Matura Zbior Zadan Matematyka PR

EGZAMIN MATURALNY
MATEMATYKA
Poziom rozszerzony
ZBIR ZADA
Materiay pomocnicze dla uczniw i nauczycieli
Centralna Komisja Egzaminacyjna

2015
Publikacja opracowana przez zesp koordynowany przez Renat wirko dziaajcy

w ramach projektu Budowa bankw zada realizowanego przez Centraln Komisj
Egzaminacyjn pod kierunkiem Janiny Grzegorek.
Autorzy
Barbara Andrzejewska (kierownik zespou przedmiotowego)
Agnieszka Borowska
dr Wiktor Bartol (kierownik zespou przedmiotowego)
Jacek Czapiski (kierownik zespou przedmiotowego)
Henryk Dbrowski
dr Jacek Dymel
Anna Kleinschmidt
Marzena Mazur
dr Edward Stachowski
Komentatorzy
dr Waldemar Pauba
Andrzej Daszke
Hanna Schulte-Noelle
Opracowanie redakcyjne
Jakub Pochrybniak
Redaktor naczelny
Julia Konkoowicz-Pniewska
Zbiory zada opracowano w ramach projektu Budowa bankw zada,

Dziaanie 3.2 Rozwj systemu egzaminw zewntrznych,
Priorytet III Wysoka jako systemu owiaty,
Program Operacyjny Kapita Ludzki
Spis treci
Wprowadzenie ............................................................................................................................ 4
1.
2.
3.
4.
Zadania ................................................................................................................................ 5
1.1.
Liczby rzeczywiste i wyraenia algebraiczne. Rwnania i nierwnoci ..................... 5
1.2.
Funkcje ...................................................................................................................... 11
1.3.
Cigi........................................................................................................................... 15
1.4.
Geometria .................................................................................................................. 17
1.5.
Teoria prawdopodobiestwa i kombinatoryka .......................................................... 27
1.6.
Rachunek rniczkowy.............................................................................................. 30
Komentarze do zada ........................................................................................................ 33

2.1.
Liczby rzeczywiste i wyraenia algebraiczne. Rwnania i nierwnoci ................... 33
2.2.
Funkcje ...................................................................................................................... 38
2.3.
Cigi........................................................................................................................... 40
2.4.
Geometria .................................................................................................................. 41
2.5.
Teoria prawdopodobiestwa i kombinatoryka .......................................................... 48
2.6.
Rachunek rniczkowy.............................................................................................. 50
Rozwizania ...................................................................................................................... 53
3.1.
Liczby rzeczywiste i wyraenia algebraiczne. Rwnania i nierwnoci ................... 53
3.2.
Funkcje ...................................................................................................................... 66
3.3.
Cigi........................................................................................................................... 73
3.4.
Geometria .................................................................................................................. 76
3.5.
Teoria prawdopodobiestwa i kombinatoryka ........................................................ 106
3.6.
Rachunek rniczkowy............................................................................................ 113
Wykaz umiejtnoci oglnych i szczegowych sprawdzanych zadaniami ................... 118

