Professional Documents
Culture Documents
powietrzny
wodonony
asymilacyjny
Cecha
Typ wizki przewodzcej
Dwulicienne
Jednolicienne
b) Wska rolin, ktrej licie prowadz bardziej oszczdn gospodark wodn. Odpowied uzasadnij
podajc dwa argumenty.
Zadanie 16 (4pkt,pp).
Pocz w pary:
1. paprocie
2. skrzypy
3. widakowe
4. ryniofity
Zadanie 17 (4pkt, p).
Okrel w kategorii prawda fasz:
a. poryblin jeziorny
b. rhynia
c. kalamity
d. podrze ebrowiec
e. kosodrzewina
5.
6.
7.
8.
Rozpoznaj kwiat roliny wiatropylnej. Uzasadnij swj wybr podajc dwa argumenty.
BEZKRGOWCE
Zad. 1 Do czstych chorb ukadu pokarmowego nale tzw. robaczyce, czyli schorzenia wywoane obecnoci
robakw pasoytniczych. Ich szkodliwo zwizana jest midzy innymi z powodowaniem wewntrznych
uszkodze w organizmie gospodarza, jego zatruwaniem i zuboeniem w istotne dla ycia substancje. Podanym
nazwom pasoytw przyporzdkuj sytuacje, w ktrych moe doj do zaraenia (kademu pasoytowi
moesz przyporzdkowa wicej ni jeden sposb zaraenia).
1. TASIEMIEC UZBROJONY .
2. OWSIK
..
3. GLISTA LUDZKA
4. WOSIE KRTY
PIERCIENICE .
STAWONOGI .
Cechy wsplne
..
Zad. 5Wybierz zestaw, w ktrym podano wycznie pajczaki:
a. skorpion, kosarz, kleszcz, pajk, pkla
b. kleszcz, wierzbowiec, pajk, langusta, skorpion
c. pajk, skorpion, kosarz, kleszcz, wierzbowiec
d. widrowiec, ukwia, krab, langusta, skorpion
Zad. 6 Poniszy schemat przedstawia stadia rozwojowe motyla: owada dorosego, larwy, jaja i poczwarki.
Podpisz na rysunku poszczeglne stadia tego rozwoju.
..
.
..
Zad. 7 Taki typ rozwoju, ktry przechodz midzy innymi motyle to:
A. rozwj prosty.
B. rozwj zoony z przeobraeniem niezupenym.
C. rozwj zoony z przeobraeniem zupenym.
Zad. 8 Spord wymienionych poniej cech wybierz i zaznacz trzy, ktre dotycz
piercienic.
A. Ich ciao zbudowane jest z segmentw.
B. Narzd oddechowy stanowi tchawki.
C. Krew kry w systemie zamknitych naczy krwiononych.
D. W budowie zewntrznej mona wyrni gow, tuw i odwok.
E. Posiadaj trzy pary odny krocznych.
F. Obecno siodeka, ktre bierze udzia w rozmnaaniu.
Zad. 9 Wymie dwie rnice wystpujce w budowie limakw i gowonogw.
.....................................................................
...
......................................................................
. . Zad. 10 Uczniowie na kku biologicznym wykonali dowiadczenie. Do dwch
jednakowej wielkoci pojemnikw A i B nasypali ziemi. W jednym z pojemnikw
umiecili kilkanacie ddownic, a nastpnie do obu pojemnikw wysadzili po dwie
sadzonki fasoli. Pojemniki ustawili na parapecie okiennym i regularnie podlewali.
Przez kolejne dni prowadzili obserwacje rosncej fasoli. W pojemniku B fasola bya
wysza i miaa wiksze licie ni fasola w pojemniku A. Okrel, w ktrym pojemniku
znajdoway si ddownice i uzasadnij
odpowied.. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
......................................................................
.......................................
Zad. 11 Napisz, do ktrej grupy stawonogw nale przedstawione na ilustracjach
organizmy
. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .......................................................................................
Zad. 12 Przeczytaj uwanie poniszy tekst i wpisz nazw organizmw, ktre zostay w nim opisane.
