design

creative
industries creative creative
industries
WZORNICTWO industries creative
creative creative industries
Wykorzystaj jego potencjał,
by tworzyć lepsze produkty i usługi
industries industries creative
creative industries industries
Zaprojektuj Swój Zysk:
creative creative
Cykl bezpłatnych szkoleń i warsztatów dla firm

industries industries creative

Przykłady dobrych praktyk wzorniczych
Portal wzornictwa

industries creative industries

industries industries creative
+
Dowiedz się:
+ dlaczego warto współpracować z projektantami
creative industries industries
+ co daje firmie wykorzystanie najnowszych osiągnięć designu

creative industries industries

+ jak za ich pomocą zdobyć klientów

industries
+ creative creative
rekomendacje - studia przypadku - najlepsze praktyki

industries industries
creative industries industries
industries creative creative industries
industries
industries industries
 2_3
TT design

Przedsiębiorczość,
wzornictwo, zysk
Obserwując od wielu lat polską gospodarkę, jestem pod wrażeniem
Projekt ma za zadanie dostarczyć specjalistycznej wiedzy, metodologii i praktycznych roz- pasji, pomysłowości, energii i kreatywności polskich przedsiębior-
wiązań dotyczących tworzenia innowacyjnych wzorniczo produktów i skutecznego zarzą-
ców. Przez ostatnie dwie dekady stworzyliśmy wiele znakomitych
dzania wprowadzaniem ich na rynek.
produktów i usług. Umiejętność twórczego korzystania ze zmian jest
DO KOGO ADRESOWANY JEST PROJEKT ZSZ? bez wątpienia wielkim kapitałem polskiej przedsiębiorczości. Dziś

+
+ Do wyższej i średniej kadry zarządzającej oraz specjalistów ds. rozwoju nowych ten kapitał może być wykorzystany jeszcze lepiej. Program Zapro-
produktów w dużych, średnich i małych przedsiębiorstwach. jektuj Swój Zysk, przygotowany przez Instytut Wzornictwa Przemysło-
+ Do projektantów wzornictwa, czyli specjalistów, projektantów indywidualnych,
wego i wspierany przez PKPP Lewiatan, jest jedną z najcenniejszych
reprezentantów oraz właścicieli studiów projektowych.
inicjatyw dla biznesu, po które może sięgnąć obecnie przedsiębiorca.
KORZYŚCI Z UDZIAŁU W PROJEKCIE Dotyczy wzornictwa przemysłowego i umiejętności wykorzystania
Projekt umożliwia przedsiębiorcom podniesienie poziomu wiedzy z zakresu: go w procesie innowacji. Świat konkuruje dziś designem: by podbić
+ wzornictwa jako narzędzia konkurencyjności, innowacji i podnoszenia zyskowności firm, serca klientów, produkty i usługi muszą być dobrze zaprojektowane,
+ metod wprowadzania na rynek nowych wzorniczo produktów, ergonomiczne i estetyczne.
+ metod współpracy z projektantami.
Dzięki bezpłatnemu programowi edukacyjnemu Zaprojektuj Swój
Projektanci zdobędą wiedzę i umiejętności z zakresu rynkowego kontekstu wzornictwa Zysk świat projektowania oraz świat przedsiębiorczości spotkają się.
i projektowania (technologie, marketing, sprzedaż) oraz współpracy z przedsiębiorcami
Kilkaset firm zyska wiedzę, jak korzystać z umiejętności projektowych
w procesie wdrażania nowego produktu.
i możliwości związanych z wzornictwem. Mam nadzieję, że efektem
PROJEKT OBEJMUJE tego spotkania będzie „reakcja łańcuchowa”. Za doświadczeniami
+ bezpłatne warsztaty dla przedsiębiorców i projektantów tych przedsiębiorstw pójdą inne firmy, a na rynku zobaczymy wkrót-
+ e-learning - interaktywne lekcje, najnowsze narzędzia multimedialne, testy sprawdzające ce więcej znakomicie zaprojektowanych produktów i usług, które
poziom wiedzy
+ podręcznik „Design Management. Zarządzanie Wzornictwem” zdobędą klientów na całym świecie.
+ portal internetowy - platforma komunikacji, edukacji i promocji wzornictwa
+ ponad 20 wystaw dobrych praktyk wzorniczych prezentujących procesy i modele
biznesowe związane z wdrażaniem nowych produktów oraz produkty jako wzorce Henryka Bochniarz

Ilustracja na okładce: głośnik Eclipse TD. Projekt: Katsuhiko Taira. Produkt z wystawy WA: Harmonia. Japoński design dziś.
do naśladowania Prezydent Polskiej Konfederacji
Pracodawców Prywatnych Lewiatan

www.zsz.com.pl

design
Poznaj 5 powodów, dla których warto zainteresować się wzornictwem!
„Zaprojektuj Swój Zysk” to skrócona nazwa kluczowego projektu „Poprawa konkurencyjności
1. Firma lepiej wykorzysta swój potencjał, sięgając po wzornictwo
przedsiębiorstw poprzez wzornictwo (innowacja procesowa i produktowa)”, realizowanego
przez Instytut Wzornictwa Przemysłowego w terminie od 01.09.2008 do 30.12.2011. 2. Design pomaga zaoferować klientom większą wartość
Zaprojektuj Swój Zysk” (w skrócie: ZSZ) dofinansowany jest ze środków Europejskiego Funduszu ++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++

Rozwoju Regionalnego w ramach Programu Operacyjnego Innowacyjna Gospodarka, 3. Skorzystaj z programu Zaprojektuj Swój Zysk ++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++
+++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++
++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++

Oś priorytetowa 5. Dyfuzja innowacji, Działania: 5.2. Wspieranie instytucji otoczenia biznesu ++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++

4. Otwarcie się na wzornictwo poszerza horyzonty

++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++

świadczących usługi proinnowacyjne oraz ich sieci o znaczeniu ponadregionalnym. ++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++

++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++

Typ projektu: Projekt indywidualny IWP. ++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++

5. Współpraca z projektantami to lepsze produkty i usługi

++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++
++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++
++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++
++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++
++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++
++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++
++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++
++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++
++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++
++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++
++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++
++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++
++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++
++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++
++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++
++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++
++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++
++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++
++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++
++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++

TEKST> Beata Bochińska
+ STRATEGIA Wzornictwa
+
»» Przykład szwedzkiego
wzornictwa przemysłowego:
Cobra MK1 – wiertarka udarowa.
Projekt: Björn Dahlström, firma
Atlas Copco Construction Tools.
TT design
Prekursorem podejścia projektowego w Polsce
jest Mikołaj Kopernik. To on poszukiwał
prostszego i bardziej funkcjonalnego
modelu Układu Słonecznego.
Dążenie do prostoty
i uniwersalnej estetyki – to cechy dobre-
go polskiego designu. To dlatego Mikołaj
Kopernik, który odkrył prostszy, bardziej
funkcjonalny i estetyczny model wszech-
świata, jest prekursorem polskiego wzor-
nictwa.
Taka była konkluzja prof. Władysława
Turskiego, matematyka i nestora polskiej
informatyki, zaproszonego do skomento-
wania wystawy Wartość dodana – świa-
towe wzornictwo z Polski, prezentującej
innowacyjne polskie projekty. Tak właśnie
postrzegają polskie wzornictwo i tradycję
osoby spoza świata projektantów.
Przeciętnemu Kowalskiemu wzornic-
two kojarzy się jednak niemal wyłącznie
z modną, nowocześnie zaprojektowaną
formą przedmiotu, jego wizerunkiem ze-
wnętrznym. Tak postrzegają je również me-
dia – w ostatnich dyskusjach pojawiały się
z ich strony zarzuty, że przyznanie unijnej
dotacji w ramach Programu Operacyjnego
Innowacyjna Gospodarka rozwiązaniom
dotyczącym kostki brukowej oraz ciastek
jest błędem urzędników. – Przecież projekt
ciastka nie może być innowacyjny i zapro-
jektowany – słyszymy.
Odmienne podejście do wzornictwa po-
kazała wystawa WA:Harmonia – Japoński
design dziś, prezentowana na początku roku
w Instytucie Wzornictwa Przemysłowego.
Można tam było obejrzeć 161 przedmiotów
codziennego użytku, zaprojektowanych
przez wybitnych, globalnie rozpozna-
walnych japońskich projektantów, m.in.
Naoto Fukasawę. Odbiorców uderzały
prostota i harmonia wzornictwa z Dale-
kiego Wschodu. Celowym zamierzeniem
organizatorów było pokazanie wzornictwa,
które nie jest tylko kształtowaniem powłoki
produktu, ale całościowym podejściem do
potrzeb i oczekiwań odbiorcy, kultury, z ja-
kiej się wywodzi, i wreszcie wykorzystania
możliwości technologicznych.
Wzornictwo – istota,
a nie powłoka produktu
Profesor Wanda Telakowska, legendarna
założycielka Instytutu Wzornictwa Prze-
mysłowego i jednocześnie barwna postać
elity intelektualnej i kulturalnej Warszawy
okresu przedwojennego, a potem lat 50.
i 60., definiuje wzornictwo przemysłowe
jako działalność osadzoną w czterech kon-
tekstach: kultury, warunków użytkowania,
ekonomii i techniki.
Rozwój kulturalny i potrzeby społe-
czeństwa (dzisiaj powiedzielibyśmy o po-
dejściu, które stawia w centrum uwagi
użytkownika) stymulują projektowanie
produktów, przy czym samo wzornictwo
4_5
(czyli projektowanie wzorów) osadzone
jest głęboko w realiach ekonomicznych
i możliwościach technicznych. Zadaniem
projektantów wzornictwa jest skuteczne
połączenie czterech elementów wskaza-
nych przez prof. Telakowską w projekcie
wzoru użytkowego, najczęściej na zlecenie
przedsiębiorcy, z zamysłem przygotowania
nowego produktu.
Definicja wzornictwa, która nadaje prio-
rytet kulturze i dopasowaniu do warunków,
interesująco współgra z kontrowersyjną
tezą postawioną niedawno przez Jana
Szomburga Juniora: o tym, by dalszy roz-
wój polskiej gospodarki oprzeć nie tyle na
innowacjach technologicznych, co raczej na
innowacyjnym wykorzystaniu posiadanych
technologii poprzez odpowiednie ich dopa-
sowanie z udziałem psychologii, socjologii
i kulturoznawstwa.
Znacznie upraszczając tę interesującą wy-
powiedź i sprowadzając ją do sytuacji po-
jedynczego przedsiębiorcy można powie-
dzieć: „zainwestowałeś już w zaawansowane
linie technologiczne, ale być może ostrzysz
na nich ołówki (czytaj: realizujesz tanią pro-
dukcję jako podwykonawca). Nadszedł czas
na wykorzystanie ich pełnych możliwości
przez zaproszenie do współpracy projektan-
ta wzornictwa”.
Polskie firmy mają coraz większą świa-
domość, jakie możliwości daje współpraca
z projektantami. Świadczą o tym m.in. wy-
niki badania 300 krajowych firm, przepro-
wadzone przez IWP na zlecenie Minister-
stwa Gospodarki.
Większość firm – 60 proc. – uważa wzor-
nictwo za skuteczne narzędzie konkurencji
rynkowej. Zdecydowana większość – 80
proc. – jest zdania, że inwestycje we wzor-
nictwo opłacają się, a jedna czwarta wska-
zuje nawet, że cena dobrze zaprojektowane-
go produktu może wzrosnąć o 20-40 proc.
Wiemy, że dobry wzór jest ważny.

