MAREK BARDADYN

IRYDOLOGIA DLA WSZYSTKICH

OKO POWIE WSZYSTKO
ROZPOZNAWANIE I LECZENIE CHORB METODAMI NATURALNYMI

WSTP
Jak szybko i bezbolenie oceni stan swojego zdrowia, wykry ewentualne
zagroenia, wybra najbardziej odpowiedni styl ycia i odywiania. Tak znan od dawna,
skuteczn i cakowicie nieinwazyjn metod kompleksowej oceny stanu zdrowia jest
irydologia. Nauka ta umoliwia diagnozowanie na podstawie wygldu tczwki. Kadej
czci ciaa odpowiada cile okrelone miejsce na powierzchni tej kolorowej tkanki oka.
Dziki temu wszystkie zmiany zachodzce w narzdach wewntrznych i ukadach naszego
organizmu zostaj zapisane na tczwce. Nawet silny bl zba moe zostawi tam swj lad.
Gwn zalet irydodiagnostyki jest traktowanie czowieka jako psychofizyczn cao. Daje
to moliwo spojrzenia na organizm ludzki bez dzielenia go na chory odek, serce czy
nerwy. Zdarza si czsto, e pacjent wykonuje szereg bada laboratoryjnych wyniki s
prawidowe, a dolegliwoci niestety pozostaj. Irydologia daje moliwo odpowiedzi na
pytanie jakie jest rzeczywiste podoe choroby wrodzone predyspozycje, zatrucie
organizmu czy zbyt silny stres.
Aby y zdrowo trzeba przede wszystkim pozna tajemnice swojego organizmu.
Irydologia daje tak szans. Ksika ta ma umoliwi czytelnikowi samodzielne
odczytywanie zapisanych na tczwce informacji o atutach i sabociach swojego organizmu.
Pozwoli to ustali indywidualne wskazania profilaktyczne i lecznicze.
Zanim jednak przystpimy do omawiania objaww irydologicznych i ich znaczenia
musimy uwiadomi sobie pewien fakt. Bdziemy mieli do czynienia z bardzo delikatn
materi jak jest troska czowieka o swoje zdrowie i ycie. Postarajmy si potraktowa nasze
obserwacje z pewnym dystansem. Ogldanie tczwki powinno sta si okazj do
zastanowienia nad tym, co jeszcze moemy zrobi dla swojego zdrowia, a nie kolejnym
rdem niepokoju.
W pierwszej czci ksiki, po rysie historycznym i zapoznaniu z technik badania
oka, zostay przestawione niektre z kilkudziesiciu objaww irydologicznych. Opisy i
rysunki maj umoliwi ich samodzielne odszukanie na powierzchni tczwki. Zamieszczone

dalej mapy pozwol przyporzdkowa rozpoznane objawy irydologiczne konkretnym

narzdom i ukadom organizmu.
Druga, szczegowa cz zawiera wskazwki diagnostyczne i lecznicze w 27
objawach lub jednostkach chorobowych, w ktrych wystpujce na tczwce znaki mog
okaza si pomocne w profilaktyce i leczeniu. W diagnozowaniu naley kierowa si w
pierwszym rzdzie objawami oglnymi, ktre przy kadej chorobie wyszczeglnione s na
wstpie, zaraz po krtkim przedstawieniu istoty problemu. Objawy tczwkowe mog by
traktowane jako wskazwki kierujce na waciwe rozpoznanie lub stanowice jego
potwierdzenie. Na etapie samodzielnych obserwacji stawianie diagnozy tylko na podstawie
wygldu tczwki jest bardzo ryzykowne i niebezpieczne. W razie wtpliwoci najlepiej
zasign porady lekarskiej. W kolejnym punkcie przedstawione s oglne zasady
postpowania w opisanych przypadkach. Jeli jest tam mowa o leczeniu przez odpowiedniego
specjalist, to realizacja dalszych zalece uzaleniona jest gwnie od jego opinii. Mieszanki
zioowe natomiast mog stanowi doskonae uzupenienie kadej terapii, jednak nie mog jej
zastpowa. Zioa w podanych przy kadym skadniku ilociach, naley zmiesza i do
parzenia stosowa 1 yk stoow mieszanki dla dorosych i 1 yeczk od herbaty dla dzieci.
Po zalaniu wrztkiem zostawi pod przykryciem na 30 minut. Napar naley pi przez 23
tygodnie. Po 12 tygodniach przerwy kuracj mona powtarza. Na zakoczenie opisu kadej
choroby wymienione zostay leki homeopatyczne. Ich potencj i dawkowanie powinien
jednak ustali specjalista. W przypadku chorb, w leczeniu ktrych znajduje zastosowanie
akupresura, naley odnale na zamieszczonych na kocu ksiki schematach odpowiednie
punkty ucisku. Profilaktycznie zabiegi naley wykonywa raz dziennie wieczorem, a w
przypadku ostrych dolegliwoci 34 razy w rwnych odstpach czasu. Lekki ucisk opuszkami
palcw powinien trwa do 30 sekund, mocniejszy okoo 15. W czasie zabiegu konieczny jest
spokj i odprenie.

HISTORIA
Irydologia nie jest metod now. Odczytywanie chorb na podstawie tczwki oka ma
swoj bardzo dug histori. Pierwsze informacje na ten temat pochodz z czasw, gdy
pasterskie plemiona zamieszkujce dzisiejsze tereny Chin i Indii po wygldzie oczu oceniay
warto kupowanych zwierzt. Wierzono, e choroby wchodz do ciaa, a wychodzc z
niego zostawiaj swoje pitno w postaci rnych znakw na oczach. Rwnie z Chin sprzed

okoo 3 tys. lat pochodz pierwsze wzmianki o irydologii.

Irydodiagnostyka nie bya take obca Egipcjanom pod panowaniem faraona
Tutenhamona. Z czasw tych zachoway si dwa papirusy dugoci 50 m i szerokoci 1,5 m,
na ktrych spisano ca wczesn wiedz z tej dziedziny. S one przechowywane w
Bibliotece Babiloskiej i pomimo upywu kilkudziesiciu wiekw nadal stanowi wiarygodne
rdo informacji. Niebywa sensacj okazay si rwnie wykonane przez kapanw
lekarzy fotografie tczwek sporzdzone na pokrytych zwizkami srebra pytkach. Pytk
tak podnoszono na wysoko oka chorego na odlego 2 cm i trzymano rwno 4 minuty, po
czym smarowano j odpowiedni ciecz i znowu przenoszono w okolic oczu na 30 sekund.
Po chemicznej obrbce powierzchnia tabliczki i wizerunek na niej staway si kolorowe.
Jaskrawe barwy przedstawiajce tczwk na metalu zachoway si do naszych czasw i
moemy na nich rozpozna na co chorowali wadcy Egiptu. Sekret techniki fotografii nie
zosta jednak dotd do koca wyjaniony.
Wiele wiekw temu tybetaska medycyna przywizywaa przy diagnozowaniu due
znaczenie do oglnego wygldu chorego. Szczeglnie starannie oceniano stan skry, jzyka,
ksztat maowin usznych, ruchy mini itd. Okazao si jednak, e to oczy nios w sobie
najwicej informacji o stanie zdrowia organizmu. Czoowi tybetascy medycy potrafili na
mapie tczwki rozpozna objawy na podstawie ktrych wnioskowali o stanie okrelonych
narzdw organizmu. Nazywali oni oczy oknami we wntrze organizmu.
Pniej irydologia przechodzia lepsze i gorsze okresy. W dobie renesansu interesowa
si ni midzy innymi Leonardo da Vinci.
Ponownie zainteresowano si irydologia w drugiej poowie ubiegego stulecia.
Szczeglne miejsce w historii tej nauki zajmuje wgierski lekarz I. Peczeli. Jedna z legend
gosi, e Wgier odkry irydodiagnostyk zupenie przypadkowo. Majc jedenacie lat
znalaz w lesie gniazdo, z ktrego prbowa wydosta jajko. Nadlatujca sowa chcc broni
swoje potomstwo zamaa sobie apk. Peczeli zauway, e jednoczenie na jej tczwce
pojawia si plamka. Skojarzy te fakty i pniej pracujc ju jako chirurg w szpitalu
prowadzi intensywne obserwacje na tczwkach chorych. Upyno duo czasu zanim zdoa
udokumentowa swoje odkrycia w ksice. W rezultacie wieloletnich obserwacji powstay
pierwsze na wiecie mapy irydologiczne, ktre opublikowa w swojej ksice. Jej mottem
byo zdanie: oko zwierciado duszy, zwierciado ciaa.
Due osignicia w tej dziedzinie mia szwedzki pastor N. Liljeguist. Zauway on
wiele nowych szczegw dotyczcych rozpoznania chorb oka, ktre nastpnie przedstawi
w dwutomowym dziele pt. Diagnoza oka. Ksika skadaa si z 284 stron tekstu, 258

czarnobiaych i 12 kolorowych rysunkw tczwki. W roku 1893 Liljeguist udowodni, e

kade uszkodzenie i choroba narzdu moe by zauwaone w oku. Konsekwentnym
zwolennikiem naturalnych metod leczenia by A. Lindlar zaoyciel szkoy naturalnej w
Chicago, propagator irydologii. W latach 19071909 ukazyway si jego interesujce artykuy
powicone diagnozie z tczwki w poczytnym czasopimie Leczenie naturalne.
Wybitny niemiecki uczony R. Schnabel dosta nagrod Londyskiej Akademii Nauk
za wydanie dziea o irydodiagnostyce. Ksika ta jest obecnie jednym z najpopularniejszych
podrcznikw w tej dziedzinie. O ile w pierwszej poowie XX w. diagnozowaniem z
tczwek zajmowaa si niewielka grupa ludzi, tak z pocztkiem lat pidziesitych znacznie
wzroso zainteresowanie t metod. W krajach europejskich, a pniej w USA, Kanadzie i
Japonii powstay samodzielne szkoy i instytuty zajmujce si klinicznymi podstawami
irydologii. Na niektrych uczelniach wprowadzono irydodiagnostyk jako obowizkowy
przedmiot.
W 1980 roku odbya si w Paryu pierwsza Midzynarodowa Konferencja
Irydologw. Utworzono wtedy fundacj bada w dziedzinie naukowej i eksperymentalnej
irydodiagnostyki. Celem jej byo zjednoczenie wysikw lekarzy specjalistw w celu
ugruntowania klinicznych i anatomicznofizjologicznych zaoe irydologii.
W Polsce obecnie metod t posuguje si zaledwie kilku lekarzy. Wynika to z braku
moliwoci ksztacenia si irydologw w naszym kraju.

