You are on page 1of 136

Nowy model funkcjonowania

mediw publicznych w Polsce

Analiza i opracowanie
Biuro KRRiT - Departament Strategii we wsppracy z Departamentem
Mediw Publicznych, Departamentem Budetu i Finansw oraz Biurem
B I U R O K O NT R O LI N G U I R ES T R U KTKontrolingu
U RY Z AC J I TVP
i Restrukturyzacji TVP SA i fi rmami: Trusted Information Consulting,
InterService, Handikap Audyt

Warszawa, 1 grudnia 2015

Spis treci
Wstp................................................................................................4
1 Nakady na media publiczne w Europie i w Polsce..............................7
1.1 Nakady na media publiczne na tle wskanikw ekonomicznych.................7
1.2 Wady obecnego systemu finansowania mediw publicznych w Polsce......10
1.3 Zmiany systemu finansowania mediw w wybranych krajach...................11
2 Oferta programowa a poziom finansowania mediw publicznych w
Polsce...........................................................................................15
2.1 Polityka programowa Telewizji Polskiej.......................................................20
2.2 Polityka programowa Polskiego Radia........................................................32
2.3 Rozgonie Regionalne Polskiego Radia......................................................39
2.4 Ocena realizacji zada publicznych w kontekcie sposobu ich finansowania
41
2.5 Fundusze wspierajce jako i pluralizm mediw.......................................42
3 Docelowy poziom finansowania do roku 2020..................................44
3.1 Ustalenie wysokoci finansowania przez publiczn radiofoni i telewizj w
latach 2015-2020...........................................................................................
................................................................................................................ 44
3.2 Telewizja Polska SA..................................................................................... 45
3.3 Polskie Radio SA......................................................................................... 50
3.4 Rozgonie Regionalne Polskiego Radia......................................................56
4 Uwarunkowania prawne i obecny mechanizm pomocy publicznej dla
mediw w Polsce...........................................................................62
4.1 Zadania mediw publicznych w dokumentach Unii Europejskiej................62
4.2 Definicja misji publicznej w Polsce.............................................................62
4.3 Szczeglne obowizki................................................................................. 64
4.4 Zasady pomocy publicznej dla mediw w Unii Europejskiej.......................65
4.5 Obecny mechanizm planowania zada i kontroli mediw publicznych
w Polsce..................................................................................................... 68
4.6 Planowane zmiany w ustawie o radiofonii i telewizji dostosowujce jej tre
do przepisw pomocy publicznej w zwizku z uwagami Komisji Europejskiej
z listopada 2011 roku................................................................................. 70
5 Zaoenia nowego modelu finansowania.........................................73
5.1 Opata na rzecz mediw publicznych jako danina publiczna......................73
5.2 Wyjanienie terminu skadka audiowizualna...........................................73
5.3 Definicja patnika oraz jego umocowanie prawne......................................74
2

5.4 Wybr rde informacji do budowy rejestru patnikw..............................74


5.5 Odstpienie od tradycyjnego poboru opaty od gospodarstw domowych. .75
5.6 Zalety systemu opartego o podatek dochodowy........................................76
5.7 Organizacja projektowanego rejestru patnikw.........................................77
5.8 Abonenci - patnicy..................................................................................... 79
5.9 Zasady wnoszenia skadki audiowizualnej.................................................80
5.10 Komunikacja z patnikiem........................................................................80
5.11 Operator skadki audiowizualnej..............................................................80
5.12 Ustalenie wysokoci skadki audiowizualnej i zasad jej rewaloryzacji......82
5.13 Koszty operacyjne organizacji poboru skadki audiowizualnej.................84
5.14 Ograniczenie dziaalnoci komercyjnej mediw publicznych...................89
5.15 Ograniczenie reklamy w programach TVP SA..........................................92
5.16 Polskie Radio SA....................................................................................... 97
5.17 Rozgonie regionalne Polskiego Radia..................................................101
5.18 Odziaywanie rodkw publicznych na gospodark...............................103
Podsumowanie................................................................................104
Bibliografia.....................................................................................106

WSTP
Racj istnienia mediw publicznych w spoeczestwie obywatelskim jest
wypenianie przez nie misji, czyli zada suby spoecznej. Zasadnicz kwesti
jest wic sposb zdefiniowania tych zada, sposb ich finansowania oraz
mechanizm ich monitorowania i rozliczania. Temu powicone jest niniejsze
opracowanie. Zostao ono zaakceptowane przez KRRiT na posiedzeniu 1 grudnia
2015 roku.
Przeduajcy si stan niedofinansowania mediw publicznych wynikajcy z
niewydolnoci obecnego systemu opat abonamentowych wywouje negatywne
zjawiska takie jak komercjalizacja przekazu, uzalenienie decyzji programowych
od
polityki
sprzeday
czasu
reklamowego,
ograniczenie
potencjau
kulturotwrczego mediw publicznych oraz ich wpywu na ksztat debaty
publicznej
i rozwj spoeczny. Zjawiska te s obserwowane szczeglnie w TVP SA, ktra w
wikszoci jest finansowana przychodami z dziaalnoci komercyjnej.
Od pocztku obecnej kadencji, we wsppracy z Ministerstwem Kultury i
Dziedzictwa Narodowego oraz nadawcami publicznymi i gronem ekspertw z
dziedziny ekonomii, informatyki i rynku mediw, KRRiT prowadzia prace
zmierzajce do opracowania nowego modelu funkcjonowania mediw
publicznych w Polsce.
Poszukujc zobiektywizowanych kryteriw obliczania poziomu finansowania
mediw publicznych, KRRiT dokonaa analizy sytuacji mediw publicznych w Unii
Europejskiej. Do grupy porwnawczej wczono kraje o podobnej historii
transformacji, zblionym poziomie ekonomiczno-demograficznym oraz kraje, w
ktrych media s postrzegane jako modelowe. Dane na temat finansowania
mediw publicznych w tych krajach zestawione zostay ze wskanikami
makroekonomicznymi takimi jak wysoko produktu krajowego brutto, nakady na
podstawowe usugi publiczne, tzw. koszyk wiadcze, nakady na edukacj i
kultur. Dokonano rwnie porwnania wysokoci obcienia opatami
audiowizualnymi mieszkacw krajw europejskich z poziomem wynagrodze
(rednia paca, tzw. dochd rozporzdzalny w gospodarstwach jedno i
wieloosobowych). Z zestawie tych wynika, e poziom finansowania mediw
publicznych w Polsce daleko odbiega od standardw europejskich.
KRRiT przeprowadzia te analiz obecnego sposobu wykonywania misji przez
telewizj i radiofoni publiczn. Informacje na temat liczby i charakteru
nadawanych programw, ich struktury gatunkowej i tematyki audycji a take
udziau premier i powtrek, rde i rodzajw produkcji oraz dziaalnoci
pozaantenowej, w tym w szczeglnoci w tzw. nowych mediach porwnano z
informacjami
o dziaalnoci nadawcw europejskich dziki ankiecie, jak TVP SA przeprowadzia
wrd czonkw Europejskiej Unii Nadawcw w okresie maj-czerwiec 2015 roku.
4

W europejskich systemach mediw du wag przykada si do wspierania


pluralizmu gatunkowego, rde informowania oraz tematyki lokalnej i
regionalnej. Rol w tym zakresie, oprcz nadawcw publicznych, mog peni
take inni nadawcy, o ile ich produkcja bdzie suya realizacji celw
publicznych. KRRiT uwaa za podane stworzenie, na wzr innych krajw
europejskich,
systemu
wspierania
produkcji
wartociowych
treci
audiowizualnych, tzw. Funduszu Jakoci, na ktry mgby si skada: odpis z
kwoty uzyskiwanej z poboru opaty audiowizualnej, odpis z przychodw
nadawcw komercyjnych lub z innych rde publicznych.
Ustalenie waciwego poziomu finansowania mediw publicznych w Polsce
wymagao uwzgldnienia sposobu zdefiniowania misji publicznej w dokumentach
Unii Europejskiej. Opis ten zosta uzupeniony o najwaniejsze informacje
dotyczce funkcjonujcego ju obecnie systemu nakadania zada misji, ich
realizowania i finansowania a take projektowanych zmian ustawowych w
zwizku
z uwagami Komisji Europejskiej z listopada 2011 r. wskazujcymi na konieczno
doprecyzowania zada mediw publicznych oraz wprowadzenia nowych
przepisw dotyczcych: rozliczania nadwyki finansowania publicznego, sposobu
uruchamiania nowych usug oraz mechanizmw kontroli realizacji misji.
Kolejn istotn kwesti byo okrelenie kosztw, jakich do roku 2020 bdzie
wymagaa realizacja zada publicznych, przy zaoeniu zmiany sposobu
finansowania mediw i rozwoju ich oferty programowej tak, aby odpowiadaa ona
definicji
misji.
W
tym
celu
KRRiT
zwrcia
si
do
TVP,
a za jej porednictwem do Polskiego Radia SA i rozgoni regionalnych z prob o
przedstawienie katalogu projektowanych zada oraz inwestycji w perspektywie
najbliszych 5 lat wraz z wyliczeniem, jakie rodki publiczne powinny zosta
zaangaowane do sfinansowania zaoonych celw. Na podstawie tych informacji
moliwe byo ustalenie kwot niezbdnego finansowania publicznego dla
poszczeglnych spek mediw publicznych w perspektywie redniookresowej.
Obecny system abonamentowy, o ktrego ograniczeniach KRRiT wielokrotnie
informowaa zarwno instytucje pastwa, jak i opini publiczn, nie jest zdolny do
sfinansowania tych potrzeb. KRRiT dokonaa wic przegldu moliwych rozwiza
prawnych i organizacyjnych, ktre pozwoliyby na stworzenie sprawiedliwego,
nowoczesnego, oszczdnego i skutecznego modelu poboru opat od obywateli na
rzecz mediw publicznych. W efekcie tych prac powstaa propozycja ustalenia
skadki audiowizualnej jako daniny publicznej i zobowizania do jej uiszczania
osb identyfikowanych jako patnicy podatku dochodowego PIT, osb
identyfikowanych jako ubezpieczeni w KRUS oraz instytucji uiszczajcych podatek
CIT. Rejestr tych podmiotw mgby powsta na bazie istniejcych rejestrw
referencyjnych prowadzonych przez instytucje publiczne (Ministerstwo Finansw,
KRUS uzupenione o baz PESEL). Przybliajc zasady funkcjonowania nowego
systemu KRRiT zaprojektowaa organizacj i sposb dziaania operatora
pobierajcego opat, ustalia koszty zwizane z obsug rejestru oraz wskazaa
korzyci wynikajce z przyjcia proponowanych rozwiza. W oparciu

o powysze ustalenia dokonano obliczenia skadki audiowizualnej i ustalenia


sposobu jej waloryzacji.
KRRiT wyraa pogld, e niezbdnym elementem reformy mediw publicznych,
oprcz zapewnienia im odpowiedniego sposobu finansowania oraz rozwoju oferty
programowej, jest ograniczenie przez nie dziaalnoci reklamowej, aby mogy
skoncentrowa si na realizacji zada publicznych. Przeanalizowano wic moliwe
scenariusze redukcji czasu reklamowego w mediach publicznych wraz z
obliczeniem skutkw finansowych takich zmian. Uzyskane w ten sposb
informacje zostay wykorzystane do obliczenia faktycznego zapotrzebowania
mediw
publicznych
na
finansowanie
w okresie najbliszych piciu lat.
Zdecydowane zwikszenie strumienia rodkw publicznych skierowanych do
mediw publicznych oznacza nie tylko uatrakcyjnienie ich programu. rodki te
bd
oddziayway
na
gospodark,
w szczeglnoci na rynek producentw audiowizualnych, rynek nadawania i
nowych technologii, a take bd miay pozytywny wpyw na rynek pracy.
Symulacj takich efektw KRRiT przedstawia na zakoczenie przedkadanego
opracowania.
Wanym problemem, czcym si z modelem programowania i finansowania
mediw jest sposb wyboru i kontroli wadz mediw publicznych w kontekcie ich
reprezentatywnoci
spoecznej
i legitymacji politycznej. Wymaga to pogbionej analizy funkcjonowania
zarzdw,
rad
nadzorczych
i w szczeglnoci pluralistycznych rad programowych. KRRiT od kilku lat dziaa w
kierunku zwikszenia kompetencji i odpowiedzialnoci tych rad, ale dodanie wagi
temu pluralistycznemu ciau wymaga zmian na poziomie ustawowym.
Analiza dotyczca zmian w strukturze zarzdzania powinna wzi pod uwag
instytucjonalne otoczenie mediw publicznych. S to Parlament, ministerstwa
Skarbu, Kultury i Dziedzictwa Narodowego, Cyfryzacji i Finansw, wysze uczelnie
akademickie, partie polityczne, rodowiska twrcze. Nie mniej istotne s rynkowe
i technologiczne punkty odniesienia ksztatujce modele wspczesnych mediw.
Niniejsze opracowanie tym si nie zajmuje, tak jak nie podejmuje innych
aspektw funkcjonowania mediw publicznych.
Reformowanie mediw publicznych jest bowiem dziaaniem cigym trzeba bra
pod uwag nieustanne zmiany spoeczne, technologiczne i rynkowe. Trzeba take
doceni rol mediw jako instytucji realizujcej prawo do informacji i
demokratycznej debaty publicznej. System mediw publicznych bez wtpienia
zasuguje na wnikliw analiz.
Debaty, dotyczce publicznych mediw tocz si w kadym europejskim kraju.
Przedmiotem praktycznie cigej debaty jest BBC. Jesieni tego roku w Finlandii
stworzono parlamentarn grup robocz, ktra do koca maja przyszego roku
ma dokona oceny pozycji YLE na fiskim rynku medialnym oraz znaczenia tego
publicznego nadawcy dla demokracji, wolnoci sowa i rnorodnoci mediw.
6

Debata jest potrzebna take dlatego, e wiele istotnych aspektw funkcjonowania


mediw wymyka si regulacjom ustawowym, a zaley od waciwej kultury
mediw i otoczenia. S to choby kryteria pozyskiwania projektw, przejrzysto,
merytoryczno i bezstronno ocen programowych, system zarzdzania ludzkimi
umiejtnociami czyli talentami, wreszcie, last but not least umiejtno i
sposoby komunikowania si z otoczeniem spoecznym i politycznym, a przede
wszystkim z widzami i suchaczami. Wszystkie te kwestie powinny by stawiane
w debacie, jeli chcemy rzeczywicie poprawia funkcjonowanie mediw
publicznych w Polsce.
Zgodnie ze znan tez Daniela Hallina i Paolo Manciniego systemy medialne nie
s, bo nie mog by inne ni tradycja i kultura polityczna kraju. Majc to na
uwadze liczymy mimo wszystko na to, e niniejsze opracowanie spowoduje, e
debata o mediach w Polsce bdzie nieco bardziej rzeczowa, a mniej emocjonalna i
personalna.

Jan Dworak,
Przewodniczcy KRRiT
Warszawa, 1 grudnia 2015 r.

1 NAKADY NA MEDIA PUBLICZNE W EUROPIE I W


POLSCE
1.1 Nakady na media publiczne na tle wskanikw
ekonomicznych
Prowadzc prace nad nowym systemem mediw publicznych w Polsce Krajowa
Rada
Radiofonii
i Telewizji zbadaa, czy jest moliwe ustalenie obiektywnych kryteriw obliczenia

poziomu finansowania mediw publicznych 1 z wykorzystaniem wskanikw


ekonomicznych wybranych krajw europejskich. Do celw porwnawczych
stworzono grup, w skad ktrej, niezalenie od rnic ustrojowych, kulturowych
czy spoecznych, weszy kraje o podobnej historii transformacji (Republika Czeska
i Rumunia), o zblionym poziomie ekonomicznym i demograficznym (Hiszpania i
Wochy) oraz kraje, w ktrych media publiczne uznawane s za modelowe (Wielka
Brytania, Niemcy i Francja).

Nakady na media publiczne a Produkt Krajowy Brutto (PKB)


W 2013 roku przychody mediw publicznych w krajach europejskich stanowiy
rednio
0,23%
PKB.
W Polsce udzia ten wynosi 0,04%. Najbogatsze kraje europejskie Niemcy,
Francja i Wielka Brytania, a take Wochy wydaj na media publiczne (abonament
+ dotacje celowe) kwoty wielokrotnie wysze od budetw, jakimi dysponuj
polscy nadawcy publiczni. W krajach tych wydatki na media publiczne stanowi
od
0,1
do
0,3
%
PKB.
Problemy
gospodarcze
oraz
kopoty
z wdroeniem nowego modelu finansowania nadawcw publicznych spowodoway
ograniczenie zasobw hiszpaskich nadawcw publicznych (wicej na ten temat
w
rozdziale
1.3)
ale
i
tak,
w porwnaniu z Polsk, kraj ten dysponuje prawie dwa razy wikszymi rodkami
finansowymi przeznaczonymi na media publiczne. Warto rwnie zwrci uwag
na polityk wadz Czech wobec nadawcw publicznych. rodki przekazywane
mediom publicznym w tym kraju w odniesieniu do PKB mona porwna z
poziomem finansowania nadawcw publicznych w Wielkiej Brytanii.
Gdyby
zakada
zrwnanie
wysokoci
rodkw
publicznych
przeznaczanych
na
media
publiczne
w Polsce do redniej relacji wartoci finansowania mediw publicznych
oraz
do
wartoci
PKB
w omawianych krajach to rocznie polska radiofonia i telewizja powinna
dysponowa
kwot
3,8 mld z.
Tabela nr 1 Przychody (publiczne i komercyjne) mediw publicznych a
warto PKB (brutto)
2013 dane w mln
EUR

CZ

UK

IT

SP

RO

1Na zlecenie KRRiT analiz tak, pod tytuem Koncepcja kryteriw ustanowienia i kalkulacji
optymalnego poziomu finansowania mediw publicznych w Polsce w czerwcu 2015 r.
przeprowadzia firma InterService.

PL

Przychody PSM2
cznie
Przychody komercyjne

350,
7
30,6

rda publiczne i
inne3
PKB 2013 [dane
Eurostat]
Przychody PSM / PKB

320,
1
1572
84
0,223
%
0,203
%

rda publ. na PSM /


PKB

7135,
4
2275,
1
4860,
3
20171
94
0,354
%
0,241
%

9031,
0
458,7

3727,
3
440,9

2562,
0
693,0

856,5

92,9

49,4

1,8

8572,
2
28094
80
0,321
%
0,305
%

3286,
4
21136
87
0,176
%
0,155
%

1869,
0
16094
62
0,159
%
0,116
%

807,1

91,1

10491
81
0,082
%
0,077
%

1442
82
0,064
%
0,063
%

429
,1
269
,5
159
,6
3961
12
0,10
8%
0,04
0%

rdo: InterService, Koncepcja kryteriw ustanowienia i kalkulacji optymalnego poziomu


finansowania mediw publicznych w Polsce, czerwiec 2015 r.

Media publiczne a koszyk piciu wydatkw publicznych


W celu oszacowania prawidowego poziomu finansowania mediw publicznych
zasadne wydaje si zestawienie wysokoci nakadw na ten cel z podstawowymi
obszarami usug i potrzeb publicznych takich jak: zdrowie, obrona,
bezpieczestwo, edukacja i kultura. Bdzie miao to znaczenie, jeli uznamy, e
poziom realizacji zada przez media publiczne jest jednym z kryteriw rozwoju
cywilizacyjnego, edukacyjnego oraz kulturalnego spoeczestw obywatelskich.
Nakady na potrzeby publiczne w Polsce nie odbiegaj od standardw
europejskich. Warto tego koszyka w Polsce to 26,1% PKB. rednia dla siedmiu
wybranych
krajw
europejskich
wynosi
29,8% PKB.
Tabela nr 2 Wydatki na podstawowe obszary usug publicznych (tzw.
koszyk wiadcze) w krajach europejskich
% BUDETU
KRAJU
ZDROWIE

CZ

UK

IT

SP

RO

PL

UE

18,
1

16,
5

15,
5

14,
7

14,
7

14,
1

8,6

10,
9

14,
9

2 PSM Public Service Media media publiczne.

3 rodki pochodzce z opat audiowizualnych oraz z dotacji i subwencji.

OBRONA

2,1

5,1

2,4

3,2

3,0

2,3

2,2

2,7

3,0

BEZPIECZEST
WO
EDUKACJA

4,2

5,3

3,5

3,1

4,0

4,8

5,6

4,2

3,9

4,6

5,5

4,9

5,8

4,5

5,0

4,2

5,4

4,944

KULTURA

2,9

2,1

1,8

2,5

1,1

3,3

2,7

2,9

2,2

(%PKB)
dane UNESCO

Ubezpieczenia
6,0
6,9
19,
27,
20,
15,
12,
16,
16,
spo. (%PKB)
6
0
3
6
1
6
2
rdo: InterService, Koncepcja kryteriw ustanowienia i kalkulacji optymalnego poziomu
finansowania mediw publicznych w Polsce, czerwiec 2015 r.

Nakady na media publiczne w Polsce stanowi wyjtek od tej reguy. rednie


czne przychody (publiczne i komercyjne) mediw publicznych w krajach
nalecych do grupy porwnawczej stanowi ponad 0,8% cznych wydatkw
koszyka. W Polsce rodki te s o poow mniejsze i wynosz 0,41% koszyka.
Wynika z tego, e nakady na media publiczne w Polsce powinny zosta
podwojone.
Ta dysproporcja jest jeszcze bardziej raca, gdy wemie si pod uwag, e
telewizja
publiczna
w Polsce finansowana jest gwnie ze rde komercyjnych. Stanowi one okoo
70% przychodw mediw publicznych, podczas gdy w grupie porwnawczej
udzia rodkw z reklamy wynosi rednio 17% budetu. Biorc wic pod uwag
wycznie finansowanie publiczne, rednie nakady na media publiczne w grupie
porwnawczej to 0,67% koszyka. Ten sam wskanik w Polsce to jedynie 0,15%.
Z tej perspektywy nakady publiczne na media publiczne w naszym kraju
powinny by 4,5 razy wysze i ksztatowa si na poziomie ok. 3,4 mld
z.

Media publiczne a nakady na edukacj i kultur


Znaczce moe by rwnie porwnanie rodkw przeznaczanych na media
publiczne w stosunku do innych wydatkw publicznych w sferze edukacji i kultury.
Take i ta relacja wskazuje na ostatnie miejsce Polski w grupie porwnywanych
krajw.

Tabela nr 3 Nakady na edukacj i kultur a publiczne finansowanie


nadawcw publicznych
CZ

UK

IT

SP

RO

PL

4rednia dla Europy rodkowej i Wschodniej w roku 2012 wg danych UNESCO: Education for All.

10

rda publ. PSM /


nakady na edukacj i
kultur

2,63
%

2,92
%

4,51
%

1,93
%

2,07
%

0,92
%

1,11
%

0,48
6%

rdo: InterService, Koncepcja kryteriw ustanowienia i kalkulacji optymalnego poziomu


finansowania mediw publicznych w Polsce, czerwiec 2015 r.

W Polsce roczne wpywy abonamentowe to kwota odpowiadajca 0,49%


wydatkw publicznych na kultur i edukacj. W wybranych krajach rednia z opat
audiowizualnych w stosunku do nakadw na wymienione cele wynosi 2,29 %.
Oznacza to, e uzyskanie ze rodkw publicznych zblionego do grupy
porwnawczej poziomu finansowania mediw publicznych w Polsce
wymagaoby prawie piciokrotnego ich zwikszenia do kwoty 3,75 mld
z.

Media publiczne a wskaniki siy nabywczej obywateli


Dochodzc do ustalenia, jakimi rodkami powinny dysponowa media publiczne w
Polsce, trzeba take porwna nakady na media publiczne z danymi dotyczcymi
wynagrodze w rednich i duych krajach europejskich (powyej 5 mln
mieszkacw). Wyliczenie takie pozwala zilustrowa realne obcienie obywateli
opat audiowizualn.
Tabela nr 4 Poziom
wynagrodze w UE

finansowania

mediw

publicznych

rednia

rdo: Biuro Kontrolingu i Restrukturyzacji TVP SA, Analiza zapotrzebowania polskich


mediw publicznych na finansowanie publiczne, czerwiec 2015 r.

11

Odniesienie wynagrodze i PKB do poziomu finansowania mediw publicznych w


badanych krajach wskazuje, e w Polsce kwota przeznaczana na zadania
nadawcw publicznych powinna wynosi midzy 2691,3 a 2896,5 mln z (dane z
tabeli nr 4, kolumna - rednia arytmetyczna). Podobny wynik otrzymujemy z
porwnania redniej waonej ludnoci (odsetek dla kadego kraju waony jest
liczebnoci jego populacji): finansowanie mediw publicznych w Polsce powinno
ksztatowa si midzy 2542,4 a 2860,8 mln z. Podany poziom
finansowania mediw publicznych w Polsce powinien ksztatowa si
zatem w granicach 2,6 - 2,9 mld z.

1.2 Wady obecnego systemu


publicznych w Polsce

finansowania

mediw

Opata abonamentowa od osb fizycznych pobierana jest obecnie w Polsce w


oparciu o deklaracje abonentw skadane u operatora, tj. w oddziale Poczty
Polskiej. Jeeli dana osoba nie zoy takiej deklaracji, powstaje domniemanie, e
nie posiada ona odbiornika radiowego ani telewizyjnego oraz e nie jest
zobowizana do wnoszenia opat abonamentowych.
Wedug Narodowego Spisu Powszechnego 5 w Polsce istnieje okoo 13,6 miliona
gospodarstw domowych, a zgodnie z danymi GUS w 98% gospodarstw
domowych znajduje si odbiornik telewizyjny. Obowizku rejestracji odbiornikw
w Polsce dokonaa tylko poowa zobowizanych 6.
Ze wzgldu na brak skutecznych narzdzi prawnych, w szczeglnoci
upowanienia pracownikw Poczty Polskiej do przeprowadzenia kontroli w
gospodarstwach domowych, niemoliwa jest weryfikacja stanu posiadania
odbiornikw radiowych lub telewizyjnych. Przeprowadzenie takich kontroli nie
5Narodowy Spis Powszechny z 2011 roku.

6Zgodnie z danymi Poczty Polskiej (stan na 31 grudnia 2014 r. zarejestrowane odbiorniki miao 6
778 068 gospodarstw domowych.

12

tylko naruszaoby zasad miru domowego7, ale take znacznie podwyszyoby


koszty poboru abonamentu.
Ze zwolnie od pacenia abonamentu korzysta okoo 45% 8 zarejestrowanych. S
to w wikszoci osoby powyej 75 roku ycia 9, zwolnieni z tytuu I grupy
inwalidztwa10 oraz te osoby, ktre ukoczyy 60 lat i maj ustalone prawo do
emerytury w wysokoci nieprzekraczajcej poowy przecitnego wynagrodzenia
miesicznie 11. Grupa uprawnionych do zwolnie zwiksza si systematycznie.
Oprcz gospodarstw domowych opaty abonamentowe powinny wnosi rwnie
podmioty gospodarcze oraz podmioty gospodarki narodowej 12. Inaczej ni w
przypadku gospodarstw domowych, przedsibiorcy maj obowizek rejestracji
kadego telewizora i kadego radioodbiornika. Jednak na blisko 2 miliony
przedsibiorstw13 opat abonamentow paci tylko 12%14, co daje 4,4%
nalenych rocznie wpyww z tytuu opat abonamentowych.
Obecnie z opatami zalega prawie trzy milionw abonentw 15. Zwikszona od
poowy 2012 roku aktywno Poczty Polskiej w egzekwowaniu zalegoci
abonamentowych spowodowaa kilkukrotny wzrost liczby wnioskw do KRRiT o
7Mir domowy, czyli wolno niezakconego korzystania z domu, mieszkania czy innego lokalu, jest
dobrem chronionym przez przepisy art. 193 Kodeksu karnego.

8Zgodnie z danymi Poczty Polskiej (stan na 31 grudnia 2014 r. ) to liczba 2 929 006 abonentw.

9Zgodnie z danymi Poczty Polskiej (stan na 31 grudnia 2014 r.) to liczba 1 265 624 abonentw.

13

umorzenie lub rozoenie na raty zalegoci w opatach ze wzgldw spoecznych


(wiek, trudna sytuacja materialna, przypadki losowe) 16.
Zalegoci w opatach abonamentowych poddawane s procesowi egzekucji
komorniczej.
Prawie
3 miliony osb oraz prawie dwa miliony przedsibiorcw powinny by poddane
procedurze egzekucyjnej, ktra subiektywnie moe by odbierana jako
krzywdzca. W 2014 roku Poczta Polska przekazaa do urzdw skarbowych
cztery mln tytuw wykonawczych. Nie wszystkie zalege opaty udaje si jednak
odzyska w trybie egzekucji. Cz z nich ulega przedawnieniu po upywie piciu
lat.
10Zgodnie z danymi Poczty Polskiej Poczty Polskiej (stan na 31 grudnia 2014 r.) to liczba 779 379
abonentw.

11Zgodnie z danymi Poczty Polskiej (stan na 31 grudnia 2014 r.) to liczba 643 304 abonentw.

12Zgodnie z definicj Gwnego Urzdu Statystycznego pod pojciem "podmiotw gospodarki


narodowej" rozumie si osoby prawne, jednostki organizacyjne, ktre nie posiadaj osobowoci
prawnej (rwnie ich zakady, oddziay, filie stanowice ich jednostki lokalne) oraz osoby fizyczne
prowadzce dziaalno gospodarcz.

13Wedug danych GUS pod koniec 2012 roku w Polsce dziaao 1,78 mln przedsibiorstw. Wedug
danych uwzgldniajcych aktywno gospodarcz (opaty skadek do ZUS) w Polsce jest ponad 2
miliony maych przedsibiorstw ( 2 140 901), a tylko nieco ponad 203 tysicy firm zarejestrowao
odbiorniki rtv. Wedug danych z 2011 roku, Poczta Polska przeprowadzia 16 148 kontroli rejestracji
odbiornikw rtv. W wyniku tych kontroli w 5 613 firmach stwierdzono uywanie niezarejestrowanych

14

Mimowolnymi ofiarami procesu egzekucji najczciej padaj osoby niewiadomie


zaniedbujce
obowizek
zgoszenia
i
udokumentowania
okolicznoci
uprawniajcych do nabycia zwolnienia. Do tej pory byy to szczeglnie osoby,
ktre ukoczyy 75 lat i nie wyrejestroway odbiornika, a take inwalidzi, ktrzy po
uzyskaniu orzeczenia o inwalidztwie nie zgosili tego faktu Poczcie Polskiej. Na
mocy nowelizacji ustawy o opatach abonamentowych z dnia 23 lipca 2015 roku
dziki uzyskaniu dostpu do danych z bazy PESEL, proces nabywania uprawnie
do zwolnie z tytuu wieku odbywa si bez udziau abonentw.
Finansowanie nadawcw publicznych jest coraz bardziej uzalenione od wpyww
abonamentowych ciganych z zalegoci przez urzdy skarbowe w drodze
odbiornikw.

14Zgodnie z danymi Poczty Polskiej na 31 grudnia 2014 r.

15Zgodnie z danymi Poczty Polskiej Poczty Polskiej stan na 31 grudnia 2014 r.

16 W 2011 r. wpyno 30 tysicy listw, w 2012r. prawie 88 tysicy, a w 2013 roku ponad 124
tysicy, w 2014 prawie
111 tysicy.

15

egzekucji
administracyjnej.
z czasem ulegnie ono zaamaniu.

Oznacza

to,

Opata abonamentowa za posiadanie odbiornika jest oczywicie archaiczna nie


tylko w Polsce, ale rwnie w innych krajach europejskich, ktre j pobieraj.
Klasyczne odbiorniki telewizyjne i radiowe powszechnie zastpowane s
urzdzeniami multimedialnymi i wielofunkcyjnymi. Osoby obywajce si bez
tradycyjnego odbiornika uwaaj, e fakt ten zwalnia ich w wietle prawa od
obowizku pacenia abonamentu. Ponadto wiele osb opacajcych dostp do
kilkuset programw telewizji kablowej lub satelitarnej sdzi, e pacenie
dodatkowo abonamentu radiowo-telewizyjnego na rzecz mediw publicznych jest
nieuzasadnionym ponoszeniem kosztw za t sam usug.

1.3 Zmiany systemu finansowania mediw w wybranych


krajach17
Przyczyny, o ktrych mowa powyej, skutkujc spadkiem liczby gospodarstw
wnoszcych abonament, to gwne powody podjcia przez niektre kraje
europejskie
dziaa
zmierzajcych
do modernizacji systemu finansowania mediw publicznych.
Niemcy
W 2013 roku w Niemczech nastpio przejcie z systemu opat za odbiornik do
systemu opat pobieranych od lokalu na podstawie ewidencji patnikw podatku
od nieruchomoci. Przedsibiorcy identyfikowani poprzez system ewidencji
gospodarczej dokonuj natomiast opat za kady posiadany odbiornik.
Przyczyn zmiany byy konsekwencje cyfryzacji, tj. dostpno treci
audiowizualnych poprzez nowe urzdzenia (komputer, urzdzenia mobilne itd.).
Reforma przyniosa pozytywne skutki w postaci zwikszenia zbieranych rodkw z
opat oraz poprawy ich cigalnoci.
Potrzeby finansowe mediw publicznych, na wniosek nadawcy, ocenia niezalena
komisja, ktra rwnie rozlicza ich wykonanie.
Finlandia

17
Przygotowana przez Biuro Kontrolingu i Restrukturyzacji TVP SA w padzierniku 2015 r.

16

Nowy system finasowania nadawcy publicznego w Finlandii obowizuje od 1


stycznia 2013 roku. Obecnie opata audiowizualna w Finlandii nie jest ju
pobierana
od
gospodarstw,
lecz
od wszystkich podatnikw: osb fizycznych i przedsibiorstw. Nowa opata ma
pen cigalno.
Poziom finansowania nadawcy publicznego w Finlandii zosta ustalony w ramach
konsensusu szefw wszystkich partii parlamentarnych. Kwota, ktr otrzymuje
Yleisradio (YLE)18 jest zagwarantowana prawnie. W 2013 roku bya ona rwna 500
mln EUR (tj. 2 099 mln z, a po odjciu podatku VAT 454,5 mln EUR, czyli 1 909
mln z). Jeli zebrana kwota jest wysza ni potrzeby nadawcy, nadwyka
zatrzymywana jest na cele przyszych potrzeb. Jeli jest nisza, brakujca kwota
musi zosta wygospodarowana z budetu pastwa. Kwota finansowania nadawcy
publicznego jest waloryzowana indeksem, na ktry w jednej trzeciej skada si
dynamika kosztw ycia, a w dwch trzecich - dynamika pac.
Z zaoenia nowy model finansowania mia gwarantowa YLE niezaleno od
rzdu, dlatego zmiany finansowania wymagaj zgody wszystkich partii
politycznych. W 2015 roku waloryzacja zostaa zaniechana z powodu kryzysu
ekonomicznego co oznacza, e i ten system nie jest niezaleny od woli
rzdzcych politykw.
Portugalia
Do 2014 roku w Portugalii obowizywa system finansowania mediw z dwch
rde: dotacji pastwa i opaty abonamentowej. Od 2007 roku wpywy z dotacji
pastwowych sukcesywnie malay do zera w 2014 roku 19. Ubytki te prbowano
rwnoway podwyk opaty abonamentowej, jednak robiono to w
niewystarczajcym stopniu20.
18
Yleisradio - fiski publiczny nadawca radiowo-telewizyjny.