+ +
+
Z drugiej jednak strony firmy mają wiele
braków i nie potrafią profesjonalnie zarzą-
dzać procesem wzornictwa. Nie wiedzą, jak
napisać brief (czyli zlecenie dla projektanta),
mają problemy we współpracy ze studiami ze-
wnętrznymi, często nie dowierzają ich kwalifi-
kacjom. Projekt bywa wybierany przez dyrek-
tora marketingu lub prezesa, którzy kierują się
własnym poczuciem estetyki oraz lekceważą
uwarunkowania i potrzeby zmieniającego się
coraz szybciej rynku.
Program studiów dla projektantów wzornic-
twa w krajowych Akademiach Sztuk Pięknych
to mariaż kształcenia poczucia estetyki, wyko-
rzystania wiedzy i prospołecznego podejścia
projektanta. Trudno to jednak dostrzec na
półkach sklepowych, gdzie dominują pro-
jekty, które są odpowiedzią na ściśle komer-
cyjne potrzeby rynku. Gdzieś pomiędzy tymi
ekstremami znajdują się nasze domy, miejsca
pracy i przestrzenie publiczne.
Czy to znaczy, że powinniśmy diametralnie
zmienić system nauczania i podporządkować
się dyktatowi rynku? Adeptom polskiego de-
signu przydałoby się zapewne więcej praktyki
i zrozumienia uwarunkowań rynkowych, jed-
nak nurt odpowiedzialności społecznej, pro-
jektowania uniwersalnego dla całej populacji,
w tym niepełnosprawnych i wykluczonych,
+ wzornictwa Dobry Wzór. Wyróżnia on najlepsze wzorniczo
»» Polski wzór i polski produkt:
wielofunkcyjny wózek dziecięcy CAT,
Projekt Ergo Design, 2007.
Producent : Deltim Machura.
to obecnie trend światowy. Nie warto z niego rezygnować
w imię zaspokojenia doraźnych potrzeb. Tradycyjną cechą
polskiego wzornictwa jest jego demokratyzm, czyli założenie
szerokiej dostępności, niezależnie od zasobności portfela od-
biorcy i taką hierarchię wartości warto byłoby zachować. Jest
uniwersalna i wygrywa na globalnym rynku.
W podręczniku zarządzania wzornictwem, który ukazał się
nakładem IWP, opracowanym w ramach projektu Zaprojek-
tuj Swój Zysk, prezentujemy studia przypadków polskich firm
produkcyjnych stosujących na co dzień design, takich jak
Zelmer, Paradyż, Kruk, ProfiM czy Black Red White. Rola
wzornictwa w tych firmach nie ogranicza się do stylizacji
wyglądu przedmiotu, ale obejmuje także całość zagadnień
związanych z funkcjonalnością, eksploatacją, a także kosztem
produkcji, transportu i utylizacji po zakończeniu użytkowania.
To wszystko obszary, które są definiowane jako zadania współ-
czesnego projektanta wzornictwa.
Wzornictwo dotyczy nie tylko przedmiotów materialnych.
Nowym wyzwaniem jest projektowanie usług oraz bytów wir-
tualnych. Przykładami są serwis internetowy Allegro czy wiele
wyspecjalizowanych serwisów internetowych. Dlatego w tym
roku zdecydowaliśmy w Instytucie o rozpoczęciu oceny usług
w ramach funkcjonującego od 16 lat programu monitorowania
TT design
projekty godłem Dobry Wzór oraz Wzór Roku (to ostatnie
+ +
+ +
Dobry wzór:
najlepsze praktyki polskiego designu
wyróżnienie nadaje Minister Gospodarki).
Od prostych pytań do strategii wzornictwa
Wielu przedsiębiorców jest na początku drogi i powinno za-
cząć od drobnych kroków: pozyskania wiedzy, gdzie i jak szu-
kać projektanta, co i jak u niego zamawiać, jak ocenić koszty,
które wiążą się z wprowadzeniem produktu do sprzedaży. Bar-
dziej zaawansowani są gotowi na pytania trudniejsze: czy moja
strategia inwestycji w design jest efektywna? Jak zmierzyć jej
rezultaty? Jak mam lepiej dopasować produkty do rynku, jak
lepiej zorganizować proces rozwoju produktów?
Staramy się na te pytania odpowiadać na warsztatach orga-
nizowanych przez Instytut, w wydanym podręczniku i w toku
indywidualnych projektów doradczych. Pracujemy też z produ-
centami, dystrybutorami i administracją państwową i samorzą-
dową, by upowszechniać zrozumienie i znaczenie wzornictwa.
Konsekwentne rozwijanie desingu jest szansą modernizacji
polskiej gospodarki, a przemysły oparte na wiedzy i przemysły
kreatywne mogą zmienić kierunek rozwoju cywilizacyjnego
Polski. Takie konkluzje znalazły się w raporcie Polska 2030.
Przemysły kreatywne w Unii Europejskiej mają 2-procentowy
udział w PKB, generują wartość podobną do sektora produkcji
żywności i wyrobów tytoniowych, przy czym połowa zatrud-
nionych w tym sektorze ma wyższe wykształcenie.
W Polsce przemysł kreatywny generuje tylko 1 proc. PKB,
rośnie z szybkością 6 proc. rocznie i zatrudnia 230 tys. osób.
Mamy spory potencjał rozwojowy w tym obszarze. Strategia
inwestowania we wzornictwo jest jednym z priorytetów Pro-
gramu Operacyjnego Innowacyjna Gospodarka z łączną kwotą
dofinansowania na poziomie powyżej miliarda euro do 2013 r.
Nie wszyscy szefowie firm mają świadomość, że zarządza-
nie wzornictwem jest procesem biznesowym – podobnie jak
logistyka czy sprzedaż. Brak strategii w obszarze wzornictwa
i jasnego procesu zarządzania wzornictwem to istotna prze-
szkoda w rozwoju.
Jej usunięcie pozwoli na pełne wykorzystanie pieniędzy już
zainwestowanych w potencjał produkcyjny, technologie, syste-
my informacyjne i kompetencje pracowników. Czas skorzystać
z profesjonalnego doradztwa i dodać tę kompetencję do zesta-
wu umiejętności, które już firma posiada.
Beata Bochińska jest prezesem zarządu Instytutu Wzornictwa
Przemysłowego Sp. z o.o. Można się z nią skontaktować pod
adresem beata_bochinska@iwp.com.pl
6_7
Ruszyła siedemnasta edycja konkursu Dobry Wzór na najlepiej
zaprojektowane produkty i usługi na polskim rynku, którego
organizatorem jest Instytut Wzornictwa Przemysłowego.
Konkurs odbywa się pod patronatem honorowym
ministra gospodarki. Laureaci będą znani 22 września.
Konkurs Dobry Wzór ma charakter ekspercki.
Co roku rekomendacje do konkursu otrzymuje kilkaset
produktów. W 2010 r. po raz pierwszy w Polsce usługi zostaną
poddane ocenie wzorniczej. Eksperci Instytutu wskazali 827
produktów oraz 63 usługi, jako spełniające kryteria dobrego
wzornictwa i zakwalifikowali je do dalszej oceny w konkursie.
Kilkudziesięciu finalistów konkursu będzie znanych w sierpniu.
Zaprezentowani zostaną na wystawie pokonkursowej
w Instytucie w Warszawie we wrześniu i październiku.
Laureatów nagrody głównej Dobry Wzór w czterech kategoriach
konkursowych: sfera domu, sfera pracy, sfera publiczna i sfera
usług, wybierze międzynarodowe jury 22 września. Tego dnia
minister gospodarki przyzna także nagrodę specjalną Wzór Roku
dla polskiego przedsiębiorcy, który wdrożył produkt
zaprojektowany przez polskiego projektanta.
Blisko 900 produktów w konkursie wzorniczym to dobry wynik
dla polskich przedsiębiorstw. Tym bardziej, że dobre wzorniczo
produkty coraz częściej wprowadzają na rynek mikro i małe firmy.
To znak, że wzornictwo staje się coraz częściej stosowanym
narzędziem osiągania przewagi konkurencyjnej na rynku oraz
dowód, że wspieranie polskich przedsiębiorstw w aplikacji
i edukacji z zakresu zarządzania procesem wdrażania innowacji
poprzez design, to działania stricte prorozwojowe.
Najciekawsze przykłady polskiego wzornictwa nagrodzone
podczas trzech ostatnich edycji konkursu Dobry Wzór, były
prezentowane na wystawie World Best Design Exchange 2009
w Incheon w Korei Płd. Laureaci polskiego konkursu znaleźli się
obok zwycięzców najważniejszych konkursów designerskich
na świecie organizowanych przez 19 instytucji związanych
z wzornictwem z 16 krajów, m.in. Red Dott, Good Design,
International Forum Design. Wystawa została
zorganizowana jako promocja dobrych praktyk wzorniczych
w przedsiębiorstwach, w ramach projektu Zaprojektuj Swój Zysk.
Więcej informacji: www.iwp.com.pl/projekty_dobry_wzor

TT design
+
TEKST> Bartłomiej Serafiński
»» Handbike Jetstream: rower wyczynowy
dla niepełnosprawnych sportowców,
wyprodukowany przez polską firmę
Carbondesign. Projektant:
Jarosław Baranowski. Produkt
otrzymał nagrodę ministra gospodarki
Wzór Roku 2009 w konkursie Dobry Wzór.
Szybkie projektowanie rozwiązań,
które lepiej odpowiadają na potrzeby
klientów, staje się dziś jedną z kluczowych
umiejętności firm i instytucji.
JESTEŚMY
na
SKAZANI
design
Do niedawna
działalność projektantów była kojarzona
z drogimi przedmiotami, które zaspoka-
jają wyrafinowane potrzeby wąskiej grupy
klientów. Masowy odbiorca musiał się za-
dowolić przeciętnym, zgrzebnym produk-
tem. Strategie firm, które minimalizowały
koszty, zakładały, że skala produkcji powin-
na być znaczna, by zaspokoić masowe gusty.
To z kolei wymogło unifikację produktów.
Firmy, jako sposób różnicowania, stosowały
przede wszystkim działania w zakresie pro-
mocji marki, a główną bronią konkurencji
na masowych rynkach była reklama.
Design – nowe znaczenia
Świat się zmienił i dziś jest nieco inaczej.
Hasło „odróżnij się (poprzez dobrą rekla-
mę) albo zgiń” jest teraz aktualne w wersji
„zaproponuj mi zaskakująco dobry produkt
albo nie zawracaj mi głowy”.
8_9
Projektanci dawno już nie pracują tylko nad
kształtem mebli czy tkaninami: tworzą np. sa-
moloty (jak polski przebój na rynku małych
maszyn, Orka, która zdobyła nagrodę Dobry
Wzór), tramwaje i pociągi (jak w bydgoskiej
firmie PESA). Projektują też np. specjalistycz-
ne stroje do uprawiania sportu, które nie tylko
doskonale wyglądają, ale są znacznie bardziej
funkcjonalne, niż zwykłe tkaniny.
Firmy sięgaja po design, bo niezawodność
i niski koszt produkcji nie dają już przewagi
nad konkurencją. Kupując pralkę, klient nie
szuka pralki, która nie trzęsie się i nie hałasu-
je – niemal żadna już tego nie robi. Nabyw-
ca sprawdza raczej, ile prądu i wody zużywa
urządzenie, czy obsługuje się je intuicyjnie i czy
będzie pasowało do wystroju wnętrza. Konsu-
menci są skłonni zapłacić wyższą cenę nie tyl-
ko za logo na etykiecie, lecz za produkt, który
odpowiada na ich osobiste potrzeby.
Kilkanaście lat temu na rynek wkroczyła
nowa generacja wielkich dziś marek, takich
jak Apple, Starbucks czy Google. Za każdą
z nich stoją nowatorskie, starannie zaprojekto-
wane produkty i usługi, które stworzyły nową
przestrzeń na rynku i zawładnęły nią. Motta:
„inwestujemy w lepszą obsługę klienta, a nie
w zabawne reklamy” oraz „reklama to podatek
nakładany na nudny produkt” pokazały nowe
podejście. Zamiast nakładać konsumentom
różowe okulary, tak by kupowali przeciętne
produkty, firmy zainwestowały w innowację,
które wyprzedzają oczekiwania klientów.
Dlatego dzisiejsze słowa-klucze w firmach
to wartość dla klienta (customer value), do-
świadczenie klienta (customer experience),
innowacja. Konsumenci cenią interakcję
z produktem, doznania estetyczne, funkcjo-
nalność, ergonomię – i to te cechy tworzą
wartość produktu lub usługi.

