PREZES

URZDU OCHRONY
KONKURENCJI I KONSUMENTW
DELEGATURA URZDU OCHRONY
KONKURENCJI I KONSUMENTW
w Warszawie

RWA-61-1-15/DJ

Warszawa, 16 listopada 2015 r.

DECYZJA nr RWA- 17/2015

I. Na podstawie art. 26 ust. 1 ustawy z dnia 16 lutego 2007 r. o ochronie konkurencji

i konsumentw (tekst jedn.: Dz. U. z 2015 r., poz. 184), po przeprowadzeniu postpowania
w sprawie praktyk naruszajcych zbiorowe interesy konsumentw
w imieniu Prezesa Urzdu Ochrony Konkurencji i Konsumentw
uznaje si, e dziaanie Tomasza Braniewskiego, prowadzcego dziaalno pod firm
Invest-Net Braniewski Tomasz w Warszawie, polegajce na stosowaniu w obrocie
konsumenckim postanowienia 5 ust. 6 zd. 3 i 4 wzorca pod nazw Regulamin serwisu
internetowego www.ale-gratka.pl o treci:
Klient moe wypowiedzie Umow z zachowaniem 3 miesicznego okresu wypowiedzenia
skutecznego na koniec okresu rozliczeniowego. Okres rozliczeniowy trwa jeden miesic,
narusza art. 3 ust. 1 ustawy z dnia 16 kwietnia 1993 r. o zwalczaniu nieuczciwej konkurencji
(Dz. U.

z 2003 r. Nr 153, poz. 1503 z pn. zm.) oraz godzi w zbiorowe interesy

konsumentw, a tym samym stanowi praktyk naruszajc zbiorowe interesy

konsumentw, o ktrej mowa w art. 24 ust. 2 pkt 3 w zw. z art. 24 ust.1 ustawy o ochronie
konkurencji i konsumentw i nakazuje si zaniechanie jej stosowania.

II. Na podstawie art. 26 ust. 1 ustawy z dnia 16 lutego 2007 r. o ochronie konkurencji
i konsumentw (tekst jedn.: Dz. U. z 2015 r., poz. 184), po przeprowadzeniu postpowania
w sprawie praktyk naruszajcych zbiorowe interesy konsumentw

 w imieniu Prezesa Urzdu Ochrony Konkurencji i Konsumentw

uznaje si, e dziaanie Tomasza Braniewskiego, prowadzcego dziaalno pod firm
Invest-Net Braniewski Tomasz w Warszawie, polegajce na stosowaniu w obrocie
konsumenckim postanowienia 5 ust. 6 wzorca pod nazw Regulamin serwisu
internetowego www.ale-gratka.pl, okrelajcego wysoko wynagrodzenia nalenego
przedsibiorcy

jako

wynagrodzenie

netto,

stanowi

nieuczciw

praktyk

rynkow

wprowadzajc w bd, o ktrej mowa w art. 6 ust. 1 w zw. z art. 6 ust. 4 pkt 3 w zw. z art. 4
ust. 1 ustawy z dnia 23 sierpnia 2007 r. o przeciwdziaaniu nieuczciwym praktykom
rynkowym (Dz. U. z 2007 r., Nr 171, poz. 1206 z pn. zm.), oraz godzi w zbiorowe interesy
konsumentw, a tym samym stanowi praktyk naruszajc zbiorowe interesy
konsumentw, o ktrej mowa w art. 24 ust. 2 pkt 3 w zw. z art. 24 ust.1 ustawy o ochronie
konkurencji i konsumentw i nakazuje zaniechanie jej stosowania.

III.

Na podstawie art. 106 ust. 1 pkt 4 ustawy z dnia 16 lutego 2007 r. o ochronie

konkurencji i konsumentw (tekst jedn.: Dz. U. z 2015 r., poz. 184), po przeprowadzeniu
postpowania w sprawie praktyk naruszajcych zbiorowe interesy konsumentw
w imieniu Prezesa Urzdu Ochrony Konkurencji i Konsumentw
nakada si na Tomasza Braniewskiego, prowadzcego dziaalno pod firm Invest-Net
Braniewski Tomasz w Warszawie, kar pienin w wysokoci 21 322 z (sownie:
dwadziecia jeden tysicy trzysta dwadziecia dwa zote) patn do budetu pastwa
z tytuu narusze okrelonych w pkt I i II niniejszej decyzji.
IV. Na podstawie art. 77 ust. 1 w zwizku z art. 80 ustawy z dnia 6 lutego 2007 r. o ochronie
konkurencji i konsumentw (Dz. U. 2015, poz. 184) w zw. z art. 264 1 ustawy z dnia
14 czerwca 1960 r. Kodeks postpowania administracyjnego (Dz. U. z 2013 r., poz. 267
ze zm.) w zwizku z art. 83 ustawy o ochronie konkurencji i konsumentw, Prezes Urzdu
Ochrony Konkurencji i Konsumentw obcia Tomasza Braniewskiego, prowadzcego
dziaalno pod firm Invest-Net Braniewski Tomasz w Warszawie kosztami postpowania
w sprawie stosowania praktyk naruszajcych zbiorowe interesy konsumentw oraz
zobowizuje tego przedsibiorc do zwrotu Prezesowi Urzdu Ochrony Konkurencji
i Konsumentw kosztw postpowania w kwocie 30,50 z (sownie: trzydzieci zotych
i pidziesit groszy), w terminie 14 dni od dnia uprawomocnienia si niniejszej decyzji.

UZASADNIENIE
Prezes Urzdu Ochrony Konkurencji i Konsumentw (dalej: Prezes UOKiK lub Prezes
Urzdu) postanowieniem z dnia 26 stycznia 2015 r. wszcz postpowanie w zwizku
z podejrzeniem stosowania przez Tomasza Braniewskiego, prowadzcego dziaalno pod
firm Invest-Net Braniewski Tomasz w Warszawie (dalej: Przedsibiorca), praktyk
naruszajcych zbiorowe interesy konsumentw, polegajcych na:
1. stosowaniu w obrocie konsumenckim postanowienia 5 ust. 6 zd. 3 i 4 wzorca
Regulaminu serwisu internetowego www.ale-gratka.pl o treci: Klient moe
wypowiedzie Umow z zachowaniem 3 miesicznego okresu wypowiedzenia
skutecznego na koniec okresu rozliczeniowego. Okres rozliczeniowy trwa jeden
miesic, co moe narusza art. 3 ust. 1 ustawy z dnia 16 kwietnia 1993 r.
o zwalczaniu nieuczciwej konkurencji (Dz. U. z 2003 r. Nr 153, poz. 1503 ze zm.)
oraz godzi w zbiorowe interesy konsumentw, a tym samym stanowi praktyk
naruszajc zbiorowe interesy konsumentw, o ktrej mowa w art. 24 ust. 2 pkt 3
w zw. z art. 24 ust.1 ustawy z dnia 16 lutego 2007 r. o ochronie konkurencji
i konsumentw (tekst jedn.: Dz. U. z 2015 r., poz. 184; dalej take: ustawa okik);
2. stosowaniu w obrocie konsumenckim postanowienia 5 ust. 6 wzorca Regulaminu
serwisu internetowego www.ale-gratka.pl, okrelajcego wysoko wynagrodzenia
nalenego przedsibiorcy jako wynagrodzenie netto, co moe stanowi nieuczciw
praktyk rynkow wprowadzajc w bd, o ktrej mowa w art. 6 ust. 1
w zw. z art. 6 ust. 4 pkt 3 w zw. z art. 4 ust. 1 ustawy z dnia 23 sierpnia 2007 r.
o przeciwdziaaniu nieuczciwym praktykom rynkowym (Dz. U. z 2007 r., Nr 171,
poz. 1206 z pn. zm.), oraz godzi w zbiorowe interesy konsumentw, a tym samym
stanowi praktyk naruszajc zbiorowe interesy konsumentw, o ktrej mowa
w art. 24 ust. 2 pkt 3 w zw. z art. 24 ust.1 ustawy o ochronie konkurencji
i konsumentw.
Impulsem do wszczcia przedmiotowego postpowania byy napywajce do Prezesa
UOKiK sygnay od konsumentw i od rzecznikw konsumentw o nieprawidowociach
zwizanych z korzystaniem z serwisu www.ale-gratka.pl.
Pismem z dnia 26 stycznia 2015 r. Przedsibiorca zosta zawiadomiony o wszczciu
przedmiotowego postpowania administracyjnego. W odpowiedzi na zawiadomienie