19
W latach 2007-2010 nadawca publiczny RTP otrzymywa z budetu pastwa fundusze
przekraczajce 100 mln EUR
(tj. ok. 420 mln z) rocznie, w kolejnych latach malay one sukcesywnie i w 2013 r. byy rwne ok. 43
mln EUR (181 mln z).

17

Oprcz stawek opaty, zmianie nie uleg ani sam system poboru (wraz z
rachunkiem za energi elektryczn), ani podmiot opaty (patnicy wspomnianych
rachunkw), ani kryteria zwolnie (konsumpcja energii elektrycznej na poziomie
niszym ni 400 kWh rocznie).
Obecnie stawka abonamentu jest zwikszana o stop inflacji. Rezygnujc z
dotacji rzdowych, Portugalczycy mieli na celu zapewnienie wikszej
niezalenoci mediw, jednak ze wzgldu na niedostateczne rodki z opaty
abonamentowej,
media
publiczne
w
Portugalii
maj
problemy
z pokryciem kosztw koniecznej restrukturyzacji.

Szwecja
W 2012 roku w Szwecji zostaa wprowadzona zmiana polegajca na oderwaniu
obowizku wnoszenia opaty audiowizualnej od faktu posiadania odbiornika.
Naczelny Sd Administracyjny odrzuci jednak t regulacj. Szwedzi powrcili
wic do starego modelu, w ktrym opata abonamentowa nie obejmuje
komputerw,
tabletw,
laptopw
czy
smartfonw.
Mimo,
i dotychczas nie odnotowano przypadkw unikania opat przez uytkownikw
nowych urzdze, Szwedzi dostrzegaj takie ryzyko w duszej perspektywie
czasowej.
W 2015 roku, po szeciu latach od ostatniej podwyki, parlament szwedzki
zdecydowa si podnie stawk opaty abonamentowej o okoo 6%.
Kwestia nowego modelu finansowania ma zosta podjta przez szwedzki
parlament
w
2019
roku,
tj. pod koniec obecnego okresu obowizywania opaty abonamentowej. Wikszo
parlamentarna optuje za przegldem aktualnego modelu pod ktem
przystosowania systemu do zmian wynikajcych z nowego sposobu konsumpcji
mediw. W spoecznej debacie dominuj gosy, e najlepszy system poboru
opaty audiowizualnej jest oparty na podatku osobistym z zachowaniem
niezalenoci od budetu pastwa (tak, jak ma to miejsce w wypadku fiskiego
Yle-tax).
Hiszpania

20
Nastpi wzrost miesicznego kosztu opaty abonamentowej z 2,25 EUR (9,4 z) do 2,65 EUR (11,1
z) - doliczane do kadego rachunku za energi elektryczn.

18

Do 2008 roku model finansowania hiszpaskiej RTVE opiera si na poczeniu


finansowania
z budetu pastwa i przychodw komercyjnych. rodki z dziaalnoci komercyjnej
odgryway znaczc rol w budecie RTVE, stanowic 61% przychodw w 2007
roku i 54% przychodw w 2008 roku.
W 2009 roku reklama, telesprzeda, merchandising i usugi pay-per-view w RTVE
zostay zakazane. Aby zrekompensowa powstae w ten sposb straty
wprowadzono dodatkowe rda przychodw:

dotacje pastwowe z budetu z tytuu wykonywania obowizkw nadawcy


publicznego;

rodki pochodzce z opaty za czstotliwoci radiowe (obecnie 100%,


maksymalnie 330 mln EUR, tj. ok. 1 385 mln z);

3% przychodw operacyjnych nadawcw telewizyjnych, nadajcych


programy
free
to
air
o zasigu wikszym ni regionalny; mog one stanowi nie wicej ni 15%
prognozowanego przychodu RTVE;

1,5
%
przychodw
operacyjnych
nadawcw
programw
patnych/dostpnych warunkowo (conditional access) oferujcych swoje
usugi na obszarze wikszym ni region; mog one stanowi nie wicej ni
20% prognozowanego przychodu RTVE;

0,9% przychodw operacyjnych operatorw usug telekomunikacyjnych,


ktrzy oferuj usugi audiowizualne lub prowadz dziaalno reklamow
na poziomie ponadregionalnym; mog one stanowi nie wicej ni 25%
prognozowanych przychodw RTVE.

W pierwszych dwch latach po wprowadzeniu zmian (2010-2011) budet RTVE


utrzymywa si na stabilnym, a nawet nieznacznie rosncym poziomie 21. Lata
2012-2013 przyniosy jednak dotkliwe spadki. Przychody w 2013 roku byy nisze
o 26% ni rok wczeniej. Byo to spowodowane redukcj dotacji budetowych o
46%22 oraz spadkiem przychodw od podmiotw komercyjnych (operatorw
i nadawcw)23. Sytuacja niewystarczajcego finansowania utrzymuje si nadal 24.
Obecny model finansowania RTVE charakteryzuje si wysokim stopniem
niepewnoci. Wystpuj problemy z definicj przychodu, ktrego odsetek maj
21
Ok. 1,15-1,16 mld EUR (4,8-4,9 mld z); w 2008 roku ostatnim penym roku przed reform by
rwny ok. 1,13 mld EUR, tj. ok. 4,7 mld z.

19

paci przedsibiorstwa komercyjne. Nie ma take gwarancji co do terminu


otrzymania
rodkw.
Nadawcy
i
operatorzy
skadaj
proby
o odroczenie opaty, odwoania od nakazw zapaty oraz skargi sdowe,
podwaajc kryteria kwalifikacji przychodw, od ktrych naliczana jest opata.
Operatorzy telekomunikacyjni tworz pole do obchodzenia przepisw, np.
poprzez przenoszenie dziaalnoci audiowizualnej do spek stowarzyszonych,
czego dokonao np. Vodafone25.
Rumunia

22
Do kwoty 251,9 mln EUR (1 057 mln z).

23
O 72 mln EUR (302 mln z).

24
czny budet RTVE w 2013 r. zmniejszy si o ponad 300 mln EUR (1 259 mln z) w porwnaniu z
2011 r., w 2014 r.
(wg. kocoworocznych szacunkw) utrzyma si na podobnym poziomie.

25

Straty z tego tytuu szacuje si na ok. 32 mln EUR (134 mln z) w 2013 r.

20

Do 2003 roku abonament pobierany by przez poczt. Obecnie opata jest


pobierana
wraz
z rachunkiem za energi elektryczn. W latach 2007-2011 opat pobierao
piciu uprawnionych operatorw energii zamiast (jak wczeniej) jednego
krajowego dystrybutora. Nie posiadamy wiedzy o obecnej liczbie
operatorw zaangaowanych w ten proces.

2 OFERTA PROGRAMOWA A POZIOM FINANSOWANIA


MEDIW PUBLICZNYCH W POLSCE
Wrd badanych krajw europejskich Polska ma najniszy wskanik finansowania
publicznego.
W 2013 roku, w analizowanej poniej grupie krajw, finansowanie publiczne
stanowio od 70% do niemal 100% cznych przychodw nadawcw publicznych.
W tym samym roku TVP otrzymaa rodki pozwalajce na pokrycie 24% kosztw
misji. Sytuacja Polskiego Radia bya korzystniejsza uzyskao ono pokrycie 66%
kosztw zada publicznych, byo to jednak mniej ni w przypadku nadawcw
radiowych z Czech czy Wgier. rodki przekazane publicznym rozgoniom
regionalnym pozwoliy na pokrycie, rednio dla jednej rozgoni, 72% wydatkw
zwizanych z wypenianiem obowizkw ustawowych.
Wykres nr 1 Udzia przychodw publicznych w cznym finansowaniu
mediw
publicznych
w wybranych krajach europejskich, 2013 r.

100%
80%
60%
40%
20%
0%

97.0%

94.4%

93.1%

88.0%

86.0%

77.0%

71.5%

rdo: Biuro Kontrolingu i Restrukturyzacji TVP SA, Analiza zapotrzebowania polskich


mediw publicznych na finansowanie publiczne, na podstawie danych EBU Funding of
Public Service Media 2014.

Wikszo mediw publicznych nalecych do EBU odnotowuje


konsekwentny wzrost przychodw z opat abonamentowych i
21

od lat
dotacji

budetowych, przy jednoczesnym spadku przychodw z reklamy. Jedynie Polska i


Malta to kraje, gdzie utrzymuje si wysoki poziom finansowania mediw
publicznych z reklam26.

Wykres nr 2 Polska: Finansowanie mediw publicznych w latach 1994


2014 (w mln z)
2500
2000
1500
1000
500
0

Przychody z reklamy i sponsoringu

Wpywy abonamentowe

rdo: Opracowanie Biura KRRiT.

Poczwszy od 2008 roku nastpowao znaczce zmniejszanie wpyww


abonamentowych. W latach 2012-2014 roku stan ten uleg poprawie w wyniku
bardziej skutecznej windykacji zalegych nalenoci oraz egzekucji kar za
niezarejestrowanie odbiornikw. Kwota rodkw publicznych pochodzcych
z terminowo wnoszonych opat abonamentowych w latach 2009-2012 ulegaa
systematycznemu zmniejszeniu, a w latach 2013-2015 ustabilizowaa si na
26

InterService, Koncepcja kryteriw ustanowienia i kalkulacji optymalnego poziomu finansowania


mediw publicznych, czerwiec 2015 r.

22

poziomie okoo 300 mln z netto w wyniku odpowiedniego podwyszenia


miesicznej opaty.
Wykres nr 3 rodki przekazane spkom radiofonii i telewizji w latach
1994-2014 (w mln z)
600,000
500,000
400,000
300,000
200,000
100,000
0

1. Telewizja Polska SA

2. Polskie Radio SA

3. Spki radiofonii regionalnej, razem

rdo: Opracowanie Biura KRRiT.

Wykres nr 4 Udzia rodkw publicznych w budetach TVP SA, PR SA i


spek
radiofonii
regionalnej
w latach 1994-2014

23

100%
90%
80%
70%
60%
50%
40%
30%
20%
10%
0%

Polskie Radio

Rozgonie regionalne (rednio)

TVP SA
rdo: Opracowanie Biura KRRiT.

Tabela nr 5 rodki abonamentowe otrzymane przez media publiczne w


latach 2012-2014
Wyszczegln
ienie
(w tys. z)
Polskie
Radio
Rozgonie
regionalne
TVP SA
Razem

Otrzymane
rodki
abonamentowe w
2012 r.
156 871

Otrzymane
rodki
abonamentowe w
2013 r.
193 701

Otrzymane
rodki
abonamentowe w
2014 r.
164 000

152 436

173 925

142 000

253 866
563 173

282 374
650 000

444 000
750 000

rdo: Opracowanie Biura KRRiT na podstawie danych z Biura Kontrolingu i


Restrukturyzacji TVP SA, Analiza zapotrzebowania polskich mediw publicznych na
finansowanie publiczne, padziernik 2015 r.

W 2012 r. spki radiowe otrzymay 54,9% kwoty przekazanej mediom


publicznym, telewizja za 45,1%. W roku 2013 podzia ten by nastpujcy: radio 56,6%, telewizja - 43,4%. W roku 2014 sposb podziau abonamentu rtv wrci do
struktury z lat 2006-2008 i TVP SA otrzymaa okoo 60% wpyww.

24

Wykres nr 5 Podzia wpyww abonamentowych (w mln z)


1,000
900
800
700
600

903

170
191

779
161

170

500

149

162

400
300

650

628
155

542

159

157
448

421

100
2006

2007

2008

301
2009

563

537

172

200
0

750

732

470
133

132

174

152

157

142

164

194
444

221

205

254

282

2010

2011

2012

2013

Telewizja Polska

Polskie Radio

Rozgonie regionalne PR

RAZEM

2014

rdo: Biuro Kontrolingu i Restrukturyzacji TVP SA, Analiza zapotrzebowania polskich


mediw publicznych na finansowanie publiczne, padziernik 2015 r.

W 2012 roku rodki przekazane Polskiemu Radiu (razem z rozgoniami


regionalnymi) pokryy 76,5% kosztw zwizanych z realizacj zada radiowego
nadawcy publicznego. Kwota 253,9 mln z wpacona na konto Telewizji Polskiej
sfinansowaa jedynie 18,4% koszw misyjnych.
W kolejnym roku udzia przychodw z abonamentu wzrs. Dla spek radiowych
wskanik wynis 84,3%, za dla telewizji 20,7%.
W roku 2014 TVP SA otrzymaa wicej ni w poprzednich latach, tj. 60% wpyww
abonamentowych. Wci jednak wystpuje ogromna dysproporcja koszty misji
radia
finansowane
s
w
ok.
70%,
a koszty misji telewizji w 32% .

25

Wykres nr 6 Pokrycie kosztw realizacji misji w mediach publicznych

100%
90%
80%
70%

Wydatki na realizacj misji poniesione z pozostaych przychodw

60%
50%
40%
30%

69%

80%

86%

89%

72%

76%

Wydatki na realizacj misji poniesione z rodkw abonamentowych

20%
10%
0%

2012

2013

2014

2012

2013

2014

18%

21%

2012

2013

32%
2014

rdo: Biuro Kontrolingu i Restrukturyzacji TVP SA, Analiza zapotrzebowania polskich


mediw publicznych na finansowanie publiczne, padziernik 2015 r.

Wykres nr 7 Finansowanie nadawcw publicznych w Polsce, 2014 r. (w


mln z)

26

1,800
1,600
229
1,400
1,200
1,000
800 1,369
600
rodki
400 abonamentowe
200
0

187

444
45
65

925
finansowanie z pozostaych przychodw

kolumna1

rdo: Biuro Kontrolingu i Restrukturyzacji TVP SA, Analiza zapotrzebowania polskich


mediw publicznych na finansowanie publiczne, padziernik 2015 r.

Koszty przedsiwzi realizujcych misj nadawcw publicznych ksztatoway si


w latach 2012-2014 na poziomie 1,8 mld z. W poprzednich latach byo to
znacznie powyej 2 mld z. Dziki intensywnej restrukturyzacji TVP SA, wydatki na
wynagrodzenia, bdce istotn czci oglnych kosztw, zostay ograniczone.
Obniyo to koszty wykonywania zada misyjnych.
Skutki rnego sposobu finansowania TVP i spek radiowych mona
zaobserwowa analizujc ofert programw nadawcw. TVP, aby uzyska
niezbdne do pokrycia kosztw dziaalnoci przychody reklamowe, w stopniu
znacznie wyszym ni PR dopasowaa zawarto swoich programw do oczekiwa
reklamodawcw, proponujc wicej rozrywki i audycji dla masowego widza.

2.1 Polityka programowa Telewizji Polskiej


Oferta programw
Biorc pod uwag redni liczb programw telewizji publicznych w innych
krajach
europejskich
(6 programw), oferta TVP jest stosunkowo bogata. Spka nadaje 12 programw,
z ktrych wikszo, tj. 9 programw mona oglda w bezpatnej, naziemnej
telewizji cyfrowej. TVP1, TVP2 oraz satelitarne TVP Sport i TVP HD dostpne s w
jakoci HD. Ponadto na antenie TVP Regionalna nadawane s pasma lokalne z
szesnastu Oddziaw Terenowych (po 5 godzin dziennie).
Tabela nr 6 Programy TVP SA

27

Program

Charakter programu

TVP 1

uniwersalny

DVB-T

TVP 2

uniwersalny

DVB-T

TVP INFO

informacyjny

DVB-T

TV Polonia

dla Polakw za granic

DVB-T

TVP
Historia
TVP Kultura

historyczny

DVB-T

kulturalny

DVB-T

TVP
Rozrywka
TVP ABC

rozrywkowy

DVB-T

dziecicy

DVB-T

TVP
Regionalna
TVP Sport

informacyjno-publicystyczny / pasma
lokalne
sportowy

DVB-T

TVP Seriale

serialowy

Sat/kabl.

TVP HD

filmowoserialowy, w jakoci treci


HD
rdo: Opracowanie Biura KRRiT.

Sat/kabl.
Sat/kabl.

Podobnie jak wikszo analizowanych nadawcw europejskich 27 TVP


rozpowszechnia programy uniwersalne, program kulturalny oraz program dla
dzieci. Na osiem badanych krajw poowa podobnie jak TVP, posiada kana
informacyjny. Tylko dwa kraje, nie liczc Polski (Hiszpania i Czechy),
rozpowszechniaj program sportowy. Programy te, w odrnieniu od TVP Sport,
dostpne s jednak bez opat.
Poza TVP, aden z analizowanych nadawcw publicznych nie rozpowszechnia
programw powiconych rozrywce i filmom oraz serialom, ktre na zasadach
komercyjnych udostpniane byyby wycznie w pakietach operatorw
satelitarnych i kablowych.

Tabela nr 7 Charakter programw telewizyjnych nadawcw publicznych


w krajach europejskich
Program
uniwersalny

Niem
cy
+

Czec
hy
+

Wgr
y
+

Finla
ndia
+

Hiszp
ania
+

Wlk.
Brytania
+

Szwecj
a
+

27

Analizowane kraje to: Czechy, Hiszpania, Wielka Brytania, Niemcy, Wgry, Szwecja, Finlandia.

28

informacyjny
fabularny
kulturalny
historyczny
rozrywkowy
dla dzieci
sportowy

+
+
+

+
+

+
+

+
+

+
+

rdo: Opracowanie Biura KRRiT na podstawie informacji Biura Kontrolingu i


Restrukturyzacji TVP SA, Analiza zapotrzebowania polskich mediw publicznych na
finansowanie publiczne, padziernik 2015 r.

Gatunki i tematyka
W 2013 roku w strukturze cznego czasu nadawania programw TVP najwicej
miejsca powicono fabule (28%) i informacjom (17%). Na treci z zakresu kultury
i edukacji powicono blisko 11% czasu nadawania. Okoo 9% przypado na
audycje rozrywkowe, a 8% na audycje sportowe.
Na antenach TVP obecne byy take audycje muzyczne (prawie 5%), audycje
powicone sprawom regionalnym (1,6%), audycje dla dzieci (1,3%) 28 oraz
audycje religijne (0,8%).
Wykres nr 8 Struktura programw TVP w 2013 r.

0%

10%

20%

30%

40%

50%

60%

70%

80%

wszystkie

Reklama

Autopromocja
17.0%

Muzyka

Sztuka, kultura, edukacja, nauka Sport Dla dzieci Rozrywka


13.4%
35.3%
5.2%
10.4%

TVP1

28.1%

90% 100%

Inne
Telezakupy Regionalne/lokalne Religia
8.8%
10.8%

Fabua

Informacje

TVP2 6.7%

40.7%

16.0%

8.8%

rdo: Biuro Kontrolingu i Restrukturyzacji TVP SA, Analiza zapotrzebowania polskich


mediw publicznych na finansowanie publiczne, na podstawie danych EBU Funding of
Public Service Media 2014.

28

By to okres, kiedy nie nadawano jeszcze programu TVP ABC. Program zosta uruchomiony 15
lutego 2014 r.

29

W porwnaniu struktury programowej TVP1 i TVP2 z innymi popularnymi


programami europejskich telewizji publicznych, zwraca uwag fakt, e w
gwnych antenach TVP istotny udzia maj reklamy (okoo 18%-19%). TVP w
programach uniwersalnych emituje wicej fabuy ni inne stacje publiczne w
Europie. Obserwujemy w TVP zbyt may udzia audycji informacyjnych, audycji dla
dzieci oraz audycji powiconych sztuce, kulturze, edukacji i nauce.
Wykres nr 9 Struktura programowa europejskich publicznych kanaw
telewizyjnych o najwikszej ogldalnoci w 2013 r.
0%

20%

40%

60%

80%

100%

ZDF (Niemcy)
ARD - Das Erste (Niemcy)
CT1 (Czechy)

Reklama

Autopromocja

Inne

Telezakupy Regionalne/lokalne Religia

CT2 (Czechy)
Yle TV1 (Finlandia)
Yle TV2 (Finlandia)
La1 (Hiszpania)
Muzyka

Sztuka,
kultura, edukacja, nauka Sport Dla dzieci
La2 (Hiszpania)

Rozrywka

Fabua

BBC One* (Wielka Brytania)


BBC Two (Wielka Brytania)
SVT1 (Szwecja)
Informacje

SVT2 (Szwecja)
M1 (Wgry)
M2 (Wgry)
TVP1 (Polska)
TVP2 (Polska)

* W BBC One znaczny odsetek programw regionalnych wynika z faktu, i nadawca


sumuje nadawane rwnolegle pasma regionalne.
rdo: Biuro Kontrolingu i Restrukturyzacji TVP SA, Analiza zapotrzebowania polskich
mediw publicznych na finansowanie publiczne, na podstawie danych EBU Funding of
Public Service Media 2014.

Biorc pod uwag dwa typy treci: najbardziej wartociowe (informacja, audycje
dla dzieci, kultura, sztuka, edukacja, nauka, religia, regionalne/lokalne) oraz
pozostae, o charakterze komercyjnym (fabua, rozrywka, sport, muzyka,
telezakupy, autopromocja, reklama), obserwujemy wyran rnic midzy
telewizj publiczn w Polsce a telewizjami publicznymi w innych krajach
europejskich.
W poniszym zestawieniu na pierwszym miejscu plasuje si program BBC One z
70% wartociowych audycji w cznym czasie emisji. Podobna struktura
30

charakteryzuje fiski kana Yle TV1, czeski CT2, wgierski M2, hiszpaski La2.
Najgorzej wypadaj natomiast programy Telewizji Polskiej: TVP1 29% udziau
audycji wartociowych, TVP2 17%.

Wykres nr 10 Udzia audycji wartociowych w cznym czasie emisji gwne anteny nadawcw europejskich w 2013 r.
0%

20%

40%

60%

80%

BBC One* (Wielka Brytania)

70%

30%

Yle TV1 (Finlandia)

69%

31%

CT2 (Czechy)

67%

33%

M2 (Wgry)

65%

35%

La2 (Hiszpania)

62%

ARD - Das Erste (Niemcy)

38%

58%

42%

Yle TV2 (Finlandia)

52%

48%

SVT1 (Szwecja)

52%

48%

ZDF (Niemcy)

49%

51%

BBC Two (Wielka Brytania)

47%

53%

M1 (Wgry)

44%

56%

CT1 (Czechy)

43%

57%

La1 (Hiszpania)

43%

57%

TVP1 (Polska)
TVP2 (Polska)

29%

100%

71%

17%

83%

Audycje wartociowe

Pozostae audycje

* BBC One sumuje czas trwania nadawanych rwnolegle pasm regionalnych.


rdo: Biuro Kontrolingu i Restrukturyzacji TVP SA, Analiza zapotrzebowania polskich
mediw publicznych na finansowanie publiczne, na podstawie danych EBU Funding of
Public Service Media 2014.

Analizujc udziay poszczeglnych gatunkw i tematyki w TVP1 i TVP2 mona


dostrzec, w jaki sposb przewaga finansowania komercyjnego wpywa na
ograniczenie emisji audycji wartociowych, przy radykalnym wzrocie udziau
audycji rozrywkowych oraz reklamy.
W przypadku TVP1 uwag zwraca zmniejszajcy si udzia audycji
publicystycznych
i popularyzujcych wiedz, a take utrzymujcy si na staym, niskim poziomie
udzia
teatru
telewizji
i filmw dokumentalnych.
31

Wykres nr 11 Struktura gatunkowa TVP1 w latach 1998-2014 (bez


fabuy, reklama zawiera udzia autopromocji)
24
22
20
INFORMACJA

18

PUBLICYS TYKA

16

DOKUMENT

14

TEATR

12

ROZ RYWKA
MUZ YKA POWA NA

10

S PORT

POPUL.WIEDZ Y
RELIGIA

OPRAWA DNIA

REKLAMA

2
0

rdo: Opracowanie Biura KRRiT.

W TVP2 obserwujemy spadek udziau wszystkich gatunkw, za wyjtkiem


rozrywki i reklamy.
Wykres nr 12 Struktura gatunkowa TVP2 w latach 1998-2014 (bez
fabuy, reklama zawiera udzia autopromocji)

32

20
18
16

INFORMACJA

14

PUBLICYS TYKA
DOKUMENT

12

TEATR

10

ROZ RYWKA
MUZ YKA POWA NA

S PORT

POPUL.WIEDZ Y

RELIGIA

REKLAMA

OPRAWA DNIA

19
98
19
99
20
00
20
02
20
03
20
04
20
05
20
06
20
07
20
08
20
09
20
10
20
11
20
12
20
13
20
14

rdo: Opracowanie Biura KRRiT.

Udzia premier i powtrek


Emisje powtrkowe we wszystkich programach TVP stanowiy cznie 75,4%
czasu nadawania. Odsetek premier jest wyszy w TVP1 i TVP2, jednak i w nich
powtrki stanowi wiksz cz programu.
Wykres nr 14 Udzia premier i powtrek w TVP1 i TVP2 w 2013 r.
TVP2
TVP1
wszystkie
0%

32.5%

67.5%

41.4%
Powtrki

58.6%
Premiery

24.6%

75.4%
20%

40%

60%

80%

100%

rdo: Biuro Kontrolingu i Restrukturyzacji TVP SA, Analiza zapotrzebowania polskich


mediw publicznych na finansowanie publiczne, na podstawie danych EBU Funding of
Public Service Media 2014.

W grupie analizowanych programw nadawcw europejskich najwicej premier


emituje kana BBC One (ponad 85% , przy czym BBC sumuje rwnolege pasma
regionalne). Udzia premier w obu programach niemieckich nadawcw
publicznych wynosi powyej 60%. Wgierska M1 charakteryzuje si bardzo
duym udziaem premier, jednak pozostae programy tego nadawcy emituj w
wikszoci powtrki. Duy udzia premier na obu antenach wystpuje w Finlandii i
33

Szwecji. W przedstawionym zestawieniu TVP zajmuje odlege miejsce: TVP1 41,2% premier, a TVP2 jedynie 32,5% audycji premierowych.
Wykres nr 15 Udzia premier i powtrek w europejskich programach
publicznych telewizji w 2013 r.
0%

10% 20% 30% 40% 50% 60% 70% 80% 90% 100%

85.3%

BBC1 (Wielka Brytania)

14.7%

La 1 (Hiszpania)

67.4%

32.6%

M1 (Wgry)

66.4%

33.6%

ZDF (Niemcy)

63.2%

36.8%

ARD Das Erste (Niemcy)

58.8%

32.0%

57.9%

SVT2 (Szwecja)
Powtrki
SVT1 (Szwecja)

45.0%

Premiery

42.1%

55.0%

YLE TV2 (Finlandia)

42.5%

57.5%

TVP1 (Polska)

41.4%

58.6%

YLE TV1 (Finlandia)

41.2%

58.8%

BBC2 (Wielka Brytania)

40.9%

59.1%

35.0%

65.0%

32.5%

67.5%

CT1 (Czechy)
TVP2 (Polska)

rdo: Biuro Kontrolingu i Restrukturyzacji TVP SA, Analiza zapotrzebowania polskich


mediw publicznych na finansowanie publiczne, na podstawie danych EBU Funding of
Public Service Media 2014.

Produkcja wasna
Ponisza tabela przedstawia struktur czasu nadawania w stacjach TVP ze
wzgldu na rodzaj produkcji. Na antenach obu programw TVP1 i TVP2
produkcja
wasna
stanowi
36,4%
udziau
w czasie nadawania, a koprodukcja - 5,2%. Produkcje zlecone to 20,4 % czasu
nadawania.
Tabela nr 8 Typy produkcji w TVP1 i TVP2 w 2013 roku
Kana / typ
produkcji

Produkcja
wasna

Koprodukc
ja

Produkcja
zlecona

Zakup

Inne

Razem

36,4%

5,2%

20,4%

18,7%

19,2%

TVP1

21,2%

6,6%

14,1%

35,2%

22,9%

TVP2

23,8%

4,0%

25,8%

25,8%

20,6%

rdo: Biuro Kontrolingu i Restrukturyzacji TVP SA, Analiza zapotrzebowania polskich


mediw publicznych na finansowanie publiczne, na podstawie danych EBU Funding of
Public Service Media 2014.

34

Udzia produkcji wasnej w programach telewizji polskiej na tle innych krajw


europejskich wypada poniej redniej. W programach TVP zakupione pozycje
stanowi
tylko
18,7%.
Istotny
udzia
29
w strukturze produkcji ma kategoria inne, (reklama, w tym telesprzeda i
autopromocja,
a w przypadku TVP 1 take konkursy interaktywne oraz oprawa) ktra za
wyjtkiem Wgier (7,5%) nie wystpuje w zestawieniach pozostaych nadawcw
publicznych ze wzgldu na przyjty sposb sprawozdawczoci.
Tabela nr 9 Udzia rnych rodzajw produkcji w programach
europejskich nadawcw publicznych
Rodzaj
produkcji
produkcja
wasna
koprodukcja
zlecenia
zakup

Niem
cy

Czec
hy

Wg
ry

Finlan
dia

Hiszpa
nia

39,6

64,5

43,7

35,0

46,7

6,0
20,5
25,3

2,8
4,6
28,2

1,3
9,9
37,6

9,2
6,2
49,6

3,3
7,1
42,9

Wlk.
Brytania

Szwe
cja

Pols
ka

68,5

41,5

36,4

0
22,8
8,7

4,1
4,4
50

5,2
20,4
18,7

inne
8,6
0
7,5
0
0
0
0
19,2
rdo: Biuro Kontrolingu i Restrukturyzacji TVP SA, Analiza zapotrzebowania polskich
mediw publicznych na finansowanie publiczne, na podstawie danych EBU Funding of
Public Service Media 2014.

Produkcja kraj pochodzenia


W strukturze produkcji TVP dominuj programy krajowe, ktre stanowi ponad
80% cznego czasu nadawania wszystkich programw TVP. W TVP1 i TVP2 udzia
ten jest niszy.

Tabela nr 10 Udzia produkcji, ze wzgldu na kraj pochodzenia w


programach TVP

29

Dane w bazach EBU s dostarczane przez nadawcw zgodnie z form ich sprawozdawczoci. EBU
standaryzuje je i w przypadku kategorii Inne to Promotional time: Advertising+ TV Shopping. TVP
zalicza do tej kategorii take reklam i opraw programu.

35

Kana / pochodzenie
produkcji

Krajowa

UE (z wyjtkiem
rynku krajowego)

USA

Inne

wszystkie programy

83,0%

8,1%

3,9%

5,0%

TVP1

61,7%

16,4%

19,2%

2,7%

TVP2

74,6%

8,5%

12,0%

4,9%

rdo: Biuro Kontrolingu i Restrukturyzacji TVP SA, Analiza zapotrzebowania polskich


mediw publicznych na finansowanie publiczne, na podstawie danych EBU Funding of
Public Service Media 2014.

Stawia to Polsk, obok Wielkiej Brytanii, w czowce krajw preferujcych


produkcje rodzime. Stosunkowo niski jest udzia w programach TVP produkcji
wytworzonych w innych krajach europejskich. Produkcje amerykaskie, w
porwnaniu do innych telewizji publicznych w Unii Europejskiej, s w Polsce
najmniej obecne. Pozwala to wycign wniosek o szczeglnie silnym
zapotrzebowaniu widzw w Polsce na produkcje rodzime. Mona si spodziewa,
e wyszy poziom finansowania spowoduje rozwj przede wszystkim rodzimej
twrczoci.
Tabela nr 11 Udzia produkcji, ze wzgldu na kraj pochodzenia, w
programach europejskich nadawcw publicznych
Kraj
produkcji

Niemc
y*

Czec
hy

Wg
ry

Finlan
dia

Hiszpa
nia

Wlk.
Brytania

Szwe
cja

Polsk
a

krajowa
68,5
75,0
68,6
52,9
75,0
94,3
53,0
83,0
UE bez
14,8
16,5
13,1
35,1
7,2
0,5
32,1
8,1
krajowej
USA
7,9
4,7
7,3
8,5
12,9
4,1
9,3
3,9
Inne
8,9
3,8
10,9
3,5
4,9
1,1
5,6
5,0
* Dane dotycz ZDF i Das Erste (ARD).
rdo: Biuro Kontrolingu i Restrukturyzacji TVP SA, Analiza zapotrzebowania polskich
mediw publicznych na finansowanie publiczne, na podstawie danych EBU Funding of
Public Service Media 2014.

Fabua
Niedostateczne finansowanie programu spowodowao w latach 2011-2013 spadek
udziau filmu fabularnego i produkcji animowanej na antenie TVP1. Wrd form
fabularnych w TVP1 istotne miejsce zajmuj seriale.
Wykres nr 16 Rodzaje fabuy w TVP1 w latach 1998-2014

36

25
20
15

film fabularny

serial fabularny

film animowany

serial animowany

10
5

sitcom

0
19981999200020012002200320042005200620072008200920102011201220132014
r
do: Opracowanie Biura KRRiT na podstawie danych Biura Kontrolingu i Restrukturyzacji
TVP SA.

W TVP2 obserwujemy podobne zjawiska, cho nieco inaczej rozoone w czasie.


Telewizyjna Dwjka jednak ma wikszy udzia filmu fabularnego.
Wykres nr 17 Rodzaje fabuy w TVP 2 w latach 1998-2014
30
25
20

film fabularny
serial fabularny

15

film animowany
10

serial animowany
sitcom

19
98
19
99
20
00
20
02
20
03
20
04
20
05
20
06
20
07
20
08
20
09
20
10
20
11
20
12
20
13
20
14

rdo: Opracowanie KRRiT na podstawie danych Biura Kontrolingu i Restrukturyzacji TVP


SA.

Sposb finansowania TVP1 i TVP2


W 2014 roku dwa gwne uniwersalne programy tworzone przez telewizj
publiczn
w
Polsce

TVP 1 i TVP2, finansowane byy z wpyww abonamentowych odpowiednio w 30%


i 30,7 %. Sytuacja ta i tak ulega poprawie w porwnaniu do lat poprzednich,
kiedy to w najgorszym okresie, tj. w latach 2010-2011 koszty tworzenia TVP1 i
TVP2 byy pokrywane z abonamentu w sposb nie przekraczajcy 10%.
Tabela nr 12 Finansowanie z abonamentu programw oglnokrajowych

37

% udziau rodkw
publicznych w
kosztach TVP1 i TVP2
cznie

Lata

2005
2006
2007
2008
2009
2010
2011
2012
2013
2014

30,2%
25,2%
18,7%
18,2%
18,7%
8,5%
6,3%
11,6%
15,6%
30,3%

rdo: Biuro Kontrolingu i Restrukturyzacji TVP SA, Analiza zapotrzebowania polskich


mediw publicznych na finansowanie publiczne, na podstawie danych EBU Funding of
Public Service Media 2014.

