ANDREW

MATHEWS

Bd szczliwy !
Jak y z poczuciem bezpieczestwa i wiar w siebie.

Przeoy
Orhan Wasilewski

PODZIKOWANIE
Dzikuj wszystkim, ktrzy pomagali mi w mojej pracy i w pisaniu tej
ksiki. W szczeglnoci dzikuj:
moim rodzicom, Margaret i Peterowi Matthewsom, ktrzy zawsze popierali
wszystkie moje poczynania;
Wam, ktrzy przez wszystkie te lata pomagalicie mi w seminariach w
szczeglnoci Heather i Jerryemu Garrea, Greame Hoyle, Teresce Kropimski,
Jacquline Fong, Kristinie Chionh oraz Julie i Keviniwi Maningom;
Chrisowi Priorowi za sowa otuchy i za to, e od samego pocztku wierzy w t
ksik;
Mary i Paulowi Blackburnom dzikuj za ich wspania przyja;
mojej siostrze, Jane Thomas, dzikuj za pomys opracowania tej ksiki;
Shahreen Kamaluddin z Shahreen Corporate Communications dzikuj za rady i
sugestie;
Normie i Ianpwo Wardom dzikuj za zredagowanie i opublikowanie mojej
ksiki;
oraz Julii, ktrej powicam t ksik: dzikuj za Twoj mio, wsparcie i
zacht, za to, e pomagaa mi by szczliwym kadego wsplnie spdzonego
dnia.

Spis treci
Rozdzia 1.

MODELE POSTPOWANIA
MODELE POSTPOWANIA.
WIZERUNEK WASNY.
TWOJA WARTO.
ZDROWIE.
BL.
STAJEMY SI CZCI OTACZAJCEGO NAS WIATA.
DOSTATEK.

Rozdzia 2.

Y W TERANIEJSZOCI.
YJ TERAZ !!!
OCZEKIWANIE.
WYBACZANIE.
SZCZCIE.
SZCZCIE I DOSKONAO.
JAK SOBIE RADZI Z DEPRESJ ?
MIECH.

Rozdzia 3.

TWJ UMYS.
PRZYCIGAJ NAS NASZE DOMINUJCE MYLI.
TWOJA PODWIADOMO.
TWOJA WYOBRANIA.
TRENING PSYCHICZNY.
ZAWSZE DOSTAJEMY TO, CZEGO SI SPODZIEWAMY.
PRAWO PRZYCIGANIA.
UCZ SI OD LUDZI SUKCESU.
ZAWSZE PRZYCIGAMY TO, CZEGO SI NAJBARDZIEJ BOIMY.
STRACH ZNIKA, KIEDY STAWIAMY MU CZOO I PATRZYMY MU W OCZY.
POTGA SOWA.
FILOZOFIA WDZICZNOCI.

Rozdzia 4.

CELE.

CELE.
OGRANICZENIA.
PROBLEMY.
BDY.
PRAWO SIEWU I PLONU.
RYZYKO.

ZAANGAOWANIE.
WYSIEK.
ZA PI DWUNASTA.
WYTRWAO.
PROSZENIE.
PRZYCZYNY CZY SKUTKI ?

Rozdzia 5.

UCZMY SI OD NATURY.
PRAWA NATURY.
UCZMY SI OD NATURY.
UCZMY SI OD DZIECI.
BD STALE W RUCHU.
UYWAJ ALBO STRACISZ.
ROZLUNIJ SI I DAJ SI UNIE FALI.
ZMIANA.
UWOLNIJ SI.
ILE Z TEGO NAPRAWD ROZUMIEMY ?
YCIE JEST BEZWARTOCIOWE, JELI NIE NADASZ MU WARTOCI.

Rozdzia 6.

DZISIAJ JEST BARDZO WANE.

DZISIAJ JEST BARDZO WANE.

Rozdzia 1.

Modele postpowania.
ycie si zmienia, gdy my si zmieniamy.
MODELE POSTPOWANIA.
Przyjrzyjmy si twojemu umysowi. Czy kiedy przechodzisz przez ulic, musisz
zastanawia si nad kadym krokiem? Czy kiedy ujesz gum, musisz o tym
myle? A czy kiedy jesz pizz, musisz si gowi nad jej strawieniem? Kiedy
tylko rozprawi si z tymi oliwkami, bd mg si odpry i pjd spa. A gdy
ju idziesz spa, czy musisz si skupia na oddychaniu?
adnej z tych rzeczy nie robisz wiadomie, prawda? Dziaasz dziki
podwiadomoci. Moemy przyj, e umys to lodowiec. Istnieje cz, ktr
widzimy wiadomo, oraz cz niewidzialna podwiadomo.
Podwiadomo odpowiada za wikszo rezultatw, jakie w yciu uzyskujemy.
Gdy mamy w yciu do czynienia z jak powtarzajc si sytuacj, bierze w
tym udzia podwiadomo. Wielu z nas postpuje wedug utartych schematw,
wci pojawiaj si podobne przeycia i zachowania.
Czy znasz kogo, kto si nieustannie spnia? Kiedy grywaem w tenisa z
jegomociem, ktry nigdy nie mg zdy na czas. Przed rozpoczciem pracy
mielimy zwyczaj grywa w Hilton. Ja mwiem:
- Dawidzie, gramy jutro o sidmej.
- Bd tam odpowiada.
- Zapamitae godzin?
- Sidma. Na pewno bd.
I oczywicie, nastpnego ranka Dawid przychodzi p 7.15. Zawsze znajdowa
jakie usprawiedliwienie.
- Syn poyczy moj rakiet i schowa j pod swoje ko.
W nastpnym tygodniu to samo. Dawid pojawia si o 7.16. Przyczyna?
- Nie mogem znale drugiej teniswki.
Nazajutrz przybywa ju punktualnie o 7.15.
- Rozchorowaa mi si zota rybka i dziecko pakao.
I tak dalej, a do wyadowanych akumulatorw, trudnoci z paliwem, zgubionych
kluczykw do samochodu i bielizny, ktrej nie odwirowaa pralka.
W kocu powiedziaem:
- Dawidzie, umwmy si: od tej chwili kada minuta spnienia bdzie ci
kosztowaa dolara.
Nastpnego dnia odnis kontuzj ramienia i od tego czasu nie
rozegralimy ani jednego seta!
By wicie przedumamy, e to wiat pastwi si nad nim! wiadomie
wcale nie chcia si spnia, lecz w jego podwiadomoci zakodowany by
program jeste do tyu i ta formuka ksztatowaa jego ycie.
A gdy ju Dawid przez przypadek wsta wczenie i twardo postanawia
przyby na czas, jego zakodowany program podsuwa mu drzewo, na ktre musia

wjecha, lub nieznan szos, gdzie musia zabdzi. Wtedy mia zwyczaj gboko
westchn i rzec:
- To wanie to. Oczywicie jestem znowu do tyu.
Modele dramatyczne. Prawdopodobnie znacie ludzi, ktrzy yj podug modeli
dramatycznych. Ich ycie to niekoczcy si dramat. Spotykasz ich na ulicy i
popeniasz fatalny bd, pytajc: Co sycha?. Wtedy dowiadujesz si, e wanie
zdech im kot, bank odebra samochd, tatu przez przypadek spali dom,
meteoryt zrwna gara z ziemi i wanie wracaj od lekarza, ktry stwierdzi u
nich bardzo, bardzo rzadki przypadek choroby, o ktrej nigdy nie syszae.
Kiedykolwiek pojawi si niebezpieczestwo, e ich ycie zaczyna ukada
si gadko, odzywa si cichy, podwiadomy gosik: Hej, tak by nie moe! i
wkrtce rodzi si nowy dramat. Trac prac, musz si podda nastpnej operacji,
trafiaj do wizienia i wszystko wraca do normy.
W dalszej czci ksiki zastanowimy si, co mona zrobi z tego typu
modelami mylenia, lecz na razie zajmijmy si rozpoznaniem jeszcze kilku z
niech.
Modele wypadkowe. Niektrzy ludzie maj talent do wypadkw. Spdzaj ycie
na spadaniu z drabin, rowerw, drzew, na poraeniach prdem lub wypadkach
samochodowych. Znam dwudziestoparoletni dziewczyn, agentk firmy
ubezpieczeniowej, ktra od szesnastego roku ycia zmienia ju pi samochodw.
Powiedziaa mi:
- Ilekro kupiam nowy samochd, kto mnie stukn z tyu. Po pitym wypadku,
aby uj z yciem, przestaam kupowa samochody!
Modele chorobowe. Czy znacie kogo z modelem chorobowym? Niektrzy si
przezibiaj dwa razy do roku. Niektrzy api chorob, ilekro tylko nadarzy si
jaka okazja. Niektrzy choruj w kady poniedziaek!
Modele baaganiarskie. Niektrzy ludzie s magnesem dla baaganu. Nie robi go
naumylnie, ale nie potrafi si oprze takiemu modelowi! Niead panuje na ich
biurkach, w ich papierach i we wosach. Moecie im nawet pomc i uporzdkowa
wszystko, lecz w przecigu dwudziestu minut ich biuro, sypialnia, samochd, ich
teczka wszystko bdzie wygldao tak, jakby przeszed huragan.
Modele pustej kieszeni. Czy znacie kogo, kto jest wiecznie bez grosza? Tu nie
chodzi o to, ile zarabiamy, lecz co robimy z naszymi zarobkami! Ludzie z modelem
pustej kieszeni dziaaj wedug okrelonego schematu, Jeli tylko maj troch
wicej pienidzy, szukaj okazji, by ich si pozby, i natychmiast je wydaj
(cieszcie si sprzedawcy!). Najczciej w ogle nie uwiadamiaj sobie, co si
dzieje! Tumacz, e to stan gospodarki, rzd lub ich niskie zarobki s powodem
ich kopotw finansowych. Moecie im podwoi pensj, lecz wci bd bez grosza!
Tote w istocie gwn przyczyn tego, e ludzie, ktrzy wygrywaj na loterii,
szybko trac wygran, jest model, mwicy im: Te pienidze cuchn. Co tu nie
gra. Lepiej co z nimi zrb.

Modele nieuchronnoci. Jeli pokne bakcyla nieuchronnoci, to jeste gboki

przekonany, e w cigu trzech minut od twojego wyjazdu na urlop w twoje biuro
uderzy piorun, a cay personel rozoy si na gryp. Jeli many taki model, to
system naszych przekona i nasz stosunek do ycia bd sprzyjay powstaniu
takiej sytuacji. Kiedy tylko wyjedamy, otwiera si puszka Pandory.
Modele zmiany pracy. Niedawno odwiedzi mnie znajomy, ktry zastanawia si
nad zmian pracy. Powiedzia:
- Firma, w ktrej pracuj, przytacza mnie, nasze produkty s kiepskie i nie sta
mnie na pacenie czynszu.
- Jak dugo tam pracowae? spytaem.
- Dwa lata.
- A co z poprzedni prac?
- Wytrzymaem ze dwa lata odpowiedzia.
- A co z t jeszcze wczeniejsz
- Dwa lata.
- A wczeniej?
- Okoo dwudziestu czterech miesicy!
- Gdzie jest problem, w tobie czy w firmie? spytaem.
- We mnie odpar.
- Jeli problem jest w tobie, to po co zmieniasz prac?
Przy okazji naszej rozmowy opowiedziaem mu o pewnej mojej znajomej, ktra w
cigu jedenastu miesicy zmienia prac piciokrotnie. Po czym dodaem:
- Zao si o wszystko, co mam, e nie przepracuje nawet roku w jednym miejscu.
Tego samego popoudnia zadzwonia do mnie, aby mi oznajmi/c, e rzucia
prac! Dorobek caego mojego ycia zosta nie zagroony!
I teraz owa znajoma mwi mi, e jest szalenie szczliwa; a zatem nie nam
sdzi, czy ten model sam w sobie jest zy, czy dobry. Po prostu, dobrze jest
zauway, e dziaamy wedug okrelonych schematw.
Istnieje jeszcze inny model, ktry nazywa si; : Ludzie s li ycie jest
okrutne czemu to wanie mnie si przydarza lepiej ju strzeli sobie w eb.
Powtarzam: mamy tendencj do tworzenia sytuacji zgodnych z naszym modelem.
A to ju nie arty!
Model aby do wiosny. W tym przypadku nasz wiadomo lub podwiadomo
wizi nas w sytuacji, w ktrej ycie jest walk, ale zawsze si nam jako udaje
wyj obronn rk.
Czy zaliczasz si do ktrej z powyszych kategorii?
Model nieodpowiedniej chwili. Charakteryzuje si tym, e nasze
narodzimy, rozpoczcie szkoy, zaoenie interesu, wyjazd na wakacje wypadaj
za wczenie albo za pno! Polega na znajdowaniu si w odpowiednim miejscu,
ale w nieodpowiednim czasie! Moemy rwnie mie odpowiednie zdolnoci, ale
nieodpowiednich nauczycieli, albo odpowiednich nauczycieli, lecz nie te zdolnoci.
Lub te nie te zdolnoci i nie tych nauczycieli.

Model wszyscy mnie traktuj jak dojn krow. Czy potrzebny jest do tego
jakikolwiek komentarz?
Zaczlimy od rozpatrywania pewnych negatywnych modeli. Istniej jednak
rwnie modele pozytywne, do ktrych powinnimy si ustosunkowa.
Model zawsze jestem zdrw. Nasz stan zdrowie uzaleniony jest od
programw tkwicych midzy naszymi uszami. Wanie to programy nam mwi,
kim jestemy i co nam si przydarza.
Czy znacie ludzi, ktrzy s zawsze w odpowiednim miejscu w odpowiednim
czasie? W wiecie biznesu od razu byszcz jak gwiazdy, sprzedaj dom dzie
przedtem, zanim po drugiej stronie ulicy rozpocznie si budowa wizienia, a
wyjedajc na wakacje wpadaj na jakiego milionera, ktry zabiera ich
samolotem w podr dookoa wiata. A ty si gowisz nad tym, jak im si to udaje.
Gdybym mia cho odrobin ich szczcia. By w odpowiednim miejscy w
odpowiednim czasie oto ich model.
A co z modelem: wszystko, czego si dotkn, obraca si w pienidz?
Niektrzy ludzie po prostu maj dar! A model: Cokolwiek kupi, dobrze na tym
wyjd? (Odwrotnoci jest model: Biednemu wiatr zawsze w oczy).
Do innych modeli naley: Ufam ludziom i oni zawsze mnie dobrze
traktuj czy te: wszystko, co robi, to dla mnie buka z masem.
Wychodzimy z zaoenia, e chcesz si trzyma pozytywnych modeli. Lecz
co z modelami, ktrych nie chcemy? Wtedy zadajemy sobie pytanie: Kiedy si
zmieni te moje cholerne negatywne modele? Kiedy si skocz?. Odpowied
kryje si w prawdzie, e ycie si zmienia, gdy my si zmieniamy.
ZMIANA JEST ZAWSZE PODDAWANA PRBIE.
Nie zawsze atwo zmieni nasze modele mylenia i postpowania, jednak
jest to cakiem moliwe. Jakkolwiek toczy si twoje ycie, moesz zmieni jego
bieg, a jak to zrobi dowiesz si z dalszej czci tej ksiki.
Zwrcie w tym miejscu uwag na jedn spraw. Kiedy tylko
postanawiamy si zmieni, napotykamy na opr. Zawsze jestemy poddawani
wyzwaniu, prbie, czy do naszego zamysu podchodzimy powanie.
Przypumy, e decydujesz si przeprowadzi diet. To jest ten wielki
tydzie, gdy zmieniasz swoje ycie. I wanie w tym tygodniu twoja skrzynka
pocztowa pka od zaprosze na obiady, przyjcia koktajlowe, rocznicowe kolacje.
Kada zmiana to wyzwanie, szczeglnie na pocztku.
Zamy, e pierwszy raz w yciu, w celu powikszenia swego majtku,
postanawiasz zaoy konto oszczdnociowe. Rezygnujesz wic z przyjcia u
Hyatta, co zreszt i tak byo czci twoich planw, i pozostaj ci szedziesit
trzy dolary przeznaczone na konto bankowe. I czy to wanie nie ten dzie, kiedy
si okazuje, e trzeba przeduy ubezpieczenie samochodu, twoja lodwka
wybucha, a twj szwagier domaga si zwrotu stu dolarw, ktre ci poyczy w
ubiege wita?

Przypumy, e ubierasz si do niechlujnie. Lecz gdy tylko zaoysz

wizytowe spodnie, musisz je natychmiast poplami. Wystarczy, e wejdziesz do
kuchni, a ju ca nogawk masz upapran oliw! I to tylko wtedy, gdy jeste w
swoich najlepszych spodniach. Po takich zdarzeniach masz skonno, by sdzi:
No c, ja ju taki jestem. Nie mog si zmieni. A prawda jest taka, e moesz
si zmieni, ale stare modele walcz o przetrwanie.
A jak si zmieni?
Po pierwsze, zauwa, e wszelkie zmiany bd napotykay na przeszkody.
Jednym sowem bd na nie przygotowany.
KSZTATOWANIE MODELI.
Ksztatowanie modeli zachowania rozpoczynamy od chwili narodzin. S
one zatem bardzo uporczywe i gboko w nas zakorzenione.
Spjrzmy przykadowo na nawyk odywiania si. Kiedy bylimy maymi
dziemi, pakalimy z wielu powodw: bylimy spragnieni, byo nam za gorco, za
zimno, czulimy si samotni, zawiedzeni, pragnlimy pieszczoty, bylimy
mokrzy, brakowao nam zabawki, chcielimy si znale w centrum uwagi i tak
dalej. A gdy pakalimy, czsto bylimy karmieni. W zwizku z tym wyksztacio
si skojarzenie, e rozwizanie kadego z powyszych problemw prowadzi przez
usta. Tote jeli palisz, pijesz lub si objadasz, nie musisz daleko szuka, aby
odnale rdo twojego zaprogramowania.
Teraz rozumiesz, dlaczego, gdy jeste zawiedziony, osamotniony albo
popadasz w depresj, twoja magiczna rdka znajduje si w lodwce.
Rozwizanie butelkowe czy papierosowe wywodzi si po czci z podobnego
uwarunkowania.
Z takich mniej wicej powodw wiele z naszych obecnych cech ma podstawy
we wczesnych dowiadczeniach dziecistwa. W pierwszych latach ycia nasz
umys jest otwarty na wszystko i nasika informacjami jak gbka. Poniewa
pierwszy nasz zwizek to zwizek z rodzicami, ich wpyw na nasze pniejsze
ycie jest olbrzymi. Po czci wiadomie, lecz gwnie podwiadomie, wytwarzamy
w yciu modele wypywajce z dowiadcze z naszymi rodzicami.
Na przykad:

Wchodzimy w stosunki z ludmi przypominajcymi naszych rodzicw.

Moemy na przykad spostrzec, e nasi pracodawcy lub bliscy znajomi s
podobni do naszej matki lub ojca;
Wchodzimy z ludmi w zwizki, ktre s lustrzanym odbiciem stosunkw
naszych rodzicw z innymi ludmi. Jeli nasi rodzice byli delikatni i
kochajcy, my take bdziemy si starali tacy by. Jeli ycie upyno im
na obraaniu ludzi, bezwzgldnie to skopiujemy;
Przycigamy partnerw podobnych do naszej matki lub ojca. I czsto
robimy to nie raz czy dwa, lecz wielokrotnie. Moe si tak dzia, poniewa
od wczesnego dziecistwa ksztatujemy podwiadome wzorce, na przykad:
prawdziwi mczynie s wysocy, ciemnowosi i maomwni (jak mj
tato) lub: kobieta powinna by niska i dystyngowana (jak moja mama).

Zupenie niewiadomie moemy zacz szuka partnera odpowiadajcego

temu obrazowi.
Take jako stosunkw z naszymi rodzicami tworzy okrelony model. Jeli
jako dzieci dowiadczalimy poczucia winy lub bylimy krytykowani, to bdziemy
nadal przyciga lub porusza si w krgu ludzi, ktrzy si do nas odnosz jako
do zych osb. Analogicznie, jeli dowiadczylimy mioci i bylimy chwaleni, to
jako doroli bdziemy przyciga ludzi darzcych nas szacunkiem. Pokrtce:
przycigamy to, czego si spodziewamy, i wiat nas traktuje tak, jak zasugujemy
na to.
Dotykamy tu tylko powierzchnie problemy. Niemniej zdajc sobie spraw, e
rozpoznany problem jest ju w poowie rozwizany, dobrze by wiadomym
swoich modeli i mie wyobraenie o tym, jak powstaj.
ZIARNKO MDROCI.
Nigdy nie jestemy skazani na modele. Stare, negatywne wzorce mog by
uporczywe, ale nie s niepokonane. Zawsze myl pozytywnie o sobie i o swoim
stanie. Dyscyplina w tej dziedzinie moe by trudna, ale korzyci s olbrzymie.
Zawsze mw dobrze o sobie i cigle wyobraaj sobie swoje ycie zmierzajce w
kierunku, ktrego pragniesz. Bdziesz tworzy nowe modele szczcia.
Suchaj kaset motywacyjnych i poeraj ksiki o sukcesie. Stosuj afirmacje i
kasety z nagraniami sugestii, dziaajcymi na podwiadomo, spdzaj czas z
ludmi, od ktrych moesz si czego nauczy. Moesz tak pokierowa swoimi
modelami, aby si stay zgodne z twoim wyborem.
Na dodatek uywaj ziarenek mdroci z tej ksiki, aby systematycznie
eliminowa ze swojego ycia elementy hamujce, a umacnia modele rozwoju.

WIZERUNEK WASNY.
Czy zauwaye, e kiedy sam do siebie nasz stosunek pozytywny, inni
lidzie staj si dla ciebie bardzo mili? Czy to nie zabawne, jak si oni zmieniaj?
wiat jest odbiciem nas samych. Kiedy nienawidzimy siebie, nienawidzimy
kadego. Kiedy kochamy samych siebie, cay wiat staje si cudowny.
Nasz wizerunek wasny jest schematem ustalajcym, jak bdziemy si
zachowywa, z kim si bdziemy spotyka, z czym bdziemy mieli do czynienia, a
czego bdziemy unika; kada nasza myl i czyn wywodzi si z tego, jak widzimy
samych siebie.
Nasze wyobraenie o nas samych zabarwione jest naszymi
dowiadczeniami, zwycistwami i porakami, minionymi mylami o nas samych i
o tym, jak inni ludzie na nas reagowali. Przyjmujc takie wyobraenie jako fakt,
dalej yjemy wewntrz ram tego obrazu.
Tote nasz wizerunek wasny decyduje o tym, jak bardzo lubimy ten wiat i
jak bardzo lubimy w nim y, a wic dokadniej ile osigniemy w yciu.

10

Jestemy tacy, jacy mylimy, e jestemy. Wanie dlatego doktor Maxwell

Maltz, autor bestselleru Psychocybernetyka, napisa: Celem kadej
psychoterapii jest zmiana wyobraenia czowieka o samym sobie.
Jeli postrzegasz siebie jako gba z matematyki, zawsze bdziesz mia
problemy z liczeniem. Podoem tego mog by jakie wczeniejsze negatywne
dowiadczenia. Rozwinie si w tobie przekonanie: cokolwiek bym zrobi, nie
poradz sobie z matematyk. Dlatego nie prbujesz. W efekcie bdzie coraz
gorzej, Jeli nawet wietnie dasz sobie rad, powiesz: Szczliwy traf.
A kiedy ci si nie uda, powiesz: No i prosz! Nie mwiem, e jestem
beznadziejny?.
Istnieje te moliwo, e powiesz innym o tym, i nie umiesz rachowa. Im
czciej swemu bratu, wspmaonkowi, ssiadowi, dyrektorowi twojego banku
mwisz, e jeste beznadziejnym przypadkiem, tym bardziej si utwierdzasz w
tym przekonaniu, tym mocniej zakorzenia si w tobie taki wizerunek wasny.
Pierwszym krokiem ku radykalnej poprawie naszych wynikw jest zmiana
sposobu, w jaki o sobie mylimy i mwimy. Tpy ucze moe si sta prymusem,
kiedy tylko zmieni wyobraenie o swoich moliwociach. Jeli twj wizerunek
wasny ci powie, e masz doskona koordynacj ruchw, to bdziesz z atwoci
opanowywa nowe rodzaje sportu. Jeeli twj wizerunek wasny mwi ci, e jeste
niezdar, to bdziesz traci czas na martwienie si, jak trafi pik od kosza, a
efekt bdzie zgodny z twoimi mylami.
Dopki postrzegasz siebie jako biedaka, dopty pozostaniesz biedakiem.
Jeli bdziesz postrzega siebie jako magnata finansowego, staniesz si bogaty.
Nasz wizerunek wasny jest jak termostat, a my zachowujemy si zgodnie z
ustawieniem na podziace. Powiedzmy, e Fred spodziewa si szczliwie spdzi
pidziesit procent swojego czasu. Tote kiedy sprawy przybior wyjtkowo
dobry obrt, pomyli: Zaraz, rzeczy nie powinny tak dobrze i! Za chwil musi
mi si przydarzy co zego. Kiedy tak si staje, Fred gboko wzdycha i powiada:
Wiedziaem, e to dugo nie potrwa.
Fred moe sobie nie zdawa sprawy z tego, e na wiecie istniej jeszcze inni
ludzie, ktrzy s cay czas nieszczliwi, i ludzie, ktrzy prawie zawsze s
szczliwi. Tworzymy nasz wasn jako ycia, bazujc na naszym
wyobraeniu szczcia.
A to znaczy, e my decydujemy o naszym wizerunku wasnym. Decydujemy o
naszej wasnej wartoci i o tym, jak wiele szczcia moemy si spodziewa.
KOMPLEMENY, czyli dlaczego nie powiedzie po prostu: dzikuj
Nasz wizerunek wasny decyduje o naszym nastawieniu, czyli o tym, jak
pozwalamy sobie myle. Pozytywny wizerunek wasny pozwala nam skupi si
na komplementach skierowanych pod naszym adresem i na osignitym przez
nas sukcesie. Nie wolno tego jednak myli z zarozumiaoci. Kto kiedy
zauway: Pucha to dziwna choroba. Cierpi przez ni wszyscy prcz tego, ktry
jest na ni chory!. Egoizm i zdrowe umiowanie siebie samego to dwie rne
rzeczy.
Ludzie z rozdtym ego chc zawsze znajdowa si w centrum uwagi,
podaj uznania i niewiele uwagi powicaj innym.

11

Z drugiej za strony, zdrowa mio do samego siebie umoliwia nam

poszanowanie pragnie naszych i innych ludzi.
To znaczy, e umiemy by dumni z naszych osigni, nie odczuwajc
potrzeby rozgaszania ich, a co za tym idzie moemy zaakceptowa nasze wady,
nie zaprzestajc pracy nad doskonaleniem siebie.
Zdrowe umiowanie siebie znaczy, e nie musimy si usprawiedliwia przed
sob lub przed innymi, dlaczego jedziemy na urlop, dlaczego duej sobie popimy,
dlaczego kupujemy nowe byty, czemu si od czasu do czasu rozpieszczamy.
Czujemy si dobrze, robic rzeczy, ktre wzbogacaj i upikszaj nasze ycie.
Przyjmijmy do wiadomoci, e nie istnieje nic takiego jak kompleks
wyszoci.
Kiedy prawdziwie zaakceptujemy wasn warto, nie czujemy potrzeby, by
mwi wiatu o naszej dobroci. Tylko osoba, ktra nie jest przekonana o swojej
wartoci, musi informowa o niej innych.
Jeli usyszymy skierowany pod naszym adresem komplement,
zaakceptujemy go po prostu. Nie musimy by doskonali, aby przyj komplement
z wdzicznym dzikuj. Ludzie sukcesu zawsze dzikuj. S wiadomi tego, e
wyraenie uznania dla dobrze wykonanej pracy jest cakiem naturalne.
Jeli pogratulujecie Gregowi Normanowi wygranego turnieju, nie odpowie
wam: To by przypadek lub: Po prostu mi si poszczcio. Powie: Dzikuj.
Gdybycie mieli pogratulowa Paulowi McCartneyowi jego nowego
przeboju muzycznego, nie odpowiedziaby wam na to: Odbio ci! Ta nowa pyta to
mie, tylko by odrzek: Dzikuj.
Ci ludzie, jak wszyscy, ktrym si wiedzie, s wiadomi swojej ceny;
zrozumieli to o wiele wczeniej, zanim si stali ludmi sukcesu. Zrozumieli po to,
by nimi si sta. Tak jak i my powinnimy to zrobi, musieli najpierw sami uzna
swoj warto.
Komplement to prezent. Trzeba namysu i wysiku, aby kogo obdarzy
komplementem. I tak jak w przypadku prezentu, odrzucenie go przez osob
obdarowan jest frustrujce. To jeszcze jeden powd, by z wdzicznoci przyj
komplement. Wyobramy sobie, e ktry z twoich przyjaci wyrazi podziw na
temat twojego fantastycznego wygldu, a ty na to odpowiadasz: Ale maj grube
wargi i krtkie nogi!.
Potem czujesz si le, bo nie przyje komplementu w takim duchu, w jakim by
ci podarowany. Przyjacielowi rwnie bdzie przykro z tego powodu i zapamita
ci jako osob o grubych wargach i krtkich nogach. Czemu wic nie odrzec:
dzikuj?
JAK CI WIDZ.
Patrzc na innych, moemy ksztatowa nasz wasny wizerunek. Wchodzimy w
zwizki z ludmi, ktrzy traktuj nas tak, jak sobie wyobraamy, e na to
zasugujemy. Ludzie ze zdrowym wizerunkiem wasnym domagaj si szacunku
od otoczenia. Sami traktujc si dobrze, pokazuj innym, jak powinni by
traktowani.
Jeli Mary ma z samoocen, bdzie pozwalaa, aby kady obrzucaa j
obelgami i mia za nic. Gdzie w jej podwiadomoci bd zakodowanie myli

12

typu: Jestem niewiele warta, To tylko ja, Zawsze mnie le traktowano. Moe
i zasuguj na to!.
Moemy zapyta: Jak dugo Mary bdzie tolerowaa takie traktowanie jej
przez innych?.
Odpowied brzmi: Tak dugo, jak dugo mie bdzie negatywn opini o
sobie.
Ludzie traktuj nas tak, jak my traktujemy siebie. Ci, z ktrymi mamy do
czynienia, szybko wyczuwaj, czy ywimy do siebie szacunek. Jeli bdziemy
siebie traktowa z szacunkiem, oni bd postpowa podobnie!
Przypuszczam, e kady z nas zna jak kobiet o niskiej samoocenie,
ktra wpadaa z jednego niszczcego zwizku w drugi. Za kadym razem jej
partner by pijakiem lub beznadziejnym przypadkiem. Za kadym razem bya
wykorzystywana, czy to fizycznie, czy uczuciowo. Niestety, ten model bdzie
powtarza si tak dugo, jak dugo ona bdzie trwa przy obecnym wizerunku
siebie samej.
Z drugiej za strony, jest wielu ludzi, ktrzy przeszli przez tward szko
ycia, dziki ktrej zdecydowali si wymaga dla siebie szacunku od swoich
przyjaci. Krewnych i kolegw z pracy. Zdali sobie spraw z tego, e gdy
postawi odpowiednie wymagania, wywoa to nalen reakcj u ludzi.

