodne i coraz lepiej dopasowane
do zmieniajcych si potrzeb rynku
na caym wiecie. W ten nurt zna komicie wpisuj si elektryczne
wtryskarki marki FANUC ROBO SHOT.
Rnica tkwi w szczegach
Wtryskarki FANUC ROBOSHOT cha rakteryzuje najwysza dokadno,
wyjtkowo wysoka precyzja i sta -

bilno
procesu,
niezalenie
od warunkw zewntrznych, a take wielokrotnie potwierdzona niezawodno. Warto podkreli, e
wtryskarki stworzone przez firm
FANUC s przygotowane do obsugi najbardziej wymagajcych pro cesw, m.in. produkcji elementw
medycznych czy optycznych, ktre
stawiaj producentom najwysze
wymagania w zakresie czystoci
produkcji. Niezawodno produktw marki FANUC wynika z bardzo
wielu przyczyn. W przypadku wtryskarki ROBOSHOT du rol odgrywa nie tylko stabilna konstrukcja
czy zaawansowana technologia,
ktra decyduje o tym, e w maszynach marki FANUC znajduje si
bardzo niewielka ilo elementw
wymagajcych
systematycznej
konserwacji.
Zdaniem inynierw FANUC dla zapewnienia producentom odpowiedzi na ich indywidualne potrzeby
niezbdny jest bogaty wachlarz
funkcji dodatkowych, optymalizujcych parametry produkcji. Filozofia
projektowania
urzdze
z uwzgldnieniem rzeczywistych
potrzeb uytkownikw pozwala
na oferowanie im maksymalnie
efektywnych, a zarazem przyja znych rozwiza.

FANUC

woru zwrotnego. Zmiana trendu

wykresu siy daje natychmiastow
informacj o nieprawidowym za mkniciu piercienia zaworu zwrotnego, a co za tym idzie przepywie
zwrotnym uplastycznionego tworzywa z powrotem na limak podczas realizacji fazy wtrysku.
Piercie, ktry realizuje otwarcie
i zamknicie zaworu poddawany
jest ogromnemu zuyciu podczas
jego pracy. Warto tutaj podkreli,
e zawr w produkcji opakowa
potrafi otwiera si i zamyka nawet ponad 5000 razy na dob.
Std tak wane jest monitorowanie poprawnoci jego pracy. W wa-

ciej wystpujcych naley zaliczy

przebarwienia powstajce ze zde gradowanego tworzywa, niedole wy, bd wcignicia.
Zastosowanie funkcji Backflow
Monitor w kadej wtryskarce FANUC ROBOSHOT pozwala na gene rowanie oszczdnoci przez ich
uytkownikw, a sam wtryskark
plasuje w gronie najlepszych jeli
chodzi o jako wyrobu czy efektywno produkcji. atwo zauway, e dziki ograniczeniu iloci
i czasu przestojw w celu demon tau limaka do oceny stanu zaworu zwrotnego oraz koniecznoci
korekt parametrw procesowych

runkach ogromnego przeciania

oczywistym jest fakt, e zawr ulega zuyciu, a w skrajnych przypad kach potrafi gromadzi si na nim
zgorzelina. Bezporedni konsekwencj tego stanu jest to, e zarwno poduszka resztkowa, jak
rwnie powtarzalno wagi produkowanej czci, podlega fluktuacji. Producenci, ktrzy zmagaj si
z podobnymi problemami z pewnoci zauwaaj, e w efekcie
i oglna jako czci potrafi
znacznie odbiega od zaoe
i wymaga odbiorcy. Niestety,
na tym zy wpyw si nie koczy.
Nieprawidowa praca zaworu ma
take poredni wpyw na wiele innych wad, mogcych wystpi
w produkowanej czci. Do najcz -

przez kadr inyniersk, zakady

produkcyjne uzyskuj wzrost
wspczynnika efektywnoci produkcji OEE (ang. Overall Equipment Effectiveness).