Przedsibiorca pismem z dnia 11 lutego 2015 r. wskaza, i pierwotnie strona

www.ale-gratka.pl dedykowana bya tylko dla biur nieruchomoci, dlatego te cena usug
zostaa okrelona jako cena netto. Przedsibiorca wskaza, e w zwizku z postawionymi
zarzutami zmieni kwestionowane postanowienia Regulaminu serwisu internetowego
www.ale-gratka.pl, i przekaza now wersj tego Regulaminu. Przedsibiorca podkreli
take, e jest modym przedsibiorc prowadzcym dziaalno od padziernika 2014 r.,
a wszelkie nieprawidowoci w jego dziaalnoci wynikaj z nieznajomoci przepisw prawa.
W kolejnym pimie z 2 czerwca 2015 r. Przedsibiorca poinformowa, e umorzy
zobowizania konsumentw wynikajce z postanowie zakwestionowanych przez Prezesa
UOKiK, mianowicie w oparciu o te zapisy nie kieruje do konsumentw adnych roszcze,
a wszelkie roszczenia przez niego wczeniej skierowane zostay wycofane.
Postanowieniem z 5 maja 2015 r. do materiau dowodowego niniejszego postpowania
Prezes UOKiK zaliczy skargi konsumenckie, zawiadomienia rzecznikw konsumentw oraz
zawiadomienie Federacji Konsumentw dotyczce serwisu www.ale-gratka.pl.
Pismem z 3 lipca 2015 r. Prezes UOKiK zawiadomi Przedsibiorc o zakoczeniu
postpowania dowodowego w przedmiotowej sprawie. Jednoczenie Przedsibiorca zosta
poinformowany o prawie zapoznania si z materiaem dowodowym zebranym w aktach
sprawy oraz wypowiedzenia si co do niego w wyznaczonym terminie.
Przedsibiorca nie skorzysta z moliwoci zapoznania si z materiaem dowodowym
zgromadzonym w aktach niniejszego postpowania.
Prezes Urzdu Ochrony Konkurencji i Konsumentw ustali, co nastpuje:
Tomasz Braniewski prowadzcy dziaalno pod firm Invest-Net Braniewski Tomasz
w Warszawie jest przedsibiorc wpisanym do Centralnej Ewidencji i Informacji
o Dziaalnoci Gospodarczej Rzeczypospolitej Polskiej od padziernika 2014 r.
Przedmiotem

przewaajcej

dziaalnoci

gospodarczej

prowadzonej

przez

Przedsibiorc jest dziaalno portali internetowych (PKD 63.12.Z). W padzierniku 2014 r.

Przedsibiorca rozpocz prowadzenie strony internetowej www.ale-gratka.pl. Przedsibiorca
oferuje usugi internetowej reklamy sprzeday nieruchomoci m. in za porednictwem
ww. strony internetowej. W ramach tej usugi Przedsibiorca, po otrzymaniu od klienta
za porednictwem ww. serwisu stosownego ogoszenia o sprzeday nieruchomoci,

zobowizuje si do zamieszczenia ogoszenia klienta w portalach wsppracujcych

z serwisem.
Zasady korzystania z usug serwisu www.ale-gratka.pl oraz warunki umowy
internetowej reklamy nieruchomoci okrelone zostay w zamieszczonym na ww. stronie
internetowej Regulaminie serwisu internetowego www.ale-gratka.pl (dalej: Regulamin).
Regulamin ten by jedynym wzorcem umownym okrelajcym prawa i obowizki stron tej
umowy.
W postanowieniu 5 ust. 6 zd. 2 Regulaminu wskazano: wynagrodzenie za
1 miesic wiadczenia usugi wynosi 399 z netto powikszona o naleny podatek VAT
(pisownia oryginalna).
W 5 ust. 6 zd. 3 i 4 Regulaminu znajdowao si natomiast postanowienie o treci
Klient moe wypowiedzie Umow z zachowaniem 3 miesicznego okresu wypowiedzenia
skutecznego na koniec okresu rozliczeniowego. Okres rozliczeniowy trwa jeden miesic.
Regulamin nie zawiera jakichkolwiek innych postanowie dotyczcych moliwoci
rozwizania lub wyganicia umowy.
Klientami serwisu www.ale-gratka.pl s konsumenci w rozumieniu art. 221 ustawy
z dnia 23 kwietnia 1964 r. Kodeks cywilny (tekst jedn.: Dz. U. z 2014 r., poz. 121
z pn. zm.) tj. osoby fizyczne dokonujce z przedsibiorc czynnoci prawnych
niezwizanych bezporednio z ich dziaalnoci gospodarcz lub zawodow. Powysz
okoliczno potwierdzaj skargi konsumenckie znajdujce si w aktach niniejszego
postpowania oraz owiadczenia Przedsibiorcy zawarte w pismach z dnia 11 lutego 2015 r.
i 2 czerwca 2015 r.
W dniu 24 lutego 2015 r. do Delegatury UOKiK w Warszawie wpyno pismo
Przedsibiorcy informujce o zmianie wzorca Regulaminu, ktry w 5 ust. 6 zd. 2
wskazywa, e Wynagrodzenie za 1 miesic wiadczenia usugi wynosi 490,77 z, za w 5
ust. 6 zd 3 i 4 stanowi, i Klient moe wypowiedzie Umow z zachowaniem miesicznego
okresu wypowiedzenia skutecznego na koniec okresu rozliczeniowego. Okres rozliczeniowy
trwa jeden miesic.
W dniu otrzymania tego pisma przez Delegatur UOKiK w Warszawie, tj. 24 lutego
2015 r., strona internetowa www.ale-gratka.pl nie bya dostpna dla uytkownikw.

Prezes Urzdu Ochrony Konkurencji i Konsumentw zway, co nastpuje

Zagroenie interesu publicznoprawnego
Podstaw do rozstrzygania sprawy w oparciu o przepisy ustawy okik jest uprzednie
zbadanie przez Prezesa Urzdu, czy w danej sprawie zagroony zosta interes
publicznoprawny. Stwierdzenie, e to nastpio pozwala na realizacj celu tej ustawy,
wskazanego w art. 1 ust. 1, ktrym jest okrelenie warunkw rozwoju i ochrony konkurencji
oraz

zasady

podejmowanej

interesie

publicznoprawnym

ochrony

interesw

przedsibiorcw i konsumentw. Zdaniem Prezesa Urzdu rozpatrywana sprawa ma charakter

publicznoprawny, albowiem wie si z ochron interesu wszystkich konsumentw, ktrzy
byli lub s klientami Przedsibiorcy. Interes publicznoprawny przejawia si take w postaci
zbiorowego interesu konsumentw. Innymi sowy - naruszenie zbiorowego interesu
konsumentw jest jednoczenie naruszeniem interesu publicznoprawnego. Zatem uzasadnione
byo w niniejszej sprawie podjcie przez Prezesa Urzdu dziaa przewidzianych w ustawie
okik.
Przesanki stosowania praktyk naruszajcych zbiorowe interesy konsumentw
Zgodnie z art. 24 ust. 1 ustawy okik, zakazane jest stosowanie praktyk naruszajcych
zbiorowe interesy konsumentw, przez ktre stosownie do definicji zawartej w art. 24 ust. 2
rozumie si godzce w zbiorowe interesy konsumentw bezprawne dziaanie przedsibiorcy.
Jednoczenie przepis ten zawiera przykadowe wyliczenie zachowa przedsibiorcw
uwaanych za naruszajce zbiorowe interesy konsumentw. W otwartym katalogu
zakazanych praktyk ustawodawca umieci stosowanie postanowie wzorw umw, ktre
zostay wpisane do rejestru postanowie wzorcw umowy uznanych za niedozwolone (pkt 1),
naruszenie przez przedsibiorc obowizku udzielania konsumentom rzetelnej, prawdziwej
i penej informacji (pkt 2), nieuczciwe praktyki rynkowe lub czyny nieuczciwej konkurencji
(pkt 3).
Aby okrelone zachowanie mogo zosta uznane za praktyk naruszajc zbiorowe
interesy konsumentw, konieczne jest czne spenienie nastpujcych przesanek:
A) kwestionowane dziaanie jest dziaaniem przedsibiorcy;
B) dziaanie to jest bezprawne;
C) dziaanie to godzi w zbiorowy interes konsumentw.

