Professional Documents
Culture Documents
Ksigarnia internetowa
Oce ksik
Mark Phillips: mojej onie Debbie i moim dzieciom Tarze, Jakeowi i Rachel.
Jon Chappell: mojej onie Mary i moim dzieciom Jennifer, Katie, Lauren i Ryanowi.
Spis treci
O autorach ....................................................................................................................15
Podzikowania od autorw ...........................................................................................17
Wstp ............................................................................................................................19
O ksice .........................................................................................................................................19
Konwencje zastosowane w ksice ......................................................................................................21
Czego nie czyta ...............................................................................................................................22
Naiwne zaoenia ..............................................................................................................................22
Jak podzielona jest ksika .................................................................................................................22
Cz I: Wic chciaby gra na gitarze ..........................................................................................23
Cz II: Zaczynamy gra podstawy .........................................................................................23
Cz III: Ponad podstawy zaczynasz brzmie ...........................................................................23
Cz IV: Rozmaito stylw ........................................................................................................23
Cz V: Zakup gitary i dbanie o ni .............................................................................................24
Cz VI: Dekalogi ......................................................................................................................24
Cz VII: Dodatki ......................................................................................................................24
Ikony wykorzystane w ksice .............................................................................................................24
Co dalej ...........................................................................................................................................25
Spis treci
Granie piosenek z prostymi melodiami ................................................................................................79
Little Brown Jug ...........................................................................................................................81
On Top of Old Smoky .................................................................................................................82
Swanee River (Old Folks at Home) ..............................................................................................83
Spis treci
Uzyskiwanie grubego, rytmicznego brzmienia ....................................................................................160
Zapobieganie niechcianym haasom ze strun .................................................................................161
Granie charakterystycznych zagrywek wykorzystujcych tumienie ..................................................161
Granie piosenki z urozmaicon artykulacj ........................................................................................162
The Articulate Blues ..................................................................................................................163
10
Rozdzia 14. Maestro, trzy, cztery: podstawy gitary klasycznej .................................. 237
Przygotowanie do gry na gitarze klasycznej .......................................................................................238
Sposb siedzenia ........................................................................................................................238
Co zrobi z praw doni ............................................................................................................239
Pozycja lewej doni .....................................................................................................................241
Uderzenia swobodne i z podparciem ................................................................................................242
Uderzenia swobodne ..................................................................................................................243
Uderzenia z podparciem .............................................................................................................244
Arpeggio i kontrapunkt ...................................................................................................................246
czenie uderze swobodnych i z podparciem w arpeggiach ..........................................................246
wiczenie kontrapunktowe ..........................................................................................................246
Granie utworw klasycznych ............................................................................................................248
Romanza ...................................................................................................................................250
Bourre e-moll ............................................................................................................................252
Spis treci
11
12
Rozdzia 19. Gitarowy fitness, czyli podstawowe czynnoci konserwacyjne ............. 311
Utrzymywanie gitary w czystoci ......................................................................................................312
Usuwanie brudu i osadu .............................................................................................................312
Dbanie o powierzchni gitary ......................................................................................................314
Zabezpieczanie gitary ......................................................................................................................314
W trasie .....................................................................................................................................314
W domu ....................................................................................................................................315
Zapewnianie zdrowego otoczenia .....................................................................................................315
Zakres temperatur ......................................................................................................................315
Wilgotno .................................................................................................................................316
Samodzielne naprawy ......................................................................................................................316
Dokrcanie lunych pocze .......................................................................................................317
Regulacja gryfu i mostka .............................................................................................................317
Wymiana zuytych lub uszkodzonych elementw ..........................................................................319
Kompletowanie waciwych narzdzi ................................................................................................322
Rzeczy, ktrych nie powiniene robi samemu ...................................................................................323
Spis treci
Hotel California The Eagles ........................................................................................................334
Eruption Van Halena ..................................................................................................................335
Texas Flood Steviego Raya Vaughana .........................................................................................336
Surfing with the Alien Joego Satrianiego .......................................................................................337
One Metalliki ..............................................................................................................................338
Skorowidz ...................................................................................................................369
13
14
O autorach
M
16
Wstp
Podzikowania od autorw
A
17
18
http://dummies.custhelp.com.
Wstp
Wstp
A
O ksice
Trzecie wydanie Gitary dla bystrzakw dostarcza informacji na temat wszystkiego, czego
potrzebuje pocztkujcy i rednio zaawansowany gitarzysta: od kupna gitary, przez
strojenie, granie na niej, do dbania o gitar wszystko to znajdziesz w tej ksice.
Moesz wierzy lub nie, wielu aspirujcych do bycia gitarzyst nie wcigno si
naprawd w granie, poniewa mieli ze gitary lub moe zbyt trudno byo im docisn struny
(powodowao to wiele blu). Gitara dla bystrzakw, w przeciwiestwie do niektrych
innych ksiek, ktre moglibymy tu wymieni, nie zakada, e masz ju odpowiedni
gitar ani nawet jakkolwiek gitar. W ksice tej znajdziesz wszystko, co musisz
wiedzie (od przewodnika kupujcego, przez strategie zakupu, do konkretnych gitar
i akcesoriw dla odpowiednich stylw), aby dobra gitar odpowiedni do Twoich
potrzeb i adekwatn do budetu.
Wikszo podrcznikw do nauki gry na gitarze wymaga, by wiczy gr na gitarze
w taki sam sposb, w jaki wiczyby gr na pianinie. Najpierw zdobywasz wiedz o tym,
gdzie poszczeglne nuty si znajduj, potem uczysz si, jaki powinien by czas trwania
19
20
ktrzy zarzucaj Gitarze dla bystrzakw to, e nie daje orientacji w zapisie
muzycznym, odpowiadamy: Nie tak zaraz ten ambaras!. We wszystkich
wiczeniach i piosenkach nad tabulaturami znajduj si nuty. Dostajesz wic to,
co najlepsze z dwch wiatw: moesz skojarzy zapis muzyczny z dwikami,
ktre wydajesz, wtedy, kiedy wiesz ju, jak w dwik wyda. Cakiem niele, co?
Wstp
Powana gitara to powana inwestycja, wic tak jak w przypadku kadej innej
powanej inwestycji musisz o ni dba. Gitara dla bystrzakw dostarcza wszystkich
informacji potrzebnych do odpowiedniego przechowywania i utrzymania Twojego
instrumentu oraz dbania o niego, wcznie z tym, jak wymienia struny oraz jakie
dodatki warto mie w swoim futerale.
Lewa rka i prawa rka: zamiast uywa okrele rka bijca i rka
dwik czy akord w gr gryfu lub eby go zagra wyej na gryfie, mamy na myli
zagranie go wyej w stroju albo bliej korpusu gitary. Jeeli piszemy, eby
przeszed niej lub w d gryfu, mamy na myli przesunicie w kierunku gwki
lub niej w stroju. Jeli kiedykolwiek tych okrele bdziemy uywa w innym
znaczeniu napiszemy Ci o tym (ci z Was, ktrzy trzymaj gitar gwk
skierowan w gr, mog potrzebowa odrobiny czasu na zorientowanie si,
co naley zrobi, za kadym razem gdy zobacz te terminy. Pamitajcie po prostu,
e mwimy o wysokoci dwiku, a nie pozycji gitary, a poradzicie sobie bez
problemw).
21
22
Naiwne zaoenia
Naprawd nie robimy adnych zaoe odnonie do Ciebie. Nie zakadamy, e masz
ju gitar. Nie zakadamy, e masz szczegowe preferencje odnonie do elektrycznych
czy akustycznych gitar lub e przedkadasz jaki styl ponad inne. To ksika
z naprawd rwnym startem!
No dobra, zakadamy par rzeczy. Zakadamy, e chcesz gra na gitarze, a nie na banjo,
Dobro czy mandolinie, i koncentrujemy si na odmianie szeciostrunowej. Zakadamy,
e jeste stosunkowo nowy w gitarowym wiecie. I zakadamy, e chcesz szybko zacz gra
na gitarze, bez zbytniego zamieszania wok czytania nut, kluczy i oznacze metrum.
Moesz znale w tej ksice materiay dotyczce czytania nut, ale nie to jest naszym
priorytetem. Naszym priorytetem jest pomc Ci gra fajn, sodk muzyk na Twoich
Szeciu Strunach.
Wstp
23
24
Cz VI: Dekalogi
Cz dziesitek jest znakiem firmowym serii Dla bystrzakw i zawiera zabawne oraz
interesujce informacje w formie zestawienia Top Ten. W rozdziale 20. znajdziesz
inspiracj w opisie dziesiciu (plus minus) wielkich gitarzystw. Rozdzia 21.,
o dziesiciu klasycznych utworach na gitar, zmotywuje Ci do kontynuowania
wicze, aby wietno i sawa byy w Twoim zasigu.
Cz VII: Dodatki
Dodatki w tej ksice dotycz kilku wanych zagadnie. Dodatek A zwile wyjania
znaczenie tych dziwnych symboli w nutach i przekazuje wszystkie podstawowe
informacje potrzebne do czytania nut. Dodatek B zawiera porczn tabel 96 najczciej
uywanych akordw. Dodatek C to opis nagra audio i wideo, z ktrych moesz
korzysta w poczeniu z lektur.
Wstp
Co dalej
Trzecie wydanie Gitary dla bystrzakw zostao dokadnie przygotowane, aby mg
znale w nim to, co chcesz lub musisz wiedzie o gitarze, i nic wicej. Poniewa
staralimy si, eby kady rozdzia by maksymalnie autonomiczny, moesz pomija
informacje, ktre masz ju opanowane, bez poczucia zagubienia. Moesz take przeledzi
materia od pocztku do koca i wiczy gr na gitarze krok po kroku. W ten sposb
nowa wiedza bdzie bazowaa na tej zdobytej uprzednio.
By znale informacje, ktrych potrzebujesz, moesz po prostu przejrze spis treci
i odszuka to, co Ci interesuje, lub te moesz szuka konkretnych hase w indeksie
na kocu ksiki.
Jeli jeste pocztkujcym gitarzyst i chcesz od razu zacz gra, moesz pomin
rozdzia 1. i przej bezporednio do rozdziau 2., gdzie nauczysz si stroi swoj gitar.
Potem przeszukaj rozdzia 3. pod ktem wyksztacenia umiejtnoci potrzebnych
do grania i od razu zajrzyj do rozdziau 4. Cho moesz przeskoczy co nieco
w rozdziaach praktycznych, nalegamy, by przyswaja wiedz w nich zawart po kolei,
25
26
Cz I
28
W tej czci
Rozdzia 1
Anatomia gitary
Gitary dziel si na dwie podstawowe odmiany: elektryczn i akustyczn.
Ze sprztowego punktu widzenia elektryczne gitary skadaj si z wikszej iloci czci
i wihajstrw ni akustyczne. Mimo to producenci gitar oglnie zgadzaj si, e trudniej
wykona gitar akustyczn ni elektryczn. Z tego powodu gitary akustyczne
kosztuj zazwyczaj tyle samo lub nawet wicej ni ich elektryczne odpowiedniki
(kiedy ju bdziesz gotowy, by i na gitarowe lub akcesoryjne zakupy, moesz
zerkn odpowiednio do rozdziau 16. lub 17.). Jednak obydwa typy wymagaj tego
samego podejcia do podstawowych zagadnie, takich jak konstrukcja gryfu czy
napicie strun. Dlatego wanie akustyczne i elektryczne gitary maj bardzo podobn
konstrukcj, pomimo czasami drastycznych rnic w emitowanym dwiku (chyba e
wedug Ciebie Segovia i Metallica s nie do odrnienia). Na rysunkach 1.1 i 1.2
pokazane s rne czci gitary akustycznej i elektrycznej.
Ponisza lista wyjania funkcje poszczeglnych czci gitary:
29
30
Rysunek 1.1.
Typowa gitara
akustyczna
z oznaczonymi
najwaniejszymi
czciami
Rysunek 1.2.
Typowa gitara
elektryczna
z oznaczonymi
najwaniejszymi czciami
31
32
Pyta grna: twarz gitary. W gitarze akustycznej peni rol pyty rezonansowej,
ktra niemal wycznie decyduje o jakoci brzmienia instrumentu. W gitarze
elektrycznej wierzch korpusu jest zaledwie kosmetycznym lub dekoracyjnym
dodatkiem okrywajcym drewno korpusu.
napicia strun, dziki czemu brzmi one z okrelon wysokoci dwiku. Struna
owinita jest ciasno na koku wystajcym ponad powierzchni gwki. Koek ten
przechodzi na wylot przez gwk i osadzony jest w mechanizmie czcym go
z obrotow czci, ktr regulujemy napicie struny. Stroiki nazywane s te
maszynkami, kokami, kluczami.
33
34
Porwnanie brzmienia
gitary akustycznej i elektrycznej
Drgajce struny gitary wytwarzaj rne dwiki. Musisz jednak by w stanie je usysze
albo staniesz przed problemem przypominajcym buddyjsk zagadk o drzewie
padajcym samotnie w lesie. Nie ma tego problemu w przypadku gitary akustycznej,
poniewa instrument akustyczny ma wasny wzmacniacz w postaci pustego puda
rezonansowego, ktre wzmacnia dwik nooo, akustycznie.
Ale gitara elektryczna nie wytwarza prawie w ogle akustycznego dwiku (no, moe
troszeczk, co jak brzczenie komara, ale na pewno nie wystarczy to, eby wypeni
dwikiem stadion czy rozzoci ssiadw z naprzeciwka). Instrument elektryczny
wytwarza brzmienie niemal wycznie za pomoc elektroniki. rdem dwiku s wci
drgajce struny, ale to nie pusta drewniana komora sprawia, e s syszalne. Ich drgania
zaburzaj lub moduluj pole magnetyczne wytwarzane przez przetworniki owinite
drutami magnesy umieszczone tu pod strunami. Kiedy drgania struny moduluj
wytworzone przez przetwornik pole magnetyczne, przetwornik generuje may prd
elektryczny, ktry wiernie odzwierciedla t drgania.
W gitarze dwik jest uzyskiwany poprzez wzmacnianie drga struny w sposb
akustyczny (gdy dwik przechodzi przez pudo rezonansowe) lub elektryczny (gdy
prd z przetwornika jest wzmacniany i przekazywany do gonikw). Tak czy inaczej,
jest to proces fizyczny. Uzyskiwanie rnych dwikw w tym takich, ktre zamierzasz
wydoby zaley od Ciebie, a dokadnie od tego, jak kontrolujesz wysoko dwikw
poszczeglnych strun. Za zmian wysokoci odpowiada lewa do przyciskajca progi.
Natomiast prawa do nie tylko doprowadza do emisji dwiku poprzez wprawienie
struny w drgania, lecz take decyduje o rytmie (pulsie), tempie (szybkoci danego
utworu) i klimacie (interpretacji, stylu, magii, charyzmie, je ne sais quoi, czymkolwiek)
tych dwikw. Wpraw obie donie w ruch, a wyczaruj muzyk gitarow muzyk.
Rozdzia 2
Strojenie gitary
W tym rozdziale:
Liczenie strun i progw.
Strojenie gitary wzgldem niej samej.
Strojenie do zewntrznego punktu odniesienia.
trojenie gitary dla gitarzysty jest tym samym, co rwnolege parkowanie dla
miejskiego kierowcy: codzienn i niezbdn czynnoci, ktrej opanowanie moe
kosztowa wiele nerww. W przeciwiestwie do pianina, ktre jest strojone przez
zawodowego stroiciela i nie musi by dostrajane a do jego kolejnej wizyty, gitar
zazwyczaj stroi jej waciciel i musi to robi do czsto.
Jedn z wielkich yciowych niesprawiedliwoci jest to, e zanim bdziesz mg gra
muzyk na gitarze, musisz przetrwa bolesny proces strojenia swojego instrumentu.
Na szczcie gitarzyci maj tylko sze strun, w przeciwiestwie do kilku setek
wystpujcych w pianinie. Rwnie zachcajcy jest fakt, e gitar mona nastroi
wieloma opisanymi w tym rozdziale metodami.
Zanim zaczniesz:
krtko o strunach i progach
Zaczniemy tu od czego prostego, a mianowicie od struny. Zanim bdziesz mg
nastroi swoj gitar, musisz wiedzie, jak odnosi si do gwnych bohaterw tej gry
strun i progw.
36
Rysunek 2.1.
Stawiaj palce
na kolejnych
progach
zgodnie ze
schematem
i dopasuj wysoko
dwiku nastpnej pustej
struny
2. Zagraj pit strun (A) na pitym progu, a potem zagraj pust czwart
strun (D).
Pozwl obydwu strunom wybrzmiewa razem. Jeli czwarta struna wydaje si
brzmie za wysoko w stosunku do przycinitej pitej struny, uyj klucza czwartej
struny, by dopasowa wysoko dwiku. I znw, jeli nie jeste pewien, czy struna
jest za wysoko, czy za nisko, rozstrj j w ktr stron najlepiej w d, a potem
wr do waciwej wysokoci.
3. Zagraj czwart strun (D) na pitym progu, a potem zagraj pust trzeci
strun (G).
Pozwl strunom wybrzmiewa wsplnie. Jeli trzecia struna (G) wydaje si
brzmie za wysoko lub za nisko w stosunku do pustej struny czwartej, uyj
klucza trzeciej struny, by odpowiednio j dostroi.
4. Zagraj trzeci strun (G) na czwartym (nie na pitym!) progu, po czym
zagraj pust drug strun (H).
Pozwl obydwu strunom wybrzmiewa razem. Jeli druga struna wydaje si
brzmie za wysoko lub za nisko, uyj jej klucza, by odpowiednio j dostroi.
5. Zagraj drug strun (H) na pitym (tak, wracamy na pity) progu, po czym
zagraj pust pierwsz strun (wysokie E).
Pozwl obydwu strunom razem wybrzmiewa. Jeli pierwsza struna wydaje si
brzmie za wysoko lub za nisko, uyj jej klucza, aby odpowiednio j dostroi. Jeli
jeste zadowolony z tego, e obydwie struny wydaj ten sam ton, wanie nastroie
pi wyszych (wyszych, czyli wyej nastrojonych) strun gitary wzgldem
staej (niestrojonej) szstej struny. Twoja gitara stroi teraz sama do siebie.
Warto powtrzy cay proces, gdy w trakcie wykonywania opisywanych tu zabiegw
niektre struny mog si rozstroi. Aby przyzwyczai si do metody pitego progu
i porwnywania przyciskanych i pustych strun, zobacz film nr 1.
Gdy stroisz gitar w normalny sposb, uywasz lewej rki do krcenia kluczem.
Ale w momencie gdy oderwiesz palec dociskajcy strun od progu, struna przestaje
wybrzmiewa, a Ty przestajesz sysze strun, ktra jest punktem odniesienia (czyli t
przyciskan), gdy regulujesz nacig pustej struny. Istnieje jednak sposb na strojenie
37
38
Rysunek 2.2.
Widok klawiszy pianina
z podkreleniem
klawiszy odpowiadajcych poszczeglnym pustym strunom
gitary
39
40
Rysunek 2.3.
Dziki elektronicznemu
tunerowi strojenie to pestka
Moesz podpi swoj gitar do stroika (jeeli uywasz elektrycznego instrumentu) lub
uy wbudowanego w stroik mikrofonu, by nastroi gitar akustyczn. W obydwu
rodzajach stroikw tych, w ktrych ustawiasz strojone struny, i tych, ktre
automatycznie je wykrywaj wywietlacz wskazuje dwie rzeczy dwik, do ktrego
masz najbliej (E, A, D, G, B poniewa z reguy s to urzdzenia produkowane na
rynek amerykaski, na ktrym nasze swojskie H jest oznaczane jako B i E), i to,
czy jeste poniej, czy powyej odpowiedniego dwiku.
41
42
Rozdzia 3
Przygotowanie do gry
W tym rozdziale:
Waciwa pozycja ciaa i doni.
Czytanie diagramw akordw i tabulatury.
Granie akordw.
Uoenie rk i postawa
Grajc na gitarze, moesz zarwno sta, jak i siedzie, a pozycja, jak wybierzesz, nie
wpywa specjalnie na brzmienie i technik. Wikszo woli wiczy na siedzco, ale
publicznie wystpuje na stojco. (Uwaga: jedynym wyjtkiem w tej kwestii jest gitara
klasyczna, na ktrej normalnie gra si w pozycji siedzcej. Ortodoksyjn praktyk
w tym przypadku jest wic granie wycznie w pozycji siedzcej. Nie oznacza to, e
nie moesz gra na klasycznej gitarze lub klasycznej muzyki, stojc, ale powane podejcie
do gitary klasycznej wymaga, by podczas grania siedzia. Wicej szczegw znajdziesz
w rozdziale 14.).
W poniszych sekcjach pokaemy Ci stojc i siedzc pozycj do gry na gitarze oraz
opiszemy prawidowe uoenie doni.
44
Rysunek 3.1.
Typowa pozycja siedzca
Pozycja stojca
Do grania w pozycji stojcej potrzebujesz paska, ktry musisz porzdnie przypi
(lub przywiza) do obydwu mocowa pasa w gitarze. Gdy to zrobisz, moesz
normalnie stan i przekona si, jak dobrze wygldasz w lustrze z gitar przewieszon
na ramionach. Moliwe, e bdziesz musia wyregulowa dugo paska, eby gitara
znalaza si na wygodnej do grania wysokoci.
Jeli podczas grania na stojco pas zelinie si z mocowania, masz pidziesit procent
szans na zapanie gitary, zanim uderzy w podog (i to tylko jeli jeste szybki i masz
dowiadczenie w apaniu wylizgujcych si gitar). Nie ryzykuj wic uszkodzenia
gitary i nie uywaj starego, zuytego pasa lub takiego, ktrego dziurki s za due,
by koki mocowania paska bezpiecznie si w nich utrzymay. Gitary nie nadaj si
do uderzania nimi o ziemi, co wielokrotnie zademonstrowa Pete Townshend.
Twoje ciao naturalnie dopasowuje si przy przechodzeniu z pozycji siedzcej do
stojcej. Nie staraj si wic za bardzo analizowa, gdzie znajdoway si Twoje ramiona
w pozycji siedzcej. Po prostu stj rozluniony, a przede wszystkim wygldaj wietnie.
(Teraz jeste gitarzyst! wietny wygld jest tak samo wany jak umiejtno grania
No, prawie tak samo). Rysunek 3.2 przedstawia typow pozycj stojc.
Rysunek 3.2.
Typowa pozycja stojca
45
46
Rysunek 3.3.
Gryf gitary
elektrycznej
mieci si
wygodnie
pomidzy
kciukiem
a pierwszym
palcem, gdy
palec wskazujcy przyciska strun
Warunki klasyczne
Poniewa gitary o nylonowych strunach maj szerokie podstrunnice i s modelem
stworzonym do muzyki klasycznej, ich gryfy wymagaj nieco bardziej (chrzknicie)
formalnego podejcia do pozycji lewej doni. Sprbuj trzyma wewntrzn krawd
doni (t, gdzie palce wyrastaj z doni) blisko i rwnolegle do dolnej krawdzi gryfu,
tak aby wszystkie palce byy uoone w tej samej odlegoci od gryfu i prostopadle
do strun. (Jeli Twoja do nie ley rwno wzgldem powierzchni gryfu, may palec
ma tendencje do odstawania lub jest dalej od podstrunnicy ni palec wskazujcy). Na
rysunku 3.4 pokazano prawidowe uoenie doni dla gitary o nylonowych strunach.
47
48
Rysunek 3.4.
Poprawne
uoenie lewej
doni dla gitary
klasycznej
Rysunek 3.5.
Poprawna
technika
trzymania
kostki
Kostki rni si od siebie gruboci. Grubo kostki wskazuje na to, jak jest sztywna.
49
50
Diagram akordu
Nie martw si odczytywanie diagramu akordu w ogle nie przypomina czytania nut.
Jest duo atwiejsze. Musisz jedynie dowiedzie si, gdzie pooy palce, by uformowa
akord. Akord to wspbrzmienie trzech lub wikszej liczby dwikw.
Rysunek 3.6 przedstawia budow diagramu akordu, a ponisza lista wyjania pokrtce
znaczenie poszczeglnych elementw.
Pionowe linie przedstawiaj struny gitary. Pionowa linia najdalej z lewej to niska,
szsta struna, linia najdalej z prawej to struna wysoka, pierwsza.
Poziome linie odzwierciedlaj progi. Gruba pozioma linia u gry to siodeko, gdzie
gryf si koczy. A wic pierwszy prg to druga pozioma linia od gry (nie daj si
zmyli sowom, po prostu spjrz na gitar).
Liczby poniej kadej linii struny (tu poniej ostatniej linii progu) wskazuj,
Rysunek 3.6.
Standardowy
diagram
akordu
dla akordu E
ktrych nie grasz lub ktre zostawisz puste (otwarte). X (ktrego nie ma na
rysunku 3.6) nad strun znaczy, e nie kostkujesz ani nie uderzasz tej struny praw
rk. O oznacza otwart strun, ktr grasz.
Jeeli akord rozpoczyna si od innego progu ni pierwszy (zobacz rozdziay 11. i 12.),
to po prawej stronie diagramu, tu przy linii najwyszego progu, znajdziesz liczb
wskazujc, od ktrego progu waciwie zaczynasz (w tych przypadkach grna linia nie
oznacza siodeka). Jednak w wikszoci przypadkw masz do czynienia z akordami, ktre
mieszcz si w pierwszych czterech progach. W takich akordach zwykle wykorzystuje si
puste struny i std nazwa akordy otwarte.
51
52
Rysunek 3.7.
Przykadowa
tabulatura
oznacza to, e musisz przycisn drugi prg drugiej struny, liczc od siodeka
(a dokadnie w miejscu pomidzy pierwszym a drugim metalowym progiem).
0 oznacza, e grasz pust strun.
Jeli widzisz takie oznaczenie akordu z czterema ukonymi znakami poniej, jak na
rysunku, wiesz, e powiniene chwyci akord E i uderzy go cztery razy. Nie znajdziesz
tu jednak tych wszystkich dwikw przyporzdkowanych okrelonym liniom
piciolinii, w tym dziurawych pnut czy penych w rodku wiernut czyli
w skrcie caego tego chamu, ktrego musiae si uczy w podstawwce, eby
zagra Wlaz kotek na potek na cymbakach. Patrzc na ten konkretny schemat,
musisz tylko zapamita, eby zagra akord E cztery razy. Proste, prawda?
Rysunek 3.9.
Zauwa,
w jaki sposb
w akordzie E
ukadaj si
palce i jak
ugite s
stawy
53
54
Cz II
56
W tej czci
Rozdzia 4
Akordy z rodziny A
Rodzina A jest czsto stosowana w piosenkach na gitar, poniewa jak w przypadku
innych rodzin akordw, ktre zaprezentujemy w tym rozdziale, jej akordy s atwe
do zagrania. Dzieje si tak dlatego, e akordy z rodziny A zawieraj puste struny (struny,
ktre grasz bez przyciskania na nich adnych dwikw). Akordy, ktre zawieraj
puste struny, nazywamy akordami otwartymi lub akordami w pozycji otwartej.
57
58
Rysunek 4.1.
Diagramy
akordw A, D
i E. Zauwa,
jak diagramy
odzwierciedlaj
graficznie
ukad lewej
rki pokazany
na zdjciach
Nie graj strun oznaczonych symbolem X (szsta struna w akordzie A oraz pita i szsta
struna w akordzie D). Uderzaj tylko pi grnych (od pitej do pierwszej) strun
w akordzie A i cztery grne (od czwartej do pierwszej) w akordzie D. Selektywne bicie
strun moe by na pocztku trudne, ale wicz to, a zacznie si udawa. Jeli przyapiemy
Ci na graniu struny oznaczonej X, dostaniesz po apach i zabierzemy Ci kostk.
Gatunki akordw
Akordy wystpuj w rnych gatunkach, ale to nie
oznacza, e niektre s dobre, a inne ze. Gatunek
akordu mona zdefiniowa jako zestaw zalenoci
pomidzy poszczeglnymi dwikami tworzcymi
akord, co oznacza, e kady gatunek ma specyficzne
dla siebie brzmienie.
Poza gatunkiem durowym wystpuj rwnie gatunki: molowy, septymowy (dominantowy), septymowy durowy i septymowy molowy. Ponisza lista
opisuje kady z wymienionych gatunkw akordw:
Kady rodzaj czy gatunek akordu ma inne, specyficzne dla niego brzmienie i czsto jeste w stanie rozpozna rodzaj akordu, syszc go. Posuchaj na przykad brzmienia durowego akordu, grajc A, D i E (po
wiksz ilo informacji o akordach septymowych,
molowych septymowych i durowych septymowych
odsyamy do rozdziau 6.).
kostki,
kciuka,
grzbietw palcw (agodnym ruchem przypominajcym gadzenie,
w kierunku podogi).
Bicie zacznij od najniej nastrojonej struny akordu (strony akordu bliej sufitu,
gdy trzymasz gitar w odpowiedniej pozycji) i prowad w kierunku podogi.
Progresja to po prostu seria akordw, ktre grasz jeden po drugim. Rysunek 4.2
przedstawia prost progresj w tonacji A i wskazuje, i kady akord masz uderzy
cztery razy w pokazanej kolejnoci (czytajc od lewej do prawej). Graj wycznie
uderzeniami w d (przecigajc kostk przez struny w kierunku podogi). Posuchaj
rytmu tej progresji na ciece nr 2 i sprbuj zagra razem z ni. Moesz te obejrze
film nr 5, ktry przedstawia cae wiczenie z rysunku 4.2.
Rysunek 4.2.
Prosta
progresja
akordw
w tonacji A
(wykorzystujca tylko
akordy z rodziny A)
59
60
Nieczue granie
Na pocztku granie akordw moe by bolesne
(bolesne dla Ciebie, nie dla ludzi w zasigu suchu,
nie jestemy a tak okrutni). Nie ma tu znaczenia, czy
jeste twardzielem, czy nie jeli nigdy wczeniej
nie grae na gitarze, z pewnoci odczujesz, e
opuszki palcw Twojej lewej doni s delikatne. Co
za tym idzie stawianie palcw na progach bdzie dla opuszkw Twoich palcw porwnywalne
do wbijania gwodzi goymi rkami (au!).
Moesz wyrobi sobie zgrubienia przez granie i wielokrotne powtarzanie podstawowych akordw z tego rozdziau. Gdy zaczniesz robi postpy, wzmocni
si Twoje donie i palce, a granie na gitarze stanie
si oglnie bardziej komfortowe. Zanim si zorientujesz, przyciskanie progw stanie si dla Ciebie
Krtko mwic dociskanie strun boli. To nic dziw- rwnie naturalne jak wymiana ucisku doni z najnego co wicej, to zupenie normalne dla po- lepszym przyjacielem.
cztkujcych gitarzystw (c, dziwne by byo, gdyby lubi ten bl). eby granie na gitarze mogo si Jak w przypadku kadych wicze fizycznych,
sta przyjemne, musisz wyrobi sobie adne, twar- zatrzymaj si i odpocznij, gdy zaczniesz czu odrde zgrubienia na opuszkach palcw. W zalenoci twienie lub bl palcw czy doni. Wyrobienie sobie
od tego, jak czsto bdziesz gra, odoenie si tych tych zgrubie wymaga czasu, a czasu nie moesz
ochronnych warstw zrogowaciaego naskrka mo- przyspieszy (tak jak mioci, jak zapiewaaby pewe potrwa tygodnie lub nawet miesice. Ale gdy nie Diana Ross).
ju dorobisz si tych zgrubie, nigdy ich nie
Akordy z rodziny D
Podstawowe akordy, ktre tworz rodzin D, to: D, e (wymawiane e-moll), G i A.