Schemat przepywu tworzywa w zaworze

Backflow Monitor
FANUC ROBOSHOT to pierwsza
na wiecie wtryskarka, wyposao na w funkcje monitorujce prze pyw tworzywa przez zawr zwrot ny w pierwszej fazie wtrysku wraz
z czasem zamknicia zaworu.
Dziki zastosowaniu najwyszej
klasy serwonapdw oraz sterow nikw CNC FANUC, wtryskarki RO BOSHOT potrafi w czasie rzeczy wistym mierzy i porwnywa ze
sob zmian siy w pierwszej fazie
wtrysku. Cay proces odbywa si
w sposb przedstawiony na rysunku na dole kolejnej strony.
Wygenerowane na tej podstawie
wykresy przedstawiaj przebieg
zmiany siy i czasu zamknicia za-

Precise Metering 2 i 3
Kolejne innowacyjne funkcje stanowice ciekawe uzupenienie
funkcji Backflow Monitor we wtryskarkach FANUC ROBOSHOT to
Precise Metering 2 i Precise Metering 3. Funkcja Precise Metering to
odpowied firmy FANUC na po trzeb uzyskania maksymalnej dokadnoci dozowania uplastycznionego tworzywa podczas sekwencji
wtrysku. Wykorzystujc Precise
Metering uzyskuje si dokadne,

5

tworzywa P 3 15

maszyny i urzdzenia

Sekwencja dziaa w przypadku standardowego nabierania tworzywa jaka ma miejsce przy uyciu wtryskarek
hydraulicznych i zwykych wtryskarek elektrycznych oraz sekwencja w przypadku wtryskarki FANUC ROBOSHOT,
wyposaonej w funkcj Precise Metereing 2.

powtarzalne nabieranie i optymalnie uplastycznione tworzywo. Kady wtrysk tworzywa w gniazdo formy charakteryzuje si identyczn
dawk tworzywa. Dodatkowym
atutem zastosowania funkcji Precise Metering jest brak wystpowania pcherzy powietrza w stopie
tworzywa.
Standardowe nabieranie tworzywa
skada si z dwch etapw, czyli
nabierania i dekompresji. W ich
wyniku pojawiaj si problemy
z rnic cinie przed i za zaworem zwrotnym oraz niekontrolowany przepyw wsteczny tworzywa na limak, ktre s przyczynami
niestabilnoci parametrw procesowych oraz wagi produkowanej
czci.
By proces ten usprawni i wyeliminowa pojawiajce si defekty,
wtryskarki ROBOSHOT wyposaone
s w funkcj Precise Metering 2.
Funkcja ta powoduje, e standar-

dowe nabieranie tworzywa wzbogacone jest o dodatkowy element

i odbywa si w nastpujcej se kwencji: najpierw nabieranie, nastpnie obrt wstecz limaka
i na koniec dekompresja. Takie rozwizanie pozwala na wyrwnanie
cinienia i wyeliminowanie cigncej si nitki za wlewkiem. Funkcja
Precise Metering 3 w porwnaniu
do Precise Metering 2 powoduje,
e nabieranie tworzywa odbywa
si w jeszcze bardziej skomplikowanej sekwencji. Po nabieraniu odbywa si obrt wstecz limaka, by
nastpnie mg si odby ruch li maka do przodu zakoczony dekompresj.
Podobnie jak w przypadku wszystkich dodatkowych funkcji, w jakie
wyposaone s wtryskarki ROBOSHOT, aktywacja funkcjonalnoci
jest bardzo atwa i nie przysparza
uytkownikowi adnych problemw.