Przedsibiorca
Ustawa o ochronie konkurencji i konsumentw zawiera legaln definicj
przedsibiorcy. Zgodnie z jej art. 4 pkt 1, pod pojciem tym naley rozumie przedsibiorc
w rozumieniu przepisw ustawy z dnia 2 lipca 2004 r. o swobodzie dziaalnoci gospodarczej
(tekst jedn.: Dz. U. z 2015 r., poz. 584 z pn. zm.) oraz: a) osob fizyczn, osob prawn,
a take jednostk organizacyjn niemajc osobowoci prawnej, ktrej ustawa przyznaje
zdolno prawn, organizujc lub wiadczc usugi o charakterze uytecznoci publicznej,
ktre nie s dziaalnoci gospodarcz w rozumieniu przepisw o dziaalnoci gospodarczej,
b) osob fizyczn wykonujc zawd we wasnym imieniu i na wasny rachunek lub
prowadzc

dziaalno

w ramach

wykonywania

takiego

zawodu,

d)

zwizek

przedsibiorcw w rozumieniu pkt 2 na potrzeby przepisw dotyczcych () praktyk

naruszajcych zbiorowe interesy konsumentw1. Natomiast w myl art. 4 ust. 1 ustawy
o swobodzie dziaalnoci gospodarczej, przedsibiorc jest osoba fizyczna, osoba prawna
i jednostka organizacyjna niebdca osob prawn, ktrej odrbna ustawa przyznaje zdolno
prawn wykonujca we wasnym imieniu dziaalno gospodarcz. Waciw dla
przedsibiorcy dziaalnoci gospodarcz jest zarobkowa dziaalno wytwrcza, budowlana,
handlowa, usugowa oraz poszukiwanie, rozpoznawanie i wydobywanie kopalin ze z,
a take dziaalno zawodowa, wykonywana w sposb zorganizowany i cigy (art. 2
ww. ustawy).
Tomasz Braniewski prowadzi we wasnym imieniu dziaalno gospodarcz pod firm
Invest-Net Braniewski Tomasz w Warszawie. Nie ulega zatem wtpliwoci, i posiada status
przedsibiorcy w rozumieniu powoywanego powyej art. 4 pkt 1 ustawy okik. Oznacza to, e
przy wykonywaniu dziaalnoci gospodarczej podlega on rygorom okrelonym w ustawie
okik. Tym samym jego dziaania mog podlega ocenie w aspekcie naruszenia zakazu
stosowania praktyk naruszajcych zbiorowe interesy konsumentw.
Bezprawno
Bezprawno w rozumieniu przepisw z zakresu ochrony konkurencji i konsumentw
jest tak cech dziaania, ktra polega na jego sprzecznoci z normami prawa, ale take
z zasadami wspycia spoecznego bd dobrymi obyczajami bez wzgldu na win, a nawet
1

Trzeci czon definicji przedsibiorcy zawartej w art. 4 pkt 1 [lit. c)] ustawy okik znajduje zastosowanie wycznie
w postpowaniach w sprawach koncentracji.

wiadomo sprawcy. Dla ustalenia bezprawnoci dziaania wystarczy zatem ustalenie,

e okrelone zachowanie koliduje z przepisami prawa, zasadami wspycia spoecznego czy
dobrymi obyczajami.

Ad I sentencji decyzji
Pierwszy z zarzutw postawionych Przedsibiorcy w niniejszym postpowaniu zwizany jest
ze stosowaniem czynu nieuczciwej konkurencji polegajcego na okreleniu trzymiesicznego
okresu wypowiedzenia umowy dotyczcej internetowej reklamy nieruchomoci.
Zgodnie z art. 24 ust. 3 ustawy okik, czyny nieuczciwej konkurencji stanowi jedn
z postaci praktyk naruszajcych zbiorowe interesy konsumentw.
Katalog czynw nieuczciwej konkurencji zawarty jest w ustawie o zwalczaniu
nieuczciwej konkurencji. W myl art. 3 ust. 1 tej ustawy, czynem nieuczciwej konkurencji
jest dziaanie sprzeczne z prawem lub dobrymi obyczajami, jeeli zagraa lub narusza interes
innego przedsibiorcy lub klienta. Czynem nieuczciwej konkurencji bdzie wic kade
zachowanie przedsibiorcy, ktre narusza przepisy prawa lub dobre obyczaje, przez co
zagraa interesowi przedsibiorcy lub klienta bd go narusza2.
Przepis art. 3 ust. 1 ustawy o zwalczaniu nieuczciwej konkurencji zawiera tzw.
klauzul generaln, odsyajc do systemu ocen i norm pozaprawnych, w postaci dobrych
obyczajw. Jak wskazuje doktryna i orzecznictwo, klauzule generalne to przepisy prawne,
w ktrych nie s dokadnie sprecyzowane wszystkie elementy skadajce si na hipotez czy
dyspozycj normy prawnej, a ocena konkretnego stanu faktycznego zostaje przerzucona na
organ stosujcy prawo3. Istot i funkcj klauzul generalnych w prawie cywilnym jest
moliwo uwzgldnienia w ocenie rnego rodzaju okolicznoci faktycznych, ktre nie
mog w oderwaniu od konkretnego stanu faktycznego by wedug jakiego schematu
majcego walor bezwzgldny oceniane raz na zawsze i w sposb jednakowy4. Pojcie
dobrych obyczajw nie jest w prawie zdefiniowane, ale podobnie jak zasady wspycia
spoecznego, jest przedmiotem wielu orzecze sdowych oraz opracowa doktryny5.
Wskazuje si w nich, e dobre obyczaje to uczciwe zasady postpowania i ustalone zwyczaje
w ujciu etyczno-moralnym, a na ich tre skadaj si elementy etyczne i socjologiczne
2

Wyrok Sdu Apelacyjnego w Warszawie z 20 lutego 2008 r. (sygn. akt I ACa 93/08, LEX nr 446211).
A. Wolter, Prawo cywilne. Zarys czci oglnej, wyd. VIII, Warszawa 1986, str. 83.
4
Orzeczenie SN z 29 marca 1979 r. (sygn. akt III CRN 59/79, niepubl.).
5
Por. m.in. wyrok Sdu Apelacyjnego we Wrocawiu z 13 listopada 1991 r. (sygn. akt I ACr 411/91, Wokanda
1992/4); J. Szwaja w: Ustawa o zwalczaniu nieuczciwej konkurencji Komentarz, Warszawa 2000, str. 122-133,
R. Stefanicki, Dobre obyczaje w prawie polskim, Przegld Prawa Handlowego, 2002/5.
3

ksztatowane przez oceny moralne i spoeczne stanowice uzupenienie porzdku prawnego.

Sprzeczne z dobrymi obyczajami s m.in. dziaania wykorzystujce niewiedz i brak
dowiadczenia konsumenta, naruszenie rwnorzdnoci stron umowy, dziaania zmierzajce
do wyzysku konsumenta. Chodzi wic o dziaania potocznie okrelane jako nieuczciwe,
nierzetelne, odbiegajce in minus od standardw postpowania.
Z kolei wskazana w art. 3 ust. 1 ustawy o zwalczaniu nieuczciwej konkurencji
przesanka naruszenia lub zagroenia interesu swoim zakresem obejmuje wyrzdzenie
szkody, ale nie jest tosama ze szkod. Ustawa uznaje bowiem, e czyn nieuczciwej
konkurencji zostaje popeniony nie tylko w razie naruszenia interesw innego przedsibiorcy
lub klienta, ale take w przypadku jedynie zagroenia tym interesom, a wic jeszcze zanim
dojdzie do wyrzdzenia szkody6.
Przedsibiorca w 5 ust. 6 zd. 3 i 4 Regulaminu zawar postanowienie o treci:
Klient moe wypowiedzie Umow z zachowaniem 3 miesicznego okresu wypowiedzenia
skutecznego na koniec okresu rozliczeniowego. Okres rozliczeniowy trwa jeden miesic.
Wyej przytoczone postanowienie umowne okrelajce okres wypowiedzenia umowy
zostao zawarte przez Przedsibiorc w Regulaminie okrelajcym prawa i obowizki stron
umowy o wiadczenie usug polegajcych na zamieszczaniu przez Przedsibiorc na zlecenie
klienta ofert sprzeday nieruchomoci na stronach internetowych. Umowy te zawierane s na
okres trzech miesicy, za ktry nie przysuguje wynagrodzenie, a po jego upywie
automatycznie ulegaj przeksztaceniu w odpatne umowy na czas nieokrelony. Jak wynika z
5 ust. 6 zd. 1 Regulaminu, przez pierwsze trzy miesice trwania umowy konsument ma
moliwo odstpienia od umowy w kadym czasie. Po upywie tego okresu rozwizanie
umowy moe nastpi tylko za upywem oznaczonego okresu wypowiedzenia, ktry jak
wynika z przytoczonego postanowienia 5 ust. 6 zd. 3 i 4 Regulaminu trwa trzy
miesice.
Stosowanie przez Przedsibiorc w umowach internetowej reklamy nieruchomoci
postanowienie o przytoczonej wyej treci w ocenie Prezesa UOKiK jest sprzeczne
z dobrymi obyczajami. Powysze wynika z rodzaju umowy, w odniesieniu do ktrej
Przedsibiorca narzuca konsumentowi stosowanie trzymiesicznego okresu wypowiedzenia
umowy. Przyczyn zawarcia przez konsumenta z Przedsibiorc umowy internetowej
reklamy nieruchomoci jest ch sprzeday tej nieruchomoci przez konsumenta. Istot usugi

Wyrok Sdu Apelacyjnego w Poznaniu z 11 padziernika 2005 r. (sygn. akt I ACa 230/05, LEX nr 175164).