Nowe ikony, nowe wyzwania
Symbolem przełomu stał się iPod. Pro-
dukty Apple – iPod czy iPhone – są nowymi
ikonami innowacyjności, a zarazem obiek-
tami zazdrości konkurencji. Są też świetnie
zaprojektowanymi przedmiotami, które
świadomie wyróżniają się na kilku polach:
_  produkt: przyjazna dla ludzi technolo-
gia i ergonomia;
_  estetyka i interakcja z produktem (in-
terfejs użytkownika, ekran dotykowy):
nowe rozwiązania to znak rozpoznaw-
czy marki Apple;
_  model biznesowy: integracja produktu
z usługą. iTunes Store to łatwy dostęp
plików mp3 i poszerzenie rynku muzy-
ki, iPhone zachęca do usług multime-
dialnych (zdjęcia, lokalizacja/mapy).
Obserwując triumfalny pochód Apple
i przewagę, jaką osiągnęła firma, opierając
strategię biznesową na nowocześnie rozu-
mianym projektowaniu, wielu szefów zdało
sobie sprawę z ważnej zmiany. Strategie wy-
różniania się skuteczne w czasach postindu-
strialnych przestały sprawdzać się w epoce
cyfryzacji. Znakiem nowych czasów stają
się hybrydowe rozwiązania łączące produk-
ty i usługi, funkcjonujące wcześniej w ra-
mach różnych rynków. Widać to świetnie
w świecie telefonów komórkowych.
Pięć lat temu służyły głównie do rozmów
i wysyłania SMS-ów. Od niedawna dzięki
nim korzystamy z internetu, wysyłamy e-
-maile i gramy w gry. Ten rok ma upłynąć
pod znakiem urządzeń pełniących funkcje
telefonu, netbooka i czytnika e-książek.
W najbliższym czasie rozwinie się connec-
ted TV, czyli internet i telewizja w jednym
odbiorniku telewizyjnym – stacje TV będą
zmuszone konkurować na jednym ekranie
z serwisem YouTube, zmieni się więc ry-
nek reklamowy, powstaną usługi łączące
programy telewizyjne z serwisami spo-
łecznościowymi. Sprawy komplikują po-
głębiające się różnice między pokoleniami
konsumentów. Starsza generacja uczy się
korzystania z e-maila, komunikatorów
internetowych, jak Skype czy przesyłania
zdjęć telefonem komórkowym. Tymczasem
dla nowego pokolenia świat wirtualny płyn-
nie przenika się z realnym. Relacje pod-
trzymywane w internecie są niemal równie
istotne, co relacje z ludźmi w realnym życiu.
Producenci komórek staną więc przed wy-
zwaniem, jak zmienić swoje produkty pod
względem użyteczności, funkcji, ergonomii
i estetyki tak, by dostosować je do potrzeb
i wymagań różnych grup klientów.
Zmiany tego rodzaju dotyczą nie tylko
branży technologicznej, lecz wszystkich
rynków – od samochodów (napęd elek-
tryczny), przez modę (indywidualizacja),
po codzienne produkty spożywcze („bez
chemii”). Klienci zmieniają preferencje:
rośnie ich świadomość ekologiczna, zwra-
cają uwagę na odpowiedzialność społeczną,
następuje odwrót od produktów masowych
i przemysłowych na rzecz tych o statusie au-
tentycznych – „wykonanych przez ludzi”,
a nie „wyprodukowanych przez maszyny”.
Nowy wymiar strategii
W tych warunkach firmy dostrzegły, że
przy dużym tempie zmian trudno będzie
sprostać konkurencji bez wsparcia profe-
sjonalnych zespołów projektowych. Czas
wprowadzania innowacji uległ skróceniu –
nie mówimy już o latach, ale o miesiącach.
Zintegrowana umiejętność myślenia pro-
jektem i rozwiązaniami (design thinking)
będzie coraz ważniejsza, jeśli firma chce
skutecznie konkurować z całą plejadą kon-
kurentów produkujących podobne towary.
Dziś design jako sposób myślenia i pra-
cy nad innowacją odkrywają wszyscy: nie
tylko przedsiębiorstwa, ale również sektor
publiczny i administracja – bo i tam trzeba
znajdować nowe rozwiązania dla starych
problemów. Wygląda na to, że design sta-
je się nowym podejściem do tworzenia
+ +
– nowego dziecka Apple
Computers – dotyczyło nie
+ +
tylko wyglądu urządzenia,
też zaspokojenia potrzeb
+ +
+ +
strategii. Co więc możemy zrobić w firmach
i instytucjach, które jeszcze nie widzą moż-
+ + +
liwości, jakie daje projektowanie?
Dostrzeżmy znaczenie podejścia design
thinking jako umiejętności znajdowania
rozwiązań. Innowacja nie powstaje w ta-
belkach i arkuszach kalkulacyjnych – jest
efektem współpracy ludzi, zespołów i grup
ekspertów. Jest mierzalnym i przewidy-
walnym procesem, który pozwala na two-
rzenie produktów i usług ekscytujących
klientów, znajdowanie nowych zastosowań
dla technologii i generowanie niekonwen-
cjonalnych odpowiedzi na nowe wyzwania
rynkowe i społeczne – w krótkim czasie.
10 _ 11
TT design
»» Projektowanie iPada
+ +
+
klienta: konsumpcji
Po co design thinking?
nowych mediów.
1. Design i myślenie projektowe
to dziś jeden z najbardziej
„gorących” tematów, o których
myślą firmy na całym świecie.
+ +
2. Zajmują się nim, bo
wykorzystanie umiejętności
projektantów jest dziś jedną
z kluczowych kompetencji firm.
3. Projektowanie to nie tylko
estetyka, ale przede wszystkim
opanowanie procesu design
+ +
»» iPhone: jeden
z najlepiej sprzedających się thinking: myślenia projektowego,
smartphone’ów, którego
innowacyjność to nie tylko
unikalna forma, ale również
które prowadzi do innowacji.
ekosystem urządzenia,
czyli łatwo dostępny
sklep z aplikacjami.
»» Czytnik e-książek Sony: firmy,
które konkurują z Apple starają się
za wszelką cenę skopiować nie tyle
rozwiązania technologiczne, ale
sposób pracy nad innowacjami
– czyli podejście przedsiębiorstwa
do projektowania.
+
»» OVAL: przyjazna środowisku,
wykonana z naturalnej włókniny
lnianej biodegradowalna
torba wielorazowa z serii 60 BAG.
Projektanci: Katarzyna Okińczyc
i Remigiusz Truchanowicz.
Producent: Agencja Reklamowa
STudio Remigiusz Truchanowicz.
»» LEO PLASTIC: nagrzewnica
powietrza, wykonana z tworzywa ABS,
spełniającego wymagania ekologiczne.
Zespół projektowy STUDIO 1:1.
Kierownik zespołu projektowego:
Jarosław Szymański. Producent:
FLOWAIR GROUP S.C.
Projektowanie integruje i systematyzuje
podejście do innowacji w każdym obsza-
rze. Jego efektem jest prototyp, a żeby go
stworzyć, potrzebujemy konkretnych, wy-
miernych działań.
Przeprojektujmy firmę tak, by mogła
myśleć projektowo. Model organizacji po-
dzielonej pionowo na działy odpowiedzial-
ne za rozmaite funkcje nie sprawdza się
w tworzeniu nowych rozwiązań. W prak-
tyce żaden z działów nie jest w stanie sa-
modzielnie wymyślić i wdrożyć innowacji.
Dlatego standardem stają się interdyscy-
plinarne zespoły projektowe, tzw. grupy
do zadań specjalnych, i upowszechnia się
model connect & develop (z ang. łącz i roz-
wijaj), polegający na tworzeniu innowacji
w bliskiej współpracy z zewnętrznymi part-
nerami: ekspertami, klientami, interesariu-
szami. Myślenie projektowe integruje pracę
specjalistów z różnych działów. W przypad-
ku firmy to działy R&D (badań i rozwoju),
wzornictwa przemysłowego, komunikacji
marketingowej, brandingu i strategii ryn-
kowej. W przypadku organizacji publicznej
i instytucji – wszystkich zaangażowanych
w kontakt z szeroko rozumianym klientem.
Zadbajmy o stały kontakt z klientami.
Empatia, umiejętność projektowania z my-
ślą o użytkownikach produktów i usług
– ludziach, ich zachowaniach, zwyczajach
i potrzebach, a nie jak o abstrakcyjnej gru-
pie docelowej albo petentach. To podejście
konieczne, by odkryć nowe rozwiązania.
Standardem pracy nad nowymi rozwiąza-
niami są badania obserwacyjne. Innowacja
zaczyna się od obserwowania ludzi w dzia-
łaniu. Zza biurka tego nie widać.
Otwórzmy organizację na nowe bodźce,
inspiracje i pomysły. W poszukiwaniu no-
wych rozwiązań, organizacje coraz częściej
sięgają po różne sposoby pozyskania wiedzy,
którą nie dysponują. Dlatego współpracują
z firmami projektowymi i projektantami,
poszukują inspiracji, otwierają się na koope-
rację. Stosują różne techniki, np. skunkworks
(grupa działającą wewnątrz organizacji,
w dużym stopniu autonomiczna, nieskrę-
powana przez procesy biurokratyczne, pra-
cująca nad zaawansowanymi projektami).
Otwierają się też na współpracę np. z uczel-
niami i środowiskami kreatywnymi.
Podtrzymujmy kulturę, która sprzyja de-
sign thinking. Innowacyjność wymaga przy-
zwolenia na błędy, uznania dla nowator-
skich pomysłów, rozwijania umiejętności
twórczej pracy grupowej i prototypowania
rozwiązań, a także troski o sprzyjające inno-
wacji środowisko pracy – takie projektowa-
nie przestrzeni firmy, by ułatwiała twórczą
współpracę i pozwalała pracownikom na
swobodę w zarządzaniu własnym czasem
i sprzyjała kreatywności.
Jesteśmy skazani na design. Świat, który
nas otacza, ma zawsze funkcję i formę, które
mogą być mniej lub bardziej przemyślane.
Przykład niespodziewanej innowacji w tak
tradycyjnym wydawałoby się już produkcie,
jak korek do umywalki pokazuje, jak wie-
le świetnych rozwiązań nie zostało jeszcze
odkrytych. Firmy, które ich szukają, mają je
na wyciagnięcie ręki – wystarczy, że zaczną
rozwijać umiejętność myślenia projektowe-
go i wykorzystają potencjał kreatywny.
Bartłomiej Serafiński jest założycielem firmy
TOUCH Ideas. Można się z nim skontaktować
pod adresem: b.serafinski@touch-ideas.com
12 _ 13
TT design
+ + Gdzie szukać inspiracji do podejścia design thinking?
+ + Produkty i usługi z dobrym pomysłem
Piwa regionalne – Żywe, Ciechan. Małe browary nie mają
szans w starciu z międzynarodowymi koncernami, więc
wprowadzają niepasteryzowane piwa o ciekawych sma-
kach. Wielkość ich sprzedaży nie bije rekordów, są jednak
zyskowne, gdyż konsumenci są skłonni zapłacić więcej za
unikalny, lepszy produkt. Mają bezpieczną pozycję na rynku,
bez kosztownych kampanii telewizyjnych.
Krakowski Kredens – zaprojektowany, by zaspokoić po-
trzebę skosztowania tradycyjnych polskich (galicyjskich)
produktów, przygotowywanych według rodzinnych, prze-
kazywanych z pokolenia na pokolenie receptur. Firma
wykorzystuje potencjał małych, często rodzinnych przed-
siębiorstw i chlubi się doświadczeniem w przestrzeganiu
tradycyjnych przepisów.
Allegro – portal aukcyjny zaprojektowany lepiej niż eBay:
poruszanie się po stronie jest łatwiejsze, a użytkownik może
szybciej odnaleźć ofertę. Światowy poziom w ergonomii ser-
wisów internetowych. Dzięki temu gigant eBay jest w Polsce
niszowy (transakcje międzynarodowe).
Gadu-Gadu – najpopularniejszy komunikator w Polsce.
Żaden zachodni gigant typu MSN nie może nawet się z nim
mierzyć. Swoją popularność zawdzięcza m.in. prostocie pro-
jektu. Miał służyć szybkiej komunikacji tekstowej, bez zbęd-
nych dodatków. Niestety, wraz z pojawianiem się dodatków,
staje się słabszy.
Wiedźmin – fabularna komputerowa gra akcji, duży polski
sukces za granicą, jedna z pierwszych gier, w których zasto-
sowany został nieliniowy rozwój akcji. Decyzje podejmowa-
ne przez gracza wpływają na historię rozgrywki i otwierają
nowe wątki.
Emporia – telefon komórkowy dla seniorów – przeciwny
biegun multimedialnych urządzeń obsługiwanych za pomo-
cą ekranów dotykowych. Wyjątkowe wzornictwo i rozwiąza-
nia, skoncentrowane wokół potrzeb starszych użytkowni-
ków komórek. Zwiększa wykorzystanie telefonii komórkowej
w niedocenionym dotychczas segmencie osób starszych.
+
14 _ 15
TT design

TEKST> Paweł Rabiej

Systemowe wsparcie wzornictwa:

jak robią to inni?
Administracja centralna i lokalna sięgają po bardzo różne narzędzia wspierania wzornictwa.

Systemowe wspieranie Wszystkie jednak mają kilka wspólnych cech:

1. Strategia wspierania wzornictwa ma charakter narodowy lub lokalny;

wzornictwa: sposób
2. Podnoszenie rangi i znaczenia wzornictwa we współczesnej gospodarce;
3. Wskazywanie sposobów, w jakie design zwiększa konkurencyjność ;

na rozwój
4. Tworzenie pola współpracy firm ze środowiskami projektowymi ;
5. Działanie na szeroką skalę przez projekty, wystawy, publikacje, programy;
6. Bezpośrednie wspieranie firm zainteresowanych wykorzystaniem designu.