Rodzina D dzieli dwa podstawowe akordy w pozycji otwartej z rodzin A (D i A) oraz
wprowadza dwa nowe: e i G. Poniewa z poprzedniej sekcji wiesz ju, jak gra D i A
(Akordy z rodziny A), to eby doda ca rodzin D do swojego repertuaru, musisz
opanowa tylko dwa akordy: e i G. Posuchaj utworw Here Comes the Sun Beatlesw
lub Who Says Johna Mayera, w ktrych uyto akordw z rodziny D.
Termin moll okrela gatunek akordu. Akord molowy posiada syszalnie inne brzmienie ni
akord durowy. Mgby scharakteryzowa brzmienie akordu molowego jako smutne,
aobne, ponure czy nawet zowieszcze. Pamitaj, e zalenoci pomidzy dwikami,
ktre tworz dany akord, determinuj gatunek akordu. Akord, ktrego nazwa jest
zapisana ma liter, jest zawsze molowy.
Rysunek 4.3.
Akordy e i G.
Zauwa, e
w obu akordach moesz
uderzy
wszystkie
sze strun
Wyprbuj nastpujc sztuczk, aby szybko nauczy si gra e-moll i usysze rnic
pomidzy durowym i molowym gatunkiem akordw: zagraj E, ktry jest akordem
durowym, po czym podnie wskazujcy palec z trzeciej struny. Teraz grasz e, ktry
jest molow wersj akordu E. Grajc na przemian te dwie wersje, z atwoci usyszysz
rnic pomidzy akordem durowym i molowym.
Zwr te uwag na alternatywne palcowanie akordu G (2-3-4 zamiast 1-2-3). Gdy
Twoja rka nabierze ju siy i stanie si bardziej elastyczna, przestaw si z atwiejszego
dla pocztkujcych palcowania 1-2-3 (wersja pokazana na rysunku 4.3) na palcowanie
2-3-4. Ta druga wersja umoliwia efektywniejsze i atwiejsze przechodzenie na
inne akordy.
61
62
wiczenia i postpy
Moe to brzmie jak truizm, gdy powiemy, e im Jeli chcesz by jeszcze lepszy na gitarze, we pod
wicej bdziesz wiczy, tym lepszy si staniesz, ale uwag nastpujce sugestie:
to prawda. By moe waniejsza jest nawet koncepcja: im wicej bdziesz wiczy, tym szybciej Ustal codziennie okrelony czas na wiczenia.
bdziesz dobry. Nie ma co prawda ustalonej iloci Spotykaj si ze swoimi znajomymi gitarzystami,
czasu, jakiej potrzeba, by sta si dobrym, ale
aby posuchali tego, co aktualnie robisz.
dobr, praktyczn regu jest wiczy co najmniej Stwrz rodowisko odpowiednie do wiczenia,
30 minut dziennie. Panuje rwnie oglna zgoda co
zapewniajce Ci prywatno, z dala od zakce
do tego, e lepiej wiczy w regularnych odstpach
(telewizja, rozmowy, Twoja mama woajca na
czasu, ni zoy tygodniowy czas wicze w jedn
kolacj i temu podobne).
(na przykad trzy i pgodzinn) sesj.
Ogldaj wideoklipy gitarzystw grajcych rodzaj
muzyki, ktry lubisz i ktrego chciaby si naJeeli dana technika bdzie dla Ciebie na pocztku
uczy.
trudna do opanowania, skup si na niej, a w kocu
j opanujesz.
Rysunek 4.2 zaleca uderza kady akord cztery razy w jednym takcie. Kade
uderzenie to jedna wiartka rytmu.
Na rysunku 4.4 drugie uderzenie (druga wiartka) kadego taktu zostao podzielone
na dwa uderzenia w gr i w d ktre razem trwaj tyle co jedna wiartka
taktu. Oznacza to, e kade z uderze w drugiej wiartce taktu musisz zagra dwa
razy szybciej ni uderzenie w pierwszej wiartce.
Rysunek 4.4.
Ta progresja
zawiera najczciej uywane akordy
w tonacji D
Dodatkowy symbol
z oznaczeniem bicia znaczy, e powiniene bi w d,
w kierunku podogi, a symbol znaczy, e powiniene bi w gr, w kierunku sufitu
(chyba e grasz na gitarze, uywajc butw grawitacyjnych, wtedy musisz zamieni
obydwie powysze instrukcje). Termin sim., bdcy skrtem od woskiego sowa simile,
informuje Ci o tym, e naley gra cay czas w podobny sposb w tym przypadku
bi wedug wzoru w d, w d i w gr, w d, w d. Uderzenia w d i w gr moesz
obejrze na filmie nr 6.
, graj
Akordy z rodziny G
Gdy uczysz si spokrewnionych rodzin akordw (a takimi s rodziny A, D i G),
moesz przenie sw wiedz o poznanych ju akordach z jednej rodziny na inn.
Podstawowe akordy, ktre tworz rodzin G, to: G, a, C, D i e. Znasz ju akordy G, D i e
(ktre opisalimy w poprzednich dziaach o rodzinach A i D), wic moesz sprbowa
zagra akordy a i C (opisane poniej). Posuchaj utworw Youve Got a Friend Jamesa
Taylora oraz Every Rose Has Its Thorn Poison, w ktrych uyto akordw z rodziny G.
Rysunek 4.5.
Palcowanie
akordw a i C
63
64
Rysunek 4.6.
Progresja akordw, ktr moesz zagra,
uywajc tylko
akordw z rodziny G
Akordy z rodziny C
Ostatni rodzin akordw, ktr chcemy omwi, jest rodzina C. Niektrzy ludzie
mwi, e C jest najatwiejsz do grania tonacj. To dlatego, e w tonacji C uywamy tylko
biaych klawiszy pianina, a skala C to swego rodzaju pierwsza strona w muzycznym
elementarzu, od ktrej w muzyce wszystko si zaczyna (i od ktrej zazwyczaj wszyscy
zaczynaj). Postanowilimy umieci rodzin C na kocu tego rozdziau, poniewa,
hm, jest tak atwa, e zawiera cae mnstwo akordw zbyt wiele, by opanowa je
wszystkie naraz.
Podstawowymi akordami, ktre tworz rodzin C, s: C, d, e, F, G i a. Jeli wiczye
opisane wczeniej akordy z rodzin A, D i G, znasz ju C, e, G i a (jeli nie, to poznaj
je teraz). Dlatego teraz musisz si jeszcze nauczy tylko dwch akordw: d i F. Gdy to
zrobisz, bdziesz mia opanowane wszystkie podstawowe akordy durowe i molowe, ktre
opisalimy w tym rozdziale. Posuchaj Dust in the Wind grupy Kansas albo The Boxer
Simona i Garfunkela, by usysze, jak brzmi piosenka, w ktrej uyto akordw z rodziny C.
mamy do czynienia wtedy, gdy jednym palcem lewej rki dociskamy wicej ni jedn
strun naraz. Jeli na przykad chcesz zagra akord F, uywasz pierwszego palca,
by docisn jednoczenie pierwsz i drug strun na pierwszym progu.
Aby zagra akord z poprzeczk barre (barowy), musisz nacisn struny z wiksz si.
Pocztkowo, gdy bdziesz uderza struny (tylko cztery grne, jak pokazuj to znaki X
na diagramie akordu), moesz usysze brzczce lub przytumione dwiki.
Poeksperymentuj z rnymi ustawieniami palca wskazujcego. Dopasuj kt pooenia
palca lub lekko przekr go na bok. Prbuj, dopki nie znajdziesz takiej pozycji dla
pierwszego palca, w ktrej wszystkie cztery struny bd czysto wybrzmiewa.
Na ciece nr 2 usyszysz, jak gra tego rodzaju bicie. Ten nieco dranicy efekt rytmiczny
to przykad synkopy. W graniu synkopowanym muzyk albo gra dwik (lub akord)
w momencie, w ktrym si go nie spodziewasz, albo nie gra go tam, gdzie si go
spodziewasz.
65
66
Swing Low, Sweet Chariot: aby zagra Swing Low, Sweet Chariot,
Auld Lang Syne: aby zagra Auld Lang Syne, musisz wiedzie, jak zagra
Michael, Row the Boat Ashore: aby zagra Michael, Row the Boat Ashore,
67
68
Kumbaya
69
70
71
72
73
74
Rozdzia 5
Czytanie tabulatury
Liczby w zapisie tabulatury pokazuj, ktre progi na ktrych strunach dociska palcami
lewej doni. 0 wskazuje na pust strun. Gdy bdziesz odtwarza nagrania audio lub wideo,
posuchaj, kiedy gra te dwiki. Na wszelki wypadek, eby ksika bya bardziej
uniwersalna, zamieszczamy take absolutnie zbdny zapis nutowy. Dla kogo?
76
Z gry na d
Muzyka w tej ksice jest zapisana w podwjny sposb za pomoc standardowego
zapisu nutowego u gry i tabulatury na dole.
Grny zapis jest dla tych, ktrzy czytaj nuty lub interesuj si tym standardowym
zapisem.
Przechodzc dalej druga od gry linia tabulatury odzwierciedla drug strun (H)
Z lewej na praw
Przy czytaniu tabulatury postpujesz podobnie jak w przypadku czytania tekstu
lub nut zaczynasz od lewej i idziesz w prawo. Przeledmy przykad z rysunku 5.1.
Zacznij od pierwszego dwiku, ktry grasz na pierwszym progu drugiej struny.
Umiejscowienie cyfry na drugiej linii od gry sugeruje Ci, eby zagra strun H
nastpn po wysokim E a cyfra 1 wskazuje, aby pooy palec na pierwszym progu.
miao, zagraj ten dwik, a potem przejd do nastpnego, ktry take znajduje si na
pierwszym progu drugiej struny. Kontynuuj ruch w prawo i graj kolejne dwiki, a
dojdziesz do koca (nie przejmuj si na razie symbolami nad cyframi, wytumaczymy je
nieco pniej w sekcji Naprzemienne kostkowanie).
Pionowe linie pojawiajce si w zapisie co kilka nut to kreski taktowe. Dziel one zapis
na mae jednostki czasu zwane taktami. Takty uatwiaj liczenie wiartek i dziel muzyk
na mniejsze, atwiejsze do ogarnicia czci. Rysunek 5.1 przedstawia cztery takty,
z ktrych kady skada si z czterech wiartek. Sprawd na filmie nr 9, jak zagra ten
motyw. Wicej informacji o taktach i wiartkach znajdziesz w dodatku A.
Gdy zrozumiesz koncepcj dou i gry oraz czytania od lewej do prawej w tabulaturze,
a do tego bdziesz wiedzia, e linie to struny, a cyfry na liniach to numery progw,
bdziesz mg sucha nagra audio i wideo, a jednoczenie bez trudu ledzi tabulatur
(i gra z ni). Jeli jeszcze si nie zorientowae, uczysz si gry na gitarze w multimedialny
sposb. (Co wicej, gdy wylesz nam paragon za ksik, odelemy Ci tajny piercie
deszyfrujcy i trjwymiarowe okulary! artujemy!)
77
78
Dociskaj strun opuszkiem palca tu przed metalow sztab progu (od strony
siodeka).
Ostatni paliczek kadego palca utrzymuj prostopadle (lub pod ktem moliwie
najbardziej zblionym do prostego) do gryfu.
Naprzemienne kostkowanie
Do grania piosenki uywasz rwnoczenie obydwu rk. Gdy ju wiesz, ktre dwiki
dociska lew doni, musisz nauczy si uderza struny praw.
By uderza pojedyncze dwiki, moesz uywa zarwno kostki, jak i palcw prawej rki.
Na razie uywaj kostki, trzymajc j mocno pomidzy kciukiem i palcem wskazujcym
(prostopadle do kciuka i tak, aby wystawa tylko jej koniec). Zajrzyj do rozdziau 3., by
dowiedzie si wicej o trzymaniu kostki (granie palcami omwimy w rozdziaach 13. i 14.).
Kostkowanie naprzemienne to technika kostkowania prawej rki, w ktrej stosuje si zarwno
uderzenia w d (w kierunku podogi), jak i w gr (w kierunku sufitu). Zalet
kostkowania naprzemiennego jest to, e moesz w pynny, cigy sposb gra serie
krtkich dwikw. Pojedyncze nuty, ktre trzeba zagra wzgldnie szybko, niemal
zawsze wymagaj naprzemiennego kostkowania.
Przeprowad poniszy eksperyment:
1. Trzymaj kostk pomidzy kciukiem a palcem wskazujcym prawej rki.
Znw odsyamy Ci do rozdziau 3. po wiksz ilo informacji o trzymaniu
kostki.
2. Uywajc wycznie uderze w d, graj raz za razem pust pierwsz
strun tak szybko, jak si da (w d, w d, w d, w d i tak dalej).
Sprbuj gra tak rwno i pynnie, jak to tylko moliwe.
79
80
Little Brown Jug: by zagra t piosenk, musisz wiedzie, jak liczy takt na
dwa (zajrzyj do dodatku A), jak przyciska dwiki w pierwszej pozycji (zobacz
wczeniejsz sekcj Jak rozszyfrowa palcowanie lewej rki) oraz jak sprawi,
by piosenka o upijaniu si brzmiaa, jakby bya odpowiednia dla maych dzieci.
W tej piosence na takt przypadaj tylko dwie wiartki (nie cztery), o czym
informuje sygnatura metrum 2/4. Graj wszystkie dwiki z progw w pierwszej
pozycji, przyciskajc je palcami o numerach odpowiadajcych numeracji progw
pierwszy palec na pierwszym progu, drugi na drugim i tak dalej. Znaki znajdujce
si nad tabulatur poinformuj Ci, ktre dwiki kostkowa w d ( ), a ktre
w gr ( ). Symbol sim. oznacza, e reszt piosenki masz zagra w podobny sposb.
On Top of Old Smoky: aby zagra t piosenk, musisz wiedzie, jak liczy
takt na trzy (zajrzyj do dodatku A), jak przyciska dwiki w pierwszej pozycji
(zobacz wczeniejsz sekcj Jak rozszyfrowa palcowanie lewej rki) oraz jak
sprawi, by piosenka o niewiernoci brzmiaa dziecinnie i osobliwie.
Ten stary szlagier zbudowany jest w oparciu o takt zawierajcy trzy wiartki, jak
wskazuje na to sygnatura metrum 3/4. Piosenka jest grana w pozycji otwartej
tej czcej pozycj pierwsz z pustymi strunami. Przyciskaj dwiki palcami
o tych samych numerach co numery progw, na ktrych je stawiasz. Nie
umiecilimy adnych symboli wskazujcych na sposb kostkowania dla tej
piosenki kieruj si wasnym osdem i kostkuj poszczeglne dwiki w sposb
najbardziej dla Ciebie naturalny. Niektre z dwikw tej piosenki mona
zagra zarwno uderzeniem w gr, jak i w d.
Swanee River: by zagra t piosenk, musisz wiedzie, jak liczy takt na cztery
(zajrzyj do dodatku A), jak przyciska dwiki w drugiej pozycji (zobacz sekcj
Jak rozszyfrowa palcowanie lewej rki wczeniej w tym rozdziale) i jak zachowa
poprawno polityczn, piewajc piosenk o starej plantacji.
Ta melodia z Poudnia jest zbudowana w oparciu o czterowiartkowy takt, jak
wskazuje sygnatura metrum 4/4. Graj t piosenk, uywajc pozycji otwartej, ktra
czy pozycj drug z pustymi strunami. Oznacza to, e pierwszy palec bdzie
gra dwiki na drugim progu, drugi palec na trzecim progu, a trzeci palec na
czwartym progu.
T piosenk moesz take zagra w pierwszej pozycji z pustymi strunami, ale
bdzie to duo trudniejsze (pierwszy i trzeci palec s duo silniejsze od drugiego
i czwartego). Jeli nam nie wierzysz sprbuj. Widzisz! A nie mwilimy?
(Aha, i zajrzyj do wczeniejszej sekcji Jak rozszyfrowa palcowanie lewej rki,
jeli potrzebujesz wicej informacji o graniu w rnych pozycjach).
Zwr uwag na pojawiajce si nad tabulatur symbole kostkowania. Uderzaj
w d wszystkie dwiki, ktre przypadaj na liczone cyfry, a w gr wszystkie te,
ktre wypadaj na i. Sim. oznacza jak zwykle granie w takim samym stylu
do koca.
Przy okazji, prawdziwy tytu tej piosenki to Old Folks at Home, ale wikszo
ludzi nazywa j po prostu Swanee River. (Jest to piosenka, ktra zabia klina
Ralphowi Kamdenowi w teleturnieju Pytanie za 99 tysicy dolarw w starym
serialu pt. Honeymooners. Zostaa ona napisana przez Stephena Fostera,
a nie Eda Nortona).
81
82
83
84
Rozdzia 6
Odrobina pikanterii
podstawowe akordy
septymowe
W tym rozdziale:
Granie dominantowych, molowych i durowych akordw septymowych.
Granie piosenek z wykorzystaniem akordw septymowych.
Zabawa z akordami septymowymi.
tym rozdziale pokaemy Ci, jak gra konstrukcje zwane akordami septymowymi
w pozycji otwartej. Akordy septymowe nie s wcale trudniejsze do zagrania ni
proste durowe i molowe akordy opisane przez nas w rozdziale 4., ale maj bardziej
zoone brzmienie ni akordy durowe i molowe (bo skadaj si z czterech rnych
dwikw zamiast z trzech), a ich zastosowanie w muzyce jest nieco bardziej specjalistyczne.
86
D7, G7 i C7
Akordy D7, G7 i C7 nale do najbardziej popularnych otwartych dominantowych
akordw septymowych (wicej o otwartych akordach znajdziesz w rozdziale 4.). Na
rysunku 6.1 pokazane s diagramy tych trzech akordw, czsto wykorzystywanych razem
w piosenkach.
Rysunek 6.1.
Diagramy
akordw D7,
G7 i C7
E7 i A7
Dwa inne akordy septymowe, ktre czsto wystpuj razem w piosenkach, to E7 i A7.
Rysunek 6.2 pokazuje Ci, jak zagra te dwa otwarte akordy septymowe.
Rysunek 6.2.
Diagramy
akordw
E7 i A7
Jeli wiesz, jak zagra E (zajrzyj do rozdziau 4.), E7 utworzysz, zdejmujc trzeci palec
z czwartej struny.
Ta wersja akordu E7, jak wida na rysunku, angauje tylko dwa palce. Otwarty akord E7
mona przycisn take czterema palcami (co opiszemy w nastpnej sekcji). Teraz
jednak zagraj dwupalcow wersj, poniewa atwiej szybko j chwyci, szczeglnie
pocztkujcym gitarzystom.
wicz akordy E7 i A7, uderzajc kady z nich cztery razy i grajc je na przemian.
Pamitaj, by unika uderzania szstej struny w akordzie A7.
Jeli chcesz powiczy piosenk z tymi dwoma otwartymi akordami septymowymi,
przejd do sekcji Granie piosenek przy uyciu akordw septymowych znajdujcej si
dalej w tym rozdziale i zagraj All through the Night.
E7 (wersja czteropalcowa) i H7
Dwa nastpne popularne akordy septymowe w pozycji otwartej to czteropalcowa
wersja E7 i H7. Rysunek 6.3 przedstawia palcowanie czteropalcowej wersji akordu E7
oraz akordu H7. Wikszo ludzi uwaa, e ta wersja E7 ma lepszy ukad (pionow
aranacj dwikw) ni wersja dwupalcowa. Akordy H7 i E7 wystpuj razem
w piosenkach. Pamitaj, by w H7 unika grania szstej struny.
Jeli potrafisz zagra E (patrz rozdzia 4.), t wersj E7 utworzysz, przyciskajc maym
palcem trzeci prg drugiej struny.
wicz te akordy, uderzajc kady na przemian po cztery razy. Gdy to robisz,
zwr uwag, e w obu akordach drugi palec gra ten sam dwik na tym samym
progu (na drugim progu pitej struny). Jest to ton wspdzielony (wsplny dla obu
87
88
Rysunek 6.3.
Diagramy
akordw E7
(wersja czteropalcowa) i H7
Akordw). Przy przechodzeniu pomidzy tymi akordami nie odrywaj palca od pitej
struny, a zmiana bdzie atwiejsza.
Nigdy nie puszczaj tonw wspdzielonych przy zmianie akordw. Twoja rka
zyskuje dziki temu stabilizujce zakotwiczenie na gryfie.
By ju teraz uy tych akordw w piosence, przejd do sekcji Granie piosenek
przy uyciu akordw septymowych dalej w tym rozdziale i zagraj Over the River
and Through the Woods.
Rysunek 6.4.
Diagramy
akordw d7,
e7 i a7
89
90
Rysunek 6.5.
Diagramy
akordw
Cmaj7, Fmaj7,
Amaj7 i Dmaj7
Home on the Range: aby zagra Home on the Range, musisz wiedzie,
All Through the Night: by zagra All Through the Night, musisz
Over the River and Through the Woods: aby zagra Over the River
and Through the Woods, musisz wiedzie, jak zagra akordy A, D, E7 (zagraj
wersj czteropalcow) i H7 (sprawd akordy A i D w rozdziale 4., a akordy E7 i H7
we wczeniejszej sekcji tego rozdziau), jak bi w metrum 6/8 oraz jak trafi do
domu babci (na wypadek gdyby Twj ko si potkn i musiaby go zastrzeli).
Metrum 6/8 nadaje piosence rozbujany charakter dziki niemu jest galopujca,
urywana. Inn popularn piosenk w metrum 6/8 jest When Johnny Comes
Marching Home Again. (Wicej o oznaczeniach metrum znajdziesz w dodatku A).
Licz tylko do dwch w kadym takcie nie do szeciu traktujc trzy semki
jako poow taktu. Gdyby liczy do szeciu, zabrzmiaby jak krlik po trzech
filiankach kawy.
It's Raining, It's Pouring: aby zagra Its Raining, Its Pouring, musisz
wiedzie, jak gra akordy Amaj7 i Dmaj7 (zajrzyj do sekcji Durowe akordy
septymowe wczeniej w tym rozdziale) oraz jak piewa naprawd zawodzcym,
irytujcym gosem.
Ta piosenka jest podjazzowan wersj starej wyliczanki Its Raining, Its Pouring,
znanej take z dziecicego wierszyka Billy is a Sissy (czyli Billy to tchrz;
moesz tu podstawi dowolne imi kolegi z dziecistwa, na ktrym chcesz
si zemci). Durowe akordy septymowe brzmi jazzowo i nadaj piosence
nowoczesny wydwik. Uywaj tylko uderze w d.
Oh, Susanna: aby zagra Oh, Susanna, musisz wiedzie, jak zagra akordy
91
92
93
94
cieka 14
95
96
Oh, Susanna
Rysunek 6.6.
Dwunastotaktowa progresja
bluesowa
w tonacji E
97
98
Dobry blues
Kiepski blues
Temat
Miejsce akcji
Dziwna skadnia
Cz III
Ponad podstawy
zaczynasz brzmie
100
W tej czci
Rozdzia 7
101
102
Rysunek 7.1.
Jedna oktawa
skali C-dur
w drugiej
pozycji
progami. Poniewa t skal grasz w drugiej pozycji, cay czas trzymaj pierwszy
palec nad drugim progiem, drugi nad trzecim, trzeci nad czwartym i czwarty nad
pitym nawet jeli w danej chwili nie przyciskasz struny.
manewru lub utrzymanie palca we waciwym miejscu wymaga caej Twojej energii,
to wcale tak nie jest. Wrcz przeciwnie pracujesz nad wyrobieniem maksymalnie
naturalnego i swobodnego sposobu gry na gitarze. (W tej chwili moe nie wydawa
si to takie naturalne, ale w kocu to zaapiesz. Serio!) Wyluzuj wic, ale bd
wiadomy swoich ruchw. Czy przypadkiem Twoje lewe rami nie wystaje ponad
gow jak u Quasimodo? Sprawdzaj co jaki czas, czy jest rozlunione. I pamitaj
o gbokim oddechu, zwaszcza gdy czujesz, e si spinasz.
Spjrz na rysunek 7.1 i zwr uwag, e pod tabulatur s cyferki pokazujce
palcowanie skali. Te cyferki nie s tu najwaniejsze, gdy pozycja jako taka
wymusza stawianie konkretnych palcw na danych progach. Ale jeli chcesz,
moesz odczyta po kolei numery palcw (zamiast tabulatury) i w ten sposb
zagra skal C (uywajc tabulatury do sprawdzenia, na ktrej strunie masz
w danej chwili gra). Kiedy opanujesz to palcowanie, uzyskasz przenony schemat,
ktry moesz zacz od dowolnego dwiku na gryfie.
Graj jednooktawow skal (czyli tak, ktra obejmuje zakres omiu nut) z rysunku 7.1,
uderzajc struny na przemian w d i w gr, a wic stosujc naprzemienne kostkowanie.
(Wicej o naprzemiennym kostkowaniu znajdziesz w rozdziale 5.). Sprbuj te
zagra j zstpujco od najwyszego do najniszego dwiku (wszystkie skale
powiniene wiczy w obie strony, wstpujco i zstpujco). Uwaga: tej skali nie
ma na DVD, bo wiesz ju, jak ona brzmi to dobrze znane do-re-mi-fa-sol-la-si-do.
Gdy ju powiczysz przez jaki czas skal jednooktawow, wejd na wyszy poziom.
Rysunek 7.2 pokazuje dwuoktawow skal C-dur (obejmujc zakres 15 nut)
w sidmej pozycji. Zauwa, e skala ta wymaga od Ciebie grania na wszystkich szeciu
strunach. Sprawd na filmie nr 15, czy dobrze ustawiasz do w sidmej pozycji.
Aby uatwi Ci pamitanie o trzymaniu przez cay czas palcw w gotowoci nad
odpowiednimi progami i blisko gryfu (nawet jeli w danej chwili nic nie przyciskaj),
przekrcilimy stare powiedzonko: Przyjaci miej blisko, wrogw bliej, a progi
jeszcze bliej!.
wicz skal z rysunku 7.2 w gr i d gryfu, kostkujc naprzemiennie (patrz rozdzia 5.).
Gdy zapamitasz palcowanie (zapisane pod tabulatur), moesz zagra kad skal durow,
po prostu przesuwajc rk w gr lub w d gryfu do innej pozycji. Sprbuj! A potem
wyzwij najbliszego pianist na pojedynek w transpozycji (zmianie tonacji) skali durowej.
Na pocztku graj skale powoli, by mie pewno, e wszystkie dwiki brzmi czysto
i gadko, pniej stopniowo przyspieszaj.
103
104
Rysunek 7.2.
Dwuoktawowa
skala C-dur
w sidmej
pozycji
Zmiana pozycji
Muzyka nie jest na tyle prosta, aby wszystko dao si zagra w jednej pozycji, a i ycie
byoby zbyt nudne, gdyby dao si tak zrobi. W realnym wiecie czsto bdziesz musia
gra cige pasae przechodzce przez kilka rnych pozycji. By tego dokona, musisz
mistrzowsko opanowa zmian pozycji z pewnoci siebie typow dla starego polityka.
Andrs Segovia, legenda gitary klasycznej, opracowa palcowanie wszystkich dwunastu
skal durowych i molowych (wicej o Andrsie Segovii znajdziesz w rozdziale 20.).
Na rysunku 7.3 pokazalimy jego sposb grania dwuoktawowej skali C-dur. Rni
si od tego wczeniejszego tym, e wymaga zmiany pozycji w rodku skali. Obejrzyj
film nr 16 i zwr uwag na niesyszalne przemieszczanie lewej doni.
Rysunek 7.3.
Dwuoktawowa
skala C-dur ze
zmian pozycji
105
106
Rysunek 7.4.
Trzy przykady
opalcowa do
wiczenia lewej rki
Gdy bdziesz gra ponisze piosenki, led cyfry na tabulaturze i suchaj cieek audio.
Zauwa, jak fajnie jest gra w grze gryfu, zamiast siedzie na dole tu przy siodeku
w pozycji otwartej, jak ci pocztkujcy.
Za kadym razem, gdy grasz w wyszej pozycji, pamitaj, by lew rk trzyma w jednym
miejscu z doni prostopadle do gryfu tu nad nim, z pierwszym palcem nad waciwym
progiem, a pozostaymi palcami nad kolejnymi progami, po jednym palcu na prg.
Trzymaj palce nad przynalenymi im progami, bardzo blisko gryfu, nawet jeli w danej
chwili nie przyciskasz nimi strun.
Turkey in the Straw: by zagra t piosenk, musisz wiedzie, jak gra w sidmej
pozycji (zobacz sekcj Granie skal i wicze w wyszych pozycjach wczeniej
w tym rozdziale) oraz co znaczy powiedzenie day-day to the wagon tongue.
107
108
Simple Gifts
109
110
Rozdzia 8
Definicja dwudwiku
Dwudwik to nic innego jak dwa dwiki grane rwnoczenie. Wypada gdzie midzy
pojedyncz nut (jeden dwik) a akordem (trzy lub wicej dwikw). Dwudwiki
moesz gra na ssiadujcych lub niessiadujcych strunach (w tym drugim
przypadku przeskakujc te, ktrych nie uywasz). Jednak przykady i piosenki
podane w tym rozdziale zawieraj tylko dwudwiki na ssiadujcych strunach,
poniewa te s najatwiejsze do zagrania.
Gdy grasz melodi za pomoc dwudwikw, brzmi ona adniej, peniej, milej
i bardziej bogato ni za pomoc pojedynczych dwikw. A gdy grasz riff dwudwikami,
brzmi on peniej i mielej, bo dwudwiki zapewniaj potniejsze brzmienie. Posuchaj
kilku riffw Chucka Berryego choby Johnny B. Goode on cay czas gra
dwudwikami.
112
wiczenia na dwudwiki
Istniej dwa gwne sposoby grania dwudwikami. W pierwszym wykorzystujesz
jedn par strun (na przykad dwie pierwsze struny) i przesuwasz dwudwik w gr
lub w d gryfu. W drugim grasz w jednym obszarze gryfu na rnych parach strun
i przemieszczasz dwudwik w poprzek gryfu (na przykad grasz najpierw na pitej
i czwartej strunie, potem na czwartej i trzeciej itd.).
Rysunek 8.1.
Skala C-dur
grana
w dwudwikach przesuwanych
w gr gryfu
na jednej parze
strun
Rysunek 8.2.
Skala C-dur
grana w dwudwikach
przemieszczanych
w poprzek
gryfu w pozycji
otwartej
Aura Lee: by zagra t piosenk (ktra staa si znana dziki wersji Elvisa
113
114
Aura Lee
115
116
Double-Stop Rock
117
118
Rozdzia 9
Rozciganie,
czyli chwyty barowe
W tym rozdziale:
Granie chwytw barowych na bazie akordu E.
Granie chwytw barowych na bazie akordu A.
Granie power chordw.
Granie piosenek z chwytami barowymi i power chordami.
tym rozdziale pokaemy Ci, jak gra akordy, ktre mona przesuwa po caym
gryfie. W przeciwiestwie do granych tylko w jednym miejscu akordw
w pozycji otwartej, ruchome akordy mona chwyci na dowolnym progu.