TWOJA WARTO.
Wyobracie sobie, e opiekujecie si trzymiesicznym dzieckiem. Czy
karmilibycie dziecko, niczego nie wymagajc od niego w zamian? Oczywicie, e
tak ! Nie powiedzielibycie: No dobra, smyku! Jeli nie zrobisz czego
sprytnego lub zabawnego, jeli nie usidziesz i nie powiesz: gu-gu. Jeli mnie
nie rozmieszysz, to nie dostaniesz pi!.
Karmisz dziecko, bo ono po prostu na to zasuguje, Zasuguje na mio,
opiek i dobre traktowanie. Zasuguje na to wszystko, poniewa tak jak ty jest
czci wszechwiata.
I ty zasugujesz na to samo. Zasuye sobie na to, gdy si narodzie,
zasugujesz na to i teraz. Zbyt wielu ludzi uwaa, e jeli nie bd tacy
inteligentni, przystojni, tak dobrze zarabiajcy, tak wysportowani lub tak
dowcipni jak inni znani im ludzie, nie zasu na mio i szacunek.
Zasugujesz na mio i szacunek po prostu dlatego, e ty to ty.
Wikszo z nas zbyt rzadko skupia si na swoim wewntrznym piknie lub
swojej wewntrznej sile. Czy pamitasz filmy o mioci? Gdy chopak i
dziewczyna walczyli z przeciwnociami losu, ty przez cay czas modlie si w
duchu, eby wszystko im si udao. On poszed na wojn, ona opucia dom, on
wrci, jej nie byo, potem j odnalaz, jej brat mu powiedzia, eby spywa, a ty
przez cay czas miae nadziej, e bd potem yli dugo i szczliwie. I w kocu
si pobierali, trzymajc si za rce odchodzili ku zachodzcemu socu, a gas
ekran i zapalao si wiato. A ty wycierae zy i zgniatajc pust torebk po
popcornie, wychodzie z kina.
Paczem na takich filmach, poniewa w gbi duszy jestemy uczuciowi.
Kochamy. Odczuwamy bl. To jest ta przepikna, ukryta w nas wszystkich
13

warstwa. Nasze najgbsze uczucia okazujemy w zalenoci od tego, jak gboko

nas zraniono, lecz w sumie wszyscy jestemy tacy sami.
Kiedy ogldamy wiadomoci ze wiata o ludziach umierajcych z godu,
wszyscy cierpimy. Moliwe, e kady z nas ma inn wizj tego, jak im mona
pomc, ale wszyscy przejmujemy si nimi. Tacy ju jestemy.
Przyjmij jako rzecz oczywist, e masz te przymioty zdolno do mioci,
do wspczucia, zdolno do bycia czowiekiem. Nie jeste tylko czowiekiem.
Jeste czowiekiem. Uznaj swoj wasn warto i nigdy nie zapominaj, e
zasugujesz na to, by i ci dobrze traktowano!
BAJKA O RAPUNZELI.
Jak wiele bajek, bajka o Rapunzeli kryje w sobie gbsz mdro. Jest to
przypowie o wizerunku wasnym. Rapunzela jest mod pann, ktra yje
zamknita w zamku. Wtrcia j tam wiedma, ktra nieustannie powtarza, jaka
to Rapunzeli jest brzydka. Pewnego dnia przystojny krlewicz przejeda na
koniu obok wiey i mwi Rapunzeli, e jest pikna. Ona spuszcza przez okno
wiey swj zocisty warkocz (wyglda na to, e cakiem susznej dugoci), aby on
mg si po nim wspi i uratowa j.
Winiem nie uczynia jej ani wiedma, ani zamknicie, lecz przekonanie o
wasnej brzydocie. Kiedy Rapunzela dostrzega swoj urod odbijajc si w
oczach krlewicza, odkrywa, e moe by uwolniona.
Wszyscy powinnimy by wiadomi wiedmy lub wiedm czyhajcych w
nas samych i stojcych na drodze ku naszej wolnoci.
WIZERUNEK WASNY I PODWIADOMO.
Podwiadome zachowanie i zaprogramowanie s cile zwizane z naszym
wizerunkiem wasnym. Na przykad, kiedy mamy o sobie ze mniemanie, zwykle
wyadowujemy si na sobie. Moe si to objawia w formie bezmylnego
przejadania si, chorb, naduywania alkoholu lub lekarstw, godowania i tak
dalej. Te zachowania niekoniecznie musz by wiadome. Chodzi po prostu o to,
e nasze traktowanie samych siebie zaley od ego, w jakim stopniu lubimy siebie.
Najwaniejsze, abymy robili wszystko, co w naszej mocy, by pielgnowa
pozytywne myli. To nam zapewnia osignicie szczcia.
Negatywny wizerunek wasny podpowiada: Ja na to nie zasuguj. To
prowadzi do wyksztacenia osobowoci podwiadomie sabotujcej wasne
szczcie. Jeli pojawi si obiecujce moliwoci, bdzie szansa wzicia urlopu
lub nadarzy si okazja poszerzenia swoich kwalifikacji, osoba taka, wiadomie
lub podwiadomie, wynajdzie powody do odrzucenia tych ofert.
ZACHOWANIA ZWIZANE Z NEGARYWNYM WIZERUNKIEM WASNYM.
Kady z nas musi nieustannie pracowa nad utrzymywaniem pozytywnego
i zdrowego wizerunku wasnego. Szczeglnie musisz nad sob popracowa, jeli s
ci bliskie nastpujce zachowania:

Zazdro

14

Negatywne wyraanie si o sobie,

Poczucie winy,
Niezdolno do obdarowywania komplementami,
Niezdolno do przyjmowania komplementw,
Pomniejszanie znaczenia wasnych potrzeb,
Trudnoci w proszeniu o to, czego si pragnie,
Odmawianie sobie luksusu, graniczce z umartwianiem si,
Niezdolno do wyraania uczu.
Niezdolno do przyjmowania i cieszenia si uczuciami,
Krytykowanie innych,
Porwnywanie siebie z innymi,
Chronicznie zy stan zdrowia.

Zmiana jest trudna. Oddziaywanie negatywnego wizerunku wasnego okazuje

si bardzo trwae. Kiedy wkraczamy na ciek samodoskonalenia, zwykle
powtarzamy stare modele obwiniania si i pomniejszania swojej wartoci. Oto
kilka rad, jak moemy radykalnie polepszy nasze wewntrzne samopoczucie.

Przyjmuj komplementy zawsze odpowiadaj na nie: dzikuj lub w

podobny miy sposb.
Obdarowuj komplementami j jeden z najatwiejszych sposobw, aby
dobrze pomyle o sobie, to uzna warto innych.
Zawsze mw dobrze o sobie jeli nie moesz powiedzie o sobie nic
dobrego, lepiej trzymaj buzi na kdk!
Pochwal siebie kiedy co dobrze zrobisz, poklep si po ramieniu. Doce
stoj warto.
Oddziel swoje zachowanie od siebie samego zrozum, e twoje zachowania
nie jest zwizane z twoj wartoci. Jeli zrobisz jakie gupstwo, na
przykad rbniesz w czyj samochd, to nie znaczy, e jeste zy. Po prostu
popenie bd. (Trzeba kocha grzesznika, a nienawidzi grzechu).
Dobrze traktuj swoje ciao nie masz innego. To, co robimy, zawsze ma
wpyw na wszystko inne. Uprawiaj wiczenia fizyczne i troszcz si o swoje
ciao.
Niech ludzie wiedz, jak chcesz by przez nich traktowany mocje jako
wzr posu to, jak traktujesz innych siebie. Nikt nie powinien si zgadza
na o, aby go obraano!
Obracaj si w towarzystwie dobrych ludzi.
Pracuj z przyjemnoci, bez poczucia winy.
Uywaj pozytywnych afirmacji.
Czytaj ksiki, ktre ci inspiruj i wzbogacaj duchowo.
Zawsze sobie wyobraaj siebie takiego, jaki chcesz by, a nie jaki jeste;
wtedy automatycznie bdziesz si kierowa ku swoim dominujcym
mylom.

KOCHAJ BLINIEGO SWEGO JAK SIEBIE SAMEGO.

15

W tym przykazaniu zawarta jest oczywista prawda, e powinnimy kocha

sami siebie. Zauwa, e przykazanie tao nie mwi o deprecjonowaniu samego
siebie i wywyszaniu swego bliniego. Nikt nam nie zaleca, abymy si
umartwiali, torturowali i byli nieszczliwi. Moja interpretacja sw: kochaj
bliniego swego jak siebie samego jest taka, e powinnimy zachowywa
rwnowag midzy naszymi potrzebami a potrzebami naszego bliniego, czyli
szanowa obie strony.
FASZYWA SKROMNO.
By moe znacie ludzi, ktrzy wymuszaj od innych komplementy. Oto jak
w takim przypadku przebiega rozmowa:
- Beznadziejnie gram na fortepianie! mwi ta osoba.
- Uwaam, e jeste w tym bardzo dobry odpowiadasz na to.
- Nieprawda. Robi mas bdw owiadcza.
- Mnie si bardzo podoba, jak grasz powtarzasz swoj opini.
- Mwisz to tylko przez uprzejmo twierdzi ten kto.
- Nie, ja tak naprawd myl. Jeste fantastyczny! nie ustpujesz.
- Dziki ale ja i tak wiem, e gram fatalnie brzmi odpowied.
Czy nie mona wpa w rozpacz? Powinnimy jak najszybciej, przez szacunek dla
siebie, przerwa t absurdaln wymian zda i zmieni temat rozmowy!
Wyjtkowi ludzie nie musz si ucieka do faszywej skromnoci. Nie
poluj na komplementy, lecz kiedy s nimi obdarowani wdzicznie je przyjmuj.
ZDROWIE.
Badania naukowe dowiody, e negatywne stany emocjonalne powoduj
wytwarzanie w ludzkim organizmie potnych i mierciononych toksyn. Prbki
krwi, pobrane od osb dowiadczajcych wielkiego strachu lub gniewu,
wstrzyknite winkom morskim, zabijay je w niespena dwie minuty. Wyobra
sobie, jakie reakcje mog toksyny wywoa w twoim ciele.
Kada twoja myl byskawicznie wpywa na procesy biochemiczne
zachodzce w twoim ciele. Przypomnij sobie, co czujesz, kiedy z du prdkoci
jedziesz po autostradzie i dwadziecia merw przed tob niespodziewanie hamuje
wielka ciarwka. Wstrzs, ktry przeywamy, rozchodzi si po caym naszym
ukadzie nerwowym, a mzg wyzwala w ciele natychmiastowe reakcje.
Toksyny strachu, zoci, frustracji i stresu zabijaj nie tylko morskie
winki, ale i nas. Nie mona by rwnoczenie przeraonym czy zdenerwowanym
i zdrowym. Poczenie tych stanw jest wrcz niemoliwe. Mwic po prostu,
twoje zdrowie fizyczne jest zalene od twojego zdrowia psychicznego. A zatem
choroba moe by czsto wynikiem nie rozwizanych konfliktw wewntrznych.
Wpyw podwiadomoci na nasze zdrowie jest wrcz fascynujcy. Czy
pamitasz, jak si rozchorowae tego dnia, kiedy nie chciae pj do szkoy? A
ble gowy, ktre wywoa strach? Czy znasz kogo, kto dosta zapalenia garda
tu przed wanym wystpieniem publicznym? Zwizek ducha i ciaa jest tak
cisy, e czsto, gdy na przykad bardzo chcemy czego unikn, nasza

16

podwiadomo pomaga nam w tym. Kiedy uwiadomimy sobie, e tak si dzieje,

jestemy w p drogi do rozwizania naszych problemw.
Nasz system przekona i nasze oczekiwania mog nas przyprawi o
chorob. Jeli nasz szwagier powie: Nabawiem si togo cholernego
przezibienia, a i ty na pewno je zaapiesz i ze dwa tygodnie spdzisz w ku
to stajemy si podatni na chorob. Popadamy w ni po czci dlatego, e si jej
spodziewamy.
Istniej rwnie dowody wskazujce na to, e czsto cierpimy na jak
chorob, poniewa uwaamy to za stosowne lub te nieuniknione, gdy
przeladowaa ona naszych rodzicw. Nosimy w naszych umysach podwiadome
modele i programy, prowadzce nas ku zdrowiu lub chorobie. Niektrzy ludzie
mwi: Nigdy si nie przezibiam i nigdy si nie przezibiaj. Inni z kolei
mwi: Przezibiam si przynajmniej dwa razy do roku i dotrzymuj sowa.
To nie przypadek. Jako dzieci szybko si orientujemy, e choroba jest
jednym z najlepszych sposobw zwrcenia na siebie uwagi. Dla niektrych jest to
jedyny sposb. Kiedy jestemy chorzy, otaczaj nas przyjaciele i rodzina i od razu
czujemy si bardziej kochani. Niektrych ten model nie opuszcza przez cae ycie
i zawsze wtedy, kiedy czuj si zaniedbywani lub niekochani, choruj, spadaj z
drabin i ami sobie nogi. Jest to oczywicie bardziej niewiadome ni wiadome
zachowanie. Jednake pozostaje faktem, e ludzie, ktrzy czuj si kochani i
otaczani trosk, choruj o wiele rzadziej i miewaj mniej wypadkw ni ci,
ktrym brakuje tego uczucia.
Tumione emocje wpywaj na nasze zdrowie. Pocztkiem choroby jest
klasyczny syndrom ofiary: Nie martw si o mnie. Ja si nie licz lub:
Przywykem ju do tego, e nikogo nie obchodz i wszyscy sprawiaj mi zawd,
lub: chocia si we mnie gotuje, bd tu siedzia z umiechem na twarzy. Aby
by zdrowym i penym ycia, musimy dba o pozytywne emocje i dawa ujcie
naszym uczuciom. Bardzo wane jest przekonani, e zasugujemy na zdrowie.
Jeli zagnied si w nas podwiadome uczucia typu: Nie jestem dobry,
Zrobiem wiele zych rzeczy lub: Zasuguj na to, by zosta ukaranym to
klasycznym wyrazem cierpienia jest zy stan zdrowia, czasem przez cae ycie.
Jeli wykonujemy zawd, ktrego nie lubimy, lub nie prowadzimy takiego
trybu ycia, jaki bymy chcieli, w naszej gowie nieustannie rozbrzmiewa myl:
Chciabym, aby mnie tu nie byo. Poniewa nasze ciao jest sug umysu,
zawsze stara si ono wydoby nas z tego, z czego chcemy si wydosta. Pierwszym
krokiem jest choroba. Trwalsze rozwizanie to mier.
Nie twierdz, e to w zupenoci wyjania kwesti naszego zdrowia. Chc
jednak podkreli wpyw umysu na zdrowie fizyczne. Jeli na Biegunie
Pnocnym zasadz banan, a po dziesiciu latach wrc z koszem, aby zebra
owoce, to ile bananw zerw? Mwicie, e ani jednego? Powodem tego jest
rodowisko niedogodne do uprawiania bananw. Podobnie, przez myli i emocje,
kontrolujesz swoje rodowisko cielesne. Od twojego wyboru zaley, czy uczynisz z
niego inkubator dla zarazkw, czy wityni zdrowia.
Dobre zdrowie jest twoim naturalnym prawem, a przez dobre zdrowie
rozumiem energi i witalno. Masz prawo do tego, aby kadego ranka budzi si
w przewiadczeniu, e twoje ciao sta na wicej ni tylko na przetrwanie. Zbyt
wielu ludzi uwaa, e dobre zdrowie to tylko brak choroby.

17

Jeli spojrzymy na zwizek umysu i ciaa, atwo zauway, jak bardzo

ciao jest uzalenione od stanu naszego umysu. W kadej sekundzie nasza
podwiadomo kontroluje proces zdrowienia. Nasze ciao nieustannie si
regeneruje, a program regeneracji sterowany jest przez mzg.
Co kontroluje tworzenie si nowych komrek na gojcym si palcu? Jaka
inteligencja kryje si za tym, e kiedy tracisz paznokie, nowy wyrasta na czubku
twojego palca, a nie na pcherzu moczowym? Co przecie mysi kontrolowa te
wszystkie rzeczy! Nie ignorujmy cudu naszego ciaa!
Twj umys jest architektem twojego ciaa, a twoje ciao jest
odzwierciedleniem twoich myli. Jeli zera ci strach, zo lub nie wyraone
uczucia, to odbije si to na twoim ciele. Choroba umysu staje si chorob ciaa.
ZIARENKO MDROCI.
Dbaj o to, by twoje myli byy zdrowe, pene pogody i radoci. Wyobraaj sobie
siebie jako zdrowego. Powiedz sobie, e dobre zdrowie jest twoim naturalnym
prawem i zasugujesz na to, aby by zdrowym. A nade wszystko, bd dla siebie
delikatny. Zaakceptuj siebie tu i teraz i uwiadom sobie, e do chwili obecnej
ye najlepiej, jak umiae.

BL.
Mwic o zdrowiu, przyjrzyjmy si blowi. Wyobramy sobie tak sytuacj:
John Brown spdzi ptorej godziny na fotelu dentystycznym. Potem podchodzisz
do niego i mwisz: Czy bl nie jest wspaniay?. John moe pomyle, e co z
tob jest nie w porzdku. Podobnie, w chwil po tym, jak oparzye si o piecyk
kuchenny, moe ci sprawi trudno docenienie blu.
Lecz przypumy, e nie odczue blu. Moesz wtedy, mylc o niebieskich
migdaach, przez nastpnych dwadziecia minut opiera si o rozarzony krek
palnika, aby w kocu zauway, e tam gdzie kiedy byo rami, czerni si
osmolony kikut. Gdyby nie czu fizycznego blu, mgby pewnego dnia wrci z
pracy do domy i przy prbie zakadania kapci zauway: Ojej! Brakuje poowy
mojej lewej stopy. Musiaem j gdzie po drodze zgubi. Czy utkna w drzwiach
windy, czy te ma to moe co wsplnego z dobermanem moich ssiadw?
Waciwie to czuem, e jako dziwnie mi si chodzi!.
Bl fizyczny ma bardzo wane, pozytywne aspekty. Jest to stay nonik
informacji, co wolno robi, a czego nie. Jakie to byoby enujce, gdybymy w
rodku romantycznej kolacji przy wiecach oznajmili: Kochanie, nie mog zje
deseru. Wanie odgryzem sobie jzyk. (Oznajmilibymy to, oczywicie, w jzyku
migowym).
Jeli si przejadamy lub niedosypiamy, jeli cz naszego ciaa nie
funkcjonuje naleycie lub jeli co sobie zamiemy czy potrzebujemy wypoczynku,
nasz cudowny system alarmowy daje nam zna.
Odczuwanie blu wewntrznego opiera si na takim samym wzorcu. Jeli
nas boli dusza, jest to sygna, e powinnimy zmieni nasze podejcie lub ujrze

18

sprawy w innym wietle. Jeli si czujemy zranienie, zawiedzeni lub porzucenie

przez kogo, moe to znaczy, e powinnimy kocha ludzi, nie oczekujc niczego
w zamian. Zaakceptujmy ich takimi, jacy s, i wemy od nich, bez roztrzsania,
to, co nam oferuj. Z drugiej za strony, moe to znaczy, e zachowanie innych
nie powinno niszczy naszego poczucia wasnej wartoci.
Jeli sponie twj dom czy kto ci ukradnie samochd moe ci to
zmartwi. To normalne i ludzkie. Jeli uznasz, e to dowiadczenie czego ci
nauczyo, moesz rwnie dobrze doj do wniosku, e da si szczliwie y bez
tych rzeczy, do ktrych bye tak przywizany. Zmartwienie moe ci zmusi do
zmiany twojej hierarchii wartoci. Nie chc przez to powiedzie, e powinnimy
y bez domw i samochodw. Dowodz tylko, e ludzie sukcesu wycigaj nauk
z podobnych dowiadcze i tak modyfikuj swoje wartoci, e kopniaki od ycia
staj si dla nich mniej bolesne.
ZIARNKO MDROCI.
Bl skania nas do zastanowienia, do zmiany kierunku. Zmusza nas do spojrzenia
na wiat pod innym ktem. Z blem fizycznym jest podobnie jak z psychicznym:
dopki robimy jakie gupstwo odczuwamy bl. Moemy powiedzie: To nie
powinno bole, nie chc, aby bolao, lecz wci boli. Niektrzy ludzie czuj bl
przez dwadziecia cztery godziny na dob, przez trzysta szedziesit dni w roku.
Nigdy nie przyjdzie im do gowy, e powinni zdj rk z piecyka.

STAJEMY SI CZCI OTACZAJCEGO NAS WIATA.

Nadzwyczaj atwo ulegamy wpywom otaczajcych na ludzi. Czy znacie
moe kogo, kto na rok wyjecha do innego kraju i po powrocie mwi z obcym
akcentem? A moe znacie jakiego uroczego siedmiolatka, ktry niewinny i
naiwny poszed do szkoy i ju pierwszego dnia wrci do domu, przeklinajc jak
szewc?
Stajemy si czci naszego otoczenia. Nikt z nas nie jest odporny na
wpywy zewntrzne przyjaci, rodziny, kolegw z pracy, telewizji, radia,
ksiek i prasy.
Nie oszukujmy si, e jestemy odporni na wpyw rzeczy i ludzi. Nasze myli i
uczucia, cele i poczynania s nieustannie ksztatowane przez wszystkich i
wszystko z naszego otoczenia/
Fred podj now prac w fabryce. Pierwszego dnia robi sobie
dziesiciominutow przerw, inni pracownicy pgodzinn. Fred mwi: Hej,
chopcy, co si z wami dzieje?.
W dwa tygodnie pniej Fred idzie na dwudziestominutow przerw. W
miesic pniej jego przerwa trwa ju p godziny, twierdzi on bowiem: Kiedy
wpade midzy wrony, musisz kraka jak i one. Czemu mam si wysila bardziej
ni inni?
W dziesi lat pniej Fred idzie na najdusz przerw w fabryce cakowicie
przej styl bycia pracownikw.

19

Zastanawiajce w czowieku jest to, e w zasadzie nie mamy wiadomoci

przemian zachodzcych w naszej psychice. Przypomina to powrt do zadymionego
miasta po paru tygodniach spdzonych na onie przyrody. Dopiero wtedy zdajemy
sobie spraw, jak bardzo si przyzwyczailimy do przykrych zapachw.
Obracaj si wrd malkontentw, a nauczysz si krytykowa. Obracaj si
wrd szczliwych ludzi, a poznasz sekret szczcia. Obracaj si wrd
flejtuchw, a w twoim yciu zapanuje niechlujstwo. Obracaj si wrd
entuzjastw, a staniesz si taki sam. Ludzie przygody wypeniaj nas jej duchem,
a ludzie sukcesu zaraaj nas bakcylem sukcesu.
Wynika z tego, e musimy najpierw zdecydowa, czego chcemy od ycia, by
potem dobra sobie odpowiednie towarzystwo. Moesz powiedzie: Ale to bdzie
wymagao wysiku. To moe by niewygodne. Mog przez to obrazi cz moich
obecnych znajomych. To prawda! Ale to twoje ycie!
Fred moe powiedzie: Zawsze jestem bez grosza, czsto mam depresj,
mam nudn prac, czsto choruj, zdam donikd i nigdy nie robi nic
niezwykego. Nastpnie odkrywamy, e najlepsi przyjaciele Freda s zawsze bez
grosza, czsto popadaj w depresj, maj nudn prac, czsto choruj i zdaj
donikd, marzc, by przydarzyo im si w yciu co niezwykego. To
nieprzypadkowa zbieno, Nie do nas te naley krytykowanie Freda. Jednake,
gdyby Fred zechcia zmieni jako swego ycia, w pierwszym rzdzie powinien
zda sobie spraw z ego, co si z nim dziao przez te wszystkie lata.
Nic dziwnego, e lekarze czsto choruj, spdzaj bowiem ycie otoczeni
chorymi ludmi. Z podobnych powodw wrd psychiatrw notuje si czste
przypadki samobjstw. Na tej samej zasadzie, spord dziesiciorga dzieci
palaczy dziewicioro bdzie palio. Otyo jest, po czci, problemem
wynikajcym z otoczenia. Ubodzy ludzie maj ubogich przyjaci. Bogaci ludzie
maj bogatych przyjaci. Ludzie sukcesu za przyjaci maj ludzi sukcesu. I tak
dalej, i tak dalej.
ZIARNKO MDROCI.
Jeli powanie podchodzisz do zmiany swojego ycia, musisz powanie podej do
zmiany swego otoczenia.

DOSTATEK.

Najlepsze, co moesz zrobi dla biednych, to nie by jednym z nich.

Wiem z dowiadczenia, i wielu ludzi uwaa, e adna cika praca ani
pozytywne mylenie nie pomog przy paceniu rachunkw w kocu miesica.
Faktem jest, e wiadome i podwiadome myli zawsze wywieraj skutki w
twoim yciu, wcznie z wpywem na stan konta bankowego. Powodzenie lub
niepowodzenie finansowe jest wynikiem twojego mylenia. Dawne modele i
systemy przekona trzymaj ci w miejscu, w jakim si znajdujesz, a twj umys
bdzie si kierowa ku dostatkowi lub niedostatkowi zalenie od tego, jak go

20

wywiczysz. To, jak mylisz, okrela to, co dostaniesz. Myl kategoriami ubogiego,
a bdziesz ubogi. Myl kategoriami bogacza, a staniesz si bogaty.
Wemy znowu przykad naszego przyjaciela Freda. Uwaa on, e zawsze
bdzie si musia boryka z paceniem rachunkw. Poniewa przyj taki model
mylenia, bdzie si zapewne stara o niskopatne posady. Podobnie, moe si
obraca wrd ludzi z takim samym statusem finansowym, gdy w tych krgach
czuje si pewnie. Ludzie ci upewniaj go w przekonaniu, e ycie jest trudne. W
takim towarzystwie nie bdzie on dy do rozwijania swoich moliwoci.
Poniewa w yciu na og otrzymujemy to, czego si spodziewamy, a Fred
spodziewa si braku pienidzy, to wanie dostanie. Jego komrki mzgowe s
zaprogramowane na: zawsze bdziesz bez pienidzy, tote za kadym razem,
gdy bdzie mia jak nadwyk gotwki, wyda j bez zastanowienia. Bdzie
myla: To nieco dziwne uczucie: mie nadwyk gotwki, ot tak sobie! Lepiej co
sobie kupi i wrc do mojego poprzedniego stanu bd bez grosza!.
Fred wmwi sobie, e problemy pienine s nieodczn czci ycia. By
moe powie: Zawsze brakuje mi pienidzy, bo nie mam wielkiego wyksztacenia.
Gdyby wyksztacenie odgrywao istotn rol w powodzeniu finansowym, wszyscy
nauczyciele akademiccy powinni by milionerami. Znam wielu doskonale
wyksztaconych ludzi, ktrzy s zawsze bez grosza, i wielu z miernym
wyksztaceniem, niewyobraalnie bogatych.
Fred moe twierdzi: Mam zbyt kiepsk prac, aby si wzbogaci. Wielu
ludzi wynajduje sobie jak chatur, aby stan na nogi, a niektrzy zmieniaj
prac.
Innym kluczem do tego problemu jest czas. Fred moe uwaa, e nie ma
wystarczajco duo czasu, aby si wzbogaci. Mj drogi Fredzie, wszyscy mamy
tyle samo czasu. Dwadziecia cztery godziny na dob ani mniej, ani wicej.
Fred moe powiedzie, e jest za mody lub za stary, e musi si troszczy o
on albo e nie ma ony, ktra by si o niego troszczya, lub e ma zbyt wiele
dzieci Ale jeli si tylko uwanie przyjrzy, zauway ludzi rozbudowujcych swj
potencja finansowy, mimo e maj do czynienia z dowoln kombinacj
wymienionych przez niego problemw.
Co wicej, nasz przyjaciel moe powiedzie, e chciaby by bogaty, ale nie
chce dosta garbu od przepracowania. Jednake moemy znale tysice ludzi,
ktrzy pracuj od witu do mocy, a mimo to s biedni. Z drugiej za strony, jest
wielu, ktrzy bogac si, nie przekraczajc normalnego wymiaru godzin. Cika
praca jest elementem dostatku, ale sama w sobie wcale go nie gwarantuje! Jeli w
przetwrni przez dziesi godzin dziennie w pocie czoa skubiesz kurczaki,
skubanie wikszej ich liczby nie sprawi, e staniesz si bogaty. W pewnej chwili
okae si, e po prostu musisz zmieni strategi!
Nie chciabym tutaj przesdza sprawy. Pienidz nie jest ani dobrem, ani
zem. Pienidz to po prostu pienidz. Fred lub kto inny moe by w zupenoci
szczliwy, majc to, co ma. Podsumowujc: Fred sam sobie tworzy yciowe
warunki. Jeli postanowi si zmieni, to osignie swoje cele.
Rozpatrzymy tu pokrtce pewne dziaania, ktre Fred (lub ty) moe podj
w celu wzbogacenia si.

21

BLOKADY PSYCHOLOGICZNE ZWIZANE Z POENIDZMI.

