Kancelaria Sejmu

s. 1/1

USTAWA

Opracowano na podstawie: Dz.U. z 2001

r. Nr 98, poz. 1071,
Nr 154, poz. 1787, z
2002 r. Nr 153, poz.
1271, Nr 213, poz.
1802, z 2003 r. Nr
228, poz. 2256, z 2005
r. Nr 169, poz. 1410.

z dnia 27 lipca 2001 r.

o kuratorach sdowych

Rozdzia 1
Przepisy oglne

Art. 1.
Kuratorzy sdowi realizuj okrelone przez prawo zadania o charakterze wychowawczo-resocjalizacyjnym, diagnostycznym, profilaktycznym i kontrolnym, zwizane z wykonywaniem orzecze sdu.
Art. 2.
1. Kuratorami sdowymi s:
1) zawodowi kuratorzy sdowi, zwani dalej kuratorami zawodowymi,
2) spoeczni kuratorzy sdowi, zwani dalej kuratorami spoecznymi.
2. Kuratorzy sdowi wykonujcy orzeczenia w sprawach karnych s kuratorami dla
dorosych, a wykonujcy orzeczenia w sprawach rodzinnych i nieletnich s kuratorami rodzinnymi.
Art. 3.
1. Kuratorzy sdowi wykonuj swoje zadania w rodowisku podopiecznych, take
na terenie zamknitych zakadw i placwek ich pobytu, w szczeglnoci na terenie zakadw karnych, placwek opiekuczo-wychowawczych oraz leczniczorehabilitacyjnych.
2. Za podopiecznych, o ktrych mowa w ust. 1, uwaa si osoby, ktrych dotyczy
postpowanie.

2006-01-31

Kancelaria Sejmu

s. 2/2

Rozdzia 2
Kuratorzy zawodowi
Art. 4.
Kuratora zawodowego mianuje, odwouje, przenosi do innego sdu lub zespou kuratorskiej suby sdowej albo zawiesza w czynnociach prezes sdu okrgowego, na
wniosek kuratora okrgowego.
Art. 5.
1. Kuratorem zawodowym moe by mianowany ten, kto:
1) posiada obywatelstwo polskie i korzysta z peni praw cywilnych i obywatelskich,
2) jest nieskazitelnego charakteru,
3) jest zdolny ze wzgldu na stan zdrowia do penienia obowizkw kuratora
zawodowego,
4) ukoczy wysze studia magisterskie z zakresu nauk pedagogicznopsychologicznych, socjologicznych lub prawnych albo inne wysze studia
magisterskie i studia podyplomowe z zakresu nauk pedagogicznopsychologicznych, socjologicznych lub prawnych,
5) odby aplikacj kuratorsk,
6) zda egzamin kuratorski.
2. Minister Sprawiedliwoci, na wniosek prezesa sdu okrgowego, moe, w
szczeglnie uzasadnionych wypadkach, zwolni od obowizku odbycia aplikacji
kuratorskiej i zoenia egzaminu kuratorskiego.
3. Do okrelania stanu zdrowia wymaganego do podjcia obowizkw kuratora
zawodowego lub aplikanta kuratorskiego stosuje si odpowiednio przepisy dotyczce przeprowadzania bada kandydatw do objcia urzdu sdziego.
Art. 6.
1. Przed przystpieniem do wykonywania obowizkw kurator zawodowy skada
przed prezesem sdu okrgowego, w obecnoci kuratora okrgowego, nastpujce lubowanie:
lubuj uroczycie powierzone mi obowizki kuratora sdowego wykonywa zgodnie z prawem, sumiennie i rzetelnie, w postpowaniu kierowa si
zasadami etyki zawodowej, majc na wzgldzie dobro Rzeczypospolitej
Polskiej i dobro osb podlegajcych mojej pieczy, a take zachowa w tajemnicy wszystkie okolicznoci, o ktrych powziem wiadomo w zwizku z penion funkcj.. lubowanie moe by zoone z dodaniem zdania
Tak mi dopom Bg.
2. Z odebrania lubowania sporzdza si protok, ktry podpisuj: skadajcy lubowanie, prezes sdu okrgowego oraz kurator okrgowy.
2006-01-31

Kancelaria Sejmu

s. 3/3

Art. 7.
Ustala si nastpujce stopnie subowe dla kuratorw zawodowych:
I) kurator zawodowy,
2) starszy kurator zawodowy,
3) kurator specjalista.
Art. 8.
1. Stopnie subowe nadaje prezes sdu okrgowego na wniosek kuratora okrgowego.
2. Wyszy stopie subowy mona nada po 3 latach wyrniajcej si pracy, od
dnia poprzedniego awansu. W szczeglnie uzasadnionych wypadkach okres ten
moe by skrcony.
Art. 9.
Wykonujc swoje obowizki subowe, kurator zawodowy ma prawo do:
1) odwiedzania w godzinach od 7.00 do 22.00 osb objtych postpowaniem w
miejscu ich zamieszkania lub pobytu, a take w zakadach zamknitych,
2) dania okazania przez osob objt postpowaniem dokumentu pozwalajcego na stwierdzenie jej tosamoci,
3) dania niezbdnych wyjanie i informacji od podopiecznych objtych dozorem, nadzorem lub inn form kontroli zleconej przez sd,
4) przegldania akt sdowych i sporzdzania z nich odpisw w zwizku z wykonywaniem czynnoci subowych oraz dostpu do dokumentacji dotyczcej podopiecznego i innych osb objtych postpowaniem,
5) dania od Policji oraz innych organw lub instytucji pastwowych, organw samorzdu terytorialnego, stowarzysze i organizacji spoecznych w
zakresie ich dziaania, a take od osb fizycznych pomocy w wykonywaniu
czynnoci subowych.
[Art. 10.
Kuratorowi zawodowemu przysuguje prawo do podnoszenia kwalifikacji zawodowych w rnych formach ksztacenia.]
nowe brzmienie art.
10 wchodzi w ycie z
<Art. 10.
dn. 1.09.2006 r.
(Dz.U. 2005 r. Nr
Kurator zawodowy jest obowizany stale podnosi kwalifikacje zawodowe, w 169, poz. 1410, Nr
tym uczestniczy w szkoleniach i innych formach doskonalenia zawodowego, 264, poz. 2204)

ktrych organizacj okrela odrbna ustawa.>

2006-01-31

Kancelaria Sejmu

s. 4/4

Art. 11.
Zawodowy kurator sdowy obowizany jest do:
1) wystpowania w uzasadnionych wypadkach z wnioskiem o zmian lub
uchylenie orzeczonego rodka,
2) przeprowadzania na zlecenie sdu lub sdziego wywiadw rodowiskowych,
3) wsppracy z waciwym samorzdem i organizacjami spoecznymi, ktre
statutowo zajmuj si opiek, wychowaniem, resocjalizacj, leczeniem i
wiadczeniem pomocy spoecznej w rodowisku otwartym,
4) organizacji i kontroli pracy podlegych kuratorw spoecznych oraz innych
osb, uprawnionych do wykonywania dozorw lub nadzorw,
5) sygnalizowania sdowi przyczyn przewlekoci postpowania wykonawczego lub innych uchybie w dziaalnoci pozasdowych podmiotw wykonujcych orzeczone rodki.
Art. 12.
Minister Sprawiedliwoci okreli, w drodze rozporzdzenia, szczegowy sposb
wykonywania uprawnie i obowizkw kuratorw sdowych, uwzgldniajc potrzeb szybkiego wykonywania orzecze sdu oraz zagwarantowania praw i interesw
podopiecznych.
Art. 13.
1. Czas pracy kuratora zawodowego okrelony jest wymiarem jego zada.
2. Kurator wykonuje obowizki subowe w terenie oraz peni dyury sdowe ustalone przez prezesa sdu rejonowego po zasigniciu opinii kierownika zespou
kuratorskiej suby sdowej.
3. Minister Sprawiedliwoci, po zasigniciu opinii Krajowej Rady Kuratorw,
okreli, w drodze rozporzdzenia, standardy obcienia prac kuratora zawodowego, uwzgldniajc wielko indywidualnego obcienia kuratora prac przy
wykonywaniu dozorw, nadzorw oraz innych czynnoci w stopniu zapewniajcym szybkie i prawidowe wykonywanie orzecze sdu.
Art. 14.
1. Wynagrodzenie zasadnicze kuratorw zawodowych na rwnorzdnych stopniach
subowych jest rwne i stanowi odpowiednio do rangi stopnia subowego wielokrotno kwoty bazowej, ktrej wysoko, ustalon wedug zasad okrelonych
w ust. 1a i ust. 1b, okrela ustawa budetowa.
1a. W 2003 r. kwot bazow dla zawodowych kuratorw sdowych ustala si w wysokoci 1 667,70 z.
1b. Kwota bazowa, o ktrej mowa w ust. 1a, poczwszy od 2004 r., jest waloryzowana corocznie redniorocznym wskanikiem wzrostu wynagrodze ustalanym
na podstawie przepisw o ksztatowaniu wynagrodze w pastwowej sferze budetowej.