TECHNIKA BADANIA OKA PRZY AUTODIAGNOZIE

Przedmiotem obserwacji przy autodiagnozie irydologicznej jest tczwka. Ogldana
przez bezbarwn rogwk wyglda jak kolorowe koo. W jej centrum znajduje si okrga
stale zmieniajca pod wpywem wiata swoj wielko renica. Od zewntrz tczwka
graniczy z bia twardwk pokryt bezbarwn spojwk. W tczwce wyrnia si cz
reniczn, ktra otacza pasmem o szerokoci 1,5 mm renic.

brzeg rzskowy
cz rzskowa
kryza
cz reniczna
renica
brzeg reniczny
beleczki promieniste
Rys. 1. Schemat budowy tczwki
Jest ona oddzielona od zewntrznej czci rzskowej przebiegajcym okrnie mniej
lub bardziej regularnym zgrubieniem tkanki tczwki tzw. krezk. W terminologii
irydologicznej nosi ono nazw piercienia autonomicznego. Na czci renicznej znajduj si
pola projekcji odka i jelit, a na czci rzskowej pozostaych narzdw wewntrznych i
ukadw organizmu. Tczwka zbudowana jest z dwch mini: zwieracza i rozwieracza
renicy. Wkna zwieracza przebiegaj okrnie wok brzegu renicznego tczwki. W
jasnych oczach s widoczne goym okiem w postaci wskiego piercienia. Ich skurcz
powoduje zwenie renicy co chroni oko przed nadmiarem wiata. Wkna rozwieracza
przebiegaj promienicie i odpowiadaj za rozszerzenie renicy. Pozostae elementy tkanki
tczwki stanowi liczne naczynia krwionone, wkna nerwowe oraz komrki. Niektre z
tych komrek zawieraj barwnik melanin warunkujcy kolor oczu. Na powierzchni
tczwki widoczne s rnej wielkoci zagbienia tzw. krypty oraz niekiedy plamy
barwnikowe w rnych odcieniach brzu.
Do przeprowadzenia penego badania irydologicznego niezbdny jest specjalistyczny
sprzt okulistyczny lampa szczelinowa. Daje ona moliwo obserwowania powierzchni
tczwki w nawet kilkudziesiciokrotnym powikszeniu i rnym w zalenoci od potrzeb
owietleniu. Po doczeniu aparatu fotograficznego mona wykona bardzo precyzyjne
zdjcia do dokumentowania stwierdzonych objaww. Przeprowadzone w ten sposb badanie,
stwarza moliwo rozpoznania wszystkich z kilkudziesiciu uwzgldnianych w diagnostyce
cech struktury i barwy tczwki.
Urzdzenie to nie jest jednak niezbdne do celw autodiagnozy, gdy znaczn cz
objaww irydologicznych mona bdzie rozpozna goym okiem lub przy niewielkim
powikszeniu. Podstawow spraw dla rozpoznania interesujcych nas szczegw
powierzchni tczwki jest jej odpowiednie owietlenie. W tym celu najlepiej jest uy maej
latarki o skupionym, niezbyt silnym strumieniu wiata. Oko owietlamy z boku od strony

skroni i wtedy najatwiej zaobserwowa zagbienia powierzchni tczwki. Pozostae objawy

irydologiczne obserwujemy przy owietleniu na wprost. Pamitajmy by nie owietla oka
zbyt dugo jaskrawym wiatem i robi co pewien czas przerwy w badaniu. Pomocna bdzie
rwnie lupa o powikszeniu od 2 do 10 razy. Ustawiamy j przed okiem w odlegoci
umoliwiajcej wyrane rozrnienie szczegw tczwki. Odlego tak musimy ustali
dowiadczalnie. Naley pamita o tym, aby rozpoznane objawy lokalizowa przy uyciu
odpowiednich map irydologicznych. Dalej przedstawione zostay oddzielne mapy topografii
tczwki przy ogldaniu swojego oka w lustrze i przy ocenie drugiej osoby.

OBJAWY IRYDOLOGICZNE
W jaki sposb choroba moe znale odbicie w wygldzie tczwki. Przyjmuje si, e
istniej poczenia za porednictwem autonomicznego ukadu nerwowego pomidzy
wszystkimi czciami ciaa, a odpowiadajcymi im cile okrelonymi miejscami na
powierzchni tczwki. Dziki temu impulsy bioelektryczne z chorego narzdu zostaj
przeniesione midzy innymi do zakocze nerwowych w tczwce. Zmieniona, patologiczna
impulsacja powoduje zaburzenia w naczyniach krwiononych i metabolizmie odpowiedniego
obszaru tczwki. W efekcie powstaj rozjanienia, przebarwienia, zagbienia powierzchni w
sektorze konkretnego narzdu wewntrznego.
Drug, du grup stanowi objawy zaburze oglnoustrojowych np. miadycy,
zatru zewntrz i wewntrzpochodnych, przecienia ukadu nerwowego. Mog one
wystpowa w rnych miejscach tczwki i nie s zwizane z projekcj narzdw na jej
powierzchni. W diagnostyce uwzgldnia si rwnie kolor tczwki, jej struktur, wielko,
ksztat i umiejscowienie renicy, wygld spojwki i rogwki oka.
Dalej zostay przedstawione te spord objaww irydologicznych, ktrych znajomo
jest niezbdna do przeprowadzenia autodiagnozy z tczwki.
1. STRUKTURA TCZWKI
Czowiek jest tym zdrowszy i mniej podatny na zachorowanie im bardziej spoista i
jednolita jest powierzchnia jego tczwek. Do oceny stopnia tej spoistoci suy
zamieszczony obok schemat. Pozwala on na zakwalifikowanie badanej tczwki do jednego z
szeciu typw.

Typ pierwszy: charakteryzuje si bardzo zwartym ukadem wkien. Ogldajc tak

tczwk odnosi si wraenie, e jej powierzchnia jest cakowicie jednorodna. wiadczy ona
o bardzo dobrej konstrukcji genetycznej, duej odpornoci na zachorowania. Wystpuje
niezwykle rzadko.
Typ drugi: ukad wkien przebiegajcych promienicie od renicy jest rwnie
zwarty, ale przy ogldaniu w powikszeniu wyranie wida ich rozmieszczenie. Jest rwnie
oznak dobrych warunkw genetycznych i duych moliwoci fizycznych. Osoby z
pierwszym i drugim typem tczwki maj predyspozycje do osigania wybitnych wynikw w
sporcie.
Typ trzeci: wkienka maj falisty przebieg i pojawiaj si midzy nimi pojedyncze
szczeliny. Odporno organizmu na obcienia fizyczne i stresy jest nieco mniejsza ni w
typie 1 i 2. Skonno do chorb jest niewielka, a rokowanie w przypadku ich wystpienia jest
dobre.
Typ czwarty: szczeliny s wyranie widoczne i zajmuj znaczn cz powierzchni
tczwki. Wkienka maj krty przebieg i ukadaj si w wizki. Podatno na zachorowania
jest wzmoona, a ich przebieg jest czsto przewleky.
Typ pity: zrb tczwki obfituje w liczne zagbienia i bruzdy midzy ktrymi
przebiegaj skupiska wtych wkienek. Wraliwo organizmu na czynniki obciajce jest
bardzo wyrana. atwo dochodzi do zachorowa o dugotrwaym i opornym na leczenie
przebiegu. Czsto zdarzaj si nawroty chorb.
Typ szsty: przy ogldaniu takiej tczwki odnosi si wraenie, e skada si ona z
samych jamek i zagbie. Jednak przy dokadnej obserwacji dostrzec mona pojedyncze lub
skupione po kilka cienkie wkienka. Prawdopodobiestwo zachorowania jest tu najwiksze.
Choroba przebiega czsto z powikaniami i jest trudna do wyleczenia.

Rys. 2. Typy struktury tczwki (B. Jensen, 1964)

Struktura tczwki jest odbiciem warunkw genetycznych, z ktrymi przychodzimy

na wiat. Miejsca, w ktrych stwierdza si rozlunienie tkanki tczwki wskazuj sabsze
punkty organizmu. Nie s to jednak znaki wiadczce o chorobie. Do pewnego momentu
naley

traktowa

je

jedynie

jako

wskazwki,

gdzie

moe

si

ona

rozwin.

Prawdopodobiestwo czy na tym podou dojdzie do zachorowania w duym stopniu zaley

od nas samych. Ronie ono wielokrotnie u osoby wykazujcej ma aktywno fizyczn i
umysow, nie przestrzegajcej zasad zdrowego odywiania, podlegajcej dugotrwaym
stresom, palcej lub naduywajcej alkoholu.
Naley pamita, e aden z typw, nawet pierwszy nie chroni przed chorob. Jednak
im lepsza spoisto tczwki, tym mniejsza jest moliwo zachorowania, lejszy przebieg i
szybsze wyleczenie. Badania wykazay, e nie tylko skonnoci do chorb ale i potencjalna
dugo ycia wie si ze struktur tczwki. W grupie badanej powyej dziewidziesitego
roku ycia przewaay osoby z typami tczwek 13. Stwierdzono jednak rwnie, e i typ 6
nie wyklucza dugowiecznoci. Takie osoby, musz jednak wykaza o wiele wicej troski o
zdrowie; aby doy sdziwego wieku.
2. KOLOR OCZU
Kolor oka zaley od zawartoci melaniny w komrkach tczwki. W jasnych oczach
np. w bkitnych, szarych, niebieskich, jasnozielonych zawarto tego barwnika jest
niewielka. Wraz ze wzrostem jego iloci oczy staj si coraz ciemniejsze od jasnobrzowych
do czarnych.
Od dawna zastanawiano si jakie znaczenie dla zdrowia czowieka ma kolor jego
oczu. Stworzono nawet klasyfikacj barw od najlepszej niebieskiej do najgorszej
brzowozielonej, co jednak nie znalazo potwierdzenia w pniejszych obserwacjach.
Stwierdzono natomiast, e z kolorem tczwki mog wiza si zwikszone predyspozycje do
pewnych chorb. Z jasnym kolorem tczwki wie si zwikszona skonno do chorb
ukadu oddechowego, schorze reumatycznych i alergicznych, a take patologii serca, nerek,
tarczycy.
Osoby z ciemnymi tczwkami s bardziej naraone na schorzenia ukadu
pokarmowego (choroba wrzodowa, kamica ciowa), czciej wystpuj u nich przecienia
ukadu nerwowego w postaci reakcji nerwicowych. Te informacje naley traktowa bardziej
jako spostrzeenia statystyczne ni jako wskazwki pozwalajce na rozpoznanie okrelonej

choroby u osoby badanej.