Zamierzone i przemyślane wsparcie dla wzornictwa nie tylko sprzyja rozwojowi gospodarczemu,
ale pozwala też wyróżnić się w świecie państwom, regionom i miastom.
Kompleksowy program wspierania wzornictwa ma od prawie porozumienie uczelni, władz i przedstawi-
dwóch dekad Korea Południowa. W Seulu powstało Centrum cieli biznesu, które propaguje ideę wzornic-
Brytyjskie i duń- wsparcia wzornictwa ma charakter systemowy, tzn. nie ogra- Wzornictwa, którego dyrektor ma rangę rządowego ministra. twa: przedsiębiorstwa otrzymają estetyczne
skie badania dowodzą, że osiem na dziesięć niczają się do jednorazowych działań, ale funkcjonują długo- Skala i dynamika działań promujących wzornictwo w Korei projekty produktów, studenci szkół wyższych
firm stosujących wzornictwo przemysłowe, falowo. Jako jeden z pierwszych krajów na świecie takie podej- nie mają odpowiednika w Europie. Główne działania mają i środowisko naukowe mogą włączyć się
odnotowuje wzrost zysku o 20-40 proc. To ście przyjęła Szwecja. Rząd w Sztokholmie przez lata wspierał charakter edukacyjny. W podobną stronę idą Indie, tworząc w projektowanie i zarządzanie designem.
właśnie dlatego państwa wspierają współpra- współpracę biznesu i środowisk projektowych. W 2003 r. Szwe- platformę do wymiany wiedzy i informacji oraz powstawania
cę firm z projektantami – widzą, że design cja uruchomiła dziesięć specjalnych programów wspierających nowych strategii projektowych. Rząd w New Delhi założył, że firmy muszą się przekonać
to potężny bodziec do rozwoju; i dlatego we wzornictwo. Osobisty patronat nad programem Społeczność cały kraj stanie się centrum outsourcingowym designu, tak jak Szczególnie ważne jest otwieranie mniej-
wszystkich krajach Unii Europejskiej istniejądbająca o innowacyjność objął premier, a ponieważ wzornictwo stał się już centrum outsourcingu usług. Azja potrzebuje takie- szych firm na możliwości designu: nawet
instytucje odpowiedzialne za promocję wzor- jest dziedziną interdyscyplinarną, w każdym resorcie wytypo- go przedsięwzięcia: dlatego rząd podszedł do problemu prak- w państwach o dużej świadomości roli wzor-
nictwa oraz systemy jego wdrażania. Wiele wano reprezentanta odpowiedzialnego za kwestie wzornic- tycznie, tworząc centra innowacji dla różnych branż przemysłu. nictwa po współpracę z projektantami sięga
z nich opracowało długofalowe plany akty- twa. Rok 2005, który był poświęcony wzornictwu w Skan- Również Czesi aktywnie wspierają wzornictwo. Politykę rzą- zaledwie co druga firma.
wizacji gospodarczej z udziałem wzornictwa, dynawii, obfitował w wiele wydarzeń dotyczących designu: du w obszarze projektowania realizuje Centrum Designu. Ma Najrzadziej współpracują z designerami fir-
np.: Irlandia, Szwecja czy Wielka Brytania; m.in. seminaria, wystawy, konferencje i programy telewizyjne. niewielki budżet, ale organizuje wystawy i konkursy, wspoma- my zatrudniające poniżej 10 osób i to przede
poza Unią na podobne działania łożą USA, W Finlandii program rządowy Design 2005! (budżet: 32 mln gając małe i średnie przedsiębiorstwa, prowadzi też promocję wszystkim dla nich tworzone są rządowe
Kanada, Australia, Japonia czy Korea Płd. Na euro) również realizował międzyresortowy zespół. Poza dzia- międzynarodową. W Hiszpanii zaś lokalna i regionalna admi- programy wspomagania pierwszych kontak-
liście państw o najbardziej konkurencyjnych łaniami edukacyjnymi, wystawami i wymianą doświadczeń, nistracja aktywnie wspiera firmy korzystające z wzornictwa, tów producentów z projektantami, takie jak
gospodarkach osiem pierwszych miejsc zaj- program skłaniał do współpracy przemysł i środowiska akade- łącznie z dofinansowywaniem na poziomie 50-75 proc. pro- Przełamywanie lodów w Danii, czy 100 godzin
mują kraje przodujące w wykorzystywaniu mickiego. W promowanie wzornictwa włączył się intensywnie jektów tworzonych w efekcie współpracy firm z projektantami. projektowania w Szwecji. W ich ramach pań-
wzornictwa. cały sektor publiczny: fiński rząd prowadzi m.in. międzynaro- stwo finansuje częściowo lub w całości koszty
dowy marketing wzornictwa polegający np. na wyposażaniu Wzornictwo w mieście pracy projektantów. Kolejne działania są już
Co to znaczy: systemowo? budynków publicznych i placówek dyplomatycznych Finlandii Wzornictwo wspierają też miasta. Tu wyróżnia się Berlin: finansowane przez przedsiębiorstwa. Pierwszy
W krajach UE istnieją różne instytucje od- w meble i inne wyroby zaprojektowane przez rodzimych pro- sektor branż kreatywnych przy obrotach 1,5 mld euro stał się kontakt najczęściej przekonuje producentów,
powiedzialne za promocję wzornictwa, różne jektantów. on istotnym ogniwem gospodarki miasta. W 2004 r. Senat Ber- że inwestowanie we wzornictwo jest opłacalne
są też formy wspierania designu. Zajmują się lina rozpoczął realizację programu Berlin Zukunft (Berlin Przy- i przeradza się w regularną współpracę.
tym centra prywatne, fundacje non-profit, Różne działania, jeden cel szłości), wspierającego branże kreatywne. Składa się on z kilku Bez takiego wsparcia władz wzornictwo
biura projektowe lub instytucje powołane W Wielkiej Brytanii wspieranie wzornictwa koordynuje cen- części. Create Berlin zrzesza projektantów, agencje i instytucje może przynosić korzyści jednostkom w skali
przez rządy. Cel jest podobny: inspirowanie tralna Rada Wzornictwa, wraz ze swymi regionalnymi biurami. związane z projektowaniem oraz reprezentantów mody, pro- lokalnej, ale już raczej nie całej gospodarce –
i zachęcanie przemysłu do przyjęcia stra- Wsparcia udziela też Dział Wzornictwa rządowego Departa- jektowania produktów, wnętrz oraz projektowania graficznego. i także z tego powodu rządy innowacyjnych
tegii rozwojowych opartych na innowacji mentu Handlu i Gospodarki. System obejmuje również wiele Wykorzystuje wystawy, imprezy i kampanie w wielu najbardziej państw angażują się aktywnie i systemowo we
i designie. Roczne budżety tych instytucji innych instytucji, organizujących szkolenia, wystawy i progra- »» Przykład szwedzkiego liczących się miastach świata do zwrócenia uwagi na tożsamość wspieranie wzornictwa.
wynoszą od 500 tys. euro (Czechy) do kil- my edukacyjne. Stosunek do wzornictwa jest nawet jednym wzornictwa: komoda Unik, Berlina jako miasta w którym tworzy się design. Berlin Part-
wykonana w 90 proc. Paweł Rabiej jest dyrektorem THINKTANK,
kunastu milionów euro (Wielka Brytania). z elementów kampanii wyborczych kandydatów na premierów. ze ścinków drzewnych.
ner stwarza zaś zachęty dla inwestorów i jest realizowany przy współtwórcą strategii promocji miast
Ważne są jednak nie tylko pieniądze, ale Porównywalny system istnieje w Niemczech. Opiera się on Osiemnastoszufladowy mebel udziale banków, instytucji finansowych i zrzeszeń branżowych. i regionów (m.in. Krakowa i Małopolski).
został nagrodzony Swedish Design
przede wszystkim – kompleksowe podejście głównie na sieci 13 regionalnych centrów designu i prestiżo- Award w 2009 r. Projektantki:
Po podobne narzędzia aktywizujące społeczność biznesową Można się z nim skontaktować pod adresem:
do rozwoju designu. Większość programów wych nagrodach promujących najlepsze produkty. Chandra Ahlsell, Anna Holmquist. i projektową sięgnął Wrocław, tworząc Akcelerator Designu: prabiej@thinktankmagazine.pl
 16 _ 17
TT design

TEKST> Elżbieta Opiła

Jak ROZWIJAĆ SIĘ

Zastrzyk wiedzy dla firm
Teraz z podobnego wsparcia mogą sko-
rzystać również polskie firmy – gdy wezmą
udział w projekcie Zaprojektuj Swój Zysk

PRZEZ DESIGN
++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++(ZSZ), który stworzył i prowadzi Instytut
++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++Wzornictwa Przemysłowego. Projekt do-
+++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++
starcza specjalistycznej wiedzy, jak skutecz-

zaprojektuj
++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++
++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++nie wprowadzać wzornictwo we własnych
++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++
++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++
firmach, jak wykorzystać potencjał pro-
++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++jektanta do tworzenia nowych produktów.
++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++W projekcie bierze udział 550 przedsię-
++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++

swój zysk
Rządy wielu państw tworzą programy sprzyjające wykorzystaniu
przez firmy innowacji i wzornictwa. Polskim firmom
umożliwia to program Zaprojektuj Swój Zysk.
++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++biorstw i 100 projektantów wzornictwa.
++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++ ZSZ trwa już od ponad roku, a w jego ra-
++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++
++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++
mach przeprowadzono badania przedsię-
++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++biorstw, ekspozycje dobrych praktyk wzor-
++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++niczych z Polski i zagranicy, ruszył nowy
++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++
++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++portal wzornictwa. Dziś projekt wchodzi
++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++w decydującą fazę: szkoleń dla firm i projek-
++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++tantów, które mają dostarczyć konkretnych
++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++
++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++rozwiązań i narzędzi współpracy, aby przed-
++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++siębiorstwo mogło wzmocnić swą pozycję
++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++
rynkową, a z wzornictwa stworzyć nowe na-
++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++
++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++rzędzie konkurencyjności. „Dobre wzornic-
++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++two to zysk” – głosi główne hasło kampanii
++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++
++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++adresowanej do przedsiębiorców. Uczestni-
++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++cząc w szkoleniach, firmy będą miały szansę
++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++
++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++
lepiej poznać sposoby wprowadzania na ry-
++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++nek nowych wzorniczo produktów i metody
++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++współpracy z projektantami. Będą mogły
manual również poznać proces kosztorysowania
++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++
++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++
++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++wzornictwa i metodologię zarządzania nim.
Jeden
++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++
z klasycznych
++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++
W efekcie będą mogły znaleźć systemowe
przykładów państwa, które zbudowało swą rozwiązania, które wesprą konkurencyjność
++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++
pozycję konkurencyjną w oparciu o wzor- rynkową ich produktów.
++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++
++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++
nictwo, to Szwecja. Surowa estetyka, wyko-
++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++ Projektanci z kolei przejdą szkolenia
rzystywanie pracy projektantów, zaowoco- w zakresie procesów biznesowych i mar-
++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++
++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++
wało stworzeniem doskonałych produktów, ketingowych, w których biorą udział jako
++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++
które często stały się symbolami w swoich członkowie zespołów w przedsiębiorstwach,
++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++
kategoriach: Volvo, IKEA, Absolut, czy aby tworzyć produkty najlepsze dla konsu-
++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++
++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++
Sony Ericsson to jedynie przykłady najsil- menta i opłacalne dla firm.
++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++
niejszych. To nie przypadek, że marki skan-
++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++ Zaprojektuj Swój Zysk jest bezpłatny dla
++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++uczestników. Warsztaty dla przedsiębior-
dynawskie tak często czerpią swe przewagi
++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++
konkurencyjne z wzornictwa. Szwedzkie ców odbywają się w dwudniowych cyklach,
++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++
władze konsekwentnie, przez długie lata w wybranych miastach Polski, w siedzibach
++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++
++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++
stawiały na wzornictwo i z niego właśnie partnerów projektu. Z podobnych szkoleń
++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++
uczyniły jedno ze źródeł rozwoju.
++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++skorzystają projektanci.