2006-01-31

Kancelaria Sejmu

s. 5/5

2. Kuratorowi okrgowemu, jego zastpcy oraz kierownikowi zespou kuratorskiej

suby sdowej przysuguje dodatek funkcyjny, stanowicy procent kwoty bazowej, o ktrej mowa w ust. 1.
3. Kuratorowi zawodowemu przysuguje dodatek patronacki za sprawowanie patronatu nad aplikantem kuratorskim.
4. Kuratorowi zawodowemu moe by przyznany na czas okrelony dodatek specjalny, do wysokoci 40% wynagrodzenia zasadniczego powikszonego o kwot
przyznanego dodatku funkcyjnego, w ramach posiadanych rodkw okrelonych
na wynagrodzenia osobowe kuratorw zawodowych.
5. Kuratorowi zawodowemu przysuguje dodatek za prac terenow, w wysokoci
50% kwoty bazowej, o ktrej mowa w ust. 1, z tym e kierownikowi zespou kuratorskiej suby sdowej dodatek taki przysuguje w wysokoci 12,5% kwoty
bazowej.
6. Kuratorowi zawodowemu przysuguje dodatek za wieloletni prac, wynoszcy
poczwszy od szstego roku pracy 5% miesicznego wynagrodzenia zasadniczego. Dodatek ten wzrasta o 1% za kady dalszy rok pracy, a do osignicia
20% miesicznego wynagrodzenia zasadniczego.
7. Rada Ministrw okrela, w drodze rozporzdzenia, szczegowe zasady wynagradzania kuratorw zawodowych i aplikantw kuratorskich, mnoniki ich wynagrodzenia zasadniczego, a take stawki dodatku funkcyjnego, patronackiego,
jak rwnie okolicznoci uzasadniajce przyznanie kuratorom zawodowym dodatku specjalnego, uwzgldniajc rang zawodu kuratora.
Art. 15.
1. Kurator zawodowy nie moe podejmowa dodatkowego zatrudnienia bez zgody
prezesa sdu okrgowego.
2. Kuratorowi zawodowemu nie wolno take podejmowa innego zajcia ani sposobu zarobkowania, ktre przeszkadzaoby w penieniu obowizkw kuratora
sdowego, mogo osabia zaufanie do jego bezstronnoci lub podwaa zaufanie do sdu.
Art. 16.
1. Kuratorowi zawodowemu przysuguje corocznie dodatkowy urlop wypoczynkowy w wymiarze:
1) 6 dni roboczych - po 10 latach pracy,
2) 12 dni roboczych - po 15 latach pracy.
2. Do okresu pracy, od ktrego zaley wymiar urlopu wypoczynkowego, wlicza si
wszystkie okresy zatrudnienia, z tytuu ktrego przysugiwa zwikszony wymiar urlopu.
Art. 17.
1. Kuratorowi zawodowemu mona udzieli patnego urlopu dla poratowania
zdrowia, w wymiarze nieprzekraczajcym 6 miesicy.

2006-01-31

Kancelaria Sejmu

s. 6/6

2. Urlopu dla poratowania zdrowia nie mona udzieli, jeeli kurator zawodowy z
powodu choroby nie pracowa nieprzerwanie przez okres roku.
3. Urlopu dla poratowania zdrowia udziela Minister Sprawiedliwoci.
Art. 18.
1. Prezes sdu okrgowego, po zasigniciu opinii kuratora okrgowego i prezesa
sdu rejonowego, moe przyzna kuratorowi zawodowemu nagrod za szczeglne osignicia w pracy.
2. Minister Sprawiedliwoci moe utworzy, w drodze rozporzdzenia, dodatkowy
fundusz nagrd dla kuratorw zawodowych, z przeznaczeniem na nagrody specjalne za osignicia w pracy, w wysokoci do 1% planowanych wynagrodze
kuratorw zawodowych.
Art. 19.
1. Kuratorowi zawodowemu przysuguje gratyfikacja jubileuszowa w wysokoci:
1) po 20 latach pracy - 75%,
2) po 25 latach pracy - 100%,
3) po 30 latach pracy - 150%,
4) po 35 latach pracy - 200%,
5) po 40 latach pracy - 300%,
6) po 45 latach pracy - 400%,
wynagrodzenia miesicznego.
2. Do okresu pracy uprawniajcego do gratyfikacji wlicza si wszystkie poprzednio zakoczone okresy zatrudnienia oraz inne okresy, jeeli z mocy odrbnych
przepisw podlegaj one wliczeniu do okresu pracy, od ktrego zale uprawnienia pracownicze.
3. Do obliczania i wypacania gratyfikacji jubileuszowej stosuje si odpowiednio
przepisy dotyczce nagrd jubileuszowych, o ktrych mowa w przepisach o pracownikach urzdw pastwowych.
Art. 20.
1. Kuratorowi, ktrego stosunek pracy usta w zwizku z przejciem na rent z tytuu niezdolnoci do pracy albo na emerytur, przysuguje jednorazowa odprawa
w wysokoci:
1) dwumiesicznego wynagrodzenia - po 10 latach pracy,
2) trzymiesicznego wynagrodzenia - po 15 latach pracy,
3) szeciomiesicznego wynagrodzenia - po 20 latach pracy,
2. Wynagrodzenie, o ktrym mowa w ust. 1, ustala si w wysokoci przysugujcego ekwiwalentu pieninego za urlop wypoczynkowy.
3. Przepis art. 19 ust. 2 stosuje si odpowiednio.
2006-01-31

Kancelaria Sejmu

s. 7/7

Art. 21.
1. W razie trwaej utraty zdolnoci do wykonywania zawodu kuratora, kuratora zawodowego mona przenie do innej pracy na jego wniosek, zoony w cigu 7
dni od uprawomocnienia si stosownego orzeczenia. Przez okres 3 miesicy od
dnia przeniesienia kurator zachowuje prawo do dotychczasowego wynagrodzenia.
2. Jeeli kurator zawodowy zostanie poddany rehabilitacji zawodowej lub przysposobieniu do innej pracy, zachowuje prawo do dotychczasowego wynagrodzenia
przez okres 12 miesicy.
Art. 22.
Midzy kuratorami zawodowymi nie moe istnie stosunek bezporedniej podlegoci subowej, jeeli s maonkami albo pozostaj ze sob w stosunku pokrewiestwa do drugiego stopnia wcznie lub powinowactwa pierwszego stopnia albo przysposobienia, opieki lub kurateli.
Art. 23.
1. Kurator zawodowy zostaje z mocy prawa zawieszony w penieniu obowizkw
subowych w razie tymczasowego aresztowania.
2. Wynagrodzenie kuratora zawodowego w okresie jego tymczasowego aresztowania ulega ograniczeniu do poowy. Jeeli w stosunku do kuratora zawodowego
zapad wyrok uniewinniajcy lub postpowanie karne zostao umorzone na podstawie art. 17 1 pkt 1 Kodeksu postpowania karnego, kuratorowi przysuguje
wyrwnanie wynagrodzenia za okres tymczasowego aresztowania.
Art. 24.
1. Prezes sdu okrgowego, na wniosek kuratora okrgowego lub z urzdu, moe
zawiesi w penieniu obowizkw subowych kuratora zawodowego, jeeli zostao wszczte przeciwko niemu postpowanie dyscyplinarne.
2. Zawieszenie, o ktrym mowa w ust. 1, nie moe trwa duej ni 3 miesice.
3. W okresie zawieszenia, o ktrym mowa w ust. 1, kurator zachowuje prawo do
wynagrodzenia i innych wiadcze przysugujcych na podstawie stosunku pracy.
Art. 25.
1. W razie rozwizania z kuratorem zawodowym stosunku pracy z powodu likwidacji sdu albo jego reorganizacji uniemoliwiajcej dalsze zatrudnienie, kuratorowi przysuguje pena emerytura, jeeli mczyzna ukoczy 60 lat, a kobieta
55 lat i maj wymagany okres zatrudnienia wynoszcy co najmniej 20 lat dla
kobiet i 25 lat dla mczyzn.
2. W razie rozwizania z kuratorem zawodowym stosunku pracy z przyczyn okrelonych w art. 27 ust. 1 pkt 3, z wyczeniem wypadku, gdy kurator odmwi
przejcia do innej pracy, o ktrej mowa w tym przepisie, kuratorowi temu przy2006-01-31