wiadczonej przez Przedsibiorc jest prezentowanie na portalach internetowych oferty

sprzeday nieruchomoci w celu znalezienia nabywcy i dokonania przez klienta sprzeday tej
nieruchomoci. Wobec powyszego uzna naley, e causa tej umowy odpada np. w sytuacji
dokonania sprzeday tej nieruchomoci przez konsumenta bd rezygnacji z chci jej
sprzeday. Umowa zawierana midzy Przedsibiorc a konsumentem nie przewiduje jednak
moliwoci niezwocznego rozwizania umowy. Jedynym postanowieniem Regulaminu
pozwalajcym konsumentowi na zakoczenie stosunku umownego z Przedsibiorc jest
wypowiedzenie umowy z zachowaniem trzymiesicznego okresu wypowiedzenia. Mimo
zatem braku potrzeby i zasadnoci we wskazanych sytuacjach dalszego zamieszczania przez
Przedsibiorc na portalach internetowych ogosze o sprzeday tej nieruchomoci,
Przedsibiorca nie przyznaje konsumentowi prawa do rozwizania zawartej umowy wczeniej
anieli z upywem trzymiesicznego okresu wypowiedzenia.
W ocenie Prezesa Urzdu, narzucenie konsumentowi trzymiesicznego okresu
wypowiedzenia umowy reklamy nieruchomoci niezalenie od okolicznoci uzasadniajcych
rozwizanie stosunku umownego przez konsumenta stanowi przejaw nierzetelnego
i nierwnorzdnego

traktowania

kontrahenta.

Pozbawienie

konsumenta

moliwoci

rozwizania tego rodzaju umowy wczeniej anieli z upywem trzymiesicznego okresu

wypowiedzenia jest zatem sprzeczne z uczciwoci kupieck.
Przedsibiorca narzuci konsumentom dugi okres wypowiedzenia umowy, mimo
i takiego okresu nie uzasadnia ani przedmiot umowy, ani sama czynno usunicia
ogoszenia z portali internetowych.
Nie budzi rwnie jakichkolwiek wtpliwoci, e opisane dziaanie Przedsibiorcy
narusza interes konsumentw. Z treci Regulaminu nie wynika wprost, czy w okresie
wypowiedzenia Przedsibiorca nadal wiadczy usug utrzymywania ogoszenia na portalach
internetowych (co dodatkowo mogoby wiza si z niedogodnociami dla konsumenta),
w przewidzianym okresie wypowiedzenia zachowuje jednak prawo do comiesicznego
wynagrodzenia w kwocie 399 z netto ( 5 ust. 6 zd. 2 Regulaminu). Oznacza to,
e w okresie trzymiesicznego wypowiedzenia konsument, niezainteresowany ju
wiadczeniem mu przez Przedsibiorc usugi internetowej reklamy nieruchomoci,
zobligowany jest do ponoszenia kosztw wiadczenia tej usugi we wskazanej powyej
kwocie. Oczywistym jest zatem, e kwestionowane dziaanie Przedsibiorcy godzi
w ekonomiczne interesy konsumentw.

10

Z uwagi na fakt, e opisane dziaanie Przedsibiorcy jest sprzeczne z dobrymi

obyczajami i narusza interes klientw, uzna naley, e wyczerpuje ono przesanki czynu
nieuczciwej konkurencji z art. 3 ust. 1 ustawy o zwalczaniu nieuczciwej konkurencji.

Z uwagi na powysze, naleao uzna, e dziaania Przedsibiorcy zarzucone w pkt I

sentencji Decyzji stanowi praktyk naruszajc zbiorowe interesy konsumentw.

Ad II sentencji decyzji
Drugi zarzut postawiony Przedsibiorcy w ramach niniejszego postpowania dotyczy
stosowania nieuczciwej praktyki rynkowej polegajcej na nieuwzgldnieniu w cenie usugi
wartoci podatku od towarw i usug.
Zgodnie z art. 24 ust. 2 pkt 3 ustawy okik nieuczciwe praktyki rynkowe stanowi
jedn z postaci praktyk naruszajcych zbiorowe interesy konsumentw.
Nieuczciwe praktyki rynkowe zostay okrelone w ustawie o przeciwdziaaniu
nieuczciwym praktykom rynkowym. W myl art. 2 pkt 4 tej ustawy, przez praktyki rynkowe
rozumie si dziaanie lub zaniechanie przedsibiorcy, sposb postpowania, owiadczenie lub
informacje handlowe, w szczeglnoci reklam lub marketing, bezporednio zwizane
z promocj lub nabyciem produktu przez konsumenta. Naley wskaza, e pojcie produktu
wskazane w art. 2 pkt 3 ustawy o przeciwdziaaniu nieuczciwym praktykom rynkowym ma
szeroki zakres i obejmuje kady towar lub usug. Zatem oferowanie przez Przedsibiorc
wiadczenia usug internetowej reklamy nieruchomoci spenia powysze kryteria i moe
zosta uznane za praktyk rynkow w rozumieniu powyszej ustawy.
Zgodnie z art. 4 ust. 1 ustawy o przeciwdziaaniu nieuczciwym praktykom rynkowym,
praktyka rynkowa stosowana przez przedsibiorcw wobec konsumentw jest nieuczciwa,
jeeli jest sprzeczna z dobrymi obyczajami i w istotny sposb znieksztaca lub moe
znieksztaci zachowanie rynkowe przecitnego konsumenta przed zawarciem umowy
dotyczcej produktu, w trakcie jej zawierania lub po jej zawarciu.
Jak wskazuje doktryna, () istot dobrego obyczaju jest szeroko rozumiany
szacunek dla drugiego czowieka. Sprzeczne z dobrymi obyczajami s zatem takie dziaania,
ktre zmierzaj do niedoinformowania, dezorientacji, wywoania bdnego przekonania

11

u klienta,

wykorzystania

jego

niewiedzy

lub

naiwnoci,

uksztatowania

stosunku

zobowizaniowego niezgodnie z zasad rwnorzdnoci stron ()7.

W niniejszej sprawie dobre obyczaje naley utosamia z prawem konsumenta do
rzetelnej i jednoznacznej informacji o ostatecznej cenie za oferowany produkt. Niewtpliwie,
Przedsibiorca naruszy je, nie podajc w Regulaminie cen ostatecznych, tj. cen brutto,
a tylko ceny netto.
Praktyk, ktra w istotny sposb znieksztaca lub moe znieksztaci zachowanie
rynkowe przecitnego konsumenta, moe by praktyka wprowadzajca w bd. W myl art. 6
ust. 3 pkt 1 ustawy o przeciwdziaaniu nieuczciwym praktykom rynkowym, praktyka
rynkowa wprowadzajca w bd moe przyj rwnie posta zaniechania wprowadzajcego
w bd. Uznaje si j za tak, jeeli pomija istotne informacje potrzebne przecitnemu
konsumentowi do podjcia decyzji dotyczcej umowy i tym samym powoduje lub moe
powodowa podjcie przez przecitnego konsumenta decyzji dotyczcej umowy, ktrej
inaczej by nie podj. Wprowadzajcym w bd zaniechaniem moe by zatajenie lub
nieprzekazanie w sposb jasny, jednoznaczny lub we waciwym czasie istotnych informacji
dotyczcych produktu (art. 6 ust. 3 pkt 1 ww. ustawy). Zgodnie z art. 6 ust. 4 pkt 3 ustawy
o przeciwdziaaniu nieuczciwym praktykom rynkowym, w przypadku propozycji nabycia
produktu za istotne informacje uznaje si cen uwzgldniajca podatki lub gdy charakter
produktu nie pozwala w sposb racjonalny na wczeniejsze obliczanie ceny, sposb w jaki
cena jest obliczana, jak rwnie wszelkie dodatkowe opaty za transport, dostaw lub usugi
pocztowe lub, w sytuacji gdy wczeniejsze obliczenie tych opat nie jest w sposb racjonalny
moliwe, informacje o moliwoci powstania takich dodatkowych kosztw.
Dodatkowo wskaza naley, e obowizek podawania przez przedsibiorcw cen
wynika rwnie z przepisw ustawy z dnia 29 maja 2014 r. o informowaniu o cenach
towarw i usug (Dz. U. z 2014, poz. 915)8. Zgodnie z art. 3 ust. 1 pkt 1 tej ustawy, cena
przedstawia warto wyraon w jednostkach pieninych, ktr kupujcy jest obowizany
zapaci przedsibiorcy za towar lub usug, a w cenie uwzgldnia si podatek od towarw i
usug oraz podatek akcyzowy, jeeli na podstawie odrbnych przepisw sprzeda towaru
(usugi) podlega obcieniu podatkiem od towarw i usug lub podatkiem akcyzowym (art. 3
ust. 2 ww. ustawy).