Pozostae programy TVP


TVP Regionalna - skada si z piciogodzinnych pasm wasnych szesnastu
oddziaw terenowych oraz pasm wsplnych, programowanych przez Orodek
Programw Regionalnych. W ofercie oddziaw terenowych tematyka regionalna
stanowi od 41% do 76% rocznego czasu nadawania. Programy regionalne w
poszczeglnych orodkach realizowane s przede wszystkim poprzez informacj
(od 18% do 40%), publicystyk (od 14% do 47%) oraz audycje kulturalne (od 7%
do 29%) i edukacyjne (od 4% do 16%). Koszty tworzenia i rozpowszechniania TVP
Regionalna
w
2014
roku
zostay
pokryte
z opat abonamentowych w 50,1%.
W pamie wsplnym dominuj te same gatunki, co w pasmach regionalnych:
publicystyka stanowi 26%, informacja - 14%, edukacja - 15% a kultura - 14%.
Znajduj si tu take audycje ukazujce histori i wspczesno mniejszoci
narodowych, etnicznych i religijnych w Polsce.
TVP Polonia - program przeznaczony dla Polakw poza granicami kraju,
rodowisk polonijnych oraz obywateli innych pastw posugujcych si jzykiem
polskim
i
zainteresowanych
Polsk.
W programie dominuje rozrywka (36%). Wartociowe gatunki zajmuj
odpowiednio: kultura - 16%, publicystyka - 15%, edukacja - 11%. W 2014 roku
udzia audycji wyprodukowanych na potrzeby TVP Polonia wynis 14%. Na
program TVP Polonia skadaj si wic gwnie materiay powtrkowe
z innych anten TVP (ok. 70% emitowanych audycji).
KRRiT pokrywa koszty rozpowszechniania TV Polonia wpywami z opaty
abonamentowej (w 2014 roku - 27,8%), a koszty tworzenia programu pokrywa
38

Minister
Spraw
Zagranicznych
(w
2014
roku
- 39,4%). Pozostae rodki finansowe s pozyskiwane z innych przychodw,
midzy
innymi
z reklamy (w 2014 roku 32,8%), ktrej udzia znacznie wzrs od 2009 roku.
Niewielkie rodki przeznaczane na finansowanie programu nie pozwalaj na
realizacj
podstawowego
celu
tj. rozpowszechniania treci tworzonych z myl o oczekiwaniach i potrzebach
odbiorcw za granic.
TVP Kultura to nadawany od 2005 roku program wyspecjalizowany, ktrego
zadaniem jest popularyzacja i upowszechnianie rnych dziedzin kultury i sztuki
oraz edukacja w zakresie ich odbioru. Program wypeniaj przede wszystkim filmy
fabularne (prawie 50%), filmy dokumentalne, reportae (okoo 12%) oraz
publicystyka kulturalna (10%). Przez pierwsze dwa lata dziaalnoci programu,
jego koszty byy pokrywane przychodami pozyskanymi z reklamy w innych
programach TVP. Od drugiego roku dziaalnoci w TVP Kultura prowadzona jest
sprzeda
czasu
reklamowego.
W 2014 roku program ten finansowany by ze rodkw publicznych w 33,7%.
TVP Historia to nadawany od 2007 roku wyspecjalizowany program
popularyzujcy wiedz o historii Polski i historii powszechnej. W strukturze
programu uwag zwraca wysoki udzia dokumentu (36%) oraz audycji
popularyzujcych wiedz (15%), a take publicystki (8%). W programie nadawane
s rwnie filmy fabularne i seriale o tematyce historycznej (20,5%). TVP Historia
pocztkowo finansowany by wycznie wpywami z innych anten nadawcy. Od
2010 roku w programie tym wyranie wzrasta udzia reklamy (od 0,4% czasu
nadawania w 2009 roku do 17% w 2014 roku). Wysoko rodkw publicznych w
budecie programu w 2014 roku to 60,4%.
TVP INFO jako odrbny caodobowy kana informacyjny dziaa od 1 wrzenia
2013 roku. W TVP INFO, oprcz informacji zajmujcej ponad poow czasu
nadawania (51,1%), znaczce miejsce zajmuje take publicystyka polityczna,
spoeczna i ekonomiczna (25,4%). W 2014 roku czne koszty dziaalnoci
programu zostay pokryte wpywami z abonamentu tylko w 50,8%.
TVP ABC to nowy program dla dzieci nadawany od lutego 2014 roku. Poow
czasu
nadawania
TVP ABC zajmuje fabua (50,8%), w szczeglnoci seriale animowane (prawie
40%).
Istotne
miejsce
w programie zajmuj rwnie audycje popularyzujce wiedz (19,7%). Koszty
tworzenia TVP ABC nie zostay uwzgldnione w planach finansowo
programowych na 2014 rok ze wzgldu na fakt, e rozpowszechnianie programu
byo uzalenione od uzyskania koncesji, ktrej w momencie skadania planu
nadawca jeszcze nie posiada. Z nadwyki w 2014 roku, powstaej z rozliczenia
rodkw publicznych za 2013 r. na cele tworzenia i rozpowszechniania TVP ABC
zostaa przeznaczona kwota odpowiadajca 6,9% tych kosztw. Faktycznie ciar
uruchomienia programu spoczywa na nadawcy.

39

Patne programy TVP SA: TVP HD, TVP Seriale, TVP Sport dostpne s
wycznie w pakietach satelitarnych i kablowych. Uruchomienie tych programw
byo zwizane z potrzeb wzbogacenia programowej oferty cyfrowej w celu
zachowania
pozycji
rynkowej
TVP
SA
w
konkurencji
do
TVN
i POLSAT.
Internetowy Teatr TVP dla szk to autorski projekt TVP realizowany od
padziernika 2012 r., ktrego zaoeniem jest dotarcie z kultur i sztuk do
szkolnej widowni, z wykorzystaniem szerokopasmowego internetu. Odbiorcami
transmisji teatralnych, produkowanych i realizowanych przez wszystkie oddziay
terenowe TVP, s uczniowie szk oddalonych od wielkomiejskich orodkw
kulturalnych i artystycznych. Rwnolegle do transmisji teatralnych prowadzony
jest Internetowy Przegld Uczniowskich Zespow Teatralnych. Dziki temu
projektowi uczniowie zyskuj szans na regularne uczestnictwo w wydarzeniach
teatralnych
oraz
wspuczestnicz
w
tworzeniu
kultury.
W 2014 roku projekt zosta sfinansowany ze rodkw publicznych w 52%.
Portal TV Parlament czy tradycyjny portal internetowy z kanaem
telewizyjnym. Dziaalno rozpocz w poowie 2011 roku. Jest to portal
powicony pracom Parlamentu RP, Kancelarii Prezydenta RP, Prezesa Rady
Ministrw a take Parlamentu Europejskiego. Oprcz informacji, portal oferuje
bezpatny dostp do plikw wideo z zapisem najwaniejszych wydarze i
transmisji
online
z prac Parlamentu. W 2014 roku projekt zosta sfinansowany ze rodkw
publicznych w 100%.
Belsat TV kana satelitarny skierowany do odbiorcw na Biaorusi, produkt
niezaleny od pozostaej ofert y TVP.

Przedsiwzicia pozaantenowe
Portal tvp.pl prezentuje informacje (z TVP INFO, TV Regionalnej oraz materiay
archiwalne z lat 60., 70., 80.), a take kultur, rozrywk i sport. Portal zawiera
rwnie
biecy
program
telewizyjny
wraz
z jego szerszym omwieniem. cznie strony TVP (od stycznia do lipca 2015 roku)
odwiedzio
27,61 mln internautw. W kategorii informacja i publicystka w lipcu 2015 roku
portal tvp.pl zaj 11. miejsce z liczb 1,9 mln uytkownikw, co dao mu zasig

40

7,5%30.
W
kategorii
sport
w tym samym badaniu TVP uzyskao 4 miejsce z liczb dwch milionw
odwiedzajcych, z zasigiem 8%. W pozostaych 18 kategoriach TVP nie znalaza
si wrd pierwszych dwudziestu najpopularniejszych serwisw, w tym: edukacji,
kulturze i rozrywce oraz stylu ycia.
Koszty zwizane z tworzeniem i obsug portalu w 2014 roku byy cakowicie
sfinansowane
ze rodkw publicznych.
Serwis vod.tvp.pl zawiera w katalogu ponad 35 tysicy materiaw video. W
marcu
2015
r.
z serwisu skorzystao ponad 1,1 mln uytkownikw, co daje mu zasig 5,1%. Z
tymi wynikami vod.tvp.pl zajmuje pite miejsce w rankingu dostawcw31. Serwis
nie
jest
finansowany
z abonamentu.

30

Zasig w badaniu Megapanel/PBI Gemius oznacza stosunek liczby uytkownikw, ktrzy dokonali
przynajmniej jednej odsony na wybranej witrynie w wybranym okresie do cakowitej liczby
internautw w danym miesicu.

31

Megapanel/PBI Gemius za http://www.wirtualnemedia.pl/wiadomosci/internet/megapanel-pbigemius, 29 wrzenia 2015 r.

41

Kana youtubeowy iTVP32 ma obecnie 113,3 tys. subskrybentw, a


zamieszczonych na nim 4 685 klipw zanotowao w sumie 222,9 mln odtworze,
79,9 tys. polubie i 22,9 tys. komentarzy. Na kanale zamieszczane s przede
wszystkim kilku/kilkunastominutowe fragmenty programw lifestylowych i
rozrywkowych z rnych anten Telewizji Polskiej. Do najpopularniejszych klipw
nale: skecze kabaretowe (Dziki Bogu ju weekend oraz Paranienormalni),
a
take
materiay
z talent show The Voice of Poland.
Digitalizacja zasobw TVP i rekonstrukcja cyfrowa filmw
W 2014 roku dokonano rekonstrukcji prawie 60 tysicy minut audycji, a
rewitalizacji
obrazu
i remasteringowi dwiku poddano 47 tytuw filmowych i serialowych. rodki na
pokrycie kosztw digitalizacji pochodz z innych rde publicznych ni
abonament (Ministerstwo Kultury i Dziedzictwa Narodowego oraz Narodowy
Instytut Audiowizualny), a take ze rodkw wasnych Spki.

Ogldalno
Wzrost liczby nadawcw w ofercie naziemnej telewizji cyfrowej oraz rosnca
fragmentacja widowni w kanaach tematycznych dostpnych na platformach
satelitarnych i kablowych ma wpyw na postpujcy spadek ogldalnoci
gwnych kanaw o charakterze uniwersalnym. W tej grupie znajduj si TVP1 i
TVP2.
Wykres nr 18 Udzia w widowni programw TVP w latach 2007-2013

46.8%

2007

44.7%

2008

41.9%

2009

39.9%

2010

36.6%

2011

34.1%

2012

30.3%

2013

32

Na podstawie danych NapoleonCat.com przygotowanych dla Wirtualnemedia.pl stan na dzie 29


stycznia 2015 r.

42

rdo: Biuro Kontrolingu i Restrukturyzacji TVP SA, Analiza zapotrzebowania polskich


mediw publicznych na finansowanie publiczne, na podstawie danych EBU Funding of
Public Service Media 2014.

Mimo to, wedug Biura Kontrolingu i Restrukturyzacji TVP SA, programy tego
nadawcy zachowuj znaczce miejsce w rankingach ogldalnoci ( 16 miejsce
wrd 47 analizowanych przez EBU telewizji publicznych). Popularno TVP jest
zbliona do wynikw osiganych przez BBC.
Wykres nr 19 Udziay wybranych, europejskich telewizji publicznych w
widowni w 2013 r.
42.0%
35.0%

32.0%

30.3%

29.0%
22.0%

an
ia
H
is
zp

ze
ch
y

15.0%

W
ie
lk

B
ry
ta

Fi
nl
an
d

ni
a

ia

17.0%

rdo: Biuro Kontrolingu i Restrukturyzacji TVP SA, Analiza zapotrzebowania polskich


mediw publicznych na finansowanie publiczne, na podstawie danych EBU Funding of
Public Service Media 2014.

2.2 Polityka programowa Polskiego Radia


Oferta programowa
Suchacze Polskiego Radia mog wybiera spord oferty czterech programw
krajowych33 nadawanych w pamie UKF.
Tabela nr 13 Portfolio stacji radiowych PR SA
33

Nie wszystkie programy publiczne Polskiego Radia SA posiadaj zasig oglnokrajowy za pomoc
stacji naziemnych wykorzystujcych czstotliwoci UKF. Penego pokrycia obszaru kraju nie maj:
Program 2 (57%) i Program 4 (17%).

43

Program

Charakter programu

Jedynka - Program 1 Polskiego


Radia
Dwjka - Program 2 Polskiego
Radia
Trjka - Program 3 Polskiego
Radia
Czwrka - Program 4 Polskiego
Radia

uniwersalny
kulturalno-edukacyjny
rozrywkowy
uniwersalny

rdo: Opracowanie Biura KRRiT na podstawie informacji zawartych w Analizie


zapotrzebowania polskich mediw publicznych na finansowanie publiczne, Biuro
Kontrolingu i Restrukturyzacji TVP SA.

Oferta ta jest szersza, jeli uwzgldni dystrybucj cyfrow. Jednak DAB nie jest
jeszcze znaczc platform dotarcia do suchaczy ze wzgldu na ograniczony
zasig nadawania i brak odpowiednich odbiornikw w gospodarstwach
domowych34. W systemie cyfrowym (DAB+) Polskie Radio nadaje 3 programy:
informacyjny - Polskie Radio 24, muzyczny - Polskie Radio Rytm, dla dzieci Polskie Radio Dzieciom.
Polskie Radio dla Zagranicy, satelitarnie i w Internecie, nadaje audycje w siedmiu
jzykach (polskim, angielskim, ukraiskim, biaoruskim, rosyjskim, hebrajskim i
niemieckim): Radio Poland, Radio Poland DAB+, Radio Poland w wersji rosyjskiej
.
Tabela nr 14 Liczba programw nadawanych cyfrowo w wybranych
krajach europejskich

Niem
cy
Liczba
program
w
krajowy
ch

Czec
hy

Wg
ry

Finlan
dia

Hiszpa
nia

Wielka
Brytani
a

10

Szwe
cja

Polsk
a

4 FM i
3
DAB+

rdo: Opracowanie Biura KRRiT na podstawie informacji zawartych w Analizie


zapotrzebowania polskich mediw publicznych na finansowanie publiczne, Biuro
Kontrolingu i Restrukturyzacji TVP SA.

34

Obecnie sygna cyfrowy mona odbiera na 41% powierzchni kraju.

44

Oferta PR SA jest zbliona do tego, co oferuj inni radiowi nadawcy publiczni w


Europie. Prawie wszyscy rozpowszechniaj programy uniwersalne, informacyjne z
muzyk
popularn,
programy
o charakterze kulturalno-edukacyjnym, a take radio dla zagranicy. Nieliczni
posiadaj radio dla dzieci oraz program z muzyk klasyczn. Oferta programowa
radiofonii
publicznej
jest
bardziej
rozwinita
w tych krajach, w ktrych nadawanie ma miejsce w systemie cyfrowym, ze
wzgldu na znacznie wiksze moliwoci techniczne wykorzystania pasma UKF.

Gatunki i tematyka w programach radiowych


Nadawcy radiowi w Europie maj zrnicowane podejcie do konstruowania
programw. Mona jednak zauway, e zazwyczaj jedna z najpopularniejszych
anten jest sprofilowana jako rozrywkowa, z duym udziaem muzyki, a druga jako
informacyjno-kulturalna
z
dominacj
sowa.
Odmiennie
jest
w przypadku Programu 1 i Programu 3 Polskiego Radia: obie stacje mona
zakwalifikowa jako uniwersalne z du iloci muzyki i informacji.
Wykres nr 20 Struktura programowa europejskich publicznych stacji
radiowych z najwikszymi udziaami w czasie suchania w 2013 r.

0%

20%

CRo Radiozurnal (Czechy)

60%

64%

CRo Praha/Dvojka (Czechy)


Reklama

40%

45%

100%

33%

45%

Autopromocja
MR1 (Wgry)

80%

35%
Inne

MR2 (Wgry)5%

Regionalne/lokalne 3% Religia

78%

Yle Radio Suomi** (Finlandia)

32%

22%

Yle Radio 1 (Finlandia) 12%

68%

Muzyka
Sztuka,
kultura, edukacja,
nauka
Radio Nacional
(Hiszpania)
30%

Radio 3 (Hiszpania)0%

Sport

Rozrywka

6% Fabua

82%

BBC Radio 2 (Wielka Brytania) 11%

77%

BBC Radio 4 (Wielka Brytania)

45%

0%

P1 (Szwecja)

45%

2%

Informacje

P3 (Szwecja) 7%
Program 1 (Polska)
Program 3 (Polska)

77%

32%
23%

37%
54%

rdo: Biuro Kontrolingu i Restrukturyzacji TVP SA, Analiza zapotrzebowania polskich


mediw publicznych na finansowanie publiczne, na podstawie danych EBU Funding of
Public Service Media 2014.

45

Muzyka w Programie 1 Polskiego Radia stanowi 33% dobowego czasu nadawania,


w Programie 3 jest jej wicej - 54%. W programach nadawcw koncesjonowanych
warstwa muzyczna wraz z reklam zajmuje okoo 70-80% czasu nadawania.
Polskie Radio nadaje rwnie wicej treci suchanych ni nadawcy komercyjni. W
2014 roku audycje sowne w programach nadawcy publicznego stanowiy rednio
46,5%. Udzia sowa w wikszoci programw komercyjnych nie przekracza 20%
czasu nadawania.
Wykres nr 21 Struktura programowa Polskiego Radia w 2013 r.
Czwrka - Program 4
Reklama

Autopromocja

Trjka - Program 3

Dwjka - Program 2
Muzyka

Sztuka, kultura, edukacja, nauka

Inne

Regionalne/lokalne

Religia

Sport

Rozrywka

Fabua

Jedynka - Program 1
InformacjeWszystkie
0%

20%

40%

60%

80%

100%

rdo: Biuro Kontrolingu i Restrukturyzacji TVP SA, Analiza zapotrzebowania polskich


mediw publicznych na finansowanie publiczne.

Polskie Radio SA posiada zdecydowanie bardziej korzystn ni TVP SA struktur


wpyww. W 2014 roku PR SA mogo pokry z abonamentu koszty dziaalnoci w
71,7%.
Program 1 (Jedynka) to program, w ktrym istotne miejsce zajmuj audycje
kulturalne
(26,3%)
i edukacyjne (16,5%) oraz informacja (21,1%) i publicystka (22,6%). Warstwa
sowna w Jedynce to okoo 60%.
Wykres nr 22 Struktura gatunkowa Programu 1 w 2013 r.

46

21%

2%

8% 1% 3%
18%

23%

25%

Informacja

Publicystyka

Kultura

Edukacja

Sport

Rozrywka

Autopromocja

Reklama

rdo: Opracowanie Biura KRRiT na podstawie danych Media publiczne 2013, Aneks do
Sprawozdania.

Koszty tworzenia i rozpowszechniania tego programu zostay w 73% pokryte ze


rodkw publicznych.
Program 2 (Dwjka) prezentuje ofert powicon kulturze, muzyce powanej,
jazzowej
i folkowej, literaturze, sztuce oraz yciu teatralnemu. Wymienionym gatunkom
muzyki nadawca powica 60,6% czasu nadawania, w pozostaej czci programu
w warstwie sownej dominuj audycje kulturalne 72,8%.
Wykres nr 23 Struktura gatunkowa Programu 2 w 2013 r.

4% 2% 0% 3%
18%

73%

informacja

publicystyka

kultura

edukacja

autopromocja

reklama

rdo: Opracowanie Biura KRRiT na podstawie danych Media publiczne 2013, Aneks do
Sprawozdania.

Koszty tworzenia i rozpowszechniania Programu 2 w 2014 roku zostay pokryte w


81% ze rodkw publicznych.

47

Program 3 (Trjka) rozgonia proponuje suchaczom szerok ofert audycji


kulturalnych, ktrych udzia w warstwie sownej utrzymuje si powyej 45% czasu
nadawania oraz informacj i pogbion publicystyk spoeczn, polityczn i
ekonomiczn. Warstwa sowna w Trjce zajmuje 42,6%.
Wykres nr 24 Struktura gatunkowa Programu 3 w 2013 r.

10% 1%
2%
3%

3% 9%
26%

46%

Informacja

Publicystyka

Kultura

Edukacja

Sport

Rozrywka

Autopromocja

Reklama

rdo: Opracowanie Biura KRRiT na podstawie danych Media publiczne 2013, Aneks do
Sprawozdania.

Koszty tworzenia i rozpowszechniania Programu 3 w 2014 r. zostay pokryte w


70% ze rodkw publicznych.
Program 4 (Czwrka, BIS) to program o charakterze poznawczym, skierowany
do
modziey,
w ktrym audycje edukacyjne i kulturalne w warstwie sownej stanowi
dominant - 60%. Wane miejsce w programie zajmuje muzyka (prawie 70%
czasu nadawania), ktr cechuje stylistyczna rnorodno. W audycjach
autorskich powiconych muzyce prezentowane s utwory reggae, hip-hop, folk i
elektro.
Wykres nr 25 Struktura gatunkowa Programu 4 w 2013 r.

48

1%

2%

24%

6%
10%

Informacja Publicystyka Kultura1%Edukacja Sport22%


Rozrywka Autopromocja Reklama

35%

do: Opracowanie Biura KRRiT na podstawie danych Media publiczne 2013, Aneks do
Sprawozdania.

Koszty tworzenia i rozpowszechniania Programu 4 w 2014 roku zostay pokryte


ze rodkw publicznych w 85%.
Program 5 (Polskie Radio dla Zagranicy) realizuje dwie dobowe ramwki, z
czego jedna jest realizowana w jzyku angielskim, a w drugiej, pod nazw
Wschd, emitowane s audycje w jzyku rosyjskim (20 godzin programu), w
jzyku biaoruskim (2 godziny programu), w jzyku ukraiskim (30 minut
programu) i w jzyku polskim (1 godzina programu).
W wyniku restrukturyzacji, w 2013 roku zamknito redakcj niemieck, a w 2014
roku hebrajsk. Program jest realizowany w formacie talk&news, warstwa sowna
zajmuje ponad 90% czasu nadawania i wiksza cz powicona jest informacji i
publicystyce

87%.
Poow
czasu
w programie dla zagranicy wypeniaj powtrki. Koszty dziaalnoci programu
pokrywa
MSZ
63%
i KRRiT 13 % ,pozostae pochodz ze rodkw komercyjnych.

Programy wyspecjalizowane nadawane w DAB+


PR24 to program informacyjnopublicystyczny, nadawany premierowo w godz.
6.00

24.00.
W godzinach nocnych nadawane s najpopularniejsze audycje z Jedynki i Trjki.
Program mona odbiera w dziewiciu duych miastach Polski 35.

35

Warszawa, Katowice, Wrocaw, Szczecin, d, Opole, Kielce, Krakw i Pozna.

49

PR Rytm: muzyka popularna zajmuje w tym programie 95% czasu emisji. Jest to
przegld aktualnych przebojw oraz wybr najbardziej znanych piosenek z
ostatnich trzydziestu lat. Prezentowane utwory maj dynamiczny charakter.
Muzyce
towarzysz
krtkie
serwisy
informacyjne,
ekonomiczne
i kulturalne podawane w lekkiej formule.
Polskie Radio Dzieciom adresowane jest do dzieci i ich rodzicw. Emisja
programu
rozpocza
si
1 kwietnia 2015 roku. Oferta programowa obejmuje suchowiska, bajki, koncerty
muzyczne
i ciekawostki naukowe. Dla rodzicw s przygotowywane magazyny poradnikowe.
Koszty tworzenia i rozpowszechniania programw w DAB+ w 2014 roku zostay
pokryte ze rodkw publicznych w 76%.

Przedsiwzicia pozaantenowe
Wszystkie programy naziemne PR SA s dostpne w Internecie. W ramach
serwisu
moje.polskieradio.pl
wybiera
mona
spord
oferty
ponad
dziewidziesiciu stacji wyspecjalizowanych, zarwno muzycznych jak i
zawierajcych wycznie audycje sowne.
polskieradio.pl - posiada strony powicone m.in. nauce, kulturze, historii, a
take
reportaowi
i teatrowi radiowemu. Na polskieradio.pl mona odtworzy pliki powicone
sprawom
europejskim
w ramach Euronet Plus i Europarlamentu. Na koniec 2014 roku portal posiada
2,83 mln uytkownikw; codziennie z portalu korzysta 11 tys. uytkownikw.
Strony Grupy Polskie Radio odwiedzio cznie 1,38 mln uytkownikw, co oznacza
5,5% zasigu.36
W 2014 roku abonament pokry 63% kosztw tworzenia i obsugi portalu.

36

Megapanel Gemius za http://www.wirtualnemedia.pl/wiadomosci/internet/megapanel-pbi-gemius,


29 wrzenia 2015 r.

50

Archiwum Polskiego Radia prowadzi digitalizacj zbiorw uyczonych37 i


wasnych. W 2014 roku przeniesiono na noniki cyfrowe 23 797 godzin nagra
archiwalnych. W ramach archiwum dziaa Fonoteka, w ktrej mona uzyska
dostp do archiwalnych plikw nagra oraz wypoyczy materia na noniku
trwaym lub za pomoc Multimedialnej Radiowej Bazy Danych poprzez Internet.
W 2014 roku w tradycyjny sposb wypoyczono okoo 66 tysicy nonikw. W
archiwum przechowywanych jest 624 416 pozycji muzycznych i 423 088 pozycji
zawierajcych nagrania sowne. Koszty digitalizacji zbiorw i dziaalnoci
Archiwum nie s pokrywane ze rodkw abonamentowych. Dotacji na ten cel
udziela Narodowy Instytut Audiowizualny.
Polskie Radio SA prowadzi Orkiestr Polskiego Radia, a do koca maja 2014
roku w strukturze Polskiego Radia dziaaa rwnie Orkiestra Kameralna
Polskiego Radia Amadeus. W 2014 roku Spka sfinansowaa z abonamentu
koszty dziaalnoci tych jednostek w 85%.
W 2014 roku ze rodkw abonamentowych PR SA dokonywao zakupu praw do
utworw, koncertw, nagra od orkiestr, ktre nie s ju w strukturze Spki tj.
Narodowej Orkiestry Symfonicznej PR, Chru Polskiego Radia w Krakowie,
a take, od czerwca 2014 roku, od Amadeusa. Na ten cel wydano kwot 2 974
tys. z

Suchalno
Programy Polskiego Radia powoli trac popularno. Moe by to spowodowane
siln konkurencj ze strony nadawcw komercyjnych, ale rwnie wzrostem liczby
programw wyspecjalizowanych, dostpnych w duych miastach, ktre w
wikszym stopniu odpowiadaj na zrnicowane oczekiwania suchaczy, w
szczeglnoci jeli chodzi o okrelone formaty muzyczne.
Wykres nr 26 czny udzia w czasie suchania wszystkich programw
Polskiego Radia w latach 2007-2014

37

Tj. sprzed 1994 r.

51

21.4%
21.1%

20.9%

20.2%
19.8%
19.4%

2007 r.

2008 r.

2009 r.

2010 r.

2011 r.

2012 r.

18.7%

18.6%

2013 r.

2014 r.

rdo: Biuro Kontrolingu i Restrukturyzacji TVP SA, Analiza zapotrzebowania polskich


mediw publicznych na finansowanie publiczne.

W wielu krajach europejskich publiczni nadawcy radiowi zajmuj bardzo siln


pozycj. Na ich tle Polskie Radio prezentuje si sabiej. Radiofonia publiczna w
Polsce posiada zbliony udzia w rynku suchalnoci jak kraje o podobnej historii
mediw, tj. Czechy i Wgry.
Wykres nr 27 czny udzia w suchalnoci programw wybranych
europejskich nadawcw publicznych w 2013 r.
79.1%
56.0%

54.0%

51.3%
39.0%

31.6%

24.5%

22.0%

H
is
zp
an
ia

Po
ls
ka

EB
U
r
ed
ni
a

Br
yt
an
ia
W
ie
lka

Sz
we
cj
a

6.1%

rdo: Biuro Kontrolingu i Restrukturyzacji TVP SA, Analiza zapotrzebowania polskich


mediw publicznych na finansowanie publiczne.

52

2.3 Rozgonie Regionalne Polskiego Radia


Oferta programowa Rozgoni Regionalnych Polskiego Radia nie moga zosta
przedstawiona
w kontekcie europejskim ze wzgldu na brak danych dotyczcych podobnych
rozgoni w innych krajach. Nadawcy regionalni i lokalni nie s zrzeszeni w
Europejskiej Unii Nadawcw, wrd czonkw ktrej zostaa przeprowadzona
ankieta,
bdca
rdem
informacji
dla
Biura
Kontrolingu
i Restrukturyzacji TVP przy opracowaniu pt. Analiza zapotrzebowania polskich
mediw publicznych na finansowanie publiczne.
W skad rozgoni regionalnych wchodzi 17 niezalenych organizacji. S one
zrzeszone w Audytorium 17 - spce bdcej wspln reprezentacj handlow
tych
rozgoni
na
oglnopolskim
i ponadregionalnym rynku reklamy. Powoano j midzy innymi do budowy pozycji
reklamowej
i wizerunku marki. Zasigi nadawania rozgoni regionalnych s zblione do
obszaru wojewdztw. Rozgonie oferuj siedemnacie programw regionalnych,
sze lokalnych (miejskich) i kolejne trzy w standardzie DAB+.
Tabela nr 15 Programy Regionalnych Rozgoni Polskiego Radia
Charakter
programu

programy
regionalne

programy
lokalne
programy
regionalne
nadawane
cyfrowo (DAB+)

Programy
Radio Biaystok, Radio Gdask, Radio Katowice, Radio
Kielce, Radio Koszalin, Radio Krakw, Radio Lublin, Radio
d, Radio Merkury, Radio Opole, Radio Olsztyn, Radio
Pomorza i Kujaw, Polskie Radio RDC, Radio Rzeszw, Radio
Szczecin, Radio Wrocaw, Radio Zachd
MC Radio (Pozna), Radio RAM (Wrocaw), Radio Gorzw
(Gorzw Wielkopolski), Radio Zielona Gra, Radio Freee
(Lublin), Radio Supsk
Radio 94i4 (Szczecin), Off Radio Krakw, Radio Wrocaw
Kultura

rdo: Opracowanie Biura KRRiT.

Cz spek rozszczepiaa programy regionalne, tworzc pasma lokalne


adresowane do mieszkacw mniejszych miast regionw, na ktrych dziaaj:
Radio
Krakw
dla
Nowego
Scza
i Tarnowa, Radio dla Ciebie dla Ostroki, Radomia, Pocka i Siedlec, a Radio
Koszalin dla Supska.
Spki, w ktrych zasigu nadawania mieszkaj mniejszoci narodowe i etniczne,
uwzgldniay
w swoich programach potrzeby tych grup. W jedenastu rozgoniach (w
53

Biaymstoku, Gdasku, Katowicach, Koszalinie, Krakowie, Lublinie, Olsztynie,


Opolu, Rzeszowie, Szczecinie i Wrocawiu) nadawano audycje adresowane do tych
spoecznoci w ich jzykach. Radio Olsztyn stworzyo dla mniejszoci ukraiskiej
odrbne pasmo programowe.
Ubiegoroczna oferta programowa rozgoni regionalnych koncentrowaa si na
informacji
i publicystyce; redni udzia tych kategorii by wysoki i wynis a 26%, czyli
ponad 1/4 rocznego programu.
Programy rozgoni regionalnych charakteryzowa te wysoki udzia treci
dotyczcych kultury. Zajy one blisko 1/5 rocznej emisji. Kolejnym znaczcym
elementem pod wzgldem udziau byy audycje edukacyjne. Stanowiy rednio
10% rocznych programw tych rozgoni.
Udzia warstwy sownej w programach rozgoni regionalnych by relatywnie
wysoki i wynosi rednio niemal poow rocznej emisji programu (48%).
Najwyszy odsetek audycji sownych oferoway: Radio Krakw, Polskie Radio RDC
oraz Radio PiK z Bydgoszczy (udzia na poziomie 61%-75%), najniszy za by w
ofercie programowej spek we Wrocawiu, Koszalinie i Szczecinie (33%-38%).
Muzyka w trzech ostatnich wymienionych programach stanowia rednio 58%64% rocznego czasu nadawania. Udzia w programach utworw sownomuzycznych wykonywanych w jzyku polskim wynis rednio 41% caoci
nadawanej muzyki (wobec wymaganego ustawowo minimum 33%).
Na tematyk powicon sprawom regionu przeznaczano przecitnie 1/3
rocznego czasu nadawania (35%), blisko 3/4 warstwy sownej (73%); przekazy
powicone tej tematyce wypeniay przede wszystkim por dzienn programw.
Najwyszy
odsetek
treci
regionalnych
odnotowano
w Katowicach, Opolu i Krakowie (udzia na poziomie 45%-61%), najniszy za w
Warszawie, Szczecinie, Koszalinie i Wrocawiu (21%-24%). Tematyka regionalna
dominowaa w rnego rodzaju audycjach informacyjnych, publicystycznych,
edukacyjnych, dotyczcych sportu i powiconych kulturze.
Niektre rozgonie oprcz programw regionalnych rozpowszechniay take
programy adresowane do mieszkacw duych miast, gwnie stolic regionw:
Lublina, Poznania i Wrocawia oraz Zielonej Gry i Gorzowa Wielkopolskiego.
Charakter
tych
programw
by
zbliony
do
oferty
komercyjnej
z powodu wysokiego udziau popularnej muzyki rozrywkowej (rednio 70%),
podczas gdy warstwa sowna stanowia jedynie 1/4 ich oferty. Peniy one zatem
gwnie funkcj rozrywkow.
W ramach tzw. audycji preferowanych, tj. wartociowych pozycji programowych
wskazanych przez KRRiT, Spki naday cznie ponad 11 tys. godzin audycji, co
oznacza, e pozycje te stanowiy ponad 7% oferty programowej rozgoni w 2014
r. Najwicej miejsca nadawcy przeznaczyli na formy udramatyzowane: zajy one
4 721 godzin (rednio ponad 3% rocznego programu rozgoni). Rwnie liczne
byy audycje przeznaczone dla modziey: edukacyjne, czy wspomagajce ich
ksztacenie
54

i rozwj zawodowy (nadano ich 4 399 godz.). Najmniej czasu (1 952 godzin)
przeznaczono na audycje suce edukacji obywatelskiej, ze szczeglnym
uwzgldnieniem wyborw do Parlamentu Europejskiego oraz do samorzdw
(stanowiy ponad 1% rocznego czasu nadawania programw rozgoni).
Dziaalno misyjna spek regionalnej radiofonii zostaa sfinansowana z
abonamentu rednio w 76% (od 61% we Wrocawiu do 96% w Kielcach). Z
wpyww abonamentowych rozgonie finansoway tworzenie i rozpowszechnianie
programw regionalnych, w tym audycji dla mniejszoci narodowych
i etnicznych oraz spoecznoci posugujcych si jzykiem regionalnym, realizacj
zada w ramach wsplnego przedsiwzicia Biblioteka Cyfrowa Mediw
Publicznych38, tworzenie i rozwijanie stron internetowych oraz emisj w DAB+
programw regionalnych.

