NR 10 (10) PADZIERNIK 2015 ORGAN

STOWARZYSZENIA PRZYJACI SZCZEBRZESZYNA

Chopka midlca
konopie.
Henryk
Rodakowski

Padziernik

Przysowia ludowe

Padziernik dziesity miesic w roku, wedug

uywanego w Polsce kalendarza gregoriaskiego ma
31 dni. Padziernik jest na pkuli pnocnej
miesicem jesiennym,a na poudniowej- wiosennym.
Jest najduszym miesicem w roku kalendarzowym,
poniewa wypada wtedy zmiana z czasu letniego na
zimowy (jest duszy o jedn godzin od pozostaych
31-dniowych miesicy).
Nazwa miesica (dawniej rwnie padzierzec)
pochodzi wedug Brcknera od sowa padzierze,
oznaczajcego odpadki od lnu lub konopi.
Obok tego funkcjonoway rwnie nazwy:
padzierzec, padzierze, pociernik, a take winnik
(por.
starogermaska
nazwa
miesica
Weinmond).aciska nazwa October ("smy
miesic"; zobacz: kalendarz rzymski) zostaa
zapoyczona przez wikszo jzykw europejskich.

Gdy padziernik ciepo trzyma, zwykle mrona bywa

zima.
Gdy padziernik ze niegiem przybiey, na wiosn
dugo nieg na polach ley.
Miesic padzierny, marca obraz wierny.
W padzierniku jak na mietniku.
W padzierniku myli z ptakami na poudnie odlatuj.Jak Anioy (Aniow Strw przypada tradycyjnie
2 padziernika) w socu chadzaj, to potem w zimie
mrozy si trzymaj.
Jak padziernik jest wietrzny i mrony, to nie bdzie za
to stycze, luty mrony.
Na wity Francisz (4 padziernika) czego, chopie, po
polu krcisz?
Na witego Franciszka (4 padziernika) odlatuje
pliszka.
W dzie Szymona i Judy (28 padziernika) ko si boi
grudy.

SZCZEBRZESZYN

CHRZSZCZ NR 10
3 (7)
(10)

Jan Pawe II wprowadzi do Raca Tajemnice

wiata.
Padziernik zoto ukocha
Dzie 16 padziernika zosta ustanowiony witem
i babie lato poczochra...
przez Sejm RP w dniu 27 lipca 2005 roku jak
Pertraktuje z drzewami,
stwierdzono w uchwale : w hodzie najwikszemu
zocc listki tchnieniami.
autorytetowi XX wieku, czowiekowi, ktry sigajc do
rde chrzecijastwa, uczy nas solidarnoci, odwagi
apie w jesienne kleszcze
i pokory. Ustaw ustanawiajc wito poparo 338
wichry, ulewy i deszcze...
posw, trzech byo przeciwnych, a dwch wstrzymao
Zmywa najpierw purpur
si od gosu.
i zmienia lasu koloratur.
wito byo obchodzone po raz pierwszy w 2001
roku i nie jest dniem wolnym od pracy.
Jaskrawote klony lubi,
Od roku 2001 obchodzony jest rwnie w polskim
ale ogniste barwy studzi...
Kociele rzymskokatolickim Dzie Papieski dzie
Zotouste, brunatne odzie
wdzicznoci, cznoci duchowej z Ojcem witym,
strca z dbw wszdzie.
Janem Pawem II i promocji jego nauczania. Przypada
w niedziel przed 16 padziernika rocznic wyboru
Szybuje, gdy si spieszy;
kardynaa Karola Wojtyy na nastpc witego Piotra.
listopad dzieo to zniweczy.
Koordynatorem przedsiwzi jest Fundacja "Dzieo
Na razie jednak krluje
Nowego Tysiclecia". W trakcie Dnia Papieskiego
i zotem do syta czstuje!
zbierane s pienidze na stypendia dla zdolnej polskiej
Aleksandra Baltissen modziey z niezamonych i ubogich rodzin.

Co lubi padziernik...?

Dzie Papiea Jana Pawa II

Dzie Papiea Jana Pawa II polskie wito

obchodzone co roku 16 padziernika, ustanowione
przez Sejm Rzeczypospolitej Polskiej w hodzie
papieowi-Polakowi Janowi Pawowi II. Rwnolegle
obchodzony jest przez Koci katolicki w Polsce
Dzie Papieski, przypadajcy w kad niedziel
poprzedzajc rocznic wyboru Karola Wojtyy na
papiea.
Dnia 16 padziernika 1978 roku arcybiskup
krakowski kardyna Karol Wojtya jako pierwszy
kardyna z Polski, jak rwnie pierwszy po 455
latach biskup Rzymu niebdcy Wochem, zosta
wybrany na papiea i przybra imi Jan Pawe II.
Rwnie w tym dniu, 16 padziernika 2002 roku,
2

Uroczysto Wszystkich witych

i Dzie Zaduszny

W dn.1 listopada Koci katolicki obchodzi

uroczysto Wszystkich witych. Wielu dzie ten
kojarzy si ze zniczem, z grobem bliskich osb,
z cmentarzem, innym - z wizank kwiatw. Dla
wielu to dzie modlitwy i pamici o tych, ktrzy
wyprzedzili nas w drodze do wiecznoci. Nie mniej
jednak w tym dniu udajemy si z caymi rodzinami na
cmentarze i nawiedzamy groby naszych bliskich,
przyjaci, rodzicw, krewnych, znajomych, stawiajc
kwiaty, zapalajc ten "pomyk nadziei", wierzc, e ju
ciesz si oni chwa w domu Ojca Niebieskiego.
Koci w tym dniu oddaje cze tym wszystkim,
ktrzy ju weszli do chway niebieskiej, a wiernym
pielgrzymujcym jeszcze na ziemi wskazuje drog,
ktra
ma
zaprowadzi
ich
do
witoci.
Przypomina nam rwnie prawd o naszej wsplnocie
ze witymi, ktrzy otaczaj nas opiek.

CHRZSZCZ NR 10 (10)

Wspomnienie Wszystkich Wiernych Zmarych

Koci obchodzi 2 listopada i w tradycji polskiej
dzie ten jest nazywany Dniem Zadusznym lub
inaczej "zaduszkami". To wspomnienie wprowadzi
opat benedyktynw w Cluny we Francji, w. Odilon
(Odylon). On to w 998 r. zarzdzi modlitwy
za dusze wszystkich zmarych w dniu 2 listopada.
Termin ten i sama idea szybko rozprzestrzeniy si
we Francji, Anglii, Niemczech, Italii. W XIII w.
zwyczaj ten w Kociele rzymskim sta si
powszechny.
Koci w tym dniu wspomina zmarych
pokutujcych za grzechy w czycu. Chodzi wic
o tych, ktrzy nie mog wej do nieba, gdy maj
pewne dugi do spacenia Boej sprawiedliwoci.
Prawd o istnieniu czyca Koci ogosi jako
dogmat na soborze w Lyonie w 1274 r. i na XXV
sesji Soboru Trydenckiego (1545-1563), w osobnym
dekrecie o czycu. Sobr Trydencki orzek prawd,
e duszom w czycu moemy pomaga.
Caa wsplnota Kocioa przychodzi z pomoc
duszom czycowym, zanoszc w tym dniu proby
przed tron Boy. Aby przyj z pomoc zmarym
pokutujcym w czycu, yjcy mog w tych dniach
uzyska i ofiarowa odpusty zupene.
n.

