Praktyczna Gramatyka Jezyka Polskiego 421 Madelska

zam: 1047220, produkt: 381072, klient: 623342, www.gandalf.com.
pl
Liliana Madelska
Liliana Madelska
55,00 z z VAT
ISBN 97883-242-1762-5
www.universitas.com.pl
9 788324 217625
universitas
zam: 1047220, produkt: 381072, klient: 623342, www.gandalf.com.pl
PODRCZNIK DO NAUKI
JZYKA POLSKIEGO
DLA CUDZOZIEMC W
Liliana Madelska
Krakw
Copyright by Liliana Madelska and Towarzystwo Autorw

i Wydawcw Prac Naukowych UNIVERSITAS, Krakw 2012
ISBN 9788324218219
TAiWPN UNIVERSITAS
Projekt okadki i stron tytuowych

Sepielak
Przekad
Olga Leshkova
1. ...................................................
2. .................................
.2. ...............................................
3. , : WYMOWA I ORTOGRAFIA.......
3.1. ......................................................
3.2. ..................................................
3.3. .............................................
3.4. ...................................................
3.5. ............................................
3.6. ...............................................
X.3. ...............................................
4. : CZASOWNIK.............................................
4.1. ...........................
4.2. : ............................
4.3. : .........................
4.4. ..........................................
4.5. ..............................................
4.6. ..............................................
4.7. ...........................................
4.8. ........................
4.9. ..................................
4.10. .................................
4. 11. ...................................
4.12. .......................................
4.13. - .............
4.14 : ...........................
4.15. ...................................
. 4. ..............................................
5. : RZECZOWNIK............................
5.1. : .............................................
5.2. : ...............
5.3. : ...............................................
5.4. : ......................
5.5. : ..............................
5.6. : .............................
5.7. ....................
5.8. ......................
5.9. : ................................
Praktyczna gramatyka.indb 5
9
11
17
19
19
28
31
39
40
43
47
61
61
70
73
77
83
87
92
97
103
108
112
114
118
120
124
164
191
191
196
200
203
206
218
228
231
232
2012-06-19 19:55:56
5.10. ?......................... 234

X.5. .............................................. 237
6. : PRZYMIOTNIK ............................. 248
6.1. .................................................. 248
6.2. ........................... 256
6.3. () ........................ 262
6.4. .......................... 264
.6. .............................................. 267
7. : ZAIMEK......................................... 276
7.1. ........................................... 276
7.2. ........................................ 280
7.3. ................................ 283
7.4. .................................... 291
7.5. ................................... 294
7.6. ,
............................................... 296
7.7. nikt, nic, aden.................... 301
.7. .............................................. 303
8. : LICZEBNIKI ...................................... 311
8.1. ............................... 311
8.3.
: ................. 314
8.4. , .............. 315
8.5. ................................... 318
8.6. :
................................................. 320
8.7. :
? ............................................... 326
8.8. :
? ............................................... 328
8.9. , .... 329
8.10. - ............. 331
8.11. ............................... 334
8.12. : .................................. 336
8.13. ...................................... 338
.8. .............................................. 341
9. : PRZYSWEK .......................................... 349
.9. ............................................... 357
10. : PRZYIMEK............................................ 359
10.1. ................................ 359
10.2. ............................ 367
.10 .............................................. 369
11. : SPJNIK ................................................ 371
11.1 ...................................... 371
2012-06-19 19:55:56
11.2. .................................................... 375

11.3. ......................... 377
.11. ............................................. 380
12. A: PARTYKUA .......................................... 381
X.12. ............................................. 386
13. : WYKRZYKNIK .................................... 388
X.13. ............................................. 392
14. : IMIESOWY........................ 393
14.1. .......................... 393
14.2. ... 395
14.3. ................................... 398
14.4. ............................. 400
14.5. : ....................... 401
14.6. ....................................... 402
.14. ............................................. 406
15. ........................................... 411
X.15. ............................................. 412
16. ............................................... 414
Q()....................................................... 419
Q.1. .................................................. 419
Q.2. ................................. 419
Q.3. , ............................. 420
Q.4. : Czasownik ........................................... 428
Q.5. : rzeczownik................................. 436
Q.6. : przymiotnik ................................. 437
Q.7. : zaimek....................................... 437
Q.8. : liczebniki ..................................... 439
Q.11. : spjnik.............................................. 439
Q.12. : partykua.......................................... 440
Q.14. : imiesowy......................... 441
Q.16. ............................................ 443
Q.17. - ................................. 450
() ............................. 450
....................................................... 454
2012-06-19 19:55:56
2012-06-19 19:55:57
1 |
. , .

, .
,
, ,
, , , , , , , , , ,

. .1, , ,
.1. , ,
.
, , ,
, . , , ,
, .
; ,
. ,
, ; ,
, .
, ; M K .
1.
2012-06-19 19:55:57
(Madelska 2008):
, , ,
, .

, ,
. ()
.
lilianamadelska.com
10
1.
2012-06-19 19:55:57
2 |
? ?
.
( )
:
, , , , ,
. ,
,
;
, ,
;
, , 1 (Odkrywamy jzyk polski)
.
: , .
, . , ,
.
, . , , , ,

. , ; , ,
-,
. , , : ,
Madelska 2007, 2008 a; 2008 b.
2.
11
2012-06-19 19:55:57
2, ,
, , , hotel, parking, komputer.
, , 3.

( )
, .
. , , ,
,
.
(, , ).
, .
.
, ,
,
. , , , ,
.
, , , , , ,
4.
, :
Zgkowa 1983, Kurzowa i Zgkowa 1993, Mizerski 2000, Madelska 2004.
3
, , , , .. . ., 1988; .. .
. 2006; .., .. / . , 2001;
: Bartnick i Satkiewicz 1990 Foland-Kugler 2006, , : Bartnicka i inni
2004, Bielec 2008, Kotyczka 1976, Laskowski 1972, Lewicki 2002.
4
, .
.
,
. .
2
12
2.
2012-06-19 19:55:57

, .
, , ; .
,
, .
.
: ; , , ,
, .
: Hurra! , , ,
(. www.hurra.edu.pl).
, , Uczymy si polskiego5, 6,
7, , - 8.
. Uczmy si polskiego: (2006) DVD (2007).
, , 30
, ,

.
Universitas (www.universitas.com.
5
Bartnicka B. i in. . Warszawa, 1999.
...
6
.., .., .. . Pozna,
1998.
7
.. / . ., 2002; ..
/ . ., 2005; .. / . ., 2009.
8
.. . , 1988.
2.
13
2012-06-19 19:55:57
pl): .
: . Polish Explorer. Jzyk polski. 1997 (The Rosetta
Stone
Language Library. Fairfield
Language Technologies).
GrampolP 2000 ( )9.
:
. , , , (),
, , ,
( ), ,
.
: , , . ,
, . DVD , ,
. , . , , .
, :
; , -.
:
, , , ( )
.
,
. ,
,
9
, , Tewi (1998), : -
-. , .
14
2.
2012-06-19 19:55:57
.
, , ,
, , .
: , , , , ,
.
. , , , .
,
, ,
() , , : czas (= ),
rodzina (= ), uroda (= ).

, ( ), .
, .
. , , ,
, . , ,

(..), , , .
, (..), (nie chc mleka, nie lubi
szkoy).
, ,
(..), , .
2.
15
2012-06-19 19:55:57
(..), , ,
lubi, kocha uwielbia, .
interesuj si
(..), .
(..) ,
(mwi o, opowiada o, plotkowa o),
.
,
, ,
, -, .
- , , , (),
(),
() ( dziecko ) , , ,
, . , .
16
2.
2012-06-19 19:55:57
.2. |
, X.2.a.
, Q () Q.2.a.
.
2.
X.2.a.
?

(
komputer)
( kapusta, cebula, rka, morze, chodzi)?
( o DVD
) , ?
?
,
?
?
?
-?
- ?
? ,
?
X.2.
17
2012-06-19 19:55:57
- ?
?
?
- ?
, ,
?
,

?
18
X.2.
2012-06-19 19:55:57
3 | , :
wymowa i ortografia
3.1.
, , , ,
, . 1, .
3.1.a.
, , .
3.1.a.
dyskutowa
discuss
diskutieren
discuter
informowa
inform
informieren
informer
eksportowa
export
exportieren
exporter
uniwersytet
university
Universitt
universit
gara
garage
Garage
garage
komputer
computer
Computer
ordinateur
komunikacja
communication Kommunikation communication
socjalizm
socialism
Sozialismus
socialisme
misja
mission
Mission
mission
,
.
1
3. , : WYMOWA IORTOGRAFIA
19
2012-06-19 19:55:57
akwarium
aquarium
Aquarium
aquarium
dinsy
jeans
Jeans
jeans
dungla
jungle
Dschungel
jungle
dentelmen
gentleman
Gentleman
gentleman
filozofia
philosophy
Philosophie
philosophie
wirus
virus
Virus
virus
hotel
hotel
Hotel
htel
interesujcy
interesting
interessant
intressant
fantastyczny
phantastic
fantastisch
fantastique
elegancki
elegant
elegant
lgant
, , ,
, .
, telephone / tlpho
ne, ph,
) Telephone/
Telefone, telefon.
i
: ,
i, y j. (J), s,
c, z () ,
)
i
, ., Twoja misja to pilnowa misia; po pierwszym akcie kup akcje; kup frezje
i pamitaj o frezie. , c [k], k (cp. komputer).

, , , komunikacja. ,
,
., Anna [an:a].
x, v, q(u) ks, w, k(u), x, v, q(u) , , Quo vadis, requiem, video
( rekwiem, video), TVN ( [tefauen]
), Volkswagen, Express).
20
2012-06-19 19:55:58
[ ], d, g,
j (. dungla, dentelmen). g
[g] [ ], garage;
[ ] . , , , , , (
Lipisk 1999).
,
: 45
24-26 . , cz, dz,
: , .
3.1..
. ,
. ( )
, ).
,
, - ,
,
,
, ,
.
( , ,

), : , , .
21
2012-06-19 19:55:58
3.1..
(.) (.)
.
2
IPA
Aa
Aa
mama, brat, . [],

aktor
; . ,
,
oni id
[ ],

bon
Bb
Bb
bar, bank,
kobra
. []
(, , )
Cc
ts
centrum,
cena
. []
, ,
pi
. [] , ;

Dd
Dd
data, dom
. []
(, )
Ee
Ee
element,
metro,
miecz
[]
,
; . .

.
(, , )
mski
[ ],

vin
Ff
Ff
faks, fokus
. []
(, )
Gg
Gg
grupa
. []
(, )
2
IPA (International
Phonetic Alphabet), . Kara i Madejowa 1977. ,
.
22
2012-06-19 19:55:58
(.) (.)
IPA
Hh
Hh
hotel
. []
(, )
Ii
Ii
idealista,
ich, pia
. [] (,
, , );

Jj
Jj
ja, jajko,
jod, zjazd
. [ j]
(, , , )
Kk
Kk
kawa, kot,
mak
. [ ]
(, , )
Ll
Ll
lekcja, pole, .. ,
lampa,

balon
. ; . [l]
, . [] (,
) , .
[] (, ),
;
. .
cole
azienka,
awka, st
.
; .
. wine, what
Mm
Mm
moment,
mama,
astronom
. []
(, , )
Nn
Nn
numer,
nora, plan
. []
(, , )
taczy,
ko
, .
[];
;
. .
gnocchi
23
2012-06-19 19:55:58
(.) (.)
IPA
Oo
Oo
okno,
organizacja
., [] , ,
;
(cp. , )
gra, bl,
ogrek
[],
u
Pp
Pp
pan, pole,
plan
. []
(, , )
Rr
Rr
referat
. []
(, , , )
Ss
Ss
system, sl
. []
(, )
roda
.
[] (, )
Tt
Tt
test, tort,
kot
. []
(, , )
Uu
Uu
puls, ucho
. [y]
(, )
Ww
Ww
wanna, w, . []
zabawa
(, , )
Yy
Yy
my
Zz
Zz
zapis, zupa, . []
(, )
le
ona, poar . []
(, )
24
. [],
.[ ]
,
[]
.
;
[];
2012-06-19 19:55:58
(.) (.)
IPA
ch
ch
charakter
h i ch ,
, .
. Loch Ness
ci
ci
ciocia
i ci
cz
cz
czekolada
.
;
;
..

dz
dz
rodzaj
.
; ; .. ,
dzi
dzi
dziecko
dwik
d dzi ; /ci
dentelmen cz; . . gentleman
ni
ni
nic
ni
rz
rz
rzecz
rz
si
si
siedem
si
sz
sz
szal
. []
(, , )
zi
zi
zima
zi
25
2012-06-19 19:55:59
,
. . , .
,
, . ,
. ,
,
,
, , ,
. , - , .
, , , . , rz
[ ] u [u], , rz , -
, , , rz,
, , .:
rz
morze
moe
grzyb
mija
rzeka
ona
rycerz
baga
-, -, - prze-, przy- : przejcie , przepikny , przerwa , przyroda , przepisa , przypisa , przysta

.
u : ,
- ,
[u], [o]:
26
2012-06-19 19:55:59
gruby
. 3
ogrd
buka
bl
sutan
sl
kura
gra
mu
ml
burza
ra
pusty
pny
, [s, z, t, d]
, , , , d,
, siwy, sito, kosi, zima, zielony, ma, cichy, pi, cienki,
cie, dzie, dziki, dziewczyna4;
: id / idziesz /; kot / o kocie
/ ; gos / o gosie / ; koza / kozie / ; krtki /
krciutki /.
,
- , , , ,
,
: soma, wrota, mleko, ptno,
gos, wos, kos, grd, mrz, zoto,
srebro, brzeg, brzoza, rodek.

, - 5, , obiad, las,
lato, miara, wiara, piasek, ciao, ciasto, anio, koci, siostra .
3
, ,
. , , , ,
, , . , gruby = , ogrd = , st = , krzeso = , zapomnie = .
4
. (. ), , , , , , , , , , (. ).
5
, ( *) , ( *) ; . / /, , ,
.. ..: miasto : miecie, wiara : wierze, lato : lecie .
27
2012-06-19 19:55:59
3.2.
, ,
. ( , , , ) . , ,
. , , , ,
( ) ,
, , .
3.2.1.
3.2..
p f
b w
t
d
s
z
c
dz
sz
rz,
cz
drz,
d
k
g
ch, h
,
.
(
, ), .
3.2.. ,
( ), .
28
2012-06-19 19:55:59
, , ,
() , , , d, sz, , cz, d. , , ( ,
, , , , , , ).
() , , , .

()6
-
()
()
pb
()
.-
()
-.
()
-
()
-
()
.-
3.2.. ( )67
td
fv
sz
-
()
kg
()7
: l:,
r
()
, .
.
6
7
29
2012-06-19 19:55:59
3.2.2.

; 3.2..
3.2.. 8
i [i]
y[]
u [u]
e[ ]
o[ ]
[ ]
[ ]
a [a]

, , ,
,
, [ ] (
](
, []) [
[],
[]).
[] e []. ,
,
, ,
, ,

3.2.3.

.
w [v] [w].
.
- -
.
(
).
,
.
8
30
2012-06-19 19:55:59
.
, ,
:
,
Chrzszcz brzmi w trzcinie.
,
), .
3.3.
,
.
, ; ,
, .

. 9.
(
2-3 ), ;
- , , -,
.
,
. , szyny : siny, ,
() sz
() ; ,
- .
, , . (.. ),
.
9
31
2012-06-19 19:56:00
10 (
3.3..).
,
, , Kasia kasza kasa kasza Kasia,
, ,
, :
,
, Kasia,
- Kaszja (
Kasia kasza). , :
.
.,
- ,
) ;
- ,
.
(,
Lilia Lila, [l]
);

, . Madelska 2010.
, :
:
:
:
.
Styczek 1982;
, ,
., tom : dom .
10
32
2012-06-19 19:56:00
.
3.2.a., : s, z, c, dz , , , d, sz, , cz, d, , 1. , 2. 3.
. (
, ) ,
. , ,
, /, ,
, , , . ,
, , sz,
, .
, .
3.3.a.,
, ,
.
33
2012-06-19 19:56:00
3.3..

11
. . 12
. .
kasa : kasza : Kasia
prosz : prosi
(w) barze : bazie
wiee : wiezie

!
uczesz : uciesz
leczy : leci
pacz : pac
zaczyna si : zacina
si
puszczy : puci
szyny : siny
(w) Rzymie :
(w) zimie
burza : buzia
kos : kosz : ko
wiesz : wie
czapki : ciapki
czyha : cicha
czy : ci
czwartek : wiartek
szczera : ciera
lecz : le
gracz : gra
miecz : mie
wieszcz : wie

. :
.
pacy : paci
cenie : cienie
cao : ciao
pa : pac
uszy : uczy
grozi : grodzi
szyja : czyja
siao : ciao
:
grasz : gracz
dziaasz : dziaacz
- oczyma : otrzyma demy : drzemy

rozpacza : rozpatrza czy ma : trzyma

13
czy : trzy
czysta : trzysta
Czech : trzech
wypacz : wypatrz :
rozpacz : rozpatrz +
, ,
,
.
12
.
13
+ , ; ,
. + /
, , .
, , ,
.
11
34
2012-06-19 19:56:00
misie : misje
akcie : akcje
podjli : podzieli
zdjli : zdzieli
Lila : lilia
bale : balie
.
stek : ciek
zdycha : dzicha
cis : cis (.)
.
list : li
jest : je
( : s; : )
kasa : kasza : Kasia

prosz : prosi
ciapki : czapki
oczyma : otrzyma
czy : trzy
leczy : leci
szyny : siny
kos : ko : kosz
35
2012-06-19 19:56:01
kody : koty
(o) rogu : (o)
roku
przebada :
przepada
buka : pka
gra : kura
dom : tom
____
koza : kosa
wiea : wiesza
duy : duszy
uka : szuka
yj : szyj
sioo : zioo
____
____
(na) nodze : noce demu : czemu

budziki : buciki dziao : ciao
siedzi : sieci
dzie : cie
budziki : buciki
demu : czemu
kody : koty
koza : kosa
dziao : ciao
36
dom : tom
2012-06-19 19:56:02
.
.
szczura : szura
mieszczanie :
szczyty : szyty
mieszanie
cina : sina
niszczy : niszy
koci : kosi
proci : prosi
goci : Gosi
paszczy : paszy
podany : poddany
pana : panna
z lasem : z lassem

leki : lekki
piem : piwem
:
lay : lawy
umyam : umywam
! byam : bywam
yy : ywy

mia : mya : mea
wije : wyje : wieje
bi : by
:
puka : pka
14
koki : koki
14
.
paszcz : pacz
wieszcz : wiesz
ple : ple
nie : nie
usi : usid
i : id
ko : ko
jed : jed : jedz
+ :
___
___
ata : wata
d : wd
o : wo
am : wam
j : wuj
___
___
ono : ono
owi : owi
podany : poddany
ata : wata
grubi : gruby : grube

nowi : nowy : nowe
mi : my : me
da nam : da nam
wije : wyje : wieje
ywy : yy
dar : da
puka : pka ( ) , , , .
14
37
2012-06-19 19:56:02
r15
karta : kata
warta : wata
kosa : ksa
- proszki : prki
16 te : t
. .
___
zator : za to
dar : da
r
,
___
drogo : drog
pisze : pisz17
.
3.5..
drogo : drog
karta : kata
proszki : prki
, , ,
,
, , , adna : adne : adni : adny. ,
, .
15
r ( ) r. , , , , r,
, ., katar : kata.
16
- -e -, .
17
,
; .
38
2012-06-19 19:56:03
3.4.
( ), , Macie sownik? Nie, nie mamy sownika
(= ? , ).
, , ,
( , , ).
(, ) ,
, ., dla ciebie dla mnie; nie
czytaj nie pisz (= ; ). 3.4..
.
3.4..
.
czterysta
gramatyka
PKP (Polskie Koleje

Pastwowe)
chciaybycie
siedemset
uniwersytet
USA
robilimy
dziewiset
fizyka
UE (Unia
Europejska)
robilibymy
. , , ,
-sta -set ( ).
. (), -ika -yka,
( ), ., matematyka.
. ,
, ., PKP ( pekape).
. , , : chodzilimy, chodziycie;
, ., robibym, robiaby, ,
, ., robilibymy, robiybycie. , : bymy, bycie .
39
2012-06-19 19:56:03
,
(
, , ,
, , , , ).
3.5.
, 18.
, , , ,
.
, ,
. , ,
. ,
,
;
.
, .
i .
3.5.. i
.
.
(IPA)
.
ile
inny
il
inn
. ( + )
siostra
ciocia
zima
stra
ima
. +(j)+i
nosi
moi
stoi
n i
m ji
st ji
. i i, , , ile
inny.
. ( -i
) i ; siostra , *ostra ( , , , d, ).
marzn r i z [],
mar-zn.
18
40
2012-06-19 19:56:03
. -i , i
() , ., zima, nosi.
. -i , -ji,
j . (
-j , ., mj : moi; stj : stoi).
, ,
,
.
3.5..
w domu
v d mu
podgrza
p dg a
w sali
f sali
podpisa
p tpisa
od brata
d brata
odwaga
dvaga
od syna
t s na
odpowied
tp vje
.
t g b
chleb
xl p
jak rzeka
jag
lekarz
l ka
w Rzymie
objazd
bjast
trzy grzyby
ka
mj
+ . , . , , , . ,
, ., podpisa [p tpisa ], , ,
, ., odwaga [ dvaga].
.
rz, /
; , rz
sz[ ], ., trzy grzyby [t g b ]. -
41
2012-06-19 19:56:03
w,
kwiat [kfjat], twj [tfuj], Moskwa [moskfa], . rz w
rz w , jak rzeka [jag eka], jak woda [jag v da].
.
( ),
, .
3.5.. , , . .
3.5.. H :
19
20
(oni) id
id
(ja) id
id / id
zby
z mb
/ + m + p/ b
implozja, imbecyl /
,
wwz
v vus
/ +f/v
informacja, inwalida /
,
mdry
m ndr
/ +n+t/d
intonacja, indukcja, /
,
wsy
v s
/ +s/z
instytut /
rce
rn e
/ +n+
ksiyc
/ + /
inkasowa, ingerowa /
Wgry
v gr
/ ++k/g
inkognito, ingredient/
,
wcha
v xa
/ +x
inhalator
incydent /
- , -
. , , , i .
20
. Kara i Madejowa 1977.
19
42
2012-06-19 19:56:03

, ., Ewa pisze (= ) (ja) pisz ( ) . , , ,
- , , .
, , . ( ) , .
, [m, n, ] .
: [] -k -g, ., bank ingerencja , , , .
, , . .
, . 21.
3.6.
, , , ., bogat-y mczyzn-a:
bogac-i mczyn-i.
,
. 3.6.. , . ,
(. 3.2..)? ?
21
Lipisk 1999.
43
2012-06-19 19:56:03
3.6.. : , ,
./
..
..
..
.. (+ )
..
..
. .
+ 22
akomy
akomi
sabo
sabiej
sklep
sklepie
p, b, m
pi, bi, mi
ciekawy
ciekawi
wawo
wawiej
szafa
szafie
f, w
fi, wi
bogaty
bogaci
zimno
zimniej
weekend
weeken
dzie
t, d, n
ci, dzi, ni
ysy
ysi
bardzo
bardziej
kasa
kasie
s, dz
si, dzi
may
mali
mio
milej
maso
male
stary
starzy
staro
starzej
teatr
teatrze
rz
duy
lepszy
duzi
lepsi
sz,
si, zi
wysoki
wysocy
szybko
szybciej
drogi
drodzy
dugo
duej
droga
drodze
guchy
gusi
cicho
ciszej
mucha
musze
k
g
ch
c / ci
dz /
si / sz
sekretarka sekretarce
i :
, . 3.6..
3.6.. t, i
t [t]
/ ci [t ]
i [i]
, . . , -(i)e, .,
malarz : malarzu, ; . 5.5.5.
22
44
2012-06-19 19:56:04
, i
, i ( , ): -t -ci, -d -dzi, -s -si, -z -zi ( :[t ],
[d ], [s ], [z ]) . (.,
-ej -e) () . , ( p, b, m f, w) , ,
; .
, ,
; ,
, , (. 3.6..).
3.6.. ()
szybki
troch
mzg
st
szybciutki
szybciuteki
troszk
troszeczk
mdek
stolik,
stoliczek
( ); .
3.6.. :
nie
bra
prosi
grozi
drze
mc
1 . ..
id
nios
bior
prosz
gro
dr
mog
drzesz
moesz
rrz
2 . ..
idziesz niesiesz bierzesz prosisz grozisz
ddzi
ssi
rrz
oe
oe
ssi
zi
45
2012-06-19 19:56:04
- ,
, .
, , . , ,
, ,
- .
46
2012-06-19 19:56:04
X.3. |
.3.1.
X.3.1.a. ,
. ? : 3.1. .
X.3.1.a.
sympatyczny
uniwersytet
dyskutowa
.3.1..
3.1.. .
.
X.3.
47
2012-06-19 19:56:04
.3.1..
(.) (.)
Aa
IPA
a
mama, brat,

, ,
oni id
Bb
kobra
centrum, cena
pi
Dd
data, dom,
Ee
element, metro,
miecz
mski
Ff
faks; fokus
Gg
grupa
Hh
hotel
Ii
idealista, ich,
pia
Jj
ja, jajko, jod,

zjazd
Kk
kawa, kot, mak
Ll
lekcja, pole,
lampa, balon
azienka, awka,
st
Mm
moment, mama, , astronom
Nn
numer, nora,
plan
, ,
taczy, ko
Oo
okno,
organizacja
gra, bl, ogrek ,
48
X.3.
2012-06-19 19:56:04
Pp
pan, pole, plan
, ,
Rr
referat
Ss
system, sl
, ,
roda
Tt
test, tort, kot
, ,
Uu
puls, ucho
Ww
wanna, w,
zabawa
Yy
my
Zz
zapis, zupa,
le
ona, poar

ch
charakter
ci
ciocia
cz
czekolada
dz
rodzaj
dzi
dziecko
dwik
dentelmen
ni
nic
rz
rzecz
si
siedem
sz
szal
, ,
zi
zima
X.3.
49
2012-06-19 19:56:04
(, )
, , . .3.1.. , , ( ).
.
, ,
Q () Q.3.1.. . ;
3.1.. 3.1..
, 23, ,
, , artysta
, aktor.
X.3.1.. : internacjonalizmy
Jedzenie i picie /
1.
awokado
mandarynki
saata
grejpfrut
ananas
2.
szparagi
brokuy
pizza
zupa
marmolada
3.
restauracja
bar
kakao
jogurt
kawa
4.
alkohol
din
szampan
wdka
koniak
5.
keczup
papryka
czekolada
sos
deser
Toaleta /
1.
perfumy
dezodorant
puder
moda
2.
masa
szampon
el
yletka
krem
3.
manicure
fryzjer
kosmetyki
perfumeria
lakier
Ubranie /
1.
sanday
teniswki
szal
sweter
szorty
2.
bluzka
dinsy
bikini
stringi
body
3.
pulower
smoking
legginsy
piama
elegancki
. , Kopaliski 2004 www.slownik-online.pl/kopalinski/.
23
50
X.3.
2012-06-19 19:56:05
Sport /
1.
dudo
dokej
hokej
surfing
golf
2.
karate
trening
slalom
tenis
faul
3.
boks
trener
alpinista
basen
fitnes
Apteka, choroby / ,
1.
doktor
neurolog
psycholog
infekcja
szpital
2.
pacjent
antybiotyk
grypa
angina
tomografia
3.
antykoncepcja
prezerwatywa
plaster
astma
alergia
4.
epidemia
depresja
hipochondryk
migrena
termometr
Podre, wakacje / ,
1.
hotel
adres
rezerwacja
recepcja
apartament
2.
takswka/taxi
autobus
tramwaj
auto
metro
3.
gara
parking
tunel
turysta
kemping
4.
parkowa
dyskoteka
dokument
paszport
wiza
Biuro /
1.
komputer
monitor
finansowa
Internet
kopiowa
2.
skaner
klawiatura
faks
laptop
instalowa
3.
mailowa
wirus
konferencja
telefon
kalendarz
Zawody, praca / ,
1.
architekt
kompozytor
elektryk
reyser
aktor
2.
inynier
fotograf
policjant
etnolog
specjalista
3.
prezydent
muzyk
gitarzysta
masaysta
poeta
4.
szef
dyrektor
inspekcja
kariera
sukces
Psychologia, cechy charakteru / ,

1.
sympatyczny
optymista
spontaniczny
flegmatyk
agresywny
2.
temperament
despotyczny
pesymista
energiczny
aktywny
3.
tolerancyjny
pedantyczny
psychiczny
nerwowy
naiwny
4.
inteligentny*
erotyczny
punktualny
charakter
seks
24
, *, :
inteligentny ; lekcja ; lektor ; nauka , , .
24
X.3.
51
2012-06-19 19:56:05
5.
homoseksualista prowokowa
emocje
flirt
szok
6.
interesowa si
flirtowa
panika
humor
7.
dyskryminowa subjektywny
subtelny
ironicznie
egoista
objektywny
Kultura /
1.
biblioteka
muzeum
teatr
kino
opera
2.
interpretacja
festiwal
kompozycja
muzyka
tekst
3.
instrument
orkiestra
koncert
balet
chr
4.
gitara
tango
walc
dez
radio
5.
literatura
encyklopedia
poezja
reporta
komiks
Nauka* / ,
1.
uniwersytet
analizowa
referat
lekcja*
klasa
2.
matematyka
fizyka
dyskutowa
profesor
lektor*
3.
geografia
stypendium
historia
biologia
chemia
4.
filozofia
egzamin
eksperyment
analiza
teoria
5.
socjolog
hipoteza
certyfikat
test
teza
Religia /
1.
protestant
katolik
ateista
Koran
Biblia
2.
teologia
islam
judaizm
buddyzm
hinduizm
Polityka /
1.
demokracja
terroryzm
faszyzm
socjalizm
komunizm
2.
polityk
premier
parlament
problem
manifestacja
3.
emigracja
imigracja
konstytucja
anektowa
traktat
4.
konflikt
internowa
ewakuowa
militarny
intrygowa
Pastwa /
1.
Austria
Brazylia
Chiny
Czechy
Egipt
2.
Estonia
Finlandia
Francja
Grecja
Holandia
3.
Dania
Indie
Indonezja
Irak
Iran
4.
Irlandia
Izrael
Japonia
Kanada
Kuba
5.
Litwa
otwa
Norwegia
Rosja
Sowacja
6.
Szwecja
Turcja
Ukraina
Wenezuela
USA
52
X.3.
2012-06-19 19:56:05
Ekonomia /
1.
kredyt
firma
kapita
produkcja
potencja
2.
finansowa
importowa
eksportowa
inwestowa
ekonomniczny
3.
marketing
deficyt
procent
inflacja
licencja
4.
bank
dewaluacja
akcja
emisja
czek
5.
euro
dolar
rubel
jen
funt
Natura /
1.
atmosfera
klimat
astronomia
kontynent
oaza
2.
katastrofa
huragan
dungla
ekologiczny
ocean
3.
Europa
Azja
Ameryka
Afryka
Australia
4.
Mars
Wenus
Jupiter
Merkury
Saturn
Zwierzta /
1.
krokodyl
papuga
pingwin
yrafa
goryl
2.
delfin
jaguar
foksterier
buldog
pudel
Roliny, kwiaty / ,
1.
ra
kaktus
tulipan
magnolia
mimoza
2.
frezje
narcyz
gerbera
forsycja
fuksja
.3.1..
,
- (. 3.1..
). ,
. : Q.3.1.. ().
.3.1..

1.
2.
3.
4.
5.
X.3.
53
2012-06-19 19:56:05
6.
7.
8.
9.
10.
11.
12.
13.
14.
15.
16.
17.
18.
19.
20.
21.
22.
23.
24.
25.
26.
27.
28.
29.
30.
31.
32.
33.
34.
35.
36.
37.
38.
54
X.3.
2012-06-19 19:56:05
.3.4.
?
? ? , 3.4. .
X.3.4.a. , . : 3.4.a. .
.3.4..
czterysta
400
700
900
.3.5.
? , 3.5 . 24
.3.6.
X.3.6.a , . , 25? ( ) . :
3.6.. . : , , , .
25
, ,
( ). , ,
( , , student : o studencie),
. ,
, . ,
(., ., 5.5.5).
X.3.
55
2012-06-19 19:56:05
.3.6.. : , ,
./
..
..
..
..
(+
)
akomy
akomi
/
.. -

.
. . .. . .
ciekawy
sabo
sabiej
sklep
sklepie
p, b, m
wawo
szafa
f, w
bogaty
zimno
weekend
t, d, n
ysy
bardzo
kasa
s, dz
may
mio
maso
stary
staro
duy
lepszy
wysoki
szybko
drogi
dugo
droga
guchy
cicho
mucha
teatr
pi, bi, mi
sekretarka
sz,
k
g
ch
X.3.6.. , , ( ) .
: 3.6.. .
.3.6.. ()
szybki
szybciutki
troszk
mdek
stolik
X.3.6.. 1 (., my idziemy) 3 (.,

oni id)? ? 26? : Q.3.6. ().
; ( ), (
: / : / ; / .).
, (
).
26
56
X.3.
2012-06-19 19:56:05
X.3.6.. :
rrz
niesiemy
3 . ..
grozi
1 . ..
bior
ddzi
ssi
rrz
oe
oe
ssi
zi
. ,
( ) ,

. ,
( , , ..).
, , , , , ( , , , ) .
,
: , , guitars, , . :
,
, , ,
. ,
,
,
. ,
(, Spotkajmy si po weekendzie , weekend),
. , ,
, -
X.3.
57
2012-06-19 19:56:06
, , , .
.
, (, , , , ).
, , , .

.
X.3.6. ,
. ? (
), . : Q.3.6.e. ().
X.3.6.e. :
p : pi
r : rz
Europa : w Europie t : ci
kobieta : o kobiecie
opera : w operze
Kuba : na _______
woda : na _______
szkoa : o ______
forma : o _______
prasa : w _______
apteka : w ______
katastrofa : ______
hipnoza : w _______
synagoga : w ______
kawa : w ________
ikona : o _______
cecha : o ________
X.3.6.. , , . , ,
. , . , sz : si (nasz : nasi
), st : ci (list : licie ), sn : ni (rosn : on ronie ) lub zd
: dzi (gniazdo : gniedzie ).
58
X.3.
2012-06-19 19:56:06
X.3.6.. ,
. , Q.3.6.. .
?
?
X.3.6.. :
2829
28
27
1.
a:e
miasto : w miecie
chciay : chcieli
2.
o:e
________ : anielski
_________ : niesie
3.
o:
________ : gwka
_________ : rb
4.
________ : bdy
_________ : wzia
5.
e:
________ : sidemka
_________ : nis
6.
e:
________ : psa
_________ : ni
29
1.
2.
3.
p : pi
________ :
o sklepie
b : bi
________ :
w niebie
4.
m : mi
f : fi
________ :
o mamie
________ :
w szafie
. ; ; ; ; ; .
. ; ; ; ; ; .
29
. 1. ; 2. ; 3. ; 4. ; 5. ; 6. : ; 6. ; 6. ; 7. : ; 7. ; 7. ; 8. : ; 8. ; 8. : ; 9. : ; 9. : ;
9. : ; 10. ; 10. : ; 11. ; 12. ; 12. : ; 13.. ; 13. : ; 13. ; 14. ; 14. : ; 14.
; 15. ; 15. : .
27
28
X.3.
59
2012-06-19 19:56:06
5.
6.
7.
8.
9.
10.
11.
12.
13.
14.
15.
w : wi
________ :
na gowie
t:c
________ :
powraca
t : ci
_______ :
studenci
t:
_______ :
gnie
d : dz
________ :
ogrodzenie
d : dzi
_________:
na wodzie
d : d
_______ :
id
s : sz
________ :
kwaszony
s : si
________ :
w kasie
s:
_______ :
ko
z:
________ :
mroonka
z : zi
________ :
mrozi
z:
_______ :
mrony
n : ni
________ :
o onie
n:
_______ :
py
n
r
r : rz
________ :
w biurze
:l
________ :
w szkole
: li
________ :
szkoli
k : cz
________ :
rczka
k : ki
________ :
z rolnikiem
ch
60
k:c
_______ :
dwie rce
_______ :
na nodze
g:
ch : sz
________ :
drka
g : gi
_________ :
ch : si
muszka
________ :
psychologiem
________ :
gusi
X.3.
2012-06-19 19:56:06
4 | : czasownik
4.1.
4.1.1.
, , , , .
, , , , -
.
, st , Tisch, table
table. . ,
: , sztuka , ; ,
- soik, , puszka,
, baka. ,
. , , st ,
biurko. ,
: ,
palc urki fingers, palec unogi
toe, digit.
. ,
- . ,
(., ., Morciniec iinni 1995). , : ( )
.
,
. , , , , , .
4. : CZASOWNIK
61
2012-06-19 19:56:07
4.1.a. mie . . mie

.
4.1.a. mie
Mam starego kota.
I have an old cat.
Mam dwadziecia lat.
I am twenty (years old).
Ona ma na imi Anna.
Her name is Anna.
Tutaj nie ma nikogo.
There is nobody here.
- Masz pewno?
-Mam nadziej.
- ?
-.
- Are you sure?

-Ihope.
mie ,
, -, - -,
, ,
.
4.1..
. , .
4.1..
.
Mama daa dziecku lekarstwo.
Czy moesz mi poyczy pienidze?
Wadze miasta zorganizoway uroczysty

obiad.
On zoy zeznania przed sdem.
Kiedy ona nadaa telegram?
Ona nie wyglda na swoje lata!
. ,
!
62
Ja ci poka, jeli bdziesz tak okropnie

si zachowywa.
4. : CZASOWNIK
2012-06-19 19:56:07
4.1.2.
- studiuj jzyk polski, ucz si jzyka polskiego.
studiowa , , uczy si
. ( ) ,
. ,
, . , , ( ) , .
, , , ,
,
,

, . 4.1..
.
, 4.1..
. , .
4.1..
Ojciec przedstawi Ewie

Adama.
Ojciec przedstawi Adamowi

Ew.
Adam przedstawi ojcu Ew. .. + + .. .

Adam przedstawi Ewie ojca. + ..
.
Ewa przedstawia ojcu
Adama.
Ewa przedstawia Adamowi

ojca.
4. : CZASOWNIK
63
2012-06-19 19:56:07
przedstawi, , .
, .
,
( , , ), .
4.1..? . ?
4.1..
Nie odpowiadaj
niegrzecznie rodzicom.
..
Czy lubisz odpowiada na

jego pytania?
.. ..
On bdzie odpowiada
przed sdem za kradzie.
.. ..
Odpowiada mi twoja
propozycja.
.. ..
odpowiada . , , , ,
.
odpowiada na pytania (= ) odpowiada
przed sdem (= ). ,
,
, , (- )
, (.Odpowiada mi twoja
propozycja ( ) ). , , ,
.
64
4. : CZASOWNIK
2012-06-19 19:56:07
. pyta kogo oco

dzikowa komu
mierzy co =
mierzy do celu
obchodzi dom =
obchodzi urodziny
mnie to nie obchodzi
obchodzi si zbroni = .
15 , ,
, ,
, , , -.
4.1.3.
, , . , 4.1..
4.1.. budowa
Pan Nowak dugo budowa swj dom. .
Zbudowali swj dom dwa lata temu.
Potem dobudowa dodatkow

azienk.
Pniej przebudowa cay dom.
.
.
Zamierza zabudowa cay teren.
Po poarze odbudowaa cay dom.

() .
4. : CZASOWNIK
65
2012-06-19 19:56:07
, .

, (.).
, (
), , budowa, ( ), , zbudowa. ( ) , , robi : zrobi.
,

, , () budowa. , , , ,
(), ., zbudowa. 4.1..
, budowa.
: z-, prze-, do-, za-, od-. budowa (. : , , ), z- ,
budowa, , , ().
. , . (-)
. , , )
- (siedzie, czyta, nie), )
(siadywa, czytywa, nosi).
: ) (odsiedzie) )
(przeczyta, dojecha, zmarzn), )
(krzykn, kopn), ) (zapiewa, popyn).
: , . . ,
. (, ) -
66
4. : CZASOWNIK
2012-06-19 19:56:08
. , .
.
, :
. () ,
: , (,
).
4.1.4.
( .,
--, .Saloni 2001) , , , , ( , 1 2 ) . ,
1 2 . . , ( Id
ipiewam; ? Co czytasz?; Ju zjedlimy
niadanie). ,
, ,
, (Ja czytam, aty co robisz? = ,
?).
4.1.. 4.1.. (.) , ; ,
( -, -l), ,
, : -li oni (3 . .. / .), - on (3 . .. ..), -a
ona (3 ... ..).
() , ;
. , daj mi 2 ... , da mi 3 ... .. ..
4.1.. by (,
).
4.1.. ,
.
4. : CZASOWNIK
67
2012-06-19 19:56:08
Panowie
Panie
Pastwo
T 4.1.. by

.
.
by
ja
jestem
w domu
ty
jeste
w Warszawie
(
/ )
(
/ )
on
ona
ono
my
jestemy w Berlinie
wy
jestecie
+/ (
)

..
oni
. 1
.
2
3
-/
pan
pani
w Rosji
jest
pastwo
panowie s
w Szwecji
w szkole
;
one
.. - panie
, , , ( : 1, 2 3 .)
( : . . ).
3
: on , ona , ono . ( ) (on / ona / ono jest, ma, czyta, bdzie,
68
4. : CZASOWNIK
2012-06-19 19:56:08
wrci). . -
+/ ( , ,
) - / (
-; () ). 4.1.. , .
4.1.. ()
Anna
Co robilicie wczoraj?
Konrad
Byem wkinie, aMarek co

czyta . Potem pisalimy
referat.
A co sycha uciebie iu Ewy?
, -
. .
?
Anna
Ju przedwczoraj napisaymy
referat. Wczoraj uczyymy si
matematyki.

.
.
Konrad
A co robi Piotr iPawe?
Anna
Oni dzisiaj pracuj . Referat

bd pisali jutro. AEwa ija
bdziemy jutro
odpoczyway .
.
.
.
, - / -l.
,
: , .
, , , ,
- +/ ( , ), .,
byli, kupili, - / ( ,
), ., byy, kupiy. , (! ),
,
(robi; robiem, robiam 1 ...; robisz; robie, robia 2 ... ; robimy;
robilimy, robiymy 1 ...; robicie; robilicie, robiycie 2.. ..).
3 (robi), , 3
(robi, robili,
robiy). , , ,
4. : CZASOWNIK
69
2012-06-19 19:56:08
, ,
,
( Mizerski 2000, s.99).
4.2. :
4.2.1.
, 4.2..
?
,
?
4.2.. :
.
.
.
.
1
-, -esz
studiowa
-, -isz
-, -ysz
myle
liczy
3
-m, -sz
mieszka
ja
studiuj
myl
licz
mieszka
-m
ty
studiuj
-esz
myl
-isz
licz
-ysz
mieszka
-sz
on,ona,ono
studiuj
-e
myl
-i
licz
-y
mieszka
my
studiuj
-emy
myl
-imy
licz
-ymy
mieszka
-my
wy
studiuj
-ecie
myl
-icie
licz
-ycie
mieszka
-cie
oni, one
studiuj
myl
licz
mieszka
-j
, , ( )
1:
(1) -, -esz, (2) -, -isz/ysz, (3) -m, -sz.
.
, . 4.2..
, . ,
, .
1
70
4. : CZASOWNIK
2012-06-19 19:56:08
4.2..
1 . ..
2 . ..
3 . ..
1 . ..
2 . ..
3 . ..
- /-m
-sz
2 (-e, -i, -y, -a)
-my
-cie
4.2.. ,
studiowa ( ) , . , 3.
-owa. -uj-,
,
-uj-, . studiowa , -wa (., dyskutowa,
cytowa, eksperymentowa, kompromitowa ). (! )
1 -iwa / -ywa: -uj- (.zapisywa zapisuj;
odamywa odamuj; wyrwnywa wyrwnuj; opracowywa opracowuj;
zatrzymywa zatrzymuj; dowiadywa si dowiaduj si :
, , ; ).

m, 1 . .. (mam : maj, czytam :
czytaj, mieszkam : mieszkaj).
1 . .. -m
-. , , -,
; , 1 . .. -m. , umie, zrozumie (
): umiem umiesz, zrozumiem zrozumiesz,
je (jem jesz) wiedzie (wiem wiesz)4.
2
-e, -i, -y, - 3 . .. , ;
.
3
:
( ), , , .
: , , czytanie, picie, malowanie.
4
3 . ..: jedz, wiedz.
4. : CZASOWNIK
71
2012-06-19 19:56:08
4.2.2.
4.2.. 4.2.. ?
4.2.. :

1
-, -esz
.
.
.
.
2
-, -isz5
sta
3
-m, -sz
nosi
je
ja
id
stoj
nosz
je
-m
ty
idzi
-esz
sto
-isz
nos
-isz
je
-sz
on, ona, ono
idzi
-e
sto
-i
nos
-i
je
my
idzi
-emy
sto
-imy
nos
-imy
je
-my
wy
idzi
-ecie
sto
-icie
nos
-icie
je
-cie
oni, one
id
stoj
nosz
jedz
-j
(
) .
.
. 4.2..,

: 1 2
1 ... 3 . .. ( i id-), (idzi-) ,
( ). 3 ()
3 . .., .
: , 1 ( -, -sz) 2
(-, -isz) , 1 2 ..;
, 3 ( -am, -asz -em, -esz), 1 . .. 3 . .., ; 4.15.
, -, -ysz, .
5
72
4. : CZASOWNIK
2012-06-19 19:56:09
4.3. :
4.3.1.
, , ,
: , , , .
, mona, naley, trzeba, wolno. , ,
, .
- .
. ,
.
4.3.. . ( , ). ?
4.3..

umie
Umiem pywa, ale teraz nie

mog, bo nie mam czasu.
Nie umiem ci tego powiedzie.
Ju umiem ten wiersz.
potrafi6
mie
,
,
.
.
(
)

().
On potrafi chodzi na rkach.
/
.
Co ona ma zrobi?
potrafi , - - , ,
: Maria potrafi chodzi na rkach (= / ).
6
4. : CZASOWNIK
73
2012-06-19 19:56:09

powinien
Powinna zrobi porzdek.

Powinnimy jej podzikowa.
/
.
.
trzeba
Trzeba duo czyta.
wolno
W lesie nie wolno krzycze.
naley
Latem naley duo pi.
/ .
mona
Czy mona tu paci kart?
musie
Musisz mi to powiedzie.
chcie
Chc ci pomc.
Chciabym /
chciaabymzapaci.
.
/ .
wole
Wol kaw ni herbat (wol

kaw od herbaty).
,
/ ( ,
).
mc
Mog ci pomc.
. , .
4.3.., , .
74
4. : CZASOWNIK
2012-06-19 19:56:09
4.3.2.
4.2.., 4.2. 4.3.. ?
4.3.. :

chcie
mc
wole
-, -esz
potrafi
musie
-, -isz / -, -ysz
umie
-m, -sz
ja
chc
mog
wol
potrafi
musz
umiem
ty
chcesz
moesz
wolisz
potrafisz
musisz
umiesz
on, ona, ono
chce
moe
woli
potrafi
musi
umie
my
chcemy
moemy
wolimy
potrafimy
musimy
umiemy
wy
chcecie
moecie
wolicie
potraficie
musicie
umiecie
oni, one
chc
mog
wol
potrafi
musz
umiej
Chcie mc 1 ( -, -sz); wole, potrafi imusie 2 (-, -isz); umie 3 (

-em, -esz).
,
(.chcie, wole, potrafi, umie ); mc musie
: mog / moesz musz / musisz.
Potrafi
chodzi
na rkach.
4. : CZASOWNIK
75
2012-06-19 19:56:09
4.3.3. : powinienem / powinnam

powinien,
, ( , ),
, , . , , .
powinien :
powinien , powinna powinn .;
, , - (powinni) - (powinny). , powinien by
(powinienem, powinnam . . 4.3..).
4.3.. powinien, powinna, powinn
,

( , )

. .
ja
powinienem
powinnam
ty
powiniene
powinna
on, ona, ono
powinien
powinna
powinno

( , )

+/
my
powinnimy
powinnymy
wy
powinnicie
powinnycie
oni, one
powinni
powinny
4.3.., powinienem, powinnam.

, , , ?
76
4. : CZASOWNIK
2012-06-19 19:56:09
4.3.. powinien
: Powinienem
:
Powinnam
Powiniene
Powinna
Powinno
(+ /)

wczoraj /
/
teraz / jutro
(+ /-)
pomc matce.