Wikszo z tych ruchomych akordw gra si za pomoc poprzeczki barre i std
nazwa akordy barowe.
Podczas grania akordw barowych jeden z palcw Twojej lewej rki (zazwyczaj
wskazujcy) przyciska wszystkie lub wikszo strun na jakim progu, umoliwiajc
ustawienie powyej (patrzc w kierunku puda gitary) ukadu akordu z pozostaych
palcw. Palec tworzcy poprzeczk barre to swego rodzaju ruchome siodeko lub
kapodaster, a pozostae palce przyciskaj konkretne otwarte akordy tu powyej niego
(zajrzyj do rozdziau 13., jeli nie jeste pewien, jak dziaa kapodaster). Ruchome
akordy barowe nie zawieraj pustych strun wszystkie dwiki s przyciskane na
progach. Ukad tych dwikw moesz przesuwa w d i w gr gryfu do rnych
pozycji, by otrzyma inne akordy tego samego rodzaju.
Ruchome chwyty barowe bazuj albo na akordzie E (wtedy ich nazwa pochodzi od
dwiku granego na szstej strunie, czyli niskim E), albo na akordzie A (wtedy ich
nazwa pochodzi od dwiku granego na pitej strunie, czyli A). Obydwa te rodzaje
objanimy w tym rozdziale. Damy wam rwnie krtk lekcj na temat power chordw,
czyli akordw, ktre nie s ani molowe, ani durowe i zazwyczaj skadaj si z dwch
lub trzech najniszych dwikw akordu barowego lub otwartego.
120
Rysunek 9.1.
Akord
barowy F
Upewnij si, e kciuk Twojej lewej doni spoczywa na tylnej krzywinie gryfu
Jeli syszysz stumione dwiki, sprawd, czy palce lewej doni dotykaj tylko
121
122
Rysunek 9.2.
Progresja
z uyciem durowych akordw barowych
bazujcych na
akordzie E
czas rozlunienia (chwila, podczas ktrej moesz poluzowa ucisk gryfu) jest bardzo
krtki. Posuchaj na ciece nr 24, jak powinno brzmie to wiczenie, a potem
przygotuj si, by zastpi Raya Daviesa na wiatowym tourne.
Akordy molowe
Ustawianie molowego akordu barowego na podstawie akordu E jest podobne do
ustawiania durowego akordu barowego, ktre wyjanilimy w trzech punktach we
wczeniejszej sekcji Zacznij od otwartego akordu E. Moesz zastosowa ten sam
sposb, lecz zacznij od otwartego akordu e-moll, przyciskajc go trzecim i czwartym
palcem (zamiast normalnego palcowania opisanego w rozdziale 4.). Potem po pierwszy
palec w poprzek wszystkich strun po przeciwnej stronie siodeka i przesu cay ukad
o jeden prg do gry, a uzyskasz akord f-moll.
123
124
Rysunek 9.4.
Progresja skadajca si z barowych akordw durowych
i molowych
Granie progresji z rysunku 9.5 w innych tonacjach jest bardzo proste wystarczy
rozpocz od innego progu ni trzeci i przesuwa ukad o takie same liczby progw.
Skdkolwiek by nie zacz, po prostu przesu ukad dwa progi wyej, by chwyci drugi
akord, potem jeszcze trzy wyej, eby zapa trzeci, potem jeszcze dwa wyej, eby zapa
czwarty akord.
Wymawiaj gono nazwy akordw, ktre grasz, by pomc sobie skojarzy nazwy
z miejscami, w ktrych akordy s grane. Cho ruchome akordy sprawiaj, e transpozycja
w przypadku gitary to pestka, to proste zapamitywanie progresji ruchw lewej rki
zamiast konkretnych nazw akordw, ktre grasz, byoby ju pjciem na atwizn.
Wymawiaj wic gono nazwy akordw podczas grania. Po odpowiedniej iloci
powtrze bdziesz ju instynktownie wiedzia, e na przykad akord H7 grasz
na sidmym progu.
125
126
Rysunek 9.7.
Progresja
akordw
piosenki
We Wish
You a Merry
Christmas
Uwaga: nieco dalej w tym rozdziale, w sekcji Granie piosenek z akordami barowymi
i power chordami, znajdziesz inn wersj tej piosenki, z melodi i sowami ale nie
zagldaj tam, dopki nie opanujesz akordw barowych bazujcych na A (ktre opisujemy
w nastpnej sekcji)!
127
128
Rysunek 9.8.
Barowy
akord B
Gdy przyciniesz akord B, sprbuj zagra jego dwiki pojedynczo, struna po strunie
(od pitej do pierwszej struny), by zobaczy, czy wszystkie czysto wybrzmiewaj. Jeli
zauwaysz jakie stumione dwiki, sprawd, czy palce Twojej lewej doni dotykaj
tylko tych strun, ktrych powinny, i nie tumi przy okazji ssiednich. Jeli dwik
cigle jest stumiony, musisz mocniej docisn palce do gryfu.
Rysunek 9.9.
Alternatywne
palcowanie
durowego
akordu barowego bazujcego na A
Cay trik z palcowaniem z rysunku 9.9 polega na tym, e aby pozwoli pierwszej strunie
normalnie wybrzmiewa, musisz paskudnie powygina trzeci palec, wznoszc drugi
paliczek wysoko ponad struny. Niektrzy daj rad wypracowa t pozycj, inni nie
bardzo to co jak ruszanie uszami. Ci z Was, ktrzy nie potrafi (wygi palca,
a nie rusza uszami), mog posuy si palcowaniem pokazanym na rysunku 9.10.
Jeli grasz barowy akord B w sposb pokazany na rysunku 9.10 (z martw pierwsz strun),
upewnij si, e jej przypadkiem nie trcisz. By utrzyma j w ciszy, staraj si jej nie uderza
praw doni lub tum j (unieruchamiaj lekkim dotykiem) trzecim palcem.
Poeksperymentuj ze wszystkimi trzema palcowaniami i wybierz to, z ktrym czujesz si
najlepiej, ale moemy si zaoy, e wybierzesz to z rysunku 9.10.
wiczenie z rysunku 9.11 zawiera durowe akordy barowe bazujce na A i ma lekkie,
wczesnorockowe brzmienie. Daj palcom lewej rki odetchn, rozluniajc chwyt
w momencie przesuwania doni od jednego akordu do nastpnego. Obejrzyj na filmie
nr 23 to rozlunienie napicia w praktyce. Nie zapominaj, e moesz (i powiniene)
129
130
Rysunek 9.10.
Inne alternatywne palcowanie durowego akordu
barowego bazujcego na A
Rysunek 9.11.
Progresja
z zastosowaniem barowych akordw
durowych bazujcych na A
Akordy molowe
By uoy molowy akord barowy bazujcy na A, mgby zastosowa kroki podobne do
opisanych we wczeniejszej sekcji Palcowanie durowego akordu barowego bazujcego
na A: zagra akord a-moll w pozycji otwartej z palcowaniem 3-4-2 zamiast 2-3-1 (zajrzyj
do rozdziau 4., jeli potrzebujesz pomocy w chwyceniu otwartego akordu a-moll),
pooy palec wskazujcy w poprzek wszystkich strun po przeciwnej stronie siodeka,
a nastpnie przesun cay ukad o jeden prg w gr gryfu i mocno przycisn,
uzyskujc akord b-moll.
Lecz jeli chcesz, moesz uoy akord b-moll, przeskakujc etap przesuwania w gr od
otwartego akordu, i od razu ustawi palce na odpowiednich progach, jak na pierwszym
diagramie akordu na rysunku 9.12. Sprawd po kolei poszczeglne struny, by zobaczy,
czy brzmi czysto i nie brzcz. (Zauwa, e poszlimy na cao i na rysunku 9.12
pokazujemy Ci take palcowanie akordw B7, b7 i Bmaj7. Wicej na temat tych
akordw znajdziesz w nastpnych sekcjach).
Rysunek 9.12.
Akordy barowe b, B7, b7
i Bmaj7
Progresja z rysunku 9.13 jest typowa dla piosenek rockowych, folkowych lub
country i zawiera zarwno durowe, jak i molowe akordy barowe bazujce na A.
Odpowiednie dla kadego akordu progi (na strunie A) znajdziesz w dodatku A.
Rysunek 9.13.
Progresja zawierajca durowe i molowe
akordy barowe
bazujce na A
131
132
Rysunek 9.17.
Progresja
akordw
piosenki
We Wish You
a Merry Christmas
133
134
Power chordy
Power chord w wolnym tumaczeniu mocny akord lub akord mocy to
zazwyczaj dwa albo trzy najnisze dwiki akordu otwartego lub barowego. Gitarzyci
czsto uywaj power chordw w muzyce rockowej, by uzyska niskie brzmienie.
Power chordy s znacznie atwiejsze do zagrania ni ich pene odpowiedniki i nie
zawieraj dwiku decydujcego o durowoci lub molowoci, wic pasuj do kadego
rodzaju akordu. A dodatkowo, jak przekonasz si w poniszych sekcjach, wietnie
si je gra!
Ruchome: ruchome power chordy to po prostu dwie albo trzy najnisze nuty
Rysunek 9.18.
Power chordy
E5, A5 i D5
Rysunek 9.19.
Ruchome
power chordy
F5 i B5
135
136
Rysunek 9.20.
Progresja power chordw
w tonacji D
Symbol > nazywamy akcentem. Oznaczone nim dwiki gramy odrobin goniej ni
pozostae po to, by je podkreli. Czasami akcenty ukadaj si w form rytmiczn,
ktra nadaje piosence okrelony klimat na przykad latynoamerykaski, Bo Diddleya,
polki czy nawet tutti frutti.
W muzyce hardrockowej czy heavymetalowej gitarzyci chtnie uywaj ciko
i zowieszczo brzmicych akordw. W tym celu graj niskie dwiki z efektem typu
przester. Uzyskane znieksztacenie brzmienia wynika z tego, e sygna jest zbyt wysoki,
eby obwd wzmacniacza i goniki mogy go poprawnie przetworzy. Gitarzyci
rockowi i metalowi wprost uwielbiaj gra power chordy zamiast penych akordw,
poniewa brzmi one niej (gwnie dlatego, e nie zawieraj wysokich strun). Poza
tym przesterowany dwik tak naprawd ogranicza ich do uywania power chordw,
gdy pene akordy (zawierajce wicej ni dwa dwiki) z cikim przesterem zazwyczaj
brzmi jak kupa.
Progresja pokazana na rysunku 9.21 to typowy heavymetalowy riff, zawierajcy oba
rodzaje power chordw otwarte i ruchome. Jeeli masz elektryczn gitar i wzmacniacz
lub efekt, ktry umoliwia przesterowanie brzmienia (patrz rozdzia 16.), przesteruj je
na czas wiczenia tej progresji, jak na ciece nr 28. Moesz uywa zarwno dwu-,
jak i trzystrunowych wersji power chordw, ale na ciece 28 s grane te dwustrunowe.
Aby od razu zagra piosenk przy uyciu power chordw, przejd do utworu Three
Metal Kings w nastpnej sekcji.
Rysunek 9.21.
Heavymetalowa progresja
power
chordw
do trzchania
dyni
Three Metal Kings. Aby zagra Three Metal Kings, musisz wiedzie,
jak palcowa i gra otwarte i ruchome power chordy w dole i w grze gryfu
(zobacz wczeniejsz sekcj Palcowanie power chordw) oraz jak rozkrci
137
138
139
140
Rozdzia 10
Techniki artykulacji
niech gitara przemwi
W tym rozdziale:
Techniki hammer-on i pull-off.
wiczenie podcigni i slidew.
Stosowanie wibrato i tumienia strun.
Granie w spjnym stylu.
ojcie artykulacji odnosi si do tego, w jaki sposb grasz i czysz dwiki na gitarze.
Spjrz na to w ten sposb: jeli tony i rytm s tym, co grasz, artykulacja jest tym,
w jaki sposb to grasz. Artykulacja decyduje o ekspresyjnoci muzyki Twoja gitara
moe mwi, piewa, a nawet paka. Z technicznego punktu widzenia takie techniki
artykulacyjne jak hammer-on, pull-off, slide i podcignicie struny umoliwiaj pynne czenie
dwikw i dziaaj jak swego rodzaju smar muzyczny (dobra rzecz, szczeglnie przy
graniu bluesa). Wibrato odywia wybrzmiewajce (bd przytrzymane) dwiki, ktre
bez niego tkwiyby nieruchomo w miejscu jak martwe wie, a tumienie strun ksztatuje
brzmienie pojedynczych dwikw, nadajc im zwarty, pikujcy charakter.
Gdy zaczniesz wprowadza techniki artykulacyjne do swojego grania, zyskasz coraz
wiksz kontrol nad instrumentem. Twoja gra nie bdzie jedynie poprawna,
lecz zyska indywidualny styl.
W tym rozdziale nauczysz si korzysta ze wszystkich niezbdnych technik
artykulacyjnych, ktre sprawi, e Twoja gitara przemwi. Po wyjanieniu kadej
techniki zaprezentujemy kilka charakterystycznych zagrywek (fraz muzycznych naturalnie
pasujcych do danej techniki lub stylu), dziki ktrym bdziesz mg uy tej
techniki w kontekcie muzycznym.
Technika hammer-on
Hammer-on (inaczej motkowanie lub hammering) wbrew pozorom wcale nie wymaga
uycia motka. Jest to technika gry lew doni, pozwalajca na wydobycie dwch
kolejnych coraz wyszych dwikw po uderzeniu tylko pierwszego z nich. Motkowanie
zawdzicza swoj nazw ruchowi palca lewej doni, ktry uderza w gryf niczym
moteczek i w ten sposb doprowadza do wzbudzenia dwiku. Dziki tej technice
(ktr opiszemy poniej) przejcia midzy dwikami staj si pynne znacznie
pynniejsze ni w przypadku uderzenia obu dwikw osobno.
142
Hammer-on w praktyce
Najatwiej zagra hammer-on na pustej strunie. Aby to zrobi, obejrzyj rysunek 10.1a
i wykonaj kolejno ponisze punkty:
1. Uderz kostk pust strun G (trzeci strun), tak jak robisz to zazwyczaj.
2. Kiedy pusta struna wybrzmiewa, jednym z palcw lewej doni (na przykad
pierwszym) uderz (stuknij, walnij, cokolwiek) drugi prg tej struny.
Jeli uderzysz prg odpowiednio mocno, usyszysz wybrzmiewajcy nowy dwik
(A na drugim progu). W normalnych warunkach palce Twojej lewej rki nie uderzaj
w progi, tylko s na nich zwyczajnie stawiane. Jednak aby wyda syszalny dwik
bez kostkowania, musisz uderzy strun do mocno, jakby Twj palec by maym
moteczkiem spadajcym na gryf.
Rysunek 10.1.
Cztery rodzaje
motkowania
Podwjny hammer-on
Na rysunku 10.1c pokazano podwjny hammer-on na trzeciej strunie. Zagraj pust
strun, nastpnie uderz pierwszym palcem lewej doni drugi prg, a potem podczas
wybrzmiewania nuty uderz czwarty prg trzecim palcem. Uzyskasz superpynne
przejcie pomidzy tymi trzema dwikami.
Nie spiesz si z kolejnymi dwikami, nawet jeli pocztkowo bdziesz czu tak ch.
Rysunek 10.1d przedstawia podwjny hammer-on z trzema palcowanymi dwikami
na tej samej strunie. Ten rodzaj hammer-onu jest najtrudniejszy i wymaga pewnej
Motkowane dwudwiki
Technik hammer-on moesz gra take dwudwiki. Najpopularniejsze motkowane
dwudwiki i rwnoczenie najprostsze do zagrania to takie, w ktrych dwiki
dwudwiku le na tym samym progu. To pozwala na przycinicie ich poprzeczk barre
(jednym palcem). (Zajrzyj do rozdziau 8., by dowiedzie si wicej o dwudwikach).
Rysunek 10.2a przedstawia motkowane dwudwiki zaczynajce si od pustych strun
(drugiej i trzeciej). Po zagraniu dwch pustych strun kostk w trakcie ich
wybrzmiewania uderz pierwszym palcem lewej doni drugi prg jednoczenie
na obydwu strunach.
Rysunek 10.2.
Motkowane
dwudwiki
Hammer-on znikd
Rysunek 10.3 przedstawia co, co nazwalimy hammer-onem znikd. Nie jest
to typowy hammer-on, w ktrym dwik zagrany technik hammer-on nastpuje
po niszym, wybrzmiewajcym ju wczeniej dwiku. Tutaj dwik zagrany t technik
znajduje si nawet na zupenie innej strunie ni poprzedni. Zagraj ten dwik
(poprzedzony ukiem) palcem lewej doni, przyciskajc prg bardzo mocno (motkujc)
na tyle, eby wydoby dwik bez kostkowania go. Motkujesz palcem sidmy prg.
Dlaczego w ogle miaby uywa tego rodzaju hammer-onu? Czasami przy graniu
bardzo szybkich pasay schemat kostkowania nie daje Ci wystarczajco czasu na
dodatkowy atak kostk, w momencie gdy go potrzebujesz. Ale moesz i tak zagra ten
dwik poprzez wystarczajco mocne postawienie palca na progu motkujc go znikd.
143
144
Rysunek 10.3.
Hammer-on
znikd
Rysunek 10.4.
Hammer-on
pojedynczych
dwikw od
pustej struny
Rysunek 10.5.
Uderzenie
akordu przy
rwnoczesnym
graniu jednego
dwiku technik hammeron w kontekcie frazy muzycznej
Rysunek 10.6.
Hammer-on
pojedynczych
palcowanych
dwikw
Rysunek 10.7.
Motkowanie
dwudwikw
oraz hammeron znikd
145
146
Granie pull-offw
Najatwiejszy do zagrania jest pull-off (lub podrywanie) do pustej struny. Poniej
wyjaniamy w punktach, jak wykona pull-off pokazany na rysunku 10.8a.
1. Przycinij trzeci strun na drugim progu pierwszym lub drugim palcem
(tym, ktrym Ci wygodniej) i uderz dwik praw rk w normalny
sposb.
2. Gdy struna wybrzmiewa, cignij palec ze struny ruchem w bok
(w kierunku drugiej struny), w sposb, ktry spowoduje wybrzmienie
pustej trzeciej struny prawie tak, jakby palcem lewej rki j szarpn.
Jeli zamierzasz poprawi szybko gry, nie moesz tak naprawd szarpn
struny w momencie zdejmowania palca powiniene w poowie zdejmowa
palec, a w poowie szarpa nim strun... albo co pomidzy. Poeksperymentuj,
aby znale taki ruch palca lewej rki, ktry sprawdza si najlepiej.
Rysunek 10.8.
Cztery rodzaje
pull-offw
Podwjny pull-off
Rysunek 10.8c przedstawia podwjny pull-off do pustej trzeciej struny. Najpierw przycinij
oba dwiki (pierwszym i trzecim palcem) na drugim i czwartym progu. Uderz
strun, nastpnie wykonaj pull-off trzecim palcem, eby zagra dwik z drugiego progu,
po czym wykonaj pull-off pierwszym palcem, aby zagra pust strun.
Na rysunku 10.8d pokazano podwjny pull-off na trzeciej strunie zawierajcy wycznie
palcowane dwiki. Zacznij od przycinicia wszystkich trzech dwikw (pierwszym,
drugim i czwartym palcem). Uderz strun, nastpnie wykonaj pull-off czwartym
palcem, aby zagra dwik z pitego progu, po czym wykonaj pull-off drugim
palcem, aby zagra dwik z czwartego progu. Sprawd na filmie nr 27, jak wygldaj
wszystkie cztery rodzaje pull-offw z rysunku 10.8.
Pull-off dwudwikw
Technik pull-off moesz take gra dwudwiki. Tak jak w przypadku hammer-onu,
najpopularniejsze i najatwiejsze do zagrania pull-offy dwudwikw to te, ktrych
nuty s pooone na tym samym progu, dziki czemu mona je przycisn za pomoc
poprzeczki barre (zajrzyj do rozdziau 8., by dowiedzie si wicej o dwudwikach).
Rysunek 10.9 przedstawia pull-off dwudwiku do pustych strun na drugiej i trzeciej
strunie. Po uderzeniu dwikw z drugiego progu, podczas ich wybrzmiewania, cignij
(p szarpic, p zdejmujc) pierwszy palec rwnoczenie z obydwu strun (jednym
ruchem), by zagra puste struny.
Rysunek 10.9.
Pull-off dwudwikw
147
148
Rysunek 10.10.
Pull-offy pojedynczych
dwikw do
pustej struny
Rysunek 10.11.
Uderzenie akordu i pull-off
jednego
z dwikw
Granie slidew
Nazwa techniki pochodzi od angielskiego sowa slide (lizg) co stanowi pewn
wskazwk dotyczc sposobu grania. Wykonujesz lizg palcem lewej rki w d lub
w gr struny, utrzymujc z ni stay kontakt, pki nie dotrzesz do nowego dwiku.
Czasem czysz dwa dwiki (na przykad slide od sidmego do dziewitego progu),
czasem czysz dwik z nieokrelonym tonem (nieokrelony ton uzyskasz, gdy uderzysz
strun, a potem bdziesz stopniowo zmniejsza si nacisku w trakcie slideu lub
odwrotnie). Obie techniki opisujemy w poniszych sekcjach.
149
150
Rysunek 10.12.
Dwa rodzaje
slidew:
pierwszy
z niekostkowan i drugi
z kostkowan
drug nut
Rysunek 10.13.
Nagy slide
w gr i w d
Charakterystyczne zagrywki
z uyciem slidew
Na rysunkach 10.14 i 10.15 pokazano dwie charakterystyczne zagrywki z uyciem
slidew.
Rysunek 10.14 przedstawia nage slidey w gr, w tym barowy slide dwudwiku.
Rysunek 10.14.
Kilka slidew
w stylu Chucka Berryego
pokazano, jak wykorzysta slide do pynnej zmiany pozycji (mae cyferki w zapisie
nutowym wskazuj palcowanie). W tym przykadzie przechodzisz z pozycji
trzeciej do pitej, aby znw wrci pniej do pozycji trzeciej. Zauwa,
e w tabulaturze przy oznaczeniu slidew s uki wic nie kostkuj drugiego
dwiku. Zwracaj te uwag na zapisane w tabulaturze symbole kostkowania w d
i w gr ( i ) kostkujesz tylko pi razy, mimo e grasz dziewi dwikw!
151
152
Rysunek 10.15.
Zmiana pozycji
przy uyciu
slideu
Podciganie strun
Podciganie strun w znacznie wikszym stopniu ni wszystkie inne rodzaje artykulacji
sprawia, e Twoja gitara przemawia (lub piewa czy pacze), gdy daje instrumentowi
moliwoci ekspresji zblione do tych, ktre ma ludzki gos. Podciganie jest po prostu
przesuwaniem struny palcem lewej doni poza jej normalne pooenie, czyli przeciganiem
jej w poprzek gryfu w stron szstej lub pierwszej struny, co wie si ze zmian
wysokoci przyciskanego dwiku.
Gdy podcigasz strun, zmiana wysokoci dwiku moe by niewielka lub znaczna.
Pomidzy najwikszym i najmniejszym podcigiem struny jest nieskoczenie wiele
porednich stopni podcigu. I te nieskoczenie wiele stopni sprawia, e Twoja gitara
piewa.
Uwaga: na tabulaturach w tej ksice podciganie oznaczamy wygit strzak z liczb
lub uamkiem przy grocie. Uamek 1/2 oznacza na przykad, e podcigasz dwik do
momentu, gdy bdzie p tonu (odpowiednik jednego progu) wyszy od podstawowego.
Cyfra 1 nad grotem strzaki podcigu oznacza, e podcigasz strun do momentu, gdy
dwik bdzie wyszy o cay ton (odpowiednik dwch progw) od podstawowego.
Moesz take przy grocie strzaki zobaczy uamki, takie jak 1/4 lub 3/4, lub te
wiksze liczby, np. 1 lub 2. Wszystkie te uamki i cyfry mwi Ci, o ile caych tonw
(lub ich czci) powiniene podcign dwik. Ale najczciej spotykane podcignicia
w wikszoci tabulatur to 1/2 i 1.
Uwaga: w nutach w tej ksice podcignicie jest oznaczone zaman lini, ktra czy
nut wyjciow i brzmic (podcignit) nut (zobacz na rysunku 10.17, jak wyglda
taka zamana linia).
Aby sprawdzi, czy podcigasz do waciwego dwiku, moesz zagra docelowy dwik
na waciwym progu i porwna go do tego podcignitego. Jeli na przykad podcig
wskazuje na cay ton (1) na sidmym progu trzeciej struny, zagraj normalnie dwik na
dziewitym progu i wsuchaj si uwanie w jego wysoko. Nastpnie sprbuj
podcign dwik na sidmym progu do zapamitanej wysokoci z progu dziewitego.
Na gitarze akustycznej podcignicia wykonuje si raczej rzadko, poniewa struny s
za grube. Gitara elektryczna ma ciesze struny, a podcignicia strun s podstawow
technik.
W poniszych sekcjach pokaemy Ci krok po kroku, jak podciga struny, oraz
zaoferujemy kilka zagrywek do przewiczenia.
Granie podcigni
Potraktuj zdjcie z rysunku 10.16 jako punkt wyjcia do grania podcigni.
To podcignicie wykonujesz trzecim palcem na trzeciej strunie. Jest to bardzo
popularny rodzaj podcigu prawdopodobnie najpopularniejszy. Postpuj wedug
poniszych punktw:
1. Umie trzeci palec na sidmym progu, ale skorzystaj z pomocy
pozostaych palcw, umieszczajc jednoczenie drugi palec na szstym
progu, a pierwszy na pitym (zobacz rysunek 10.16a).
Pierwszy i drugi palec nie bior udziau w powstawaniu dwiku, ale zwikszaj si
podcignicia. Wspomaganie podcigu wszystkimi dostpnymi palcami zawsze
jest dobrym pomysem.
2. Uderz trzeci strun praw doni.
3. Po uderzeniu popchnij t strun w kierunku szstej struny wszystkimi
trzema palcami, podnoszc dwik o cay ton (do dwiku, ktry
normalnie uzyskujesz na dziewitym progu zobacz rysunek 10.16b).
Rysunek 10.16.
Przed podcigniciem (a)
i po pocigniciu (b)
153
154
Rysunek 10.17.
Trzy rodzaje
podcignicia
Obejrzyj film nr 29, aby sprawdzi ruchy doni w kadym z rodzajw podcignicia.
Jak pokazuj przykady na rysunku 10.17, najczciej bdziesz podciga w kierunku
szstej struny (lub sufitu). Jeli jednak podcigasz dwiki na dwch dolnych strunach
(pitej i szstej), musisz cign je w stron pierwszej struny (lub podogi) inaczej
struna zelinie si z podstrunnicy.
Charakterystyczne zagrywki
z podciganiem struny
W tej sekcji zagrasz kilka zagrywek wymagajcych rnego rodzaju podcigania struny
natychmiastowego podcignicia, podcignicia w rytmie, podcignicia i zwolnienia,
przytrzymanego podcignicia oraz podcignicia dwudwiku. Poniej szczegowo
wyjaniamy kade z tych podcigni.
Rysunek 10.18.
Podciganie
trzeciej struny
w klasycznej
solowej zagrywce rockowej
i drugiej strunie. Druga nuta zagrywki (pity prg na drugiej strunie) to dwik o tej
samej wysokoci (E) co docelowa nuta podcigu, wic moesz jej uy do sprawdzenia
dokadnoci swojego podcigania. Wkrtce zaczniesz wyczuwa, jak bardzo powiniene
podcign strun, aby osign podwyszenie dwiku o p tonu lub cay ton.
Wszystkie podcigi w tym przykadzie s natychmiastowe.
Po zagraniu kadego podcigu na trzeciej strunie i tu przed uderzeniem dwiku
na drugiej strunie zwolnij lekko nacisk palca na podcignitej strunie. Dziki temu
przestanie ona brzmie, gdy bdziesz uderza drug.
Natychmiastowe podcignicia
i podcignicia w rytmie w jednej zagrywce
Spjrz na rysunek 10.19 raz podcigasz drug strun natychmiast, a raz w rytmie.
Posuchaj na nagraniu 42, jak brzmi ten przykad. Prawd mwic, skoro znajdujesz si
w dwunastej pozycji, powiniene przyciska pitnasty prg czwartym palcem. Lecz
zalecamy Ci (w nutach) uycie trzeciego palca, poniewa w okolicy dwunastej pozycji
progi s znacznie bliej siebie i atwo dosigniesz wskazanego progu trzecim palcem,
ktry jest silniejszy ni czwarty.
Rysunek 10.19.
Podciganie
drugiej struny
w zagrywce
solowej
Podciganie i uwolnienie
Takie zagrywki jak te z rysunkw 10.18 i 10.19 nazywa si czasem graniem w oknie, gdy
schemat dwikw na gryfie nie wykracza poza pewne okno. Okienne zagrywki
wietnie sprawdzaj si w solwkach (wicej o graniu w oknie i solwkach znajdziesz
w rozdziaach 11. i 12.). Uwaga: zwr uwag na oznaczenie 8va nad nutami na rysunku
10.19, ktre wskazuje Ci, aby gra dwiki o oktaw wysze od tych zapisanych.
155
156
Rysunek 10.20.
Podciganie
i uwolnienie
dwiku
w zagrywce
solowej
Rysunek 10.22.
Podciganie
i zatrzymanie
dwiku
w trakcie uderzania innej
struny oraz
ponowne
uderzenie
i uwolnienie
podcignitego dwiku
Podciganie dwudwikw
Moesz take podciga dwudwiki czyli jednoczenie dwie struny, zazwyczaj
przyciskajc dwie struny jednym palcem (wicej o dwudwikach znajdziesz
w rozdziale 8.). Rysunek 10.23 przedstawia zagrywk okienkow w pitej pozycji
z podciganiem dwudwiku na drugiej i trzeciej strunie. Przycinij ten dwudwik
na pitym progu pierwszym palcem, a nastpnie trzecim palcem podcignij i uwolnij
dwudwik na sidmym progu. Podwjna strzaka w zapisie wskazuje na podcignicie
obydwu dwikw. Przy okazji strzaka oznaczajca uwolnienie podcignicia jest
pojedyncza tylko dlatego, aby unikn baaganu w zapisie uwolnij wic oba dwiki.
Rysunek 10.23.
Podcignicie
i uwolnienie
dwudwiku
157
158
Urozmaicenie brzmienia
za pomoc wibrato
Gdy mylisz wibrato, by moe wyobraasz sobie falujcy gos piewaka lub drgajc
do skrzypka. Jednak na gitarze wibrato to rwnomierna i staa (oraz zazwyczaj
nieznaczna) modulacja wysokoci dwiku, osigana najczciej przez szybkie podciganie
i uwalnianie struny w maym zakresie. Wibrato moe doda trzymanemu lub
wybrzmiewajcemu dwikowi ciepa, emocji i ycia.
Najbardziej oczywistym zastosowaniem wibrato jest urozmaicanie dugich dwikw.
Za pomoc tej techniki mona doda nucie nieco emocji. Wibrato nie tylko sprawia, e
dwik brzmi ciepo, lecz wydua te okres jego wybrzmiewania. Niektrzy gitarzyci,
jak wielki bluesman B.B. King, znani s z ekspresywnej techniki wibrato. Zarwno
w tabulaturze, jak i w nutach wibrato oznaczone jest falowan lini powyej zapisu,
nad nut, wobec ktrej stosujemy t technik.