Przypatrzmy si, jak niektrzy ludzie rzucaj sobie kody pod nogi na
drodze do bogactwa.
Wielu ludzi w zetkniciu z pienidzmi czuje si niezrcznie, tote
zachowuj oni stan ubstwa. Moe to brzmie niedorzecznie, ale to prawda.
Wyobra sobie siebie w nastpujcych sytuacjach, aby sprawdzi, jak sobie
radzisz z posiadaniem pienidzy.
Sytuacja A.
Chcesz kupi uywany samochd, podje wic z banku 5000 dolarw w
gotwce. W drodze powrotnej do domy spotykasz przyjaciela i wpadacie gdzie na
kaw. Gdy pacisz kelnerowi, przyjaciel zauwaa, e twj portfel wypchany jest
banknotami.
Czy bdziesz zmieszany i popiesznie wyjanisz, skd masz tyle pienidzy,
czy te bdziesz czu si zupenie zrelaksowany i nie zaczniesz tumaczy, po co ci
tyle pienidzy?
Chcc przyciga lub oszczdza pienidze, musisz si z nimi dobrze czu. Jeli
si czujesz z nimi nieswojo niewiadomie albo wiadomie zaaranujesz sobie
sytuacj ich braku.
Sytuacja B.
Spotykasz na przyjciu kogo, kto, bez przechwalania si, stwierdza po
prostu, e pienidze przychodz mu z wielk atwoci i e ma ich mnstwo. Co w
tym momencie pomylisz o tej osobie i jej wypowiedzi?
Aby sta si bogatym, musimy odnosi si yczliwie do ludzi, ktrym si
wiedzie. Jeli masz zakorzenione przekonanie, e bogaci ludzie s li, to bdziesz
pozostawa w ubstwie, poniewa nie chcesz czu do siebie wstrtu, prawda?
Sytuacja C.
Jeste z przyjacielem na zakupach i zauwaasz, e zapomniae pienidzy.
Twj przyjaciel ma przy sobie sum wystarczajc na wasne zakupy i na
udzielenie ci poyczki. Jak by si czu, gdyby mia poprosi o
pidziesiciodolarow poyczk? Czy raczej wrciby do domy po swj portfel?
Dla twojego powodzenia bardzo wane jest poczucie, e jeste wart tego, by ci
pomc. Wane jest, by czu, e zasugujesz na pomoc (i pienidze), gdy twoja
zdolno przyjmowania pomocy (i pienidzy) decyduje o twoim dobrobycie.

22

Sytuacja D.
Wkadasz rk do kieszeni i spostrzegasz, e zgubie sto dwadziecia
dolarw przeznaczonych na czynsz. Czy mwisz do siebie: Ach, prawdopodobnie
kto inny bdzie ich potrzebowa bardziej ni ja, czy te przez nastpny miesic
zamczasz si z powodu zgubienia pienidzy?
Jeli jestemy zbytnio przywizani do pienidzy, utrudnia nam to ich
przyciganie i utrzymanie ich przy sobie.
Sytuacja E.
Wyobra sobie, e zarabiasz wicej pienidzy w cigu miesica ni twj
ojciec w cigu roku. Jak si bdziesz z tym czu? Czy bdziesz si obwinia, e
tak ci si powodzi? Co by poczu, majc wiadomo, e on wie, jak dobrze ci si
wiedzie?
Jeli si niezrcznie czujesz z sukcesem, to bdziesz go od siebie odpycha.
Sytuacja F.
Wielu ludzi kojarzy ubstwo z uduchowieniem. Wierz, e szlachetnie jest
by ubogim.
Jak ci si wydaje, co by pomyla Bg, gdyby si dowiedzia, e zarabiasz
p miliona dolarw rocznie? Czy sdzisz, e by powiedzia: Co za zachanna
winia!, czy raczej by skomentowa: Powodzenia! Na pewno czynisz co
dobrego.
Dobrobyt i wolno od podania udowadniaj, e mamy zrwnowaon
osobowo. Duchowa motywacja zachca nas, bymy dawali ubogim, a nie
ebymy zostali ich brami w ubstwie.

CO MOG ZROBI?
A oto krtka lista dziaa, ktre moesz podj, aby polepszy swoj sytuacj
finansow.
1. Zdecyduj, e bdzie ci si wiodo, i podejmij niezbdny wysiek. Chc
podkreli wag wysiku, ale musi on wystpowa w stosownej proporcji z
waciw postaw i Istmem przekona.
2. Najpierw zaoszczd, a wydawaj to, co zostanie. Biedacy czyni na odwrt.
Najpierw wydaj, liczc, e zaoszczdz pniej. Bogactwo to w duej
mierze wyznaczenie sobie i trzymanie si planu.
3. Obserwuj ludzi bogatych. Przebywaj jaki czas przy kim, komu si
wiedzie. Znajd rnic midzy sob a nim. Skup si na pozytywnych,
atrakcyjnych cechach. Bd obiektywny. Przeanalizuj powody i cechy jego
charakteru, ktre pomogy mu osign finansowe powodzenie. Uwanie

23

mu si przygldaj, Analizuj jego zachowania i pozwl, by udzieliy si one

tobie.
4. Pro o pomoc. Zdziwisz si, kiedy spostrzeesz, ilu ludzi zechce ci pomc,
gdy stwierdz, e ci na tym naprawd zaley. Sztuka proszenia jest siostr
naszej zdolnoci przyjmowania.
5. Cigle utwierdzaj si w przekonaniu, e zasugujesz na sukces.
6. Rozpieszczaj si czasem. Czci procesu finansowego uniezaleniania si
jest uznanie faktu, e moesz si rozpieszcza. Rado z posiadanych
pienidzy staje si bodcem do jeszcze wikszego ich gromadzenia.
7. Rb plany i wyznaczaj sobie cele.
8. Nieustannie rozwijaj w sobie wyczucie prawdziwych granic twoich
moliwoci. Na rynku s setki ksiek i kaset audio powiconych
osiganiu sukcesu. Jeli z ksiki wyowisz cho jeden cenny pomys, to
pienidze i czas powicone na ksik nie poszy na marne.
9. Zawsze no przy sobie jak sum pienidzy z trzech powodw. Po
pierwsze, bdziesz mia wiksze poczucie niezalenoci materialnej. Po
drugie, przyzwyczaisz si do posiadania pienidzy. Po trzecie, nauczysz si
sobie ufa, Przy okazji moesz si rwnie pozby strachu przed utrat
pienidzy, co nie jest bez znaczenia dla twojego sukcesu finansowego.
Niektrzy ludzie mawiaj: Nie wolno mi nosi ze sob adnych pienidzy,
bo je zaraz wydam!. A wic jak si zamierzaj dorobi, jeli sami sobie nie
ufaj?
10. Nie wi swoich rodzicw, pogody, sytuacji gospodarczej, rzdu, swojej
pracy, edukacji, swojej teciowej za to, jak ci si wiedzie.
11. Podejmuj kade wyzwanie z entuzjazmem i powicenie. Brzmi to jak
ironia, ale wikszo bogatych ludzi twierdzi, e zaczli gromadzi
pienidze dopiero wtedy, gdy przestao to by ich gwnym celem.
12. Uznaj, e ubstwo to choroba umysowa. Jak wiele chorb, jest ona
uleczalna u tych, ktrzy wierz, e moe by uleczona. Wymaga to podjcia
wysiku, wykazania inicjatywy i odwagi, aby j przezwyciy, a jeli
zrezygnujesz to znajdziesz si w opaach!
Pokrzepiajca jest wiadomo, e prawie wszyscy szczciarze i ludzie
sukcesu pokonali t chorob na jakim etapie swojego ycia. Ty take
moesz!

24

Rozdzia 2.

y w teraniejszoci.
Teraniejszo jest wszystkim, co mamy.

YJ TERAZ!
Jedyne, co masz, to teraz. Miar twojego spokoju ducha i efektywnoci
twoich dziaa jest umiejtno ycia w chwili obecnej. Bez wzgldu na to, co si
stao wczoraj, i na to, co si moe przytrafi jutro, teraz jest punktem, gdzie si
znajdujesz. Wniosek z tego, e kluczem do szczcia i zadowolenia jest skupienie
si na chwili obecnej.
Jedn z najwspanialszych cech w dzieciach jest ich zupene oddanie si
chwili obecnej. Umiej cakowicie si zaangaowa w kad wykonywan
czynno, czy to jest ogldanie uka, rysowanie, budowanie zamku z piasku, czy
cokolwiek innego, ku czemu kieruj swoj energi.
Gdy stajemy si doroli, wielu z nas opanowuje sztuk martwienia si
wieloma rzeczami naraz. Pozwalamy, by problemy z przeszoci i problemy z
przyszoci zniewoliy nasz teraniejszo do tego stopnia, e wpadamy w
przygnbienie i stajemy si nieefektywni.
Przyzwyczajamy si rwnie do tego, by nasze przyjemnoci, nasze
szczcie odkada na pniej, Karmimy si nadziej, e w przyszoci wszystko
bdzie lepiej ni teraz.
Licealista myli: Niech tylko skocz t szko! Nie bd musia
wykonywa tych wszystkich obowizkw, a wtedy ycie stanie si cudowne!.
Koczy szko i nagle zdaje sobie spraw z tego, e bdzie szczliwy dopiero
wtedy, gdy opuci dom rodzinny. Opuszcza dom i rozpoczyna studia, a niedugo
potem dochodzi do wniosku: Bd naprawd szczliwy, gdy ju zdobd
dyplom. W kocu otrzymuje upragniony dyplom, lecz nagle zdaje sobie spraw,
e uszczliwi go dopiero znalezienie pracy.
Dostaje prac i znw rozpoczyna wspinaczk pod gr. Tak, zgade.
Jeszcze nie moe by szczliwy. Biegn lata, a on swoje szczcie i spokj ducha
wci odkada na pniej dopki nie znajdzie pracy, nie oeni si, nie kupi domu
na raty, nie znajdzie lepszej pracy, nie doczeka si dzieci. Potem zapisze dzieci do
szkoy, spaci dom, dzieci skocz studia, on przejdzie na emerytur i padnie
trupem, nie doczekawszy si bogosawionego szczcia. Wszystkie jego obecne
poczynania byy powicone wietlanej przyszoci ktra nigdy nie nadesza.
Czy masz cokolwiek wsplnego z tym przykadem? Czy znasz kogo, kto
odkada szczcie na jutro? Sekret szczcia polega na cakowitym
zaangaowaniu si w chwil obecn. Podejmujemy decyzj bycia szczliwym w
trakcie podry, a nie dopiero po dotarciu do stacji docelowej.
W podobny sposb moemy odkada na potem spdzanie czasu z ludmi,
ktrzy s dla nas najwaniejsi. Par lat temu w Stanach Zjednoczonych
przeprowadzano badania majce na celu ustalenie, ile czasu redniozamoni
25

ojcowie spdzaj ze swoimi maymi dziemi. Uczestnikom przypito mikrofony do

konierzy koszul, aby zmierzy, ile dziennie maj oni kontaktu z dziemi.
Badania wykazay, e ojciec z klasy redniej spdza efektywnie z
dzieckiem rednio 39 sekund dziennie. Niewtpliwie wielu z tych ojcw miao
wielkie plany co do spdzania czasu ze swoimi pociechami jak tylko budowa
domu zostanie ukoczona, kiedy minie nawa pracy, kiedy si w banku
uzbiera wicej pienidzy Rzecz w tym, e adne z nas nie ma gwarancji, e
doyje jutra.
Teraz to jedyne, co mamy.
y w teraniejszoci to znaczy cieszy si ze wszystkiego, co roimy, a nie
czeka na wyniki. Jeli w tej chwili malujesz swoj werand, realizuj to,
napawajc si kadym pocigniciem pdzla, robic wszystko, co moliwe, by by
najlepszym w tej dziedzinie: rb to, bdc wiadomym wietrzyku muskajcego ci
po twarzy, ptasiego wierkania dochodzcego z drzew, odczuwajc caym swoim
ja otaczajcy ci wiat.
y teraz to znaczy stara si uczyni chwil obecn bardziej atrakcyjn, a nie
zamyka j pod szklanym kloszem. Kady z nas w kadej chwili staje przed
wyborem: czy chce naprawd y i chon wiat, czy te chce, by go popychano i
kierowano nim.
Jeli yjemy chwil obecn, przeganiamy z nas strach. Strach wynika z obawy
przed tym, co moe si zdarzy kiedy w przyszoci. Ten lk moe paraliowa
wszelkie konstruktywne dziaania.
Wielki strach nawiedza ci wanie w chwilach braku aktywnoci. W momencie
gdy zaczynasz co robi, a szczeglnie gdy to robisz, strach znika. y teraz to
znaczy podejmowa dziaania, nie bojc si konsekwencjo; to znaczy podejmowa
wysiek dla samego dziaania, nie troszczy si o to, czy przypadnie nam w kocu
nalena nagroda.
Warto sobie zapamita, e nie moemy czego zastpi niczym. Jeli ci trapi
troski, bo wybuch ci samochd, wylali ci z pracy czy te opucia ci ona,
nieatwo jest po prostu wyrzuci to ze wiadomoci i odnale spokj,
Najatwiejszym sposobem polepszenia twego stanu ducha jest podjcie dziaania,
rzucenie si w wir zaj, uczestniczenie w yciu. Zrb co! Cokolwiek.
Zadzwo do starego przyjaciela, poznaj kogo nowego, id na gimnastyk,
zabierz dzieci do parku lub pom ssiadowi w ogrodzie.
ZIARENKO MDROCI.
Tak naprawd czas nie istnieje, jest tylko abstrakcyjnym pojciem,
istniejcym w twojej gowie. Jedynym czasem, jakim rozporzdzasz, jest chwila
obecna. Wykorzystaj j!
Mark Twain zauway przy pewnej okazji, e w yciu przeszed przez
chwile grozy, z ktrych tylko nieliczne rzeczywicie si wydarzyy! Jakie to
prawdziwe! Zmuszamy si do drogi przez mk, amic sobie gow nad tym, co
by si mogo wydarzy. Jednake jeli spojrzymy na chwil obecn, ktra jest
wszystkim, co mamy, znikaj nasze wielkie problemy!

26

yj chwil obecn.
OCZEKIWANIE.
Czy zauwaye, e kiedy czekasz na takswk, wydaje si, jakby nigdy nie
miaa nadjecha? Ta sama zasada stosuje si do innych rzeczy, na ktre czekamy.
Std si bierze stare porzekado: Woda w czajniku, do ktrego si co chwila
zaglda, nigdy nie wrze.
W podobnej sytuacji moesz si znale, czekajc na wany telefon.
Czekasz jaki czas wydaje ci si, e cae godziny a wreszcie tracisz
cierpliwo i postanawiasz czym si zaj. Strzaa w dziesitk! Telefon dzwoni.
Jeli z zaoonymi rkami siedzimy, czekajc na list, porzdn prac,
idealnego partnera, wspaniaa przygod, wejcie do restauracji, Boe Narodzenie
lub cokolwiek innego, duy nam si to czekanie jak caa wieczno. A czasem to,
na co czekamy, nigdy nie nadchodzi.
Najlepiej dzia wwczas zasada: Zajmij si czym i yj chwil obecn: nie
wstrzymuj oddechu, czekajc na to, co si ma zdarzy. Jeli powiemy do siebie:
to jest mi niezbdne do szczcia i spenienia marze, sprawy mog potoczy si
zupenie inaczej, ni oczekiwalimy.
ZIARENKO MDROCI.
Chwytaj z ycia kad okazj. yj chwil obecn. Gdy czekasz na jedno, rb
drugie. Gdy czekasz, a Hollywood odkryje twj genialny talent, zapisz si na
kurs wyplatania koszykw z wikliny! Jeli twj chopak si spnia, aby ci
zabra na bal, zajmij si czytaniem lub porzdkowaniem albumu ze zdjciami, a
moe nawet upiecz ciasto.
Robic to. Wykazujesz pewn niezaleno od kocowego wyniku.
Dystans wobec sytuacji przypiesza efekty.

WYBACZANIE.
Wybaczenie sobie lub komu oznacza, e decydujemy si y chwil obecn.
Nigdy nie wybacz tego matce!.
Nie mog tego sobie wybaczy!.
Czy sowa te brzmi znajomo? Jeli nie chcemy komu wybaczy, to tak
jakbymy mwili: Zamiast co zrobi, aby polepszy spraw, wol y
przeszoci i wini za to kogo (lub siebie). Kiedy nie chcemy sobie wybaczy,
wybieramy drog przez winy, biorc na siebie dodatkowe cierpienie.
WYBACZANIE INNYM.
Wydaje mi si, e niektrzy chyba nie rozumiej istoty wybaczania. Sdz,
e jeli nie wybacz swojej matce przykroci, jakich od niej doznali, to problemem

27

obarcz matk. Ale o nie jest problem ich matki, lecz wanie ich! Kiedy si
powstrzymujemy od wybaczenia, wwczas to my cierpimy. Winowajca yje w
bogiej niewiedzy, co si dzieje w naszej gowie! Winowajca pi spokojnie,
podczas gdy my si wewntrz zeramy.
Jeli nie chc wybaczy szwagrowi, e nie zaprosi mnie na Boe
Narodzenie, to cierpi ja. On nie dostanie od tego wrzodu odka, jego usta nie
wypeniaj si gorycz, on si tym nie przejmuje. Ja tak. To nie przypadek, e
powinnimy odpuszcza naszym winowajcom ! To jedyny sposb, bymy mogli
pozosta szczliwymi i zdrowymi. Brak wybaczenia jest jednym z najwikszych
czynnikw chorobotwrczych. Zepsute myli psuj ciao.
Co wicej: tak dugo, jak dugo winimy i obarczamy innych
odpowiedzialnoci za nasze nieszczcie, odrzucamy przyznanie si do wasnej
odpowiedzialnoci. Obwinianie innych nigdy nikogo donikd nie doprowadzio. W
momencie gdy przestajemy obwinia innych, moemy przedsiwzi kroki w
kierunku poprawy stanu rzeczy. Obwinianie jest wymwk dla biernoci.
Fred moe powiedzie: Wybacz ci, ale nie zapomn. Znaczy to naprawd:
Wybacz ci troszeczk, ale zachowam t spraw na wypadek, gdyby mi byo na
rk przypomnie ci o tym. Prawdziwie wybaczy to znaczy zapomnie.
Uwaam, e musimy zda sobie spraw z tego, i yjemy najlepiej, jak
umiemy. Po drodze popeniamy wiele bdw, niekiedy kierujemy si bdn
informacj, niekiedy popeniamy gupstwa, niemniej robimy to wszystko
najlepiej, jak potrafimy. Nikt przy narodzinach nie otwiera oczu, mylc:
Wspaniale! Oto moja wielka szansa, by zrujnowa sobie ycie!.
Nasi rodzice wychowali nas najlepiej, jak umieli. Opierajc si na
posiadanych informacjach i na przykadach, jakie znali, wkroczyli na terra
incognito zwan rodzicielstwem. Nieustanne obwinianie ich za nieudolno w tej
dziedzinie jest bezowocne i niszczce.
Niektrzy nigdy nie wybaczaj swoim rodzicom i rujnuj sobie ycie tylko
po to, aby im pokaza, jakie popenili bdy! Ich przesanie brzmi: To wasza
wina, e jestem bez grosza, samotny i nieszczliwy. Teraz przygldajcie si, jak
cierpi!.
Obwinianie innych prowadzi nas donikd. Co byo, to byo. Kurczowe
trzymanie si tego nic nie zmieni. Obwinianie pogody nigdy nikomu nie pomogo.
To samo dotyczy obwiniania ludzi.
Kiedy naprawd podejmiemy decyzj o wybaczeniu, zaczyna dziaa
cudowna zasada. Gdy my si zmieniamy, inni te si zmieniaj. Kiedy zmieniamy
swj stosunek do innych, oni zaczynaj zmienia swoje zachowanie. Gdy si
decydujemy, by spojrze na sprawy inaczej, inni reaguj na nasze zmienione
oczekiwania.
WYBACZANIE SOBIE.
Jeeli wybaczanie innym jest trudne, to wybaczanie sobie jest jeszcze
trudniejsze. Wielu ludzi spdza ycie, karzc si fizycznie i psychicznie za to, co
uwaaj za swoje wady. Niektrzy si oberaj, niektrzy odmawiaj pokarmu,
niektrzy si upijaj do utraty wiadomoci, niektrzy systematycznie niszcz
swoje zwizki, niektrzy spdzaj ycie w ubstwie lub chorobie. Powodem ego

28

wszystkiego moe by zakorzeniony system przekona, ktry podpowiada:

Zrobiem wiele zych rzeczy, Jestem winien lub Nie zasuguj na to, abym by
zdrowy i szczliwy. Zadziwiajce, ilu jest chorych ludzi, ktrzy nie wierz w to,
e zasuguj na zdrowie i szczcie!
Jeli si czujesz winny, proponowabym, aby ju z tym skoczy. Czemu to
przeciga? Gdyby nawet mia si czu winny jeszcze przez par lat, i tak nic
tym nie wskrasz.
Cakowicie odrzu swoje poczucie winy. Nie twierdz, e jest to zawsze
atwe. Utrzymywanie zdrowego ducha wymaga wiele wysiku, tak jak
utrzymywanie ciaa w zdrowiu. Ale jest to warte trudu.
ZIARENKO MDROCI.
Obwinianie i poczucie winy s jednakowo niszczce. Obwiniajc Boga,
innych czy siebie, unikamy sedna rzeczy podjcia konkretnych wysikw w celu
rozwizania problemu. To, czy si zaprzyjanimy z naszym yciem i bdziemy y
chwil obecn, czy te przykujemy do trosk i zgryzot przeszoci, zaley tylko od
naszego wyboru.

SZCZCIE.
Wikszo ludzi ma tyle szczcia, na ile sobie pozwoli- powiedzia kiedy
Abraham Lincoln. O naszym szczciu nie decyduje to, co nam si w yciu
przydarza, ale jak na to reagujemy. Na przykad, Fred mgby po utracie pracy
uzna, e teraz moe zdoby nowe dowiadczenia, wykorzysta nowe szanse i
poszuka nowych moliwoci. A jego brat Bill w tej samej sytuacji mgby z
rozpaczy wyskoczy z dwudziestego pitra. Jeden czowiek widzi tragedi, a drugi
dostrzega otwierajce si moliwoci.
Bycie szczliwym nie zawsze jest atwe. Moe to by jedno z najwikszych
wyzwa, jakie stawia przed nami ycie, i wymaga od nas ogromnej determinacji,
wytrwaoci i samodyscypliny.
Panujemy nad naszym szczciem wwczas, gdy wybieramy okrelony
sposb mylenia. Bycie szczliwym wymaga skupienia si na pozytywnych,
dobrych mylach. Jak czsto jednak postpujemy wrcz odwrotnie! Jak czsto
zapominamy o komplementach, ktre syszymy, natomiast przez cae tygodnie
rozpamitujemy czyje przykre sowa! Jeli pozwolisz, by ze dowiadczenia
opanoway twj umys, poniesiesz odpowiednie konsekwencje. Pamitaj, moesz
panowa nad swoim umysem.
Pamitam, kiedy miaem dwadziecia pi lat, pewnego dnia szedem ulic
i zdecydowaem, e mam ju do poczucia marnoci ycia. Powiedziaem do
siebie: Jeli pewnego dnia masz by szczliwy, czemu nie zaczniesz od dzisiaj?.
Tego dnia postanowiem, e bd naprawd szczliwy w yciu. Byem
zaszokowany. To dziaao!
A potem zaczem pyta ludzi, jak im si udao osign szczcie. Ich
odpowiedzi, co do jednej, pokryway si z moim dowiadczeniem. Mwili: Miaem

29

ju do poczucia marnoci
zdecydowaem to zmieni.

ycia,

zawodw

miosnych,

samotnoci

ZIARNKO MDROCI.
Bycie szczliwym wymaga czasem cikiej pracy. To jak utrzymywanie
piknego domu musisz gromadzi skarby i wyrzuca mieci. Bycie szczliwym
wymaga poszukiwania dobrych rzeczy. Jedna osoba widzi pikny pejza za
oknem, druga brudn szyb. Od twojego wyboru zaley, co widzisz i co mylisz.
Kazantzakis powiedzia kiedy: W rku trzymasz pdzel i farby. Najpierw
malujesz raj, a potem do niego wchodzisz.
SZCZCIE I DOSKONAO.
Jeli jestemy nieszczliwi, to dlatego, e ycie nie jest takie, jakim
chcielibymy je widzie. ycie nie spenia naszych oczekiwa i dlatego jestemy
nieszczliwi.
Dlatego mwimy: Bd szczliwy, gdy. No c, ycie nie jest
doskonae. Skada si ono z radoci, zawodw, wzlotw i upadkw. Tote dopki
twierdzimy: Bd szczliwy, gdy, oszukujemy sami siebie.
Szczcie jest decyzj. Wielu ludzi prowadzi takie ycie, jakby szczcie
byo punktem na mapie, do ktrego si dojeda. Licz na to, e pewnego dnia
wszystko si samo uporzdkuje, a oni gboko westchn i powiedz: Wreszcie
dojechaem na miejsce Jestem szczliwy!. W zwizku z tym ich cae ycie jest
jednym wielkim: Bd szczliwy, gdy.
Kady z nas stoi przed decyzj Czy jestemy przygotowani do tego, aby
codziennie sobie przypomina, e nasz czas jest ograniczony i musimy jak
najlepiej wykorzysta to, co mamy, czy te yjc poza teraniejszoci, bdziemy
czeka na lepsz przyszo?
Oto sowa wypowiedziane przez osiemdziesiciopicioletniego umierajcego
starca. S szczeglnie wymowne.

Gdybym jeszcze raz mia przey moje ycie, tym razem usiowabym
popeni wicej bdw. Nie starabym si by tak doskonay. Wicej bym
odpoczywa. Rozluniabym si, bybym bardziej beztroski i wiele spraw
traktowa powaniej. Bybym bardziej szalony.
Wykorzystabym wicej szans, wicej bym podrowa, przewdrowa
wicej gr, przepyn wicej rzek, odwiedzi wicej nie znanych mi miejsc.
Jadbym wicej lodw, a mniej fasoli.
Miabym wicej prawdziwych, a mniej wydumanych zmartwie!
Prawda jest taka, e byem jednym z ludzi, ktrzy godzina za godzin,
dzie za dniem, pdzili asekuracyjny tryb ycia, roztropny i przemylany. Och,
gdybym znowu mg przey moje ycie, delektowabym si kad jego chwil.
Byem jednym z tych, ktrzy nigdzie nie ruszaj si bez termometru,
termoforu, wody do pukania garda, paszcza przeciwdeszczowego i spadochronu.
Gdybym mia jeszcze raz przey ycie, tym razem podrowabym z maym
bagaem.

30

Gdybym mia jeszcze raz przey ycie, wiosn wyskakiwabym boso z

ka, a jesieni wstawa pniej, wicej bym jedzi na karuzeli, obejrza wicej
wschodw soca i wicej bym si bawi z dziemi. Gdybym mia przey ycie od
nowe
Ale nie przeyj.
Czy to nie pikne przesanie? Na tej planecie mamy tylko tyle czasu, ile
jest nam dane. Wykorzystajmy go do maksimum. Starzec zrozumia, e aby by
szczliwszym i wicej dosta od ycia, nie trzeba zmienia wiata. wiat ju jest
pikny. Naley jedynie zmieni siebie.
wiat nie jest doskonay. Miar naszego nieszczcia jest rnica midzy
tym, jak jest w rzeczywistoci, a tym, jak powinno by. Jeli przestaniemy
da, by wszystko byo doskonae, szczcie stanie si bardziej osigalne.
Powinnimy przeanalizowa nasze pragnienia i zdecydowa, e nawet jeli nasze
oczekiwania si nie speni i tak bdziemy szczliwi.
Pewien indyjski guru powiedzia kiedy swemu uczniowi fanatycznie
poszukujcemu szczcia: Zdradz ci t tajemnic. Jeli chcesz by szczliwy,
bd szczliwy!.
JAK SOBIE RADZI Z DEPRESJ.
Kady z nas przechodzi przez chwile, kiedy ycie wydaje si szczeglnie
trudne jestemy opuszczeni, nie moemy zapaci rachunkw, utracilimy prac
albo ukochan osob. W takich chwilach zastanawiamy si, czy w ogle
przeyjemy do nastpnego tygodnia. Ale najczciej jako nam si udaje.
Moemy jednak zatraci ostro spojrzenia i ujrze obraz w ciemniejszych
kolorach. Przyszo wyglda jak pole minowe zoone z problemw i
zastanawiamy si, jak ktokolwiek mgby sobie da rad z czym takim, co stoi
przed nami.
Osoba planujca jednodniowy marsz postpiaby niemdrze, gdyby zabraa
ze sob prowiant na cae ycie. Natomiast niektrzy ludzie dwigaj ze sob
wszystkie troski na najblisze dwadziecia pi lat i zastanawiaj si, czemu
ycie jest takie trudne. Jestemy zaprogramowani, by y dwadziecia cztery
godziny na dob. Nie wicej. Martwienie si jutrzejszymi problemami jest
bezcelowe.
Nastpnym razem, gdy bdziesz zrozpaczony, odpowiedz sobie na
nastpujce pytania: Czy mam wystarczajco duo powietrza, aby oddycha?,
Czy mam dzisiaj co je?. Jeli obie odpowiedzi brzmi twierdzco to masz ju
bilans dodatni!
Czsto nie dostrzegamy faktu, e nasze najbardziej podstawowe potrzeby
s zaspokajane. Ogromnie podoba mi si historyjka o czowieku, ktry
zatelefonowa do doktora Roberta Schullera. Rozmowa miaa nastpujcy
przebieg:
- To straszne powiedzia mczyzna. - Jestem skoczony. Straciem moje
pienidze. Utraciem wszystko.
- Czy jeszcze pan widzi? zapyta doktor Schuller.
- Tak, jeszcze widz odpar w mczyzna.

31

- Czy jeszcze pan moe chodzi? znw zapyta Schuller.