Wykresy zmiany siy i czasu zamknicia zaworu zwrotnego

Produkt szyty na miar

gwarancj opacalnoci produkcji
By zapewni maksymalny komfort
pracy, FANUC zagwarantowa
uytkownikom swoich wtryskarek
moliwo samodzielnego wprowadzania parametrw, a take
umoliwi zastosowanie opcji AUTO, przy wybraniu ktrej wtryskarka automatycznie dostosowuje
parametry w celu uzyskania optymalnych warunkw uplastyczniania. Wszystkie dodatkowe funkcje
w jakie wyposaona zostaa wtry skarka ROBOSHOT, w tym wymienione powyej funkcje pozwalajce na pen kontrol warunkw
nabierania tworzywa oraz przygotowania uplastycznionego tworzywa do wtrysku, pozwalaj nie tylko
skutecznie wyeliminowa wystpowanie wielu wad wypraski, ale
przede wszystkim gwarantuj
uytkownikom wtryskarek FANUC

ROBOSHOT wzrost efektywnoci

oraz redukcj kosztw utrzymania
ruchu.

FANUC POLSKA Sp. z o.o.

ul. Tyniecka 12
52-407 Wroclaw
tel: +48 71 7766 160

Rnice dziaania funkcji Precise Metering 3 w porwnaniu do Precise Metering 2

tworzywa P3 1 5

reklama

5

Nowe plastomery w ofercie

Basell Orlen Polyolefins Sprzeda Sp. z o.o. (BOPS) wprowadzia
do swej oferty skierowanej do polskich przetwrcw poliolefin, no w, innowacyjn grup plastomerw o handlowej nazwie Koattro.
Gatunki te s wytwarzane w fabrykach Grupy LyondellBasell poza
Polsk.
Nowa rodzina innowacyjnych
plastomerw o wysokich
osigach w ofercie BOPS
W procesie produkcji plastomerw
Koattro wykorzystywany jest buten-1, dziki czemu gatunki te charakteryzuj si doskonaymi waciwociami fizyko-mechanicznymi,
gwarantujcymi wysokie osigi
w wielu specyficznych zastosowaniach.
Plastomery Koattro posiadaj szereg unikalnych waciwoci uytkowych, spord ktrych najwaniejszymi s: doskonaa przejrzysto,
mikko, gitko (bez uycia jakichkolwiek plastyfikatorw) i ela styczno (bez usieciowania).
Plastomery Koattro s oparte
na polimerze poliolefinowym, ktrym jest polibuten -1. Z tego powodu s w peni kompatybilne z gatunkami polipropylenw i s dostpne w formie typowego granulatu.
Polscy przetwrcy mog korzysta
z produktw nalecych do dwch
gwnych grup plastomerw
Koattro:
Koattro KT AR grupa produkowana przy uyciu tradycyjnej
technologii wykorzystujcej katalizator Zieglera-Natty.
Koattro KT MR grupa wytwarzana przy uyciu technologii
z uyciem katalizatora metalocenowego.

Kluczowe waciwoci rodziny produktw Koattro KT AR:

Stosunkowo wysoka temperatura topnienia, ok. 114C.
Odksztacenie trwae po ciska niu, okoo 45-50%.
Mikko i/lub gitko.
Natomiast, rodzina produktw
Koattro KT MR wykazuje dodatkowo:
Lepsz udarno w niskich temperaturach.
Lepsz gitko.
Lepsze waciwoci optyczne.
Zalety stosowania plastomerw
Koattro

ciwoci zgrzewalne folii, takie jak

integralno zgrzeiny, wytrzymao zgrzeiny na gorco (tzw. hot
tack) oraz generalnie, obserwowany jest wzrost wytrzymaoci
zgrzeiny, nawet powyej 100%.
Uycie Koattro polepsza take odporno na zbielenie oraz poprawia waciwoci oddychajce folii.
Zastosowanie rodziny
produktw Koattro
Wymienione powyej gwne cechy, otwieraj szeroki zakres moliwoci aplikacyjnych plastomerw
Koattro w takich segmentach jak
folie (np. rkawowe, wylewane typu cast, BOPP), wytaczanie pyt,
wytaczanie wkien i wknin paskich oraz kalandrowanie, prasowanie toczne, wtrysk (np. elemen-

ty urzdze i czci motoryzacyjne)

itd. Przykadowe zastosowania Koattro w segmencie foliowym to np.
adhezyjne folie ochronne, folie poliolefinowe z efektem blokowania
typu cling, folie elastyczne, oddychajce folie BOPP i folie z wewntrzn warstw blokujc. Dodatek niewielkiej iloci Koattro powoduje popraw wytrzymaoci
termicznego sieciowania w przy padku wytwarzania wknin paskich.
Produkty rodziny Koattro speniaj
wymagania dyrektyw UE w zakresie do kontaktu z ywnoci.