2.4 Ocena realizacji zada publicznych w kontekcie


sposobu ich finansowania
Bogata pod wzgldem liczby programw oraz nowoczesna technologicznie oferta
TVP jest jednak ze wzgldu na denie do osignicia wysokiej ogldalnoci za
mao urozmaicona. Szczeglnie dotyczy to informacji, publicystyki, filmw
dokumentalnych,
reportay
i
spektakli
teatru
telewizji.
Niski,
w porwnaniu z innymi nadawcami europejskimi, udzia wartociowych audycji
powiconych kulturze, edukacji i nauce sytuuje TVP bliej nadawcw
komercyjnych. Ograniczone rodki publiczne powoduj niewystarczajcy udzia w
programach wysokiej jakoci produkcji wasnej TVP, a take wywouj
konieczno umieszczania wikszej liczby powtrek. TVP nie ma moliwoci
konkurowania z nadawcami komercyjnymi w zakupie praw do transmisji
niektrych popularnych wydarze sportowych. Czas antenowy powicony
reklamie
i
autopromocji
zajmuje
znaczne
miejsce
w ramwkach, w szczeglnoci w TVP1 i TVP2. Denie do optymalizacji
przychodw reklamowych skania TVP do emisji duej liczby audycji
rozrywkowych o masowym zasigu.

38

Biblioteka Cyfrowa Mediw Publicznych (BCMP) jest jednolitym systemem wyszukiwania materiaw
audialnych
i audiowizualnych gromadzonych w zbiorach publicznej radiofonii i telewizji. System wymiany
informacji o zdigitalizowanych materiaach audiowizualnych, aktualnie rozproszonych w rnych
jednostkach radiofonii publicznej oraz telewizji publicznej, ma prezentowa zbir zgromadzony
przez media publiczne w formatach przegldowych wraz z opisami (metadanymi).
W pierwszym etapie system BCMP bdzie przeznaczony i dostpny dla publicznych nadawcw
radiowych i telewizyjnych do celw wewntrznej wymiany programowej. Umoliwi to szybsz
wymian oraz uzupenianie informacji midzy spkami mediw publicznych.

55

Po zmianie proporcji finansowania oferta TVP powinna zosta gruntownie


zmieniona,
zarwno
w strukturze gatunkowej jak i pod wzgldem merytorycznej i formalnej jakoci
przekazu. Przestrze emisyjna zwolniona w wyniku ograniczenia nadawanych
reklam mogaby zosta wypeniona wartociowymi treciami, ktrych odbir ma
wpyw
na
podniesienie
poziomu
edukacyjnego
i kulturalnego spoeczestwa oraz suy zaspokojeniu potrzeb rnych grup
spoecznych.
Radiofonia publiczna nie musiaa tak intensywnie pozyskiwa rodkw
komercyjnych, dziki temu moga z znacznie wikszym stopniu skoncentrowa si
na
realizacji
misji
publicznej.
Mimo,
to
w wyniku braku penego finansowania spki radiowe zrezygnoway z niektrych
wartociowych gatunkw i treci takich jak suchowiska radiowe, sztuki teatru
radiowego,
koncerty,
programy
z udziaem publicznoci, audycje kulturalne oraz edukacyjne lub znacznie
ograniczyy ich emisj. Niewystraczajce finansowanie redakcji informacyjno
publicystycznych przeoyo si na obnienie jakoci relacji z wydarze
regionalnych i lokalnych oraz zmniejszenie liczby serwisw informacyjnych.
Zdolnoci spek radiofonii publicznej do realizacji zada publicznych takich jak
wspieranie
integracji
i spjnoci spoecznej, przeciwdziaanie fragmentaryzacji oraz wykluczeniu
spoecznemu,
wspieranie
i promowanie polskiej kultury, prowadzenie merytorycznej debaty publicznej i
poszerzenie wiedzy obywateli w obszarze ekonomii, socjologii oraz polityki
pozostaje ograniczona.

2.5 Fundusze wspierajce jako i pluralizm mediw


W niektrych krajach europejskich tworzone s specjalne programy kierujce
rodki finansowe na realizacj zada misyjnych przez innych nadawcw ni
nadawcy publiczni.
Chorwacja - Fundusz Promocji Pluralizmu i Rnorodnoci w Mediach
Elektronicznych zosta utworzony w 2009 roku i skada si z 3% odpisu ze
rodkw pochodzcych z opaty abonamentowej, co rocznie daje kwot ok. 4,1
mln EUR. Funduszem zarzdza organ regulacyjny - Agencja Mediw
Elektronicznych. rodki finansowe z Funduszu, postrzegane jako pomoc
publiczna,
s
rozdzielane
w oparciu o procedury przetargowe i specjalne rozporzdzenia, a wykorzystanie
przyznanych rodkw jest monitorowane. Obecnie, po zmianach w ustawie,
istnieje 16 kategorii audycji/programw, ktre mog otrzyma wsparcie z
Funduszu.
Irlandia - Fundusz Nadawczy dziaa od 2010 roku i jest tworzony ze rodkw
odprowadzanych od kadej opaty koncesyjnej w wysokoci 7%. Zarzdzany jest
przez organ regulacyjny Broadcasting Authority of Ireland (BAI). Ze rodkw
funduszu moe by finansowane do 95% kwalifikowanych kosztw danej audycji.
56

W 2014 roku BAI cznie przyzna 5 mln 136 tys. EUR na 29 projektw
telewizyjnych i 93 radiowe (zoone wnioski opieway na sum 20 mln 80 tys.
EUR).
Dania - program wsparcia produkcji i nadawania duskich filmw i audycji
telewizyjnych oraz programw dokumentalnych. Program jest finansowany z
nierozdysponowanych rodkw abonamentowych. Wysoko takich rodkw w
latach 2004-2011 wynosia rednio 10,6 mln EUR rocznie.
Ponadto w wielu krajach europejskich (Belgia, Szwajcaria, Francja, Holandia,
Dania, Austria, Irlandia, Szwecja, Finlandia, Niemcy, Wielka Brytania, Wgry oraz
w Bonia i Hercegowina) ze rodkw publicznych wspfinansowane s media
lokalne
i
rodowiskowe.
Wsparcie
to
realizowane
jest
w rny sposb poprzez:

tworzenie specjalnego funduszu mediw spoecznych finansowanego z


podatkw,

dofinansowywanie z czci rodkw, ktre wpacaj nadawcy komercyjni za


koncesj (Wgry);

dofinansowywanie z czci dochodw uzyskiwanych przez nadawcw


komercyjnych z tytuu nadawania reklam (Francja);

przydzielanie mediom rodowiskowym czci rodkw pochodzcych z


abonamentu (Irlandia, Szwajcaria);

tworzenie specjalnego podatku lokalnego na rzecz dziaajcych na danym


terenie mediw rodowiskowych (Holandia);

ogaszanie konkursw na realizacj konkretnych zada spoecznych (na


przykad
zwizanych
z promowaniem postaw prozdrowotnych czy dialogu midzykulturowego),
w ktrych mog startowa rwnie media rodowiskowe.

wsparcie finansowe ze rodkw samorzdw lokalnych.

KRRiT, projektujc nowy model finansowania mediw publicznych, rwnie


proponuje ustanowienie specjalnego funduszu wspierajcego pozostae media w
tworzeniu wysokiej jakoci pluralistycznych treci.
Celem Funduszu byoby zapewnienie finansowania zrnicowanych treci
audiowizualnych
i audialnych: informacji, publicystyki, kultury, rozrywki, edukacji i sportu,
tworzonych przez dostawcw usug medialnych, innych ni jednostki publicznej
radiofonii i telewizji oraz producentw dziaajcych na rzecz lub w porozumieniu z
dostawcami usug medialnych.

57

Status formalny Funduszu powinien przewidywa administracyjn i gospodarcz


odrbno od KRRiT, z jednoczesnym merytorycznym nadzorem na jego
dziaalnoci ze strony organu regulacyjnego.
Zasilenie Funduszu mogoby nastpowa w wyniku przeznaczenia na ten cel
czci rodkw zgromadzonych ze skadki audiowizualnej lub/i z pobranych opat
koncesyjnych. Innym rdem wsparcia Funduszu mgby by odpis z przychodw
reklamowych nadawcw komercyjnych, ktrzy skorzystaj z ograniczenia
dziaalnoci reklamowej nadawcw publicznych. Ewentualny procentowy udzia
Funduszu w daninie publicznej powinien by uzaleniony od moliwoci
zgromadzenia wystarczajcych rodkw na potrzeby mediw publicznych.

3 DOCELOWY POZIOM FINANSOWANIA DO ROKU 2020


3.1 Ustalenie wysokoci finansowania przez publiczn
radiofoni i telewizj w latach 2015-2020
Dla okrelenia wysokoci rocznej kwoty rodkw publicznych odpowiadajcych
potrzebom mediw publicznych Krajowa Rada Radiofonii i Telewizji zwrcia si do
Telewizji
Polskiej,
Polskiego
Radia
i rozgoni regionalnych o przedstawienie optymalnego sposobu realizacji zada
ustawowych
w latach 2015 2020 wraz z podaniem kosztw. W odpowiedzi Biuro Kontrolingu i
Restrukturyzacji TVP SA, we wsppracy z PR SA i spkami radiofonii regionalnej,
przygotowao opracowanie pt. Analiza zapotrzebowania polskich mediw
publicznych na finansowanie publiczne.
Po
zsumowaniu
zapotrzebowania
poszczeglnych
spek
na
finansowanie publiczne, suma ta wyniosa 1,9 mld z w 2015 roku, w
2020 roku wzrasta ona do 2,7 mld z. Ustalenie picioletniego okresu
planowania, niezbdnego do zapewnienia stabilnej perspektywy finansowanej,
jest zwizane ze specyfik produkcji medialnej, w szczeglnoci telewizyjnej, a
take
z
projektowaniem
inwestycji
i rozwojem technologii.
Przy oszacowaniu potrzeb nadawcy uwzgldnili sygnalizowan przez Krajow
Rad
Radiofonii
i Telewizji konieczno ograniczenia przychodw z dziaalnoci komercyjnej,
gwnie reklamowej. Propozycje dotyczce redukcji czasu reklamowego w
mediach
publicznych
zostay
przedstawione
w rozdziale 4.
Wykres nr 28 Okrelony przez media publiczne poziom zapotrzebowania
na
rodki
publiczne
(w mln z) przy ograniczeniu udziau przychodw z reklamy do 2,4
58

minuty

2,500

271

277

321

321

258
270

2,000
1,500

godzinie.

211
Rozgonie
Regionalne PR
223

1,000

1,915

284
321

291
321

Polskie Radio

2,012

2,063

1,961

2,075

2019

2020

1,481
TVP
- dodatkowa redukcja do 2,4 min
500
0

2015

2016

2017

2018

rdo: Biuro Kontrolingu i Restrukturyzacji TVP SA, Analiza zapotrzebowania polskich


mediw publicznych na finansowanie publiczne.

3.2 Telewizja Polska SA


TVP SA oszacowaa wysoko rodkw niezbdnych do realizacji zada
publicznych
na
kwot
1, 48 mld z w 2015 roku. Oczekiwany poziom finansowania w 2020 roku osiga
warto 2,07 mld z.
Wykres nr
publiczne
(w mln z)

29

Prognozowany poziom
Telewizji

59

zapotrzebowania
Polskiej

na

rodki
SA

2,500
1,915

2,000
1,500

2,012

2,063

2017

2018

1,961

2,075

1,481

1,000
500
0

2015

2016

2019

2020

ograniczenie reklam do 2,4 min./godz.


rdo: Biuro Kontrolingu i Restrukturyzacji TVP SA, Analiza zapotrzebowania polskich
mediw publicznych na finansowanie publiczne.

Koszty dziaalnoci Spki planowane s z uwzgldnieniem:

rozwoju oferty audycji w istniejcych programach;

nakadw na uruchomienie w 2017 roku nowych programw w naziemnej


telewizji cyfrowej (MUX -8);

stopnia realizacji inwestycji;

koniecznoci zakupu praw do transmisji duych wydarze sportowych.

Ponisze zestawienie przedstawia struktur budetu TVP SA na obecnym


poziomie oraz rozwj oferty tego nadawcy i zwikszenie realizacji zada
publicznych przy docelowym poziomie finansowania publicznego.

Tabela nr 16 Struktura budetu TVP SA oraz rozwj oferty programowej


wraz z kosztami
Wzro czni
st:
e:
35
18 700
53 700
000

Budet TVP:
1.1 Audycje kulturalne w TVP1 i TVP2

60

zwikszenie premier Teatru TV (z 8 emisji do 52)


staa obecno Telewizji Polskiej w biecych wydarzeniach z rnych
dziedzin kultury; wiksze nakady na produkcj magazynw kulturalnych
19
1.2 Audycje dla dzieci i modziey
8 900
27 900
000
zwikszenie z 1 emisji premierowej w tygodniu do przynajmniej 5 emisji
audycji od wielu lat obecnych na antenach TVP (np. Domisie)
wprowadzenie 2 nowych codziennych pasm dla dzieci i modziey
1.3 Film dokumentalny w TVP1 i TVP2

13 800

18
000

31 800

zwikszenie premierowych emisji filmw dokumentalnych - z 284 godz.


zrealizowanych w 2014 roku do 420 godz.
25
1.4 Audycje edukacyjne w TVP1 i TVP2
35 200
60 200
000
zwikszenie udziau emisji premierowych w cznym czasie nadawania
audycji edukacyjnych
Audycje informacyjne TVP1, TVP2 i
37
169
1.5
132 200
TVP INFO
000
200
podniesienie jakoci audycji informacyjnych, wzmocnienie programu
TVP INFO
85
204
1.6 Pasma filmowe - licencje filmowe
119 300
000
300
wprowadzenie ok. 100 nowych wartociowych pozycji filmowych dla
staych bd nowych pasm filmowych TVP 1 i TVP 2
1.7

1.8

1.9

1.10

1.11
1.12

Zwikszenie liczby emisji audycji


popularno-naukowych i poradniczych

3 200

18
000

21 200

zwikszenie emisji premierowych w tygodniu do 2-3 emisji audycji od


wielu lat obecnych na antenach TVP1, TVP2
Audycje publicystyczne w TVP1, TVP2
14
56 400
70 400
i TVP INFO
000
zwikszenie nakadw na publicystyk, w tym debaty i dyskusje
powicone biecym wydarzeniom w kraju i na wiecie - wprowadzenie
dwch nowych pasm i zwikszenie z tego tytuu emisji premierowych o
100 godzin
TVP Kultura - wzmocnienie oferty
35
30 100
65 100
programowej
000
zwikszenie emisji premierowych z realizowanych obecnie ok. 22%
premier do 60%
TVP Historia - wzmocnienie oferty
25
15 200
40 200
programowej
000
zwikszenie emisji premierowych z realizowanych obecnie ok. 20%
premier do 40%
Programy dla odbiorcw za granic 10
56 300
66 300
TV Polonia i TV Biaoru
000
36
221
Seriale
185 400
000
400
zwikszenie nakadw na produkcj seriali typu "Czas honoru" uruchomienie produkcji 3-4 nowych seriali
61

1.13
1.14

1.15

1.16

1.17

1.18

1.19

1.20
1.21
1.22

Audycje rozrywkowe TVP1, TVP2 i TVP


Rozrywka

131
900
100
278
Sport
178 200
000
200
obecno na antenach TVP transmisji z wanych i chtnie ogldanych
przez Polakw transmisji z wydarze sportowych z udziaem
reprezentantw Polski - siatkwka kobiet i mczyzn, pika rczna,
koszykwka, turnieje tenisa ziemnego, uel, pika nona (Liga Mistrzw,
Liga Europejska, M, ME, krajowe rozgrywki) oraz obszerniejsze relacje na
antenach TVP z Igrzysk Olimpijskich letnich i zimowych (w tym
paraolimpiada)
30
Kana dziecico-modzieowy ABC
17 600
47 600
000
zwikszenie produkcji wasnej, dedykowanej do kanau dla dzieci i
modziey TVP ABC
120
343
Oddziay Terenowe
223 300
000
300
zwikszenie liczby emisji premierowych o 50% na antenach lokalnych
OTV
zwikszenie kontentu OTV w antenach oglnopolskich, w tym przede
wszystkim w TVP Regionalna i TVP INFO
35
Kinematografia
7 000
42 000
000
zwikszenie nakadw na produkcj i koprodukcj filmw kinowych,
rozwj polskiej kinematografii
Wznowienie produkcji / koprodukcji
animacji,
zwikszenie
obecnoci
24
24 000
polskiej animacji na antenach TVP,
000
rozwj polskiej animacji
Uruchomianie
nowych
kanaw
70
tematycznych (np. dokumentalny,
70 000
000
filmowy) w tym w standardzie HD
Rozwj oferty TVP SA i jej dostpnoci
w nowych mediach (Internet, VOD,
93
100
7 000
urzdzenia
mobilne,
telewizja
000
000
hybrydowa)
Cyfryzacja i udostpnianie zbiorw
50
20 000
70 000
programowych
000
Pozostaa dziaalno TVP SA w tym
47
237
190 300
m.in.:
000
300
13 600 7000 20 600
koszt tantiem PISF
40
105
65 000
koszt pozostaych tantiem i skadek
000
000
dziaalno marketingowohandlowa i koszt pozyskania reklamy
telewizyjnej
Budet
Spki
TVP
SA
po
926 2 376
uwzgldnieniu
powyszych
1 450 000
000
000
pozycji
131 900

rdo: Biuro Kontrolingu i Restrukturyzacji TVP SA, Analiza zapotrzebowania polskich


mediw publicznych na finansowanie publiczne.

Nakady inwestycyjne TVP


62

TVP SA w latach 2016-2019 szacuje swoje potrzeby inwestycyjne na poziomie


190-250 mln z kadego roku. W 2020 roku szacowane zapotrzebowanie jest
nieco nisze i wynosi ok. 132 mln z. Znaczna cz nakadw w latach 20162019
zwizana
jest
z
niezbdnymi
inwestycjami
w nieruchomoci, w szczeglnoci budow i wyposaenie Centrum
Informacyjnego. Inwestycja ta zostanie sfinansowana restrukturyzacj majtku
trwaego i zewntrznymi rdami finansowania (np. leasing).

Wykres nr 30 Podana kwota wydatkw na inwestycje Telewizji Polskiej


SA (mln z)

250
59.7
82.1

200

30.8
47.5

150
Oddziay terenowe

100

11.7

Zakad gwny
43.7

192.7
163.6

50

145.9

167.7

94.4

2015

88.4

2016

2017

2018

2019

2020

rdo: Biuro Kontrolingu i Restrukturyzacji TVP SA, Analiza zapotrzebowania polskich


mediw publicznych na finansowanie publiczne.

Planowane kwoty wydatkw s najwysze w latach 2016-2017, poniewa w


ostatnich latach cz inwestycji musiaa by odkadana z powodu
niewystarczajcego finansowania publicznego Telewizji Polskiej. W 2015 r.,
wedug planu pierwotnego, TVP SA wyda na inwestycje okoo 110 mln z.
Tabela nr 17 Udzia poszczeglnych kategorii inwestycji w rocznych
wydatkach inwestycyjnych TVP Zakad Gwny
Kategoria

2016

2017

2018

2019

2020

wozy transmisyjne

10,0%

14,1%

7,5%

1,0%

20,4%

modernizacja studiw

18,2%

5,5%

6,9%

0,0%

0,0%

63

zakup kamer itp.


(kamkordery, tory
kamerowe itd.)

5,3%

4,2%

4,9%

2,6%

0,0%

sprzt produkcyjny pozostay

15,7%

19,6%

17,1%

18,0%

36,3%

zakupy odtworzenioworozwojowe dla caej Spki


TVP w zakresie technologii
telewizyjnej, informatyki i
telekomunikacji

10,9%

19,3%

23,3%

20,7%

39,6%

0,0%

0,0%

2,1%

36,4%

0,0%

14,1%

10,4%

9,1%

1,1%

1,4%

wyposaenie
technologiczne OTV

0,9%

2,2%

2,1%

0,0%

0,0%

system zarzdzania
produkcj, emisj i
archiwizacj

2,5%

2,4%

2,1%

0,0%

0,0%

pozostae inwestycje
technologiczne

13,9%

1,1%

0,6%

0,5%

0,0%

utworzenie nowego
centrum informacyjnego

2,0%

16,1%

18,1%

15,7%

0,0%

remonty i modernizacje

5,2%

2,8%

3,0%

2,0%

2,4%

termomodernizacje

1,3%

2,3%

3,1%

2,0%

0,0%

192,704

163,649

145,880

167,710

88,395

wyposaanie budynku centrum informacyjne


digitalizacja, rekonstrukcja,
archiwizacja

RAZEM (mln z)

rdo: Biuro Kontrolingu i Restrukturyzacji TVP SA, Analiza zapotrzebowania polskich


mediw publicznych na finansowanie publiczne.

Najwikszy udzia w inwestycjach zaplanowanych przez Zakad Gwny TVP SA


maj wydatki na sprzt produkcyjny, zakupy odtworzeniowo-rozwojowe dla caej
Spki w zakresie technologii telewizyjnej, informatyki i telekomunikacji oraz
wydatki na budow i wyposaenie nowego budynku centrum informacyjnego.
Spka planuje rozpoczcie budowy nowego centrum informacyjnego
w 2017 r. (nakady powyej 25 mln z rocznie). Inwestycja ma zosta zakoczona
w 2019 r. W tym te roku zaplanowane s wydatki zwizane z wyposaeniem
nowego centrum informacyjnego okoo 60 mln z. Wanymi pozycjami w
nakadach inwestycyjnych bd te: wydatki na wozy transmisyjne, modernizacj
studiw (w latach 2016-2018) oraz digitalizacj i archiwizacj.
Tabela nr 18 Udzia poszczeglnych kategorii inwestycji w rocznych wydatkach
inwestycyjnych TVP OTV
Kategoria
Wozy transmisyjne

2016

2017

2018

2019

2020

45,5%

28,3%

1,3%

25,2%

23,9%

Studia

6,7%

17,8%

22,6%

25,6%

13,7%

Budowa siedzib

7,2%

5,3%

16,7%

0,8%

28,6%

Digitalizacja, archiwizacja,

1,5%

3,2%

15,7%

7,1%

6,9%

64

rekonstrukcja
Kamery

11,6%

11,4%

12,6%

8,5%

2,8%

Produkcja - inne

9,9%

11,3%

9,8%

10,4%

5,2%

Remonty i modernizacje

5,6%

9,6%

9,0%

10,8%

3,3%

Zespoy emisyjne

2,3%

6,1%

3,5%

0,0%

3,4%

rodki transportu

3,3%

2,2%

2,8%

5,2%

2,5%

Pozostae

6,5%

4,8%

6,1%

6,4%

9,7%

59,681

82,149

47,486

30,799

43,686

RAZEM (mln z)

rdo: Biuro Kontrolingu i Restrukturyzacji TVP SA, Analiza zapotrzebowania polskich


mediw publicznych na finansowanie publiczne.

Oddziay terenowe Telewizji Polskiej SA (OTV) zaplanoway inwestycje zwizane z


modernizacj taboru wozw transmisyjnych (zakup, remont, wyposaenie): w
okresie 2016-2020 bdzie to cznie kwota prawie 70 mln z. Wanymi pozycjami
w wydatkach bd te inwestycje w studia oraz nowe siedziby. Tak wysokie
nakady s wynikiem odkadania w czasie tych inwestycji, spowodowanego
trudn sytuacj finansow.

3.3 Polskie Radio SA


Przy zaoeniu ograniczenia przychodw komercyjnych Polskie Radio SA
oszacowao, e kwota rodkw publicznych w 2015 roku powinna wynosi
okoo 220 mln z. Od 2017 roku, czyli rok pniej ni w przypadku TVP SA,
zaplanowano ograniczenie przychodw komercyjnych oraz zwikszenie,
gwnie z tego powodu a take wzrostu zada, zapotrzebowania na rodki
publiczne. Pena realizacja zada publicznych w 2020 r. bdzie wymagaa
zaangaowania na ten cel 321 mln z. Takie finansowanie PR SA uwaa za
docelowe z zastrzeeniem waloryzacji.
Wykres nr
publiczne
(mln z)

31

Prognozowany poziom
Polskiego

65

zapotrzebowania
Radia

na

rodki
SA

350
300
250
200
150
100

223.0

Szacowana podana
kwota przychodw
publicznych
321.0
321.0
321.0
270.0

321.0

50
0

2015

2016

2017

2018

2019

2020

rdo: Biuro Kontrolingu i Restrukturyzacji TVP SA, Analiza zapotrzebowania polskich


mediw publicznych na finansowanie publiczne.

Rozwj oferty programowej PR SA bdzie oznacza:

zwikszenie liczby
informacyjnych
i rozrywkowych;

zwikszenie liczby audycji literackich, suchowisk radiowych, audycji


sowno-muzycznych;

zwikszenie obecnoci Polskiego Radia w biecych wydarzeniach z


rnych dziedzin kultury;

uatrakcyjnienie oferty Polskiego Radia dla odbiorcw za granic;

zwikszenie nakadw na debat na temat biecych wydarze w kraju i


na wiecie;

uruchomienie nowych programw w multipleksie cyfrowym oraz promocji


radia cyfrowego;

poszerzenie oferty Polskiego Radia w nowych mediach.

emisji

audycji

publicystycznych,

kulturalnych,

Ponisza tabela przedstawia propozycje zmian w programach Polskiego Radia pod


warunkiem zapewnienia odpowiedniego finansowania publicznego. Zostaa
opracowana w perspektywie roku 2016, przy czym Polskie Radio zaznacza (w
odniesieniu
do
danych
dotyczcych
Programu
Pierwszego
i Drugiego), i kwota planw dotyczcych kolejnych lat (2017-2019), ksztatuje si
na poziomie kwoty 2016 r. Naley pamita, e jest to jedynie wycena nowych
projektw programowych.
Tabela nr 19 Propozycje zmian w programach Polskiego Radia SA

przy zapewnieniu odpowiedniego finansowania publicznego


66

Kwota
1. PROGRAM PIERWSZY PR wicej informacji i
2,805
publicystyki
mln z
1.1 informacja
560 000
wyduenie serwisu informacyjnego w dni robocze (7:00,
250 000
15:00, 19:00) do 10 min
wprowadzenie skrtw serwisowych w dni robocze od godz.
50 000
9.30 do 17.30
dodatkowy serwis ekonomiczny realizowany przez Naczeln
60 000
Redakcj Gospodarcz o 14.05
wyduenie cogodzinnych serwisw Radia Kierowcw do 2 i bezkoszto
wo
wzbogacenie ich przekazu o warstw publicystyczn
200 000
dwugosowe prowadzenie w kluczowych pasmach
1 400
1.2 publicystyka - dni robocze
000
pasmo eksperckie w Sygnaach Dnia dodatkowa rozmowa
60 000
ekspercka
prowadzona
przez
dziennikarzy
wyspecjalizowanych redakcji

Raport Reporterski pasmo reporterskie w Sygnaach


Dnia, Z Kraju i Ze wiata i pamie popoudniowym
codzienny
Komentarz
Ekonomiczny

audycja
przygotowywania przez Naczeln Redakcj Gospodarcz
(NRG) (9:00-9:30)
codzienny
Komentarz
Midzynarodowy
audycja
przygotowywania przez Naczeln Redakcj Publicystyki
Midzynarodowej (NRPM)(9:30-10:00)
Polska Bliej codzienny magazyn powicony Polsce
poza Warszaw (10:00-11:00)
Styl ycia audycja powicona zdrowiu, medycynie,
promocji postaw prozdrowotnych i sportowi (11:00-12:00)
Tylko Kulturalnie prosz magazyn aktualnoci
kulturalnych (13:00-14:00)
istniejce pasmo publicystyczne, zwikszenie obecnoci
tematyki lokalnej (15:00-19:00)
Ekonomiczne
Podsumowanie
Dnia

wyduone,
dotychczasowe pasmo NRG (19:00-19:30)
Publicystyczne
Podsumowanie
Dnia

z
udziaem
publicystw prasowych (19:30-20:00)
autorskie audycje publicystyczne ( ju obecne na antenie
uzupenione propozycjami z kolejnej czci dokumentu)
(20:00-5:00)
istniejce wieczorne magazyny podsumowujce dzie o
zmienionej porze i wyduone:
Polska i wiat magazyn wzbogacony o stae pozycje
przygotowane przez NRG i NRPM (21:00-21:45)
Kronika Sportowa (22:00-22:30)
1.3 publicystyka -sobota i niedziela - audycje
autorskie
Debata Blisko ludzi" audycja realizowana gownie w
terenie
67

200 000
5 000

75 000
210 000
250 000
200 000
70 000
50 000
80 000

200 000

845 000
200 000

Pastwa Miasta audycja wyjazdowa o miastach


wskazanych przez suchaczy
Lepiej pno ni wcale - Audycja ma uatwi poruszanie
si we wspczesnym wiecie idei i technologii osobom
starszym
Dlaczego nie pisz? Nocna rozmowa ze suchaczami
dziennikarskiej pary prowadzcej program
Debata Zaczyn realizowana raz w miesicu, poza studiem,
moliwy udzia widowni. Ma to by miejsce dla burzycieli,
marzycieli i wizjonerw nowych czasw
Na inny temat opinie znanych postaci ycia publicznego
w aktualnych sprawach z ktrymi ich nie kojarzymy. Chcemy
pozna ich opini na inne ni kojarzone z nimi tematy
"Horyzont zdarze" - rozmowy z autorytetami, ludmi
kultury, nauki o przyszoci; jakie wyzwania stoj przed
nami, przed wiatem, przez ludmi
Ptla czasu audycja z udziaem suchaczy, przywoamy
wydarzenie sprzed lat i porozmawiamy o ewolucji tego
zjawiska lub problemu a do wspczesnoci
Kontra-Punkt

audycja
redakcji
Publicystyki
Midzynarodowej, tematy krajowe w szerszym kontekcie
midzynarodowym
"Magazyn Motoryzacyjny Jedynki audycja nie tylko dla
kierowcw. Cotygodniowy program, w ktrym opowiemy o
drogach, samochodach, bezpieczestwie i kulturze jazdy
Magazyn Wojskowy specjalistyczny magazyn wojskowy

2. PROGRAM DRUGI PR

2.1 projekty muzyczne


Konkurs Wieniawskiego w Poznaniu (transmisje/rejestracje,
hotele i delegacje dla ekipy technicznej i dziennikarzy,
materiay wideo do Portalu PR)
Stanisaw Moniuszko przygotowanie do obchodw 200lecia urodzin kompozytora
o audycje (1 godzina w tygodniu)
o nagrania archiwalne POR i Chru PR oraz innych
zespow np. Wrocawskiej
Orkiestry Barokowej (4
msze, kantaty, muzyka teatralna i baletowa)
o rejestracje oper Moniuszki w teatrach operowych w
Polsce (2 rocznie)
o organizacja i rejestracja koncertw z muzyk
Moniuszki (2 w sezonie koncertowym)
Polska Orkiestra Radiowa premiery nieznanych polskich
oper ( wzorem lat ubiegych np.: w 2015 premiera
Napoleona w Egipcie M.K. Ogiskiego)
Five Oclock 24 spotkania wybitnych artystw z
publicznoci w Studiu im. Szpilmana (2 razy w miesicu po
120 minut)
68

200 000
50 000
55 000
25 000

40 000

40 000

40 000

55 000

70 000
70 000
3,805
mln z
2 150
000
50 000
800 000

200 000

360 000

Muzyczna Scena Tradycji 12 koncertw w Studiu im.