/
/
, , ,
powinien , , . Dlaczego to jeszcze
nie jest gotowe?! To powinno by ju dawno zrobione! = ?
. Dobrze zrobilicie, e j wypucilicie.
Dawno powinnicie j wypuci. = , . .
4.4.
4.4.. , kupi, by, rozmawia ,
: , , ,
.
4.4.. ()
Ewa
1. Kupie gazety?
Adam
2. Nie, nie kupiem. Aty kupia

piwo?
, . ?
Ewa
3. Tak, kupiam. Bye udentysty? , . ?
Adam
4. Tak, byem. Adziecko byo

wszkole?
Ewa
5. Tak, byo . Aja byam usiostry. , . . .

Rozmawiaymy oprzyjacikach.
Adam
6. O, aja byem ubrata imy te

rozmawialimy oprzyjacikach.
4. : CZASOWNIK
, . ?
, .
77
2012-06-19 19:56:10
(
, , ). ( - ) . ,
, , .
4.4..
ja
ty
ona,o
.. ..
-em
-am
.. ..
-e
-a
-a
.. ..
-o
my
wy
oni/one
+/.. .. -limy
-licie
-li
-/....
-ycie
-y
-ymy
: / l, , ., , ( , ,
3 ..., ., on robi-); -i ( l), -y ( ).
,
(-m, -, ; -my, -cie, ). , (.Bartnicka, Satkiewicz 1990, s.99).
-o. , , : Moje dziecko byo wszkole. , - ( -). , ,
, : , . 4.4.. , (
by ).
78
4. : CZASOWNIK
2012-06-19 19:56:10
4.4.. by:
//
/
(ja)
byam
,
. . (ty)
bya
ona bya
(my)
byymy

,
.. (wy)
byycie
one byy

//
+ /
(ja)

byem
(ty)
,
bye
on by

ono byo
(my)
()
bylimy

(wy)
,
bylicie
oni byli

-
z/robi
imie 4.4..?
4.4.. z/robi mie
z/robi
mie

.. ..
ja
z/robiem
ty
z/robie
ona
on
z/robi
ono
z/robio
.. .. ..
z/robiam miaem
z/robia
miae
z/robia
mia
miao
..
miaam
miaa
miaa

+/..
my
wy
one
oni
z/
robilimy
z/
robilicie
z/robili
4. : CZASOWNIK
/..
+/..
/..
z/robiymy
mielimy
miaymy
z/robiycie
mielicie
miaycie
z/robiy
mieli
miay
79
2012-06-19 19:56:10
, - .
z/robi . , , : () robi ( ) zrobi.
mie (). ,
: .
- mia-, -
mi-.
, ,
. . , -, - .
, .., . 4.4..
4.4..

bye m:
(1) byem
..
(2) byam
..
byea:
(1) bye
..
(2) bya
..
bya,o:
(1) by
..
(2) bya
..
(3) byo
..

byliymy
(1) by-li-my
+/..
by-y-my
/..
4.4.. 4.4.. .
, mwi, chodzi, pojecha, 7.
- (., zacz). 1 , .
? 1 . , ?
-, - -c (. zje, znale, biec).

, ., ., Saloni 2001.
7
80
4. : CZASOWNIK
2012-06-19 19:56:10
4.4.. :
.
mwi
chodzi
pojecha
ja
mwieam
chodzieam
ty
mwiea
ona,o
zacz
..
.. ..
pojechaeam
zaczem
zaczam
chodziea
pojechaea
zacze
zacza
mwia,o
chodzia,o
pojechaa,o
zacz
zaczao
my
mwiliymy
chodziliymy
pojechaliymy
zaczliymy
wy
mwiliycie
chodziliycie
pojechaliycie
zaczliycie
oni
one
mwiliy
chodziliy
pojechaliy
zaczliy
. , mwi, chodzi (, ,
), . ,
(jechaeam / pojechaeam ), , .
. -
, ;
zacz . -,
-. : wzi : wzi wzia; zdj :
zdj zdja. , ,
l .
, -e, widzie,
myle, sysze, zapomnie, umie, lecie, chcie, oniemie .,
(. mie
4.4..). 4.4.. ,
.
4. : CZASOWNIK
81
2012-06-19 19:56:10
4.4.. : -e
A. widzie
B. myle

ja
widziaeam
mylaeam
ty
widziaea
mylaea
widziaa,o
mylaa,o

+/..
/..
+/..
/..
my
widzielimy
widziaymy
mylelimy
mylaymy
wy
widzielicie
widziaycie
mylelicie
mylaycie
oni
widzieli
one
myleli
widziay
mylay
-e
// : , ,

; l, ; , -el -a. 4.4..
widzie myle (.: zapomnie : zapomnia// zapomnieli; sysze : sysza//syszeli; krzycze :
krzycza//krzyczeli).
1
, - -c (. zje, znale, biec).
4.4..
.
82
4. : CZASOWNIK
2012-06-19 19:56:10
4.4.. : -, - -c (., zje,

znale, biec)
z/je
znale
biec
ja
z/jade m
znalazeam
biegeam
ty
z/jadea
znalazea
biegea
ona,o
z/jada,o
znalaza,o
biega,o

+ /
+ /
+ /
/
my
z/jedlimy
z/jadymy
znalelimy
znalazymy
biegliymy
wy
z/jedlicie
z/jadycie
znalelicie
znalazycie
biegliycie
oni, one
z/jedli
z/jady
znaleli
znalazy
biegliy
. , - .
4.5.
4.5.1.
, . . ,
- ,
, ( ).
( ) , , , , , .
( ) ( ),
.
: (I) (II). ,
4.5..:
?
4. : CZASOWNIK
83
2012-06-19 19:56:11
4.5.. :

I II pisa ()
. I

. II

ja
bd
bd
bd
ty
bdziesz
bdziesz
bdziesz
on,
ona,
ono
pisa
bdzie

my
bdziemy
wy
bdziecie
oni,
one
bd
on bdzie
pisa
bdziecie
oni bd
pisaa
ono
bdzie
pisao
/..
+/..
bdziemy
pisa
bdzie
bdziemy
pisali
bdziecie
one bd
pisay
. I by , , , ., Bd pisa list.
Bdziemy gra wpik (= . )8.
. II
-/l- ( 3
): Bd pisaa list. Bdziemy graliy wpik. . 4.5..

. ,
. , (., )
II
( ).
: bd musia ( *bd musie...), bd prbowa za/dzwoni (: *bd
prbowa za/dzwoni).
by
, : *bd napisa, *bd napisa.
8
84
4. : CZASOWNIK
2012-06-19 19:56:11
4.5.. , II .
4.5.. , II

3 ... 3 ...
by (
)
(ty)
bdziesz
pisaa,o
(my)
bdziemy
pisaliy
by, , . ,
by 3
,
.
4.5.2.
4.5.. 4.2. ?
4.5.. / :

.
.
1
-, -esz
-, -isz
-, -ysz
3
-m, -sz
prbowa
sprbowa
dzieli
podzieli
uczy
nauczy
czeka
poczeka
ja
s/prbuj
po/dziel
na/ucz
po/czeka
-m
ty
s/prbuj
-esz
po/dziel
-isz
na/ucz
-ysz
po/czeka
-sz
ona,o
s/prbuj
-e
po/dziel
-i
na/ucz
-y
po/czeka
my
s/prbuj
-emy
po/dziel
-imy
na/ucz
-ymy
po/czeka
-my
wy
s/prbuj
-ecie
po/dziel
-icie
na/ucz
-ycie
po/czeka
-cie
oni,
one
s/prbuj
po/dziel
na/ucz
po/czeka
-j
4. : CZASOWNIK
85
2012-06-19 19:56:11
.
. , , , , . ( )
(
, ,
.4.6.).
4.5.. ? , , ?
4.5.. / :

1
-, -esz
2
-, -isz
3
-m, -sz
. .
. .
jecha,
pojecha
paci
zapaci 9
prosi
poprosi
wiedzie
powiedzie
ja
po/jad
za/pac
po/prosz
po/wie
-m
ty
po/jedzi
-esz
za/pac
-isz
po/pros
-isz
po/wie
-sz
ona,o
po/jedzi
-e
za/pac
-i
po/pros
-i
po/wie
my
po/jedzi -emy
za/pac
-imy
po/pros
-imy
po/wie
-my
wy
po/jedzi -ecie
za/pac
-icie
po/pros
-icie
po/wie
-cie
za/pac
po/prosz
po/wiedz
oni, one
po/jad
, , , , .
9
za/paci ,
.
: , i ,
[], i , []. , //.
86
4. : CZASOWNIK
2012-06-19 19:56:11
: Teraz
robimy pranie / Jutro zrobimy pranie (= /
).
wiedzie / wiem (= / ) po/wiedzie / powiem (= / ) : , . . wiedzie
; powiedzie
,
mowi, : ., On bdzie trzy
godziny mwi, ale nic konkretnego nie powie (= ,
).
, 4.2.. ( ) 4.5.. ( ), ,
. , , ( );

( ).
4.6.
, , .
, . (): ,
robi (= ), ( ),
zrobi (= ), ( ) (on czyta ksik: on co robi? on czyta =
: ? ; on przeczyta ksik: on co zrobi?
on przeczyta = : ? ). , ., ofiarowa, kaza, anulowa. , , , mie, mc,
dysze ( ), opa, owdowie ( ).
4. : CZASOWNIK
87
2012-06-19 19:56:11
, 4.6.. ,
.
(/ ).
4.6..
z/je
(/)

Jada ijada , a wszystko
zjada.
Dugo jedlimy, jednak nie
wszystko zjedlimy

-, .
,
.
5 .
Ten dom budowano 5 lat.
z/budowa
(/) Hotel Forum zbudowano w2002
2002 .
roku.
Bd czyta t ksik tak dugo,
prze/czyta
,
(/) a j przeczytam do koca.
.
.
. ,
: eni si//oeni si; organizowa//zorganizowa; ,
, (//: obowiza//zobowiza, //:
tumaczy//przetumaczy) : przygotowa//przygotowywa: //.
, :
Zaraz wracam (= ).
Nigdy nie podpisaem umowy, nie czytajc jej (=
).
Kiedy si spniam, zawsze co zego mi si przytrafi (= ,
- ).
4.6.. ,
. ?
?
88
4. : CZASOWNIK
2012-06-19 19:56:11
Kiedy byeam na wakacjach,

napisaeam do ciebie list.
Kiedy byeam na wakacjach, codziennie

pisaeam listy do przyjaciki.
Kiedy pojad na wakacje,

napisz raz do mamy.
Do ciebie bd pisa codziennie.
Telefon zadzwoni ,
kiedy pisaeam list.
Telefon dzwoni i dzwoni ,

ale ja spaeam .
4. : CZASOWNIK
89
2012-06-19 19:56:12
4.6.. :
. 1. Moe mye rce, ale

dobrze nie umye.
2. Budziam go dugo, ale
by tak zmczony, e go
nie obudziam.
3. Czyci buty, ale
wszystkich nie wyczyci.
. 4. Czsto kupowaam
Wprost, ale wczoraj
kupiam Forum.
5. Nie dawaj mi codziennie
po dwa euro, daj mi raz
sto euro.
6. Nasz pies zawsze trafia
do domu, ale wczoraj nie
trafi.
my umy
1. , ,
.
2. ,
,
.
3. ,
.
budzi obudzi
czyci wyczyci
kupowa kupi
4. ,
.
dawa da
5.
,
.
6.
,
.
trafia trafi
. 7. Czsto bra prysznic rano,

bra wzi
7.
ale wczoraj nie wzi.
, .
8. Nie mw godzinami, tylko mwi powiedzie 8. ,
powiedz, oco chodzi.
, .
9. Ogldalimy ten film,
oglda obejrze 9. ,
ale nie obejrzelimy do
.
koca.
.
.
, ( ): na/pisa, u/gotowa, wy/pra, s/chowa, z/
organizowa. na-, o-/ob-/obe-, po-,
prze-, s-, u-, wy-, za-, z(e)-. , , .
.
,
, . ,
90
4. : CZASOWNIK
2012-06-19 19:56:12
. -a-,-ja-, -owa-,
-ywa-, -iwa-, -ewa- -wa-: nauczy naucza, dopi dopija, pokaza- pokazywa,
wysucha wysuchiwa. ,
, n- : krzycze krzykn, kiwa kiwn, kopa kopn.
: posa posya,
zbra zabiera, :
wrci wraca, dogoni dogania, odetchn oddycha. , .
. ( )
, .
, , ,
bra wzi, ka pooy, mwi powiedzie, oglda obejrze.
4.6.. :

bra
oglda
ka
mwi
widzie
szuka
wzi
obejrze
pooy
powiedzie
zobaczy
znale
(, , , ) ( //je zje, //
wsta wstawa, //zebra zbiera, // robi
zrobi, // pisa napisa, // bra wzi). , , ,
.
kupi kupowa: , my umy: , dzwoni
zadzwoni: , budzi obudzi: , szy
uszy: , woa zawoa: .
,
: // widzie zobaczy, //
oglda obejrze.
: // mc , // chcie .
,
,
, *uwidzie, *zmc, *zachcie, *pokupi .
4. : CZASOWNIK
91
2012-06-19 19:56:12
4.6.. .
,
?
4.6.. : / (., kupowa

kupi )
..
..
..
1 ...
kupowa
kupowaeam
kupuj
bd kupowa/
bd kupowaa
kupi
kupieam
kupi
.
,
. (, )
. ,
.
.
4.7.
pojecha 4.4..
, . , , jecha jedzi.
4.7.. ?
4.7.. : jecha, jedzi, pojecha,

pojedzi
. Kiedy jechaem do Krakowa, spotkaem
Basi.
,
.
. Latem czsto jedziem do Krakowa.
. Pojechaem do Krakowa, eby spotka

Basi.
,
.
Pojedziem (sobie) troch po Krakowie. .
92
4. : CZASOWNIK
2012-06-19 19:56:12
. + . , jecha jedzi, ,
. jedzi ( .) , . , -
,
(iter).
, , , , .
Czsto (od czasu do czasu / tylko wponiedziaek) jedzilimy do Warszawy.
(= / / ).
. + . pojecha jedzi ; ,
, . -, ,
:
pojecha .
. pojedzi - . (= - ) . Pojedziem,
pospacerowaem, potaczyem, popisaem : troch
spacerowaem, troch taczyem itp. : = , = / .
, . . ,
(biec biega, i chodzi, pyn
pywa, wie wozi). .
,
(wie przywie),
(wozi przywozi).
4.7.. ,
( ).
4. : CZASOWNIK
93
2012-06-19 19:56:12
4.7..
pj
chodzi
pojecha
jecha
jedzi
pobiec
biec
biega
polecie
lecie
lata
popyn
pyn
pywa
zanie
nie
nosi
zawie
wie
wozi
, 4.7..,
, ,
.
, . , ,
-, .
.
i odej
jecha wyjecha
biec uciec
lecie odlecie
pyn odpyn
nie za/od nie
wie za/od-wie
, - . 4.7.. , , chodzi :
chodziem, jedzi : jedziem, lata : lataem . i, poj
, 4.7..
94
4. : CZASOWNIK
2012-06-19 19:56:12
i pj , , odej?
4.7.. : i, pj, odej
pj/ i
odej
.. .. ..
.. .. ..
ja
po/szedem
po/szam
od/szedem
ode/szam
ty
po/szede
po/sza
od/szede
ode/sza
on
po/szed
od/szed
ona, ono
po/szao
ode/szao
+/.. // /..
+/.. // /..
my
po/szliymy
ode/szliymy
wy
po/szliycie
ode/szliycie
oni, one
po/szliy
ode/szliy
i ( : ja szedem, : ja szam, ono szo). , pj, i, :

odej: odszedem / odeszam, wyj: wyszedem / wyszam, przej: przeszedem /
przeszam. , ,
, .. .., (
--: podszed
podesza, podeszo, podeszli, podeszy; wszed wesza .).
4.7.. , .
.
4. : CZASOWNIK
95
2012-06-19 19:56:13
4.7..

jad
autem / rowerem / pocigiem
/ /
lec
samolotem / balonem /
sterowcem
/ /

pyn
statkiem / dk
jad
lec
pyn

, , :
jedzi
pywa
na ywach
na sankach
na nartach
dk
statkiem
, 4.7.. , .
96
4. : CZASOWNIK
2012-06-19 19:56:13
4.7.. ()
Ewa
, ?
Moe pjdziemy do kina?
Adam Id sama.
Ewa
Mylaam, e lubisz chodzi do

kina.
,
.
Adam Lubi, ale dzisiaj wol i popywa. ,

.
Ewa
Czy moesz zawie psa do babci?
Adam Czemu ja zawsze musz go wozi ?

Ewa
No dobrze, ja go zawioz . Aczy

moesz pj po zakupy?
Adam Czemu ja mam i po zakupy?

Wiesz, e nie lubi chodzi po
sklepach.
Ewa
No dobrze, to ja pjd. Amoe

zaniesiesz listy na poczt?
?
?
, . ?
? , .
, . ,
?
Adam Ju raz zaniosem . Aty nie moesz .

?
zanie?
Ewa
Hmmm... Mog. Aty moesz si

wynie (. ).
.
!
4.8.
4.8.. : pisa
pisa
napisa
opisa
podpisa
rozpisa
wpisa
dopisa
(.).
, . ,
(pisa / napisa pi / wypi),
,
(podpisa, wpisa).
4.8..
4. : CZASOWNIK
97
2012-06-19 19:56:13
4.8.. , :

na/pisa, podpisa, opisa
pisaeam
pisz
bd pisa
napisaeam
napisz
opisaeam
opisz
podpisae m
podpisz
wpisaeam
wpisz
dopisaeam
dopisz
, , .
.
, .
, , -a-, -wa-, -ywa-,
-iwa-. ,
, . . 4.8..
podpisuje umowy
98
4. : CZASOWNIK
2012-06-19 19:56:13
4.8.. :
pisa
pisa
pisywa
napisa
pisa
podpisa
rozpisa
wpisa
dopisa
opisywa
podpisywa rozpisywa wpisywa dopisywa
, , . ,
(jada, czytywa, pisywa, siadywa),
, (Zwykle czytuj kryminay; jadam obiady tylko
na miecie; od czasu do czasu on pisuje wiersze10).
4.8.. .
4.8..
do-
na-
nad-
o-, ob-
od-
po-
pod-
dojecha
dopyn
dopi
doje
dopisa
domy
dorobi
najecha
naoy
nasypa
nacisn
naje si
naoliwi
narobi si
nadjecha
nadlecie
naduy
nadbudowa
nadpisa
nadama
nadrobi
objecha
opyn
opa
okra
opisa
obama
obrobi
odjecha
odpyn
odpa
odbudowa
odpisa
odespa
odrobi
pojecha
popyn
popa
pomalowa
posoli
pochwali
policzy
podjecha
podpyn
podpa
podbudowa
podpisa
podsucha
podrobi
u-
w-
przeprzejecha
przewie
przemyle
przemalowa
przegapi
przesoli
przerobi
przy-
roz-
wy-
z-/s-
za-
przyjecha rozjecha si uprowadzi

wjecha
wyjecha
zjecha
zajecha
przywie
roznie
uprasowa
wej
wybiec
zlecie zamieszka
przysun
rozbi
ugotowa
wpisa
wybudowa
zklei
zamwi
przyklei
rozadowa
upi
wklei
wygra
zmy
zasypa
przysa rozchorowa si urobi si wsucha si wykoczy spuka
zabi
przywoa
rozbudowa
usiedzie
wyspa si zniszczy zanudzi
przyoy
wyrobi si
zuy
zarobi
.: ; ;
.
10
4. : CZASOWNIK
99
2012-06-19 19:56:13

, .
. ,
, . ,
? .
, .
; , , jecha , (.,
spa) .
,
. ,
//
jecha (.. , , , , , ,
, , , , ) (., nadjecha . ). // robi (narobi si, nadrobi,
obrobi, odrobi, wyrobi si, urobi si . ). , , , 11.
. , 4.8.. ?
(
). .
,
.
. P. Garncarek, Czas na czasownik. Krakw, 2002.
11
100
4. : CZASOWNIK
2012-06-19 19:56:13
4.8.. :
donao- (ob-)
odpo-
pod-
prze-
przy-
roz(e)w(e)-
wy-
z(e)-;
s-
//
dojecha
dojeda
dopisa
dopisywa
naoy
nakada
objecha
objeda
opisa
opisywa
odjecha
odjeda
odpisa
odpisywa
pojecha
(po)jedzi
/ ()
podoy
podkada
podkreli
podkrela
podpisa
podpisywa
przejecha
przejeda
przepisa
przepisywa
przyjecha
przyjeda
przynie
przynosi
przywie
przywozi
rozej (si)
rozchodzi (si)
rozda
rozdawa
wej
wchodzi
wyj
wychodzi
wynie
wynosi
wybiec
wybiega
zjecha
zjeda
spa
spada
4. : CZASOWNIK
101
2012-06-19 19:56:14
4.8.. . ,
.
4.8.. :
Mama
Syneczku, kiedy przyjedziesz, eby

zobaczy nasz nowy dom?
, ,
?
Syn
A jak do was dojecha? Moesz mi

opisa drog?
?
?
Mama
Najpierw musisz jecha prosto, a

dojedziesz do leniczwki. Najlepiej
objecha j z prawej strony. Potem
bdzie rzeka, musisz przejecha przez
most ijecha dalej, a dojedziesz do
nowego osiedla. Mieszkamy na rogu
gwnej ulicy, moesz podjecha
pod sam bram.
,
.
.
, ,
.
,
, .
Syn
A co mam ci przywie?
Mama
Co mwisz? Nic nie sysz, malarze

wchodz iwychodz, jakie drabiny
wnosz i wynosz, cigle jeszcze mamy
remont wdomu...
? , , - ,

Syn
Babcia mi napisaa, e przepisaa

testament. Podobno tym razem mnie
te dopisaa. Ciekaw jestem, co ona mi
zapisaa wtestamencie.
, .
. ,
.
Mama
No widzisz, syneczku, mwiam ci,

eby odpisywa babci na listy.
, , ,

.
Sucham?
Kto mwi?
A z kim
Pani chce
rozmawia?
102
4. : CZASOWNIK
2012-06-19 19:56:14
4.9.
4.9.1.
, ; , , .
.
( 4.2.. 4.5..). ?
Nie stj tak. Id do kuchni. Jedz niadanie.
Powiedz, co byo wszkole. Zrb lekcje. Daj mi spokj12.
, (, ) .
.
4.9.., 2
pisa, pi, z/robi, po/prosi, bra, powiedzie, je icign.
4.9.. , 2 .
.
-, -esz; -, -isz
-, -esz; -, -isz

-m, -sz

pisa
.
myle
bra
po/prosi
z/robi
/ /
powiedzie
je
cign
by
mie
1 .
pisz
myl
bior
po/prosz
z/robi
powiem
jem
cign
jestem
mam
3 .
pisze
myli
bierze
po/prosi
z/robi
powie
je
cignie
jest
ma
3 .
pisz
myl
bior
po/prosz
z/robi
powiedz
jedz
cign
maj
pisz!
myl!
bierz!
po/pro!
z/rb!
powiedz!
jedz!
cignij!
bd!
miej!
. . . . , . . .
12
4. : CZASOWNIK
103
2012-06-19 19:56:14
. .
( ), 2 . ..,
.
. ,
, . 1 (-, -esz) 2 (-, -isz; -,-ysz) , 2 3 ... 1 2 ... ( ). ,
( 4.9..
3 . ..), .
( p, b, w, f , m),
, , on prosi pro!, on jedzie jed!, on idzie id!, on pynie
py! ,
, , ( : , ..
, , , : siedem, osiem, gob,
krew), , on mwi mw!, on kupi kup!, on z/amie z/am!
, o:, ( ) ( ):
c , 2 . .. , , , on
kroi krj!, on stoi stj!, on si boi bj si!, ,
on chodzi chod!, on prosi pro!
: przywozi przywo//przyw!
. 3 ( -m, -sz) 3 ,
.
3 . ..-, , ,
ja kocham / oni kochaj kochaj!, ja piewam / oni piewaj piewaj!,
ja szukam / oni szukaj szukaj! oni powiedz powiedz!, oni jedz jedz!
. , -(i)j
, ,
on zamknie zamknij!, on biegnie biegnij!, on zdejmie zdejmij!
. ,
. :
by bd (grzeczny)!, mie miej (cierpliwo)!, widzie patrz!
104
4. : CZASOWNIK
2012-06-19 19:56:14
4.9.2.
pisa, z/robi, powiedzie, by ( 4.9..) , .
4.9.. , 2 3 . 1 2

.
pisa
z/robi
powiedzie
by
2 . ..
pisz!
z/rb!
powiedz!
bd...!
3 . ..
niech ona,o pisze!
1 . .
piszmy!
z/rbmy!
powiedzmy!
bdmy...!
2 . ..
piszcie!
z/rbcie!
powiedzcie!
bdcie...!
3 . ..
/
niech oni/
one pisz!
niech oni/one
z/robi!
niech oni/
one powiedz!
niech oni/
one bd...!
niech ona,o z/robi! niech ona,o powie!
niech ona,o
bdzie...!
13. 1 2 -my -cie 2 .

3 : niech (niechaj)
3 . . :
Niech yje nam! (on, ona, ono) Niech yj nam! (oni, one).
, , , ,
: No dobrze, niech (on) przyjdzie.
,
.
. 4.9..
.
1 powinnam (pisa),
. 4.3.3.
13
4. : CZASOWNIK
105
2012-06-19 19:56:14
4.9.. :
14. ..
15. ..
16. ,

+/..

/..
(Prosz) niech pan sprbuje wina.
(Prosz) niech pani sprbuje

wina.
(Prosz) niech panowie usid.
(Prosz) niech panie usid.
(Prosz) niech pastwo usid.
Dzie dobry pastwu. Prosz siada/ usi.

Prosz otworzy podrcznik na stronie trzydziestej.
Prosz przeczyta tekst oletnich kursach jzykowych wPolsce.
3 : pan,
panowie , pani, panie
pastwo, ,
.
, prosz, .

.
: prosz + ; ,
, , .
Prosz
usi.
(Prosz)
niech panie
usid.
(Prosz) niech
pastwo usid.
. .: ( /).
. .: , ( /).
16
. .: ! . () . () .
14
15
106
4. : CZASOWNIK
2012-06-19 19:56:15
4.9.3.
4.9.. ; , .
?
4.9..

.17
.18
1.
Rb lekcje!
Zrb to jutro!
Nie rb tego!
2.
Pisz do mnie czasami!
Napisz do niej list!
Nie pisz do niej listu!
1.
Wracaj szybko!
Wr za tydzie!
Nie wracaj tu nigdy!
Kup mi piwo!
Nie kupuj tego domu!
Mw zawsze prawd!
Powiedz to wreszcie!
Nie mw tego!
Bierz regularnie
lekarstwa!
We jutro moj torebk!
Nie bierz mojej torebki!
2. Kupuj tylko wiey chleb!
1.
.19 2.
- ,
.
(.), (.) (.).
- (
: , ).
. -
, , : Tylko nie
zrb bdu ortograficznego! (= , !); Nie
przestaw czasem tego kwiatu na oknie moe uschn! 20 (
!)21. , .. .., , kup dom!, nie kupuj domu!
. .1 !; !; !; .2 !; !; !.
18
. .1 !; !; !; .2 !; !; !.
19
. .1 !; !; !; .2 !; !; !.
20
. Nowy sownik poprawnej polszczyzny PWN, pod red. A. Markowskiego. W., 2003.
21
, , . // , !
17
4. : CZASOWNIK
107
2012-06-19 19:56:15
4.9.4.
-e -no. daj no!, chode tu!, rbe! (= !
! ()!).
4.10.
4.10.. ?
4.10.. ()
.
.
.
.
.
.
Ewa
Mgby ze mn porozmawia?
Adam A oczym chciaaby rozmawia?

Ewa
Chciaabym i do kina.
Adam Moglibymy pj do kina, gdyby

nie padao.
Ewa
Gdybymy pojechali takswk,

to bymy nie zmokli.
(= Jakbymy pojechali takswk,
to nie zmoklibymy.)
Adam Gdybymy nie kupili domu, to

mielibymy pienidze na samochd
i nie musielibymy jedzi
takswkami.
(= ... to bymy mieli pienidze
na samochd ibymy nie musieli
jedzi takswkami).
Ewa
Mona by sprzeda dom ikupi

samochd...
Adam Najpierw sprzedawabym twoj

biuteri, zanim sprzedabym ten
dom.
108
?
?
.
,
.
,
.
,

.

...

,
.
4. : CZASOWNIK
2012-06-19 19:56:15
, , ( ..), , ( .) , .
( .), ( ., .), ( .) , ( .).
, .- by. :
1) -/-l (,
. - - . .). 3 . .
; 2) by-; 3) (,
).
4.10.. by

ja
bym
my
bymy
ty
by
wy
bycie
on, ona, ono
by
oni, one
by
4.10.., by ( )
, , , .: mielibymy bymy
mieli; nie musielibymy bymy nie musieli.
. ,
, ,
, , eby, aby .: gdybymy pojechali
(. 11.3).
, : , ,
, /l; , (pisabym, ebycie,
gdybymy) (pisalibycie) (. 3.4).
4. : CZASOWNIK
109
2012-06-19 19:56:15
(, -no, -to, ) by , , mona by, warto by,

trzeba by, kupiono by, pojecha by.
4.10.. z/robi mie . 4.10.. 4.4..
?
4.10.. z/robi mie
z/robi
mie
..
ja
ty
..
..
..
.. ..
z/robibym
z/robiabym
miabym
miaabym
z/robiby
z/robiaby
miaby
miaaby
ona
on
z/robiaby
miaaby
z/robiby
ono
miaby
z/robioby
miaoby

+/..
-/..
+/..
-/..
my
z/robilibymy
z/robiybymy
mielibymy
miaybymy
wy
z/robilibycie
z/robiybycie
mielibycie
miaybycie
oni
z/robiliby
one
mieliby
z/robiyby
miayby
: by .

.
:
( chciabym, chcielibycie) ,
, .
110
4. : CZASOWNIK
2012-06-19 19:56:15
4.10.. , chcie mc.

, .
4.10.. chcie mc
chcie
mc
..
ja
..
..
..
.. ..
chciabym
chciaabym
mgbym
mogabym
ty
chciaby
chciaaby
mgby
mogaby
on
chciaby
mgby
ona
chciaaby
ono
mogaby
chciaoby
mogoby

+/..
/..
+/..
/..
my
chcielibymy
chciaybymy
moglibymy
mogybymy
wy
chcielibycie
chciaybycie
moglibycie
mogybycie
oni
chcieliby
one
mogliby
chciayby
mogyby
, , , Czy mogaby
mi pani pomc? Czy mgby mi pan powiedzie...? Czy mgbym / mogabym
zapyta? 22
. ? ? / (/ )?
22
4. : CZASOWNIK
111
2012-06-19 19:56:16
4. 11.
, 4.11.. si, siebie, sobie?
Umyj si.
Rozbierz si.
Andrzej zakocha si wBasi.
Ciesz si, e przyszede.
, .
Nasz pies te si cieszy. Wszyscy

si cieszymy.
().
().
Nasze dzieci cigle si kc.
Ewa nazywa si Kowalska.
Ona si czsto mieje.
Koncert zaczyna si za 5 minut.
5 .
Rozbierz si ipo (si) do ka.
Czy si stoi, czy si ley, dwa

tysice si naley.
, ,
.
Myj siebie, anie tylko lalk!
, !
Zrb sobie herbat.
Wymyj sobie rce.
() .
Jak sbie dajesz rad?
..
si
..
sobie
si ( ) - ,
si ,
. (my co?
my si; rozebra co, kogo? rozebra si; krci co? krci si: wosy si krc; mruy
oczy mruy si; czu zimno czu si; urodzi dziecko urodzi si23 . ).
.
. ; ; , : ; ; ; .
23
112
4. : CZASOWNIK
2012-06-19 19:56:16
(/ wrci/wraca; sta si;

uczy si jzyka). , si
(ba si, domyli si, mia si, kci si24).
,
3 ... (zdaje si, chce si25).
, (pyta / pyta si, spieszy / spieszy
si26).
sibie,
.. . (
). , , , si
.. . ,
(,
, . .), si
siebie: Myj siebie, anie tylko lalk!
, si
, ( .).
() si ,
, : Co robisz? Myj si.
si. si 3 ... ( ) ( , )
-
- , , robi si, czyta si, mwi si.
, -
, , , ,
(. .: czy si stoi... , ; Nasz
wiat jest wiatem, wktrym si paci za wszystko = ,
// ) . 4.13.
: : Mwi
si./ : Mwio si./ : Bdzie si mwio.
24
25
26
. , , , .
. , .
. , .
4. : CZASOWNIK
113
2012-06-19 19:56:16
4.12.
, 4.12.. ( )?
by zosta?
?
4.12..
. Byem dugo badany w centrum
zdrowia, wic myl, e zostaem
dobrze zbadany, aty?

,
,
, ?
Te chciaabym by solidnie zbadana.

Bd badana dopiero za miesic,
za to zostan zbadana przez zesp
specjalistw.
,
.
,
.
Kady czowiek powinien by regularnie

badany , tak jak nasi rodzice.
Oni s co roku dokadnie badani .

, , .
.
byem dugo badany
, ,
: . ( ),
. .Lekarze dugo mnie badali Byem dugo badany (przez
lekarzy) wcentrum zdrowia.
( przez lekarzy)
(. .).
114
4. : CZASOWNIK
2012-06-19 19:56:16
4.12.. ,
.
4.12.. : by z/badanym

.. .. .. +/.. /..
ja
byeam / jestem / bd
ty
byea / jeste / bdziesz
z/badany z/badana
a,o
a,o
by / jest / bdzie
on
my byliymy / jestemy / bdziemy
wy byliycie / jestecie / bdziecie

z/badani z/badane
byliy / s / bd
onie
: /
/

by .
-ny,-ony -ty, ; ; . 14.3. , by, , .
zosta.
.
4.12.. 4.12..?
4.12.. : zosta zbadanym
: /

..
..
ja
zostaeam / zostan
ty
zostaea / zostaniesz
ona,o
zostaa,o / zostanie
my
zostaliymy / zostaniemy
wy
zostaliycie / zostaniecie
onie
zostaliy / zostan
4. : CZASOWNIK
..
zbadany zbadana
z/badane
+/..
-/..
zbadani
zbadane
115
2012-06-19 19:56:16
zosta
. , by,
by, zosta:
by zosta:
by + , , on jest badany; list jest pisany;
dom jest budowany (= ; ; );
by + , , on jest zbadany; list jest napisany;
dom jest zbudowany (= ; ; );
zosta + , , on zosta zbadany; list zosta
napisany; dom zosta zbudowany (= ; ;
).
, by , , zosta 27.
4.12..
4.12.. ,
ta ksika...
bya dugo pisana .

zostaa napisana w1999 roku.
jest opisana wkatalogu.
zostaa podpisana przez autora.
zostaa wpisana na list lektur.

.
1999 .
.
.

.
: , - + , :
ta ksika zostaa podpisana przez autora
ta ksika zostaa podpisana przez autora nowym pirem.
.. . / , . ., 2006.
27
116
4. : CZASOWNIK
2012-06-19 19:56:17
, 4.12..
? , ?
4.12.. :

przez + ..
..
..
Dziecko zostao przez matk

nakarmione
du yk,
kasz
Portret zosta
namalowany
przez malarza
akwarel,

nowym pdzlem
List zosta
napisany
przez dziadka
pirem,
czarnym
atramentem
Naczynia
zostay zmyte
przez crk
gbk,
specjalnym
pynem
Pka zostaa
przybita
przez stolarza
motkiem
Zupa zostaa
przyprawiona
przez
gospodyni
sol ipieprzem
Chleb zosta
pokrojony
przez babci
ostrym noem
Buty zostay
wyczyszczone
przez
pokojwk
czarn past do
butw
,

. .( ; ), : przez + .., . .
4. : CZASOWNIK
117
2012-06-19 19:56:17
4.13. -
, - - ( )
( ,
).
, 28.
, , grzmi
() ; zmierzcha si ; byska si , , , zaczo pada
; drog zawiao niegiem ; zebrao jej si na pacz
. ; jest, robi si, staje si
3 . .. (..) , , Robi si ciemno ; Wstyd mi mojego zachowania .
,
sycha, wida, czu, zna,
sta; , .Co (upana / upani) sycha?
? / ?; Sycha, jak woda szumi , ;
Wida plam ; Wida, e jeste zmczony , ;
Kowalskiego sta na nowy samochd /
; Sta ci tylko na pikne sowa .
, :
Mona ju zaczyna? Nie wolno uywa windy wczasie poaru. Naley my owoce
przed jedzeniem. Trzeba wreszcie skoczy ten rozdzia.
, ( ) :
Trudno (jest) powiedzie. Najwyszy czas jecha do domu. Ciko nie ial porzuci29.
C ,
.
28
: .., .. . . , 2001.
29
. . / . ,
.
118
4. : CZASOWNIK
2012-06-19 19:56:17
-, - -no -to. -n- -t- - (p. 14.3). ( )

,
. -no -to , . , .
, , , tu zbudowano pierwszy koci
; Ameryk odkryto w1492 roku 1492 ./ 1492 ; duo otym rozmawiano
; ju podano herbat / .
-no, -to : robiono zrobiono,
podano podawano; si,
, mia si miano si gono zpowodu jego zachowania (= () ), , , : proszono wszystkich obecnych oniepalenie
(= ), wsklepie kupiono dziewczynce
nowe buciki (= ).
3 ... -
: (1) opracowano now metodyk badania (2) // (3) .
- .
(1) (2) : , , - -no,
-to (.) 3 . .. (.),
..
(1) (3) ,
: (3) ..
-no, -to , , ,
-no, -to - . .

3 ( ) si,
, , -
4. : CZASOWNIK
119
2012-06-19 19:56:17
, , (Chorego si pyta, zdrowemu si daje; Jak si nie ma, co

si lubi, to si lubi, co si ma30).

/
, ,
(jak si ma katar, to si nie je lodw; psy kpie si raz na miesic31).
,
:
Utwory klasykw s kupowane rzadko// Utwory klasykw byy kupowane rzadko
Utwory klasykw kupuje si rzadko //Utwory klasykw kupowao si rzadko

Utwory klasykw kupowano rzadko
= //
// .
.
si - .
.., - (.:
; ).
si 3 ( ), (tu buduje si /
budowao si dom tu buduje si / budowao si domy).
4.14 :
4.14.. ( , : Zgkow
1983). .
? ,
?
. , ; , ,
, .
31
. ; / .
30
120
4. : CZASOWNIK
2012-06-19 19:56:17
4.14..
1
2
3
4
5
6
7
8
9
10
11
12
13
14
15
16
17
18
19
20
by
mie
wiedzie
mwi
powiedzie
mc
musie
chcie
robi
znaczy
zrobi
mona
chodzi
widzie
trzeba
myle
pj
przyj
zacz
i
znaczy . : to znaczy, e, : co to znaczy? :

? , :
Ty duo dla mnie znaczysz (= ).
15 200
.
By
albo
nie by...
Hmm ...
Co on mwi?
Bi albo nie bi?
Pi albo nie pi?
by albo nie by
4.14.. . , 14.
z/rozumie.
4. : CZASOWNIK
121
2012-06-19 19:56:18
4.14..
rozumiem
rozumiaeam
zrozumiaeam
bd rozumie
zrozumiem
II
bd rozumiaa
() rozumiejc
()
zrozumiawszy
rozumiejcya,e
rozumianya,e
zrozumianya,e
zrozum
rozumia bym
a
zrozumiaabym
. , ,
wszystko rozumiem.
. , ;
, - , , Dugo nie rozumiaeam
matematyki, ale wkocu j zrozumiaeam.
.
I
by .
II -/-l,
, .
II
(bd musiaa), I , , Jeli bdziesz duo czyta, to bdziesz coraz
wicej rozumie32.
. , . , , , Rozumiejc rosyjski, moesz czyta Lwa
Tostoja woryginale33.
. , .
. -, .
32
33
122
4. : CZASOWNIK
2012-06-19 19:56:18
.
, . ,
, , , , Zrozumiawszy swj bd, przeprosia crk34.
.
, ( ), , Osoba
rozumiejca (czowiek rozumiejcy) podstawy gramatyki atwiej si uczy jzykw
obcych35.
. ,
, Biblia bya rozumiana na rne sposoby, ale nie zostaa zrozumiana
do koca36.
.
, . rozumie/ zrozumie,
, ., Zrozum wreszcie, e nie mam teraz
czasu37.
.
by .
, , , , ,
,
. , , , Moe bym ci lepiej zrozumia,
gdyby mi dokadniej wytumaczya, oco ci chodzi38.
Dobrze,
kotku.
Zrozum,
e nie moesz
mwi do mnie
misiu!
. , .
. , , .
36
. -, .
37
. , .
38
. , , ,
.
34
35
4. : CZASOWNIK
123
2012-06-19 19:56:18
4.15.

()
39
(
)
15 200 ,
(),
.
(, , ) , . , .
,
, , . ,
: , (
-, -esz) ( -, -isz) 1 3 ,
2 3 1 2 ( , ); ( -m, -sz) 3 :
-, -esz; -, -isz
.
-m, -sz
1.
1.
2.
2.
3.
3.
1.
1.
2.
2.
3.
3.
(. zakoczenie) , , , , Bartnicka i Satkiewicz

1990.
39
124
4. : CZASOWNIK
2012-06-19 19:56:18
15 : 1 2
, 1 3 ( ), ,
,
. 4.2..
, , . 4.4. 4.5.
, 3 ; , , ., on nis, ona niosa;
, ., bya. ,
- -.
, , , . ,
, , ., pod-pisa.
( : NOM, GEN,
DAT, ACC, INST, LOC), .
Mam wszystko: pienidze,

urod, mio.
A inni nie maj nic.
Nie ma sprawiedliwoci
na tym wiecie.
4. : CZASOWNIK
125
2012-06-19 19:56:18
126
z-
bada
ba si
ACC
1. Gen
2. ACC
* badam, badaj
( bada/a
* boj, boisz si
( ba/a si
..( :
3 . .b/ .c
. :
..) :
1 2 .:
1 .+ 2 .
3 .:
1 . + 3 .
.. (
3 . .b/ .c
. . *
-/-esz
-/-isz, -/-ysz:
1 . + 2 .
-m:
1 . + 3 . .
15.
lekarz zbada pacjenta
1. boj si Anny
2. boj si o Ann
1.
2.
-.,
,
-.,
-.; ,

-., -.
4. : CZASOWNIK
2012-06-19 19:56:19
bawi si
bi (si)
biec
biega ,
biec
bole
bra
budowa
po-
po-
po-
za-
wzi
z-
po-
4. : CZASOWNIK
ACC
1. Gen,
ACC,
ACC
2. ACC
ACC, Nom
Adv, Loc
Gen, ACC
*buduj, budujesz
( budowa/a
* bior, bierzesz
( bra/a
)wezm, wemiesz
( wzib, wziac
* 3 Sg boli, 3 Pl bol
( bola/a
* biegam, biegaj
( biega/a
* biegn, biegniesz
( bieg/a
1.ACC, Inst * bij, bijesz

2. si
( bi/a
1. Inst, ACC * bawi, bawisz si

2. Inst
( bawi/a si
3. Inst
3
;
;
1.
, ,

2.
1.

2.
(.:
z .)
3. /
(. :
..

)
buduj dom
1. wzi ode mnie

1.
/
pienidze na komputer
2. we moje auto
2.
boli mnie gowa
czsto biegam po parku
pobiegnij do sklepu po
piwo
1. zodziej pobi
policjanta kijem
2. nie bijcie si
1. bawi si z dziemi
w chowanego
2. bawi si z bratem
3. bawi si lalk
127
2012-06-19 19:56:19
128
chodzi ,
i
.4.4.
4.8.
chorowa
chowa
za-
s-
ACC, Inst
ACC
1. Gen
2. Loc
3. Gen
* chowam, chowaj
( chowa/a
* choruj, chorujesz
( chorowa/a
* chodz, chodzisz
( chodzi/a
* chc, chcesz
( chcia/a
,
,
, ,
1. ; ;

2. ()
3.
1.
2.
1. /
,
/
2. / /

3.
/ /

1.
2.

schowaj lekarstwa przed

dziemi
chorowa na gryp
1. ju dwa lata chodz

do szkoy
2. chc (po)chodzi po
parku
3. pochodz z Polski
1. chc spa
2. chc ten samochd /
to auto
1. Inf
2. ACC
chcie
1. obud mnie o pitej

2. czsto budz si za
pno
1. pan Nowak jest /by/

bdzie lekarzem
2. on jest/by/ bdzie
dobry
3. on jest/by/ bdzie
dobrym lekarzem
1. ACC, Adv * budz, budzisz

2. Adv, Adv ( budzi/a
by
1. Nom, Inst * jestem, jeste
.4.1., 4.9. 2. Adv
( by/a
3. Inst
budzi (si)
1.
2. po3. po-
o-
4. : CZASOWNIK
2012-06-19 19:56:20
cieszy (si)
czeka
czesa (si)
czstowa
(si)
czu
czu si
po- / za-
u-
po-
po-
po-
u-
4. : CZASOWNIK
* czekam, czekaj
( czeka/a
* ciesz, cieszysz
( cieszy/a
Adv
1. ACC
2. ..., e
ACC, Inst
* czuj, czujesz si
( czu/a si
* czuj, czujesz
( czu/a
*czstuj, czstujesz
( czstowa/a
1. ACC, Inst * czesz, czeszesz

2. si, Adv
( czesa/a
ACC
1. Gen
2. ..., e
3. ..., e
1.
2. ,
3. ,
jak si pan / pani czuje?
1. czuj zapach kawy

2. czuj, e bdzie burza
1.
?
1.
2. ,
1. poczstuj goci
1.
bigosem
/
2. prosz si poczstowa
2. ,
1. czesaa swoje dugie

1.
wosy drewnianym

grzebieniem

2. on si czesze tylko raz
w tygodniu
2.

(po)czekaj na mnie /
zaczekaj na mnie
1. ciesz si z twojego
sukcesu
2. ciesz si, e wygrae
3. cieszy mnie (to), e ...
,
,
(),
,
()
-.,
-.
-.
129
2012-06-19 19:56:20
130
dawa
denerwowa ACC, Inst,

Nom
denerwowa 1. (Inst), ...,

(si)
e
2. ACC
dostawa
dowiadywa 1. Gen, Loc

si
2. ..., e
da
z-
z-
dosta
dowiedzie
si
* czytam, czytaj
czyta/a
* czyszcz, czycisz
( czyci/a
ACC, Gen
1. denerwuj si (tym),
e dzieci jeszcze nie
wrciy do domu
2. on mnie denerwuje
denerwujesz mnie tym

swoim gadaniem (.)
1. daam ojcu gazet

2. daj mi pi
lubi czyta dzieciom

wiersze
moja babcia czycia

zamszowe buty skrk
od chleba
* dowiaduj,
dowiadujesz si
( dowiadywa/a si
) dowiem, dowiedz
si
( dowiedzia/a si
1. dowiedzia si od niej
czego nowego
o wypadku
2. dowiedziaam si, e
palisz papierosy
dostaem prezent od
* dostaj, dostajesz
ony
( dostawa/a
) dostan, dostaniesz
( dosta/a
* denerwuj
denerwujesz
* denerwuj,
denerwujesz
1. Dat, ACC * daj, dajesz

2. Dat, Inf
( dawa/a
) dam, dadz
( da/a
ACC, Dat
czyta
prze-
ACC, Inst
czyci
wy-
1.

2. ,
,

2.

(.)
1.
2.
,
,
4. : CZASOWNIK
2012-06-19 19:56:21
4. : CZASOWNIK
dzikowa
dzwoni
gada
po-
za-
po-
* dziaam, dziaaj
( dziaa/a
* 3 Sg: dzieje si
( 3 Sg dziao si
Inst, Loc
1. Nom
2. Gen
Dat, ACC
* gadam, gadaj
( gada/a
* dzwoni, dzwonisz
( dzwoni/a
* dzikuj, dzikujesz
( dzikowa/a
1. ACC, ACC * dziel, dzielisz

2. Nom,
( dzieli/a
ACC,
3. Inst, Inst
1. ACC,
Nom
2.
3. Loc, Gen
dziaa
dzieli (si)
dzia si
po-
pogadaam troch z
przyjacik
o znajomych (.)
1. telefon dzwoni
2. zadzwo do mnie
dzikuj ci za pomoc
1. on dzieli ludzi na
kulturalnych
i barbarzycw
2. 6 podzielone przez 2
jest 3
3. podziel si czekolad
z koleank
1. na Ew alkohol le
dziaa
2. to nie dziaa
3. on dziaa w partii od
dwch lat
co si dzieje? co si tu
dziao?
(.)
(),
,
,
,
,
1.
2.
1.

2. 6 2
3
3.
1.

2.
3.