LYONDELLBASELL

Plastomery Koattro oferuj szerokie moliwoci w zakresie modyfikacji folii polipropylenowych. Przetwrcy mog wykorzysta te tworzywa do produkcji folii o strukturze mono- lub wielowarstwowej
(trzy lub wicej warstw). Typowe
stenie Koattro waha si w zakresie: 10-30%. Dowiadczenia przetwrcw pokazuj te, e zastosowanie plastomerw Koattro do folii polipropylenowej zapewnia popraw jej cech w zakresie sprystoci, elastycznoci i mikkoci.
Ponadto, folia charakteryzuje si
bardzo dobrymi waciwociami
optycznymi oraz dobr przejrzystoci. Dodatek Koattro powoduje
take wzrost udarnoci i wytrzymaoci folii. Poprawiaj si take wa-

LYONDELLBASELL

PLAMA

Engineering GmbH
Wytaczarki jedno- i dwulimakowe
Linie wytaczarkowe do rur, proli, pyt i folii
Wtryskarki
Rozdmuchiwarki
Rozdmuchiwarki preform PET
Gwarancja na uywane urzdzenia

www.PLAMA.de
PLAMA Engineering GmbH
Bergische Sr. 15 D-42781 Haan
P: +49-2129-94160 F:+49-2129-941699
e-mail: info@plama.de

Spis reklamodawcw
Reklama

Strona

Strona www

ARBURG . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 13 . . . . . . . . . . . . www.arburg.pl
ASSOCOMAPLAST . . . . . . . . . . . . 59 . . . . . . . . . . . . www.assocomaplast.org
BAGSIK . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 8 . . . . . . . . . . . . . www.bagsik.net
BATTENFELD POLSKA . . . . . . . . . 29 . . . . . . . . . . . . www.battenfeld.pl
BIBBY FINANCIAL SERVICES . . . . 43 . . . . . . . . . . . . www.bibbyfinancialservices.pl

84,-

BIESTERFELD . . . . . . . . . . . . . . . . 19 . . . . . . . . . . . . www.biesterfeld.com
DEMAG . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 45 . . . . . . . . . . . . www.demag.pl

(39) 139 66 02

ELBI . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 49 . . . . . . . . . . . . www.elbi.com.pl
FANUC . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 55 . . . . . . . . . . . . www.fanuc.pl
GAMMA MECCANICA . . . . . . . . . . 37 . . . . . . . . . . . . www.gamma-meccanica.it
GRAFE. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 35 . . . . . . . . . . . . www.grafe.pl
GRUPA AZOTY . . . . . . . . . . . . . . . . 3 . . . . . . . . . . . . . www.e-plastics.eu

2015

GRUPA AZOTY, ZAK . . . . . . . . . . . 33 . . . . . . . . . . . . www.oxoviflex.com