Kancelaria Sejmu

s. 8/8

suguje pena emerytura, jeeli mczyzna ukoczy 60 lat, a kobieta 55 lat i maj wymagany okres zatrudnienia wynoszcy co najmniej 20 lat dla kobiet i 25 lat
dla mczyzn.
3. Przepisy ust. 1 i 2 stosuje si do kuratorw zawodowych urodzonych przed
dniem 1 stycznia 1949 r.
Art. 26.
1. Stosunek pracy z kuratorem zawodowym wygasa w wypadkach okrelonych w
Kodeksie pracy lub z zachowaniem 3 miesicznego okresu wypowiedzenia dokonanego przez prezesa sdu okrgowego.
2. Stosunek pracy z kuratorem zawodowym wygasa rwnie w wypadku zrzeczenia
si przez niego obywatelstwa polskiego.
Art. 27.
1. Rozwizanie stosunku pracy z kuratorem zawodowym moe nastpi, w drodze
wypowiedzenia, w razie:
1) otrzymania negatywnej oceny pracy, potwierdzonej ponown tak ocen,
ktra nie moe by dokonana wczeniej ni po upywie 4 miesicy,
2) likwidacji sdu lub jego reorganizacji, jeeli nie jest moliwe przeniesienie
kuratora na inne stanowisko w tym samym okrgu,
3) trwaej utraty zdolnoci fizycznej lub psychicznej do pracy na zajmowanym
stanowisku, jeeli nie ma moliwoci przeniesienia kuratora do innej pracy,
odpowiedniej do jego stanu zdrowia i kwalifikacji zawodowych, albo gdy
kurator odmawia przejcia do takiej pracy,
4) nabycia prawa do emerytury.
2. Okres wypowiedzenia stosunku pracy wynosi 3 miesice i koczy si ostatniego
dnia miesica.
Art. 28.
1. W razie rozwizania stosunku pracy z kuratorem zawodowym z przyczyn okrelonych w art. 27 ust. 1 pkt 2, w okresie midzy ustaniem zatrudnienia w likwidowanym lub reorganizowanym sdzie a podjciem pracy lub dziaalnoci gospodarczej kuratorowi temu przysuguje wiadczenie pienine ze rodkw budetu pastwa, przez okres nie duszy ni 6 miesicy, obliczane jak ekwiwalent
pieniny za urlop wypoczynkowy. wiadczenie to nie przysuguje kuratorowi,
ktry naby prawo do emerytury od dnia nabycia tego prawa.
2. Jeeli w okresie, o ktrym mowa w ust. 1, kurator zawodowy, z ktrym zosta
rozwizany stosunek pracy, pobiera zasiek wychowawczy, chorobowy albo macierzyski, wysoko wiadczenia pieninego ulega obnieniu o kwot pobieranego zasiku.
3. Okres pobierania wiadczenia pieninego, o ktrym mowa w ust. 1, wlicza si
do okresw pracy wymaganych do nabycia lub zachowania uprawnie pracowniczych oraz do okresw skadkowych w rozumieniu przepisw o emeryturach i
rentach z Funduszu Ubezpiecze Spoecznych - na takich warunkach, na jakich
2006-01-31

Kancelaria Sejmu

s. 9/9

wlicza si okres pobierania zasiku dla bezrobotnych, okrelonych w przepisach

o zatrudnieniu i przeciwdziaaniu bezrobociu. Od wiadczenia pieninego waciwy sd odprowadza skadk na ubezpieczenia spoeczne na zasadach przewidzianych dla wynagrodzenia wypacanego w czasie trwania stosunku pracy.
Art. 29.
1. W okresie wypowiedzenia prezes sdu okrgowego moe, na wniosek kuratora
okrgowego, zwolni kuratora zawodowego z penienia obowizkw, z zachowaniem prawa do wynagrodzenia.
2. Zwolnienie, o ktrym mowa w ust. 1, moe nastpi po wykorzystaniu przez kuratora urlopu wypoczynkowego.
Art. 30.
1. Od decyzji w sprawach wypowiedzenia lub rozwizania stosunku pracy z kuratorem zawodowym, przeniesienia na inne stanowisko bd zawieszenia w penieniu obowizkw, kurator moe, w terminie 7 dni, wnie odwoanie do Ministra
Sprawiedliwoci.
2. (uchylony).
3. W sprawach o roszczenia ze stosunku pracy stosuje si przepisy Kodeksu pracy.
Art. 31.
1. Minister Sprawiedliwoci moe delegowa kuratora zawodowego, za jego zgod,
do penienia czynnoci w Ministerstwie Sprawiedliwoci, zwizanych z nadzorem nad prac kuratorw.
2. Kuratorowi delegowanemu do penienia czynnoci w Ministerstwie Sprawiedliwoci mog by powierzone obowizki na stanowiskach pracy nalecych do
suby cywilnej, z wyczeniem stanowiska dyrektora generalnego urzdu. W
razie powierzenia kuratorowi delegowanemu obowizkw na stanowisku pracy
nalecym do suby cywilnej, stanowisko to uwaa si za obsadzone.
3. Kurator delegowany do penienia czynnoci w Ministerstwie Sprawiedliwoci
ma prawo do wynagrodzenia zasadniczego przysugujcego mu na zajmowanym
stanowisku kuratorskim oraz dodatku za dugoletni prac. W okresie delegacji
kurator otrzymuje takie dodatki do wynagrodzenia, jakie przysuguj pracownikom Ministerstwa Sprawiedliwoci zatrudnionym na stanowiskach pracy, ktrych zakres obowizkw zosta powierzony kuratorowi.
Art. 32.
1. Stosunek pracy z kuratorem zawodowym ulega z mocy prawa rozwizaniu z jego
winy, bez wypowiedzenia, w razie:
1) prawomocnego orzeczenia rodka karnego pozbawienia praw publicznych
albo zakazu wykonywania zawodu,
2) prawomocnego ukarania kar dyscyplinarn wydalenia ze suby kuratorskiej,
2006-01-31

Kancelaria Sejmu

s. 10/10

3) zawinionej utraty uprawnie koniecznych do wykonywania pracy na zajmowanym stanowisku.

2. Rozwizanie stosunku pracy z kuratorem bez wypowiedzenia moe nastpi
take w razie jego nieobecnoci w pracy z powodu choroby trwajcej duej ni
rok lub odosobnienia ze wzgldu na chorob zakan w okresie pobierania z tego tytuu zasiku, a take w razie usprawiedliwionej nieobecnoci w pracy z innych przyczyn - po upywie okresw przewidzianych w art. 53 Kodeksu pracy.
Art. 33.
1. W razie likwidacji sdu prezes sdu okrgowego przenosi kuratora okrgowego i
zastpc kuratora okrgowego do pracy w sdzie rejonowym.
2. Po przeniesieniu kuratorowi, o ktrym mowa w ust. 1, przysuguje przez okres 6
miesicy wynagrodzenie nie nisze od dotychczasowego.
Art. 34.
1. Jeeli jest to konieczne ze wzgldu na szczeglne potrzeby sdu, kuratora mona
przenie do innego sdu lub zespou kuratorskiego w tej lub innej miejscowoci
w tym samym okrgu sdowym, zachowujc dotychczasowe wynagrodzenie.
Kuratorowi przeniesionemu do pracy w sdzie pooonym w innej miejscowoci
przysuguj: zwrot uzasadnionych kosztw przeniesienia, diety i zwrot kosztw
podry.
2. Na wniosek kuratora mona przenie go do innego zespou kuratorskiego lub
sdu pooonego w tej lub innej miejscowoci w tym samym okrgu sdowym.
3. Przeniesienia, o ktrym mowa w ust. 1 i 2, dokonuje prezes sdu okrgowego, w
ktrym kurator jest zatrudniony, w porozumieniu z prezesem sdu rejonowego,
w ktrym kurator ma by zatrudniony.
4. Niedopuszczalne jest przeniesienie bez zgody kuratora, do sdu majcego siedzib w innej miejscowoci, kobiety w ciy lub osoby sprawujcej opiek nad
dzieckiem w wieku do 14 lat, a take w wypadkach, gdy stoj temu na przeszkodzie wane wzgldy osobiste lub rodzinne kuratora.
5. Od decyzji o przeniesieniu przysuguje, w terminie 7 dni, odwoanie do Ministra
Sprawiedliwoci.
Rozdzia 3
Organizacja kuratorskiej suby sdowej
Art. 35.
1. Kuratorsk sub sdow na obszarze waciwoci sdu okrgowego stanowi
zawodowi kuratorzy sdowi.
2. Nadzr nad dziaalnoci kuratorw sdowych wykonuje kurator okrgowy, z
zastrzeeniem okrelonych w ustawie uprawnie sdu lub prezesa sdu.

2006-01-31

Kancelaria Sejmu

s. 11/11

Art. 36.
1. Kuratora okrgowego powouje, na 6-letni kadencj, prezes sdu okrgowego
spord kandydatw wybranych przez okrgowe zgromadzenie kuratorw ze
swego grona, bezwzgldn wikszoci gosw w obecnoci co najmniej poowy
czonkw zgromadzenia.
2. W wypadku niedokonania wyboru kandydatw przez dwa kolejne zgromadzenia
kuratorw, prezes sdu okrgowego powouje samodzielnie kuratora okrgowego.
3. Kurator okrgowy moe by powoany na kolejne kadencje.
4. Prezes sdu okrgowego odwouje kuratora okrgowego, jeli zrzek si funkcji,
a po zasigniciu opinii okrgowego zgromadzenia kuratorw, jeli nie wypenia
obowizkw naoonych przez ustaw.
5. Prezes sdu okrgowego, na wniosek kuratora okrgowego, moe powoa zastpc kuratora okrgowego dla dorosych i zastpc kuratora okrgowego rodzinnego, a jeeli uzna to za wystarczajce - jednego zastpc kuratora okrgowego.
6. Kuratorem okrgowym i jego zastpc moe by ten, kto:
1) posiada co najmniej 7-letni sta pracy kuratorskiej,
2) posiada stopie kuratora specjalisty, a wyjtkowo stopie starszego kuratora
zawodowego,
3) wyrnia si umiejtnociami w zakresie zarzdzania i kierowania.
7. Kuratorowi okrgowemu po upywie kadencji oraz zastpcy kuratora okrgowego po odwoaniu przysuguje prawo powrotu do pracy w zespole kuratorskiej
suby sdowej, w ktrym pracowa bezporednio przed powoaniem na stanowisko kuratora okrgowego.
Art. 37.
1. Kurator okrgowy odpowiada przed prezesem sdu okrgowego za funkcjonowanie kuratorskiej suby sdowej w okrgu. Reprezentuje kuratorw sdowych
wobec prezesa sdu okrgowego i organw kolegialnych sdu.
2. Do zakresu dziaania kuratora okrgowego w szczeglnoci naley:
1) wykonywanie dziaa niezbdnych dla prawidowego funkcjonowania kuratorskiej suby sdowej w okrgu,
2) koordynowanie dziaalnoci kuratorw sdowych na terenie swego dziaania,
3) reprezentowanie kuratorskiej suby sdowej na zewntrz,
4) nadzr nad prac kierownikw zespow kuratorskiej suby sdowej,
5) kontrola i ocena pracy kuratorw sdowych, aplikantw kuratorskich oraz
przeprowadzanie wizytacji i lustracji; w uzasadnionych wypadkach dokonanie kontroli i oceny pracy kuratora lub aplikanta, kurator okrgowy moe
zleci kierownikowi zespou kuratorskiej suby sdowej,
6) udzia w planowaniu i nadzr nad wydatkowaniem rodkw przeznaczonych
dla kuratorw sdowych i orodkw kuratorskich,
2006-01-31