?
?
131
2012-06-19 19:56:21
132
istnie
informowa
(si)
po-
za-
gra
za-
interesowa
si
gotowa
u-
za-
gniewa si
po-
Nom
Inst
* istniej, istniejesz
( istnia/a
* interesuj,
interesujesz si
( interesowa/a si
UFO (nie) istnieje
interesuj si literatur
i sportem
,
(),
,

,
,
)
,
(),
()
1.
()
2.
,
1. musz poinformowa
studentw o terminie
egzaminu
2. prosz si
poinformowa w
kasie, czy s jeszcze
bilety
/ -
?
1. ACC, Loc * informuj,

2. si
informujesz
( informowa/a
na obiad ugotuj ry
z grzybami
dlaczego / o co si na
mnie gniewasz?
1. lubi gra na gitarze

1.
2. gram z Ann w tenisa
2.

* gotuj, gotujesz
( gotowa/a
* gniewam, gniewaj
si
( gniewa/a si
1. Loc
* gram, graj
2. Inst, ACC ( gra/a
ACC, Inst
ACC, ACC
4. : CZASOWNIK
2012-06-19 19:56:21
je
jedzi ,
jecha,
. 4.7.
kpa (si)
ka (si)
kci si
z-
4. : CZASOWNIK
po-
wy-
pooy
po-
Inst, ACC
1. si
2. ACC
1. ACC, Loc
2. si, Loc
1. INST
2. Loc, Adv
ACC, ACC,
Inst
* kc, kcisz si
( koci/a si
* kad, kadziesz
(( kad/a)
) poo, pooysz
( pooy/a
* kpi, kpiesz
( kpa/a
* jed, jedzisz
( jedzi/a
* jem, jedz
( jad/a
1.

2.

1.
2.

1.
2.

czemu tak czsto kcisz

si z kolegami

o drobiazgi?
?
1. po si
1.
2. po swoje ksiki na 2.
pk

1. kpiemy dziecko
w wannie
2. lubi si kpa
w morzu
1. lubi jedzi
samochodem
2. jed na nartach
cakiem dobrze
na niadanie jem chleb

z serem
1. jad do Polski na
wakacje
2. pojad do rodzicw
na obiad
1. id z bratem do
1.
* id, idziesz
muzeum / na wystaw
/
( szedemb,
2. idziemy do mojego
2.
szamc
brata
) pjd, pjdziesz
(poszedb, poszac
1. Gen, ACC * jad, jedziesz

2. Gen, ACC ( jecha/a
jecha
. 4.5.
4.8.
po-
i
1. Inst, Gen
(chodzi ,) / ACC
. 4.4. 2. Gen
4.8.
pj
()
(do +..:
; na
+..: );
,
,
(do
+..:
; na
+..: )
133
2012-06-19 19:56:21
134
kroi
po-
koczy si
s(za-)
kosztowa
koczy
s-
(s-)
kocha (si)
1.
2. si
3. za4. po5. si
ACC, Inst
1. Nom
2. Gen
Nom
1. czsto kocz prac

o godzinie 15.00
2. ju skoczyam pisa
referat
1. kocham swojego syna

i swoj crk
2. kocham si w twoim
bracie
3. zakochaam si w nim
dwa dni temu
4. pokochaam go na cae
ycie
5. ssiedzi kochaj si co
wieczr
1.

2.

1.

2.
3.

4.

5.

,
,
,
* kroj, kroisz
( kroi/a
* 3 Sg kosztuje, 3 Pl
kosztuj
( kosztowa/a
( );
,
( )
, ;
()
1. ?
2.

?
1. ile to kosztuje?
2. skosztuj (= sprbuj)
wina
dlaczego kroisz chleb
brudnym noem?
,
* kocz, koczysz si w Polsce komunizm
skoczy si w 1989 roku 1989
( koczy/a si
1. ACC, Loc * kocz, koczysz

2. Inf
( koczy/a
1. ACC
* kocham, kochaj
2. si, Loc
( kocha/a
3. si, Loc
4. ACC, Adv
5. si, Adv
4. : CZASOWNIK
2012-06-19 19:56:21
4. : CZASOWNIK
lecie
leczy (si)
wy-
lubi lata helikopterem
Inst
lata ,
lecie
po-
1. oblaam sobie kaw

now sukienk
2. obla egzamin (.)
1. Dat, Inst, * lej, lejesz

ACC
( la/a
2. ACC
la
oblewa ,
1. ACC,
ACC
2. si, ACC
1. (Inst),
Gen
2. ACC
* lecz, leczysz
( leczy/a
* lec, lecisz
( lecia/a
* latam, lataj
( lata/a
1. on leczy chorych na
raka
2. nie lecz si sama, id
do specjalisty
1. lecisz jutro
(samolotem) do
Krakowa?
2. le po wino (.)
1. kup prezent
przyjacice
2. kup prezent dla
przyjaciki
ob-
1. ACC, Dat * kupuj, kupujesz

2. ACC, Gen ( kupowa/a
) kupi, kupisz
( kupi/a
kupowa
1. nie krzycz tak

* krzycz, krzyczysz
2. dlaczego krzyczysz na
( krzycza/a
) krzykn, krzykniesz dziecko?
( krzyknb,
krzyknac
kupi
1.
2. ACC
krzycze
krzykn
1.
2. ,
/
1. (
)
?
2. /
(.)
1.

2. /

(.)
1.
2.
1.
2.

()
; ,
, ;
()
135
2012-06-19 19:56:22
136
lubi
czy (si)
po-
1. po2. w-
malowa
(si)
liczy
po-
1. na2. po3. u-
lee
po-
* lubi, lubisz
( lubi/a
* licz, liczysz
( liczy/a
* le, leysz
( lea/a
1. ACC, Inst * maluj, malujesz

2. ACC, Adv ( malowa/a
3. si, Adv
1. ACC
* cz, czysz
2. ACC, Inst ( czy/a
ACC, ACC
1. ACC
2. ACC /
ACC
3. Inst
1. Loc, Inst
2. Loc
1. namalowa ten obraz

grubym pdzlem
2. pomaluj pokj na
biao
3. umalowaa si za
mocno (= masz za
mocny makija)
1. wcz radio
2. prosz mnie poczy
z dyrektorem!
3. na wiosn ptaki cz
si w pary
lubi Grzegorza za jego

poczucie humoru
1. policz pienidze
2. na pomoc Anny / na
Ann zawsze mog
liczy
3. licz si ze sowami
1. lubi lee z ksik

na kanapie
2. ksiki leay na stole
;
;

-., -.;

,
1. /

2.

3.
(=

)
1.
2. ,
,

3.

,
;
,
();
;
(),
()
/ ,

1.
2. /

3.
1.

2.
4. : CZASOWNIK
2012-06-19 19:56:22
Loc
1. ACC
2. ACC
3. ACC
4. ACC
Loc
Inf
Inf
marzy
mie
mieszka
mona
mc
po-
martwi (si) 1. si, ACC

2. si, Inst
z-
4. : CZASOWNIK
* mog, moesz
( mgb, mogac
* mieszkam,
mieszkaj
( mieszka/a
* mam, maj
( mia/a
* marz, marzysz
( marzy/a
* martwi, martwisz
( martwi/a
czy mog pastwu

w czym pomc?
czy tu mona pali
mieszkam
w akademiku
1. mam kaw, herbat,

piwo i sok
2. mam na imi Anna
( ,
. nazywam si)
3. masz szczcie
4. mam metr
siedemdziesit
5. masz to zrobi do
jutra
zawsze marzya
o karierze w filmie
1. nie martw si o mnie

2 nie martw si
drobiazgami
-
?
1. , ,

2.
3.
4. ()
5.

1.
2. -
, -.
(, );
-. ,
(, , ,
) ;
(),
(),
(),
()
137
2012-06-19 19:56:22
138
nazywa
(si)
1. Nom
2. ACC,
Nom
1. Gen
2. Gen
3. Inf, ACC
nalee
nazwa
1. Loc
2. ..., e
myle
po-
1. /
,
,
(.)
2.
3.
-
1. to naley do mnie
2. ona naley do naszej
grupy
3. naley czsto chwali
dzieci
1. myl o nim
2. myl, e masz racj
1. rano myj rce

pachncym mydem
2. umyj si do czysta!
3. codziennie myj zby
rano i wieczorem
();
:

1.
2.

1.
2.
3.

-., -.;
;
,
(.)
1.
, ,
2. ,
1.

2. !
3.

musisz sobie kupi nowy

paszcz

1. mwisz o niej
gupstwa (Koll)
2. powiedz prawd
3. Michael mwi
wietnie po polsku
* nazywam, nazywaj 1. nazywam si Anna

Nowak
( nazywa/a
2. chc nazwa mojego
) nazw, nazwiesz
psa Dudi
( nazwa/a
* nale, naleysz
( nalea/a
* myl, mylisz
( myla/a
1. ACC, Inst * myj, myjesz

2. si, Adv
( my/a
my (si)
* musz, musisz
( musia/a
Inf
musie
1. Loc, ACC * mwi, mwisz

2. ACC
( mwi/a
3. Adv
) powiem, powiedz
( powiedzia/a
mwi
u-
powiedzie
4. : CZASOWNIK
2012-06-19 19:56:22
4. : CZASOWNIK
oddawa
odpoczywa 1.
2. Adv, Loc
odda
odpocz
Dat, ACC
odchodzi
1. Gen
(. chodzi, 1. Adv
wychodzi)
* odpoczywam,
odpoczywaj
( odpoczywa/a
) odpoczn,
odpoczniesz
( odpoczb,
odpoczac
* oddaj, oddajesz
( oddawa/a
) oddam, oddadz
( odda/a
* odchodz,
odchodzisz
( odszedemb,
odeszamc
) odejd, odejdziesz
(-/-)
1. musz odpocz
1.
2. najlepiej odpoczywam 2.
w grach

oddaj mi moje skarpetki
1. nie odchod ode mnie 1.

2. pocig odchodzi o
2.
godzinie 9.30
() 9.30
,
;
1.
,
2. ( );
1. nosi dinsy
2. nosi j na rkach
1. ACC
* nosz, nosisz
2. ACC, Loc
nosi ,
nie
5
1. zanie paczk do
1. /
hotelu

2. przynie
2.
potwierdzenie odbioru
1. ACC, Gen * nios, niesiesz

2. ACC
( nisb, niosac
nie
odej
1. za2. przy-
139
2012-06-19 19:56:23
odpowiada
odwiedza
oglda
okazywa
(si)
opiekowa
si
odpowiedzie
odwiedzi
obejrze
okaza (si)
za-
140
Inst
..., e
1. ACC
2. ACC
ACC
* opiekuj, opiekujesz opiekuj si modszym

bratem
si
( opiekowa/a si
1. ,
2. ,
,
1. lubi oglda telewizj 1.

2. mog godzinami
oglda nasze zdjcia 2.

czsto odwiedzamy
babci
(-)
;
,
,
,
,

1. prosz odpowiedzie 1. , ;
nam na pytanie

;
2. nie chcia odpowiada 2.
przed sdem za

morderstwo
3. twoja propozycja mi
3.
odpowiada

1. okazao si, e ...

* 3 Sg okazuje
(
( 3 Sg Neut
3 .
okazywao
..)
) 3 Sg okae
( 3 Sg Neut okazao 2. prosz okaza swoj
przepustk
* ogldam, ogldaj
( oglda/a
) obejrz, obejrzysz
( obejrza/a
* odwiedzam,
odwiedzasz
( odwiedzi/a
) odwiedz,
odwiedzisz
( odwiedzi/a
1. Dat, ACC * odpowiadam,

2. Inst, ACC
odpowiadaj
3. Nom, Dat ( odpowiedzia/a
) odpowiem,
odpowiesz
( odpowiedzia/a
4. : CZASOWNIK
2012-06-19 19:56:23
4. : CZASOWNIK
otwiera
pada
pali (si)
otworzy
pa
s-
za-
* organizuj,
organizujesz
( organizowa/a
firma organizuje

wycieczk pracownikom
/ dla pracownikw
/

wieczorem naley
* opowiadam,
opowiada dzieciom
opowiadaj
pikne bajki
( opowiedzia/a
) opowiem, opowiesz
( opowiedzia/a
1. ACC
2.
3. si
1. Nom
2. Nom
3. Gen
* pal, palisz
( pali/a
* padam, padaj
( pada/a
1. czy palisz papierosy

czy cygara?
2. ju nie pal
3. zapal wiece
4. pali si!
1. pada (deszcz)
2. kurs dolara spada
3. spadam kiedy ze
schodw
, ;
( )
,
,
1. ; ,
?
;
2.
3.
4. !
1.
2.
3. -
1. ACC
1.
* otwieram, otwieraj 1. otwrz mi drzwi
2. ACC, Loc ( otwiera/a
2. pan Kowalski otworzy 2.
konto w Szwajcarii

) otworz, otworzysz
( otworzy/a
organizowa ACC, Dat /

Gen
z-
Dat, ACC
opowiada
opowiedzie
141
2012-06-19 19:56:23
pamita
patrzy (si)
pi
pisa (si)
(pod /
pisywa ,)
. 4.5.
4.8.
po-
wy-
1. na2. o3. od4. pod5. za- (si)
za-
1
* pamitam,
pamitaj
( pamita/a
1. pamitasz jeszcze swj 1.

pierwszy pocaunek?

2. pamitaj o mnie
?
3. pamitaj, e masz
2.
kupi chleb
3. ,

1. ACC
1. nie patrz tak na mnie 1.
* patrz, patrzysz
2. si, ACC ( patrzy/a
2. na co (si) patrzysz?
2. ?
ACC
pij kaw z mlekiem, ale ,
* pij, pijesz
bez cukru

( pi/a
1. Gen, ACC * pisz, piszesz
1. wczoraj napisaem do 1.
2. ACC
ciebie list
( pisa/a
3a. ACC
2. umie pan opisa
2.
* pisuj, pisujesz
3b. Gen
podejrzanego?
( pisywa/a
3a. musz odpisa na list 3. /
(pisuj
4a. ACC
3b. na egzaminie

odpisywa od
pisz;
5a. ACC
kolegw
3.

4a. chciabym podpisa
5b. ACC
umow o prac z
4.
opisuj,
firm zagraniczn

podpisuj ..)
5c. ACC
4b. prosz si tu

osobicie podpisa

5a. zapisa / przepisa
4. ,
lekarstwo

5b. zapisa si na studia 5.
5c. chc sobie zapisa
(= zanotowa) twj 5.
numer telefonu
5.

1. ACC
2. Loc
3. ..., e
142
, ,
;
( );
;
;
;
()
(),
4. : CZASOWNIK
2012-06-19 19:56:23
4. : CZASOWNIK
paka
pywa ,
pyn
za-
po-
podkrela
podoba si
podkreli
s-
1. nie pacz
2. pakaa przez ciebie
ca noc
1. znowu zapaciem
za ciebie rachunek
telefoniczny
2. robotnikom
sezonowym nie paci
si za urlop
Nom, Dat
ACC, Inst
prosz podkreli
czasowniki czerwon
kredk
moesz podpisywa te
listy w moim imieniu
* podobam, podobaj Krakw bardzo mi si

podoba
si
( podoba/a si
* podkrelam,
podkrelaj
( podkrela/a
) podkrel,
podkrelisz
( podkreli/a
* podpisuj,
podpisujesz
( podpisywa/a
1.
1. lubi pywa
* pywam, pywaj
2. Inst, Loc, ( pywa/a
2. pyn statkiem
Gen
po Dunaju / do
* pyn, pyniesz
( pynb, pynac Budapesztu
1.
* pacz, paczesz
2. ACC, Adv ( paka/a
1. ACC,
* pac, pacisz
ACC
( paci/a
2. ACC, Dat
pod/pisywa ACC, Adv

,
podpisa
paci
za-
1.
/
2.
/
1.
2. -

1.
(-),

2.

/
143
2012-06-19 19:56:24
144
pozwoli
powtrzy
Inf
potrafi
. 4.3.1.
pozwala
powtarza
(si)
poka mi rk
* potrzebuj,
potrzebujesz
( potrzebowa/a
* potrafi, potrafisz
( potrafi/a
1. ,
2.
1. ACC, Dat * pozwalam, pozwala 1. nie pozwalam ci na to 1.

2. Dat, Inf
2. pozwl mi spa
( pozwala/a
u koleanki
2. /
) pozwol, pozwolisz

( pozwoli/a
1. powtrz mi to jeszcze
raz
2. nie powtarzaj si
/ (-), (-)
potrzebuj szybko twojej /

pomocy

(
)
potrafi chodzi na
rkach
* pomagam, pomagaj 1. pom mi w budowie 1.

domu

( pomaga/a
2.
) pomog, pomoesz 2. pom mi budowa
dom
( pomgb
pomogac
* . okazywa
1. ACC, Dat * powtarzam,

2. si
powtarzaj
( powtarza/a
) powtrz,
powtrzysz
( powtrzy/a
potrzebowa Gen, Adv
1. Dat, Loc
2. Dat, Inf
pomaga
pomc
ACC, Dat
pokazywa
pokaza
4. : CZASOWNIK
2012-06-19 19:56:24
prasowa
4. : CZASOWNIK
proponowa 1. ACC, Dat * proponuj,

2. ..., eby
proponujesz
( proponowa/a
prosi
za-
po-
1. ACC,
ACC
2. ACC
3.
ACC
* prosz, prosisz
( prosi/a
* prasuj, prasujesz
( prasowa/a
* pior, pierzesz
( pra/a
wy-
ACC, Inst
pra
* pracuj, pracujesz
( pracowa/a
wy-
1. Loc
2. jako Nom
pracowa
po-
1. poprosi rodzicw o
pomoc finansow
2. (po)prosz o kaw
3. prosz, tu jest kawa
1. jakie warunki
proponuje panu nowy
pracodawca?
2. proponuj, ebymy
spdzili wakacje w
Polsce
on sam prasuje swoje

koszule
()
1.

2. , ,
3. ,
; (/
),
1.

?
2.
/,

wen zawsze pior

rkoma w zimnej wodzie /

1. pracuj w duej firmie 1. ,

2. pracuj jako
koordynator tego
2.
projektu
145
2012-06-19 19:56:24
146
przebiera
(si)
prbowa
s-
przebra
prowadzi
(si)
1. po2. za3. w4. wy5. od6. prze- si
1. si
2. ACC,
ACC
3. si
1. Gen
2. Inf
* przebieram,
przebieraj,
( przebiera/a
) przebior,
przebierzesz
( przebra/a
* prbuj, prbujesz
( prbowa/a
1. ACC
* prowadz,
2. ACC, Gen
prowadzisz
3. si, Gen
( prowadzi/a
4a. si, Gen
4b. ACC,
Gen
5. ACC, Gen
6. si
1. musz si przebra
2. przebierz dziecko
w suche rzeczy
3. przebraa si za kota
1. sprbuj troch wina

2. sprbuj wsta
wczeniej
1. chc (po)prowadzi
wasn firm
2. zaprowad mnie do
domu
3. mj syn si do nas
wprowadzi
4a. mj syn wyprowadzi
si z domu
4b. wyprowad psa do
parku
5. czy mog pani
odprowadzi do
domu?
6. jutro si
przeprowadzamy
7. bardzo dobrze
prowadzisz samochd
1.
2.

3.
/
1.
2. /

1.

2. /

3.

4.
(=

)
4. (
)
5.
?
6.
7.

();
;
;
,
;
;
;
()
4. : CZASOWNIK
2012-06-19 19:56:24
4. : CZASOWNIK
przeszkadza Dat, Loc
przeszkodzi
* przeszkadzam,
przeszkadzaj
( przeszkadza/a
)przeszkodz,
przeszkodzisz
( przeszkodzi/a
* przepraszam,
przepraszaj
( przeprasza/a
) przeprosz,
przeprosisz
( przeprosi/a
przeprasza
przeprosi
ACC, ACC
przedstawia 1. si
* przedstawiam,
(si)
2. ACC, Dat
przedstawiaj
3. ACC, Dat ( przedstawia/a
) przedstawi,
przedstawisz
( przedstawi/a
nie przeszkadzaj mi
w pracy
1. Adam przeprosi Ew
za spnienie
2. on mnie nigdy za to
nie przeprosi
(),
; ,
,
;
;
,
1.

2.

1. czy mog si
1.
przedstawi
?
2. przedstaw mi swoj
2.
rodzin
/
3. przedstaw mnie swojej

rodzinie
3.

1. tu mona przej przez 1.

* przechodz,
ulic

przechodzisz
2.
( przechodziemb, 2. ona wiele przesza
/
przechodziamc

) przejd, przejdziesz
( przeszedemb,
przeszamc
przedstawi
1. ACC
2. Adv
przechodzi
przej
147
2012-06-19 19:56:25
148
przyjeda
przyjecha
przyjmowa
przygotowywa
przygotowa
przyj
przychodzi
przyj
* przygotowuj,
przygotowujesz
( przygotowywa/a
) przygotuj,
przygotujesz
( przygotowa/a
1. ACC, Gen * przyjmuj,

2. Nom, Adv
przyjmujesz
( przyjmowa/a
) przyjm,
przyjmiesz
( przyjb,
przyjac
(),
()
1.

2.
(
)?
1. przyj propozycj
1.
(zaproszenie) od szefa
2. lekarz przyjmuje we
()
wtorki i w rody
/
2.
,

1. Anna przyjechaa do
rodzicw na tydzie
2. czy ten pocig
przyjedzie
punktualnie?
1. przygotowaem si do 1. -/wyjazdu

2. przygotowaam referat 2. -/-
przyjd do nas na
* przychodz,
kolacj
przychodzisz
( przychodziemb,
przychodziamc
) przyjd, przyjdziesz
( przyszedemb,
przyszamc
1. ACC, Gen * przyjedam,

2. Adv
przyjedaj
( przyjeda/a
) przyjad,
przyjedziesz
( przyjecha/a
1. si, Gen
2. ACC
ACC, Gen
4. : CZASOWNIK
2012-06-19 19:56:25
przynosi
pyta
robi
rodzi (si)
rozbiera
(si)
za- / s-
z-
u-
rozebra
przynie
4. : CZASOWNIK
1. si
2. ACC
1. ACC
2. Gen
3. Loc
1. ACC
2. Adv
3. ACC
ACC, ACC
ACC, Dat
* rozbieram,
rozbieraj,
( rozbiera/a
) rozbior,
rozbierzesz
( rozebra/a
* rodz, rodzisz
( rodzia
* robi, robisz
( robi/a
* pytam, pytasz
( pyta/a
* przynosz,
przynosisz
( przynosi/a
) przynios,
przyniesiesz
( przynisb,
przyniosac
1.
?
2.
?
3.

, ,
,
,
1. rozbierz si
2. rozbierz dziecko
1.
2.
()/
()
1. urodzia bliniaki
1.
(),
2. urodzi si drugiego

maja tysic dziewiset 2.
szedziesitego roku

3. urodzi si w maju

3.
1. jak robisz t saatk?

2. co robisz wieczorem?
3. musz zrobi zadanie
domowe
zapytaj / spytaj profesora ()

o termin egzaminu
/
czsto przynosz jej

kwiaty
149
2012-06-19 19:56:25
150
rysowa
rzuca
rzuci
1. wy2. po3. w-
rusza (si)
ruszy
na-
rozumie
z-
1. ACC
2. ACC
3. ACC
4. Inst
ACC, Inst
1. ACC
2. si
3.
1. ACC
2. Adv
rozpoczyna 1. ACC
(si)
2. si, Loc
rozpocz
Inst, Loc
rozmawia
po-
* rzucam, rzucaj
( rzuca/a
* rysuj, rysujesz
( rysowa/a
* ruszam, ruszaj
( rusza/a
) rusz, ruszysz
( ruszy/a
* rozumiem,
rozumiej
( rozumia/a
* rozpoczynam,
rozpoczynaj
( rozpoczyna/a
) rozpoczn,
rozpoczniesz
( rozpoczb
rozpoczac
* rozmawiam,
rozmawiaj
( rozmawia/a
1. wyrzuciam stare listy

2. on j (po)rzuci
3. wrzucali kamienie do
wody
narysuj auto nowym

owkiem
1. kto rusza moje

rzeczy
2. rusz si, zrb co!
4. ruszaj, ju jest zielone
1. rozumiem ci
2. rozumiem troch po
polsku
1.
2.
3.

1. -
2. /
,
-!
3. (),
1.
2.
-
1. pi razy rozpoczynaa 1.
studia

2. przedstawienie
rozpoczo si o
2.
dwudziestej

,
;
(),
;
,
()/
()
chtnie rozmawiam z

teciow o mczyznach //

4. : CZASOWNIK
2012-06-19 19:56:25
siedzie
skaka
skada (si) 1. ACC

2. Nom, si
3. DAT, ACC
4. si, Gen
5. ACC
po-
skoczy
4. : CZASOWNIK
zoy (si)
1. (Loc)
2. Gen
3. ACC
1. Inst
2. Loc
3. (Loc)
1.
2. Loc
siada
(u)si
* skadam, skadaj
( skada/a
) zo, zoysz
( zoy/a
* skacz, skaczesz
( skaka/a
* skocz, skoczysz
( skoczy/a
* siedz, siedzisz
( siedzia/a
* siadam, siadaj
( siad/a
) usid, usidziesz
( usiad/a
4
1.
2.
1. z swoje rzeczy
2. to si dobrze skada
3. zoymy Ewie yczenia
na urodziny
4. ta sztuka skada si
z trzech aktw
5. chopcy zoyli si na
piwo
1. nie skacz (po ku)!

2. lubi skaka do wody
3. skocz po piwo (.)
1.
2.
3.

4.

5.
/

1. //
2. /

3.
(.)
1. lubi tu z tob siedzie 1.

2. ona tylko siedzi

w domu
2.
3. on siedzi ju dwa lata
(w wizieniu)
3.
( )
1. prosz usi
2. nie siadaj na moim
miejscu
,
;
,
;
,
;
-.;
,
151
2012-06-19 19:56:25
152
spotyka
(si)
1. ACC
2. Inst, si
si, Loc
Gen
spodziewa
si
spotka
1.
2. Inst, Loc
spa
po-
ACC, Gen
1.
2. ACC
sycha
sysze
1. Gen
2. Gen
3.
sucha
u-
po-
1. nie mog spa

2. spaam z kotem na
fotelu
1. spodziewamy si
dziecka
2. spodziewam si
nagrody
syszaam to wczoraj od
ssiadki
1. suchamy koncertu
fortepianowego
2. nie suchaj go
3. sucham?
(

)
1. co sycha?
2. tu sycha morze
* spotykam, spotykaj 1. spotkaam listonosza

()
( spotyka/a
) spotkam, spotkaj 2. spotkaam si
z przyjacielem (
( spotka/a
)
3. spotkajmy si
w kawiarni
* spodziewam,
spodziewaj si
( spodziewa/a si
* pi, pisz
( spa/a
* sysz, syszysz
( sysza/a
* sucham, suchaj
( sucha/a
1.
2.

1. ()
2.
/

1.
2.

3.

()/
()
, ;
,
1. ?/
?
2.

1.
2.
3. ?
4. : CZASOWNIK
2012-06-19 19:56:25
4. : CZASOWNIK
studiowa
szkodzi
ACC, Loc
stawa si
sta si
za-
1. Inst, Adv * staj, stajesz si

3. Nom, si ( stawa/a si
) stan, staniesz si
( 3 Sg stao si
sta
sprzedaj mi swoje auto
posprztaj swj pokj
* studiuj, studiujesz
( studiowa/a
1. (to) nic nie szkodzi

2. szkodzi mi czerwone
wino
studiuj histori
na uniwersytecie w
Poznaniu
1. nagle sta si
wampirem
2. nic si nie stao
1. co tak stoisz?
* stoj, stoisz
2. samochd stan
( sta/a
przed skrzyowaniem
) stan, staniesz
( stanb, stanac 3. stoimy w kolejce
1.
* szkodz, szkodzisz
2. Dat, ACC ( szkodzi/a
1.
2. Inst
3. Loc
* sprzedaj,
sprzedajesz
( sprzedawa/a
) sprzedam,
sprzedadz
( sprzeda/a
stan
ACC, Dat
sprzedawa
* sprztam, sprztaj
( sprzta/a
sprzeda
ACC
sprzta
po-
1. , ,
(=
)
2. /

1. /

2. /

1. ?
2.

3.
,
,

, ,
;
,
;
,
(),

153
2012-06-19 19:56:26
154
taczy
tskni
traci
traktowa
trwa
za -
za-
s-
po-
po-
* piewam, piewasz
( piewa/a
* smiej, miejesz si
( mia/a si
* szukam, szukaj
( szuka/a
* tskni, tsknisz
( tskni/a
Adv
1. ACC,
ACC
2. Adv
* trwam, trwaj
( trwa/a
* traktuj, traktujesz
( traktowa/a
1. ACC, Gen * trac, tracisz

2. Loc, ACC ( traci/a
Inst
1. ACC, Inst * tacz, taczysz

2. Adv
( taczy/a
ACC, Dat
Gen
mia si
piewa
Gen
szuka
za-
po-
1.

2.

1.

2.
1. jak dugo trwa ten

egzamin?
2. to nie potrwa dugo
1.

?
2.
,
,
1. traktowaa go jak psa 1.

2. potraktuj to powanie

2.

1. stracia zaufanie do
matki
2. straciem na giedzie
wszystkie pienidze
tskni za tob
1. taczya tango tylko

z nim
2. on wietnie taczy
czy to ty piewaa
dziecku t piosenk?
nie miej si ze mnie
szuka wszdzie swoich

kluczy
4. : CZASOWNIK
2012-06-19 19:56:26
4. : CZASOWNIK
ucieka
uczy
uciec
na-
* ubieram, ubieraj,
( ubiera/a
) ubior, ubierzesz
( ubra/a
* trzymam, trzymaj
trzyma/a
1. Gen
2. Loc
* ucz, uczysz
( uczy/a
1.
1. ubierz si ciepo
2. w grudniu ubieramy
choink
1. ucz geografii
2. on uczy na
Uniwersytecie
Jagielloskim
();
();
;
, ,
1.
(=
)
2.

1. , ,
,
2. /
-
/
/
3.
1.
2.

1. (po)trzymaj dziecko 1. ()
za rk

2. zatrzymaj auto
2.
3. wytrzymasz to? nie, ja 3. ?
tego nie wytrzymam
,
/
trzeba to zrobi
1. Gen
1. Ewa znw ucieka z
* uciekam, uciekaj
2. Nom, Dat ( ucieka/a
domu
) uciekn, uciekniesz 2. autobus / tramwaj mi
uciek
( uciek/a
3. czas ucieka
1. si, Adv
2. ACC
ubiera (si)
ubra
Inf
trzyma (si) 1. ACC,

ACC
2. ACC
3. ACC
(Gen)
trzeba
1. po2. za3. wy-
155
2012-06-19 19:56:26
156
zobaczy
wej
umrze
na-
ACC
..., e
wiadomo
widzie
1. Gen
2.
3.
1. ACC
2. ..., e
uwaa
wchodzi
1. ACC
2. Gen
Inf
umie
umiera
Gen
uczy si
wiadomo, e on kamie
widziaem ten film ju

* widz, widzisz
trzy razy
( widzia/a
) zobacz, zobaczysz
( zobaczy/a
1. /-

2.
1.
2. ,
!
3.
,
,
;
-.,
; ,
;
,
1. ,
,
,

1. /
2.
1. uwaaj na siebie!
1. !
2. uwaam, e to ty masz 2. ,
uwaa, a nie ja

,
1. dawniej ludzie
umierali na choler
2. umieram z godu
umiem pywa, ale

na razie nie mog, bo
jestem przezibiony
1. ucz si gramatyki
2. ona dobrze si uczy
* wchodz, wchodzisz 1. wszed do pokoju

2. prosz wej!
( wchodzi/a
3. nie wchod!
) wejd, wejdziesz
( wszedb, weszac
* uwaam, uwaaj
( uwaa/a
* umieram, umieraj
( umiera/a
) umr, umrzesz
( umar/a
* umiem, umiej
( umia/a
* ucz, uczysz
( uczy/a
4. : CZASOWNIK
2012-06-19 19:56:26
4. : CZASOWNIK
wraca
wstawa
wsta
1.
2. Gen
3. Adv
, Gen
Inf
wolno
wrci
1. ACC,
* wol, wolisz
ACC
( wola/a
2. ACC, Gen
wole
. 4.3.a
* wstaj, wstajesz
( wstawa/a
) wstan, wstaniesz
( wsta/a
* wracam, wracaj
( wraca/a
) wrc, wrcisz
( wrci/a
* witam, witaj
( wita/a
1. (ACC,
Adv)
2. Inst
wita (si)
przy-
* wiem, wiedz
( wiedzia/a
1. ACC, Dat * wierz, wierzysz

2. Dat
( wierzy/a
3. ACC
4. ..., e
..., e
wierzy
wiedzie
u-
1+2.
3.
1.
2.
?
1. ,

2.
3.
4. ,
1. wsta!
1. !
2. wsta z ka!
2.
3. nie lubi rano wstawa 3.
wr (do domu)
tu (nie) wolno pali
1. wol wino ni piwo

2. wol wino od piwa
3. wol kaw
1. witam (Pastwa
serdecznie)
2. przywitae si
z cioci?
1. wierzy w Boga, ale nie

wierzy duchownym
2. nikomu nie wierz
3. w nic nie wierz
4. wierz, e on mnie
kocha
wiem, e ty to zrobie
157
2012-06-19 19:56:26
158
1. Gen, Gen * wymagam,

2. ..., eby
wymagaj
( wymaga/a
wymaga
1. od onierza wymaga
si posuszestwa
2. wymagam, eby
studenci pracowali
systematycznie
1.
2.
1989
3. ,
1.
2. /
,

()
1. ;
2. /
;
;
,
; ;
1. /

2.
1. w tej czapce wygldasz 1.

jak idiota / na idiot

2. dobrze wygldasz
/
2.
1. lubi wydawa
pienidze
2. Gazet Wyborcz
wydaje si od 1989
roku
3. wydaje mi si, e ...
1. wysza z domu za
pno
2. wysza za mc za
ssiada
( : oeni si)
1. wyjedam z garau
* wyjedam,
2. chc wyjecha za
wyjedaj
granic
( wyjeda/a
) wyjad, wyjedziesz
( wyjecha/a
1. Gen
2. ACC
* wygldam,
wygldaj
( wyglda/a
* wydaj, wydajesz
( wydawa/a
) wydam, wydadz
( wyda/a
* wychodz,
wychodzisz
( wychodzi/a
) wyjd, wyjdziesz
( wyszedemb,
wyszamc
wyjeda
1. Nom /
ACC
2. Adv
wyglda
wyjecha
1. ACC
2. ACC
3. Dat
+ si, e ...
wydawa
(si)
wyda
1. Gen
2. ACC
wychodzi
wyj
4. : CZASOWNIK
2012-06-19 19:56:26
wynosi
wyobraa
(sobie)
wysiada
wystarcza,
(= starcza)
wynie
wyobrazi
(sobie)
wysi
4. : CZASOWNIK
wystarczy
* wysiadam,
wysiadaj
( wysiada/a
) wysidzie,
wysid
( wysiad/a
* wyobraam,
wyobraaj
( wyobraa/a
) wyobra,
wyobrazisz
( wyobrazi/a
* wynosz, wynosisz
( wynosi/a
) wynios,
wyniesiesz
( wynisb,
wyniosac
1. ACC,
* wystarczam,
ACC, Gen
wystarczaj
2.
( wystarcza/a
3. Inf, ACC ) wystarcz,
wystarczysz
( wystarczy/a
Gen, Adv
1. ..., e
2. ACC
1. ACC
2. ACC
1. /
,
2.

1.
2. 200
1. jedna porcja frytek nie 1.

wystarczy na obiad dla

naszych dzieci

2. dzikuj, wystarczy

(= starczy)
2. ,
3. wystarczy napisa
(= )
krtki komentarz
3.

wysiad z tramwaju za
wczenie
1. wyobra sobie, e ...

2. zim wyobraa sobie
lato
1. wynie mieci
2. rachunek wynosi 200
euro
(
),
();
/
;
,
159
2012-06-19 19:56:27
160
zabija
zaczyna
zakada
(si)
zabi
zacz
zaoy
zalee
zabiera
zabra
1. Gen
2. Loc
1. ACC, Dat
2. ACC
3. ..., e
4. si, e
1. ACC
2. Inf
1. ACC
2.
1. w czasie wojny zabija

si niewinnych ludzi
2. nie zabijaj
* zale, zaleysz
( zalea/a
1. to zaley od ciebie
2. nie zaley mi na
bogatym mu
* zakadam, zakadaj 1. za dziecku buty

2. chcemy zaoy firm
( zakada/a
3. zakadam, e on
) zao, zaoysz
przyjdzie sam
( zaoy/a
4. zakadam si, e on
przyjdzie sam
1.

2. (=
)
1.
2.

1.
2.
/

3. ,

4. / ,

;
,
;
,
;
;
,

1.
,

;
2. / ( )

1.
* zaczynam, zaczynaj 1. zaczynamy lekcj
2. zaczyna studiowa ju 2.
( zaczyna/a
pi razy

) zaczn, zaczniesz

( zaczb, zaczac
* zabijam, zabijaj
( zabija/a
) zabij, zabijesz
( zabi/a
1. Dat, ACC * zabieram, zabieraj, 1. zabraa mi wszystkie

2. ACC, Gen ( zabiera/a
pienidze
) zabior, zabierzesz 2. zabierz mnie do kina
( zabra/a
4. : CZASOWNIK
2012-06-19 19:56:27
zaatwia
(si)
zamawia
zapomina
zaprasza
zbiera
zamwi
zapomnie
zaprosi
zebra
zaatwi
4. : CZASOWNIK
1. ACC
2. ACC
ACC, ACC
1. Loc
2. Gen
3. Inf
ACC
* zbieram, zbieraj,
( zbiera/a
) zbior, zbierzesz
( zebra/a
1.

2.
1.
2.

1. zbieram znaczki
2. zbieramy grzyby
1.
2.
1. zapomnij o kopotach 1.
2. zapomniaem klucza 2.
3. zapomniaem
3.
zadzwoni
1. zamwi pokj
dwuosobowy
2. zamwi kaw
1. ja ci to zaatwi
2. dziecko musi si
zaatwi
zapraszam ci na moje
* zapraszam,
urodziny
zapraszaj
( zaprasza/a
) zaprosz, zaprosisz
( zaprosi/a
* zapominam,
zapominaj
( zapomina/a
)zapomn,
zapomnisz
( zapomnia/a
* zamawiam,
zamawiaj
( zamawia/a
) zamwi,
zamwisz
( zamwi/a
1. Dat, ACC * zaatwiam,

2. si
zaatwiaj
( zaatwia/a
) zaatwi, zaatwisz
( zaatwi/a
,
;
,
161
2012-06-19 19:56:27
162
zna
1. Nom
* znacz, znaczysz
2. Nom, Adv ( znaczy/a
3. ..., e
znaczy
po-
1. ACC
2. ACC
3. si
zmienia
(si)
ACC
* znam, znaj
( zna/a
* zmieniam,
zmieniaj
( zmienia/a
) zmieni, zmienisz
( zmieni/a
* zdejmuj,
zdejmujesz
( zdejmowa/a
) zdejm, zdejmiesz
( zdjb, zdjac
zmieni
ACC
zdejmowa
zdj
1. ACC
* zdaj, zdajesz
2. Dat si, e ( zdawa/a
) zdam, zdadz
( zda/a
zdawa (si)
(= wydawa
si)
zda
Czy znasz Barbar?

Poznaem j wczoraj.
1. co to znaczy?
2. on duo dla mnie
znaczy
3. to znaczy, e nie
przyjd
1. chciaabym zmieni
prac
2. chc zmieni
nazwisko
3. on si zmieni
zdejmij buty!
1. jutro zdaj egzamin /

jutro zdam egzamin
2. zdaje mi si / wydaje
mi si, e pada
1. ?
2.
3. ,
1.
2.
3.
1.
/

2. ,

,
,
(),
;
,
; ,
4. : CZASOWNIK
2012-06-19 19:56:27
znajdowa
znajdowa
si
zostawa ,
zosta
zostawia
znale si
zosta
zostawi
znale
4. : CZASOWNIK
1. ACC, Loc
2. ACC, Loc
1. Inst
2. Loc
3. Nom
1. si, Loc
2. si, Adv
ACC, Loc
1. /

2.

* zostawiam,
zostawiaj
( zostawia/a
) zostawi,
zostawisz
( zostawi/a
* zostaj, zostajesz
( zostawa/a
) zostan,
zostaniesz
( zosta/a
1.
2.
3. -
?
1. zostaw ksiki w domu 1.

2. zostaw go w spokoju
2.
1. zostan pisarzem
2. zostan w domu
3. czy co zostao?
1. toaleta znajduje si na 1. ;
* znajduj,
,
parterze

znajdujesz si
( znajdowaa/a si 2. znalelimy si dopiero 2.

wieczorem

) znajd, znajdziesz
si
( znalaz/a si
1. znalaz dokumenty w
* znajduj,
szufladzie
znajdujesz
2. tu czsto
( znajdowa/a si
znajdowalimy grzyby
) znajd, znajdziesz
( znalaz/a
163
2012-06-19 19:56:27
.4. |
X.4.1.
, 4.1.a.,
. ? , 4.1.1.
, 4.1.., .
? ? , 4.1.1.
, 4.1.., . ? , 4.1.3.
X.4.1.. ? 4.1.. .

X.4.1.. by

.
.
ja
by
jestem
w domu
w Warszawie
(
/
)
(
/
)
w Rosji
164
.4.
2012-06-19 19:56:28
.
.
w Berlinie
w Szwecji
3 +/
(

)

..
;
..
w szkole
panie
X.4.2. :
, X.4.2.a.? . , 4.2.1.
.4.2.. :
ja
studiuj
.
ty
.
on,ona,ono
myl
licz
mieszka
-m
my
.
wy
.
oni, one
-owa-,
-ywa- .
.
? , 4.2.1.
.4.
165
2012-06-19 19:56:28
1. .., 3 ...
1. .., 3 ...
rysowa
rysuj, rysuje
praktykowa
parkowa
zapisywa
odamywa
konfliktowa
fabrykowa
wyrwnywa
opracowywa
krytykowa
ryzykowa
zimowa
zatrzymywa
dowiadywa si
drukowa
nurkowa
studiowa
obiecywa
pokonywa
plotkowa
odbudowywa
skupywa
166
.4.
2012-06-19 19:56:28

X.4.2.. X.4.2.a. X.4.2.. ? ,
4.2.2. 4.15. .
.4.2.. :

.
.
.
.
ja
ty
on,ona,ono
id
-
sto
-isz
nos
-i
my
wy
oni, one
jedz
( ., ., Pietkiewicz 1997). , , .
, , .
.4.
167
2012-06-19 19:56:29
X.4.3. :
4.3.a., , . , 4.3.a.
. 4.3.a.,
.

X.4.3.. ? , 4.3.2.
.4.3.. :

wole
-, -isz
-, -ysz
ja
musie
chc
mog
potrafi
umiem
ty
on, ona, ono
my
wy
oni, one
powinienem / powinnam? ? ,
. X.4.3.. , 4.3..
.4.3.. powinien, powinna, powinn
,
ja
powinienem
ty
on, ona, ono
168
.4.
2012-06-19 19:56:29

+/
my
wy
oni, one
, 4.3.., . 4.3.., .
, 4.4.a., .
? , 4.4.
X.4.4.. by
? by ? , 4.4.
.4.4.. by:
//
/
.
.
(ja)
byam
..
(ja)

byem
()

.4.
//
+ /
169
2012-06-19 19:56:29
X.4.4.., . , z/robi, , mie?

z/robi? ,
X.4.4.., ( )? , 4.4.
.4.4.. z/robi mie
z/robi
mie

..
ja
z/robiem
.. ..
z/robiam
..
miaem
.. ..
miaam
ty
ona
on
ono

+/..
/..
+/..
/..
my
wy
one
oni
X.4.4.., .
: mwi, chodzi, pojecha? , zacz? ,
X.4.4.. ( )? , 4.4.
170
.4.
2012-06-19 19:56:29
4.4.. :
.
ja
mwi
chodzi
pojecha
mwieam
chodzieam
pojechaeam
zacz
..
.. ..
zaczem
zaczam
ty
ona,o
my
wy
oni
one
.
, X.4.4..,
. ?
? , 4.4.
.4.4.. : -e
..
..

ja
widziaeam
mylaeam
ty

+/..
/..
+/..
/..
my
wy
oni
one
.4.
171
2012-06-19 19:56:29

( ). , X.4.4.., . ? ?
, 4.4.
.4.4.. : , - -c

z/jade m
ja
znalazeam
biegeam
ty
ona,o

/
+ /
+ /
+ / /
my
wy
oni, one
X.4.5.
X.4.5.a. .
( I II )? II ? , 4.5.
.4.5.. :

I II pisa ()
.
I

ja
bd
ty
on,
ona,
ono
172
.
II

bd
pisa
bd
pisa
ono bdzie pisao
.4.
2012-06-19 19:56:29
/..
+/..
my
wy
pisa
oni,
one
pisali
X.4.5.. 1 .
? . 4.5..
.4.5.. / :

1
-, -esz
ja
po/czeka
s/prbuj
po/dziel
na/ucz
- (si)
po/czeka
-m
ty
ona,o
my
.
.
wy
oni,
one
X.4.5.. X.4.5.. ?
, ? (
) ? ? , 4.5..
.4.
173
2012-06-19 19:56:29
.4.5.. / :

1
-, -esz
.
.
ja
po/jecha
po/jad
za/pac
po/prosz
po/wie
-m
ty
ona,o
my
.
.
wy
oni,
one
X.4.6.
, 4.6.a., .
? , 4.6..
, 4.6.., . , ?
, 4.6..
.4.6..
? (/ )
? 4.6.. .
.4.6.. :

bra
oglda
mwi
pooy
widzie
znale
.4.6..
? ? 4.6. .
174
.4.
2012-06-19 19:56:30
.4.6.. : /
..
..
..
1 ...
kupowa
kupi
tumaczy
przetumaczy
wraca
wrci
je
zje
mwi
powiedzie
kupuj
kupi
X.4.7.
, 4.7.a., . jecha (
)? , 4.7..
, X.4.7.. .
X.4.7.., 1 . , 4.7..,
Q.4.7.. ().
.4.
175
2012-06-19 19:56:30
.4.7..

id
pjd
chodz
X.4.7.. : i, pj odej? ,
, ( )? ? , 4.7..
.4.7.. : i, pj, odej
ja
pj/ i
odej
.. .. ..
.. .. ..
po/szam
od/szedem
ty
on
ona, ono
+/.. // /..
+/.. // /..
my
wy
oni, one
176
.4.
2012-06-19 19:56:30
4.7. . . , - ? 4.7.. .
X.4.7.., 1 .
. Q.4.7 ().
.4.7.. :

chodzieam
szedem/szam
pojechaeam
/
/
lataeam
pyneam
nioseam
zawiozeam
4.7.. . ? 4.7..
X.4.8.
X.4.8.a. , . pisa: 1- . , 2. . , 3.
. , 4. . . . ? Q.4.8.a. ().
.4.
177
2012-06-19 19:56:30
X.4.8.a. pisa
1
..
.. opisywa
.
..
opisuj
..
opisz
opisa
.4.8.. .
. . ( ). ,
, .,
kaza, pokaza, skaza, zakaza, przekaza, nakaza, okaza, wskaza, ukaza
(si), wykaza (si), przykaza, rozkaza. ?
Q.4.8.. ().
X.4.8..
. j
. wie/ wodzi
. trzyma
1. wynaj / wynajmowa
zawie si / zawodzi si
trzyma si
2. zaj / _____________
________ / obwodzi
zatrzyma / ___________
3. zaj si / ____________
przewodzi
podtrzyma / __________
4. obj / _______________
________ / dowodzi
przetrzyma / __________
5. podj / ______________ ________ / powodzi si
otrzyma / ___________
6. zdj / _______________
________ / uwodzi
dotrzyma / ___________
7. przej / _____________
przywie / przywodzi
potrzyma
8. przej si / __________
________ / wywodzi si
przytrzyma / __________
9. poj /______________
________ / zwodzi
wstrzyma / ___________
10. wyj / ______________
_______ / rozwodzi si (1) utrzyma / ___________
11. przyj / _____________
rozwodzi si (2)
178
wytrzyma / ___________
.4.
2012-06-19 19:56:30
X.4.8.., X.4.8.. Q.4.8.. ().

.4.8..
. j
0.
Czasownik j syszy si coraz rzadziej.
1.
Studenci chcieli jak najtaniej _________________ due mieszkanie.
2.
Kto ___________ moje miejsce, musiaam usi gdzie indziej.
3.
Nie __________ tylko sob, pomyl te oinnych.
4.
Kiedy zauway, e Ewa pacze, _____________ j ramieniem.
5.
Wczoraj ________________ wreszcie t wan decyzj.
6.
Dzi jest bardzo gorco, pozwoli pan, e ______________ marynark?
7.
By jeszcze bardzo mody, kiedy _____________ od ojca ca firm.
8.
Nie _____________, wszystko bdzie dobrze.
9.
Nie mog ______________, jak moge wyda wkasynie ca pensj.
10. Magda ______________ zkieszeni malutki prezencik.