- Tak, jeszcze mog chodzi.
- Skoro pan do mnie zatelefonowa, na pewno pan syszy stwierdzi Schuller.
- Tak, sysz.
- No c odpar doktor ma pan wic wszystko, czego panu potrzeba. Jedyne, co
pan utraci, to pienidze!
A oto inne pytanie, jakie moemy sobie zada: Jaka jest najgorsza rzecz,
ktra moe mi si przytrafi? A jeli si przytrafi, czy nadal bd y?. Tak czsto
wyolbrzymiamy problemy. Najgorsze, co by si mogo przydarzy, z pewnoci
jest bardzo kopotliwe, ale to jeszcze nie koniec wiata.
Nastpne pytanie, ktre powinnimy sobie zada: Czy nie traktuj siebie
zbyt powanie?. Czy zauwaye, e przez tydzie moesz nie spa z powodu
jakiego problemu, nad ktrym twj przyjaciel nie zastanawiaby si ani
sekundy?
Bywa tak czsto dlatego, e zbyt powanie podchodzimy do siebie.
Mylimy, e przyglda nam si cay wiat. Nie, nie przyglda si. A jeli nawet, to
co z tego? Bez wtpienia yjesz najlepiej, jak potrafisz.
Nastpne pytanie Czego mnie uczy ta sytuacja?. Patrzc wstecz,
zazwyczaj moemy si czego nauczy z naszych czarnych dni. Niezomny
czowiek to czowiek umiejcy zachowa rwnowag i zdolny wycign wnioski
ze swego cierpienia nawet w momencie, gdy cierpi. Najszczliwsi ludzie umiej
traktowa swoje problemy jako pouczajce dowiadczenie. Id z podniesion
gow, z umiechem na twarzy, wiedz, e sprawy przyjm lepszy obrt, a z tego
dowiadczenia wyjd jako nowi, lepsi ludzie. Ale atwiej to powiedzie ni wcieli
w ycie!
Nastpne pytanie, jakie powinnimy sobie zada, gdy sprawy przybieraj
zy obrt: Czy przetrwam nastpnych pi minut?. Jeli ju przebrniesz przez
te pi minut, przeyj kolejne pi. Jedz maymi ksami, a unikniesz
niestrawnoci. Znajd sobie take jakie zajcie. Zajmij si czym przez pi
minut, inwestujc ca swoj energi. Czujemy si o wiele lepiej, gdy jestemy
czym zajci.
Co jeszcze mog zrobi?
Prawdopodobnie najlepszym sposobem na polepszenie wasnego
samopoczucia jest zrobienie czego dla kogo innego. Nadmierne martwienie si i
ualanie nad samym sob jest efektem zbytniego skupiania si na wasnej osobie.
W chwili gdy zaczniesz uszczliwia ludzi, przesyajc im kwiaty, kopic w ich
ogrdku lub w jakikolwiek sposb ofiarowujc im swj czas, poczujesz si lepiej!
To dziaa jak automat. To proste. I cudowne.
ZIARNKO MDROCI.
Tragedie nie s takie tragiczne, jeli je rozdrobnimy na mniejsze kawaki.
Jednoczenie im wczeniej sobie uwiadomimy, e takie dowiadczenie jest dla
nas poyteczne, tym atwiej si z tym wszystkim uporamy.
MIECH.

32

Norman Cousins w swojej ksice Anatomia choroby opowiada, jak

wydwign si z choroby zagraajcej kalectwem i wrci do normalnego,
zdrowego ycia. Jego gwnym lekarstwem byy olbrzymie dawki miechu.
Cousins doszed do wniosku, e jego powane podejcie do ycia znacznie si
przyczynio do powstania choroby, tote zaoy, e miechem odwrci ten stan
rzeczy. Dopty oglda filmy braci Marx i odcinki Ukrytej kamery, dopki bl i
inne objawy nie ustpiy. Udowodni to, co ludzie mwi od lat: miech jest
najlepszym lekarstwem.
Kiedy si miejesz, w twoim ciele i umyle dochodzi do cudownych,
korzystnych zmian. W twoim mzgu wydzielane s endorfiny, ktre powoduj, e
jeste na naturalnym haju, a twj ukad oddechowy poddawany jest wiczeniu
fizycznemu odpowiadajcemu joggingowi.
miech uwalnia od blu. Moesz si mia tylko wtedy, gdy jeste
zrelaksowany, a im bardziej jeste zrelaksowany, tym mniejszy bl czujesz.
mieszne ksiki i filmy s idealnymi rodkami przeciwblowymi. Nie moesz si
nabawi wrzodw odka, rwnoczenie si miejc. Musisz wybra jedno albo
drugie. To samo dotyczy innych chorb. Czsto zapadamy na choroby, zbyt
powanie podchodzc do siebie i ycia. Tym, czego nam potrzeba, jest miech
utrzymujcy nas w zdrowiu.
Przypumy, e jeste bez grosza i e wanie rozbie samochd, jeste w
trakcie rozwodu i w twoim domu przecieka dach. Jeli to wszystko ci spotka, po
co dodatkowo utrudnia sobie ycie poczuciem nieszczcia?
Sztuka bycia szczliwym polega midzy innymi na umiejtnoci miania
si ze swoich problemw, i to jak najszybciej po ich pojawieniu si. Jedna osoba w
takiej sytuacji nie miaaby si przez dwa lata. Inna po dwch tygodniach
doszaby do wniosku, e warto ju przesta paka i pora zacz si mia.
Rachunek jest prosty: pierwsza osoba jest przygnbiona pidziesit razy duej
ni ta druga. Dokonaa takiego wyboru.
Wszystkim przytrafiaj si nieszczcia, ale szczliwi ludzie staraj si
jak najszybciej ujrze zabawn stron swojej troski.
Przypomnijmy sobie czasem, e jestemy ludmi i e popeniamy gupstwa.
Jeli chcesz by chodzc doskonaoci, to twoje miejsce nie jest na tej planecie.
Pamitajmy, e nasze problemy nam wydaj si o wiele powaniejsze ni innym
ludziom. Jeli nikomu innemu nie spdzaj one snu z powiek, by moe nie
powinny i nam.
Jeli chodzi o miech, wiele moemy si nauczy od dzieci. Szczliwe
dzieciaki miej si naturalnie, bez wstydu, niemale ze wszystkiego. Intuicyjnie
czuj, e porzdny masa przepony zapewnia im zdrowie i rwnowag
wewntrzn. Odczuwaj nienasycony gd zabawy i miechu. enujce jest, e
wiek dojrzaoci nosi etykietk: ycie jest powane. Dorosym ycie upywa na
strofowaniu dzieci: Nie miejcie si w klasie, nie chichoczcie przy obiedzie a
wreszcie sami trac resztki spontanicznoci.
Dobrze si bawi to jeden z naszych podstawowych obowizkw wobec
innych! Kiedy si dobrze bawimy, lepiej si czujemy i ludzie chc przebywa w
naszym towarzystwie.

33

ZIARNKO MDROCI.
ycie nie jest a tak powane. Potraktujmy powaniej miech.

34

Rozdzia 3

Twj umys
Myli s niewidzialnymi chmurami, ktre oddziauj na nasze ycie. One
decyduj o tym, co zbierzemy.

PRZYCIGAJ NAS NASZE DOMINUJCE MYI.

Powimy troch czasu na przeanalizowanie, jak twj umys wpywa na
twoje ycie. Jedna z najwaniejszych chyba zasad mwi, e przyciga ci to, o
czym mylisz najbardziej intensywnie.
Ostatnio spotkaem kobiet, ktra zwierzya mi si: Kiedy byam moda,
obiecaam sobie, e nigdy nie polubi mczyzny o nazwisku Smith , nigdy nie
polubi kogo modszego ode mnie i nigdy nie bd zarabiaa na ycie jako
pomywaczka. Zrobiam wszystkie trzy rzeczy!.
Jak czsto syszelicie podobn histori? Jak czsto znalelicie si
dokadnie w takiej sytuacji, jakiej chcielicie unikn? Powtarzalicie sobie: Jeli
istnieje co, c nie chc, by kiedykolwiek mnie spotkao, jest to Jeli istnieje
jakie pytanie, ktrego nie chc, by mi zadano, jest to Jeli istnieje jaki gupi
bd, ktrego nie chc powtrzy, jest to.
I zgadnijcie, co was spotkao?
Zasada brzmi: Myl o czym, a to wanie si zdarzy. Nawet jeli jest to
co, czego nie chcesz. Dzieje si tak dlatego, e twj umys kieruje si ku rzeczom,
a nigdy si od nich nie oddala. Jeli powiesz sobie: Nie myl o rowym soniu w
purpurowe ctki, z duymi uszami, w przeciwsonecznych okularach, to co
wypeni twj umys? Obraz sonia!
Czy zdarza si, e mwisz sobie: I tym nie wolno mi zapomnie i po
chwili o tym zapominasz? Twj umys nie moe odej od zapominania. Moe
zmierza w kierunku zapamitania, ale tylko pod warunkiem, e twoja myl
brzmi: Chc to zapamita.
Jeli wiemy, jak dziaa nasz mzg, powinnimy ostronie formuowa to, co
mwimy do siebie i do innych. Kiedy mwisz do swojego maego bratanka: Nie
spadnij z tego drzewa to waciwie sugerujesz mu, aby z niego spad! Jeli
powiesz do siebie: Nie chc zapomnie tej ksiki, to jeste ju w poowie drogi
do tego, by zapomnie j wzi.
To dlatego, e twj umys funkcjonuje w obrazach. Kiedy mwisz do siebie:
Nie chc zapomnie tej ksiki, w twoim umyle tworzysz obraz zapominania.
Mimo, e mwisz sobie: Nie chc tego, twj umys kreuje ten obraz. I skutek jest
taki, e zapominasz ksiki. Kiedy mwisz do siebie: Chc zapamita, aby
zabra t ksik, w twoim umyle utrwali si obraz ciebie pamitajcego, aby
zabra ksik.
Twj umys po prostu nie moe funkcjonowa przez odwrcenie myli. W
zwizku z tym, kiedy trener pikarski krzyczy do zawodnika: Nie przepu

Nazwisko to symbolizuje typowo i przecitno, tak jak w Polsce, na przykad, Kowalski (przyp. tum).

35

tego!, sam prosi o kopoty! Kiedy mwisz do swoich dzieci: Nie rozbijcie
zabytkowego wazonu waszej babci, wartego 10 000 dolarw wywoujesz wilka z
lasu!
Wielu sfrustrowanych rodzicw mogoby pozby si kopotw,
wprowadzajc do umysw swoich dzieci obraz podanego wyniku. Zamiast
mwi: Nie krzycz!, powiedz: Bd cicho, prosz. Zamiast: Nie zachlap
swojej najlepszej koszuli sosem do spaghetti, powiedz: Uwaaj przy jedzeniu.
Te rnice mog si wyda nieznaczne, ale s bardzo, bardzo istotne.
Zasada ta wyjania, dlaczego przez pitnacie lat prowadzie swojego
grata bez najmniejszego zadranicia, a nastpnego dnia po kupieniu nowego
samochodu zmienie jego byszczc karoseri w harmonijk! Prowadzenie
samochodu z myl: Za adne skarby nie wolno mi zadrapa tego samochodu!
jest niebezpieczne. Myl winna brzmie: Bd jecha ostronie.
Tenisista, wygrywajcy wielki turniej, jest sportowcem, ktry zawsze
myli: Chc zdoby ten punkt. Ta pika jest moja!. Ten za, ktry chybia, myli:
Nie wolno mi zepsu tego zagrania!.
Podobnie osoba, mwica: Nie chc si rozchorowa, bitw z chorob ma
przegrana. Ci, ktrzy faszeruj swj umys mylami typu: Nie chc by sam,
Nie chc zosta bez grosz, Mam nadzieje, ze tego nie spartacz, bd stale
dokadnie w takiej sytuacji, jakiej sobie nie ycz.
ZIARNKO MDROSCI.
Ludzie pozytywnie mylcy skupiaj si na tym, czego chc, i zmierzaj ku
swoim celom. Zawsze myl o tym, czego chcesz.
TWOJA PODWIADOMO.
Prawdopodobnie masz przynajmniej jakie oglne wyobraenie o tym, jak
dziaa twoja podwiadomo, mimo to moesz mie trudnoci ze zdefiniowaniem
jej. Na temat potgi podwiadomoci napisano setki ksiek.
Pokrtce: dostajesz to, w co wierzy twoja podwiadomo. Jej wpyw jest
tak potny, e ojciec amerykaskiej psychologii, William James, uzna jej
odkrycie za najwaniejsze wydarzenie ostatnich stu lat.
Twj umys jest jak lodowiec; jeste wiadom jej zewntrznej czci, czyli
wiadomoci, podczas gdy ta istotniejsza cz jest ukryta Wszystkie wiadome
myli przyczyniaj si do budowania twojej podwiadomoci. eby nauczy si
je noem i widelcem, musiae powici na to sporo wiadomego wysiku. Po
jakim czasie umiejtno wadania sztucami staa si czci twojego
podwiadomego zaprogramowania, tak e teraz ju rzadko wkadasz sobie
widelec do oka! Funkcje twojego ciaa, twoje opinie i wszystkie opanowane przez
ciebie czynnoci zostay wchonite przez podwiadomo.
Jeli zapytasz maszynistk, wystukujc osiemdziesit sw na minut,
jakie jest rozmieszczenie liter na klawiaturze, zabijesz jej porzdnego wieka!
Uywajc podwiadomoci, potrafi ona z zawizanymi oczami uderza w pi
klawiszy na sekund, ale nie potrafi wiadomie opisa pooenia liter, chyba e
pooy rce na stole i bdzie udawa maszynopisanie! To fascynujce, prawda?

36

W swojej ksice Magia wiary Claude Bristol stwierdzi: Tak jak

wiadomo jest rdem myli, tak podwiadomo jest rdem mocy. W twojej
podwiadomoci s zakodowane programy chodzenia, mwienia, rozwizywania
problemw we nie, regeneracji twojego ciaa, ratowania twojego ycia w chwilach
miertelnego zagroenia i jeszcze wiele, wiele innych.
Zawiera ona sum wszystkich twoich wiadomych myli, od pocztku ycia
a do chwili obecnej. Kada twoja myl przenika do podwiadomoci i teraz
wywouje odpowiednie skutki Twoje podwiadome programy s odpowiedzialne
za twoje sukcesy i poraki. Co wicej, niewane, czy to, w co wierzy twoja
podwiadomo, jest rzeczywicie prawd. Bdziesz zbiera niwo zgodne z tym,
co ci przepowiadaj twoje wewntrzne programy.
Jeli na przykad twj chd, mowa lub myli s wypenione sukcesem, to z
pewnoci rozwiniesz podwiadom prognoz sukcesu. Bdziesz j przyciga i
wciela w ycie.
Jeli czsto mwisz lub mylisz o chorobie, twoja podwiadomo przyjmie
takie wzorce i bdziesz podatny na choroby. Moesz zachorowa, mimo e ostatnio
nawet o tym nie mylae. Moesz twierdzi, e wcale nie chciae si
rozchorowa, nigdy nie mylae o chorobie ani jej nie przewidywae. Ale to twoja
podwiadomo czyni ci sabym i taki pozostaniesz, dopki jej nie
przeprogramujesz.
Podwiadomo dokonuje cudw w rozwizywaniu problemw. Moe ci si
zdarzyo, e szede spa, mylc o jakich kopotach. W kocu zasne,
postanowiwszy przedtem, e przestaniesz sobie tym zawraca gow. Nastpnego
ranka zauwaye, e twoja podwiadomo znalaza rozwizanie tego problemu i
przekazaa je do wiadomoci.
Pene zrozumienie funkcjonowanie umysu jest nieatwe, szczeglnie kiedy
zdamy sobie spraw, e mzg jest najbardziej skomplikowanym urzdzeniem
znanym ludzkoci!
ZIARNKO MDROCI.
Uznaj fakt, e za porednictwem swych myli codziennie programujesz
wasn podwiadomo. A wic uwaaj, o czym mylisz! Uywaj swojego umysu
tak, jak to robili wszyscy ludzie sukcesu: wielcy kompozytorzy, uczeni, artyci,
wynalazcy i sportowcy. Zaszczep swoje cele do podwiadomoci, jakby ju je
osign. Na przykad, jeli chcesz by pewny siebie, to uyj twrczej wyobrani
do wykreowania obrazu swojej osoby promieniujcej pewnoci siebie. Ujrzyj swj
cel jako ju osignity, a w efekcie podwiadomo przystpi do tworzenia
podanych rezultatw.
Jeli chcesz by bogaty, zastosuj t sam zasad nie zaprzestawaj
wizualizowania idealnego wyniku. Powiedz sobie, e ju si cieszysz sukcesem i
opywasz w dostatek, a twoja podwiadomo zacznie pracowa dla ciebie. Ta
zasada dziaa zawsze i nieomylnie. Niektrzy ludzie trac czas na szukanie
logicznych wyjanie, jak to wszystko funkcjonuje, a inni po prostu stosuj prawo
podwiadomoci i s zdrowi, bogaci i szczliwi. Jeli to dziaa, czemu tego nie
zastosowa? Analizuj potem.
WYOBRANIA.

37

Wyobrania jest waniejsza ni wiedza Einstein.

Wyobrania rzdzi wiatem Disraeli.
Zakada si, e w czasie pierwszych szeciu lat naszego ycia przyswajamy
siedemdziesit procent naszej wiedzy. To rwnie okres najwikszej podnoci
naszej wyobrani.
Ostatnie twierdzenie jest wyjanieniem poprzedniego. Potrzebujemy
bogatej wyobrani, aby uczy si szybko i atwo. Z tego powodu musimy
pielgnowa twrcz wyobrani i rozwija j rwnie w okresie naszej
dojrzaoci.
Czasami mona usysze, jak rodzice mwi: Niepokoj si o maego
Johnnyego; on ma tak wybuja wyobrani!. Inni rodzice uwaaj, e dziecica
wyobrania przydaje si tylko do zabawiania dorosych.
A tak naprawd wyobrania jest kluczem do przyswajania wiedzy i
rozwizywania problemw. Tote wszyscy wielcy tego wiata mieli fantastyczn
wyobrani. Na przykad, Albert Einstein doszed do swoich teorii naukowych
dotyczcych czasu i przestrzeni, wyobraajc sobie swoj podr ku planetom,
gdzie jak na koniu jedzi na promieniach ksiyca. Jego zdolno
upodobnienia si do dziecka pomoga mu sta si gigantem wrd
intelektualistw.
Sprawna wyobrania jest rwnie wana dla dobrego zapamitywania.
Wanie dlatego starzy ludzie tak czsto si uskaraj na z pami pozwolili,
by ich wyobrania obumara, tote ich umys nie jest ju zdolny wytwarza
obrazw, ktre zakotwiczyyby si w gowie.
Kiedy wprowadzamy informacj do banku wasnej pamici, w celu
stworzenia obrazu uywamy wyobrani i mocy wizualizacji. Nasza efektywno w
tworzeniu obrazw decyduje o atwoci przypominania sobie informacji.
Co wicej, bogata wyobrania jest niezbdna, aby mg zrelaksowa swoje
ciao i umys. Na przykad, jeli potrafisz wyobrazi sobie plastycznie jaki obraz
przyrody, powiedzmy pla, to moesz odpry si na zawoanie. Jaki to cenny
dar! Z drugiej strony, jeli kto nie ma tak rozwinitej wyobrani, zrelaksowanie
si sprawi mu trudno.
ZIARNKO MDROCI.
wicz swoj wyobrani, tak jak wiczysz ciao. Im bardziej j rozwiniesz, tym
atwiej bdziesz rozwizywa problemy i zapamitywa fakty.
WYOBRANIA I MARZYCIELE.

Od zarania wiata najwikszym wzlotem by sen. Db ni w odziu, ptak czuwa

w jajku, a w najwyszej wizji duszy tkwi budzcy si anio. Sny s nasieniem
rzeczywistoci.
JAMES ALLEN.

38

Musimy wielbi nasz wyobrani, nasz zdolno do marze. Najwiksi

ludzie wszechczasw byli marzycielami; wnieli do wiata swoj cegiek zlepion
z potu i natchnienia.
Leonardo da Vinci, jako nikomu nie znany dwunastolatek, krzycza:
Pewnego dnia zostan jednym z najwikszych artystw wiata, bd y wrd
krlw i przechadza si z ksiniczkami.
Bdc maym chopcem, Napoleon spdzi wiele dugich godzin podbijajc
w mylach Europ, marzc o tym, jak bdzie przewodzi i rozkazywa swoim
wojskom. Reszta jest histori.
Bracia Wright przeistoczyli swe marzenia w samoloty, a Henry Ford wcieli
w ycie swj sen o samochodzie dostpnym dla kadego.
Ju jako dziecko Neil Armstrong marzy o tym, e pozostawi swj lad w
historii lotnictwa. W lipcu 1969 roku jako pierwszy czowiek dotkn stop
Ksiyca.
Pocztkiem wszystkiego jest marzenie. Nie porzucaj swojego marzenia i
pamitaj: jeli nie bdziesz ni, to twoje sny nigdy si nie speni.
TRENING PSYCHICZNY.
A teraz zastanwmy si, jak moesz wykorzysta wyobrani, aby
polepszy swoj efektywno w kadej dziedzinie ycia.
Kilka lat temu Teaders Digest opublikowa wyniki eksperymentw
przeprowadzonych na uniwersytecie. Studenci zostali podzieleni na trzy grupy o
wyrwnanym poziomie sprawnoci. Celem byo sprawdzenie ich umiejtnoci
celnego rzucania piki do kosza. Pierwsza grupa kontrolna przez miesic, godzin
dziennie, wiczya wolne rzuty. Druga grupa w ogle nie wiczya. Trzecia grupa
przez godzin dzielnie rzucaa pik, ale tylko w mylach.
Zdolnoci grupy wiczcej czynnie wzrosy rednio o 2 procent. Zdolnoci
grupy, ktra nie uprawiaa adnych wicze, spady o 2 procent. Zdolnoci
trzeciej grupy, tej, ktra wiczya tylko w mylach, wzrosy o 3,5 procent!
Jest to potwierdzeniem znanego ju wielu ludziom faktu: wiczenia
uprawiane w naszej wyobrani przynosz wyjtkowe wyniki. Czy kiedykolwiek w
mylach wykonywae uderzenie golfowe, robie such zapraw, czy
zaparkowae najpierw w gowie, zanim to uczynie naprawd? To jest trening
psychiczny i wielu z nas stosuje go codziennie nawet nie zwracajc na to uwagi.
Wartoci tego procesu, przypominajcego sposb mylenia dziecka, s olbrzymie.
Kiedy wykonujesz jak czynno, na przykad uderzasz w pik golfow,
twoje ciao reaguje na programy w komrkach mzgowych, ktre, jak programy
komputerowe, mwi: zrb to. Jeli masz dobry program, to bdziesz dobrze
wykonywa uderzenia. Jeli jeste zaprogramowany na: ja tego nie potrafi, to
bdziesz strzela Panu Bogu w okno! Oczywicie, dziki wiczeniom doskonalisz
swoje automatyczne zaprogramowanie, w zwizku z czym bdziesz coraz lepiej
uderza kijem w pieczk.
W tym momencie wielu ludzi dojdzie do wniosku, e jedynym sposobem
doskonalenia zdolnoci, w tym przypadku gry w golfa, jest wiczenie fizyczne. Nic
podobnego! Oczywicie, e uczestniczc fizycznie w grze, powtrzeniami moesz
przetrze szlaki nerwowe w twoich szarych komrkach, ale nie jest to najlepszy

39

sposb. Najszybszym sposobem podwyszenia zdolnoci jest poczenie

regularnego fizycznego i umysowego wiczenia.
Ostatnie odkrycia naukowe dowidz, e kiedy wyobrazisz sobie siebie
wykonujcego jakie zadanie, zmienisz swoje zaprogramowanie psychiczne tak,
jak gdyby wykonywa to w rzeczywistoci. W komrkach twojego mzgu
zachodz elektrochemiczne zmiany, powodujce nowe zachowanie. Rozwijajc t
tez, mona zaoy, e pragniemy, aby wzorce zachowania w naszym mzgu byy
jak najblisze doskonaoci, a jedynym miejscem, gdzie mona osiga idealne
wyniki, jest wanie mzg. A wic widzimy, e do osignicia najlepszych
wynikw potrzebujemy psychicznego i fizycznego wiczenia. Moesz polepszy
swj poziom gry w golfa czy zdolno przemawiania przed audytorium,
powikszy swoj pewno siebie czy umiejtno prowadzenia samochodu,
siedzc po prostu w fotelu i uprawiajc trening psychiczny.
Przeprowadzone dowiadczenia udowodniy t tez. W ksice
Psychocybernetyka, klasycznej ju pozycji z tej dziedziny, doktor Maxwell Maltz
podaje przykady rzutu lotkami i rzutu pik koszykow; stosujc powysze
techniki, gracze znacznie poprawili swoje wyniki. Olimpijczycy i zawodowi
sportowcy dokonuj intuicyjnej wizualizacji, tote nierzadko mona ich zobaczy,
jak siedzc z zamknitymi oczami, uprawiaj swj sport s zaprztnici
wszczepianiem do swojej podwiadomoci wzorcw olniewajcych wynikw. Nie
neguj tu wartoci pracy fizycznej i wicze, chc tylko podkreli fakt, e
wizualizacja doskonaych wyczynw pomaga wykorzysta nasz peny potencja o
wiele szybciej i z mniejszym wysikiem.
ZIARENKO MDROCI.
Wielk wartoci treningu psychicznego jest to, e w twoich szarych
komrkach moesz wytworzy wzorce idealnej efektywnoci. W wyobrani moesz
unikn bdw. Z tego te moemy wycign wniosek, e jeli cigle
wyobraamy sobie wyniki, jakich nie chcemy, to przycigniemy je! Wielu ludzi
przez cae ycie funkcjonuje w ten sposb mylc o tym, czego si najbardziej
boj, i gowic si, czemu si to przydarza wanie im! Ale o tym pniej.
Staraj si wytworzy nawyk doskonalenia swoich zdolnoci za pomoc
wyobrani. Obojtnie, czy bdziesz uczy, spotyka si z obcymi ludmi,
prowadzi trudn rozmow telefoniczn czy po raz pierwszy uprawia
windsurfing najpierw powi troch czasu na udoskonalanie tej czynnoci w
gowie. Najwiksi ludzie sukcesu robi to ju od dawna przycz si do ich
grona.
DOSTAJEMY TO, CZEGO SI SPODZIEWAMY.
Zwykle przycigamy do siebie to, czego oczekujemy. Tenisista mwi:
Musz mie przy sobie moj krlicz apk, inaczej nie wygram. I ma racj, jeli
to sobie wmawia. Ale sia nie kryje si w maej krliczej apce, lecz w umyle
tenisisty. To samo dotyczy czarnych kotw, trzynastego w pitek i przechodzenia
pod drabin.

40

Jeli Mary powiada: Ludzie przychodz do mnie zawsze, kiedy w domu

mam jeden wielki baagan, to ten wzorzec bdzie si powtarza w jej yciu. Jeli
jej m Fred twierdzi, e si co roku przezibia, na pewno tak bdzie. Jeeli Fred
mwi: Ilekro uzbieram troch grosza, zawsze mi si musi przytrafi jaki
nieoczekiwany wydatek bd go ciga nieoczekiwane wydatki.
Lekarze doszli do wniosku, e rekonwalescencja pacjentw zaley od ich
nastawienia i czciej jest zgodna z oczekiwaniami chorych ni z oficjalnymi
prognozami. W swojej pracy o pacjentach cierpicych na raka doktor Carl
Simonton zawar istotne spostrzeenie na temat tego, jak rekonwalescencja
pacjentw bya zgodna z ich oczekiwaniami wyzdrowienia.
Jeden czowiek ma zwyczaj mwi: Ludzie zawsze mnie ignoruj, traktuj
mnie le, wykorzystuj a jego yciowe dowiadczenia tylko go w tym upewnia.
Kto inny natomiast mwi: Ludzie zawsze mnie dobrze traktuj i to
rzeczywicie si sprawdza.
ZIARNKO MDROSCI.
I jaki z tego wniosek? Taki, e wszystko zaley od ciebie. Ty decydujesz o
tym, w jaki sposb mylisz. Ty decydujesz o tym, co wprowadzasz do swojego
umysu i co otrzymujesz z powrotem.
Poszukaj naprawd szczliwych ludzi. Trudno ich znale! Poszukaj ludzi,
ktrzy prowadz marne ycie i wymagaj, aby byo cudowne. Takich te trudno
znale. Najczciej otrzymujemy od ycia to, czego si spodziewamy.
PRAWO PRZYCIGANIA.
Czy przydarzyo ci si kiedy, e pomylae o kim, kogo nie widziae
miesicami, a on tego samego dnia niespodziewanie zjawi si na twoim progu?
Czy byo tak, e napisae do przyjaciela, z ktrym nie widziae si latami, aby
ju nazajutrz otrzyma od niego list? Czy nucie kiedy pod nosem jak
piosenk, a gdy wczye radio, wanie j usyszae?
Czy zdarzyo si, e mylae o przeczytaniu jakiej ksiki lub
posuchaniu pyty, a ona w par godzin pniej sama ci wpada w rce? Czy
znalaze prac lub dom, o ktrych marzye latami? A kiedy speniy si twoje
marzenia, nie zastanawiae si, czy zawdziczasz to czemu wicej ni tylko
wiadomemu wysikowi?
Takim wydarzeniom wikszo ludzi przypina etykietk przypadku,
niemniej jest w to wmieszana wysza sia. Twj umys jest magnesem i
przycigasz to, o czym mylisz. Te same prawa, ktre rzdz wiatem
materialnym, kieruj te zjawiskami, dla ktrych nie ma racjonalnego
wytumaczenia.
Kiedy pierwszy raz o tym usyszaem, przyszo mi na myl: Co za bzdura!
Jak mj mzg moe przycign co, wytworzy lub zmaterializowa?. Uznaem
jednak, e jeeli s dziwacy, ktrzy wicie w to wierz sprawa jest godna
wikszej uwagi.