3. RENICA
renica to okrgy otwr w centrum tczwki, przez ktry promienie wietlne wnikaj
do wntrza gaki ocznej. W prawidowych warunkach renice obydwu oczu s rwne, okrge
i reaguj na wiato.
Odruch na wiato polega na zweniu si renic pod wpywem zwikszonego
owietlenia i rozszerzaniu w ciemnociach.
Znaczenie diagnostyczne maj nastpujce zaburzenia reniczne:
nierwno renic wystpuje w szeregu schorze neurologicznych i okulistycznych
oraz po urazach. Stwierdzenie tego objawu jest wskazaniem do przeprowadzenia bada
neurologicznych i okulistycznych. Zwona nieruchoma renica z towarzyszcym
zaczerwienieniem i blem oka jest objawem zapalenia tczwki, schorzenia wymagajcego
podjcia natychmiastowego leczenia.
Szeroka nieruchoma renica jednego oka z towarzyszc siln bolesnoci i
zaczerwienieniem caej gaki ocznej, wystpuje w ostrym ataku jaskry, czyli nagej wysokiej
zwyce cinienia rdgakowego. Taka sytuacja wymaga rwnie niezwocznej interwencji
lekarza okulisty.
przemieszczenie renicy z centrum tczwki w kierunku jej obwodu jest wskazwk
gdzie poszukiwa kolejnych objaww irydologicznych. renica odsuwa si od sektora, w
ktrym rzutuje si chory narzd. Przesunicie renicy ku grze wskazuje na patologi, ktr
moemy odczyta w dolnej czci tczwki np. w polu nerek.

Rys. 3. Przesunicie renicy 16

spaszczenie brzegu renicy wystpuje po stronie sektora, w ktrym znajduje si
pole projekcji chorego narzdu. Ten objaw, podobnie jak poprzedni, nie wystpuje stale, ale
kiedy si ju pojawi stanowi cenn wskazwk diagnostyczn.
zmiana zabarwienia renicy na szare wystpuje w zamie, ktra polega na

zmtnieniu znajdujcej si za renic soczewki. Inne odcienie jak biay, zielonkawy (oko
kocie), mog wystpowa w innych powanych schorzeniach gaki ocznej (np.
nowotworowy). Wszystkie zmiany zabarwienia renicy wymagaj przede wszystkim
natychmiastowego badania okulistycznego.

Rys. 4. Spaszczenie brzegu renicy i jej przesuniecie

znieksztacenia owalne rozpoznajemy gdy renica traci swj prawidowy okrgy
ksztat. W zalenoci od uoenia owalnej renicy rozpoznaje si znieksztacenia poziome,
pionowe i skone.

Rys. 5. Znieksztacenia owalne renicy

Mog one wystpowa w jednym lub obydwu oczach. S oznak zaburze ukrwienia
mzgu spowodowanych zmianami w naczyniach krwiononych. Utrudnienie przepywu
najczciej spowodowane jest zmianami miadycowymi poczwszy od ttnic szyjnych.
Znieksztacenie owalne renicy moe wic stanowi zapowied udaru mzgu. Przy uoeniu
skonym renicy kierunek jej pochylenia wskazuje na zagroon lub ju uszkodzon
wylewem bd zawaem pkul mzgu.
Wedug R. Schnabla stwierdzenie w obydwu oczach pionowych znieksztace renicy
miaoby wskazywa na niebezpieczestwo cakowitego poraenia a nawet nieoczekiwanej
mierci mimo braku wczeniejszych objaww chorobowych. Jeszcze dalej posun si T.
Kriege, ktry stwierdzi, e owalne pionowo renice obu oczu wskazuj, e mier nastpi w
cigu czterech dni, a w jednym oku w przecigu 4 tygodni. Badania przeprowadzone w
szpitalu moskiewskim na 250 chorych, u ktrych stwierdzono ten objaw, nie potwierdziy
tych rewelacji.

 rozszerzenie renic w fizjologicznych warunkach jest efektem pobudzenia ukadu

wspczulnego w stanach mobilizacji organizmu (np. agresja, strach). Moe by take
efektem poraenia ukadu przywspczulnego (np. miejscowo dziaajce leki rozszerzajce
renic). Obustronne rozszerzenie renic jest rwnie objawem cikiego uszkodzenia mzgu
w wyniku urazu lub rnych rodzajw piczki (z wyjtkiem mocznicowej).

zwenie

renicy

moe

by

wywoane

albo

pobudzeniem

ukadu

przywspczulnego, albo poraeniem wspczulnego. Jest ono rwnie charakterystyczne dla

wszelkiego rodzaju intoksykacji i jest proporcjonalne do ich stopnia. Charakterystyczne jest
silne zwenie w zatruciach morfin.
4. PIERCIE AUTONOMICZNY
Piercie autonomiczny przebiega okrnie wok renicy w postaci cienkiej
regularnej bd postrzpionej linii. Oddziela Ona cz reniczn tczwki od rzskowej.
Wygld piercienia autonomicznego wiadczy o stanie wspczulnego ukadu nerwowego.
Szeroki i wyranie zaznaczony jest oznak wzmoonego jego napicia.
Schematycznie

wyrnia

si

cztery

najbardziej

typowe

formy

piercienia

autonomicznego.
Pierwsze dwie formy spotyka si u ludzi zdrowych. Naley zwrci rwnie uwag na
moliwo wystpienia drobnych poprzecznych pkni, ktre towarzysz zmianom
zwyrodnieniowym w krgosupie. Wane jest take, aby rysunek piercienia by jasny,
przejrzysty, wyrany, co jest oznak zdrowia. Zatarcie granic i nagromadzony w jego okolicy
barwnik, to oznaki chorb przebiegajcych z powanymi zaburzeniami metabolicznymi.

Rys. 6. Prawidowe formy piercienia autonomicznego (kryza)

Wklsy piercie autonomiczny ma rne znaczenie diagnostyczne w zalenoci od
lokalizacji zagbienia. Np. stwierdzenie tego objawu midzy godzin 5.007.00 wystpuje w
95% przypadkw owrzodzenia dwunastnicy. Podobny objaw midzy godzin 11.001.00 jest
oznak opuszczenia poprzecznej czci okrnicy. W USA co roku umiera 400 tysicy osb u

ktrych jako przyczyn mierci stwierdza si zatrzymanie czynnoci serca. Dotyczy to czsto
modych ludzi w czasie snu po spoyciu przed zaniciem obfitego posiku i alkoholu.
Wskutek ucisku opuszczonej poprzecznicy nastpuj zaburzenia ukrwienia jelit i odkadanie
si w nich toksycznych produktw. Mechaniczny ucisk rozcignitych gazami jelit na serce
jest bezporedni przyczyn jego zatrzymania. W razie stwierdzenia tego objawu na tczwce
lepiej unika obfitych kolacji.

Rys. 7. Wklsy piercie autonomiczny

Uwypuklenie piercienia autonomicznego wskazuje na patologi w narzdzie
rzutujcym si w jego pobliu. Przyczyn jego wystpienia moe by albo nadczynno
narzdu, ktrego pole zlokalizowane jest w czci rzskowej, albo niedoczynno organu z
czci renicznej tczwki (odek, jelita), o czym decyduj inne objawy irydologiczne.

Rys. 8. Wypuky piercie autonomiczny

5. RBEK BARWNIKOWY (BRZEG RENICZNY)
Wewntrzny brzeg tczwki ograniczajcy wok renic utworzony jest przez
wywinicie do przodu nabonka barwnikowego. Jest widoczny w postaci cienkiego
ciemnobrzowego piercienia przylegajcego do tczwki. W zalenoci od ksztatu rbka
barwnikowego wyrnia si sze jego typw.
Dwa pierwsze s oznak dobrego zdrowia, pozostae wiadcz o osabieniu organizmu
chorob. Nie ma cisego zwizku midzy typem rbka barwnikowego a konkretnymi
jednostkami chorobowymi. Stwierdzono jednak, e np. typ. 3 czsto towarzyszy nieytom
bony luzowej odka, a typ. 6 cikim przewlekym schorzeniom midzy innymi o

charakterze nowotworowym. Ciekawe wyniki day badania przeprowadzone przez

moskiewskich irydologw. Stwierdzili oni, e jeeli wielko rbka barwnikowego u ludzi
zdrowych przyj za 100%, to u chorych z przewlekym zapaleniem pcherzyka ciowego
stanowi on ju tylko 72% normy.

Rys. 9. Podstawowe formy rbka barwnikowego

Jeszcze niekorzystniej przedstawiaj si wyniki w przewlekej biaaczce 63% i w
raku odka 21%. Reasumujc im grubszy i lepiej zaznaczony rbek barwnikowy tym
wiksze rezerwy obronnych si organizmu. Wygld rbka barwnikowego wiadczy rwnie o
stopniu zanieczyszczenia organizmu substancjami zewntrz i wewntrzpochodnymi. Tu
zaleno jest odwrotnie proporcjonalna duy stopie zatrucia to cieczay rbek
barwnikowy.
Nadmiernie rozwinity rbek barwnikowy z odcinkowymi rozszerzeniami bywa
jednak czsto wczesn zapowiedzi moliwoci wystpienia cukrzycy.
6. PIERCIENIE KURCZOWE
Piercienie kurczowe wystpuj w postaci zagbie przebiegajcych okrnie na
obwodzie tczwki. Mog wystpowa rwnie w formie ukw. Ich pojawienie jest
wynikiem nadmiernego obcienia ukadu nerwowego, i std s one najczciej zapowiedzi
schorze o tym podou.