11. Nie mog ______________ takiego drogiego prezentu.
. wie/ wodzi
0.
Jak zobaczy t pikn kobiet, to pomyla, e chyba jaki diabe chce go ______ na
pokuszenie.
1.
Poniewa silnik znw ____________, nie mogli jecha samochodem.
2.
Mimo i rodzice prbowali go od tego ____________, zosta bokserem.
3.
To sowo ma dwa znaczenia: kabel _______ prd, ana statku ________ kapitan.
4.
Historyk __________, e Napoleon dobrze _____________ wielk armi.
5.
Wygra wtotolotka iteraz dobrze mu _________________.
6.
Mateusz mia takie pikne oczy, e bez problemu ______________ imodsze,

istarsze kobiety.
7.
Jego uzalenienie od narkotykw ____________ mnie do rozpaczy.
8.
Moja rodzina ______________ ze Wschodu.
9.
Skrzyda tego motyla wygldaj jak oczy sowy, dziki czemu on moe __________/
___________ swoich wrogw.
10. Magda iPiotr ju nie s maestwem; ________________ rok temu.

11. Tak dugo _____________ nad swoimi problemami, e wszyscy zasnli.
.4.
179
2012-06-19 19:56:30
. trzyma
0.
W czasie wykadu nie naley _________ rk wkieszeni.
1.
Chocia byli dawno po lubie, na spacerach zawsze _____________ za rce.
2.
______________, przecie jest czerwone wiato!
3.
Jest bardzo serdeczna iumie przyjaci ________________ na duchu.
4.
W czasie stanu wojennego internowani byli _____________ wwizieniach razem

zkryminalistami.
5.
_____________ list polecony, musz go odebra na poczcie osobicie.
6.
Mona na nim polega, on zawsze _____________ obietnic.
7.
Musz wyj klucze ztorebki, moesz ____________ mj parasol?
8.
Jak przyjdzie listonosz, musisz _____________ tego psa, bo znowu bd problemy.
9.
Na jak dugo potrafisz _________________ oddech?
10.
Rodzice byli chorzy, wic musiaa sama _____________/ ______________ ca

rodzin, chocia zarabiaa niewiele.
11. Przesta na mnie krzycze, bo ju tego duej nie _________________ !
X.4.8.., ,
. , (. 4.8..
). - -em, -am ., ?
4.8.. . . Q.4.8..
X.4.8.. :
1 .. .
donao- (ob-)
180

dojecha

dojechaeam

dojedaeaam
1 ..
.
dojedam
dopisa
naoy
objecha
opisa
.4.
2012-06-19 19:56:30
odpo-
odjecha
odpisa
pojecha
podoy
pod-
podkreli
podpisa
prze-
przejecha
przepisa
przyjecha
przy-
przynie
przywie
roz(e)w(e)-
rozej (si)
rozda
wej
wyj
wy-
wynie
wybiec
z(e)-;
s-
zjecha
spa
4.8.. , . 4.8.e.
, . , , (
, ). ,
,
, , .
.4.
181
2012-06-19 19:56:31
, .
, . , , X.4.8..
, . (
) . Q.4.8. .().
Moja kochana Anno,

udao mi si poyczy samochd, wic chciaem Ci zaprosi na wycieczk.
Oto mj plan:
Z domu wyjedziemy oszstej rano. _____________ na wschd. Najpierw
_______________ przez most na Wile, potem musimy
______________ rondo. Za rondem jest gra, awic
_____________ na t gr, bo stamtd jest pikny widok.
Nastpnie _______________ zgry, ajak bdzie gorco,
________________ pod jakie drzewo. Moe sobie
wypijemy tam kaw ztermosu. Dalej jest tunel; musimy do niego
___________________. Za tunelem jest hotel; myl, e
_______________ do niego okoo siedemnastej. Ajak ju tam
____________, to zaprosz Ci na dobr kolacj.
Co Ty na to?
Pozdrawiam Ci serdecznie.
Janek
,
X.4.8..?
182
.4.
2012-06-19 19:56:31
X.4.8..
zj e
ha
ec
j
w
a
ch
wjecha
wyjecha
jecha obok
dojecha
objecha
przejecha przez
X.4.9.
X.4.9.a., , ( ). ?
X.4.9.a. . .?
. 4.9.1.
X.4.9.a. , 2 .
.
pisa
1 .
pisz
3 .
pisze
3 .
pisz
pisz!
myle bra po/prosi z/robi powiedzie je cign by
, .
.4.
mie
183
2012-06-19 19:56:32
X.4.9.., , (
). 4.9..
.4.9.. , 2 3 . 1 2

.
pisa
2 . ..
pisz!
3 . ..
niech ona,o pisze!
1 . .
piszmy!
2 . ..
piszcie!
3 . ..
niech oni pisz!
3 . ..
niech on pisz!
z/robi
powiedzie
by
:
/, .
?
? Q.4.9.. ().
X.4.9.. . .
4.9.. .
.4.9..

.1
robi
Rb lekcje!
Zrb to jutro!
Nie rb tego!
.2
pisa
_______ do mnie czasami!
________ do niej list!
Nie _____ do niej listu!
.1
wraca
_______ szybko!
_________ za tydzie!
Nie ______ tu nigdy!
.2
kupowa
________ tylko wiey chleb!
________mi piwo!
Nie _______tego domu!
184
.4.
2012-06-19 19:56:32
.1
mwi
_______ zawsze prawd!
________ to wreszcie!
Nie _____ tego!
.2
bra
______ regularnie lekarstwa!
________
jutro moj torebk!
Nie _______ mojej torebki!
No daj
co
jeszcze!
X.4.10.
4.10.a. . 4.10.a. .
X.4.10.. ,
, , .: Oczym by chcia / chciaby
porozmawia?
.4.10.. by

ja
bym

my
ty
wy
on, ona, ono
oni, one
by
X.4.10.. ( ) . 4.10.c.
.
.4.
185
2012-06-19 19:56:32
.4.10.. z/robi mie

z/robi
mie

.. ..
..
..
.. ..
ja
z/robibym
________
_________
_______
ty
_________
________
_________
________
on
_________
_________
on
_________
ono
________
________
miaoby

+/..
-/..
my
________
wy
_________
oni
_________
one
+/..
-/..
z/robiybymy
mielibymy
____________
___________
__________
____________
__________
____________
_____________
X.4.10.. ( ) . 4.10..
.
.4.10.. chcie mc
chcie
mc
..
ja
_________
__________ ________
________
ty
__________
_________
________
on
chciaby
..
..
..
________
..
_________
ona
ono
..
__________
chciaoby
mogaby
_______

+/..
-/..
+/..
-/..
my
_________
_________
_________
__________
wy
__________
__________
_________
__________
oni
__________
one
186
mogliby
chciayby
__________
.4.
2012-06-19 19:56:32
X.4.11.
, 4.11.a., .
4.11.a., .
X.4.12.
, 4.12.a.
, . 4.12.a.,
.
X.4.12..
( ) . 4.12..
.
.4.12.. : by z/badanym
: /
/
..
/..
.. .. +/..
ja
_______
ty
_______
on
by / jest / bdzie
ona
_______
ono
_______
my
_______
wy
_______
oni
byli / s / bd
one
_______
z/badany _______
_______
_______
z/badani
_______
X.4.12..
( ) . 4.12..
.
.4.
187
2012-06-19 19:56:32
.4.12.. : zosta zbadanym

:
/

..
..
.. +/.. /..
ja
ty
on
ona
ono
zostao / zostanie
my
wy
oni
one
zostay / zostan
zbadane
, X.4.12.. .
? . .?
? Q.4.12.. ().
X.4.12.. :
1.
;
2005 .
2.
, , .
3.
, .
4.
,
.
188
.4.
2012-06-19 19:56:32
5.

100 .
6.
8.
, 2 3 .4.12., ,
. 4.12.. .
.4.12.. :

1.

2.
3.

Dziecko zostao nakarmione (matka)
(dua yka), (kasza)
Portret zosta namalowany
(malarz)
(akwarela), (nowy pdzel)
List zosta napisany
(dziadek)
(piro)
(czarny atrament)
Naczynia zostay zmyte
(crka)
(gbka), (specjalny pyn)
Pka zostaa przybita
(stolarz)
(motek)
Zupa zostaa przyprawiona
(gospodyni)
(sl ipieprz)
Chleb zosta pokrojony
(babcia)
(ostry n)
Buty zostay wyczyszczone
(pokojwka)
(czarna pasta do
butw)
X.4.14. :
:
? ,
4.14.. .
.4.
189
2012-06-19 19:56:33
, 4.14.. , .4.14.
z/robi ( ) . Q.4.14.. ().
.4.14..
II

()

()
zrobieam
robionya
X.4.15.
, 4.15 ( 6),
. 4.15 ( 5) .
kocha, lubi,
szanuje,
nie chce, nie dba,
artuje.
190
.4.
2012-06-19 19:56:33
5. | : rzeczownik
5.1. :
,
,
, , Ewa kupia Piotrowi auto (=
) , Ewa
kupia auto Piotra (= ).
, , .
,
, , ,
.
, , ; , , Student sprezentowa profesorowi ksik
,
() :
Student sprezentowa ksik profesorowi ( , - );
Student profesorowi ksik sprezentowa ( , );
Ksik student sprezentowa profesorowi ( , ).
Profesor da studentowi ksik.
5. : RZECZOWNIK
Student da profesorowi ksik.
191
2012-06-19 19:56:34

, .
,
(
, , , , ).
5.1.. , . (),
, , ..: to jest... telefon, okno, lampa (Mian. ), ..
brakuje... telefonu, okna, lampy (Dop. ).
5.1.. ,

. .
.. Mian.
Mianownik
kto? co?
to jest... / to s...
.. Dop.
Dopeniacz
kogo? czego?
brakuje...
.. Cel.
Celownik
komu? czemu?
dziki2...
.. Bier.
Biernik
kogo? co?
lubi...
.. Narz.
Narzdnik
(z) kim? czym?
interesuj si...
.. Msc.
Miejscownik
(o) kim? czym?
mwi o...
.. Wo.
Woacz
o!...
, .
, , kupi: Kupi + kogo? co? ..
: Ewa kupia ksik; Kupi + komu? czemu? ..
: Ewa kupia ksik ojcu.
, , , . 5.1.. .
. 1. (? ?); 2. (? ?); 3. (? ?); 4.
(? ?); 5. (? ?); 6. ( ? ?); 7. () !.
2
, .. , ,
, , - dziki, ,
, , Dziki ojcu / i dziki komputerowi mog dalej pracowa.
1
192
5. : RZECZOWNIK
2012-06-19 19:56:34
5.1..
3
./
Mian.

to
(jak)
./
Dop.
4
,
-

(
)
,
,

pan Kowalski dobrze

gotuje

Mateusz to dobry syn

zdrowy jak ko; gupi

;
jak but

dom ojca;
;
Hamlet Szekspira

nie mam czasu; nie ma ;
jej tu; nie znam tej pani ;
brakuje mi pienidzy;
;
szukam klucza

urodzony drugiego

maja; od pitej do smej ;
p chleba; duo ludzi; ;
;
pi osb5
ycz wam szczcia;
;
chc / potrzebuj

spokoju
ucz si jzyka
;
polskiego; boj si

pajkw
bez, blisko, dla, do,
, , , ,
dookoa dokoa, koo ,
obok,
naprzeciw(ko),
, , ,
niedaleko, od, okoo,
oprcz, podczas,
, ,
sprzed, u, wczasie,
, , ,
wcigu, wrazie, wrd, ,
z, zpowodu, zza
, , ,
, -

Pyzik 2003.
,
.. .., , lubi
sok, piwo i kaw / nie lubi soku, piwa ani kawy. :
, / , (, ).
5
, 5 , ..
.., , tu s dwa mae koty / tu jest pi maych kotw (= /
; . 8).
3
4
5. : RZECZOWNIK
193
2012-06-19 19:56:35
./
Cel.
./
Bier.
, :

kup mi / sobie / mu / jej / / /

co; daj dziecku pi
-.;
mio mi; dziecku jest za

ciepo; dobrze mu tam
;

;
,
6
przeszkadzasz ojcu;
zazdroszcz wam;
wierny onie; pomagam
przyjacielowi; wierz
ci; przygldam si temu
obrazowi
;
;
;
; ;

dziki, na przekr,
przeciw(ko), wbrew
, ,
()
kupi nowy komputer;

daj spokj

; /

()
spaa ca noc; przyszed ;

na chwil; przez cay
;
dom

Bier
+Bier
(
+
)
lubi Ew za jej poczucie

humoru; zapraszam was
na obiad; wybrali go na
skarbnika za uczciwo
,

Bier
przez, bez wzgldu na, ze , ,

wzgldu na, wzamian za, , ,
z uwagi na

,

Bier 7
midzy, na, nad, o, po,

, , , , ,
pod, ponad, poza, przed, , , ,
w, za
, ,

;

;

6
, , , , , on jest wdziczny rodzicom (= ).
7
, ., id na wykad (Bier)
(= ) / byam na wykadzie (Msc) (= ).
194
5. : RZECZOWNIK
2012-06-19 19:56:35
./
Narz.
on jest policjantem,
aona jest bibliotekark
, pisz owkiem; jad
rowerem / takswk8
;
/
pani zpsem rozmawia

ztakswkarzem
, ,
babcia kieruje du
firm irzdzi ca
rodzin
midzy, (po)nad,
pod, poza, przed, z,
za, wporwnaniu z,
wzwizku z, zgodnie z
, , ,
, , , ,
,
,
bd wdomu o/ po
dwunastej; mam
urodziny
w maju; masz plam na
spodniach; dyskutujemy
o Ewie ijej problemach;
nie przeklinaj przy
dzieciach

/
;
;
;

;

na, o, po, przy, w
, ,, ,
Szanowna Pani
Profesor!
Drogi Dziadku!
Kochana Mamo!
Prosz Pastwa!
Skarbie! Ty leniu!

!
!
!
!
!
, !
./
Msc. ,
,
, ,

./
Wol. 9, .,
,
jad rowerem (= ) jad z rowerem

(= ) , , , , , .
9
, .. , , mama! mamo!
8
5. : RZECZOWNIK
195
2012-06-19 19:56:36
5.2. :
,
, , , , ,
.

, , , - /
.
, (. 5.2.).
?
5.2.. :
.. -
.. -
.. o, , e
Mateusz
teatr
Maria
opera
dziecko
nazwisko
syn
film
crka
poezja
niemowl
imi
ojciec
brzuch
matka
gowa
prosi
soce
brat
nos
siostra
rka
ciel
serce
dentysta
Jzio
sprzedawczyni mio
muzeum
.
, , (-),
.
,
-, ., ten artysta, poeta, dentysta, sdzia, pianista, gitarzysta, socjalista,
komunista10. , ., ,
, , ta
artystka, ta dentystka, ta gitarzystka.
10
196
5. : RZECZOWNIK
2012-06-19 19:56:36
,
, , , -ista ( - , .: , / ekonomista,
artysta .). ,
- - Zagoba, Wasa, Kociuszko, Koodko. - -
dziadzio, wujcio, Rysio ( Ryszard).
. -,
-i, ., pani, bogini, sprzedawczyni,
mio, ko, noc, mysz, brew.
. (okno, niebo; pole, morze, pytanie). -11 (imi, niemowl,
zwierz). -um , ., muzeum, liceum,
gimnazjum.
, , , , . ( ) : ,
- - - (nasz Kociuszko, wielki poeta, wysoki
mczyzna),
- (naszego Kociuszki, wielkiego poety). ,
, , , 12.
(, , , ); , 13: twoja pikna gowa (
), twj dugi nos ( ), twoje wysokie czoo ( );
studentka czytaa, student czyta, dziecko czytao.
11
:
ciel
, szcze
ni, prosi, orl, piskl (= , , , , ).
12
, , auto samochd , auto ,
samochd .
13
.
5. : RZECZOWNIK
197
2012-06-19 19:56:36
, , ,
, : //telegram (m), //problem (m), //
dramat (m), //detal (m), //bl (m), //piec (m).
(, ,
), - , ( ). 5.2..
.. . . ( ).
?
5.2..
lubi...
Piotra iPawa
naszego
maego brata
mojego kota
twojego psa
teatr, cyrk isport
twj nowy
samochd
sok pomidorowy
nasz dom
. ,
(. ). . .
.. - ( -ego).

(-. ); ,
.. ..
/
. : , duch ,
nieboszczyk , trup ;
() (.mam duy, czerwony kwiat).
, , ., ,
, , , .
. , ..
.. : zapaliem papierosa, znalazem rydza, zataczyem
walca, kupiem mercedesa, dostaem dolara.
198
5. : RZECZOWNIK
2012-06-19 19:56:37
, /
.
/ , .

. 5.2.. .
? .?
5.2.. - +/ - /
/
+/
. ..
ci mili panowie
nasi nowi ssiedzi
twoi starzy rodzice
adni chopcy
. ..
. ..
te mie koty
nasze nowe kwiaty
twoje stare domy
adne samochody
te mie dzieci
nasze nowe biurka
twoje stare auta
adne drzewa
. ..
te mie panie
nasze nowe ssiadki
twoje stare ciotki
adne dziewczynki
. , ., ,
(, ,
); - (+/).
-
: studenci
, , , .
, , (.lekarze,
dziennikarze, poeci, Polacy).
. . . ( , , ), ; - (/, -, -, ).
, : Te studentki s zdolne ipracowite;
, , : Ci
studenci s zdolni ipracowici.
5. : RZECZOWNIK
199
2012-06-19 19:56:37
. ..
, , , .
5.3. :

, , . 5.3.. 5.3..
.
5.3.. : ( )
(++)
..
+ .
Mian
..
..
to ciekawe miejsce
ta ciekawa osoba
ten ciekawy czowiek, temat
Dop
tego ciekawego czowieka, tematu, miejsca
tej ciekawej osoby
Cel
temu ciekawemu czowiekowi, tematowi, miejscu
tej ciekawej osobie
= Mian
t ciekaw osob
Bier
= Dop
Narz
tym ciekawym czowiekiem, tematem, miejscem
t ciekaw osob
Msc
o tym ciekawym czowieku, temacie, miejscu
o tej ciekawej osobie
Wo
200
o, ciekawy czowieku, temacie!
= Mian
o, ciekawa osobo!
5. : RZECZOWNIK
2012-06-19 19:56:37
14, - .
, .
. . . ( .. - ).
/
.. (
-u, a; ,
w, baw , .. .. ), ..: .., ..
(. 5.5..).
, , . . : Mama! Gdzie s klucze? Cze, Marek! Co
sycha? Mamo! Gdzie s klucze? Cze, Marku! Co sycha?
, - : Drodzy
rodacy! Panie prezydencie! Droga ciociu!
5.3.. :
..
+/
Mian ci ciekawi ludzie
.. ..
te ciekawe filmy, miejsca, osoby
Dop
tych ciekawych ludzi, filmw, miejsc, osb
Cel
tym ciekawym ludziom, filmom, miejscom, osobom
Bier
= Dop
om
= Mian
Narz
tymi ciekawymi ludmi, filmami, miejscami, osobami
ami
Msc
o tych ciekawych ludziach, filmach, miejscach, osobach
ach
Wo
.. Wo = Mian
14
.. .. .. (ta) -, -; ,
. widz t kobiet
widz t kobiet; , t , .
5. : RZECZOWNIK
201
2012-06-19 19:56:37
. :
: .. .. om, .. .. ami ( ,
.. .. mi: ludmi, limi, brami, przyjacimi),
.. .. ach. .. .. .. ..

. - .. .. .., - (
,
) .. ..
5.3.. : ,
,
, .
Lubi tego nowego ssiada, tego duego psa
i ten nowy komputer.
, .
Lubi tych nowych ssiadw,
te due psy i te nowe komputery.
5.3.. - -:

,

-
ssiad, pisarz, kolega
pies, kot, so
kwiat, karp, dom
ssiadka, koleanka,
owca, ryba, sosna
dziecko, zwierz,
pole
Bier pl = Dop pl
Bier pl = Mian pl
widz tych nowych

ssiadw
pisarzy
kolegw
widz te nowe
202
psy, koty
sonie, karpie
kwiaty, domy
ssiadki, koleanki
owce, ryby
sosny
dzieci
zwierzta
pola
5. : RZECZOWNIK
2012-06-19 19:56:37

/ . , 5.3..
5.3.. - -:

-

Bier pl = Dop
pl
widz tych nowych

ssiadw
Bier pl = Mian
pl
widz te nowe
ssiadki, dzieci
koty, krowy, zwierzta
kwiaty, sosny
domy

.. = ...
, ,
, ,
.. . =
.. .

, ,
5.4. :
, , 5.4..?
5.4..
.
ksigarnia
kwiaciarnia
pralnia
pracownia
siownia
murarz
nauczyciel
pisarz
germanista
kontroler
polonista
trener
psycholog
dyrektor
neurolog
czytanie
pisanie
mwienie
bicie
picie
domek
drzewko
stolik
oczko
synu
uszko
syneczek
siostrzyczka
braciszek
mamusia
prezentacja
publikacja
agresja
komunizm
socjalizm
pod-
pra-
auto-
wice-
super-

. ( )
.
5. : RZECZOWNIK
203
2012-06-19 19:56:37
. -nia.
. , : -arz, -er, -or, -ciel,
-ta, -nik, -ik /-yk.
. ,
,
-anie, -enie -cie, ., czyta : czytanie, pisa : pisanie, pi : picie.
. (). -ek, -ik, -u ; -ko ; -usia, -ka .
, ., ucho uszko, oko oczko (. 3.6).
. , ., -acja, -sja, -izm.
, , .
,
, .
. powiecio
pisarz, dusigrosz, obieywiat .
: podtytu, podporucznik,
pradziadek, Prasowianin. 30 , , ,
,
( , ), ., autoportret, wiceprezes, superimpreza,
supermarket, hipermarket, antyfaszysta, decentralizacja, hiperpoprawno,
minigolf, postmodernizm, eksm.

-ka, .
?
5.4.. -ka
.
aktor
aktorka
student
studentka
dentysta
dentystka
Polak
Polka
Niemiec
Niemka
Austriak
Austriaczka
szafa
szafka
Ewa
Ewka
rka
rczka
saata
saatka
kanapa
kanapka
woda
wdka
204
5. : RZECZOWNIK
2012-06-19 19:56:38
-ka .
(. .) (..).
-ka () , ., ..: szafa : szafka, lampa : lampka.

-ek -ik, ., kot : kotek, fotel : fotelik; -ko, ., piwo : piwko, zdrowie : zdrwko.
,
., rka : rczka, noga : nka (p. 3.6).
( -ka , . -sia), , .,
Liliana: Lil + -ka = Lilka; Katarzyna: Ka + -ka = Kaka; Mirosawa: Mir + -ka = Mirka,
Barbara: Basia, Katarzyna: Kasia).
(Krzysztof: Krzy, Krzysiek).
(..). , , saata : saatka; saatka
; kanapa ,
kanapka , , ,
; woda : wdka, wdka (
), .

, .

.
,

(przedszkolanka
, nauczycielka ).
, pani doktor, pani profesor, pani rektor, pani prezes,
*doktorka, *profesorka,*rektorka, *prezeska. ,
, , . Dyrektor ,
, .
, , .,
ten nowy (pan) dyrektor ta nowa (pani) dyrektor. ,
, , ( , , ). 5.4..
5. : RZECZOWNIK
205
2012-06-19 19:56:38
.
pan pani, ., Pani profesor, czy mgbym zpani (profesor) porozmawia po
wykadzie? .
5.4.. :
Mian
pan profesor
nauczyciel
nauczycielka
pani dyrektor
Dop
pana profesora
nauczyciela
nauczycielki
pani dyrektor
Cel
panu profesorowi
nauczycielowi
nauczycielce
pani dyrektor
Bier
pana profesora
nauczyciela
nauczycielk
pani dyrektor
nauczycielk
pani dyrektor
panem profesorem nauczycielem
Narz
Msc
panu profesorze
nauczycielu
nauczycielce
pani dyrektor
Wo
panie profesorze!
nauczycielu!
nauczycielko!
pani dyrektor!
5.5. :
5.5.1
5.5. . ?
5.5.. ,
Mian
kolega
czowiek
kot
problem
piwo
siostra Basia
mio
Dop
kolegi
czowieka
kota
problemu
piwa
siostry
Basi
mioci
Cel
koledze czowiekowi
kotu
problemowi
piwu
siostrze Basi
mioci
Bier
koleg
kota
problem
piwo
siostr Basi
mio
czowieka
Narz koleg czowiekiem kotem problemem
piwem
siostr Basi mioci
Msc koledze
czowieku
kocie
problemie
piwie
siostrze Basi
kolego
czowieku
kocie
problemie
piwo
siostro Basiu mioci
Wo
206
mioci
5. : RZECZOWNIK
2012-06-19 19:56:38
15. 5.5.. . , ?
?
? ?
5.5.. : ,

I
.
II
.
..
.
+ . .
czowiek, kot
dom
sowo
S(-o)17
-o, -e, -
Mian16
-a
-u/-a
-a
Dop
Cel
-owi(-u)
-u
Narz
= Mian
= Dop
-em (-kiem, -giem)
Msc
+ (i)e; -(i)u
Bier
Wo
= Msc
III
.
./

siostra
Basia
noc
-a
-a (-i)
S
-y/-ki, -gi
-i, -y
+ (i)e
-
= Mian
= Mian
-
-o
= Cel
-u, -o, (-i)
-i, -y

()

15
, ,
,
.
16
, , - .. i .. .. .
17

.. , S; , .. .. , , .
5. : RZECZOWNIK
207
2012-06-19 19:56:38
.
, .
(dom, st, ogrd, koza,
wiosna, niebo, miso), (sl, ko, ziemia, pani,
pytanie, stulecie), .
, sz, , rz, cz, d, c, dz,
,
18. . .
, k, g, ch ( )
( .).
5.5.2.
, 5.5.. ? ?
5.5.. , , :

+ .
Mian ojciec
Dop
ojca
Cel
ojcu
Bier
aktor
Jasio
ko
chleb
st
mczyzna
aktora
ma
Jasia
konia
chleba
stou
mczyzny
aktorowi mowi Jasiowi koniowi chlebowi stoowi mczynie

Bier = Dop
Bier = Mian
Narz ojcem aktorem mem Jasiem koniem chlebem

Msc
ojcu
Wo ojcze!
..
aktorze
mu
Jasiu
koniu
Wo = Msc
chlebie
mczyzn
stoem
mczyzn
stole
Msc=
Cel
mczyzno!
( )
, , , () .
18
208
5. : RZECZOWNIK
2012-06-19 19:56:39
(Dop ). -. .. ,
, , -u
-a. ..
.. -u: bez adresu, telefonu, biletu, celu.
-, -u, : krawatu / krawata fotelu / fotela. -u ,
, :
sens, uniwersytet, cukier, las, PAN: bez sensu, uniwersytetu, cukru, lasu, PAN-u; -u (wtorku, czwartku, pitku).
- :
(bez dolara, rubla, litra,
metra), (bez banana, pomidora, ogrka), (pierwszego
maja, stycznia, lipca), (nie lubi tenisa, bryda,
hokeja), (bez motka, gwodzia), (nie ma
mercedesa, fiata, poloneza), (zaprosi do walca, mazurka),
(zbrzucha, jzyka),
, , -or, -er, -ik -ek (uywam komputera,
noyka, stolika, podrcznika).
(Cel )
-owi. -u , , (daj to panu,
Bogu, ksidzu, bratu, ojcu, chopcu, diabu, psu ikotu, wiatu).
(Bier ) ,
.
.
Jak si mwi:
bez krawata
czy bez krawatu?
5. : RZECZOWNIK
209
2012-06-19 19:56:39
5.5.. :
.
+ . Bier = Dop
. Bier = Mian
Mian
to jest pan Adam, kot ikrasnoludek
tu jest prezent, alkohol ikwiat
Bier
widz pana Adama, kota

ikrasnoludka
widz prezent, alkohol ikwiat
, , , (., ),
(., anio ), (., pajac ,
bawan ), , , .

(., widzisz ten kwiat?). , ,
, .. .. , ,
.. .. .. .. -;
, , , , ., mam nowy samochd ( ),
mam nowego mercedesa.
(Narz ) em, -k, -g ,
-i -em: ., rokiem, rogiem.
(Msc ) : -e -u.
5.5..

.
, ?
210
5. : RZECZOWNIK
2012-06-19 19:56:39
5.5.. : , ,

. Mian // Msc

. Mian // Msc
u

./
Mian
19
-p, -b, -m, -f, -w,
-t, -d, -n, -s, -z
-pi, -bi, -mi, -fi, -wi,

-ci, -dzi, -ni, -si, -zi
-r, -
-rz, -l
-, -, -, -d,
-

-sz, -rz, -,
-cz, -d, -c, -dz

-k, -g, -ch
-l, -j
./
Msc
ie
iu
o reyserze
o tatusiu
o lekarzu
o ledziu
w garau
w sklepie
w instytucie
o grzybie
w listopadzie o komputerze
o telegramie
o telefonie
w teatrze
o gociu
na kocu
o szefie
w nosie
w artykule
w Poznaniu
o Polaku
o motywie
o wyrazie
na stole
o misiu
o przyjacielu
:
, (
palatum).
( , . .),
- ( , ) .
,
(), . ., - () (t :ci, d :dzi . .).
-iu ( :siu, :ziu,
:niu).
: ..: pan, dom, syn; .: o panu, domu, synu.
19
5. : RZECZOWNIK
211
2012-06-19 19:56:39
-l, -j, -u,

.
-u , -k, -g, -ch, (ptak : optaku, brzeg : na
brzegu, dach : na dachu).
20 (Wo ) , .
, -, -, -, 21 (
).
- , .,
dziadek : dziadzio, Jan : Jasio, Tadeusz : Tadzio (Tadziu), Kazimierz : Kazio (Kaziu),
: .. .. : Tadzia,
..: Tadziowi, ..: Tadziem, .. ..: Tadziu.
:
:
.:
m, zb, db, gob
..:
ma, zba, dbu, gobia
e :22 .:
ojciec, Niemiec, chopiec, pies, wujek, ucze, Pawe, sen
..:
ojca, Niemca, chopca, psa, wujka, ucznia, Pawa, snu
o :
.:
st, rg, Bg, Krakw
..:
stou, rogu, Boga, Krakowa
a :e
.:
ssiad, obiad
..:
ossiedzie, oobiedzie
: .: pan, Bg, chopiec; ..: panie, Boe, chopcze!

ojciec: tata tato (..: taty, .. ..: tacie, ..: tat, ..: tat, ..:
tato!).
22
. -- , . dzie : dnia, kwiecie : kwietnia, . 5.8.a.
20
21
212
5. : RZECZOWNIK
2012-06-19 19:56:39
5.5.3.
(. 5.5..). ?
5.5.. :
Mian
sowo
serce
imi
zwierz
-o, -e, -, (-um)
Dop
sowa
serca
imienia
zwierzcia
-a
Cel
sowu
sercu
imieniu
zwierzciu
-u
Bier
sowo
serce
imi
zwierz
= Mian
Narz
sowem
sercem
imieniem
zwierzciem
-em
Msc
sowie
sercu
imieniu
zwierzciu
. 5.5.i.
Wo
sowo
serce
imi
zwierz
= Mian
.
-
(.., .., .., ..)
-eni- -ci- (-eni: imi / imienia23, rami / ramienia; -ci:
niemowl /niemowlcia, kurcz / kurczcia, prosi / prosicia). ,
-ak,
-, .,kurcz : kurczak, prosi : prosiak. ,
-ak
( ). , - (
, ), -ak,
.
-um (muzeum, centrum, liceum) , 5.5..
, .
: : , : , : ..
23
5. : RZECZOWNIK
213
2012-06-19 19:56:39
, , . 5.5..
5.5.. , ,

./Mian //
./Msc

-p, -b, -m, -f, -w,

-t, -d, -n, -s, -z
-r, -
Mian Msc Mian Msc

ie
e
./ Mian //
./Msc u

-ci, -si, -dzi, -zi, -ni

-sz, -rz, -,
-cz, -d, -c, -dz

-k, -g, -ch -l, -j
Mian
Msc
iu
Mian
Msc
u
sowo
sowie
biuro
biurze
zdjcie
zdjciu
morze
morzu
lato
lecie
ciao
ciele
szczcie
szczciu
pole
polu
maso
male
niadanie
niadaniu
biurko
biurku
miasto miecie
( ) , ., ciasto : ciecie, ciao : ciele, lato : lecie, kwiat : kwiecie24.

5.5.4.

. : -, -i .
-. - , , , - . -i
.
24
(obiad : obiedzie,
wiara : wierze), (zapomnieli : zapomniay; widzie : widziany).
, ; .
214
5. : RZECZOWNIK
2012-06-19 19:56:40
5.5.. , . ?
5.5.. , ,

(-)
-p, -b, -m, -f, -k, -g, ch .
-w, -t, -d, -n,

-s, -z
. .

Mian dziewczyna
matka
ciocia Austria
ra
sprzedawczyni wolno
noc
Dop
dziewczyny
matki
cioci
ry
wolnoci
nocy
Cel
dziewczynie
matce
Austrii
Bier
= Mian
Narz
Msc
= Cel
Wo
dziewczyno
matko
ciociu Austrio
ro
sprzedawczyni wolnoci
nocy
: -i -y. -k, -g -i (., matki, cioci, sprzedawczyni, wolnoci).

( -k, -g) () -y. -ia -ja (
) -ii -ji, .,
Austria, Dania, Rosja, Francja jestem zAustrii, zDanii, zRosji, z Francji.
ciocia, Kasia, kuchnia : nie ma tu cioci, Kasi, kuchni.
, -i -
-j, -i
, -i -i -j (armi+:
zarmi+i). kuchnia, ziemia,
-i , (ziem+a: ziem+i), : armia ziemia: armii ziemi.
( -k, -g, -ch/h) - (dziewczynie, mamie); -
5. : RZECZOWNIK
215
2012-06-19 19:56:40
(., Agata : Agacie,

woda : wodzie, Barbara : Barbarze, przyjacika : przyjacice, droga : drodze,
mucha : musze; . 5.5..).
, .
- (kobieta kobiet)25
, .
, , .. .. (., to jest wielka mio czekam na wielk mio).

-.
.
, .. -i -i - (
.. ..).
-u (Basiu, Marysiu, Gosiu, ciociu, mamusiu); - (droga mamo! kochana Danuto!
Pani Izabelo!).
- , : , ., dentysta, artysta, pianista,
poeta, humanista, komunista, socjalista, demokrata, kolega ( -ka: dentystka, artystka,
pianistka, poetka, humanistka, komunistka, koleanka). 26, (, , )
(ten nowy dentysta ta
nowa dentystka).

, :
..: wie, sl, ga; ..: wsi, soli, gazi.
5.5.5.
- , , ,
.
! : pani .. .. -: widz
pani Iren.
26
.
25
216
5. : RZECZOWNIK
2012-06-19 19:56:40
5.5.. , .
,
, ?
5.5..
.+ .+ .
.+ .
.
()
-p, -b, -m, -f, -w,

-t, -d, -n, -s, -z
-r, -
-k, -g, -ch
.. ..
-pi, -bi, -mi, -fi, -wi,

-ci, -dzi, -ni, -si, -zi
-rz, -l
-c, -dz, -sz
. , , (, ),
- .
.
, ,
t, d, ci, dzi27.
,
, ., lato / lecie; kwiat / kwiecie.
27
5. : RZECZOWNIK
217
2012-06-19 19:56:40
r : -
r rz, a l ().
(
) k, g, ch, ( ) ; k c, g dz, ch sz.
, ,
.
-k, -g, -ch (-u)
, ., ten chopak / otym chopaku, ta matka / otej matce.
. + .+ .,
: , .
, , .
5.6. :
ci biznesmeni...
te biznesmeny....
5.6.1. :
, , ( );
, , ,
, .
5.2.. ?
218
5. : RZECZOWNIK
2012-06-19 19:56:40
5.6.. , ,

-

.
./
Mian
..

+ /: i, / : y

+ /: y, / :i
pi ci
p
t
py ty
cy
ki
dzi ni
d
n
dy ny
dzy
gi
.
.
+/
..
chop
biznesmen
Polak
neurolog
..
chopi studenci Szwedzi biznesmeni
Polacy
neurolodzy
Szwed

.
/
student
..
sklep
akt
obiad
plan
sownik
pocig
..
sklepy
akty
obiady
plany
sowniki
pocigi

. 5.6.. , ,
: - student / studenci, -
, ., akt / akty. - , , i, .. - -k, -g -y (
c dz i ). - : -y, -k, -g i.
- - y ( ) - ;
, , ., ., ci dumni Polacy, Szwedzi, Francuzi - te dumne
Polaki, Szwedy, Francuzy. -
5. : RZECZOWNIK
219
2012-06-19 19:56:41
- : ., Gdzie s te prawdziwe chlopy?

, ( -,
-y -),
- : te leniwe Polaki, tamte
wesoe chopy, te mode biznesmeny28.
5.6.. , ?
5.6.. , ,
()
/
+ /
./
Mian
sg
,
,
-k, -g,
-c, -r
pan
syn
ojciec
Austriak
kolega
Niemiec
profesor
owie
./
Mian
pl
()
,
( .:
,
-k, -g, -c, -r) ( .:
-k, -g)
poeta
kuzyn
Francuz
Woch
temat
melon
wyraz
dach
-k, -g
ptak
parking

:
-,-,-sz, -/-rz,
,-d,-,
-cz -d,
-l, -j,
-c,-dz
-anin29
kamie
nauczyciel
Sowianin
Amerykanin
lekarz
gara
tumacz
koc
(i)e
panowie
synowie
ojcowie
Austriacy
koledzy
Niemcy
profesorzy
tematy
melony
wyrazy
dachy
ptaki
parkingi
profesorowie
poeci
kuzyni
Francuzi
Wosi
kamienie
nauczyciele30
Sowianie
Amerykanie
lekarze
garae
tumacze
koce
28
, -
,
, - .
29
.. -anin
-in. : : , : .
30
-l -;
-ie .. ..
220
5. : RZECZOWNIK
2012-06-19 19:56:41
./
Dop
panw
synw
ojcw
Austriakw
kolegw
Niemcw
profesorw
poetw
kuzynw
Francuzw
Wochw
tematw
melonw
wyrazw
dachw
i, (w, )
y, w
ptakw
parkingw
kamieni
nauczycieli
Sowian
Amerykanw
lekarzy
garay
tumaczy
kocw
ptakom
parkingom
kamieniom
nauczycielom
Sowianom
Amerykanom
lekarzom
garaom
tumaczom
kocom
om
./
Cel
panom
synom
ojcom
Austriakom
kolegom
Niemcom
profesorom
./
Bier
panw
synw
ojcw
Austriakw
kolegw
Niemcw
poetw
kuzynw
Francuzw
Wochw
tematy
melony
wyrazy
dachy
ptaki
parkingi
kamienie
nauczycieli
Sowian
Amerykanw
lekarzy
garae
tumaczy
koce
ami
panami
synami
ojcami
Austriakami
kolegami
Niemcami
profesorami
./
Msc
tematom
melonom
wyrazom
dachom
+ / = Dop ; / = Mian
profesorw
./
Narz
poetom
kuzynom
Francuzom
Wochom
poetami
kuzynami
Francuzami
Wochami
tematami
ptakami
kamieniami
melonami parkingami nauczycielami
wyrazami
Sowianami
dachami
Amerykanami
lekarzami
garaami
tlumaczami
kocami
ach
panach
synach
ojcach
Austriakach
kolegach
Niemcach
profesorach
./
Wo
poetach
kuzynach
Francuzach
Wochach
tematach
melonach
wyrazach
dachach
ptakach
parkingach
kamieniach
nauczycielach
Sowianach
Amerykanach
lekarzach
garaach
tumaczach
kocach
Wo = Mian
.. ,
:
-, -y -i.
, -owie , -
5. : RZECZOWNIK
221
2012-06-19 19:56:41
, , ( ),
., synowie, ojcowie, mowie, ministrowie, uczniowie, Belgowie, Persowie,
Arabowie31.
, : profesorowie / profesorzy, inynierowie
/ inynierzy.
-ec -c(a) .. .. -y,
.. morderca : morderc, wykadowca : wykadowcy, znawca : znawcy, ; -ec Niemiec, Ukrainiec, mieszkaniec -
( e :): Niemcy, Ukraicy, mieszkacy.
-
( ); , kolega, poeta, przestpca , , -g, -t -c.
, ( ), -i -y;

-w32. -w ..,
.. -j, -c, -dz -a, .,
kraj : krajw, poeta : poetw.
, .. -(i)anie ( , , , .) .. -w
(Amerykanie : Amerykanw), (
), ., warszawianie : warszawian.
, ;
, .
5.6.. .
.. ..: syn, ojciec, m, minister, ucze, Belg, Pers, Arab.

w .. .. ..
31
32
222
5. : RZECZOWNIK
2012-06-19 19:56:41
5.6.. . .. ..

./Mian sg33
./
Mian
pl
p, b, m, f, w, t,
d, s, z
k, g
, , , d,
sz, /rz, cz, d
+/
+ i
+ y
ie
-/
i
i
./Dop pl
- ;
- .
.
-om,
-ami, -ach;
.
, -i , ., kamie : kamienie : kamieniom, kamieniami,
kamieniach; cie : cienie : cieniom, cieniami, cieniach; niedwied : niedwiedzie :
niedwiedziom, niedwiedziami, niedwiedziach. , .. -ami
-mi: ludzie / ludmi, gocie / gomi, bracia / brami, licie / limi,
konie / komi.
5.6.2. :
, .
. 5.6.. .
?
, ..
33
5. : RZECZOWNIK
223
2012-06-19 19:56:41
5.6.. , ,

a, i
a34
./
Mian
sg
./
Mian
pl
odpowied
przyja
i / e
odpowiedzi
przyjanie
i
odpowiedzi
przyjani
./
Dop
./
Cel
babcie
lekcje
fobie
i;
bab
lekcji
fobii
rzecz
mysz
podr
e / y
rzeczy
myszy
podre
y
rzeczy
myszy
podry
tablice
dusze
panie
tablic
dusz
pa
babciami
lekcjami
fobiami
babciach
lekcjach
fobiach
tablicach
duszach
paniach
babciom
lekcjom
fobiom
odpowiedzi
przyjanie
babcie
lekcje
fobie
./
Narz odpowiedziami
przyjaniami
tablica
dusza
pani
om
tablicom
rzeczom
duszom
myszom
paniom
podrom
Bier = Mian
tablice
rzeczy
dusze
myszy
panie
podre
ami
tablicami
rzeczami
duszami
myszami
paniami
podrami
odpowiedziom
przyjaniom
./
Bier
./
Msc
babcia
lekcja
fobia
p, b, t, d, ka, ga
f, w, s, z,
m, n, r,
gazeta
crka
strona
noga
siostra
y
i
gazety
crki
strony
nogi
siostry
gazet
crek
stron
ng
sistr
gazetom
stronom
siostrom
crkom
nogom
gazety
strony
siostry
crki
nogi
gazetami
stronami
siostrami
crkami
nogami
gazetach
stronach
siostrach
crkach
nogach
ach
odpowiedziach
przyjaniach
./
Wo
rzeczach
myszach
podrach
Wo = Mian
, -pia, -bia, -mia, -cja, -la, ., Kasia, kopia, fobia, mumia,

instrukcja, kula.
34
224
5. : RZECZOWNIK
2012-06-19 19:56:42
, .
: -y,
-i -e. , .
-y, -ka -ga, -i35. (-a, -i) .. . -
(babcie, ulice, sale, panie).
, -, -i, .
. ,
-, -i, ., rozmowa : rozmw,
tablica : tablic, pani : pa.
--, , ., matki :
matek, crki : crek, panna : panien, gra : gier. o:, ( ), ., drogi : drg, nogi : ng, rozmowy : rozmw.
, -nia, -arnia, -alnia ( ,
) .. .. -i, ., kuchnia : kuchni, latarnia : latarni, uczelnia : uczelni, pralnia : pralni.
, , -ii, ., filozofia : filozofii, filharmonia : filharmonii; ironia : ironii (.
).

.. .. .. .. -y, ., twarz :
twarzy, noc : nocy.

-om, -ami36,
-ach.
.
*ky *gy .
.. . -mi, ., do : domi, ko :
komi.
35
36
5. : RZECZOWNIK
225
2012-06-19 19:56:42
5.6.3. :
5.6.. .

.
5.6.. ,
o, e
./
Mian sg
./
Mian pl
./
Dop pl
./
Cel pl
biurko
serce
stulecie
imi
zwierz
muzeum
imiona
zwierzta
muzea
a
biurka
serca
stulecia
, (-i)
biurk
serc
stuleci
w
imion
biurkom
sercom
stuleciom
imionom
Bier = Mian
./
Narz pl
ami
./
Wo pl
zwierzt
muzew
zwierztom
muzeom
zwierztami
muzeami
zwierztach
muzeach
om
./
Bier pl
./
Msc pl
um
biurkami
sercami
stuleciami
imionami
ach
biurkach
sercach
stuleciach
imionach
Wo = Mian
: -om; -ami; -ach; ,

-a,
., okno : okna, pole : pola, mieszkanie : mieszkania, jajo : jaja, koo : koa; ( ). - , ., biurko : biurek;
jabko : jabek, okno : okien. , , ,
o :(morze : mrz, pole : pl), - :(wito : wit).
226
5. : RZECZOWNIK
2012-06-19 19:56:42
-w
-um, ., centra : centrw, muzea : muzew.
-um, ., centrum : centra, centrw, centrom, centra,
centrami, centrach, centra.
- . , -eni-,
-on-; ,
-ci-, -t-,
., rami : ramienia : ramiona, niemowl : niemowlcia : niemowlta.
5.6.4. , :
.
? 5.6.. ( , -).
- , ? -
, , ?
, , .
5.6.. : ,

+/
Mian
to s
-owie, -i, -y, -e
-i, -y, -e
-a
Dop
brakuje
(-), -w, -i, -y
-, -i, -y
-, -w, (-i)
Cel
dziki
Bier
lubi
Narz
interesuj si
-ami
Msc
mwi o
-ach
Wo
o!
= Mian
-om
= Dop
5. : RZECZOWNIK
= Mian
227
2012-06-19 19:56:42
5.7.
, prosz pana, prosz pani, prosz pastwa.
pan, pani +
, ., pani Ewo, panie Adamie (
). pan, pani, pastwo ,
-. 5.7..
. Nowak
, Kowalski; Kowalska
.
, -ski, -ska ? Nowak?
5.7.. , ,
Mian
pan Adam / Nowak / Kowalski
pani Ewa / Nowak37 / Kowalska
Dop
pana Adama / Nowaka / Kowalskiego
pani Ewy Nowak / Kowalskiej
Cel
panu Adamowi / Nowakowi /

Kowalskiemu
pani Ewie / Nowak / Kowalskiej
Bier
= Dop
pani Ew / Nowak / Kowalsk
Narz
panem Adamem / Nowakiem /

Kowalskim
pani Ew / Nowak / Kowalsk
Msc
panu Adamie / Nowaku / Kowalskim
= Cel
Wo
o, panie Adamie38!
o, pani Ewo!
Pan Nowak , -n -k ( , pan

: -u , panie! ).
pani Nowakowa, , Nowakwna, , ; ,
.
38
pan, pani, pastwo (
. mister Brown . Herr Mller) ; . ,
prosz pana, prosz pani.
37
228
5. : RZECZOWNIK
2012-06-19 19:56:43
Pani , - (
, , -).
, , ,
( , , . 5.4..).
, -ski () -ska (), -cki -cka, -dzki dzka , , ., mwi otej miej pani, Ewie Kowalskiej / Basi
Zawadzkiej (= , / ). , , ,
teciowa, synowa, bratowa (= / , , ), , ., krawcowa, krlowa (= , ), .
,
, ,
,
, 5.7..
5.7.. : ,
+ / ()
/
()
+ / ( :
/ + /)
Mian
szanowni panowie
szanowne panie
szanowni pastwo Kowalscy
Dop
szanownych panw
szanownych pa
szanownych pastwa
Kowalskich
Cel
szanownym panom
szanownym paniom
szanownym pastwu
Kowalskim
Bier
= Dop
= Mian
= Dop
Narz szanownymi panami
szanownymi paniami
szanownymi pastwem
Kowalskimi
szanownych panach
szanownych paniach
szanownych pastwu
Kowalskich
Msc
Wo
Wo = Mian 39
(ci, te).
39
5. : RZECZOWNIK
229
2012-06-19 19:56:43
( )

, , 5.7..,
, .
5.7.. , ,
, , , ?
5.7..
.
Jaki sownik moe mi pani poleci?
Czy mamy jutro wiczenia?
Czy sprawdzia ju mj referat?
Czy macie wprzyszym tygodniu dyur?

