w

Ministerstwo
Spraw Wewntrznych

R P W / 67493/2015 P
D a t a :2015-10-27

'iipadziernika 2015 r.
Warszawa, dnia/u.-:

DP-II-028-335/2015/AS

Pan Stanisaw Trociuk

Zastpca
Rzecznika Praw Obywatelskich

W zwizku z wystpieniem Nr VII.534.36.2015.KM z dnia 22 wrzenia 2015 roku dotyczcym kwestii danych
zamieszczonych w aktach stanu cywilnego dzieci urodzonych w nastpstwie procedury medycznie
wspomaganej prokreacji oraz zabezpieczenia informacji o powyszym w rejestrze stanu cywilnego
w zwizku z pojawiajcymi si artykuami prasowymi na ten temat, uprzejmie przedstawiam stanowisko
Ministerstwa Spraw Wewntrznych w niniejszej sprawie.
Ustaw z dnia 25 czerwca 2015 r. o leczeniu niepodnoci (Dz.U. poz. 1087), ktra wejdzie w ycie
1 listopada br., wprowadzone zostay zmiany m.in. w przepisach objtych kompetencj Ministra Spraw
Wewntrznych, tj. w ustawie z dnia 28 listopada 2014 r. - Prawo o aktach stanu cywilnego (Dz.U. z 2014 r.
poz. 1741, z pon. zm.), zwanej dalej P r a s c Zmiany te w szczeglnoci przewiduj wprowadzenie
obowizku wpisywania do prowadzonego w ramach rejestru stanu cywilnego rejestru uzna informacji, e
owiadczenie konieczne do uznania ojcostwa zostao zoone przed przeniesieniem do organizmu kobiety
komrek rozrodczych pochodzcych od anonimowego dawcy albo zarodka powstaego z komrek
rozrodczych pochodzcych od anonimowego dawcy albo z dawstwa zarodka (art. 19 ust. 2 pkt 4a Prasc
dodany przez art. 93 pkt 1 lit. a ustawy o leczeniu niepodnoci).
Naley podkreli, e wprowadzane zmiany nakazuj wprawdzie gromadzenie informacji w rejestrze uzna
o zoeniu ww. owiadczenia, jednak nie oznacza to, e z tych zmian wynika obowizek zamieszczania
w akcie urodzenia informacji o uznaniu ojcostwa okrelonego w art. 751 ustawy z dnia 25 lutego 1964 r.
- Kodeks rodzinny i opiekuczy (Dz.U. 2015 r. poz. 583, z pn. zm.), tj. dotyczcego dziecka, ktre urodzi si
w efekcie procedury medycznie wspomaganej prokreacji. Przepisy Prasc nie przewiduj rwnie, aby
informacje o takim uznaniu byy zamieszczane w odpisie aktu urodzenia wydawanym z aktu urodzenia
sporzdzonego w rejestrze stanu cywilnego.
Informacje pozwalajce ustali fakt urodzenia uznanego dziecka w nastpstwie procedury medycznie
wspomaganej prokreacji bd znajdoway si wycznie w rejestrze uzna i protokole uznania (art. 19 ust. 2
pkt 4a Prasc oraz art. 63 ust. 11 i 12 Prasc).
Stosownie do wprowadzanego art. 63 ust. 11 Prasc jeeli owiadczenie konieczne do uznania ojcostwa
zostao zoone przed przeniesieniem do organizmu kobiety komrek rozrodczych pochodzcych od
anonimowego dawcy albo zarodka powstaego z komrek rozrodczych pochodzcych od anonimowego
dawcy albo z dawstwa zarodka, kierownik urzdu stanu cywilnego sporzdza protok, ktry zawiera dane