+ + Wzoruj się na najlepszych:
+ + Marki i ich produkty z dobrym pomysłem
Black Red White
- konsekwentne podejście projektowe
Black Red White to największy w Polsce (20 proc. udziału w rynku)
producent i dostawca mebli skrzyniowych, tapicerowanych i ku-
chennych klasy ekonomicznej i wyższej. Obroty grupy przekraczają
2 mld zł rocznie, z czego 30 proc. to eksport. Niemal wszystkie me-
ble są produkowane w oparciu o własne wzory, które mają spełniać
oczekiwania rynku m.in. pod względem estetyki i cen. Tylko w 2009 r.
firma wprowadziła na rynek ponad 180 nowych wzorów mebli poko-
jowych, kuchennych oraz tapicerowanych. Projekty opracowują tak
projektanci firmy, jak i projektanci zewnętrzni. Sukces był możliwy
dzięki konsekwentnemu wykorzystaniu wzornictwa adresowanego
do masowego odbiorcy.
»» Na zdjęciu: System modułowy Ringo, projekt Maja Palczewska.
Produkcja wynosi ok. 5 tys. brył miesięcznie.
Ceramika Tubądzin – innowacyjne płytki
Ceramika Tubądzin ma ok. 10 proc. krajowego rynku płytek mozaiko-
wych i dekoracji ceramicznych. Co roku wprowadza na rynek ponad
20 nowych kolekcji w oparciu o projekty własnego zespołu projek-
towego i prace studiów zewnętrznych. Podążają one za współcze-
snymi trendami we wzornictwie ceramiki ściennej i podłogowej, co
w połączeniu z wysoką jakością produkcji i niskimi cenami, pozwala
Tubądzinowi na bezpośrednią konkurencję z wyrobami włoskimi
i hiszpańskimi. W ubiegłym roku współpracę z firmą rozpoczął pro-
jektant mody, Maciej Zień.
»» Na zdjęciu: kolekcja ceramicznych płytek łazienkowych COLOUR zaprojektowana
wyłącznie przez zespół projektowy Grupy Tubądzin.
Zelmer – nowoczesny wzór
Marka istnieje od blisko 60 lat. W 2008 r. obroty firmy wyniosły 466
mln zł, 25 proc. to eksport. Stała oferta obejmuje ok. 460 produktów,
co roku pojawia się około 100 nowych (wliczając wersje wyposa-
żenia i zmiany kolorystyczne). Zelmer utrzymuje relacje z około 30
firmami projektowymi. Firma ma autorski proces rozwoju produktu:
organizuje konkurs zamknięty, który wyłania trzy oferty. Z autorami
tych ofert Zelmer współpracuje na dwóch pierwszych etapach (aż do
badań konsumenckich). Do trzeciego etapu trafia projekt o najwyż-
szym potencjale rynkowym. Firma ma 25-proc. udział w rynku, jest
liderem w kraju i trzecią marką AGD w regionie Europy Środkowej
i Wschodniej.
»» Na zdjęciu: Mikser 481 firmy Zelmer, projekt studia Ergo Design – co roku firma produkuje
ponad 200 tys. sztuk tego modelu.
18 _ 19
TT design
Wspólne, połączone warsztaty dla obu grup pozwolą na
wymianę doświadczeń. Istotnym uzupełnieniem szkoleń jest
e-learning: kurs 20 szkoleń dostępny w portalu projektu, który
pokazuje najlepsze praktyki i etapy procesu wdrażania nowych
projektów. Dzięki platformie e-learningowej, wiedzę będzie
mogła zdobyć cała kadra przedsiębiorstwa zaangażowana
w proces wprowadzania nowych produktów na rynek.
Każdy uczestnik warsztatów otrzyma także bezpłatnie wy-
dany w ramach ZSZ podręcznik zarządzania projektowaniem
Design Management. To pierwsza tak kompleksowa publikacja
na ten temat w Polsce.
Źródłem dodatkowej wiedzy i inspiracji dla biznesu są wysta-
wy dobrych praktyk wzorniczych. Pojęcie wystawa kojarzy się
wprawdzie z wydarzeniem kulturalnym, ale to zaledwie pierw-
sze wrażenie. Ekspozycje organizowane w ramach programu
pozwalają zaprezentować konkretne wzory, produkty i rozwią-
zania. Można się wtedy zapoznać z produktami i sprawdzić, co
sprawiło, że odniosły sukcesu rynkowy. W ramach projektu
pokazano już m.in. szwedzkie wzornictwo, japoński design,
najlepsze praktyki polskich przedsiębiorstw, modele współpra-
cy doświadczonych studiów projektowych z firmami, a tak-
że pierwszy systemowy przegląd wzornictwa polskich firm.
W portalu projektu można znaleźć analizy trendów w designie, rozwoju nowych produktów. Aż 73 proc. firm
studia przypadków polskich i międzynarodowych firm i pro- powtórzyło zamówienie projektów wzorni-
duktów, które odniosły sukces rynkowy dzięki wzornictwu, czych w akredytowanych studiach już poza
zakresem programu.
wywiady z ekspertami i znanymi projektantami pracującymi
Brytyjskie i duńskie badania dowodzą, że 80
z biznesem, publikacje, zdjęcia, filmy o designie i procesie pro-
jektowania. proc. przedsiębiorstw stosujących wzornictwo
przemysłowe odnotowuje 40-procentowy
Według najlepszych wzorów wzrost zysku. Tak szybki przyrost niełatwo
Inspiracją dla projektu Zaprojektuj Swój Zysk jest program dziś osiągnąć, nic zatem dziwnego, że pań-
Designing Demand realizowany od 2003 r. w Wielkiej Brytanii stwa zachęcają swoje firmy do zainteresowa-
przez Design Council, narodową instytucję publiczną nadzoro- nia się wzornictwem. Prowadzą także projekty
waną przez Department of Trade and Industry, odpowiednik edukacyjne i społeczne, które mają stworzyć
ministerstwa gospodarki. Design Council prowadzi i koordy- lepsze warunki do współpracy przedsię-
nuje program we współpracy z dziewięcioma regionami: ma biorstw i projektantów. Systemowe podejście
to zapewnić jednolite standardy projektowania produktów do wzornictwa zwiększyło konkurencyjność
i wysoką ich jakość. Designing Demand objął 6,5 tys. przed- i nowoczesność całej gospodarki Finlandii.
siębiorstw w Wielkiej Brytanii. To dzięki temu programowi Program Design 2005!, wdrażany w tym kraju,
zmieniły się przepisy, które sprzyjają rozwojowi innowacji powstał po recesji w latach 90. i przyczynił się
przez wzornictwo oraz wzmocnienie pozycji brytyjskich marek do zmiany modelu gospodarki. Finowie z kra-
na rynkach światowych. Badania pilotażowe programu dla 650 ju, którego gospodarka była oparta o przemysł
przedsiębiorstw, które uczestniczyły w brytyjskim programie, i eksploatację surowców naturalnych, zmie-
udowodniły jego wysoką efektywność: dwie trzecie uczestni- nili się w konkurencyjną gospodarkę wiedzy.
czących przedsiębiorstw podkreślało pozytywny wpływ pro- Dziś Skandynawowie mogą się pochwalić
gramu na rozwój produktów i przychody firm. Podkreślały one m.in. najwyższymi w Europie wydatkami
też, że dzięki programowi uporządkowały strategiczny proces na badania i rozwój: sięgają 3,5 proc. PKB.