?
.. . . , , , . . , .
, : ,
.. . ;
, 2 , -,
, -, . ,
- 2 , 2 .
,
.
230
5. : RZECZOWNIK
2012-06-19 19:56:43
5.8.

. (
)
, dziecko : dzieci, czowiek : ludzie, brat : bracia, rok : lata,
tydzie : tygodnie, dzie : dni. , .
, ., oko

oko : oczy ( , ) oka (
); ucho : uszy
(, ) ucha ( ).
(singularia tantum); .,
(zoto, mleko), (szlachta,
modzie) (zo, duma).

(pluralia tantum), ., drzwi, imieniny, wakacje, urodziny;
pluralia tantum , .,
noyczki, okulary, spodnie.
, . , ,
, , sdzia.
, ,
.Mdak 2003.
, ,
, .
5.8.. .
, , -o, ., euro, kakao, Tokio, , ., guru, kamikadze,
hobby, Monachium, ( , , ., UE (Unia Europejska), USA, NASA)
.
5. : RZECZOWNIK
231
2012-06-19 19:56:43
5.8..
Mian
dzie
tydzie
Ola
gob40
rce
przyjaciele
pienidze
Dop
dnia
tygodnia
Oli
gobia
rk
przyjaci
pienidzy
Cel
dniowi
tygodniowi Oli
gobiowi rkom
przyjacioom
pienidzom
Bier
dzie
tydzie
gobia
przyjaci
pienidze
Narz
dniem
tygodniem Ol
gobiem rkami,
przyjacimi
rkoma41
pienidzmi
Msc
dniu42
tygodniu
Oli
gobiu
rkach
przyjacioach
pienidzach
Wo
dniu
tygodniu
Olu
gobiu
rce
przyjaciele
pienidze
Ol
rce
5.9. :
, .
/ ; .
- -, . ,
, . 5.9..
40
..
.. (gob, jastrzb, karp, paw .) ,
-i : karp, karpia,
karpiowi, karpia, karpiem, karpiu, karpiu! . .: karpie, karpi, karpiom, karpie, karpiami,
karpiach.
41
, .
42
We dnie , , .,
we dnie i w nocy.
232
5. : RZECZOWNIK
2012-06-19 19:56:44
5.9..

+ .
Mian
to jest...
mj nowy partner,
pies
mj nowy plan
moje nowe
mieszkanie
moja nowa
koleanka
Bier
lubi...
mojego nowego
partnera, psa
mj nowy plan
moje nowe
mieszkanie
moj now
koleank
+ /
Mian
to s...
moi nowi
partnerzy
moje nowe plany,

psy
moje nowe
mieszkania
moje nowe
koleanki
Bier
lubi...
moich nowych
partnerw
moje nowe plany,

psy
moje nowe
mieszkania
moje nowe
koleanki
? ? , , , . , ,
,
. , ( ), , , .

, , , , ,
, , .,
. 5.9.. ( . ,
).
: teatr, kino, opera iaktor.
5. : RZECZOWNIK
233
2012-06-19 19:56:44
5.9.. :

+ .
Mian
to jest
dobry aktor, teatr
dobre kino
dobra opera
Dop
brakuje
dobrego aktora, teatru
dobrego kina
dobrej opery
Cel
dziki
dobremu aktorowi, teatrowi
dobremu kinu
dobrej operze
Bier
lubi
dobrego aktora43 dobry teatr
dobre kino
dobr oper
dobrym aktorem, teatrem
dobrym kinem
dobr oper
Narz interesuj si
Msc
mwi o
dobrym aktorze, teatrze
dobrym kinie
dobrej operze
Wo
o!
dobry aktorze, teatrze!
dobre kino!
dobra opero!
5.9.. ,

,

+ .
Mian
to jest
Dop
brakuje
Cel
dziki
Bier
lubi
Narz
interesuj si
Msc
mwi o
Wo
o!
5.10. ?
-
, , ,
. , , ,

(, ) (, ), . 6.
43
234
5. : RZECZOWNIK
2012-06-19 19:56:44
, , : , , ,
, , . , , .
, , , .
, ,
.
5.10.. , .
? ?
5.10..
Uwaajemaja enszczina!
Ja jest Poliakom. Ja u umiejem troszku pa russki, no ja nie
znajem bukwy, potamu ja piszu kak umiejem. Proischou iz
poudennoj Polszy, interesuju sia literaturoj rosijskoj i historioj.
Ja wybieraju sia do Moskwy za dwa miesiacy. Moj kolljega
u Was proiwa i jemu nrawios a. Ja by toe chocie u Was
proiwa w awgustu etowa goda. Choczem Was pyta, skolka
tjepier stoit u Was gostjeprimnaja komnata? Ili ona budziet
wolnaja?
Czas plywiet ocze bystro, dlatogo proszu napiszycie do mienja
od razu mail na etot temat. Ja ochotno zaplaczu s gory.
S sowami uwaenja
Jan P.
, , .

.
,
, ,
5. : RZECZOWNIK
235
2012-06-19 19:56:44
, ,
. , .

, .
-,
, . , , , , .
-. , .
236
5. : RZECZOWNIK
2012-06-19 19:56:44
X.5. |
X.5.1. :
X.5.1.a. , . : 5.1.a. (
, . , ).
.5.1.. ,
. .
.. Mian.
Mianownik
kto? co?
to jest... / to s...
.. Dop.
Dopeniacz
.. Cel.
Celownik
.. Bier.
Biernik
.. Narz.
Narzdnik
.. Msc.
Miejscownik
.. Wo.
Woacz
,
5.1.., . : 5.1.. .
X.5.2. :
,
. : 5.2.a. .
, X.5.2..? ?
., ..? -
X.5.
237
2012-06-19 19:56:44
?
( )
.5.2..
1.
2.
ci mili panowie
nasi nowi ssiedzi
twoi starzy rodzice
adni chopcy
te mie koty
nasze nowe kwiaty
twoje stare domy
adne samochody
te mie dzieci
nasze nowe biurka
twoje stare auta
adne drzewa
te mie panie
nasze nowe ssiadki
twoje stare ciotki
adne dziewczynki
X.5.3. :
X.5.3.a. , , ( ) . : 5.3.a. .
.5.3.. :
(++)
..
+ .
to jest
..
..
to ciekawe miejsce
ta ciekawa osoba
ten ciekawy czowiek, temat
brakuje
dziki
lubi
interesuj si
mwi o
o!
238
X.5.
2012-06-19 19:56:44
X.5.3.. , , ( ) . : 5.3.. .
.5.3.. :
+/
to s
..
..
..
ci ciekawi ludzie
te ciekawe
filmy, miejsca, osoby
brakuje
dziki
lubi
interesuj si
mwi o
o!
.5.4. :
5.4.a. . : 5.4.a. .
( ) , .
, , .
-ka , X.5.4.., ( ) . :
5.4.. .
.5.4.. -ka
.
aktor
student
dentysta
Polak
Niemiec
Austriak
szafa
Ewa
rka
saata
kanapa
woda
X.5.
239
2012-06-19 19:56:44
X.5.4.. , ,
( ) . :
5.4.. .
.5.4.. :
to jest
pan profesor
nauczyciel
nauczycielka
pani dyrektor
brakuje
dziki
lubi
interesuj si
mwi o
o!
. 5.5. :
X.5.5.. , , ( ) .
: 5.5.. .
.5.5.. : ,
to jest
kolega czowiek kot problem
piwo
siostra Basia mio
brakuje
dziki
lubi
interesuj
si
mwi o
o!
240
X.5.
2012-06-19 19:56:45
X.5.5.. , , ( ) . : 5.5.. .
.5.5.. : , ,

to jest
..
+ .
ojciec
aktor
Jasio
ko
chleb
st
mczyzna
brakuje
dziki
lubi
interesuj
si
mwi o
o!
X.5.5.. ( ) , , ( ) . ? : 5.5..
.
.5.5.. : , ,

Mian :
to jest
.
sklep
instytut
reyser
tatu
lekarz
grzyb
listopad
komputer
led
gara
telegram
telefon
teatr
go
koniec
szef
nos
artyku
Pozna
Polak
motyw
wyraz
st
mi
przyjaciel
X.5.
241
2012-06-19 19:56:45
Msc :
mwi o
w sklepie
__ instytucie
o reyserze
__tatusiu
__ lekarzu
w _________
w ________
na_________
w __________
o _________
X.5.5.. , , ( ) .
-? : 5.5.. .
.5.5.. : , ,

to jest
sowo
serce
imi
zwierz
brakuje
dziki
lubi
interesuj si
mwi o
o!
X.5.5.. , , ( ) .
? : 5.5..
.
.5.5.. : , ,

Mian
Msc
Mian
sowo
sowie
biuro
zdjcie
morze
lato
lecie
ciao
szczcie
pole
maso
niadanie
biurko
miasto
242
Msc
Mian
Msc
Mian
Msc
X.5.
2012-06-19 19:56:45
X.5.5.. , , ( ) .
? : 5.5.. .
.5.5.. : , ,

to jest
dziewczyna matka ciocia Austria ra sprzedawczyni wolno
noc
brakuje
dziki
lubi
interesuj
si
mwi o
o!
.5.6. :
, 5.6..,
( ) . ? : 5.6.. .
, 5.6..,
( ) . ? : 5.6.. .
, 5.6..,
( ) . ? : 5.6.. .
.5.7.
X.5.7.. , , ( ) .
, Nowak Kowalski?
X.5.
243
2012-06-19 19:56:45
.5.7.. : ,
to jest
pan Adam / Nowak / Kowalski
pani Ewa / Nowak / Kowalska
brakuje
dziki
lubi
interesuj si
mwi o
o!
X.5.7. , , ( ) .
: 5.7.. .
.5.7.. : ,

+ /
- /
+ / ( :
/ + /)
to s
szanowni panowie
szanowne panie
szanowni pastwo Kowalscy
brakuje
dziki
lubi
interesuj si
mwi o
o!
5.7..
. : 5.7.. .
244
X.5.
2012-06-19 19:56:45
.5.8.
X.5.8.. , , . , ? : 5.8.. , X.5.8..
X.5.8..
Mian
dzie
pienidze
Dop
Cel
Bier
Narz
Msc
Wo
: , -la,
o, Ola 5.8.a.
, sala, aureola, Izabela, (Olu!,
Izabelo!), : u.
, Ola , 5.5..: , , .
, ,
, ( ) 44. , , On ma zote
serce (= ) , ,
, , , ,
( ), , .
44
X.5.
245
2012-06-19 19:56:45
. ,
, , . ,
,

,
:
, .
.
, Ostatnie
poegnanie. ostatnie poegnanie.
45
, . : Q.5.8.
o n ma wa wkieszeni
co ma wmaym palcu
chyba ma dwie lewe rce
on ma olej wgowie
brakuje mu pitej klepki
nie zasypia gruszek wpopiele
.5.9. :
X.5.9. , , ( ) .

? : 5.9..
.
, , Ostatnie poegnanie (= ) .
45
246
X.5.
2012-06-19 19:56:46
.5.9..

Mian
to jest...
Bier
lubi...
.
mj nowy
partner
Mian
to s...
Bier
lubi...
mj nowy
pies
mj nowy
plan
moje nowe
mieszkanie
moja nowa
koleanka
X.5.9.. , , ( ) .
: 5.9.. .
.5.9.. : :
dobry aktor, dobry teatr, dobre kino, dobra opera
Mian
to jest
brakuje
Dop
dziki
Cel
lubi
Bier
Narz interesuj si
mwi o
Msc
o!
Wo
X.5.

+ . .
dobry aktor, dobry teatr
dobre kino
dobra opera
247
2012-06-19 19:56:46
6 | : przymiotnik
6.1.
, , , . , ,
- ,
. - .
.
sympatyczny, 6.1..,
.
6.1.. : ,

/
Mian
.
./sg
. To jest sympatyczny
student.
. To jest sympatyczna
studentka.
To jest sympatyczne
dziecko.
.
./ pl
+ /
To s sympatyczni
studenci.
To s sympatyczne
studentki.
.
./sg
Ten student jest
sympatyczny.
Ta studentka jest
sympatyczna.
To dziecko jest
sympatyczne.
+ /
Ci studenci s
sympatyczni.
.
./pl
248
Te aktorki i dzieci s sympatyczne.
6. : PRZYMIOTNIK
2012-06-19 19:56:48
, . ,
, , (. // On jest wysoki
isilny). ,
, ..,
, - . .: . // () Zawsze
bya//bdzie adna.

, .
(), () () ; - (+ / ), , - ( / ), -, , ,
- (
).
, 6.1.., ,
.
6.1.. : , ,

syn
. / Mian dobry, wysoki, gupi

dziecko

crka
nowe, wysokie,
gupie
dobra, wysoka, gupia
. / Dop
dobrego, wysokiego, gupiego
dobrej, wysokiej, gupiej
. / Cel
dobremu, wysokiemu, gupiemu
. / Bier
= .
= .
dobr, wysok, gupi
. / Narz
dobrym, wysokim, gupim
dobr, wysok, gupi
. / Msc
dobrym, wysokim, gupim
. / Wo
= Mian .
= Mian
6. : PRZYMIOTNIK
dobra, wysoka, gupia
249
2012-06-19 19:56:48
, ( ; , . 5) .
k, g.

-, (nowy, duy); (gupi, ostatni) k, g
-i (wysoki, dugi).
-, (nowe, due), (gupie, ostatnie), k, g, k, g (wysokie, dugie). -,
, k, g
(wysoka, duga).
k, g ,
, -,-i, .
, k, g ,
., . . . , - -, ., . . . -iej.
, ,
.. . .
6.1.. ?
6.1.. : ,

.
+ .
(: (:
)
)
nowe
auto
nowa
studentka
./
Mian
to jest
./
Dop
nie ma
nowego studenta, auta
nowej
studentki
./
Cel
dziki
nowemu studentowi, autu
nowej
studentce
250
nowy student
6. : PRZYMIOTNIK
2012-06-19 19:56:48
B./
Bier
lubi
./ interesuj
Narz
si
./
Msc
mwi o
./
Wo
o!
nowego studenta
nowy komputer
nowe
auto
now
studentk
nowym studentem, autem
now
studentk
nowym studencie, aucie
nowej
studentce
nowy studencie!
nowe
auto!
nowa
studentko!
(, , )
.
- (
, + . ,
, . ,
; .: 5.2.).
, , -ego, ,
(mam
nowego kota). , , (to jest
mj nowy komputer / lubi swj nowy komputer). 5.5.2,
( , ,
, , , ,
..) .. .., ., lubi taczy walca wiedeskiego.
6.1.. (mj) (starszy). .
?
6. : PRZYMIOTNIK
251
2012-06-19 19:56:48
6.1.. :

, ,

.
+ .
(: (:
)
moje
starsze
dziecko
moja
starsza
siostra
./
Mian
to jest
./
Dop
nie ma
mojego starszego brata, komputera, dziecka
mojej
starszej
siostry
./ Cel
dziki
mojemu starszemu bratu, komputerowi, dziecku
mojej
starszej
siostrze
./
Bier
lubi
mojego
starszego brata
moje
starsze
dziecko
moj
starsz
siostr
moim starszym bratem, komputerem, dzieckiem
moj
starsz
siostr
moim starszym bracie, komputerze, dziecku
mojej
starszej
siostrze
mj starszy bracie, komputerze!
moja
starsza
siostro!
./ interesuj si
Narz
./
Msc
mwi o
./
Wo
o!
mj starszy brat, komputer
mj starszy
komputer
moje
starsze
dziecko!
, .
1.
6.1.. 6.1.. .
; . .
1
252
6. : PRZYMIOTNIK
2012-06-19 19:56:48
6.1.. : ,
+ /
(
)
/
( )
Mian
to s
nowi studenci
nowe studentki, koty, dzieci
Dop
nie ma
nowych studentw istudentek
Cel
dziki
nowym studentom istudentkom
Bier
lubi
Narz
interesuj si
nowymi studentami istudentkami
Msc
mwi o
nowych studentach istudentkach
Wo
o!
nowych studentw
nowi studenci!
nowe studentki!
, 2. , ,
, : te nowe studentki. (),
: ci nowi studenci.
- , - ,
.
- , , , -,
, ..

: , , , , , , , ,
(-ego). , ,
, , , , , .
,
,
, ., Nie wiem, jacy studenci przyjd (= , ).
2
6. : PRZYMIOTNIK
253
2012-06-19 19:56:49
6.1.. - -
: ? , (. 3.6)? ,
, . . .
6.1.. : ,
gupi
gruby czysty mody adny duy dobry
niski
drogi
guchy zy
gupia gruba czysta moda adna dua dobra
niska
droga
gucha za
gupie grube czyste mode adne due dobre
niskie drogie guche ze
.
.
gupie grube czyste mode adne due dobre
niskie drogie guche ze
.
.
gupi
grubi czyci modzi adni duzi dobrzy niscy
drodzy gusi
li

-, -. - -i ( -k -g3); -ia
-ie (gruby, gruba, grube, gupi, gupia, gupie); -ie -k-, -g-,
- -k- -g-
(niski, niskie, niska, drogi, drogie, droga) (. 6.1..)4.
- . . . . (- p, b, m, ., - w)
. ,
( ) , : -- , ., -i (gupi), -y (tpy).
, .
4
ciekaw :
ciekawy, wes : wesoy, zdrw : zdrowy,
.
3
254
6. : PRZYMIOTNIK
2012-06-19 19:56:49
(. . .), : ,
- ( ,
), (. 3.6..).
, - : adne
dziecko (.. .. ..) / adne dziewczyny (.. .. -. .)
6.1..
. ? , , ,
?
6.1.. : ,

Mian gupi
gupie
grubi
adni
duzi
dobrzy
niscy
drodzy li
lepsi
grube
adne
due
dobre
niskie
drogie
lepsze
ze
Dop
gupich grubych adnych duych dobrych niskich
drogich zych lepszych
Cel
gupim grubym adnym duym dobrym niskim
drogim zym
Bier
lepszym
Dop
Mian
Narz gupimi grubymi adnymi duymi dobrymi niskimi drogimi zymi lepszymi
Msc
Dop
Wo
Mian
, - .
- , ;
- .
, . -ymi -imi.
6. : PRZYMIOTNIK
255
2012-06-19 19:56:49
, -ski () -ska (), -cki -cka, -dzki -dzka5,

, , .,
Czarny, Cudny, Karol Wielki, .
6.2.
, ,
,
, .
, : ,
.
. , , (, ) .
6.2.1.
, 6.2.., - .
6.2.. :

, ,
mody
modszy
adny
adniejszy
gruby
grubszy
pikny
pikniejszy
saby
sabszy
silny
silniejszy
nowy
nowszy
smaczny
smaczniejszy
stary
starszy
smutny
smutnieszy
bogaty
bogatszy
trudny
trudniejszy
ciekawy
ciekawszy
wany
waniejszy
(., Nowicki / Nowicka) , -

.
5
256
6. : PRZYMIOTNIK
2012-06-19 19:56:49
-sz- , . -ejsz-
(2 ). st rd, -sz- (prosty : prostszy; twardy :
twardszy); (czysty : czystszy /
czyciejszy, gsty : gstszy/ gciejszy).
6.2..
, .
- ?
6.2.. : ,

, ,
brzydki
brzydszy
szeroki
szerszy
sodki
sodszy
gboki
gbszy
szybki
szybszy
daleki
dalszy
krtki
krtszy
wysoki
wyszy
ciki
ciszy
niski
niszy
wesoy
weselszy
biay
bielszy
miy
milszy
ciepy
cieplejszy
tani
taszy
jasny
janiejszy
drogi
droszy
mdry
mdrzejszy
-ki, -eki, -oki ,

, -sz- , ., szeroki : szer- + sz : szerszy. ,
,
sz :l, n :, g :, s :(wys(oki) + -szy : wyszy; nis(ki) + szy : niszy).
sz sz. () -ejsz-, .,
-py : -plejszy, -sny : -niejszy, -dry : -drzejszy
6. : PRZYMIOTNIK
257
2012-06-19 19:56:50
(ciepy : cieplejszy, jasny : janiejszy, mdry : mdrzejszy).

, , ., wesoy : weselszy, wski : wszy.
6.2.. :

, , ,

dobry
lepszy
zy
gorszy
interesujcy
bardziej/mniej
interesujcy
may
mniejszy
chory
bardziej/mniej
chory
lekki
lejszy
kobiecy
bardziej/mniej
kobiecy
duy,
wielki
wikszy
mski
bardziej/mniej
mski
konsekwentny
bardziej/mniej
konsekwentny
, 6.
, , , 7,
, ., elegancki, interesujcy, pasjonujcy,
fantastyczny, znany8. , , ., chory :
bardziej chory, anie *chorszy.
6.2.. , .
7
e,
: ukochany bardziej ukochany najukochaszy /
najbardziej ukochany.
8
. , , , , .
6
258
6. : PRZYMIOTNIK
2012-06-19 19:56:50
, , (, ) . , , // , jest mdrzejszy i silniejszy;

// = przeprowadzia si do mniejszego mieszkania.

.
.
. / = wybraam drosz torebk
/ = ciesze ksiki
leay na wierzchu
/ = tu
zbieraj si kulturalniejsi ludzie.
6.2.2.
6.2..
, .
, ,
?
6.2.. : ,

,
.
naj-
modszy
naj-
weselszy
adniejszy
bielszy
milszy
lepszy
mdrzejszy
gorszy
naj-
bardziej konsekwentny
bardziej zajty
naj-
mniej konsekwentny
mniej zajty
;
naj-: najnowszy, najstarszy. , .
() , (): naj- +bardziej kompetentny, naj+mniej kompetentny.
6. : PRZYMIOTNIK
259
2012-06-19 19:56:50
6.2.3. ()

.
6.2.. :

Mj syn jest
mdry.
Moja crka jest
mdra.
Moje dziecko
jest
bardzo szczeglnie
niezwykle,
wyjtkowo
do,
dosy
mdre.
Moi synowie
s
mdrzy.
Moje crki s
mdre.
Mj syn jest
mdrzejszy
Moja crka jest
mdrzejsza
Moje dziecko
jest
jeszcze
o wiele
znacznie
Moi synowie
s
mdrzejsi
mdrzejsze
Moje crki s
mdrzejsze
, , , , . jeszcze, owiele, znacznie . ,
260
6. : PRZYMIOTNIK
2012-06-19 19:56:51
coraz, ., ona jest coraz adniejsza, on jest coraz

sabszy (= () ; () ).
, ( ) ( -),
, .
6.2.4.

. ( ,
) , : super-, hiper-, ekstra-,
mega-. -
,
6.2.. .
, 6.2.., ,
.
6.2.. :

(

)
.
ekstramocny
supernowoczesny
przepikny
hiperaktywny
przeokropny
ultrakonserwatywny
przykrtki
arcyzabawny
prastary
szybki jak byskawica
gupi jak but
miluchny
zdrowy jak ryba
cieplutki
godny jak wilk
sodziutki
silny jak ko
malusieki
6. : PRZYMIOTNIK
261
2012-06-19 19:56:51
, , , ,
( ..).
, ( .),
, , . , ,
, , : , ,
(jasne jak soce), ,
.? ( 9).
, , ,
(zdrowy jak ryba),
(gupi jak but).
,

(. 6.3.).
szybki jak byskawica
silny jak ko
6.3. ()
. , , ,
-utki, -uchny, -uki, -uteki, -usieki. .
. .
262
6. : PRZYMIOTNIK
2012-06-19 19:56:51
6.3.. :
may
malutki
maluchny
maluki
maluteki
malusieki
miy
milutki
miluchny
miluki
miluteki
milusienki
ciepy
cieplutki
ciepluchny
ciepluki
ciepluteki
cieplusieki
sodki
sodziutki sodziuchny sodziuki sodziuteki sodziusieki
maa
malusieka
-utki, , ., krciutka sukienka (bardzo

krtka), suchutkie ubranie (bardzo suche), malutki piesek (bardzo may).
, , , , . -utki , gupiutki
, , ; : mj ty maleki , .
, , ., -awy, (sodkawy, tawy,
brudnawy = , , ).
6. : PRZYMIOTNIK
263
2012-06-19 19:56:51
6.4.
6.4.1.
. ( );
6.4.. ?
6.4.. :
Mian + od/z + Dop
Ewa jest tak adna jak Anna

(Ewa jest tak samo adna
jak Anna)
____
( ,
)
____
Ewa jest najadniejsza

znich (wszystkich)

( )
Ewa jest starsza

ni Adam
Ewa jest starsza

od Adama
to piwo jest lepsze ni tamto
to piwo jest lepsze

od tamtego
uczniowie s modsi
ni studenci
uczniowie s modsi
od studentw
Ewa nie jest starsza

ni Adam
Ewa nie jest starsza

od Adama
Mian + ni Mian
- ,
(Xjest lepsze
ni Y) (Xjest lepsze
od Y). , , .
+ . ., ., Ewa jest starsza ni Adam//od Adama
opi lat (= // ); ( X Y) .. : Ta torebka jest dwa razy drosza ni twoja (=
// ).
264
6. : PRZYMIOTNIK
2012-06-19 19:56:51
, Ewa jest tak adna jak Anna (= , ) Ewa jest

tak samo adna jak Anna (= , ). - ,
Xjest + + z(e) (spord) +
. .. ., ., Ewa jest najadniejsza ze wszystkich dziewczyn wklasie. Ewa
jest najadniejsza spord wszystkich dziewczyn wklasie (=
. ).
6.4.2.
,
, , , ,
. , ,
, ( , ..) :

.
, 6.4.. , ?
6.4..
zielony dzicio
dzicio zielony
czarna sosna
sosna czarna
czerwony buk
buk czerwony
brunatny niedwied
niedwied brunatny
,
, .
,
,
, ., czarny dzicio ; dzicio czarny , , ,
( biay dzicio czarny).
6. : PRZYMIOTNIK
265
2012-06-19 19:56:51
6.4.3. : X jest + (+ Y)
6.4.. ?
6.4.. : X jest + (+ Y)10
. Mian
. Narz
. Narz
Ona jest sympatyczna.
Ona jest aktork.
Ona jest sympatyczn aktork.
On jest zdolny.
On jest muzykiem.
On jest zdolnym muzykiem.
Oni s modzi.
Oni s malarzami.
Oni s modymi malarzami.
One s pracowite.
One s studentkami.
One s pracowitymi studentkami.
6.4.. ,
, (,
) .
, ( ): interesujca
ksika, ciekawy czowiek, dobry ucze.

(), ., ona jest sympatyczna.
, ,
, .
X jest Y () , ,
, (ona jest aktork), . (ona jest sympatyczn aktork).
X to Y
- by. , ., Ewa to sawna aktorka. Krakw to stare miasto. Polska to
fascynujcy kraj11.
10
. .: . . (). . .:
. . . . . .
. . .
11
. . () . () .
266
6. : PRZYMIOTNIK
2012-06-19 19:56:52
.6. | : przymiotnik
.6.1.
6.1.a. . : 6.1.a. . ( )
?
X.6.1.. ,
, . :
6.1.. .
.6.1.. : ,

nowe auto
nowa
studentka
.
+ .
(: (:
)
)
./
Mian
to jest
./
Dop
nie ma
./
Cel
dziki
B./
Bier
lubi
nowy student
./ interesuj
Narz
si
./
Msc
mwi o
./
Wo
o!
X.6. : PRZYMIOTNIK
267
2012-06-19 19:56:52
X.6.1.. ,
, . :
6.1.. .
.6.1.. :

, ,

+ .
(:
)
./
Mian
to jest
./
Dop
nie ma
./
Cel
dziki
./
Bier
lubi
.
(:
)
mj starszy brat, komputer
moje
starsze
dziecko
moja
starsza
siostra
./ interesuj
Narz
si
./
Msc
mwi o
./
Wo
o!
X.6.1.. ,
, . ..? ? : 6.1.. .
268
X.6. : PRZYMIOTNIK
2012-06-19 19:56:52
.6.1.. : ,

to s
nowi studenci
nie ma
dziki
lubi
interesuj si
mwi o
o!
X.6.1.. ,
, . ? : 6.1.. .
.6.1.. : ,

.
on
jest
gupi
gruby czysty mody adny
.
duy
dobry
.
niski
drogi guchy
.
zy
ona
jest
ono
jest
one s
oni s
?
Mamo, co to?
Czarne porzeczki.
Adlaczego one s czerwone?
Bo s jeszcze zielone12.
.: , ? . ?
(= ).
12
X.6. : PRZYMIOTNIK
269
2012-06-19 19:56:52
, . X.6.1..
;
, ,
(, ). : Q.6.1.. ().
X.6.1..

niebo, szyba, powietrze, morze, pomaracza, trawa, saata, truskawki, krew, ogrek,
wgiel, orzechy laskowe, tusz do rzs, cytryna, nieg, mleko, banan, tko, woda, mka,
czekolada, r, prosiaczek, mandarynka, orzech kokosowy, porzeczki, krzew13
1.
biay
biay nieg, biae mleko, biaa mka
2.
czerwony
3.
zielony
4.
czarny
5.
brzowy
6.
ty
7.
niebieski
8.
pomaraczowy
9.
przezroczysty
10.
rowy
.6.2.
X.6.2.a., , ,
. ,
-szy, -iejszy? : 6.2.a. .
.: , , , , , , , , ,
, , , , , , , , , , , , , , , , .
13
270
X.6. : PRZYMIOTNIK
2012-06-19 19:56:52
.6.2.. :

, ,
.
mody
modszy
adny
gruby
pikny
saby
silny
nowy
smaczny
stary
smutny
bogaty
trudny
ciekawy
wany
adniejszy
X.6.2.., , ,
. ? : 6.2.. .
.6.2.. :

, ,

,
brzydki
brzydszy
szeroki
sodki
gboki
szybki
daleki
krtki
wysoki
ciki
niski
wesoy
biay
miy
ciepy
tani
jasny
drogi
mdry
X.6. : PRZYMIOTNIK
271
2012-06-19 19:56:52
X.6.2.., , ,
. .,
.? : 6.2.. .
.6.2.. :

, , ,

.
dobry
konsekwentny
bardziej / mniej
konsekwentny
zy
interesujcy
may
chory
lekki
kobiecy
duy, wielki
mski
X.6.2..,
, . : 6.2.. .
272
X.6. : PRZYMIOTNIK
2012-06-19 19:56:53
.6.2.. : ,

,
.
najmodszy
najweselszy
mody
wesoy
konsekwentny
najbardziej
konsekwentny
adny
biay
zajty
miy
dobry
konsekwentny
mdry
zy
zajty
najmniej
konsekwentny
X.6.2.. . ? : 6.2..
.
.6.2.. :

X.6. : PRZYMIOTNIK
273
2012-06-19 19:56:53
.6.2.. .
?
? : 6.2.. .
.6.2.
.
.6.3. ()
.6.3.. . ,
, .
? : 6.3.a. .
6.3.. :
may

malutki
maluchny
maluki
maluteki
malusieki
miy
milusieki
ciepy
cieplusieki
sodki
sodziusieki
274
X.6. : PRZYMIOTNIK
2012-06-19 19:56:53
.6.4.
6.4.a. .
?
: 6.4.a. .
, 6.4.., .
? : 6.4.. .
X.6. : PRZYMIOTNIK
275
2012-06-19 19:56:53
7 | : zaimek
7.1.
, , , , ( ).
, , .
; , , . , .
:
dajmy spokj

daj mi spokj
daj mu spokj
dam wam spokj
daj nam spokj...1
, ,
.
7.1.. , -

Dajmy
spokj.
Daj mi
spokj!
. ; ; ;
; .
1
276
7. : ZAIMEK
2012-06-19 19:56:54
7.1..
Ewa:
Kocham ci,
Janku...
Jan odpowiada:
Ja si te kocham
Interpretacja Ewy:
Ja ci te kocham
7.1.. . .?
7.1.. 2
./Mian
./Dop
Ja chc kota, aty psa.
Ewa nie lubi ani mnie, ani ciebie.
To auto jest nowe, aten motor stary.
Daj mi troch tego wina itej saatki.
Moja siostra jest modsza ni twoja.
Nie znam ani twojego brata, ani twojej

siostry.
Kto tu by?
Co to jest?
Kogo jeszcze nie znasz?

Czego nie rozumiesz?
.3
Powiedz mi, kto tu by.

Powiedz mi, co to jest.
Powiedz mi, kogo jeszcze nie znasz.

Powiedz mi, czego nie rozumiesz.
Kto tu by.
Co tu adnie pachnie.
Szukamy kogo, kto zna japoski.

Szukam czego do pisania.
Kady chce by szczliwy.

Nikt nie chce mi pomc.
Adam si kadego boi.

Ewa si niczego nie boi.
Nie widzisz si / siebie wlustrze?

Przyjrzyj si sobie.
() :
2
. .: , ; , ; .: , ; .: , ;
, ; . ? ? ?
? .: , ? , ? ,
. , . .: - . - .
-, . -, . .:
. . . .
.: ? .
3
, .
7. : ZAIMEK
277
2012-06-19 19:56:54
. ,
, , ., ja,
ty, on4.
.
( , ), ., mj, moja, twj, twoja5.
. , , ., ten, tamten :
tego lubi, atamtego nie!6
. , , : ktry? czyj? jaki?7
. :
, , , ., To jest czowiek, ktremu wierz / to jest
osoba, ktrej wierz8.
. ,
, , : kto, ktokolwiek, co, cokolwiek9.
. () , , : kady, wszyscy, taki sam10.
.
: myj si / myj sobie rce11. - swj.
; ,
, .
, ,
.. , , .
. , , .
. , , , .
6
. , : , .
7
. ?/? ? ?.
8
. , / , .
9
. -, /, -, /.
10
. , , .
11
. / .
4
5
278
7. : ZAIMEK
2012-06-19 19:56:54

, , .

-, - , .
- 7.1..
7.1..
mj, twj, nasz,

wasz
swj
jego, jej, ich
ten, tamten, taki,

owaki, w,
sam, ten sam, taki
sam
tu, tam, wtedy, tak,

owak, std, dotd,
tdy, tamtdy
kto, co
jaki, ktry, czyj
gdzie, kiedy, gdy,

jak, skd, dokd,
odkd, ktrdy
kto, co
ktokolwiek,
cokolwiek
kto bd, co bd
byle kto, byle co
jeden, jaki, ktry

jakikolwiek,
ktrykolwiek
jak bd... itd.
byle jaki... itd.
jako, gdzie,
kiedy,
gdziekolwiek,
gdzie bd... itd.
byle jak, byle
gdzie... itd.
ja, ty, my, wy,

on, ono, ona
kady, wszystek
nikt, nic
aden, niczyj
nijak, nigdzie, nigdy

(,
, , /, ).
.
7. : ZAIMEK
279
2012-06-19 19:56:54
7.2.
, : 1 . ja, my; 2 . ty, wy; 3 . on,
ono, ona; oni, one.
1 2 . .
, , - ; ,
, , ., Ja ju skoczyem prac, aty?;
My zdajemy egzamin wrod, wy za dopiero wprzyszy pitek (=
, ?; , ).
,
. ?
7.2.. ,
1 ...
2 ...
ja
ty
mnie
ci
3 ...
a to...
nie wida
ciebie
jego
prezent dla
ciebie
niego
niej
.1
udao... si
wygra
mi
ci
mu
jej
udao si
wygra...
mnie
tobie
jemu
jej
niemu
niej
Mian
.1
.2
.2
Dop
Cel
on
ono
go
ona
jej
dziki
mnie
tobie
.1
mona...
lubi
mnie
ci
go
je
mona
lubi...
mnie
ciebie
jego
je
licz na
mnie
ciebie
niego nie
ni
mn
tob
.2
Bier
.
.
Narz interesuj si
Msc
mwi o
mnie
tobie
Wo
hej,..
ja
ty
280
ni
nim
niej
7. : ZAIMEK
2012-06-19 19:56:54
1 2 , 3 . ,
,
, :
(= ); (= ): widz dom (= go); widz okno (= je(!).

(., . . : ciebie / ci; tobie / ci; jemu / mu; jego / go).
, , (
), ., nie widz ciebie / ale jego widz = , ;
lubi j, ale nie jego = , . , ,
., Nie zaprosia go? Jego? Nie! (= ? ? !).
.1/.2, .1/.2, .1/2.
, ,
. , ( ) . ;
, : : Znam go; Widzimy ci. .1
: udao
mi si wygra / udao mu si wygra.
, ., id do ciebie,
szukam ci; czekam na ciebie, kocham ci12.
, 2 ... ty
: . . . ci-: ciebie, ci;
. ci. t-: tobie,
tob, otobie. ,
- . .: 13.
3 n-, , niego, niemu, niej, ni. ., . . : ja go (jego) nie lubi, ale mam dla niego prezent;
podzikuj jej / dziki niej mam mieszkanie; czekam na niego, ju go widz14. .
. n (
): interesowa si nim, ni; i znim, zni; myle onim, oniej.
. ; ; ; .
, - . .
ty. siebie.
14
. , ; /
; , .
12
13
7. : ZAIMEK
281
2012-06-19 19:56:55
,
3 j-, , j ni-: jego : niego; jemu : niemu; jej : niej; j : ni.
( ) pan, pani (. . ) pastwo
, ., = dzikuj panu
()/ pani () / panom ( )/paniom (
)/pastwu (+).

, .
., . . , ., Adam da mi r / on mi j da.
On mi nie da ksiki / on mi jej nie da. On mi opowiada obabci / on mi oniej
opowiada15.
7.2..
?
7.2.. ,
1 ... 2 ...
3 ...
./Mian
a to...
my
wy
./Dop
nie wida/
pisz do...
nas
was
ich/
nich
./Cel
udao... si wygra/
dziki
nam
wam
im/
nim
./Bier
mona... lubi/
licz na
nas
was
./Narz
interesuj si
nami
wami
nimi
./Msc
mwi o
nas
was
nich
./Wo
hej,..
my
wy
+/
oni
one
ich/
nich
je/
nie
. / ; / ;
/ .
15
282
7. : ZAIMEK
2012-06-19 19:56:55
- - (-) :
,
, , oni;
, one. - . .. .., ., widz
studentw ich: , - .
. je ( . ...,
, . 5.3.): widz
studentki, domy, psy, okna je: , , , .
3
n-, ., . .
: ., . ; = . lubi
je; licz na nie ( . ., ); lubi ich; licz
na nich ( ); . . n- .
7.3.
7.3.1. :
? 7.3.. 7.3.. ?
7.3.. 1 2

16
brata, dom
(ja) mam auto
siostr
brata, dom
(ty) masz
auto
siostr
To mj brat, dom
brata, dom
To moje auto
(my) mamy auto
To moja siostra
siostr
To twj brat,
brata, dom
dom
(wy) macie
To twoje auto
auto
to twoja siostra
siostr
To nasz brat, dom

To nasze auto
To nasza siostra
To wasz brat,
dom
To wasze auto
To wasza siostra
1 2 .., - swj : moja/ma; moje/me; mojego/mego; mojemu/

memu; mojej/mej; moj/m; oswoim/o swym .., , ,
. ,
.
16
7. : ZAIMEK
283
2012-06-19 19:56:55
7.3.. ,

.. .. .

(1 2 )
17
to mj/twj rower
-e
to moje/twoje auto
-a
to moja/twoja komrka
mo-/two-
-i
to moi/twoi przyjaciele
+/
moj-/twoj-
-e
to moje/twoje ksiki
nasz/wasz
to nasz/wasz rower
nasz-/wasz-
-e
to nasze/wasze auto
-a
to nasza/wasza komrka
nas-/was-
-i
to nasi/wasi przyjaciele
+/
nasz-/wasz-
-e
to nasze/wasze ksiki
mj/twj
..
ja/ moj-/twojty
my/
..
wy
nasze
auto
moje
. .
..
..
jej
1 2 : ,
(ja mj, moje, moja) (my nasz, nasze, nasza), (ty twj,
twoje, twoja) (wy wasz, wasze, wasza). () , .
. /// ; /// ;
/// (); /// ;
/// .
17
284
7. : ZAIMEK
2012-06-19 19:56:55
1 2 (. 7.3..) , .
7.3.. 3

n
ono
ona
pan
pani
ma
brata
auto
crk
jego
To
jej
pana
pani
.
.
oni
brat
auto
crka
one
maj
pastwo
brata
auto
crk
ich
To
pastwa
brat
auto
crk
3 (jego, jej on, ono, ona ich oni, one)

(jego / jej / ich ksika; jego / jej / ich ksiki; ojego / jej / ich ksikach).
- . pan / pani /pastw: to s pana / pani / pastwa klucze (=
), . 7.3..
7.3.. 3 :

..
. .
To jest...
//To s...
nie ma
. .
dziki
..
lubi
..
interesuj si
..
mwi o
..
o!
7. : ZAIMEK
jego, jej, ich,

pana, pani,
pastwa

(.. .)
brat, pies, dom, okno, ksika
bracia, psy, domy, okna, ksiki
brata, psa, domu, okna, ksiki
braci, psw, domw, okien...
bratu, psu, domowi, oknu, ksice
braciom, psom, domom, oknom
brata, psa, dom, okno, ksik
braci, psy, domy, okna...
bratem, psem, domem, oknem,
ksik
brami, psami, domami, oknami
bracie, psie, domu, oknie, ksice
braciach, psach, domach, oknach
bracie, psie, domu, oknie, ksiko
bracia, psy, domy, okna
285
2012-06-19 19:56:56
, 7.3..
? ?
?
7.3.. : , . .

.
.
mj /nasz
starszy
brat
./
Dop.
nie ma
./
Cel.
dziki
./
Bier.
lubi
mj /nasz moje /nasze moja /nasza moi /nasi

moje /nasze
nowy dom drogie auto maa crka starsi bracia starsze crki,
nowe domy
iauta
mojego / naszego
starszego brata, nowego domu,
drogiego auta
mojej /naszej
moich /naszych
maej crki starszych braci, starszych
crek, nowych domw
mojej / naszej
mojemu / naszemu
starszemu bratu, nowemu domowi, maej crce
drogiemu autu
mojego /
naszego
starszego
brata
mj / nasz moje / nasze moj / nasz

nowy dom drogie auto ma crk
moim / naszym
starszym braciom
starszym crkom
moich
starszych
braci
moje starsze
crki
./ interesuj
Narz.
si
moim / naszym
starszym bratem, nowym domem,
drogim autem
moimi / naszymi
moj / nasz
ma crk starszymi brami, starszymi
crkami
./ mwi o
Miejs.
moim / naszym
starszym bracie, nowym domu,
drogim aucie
moje / naszej
moich / naszych
maej crce starszych braciach, crkach
./
Wo.
hej,...
mj / nasz
starszy bracie! nowy
domu!
moje /nasze moja / nasza

drogie auto! maa crko!
= Mian. l.mn
2 twj,
wasz.
1 2 : (
286
7. : ZAIMEK
2012-06-19 19:56:56
, , /
) , . ... / , . .
- - .
,
( c
)18, :o (mj : moje : moi;
twj : twoje : twoi). , i, j (moi, moich, twoim, twoimi). - 1 2 . sz : si (nasz brat : nasi bracia; wasz kolega : wasi koledzy).
7.3.3. -
7.1.. , -, , :

ktry, ktre, ktra, ktrzy, ktre
jaki, jakie, jaka, jacy, jakie19
czyj, czyje, czyja, czyi, czyje

ten, to, ta, ci, te
tamten, tamto, tamta, tamci, tamte
taki, takie, taka, tacy, takie

sam, samo, sama, sami, same20
aden, adne, adna, adni, adne21
-
, ., ten, aden, sam, jeden, pewien.
19
Ktry - (ktry, ktra,
ktre zgrupy), .,Ktry student ci si podoba? Mateusz (= /
? ). Jaki , , ., Jakie kobiety ci si podobaj? Sympatyczne (=
? ).
20
Sam , ., Sam
dyrektor przyszed do nas (= ); Andrzej
sam
na
prawi samochd (= , ); Na obiad
bd same ziemniaki (= ). Ten sam, ta sama, to samo (=
): mieszkamy wtym samym domu (= ); taki sam (= ):
mam taki sam sweter jak ty (= , ).
21
aden , .,
nie znam adnego Francuza (= ).
18
7. : ZAIMEK
287
2012-06-19 19:56:56
niczyj, niczyje, niczyja, niczyi, niczyje

inny, inne, inna, inni, inne
. : kady, kade, kada
. : wszystk, wszystko, wszystk22; . : wszyscy,
wszystkie
Sg Mask ten sprawny pilot

Pl Pm te sprawne piloty
Sg Mask ten sprawny pilot
ci sprawni piloci
Pl Pm
: , ., kady, ktry, inny, jaki, taki , mody, stary,

adny, niski (. 6). .
- , 7.3.. 7.3.. .
22
Wszystk , , ., wszystek
nabia
, wszystka
zupa
, wszyst
ko mleko (= , , ),
cay: caa zupa, cay cukier. Wszystko :
, -: wszystko wporzdku; wiem wszystko (= ;
). p . wszyscy, wszystkie: czy wszystkie koszule oddano do prania? czy wszyscy studenci zdali ten egzamin? (=
? ?). wszyscy ,
: Wszyscy
go
poprzemy
;
Czy
wszyscy
jedziecie
na
t

wycieczk
?
Wszyscy
zdaj ten egzamin wrod (= ; ?

).
288
7. : ZAIMEK
2012-06-19 19:56:56
7.3.. -: ,

to, tamto,
samo, jedno,
wszystko
-e
adne, pewne
-a
ta, tamta, sama,

jedna, wszystka,
adna, pewna
tego, tamtego, samego, jednego,

wszystkiego, adnego, pewnego
-ej
tej, tamtej, samej,

jednej, wszystkiej,
adnej, pewnej
-emu
temu, tamtemu, samemu, jednemu,

wszystkiemu, adnemu, pewnemu
-ej
tej, tamtej, samej,

jednej, wszystkiej,
adnej, pewnej
.
= ..
sam, jedn,
adn, pewn
- (-)
t (t), tamt
(tamt)
-
-
= ..
-ego
.
= ..
-ym /
-im
tym, tamtym, samym, jednym, wszystkim,

adnym, pewnym
t, tamt, sam,
jedn, adn,
pewn
-ym /
-im
tym, tamtym, samym, jednym, wszystkim,

adnym, pewnym
-ej
tej, tamtej, samej,

jednej, wszystkiej,
adnej, pewnej
7. : ZAIMEK
-o
-ego
-
.
ten, tamten,
sam, jeden,
wszystek
aden, pewien
= ..
289
2012-06-19 19:56:57
7.3.. -: ,

- +/

.
-i
(-y)
-ych /
-ich
-ym /
-im
ci, tamci, sami, jedni,

wszyscy, adni, pewni
- /
-e
te, tamte, same, jedne, wszystkie,

adne, pewne
tych, tamtych, samych, jednych, wszystkich, adnych, pewnych

tym, tamtym, samym, jednym, wszystkim, adnym, pewnym
= ..
= ..
-ymi /
-imi
tymi, tamtymi, samymi, jednymi, wszystkimi, adnymi, pewnymi
-ych /
-ich
tych, tamtych, samych, jednych, wszystkich, adnych, pewnych
= ..
, - .
. . (): sam, wszystek, ten, jeden,
aden, pewien, mj, twj, swj, nasz, wasz, czyj.
. . . c -: to, tamto, samo, jedno, wszystko.
, e :, o :, ., aden, adne, adna; mj, moje, moja.
ten,
tamten: ( .-.. .. ..)
t- (., to, tamto; ta, tamta; tego, tej; tym, t), . .. t- : c(i): ci studenci, ci
mczyni. ta, tamta .. . . -( -; . . 7.5.)
.. .. - wszystek k (k :c), ,
( t),
wszyscy.
290
7. : ZAIMEK
2012-06-19 19:56:57
7.4.
7.4.1. - swj
, , - swj , , , ., Adam ma swj samochd; Daam mu swoje
klucze (= ; ).
7.4.. - swj23
. =
ja mam swj / mj klucz

Adam ma swj klucz
ja mam twj klucz

Adam ma jego klucz
ty masz swj / twj klucz

Ewa ma swj klucz
ty masz jej klucz

Ewa ma jej klucz
Adam ma
swj klucz.
Ja mam
twj klucz.
Ty masz
jego klucz.
Ewa ma
swj klucz.
Adam ma
jego klucz.
Ty masz swj
klucz.
Profesor ma
jej klucz.
Ewa ma
jej klucz.
7.4.. 7.4..
- swj?
. . / ; ; / ;
; . ; ; ; .
23
7. : ZAIMEK
291
2012-06-19 19:56:57
7.4.. - swj;

: 24
X nie zna
X wierzy
X lubi
X rozmawia
z(e)
mwi o
.
.