Polski Padziernik wspomnienie.

Odwil gomukowska, in. Padziernik '56, odwil
padziernikowa to zmiana polityki wewntrznej
w Polskiej Rzeczypospolitej Ludowej w II poowie
1956 roku, poczona ze zmian na czele wadzy i
liberalizacj systemu politycznego. Jej efektem byo
m.in. uwolnienie z wizie i internowa czci
winiw politycznych i duchowiestwa, w tym
kardynaa Stefana Wyszyskiego
Odwil gomukowska bya nastpstwem mierci
Stalina (marzec 1953) i zwizanych z tym zmian
w
ZSRR,
ujawnieniem
tajnego
referatu
Chruszczowa na temat stalinowskich zbrodni
wygoszonego 25 lutego 1956 na XX Zjedzie
KPZR, tajemniczej mierci Bolesawa Bieruta
w Moskwie (marzec 1956), wydarze poznaskich
(czerwiec 1956), rozamu w rzdzcej partii PZPR
i dojcia do wadzy nowej ekipy rzdowej pod
przywdztwem Wadysawa Gomuki.
n.

Dzie Edukacji Narodowej polskie wito

owiaty i szkolnictwa wyszego ustanowione
27 kwietnia 1972 r. okrelone ustaw Karta praw
i obowizkw nauczyciela jako Dzie Nauczyciela.
Od 1982, na mocy ustawy Karta Nauczyciela
obchodzone jako Dzie Edukacji Narodowej.
Upamitnia rocznic powstania Komisji Edukacji
Narodowej, ktra zostaa utworzona z inicjatywy krla
Stanisawa Augusta Poniatowskiego i zrealizowana
przez Sejm Rozbiorowy w dniu 14 padziernika 1773
r. Potocznie dzie ten nadal zwany jest Dniem
Nauczyciela.
Historia Dnia Nauczyciela w Polsce ma swoje
pocztki w 1957 r. Podczas wiatowej Konferencji
Nauczycielskiej w Warszawie ustalono, e 20 listopada
bdzie Midzynarodowym Dniem Karty Nauczyciela
i
witem
nauczycieli.
Konferencja
zostaa
zorganizowana przez Zwizek Nauczycielstwa
Polskiego. Ustawa z dnia 27 kwietnia 1972 r. zwana
Kart praw i obowizkw nauczyciela, wprowadzia
Dzie Nauczyciela, obchodzony w rocznic powoania
Komisji Edukacji Narodowej. W 1982 r. Kart praw
i
obowizkw
nauczyciela
zastpuje
Karta
Nauczyciela, zmieniajc nazw wita na Dzie
Edukacji Narodowej oraz wprowadzajc przepis: Dzie
ten uznaje si za wito wszystkich pracownikw
owiaty.
Dzie Edukacji Narodowej jest uroczycie
obchodzony w instytucjach zwizanych z owiat.
Jest okazj do nagradzania wyrniajcych si
nauczycieli i pracownikw niepedagogicznych.
Minister Edukacji Narodowej wrcza nauczycielom
zote, srebrne, brzowe Krzye Zasugi, medale
Komisji Edukacji Narodowej oraz nagrody Ministra
Edukacji Narodowej za osignicia dydaktycznowychowawcze. Odznaczenia i wyrnienia dla
nauczycieli wrczane s przez kuratorw owiaty,
wadze samorzdowe oraz dyrektorw szk na
uroczystych galach.
R.
3

CHRZSZCZ NR 10 (10)

Pomniki szczebrzeskiej kultury c.d.

Natychmiast po wyzwoleniu uruchomiono nauk
w gimnazjum, ktre dziaao w latach 1944 -1947.
W okresie 1947 -1968 funkcjonowao Pastwowe
Liceum Pedagogiczne i Liceum Oglnoksztacce:
od roku 1975 Zesp Szk Oglnoksztaccych Nr
1, w ktrego skad wchodziy: Liceum
Oglnoksztacce, Liceum Oglnoksztacce dla
Dorosych i Studium Wychowania Przedszkolnego,
zamienione w 1984 r. w Studium Nauczycielskie.
Budynek przekazany Zasadniczej Szkole
Zawodowej znajdowa si w stosunkowo niezym
nie zym stanie, gdy w okresie midzywojennym i
przez okres wojny, a do czasu przekazania go w
1946 r. by on siedzib magistratu. Przeprowadzone
po przejciu remonty , w tym zmiana formy dachu,
pozbawiy
go
pierwotnych
zaoe
architektonicznych, przez co rni si wygldem od
pozostaych budynkw.
W
najgorszym
stanie
znajdowa
si,
nie remontowany od czasw I wojny wiatowej,
budynek szkoy podstawowej, ktry mia rozmaitych
lokatorw, szczdzcych gotwki na remonty.
W okresie midzywojennym pracowaa w nim
poczta i rozwijajce si
nowe szkolnictwo
podstawowe. Stan fizyczny, rozmiary, wielko
i ilo sal z trudem i nie w peni zabezpieczay
realizacj zada dydaktyczno wychowawczych.
Brak byo auli, sali gimnastycznej, pomieszcze na
pracownie przedmiotowe i boisk sportowych.
Z upywem czasu i wzrostem liczebnoci klas stan
ten cigle si pogarsza. Wraz z rozwojem
szkolnictwa
zawodowego,
podstawowego
i redniego Szczebrzeszyn potrzebowa poszerzenia
materialnej bazy owiatowej.
W wyniku wprowadzenia w ycie reformy
owiaty w 1973 r. budynek szkoy podstawowej sta
si siedzib Zbiorczej Szkoy Gminnej, a w budynku
liceum oglnoksztaccego utworzono w 1975 r.
Studium Wychowania Przedszkolnego.
Szkoy rednie w Szczebrzeszynie przed II wojn
wiatow i po jej zakoczeniu z powodzeniem
przejy i kontynuoway tradycje dawnych Szk im.
Zamoyskich w zakresie dziaalnoci kulturalno
owiatowej, tradycji wolnociowych, wzbogacajc
je o nowe patriotyczne wartoci, oraz dziaania na
rzecz rozwoju miasta, regionu i kraju.
Osignicia dydaktyczne i artystyczno
kulturalne w ramach obchodw 1000- lecia pastwa
polskiego,
praca
zawodowa
i
spoeczna
absolwentw Liceum Oglnoksztaccego, Liceum
Pedagogicznego,
a
szczeglnie Seminarium
Nauczycielskiego bya wysoko oceniana przez
terenowe i centralne wadze owiatowe.
4