7
8

K. Pietrzykowski (red.), Kodeks cywilny. Komentarz. T. 1, Wyd. 6, Warszawa 2011, Legalis.

Uprzednio obowizek ten wynika z ustawy z dnia 5 lipca 2001 r. o cenach (tekst jedn.: Dz. U. z 2013 r., poz. 385)

12

Z powyszego wynika zatem jasno, e na przedsibiorcach jako profesjonalistach

ciy obowizek informacyjny wobec konsumentw, polegajcy na przekazywaniu informacji
o cenie brutto, tj. cenie uwzgldniajcej wszystkie podatki, w tym podatek od towarw
i usug.
Pogld ten potwierdzi SOKiK w wyroku z 19 maja 2005 r., stwierdzajc, e
informacja o cenie towaru w wysokoci (wartoci) nieuwzgldniajcej podatku jest
informacj nierzeteln, nieprawdziw i niepen, bo to na przedsibiorcy ley obowizek
oznaczania cen towaru zgodnie z obowizujcymi przepisami prawa, za konsument ma
prawo zna cen towaru, a nie oblicza j sam, bez wzgldu na to, czy przy cenie towaru
umieszczono oglnikow informacj cena netto, cena + VAT itp.9.
Rwnie w wyroku z 17 czerwca 2009 r. SOKiK wskaza, e cena () wyraona
w wielu

skadnikach

okrelonych

procentowo

jest

cen

ustalon

naruszeniem

obowizujcych przepisw, nie jest jednoznaczna, wymaga podjcia przez konsumentw

dodatkowych czynnoci do jej ustalenia, jest niekorzystnie uksztatowana dla konsumenta,
niezachowana rwnie zostaa rwnowaga stron. W ocenie Sdu, takie okrelenie ceny
stanowi race naruszenie interesw konsumenta i jest sprzeczne z dobrymi obyczajami
()10.
Obowizek rzetelnego informowania konsumentw obejmuje wszystkie etapy
sprzeday, poczwszy od przekazw reklamowych i ofertowych, ktrych celem jest
zainteresowanie potencjalnych nabywcw ofert handlow przedsibiorcy, a do momentu
zawarcia umowy, ktrej przedmiotem jest nabycie towaru lub usugi. Szczegln uwag
ustawodawca przywizuje do waciwego informowania konsumentw w pocztkowej fazie
sprzeday, gdy wanie na tym etapie stosowana przez profesjonalistw nierzetelna
informacja wpyn moe na decyzje konsumentw w zakresie zakupu towarw czy
skorzystania z usugi.
Przedsibiorca w 5 ust. 6 zd. 2 Regulaminu wskaza, e wynagrodzenie za
1 miesic wiadczenia usugi wynosi 399 z netto powikszona o naleny podatek VAT.
W postanowieniu tym Przedsibiorca wskaza zatem jedynie wynagrodzenie netto,
tj. wynagrodzenie nieuwzgldniajce podatku VAT.
W opinii Prezesa Urzdu, wskazywanie we wzorcu umownym cen usug w wysokoci
netto wywouje u konsumenta mylne wraenie, e cena jest nisza ni w rzeczywistoci.
9

Wyrok SOKiK z dnia 19 maja 2005 r. (sygn. XVII Ama 11/04, Dz.Urz. UOKiK 2005/2/29).
Wyrok SOKiK z dnia 17 czerwca 2009 r. (sygn. akt XVII AmC 324/08).

10

13

Stosowanie cen netto moe te powodowa faszywe wraenie, e ceny te s bardziej

konkurencyjne w stosunku do cen stosowanych przez konkurentw danego przedsibiorcy.
Moe to wpywa na wybr oferty Przedsibiorcy przez konsumentw i podjcie decyzji
o zawarciu z nim umowy.
Wskaza naley rwnie, e oceny, czy dana praktyka rynkowa moe by uznana za
nieuczciw dokonuje si biorc pod uwag pojcie przecitnego konsumenta, ktrym
posuguje si ustawa o przeciwdziaaniu nieuczciwym praktykom rynkowym. Zgodnie z
treci art. 2 pkt 8 ww. ustawy, przecitny konsument jest to konsument dostatecznie
poinformowany, uwany i ostrony. Oceny tej dokonuje si z uwzgldnieniem czynnikw
spoecznych, kulturowych, jzykowych i przynalenoci danego konsumenta do szczeglnej
grupy konsumentw, przez ktr rozumie si dajc si jednoznacznie zidentyfikowa grup
konsumentw, szczeglnie podatn na oddziaywanie praktyki rynkowej lub na produkt,
ktrego praktyka rynkowa dotyczy, ze wzgldu na szczeglne cechy, takie jak wiek,
niepenosprawno fizyczn lub umysow.
Odnoszc si do powyszej definicji przecitnego konsumenta, naley wskaza,
i przecitno jako jego cecha charakterystyczna powizana jest z takimi walorami jak
poinformowanie, uwano i ostrono. Modelowi przecitnego konsumenta mona wic
przypisa

pewne

cechy charakterystyczne:

dostateczne

poinformowanie,

uwano

i ostrono. Przecitny konsument posiada okrelony zasb informacji o otaczajcej

go rzeczywistoci, potrafi go wykorzysta poprzez analiz przekazw rynkowych i krytycznie
odnosi si do praktyk reklamowych. Rozumie kierowane do niego informacje i potrafi je
wykorzysta do podjcia wiadomej decyzji dotyczcej produktu lub usugi. Z drugiej strony
nie mona uzna, e wiedza przecitnego konsumenta jest kompletna i profesjonalna oraz,
e konsument posiada specjalistyczn wiedz w danej dziedzinie, w tym np. w zakresie
prawa. W ocenie Prezesa Urzdu, przecitny konsument moe nie zna stawki podatku VAT
obowizujcych dla tego rodzaju usug.
Kady konsument ma prawo do rzetelnej informacji. W niniejszej sprawie
Przedsibiorca nie przedstawia konsumentom rzetelnej informacji o cenie wiadczonych
usug, przez co mg ich wprowadza w bd. Wobec powyszego zachowanie Przedsibiorcy
naley uzna za nieuczciw praktyk rynkow w rozumieniu art. 4 ust. 1 ustawy
o przeciwdziaaniu nieuczciwym praktykom rynkowym, a sprecyzowan w art. 6 ust. 1
i ust. 4 pkt 3 tej ustawy.

14

Nakaz zaniechania praktyk pkt I i II sentencji decyzji

Zgodnie z art. 26 ustawy o ochronie konkurencji i konsumentw, Prezes Urzdu
wydaje decyzj o uznaniu praktyki za naruszajc zbiorowe interesy konsumentw
i nakazujc zaniechanie jej stosowania, jeeli stwierdzi naruszenie zakazu okrelonego
w art. 24 ustawy okik. W przypadku zaprzestania stosowania praktyki na podstawie art. 27
ust. 1 ww. ustawy Prezes Urzdu wydaje decyzj o uznaniu praktyki za naruszajc zbiorowe
interesy konsumentw i stwierdzajc zaniechanie jej stosowania. Z art. 27 ust. 3 ustawy o
ochronie konkurencji i konsumentw wynika, e ciar udowodnienia okolicznoci
dotyczcych zaniechania praktyki ciy na przedsibiorcy.
Materia dowodowy dostarczony przez Przedsibiorc nie pozwala na przyjcie, e
zarzucane praktyki zostay zaniechane. Przedsibiorca wskaza, e zmieni tre regulaminu
w zakresie zarzucanych praktyk, ale nie popar tego owiadczenia adnymi dowodami.
Wobec powyszego zasadnym byo zastosowanie rozstrzygnicia, o ktrym mowa
w art. 26 ustawy okik tj. wydania decyzji o uznaniu praktyk za naruszajce zbiorowe interesy
konsumentw i nakazaniu zaniechania ich stosowania.