Szpilmana
Transfuzja 10 koncertw w Studiu im. Szpilmana
Festiwal Muzyczny Polskiego Radia Nowa Tradycja
2.2 projekty literackie
Ksika do suchania ok. 260 odcinkw x 20 minut wybrane
powieci
z repertuaru
klasycznego
i
wspczesnego, polskie i zagraniczne w wybitnych
tumaczeniach
Premiera teatralna 12 premier (w tym rwnie w systemie
wielokanaowym) dramaty wybrane z repertuaru
klasycznego i wspczesnego, polskie i zagraniczne w
wybitnych tumaczeniach

200 000
90 000
450 000
730 000
350 000

220 000

Suchowiska realizowane w plenerze wsplnie z Teatrem


Powszechnym w Warszawie 4 premiery

90 000

Spotkanie literackie w azienkach Krlewskich w Warszawie


realizowane wsplnie z Instytutem Ksiki

30 000

Spotkanie literackie w Ogrodzie Saskim w Warszawie


podczas Narodowego Czytania Kancelarii Prezydenta
Spotkania literackie podczas Festiwalu Conrada w Krakowie
3 spotkania
2.3 projekty publicystyczne

10 000

Cykl Miasta Polski w ramach godzinnej audycji


Przestrzenie kultury raz w miesicu
Dokumentalne audycje historyczne prezentujce sylwetki
wybitnych Polakw i wane wydarzenia historyczne 2 razy
w miesicu
2.4 festiwale muzyczne
Chopin i jego Europa
Warszawska Jesie
Misteria Paschalia
Actus Humanus
Kromer Festival w Bieczu
Wratislavia Cantans
EtnoKrakw wsplnie z miastem Krakw i Wojewdztwem
Maopolskim

6 000

3. PROGRAM TRZECI PR wicej literatury i sztuki

Powie w Trjce czyli 400 odcinkw polskiej prozy,


czytanej przez wybitnych aktorw modego i redniego
pokolenia. Doborowa obsada i oryginalna oprawa muzyczna
Z najwyszej pki czyli comiesiczne wywiady ze
wiatowymi pisarzami, laureatami najwaniejszych nagrd
polskich i zagranicznych

69

30 000
35 000

29 000
900
35
65
65
40
65
30

000
000
000
000
000
000
000

600 000
2,655
mln z
400 000

220 000

Biuro Myli Znalezionychczyli 40 spotka z najwikszymi


autorytetami - pisarzami, filozofami, naukowcami, ludmi
wiata nauki i kultury - z udziaem publicznoci w Studiu
Muzycznym PR im. Agnieszki Osieckiej inkrustowanych
wystpem uznanego artysty
Scena Teatralna Trjki czyli cotygodniowe premiery sztuk
teatralnych, zrealizowanych w Teatrze Polskiego Radia z
wieloosobow obsad oraz oryginaln opraw muzyczn
Cotygodniowe powtrki z Archiwum Polskiego Radia
a. Codziennie Powie w Wydaniu Dwikowym
b. Teatrzyk Zielone Oko
10 benefisw rocznie. Bd to spotka z najwaniejszymi
postaciami polskiego filmu, scen teatralnych czy twrcw
literackich
Trjka na czerwonym dywanie czyli relacje z wanych
wiatowych festiwali filmowych w San Sebastian i w Tokio
poczone z relacjami dotyczcymi ycia i kultur danego
kraju
Studenci czyli 12 pogbionych relacji z ycia studentw
korzystajcych z programu Erasmus
Talenty Trjki czyli konkurs dla twrcw do 30. roku ycia
w kategoriach film, teatr, sztuki wizualne, literatura i
muzyka
Mateusze Trjki czyli uroczyste przyznawanie nagrd za
osignicia w dziedzinie twrczoci, wykonawstwa lub
popularyzacji polskiej muzyki rozrywkowej i jazzowej. z
udziaem artystw nominowanych do nagrody oraz jej
laureatw

PROGRAM CZWARTY PR blisko modego suchacza


WF z Czwrk - Lekcje wychowania fizycznego w rnych
miastach Polski. Zajcia przygotowywane przez sta ekip
zoon z trenerw personalnych, biegowych, instruktorw
zumby, itp.
Turniej szk - Audycja nadawana na ywo ze szkoy. W
czasie programu naprzeciw siebie staje modzie z dwch
bd trzech placwek
PlenAir - Cykl wyjazdowych audycji Radiowej Czwrki. Stacja
odwiedza wybrane miejsca w kraju, popularne wrd
modych ludzi, skd nadaje interaktywne, zrnicowane
tematycznie programy
Koncert w Czwrce Prezentacje na antenie Radiowej
Czwrki modych, polskich zespow, ktrych dziaalno
chce wspiera Polskie Radio SA. Unikaln cech tych
wydarze bdzie udzia suchaczy publicznoci w studiu
podczas emisji
Debata Oxfordzka - Audycje radiowe z udziaem
publicznoci.
Programy
o
zrnicowanej
tematyce
interesujcej grup docelow stacji, z udziaem modziey,
ekspertw i przedstawicieli mediw

70

600 000

600 000
120 000

200 000

65 000

240 000

150 000

60 000
1,203
mln z
559 200

120 000

82 500

116 000

60 000

Debata Akademicka - Specjalne debaty organizowane na


terenie szk wyszych na terenie caego kraju Uczestnicy
debaty transmitowanej na ywo rozmawiaj na temat swojej
zawodowej przyszoci, biecych problemw i tematw
interesujcych dla studentw, a take spraw zwizanych z
dan uczelni
Warsztaty Radiowe - Zajcia edukacyjne dla uczniw szk
rednich
organizowane w ich
szkoach. Warsztaty
prowadzone przez dziennikarzy Radiowej Czwrki, ktre
obejmuj popularyzacj wiata mediw oraz edukacj w
zakresie autoprezentacji, poprawnej polszczyzny i wystpie
publicznych

165 000

100 000

10,478
mln z

RAZEM wymienione zmiany

rdo: Biuro Kontrolingu i Restrukturyzacji TVP SA, Analiza zapotrzebowania polskich


mediw publicznych na finansowanie publiczne.

Polskie Radio SA planuje rozwj oferty programw


uruchomione s pierwsze trzy z planowanych piciu:

cyfrowych.

Obecnie

PR Dzieciom program dla najmodszych suchaczy do 14 roku ycia


zawierajcy bajki, suchowiska i edukacyjne audycje sownomuzyczne. W
programie nie bd umieszczane reklamy;

Jedynka Plus (dotychczasowa nazwa PR24) program skierowany do


szerokiej grupy odbiorcw, umoliwiajcy pogbione omwienie informacji
i publicystyki dostpnych na antenie Jedynki;

Radio Czwrka Plus lub Radio Debiut (dotychczasowa nazwa radio Rytm)
program dla osb w wieku od 15 24 lat, uzupeniajcy ofert programow
Czwrki, wspierajcy modych artystw we wsppracy z agencj muzyczn
PR;

Sport lub Eureka to program przy muzyce o sporcie zawierajcy


informacje i publicystyk
sportow dotyczc zarwno sportu
zawodowego, amatorskiego i uprawianego dla zachowania kondycji
fizycznej. W programie bd nadawane transmisje z wydarze sportowych,
oraz audycje popularyzujce rne formy aktywnoci i promocja zdrowia;

Retro program informacyjnorozrywkowy dla dojrzaej czci


spoeczestwa. Struktura programu bdzie podobna do obecnej struktury
Jedynki. Dominujc muzyk bdzie muzyka z lat modoci osb 65+. W
programie bd umieszczane audycje archiwalne, reportae nowe i
powtrkowe oraz powieci radiowe.
Jedn z zalet cyfrowej dystrybucji sygnau jest moliwo swobodnej nawigacji po
programach oraz czenie odbioru radia z dostpem do treci w Internecie.
Cyfryzacja przekazu PR SA powinna wic obejmowa rwnie rozwj portalu
www.polskieradio.pl

Nakady inwestycyjne
71

Polskie Radio SA, uwzgldniajc planowane zwikszenie finansowania


publicznego, oszacowao na lata 20152020, zapotrzebowanie na wydatki
inwestycyjne w kwocie 191,4 mln z, tj. o 34,4 mln z wicej ni w planie
opracowanym w oparciu o aktualne prognozy poboru abonamentu.
Wykres nr 32 Podana kwota wydatkw na inwestycje Spki PR SA (w
mln z)

40
35

14.1

30

8.8

4.8

6.7

28.0

27.0

25
20
15
10

24.0

26.0

27.0

25.0

5
0

2015

2016

2017

2018

2019

2020

Kwota planowanych inwestycji


Inwestycje, ktre nie mog by zrealizowane bez zwikszenia finansowania publicznego
rdo: Biuro Kontrolingu i Restrukturyzacji TVP SA, Analiza zapotrzebowania polskich
mediw publicznych na finansowanie publiczne.

W przypadku otrzymania wyszej kwoty rodkw publicznych, Spka uznaje za


zasadne zrealizowanie nastpujcych inwestycji:

wdroenie systemu kompleksowego zarzdzania klasy ERP II etap (2016


r.);
przebudowa wza energetycznego w obiekcie O3 (2016 r.);
budowa wozu transmisyjnego oraz modernizacja studia S1 w O2 (2016 r.);
wdroenie ERP II etap, przebudowa klimatyzacji w obiekcie O2 II etap
(2017 r.);
przebudowa dziedzica w obiekcie O1 (2018 r.);
budowa wozu transmisyjnego i mobilnego stanowiska emisyjnego (2019 r.);
wykonanie izolacji cian fundamentowych w obiekcie O1 (2020 r.);
wykonanie rewitalizacji elewacji obiektu O2 (2020 r.).

3.4 Rozgonie Regionalne Polskiego Radia


Deklarowane potrzeby rozgoni regionalnych s wysze o ok. 50 mln z rocznie w
stosunku do obecnego poziomu finansowania.
Wykres nr 33 Prognozowany poziom zapotrzebowania na
publiczne Rozgoni Regionalnych Polskiego Radia (w mln z)
72

rodki

300
258

284

291

271

277

2017 r.

2018 r.

2019 r.

2020 r.

250
211
200
150
100
50
0
2015 r.

2016 r.

Szacowana podana kwota przychodw publicznych (abonament oraz inne publiczne)

rdo: Biuro Kontrolingu i Restrukturyzacji TVP SA, Analiza zapotrzebowania polskich


mediw publicznych na finansowanie publiczne.

Rozwj oferty programowej Rozgoni Regionalnych Polskiego


Radia
Zwikszenie budetu w Rozgoniach Regionalnych przeoyoby si na rozwj
oferty programowej
w nastpujcych obszarach:

zwikszenie udziau emisji premierowych reportay artystycznych, audycji


dokumentalnych, edukacyjnych i kulturalnych;

zwikszenie liczby emisji suchowisk radiowych, koncertw na ywo,


nocnych programw kulturalnych oraz nocnych serwisw i reportay;

zwikszenie obecnoci rozgoni w biecych wydarzeniach lokalnych;

tworzenie dodatkowych
mobilnych;

wspieranie lokalnych programw miejskich;

promocja dziaalnoci pozaantenowej.

treci

dostpnych

Internecie

usugach

Pasma lokalne w programach regionalnych - tzw. rozszycia


programowe
W latach 2016-2020 niektre rozgonie regionalne planuj rozwj lub
uruchomienie za pomoc wybranych nadajnikw emisji pasm programowych
powiconych tematyce lokalnej.
73

Tabela nr 20 Rozgonie regionalne planowane koszty rozszy


Rozgonia
Radio Biaystok
Radio Dla Ciebie
(Warszawa)
Radio Gdask

czny koszt
rozszy 20162020 (z)
0
4 930 000
0

Radio Katowice

1 935 000

Radio Kielce
Radio Koszalin

0
3 663 060

Radio Krakw

5 005 000

Radio Lublin

Radio d

2 300 000

Radio Merkury
(Pozna)

3 985 000

Radio Olsztyn

3 285 000

Radio Rzeszw
Radio Szczecin

0
0

Radio Wrocaw

3 810 000

Radio Zachd (Zielona


Gra)
Radio Opole39
Radio PiK (Bydgoszcz)
RAZEM

0
3 030 551
zaoono brak
kosztw
31 943 611

Szczegy
nie planuje rozszy
Radom, Ostroka, Pock,
Siedlce, Warszawa
nie planuje rozszy
brak informacji nt. miejsc
rozszy
nie planuje rozszy
program miejski Supsk
Tarnw, Nowy Scz,
Maopolska Zach., Podhale
nie planuje rozszy
brak informacji nt. miejsc
rozszy
Kalisz, Konin, Pia, Pozna
brak informacji nt. miejsc
rozszy
nie planuje rozszy
nie planuje rozszy
brak informacji nt. miejsc
rozszy
nie planuje rozszy
brak informacji nt. miejsc
rozszy
brak informacji nt. miejsc
rozszy
koszt rozszy w dziewiciu
rozgoniach

rdo: Biuro Kontrolingu i Restrukturyzacji TVP SA, Analiza zapotrzebowania polskich


mediw publicznych na finansowanie publiczne.

39

Przyjto koszt rozszy na poziomie od 4% do 4,7% oglnej kwoty finansowania publicznego w


kolejnych latach poczwszy od 2017 roku, od kiedy radio Opole planuje rozszywa program. Procent
ten zosta ustalony na podstawie ksztatowania si relacji kosztu rozszy do kosztw finansowania
publicznego w pozostaych rozgoniach deklarujcych rozszycia.

74

Rozkad rocznych kosztw rozszy programowych dziewiciu z siedemnastu


programw regionalnych w latach 2016 2020 prezentuje wykres poniej:
Wykres nr 34 Koszt rozszy programowych rozgoni regionalnych (tys.
z)

5,919

5,167

6,586

6,248

4,042

2016

2017

2018

2019

2020

rdo: Biuro Kontrolingu i Restrukturyzacji TVP SA, Analiza zapotrzebowania polskich


mediw publicznych na finansowanie publiczne.

Koszty nadawania programu w DAB+


czny koszt nadawania w DAB+ w latach 2016-2020 to kwota okoo 67 mln z.
Tabela nr 21 Rozgonie regionalne planowane koszty nadawania w
DAB+
Rozgonia

Nadawanie
programu w DAB+

Radio Biaystok

1 005 000

Radio Gdask

3 400 000

Radio Katowice*

6 115 000

Szczegy

5 855 000

w latach 2015 2016 emisja


cyfrowa Radia Kielce, od 2017 r.
drugi program regionalny
realizowany w DAB+

Radio Koszalin

4 237 400

w tym koszt produkcji programu


regionalnego i miejskiego w DAB+
(od roku 2018r. ), cznie 3,31 mln
z w latach 2018-2020

Radio Krakw

4 935 000

rocznie: 912 tys. - koszt Radia Off,


75 tys. - rozpowszechnianie g.
anteny w DAB+

Radio Lublin

5 455 000

tworzenie i rozpowszechnianie
programu wyspecjalizowanego w
technologii DAB+

Radio Kielce

75

Radio d

4 500 000

Radio Merkury
(Pozna)

3 582 000

w2016 r.- emisja tylko Radia


Merkury, od 2017 r. take
rozszczepienie Pozna, od 2018 r.
uruchomienie Radia Klasyka

Radio Olsztyn

1 611 000

emisja + tworzenie programu


Radia Olsztyn

Radio Rzeszw

824 725

Radio Szczecin

3 625 000

Radio Wrocaw

6 600 000

Radio Zachd (Zielona


Gra)

2 900 000

Radio Dla Ciebie


(Warszawa)*

3 679 500

program gwny i ewentualnie


program wyspecjalizowany

4 618 250

wysza kwota wpyww


publicznych pozwala na ()
uruchamianie programw
wyspecjalizowanych emitowanych
w technologii DAB+

4 305 045

zaoono rozwijanie oferty


programowej dla spoecznoci
lokalnych poprzez tworzenie
programu wyspecjalizowanego
emitowanego w technologii DAB+

Radio Opole*

Radio PiK
(Bydgoszcz)*

RAZEM

koszty nadawania programw w


DAB+ oraz koszty Radia Kultura
(stacja tylko DAB+)

67 247 920

* brak szczegowych danych, szacunki wasne autorw analizy


rdo: Biuro Kontrolingu i Restrukturyzacji TVP SA, Analiza zapotrzebowania polskich
mediw publicznych na finansowanie publiczne.

Roczne koszty nadawania cyfrowego programw przez jedn rozgoni stanowi


od 1% do 8% zaplanowanej dla niej kwoty finansowania publicznego. Wahanie
kosztw
zaley
od
tego,
czy
w danym roku projektowane jest cyfrowe rozpowszechnianie gwnego programu
analogowego czy te uruchomienie dodatkowego programu cyfrowego o
charakterze wyspecjalizowanym.
Wykres nr 35 Koszt nadawania w DAB+ rozgoni regionalnych (tys. z)

76

14,872

16,105

16,892

11,292
8,088

2016

2017

2018

2019

2020

rdo: Biuro Kontrolingu i Restrukturyzacji TVP SA, Analiza zapotrzebowania polskich


mediw publicznych na finansowanie publiczne.

Koszt nadawania programw radiofonii regionalnej w DAB+ w okresie 2016


2020 podwaja si, przede wszystkim ze wzgldu na plany zwizane z
uruchomieniem dodatkowych programw wyspecjalizowanych.

Dodatkowe zadania programowe rozgoni regionalnych


W odpowiedzi na pytanie, jak zamierzaj rozwin ofert programow przy
wskazanym poziomie finansowania, rozgonie regionalne zapowiedziay
zwikszenie udziau:

tematyki regionalnej m.in. liczby transmisji i relacji z wanych wydarze w


wojewdztwie oraz liczby korespondentw regionalnych;

form dziennikarskich takich jak: reportae, suchowiska, miniseriale


suchowiskowe, formy teatralne, reportae literackie, udwikowione
powieci;

audycji powiconych tematyce spoecznej: sucych umacnianiu rodziny,


ksztatowaniu postaw prozdrowotnych, zwalczaniu patologii spoecznych,
prezentacji historii regionu, rozwojowi kultury, nauki, owiaty;

audycji kulturalnych
turystyczne
i wojewdztw.

edukacyjnych audycji
miast

promujcych

walory

Rozgonie regionalne zamierzaj rwnie zwikszy liczb koncertw w studiach


radiowych oraz bezporednich transmisji na antenie radia, a take rozwin
kontakty ze suchaczami poprzez organizacj studiw plenerowych, spotka
suchaczy z artystami, paneli dyskusyjnych i warsztatw. Planuj rozwj
modzieowych szk dziennikarstwa, szk reportau oraz rozwj oferty nowych
mediw.

Nakady inwestycyjne

77

Spki Rozgoni Regionalnych Polskiego Radia szacuj, i w latach 2015 2020


na wydatki inwestycyjne powinny by przeznaczone rodki w kwocie 176 mln z.
Wykres nr 36 Podana kwota wydatkw na inwestycje Regionalnych
Rozgoni Polskiego Radia (mln z)

14.1

Koszt inwestycji, ktre nie mog


by zrealizowane bez zwikszenia finansowania
10.0
publicznego

7.9

13.5

5.8

3.5

26.4
24.0
20.2
Kwota planowanych inwestycji

16.2

17.1

17.1

2015

2018

2019

2020

2016

2017

rdo: Biuro Kontrolingu i Restrukturyzacji TVP SA, Analiza zapotrzebowania polskich


mediw publicznych na finansowanie publiczne.

Nakady inwestycyjne to gwnie modernizacja budynkw, w tym przebudowy


oraz
remonty
studiw,
sal
koncertowych,
modernizacja
systemw
bezpieczestwa,
przebudowa
cigw
komunikacyjnych,
biece
prace
konserwacyjne.
Rozgonie
regionalne
planuj
take
zakup
sprztu
komputerowego
i oprogramowania, wyposaenia technicznego do transmisji i produkcji, a take
nakady na rozwj serwisw internetowych, aplikacji mobilnych i systemw
zarzdzania dystrybucj oraz archiwizacji audycji radiowych.

78

4 UWARUNKOWANIA PRAWNE I OBECNY MECHANIZM


POMOCY PUBLICZNEJ DLA MEDIW W POLSCE
4.1 Zadania mediw publicznych w dokumentach Unii
Europejskiej
Zgodnie z dokumentami Unii Europejskiej, media publiczne powinny si
charakteryzowa:

powizaniem z demokratycznymi potrzebami kadego spoeczestwa


(Protok Amsterdamski do Traktatu Europejskiego z 1997 roku);

pluralizmem politycznym i rnorodnoci formy i treci, zdolnoci do


zapewnienia odbiorcom szerokiej gamy audycji zgodnie z zasadami
okrelonymi przez pastwa czonkowskie (informacji, edukacji i rozrywki),
wspieraniem kultury i tosamoci narodowej oraz dziaaniem na rzecz
integracji spoecznej (Uchwaa Rady Europejskiej z 1999 roku);

aktywnym
wpywem
na
rozwj
sektora
audiowizualnego
poprzez
wykorzystanie i rozwijanie nowych technologii (Uchwaa Rady Europejskiej z
2002 roku).

Ponadto w Komunikacie Komisji Europejskiej z listopada 2001 roku o stosowaniu


przepisw
w sprawie pomocy pastwa dla radiofonii i telewizji publicznej ustalono, e:

zdefiniowanie zada nadawcy publicznego naley do pastwa czonkowskiego;

zadania suby publicznej mog by zarwno ilociowe, jak i jakociowe;

okrelenie misji publicznej moe obejmowa nowe usugi bdce programami,


o ile su realizacji potrzeb spoecznych i kulturalnych;

nadawca publiczny tworzc program moe realizowa wszystkie gatunki


dajce mu szerok widowni i audytorium, w tym takie, ktre s
charakterystyczne
dla
programw
komercyjnych,
o ile s one produkowane z zachowaniem najwyszej starannoci w doborze
treci oraz wysokiego poziomu formalnego.

4.2 Definicja misji publicznej w Polsce


Zadania polskich nadawcw publicznych nie rni si zasadniczo od zada
mediw
publicznych
w innych krajach europejskich.

79

Art. 21 ust. 1 ustawy o radiofonii i telewizji okrela misj nadawcw publicznych


jako oferowanie, caemu spoeczestwu i poszczeglnym jego czciom
zrnicowanych
programw
i
innych
usug
w zakresie informacji, publicystyki, kultury, rozrywki, edukacji i sportu,
cechujcych si pluralizmem, bezstronnoci, wywaeniem i niezalenoci oraz
innowacyjnoci, wysok jakoci i integralnoci przekazu. Definicj t uzupenia
zbir powinnoci zawarty w ustpie 1a tego artykuu, w tym midzy innymi:

tworzenie i rozpowszechnianie programw oglnokrajowych, programw


regionalnych, programw dla odbiorcw za granic w jzyku polskim i
innych jzykach oraz innych programw realizujcych demokratyczne,
spoeczne i kulturalne potrzeby spoecznoci lokalnych;

tworzenie i rozpowszechnianie programw wyspecjalizowanych, na ktrych


rozpowszechnianie uzyskano koncesj;

budowa i eksploatacja nadawczych i przekanikowych stacji radiowych i


telewizyjnych;

rozpowszechnianie przekazw tekstowych;

prowadzenie prac nad nowymi technikami tworzenia i rozpowszechniania


programw radiowych i telewizyjnych;

prowadzenie dziaalnoci produkcyjnej, usugowej i handlowej zwizanej z


twrczoci audiowizualn, w tym eksportu i importu;

Obowizkiem nadawcw jest take dochowanie i propagowanie spoecznie


cenionych wartoci, standardw i wzorcw zachowa wymienionych w art. 21 ust
1a i 2. Media publiczne powinny zatem w swoich programach i innych usugach:
kierowa si odpowiedzialnoci za sowo;

rzetelnie ukazywa ca rnorodno wydarze i zjawisk w kraju i za granic;

sprzyja swobodnemu ksztatowaniu si pogldw obywateli oraz formowaniu


opinii publicznej;

umoliwia obywatelom i ich organizacjom uczestnictwo w yciu publicznym


poprzez prezentowanie zrnicowanych pogldw i stanowisk oraz
wykonywanie
prawa
do
kontroli
i krytyki spoecznej;

suy rozwojowi kultury, nauki i owiaty, ze szczeglnym uwzgldnieniem


polskiego dorobku intelektualnego i artystycznego;

respektowa chrzecijaski
uniwersalne zasady etyki,

suy umacnianiu rodziny;

system

80

wartoci,

za

podstawy

przyjmujc

suy zwalczaniu patologii spoecznych;

suy ksztatowaniu postaw


upowszechnianiu sportu;

upowszechnia edukacj medialn;

uwzgldnia potrzeby mniejszoci narodowych i grup etnicznych;

prozdrowotnych

oraz

propagowaniu

dba o dobre imi publicznej radiofonii i telewizji.

4.3 Szczeglne obowizki


Poza zadaniami wymienionymi powyej, nadawcy publiczni w Polsce realizuj
rwnie inne, szczeglne obowizki suby publicznej, ktre okrela ustawa o
radiofonii i telewizji oraz rozporzdzenia Krajowej Rady Radiofonii i Telewizji,
wydane na podstawie tej ustawy.
Zgodnie z art. 22 ww. ustawy nadawcy publiczni zapewniaj nieodpatne
przygotowanie
i rozpowszechnianie w programach oglnokrajowych i regionalnych, we
wskazanym pamie emisji, wystpie naczelnych organw pastwa: Prezydenta
Rzeczypospolitej
Polskiej,
Marszaka
Sejmu
i Marszaka Senatu oraz Prezesa Rady Ministrw, w celu bezporedniego
prezentowania oraz wyjaniania polityki pastwa.
Art. 23 tej ustawy zobowizuje publiczn radiofoni i telewizj do tworzenia i
rozpowszechniania audycji umoliwiajcych przedstawianie przez partie
polityczne, zwizki zawodowe i organizacje pracodawcw zrnicowanych
stanowisk w wzowych sprawach publicznych.
Na podstawie art. 23a ustawy o radiofonii i telewizji nadawcy publiczni
nieodpatnie
informuj
o dziaalnoci prowadzonej przez organizacje poytku publicznego. Do
korzystania z przywileju bezpatnego czasu antenowego uprawnionych jest
prawie 8000 organizacji 40.
W okresie kampanii wyborczych do Sejmu, Senatu, Parlamentu Europejskiego, na
urzd Prezydenta RP, w wyborach do samorzdu terytorialnego oraz w czasie
kampanii referendalnej nadawcy publiczni maj obowizek bezpatnego
40

Wykaz OPP uprawnionych do pobierania 1% podatku zamieszczony na stronie Ministerstwa Pracy i


Polityki Spoecznej podaje liczb 7975 organizacji (stan na dzie 14 wrzenia 2015 r.).

81

tworzenia i rozpowszechniania, a take rejestracji audycji wyborczych. Audycje te


musz by rozpowszechniane w porze wysokiej ogldalnoci. Ponadto Telewizja
Polska ma obowizek przeprowadzenia debat pomidzy przedstawicielami
komitetw wyborczych, ktre zarejestroway listy kandydatw we wszystkich
okrgach w wyborach do Sejmu lub Parlamentu Europejskiego, a w wyborach na
urzd Prezydenta RP debat pomidzy kandydatami (art. 24 ustawy o radiofonii i
telewizji). W tym czasie nadawcy publiczni s take zobowizani do zapewnienia
Pastwowej Komisji Wyborczej oraz komisarzom wyborczym moliwoci
nieodpatnego przedstawiania informacji, wyjanie i komunikatw zwizanych z
wyborami oraz obowizujcymi przepisami (czas komunikatw nie zosta
okrelony).
Stanowi
o
tym
art.
122

2
ustawy
z
dnia
5 stycznia 2011 r. Kodeks wyborczy.
Zgodnie z art. 25 ust. 1 ustawy o radiofonii i telewizji, obowizki nadawcw
publicznych wobec odbiorcw za granic polegaj na tworzeniu i
rozpowszechnianiu
programw
w
jzyku
polskim
i innych jzykach. Koszt tworzenia tych programw, w granicach okrelonych
ustaw budetow, pokrywany jest z budetu pastwa. Szczegowe zasady
nadawania tych programw okrela porozumienie zawarte z ministrem
waciwym w sprawach zagranicznych.
Art. 25 ust. 2 ustawy o radiofonii i telewizji nakada na media publiczne
obowizek
tworzenia
i rozpowszechniania audycji owiatowych. Powinny one odpowiada wymogom
zawartym
w szkolnych programach nauczania. Koszty tworzenia pokrywane s z budetu, w
granicach okrelonych ustaw budetow, a szczegowe zasady okrela
porozumienie zawarte z ministrem waciwym w sprawach edukacji narodowej.
Ratyfikacja Konwencji Ramowej o Ochronie Mniejszoci Narodowych, ktra w art.
9 ust. 4 nakazaa uatwianie osobom nalecym do tych rodowisk dostpu do
rodkw przekazu, wprowadzia obowizek uwzgldniania potrzeb mniejszoci
oraz spoecznoci posugujcej si jzykiem regionalnym, w tym emitowanie
programw
informacyjnych
w
jzykach
mniejszoci
narodowych
i etnicznych oraz w jzyku regionalnym (art. 21 ust. 1a pkt 8a ustawy o radiofonii
i telewizji).
Przepisy ustawy z 2009 roku o powszechnym spisie oraz ustawy z 2010 roku o
narodowym spisie powszechnym ludnoci i mieszka zobligoway nadawcw
publicznych do prowadzenia kampanii informacyjnych o tych wydarzeniach.
Ustawa z 2002 roku o stanie klski ywioowej wprowadzia, na danie ministra
waciwego do spraw wewntrznych, wojewodw, starostw, wjtw
(burmistrzw,
prezydentw
miast)
albo
penomocnikw,
obowizek
nieodpatnego, niezwocznego publikowania lub zamieszczania komunikatw tych
organw, ktre zwizane s z dziaaniami w celu zapobieenia skutkom klski
ywioowej lub ich usunicia.

82

Odrbne regulacje dotycz zada mediw publicznych zwizanych z dziaalnoci


kociow
i zwizkw wyznaniowych. Na podstawie ustawy z 1989 roku o stosunku Pastwa
do Kocioa Katolickiego w Rzeczypospolitej Polskiej (art. 48) Koci katolicki w
Polsce ma prawo do emitowania w rodkach masowego przekazu Mszy w. w
niedziele i wita oraz audycji, w szczeglnoci religijno-moralnych, spoecznych i
kulturalnych. Konkordat midzy Stolic Apostolsk a Rzeczpospolit Polsk z
1993 roku (art. 20 ust. 2) zapewni Kocioowi Katolickiemu prawo do ()
emitowania
programw
w publicznej radiofonii i telewizji (). Stosunki z innymi kocioami i zwizkami
wyznaniowymi s regulowane poprzez czternacie odrbnych ustaw, ktre
zapewniaj
prawo
Kociow
do
emisji
w mediach publicznych Mszy witych oraz audycji religijno-moralnych.

4.4 Zasady pomocy


Europejskiej

publicznej

dla

mediw

Unii

Traktat o funkcjonowaniu Unii Europejskiej (art. 107 TFUE) stanowi, e wszelka


pomoc przyznana przez Pastwa Czonkowskie lub ze rodkw pastwowych w
jakiejkolwiek formie, ktra zakca lub zagraa zakceniem konkurencji przez
faworyzowanie niektrych przedsibiorstw lub produkcji okrelonych towarw jest
niezgodna ze wsplnym rynkiem, o ile narusza warunki handlu midzy Pastwami
Czonkowskimi.
Za zgodn ze wsplnym rynkiem moe by uznana m.in. pomoc w celu promocji
kultury i zachowania dziedzictwa, jeli pomoc taka nie narusza warunkw handlu i
konkurencji we Wsplnocie w stopniu sprzecznym ze wsplnym interesem.
Jednoczenie przepisy Traktatu dotyczce przedsibiorstw wykonujcych usugi w
powszechnym interesie gospodarczym pozwalaj kwalifikowa nadawcw
publicznych, jako penicych tak rol stanowic, e stosowanie zasad Traktatu, w
szczeglnoci dotyczcych konkurencji nie powinno uniemoliwia wykonywania
szczeglnych zada powierzonych tym przedsibiorstwom, przy czym rozwj
handlu nie moe by przez to naruszony w stopniu sprzecznym z interesami
Wsplnoty.
W 1997 roku Komisja, w wyniku skarg nadawcw komercyjnych na sposb
udzielania pomocy mediom publicznym, ktra ich zdaniem powoduje zakcanie
konkurencji
i
jest
zagroeniem
dla waciwego funkcjonowania rynku reklamy i rynkw pokrewnych (prasy,
nowych mediw) postanowia wyjani sytuacj doczajc do Traktatu, jako jego
integraln cz, Protok o systemie publicznej radiofonii i telewizji (zwany
Protokoem Amsterdamskim).
W protokole tym Komisja uznaa, kierujc si zasad subsydiarnoci, swobod
pastw czonkowskich w wyborze systemu finansowania, organizacji i zada
radiofonii i telewizji publicznej pod warunkiem zgodnoci tych dziaa z Traktatem
o ustanowieniu Wsplnoty Europejskiej.

83

Poniewa jednak praktyka wykazaa, e Protok w niedostatecznie precyzyjny


sposb wyjania relacj midzy zadaniami mediw publicznych, a kwesti
ochrony
konkurencji,
Komisja
Europejska
w 2001 roku wydaa Komunikat w sprawie stosowania przepisw w sprawie
pomocy
pastwowej
dla radiofonii i telewizji publicznej, ktry mia ujednolici praktyk interpretacyjn
Komisji w zakresie pomocy publicznej w sektorze audiowizualnym oraz usug w
powszechnym interesie gospodarczym.
Dynamiczny rozwj rynku, pojawienie si nowych uczestnikw, wprowadzanie
nowych platform dostpu do usug w sektorze audiowizualnym, a take potrzeby
zachowania rwnych warunkw konkurencji w kontekcie wtpliwoci zgaszanych
przez podmioty komercyjne spowodoway konieczno przyjcia Komunikatu 41
uwzgldniajcego
take
bogate
orzecznictwo
Europejskiego
Trybunau
Sprawiedliwoci.
Gwne zagadnienia poruszane w komunikacie to:

okrelenie definicji misji publicznej w sposb jak najbardziej


precyzyjny i jasny, tak aby definicja nie pozostawiaa wtpliwoci, czy
okrelona dziaalno prowadzona przez nadawc publicznego ma
stanowi cz misji publicznej, czy te nie. Jasna identyfikacja rodzajw
dziaalnoci wchodzcych w zakres misji publicznej ma rwnie znaczenie
dla nadawcw niepublicznych, umoliwiajc im odpowiednie planowanie
wasnej dziaalnoci. Przyjcie definicji jakociowej, umoliwiajcej
powierzenie danemu nadawcy zadania zapewnienia szerokiej oferty
programw oraz wywaonej i zrnicowanej oferty nadawczej, majc na
wzgldzie postanowienia interpretacyjne Protokou Amsterdamskiego,
mona uzna za uzasadnione zgodnie z art. 86 ust. 2 (39 ). Uznaje si
powszechnie, e taka definicja jest zgodna z celem, jakim jest
zaspokajanie potrzeb demokratycznych, spoecznych i kulturalnych
danego spoeczestwa oraz zagwarantowanie pluralizmu, w tym
rnorodnoci kulturalnej i jzykowej.

powierzenie misji i nadzr nad jej wykonaniem z


zachowaniem koniecznoci formalnego powierzenia misji publicznej w
drodze oficjalnego aktu prawnego np. ustawy lub umowy jednemu lub
kilku przedsibiorstwom. Akt ten powinien okrela jasno charakter
zobowiza publicznych oraz zawiera ustalenia dotyczce unikania i

41

Komunikat Komisji w sprawie stosowania zasad pomocy pastwa wobec radiofonii i telewizji
publicznej (2009/C257/01).