W poniszych sekcjach opiszemy rne techniki wibrato oraz pokaemy, jak je wiczy.
jednego progu. Cho waciwie nie przesuwasz palca poza prg, dwik staje
si nieco wyszy, gdy przesuwasz palec w kierunku siodeka, i nieco niszy, gdy
przesuwasz go w kierunku mostka. Co za tym idzie rednia wysoko dwiku
wibrato jest taka sama jak w przypadku niemodulowanego dwiku. Ten typ
wibrato jest zarezerwowany na niemal cakowit wyczno dla gitary klasycznej
z nylonowymi strunami (zajrzyj do rozdziau 14., by dowiedzie si wicej o grze
na gitarze klasycznej).
Trening wibrato
Przekonasz si, e atwiej zrobi wibrato, gdy lewa do mocno trzyma gryf. cinij go
troch midzy bokiem kciuka a czci doni znajdujc si o p cala poniej pierwszego
palca. To dziaanie da Twojej doni lepszy punkt podparcia i pozwoli na peniejsz
kontrol nad rwnomiern modulacj tonu.
Na rysunku 10.24a pokazane jest wibrato na dziewitym progu trzeciej struny.
cinij gryf tak, jak opisalimy powyej, i powtarzaj wielokrotnie delikatne podcignicie
i uwolnienie dwiku. Sprbuj zagra wibrato kadym z palcw. Poprbuj na rnych
progach i na rnych strunach. Zapis wibrato nie pokazuje nigdy, jak szybko czy jak
wolno powiniene podciga i uwalnia dwik zaley to od Ciebie. Lecz niezalenie
od tego, czy grasz szybkie, czy wolne wibrato, upewnij si, e utrzymujesz sta i rwn
modulacj.
Zapis pokazuje Ci jednak, czy wibrato powinno by wskie (czyli e powiniene delikatnie
podciga dwik dla kadego cyklu o mniej ni p tonu), czy szerokie (podcigasz
strun bardziej o okoo p tonu lub wicej). Na rysunku 10.24a pokazano zwyczajne
(wskie) wibrato, na rysunku 10.24b wibrato szerokie, oznaczone bardziej pofalowan
lini (o wikszych szczytach i dolinach). Sprbuj zagra szerokie wibrato kadym
palcem. Wyprbuj je na rnych progach rnych strun.
Rysunek 10.24.
Wskie
i szerokie
wibrato
Jeli dwik, ktry trzymasz, jest podcignity (zobacz wczeniejsz sekcj o podciganiu),
wywoujesz wibrato poprzez uwalnianie i podciganie (a nie podciganie i uwalnianie)
poniewa dwik jest podcignity ju w momencie rozpoczynania wibrato. To
dziaanie wytwarza ton redni niszy od podcignitego, ktry jest najwyszym tonem
w zakresie modulacji.
Po dugim wibrato gitarzyci czsto graj slide w d, w trakcie ktrego stopniowo
zmniejszaj nacisk palca, by wibrato miao ciekawe zakoczenie. Inn sztuczk jest
zagranie dugiego dwiku bez wibrato, ktre dodajemy, gdy dwik ma si ju ku
kocowi. To opnione wibrato jest ulubion technik piewakw, ktrzy czsto j stosuj.
By wywiczy wibrato, zagraj jeszcze raz przykady pokazane na rysunkach 10.19, 10.20
i 10.23, dodajc wibrato do ostatniego dwiku w kadym z przykadw. Bd ostrony
przy przykadzie z rysunku 10.19 ostatni dwik jest podcignity, wic aby uzyska
wibrato, bdziesz musia go najpierw uwalnia, a potem podciga. Jeli chcesz, moesz
zakoczy kade wibrato, wykonujc slide w d (zobacz wczeniejszy dzia Slide,
czyli lizg, by dowiedzie si wicej o tej technice).
159
160
Tumienie strun
Aby przytumi dwiki lub akordy gitary, dotykaj strun lew lub praw doni w taki
sposb, ktry czciowo lub cakowicie wygasi ich dwik. Tumienia uywa si z jednego
z poniszych powodw:
Rysunek 10.25.
Tumienie lew
rk wywouje
guchy stukot.
Tumienie
praw doni
nadaje dwikom tuste,
rytmiczne
brzmienie
Cho tumienie lew rk wygasza struny cakowicie, tumienie praw rk wygasza je tylko
czciowo w takim stopniu, w jakim chcesz. W przypadku czciowego tumienia
wci moesz usysze wysoko granych dwikw. Aby zagra t technik, trzymaj
kant prawej doni (czyli jej bok) tu przy mostku, gdy grasz. Na pocztku moe si to
wydawa nieco niewygodne, ale nie przejmuj si. Odrobina praktyki sprawi, e bdziesz
w stanie trzyma do na mostku i rwnoczenie uderza struny kostk. Przesuwajc
do w kierunku gryfu, tumisz struny w wikszym stopniu. Dziki temu moesz
rnicowa stopie tumienia. Ten rodzaj tumienia jest oznaczony literami P.M.
(od palm muting tumienie doni) nad tabulatur, a przerywana linia wskazuje,
do jakiego momentu naley tumi struny jak pokazano to na rysunku 10.25b.
Obejrzyj na filmie nr 31 pooenie prawej i lewej doni w trakcie tumienia.
Gdy na przykad przyciskasz sidmy prg trzeciej struny trzecim palcem, jest on
Gdy grasz otwarty akord D i nie chcesz uderzy szstej struny, poniewa nie
naley ona do akordu, moesz pooy kciuk lewej doni wok gryfu, tak by
wystawa lekko nad jego grn krawdzi, dotyka szstej struny i nie pozwala jej
zabrzmie.
Jeli grasz akord, w ktrym pominita jest rodkowa struna, musisz j wytumi
palcem lewej doni. Na przykad wielu ludzi lubi pomija pit strun przy
otwartym akordzie G, uwaajc, e w ten sposb brzmi on lepiej (nawet jeli
normalnie w tym akordzie ta struna jest przyciskana). W tym przypadku palec
przyciskajcy szst strun ley czciowo na strunie pitej, zupenie j tumic.
Rysunek 10.26.
Uzyskiwanie synkopowanego rytmu poprzez tumienie lew doni
161
162
Rysunek 10.27.
Tumienie strun
w hardrockowym riffie
Rysunek 10.28.
Tumienie
strun w riffie
w stylu
country
Granie piosenki
z urozmaicon artykulacj
The Articulate Blues jest krtkim utworem solowym w formie 12-taktowego bluesa,
ktry zawiera wszystkie omwione w tym rozdziale techniki artykulacji (zajrzyj do
rozdziaw 6., 11. i 12., by dowiedzie si wicej o dwunastotaktowym bluesie). czy
w sobie pojedyncze dwiki, akordy i riffy. Jest to zintegrowany styl gry uywany przez
gitarzystw w rzeczywistych sytuacjach. Gdy przyjrzysz si nutom, zauwaysz slidey,
pull-offy, podcigania strun, wibrato i hammer-ony. Tabulatura nie zawiera tumienia,
lecz moesz uywa tej techniki, gdy bdziesz chcia unikn niepodanych dwikw
na przykad w takcie pitym moesz lekko pooy kciuk na szstej strunie,
aby zapobiec jej wybrzmieniu w trakcie grania akordu A7.
163
164
Cz IV
Rozmaito stylw
166
W tej czci
Rozdzia 11
Rock
W tym rozdziale:
Wibracje klasycznego rocknrolla.
Uywanie technik nowoczesnego rocka, country rocka i rocka poudniowego.
Granie rockowych piosenek.
Klasyczny rocknroll
Klasyczny rocknroll definiujemy tutaj jako prostolinijny styl zapocztkowany przez
Chucka Berryego i syszalny w muzyce wczesnych Beatlesw, Rolling Stonesw, The
Who, Beach Boysw i innych, dla ktrych podstaw brzmienia by spjny rytmiczny
gitarowy groove na bazie akordw. Zaliczamy do tego take brzmienie rockmanw
wywodzcych si z bluesa, takich jak Jimi Hendrix, Jimmy Page z Led Zeppelin czy Eric
Clapton z Cream.
W poniszych sekcjach wyjanimy, jak gra gitar rytmiczn i solow w klasycznym
stylu rockandrollowym.
167
168
Gitara rytmiczna
Styl rockowy przez wikszo czasu wymaga grania czego, co nazywamy gitar rytmiczn.
Gitara rytmiczna dla gitarzysty znaczy tyle, co akompaniament lub partia wspierajca wokal
czy inny grajcy instrument. Zazwyczaj akompaniament polega na uderzaniu akordw
oraz rzadziej na graniu riffw pojedynczymi dwikami lub dwudwikami
(dwoma dwikami granymi naraz patrz rozdzia 8.) w niszym rejestrze (na dwch
lub trzech dolnych strunach). Posuchaj zwrotek Johnny B. Goode Chucka Berryego
czy I Saw Her Standing There Beatlesw, by usysze dobr, klasyczn gitar rytmiczn,
sprawd te riff na niskich strunach w Day Tripper Beatlesw. Moesz take posucha
czegokolwiek Petea Townshenda z The Who, ktry sta si ikon rockowego gitarzysty
rytmicznego i uniemiertelni technik wiatraka czyli uderzania akordw
obszernymi, kolistymi ruchami prawej rki.
Poniej omawiamy dwa elementy gitary rytmicznej: akompaniament w pozycji otwartej
i dwunastotaktow progresj bluesow.
Rysunek 11.1.
Klasyczny
rockandrollowy
riff akompaniamentu
w stylu
Chucka
Berryego na
akordach
A, D i E
Zakotwicz pierwszy palec (na drugim progu) i dodawaj trzeci palec (na czwartym
progu), gdy trzeba.
Gitara prowadzca
Kiedy ju nabierzesz mocnego wyczucia podstawowego rockandrollowego rytmu
(zobacz w poprzedniej sekcji), zapewne zechcesz sprbowa gry prowadzcej, ktra
polega po prostu na graniu pojedynczych nut do akompaniamentu. Moesz albo gra
wyuczone zagrywki, czyli krtkie, autonomiczne frazy, albo improwizowa, wymylajc
melodie na bieco. W tej sekcji poznasz elementy skadowe wspaniaych, klasycznych
rockowych solwek, dowiesz si, jak dodawa techniki artykulacji, i nauczysz si to
wszystko czy. Na koniec zaoferujemy kilka wskazwek dotyczcych tworzenia
wasnych partii solowych.
169
170
Rysunek 11.2.
Dwunastotaktowa progresja
bluesowa
w tonacji A
Rysunek 11.3.
Schemat I:
dwuoktawowa
molowa skala
pentatoniczna
w pitej
pozycji
Zanim przejdziesz dalej, upewnij si, e rozumiesz powizanie diagramu gryfu i nut.
Zauwa, e diagram gryfu nie pokazuje akordu, lecz skal, ktrej dwiki grane s
pojedynczo od najniszego do najwyszego (tak jak na nutach i tabulaturze poniej
diagramu).
Zwr uwag na to, e na rysunku pod nutami pokazujemy Ci stopnie skali
(niezbyt wane) oraz pod tabulatur palcowanie kadej nuty (bardzo wane).
Wskazujemy take, ktre dwiki s dobre do podcigania. Ucz si palcowania dopty,
dopki nie bdziesz go w stanie zagra przez sen. Ten schemat to absolutna podstawa, jeli
chcesz gra rocka na gitarze. Zapamitaj go. Graj go w kko, w d i w gr. Serio.
(Naprawd. Szczerze!)
Uywamy tonacji A dla wszystkich przykadw w tej sekcji, poniewa akordy podkadowe
(jak pokazano to na rysunku 11.2) s proste do zagrania, a dwiki solwki wypadaj
w okolicy rodka gryfu, gdzie wygodnie si je przyciska. Ale jeli zechcesz zagra parti
prowadzc w innej tonacji, przesu schemat w d lub w gr gryfu o odpowiedni
liczb progw. Aby na przykad gra w tonacji H, przesu schemat dwa progi wyej.
171
172
Dodawanie artykulacji
Schemat pokazuje Ci, co gra, natomiast artykulacja pokazuje, jak gra. Techniki
artykulacji to hammer-on, pull-off, slide, podciganie i wibrato. Sprawiaj one, e solo brzmi
tak, jak powinno ekspresyjnie i wyjtkowo. W rozdziale 10. szczegowo tumaczymy
kad technik, natomiast tutaj wyjanimy Ci, jak dziki artykulacji uzyska solidnego
rocknrolla.
Rysunek 11.4 zawiera czterotaktow zagrywk wykorzystujc dwiki schematu I
(molowej skali pentatonicznej) w porzdku wstpujcym i zstpujcym, ktre czysz
technikami hammer-on i pull-off. Zauwa, o ile pynniejsze i gadsze jest brzmienie
ni to, co by usysza, gdyby musia kostkowa kady dwik oddzielnie.
Rysunek 11.4.
Techniki
hammer-on
i pull-off
w schemacie I
Podciganie dwikw to chyba najfajniejszy efekt w solwce, ale caa sztuka polega
na tym, eby wiedzie, ktre dwiki podciga i kiedy to robi. W schemacie I gitarzyci
bardzo lubi podciga dwiki z drugiej i trzeciej struny, poniewa ich napicie jest
wygodne i da si je podciga w kierunku sufitu czyli preferowanym przez nich.
Zacznij od podcigania dwikw trzeciego palca na trzeciej strunie i czwartego palca na
drugiej (zajrzyj do rozdziau 9. po dodatkowe informacje o podciganiu dwikw).
Rysunek 11.5 to typowa czterotaktowa fraza bazujca na schemacie I z podciganiem
drugiej i trzeciej struny.
Na rysunku 11.6 wida typow dwutaktow fraz zawierajc podcig dwudwiku ze
schematu I. Dwik, ktry znajduje si na sidmym progu drugiej struny, nie naley
do skali pentatonicznej A, lecz brzmi dobrze i atwo go zagra, poniewa trzeci palec
spoczywa w formie poprzeczki barre na obydwu strunach.
Zrb lekkie wibrato na ostatnim dwiku, by doda mu troch ekspresji.
Rysunek 11.5.
Podciganie
trzeciej i drugiej
struny w schemacie I
Rysunek 11.6.
Podcig dwudwiku
w schemacie I
173
174
Rysunek 11.7.
Poskadanie
trzech zagrywek bazujcych na schemacie
I w jedno
12-taktowe
solo
Schematy II i III
Dwa nastpne schematy schemat II i schemat III nie pokazuj dwikw na
wszystkich szeciu strunach (jak schemat I), poniewa gitarzyci zazwyczaj graj
solwki tylko na dwch lub trzech grnych strunach.
Rysunek 11.8.
Dwiki schematu II
Rysunek 11.9.
Podcignicie
najwyszej nuty schematu II
Schemat II jest o tyle zabawny, e zawiera dwiki spoza molowej skali pentatonicznej
A lecz gitarzyci i tak bardzo czsto go uywaj. Ponisza lista zawiera wszystko,
co powiniene wiedzie na temat schematu III.
175
176
Schemat III atwo zagra i zapamita jest dokadnie taki jak schemat II,
ale ley na gryfie dwa progi wyej.
Schemat III zawiera dwa dwiki spoza molowej skali pentatonicznej A Fis
Rysunek 11.10 przedstawia schemat III (w pozycji dziesitej dla tonacji A). Tu take
pokazujemy stopie skali i palcowanie kadej nuty, a dobr do podcigania nut
otoczylimy keczkiem.
Rysunek 11.10.
Nuty
schematu III
Rysunek 11.11.
Typowa
zagrywka bazujca na
schemacie III
177
178
Rysunek 11.12.
Sze dwutaktowych zagrywek ze
wszystkich
trzech schematw
w jednej
12-taktowej
solwce
Nowoczesny rock
W partiach rytmicznych klasycznej rockandrollowej gitary stosuje si proste akordy
durowe, molowe i septymowe, lecz w nowoczesnym rocku stosuje si take inne
akordy. Akordy zawieszone, akordy z dodanym dwikiem, akordy amane i niezwyke akordy
bdce wynikiem przestrajania gitary wszystkie one s czci leksykonu rocka
progresywnego. Takie akordy pozwalaj pokaza zupenie nowy koloryt i charakter gitary
rytmicznej, niemoliwy do uzyskania przy strojeniu standardowym. Takie brzmienie
jest szczeglnie wanym skadnikiem alternatywnego ruchu lat dziewidziesitych.
W poniszych sekcjach opiszemy akordy rocka progresywnego.
179
180
Rysunek 11.13.
Progresja
akordw
Asus4, Asus2,
Dsus2 i Dsus4
wraz z palcowaniem
Rysunek 11.14.
Progresja
akordw
Cadd9 i G wraz
z palcowaniem
Akordy amane
Akordy amane to barwne i interesujce akordy, ktre nadaj charakter i klimat
wspczesnej muzyce rockowej. Akord amany zawiera w nazwie znak ukonika (/),
jak w przypadku a/C (ktry wymawia si a mol na ce). Po lewej od ukonika znajduje
si akord sam w sobie. Po prawej zapisany jest dwik basowy dla tego akordu. Czsto
najniszy dwik akordu dwik basowy jest jego podstaw (dwikiem, od ktrego
Rysunek 11.15.
Progresja
akordw amanych, gdzie
kolejne dwiki
basowe tworz skal zstpujc
Strojenie alternatywne
Nowoczesna rockowa muzyka gitarowa pnych lat osiemdziesitych
i dziewidziesitych czsto korzysta z alternatywnego strojenia czyli innego ni
standardowe EADGHE (patrz rozdzia 2.). Alternatywne strojenie pozwala osign
nowe, stymulujce brzmienia, ktre byyby niemoliwe do uzyskania przy standardowym
stroju. Czasem uatwia take zagranie zagrywek i akordw trudnych do palcowania
w standardowym stroju. Lecz zapamitaj po przestrojeniu gitary wszystkie znajome
palcowania moesz wyrzuci przez okno. Dlatego uczenie si nowych zagrywek
i akordw na podstawie tabulatury jest tak przydatne. Alternatywnego strojenia uywali
tak rni artyci i artystki, jak Joni Mitchell, The Rolling Stones i Soundgarden.
W poniszych sekcjach opiszemy dwa popularne alternatywne strojenia: niskie D
(drop-D) i otwarte D.
181
182
Rysunek 11.16.
Typowa fraza
w stroju
niskie D
Zalet stroju niskie D jest to, e moesz chwyta niskie power chordy na dwch
dolnych strunach za pomoc dwustrunowej poprzeczki barre, co znacznie uatwia granie
riffw z power chordami (rysunek 11.17).
Rysunek 11.17.
Riff na dolnych
power chordach w stroju
niskie D
Otwarte D (DADFisAD)
W stroju otwartym puste struny tworz akord durowy. W otwartym D tworz (co za
niespodzianka) akord D (i s to kolejno dwiki D, A, D, Fis, A, D. W tym stroju
wikszo granych przez Ciebie akordw bdzie niczym wicej jak pustymi strunami
albo poprzeczk barre na wszystkich szeciu strunach. Moesz na przykad zagra
akord G, kadc po prostu palec wskazujcy przez wszystkie struny na pitym progu.
Rysunek 11.18.
Typowa fraza
w stroju
otwarte D
183
184
Rysunek 11.19.
Durowa skala
pentatoniczna
w pozycjach
drugiej (schemat I) i pitej
(schemat II)
Chucks Duck: aby zagra Chucks Duck, musisz wiedzie, jak gra
185
186
Rysunek 11.20.
Charakterystyczna
dla country
rocka i rocka
z Poudnia zagrywka
w tonacji A
Chucks Duck
187
188
Southern Hospitality
189
190
Rozdzia 12
Blues elektryczny
Blues elektryczny to rodzaj bluesa wykonywany przez wszystkich gigantw gatunku,
takich jak Buddy Guy, B.B. King, Albert King, Albert Collins, Johnny Winter
i Duane Allman. W elektrycznym bluesie gr na gitarze mona zgrabnie podzieli
na dwie kategorie: rytmiczn i prowadzc.
192
Rysunek 12.1.
Dwunastotaktowa bluesowa progresja
akordw
w tonacji A
IV
Szybka IV: pozostajc nadal w tonacji A, zastp akord D (IV) akordem A (I)
w drugim takcie. Zazwyczaj musisz zaczeka do pitego taktu, aby zagra IV akord,
wic przemieszczenie go do taktu 2 sprawia wraenie przyspieszenia, std nazwa.
Rytm triolowy
Blues jest silnie oparty na rytmice okrelanej nazw rytmu triolowego (czasem
nazywanego mieszanym lub swingowym). W rytmie triolowym kad wiartk dzielisz na
trzy czci (a nie na dwie, jak zazwyczaj). Usyszysz go na ciece 69 (czyli nagraniu
do rysunku 12.2), ale podamy Ci dobry sposb na zrozumienie rnicy pomidzy
rytmem triolowym a prostym. Wymawiaj gono kad z podanych niej fraz, pstrykajc
palcami na kad sylab zapisan duymi literami (pstrykaj palcami to wane!).
1. BY-y SO-bie WIN-ki TRZY.
Oto rytm prosty kade pstryknicie palcami to jedna wiartka, a kad
wiartk dzielisz na dwie czci.
2. PO-d-aj -t cie-K.
To rytm triolowy kade pstryknicie palcami to wiartka, ktra jest podzielona
na trzy czci. Poniewa wiele utworw bluesowych ma taki rytm, musisz umie
zagra w nim 12-taktowy akompaniament bluesowy.
193
194
Rysunek 12.2.
Dwunastotaktowy akompaniament bluesowy
z biciem
w rytmie triolowym
Rysunek 12.3.
Dwunastotaktowy akompaniament bluesowy z riffem
boogie w rytmie triolowym
Uwaga: rwnanie (dwie semki = triola), ktre pojawia si w nutach na rysunku 12.2
obok sw rytm triolowy, pokazuje, e powiniene zamienia kade dwie semki
na wiernut zoon z dwch semek triolowych i semk triolow (czyli gra rytm
triolowy). W takim przypadku pierwsz nut (wiernut zoon z dwch semek
triolowych) grasz odrobin duej ni drug (jedn semk triolow).
195
196
Fraza trzecia: I nie mog przesta myle, e straciem dziewcz me. Ta fraza jest inna od dwch
pozostaych, a piewasz j do ostatnich czterech
taktw progresji (V, IV, I, I lub V, IV, I, V, jeli zamierzasz powtrzy progresj).
Zazwyczaj kad fraz tekstu piewa si w pierwszych dwch taktach czterotaktowej frazy akompaniamentu, co umoliwia instrumentalicie (moe nawet Tobie) zagranie fajnych bluesowych zagrywek
w trzecim i czwartym takcie frazy akompaniamentu,
Fraza pierwsza: Obudziem si rano i czuem si a to z kolei nadaje piosence struktur typu: pytanie
paskudnie. T fraz piewasz do pierwszych czte- odpowied. Nawet gdy w danej piosence nie ma worech taktw progresji (I, I, I, I lub w odmianie szybkiej kalu, instrumentalici mog w kadej czterotaktowej
IV: I, IV, I, I).
frazie gra melodi podzielon zgodnie ze struktur
dwutaktowego pytania i dwutaktowej odpowiedzi.
Fraza druga: Obudziem si rano i czuem si paskudnie. W tej frazie powtarzasz ten sam tekst,
ktry piewae we frazie pierwszej, ale piewasz go do
nastpnych czterech taktw progresji (IV, IV, I, I).
Zacznijmy od schematw
Gitarzyci bluesowi improwizuj zazwyczaj w oparciu o schematy okienkowe tak
samo jak gitarzyci rockowi. Schemat okienkowy to schemat palcowania zwykle oparty
na pentatonicznej skali molowej ktry mieci si w swego rodzaju okienku
(zajrzyj do rozdziau 11., by dowiedzie si wicej o pentatonicznej skali molowej
i schematach okienkowych). Grajc dwiki z takiego okienka, uzyskasz solwki,
ktre automatycznie dobrze brzmi z 12-taktowym akompaniamentem bluesowym.
By moe wiesz ju, jak na podstawie schematw gra prowadzc gitar rockandrollow,
ktra bazuje na tych samych skalach i akordach co blues (a my opisalimy je
w rozdziale 11.). W takim przypadku nie powiniene mie najmniejszego problemu
ze zrozumieniem przykadu z rysunku 12.4, przedstawiajcego trzy wprowadzone
w rozdziale 11. schematy w tonacji A, ktrych moesz uywa w grze solowej. Kkiem
otoczylimy dwiki dobre do podcigania (aby dowiedzie si wicej o podciganiu,
zajrzyj do rozdziau 10.).
Rysunek 12.4.
Diagramy
schematw I,
II i III
Rysunek 12.5 przedstawia dwa nowe schematy, ktre take nadaj si do bluesowych
solwek.
nie ma czego takiego jak standardowe nazewnictwo lub numeracja) jest podobny
do schematu III, z tym e przesunlimy go o trzy progi w gr do trzynastej
pozycji (dla tonacji A) i wyeliminowalimy dwa dwiki z pierwszej struny (zajrzyj
do rozdziau 7., by dowiedzie si wicej o graniu w pozycji). Tu take
otoczylimy kkiem dwiki dobre do podcigania. Przyciskaj dwiki tego
schematu drugim palcem na trzeciej strunie, a pierwszym i trzecim na drugiej
strunie.
Rysunek 12.5.
Diagramy
schematw
IV i V
Jak zapewne zauwaye, schemat I obejmuje wszystkie sze strun, pozostae schematy
jedynie dwie lub trzy. Tak naprawd diagramy od II do V przedstawiaj niepene
schematy. Istniej pene wersje tych schematw (pokrywajce wszystkie sze strun),
lecz wymagaj palcowania, ktre mgby uzna za ze lub niewygodne. Na przykad
zmuszaj do grania wanych dwikw drugim i czwartym palcem zamiast
silniejszymi pierwszym i trzecim lub przyciskania dwikw dobrych do podcigania
nieodpowiednim do tej czynnoci palcem. Z tych powodw wikszo gitarzystw
korzysta z takich niepenych schematw jak na naszych rysunkach.
Jeli wiesz, jak gra typowe zagrywki przy uyciu schematw I, II i III, zagrywka
z rysunku 12.6 z uyciem schematu IV nie powinna sprawi Ci problemu. Graj
w rytmie mieszanym (triolowym) i zastosuj wibrato na ostatnim dwiku, by uzyska
prawdziwie bluesowy efekt (zajrzyj do rozdziau 10., by dowiedzie si wicej
o wibrato). Zauwa, e nuty do podcignicia przyciskasz trzecim palcem ktry
najbardziej si do tego nadaje.
Rysunek 12.7 przedstawia typow zagrywk z uyciem schematu V. Popularn
bluesow technik jest wykonywanie slideu na pitej strunie (trzecim palcem)
w przejciach midzy schematami V i I. Zauwa, e dwiki wygodnie ukadaj si pod
pierwszym i trzecim palcem, nawet jeli przemieszczasz si pomidzy schematami.
197
198
Rysunek 12.6.
Zagrywka
bazujca
na IV w rytmie
triolowym
Rysunek 12.7.
Zagrywka bazujca na
schemacie V
ze slideem
w gr na
schemacie I
Rysunek 12.9.
Zagrywka
na skali bluesowej
z zastosowaniem
schematu I
Rysunek 12.10.
Zagrywka bazujca na skali
bluesowej
z zastosowaniem
schematu II
199
200
Rysunek 12.11.
Ta sama zagrywka bluesowa z wykorzystaniem
schematu IV
Rysunek 12.12.
Diagram
schematu
I z dodan
tercj wielk
Bardzo czsto do przejcia od tercji maej do znajdujcej si prg wyej tercji wielkiej
uywa si techniki hammer-on, jak pokazano na rysunku 12.13 (zajrzyj do rozdziau 10.,
by dowiedzie si wicej o tej technice).
Rysunek 12.13.
Zagrywka
bazujca
na schemacie
I z dodan tercj wielk
Nawet jeli w trakcie solwki uywasz pentatonicznej skali molowej, tonacja typowej
piosenki bluesowej jest durowa (jak przy A dur), poniewa gitarzyci rytmiczni graj
podkad zoony z durowych akordw (ktre zawieraj tercj wielk). W dwudwikowych
zagrywkach, spotykanych w muzyce Chucka Berryego i Beach Boys, czsto na kocu
pojawia si tercja wielka, ktra utwierdza bardziej durowy ni molowy charakter tonacji
utworu, jak pokazano na rysunku 12.14.
Rysunek 12.14.
Dwudwikowy riff bazujcy na schemacie I z tercj
wielk
Frazowanie
Cho w solwkach bluesowych stosuje si wiele takich samych technik, skal, akordw
i schematw jak w solwkach rockowych, te dwa style rni si pod wzgldem
frazowania. Charakterystyczn cech solwek rockowych jest jednostajny strumie
semek (pomyl o solo z Johnny B. Goode). Natomiast solwki bluesowe
(na przykad B.B. Kinga) czsto zawieraj frazy krtsze i rzadsze (bardziej oddzielone
od siebie). (W dodatku A znajdziesz wicej o semkach).
Typowa melodia bluesowa zawiera na przykad bardzo krtk fraz, troch pustego
miejsca i powtrzenie tej samej frazy. Zazwyczaj te krtkie frazy brzmi jak piewana
melodia, gdy s ekspresyjne i czsto emanuj blem i smutkiem. Czasem, jeli
gitarzysta jest rwnoczenie wokalist, frazy wokalne i gitarowe s praktycznie
jednakowe. Na rysunku 12.15 pokazalimy may pasa ilustrujcy koncepcj krtkiej
frazy. Zauwa, e ta sama figura (pull-off z smego do pitego progu) brzmi inaczej
(chocia za kadym razem dobrze) w zalenoci od tego, do jakiego akordu jest grana
(najpierw do A7, nastpnie do D7). Powtrzenie figury po zmianie akordu to typowa
technika bluesowa.
Rysunek 12.15.
Riff ilustrujcy
typowe bluesowe frazowanie
Mikrozagrywki bluesowe
Rysunek 12.16 przedstawia cztery typowe mikrozagrywki bluesowe. Te mikrozagrywki
to nic innego jak krtkie, fajnie brzmice zagrywki (autonomiczne frazy muzyczne).
Na ciece nr 75 moesz usysze, jak brzmi te mikrozagrywki wraz z podkadem.
Mikrozagrywki bluesowe atwo si wymyla, poniewa s krtkie. Stwrz swoje wasne
i sprawd, jak zabrzmi z 12-taktowymi progresjami bluesowymi z rysunkw 12.2 i 12.3.
201
202
Rysunek 12.16.
Cztery riffy bdce typowymi mikrozagrywkami
bluesowymi
Oglne zaoenia
Bluesa elektrycznego mona gra w rnych tonacjach, uywajc ruchomych
schematw okienkowych (zobacz sekcj Bluesowa gitara prowadzca wczeniej w tym
rozdziale), natomiast bluesa akustycznego (czasem okrelanego jako Delta Blues) grasz
w pozycji otwartej (zazwyczaj nisko na gryfie, uywajc kombinacji pustych strun
i przyciskanych dwikw), niemal zawsze w tonacji E. W poniszych sekcjach
opisujemy niezbdne podstawy tej akustycznej odmiany.
203
204
Rysunek 12.17.