4.1.
Liczby rzeczywiste i wyraenia algebraiczne. Rwnania i nierwnoci ................. 118
4.2.
Funkcje .................................................................................................................... 122
4.3.
Cigi......................................................................................................................... 125
4.4.
Geometria ................................................................................................................ 126
4.5.
Teoria prawdopodobiestwa i kombinatoryka ........................................................ 130
4.6.
Rachunek rniczkowy............................................................................................ 132
Wprowadzenie
Prezentowany zbir zada jest przeznaczony przede wszystkim dla osb zamierzajcych
zdawa egzamin maturalny z matematyki w formule obowizujcej od 2015 roku. Zbir ten
moe by rwnie wykorzystywany przez nauczycieli matematyki w procesie dydaktycznym
jako materia uzupeniajcy, poniewa zawiera wiele zada w nowym stylu, o interesujcej,
zmuszajcej do mylenia treci; take takie, ktrych nauczyciele nie znajd w obecnych na
rynku publikacjach.
Zbir obejmuje 100 zada sprawdzajcych opanowanie kompetencji matematycznych opisanych w podstawie programowej ksztacenia oglnego dla poziomu rozszerzonego.
Zadania zostay pogrupowane tematycznie, zgodnie z nastpujc klasyfikacj:
1. Liczby rzeczywiste i wyraenia algebraiczne. Rwnania i nierwnoci;
2. Funkcje;
3. Cigi;
4. Geometria (planimetria, stereometria, geometria analityczna paszczyzny; trygonometria);
5. Prawdopodobiestwo i kombinatoryka (wraz z elementami statystyki);
6. Rachunek rniczkowy.
Wanie na tym poziomie warto zwrci szczegln uwag na zadania dotyczce treci, ktre
zgodnie z now podstaw programow nauczania matematyki pojawiy si w 2015 roku na
egzaminie maturalnym po kilkuletniej przerwie (np. zastosowanie granic, pochodnych, szereg
geometryczny, prawdopodobiestwo warunkowe i cakowite).
Zgodnie z wymaganiami maturalnymi w zbiorze znajduj si zarwno zadania zamknite,
w ktrych tylko jedna z podanych odpowiedzi jest prawdziwa, jak i zadania otwarte, wymagajce przedstawienia penego rozwizania, w tym zadania na dowodzenie.
Ucze samodzielnie przygotowujcy si do egzaminu maturalnego, ktry nie bdzie mia pomysu na rozwizanie zadania, moe liczy na pomoc w postaci wskazwek oraz komentarzy
towarzyszcych kademu zadaniu, podpowiadajcych kolejne etapy rozwizania i uzasadniajcych przyjt strategi. Do wszystkich zada zamknitych podano prawidowe odpowiedzi,
co pozwoli uczniowi sprawdzi poprawno ich rozwizania. Do zada otwartych przedstawiono pene rozwizania, niekiedy na kilka sposobw. Tym samym ucze bez pomocy nauczyciela, podajc za wskazwkami i ledzc poszczeglne etapy rozwizania, bdzie
w stanie pokona zasadnicze trudnoci zadania lub w peni je rozwiza.
Ponadto do kadego zadania podano wymagania egzaminacyjne oglne i szczegowe
z obecnie obowizujcej Podstawy programowej dla III (gimnazjum) i IV (szkoa ponadgimnazjalna) etapu ksztacenia.
Mamy nadziej, e proponowany zbir zada bdzie pomocny uczniom w przygotowaniu si
do egzaminu maturalnego z matematyki, a nauczycielom pozwoli wzbogaci proces nauczania o ciekawe zadania i uatwi im realizacj najwaniejszego celu ksztacenia matematycznego: ucze koczcy kolejny etap edukacyjny bdzie zna i rozumia pojcia matematyczne,
ale przede wszystkim bdzie umia stosowa wiedz teoretyczn w rozwizywaniu problemw, rwnie w zagadnieniach osadzonych w kontekcie praktycznym.
Autorzy
1. Zadania
1. Zadania
1.1. Liczby rzeczywiste i wyraenia algebraiczne.
Rwnania i nierwnoci
Zadanie 1.
Dane jest rwnanie kwadratowe x 2 kx 2k 3 0 , gdzie k R . Dla jakich wartoci parametru k to rwnanie ma dwa rne pierwiastki ujemne?
Komentarz do zadania
Kiedy rwnanie kwadratowe ma dwa pierwiastki? Co powiesz o znaku sumy i iloczynu pierwiastkw, jeli s one ujemne? Moesz skorzysta ze wzorw Vite'a. Rozwi otrzymane
nierwnoci. Wyznacz cz wspln zbiorw rozwiza.
Przykadowe rozwizanie
Niech liczby x1 i x 2 bd rozwizaniami rwnania kwadratowego x 2 kx 2k 3 0 .
Ustalimy, dla jakich wartoci parametru k rwnanie ma dwa rozwizania, ktre s liczbami
ujemnymi.
Rwnanie kwadratowe ma dwa rozwizania, gdy k 2 42k 3 0 .
k 2 42k 3 0 ,
k 2 8k 12 0 ,
k1
84
2,
2
k2
8 4
6,
2
k ; 2 6; .
Wyznaczymy teraz, dla jakich wartoci k rozwizania rwnania x1 i x 2 s ujemne.

Wiemy, e x1 i x 2 bd ujemne, gdy
x1 x 2 0
x1 x 2 0
Korzystajc ze wzorw Vite'a, mamy
2 k 3 0
k 0
Tak wic k 1
1
i k 0.
2
1
Z powyszego mamy k 1 ; .
2
Rozwaane rwnanie kwadratowe ma dwa rozwizania ujemne dla k speniajcych nastpujce warunki:
Egzamin maturalny. Matematyka. Poziom rozszerzony. Zbir zada
k ; 2 6;
1
k 1 ; .
2
Tak wic rwnanie ma dwa rne rozwizania ujemne dla