+ .
.
(
)
swojego starszego brata, domu, dziecka

swojemu starszemu bratu, domowi, dziecku
swojego
starszego brata
swj() starszy
dom
swoje starsze
dziecko
swoim starszym bratem, domem, dzieckiem

swoim starszym bracie, domu, dziecku
swojej starszej
siostry
swojej starszej
siostrze
swoj starsz
siostr
swoj starsz
siostr
swojej starszej
siostrze
swj , mj.
, . swj . ,
, , -, :
To mj m, to moja ona (= , ), : * to swj
m, *to swoja ona * to swoi rodzice.
7.4.. - swj;

:
.
.
.
.
.
/

+ /
X nie zna
swoich nowych studentw ani studentek
oni / one nie znaj
X wierzy
swoim nowym studentom istudentkom
oni / one wierz
X lubi
swoich nowych studentw
swoje nowe studentki
oni / one lubi
X rozmawia z(e)
swoimi nowymi studentami istudentkami
oni / one rozmawiaj z(e)
X mwi o
swoich nowych studentach istudentkach
oni / one mwi o
24
swj . . ,
. , , , . .: to jest swj czowiek (to jest swj chop) (= ( )); - , : Kto tam? (= ?)
: Swj (= /) ( : -, , ).
292
7. : ZAIMEK
2012-06-19 19:56:57
7.4.2. si, siebie

(. 4.11.), si, 25. () si
. . siebie. ,
( 4.11.), .

, . ,
si siebie? siebie?
7.4.. si/ siebie
.
.
.
.
.
. si
. siebie
nie widz si
nie widz siebie, lecz ciebie
kup co sobie, anie tylko mnie
- ,

umyj si
myj siebie, anie lalk
rozmawiali ze sob dugo
Adam czsto mwi osobie
si, siebie , , . ,
(. 7.1.): siebie
si ,
, ., czy chcesz si / siebie zabi?! (=
?!); nie widz si / siebie wtej roli (= /
). siebie: ona to zrobia
dla siebie (= ); nigdy nie pozwala czeka na siebie ( ). , si / siebie
- , si , -
: robi si, buduje si, pisze si.
25
7. : ZAIMEK
293
2012-06-19 19:56:58
, ., Adam iEwa patrz na siebie;

wszyscy s do siebie podobni; ministrowie podali sobie rce (. : ;
; ).
Sobie (..) : , , , : popij sobie
duej izjedz sobie niadanko (= - - )
, popij duej izjedz niadanie.
7.5.
7.3.3.
-. , ten, ta, to, , .
7.5.. . ?
7.5.. , : ten, ta, to26
to jest
ten chopak, ten dom
to mieszkanie
ta kobieta
brakuje
tego chopaka, domu, mieszkania
tej kobiety
dziki
temu chopakowi, domowi, mieszkaniu
tej kobiecie
lubi
.
.
tego chopaka
ten dom
to mieszkanie
interesuj si tym chopakiem, domem, mieszkaniem

mwi o
tym chopaku, domu, mieszkaniu
t kobiet
t kobiet
tej kobiecie
ten, to, ta : ( .-.. .. ..)

t- (., to, ta, tego, tej, tym, t).

, : . . . , ; ; .
26
294
7. : ZAIMEK
2012-06-19 19:56:58
t, t. t .. .. ( -),
(
).
(, )
t. : lubi t twoj now
dziewczyn, : lubi t twoj now dziewczyn.
7.5.. ci
te? ?
7.5.. , : ci, te
+ /
to s
ci chopcy
te mieszkania, kobiety
(te chopaki)
brakuje
tych chopcw, mieszka, kobiet
dziki
tym chopcom, mieszkaniom, kobietom
lubi
tych chopcw
interesuj si
tymi chopcami, mieszkaniami, kobietami
mwi o
tych chopcach, mieszkaniach, kobietach

,
t-, - .. ..
t-: c(i): ci studenci, ci mczyni.

, - .
,
, , , .,
ci gupi studenci te gupie studenty.
,
- , .
7. : ZAIMEK
295
2012-06-19 19:56:58
7.6. ,
1. 7.6.. ,
2. 3. , 4. .
?
2. 3.?
?
7.6.. ,

1.
2.
3.
4.
Kto to jest?
Kto
Ktokolwiek...
Ten, kto ci lubi.
2.
Co to jest?
Co.
Cokolwiek...
To, co chciaa.
3.
Kogo brakuje?
Kogo.
Kogokolwiek...
Tego, kogo nie zaprosie.
4.
Czego brakuje?
Czego.
Czegokolwiek...
Tego, czego nie kupie.
Komu dae prezent? Komu.
Komukolwiek...
Temu, komu chciaem.
Czemu. Czemukolwiek...
Temu, czemu ty te si
dziwisz.
5.
6.
Czemu si dziwisz?
7.
Kogo widzisz?
Kogo.
Kogokolwiek...
Tego, kogo wczoraj

poznaem.
8.
Co mi kupie?
Co.
Cokolwiek...
To, co chciaa.
9.
Z kim rozmawiasz?
Z kim.
Z kimkolwiek...
Z tym, zkim bd
pracowa.
10.
Z czym masz
problem?
11.
O kim piszesz?
O kim.
O kimkolwiek...
O tym, okim pisaem

wczoraj.
12.
O czym piszesz?
O czym. O czymkolwiek...
O tym, oczym pisaam

wczoraj.
296
Z czym. Z czymkolwiek...
Z tym, zczym ty te
masz problem.
7. : ZAIMEK
2012-06-19 19:56:58

(. 7.1.), . ,
(kto) (co). -, -kolwiek, bd, byle27.
, 1. 4. :
.1.
? , .
2.
? , .
.3.
() ? , .
4.
() ? , .
.5.
? , .
6.
? , .
.7.
? , .
8.
? , .
.9.
? , .

10. ? , .
.11. ? , .
12.
? , .
2.
1. ,
(kto kto, kogo kogo, kogokolwiek, kogo bd, byle
kogo ..), ,
.
, , : - (. -, -); -kolwiek ,
(. , ); bd
kolwiek (. -, -) byle (. , ). ,
: , . , .,
: Zkim idziesz do kina? Zkim. Gdzie idziesz? Gdzie. (.. ?
/ . ? -/ ).
: -
-, -kolwiek , bd byle .
27
7. : ZAIMEK
297
2012-06-19 19:56:58
-, kolwiek
, ., Zkim chciaaby i do kina? Zkimkolwiek (byle nie
sama!). Kupi cokolwiek (= ?
( !). ) (. 7.6..).
7.6..
kto
kto
-,
-
co
jaki
gdzie
ile
co
jaki
gdzie
ile
-,
-,
-, - -
- -
ktokolwie
cokolwiek
jakikolwiek
gdziekolwiek
, , , ,
-kolwiek
,
bd
byle
kto bd
co bd
jaki bd
byle kto
byle co
,
,

gdzie bd
ile bd
byle jaki
byle gdzie
, ,
7.6..
- i-kolwiek
. .
. .
. .
.
. .
ktry, ktre, ktra
ktrego
ktrej
ktrykolwiek, ktrekolwiek,
ktrakolwiek
ktregokolwiek
ktrejkolwiek
jaki, jakie, jaka
jakiego
jakiej
, , 7.6.., -,
, ,
.
298
7. : ZAIMEK
2012-06-19 19:56:59
7.6.. 4 1. , , , .
7.6..: ?
.
7.6..
1.
2.
3.
Daj prezent temu,
kogo lubisz.
,
.
Spotkam t,
ktrej dawno nie

widziam.
,
.
Porozmawiaj ztymi,
o ktrych ci wczoraj
mwiam.
,
.
Nie lubi tych,
ktrzy mnie nie szanuj.
,
.
Zapytaj te,
ktre skoczyy kurs.
(),
/
/ .
7.6.. , 1 4 . :
, , .
7.6.. 7.6..
1
..
..
..
..
..
..
..
..
7. : ZAIMEK
299
2012-06-19 19:56:59
7.7. nikt, nic, aden

nikt, nic, aden.
?
7.7.. nikt, nic, aden
nikt
nic
. .

nikt tu nie
,
pracuje, aden

czowiek.
nic tu nie
dziaa / tu nic
nie
funkcjonuje.
nikogo tu nie
ma, adnego ,
czowieka.
niczego tu nie
ma / tu nic
nie ma.
nikomu
nie wierz,
adnemu
czowiekowi.
niczemu si nie
dziwi.
Nie,...
. .
z nikim nie
rozmawiam,
z adnym
czowiekiem.
. .
o nikim
nie mwi,
oadnym
czowieku.
300

, niczym si nie

interesuj.
o niczym nie
myl.
7. : ZAIMEK
2012-06-19 19:56:59
A ju sobie mylaam, e nikt mi nigdy niczego nie da ani adnej

niespodzianki, ani adnego prezentu...
aden (adna, adne) (.: 7.3.). nic inikt , kto, co: kogo, czego//nikogo, niczego .. nic niczego,
. ,
, :
mam samochd, will ipienidze / nie mam (adnego) samochodu, (adnej) willi,
(adnych) pienidzy.
( , ,
- ). aden (adna, adne), nic inikt
nie: Nie znam tutaj nikogo. Nikomu
niczego nie daam (= . ).
7. : ZAIMEK
301
2012-06-19 19:56:59
, , , ,
, : ., : nikt, nic; , : znikim, zniczym;
, : onikim, oniczym .
12..
302
7. : ZAIMEK
2012-06-19 19:56:59
.7.
.7.1.
, 7.1..,
. ? :
7.1.. .
.7.2.
.7.2.. . .
,
. : 7.2.. 7.2.. .
.7.2.. :

1 ...
2 ...
a to...
nie widz
3 ...
.. .. ..
on
ona
ci
prezent dla
udao... si wygra
mi
udao si wygra...
mnie
dziki
mona... lubi
mona lubi...
licz na
niego
nie
interesuj si
mwi o
hej...
X.7.
303
2012-06-19 19:56:59

, pan, pani, . !
Szanowni Pastwo.
, , ., (. mister Brown .
Herr Muller .: Frau Kowalska, haben Sie heute etwas vor? Herr (Magister) Nowak, wissen Sie, wo ich Ihr Buch kaufen kann?):
.: , .

, ?
/ , ,
?
- :

Prosz pani//Pani profesor, pani referat odbdzie si wponiedziaek.

Prosz pani, jakie pani ma plany na dzisiaj?

Panie magistrze, czy pan wie, gdzie mog kupi pana ksik?

(. 5.7.)
X.7.2.. , . , . pastwo ( ):

to pastwo = (. .: te pastwa, ) Drodzy (ci

mili) pastwo , ( - . .).
: Q.7.2.. ()
X.7.2.. pan, pani
.
to jest/to s
brakuje
.
dziki
.
lubi
.
. interesuj si
mwi o...
.
o!
.
prosz...
304
/sg
pan
pani
/ pl
panowie panie pastwo
pastwo
=
..
pastwo
X.7.
2012-06-19 19:57:00
.7.3.
.7.3.., . . ,
. : 7.3. .
.7.3.. 1 2

brata, dom To mj brat, dom
(ja) mam
auto
brata, dom
(my) mamy
auto
siostr
siostr
brata, dom
brata, dom
(ty) masz
auto
(wy) macie
siostr
auto
siostr
.7.3..,
.
.
3 ? : 7.3.. .
X.7.3.. 3

.
- .
oni
ono
ma
ona
brata
auto
crk
To
pan
pani
X.7.
one
maj
brata
auto
crk
To
pastwo
305
2012-06-19 19:57:00
.7.3..,
.. .
: 7.3. .
.7.3.. 3 :

To jest...
//To s...

(.. .)
brat, pies, dom, okno, ksika//
bracia, psy, domy, okna, ksiki
nie ma
dziki
lubi
interesuj si
mwi o
o!
.7.3.. , . mj / nasz twj

/ wasz. ? : 7.3.. .
.7.3.. : , . .

.
.
to jest
mj / nasz
starszy
brat
mj / nasz
nowy dom
moje /
moja /
nasze
nasza maa
drogie auto
crka
nie ma
dziki
lubi
interesuj si
dyskusja o
hej,...
306
X.7.
2012-06-19 19:57:00
7.3.3. , , ktry, jaki, aden. ,

ktry -
(ktry, ktra, ktre zgrupy), .Ktry student ci si podoba? Mateusz (= / ? ). Jaki , , ., Jakie
kobiety ci si podobaj? Sympatyczne (= ? ). :
Jakich aktorw lubisz? Profesjonalnych, charyzmatycznych, zsilnym charakterem.
= ? ,
).
Ktrych aktorw lubisz? Lubi Daniela Olbrychskiego iKrystyn Jand. =
( ) ? .
X.7.3.. , . , . ,
. . .? : Q.7.3.. ()
X.7.3.. ktry, jaki, aden
.
1.
()? ?
2.
3.
? ?
4.
5.
6.
7.
8.
: , , ,
?
9.
10.
11.
12.
( ) ?
. :
Ktra zbliniaczek jest wysza? Anna czy Maria?
1.
X.7.
adna nie jest wysza
307
2012-06-19 19:57:00
.7.4.
, 7.4.a., . : 7.4.a. .
X.7.4.. : 7.4..
.
.7.4.. - swj;

:

X nie zna
X wierzy
X lubi
X rozmawia z(e)
mwi o
+ .
(
)
swojego starszego brata, domu, dziecka

swojej starszej
siostry
X.7.4.. : 7.4..
.
.7.4.. - swj;

:
X nie zna
oni / one nie znaj
X wierzy
oni / one wierz
X lubi
oni / one lubi
X rozmawia z(e)
oni / one rozmawiaj z(e)
X mwi o
oni / one mwi o
308
+ /
swoich nowych studentw ani studentek
X.7.
2012-06-19 19:57:00
( .) 7.4..
. : 7.4.. .
.7.5.
X.7.5.. : 7.5..
.
.7.5.. , : ten, ta, to
to jest
ten chopak, ten

dom
to mieszkanie
ta kobieta
brakuje
dziki
lubi
interesuj si
mwi o
X.7.5.. : 7.5..
.
.7.5.. , : ci, te
+ /
to s
ci chopcy
(te chopaki)
brakuje
dziki
lubi
interesuj si
mwi o
X.7.
309
2012-06-19 19:57:01
.7.6. ,
,
7.6.a. ( 1. 4.)
.
3. 7.6.. . : 7.6.. .
.7.7. nikt, nic, aden
, 7.7.a.,
. : 7.7.a. .
310
X.7.
2012-06-19 19:57:01
8 | : liczebniki
, - . ,

. :
1) (jeden, pi, dwadziecia trzy, szedziesit siedem, sto trzydzieci
cztery, tysic piset czterdzieci osiem); 2) (dwoje, czworo, jedenacioro);
3) (pierwszy, dwunasty, trzydziesty pierwszy).
- (duo, wiele, tyle, kilka).
( ). .
8.1.
.
. ?
8.1.. (3
10 12 20 ).
8.1.. 0 20000000
0 10
11 19
20 90
zero
jedenacie
jeden1
dwa
dwanacie
dwadziecia
trzy
trzynacie
trzydzieci
cztery
czternacie
czterdzieci
pidziesit
pi
pitnacie2
sze
szesnacie
szedziesit
siedem siedemnacie siedemdziesit
osiem
osiemnacie
osiemdziesit
dziewi dziewitnacie dziewidziesit
dziesi
22, 33, 44, 55
100 900
dwadziecia dwa
trzydzieci trzy
czterdzieci cztery
pidziesit pi
szedziesit sze
siedemdziesit siedem
osiemdziesit osiem
dziewidziesit dziewi
sto
dwiecie
trzysta
czterysta
piset
szeset
siedemset
osiemset
dziewiset
jeden raz.
pitnacie dziewitnacie .
1
2
8. : LICZEBNIKI
311
2012-06-19 19:57:01
1000 10 000
100000 900 000
tysic
sto tysicy
1000000
10000 0003
milion
dwa tysice
dwiecie tysicy
dwa miliony
trzy tysice
trzysta tysicy
cztery tysice
czterysta tysicy
pi tysicy
piset tysicy
sze tysicy
szeset tysicy
siedem tysicy
siedemset tysicy
osiem tysicy
osiemset tysicy
dziewi tysicy
dziewiset tysicy
dziesi tysicy
pi milionw
11000000
20000 0004
jedenacie milionw
pitnacie milionw
, (.
sze, siedem; . , ; . sechs, sieben; . six, seven),
.
.
( , sto 100), ( , , : jedenacie 11, szesnacie 16, szedziesit 60, trzysta 300) (dwadziecia trzy 23, dwiecie pidziesit cztery 254).
10 19 -nacie (jedenacie 11, dwanacie 12). -dzieci(a) dziesit. .
, : tysic piset trzydzieci dziewi 1539. tysic, milion, miliard,
,
.
(, , ) ,
4 5, , : trzy, cztery miliony / sze, siedem, osiem, dziewi milionw.
: dwanacie, trzynacie, czternacie, szesnacie, siedemnacie, osiemnacie,
dziewitnacie, dwadziecia milionw.
3
4
312
8. : LICZEBNIKI
2012-06-19 19:57:02
. , , 2, 3 4, , ,
, 5, 6, 7, 8 9, 1 0. , ., milion:
2, 3, 4 miliony (. .. ) 5, 6, 7, 8, 9 milionw (.. . ).
8.2.
, 8.1..,
-.
.. : ?
8.2..
.
jest / rwna si / wynosi
doda / plus
Ile jest
odj / minus
razy
(podzielone) przez
: .+ .+ .+ .+ .
:
. + .+ .+ .+ .
. + .
.
:
2 3 = ?: Ile jest dwa razy trzy? Dwa razy trzy jest sze.
8: 2 = ?: Ile jest osiem (podzielone) przez dwa? Cztery.
;
, .
8. : LICZEBNIKI
313
2012-06-19 19:57:02
8.3.
:
8.3.. . .?
8.3..

Tam byli aktorzy, ale te politycy Tam byli dwaj aktorzy, ale byo tam te piciu
i prezydent zdziemi.
politykw iprezydent zdwojgiem dzieci5.
1.
Na wsi byy zwierzta: papugi,

psy ikoty.
Na wsi byo duo zwierzt: dwie papugi,

dwa psy ipi kotw6.
(duo, mao, troch, kilo, kostka, tabliczka, paczka , , , , / , , / .. ),

; , , 7.
, (!) . . mam
dwch braci idwie siostry, *dwa bracia i*dwa siostry, , . ,
, : , , , ,
, ,
, , . ,
.
6
. : , .
7
,
, ().
5
314
8. : LICZEBNIKI
2012-06-19 19:57:02
, - .. , , . ,
,
; , ,
, 8.
, : , , .
, : (., dwa domy, pi domw)
(., pi studentek, piciu studentw).
, :
- ,
- ,
,
- ,
:
, , , ., dziecko,
szczeni,
, (pluralia tantum), .okulary, drzwi,
, , ., oczy, uszy,
, , ., ludzie,
studenci.
8.4. ,
8.4.. , ? ?
. : Mdak 2004.
8. : LICZEBNIKI
315
2012-06-19 19:57:02
8.4.. , ,

.
Trzeba jecha pitk.

Pitk?
Tramwajem numer pi,
apotem dwjk.
Tramwajem numer dwa?
Tak.
.
?
, .
Prosz dwjk zazienk.

Zazienk s tylko
trjki, dwjka moe by
zprysznicem.
To prosz trjk, na tydzie.
, .
, .
Stukna mi trzydziestka
(.), wic zapraszam was
na urodziny.
Trzydziestka? Wygldasz na
dwadziecia...
,
.
Co dostae zhistorii?
Szstk, aty?
Pitk.
Te niele.
?
, ?
.
.
?
.
, , .
Ile Kowalscy maj dzieci?

?
Czworo?
?
Nie wiem dokadnie, czwrk , , ?
albo pitk, awy?
My mamy dwjk, chopca
, .
idziewczynk.
Hurra! Nasza jedenastka
! .
wygrywa. Stawiam wszystkim
/.
set (.).
Zao si ostw (.), e
, 3:2.
wygramy trzy do dwch.
Ale gdzie tam... Na razie jest
1:0,
jeden do zera, ale moecie
3:1
jeszcze przegra trzy do
jednego...
Poprosz te sanday, rozmiar
czterdzieci.
Czyli sidemk?
Tak, prosz.
316
, , ,
.
?
, .
8. : LICZEBNIKI
2012-06-19 19:57:02
, . -ka,
(dwjki
dawno nie byo < 2> ,
(dwjka zazienk: < >), (znw dostae dwjk:
< 2>),
, (polska jedenastka, 11 ),
(Ewa obchodzi wkwietniu osiemnastk: < 18 ; >; Jankowi stukna
trzydziestka: < ; . >),
, , , ,
(. 8.4..).
, , -ka (, matka. . 5.5.
.). , , (. 8.11).
8.4.. ,
jedynka
jedenastka
dwjka
dwunastka
dwudziestka
trjka
trzynastka
trzydziestka
czwrka
czternastka
czterdziestka
pitka
pitnastka
pidziesitka
szstka
szesnastka
szedziesitka
sidemka
siedemnastka
siedemdziesitka
semka
osiemnastka
osiemdziesitka
dziewitka
dziewitnastka
dziewidziesitka
dziesitka
setka9 / seta10 / stwa11
9
, ., setka = szybko 100 km/h
100 /; kieliszek wdki ; sto zotych 100 ;
stuprocentowa wena .
10
(100 ).
11
100 .
8. : LICZEBNIKI
317
2012-06-19 19:57:02
, , :
S(small), M(medium) iL (large), : eska,
emka, elka ( pitka). ; :
prosz szesnastk, ale prosz rozmiar czterdziesty drugi (= , ; , )12.
8.5.

, ( 14)
. 8.5..
. ?
8.5..
.
1 10
11 20, 30, 40
50 90
.
-
-
.
-
.
-
jeden
pierwszy
jedenacie
jedenasty
dwa
drugi
dwanacie
dwunasty
trzy
trzeci
trzynacie
trzynasty
cztery
czwarty
czternacie
czternasty
pi
pity
pitnacie
pitnasty
pidziesit
pidziesity
sze
szsty
szesnacie
szesnasty
szedziesit
szedziesity
siedem
sidmy
siedemnacie
siedemnasty
siedemdziesit
siedemdziesity
osiem
smy
osiemnacie
osiemnasty
osiemdziesit
osiemdziesity
dziewi
dziewity
dziesi
dziesity
dziewitnacie dziewitnasty dziewidziesit dziewidziesity

dwadziecia
dwudziesty
trzydzieci
trzydziesty
czterdzieci
czterdziesty
, .
12
318
8. : LICZEBNIKI
2012-06-19 19:57:03
.
100 1000
.
-
sto
setny
dwiecie
dwusetny, dwchsetny
trzysta
trzechsetny
czterysta
czterechsetny
piset
pisetny
szeset
szesetny
siedemset
siedemsetny
osiemset
osiemsetny
dziewiset
dziesisetny
tysic
tysiczny

( .):
:, o :, :s, :t;
.
. , -cie,
-sty. ( 50: .), ,
-y. -setny; 200, 300, 400
. ,
.
, , 2
, (dwunasty, dwudziesty,
dwusetny).
, , , ., dwudziesty drugi, pidziesity czwarty,
sto trzydziesty szsty,
tysic dziewiset dziewidziesity pierwszy, dwa tysice
dziewity.
8. : LICZEBNIKI
319
2012-06-19 19:57:03
;
, , , . , , (wtysic
dziewiset czterdziestym pitym roku: ;
1945 .).
, .
? ( godzina):
Jest godzina pierwsza; jest godzina trzecia. ; . Spotkamy
si opierwszej// godzinie trzeciej. - //
, : Jest godzina druga pitnacie (minut). () ();
Spotkamy si odrugiej pitnacie.- .

( , !) .
: Dzi jest smy marca. . Przyjeda smego
marca. .
8.6. :
8.6.1. : jeden
8.6.. jeden?
8.6.. jeden: ,

jedno ko
jedna azienka
tu jest
brakuje
jednego redaktora, pokoju, ka
jednej azienki
dziki
jednemu redaktorowi, pokojowi, ku
jednej azience
lubi
jednego
redaktora
jedn azienk
interesuj si
jednym redaktorem, pokojem, kiem
jedn azienk
mwi o
jednym redaktorze, pokoju, ku
jednej azience
320
+ .
jeden redaktor, pokj
jeden
omputer
jedno ko
8. : LICZEBNIKI
2012-06-19 19:57:03
Jeden, jedna, jedno

. Jeden ,
jaki (. 7), ., spotkaem wczoraj jednego redaktora, ktry opowiada,
e...; jedna pani mi mwia... (= , , ; ) niektrzy:
Jedni wchodz, inni wychodz (= , ).
8.6.. jeden , -
?
8.6.. jeden13
:
.. + jeden
2, 3, 4
..
- ..
..
- .
..
.. - .
..
..
tu jest jeden
dokument
tu s dwa
dokumenty
tu jest dwadziecia jeden

dokumentw
..
tu jest jedno okno
tu s trzy okna
tu jest trzydzieci jeden okien
..
tu jest jedna bluzka
tu s cztery bluzki
tu jest czterdzieci jeden bluzek
, jeden , ,
. , , 8.6.., jeden, .
. ; ; ; ;
; ; ;
; .
13
8. : LICZEBNIKI
321
2012-06-19 19:57:03
8.6.2. : dwa
8.6..? ?
8.6.. dwa

tu s
brakuje
dwch rolnikw, psw, sokw, ciastek, herbat
dziki
dwom rolnikom, psom, sokom, ciastkom, herbatom
widz
.
.
+ /
dwaj rolnicy
dwch
rolnikw
dwa psy, soki, ciastka
interesuj si dwoma rolnikami, psami, sokami, ciastkami,

mwi o
dwie herbaty
dwie herbaty
dwoma/
dwiema
herbatami
dwch rolnikach, psach, sokach, ciastkach, herbatach
, dwa dwu, .
2
... . - dwa. dwie. .. .: dwiema.
- dwaj ( -
.).
..: -
.., - 2 ..
2 , 8.6..
,
.
.
322
8. : LICZEBNIKI
2012-06-19 19:57:03
8.6..
Kelner
Co pastwo zamawiaj?
Poprosimy dwie kawy, jedn

zmlekiem, ajedn bez. Idwa soki
pomaraczowe.
Albo nie poprosz jeden sok
pomaraczowy ijedn wod
mineraln. Idwa ciastka zbit
mietan. Adla dzieci cztery cole.
, ,
.
.
,
.

.
.
Niestety, mamy tylko pepsi.
, .
Ale ja chc red bulla! Ja te!
! !
To prosz dwa red bulle idwie

pepsi.
Icztery porcje lodw pistacjowych:

dwie porcje zbit mietan, jedn
zsosem czekoladowym ijedn
zowocami.

:
,

.
Kelner
Adla pastwa?
Klienci
Dwie due wdki, cztery piwa, dwa () ,

kieliszki czerwonego wina ibutelk

szampana.
. ,
Aha, ilampk koniaku dla szefa.
.
Klienci
Kelner
Klienci
8.6.3. : trzy, cztery

trzy, cztery 8.6..
2 ( 8.6..). 2 3, 4 ?
8. : LICZEBNIKI
323
2012-06-19 19:57:03
8.6.. trzy, cztery:

tu s
brakuje
trzech/czterech rolnikw, psw, sokw, ciastek, herbat
dziki
trzem/czterem rolnikom, psom, sokom, ciastkom, herbatom
widz
interesuj si
trzema/czterema rolnikami, psami, sokami, ciastkami,

herbatami
mwi o
trzech/czterech rolnikach, psach, sokach, ciastkach, herbatach
+ /
trzej/ czterej
rolnicy
trzech/czterech
rolnikw
trzy/ cztery psy, soki, ciastka, herbaty
trzy/cztery psy, soki, ciastka, herbaty
trzy cztery . , 2, ... .

2 , 3 4
, : - j(trzej, czterej)
-/- (trzy, cztery). . .: -
. ., -/- ..
8.6.4. 5 ( 5)
8.6..
5. ,
2, 3 4. ?
8.6.. 5:

tu jest
brakuje
piciu rolnikw, psw, sokw, ciastek, herbat
dziki
piciu rolnikom, psom, sokom, ciastkom, herbatom
324
+ /
piciu
rolnikw
pi psw, sokw, ciastek, herbat
8. : LICZEBNIKI
2012-06-19 19:57:04
widz
. interesuj si
.
mwi o
piciu
rolnikw
piciu14 rolnikami, psami, sokami, ciastkami, herbatami

piciu rolnikach, psach, sokach, ciastkach, herbatach
, 5
: () -u,
-
. .
5 ( 5). -u .
5 900
.
8.6.. -u 5 900.
.
8.6.. 5: - / ., .,

., . .
5-10
11 19
20 90
jedenastu
100 900
stu
dwunastu
dwudziestu
dwustu
trzynastu
trzydziestu
trzystu
czternastu
czterdziestu
czterystu
piciu
pitnastu
pidziesiciu
piciuset15
szeciu
szesnastu
szedziesiciu
szeciuset
siedmiu
siedemnastu
siedemdziesiciu
siedmiuset
omiu
osiemnastu
osiemdziesiciu
omiuset
dziewiciu
dziewitnastu
dziewidziesiciu
dziewieciuset
dziesiciu
. . -oma (picioma).
500-900
: piciuset, osiemset, dziewiciuset.
14
15
8. : LICZEBNIKI
325
2012-06-19 19:57:04
5-10 siedem
osiem, u -m (osiem
omiu).
11-20, 30, 40, 200 -- -u st-,., jedenacie jedenastu, czterdzieci
czterdziestu.
12, 20, 200, 2 , -u: dwanacie dwunastu; dwadziecia dwudziestu; dwiecie
dwustu.
50-90 -t: -ciu, .,
pidziesit pidziesiciu; osiemdziesit osiemdziesiciu.
100, 300, 400 , -u .
500 900
: piciuset, dziewiciuset.
8.7. :
?
, 8.7..
..?
.?
8.7.. 4 5

. 2, 3, 4
. 5
Tu s dwa kina.
Tu jest pi kin.
2 / 5 .
Tu s sto dwa kina.
Tu jest sto dwadziecia pi

kin.
102 / 125
.
Tu s trzy teatry.
Tu jest sze teatrw.
3 / 6 .
Tu s cztery sale.
Tu jest czternacie sal.
4 / 14 .
Tu s dwie restauracje.
Tu jest dwadziecia
restauracji.
2 / 20 .
326
8. : LICZEBNIKI
2012-06-19 19:57:04
Tu s owoce.
Tu jest duo owocw.
/
.
Tu jest sok.
Tu jest mao soku.
/ .
Tu jest jabko.
Tu jest wier jabka.
/ .
Tu jest chleb.
Tu jest p chleba.
/ .
, 216, 3, 4, . ; ( , -nacie, -
) . , , 17 (. 8.7..).
8.7..
(...) 2
(...) 3
(...) 4
: .. .:
. ..
: .. .:
. ..
tu s dwa swetry
tu s trzy czapki
tu s cztery paszcze
tu jest pi swetrw
tu jest dwanacie czapek
tu jest trzydzieci paszczy
tu jest duo jabek
tu jest p chleba
(...) 5
(...) -nacie
(...) 0
duo
p
, dwa . . , . dwie.
17
: 4 , ., (),
; . . : 2, 3, 4 studenci s ( . ),
5, 6, 7, 8... studentw jest, grupa studentw jest ( . ).
16
8. : LICZEBNIKI
327
2012-06-19 19:57:04
8.8. :
?
8.8.. ., .?
..?
.
8.8.. :

Anna ma dwa lata.
Artur ma pi lat.
- 2 / 5 .
Barbara ma trzy lata.
Bogdan ma osiem lat.
- 3 / 8 .
Ta ksika ma tysic sto

szedziesit cztery lata.
Ta ksika ma tysic sto

szedziesit siedem lat.
1164 / 1167
.
Beata ma cztery koty.
Krzysztof ma dziewi
kotw.
- 4 /9 .
Znam ju dwadziecia trzy

studentki.
Znam ju dwadziecia jeden

studentek.
23 /
21 .
Zjedlimy dwa jabka.
Zjedlimy jedenacie jabek.
2 /
11 .
To kosztuje osiemdziesit
dwa zote.
To kosztuje dwa miliony

dwadziecia zotych.
82 /
2 000020 .
Kupiam owoce.
Kupiam duo owocw.
/
.
Daj mi sl.
Daj mi troch soli.
/
.
Poprosz chleb.
Poprosz p chleba.
, , /

,
. 2,
3, 4, : Beata ma (dwa) koty. 2, 3, 4: Znam ju (dwadziecia trzy) studentki.
328
8. : LICZEBNIKI
2012-06-19 19:57:04
,
- ,
, .: , , . ,
,
5-21, 25-31 .. .. . , - ,
. ,
(wier jabka//jabek =
// ).
8.8.. : ..,

widz...
mam...
prosz...
znam...
kupiam...
(...) 2
(...) 3
(...) 4
(...) 5
(...) -nacie
(...) 0
.-.
+ ..
(sto) dwa18 soki

trzy herbaty
cztery kawy, wina, chleby
+ ..
(sto) pi sokw
dwanacie herbat
dwadziecia kaw
troch wina
p chleba
8.9. ,
19

-, - , , , -,
, .
, .
18
: (sto) dwie herbaty; , 2
.. dwie.
19
-
.
8. : LICZEBNIKI
329
2012-06-19 19:57:04
8.9.. 2 3 4? ?
8.9.. + ,

. / . 20
.
.
tu s
tu bd
dwie
kobiety
dwa
komputery,
okna
trzy
cztery
tu byy
komputery,
kobiety, okna
sze
tu bdzie
...
-nacie
kobiety
dwa
komputery, okna
trzy
komputery,
kobiety, okna
cztery
pi
tu jest
dwie
pi
komputerw,
kobiet, okien
tu byo
!
sze
...
komputerw,
kobiet, okien
-nacie
2, 3, 4
. + .+ .
(tu bd / tu s /tu byy). 2 , : dwa komputery / dwa
psy / dwa okna / dwie kobiety.
x 5
. , 2, 3, 4,
.
, ,
, ,
., tu byo jedno dziecko / tu byo sze pa/ tu byo sze samochodw (=
/ / ).
: Tu bd dwa komputery / dwie kobiety; Tu bdzie pi komputerw / kobiet.

20
330
8. : LICZEBNIKI
2012-06-19 19:57:05
8.10. -
:
, , ; - , , 8.10.. ?
8.10.. - -:

:
/
: + /
Tu s dwie ciocie.
Tu jest dwch wujkw.
Tu s dwaj wujkowie.
Tu s trzy auta.
Tu jest trzech
policjantw.
Tu s trzej policjanci.
Tu s cztery lalki.
Tu jest czterech
chopcw.
Tu s czterej chopcy.
Tu jest pi sistr.
Tu jest piciu braci.
Tu jest sze kuzynek.
Tu jest szeciu kuzynw.
Tu jest tysic studentek.
Tu jest tysic studentw.
2 :
: .. -:
..,

- (= ..),
. 8.10..
2 4 ( -j):
: .. -:
..
24
x5
2 4:
: .. -:
..
x 5:
: .. -: ..
x 5:
, ( ) ,
, .,
. 5 . , - , 999. - . ( , 2, 3, 4,
-u, . 8.6.2, 8.6.3., 8.6.4.).
tysic, milion, miliard .. -
.
8. : LICZEBNIKI
331
2012-06-19 19:57:05
8.10..

2, 3, 4
/ dwa / dwie
trzy, cztery
+ /
dwaj
/.
..
..
. .
..
. . .
( . . :
(. . )
pi
..
/.
dwch
x 5:
. .
..
..
piciu
, , , ., dom, samochd, wilk, biurko, zadanie, crka, syn, student, mapa,

zabawka .
,
2, 3, 4.
..,
8.10.. , ? ?
8.10.. -
332
.:
..
.:
..
tu jest dwch lekarzy
tu s dwaj lekarze
tu jest (stu) trzech

lekarzy
tu s trzej lekarze
tu jest (stu) siedmiu

lekarzy
()
widz (trzystu) trzech

lekarzy
()
w grupie jest trzydziestu

omiu studentw
w grupie brakuje
dwudziestu omiu
studentw
()
8. : LICZEBNIKI
2012-06-19 19:57:05
tu byo dwch lekarzy

tu byo piciu lekarzy
tu byli dwaj lekarze
tu przyjdzie dwch
lekarzy
tu przyjd dwaj
lekarze
tu przyjdzie piciu
lekarzy

- ,
.
:
. 2, 3, 4,
- .
. ( 2, 3, 4), .
( .)
, ., tu nie ma omiu studentw.
4 ( 5)
,
: tu byo (stu pidziesiciu) szeciu lekarzy. . , 2 ,
.
2, 3, 4.
; : tu bdzie (stu pidziesiciu) szeciu
lekarzy.
- -
,
. . - ,
. , - . , ., widz dwie studentki idwch studentw; znam tych pi
studentek ipiciu studentw.
8.10..
8. : LICZEBNIKI
333
2012-06-19 19:57:05
8.10..

widz...
. -
dwie
dwa
/
= ..

..
..
pi
..
..
dwch
piciu
+/
= . .
kobiety, ksiki
domy, koty, auta
kobiet, ksiek,
domw, kotw, aut
mczyzn
8.11.
8.11..
: . .? ?
8.11.. dwoje

dwjka
.
. -
dwoje
dwjka21
tu jest
dwoje
miych dzieci
dwjka
nie ma
dwojga
miych dzieci
dwjki
wierz
dwojgu
miym
dzieciom
dwjce
lubi
dwoje
miych dzieci
dwjk
rozmawiam z
dwojgiem
miych dzieci
dwjk
mwi o
dwojgu
miych
dzieciach
dwjce
o!
dwoje
miych dzieci
dwjko
miych
dzieci
. -ka, ., ., matka,
5.5..
21
334
8. : LICZEBNIKI
2012-06-19 19:57:05
(dwoje, troje, czworo) .

:
dziecko, , .,
jedno zwierztko / troje zwierztek (= / ),
,
, ., dwoje rodzicw, dwoje ludzi (= , ),
, ., jedno oko / dwoje oczu, jedno ucho / dwoje
uszu (= / , / ),
, ,
pluralia tantum, ., dwoje drzwi, dwoje spodni ( ,
).
8.11.., dwoje
: -g- (dwoj- / dwojg-), ..
(dwojgi-). ,
dwjka. szuka dwojga dzieci (, ,
, ) szuka dwjki
dzieci ( ).
, ,
picioro noyc / spodni,
pi par noyc / spodni.
:
1 para... + .. .., ., jedna para butw
2, 3, 4 pary... + .. .., ., trzy pary butw
x 5... par... + .. .., ., pi par butw.
, dwoje; cztery -oro: czworo, picioro,
szecioro (..: dwojga, trojga, czworga, piciorga, szeciorga ..).
8.11.. , , , .
8. : LICZEBNIKI
335
2012-06-19 19:57:05
8.11.. 22
troje aktorw*
czworo studentw*
picioro politykw*
szecioro dziewczt
siedmioro kocit
omioro skrzypiec
dziewicioro drzwi
dziesicioro uszu
* .
8.12. :
, .
, , 5 5 ,
: 24 59, :

) 2 4
) 5 21, 25 31
, .
, :

) - ,
) - 23
) , 8.11..
, , (, ) :
bracia - ,
siostry - ,
dzieci , .
22
. , , , ; /
, , , .
23
, ,
- , ,
2. 8.12 .
336
8. : LICZEBNIKI
2012-06-19 19:57:06
8.12.. .
, ,
, . , .
.:
.: ; , ,
.
8.12..
. : ()
Przed lustrem s trzej bracia, trzy siostry,

no itroje dzieci tam stoi;
Jest niby szeciu braci, sze sistr iszecioro
dzieci,
Bo si wszystko dwoi24.
Brakuje dwch braci idwch sistr, czyli dzieci
czworga.
Bdziemy wytrwali.
Rymujmy dalej:
Brakuje piciu braci ipiciu sistr, czyli dzieci
dziesiciorga...25
Pocztek testamentu:
Zapisuj dwom braciom, dwom siostrom
i piciorgu ich dzieciom:
trzem wnukom, dwom wnuczkom iinnym
spadkobiercom...26
.:
trjka dzieci
szstka dzieci
czwrki dzieci
dziesitki dzieci
pitce dzieci
24
. ..: , , ,
, , , .
25
. ..: , , .
, : , .
26
. ..: : ,
: , .
8. : LICZEBNIKI
337
2012-06-19 19:57:06
. : ()
Mam dwch braci, dwie siostry, dwoje dzieci

idwie ony,
ale ten wierszyk nie jest skoczony.
Masz piciu braci, pi sistr, pi on ipicioro
dzieci,
A tu ju nastpny bocian leci...27
Z dwoma brami, zdwoma siostrami

i zdwojgiem kochanych dzieci
mio czas leci28.
.:
dwjk dzieci
pitk dzieci
dwjk dzieci
Bajk pisaam odwch siostrach io piciu

braciach,
.
czyli osiedmiorgu dzieciach
i bardzo szybko czas mi zlecia29.
sidemce dzieci
8.12..
; . , .
8.13.
, 100, .
,
; , , 13 30 14 40 , .

( ), . , , , .
, , , .
. ..: , , ,
. , , ,
28
. ..: ,
29
. ..: ,
, .
27
338
8. : LICZEBNIKI
2012-06-19 19:57:06
8.13..
masz Xna Y? ( )
nieznaleziony ()
trafiony (niecay, cay) (//)
znaleziony ()
co mwisz? ()
,
.
, : Masz dziewi na dwadziecia? ( ?)
: Nietrafiony. ().
, .
, , , : Masz dziewi na
dwadziecia? ( ?)
: Tak, mam. Trafiony (, , ).
, 920
- . ,
, .
, ,
. , , .
, ,
( )
.
8. : LICZEBNIKI
339
2012-06-19 19:57:06
:
.: ( )
.: ( )
340
8. : LICZEBNIKI
2012-06-19 19:57:06
.8 |
.8.1.
, -, 8.1.a.
.8.2.
, -,
8.2.a.
.8.3.
:
, 8.3..,
. : 8.3.. .
, , .
.8.4. ,
. 8.4.. .
: 8.4.. .
, , ( jedynka, dwjka, trjka...), ,
8.4..
.8.5.
.8.5..
. : 8.5.. .
X.8.
341
2012-06-19 19:57:06
.8.5..
.
1 10
11 20, 30, 40
50 90
jeden
pierwszy
jedenacie
dwa
dwanacie
trzy
trzynacie
cztery
czternacie
pi
pitnacie
pidziesit
sze
szesnacie
szedziesit
siedem
siedemnacie
siedemdziesit
osiem
osiemnacie
osiemdziesit
dziewi
dziewitnacie
dziewidziesit
dziesi
dwadziecia
trzydzieci
czterdzieci
.
100 1000
sto
dwiecie
trzysta
czterysta
piset
szeset
siedemset
osiemset
dziewiset
tysic
342
X.8.
2012-06-19 19:57:07
.8.6. :

.8.6.1. : jeden
X.8.6.a. : 8.6..
.
.8.6.. jeden: ,
tu jest
brakuje
dziki
lubi
interesuj si
mwi o

+ .
jeden redaktor, pokj
jedno ko
jedna azienka
, 8.6..,
. : 8.6.. .
.8.6.2. : dwa
X.8.6... : 8.6..
.
.8.6.. dwa
tu s
brakuje
dziki
widz

+ /
dwaj rolnicy

dwie herbaty
. interesuj si
.
mwi o
X.8.
343
2012-06-19 19:57:07
,
8.6.., . : 8.6.. .
.8.6.3. : trzy, cztery
X.8.6.. : 8.6..
.
.8.6.. trzy, cztery:
tu s
brakuje
dziki
widz
interesuj si
mwi o

+ /
trzej / czterej
rolnicy
trzy / cztery psy, soki, ciastka, herbaty
.8.6.4. 5 ( 5)
X.8.6... : 8.6..
.
.8.6.. 5:
tu jest
brakuje
dziki
widz
interesuj si
mwi o
344

+ /
piciu rolnikw
X.8.
2012-06-19 19:57:07
X.8.6.., - /
5. . : 8.6.. .
.8.6.. 5: - / ., .,

., . .
5-10
11 19
20 90
11: jedenastu
100 900
100:
12:
20:
200: dwustu
13:
30: trzydziestu
300:
14:
40:
400:
5: piciu
15:
50: pidziesiciu
500: piciuset
6:
16:
60:
600:
7:
17:
70:
700:
8:
18:
80:
800:
9:
19:
90:
900:
10:
.8.7. :
?
. 8.7.a.
. : 8.7.. .
.8.8. :
?
. 8.8.a.
. : 8.8.. .
X.8.
345
2012-06-19 19:57:07
.8.9. ,
. :
8.9.. .
/ /
/ / /
/ / / / /
/ / / / / /
.8.10. -
.8.10.. .
: 8.10.. .
24
x5
. (2- )
. .
. .
. .
: Jeden, dwch,
trzech,... , . ( 8.6.. ), .
. 8.10.. .
: 8.10.. .
346
X.8.
2012-06-19 19:57:07
.8.11.

.8.11.. : Q.8.11.
().
.8.11.. czworo
.
czwrka
. -
czworo
tu jest
czworo dzikich zwierzt
nie ma
wierz
lubi
rozmawiam z
mwi o
o!
.8.11.b. . :
8.11.. .
.8.11..

()
.8.12.:
, 8.12.a., . : 8.12.. .
? :
Q.8.12.. ().
X.8.
347
2012-06-19 19:57:07
X.8.12.b.
Ile jest dwa

idwa?
Dwa idwa
jest
dwadziecia
dwa.
348
X.8.
2012-06-19 19:57:07
9 | : przyswek
9.. . , . ?
?
9..

Szybki samochd szybko jedzie.
Szybkim samochodem mona szybko

jecha.
Dobry pracownik dobrze zarabia.
Dobra pralka dobrze pierze.
Inteligentni politycy mwi inteligentnie.
Aktywne dzieci aktywnie si zachowuj.
Ewa bardzo szybko mwi, ale bardzo wolno , pisze.

.
Twoja crka jest bardzo sympatyczna.
Masz bardzo sympatyczn crk.
, . ,
; . , - . : , .
, , , ,
, 9.., ( : po polsku, na zo) .
9. : PRZYSWEK
349
2012-06-19 19:57:08
9..

jak?
(= ?)
Cakiem dobrze wygldasz.

Lepiej nic nie mw.
On mwi naprawd do dobrze
(wyranie, bezbdnie) po polsku,
ale gorzej po niemiecku.
Powiedz mu po prostu prawd.
Nawet niele mi poszo.
.
.
(, ) -, -
.
.
.
kiedy?
(= )
Myl otobie czsto: rano,

wpoudnie, wieczorem iw nocy.
Wanie teraz otobie myl.
: ,
, .
.
gdzie?
(= )
Byam tu itam, blisko idaleko,

wszdzie go szukaam, nigdzie go
nie znalazam.
,
, ,
.
ile?
(= ?)
Miaem bardzo duo pienidzy,

ateraz mam bardzo mao.
,
.
dlaczego?
(= ?)
Uciekam zdomu na zo
rodzicom. Nie szukali mnie ze
zoci. (Ze zoci powiedzieli mi
par przykrych sw.)
. ,
. (
.)
, -(i)e -o, ., adn/y : adnie, wysok/i : wysoko.

, , , .:
po -u: po polsku, po angielsku, po rosyjsku (= -, -, -)
po -emu: po staremu, po nowemu (= -, -)
do -a: do czysta, do pna, do upadego (= , , )
z -a: zdaleka, zlewa, zfrancuska (= , , /
)
na -o: na krtko, na czczo, na twardo (= , , ).
: , , .
350
9. : PRZYSWEK
2012-06-19 19:57:08
, ,
, :
.
, 9.. ?
?
9.. ,
- -

(.)
(.)
(.)
(.)
.
serdecznie
serdeczniej
bardzo
bardziej
adnie
adniej
czsto
czciej
dokadnie
dokadniej
trudno
trudniej
ciekawie
ciekawiej
atwo
atwiej
wczenie
wczeniej
pno
pniej
piknie
pikniej
cicho
ciszej
wyranie
wyraniej
gono
goniej
(.)
fajnie
fajniej
dugo
duej
duo, wiele
wicej
szybko
szybciej
mao
mniej
blisko
bliej
dobrze
lepiej
daleko
dalej
le
gorzej
wysoko
wyej
lekko
lej
gboko
gbiej
, . . ,
// , . Jest
wysoka, ajej siostra jest jeszcze wysza//Skoczy wysoko, ajego brat skoczy wyej.
9. : PRZYSWEK
351
2012-06-19 19:57:09
. , -, -ny, .serdeczny : serdecznie, adny : adnie, pikny : piknie. -ej.