84

zwrotu wszelkiej nadmiernej rekompensaty. Komisja pozostawia w


kompetencji pastw czonkowskich wybr odpowiedniego systemu
finansowania publicznej radiofonii i telewizji, przy dopuszczeniu, co do
zasady, tzw. dualnego finansowania (ze rodkw publicznych
i komercyjnych) oraz zapewnienia efektywnego monitorowania
wykonywania misji publicznej przez organ niezaleny od danego
przedsibiorstwa. Zgodnie z Protokoem Amsterdamskim wybr
mechanizmu, majcego zapewni skuteczny nadzr nad wypenianiem
misji publicznej, ley w gestii pastwa czonkowskiego. Nadzr ten bdzie
uznany za skuteczny wtedy, gdy bdzie prowadzony przez podmiot
niezaleny od kierownictwa nadawcy publicznego, dysponujcy
uprawnieniami, zdolnociami i zasobami niezbdnymi do stosowania
rodkw zaradczych i prowadzenia regularnej kontroli.

wymagania w zakresie przejrzystoci systemw finansowania - w


przypadku finansowania podwjnego KE przypomina o obowizku
prowadzenia oddzielnej ewidencji ksigowej dla obu tych sfer dziaalnoci.
Taki sposb ewidencji jest niezbdny przy zapewnieniu przejrzystoci i
poprawnego rozliczania w przypadku korzystania ze rodkw publicznych.

zasada kosztw netto a nadmierna rekompensata - nadmierna


rekompensata nie jest podania dla wiadczenia usug w oglnym
interesie gospodarczym, stanowi ona niezgodn z prawem pomoc
pastwa i musi zosta pastwu zwrcona. Nadawcy publiczni w drodze
wyjtku
mog
zatrzyma
corocznie
nadmiern
rekompensat
wykraczajc poza koszty netto usugi publicznej (jako rezerw na cele
usugi publicznej) w stopniu, jaki jest niezbdny do zapewnienia
finansowania ich obowizkw dotyczcych usugi publicznej - kwota nie
moe przekracza 10 % rocznych kosztw usugi publicznej
przewidzianych w budecie. Zatrzymanie nadwyki moe nastpi jedynie
pod warunkiem, e ta nadmierna rekompensata zostaa z gry i w
wicy
sposb
przeznaczona
na
konkretne
jednorazowe
i due wydatki niezbdne do penienia misji publicznej.

mechanizmy kontroli finansowej, w przypadku korzystania z


finansowania
publicznego
w celu zapobiegania nadmiernej rekompensacie oraz weryfikacji poziomu
i wykorzystania rezerw na cele usugi publicznej. KE podkrelia, e takie
mechanizmy kontrolne s skuteczne jedynie wwczas, gdy kontrole
prowadzone s przez zewntrzny podmiot niezaleny od nadawcy
publicznego w regularnych odstpach czasu, np. na koniec kadego
okresu finansowego. Okres przeprowadzanych kontroli powinien by
zgodny z tym, jak zosta okrelony w krajowym systemie nadawczym
danego
pastwa
czonkowskiego.
W przypadku, gdy nie zosta on okrelony, kontrole musz by
przeprowadzone co cztery lata.

85

obowizek przeprowadzania testu wartoci publicznej ex ante


(analizy uprzedniej) dotyczy nadawcw korzystajcych z finansowania
publicznego, ktrzy poza zakresem nadawanych usug chc wprowadzi na rynek
tzw. now istotn usug. Analiza ex ante dotyczy wycznie usug istotnych, a
wic nie kadej usugi powizanej, takiej jak np. udostpnienie nowej strony
internetowej lub podcastu. Okrelenie, czym jest usuga istotna, naley do
poszczeglnych pastw czonkowskich; kwalifikacja taka moe rnie wyglda
na poszczeglnych rynkach nadawczych rnicych si struktur, wielkoci,
tradycj prawn. Przykady nowych istotnych usug, wymagajce przejcia takich
analiz, obejmuj np. wydawanie gazety elektronicznej lub emisj nowego
programu tematycznego. Przykadem usug niebdcych usugami nowymi w
rozumieniu komunikatu moe by retransmisja programu w sieciach
teleinformatycznych, w tym take dedykowana do odbioru w urzdzeniach
przenonych (np. tabletach, telefonach komrkowych) lub zaoferowanie rnych
podcastw zwizanych z rozpowszechnianym programem 42.

4.5 Obecny mechanizm planowania


mediw publicznych w Polsce

zada

kontroli

Zgodnie z art. 21 ust. 3 ustawy o radiofonii i telewizji nadawcy publiczni


opracowuj
corocznie,
w porozumieniu z Krajow Rad Radiofonii i Telewizji, plany finansowoprogramowe
przedsiwzi
w zakresie realizacji zada ustawowych, wymagajcych finansowania ze rodkw
publicznych, uwzgldniajc w tych planach koszty funkcjonowania i rozwoju
spek. Plany te s przedkadane KRRiT wraz z ocen planowanego programu
dokonan przez rad programow danej spki i dotycz wszystkich typw
nadawanych programw: oglnokrajowych, regionalnych, wyspecjalizowanych
(koncesjonowanych) oraz dla odbiorcw za granic.
Procedura uzgadniania i zatwierdzania planw trwa kilka miesicy. Formalnie
rozpoczyna
si
15 kwietnia kadego roku od zoenia ich wstpnego projektu w KRRiT. Wczeniej
jednak,
tj. w okresie przygotowywania planw przez nadawcw, Krajowa Rada Radiofonii
i Telewizji przekazuje spkom informacje o preferowanych na dany rok
elementach
programu
(np. obecnoci w nich suchowisk, reportay i dokumentw, audycji adresowanych
42

http://www.krrit.gov.pl/Data/Files/_public/Portals/0/publikacje/analizy/maj2012_pomocpubliczna_ue.pdf

86

do modziey, czy sucych edukacji obywatelskiej). Podstaw do ustalenia


takich preferencji s dwojakiego rodzaju kontrole: zawartoci programw
prowadzone,
m.in.
poprzez
monitoring
oraz
analizy
finansowe,
w tym dotyczce wydatkowania rodkw publicznych. Przykadowo, w 2014 roku,
KRRiT zaapelowaa do spek, by umieciy w planowanych programach
nastpujce kategorie tzw. audycji preferowanych:

audycje suce edukacji obywatelskiej, w szczeglnoci powicone


wyborom do Parlamentu Europejskiego oraz do samorzdu
terytorialnego;

audycje
edukacyjne
adresowane
do
modziey
podejmujce
problematyk dotyczc m.in. ksztacenia i kariery zawodowej, sytuacji
modego pokolenia na rynku pracy, nowych technologii, kultury sowa;

formy udramatyzowane takie, jak: teatr telewizji, film dokumentalny,


dokument radiowy, suchowisko, reporta artystyczny.

Nadawcy
przedkadaj
plany
finansowo-programowe
na
przygotowanych (i uzgodnionych ze spkami) trzech typach
programowych, finansowych i inwestycyjnych.

specjalnie
formularzy:

Formularz programowy zobowizuje nadawcw do przedstawienia planw w


zakresie:

informacji obejmujcej ca rnorodno wydarze w kraju i zagranic,


w tym uwzgldniajcej potrzeby mniejszoci narodowych i etnicznych;

publicystyki sprzyjajcej swobodnemu ksztatowaniu si pogldw


obywateli oraz umoliwienie im i ich organizacjom uczestniczenie w
yciu publicznym poprzez prezentowanie zrnicowanych pogldw i
stanowisk;

kultury, tj. prezentacji dzie, spektakli teatralnych, suchowisk


radiowych,
reportay
i filmw dokumentalnych, audycji uatwiajcych odbir kultury i sztuki,
przekazywaniu informacji o biecych wydarzeniach z rnych dziedzin
kultury;

rozrywki dotyczcej rnych form twrczoci, ze szczeglnym


uwzgldnieniem wkadu artystycznego polskich twrcw i wykonawcw;

edukacji popularyzujcej wiedz z rnych dziedzin nauki, techniki i


nowych technologii, ekologii, prawa wyborczego i kompetencji
wybieranych wadz, sucej rozwojowi intelektualnemu, estetycznemu i
spoecznemu dzieci i modziey;

sportu, gwnie amatorskiego, promujcego zdrowy styl ycia, a take


prezentacj wanych wydarze sportowych o znaczeniu narodowym i
midzynarodowym.
87

Formularz finansowy zawiera informacje dotyczce:

kosztw przedsiwzi
oglnego zarzdu);

rde finansowania kosztw


przychodw (abonamentowych,
wasnych);

kosztw zwizanych z remontem i eksploatacj rodkw technicznych;

nakadw zwizanych z nowymi inwestycjami.

(bezporednich,

porednich

przedsiwzicia,
innych rodkw

oraz

kosztw

ze wskazaniem
publicznych oraz

Formularz inwestycyjny obejmuje:

informacje
o
rodzaju
zadania
modernizacyjne, technologiczne);

informacje o nakadach i rdach finansowania planowanych inwestycji;

informacje o planowanych efektach wdroenia inwestycji.

inwestycyjnego

(remontowe,

Po otrzymaniu od zarzdw spek penej dokumentacji planowanych


przedsiwzi KRRiT przeprowadza konsultacje spoeczne dotyczce zawartoci
planw. Nastpnie KRRiT dokonuje szczegowej analizy zoonych planw i na tej
podstawie, biorc rwnie pod uwag opinie rad programowych, przygotowuje
ocen dotyczc planw kadej spki. Ocena ta jest podstaw podziau rodkw
abonamentowych na kolejny rok. Zgodnie z Ustaw o opatach abonamentowych
KRRiT jest zobowizana do podjcia do 30 czerwca uchway o sposobie podziau
tych rodkw. Od tego momentu rozpoczyna si kolejny etap procedury
uzgodnie, tj. modyfikacja planw finansowo-programowych przez nadawcw. Ich
zadaniem jest dostosowanie planw do przydzielonych im rodkw finansowych.
Zmodyfikowane plany s ponownie oceniane przez KRRiT pod ktem stopnia
realizacji zada ustawowych. Proces oceny planw finansowo-programowych
koczy uchwaa KRRiT stwierdzajca ich uzgodnienie.
Dla zobrazowania zoonoci i czasochonnoci tego procesu warto podkreli, e
w 2014 r. KRRiT dokonaa programowo-finansowej oceny koncepcji 69 programw
mediw publicznych, co wizao si z przeprowadzeniem 260 analiz dotyczcych
programw spek, ich finansowania oraz planowanych inwestycji.
Narzdziami kontroli realizacji planw programowo-finansowych uzgodnionych
przez nadawcw z KRRiT jest ich roczna sprawozdawczo oraz prowadzony przez
regulatora monitoring programw.
W 2014 roku Krajowa Rada zabezpieczya pene finansowanie zgoszonych
potrzeb w zakresie realizacji nastpujcych zada:

tworzenia i rozpowszechniania audycji dla mniejszoci narodowych i


etnicznych oraz spoecznoci posugujcej si jzykiem regionalnym;
88

tworzenia i rozpowszechniania programw regionalnych w oddziaach


terenowych Telewizji Polskiej;

tworzenia
i
rozpowszechniania
nastpujcych
wyspecjalizowanych: TVP Historia i TVP Kultura;

rozpowszechniania programw adresowanych do odbiorcw za granic:


Radio dla Zagranicy oraz TVP Polonia.

programw

Finansowanie kosztw rozpowszechniania programw zostao zapewnione w 90%


zgoszonych potrzeb. Wsparcie finansowe dla zada inwestycyjnych zostao
ograniczone tylko do niezbdnych, natomiast w 50% sfinansowane zostay
misyjne dziaania pozaantenowe, tj. rozwj serwisw internetowych i digitalizacja
zbiorw.
Moliwoci finansowe nie pozwoliy na pene zabezpieczenie potrzeb spek w
zakresie tworzenia programw, jednak Krajowa Rada widzc konieczno
wsparcia
radiofonii
regionalnej
w tworzeniu wartociowych elementw programu, przyznaa dodatkowe rodki
abonamentowe na realizacj audycji preferowanych.
KRRiT wspara take finansowo dziaania nadawcw, ktrych efektem bdzie
dalszy rozwj technologiczny spek, m.in. wdroenie emisji cyfrowej w
jednostkach
publicznej
radiofonii
i w konsekwencji rozszerzenie oferty programowej poprzez tworzenie oraz
rozpowszechnianie programw wyspecjalizowanych w standardzie DAB+;
kontynuacja prac nad tworzeniem Biblioteki Cyfrowej Mediw Publicznych.

4.6 Planowane zmiany w ustawie o radiofonii i telewizji


dostosowujce jej tre do przepisw pomocy
publicznej w zwizku z uwagami Komisji Europejskiej
z listopada 2011 roku
Prawo unijne w zakresie zasad udzielania pomocy publicznej w radiofonii i
telewizji zostao czciowo transponowane do polskiego porzdku prawnego w
nowelizacji ustawy o radiofonii i telewizji z 2010 roku oraz w wyniku wydania
przez
KRRiT
rozporzdzenia
w
sprawie
terminw
przedkadania
oraz zakresu planw finansowo-programowych przedsiwzi w zakresie realizacji
misji publicznej opracowywanych przez jednostki publicznej radiofonii i telewizji,
ktrych funkcjonowanie opisalimy powyej.
Ten sposb transpozycji okaza si jednak niewystarczajcy. Komisja Europejska w
listopadzie 2011 roku, w zwizku ze skarg jednego z nadawcw
koncesjonowanych, dokonaa analizy zgodnoci finansowania TVP SA z zasadami
wsplnego rynku i stwierdzia, e przyjte rozwizania nie s wystarczajce.

89

W zwizku z uwagami Komisji Europejskiej43 w Ministerstwie Kultury i Dziedzictwa


Narodowego podjto prace nad nowelizacj ustawy o radiofonii i telewizji. Na
pocztku 2012 roku Minister Kultury i Dziedzictwa Narodowego powoa zesp
roboczy skadajcy si z przedstawicieli MKiDN, UOKiK, KRRiT, TVP SA i PR SA.,
ktry przygotowa projekt tych zmian.
Obecnie konsultowany44 z ekspertami Dyrekcji Generalnej ds. Konkurencji w
Komisji Europejskiej projekt nowelizacji obejmuje:

dookrelenie zada misyjnych nadawcw publicznych w tzw. kartach


powinnoci
tj. porozumieniach zawieranych z KRRiT na okres 5 lat. Porozumienia te maj
precyzowa, jakie programy i inne znaczce usugi, np. usugi na danie,
maj by realizowane w ramach misji publicznej. Bd one rwnie okrela
zasadnicze cechy charakterystyczne dla tych usug (m.in. nazw,
zobowizania programowe, platform techniczn rozpowszechniania lub
udostpniania) oraz wskazywa szacunkowy koszt i rdo ich finansowania.
Tre porozumie bdzie publicznie dostpna np. na stronach internetowych
poszczeglnych nadawcw publicznych i KRRiT. Wprowadzenie takiego
systemu ustalania zada publicznych w kilkuletniej perspektywie bdzie
podstaw dla przyjmowania planw finansowoprogramowych. Roczne plany
pod wzgldem kosztowym i programowym stanowi bd konkretyzacj
strategicznych zamierze okrelonych w porozumieniach.

wprowadzenie procedury uprzedniej oceny przewidywanych, istotnych,


nowych usug medialnych, realizowanych przez nadawcw publicznych
(analiza ex ante).

43

Dyrekcja Generalna ds. Konkurencji Komisji Europejskiej 10 maja 2011 r. okrelia wstpn opini w
sprawie zgodnoci finansowania TVP SA z zasadami wsplnego rynku (dot. sprawy SA.32691
2011/E poprzednio CP 46/2008, CP 67/2006
i CP 74/2006), sygn. DG COMP C4/ZZ/AK/bs-D(2011)045687.

44

Data przesania ostatniego projektu: lipiec 2015 r.

90

Zgodnie z projektowanym zmianami nadawca przed decyzj o uruchomieniu


nowej znaczcej usugi powinien wystpi do KRRiT o zgod na tak dziaalno.
Wydanie zgody powinno poprzedza przeprowadzenie przez KRRiT konsultacji
publicznych oraz zbadanie, jaka jest warto publiczna usugi, tj. czy dana usuga
bdzie suya demokratycznym, spoecznym i kulturalnym potrzebom
spoeczestwa oraz, w jaki sposb suy ona rozwojowi pluralizmu. Badanie to
powinno rwnie obejmowa ustalenie skutkw uruchomienia usugi dla
warunkw konkurencji. Uruchomienie nowej usugi bdzie moliwe jedynie w
przypadku, gdy bdzie to uzasadnione z punktu widzenia korzyci dla odbiorcw,
usprawiedliwiajcych dopuszczenie zmiany warunkw konkurencji z udziaem
nadawcy publicznego. Obowizek przeprowadzenia analiz ex ante dotyczy
bdzie take sytuacji, gdy nowe, znaczce usugi bd w caoci finansowane z
przychodw komercyjnych nadawcy.
Zmiana ustawy o radiofonii i telewizji przewiduje rwnie wprowadzenie, od
strony rachunkowej, mechanizmu skutecznego nadzoru nad realizacj misji
publicznej poprzez ograniczanie finansowania do kosztw netto misji
i wprowadzenie zasady zwrotu przez nadawcw nadmiernej rekompensaty,
przekraczajcej dozwolony limit 10% cakowitego kosztu misji publicznej w
danym roku kalendarzowym. Na wniosek nadawcy Przewodniczcy KRRiT w
drodze decyzji wydanej na podstawie uchway KRRiT, moe zezwoli na
zachowanie przez nadawc nadwyki przekraczajcej powyszy limit, pod
warunkiem jej przeznaczenia na okrelone w tej decyzji szczeglne wydatki
niezbdne do realizacji misji.
Projektowana nowelizacja zakada, e KRRiT w ramach corocznej kontroli
dziaalnoci nadawcw, w uzasadnionych przypadkach, bdzie moga
sformuowa zalecenia co do sposobu realizacji misji oraz wskaza dziaania
naprawcze na kolejny rok. Wyniki kontroli wraz z zaleceniami bd publicznie
udostpniane przez nadawcw i KRRiT.

5 ZAOENIA NOWEGO MODELU FINANSOWANIA


5.1

Opata na rzecz mediw publicznych jako danina


publiczna

Nowy model finansowania mediw publicznych powinien uwzgldnia


powszechn, masow, nieograniczon miejscem i czasem odbioru indywidualn
dostpno treci audiowizualnych. Opata na ten cel powinna przyj form
daniny publicznej.
Naley podkreli, e tego typu danina nie ma precedensu w polskiej praktyce
publicznej. Pozostae niepodatkowe daniny (np. opata na rzecz funduszy
rodowiskowych, pracowniczych, alimentacyjnych, niepenosprawnoci i inne)
dotycz
ustawowo
okrelonego
zbioru
podmiotw,
91

a wic nie maj charakteru powszechnoci. Obowizkowy charakter


projektowanej opaty na rzecz mediw publicznych poczony z prawem pastwa
do jej egzekwowania sytuuje j bliej innych istotnych ze spoecznego punktu
widzenia danin takich jak zabezpieczenie spoeczne, zdrowie, czy troska o
rodowisko naturalne.

5.2 Wyjanienie terminu skadka audiowizualna


Do rozstrzygnicia pozostaje kwestia nazwy dla daniny na rzecz mediw
publicznych, ktra odzwierciedlaaby jej charakter i cel poboru. Wrd rnych
propozycji w tym zakresie naley wymieni takie pojcia jak: opata
audiowizualna, opata medialna czy wiadczenie audiowizualne. Zdaniem
autorw niniejszego opracowania najbardziej adekwatnym terminem wydaje si
skadka audiowizualna.
Kategoria finansowa opata jest zazwyczaj rozumiana jako naleno pobrana
za wiadczone usugi. W przypadku projektowanych rozwiza, odnoszcych si
do
udziau
obywateli
w
prowadzeniu
i rozwoju publicznych form przekazu treci o znaczeniu kulturowym, edukacyjnym
i spoecznym, naley odej od powizania okrelenia danina z pojciem
usugi.
Istotna
dla
demokracji
i komunikacji publicznej rola mediw publicznych przemawia za zmianami
zmierzajcymi w kierunku partycypacyjnego modelu ponoszenia kosztw
utrzymania mediw publicznych przez spoeczestwo. Dlatego zamiast opaty
bardziej adekwatnym pojciem wydaje si skadka, rozumiana jako kwota
wpacona na rzecz wspudziau we wsplnym wydatku publicznym.
Skadka nie kci si z pojciem daniny publicznej bdcej wiadczeniem na
rzecz pastwa czy zwizku publicznoprawnego, ktra moe by wsparta
moliwoci zastosowania przymusu pastwowego i mie charakter bezzwrotny.
Co wicej, obowizujca ustawa o finansach publicznych zalicza do danin
publicznych: podatki, skadki, opaty, wpaty z zysku przedsibiorstw
pastwowych
i jednoosobowych spek Skarbu Pastwa, a take inne wiadczenia pienine,
ktrych obowizek ponoszenia na rzecz pastwa, jednostek samorzdu
terytorialnego, pastwowych funduszy celowych oraz innych jednostek sektora
finansw publicznych wynika z odrbnych ustaw.

5.3 Definicja patnika oraz jego umocowanie prawne


Nowy charakter ustrojowy skadki audiowizualnej wymaga nowej definicji
patnika. Istotne jest wyrane odrnienie patnika oraz celu uiszczania skadki od
dotychczasowego modelu abonenta bdcego wacicielem odbiornika.
Podmiot, wobec ktrego byaby wprowadzona nowa danina powszechna,
powinien
by
tosamy
z podmiotem uczestniczcym we wsplnocie kulturowej jzyka i tradycji oraz
92

realizujcym spoeczne i ekonomiczne cele w ramach tej wsplnoty. W krgu tym


znajduj si wic wszyscy doroli obywatele, zdolni do ponoszenia obcie
finansowych.

5.4 Wybr rde


patnikw

informacji

do

budowy

rejestru

Kluczow kwesti jest ustalenie, z jakich rde mona pozyska informacje


dajce podstaw do okrelenia zbioru osb fizycznych zobowizanych do
ponoszenia daniny. Na podstawie bada Trusted Information Consulting Sp. z
o.o.45 KRRiT stwierdzia, e publiczne zbiory danych takie jak: ewidencja gruntw i
budynkw, elektroniczne ksigi wieczyste, ewidencja klientw operatorw
mediw
i telekomunikacji nie daj moliwoci zbudowania spjnego rejestru
referencyjnego patnikw, ktry miaby pene waciwoci aktualizacyjne.
Przy zaoeniu, e obowizek wnoszenia opaty audiowizualnej zostaby naoony
na wacicieli nieruchomoci, czyli na patnikw podatku od nieruchomoci,
naley wzi pod uwag, e:

dua cz gospodarstw znajdzie si poza systemem (s nieruchomoci


zamieszkiwane przez wiele gospodarstw);

s osoby, ktre posiadaj wiele nieruchomoci. Powstaje wtedy pytanie,


czy maj one by zobowizane do wnoszenia opaty za kad
nieruchomo odrbnie, a jeli za jedn z nich, to za ktr?;

jako danych w ewidencjach gruntw i budynkw, prowadzonych jako


zadanie wasne gmin w wielu rnych standardach, jest wci
niezadowalajca, pomimo ogromnego postpu, jaki dokona si w ostatnich
latach. Weryfikacja i aktualizacja tak pozyskanych danych to proces
dugotrway, ryzykowny i kosztowny;

W przypadku ksig wieczystych sytuacja komplikuje si jeszcze bardziej:

zapis w tym rejestrze odzwierciedla stan prawny po dokonaniu zmiany


wasnoci w wyniku zbycia nieruchomoci lub postpowania spadkowego, a
take innego postpowania sdowego;

45

Trusted Information Consulting, Koncepcja kryteriw ustanowienia i kalkulacji optymalnego


poziomu finansowania mediw publicznych, czerwiec 2015 r.

93

zmiany te nie s dokonywane w trybie zgoszenia zmiany przez waciciela,


ale w trybie rejestracji decyzji innych organw lub w formie aktw
notarialnych. Jeli waciciel nie wystpi o wydanie stosownych decyzji,
stan wpisu nie odpowiada stanowi rzeczywistemu;

w wielu przypadkach niedopenienie obowizku zgoszenia w ww. zakresie


nie ma charakteru wykroczenia lub groby karalnoci, co oznacza, e nie
mona domniemywa, i dane zawarte w rejestrze s aktualne.

Zasoby informacyjne prowadzone przez przedsibiorcw dostarczajcych media


(energia elektryczna, gaz, woda, usugi telekomunikacyjne) s rozproszone i w
czci redundantne:

jedna osoba moe wystpowa jako odbiorca usug wiadczonych przez


kilka podmiotw;

dane przechowywane u tych przedsibiorcw mog by zbierane i


przetwarzane wycznie na potrzeby usugi wiadczonej na podstawie
umowy cywilnoprawnej. Ich wykorzystywanie do innych celw kadorazowo
wymaga zgody stron umowy;

jest wtpliwe, czy w drodze ustawy mona naoy obowizek bezpatnego


udostpnienia tych danych do innych celw, np. stworzenia rejestru
patnikw skadki audiowizualnej.

Przeprowadzona przez Trusted Information Consulting Sp. z o.o. analiza wykazaa,


e najkorzystniejszym rozwizaniem jest zidentyfikowanie patnikw osb
fizycznych wnoszcych podatek dochodowy na podstawie ewidencji prowadzonej
przez Ministerstwo Finansw.
Walorem takiego rozwizania jest kompletno i aktualno rejestru oraz
automatyczne wyczenie osb, ktre nie uzyskuj dochodu lub uzyskuj go w
wysokoci nieprzekraczajcej kwoty zwolnionej od opodatkowania (kwota 3091 z
w roku 2015).
Aby uwzgldni fakt, e osoby prowadzce dziaalno rolnicz nie podlegaj
przepisom ordynacji podatkowej w zakresie podatku dochodowego, dane te
naleaoby uzupeni o wiadczeniobiorcw KRUS (z ktrych cz jest rwnie
podatnikami PIT, przy czym przyjmuje si, e w tym przypadku
o rejestracji decyduje aktywno w systemie podatkowym).
Dane referencyjne powinny by rnicowane i weryfikowane w przypadku
niezgodnoci poprzez dane z bazy PESEL.

94

5.5 Odstpienie od tradycyjnego


gospodarstw domowych

poboru

opaty

od

Zanim omwimy korzyci i zasady organizacji nowego systemu naley dokona


analizy wanego aspektu opaty dlaczego patnik indywidualny, a nie jak
dotychczas gospodarstwo domowe.
Wyodrbnienie opartego na zasobach Ministerstwa Finansw i KRUS zbioru
gospodarstw domowych w ramach procesu tworzenia rejestru patnikw skadki
audiowizualnej jest moliwe. Wariant taki zakada aktywno osb
zamieszkujcych gospodarstwo domowe, ktre deklaruj si jako:

abonent gwny (tj. zobowizujcy si do wnoszenia skadki)

abonent domownik (nie uiszcza skadki w swoim imieniu, lecz poprzez


powizanie
z abonentem gwnym porednio uczestniczy w jego skadce) 46

Przyjmujc, e dane teleadresowe obecne w tych rejestrach s w wikszoci


spjne i jednoznaczne, wykonalne bdzie ich powizanie z danymi
identyfikacyjnymi pozostaych czonkw gospodarstw domowych.
Tym niemniej, do rozstrzygnicia i pniejszej obsugi operacyjnej pozostawaaby
caa sfera indywidualnych przypadkw spornych lub nieporozumie zwizanych z
pojciem gospodarstwa domowego, a zwaszcza ze zdefiniowaniem osoby
odpowiedzialnej za opaty.

46

Trusted Information Consulting, Zestawienie produktw z realizacji 2 etapu zadania doradczego


dotyczcego rejestru abonamentw, czerwiec 2013.

95

Analizujc ten system we wsppracy z ekspertami 47, KRRiT zidentyfikowaa jego


sabe strony:

pozostawia archaiczne pojcie gospodarstwa domowego, kojarzce si z


tradycyjnym, wsplnym sposobem korzystania z mediw za pomoc
odbiornikw
radiowych
i telewizyjnych;

brak wyrazistej i jednoznacznej formuy prawnej zobowizania gwnego


patnika skadki w imieniu gospodarstwa domowego;

skomplikowany sposb wyznaczania gwnego patnika skadki w imieniu


pozostaych
osb
i zwizane z tym problemy prawne z identyfikacj zobowizanego;

wraliwo na zmiany stanu faktycznego (fluktuacja gospodarstw 48 i


zmiany statusu osoby abonenta gwnego i abonenta domownika);

konieczno zbudowania dodatkowych funkcji systemu;

potrzeba wyasygnowania znacznych rodkw na rozpoczcie dziaalnoci


operatora ze wzgldu na wikszy zakres jego obowizkw;

podtrzymanie dotychczasowych praktyk w unikaniu zobowiza na rzecz


mediw publicznych;

wzrost kosztw egzekucji nalenoci w zwizku z nieokrelonym statusem


osb zamieszkujcych gospodarstwo domowe.

47

Zestawienie modelu poboru skadki audiowizualnej. Opracowanie sporzdzone na zamwienie


KRRiT przez InterService we wsppracy z Trusted Information Consulting Sp. z o.o., wrzesie 2014 r.

48

Chodzi o znaczn mobilno ludnoci w Polsce zwizan z migracjami, poszukiwaniem pracy, jak
te zapowiadan likwidacj obowizku meldunkowego.

96

Reasumujc, w opinii KRRiT model poboru skadki audiowizualnej od


gospodarstwa domowego zosta oceniony jako zbyt skomplikowany na poziomie
prawno-organizacyjnym oraz znacznie bardziej kosztowny w porwnaniu z
modelem patnika indywidualnego. KRRiT skoncentrowaa wic dalsze prace na
doprecyzowaniu systemu opat na rzecz mediw publicznych wnoszonych
indywidualnie przez osoby fizyczne.

5.6 Zalety systemu opartego o podatek dochodowy


Model oparty o rejestry referencyjne, prowadzone przez administracj publiczn
(Ministerstwo Spraw Wewntrznych, Ministerstwo Finansw, KRUS) pozwoli peniej
wykorzysta istniejce systemy teleinformatyczne oraz rozwija je wraz z
dopywem dodatkowych rodkw finansowych przeznaczonych na obsug poboru
skadki. Umoliwi to wsplne utrzymywanie i eksploatacj obiektw, serwerowni i
czy przez zainteresowane instytucje publiczne.
Nowy model poboru skadki moe by take przydatny w rozwoju usug
internetowych
dla
obywateli
poprzez
stworzenie
jednolitego
kanau
komunikacyjnego dla budowanych przez Ministerstwo Administracji i Cyfryzacji
platform chmurowych administracji
publicznej. Pozwoli
te
szerzej
wykorzystywa kanay i narzdzia uwierzytelniania z platformy ePUAP.
Weryfikacja danych pochodzcych z rejestrw Ministerstwa Finansw i KRUS
byaby dokonywana za pomoc rejestru PESEL. Zapewnia on systemow ochron
danych osobowych obywateli, przy minimalizacji kosztw inwestycji w zakresie
tworzenia nowego rejestru.
Korzystanie z ewidencji podatnikw prowadzonej przez Ministerstwo Finansw
spowoduje zmniejszenie uciliwoci wprowadzania zmian danych patnikw w
rejestrze. Aktualizacja danych dokonana w systemie podatkowym (oraz
ubezpieczenia KRUS) bdzie automatycznie odzwierciedlana w rejestrze
patnikw skadki audiowizualnej.
W ten sposb powstaje take moliwo oferowania patnikowi przez media
publiczne dodatkowych treci, np. rozszerzonej informacji o tworzonych
programach lub platformy, za pomoc ktrej odbiorcy mogliby wyrazi swoj
opini na temat dziaalnoci nadawcw.
Innym atutem proponowanego rozwizania jest wykorzystanie istniejcych
zasobw osobowych Ministerstwa Finansw do umarzania i rozkadania na raty
zalegoci w opatach za porednictwem urzdw skarbowych, ktre dysponuj
pen informacj o dochodach obywateli. W ten sposb postpowanie w
sprawach o umorzenie lub rozoenie na raty nie wymagaoby skadania
zawiadcze o uzyskiwanych dochodach, ktre obecnie abonenci zobowizani s
przesya do KRRiT. Problem zalegoci w rozpatrywaniu spraw abonentw

97

zwizanych z tymi postpowaniami zosta szerzej omwiony w opracowaniu


Dysfunkcjonalno systemu abonamentowego w Polsce 49.
Zaproponowana koncepcja jest zgodna ze Strategi Sprawne Pastwo i Ustaw o
informatyzacji podmiotw realizujcych zadania publiczne, wspiera take
tworzenie spjnej struktury informatycznej pastwa oraz minimalizuje obowizki
urzdowe obywateli.
Tak skonstruowany system pozwala jednoczenie skutecznie egzekwowa
nalenoci. Jego wprowadzenie przyczyni si do likwidacji niesprawiedliwego
spoecznie systemu, w ktrym osoby niepacce staj si beneficjentami, a
osoby, ktre prboway si wywizywa ze swych obowizkw, objte s
dziaaniami windykacyjnymi.

5.7 Organizacja projektowanego rejestru patnikw


Projektowany zakres danych o patnikach, pozyskiwanych z rejestrw i ewidencji
publicznych, przedstawia si nastpujco:
Rejestr patnikw osoby fizyczne
Ewidencja podatnikw PIT:

dane identyfikacyjne pochodzce z rejestru PESEL;

informacje o adresie zamieszkania deklarowanym w ewidencji podatnikw;

informacje kontaktowe zadeklarowane w ewidencji podatnikw: telefon, email.

Zasoby ewidencyjne KRUS:

dane identyfikacyjne rolnikw pochodzce z rejestru PESEL;

dane identyfikacyjne maonkw rolnikw;

dane identyfikacyjne domownikw rolnikw;

informacje o adresie gospodarstwa


funkcjonuje gospodarstwo rolne;

informacje kontaktowe: telefon, e-mail (o ile wystpuj w rejestrze).

domowego,

49

KRRiT, Dysfunkcjonalno systemu abonamentowego w Polsce, lipiec 2014 r.

98

ramach

ktrego

Rejestr patnikw podmioty


Ewidencja podatkowa:

dane identyfikujce firmy REGON;

forma prawna;

adresy podmiotw;

informacja o ew. zawieszeniu dziaalnoci;

Zasoby ewidencyjne ZUS:

liczba osb zatrudnionych


przedsibiorstwie.

lub

wiadczcych

prac

danym

W zaoonej koncepcji organem prowadzcym rejestr patnikw skadki jest


Krajowa
Rada
Radiofonii
i Telewizji. Rejestr byby usytuowany fizycznie i technicznie w strukturze
systemw informatycznych Ministra Finansw.
Krajowa Rada Radiofonii i Telewizji staaby si administratorem danych
osobowych w rozumieniu Ustawy z dnia 29 sierpnia 1997r o ochronie danych
osobowych (Dz. U. 2002 nr 101 poz. 926).
W rejestrze patnikw, oprcz danych pozyskiwanych z publicznych rejestrw,
znalazyby si nastpujce dane:

status patnika w systemie;

historia wnoszonych opat;

historia zwolnie z opaty.

5.8 Abonenci - patnicy


Osoby fizyczne
Na podstawie informacji zawartych w rejestrach referencyjnych osoby fizyczne,
po spenieniu kryteriw ustawowych (posiadanie dochodu podlegajcego
opodatkowaniu, objcie ubezpieczeniem spoecznym KRUS, okrelony wiek) s
automatycznie wczane do rejestru patnikw.

Podmioty
Podmiotami s:

osoby fizyczne prowadzce dziaalno gospodarcz;

99

osoby prawne prowadzce dziaalno gospodarcz;

jednostki organizacyjne nieposiadajce osobowoci prawnej prowadzce


dziaalno gospodarcz;

inne osoby prawne.