HS-UMFORMTECHNIK . . . . . . . . . 41 . . . . . . . . . . . . www.hs-umformtechnik.de
LANXESS . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 2 . . . . . . . . . . . . . www.lanxess.com
LUDATEC, YUDO . . . . . . . . . . . . . . 9 . . . . . . . . . . . . . www.ludatec.pl
MASTER COLORS . . . . . . . . . . . . . 47 . . . . . . . . . . . . www.mastercolors.com.pl
MASTER COLORS, MORETTO . . . 21 . . . . . . . . . . . . www.mastercolors.com.pl
MYCEPPI. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 10 . . . . . . . . . . . . www.myceppi.com
NEXEO SOLUTIONS . . . . . . . . . . . 25 . . . . . . . . . . . . www.nexeosolutions.com
PLAMA. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 57 . . . . . . . . . . . . www.plama.de
PLASTIGO. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 31 . . . . . . . . . . . . www.plastigo.pl
PLASTINVENT . . . . . . . . . . . . . . . . 4 . . . . . . . . . . . . . www.plastinvent.pl
PLASTLINE . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 14 . . . . . . . . . . . . www.plastline.com.pl
PLASTPOL . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 5 . . . . . . . . . . . . . www.plastpol.com
SLOVNAFT . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 17 . . . . . . . . . . . . www.slovnaft.pl
SYNVENTIVE . . . . . . . . . . . . . . . . . 12 . . . . . . . . . . . . www.synventive.pl
TOOLINGPORTUGAL. . . . . . . . . . . 6 . . . . . . . . . . . . . www.toolingportugal.com
ULTRASYSTEM . . . . . . . . . . . . . . . 39 . . . . . . . . . . . . www.ultra-system.it
WADIM PLAST . . . . . . . . . . . . . . . . 60 . . . . . . . . . . . . www.wadim.com.pl
WARTACZ . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 50,51,52,53 . . . . www.wartacz.com.pl

Reklamy na terenie Polski (i krajw innych ni wymienione poniej)

przyjmuje wycznie redakcja
tel. +48 504 278 832
Na terenie:
Niemiec, Austrii i Szwajcarii Lerner Media Consulting GmbH
tel. +49 6226 971515
Woch i pozostaych krajw UE Promaplast srl.
Veronica Zucchi v.zucchi@promaplast.org, tel. +39 02 82283736
Azji Worldwide Services Co. Ltd. (Tajwan)
tel. +886 4 23251784
Nasza oferta dostpna jest w Internecie: www.kwartalnik.tworzywa.pl

JSW

The Japan Steel W

Works
orks

JEDYNA, TAK
TAK DUA
ELEKTRYCZNA
ELEKTR
YCZNA WTR
WTRYSKARKA
YSKARKA
O SILE ZWARCIA
ZWARCIA 3000 T

Precyzja
P
recyzja
Elastyczno
moliwoci
Niezrwnane mol
iwoci

,59,CRCP5VGGN9QTMU.VFRQYUVCQPCRQE\V,59

,CRCP 5VGGN 9QTMU .VF RQYUVCQ PC RQE\VMW :: YKGMW 5YQL F\KCCNPQ Y F\KGF\KPKG RT\GRT\GVYTUVYC VYQT\[Y U\VWE\P[EJ TQ\RQE\Q Y NCVCEJ
V[EJ &Q F\K ,59 URT\GFCQ PC EC[O YKGEKG
RQPCFYVT[UMCTGM
1MQQRTCEQYPKMY,59\RQPCFYU\[UV1MQQ
 RTCEQYPKMY ,59 \ RQPCF  YU\[UVMKEJ \CVTWFPKQP[EJ RTCEWLG Y F\KCNG YVT[UMCTGM
1F  TQMW ,59 QHGTWLG RGP RCNGV Y RGPK
GNGMVT[E\P[EJ YVT[UMCTGM \ UGTYQPCRFCOK
&\KMK UYQLGOW FQYKCFE\GPKW K \FQD[VGOW RT\G\
RQPCF  NCV MPQYJQY Y F\KGF\KPKG RT\GVYTUVYC
VYQT\[Y U\VWE\P[EJ C U\E\GINPKG YG YVT[UMW
,59 LGUV F\K W\PCPC PC EC[O YKGEKG LCMQ LGFGP
\ PCLDCTF\KGL \PCE\E[EJ RTQFWEGPVY GNGMVT[E\
GNGMVT[E\-P[EJYVT[UMCTGMY\CMTGUKGUK\YCTEKCQFM0FQ
P[EJ
YVT[UMCTGMY\CMTGUKGUK\YCTEKCQFM0FQ
M0FNCOCU\[PRQ\KQO[EJ

LQIR#ZDGLPFRPSOWHO
LQIR#Z
DGLPFRPSOWHO
www.wadim.com.pl
www.wadim.com.pl