- -j, ., adnie + j.
. (. ), : dobrze : lepiej, mao : mniej, duo : wicej, le: gorzej.
. - , , ., dugi : dugo, tygodniowy : tygodniowo, duy : duo, stary : staro,
, , -ny, ., trudny : trudno,
brudny : brudno.
. + . , -, (. 3.6).
-(i) ej : -sto : -ciej (czysto : czyciej); -cho : -szej (cicho : ciszej)1. , -ko, -eko -oko
, , ., blis(ko) : bliej.
, , 9..
? ?
9.. :
ni + ..
od + ...
Zaczem czyta wczeniej

ni ty.
Zaczem czyta wczeniej

od ciebie.

/ .
Jed na nartach szybciej

ni wy.
Jed na nartach szybciej

od was.

/ .
piewam lepiej ni Beata.
piewam lepiej od Beaty.
/
.
ni + .. , ,
od + . .
ch : sz .
1
352
9. : PRZYSWEK
2012-06-19 19:57:09
, ,
naj- . ( ) , , ., (naj)bardziej / (naj)mniej punktualnie,
uroczo; . , 9..,
.
9.. :

Ktry ztych obrazw najbardziej ci si

podoba?
/
?
Kto zwas najlepiej mwi po polsku?
/
-?
Ewa najczciej odwiedza rodzicw,

bo najbliej mieszka.
,
.
Z kim najchtniej rozmawiasz oswoich

problemach?
Kto najszybciej pisze SMS-y?
Chciaabym jak najwicej zarabia

ijak najmniej pracowa.
Chc, eby jak najszybciej przyjecha

ijak najduej tu zosta.
,

.
Dowiedziaam si otym najpniej

ze wszystkich.
Wygldaa najpikniej ze wszystkich.
Nasze dzieci zachowuj si coraz

bardziej tajemniczo.
Adam przychodzi do biura coraz mniej

punktualnie.
9. : PRZYSWEK
353
2012-06-19 19:57:09
.
( , : najlepiej mwi, najbardziej si podoba).
. .
. , , : + z(e), spord, wrd + .. . . ., ., Ewa
piewa najadniej zcaej rodziny. Adam mwi najlepiej po polsku spord wszystkich
studentw (= ; - ).
. : coraz +
c , , ., Ona wyglda coraz modziej (=
).
. () 9..
9.. :
1-
2-
mao
malutko, maleko
maciupeko
szybko
szybciutko
szybciuteko
krtko
krciutko
krciuteko
troch
troszk
troszeczk2
2
troszeczk.
, ., ;
, ., , .
, ., Woski obcinamy na krciutko?
354
9. : PRZYSWEK
2012-06-19 19:57:09
9.. ,
.
.
9..
Przy stole:
Mama
i syn:
Tata
i crka:
Moe jeszcze troszk saatki? ,

?
,
No dobrze, ale tylko
.
troszeczk .
?
Awinka ?
.
Chtnie, ale tylko
/ -,
maciupeko , jestem
.
zmczony.
Mamuniu , mog i do
kolegi?
No dobrze, ale wr
szybciuteko , bo zaraz
bdzie obiadek .
, ?
Tatu , mog wzi

samochd?
Nie.
Tatulku...
Daj spokj.
Tatuleku , prosz, na
krciutko .
,
?
.
.
, ,
-/
.
Hmmm...
9. : PRZYSWEK
,
,
- .
355
2012-06-19 19:57:10
: , ,
. (.,
, ) ,
szybciuteko, maciupeko, 2- .
356
9. : PRZYSWEK
2012-06-19 19:57:10
.9. |
9.. . : 9.. .
9.. . : 9.. .
X.9..
: A., ., ..? : 9.. .
.9.. ,
-
(.)
(.)
-
(.)
(.)
serdecznie
.
serdeczniej
(.)
bardzo
bardziej
X.9.
357
2012-06-19 19:57:10
9.. . : 9.. .
9.. . : 9.. .
X.9.. ? : 9.. .
.9.. :

1-

2-
mao
malutko, maleko
maciupeko
-

-
9.. .
: 9.. .
358
X.9.
2012-06-19 19:57:10
10 | : przyimek
10.1.
.
, ,
.
, , , . ,
dla ..: kwiaty dla mamy, to dla twojego dobra (= , ). ; , .id na wystaw (= ) .., jestem na
wystawie (= ) ..
, .
, , obok, naprzeciwko,
, , ., podczas, okoo,
, , ., dziki, zpowodu.
, , 10.1.. 10.1.. ,
,
.
, ., z :ze, w :we,
bez : beze. - : , ,
, ., ztob, ze mn (.. , ).

, : , , ., spod.
10. : PRZYIMEK
359
2012-06-19 19:57:10
,
.
, .
10.1.. , (kogo?
czego?)
do
bd czeka do czwartej
dookoa
dokoa,
wok,
naokoo
pies biega d(o)okoa / wok /

naokoo stou
podr dookoa wiata w80 dni

80
znalazam tego kota koo dworca
usid koo / obok mnie
basen jest koo / obok hotelu
mimo
pracuj mimo choroby
naprzeciw
naprzeciwko
szpital jest naprzeciw(ko) ratusza
od(e)
to prezent od taty iode mnie
od czego boli ci gowa?
pracuj od smej do dwunastej
od dzisiaj bd pracowa porzdnie
znam go od wczoraj
jeste starszy od Ewy iode mnie
syrop od kaszlu
koo1
obok
Koo obok , . koo / obok stou (= /

); koo / okoo , ., koo / okoo pnocy (= ).
1
360
10. : PRZYIMEK
2012-06-19 19:57:11
wrci (o)koo pnocy
to wino ma (o)koo piciu lat
oprcz
wszyscy oprcz mnie tam byli

ten hotel jest zaniedbany, aoprcz
tego za drogi
, , .

, ,
podczas
podczas lekcji nie naley spa
podczas koncertu zadzwoni telefon
przytyam podczas wakacji
cz Holandii ley poniej

poziomu morza
sprzeda dom poniej jego wartoci
mieszkaj powyej mostu
(
)
To film dla dzieci powyej szeciu

lat
wyjmij walizk spod ka
pochodz spod Moskwy
(
- /
)
- /
spomidzy
wycignij mj zeszyt spomidzy

ksiek
spord
spord twoich znajomych

najbardziej lubi Jana
spoza
zza
ksiyc wyszed spoza chmury
kot nie mg wyj zza szafy
on pochodzi spoza Polski
/
/
pocig mi uciek sprzed nosa
to zdjcia / fotografie sprzed wojny
okoo koo
poniej
powyej
spod
sprzed
10. : PRZYIMEK
361
2012-06-19 19:57:11
mieszkamy urodzicw
podpisz si tu ugry
poznalimy si wczasie urlopu

w cigu trzech lat nakrcia osiem
filmw

/
/

wedug prawa
wedug mnie
-/
wrd
dobrze si czuj wrd modych

ludzi
wzdu
szlimy wzdu rzeki
z(e)
jestem zPolski, aon ze Szwecji
mam zegarek ze zota
u
w czasie
w cigu
wedug
moje mieszkanie skada si ztrzech /

pokoi

nie lubi zdj zbliska
zamiast
nie masz soku? daj mi zamiast tego ?

herbat

zamiast ryu poprosz ziemniaki
znad
jutro wracamy znad morza
z powodu
odwoa referat zpowodu choroby
- /

10.1.. (komu? czemu?)
dziki
nauczyam si pywa dziki twojej

pomocy
naprzeciw
Ala wysza naprzeciw matce
na przekr
na zo
nie chcia studiowa na przekr

rodzicom
przeciw
przeciwko
i ty, Brutusie, przeciw(ko) mnie?
, , ?
362
10. : PRZYIMEK
2012-06-19 19:57:11
10.1.. (kogo? co?)
midzy
pomidzy
schowaj pienidze (po)midzy dwie

ksiki
musisz i midzy ludzi
po gazet na st
on jest chory na gryp
id na gr, nie schod na d
id na uniwersytet, apotem na
poczt ina koncert
sto kilometrw na godzin
idziemy na zebranie
chc wyjecha tylko na tydzie,

anie na zawsze
ptaki lec na poudnie
id nad rzek
jad nad morze, aty nad jezioro
/ ,
kcimy si odrobiazgi
/ -
znw pyta ociebie
oprzyj si omnie
prosz osok pomaraczowy
, ,

prosz dwa lody po trzy zote
przyjed po mnie na lotnisko
(
)
kot wszed pod szaf
przyjd pod wieczr
zdrowe ryby pyn pod prd
podjed pod gara
na
nad
po
pod
10. : PRZYIMEK
363
2012-06-19 19:57:11
ponad
poza
czekam ju ponad godzin
to drzewo wyroso ponad inne
nigdy nie wyjeda poza Warszaw
przed(e)
wyjd przed dom
( )
przez(e)
nie przechod sama przez ulic
trzeba przejecha przez centrum
przeze mnie masz teraz kopoty
kcili si (przez) trzy lata
jed wlewo, apotem wprawo
przyjad we wtorek albo wpitek
biegalimy wd iw gr
zrobimy to wtrjk
ma sukienk wkratk, abluzk

wpaski
schowaj si za szaf
za bilet zapaciam osiem zotych
przyjd za godzin
w(e)
za
10.1.. (zkim? zczym?)
(po)midzy
chc siedzie (po)midzy crk

isynem
nad
lecimy nad Warszaw
jestem nad rzek
jestem nad morzem, aty nad

jeziorem
/ , /
zasnam dopiero nad ranem
364
10. : PRZYIMEK
2012-06-19 19:57:12
pod
kot pi pod szaf
pracuj pod Krakowem
godzin stali pod gr
pod warunkiem, e tego wicej nie

zrobisz
ponad
lecimy ponad chmurami
poza
mieszkamy poza Warszaw

( )
a poza tym wszystko wporzdku
/
/ ,

czekam przed domem
przyjd do nas przed dziewit
przede wszystkim przesta paka
w zwizku z
dostaem list wzwizku

zwypadkiem
zgodnie z
nie umiesz jedzi zgodnie

zprzepisami?
z(e)
ssiadka ze starym psem kci si

zssiadk zkotem
za
schowa si za drzewem
detektyw szed za podejrzanym
przed(e)
Pika jest...
pod stoem
na stole
midzy stoami
przed stoem
nad stoem
za stoem
10. : PRZYIMEK
obok / koo stou
365
2012-06-19 19:57:12
10.1.. (okim? oczym?)
na
po
przy
gazeta jest na stole
jeste na uniwersytecie czy na

poczcie?
chc mieszka na grze, anie na

dole
mieszka na wsi, na Ukrainie
mwi osynu i(o) crce
()
wr odziesitej
opowiedz mi oswoim przyjacielu
myl owas
po pracy przyjd do domu
nie skacz po kanapie
mam czas po poudniu
usid przy mnie
()
chce pani siedzie przy drzwiach

czy przy oknie?
mgby to przy okazji zaatwi?
przy tej okazji chc ci pogratulowa
w(e)
w nocy pracuj wbarze
bylimy wgrach, wTyrolu,

wAustrii iwe Woszech
, ,

pom mi wpracy
jestem wdelegacji
urodzi si wsierpniu albo we

wrzeniu, wroku 1979

, 1979
: , , , ,
. , .
, , . ,
,
. , do , , . (-
366
10. : PRZYIMEK
2012-06-19 19:57:13
) , , , .,
za : id za
dom (= ); , : jestem za domem ( ).
10.2.
10.2.. 4.8.. (
). - ?
10.2..
naklej znaczek na kopert
odejd od mojego auta
zejd zdrzewa
pod serwetk pod talerz
przechod ostronie przez ulic
odejd od
przechod przez
naklej na
zejd z
10. : PRZYIMEK
pod pod
367
2012-06-19 19:57:13
, ,
, (
). ?
, , - ,
. , .,
podczas whrend,
pendant, during. , ,
, , . : .
,
. .
- , , , , , .
( ).
368
10. : PRZYIMEK
2012-06-19 19:57:13
.10
.10.1.
10.1..- 10.1. .
: 10.1.. 10.1.. .
, , ., pika jest na stole. 10.1..
.10.2.
10.2.. . : 10.2.. .
X.10.2.. : Q.4.8..
().
X.10.2.. :
Moja kochana Anno,
udao mi si poyczy samochd, wic chciaem Ci zaprosi ____ wycieczk.
Oto mj plan:
____ domu wyjedziemy ____ szstej rano. Pojedziemy ____ wschd. Najpierw
przejedziemy ____ most ____ Wile, potem musimy objecha rondo. ____
rondem jest gra, awic wjedziemy ____ t gr, bo stamtd jest pikny widok.
Nastpnie zjedziemy ___ gry, ajak bdzie gorco, podjedziemy ____ jakie
drzewo. Moe sobie wypijemy tam kaw ____ termosu. Dalej jest tunel; musimy
____ niego wjecha. ____ tunelem jest hotel; myl, e dojedziemy ____ niego ____
siedemnastej. Ajak ju tam przyjedziemy, to zaprosz Ci ____ dobr kolacj.
Co Ty ____ to?
Pozdrawiam Ci serdecznie.
Janek
X.10.
369
2012-06-19 19:57:13
.
, , , .
( w, we, z, ze, do,
na, ze, o, od, bez, przez, pod, u, dla) . .
,
. .
.
370
X.10.
2012-06-19 19:57:13
11 | : spjnik
11.1
, .
, (. 11.3.). , , ;
. , - . ,
, , .
11.1.. , , . , . () ,
, .
, ., , .?
11.1..
.
a
Ja mam pidziesit lat, ,

amj m czterdzieci. .
albo lub
Kup buki albo / lub

chleb.
albo..., albo Mog ci pomc albo

wniedziel, albo we
wtorek.

,
.
ale lecz

,
.
; ; ;
Chciaabym ci pomc,
ale / lecz nie mam
czasu.
11. : SPJNIK
371
2012-06-19 19:57:14
ani..., ani
Ani siostra, ani brat

nie pomogli mi przy
przeprowadzce.
,

.
czyli
Nie przyszed, czyli

, , ; ;
musz wszystko zrobi
sama.
.
dlatego
tote
Pomoglicie mi,
,
dlatego / tote mam

dla was niespodziank. .
i oraz
Chciabym mie mae

mieszkanie wmiecie
i/ oraz domek nad
jeziorem.

(/
/ )
.
i..., i
Widziaam iEw,
iAdama.
,
.
jednak(e)
Chciaam by
ratownikiem, jednake
ojciec mi na to nie
pozwoli.

/ ;
,
()
.
tak..., jak i Zarwno Niemcy, jak

zarwno..., iZwizek Radziecki
jak i
napady na Polsk we
wrzeniu
1939 roku.
,

1939 .
te take / Siostra mi pomoga,

rwnie
brat te / take /
rwnie.
Pomagaam ci wrod
iw czwartek, atake
wsobot.
,
.
natomiast
Siostra mi pomoga,
natomiast brat nawet
nie zadzwoni.
,

.
nie tylko...
lecz take /
ale take /
ale i
Nie tylko brat isiostra,

,
ale take wszyscy
, ()
ssiedzi nam pomagali. .
372

,
.
;
11. : SPJNIK
2012-06-19 19:57:14
to znaczy
(tzn.)
Przymiotniki mona
odmienia, to
znaczy nale one do
deklinabiliw.
(..);
,
,

.
wic
zatem
Bardzo mi pomoglicie, , ;
wic chciaabym was

; ;
zaprosi na kolacj.

.
.
a
Pi ipi, a wszystko
wypi.
, (); ()
.
bo
poniewa /
gdy /
bowiem
Zamknij okno, bo mi
zimno.
Powstanie
warszawskie upado,
gdy / bowiem /
poniewa alianci nie
udzielili Polakom
obiecanej pomocy.
, ;
.
;

,
//

.
czy
Nie wiem, czy on mi

pomoe.
, ;
.
chocia /
cho
Chocia / cho wzia / (); ()

takswk, nie zdya , -
na pocig.
.
chociaby /
choby
Chociaby / choby
();
wzia takswk, nie
,
zdysz ju na ten
.
pocig.
dopki...,
dopty
Bd ci pomaga
finansowo dopty,
dopki nie znajdziesz
dobrej pracy.
11. : SPJNIK

,

.
, ; ;

373
2012-06-19 19:57:14
gdyby... (to)
Zadzwoniby, gdyby
potrzebowa pomocy.
Gdyby potrzebowa
pomocy, to
zadzwoniby.
,

.

,
.
, ()
jakby
Wyglda, jakby by
pijany.
,
.
; ;
jeeli jeli
Jeli chcesz, mog

ci pomc. Mog ci
pomc, jeeli chcesz.
,
.
,
.
kiedy
gdy... (to)
Pomog ci, kiedy /

gdy bd mia czas.
Kiedy bd mia czas,
to ci pomog.
,
.

,
.
; , ()
chocia
mimo e
Mimo e / chocia
by chory, pomg mi
wprzeprowadzce.
, (, );
,
mimo to
By chory; mimo
to pomg mi
wprzeprowadzce.
;
,

.
pomimo1
Pomg mi
wprzeprowadzce
pomimo choroby
(pomimo e by
chory).

,
.
ni
Wol pomaga tobie

ni jemu.

,
/
,
.
odkd
Odkd mi pomagasz,
zdaj wszystkie
egzaminy.
;
,
.
Chocia, pomimo, mimo e, mimo to ,

: pomimo .., ., pomimo deszczu, zimna imgy
(= , ); mimo to .
1
374
11. : SPJNIK
2012-06-19 19:57:14
tak..., e
Mwi tak
niewyranie, e nikt
go nie rozumia.

,
,
.
zanim
Zanim ci pomog,
musz co zje.

,
.
;
; ;
e i
Miaam nadziej, e /
i mi pomoesz.
,
.
eby (a)by Chciaam, eby /

,
aby / by mi pomg. .
, ., ,
. i, oraz, lub, albo ,
, ., Kup ibuki, ichleb!
(= , !). Pjd albo do kina, albo do teatru (= ,
). , ,
.
. :
-
. , . , ., a, bo, gdy, ni, e, i . : Jeeli chcesz, pjdziemy do kina (= , ),
: Pjdziemy do kina, jeeli chcesz (= , ).
jeli jeeli,
to: Jeeli chcesz, (to)
pjdziemy do kina (= , ).
11.2.
11.2.. i, a ale.
, .
, . . ?
11. : SPJNIK
375
2012-06-19 19:57:14
11.2..
.
Lubi kaw iherbat.

Lubi kaw *a herbat.
To mj brat imoja siostra.
Ja lubi kaw, amj m herbat.

Ja lubi kaw, *i mj m herbat.
, .
Ja lubi pywa, a/ ale ty lubisz taczy.
, /
.
, .
Ja lubi pywa, *i ty lubisz taczy.

To (jest) mj brat, ato (jest) moja
siostra.
.
teoria apraktyka
i (A.),
a ( ) ,
ale, lecz (. .).
: ,
; ale : nie umiem gotowa, ale sprbuj (=
, ).
, albo, .,
kawa albo herbata; albo ona, albo ja (= ; , ).
a , , . ; , : To moja babcia idziadek, ato moi rodzice, ato moje
rodzestwo (= , , ). a , , . , ,
a( , , ).
versus ( .);
: ; , ., Faszyzm akomunizm2.
2
,
.
: : : .
376
11. : SPJNIK
2012-06-19 19:57:15
11.3.
, 11.3..
?
11.3..

Ojciec chcia,
ebym mu pomg /
pomoga.
eby mu pomg /
pomoga.
eby syn mu pomg.
eby crka mu pomoga.

ebymy mu pomogli /
pomogy.
ebycie mu pomogli /
pomogy.
eby oni mu pomogli.
eby one mu pomogy.
Chciaabym, eby / aby nie pali(a).
, ().
ycz wam, ebycie / abycie byli zdrowi /

byy zdrowe.
, .
Wtpi, eby / aby jeszcze zdy na ten

pocig.
,
( ) .
Kupiam wam nowe ko, ebycie /

abycie mogli lepiej spa.
,
() .
eby , ,
, , , .
, e -by- ( . 4.10), : Chc, eby mia
dobre stopnie (= , ).
11. : SPJNIK
377
2012-06-19 19:57:15
, : (ja) chc, e + by+ (ty) mia dobre stopnie (ja

, ty ), .
, : Chc mie
lepsze stopnie (= ). *Chc, ebym
miaa lepsze stopnie .
11.3.. eby3
Chc,
eby miaa dom.
ebycie mieli dom.
ebycie miay dom.
miaaby
mielibycie
miaybycie
, :
-by- e,
, : chc, eby mia / chc, eby miaa.
(. 4.10).
11.3.. , 4.
11.3..
ja
ty
on, ona,
ono
.
(a)bym,
gdybym,
chociabym
(a)by,
gdyby,
chociaby
(a)by,
gdyby,
chociaby
.
(a)bymy,
my
gdybymy,
chociabymy
(a)bycie,
wy
gdybycie,
chociabycie
(a)by,
oni, one
gdyby,
chociaby
Chc, eby miaa dom / ebycie mieli dom / ebycie miay dom = ,
/ (- ) / (- ).
4
,
, ., Chciaam, by nie pali (= , ). , .
3
378
11. : SPJNIK
2012-06-19 19:57:15
chocia / cho chociaby / choby . Chocia cho

, , ,
, ( ), ,
: Nie zda egzaminu, chocia duo si uczy (= , ). -by
;
, , ., Chociabym si duo uczy, itak nie zdam
tego egzaminu (= , // , ).
chociaby, choby
.
11.3.. chociaby5
Nie przeczytamy caej tej

ksiki,
Nie przeczytalibymy
caej
tej ksiki,
chociaby +
chociabymy czytali cay

dzie.
. : .
. : , .
. , .
. , .
11. : SPJNIK
379
2012-06-19 19:57:15
.11 |
.11.1
11.1.a. (A.i.) .
: 11.1.. .
X.11.2.
11.2.a. . : 11.2.. .
.11.2.. , , , . :
Q.11.2.a ().
X.11.2.a. : i, a, ale?
1.
On duo zarabia __________ ona te
2.
On jest inteligentny __________ ona te
3.
On ma ciekaw prac __________ ona te
4.
On ma duo przyjaci __________ ona te
5.
On jest fascynujcy __________ ona te
.11.3.
11.3.a. . :
11.3.. . eby?
, 11.3.. : 11.3.. .
380
X.11.
2012-06-19 19:57:15
12 | a: partykua
,
. , , .,
.
, 12..
.
12.. nie
(Nie,)
nie Jan poszed do teatru, lecz Pawe.
, .
Jan nie poszed do teatru, lecz

pojecha.
, .
Jan poszed nie do teatru, lecz do

kina.
, .
nie . nie , : nie poszed (

); nie Jan, lecz Pawe ( ) ..
nie , , .
, nie .. .., ., Lubi teatr,
kino ioper, Nie lubi teatru, kina ani opery; . 7.7. ( : //
).
, 12.. 1 2?
12. A: PARTYKUA
381
2012-06-19 19:57:16
Czy znowu nie

zdalicie egzaminu?
Czybycie
znowu nie zdali
egzaminu?
Czy si znowu
spnia?
Czy ty si znowu
spnia?
A to mi zrobie
niespodziank!
A to mi zrobi
niespodziank!
by,
,
, . . , , ,
.
12.. ( ). ,
? ? ?
12..
.
Czy wiesz, czy on przyjdzie?

Tak, na pewno.
, ?
, .
Awaciwie to gdzie ty mieszkasz?

Chciaaby wiedzie, nie?
?
, ?
Jeste moe godny?

Oczywicie, skd wiesz?
No bo ci znam.
, ?
, ?
.
On si pewnie zni oeni.

Ale skd!
.
.
Czy ty czasem nie masz gorczki?

Chyba nie.

?
, .
382
12. A: PARTYKUA
2012-06-19 19:57:16
Ide wreszcie do lekarza!

!
Przecie ci mwi, e nie mam czasu! ,
!
Daj no piwko.
Rzekomo przestaa pi.
Ale piwo to aden alkohol!
Wanie tak si zaczyna...
- .

.

!

Podobno ma znowu pada...

Aniech sobie spokojnie pada,
po prostu zostaniemy wdomu.

, .
Dopiero co schude, aju znowu

przytye, czy nie?
Owszem, niestety tak ju jest.
,
, ?
, , .
Kupimy sobie domek, ibdziemy

sobie piewa, iposadzimy sobie
kwiatki w ogrdku, ikupimy sobie
pieska, a moe nawet dwa...
Aprzede wszystkim wylemy dzieci
na wakacje...
,
,
, ,
Dopiero co ci poznaam, akocham

ci nawet, kiedy pisz. Aty? Czy ty
mnie w ogle kochasz?
Mhm.
,
,
. ?
?
.
Co za pech! Nie zabraem ani

pienidzy, ani kluczy, ani karty
kredytowej, ani komrki... A mi
sabo...
Tylko si nie denerwuj!
! ,
, ,

Podobno ma
znowu pada...
12. A: PARTYKUA
A niech sobie spokojnie

pada, po prostu
zostaniemy w domu.
383
2012-06-19 19:57:16

, ., , ,
, , . ( ) , . ,
tak nie (= ), , ,
czy: Czy pisz? (= ?); , : pisz? (= ?).
czy (, ), . 12..: czy (Czy wiesz),
(czy on przyjdzie).

, , : tak
nie, na pewno, oczywicie, naturalnie,
prawdopodobnie, czciowo, niestety nie, bynajmniej. .
12.. nie ( Chciaby wiedzie, nie?) . Nie nieprawda? (= ?) czy
nie tak? (= ?) ( , ).
: . ()
, ;
, ,
.
, , , .
: , ., li: Znaszli ten
kraj? (= ?). e, no . e ,
no : chode, powiedz no! (= ! !).
no ;
tak: Jade ju obiad? No, jadem (= ? , ).
384
12. A: PARTYKUA
2012-06-19 19:57:17

, dopiero, dopiero co (= , ),
nawet (= ), zwaszcza (= ), , . , ale
(= ), chyba (= ), moe (= ), niby (= , ),
podobno (= ), po prostu (= ), przecie (= ), rzekomo (= ), wanie (= ) . ,
.
,
,
. , , .
12..: a niech sobie spokojnie pada; spokojnie , ( , spokojnie), ,
, .

:
, , , .
, :
, , , , . ,
,
. , .
(
-): po prostu (= ), waciwie (= ), wanie
(= ).
, ,
, , ,
. ,
, , .
12. A: PARTYKUA
385
2012-06-19 19:57:17
X.12. |
, 12.., . : 12.. .
, .12.. . ( , ,
5.1..). , ,
Q.12.. (). , .
.12..
..
Kto dobrze gotuje?
Pan Kowalski dobrze gotuje.

To nowy stadion.
Czyj to dom?
To jest dom ojca.

Jej tu nie ma.
Kogo nie znasz?
Nie znam tej pani.

Brakuje mi pienidzy.
..
Szukam klucza.
Lekcje s od pitej do smej.
Mama kupia p chleba.
ycz wam szczcia.
Potrzebuj pokoju.
Ucz si polskiego.
Boj si pajkw.
386
X.12.
2012-06-19 19:57:17
Daj pi dziecku.
..
Dziecku jest za ciepo.

Przeszkadzasz ojcu.
Pomagam przyjacielowi.
Przygldam si temu obrazowi.
Kupi nowy komputer.
Spaa ca noc.
Przyszed na chwil.
..
Lubi Ew za jej poczucie humoru.

Wybrano go na skarbnika za
uczciwo.
Adam poszed do mamy na obiad,
apotem do kina na polski film.
On jest policjantem, aona
bibliotekark.
Pisz owkiem.
..
Jad rowerem.
Jad takswk.
Pani zpsem rozmawia
ztakswkarzem.
Babcia kieruje du firm irzdzi
ca rodzin.
Bd wdomu odwunastej.
Mam urodziny wmaju.
..
Dyskutujemy oEwie ijej

problemach.
Adam by umamy na obiedzie,
apotem wkinie na polskim filmie.
X.12.
387
2012-06-19 19:57:17
13 | : wykrzyknik
. , (,
, , , ); - , , ,
. , , , .,
Hola, hola! Stop! (= , ! !). , ,
. ,
, ., OJezu, zapomniaam klucza!
(= , !).
, -, , , , .,
.
. , , ,
. , , , 1.
, 13.., (/ ) , .
,
- . , ,
, , , . ?
., To ci, cholera, nic nie obchodzi (= , , ) cholera () .

1
388
13. : WYKRZYKNIK
2012-06-19 19:57:18
13..
Anna
No to ci opowiem, jak Hugo si na

mnie pogniewa. Oj, jakie to byo
straszne!
Hej, suchasz mnie?
,
. ,
!
, ?
Marta
Mhm...
Anna
Ach, nie mwiam ci, bylimy

, ,
wtedy na... na tej wyspie, aha, na
,
Rodos, no i ja staam na takiej
, ,
desce nad wod itak sobie skacz,

hopsasa, atu nagle trach, deska
, -,
si zamaa, aja bc! do wody. Ej,

ty, aty mnie suchasz?
, .
, ?
Marta
Mhm...
Anna
No to Hugo hop, wskoczy do tej

,
wody icignie mnie za nogi, no
,
to ja krzycz aua, nie wygupiaj
-, ,
si, no ihops, wstaj na nogi, aon
,
nagle, oJezu, tak mnie przytuli
, ,
inic nie mwi... Suchasz?

?
Marta
Mhm...
Anna
No to ja te si przytuliam itak
,
fajnie byo, no imwi ojejku ze
,
szczcia tego, aty wiesz, co on na

to, hmm? Wiesz, co on na to? To
, ,
on si pyta: Kto to jest ten Jejku?
, ? , ?
Iju wicej nie zadzwoni.
:
?.
.
Marta
Jak moga zamiast Hugo nazwa

go Jejku?!
?!
Anna
Ojejku, przecie jejku to nie

aden Jejku, tylko tak si mwi,
nie rozumiesz?
13. : WYKRZYKNIK
,
,
, ?
389
2012-06-19 19:57:18
( ), , , , .
, 13.., ( .), , , ,
( .); ., 1. .
13.. , ,

, ,

2
.
1. obrzydzenie
(= )
2. zawoanie (= ,
)
3. zaskoczenie (= )
4. bl (= )
5. potakiwanie
(= ,
)
6. uciszenie (=
)
7. brak chci, ochoty
(= )
8. przypomnienie sobie
(= )
. aha
. e, eh, etam
. pst, c, sza
. mhm, aha, no
. aua, aj, oj
. oh, och, ach, oj,
ojoj, ojej, jejku
. halo, hej
. brr, fuj, fe, e
. ,
1. pies (= )
2. kot (= )
3. kogut
(= )
4. kukuka
(= )
5. krowa
(= )
6. owca (= )
a. beee
. muuu
. ku ku
. kukuryku
. miau
. hau hau
, , ,
. ,
. ,
, ,
: . . 13.. , .:1-, 2-, 3-, 4-, 5-,

6-, 7- i 8-a; .: 1-, 2-, 3-, 4-, 5-, 6-.
2
390
13. : WYKRZYKNIK
2012-06-19 19:57:18
, . , , . , ., kurcze / kurcz kurde, kurka

(wodna), kurna (chata) kurwa (!3). . ,
. -,
()
; -, , .
3

, -, , -, -, ., .
13. : WYKRZYKNIK
391
2012-06-19 19:57:18
X.13. |
13.. : ,
, 13.., ., mhm, no / aha.
, , .13..? ( ) ? : 13.. .
.13.. , ,

/ (.)
uczucie/ czynno (pol.)
wykrzykniki
obrzydzenie
zawoanie
zaskoczenie
bl
potakiwanie
uciszenie
brak chci, ochoty
przypomnienie sobie
392
X.13.
2012-06-19 19:57:18
14 | :
imiesowy
14.1.
,
14.1..?
( )?
14.1.. ,
1.
2.1
Osoby, ktre studiuj za granic, s

bardziej niezalene.
Osoby studiujce za granic s bardziej

niezalene.
.1
Nie znosz, gdy kto rusza ksiki, ktre Nie znosz, gdy kto rusza czytane
czytam.
przeze mnie ksiki.
.2
Ksiki, ktre si przeczytao, mona

komu odda.
Przeczytane ksiki mona komu

odda.
Lubi si kpa, ajednoczenie sucha

muzyki lub piewa.
Lubi si kpa, suchajc muzyki lub

piewajc.
Zakocha si wniej po tym, jak

zobaczy j w bikini.
Zakocha si wniej, zobaczywszy j

w bikini.
(
) . ,
.
( , , , ) ( )2.
. ., , ; .1. ,
- , ( ); .2. - ; . ,
; . , .
2
,
, imiesowy,
(imiesowy przymiotnikowe) (imiesowy przyswkowe).
1
14. : IMIESOWY
393
2012-06-19 19:57:19

:
. 3, ., czytajca kobieta, piszcy czowiek,
piewajce dziecko, nieobawiajcy si aresztowania zodzieje4; .
. 5, ., czytana gazeta, przeczytany artyku, wypite
piwo6. ,
.
, :
. 7, ., mwic, taczc, paczc, czytajc,
widzc8. . ,
, . , piewa itaczy
: (a) piewajc taczy (b)
piewa taczc9;
: (a) piewajc taczy (b) piewa taczc10.
, , ., Ewa czyta ipacze: Ewa pacze, czytajc Ewa czyta, paczc11.
. 12: napisawszy, przeczytawszy, zjadszy,
.Napisawszy referat, poszed spa13.
:
,
,
.
14, . ,
= Imiesw przymiotnikowy czynny.
. , , , .
5
= Imiesw przymiotnikowy bierny.
6
. , , .
7
= Imiesw przyswkowy wspczesny.
8
. , , , , .
9
. , //,
10
. , // ,
11
. : , ,
12
= Imiesw przyswkowy uprzedni.
13
. , , . ,
14
.
3
4
394
14. : IMIESOWY
2012-06-19 19:57:19
.
- .
,
.
14.2.
14.2.. ,
.
14.2..

.
15
16
czytaj
czytajc
czytajca dziewczyna
pacz
paczc
paczce dziecko
mwi
mwic
mwicy robot
wiedz
wiedzc
wszystkowiedzcy
szefowie
+ /
kochaj
kochajc
kochajcy rodzice
(bd)
bdc
osoby bdce
wniebezpieczestwie
.

..
..
+ /
/
. . : by
, : .bd : bdc / bdcy.
.
- , ., czytaj + -c = czytajc, jad + -c = jadc ..
. , , , , , .
. ; ; ; ; ; , .
15
16
14. : IMIESOWY
395
2012-06-19 19:57:19
.
: -,
: - , - ;
.
14.2.. ,
. ?
14.2.. , . ,

17
..
..
..
-a
czytajca
dziewczyna
-e
czytajce dziecko
-y
czytajcy chopiec,
poncy wieowiec
- -
(- / )
-
(+/ )
-
czytajce dziewczyny, dzieci; ponce wieowce
-
czytajcy chopcy
, . . ,
- (czytajce dziecko / czytajce dzieci). .
. -
(czytajcy chopiec / czytajcy chopcy).
Tacz, piewajc wesoo.

piewaj, taczc wesoo.
. , , , .
17
396
14. : IMIESOWY
2012-06-19 19:57:19
:
Spacerujc po parku, zapomnij owszystkich drczcych ci problemach.
S dziewczyny czytajce ipiszce tylko wiersze.
Nie znosz osb zadajcych pytania iod razu na nie odpowiadajcych.
miejc si ikrzyczc, kibice przywitali wyjcie na boisko ich druyny.
Kochajcy rodzice, szanujc prawo dzieci do samodzielnoci, nie zachowuj si,
jakby byli wszystkowiedzcymi bogami.18
, ,
, ,
; , , , () (*?Piszc te sowa, przypomniaa
mi si zeszoroczna rozmowa19) , , ; ,
(.*? Ulotki zostay rozesane poczt,
wzywajc do walki; *? Suchajc zezna wiadkw, ogarnia czowieka przeraenie20)21.
. , ; ,
; ,
; , ; , , ,
.
19
. * , .
20
. * , ; *
, .
21
. Kultura jzyka polskiego, W. 1973. S. 412 i dal.; Nowy sownik
poprawnej polszczyzny. W.2003. S.1738-39.
18
14. : IMIESOWY
397
2012-06-19 19:57:20
14.3.
, 14.3.., .
14.3..
.
A.1.:
-ny
A.2.:
-ony23
.1
.2
.22
prze-czyta-
przeczytany
czytany
przeczytany artyku
z-rozumia-
zrozumiany
rozumiany
niezrozumiana teza
u-gotowa-
ugotowany
gotowany
rozgotowany makaron
da- / dawa-
dany
dawany
dane przykady
z-robi-
zrobiony
robiony
zrobiony porzdek
na-uczy-
nauczony
uczony
nauczeni porzdku
z-mczy-
zmczony
mczony
zmczeni ludzie
po-chwali-
pochwalony
chwalony
chwaleni chopcy
kupi- /
kupowa-
kupiony
kupowany
dzi kupione auto
po-bi-
pobity
bity
bita mietana
wy-pi-
wypity
pity
chtnie pite piwo
u-my-
umyty
myty
nieumyci sportowcy
bra- / wzi-
zabrany
wzity
niezabrane rzeczy
mwi- /
powiedzia-
powiedziany
mwiony
niewypowiedziane
sowa
zacz- /
zaczyna-
zaczty
zaczynany
zaczta praca
A.3.:
-ty
A.4.:
rne
24.
. ; ; ; ; ; ; , ;
; ; , ; ; ; .
23
. , ., / : z/robione,
z/mczone; +/ : zrobieni, zmczeni.
24
. , , . ,
22
398
14. : IMIESOWY
2012-06-19 19:57:20
.
.
.1. -ny --.
.2. -ony -i-
-y-, , ., nie : nis / niesiony
( , . 14.6).
.3. -ty -i-, -y-, -u-, - -n.
. , .1-.3.,
.
.
(.1), (.2),
.
. , , , , ; ( ....) , , ., -ny//-ni, -ty//-ci (pytany//pytani,
bity//bici), -ony//-eni (zaproszony//zaproszeni). d, dz, c, - .. ..:
rozwie (si) rozwiedli rozwiedziony// rozwiedzeni, sple spletli spleciony//
spleceni.
, , (. dom jest zbudowany).
, , ., : zdziwiony = , przekonany = . ,
, , ., ukochany najukochaszy.
,
. . , ; ., , .. . /
..., . 121-125, , .
14. : IMIESOWY
399
2012-06-19 19:57:20
14.4.
, 14.4.., .
14.4..
.
przeczyta-
przeczyta-wszy
zrozumia-
zrozumia-wszy
zrobi-
zrobi-wszy
kupi-
kupi-wszy
wyszed-
wyszed-szy
znalaz-
znalaz-szy
schud-
schud-szy
zjad-
zjad-szy
. + .

.
. ,
- -wszy.
. , -szy25.
( ) , (), , ( ).
, .
:
, -szy.
25
400
14. : IMIESOWY
2012-06-19 19:57:20
:
Schudszy, kupia sobie szorty.
Znalazszy na ulicy pienidze, szybko je schowa do kieszeni.
Zrobiwszy zakupy, pojechay na wakacje.
Nauczywszy si imiesoww, poszli spa 26.
14.5. :
14.5.. 14.5..
. ?
14.5.. : , ..,

pisa (= )
..

kocha (= ), zrobi (= )
u/my (= /)
. . .
..
.
. .
. .
. .
..
+/
. .
+/
-ca
-ce
-cy
-na
-ta
-ny
-ty
-ne
-te
-ni
-ci
piszca
piszce
piszcy
kochana
zrobiona
u/myta
kochany
zrobiony
u/myty
kochane
zrobione
u/myte
kochani
zrobieni
u/myci
,
, .,
, - . (. 14.2..).
. , ; ,
; , ; ,
.
26
14. : IMIESOWY
401
2012-06-19 19:57:20
14.5.. ,
.
pisa (= )
.
napisa (= ), wyj (= )
-c
+ -wszy
+ -szy
piszc
napisawszy
wyszedszy
Umiecha si, stojc na rkach.

Sta na rkach, umiechajc si.
14.6.
14.6.. 14.6.. .
: u/myty
pies; zepsuty / psujcy si komputer; pice dziecko iznudzona wnuczka27 ( , . 6).
27
,
.. umyty pies = ; myty pies = ; zepsuty komputer = ; psujcy si komputer = (. ;
. - ); pice dziecko = // ; znudzona wnuczka
= // .
402
14. : IMIESOWY
2012-06-19 19:57:20
14.6.. ,
. .

+ .
pice
dziecko
znudzona
wnuczka
umyty pies, psujcy si

komputer
. .
umytego psa, psujcego si

komputera, picego dziecka
znudzonej
wnuczki
. .
umytemu psu, psujcemu si

komputerowi, picemu dziecku
znudzonej
wnuczce
. .
umytego
psa
zepsuty, psujcy
si komputer
pice
dziecko
znudzon
wnuczk
. .
umytym, picym psem / dzieckiem, psujcym si

komputerem
znudzon
wnuczk
. .
umytym, picym psie / dziecku, psujcym si

komputerze
= Cel
. .
umyty, picy psie!
umyte, pice
dziecko!
znudzona
wnuczko!
. , ,
., mczcy si czowiek (= ), caujcy si, nienawidzcy si
ludzie (= , )
(. 14.6..).
si
: mczcy ludzie , (, -)
, , , , ,
; mczcy si ludzie , , , . Mczone
zwierzta , - ; zmczone zwierzta
, , , .
14. : IMIESOWY
403
2012-06-19 19:57:21
14.6.. ,
+ /
- /
mczcy si, z/mczeni ludzie
pracujce, z/mczone zwierzta
mczcych si, z/mczonych ludzi / zwierzt
mczcym si, z/mczonym ludziom / zwierztom

z/mczonych, mczcych si ludzi
mczcymi si, z/mczonymi ludmi / zwierztami
mczcych si, z/mczonych ludziach / zwierztach

mczcy si, zmczeni ludzie!
pracujce, zmczone zwierzta!
, -ony, , . ..:
+ / : mczcy si, z/mczeni ludzie
/: pracujce, z/mczone zwierzta
14.6.. (/ )
. ,
?
14.6..

Jeste zmczony?
Tak, miaem bardzo mczcy dzie.

Wkocu jestem pracujcym
czowiekiem.
A co uciebie?
,
.

.
?
Kiedy wrciam do domu, wszystko

byo posprztane: naczynia
pozmywane, ubrania wyprasowane.
Nawet okna byy wymyte! Prawd
mwic, przestraszyam si,
zobaczywszy ten porzdek.
,
: ,
.
! ,
,
.
Kto to mg zrobi?!
?!
Tylko nasze kochane dzieci.
, , , .
404
14. : IMIESOWY
2012-06-19 19:57:21
14.6.. (
-) , -no, -to. ?
14.6.. -no, -to:

No ijak byo na weselu?
Panna moda bya pikna.

Jej sukni uszyto wParyu,
kwiaty zamwiono
wHolandii. Najpierw
przeczytano yczenia od
tych, ktrzy nie mogli
przyjecha. Potem podano
egzotyczne przystawki.
Specjalnie na t okazj
upieczono trzy dziki.
Wypito te to iowo.
Wyobra sobie, e Anny nie
zaproszono.
.
,
.
,
.
.

.
. ,
.
Dlaczego?
Chyba oniej zapomniano.
, .
-no -to ( ),
, , . 14.3..: prze/czytany :
prze/czytano, wy/pity : wy/pito. -no -to ,
: , :
mia si miano si, chodzi chodzono.

.
, (zaczto je = ) (zorganizowano wystaw = ). .
, , 3
-
(sztuk pokazano po raz pierwszy = // ;
. 14.6..).
14. : IMIESOWY
405
2012-06-19 19:57:21
.14 |
.14.1.
, .14.1..,
( ) . : 14.1..
.14.1.. ,
1.
.
Osoby, ktre studiuj

za granic, s bardziej
niezalene.
2.
Osoby studiujce za
granic s bardziej
niezalene.
Nie znosz, gdy kto rusza

.1 ksiki, ktre
czytam.
Ksiki, ktre si
.2 przeczytao, mona
komu odda.
.
Lubi si kpa,
ajednoczenie sucha
muzyki lub piewa.
Zakocha si wniej po
tym, jak zobaczy j
w bikini.
.14.2.

,
14.2.a. : 14.2.a .
406
X.14.
2012-06-19 19:57:21
.14.3.
X.14.3.a. . , (. ).
1. 2. , , .( , .,. bra / (za)brany, wzi / wzity).
. ( ) . : 14.3.a .
.14.3..
.
A.1.:
-ny
prze-czyta-
.1
przeczytany
.2
czytany
.
przeczytany artyku
niezrozumiana teza
rozgotowany makaron
dane przykady
A.2.:
-ony
zrobiony porzdek
nauczeni porzdku
zmczeni ludzie
chwaleni chopcy
dzi kupione auto
A.3.:
-ty
bita mietana
chtnie pite piwo
nieumyci sportowcy
A.4.:
rne
niezabrane rzeczy
niewypowiedziane sowa
zaczta praca
X.14.
407
2012-06-19 19:57:21
.14.4.
X.14.4.a. .. ,
,
.. ..? :
14.4.. .
.14.4..
.
przeczyta-
przeczyta-wszy
.14.5. :
14.5.. :
Q.14.5.b. ().
.14.6.
14.6.a.,
. : 14.6.a. .
X.14.6..
( ) . : 14.6.. .
408
X.14.
2012-06-19 19:57:22
.14.6.. ,
+ /
mczcy si, z/mczeni ludzie
.
.
.
.
.
.
14.6.., . : 14.6.. .
14.6..,
-no -to. : 14.6.. .
, X.14.6.. (
).
? ( Q.14.6..)
X.14.6.e.
.
Zdajcy rozumiej najwaniesze treci iintencje dotyczce tematw oglnych,

konkretnych iabstrakcyjnych wcznie ztematami specjalistycznymi cile
zwizanymi zich zainteresowaniami. (...) Potrafi wypowiada si obszernie
na interesujce ich tematy, relacjoniowa zdarzenia zprzeszoci, atake bra
ograniczony udzia wdyskusji, take wsytuacji oficjalnej. Braki zdajcych wzakresie
wymowy iintonacji, sownictwa, poprawnoci gramatycznej oraz ortografii nie
maj wpywu na skuteczno komunikacji. Zdajcy stosuj odmian oficjaln
inieoficjaln jzyka polskiego odpowiednio do sytuacji, uywaj te popularnych
wyrae idiomatycznych. Znaj wikszo konwencji socjokulturowych stoso
wanych wkomunikacji wjzyku polskim28.
Pastwowa Komisja Powiadczania Znajomoci Jzyka Polskiego jako Obcego. 2003.
28
X.14.
409
2012-06-19 19:57:22
No isi pyta jeden, oczym by ten tekst. Kurcze, no niby rozumiaem, nawet tak
oglnie wiedziaem, oco im chodzi. Aw gowie nic, pusto. Zgry wiedziaem,
e tak bdzie. Ainny si pyta, jakie pan ma hobby. No to si patrz, jaki pan, no
nie, ato znaczy on do mnie, nie. No tak siedz imyl, co tu powiedzie, ataka
jedna pyta, co czytaem. No imwi, e Harry Pottera, nie, aona na to, co ja po
polsku czytaem. No to ja, e gazety sportowe, nie. Zobacz, to ten profesor, co
mnie latem uczy.
(Mwicy odwraca si wstron profesora imwi dalej).
Dzie dobry, panie profesorze. Czy zdaem? No nie wiem, troch si
zdenerwowaem, ale przypomniaem sobie referat kolegi osporcie, ito mi
bardzo pomogo.
Nareszcie zdaem ten egzamin! Profesor mi nawet zoy gratulacje. Wiesz,

najpierw wydawao mi si, e nic nie pamitam. No ju mnie nie poprawiaj,
wiem, wiem, e si mwi niczego nie pamitam, ale tak te mona, lektorka
nam to tumaczya. Na ustnym najduej mwiem osporcie, bo mi si taki
referat przypomnia. No tak, to mi bardzo pomogo. Szkoda tylko, e tak mao
po polsku czytaem. Wiem, zawsze mwisz, e mamy wdomu takie ciekawe
ksiki. Szkoda, e tak mao czytaem. Lema jeszcze nie bd czyta, bo science
fiction trudno zrozumie, jak si rednio zna jzyk. Wszkole nam lektor poleci
Stasiuka, ale nie Mury Hebronu, bo to te dla nas na razie za trudne, lepiej Jak
zostaem pisarzem. Poyczysz mi? Fajnie, dzikuj zgry.
410
X.14.
2012-06-19 19:57:22
15 |
, : , , ()
.
, , .
15., (, , ..) .
15. 1
2
1.
pies
gul gul
16. osio
. kra kra
2.
kot
hau hau
17. komar
iha iha
3.
kogut
miau miau
18. niedwied / mi
4.
kukuka
kukuryku
19. gob
brum brum
5.
krowa
ku ku, ku ku
20. koza
. gruhu gruhu
6.
ryba
muuu
21. g
. mee mee
7.
may ptak,
np. wrbel
. nie mwi
(= )
22. winia,
prosi / prosiak
. g g
8.
mysz,
myszka
wir wir
23. kura
. chrum chrum
9.
w, mija
pi pi pi
24. mucha
. ko ko ko
10. wilk
ssssssssss
25. papuga
. zzzzzzz
11. aba, abka
auuuuuuu
26. baran, owca
. moe mwi jak
12. pszczoa
. kum kum
13. kaczka
bzzzzzzzz
27. bocian
14. ko
kwa kwa
28. sowa, puchacz
. kle kle
15. wrona
ihaha
29. indyk
. uhu uhu
ludzie (,
)
beeeeee
15. : 1- , 2 ., 3 , 4 .
.. 29 .
2
. 1. ; 2. ; 3. ; 4. ; 5. ; 6. ; 7. , . ; 8. , ; 9. , ; 10. ; 11. ; 12. ; 13. ; 14. ;
15.; 16. ; 17. ; 18. , ; 19. ; 20. ; 21. ; 22. , ; 23. ; 24. ; 25. ; 26. , ; 27. ; 28. , ; 29. .
1
15.
411
2012-06-19 19:57:22
X.15. |
X.15. , . : 15. .
, .
.15.