Wielu ze szczebrzeszakw piastowao wane stanowiska

we wadzach owiatowych, nawet stopnia centralnego.
Dla przykadu wymieniam nazwiska dwch osb:
profesora historii Seminarium Nauczycielskiego
w latach 1928 1930 Ludwika Pawowskiego
i absolwenta Liceum Pedagogicznego z 1950 r.- Jerzego
Koodziejczyka. Prof. Ludwik Pawowski od 1949 r.
nauczyciel akademicki i dziekan Szkoy Gwnej
Planowania i Statystyki w Warszawie, nastpnie
dyrektor Departamentu w Ministerstwie Szkolnictwa
Wyszego, od 1956 r. dyrektor generalny Ministerstwa
Finansw, a na koniec od 1956 r. redaktor naczelny
miesicznika ,,Finanse. I drugi przykad absolwent
Liceum Pedagogicznego Jerzy Koodziejczyk dyrektor
Departamentu
Kadr
Ministerstwa
Owiaty
i Wychowania wsppracowa z ministrami
J. Kuberskim i B. Faronem.
Przedstawione wartoci, praca i osignicia szk
szczebrzeskich wpyway na wzrost zainteresowania
prasy regionalnej i krajowej, a take wadz centralnych
histori
Szczebrzeszyna
i
jego
szkolnictwa.
12 padziernika 1974 r. Minister Owiaty i Wychowania
Jerzy Kuberski wizytowa szkoy w Szczebrzeszynie,
odznaczajc
Liceum Oglnoksztacce Medalem
Komisji Edukacji Narodowej. W czasie tej wizyty
minister pozna problem niewystarczajcej bazy
owiatowej, a szczeglnie cikie warunki pracy
w szkolnictwie podstawowym i przedszkolnym.
Podczas wizyty w ministerstwie nauczycieli i
przedstawicieli
wadz
owiatowych
powiatu
zamojskiego i Kuratorium Owiaty
woj. lubelskiego
minister ogosi decyzj MOiW
o budowie nowej
szkoy podstawowej na potrzeby caej owiaty
szczebrzeskiej.
Dziesi lat pniej, z okazji oddania do uytku
nowych obiektw szkolnych, w dn. 2 wrzenia 1985r.
odbya si Oglnopolska Inauguracja Roku Szkolnego
1985/1986..
Wieloletnie
starania
miejscowych
wadz
administracyjnych i owiatowych dotyczce budowy
nowoczesnej
bazy
owiatowej
na
potrzeby
szczebrzeskiego szkolnictwa nie przynosiy rezultatu.
Problem ten rozwizaa dopiero wizyta Ministra
Owiaty i Wychowania Jerzego Kuberskiego
w Szczebrzeszynie w 1974 roku, za co wyraamy
ogromn wdziczno. Powsta dziki niemu szko
moemy umieci wrd pomnikw szczebrzeskiej
kultury. Kontakty urzdowe
i osobiste
ministra Kuberskiego z absolwentami szczebrzeskiego
Seminarium Nauczycielskiego ( choby wymieni dla
przykadu Ludwika Pawowskiego profesora Szkoy
Gwnej Planowania i Statystyki
w
Warszawie, a pniej wiceministra finansw), a take
wielu innych, ktrzy piastowali rne funkcje

CHRZSZCZ NR 10 (10)

w administracji owiatowej wojewdztw i powiatw

w caej Polsce, byy cise i serdeczne. Pord kadry
nadzoru pedagogicznego i wadz owiatowych byli
take absolwenci naszego liceum pedagogicznego.
Przykadem moe by absolwent z 1950 roku Jerzy
Koodziejczyk, ktry w owiacie polskiej peni rne
funkcje: kierownika Szkoy Podstawowej w Zawadzie,
inspektora owiaty w Zamociu, a take dyrektora
kadr w MO i W w Warszawie.
Minister Kuberski, znajc zasugi i rol
absolwentw w czasie okupacji, walki w Armii
Krajowej, a take los wizionych przez okupanta,
a pniej wizionych i krzywdzonych przez wadze
PRL, zdecydowa si na wizyt, w celu poznania
owiatowego
rodowiska
szczebrzeskiego,
tak zasuonego dla Polski.

Minister Jerzy Kuberski w Szczebrzeszynie

Wizyta odbya si w 1974 roku w Liceum
Oglnoksztaccym,
a
zaszczytny
obowizek
powitania ministra przypad mnie, jako dyrektorowi
LO. Przypomn sowa powitania: ,,Bardzo serdecznie
i z wielk radoci i dum w imieniu nauczycieli,
uczcej si modziey, wadz i spoeczestwa miasta
i gminy Szczebrzeszyn witam Pana Ministra
i towarzyszcych goci, wadze wojewdztwa
i powiatu, na historycznej, obfitujcej w postpowe
tradycje, wolno, owiat i postp, ziemi
Szczebrzeskiej. Witajc , mam zaszczyt zaprosi Pana
Ministra, przybyych goci i gospodarzy wojewdztwa
i powiatu, do historycznych budynkw szk,
dziaajcych od 150 lat.
W auli szkolnej podczas spotkania z nauczycielami
przedstawiem tradycje owiatowe szczebrzeskich
szk. Wzbudziy one autentyczne zainteresowanie
ministra, o czym wiadczyy stawiane przez niego
pytania. Nie przesadz, jeli powiem, e by peen
podziwu dla wkadu Szczebrzeszyna we wzbogacanie
polskich tradycji kulturalno owiatowych
i patriotycznych. Stwierdzi:,, Takie mae miasto,
a tak duy orodek owiatowy na Zamojszczynie.

Pan minister interesowa si problemami

szkolnictwa Szczebrzeszyna, szczeglnie problemami
wychowania przedszkolnego na Zamojszczynie.
To w czasie tej wizyty podj decyzj budowy
nowoczesnej bazy owiatowej na potrzeby szkolnictwa
i wychowania przedszkolnego.
W 1975 roku, w wyniku reformy administracyjnej
kraju, powstao 48 wojewdztw w tym wojewdztwo
zamojskie ze stolic w Zamociu. Reforma
administracyjna zbiega si w czasie z decyzj
Ministerstwa
Owiaty
i
Wychowania
o upowszechnieniu wychowania przedszkolnego
6 latkw. Ta decyzja zapocztkowaa reform
systemu edukacji narodowej. Dla upowszechnienia
wychowania przedszkolnego w nowopowstaych
wojewdztwach, tam gdzie ich nie byo, powoano
Studia Nauczycielskie. W wojewdztwie zamojskim,
z uwagi na dowiadczenia i tradycje pedagogiczne
powoano studium w Szczebrzeszynie. MOiW bez
zastrzee zatwierdzio decyzj nowo utworzonego w
czerwcu 1975 r. Kuratorium Owiaty i Wychowania w
Zamociu o powoaniu Studium Wychowania
Przedszkolnego.
Orzeczenie
organizacyjne
o
powoaniu SWP zostao wydane 25 sierpnia 1975
roku. Naley przypomnie, e na mocy tego
orzeczenia utworzone zostay dwa wydziay:
- o szecioletnim cyklu ksztacenia na podbudowie
szkoy podstawowej,
- o dwuletnim cyklu ksztacenia na podbudowie
szkoy redniej.
Aleksander Przysada
c.d.n.