Naruszenie zbiorowego interesu konsumentw

Dla stwierdzenia przez Prezesa UOKiK stosowania praktyki okrelonej w art. 24 ust. 2
ustawy okik niezbdne jest wykazanie, e kwestionowane dziaania przedsibiorcy godz
w zbiorowy interes konsumentw.
Ustawa o ochronie konkurencji i konsumentw nie objania znaczenia poj
godzenia w interesy konsumentw oraz zbiorowego interesu konsumentw, wskazujc
jedynie w art. 24 ust. 3, i nie jest zbiorowym interesem konsumentw suma indywidualnych
interesw konsumentw. Nie ulega jednak wtpliwoci, e dziaanie przedsibiorcy godzi
w interesy konsumentw wtedy, gdy wywouje negatywne skutki w sferze ich praw
i obowizkw. Natomiast przez interes zbiorowy naley rozumie interes dotyczcy
konsumentw jako okrelonej zbiorowoci. Std konkluzja, i naruszenie zbiorowego interesu
konsumentw ma miejsce wwczas, gdy negatywnymi skutkami dziaa przedsibiorcy
dotknity jest szerszy krg uczestnikw rynku, majcych status konsumentw. Naruszenie
zbiorowego interesu konsumentw oznacza zatem naraenie na uszczerbek interesw
znacznej grupy lub wszystkich konsumentw, poprzez stosowan przez przedsibiorc

15

praktyk, obejmujc tak dziaania, jak i zaniechania. Ponadto, godzenie w zbiorowe interesy
konsumentw moe polega zarwno na dokonaniu ich naruszenia, jak i na jedynie
stworzeniu dla nich zagroenia.
Kwestionowane w niniejszym postpowaniu dziaania Przedsibiorcy dotyczyy
konsumentw. Z owiadczenia Przedsibiorcy i skarg zgromadzonych w aktach postpowania
bezsprzecznie wynika, e usugi internetowej reklamy nieruchomoci Przedsibiorca
wiadczy na rzecz konsumentw. W ramach wiadczenia tych usug Przedsibiorca narusza
prawo konsumentw do uksztatowania umw zgodnie z przepisami prawa powszechnie
obowizujcego. Na skutek zamieszczenia przez Przedsibiorc w Regulaminie
postanowie wskazanych w sentencji decyzji doszo bowiem naruszenia uprawnie
konsumentw (w tym uprawnienia do otrzymania informacji o cenie usugi uwzgldniajcej
podatki oraz uprawnienia do rozwizania stosunku umownego po zrealizowaniu celu umowy)
i obarczenia ich nadmiernymi obcieniami finansowymi (wynikajcymi z przyjcia
kwestionowanego okresu wypowiedzenia umowy).

W wietle przedstawionych powyej okolicznoci nie ulega wtpliwoci, i dziaania

podejmowane przez Przedsibiorc byy dla konsumentw niekorzystne i godziy w ich
interesy, w szczeglnoci te o charakterze ekonomicznym.
W ocenie Prezesa UOKiK, nie ulega rwnie wtpliwoci, i interesy konsumentw,
w ktre jak zostao wykazane powyej godziy kwestionowane dziaania Przedsibiorcy,
miay charakter zbiorowy. Praktyki stosowane przez Przedsibiorc skierowane byy bowiem
do nieokrelonego krgu konsumentw, ktrych nie sposb jednoznacznie zidentyfikowa.
Dziaanie Przedsibiorcy wymierzone byo bowiem we wszystkich konsumentw, z ktrymi
Przedsibiorca za porednictwem serwisu www.ale-gratka.pl zawar umowy na podstawie
Regulaminu zawierajcego postanowienia o treci zakwestionowanej w niniejszym
postpowania, jak rwnie w jej potencjalnych klientw, bdcych konsumentami.
Wykazanie, i dziaania Przedsibiorcy maj charakter bezprawny i naruszaj
zbiorowy interes konsumentw, przesdza, i dziaania te maj charakter praktyk
naruszajcych zbiorowe interesy konsumentw.

16

3. Kara
Zgodnie z art. 106 ust. 1 pkt 4 ustawy o ochronie konkurencji i konsumentw, Prezes
Urzdu moe w drodze decyzji naoy na przedsibiorc, ktry dopuci si naruszenia
zakazu okrelonego w art. 24 ustawy, kar pienin w wysokoci nie wikszej ni 10%
obrotu osignitego w roku obrotowym poprzedzajcym rok naoenia kary. Przy tym,
w myl art. 106 ust. 3 pkt 2 ustawy, przez obrt naley rozumie sum przychodw
wykazanych w rocznym sprawozdaniu finansowym rwnowanym do rachunku zyskw
i strat sporzdzanym na podstawie przepisw o rachunkowoci lub w innym dokumencie
podsumowujcym przychody w roku obrotowym, w tym w sprawozdaniu z wykonania
budetu w przypadku przedsibiorcy, ktry nie sporzdza rachunku zyskw i strat na
podstawie przepisw o rachunkowoci.
Zaznaczy naley, e zgodnie z art. 106 ust. 5 ustawy o ochronie konkurencji
i konsumentw, w przypadku gdy przedsibiorca w roku obrotowym poprzedzajcym rok
naoenia kary nie osign obrotu lub osign obrt w wysokoci nieprzekraczajcej
rwnowartoci 100.000 euro (w niniejszej sprawie 426 230 z po przeliczeniu na zote, przy
uwzgldnieniu treci art. 5 ustawy), Prezes Urzdu, nakadajc kar pienin na podstawie
ust. 1, uwzgldnia redni obrt osignity przez przedsibiorc w trzech kolejnych latach
obrotowych poprzedzajcych rok naoenia kary. Nadto, w myl art. 106 ust. 6 ustawy,
w przypadku gdy przedsibiorca nie osign obrotu w okresie trzyletnim, o ktrym mowa
w ust. 5, lub gdy obrt przedsibiorcy obliczony na podstawie tego przepisu nie przekracza
rwnowartoci 100.000 euro, Prezes Urzdu moe naoy na przedsibiorc, w drodze
decyzji, kar pienin w wysokoci nieprzekraczajcej rwnowartoci 10.000 euro (42 623
z po przeliczeniu na zote, przy uwzgldnieniu treci art. 5 ustawy).
Z ustale poczynionych w toku postpowania wynika, e Przedsibiorca w 2014 r.
osign obrt w wysokoci: [] z. W latach 2012-2013 Przedsibiorca nie prowadzi
dziaalnoci gospodarczej. Z uwagi na fakt, e Przedsibiorca w okresie trzyletnim
poprzedzajcym rok naoenia kary nie osign redniego obrotu o rwnowartoci co
najmniej 426 230 z, maksymalna kara, jak Prezes Urzdu moe naoy na Przedsibiorc,
stanowi kwot 42.623 z.
Z art. 106 ust. 1 ustawy o ochronie konkurencji i konsumentw wynika, e kara
pienina ma charakter fakultatywny. Zatem o tym, czy w konkretnej sprawie w odniesieniu
do wskazanego przedsibiorcy zasadne jest naoenie kary pieninej decyduje, w ramach

17

uznania administracyjnego, Prezes Urzdu. Ustalajc wysoko nakadanej kary pieninej,

Prezes Urzdu uwzgldnia w szczeglnoci okolicznoci naruszenia przepisw ustawy oraz
uprzednie naruszenie przepisw ustawy, a take okres, stopie oraz skutki rynkowe
naruszenia przepisw ustawy, przy czym stopie naruszenia Prezes Urzdu ocenia, biorc pod
uwag okolicznoci dotyczce natury naruszenia oraz dziaalnoci przedsibiorcy, ktra
stanowia przedmiot naruszenia (art. 111 ust. 1 pkt 1 ustawy).
Ustalajc wysoko kar pieninych, Prezes Urzdu bierze pod uwag okolicznoci
agodzce lub obciajce, ktre wystpiy w sprawie. Okolicznociami agodzcymi s
w szczeglnoci dobrowolne usunicie skutkw naruszenia, zaniechanie stosowania
zakazanej praktyki przed wszczciem postpowania lub niezwocznie po jego wszczciu,
podjcie z wasnej inicjatywy dziaa w celu zaprzestania naruszenia lub usunicia jego
skutkw, wsppraca z Prezesem Urzdu w toku postpowania (w szczeglnoci
przyczynienie si do szybkiego i sprawnego przeprowadzenia postpowania). Natomiast
okolicznociami obciajcymi s znaczny zasig terytorialny naruszenia lub jego skutkw,
znaczne korzyci uzyskane przez przedsibiorc w zwizku z dokonanym naruszeniem,
dokonanie uprzednio podobnego naruszenia oraz umylno naruszenia (art. 111 ust. 3 i 4
ustawy).
Biorc pod uwag okolicznoci sprawy, przede wszystkim charakter zarzuconych
Przedsibiorcy praktyk naruszajcych zbiorowe interesy konsumentw oraz okres, stopie
oraz skutki rynkowe naruszenia przepisw ustawy, Prezes Urzdu uzna, e uzasadnione jest
naoenie kary pieninej na Przedsibiorc za praktyki opisane w punktach I i II sentencji
decyzji, w wysokoci 21 322 z (sownie: dwadziecia jeden tysicy trzysta dwadziecia dwa
zote).
Ustalajc wymiar kary, Prezes Urzdu w pierwszej kolejnoci dokona oceny wagi
stwierdzonych praktyk, a nastpnie dokona analizy okolicznoci sprawy, ktre mog mie
wpyw na wysoko kary.
Na profesjonalnych uczestnikach obrotu rynkowego spoczywa obowizek dochowania
naleytej starannoci przy ocenie zgodnoci ich dziaa z obowizujcymi przepisami prawa,
przy czym ow naleyt staranno naley okrela przy uwzgldnieniu zawodowego
charakteru prowadzonej dziaalnoci. Przedsibiorca, rwnie mody i niedowiadczony, nie
moe skutecznie zasania si nieznajomoci przepisw prawa. Przedsibiorca ponosi
odpowiedzialnoci za naruszenia przepisw ustawy okik, nawet w sytuacji, gdy naruszenia te