Diagram pentatoniki molowej E i skali
bluesowej E
w pozycji
otwartej
Rysunek 12.18.
czenie jednostajnych
dwikw basowych
z wysokimi
dwikami
bluesowej
skali E
Powtrzenia
Wanym aspektem bluesa akustycznego (i elektrycznego) jest powtrzenie. Chodzi
o to, e pewien motyw (krtka fraza muzyczna) zostaje powtrzony, czasem raz,
czasem w kko. W bluesie akustycznym mona osign ten efekt dwoma metodami:
Rysunek 12.19.
Powtrzenie
motywu na
dwikach
o tej samej
wysokoci do
zmieniajcych
si akordw
Rysunek 12.20.
Przesunicie
motywu na inn wysoko
wraz ze zmian
akordu
Specyficzne techniki
Moesz uy dwch prostych technik, aby urozmaici nieco swoj bluesow gr:
czenie pustych strun z przyciskanymi daje czasem niezwyke efekty, gdy jedne
dwiki wybrzmiewaj, a inne zmieniaj si melodyjnie.
Naprzemienna tekstura
Naprzemienno oznacza granie melodii i partii basowej na zmian, a nie jednoczenie.
Zamiast uderza kciukiem stay basowy podkad, a pozostaymi palcami dwiki
melodii, moesz czasem gra albo sam melodi, albo sam podkad basowy. Technika ta
nie tylko urozmaica tekstur muzyki, ale z racji tego, e dostpne s wszystkie palce,
pozwala zagra lepiej brzmice, trudniejsze i bardziej wymagajce zagrywki, niemoliwe
do wydobycia, gdy jednoczenie uderzasz podkad.
Rysunek 12.21 przedstawia fraz zaczynajc si od samej melodii (ktr grasz
dwudwikami, czyli popularn technik akustycznego bluesa), a koczc si samym
basem (grajcym groove w stylu boogie). Zwr uwag, e gdy nie musisz si przejmowa
dwikami melodii, to partia basu nie skada si tylko z wiernutowych niskich
podstaw akordw, lecz jest bardziej rozbudowana. (Wicej o dwudwikach
znajdziesz w rozdziale 8.).
205
206
Rysunek 12.21.
Naprzemienno zagrywki
solowej
i basowego
grooveu
Rysunek 12.22.
Naprzemienno zagrywki
solowej i basowej
Rysunek 12.23.
czenie
pustych
strun z przyciskanymi
Nawroty
W typowej akustyczno-bluesowej solwce gra si w kko 12-taktow progresj,
w przeciwnym razie cae Twoje solo skoczyoby si bardzo szybko. Zazwyczaj za
kadym razem, gdy dochodzisz do koca (takty 11 i 12), grasz ma, adn zagrywk
zwan nawrotem, ktrej zadaniem jest zaakcentowanie zakoczenia i przygotowanie do
powrotu (lub nawrotu) do pierwszego taktu.
Potga slajdu
Slajd to istotny element bluesowej techniki gry na
gitarze. Gdy grasz slajdem, nie przyciskasz strun do
gryfu palcami lewej doni, tak jak zwykle. Zamiast
tego trzymasz nad gryfem metalow lub szklan
rurk (slajd), ktr skracasz struny (zmniejszasz
wibrujcy odcinek) poprzez jej delikatne docinicie
do struny tu nad danym progiem. Aby dwik stroi,
musisz dotkn slajdem bezporednio nad sztabk
progu, nie tu za nim, jak w przypadku normalnego
przyciskania strun.
Jako slajdu moesz uywa w zasadzie czegokolwiek od szyjki butelki po winie, przez fiolki po lekarstwach (idealna jest buteleczka po leku na kaszel
o nazwie Coricidin, ktr upatrzy sobie Duane Allman),
do krtkiego odcinka mosinej rurki. Tylna krawd
noa te daje rad. W dzisiejszych czasach produkuje si specjalne szklane i mosine rurki w rnych
rednicach, aby mc dopasowa je do gruboci palca. Wikszo ludzi zakada slajd na serdeczny lub
may palec, aby pozostae palce mogy normalnie
przyciska struny. Tworzywo, z jakiego wykonany
jest slajd, wpywa na jego mas i brzmienie, a to,
czy wybierzesz lejszy, czy ciszy, jest kwesti
Twoich indywidualnych preferencji.
Poniewa slajd ley w poprzek strun jako linia prosta, granie akordw, w ktrych dwiki znajduj
si na rnych progach, jest do trudne. Wielu gitarzystw rozwizuje ten problem, strojc gitar do
otwartego stroju, na przykad G lub D (zajrzyj do rozdziau 11., by dowiedzie si wicej o strojach otwartych). Wiele bluesowych saw slajdu uywao (lub
nadal uywa) otwartego stroju. Robert Johnson
gra w otwartym G, Duane Allman w otwartym D
lub E, Bonnie Rait w otwartym A, a Derek Trucks
w otwartym E.
Gdy uywasz slajdu, charakter gitary prowadzcej
staje si bardziej ekspresyjny, a dwiki dusze
i bardziej piewne. Poniewa slajd porusza si na
powierzchni strun, a do uzyskania dwikw o odpowiednich wysokociach nie wymaga przyciskania progw, odpowied gitary bardziej przypomina
skrzypce lub ludzki gos. Przejcia midzy dwikami
s pynne i cige, a nie tak odseparowane jak przy
normalnym przyciskaniu strun. Gdy bdziesz sucha
wielkich artystw slajdu, zwr uwag gwnie na
frazowanie. To najlepszy sposb na uwiadomienie
sobie emocjonalnej potgi gry slajdem, ktra przejawia si w ekspresyjnym wykonaniu linii melodycznej.
207
208
Rysunek 12.24.
Cztery typowe
nawroty w E
Chicago Shuffle: aby zagra t piosenk, musisz wiedzie, jak gra partie
Mississippi Mud: aby zagra t piosenk, musisz wiedzie, jak zagra niezalen
lini basu, w ktrej kciuk pracuje w tle melodii uderzanej pozostaymi palcami
(zobacz wczeniejsz sekcj Jednoczesne granie melodii i akompaniamentu),
jak pynnie przechodzi midzy parti basu a parti solow (zobacz wczeniejsz
sekcj Naprzemienna tekstura), jak zrobi nawrt oraz jak wydoby swoj
naturaln charyzm.
W tej piosence wystpuje sporo opisanych w tym rozdziale rodkw wyrazu
bluesa akustycznego: molowa skala pentatoniczna E w pozycji otwartej, statyczny
podkad basowy, gra naprzemienna (na przykad w drugim takcie bas gra sam),
powtrzenie zagrywki na tych samych dwikach pomimo zmiany akordu
podkadowego (pity takt), czenie dwikw na pustych strunach z przyciskanymi
(dziewity takt) i zagrywka bdca nawrotem (takty jedenasty i dwunasty).
209
210
Chicago Shuffle
Mississippi Mud
211
212
Rozdzia 13
ako wspczesny styl gry gitarowej folk to co znacznie wicej ni granie tradycyjnych
przypiewek przy ognisku dla grupy smtnych kowbojw i grubego kucharza
rzcego na niestrojcej harmonijce. Cho gitara folkowa faktycznie swe pocztki
ma w niemiaym ogniskowym biciu akordw prostych piosenek, od tego czasu
wyewoluowaa w samodzielny, popularny gatunek muzyki.
Gra palcami
Muzyka folk faworyzuje gr palcami (czyli szarpanie strun palcami prawej doni zamiast
kostk). Pomyl o piosenkach grupy Peter, Paul and Mary (Puff the Magic Dragon),
Boba Dylana (Dont Think Twice, Its Alright), Arla Guthriego (Alices Restaurant),
gdzie moesz usysze akompaniament zoony z agodnych, rozbujanych ukadw
granych palcami.
214
Rysunek 13.1.
Prawa do
w pozycji
do gry
kostk (a)
oraz w pozycji
do gry
palcami (b)
Uycie kapodastra
Kapodaster to urzdzenie, ktre zaciska si na gryfie na wybranym progu. Zacisk
uzyskuje si dziki elastycznym nacigom, sprynom, a nawet gwintom, ale cel jest
zawsze ten sam skrcenie dugoci wszystkich strun jednoczenie i uzyskanie
nowego siodeka. Wszystkie puste struny stroj teraz wyej ni bez kapodastra.
O ile wyej? P tonu na kady prg. Jeli na przykad zaoysz kapodaster na trzecim progu,
struna E stanie si strun G (trzy ptony wyej ni E). Wszystkie pozostae struny
rwnie bd brzmiay odpowiednio wyej H jak D, G jak B, D jak F, a A jak C.
(Nawiasem mwic, nie moesz zagra na gryfie nic poniej kapodastra tylko
powyej niego).
215
216
Rysunek 13.2.
Kapodaster na
gryfie gitary.
Zauwa, e zosta zaoony
tu przed progiem, a nie
bezporednio
na nim
Po co uywa kapodastra?
Arpeggio
Aby zagra arpeggio (czyli stylem akordw rozoonych), lew rk chwy akord, a praw
rk zagraj pojedynczo dwiki akordu po kolei, pozwalajc im wybrzmiewa. Dziki
tej technice uzyskujemy lejsze i pynniejsze brzmienie ni w przypadku tradycyjnego
uderzania wszystkich strun jednoczenie. W poniszych sekcjach omwimy podstawy
tej techniki oraz wyjanimy, jak zagra wywodzcy si z niej schemat koysanki.
Granie arpeggio
By zagra arpeggio, po palce prawej doni na strunach w podstawowej pozycji do gry
palcami kciuk (p) przy szstej strunie, palec wskazujcy (i) przy trzeciej, rodkowy
(m) przy drugiej i serdeczny (a) przy pierwszej strunie. Teraz wszystkie palce s
gotowe do gry (sprawd szczegy we wczeniejszej sekcji Pozycja prawej rki).
217
218
Rysunek 13.3.
Arpeggio
e-moll
na pustych
strunach
Rysunek 13.4.
Arpeggio
e-moll w d
i w gr
Schemat koysanki
Schemat arpeggia pokazany na rysunku 13.5 jest przez niektrych gitarzystw nazywany
schematem koysanki ze wzgldu na swe pikne brzmienie, idealne do grania
akompaniamentu do koysanek.
Ten schemat arpeggia zawiera dwudwik (dwa dwiki grane naraz; patrz rozdzia
8.). Po osobnym zagraniu palcami p oraz i musisz szarpn jednoczenie dwie grne
struny palcami m oraz a. Zapamitaj, aby nie puszcza akordw w czasie wybrzmiewania
dwikw. Tu take moesz uy kapodastra, by znale najlepsz tonacj do piewania
(omawiamy go we wczeniejszej sekcji tego rozdziau).
Rysunek 13.5.
Schemat
koysanki
219
220
Rysunek 13.6.
Prosty schemat kciuk
z przeciganiem po
strunach
na akordzie C
Rysunek 13.7.
Schemat
kciuk z przeciganiem
i uderzeniem
w gr na
akordzie C
Styl Cartera
W stylu Cartera (nazwanym tak od synnego zespou The Carter Family, w skad ktrego
wchodzili June Carter, Maybelle Carter i A.P. Carter) kciukiem grasz melodi na niskich
strunach, natomiast pozostae palce akompaniuj, przecigajc po strunach. Ten styl
wietnie si sprawdza w piosenkach, w ktrych dwiki melodii wypadaj gownie
na pierwsz i trzeci wiartk (a przecignicia po strunach przypadaj na wiartki
drug i czwart). Jeli jednak w drugiej lub trzeciej wiartce pojawi si dwiki melodii,
moesz po prostu pomin w niej przecignicie po strunach.
Rysunek 13.8.
W stylu Cartera melodia
grana jest
w rejestrze
basowym,
a akompaniament w sopranowym
Aby ju teraz zagra piosenk w stylu Cartera, przeskocz do dziau Granie folkowych
piosenek dalej w tym rozdziale i sprawd utwr Gospel Ship.
Styl Travisa
Styl Travisa, ktrego nazwa pochodzi od gitarzysty country Merlea Travisa, jest
prawdopodobnie najbardziej popularn technik gry palcami w muzyce folkowej. W tej
technice kciuk gra rwnymi wiernutami na zmian dwie (a czasem trzy) struny
basowe, natomiast pozostae palce szarpi struny sopranowe (wysze), zazwyczaj
pomidzy wiernutami (w sabych czciach taktu). Rezultatem jest nony, rytmiczny
klimat, ktry pasuje do rnych stylw od ragtimeu poprzez bluesa a po bujajcy
akompaniament na 4/4, ktre moesz usysze w The Boxer Simona i Garfunkela,
Dust in the Wind Kansas, Much Too Young (To Feel This Damn Old) Gartha
Brooksa oraz Dog Faced Boy Phish.
Ta technika jest bardziej zoona ni omwione przez nas w poprzednich sekcjach, wic
poniej pokaemy Ci krok po kroku, jak j zagra.
Podstawowy schemat
Moesz stworzy rne ukady w stylu Travisa przez zmienianie momentu, w ktrym
uderzasz sopranowe struny. Niezmiennym elementem jest stay rytm, ktry grasz
kciukiem. Jeden schemat gry na wysokich strunach jest tak popularny, e nazwalimy
go podstawowym schematem Travisa. Moesz go zagra, postpujc wedug
poniszych punktw:
221
222
Rysunek 13.9.
Schemat
Travisa krok po
kroku
Upewnij si, e druga struna nadal wybrzmiewa, gdy uderzasz kciukiem czwart
strun w trzeciej wiartce. Zagraj ten czciowy schemat kilka razy, dopki
nie poczujesz, e przychodzi Ci to bez trudu. Posuchaj rytmu na ciece nr 85.
4. Dodaj do ukadu pierwsz strun, szarpic j palcem rodkowym po
trzeciej wiartce (pomidzy nutami granymi kciukiem), jak pokazano
na rysunku 13.9c.
Zagraj ten ukad kilkakrotnie, a go opanujesz.
223
224
fraz szczyp, wewntrz, zewntrz, kciuk, gdy dziki niej moesz zagra
schemat dla kadego akordu.
Rysunek 13.10 pokazuje, ktre cztery struny naley gra w zalenoci od akordu.
Dowiesz si take, ktre z nich s wewntrzne, a ktre zewntrzne. Wyprbuj te zestawy
strun w kadym akordzie, grajc zarwno schemat podstawowy, jak i jego wariacj.
Rysunek 13.10.
Zewntrzne
i wewntrzne
pary strun
schematu
Travisa w rnych akordach
Rysunek 13.11.
Pierwsze dwa
takty utworu
Oh, Susanna
w solowym
stylu Travisa
Aby ju teraz zagra piosenk w solowym stylu Travisa, przejd do dalszej sekcji
Granie folkowych piosenek i sprawd utwr Freight Train.
Strj otwarty
Granie schematu Travisa w otwartym stroju pozwala na uzyskanie cakiem ciekawych
efektw. Rysunek 13.12 przedstawia pasa w otwartym stroju G (D-G-D-G-H-D, od
niskich do wysokich), ktry brzmi jak co, co Joni Mitchell mogaby zagra na jednym
ze swoich wczesnych albumw. Jedyna nowo tutaj to inne strojenie gitary, bo prawa
do pracuje tak samo jak w normalnym schemacie Travisa. Film nr 46 pomoe Ci si
zorientowa w schodzcych w d pozycjach lewej doni na gryfie.
Aby dostroi si do otwartego G, postpuj wedug poniszych punktw:
1. Opuszczaj szst strun, dopki nie zabrzmi o oktaw niej ni pusta
czwarta struna.
2. Opuszczaj pit strun, dopki nie zabrzmi o oktaw niej ni pusta
trzecia struna.
3. Opuszczaj pierwsz strun, dopki nie zabrzmi o oktaw wyej ni
pusta czwarta struna.
Zauwa, e w utworze z rysunku 13.12 grasz cay czas na jednej czterostrunowej
grupie (czyli na pitej, czwartej, trzeciej i drugiej strunie). Pitej i trzeciej nie
przyciskasz a do samego koca, gdy grasz barowy flaolet na dwunastym progu.
W trakcie grania powtarzaj sobie: szczyp, wewntrz, zewntrz, kciuk
(wyjanienie tej frazy znajdziesz we wczeniejszej sekcji Podstawowy schemat).
225
226
Rysunek 13.12.
Schemat
Travisa
w otwartym
stroju G
House of the Rising Sun: aby zagra House of the Rising Sun, musisz
The Cruel War is Raging: aby zagra The Cruel War is Raging, musisz
Gospel Ship: aby zagra Gospel Ship, musisz wiedzie, jak gra solo
All My Trials: aby zagra All My Trials, musisz wiedzie, jak gra
227
228
Freight Train: aby zagra Freight Train, musisz wiedzie, jak gra w solowym
stylu Travisa (zobacz wczeniejsz sekcj Styl solowy Travisa), jak wydobywa
dwiki technik hammer-on (patrz rozdzia 10.) oraz jak zabrzmie niczym
prosty wczga, gdy grasz palcami wyrafinowan aranacj zawierajc kilka
nowych technik.
229
230
231
232
Gospel Ship
All My Trials
233
234
Freight Train
235
236
Rozdzia 14
itara klasyczna oznacza nie tylko okrelony gatunek muzyki, lecz take
podejcie do instrumentu, ktre jest zupenie inne ni w jakimkolwiek innym
gatunku czy to folku, jazzie, rocku, czy bluesie. Gitara klasyczna ma za sob
dug tradycj technik i praktyk, ktre byy przez wieki stosowane przez kompozytorw
i wykonawcw; co wicej, nie straciy one na aktualnoci mimo pojawienia si bardziej
nowoczesnych i awangardowych kompozycji muzycznych.
Jeli chcesz wykonywa wielkie dziea takich kompozytorw, jak Bach, Mozart
czy Beethoven i brzmie przy tym autentycznie musisz gra w stylu klasycznym.
A nawet jeli nie masz zamiaru zosta prawdziwym gitarzyst klasycznym, wiczenie
klasycznych technik pozytywnie wpynie na Twoje brzmienie, technik gry i frazowanie.
Nie daj si zwie pozorom i nie myl, e skoro ten styl wymaga pewnej dyscypliny,
to chodzi w nim tylko o sztywne reguy i przepisy. Wielu gitarzystw odnoszcych
sukcesy w muzyce pop i klasycznej uwaa, e niektre aspekty gry na gitarze klasycznej
s wyzwalajce. Co wicej, ci indywidualici prbowali nawet wprowadzi techniki
stylu klasycznego do muzyki popowej i rockowej. Steve Howe z zespou Yes, Michael
Hedges i Chet Atkins wcielili klasyczne techniki do swoich wasnych, niepowtarzalnych
stylw. Z drugiej strony trudno sobie wyobrazi publiczno wywijajc wosami na
koncercie Metalliki, na ktrym gitarzyci siedz wyprostowani na krzesach z lew
nog na podnku i nadgarstkiem pod odpowiednim ktem do strun.
238
Przygotowanie do gry
na gitarze klasycznej
Na gitarze klasycznej zawsze gra si na nylonowych strunach (w przeciwiestwie do gitar
z metalowymi strunami stosowanych w wielu innych stylach) i w pozycji siedzcej.
Prcz tego naley szarpa struny w okrelony sposb, aby uzyska podane brzmienie.
Trzeba te nauczy si nowej pozycji lewej doni. Wszystkich tych rzeczy dowiesz si
z poniszych sekcji.
Sposb siedzenia
Prawdziwi gitarzyci klasyczni (ci najprawdziwsi z prawdziwych) siedz inaczej
ni pozostali gitarzyci, poniewa opieraj gitar na lewej nodze zamiast na prawej.
Podnosz rwnie lew nog na wysoko ok. 15 cm za pomoc podnka.
Taka zrwnowaona postawa zapewnia nastpujce korzyci:
Cz korpusu gitary przy mostku (ta bliej wysokich progw) jest oparta
na lewej nodze, a tylna pyta jest oparta o brzuch gitarzysty. Prawa rka
umiejscowiona na wysokoci strun basowych utrzymuje gitar na miejscu.
Dziki temu donie maj pen swobod w graniu i tylko graniu. Nie trzeba
uywa doni, aby powstrzymywa gitar przed upadkiem na podog (chyba
e zerwiesz si nagle z miejsca, eby odebra telefon).
Pozycja lewej doni umoliwia przyciskanie kadego progu pod waciwym ktem
Tak naprawd jednak wielu gitarzystw grajcych na gitarach klasycznych nie zawraca sobie
gowy tymi wszystkimi kwestiami dotyczcymi trzymania gitary. Dlaczego? Bo to zbyt
kopotliwe. Skd w ogle wzi podnek? (No dobrze, da si go kupi w sklepie
muzycznym chyba). Jeli jednak chcesz po prostu zagra kilka klasycznych utworw,
trzymaj gitar tak jak zwykle. Na pewno nie zaaresztuje Ci adna policja muzyczna,
wic nawet jeli nie grasz podrcznikowo, bdziesz mg rozkoszowa si piknymi
ukadami nut.
Jeli jednak powanie planujesz zaj si gr na gitarze klasycznej, kup podnek i naucz
si z rysunku 14.1 prawidowego sposobu siedzenia. Moesz rwnie uy specjalnej
podstawki podnoszcej gitar nad udo, dziki ktrej mona trzyma obie stopy na
pododze. Takie podstawki staj si coraz bardziej popularne, poniewa nie powoduj
nierwnomiernego obcienia ng i mini plecw, co ma miejsce w przypadku, gdy
podnosisz jedn nog, a drug trzymasz na ziemi. Jeli powanie mylisz o gitarze
klasycznej, naucz si te czyta nuty (o ile jeszcze nie potrafisz), poniewa wiele
drukowanych utworw muzycznych nie zawiera tabulatur. (W dodatku A znajduj
si informacje dotyczce czytania nut. Sprawd te nasz inn ksik Gitara klasyczna
dla bystrzakw).
Rysunek 14.1.
Pozycja siedzca z gitar
klasyczn
Kluczowe jest to, eby siedzie prosto, na krawdzi krzesa, z podniesion lew nog
(lub gitar) oraz eby instrument znajdowa si na rodku ciaa. Gwka gryfu (miejsce
zaczepu strun) powinna by mniej wicej na wysokoci ramienia, jak na rysunku 14.1.
239
240
Rysunek 14.2.
Prawidowa
pozycja prawej
doni
Jeli na powanie mylisz o doskonaleniu swojej klasycznej pozycji prawej doni, oto
sposb na zmuszenie palcw do uoenia si w prawidowej pozycji: u wszystkie
cztery palce (kciuk, wskazujcy, rodkowy i serdeczny) w rzdzie na tej samej strunie
(na przykad na trzeciej). W ten sposb kciuk nie moe si oprze na strunie na
prawo od palca wskazujcego. Nastpnie, bez przekrcania doni, przenie kady
palec na jego miejsce: kciuk na szst strun, wskazujcy na trzeci, rodkowy na drug
i serdeczny na pierwsz. Sprawd za pomoc rysunku 14.2, czy Twj kciuk znajduje si
we waciwym pooeniu w stosunku do reszty palcw (obok nich, a nie za nimi).
Trzymaj palce zaokrglone i wygite w uk, tak aby koniuszki zbliay si do gryfu
pod ktem 90 stopni, a same palce byy uoone prostopadle do strun.
241
242
Teoretycznie, bez wzgldu na strun i prg, pooenie lewej doni wyglda tak samo
(jak na rysunku 14.3). Czasem jaki utwr okae si szczeglnie wymagajcy, co zmusi
Ci do zrezygnowania z podstawowej pozycji lewej doni. Tak wic powysze wskazwki
byy tylko... wskazwkami.
Rysunek 14.3.
Prawidowa
pozycja lewej
doni
Jeli grasz ju jaki czas w innym gatunku muzycznym (takim jak rock czy blues),
prawdopodobnie trzymasz kciuk na gryfie nad szst strun. Ten nawyk jest
niedopuszczalny w przypadku gitary klasycznej: kciuk zawsze musi si znajdowa
za gryfem. Na szczcie mamy wietny sposb na odwyk (ale musisz by gotw na
zniesienie odrobiny blu). Popro znajomego, eby wzi do rki ostry przedmiot
(na przykad owek) i patrzy, jak grasz. Niech delikatnie Ci ukuje za kadym razem,
gdy Twj kciuk wychyli si poza gryf. To moe troch bole, jednak po kilku ukuciach
Twj kciuk na dobre ukryje si za gryfem, czyli tam, gdzie jego miejsce. Jest to metoda
uczenia dzieci prawidowej techniki gry lew doni, wywodzca si z czasw
powieciopisarza Karola Dickensa.
Uderzenia swobodne
Po szarpniciu struny ruchem skierowanym nieco ku grze palec zatrzymuje si
w powietrzu nad ssiadujc strun (oczywicie nie zostaje tam na dugo, poniewa
musi wrci do pozycji startowej, aby ponownie szarpn strun). Ten typ uderzenia,
w ktrym palec zwisa luno w powietrzu, nazywany jest uderzeniem swobodnym.
Rysunek 14.4 pokazuje, jak wykona takie uderzenie.
Rysunek 14.4.
Uderzenie
swobodne.
Zauwa, e po
szarpniciu
struny palec
prawej doni
znajduje si
swobodnie
w powietrzu
243
244
Rysunek 14.5.
wiczenie uderze swobodnych (fragment klasyczn
ego utworu
Malaguea)
Uderzenia z podparciem
Uderzanie z podparciem wymaga innego zakoczenia ruchu. Zamiast szarpa strun nieco
ku grze, naley uderzy j w poprzek strun (nie ku grze), tak aby palec wyldowa
(podpar si) na ssiadujcej niszej strunie. Uderzenie w poprzek strun (zamiast ku
grze) daje maksymaln gono dwiku. Jest to powd, dla ktrego uderzenia
z podparciem s idealne do grania melodii. Dwiki melodii s wane i chcesz je
zaakcentowa. Rysunek 14.6 pokazuje, jak wykona uderzenie z podparciem.
Uderzenia te naley stosowa, aby akcentowa dwiki melodii w utworze klasycznym
zawierajcym wewntrzne gosy czyli wypeniajce lub bdce tem dwiki na
rodkowych strunach (grane uderzeniami swobodnymi) oraz dwiki basowe.
Zagraj powoli dwuoktawow skal C-dur przedstawion na rysunku 14.7 za pomoc
szarpni z podparciem. Przejd z pozycji drugiej do pitej pod koniec pierwszego taktu
za pomoc pynnego slideu pierwszym palcem wzdu trzeciej struny a do pitego
progu (w rozdziale 7. znajdziesz wicej informacji o graniu w wyszych pozycjach).
Grajc w d, wr do pozycji drugiej slideem trzeciego palca wzdu trzeciej struny
do czwartego progu. Graj na zmian palcem wskazujcym (i) i rodkowym (m). Na
filmie nr 48 moesz zobaczy, jak powinien wyglda naprzemienny ruch tych palcw.
Dla wikszej szybkoci i precyzji zalecane jest naprzemienne granie palcami prawej
doni (zwykle wskazujcym i rodkowym).
Rysunek 14.6.
Uderzenie
z podparciem.
Zauwa, e po
tym uderzeniu
palec prawej
rki lduje
na nastpnej
strunie
Rysunek 14.7.
Skala C-dur
szarpana
z podparciem
naprzemiennie
dwoma
palcami
245
246
Arpeggio i kontrapunkt
Wikszo utworw klasycznych bazuje na arpeggio lub kontrapunkcie.
W arpeggio trzyma si akordy lew doni, podczas gdy prawa szarpie struny jedn
po drugiej (aby kada z nich moga wybrzmiewa). Zwykle na tle arpeggia gra si
jednoczenie melodi na najwyszych strunach (uderzeniami z podparciem).
wiczenie kontrapunktowe
Rysunek 14.9 to fragment utworu nieznanego kompozytora z okresu baroku, w ktrym
muzyka kontrapunktowa bya bardzo popularna. Nuty skierowane na d (w notacji
standardowej) uderzaj kciukiem. Melodi graj naprzemiennymi uderzeniami
swobodnymi. Obejrzyj na filmie nr 49, jak gra dwie niezalene linie melodyczne.
Rysunek 14.8.
wiczenie arpeggia czce
uderzenia
swobodne
i z podparciem
247
248
Rysunek 14.9.
wiczenie kontrapunktowe
Romanza: aby zagra utwr Romanza, musisz wiedzie, jak gra uderzeniami
249
250
Romanza
251
252
Bourre e-moll
Rozdzia 15
W jazzie nie uywa si efektu typu distortion, bardziej podane jest agodniejsze
brzmienie.
254
Rozszerzone akordy
Proste akordy durowe i molowe skadaj si z trzech dwikw czyli pierwszego,
trzeciego i pitego stopnia skali durowej lub molowej, ktrej pierwszy dwik jest taki
sam jak podstawa akordu. (Wicej o stopniach gamy i budowie akordw znajdziesz
w rozdziale 11.). Akordy te s nazywane triadami (bo skadaj si z trzech dwikw).
Akordy septymowe skadaj si z czterech dwikw pierwszego, trzeciego, pitego
i sidmego stopnia skali bdcej imienniczk akordu.
W stylu jazzowym istniej akordy zoone z piciu lub wikszej liczby dwikw.
Jeli nadal bdziemy dodawa co drugi stopie i wykroczymy poza sidmy stopie,
to uzyskamy akord nonowy (skadajcy si z pierwszego, trzeciego, pitego, sidmego
i dziewitego stopnia), undecymowy (skadajcy si z pierwszego, trzeciego, pitego,
sidmego, dziewitego i jedenastego stopnia) i tercdecymowy (skadajcy si
z pierwszego, trzeciego, pitego, sidmego, dziewitego, jedenastego i trzynastego
stopnia). Akordy zawierajce dwiki powyej sidmego stopnia s nazywane akordami
rozszerzonymi.
Zwykle nie gra si wszystkich dwikw akordu rozszerzonego. Na przykad w akordzie
tercdecymowym mona uderzy tylko cztery lub pi z siedmiu dwikw, co oznacza,
e da si zagra taki akord na czterech strunach.
Akordy zmodyfikowane
Akordy jazzowe czsto zawieraj zmodyfikowane dwiki (podniesione lub obnione
o p tonu). W efekcie powstaj akordy o miesznych nazwach w rodzaju C79,
B13#11 czy G7#5. Istnieje ich cae mnstwo i kady z nich brzmi inaczej.
W jazzowych wersjach popularnych utworw zwyke akordy s zazwyczaj zamieniane na
zmodyfikowane, trzeba jednak wiedzie, ktry akordy podmieni i w jakim momencie,
co nie jest atwe i wymaga umiejtnoci posiadanych przez dobrych muzykw
Podpora melodii,
czyli akompaniament jazzowy
W muzyce jazzowej stosuje si sowo comping, ktre oznacza akompaniament jazzowy.
Dla gitarzysty akompaniament to po prostu partia rytmiczna granie akordw.
Gitarzyci jazzowi zwykle uywaj akordw wewntrznych, zewntrznych i penych,
ktre zostan opisane w kolejnych podrozdziaach.
Akordy wewntrzne
Akordy wewntrzne to takie, w ktrych nie uywa si pierwszej struny (wysokiego E).
Zwykle s to akordy czterodwikowe grane na drugiej, trzeciej i czwartej strunie oraz
pitej lub szstej. Gitarzyci jazzowi uwielbiaj gra akordy wewntrzne i maj ich
mnstwo do wyboru.
255
256
Rysunek 15.1.
Wewntrzne
akordy jazzowe w rnych
ukadach
Akordy zewntrzne
Akord zewntrzny to pojcie stosowane szczeglnie do akordw jazzowych, ktre oznacza,
e grasz je tylko na czterech najwyszych strunach struny niskie E i A maj wolne.