Owocem kooperacji rządu, biznesu i otoczenia naukowego był
wzrost kilku globalnych marek fińskich takich jak Nokia, Suun-
to (specjalistyczny, precyzyjny sprzęt nawigacyjny i sportowy),
Metsopaper, Ponsse (przyjazne środowisku maszyny leśne) czy
Polar (pulsometry).
Rządowe programy, które wspierają wykorzystanie wzor-
nictwa przez firmy, funkcjonują dziś m.in. w Irlandii i Szwe-
cji, a w Niemczech i Wielkiej Brytanii instytucje promujące
wzornictwo są stałym ele­mentem polityki rządów tych państw.
Podobne programy istnieją również poza Unią Europejską:
w USA, Kanadzie, Australii, Nowej Zelandii, Japonii czy Korei
Południowej (która szczególnie mocno wspiera wzornictwo).
Ostatnio podobny program opracowały też Indie. Na czele
tamtejszej Rady Designu stanął Anand Mahindra, szef multi-
koncernu Mahindra.
+ +
Od designu do większych zysków
+ +
Badania polskich firm, które już intensywnie korzystają
z wzornictwa wskazują, jak olbrzymi jest potencjał rozwoju
związany z wykorzystaniem go w firmie. Liderzy wzornictwa
wprowadzili na rynek cztery razy więcej produktów niż firmy,
które nie potrafią z tego narzędzia korzystać. Jak wynika z ba-
dań, cena dobrze zaprojektowanego produktu może być nawet
o 40 proc. wyższa od ceny produktu, który powstał bez udziału
projektantów. Daje to firmom stosującym design konsekwent-
nie możliwość znaczącego zwiększenia zysków. Dodatkowa ko-
rzyść to poprawa wizerunku i lepsze doświadczenia klientów.
Ponad 60 proc. firm, które są w Polsce liderami wzornictwa,
potwierdza jego ogromny wpływ na wzrost satysfakcji konsu-
menta i wizerunek firmy.
Udział w projekcie Zaprojektuj Swój Zysk może pomóc w roz-
woju zwłaszcza tym firmom, które mają dobry potencjał pro-
dukcyjny, ale problemy z innowacyjnością swych produktów.
Przyda się również tym, u których proces projektowania inno-
wacji jest przypadkowy. Projekt Zaprojektuj Swój Zysk stwa-
rza szansę przedsiębiorstwom na nowe drogi rozwoju oparte
o design. Pozwala przeszkolić cały zespół z zastosowania me-
todologii zarządzania wzornictwem. Na jakim etapie zdolności
do aplikacji wzornictwa jest firma, właściciele i zarządzający
mogą sprawdzić sami, wypełniając specjalną ankietę dostępną
na portalu projektu. Wyniki jakie przedsiębiorstwo otrzyma,
pozwalają wybrać optymalną dla przedsiębiorstwa opcję szko-
leń i uczestnictwa w projekcie.
Elżbieta Opiła jest dyrektorem komunikacji projektu
Zaprojektuj Swój Zysk. Można się z nią skontaktować
pod adresem: elzbieta_opila@iwp.com.pl
Skorzystaj z programu
Zaprojektuj Swój Zysk
Udział w bezpłatnym programie edukacyjnym
Instytutu Wzornictwa Przemysłowego to okazja
do poniesienia innowacyjności firmy.
Osoby zarządzające firmą dowiedzą się:
+ jak korzystać z wzornictwa jako narzędzia
innowacji procesowej i produktowej;
+ jak lepiej dostosować swoje produkty
do trendów rynkowych;
+ jak zarządzać nowym produktem lub usługą
i procesem wprowadzania ich na rynek;
+ jakie są współczesne metody wdrażania projektów
wzorniczych i jak korzystać z możliwości
technologicznych oraz potencjału studiów
projektowych;
+ jak zarządzać prawami autorskimi i ograniczyć
ryzyko plagiatów; ++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++
++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++
+++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++
+ jakie są zasady dobrej współpracy z projektantem.
++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++
++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++
++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++
Więcej informacji na stronie
++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++
++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++
++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++
www.zsz.com.pl.
++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++
++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++
++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++
++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++
++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++
++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++
++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++
++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++
++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++
++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++
++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++
++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++
++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++
++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++
++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++
++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++
++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++
++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++
++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++
++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++
++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++
++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++
++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++
++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++
++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++
manual
++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++
+
TT design
TEKST> Iwona Palczewska
MONITORING
wzornictwa
Zakończył się 17. monitoring wzorniczy polskiego rynku: eksperci Instytutu
Wzornictwa Przemysłowego zarekomendowali 827 produktów i 63 usługi
jako te, które spełniają kryteria dobrego wzornictwa.
Instytut Wzornictwa Przemysłowego monitoruje
rynek od 16 lat, szukając dobrych wzorów. W 2009
r. monitoring został rozszerzony o unikalną na ryn-
ku polskim i europejskim metodologię oceny wzor-
niczej usług. Formuła monitoringu pozwala na za-
stosowanie wspólnego mianownika oceny dla
produktów tak o siebie odległych jak bateria umy-
walkowa czy spalinowy zespół trakcyjny. Sprawdza-
jąc, czy produkt jest dobrze zaprojektowany, eks-
perci IWP zwracają uwagę na to, czy:
+ produkt uwzględnia kryteria ergonomiczne;
+ badają stosunek ceny do jakości;
+ sprawdzają, czy zostały zastosowane innowa-
cje materiałowe i nowa technologia;
+ badają walory estetyczne, które pozwalają
budować przewagę rynkową produktów.
Usługi są oceniane pod kątem:
+ uwzględnienia specyficznych wymogów użyt-
kowników;
+ zaspokajania potrzeb możliwie najszerszej
społeczności;
+ skuteczności zastosowanych rozwiązań pro-
blemu, który przed nią postawiono.
Tegoroczna analiza wzornicza produktów dotyczyła
trzech sfer: domu, pracy i publicznej. Badane były
produkty dostępne w sklepach i internecie, niezależ-
nie od kraju pochodzenia, wprowadzone do obrotu
w latach 2007-2009. Badanie objęło blisko 1000
produktów w 14 kategoriach branżowych (meble,
oświetlenie, sprzęt AGD, sprzęt RTV/Audio/Video,
sprzęt i akcesoria komputerowe, środki transportu
i komunikacji, szkło i ceramika użytkowa, tkaniny,
odzież i obuwie specjalistyczne, urządzenia sanitar-
ne, materiały i akcesoria wykończeniowe wnętrz,
narzędzia, zabawki i gry edukacyjne i rehabilitacyjne,
artykuły sportowe i rekreacyjne oraz inne). Zbadano
77 usług konsumpcyjnych w 7 kategoriach branżo-
wych: finansowe, marketingowe, multimedialne,
informatyczne, ogólnospołeczne, informacyjne, kul-
turalne, non-profit.
20 _ 21
Eksperci pozytywnie zaopiniowali, jako spełniające Podział firm, które oferują
kryteria dobrego wzornictwa, aż 827 produktów produkty i usługi
wytypowane w monitoringu
oraz 63 usługi.
(wg. liczby zatrudnionych pracowników).
Aż 58 proc. produktów oferowały mikro- i małe
przedsiębiorstwa, 26 proc. wprowadziły na rynek
przedsiębiorstwa duże. Pokazuje to rosnące znacze-
nie dobrego wzornictwa w konkurencji na rynku. Firmy produkcyjne
Blisko jedna trzecia dobrze zaprojektowanych
produktów i usług to tzw. luksusowe, 58 proc. do-
tyczy tzw. średniej półki cenowej.
30% 26%
Podobnie jak w latach ubiegłych, dwie największe
grupy produktowe to meble i elektronika użytkowa,
co odzwierciedla nadal silną pozycję branży meblo-
wej (jako producent plasuje się ona na 4 miejscu w ska- 16%
li światowej) oraz silną dystrybucję obu kategorii.
W badaniu branży meblowej eksperci wskazują na
28%
rosnące zjawisko zmniejszania się nowości wpro-
wadzanych przez dużych producentów, zastępo- liczba pracowników
wane przez lifting i uzupełnianie wcześniej istnie- 1–5 50 – 249
jących kolekcji. 6 – 49 pow. 250
Branża elektroniki użytkowej, zdominowana przez
dystrybutorów, nadal inwestuje w estetykę urzą-
dzeń, które poza podstawowymi funkcjami żytko-
wymi, pełnią funkcje dekoracji i wyrażania statusu
i emocji użytkownika.
Firmy usługowe
Interesującą wzorniczo okazała się branża odzieży
i sprzętu sportowego, która odzwierciedla możli-
9%
wości projektowe w wykorzystywaniu technologii
i materiałów dla uzyskania funkcjonalnego, specja- 29%
listycznego produktu. 22%
W monitorowanej po raz pierwszy sferze usług
dominowały przede wszystkim usługi finansowe.
Zanotowano liczną grupę usług niszowych, skiero- 13%
wanych do specjalistycznych grup odbiorców. 27%
Wszystkie one jednak uwzględniały internet jako
główne środowisko użytkownika.
liczba pracowników
1–5 50 – 249
dr Iwona Palczewska jest dyrektorem Badań
6 – 49 pow. 250
i Rozwoju IWP. Można się z nią skontaktować
b.d.
pod adresem: iwona_palczewska@iwp.com.pl.
+
TEKST> Krzysztof Gulda
GOW
GOSPODARKA
OPARTA NA
WZORNICTWIE
Gospodarka Oparta na Wiedzy (GOW) to mantra wszystkich myślących o rozwoju współczesnej,
konkurencyjnej gospodarki. Na wiedzy, czyli na kreatywności, badaniach, wynalazkach, transferze
technologii, wdrożeniach, innowacjach i innych słowach kluczach, a może już nawet wytrychach.
Nie ma jednak
nowych, innowacyjnych produktów czy usług
bez ich nowej, funkcjonalnej i atrakcyjnej
formy. Nie ma więc Gospodarki Opartej na
Wiedzy bez wzornictwa przemysłowego, bez
szeroko rozumianego designu, który powo-
duje, że wybieramy spośród wielu właśnie
ten jeden przedmiot. Budujmy więc Gospo-
darkę Opartą na Wzornictwie! To też GOW,
a do tego w zasięgu ręki, a właściwie kieszeni
polskich przedsiębiorców.
z tradycjami, ale bez marek
Czym jest dla polskiej gospodarki wzor-
nictwo przemysłowe? A czym dla polskiego
wzornictwa przemysłowego jest polska go-
spodarka? To tylko pozornie paradoksalnie
zestawione pytania. Niestety, najprostsza od-
powiedź na oba brzmi tak samo – niewyko-
rzystaną szansą.
Polskie wzornictwo przemysłowe złote czasy
przeżywało podobno już dość dawno temu,
choć analizując historię sztuki i gospodarki
trudno ustalić właściwie, kiedy dokładnie.
Dumą może napawać zdobycie przez pol-
skich projektantów ponad 170 nagród, w tym
32 Grand Prix na Międzynarodowej Wystawie
Sztuki Dekoracyjnej i Przemysłu w Paryżu,
w 1925 roku, choć nie przełożyło się to na za-
istnienie polskich produktów jako światowych
ikon tamtego okresu. Jednak przedwojenna porcelana z Ćmie-
lowa czy meble Spółdzielni ŁAD do dziś wzbudzają pożądanie
osób dbających o urodę i funkcjonalność otoczenia, w którym
przebywają. Trudne do oceny spustoszenie w tym obszarze
uczyniła wojna, choć nie zniszczyła tradycji. Okres powojen-
ny, wspominany często jako czas siermiężnych wyrobów i wy-
muszonej unifikacji potrzeb, zaowocował jednak utworzeniem
w latach 50. Instytutu Wzornictwa Przemysłowego i zaprojek-
towaniem dziesiątków kojarzonych z nim ikon socrealizmu,
które doczekały się na początku XXI wieku rzeszy wielbicieli.
Niestety, nie doczekaliśmy się znaczących polskich marek zbu-
dowanych na pracy polskich projektantów.
Może jednak nadszedł czas na zmiany. Jeszcze nie cała go-
spodarka, ale na pewno niektóre jej branże zrozumiały już, że
droga do sukcesu rynkowego, i to nie tylko w skali krajowej,
ale i globalnej, może wieść przez współpracę z projektantami.
Opracowanie i wdrożenie do produkcji nowego wzoru jest
znacznie tańsze i znacznie szybciej może się zwrócić niż kosz-
towne nakłady na tradycyjne prace badawczo-wdrożeniowe.
Wzornictwo to najszybsza droga do wzrostu innowacyjności
i konkurencyjności przedsiębiorstwa. Jak pokazały komplek-
sowe badania wzornictwa przemysłowego w polskich przed-
siębiorstwach, przeprowadzone w 2007 r. przez Instytut Wzor-
nictwa Przemysłowego na zlecenie Ministerstwa Gospodarki,
rozumie to ponad 80proc. przedsiębiorstw objętych badaniem
z branż dóbr konsumpcyjnych, takich jak: wyposażenie wnętrz,
AGD, odzież, ceramika i oświetlenie. I nie są to deklaracje goło-
słowne, skoro od początku XXI wieku polski eksport napędza-
ny jest m.in. przez branżę meblarską, która utrzymuje wysoką
3-4 pozycję na liście dominujących eksporterów.
22 _ 23
TT design
Na uwagę zasługuje fakt, że wyniki takie uzyskiwane są przez
wiele, z reguły małych i średnich, przedsiębiorstw. Trudno więc
nie wydają się adekwatne w stosunku do licz-
by projektantów, liczby przedsiębiorstw czy
im uplasować się wysoko w rankingach największych ekspor- jakiejkolwiek innej wielkości opisującej roz-
terów, gdzie najwyżej notowana Grupa Nowy Styl z Krosna
znalazła się w 2008 r. na 72 miejscu, będąc jednocześnie do-
piero na 236 pozycji w rankingu Polityki 500 największych
miary naszej gospodarki.
Wzornictwo przemysłowe i szerzej design,
rozciągający się na projektowanie nie tylko
przedsiębiorstw w Polsce. Podkreślić trzeba również, że firmy
branży meblarskiej to z reguły polski kapitał wspierany przez
polską myśl projektową.
przedmiotów, ale całych koncepcji i nowych
form biznesu, przyczynia się do powstawania
pięknych przedmiotów i atrakcyjnie oferowa-
nych usług. Samo w sobie jest również piękną
Korzyść dla firmy koncepcją integrującą w sobie i uwalniającą
Przedsiębiorstwo odnosi korzyści z wzornictwa w wielu wy- potencjał tkwiący w sztuce, nauce, techni-
miarach. Poza najbardziej oczywistym, wynikającym ze zwięk- ce, produkcji i rynku. Wzornictwo tworzy
szonego zainteresowania produktem, wzornictwo przyczynia wartość dodaną dla tych wartości, stając się
się do budowania marki i tożsamości samej firmy, do inicjo- jednym z kluczowych elementów budowania
wania innych działań innowacyjnych w firmie oraz sprzyja przewagi konkurencyjnej przedsiębiorstw.
budowaniu właściwych relacji między pracownikami.
Udało się, w obecnie obowiązujących w Polsce dokumentach
określających politykę innowacyjną, wskazać na niedocenioną
rolę wzornictwa i skierować znaczące środki publiczne, w tym
z funduszy strukturalnych, na wspieranie tego obszaru. W ra-
mach Programu Operacyjnego Innowacyjna Gospodarka prze-
znacza się środki na wsparcie różnych aspektów związanych
+
z wzornictwem przemysłowym, od kształcenia projektantów
i przedsiębiorców do opracowania i wdrażania nowych pro-
jektów. Kształcenie projektantów w szkołach wyższych różnych
typów uznane zostało za strategicznie ważne i wymagające za-
chęt finansowych dla przyciągnięcia większej liczby studentów.
A potrzeby w tym zakresie są ogromne. Jak wynika z badań nad
tzw. przemysłem kreatywnym, w tym wzornictwem, w Unii
Europejskiej, przedstawionych w Europejskim Raporcie Wzor-
nictwa (BEDA) w roku 2007, w Polsce funkcjonuje ok. 6000
projektantów. Wypracowują oni obrót na poziomie 57 mln W czasach łatwego dostępu do surowców, »» Polski wzór i polska marka,
czyli krajalnica 294.5 SL
euro, co stanowi ok. 0,02 proc. PKB. Wyznacza nam to pozy- tanich mocy produkcyjnych i powszechnie Alexis Young. Projekt:
cję nieco powyżej Estonii i Luksemburga. Jeśli mamy ambicje dostępnej informacji, nie ma alternatywy dla Ergo Design,1998.
Producent: Zelmer.
uczynić z wzornictwa przemysłowego siłę napędową polskiej wzornictwa jako źródła odmienności i orygi-
innowacyjności oraz szansę dla rozwoju polskich nisz przemy- nalności poszukiwanej przez klienta. Przed-
słowych, to musimy patrzeć w stronę liderów: Wielkiej Brytanii siębiorco, projektuj albo zgiń, wybór należy
z armią 185 tys. projektantów generujących prawie 1 proc. PKB do Ciebie!
o wartości ok. 17 mld euro, czy chociażby Danii z ok. 11 tys.
projektantów wytwarzających 0,3 proc. PKB o wartości prawie Krzysztof Gulda: dyrektor departamentu
600 mln euro. Dystans jest naprawdę duży. strategii w Ministerstwie Nauki i Szkolnictwa
Widać go również w statystykach dotyczących przedmiotów Wyższego odpowiedzialny za rozwój polityki
naukowej, innowacyjnej i szkolnictwa
ochrony własności przemysłowej: wzorów przemysłowych wyższego; był dyrektorem departamentu
i wzorów użytkowych. Urząd Patentowy RP odnotowuje w ostat- Rozwoju Gospodarki w resorcie gospodarki.
nich latach zaledwie ok. 600 zgłoszeń wzorów użytkowych
i ok. 1700 zgłoszeń wzorów przemysłowych (przy prawie 4700 Tekst pochodzi z katalogu wystawy Wartość dodana.
Światowe wzornictwo z Polski, przygotowanej przez IWP.
w Wielkiej Brytanii, ale tylko ok. 300 w Danii). Wielkości te Skróty i śródtytuły pochodzą od redakcji.
+
TEKST> Katarzyna Stefaniak
Polubić
doradztwo
zewnętrzne Konkurencja i kryzys nie są wbrew pozorom największym zagrożeniem
dla firm. Jest nim natomiast brak otwarcia na współpracę
i niechęć do korzystania z profesjonalnego doradztwa.
Wymieniając
najczęstsze zagrożenia dla biznesu, najczęściej
wspomina się dziś o turbulencjach i nieprzewi-
dzianych zmianach w otoczeniu biznesowym.
Ale zmiany tego typu są ciągłe: firmy dobrze
wiedzą, że muszą zmagać się z konkurencją
i zmieniającym się rynkiem. Prawdziwy wróg
konkurencyjności i zyskowności kryje się czę-
sto w środku firmy. Powiedzenie „Spotkaliśmy
naszego wroga – jesteśmy nim my sami”, do-
brze oddaje ten problem. Przyczyną ograniczeń
możliwości wzrostu może zbyt mała otwartość
na świat, współpracę i zmiany.
Syndrom braku otwartości przejawia się
na wiele sposobów. Horyzont współpracy
firm jest często zawężony do bezpośredniej
konkurencji – tymczasem dzisiaj zagrożenie
(albo szansa współpracy) mogą pojawić się
z zupełnie innej branży, ze strony firmy, któ-
ra nie operuje na znanym firmie horyzon-
cie. Zamknięta organizacja korzysta ciągle
z tych samych pomysłów. Nie zmienia też
procesów, naciskając zarazem pracowników
i oczekując lepszych wyników. Stosując taką
strategię można przez lata odnosić sukcesy
- aż nadejdzie kryzys, firmę wyprzedzi konkurent, a zmęczo-
na organizacja bez iskry innowacyjności przestanie dobrze
funkcjonować.
Polubić „obcych”
Jednym z najważniejszych symptomów zbyt małej otwartości
firmy jest niechęć do „obcych”: osób spoza firmy, które chcą
uczestniczyć w głównych procesach strategicznych. Obcym
może być np. konsultant, którego rolą jest praca nad strategią
wzornictwa lub optymalizacją procesów wprowadzania no-
wego produktu na rynek. Obcy jest też projektant, pracujący
samodzielnie lub w firmie projektowej, a także zewnętrzny
doradca. Często kategoria ta dotyczy również kooperantów
firmy – to także „obcy”, traktowani nieufnie.
Niechęć do „obcych” jest tłumaczona chęcią ochrony zaso-
bów firmy, np. własności intelektualnej. Szefowie i właściciele
firm argumentują, że wprowadzają kogoś z zewnątrz tracą po-
tencjalnie kontrolę nad projektem i narażają się na przeciek.
Tymczasem szanse, że informacje o firmie wyniesie nieza-
dowolony pracownik, są znacznie większe niż to, że źródłem
przecieku lub nieuczciwych zachowań będzie zmotywowany
do dalszej współpracy konsultant. Prawdziwy problem tkwi
raczej w barierach mentalnych, które dotyczą umiejętności
współpracy z podmiotami zewnętrznymi. Najczęściej proble-
mem otwarcia się na nasze otoczenie to:
TT design
Istniejące relacje: silny związek emocjonalny i zawodowy z do-
+ +
+ +
tychczasowymi współpracownikami, z wewnątrz lub z zewnątrz
firmy („Przecież projektant z którym pracują od lat przyniósł
mi najlepsze sukcesy na rynku”, „Mam najlepszy własny zespół
projektowy”, „Korzystam od lat z najlepszych ludzi”).
Siła przyzwyczajenia: niechęć do zmiany wynikająca z przy-
wiązania do istniejącego stanu rzeczy („Technolog zawsze
wiedział co zmienić, żeby odświeżyć produkt”, „Do tej pory
świetnie radziliśmy sobie, bo sam wymyślałem nasze produkty”,
„Robimy tak odkąd istnieje firma i jest dobrze”).
Poczucie bezpieczeństwa: niechęć do wychodzenia poza
„strefę komfortu”, do czego zmusza wnikliwość zewnętrznych
doradców i ich pytania. Nowi partnerzy firmy (np. projektanci,
ale także doradcy we wszystkich obszarach) wymuszają spre-
cyzowanie kierunku, w którym zmierza firma, np. doprecyzo-
wania, kto jest docelowym klientem. Pytania o model działania
firmy często wybijają szefów z dobrego samopoczucia, a część
z nich właśnie dobre samopoczucie przedkłada nad dobrą stra-
tegię. Dlatego odpowiedzią jest zniecierpliwienie i złość.
Ego przywódcy: firmy produkcyjne są często dziełem jedne-
go człowieka lub niewielkiej grupy ludzi, którzy od początku
firmy wytyczali jej kierunek i wiedzieli, co jest warte zachodu.
Wprowadzenie do firmy o takim środowisku nowych osób -
projektantów czy konsultantów - jest dla tego rodzaju szefów
i właścicieli bardzo trudnym etapem. Wymaga uznania racji
drugiej strony, a także – otwartego podejścia (dlatego często
odpowiedzią jest „Ja sam wiem najlepiej, co robić”, „Oni nie
znają rynku i nie działają na nim 20 lat”).
Sięganie do wiedzy i pomysłowości konsultantów i projek-
tantów niesie jednak wiele korzyści. Po pierwsze, to szybka
ścieżka do pozyskania dodatkowej wiedzy o procesach, stra-
tegiach i nowych modelach biznesowych. Po drugie, współ-
praca z doradcami zewnętrznymi wzbogaca pracowników:
mogą oni spojrzeć na swoją firmę na nowo.
24 _ 25
»» Jaguar X-Type.
Projekt: zespół Jaguara
Ergonomia:
narzędzie innowacji
O tym, jak ważna jest dziś specjalistyczna wiedza
w projektowaniu nowych produktów i usług, świadczy
rozwój ergonomii. Wiedza o psychofizycznych
możliwościach człowieka rośnie, a to pozwala
projektować tak, by rozwiązania były bardziej wydajne.
Nowe rozwiązania ergonomiczne w samochodach
Jaguara XF (np. pulsujący czerwienią jak serce włącznik
czy nowe rozwiązanie skrzyni biegów) były efektem
dwuletniej pracy nad poszukiwaniem nowych rozwiązań.
Tadeusz Jelec, design manager w Jaguar Design Studio,
który brał udział w pracach projektowych tego modelu
podkreśla znaczenie badań ergonomicznych dla całego
procesu: to dziś najtrudniejsza i najbardziej pracochłonna
część tworzenia produktów.
Efektem badań z nowej dziedziny jest również
rozwiązanie, które może wkrótce podbić świat:
krzesło do pracy w pozycji siedząco-leżącej. Badania
podpowiedziały rozwiązanie, które nie obciąża tak
mięśni i kręgosłupa jak zwykła pozycja leżąca i pozwala
na lepszą pracę. Zespół dr Iwony Palczewskiej z IWP
opracował więc koncepcję krzesła, na którym pracuje się
w pozycji półleżącej. Projektem udało się zainteresować
firmę ProfiM, producenta krzeseł. Z kolei prototyp
stworzyło wyłonione w konkursie Studio 1:1 Jarosława
Szczepańskiego. Projekt będzie miał swą premierę
w lipcu, podczas światowych finałów największego
międzynarodowego technologicznego konkursu Imagine
Cup. Finały są organizowane po raz pierwszy w Polsce.
Przykłady zastosowań ergonomii pochodzą
z V Międzynarodowej Konferencji Ergonomicznej, zorganizowanej
przez Instytut Wzornictwa Przemysłowego w grudniu 2009 r.