18

wynikaj z jego niewiedzy czy niedowiadczenia. Obowizkiem profesjonalisty jest bowiem

prowadzenie dziaalnoci gospodarczej w sposb zgodny z obowizujcymi przepisami
prawa.
W pkt I sentencji niniejszej decyzji Prezes Urzdu stwierdzi stosowanie przez
Przedsibiorc praktyki naruszajcej zbiorowe interesy konsumentw polegajcej na
stosowaniu w Regulaminie okrelajcym prawa i obowizki stron umowy internetowej
reklamy nieruchomoci postanowienia zobowizujcego konsumenta do zachowania
trzymiesicznego okresu wypowiedzenia, przy czym miesiczna cena usugi wynosia 399 z
+ VAT.
Szacujc wag tego naruszenia, Prezes UOKiK wzi pod uwag, e do naruszenia
tego dochodzio na etapie wykonywania kontraktu. Istot naruszenia na etapie wykonywania
kontraktu jest zachowanie przedsibiorcy polegajce na wykorzystaniu przewagi wynikajcej
z zawarcia kontraktu poprzez znieksztacanie wynikajcych z porzdku prawnego praw
i obowizkw stron kontraktu. Na tym etapie konsument znajduje si w puapce,
wynikajcej z zawartego ju kontraktu, ktra cakowicie uniemoliwia swobodne
podejmowanie decyzji. W okolicznociach niniejszej sprawy Przedsibiorca narzuci
konsumentom postanowienia istotnie ograniczajce im moliwo rozwizania umowy, nawet
w przypadku, gdy cel umowy zosta ju osignity.
Praktyka opisana w pkt I sentencji decyzji nie ma charakteru dugotrwaego, bowiem
trwa od ok. 10 miesicy, niemniej ma charakter wyjtkowo szkodliwy dla konsumentw.
Przy ustalaniu wysoko kary Prezes Urzdu dokona take oceny zaistniaych
okolicznoci agodzcych i obciajcych mogcych mie wpyw na wymiar kary.
Prezes UOKiK, kalkulujc kar, jako okoliczno obciajc potraktowa umylno
naruszenia Przedsibiorcy. W ocenie Prezesa Urzdu, kwestionowane w niniejszym
postpowaniu uksztatowanie warunkw rozwizania umowy przez konsumenta mogo by
tylko zamierzonym dziaaniem Przedsibiorcy ukierunkowanym na zwikszenie jego zyskw
z prowadzonej dziaalnoci. Przedsibiorca, wiadczc usugi internetowej reklamy
nieruchomoci poprzez zamieszczenie ofert sprzeday nieruchomoci na wybranych portalach
internetowych, musia zdawa sobie spraw, e cel zamieszczania tych ogosze jest
skorelowany z potrzeb znalezienia nabywcy danej nieruchomoci. Zbycie nieruchomoci czy
odstpienie konsumenta od zamiaru sprzeday tej nieruchomoci powoduje, e dalsze
utrzymywanie wskazanych ogosze na portalach internetowych jest cakowicie zbdne.

19

Specyfika usug oferowanych przez Przedsibiorc wie si zatem z koniecznoci

elastycznego dostosowywania tych usug do potrzeb konsumenta. Zwaywszy na powysze
okolicznoci,

za

nieprawdopodobne

niewiarygodne

uzna

naley

wyjanienia

Przedsibiorcy, e naruszenie, jakiego si dopuci, byo wynikiem nieznajomoci przepisw

prawa. W analizowanym przypadku prawidowe okrelenie warunkw rozwizania przez
klienta umowy wymagao bowiem nie tyle wiedzy prawniczej, co rwnorzdnego
potraktowania kontrahenta w ramach tej umowy. Przedsibiorca ograniczy moliwo
rozwizania tej umowy przez klienta jedynie do wypowiedzenia z zachowaniem
trzymiesicznego okresu wypowiedzenia. Jednoczenie Przedsibiorca musia zdawa sobie
spraw, e takie uksztatowanie praw konsumentw jest sprzeczne ze specyfik usug
oferowanych klientowi i koniecznoci dostosowania tych usug do jego potrzeb. Narzucony
konsumentom okres wypowiedzenia umowy jest, niedostosowany do realiw obrotu, ale
przede wszystkim do natury umowy. Dla oceny sprawy nie bez znaczenia jest take fakt, e
cena miesicznej usugi utrzymywania ogoszenia na portalach internetowych zostaa przez
Przedsibiorca okrelona na bardzo wysokim, oderwanym od cen rynkowych, poziomie
399 z + VAT. Obowizek zachowania przez konsumenta trzymiesicznego okresu
wypowiedzenia zapewnia Przedsibiorcy przychd w kwocie okoo 1200 z + VAT.
W odniesieniu do usugi wiadczonej przez Przedsibiorcy jest to bardzo wysokie
wynagrodzenie. W zwizku z powyszym trudno oprze si wraeniu, e zastosowanie tak
dugiego okresu wypowiedzenia i wykluczenie moliwoci rozwizania umowy bez
zachowania okresu wypowiedzenia miao jedynie na celu obcienie konsumentw
znacznymi kosztami usugi.
Powysze okolicznoci uzasadniaj przyjcie, e dziaanie Przedsibiorcy opisane
w pkt I sentencji decyzji miao charakter intencjonalny. Przedsibiorca nie mg nie zdawa
sobie sprawy, e opisane dziaanie jest nieuczciwe wobec konsumentw i w sposb istotny
narusza ich interesy. Przedsibiorca musia mie zatem wiadomo bezprawnoci swoich
dziaa. W tym miejscu wskaza naley, e zdaniem Prezesa UOKiK aby naruszenie byo
traktowane jako popenione umylnie, nie jest konieczne, aby Przedsibiorca by wiadomy
naruszenia zakazu okrelonego w art. 24 ustawy okik. Wystarcza natomiast, e nie mg by
niewiadomy, e sporne zachowanie byo sprzeczne z dobrymi obyczajami, a wic
bezprawne.
W toku prowadzonej dziaalnoci Przedsibiorca otrzymywa reklamacje i pisma
konsumentw wskazujce m.in. na niezadowolenie z narzuconych im warunkw rozwizania

20

umowy (wiadcz o tym rwnie skargi zgromadzone w aktach postpowania). Okoliczno

ta dodatkowo potwierdza fakt, e Przedsibiorca musia mie wiadomo bezprawnoci
swoich dziaa.
W ocenie Prezesa Urzdu, Przedsibiorca dziaa co najmniej z zamiarem
ewentualnym, tzn. przewidujc bezprawno swoich dziaa, godzi si na to. Z uwagi na
powysze uzna naley, e Przedsibiorca dziaa umylnie, co w ocenie Prezesa UOKiK
uzasadnia wysoko naoonej kary.
Jako okoliczno obciajc Prezes Urzdu uwzgldni ponadto znaczny zasig
naruszenia. Przedsibiorca zawiera umowy on-line, w zwizku z czym uzna naley,
e zakres oddziaywania praktyki by znaczny.
Okoliczno obciajc w niniejszej sprawie stanowi rwnie moliwo
uzyskiwania przez Przedsibiorc znacznych korzyci w zwizku ze stosowaniem
stwierdzonej praktyki. Istot praktyki Przedsibiorcy byo narzucenie konsumentom
koniecznoci zachowania trzymiesicznego okresu wypowiedzenia umowy niezalenie od
istnienia okolicznoci uzasadniajcych dalsze wykonywanie tej umowy. Z obowizkiem tym
w sposb nierozerwalny wiza si obowizek poniesienia przez konsumentw wysokich
kosztw usugi w okresie wypowiedzenia umowy (ok. 1200 z + VAT). Takie uksztatowanie
warunkw umowy pozwalao Przedsibiorcy osiga znaczne korzyci finansowe. Rwnie
zgromadzone skargi konsumenckie potwierdzaj, e opisana praktyka wywieraa realne skutki
w sferze ekonomicznych interesw konsumentw.
W niniejszej sprawie nie zachodzi przesanka zaniechania stosowania praktyki przez
Przedsibiorc.

