Zapraszamy na najblisze seminarium z cyklu

Perspektywy wspczesnej fenomenologii

27 padziernika (wtorek) 2015 r.
Seminarium wsporganizowane przez Instytut Filozofii i Socjologii PAN

Warszawa, Paac Staszica, ul. Nowy wiat 72, sala 154, godz. 16:00
Referat
U rde ruchu fenomenologicznego.
ycie i twrczo Johannesa Dauberta
wygosi Daniel Ronald Sobota (IFiS PAN)
Po wystpieniu planowana jest dyskusja

ABSTRAKT
Celem wykadu jest historyczno-problemowy zarys ycia i twrczoci Johannesa
Dauberta jednego z najwaniejszych inicjatorw ruchu fenomenologicznego.
Johannes Daubert (1877-1947) nalea do najwybitniejszych uczniw Theodora
Lippsa, filozofa i psychologa, przedstawiciela psychologizmu, profesora Uniwersytetu w
Monachium. Ale to lektura Logische Untersuchungen Husserla podziaaa na Dauberta niczym
zimny prysznic. Wkrtce po ich publikacji zacz on intensywnie promowa
fenomenologi wrd pozostaych modych filozofw studiujcych i pracujcych na
monachijskim uniwersytecie oraz biorcych udzia w spotkaniach Monachijskiego
Towarzystwa Psychologicznego. Istnieje legenda, e w roku 1902, po przeczytaniu pracy
Husserla, Daubert pojecha do niego do Getyngi rowerem i po kilkugodzinnej rozmowie z
Husserlem ten ostatni mia powiedzie do swojej ony: Oto jest czowiek, ktry przeczyta i
zrozumia moj prac! W roku 1904 Daubert zaprosi Husserla do Monachium z odczytem,
za w roku 1905 nastpia z inicjatywy Dauberta i Husserla sawna inwazja
monachijczykw na Getyng. To wanie w tym czasie zawizuje si pocztek ruchu

fenomenologicznego. Do czonkw tego ruchu naley co najmniej kilkadziesit osb,

spord ktrych istnieje kilka znakomitych postaci, takich jak A. Pfander, M. Scheler, M.
Geiger, C. Martius, A. Reinach czy wreszcie J. Daubert. Ten ostatni jest jednym z twrcw i
najwaniejszych przedstawicieli tzw. monachijskiego krgu fenomenologw. Uchodzi za
tego, ktry jako pierwszy rozpozna donioso Bada logicznych Husserla i upowszechni
jego myl wrd filozofw dziaajcych w Monachium, tworzc w ten sposb grup
zwolennikw i budowniczych jednego z najwaniejszych nurtw filozofii XX wieku. Mimo
entuzjazmu, z jakim przyj on nowatorskie stanowisko Husserla, jest on te autorem
rozbudowanych krytycznych jego komentarzy. Sam Husserl odnosi si do Dauberta z
wielk atencj, widzc w nim fenomenologa niemale rwnego sobie samemu. Jego
najsilniejsze oddziaywanie datuje si na pierwsz i drug dekad XX wieku. Pniej
Daubert wycofa si z ycia intelektualnego. Prowadzi w tym czasie gospodarstwo rolne.
Powrci pod koniec lat dwudziestych m.in. dokonujc krytyki Sein und Zeit Martina
Heideggera.
Mimo ogromnego wpywu, jaki wywar on na rozwj nie tylko modszej generacji
fenomenologw, ale take samego Edmunda Husserla, jest on postaci niemal cakowicie
nieznan. Mwi si o nim jako o nieznanym fenomenologu (M. Scheler), o postaci
legendarnej (G. Walther). Znamienne s w tej sprawie sowa R. Ingardena: Johannes
Daubert by osobliw postaci. Zdaniem wszystkich moich przyjaci monachijskich, ktrzy
mi o nim opowiadali, by on tam najmdrzejszym filozofem. Nigdy jednak nie napisa ani
sowa i dzi nikt nie moe stwierdzi, co wiedzia i co zrobi w filozofii Daubert. W
pewnym jednak sensie by on centraln postaci grupy monachijskiej. Sowa te Ingarden
wypowiedzia w Oslo w roku 1967. Co do jednego si myli. Wprawdzie w najmdrzejszy
filozof niczego nigdy nie opublikowa, jednak nie znaczy to, e niczego nie napisa i nikt nie
wie, co robi.
Jego spucizna zebrana w Bayerische Staatsbibliothek w Monachium liczy
kilkadziesit tomw niestety prawie wszystko zostao zapisane przez Dauberta metod
stenogramu. Dopiero w latach osiemdziesitych XX wieku Reinhold Smid i Karl Schuhmann
odszyfrowali pozostawione przez Dauberta odrczne zapiski. Prace wci trwaj. Teksty
Dauberta zostay zebrane, uporzdkowane, oznaczone sygnatur Daubertiana i zoone w
archiwum Bayerische Staatsbibliothek w Monachium.
Jako najwaniejsz dla filozoficznego systemu Dauberta uznaem fenomenologi
pytania oraz fenomenologi uczu. Wok tych dwch wielkich tematw Daubert buduje
siatk pozostaych filozoficznych problemw z obszaru ontologii, psychologii, teorii
poznania, estetyki, teorii dziejw oraz etyki. Jego badania w znaczcy sposb uzupeniaj i
koryguj wczesne Husserlowskie zainteresowania fenomenami zwizanymi z wyszymi
aktami o charakterze poznawczym. Daubert jest te twrc pierwszego chyba w ramach
fenomenologii zarysu filozofii dziejw kadc w ten sposb kres stereotypowym opiniom,
jakoby fenomenologia bya z gruntu pozbawiona odniesienia do kwestii dziejw i historii.

