BYDŁO

Historia

1827 – odkrycie komórki jajowej ssaka,

1841 – stwierdzenie, ze plemnik jest komórką,

1875 – opis zapłodnienia,

1899 – odkrycie roli dodatkowych gruczołów

płciowych,
 Dojrzałość płciowa

Buhajki – ok. 9 miesięcy

Jałóweczki – 7-9 miesięcy

Dojrzałość rozpłodowa

Buhajki – 18 miesięcy

Jałóweczki HF - 15-16 miesięcy, 2/3 masy

ciała dorosłej krowy
 ZALETY INSEMINACJI

Szybkie i łatwe uzyskiwanie postępu

hodowlanego nie tylko w oborach
elitarnych, ale także w pogłowiu masowym
dzięki temu, że od jednego buhaja
przygotowuje się w roku kilkadziesiąt
tysięcy dawek inseminacyjnych i tyle też
samic można nimi unasiennić.
 ZALETY INSEMINACJI

Możliwość korzystania z nasienia

buhajów o najwyższym potencjale
genetycznym i produkcyjnym bez
względu na to, w jakim kraju czy na
jakim kontynencie one żyją.
 ZALETY INSEMINACJI

Możliwość realizowania przez hodowcę

różnych koncepcji hodowlanych lub
produkcyjnych (np. podnoszenie ilości
mleka i poprawianie jego składu, produkcja
określonego typu materiału rzeźnego)
poprzez dobór buhajów o odpowiednich
parametrach wyceny.
 ZALETY INSEMINACJI

Pewność, że nasienie użyte do inseminacji

pochodzi od buhajów zdrowych,
pozostających pod stałym nadzorem
lekarsko-weterynaryjnym, a zabieg
unasieniania jest wykonywany w sposób
perfekcyjny, nie zagrażający
zainfekowaniem samicy.
 ZALETY INSEMINACJI

Oszczędność sił i czasu hodowcy-

właściciela samicy, bowiem to inseminator
dojeżdża do jego zagrody na każde
praktycznie wezwanie i na miejscu, w
oborze, wykonuje zabieg unasieniania.
Skuteczność inseminacji to nie tylko
sam zabieg unasieniania
 Od hodowcy oczekuje się

Wnikliwej obserwacji swego stada i

terminowego zgłaszania krów i jałówek do
inseminacji.
 Hodowca wzywający inseminatora
do zabiegu unasieniania,
powinien poinformować go:

o wieku latującej się samicy (jałówka czy krowa),

o czasie wystąpienia rui i o zauważonych objawach,

o tym, jakim buhajem ma być samica unasieniona.

 Od hodowcy oczekuje się

Ewentualnej pomocy w czasie

wykonywania zabiegu unasieniania, jeśli
samica jest niespokojna.
Ruja trwa u krowy od 6 do 36 godzin
(średnio 18 godzin)

Cykl płciowy (Rujowy) 21 dni

 Metody wykrywania rui
• Obserwacja

• Wykorzystanie próbnika

• Zastosowanie pedometrów

• Pomiar stężenia progesteronu we krwi lub

mleku
 FAZA PRZEDRUJOWA podczas której występuje:

•podniecenie,

•szukanie kontaktu z innymi krowami i wspinanie się na nie,

•porykiwanie,

•spadek apetytu i obniżenie wydajności mleka,

•zaczerwienienie ścian przedsionka pochwy i lekkie obrzmienie warg

sromowych,

•wyciek niewielkiej ilości bardzo rzadkiego, wodnistego śluzu.

 FAZA RUI WŁAŚCIWEJ:
tolerancja na obskakiwanie przez inne krowy, a także obskakiwanie ich
 FAZA RUI WŁAŚCIWEJ:

obfity wyciek przejrzystego, bardzo ciągliwego śluzu rujowego,

zwisającego w kształcie sopla
 FAZA RUI WŁAŚCIWEJ:

silne obrzmienie warg sromowych, zaczerwienienie, wilgotność i

połyskliwość ścian przedsionka pochwy
 FAZA RUI WŁAŚCIWEJ:

szukanie kontaktu z innymi krowami i lizanie ich

Najwłaściwszym termin unasieniania jest między
12 a 24 godziną od początku rui właściwej.