Akordy zewntrzne czsto maj podstaw (od ktrej akord bierze sw nazw) na innej
strunie ni najnisza uderzana albo nie maj jej (podstawy) w ogle.
Rysunek 15.2.
Typowe przejcia akordw
wewntrznych
Rysunek 15.3.
Zewntrzne
akordy jazzowe w rnych
ukadach
Rysunek 15.4.
Typowe przejcia na akordach zewntrznych
257
258
Pene akordy
Nie wszystkie akordy jazzowe s ograniczone do czterech dwikw, jak akordy
wewntrzne i zewntrzne. Rysunek 15.5 przedstawia pi rnych penych akordw
jazzowych (granych na piciu lub szeciu strunach), ktre mona chwyci w dowolnej
pozycji (lecz na rysunku s pokazane na najniszej moliwej).
Rysunek 15.5.
Rne ukady
penych
akordw
jazzowych
Substytuty
Substytuty to akordy jazzowe, ktre podstawia si w miejsce zwykych akordw.
Akordy te wystpuj w jednej z dwch oglnych form:
oryginalny. Zamiast tego mog mie inne wsplne dwiki. Rozpatrzmy ten sam
przykad zamiast gra akordy C i A7, moesz zagra na przykad C6/9 i Dis7,
poniewa akordy A7 i Dis7 maj dwa dwiki wsplne (Cis i G).
Rysunek 15.6.
Jak pozorowa
solwki
w stylu chordmelody za pomoc trzech
akordw
259
260
Przejmowanie prowadzenia
melodia jazzowa
Granie na gitarze prowadzcej w jazzie jest podobne do grania na gitarze prowadzcej
w bluesie lub rocku. Gra si przewanie jednodwikowe melodie (skomponowane lub
improwizowane) oraz zagrywki (krtkie, typowe dla danego stylu przejcia). Nie trzeba
te zmienia techniki gry. Moesz uderza struny naprzemiennie kostk w zmienionym
stylu kostkowania (zobacz w rozdziale 5.). Zmieniaj si jedynie rytm i podejcie
do melodii. Sownictwo, frazowanie i ton odrniaj solwki jazzowe od innych stylw
gitarowych.
Aby stworzy melodi jazzow lub sprawi, by solwka brzmiaa bardziej jazzowo,
wystarczy stosowa si do kilku prostych zasad. Dziki trzem omwionym poniej
technikom byskawicznie zabrzmisz niczym ikona jazzu.
Rysunek 15.7.
Melodia ozdobiona alternatywnymi
dwikami
Rysunek 15.8.
Podchodzenie
do docelowych
dwikw
z jednego
progu niej
lub wyej
261
262
Rysunek 15.9.
Melodia stworzona z arpeggiowanych
dwikw
akordw
Swing Thing: utwr ten zawiera kilka typowych przej jazzowych zarwno
263
264
Greensleeves
Swing Thing
265
266
Cz V
268
W tej czci
Rozdzia 16
269
270
poniewa czsto im gitara jest drosza, tym wikszy urok wok siebie roztacza.
Musisz wic znale rwnowag midzy poziomem zaangaowania i dostpnymi
rodkami. Nie chcesz przecie godowa przez p roku i mieszka w kartonie
po zmywarce, bo dae si ponie gorczce zakupw w sklepie muzycznym.
Bardzo atwo jest przekroczy swoje moliwoci. Jeli nie ustalisz sobie limitu
wydatkw, po czym poznasz, e go przekraczasz? (I skd bdziesz wiedzia o ile?)
nowych gitar. Poza tym ceny detaliczne nowych instrumentw oraz ceny
po obnikach s w miar ujednolicone co nie oznacza, e s takie same, bo kady
sprzedawca ustala wasne obniki. W sklepie muzycznym moesz si spodziewa
ceny o 10 35% niszej od ceny katalogowej (sugerowanej przez producenta ceny
detalicznej), a w przypadku zakupw przez internet lub sprzeday wysykowej
cena moe by jeszcze nisza. Wielkie sieci oferuj zwykle wiksze zniki ni mae
sklepiki, poniewa kupuj wicej gitar po lepszej cenie.
Zarwno w sklepie, jak i u sprzedawcy internetowego otrzymasz gwarancj na
nowy instrument. Nie licz na jakkolwiek gwarancj, gdy kupujesz instrument
z ogoszenia w gazecie (chocia sklepy muzyczne take sprzedaj uywane
Grywalno. To, e gitara nie jest droga, nie oznacza, e le si na niej gra (chocia
dawniej czsto istniao takie powizanie). Przyciskanie strun w dole gryfu
powinno by wzgldnie atwe, tak samo zreszt jak w grze gryfu, chocia
najwysze progi czasem trudniej si gra ni najnisze.
271
272
Intonacja. Poza tym, e wzgldnie atwo gra si na danej gitarze, musi ona stroi.
Rysunek 16.1.
Rne modele
dla rnych
gitarzystw
Dziki uprzejmoci Charvel Guitars, Epiphone Guitar Corp., Fender Musical Instruments Corporation,
Gibson Guitar Corp., Guild Guitars, PRS Guitars i Taylor Guitars
Heavy metal: Gibson Explorer, Flying V i SG, Fender Stratocaster, Dean, Ibanez
Iceman, Charvel San Dimas, Jackson Soloist.
Jazz: Gibson ES-175, Super 400 L-5 i Johnny Smith, gitary typu archtop
273
274
kup po prostu lepsz wersj gitary, ktr miae do tej pory. W ten sposb
moesz gra na nowej podczas specjalnych okazji, a star siekier zabiera ze sob
na pla.
Ile powiniene wyda na drug (lub kolejn) gitar? Moesz na przykad zaoy
kolejny, wyszy ni przy kupnie pierwszego instrumentu, limit. W ten sposb nie
skoczysz z wieloma podobnymi gitarami. Zaplanuj, e wydasz okoo 600 z wicej od
aktualnej (nie tej, ktr zapacie) ceny modelu, ktry posiadasz. Dziki temu,
nawet jeli bdziesz si trzyma konkretnego modelu, nabdziesz instrument o klas
wyszy ni ten poprzedni.
Kiedy powiniene przesta kupowa nowe gitary? Oczywicie wtedy, gdy skocz si
pienidze. Tak naprawd nie istnieje adna sztywna regua okrelajca, ile gitar
to wystarczajco duo. W dzisiejszych czasach jednak dobra kolekcja powinna
zawiera gitar elektryczn z przetwornikiem jednocewkowym (na przykad Fender
Stratocaster), gitar elektryczn z humbuckerem (na przykad Gibson Les Paul),
gitar elektryczn z korpusem typu semi-hollow (czciowo wydronym), elektryczn
gitar jazzow z wydronym korpusem, gitar akustyczn z metalowymi strunami,
dwunastostrunow gitar akustyczn oraz gitar klasyczn z nylonowymi strunami.
W przyszoci do tej kolekcji mona doda jedn lub dwie gitary o specjalnym
przeznaczeniu, na przykad elektryczn z metalowym korpusem do grania slajdem,
12-strunow gitar elektryczn lub elektryczn gitar basow.
Gitara elektryczna o penym korpusie jest uywana do muzyki rockowej. Jej korpus
nie ma adnych otworw, co zwiksza sustain (dugo trwania dwiku
szarpnitej struny).
275
276
Konstrukcja gryfu
Ponisza lista opisuje trzy najpopularniejsze sposoby przytwierdzania gryfu w kolejnoci
od najtaszego do najdroszego:
To, e technika konstrukcji jest bardziej zaawansowana lub drosza, nie oznacza, e jest
lepsza od innych technik. Wyobraasz sobie, e kto ulepsza brzmienie Strata Jimiego
Hendriksa, przyklejajc jego przykrcony gryf? To to by byo witokradztwo!
Materiay
Gitara, tak jak rzeba, to nie tylko materia, z ktrego zostaa zrobiona. Dawid Michaa
Anioa i ozdobny talerz z ciasteczkami Twojej cioci s wykonane z marmuru, ale ktry
z tych przedmiotw pojechaby obejrze do Florencji? (Podpowied: zakadamy,
e nie jeste zbyt wielkim akomczuchem). Nie oceniaj zatem gitary tylko pod ktem
materiaw, z ktrych j wykonano. Pomyl jednak o tym, e gitara z lepszych
materiaw (na przykad majca inkrustacje z masy perowej zamiast z plastiku)
zwykle jest te odpowiednio staranniej wykonana, wic jako instrument bdzie
lepsza od tej z taszych materiaw. W poniszych sekcjach opiszemy istotne dla
gitary materiay.
Drewno
Oczywiste jest, e im drosze lub rzadziej spotykane drewno zostanie uyte
do budowy gitary, tym bdzie ona drosza. Producenci gitar dziel drewno
na kategorie, a kada kategoria ma wpyw na ostateczn cen gitary.
Klasa. Producenci gitar uywaj systemu klasyfikacji drewna pod wzgldem sojw,
barwy i gstoci, od A do AAA (najwysza klasa). Najlepsze gitary s wytwarzane
z najwyej klasyfikowanego drewna.
Osprzt
Im droszy instrument, tym lepsze wszystkie jego komponenty, w tym osprzt, czyli
metalowe czci gitary. Chromowany osprzt jest najtaszy, wic gdy zaczniesz
rozglda si za kosztowniejszymi modelami, zauwaysz zocenia i czarne matowe
gaki, przeczniki i maszynki (czyli klucze lub stroiki).
Sam osprzt nie tylko jego wykoczenie take jest inny w droszych instrumentach.
Czsto w wiosach z najwyszej pki miejsce mniej prestiowych, zwykych elementw
zajmuj elementy markowe i wysokiej jakoci. Przykadowo w droszych modelach
producenci mog montowa wyszej jakoci stroiki, jak choby blokowane stroiki Sperzel
(popularny rodzaj stroikw i jednoczenie znany zewntrzny producent osprztu),
w ktrych strun blokuje si w wybranym punkcie i nie trzeba jej owija dookoa
trzpienia stroika.
Mostek to take miejsce potencjalnych ulepsze. Tak zwany ruchomy mostek (ktrym
mona porusza w gr i w d za pomoc wajchy) to skomplikowane ustrojstwo
skadajce si ze spryn, mikrostroikw i kotwiczek. Lepsze konstrukcyjnie
ruchome mostki (na przykad system Floyd Rose lub mostki produkowane na licencji
Floyd Rose) dziaaj bardziej pynnie i niezawodnie ni proste trjsprynowe odmiany
montowane w taszych gitarach. (W mostku Floyd Rose struny szybko wracaj
do prawidowej wysokoci, nawet po najbardziej brutalnym szarpaniu wajchy).
Przetworniki i elektronika
Im wyej wejdziesz na drabin jakoci, tym czciej bdziesz trafia na wysokiej klasy
przetworniki innej firmy ni producent gitary (chyba e jest on znany rwnie z produkcji
wietnych przetwornikw). Seymour Duncan, DiMarzio, Bartolini, Bill Lawrence, Lace
i EMG to przykadowe firmy produkujce bardzo dobre przetworniki montowane
w lepszych gitarach innych firm. Jeli chodzi o systemy dla gitar akustycznych,
wiodcymi firmami s Fishman i L.R Baggs.
Mimo e ukady elektryczne gitary nie s rozpoznawane po nazwach ich producentw,
to w kosztowniejszych instrumentach s one lepsze, podobnie jak inne czci gitary.
Na przykad istnieje spora rnorodno ukadw sterujcych przetwornikami. Producenci
montuj obwody, ktre zmieniaj przetwornik dwucewkowy (humbucker)
w jednocewkowy, dziki czemu mona emulowa zachowanie przetwornikw
montowanych w Stratocasterach. Jeli jedna gitara potrafi naladowa dziaanie
przetwornikw z innych typw gitar, to jest instrumentem o wszechstronnym
277
278
Fachowo
W przypadku drogich gitar masz pene prawo przyj w biaych rkawiczkach i grymasi.
Widzielimy klientw, ktrzy badali wntrza gitar akustycznych za pomoc lusterka
dentystycznego.
Gitara akustyczna ze redniej pki cenowej powinna mie pynne czenia midzy
drewnianymi elementami gitary, zwaszcza tam, gdzie gryf styka si z pudem.
Nie powiniene te znale ladw kleju na wzmocnieniach frontowej i tylnej pyty.
Moesz oczekiwa rwnie gadkiego i rwnego wykoczenia oraz tego, e instrument
bdzie dobrze ustawiony, czyli bdzie mia struny na odpowiedniej wysokoci bez
brzcze, szyjk woln od wypacze i skrce oraz prawidow intonacj (wicej
informacji o intonacji znajduje si w rozdziale 19.).
Zwr uwag na punkty styku rnych elementw gitary szczeglnie szyjki
z korpusem oraz miejsc na krawdzi gryfu, gdzie progi wchodz w drewno. Nie
powiniene zauway adnych ladw nadmiaru kleju, a poszczeglne elementy
powinny by dobrze spasowane.
Wszystkie te informacje mona zgromadzi samemu, grajc po prostu na gitarze
i zwracajc uwag na swoje odczucia. Podobnie jak prowadzenie rolls-roycea, gra na
wysokiej jakoci gitarze powinna by gadka i przyjemna.
Dodatki (kosmetyka)
Dodatki to wszystkie wymylne elementy, ktre nie maj adnego wpywu na dwik
i struktur gitary. Istniej wycznie jako elementy dekoracyjne. Niektrzy gitarzyci
uwaaj je za pretensjonalne i krzykliwe, ale wedug nas wietna gitara to dzieo sztuki,
ktre powinno cieszy zarwno oko, jak i ucho.
Typowe dodatki to midzy innymi zawie inkrustacje na gryfie (na przykad figury
z masy perowej wtopione w gryf), wymylne dekoracje gwki oraz w przypadku
gitary akustycznej obicia brzegw korpusu i krawdzi otworu rezonansowego.
279
280
Negocjacje ze sprzedawc
Negocjowanie ze sprzedawc wcale nie musi si odbywa w atmosferze wrogoci i stresu,
chocia niektrzy ludzie w takich sytuacjach mog si lekko denerwowa. Jeli ustalisz
swoje priorytety i wymagania przed wejciem do sklepu, nie okaesz si nieprzygotowany,
gdy sprzedawca zasypie Ci swoimi pytaniami.
Typowym pierwszym pytaniem sprzedawcy jest: Ile planuje pan(i) wyda?.
Zasadniczo oznacza to: Jaki przedzia cenowy ci interesuje, ebym wiedzia, w ktr cz
sklepu ci zaprowadzi?. To uczciwe pytanie, a bezporednia odpowied pozwoli Ci
zaoszczdzi sporo czasu. Sprzedawca moe rwnie zapyta o zdolnoci w graniu
i preferowany styl muzyczny, wic trzeba rwnie zna odpowiedzi na te pytania.
Na pytania sprzedawcy najlepiej odpowiada krtko i zwile, na przykad: Lubi gitary
typu Strat, chocia niekoniecznie firmy Fender. Gram bluesa, mj poziom gry jest
rednio zaawansowany i chc zmieci si w kwocie 2000 z. Tego typu odpowiedzi
sprawi, e sprzedawca uzna Ci za zdecydowanego i rozsdnego, a Ty uatwisz mu
jego zadanie. Odpowiedzi typu: Cena nie gra roli. Podoba mi si ta, na ktrej gra tamten
go z MTV sprawi, e nie zostaniesz potraktowany powanie i raczej nie kupisz
odpowiedniej dla siebie gitary.
Naley uwanie sucha uwag sprzedawcy oraz zadawa mu pytania. Jeste w sklepie po to,
aby si rozezna i zdoby wiedz, a nie eby robi na kim wraenie. Jeli uznasz,
e nie jeste gotowy na zakup, powiedz o tym sprzedawcy, podzikuj za jego czas i we
wizytwk. Masz przecie prawo pj do innego sklepu. To nie tylko opcja, lecz Twj
obowizek!
Dobijanie targu
Ceny detaliczne i katalogowe gitar mona znale przed przyjciem do sklepu (s
udostpnione przez producenta). Mona zadzwoni do producenta, znajdujc dane
kontaktowe w jego ogoszeniach w magazynach muzycznych, lub odwiedzi jego
stron internetow, aby pozna cen detaliczn konkretnego modelu lub otrzyma foldery
reklamowe. W danej chwili cena katalogowa gitary Gibson Les Paul wynosi ponad 9000
z, a gitary Fender American Standard Stratocaster ponad 4000 z. Rysunek 16.2
przedstawia te dwa ikoniczne modele.
Rysunek 16.2.
Dwa modele
gitar, wedug
ktrych gitarzyci oceniaj
wikszo gitar elektrycznych na rynku
Powysze ceny s cenami katalogowymi. Sklepy muzyczne oferuj zniki, a ich zakres
moe si bardzo rni. Wielkie sklepy w duych miastach kupujce due iloci gitar
oferuj zwykle wiksze zniki ni mniejsze sklepy mieszczce si poza miastem.
Sprzeda wysykowa lub przez internet pod wzgldem zniek dorwnuje lub nawet
czasem przewysza tej w wielkich sklepach, poniewa nie s ponoszone koszty
prowadzenia punktu ze sprzeda detaliczn.
281
282
Rozdzia 17
Wzmacniacze, efekty,
futeray i inne akcesoria
W tym rozdziale:
Klasyfikacja mocy wzmacniaczy.
Ocenianie efektw.
Wybr futerau.
Kompletowanie swojego zestawu.
Wzmacniacze
cile rzecz ujmujc, da si gra na elektrycznej gitarze bez wzmocnienia, ale taki
sposb nie jest szczeglnie fajny. Bez wzmacniacza uderzane dwiki bd brzmiay
jak muzyczne komary, nie pozwalajc Ci na adn ekspresj czy modyfikacj barwy
dwiku. No i nie bdziesz w stanie wybi okien i wstrzsn podog swoim nowo
wyuczonym riffem ze Smoke on the Water, dopki nie bdziesz podpity i nie
bdziesz mia odpowiedniego zapasu decybeli do odpalenia.
Zalecamy, by zakup gitary traktowa jako swj najwaniejszy priorytet. Ale po tym,
jak rozbijesz swj bank, aby dosta gitar minimalnie wykraczajc poza Twoje
moliwoci finansowe, moesz pj za ciosem, zdecydowa si na kolejne nadszarpnicie
swoich finansw i sprawi sobie dobry wzmacniacz. Nie bdziesz w stanie rozwija
w peni dojrzaego i indywidualnego brzmienia, dopki nie zdobdziesz dobrej jakoci gitary
i porzdnego wzmacniacza, przez ktry j przepucisz. Ale jeli musisz na czym
oszczdzi, zalecamy, eby by to wzmacniacz pocztkowo.
Wzmacniacze dziel si na dwa podstawowe rodzaje do wiczenia i do grania
koncertw. Rni si one przede wszystkim rozmiarami, moc i cen. Rysunek
17.1 przedstawia przykadowy wzmacniacz do wicze oraz wzmacniacz koncertowy.
284
Rysunek 17.1.
Wzmacniacze
koncertowe
(po lewej)
s wiksze
i mocniejsze
od wzmacniaczy
do wicze (po
prawej)
kanaw (channel volume) oraz parametru gain (stopnia wzmocnienia sygnau gitary)
daje Ci wiksz elastyczno w ksztatowaniu przesterowanego brzmienia.
285
286
Wzmacniacze studyjne
Cho wzmacniacze o wysokiej mocy zazwyczaj kosztuj
wicej ni podobnie wyposaone wersje o niskiej mocy, nie
oznacza to, e wszystkie wzmacniacze o niskiej mocy s
niedrogie. Wielu producentw wytwarza wysokiej jakoci
drogie wzmacniacze, ktre dostarczaj niewielkiej mocy i s
287
288
Rysunek 17.2.
Typowy zestaw efektw
dla gitarzysty
Pitch shifter: urzdzenie to (znane take pod nazw harmonizer) pozwala Ci gra
uzyska echo, efekt przestrzeni lub zgodne z rytmem powtrzenia granych przez
Ciebie nut. W wersji analogowej byo to urzdzenie tamowe, ktre nagrywao
dwik na tam magnetyczn i odtwarzao go chwil pniej. Tamowe echo cigle
cieszy si pewn popularnoci ze wzgldu na wyjtkowe, vintageowe brzmienie
(chocia pod wzgldem wiernoci powtrze jest gorsze od cyfrowego
odpowiednika). Aby usysze brzmienie efektu digital delay, posuchaj wstpu
do Welcome to the Jungle GunsnRoses.
w rodowisku takim jak duy pokj, sala gimnastyczna, katedra i tym podobne.
Zazwyczaj we wzmacniaczach wystpuje w ograniczonej wersji (czsto posiada
tylko jeden potencjometr), ale jako odrbny efekt daje Ci wiksz rnorodno
brzmie i kontrol nad nimi.
Multiefekty
Pojedyncze kostki to dua wygoda, poniewa pozwalaj Ci kupowa efekty po
jednym i uywa ich w modularny sposb moesz wybra, czy wczysz je w lini
sygnau, oraz moesz zmienia ich kolejno, aby uzyskiwa rne efekty. Jednak
wielu gitarzystw wybiera multiefekty, ktre cz poszczeglne efekty w jednej obudowie.
Multiefekty s programowalne, to znaczy, e moesz przechowywa rne ustawienia
w efektach i przywoywa je naciniciem stopy. Multiefekty, tak jak pojedyncze kostki,
oferuj modularne podejcie do kolejnoci efektw, cho na sposb bardziej elektroniczny
ni fizyczny.
Oglnie rzecz biorc, multiefekt moe zrobi wszystko to co pojedyncza kostka, wic
wikszo gitarzystw uywajcych wielu efektw w kocu si na niego przesiada. Moesz
wci korzysta z osobnych kostek, podpinajc je do multiefektu. Wikszo gitarzystw
zostawia sobie swoje pojedyncze kostki po zaopatrzeniu si w multiefekt, poniewa
kostki s mae, proste w obsudze i wygodne. Niekoniecznie bdzie Ci si chciao
zabiera duy, nieporczny multiefekt na niezobowizujcy jam, gdzie bdziesz
potrzebowa jednego czy dwch efektw. Ceny multiefektw gitarowych wahaj
si od kilkuset do kilku tysicy zotych. Wystpuj w rnych odmianach i postaciach,
w tym jako aplikacja na smartfony.
Futera
Futera jest dla Twojej gitary tak wany, e wielu producentw docza go do zestawu
w cenie gitary. Wielu producentw wytwarza futeray zaprojektowane specjalnie dla
konkretnych modeli i przesya sprzedawcom detalicznym gitary w tych wanie
futeraach. Z tego wzgldu trudno kupi gitar bez futerau i cakiem susznie.
289
290
Futeray mikkie
Mikki futera nie jest tak do koca mikki, jest w zasadzie bardziej sztywny ni
naprawd mikki. Skada si zazwyczaj ze sprasowanego drobnego materiau, takiego jak
na przykad pyta kartonowa, i moe zapewni Twojemu instrumentowi pewn ochron
na przykad jeli kto upuci na niego kubek do kawy (a konkretnie pusty kubek
do kawy). Ale to tyle. Moesz dosta takie futeray za okoo 100 z.
Mikkie futeray s niedrog alternatyw dla sztywnych, poniewa pozwalaj Ci
na transport instrumentu bez wystawiania go na warunki zewntrzne i zapobiegaj
przynajmniej jego zarysowaniu przez postronnego intruza. Lecz futeray te atwo si
uginaj pod wpywem duego nacisku (na przykad przy zakleszczeniu si na bagaowym
pasie transmisyjnym na lotnisku) oraz znacznie szybciej ni sztywne zapadaj si, skadaj
i ulegaj przebiciom. Taki futera suy jednak zazwyczaj jako ochrona przed codziennymi
pukniciami i stukniciami, ktre bez niego porysowayby nieosonit gitar.
Pokrowce
Pokrowiec nie zapewnia niemal adnej ochrony przed uderzeniami, poniewa jest to
dopasowane nylonowe, skrzane lub zrobione z innego wkna opakowanie no
wiecie, pokrowiec. Pokrowce s zamykane na suwak i w gruboci przypominaj
kad mikk torb podrn. Ich ceny zaczynaj si od 50 z.
Struny
Musisz zawsze mie pod rk zapasowe struny z prostego powodu jeli jedna Ci
pknie, bdziesz musia natychmiast j wymieni. W tym celu potrzebujesz
przynajmniej jednego caego kompletu, gdy kada z szeciu strun moe pkn.
Niestety, w przeciwiestwie do samochodu, w ktrym jedno koo zapasowe pasuje
wszdzie, w gitarze uywa si szeciu strun o rnych rednicach. Wyrazy wspczucia
dla gitarzystw, ktrym pka cigle jedna i ta sama struna bd mieli strasznie duo
niepenych kompletw. Na szczcie komplety strun s tanie okoo 30 zotych, gdy
kupujesz jeden komplet, lub jeszcze taniej w zestawie zawierajcym 12 kompletw.
Mona te kupowa pojedyncze struny za kilka zotych.
Wysze, ciesze struny pkaj atwiej ni te nisze, grubsze, wic postaraj si mie ze sob
po trzy zapasowe struny E, H i G (w zestawach elektrycznych i nylonowych struna G
nie posiada owijki).
W nagej sytuacji moesz zastpi nisz strun ssiedni wysz (na przykad strun G
strun H), ale taka struna ma dziwne brzmienie, inaczej si j odczuwa przy naciskaniu,
a do tego trudniej j nastroi. Pamitaj wic, eby przy najbliszej okazji wymieni
ten awaryjny substytut na odpowiedni strun (na przykad w trakcie solo na perkusji).
(Wicej o strunach oraz o ich wymianie znajdziesz w rozdziale 18.).
291
292
Pirka (kostki)
W swojej muzycznej karierze z pewnoci nieraz zgubisz, zamiesz, rzucisz
rozentuzjazmowanym fanom na pamitk lub w inny sposb rozstaniesz si z setkami
pirek, wic nie przywizuj si do nich (w sentymentalnym znaczeniu). Traktuj je
jak niedrogi i wymienny towar. Wyposa si w zapas w swoim ulubionym kolorze
i o okrelonej twardoci (gruboci) i zawsze miej zapasowe w swoim portfelu,
samochodzie, w cholewce mokasynw i w kadym innym, hm, dostpnym miejscu.
Kiedy przyzwyczaisz si ju do konkretnej twardoci, ksztatu i rodzaju kostki, nie
zmieniaj ich zbyt czsto, nawet przy przejciu z gitary elektrycznej na akustyczn
lub odwrotnie. (Zajrzyj do rozdziau 3., by dowiedzie si wicej o wyborze twardoci
kostki. Wybr koloru zostawiamy Tobie).
Kable
Kabel, zwany take przewodem, suy do przenoszenia sygnau elektrycznego z gitary
do wzmacniacza lub z gitary do kostki. Kablami take czy si ze sob poszczeglne
kostki, jeli masz wicej ni jedn. Im wicej posiadasz kostek, tym wicej potrzebujesz
kabli, eby to wszystko ze sob spi. Kable nie maj adnych pokrte i nie trzeba ich
regulowa wystarczy je wpi i gotowe. Trzeba si nimi zainteresowa jedynie wtedy,
gdy si zepsuj.
Trzeszczcy kabel nie jest niczym przyjemnym zarwno dla Ciebie, jak i dla publicznoci.
Takie nieprzyjemne dwiki wynikaj z poluzowania lub skorodowania znajdujcych
si w nim przewodw. Prdzej czy pniej przytrafi si to kademu. Miej w zapasie
zarwno dugi kabel (czcy gitar z efektem lub wzmacniaczem), jak i krtki
(czcy poszczeglne kostki).
Tunery elektroniczne
Cho moesz nastroi gitar wzgldem jej samej, najlepsz opcj jest uzyskanie
koncertowego standardu wysokoci dwikw czyli zgodnych z dwikiem referencyjnym
A-440 szczeglnie jeli planujesz gra z innymi instrumentami. Gitara w tym stroju
sprawdza si take najlepiej pod wzgldem strukturalnym i konstrukcyjnym (zajrzyj do
rozdziau 2., by dowiedzie si wicej o strojeniu swojej gitary). Aby utrzyma gitar w tym
stroju, zaopatrz si w zasilany bateriami stroik elektroniczny i trzymaj go w futerale.
Sposb, w jaki uywasz stroika, zaley od rodzaju gitary, ktr chcesz nastroi:
Paski
Istniej paski we wszystkich stylach i z kadego materiau od nylonu przez plecione
wkno po skr. Gdy wybierasz pasek, przede wszystkim staraj si kupi najwygodniejszy,
na jaki Ci sta. Noszenie gitary na ramieniu przez duszy czas moe powodowa
dyskomfort, a im lepszy pas, tym skuteczniej chroni minie przed napiciem
i zmczeniem.
Po wygodzie wygld jest drug najwaniejsz cech decydujc o tym, ktry pas kupi.
Musisz lubi wygld swojego pasa, poniewa jego funkcja nie jest jedynie utylitarna,
ale take estetyczna. Poniewa pas ukada si na ramieniu, peni niemal tak funkcj jak
artyku odzieowy. Staraj si wic dopasowa pasek do swojego wygldu oraz do wygldu
swojej gitary.
S te robione na zamwienie paski z wyszytymi inicjaami muzyka (musisz taki mie, jeli
chcesz si sta gwiazd wieczoru z muzyk country). Istniej te paski z najrniejszymi
zdobieniami, poczwszy od poudniowo-zachodnich wzorw, a skoczywszy na
byskawicach i pentagramach. Ale jeli patrzysz gwnie na cen, nylonowy pas bez
udziwnie kosztuje jakie 20 z i podtrzymuje gitar rwnie bezpiecznie jak taki za kilka
stw z wycinitym w skrze Twoim imieniem.
Dla dodatkowej asekuracji zaopatrz si w tzw. strap locki, ktre su do bezpiecznego
przymocowania kocw pasa do gitary za pomoc dwuczciowego mechanizmu
blokujcego, przypominajcego zapink w kolczyku.
Jeli posiadasz wicej ni jedn gitar, dobrze jest mie osobny pasek dla gitar
elektrycznych i osobny dla akustycznych. Dziki temu nie bdziesz musia
regulowa paska przy zamianie z gitary akustycznej na elektryczn i odwrotnie.
293
294
Kapodastry
Kapodaster to klamra ze spryn o regulowanym napiciu (lub z elastyczn tasiemk),
ktr zakada si dookoa szyjki gitary, aby przecia wszystkie struny i dociskaa je
do gryfu na okrelonym progu. Dziki temu wszystkie struny maj wysoko wysz
o dan liczb progw (czyli ptonw). Czasem trzeba nastroi gitar po zaoeniu
kapodastra, ale zazwyczaj stroi si gitar bez niego, a potem zakada na podanym
progu. Dziki takiemu urzdzeniu moesz przetransponowa gran na gitarze muzyk
do innej tonacji i nadal gra to samo palcowanie akordw co w pierwotnej tonacji
(zajrzyj do rozdziau 13., by dowiedzie si wicej o kapodastrach). Rysunek 17.3
przedstawia kilka rnych rodzajw kapodastrw, ktre znajdziesz w wikszoci
sklepw muzycznych.
Rysunek 17.3.
Odmiany kapodastrw.