Kancelaria Sejmu

s. 12/12

7) przygotowanie planu etatw kuratorskich i obsugi administracyjnej w okrgu oraz projektu rozdziau etatw pomidzy poszczeglne jednostki,
8) opiniowanie kandydatw na aplikantw kuratorskich,
9) wystpowanie z wnioskami kadrowymi dotyczcymi kuratorw zawodowych w okrgu,
10) nadzr merytoryczny nad orodkami kuratorskimi,
11) organizowanie szkole kuratorw zawodowych w okrgu,
12) nadzr nad udzielaniem pomocy postpenitencjarnej,
13) okrelanie szczegowych zakresw obowizkw zastpcy kuratora okrgowego, oraz kierownikw zespow kuratorskiej suby sdowej i przedstawianie ich do zatwierdzenia prezesowi sdu okrgowego,
14) rozpoznawanie skarg i wnioskw dotyczcych czynnoci kuratorw sdowych w okrgu,
15) wykonywanie innych czynnoci zleconych przez prezesa sdu okrgowego.
Art. 38.
1. Do obsugi kuratora okrgowego i jego zastpcw, przy wykonywaniu ich zada
ustawowych, prezes sdu okrgowego wyznacza urzdnikw lub innych pracownikw sdu okrgowego.
2. Prezes sdu okrgowego moe, na wniosek kuratora okrgowego, delegowa do
sdu okrgowego kuratora z sdu rejonowego z danego okrgu sdowego w celu
udzielania kuratorowi okrgowemu pomocy przy wykonywaniu zada.
Art. 39.
1. W sdzie rejonowym tworzy si zespoy kuratorskiej suby sdowej, zwane dalej zespoami, wykonujce orzeczenia w sprawach karnych oraz w sprawach
rodzinnych i nieletnich.
2. W wypadku gdy powoanie 2 lub wicej zespow byoby niecelowe, prezes sdu okrgowego powouje jeden zesp wykonujcy orzeczenia w sprawach karnych, rodzinnych i nieletnich.
Art. 40.
1. Kierownika zespou powouje i odwouje prezes sdu okrgowego na wniosek
kuratora okrgowego, po zasigniciu opinii prezesa sdu rejonowego.
2. Prezes sdu okrgowego powouje na stanowisko kierownika zespou osob wyrniajc si zdolnociami organizacyjnymi, ktra ponadto posiada:
1) co najmniej 5-letni sta pracy kuratorskiej,
2) stopie kuratora specjalisty, a w wyjtkowym wypadku stopie starszego
kuratora zawodowego.

2006-01-31

Kancelaria Sejmu

s. 13/13

Art. 41.
1. Do obowizkw kierownika zespou naley wykonywanie dziaa niezbdnych
dla prawidowego funkcjonowania kuratorskiej suby sdowej w zakresie dziaa zespou, a w tym:
1) koordynowanie zada kuratorw zespou,
2) udzia w planowaniu i nadzr nad wydatkowaniem rodkw finansowych
przeznaczonych dla kuratorw sdowych,
3) przedstawianie kuratorowi okrgowemu wnioskw i opinii dotyczcych
awansowania kuratorw zawodowych zatrudnionych w zespole oraz w zakresie zatrudniania kandydatw do pracy,
4) opiniowanie wnioskw zawodowych kuratorw sdowych dotyczcych ich
przeniesienia,
5) okrelanie zakresu obowizkw kuratorw zawodowych zespou,
6) organizowanie dziaalnoci kuratorw spoecznych,
7) przedstawianie prezesowi sdu rejonowego wnioskw o powoanie i odwoanie kuratorw spoecznych,
8) przeprowadzanie szkole kuratorw spoecznych,
9) zatwierdzanie wnioskw dotyczcych ryczatw kuratorw sdowych,
10) nadzorowanie terminowoci wykonywania obowizkw przez kuratorw sdowych,
11) wyznaczanie patronw dla aplikantw kuratorskich,
12) sporzdzanie sprawozda i informacji o dziaalnoci zespou,
13) koordynowanie obsugi biurowej zespou,
14) reprezentowanie zespou na zewntrz,
15) wspdziaanie z prezesem sdu rejonowego.
2. Kierownik zespou wykonuje obowizki kuratora w wymiarze umoliwiajcym
naleyte wykonywanie zada, o ktrych mowa w ust. 1.
Art. 42.
1. Czynnoci z zakresu obsugi biurowej zespou wykonuj pracownicy wydziaw
sdu rejonowego, na rzecz ktrych zesp wykonuje zadania.
2. Prezes sdu rejonowego moe utworzy sekretariat zespou.
3. W przypadku utworzenia sekretariatu, o ktrym mowa w ust. 2, jego pracami
kieruje kierownik zespou.
Rozdzia 4
Samorzd kuratorski
Art. 43.
Kuratorzy zawodowi tworz samorzd kuratorski.
2006-01-31

Kancelaria Sejmu

s. 14/14

Art. 44.
1. Organami samorzdu kuratorskiego s:
1) Krajowa Rada Kuratorw,
2) okrgowe zgromadzenia kuratorw.
2. Kadencja Krajowej Rady Kuratorw trwa 4 lata.
Art. 45.
1. Krajow Rad Kuratorw tworz delegaci wybrani w poszczeglnych okrgach
przez okrgowe zgromadzenia kuratorw. Okrgowe zgromadzenie kuratorw
wybiera jednego delegata do Krajowej Rady Kuratorw.
2. Krajowa Rada Kuratorw dokonuje wyboru przewodniczcego, jego zastpcy i
sekretarza, ktrzy tworz prezydium Krajowej Rady Kuratorw.
3. Krajowa Rada Kuratorw jest reprezentantem kuratorw sdowych.
Art. 46.
1. Do zada Krajowej Rady Kuratorw w szczeglnoci naley:
1) uchwalanie kodeksu etyki kuratora sdowego,
2) podejmowanie dziaa umoliwiajcych kuratorom zawodowym podnoszenie kwalifikacji zawodowych i poziomu wykonywanej przez nich pracy,
3) opiniowanie aktw prawnych dotyczcych kuratorw sdowych oraz wystpowanie z inicjatyw opracowania aktw prawnych dotyczcych kuratorw
sdowych i kurateli sdowej,
4) wystpowanie do Ministra Sprawiedliwoci lub innych organw pastwowych z wnioskami dotyczcymi warunkw pracy i pacy grupy zawodowej
kuratorw sdowych,
5) inicjowanie bada naukowych nad funkcjonowaniem kurateli sdowej,
6) dokonywanie okresowej oceny sdowej kadry kuratorskiej i liczby wykonywanych nadzorw i dozorw oraz przedstawianie wnioskw w tym zakresie Ministrowi Sprawiedliwoci,
7) coroczna ocena dziaalnoci prezydium Krajowej Rady Kuratorw,
8) uchwalenie regulaminu pracy Krajowej Rady Kuratorw,
9) wsppraca z organizacjami kuratorw sdowych innych krajw.
2. Krajowa Rada Kuratorw przy realizacji zada, o ktrych mowa w ust. 1 pkt 2, 5
i 6, uzgadnia swoje dziaania z Ministrem Sprawiedliwoci.
3. Posiedzenia Krajowej Rady Kuratorw odbywaj si co najmniej raz w roku.
Warunki do odbywania posiedze zapewnia Minister Sprawiedliwoci.