Zwierzta te wystpuj wycznie w formie polipa. yj w morzach, w miejscach ciepych i dobrze
nawietlonych. Wystpuj pojedynczo lub tworz ogromne kolonie, ktre stanowi rodowisko ycia dla innych
organizmw. Poluj na niewielkie skorupiaki, larwy owadw, a nawet drobne ryby. Wytwarzaj trway szkielet
zbudowany ze zwizkw wapnia, ktry ludzie wykorzystuj do wyrobu biuterii.
..
Zad. 13
Rysunki przedstawiaj wybrane stawonogi. Wska zestaw, ktry prawidowo przyporzdkowuje
narzdy wymiany gazowej do kolejnych rysunkw.
Rysunek I
Rysunek II
Rysunek III
A tchawki
pucotchawki
skrzela
B pucotchawki
skrzela
tchawki
C skrzela
pucotchawki
tchawki
D pucotchawki
tchawki
skrzela
Do jakich grup bezkrgowcw zaliczmy ponisze gatunki.
Zad. 14 Znajd zdanie nieprawdziwe dotyczce stubi pospolitej
a) wystpuje w postaci polipa
b) yje pojedynczo, przyczepiajc si stopk do podoa
c) jej otwr gbowy suy rwnie jako odbytowy
d) rozmnaa si pciowo i bezpciowo przez pczkowanie
e) jej ciao ma zdolnoci do regeneracji
f) posiada komrki parzydekowe na stopie
g) yje w zbiornikach sodkich
Zad. 15 Przyporzdkuj przedstawicieli do grupy systematycznej wpisujc a, b, lub c, d
a) owady b) skorupiaki
c) pajczaki
d) parzydekowce
skorpion ...., rozwielitka ......, stonoga ......., oczlik ........, tygrzyk paskowany .....,roztocze ......, jedwabniki .......,
ukwia......., chebia batycka.......
Zad. 16 Jakie owady i pajczaki wywouj lub przenosz ponisze choroby?:
a) malaria ................................................
b) zapalenie opon mzgowych i
borelioza ...........................
Zad. 17 Na schemacie przedstawiono rozwj
owadw . Wymie 2 widoczne na rysunku
rnice midzy tymi rozwojami
Przyporzdkuj odpowiednio do X i do Y
:a),b),c),d):
X) motyl .......................
Y) krab ........................
a) gowotuw i odwok
b) gowa, tuw, odwok
c) chitynowy pancerz poddajcy si linieniu
d) rozwj z poczwark
Przeczytaj tekst i odpowiedz na ponisze pytania:
Ciao tego organizmu skada si z gowy, tuowia, odwoka. Na tuowiu znajduj si trzy pary odny
a) skorupiakw
b) miczakw
c) owadw
Podkrel organizmy nie bdce pasoytami:
Ddownica, pijawka, tasiemiec nieuzbrojony, owsik, wypawek biay, glista ludzka, kleszcz, wesz
Dokocz zdania:
a) limak bez skorupki to: .............................
b) koralowce bez szkieletu to: .......................
c) obojnak to na przykad: ............................ .
Uzupenij zdania dotyczce budowy koralowcw, wpisujc podane wyrazy w odpowiedniej
formie gramatycznej: rafa, szkielet, polip.
Koralowce to zwierzta morskie majce posta ............................... . yj przyczepione do podoa,
tworzc .............................. koralowe. Maj zewntrzny lub wewntrzny wapienny .................................. .
Przeczytaj uwanie zdania dotyczce budowy ddownicy. Oce, czy s prawdziwe,
podkrelajc TAK lub NIE.