Szczebrzeszyn 1928 c.d.

ydowscy sprzedawcy artykuw spoywczych:
E. Ajzen, A. Chmielarz, H. Fersztman, J. Firmanty,
H. Frenkel, Ch. Geld, R. Gorbler, A. Grojser prawdopodobnie chodzi tutaj o Arona Grojsera,
ojca Jankiela ostatniego szczebrzeskiego yda (zmar
w 1970 roku, pochowany jest na szczebrzeskim
cmentarzu parafialnym), S. Hilf, M. Huberman,
F. Ingber, Ch. Jahr, F. Jahr, M. Jurfest, Sz. Jurfest,
N. Kacenelenbogen, M. Kupfer, R. Lam, B. Las,
D. Las, H. Lerenzohn, Ch. Lerman, S. Libhaber,
J. Lustman, C. Mejler, M. Miltelpunkt, Ch. Putter,
Ch. Rajs, B. Rottensztajn, G. Szterenfeld, P. Wajnblat,
P. Wildman, P. Zylbersztejn
Polscy sprzedawcy artykuw spoywczych:
H. Borek, F. Kalita, M. Owies
Sklep spoywczy prowadzia take Rajzla wdowa
po Moszku - sprzedawaa w nim pieczywo, artykuy
kolonialne, bibu do krcenia papierosw z machorki,
tyto.
5

CHRZSZCZ NR 10 (10)

Wyroby tytoniowe stanowiy przedmiot handlu

M. Banacha, L. Czesnera, W. Gski, J.
Malinowskiego, T. Nowickiego, J. elanowieckiego,
a gilzy do papierosw wyrabia Sz. Rozenberg.
Towary
rne
sprzedawali
J.
Cukier
i A. Spor. Cytowany wczeniej Jan Jurczykowski
pamita take niejakiego Szmula- waciciela sklepu
wielobranowego, u ktrego
oprcz artykuw
spoywczych mona byo kupi naft do lampy,
"smarwk" do wozw i inne, temu podobne
artykuy.
W grupie
osb zajmujcych si sprzeda
artykuw spoywczych naley wymieni jeszcze
handlujcych zboem - H. Adera, Sz. Ajzena,
H. Bergmana, B. Chmielarza, Sz. Cytryna, I. Fersta,
J. Lama, M. Franka, M. Frenkela, J. Lernera &
Sz. Zyssbrennera, A. Muterpelera, Z. Weinblata,
Sz. Weinsztoka, H. Nusa. Bydem handlowali:
J. Oberferst & S - ka oraz A. Begleiter. Sprzeda
skr zajmowa si P. Bergier, ktry prowadzi take
sklep z obuwiem (kiedy Rosjanie wkroczyli do
Szczebrzeszyna we wrzeniu 1939 roku, uciek
razem z nimi), a take H. Dajles, A. Frajman,
M. Hilf, L. Hochgelertner. Sprzeda tylko koni
zajmowa si Sz. Szer.
Adnotacje w Ksidze Adresowej Polski...
wskazuj
na
istnienie
w
przedwojennym
Szczebrzeszynie
zakadu
stolarskiego,
prowadzonego przez Szmula Beglajptera, zwanego
przez mieszkacw "Kulawym " Szmulem.
Dlaczego? Histori t opowiada w swoich
wspomnieniach wnuk Szmula - Philip Bibel: Dawno
temu, kiedy dziadek by maym chopcem, Kozacy
najechali nasze miasto, zabierajc wszystkie
kosztownoci. Zniszczyli te nasz warsztat stolarski.
Kiedy onierz zacz bi jedn z rozhisteryzowanych
kobiet - matk omioletniego Szmula, ten zapa
kawaek drewna i zacz tuc Kozaka. Nie bya to
rwna walka, onierz o mao nie zabi mojego
dziadka. Przey ze zaman w dwch miejscach
lew nog. Koci jednak nie zrosy si odpowiednio
i noga pozostaa kilka centymetrw krtsza..
(relacja Marii z Lepionkw Niezgodowej). Stolark
zajmowali si take: K. Sikorski i Sz. Szrul.
Prowadzcy
zakad
stolarski
Szmul
Beglajbter
niewtpliwie
zaopatrywa
si
w niezbdny materia do produkcji mebli i rnych
wyrobw z drewna w tartaku prowadzonym przez
Mordk Flejszera( poza wymienionymi pracami,
M. Flejszer by znanym dziaaczem spoecznym).

i J. Zwolak. W dodatki krawieckie mona byo

zaopatrzy si u J. Honigmana. Wyrobem i sprzeda
czapek zajmowa si B. Fink, J. Rajber, natomiast
bawaty (materiay) sprzedawano na "Bazarze Polskim",
stanowicym wasno A. Lambrechta. Mona je byo
ponadto kupi u: G. Fajlera, F. Feilera, A. Finkiela,
Sz. Gelda, Ch. Gerenrajcha, St. Hernera, R. Kligiera,
R. Kohna, Ch. Kojla, Sz. Lernera, F. Majmona,
Sz. Nikielsberga, Ch. Palasta, A. Rajchsztejna,
J. Szafira, Ch. Szterna, Z. Szternfelda, Ch. Wajnberga,
M. Werecza. Sklep "okciowy" (z materiaami)
prowadzia take niejaka Cywia (J.Jurczykowski nie
pamita jej nazwiska), Sprzeda gotowych ubra
zajmowali si: R. Brandesman, K. Kolpfeld, I. Najder.
Galanteri mona byo naby na wspomnianym ju
"Bazarze Polskim", a take u
L. Czesnego,
A. Elbauma, D. Horwitza, A. Koodziejczyka ,
J. Lernera, S. Mabe, Ch. Weinberga.
W miecie pracowali take kamasznicy - B. Gedacht,
S. Kajl, D. Sztern. Szczebrzescy szewcy w roku 1928
to: F. Albaum, I. Cukier, J. Hajda, R. Kalita.
Szko i porcelan sprzedawa B. Czesner, a naczynia
niezbdne w gospodarstwie domowym tzw. "baniaki"
(elazne garnki, rnych rozmiarw polewane wewntrz
emali) sprzedawaa Ruchla [Rachela], natomiast
wyrobem
garnkw
zajmowali
si:
J.
&
L. Wyrostkiewiczowie. Naczynia kuchenne sprzedawali
- S. Ajzen. Ch. Finkelsztejn, S. Holz.
Gonty (wskie deseczki, ktrymi kryto wwczas
dachy, mona je jeszcze spotka na zachowanych
dachach starych chaupek zlokalizowanych na
obrzeach Szczebrzeszyna) wyrabiali: A. Herc
i I. Kawersztok. Laski produkowaa fabryka M.
Cebrykow & S ka, koodziejem by J. Flis, Konie
podkuwali kowale: L. Chmiel, J. Hejno, W. Jakowiak.
Uprz mogli wykona F. Bukowski, Sz. Zelcer, rowery
rozprowadza M. Kotaj, powrozy krci I. Dym oraz
M. Waks, wymurowa dom mogli: F. Bryowski,
W. Gska, M. Kape.
Myny, poza wspomnianym wczeniej Mordk
Flajszerem, prowadzili take: W. Koszel ( o nim krya
legenda Koszel bida zapi yda pokona go w piciu
alkoholu), J. Mincberg & S -ka. Myn handlowy nalea
do
Konstantego
widerskiego,
dugoletniego
dzierawcy majtkw Ordynacji Zamojskiej.
Mieszkaniec Szczebrzeszyna - Jan Jurczykowski
wspomina take osoby: Icka prowadzi zakad
stolarski, Jankiela naprawia i wykonywa na
zamwienie buty, Lejzora prowadzi sklep elazny;
mona byo kupi u niego ruszta do piecw, blachy do
kuchni, gwodzie, zawiasy, obrcze na drewniane koa
3. Krawcy, garncarze i pozostali drobni wytwrcy
do wozu - al tylko, e nie zapamita ich nazwisk.
Znani szczebrzescy krawcy i krawcowe to: F. Bojm,
Na zakoczenie opisu tej niezwykle rnorodnej
Baj, M. Felchendler, N. Sztybel, H. Tenenbaum
dziaalnoci mieszkacw Szczebrzeszyna w roku 1928,
6