ul. Stefana Batorego S

02-59:1 Warszawa, Polska
msw,gov.pl

tel. +48 22 601 15 50

+48 22 601 39 56
1/4

enumeratywnie wymienione w tym przepisie. Art. 63 ust. 12 Prasc stanowi z kolei, e protok uznania po
urodzeniu dziecka bdzie doczany do akt zbiorowych aktu urodzenia i podlega udostpnieniu jedynie na
wniosek osoby, ktrej akt dotyczy, po osigniciu przez ni penoletnoci, lub na danie sdu. Warto przy
tym doda, i jako element akt zbiorowych rejestracji stanu cywilnego protok uznania bdzie podlega,
stosownie do art. 27 ust. 1 Prasc, zabezpieczeniu m.in. przed nieuprawnionym dostpem osb trzecich.
Natomiast rejestr uzna stanowi integraln cz rejestru stanu cywilnego i wykorzystywany jest jedynie
jako narzdzie dla kierownika urzdu stanu cywilnego do ustalania pochodzenia dziecka przy sporzdzaniu
aktu urodzenia. Tym niemniej w akcie urodzenia informacji o uznaniu dziecka w nastpstwie procedury
wspomaganej prokreacji nie bdzie si zamieszcza.
Warto zwrci uwag, e rejestr stanu cywilnego obejmuje zbir aktw stanu cywilnego zawierajcych
pene dane osobowe, w tym dane wraliwe. Szczeglny charakter prawny aktw musi powodowa
ograniczenie ich jawnoci, a w rezultacie ograniczenie dostpu do rejestru stanu cywilnego, w tym take do
prowadzonego w jego ramach rejestru uzna. W tym celu w art. 5 ust. 3 Prosc zastrzeono dostp do
rejestru stanu cywilnego wycznie dla ministra waciwego do spraw wewntrznych, kierownika urzdu
stanu cywilnego i jego zastpcy, a take - w zakresie sprawowanego nadzoru - wojewody. Spoczywajcy na
pracownikach urzdw realizujcych w imieniu ww. organw ustawowe zadania z zakresu rejestracji stanu
cywilnego obowizek przestrzegania przepisw prawa i sankcje karne za naruszenie tego obowizku (np.
sankcje karne wynikajce z rozdziau 8 ustawy z dnia ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. o ochronie danych
osobowych - Dz. U. z 2014 r. poz. 1182, z pn. zm.) wydaj si by wystarczajcym zabezpieczeniem przed
przekazywaniem informacji figurujcych w rejestrach pastwowych, w tym w rejestrze stanu cywilnego i
prowadzonym w nim rejestrze uzna, w innych celach i innym podmiotom ni wynika to z przepisw
prawa. Zewntrzne podmioty (tj. inne ni ww. organy) nie posiadaj jakiegokolwiek dostpu do rejestru
stanu cywilnego, chyba e z innych przepisw wynika obowizek udostpnienia im tych danych (np. sdom
na podstawie art. 63 ust. 12 Prasc).
Odnoszc si do podniesionego w wystpieniu zagadnienia sposobu zabezpieczenia danych zamieszczonych
w rejestrze stanu cywilnego wyjani naley, e rejestr ten stanowi jeden z komponentw Systemu
Rejestrw Pastwowych (SRP), ktry zosta uruchomiony z dniem 1 marca 2015 roku. Dostp do rejestru
stanu cywilnego (funkcjonujcego w SRP jako Baza Usug Stanu Cywilnego, zwana dalej BUSC") zapewnia
aplikacja RDO, ktra wykorzystuje dedykowane (zabezpieczone) cza.
Zgodnie z art. 5 ust. 1 Prasc rejestr stanu cywilnego prowadzony jest przez ministra waciwego do spraw
wewntrznych w systemie teleinformatycznym. Z uwagi na fakt przetwarzania w przedmiotowym rejestrze
danych osobowych, w rozumieniu przepisw ustawy o ochronie danych osobowych, system
teleinformatyczny, w ktrym prowadzony jest rejestr, musi spenia wymogi wskazane zarwno w samej
ustawie, jak i w aktach wykonawczych do ustawy.
W celu realizacji wymogu okrelonego w art. 37 ustawy o ochronie danych osobowych, ograniczajcego
dopuszczenie do przetwarzania danych osobowych tylko do osb posiadajcych upowanienie
administratora danych, do przetwarzania danych osobowych w rejestrze stanu cywilnego w urzdach gmin
i wydziaach obywatelskich urzdw wojewdzkich zostay dopuszczone jedynie osoby posiadajce
stosowne upowanienie do przetwarzania danych osobowych w zakresie niezbdnym do wykonywania
przez nie obowizkw subowych. Naley podkreli, e jest to warunek konieczny do rozpoczcia przez te
osoby pracy w systemie BUSC.