1
k 1 ; 2 6; .
2
Zadanie 2.
Reszta z dzielenia wielomianu W (x) przez x 2 jest rwna 2. Oblicz reszt z dzielenia wielomianu W ( x 1) przez x 3 .
Nazwa zmiennej nie ma znaczenia; moesz myle o dzieleniu W (t ) przez t 2 zamiast
W (x) przez x 2 . Co otrzymasz, podstawiajc teraz x 1 zamiast t?
Jeli jeszcze tego nie widzisz, przeled krok po kroku nastpujce rozumowanie: Gdy dzielisz
np. liczb 17 przez 5, to otrzymujesz iloraz 3 i reszt 2. Moesz wic napisa, e 17 3 5 2 .
Podobne zasady dotycz dzielenia wielomianw. Zapisz wielomian W w postaci sumy iloczynu dzielnika x 2 przez iloraz oraz reszty. Nie musisz zna otrzymanego ilorazu zamiast
tego napisz np. P(x) . W zadaniu jest mowa o wartoci wielomianu W dla argumentu x 1 ,
pozostaje wic w miejsce zmiennej, w zapisanej wczeniej sumie, wstawi x 1 .
Zauwamy, e istnieje taki wielomian P(x) , e W ( x) ( x 2) P( x) 2 .
Ale wwczas W ( x 1) ( x 1) 2 P( x 1) 2 , czyli W ( x 1) x 3 P( x 1) 2 .
Std wida, e szukana reszta jest rwna 2.
Zadanie 3.
Udowodnij, e dla dowolnych liczb rzeczywistych x, y takich, e x y , prawdziwa jest nierwno
x y x 3 y 3 1 .
x y x 3 y 3 3
Skorzystaj ze wzorw skrconego mnoenia na sum szecianw i na rnic szecianw
i skr uamek wystpujcy po lewej stronie dowodzonej nierwnoci.
Przekszta teraz otrzyman nierwno tak, eby otrzyma nierwno kwadratow.
Skorzystaj na koniec ze wzoru na kwadrat rnicy i wycignij odpowiedni wniosek.
W ktrym miejscu wykorzystasz informacj, e liczby x i y s rne?
1. Zadania
Zadanie 4.
Wyznacz
wszystkie wartoci parametru m, dla ktrych pierwiastkami

x 1x m2 0 s cztery kolejne wyrazy cigu arytmetycznego.
2
rwnania
Czy dla m 0 warunki zadania byyby spenione? Ile wwczas mielibymy rozwiza?
Zauwa, e rozwizaniami kadego z rwna x 2 1 0 oraz x 2 m 2 0 s pary liczb przeciwnych. Jakie to liczby? Jakie moe by wzajemne pooenie tych liczb na osi liczbowej?
Dlaczego nie jest moliwe wzajemne pooenie opisane nierwnociami m 1 m 1?
Jak moesz skorzysta z definicji cigu arytmetycznego dla cigu m, 1, 1, m , a jak dla cigu 1, m, m, 1 ?
Zauwa, e jeli rozwizaniem zadania bdzie liczba m, to bdzie ni take liczba m , bowiem w rwnaniu mamy wyraenie m 2 , a m 2 m2 .
Zadanie 5.
Liczba log 4 9 log 2 6 jest rwna
A. log 2 18
B. log 2 27
C. log 4 27
D. log 4 108
C. 7 7
D. 714
Zadanie 6.
Wyka, e log 3 5 log 4 9 log 5 2 1 .
Zadanie 7.
Liczba 27 log
A. 71
jest rwna
B. 7 2
Zadanie 8.
Iloczyn trzech kolejnych liczb cakowitych jest 6 razy wikszy od kwadratu najmniejszej
z tych liczb powikszonego o 1. Wyznacz te liczby.
Zadanie 9.
Liczby rzeczywiste a, b, c s pierwiastkami wielomianu x3 2 x 1 . Oblicz, ile jest rwne
a 2 b2 c 2 .
Zadanie 10.
Wyznacz wszystkie wartoci parametru k, dla ktrych rwnanie k 2 x 1 x3k 2 k ma
rozwizanie w zbiorze liczb rzeczywistych.
Zadanie 11.
Rwnanie x 3 4 5
A. nie ma rozwiza rzeczywistych.
B. ma dokadnie dwa rozwizania rzeczywiste.
C. ma dokadnie trzy rozwizania rzeczywiste.
D. ma dokadnie cztery rozwizania rzeczywiste.
Zadanie 12.
Rozwi rwnanie x 1 1 x 2 .
Zadanie 13.
Rozwi nierwno 2 x 2 x x .
Zadanie 14.
Uzasadnij, e dla kadej liczby rzeczywistej x prawdziwa jest nierwno x 5 x 2 7 .
Zadanie 15.
Rozwizaniami nierwnoci x 2 4 x 2 s wszystkie liczby ze zbioru
A. 2, 2
B. 3, 1
C. , 2 2,
D. , 3 1,
Zadanie 16.
Rwnanie kwadratowe 5x 2 4 x 3 0 ma dwa rozwizania rzeczywiste: x1 oraz x2 . Warxx
to wyraenia 1 2 jest rwna
x1 x 2
A.
4
5
B.
3
4
C.
5
3
D.
5
4
Zadanie 17.
Rwnanie kwadratowe ax 2 bx c 0 , gdzie c 0 , ma dwa rne pierwiastki, ktrych suma
jest rwna ich podwojonemu iloczynowi. Wynika std, e
A. b 2c
B. c 2b
C. b 2c
D. 2b c
1. Zadania
Zadanie 18.
Okrel liczb rozwiza rwnania mx2 mx 1 2m 0 , gdzie x 2, 2 , w zalenoci od
wartoci parametru m R .
Zadanie 19.
Funkcja f , ktrej dziedzin jest zbir wszystkich liczb rzeczywistych, okrelona jest wzorem
f ( x) (m 1) x 2 2 x m 1 . Wyznacz wszystkie wartoci parametru m , dla ktrych wykres
funkcji f przecina si z prost o rwnaniu y x 1 w dwch punktach, ktrych pierwsze
wsprzdne maj przeciwne znaki.
Zadanie 20.
Trjmian x 2 bx c ma dwa rne pierwiastki cakowite, oba rne od zera, a suma jego
wspczynnikw 1 b c jest liczb pierwsz. Wska przykad trjmianu speniajcego warunki zadania. Uzasadnij, e jednym z pierwiastkw tego trjmianu jest liczba 2.
Zadanie 21.
Udowodnij, e dla kadej liczby rzeczywistej x i kadej liczby rzeczywistej m prawdziwa
jest nierwno 8x 2 4mx 2m2 12 x 6m 18 .
Zadanie 22.
Wielomian f jest dany wzorem f ( x) x 4 x 3 2 x 2 3x a . Reszta z dzielenia wielomianu f
przez dwumian x 2 jest rwna 3, gdy a jest rwne
A. 12
B. 17
C. 19
D. 22
Zadanie 23.
Dla
pewnej
parametru
m
reszta
z
dzielenia
wielomianu
x
2
przez
jest
rwna
2014.
Reszta
z
dzielenia
wielomiaW ( x) 8 x 6 x 4 x 2 x m
nu W przez 2 x 4 jest rwna
8
wartoci
A. 2014
B. 1007
C. 2014
D. 4028
Zadanie 24.
Wielomian W ( x) 4 x5 ax3 bx 2 1 jest podzielny przez dwumian 2 x 1 , a reszta
z dzielenia tego wielomianu przez dwumian x 2 jest rwna 105 . Wyznacz pierwiastki wielomianu W .
Zadanie 25.
Rozwi rwnanie 3 x 2 x3 2 2 .
Wskazwka: moesz skorzysta ze wzoru a 3 b 3 a ba 2 ab b 2 .
10
Zadanie 26.
Rozwi rwnanie x 2 3x x 2 3x 2 1 0 .
Zadanie 27.
Na rysunku poniej przedstawiono fragment wykresu funkcji liniowej f ( x) 2 x 2 oraz
fragment wykresu wielomianu w( x) x 4 6 x3 8x 2 4 x 7 . Rozwi nierwno
w( x) f ( x) .
Zadanie 28.
Na
rysunku obok przedstawiono fragment wykresu wielomianu