CHRZSZCZ NR 10 (10)

a zapewne take i w latach nastpnych (co naleaoby

udokumentowa) jeszcze krtka wzmianka o tych,
co handlowali elazem (nie wiemy na czym ten handel
polega, by moe kupowali rne metalowe
przedmioty, odpadki na zom, a nastpnie
przekazywali je do fabryki o brany metalowej;
produkcj maszyn i urzdze rolniczych zajmowa si
w tamtym okresie Lubelski Syndykat Rolniczy); byli
to: M. Bergin, Sz. Berensztajn, A. Hochman,
M. Ros.
Tekst zosta napisany w oparciu o Ksig Adresow
Polski (wraz z Wolnym Miastem Gdaskiem) dla
handlu, przemysu, rzemios i rolnictwa 1928,
Warszawa 1928, wacicielem praw autorskich
ktrej jest Wielkopolska Biblioteka Cyfrowa
w Poznaniu.
Regina Smoter Grzeszkiewicz

Cerkiew w Szczebrzeszynie.
Najstarsza witynia prawosawna
w Polsce

Opisane poniej prace badawcze prowadzone na

terenie cerkwi dotycz tylko pierwszej fazy jej
budowy. W latach pniejszych bya remontowana,
wymieniano
zestarzae
elementy,
dodawano
i usuwano niektre z nich, np. wiee, absydy,
budowano nastpne krypty do pochwkw itd.
Cerkiew skadaa si z dwch czonw: absydy
z krypt i prostoktnej nawy. Szeroko nawy,
wg pierwotnych fundamentw, wynosia ok. 8 m,
dugoci nawy nie mona dokadnie okreli, ale z
oglnego zarysu cerkwi mona wywnioskowa,
e bya taka sama lub niewiele wiksza ni szeroko.
Badania zostay zapocztkowane w latach 1982,
1983 i 1985. Prowadzia je Stanisawa HoczykSiwkowa wczenie doktor Uniwersytetu Marii CurieSkodowskiej w Lublinie. Wykonano 14 wykopw od
wewntrznej i zewntrznej strony cerkwi.

Nastpne prace wewntrz cerkwi prowadzi

w latach 1990-1991 profesor Andrzej Rozwaka,
wwczas take doktor UMCS. Bada m.in.
wydobywane nawarstwienia mietnikowo- gruzowe
z duej krypty usytuowanej w zachodniej czci nawy
i naronikw cerkwi.
W latach 1992-1993 prowadzono na terenie
wzgrza cerkiewnego dalsze badania w trzydziestu
wykopach.
Najstarsze wydobyte przedmioty s datowane na
koniec XIV i pocztek XV wieku, rwnie z tego
okresu pochodz materiay ceramiczne z najstarszej
komory grobowej. We wczeniejszych warstwach
wykopw nie znaleziono adnych przedmiotw.
Dowodzi to, e witynia w pierwotnym ksztacie
zostaa wybudowana na przeomie XIV i XV wieku.
Co
prawda,
pierwszy
proboszcz
unicki
w Szczebrzeszynie, ks. Jan Karol Lipowiecki podaje,
e cerkiew wybudowano w roku 1194 r., ale ani
dotychczasowe badania, ani inne rda, np. latopisy,
nie potwierdzaj tej daty. Ks. Lipowiecki podajc
w swojej kronice z roku 1600 t dat, pragn
podnie presti swojej wityni i, by moe, przez
to zdoby sponsora na odbudow absydy,
ktra zawalia si w tym czasie ze staroci.
Mona nawet wtpi, aby w tak wczesnych latach
religia chrzecijaska dotara do Szczebrzeszyna.
W roku tysicznym Polska przy zalesieniu 80%
liczya rednio 4 mieszkacw na kilometr
kwadratowy. Bardziej zaludnione byy Wielkopolska
i Maopolska- w reszcie kraju, w tym i na
Lubelszczynie, gdzie zalesienie mogo przekracza
90 %, na pewno gsto zaludnienia bya mniejsza.
Szczebrzeszyn by pooony na najdalszych
peryferiach w stosunku tak do Gniezna, jak i Kijowa.
Kiedy ksi gnienieski wraz z dworem przyj
chrzecijastwo, do jego pastwa mogo przyby
kilku, najwyej kilkunastu ksiy misyjnych,
a wasnych jeszcze nie byo. Palatium Mieszka
znajdowao si na Ostrowie Tumskim, w ktrej to
rezydencji znajdowa si take koci. Jego rozmiary
pozwalay pomieci okoo 30 osb.
Chrzecijastwo przyjmowao si bardzo wolno,
nie tylko z powodu braku ksiy, ale z wielkimi
oporami
ludnoci,
unicestwiao
bowiem
dotychczasowe wasne sowiaskie wierzenia,
niszczyo witynie, wizerunki bstw, wite miejsca
i inne zabytki, ca kast jej kapanw itd. Niszczyo
dotychczasow kultur i struktur pogaskiego
pastwa. Jak wiemy z historii, cae prowincje staway
w obronie starej wiary, gdy wprowadzano obcych
ksiy, obcy jzyk- acin do obrzdkw i niepojtego
jedynego Boga, w miejsce licznych dotychczasowych
bokw.
7

CHRZSZCZ NR 10 (10)

Na pewno nie odbywao si to w taki sposb,

jak dzisiaj wprowadza si islam w niektrych
krajach,
czy
wprowadzano
katolicyzm
w Poudniowej Ameryce, gdzie zniszczono zabytki
i zamordowano kilkadziesit milionw dzikich
tubylcw. Cho znamy chrystianizacj Prusw
i Litwinw prowadzon przez Zakon Najwitszej
Marii Panny- Krzyakw.
Przyspieszenie chrystianizacji nastpio dopiero,
gdy po ponad 200 latach od czasu chrztu Mieszka
zaczy napywa zakony, najpierw bliej centrum,
potem dalej- droga jej do Szczebrzeszyna moga
trwa dalsze 150 lat.
Ru, pomimo posiadania okoo 5 milionw
mieszkacw, miaa jeszcze mniejsz liczb
mieszkacw na kilometr kwadratowy. Postpy we
wprowadzaniu nowej religii mogy by jeszcze
wolniejsze.
Mona przyj, e chrzecijastwo tak rzymskie,
jak i bizantyjskie dotaro do Szczebrzeszyna
w drugiej poowie XIV wieku, o czym wiadczy czas
budowy ich wity. W roku 1377 Dymitr z Goraja
syn Iwony (rusiskie imi mskie Iwo), otrzyma od
krla dobra szczebrzeskie, a w 1388 r. krl
Wadysaw Jagieo, zapewne na prob Dymitra,
nada Szczebrzeszynowi, jako stolicy tych dbr,
prawa miejskie. Nastpi widoczny rozwj miasta.
Sondae
na
tzw.
grodzisku
potwierdziy,
e w wykopach z tego okresu gwatownie zwikszya
si ilo znajdowanych tam rzeczy codziennego
uytku, co wiadczy o wzrocie jego zasiedlenia.
Wtedy te wybudowano tam fos i by moe wie
mieszkalno- obronn. Mona sdzi, e wtedy zasza
take potrzeba budowy wity.
Niektrzy mieszkacy Szczebrzeszyna bezzasadnie
utosamiaj cerkiew ufundowan zapewne przez
Dymitra z pierwszym kocioem katolickim p.w. w.
Mikoaja. To nieprawda, bowiem w tym samym
czasie, w 1394 r., zosta rwnie ufundowany
drewniany koci katolicki w pnoco- wschodnim
rogu rynku, erygowany w 1398 r. przez Jakuba
arcybiskupa halickiego. Halickiego, gdy pomimo
powoania diecezji w Chemie bul papiesk
1.2.1377 r. biskup Stefan, mianowany w 1388,
obj j dopiero w 1409 r., kiedy krl uposay
diecezj w 6 wsi. Pomidzy rokiem 1388 a 1409
biskup Stefan peni funkcj biskupa pomocniczego
w
diecezjach:
kamieskiej,
poznaskiej
i wocawskiej.
Cigle te forsowana jest przez niektrych niczym
niepotwierdzona teza, e Dymitr ufundowa trzeci
koci, klasztor dla zakonu franciszkanw.