41

Nie chciaem pozosta godnym poaowania osobnikiem, ktrego wasny

sceptycyzm skaza na mierno, gdyby to, e nasz umys przyciga rne zjawiska
czy zdarzenia, okazao si prawd!
Kupiem kilka ksiek dotyczcych umysu; byy wrd nich pozycje
naukowe, metafizyczne, dotyczce rozwoju duchowego, a take metod bogacenia
si. Ku mojemu zdziwieniu, kada z zakupionych publikacji zawieraa podobne
wnioski o magnetycznych zdolnociach ludzkiego umysu. Przypisaem to
przypadkowi. Kupiem jeszcze kilka ksiek, i jeszcze Przeczytaem okoo
dwustu. Napisali je w rnym czasie i w rnych miejscach na wiecie rni
autorzy, wyznajcy rne religie i rne wiatopogldy. I wszystkie gosiy to
samo: Przycigasz to, czym wypeniasz twj umys. Twj umys jest magnesem.
Zaczem wierzy, e jednak co w tym jest.
Zaczem uywa mojego umysu tak, jak to byo zalecane w ksikach, i
dopiero wtedy si przekonaem! Teraz prowadz seminaria na temat efektywnego
wykorzystania umysu, a moi suchacze ucz si, jak myle w sposb waciwy.
UCZ SI OD LUDZI SUKCESU.
Bardzo szybko dowiedziaem si, e ludzie sukcesu wiedzieli ju wczeniej
o prawie przycigania! Kiedy si z nimi dzieliem jednym z moich ostatnich
odkry, syszaam odpowied: Ja ju z tego korzystam od lat.
Wykryem rwnie, e wikszo ludzi, ktrym si kiepsko w yciu wiedzie,
podaje w wtpliwo te poyteczne dla nas prawa. Uznaem, e wol sucha tych,
ktrzy s zadowoleni ze swojego ycia, ni tych, ktrzy tylko narzekaj!
Mona by cae tomy wypeni tym, co rni autorzy napisali o twrczej
mocy umysu, ale dla przykadu zacytuj tylko paru z nich.
W swoim klasycznym bestsellerze Myl i boga si Napoleon Hill napisa:
Nasze mzgi magnetyzuj si naszymi dominujcymi mylami, i w sposb
nieznany, te magnesy przycigaj do nas siy, ludzi, okolicznoci yciowe,
zgodne z naszymi dominujcymi mylami.
W ksice Jaki czek pomyla James Allen napisa: wczeniej czy
pniej czowiek odkrywa, e jest ogrodnikiem swojej duszy, przewodnikiem
swego ycia. Odkrywa w sobie prawa rzdzce mylami i coraz lepiej rozumie, jak
potga myli i czynniki umysowe wpywaj na ksztatowanie si jego charakteru,
okolicznoci i losu. Allen dodaje; O tym, e okolicznoci wyrastaj z myli, wie
kady czowiek, ktry choby przez krtki czas wiczy samokontrole.
W Magii wiary Claude Bristol take pisze o tej zdolnoci umysu ludzkiego.
Masze myli o strachu tak magnetycznie przycigaj kopoty, jak
konstruktywne, pozytywne myli przycigaj wyniki pozytywne. Tote bez
wzgldu na swoj tre myl rzebi rzeczywisto wedug wasnego wizerunku.
Kiedy wsiknie to ju do wiadomoci czowieka, wtedy przychyla si on do tej
niezwykej siy, ktrej ma uy. Dalej powiada: To, co si moe wyda zbiegiem
okolicznoci, bynajmniej nim nie jest. Jest to materializacja wzorcw z twoich fal
mzgowych.
Prezentujc niektre wyjanienia magnetycznych zdolnoci ludzkiego
mzgu, Bristol zauwaa, i fale radiowe z atwoci przechodz przez drewno,
ceg, stal i inne tak zwane twarde obiekty, i proponuje, abymy fale mzgowe

42

traktowali w podobny sposb. Zadaje wic pytanie: Gdyby fale mylowe,

czymkolwiek one s, wprawi w jeszcze wysz czstotliwo drga, to rzemyk nie
mogyby one wpyn na czsteczki cia twardych?.
A oto, co mwi na ten temat Shakti Gawain, autorka Kreatywnej
wizualizacji: Myli i uczucia maj wasn energi magnetyczn, ktra przyciga
energi o podobnej naturze. () Zasada ta gosi, e cokolwiek wylesz do
wszechwiata, powrci do ciebie. Praktycznie rzecz biorc, w naszym yciu
przycigamy to, o czym najbardziej mylimy, w co najbardziej wierzymy, czego
najsilniej pragniemy, i to, co wyobraamy sobie w najywszych barwach.
Richard Bach napisa: Magnetycznie przycigamy do naszego ycia to, co
nam si roi w gowie.
Myl nie jest niczym, lecz czym. Aby mg j myle, musi zaistnie.
Ona musi by rzecz! A zatem, jak kada rzecz, ma wasn energi, musi wic
podlega takim samym prawom i zasadom jak wszystko na tej planecie.
Jeli spojrze w ten sposb, prawo przycigania dotyczce myli jest tak
samo rzeczywiste i potne jak na przykad prawo grawitacji.
Mona by cytowa jeszcze wielu autorw. Celem tej ksiki jest
wyjanienie, jak umys wpywa na niwo, ktre zbieramy. Nie chc, aby lepo i
bezkrytycznie zaakceptowa niniejsze wywody. Pragn tutaj podkreli, tak jak to
robi w wielu miejscach tej ksiki, e wykorzystywanie potgi myli nie jest
substytutem dziaania. Waciwe wykorzystanie umysu umoliwi ci osignicie
celw o wiele szybciej, ni gdyby wykorzystywa go w sposb niewaciwy.
ZIARNKO MDROCI.
Twj umys jest magnesem. Zastanw si dobrze, czego chcesz, a osigniesz
to.
Przedstaw sobie twoje myli jako niewidoczne oboki, ktre wznosz si i
zbieraj dla ciebie niwo. Ksztatujc myli, decydujesz o swoich plonach.
PRZYCIGAMY TO, CZEGO SI BOIMY.
Myli o tym, co najbardziej kochamy i czego si najbardziej boimy, przez
wikszo czadu zaprztaj nasz umys, tote bdziemy przyciga to, o czym
mylimy. Czy przydarzyo ci si kiedy, e pierwszy raz zaoye swj najlepszy
garnitur i zniszczye go zupenie?
Wanie wtedy, gdy przebiegao ci przez myl: Nie chc zabrudzi tej
wspaniaej nowej koszuli, dugopis zrobi ci niebieskiego kleksa na kieszonce.
Jake czsto kto mwi: Prowadziem tego grata przez siedem lat i nigdy
go nawet nie zadrasnem. A kiedy tylko kupiem sobie nowy samochd, cigle
mam stuczki.
Rozmawiaem kiedy z kobiet, ktra miaa pi wypadkw w cigu
siedmiu lat. Wreszcie zrozumia. e tak bardzo mylaa o swoim strachu, i
przycigaa to, czego sobie nie yczya.

43

Nawet jeli sobie powiemy: Nie chc, aby mi si *co* przytrafio, bdzie
ci cigno w kierunku tego czego. Nasz umys nie jest zdolny porusza si od
czego, lecz ku czemu.
To wyjania nastpujce wydarzenie: jako dziecko wlizgne si do pustej
kuchni, zaopatrzye si w wystarczajcy na miesic zapas ciasteczek i ju na
palcach si wykradae, gdy wpadka! Niespodziewanie, jakby spod ziemi,
pojawi si ojciec. Twoja gwna myl bya taka: Oby tylko nikt mnie nie
przyapa, bo wpadn na amen. No i wpade!
Moesz te pj na randk z myl: Czy nie byoby to enujce, gdyby
teraz pojawia si moja bya dziewczyna?. Chyba nie trzeba mwi, e twoja
najwiksza obawa si speni.
Czy kiedy zblia si termin jakiej atrakcyjnej imprezy, nie przeladowaa
ci myl: Oby si tylko nie rozchorowa i nie straci takiej okazji?
Rozchorowae si wtedy i stracie okazj, prawda? Dziaanie naszego mzgu jest
fascynujce.
Pewne czasopismo opublikowao artyku o nowojorczyku, Pecie Torresie,
ktry od 1968 roku do czasu napisania artykuu zosta obrabowany na ulicy
pitnacie razy. Moemy to przyj jako niesawny rekord. Mimo, e Pete
twierdzi, i nie zrobi nic takiego, co by sprowokowao te ataki, waciwie sam
zawini. Jego sekretn pasj byo ogldanie najrozmaitszych potwornoci. Cay
czas karmi si noownictwem, napadami i rabunkami. Lubic uczucie strachu,
wypenia umys okropnociami, a potem dziwi si, ze ycie w Nowym Jorku jest
jednym wielkim koszmarem.
Moemy zauway, e ten sam schemat dziaa w przypadku ubstwa i
sabego zdrowia. Jeli bdziemy mwili, czytali i myleli o czarnych
charakterach, to podwiadomie jeli nie wiadomie bdzie nas cigno w ich
stron. Ludzie sukcesu poruszaj si w kierunku sukcesu. Nieudacznicy staraj
si ucieka od poraek. Jeli istnieje jaka psychiczna zasada, ktra moe zmieni
nieudacznikw w ludzi sukcesu, to brzmi ona: skupia si na tym, czego si
chce.
Rozwijajc ten temat, odkrywamy zasad strachu przed utrat. Kiedy
obawiamy si utraty czego, ustawiamy si na przegranej pozycji. Dotyczy to
mw, dziewczyn, portfeli, rakiet tenisowych i wie stereo.
Od czasu do czasu w gazetach znajdujemy wzmianki o ludziach, ktrym
cigle wamuj si do domu. Mimo zamkw, systemw alarmowych, acuchw,
zasuw, wyszczerzonych kw owczarkw niemieckich, dla wamywacza jest to
dom otwarty.
Te prawa odnosz si te do zwizkw midzyludzkich. Kiedy si
obawiamy, e utracimy czyj mio lub przyja, groba tej utraty natychmiast
staje si realna. Nasze przesanie musi brzmie: Skup si na tym, co masz, i
ciesz si tym. Nie zawracaj sobie gowy moliwoci straty tego, co posiadasz.
Skup si na tym, czego chcesz. Mylenie o obawach sprawi, e si one
speni. Zasada, e przycigamy to, czego si boimy, jest wspaniaa. Oznacza ona,
e stoimy przed wyzwaniem, aby pokona strach i udoskonali siebie. Gdyby
wszystkie rzeczy, ktrych si boisz, uciekay od ciebie nie miaby szans
rozwoju. Jad by si rozwija, gdyby nigdy nie musia stawi czoa temu, czego
si boisz?

44

Groc nam strachem przed utrat czy przegran, prawa wszechwiata

zmuszaj nas, bymy stali na wasnych nogach. Jeli w naszej gowie zadomowi
si pomys, e utrata czego zniszczy nam ycie, i kurczowo uczepimy si tej
myli, to wszechwiat moe nam zechcie udowodni, i potrafimy si bez tego
oby!
Jeli uwaasz, e ycie bez samochodu Porsche 911 jest dla ciebie nie do
zniesienia, to wszechwiat moe zadba, aby przey ycie bez tego skarbu.
Kiedy jednak mylisz: Ciesz si z mojego samochodu, ale rwnie dobrze mog
by szczliwy i bez niego, bdziesz mg si nim cieszy tak dugo, jak tylko
zechcesz. Okolicznoci ucz nas i hartuj.
Powinnimy si cieszy z tego, co mamy, i powinnimy y teraz. Strach
przed utrat nie jest yciem w teraniejszoci, ale w przyszoci.
STRACH ZNIKA, KIEDY STAWIAMY MU CZOO.
Jeszcze jedn fascynujc rzecz jest to, e kiedy w kocu zdobywamy si
na odwag, aby strachowi zajrze w oczy, problem znika.
Gdy tylko si zdobdziemy na odwag, aby przeprowadzi trudn rozmow
telefoniczn, porozmawia z naszym szefem lub z jakich powodw si powici,
bardzo czsto staje si to niepotrzebne. Tygodniami gowimy si, jak
zakomunikowa naszej sekretarce, e powinna sobie poszuka innej pracy, a
kiedy jej to w kocu mwimy, okazuje si, e ona wanie zamierzaa odej!
Rzecz jasna, nie zawsze dochodzi do takiego nastpstwa wydarze i czadami
musimy zgry twardy orzech!
Kiedy raz ju postanowimy stawi czoo strachowi, strach si rozpywa. Na
pewno zdarzyo si kiedy, e musiae wykona zadanie, ktre uwaae za
ogromnie trudne lub kopotliwe. Kiedy jednak ju to zrobie, nie okazao si
nawet w poowie tak trudne, jak si spodziewae. Szczeglnie dotyczy to
mwienia prawdy i przyznania si do wasnych bdw lub pomyek. Jak czsto
dochodzie do wniosku, e mylenie o tym byo o wiele boleniejsze ni samo
zrobienie tego?
POTGA SOWA.
Dostaniesz to, o czym mwisz. Podobnie jak myli, sowa take maj wpyw
na nasze ycie. Sowa buduj nasz postaw i decyduj o tym, co przycigniemy i
czego dowiadczymy.
Kiedy naprawd chcemy by szczliwi, musimy sta si stranikami
naszych ust. Musimy mwi o sobie pozytywnie i unika wieszania na sobie psw.
Nie chodzi tu o udawanie, e jestemy doskonali, ale o zrozumienie, ze nie
moemy si dobrze czu w swoim towarzystwie, gdy mylimy le o sobie, o naszyj
pracy, przyjacioach, rodzinie i otaczajcych nas ludziach.
Niedawno przyszed do mnie pewien czowiek i powiedzia:
- Jestem zmczony uczuciem depresji. Mczy mnie to, e jestem ciarem dla
mojej rodziny. Chc by szczliwy! Jak to zrobi?

45

- Po pierwsze otwieraj usta tylko wtedy, kiedy masz do powiedzenia co

pozytywnego i budujcego. I ty, i twoja rodzina zauwaycie zmian na lepsze!
Spotkaem go tydzie pniej, a on wci biadoli:
- Chc by szczliwy, ale nie jestem. Co mam robi?
- W ubiegym tygodniu daem ci moj najlepsz rad! odparem.
- Ale wci nie jestem szczliwy.
- Wiem. To dlatego, e jeszcze si powanie do tego nie zabrae! stwierdziem
Bdziesz szczliwy, kiedy si temu powicisz bez reszty.
Do dzi nie wiem, czy moje sowa dotary do niego, czy nie. Musi zrozumie,
e jest jedynym panem swoich ust. W pewnej fazie bdzie musia wzi
odpowiedzialno za wasne myli. Bdzie musia powanie podej do tego, jakie
myli rodz si w jego gowie.
To bardzo proste. Kiedy kto tak naprawd, ale to naprawd ma ju dosy
ndznego ycia, wtedy zmienia swoj postaw. Zmienia sposb mwienia. To
wymaga samokontroli i wysiku, ale mimo wszystko jest bardzo proste.
Panowanie nad swoj myl i sowem odrnia nas od tumu. Taka jest
doskonao.
Niektrzy ludzie maj podejcie typu: Zrobi wszystko, aby by
szczliwszym, ale pod warunkiem, e nie musz nic w sobie zmienia. Niestety,
nie jest to zbyt wielkie zaangaowanie w spraw wasnego rozwoju!
Zbyt czsto wszystkim obarcza si zdrowie psychiczne. Pacjenci id do
psychiatry lub innego lekarza i otrzymuj etykietk z definicj swego stanu.
Teraz maj co, co mog obwinia ich stan. Oto potwr, niemal yjcy
wasnym yciem ich choroba.
Pacjent mg dotychczas przey wiele urazw psychicznych, zawodw i
blu. Ta osoba niewtpliwie zasuguje na nasz mio, wsparcie i empati.
Jednake najlepiej moemy si przysuy takim ludziom. Pomagajc im
zrozumie, e sami ponosz odpowiedzialno za swoje ycie. Powstaje pytanie, co
taka osoba zamierza od jutra robi, aby zosta szczliwym czowiekiem?
Sowa wpywaj na nasz duchow si.
Sowa, ktrych uywamy, zawsze przenikaj do naszej podwiadomoci i
staj si czci charakteru i osobowoci. Mwi innym o tym jak powanie i z
jakim zaangaowaniem podchodzimy do realizacji naszych celw.
Istniej pewne sowa, ktre blokuj nasz rozwj. Za kadym razem, kiedy
uywamy sowa sprbuj, sygnalizujemy, e nie jestemy panami sytuacji. Jeli
zamierzasz sprbowa wykona dobr prac, to sugerujesz, e moe to zrobisz, a
moe nie. Zamie sprbuj na
zrobi to. To bardziej zobowizujce
stwierdzenie i przyniesie nam ono o wiele lepsze wyniki. Moe si to wydawa
drobiazgiem, jednake jest to wane przy ksztatowaniu naszego wizerunku we
wasnych i w cudzych oczach.
Stwierdzenie: nie potrafi rwnie moe si okaza sabotayst naszych
si duchowych. Powiedzenie: nie chc, zamiast: nie potrafi bdzie o wiele
blisze prawdy. Na przykad: Nie chc si jutro z tob spotka udowadnia, e
panujesz nad sytuacj i e podje decyzj. Nie chc si nauczy pywa
znaczy, e nie jeste gotw zainwestowa w to swojego wysiku. Chcie to mc!
Sowa wpywaj na nasz pami.

46

S ludzie, ktrzy wiele wysiku wkadaj w mwienie o tym, jak to oni

maj kiepsk pami. I jakiej pamici mona si po nich spodziewa? Kiepskiej!
Dostajemy to, czego si spodziewamy, a nasze sowa wpywaj na nasz
efektywno.
Wspczesne badania dowidz, e tak naprawd nigdy niczego nie
zapominamy w zupenoci. Wszystkie informacje znajduj si w twojej gowie.
Problemem jest ich przywoanie. To wyjania fakt, dlaczego jednego dnia nie
moesz sobie przypomnie czyjego nazwiska, a ju nastpnego samo wpada ci
ono do gowy. To nazwisko nie wyleciao z twojej gowy, aby zawita do niej
dwadziecia cztery godziny pniej. Cay czad byo ono na swoim miejscu, ale
pocztkowo nie moge go wydoby.
Nasze sowa wpywaj na nasz podwiadomo, a pami jest cile
zwizana z podwiadomoci. Jeli nieustannie bdziesz karmi swoj
podwiadomo programem: wszystko pamitam, to zauwaysz, e twoja
zdolno zapamitywania radykalnie si polepszy. Podwiadomie bdziesz si
spodziewa, e zapamitasz nazwiska i numery telefonw, i bdzie ci to szo coraz
lepiej.
AFIRMACJE.
Afirmacje to pozytywna myl, ktr sobie powtarzasz. Uywajc afirmacji,
masz moliwo wybrania wartociowych myli i wszczepienia ich do swojej
podwiadomoci, tak aby mg si czu lepiej i osiga lepsze wyniki.
Przypumy, e jedziesz autostrad i straszliwie boli ci gowa. Oto szansa, aby
poczy potg sowa z potg myli. Zaczynasz wtedy sobie powtarza: Moja
gowa czuje si wspaniale! lub: Moja gowa jest spokojna i odprona.
Gdy zaczniesz to mwi, jaki wewntrzny gos powie ci niewtpliwie: Ty
parszywy kamco. Czujesz si okropnie!.
Jednak jeeli nie przerwiesz pozytywnych afirmacji, myl o dobrym
samopoczuciu zakorzeni si w twojej podwiadomoci. Rzeczywicie poczujesz si
lepiej i p godziny potem pomylisz: Przed chwil bolaa mnie gowa, a teraz ju
nie. Czy to zasuga afirmacji, czy tylko przypadek?.
Moesz stosowa afirmacje do osigania pozytywnych wynikw w wielu
dziedzinach.
Na przykad na korcie tenisowym: Bd gra dobrze.
W stosunkach z ludmi: Ludzie zawsze traktuj mnie z mioci i
szacunkiem. Traktuj wszystkich ludzi z mioci i szacunkiem.
W przypadku samopoczucia psychicznego: Kadego dnia pod kadym
wzgldem czuj si coraz lepiej.
W przypadku yciowego powodzenia: Czuj si zdrowy, czuj si dobrze,
czuj si szczliwy.
Moliwoci s olbrzymie. Afirmacje nie zwolni ci z podejmowania
konkretnych wysikw, ale poprowadz ci na skrty ku twoim zamierzeniom.
Jeli uczynisz je integraln czci swego ycia, stwierdzisz, e s prostym w
uyciu i potnym narzdziem. Bo rzeczywicie s niezwykle proste.
Afirmacje nie s skomplikowane lub przeintelektualizowane, tote jeli
masz wygrowane aspiracje intelektualne, moesz powiedzie: Ja w te bzdury

47

nie wierz!. W efekcie, w rok pniej, bdziesz intelektualist z blami gowy,

wci nie wykorzystujcym w peni swojego potencjau umysowego. Powtarzam:
kady z nas dokonuje wyboru.
Uywajc afirmacji, trzeba przestrzega pewnych zasad. Po pierwsze, jak
to ju wczeniej mwilimy, twj umys zawsze bdzie dy w takim kierunku,
jaki wyznaczaj twoje myli. Tote jeeli stworzysz sobie afirmacj typu: Nie
bd si kcia z mem lub: Nie jestem chory, nie osigniesz zachwycajcych
wynikw! Twj umys bdzie ci kierowa ku rzeczom, ktrych nie chcesz. Jeli
gbiej si nad tym zastanowi, na pewno znasz ludzi, ktrzy przez cae ycie
mwi o tym, czego nie chc, i dziwi si, czemu zawsze przypada im to w
udziale.
Pamitam, jak nauczyciele w szkole zmuszali mnie i moich kolegw do
pisania formuek typu: Nie bd rozmawia w klasie, Nie bd si spnia,
Nie bd rzuca kred w nauczyciela. Zupenie niewiadomie, kadc nacisk na
negacje, prowokowali nasze ze zachowanie. Kiedy przypominam sobie, co si
dziao w mojej klasie, dochodz do wniosku, e doskonale im si to udawao!
A oto druga zasada dotyczca stosowania afirmacji: afirmacje dziaaj o
wiele lepiej, jeeli s wypowiadane gono lub zapisywane. Jeeli powtarzasz
afirmacje tylko w mylach, to twj umys czsto zaprztaj inne sprawy, na
przykad: Co bdzie dzisiaj na obiad? albo: Gdzie s teraz dzieci?.
Wypowiadajc lub zapisujc afirmacje, kontrolujemy nasz umys. Mwic i
piszc, angaujesz wiksz ilo zmysw i tym samym potgujesz efekt.
Trzeci zasad dotyczc afirmacji jest powtarzanie. Jeli chcesz
przebudowa twj sposb mylenia, z ktrym ye przez dwadziecia lat, bdzie
to wymagao troch wytrwaoci. Nie spodziewaj si, e radykalnie zmienisz
swoje ycie szecioma jestem szczliwy!
ZIARNKO MDROCI.
Nasze sowa wpywaj na nasze mylenie i samopoczucie. To, co mylimy,
wpywa na to, co mwimy i jak si czujemy. I odwrotnie, nasze samopoczucie
wpywa na nasze sowa i myli. Tak wic powstaje bdne koo, a cilej biorc
trjkt. Jeeli czujemy si przygnbieni, atwiej jest zmieni to, co mwimy, ni
to, co mylimy i czujemy. Reasumujc: to, co mwimy, pozytywnie wpynie na
nasze myli i uczucia. Wtedy moemy si uwolni z bdnego trjkta i
polepszy nasz stosunek do wiata.
FILOZOFIA WSZICZNOSCI.
Pamitam, e gdy byem dzieckiem, czsto przypominano mi o tym, i
powinienem by wdziczny z a wszystkie dobrodziejstwa, ktrych dowiadczyem
w yciu. Moja matka uczya nas, aby by wdzicznym Stwrcy, odmawia
modlitw i dzikowa za kochajcych rodzicw, dostatek jada, za ciepe ko, za
braci i siostry, nasze dobre zdrowie i za wszystkie rzeczy, ktre dostalimy za
darmo.
Pamitam nawet czady, kiedy kazano mi i do sypialni i sporzdzi ca
list rzeczy, za ktre jestem wdziczny! (To oczywicie powodowao burz moich

48

alw, e wiat jest obrzydliwy i e nigdy nie dostaj tego, czego pragn). Nie
napisaem takiej listy Aniu razu, bo nie wiedziaem ku temu adnych powodw.
Nawet jeli Bg istnia, to uwaaem, e nie zasuguje na wiksz uwag ni gra
w tenisa, a moe wrcz na mniejsz.
Miny lata i filozofia wdzicznoci zaja cakiem nowe miejsce na
drabinie moich kryteriw. Dowiedziaem si wicej na temat funkcjonowania
ludzkiego umysu, zaczem zauwaa, e otrzymujemy to, o czym mylimy i
czym jest wypeniona nasza podwiadomo; wszystko wskazywao na to, e abym
by szczliwy, powinienem si czu szczliwy.
By wdzicznym za to, co mamy, jest nakazem nie tylko z religijnego, ale i
z naukowego punktu widzenia. Wielcy nauczyciele duchowi, tacy jak Jezus,
Budda, Mahomet i inni, gosili, e powinnimy by wdziczni za dary, ktre
otrzymujemy. Kryje si za tym prawda, e nasz umys jest magnesem, ktry
przyciga to, o czym mylimy.
Jeli Fred nie przestaje narzeka, e nigdy mu si nic nie udaje, e cigle
brakuje mu pienidzy, nikt go nie kocha, zawsze dostaje tylko najgorsz prac i
e ycie jest brutalne, to tym samym bdzie cae to zo przyciga. Na poziomie
wiadomoci przeoczy szans, odmwi przyjcia pomocy i bdzie si pcha w
finansowe i emocjonalne bankructwo. Na poziomie podwiadomoci odrzuci
szans i bdzie przyciga jedno nieszczcie za drugim, a jego wizja wiata stanie
si prawd. Wyobraenie Freda, zgodnie z jego systemem przekona, e jest
nieudacznikiem i e nigdy nie otrzymuje tego, co chce, zacznie y wasnym
yciem.
Z moich obserwacji wynika, e wszechwiat jest wspaniaomylny, ale jeli
si kto nieustannie skupia na tym, czego nie ma, to otrzyma coraz mniej tego,
czego pragnie. Doszedem rwnie do wniosku, e ludzie obdarzeni
najwspanialszymi przyjacimi bardzo wysoko ceni przyja. Ci, ktrzy
prowadz aktywne i satysfakcjonujce ycie, to ludzie nieustannie cieszcy si z
darw ycia.
Wyglda na to, e w wielu przypadkach rodowisko spoeczne skania nas
do patrzenia na negatywn stron ycia. Jeli dziesi spraw idzie dobrze, a jedna
le, to mamy skonno skupia si na tej jednej. Jeli nasze dziecko dostanie z
testu z matematyki jedenacie punktw na dwadziecia moliwych, to nie
skupiamy si na tych jedenastu dobrych odpowiedziach, ale na tych dziewiciu
zych. Kiedy boli nas gowa, Nie mwimy: Moje puca, odek, nogi i rce maj
si wspaniale!. Zamiast tego mwimy: Boli mnie gowa!. Martwimy si ladem
kredki do ust na konierzyku koszuli, a nie cieszymy si z faktu, e
dziewidziesit dziewi procent naszej koszuli jest czyste! Zbyt wielu ludzi
uwaa, e by realist i racjonalist znaczy skupia si na negatywnych rzeczach!
Kto kiedy powiedzia: Jeli jeste nieszczliwy z powodu wszystkich
rzeczy, ktre by chcia, a nie masz, to pomyl tylko o wszystkich tych rzeczach,
ktrych nie chcesz mie i nie masz!. Wszystko ma swoje dobre strony!
ZIARENKO MDROCI.
Filozofia wdzicznoci zapewnia nam skupienie si na tym, czego chcemy.
Jeli widzimy siebie yjcych w dostatku i bogactwie i jestemy wdziczni za to,

49

co ju mamy, to otworzylimy kana dla strumienia dobrodziejstw napywajcych

w naszym kierunku. Coraz czciej bdziemy we waciwym miejscu, we
waciwym czasie. To naprawd doskonay system. Co by to byo, gdyby dziao si
odwrotnie: im bardziej narzekamy, sarkamy i mniej robimy, tym wicej mamy?

50

Rozdzia 4.

Cele
A na konarze owoc drzemie

CELE.

Od kadego czowieka ycie wymaga wkadu i sam czowiek powinien odkry, co

to ma by.
VIKTOR FRANKL

Ten rozdzia dotyczy wyznaczania i osigania celw. Odpowiada on na

pytania, po co wytycza sobie cele, i podaje pewne zasady, ktrych trzeba
przestrzega przy ich osiganiu.
Viktor Frankl, w swojej znanej ksice Poszukiwanie sensu, napisa o
obozie koncentracyjnym w czasie drugiej wojny wiatowej. Wyliczy, e tylko
jedna osoba na dwadziecia osiem przetrwaa koszmary obozw. Autor
przeprowadzi indywidualne badania, majce na celi wykrycie powodu, dlaczego
jedni ludzie przetrwali, a drudzy nie.
Zauway, e czowiek, ktry przetrwa, wcale nie musia by najsilniejszy,
najzdrowszy, najlepiej odywiony czy najbardziej inteligentny. Wniosek, do
jakiego doszed, by taki, e ci, ktrzy przeyli, mieli powd do ycia. Mieli cel. W
przypadku Frankla, jego gorcym yczeniem byo znowu zobaczy twarz ony.
Ludzie, ktrzy przeyli, mieli rne cele, ale je mieli.
Cele to nasza sia napdowa, Jake czsto mona usysze o kim, kto po
czterdziestu latach pracy przechodzi na emerytur i umiera. Jeli utracimy nasz
rozmach, nasz kierunek, to znajdziemy si w opaach! Czy zauwaye, e zwykle
bye najszczliwszy w poowie realizacji pracy, a nie przy jej zakoczeniu? Czy
zauwaye, e najczciej jak tylko ukoczysz jedn prac, ju si rozgldasz za
czym nowym?
Podkrelamy dwie istotne sprawy.
Cele s czci naszej natury. Nie moemy bez nich y, przynajmniej nie
za dugo. Dlatego, jeli dotychczas nie sporzdzie listy swoich celw, zrb to
teraz.
Nie jest najwaniejsze, jaki masz cel, wane jest, eby go w ogle mia!
Niektrzy ludzie nieustannie odkadaj realizacj swoich planw yciowych, Nie
s pewni, czy cel, ktry sobie obrali, jest najlepszy, tote po prostu nic nie robi!
Wemy na przykad Billa Smitha, ktry myli o tym, aby wrci na studia i
uzyska dyplom. Nie jest pewien, czy to dla niego odpowiedzi cel. Problem w tym,
e waha si przez ostatnich trzydzieci lat. A teraz ma ju pidziesit siedem!
Nie pozostaje mu zbyt wiele czasu.
Jeli Bill wrci na studia i stwierdzi, e to nie dla niego to wspaniale.
Teraz ju przynajmniej wie. Chodzi o to, e ludzie czsto mwi: Jaka to bdzie
51

tragedia, jeli wybior w yciu niewaciwy kierunek!, Co bdzie, jeli wybior

cel i okae si, e to mi nie odpowiada, i bd nieszczliwy?. A tymczasem to
wanie doskonale. Wyeliminowali jedn dodatkow moliwo i ju lepiej wiedz,
co ich uszczliwi, a co nie.
Przy tej okazji warto podkreli, e ludzie sukcesu traktuj zmierzanie w
niewaciwym kierunku jako wartociowe dowiadczenie, podczas gdy
nieudacznicy postrzegaj to jako porak.
PRAWO POPRZEDZANIA.
Buckminster Fuller, uznany za jeden z najbardziej twrczych umysw tego
stulecia, napisa o prawie precesji, czyli poprzedzania, jako o czci procesu
osigania celw.
Chodzi o to, e zmierzajc do obranego celu, odnosimy wiele dodatkowych
korzyci. Waciwie najwaniejsz rzecz jest nie osignicie celu, ale to, czego si
po drodze uczymy i jak si rozwijamy.
Fred moe powiedzie: Dla tego wistka papieru spdziem na studiach
sze lat!. A nie zauwaa faktu, e pozna przy okazji wielu ludzi, dowiedzia si
wiele o sobie i zdoby wielkie dowiadczenie, ktrego by w inny sposb nie zyska.
Tu nie chodzi o wistek papieru, ale o podr, w ktr si wybra.
Jeli podejmiesz decyzj, aby piechot przeby Europ lub sprawi sobie
nowe Ferrari, lub zaoy wasny interes, wana jest nie wdrwka, Ferrari lub
interes, ale tok jak masz si sta osob, aby osign cel.
W drodze ku osiganiu celw moesz rozwin wiksz odwag i
zdecydowanie,
udoskonali
swoj
si
przekonywania,
nauczy
si
samodyscypliny, rozwin wytrzymao, nauczy si prowadzi samolot, osign
wiksz pewno siebie, spotka partnera yciowego lub nauczy si, jak
wypenia czek!
Co zdobdziesz, uganiajc si za swoimi celami, jest mniej wane. Wane
jest, kim si staniesz!
Zanim zaczniesz zmierza do celu, warto sobie przypomnie, jaki jest
porzdek rzeczy na tej planecie. Nic si nie porusza po liniach prostych. Nie ma
celu, ktry mona osign bez przeszkd.
Przypyw stopniowo nadchodzi i stopniowo odchodzi, ale powolutku rzebi
wybrzee. Kiedy drzewo ronie, od czadu do czasu traci licie, ale kady li
kompensuje sobie dziebekiem wzrostu. W oglnym rozrachunku drzewo
wzrasta, ale nie bez strat i wysiku. Mechanizm dziaania tego wiata jest taki, e
trudnoci s jego integraln czci.
Niestety, niektrzy ludzie uwaaj, e ich rozwj ma nastpowa
niezalenie od wszystkich praw wszechwiata. Tote gdy Mary rozpoczyna
kuracj odchudzajc i zauwaa, e jej waga ronie i spada, wtedy dochodzi do
wniosku, e kuracja odchudzajca jest dla niej za trudna lub wrcz niemoliwa, i
do koca ycia pozostaje gruba. Fred zaczyna oszczdza i po jednym czy dwch
nieprzewidzianych wydatkach dochodzi do wniosku, e oszczdzanie jest
niemoliwe, i raz na zawsze porzuca nadziej osignicia finansowej
niezalenoci.