Rys. 10. Piercienie kurczowe

Najwiksze nagromadzenie piercieni kurczowych stwierdza si na obszarach
tczwki odpowiadajcych organom podlegajcym wzmoonej impulsacji bioelektrycznej.
Na przykad liczne ich wystpowanie w grnej czci tczwki wiadczy o trudnociach z
koncentracj uwagi, bezsennoci i skonnoci do migren. Interesujcych spostrzee
dostarczyy obserwacje stu pacjentw z objawami licznych piercieni.
U 66 z nich stwierdzono objaw choroby wiecowej, u 27 nerwic serca, a u
pozostaych inne objawy nerwicowe. Bardzo liczne wskazuj na osabienie obronnych si
organizmu i powany stan chorego. Pojedyncze piercienie kurczowe wystpuj u okoo 30%
osb zdrowych.
7. PROMIENIE TOKSYCZNE (SONECZNE)
Promienie toksyczne s to promienicie uoone bruzdy przebiegajce przez cz
reniczn i rzskow tczwki.

Rys. 11. Promienie toksyczne

Wyrniaj si ciemniejszym od otaczajcej tkanki tczwki zabarwieniem. Nale do
grupy objaww toksycznodystroficznych, tzn. powstaj wskutek oddziaywania na organizm
substancji trujcych powodujcych zmiany degeneracyjne w tkankach. Stwierdzenie promieni
toksycznych przebiegajcych z pola przewodu pokarmowego do strefy projekcyjnej mzgu,
co jest najczciej spotykan sytuacj, wskazuje na niekorzystne oddziaywanie le
funkcjonujcego przewodu pokarmowego na orodkowy ukad nerwowy. Leczenie
wystpujcych wtedy objaww jak ble czy zawroty gowy, rodkami farmakologicznymi
tylko zwiksza intoksykacj ukadu nerwowego. Jedyn skuteczn w takiej sytuacji terapi
jest specjalna oczyszczajca dieta poczona z mieszank zioow o dziaaniu odtruwajcym.
Liczne gbokie i ciemne promienie soneczne s oznak bardzo nasilonych zmian
zwyrodnieniowych w narzdach ktrych dotycz.

8. OBOK DYSTROFICZNY
Jest to ciemnoszara obwdka znajdujca si na samym obwodzie tczwki w strefie
projekcyjnej skry w rnym nasileniu. Wystpuje we wszystkich stanach nagromadzenia
toksycznych substancji w organizmie (nikotyna, lekarstwa, zaburzenia metaboliczne). Jest
wyrazem przekroczenia moliwoci odtruwajcych wskutek zalegania szkodliwych substancji
w narzdach odpowiedzialnych za procesy detoksykacji. Gruby, ciemny obok dystroficzny w
dolnej czci tczwki wskazuje na przecienie nerek, w czciach skroniowych wiadczy o
silnym zanieczyszczeniu puc. Stopie jego nasilenia w rnych rejonach tczwki wskazuje
na najbardziej zagroone narzdy. Niepomylnym objawem w cikich schorzeniach jest
powikszenie si oboku dystroficznego i jego zaciemnienie. Szczeglnie pojawienie si
drugiej obwdki w pobliu renicy i tworzenie si pasmowatych wypustek midzy nimi
znacznie obcia rokowanie.
9. ROZARIUM LIMFATYCZNE
Wystpuje w postaci biaawych, kropek, plamek i kbkw waty na obwodzie
tczwki. W miar narastania objawu dochodzi do ich zlewania si w wiksze skupiska.
Czciej wystpuje i jest lepiej widoczny w jasnych oczach. Rozarium odzwierciedla stan
ukadu limfatycznego pojawiajc si w przypadkach jego przecienia. Najczciej jest
objawem przewlekych stanw zapalnych (np. drg ciowych), zaburze metabolicznych,
choroby reumatycznej i nowotworw. W tym ostatnim przypadku wystpuje u 46% chorych.
Stwierdzenie tego objawu wiadczy o wyczerpywaniu si rezerw ukadu odpornociowego.
Rozarium limfatyczne rozpoznaje si u okoo 10% osb praktycznie zdrowych. Mona
si jednak u nich spodziewa wystpienia w najbliszym czasie choroby, ktra w danym
momencie nie przekroczya jeszcze stadium przedklinicznego. Wskazana jest w takich
przypadkach wnikliwa obserwacja innych objaww tczwkowych i czste badania kontrolne
w celu wczesnego wychwycenia ewentualnych zmian.
10. PIERCIE SODOWY (OBWDKA STARCZA)
Pojawia si pocztkowo w grnej i dolnej czci rogwki w postaci szarawych
zmtnie, tworzcych charakterystyczne uki. W miar narastania objawu dochodzi do

powtarzania piercienia otaczajcego ca rogwk, ktry zawsze oddzielony jest od

twardwki cienkim pasmem przejrzystej tkanki. Zmtnienia zlokalizowane s w gbokich
warstwach rogwki i pooonej za ni tczwce. Ich pojawienie si jest rezultatem zaburze
rwnowagi kwasowozasadowej w kierunku kwasicy oraz nieprawidowej gospodarki
lipidowej. Stopie nasilenia tego objawu jest proporcjonalny do zaawansowania zmian
stwardnieniowych w naczyniach krwiononych. Ma due znaczenie diagnostyczne poniewa
znacznie wyprzedza inne objawy miadycy. Jeeli pojawia si w grnej czci tczwki to
najbardziej naraone na uszkodzenia s naczynia mzgowe, jeli w dolnej to najszybciej
objawy obliteracji naczy wystpi w naczyniach koczyn dolnych. Wczesne stwierdzenie
tego objawu stwarza moliwo dziaa profilaktycznych.
Jak pokazuje zamieszczony obok wykres piercie sodowy jest wczesn oznak
starzenia si organizmu.
@

Czsto wystpowania piercienia sodowego w procentach w rnych grupach

wiekowych
11. ZATOKI
Pod pojciem zatok rozumiemy znaki, ktrych wspln cech jest wystpowanie
zagbie w powierzchni tczwki. Powstaj one w wyniku procesw zapalnych,
zwyrodnieniowych, urazw i s cile zwizane z tym miejscem na tczwce, gdzie rzutuje
si uszkodzony organ. S wic bardzo cenn wskazwk diagnostyczn, gdy przy ich
pomocy mona zlokalizowa miejsce patologii narzdowej.
Zatoki rni si midzy sob wielkoci, ksztatem, kolorem i lokalizacj. Wielko
zatoki naley zawsze odnosi do miejsca w ktrym ona wystpuje, nawet najmniejsza zatoka
w polu przysadki mzgowej moe odpowiada bardzo nasilonym objawom klinicznym.
Gboko jest tym mniejsza im silniej wyraone s procesy destrukcji narzdu. Jasne
zabarwienie zatoki jest oznak ostrego stanu zapalnego, natomiast ciemne przewlekego.
12. BIAE LINIE

Przebiegaj od renicy do obwodu tczwki jako proste lub faliste biae, cienkie
pasma s nastpstwem podranienia nerwu i czsto silnych dolegliwoci blowych.
13. POPRZECZNICE
Poprzecznice wystpuj w postaci cienkich biaych linii lecz w odrnieniu od
poprzedniego objawu maj zdecydowanie poprzeczny przebieg w stosunku do beleczek
promienistych tczwki. Wystpuj na tych obszarach tczwki, ktre odpowiadaj tym
miejscom w organizmie gdzie wskutek przebytych stanw zapalnych lub operacji doszo do
wytworzenia zrostw.
@

Rys.12. Poprzecznica
14. CZARNE KLINY
Maj ksztat trjktw zwrconych najkrtszym bokiem w kierunku kryzy. Wystpuj
rzadko, ale kiedy si ju pojawiaj s bardzo niepomylnym objawem. Na przykad w strefie
wtroby lub nerek mog wiadczy o marskoci tych narzdw.

Rys. 13. Czarny klin

15. PLAMY TOKSYCZNE
Rozpoznaje si je jako obszary o odmiennym zabarwieniu. Znajduj si w poziomie
tczwki, mog mie rny ksztat i wielko. Mog powstawa jako wynik odkadania si
substancji bdcych produktami przemiany materii (plamy endogenne) lub pochodzcymi z
zewntrz (plamy egzogenne). W przypadku trucizn wykazujcych szczeglne powinowactwo

do okrelonego narzdu plamy toksyczne mog powstawa w polu jego projekcji (wtroba,
nerki), jednak z reguy rozsiane s po powierzchni caej tczwki. Niektrym zwizkom
odpowiadaj okrelone kolory plam toksycznych (np. kwas moczowy biay, jod brunatny,
ow i rt szary).
16. PLAMY BARWNIKOWE
Plamy barwnikowe maj rny ksztat, wielko i wygldaj jak gdyby znajdoway si
nad powierzchni tczwki. Ich zabarwienie moe zmienia si od jasnotego do czarnego.
S oznak uszkodzenia narzdu w strefie ktrego wystpuj. Przy niewielkiej destrukcji
plamy s jasne i mae. Wraz z nasileniem si zmian mog powiksza si i ciemnie. Szybciej
rozwijaj si przy silnych dolegliwociach blowych. W przypadku zauwaenia na tczwce
nowej plamy barwnikowej wskazane jest przede wszystkim kontrolne badanie okulistyczne,
gdy naley wtedy wykluczy czerniaka zoliwy nowotwr spotykany w gace ocznej.