Kapodastry
podwyszaj
dwik pustych strun
Baterie: tunery, kostki, a nawet niektre gitary potrzebuj ich do dziaania. Zaopatrz
si wic w kilka dziewiciowoltowych baterii oraz par paluszkw AA i trzymaj je
w zamknitym plastikowym worku.
akustycznej. Problem polega na tym, e jeli jedn zgubisz (bo po tym jak
wyszarpne j z mostka poleciaa do wody albo w traw), przypuszczalnie
nie znajdziesz niczego, czym mgby j zastpi. Najbardziej nadawayby si
do tego zapaki, ale kto je dzi nosi przy sobie? Nastpnym razem, gdy bdziesz
kupowa struny w sklepie muzycznym, we te kilka zapasowych kokw.
Kartka i owek: zawsze miej ze sob co, czym i na czym mgby pisa. W ten
sposb moesz zanotowa tekst, fajny akord, ktry Ci kto pokae, cigawk,
dziki ktrej migiem zaapiesz progresj akordw, lub ukradkow informacj
przeznaczon dla innego muzyka (Powiedz basicie, eby si ciszy wypady
mi ju trzy plomby!).
295
296
Rysunek 17.4.
Gar akcesoriw, ktre uatwiaj ycie gitarzycie
miae pod rk dyktafonu. Nigdy nie wiesz, kiedy dopadnie Ci wena twrcza.
Jeli grasz z innymi ludmi szczeglnie z takimi, od ktrych moesz si
czego nauczy nagrywaj sobie zagrywki, riffy i inne fajne motywy do
pniejszego opracowania. wietnie sprawdzaj si dyktafony cyfrowe, gdy
mieszcz si w futerale. Gdy ju wprawisz si w nagrywaniu swoich pomysw,
moesz rozway nawet noszenie ze sob czterociekowego rejestratora
(takiego, ktry pozwoli Ci dogrywa lub dodawa partie do nagranych
uprzednio cieek). Z urzdzeniem czterociekowym moesz tworzy
wielopoziomowe aranacje i nie bdziesz ograniczony do nagrywania tylko
prostych pomysw, ktre da si zarejestrowa zwykym dyktafonem.
Rejestrator czterociekowy moesz dosta ju za okoo 500 z.
przetwornika po lun rub klucza. Postaraj si o taki, ktry bdzie mia zarwno
grot krzyakowy, jak i paski.
Kamerton widekowy lub ustny: warto mie przy sobie jedno z tych
297
298
Rozdzia 18
Wymiana strun
W tym rozdziale:
Kilka podstawowych informacji o wymianie strun.
ciganie starych strun.
Wymiana strun w gitarze akustycznej, klasycznej i elektrycznej.
300
Nie moesz sobie przypomnie, kiedy ostatni raz zmieniae struny, a masz
zagra wany koncert (i nie chcesz ryzykowa adnego pknicia).
Rysunek 18.1.
Jak zamocowa now
strun
w mostku
i ustawi koek
301
302
Rysunek 18.2.
Struna zagita
do rodka
gwki gryfu
z zapasem
do nawinicia
Strojenie
Gdy zaoysz strun na trzpieniu maszynki i zaczniesz ni krci, usyszysz zwikszajc
si wysoko jej dwiku. Gdy zacznie si napina, umie j w odpowiednim rowku
siodeka. Jeli wymieniasz struny po jednej, moesz po prostu dostroi now do starych,
ktre prawdopodobnie wzgldnie stroj. Zajrzyj do rozdziau 2., aby przypomnie sobie,
jak stroi gitar.
Rysunek 18.3.
Struny sopranowe nawija
si zgodnie
z ruchem
wskazwek
zegara,
a struny
basowe
przeciwnie do
ruchu wskazwek zegara
303
304
Rysunek 18.4.
Wizanie struny na mostku
305
306
Rysunek 18.5.
uk w ksztacie
litery U utworzony z krtszego koca
struny (a).
Owijanie koca wok struny w celu jej
unieruchomienia(b)
Strojenie
Gdy bdziesz krci kluczem, struna powoli zbliy si do waciwej wysokoci dwiku.
Nylonowe struny, tak samo jak stalowe, trzeba troch ponaciga, wic gdy po raz
pierwszy osigniesz waciw wysoko dwiku, odcignij strun od gryfu w rnych
miejscach na caej dugoci, a nastpnie znowu dostrj. Powtrz t czynno kilkakrotnie,
aby gitara lepiej trzymaa strj.
Kiedy skoczysz ju ze wszystkimi szecioma strunami, obetnij ich nadmiar.
Zwisajcy nadmiar nylonowej struny nie jest tak niebezpieczny jak struny metalowej,
ale kiepsko wyglda. Poza tym gitarzyci klasyczni przykadaj wiksz wag do
wygldu swojego instrumentu ni gitarzyci akustyczni.
307
308
Rysunek 18.6.
Struny przechodz przez
mostek w kierunku gwki
(a). Struny
przechodz
przez mostek
od tylnej strony korpusu (b)
Strojenie
Strojenie gitary elektrycznej nie rni si zbytnio od strojenia gitary akustycznej
(co opisalimy wczeniej w tym rozdziale). Rnica jest taka, e gitara elektryczna
atwiej i czciej si rozstraja, wic uzyskanie waciwej wysokoci dwiku we
309
310
Rozdzia 19
Gitarowy fitness,
czyli podstawowe czynnoci
konserwacyjne
W tym rozdziale:
Czyszczenie gitary.
Zabezpieczanie gitary.
Utrzymanie odpowiednich warunkw otoczenia.
Samodzielne regulacje i naprawy.
Okrelanie potrzebnych narzdzi.
Naprawy, ktrych nie powinno si przeprowadza samemu.
312
Struny
Naturalny tuszcz z opuszkw Twoich palcw trafia na struny za kadym razem,
gdy grasz. Powstaje tusty nalot, ktrego co prawda nie wida, ale po pewnym czasie
doprowadzi do skorodowania struny i powstania osadu (ktry jest nie tylko paskudny,
ale utrudnia granie i po pewnym czasie moe te uszkodzi drewno). Osad sprawia,
e struny szybciej zaczynaj brzmie gucho i szybciej si zuywaj, a jeli zostawisz
je na dugo w takim stanie, nalot moe nawet przeciec do porw gryfu. Fuj!
Najlepszym sposobem na walk z zagroeniem warstw osadu jest wycieranie strun
po kadym graniu, tu przed woeniem gitary do futerau. (Zwr uwag, e zakadamy,
i woysz gitar do futerau co take jest przykadem zalecanej czynnoci
konserwacyjnej; zobacz rozdzia 17.). Ircha jest wietnym materiaem do wycierania
strun, gdy ma jeszcze drug funkcj polerowania korpusu. Sprawdzi si te
baweniana pielucha (czysta ale nie uywaj jednorazowych pieluch). Bandana by
moe sprawia, e wygldasz jak Willie Nelson lub Janis Joplin, ale nie jest wykonana
z chonnego materiau, wic zostaw j na szyi lub gowie i nie wycieraj ni gitary.
Najpierw przetrzyj struny oglnie, potem chwy przez szmatk kciukiem i palcem
wskazujcym kad strun osobno i przejed w d i w gr przez ca jej dugo.
Osusza to j na caym obwodzie i usuwa wszelkie paskudztwa. To wszystko,
czego potrzebujesz do utrzymania czystoci strun i wielokrotnego podwyszenia ich
ywotnoci (a jeli ju to robisz, wytrzyj te ty gryfu).
Osprzt
Brudny nalot nie jest tak naprawd w stanie zaszkodzi osprztowi (maszynkom, mostkowi
itd.) w sposb, w jaki moe to zrobi z bardziej porowatym drewnem, ale na pewno
wyglda le a nie chciaby pewnie pokaza si w MTV z osprztem ciemniejszym ni
gwka czerwonej kapusty.
Wytarcie szmatk do kurzu to wszystko, co musisz zrobi z osprztem, ale jeli chcesz,
moesz uy delikatnej pasty polerskiej lub jubilerskiej o ile nie jest cierna. Pasta nie
tylko usuwa te naprawd tuste pozostaoci (czego nie zrobisz zwykym wycieraniem),
ale sprawia take, e osprzt zaczyna lni co jest bardzo wane w wietle wiate
telewizyjnych.
Wiele niedrogich elementw osprztu jest powlekanych, co znaczy, e ich brzydka
i ctkowana powierzchnia jest pokryta cienk warstw lnicego metalu. Uwaaj wic,
eby nie przetrze si przez ni (co moe si przydarzy przy czstym polerowaniu).
A ju na pewno nie doprowad do tego, e troch pynu dostanie si do ruchomych
czci maszynki.
Nigdy nie dotykaj przetwornikw gitary elektrycznej czymkolwiek innym ni sucha
szmatka lub pdzelek do odkurzania. Przetworniki s magnetyczne i nienawidz
pynw tak bardzo jak Za Wiedma z Zachodu. Nie chciaby chyba ryzykowa
zirytowania delikatnych magnetycznych pl przetwornika pynem, prawda?
313
314
Zabezpieczanie gitary
Jeli grasz na gitarze, na pewno nie chcesz robi z tego tajemnicy. No, moe na
pocztku, ale jak ju nauczysz si troch gra, bdziesz chcia zaprezentowa swoj muzyk
innym ludziom. O ile nie planujesz by nad wyraz gocinny i sprowadza suchaczy
do swojego domu bdziesz musia wynie swoj gitar w wiat. A to wymaga
ochrony. Nigdy nie wychod z domu z gitar, jeli nie znajduje si w jakiego rodzaju
ochronnym futerale.
W trasie
Wielu ludzi nie myli o zdrowiu instrumentu, gdy wrzuca swojego ulubionego akustyka na
ty samochodu i rusza w stron play. A powinni. Przy odrobinie zdrowego rozsdku
mona utrzyma gitar w takim stanie, eby wygldaa jak gitara, a nie jak deska
surfingowa.
Jeli podrujesz samochodem, trzymaj gitar w kabinie pasaerskiej, gdzie moesz
kontrolowa warunki klimatyczne. Gitara w baganiku lub w zamknitej komorze
bagaowej ma zawsze za gorco albo za zimno w porwnaniu z tym, czego dowiadczaj
ludzie z przodu (gitary lubi te sucha radia, pod warunkiem e nie leci w nim disco).
Jeli ju musisz przewozi gitar w towarzystwie koa zapasowego, wepchnij j na
sam przd baganika, aby moga czerpa pewne korzyci z przenikania si rodowisk
(co oznacza, e przy kabinie pasaerskiej z kontrolowan temperatur nie bdzie jej a
tak zimno lub gorco jak na samym kocu baganika). Sposb ten pomaga te wtedy,
gdy, uchowaj Boe, kto wjedzie Ci w baganik. Przypuszczalnie za par groszy pan
Edek wyklepie Ci samochd, ale za Chiny Ludowe i p Ameryki nie zdoasz odtworzy
swojego bezcennego akustyka z trocin powstaych wskutek najazdu wrogiego samochodu.
Twardy futera jest lepsz form ochrony gitary ni nylonowy pokrowiec czy
kartonopodobny mikki futera. Na twardy futera moesz ka inne rzeczy, podczas gdy
inne futeray wymagaj kadzenia gitary na samym szczycie sterty, co moe, ale nie
W domu
Czy jedziesz na dugie wakacje, czy idziesz do puda na trzy do piciu lat czasem
zdarza si tak, e bdziesz musia przechowa gdzie swoj gitar przez duszy czas.
Umie j w futerale, a futera w do szafy albo pod ko. Postaraj si trzyma gitar
w otoczeniu o kontrolowanych warunkach, a nie na przykad w wilgotnej piwnicy
czy na nieocieplanym strychu.
Przechowujc gitar, moesz pooy j pasko albo na boku. Pozycja sama w sobie nie
robi gitarze rnicy. Nie musisz znaczco luzowa strun, ale opuszczenie ich o jakie
p tonu wystarczy, aby nie doszo do nadmiernego napicia gryfu, gdy lekko si rozszerzy
lub skurczy.
Zakres temperatur
Gitara moe komfortowo egzystowa w temperaturze w zakresie od okoo 18 do 27 stopni
Celsjusza. Gorco jest dla gitar gorsze ni zimno, wic chro gitar przed socem i unikaj
pozostawiania jej na cay dzie w nagrzanym baganiku samochodu.
Jeli Twoja gitara bya w zimnie przez kilka godzin, bo jechaa na tyle baganika, kiedy
podrowae w grudniu z Pnocnej Dakoty do Minnesoty, pozwl gitarze na stopniowe
ogrzanie si, kiedy wniesiesz j do domu. Dobrym sposobem jest zostawienie gitary
w futerale, dopki sam futera nie nagrzeje si do temperatury pokojowej. Unikaj
315
316
Wilgotno
Gitary s produkowane w warunkach kontrolowanej wilgotnoci, ktra wynosi okoo
50 procent, niezalenie od tego, czy firma mieci si na Hawajach, czy w Arizonie. Aby
zapewni gitarze styl ycia, jaki planowa dla niej jej twrca, musisz take utrzymywa
wilgotno w granicach 45 55 procent (jeli yjesz w suchym lub wilgotnym klimacie
i kompensujesz to za pomoc nawilaczy lub osuszaczy, take powiniene celowa
w te wartoci dla wasnego zdrowia). Przesuszone gitary pkaj, a takie, ktre wchony
za duo wilgoci, gn si i wypaczaj.
Jeli moesz sobie pozwoli na nawilacz lub osuszacz, waciwy efekt da si uzyska
za pomoc poniszych niedrogich rozwiza:
Samodzielne naprawy
Gdy przy wczaniu wiata w domu przepali si arwka, dzwonisz po elektryka?
Oczywicie, e nie. Ogldasz spalon arwk, aby sprawdzi jej moc, idziesz do szafki,
wyjmujesz odpowiedni zamiennik i w mgnieniu oka skpany jeste w 60-watowej
powiacie. Nie ywisz adnych obaw przed wykonywaniem tego typu naprawy,
prawda?
Jeli wyrobisz sobie takie samo intuicyjne podejcie do swojej gitary, bdziesz w stanie
wykona proste regulacje, poprawki i naprawy. Pod wzgldem mechanicznym nie dzieje
si w gitarze nic magicznego. Magia drzemie w tym, jak wydobywa ona z siebie
tak cudowne brzmienie, nie w tym, jak dziaaj klucze czy w jaki sposb struny s
przytwierdzone do mostka. W poniszych sekcjach opisujemy regulacje, wymiany
i naprawy, ktre moesz wykona samemu.
317
318
Jeli gryf pomidzy sidmym a dwunastym progiem jest zbyt wklsy, a struny s
Jeli gryf pomidzy sidmym a dwunastym progiem jest zbyt wypuky, powodujc,
e struny brzcz i s wygaszane przez wysze progi (czyli dotykaj tych progw,
ktrych nie powinny, kiedy dociskasz struny), poluzuj prt napinajcy. Odkrcaj
nakrtk o jedn czwart obrotu naraz i za kadym razem odczekaj kilka minut,
aby gryf si dostosowa.
Akcja strun
Akcja decyduje o tym, jak gra si na gitarze, i jest to odlego strun od gryfu. Jeli s zbyt
wysoko, trudno si je przyciska, a jeli s zbyt nisko, brzcz. W kadym z tych
przypadkw musisz wyregulowa akcj. Zazwyczaj robi si to poprzez podnoszenie
lub obnianie czci mostka zwanych siodekami mostka (elementw w przedniej
czci mostka, na ktrych le struny). Podnosisz i opuszczasz siodeka, krcc
imbusowymi rubkami za pomoc miniaturowego imbusowego kluczyka. Kr rubk
zgodnie z ruchem wskazwek zegara, aby podnie siodeko, natomiast przeciwnie do
ruchu wskazwek zegara, aby je opuci. Jeli siodeko posiada dwie rubki, upewnij si,
e przekrcie je o tyle samo, aby siodeko pozostao w poziomie (rysunek 19.1 pokazuje
rubki imbusowe siodeek).
Rysunek 19.1.
Kr rubkami
imbusowymi
siodeek
mostka,
aby zwikszy
lub zmniejszy
akcj strun
Miej na uwadze to, e regulacja siodeka struny wpywa na korekt tylko tej jednej
struny. Musisz wykona regulacj intonacji dla kadej struny. Wic nie pro nas
o pomoc, jeli masz jedn z tych 38-strunowych gitar!
Za fabrycznie nowe struny przed ustawianiem menzury. Stare struny czsto graj
za wysoko po naciniciu i nie daj prawdziwego obrazu intonacji (aby dowiedzie si
wicej o wymianie strun, zajrzyj do rozdziau 18.).
Wymiana zuytych
lub uszkodzonych elementw
W poniszych sekcjach opisujemy elementy gitary, ktre najczciej si zuywaj lub
uszkadzaj i trzeba je wymieni. Kad z tych napraw moesz wykona samodzielnie
bez szkody dla gitary nawet jeli Ci si nie uda.
Maszynki
Maszynki skadaj si z systemu przekadni i wakw i, podobnie jak sprzgo
(lub jego wersja automatyczna, jeli Twj samochd nie posiada tego kijka w pododze)
w Twoim samochodzie, mog si w kocu zuy. Maszynki wytrzymuj znaczne
obcienia i pracuj pod siln presj i nie chodzi nam o ten jej rodzaj, z jakim Ty
zmagasz si w pracy.
Maszynki s zwyczajnie przykrcone do gwki za pomoc wkrtw do drewna
(po woeniu trzpienia maszynki do otworu w gwce i zablokowaniu go szecioktn
nakrtk), wic jeli jedna z maszynek si zuya lub rozpada, najatwiej wymieni j
na now. Jeli problemy sprawia Ci wicej ni jedna maszynka, rozwa wymian caego
319
320
Mocowania paska
Mocowania paska to te mae guziki, ktre przekadasz przez otworki w pasku, aby
przyczepi go do instrumentu. Mocowania paska s zazwyczaj przykrcone do gitary
za pomoc zwyczajnych wkrtw do drewna i czasem ulegaj poluzowaniu pod
wpywem ruchu. Jeli zwyczajne dokrcenie wkrtu rubokrtem nie pomaga, sprbuj
naoy troch kleju stolarskiego na gwint ruby, po czym wkrci j z powrotem.
Jeli cigle jest luna, oddaj gitar do lutnika.
Spryny mostka
Jeli gitara elektryczna nie ma wajchy, jej mostek zamontowany jest bezporednio do
korpusu. Ten ukad znany jest jako mostek stay. Jeli gitara posiada wajch, to ma ruchomy
mostek. Pozycja ruchomego mostka zaley od napicia strun (ktre cign go w jedn
stron) i napicia metalowych spryn zwanych sprynami mostka ktre cign go
w przeciwn stron, utrzymujc mostek w rwnowadze. Spryny (dugoci ok. 5 cm
i gruboci ok. 0,5 cm) znajdziesz w komorze z tyu korpusu (zobacz rysunek 19.2).
Rysunek 19.2.
Spryny
mostka w komorze z tyu
korpusu
Jeli lubisz sztywny mostek, ktry stroi bez problemw (a kto nie lubi!),
Trzeszczce potencjometry
Kurz i rdza (utlenianie) stanowi potencjalne zagroenie dla kadego poczenia
elektronicznego, a Twoja gitara nie jest w tym wzgldzie wyjtkiem. Jeli za kadym razem,
gdy si podepniesz do wzmacniacza, potencjometry gonoci i tonu zaczynaj wydawa
trzeszczce i pykajce dwiki albo sygna jest saby, niestay lub znika cakowicie przy
pewnych pooeniach potencjometrw, najprawdopodobniej w Twoich potencjometrach
zagniedzia si jaka obca substancja (niezalenie od tego, jak drobna).
Energicznie pokr potencjometrami w jedn i w drug stron wok punktu
wywoujcego problemy, aby usun kurz lub zetrze drobiny rdzy, ktre mog by
przyczyn problemu. By moe bdziesz musia wykona t czynno kilkakrotnie
kad z gaek i w rnych jej pozycjach. Jeli krcenie gakami nie pomogo,
przypuszczalnie potrzebujesz pomocy lutnika, aby gruntownie wyczyci Ci
potencjometry (czyli oporniki o zmiennym oporze, ktre su jako regulacja
gonoci i tonu).
321
322
Rzeczy, ktrych
nie powiniene robi samemu
Niektre naprawy zawsze wymagaj rki wykwalifikowanego lutnika (zakadajc,
e w ogle da si je wykona). Pord takich napraw znajduj si ponisze:
Naprawa brudnych gaek gonoci i tonu (jeli energiczne krcenie nie eliminuje
trzeszczenia, ktre taki brud powoduje).
323
324
Cz VI
Dekalogi
326
Cz VI: Dekalogi
W tej czci
Rozdzia 20
327
328
Cz VI: Dekalogi
329
330
Cz VI: Dekalogi
Rozdzia 21
332
Cz VI: Dekalogi
W drugim i trzecim chorusie solwki Django przebiega palcami w gr i w d gryfu,
wykonujc sodkie swingowe frazy i ozdabiajc przejrzyste linie szybkimi trylami,
triolowymi przemiotami po wszystkich strunach, szybkim wibrato na dugich
dwikach oraz subtelnymi, lecz piknymi podcigniciami. Ostatni chorus to wrcz
zatrzsienie technik: powrt banjo-akordw, tremolo na akordzie wraz ze slideem
w d oraz gwatowne chromatyczne przebiegi, demonstrujce jego biego
w naprzemiennym uderzaniu strun. Pod koniec swojej najbardziej znanej piosenki
Django gra zagrywk na perkusyjnie brzmicych oktawach.
W innych utworach Django gra szybciej i z wiksz biegoci techniczn, lecz
Minor Swing to idealne poczenie inwencji melodycznej, wietnego frazowania
i przegldu technik, ktre za spraw tego gitarzysty stay si standardem w akustycznym
jazzie (wr do rozdziau 15. po wicej informacji o jazzie).
Crossroads Cream
Eric Clapton to niekwestionowany lider bluesowo-rockowego ruchu lat szedziesitych,
w ktrego muzyce blues Muddyego Watersa i B.B. Kinga zosta naadowany po brzegi
rockandrollowym przesterem. Utwr Crossroads, nagrany na ywo w 1968 roku, to
cover akustycznej piosenki legendy bluesa Roberta Johnsona w wykonaniu potnego
trio z zespou Cream. Solwki Erica Claptona (w tym utworze dwie) zainspiroway
Eddiego Van Halena oraz niezliczone rzesze innych gitarzystw, ktrzy pojawili si
w prekursorskich czasach rocka lat szedziesitych, siedemdziesitych i osiemdziesitych.
333
334
Cz VI: Dekalogi
Gavotte I i Gavotte II
Christophera Parkeninga
Po Andrsie Segovii byli Julian Bream i John Williams, a po nich pojawi si Christopher
Parkening, najbardziej utalentowany wrd trzeciej generacji gitarzystw klasycznych.
Parkening gra tak czysto, e przypominao to maszyn, ale nie w robotyczny lub
pozbawiony uczu sposb. Jego niezachwiana konsekwentno bya legendarna i jako
taki czowiek by idealnym interpretatorem Bacha. Wydana przez EMI/Angel pyta
z 1971 roku Parkening Plays Bach obficie demonstruje jego perfekcyjne brzmienie
i nieskaziteln technik.
Gawot to rodzaj taca ludowego datowanego na okres renesansu, lecz dla muzykw
to pojcie oznacza zwykle muzyk skomponowan do taca. Suity Bacha (ktry y
w okresie baroku) zawieraj rne motywy o nazwach pochodzcych z rnych tacw,
ktre zainspiroway muzyk. Dwa gawoty z Suity na wiolonczel nr 5 Bacha na tej
pycie zawieraj zupenie rne gitarowe tekstury.
335
336
Cz VI: Dekalogi
W tym krtkim utworze instrumentalnym (1:27) suchacz zostaje niemal przytoczony
rozdzierajcymi pasaami na pojedynczych dwikach, karabinowymi tremolami,
ekstremalnymi ruchami wajchy oraz wspomnianymi wczeniej kaskadami
tappingowanych nut. Wszystko to jest splecione w jeden spjny muzyczny strumie
wiadomoci. Przed Van Halenem byli inni wirtuozi gitary oraz gitarzyci stosujcy te
triki, lecz nikt nie poczy hardrockowej pasji i magii z elektrycznoci i ekscytacj
tak jak ten rockman z poudniowej Kalifornii.
337
338
Cz VI: Dekalogi
One Metalliki
Metallica zdefiniowaa klasyczny metal lat osiemdziesitych i dziewidziesitych.
Dwch gitarzystw zespou rytmiczny James Hetfield i prowadzcy Kirk Hammett
tworzyli potne ciany przesterowanych gitar, ustalajc brzmieniowe i wykonawcze
punkty odniesienia dla dwch gitar w kontekcie heavy metalu. A do tego byli
przekonujcy na szerokim rynku, przycigajc rekordowe tumy na koncerty i cieszc
si sukcesami na listach przebojw. Niesamowite w Hammecie jest to, jak szybko
i niestrudzenie potrafi gra i jak perfekcyjnie jest zsynchronizowany z masywnymi
akordami i riffami Hetfielda i maniakaln perkusj Larsa Ulricha.
One z albumu And Justice for All (1988) zostao wydane jako singiel i trafio do Top 40.
Utwr ma epick, kinow konstrukcj, przypominajc fabu powieci i filmu Johnny
Got His Gun. Stonowane, czyste gitary podkrelaj fragmenty narracji filmowej (teledysk
zawiera urywki filmu), a utwr staje si coraz bardziej intensywny. Przesterowane gitary
przybieraj na sile wraz z gstnieniem rytmu, a do instrumentalnego punktu
kulminacyjnego, ktry doprowadza piosenk do koca.
Hammett w pierwszej czci gra lirycznie, a jego partie to pikne, idylliczne melodie.
Po nich nastpuj dwie przesterowane gitary grajce zharmonizowane figury. Potem
syszymy fal triolowych figur rytmicznych egzekwowanych unisono przez cay zesp,
co brzmi niczym karabin maszynowy. Te figury wspieraj wokal Hetfielda, ktry
uosabia rosnc wcieko protagonisty (Darkness imprisoning me, all that I see,
absolute horror!). Dramaturgia piosenki jest rozbudowywana coraz silniej
przesterowanymi i aktywnymi rytmicznie gitarami.
Sekcja solowa zaczyna si od razu od niemoliwie szybkiego tappingowanego pasau,
po ktrym nastpuj jczce podcignicia i frenetyczne zagrywki na skali molowej.
Solwka jest mniej melodyjna i raczej bazuje na powtarzanych gestach i krtkich
motywach. Gitara solowa i rytmiczna zlewaj si w jedno w zagrywce triolowej,
a nastpnie zostaj zdublowane przez dwie gitary prowadzce, grajce w cisej
harmonii na powierzchni pulsujcego rytmu. Gitary cz siy po to, aby znowu
zagra rytmiczne unisono.
Trafiajc do Top 40, utwr One sprawi, e heavymetalowe gitary oraz piosenka
o zoonej metalowej aranacji stay si mainstreamowe. Dramatycznie rozwijajce
si gitary od czystych melodii, poprzez egzekwowan unisono rytmiczn agresj, po
frenetyczne solwki i bliniacze harmonie zademonstroway unikaln umiejtno
obu gitarzystw Metalliki wykorzystywania nowoczesnych technik gitarowych po to,
by zawrze emocjonaln esencj w tej przebojowej, heavymetalowej piosence.
Cz VII
Dodatki
340
Cz VII: Dodatki
W tej czci
Dodatek A
dczytywanie nut moe si na pocztku wydawa odstraszajce, ale wcale nie jest
trudne. Nawet mae dzieci to potrafi. Tutaj tumaczymy t sztuk na przykadzie
znanej piosenki. Po lekturze tego dodatku moesz powiczy swoje umiejtnoci
na piosenkach z tej ksiki, korzystajc z nut zamiast tabulatur. (Gdyby mia problem
z rytmem, porwnaj go z odpowiedni ciek na pycie, a gdyby mia problem
z wysokoci dwiku, sprawd go w tabulaturze).
W przypadku zapisu muzycznego musisz przede wszystkim zrozumie, e daje Ci on
rwnoczenie trzy informacje: o wysokoci dwiku (nazw nuty), o czasie jej trwania
(jak dugo j gra) oraz o ekspresji i artykulacji (jak j zagra). Jeli zastanowisz si nad tym,
e to wszystko doskonale do siebie pasuje, zauwaysz, e taki system zapisu muzycznego
jest naprawd cakiem pomysowy trzy informacje naraz podane w sposb pozwalajcy
kademu muzykowi po prostu spojrze na zapis i zagra tak, jak zaoy sobie kompozytor!
Przyjrzyj si bliej tym trzem rodzajom informacji, ktre przekazuje zapis muzyczny:
Wysoko dwiku: ten element informuje Ci, ktre nuty (dwiki) zagra (A, H,
Czas trwania: ten element zapisu pozwala Ci si zorientowa, jak dugo gra kad
nut w odniesieniu do liczenia. Moesz na przykad gra dwik przez czas
trwania raz albo przez raz i dwa, albo tylko przez poow raz. Symbole
uywane w zapisie muzycznym do oznaczenia czasu trwania dwiku to cae nuty
( ), pnuty ( ), wiernuty ( ), semki ( ), szesnastki ( ) i tak dalej.
Ekspresja i artykulacja: te elementy mwi Ci, jak zagra dwik gono lub
cicho, mikko lub zdecydowanie, z wielkimi emocjami lub bez nich (co zdarza si
rzadko). Te instrukcje mog wystpowa w formie maych znaczkw,
dopisanych nad lub pod gwkami nut, albo maych sownych komunikatw
nad piciolini. Bardzo czsto sowa te s po wosku (piano, mezzo-forte, staccato
itd.), poniewa kiedy kompozytorzy zaczli dodawa ekspresj i artykulacj do zapisu,
najwikszy wpyw na scen muzyczn mieli Wosi. Poza tym woski brzmi
znacznie romantyczniej ni angielski czy niemiecki.
341
342
Cz VII: Dodatki
Rysunek A.1.
Zapis muzyczny dla Shine
On Harvest
Moon
1.
2.
3.
4.
Nazwa
Co oznacza
Piciolinia
Klucz
Dwik G
Linie dodane
343
344
Cz VII: Dodatki
Tabela A.1. Znaki wysokoci dwiku i ich znaczenie cig dalszy
Numer
na rysunku A.1
5.
6.
Nazwa
Co oznacza
Znaki
chromatyczne
(krzyyki, bemole
i kasowniki)
Oznaczenie tonacji
Nazwa
Co oznacza
7.
Caa nuta
Najdusz nut jest caa nuta, ktra ma pust owaln gwk bez
laski
8.
Pnuta
9.
wiernuta
10.
semka
11.
Szesnastka
Pauza
wiernutowa
Oznaczenie tempa
14.
Metrum
15.
Kreska taktowa
16.
Podwjna kreska
taktowa
12.
13.
345
346
Cz VII: Dodatki
Tabela A.2. Oznaczenia czasu wybrzmienia i ich znaczenie cig dalszy
Numer
na rysunku A.1
17.
18.
19.
Nazwa
Co oznacza
Takt
uk
Kropka
Ekspresja, artykulacja
oraz inne terminy i symbole
Ekspresja i artykulacja odnosz si do sposobu, w jaki grasz muzyk. Tabela A.3
w poczeniu z rysunkiem A.1 wyjania symbole i terminy zwizane z tym zagadnieniem.