52

Ludzie sukcesu wcale nie s tacy doskonali, utalentowani lub

nadzwyczajni. Oni po prostu rozumiej istot rzeczy i s wiadomi tego, e ich
rozwj musi by zgodny z zasadami rzdzcymi wszechwiatem.
S wiadomi faktu, e do celu dochodzi si, nieustannie korygujc kurs.
Zbaczamy z kursu, dokonujemy korekty, wracamy na kurs. Tak si dzieje ze
statkami. Tak si dzieje z rakietami. Koryguj. Koryguj. Koryguj.
JESZCZE JEDEN POWD, ABY MIE CELE.
Dowiedzielimy si ju, e przycigamy to, o czym najbardziej mylimy.
Jeli masz okrelone cele, twoja podwiadomo przycignie do ciebie to, co
zamierzasz zdoby. Jeli nie masz adnych wyznaczonych celw, to twoja
podwiadomo przycignie do ciebie to, o czym najbardziej mylisz. Twj umys
uyje dominujcych myli i popchnie ci w okrelonym przez nie kierunku
najlepiej wic, jeli s one zarazem twoimi celami.
WYPISZ SWOJE CELE.
Zauwayem, e wszyscy nauczyciele psychologii sukcesu maj jedn
wspln cech. Wszyscy oni prosz, proponuj, zalecaj, nalegaj, by zapisywa
nasze cele.
Kiedy idziesz do sklepu, sporzdzasz list zakupw. Robisz, j po to, aby wrci ze
sklepu z tym, co chciae kupi. Dziki licie panujesz nad sytuacj. Jeli
wychodzisz na drugie niadanie, to chyba nie chcesz wrci do domu, mwic do
siebie: Co ja tu robi z tym rubokrtem? Przecie poszedem na hamburgera!.
Organizujc przyjcia, ludzie sporzdzaj dugie listy potrzebnych rzeczy,
takich jak serwetki, napoje, ciasta i ciastka, po to, aby mie pewno, e kupi
wszystko i niczego nie zapomn.
To dziwne, e chocia ludzie uwaaj, i taka lista jest bardzo poyteczna,
zaledwie okoo 3 procent uywa jej do przeprowadzenia generalnych porzdkw w
swoim yciu. W tej najwaniejszej imprezie yciu wikszo ludzi potyka si,
idc po omacku, bez adnej listy rzeczy, ktrych pragn, i zastanawiaj si cay
czas, dlaczego tego nie otrzymuj!
Sporzdzenie listy to nie jedyna rzecz, jak powinnimy zrobi, ale
wskazuje nam, jakimi metodami i wedug jakiego planu moemy osign to,
czego chcemy od ycia. Wci jednak wicej ludzi planuje imprezy urodzinowe ni
wasne ycie. A potem zachodz w gow, dlaczego nie s tak szczliwi, jak by
chcieli.
Lista pomaga! Zarwno przy zakupach, jak i w yciu.
ZIARNKO MDROCI.
Cele s rodkami, dziki ktrym moemy sta si doskonalsi, ni jestemy.
Potrzebujemy celw nie dla tego, co nam daj, ale dla tego co moemy osign
dziki temu, e w ogle je sobie wyznaczylimy.

53

OGRANICZENIA.
Obojtnie, czy uwaasz, e odniesiesz sukces czy e nie, masz racj.
HENRY FORD

Jedyne, co ogranicza nasze osignicia, to myl, e czego nie moemy

osign. To stara prawda, e ludziom, ktrzy mwi, e im si uda udaje si, a
ludziom, ktrzy mwi, e In si nie uda nie udaje si.
Jeden mwi: Uwaam, e zawsze bd dostawa od ycia w ko.
Przestaje si wic uczy, ignoruje szanse, nie przykada si do pracy, nie
oszczdza pienidzy, nie podejmie adnych prb, bo to i tak nie ma sensu. I
rzeczywicie, jego przepowiednia si spenia. Nigdy mu si nie wiedzie.
Inny powiada: Powiedzie mi si. Zrobi wszystko, co w mojej mocy. Jeli
trzeba, bd pracowa do pna w nocy. Naucz si, ile tylko zdoam. Zmieni si,
jeli potrzeba. Dokonam tego! I tego dokonuje!
Warto przy tym pamita, e w obu przypadkach istnieje zapata.
Pierwszy czowiek unika odpowiedzialnoci. Zawsze moe powiedzie: To jest za
trudne, zrb to dla mnie.
Ucieka przed wiczeniem samodyscypliny, co mogoby zadecydowa o jego
sukcesie. Moe nawet wywoywa pewne wspczucie.
Udawanie gupiego i niedorajdy moe by bardzo sprytnym i wygodnym
posuniciem.
Osignicia tego drugiego czowieka bardziej si rzucaj w oczy. On
dochodzi do celu. Musimy przyzna, e obie postawy maj swoje dobre strony.
ZIARNKO MDROSCI.
Odpowiadamy za wszelkie ograniczenia, jakie sobie narzucamy.
Wyrzucenie wszystkich etykietek, ktre na sobie wieszamy, jest pierwszym
krokiem do szczliwego ycia.
UOMNICI.
Kiedy zwtpimy w nasze zdolnoci osignicia sukcesu, warto si
zastanowi nad trudnociami, ktre musieli przezwyciy inni. Dla przykadu:
Demostenes, wybitny grecki mwca, cierpia na tak powan wad
wymowy, e ledwo mwi. Bra do ust kamienie i wiczy wymow, wierzc, ze w
ten sposb przezwyciy swoj uomno. Zosta jednym z najlepszych mwcw
wszechczasw.
Napoleon pokona swj najwikszy kompleks bardzo niski wzrost i
poprowadzi swoje armie przez ca Europ.
Helen Keller, gucha i niewidoma dziewczyna, pokonaa kalectwo, aby
powici ycie niesieniu pomocy bardziej upoledzonym ni ona.
Abraham Lincoln zbankrutowa w wieku 22 lat, przegra wybory okrgowe
w wieku 23 lat, w dwa lata pniej znowu zbankrutowa, w nastpnym roku
pochowa narzeczon, dosta rozstroju nerwowego w wieku 27 lat, przegra
wybory do kongresu w 34, 37 i 39 roku ycia, w wieku 46 lat przegra wybory

54

senatorskie, gdy mia 47 lat, nie powiodo mu si w wyborach na wiceprezydenta

USA i przegra nastpne wybory do senatu w wieku 49 lat. Majc 52 lata zosta
prezydentem USA; jest on uznawany za jednego z najwikszych przywdcw w
historii wiata.
Anwar Sadat by synem ubogiego wieniaka.
Menachim Begin by ulicznym obuzem w polskim getcie.
Winston Churchill by biednym studentem z wad wymowy, Nie tylko
zdoby literack Nagrod Nobla, ale zosta jednym z najbardziej inspirujcych
mwcw wspczesnoci.
Tomas Edison zosta wyrzucony ze szkoy.
Atlas, symbol doskonaej postury, pocztkowo way mniej ni pidziesit
kilogramw.
Julio Iglesiasa wyrzucono z chru studenckiego. Mimo to sta si
piosenkarzem z najwiksz liczb sprzedanych pyt w historii dyskografii.
Alan Bond w wieku czternastu lat przyby do Australii jako bezrobotny
emigrant. W kilka lat pniej, ju jako rekin midzynarodowej finansjery,
wystartowa ze swoj zaog w zawodach eglarskich Americas Cup i przej
puchar od Stanw Zjednoczonych, ktre utrzymyway go przez 125 lat.
Przykady takie mona by mnoy. Mora jest oczywicie nastpujcy: Nie
liczy si to, gdzie startujesz, ale jakie miejsce wybierzesz, by skoczy.
Upoledzenia s bogosawiestwem, jeli dokonamy wyboru, by takim je widzie
i uywa ich jako motywacji do samodoskonalenia.
PROBLEMY.

Cigle stajemy przed wspaniaymi szansami, po mistrzowsku przebranymi za

problemy nie do rozwizania.
Od czasu do czasu moe nam przyj na myl: Czy nie byoby wspaniale,
gdybymy nie mieli adnych problemw?. Moglibymy wtedy wylegiwa si
caymi dniami na play. Moglibymy by tacy jak ostryga. Ostrygi, o ile wiadomo,
niczym si nie martwi.
Sdz jednak, e po okoo omiu latach leenia na wybrzeu i
kontemplowania swego ppka, moglibymy troch zatskni za takim yciem,
jakie mielimy przedtem.
Jestemy zaprogramowani na rozwizywanie problemw i wynajdywanie
nowych sposobw dziaania. Problemy s integraln czci wszechwiata i nas
zmuszaj do cigej nauki i dowiadczania nowych rzeczy, kuj nas w poladki.
Psy nie s mistrzami w rozwizywaniu problemw. Jeli jeste psem, to moesz
traktowa wszystko na luzie. winia podchodzi do ycia z jeszcze wikszym
stoicyzmem, ale kto chce by wini?
Wyjtkowe w byciu czowiekiem jest to, e moe on dowiadcza o wiele
wicej. Moe stworzy cos z niczego. winie nie komponuj muzyki. Psy nie
zakadaj firm. Ostrygi nie chodz do kima. Bycie czowiekiem zakada rwnie
problemy, a to znaczy, e kochamy, miejemy si, paczemy, prbujemy wsta po
upadku, upadamy i znowu si podnosimy.

55

Optymista twierdzi, e problem jest okazj do nauki. Moe to brzmie jak

wytarty frazes, ale w tej filozofii ukryta jest gbsza prawda, wedug ktrej yj
niemowlta i dzieci. Dziesiciomiesiczne niemowlta traktuj wszystko jak
wyzwanie, jak szans stworzenia nowych dwikw i pohaasowania, szko
podnoszenia przedmiotw, nauk jedzenia czy rzucania przedmiotami dla nich
ycie jest odkrywaniem i fascynujc przygod. Dzieci rzucaj si w ycie z
piknym, beztroskim entuzjazmem; mkn na rowerach i wbiegaj po drabinkach,
skacz do wody i wspinaj si na drzewa!
Moe nad tym ju si nie zastanawiasz, ale pamitaj, e bye jednym z
nich i przeszede przez t sam szko. Co wicej, potrafie dokona wszystkich
tych rzeczy!
Jakim cudem odwane, zadziorne dzieciaki mog wyrosn na szalenie
bojaliwych dorosych, ktrzy w najmniejszych niebezpieczestwach dostrzegaj
problemy wielkie jak gra. Na szczcie wielu dorosych nie wyznaje od dziecka
filozofii: Nigdy nie bd umia tego zrobi, bowiem inaczej w wieku czterdziestu
szeciu lat nadal tkwiliby w dziecicych wzkach!
Czy to nie szalestwo, by od dzieci oczekiwa wicej ni od dorosych?
Mwimy do nich w szkole: Albo si nauczysz literowa aba i lala i poznasz
wszystkie literki, albo nie przejdziesz do nastpnej klasy. Innymi sowy, dajemy
im do zrozumienia, ze albo polepsz swoje wyniki, albo dostan w ko. Wielu
dorosym przydaaby si taka groba, ale niestety
Wielu dorosych uwaa, e ycie powinno ich nagradza za siedzenie z
zaoonymi rkami. Czy my, doroli, nie powinnimy si od siebie domaga
analogicznych postpw i zadawa sobie pytania: Czego si nauczyem w cigu
ostatnich dwunastu miesicy? Czy w tym roku potrafi robi co czego nie
umiaem w ubiegym?.
ZIARNKO MDROCI.
Problemy wymagaj od nas rozwoju. Jak powiedzia Horacy: Przeciwnoci
losu odkrywaj geniusz, powodzenie go tumi.
BDY.
Pewnego razu y czowiek, ktry lamentowa, e Bg nigdy z nim nie
rozmawia.
- Och, czemu Pan Bg niczego mi nie objawia, taj jak innym ludziom? - zapyta
swego przyjaciela.
- Ale Pan do ciebie przemawia zapewni go przyjaciel. On ci si objawia w
twoich bdach.
Bdy s echem naszych czynw. Ludzie sukcesu popeniaj o wiele wicej
bdw ni nieudacznicy. I to jest powd, dla ktrego s ludmi sukcesu. Im
czciej prbuj nowych moliwoci, tym czciej sysz owo echo. Nieudacznicy
za tak wyolbrzymiaj bd, ze zupenie nie dostrzegaj jego pozytywnej strony.
O wiele wicej moemy si nauczy z przegranych ni wygranych bitew.
Kiedy przegrywamy rozmylamy, analizujemy, dokonujemy przegrupowa,

56

planujemy now strategi. Kiedy wygrywamy, po prostu witujemy i uczymy si

bardzo mao! Oto jeszcze jeden powd, aby bdy traktowa jak przyjaci!
Anegdota o Thomasie Edisonie jest ju legendarna. Pewien dentelmen
zapyta wynalazc, jak si czu po tylu nieudanych prbach wynalezienia
arwki. Edison odpowiedzia, e prby bynajmniej nie byy nieudane, bo
wynalaz tysic sposobw, jak nie naley wytwarza arwki! To dobroduszne i
zdrowe podejcie do bdw umoliwio Edisonowi wniesienie do rozwoju wiata
wkadu, ktry moe si mierzy z kadym niemal historycznym wyczynem.
Werner von Braun rwnie by wiadom tego, e bdy s nieodcznym
skadnikiem procesu nauki. W czasie drugiej wojny wiatowej pracowa on nad
rakiet, ktr Niemcy zamierali ostrzela Londyn. Po duszym czasie przeoeni
wezwali go na dywanik. Braun popeni ju wtedy 65 121 bdw. Zapytali go:
- Ile jeszcze potrzeba bdw, aby osign pan pozytywny wynik?
Odpar, e 5 tysicy powinno wystarczy! Powiedzia:
- Zanim si zdobdzie dowiadczenie potrzebne do budowy rakiety, potrzeba 65
tysicy bdw. Dotychczas Rosja ma za sob okoo 30 tysicy. Ameryka ani
jednego.
Przez nastpn poow wojny Niemcy ostrzeliwali swoich przeciwnikw
pociskami balistycznymi Brauna. aden inny kraj nie mia takiej broni. Po kilku
latach Braun zosta mzgiem amerykaskiego programu kosmicznego, w ktrego
efekcie w 1969 roku wysano czowieka na Ksiyc.
Kolumb szuka krtszej drogi do Indii i odkry Ameryk!
Laminat, w ktrym warstwa plastyku jest skompresowana pomidzy
dwiema warstwami szka, zosta wynaleziony przez przypadek. Jego nietukce
waciwoci uratoway pniej tysice istnie ludzkich. Bdy i wypadki maj
swj cel.
Zaoyciel IBM, Thomas J. Watson, powiedzia: Sposobem na sukces jest
podwojenie liczby bdw.
ZIARENKO MDROSCI.
Bdy w istocie wcale nie s bdami. Przygotujmy si na to, e popenimy
ich troch przy podejmowaniu decyzji, i przyjmijmy je jako cz procesu nauki. O
wiele atwiej jest pogodzi si z bdami, jeli nie podchodzimy do siebie zbyt
powanie. Nie wstyd popenia bdy, wstydem jest nie prbowa.
PRAWO SIEWU I PLONU.

Sukces jest dzieem przypadku. Zapytaj o to kadego nieudacznika!

EARL WILSON

Newton odkry prawo przyczyny i skutku: innymi sowy kada akcja

rwna si reakcji. Zbieramy plon tylko pod warunkiem, e zasiejemy. Jeli
zasiejemy pomidor, to nie zbierzemy ostu. Musimy pamita, e ta zasada dotyczy
naszych wszystkich poczyna i dowiadcze.

57

Nie moemy pokona prawa natury. Nasze fizyczne i psychiczne zdrowie,

nasz sukces w interesach i stosunki osobiste s rzdzone przez to samo rwnanie,
ktre wymaga od nas, abymy pacili z gry. Fascynujce w tym prawie jest to,
e nigdy dokadnie nie wiemy, kiedy spotka nas nagroda; kiedy w zamian za nasz
czas i wysiek otrzymamy dywidendy. Ale nagroda zawsze nadchodzi, a
niepewno, kiedy to nastpi, powoduje, e ycie jest jeszcze bardziej
podniecajce.
To, co mamy w yciu w tej chwili, jest wynikiem wszystkiego co do tej pory
zasialimy. Jeeli teraz rozkoszujemy si dobrodziejstwami wspaniaej przyjani,
to dlatego, e przygotowalimy do tego grunt i zasiali nasienie. Jeli nasze
interesy teraz kwitn, to dlatego, w ich rozwj woylimy wysiek.
Jeli mwimy o innych, to inni bd mwi o nas. Jeli dobrze wyraamy
si o innych, to inni bd si dobrze wyraa o nas. Jeli wykorzystujemy ludzi, to
bdziemy przez nich wykorzystywani. Jeli si cieszymy sukcesami innych, to
mamy wiksz szans cieszy si wasnym sukcesem, Jeli bdziemy kama, to
bdziemy wysuchiwa kamstw. Jeli krytykujemy, to bdziemy krytykowani.
Jeli kochamy, to bdziemy kochani.
Z historycznego punktu widzenia zota regua wielokrotnie znajdowaa
potwierdzenie. Zasada jest niezmienna: tak bdziesz traktowany przez innych,
jak ty ich traktujesz. Dostaniesz z powrotem to, co zainwestowae.
Na egipskim nagrobku z 1600 r. p. n. e. jest wypisane: Dla innych szuka
dbr, ktrych akn dla siebie.
Konfucjusz powiedzia : Nie czy innym, czego nie chcesz, aby tobie
czyniono.
Arystoteles powiedzia: Powinnimy tak zachowywa si wobec wiata,
jakbymy chcieli, by wiat zachowywa si wobec nas.
W Biblii jest napisane: Czy innym to, co chcesz, aby tobie czyniono.
Ta zasada stosuje si do naszych zwizkw z ludmi i wszystkich innych
sfer naszego ycia. W ksice Jako czek pomyla James Allen zawar to w
piknych sowach:

Dziki prawu ycia kady czowiek jest tam, gdzie jest; przywiody go tam
myli, ktre wbudowa w swj charakter; w planach ycia nie istnieje element
przypadku, wszystko jest wynikiem nieomylnego prawa.
Jak dugo czowiek wierzy, e jest istot nie z tego wiata, tak dugo walczy
z okolicznociami, ale kiedy zrozumie, e jest si twrcz i e moe rozkazywa
niewidocznej glebie i nasionom swojego ducha, z ktrych wyrastaj okolicznoci,
wtedy staje si panem samego siebie.
Te okolicznoci wyrastaj z myli nieobcej adnemu czowiekowi, ktry
cho troch rozwija samodyscyplin i pracowa nad doskonaleniem samego
siebie. Zauway on bowiem, e zmiana okolicznoci dokadnie pokrywa si z jego
zmian wiadomoci.
Ignorant czsto bdzie si przyglda wybitnym osobistociom, aby
zauway: Chciabym mie taki talent! albo: Chciabym mie jej szczcie.
Nigdy nie dostrzee miesicy czy lat wysikw, ktre przyczyniy si do sukcesu
tej osoby. Jak czsto czytamy o byskawicznym sukcesie w wiecie estrady, aby

58

si pniej dowiedzie, e ta supergwiazda przez pitnacie lat pracowaa na to w

pocie czoa!
Wspaniae w przyrodzie jest to, e oddaje ona o wiele wicej, ni my w ni
wkadamy. Kiedy zasadzisz nasionko dyni, nie otrzymujesz w zamian jednego
nasionka! Gdyby tak si dziao, gra nie byaby warta wieczki. Przyroda jest
bardzo hojna. Posiej kilka nasionek, a moesz si doczeka caej fury dy.
Powtarzam, ta zasada dotyczy wszystkiego, co robimy, ale najpierw musimy pj
w pole i kopa!
ZIARNKO MDROCI.
Wszechwiat jest uczciwy i sprawiedliwy. Otrzymujemy od ycia tyle, ile w
nie wkadamy.

RYZYKO.

Bycie czowiekiem wymaga tak duo wysiku, e jest niewielu, ktrzy maj do
mioci i odwagi, aby zapaci t cen. Trzeba wtedy porzuci pragnienie
bezpieczestwa i obydwiema rkami sign po ryzyko. Taki czowiek musi obj
ycie jak kochanek.
MORRIS WEST.

Z osiganiem celu zawsze zwizane jest ryzyko. Fred moe powiedzie: Ja

nie podejmuj adnego ryzyka. Nie bd podskakiwa!. Ale Fred nie uwiadamia
sobie faktu, e podskakuje si po to, aby czego dosign, zerwa owoc z gazi.
Prawo tej planety gwarantuje, e nagroda przychodzi po ryzyku, a nie odwrotnie.
Wikszo z nas rozpoczyna swoje Zycie ze zdrowym podejciem do ryzyka.
Jako dzieci nigdy nie mamy do nowych przygd. Dlatego matki dwuletnich
bobasw znajduj je najczciej na szczycie drabiny, na autostradzie, na dachu,
cigncych konia za ogon i tym podobne. Zdrowe, szczliwe dziecko, tak jak i
zdrowy, szczliwy dorosy, lubi prbowa i poszerza swoje dowiadczenia. Kiedy
robimy tych kilka chwiejnych krokw, prbujc posi sztuk chodzenia
podejmujemy ryzyko. I to nam si bardzo podoba!
Midzy drugim a dwudziestym drugim rokiem ycia wielu ludzi radykalnie
zmienia swoj filozofi yciow. S oni zbyt zajci mylami o bezpieczestwie i
spokoju. Spdzaj wieczory przyssani do szklanego ekranu, faszerujc si
przygodami bohaterw z tamy filmowej. Skupiaj si na operach mydlanych i
komediach sytuacyjnych, podczas gdy ich wasne ycie biegnie, przeistaczajc si
w cig nudnych lat.
Smak ycia polega na wykonywaniu nowych czynnoci, wykuwaniu czego
z naszej wasnej materii. Poszukiwanie bezpieczestwa i spokoju paraliuje nasze
siy witalne. Szczytem bezpieczestwa i spokoju, wolnoci od wszystkich trosk,
jest leenie w drewnianym pudle dwa metry pod ziemi.
Kiedy naprawd kogo kochamy ryzykujemy. Wyznanie mioci niesie ze
sob ryzyko, ale nagroda moe si okaza wspaniaa. Jeli rnisz si od innych
ludzi, ponosisz ryzyko, ale moesz wtedy pozosta sob. Niebezpieczne i trudne

59

zawody s dobrze opacane. Waciwie wszechwiat cigle nas zachca, abymy

si rozwijali, wspinali, byli nadzwyczajni.
Nie ma zysku bez ryzyka. Aby si nauczy chodzi, musimy zaryzykowa
upadek i stuczone kolano. Aby zarobi dolara musimy te zaryzykowa jego
utrat: ludzie, ktrzy najwicej osigaj, najwicej ryzykuj. Chcc wygra parti
tenisa, stajemy przed ryzykiem przegranej.
Zwycizcy wicej ryzykuj ni przegrani. To dlatego tyle wygrywaj. W
sposb nieunikniony zwycizcy przegrywaj czciej ni przegrani, ale graj tak
czsto, e ich zwycistwa si akumuluj. Edisona pamitamy z powodu tej
arwki, ktra si zawiecia, a nie z powodu fury innych, ktre nie dziaay.
ZIARNKO MDROSCI.
Wszyscy mamy wybr. Jest to wybr pomidzy prawdziwym yciem a
miern egzystencj. Nowa praca to ryzyko. Przejcie przez ulic to ryzyko.
Zakadanie interesu lub rodziny ryzyko. Jedzenie w restauracjach ryzyko. (W
niektrych jest ono wiksze!) ycie to ryzyko. A wic podskoczmy do gazi po
owoc.
ZAANGAOWANIE.

Dopki nie ma zaangaowania,

Istnieje wahanie, tracenie szans,
Ciga nieefektywno.
Jeli chodzi o wszystkie akty inicjatywy (i tworzenia),
Istnieje jedna podstawowa prawda,
Ktrej nieznajomo zabija niezliczone pomysy
I wspaniae plany:
W chwili gdy kto si angauje,
Wkracza Opatrzno.
Zdarza si wszystko, co moe mu pomc,
A co bez tego zaangaowania nigdy by si nie wydarzyo.
Caa rzeka wydarze wypywa z decyzji,
Budz si wszystkie niewidzialne siy,
Spotkania, pomoce materialne,
A jakich aden czowiek nie mg nawet ni,
e zostan jego sprzymierzecami.
W. N. MURRAY

Bez wzgldu na to, czy moesz co zrobi, czy tylko marzysz o tym zacznij. W
miaoci jest geniusz, potga i magia.
GOETHE.

60

Do nas naley pierwszy ruch. Dopki stoimy na skraju wydarze,

nieprzygotowani do skosu, wydaje si, jakby wszechwiat zajmowa pozycj: No
c, nie podchodzisz do tego za powanie. Kiedy ju rzucisz wszystko na jedn
szal, wtedy otrzymasz pomoc.
W momencie kiedy si deklarujemy: Zrobi to, eby nie wiem co!
podczamy si do akumulatora zwanego: geniusz, potga i magia.
Kady, kto osiga co w yciu, podejmuje decyzj, eby tego dokona.
Alpinista zdobywajcy Mount Everest mwi: Zrobi to!. Ci, ktrzy skadaj
deklaracj typu: Zrobi, co w mojej mocy, Sprbuj czy Zobacz,
najprawdopodobniej szybko wrc do domu z kwitkiem. To samo dotyczy
biznesmena, sportowca, ma czy ony. Jeli chcemy wynikw, musi nam
naprawd na nich zalee.
ycie Gandhiego jest wiadectwem tego, jak jedna osoba, absolutnie
powicona celowi, moe zmieni kierunek historii jakiego kraju. Disraeli dobrze
powiedzia: Nic nie moe si oprze ludzkiemu zdecydowaniu, ktre dla dobra
celu potrafi rzuci na szal swoje ycie.
Warto uwiadomi sobie, e jeli nam na czym zaley, to ludzie bd nas
chcieli wyprbowa. Dzieci zawsze to robi z rodzicami; sprawdzaj ich i
sprawdzaj z cich nadziej, e rodzice nie zmieni zdania.
Ludzie zawsze szukaj kogo, kogo mogliby podziwia. I chocia twj
szwagier moe si zapyta: Czy jeszcze ci si goj w gowie twoje szalone plany?,
a ssiad bdzie ci kusi czekoladowym tortem w pi minut po tym, jak
powiedziae mu o swojej kuracji odchudzajcej, wszyscy spodziewaj si w
duchu, e bdziesz mia wystarczajco duo siy, aby wytrwa przy swoim.
Kiedy naprawd si w cos zaangaujemy, czstokro wystarcza ju samo
zaangaowanie. Innymi sowy, jeli jeste zdecydowany na wszystko, aby dopi
swego, najczciej nie bdzie to wymagao od ciebie tak wielkich powice. Ale
jeli podchodzisz do ycia niezbyt powanie, to moe ci ono sprawdzi do granic
twojej wytrzymaoci!
ZIARNKO MDROCI.
Kto kiedy powiedzia: Oto sposb, by zdoby wszystko da z siebie
wszystko.
WYSIEK.

Nie ma czego takiego jak bezpatny obiad!