2006-01-31

Kancelaria Sejmu

s. 15/15

Art. 47.
1. Czonkami okrgowego zgromadzenia kuratorw s kuratorzy zawodowi zatrudnieni w okrgu sdowym.
2. Przewodniczcym okrgowego zgromadzenia kuratorw jest kurator okrgowy,
a w razie jego nieobecnoci zastpca kuratora okrgowego.
3. W okrgach sdowych, w ktrych powoano dwch zastpcw kuratora okrgowego, pod nieobecno kuratora okrgowego okrgowemu zgromadzeniu kuratorw przewodniczy zastpca kuratora okrgowego starszy sub.
Art. 48.
1. Czonkowie okrgowego zgromadzenia kuratorw obowizani s uczestniczy w
jego posiedzeniach.
2. W posiedzeniach okrgowego zgromadzenia kuratorw moe bra udzia z gosem doradczym prezes sdu okrgowego.
Art. 49.
1. Do podjcia uchwa okrgowego zgromadzenia kuratorw wymagana jest obecno co najmniej poowy liczby jego czonkw
2. Uchway zapadaj zwyk wikszoci gosw, w razie rwnej liczby gosw decyduje gos przewodniczcego.
3. Uchway okrgowego zgromadzenia kuratorw zapadaj w gosowaniu jawnym.
Gosowanie jest jednake tajne, jeeli zada tego chociaby jeden z czonkw
zgromadzenia.
Art. 50.
1. Okrgowe zgromadzenie kuratorw zbiera si co najmniej raz w roku.
2. Posiedzenia okrgowego zgromadzenia kuratorw zwouje przewodniczcy
zgromadzenia z wasnej inicjatywy lub na wniosek jednej trzeciej liczby czonkw zgromadzenia.
3. W wypadku, o ktrym mowa w art. 51 pkt 5, posiedzenia okrgowego zgromadzenia kuratorw zwouje rwnie prezes sdu okrgowego.
Art. 51.
Do zada okrgowego zgromadzenia kuratorw naley:
1) wybr czonkw sdu dyscyplinarnego pierwszej instancji,
2) wybr kandydata na czonka sdu dyscyplinarnego drugiej instancji,
3) wybr rzecznika dyscyplinarnego,
4) zgaszanie kandydata na czonka komisji egzaminacyjnej, o ktrej mowa w
art. 78,
5) wyraenie opinii w przedmiocie odwoania kuratora okrgowego,

2006-01-31

Kancelaria Sejmu

s. 16/16

6) wysuchanie informacji kuratora okrgowego o dziaalnoci kuratorskiej

suby sdowej i wyraenie opinii w tym zakresie,
7) wyraenie opinii w sprawach osobowych kuratorw zawodowych, przedstawionych przez kuratora okrgowego i Ministra Sprawiedliwoci,
8) wystpowanie do Ministra Sprawiedliwoci o podjcie niezbdnych dziaa
dotyczcych funkcjonowania kuratorskiej suby sdowej.
Rozdzia 5
Odpowiedzialno porzdkowa i dyscyplinarna kuratorw zawodowych
Art. 52.
1. Kuratorzy zawodowi ponosz odpowiedzialno porzdkow albo dyscyplinarn
za naruszenie obowizkw kuratora.
2. Kar porzdkow za przewinienie mniejszej wagi stanowi upomnienie.
3. Karami dyscyplinarnymi s:
1) nagana,
2) nagana z ostrzeeniem,
3) nagana z pozbawieniem moliwoci uzyskania wyszego stopnia subowego przez okres 2 lat,
4) usunicie z zajmowanego stanowiska,
5) wydalenie ze suby kuratorskiej.
Art. 53.
1. Kar porzdkow upomnienia kuratorowi okrgowemu i jego zastpcy wymierza
prezes sdu okrgowego, a pozostaym kuratorom - prezes sdu rejonowego.
2. Kurator w cigu 3 dni od zawiadomienia go o ukaraniu kar porzdkow upomnienia moe odwoa si odpowiednio do Ministra Sprawiedliwoci lub prezesa sdu okrgowego.
Art. 54.
1. Sdy dyscyplinarne s dwuinstancyjne. Sd drugiej instancji dziaa przy Ministrze Sprawiedliwoci
2. Do rozpoznania spraw dyscyplinarnych w pierwszej instancji waciwy jest sd
dyscyplinarny w sdzie okrgowym, w ktrym kurator objty postpowaniem
peni sub.
3. Sdy dyscyplinarne orzekaj w skadzie trzyosobowym.
4. Do orzekania w sdach dyscyplinarnych uprawnieni s wszyscy kuratorzy zawodowi, z wyjtkiem kuratora okrgowego i jego zastpcy oraz rzecznika dyscyplinarnego.

2006-01-31

Kancelaria Sejmu

s. 17/17

Art. 55.
1. Czonkw sdu dyscyplinarnego pierwszej instancji, w liczbie od 6 do 12, wybiera okrgowe zgromadzenie kuratorw.
2. Okrgowe zgromadzenie kuratorw wybiera kandydata na czonka sdu dyscyplinarnego drugiej instancji.
3. Minister Sprawiedliwoci spord kandydatw, o ktrych mowa w ust. 2, wybiera 12 czonkw sdu dyscyplinarnego drugiej instancji.
4. Kadencja sdu dyscyplinarnego trwa 6 lat.
Art. 56.
1. Skad sdu dyscyplinarnego pierwszej instancji wyznacza prezes sdu okrgowego w kolejnoci alfabetycznej, z listy czonkw odpowiedniego sdu, a skad
sdu drugiej instancji wyznacza w kolejnoci alfabetycznej Minister Sprawiedliwoci.
2. Skadowi przewodniczy czonek najstarszy sub.
3. Przewodniczcy skadu wyznacza protokolanta spord kuratorw zawodowych.
Art. 57.
Czonkowie sdw dyscyplinarnych s niezawili i podlegaj tylko ustawie.
Art. 58.
1. Uprawnionym oskarycielem przed sdem dyscyplinarnym w sprawach kuratorw jest rzecznik dyscyplinarny.
2. Rzecznika dyscyplinarnego wybiera okrgowe zgromadzenie kuratorw spord
swoich czonkw. Kadencja rzecznika dyscyplinarnego trwa 6 lat.
3. Rzecznik dyscyplinarny na danie prezesa sdu okrgowego przeprowadza postpowanie wyjaniajce i wystpuje z wnioskiem o wszczcie postpowania
dyscyplinarnego.
Art. 59.
Do zada rzecznika dyscyplinarnego naley:
1) prowadzenie postpowania wyjaniajcego,
2) skadanie wnioskw o wszczcie postpowania dyscyplinarnego, jeeli wyniki postpowania wyjaniajcego to uzasadniaj,
3) udzia w rozprawach w charakterze strony,
4) wnoszenie odwoa od orzecze sdu dyscyplinarnego pierwszej instancji,
5) udzia w postpowaniu odwoawczym.

2006-01-31

Kancelaria Sejmu

s. 18/18

Art. 60.
1. Obwiniony moe ustanowi obroc spord kuratorw zawodowych.
2. W wypadku gdy obwiniony nie ma obrocy z wyboru, a rzecznik dyscyplinarny
wnosi o orzeczenie kary wydalenia ze suby kuratorskiej, przewodniczcy sdu
dyscyplinarnego wyznacza obroc z urzdu spord kuratorw zawodowych.
Art. 61.
1. Sd dyscyplinarny pierwszej instancji wszczyna postpowanie dyscyplinarne z
dniem zgoszenia wniosku rzecznika dyscyplinarnego o wszczcie postpowania.
2. Sd dyscyplinarny pierwszej instancji wydaje orzeczenie po przeprowadzeniu
rozprawy, w toku ktrej wysuchuje rzecznika dyscyplinarnego, obwinionego
oraz jego obrocy, a take po rozpatrzeniu innych dowodw majcych znaczenie w sprawie.
3. Nieusprawiedliwione niestawiennictwo obwinionego lub jego obrocy na rozprawie nie wstrzymuje rozpoznania sprawy.
4. Rozprawa jest jawna. W uzasadnionych wypadkach skad orzekajcy moe wyczy jawno rozprawy, jednake ogoszenie orzeczenia jest jawne.
5. Z przebiegu rozprawy sporzdza si protok, ktry podpisuje przewodniczcy
skadu orzekajcego i protokolant.
Art. 62.
1. Orzeczenie powinno by ogoszone bezporednio po naradzie.
2. W wyjtkowych wypadkach mona odroczy ogoszenie orzeczenia na czas nie
duszy ni 3 dni. O terminie ogoszenia orzeczenia przewodniczcy skadu
orzekajcego zawiadamia strony bezporednio po zakoczeniu narady.
3. Po ogoszeniu orzeczenia przewodniczcy skadu orzekajcego podaje ustnie zasadnicze motywy rozstrzygnicia.
4. Orzeczenie wraz z uzasadnieniem dorcza si stronom z urzdu, nie pniej ni
w cigu 7 dni od dnia jego ogoszenia.
Art. 63.
1. Od orzeczenia sdu dyscyplinarnego pierwszej instancji strony maj prawo
wnie odwoanie. W odwoaniu mona skary cao orzeczenia lub jego
cz.
2. Odwoanie wnosi si do sdu dyscyplinarnego drugiej instancji za porednictwem sdu dyscyplinarnego pierwszej instancji, w terminie 14 dni od dnia dorczenia orzeczenia, wraz z uzasadnieniem.
Art. 64.
Orzeczenie sdu dyscyplinarnego podlega wykonaniu z chwil uprawomocnienia.
2006-01-31