A. Ciao ddownicy zbudowane jest z piercieni. TAK NIE
B. Piercienie ddownicy maj wyrostki, zwane szczecinkami. TAK NIE
C. luz pokrywajcy ciao ddownicy chroni przed wysuszeniem i uszkodzeniami. TAK NIE
D. Ciao ddownicy jest zrnicowane na gowotuw i odwok. TAK NIE
1. Uporzdkuj podane cechy owadw i pajczakw w tabeli:
mog mie skrzyda, yj na ldzie, rozwj zoony, wikszo yje na ldzie,
czonowate odna, rozwj prosty, 4 pary odny krocznych, s rozdzielnopciowe, 3
pary odny krocznych, oddychaj tchawkami; maj gow, tuw i odwok; pokryte
chitynowym pancerzem, maj gowotuw i odwok, narzdy gbowe: szczkoczuki i
nogogaszczki, oddychaj pucotchawkami
UWAGA! 3 cechy spord podanych s wsplne dla obu gromad
OWADY
PAJCZAKI
Komrka. Systematyka.
Czynnoci yciowe
Test, ktry masz przed sob, skada si z 17 zada. Przy kadym poleceniu podano
liczb punktw moliw do uzyskania za poprawn odpowied.
Za rozwizanie caego testu moesz otrzyma maksymalnie 26 punktw.
B. komrka.
C. tkanka.
(01 p.)
D. narzd.
2. Na schemacie komrki zwierzcej dorysuj i podpisz struktury charakterystyczne dla komrki rolinnej.
(02 p.)
(02 p.)
Komrka rolinna A.
Komrka zwierzca B.
Komrka bakterii C.
Komrka grzyba D.
(01 p.)
To struktura otoczona dwiema bonami. Jej bona wewntrzna jest silnie pofadowana. Wystpuje
w komrkach grzybw, zwierzcych i rolinnych, gdzie odpowiada za uwalnianie energii.
Odpowied: . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
5. Zaznacz ilustracje komrek, ktre s samodzielnymi organizmami.
(02 p.)
(01 p.)
B. modyfikacja biaek.
C. oddychanie komrkowe.
D. synteza DNA.
(01 p.)
8. Tlen oraz dwutlenek wgla s produktami dwch rnych procesw zachodzcych w komrkach licia.
Wpisz nazwy procesw, w wyniku ktrych powstaj te gazy.
(02 p.)
9.. Obok zda zawierajcych prawdziwe informacje dotyczce cytoplazmy wpisz liter P,
a obok zawierajcych faszywe informacje liter F.
(02 p.)
(02 p.)
A. Brak chloroplastw.
B. Obecno mitochondriw.
C. Brak jdra komrkowego.
D. Obecno ciany komrkowej.
11. Komrki niektrych grzybw zawieraj wiele jder. Wielojdrowa komrka grzyba to
A. spltek.
B. zarodnik.
C. komrczak.
(01 p.)
D. zarodek.
12. Bona komrkowa odpowiada za transport substancji. Przez bon komrkow do komrki swobodnie przenikaj
(01 p.)
A. zwizki chemiczne rozpuszczalne w wodzie.
B. wszystkie zwizki chemiczne.
C. zwizki organiczne.
D. czsteczki gazw i wody.
13. Ponisze zdania u tak, aby powstaa instrukcja przygotowania obserwacji mikroskopowej.
(02 p.)
......
, 2. . . . . . ., 3. . . . . . ., 4. . . . . .
(02 p.)
(01 p.)
(01 p.)
owady, roliny, nagonasienne, grzyby, motyle, ptaki, bakterie, pierwotniaki, zwierzta, glony, protisty
17. Przyporzdkuj nazwy zwierzt drapienych do odpowiednich rodzin.
(02 p.)
............................................................................................................................................
psowate:
..............................................................................................................................................
Roliny
................
klasa
(01 p.)
Tkanki te s zbudowane z komrek o niewielkich rozmiarach. Maj cienkie ciany, mae wodniczki i due jdra
komrkowe. Komrki te stale si dziel. W wyniku tych podziaw powstaj komrki potomne, ktre daj pocztek
wszystkim tkankom budujcym rolin.
Odpowied: S to tkanki . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
2. Uzupenij tabel, korzystajc z poniszych opisw tkanek przewodzcych.
(03 p.)
yko
(02 p.)
(01 p.)
........................................................................................................................................................
........................................................................................................................................................