Podawany rok fundacji tego klasztoru i jego

erygowania (1394 i 1398) jest identyczny z dat
fundacji i erygowania ww. kocioa katolickiego.
Zbyt to zbiene, aby byo prawdziwe. Niestety, nie
udao
mi
si
dotychczas
ustali,
kiedy w Szczebrzeszynie powsta klasztor
franciszkanw, ale sdzc po fundacji pierwszego
franciszkaskiego klasztoru w Lublinie w 1459 r.,
mona przypuszcza, e nastpio to znacznie
pniej.
Cerkiew, a pewnie i koci katolicki, mogy
pomieci po okoo 40-50 osb. Zaspakajao to
wczesne potrzeby, gdy analogicznie do innych
miejscowoci
w
tych
czasach,
ludno
Szczebrzeszyna moga liczy nie wicej ni 200
mieszkacw.
Drewniany koci katolicki spon podczas
wielkiego poaru miasta w 1583 r. Obudowany
zosta w latach 1610 1620 w tym samym miejscu,
jako murowany i znacznie wikszy, przez ksidza
Mikoaja Kilickiego proboszcza szczebrzeskiego,
praata
lwowskiego,
oficjaa
chemskiego,
i funkcjonuje do dzisiaj. Czy wtedy otrzyma
wezwanie w. Mikoaja- patrona ks. Kilickiego?
Rwnoczesna budowa dwch wity za czasw
Dymitra dowodzi, e w wczesnym Szczebrzeszynie,
tak jak na kadym pograniczu (granica Polski i Rusi
Halicko-Wodzimierskiej)
mieszkaa
ludno
mieszana, w tym przypadku wyznawcw dwch
religii. Tak jest na pograniczach do dzisiaj. Np. po
obydwu stronach granicy polsko--biaoruskiej yj
pojedynczo, grupami i caymi wioskami Polacy
i Biaorusini, wyznawcy prawosawia i katolicyzmu.
Znajduj si w tych wsiach zarwno cerkwie, jak
i kocioy. Tak samo jest na wielu innych granicach.
Potwierdza to sowa kanclerza Konrada Adenauera
na powojenne twierdzenia o niegdysiejszej polskoci
ziem zachodnich: W caej Europie nie ma jednego
metra kwadratowego ziemi, na ktrej nie byby kto
wczeniej. Ale granice wszystkich pastw
europejskich ustanowia wojna.
Na przeomie XVI i XVII w. cerkiew przechodzi
we wadanie unitw. Na temat powodw powstania
kocioa unickiego, zwanego te greckokatolickim,
i procesu jego tworzenia napisano tomy i zapewne
nie wyczerpano tematu do koca. Ja w wielkim
skrcie, przytocz powody polityczne.
Romuald Koodziejczyk
c.d.n.

CHRZSZCZ NR 10 (10)

Pytania i odpowiedzi
Czy amerykaskie piramidy kryj drzwi do
zawiatw?
Sergio Gomez wstrzymuje oddech: w kocu zblia si
do celu. Archeolog przez sze lat prowadzi
wykopaliska w 138 metrowym tunelu pod wityni
w
prekolumbiskim
miecie
Teotihuacan.
Wraz z zespoem usun stamtd prawie 1000 ton
kamieni i innych przeszkd zagradzajcych drog
oraz wydoby na powierzchni niezliczone skarby.
Teraz kopicy dotarli do koca przejcia i Gomez
nie wierzy wasnym oczom. Przed nim znajduj si
trzy zamknite komory. Czy to groby legendarnych
krlw Teotihuacan?
witynne miasto zajmujce powierzchni
80 kilometrw kwadratowych i liczce, by moe,
nawet 200 000 mieszkacw byo swego czasu jedn
z
najwikszych
metropolii
na
wiecie.
Jej budowniczowie pojawili si znikd okoo II wieku
p.n.e. i stworzyli potne pastwo, na dugo zanim
kontynent
amerykaski
opanowali
Majowie
i Aztekowie. Mnie wicej tysic lat pniej zniknli,
pozostawiajc po sobie wiele zagadek. Jedn z nich
stanowi tunel pod wityni Pierzastego Wa.
Znaleziono tu ponad 60 000 darw ofiarnych, w tym
kamienie szlachetne, poski, bro, ludzkie koci
i pozostaoci skry. Teoria Gomeza: rytualne ofiary
miay zapewni wadcom przychylno bogw.
Tymczasem archeolog odnis kolejny sukces:
w jednej z komr natkn si na due iloci pynnej
rtci. To nastpna poszlaka wskazujca, e tunel moe
by czci krlewskiego grobu, bo metal ten
prawdopodobnie symbolizowa co w rodzaju rzeki
pyncej w zawiatach. Jeli Gomez pod koniec
wykopalisk w padzierniku faktycznie odkryje grb,
analiza DNA mogaby ostatecznie wyjani, kim byli
tajemniczy budowniczowie i kto nimi rzdzi
Ktry cesarz wyruszy do krlestwa umarych
z ca armi?
Oblewajc si potem, Yang Zhifa uderza kilofem w
spkan ziemi. Od tygodni susza daje si we znaki
mieszkacom prowincji Shanxi. Szukajcy wody
rolnik natyka si na co twardego. Prbuje kopa
dalej, mijajc przeszkod, jednak jego oczom nie
ukazuje si kamie lecz rami glinianej figury.
Yang nie przypuszcza nawet, e dokona wanie
jednego z najwikszych odkry archeologicznych XX
wieku: odnalaz legendarn terakotow armi
pierwszego cesarz Chin, Qin shi Huanga.
Wedug historykw w 246 roku p.n.e., niedugo po
objciu tronu, wadca rozpocz budow swojego
mauzoleum a mia wtedy 13 lat.

Przez 30 lat 700 000 robotnikw przymusowych

musiao kopa doy i usypywa wzgrza. Kompleks
zajmuje ostatecznie powierzchni 90 kilometrw
kwadratowych, dorwnujc pod wzgldem wielkoci
Manhattanowi. Po co ten cay wysiek? Qin Shi
Huang chcia zabra w zawiaty cae cesarstwo,
dlatego zosta pochowany z modelami paacw,
komi, rydwanami i terakotowymi figurami.
To idealne warunki do rzdzenia pod ziemi wyjania kierownik wykopalisk Duan Qingbo,
ze strachu przed czajcymi si w zawiatach
niebezpieczestwami
cesarz
kaza
ponadto
eskortowa si wojsku zoonemu z 7 300
terakotowych wojownikw naturalnej wielkoci.
Rwnie w zawiatach chcia mie armi, ktra
chroniaby jego dusz i grb przed zemst tych,
ktrych zabi twierdzi historyk Robin Yates.
Dua cz jego podziemnego krlestwa nadal nie
zostaa odkopana. Do dzisiaj nie otwarto te
grobowca, gdy bez odpowiednich metod konserwacji
cenne skarby mogyby si rozpa pod wpywem
wieego powietrza.
Wedug ekspertw terakotowa armia skadaa si
z prawie 8 000 onierzy, 130 rydwanw wojennych
zaprzonych w 520 koni oraz 150 wierzchowcw
jazdy. Kady wojownik ma indywidualne rysy,
bro i dystynkcje.
Zebra R.