Kancelaria Sejmu

s. 19/19

Art. 65.
1. W postpowaniu przed sdem dyscyplinarnym drugiej instancji stosuje si odpowiednio przepisy o postpowaniu przed sdem dyscyplinarnym pierwszej instancji.
2. Od orzeczenia sdu dyscyplinarnego drugiej instancji suy stronom odwoanie
do Sdu Apelacyjnego w Warszawie, w terminie 30 dni od dnia dorczenia
orzeczenia z uzasadnieniem. Do rozpoznania odwoania stosuje si przepisy Kodeksu postpowania cywilnego o apelacji.
Art. 66.
W sprawach nieuregulowanych w niniejszej ustawie do postpowania dyscyplinarnego stosuje si odpowiednio przepisy Kodeksu postpowania karnego.
Art. 67.
Prawomocn decyzj o ukaraniu kar porzdkow upomnienia oraz odpis prawomocnego orzeczenia sdu dyscyplinarnego docza si do akt osobowych kuratora.
Art. 68.
1. Nie przeprowadza si postpowania wyjaniajcego po upywie miesica od dnia
uzyskania pisemnego zawiadomienia o popenieniu czynu uzasadniajcego odpowiedzialno dyscyplinarn ani po upywie roku od dnia popenienia tego
czynu.
2. Jeeli z powodu nieobecnoci w pracy kurator nie ma moliwoci zoenia wyjanie, bieg miesicznego terminu, o ktrym mowa w ust. 1, nie rozpoczyna si,
a rozpoczty termin ulega zawieszeniu do dnia stawienia si kuratora w pracy.
3. Jeeli czyn zawiera znamiona przestpstwa, przedawnienie dyscyplinarne nie nastpuje wczeniej ni przedawnienie karne.
Art. 69.
Koszty postpowania dyscyplinarnego ponosi Skarb Pastwa.
Art. 70.
1. Prezes sdu okrgowego zarzdza, z urzdu, usunicie z akt osobowych kuratora:
1) decyzji o ukaraniu kar porzdkow - po roku od jej uprawomocnienia,
2) odpisu orzeczenia sdu dyscyplinarnego o ukaraniu kar przewidzian w
art. 52 ust. 3 pkt 1-4 - po upywie 2 lat, a kar przewidzian w art. 52 ust. 3
pkt 5 - po upywie 5 lat, od jej uprawomocnienia.
2. W szczeglnie uzasadnionych wypadkach prezes sdu okrgowego, na wniosek
ukaranego, moe zarzdzi usunicie decyzji lub orzecze odpowiednio po
upywie poowy terminw okrelonych w ust. 1.
2006-01-31

Kancelaria Sejmu

s. 20/20

Rozdzia 6
Aplikanci kuratorscy
Art. 71.
Aplikacja kuratorska trwa rok.
Art. 72.
Aplikantem kuratorskim moe zosta ten, kto odpowiada warunkom okrelonym w
art. 5 ust. 1 pkt 1-4 oraz przedoy informacj z Krajowego Rejestru Karnego, ktra
jego dotyczy.
Art. 73.
1. Prezes sdu okrgowego, po zasigniciu opinii kuratora okrgowego, zatrudnia aplikanta kuratorskiego na podstawie umowy o prac, zawartej na czas okrelony, uwzgldniajc moliwo jej rozwizania przed upywem terminu.
2. W uzasadnionych wypadkach prezes sdu okrgowego, po zasigniciu opinii
kuratora okrgowego, moe skrci aplikacj kuratorsk do 9 miesicy, jeeli
aplikant zosta w tym okresie naleycie przygotowany do egzaminu kuratorskiego, uzyskujc pozytywn ocen z przebiegu aplikacji.
3. Czas trwania aplikacji moe zosta przeduony na wniosek aplikanta na czas nie
duszy ni 6 miesicy, jeeli aplikant nie przystpi do egzaminu lub nie zda
go w pierwszym terminie.
4. W uzasadnionych wypadkach prezes sdu okrgowego, po zasigniciu opinii
kuratora okrgowego, moe take rozwiza umow z aplikantem kuratorskim
w terminie wczeniejszym, jeeli przebieg aplikacji wskazuje nieprzydatno
aplikanta do kuratorskiej suby sdowej.
Art. 74.
Przed podjciem obowizkw aplikant kuratorski skada lubowanie wobec prezesa
sdu okrgowego i kuratora okrgowego wedug nastpujcej roty: lubuj uroczycie sumiennie wypenia obowizki aplikanta kuratorskiego, w postpowaniu kierowa si zasadami godnoci i uczciwoci oraz dochowa tajemnicy subowej.
Art. 75.
1. Aplikacja kuratorska ma na celu:
1) praktyczne zapoznanie aplikanta z organizacj i dziaalnoci sdu, zakadw dla nieletnich, placwek opiekuczo-wychowawczych i leczniczo- terapeutycznych oraz zakadw penitencjarnych,
2) teoretyczne oraz praktyczne zaznajomienie aplikanta z zadaniami kuratora
sdowego,
3) pogbienie wiedzy aplikanta z zakresu metodyki pracy kuratorskiej,
2006-01-31

Kancelaria Sejmu

s. 21/21

4) sprawdzenie przydatnoci aplikanta do wykonywania zawodu kuratora.

2. Kurator okrgowy okrela ramowy plan przebiegu aplikacji kuratorskiej.
3. Aplikant kuratorski pozostaje pod patronatem kuratora zawodowego wyznaczonego przez kierownika zespou kuratorskiego.
4. Patron aplikanta kuratorskiego:
1) ustala w porozumieniu z kierownikiem zespou plan przebiegu aplikacji,
2) nadzoruje prac aplikanta,
3) opiniuje aplikanta.
Art. 76.
Aplikant kuratorski za naruszenie swoich obowizkw ponosi odpowiedzialno
porzdkow albo dyscyplinarn na zasadach obowizujcych kuratorw zawodowych.
Art. 77.
Do aplikantw kuratorskich stosuje si odpowiednio przepisy art. 14 ust. 1 i 6, art.
19 i 20.
Art. 78.
1. Aplikant kuratorski skada egzamin kuratorski przed komisj egzaminacyjn.
2. Komisj egzaminacyjn powouje prezes sdu okrgowego.
Art. 79.
1. Komisja egzaminacyjna skada si z przewodniczcego, ktrym jest prezes sdu
okrgowego bd wyznaczony przez niego wiceprezes, oraz trzech czonkw:
sdziego, kuratora okrgowego i kuratora zawodowego.
2. Prezes sdu okrgowego moe powoa do skadu komisji inne osoby, ktre zawodowo zajmuj si kuratel sdow, za ich zgod - w liczbie nieprzekraczajcej poowy skadu komisji okrelonego w ust. 1.
3. O skadzie komisji egzaminacyjnej oraz terminie i miejscu egzaminu przewodniczcy zawiadamia czonkw komisji oraz podlegajcych egzaminowi aplikantw co najmniej na miesic wczeniej.
Art. 80.
1. Egzamin kuratorski odbywa si w terminie wyznaczonym przez przewodniczcego komisji egzaminacyjnej, w miesicu poprzedzajcym upyw okresu aplikacji.
2. Egzamin pisemny odbywa si w obecnoci i pod nadzorem co najmniej 2 czonkw komisji egzaminacyjnej, a egzamin ustny - przed komisj egzaminacyjn.
3. Stosuje si nastpujc skal ocen:
2006-01-31

Kancelaria Sejmu

s. 22/22

1) pozytywne:
a) bardzo dobra,
b) dobra,
c) dostateczna,
2) niedostateczna.
4. W razie niedostatecznego wyniku egzaminu aplikant moe przystpi jeden raz
do ponownego jego skadania, w cigu 6 miesicy od dnia egzaminu poprzedniego.
Art. 81.
1. Egzamin pisemny polega na opracowaniu analizy akt sprawy oraz przygotowaniu stosownego wniosku procesowego lub innego pisma, ktrego przygotowanie
naley do zada kuratora sdowego.
2. Warunkiem dopuszczenia do egzaminu ustnego jest uzyskanie pozytywnej oceny
z egzaminu pisemnego.
3. Egzamin ustny obejmuje sprawdzenie znajomoci metodyki pracy kuratora sdowego, organizacji wymiaru sprawiedliwoci, przepisw prawnych dotyczcych dziaalnoci kuratorw sdowych oraz innych wiadomoci potrzebnych do
wykonywania zawodu kuratora sdowego.
4. Uchway komisji egzaminacyjnej zapadaj wikszoci gosw, a w razie rwnej
liczby gosw decyduje gos przewodniczcego.
5. Z przebiegu i wynikw egzaminu sporzdza si protok, ktry podpisuj wszyscy czonkowie komisji egzaminacyjnej.
Art. 82.
Wynagrodzenie przewodniczcego i czonkw komisji egzaminacyjnej jest rwne
wynagrodzeniu przysugujcemu przewodniczcemu i czonkom komisji egzaminacyjnej dla aplikantw sdowych.
Art. 83.
Aplikant kuratorski jest obowizany do:
1) uczestnictwa w szkoleniu:
a) teoretycznym, ze szczeglnym uwzgldnieniem metodyki pracy kuratora sdowego, organizacji wymiaru sprawiedliwoci, przepisw prawnych dotyczcych dziaalnoci kuratorw sdowych oraz innych wiadomoci potrzebnych do wykonywania zawodu kuratora sdowego,
b) praktycznym, ze szczeglnym uwzgldnieniem udziau w rozprawach
sdowych i w wysuchiwaniu nieletnich przez sdziego oraz pobytu w placwkach, o ktrych mowa w art. 3 ust. 1,
2) dokonywania oceny przebiegu spraw znajdujcych si w postpowaniu rozpoznawczym i wykonawczym w ramach pracy zespou,

2006-01-31

Kancelaria Sejmu

s. 23/23

3) zapoznania si z rejonem pracy kuratora - patrona oraz zadaniami wynikajcymi z jego zakresu czynnoci,
4) przyswojenia zasad prowadzenia dokumentacji kuratorskiej,
5) nawizywania kontaktw z instytucjami zajmujcymi si wychowaniem,
profilaktyk i resocjalizacj,
6) zapoznawania si z organizacj i formami pracy orodka kuratorskiego,
7) udziau w posiedzeniach zespou i naradach organizowanych dla kuratorw
sdowych,
8) wykonywania innych czynnoci zleconych przez przeoonych.