1
3
W ( x) x 4 x3 4 x 2 6 x 8 . Wielomian W jest podzielny przez
2
2
1
dwumian x 2 . Rozwi nierwno W ( x 2) 0 .
2
Zadanie 29.
Dane s funkcje f (k ) k 3 oraz g k 2 f k f k 2 , gdzie k R . Wyznacz wartoci k,
dla ktrych g (k ) 80 .
Zadanie 30.
Funkcja kwadratowa f ( x) ax 2 bx 6 osiga najmniejsz warto rwn 22 dla argumentu 4 . Liczba 3 jest jednym z rozwiza rwnania x3 ax 2 bx 6 0 . Wyznacz pozostae rozwizania tego rwnania.
1. Zadania
11
1.2. Funkcje
Zadanie 31.
Funkcja kwadratowa f ( x) x 2 (1 m) x m 3 osiga warto najwiksz dla tego samego argumentu, dla ktrego warto najmniejsz osiga funkcja kwadratowa
g ( x) (m 1) x 2 (2m 2) x 4m . Uzasadnij, e dla dowolnej wartoci argumentu prawdziwa jest nierwno f ( x) g ( x) .
Dla jakiej wartoci argumentu funkcja kwadratowa osiga warto najmniejsz (najwiksz)?
Wyznacz te wartoci dla kadej z funkcji i przyrwnaj do siebie otrzymane wyraenia.
Sprawd, czy dla kadej z otrzymanych wartoci parametru spenione s warunki zadania.
Uwzgldniajc wyznaczone m, napisz wzory obu funkcji w postaci kanonicznej lub rozwi
odpowiedni nierwno.
Niech punkt W f x f , y f bdzie wierzchokiem paraboli, ktra jest wykresem funkcji kwadratowej f. Wtedy x f
1 m
.
2
Analogicznie, niech punkt Wg x g , y g bdzie wierzchokiem paraboli, ktra jest wykresem
2(m 1) m 1
. Oczywicie, poniewa funkcja g jest

2m 1 m 1
kwadratowa, musi zachodzi warunek m 1.
funkcji kwadratowej g. Wtedy x g
Z warunkw zadania wynika, e x g x f , zatem
1 m m 1
.
2
m 1
Ostatnie rwnanie mona zapisa w postaci rwnowanej 1 m 2 2(m 1) , czyli

(m 1)(m 3) 0 .
Jego rozwizaniami s liczby 1 oraz 3 .