MAPY IRYDOLOGICZNE
Pierwszym krokiem w diagnostyce irydologicznej jest zapoznanie si z topografi
tczwki. Do tego celu su mapy irydologiczne. Przedstawiaj one podzia powierzchni
tczwki na pola projekcji poszczeglnych ukadw i narzdw wewntrznych. Tak wic
kadej czci ciaa odpowiada cile okrelone miejsce na powierzchni tej kolorowej tkanki
oka. W okoo 90% przypadkw organy pooone po prawej stronie rzutuj si na prawej
tczwce, a pooone po lewej stronie rzutuj si na lewej tczwce.
W celu dokadnego skojarzenia rozpoznanych objaww z waciwym polem na mapie
irydologicznej, powierzchni tczwki porwnuje si do tarczy zegarowej z oznaczeniami od
1 do 12.
Przedstawione niej mapy, przygotowane specjalnie do celw autodiagnozy, ukazuj
precyzyjny podzia powierzchni tczwki na pola projekcji poszczeglnych narzdw.
Posugujc si nimi naley jednak pamita, e mog wystpowa odchylenia osobnicze.
Szczeglne objawy pooone na pograniczu pl projekcyjnych wymagaj ostronej
interpretacji. Z tego wzgldu bardzo pomocne mog si okaza dane z wywiadu chorobowego
dotyczce przebytych chorb i urazw. Odnalezienie na tczwce ich ladw jest zawsze
cennym drogowskazem uatwiajcym poruszanie si po niej.
@

Topografia tczwki oko lewe

Topografie tczwki oko prawe (do ogldania swojego oka w lustrze)
Topografia tczwki oko lewe (do ogldania swojego oka w lustrze)

ALERGIA
Nadwraliwo na rnego rodzaju substancje (skadniki poywienia, zwizki
chemiczne, produkty wasnej przemiany materii, pyki rolinne, kurz, sier zwierzt i inne).
Moe by wrodzona lub nabyta. Najczciej wystpuje w postaci odczynw uczuleniowych
bon luzowych (drogi oddechowe, przewd pokarmowy, spojwki) i skry.
Objawy irydologiczne
czciej jasny kolor tczwki, typ 36
piercienie kurczowe
niewielkiego stopnia rozarium limfatyczne
Postpowanie
leczenie przez specjalist w celu odszukania i wyeliminowania alergenw (testy
uczuleniowe, odczulanie)
w razie koniecznoci stosowanie lekw ograniczajcych objawy uczulenia
moliwie naturalny tryb ycia
utrzymywanie wystarczajcej aktywnoci fizycznej
penowartociowa dieta z okresowymi kuracjami oczyszczajcymi
redukcja nadwagi
leczenie klimatyczne
Zestaw zioowy
ziele skrzypu 50,0
kcze perzu 50,0
li babki lancetowatej 50,0
li podbiau 50,0

 ziele rdestu ptasiego 50,0

Napar pi 3 razy dziennie przed jedzeniem.
Preparaty homeopatyczne
Sulfur
Calcium carbonicum
Calcium phosphoricum

ASTMA OSKRZELOWA
Podoe tego schorzenia stanowi skurcz maych oskrzeli poczony z obrzkiem
luzwki i obecnoci wydzieliny. Najczstsz przyczyn jest alergia (kurz, pyki rolin,
sier zwierzt, leki, pokarmy,) zakaenia bakteryjne, a take czynniki psychogenne (strach,
niepokj).
Objawy oglne
Kaszel
Duszno
wisty
Objawy irydologiczne
rozlunienie struktury tczwki w sektorze oskrzeli i puc
ciemne plamy, zatoki, plamy barwnikowe nad wymienionymi sektorami jako wynik
towarzyszcego przewlekego stanu zapalnego oskrzeli
czciej jasny kolor tczwki
liczne piercienie kurczowe
Postpowanie
terapia prowadzona przez specjalist
leczenie stanu zapalnego oskrzeli
odszukanie i wyeliminowanie alergenw wywoujcych napady dusznoci (testy
uczuleniowe, odczulanie)
wiczenia oddechowe leczenie klimatyczne rozlunienie psychiczne (metody

autorelaksacji, psychoterapia)
akupresura (1)
Zestaw zioowy
li podbiau 50,0
li szawi 50,0
korze prawolazu 50,0
kwiat bzu czarnego 50,0
kwiat lipy 50,0
li mity 50,0
Napar pi 3 razy dziennie przed jedzeniem.
Preparaty homeopatyczne
Arsenicum
Ipecacuanha
Belladonna

BEZSENNO
Choroby serca, neurastenia, miadyca, troski, rodki pobudzajce, gonitwa myli to
tylko niektre z moliwych przyczyn.
Objawy oglne
trudnoci z zaniciem, potem sen normalny
pytki sen, po ktrym wystpuje uczucie nieprzespanej nocy
normalne zasypianie i sen, jednak ze zbyt wczesnym przebudzeniem
Objawy irydologiczne
nadmierne rozszerzenie renic
nieregularny piercie autonomiczny
liczne piercienie kurczowe
promienie toksyczne w kierunku sektora mzgu

Postpowanie
cise uporzdkowanie trybu ycia
wieczorem lekki posiek i spacer
przed snem szklanka ciepego mleka z miodem
wieczorem ciepa kpiel trwajca okoo 15 min. podczas, ktrej naley wykona 30
powolnych, gbokich wdechw
Zestaw zioowy
li melisy 50,0
korze kozka 50,0
szyszki chmielu 50,0
kwiat bzu czarnego 50,0
ziele serdecznika 50,0
kwiat pierwiosnka lekarskiego 50,0
Napar pi 23 razy dziennie przed jedzeniem.
Preparaty homeopatyczne
Kalium phosphoricum
Nux vomica
Coffea
Belladonna

CHOROBA WIECOWA
Pod tym pojciem rozumie si zmiany w miniu sercowym powstae wskutek
niedokrwienia z powodu zmniejszenia wiata ttnic wiecowych gwnie na tle
miadycowym. Gwnymi postaciami choroby wiecowej s dusznica bolesna i zawa
minia sercowego.
Objawy dusznicy bolesnej
ucisk i bl o charakterze napadowym w klatce piersiowej za mostkiem,
promieniujcy czsto do lewej rki, plecw, odka (czas trwania od 5 do 15 minut)
uczucie lku

 szybkie, niemiarowe bicie serca

zawroty gowy
zimne poty i blado
Objawy irydologiczne
odsunicie renicy od sektora serca
spaszczenie w ssiedztwie wymienionego sektora
piercienie kurczowe przebiegajce przez sektor serca, niekiedy przerwane w jego
pobliu
deformacja piercienia autonomicznego w tej samej okolicy
obok dystroficzny
piercie sodowy
biaa linia w sektorze serca
poprzecznica midzy sektorem ledziony i serca
Postpowanie
leczenie prowadzone pod kierunkiem lekarza (m.in. nitrogliceryna, ewentualnie
moliwo operacji)
dieta z wykluczeniem tuszczw, soli, alkoholu
bezwzgldny zakaz palenia
dostosowana do aktualnego stanu aktywno fizyczna
Zestaw zioowy
ziele serdecznika 50,0
li melisy 50,0
korze kozka lekarskiego 50,0
kwiat rumianku 50,0
ziele ruty 20,0
owoc ry 20,0
Przygotowa napar z yki stoowej mieszanki i pi 2 razy dziennie.
Preparaty homeopatyczne
Arnica
Cactus

 Crataegus
Lachesis

CHOROBA WRZODOWA
Przewleke, nawracajce schorzenie polegajce na powstawaniu ubytkw bony
luzowej

odka

lub

dwunastnicy. Dotyczy najczciej

przecionych

nerwowo,

niezadowolonych, rozczarowanych osb. Palenie, alkohol, nieregularne odywianie, zbyt

maa ilo snu i czasu przeznaczonego za relaks sprzyjaj powstawaniu zawrotw choroby.
Niebezpieczestwo gronych powika w postaci krwawienia lub perforacji wrzodu.
Objawy oglne
ble godowe i po jedzeniu w nadbrzuszu zgaga lub kwane odbijanie
wymioty
uczucie penoci
utrata wagi
oglna draliwo
Objawy irydologiczne
jasna plamka w sektorze odka lub dwunastnicy, ciemniejca w miar
przewlekania si procesu
maa zatoka w miejscu odpowiadajcym niszy wrzodowej
czsto liczne piercienie kurczowe
Postpowanie
leczenie ostrego wrzodu przez lekarza
uregulowany tryb ycia
lekkostrawna, bogata w witaminy dieta
denie do poprawy stanu psychicznego
wzmocnienie fizyczne przez sport, masae, wypoczynek
Zestaw zioowy
li babki lancetowatej 50,0

 korze prawolazu 50,0

ziele krwawnika 50,0
kwiat lipy 50,0
kwiat rumianku 50,0
ziele dziurawca 50,0
korze kozka 50,0
Napar pi 23 razy dziennie miedzy posikami
Preparaty homeopatyczne
Ipecacuanha
Nux Tomica
Arsenicum
Bismutum subnitricum
Magnesium phosphoricum

CUKRZYCA
Niedobr hormonu insuliny prowadzi do powanych zmian w metabolizmie ustroju.
Czsto wystpowanie rodzinne. Im modszy chory, tym powaniejsza choroba.
Objawy oglne
osabienie
skonno do zakae
nadmierne pragnienie
wielomocz
paradontoza
zmiany skrne
miadyca
pogorszenie wzroku
Objawy irydologiczne
brzowe plamy barwnikowe w sektorach trzustki
drobne zatoki i zagbienia w wymienionych sektorach

 gruby, pofadowany rbek barwnikowy

obok dystroficzny jako wyraz zaburzenia przemian metabolicznych
Postpowanie
lejsze formy mog by leczone diet i zwikszeniem aktywnoci fizycznej, jednak
z regularnymi badaniami kontrolnymi
w cikich przypadkach systematyczne przyjmowanie insuliny
Zestaw zioowy
li borwki 100,0
kcze perzu
50,0
strk fasoli
50,0
li brzozy
50,0
kwiat
bzu
50,0
kwiat
50,0
Napar pi 23 razy dziennie przed jedzeniem
Preparaty homeopatyczne
Arsenicum
Secale
Kalium
Phosphor
Lachesis
KAMICA NERKOWA
Mikkie, kuliste lub twarde o ostrych brzegach, rnej wielkoci kamienie
szczawianowe (75%), fosforanowe lub moczanowe. Wskutek utrudnienia w odpywie moczu
mog powstawa grone komplikacje (zapalenia, niewydolno nerek).
Objawy oglne
silne ble o charakterze kolki w okolicy ldwiowej
dreszcze, temperatura
domieszka krwi w moczu
nudnoci, wymioty

Objawy irydologiczne
rozlunienie struktury tczwki w sektorze nerek i drg moczowych
piercienie kurczowe
biae plamy w przypadku stanu zapalnego
punktowate plamki w tej okolicy
Postpowanie
gorce okady na okolic ldwiow i kpiele podczas napadu kolki
wezwanie lekarza
picie wystarczajcej iloci pynw (co najmniej 2 litry na dob) tak aby stale
utrzymywa wodniste lub jasnote zabarwienie moczu
aktywno fizyczna jednak bez nadmiernych obcie
utrzymywanie prawidowej wagi, ale jednoczenie zdecydowanie przeciwwskazane
s nage kuracje odchudzajce
unikanie zapar (dieta)
niewskazana sauna i opalanie
Zestaw zioowy
kwiat rumianku 50,0
ziele skrzypu 50,0
kcze perzu 50,0
li brzozy 50,0
ziele rdestu ptasiego 50,0
kwiat bzu czarnego 50,0
Napar pi 3 razy dziennie przed jedzeniem (okoo 2 tygodnie)
Preparaty homeopatyczne
Lycopodium
Berberis
Rubia tinctorum