+ +
Takie „spojrzenie z boku” pozwala ziden-
+ +
tyfikować zarówno słabości organizacji lub
portfela wzorów, jak również nowe możliwo-
ści firmy. Zdarza się też, że pozwala odkryć
bogactwo nieużywanych wzorów lub poma-
ga znaleźć nowy, rentowny rynek. Po trzecie,
współpraca z doradcą zewnętrznym pozwala
wprowadzić nowe pomysły z obszaru zarzą-
dzania, optymalizacji procesów i określenia
docelowych segmentów rynku. Współpra-
ca taka zwiększa też postrzeganie wartości
organizacji przez np. banki czy potencjalnych
partnerów. Po czwarte wreszcie, zmusza do
artykułowania celów, kierunków, planów,
które bez tego zabiegu nigdy nie zostałyby
zrealizowane. Wprowadza zarazem ład, np.
wymuszając dokumentację tych planów i wizji,
choćby w formie briefu dla projektanta.
Dobra współpraca: czas i uwaga
By współpraca z zewnętrznym doradcą była
owocna, otwarcie firmy na możliwości projek-
tantów to za mało. Decydując się na taki krok,
firma powinna precyzyjnie określić, czego
dokładnie spodziewa się po współpracy: jaki
ma być wynik pracy. Niezbędnym warunkiem
jest współpraca i udzielanie informacji. To wy-
maga zaś chociażby znalezienia odpowiedniej
ilości czasu, bo uczestnictwo w toczącym się
projekcie jest często równie ważne jak wynik.
A także – osobistego zaangażowania. Częstym
błędem jest bowiem delegowanie współpracy
z zewnętrznym doradcą jak najniżej w orga-
nizacji, tam gdzie pracownicy już nie czują
się decyzyjni i gdzie nieznane są plany i wizje
kierownictwa. Bez zaangażowania kierow-
nictwa projektant stworzy coś, co nie będzie
przystawało do rynkowego kierunku firmy
a praca konsultanta będzie teoretyczna, nie
wniesie tyle wartości co powstająca z pełnym
zaangażowaniem firmy.
Katarzyna Stefaniak jest ekspertem i doradcą
w zakresie zarządzania. Można się z nią
skontaktować pod adresem:
katarzyna@stefaniak.info.pl
27 _ 27
TT design
Wystawa:
Gdzie ten zysk? 21 design stories
21 design stories – to kolejna wystawa dobrych praktyk
wzorniczych ZSZ, jaką przygotowuje Instytut Wzornictwa
Przemysłowego dla przedsiębiorców i projektantów.
Wystawa odbędzie się w siedzibie Instytutu w Warszawie,
w dniach 31 maja – 5 września 2010.
21 studiów przypadku to 21 historii rynkowych produktów,
które powstały przy współpracy producenta z projektantami
i dzięki temu osiągnęły sukces rynkowy. Historia sukcesu
każdego produktu będzie pokazana według schematu:
SYTUACJA (PROBLEM) – ROZWIĄZANIE – REZULTAT(SUKCES).
Pozwoli to odbiorcy zrozumieć, w jaki sposób wzornictwo
rozwiązuje konkretne problemy i pomaga dążyć do celów
stawianych przez przedsiębiorstwo przy wdrożeniu Pawilon Polski to nasza wzornicza wizytówka na EXPO 2010 w Szanghaju.
nowego produktu, a także – co zapewnia sukces. Projekt elewacji budynku jest inspirowany motywem ludowej wycinanki. Budynek będzie miał
skośne płaszczyzny, które mają kojarzyć się z papierową, misterną składanką. Projekt zakłada,
Produkty będą reprezentatywne dla różnych branż.
że przez ażurową konstrukcję elewacji w słoneczny dzień będzie przenikać światło,
Wybrano takie, aby wiedza o roli designu była przydatna dla
polskich firm a jednocześnie odpowiadała potencjałowi polskiej które da efekt wzoru na podłodze, a w nocy „wycinanka” będzie podświetlona.
produkcji. Pokazane więc zostaną produkty z obszarów: Projektował zespół architektów: Wojciech Kakowski, Marcin Mostafa i Natalia Paszkowska.
technologie cyfrowe, AGD, biuro, meble, usługi, ogrzewanie,
oświetlenie, ceramika łazienkowa, akcesoria dekoracyjne,
Instytut Wzornictwa Przemysłowego zorganizował na EXPO 2010 wystawę Wartość dodana.
z zakresu przestrzeni publicznej, bezpieczeństwa, a także
odzież i obuwie. To powiązanie pozwoli polskim przedsiębiorcom
Wzornictwo z Polski. Powstała ona w ramach prowadzonego przez IWP projektu
Zaprojektuj Swój Zysk. Wystawę można oglądać na antresoli w Pawilonie Polskim,
znaleźć na wystawie inspiracje do myślenia o własnych
produktach rynkowych na nowo. od 1 do 31 maja 2010 r. Ponadto eksperci IWP przygotowali seminaria oraz warsztaty
dla przedsiebiorców chińskich, podczas których zagraniczni menedżerowie będą mogli
Ekspozycji towarzyszą materiały merytoryczne i wypowiedzi
ekspertów dotyczących strategii design, znaczenia zastosowania m.in. poznać polskie wzorce edukacji zarządzania wzornictwem, zapoznają się również
wzornictwa dla konkurencyjności firm, a także materiały z metologią polskich projektantów w zakresie współpracy z biznesem.
o innowacjach w polskim przemyśle i jego potencjale oraz
o podejmowaniu ryzyka przez przedsiębiorcę przy Więcej informacji: www.iwp.com.pl/project_expo_2010.
wprowadzaniu nowego produktu na rynek, jako
integralnym elemencie decyzyjności.