Zauwamy, e dla m 1 funkcja g byaby okrelona wzorem g ( x) 2 x 2 4 , tym samym
nie miaaby wartoci najmniejszej.
Z kolei dla m 3 otrzymujemy:
f ( x) x 2 4 x ,
g ( x) 2 x 2 8x 12 .
Zapisujc otrzymane trjmiany w postaci kanonicznej, otrzymujemy:

f ( x) x 2 4 ,
2
g ( x) 2x 2 4 .
2
Std f ( x) g ( x) dla kadej wartoci x .

Uwaga: Oczywicie g ( x) f ( x) 3 x 22 0 , co oznacza, e g ( x) f ( x) .
12
Zadanie 32.
Funkcja f , ktrej dziedzin jest zbir wszystkich liczb rzeczywistych, jest okrelona wzorem
f ( x) 2 sin(3x) . Na ktrym rysunku przedstawiono fragment wykresu funkcji f ?
A.
B.
C.
D.
Zauwa, e zbiorem wartoci funkcji f jest przedzia 2; 2 . Ktre z przedstawionych
fragmentw wykresw funkcji moesz odrzuci? Nastpnie sprawd, jakie wartoci (dodatnie
czy ujemne) funkcja f przyjmuje w otoczeniu zera.

3
Moesz te obliczy warto f 2 sin
2 . Na ktrym rysunku przedstawiono
2
2
fragment wykresu funkcji speniajcej ten warunek?
Poprawna odpowied
C
Zadanie 33.
Wyznacz, w zalenoci od cakowitych wartoci parametru a 0 , liczb rnych rozwiza
1
rwnania sinax 1 w przedziale 0, .
a
Najpierw musisz ustali, dla jakich wartoci argumentu prawdziwe jest rwnanie
sin 1. Pamitaj o okresowoci funkcji sinus musisz zapisa caa seri rozwiza,
z uwzgldnieniem krotnoci okresu, czyli wyraenia 2k , gdzie k jest dowoln liczb cakowit.
1. Zadania
13
Teraz podstaw w miejsce argument rwnania, ktre chcesz rozwiza, czyli ax , a nastpnie, odpowiednio dzielc, wyznacz zmienn x.
Sprawd, e dla k 0 otrzymana warto zmiennej x ley w przedziale 0,
1
.
a
Zauwa, e dla k 0 otrzymana warto zmiennej x jest ujemna, czyli nie moe nalee do
1
przedziau 0,
. Podobnie dla k 0 nie s spenione warunki zadania.
a
Zadanie 34.
Wyznacz najmniejsz dodatni liczb x speniajc warunki: sin x sin 3x 0 oraz
1
1
cos x .
2
2
Korzystajc ze wzoru na sum sinusw, rozwi podane rwnanie (otrzymasz dwa prostsze
rwnania). Wrd otrzymanych rozwiza poszukaj najmniejszej liczby dodatniej. Sprawd,
czy spenia ona podan nierwno. Jeli nie, zrb to samo z nastpnym dodatnim rozwizaniem rwnania. Czynno t powtarzaj tak dugo, a trafisz na liczb, ktra spenia rwnie
podan nierwno.
Moesz te rozwiza dan nierwno i sprawdzi, jaka najmniejsza liczba dodatnia speniajca rwnanie naley do zbioru rozwiza nierwnoci.
OY
OX
Zadanie 35.
-4
Dla danej funkcji kwadratowej f okrelono funkcje g i h wzorami:

g ( x) k f ( x) oraz h( x) f (kx) ,
gdzie k 0 . Wyznacz wzr funkcji
f (x) , majc dane wykresy funkcji
g i h.
-2
-6
h
-12
Zadanie 36.
Wyka, e
1 2 cos 88 cos 2
1 tg 2
.
2
cos 2 cos 88 sin 2 1 tg 2
14
Zadanie 37.
Na ktrym z poniszych rysunkw jest przedstawiony fragment wykresu funkcji f okrelonej
2
dla kadej liczby rzeczywistej x wzorem f x sin x ?
3
A.
B.
y
-1
-1
-2
-2
C.
D.
y
-1
-1
-2
-2
Zadanie 38.
1
1
1
Dane s liczby: a sin 32 , b cos 32 , c tg 32 . Wwczas
3
3
3
A. a b
B. a b
C. b c
D. b c
Zadanie 39.
1
Dana jest funkcja f ( x) cos x oraz funkcja g ( x) f x . Rozwi graficznie i algebraicz2
nie rwnanie f ( x) g ( x) .
1. Zadania
15
Zadanie 40.
Rozwi rwnanie sin 2 x 2 sin x cos x 1 0 , dla x , .
Zadanie 41.
Wyznacz
wszystkie
wartoci
parametru
0; 2 ,
dla
ktrych
rwnanie
sin 2 x 1 0 ma trzy rozwizania.
Zadanie 42.
Rozwi nierwno cos 2 x cos x .
Zadanie 43.
Wyznacz wszystkie wartoci parametru a, dla ktrych rwnanie cos x a sin 2 x a 0 ma
w przedziale 0, 2 dokadnie trzy rne rozwizania.
1.3. Cigi
Zadanie 44.
Funkcja f , ktrej dziedzin jest zbir 1, , jest okrelona wzorem
f ( x) x 1
x 1 x 1 x 1
2 3 ... .
x
x
x
Wyznacz wszystkie argumenty, dla ktrych funkcja f przyjmuje warto 6 .

x 1 x 1 x 1
2 3 ... w podanym przedziale jest szeregiem geometryczx
x
x
nym zbienym. Skorzystaj z odpowiedniego wzoru, by zapisa jego sum. Dla jakich x jest
ona rwna 6? Nie zapomnij sprawdzi, czy otrzymane liczby nale do dziedziny.
Wyraenie x 1
Dla x 1; wyraenie x 1
o ilorazie q
x 1 x 1 x 1
2 3 ... jest szeregiem geometrycznym
x
x
x
1
takim, e q 1 , zatem
x
x 1
x 1 x 1 x 1
x 1 x2 x
2 3 ...
.
1
x
x 1
x
x
1
x
x2 x
Z tego wynika, e f ( x)
dla x 1; .
x 1
16
Wyznaczamy argumenty, dla ktrych funkcja f przyjmuje warto 6 :

x2 x
6,
x 1
x 2 x 6 x 6,
x 2 5 x 6 0,
x 2 lub x 3.
Argumenty x 2 oraz x 3 nale do 1; .

Funkcja f przyjmuje warto 6 dla argumentw 2 i 3.
Zadanie 45.
Cig
an 2
geometryczny an spenia nastpujce rwnanie rekurencyjne: a1 7,

1
1
an1 an , dla n {1, 2, 3,...} . Wyznacz sum wszystkich wyrazw cigu an .
6
3
Dany cig an jest cigiem geometrycznym. Napisz wzr oglny na n-ty wyraz tego cigu
geometrycznego, zastosuj odpowiednio t zaleno w rwnaniu rekurencyjnym i przekszta
to rwnanie do najprostszej postaci (czy iloraz q moe by rwny 0?). Rozwi rwnanie
i wyznacz q. Pamitajc o sprawdzeniu warunku zbienoci szeregu geometrycznego, oblicz
sum wszystkich wyrazw cigu (dla obu przypadkw).
Zadanie 46.
n2
3
, bn 2
dla kadej don 1
4n 2n
takiego, e cn an bn dla kadej do-
Cigi an i bn s dane nastpujcymi wzorami: an

datniej liczby cakowitej n. Oblicz granic cigu cn
datniej liczby cakowitej n.
Zauwa, e cig an nie ma skoczonej granicy (a cig bn jest zbieny do 0), nie moemy
wic zastosowa twierdzenia o granicy iloczynu. Znajd ogln posta wyrazw cigu c n
i podziel licznik i mianownik przez odpowiedni potg n.
Zadanie 47.
n3 3n n 2 7n
.
Oblicz granic lim 2

n 21
n n 2
Zadanie 48.
n3 n 2
n2
.
Oblicz granic lim 2

n 3
n n 1
1. Zadania
17
Zadanie 49.
Pierwszy wyraz a1 nieskoczonego cigu geometrycznego an jest rwny 2 , natomiast
7
suma pierwszych trzech jego wyrazw jest rwna
2 . Szereg nieskoczony
4
a1 a2 a3 ... jest zbieny. Oblicz jego sum.
Zadanie 50.
Dany jest nieskoczony cig szecianw. Krawd pierwszego z nich jest rwna x1 . Krawd
drugiego z tych szecianw ma dugo x2 rwn rnicy dugoci przektnej pierwszego
szecianu i przektnej ciany pierwszego szecianu. Analogicznie trzeci szecian ma krawd
x3 o dugoci rwnej rnicy dugoci przektnej drugiego szecianu i przektnej ciany drugiego szecianu, itd. Oblicz sum x1 x2 x3 ... .
1.4. Geometria
Zadanie 51.
Trjkt o boku a i kcie ostrym , lecym naprzeciw tego boku, jest wpisany w okrg
o promieniu R, za trjkt o boku a 1 i kcie ostrym , lecym naprzeciw tego boku, jest
wpisany w okrg o promieniu R 1 .Wyznacz miar kta .
Skorzystaj z twierdzenia sinusw dla kadego z dwch opisanych trjktw i zapisz dwie
rwnoci, ktre wi a, R oraz sinus kta . Wyznacz np. z jednej z nich zmienn a i podstaw do drugiej zalenoci. Pozwoli ci to obliczy warto funkcji sinus.
Z twierdzenia sinusw mamy odpowiednio:
a
2R ,
sin
(1)
a 1
2R 1 .
sin
(2)
Z rwnania (1) otrzymujemy, e a 2R sin . Po podstawieniu do (2) i rwnowanym przeksztaceniu otrzymujemy:

2 R sin 1
2R 1 ,
sin
2R
1
2R 2 ,
sin
1
2,
sin
sin
Zatem 30 .
1
.
2
18
Zadanie 52.
Trjkt rwnoramienny ABC jest wpisany w okrg o rwnaniu x 52 y 32 5 . Podstaw trjkta ABC jest odcinek AB zawarty w prostej o rwnaniu x y 7 0 . Oblicz
pole trjkta ABC . Rozwa wszystkie przypadki.
Z podanego w zadaniu rwnania okrgu odczytaj promie R oraz rodek S tego okrgu.
Analizujc tre zadania, moesz wykona odpowiedni rysunek. Czy bdzie tylko jeden trjkt speniajcy warunki zadania?
Oblicz odlego d rodka S od podanej prostej. Na rysunku znajd trjkt prostoktny, ktrego bokami bd: wyznaczona odlego d , promie okrgu R i poowa odcinka AB (stanowi on podstaw trjkta ABC ). Oblicz dugo odcinka AB .
Do obliczenia pola trjkta ABC potrzebna jest jeszcze jego wysoko. Moesz j obliczy,
wykorzystujc d i R .
rodkiem okrgu x 52 y 32 5 jest punkt S 5, 3 , natomiast promie R 5 .
W okrg mona wpisa dwa trjkty rwnoramienne ABC1 i ABC 2 , ktrych podstaw jest
odcinek AB (zobacz rysunek).
Obliczamy odlego d rodka S od prostej o rwnaniu x y 7 0 :

d
Oznaczmy przez a
537
11
1
AB (zobacz rysunek obok).
2
Z twierdzenia Pitagorasa moemy zapisa:

a2 d 2 R2 .
Zatem a 5
1
3 3 2
, czyli AB 3 2 .
2
2
2
1
.
2
1. Zadania
19
Uwaga
Dugo odcinka AB moemy te obliczy, wyznaczajc najpierw wsprzdne punktw
przecicia danej prostej i okrgu. Wystarczy rozwiza ukad rwna:
x 52 y 32 5
y x 7
Wysoko trjkta ABC1 poprowadzona z wierzchoka C1 jest rwna
1
.
2
h1 R d 5
Wysoko trjkta ABC 2 poprowadzona z wierzchoka C 2 jest rwna
h2 R d 5
1
.
2
Z tego wynika, e pole trjkta ABC1 :

1
5
3 2
3 10 3
2
P1
2
2
oraz pole trjkta ABC 2 :

1
5
3 2
3 10 3
2
.
P2
2
2
Zadanie 53.
Dany jest trjkt ABC o polu rwnym P. Odcinki IJ i GH, ktrych koce le na bokach trjkta, s rwnolege do boku AB i przecinaj wysoko CD w punktach E i F takich, e
1
CE DF CD (zobacz rysunek).
4
C
I
A
Pole trapezu GHJI jest rwne
9
1
A.
B.
P
P
16
2
C.
2
P
3
D.
3
P
4
20
Zwr uwag, e trjkty IJC, GHC, ABC s podobne. Wyznacz skal podobiestwa trjkta
IJC do trjkta ABC oraz skal podobiestwa trjkta GHC do trjkta ABC, a nastpnie wykorzystaj to do ustalenia stosunku pl tych trjktw.
Pole trapezu jest rnic pola trjkta GHC i pola trjkta IJC.
Zadanie 54.
Z wierzchow kwadratu poprowadzono do odpowiednich bokw
proste pod takim samym ktem , mniejszym od 45 , (zobacz
rysunek obok). Proste te wyznaczaj w szczeglnoci trjkt (zacieniowany) o polu 9 i czworokt (zacieniowany) o polu 7. Wyznacz pole kwadratu.
Docz do zacieniowanego trjkta trapez po prawej stronie.