Rozdzia 7
Kuratorzy spoeczni
Art. 84.
1. Do penienia funkcji kuratora spoecznego moe by powoany ten, kto:
1) odpowiada warunkom okrelonym w art. 5 pkt 1-3,
2) posiada co najmniej wyksztacenie rednie i dowiadczenie w prowadzeniu
dziaalnoci resocjalizacyjnej, opiekuczej lub wychowawczej,
3) zoy informacj z Krajowego Rejestru Karnego, ktra jego dotyczy.
2. Kuratora spoecznego powouje, zawiesza w czynnociach i odwouje prezes sdu rejonowego na wniosek kierownika zespou.
3. Kurator spoeczny peni sw funkcj spoecznie w jednym zespole.
Art. 85.
1. Przed przystpieniem do penienia funkcji kurator spoeczny skada przed prezesem waciwego sdu rejonowego w obecnoci kierownika zespou lubowanie,
okrelone w art. 6 ust. 1.
2. Z odebrania lubowania sporzdza si protok, ktry podpisuj: skadajcy lubowanie, prezes sdu rejonowego oraz kierownik zespou.
Art. 86.
Kuratora spoecznego wpisuje si na list kuratorw przy prezesie sdu rejonowego.
Art. 87.
1. Zakres zada kuratora spoecznego okrela kierownik zespou w porozumieniu z
wyznaczonym kuratorem zawodowym, pod ktrego kierunkiem kurator spoeczny ma pracowa.

2006-01-31

Kancelaria Sejmu

s. 24/24

2. Liczba dozorw lub nadzorw sprawowanych przez kuratora spoecznego nie

powinna przekracza 10.
3. Kuratorowi spoecznemu w zwizku z wykonywaniem czynnoci zleconych
przez sd lub kuratora zawodowego przysuguj uprawnienia, o ktrych mowa
w art. 9.
Art. 88.
1. Prezes sdu rejonowego odwouje kuratora spoecznego, jeeli:
1) przesta odpowiada warunkom okrelonym w art. 84 ust. 1,
2) zoy prob o zwolnienie go z powierzonej mu funkcji.
2. W wypadkach okrelonych w ust. 1 nie jest wymagany wniosek kierownika zespou.
3. Prezes sdu moe odwoa kuratora spoecznego, jeeli:
1) kurator nienaleycie wypenia powierzon mu funkcj,
2) wymagaj tego wzgldy organizacyjne.
4. Odwoanie kuratora spoecznego powoduje jego skrelenie z listy kuratorw spoecznych.
Art. 89.
Prezes sdu rejonowego na wniosek kierownika zespou zawiesza kuratora spoecznego w czynnociach, w razie wszczcia przeciwko niemu postpowania karnego, do
czasu jego prawomocnego rozstrzygnicia.
Art. 90.
1. Prezes sdu rejonowego, na wniosek kierownika zespou, ustala i przyznaje kuratorowi spoecznemu miesiczny ryczat z tytuu zwrotu kosztw ponoszonych w
zwizku ze sprawowanym przez niego nadzorem lub dozorem, patny do dnia 20
kadego miesica.
2. Ryczat za sprawowanie jednego dozoru lub nadzoru wynosi od 2% do 4% kwoty bazowej ustalonej dla kuratorw zawodowych na podstawie przepisw o
ksztatowaniu wynagrodze w pastwowej sferze budetowej.
3. W wypadku gdy ogoszenie przepisw, o ktrych mowa w ust. 2, nastpi po dniu
1 stycznia roku, ktrego dotyczy ustawa budetowa, podstaw obliczenia wynagrodzenia za okres od 1 stycznia do dnia ogoszenia nowych przepisw stanowi
kwota bazowa w wysokoci obowizujcej w grudniu roku poprzedniego.
4. Za przeprowadzenie wywiadu w postpowaniu wykonawczym w sprawie nieobjtej dozorem lub nadzorem prezes sdu rejonowego przyznaje kuratorowi spoecznemu ryczat z tytuu zwrotu kosztw w wysokoci 4% kwoty bazowej, o
ktrej mowa w ust. 2.
Art. 91.
1. Kuratorowi spoecznemu przysuguje ryczat za:
2006-01-31

Kancelaria Sejmu

s. 25/25

1) przeprowadzenie wywiadu rodowiskowego okrelonego w art. 214 1 Kodeksu postpowania karnego,

2) przeprowadzenie wywiadu rodowiskowego w sprawach o uniewanienie
maestwa, ustalenie istnienia lub nieistnienia maestwa, rozwd, separacj,
3) obecno przy kontaktach rodzicw z dziemi, ustalonych przez sd opiekuczy.
2. Ryczat, o ktrym mowa w ust. 1 pkt 1 i 2, wynosi 4%, a w wypadku okrelanym
w ust. 1 pkt 3 - 10% kwoty bazowej, o ktrej mowa w art. 90 ust. 2.
3. Ryczat, o ktrym mowa w ust. 1 i 2, przysuguje rwnie kuratorowi zawodowemu.
Rozdzia 8
Zmiany w przepisach obowizujcych, przepisy przejciowe i kocowe
Art. 92.
W ustawie z dnia 17 listopada 1964 r. - Kodeks postpowania cywilnego (Dz.U. Nr
43, poz. 296, z 1965 r. Nr 15, poz. 113, z 1974 r. Nr 27, poz. 157, Nr 39, poz. 231, z
1975 r. Nr 45, poz. 234, z 1982 r. Nr 11, poz. 82, Nr 30, poz. 210, z 1983 r. Nr 5,
poz. 33, z 1984 r. Nr 45, poz. 241 i 242, z 1985 r. Nr 20, poz. 86, z 1987 r. Nr 21,
poz. 123, z 1988 r. Nr 41, poz. 324, z 1989 r. Nr 4, poz. 21, Nr 33, poz. 175, z 1990
r. Nr 14, poz. 88, Nr 34, poz. 198, Nr 53, poz. 306, Nr 55, poz. 318, Nr 79, poz. 464,
z 1991 r. Nr 7, poz. 24, Nr 22, poz. 92, Nr 115, poz. 496, z 1993 r. Nr 12, poz. 53, z
1994 r. Nr 105, poz. 509, z 1995 r. Nr 83, poz. 417, z 1996 r. Nr 24, poz. 110, Nr 43,
poz. 189, Nr 73, poz. 350, Nr 149, poz. 703, z 1997 r. Nr 43, poz. 270, Nr 54, poz.
348, Nr 75, poz. 471, Nr 102, poz. 643, Nr 117, poz. 752, Nr 121, poz. 769 i 770, Nr
133, poz. 882, Nr 139, poz. 934, Nr 140, poz. 940, Nr 141, poz. 944, z 1998 r. Nr
106, poz. 668, Nr 117, poz. 757, z 1999 r. Nr 52, poz. 532, z 2000 r. Nr 22, poz. 269
i 271, Nr 48, poz. 552 i 554, Nr 55, poz. 665, Nr 73, poz. 852, Nr 94, poz. 1037, Nr
114, poz. 1191 i poz. 1193, Nr 122, poz. 1314, 1319 i 1322 oraz z 2001 r. Nr 4, poz.
27, Nr 49, poz. 508, Nr 63, poz. 635 i Nr 98, poz. 1069 i 1070) wprowadza si nastpujce zmiany:
1) po art. 561 dodaje si art. 5611 w brzmieniu:
Art. 5611. W sprawach, o ktrych mowa w art. 561, sd moe zarzdzi
przeprowadzenie przez kuratora sdowego wywiadu rodowiskowego w celu ustalenia warunkw, w jakich yj osoby ubiegajce si o udzielenie zezwolenia.;
2) po art. 565 dodaje si art. 5651 w brzmieniu:
Art. 5651. W sprawach, o ktrych mowa w art. 565, sd moe zarzdzi
przeprowadzenie przez kuratora sdowego wywiadu rodowiskowego w celu ustalenia warunkw, w jakich yj maonkowie.;
3) po art. 570 dodaje si art. 5701 w brzmieniu:
Art. 5701. Sd opiekuczy moe zarzdzi przeprowadzenie przez kuratora
sdowego wywiadu rodowiskowego w celu ustalenia danych do2006-01-31