Tabela A.3 odnosi si do symboli z rysunku A.1 o numerach od 20 do 26.
Tabela A.3. Ekspresja, artykulacja i inne symbole
Numer
na rysunku A.1
20.
Nazwa
Co oznacza
Dynamika
Nazwa
Co oznacza
21.
Crescendo
i ritardando
22.
uk legato
23.
Kropka staccato
24.
Akcent
Znak akcentu nad lub pod nut wskazuje na podkrelenie jej lub
zagranie jej goniej ni normalnie
Znak repetycji
Volta
25.
26.
347
348
Cz VII: Dodatki
Rysunek A.2.
Nuty
na pierwszej
strunie
(wysokie E)
Rysunek A.3.
Nuty
na drugiej
strunie (H)
Rysunek A.4.
Nuty
na trzeciej
strunie (G)
Rysunek A.5.
Nuty
na czwartej
strunie (D)
Rysunek A.6.
Nuty na pitej
strunie (A)
Rysunek A.7.
Nuty
na szstej
strunie
(niskie E)
349
350
Cz VII: Dodatki
Dodatek B
96 popularnych akordw
N
352
Cz VII: Dodatki
353
354
Cz VII: Dodatki
Dodatek C
356
Cz VII: Dodatki
Niektre przykady nagralimy technik separacji kanaw. W takich przykadach
podkad muzyczny lub akompaniament jest syszalny w lewym kanale, natomiast partia
gitary w prawym. Jeli w swoim urzdzeniu masz balans ustawiony w pozycji
neutralnej (na rodku, na godzinie 12:00), usyszysz zarwno ciek rytmiczn, jak
i parti gitary kad z innego kanau. Regulujc ustawienie balansu (krcc gak
w prawo lub w lewo), moesz stopniowo lub drastycznie ciszy jedn lub drug parti.
Po co miaby to robi? Jeli wiczye parti prowadzc z konkretnego przykadu
i czujesz, e opanowae j na tyle dobrze, i chciaby sprbowa j zagra z kapel,
przekr gak balansu maksymalnie w lewo. Bdziesz sysza tylko dwiki z lewego
gonika, czyli cieki podkadw. Naliczanie sycha w obu kanaach, wic zawsze
usyszysz te podpowiedzi mwice, kiedy masz zacz. Moesz te odwrci ten
proces i posucha wycznie partii prowadzcej, co znaczy, e bdziesz gra akordy
do nagranej partii prowadzcej. Dobrzy, wszechstronni gitarzyci pracuj zarwno
nad gr rytmiczn, jak i prowadzc.
Trzymaj pyt razem z ksik, zamiast miesza j z innymi pytami na pce. Plastikowa
koperta pomaga chroni powierzchni pyty przed zdarciem i zarysowaniem,
a kiedykolwiek bdziesz chcia sign do tej ksiki, pyta bdzie zawsze w oczekiwanym
miejscu. Postaraj si wyrobi w sobie zwyczaj ledzenia zapisu muzycznego za kadym
razem, gdy odtwarzasz pyt, nawet jeli Twoje zdolnoci odczytywania nut a vista
nie s szczeglnie wybitne. Gdy wodzisz oczyma po nutach lub tabulaturach podczas
suchania muzyki, synchronizujc wzrok i such, przyswajasz wicej, ni Ci si wydaje.
Dlatego trzymaj ksik i pyt razem jak nierozcznych przyjaci i uywaj ich
razem, aby mie bogate dowiadczenia wizualne i suchowe.
Wymagania sprztowe
Sprawd, czy Twj komputer spenia minimalne wymagania sprztowe. Jeli wikszo
z nich nie bdzie speniona, moesz mie problemy z korzystaniem z programu i plikw
na pycie. Najnowsze i najbardziej szczegowe informacje znajdziesz w pliku ReadMe
w gwnym katalogu pyty DVD.
Poczenie z internetem.
Napd DVD-ROM.
Korzystanie z DVD
Aby zainstalowa oprogramowanie z pyty DVD na twardym dysku, postpuj wedug
poniszych punktw:
1. W pyt DVD do napdu DVD w swoim komputerze.
Pojawi si licencja oprogramowania.
Uwaga dla uytkownikw systemu Windows: interfejs nie pojawi si, jeli masz
wyczone autouruchamianie. W takim przypadku otwrz pyt po jej
zaadowaniu poprzez dwukrotne kliknicie ikony dysku lub wpisanie polecenia
X:\Start.exe w oknie uruchamiania systemu Windows (wstaw za X odpowiedni
liter, z ktrej korzysta Twj napd DVD). Jeeli nie znasz litery napdu,
sprawd j, klikajc Mj komputer.
2. Przeczytaj umow licencyjn, po czym kliknij Akceptuj, jeli chcesz
korzysta z DVD.
Pojawi si interfejs pyty. Pozwala on na przegldanie treci oraz instalowanie
programw za pomoc myszki.
Co znajdziesz na pycie
Ponisze sekcje s uporzdkowane w kategorie i zawieraj streszczenie tego, co
znajdziesz na pycie. Jeli potrzebujesz pomocy w instalowaniu poszczeglnych
elementw, wr do instrukcji w poprzedniej sekcji.
cieki audio
Poniej zamieszczamy list cieek audio na pycie DVD wraz z numerami rysunkw
zamieszczonych w ksice, do ktrych si odnosz. Uyj jej jako szybkiej cigi
umoliwiajcej znalezienie wikszej iloci informacji o interesujco brzmicych
ciekach. Pierwsza cyfra w kolumnie Numer rysunku oznacza numer rozdziau,
w ktrym wyjaniamy, jak zagra dan ciek. Przejrzyj kolejne podpisy do rysunkw,
a znajdziesz ciek, ktr chcesz zagra. wiczenia w tekcie take zawieraj numer
cieki (i czas rozpoczcia, jeli jest konieczny), aby uatwi Ci znalezienie potrzebnej
cieki.
357
358
Cz VII: Dodatki
Numer
rysunku
0:00
4.2
0:16
4.2
0:43
4.6
1:10
4.8
Kumbaya
5.1
Prosta melodia
10
11
12
13
14
15
Oh, Susanna
16
6.6
0:00
7.4a
0:10
7.4b
0:20
7.4c
18
Simple Gifts
19
cieka
Czas
17
20
0:00
8.1
8.2
21
Aura Lee
22
23
Double-Stop Rock
0:11
cieka
Czas
0:00
0:13
24
0:27
Numer
rysunku
9.2
25
0:00
0:12
9.3
9.4
9.5
9.6
0:40
0:53
9.7
9.11
9.13
0:26
9.14
0:42
9.15
9.16
9.17
0:00
9.20
0:14
9.21
29
30
0:00
10.1a
0:07
10.1b
0:14
10.1c
Podwjny hammer-on
0:20
10.1d
0:27
10.2a
0:34
10.2b
0:41
10.2c
Hammer-on dwudwikw
0:47
10.3
Hammer-on znikd
26
0:55
27
28
31
359
360
Cz VII: Dodatki
Numer
rysunku
32
10.4
33
10.5
0:00
10.6
0:08
10.7
0:00
10.8a
0:07
10.8b
0:13
10.8c
0.20
10.8d
0.27
10.9a
0:34
10.9b
0:41
10.9c
0:00
10.10
0:09
10.11
0:00
10.12a
0:07
10.12b
0:12
10.13a
Nagy slide w gr
0:17
10.13b
Nagy slide w d
38
10.14
39
10.15
0:00
10.17a
Natychmiastowe podcignicie
0:06
10.17b
Podcignicie i uwolnienie
0:13
10.17c
41
10.18
42
10.19
43
10.20
44
10.21
45
10.22
46
10.23
0:00
10.24a
Wskie wibrato
0:10
10.24b
Szerokie wibrato
cieka
34
35
36
37
40
47
Czas
Numer
rysunku
0:00
10.25a
0:08
10.25b
49
10.26
50
10.27
51
10.28
52
53
11.1
54
11.2
55
11.4
56
11.5
Podciganie w schemacie I
57
11.6
58
11.7
Solo w schemacie I
59
11.9
60
11.11
61
11.12
0:00
11.13
0:15
11.14
11.15
0:00
11.16
0:10
11.17
65
11.18
66
11.20
67
Chucks Duck
68
Southern Hospitality
69
12.2
70
12.3
0:00
12.6
0:10
12.7
0:00
12.9
0:13
12.10
0:23
12.11
cieka
48
62
63
64
71
72
361
362
Cz VII: Dodatki
Czas
Numer
rysunku
0:00
12.13
0:10
12.14
12.15
0:00
12.16a
0:10
12.16b
0:19
12.16c
0:29
12.16d
12.18
0:00
12.19
0:11
12.20
0:00
12.21
0:13
12.22
0:26
12.23
0:00
12.24a
Bluesowy nawrt nr 1
0:13
12.24b
Bluesowy nawrt nr 2
0:26
12.24c
Bluesowy nawrt nr 3
0:38
12.24d
Bluesowy nawrt nr 4
80
Chicago Shuffle
81
Mississippi Mud
0:00
13.3
Arpeggio e-moll
0:07
13.4
Arpeggio e-moll w gr i w d
0:00
13.5
Schemat koysanki
0:10
13.6
0:00
13.7
0:09
13.8
0:00
13.9a
0:08
13.9b
0:15
13.9c
0:23
13.9d
0:31
13.9e
13.11
cieka
73
74
75
76
77
78
79
82
83
84
85
86
87
13.12
88
89
90
Gospel Ship
91
All My Trials
92
Freight Train
0:00
14.5
0:15
14.8
0:48
14.9
94
Romanza
95
Boure e-moll
0:00
15.2
0:17
15.4
0:40
15.6
0:52
15.7
1:16
15.8
1:43
15.9
97
Greensleeves
98
Swing Thing
cieka
93
96
Czas
Filmy
Poniej znajdziesz list wszystkich filmw na pycie DVD z podanymi numerami
rysunkw, z ktrymi s powizane. Korzystaj z tej listy, by zobaczy, jak zagra motywy
z rysunkw oraz jak wykona opisane przez nas techniki.
Numer filmu
Numer rysunku
Opis
2.1
3.9
Granie akordu E
4.2
363
364
Cz VII: Dodatki
Numer filmu
Numer rysunku
Opis
4.4
4.6
4.8
5.1
10
5.1
Naprzemienne pirkowanie
11
6.1
12
6.4
13
6.5
14
7.1
15
7.2
16
7.3
17
8.1
18
8.2
19
9.1
20
9.2
21
9.7
22
9.8
23
9.11
24
9.17
25
9.20
26
10.1
Hammer-on
27
10.8
28
10.12
Slide
29
10.17
Podciganie struny
30
10.24
31
10.25
32
11.5
33
11.7
34
11.12
35
11.15
36
11.20
Numer rysunku
Opis
37
12.3
38
12.6
39
12.18
40
12.21
41
12.24
42
13.3
Granie arpeggia
43
13.6
44
13.8
Styl Cartera
45
13.9
46
13.12
47
14.5
48
14.7
49
14.9
Granie kontrapunktowe
50
15.6
51
15.7
52
15.8
53
15.9
Muzyka cyfrowa
Wszystkie cieki audio zostay zapisane na pycie take w formacie MP3. Aby z nich
skorzysta, odpal swj ulubiony program do odtwarzania mp3 lub przegraj je na smartfon
lub odtwarzacz mp3! Aby znale te dodatkowe pliki mp3, przejrzyj zawarto pyty
na komputerze.
365
366
Cz VII: Dodatki
367
368
Cz VII: Dodatki
Skorowidz
A
A Hundred Pounds of Clay, 72
accel., Patrz: accelerando
accelerando, 347
add, Patrz: akord z dodanym dwikiem
akcent, 136
akcesoria, 291, 295
akompaniament, 168
bluesowy, 194
jazzowy, Patrz: comping
rockowy
boogie-woogie, 194
w stylu Travisa, 223
akord, 48, 50, 351
a, 63, 64, 67, 131
na dwunastym progu, 133
palcowanie, 63
A, 57, 58, 61, 67, 119
palcowanie, 58
uderzanie, 59
a/C, 181
a7, 88
A7, 87, 91, 97, 131
czteropalcowy, 87
Amaj7, 89, 91
b, 131
B, 128
B13#11, 254
b7, 132
barowy, 65, 119
blues, 192
F, 121
f7, 126
F-dur, 126
na A, 127, 128, 129, 131, 137
na E, 126, 137
ruchomy, 180
Bmaj7, 132
C, 63, 64, 67, 88, 90, 91, 162
palcowanie, 64
uderzanie, 65
C dur, 179
C7, 86, 90
C79, 254
Cadd2, 179
Cadd9, 180
Cmaj7, 89, 91
d, 64, 67
palcowanie, 64
D, 58, 61, 63, 67, 91, 161
palcowanie, 61
uderzanie, 62
d7, 88, 91
D7, 86, 90, 91
diagram, 50
Dmaj7, 89, 91
dominantowy, Patrz: akord septymowy
durowy, 57, 58, 59, 61, 125, 179
barowy, 119, 121, 122, 123, 127, 128, 129
septymowy, 59, 89, 132
dwunutowy, Patrz: dwudwik
e, 61, 63, 64, 67, 123
arpeggio, 218
na dwunastym progu, 126
w pozycji otwartej, 126
E, 52, 58, 61, 67
otwarty, 119, 120
e7, 88, 91
E7, 87, 91, 97
czteropalcowy, 87, 91
E-dur, 53
e-moll, Patrz: akord e
f, 124
F, 64, 67, 88, 90
palcowanie, 64
B
Bach Jan Sebastian, 237, 327, 334
Back in the U.S.A., 329
Baez Joan, 213
Barenaked Ladies, 88
Beach Boys, 167, 200
Beam Sam, Patrz: Iron & Wine
Beck Jeff, 329
Beethoven Ludwig, 237
belka
rytmiczna, 50, 90, 138
Benny Goodman Band, 328
bepop, 328
Berry Chuck, 19, 105, 111, 134, 167, 168, 194,
200, 329
Berry Chucka, 113
bicie, 48
Big Yellow Taxi, 183
Blackbird, 214
blecik, Patrz: kostka
Blind Faith, 329
Blue Suede Shoes, 97, 169
blues, 85, 141, 167, 172, 191, 196, 209, 214, 328,
329, 330
akompaniament, 194
akustyczny, 191, 203, 204
dwunastotaktowy, 97, 162, 192
nawrt, 193
struktura, 192, 196
szybki, 193
elektryczny, 191, 204
tonacja, 203
mikrozagrywka, 201
solwka, 196, 201
techniki, 205
tekst, 196
Skorowidz
blues rock, 330
Bogle Bob, 332
Bookends, 113
Bourre e-moll, 249, 252
Bowie David, 330
Box Set, 88
Breaking Up Is Hard to Do, 72
Bream Julian, 334
Brooks Garth, 19, 221
Brown Sugar, 183
Brown-Eyed Girl, 113
brzczenie, 54
Buffett Jimmy, 113
C
C
dwukrelne, 33
razkrelne, 33, 39
Carter A.P., 220
Carter June, 220
Carter Maybelle, 220
Cash Johnny, 162, 213
Chaconne, 327
Chicago Shuffle, 202, 209, 210
chorus, 287
Christian Charlie, 328
Chucks Duck, 185, 187
chwyt
barowy, 113
Clapton Eric, 58, 167, 203, 289, 329, 332
Collins Albert, 191, 203
comping, 255
country rock, 183, 185
Cream, 167, 329, 332
cresc., Patrz: crescendo
crescendo, 347
Crosby, Stills and Nash, 213
Crossroads, 329, 332
czytanie nut, Patrz: nuta czytanie
C
wiernuta, 341, 345
D
Day Tripper, 168
decresc., Patrz: decrescendo
decrescendo, 347
Delta Blues, 203
Denise, 72
Dennen Brett, 213
Denver John, 213
Derek and the Dominos, 329
diagram akordu, Patrz: akord diagram
dim., Patrz: diminuendo
diminuendo, 347
Djangology, 327
Dog Faced Boy, 221
dominanta, 86
Dont Let the Sun Catch You Crying, 89
Dont Think Twice, Its Alright, 213
Double-Stop Rock, 113, 114, 117
duck walk, 19
Duke of Earl, 72
Dust in the Wind, 64, 214, 221
dwudwik, 111, 113
technika gry, 112
dyktafon, 296
Dylan Bob, 213
dynamika, 346
dwik
A-440, 39, 292
alternatywny, 260
barwa, Patrz: tembr
dugo, 20
podchodzenie, 260
podcignicie, 159, 172, 175
prowadzenie, 255
referencyjny, 292
ukad, Patrz: ukad dwikw
uwolnienie, 159
wygaszanie, 160
wysoko, 341, 343
zmodyfikowany chromatycznie, 254
znajdowanie, 347
dwik
A
czstotliwo, 39
371
F
f, Patrz: forte
Farmer in the Dell, 216
Felder Don, 335
Fender Stratocaster, Patrz: Stratocaster
ff, Patrz: fortissimo
Fire and Rain, 58
flanger, 288
flaolet, 226, 272
Floyd Rose, 277, 309
forte, 346
fortissimo, 346
Foster Stephen, 80
Four on Six, 328
fraza melodyczna, 75
frazowanie, 201, 207
Freight Train, 228, 235
futera, 283, 289
mikki, 290
sztywny, 290
twardy, 314
G
Gavotte, 334
gawot, 334
Gerry and the Pacemakers, 89
Gibson Les Paul, Patrz: gitara Gibson Les Paul
gitara
akustyczna, 29, 30, 32, 34, 47, 48, 121, 152
archtop, 275
cena, 271
strojenie, 292
struny, 300
Skorowidz
do zewntrznego punktu odniesienia, 38
metod pitego progu, 36
metod wzgldn, 36
wzgldem niej samej, 36
talia, 43
technika gry, 238, 239, 241, 242, 243, 244
wygld, 271
zabezpieczanie, 314, 315
glissando, 150
gwka, 31
gniazdo
jack, 30, 31
naprawa, 321
Gospel Ship, 221, 227, 232
gra
kostk, 48, 78, 142, 262
palcami, 48, 49, 213, 214, 262
prowadzca, 49
bluesowa, 196
rytmiczna, 48, 49
bluesowa, 192
w oknie, 155
w pozycji otwartej, 101
w wyszej pozycji, 101, 102
wiczenia, 105, 106
Granada, 327
Greensleeves, 262, 264
groove, 167
gryf, 30
bolt-on, 276
d, 21
gra, 21
neck-through-body, 276
prt napinajcy, 317
przyklejony, 276
regulacja, 317
gryf:, 276
Guthrie Arl, 213
Guthrie Woody, 221
Guy Buddy, 191, 203
H
Hall Jim, 19, 258
hammering, Patrz: technika hammer-on
hammer-on, Patrz: technika hammer-on
Hammett Kirk, 338
Hanon Charles-Louis, 105
I
I Found a New Baby, 328
I Saw Her Standing There, 86, 168
I Wont Give Up, 113
improwizacja, 253
In the Still of the Night, 72
interwa, 33
intonacja, 319
Iron & Wine, 213
Its Raining, Its Pouring, 90
It's Raining, It's Pouring, 91, 95
J
jazz, 85, 253, 255, 260, 262, 273, 328
gitara
prowadzca, 260
solwka, 258
Jethro Tull, 249
Johnny B. Goode, 97, 111, 113, 136, 168, 169,
201, 329
Johnson Robert, 207, 332
K
kabel, 292
gitarowy, 30
kaczka, 287, 289
Kahler, 309
kamerton, 38, 39, 297
Kansas, 64, 214, 221
Kansas City, 97
373
L
Layla, 329
Led Zeppelin, 167, 214, 329, 333, 334
legato, 149, 347
Les Paul, Patrz: gitara Gibson Les Paul
Light My Fire, 88
linia
chromatyczna, 208
Little Brown Jug, 80, 81
Little Darlin, 72
Little Martha, 113, 183
Little Wing, 329
Lola, 122
Long Tall Sally, 97
Love Me Tender, 113
Love Struck, Baby, 330
Lynyrd Skynyrd, 184
M
Malmsteen Yngwie, 50, 249
mandolina, 275
Margaritaville, 113
Marka Knopflera, 89
maszynka, Patrz: stroik
Maybellene, 329
Mayer John, 61
Metallica, 338
Metallika, 214
metoda
pitego progu, 36
metrum, 79, 345, 346
2/4, 80
3/4, 80
4/4, 66, 79, 80, 345
6/8, 91
mezzo-forte, mf, 341, 346
mezzo-piano, 346
Michael, Row the Boat Ashore, 66, 67, 71
mikrostroik, 277, 309
mikrozagrywka
bluesowa, 201
Minor Swing, 327, 331
Mississippi Mud, 209, 211
Mitchell Joni, 181, 183, 213, 225
motkowanie, Patrz: technika hammer-on
Monterey Pop Festival, 329
Montgomery Wes, 328
Moondance, 88
mostek, 29, 30, 277
Floyd Rose, 309
gitary klasycznej, 304
koek, 30
Skorowidz
luny, 321
regulacja, 317
ruchomy, 277, 309, 320
siodeko, 31, 318
spryny, 320
stay, 320
twardy, 321
Mozart Amadeusz, 237
mp, Patrz: mezzo-piano
Mr. Guitar, Patrz: Atkins Chet
Mraz Jason, 113
Much Too Young, 221
multiefekt, 289
muzyka
ambientowa, 321
bluesowa, Patrz: blues
country, 111, 157, 162, 214, 328
ekspresyjno, 141
folkowa, 213, 217, 226, 273
gono, 346, 347
gypsy jazzowa, 331
hardrockowa, 136
heavymetalowa, 136, 273, 338
klasyczna, 237, 246, 248, 273
kontrapunktowa, 246
mariachi, 111
new acoustic, 273
new age, 273
popowa, 136
rockowa, 136, 157, Patrz: rock
N
nawilacz gitarowy, 316
nawrot, 207
nawrt, 208
Nothing Else Matters, 214
Nuages, 327
nuta
akcentowana, 161, 246, 347
caa, 341, 345
chorgiewka, 344
czas trwania, 341, 344, 346
czas wybrzmienia, 344, 346
czytanie, 50, 75
gwka, 344
kropka, 346
laska, 344
nazwa, 341
wizanie, 344
wybrzmienie krtkie, 124
O
Oasis, 86
Oh, Susanna, 90, 91, 96, 225
okno, 169
oktawer, 288
Old Folks at Home, 80, 83
Old MacDonald Had a Farm, 79
On Top of Old Smoky, 80, 82
One, 214, 338
Over the River and Through the Woods, 91, 94
oznaczenie
simile, 62
oznaczenie tonacji, 344
O
semka, 341, 345
P
p, Patrz: piano
P.M., 160, 161
Page Jimmy, 167, 329, 333
palm muting, Patrz: P.M.
Panama, 330
Parkening Christopher, 334
pasek, 45, 293
mocowanie, 30, 320
Pass Joe, 258
pauza, 67
caonutowa, 345
wiernutowa, 345
semkowa, 345
pnutowa, 345
szesnastkowa, 345
pazurki, 49, 214
Peggy Sue, 136
Peter, Paul and Mary, 213
phase shifter, 288
Phish, 221
pianissimo, 346
piano, 341, 346
piciolinia, 343
375
R
R&B, 273, 329
Rait Bonnie, 207
Raitt Bonnie, 19
Reinhardt Django, 327, 331
repertuar, 123
reverb, 289
Richards Keith, 183
riff, 75, 111, 162
heavymetalowy, 136
z power chordami, 182
rit., Patrz: ritardando
ritard., Patrz: ritardando
ritardando, 347
rock, 180, 181, 214, 329, 330
country, Patrz: country rock
klasyczny, 167
Skorowidz
progresywny, 179
z Poudnia, 183
Rock Around the Clock, 97
rocknroll, 111, 167, 172
rockabilly, 213
Rodgers Jimmie, 213
Roll Over Beethoven, 97, 169
Roll with It, 86
Rolling Stones, 167
Romanza, 248, 250
Runaround Sue, 72
rurka, 207
Rusby Kate, 213
rytm, 34
mieszany, Patrz: rytm triolowy
prosty, 193
swingowy, Patrz: rytm triolowy
synkopowany, 66
triolowy, 192, 193, 195
S
Sam Beam, Patrz: Iron & Wine
Sam the Sham and the Pharaohs, 86
Satch, Patrz: Satriani Joe
Satriani Joe, 309, 337
schemat, 169, 170, 173, 174
bluesowy, 170
kciuk z przeciganiem i uderzeniem
w gr, 219
kciuk z przeciganiem po strunach, 219
koysanki, Patrz: koysanka
okienkowy, 184, 196
Travisa, Patrz: styl Travisa
Segovia Andrs, 104, 327, 334
Seven Come Eleven, 328
Sherry, 72
Shine On Harvest Moon, 342
Silhouettes, 72
silica gel, 316
Simon i Garfunkel, 64, 113, 221
Simple Gifts, 107, 108
siodeko, 31, 36, 77, 215
mostka, Patrz: mostek siodeko
ruchome, 119
skala
bez nastpstw chromatycznych, 184
bluesowa, 191, 198, 200
C-dur
w drugiej pozycji, 102
durowa, 102, 169
bazowa, 176
pentatoniczna, 184, 200
dwuoktawowa, 103, 104
jednooktawowa, 103
molowa
pentatoniczna, 169, 170, 171, 172, 184,
196, 198, 200
Smith Johnny, 258, 332
So Tired, 122
solwka, 155
bluesowa, 184, 196, 201, 207
chord-melody, 259
jazzowa, 258
rockandrollowa, 170
rockowa, 154, 169
tworzenie, 173, 177
w stylu Travisa, 224
Soundgarden, 181
Southern Hospitality, 186, 189
sprzenie, 329
staccato, 341
Stairway to Heaven, 214, 329, 333, 334
Stardust, 328
Stars and Stripes Forever, 328
Start Me Up, 183
strap lock, 293
Strat, Patrz: Stratocaster
Stratocaster, 272, 273, 276
stroik, 31, 32, 295, 319
elektroniczny, 38, Patrz: tuner
ustny, 38
strojenie
alternatywne, 181
DADFisAD, 182
DADGHE, 182
DGDGHD, 183
D-G-D-G-H-D, 225
drop-D, Patrz: strojenie niskie D
EADGHE, 181
EHEGisHE, 183
niskie D, 181, 182
otwarte D, 181, 182, 207
otwarte E, 183
otwarte G, 183, 207, 225
standardowe, 181
377
symbol
, 62, 67, 79, 80
, 62, 63, 67, 79, 80, 145, 341, 344, 345, 347
#, 344
/, 180
>, 347
>, 136, 161, 246
, 255
0, 75
bass strum strum, 90
bemola, 344
kasownika, 344
klina, 347
kropki, 346, 347
krzyyka, 344
linii
falowanej, 158
ukonej, 149
zamanej, 152
O, 51
repetycji, 91, 113
sim., 80
strzaki
wygitej, 152
tumienia nadgarstkiem, 161
, 345
x, 160
X, 51, 58, 61
synkopa, 65, 67, 122, 161
szarpanie, 49, 214
szczypnicie, 223
szesnastka, 341, 345
szlagier, 72
szyjka, 31, 47
T
tab, Patrz: tabulatura
tabulatura, 20, 21, 50, 51, 138, 142
czytanie, 75, 76
tabulatury, 77
Take Good Care of My Baby, 73
takt, 60, 77, 346
aktywny, 173
na cztery, 80
Skorowidz
na trzy, 80
statyczny, 173
tapping
oburczny, 330, 335
Taylor James, 58, 63, 91, 144, 213
Tears in Heaven, 58
Tears on My Pillow, 73
technika
gry
doni lew, 141
doni praw, 145
technika
artykulacji, 169
artykulacyjna, 141, 149
hammer-on, 141, 142, 162, 172, 184, 200,
227, 228, 330
akord, 144
dwudwiki, 143, 145
podwjny, 142
zagrywka, 144
znikd, 143, 145
pirkowanego tremola, 327
podcignicie struny, 141, 152, 153, 162, 172
dwudwiki, 157
natychmiastowe, 153, 154, 155
przytrzymane, 157
uwolnienie, 154, 155, 159
w dwie strony, 156
w rytmie, 155
z wyprzedzeniem, 154
zagrywka, 154
pull-off, 141, 145, 146, 162, 172, 184, 201,
227, 335
dwudwikw, 147
podwjny, 147
zagrywka, 148
slide, 141, 149, 150, 162, 172, 184, 275
glissando, 150
legato, 149
zagrywka, 151
tumienie strun, 141, 160
lew rk, 160
praw rk, 160, 161
zagrywka, 161
wiatraka, 168
wibrato, 141, 158, 162, 172
Teenager in Love, 73
tekst
blues, 196
tekstura
naprzemienna, 205
tembr, 241
tempo, 34, 345
zwalnianie, 347
zwikszanie, 347
tercja, 112
maa, 200
wielka, 198, 200
termin
sim., 62
Texas Flood, 330, 336
The Allman Brothers Band, 183
The Articulate Blues, 162, 163
The Beatles, 61, 86, 167, 168, 214
The Boxer, 64, 221
The Byrds, 184
The Carter Family, 220
The Cruel War is Raging, 227
The Cruel War Is Raging, 231
The Doors, 88
The Eagles, 183, 184, 334
The Grateful Dead, 183, 184
The James Gang, 334
The Kinks, 122
The Marshall Tucker Band, 184
The Peppermint Twist, 97
The Rolling Stones, 181, 183
The Sinking of the Reuben James, 221
The Streets of Laredo, 113, 114, 116
The Thrill Is Gone, 328
The Twist, 97
The Ventures, 332
The Who, 167, 168
Theres a Moon Out Tonight, 73
Three Metal Kings, 136, 137, 140
tumienie doni, Patrz: P.M.
To Feel This Damn Old,
Patrz: Much Too Young
ton
naturalny, 344
tonacja, 57, 344
A, 57, 107
blues, 192
C, 72
E, 97
G, 72
blues, 192
pozycja na gryfie, 105
379
U
uderzanie
lune, 50
z podparciem, 50
uderzenie
antycypowane, 67
swobodne, 246
w d, 62, 67, 78, 79, 145
w gr, 62, 63, 67, 78, 79, 145
z podparciem, 246
ukad
dwikw, 255
zewntrzny, 257
ukulele, 275
Ulrich Lars, 338
unisono, 328
V
Vai Stevie, 309
Van Halen Eddie, 330, 332, 335, 336, 337
Van Morrison, 113
Van Morrisona, 88
Vaughan Stevie Ray, 191, 203, 330, 336
Ventura Highway, 89
volta, 347
W
wah-wah, 287, 289
wajcha, 29, 277, 309, 320, 329, 330
tremolo, 29
wibrato, 29
Y
Yankee Doodle Dixie, 328
Yardbirds, 329
Yes, 237
You Really Got Me, 122
You Send Me, 73
Youve Got a Friend, 63
Young Neil, 49
Skorowidz
Z
zagrywka, 75, 141, 169, 197, 260
basowa, 206
bluesowa, 199
dwudwikowa, 200
hardrockowa, 161
heavymetalowa, 161
rock country, 184
zapis
muzyczny, 20, 341
elementy, 342
podwjny, 21
nutowy, 21, 75
rytmiczny, 50, 52
tabulatura, Patrz: tabulatura
uproszczony, 50
znak
chromatyczny, 344
kropki, 346, 347
kropki nad nut, 124
repetycji, 347
staccato, 124
ukonika, 180
znaki
repetycji, Patrz: symbol repetycji
381