MARSKO WTROBY

Wystpuje
przewlekych

po

dugotrwaym

zatruciach

naduywaniu

oowiem,

arsenem,

alkoholu,
rtci,

zapaleniach

chemicznymi

wtroby,
rodkami

przeczyszczajcymi. Wtroba zmniejsza si wskutek zastpowania jej prawidowej tkanki

przez tkank czn, co uniemoliwia normalne wypenianie funkcji trawiennych i
odtruwajcych tego narzdu.
Objawy oglne
zaburzenia trawienia ze wzdciami
utrata apetytu i wstrt do misa
szarawe zabarwienie skry
znaczne wychudzenie
wodobrzusze
krwiste wymioty z ylakw przeyku
ble brzucha
Objawy irydologiczne
gboka zatoka w sektorze wtroby
odsunicie renicy od sektora wtroby i spaszczenie jej brzegu
znieksztacenie piercienia autonomicznego w pobliu wymienionego sektora
cienki rbek barwnikowy
obok dystroficzny
Postpowanie
dieta ubogobiakowa z du iloci witamin
zakaz spoywania alkoholu
ciepe kompresy
wiczenia oddechowe
Zestaw zioowy
li pokrzywy 50,0
li melisy 50,0
ziele drapacza lekarskiego 50,0
li brzozy 50,0
ziele rdestu ptasiego 50,0

 kwiat rumianku 50,0

Napar pi 23 razy dziennie przed jedzeniem
Preparaty homeopatyczne
Chelidonium
Carduus
Lycopodium

MIADYCA
Miadyca naley do najczciej spotykanych chorb cywilizacyjnych. Polega na
odkadaniu si w cianie ttnic zogw lipidowych, ktre nastpnie ulegaj zwapnieniu.
Wskutek tego procesu nastpuje zwenie rednicy naczy, staj si one twarde i kruche.
Dochodzi do stopniowego zmniejszenia przepywu krwi, a do cakowitego zamknicia
ttnicy. Przyczyny tego procesu nie s dokadnie wyjanione. Do najwaniejszych nale
wrodzone predyspozycje, zmiany w naczyniach zwizane z wiekiem, nieprawidowe
odywianie, nadwaga, zaburzenia przemiany tuszczowej, nadcinienie, cukrzyca, niska
aktywno fizyczna, nikotyna, stresy i niekiedy stany zapalne ttnic.
Objawy oglne (zalene od lokalizacji zmian w naczyniach)
ttnice wiecowe choroba wiecowa
ttnice mzgowe zaburzenia pamici, zaburzenia osobowoci, spltanie
ttnice obwodowe (gwnie koczyn dolnych) ble, uczucie zimna, blado albo
zasinienie
Objawy irydologiczne
znieksztacenie owalne renicy
spaszczenie brzegu renicy po stronie najbardziej nasilonych zmian (np. w chorobie
wiecowej po stronie sektora serca)
odsunicie renicy od sektora uszkodzonego narzdu (np. w udarze mzgu
przesunicie ku doowi)
wklsy lub wypuky piercie autonomiczny
obok dystroficzny

 piercie sodowy
zatoki w miejscach uszkodze narzdw wskutek zamknicia ttnicy
Postpowanie
leczenie choroby podstawowej pod opiek specjalisty (nadcinienie, cukrzyca)
kontrolowanie poziomu cholesterolu i cinienia krwi
zakaz palenia
penowartociowa, niskokaloryczna, uboga w tuszcze dieta w celu redukcji nadwagi
minimalizacja wpywu stresu na organizm (techniki autorelaksacji)
Zestaw zioowy
ziele rdestu ptasiego 100,0
ziele krwawnika 50,0
ziele serdecznika 50,0
li melisy 50,0
owoc kminku 50,0
Przygotowa napar z yki stoowej mieszanki i pi 2 razy dziennie przed jedzeniem.
Preparaty homeopatyczne
Arnica
Barium carbonicum
Aurum naturalne

MIGRENA
Napadowe ble gowy pochodzenia naczynioruchowego o niewyjanionej do koca
etiologii (alergia, zaburzenia hormonalne, wegetatywne).
Objawy oglne
silne ble gowy zlokalizowane najczciej po jednej stronie
nudnoci i wymioty
wiatowstrt

Objawy irydologiczne
przesunicie i znieksztacenie owalne renicy po stronie dolegliwoci
piercienie kurczowe najsilniej zaznaczone w sektorze mzgu, niekiedy
poprzerywane
promienie toksyczne
Postpowanie
ustalenie przyczyny wywoujcej napady i jej wyeliminowanie
cikie napady musz by w kadym przypadku pod obserwacj lekarza
akupresura (2)
Zestaw zioowy
li melisy 50,0
korze kozka lekarskiego 50,0
szyszki chmielu 50,0
ziele dziurawca 50,0
kcze tataraku 50,0
Napar pi 3 razy dziennie przed jedzeniem
Preparaty homeopatyczne
Glonoinum
Veratum
Iris
Secale
Ignasia
Silicea

NADCINIENIE TTNICZE
Nadcinienie ttnicze to wzrost wartoci cinienia ttniczego skurczowego i
rozkurczowego ponad normy wiekowe. Wynosz one 120150 mmHg dla cinienia
skurczowego i 8095 dla rozkurczowego. Do gronych nastpstw nadcinienia nale zawa
minia sercowego, udar mzgu, uszkodzenie nerek, oka (klasyfikacj okresw nadcinienia

prowadzi si w oparciu o wygld ttnic na dnie oka).

Objawy oglne
ble i zawroty gowy
wzmoona pobudliwo nerwowa
bezsenno
inne zalene od powika w narzdach wewntrznych (serce, ukad nerwowy, nerki)
Objawy irydologiczne
owalne znieksztacenie renicy
obok dystroficzny
krty przebieg naczy wosowatych spojwki
piercie sodowy
zatoki w miejscu uszkodzonych narzdw (gwnie serce, mzg, nerki)
ciemny pigment w sektorze nerek w nadcinieniu pochodzenia nerkowego
Postpowanie
leczenie prowadzone przez lekarza
dieta z wyczeniem tuszczw zwierzcych, bogata w owoce i warzywa, bezsolna
kawa, herbata, alkohol, dopuszczalne tylko w minimalnych ilociach
bezwzgldny zakaz palenia
konieczna redukcja nadwagi
zmiana trybu ycia, zmniejszenie obcienia prac zawodow, przerwy w pracy,
conajmniej osiem godzin snu, wykorzystanie wolnego czasu na wypoczynek i rozlunienie,
rekreacyjne uprawianie sportu (marsze, biegi, pywanie, gimnastyka)
akupresura (2)
Zestaw zioowy
kwiat gogu 50,0
ziele skrzypu 50,0
kcze perzu 50,0
korze kozka 50,0
ziele jemioy 50,0
ziele serdecznika 50,0

Napar pi 23 razy dziennie przed jedzeniem

Preparaty homeopatyczne
Plumbum
Arnica
Glonoinum
Aurum

NADWAGA
Przekraczajca norm waga ciaa z powstaniem grubej tkanki tuszczowej na caym
ciele lub w okrelonych miejscach. Powstaje w wyniku nieprawidowej diety, ograniczonej
aktywnoci fizycznej lub szeregu chorb (niedoczynno tarczycy, zaburzenia czynnoci
przysadki, jajnikw).
Objawy irydologiczne
promienie toksyczne
obok dystroficzny
rozarium limfatyczne
zatoki w sektorze przysadki, tarczycy lub jajnikw
piercie sodowy
Postpowanie
ustalenie przyczyny nadwagi przez lekarza
okrelenie indywidualnych (!) zalece dietetycznych, z uwzgldnieniem nie tylko
kalorycznoci posikw, ale i ich wartoci odywczej
ostrone zwikszenie aktywnoci fizycznej pod kontrol specjalisty
niewskazane s gwatowne kuracje odchudzajce
Zestaw zioowy
morszczyn 100,0

ziele
kcze perzu

kwiat

5
5
5


ziele
5
szawia
5
Napar pi 3 razy dziennie przed posikiem.
Preparaty homeopatyczne
Graphit
Kalomel
Pulsatilla
Sepia

NERWICA SERCA
Jest to psychonerwica, w przebiegu ktrej chory odczuwa rne dolegliwoci ze
strony serca, mimo braku w tym narzdzie patologicznych zmian organicznych. Przyczyn s
dugotrwae stresy w yciu osobistym i zawodowym.
Objawy oglne
szybkie mczenie, nawet przy niewielkim wysiku
dawienie w gardle
niemono wykonania gbokiego wdechu
kujce ble w okolicy koniuszka serca
uczucie zamierania serca na przemian z jego niemiarowym, szybkim biciem
ble i zawroty gowy
omdlenia
dreszcze
senno i bezsenno
Objawy irydologiczne
liczne piercienie kurczowe w sektorze serca
niekiedy biae linie w okolicy wspomnianego sektora
czciej przy rozlunieniu struktury tczwki (typ 46)
Postpowanie
leczenie prowadzone przez lekarza w celu wykluczenia organicznego podoa
choroby

 unikanie sytuacji konfliktowych

ograniczenie palenia tytoniu, picia kawy, mocnej herbaty, alkoholu
spacery, gimnastyka moliwe czste wyjazdy w celu zmiany otoczenia
akupresura (4)
Zestaw zioowy
kwiat rumianku 100,0
korze kozka 50,0
li melisy 100,0
szyszki chmielu 25,0
li mity pieprzowej 50,0
kwiat lawendy 25,0
Napar pi 3 razy dziennie.
Preparaty homeopatyczne
Kalium phosphoricum
Lachesis
Ignasia
Sepia