Podmioty staj si patnikami, gdy osigaj przychody lub dochody, wykazane w


deklaracji podatkowej. Jeeli ustawodawca zobowie osoby prawne, inne ni
spki prawa handlowego, np. jednostki budetowe, instytucje kultury itp. do
wnoszenia skadki, konieczne bdzie ich enumeratywne wyliczenie w akcie
normatywnym, wraz ze wskazaniem odpowiednich rejestrw jako rda danych o
tych podmiotach. Ustalenie to jest autonomiczne w stosunku do wyboru sposobu
okrelenia zobowiza wobec osb fizycznych.

Organy administracji uczestniczce w tworzeniu i utrzymywaniu


rejestru
Organami administracji ktre zostayby zobowizane do udziau w procesie
tworzenia i utrzymania rejestru patnikw s:

Krajowa Rada Radiofonii i Telewizji;

Minister waciwy do spraw finansw;

Minister waciwy do spraw pracy i ubezpiecze spoecznych.

Zgodnie z omawianym modelem Przewodniczcy Krajowej Rady Radiofonii i


Telewizji zostaby zobowizany do przygotowania porozumienia pomidzy
Krajow
Rad
Radiofonii
i
Telewizji
a Ministerstwem Finansw oraz Ministerstwem Pracy i Polityki Spoecznej, ktre
okrelioby zasady wsppracy wymienionych organw administracji przy
tworzeniu i utrzymaniu rejestru patnikw.
W porozumieniu zostayby sformuowane wymagania techniczne dla rejestru
patnikw, sposb, format i terminy przekazywania do rejestru danych osb i
podmiotw speniajcych wymagania ustawowe. Porozumienie okrelioby
obowizki stron dotyczce zasad finansowania, budowy rejestru i zasilania
rejestru w dane. Porozumienie wskazaoby szczegowe zadania wymienionych
organw na poszczeglnych etapach tworzenia rejestru i w dalszej jego
eksploatacji.

5.9 Zasady wnoszenia skadki audiowizualnej


Obowizek uiszczenia skadki audiowizualnej powstaby:

dla osb fizycznych w kolejnym miesicu po uzyskaniu dochodu


podlegajcego opodatkowaniu podatkiem dochodowym od osb fizycznych
lub w kolejnym miesicu po decyzji Prezesa Kasy Rolniczego Ubezpieczenia
Spoecznego o objciu ubezpieczeniem;
100

dla podmiotw w kolejnym miesicu od daty zoenia


podatkowej, w ktrej wskazane zostay przychody lub dochody.

deklaracji

5.10Komunikacja z patnikiem
Kady z patnikw byby uprawniony do uzyskania informacji o swoich danych,
przetwarzanych
w rejestrze patnikw, a take o aktualnym statusie i historii skadki
audiowizualnej zapisanej na jego koncie. W imieniu Krajowej Rady Radiofonii i
Telewizji komunikacj z patnikiem, w formie tradycyjnej listownej lub
telefonicznej, a take za pomoc rodkw komunikacji elektronicznej, mgby
prowadzi operator obsugujcy rejestr.
Identyfikacja patnika w trybie telefonicznym lub z wykorzystaniem rodkw
komunikacji elektronicznej byaby dokonywana zgodnie ze sposobem, jaki patnik
wybra skadajc deklaracj PIT. Jeli patnik zoy deklaracj podatkow drog
elektroniczn, to ten sposb mona bdzie uzna za obowizujcy i
wystarczajcy do komunikacji z patnikiem take w zakresie obowizywania
projektowanej ustawy, bez dodatkowej weryfikacji i potwierdzenia. W 2015 roku z
tej formy rozliczenia skorzystao 7 mln podatnikw, co stanowi 46% skadajcych
deklaracj podatkow od osb fizycznych 50. Oznacza to, e ju od pocztku
funkcjonowania rejestru poowa patnikw skadki audiowizualnej byaby
obsugiwana drog elektroniczn, co znacznie zmniejszy koszty funkcjonowania
systemu.

5.11Operator skadki audiowizualnej


Projektowana skadka audiowizualna jest de facto podatkiem, co oznacza, e jej
egzekucja od strony formalnej musi by prowadzona przez podmiot publiczny KRRiT. Operatorowi mona byoby zleci obsug techniczn infrastruktury
rejestru, zarzdzanie kontami patnikw oraz zadania informacyjne np.
utrzymanie systemu Contact Center.
Proponowany model zakada alternatywne warianty operatora skadki
audiowizualnej. Istnieje moliwo ustanowienia Ministerstwa Finansw jako
organu pobierajcego skadki i przekazujcego je bezporednio na konto KRRiT.
Drugi wariant zakada, e operator bdzie podmiotem rynkowym wybieranym
przez Krajow Rad Radiofonii i Telewizji w postpowaniu konkurencyjnym
50

http://www.mf.gov.pl/documents/764034/4191470/20150603_Raport_edeklaracje.pdf, dostp 20
padziernika 2015 r.

101

(przetarg,
konkurs
o udzielenie koncesji).

lub

postpowanie

Zakadajc, e operator byby wybierany przez Krajow Rad, naley przyj


nastpujce zaoenia:

operator dziaa na podstawie umowy z KRRiT lub wydanej przez


Przewodniczcego KRRiT decyzji administracyjnej;

wynagrodzenie operatora
Przewodniczcego KRRiT;

wynagrodzenie przewidziane dla operatora zawiera take rodki


przeznaczone na sfinansowanie zada zwizanych z prowadzeniem
rejestru patnikw;

rodki pochodzce ze skadki audiowizualnej wnoszone s przez operatora


na specjalne konta, ktrych dysponentem jest KRRiT;

operator wykonuje na kontach wycznie czynnoci rejestrowe i techniczne,


majc dostp do niezbdnych dla wykonywania tych czynnoci danych z
kont;

operator wspdziaa w zakresie technicznej realizacji swoich zada z


organami pastwa prowadzcymi rejestry referencyjne, na zasadach
okrelonych w porozumieniu midzy KRRiT, Ministerstwem Finansw i
Ministerstwem Pracy i Polityki Spoecznej.

okrela

umowa

KRRiT

lub

decyzja

W tym wariancie mona rozway rwnie wiksze ni dotychczas zaangaowanie


struktur Ministerstwa Finansw, szczeglnie w zakresie umorze i rozkadania na
raty oraz przyznawania i kontroli ulg czasowych zwizanych z sytuacj finansow
patnikw oraz pobieraniem przez nich innych wiadcze o charakterze
socjalnym.

Czynnoci realizowane przez operatora

zaoenie rejestru w warstwie technicznej i zasilanie danymi z rejestrw


pastwowych; utrzymywanie biecej wsppracy niezbdnej dla
zapewnienia
aktualnoci
danych
w rejestrze;

zasilenie rejestru danymi historycznymi, dotyczcymi zwolnie i ulg oraz


ju wniesionych opat abonamentowych, jeli w projektowanej ustawie
bdzie przewidziana ich kontynuacja;

zawiadamianie patnikw o wpisaniu do rejestru i obowizkach


wynikajcych z ustawy, prawie do wyboru formy komunikacji i sposobw
uwierzytelniania si oraz aktualizacji danych w rejestrze;

102

utrzymywanie wasnego systemu CRM51 i Contact Center sucych do:


elektronicznego zarzdzania wiadczonymi usugami, kontroli jakoci
wykonywanych usug, obsugi korespondencji listownej, telefonicznej i
elektronicznej;

zorganizowanie i administrowanie panelem patnika;

administrowanie dostpem do rejestru dla uprawnionych pracownikw


operatora;

administrowanie bezpieczestwem i spjnoci rejestru 52;

prowadzenie korespondencji w kwestii ulg i zwolnie w zakresie czynnoci


materialno-technicznych;

prowadzenie indywidualnych kont patnikw, zaatwianie reklamacji;

przyjmowanie wnioskw o zmiany w rejestrze;

prowadzenie analizy wpyww ze skadek;

wsppraca z organem
informatycznej rejestru;

raportowanie do KRRiT o stanie wnoszenia skadek i stanie rejestru.

odpowiedzialnym

za

utrzymywanie

warstwy

51

Ang. Customer Relationship Management system informatyczny, ktry automatyzuje i wspomaga


procesy na styku klient organizacja w zakresie pozyskania oraz utrzymania klienta.

52

Zgodne z norm i rozporzdzeniem o interoperacyjnoci do ustawy o informatyzacji podmiotw


realizujcych zadania publiczne.

103

5.12Ustalenie wysokoci skadki audiowizualnej i zasad


jej rewaloryzacji
Zasady kalkulacji nowej daniny powszechnej musz odnosi si do realnych
wartoci ekonomicznych, ktre s zrozumiae dla patnikw 53. Skadka
audiowizualna nie moe odnosi si do wysokoci aktualnej opaty
abonamentowej54, ani do innych wartoci, takich jak wiadczenia socjalne czy
emerytury. Nie powinna by rwnie powizana z wysokoci osobistych
dochodw patnikw, ktre mog by zmienne w rnych okresach. Poza tym
informacja o wysokoci dochodw obywateli stanowi dane wraliwe.
Wysoko skadki audiowizualnej dla osb fizycznych moe by odniesiona, w
formie procentu, do kwoty pacy minimalnej, ktra jest jedyn w Polsce wielkoci
ekonomiczn uzgadnian w drodze dialogu spoecznego. Paca minimalna
podlega rewaloryzacji55. Przy takim rozwizaniu warto skadki byaby pochodn
53

Zasady kalkulowania opaty audiowizualnej, InterService, lipiec 2014 r.

54

Obowizujcy w Polsce system opat abonamentowych pochodzi z 1985 r., gdy Komitet ds. Radia i
Telewizji otrzyma uprawnienia do okrelenia wysokoci abonamentu radiowo-telewizyjnego.
Utworzona w 1992 roku Krajowa Rada Radiofonii i Telewizji przeja prawo ustalania wysokoci tych
opat na dalsze lata.

55

Rada Ministrw, w terminie do dnia 15 czerwca kadego roku przedstawia Trjstronnej Komisji ds.
Spoeczno-Gospodarczych (od 2016 r. - Radzie Dialogu Spoecznego) propozycj wysokoci
minimalnego wynagrodzenia w roku nastpnym. Rada docza rwnie inne wane informacje, a
mianowicie: informacj o wskaniku cen w roku poprzednim; informacj o prognozowanych na rok
nastpny: wskaniku cen oraz wskaniku przecitnego wynagrodzenia; wysoko przecitnego
wynagrodzenia w pierwszym kwartale roku, w ktrym odbywaj si negocjacje; informacj o

104

poziomu wynagrodze i zamonoci aktywnej ekonomicznie czci polskiego


spoeczestwa.
Udzia opaty audiowizualnej w relacji do pacy minimalnej w Europie, w
przeliczeniu na jednego patnika podatku dochodowego, ksztatuje si rednio na
poziomie 0,37 %56,. Zalenie od przyjtych do analizy rde danych 57 roczne
wpywy ze skadki audiowizualnej wynosiyby midzy 2,75 2,9 mld z. Patrz
tabela nr 4.
Skadka dla osb prawnych prowadzcych dziaalno gospodarcz powinna by
zrnicowan wielokrotnoci skadki dla osb fizycznych (np. trzy do piciu
stawek
uzalenionych
od
uzyskanych
w poprzednim roku kalendarzowym przychodw firmy).

Ulgowa skadka audiowizualna


W dotychczasowym systemie poboru funkcjonuje rozbudowany katalog tytuw
do zwolnie z opaty abonamentowej. Katalog 23 tytuw do zwolnie zawiera
trzy grupy zwolnie:

osoby, ktre ukoczyy 75 rok ycia;

wydatkach gospodarstw domowych w roku poprzednim; informacj o wskaniku udziau dochodw z


pracy najemnej oraz przecitnej liczbie osb na utrzymaniu osoby pracujcej najemnie w roku
poprzednim; informacj o wysokoci przecitnych miesicznych wynagrodze w roku poprzednim
wedug rodzajw dziaalnoci; informacj o poziomie ycia rnych grup spoecznych; informacj o
warunkach gospodarczych pastwa, z uwzgldnieniem sytuacji budetu pastwa, wymogw
rozwoju gospodarczego, poziomu wydajnoci pracy i koniecznoci utrzymania wysokiego poziomu
zatrudnienia; wskanik prognozowanego realnego przyrostu produktu krajowego brutto.

56

Na podstawie Biuro Kontrolingu i Restrukturyzacji TVP SA Analiza zapotrzebowanie mediw


publicznych na finansowanie publiczne, padziernik 2015 r.

57

EUROSTAT.

105

osoby niesyszce i niewidome;

osoby z innymi niepenosprawnociami lub otrzymujce rne formy rent i


emerytur oraz zasikw.

Warto przypomnie, e obowizek wnoszenia skadki w omawianym modelu


dotyczy wycznie osb zdolnych do ponoszenia ciaru daniny tj. takich, ktre
posiadaj dochody podlegajce opodatkowaniu. Z tego wzgldu, jak rwnie ze
wzgldu na nisk stawk opaty, zdaniem KRRiT nie jest zasadne wprowadzanie
do nowego modelu rozwiza stanowicych kontynuacj dotychczasowego
podejcia do ulg i zwolnie. Jeeli jednak ulgi i zwolnienia w poborze/wysokoci
skadki audiowizualnej miayby zosta wprowadzone, konieczne jest zastosowanie
mechanizmw weryfikacji stanu ekonomicznego i formalnego patnika skadki lub
posiadania przez niego innych uprawnie. Wizaoby si to np. z ustalaniem
zasadnoci zwolnienia na podstawie orzeczenia ustawowo uprawnionego organu
bd ze wzgldu na osignicie okrelonego wieku;
Zgodnie z tymi kryteriami zwolnienie od obowizku wnoszenia skadki moe
stosowa si do:

osb ktre ukoczyy 75. rok ycia zgodnie z PESEL podanym w zeznaniu
podatkowym;

29.391 osb niesyszcych i niewidomych na podstawie dokumentacji ZUS


i KRUS;

73.296 osb cakowicie niezdolnych do pracy na podstawie dokumentacji


ZUS oraz KRUS.

W odniesieniu do przedsibiorstw i instytucji KRRiT nie rozwaaa zastosowania


jakichkolwiek zwolnie. Mona si jednak spodziewa dyskusji na temat
zwolnienia ze skadki audiowizualnej placwek socjalnych, opiekuczych i
medycznych, jak rwnie fundacji oraz stowarzysze (szczeglnie dziaajcych na
rzecz osb niesyszcych oraz niewidomych).
Warto nadmieni w tym miejscu, e w systemie istniejcych danin publicznych
nie ma praktyki wprowadzania ulg i zwolnie. Przy podejmowaniu decyzji o
wprowadzeniu takiego rozwizania trzeba mie take na wzgldzie koszty obsugi
systemu
zwizane
z
ustalaniem
podstawy
do
zwolnie
i ulg oraz prowadzenia ewentualnych spraw spornych w tym zakresie na drodze
administracyjnej lub sdowej.

5.13Koszty operacyjne
audiowizualnej

organizacji

Szacunkowe koszty zbudowania systemu

106

poboru

skadki

System oparty na wykorzystaniu publicznych rejestrw wraz z automatyczn


aktualizacj zawartych w nich danych, odnotowywan na kontach indywidualnych
patnikw skadki audiowizualnej nie wymaga mobilizowania nadzwyczajnych
mocy obliczeniowych ani zwikszonej przepustowoci cz. Wiele operacji, take
tych zwizanych z obsug klienta, nie musi by realizowanych w trybie on-line,
tote pomimo znacznej iloci bdcych w uyciu danych technologia ich
przetwarzania bdzie mniej kosztowna ni systemy standardowej obsugi klienta
(nie wymaga stosowania zoonych systemw billingowych lub natychmiastowych
rozlicze). Operator nie bdzie odpowiedzialny za jako danych gromadzonych w
rejestrze patnikw, tj. nie bdzie musia prowadzi bezporedniej weryfikacji np.
prawidowoci numeru PESEL, dokumentu tosamoci czy pisowni nazwisk. Ten
zakres odpowiedzialnoci spocznie na instytucjach dostarczajcych dane, ktrych
informacje
zawarte
w prowadzonych rejestrach bd rozstrzygajce.
Koszty bd jednak generowane przez:

konieczne zabezpieczenia systemw informatycznych, szczeglnie w


zwizku
z przepisami ochrony danych osobowych oraz w obszarze uwierzytelnia
uytkownika
i operatora systemu podczas dziaa w rejestrze, co bdzie wymaga
wdroenia okrelonych funkcjonalnoci;

dodatkowe inwestycje w architektur systemu, ktre mog wynika z


wzrastajcych wymaga bezpieczestwa danych w rejestrach
publicznych;

opaty za wykorzystywane licencje;

opaty za zasoby czy telekomunikacyjnych (podstawowych oraz


zapasowych), a take opaty za dostawcw usug sieciowych
niezbdnych do dziaania systemu;

opaty za zasilanie awaryjne, amortyzacj sprztu oraz klimatyzacji;

opaty za prowadzenie spraw patnikw, zwaszcza w sytuacjach


spornych;

opaty za weryfikacj ulg i zwolnie;

opaty za wyjanianie niezgodnoci danych w rejestrach;

opaty za windykacj;

opaty pocztowe i obsuga Contact Center;

nakady organizacyjne i amortyzacyjne.

107

Wysokie koszty tworzenia i obsugi rejestru, szczeglnie w pierwszym roku


dziaalnoci
oraz
nisze
w dwch kolejnych, powstan w zwizku z koniecznoci powiadamiania
patnikw o obowizkach wynikajcych z nowych przepisw. Koszty te mona
ograniczy, jeeli zostanie przeprowadzona skuteczna kampania informacyjna w
mediach z udziaem odpowiedzialnych za wdroenie tego procesu struktur
pastwa.
Zgodnie z analiz dokonan przez InterService, w cigu piciu pierwszych lat
wdraania systemu koszty wariantu opartego na opacie od gospodarstw
domowych mog si ksztatowa nawet na poziomie 500 mln z, po tym okresie
rocznie byaby to kwota okoo 60 mln z, ( tj. 2,06% rocznych wpyww ze skadek
audiowizualnych). Z tych wzgldw KRRiT uwaa, e wariant ten, jako zbyt
kosztowny, nie powinien by rozwaany. Dla porwnania koszty poboru opat
audiowizualnych
w krajach europejskich wahaj si od 1,4% do 4,2% rodkw pochodzcych z tych
opat58.

Wyliczenie skadki
W rozdziale I zaproponowane zostay obiektywne kryteria, ktre mog posuy
do oszacowania rocznej kwoty rodkw publicznych, jakie w Polsce naleaoby
przeznaczy na finansowanie mediw publicznych.
Tabela nr 22 Wyliczenie rocznej kwoty skadki audiowizualnej z
wykorzystaniem
wskanikw
ekonomicznych
prezentowanych
w
rozdziale I str. 6 959
Tytu wskanika

Wysoko
nakadw w
mln z

58

Zasady kalkulowania opaty audiowizualnej, InterService, lipiec 2014 r.

59

Wartoci zostay ustalone przy zaoeniu, e PKB w Polsce 2014 r. zgodnie z informacj zawart
w http://www.macronext.pl/pl/aktualnosci/gus-skorygowal-wzrost-pkb-za-2014-r-do-3-4-za-2013-rbez-zmian-1-7

108

finansowanie publiczne PSM do PKB


finansowania publicznego PSM do koszyka piciu wydatkw
publicznych (zdrowie, obrona, bezpieczestwo, edukacja,
kultura i ubezpieczenia spoeczne)
finansowanie publiczne PSM do nakadw na edukacj i
kultur
finansowanie publiczne PSM (koszt na obywatela) a warto
pacy minimalnej

0,23
0,67

3 800
3 450

2,29

3 750

0,37

2 600-2 900*

Zapotrzebowanie mediw publicznych przy zaoeniu ograniczenia


dziaalnoci reklamowej do 2,4 min w godzinie
*W zalenoci od rda danych OECD, Eurostat (patrz tabela nr 4 str. 9)
rdo: Opracowanie Biura KRRiT

2 680

Uwzgldniajc powysze ustalenia w celu oszacowania wysokoci podanej


rocznej kwoty pobranej ze skadek audiowizualnych mona dokona nastpujcej
symulacji:
Tabela nr 23 Ustalenie wartoci zapotrzebowania na rodki finansowe w
nowym modelu funkcjonowania mediw publicznych wraz z kosztami
obsugi systemu i Funduszem Jakoci
Skadniki rocznej kwoty skadki audiowizualnej
czna kwota rocznego zapotrzebowania na rodki publiczne
Ubytek w zwizku z niecignitymi nalenociami (10%
*rocznej kwoty ze skadki audiowizualnej)
Koszty obsugi systemu (ok. 3%** rocznej kwoty pobranej
skadki)
Fundusz Jakoci (10% rocznej wartoci skadki po odjciu
kosztw obsugi systemu***)
Kwota pozyskiwana rocznie przez media publiczne

w mln z
3 515
351,5
94,9
306,8
2 761,8

*Zgodnie ze redni podawan przez kraje europejskie w ktrych obowizuje system opaty
audiowizualnej
**wariant obsugi systemu poboru od podatnika i ubezpieczonego w KRUS przez operatora
zewntrznego w oparciu o rejestry publiczne
*** wstpna propozycja KRRiT do dyskusji

rdo: Opracowanie Biura KRRiT

Osignite w ten sposb wartoci, widoczne w tabeli nr 22,oscyluj wok


zapotrzebowania mediw publicznych na finansowanie publiczne w skali roku w
przedziale 2 600 2900 mln z rocznie.
Przy takich zaoeniach wysoko skadki od patnika (osoby skadajcej PIT i
osoby
ubezpieczonej
w KRUS) wynosiaby 0,5% rocznego wynagrodzenia minimalnego brutto tj. okoo
100 z rocznie.
Patnicy CIT, tj. 375 130 firm, wnosiliby skadk, bdc dwudziestokrotnoci
opaty od gospodarstwa domowego (2 000 z), co pozwoli na pozyskanie dalszych
wpyww w kwocie 750 mln z. Wyliczenie to nie uwzgldnia systemu
rnicowania skadki od przedsibiorstw, np. w zalenoci od wysokoci
przychodw lub od liczby zatrudnianych pracownikw.
Organizacje, np. stowarzyszenia i fundacje prowadzce dziaalno gospodarcz
wnosiyby skadk stanowic czterokrotno daniny pobieranej od osb
109

fizycznych. Rocznie szacuje si, e 4, 5 tys. tych podmiotw dokonaoby wpat na


kwot 1,8 mln z. W tym przypadku rwnie nie naliczono skutkw ew. zwolnie z
obowizku wnoszenia skadki np. dla orodkw opiekuczych lub stowarzysze
zajmujcych si niepenosprawnymi itd.
Przy tych zaoeniach, z pominiciem skutkw ewentualnych ulg i zwolnie,
roczna
kwota
wpyww
z daniny wynosiaby 3,5 mld z.
Tabela nr 24 Projektowane wpywy ze skadki audiowizualnej
Rodzaj
patnika

Liczba
podmiotw

Wysoko
skadki
miesicznej
8,33
8,33
166,66
33,32

Wysoko
skadki
rocznej
100,00
100,00
2000,00
399,84

Roczne wpywy

PIT
26 314 591
2 631
KRUS
1 318 632
131
CIT
375 130
750
Organizacje
4 500
1
Razem
3 515
rdo: InterService, Koncepcja kryteriw ustanowienia oraz kalkulacji
poziomu finansowania mediw publicznych w Polsce, czerwiec 2015 r.

459 100,00
863 200,00
260 000,00
800 000,00
382 300,00
optymalnego

Oprcz rozwizania opartego na zaoeniu, e skadk wnosi kady uzyskujcy


przychody patnik CIT, moliwe jest jeszcze ustalenie, e obcienie to powinno
dotyczy wycznie firm, ktre uzyskuj dochd. Oznaczaoby to zmniejszenie
liczby podmiotw objtych skadk z 375 130 do 265 241 przedsibiorstw. W
takiej sytuacji roczne wpywy wynosiyby 530 482 tys. zamiast 750 260 tys., czyli
o 219 779 tys. z mniej.
Skadka nie bdzie jednak zbyt duym obcieniem dla firm nawet w okresach
niedochodowych ze wzgldu na niewielk stawk oraz fakt, e wszelkie opaty
wynikajce z ustaw innych ni ustawa podatkowa, przedsibiorca zalicza do
kosztw uzyskania przychodu. Postuluje si wic przyjcie zasady, e do krgu
zobowizanych do wnoszenia skadki bd zaliczeni wszyscy przedsibiorcy
niezalenie od dochodowoci ich przedsibiorstw.
Rozwaajc moliwoci wprowadzenia zrnicowanej skadki dla przedsibiorcw
np. uzalenionej od wysokoci przychodw lub liczby zatrudnianych pracownikw,
z jednej strony naley zwrci uwag na komplikacje, jakie wynikaj z takiego
rozwizania dla samym patnikw (konieczno dodatkowych czynnoci
zmierzajcych do ustalenia, jakiej wysokoci skadka powinna zosta wniesiona w
danym okresie), z drugiej strony - na koszty obsugi takiego systemu,
wymagajcego od operatora weryfikacji wysokoci skadki w oparciu o dane z
innych
rejestrw
oraz
koszty
dochodzenia
nieprawidowoci
w naliczaniu skadki. Postuluje si wic zastosowanie jednolitej skadki dla
wszystkich firm.
W prezentowanym modelu zakada si wyczenie z obowizku opacania skadki
stowarzysze
i fundacji, nieprowadzcych dziaalnoci gospodarczej. Stowarzyszenia i fundacje
utrzymywane s przez ich czonkw i darczycw, bdcych ju, jako osoby
110

fizyczne, patnikami skadki. Osoby te nie powinny by powtrnie obarczane tym


obowizkiem.
Omawiany model nie przewiduje zobowizania do wnoszenia skadki
audiowizualnej jednostek budetowych i innych osb prawnych, takich jak zwizki
wyznaniowe, instytucje kultury etc. ze wzgldu na fakt, e s one, w caoci lub w
czci, finansowane ze rodkw publicznych.
Wczenie tych podmiotw: 25 000 instytucji administracji pastwowej, 1400
zwizkw wyznaniowych i kocielnych osb prawnych, 83 500 stowarzysze i
fundacji, dziaajcych na gruncie rnych ustaw, do krgu zobowizanych do
wnoszenia skadki daje cznie liczb 109 900 dodatkowych patnikw
wnoszcych skadk w wysokoci takiej, jak stowarzyszenia i podmioty
prowadzce dziaalno gospodarcz tj. bdcej czterokrotnoci opaty
wnoszonej przez osob fizyczn. Oznacza dodatkowe 3,7 mln z rocznie 60.
Przyjcie powyszych zaoe oznaczaoby, e w skali roku moliwe byoby
pozyskanie
kwoty
3,4 3,5 mld z.
Od tej kwoty trzeba jednak odliczy skutki ulg udzielanych osobom fizycznym. W
zalenoci od tego, jak rozbudowany byby katalog kryteriw upowaniajcych do
nabycia prawa do ulgi lub zwolnienia ze skadki 61, moe by to ubytek nawet do
20%62
kwoty
wnoszonej
przez
patnikw
PIT
i ubezpieczonych w KRUS. cznie jest to kwota ponad 0,55 mld z.
W oszacowaniu, jaka kwota ostatecznie bdzie przeznaczona dla mediw
publicznych, trzeba take wzi pod uwag realistyczn ocen cigalnoci
skadki w pierwszym roku po wprowadzeniu nowego systemu. Docelowo
cigalno powinna osign ponad 90%.
60

Na podstawie informacji podanych przez InterService w: Zasady kalkulowania opaty


audiowizualnej, lipiec 2014 r.

61

Chodzi o osoby, ktre s beneficjentami rnego typu wiadcze spoecznych.

111

Ponadto naley uwzgldni, e w okresie wdraania nowego modelu skadki,


koszty budowy systemu i jego obsuga przez operatora wybieranego w drodze
konkursu spord podmiotw rynkowych, to rocznie ok. 560 mln z 63. Docelowo,
po zbudowaniu systemu, koszty operatora wynosiyby 3% rocznie 64 tj. ok. 100 mln
z.
Gdyby zdecydowa o powierzeniu obsugi systemu Ministrowi Finansw zamiast
operatorowi komercyjnemu, koszty poboru skadki mogyby zosta radykalnie
ograniczone poniewa infrastruktura i dane niezbdne do budowy rejestru
znajduj si ju obecnie w zasobach Ministerstwa Finansw lub mogyby zosta
pozyskane, bez istotnych dodatkowych kosztw, z innych instytucji publicznych.
Koszty te mona wstpnie oszacowa jako poow docelowych kosztw operatora
komercyjnego tj. ok 1% rocznej kwoty skadki.
KRRiT rekomenduje take odstpienie od wprowadzania w nowym modelu
finansowania
ulg
i zwolnie. Osoby osigajce dochd poniej kwoty wolnej od podatku nie bd
przecie patnikami skadki audiowizualnej, a roczna kwota tej skadki, nawet w
przypadku osb gorzej uposaonych, nie jest wysoka (poniej 10 z miesicznie).
62

Na podstawie danych o obecnie obwizujcym systemie.

63

InterService podaje, e koszty te bd ksztatowa si midzy 581 mln z . w modelu tradycyjnym


(gospodarstwa domowe) a 555 mln z w modelu powszechnym (skadka od osb fizycznych).

64

Z informacji podanych przez Biuro Kontrolingu i Restrukturyzacji TVP SA wynika, e koszty obsugi
opat abonamentowych w krajach europejskich wynosz rednio ok. 3% zebranej kwoty.

112

Warto zaznaczy, e zgodnie z danymi na temat sposobu odbioru mediw,


zapotrzebowanie na treci audiowizualne w tradycyjnym przekazie ronie wraz
z wiekiem odbiorcw65, a dla osb starszych media publiczne stanowi gwne
rdo
wiedzy
o otaczajcym ich wiecie.
Z tych wzgldw naley powanie rozway jedynie taki model, ktry biorc pod
uwag jego prostot i niezawodno nie bdzie obciony nadmiernymi kosztami
porednimi.
Od osignitej kwoty okoo 3 mld z przed jej rozdysponowaniem na rzecz mediw
publicznych mona odj rodki przeznaczone na wsparcie sektora mediw
audiowizualnych w tworzeniu wysokiej jakoci treci tj., Funduszu Jakoci.
Wysoko kwoty przeznaczonej na Fundusz nie powinna przekracza 10%
rocznych wpyww netto z tytuu skadki audiowizualnej (okoo 300 mln z
rocznie). Pozyskanie rodkw na ten cel jest moliwe dopiero po zaspokojeniu
potrzeb mediw publicznych. Fundusz nie powinien by zasilany w przypadku,
gdy wysoko rocznej skadki uniemoliwia realizacj zada zgoszonych przez
media publicznej.
Ostatecznie mona zakada, e w powyszym modelu media publiczne bd
dysponowa rocznie kwot 2,8 mld z.
Tabela nr 25 Sposb poboru skadki audiowizualnej
Typ patnika
Osoby fizyczne
zatrudnione na
podstawie umowy o
prac lub umowy o
wiadczenie pracy
( zlecenie lub dzieo)
Osoby fizyczne
pobierajce
wiadczenia
emerytalne lub
rentowe
Osoby fizyczne
rolnicy ryczatowi i
czonkowie ich rodzin

Podmiot odpowiedzialny za
pobranie
i odprowadzenie na
rachunek KRRiT
pracodawca lub zleceniodawca
wraz z zaliczk na podatek
dochodowy

Sposb
zadeklarow
ania
patnoci
PIT-11

Czstotliwo

wnoszenia
skadki
/miesic

(ZUS oraz odpowiednie resorty


MSWiA, MON) wraz z zaliczk na
podatek dochodowy

PIT-11

/miesic

KRUS pobiera skadk


audiowizualn wraz z nalen
kwot ubezpieczenia

Skadka
ubezpieczeni
a KRUS

/kwarta

65

Dr B. Mateja Jaworska, Posttelewizja? widzowie wobec przemian mediw, 2014 r.

113

ubezpieczeni w KRUS
Osoby fizyczne
prowadzce
dziaalno
gospodarcz*
Osoby prawne
prowadzce
dziaalno
gospodarcz

kwartalnego z gry za cay


kwarta
Osoba fizyczna prowadzca
dziaalno gospodarcz

Osoby prawne prowadzce


dziaalno gospodarcz

PIT-36 lub
PIT 36-L**

/miesic lub
kwarta***

CIT-8****

/miesic

*osoba fizyczna prowadzca jednoosobow dziaalno gospodarcz nie wnosi skadki jako osoba
fizyczna
**niezalenie od faktu czy dochd zosta uzyskany czy nie
*** W sposb wybrany przez prowadzcego dziaalno gospodarcz dla wnoszenia zaliczki na
podatek dochody
**** niezalenie od faktu czy dochd zosta uzyskany czy nie.

rdo: Opracowanie Biura KRRiT

5.14Ograniczenie
publicznych

dziaalnoci

komercyjnej

mediw

Komercyjna dziaalno mediw publicznych w wybranych krajach


europejskich
Cze mediw publicznych w Europie obowizuje cakowity zakaz dziaalnoci
reklamowej (Finlandia, Hiszpania), niektre z nich podlegaj restrykcyjnym
limitom np. Telewizja Czeska. Niektrym nadawcom np. wgierskim pozostawiono
dosy szerokie moliwoci dziaania na rynku reklamowym 66.

66

Biuro Kontrolingu i Restrukturyzacji TVP SA Analiza zapotrzebowania polskich mediw na


finansowanie publiczne, wrzesie 2015 r.

114

Przypominamy, e dopuszczony Dyrektyw Audiowizualn limit reklamy w


krajach UE wynosi 20% czasu nadawania.

Czechy

CT

7,2

0,5%

Francja

FT

128

9,0%

Finland
Yle
ia
Hiszpan
RTVE
ia

Niemcy

ARD,
ZDF

Portug
alia

Inne limity

nadawania % czasu

dobowy Limit

(min)Limit/godz.

Medium

Kraj

Tabela nr 26 Limity reklamowe w programach telewizyjnych nadawcw


publicznych67

- zakaz reklam w programie CT1 i CT24


- zakaz przerywania audycji reklamami
- dobrowolna rezygnacja z reklam w programie
dziecicym
- moliwo emisji reklam tylko w dwch
programach
- emisja reklam tylko w cigu dnia (6-20:00)
- zakaz przerywania audycji
zakaz reklam
zakaz reklam od 2010 r.