ul. Stefana Batorego 5

(2-591 Warszawa. Polska
nisw.gov.pl

tel. +48 22 601 71 02

+48 22 601 39 56
2/4

Odpowiadajcym wymogowi posiadania upowanienia do przetwarzania danych osobowych

zabezpieczeniem technicznym jest posiadanie przez pracownika karty dostpowej, zawierajcej imienny
certyfikat wystawiony przez Centrum Certyfikacji MSW na wniosek kierownika uprawnionej jednostki
organizacyjnej. Naley podkreli, e kady taki wniosek podlega weryfikacji i akceptacji przez Dyrektora
Departamentu Ewidencji Pastwowych MSW. Certyfikat za uprawnia do dostpu do zasobw SRP
wycznie w zakresie wskazanym we wniosku i jest wydawany na czas okrelony (dwch lat), po ktrego
upywie podlega recertyfikacji. Oprcz wymogu uzyskania karty z certyfikatem dostpu system przewiduje
take nadanie pracownikowi odpowiednich uprawnie technicznych (odpowiedniej roli) w systemie,
warunkujcej zakres czynnoci, do ktrych wykonywania pracownik jest uprawniony. W przypadku rl
okrelonych dla pracownikw urzdw stanu cywilnego, najszersze uprawnienia posiada jedynie kierownik
urzdu stanu cywilnego.
Naley jednoczenie zaznaczy, e w zwizku z treci art. 39 ustawy o ochronie danych osobowych MSW
w ramach SRP prowadzi ewidencj osb upowanionych do przetwarzania danych osobowych w rejestrze
stanu cywilnego (BUSC), a ponadto wjtowie, burmistrzowie, prezydenci miast oraz wojewodowie,
upowanieni do przetwarzania danych osobowych w rejestrze stanu cywilnego w imieniu Ministra Spraw
Wewntrznych, zostali zobowizani do prowadzenia ewidencji osb upowanionych do przetwarzania
danych osobowych. Naley rwnie wskaza, e osoby, ktre zostay upowanione do przetwarzania
danych zgodnie z przepisami ustawy o ochronie danych osobowych zobowizane s zachowa w tajemnicy
te dane osobowe.
Zwrci rwnie naley uwag, e dostp do danych osobowych obywateli przez pracownikw urzdw
stanu cywilnego, co do zasady, jest skutkiem realizacji okrelonych spraw zwizanych z rejestracj stanu
cywilnego oraz dokonywaniem czynnoci z zakresu rejestracji stanu cywilnego.
Bezporedni dostp do rejestru stanu cywilnego posiada rwnie nieliczna grupa pracownikw
Ministerstwa Spraw Wewntrznych oraz pracownicy odpowiadajcy za techniczne utrzymanie rejestru.
Pracownikom tym, podobnie jak w przypadku pracownikw urzdw stanu cywilnego, udzielono
stosownych upowanie do przetwarzania danych osobowych. W celu uzyskania dostpu do rejestru
skadaj stosowne wnioski dostpowe, posiadaj rwnie nadane stosowne uprawnienia techniczne (role)
w systemie.
Prcz powyszego doda naley, e w celu realizacji art. 38 ustawy o ochronie danych osobowych Minister
Spraw Wewntrznych jako administrator danych zgromadzonych w rejestrze stanu cywilnego (BUSC)
poprzez monitoring logw systemowych realizuje kontrol nad wprowadzaniem oraz udostpnianiem
danych zgromadzonych w rejestrze. Kada czynno wykonywana przez uytkownika systemu (pracownika
urzdu stanu cywilnego, pracownika wydziau spraw obywatelskich urzdu wojewdzkiego lub pracownika
Ministerstwa Spraw Wewntrznych) jest odnotowywana przez system teleinformatyczny, w ktrym
prowadzony jest rejestr.
Podkrelenia nadto wymaga, i w Systemie Rejestrw Pastwowych kady z rejestrw funkcjonuje
niezalenie od pozostaych, a informacje zawarte w rejestrze uzna stanowicym element rejestru stanu
cywilnego nie bd widniay w innych rejestrach (np. rejestrze PESEL), co w poczeniu z zasad nadawania
pracownikom uprawnie technicznych jedynie w zakresie niezbdnym do realizacji okrelonych
obowizkw subowych powoduje, e pracownicy wykonujcy zadania w zakresie innych rejestrw ni
rejestr stanu cywilnego (np. PESEL) nie bd mieli dostpu do tych danych. Taka konstrukcja ma na celu