Najwiksze bdy w dziejach wiata.

Bieg historii przybiera czsto zaskakujcy obrt.
Raz po raz wielcy tego wiata podejmuj ze decyzje,
ktrych skutki obserwujemy po dzi dzie. To znane
nam ze szkolnych podrcznikw lub kryjce si
jeszcze w mrokach przeszoci momenty zwrotne
naszych dziejw. Co by jednak byo, gdyby
najsynniejsze osoby w historii nie popeniy tych
bdw?

Krzyowcy ruszyli do walki przeciwko

Saladynowi.
Jak arogancja moe zgubi ca armi.

CHRZSZCZ NR 10 (10)

Penia lata 1187 roku. Garda krzyowcw s suche

i gorce jak pustynny piasek skrzypicy pod stopami.
Sakwy na wod ju od dawna s puste. Po forsownym
marszu w skwarze Ziemi witej kompletnie
wyczerpani mczyni patrz w stron byszczcej
tafli Jeziora Genezaret, ktre jest tak blisko a mimo
to nieosigalne. Wojska Saracenw niczym mur
broni dostpu do zbawiennej wody. Saladyn (na
zdjciu str. 9), sutan Egiptu czeka na rycerzy
Chrystusa. Krzyowcy z Jerozolimy ostatkiem si
ustawiaj si w szyk bitewny. W ich stron leci gsty
dym to wojownicy Saladyna podpalili trawy
i wyschnite krzewy. Rycerze oddychaj z trudem,
piek ich oczy, ale najgorsze ma dopiero nadej.
Nagle powietrze wypenia si zowrogim wistem.
Dym ukrywa nadlatujc mier prawie do ostatniej
chwili na oddziay chrzecijan sypi si tysice
strza. Rozpoczyna si bitwa, zwana rwnie masakr
pod Hattin, ktra staa si pocztkiem koca
chrzecijaskiego panowania w Ziemi witej.
Byo to wydarzenie, ktre trwale zmienio struktury
wadzy na Bliskim Wschodzie podobnie zreszt jak
w Azji i Europie. A przyczyn wszystkiego by bd
jednego czowieka.
Przypomnijmy: mimo traktatu pokojowego z 1187
roku chrzecijascy rycerze napadli na arabsk
karawan. Saladyn zebra wic swoje wojsko,
z ponad 25 tysicami zbrojnych przekroczy rzek
Jordan, zdoby strategicznie wane miasto Tyberiad
i obleg jego twierdz. Chcia unikn bezporedniej
konfrontacji z gwnymi siami chrzecijan.
Ci tymczasem nie zwlekali. Zaledwie dzie pniej
wadca
Krlestwa
Jerozolimskiego
Gwidon
z Lusignan zwoa swoje wojsko w liczbie 20 tysicy
rycerzy. Ubrani w cikie kolczugi krzyowcy czuli
znaczn przewag nad lekko zbrojnymi oddziaami
wroga. Jedynie dobrze znajcy okolic hrabia
Rajmund
z Trypolisu, wadca Tyberiady,
ostrzega krla, aby w peni lata i bez odpowiednich
zapasw wody nie cign caym wojskiem przez
pustyni. Na prno.
Gwidon z Lusignan zignorowa rad i okrzykiem
,,Bg tak chce wyda krzyowcom rozkaz wymarszu.
Kompletnie bdna ocena doprowadzia jego wojsko
wprost w sida Saldyna. Zaledwie dwa dni pniej
wikszo chrzecijaskiej armii zacielaa pole bitwy
lub znalaza si w niewoli. Bezbronna Jerozolima
bya zdana na ask muzumaskich onierzy.
Po krtkim obleniu przebywajcy w niej
chrzecijanie opucili miasto i oddali je Saladynowi
bez walki.
Gdyby Gwidon z Lusignan pozosta ze swoimi
oddziaami w Jerozolimie, to z atwoci mgby j
utrzyma. Wiele przemawia wrcz za tym,
10

e jeliby krzyowcy nie nadeszli przez pustyni,

Saladyn wycofaby swoje oddziay i rozpuci je do
domu. Rozwane zachowanie chrzecijan nie tylko
umocnioby ich panowanie na Bliskim Wschodzie,
lecz rwnie mogoby wesprze pokojowe
wspistnienie obu religii w Jerozolimie bowiem od
dawna byo si zdanym na handel i zaopatrzenie
z zewntrz. Dlatego te Thomas Asbridge
z Uniwersytetu Londyskiego opisuje klsk
chrzecijan pod Hattin jako jeden z najwaniejszych
czynnikw, ktre wywoay eskalacje przemocy na
Bliskim Wschodzie w nastpnych stuleciach.
Zebra R.

Z miasta
VIII Biegi Terenowe im. Bronisawa
Pietruszyskiego

Publikujemy
oficjalne
wyniki
rywalizacji
w VIII Biegach Terenowych im. Bronisawa
Pietruszyskiego. Impreza cieszy si niesabncym
zainteresowaniem, o czym najdobitniej wiadczy
liczba zgoszonych w tym roku uczestnikw.
cznie we wszystkich kategoriach do rywalizacji
przystpio ponad 500 osb. Mimo kaprynej pogody
zawody przebiegay w miej atmosferze, do czego
w duym stopniu przyczynili si sami biegacze, nie
zapominajc podczas zmaga o duchu fair play.
Zwycizcy w poszczeglnych kategoriach
Dziewczta/kobiety
2009 r. Natalia Grela - Zesp Szk w Michalowie
2008 r. Maja Czajka - SP nr 1 w Szczebrzeszynie
2007 r. Jagoda Wrbel SP nr 1 w Szczebrzeszynie
2006r. Natalia Sykaa SP nr 1 w Szczebrzeszynie

CHRZSZCZ NR 10 (10)

2005 Kinga Zawilak SP w Radecznicy

2004 Julia Bednarz SP nr 1 w Szczebrzeszynie
2003 r. Dominika Pomaraska - SP w Nieliszu
2002 Agnieszka Zawilak Gimnazjum w Radecznicy
2001 Aleksandra uk Gimnazjum w Szczebrzeszynie
2000 r. Agata Oszust - Gimnazjum w redniem
Duym
1997 1999 r. Aleksandra Wnuk Zesp Szk
nr 2 w Szczebrzeszynie
Chopcy/mczyni
2009 r. Jakub Kawala Zesp Szk w Michalowie
2008 r. Nikolas Sztochel Zesp Szk w Michalowie
2007 r. -Kamil Bis - SP nr 1 w Szczebrzeszynie
2006 r. - Filip Dubiel SP nr 1 w Szczebrzeszynie
2005 r. Hubert Samulak SP nr 1 w Szczebrzeszynie
2004 r. Jakub Czok SP w Czarnymstoku
2003 r. Dawid Budzioo SP w Kol. Tworyczw
2002 r. Mateusz Antoniak Gimnazjum w redniem
Duym
2001 r. Szymon Sarzyski Gimnazjum
w Radecznicy
2000 r. Jakub Skrok Gimnazjum w Radecznicy
1997 1999 r. Patryk Kozowski Zesp Szk
Nr 2 w Szczebrzeszynie
Kategoria open bieg gwny mczyni
1. Mateusz Jezierski Michalw
2. Tomasz Kostrubiec Szczebrzeszyn
3. Jerzy Banaszkiewicz Zamo
MDK Szczebrzeszyn