U jałówek ruja trwa krócej i dlatego należy je

unasieniać dwie godziny wcześniej niż krowy.

Niekiedy wskazana jest reinseminacja, którą

wykonuje się 10-12 godzin po pierwszym
zabiegu.
 Owulacja występuje 10-15 godzin od
końcowych objawów rui

Komórka jajowa zachowuje zdolność do

zapłodnienia przez
18-24 godziny

Plemniki docierają do jajowodów po 6-9

godzinach
(kapacytacja plemników)

Zachowują zdolność do zapłodnienia przez

18-20 godzin
 FAZA PORUJOWA:

brak tolerancji na obskakiwanie przez inne krowy

oraz chęci wspinania się na nie,

stopniowe zanikanie niepokoju i pobudzenia,

powrót apetytu,

zmniejszanie się obrzmienia warg sromowych i

zaczerwienienia ścian przedsionka pochwy,

zanikający wyciek śluzu porujowego,

który jest mętny i bardzo lepki, czasem z
domieszką krwi.
 Przenoszenie zarodków

Etapy:
1. Superowulacja
2. Uzyskiwanie zarodków
3. Manipulacja
4. Konserwacja zarodków
5. Synchronizacja biorczyń
 Korzyści z przenoszenia zarodków

1. Zwiększenie współczynnika reprodukcji

samic

2. Ułatwia transport materiału genetycznego i

umożliwia pokonanie barier weterynaryjno
– sanitarnych

3. Umożliwia tworzenie rezerwy genetycznej

ras i gatunków zagrożonych wyginięciem
 Korzyści z przenoszenia zarodków

4. Stwarza możliwość uchronienia stad od

chorób zakaźnych np. białaczki poprzez
pozyskiwanie zarodków od zakażonych
dawczyń i przeniesienie ich do zdrowych
biorczyń

5. Ułatwia testowanie samic na nosicielstwo

niekorzystnych cech
 Superowulacja

1. Zwielokrotnienie liczby zarodków w

jednym cyklu

2. Nieznaczny wzrost stopnia owulacji

 Synchronizacja rui

Korzyści praktyczne:

1. Lepsza organizacja w hodowli

2. Minimalizuje się błędy w czasie

wykrywania rui
 Uzyskiwanie ciąŜ bliźniaczych

1. Hormonalna stymulacja owulacji mnogich

przy użyciu hormonów FSH i PMSG (15-
16% ciąż bliźniaczych),
2. Transplantacja kilku zarodków do
biorczyni (15-16%),
3. Wprowadzenie dodatkowego zarodka do
biorczyni wcześniej zacielonej (30-60%),
4. Selekcja zwierząt z wielokrotnymi
owulacjami i ciążami bliźniaczymi
(odziedziczalność 0.006-0.028)
 CiąŜe bliźniacze

U ras mlecznych ok. 5%

U ras mięsnych ok. 1%

 Czynniki ograniczające liczbę ciąŜ
bliźniaczych

1. Występowanie malej liczby owulacji na

jajnikach

2. Wczesne zamierania zarodków

Macica krowy posiada pojemność

utrzymania 5 płodów lub po 3 w każdym
z rogów macicznych
 Metody rozpoznawania ciąży u bydła

1. Pomiar stężenia progesteronu

2. Próby na obecność estrogenów (100 dni ciąży)
3. Ultrasonografia
4. Oznaczanie specyficznego czynnika ciążowego
(PSPB – substancja białkowa wykrywalna we krwi
pomiędzy 24 dniem po inseminacji do 21 dnia po
porodzie lub bPAG – związek glikoproteidowy
obecny od 28 dnia ciąży i wytwarzany przez komórki
łożyska)
5. Badanie kliniczne poprzez prostnicę
 Wywoływanie porodów

1. W celu synchronizacji laktacji z okresem

pastwiskowym

2. W przypadkach krzyżowania towarowego

(ciężkie porody, duże cielęta)

3. Synchronizacja porodów u większej liczby

zwierząt