1.
indyk
gul gul
2.
pies
hau hau
3.
miau miau
4.
kukuryku
5.
ku ku, ku ku
6.
muuu
7.
nie mwi
(= )
8.
wir wir
9.
pi pi pi
10.
ssssssssss
11.
auuuuuuu
12.
kum kum
13.
bzzzzzzzz
14.
kwa kwa
15.
ihaha
16.
kra kra
17.
iha iha
18.
19.
brum brum
20.
gruhu gruhu
21.
mee mee
412
( )
X.15.
2012-06-19 19:57:23
22.
g g
23.
chrum chrum
24.
ko ko ko
25.
zzzzzzz
26.
moe mwi jak

ludzie (,
)
27.
beeeeee
28.
kle kle
29.
uhu uhu
, , , ,
, , .
, , .
, , , .
Cze, kotku,
dzi jest
Boe Narodzenie,
nareszcie moemy
pogada3.
No dobrze, myszko,
tylko w jakim jzyku?
, , ,
?
, , ,
- .
, . ?
3
X.15.
413
2012-06-19 19:57:23
16 |
16.a. 50 ,
,
.
, ; ( , , .).
1:
: , .
2:
, ? , (
), 1
, :
A. wstaeam rano; B.wstaj rano; C.wstan rano
,
, ., wstaeam rano, ale: (prze)czytaeam notatki.
: Q.16.a.1. (). ,
, .
3:
, , - - ?
2 ( - ), ( , - ),
( );
:
A.wstawaj rano; B.nie wstawaj rano; C.wstaabym rano
414
16.
2012-06-19 19:57:23
? : Q.16.a.2. ().
!
.
(, 48 , 40 ..). ,
,
, .
16..
1.
wstawa rano
2.
pj do toalety
3.
my si
4.
my zby
5.
czesa si
6.
szuka okularw
7.
chodzi po caym mieszkaniu
8.
robi makija
9.
goli si
10. sprzta mieszkanie
11. zapomina kluczy
12. musie si spieszy
13. za pno wychodzi zdomu
14. je niadanie
15. i do pracy
16. jecha na uniwersytet
17. czyta notatki
18. pj na wykad
19. chcie zje co dobrego
20. wiedzie wszystko
16.
415
2012-06-19 19:57:23
21. zaprasza koleank na obiad
22. pi kaw
23. paci za rachunek
24. zaatwia bilety do teatru
25. robi zakupy
26. kupowa chleb
27. przyj do domu
28. dzwoni do kolegi
29. zacz pisa referat
30. pomaga bratu wlekcjach
31. organizowa wycieczk
32. bawi si zdziemi
33. gra wtenisa
34. przebiera si
35. mc wyj wieczorem
36. spotyka si zprzyjacielem / zprzyjacik /

37. by wteatrze
38. widzie Emigrantw Mroka
39. pisa listy / maile
40. pra skarpetki
41. bra prysznic
42. caowa swoje dziecko
43. dawa mamie buzi
()
44. mwi dobranoc
45. sucha muzyki
46. myle oswoich problemach
47. by zmczonym / zmczon
48. mie gorczk
49. trzeba i spa
()
50. wiedzie, co znaczy wasny sen
416
16.
2012-06-19 19:57:24
,
16..
. . . : tu jest... / tu
s... witaj... / witajcie... ?
?
( ) . : Q.16.b. ().
16..
. Zobacz, tu jest / tu s...
Dawno nie widziaam...
1.
ten obcy czowiek
2.
twj jasny pokj
3.
moje czarne biurko
4.
jej kochana babcia
5.
nasi sympatyczni koledzy
6.
wasze ulubione zabawki
1.
tego obcego czowieka
2.
...
3.
4.
5.
6.
1.
2.
Zawdziczam wiele...
3.
4.
5.
6.
16.
417
2012-06-19 19:57:24
1.
2.
.
Wczoraj widziaam...
3.
4.
5.
6.
1.
2.
Pan Kowalski
interesowa si...
3.
4.
5.
6.
1.
2.
Wczoraj rozmawialimy
o...
3.
4.
5.
6.
1.
2.
. Witaj,... / witajcie,...
3.
4.
5.
6.
418
16.
2012-06-19 19:57:24
Q()
Q.1.
, .
, -
. ,
. : , , (, ),
, , .
Q.2.

. ; , : , ,
. X.2.a., ,
,
.
Q()
419
2012-06-19 19:57:24
Q.3. ,
Q.3.1.
Q.3.1.. : internacjonalizmy
Jedzenie ipicie /
1.
()
2.
3.
4.
5.
Toaleta /
1.
()
2.
()
3.
Ubranie /
1.
2.
3.
Sport /
1.
2.
3.
Apteka, choroby / ,
1.
2.
3.
4.
420
Q()
2012-06-19 19:57:24
Podre, wakacje / ,
1.
2.
3.
4.
Biuro /
1.
2.
3.
Zawody, praca / ,
1.
2.
3.
4.
Psychologia, cechy charakteru / ,

1.
2.
3.
4.
5.
6.
7.
Kultura /
1.
2.
3.
4.
5.
Q()
421
2012-06-19 19:57:25
Nauka / ,
1.
2.
3.
4.
5.
Religia /
1.
2.
Polityka /
1.
2.
(-)
3.
4.
Pastwa /
1.
2.
3.
4.
5.
6.
Ekonomia /
1.
2.
3.
4.
5.
422
Q()
2012-06-19 19:57:25
Natura /
1.
2.
3.
4.
Zwierzta /
1.
2.
Roliny, kwiaty / ,
1.
2.
Q.3.1..

1.
przyprawa
2.
przeprawa
3.
przysza
4.
przesza
5.
przesza
6.
krzemie
7.
rzemie
8.
rzeka
9.
grzech
10.
groch
11.
mrz
12.
ogrd
13.
ptno
14.
brzoza
15.
mleko
16.
zoto
Q()
423
2012-06-19 19:57:25
17.
srebro
18.
19.
oso
20.
go
21.
ko
22.
zima
23.
siedem
24.
silny
25.
siatka
26.
miay
27.
kozio
28.
dzie
29.
niedziela
30.
ciasto
31.
cichy
32.
ciasny
33.
rodzi
34.
chodzi
35.
nieg
36.
dzieci
37.
cie
38.
koci
424
Q()
2012-06-19 19:57:26
Q.3.6.
Q.3.6.. :
nie
bra
1 ...

prosi
grozi
drze
mc
idziemy niesiemy bierzemy prosimy grozimy drzemy moemy
3 ...
id
- ddzi
nios
bior
prosz
gro
dr
mog
ssi
rrz
ssi
zi
rrz
oe
oe
Q.3.6.e. :
kobieta :
okobiecie
r : rz
opera : woperze
d : dzi
woda : na wodzie
:l
szkoa : oszkole
forma : oformie
s : si
prasa : wprasie
k:c
apteka : waptece
f : fi
katastrofa :
okatastrofie
z : zi
hipnoza :
whipnozie
g : dz
synagoga :
wsynagodze
w: wi
kawa : wkawie
n : ni
ikona : oikonie
ch : sz
cecha : ocesze
p : pi
Europa : wEuropie
t : ci
b : bi
Kuba : na Kubie
m : mi
.. , , , ,
. , , , / ,
. , , , , e.

;
. 5.5.5.
, , ( ) , : miasto :
wmiecie. Q.3.6.., ( ..), 1 .
:
- .
1
Q()
425
2012-06-19 19:57:26
Q.3.6.. :
1.
a:e
miasto : wmiecie
chciay : chcieli
2.
o:e
anio : anielski
nios : niesie
3.
o : 4
gowa : gwka
robi : rb
4.
bd : bdy
wzi : wzia
5.
e:
siedem : sidemka
niesie : nis
6.
e:
pies : psa
sen : ni
1.
2.
3.
5.
6.
7.
p : pi
sklep :
o sklepie
b : bi
niebo :
w niebie
m : mi
4.
mama :
omamie
f : fi
szafa :
w szafie
w : wi
gowa :
na gowie
t:c
powrt :
(po)wraca
t : ci
student :
studenci
t:
gniot :
gnie
d : dz
ogrd :
ogrodzenie
d : dzi
woda :
na wodzie
d : d
id : id
. ; ; ; ; ; .
. ; ; ; ; ; .
4
o: , ; , .: moja : mj, samochody : samochd, stoi : stj!
2
3
426
Q()
2012-06-19 19:57:26
8.
9.
10.
11.
12.
13.
14.
15.
s : sz
kwas :
kwaszony
s : si
kasa : w kasie
z:
mrz :
mroonka
z : zi
mrz : mrozi
z:
mrz :
mrony
n : ni
ona :
o onie
n:
pyn :
py
n
r
r : rz
biuro :
w biurze
:l
szkoa :
w szkole
: li
szkoa :
szkoli
rka :
rczka
k : ki
rolnik :
z rolnikiem
k
g
k:c
rka :
k : cz
dwie rce
noga :
na nodze
ch
g:
droga :
drka
ch :
sz
mucha :
muszka
g : gi
ch : si
psycholog :
psychologiem
guchy :
gusi

, , (. 3.6.a.). , , biay : bielusieki mzg : mdek;
3.6. 4.9. ,
.:

: mrz
: bd
: mroonka
: bdnie
: mrozi
: bdzi
: mrony
, , . :
,
. .
Q()
427
2012-06-19 19:57:26
Q.4. : Czasownik
Q.4.7..

id
pjd
chodz
jad
pojad
jed
biegn
pobiegn
biegam
lec
polec
latam
pyn
popyn
pywam
nios
zanios
nosz
wioz
zawioz
wo
Q.4.7.. :

szedem/szam
poszedem/poszam
chodzieam
jechaeam
pojechaeam
jedzieam
biegeam
pobiegeam
biegaeam
leciaeam
poleciaeam
lataeam
pyneam
popyneam
pywaeam
nioseam
zanioseam
nosieam
wiozeam
zawiozeam
wozieam
428
Q()
2012-06-19 19:57:27
Q.4.8.a. pisa
1
..
..
.
..
opisuj
podpisuj
dopisuj
rozpisuj
wpisuj
..
opisz
podpisz
dopisz
rozpisz
wpisz
opisa
podpisa
dopisa
rozpisa
opisywa podpisywa dopisywa rozpisywa
/ / / /
wpisa
wpisywa
Q.4.8.. 5
. j6
. wie /
wodzi7
. trzyma
1.
wynaj /
, ,
wynajmowa
zawie (si) / ;
zawodzi si ,
()
trzyma si
2.
zaj /
zajmowa
odwie /
odwodzi
zatrzyma /
zatrzymywa
3.
zaj si /
zajmowa si (;
)
przewodzi
,
;
(.)
podtrzyma /
podtrzymywa
4.
obj /
obejmowa
dowie /
dowodzi
; przetrzyma /
przetrzymywa
5.
podj /
podejmowa ();
()
powie si / ,
powodzi si
otrzyma /
otrzymywa
zdj /
zdejmowa
uwie /
uwodzi
dotrzyma /
dotrzymywa
()
6.
(; )
,
()
();
;
.
6
j ( -) ,
().
7
zawie, przywie, , zawie
(), przywie ( - -.); , .
5
Q()
429
2012-06-19 19:57:27
7.
przej /
przejmowa
przywie /
przywodzi
potrzyma
()
8.
przej si /
przejmowa
si
, wywie si / ,
wywodzi si
przytrzyma /
przytrzymywa
9.
poj /
pojmowa
zwie /
zwodzi
, wstrzyma (si) / (),

wstrzymywa
(si)
(
)
10.
wyj /
wyjmowa
rozwie si
/ rozwodzi
si (1)8
(. )
utrzyma /
utrzymywa
();
()
11.
przyj /
przymowa
rozwodzi
si (2)
(-.)
wytrzyma /
wytrzymywa
Q.4.8..

0.
j .
1.
wynaj
2.
zaj
- , .
3.
zajmowa si
, .
4.
obj
, , .
5.
podj
6.
zdejmowa
, , ?
7.
przej
, .
8.
przejmowa si
, .
9.
poj
, .
10.
wyj
11.
przyj
. j
8
rozwodzi si . : ( , ),
, -., . , , . X.4.8..
430
Q()
2012-06-19 19:57:27
. wie / wodzi
0.
wodzi
, ,
.
1.
zawie
,
.
2.
odwie/ odwodzi
3.
przewodzi;
przewodzi
4.
dowodzi;
dowodzi
5.
si powodzi
6.
uwodzi
,
, .
7.
przywodzi
8.
wywodzi si
9.
zwie / zwodzi
10.
rozwie si
11.
rozwodzi si
,
, .
: ,
() .
,
.
,
( ).
.
,
.
;
.
,
.
. trzyma
trzyma
trzyma si
-,
.
2.
zatrzyma si
, !
3.
podtrzyma
przetrzymywa
otrzyma
() ,
.
dotrzymywa
,
( ).
0.
1.
4.
5.
6.
Q()
431
2012-06-19 19:57:27
potrzyma
,
?
przytrzyma
, ,
.
9.
wstrzyma
10.
utrzyma /
utrzymywa
,
, .
11.
wytrzymam
, !
7.
8.
Q.4.8.. :
1 .. .
donao- (ob-)
odpopod-
dojechaeam
dojedaeaam
dojedam
dopisaeam
dopisywaeam
dopisuj
naoyeam
nakadaeam
nakadam
objechaeam
objedaeam
objedam
opisae m
opisywae m
opisuj
odjechaeam
odjedaeam
odjedam
odpisaeam
odpisywaeam
odpisuj
pojechaeam
pojedzieam
jad
podoyeam
podkadaeam
podkadam
podkrelie m
podkrelae m
podkrelam
podpisaeam
podpisywaeam
podpisuj
przejechae m
przejedae m
przejedam
przepisaeam
przepisywaeam
przepisuj
przyjechaeam
przyjedaeam
przyjedam
przynioseam
przynosieam
przynosz
przywiozeam
przywozieam
przywo
prze-
przy-
432
1 .. .

Q()
2012-06-19 19:57:28
roz(e)-
w(e)-
wy-
z(e)-;
s-
rozszedem si
rozeszam si
rozchodzieam si
rozchodz si
rozdaeam
rozdawaeam
rozdaj
wszedem
weszam
wchodzie m
wchodz
wyszedem
wyszam
wychodzieam
wychodz
wynioseam
wynosieam
wynosz
wybiegeam
wybiegaeam
wybiegam
zjechaeam
zjedaeam
zjedam
spadeam
spadaeam
spadam
-, -, - , , ,
-eam, ,
., -a (czyta, ba si, bra, jecha) -i, -y
(mwi, prosi, tumaczy).
Q.4.8.. jecha
Moja kochana Anno,
udao mi si poyczy samochd, wic chciaem Ci zaprosi na wycieczk.
Oto mj plan:
Z domu wyjedziemy oszstej rano. Pojedziemy na wschd. Najpierw przejedziemy
przez most na Wile, potem musimy objecha rondo. Za rondem jest gra, awic
wjedziemy na t gr, bo stamtd jest pikny widok. Nastpnie zjedziemy zgry,
ajak bdzie gorco, podjedziemy pod jakie drzewo. Moe sobie wypijemy tam kaw
ztermosu. Dalej jest tunel; musimy do niego wjecha. Za tunelem jest hotel; myl,
e dojedziemy do niego okoo siedemnastej. Ajak ju tam przyjedziemy, to zaprosz
Ci na dobr kolacj.
Co Ty na to?
Pozdrawiam Ci serdecznie,
Janek
Q()
433
2012-06-19 19:57:28
,
,
.
:
. .
, .
, , .
() , , - .
, . ,
. ; ,
. ,
.
?
,
.
Q.4.8..
1. wyjecha
2. przejecha przz
3. objecha
4. wjecha
5. zjecha
6. jecha obok
7. wjecha
8. wyjecha
Q.4.9.
Q.4.9.. :
pan
pani
Prosz, niech
panowie
panie
pastwo
434
wejdzie
..
. .
..
..
wejd
..
..

Q()
2012-06-19 19:57:28
Q.4.12.
a Q.4.12. :
1.
Ta ksika bya dugo pisana; dopiero ;

w2005 zostaa napisana do koca.
2005 .
2.
Mimo e ten hotel by dugo

budowany, nigdy nie zosta
zbudowany do koca.
,
,
.
3.
Dziecko zostao nakarmione, umyte

ipooone do ka.
,
.
4.
Dziecko byo dugo karmione imyte, ,

ale nie zostao pooone do ka.
.
5.
Te komentarze zostay dopisane sto

lat pniej.

100 .
6.
W czasie targw nowe ksiki

byy podpisywane przez sawnych
autorw.
Ten testament nie zosta podpisany

przez ojca.
8.
Ten wypadek by przez wiele lat

opisywany wgazetach.
. ( ), ., pisana : napisana. . ,
, ., podpisywane : opisywan.
Q()
435
2012-06-19 19:57:28
Q.4.14. :
Q.4.14..
robi
____________
robieam
zrobieam
I
II
bd robi
bd robia
zrobi

()
robic
__________

()
__________
zrobiwszy
robicya
___________
robionya
zrobionya
rb!
zrb!
robiabym
zrobiabym
Q.5. : rzeczownik
Q.5.8.
on ma wa wkieszeni
n to ma wmaym palcu
chyba ma dwie lewe rce
on ma olej wgowie
brakuje mu pitej klepki
nie zasypia gruszek

wpopiele
436
Q()
2012-06-19 19:57:28
Q.6. : przymiotnik
Q.6.1.
Q.6.1..
1.
biay
biay nieg, biae mleko, biaa mka
2.
czerwony
czerwona krew, czerwone truskawki
3.
zielony
zielona trawa, zielona saata, zielony ogrek, zielony krzew
4.
czarny
czarny wgiel, czarny tusz do rzs, czarne porzeczki
5.
brzowy
brzowe orzechy laskowe, brzowy orzech kokosowy, brzowa

czekolada
6.
ty
ta cytryna, ty banan, te tko
7.
niebieski
niebieskie niebo, niebieskie morze
8.
pomaraczowy
pomaraczowa pomaracza, pomaraczowa mandarynka
Q.7. : zaimek
Q.7.2.. pan, pani, pastwo
pastwo
=
/sg
/ pl
..
to jest /
to s
pan
pani
panowie
panie
pastwo
pastwo
brakuje
pana
pani
panw
pa
pastwa
pastwa
dziki
panu
pani
panom
paniom
pastwu
pastwu
lubi
pana
pani
panw
panie
pastwa
pastwo
interesuj
si
panem
pani
panami
paniami pastwem
pastwem
mwi o...
panu
pani
panach
paniach
pastwie
o!
prosz...
Q()
pastwu
panie X! pani X! panowie X panie X pastwo X

pana
pani
panw
panie
pastwa
pastwo
____
437
2012-06-19 19:57:28
Q.7.3.. ktry, jaki, aden
:
.
1.
Ktry zbliniakw jest wyszy? Piotr czy

Pawe?
aden nie jest wyszy.
2.
Jakich kolegw chciaaby mie?
Nie chc (mie) adnych kolegw.
3.
Ktrym samochodem pojechali? Moim czy Nie pojechali adnym samochodem.

twoim?
4.
O jakim urlopie marzysz?
Nie marz oadnym urlopie.
5.
Z ktrym dzieckiem ztej grupy masz

problemy?
Nie mam problemw zadnymi

dziemi.
6.
Ktrej koleance poyczya ksiki?
Nie poyczaam ksiek adnej

koleance.
.
7.
Jaki prezent mam Ci kupi na gwiazdk?
Nie kupuj adnych prezentw!
8.
Ktr zabawk zgubie t od taty czy t

od mamy?
Nie zgubieam adnej zabawki.
9.
Jaki samochd chciaby mie?
Nie chc adnego samochodu.
10. Jak sukienk chciaaby sobie kupi na

bal?
Nie chc sobie kupi adnej sukienki.
11. Ktr sukienk zaoysz na bal t

czerwon czy t czarn?
Nie zao adnej sukienki.
12. Jakie sery mam kupi?
Nie chc adnych serw.
, .. .., , . . ,
.
438
Q()
2012-06-19 19:57:29
Q.8 : liczebniki
Q.8.11.
Q.8.11.. czworo

. -
czworo
czwrka
tu jest
czwrka dzikich zwierzt
nie ma
czworga dzikich zwierzt
czwrki dzikich zwierzt
wierz
czworgu dzikim zwierztom
czwrce dzikich zwierzt
lubi
czwrk dzikich zwierzt
rozmawiam z
czworgiem dzikich zwierzt
czwrk dzikich zwierzt
mwi o
czworgu dzikich zwierztach
czwrce dzikich zwierzt
o!
czworo dzikich zwierzt!
czwrko dzikich zwierzt!
Q.8.12. :
Q.8.12.b.
: ?
: ( ).
Q.11. : spjnik
Q.11.2.
Q.11.2.a. : i, a, ale?
,
- .
i, :
, , ,
.
a,
, , .
ale, , , , .
Q()
439
2012-06-19 19:57:29
Q.12. : artykua
Q.12..
.. Kto dobrze gotuje?
Co to jest?
..
..
..
Pan Kowalski dobrze gotuje.

To nowy stadion.
Czyj to dom?
To jest dom ojca.
Kogo tu nie ma?
Jej tu nie ma.
Kogo nie znasz?
Nie znam tej pani.
Czego ci brakuje?
Brakuje mi pienidzy.
Czego szukasz?
Co szukasz? (.)
Szukam klucza.
Kiedy s lekcje?
Lekcje s od pitej do smej.
Ile chleba kupia mama?
Mama kupia p chleba.
Czego nam yczysz?
ycz wam szczcia.
Czego potrzebujesz?
Potrzebuj spokoju.
Czego si uczysz?
Ucz si polskiego.
Czego si boisz?
Boj si pajkw.
Komu mam da pi?
Daj pi dziecku.
Komu jest za ciepo?
Dziecku jest za ciepo.
Komu przeszkadzam?
Przeszkadzasz ojcu.
Komu pomagasz?
Pomagam przyjacielowi.
Czemu si przygldasz?
Przygldam si temu obrazowi.
Co kupi?
Kupi nowy komputer.
Jak dugo spaa?
Spaa ca noc.
Na jak dugo przyszed?
Przyszed na chwil.
Kogo lubisz?
Lubi Ew za jej poczucie humoru.
Kogo wybrano na skarbnika?
Wybrano go na skarbnika za uczciwo.
Dokd poszed Adam?

Gdzie poszed Adam? (.)
Na jaki film on poszed?
Adam poszed do mamy na obiad, apotem

do kina na polski film.
440
Q()
2012-06-19 19:57:29
..
Kim on jest?
Kim ona jest?
On jest policjantem, aona bibliotekark.
Czym mam pisa?
Pisz owkiem.
Czym jedziesz?
Jad rowerem.
Czym jedziesz?
Jad takswk.
Z kim rozmawia pani zpsem?
Pani zpsem rozmawia ztakswkarzem.
Czym kieruje babcia?

Kim ona rzdzi?
Babcia kieruje du firm irzdzi ca

rodzin.
O ktrej bdziesz wdomu?
Bd wdomu odwunastej.
Kiedy masz urodziny?

..
O czym dyskutujecie?
Gdzie by Adam?
Na jakim filmie by Adam?
Mam urodziny wmaju.

Dyskutujemy oEwie ijej problemach.
Adam by umamy na obiedzie, apotem
wkinie na polskim filmie.
Q.14. : imiesowy
Q.14.5.b.

, .
, .
Q()
441
2012-06-19 19:57:29
Q.14.6
Q.14.6.e. ()
.
, ( ),
X.14.6.e.,
. , , , , ,
, .
, .
, ,
. ( ) , .
, temat, konkret, abstrakt, specjalistyczny, interesujcy, dyskusja,
sytuacja oficjalna, intonacja, gramatyka, ortografia, komunikacja nieoficjalna,
popularny, idiomatyczny konwencje socjokulturowe. ,
, rozumiej, zwizany, bra, zna, take, wymowa, wyraenie.

, .
, .
, ( B2
, (), ).
(., tekst,
interesuj, hobby, gazety sportowe, profesor, referat).
, . . , ,
, . , , , , kurcze, ,
; . ,
, .

( ), , , ,
( ).
442
Q()
2012-06-19 19:57:29
, ,
( ). , , ,
. ,
, .
Q.16.
Q.16.a.1.

,
1. .
(./.)
1. .
1. .
1.
wstaeam rano
wstaj rano
wstan rano
2.
poszedem / poszam do
toalety
id do toalety
pjd do toalety
3.
umyeam si
myj si
umyj si
4.
umyeam zby
myj zby
umyj zby
5.
uczesaeam si
czesz si
uczesz si
6.
szukaeam okularw
szukam okularw
poszukam okularw
7.
chodzieam po caym
mieszkaniu
chodz po caym
mieszkaniu
bd chodzi po caym
mieszkaniu
8.
zrobieam makija
robi makija
zrobi makija
9.
ogolieam si
gol si
ogol si
10. posprztaeam mieszkanie sprztam mieszkanie
posprztam mieszkanie
11. zapomniaeam kluczy
zapominam kluczy
zapomn kluczy
12. musiaeam si spieszy
musz si spieszy
bd musiaa si spieszy
13. za pno wyszedem /

wyszam zdomu
za pno wychodz
zdomu
za pno wyjd zdomu
14. zjadeam niadanie
jem niadanie
zjem niadanie
15. poszedam / poszam do

pracy
id do pracy
pjd do pracy
Q()
443
2012-06-19 19:57:29
16. pojechaeam na
uniwersytet
jad na uniwersytet
pojad na uniwersytet
17. (prze)czytaeam notatki
czytam notatki
bd czyta/ przeczytam
notatki
18. poszedem / poszam na

wykad
id na wykad
pjd na wykad
19. chciaeam zje co

dobrego
chc zje co dobrego
bd chciaa zje co
dobrego
20. wiedziaeam wszystko
wiem wszystko
bd wiedzie wszystko
21. zaprosieam koleank na

obiad
zapraszam koleank na
obiad
zaprosz koleank na
obiad
22. (wy)pieam kaw
pij kaw
bd pi / wypij kaw
23. zapacieam za rachunek
pac za rachunek
zapac za rachunek
24. zaatwieam bilety do

teatru
zaatwiam bilety do teatru zaatwi bilety do teatru
25. (z)robieam zakupy
robi zakupy
zrobi zakupy
26. kupieam chleb
kupuj chleb
kupi chleb
27. przyszedem / przyszam

do domu
przychodz do domu
przyjd do domu
28. zadzwonieam do kolegi
dzwoni do kolegi
zadzwoni do kolegi
29. zaczem / zaczam pisa zaczynam pisa referat

referat
zaczn pisa referat
30. pomogaeam / pomogeam pomagam bratu wlekcjach pomog bratu wlekcjach

bratu wlekcjach
31. (z)organizowaeam
wycieczk
organizuj wycieczk
bd organizowa /
zorganizuj wycieczk
32. bawieam si zdziemi
bawi si zdziemi
bd si bawi zdziemi
33. graeam wtenisa
gram wtenisa
bd gra wtenisa
34. przebraeam /
przebieraeam si
przebieram si
bd si przebiera /
przebior si
444
Q()
2012-06-19 19:57:30
35. mogeam wyj wieczorem mog wyj wieczorem
bd mg / moga wyj
wieczorem
36. spotkaeam si
zprzyjacielem /
przyjacik
spotykam si
zprzyjacielem /
przyjacik
spotkam si zprzyjacielem
/ przyjacik
37. byeam wteatrze
jestem wteatrze
bd wteatrze
38. widziaeam Emigrantw widz Emigrantw

Mroka
Mroka
zobacz Emigrantw
Mroka
39. (na)pisaeam listy

elektroniczne / maile
pisz listy elektroniczne /

maile
napisz listy elektroniczne

/ maile
40. wypraeam skarpetki
pior skarpetki
wypior skarpetki
41. wziem / wziam

prysznic
bior prysznic
wezm prysznic
42. pocaowaeam swoje

dziecko
cauj swoje dziecko
pocauj swoje dziecko
43. daeam mamie buzi
daj mamie buzi
dam mamie buzi
44. powiedziaeam dobranoc
mwi dobranoc
powiem dobranoc
45. suchaeam muzyki
sucham muzyki
posucham muzyki
46. mylaeam oswoich

problemach
myl oswoich
problemach
bd myle oswoich
problemach
47. byeam zmczony /

zmczona
jestem zmczony /
zmczona
bd zmczony /
zmczona
48. miaeam gorczk
mam gorczk
bd mie gorczk
49. trzeba byo i spa
trzeba i spa
trzeba bdzie i spa
50. wiedziaeam, co znaczy

mj sen
wiem, co znaczy mj sen
bd wiedzie, co znaczy
mj sen
Q()
445
2012-06-19 19:57:30
Q.16.a.2. ,

10
2. .
2. .
1. .
1.
wsta / wstawaj rano
nie wstawaj rano
wstaabym rano
2.
id do toalety
nie chod do toalety
poszedbym/ poszabym
do toalety
3.
umyj si
nie myj si
umyabym si
4.
umyj zby
nie myj zbw
umyabym zby
5.
uczesz si
nie czesz si
uczesaabym si
6.
(po)szukaj okularw
nie szukaj okularw
szukaabym okularw
7.
chod po caym
mieszkaniu
nie chod po caym

mieszkaniu
chodziabym po caym
mieszkaniu
8.
zrb makija
nie rb makijau
zrobiabym makija
9.
ogol si
nie gol si
ogolibym si
10. posprztaj mieszkanie
nie sprztaj mieszkania
posprztaabym
mieszkanie
11. zapomnij kluczy
nie zapominaj kluczy
zapomniaabym kluczy
12. musisz si spieszy
nie musisz si spieszy
musiaabym si spieszy
13. wyjd za pno zdomu
nie wychod za pno

zdomu
za pno wyszdbym /
wyszabym zdomu
(., ) .
, , .., .., ., mam komputer / nie mam
komputera (= / ). ,
, , , ., napisz / pisz referat,
: nie pisz referatu (= / , : ).
9
10
446
Q()
2012-06-19 19:57:31
14. zjedz niadanie
nie jedz niadania
zjadabym niadanie
15. id do pracy
nie id do pracy
poszedbym / poszabym
do pracy
16.
nie jed na uniwersytet
pojechaabym na
uniwersytet
17. (prze)czytaj notatki
nie czytaj notatek
(prze)czytaabym natatki
18. id na wykad
nie id na wykad
poszedbym / poszabym
na wykad
19. (nie ma takiej formy)
(nie ma takiej formy)
chciaabym zje co
dobrego
wiedziaabym, gdzie
mona dobrze zje
jed na uniwersytet
21. zapro koleank na obiad nie zapraszaj koleanki na zaprosiabym koleank na

obiad
obiad
22. pij kaw
nie pij kawy
(wy)piabym kaw
23. zapa za rachunek
nie pa za rachunek
zapaciabym za rachunek
24. zaatw bilety do teatru
nie zaatwiaj biletw do

teatru
zaatwiabym bilety do
teatru
25. zrb zakupy
nie rb zakupw
zrobiabym zakupy
26. kup chleb
nie kupuj chleba
kupiabym chleb
27. przyjd do domu
nie przychod do domu
przyszedbym /
przyszabym do domu
28. zadzwo do kolegi
nie dzwo do kolegi
zadzwoniabym do kolegi
29. zacznij pisa referat
nie zaczynaj pisa referatu zaczbym / zaczabym

pisa referat
30. pom / pomagaj bratu

wlekcjach
nie pomagaj bratu

wlekcjach
pomgbym /
pomogabym bratu
wlekcjach
31. (z)organizuj wycieczk
nie organizuj wycieczki
(z)organizowaabym
wycieczk
32. baw si zdziemi
nie baw si zdziemi
bawiabym si zdziemi
Q()
447
2012-06-19 19:57:31
33. graj wtenisa
nie graj wtenisa
graabym wtenisa
34. przebierz si
nie przebieraj si
przebraabym /
przebieraabym si
mgbym / mogabym
wyj wieczorem
36. spotkaj si zkoleg
nie spotykaj si zkoleg
spotkaabym si zkoleg
37. bd wteatrze
nie id do teatru11
byabym wteatrze
zobaczyabym
Emigrantw Mroka
39. pisz listy / maile
nie pisz listw / maili
(na)pisaabym listy / maile
40. wypierz skarpetki
nie pierz skarpetek
wypraabym skarpetki
41. we prysznic
nie bierz prysznica
wzibym / wziabym
prysznic
42. (po)cauj swoje dziecko
nie cauj swojego dziecka
pocaowaabym swoje
dziecko
43. daj mamie buzi
nie dawaj mamie buzi
daabym mamie buzi
44. powiedz dobranoc
nie mw dobranoc
powiedziaabym dobranoc
45. suchaj muzyki
nie suchaj muzyki
posuchaabym muzyki
46. myl oswoich problemach nie myl oswoich

problemach
mylaabym oswoich
problemach
47. bd zmczony /
zmczona
nie bd zmczony /
zmczona
byabym zmczony /
zmczona
48. miej gorczk
nie miej gorczki
miaabym gorczk
49. trzeba i spa
nie trzeba i spa
trzeba by byo i spa
50. powinna / powiniene

wiedzie, co oznacza twj
sen12
nie powinna / powiniene wiedziaabym, co oznacza

wiedzie, co oznacza twj twj sen
sen
Nie id do teatru (= ) ,
( ) Nie bd wteatrz (=
). by , , ., nie bd smutna (= / ).
12
a wiedzie wiedz , ., Wiedz, e ju ci nigdy wicej nie pomog (= ,
).
11
448
Q()
2012-06-19 19:57:31
Q.16..
Zobacz, tu jest / tu s...
Dawno nie widziaam...
Zawdziczam wiele...
Wczoraj widziaam...
Q()
1.
ten obcy czowiek
2.
twj jasny pokj
3.
moje czarne biurko
4.
jej kochana babcia
5.
nasi sympatyczni koledzy
6.
1.
2.
twojego jasnego pokoju
3.
mojego czarnego biurka
4.
jej kochanej babci
5.
naszych sympatycznych kolegw
6.
waszych ulubionych zabawek
1.
temu obcemu czowiekowi
2.
twojemu jasnemu pokojowi
3.
mojemu czarnemu biurku
4.
jej kochanej babci
5.
naszym sympatycznym kolegom
6.
waszym ulubionym zabawkom
1.
2.
twj jasny pokj
3.
moje czarne biurko
4.
jej kochan babci
5.
naszych sympatycznych kolegw
6.
449
2012-06-19 19:57:31
Pan Kowalski
interesowa si...
Wczoraj rozmawialimy
o...
Witaj,... / witajcie,...
1.
tym obcym czowiekiem
2.
twoim jasnym pokojem
3.
moim czarnym biurkiem
4.
jej kochan babci
5.
naszymi sympatycznymi kolegami
6.
waszymi ulubionymi zabawkami
1.
tym obcym czowieku
2.
twoim jasnym pokoju
3.
moim czarnym biurku
4.
jej kochanej babci
5.
naszych sympatycznych kolegach
6.
waszych ulubionych zabawkach
1.
ty obcy czowieku!
2.
jasny pokoju!
3.
moje czarne biurko!
4.
kochana babciu!
5.
nasi sympatyczni koledzy!
6.
ulubione zabawki!
Q.17. -
, , . uttler 2001.
( / ) ,
Czy kurator
to hodowca kur?
450
Q()
2012-06-19 19:57:31
Q.7. .
sadystka
oponent
kurator
autoportret
Q()
451
2012-06-19 19:57:32
()

Liczba pojedyncza
Liczba mnoga
..
Osoba, np.2. osoba

liczba pojedyncza
, ., 2.

., ., 2 ...
Rodzaj mski
..
Rodzaj eski
..
Rodzaj nijaki
..
/. .
Rodzaj mskoosobowy -
..
Rodzaj
niemskoosobowy
- /..
ywotno
Nieywotno
Mianownik
..
Dopeniacz
..
Celownik
..
Biernik
..
Narzdnik
..
Miejscownik
..
Woacz
..

Przeszy
..
Teraniejszy
..
Przyszy
..

Niedokonany
./
Dokonany
./
Iteratywny
(wielokrotny)
()
452
Q()
2012-06-19 19:57:32

Rzeczownik
c.
Przymiotnik
Czasownik
Przyswek

Morfem zerowy
Zdrobnienie
(deminutyw)
()
Warianty, np.z/robi:
robi lub zrobi
, .: z/
robi: robi zrobi
Tumaczenie dosowne
<>
Podobiestwo
Synonim
Potocyzm
Konstrukcja
niepoprawna
gramatycznie
*()
Kontekst
Jzyk rosyjski
(tumaczenie)

()
Rady ikomentarze
Polecenie
wiczenie
Odpowied, rozwizanie ,
Q()
., X.4.2..
., Q.4.2.
453
2012-06-19 19:57:32
Bako Mirosaw, Komosiska Dorota, Stankiewicz Anna. 2003. Indeks a tergo do

Uniwersalnego sownika jzyka polskiego. Warszawa.
Bartnicka Barbara, Jekiel Wojciech, Jurkowski Marian, Tichomirowa Tatiana, Wasilewska
Danuta, Wrocawski Krzysztof 1999. . . Warszawa.
Bartnicka Barbara, Satkiewicz Halina. 2004. Gramatyka jzyka polskiego. Podrcznik dla
cudzoziemcw. Warszawa.
Buttler Danuta. 2001. Polski dowcip jzykowy. Warszawa.
Dbrowska Anna, Burzyska Anna, Dobesz Urszula, Pasieka Magorzata. 2005. Zadania
testowe zjzyka polskiego dla cudzoziemcw. Wrocaw.
Engel Ulrich. 2000. Deutsche-polnische kontrastive Grammatik. Warszawa.
Flynn Suzanne, ONeil Wayne. 1988. Linguistic theory in secondlanguage acquisition.
Dordrecht.
Foland-Kugler Magdalena. 2006. Zwiza gramatyka polska dla cudzoziemcw. Londyn.
Garncarek Piotr. 2002. Czas na czasownik. wiczenia gramatyczne z jzyka polskiego.
Krakw.
Gass Susan M., Selinker Larry. 2002. Second language acquisition. Mahwah.
Kaleta Zofia. 1995. Gramatyka jzyka polskiego dla cudzoziemcw. Krakw.
Kara Mieczysaw, Madejowa Maria. 1977. Sownik wymowy polskiej. Warszawa Krakw.
Kopaliski Wadysaw. 2004. Sownik wyrazw obcych i zwrotw obcojzycznych
zalmanachem. Warszawa.
Kotyczka Josef. 1976. Kurze polnische Sprachlehre. Berlin.
Kultura jzyka polskiego. 1973. Warszawa.
Kurzowa Zofia, Zgkowa Halina. 1993. Sownik minimum jzyka polskiego. Pozna.
Laskowski Roman. 1972. Polsnische Grammatik. Leipzig.
Lewicki Roman. PONS Grammatik Polnisch kurz & bndig. Stuttgart.
Lipiska Ewa. 1999. Nie ma ry bez kolcw. Krakw.
Madelska Liliana. 2003. Norm versus Pathologie im phonetisch-phonologischen
Spracherwerb. Zielsprache Deutsch // Sprache(n) Lernen. Chancen und Probleme bei
Mehrsprachigkeit, Interkulturalitt und Fremdspracherwerb. Wien: GSI. 123-128.
Madelska Liliana. 2004. Sownik wariantywnoci fonetycznej wspczesnej polszczyzny.
Krakw.
Madelska Liliana. 2005. Sownik wariantywnoci fonetycznej wspczesnej polszczyzny.
Krakw.
Madelska Liliana. 2007. Polnisch entdecken. Krakw.
Madelska Liliana. 2008a. Odkrywamy jzyk polski. Gramatyka dla uczcych (si) jzyka
polskiego. Krakw.
Madelska Liliana. 2008b. Praxis-Grammatik Polnisch. Das groe Lern- und bungswerk.
Pozna.
454
2012-06-19 19:57:33
Madelska Liliana. 2010. Posuchaj, jak mwi: Podrcznik ucznia. Poradnik dla rodzicw
inauczycieli, film dydaktyczny Powiedz mi, co widzisz. Wiede.
Madelska Liliana, (). Discovering Polish. ALearners Grammar. Krakw.
Mdak Stanisaw. 2003. Sownik odmiany rzeczownikw polskich. Krakw.
Mdak Stanisaw. 2004. Liczebnik te si liczy! Krakw.
Miodunka Wadysaw. 2006. Uczymy si polskiego. Lets learn polish. Tt 1-2. zkasetami
wideo. Warszawa.
Miodunka Wadysaw. 2007. Uczymy si polskiego. Lets learn polish. Tt. 1-2 z DVD.
Warszawa.
Mizerski Witold. 2000. Jzyk polski. Encyklopedia wtabelach. Warszawa.
Morciniec Norbert, Cirko Lesaw, Ziobro Ryszard. 1995. Sownik walencyjny czasownikw
niemieckich ipolskich. Wrocaw.
Nagrko Alicja. 1998. Zarys gramatyki polskiej (ze sowotwrstwem). Warszawa.
Nowy sownik poprawnej polszczyzny. 2003. Warszawa
Pastwowa Komisja Powiadczania Znajomoci Jzyka Polskiego jako Obcego. 2003.
Pastwowe Egzaminy Certyfikatowe z Jzyka Polskiego jako Obcego. Standardy
wymaga egzaminacyjnych. Warszawa.
Pietkiewicz Edward. 1997. Savoir vivre dla kadego. Warszawa.
Poracki Jerzy. 1993. Sownik interpunkcyjny zzasadami przestankowania. Warszawa.
Poracki Jerzy, Gazka Alina. 2004. Sownik interpunkcyjny. Warszawa.
Pyzik Jzef. 2006. (wyd.3.). 2006. Przygoda zgramatyk. Krakw.
Saloni Zygmunt. 2001. Czasownik polski. Warszawa.
Styczek Irena. 1982. Badanie iksztatowanie suchu fonematycznego. Warszawa.
Zgka Halina, Zgka Tadeusz. 2002. Mwi, wic jestem. Krakw.
Zgkowa Halina. 1983. Sownictwo wspczesnej polszczyzny mwionej. Pozna.
Zgkowie Halina iTadeusz. 2004. Jzykowy savoir-vivre. Warszawa.
ydek-Bednarczuk Urszula, Kowalikowa Jadwiga. 1999. Jzyk polski. Wspczesna
polszczyzna podrcznik. Szkoa rednia. Krakw.
., .1980. - , .1-2.
.
.., .. 2001. . . .
.. . 2005. (. 2., ). . .
., ., - ., .1970. - , .1-2. .
.. 2002. . .
..2005. / . .
..1988. . .
.. 2006. . , . .
.., .., .. 1998. / , .12. Pozna.
455
2012-06-19 19:57:33
Liliana Madelska
Liliana Madelska
universitas

Praktyczna Gramatyka Jezyka Polskiego 421 Madelska

Uploaded by

Document Information

Copyright

Available Formats

Share this document

Share or Embed Document

Sharing Options

Did you find this document useful?

Is this content inappropriate?

Copyright:

Available Formats

Praktyczna Gramatyka Jezyka Polskiego 421 Madelska

Uploaded by

Copyright:

Available Formats

zam: 1047220, produkt: 381072, klient: 623342, www.gandalf.com.

zam: 1047220, produkt: 381072, klient: 623342, www.gandalf.com.pl

zam: 1047220, produkt: 381072, klient: 623342, www.gandalf.com.pl

zam: 1047220, produkt: 381072, klient: 623342, www.gandalf.com.pl

zam: 1047220, produkt: 381072, klient: 623342, www.gandalf.com.pl

Copyright by Liliana Madelska and Towarzystwo Autorw

Projekt okadki i stron tytuowych

zam: 1047220, produkt: 381072, klient: 623342, www.gandalf.com.pl

zam: 1047220, produkt: 381072, klient: 623342, www.gandalf.com.pl

5.10. ?......................... 234

zam: 1047220, produkt: 381072, klient: 623342, www.gandalf.com.pl

11.2. .................................................... 375

zam: 1047220, produkt: 381072, klient: 623342, www.gandalf.com.pl

zam: 1047220, produkt: 381072, klient: 623342, www.gandalf.com.pl

zam: 1047220, produkt: 381072, klient: 623342, www.gandalf.com.pl

zam: 1047220, produkt: 381072, klient: 623342, www.gandalf.com.pl

zam: 1047220, produkt: 381072, klient: 623342, www.gandalf.com.pl

zam: 1047220, produkt: 381072, klient: 623342, www.gandalf.com.pl

zam: 1047220, produkt: 381072, klient: 623342, www.gandalf.com.pl

zam: 1047220, produkt: 381072, klient: 623342, www.gandalf.com.pl

zam: 1047220, produkt: 381072, klient: 623342, www.gandalf.com.pl

zam: 1047220, produkt: 381072, klient: 623342, www.gandalf.com.pl

zam: 1047220, produkt: 381072, klient: 623342, www.gandalf.com.pl

zam: 1047220, produkt: 381072, klient: 623342, www.gandalf.com.pl

communication Kommunikation communication

zam: 1047220, produkt: 381072, klient: 623342, www.gandalf.com.pl

zam: 1047220, produkt: 381072, klient: 623342, www.gandalf.com.pl

zam: 1047220, produkt: 381072, klient: 623342, www.gandalf.com.pl

mama, brat, . [],

zam: 1047220, produkt: 381072, klient: 623342, www.gandalf.com.pl

zam: 1047220, produkt: 381072, klient: 623342, www.gandalf.com.pl

zam: 1047220, produkt: 381072, klient: 623342, www.gandalf.com.pl

dentelmen cz; . . gentleman

zam: 1047220, produkt: 381072, klient: 623342, www.gandalf.com.pl

-, -, - prze-, przy- : przejcie , przepikny , przerwa , przyroda , przepisa , przypisa , przysta

zam: 1047220, produkt: 381072, klient: 623342, www.gandalf.com.pl

zam: 1047220, produkt: 381072, klient: 623342, www.gandalf.com.pl

zam: 1047220, produkt: 381072, klient: 623342, www.gandalf.com.pl

zam: 1047220, produkt: 381072, klient: 623342, www.gandalf.com.pl

zam: 1047220, produkt: 381072, klient: 623342, www.gandalf.com.pl

zam: 1047220, produkt: 381072, klient: 623342, www.gandalf.com.pl

zam: 1047220, produkt: 381072, klient: 623342, www.gandalf.com.pl

zam: 1047220, produkt: 381072, klient: 623342, www.gandalf.com.pl

- oczyma : otrzyma demy : drzemy

zam: 1047220, produkt: 381072, klient: 623342, www.gandalf.com.pl

kasa : kasza : Kasia

zam: 1047220, produkt: 381072, klient: 623342, www.gandalf.com.pl

(na) nodze : noce demu : czemu

zam: 1047220, produkt: 381072, klient: 623342, www.gandalf.com.pl

grubi : gruby : grube

wije : wyje : wieje

zam: 1047220, produkt: 381072, klient: 623342, www.gandalf.com.pl

zam: 1047220, produkt: 381072, klient: 623342, www.gandalf.com.pl

PKP (Polskie Koleje

zam: 1047220, produkt: 381072, klient: 623342, www.gandalf.com.pl

zam: 1047220, produkt: 381072, klient: 623342, www.gandalf.com.pl

zam: 1047220, produkt: 381072, klient: 623342, www.gandalf.com.pl

zam: 1047220, produkt: 381072, klient: 623342, www.gandalf.com.pl

zam: 1047220, produkt: 381072, klient: 623342, www.gandalf.com.pl

zam: 1047220, produkt: 381072, klient: 623342, www.gandalf.com.pl

idziesz niesiesz bierzesz prosisz grozisz

zam: 1047220, produkt: 381072, klient: 623342, www.gandalf.com.pl

zam: 1047220, produkt: 381072, klient: 623342, www.gandalf.com.pl

zam: 1047220, produkt: 381072, klient: 623342, www.gandalf.com.pl