NEURASTENIA
Dolegliwo cywilizacyjna. Niekiedy o podou wrodzonej saboci ukadu
nerwowego, jednak w gwnej mierze zalena od przewlekych stresw, zatru zewntrz i
wewntrzpochodnych, nienaturalnego trybu ycia.
Objawy oglne
draliwo, niepokj, wahania nastroju
stae zmczenie
obnienie sprawnoci umysowej i fizycznej
bezsenno lub nadmierna senno
Objawy irydologiczne

 typ tczwki 46
nieznaczne znieksztacenie i przesunicie renicy
nieregularny piercie autonomiczny
liczne piercienie kurczowe
cienki rbek barwnikowy
Postpowanie
gwnie okrelenie i wyeliminowanie obciajcych czynnikw zwizanych z
trybem ycia, prac, domem
wprowadzenie nowego, jasnego porzdku wewntrznego w stanie psychicznym i
wiatopogldowym
spokj i wypoczynek
systematyczna gimnastyka i sport
preparaty uzupeniajce witaminy i mineray
Zestaw zioowy
kwiat rumianku 100,0
szyszki chmielu 50,0
li melisy 50,0
korze lubczyka 50,0
korze arcydzigla 50,0
korze kozka 50,0
Napar pi 23 razy dziennie przed jedzeniem
Preparaty homeopatyczne
Zincum valerianicum
Nux Tomica
Silicea
Selen

NIEWYDOLNO KRENIA
Zmniejszenie wydolnoci serca i zwizany z tym przepyw krwi niewystarczajcy dla

pokrycia zapotrzebowania tkankowego. Niewydolno moe dotyczy prawej, lewej lub

obydwu komr.
Objawy oglne
niewydolno prawej komory
przepenienia y szyjnych
powikszenie wtroby
obrzki (gwnie koczyn dolnych i okolicy krzyowoldwiowej)
skpomocz
niewydolno lewej komory
duszno
sinica
kaszel
Objawy irydologiczne
falisty przebieg beleczek tczwkowych w sektorze serca
zaciemnienie wymienionego sektora
rozszerzenie naczy tczwkowych w sektorze wtroby, puc, nerek
obok dystroficzny
zatoki w sektorach uszkodzonych narzdw (wtroba, nerki)
Postpowanie
systematyczne przyjmowanie zaleconych przez kardiologa lekw zwikszajcych
si skurczu serca
dieta z ograniczeniem soli, ktra zatrzymuje w organizmie wod i na tej drodze
zwiksza cinienie krwi i obcienie serca
ograniczenie w przyjmowaniu pynw do 1 litra na dob
zapobieganie zaparciom przez odpowiednie odywianie suszone owoce, musli,
warzywa, owoce, soki
zakaz palenia i picia alkoholu
ograniczenie nadmiernych wysikw w celu zmniejszenia obcienia serca
Zestaw zioowy
li brzozy 50,0

 kcze perzu 50,0

ziele serdecznika 50,0
owoc ry 50,0
kwiat gogu 50,0
kwiat rumianku 100,0
Napar pi 23 razy dziennie przed jedzeniem.
Preparaty homeopatyczne
Digitalis
Convallaria
Kalium carbonicum
Crataegus
Arnica
Cactus

NOWOTWR
Niekontrolowany rozrost patologicznej tkanki oddziaywujcej niszczco zarwno na
swoje najblisze ssiedztwo, jak i na cao organizmu. Nowotwory dzieli si na agodne o
powolnym, ograniczonym wzrocie i zoliwe rozwijajce si bez ogranicze, ze
skonnociami do przerzutw.
Objawy oglne
narastajce osabienie
znaczna utrata wagi a do wychudzenia
inne objawy zalene od lokalizacji zmian
Objawy irydologiczne
zanik rbka barwnikowego
odsunicie renicy od tego sektora
zagbienie o ciemnym zabarwieniu w polu projekcyjnym zajtego narzdu
obok dystroficzny
bardzo ciemne plamy barwnikowe

 rozarium limfatyczne
piercie sodowy
niekiedy czarne kliny
Postpowanie
okresowe badania profilaktyczne szczeglnie w najbardziej zagroonych kierunkach
przez palenie tytoniu, alkohol, warunki pracy, sposb odywiania, stresy, przewleke
schorzenia, obcienia dziedziczne (znaczenia badania irydologicznego dla okrelenia tych
skonnoci)
leczenie tylko pod kontrol lekarza
dieta z ograniczeniem tuszczw i sodyczy, bogata w witaminy A i C oraz bonnik
(owoce, warzywa)
zakaz palenia i picia alkoholu
Zestaw zioowy
kora wierzby
ziele dziurawca
ziele jemioy
li pokrzywy
li brzozy

li
borwki
Napar pi 3 razy dziennie przed jedzeniem.
Preparaty homeopatyczne
Lycopodum
Hydrastis
Silicea
Kreosotum

OGNISKO INFEKCJI
Przewleke ropne ognisko zapalne, ktre samo w sobie nie daje dolegliwoci, jednak
moe oddziaywa na cay organizm jako rdo zakaenia. Najczstsze ogniska infekcji to
zby, migdaki, zatoki, wzy chonne, yy, pcherzyk ciowy, miedniczki nerkowe,
eskie narzdy pciowe, prostata.

Objawy oglne
oglne osabienie
nieznacznie podwyszona temperatura
niedokrwisto
dolegliwoci reumatyczne
niepokj, nerwowo
Objawy irydologiczne
zatoka lub plama barwnikowa w odpowiadajcym sektorze
cieszy rbek barwnikowy
rozarium limfatyczne o rnym stopniu nasilenia
Postpowanie
odszukanie i likwidacja ogniska infekcji
Zestaw zioowy
li szawi 50,0
kwiat rumianku 50,0
ziele krwawnika 50,0
li mity 50,0
szyszki chmielu 50,0
Napar pi 2 razy dziennie przed jedzeniem.
Preparaty homeopatyczne
Apis
Hepar
Mercu
Silicea

PADACZKA
Cikie schorzenie z typowymi uoglnionymi lub rzadziej ograniczonymi napadami

drgawek. Przyczyn mog stanowi organiczne zmiany mzgu (blizny, zranienia, guzy), a
take wewntrzne zatrucia (tyczka, zatrucie ciowe, mocznica).
Objawy oglne
ograniczenie lub utrata przytomnoci
zaburzenia ruchowe w postaci drgawek lub skurczu mini
zaburzenia oddychania
pienista wydzielina z ust
Objawy irydologiczne
rozlunienie struktury tczwki w sektorze mzgu
wcignicie lub uwypuklenie piercienia autonomicznego w grnej czci tczwki
piercienie kurczowe
plama barwnikowa w sektorze mzgu
Postpowanie
leczenie prowadzone przez neurologa
Zestaw zioowy
li melisy 50,0
li mity pieprzowej 50,0
kwiat rumianku 50,0
kcze perzu 50,0
ziele krwawnika 50,0
ziele rdestu ptasiego 50,0
Napar pi 3 razy dziennie przed jedzeniem.
Preparaty homeopatyczne
Chelidonium
Echinacea
Bronia
Carduus marianus

PRZEKWITANIE
Okres wygasania czynnoci wewntrzwydzielniczej jajnikw. Rozpoczyna si midzy
40, a 50 rokiem ycia i charakteryzuje si szeregiem zaburze wegetatywnych,
endokrynologicznych, metabolicznych, i psychicznych.
Objawy oglne
ustanie miesiczki
rozdranienie nerwowe
stany depresyjne
uderzenia gorca
okresowa nadmierna potliwo
czste ataki migreny
pobolewania staww
nieprawidowe owosienie
bezsenno
Objawy irydologiczne
ciemniejsze zabarwienie sektora jajnikw
rozlunienie struktury tczwki w tym sektorze
liczne piercienie kurczowe
promienie toksyczne.
niekiedy owalne znieksztacenia renicy
Postpowanie
uregulowany tryb ycia
zdrowe odywianie
redukcja nadwagi
staa aktywno fizyczna w formie spacerw i gimnastyki
unikanie czynnikw zwikszajcych wydzielanie adrenaliny (stresy, kawa)
przy bardzo nasilonych dolegliwociach moliwe leczenie hormonalne pod opiek
endokrynologa

Zestaw zioowy li
melisy 50,0
korze lukrecji 50,0
li mity pieprzowej 50,0
ziele serdecznika 25,0
li pokrzywy 50,0
szyszki chmielu 25,0
kwiat rumianku 50,0
Napar pi 23 razy dziennie przed jedzeniem.
Preparaty homeopatyczne
Cimicifuga
Pulsatilla
Sanguinaria
Sepia

REUMATYZM
Reumatyzm

jest

oglnym

okreleniem

dolegliwoci

charakteryzujcych

si

zaburzeniami funkcji narzdu ruchu i blami. Pod tym pojciem kryje si szereg chorb
takich jak gorczka reumatyczna, zwyrodnienia staww, zapalenia mini, cigien i inne.
Typowy jest przewleky przebieg z okresowymi pogorszeniami.
Objawy oglne
ble staww nasilajce si przy ruchach
obrzk i zaczerwienienie okolicy dotknitego stawu
ograniczenie ruchomoci czynnej i biernej
gorczka, osabienie, obfite, lepkie poty w fazie ostrej
Objawy irydologiczne
czciej jasny kolor tczwki
rozarium limfatyczne

 obok dystroficzny
biay nalot w strefie odka i jelit z odchodzcymi w kierunku obwodu jasnymi
promieniami
Postpowanie
w okresie zaostrzenia dolegliwoci systematyczne stosowanie lekarstw i
ograniczenie ruchomoci zajtego stawu
w fazie przewlekej wiczenia gimnastyczne jednak tylko w zakresie nie
powodujcym dolegliwoci blowych
zabiegi fizykoterapeutyczne zalecane przez lekarza
do twarde ko umoliwiajce utrzymanie w czasie snu takiego uoenia ciaa jak
w pozycji stojcej
meble dostosowane tak, aby dugotrwae korzystanie z nich nie powodowao
przecie staww
ubrania tylko z naturalnych tkanin
dbao o odpowiedni temperatur i wilgotno (4050%) powietrza w
pomieszczeniach
dieta prowadzca do redukcji nadwagi jednak z dostateczn iloci biaka, witamin i
soli mineralnych w postaci chudego misa, ryb, mleka, owocw, warzyw, wd mineralnych,
herbat zioowych, wieych sokw owocowych
moliwo rekreacyjnego uprawiania sportu spacery, jazda na rowerze, pywanie
najlepiej na plecach (temp. wody 2629C)
najkorzystniejsze warunki klimatyczne na wysokoci 600900 m.n.p.m.
kpiele w zielu skrzypu polnego (odwar z 10 dkg zi w litrze wody)
Zestaw zioowy
li melisy 100,0
ziele skrzypu 100,0
li brzozy 50,0
kora wierzby 50,0
li czarnej porzeczki 50,0
Pi 23 razy dziennie przed jedzeniem.
Preparaty homeopatyczne