W pkt. II sentencji niniejszej decyzji Prezes Urzdu stwierdzi stosowanie przez

Przedsibiorc praktyki naruszajcej zbiorowe interesy konsumentw polegajcej na
wskazaniu w Regulaminie okrelajcym prawa i obowizki stron umowy internetowej
reklamy nieruchomoci jedynie ceny netto oferowanych usug.
Szacujc wag naruszenia, jakiego dopuci si Przedsibiorca, Prezes Urzdu
w szczeglnoci wzi pod uwag, e do naruszenia tego dochodzio na etapie
przedkontraktowym. Istot naruszenia na etapie przedkontraktowym jest zachowanie
przedsibiorcy ukierunkowane na pozyskiwanie konsumentw lub zoenie oferty
konsumentom, majce na celu skonienie do zawarcia kontraktu. Praktyka Przedsibiorcy
21

godzia w podstawowe prawo konsumentw, jakim jest prawo do informacji, i moga

wywiera bezporedni wpyw na decyzje konsumentw dotyczce umowy. Posugiwanie si
przez Przedsibiorc cen netto mogo wywoywa u konsumenta mylne wraenie, e cena
jest nisza ni w rzeczywistoci. Mogo to take powodowa faszywe wraenie, e jego
oferta jest bardziej konkurencyjna w stosunku do cen stosowanych przez konkurentw.
Znieksztacanie decyzji konsumenta w powyszy sposb narusza jego prawo do dokonywania
autonomicznego wyboru oferty i godzi w interesy majtkowe.
Wac wysoko kwoty bazowej kary nakadanej z tytuu ww. praktyki, Prezes
Urzdu uwzgldni take okres stosowania tej praktyki, ktry trwa ok. 10 miesicy. Z uwagi
na brak dowiadczenia po stronie przedsibiorcy Prezes Urzdu uzna, i powysze
naruszenie miao charakter dziaania co najmniej nieumylnego. Podkreli jednak naley, i
przepisy prawa w zakresie obowizku okrelania ceny uwzgldniajcej wszystkie
wystpujce w niej elementy, w tym nalene podatki, s na tyle oczywiste, i nawet z
perspektywy niedowiadczonego przedsibiorcy, naruszenia w tym zakresie w dodatku
trwajce przez tak dugi okres naley ocenia jako istotne zaniedbanie standardu naleytej
starannoci.
W odniesieniu do powyszej praktyk brak jest okolicznoci agodzcych, ktre mogy
by brane pod uwag przy orzekaniu o karze.
Jako okoliczno obciajc wzito natomiast pod uwag znaczny zasig naruszenia.
Przedsibiorca zawiera umowy on-line, w zwizku z czym zakres oddziaywania praktyki by
znaczny.
czny wymiar kary wynosi 21.322 z i stanowi 50% maksymalnego dopuszczalnego
wymiaru kary, jaki Prezes Urzdu mg naoy za stwierdzone naruszenie. Zdaniem Prezesa
UOKiK, tylko kara pienina w takiej wysokoci bdzie adekwatna do okresu, stopnia oraz
okolicznoci naruszenia przepisw ustawy okik oraz spenia bdzie podstawowe funkcje
kary. Kara ta musi mie bowiem: po pierwsze charakter represyjny (nakadana jest za
naruszenie ustawowych zakazw), po drugie prewencyjny (ma zapobiega podobnym
naruszeniom w przyszoci i zniechca do naruszania prawa), za zagroenie ni, czyli
potencjalna moliwo naoenia kary przez Prezesa Urzdu nadaje jej charakter
dyscyplinujcy11. Zdaniem Prezesa Urzdu tak okrelona kara spenia zarwno rol

11

Wyrok SN z dnia 7 kwietnia 2004 r. (sygn. akt: III SK 31/04).

22

represyjn jako sankcja i dolegliwo za naruszenie przepisw ustawy o ochronie konkurencji

i konsumentw, jak i prewencyjn, zapobiegajc ponownemu ich naruszeniu.
Praktyki

stosowane

przez

Przedsibiorc

charakteryzoway

si

szczegln

szkodliwoci, zmuszay konsumentw do stosowania dugiego okresu wypowiedzenia

umowy, nie dajc im tym samym moliwoci uwolnienia si od ponoszenia niezasadnie
wysokich kosztw usugi, z ktrej nie byli ju w stanie skorzysta. Sam koszt usugi
ponoszony przez jednego tylko konsumenta w okresie niezasadnie zdaniem Prezesa UOKiK
zastrzeganego okresu wypowiedzenia wynosi ok. 1 470 z. Naoenie na Przedsibiorc
kary w wysokoci poowy maksymalnego dopuszczalnego wymiaru ma na celu przede
wszystkim

osignicie

w stosunku

do

Przedsibiorcy

efektu

prewencyjnego

oraz

edukacyjnego. Prezes Urzdu wzi rwnie pod uwag fakt, e osignity przez
Przedsibiorc przychd w 2014 r. faktycznie jest przychodem uzyskanym jedynie za
3 miesice prowadzenia dziaalnoci (Przedsibiorca rozpocz dziaalnoci w padzierniku
2014 r.). Powysza dziaalno jest nadal prowadzona i rozwijana (w chwili wydawania
decyzji Przedsibiorca prowadzi co najmniej cztery portale internetowe, poprzez ktre
wiadczy tosame usugi).
Z tych te wzgldw orzeczono jak w pkt III sentencji decyzji.

Ad IV sentencji niniejszej decyzji

Zgodnie z art. 80 ustawy o ochronie konkurencji i konsumentw, Prezes Urzdu
rozstrzyga o kosztach w drodze postanowienia, ktre moe by zamieszczone w decyzji
koczcej postpowanie.
W myl art. 77 ww. ustawy, jeeli w wyniku postpowania Prezes UOKiK stwierdzi
naruszenie przepisw ustawy, przedsibiorca, ktry dopuci si tego naruszenia jest
obowizany ponie koszty postpowania.
Przedmiotowe postpowanie zostao wszczte z urzdu, a w jego wyniku Prezes
UOKiK w pkt. I i II sentencji decyzji stwierdzi naruszenie przepisw ustawy o ochronie
konkurencji i konsumentw. Wobec powyszego zaistniay przesanki do naoenia na
Przedsibiorc obowizku zwrotu kosztw postpowania.

23

Art. 263 1 k.p.a. stanowi, e do kosztw postpowania zalicza si koszty podry

i inne nalenoci wiadkw i biegych oraz stron, a take koszty spowodowane ogldzinami
na miejscu, jak rwnie koszty dorczenia stronom pism urzdowych.
Stosownie do art. 264 1 k.p.a. jednoczenie z wydaniem decyzji organ administracji
publicznej ustala w drodze postanowienia wysoko kosztw postpowania, osoby
zobowizane do ich poniesienia oraz termin i sposb ich uiszczenia.
Kosztami niniejszego postpowania s wydatki zwizane z wysyk korespondencji,
ktre wynosz 30,50 z (sownie: trzydzieci zotych i pidziesit groszy).
Majc powysze uwadze orzeczono jak w punkcie IV sentencji decyzji.

Pouczenia
Stosownie do treci art. 81 ust. 1 ustawy o ochronie konkurencji i konsumentw
w zwizku z art. 47928 2 ustawy z dnia 17 listopada 1964 r. Kodeks postpowania
cywilnego (tekst jednolity: Dz. U. z 2014 r., poz. 101 ze zm.) od niniejszej decyzji
przysuguje odwoanie do Sdu Okrgowego w Warszawie Sdu Ochrony Konkurencji
i Konsumentw, w terminie miesica od dnia jej dorczenia, za porednictwem Prezesa
Urzdu Ochrony Konkurencji i Konsumentw Delegatury Urzdu Ochrony Konkurencji
i Konsumentw w Warszawie.
Na postanowienie rozstrzygajce o kosztach, zawarte w punkcie IV sentencji
niniejszej decyzji, na podstawie art. 81 ust. 5 ustawy o ochronie konkurencji i konsumentw,
w zw. z art. 47932 1 i 2 k.p.c. oraz art. 264 2 k.p.a. w zwizku z art. 83 ustawy o ochronie
konkurencji i konsumentw, przysuguje zaalenie do Sdu Okrgowego w Warszawie
Sdu Ochrony Konkurencji i Konsumentw, za porednictwem Prezesa Urzdu Ochrony
Konkurencji i Konsumentw Delegatury Urzdu Ochrony Konkurencji i Konsumentw w
Warszawie, w terminie tygodnia od dnia dorczenia niniejszej decyzji, w przypadku
zaskarenia jedynie rozstrzygnicia o kosztach.
Zgodnie z art. 112 ust. 3 ustawy o ochronie konkurencji i konsumentw kar pienin
naley uici w terminie 14 dni od dnia uprawomocnienia si niniejszej decyzji na konto
Urzdu Ochrony Konkurencji i Konsumentw:
NBP O/O Warszawa 51101010100078782231000000.

24

Koszty niniejszego postpowania okrelone w pkt IV sentencji niniejszej decyzji

Przedsibiorca obowizany jest wpaci w terminie 14 dni od uprawomocnienia si niniejszej
decyzji, na konto Urzdu Ochrony Konkurencji i Konsumentw w Warszawie nr:
NBP O/O Warszawa 51101010100078782231000000.

Dyrektor
Delegatury UOKiK w Warszawie
Dorota Grudzie-Barbachowska
/podpis/

Otrzymuj:

25