Kancelaria Sejmu

s. 26/26

tyczcych maoletniego i jego rodowiska, a w szczeglnoci dotyczcych zachowania si i warunkw wychowawczych maoletniego, sytuacji bytowej rodziny, przebiegu nauki maoletniego i
sposobu spdzania czasu wolnego, jego kontaktw rodowiskowych, stosunku do niego rodzicw lub opiekunw, podejmowanych oddziaywa wychowawczych, stanu zdrowia i znanych w
rodowisku uzalenie maoletniego..
Art. 93.
W ustawie z dnia 13 czerwca 1967 r. o kosztach sdowych w sprawach cywilnych
(Dz.U. Nr 24, poz. 110, z 1982 r. Nr 31, poz. 215, z 1991 r. Nr 22, poz. 93, z 1994 r.
Nr 79, poz. 362, z 1996 r. Nr 34, poz. 146 i Nr 43, poz. 189, z 1997 r. Nr 41, poz.
255 i Nr 106, poz. 678, z 2000 r. Nr 12, poz. 136, Nr 48, poz. 554 i Nr 120, poz.
1268 oraz z 2001 r. Nr 63, poz. 635 i Nr 98, poz. 1069) w art. 4 w pkt 7 na kocu
kropk zastpuje si przecinkiem i dodaje si pkt 8 w brzmieniu:
8) ryczaty nalene kuratorom sdowym za przeprowadzenie wywiadu rodowiskowego w sprawach o uniewanienie maestwa, ustalenie istnienia lub
nieistnienia maestwa, rozwd, separacj oraz za obecno przy kontaktach rodzicw z dziemi, ustalonych przez sd opiekuczy..
Art. 94.
W ustawie z dnia 16 wrzenia 1982 r. o pracownikach urzdw pastwowych (Dz.U.
z 2001 r. Nr 86, poz. 953) w art. 44 skrela si wyrazy a take do kuratorw zawodowych,.
Art. 95.
W ustawie z dnia 6 czerwca 1997 r. - Kodeks karny (Dz.U. Nr 88, poz. 553 i Nr 128,
poz. 840, z 1999 r. Nr 64, poz. 729 i Nr 83, poz. 931 oraz z 2000 r. Nr 48, poz. 548,
Nr 93, poz. 1027 i Nr 116, poz. 1216) w art. 115 w 13 w pkt 3 skrela si wyraz
zawodowy.
Art. 96.
W ustawie z dnia 6 czerwca 1997 r. - Kodeks postpowania karnego (Dz.U. Nr 89,
poz. 555, z 1999 r. Nr 83, poz. 931 oraz z 2000 r. Nr 50, poz. 580, Nr 62, poz. 717,
Nr 73, poz. 852 i Nr 93, poz. 1027) wprowadza si nastpujce zmiany:
1) w art. 214 w 1 skrela si wyraz zawodowy;
2) w art. 618 w 1 w pkt 11 na kocu kropk zastpuje si przecinkiem i dodaje si
pkt 12 w brzmieniu:
12) ryczatu kuratora sdowego za przeprowadzenie wywiadu rodowiskowego, o ktrym mowa w art. 214 1..
Art. 97.
W ustawie z dnia 6 czerwca 1997 r. - Kodeks karny wykonawczy (Dz.U. Nr 90, poz.
557, Nr 160, poz. 1083, z 1999 r. Nr 83, poz. 931 oraz z 2000 r. Nr 60, poz. 701, Nr
2006-01-31

Kancelaria Sejmu

s. 27/27

120, poz. 1268 i Nr 122, poz. 1318) w art. 176 wyrazy Rada Ministrw zastpuje
si wyrazami Minister Sprawiedliwoci oraz skrela si wyrazy organizacj kuratorskiej suby sdowej,.
Art. 98.
1. Kuratorzy zawodowi wykonujcy dodatkowe zatrudnienie zobowizani s w
terminie 3 miesicy od dnia wejcia w ycie ustawy wystpi do prezesa sdu
okrgowego o zgod, o ktrej mowa w art. 15 ust. 1.
2. W wypadku nieuzyskania zgody, o ktrej mowa w art. 15 ust. 1, kurator zawodowy, ktry nie zrezygnowa z dodatkowego zatrudnienia, zawiadamia niezwocznie o tym fakcie prezesa sdu okrgowego.
Art. 99.
1. Z dniem wejcia w ycie ustawy kuratorzy zawodowi, o ktrych mowa w art. 7,
uzyskuj stopnie subowe odpowiednie do stanowiska, na ktre zostali mianowani na podstawie dotychczasowych przepisw.
2. Z dniem wejcia w ycie ustawy kuratorzy spoeczni staj si kuratorami spoecznymi w rozumieniu niniejszej ustawy.
Art. 100.
1. Prezes sdu okrgowego w terminie 3 miesicy od dnia wejcia w ycie ustawy
zwouje pierwsze okrgowe zgromadzenie kuratorw w celu powoania kuratora
okrgowego w trybie okrelonym w art. 36 ust. 1. Przewodniczcym pierwszego
okrgowego zgromadzenia kuratorw jest wyznaczony przez prezesa sdu okrgowego kurator okrgowy.
2. Z dniem powoania kuratora okrgowego dotychczasowe powoanie kuratora
okrgowego traci moc.
3. Prezes sdu okrgowego w terminie miesica od dnia powoania kuratora okrgowego powoa kierownikw zespow.
Art. 101.
1. W terminie 6 miesicy od dnia wejcia w ycie ustawy kurator okrgowy zwouje okrgowe zgromadzenie kuratorw w celu wyboru czonkw sdu dyscyplinarnego pierwszej instancji, kandydata na czonka sdu dyscyplinarnego drugiej
instancji, wyboru rzecznika dyscyplinarnego oraz delegata do Krajowej Rady
Kuratorw.
2. Krajowa Rada Kuratorw zbierze si w terminie 7 miesicy od dnia wejcia w
ycie ustawy. Pierwszemu posiedzeniu przewodniczy najstarszy wiekiem delegat.
Art. 102.
Postpowania dyscyplinarne wszczte, lecz nie zakoczone prawomocnie przed wejciem w ycie ustawy, tocz si wedug przepisw dotychczasowych.
2006-01-31

Kancelaria Sejmu

s. 28/28

Art. 103.
1. Stayci kuratorscy z dniem wejcia w ycie ustawy staj si aplikantami kuratorskimi.
2. Staysta kuratorski przyjty na sta przed dniem wejcia w ycie ustawy nieposiadajcy wyksztacenia, o ktrym mowa w art. 5 ust. 1 pkt 4, lub posiadajcy
wyksztacenie rednie moe by mianowany kuratorem zawodowym.
Art. 104.
Minister Sprawiedliwoci okreli, w drodze zarzdzenia, wzory legitymacji kuratora
zawodowego, aplikanta kuratorskiego oraz legitymacji kuratora spoecznego.
Art. 105.
W sprawach nieuregulowanych w ustawie do kuratorw zawodowych oraz aplikantw kuratorskich stosuje si przepisy ustawy z dnia 26 czerwca 1974 r. - Kodeks
pracy (Dz.U. z 1998 r. Nr 21, poz. 94, Nr 106, poz. 668 i Nr 113, poz. 717, z 1999 r.
Nr 99, poz. 1152, z 2000 r. Nr 19, poz. 239, Nr 43, poz. 489, Nr 107, poz. 1127 i Nr
120, poz. 1268 oraz z 2001 r. Nr 11, poz. 84, Nr 28, poz. 301 i Nr 52, poz. 538).
Art. 106.
1. Do dnia 31 grudnia 2002 r. kuratorzy zawodowi otrzymuj wynagrodzenie zasadnicze oraz dodatki funkcyjne ustalone na podstawie przepisw dotychczasowych.
2. Do dnia 31 grudnia 2002 r. kurator zawodowy, za sprawowane dozory lub nadzory otrzymuje ryczat, na zasadach okrelonych w art. 90. Bez wzgldu na liczb sprawowanych dozorw lub nadzorw ryczat nie moe w jednym miesicu
przekracza 10-krotnej wysokoci ryczatu za sprawowanie jednego dozoru lub
nadzoru.
3. Do dnia 31 grudnia 2002 r. funkcje biura kuratora okrgowego wykonuj pracownicy sdu okrgowego wyznaczeni przez prezesa tego sdu.
4. Rada Ministrw, okreli mnoniki wynagrodzenia zasadniczego kuratorw na
podstawie art. 14 ust. 7, przysugujcego od dnia 1 stycznia 2003 r., w takiej
wysokoci, aby przecitne wynagrodzenie zasadnicze kuratorw zawodowych
nie byo nisze od 1,8 kwoty bazowej, o ktrej mowa w art. 14 ust. 1.
Art. 106a.
Do dnia 31 grudnia 2002 r. obsug biurow zespou mog peni wyznaczeni przez
prezesa sdu rejonowego pracownicy zatrudnieni w wydziaach tego sdu. W takim
przypadku nie tworzy si sekretariatu zespou.
Art. 107.
Ustawa wchodzi w ycie z dniem 1 stycznia 2002 r., z wyjtkiem:
2006-01-31

Kancelaria Sejmu

s. 29/29

1) art. 14 ust. 7, ktry wchodzi w ycie z dniem 1 padziernika 2002 r.,

2) art. 14 ust. 1-3 i 5 oraz art. 38, ktre wchodz w ycie z dniem 1 stycznia
2003 r.

2006-01-31