+
TEKST> Marek Adamczewski
Współpraca
z projektantem:
sztuka
formułowania
potrzeb
Firmy, które chcą skorzystać z wzornictwa przemysłowego w swej działalności,
prędzej czy później natkną się na wyzwanie, jakim jest współpraca z projektantem.
Na podstawie
swego doświadczenia sądzę, że aby współ-
praca firmy i projektanta ułożyła się dobrze,
powinno zostać spełnionych kilka warunków.
Po pierwsze, firma i projektant powinny
się nawzajem szanować i rozumieć. Gdy me-
nedżer wie, czego potrzebuje i sformułuje swe
potrzeby wobec designera, a projektant mówi,
jak można to osiągnąć – wtedy ich współpraca
może zakończyć się sukcesem. We wspólnej
dyskusji udaje się wówczas wypracować roz-
wiązanie nowatorskie i funkcjonalne, a także
– możliwe do osiągnięcia przez firmę. Dlatego
z jednej strony, jeśli prezes firmy uważa, że
sam wie najlepiej, jak ma wyglądać produkt
– to powinien zaoszczędzić fatygi sobie i eks-
pertom, i nie zatrudniać projektanta. Z drugiej
– jeśli projektant nie chce dopuścić do siebie
uwag firmy i najlepiej wie, jak powinien wy-
glądać świat oraz produkty, to może sam zało-
ży firmę i je wyprodukuje, a później sprzeda?
Uważam, że współdziałanie jest jedną z naj-
Marek Adamczewski większych wartości, i bardzo dużo czasu po-
– polski projektant, święcam właśnie budowaniu porozumienia
pedagog, prof. dr hab. z klientem. Ostatnio jechałem 20 godzin do
Akademii Sztuk Pięknych
Kijowa, żeby na jednym spotkaniu przeko-
w Gdańsku, zajmuje
się wzornictwem
nać klienta do naszego sposobu myślenia,
wyjaśnić dlaczego jako zespół projektowy
przemysłowym.
podjęliśmy określone decyzje (projektujemy
Z zespołem swego
studia Marad Design wagony). Po spotkaniu wracałem do Gdańska
został nagrodzony
kolejne 20 godzin i nie uważam, bym stracił
tytułem Designer Roku
czas. Wybrałem się w podróż nie po to, by po-
2006; projektował
m.in. pojazdy szynowe kazać, że nasz pociąg jest estetyczny, ale żeby
dla bydgoskiego pokazać po co jest estetyczny – i upewnić się,
producenta PESA. że współdziałamy z klientem.
Po drugie, zarówno menedżer zatrudniający designera,
jak i sam projektant, nie mogą zlekceważyć wstępnego
etapu pracy, czyli precyzyjnego ustalenia założeń do pro-
jektu, jego specyfikacji. Moment, w którym firma definiuje,
czego potrzebuje, jest ważny nie tylko dlatego, że wyznacza
granice pracy. Jest też ważny dla projektanta, który później
w tych ramach będzie się poruszał. Jeśli dobrze opiszemy
początek projektu, jego realizacja będzie łatwiejsza. Musimy
wiedzieć dokładnie, w którym obszarze chcemy stworzyć
nowy, bądź poprawić produkt przez design. Nie jest bowiem
sztuką wykreować estetyczny przedmiot – to potrafią już
studenci po trzecim roku studiów wzornictwa. Sztuką jest
zaprojektować go tak, by zbudować wartość dodaną.
Po trzecie, firma powinna też określić, jaki zakres
współpracy z projektantem ją interesuje. Ja prowadzę od
lat samodzielną firmę projektową i w tym czasie spotkałem
się z różnymi rolami projektantów: od opracowania jedynie
nowej koncepcji produktu, który jest następnie wdrażany
przez służby techniczne, do pełnego stworzenia projektu,
z dokumentacją wykonawczą. Między tymi dwiema skraj-
nymi postawami jest całe spektrum działania projektanta
w firmie, i warto zdefiniować, co jest przedsiębiorstwu po-
trzebne. Nie jest to łatwe – menedżerowie, którzy wcześniej
niewiele pracowali z designerami, często mają problem, gdy
zostają z pięknym estetycznym modelem – i nie wiedzą, jak
go wdrożyć.
Podsumowując: współpraca projektanta z firmą to współ-
działanie, z którego powinna powstać wartość dodana.
Designer zawsze jest „przeciwnikiem” niemal wszystkich
w firmie: musi zmienić, postawić na głowie stary porządek,
sprawić, by spojrzeć inaczej na produkt, jego wykorzysta-
nie. Ta rola nie może jednak oznaczać konfliktu z firmą,
bo wówczas niewiele uda się stworzyć. Dlatego rozmowa
i wzajemny szacunek, ale też sprecyzowane wymagania
pomagają w stworzeniu udanych projektów.
6
TT design
TEKST> Iwona Palczewska
rad dla
projektujących
nowy produkt
lub usługĘ
Wprowadzenie na rynek zarówno dobrze, jak i źle zaprojektowanego
projektu kosztuje firmę tyle samo. Na co zwrócić uwagę,
pracując nad nowym produktem lub usługą?
1. Dokładna wiedza o kliencie
Wiedza firmy o klientach: ich preferencjach, zachowaniach,
odczuciach, opiniach i reakcjach na produkt czy usługę
jest często niedostateczna. Praca nad innowacją wymaga
ponownego zainteresowania się klientami – i niekoniecznie
wielkich nakładów. Różorodność metodologii badawczych
pozwala na pozyskanie cennej opinii klienta.
2. Otwarcie na współpracę
Projekt można tworzyć we własnym zakresie lub skorzystać
z profesjonalnego doradztwa. Często firma nie potrafi
otworzyć się na współpracę i wysłuchać głosu z zewnątrz,
bojąc się współpracy z projektantem. Pracując nad innowacją,
warto wyjść poza te ograniczenia: dopływ inspiracji spoza
organizacji jest pożyteczny. Istnieje wiele modeli współpracy
z doradcami zewnętrznymi – od powierzenia im całego
procesu wymyślenia nowego produktu, po zlecenie np.
konkursu na określone prace. W zamknięt ych konkursach
wzorniczych, które na zlecenie firm rozpisuje Instytut
Wzornictwa Przemysłowego, można zaprojektować zarówno
lokomotywę, jak i logotyp dla firmy.
3. Zaufanie do umiejętności projektanta
Współczesne wzornictwo przemysłowe to dziedzina
zaawansowanej wiedzy. Nad projektami pracują zespoły
ekspertów, którzy analizują kwestie z zakresu ergonomii,
biomechaniki, technologii i innych dziedzin. W taki sposób
powstał np. projekt krzesła do pracy z komputerem w pozycji
leżąco-siedzącej, który niebawem wprowadzi na rynek
firma ProfiM. Projektanci i eksperci mają wiele umiejętności
– warto im zaufać.
28 _ 29
4. Dokładny opis potrzeb (założeń projektowych)
Projektanci mogą stworzyć wszystko, ale firma dostanie
tylko tyle, ile zamówiła. Dlatego założenia projektowe (brief)
powinny być opisane precyzyjnie. Zadanie projektowe,
którego efektem ma być nóż z ząbkami używany przez dzieci
będzie wymagało zupełnie innego podejścia, niż
projektowanie noża do steku dla eleganckiej restauracji.
Nieprecyzyjny opis pozwala na źle pojętą dowolność.
5. Otwartość
Brief i zadanie zlecane zespołowi projektowemu bywają
nieprecyzyjne, bo firma często obawia się, że dokładny
opis produktu naraża jej projekt na skopiowanie przez
konkurencję. Jednak dla opracowujących projekt każdy
szczegół może mieć duże znaczenie - nawet drobna
informacja dotycząca dotychczasowej technologii produkcji,
sposobu transportu czy magazynowania może mieć
znaczenie dla produktu końcowego. Na tym etapie
potrzebne są otwartość, zaufanie i precyzja.
6. Konsekwencja
Często firma wprowadza wiele zmian w trakcie projektowania
– także wtedy, gdy prototyp jest już gotowy. Im później
pojawiają się takie zmiany, tym są one bardziej kosztowne
i tym bardziej rujnują dotychczasową, przemyślaną
i odpowiadającą na pierwotne zamówienie pracę.
Lepiej nie wprowadzać ich ad hoc, bo mogą zniszczyć
spójność nowego projektu.
Dobrego projektowania!
+
60
80%
%
Taki odsetek przedsiębiorstw stosujących
wzornictwo przemysłowe odnotowało AUTOR PROJEKTU
40-to procentowy wzrost zysku – to wnioski Instytut Wzornictwa Przemysłowego (IWP)
z badań prowadzonych w Wielkiej Brytanii. Strategiczny doradca przedsiębiorstw, projektantów i administracji publicznej w zakresie
Trudno znaleźć inny bodziec rozwojowy, rozwoju wzornictwa i wprowadzania nowych produktów na rynek.
który tak silnie przyczyniałby się do wzrostu
Instytut Wzornictwa Przemysłowego jest jedynym w kraju przedsiębiorstwem mającym sta-
firmy – łatwo zrozumieć zatem, dlaczego tus jednostki naukowej, zajmującym się systemowo wzornictwem oraz prowadzącym dzia-
nakłady na promocję i rozwój wzornictwa łalność na rzecz stymulowania – poprzez wzornictwo – innowacyjności i konkurencyjności
Dla tylu polskich firm, przebadanych w państwach rozwiniętych sięgają kilku, polskich produktów.
przez Instytut Wzornictwa Przemysłowego a nawet kilkudziesięciu milionów euro
16 października 2009 roku Minister Gospodarki nadał Instytutowi status Centrum
rocznie (przykładowo: w ub.r. w Danii Badawczo-Rozwojowego.
na zlecenie ministerstwa gospodarki, stosowanie
wydatki na wsparcie wzornictwa wynosiły
wzornictwa oznacza poprawę satysfakcji
ok. 3,5 mln euro, w Wielkiej Brytanii IWP
konsumenta i wizerunku firmy.
Aż 51 proc. dostrzega wzrost konkurencyjności
– nawet 20 mln euro). + Świadczy usługi o charakterze proinnowacyjnym (doradcze, informacyjne,
szkoleniowe i sieciowe) dla przedsiębiorstw, instytucji i samorządów.
produktów na rynku dzięki zastosowaniu
+ Posiada 60-letnie doświadczenie w upowszechnianiu i zarządzaniu wzornictwem

4,3%
wzornictwa, ale równocześnie ponad połowa firm i rozwojem nowego produktu.
nie prowadzi badań preferencji konsumentów, + Prowadzi projekty badawcze w zakresie wzornictwa i ergonomii.
a zaledwie 5 proc. potrafi ocenić ryzyko decyzji
Taką część PKB firmy i instytucje wydają
+ Zajmuje się doradztwem w zakresie strategii i zarządzania wzornictwem,
inwestycji we wzornictwo. Raport Analiza Aplikacji przygotowania i wdrożenia nowych produktów, w tym przygotowuje i realizuje
w Szwecji na badania i rozwój konkursy wyłaniające dostawców usług projektowych.
wzornictwa przemysłowego w polskich
przedsiębiorstwach powstał w 2008 r.,
– czyli na wsparcie innowacyjności, + Realizuje szkolenia dla przedsiębiorców, studia podyplomowe dla kadry zarządzającej.
a więc i wzornictwa. Skala wdrażania + Organizuje krajowe i międzynarodowe wystawy i konkursy promujące innowacyjne
badaniem objętych zostało 301 przedsiębiorstw
i korzyści ze stosowania wzornictwa jest produkty oraz dobre praktyki.
przemysłowych reprezentujących dziewięć branż. + Jest członkiem International Council of Societies of Industrial Design (ICSID), wiodącej
jednak największa w krajach, w których
Raport wraz z aneksem w wersji elektronicznej jest międzynarodowej organizacji non profit, promującej design, skupiającej ponad 150
ta wiedza jest oczywista: w Finlandii, Szwecji
dostępny w zakładce Raporty i ekspertyzy IWP: instytucji z ponad 50 krajów. ICSID prowadzi działalność standaryzacyjną, promuje
czy w USA. W Polsce na badania i rozwój
www.iwp.com.pl dobre wzorce, wspiera współpracę między projektantami i biznesem.
przeznaczamy zaledwie 0,7 proc. PKB.

www.iwp.com.pl
www.zsz.com.pl
Członek ICSID – stosujemy rekomendowane
Publikacja THINKTANK Design jest bezpłatnym dodatkiem do magazynu THINKTANK. Jest realizowana przez Instytut Wzornictwa międzynarodowe standardy.
Przemysłowego w ramach projektu Zaprojektuj Swój Zysk, współfinansowanym ze środków Europejskiego Funduszu Rozwoju Regionalnego
w ramach Programu Operacyjnego Innowacyjna Gospodarka.
Szczegółowych informacji o uczestnictwie w projekcie Zaprojektuj Swój Zysk udzielają:

Warsztaty dla przedsiębiorstw Partnerstwo w projekcie instytucji Informacje o projekcie Informacje

i projektantów i organizacji gospodarczych Zaprojektuj Swój Zysk dla mediów
Marcin Marchwiński, Agnieszka Żmudzińska, Elżbieta Opiła, Katarzyna Chałas,
specjalista w dziale obsługi klienta, kierownik ośrodka doradztwa i szkoleń, dyrektor komunikacji ZSZ, PR manager,
marcin_marchwinski@iwp.com.pl agnieszka_zmudzinska@iwp.com.pl elżbieta_opila@iwp.com.pl katarzyna_chalas@iwp.com.pl

www.zsz.com.pl Infolinia: +48 22 588 55 88

Redaktor prowadzący Adres redakcji Wydawca

Maciej Kuźmicz Plac Konstytucji 3/66, 00-647 Warszawa Business Education Institute Sp. z o.o.
mkuzmicz@thinktankmagazine.pl tel. (22) 628 04 10, (22) 628 20 04 Prezes: Paweł Rabiej
Dyrektor kreatywny fax (22) 628 04 12 prabiej@thinktankmagazine.pl
Katarzyna Zbytniewska redakcja@thinktankmagazine.pl
kzbytniewska@thinktankmagazine.pl www.thinktankmagazine.pl
 WZORNICTWO W NATURZE

Dobry projekt daje przewagę umożliwiającą dostosowanie

do zmieniających się warunków środowiska

Wejdź na stronę www.zsz.com.pl

Przekonaj się, że możesz zastosować wzornictwo w swojej firmie. To same PROFITY:
WZROST zysków dzięki INNOWACJOM, podniesienie konkurencyjności i prestiżu
firmy. Taka jest natura wzornictwa.

Projekt „Zaprojektuj Swój Zysk” współfinansowany jest ze środków Europejskiego Funduszu Rozwoju Regionalnego
w ramach Programu Operacyjnego Innowacyjna Gospodarka.
Publikacja jest dystrybuowana bezpłatnie.