REAKCJA ALDEHYDY KETONY

O utl.: HNO3, KMnO4, odczynnik Jonesa, O utl.: KMnO4 / OH- - bardzo wolno i z
Utlenianie R C odczynnik Tollensa (Ag2O / NH3 aq.) R C rozszczepieniem łańcucha węglowego
OH odczynnik Fehlinga (Cu2+, OH-) OH (powstaje miesznina produktów)

O KOCl O
a. reakcja
haloformowa (Cl2 / KOH) + CHCl3
R CH3 R O
metyloketony (!)

O
b. utlenianie O
w pozycji α
SeO2 R1
R1 R C
R C
H2 O

Redukcja R-CH2-OH red. LiAlH4. NaBH4, H2 / kat.

red. LiAlH4. NaBH4, H2 / kat. OH
0
a. do alkoholi 1 20

Metodą Clemmensena: Zn(Hg) / stęż. HCl Metodą Clemmensena: Zn(Hg) / stęż. HCl
b. do alkanów R-CH3 R-CH2-R1
Metodą Wolffa-Kiżnera: H2N-HN2 / OH- Metodą Wolffa-Kiżnera: H2N-HN2 / OH-

O OH OH
c. do dioli Mg(Hg)
2 R1 C C R1
wicynalnych R1 R2 benzen
R2 R2

d. do amin R-CH2-NH2 warunki: 1. NH3 R-CH(R 1)-NH2 warunki: 1. NH3

(aminowanie 2. NaBH3CN 2. NaBH3CN
redukcyjne) 10 (lub H2 / kat.)
10 (lub H2 / kat.)

Addycja związków alkohol 10 (z formaldehydu)

alkohol 30
Grignarda alkohol 20

HO CN HO CN warunki: HCN / OH-

- warunki: HCN / OH-
Addycja CN R R1 (lub HCN / H2SO4)
R H (lub HCN / H2SO4)
cyjanohydrynaa cyjanohydrynaa

R1 R2
N N
0
Addycja zwiazków warunki: R1-NH2 (amina 1 ) warunki: R2-NH2 (amina 10)
C C
azotowych R H R R1
imina imina

R1 R2 R1 R2
N N
R1
R1 warunki: 0
C warunki: 0 C N H (amina 2 )
N H (amina 2 ) R C
H C R2
R2

enamina enamina

OH OH
N N
warunki: NH2-OH (hydroksyloamina) warunki: NH2-OH (hydroksyloamina)
C C
R H R R1
oksym oksym

O O
H3O + HO H3O + HO OH
NH2
HO CN R R1 R R1

R H H2 HO CH2 NH2
kat.
R R1
 REAKCJA ALDEHYDY KETONY
H H
N N
N warunki: N warunki:
NH2-NH-Ph (fenylohydrazyna) NH2-NH-Ph (fenylohydrazyna)
Addycja zwiazków C C
R H R R1
azotowych
fenylohydrazon fenylohydrazon

H H
N O N O
N C O N C O
warunki: (semikarbazyd) warunki: (semikarbazyd)
C NH2 C C NH2 C
R H H2NHN NH2 R R1 H2NHN NH2
semikarbazon semikarbazon

OH warunki: NaHSO3 / H2O OH warunki: NaHSO3 / H2O

reakcja odwracalna, stosuje się ją do reakcja odwracalna, stosuje się ją do
R C SO3 R C SO3
Addycja odddzielania zwiazkow odddzielania zwiazkow
wodorosiarczynu H karbonylowych od zanieczyszczeń R1 karbonylowych od zanieczyszczeń;
keton nie może być rozbudowany
sterycznie

OH OH
Addycja wody warunki: H2O / OH- warunki: H2O / OH-
R C OH R1 C OH
(hydratacja) lub H2O / H3O + lub H2O / H3O+
H R2
gem-diol gem-diol

OH OR1 OH OR3
R1OH R1OH R3OH R3OH
R C OR1 R C OR1 R1 C OR3 R1 C OR3
Addycja alkoholi H H R2 R2
hemiacetal acetal hemiacetal acetal

Reakcja odwracalna. Hydroliza kwaśna (tylko!) prowadzi do odzyskania związku karbonylowego. Reakcja stosowana do
blokowania i "ochrony" grupy karbonylowej aldehydów i ketonów.

O
R C + R-CH2-OH
Reakcja Cannizzaro OH
Aldehydy nie posiadające protonów α.
Reakcja dysproporcjonowania

R R1 R R2
Reakcja Wittiga
C C C C
H R2 R1 R3

nBuLi
P + R-CH2-X P CH2-R P CH-R
THF

trifenylofosfina ylid
O O P(Ph)3
R O
C
P CH-R + P Ph
R Ph
H Ph
H
betaina alken tlenek
ylid
trifenylofosfiny
REAKCJE ALDEHYDÓW I KETONÓW BIEGNĄCE W POŁOŻENIU α

1. Enolizacja aldehydów i ketonów.

O O H+
O OH- C C
OH
C
C
H O H
H+ -H+
C

2. Deuterowanie i halogenowanie w położeniu α

O O warunki: D2O / D+ lub OD-
C C X2 / H+ lub OH-
reakcja katalizowana kwasem lunb zasadą
H X(D)

3. Reakcja haloformowa
4. Reakcje kondensacji zwiazków karbonylowych
a. kondensacja aldolowa

O O OH
O O H+ H+
OH - C C C C
C C -H2O
O C O C O C
H aldol α,β -nienasycony
związek karbonylowy
Reakcja może być również katalizowana kwasem

b. krzyżowa kondensacja aldolowa

Zachodzi pod wpływem zasady (lub rzadziej kwasu) między cząsteczkami dwóch zwiazków karbonylowych.
Warunkiem jej efektywnego przeprowadzenia jest brak protonów α w jedym z substratów.

c. reakcje typu kondensacji aldolowej

- kondensacja Perkina
- kondensacja Knoevenagla
- kondensacja Cope'a

5. Reakcja enaminowa Storka

R1 R1 R2 R1 R2
O H N N N
C R2 C C

H H B- H
enamina

6. Reakcja Michaela
O O O
O O C
C - C
B C