- zakaz reklam po 20:00 oraz w niedziel i


wita pastwowe
- reklamy tylko w gwnych programach ARD i
1,39% ZDF
- trwa dyskusja odnonie redukcji/zakazu
reklam, zwaszcza, e wpywy z opaty
abonamentowej wzrosy

12

20

RTP

144

10,0%

Rumuni
TVR
a

192

zakaz przerywania audycji, emisji blokw z


13,3% jednym spotem i reklam na podzielonym
ekranie (split screen)

Sowacj
RTVS
a

7,2

7,2

Szwecj
a

SVT

0,5%

zakaz przerywania audycji

zakaz reklam - w Szwecji brak komercjalizacji jest elementem misji


publicznej

67

Tabele przedstawiaj zestawienie limitw komercyjnych w krajach, ktre wziy udzia w badaniu
(wg stanu na czas prowadzenia badania, tj. 2015 r.) W przypadku braku informacji pochodzcej
bezporednio z badania, wykaz uzupeniono danymi Europejskiej Unii Nadawcw (z danych EBU
korzystano take, jeli zawieray dodatkowe informacje).

115

Wgry

MTV
A

Wielka
Brytani
a

BBC

Polska

TVP

192

- zakaz przerywania audycji


- reklama wirtualna i na podzielonym ekranie
13,0%
(split screen) tylko podczas transmisji
sportowych na ywo

zakaz reklam w BBC


inni nadawcy publiczni: reklama i telesprzeda rednio nie dusza ni
7 min/h i 8 min/h midzy 18:00 a 23:00

12

288

20%

- zakaz przerywania audycji

rdo: Biuro Kontrolingu i Restrukturyzacji TVP SA, Analiza zapotrzebowania polskich


mediw publicznych na finansowanie publiczne.

BNR

Finland
ia

Yle

Francja

Radi
o
Franc
e

10,0
%

ARD

ograniczenia odnonie sponsoringu niektrych


audycji (informacje i inne), ograniczenia w
zakresie lokowania produktu)
BNR moe przekracza limity max. czasu emisji
reklam podczas transmisji
krajowych/wiatowych wydarze
sportowych/kulturalnych, np. M w pice nonej
zakaz reklam

30

emisja reklam tylko w trzech programach


2,1% (France Inter, France Info, France Bleu et Le
Mouv)

Hiszpan
RTVE
ia

Niemcy

Inne limity

dobowy Limit
144

nadawania % czasu

Bugari
a

(min)Limit/godz.

Medium

Kraj

Tabela nr 27 Limity reklamowe dziaalno radiowa

zakaz reklam od 2010 r.

bez
limit
u

Portuga
RTP
lia
Radi
Rumuni o
8
a
Rom
ania
Sowacj
RTVS 12
a
Szwecja SR
MTV
Wgry
8
A

128
min
czni
e na
1,8% zakaz reklam w niedziele i wita pastwowe
5-ciu
progra
m-ach
zakaz reklam
192

13,0
%

43,2

3,0% zakaz przerywania audycji


zakaz reklam

192

13,0
%

116

Polska

PR

12

288

20%

zakaz przerywania audycji

rdo: Biuro Kontrolingu i Restrukturyzacji TVP SA, Analiza zapotrzebowania polskich


mediw publicznych na finansowanie publiczne.

Zdaniem KRRiT, przy zapewnieniu staego, adekwatnego do potrzeb finansowania


mediw publicznych ze skadek audiowizualnych naley powaanie rozwaa
istotne ograniczenie aktywnoci reklamowej mediw publicznych w Polsce.
Krajowa Rada analizujc moliwoci ograniczenia reklam w telewizji i radiofonii
publicznej zlecia wykonanie studium efektywnoci dwch wariantw:

Wariant 1 ograniczenia do 20% udziau przychodw w reklamy w kosztach


operacyjnych;

Wariant 2 ograniczenia polegajce na redukcji oferowanego czasu


reklamowego do 20% obecnego wymiaru (rednia aktywno reklamowa
nadawcw europejskich rwnie oscyluje wok 20% dopuszczalnego
dyrektyw o audiowizualnych usugach medialnych limitu dobowego czasu
nadawania, co jest tosame z regulacj polsk).

W adnym z wariantw nie byo brane pod uwag ograniczenie dziaalnoci


sponsorskiej nadawcw.
Badanie zostao przeprowadzone przez firm Handikap Audyt 68, w horyzoncie
trzech kolejnych lat, poczwszy od pierwszego roku funkcjonowania nowego
modelu
finansowania
mediw
publicznych
z uwzgldnieniem:

oglnej sytuacji na rynku reklamowym;

specyfiki metod pozyskiwania reklamowcw;

sposobw organizowania kampanii reklamowych;

sposobu dziaalnoci domw mediowych;

rodzaju zawieranych umw;

68

Handikap Audyt, Koncepcja wdroenia ogranicze dziaalnoci reklamowej nadawcw publicznych


w Polsce, wrzesie 2015 r.

117

wykorzystania czasu reklamowego;

ogldalnoci oferty programowej.

Model oparto na zaoeniu, e docelowo cigalno skadki audiowizualnej


bdzie wynosi 95%. Stan ten zostanie osignity po upywie 3 lat od
wprowadzenia nowego systemu. W pierwszych miesicach wdroenia szacuje si
e cigalno osignie 60%, a pod koniec pierwszego roku 80%.
Obliczajc moliwe do uzyskania przychody mediw publicznych z dziaalnoci
komercyjnej uwzgldniono projektowany kilkucyfrowy wzrost wydatkw
reklamowych jako pochodn wzrostu PKB na poziomie 3,7-4,0% 69, a take
sytuacj wynikajc ze zwielokrotnienia przestrzeni reklamowej przy
jednoczesnym wzrocie liczby aktywnych reklamowo marek.
Zaoono rwnie, e dla reklamy telewizyjnej bdcej dotychczas wiodcym
segmentem na rynku reklamowym bdzie rosa konkurencja ze strony Internetu,
czemu bdzie sprzyja rozwj VoD i smart TV oraz nowego sposobu odbioru treci
(wieloekranowo).
Analiza uwzgldnia dalsze obnienie kosztu reklamy telewizyjnej ze wzgldu na
rozwj
bezpatnej
telewizji
cyfrowej
oraz
wzrost liczby programw
wyspecjalizowanych w dystrybucji satelitarno-kablowej. Upowszechnienie
technologii wideo oraz spadek cen profesjonalnych urzdze do rejestracji i
obrbki materiau moe wpyn na obnienie kosztw przygotowania materiau
reklamowego dla telewizji, a w konsekwencji na koszty umieszczenia przekazu
handlowego
w programie. Biorc to pod uwag nie naley przewidywa znaczcych podwyek
kosztw kampanii reklamowych w telewizji, szczeglnie w programach
uniwersalnych.
Warto rwnie zwrci uwag na fakt, e skuteczno sprzeday czasu
reklamowego jest uzaleniona od atrakcyjnoci oferty nadawcy, szczeglnie od
moliwoci zaoferowania szerokiego dostpu oraz wystarczajcej przestrzeni
reklamowej i zadowalajcej iloci kontaktw z widzem. Ze wzgldu na
wprowadzone ograniczenia naley zakada zmniejszenie atrakcyjnoci oferty
reklamowej TVP i co za tym idzie stopniow obnik cen reklamy ( w trzecim roku
po wprowadzeniu zmiany o okoo 10 15%).

69

Na podstawie prognoz Ministerstwa Finansw.

118

Przewaajca cz rodkw reklamowych kierowanych dzisiaj do mediw


publicznych trafi do najwikszych nadawcw, TVN i POLSAT, ktrzy jednoczenie
s bardzo aktywni jako brokerzy reklamy telewizyjnej. Obecnie TVN Media
obsuguje 56% budetw reklamowych przeznaczonych na kampani w
programach telewizji komercyjnych, z czego 21 % pozyskuj programy z grupy
kapitaowej TVN. Udzia w rynku reklamowym POLSAT MEDIA wynosi 21%. Broker
ten take wicej ni poow rodkw kieruje do swoich programw.

5.15Ograniczenie reklamy w programach TVP SA


Przygotowujc moliwy scenariusz ograniczenia reklamy w TVP wzito pod
uwag, e przychody netto TVP z reklamy rosy do 2008 roku. Od tego czasu maj
one siln tendencj spadkow. W 2008 byo to 1 258 mln, za w 2014 783 mln
z. (spadek o 38%).
Wykres nr 37 Przychody TVP z dziaalnoci reklamowej w latach 20002014 (w mln z)
1,400,000,000
1,200,000,000
1,000,000,000
800,000,000
600,000,000
400,000,000
200,000,000

14
20

13
20

12
20

11
20

10
20

09
20

08
20

07
20

06
20

05
20

04
20

03
20

02
20

01
20

20

00

rdo: Koncepcja wdroenia ogranicze dziaalnoci reklamowej nadawcw publicznych


w Polsce, analiza zrealizowana na zlecenie KRRiT, Handikap Audyt, wrzesie 2015 r.

Podobnie jak inni nadawcy telewizyjni TVP SA nie wykorzystuje penego limitu
czasu reklamowego dostpnego zgodnie z przepisami ustawy o radiofonii i
telewizji. W 2014 roku Biuro Reklamy i Handlu TVP sprzedao 69% przestrzeni
reklamowej, inni nadawcy wykorzystali: IDMNET 74%, Polsat Media -73%, TVN
Media 67%.
Gwne typy audycji generujce przychody reklamowe TVP SA w latach 2010
2014 to seriale (22,1%), prognoza pogody (10,7%), film fabularny (8,2%),
wiadomoci (7,7%) telenowele (7,4%) informacje i magazyny sportowe (5,8%),
teleturnieje 4,7%).
Wykres nr 38 Typy audycji a przychody reklamowe TVP
119

22.10%

10.70%
5.80%

4.70%

te
le
tu
rn
ie
je

7.40%

te
le
no
we

fa
bu
la
rn
y

7.70%

fil
m

se
ria
le

8.20%

rdo: Opracowanie Biura KRRiT na podstawie danych z Koncepcja wdroenia ogranicze


dziaalnoci reklamowej nadawcw publicznych w Polsce, Handikap Audyt, wrzesie 2015 r.

KRRiT rozwaaa kilka koncepcji stopniowego ograniczania reklamy w TVP:

w poszczeglnych programach;

w poszczeglnych miesicach roku;

w poszczeglnych dniach tygodnia;

w poszczeglnych porach dnia.

Przychody reklamowe TVP SA maj charakter sezonowy, wystpuj dwa sezony o


znaczco wyszych przychodach marzec czerwiec oraz wrzesie-listopad.

Wykres nr 39 Wysoko przychodw z reklamy w TVP w programach


gwnych (TVP1 i TVP2) oraz wyspecjalizowanych w poszczeglnych
miesicach

120

11.96%

8.16%

9.26%

8.22%

8.07%

10.02% 8.34%
8.27%

pi
e

4.56%

Si
er

Cz
er
w
ie
c

Li
pi
ec

M
aj

ie

Kw
ie
c

ze
c
M
ar

y
Lu
t

TVP1+TVP2

10.55%

9.54%

7.23% 7.45%
5.35%

6.36%

St

9.54%

9.07%

ie

Pa
d
zie
rn
ik
Li
st
op
ad
G
ru
dz
ie

6.58%

5.67%
6.18%

yc
ze

8.86%

9.56%

11.03%

W
rz
es

10.19%

Programy wyspecjalizowane

rdo: Opracowanie Biura KRRiT na podstawie danych z Koncepcja wdroenia ogranicze


dziaalnoci reklamowej nadawcw publicznych w Polsce, Handikap Audyt, wrzesie 2015 r.

Wikszo wpyww z reklamy 88% generuje TVP1 i TVP2, jednak


systematycznie wzrasta jej udzia w programach wyspecjalizowanych TVP.
Wykres nr 40 Udziay poszczeglnych programw TVP SA w przychodach
z reklamy w 2014 r.

TVP1

2% 3% 0%
2% 0% 1% 1%

TVP2

TVP ABC

1%

TVP HD

TVP His toria

TVP Info

TVP Kultura

1%
1%

48%
40%

TVP Polonia

TVP Regionalna

TVP Rozrywka

TVP S eriale

TVP S port

rdo: Opracowanie Biura KRRiT na podstawie danych z Koncepcja wdroenia ogranicze


dziaalnoci reklamowej nadawcw publicznych w Polsce, Handikap Audyt, wrzesie 2015 r.

121

Przychody TVP rozkadaj si niemal rwno w poszczeglnych dniach tygodnia z


lekkim wzmocnieniem niedzieli (weekend to cznie 30,7% przychodw z
reklamy). Wzmocnienie roli weekendu wida wyraniej w programach
wyspecjalizowanych.
Wykres nr 41 Procentowy udzia dni tygodnia w przychodach TVP z
reklamy w 2014 r.
14%

16%

15%

14%

15%

13%
13%
Poniedziaek

Wtorek

roda

Pitek

Sobota

Niedziela

Czwartek

rdo: Opracowanie Biura KRRiT na podstawie danych z Koncepcja wdroenia ogranicze


dziaalnoci reklamowej nadawcw publicznych w Polsce, Handikap Audyt, wrzesie 2015 r.

W TVP1 i TVP2 wikszo przychodw z reklamy generowanych jest w porze


najwikszej ogldalnoci tzw. prime time. Zjawisko to ma inny charakter w
programach wyspecjalizowanych wikszo przychodw na tych antenach
przynosz spoty emitowane poza por najwikszej ogldalnoci.
Projektowane rozwizania polegajce na wprowadzeniu odmiennych zasad emisji
reklamy w porach roku, dniach tygodnia czy te porach dnia lub innych dla
rnych programw (uniwersalne/wyspecjalizowane) wymagayby jednak
stosowania
bardzo
skomplikowanych
zasad
negocjowania
kontraktw
reklamowych oraz rozliczania czasu reklamowego w projektowanych ramwkach.
W efekcie przeprowadzonych analiz okazao si, e najbardziej racjonalne byoby
rwnomierne ograniczenie minut reklamy w TVP we wszystkich programach
jednoczenie. Z dzisiejszych 12 minut czas antenowy byby skrcony w
pierwszym roku do poziomu 8 minut w godzinie, w drugim do
4 minut, aby docelowo osign poziom 2,4 minut w trzecim roku - przy
zachowaniu zakazu przerywania audycji reklamami.

122

Dziki takiemu rozwizaniu docelowo nastpi


finansowania TVP, widoczna na wykresach poniej:

istotna

zmiana

Wykres nr 42 Struktura przychodw TVP ze sprzeday


wartociami w poszczeglnych kategoriach w 2014 r.

struktury
wraz

13%
29%

Abonament - 435,6 mln

Reklama i sponsoring - 895,0 mln

Pozostae - 195,0

59%

rdo: Biuro Kontrolingu i Restrukturyzacji TVP SA, Analiza zapotrzebowania polskich


mediw publicznych na finansowanie publiczne.

Wykres nr 43 Docelowa struktura przychodw TVP ze sprzeday wraz z


wartociami
w poszczeglnych kategoriach w wariancie ograniczenia reklamy do 2,4
minuty na godzin

9%

Abonament - 2 075 mln

4%

Reklama i sponsoring - 202,3 mln

87%

123

Pozostae - 99,1 mln

rdo: Biuro Kontrolingu i Restrukturyzacji TVP SA, Analiza zapotrzebowania polskich


mediw publicznych na finansowanie publiczne.

W zaoeniach dotyczcych wysokoci przychodw z reklamy na antenach


gwnych i tematycznych wartoci obnione zostay proporcjonalnie do planowej
redukcji limitu czasu reklamowego. Przyjto, e przychody ze sponsoringu
wynios mniej ni 1/3 obecnej wartoci. Naley mie na uwadze, e przy
zachowaniu obecnych ogranicze w emisji reklam limit 2,4 min w godzinie
oznacza, e rednio TVP bdzie w stanie na antenach emitowa od 2 do 2,2 min
reklamy. Przy zmniejszeniu limitw do 2,4 min/godz. (tj. realnie do ok. 2,2 min),
udzia reklam w czasie emisji wyniesie niecae 4%.
Odnoszc si do przygotowanego przez KRRiT scenariusza redukcji reklamy w
TVP do 2,4 minuty na godzin nadawca publiczny zgosi nastpujce
zastrzeenia:

przy tak silnym ograniczeniu zasoby reklamowe bd na tyle niskie, e TVP


nie bdzie postrzegana jako medium mogce zapewni odpowiedni zasig i
si duej kampanii reklamowej, co oznacza, i bdzie wykorzystywana
wyczenie jako medium uzupeniajce wzgldem innym grup medialnych;

wycofanie TVP z rynku reklamy telewizyjnej spowoduje sytuacj, w ktrej


pozostali nadawcy nie bd w stanie zapewni wyrwnania zasobw
reklamowych, co bdzie skutkowa wzrostem cen wykluczajcym cz
reklamodawcw ( w szczeglnoci polskich firm);

nastpi przesunicie budetw reklamowych do innych mediw ( gwnie


do Internetu, gdzie najwikszymi zasobami dysponuj globalne korporacje
jak Google czy Facebook).

Zdaniem TVP poziomem krytycznym dla utrzymania pozycji nadawcy jako


medium reklamowego jest limit 4 minut nadawania przekazw handlowych w
godzinie.
TVP
uwaa,
e
taki
limit
w
godzinie
(1/3 obecnego stanu) bdzie jednoczenie zmian zdecydowanie odczuwaln dla
widzw. Faktyczne wykorzystanie czasu reklamowego w antenach gwnych
bdzie wynosio do 3,5 minut realnej emisji blokw, w antenach tematycznych
czas ten bdzie jeszcze krtszy, tj. okoo 3 minuty w godzinie. Wedug szacunkw
TVP, przy zachowaniu limitu 4 minut reklamy w godzinie finansowanie ze rodkw
publicznych bdzie mogo by nisze o ok. 100 mln z rocznie.

5.16Polskie Radio SA
Suchalno radia w Polsce charakteryzuje si tendencj spadkow. Zmala
zarwno dzienny zasig radia z 22,5 mln osb w 2006 roku do 22,3 mln osb w

124

2015 roku, jak i rednia dzienna liczba minut suchania programw odpowiednio z
289,9 minut do 271 minut70.
Natomiast rynek reklamy radiowej jest rynkiem stabilnym, od 2010 r. z lekk
tendencj wzrostow. Cennikowe wpywy z reklamy radiowej (bez autopromocji)
od
2010
r.
wzrosy
z
528,9
mln
z
do
71
627,7 mln z.
Podobnie jak w przypadku telewizji rynek reklamy radiowej, przy projektowanym
wzrocie
PKB
(3 3,5%) powinien rozwija si, rok do roku, na staym jednocyfrowym
poziomie.72
Reklama radiowa cechuje si wyran sezonowoci. Najwysze przychody
notowane s w okresach od marca do czerwca i od wrzenia do grudnia. Sprzeda
czasu reklamowego w cigu dnia jest najwysza w godzinach midzy 7.00 a 9.00
(tzw. cisy prime time)73.
Komercyjne stacje
wynikajcego

radiowe
z

sprzedaj

okoo
limitu

24

czasu reklamowego
ustawy

70

Handikap Audyt, Koncepcja wdroenia ogranicze dziaalnoci reklamowej nadawcw publicznych


w Polsce.

71

j.w.

72

j.w.

125

o radiofonii i telewizji.
przestrzeni74.

Polskie

Radio SA wykorzystuje jedynie

10%

tej

Z powyszych danych wynika, e potencja wzrostowy rynku reklamy radiowej


jest wysoki, tote wprowadzenie ogranicze dziaalnoci reklamowej dla
nadawcw
publicznych
moe
zosta
z powodzeniem skompensowany przez nadawcw komercyjnych.
Polskie Radio SA od lat odnotowuje najniszy udzia w rynku wrd grup
radiowych.
Wykres nr 44 Rynek reklamy radiowej: przychody ze sprzeday (w mln
z)

73

j.w.

74

j.w.

126

250000000
200000000
150000000
100000000
50000000
0
2005

2006

2007

2008

2009

2010

2011

2012

2013

2014

Time S .A. sprz eda netto


Grupa RMF S p. z o.o. S p. Komandytowa sprz eda netto
EuroZet S p. z o.o. sprz eda netto
Agora S .A. sprz eda netto
Polskie Radio prz ychody z reklamy
RMF estymacja brakujcych danych
Time S A. Estymacja brakujcych danych
Euroz et S .A.. Estymacja brakujcych danych

rdo: Handikap Audyt, Analiza. Koncepcja wdroenia


reklamowej nadawcw publicznych w Polsce, wrzesie 2015.

ogranicze

dziaalnoci

Sezonowo reklamy w PR SA charakteryzuje si krtszym okresem wiosennym w


porwnaniu
z wykorzystaniem czasu reklamowego w programach nadawcw komercyjnych.

Wykres nr 45 Sezonowo przychodw PR SA z reklamy w 2014 r.

127

12%
10%
8%
6%
4%
2%

d
zie
rn
ik
lis
to
pa
d
gr
ud
zie

ie

rdo: Handikap Audyt, Analiza. Koncepcja wdroenia


reklamowej nadawcw publicznych w Polsce, wrzesie 2015.

pa

w
rz
es

pi
e
si
er

lip
ie
c

cz
er
w
ie
c

m
aj

ie

kw
ie
c

ze
c

y
lu
t

m
ar

st

yc
ze

0%

ogranicze

dziaalnoci

Najwiksz cz przychodw PR SA generuj Program 3 60,3% oraz Program 1


35,8%.
Wykres nr 46 Udziay programw radiowych w przychodach PR SA

3%
36%

PR 1
PR 2
PR 3

60%

PR 4
1%

rdo: Handikap Audyt, Analiza. Koncepcja wdroenia


reklamowej nadawcw publicznych w Polsce, wrzesie 2015.

ogranicze

dziaalnoci

Wikszo przychodw PR z reklamy generowana jest w dniach roboczych (90%).

128

Wykres nr 47 Rozkad przychodw PR z reklamy w cigu tygodnia


25%

20%

15%

10%

5%

0%
niedziela

poniedziaek

wtorek

roda

czwartek

rdo: Handikap Audyt, Analiza. Koncepcja wdroenia


reklamowej nadawcw publicznych w Polsce, wrzesie 2015.

pitek

ogranicze

sobota

dziaalnoci

Poow przychodw PR SA osiga ze sprzeday czasu reklamowego w prime time.


Pora najwikszej suchalnoci w programach nadawcy publicznego jest dusza o
godzin (7.00 10.00) w porwnaniu do programw komercyjnych.
Wykres nr 48 Rozkad przychodw PR SA z reklamy w cigu dnia
18%
16%
14%
12%
10%
8%
6%
4%
2%
0%
2

9 10 11 12 13 14 15 16 17 18 19 20 21 22 23 24 25

rdo: Handikap Audyt, Analiza. Koncepcja wdroenia


reklamowej nadawcw publicznych w Polsce, wrzesie 2015.

ogranicze

dziaalnoci

Przychody w radiofonii publicznej ju obecnie nie pokrywaj 20% kosztw


dziaalnoci
i
s
w wikszoci generowane w gwnych programach (Program 1 i Program 3).
129

Cakowita
rezygnacja
z emisji reklam w Programach 2 i 4 pozostanie bez istotnego wpywu na wysoko
przychodw komercyjnych nadawcy. W odniesieniu do Jedynki i Trjki proponuje
si zastosowania tego samego rozwizania co w przypadku TVP, tj. docelowe
ograniczenie
czasu
reklamowego
do
max.
2,4
minut
w godzinie (realne wykorzystanie 2,2 minuty). Dobowy udzia reklamy w tym
wariancie bdzie wynosi niecae 4%. Rekomendacja ta zakada rwnie
pozostawienie w odniesieniu do wszystkich nadawanych programw prawa do
dziaalnoci sponsoringowej.
Proces redukcji dziaalnoci reklamowej PR SA planowany jest analogicznie jak w
TVP,
tj.
w
okresie
3 lat. (I rok redukcja do 8 minut, II rok do 4 minut, III rok do 2,4 minuty).
Faktyczne wykorzystanie czasu reklamowego bdzie jeszcze nisze, ju w drugim
roku wprowadzania ogranicze udzia spotw reklamowych w programie wyniesie
ok. 3,5 minuty na godzin.
Przy zakadanym ograniczeniu emisji reklam w programach Polskiego Radia SA o
85% w kadej godzinie, udzia przychodw reklamowych w budecie spadnie do
ok. 3%, a czny udzia przychodw komercyjnych do ok. 5%.

5.17Rozgonie regionalne Polskiego Radia


Sezonowo przychodw rozgoni regionalnych pokrywa si z sezonowoci
dziaalnoci reklamowej nadawcw komercyjnych i przypada na miesice marzec
czerwiec i wrzesie grudzie.
Poziom aktywnoci reklamowej poszczeglnych spek radiofonii regionalnej jest
zrnicowany.
Najwiksza cz szacowanych przychodw netto z reklamy Spki regionalnej
radiofonii (ok. 60%) generuj programy: PR Katowice, PR MERKURY Pozna, PR
Rzeszw, PR Gdask, Radio Wrocaw.
Wykres nr 48 Udziay programw radiowych w przychodach regionalnej
radiofonii
publicznej
z reklamy

130

PR Katowice

PR MERKURY Pozna

PR Rzes zw

2%1% 1%
2% 2%
16%
PR Opole 3%
PR Krakw
3%
4%
5%
13%

RADIO WROCAW

PR RDC Wars zawa

PR PiK Bydgos zcz

PR S zczecin

PR Gdas k

PR RAM Wrocaw

PR Kielce

5%
6%
MC Radio

11%

PR Z ACHD Z ielona Gra

7%

8%

PR Ols ztyn

RADIO Z IELONA GRA

9%

PR d

rdo: Handikap Audyt, Analiza. Koncepcja wdroenia ogranicze dziaalnoci


reklamowej nadawcw publicznych w Polsce, wrzesie 2015.

Znaczna cz (40%) przychodw z reklamy w rozgoniach regionalnych


uzyskiwana jest z emisji spotw w porze najwikszej suchalnoci, ktra w
przypadku tych programw jest dusza o jedn godzin w porwnaniu z PR SA i
dwie godziny w porwnaniu do nadawcw komercyjnych.
Wykres nr 49 Rozkad przychodw
publicznej z reklamy w cigu dnia

spek

regionalnej

radiofonii

14%
12%
10%
8%
6%
4%
2%
0%
2

9 10 11 12 13 14 15 16 17 18 19 20 21 22 23 24 25

rdo: Handikap Audyt, Analiza. Koncepcja wdroenia


reklamowej nadawcw publicznych w Polsce, wrzesie 2015.

131

ogranicze

dziaalnoci

Analogicznie jak w PR SA wikszo przychodw reklamowych w rozgoniach


regionalnych jest generowana w dni robocze.
Wykres nr 50 Rozkad przychodw
publicznej z reklamy w cigu tygodnia

spek

regionalnej

radiofonii

25%

20%

15%

10%

5%

0%
niedziela

poniedziaek

wtorek

roda

czwartek

rdo: Handikap Audyt, Analiza. Koncepcja wdroenia


reklamowej nadawcw publicznych w Polsce, wrzesie 2015.

pitek

ogranicze

sobota

dziaalnoci

Proponuje si rozgoniom regionalnym publicznej radiofonii pozostawienie prawa


do
sponsoringu
i ograniczenie w cigu trzech lat czasu reklamowego do 2,4 min, w kadej
godzinie zegarowej.
Cakowite wycofanie mediw publicznych z rynku reklamowego nie jest korzystne
ze wzgldu na zagroenie oderwania si od stara o audytorium dla
ksztatowanej oferty programowej. Proponowane rozwizania powinny w
spoecznym odczuciu znacznie poprawi odbir mediw publicznych uwolnionych
od
uciliwoci
przekazw
handlowych.
Jednoczenie
przychody
z dziaalnoci komercyjnej bd uzupeniay wpywy ze skadki audiowizualnej.
Mogyby one by przeznaczane w szczeglnoci na inwestycje i rozwj nowych
technologii.

5.18Odziaywanie rodkw publicznych na gospodark


W wyniku wydatkowania rodkw publicznych na realizacj zada radiofonii i
telewizji powstaj strumienie finansowe przekazane do systemu gospodarczego,
ktre
zasilaj
inne
podmioty
i organizacje. W ten sposb powstaj efekty indukowane, tj. dalszy wzrost
wydatkw na rne towary i usugi wynikajcy z aktywnoci podmiotw, do
ktrych
przepyny
rodki
finansowe
z mediw publicznych. Zgodnie z wyliczeniem przedstawionym przez Kamon
Consulting Rafa Kasprzyk w raporcie wykonanym na zlecenie KRRiT pt.
132

Oszacowanie ekonomicznego abonamentu radiowo-telewizyjnego w 2013 roku


mona powiedzie, e 1 z przekazana mediom publicznym moe wygenerowa
2,42 z w gospodarce.
Wydatkowanie rodkw publicznych na media publiczne bdzie wic skutkowao
pozytywnym wpywem na gospodark, a w szczeglnoci na szeroko pojt sfer
dziaalnoci
kulturalnej
(w acuchu wartoci: twrca - producent - nadawca - dystrybutor - odbiorca), w
sektorze IT, dostawcw energii i materiaw oraz w konsumpcji wywoanej
wypacaniem wynagrodze
pracownikom i wsppracownikom mediw
publicznych.

PODSUMOWANIE
Z analizy systemw finansowania europejskich nadawcw publicznych z
uwzgldnieniem rnych wskanikw ekonomicznych wynika, e media publiczne
w Polsce powinny rocznie otrzymywa kwot w przedziale od 2 600 mln do 2 900
mln zotych.
W ocenie mediw publicznych rodki niezbdne do realizacji misji przy zaoeniu
znacznego ograniczenia dziaalnoci reklamowej do 1/3 obecnego czasu emisji
reklam rocznie powinny wynosi 2 680 mln z.
Przy zaoeniu, e skadka audiowizualna bdzie pobierana w oparciu o
rekomendowany przez KRRiT system, przy istotnym zaangaowaniu w ten proces
administracji pastwowej, w szczeglnoci sub podlegych Ministrowi Finansw,
wysoko opaty dla obywatela moe wynosi ok. 8 z miesicznie.
Poniej zaprezentowano przepywy rodkw publicznych pochodzcych z
projektowanej skadki od momentu jej pobrania do momentu przekazania jej
nadawcom publicznym.
Tabela nr 28
audiowizualnej

Przepywy

rodkw

finansowanych

ze

skadki

Pobr rodkw przez aparat pastwowy lub operatora


Osoby fizyczne Przedsibiorc
Inne osoby prawne
3 515,
100%
8,33 z
y
33,32 z
0
166,66 z
Miesicznie
Miesicznie przy zaliczce na PIT lub
3 163,
przy zaliczce na
CIT*
5
PIT
(Pracodawca),
przy skadce
(KRUS)**
Przekazanie rodkw bezporednio na konto KRRiT
133

90%

Na konto KRRiT (po potrceniu kosztw operacyjnych


w wysokoci 3 %)
Fundusz Jakoci 10%

3
068,6
2 761,
8
Podzia rodkw na zadania mediw publicznych
Karty powinnoci na 5 lat,
Porozumienia finansowo - programowe na rok
TVP SA
Polskie Radio SA
17 Rozgoni
Regionalnych
Polskiego Radia
Kontrola wykonania zada przez KRRiT

87%
77%

*lub kwartalnie przy PIT w przypadku dziaalnoci gospodarczej osb fizycznych, ktry wybray ten
sposb rozliczania
** rolnik ryczatowy
***lub operatora skadki audiowizualnej

rdo: Opracowanie Biura KRRiT

Spodziewane efekty projektowanego sposobu finansowania mediw publicznych:

poprawa jakoci programw i innych usug nadawcw publicznych


(szczegowe omwienie projektowanych zada publicznych w Rozdziale
3);

ograniczenie czasu emisji reklam w programach nadawcw publicznych;

moliwo utworzenia Funduszu Jakoci na rzecz wspierania wysokiej


jakoci produkcji audiowizualnej przez nadawcw niepublicznych.

KRRiT przedstawiajc propozycj nowego systemu funkcjonowania mediw


publicznych w Polsce uwzgldnia otoczenie prawno-instytucjonalne, w
szczeglnoci regulacje dotyczce pomocy publicznej, ktre maj na celu
zapewnienie odpowiedniego sposobu planowania misji publicznej oraz
skutecznego sposobu kontroli jej realizacji.
Przy opracowaniu przedkadanej propozycji KRRiT uwzgldnia moliwoci
utworzenia rejestru patnikw skadki audiowizualnej i odpowiedniej kalkulacji jej
wysokoci, biorc pod uwag z jednej strony niezbdne zabezpieczenie realizacji
zada publicznych, a z drugiej - zdolno obywateli do ponoszenia ciaru ich
finansowania.
Mamy nadziej, e praca ta bdzie stanowia istotny wkad w proces modernizacji
systemu mediw publicznych w Polsce i posuy instytucjom odpowiedzialnym za
zapewnienie prawidowego rodowiska dla rozwoju tych mediw.

134

Opracowanie merytoryczne:
- Agnieszka Ogrodowczyk, Dyrektor Departamentu Strategii Biura KRRiT;
- Jolanta Romanowicz, ekspert w Departamencie Strategii Biura KRRiT.
Redakcja:
- Albert Woniak, ekspert w Departamencie Strategii Biura KRRiT;
- Ewa Murawska-Najmiec, ekspert w Departamencie Strategii Biura KRRiT.

BIBLIOGRAFIA

Informacja Krajowej Rady Radiofonii i Telewizji - Dysfunkcjonalno


systemu abonamentowego w Polsce (ustawa o opatach abonamentowych
z 21 kwietnia 2005 r.), Biuro KRRiT, lipiec 2014 r.
Informacja Krajowej Rady Radiofonii i Telewizji o aktualnym i
projektowanym systemie finansowo-zadaniowym w mediach publicznych,
Biuro KRRiT, luty 2014 r.
Informacja Krajowej Rady Radiofonii i Telewizji - Zaoenia dla nowego
modelu finansowania mediw, Biuro KRRiT, lipiec 2014 r.
Analiza zapotrzebowania polskich mediw publicznych na finansowanie
publiczne, Biuro Kontrolingu i Restrukturyzacji TVP SA, wrzesie 2015 r.
Koncepcja kryteriw ustanowienia i kalkulacji optymalnego poziomu
finansowania mediw publicznych w Polsce, InterService, czerwiec 2015 r.
Kalkulacja opaty audiowizualnej, InterService, lipiec 2014 r.
Zestawienie modelu poboru skadki audiowizualnej, InterService oraz
Trusted Information Consulting Sp. z o.o., wrzesie 2014 r.
Ryzyka operacyjne zwizane z eksploatacj systemw informatycznych
oraz przetwarzaniem danych osobowych, InterService oraz Trusted
Information Consulting Sp. z o.o., wrzesie 2014 r.
Koncepcja kryteriw ustanowienia i kalkulacji optymalnego poziomu
finansowania mediw publicznych w Polsce, InterService, czerwiec 2015 r.
Zasady kalkulowania opaty audiowizualnej, InterService, lipiec 2014 r.

135

Analiza. Koncepcja wdroenia ogranicze dziaalnoci reklamowej


nadawcw publicznych w Polsce, Handicap Audyt, czerwiec 2015 r.

136

You might also like