(02 p.)
A. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
B. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
C. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
D. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
(03 p.)
A. Tkanka przewodzca
Fotosynteza 1. B. Mikisz asymilacyjny
Wymiana gazowa midzy liciem i atmosfer 2. C. Skrka aparaty szparkowe
Transport wody 3. D. Tkanka wzmacniajca
7. Ilustracje przedstawiaj typy unerwienia lici. Pod kad z nich wpisz odpowiedni rodzaj unerwienia,
korzystajc z podanych wyrazw.
(01 p.)
A. unerwienie . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
B. unerwienie . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
C. unerwienie . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
(01 p.)
C. Zwizkw potasu.
D. Zwizkw organicznych.
9. Kcza, rozogi i ciernie to przeksztacone odygi. Podaj funkcje, jakie peni w rolinie.
(03 p.)
a) kcza . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
b) rozogi . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
10. Uzupenij zdania, wpisujc waciwe okrelenia, dotyczce dugoci ycia rolin zielnych.
(03 p.)
Roliny, ktre kiekuj wiosn, rozmnaaj si i przed nadejciem zimy obumieraj, to roliny . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
Te za, ktre kiekuj wiosn, wyksztacaj odygi i licie, a w nastpnym roku wydaj owoce, to roliny
. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . Natomiast roliny, do ktrych nale m.in. byliny, zimuj w postaci czci podziemnych,
na wiosn za odrastaj. S to roliny . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
11. Podkrel nazwy grup rolin, ktre do procesu zapodnienia nie potrzebuj wody.
(01 p.)
(02 p.)
A. przywabienie owadw
B. zapylenie
C. wytworzenie barwnych i pachncych kwiatw
D. powstanie nasienia
E. zapodnienie
F. powstanie owocu
1. . . . . . . . , 2. . . . . . . . ., 3. . . . . . . . . , 4. . . . . . . . , 5. . . . . . . . ., 6. . . . . . . . .
14. Wrd rolin okrytonasiennych s drzewa, krzewy i roliny zielne. Podkrel nazwy rolin okrytonasiennych.
(03 p.)
sosna pospolita, db szypukowy, joda pospolita, marchew zwyczajna, sonecznik jaskrawy,
yto zwyczajne, piropusznik strusi, skrzyp polny
Zwierzta
................
klasa
(03 p.)
(01 p.)
..................................................................................................................................................................................
4. Ilustracje przedstawiaj zwierzta o rnej symetrii ciaa. Pod kad z nich wpisz odpowiedni rodzaj symetrii.
(02 p.)
A. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . B. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
5. Wrd pazicw i nicieni wiele gatunkw to pasoyty, ktre w trakcie rozwoju mog zmienia ywicieli.
Ich ywicielem ostatecznym jest
(01 p.)
........................................................................................................................................................
........................................................................................................................................................
(02
(02 p.)
Noga
Worek trzewiowy
(02 p.)
Ramiona
10. Korzystajc z ilustracji przedstawiajcych przekroje poprzeczne przez ciaa bezkrgowca i krgowca,
wpisz podane niej cechy budowy w odpowiednie miejsca w tabeli.
zewntrzny, strona grzbietowa, nabonek jednowarstwowy,
strona brzuszna, wewntrzny, nabonek wielowarstwowy
(04 p.)
Cechy budowy
Krgowce
Bezkrgowce
Pokrycie ciaa
Szkielet
Pooenie ukadu
krwiononego
Pooenie ukadu
nerwowego
11. Podkrel nazwy zwierzt o szkielecie zewntrznym.
(02 p.)
(01 p.)
(02 p.)
Jeeli z jaja rozwija si mody organizm, ktry nie rni si od postaci dorosej jest jej miniatur, mwimy,
e jest to rozwj . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . Jeli w rozwoju organizmu wystpuje larwa, ktra rni si od osobnika
dorosego, jest to rozwj . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
14. Zaznacz zdanie, ktre waciwie opisuje rol bon podowych u gadw, ptakw i ssakw.
(01 p.)
(02 p.)