Daniel Roland Sobota filozof, doktor nauk humanistycznych, absolwent Instytutu

Filozofii UMK, w latach 2003-2015 adiunkt na Wydziale Zarzdzania Uniwersytetu
Technologiczno-Przyrodniczego w Bydgoszczy, od 2015 roku adiunkt w IFiS PAN. Autor
dwutomowej monografii powiconej filozofii pytania w kontekcie myli niemieckiej
przeomu XIX i XX wieku (rda i inspiracje Heideggerowskiego pytania o bycie, Fundacja
Kultury Yakiza, Bydgoszcz 2012-2013). Opublikowa kilkadziesit artykuw naukowych i
popularno-naukowych, w tym kilka recenzji teatralnych. Czonek krajowych i zagranicznych
towarzystw naukowych. Stypendysta Fundacji na rzecz Nauki Polskiej. Propagator
metodologii rozwizywania problemw nazywanej design thinking. Wsptwrca i czonek
bydgoskiej grupy artystycznej Magazyn Prb Bezpsa, pomysodawca i organizator
Przegldu Bydgoskich Teatrw Alternatywnych Alternator (2006-2009). Wystpi jako
aktor w kilku spektaklach teatralnych i performansach o tematyce filozoficznej. W godzinach
popoudniowych zawodnik i trener piki nonej (UEFA B). Swoimi zainteresowaniami
prbuje czy rne dziedziny ycia, podporzdkowujc je wsplnej idei przewodniej, jak
jest tematyka pytania, pytajnoci i problemu. Ordownik postawy wytrzymywania w
pytaniu.

Polskie Towarzystwo Fenomenologiczne

zaprasza do udziau w oglnopolskim seminarium naukowym

Perspektywy wspczesnej
fenomenologii
Gwnym celem seminarium jest popularyzacja bada realizowanych w gwnych nurtach
wspczesnej fenomenologii oraz integracja rodowiska fenomenologicznego w Polsce.
Podejmujc zagadnienia wspczenie szeroko dyskutowane w ruchu fenomenologicznym,
chcemy nie tylko na nowo odczyta klasyczne teksty fenomenologiczne, ale take i przede
wszystkim chcemy przedstawi wkad fenomenologii do wspczesnej myli jako pewnej
metody oraz przemyle moliwoci jej aktualnych zastosowa praktycznych na polach
poszczeglnych nauk. Dlatego te chcemy wyj poza wsko rozumiane rodowisko
akademickie i zaprosi do wsppracy praktykw, na przykad lekarzy, psychologw oraz
antropologw i kulturoznawcw. Z tego powodu seminarium jest otwarte na rne
rodowiska naukowe oraz na badania realizowane w rnych dziedzinach filozofii i nauki w
ogle.
W ramach seminarium chcemy podj midzy innymi nastpujce tematy:

Fenomenologia jako metoda i jako kierunek.

Fenomenologia w dialogu z innymi dziedzinami filozofii.

Ontologia fenomenologiczna.

Problem poznania i prawdy w fenomenologii.

Fenomenologia a nauki formalne.

Praktyczne wymiary fenomenologii.

Fenomenologia a kognitywistyka: spr o granice naturalizacji.

Fenomenologia a teologia.

Fenomenologia a logika.

Fenomenologiczna estetyka.

Aplikacje fenomenologii w naukach szczegowych.

Fenomenologia w medycynie: pomidzy teori a praktyk.

Fenomenologia wobec problemw wspczesnego wiata.

Ruch fenomenologiczny w Polsce: wczoraj, dzi, jutro.

Prba diagnozy dzisiejszego stanu ruchu fenomenologicznego na wiecie.

Forma seminarium jest szeroka i obejmuje: prezentacje referatw, dyskusje panelowe, sesje
ksikowe, w tym dyskusje nad najnowszymi pracami z fenomenologii oraz przekadami
dzie na jzyk polski, spotkania badawcze i warsztaty. Planuje si, e spotkania bd
odbyway si w rnych orodkach akademickich w Polsce.

Organizatorzy:
dr Marcin Moskalewicz (Uniwersytet Medyczny im. Karola Marcinkowskiego w Poznaniu)
dr Witold Potka (Uniwersytet Gdaski)
dr Marek Pokropski (Uniwersytet Warszawski)
dr hab. Wojciech Starzyski (Instytut Filozofii i Socjologii PAN)