Zwierzta s zawsze czym zajta; przygotowuj si do zimy albo do
wiosny, myj si, sprztaj gniazda czy karmi swoje mode. Kipi
zaangaowaniem i yciem. Co wicej, wygldaj na bardzo zadowolone.
Moemy si uczy od zwierzt. Szczcie i pracowito id w parze. Kiedy
pozwalamy, aby nam ycie przeciekao przez palce, pacimy za to wysok cen.
Sprawy nie ulegaj poprawie, kiedy je zaniedbujemy; wiedz to rybacy o swoich
odziach, wiedz to sportowcy o swych ciaach, studenci o swoich umysach,

61

wiemy to, jeli chodzi o nasz gara. Kady ogrodnik szybko spostrzega, e
chwasty same rosn. Nie musisz sia chwastw, aby szybko zadomowiy si one w
caym twoim ogrdku. Tylko wysiek mie polepszy sytuacj.
Nasz stosunek do wysiku jest bardzo wany.
Powinnimy wkada w co wysiek, poniewa tego chcemy, poniewa praca
i uczenie si nowych rzeczy jest naszym przywilejem i przyjemnoci; podobnie
jest z eksperymentowaniem i dowiadczanie,. Podstawowym bdem wielu ludzi
jest to, e pracuj tylko dla efektw, a nie dla przyjemnoci. A jeli nie osigaj
spodziewanych wynikw, czuj si zawiedzeni.
Handlowiec moe cay dzie telefonowa i nic nie sprzeda, a potem cay
dzie uwaa za stracony. le! Powinien telefonowa, bo chce telefonowa.
Powinien si cieszy swoj zdolnoci przeywania nowych dowiadcze,
doskonalenia swoich umiejtnoci i delektowa si swoj wytrwaoci. Jeli
podejdzie do pracy tak: Kocham to, co robi, dla samego robienia. W czasie pracy
ciesz si yciem i w zupenoci skupiam si na niej, to kady wynik bdzie
wygran.
Emmerson powiedzia: Nagrod za dobrze zrobione rzeczy jest robi je.
Mylenie wycznie o wynikach naszej pracy nie pozwala nam y
teraniejszoci. Istnieje moliwo, e patrzc cigle w przyszo, bdziemy
zatraca kontakt z tym, co robimy teraz. To podejcie oddala nas od radoci z
chwili obecnej. Ale jeli si cho troch zdystansujemy od wynikw, moemy si
cieszy z wykonywania jakiej czynnoci dla samego jej wykonywania.
Powiedzmy, e gocisz u swojej teciowej i chcesz jej zrobi niespodziank,
myjc jej samochd. Jedno podejcie jest takie: Ja si tu parz, wic lepiej bdzie,
jeli mi porzdnie podzikuje, albo si wkurz, To jest podejcie nieudacznika.
Mona powiedzie inaczej: Bd si cieszy myciem tego samochodu, poniewa
kontroluj mj umys i jeli chc si cieszy, to bd. Sprawdz, jak szybko i
dobrze potrafi wykona t prac.
Jeli pracujemy, bo kochamy samo zaangaowanie w prac, to nie ma
problemu. Wyniki przyjd same. Po prostu musz taka jest zasada. Ale jeli
wyniki si opni lub nie pojawi wtedy, kiedy si ich spodziewasz, to nie
pozwl, aby ci to popsuo cay tydzie (lub rok). Wyniki zawsze nadchodz.
Czy pracujesz z umiowania dla samej pracy? Podejmij decyzj. Jak
powiedzia James M. Barie: Sekretem szczcia nie jest robienie tego, co si lubi,
ale lubienie tego, co si robi.
ZIARNKO MDROCI.
Anegdota o wspaniaym skrzypku Fritzu Kreislerze piknie ilustruje
stosunek midzy wysikiem a sukcesem. Po wystpie wirtuoza podesza do niego
pewna pani, ktra powiedziaa:
- Panie Kreisler, oddaabym cae ycie, by gra tak jak pan!
On si na to umiechn i doda:
- Ja to ju uczyniem!
Gdy my si zmieniamy, zmieniaj si i rzeczy.

62

Wielu ludzi spdza cae ycie, majc nadziej, e sprawy same si polepsz.
Pragn, aby wszystko byo atwiejsze, a wyglda to tak, jakby czekali, e
czarodziejska rdka rozwie ich problemy. Nic z tego!
Sprawy przybieraj lepszy obrt wtedy, gdy my stajemy si lepsi. Sprawy
si zmieniaj, gdy my si zmieniamy, nie na odwrt. James Rohn, amerykaski
biznesmen i multimilioner, gosi na swoich seminariach: Dopki jeste, jaki
jeste, bdziesz mia to, co masz!. Powiada on: Jeli dostaniesz milion dolarw,
to lepiej zosta milionerem, bo w przeciwnym razie utracisz ten milion!. Oznacza
to, e musimy podj wysiek, aby zdoby odpowiedni do takiego bogactwa
wiedz i stworzy waciwy wizerunek wasny, moemy rwnie wpa na
genialny pomys, jak pomnoy nasze aktywa.
To, co mamy w yciu, wyrasta z tego, kim jestemy. Statystyka wykazuje,
e wikszo ludzi, ktrzy zdobywaj olbrzymie wygrane na loterii, w
rekordowym czasie ponownie wpada w finansowe tarapaty. Dwa lata po duej
wygranej czworo z piciorga znajduje si w gorszej sytuacji finansowej ni przed
wygran. Rzecz w tym, e nie zmienili si od wewntrz, tote ich zewntrzna
sytuacja bdzie odzwierciedla ich wntrze.
Tu nie ma innej drogi. Musimy si zmieni na lepsze, jeli chcemy, aby
sprawy zmieniy si na lepsze. Jeli nie woymy w to wysiku, dzi zbytnio
bdzie przypominao wczoraj.

W WSZYSTKIE SIY WE WSZYSTKO, CO ROBISZ.

Jeli woysz wszystkie siy w to, co robisz, nie wyeliminujesz bdw. Jeli
wszystko, co masz, zainwestujesz w to, co robisz, nie unikniesz zawodw. To
dlaczego na ci zalee?
Odpowied: z szacunku do samego siebie.
Jeli wyznajesz zasad: Bez wzgldu na to, co si zdarzy, dam z siebie
wszystko, to mylc osobie, bdziesz mg chodzi z podniesion gow.
ZIARNKO MADROCI.
Strata boli, lecz jeszcze bardziej, kiedy sobie uwiadomisz, e nie zrobie
wszystkiego, co w twojej mocy.

ZA PI DWUNASTA.
Przy okazji poszukiwania celw, warto wyjani pojcie za pi dwunasta.
Czy zauwaye, e sprawy mog przybra ciemne barwy tu przed
radykaln zmian na lepsze? Pewien biznesmen opowiada, ze omal nie
zrezygnowa na chwil przed tym, jak trafi na zot y. By po uszy w

63

tarapatach, gdy nagle wszystko zaczo si dobrze ukada. Wytrwa

wystarczajco dugo, aby doczeka si owocw swego wysiku.
Czytamy o mistrzu sportowym, ktry dawa z siebie wszystko, ale nie mg
wygra meczu. Ju na krawdzi poddania si zacisn zby, by wytrwa i osign
saw.
By moe, kiedy ju si zastanawiae, czy w ogle warto y, spotkae
kogo, kto wydwign ci z upadku.
ycie jest takie, poniewa dziaa tutaj prawo zwane jako za pi
dwunasta. Przed witem zawsze jest najciemniej i najzimniej. Ale jeli tylko
dostatecznie dugo wytrwamy, to otrzymamy nasz nagrod.
Narodziny s jeszcze jednym dowodem na suszno tego prawa. Tu przed
najcudowniejszym darem ycia przysza matka musi przej przez trudny
sprawdzian wytrzymaoci na bl i cierpienie. (Moja mama mi powtarza, e byem
tego wart!)
Jeli raz pojmiemy sens prawa za pi dwunasta, ycie nie bdzie ju
takie dramatyczne. Wszechwiat tylko sprawdza, czy powanie podchodzimy do
naszego celu. I jeli tylko jeszcze troch wytrzymamy Bingo!
Jeli raz uwiadomimy sobie dziaanie tego prawa, moemy zyska
przewag. Kiedy wic ju wszystko wyglda czarno, moemy powiedzie do siebie:
A wic wszystko idzie le! To moe znaczy, e wszystko, o co walczyem, jest
zaraz za rogiem. Powinno nam to poprawi samopoczucie.
Na og musimy przej przez jak prb, zanim otrzymamy co i
potraktujemy przeszkody jako co nieodcznego na drodze ku zwycistwu, wtedy
po pierwsze, nie zrezygnujemy, a po drugie osigniemy wszystko, czego
pragniemy od ycia.
ZIARNKO MDROCI.
Nie daj si zwie. Pamitaj o dziaaniu prawa za pi dwunasta. Kiedy
wszystko wyglda czarno, by moe to czas do radoci. Moe ju jeste u progu.
WYTRWAO.

Nic w wiecie nie moe zastpi wytrwaoci. Talent jej nie zastpi; nie ma nic
bardziej powszechnego ni nieudacznicy z talentem. Geniusz jej nie zastpi;
niedoceniony geniusz sta si ju niemal przysowiowy. Edukacja jej nie zastpi;
wiat jest przepeniony uczonymi ludzkimi wrakami. Wytrwao i zdecydowanie
s wszechmocne. Haso: nie ustawaj w wysikach rozwizywao i zawsze bdzie
rozwizywa problemy rodzaju ludzkiego.
CALVIN COOLIDGE

Sekret kryje si w wytrwaoci. Ludzie sukcesu znaj ten sekret wiedz,

e jest to najwaniejszy skadnik kadego zwycistwa. Nieudacznicy widz w
wytrwaoci tylko marginaln moliwo.
Wikszo ludzi rezygnuje. Jeli si rozejrze wok, najczciej mona
zobaczy ludzi, ktrzy rezygnuj. Przecitna osoba rozpoczynajca nauk gry na

64

jakim instrumencie rezygnuje. Ilu znasz ludzi, ktrzy troszk graj na

fortepianie lub znaj par akordw na gitarze? Przez jaki czas prbowali, wyniki
przychodziy za wolno, zrezygnowali wic i poszukali czego atwiejszego.
Przecitna osoba po zapisaniu si na kurs malarstwa rezygnuje.
Przecitny czowiek, ktry zaczyna sprzedawa ubezpieczenia na ycie
rezygnuje. (W rzeczywistoci 98 procent ludzi rezygnuje ju w pierwszym roku!)
Wikszo ludzi, ktrzy prbuj zaj si jakkolwiek form sprzeday
rezygnuje.
Wielu ludzi, ktrzy zaczynaj studia rezygnuje. Na pocztku roku ledwo
si mieszcz na korytarzu. Ale pod koniec w sali mona zaparkowa ciarwk!
Wikszo ludzi, ktrzy zaczli uprawia jaki sport lub chcieli napisa jak
ksik rezygnuje.
Wikszo rezygnuje. To wspaniaa wiadomo dla nas, ktrzy chcemy
zosta ludmi sukcesu. To znaczy, ze jeli nie odstpimy od tego, co robimy, w
niedugim czasie przecigniemy wielu innych. Jak mwi bowiem porzekado:
Wielki strza to may strza, ktry szed cigle do przodu.
Edison przedstawi wiatu setki wynalazkw, cznie z arwk czy
gramofonem. Wywar on niezwyky wpyw na nasz planet. atwo mona
przypisa to twrczemu geniuszowi, ignorujc przy tym jego nieprawdopodobne
oddanie pracy.
Powiedzia on: Geniusz to 1 procent polotu i 99 procent potu Nigdy nic
wanego nie zrobiem przez przypadek ani te przez przypadek nie zrodzi si
aden z moich wynalazkw. Wszystkie s owocem pracy.
Micha Anio, jeden z najwikszych malarzy i rzebiarzy wiata, powiedzia
kiedy: Gdyby ludzie wiedzieli, jak ciko musiaem si napracowa, aby
osign mistrzostwo, nie wydawaoby im si ono takim cudem.
Historia jest usiana przykadami wytrwaoci.
Czowiek kojarzony z daniami z kurczakw, pukownik Anders, prbowa
sprzeda swj nieznany jeszcze przepis na kurczaka. Musia zapuka do drzwi
tysica dziewiciu restauracji, zanim znalaz uznanie dla swego pomysu. Jego
kocowy sukces udowodni warto Kentucky Fried Wytrwaoci
Majc dwadziecia lat Julio Iglesias uleg wypadkowi samochodowemu,
ktry spowodowa parali od pasa w d. Zanosio si na to, e spdzi on reszt
ycia w wzku inwalidzkim, lecz Julio odrzuci t moliwo. Przez dwa miesice
pracowa po dwanacie godzin dziennie tylko, aby mc ruszy maym palcem u
nogi. Po prawie dwch latach, milimetr po milimetrze, odzyska wadz w nogach.
Zanim to jednak osign, mia zwyczaj peza, podcigajc si na rkach, wzdu
holu w domu swoich rodzicw. Mia nadziej, e jego nogi jako zrozumiej, i
powinny znowu zadziaa.
Na cianach zawieszone byy lustra, ktre miay go dopingowa, gdy wlk
si przez korytarz. W kocu ta sama determinacja i powicenie, ktre pomogy
mu w odbudowaniu ciaa, zbudoway te jego karier, ktra okazaa si
fenomenem w dziejach nagra pytowych.

Aluzja do synnej firmy Kentucky Fried Chicken (przyp. tum).

65

Przypomnijmy sobie chwil, kiedy kto rezygnowa na korcie tenisowym,

przy grze w karty, w interesach, w mioci. W wikszoci przypadkw rezygnacja
to adna przyjemno, ani dla rezygnujcego, ani dla widza.
Oczywicie, s chwile, kiedy rezygnacja jest najmdrzejszym posuniciem
kiedy statek tonie, pora opuci pokad. Nie powinnimy myli lepego uporu z
wytrwaoci! Jeli nienawidzisz pracy, ktr wykonujesz, miejsca, gdzie
mieszkasz lub widzisz leprze moliwoci gdzie indziej, czadami najlepszym
wyjciem jest opuci pokad.
Rzecz w tym, e dla wielu rezygnacja staje si nawykiem s bardzo
wytrwali w rezygnowaniu.
ZIARNKO MDROCI.
Cierpliwo jest typowym skadnikiem kadego wyjtkowego osignicia.
Nazwa tej gry to wytrwao.

PROSZENIE.

Procie, a bdzie wam dane.

Oto lekcja numer jeden, jak osign to, czego chceszPopro o to!
Czy powiedziae kiedy: Nie wzbraniam si pomaga innym, ale nie
cierpi sam prosi ich o co?
Czy to nie ironia: w wiecie, gdzie tak wiele ludzi si skary, e mao
dostaje od ycia, wikszo o nic nie prosi?
Proszenie o to, czego chcemy, wane jest z czterech powodw:
1. Proszenie oznacza uznanie wasnej wartoci i szacunek dla samego siebie.
Proszenie upewnia nas i innych, e mamy prawa i przywileje. To znaczy,
e czujesz, i na to zasugujesz, a to rozbudza w tobie nadziej, ze speni
si twoje oczekiwania.
2. Proszenie jest wane dla zdrowia. Kiedy nie prosisz, moesz zosta
zignorowany czy pominity. A to prowadzi do frustracji, wrzodw na
odku i tak dalej. Kiedy nie wyraasz swych uczu, cierpi na tym twj
odek.
3. Proszenie to pierwszy logiczny krok w przedstawieniu twoich potrzeb
Bogu, szefowi, rodzinie i przyjacioom. A wikszo wyej wymienionych
nie jest jasnowidzami!
4. Proszc, sprawiasz komu przyjemno, e moe ci pomc. A waciwie,
gdy nie prosisz, dajesz wyraz swojemu egoizmowi. Jeli lubisz pomaga
innym, to daj rwnie im t sam szans. Nie pozbawiaj ich przyjemnoci,
e mog ci pomc!

66

To dotyczy wszystkich rodzajw proszenia. W wikszoci przypadkw ludzie

chtnie ci pomog, jeli zauwa, e tego potrzebujesz. Wielu ludzi tylko marzy o
tym, eby ci pomc, lecz nie chce si narzuca.
Wiele kobiet opowiadao mi o tym, jak bdc w ciy, spotykay si ze
strony zupenie obcych osb z troskliw opiek, przewyszajc obywatelski
obowizek. Ludzie naprawd chc pomaga. Maj pewno, e przynajmniej
kobieta w ciy nie odrzuci ich pomocy przy wsiadaniu do autobusu lub takswki.
Ale poza tym wcale nie s pewni, czy ich pomoc nie zostanie odrzucona.
Moe znasz takich ludzi, ktrzy w zawodowym lub prywatnym yciu
zawsze spadaj na cztery apy. Czy to kupuj samochd, czy szukaj pracy, czy
dobijaj targu czy tez si eni, dostaj dokadnie to, czego pragn. Udaje im si
to dziki temu, e prosz.
Ostatnio odwiedzio mnie paru przyjaci. Wszyscy chcieli pj na obiad do
okrelonej restauracji rybnej. Zadzwonilimy, aby zarezerwowa miejsca, ale w
restauracji, rzecz jasna, nie byo wolnych miejsc a do czasu, kiedy mj
przyjaciel Peter zacz prosi. Wygldao to tak:
- Wic jest peniusieko? ()
- Czy jest naprawd a tak peniutko? ()
- Rozumiem, ale wanie przyjechalimy z innego stanu i chcielibymy zje
dzi wieczr w waszej restauracji. Tylko sze osb. ()
- A tak przepeniona? ()
- A gdyby znalazo si dla nas miejsce, to gdzie bycie nas posadzili? ()
- No tak, ale gdyby byy wolne miejsca?
- A tak peno! ()
- No to czy mgby pan sprawdzi? ()
- Dzikuj. ()
- A wic brakuje wam krzese? Wanie mamy pod rk sze wolnych krzese.
Czy moglibymy przynie nasze? ()
- Musi pan zapyta kierownika? Jasne, e poczekam. ()
- O smej trzydzieci? Doskonale! Dzikuj serdecznie. No to do rychego
zobaczenia.
Peter tego wieczoru zjad w restauracji, w ktrej chcia zje, dlatego e by
przygotowany na zadawanie pyta. Zachowywa si przyjanie i uprzejmie i po
prostu prosi o to, czego chcia. (My te jedlimy w wybranej przez nas
restauracji, bo poprosilimy Petera, aby tam zadzwoni!)
Nie chodzi tu jednak o to, jak dosta si do ulubionej restauracji. Chodzi o
to, by prosi o wszystko, czego chcesz. Popro o podwiezienie do pracy, gdy twj
samochd jest w naprawie. Popro wsppasaera w samolocie, aby nie pali, gdy
jesz niadanie. (Bd delikatny, proszc go, aby pali gdzie indziej!) Popro o
prac czowieka, dla ktrego chciaby pracowa.
Nie propaguj tu filozofii gbki lub darmozjada. Mwi tylko, e kto pyta,
nie bdzi, a proszc o co, dajemy innym szanse udzielania pomocy, kiedy jest im
to na rk. A dziw bierze, jak czsto tak wanie jest! Wywiady z ludmi sukcesu
wskazuj, e im bardziej chc oni co uzyska, tym wicej prosz.
Niekiedy ludzie mwi nie.

67

A gdyby 50 procent twoich prb spotkao si z negatywnymi

odpowiedziami? Czy oznaczaoby to, e jeste zym czowiekiem? e nie
zasugujesz na pomoc? Nie! To by znaczyo, e 50 procent twoich pomysw nie
pokrywao si z czyimi planami. A to znaczy, e pozostae 50 procent prb
przyniesie ci pomoc, ktrej by w innym razie nie otrzyma.
Proszc kogo, pomagasz mu w jego rozwoju! W jaki sposb? Jeli
zdecyduje si udzieli ci pomocy, to wycignie korzyci ze swojego dowiadczenia.
Jeli za postanowi nie udzieli ci pomocy, rwnie na tym skorzysta, gdy wan
czci zdrowej osobowoci jest zdolno powiedzenia nie bez poczucia winy.
Moesz dostarczy ludziom tego potrzebnego im przeycia. Zacznij od zaraz!
Na dodatek, jeli umiesz prosi, tym samym bierzesz wiksz
odpowiedzialno za swoje ycie. Istnieje mniejsza szansa, ze staniesz si jednym
z tych cichych mczennikw, ktrzy potulnie cierpi i ktrzy, jak na mczennikw
przystao, robi wszystko sami.
Ostrzegam was: niektrzy ludzie wol by mczennikami. Podnieli swoje
mczestwo do rangi sztuki i biada temu, kto chciaby im uly w cierpieniu.
Powinnimy szanowa ich prawo do takiego ycia, jakie sobie wybior.
ZIARENKO MDROCI.
Najwaniejszym warunkiem otrzymania tego, co si chce, jest przekonanie,
e jest si tego wartym. Kiedy masz zarwno podwiadome, jak i wiadome
przekonanie o wasnej wartoci, ludzie bd bardziej zwaa na twoje proby i
potrzeby. Jednym z najlepszych sposobw na rozwinicie poczucia wasnej
wartoci jest wanie proszenie.
PRZYCZYNY CZY SKUTKI?
W kocu, liczy si jedno czy jeste szczliwy, robic to, co robisz?
Wemy przykad czowieka wykonujcego prac, ktrej nie znosi, zarabia
mniej, ni chce, koo nosa przechodz mu wakacje i podre, o jakich marzy, jest
osamotniony, przygnbiony, nigdy nie zdoby umiejtnoci, ktre tak bardzo
chcia posi, i nigdy mu si nie udao zrobi ze swym krtkim yciem na tej
planecie tego, co chcia.
Ale ma w zanadrzu wszystkie doniose powody wyjaniajce, dlaczego jego
ycie wyglda wanie tak, jak wyglda! Ma w gowie ca list powodw. Wini
rzd, swoj on, dzieci, znak zodiaku, swojego szefa, gospodark, lumbago, swoje
braki w edukacji i szwagra. A na tym nie koniec!
Kto wie, kiedy przyszo mu do gowy, e jeli tylko ma wystarczajco duo
wymwek, to w zupenoci usprawiedliwiaj one przegran. Nie! Nie! I jeszcze
raz nie! To niczego nie usprawiedliwia. W yciu albo mamy powody, albo wyniki.
Niektrym si wydaje, e s one tyle samo warte. Nie s.
Moesz mie list dug na kilometr. To si zupenie nie liczy. Jeli nie
yjesz tak, jak chciaby, nie robisz rzeczy, ktre chciaby robi, to nie
usprawiedliwia tego adna wymwka.

68

Wszdzie moemy spotka ludzi pokonujcych trudnoci. Widzimy ludzi

sukcesu i ludzi szczliwych pomimo braku edukacji, ludzi robicych pienidze
bez wzgldu na sytuacj ekonomiczn, ludzi prowadzcych szczliwe ycie i
posiadajcych omioro dzieci, ludzi, ktrzy wskrzesili swoje maestwo z
popiow i znowu s zakochani na zabj. Ci ludzie dowodz, e wyniki to jedyne,
co si liczy. Tego samego odkrycia dokona ten, kto powiedzia: Winiem pogod,
a zauwayem, e deszcz pada i na bogaczy!.
Nasza rado z ycia jest odwrotnie proporcjonalna do obwiniania
okolicznoci.
ZIARNKO MDROCI.
Masz tylko jedno ycie. Nawet gdyby mia pj do grobu z list
powodw, dlaczego nie zrobie czego, i choby ta lista bya duga na kilometr,
liczy si bdzie to, e tego nie zrobie.

69

Rozdzia 5

UCZYMY SI OD NATURY.
Muzyka to przestrze midzy nutami

PRAWA NATURY.
We wszechwiecie istniej prawa i zasady, ktre w kadej sekundzie
wpywaj na nasze ycie. W zasadzie jestemy wiadomi prawa przycigania
ziemskiego. Jeli worek z ziemniakami wylizgnie ci si z rki i spadnie na nog,
to szybko sobie przypomnisz o tym prawie. Moemy zaobserwowa, co
przyciganie robi ze starymi domami i ludmi: pochylaj si, a czasem
przewracaj. Uznajemy rwnie prawo krenia planet, cykl przypyww i
odpyww i zmiany pr roku.
Jeli wsadzimy dwa palce do gniazdka elektrycznego, to szybko sobie
uwiadomimy istnienie elektrycznoci. Moemy tego nawet nie widzie, ale s
mocne dowody. Z magnetyzmem jest podobnie; uznajemy jego istnienie, cho go
nie widzimy. Niewidzialne prawa pomagaj ksztatowa nasze ycie.
Niesamowite, ale wielu ludzi uznaje te prawa i ich wpyw na wszystko,
prcz wasnych sukcesw i poraek. Wtedy mwi o lepym losie, przypadku i
przeszkodach. Jeste czci wszechwiata i takie same prawa rzdz twoim
yciem jak ksiycem, gwiazdami i chwastami w twoim ogrdku. Ty, dziki
twoim mylom, jeste przyczyn tego, co si dzieje w twoim yciu.
Czym jest myl?
Fizycy mwi, e wiat nie jest naprawd taki, jaki si wydaje. Kiedy wiat
materialny podzielimy na najdrobniejsze cegieki, otrzymujemy atomy z ich
skadnikami. Owe drobiny materii, wibrujce z niesamowit prdkoci, s
waciwie zgrupowaniem energii. wiat materialny tworzy energia. Nic nie jest
naprawd zwarte, tylko szybko wibracji tych zgrupowa energii decyduje o tym,
czy jaka rzecz jest kamieniem, czy past do zbw. W uproszczeniu: twardy
wiat, jakim on ci si wydaje, jest w istocie olbrzymi energi wibrujc z
rnymi szybkociami.
Zgadnij, co twoje komrki nerwowe produkuj, kiedy o czym mylisz?
Energi! Drgania. Wspczesna nauka mwi, e kada akcja jest rwna jej
przeciwiestwu reakcji. A wic za kadym razem, kiedy wytworzysz myl z jej
specyficznymi drganiami, tym samym musisz jednoczenie wytwarza reakcj,
czyli konsekwencj. Poniewa dziennie w twoim umyle powstaje, powiedzmy, 50
tysicy myli, to wysyasz duo wibracji i wytwarzasz ich konsekwencje. Chc
tutaj dowie tego, e myli s rzeczywist si. Mamy do czynienia z energi.
Platon tak mwi o tych siach: Rzeczywisto jest tworzona przez umys.
Moemy zmieni nasz rzeczywisto, zmieniajc nasz umys. Rzymianin Marek
Antoniusz napisa: ycie ludzkie jest tym, co z niego zrobi myli czowieka.

70

Biblia powiada: Czowiek jest tym, o czym myli przez cay dzie. Ludzie
wiadomi potgi umysu gosili to przez wieki.
W tej ksice cytujemy sowa wielu wiatych ludzi. Uczc si z
dowiadczenia innych, wiele zyskujemy. W yciu mamy wybr: albo poda za
radami zwycizcw, albo sucha przegranych. Proponuj to pierwsze, poniewa
uwaam, ze filozofia i postawa yciowa jest podstawowym warunkiem sukcesu.
Kiedy zastanawiam si nad tymi uniwersalnymi prawami, dochodz do
wniosku, e niekiedy pojawiaj si wyjtki od reguy. Jednake uwaam, ze na tej
naszej skomplikowanej planecie istnieje okrelony porzdek i e posiadanie
pewnej wiedzy na temat dziaania wspomnianych praw powinno nam uatwi
ycie i uczyni nas szczliwszymi.
Zawsze znajd si ludzie, ktrzy powiedz: Wszystko jest nie tak,
wszystko jest niewane, wszystko jest bezsensowne, ycie jest parszywe!. Zanim
zaakceptujemy ich filozofi, najpierw ocemy warto ich ycia! W czasie moich
wykadw na temat rozwoju wewntrznego niekiedy spotykam si z postawami
typu: Wiem, e te wszystkie rzeczy s do niczego, bo nigdy ich nie prbowaem.
Najpierw wyprbuj proponowane tutaj pomysy, a potem wypowiedz sw opini.
Niektre koncepcje zawarte w tej ksice nie bd dla ciebie nowe. Mam
jednak nadziej, e te, ktre oka si nowe, przyjmiesz z otwartym umysem i
zgodzisz si z tym, e we wszechwiecie mog istnie zjawiska, ktrych jeszcze
nie rozszyfrowae. Jako dziecko zapewne mylae, e Ziemia jest paska. Gdy
jednak uzyskae wicej informacji na ten temat, bye gotowy zmieni swoje
przekonania. Mam nadziej, e podobnie zaakceptujesz koncepcje zawarte w tej
ksice. Nie dawaj temu wiary tylko dlatego, e jest tak napisane. Oce sam.

UCZMY SI OD NATURY.
Jeste czci wszechwiata, nie mniej ni gwiazdy drzewa, i masz prawo by
tutaj. I vzy to jest dla ciebie jasne, czy nie, nie ma wtpliwoci, e wszechwiat
skrywa swoje tajemnice
DEZYDERAT

Jestemy czci kosmosu i naszym yciem rzdz prawa rzdzce

wszechwiatem. Powinnimy utrzymywa rwnowag, tak jak to czyni reszta
natury. Potrzeba nam czasu na wzrost i na wyzdrowienie. Nasze ycie bdzie si
zawsze toczyo cyklicznie, bo takie jest uniwersalne prawo. Tak jak wszystkie
inne ywe stworzenia potrzebujemy czasu na wypoczynek i regeneracj.
NIE PIESZ SI.
Natura nigdy si nie pieszy. Olbrzymie dby nie wyrastaj przez noc.
Trac wiele lici, gazi, spadaj z nich paty kory, a wszystko po to, aby drzewo
mogo si sta wielkie i wspaniae. Diament rwnie nie powstaje w tydzie.
Wszystko, co drogocenne, pikne, wspaniae, potrzebowao czasu, aby takim si
sta.