 Aconitum
Pulsatilla
Ehinacea Bronia

ZAPALENIE PRZYDATKW
Obejmuje najczciej jajowody i niekiedy jajniki. Najczciej powstaje drog
wstpujc (rzeczka, poronienia, porody).
Objawy oglne
ble jedno lub obustronne w podbrzuszu promieniujce w kierunku krzya lub
pcherza
gorczka
osabienie
Objawy irydologiczne
biaa plamka w odpowiadajcym sektorze ciemniejca w miar trwania procesu
zapalnego
czasami zatoka w tym miejscu
plamy barwnikowe w danym sektorze
biae linie
Postpowanie
leczenie tylko przez ginekologa
uregulowany tryb ycia (wypoczynek)
kpiele, okady
Zestaw zioowy
li pokrzywy 50,0
ziele rdestu ptasiego 50,0
li rozmarynu 50,0
li szawii 50,0
kwiat tarniny 50,0

 ziele drapacza lekarskiego 50,0

Napar pi 3 razy dziennie przed jedzeniem
Preparaty homeopatyczne
Chamomilla
Cimicifuga
Ignasia
Pulsatilla
Sepia

ZAPALENIE TRZUSTKI
Wystpuje w postaci ostrej, gronej dla ycia i wymagajcej czsto interwencji
chirurgicznej oraz w formie przewlekej.
Objawy oglne ostrego zapalenia
silne, stae ble brzucha
nudnoci, wymioty
biegunka lub zaparcie
wstrzs o rnym stopniu nasilenia
Objawy oglne przewlekego zapalenia
ble w lewym podebrzu lub doku sercowym nasilajce si po jedzeniu
nudnoci, wymioty
brak apetytu
wzdcia
cuchnce, tuszczowe stolce
Objawy irydologiczne
jasne plamy w sektorze trzustki w zapaleniu ostrym
ciemne plamy w sektorze trzustki w zapaleniu przewlekym
spaszczenie renicy po stronie wspomnianego sektora
znieksztacenie kryzy w ssiedztwie sektora trzustki

 plamy barwnikowe, zatoki w sektorze trzustki

Postpowanie
przy podejrzeniu ostrego zapalenia natychmiastowa hospitalizacja
w zapaleniu przewlekym dieta lekkostrawna, beztuszczowa
posiki niezbyt obfite, ale czste (6 razy dziennie)
zakaz spoywania alkoholu
picie ciepych wd alkalicznych
Zestaw zioowy
li mity 50,0
kwiat rumianku 50,0
szyszki chmielu 50,0
ziele macierzanki 50,0
li rozmarynu 50,0
kwiat nagietka 50,0
Napar pi 2 razy dziennie przed jedzeniem.
Preparaty homeopatyczne
Phosphor
Lycopodium

ZAPALENIE WYROSTKA ROBACZKOWEGO

Najczciej ostre ropne zapalenie z pkniciem otrzewnej. Znacznie rzadziej przebieg
przewleky z wytworzeniem ograniczonego ropnia z prawej strony podbrzusza. Niekiedy jako
lekkie podranienie. Choroba niebezpieczna ze wzgldu na moliwo powstania gronego
dla ycia zapalenia otrzewnej.
Objawy oglne
szybko nasilajce si ble brzucha
bolesno uciskowa w punkcie Mac Burneya (1/3 odlego midzy prawym kolcem
biodrowym i ppkiem)

 objaw Blumberga w przypadku zapalenia otrzewnej (krtki ostry bl przy

zwolnieniu ucisku w punkcie Mac Burneya)
gorczka
wymioty
w zapaleniu przewlekym pobolewania o zmiennym nasileniu zlokalizowane w
prawym podbrzuszu
Objawy irydologiczne
jasna plamka w polu wyrostka robaczkowego w ostrym stanie zapalnym
ciemna plamka w zapaleniu przewlekym
piercienie kurczowe w pobliu wspomnianego sektora
Postpowanie
przy podejrzeniu ostrego zapalenia wyrostka robaczkowego natychmiastowe
badanie chirurgiczne, hospitalizacja w razie potwierdzenia diagnozy
leenie w ku
czsto zmieniane, chodne okady na podbrzusze
godwka
Zestaw zioowy
li melisy 50,0
kcze perzu 50,0
kwiat rumianku 50,0
ziele krwawnika 50,0
kora kruszyny 25,0
Preparaty homeopatyczne
Belladonna
Echinacea
Lachesis

ZAPALENIE ZATOK

Po chorobach przezibieniowych, grypie, niektrych chorobach zakanych, dochodzi

do zapalenia zatok najczciej szczkowych lub czoowych. Dugo utrzymujce si stany
zapalne mog dodatkowo stanowi ogniska infekcji dla innych narzdw (zapalenie staww,
tczwki)
Objawy oglne
wydzielina luzowa lub ropna w jamach nosa
bl, najczciej w okolicy nadoczodoowej
gorczka lub stany podgorczkowe
Objawy irydologiczne
biaawe plamki w sektorze nosa i zatok ciemniejce przy przejciu w stan
przewleky
niekiedy zatoki lub plamy barwnikowe w wymienionym sektorze
Postpowanie
leczenie klimatyczne
inhalacje
sauna
unikanie ostrych przypraw i ograniczenie soli w diecie
dbao o drono nosa
Zestaw zioowy
owoc ry 50,0
kwiat ry 50,0
kwiat bzu czarnego 50,0
kora wierzby 50,0
li szawi 50,0
Napar pi 3 razy dziennie przed jedzeniem.
Preparaty homeopatyczne
Silicea
Cinnabaris
Kalium bichromicum

ZAPARCIE
Dolegliwo cywilizacyjna zwizana z nieprawidowym odywianiem, brakiem ruchu
i napiciami nerwowymi. Zaparcie rozpoznaje si, kiedy jelita oprniaj si rzadziej ni
rednio raz na dob.
Objawy oglne
ble brzucha
uczucie zmczenia
ociao
ble gowy
utrata aknienia
Objawy irydologiczne
piercie autonomiczny w pobliu renicy lub daleko na obwodzie
piercienie kurczowe
promienie toksyczne
obok dystroficzny
Postpowanie
stae pory posikw zawierajcych duo substancji resztkowych (ciemne pieczywo,
warzywa, owoce)
wzmoenie aktywnoci fizycznej
masae
gbokie oddychanie
Zestaw zioowy
ziele dziurawca 50,0
kora kruszyny 50,0
li mity pieprzowej 50,0
owoc anyku 50,0
kwiat rumianku 50,0

Napar pi 3 razy dziennie przed jedzeniem.

Preparaty homeopatyczne
Alumina
Sulfur
Nux Tomica
Plumbum

YLAKI
Pod tym pojciem rozumiemy rozszerzenia y o wowatym przebiegu. Najczciej
wystpuj na podudziach i w przewodzie pokarmowym (przeyk, odbyt). Na ich powstanie
ma wpyw szereg czynnikw, wrodzona sabo tkanki cznej, wpywy hormonalne (cia),
nadwaga, praca w pozycji siedzcej i stojcej.
Objawy oglne
charakterystyczne, workowate rozszerzenia naczy ylnych
obrzki zajtej okolicy
zmiany skrne od egzemy do owrzodze podudzia w cikich przypadkach
Objawy irydologiczne
najczciej przy typie tczwki 46
niekiedy odsunicie renicy od zajtego sektora
spaszczenie renicy w ssiedztwie danego sektora
krte naczynia krwionone przebiegajce przez zajty sektor od kryzy w kierunku
obwodu
krte naczynia spojwkowe z workowatymi rozszerzeniami
Postpowanie
leczenie prowadzone przez lekarza
regularna gimnastyka wzmacniajca minie ng, ktrych skurcze zapobiegaj
zastojowi krwi (np. wymachy ng w leeniu na plecach)
unikanie dugiego przebywania w pozycji siedzcej lub stojcej
redukcja nadwagi

 naprzemienne kpiele
akupresura (5)
Zestaw zioowy
ziele krwawnika 100,0
ziele rdestu ptasiego 50,0
kwiat rumianku 50,0
kwiat kasztanowca 50,0
owoc ry 50,0
li podbiau 50,0
Napar pi 23 razy dziennie po jedzeniu.
Preparaty homeopatyczne
Aesculus
Calcium fluoratum
Sulfur Sepia

Schemat do akupresury

Schemat do akupresury

Schemat do akupresury (2)

Pimiennictwo
1. Doresi M. HomoopathieMedizin der Person, Heidelberg 1982
2. Gutmann W. Grundlage der Homoopathie und das Wesen der Arznei, Heidelberg
1982
3. Fritsche H. Samuel HahnemannIdee und Wirklichkeit der Homoopathie,
Gottingen 1982
4. Deck I. Grundlagen der Irisdiagnostik, Ettlingen: Deck. 1965
5. Deck I. Illustrierte Zeichenlehre. Anhang zum Lahrbuch: Grundlagen der
Irisdiagnostik, Ettlingen 1975
6. Deck I. Diferenzierung der iriszeichen, Ettlingen 1980
7. Klimuszko Cz. Kuracje zioowe
8. Sroka G. Poradnik zioowy
9. Oarowski A. Zioolecznictwo Poradnik dla lekarzy, PZWL Warszawa 1982
10. Hommel H. Irisdiagnose Leichtgemacht, Ariston Verlag, Genf1975
11. Kunicka B., Dziak M. Zioa i ich stosowanie, PZWL Warszawa 1984
12. Orowski W. Okulistyka wspczesna PZWL Warszawa 1986
13. Hail D. Iridology 1981
14. Kohn J. Homoopathie hilft heilen, Alwin FrohlichVerlag 1989
15. Angerer J. Handbuch der Augendiagnostik Karl F. Verlag 1957
16. Schnabel R. Iridoskopie ArkanaVerlag 1959
17. Wielchowier E., Szulpina N. Iridodiagnostika Moskwa 1988