Uroczysto wrczenia Nagrd

Edukacyjnych
Nagrody Edukacyjne przyznawane przez Burmistrza
Szczebrzeszyna to szczeglne wyrnienia, ktrych
ide jest uhonorowanie osigni uczniw szk
podstawowych i gimnazjw. Tegoroczna ceremonia
wrczenia Nagrd Edukacyjnych odbya si
29 wrzenia w sali konferencyjnej Urzdu Miejskiego
w Szczebrzeszynie. Podczas uroczystoci wyrnieni
zostali uczniowie, ktrzy osignli wysokie wyniki
edukacyjne
w
roku
szkolnym
2014/2015.
Nagrody
Edukacyjne
z
rk
Burmistrza
Szczebrzeszyna Pana Mariana Mazura odebrali
uhonorowani uczniowie, za ich dumni rodzice
otrzymali listy gratulacyjne. Po ceremonii wrczenia
nagrd gos zabra jeden z nagrodzonych uczniw,
ktry w imieniu wszystkich laureatw wyrazi
wdziczno zebranym na uroczystoci wadzom
gminy, dyrektorom szk, nauczycielom i rodzicom.
Podzikowaniem za wspieranie uczniw w ich
ambitnych deniach by take koncert w wykonaniu
modziey z Gimnazjum im. Polskich Olimpijczykw
w Szczebrzeszynie.
Uroczysto wrczenia Nagrd Edukacyjnych bya
podniosym wydarzeniem dla nagrodzonych uczniw,
ich rodzicw, a take zgromadzonych goci. Warto
nauki i talent zostay docenione, a to jest najbardziej
motywujce dla modych ludzi, ktrzy podjli trud,
by realizowa swoje ambicje oraz rozwija
uzdolnienia.
Nagrody Edukacyjne za rok szkolny 2014/2015
otrzymali:
> Marcin Malec (Szkoa Podstawowa nr 1 im. H.
Sienkiewicza w Szczebrzeszynie) Nagroda Edukacyjna
za wybitne osignicia w dziedzinie nauki.
> Piotr Wolicki (Szkoa Podstawowa nr 1 im. H.
Sienkiewicza w Szczebrzeszynie) Nagroda Edukacyjna
za wybitne osignicia w dziedzinie nauki.
> Marcin Sawczuk (Gimnazjum im. Dzieci
Zamojszczyzny w Bodaczowie) Nagroda Edukacyjna
Absolwent Gimnazjum.
> Adrianna Siek (Gimnazjum im. Polskich
Olimpijczykw w Szczebrzeszynie) Nagroda
Edukacyjna Absolwent Gimnazjum.
> Zofia Magdalena Banach (Szkoa Podstawowa nr 1 im.
H. Sienkiewicza w Szczebrzeszynie) Nagroda
Edukacyjna Absolwent Szkoy Podstawowej.
> Natalia Dbrowska (Szkoa Podstawowa im. St.
Staszica w Niedzieliskach) Nagroda Edukacyjna
Absolwent Szkoy Podstawowej.
Cig dalszy str. 12
11

CHRZSZCZ NR 10 (10)

Nowoci wydawnicze.
W padzierniku Miejsko Gminna Biblioteka
Publiczna w Szczebrzeszynie proponuje Pastwu
kolejne nowoci wydawnicze.
C.W. Gortner ,, Potomek Tudorw Modziutka
Elbieta Tudor zdobywa upragniony tron, ale nie
wolno jej odetchn z ulg. Protestancka krlowa ma
wielu wrogw. Za kadym filarem moe czai si
skrytobjca, a kady yk wina moe zawiera
trucizn.
Na
dodatek
w
niewyjanionych
okolicznociach znika najwierniejsza dama dworu
Elbiety, Lady Parry. Brendan Prescott, zaufany
szpieg w subie krlowej, otrzymuje od wadczyni
sekretn misj: musi za wszelk cen odnale lady
Parry. Podczas poszukiwa uwiadamia sobie jednak,
e oto trafi na trop tajemnicy tak niewiarygodnej, e
gdyby wysza na jaw, z pewnoci przyniosaby
zgub potnej krlewskiej dynastii.

> Maksymilian Dorn (Szkoa Podstawowa im. M.

Konopnickiej w Bodaczowie) Nagroda Edukacyjna
Absolwent Szkoy Podstawowej.
> Hubert Bednarz (Szkoa Podstawowa im. M.
Konopnickiej w Bodaczowie) Nagroda Edukacyjna za
szczeglnie wysokie wyniki w nauce i zachowaniu.
> Wiktor Banach (Gimnazjum im. Polskich
Olimpijczykw w Szczebrzeszynie) Nagroda
Edukacyjna za szczeglnie wysokie wyniki w nauce i
zachowaniu.
> Wiktoria Budzyska (Gimnazjum im. Dzieci
Zamojszczyzny w Bodaczowie) Nagroda Edukacyjna
za szczeglnie wysokie wyniki w nauce i zachowaniu.
> Karolina Gryba (Gimnazjum im. Polskich
Olimpijczykw w Szczebrzeszynie) Nagroda
Edukacyjna za szczeglnie wysokie wyniki w nauce i
zachowaniu.
> ukasz Nosek (Gimnazjum im. Dzieci
Zamojszczyzny w Bodaczowie) Nagroda Edukacyjna
za szczeglnie wysokie wyniki w nauce i zachowaniu.
> Karolina Szyduczyska (Gimnazjum im. Polskich
Olimpijczykw w Szczebrzeszynie) Nagroda
Edukacyjna za szczeglnie wysokie wyniki w nauce i
zachowaniu.
> Kamil Wrona (Gimnazjum im. Dzieci Zamojszczyzny
w Bodaczowie) Nagroda Edukacyjna za szczeglnie
wysokie wyniki w nauce i zachowaniu.
> Bartomiej Ziomko (Gimnazjum im. Polskich
Olimpijczykw w Szczebrzeszynie) Nagroda
Edukacyjna za szczeglnie wysokie wyniki w nauce
I zachowaniu

Dzieci gotuj to barwna, efektowna i pomysowa

ksika, dziki ktrej pierwsze kroki w kuchni oka
si wietn zabaw i prawdziw przygod.
Dzieci rysuj ksika pokazuje jak w prosty
sposb wyczarowa na kartce zwierzta, postacie lub
pojazdy. Jakie efekty mona uzyska, rysujc
kredkami.
Zapraszamy.
MGBP w Szczebrzeszynie
Chrzszcz miesicznik informacyjny
Wydawca Stowarzyszenie Przyjaci Szczebrzeszyna
Redakcja Zygmunt Krasny, Joanna Dawid, Mateusz Sirko
Adres : 22-460 Szczebrzeszyn ul. Pl. T. Kociuszki 1
E-mail: sps@onet.eu
Projekt rysunku Chrzszcza Monika Niechaj

12

Nagrodzeni

www.chrzaszcz.com.pl