ul. Stefana Batorego 5

02-591 Wars/Liwa. Polska
msw.gov.pl

tel. +48 22 601 71 02

+48 22 601 39 56
3/4

ograniczenie liczby osb przetwarzajcych okrelone kategorie danych do niezbdnego dla realizacji zada
minimum.
Naley take wskaza, e kade udostpnienie danych w SRP, w szczeglnoci udostpnienie danych
z rejestru stanu cywilnego (BUSC), jest rejestrowane w systemie i przypisane uytkownikowi, ktry
skierowa zapytanie.
Odnoszc si natomiast do ewentualnych zagroe zewntrznych, Ministerstwo Spraw Wewntrznych
uprzejmie informuje, e celem sprawdzenia bezpieczestwa funkcjonowania Systemu Rejestrw
Pastwowych, na przeomie grudnia 2014 roku oraz stycznia 2015 roku zostay przeprowadzone przez
Agencj Bezpieczestwa Wewntrznego testy bezpieczestwa systemu pod ktem odpornoci na ataki
z zewntrz. Otrzymany przez MSW w dniu 12 stycznia br. raport kocowy zww. testw nie wskazuje na
istotne zagroenia. Ponadto w celu weryfikacji wystpowania ewentualnych bdw w bezpieczestwie
aplikacji zlecono przeprowadzenie przez podmiot trzeci stosownych testw bezpieczestwa, obejmujcych
testy penetracyjne i audyt kodu rdowego, ktre rwnie nie wykazay bdw systemu skutkujcych
ryzykiem zewntrznego dostpu do danych zawartych w SRP.
W zwizku z powyszym naley podkreli, e przedsiwzite przez Ministra Spraw Wewntrznych
zabezpieczenia organizacyjno-techniczne zapewniaj naleyt ochron danych zamieszczanych w rejestrze
stanu cywilnego (BUSC) przed dostpem do nich przez osoby nieuprawnione.
Niezalenie od wskazanych wyej wyjanie naley jednak zwrci uwag, e zmiana wprowadzajca
obowizek wpisywania do rejestru uzna informacji o zoeniu owiadczenia koniecznego do uznania
ojcostwa przed przeniesieniem do organizmu kobiety komrek rozrodczych pochodzcych od
anonimowego dawcy albo zarodka powstaego z komrek rozrodczych pochodzcych od anonimowego
dawcy albo z dawstwa zarodka stanowia jedynie fragment caociowej regulacji ustawy o leczeniu
niepodnoci, ktrej projekt przygotowao i monitorowao podczas prac legislacyjnych Ministerstwo
Zdrowia. Koncepcja przyjtego rozwizania polegajcego na skadaniu ww. owiadczenia przez partnera
kobiety przed przeniesieniem komrek do jej organizmu oraz rejestrowania tych owiadcze pochodzi z
tego projektu. Na etapie prac rzdowych Ministerstwo Spraw Wewntrznych nie zgaszao uwag do tego
rozwizania, nie powstay bowiem wtpliwoci w kwestiach prawnej dopuszczalnoci oraz moliwoci
zabezpieczenia w rejestrze uzna i aktach zbiorowych aktu urodzenia danych o zoonym owiadczeniu
przed dostpem osb nieuprawnionych. Natomiast kwestia uzasadnienia wprowadzenia takich
rozwiza pozostaje poza kompetencjami Ministra Spraw Wewntrznych.

2 up. P rz em y saw KUNA

Podsekretarz Stanu

ul. Stefana Batorego 5

02-591 Warszawa. Polska
nisw.gov. pl

tel. +48 22 601 71 02

+48 22 601 39 56
4/4