71

Tak te jest z naszym wzrostem i rozwojem. Przypatrzmy si wic

zjawiskom na naszej planecie; pomoe nam to by bardziej wyrozumiaymi przy
ocenie wasnego rozwoju. Potrzeba czasu, aby zbudowa pewno siebie, rozwin
zdrowe ciao lub optymistyczn postaw yciow. Potrzeba czasu, aby stworzy
wartociowy interes albo wywalczy niezaleno finansow. W prawdziwym
wiecie jest bardzo niewiele byskawicznych, oszaamiajcych sukcesw.
CYKLE.
Nasze ycie toczy si cyklicznie, tak jak Ziemia porusza si wok Soca
lub zima nastpuje po wionie. Tote zawsze bd atwe i trudne okresy,
niezmiennie nastpujce po sobie jak pory roku. Jednym z wielkich wyzwa
ycia jest stawianie czoa zimie w czasach, gdy czekasz na korzystniejszy obrt
spraw.
Los ulegnie poprawie. Zawsze tak jest. Problem w tym, e zbyt wielu ludzi
poddaje si i rezygnuje zbyt wczenie. Przypyw zawsze powraca.
ODPOCZYNEK.
Natura od czasu do czasu odpoczywa. Gleba potrzebuje odpoczynku,
niedwiedzie i we zapadaj w zimowy sen, nawet ryby pi, cho maj otwarte
oczy. Powinnimy si uczy od natury. Potrzeba nam przerwy, odpoczynku, czasu
na przemylenia i kontemplacje, czasu na bycie.
Jeli uznasz, e jeste niezastpiony, e zawsze musisz lcze nad swoj
robota. To jest dua szansa, e spdzisz tak reszt swego ycia. Twoje
przekonanie, e nigdy nie masz czasu na wypoczynek, bdzie prawd do czasu, a
zadecydujesz inaczej.
Kiedy odpoczynek zaakceptujemy jako cz naszego ycia, bdziemy
bardziej efektywni. Piszc te sowa, jestem przekonany, e jako istoty ludzkie
jestemy zaprogramowani do ruchu i aktywnoci. Rohn powiada: Uczy z
odpoczynku potrzeb, a nie cel!.
MIO.
A teraz kilka sw o mioci (I jak tu w paru sowach zawrze prawd o
niej?)
Czy kiedykolwiek zastanawialicie si, czemu tak kochamy niemowlta?
Kochamy je, bo s kruche i bezbronne. Rozkadaj rczki i patrz nam w oczy,
jakby mwiy: Kochaj mnie. Potrzebuj ci, bo samo nie przetrwam.
Kiedy dorastamy, wielu z nas dochodzi do wniosku, e naley udawa
samowystarczalno. Gramy. Mwimy: Wszystko w porzdku, dobrze si czuj.
Jestem silny, dam sobie z tym rad podczas gdy moemy odczuwa strach,
osamotnienie i wielk potrzeb, by kto nas wysucha.
Pokutuje mit, ktry gosi: Lepiej si nie przyznawaj, e jeste bezbronny i
osamotniony, bo wydasz si saby. A take: Nie mw szczerze, co naprawd
czujesz, bo wtedy kto wlezie buciorami w twoje ycie. Ten mit wszystko

72

wywraca do gry nogami. Inni czuj, kiedy jestemy szczerzy i otwarci, i kochaj
nas za to. Tylko kiedy gramy i udajemy, popadamy w tarapaty.
To ironia, e ci najbardziej akncy uczucia, najbardziej udaj, e go nie
potrzebuj. Kiedy czujemy si sabi i osamotnieni, musimy szczeglnie si
wysila, aby przekona wiat, e wszystko jest z nami w porzdku.
Mio to nie koszaki opaki. Mio to sia i powicenie. Kocha kogo
moe oznacza powiedzenie mu czego, czego nie chce usysze.
Mio to odwaga, by powiedzie: boj si lub: kocham ci, co wymaga
czasem o wiele wicej siy ni uderzy kogo w nos.
Mio to uszanowanie siebie i drugiej osoby. Najwaniejsze, aby kocha
ludzi bez wzgldu na to, jacy s, i pozwoli im takimi pozosta. Kiedy mwisz:
Zrb to, a pokocham ci, nie jest to mio, lecz manipulacja.
W mioci chodzi o dostrzeganie w ludziach dobra i jeli potrafimy to zrobi
i bdziemy to robi nieustannie, to nasze szczcie jest gwarantowane. Im wicej
odczuwamy mioci i dostrzegamy pikna, tym bardziej wzrastamy i tym bardziej
istniejemy. Ta prawda dotyczy kadego z nas: mio jest wszystkim.
UCZMY SI OD DZIECI.
Tak moemy si nauczy od dzieci. Wikszo z nas ma to szczcie, by po
dwudziestu lub trzydziestu latach przypomnie sobie magiczny cud minionego
dziecistwa. A jeli nasze dzieci potem maj dzieci, to czeka nas jeszcze jedna
taka powtrka.
Wydaje si, e wielu rodzicw widzi proces nauczania jako
jednokierunkow ulic. Uwaam, ze bardziej by im wyszo na zdrowie, gdyby
wicej czasu spdzali na uczeniu si od swoich dzieci ni na ich pouczaniu.
Dzieci o wiele lepiej wiedz, jak si bawi, ni wikszo dorosych. Dzieci
potrafi si mia i niewiele im do tego potrzeba.
Czasami nie musz mie nawet adnego powodu. miej si, bo im z tym
dobrze. Czy dostae ju dzi swoj dawk miechu?
Dzieci s rozkosznie spontaniczne. Nie analizuj i nie obmylaj
wszystkiego. S zajte byciem. A jeli tylko spotkamy tak spontaniczn osob,
naprawd j doceniamy. Mniej mylmy, a bardziej reagujmy.
Dzieci s nieustannie wszystkim zafascynowane i ciekawe wszystkiego.
Kamie, chrzszcz, kaua czy mysz s dla dziecka rdem fascynacji. Wszystko
jest nowym i ekscytujcym dowiadczeniem, ktre trzeba wchon. Doroli s ju
poza tym. Nie wiedz ju nic wicej o kamieniach, chrzszczach, kauach
myszach, cho pozostaje4 w nich jeszcze wiele do odkrycia. Sk w tym, e kiedy
osigamy wiek dojrzaoci, wikszo z nas zapomina o tym, jak cudowna jest
nasza planeta.
Dzieci maj te bardzo rozwinit zdolno akceptacji. One nie maj
uprzedze. Bogaty czy biedny, czarny lub biay, zawsze jeste w porzdku. Dzieci
nie kieruj si religi ani polityk. Dzieci nawet nie dbaj o to, czy si kpiesz,
czy nie. One ci akceptuj. Akceptuj okolicznoci, dopki ich si nie nauczy
inaczej. Jad czsto dzieci skar si na pogod? W ogle tego nie robi. Intuicyjnie
wiedz, e aby utrzyma zdrowie psychiczne, trzeba i z prdem ycia.

73

Czy kady z nas nie bywa zaszokowany i olniony dziecic szczeroci?

Czemu wygldasz tak staro? Czy wkrtce umrzesz? Dlaczego walisz pici w
st?. Tata Johnnyego umiecha si i mwi: A ty?.
Dzieci maj olbrzymi odporno i zdecydowanie. Jeli chc czego, nie
spoczn, dopki tego nie dostan. Tote nieraz syszymy: Czy mog dosta loda?
Ja chc loda!. No i Johnny dostaje swojego loda. Ich upr jest doprawdy godny
pozazdroszczenia, cho czasem trudny do wytrzymania. Gdyby akwizytorzy
ubezpiecze przeszli szkolenie w przedszkolach, by moe 98 procent nie
zrezygnowaoby w pierwszych dwunastu miesicach! Dzieci po prostu nie potrafi
rezygnowa. Kiedy si uczye chodzi, prbowae tak dugo, a ci si udao.
Przewrcie si i wstae. Upade na twarz i wstae. A w kocu opanowae
sztuk chodzenia! Czy wci jeszcze wykazujesz tak determinacj?
Jak ju wczeniej powiedziaem, dzieci maj niesamowit wyobrani. To
im umoliwia tak szybk nauk, zapamitywanie i rozwj.
ZIARNKO MDROCI.
Spdzaj czas wrd dzieci. Naucz si wicej o miechu, spontanicznoci,
fascynacji, akceptacji, wytrzymaoci, zaufaniu, zdecydowaniu i wyobrani. Dzieci
s po to, aby nas uczy!
BD W RUCHU.
Prawa uywaj albo stracisz i bd w ruchu s ze sob zwizane.
Przyroda pokazuje nam, co znaczy bezruch. Rzeka, ktra przestaje pyn, staje
si zamulona i cuchnca. To samo dzieje si z ludmi, ktrzy przestaj si
porusza, zarwno umysowo, jak i fizycznie.
Ci, ktrzy uprawiaj sporty walki, wiedz, e najwicej obrae odnosi ten,
kto pozostaje w bezruchu. Ludzie interesu wiedz to samo; pozosta w bezruchu
zbyt dugo, a zostaniesz wyeliminowany. Oczywicie, co jaki czas bdziesz
musia zaczerpn tchu, ale gwne przesanie brzmi: Bd w ruchu, rozwijaj si,
ucz si.
Statki maj o wiele dusz ywotno, kiedy egluj po morzu, ni kiedy
pozostaj w porcie. To samo dotyczy samolotw. Nie oszczdzasz samolotu,
trzymajc go na ziemi. Oszczdzasz go, utrzymujc go w ruchu. My rwnie
yjemy duej i zdrowiej, jeli nasz silnik pracuje.
Statystyka wykazuje, e ludzie nie yj zbyt dugo po przejciu na
emerytur. Wypywa z tego mora: nie id na emerytur! Jeli kto mwi: Mam
dziewidziesit cztery lata i pracowaem cae ycie wyjania to nam, jak
osign taki wiek. Dziki aktywnoci!
George Bernard Shaw zdoby Nagrod Nobla, majc prawie siedemdziesit
lat. Jedne z najlepszych tekstw wyszy spod rki Benjamina Franklina, kiedy
mia on osiemdziesit cztery lata. Rka Pabla Picassa wci jeszcze przykadaa
pdzel do ptna, kiedy mia grubo ponad osiemdziesitk. Czy nasze pojcie
staroci nie jest wzgldne?
Znam pewn pani z Adelajdy, w poudniowej Australii, ktra nigdy w
yciu nie uprawiao sportu. Pewnego dnia zapisaa si do badmintonowego klubu

74

dla osb powyej szedziesitki; miaa wtedy siedemdziesit lat! Teraz ma

osiemdziesit dwa lata i wci jeszcze grywa w badmintona dwa razy na tydzie.
W parze z zasad bd w ruchu idzie nagroda: dopki jestemy w ruchu,
nie mamy czasu na troski. A w efekcie unikamy straszliwej choroby znanej jako
parali analityczny.
ZIARNKO MDROCI.
Dziki aktywnoci doznajemy uczucia szczcia i spenienia. Zasada bd
w ruchu skania nas do tego, aby si ruszy i rzuci w wir ycia.

UYWAJ ALBO STRACISZ.

Jeli czego nie uywamy tracimy to. Praktyczne dziaanie tej zasady
atwo sprawdzi na przykadzie wasnego ciaa. Jeli spdzimy trzy lata na wzku
inwalidzkim, ot, bo nam si tak podoba, to po upywie tego czasu nie bdziemy
mogli chodzi. Przesta uywa ng, a odmwi ci one posuszestwa.
To samo dotyczy kadej umiejtnoci. Jeli przez dwanacie miesicy nie
zagrasz na fortepianie, to stracisz wyczucie instrumentu. Przesta uywa
twrczej wyobrani, a zdegeneruje si ona. Jestemy zaprojektowani tak, e
powinnimy co wicej, musimy prowadzi aktywny tryb ycia. Aktywnie
uprawiaj sztuk ycia.
Doskonalc siebie, nabieramy odwagi. Nikt nie staje si odwaniejszy od
zbierania odwagi w zamknitej na klucz sypialni! Nieustannie sprawdzajc si w
dziaaniu, rozwijamy nasz si.
Musimy i do przodu. Nasz wiadomo mona wyczy jak wszystko
inne. Jeli bdziemy powtarza: Nic nie ma znaczenia, to zaczniemy si stacza
w przepa. Cele wizienne i szpitale dla umysowo chorych przepenione s
ludmi, dla ktrych wiat przesta by wany, ktrzy wyczyli swoje uczucia, a
nie pozostao ju nic. wiat jest wany.
Musimy cigle uywa naszego umysu, jeli chcemy utrzyma go w formie.
Nie ma powodu, dla ktrego z czasem mielibymy si sta mniej mdrzy. Jeli
bdziemy w peni wykorzystywali nasze moliwoci, to nasz mzg bdzie nam
wiernie suy.
To samo dotyczy pienidzy. Pienidze s po to, aby je wydawa, one musz
kry. Ludzie, ktrzy robi due interesy, podejmuj ryzyko, inwestujc swj
kapita cigle w co nowego. Nie zostaniesz milionerem, ciuajc pienidze w
papierowej torbie pod kiem!
ZIARNKO MDROCI.
Wszechwiat cigle nas zachca, abymy byli zaangaowani. Prawo
uywania jest fantastyczne! Motywuje nas ono, abymy wiczyli, a wiczc
doskonalili si. Uywaj albo stracisz. Jeli nie bdziemy stale wykorzystywa
naszych bogactw, to wikszo z nich utracimy.

75

ROZLUNIJ SI I DAJ SI UNIE FALI.

Czy zauwaye, co si dzieje, kiedy prbujesz z caych si przypomnie
sobie co, poprawnie uderzy w pik tenisow lub rozwiza problem? Bez
przerwy masz niepodane wyniki.
Poszukujc pomysw i sposobw rozwizania problemw, wikszo ludzi
zauwaa, e najlepsze wyniki osigaj w sytuacjach, w ktrych s naturalnie
zrelaksowani. Najlepsze pomysy przychodz im do gowy pod prysznicem, w
wannie, w ku, w toalecie; w miejscach, gdzie si z atwoci relaksujemy.
Spjrzmy na to okiem naukowca: kiedy si rozluniamy, rytm naszych fal
mzgowych staje si wolniejszy jest to stan alfa stan, ktry zapewnia nam
podwyszony poziom zdolnoci twrczych. Wyniki przychodz z atwoci. Kiedy
wchodzisz pod ciepy prysznic, to naturalnie si odprasz. W ku dzieje si to
samo: najlepsze pomysy mog ci wpa do gowy wanie w sypialni. Moesz
dozna olnienia geniuszu, siedzc na muszli klozetowej, bo dla dobra twojej
fizjologii jeste w tym miejscu zrelaksowany!
Oczywicie, fizyczny relaks ma rwnie istotne znaczenie dla szczytowych
osigni: nasz metabolizm uzyskuje rwnowag, spada cinienie krwi,
oddychanie staje si atwe i niewymuszone, a nasze narzdy wewntrzne
funkcjonuj harmonijnie.
To samo dostrzec mona i w szerszej perspektywie. Najlepsze wyniki w
naszym yciu osigamy wtedy, kiedy pozwalamy unie si fali. To oznacza
odnalezienie delikatnej i nieuchwytnej granicy midzy wysikiem a
odpoczynkiem, pomidzy przywizaniem do czego i niezalenoci od tego. To
wielka sztuka!
I znw odwoajmy si do wiata przyrody. Zwierzta pracuj, ale nie
dwadziecia cztery godziny na dob. One znaj swoje granice. Sprbuj namwi
wrbelka do nocnej zmiany! Wrble wiedz, kiedy jest pora na przerw. Wiedz o
tym niedwiedzie, aby, renifery i oposy. Jeli chodzi o niektre sprawy, nie
wiemy nawet w poowie tyle, ile zwierzta.
I gleba czasami potrzebuje wypoczynku. A to nam moe dostarczy
kopotw. Przez dwadziecia cztery lata pod rzd sadzimy fasol na tym samym
terenie, faszerujemy ziemi chemikaliami, a potem dziwimy si. Czemu fasola
smakuje gorzej ni nawz. Wszystko potrzebuje wypoczynku, czasu do
regeneracji, wszystko potrzebuje przypywu i odpywu.
Benjamin Hoff napisa urocz ksik pt. Tao Kubusia Puchatka, gdzie
prezentuje wschodni filozofi taoistyczn intuicyjnie stosowan przez Puchatka,
tego synnego misia o bardzo maym rozumku. Hoff proponuje nam, abymy od
Puchatka uczyli si filozofii spokoju, akceptacji i prostoty: Podczas gdy Osioek
sarka, Prosiaczek si waha, a Sowa mdrkuje Puchatek po prostu jest.
Hoff pisze:

Gdy nauczymy si wspdziaa z nasz Wewntrzn Natur i z

otaczajcymi nas prawami ycia, osigniemy stan Wu Wei. Wtedy pracujemy
zgodnie z naturaln kolej rzeczy i dziaamy, kierujc si zasad minimalnego
wysiku. wiat natury stosuje t zasad i dlatego nie popenia bdw. Bdy

76

popenia czowiek, istota o przeadowanym mzgu, oddalajca si od rodowiska

naturalnego przez ingerencj w jego sprawy i nadmierny wysiek.
Kochamy Puchatka, bo on si nie przemcza. yje chwil obecn. Po prostu
jest.
ZACHOWAJ DYSTANS.
Nasze szczcie i swoboda wyrazu s tym trwalsze, im bardziej
zdystansujemy si od kocowych wynikw. Pracuj dla wynikw, lecz nie sta si
ich winiem.
Lubimy ludzi, ktrzy nie staraj si wywrze wraenia na otoczeniu. S
wolni od desperackiej potrzeby uczucia i dlatego uczuciem s obdarowywani.
Ludzie zdobywaj due pienidze dopiero wtedy, kiedy przestaj dla nich
pracowa! Po prostu odnajduj co, co mog z umiowaniem robi, a bogactwo
przychodzi ju samo. Maj pienidze, bo s od nich wolni. Nieudacznik moe
powiedzie o kim, komu si dobrze powodzi: Co za chciwa winia. Ma dziesi
milionw dolarw i wci jeszcze pracuje!.
A ten milioner pracuje dlatego, e bardziej cieszy go wyzwanie ni
pienidze. I dlatego jest bogaty!
Jeli chcemy co posiada, powinnimy si umie bez tego oby. Jeli raz
si ju od tego uwolnimy, to zyskamy na sile. Najlepsi biznesmeni wiedz, e aby
wycign korzy z interesu, najlepiej jest odpuci sobie ten interes nabra
do niego emocjonalnego dystansu.
Gdy wykonamy ju swoj prac, pozwlmy, aby wyniki zjawiy si w
odpowiednim czasie. Jeli zasiejesz pomidora, a potem co dwadziecia minut
bdziesz odgrzebywa nasionko, aby zobaczy, jak si sprawa posuwa naprzd, to
niewiele z tego wyjdzie! Odpr si. Niech teraz przyroda robi swoje.
ZIARNKO MDROSCI.
Da si unie fali, relaks jest tak samo wany jak aktywno. Jak
zauway Claude Debussy: Muzyka to przestrze midzy dwikami.

ZMIANA.

Wszystko przemija prcz zmiany.

HERAKLIT

w Grek przypomina nam, e prawem wszechwiata jest zmiana. Pory

roku przychodz i odchodz. Nic nie pozostaje takie samo.
Wyglda na to, e czsto zapominamy o tej podstawowej prawdzie, dlatego
nieraz odczuwamy rozczarowanie i bl. Pytamy naszego ukochanego: Czemu nie

77

moesz by taki jak rok temu?. Jedziemy na wakacje w miejsce, gdzie ju kiedy
bylimy, i lamentujemy: Teraz jest tu inaczej!. Jasne, e jest inaczej! Kupujemy
chleb i narzekamy: Podroa o osiem centw. Jasne, e podroa. Wszystko si
zmienia. ycie jest dynamiczne, dlatego jest takie pikne i zaskakujce. Zmiany
popychaj nas do dziaania.
ZIARNKO MDROCI.
Buddyci mawiaj: Cae cierpienie ludzkoci wywodzi si z przywizania
do minionych warunkw bytu. Kiedy wyeliminujemy oczekiwanie, e przyszo
winna by kontynuacj przeszoci, zapewnimy sobie wicej spokoju ducha.

UWOLNIJ SI.
Wszystko ulega cigej zmianie; musimy w rozsdny sposb odrzuca to, co
stare, i akceptowa nowe. Jedno zawsze zastpuje drugie. Pozbywajc si starego,
zbdnego balastu, wytwarzamy prni i przycigamy nowe fascynujce
zjawiska.
Kiedy si kurczowo czepiamy przeytkw, stwarzamy blokady, stoimy w
miejscu. Jeli kiedy kochae kogo i nigdy nie pozwolie tej osobie opuci
twoich myli, to nowa mio nie przyjdzie na miejsce dawnej. W momencie kiedy
si naprawd od niej uwolnisz i pozwolisz jej odej, i kiedy rozejrzysz si za
nowymi moliwociami, bdziesz mg stworzy nowy zwizek.
Od naszego ciaa moemy si wiele nauczy o tym, jak bardzo istotne jest
eliminowanie zbdnych rzeczy. Posiada ono, cznie ze skr, a sze kanaw
pozbywania si zbdnego materiau. Gdyby nasze ciao nie dokonywao
eliminacji, bylibymy obrazem ndzy i rozpaczy! Z tego samego powodu musimy
dokonywa eliminacji psychicznej.
ZIARNKO MDROCI.
Aby tworzy przepyw, uwolnij si od wszystkiego, co uwaasz za zbdne,
czego nie uywasz i nie potrzebujesz. Oprcz tego, e si poczujesz odwieony,
zauwaysz, ze zaczniesz przyciga nowe rzeczy.
ILE Z TEGO NAPRAWD ROZUMIEMY?

Jeeli ci si wydaje, e rozumiesz wszystko, co si tu dzieje, to jeste kompletnie

zagubiony.
WALTER MONDALE

A zatem, w jaki sposb przycigamy do siebie to, o czym mylimy? Jak

przycigamy to, czego si boimy? Gdzie si waciwie znajduje ta podwiadomo i
jak mona wyjani jej dziaanie? Jaka jest rnica midzy myleniem a

78

wyobraaniem sobie wasnego zdrowego ciaa? Jak mona wyjani prawo siewu i
plonu? W jaki sposb moje myli wpywaj na moje szczcie?
Wspomnielimy ju o tych i o wielu innych zasadach. Uzna ich istnienie i
zrozumie ich mechanizm to dwie zupenie rne rzeczy. Tak naprawd nie
znamy ich mechanizmu! Nauka go nie wyjania. Nauka w ogle niewiele
wyjania!
Nauka opisuje stan rzeczy, przykleja etykietki. W szkole uczymy si, jak
nazywa rne rzeczy, i jeeli bdziemy nierozwani, moemy utwierdzi si w
bdnym przekonaniu, ze waciwie wiemy, co si dzieje na tej planecie. Mamy
rne nazwy opisujce zjawiska, takie jak instynkt, magnetyzm, grawitacja,
fotosynteza, ale w kocowym rozrachunku nie rozumiemy ich. Genialni
naukowcy i najwietniejsze umysy przyznaway si do tego, Einstein powiedzia:
Im wicej wiem, tym bardziej uwiadamiam sobie, e nic nie wiem.
Przez cae ycie miae do czynienia z zasadami i zjawiskami, ktrych nie
rozumiae! Tak naprawd nie masz zielonego pojcia, jak dziaa twj ukad
pokarmowy. A czy wiesz, jak strawi pieczonego ziemniaka? Nie! Po prostu go
zjadasz. Twj wewntrzny umys zajmuje si reszt. Co chroni ci przed
uduszeniem si poduszk w czasie snu? Jak udaje ci si obudzi?
Jeli si skaleczysz, to jak ci si udaje zczy z powrotem te wszystkie
komrki? W ktrym stadium nakazujesz strupkowi, aby si uformowa, a potem
odpad? To wszystko si po prostu dzieje, jak za dotkniciem czarodziejskiej
rdki! Czy siniak szybciej znika, jeeli wiesz wszystko o hemoglobinie? Nie!
Faktem jest, e wszystkie te zjawiska su nam, i to od czasu, kiedy
przyszlimy na wiat jako mae, liczne toboki. Czy tonie wspaniae?
Bardzo czsto racjonalno i logika nie pomagaj w lepszym zrozumieniu
rnych zjawisk. Powierzchowna wiedza moe zda egzamin, ale do wyjanienia
wtpliwoci na wyszym poziomie czowiekowi nie starca ju intelektu.
Nauka mwi nam, e kosmos szerzy si z szybkoci wiata. Jeli bak jest,
to w co si rozszerza? W kosmos, ktrego tam przedtem nie byo, czy w kosmos,
ktry ju istnia? Jaka logika jest w tym zawarta? Albo przypumy, e si nie
rozszerza (albo i nawet niech si rozszerza), to co jest granic naszego
wszechwiata? Pot? Skd bdziesz wiedzia, e doszede do koca?
Nie moemy si nawet udzi, ze zrozumiemy to, co si dzieje w nas i wok
nas! Nie moemy tego wyjani logicznie. W tej kwestii wikszo ludzi
entuzjastycznie si ze mn zgadza.
Kiedy uwiadamiam niektrym ludziom, e nasz umys dziaa jak magnes i
e to oni przycigaj okolicznoci dobre lub ze, zalenie od ich pozytywnego lub
negatywnego nastawienia odpowiadaj: To brzmi logicznie. Wyjanij to.
Nie mona tego wyjani!
Niektrzy ludzie nie mog uwierzy, e tworzenie obrazw zdrowia w ich
gowie wpynie na zachodzcy w ich ciele proces gojenia czy innej regeneracji.
Mwi najczciej: Ale jak mog to zrobi? Ja nawet nie wiem, jak dziaa moje
ciao. Nie jestem lekarzem!. Przecie nie musisz by lekarzem, aby pj do
toalety! Czy to nie wspaniae, jak dziaa nasz organizm?
Na zasadzie analogii: niektrym trudno jest uwierzy, ze trening
psychiczny radykalnie podwysza efektywno. Podczas gdy oni si nad tym
gowi, inni z tego korzystaj i zbieraj plony.

79

ZIARNKO MDROCI.
Jeli zadecydujesz, e zanim skorzystasz z tych rad, chcesz je zrozumie,
moe upyn sporo czasu, nawet jeli to dotyczy twojego najbliszego posiku!
Nasz umys jest cudem. Jego zdolno podczania si do otaczajcego nas
rodowiska i wywierania wpywu na nasze ycie jest doprawdy niewiarygodna.
Rozgorzaa debata na temat tego, w ktrym miejscu nasz umys zaczyna
dzieo, a w ktrym koczy je Bg, lub te gdzie Bg zaczyna dzieo, a umys je
koczy, czy te nasz umys w ogle i tak dalej. Niniejsze spory nie nale do
tematy tej ksiki.
Z mojego dowiadczenia wynika, e jeeli zaakceptujemy to, co posiadamy,
i bdziemy tego uywa, wywiadczymy sobie olbrzymi przysug. Niech inni to
analizuj i prbuj rozwika. My skupmy si na wynikach.
YCIE JEST BEZWARTOCIOWE, JELI NIE NADASZ MU WARTOCI.

Nic nie ma znaczenia dla czowieka, ktry mwi, e nic nie ma znaczenia.
LIN YUTANG

ycie jako takie nie ma znaczenia. To, e tu jestemy, nie znaczy, e nasze
ycie ma jakkolwiek warto. Od nas i tylko od nas zaley, czy nasz pobyt na tej
planecie jest przywilejem i radoci, czy te jestemy skazani na pad ez i
zgrzytanie zbami.
Jeli Fred jest na krawdzi samobjstwa i mwi do nas: Jaki to wszystko
ma sens? To nie jest warte wysiku! to taka jest rzeczywisto Freda, ktr sam
sobie stworzy. Tym samym i jego ycie jest mao warte.
Niewiele moemy zrobi dla Freda. Jak wzbudzi w nim pasj ycia, jeli
nie chce on skaka z radoci? Moe ci poruszy dugi spacer po play. Moe ci
oczarowa ten cudowny puszysty kbuszek zwany kotkiem. Moesz si
delektowa smakiem awokado rozpywajcego si w ustach. Wszystkie te radoci
s dostpne i dla Freda, ale od niego zaley, czy je zaakceptuje, czy odrzuci.
Sami musimy zdecydowa, czy chcemy skupi nasz wiadomo na kadej
przechadzce w lesie, na kadym gorcym prysznicu, kadym jedzonym jabku,
kadej rozmowie, na kadej dugiej podry; to wszystko jest nowym
dowiadczeniem, a nie powtrk minionych wydarze.
ycie nie jest nudne. S tylko nudni ludzie, ktrzy wisz swj wiat przez
zabocone, ciemne okulary. Wielu ludzi umiera w wieku dwudziestu lat i do
siedemdziesitki czeka na pochwek. Pozostaje dla mnie tajemnic, dlaczego
jedni ludzie, gdziekolwiek spojrz, dostrzegaj czar i pikno, podczas gdy inni
pozostaj niewzruszenie obojtni jak gaz.

80

ZIARNKO MDROCI.
Obojtne, ile dotychczas zaznae pikna i czaru, moesz zdecydowa, e od
dzi bdzie ich w twoim yciu jeszcze wicej. Kady nowy dzie to dzie wyboru.

81

Rozdzia 6

Dzisiaj jest wane.

Tutaj oto, gdzie zaczynasz.

DZISIAJ JEST WANE.

Drzewo tak grube, e nie zdoasz go obj, wyrasta z maego ziarna; drog liczc
tysice mil rozpoczyna si jednym maym krokiem.
LAO - TSE

Jeste tu, gdzie ci przywiody twoje myli i czyny ostatnich kilku lat.
Wszystko, czego dowiadczysz w cigu nastpnych dziesiciu czy dwudziestu lat,
bdzie wynikao z tego, co robisz dzisiaj. Twoi przyjaciele, twoja rodzina, praca,
konto bankowe, miejsce, gdzie bdzie twj dom na to wszystko wpynie twj
wybr.
ycie jest procesem budowy. To, co robisz dzisiaj, wpywa na to, co bdziesz
mia jutro. ycie nie rozgrywa si w obrbie dwudziestu czterech godzin, pod
szklanym kloszem. Dzisiejsze wysiki tworz jutrzejsze wyniki. Czy zerwiesz ze
zym naogiem, czy spdzisz godzin z twoj rodzin, czy wyznaczysz sobie plany,
czy oszczdzasz albo wydajesz, czy uprawiasz wiczenia fizyczne, czy rozwijasz
swj umys wszystko zaley od twojej decyzji.
Gupcy tego nigdy nie dostrzegaj. Mdrzy tak. To, co robimy dzi, jest
wane.
Jeli bdziesz niedbay i nierozwany, moe ci si nawet przez jaki czas
udawa, ale wczeniej czy pniej zemci si to na tobie. Nie pacisz rachunkw,
nie koczysz rozpocztej pracy, a swoimi problemami obarczasz innych. Uda ci si
o tym zapomnie przez miesic, moe dwa. Ale pewnego dnia iluzja pryska i
stawiasz sobie pytanie, czemu w swojej pracy nie znajdujesz przyjemnoci, na
twoim koncie nie ma pienidzy i ju nikt si nie zachowuje wobec ciebie
przyjanie. To ycie ci przypomina, e kolejne dni jeden za drugim si
akumuluj.
ZIARNKO MDROCI.
Gdziekolwiek si teraz znajdujesz, to dobre miejsce, aby zacz. Wysiek,
ktry zainwestujesz dzisiaj, bdzie si liczy jutro.
KONIEC.
ewus12
Stycze 2009.

82