Jakie bdzie pole otrzymanego trjkta? Ile bdzie rwny stosunek pl otrzymanego trjkta
i trjkta zacieniowanego?
Czy widzisz, e te trjkty s podobne? Ile jest rwna skala podobiestwa tych trjktw?
(Pamitaj, e stosunek odpowiednich pl jest rwny kwadratowi skali podobiestwa). Wyra
podstaw zacieniowanego trjkta jako uamek boku kwadratu.
Docz teraz do otrzymanego trjkta may trjkt po prawej stronie i oblicz pole otrzymanej figury. Jak wyrazisz to pole poprzez dugoci odpowiednich podstaw wczeniej rozwaanych trjktw?
Zadanie 55.
Warto wyraenia sin(2 ) jest rwna
A.
1
2
B.
2
2
C.
3
2
D. 1
1. Zadania
21
Zadanie 56.
5
. Oblicz stosunek promie3
nia okrgu opisanego na trjkcie ABC do promienia okrgu wpisanego w ten trjkt.
W trjkcie ABC s dane AB 8 , BC 6 oraz sin ABC
Zadanie 57.
Rysunek przedstawia trapez rwnoramienny ABCD opisany na okrgu o rodku S i promieniu
91
. Dolna podstawa trapezu jest o 6 dusza od grnej podstawy.
r
2
Oblicz obwd trapezu ABCD.

Zadanie 58.
Czworokt ABCD wpisany w okrg S spenia nastpujce warunki: BD DC , AB 4 ,
AC 6 , AD 5 . Oblicz dugo promienia okrgu S.
22
Zadanie 59.
W trjkt rwnoramienny ABC wpisano kwadrat w taki sposb, e bok DE kwadratu zawiera
si w podstawie AB trjkta, a wierzchoki F i G kwadratu le odpowiednio na ramionach
BC i AC trjkta (zobacz rysunek).
C
Pole trjkta CFG jest rwne sumie pl trjktw ADG i BEF. Oblicz sinus kta ostrego, pod
jakim przecinaj si odcinki DF i BG.
D
Zadanie 60.
W trapez prostoktny ABCD wpisano okrg o rodku O, ktry

w punkcie P jest styczny do duszego ramienia BC tego trapezu
(zobacz rysunek).
P
O
Wyka, e jeeli BP p i CP q , to obwd trapezu jest rw-
ny 2
p q .
Zadanie 61.
Na podstawie AB trapezu ABCD ( AB CD ) wyznaczono taki punkt E, e czworokt AECD
jest rwnolegobokiem. Przektna BD przecina odcinki CA i CE odpowiednio w punktach
AB 1 5
F i G. Odcinki DG i BF s rwnej dugoci. Uzasadnij, e

.
CD
2
D
C
F
G
1. Zadania
23
Zadanie 62.
Na boku AB trjkta ABC obrano punkty D i E takie, e AD EB
1
AB (zobacz rysu4
nek).
C
Udowodnij, e
AC 2 CE BC 2 CD .
2
Zadanie 63.
Okrg o1 jest opisany na czworokcie ABCD, natomiast o2 jest opisany na czworokcie
AFEC (zobacz rysunek). Punkty A, B, E s wspliniowe i zachodzi rwno
BFE CDB . Udowodnij, e punkty F, B, C s wspliniowe.
F
A
D
B
C
E
Zadanie 64.
Zbadaj, czy punkt 3,1 ley na prostej przechodzcej przez punkt 1, 3 prostopadej do pro1
1
stej o rwnaniu x y 0 .
2
2
Zadanie 65.
Narysuj w ukadzie wsprzdnych nastpujce zbiory: x 12 y 12 25
1
5
y x 2 i oblicz pole figury F, ktra jest czci wspln narysowanych zbiorw.
7
7
oraz
24
Zadanie 66.
Okrgi o1 i o2 s dane, odpowiednio, rwnaniami x 2 y 2 1 oraz x 62 y 32 5 .
rodki tych okrgw poczono odcinkiem, ktry przecina okrg o1 w punkcie A oraz okrg
o2 w punkcie B. Wyznacz wsprzdne rodka odcinka AB.
Zadanie 67.
Dany jest okrg o rwnaniu x 52 y 32 9 . Wyznacz rwnania stycznych do danego
okrgu przechodzcych przez pocztek ukadu wsprzdnych.
Zadanie 68.
Dany jest okrg O1 o rwnaniu x 32 y 2 36 oraz okrg O2 o rwnaniu
2
x 2 y m m2 . Dla jakich wartoci parametru m okrgi O1 i O2 maj dokadnie jeden
punkt wsplny? Dla znalezionych wartoci parametru m wyznacz rwnanie prostej przechodzcej przez rodki tych okrgw.
Zadanie 69.
Dany jest punkt A 0, 0 . Punkt B, rny od punktu A, naley do okrgu o rwnaniu
x 22 y 2 4 . Wyka, e rodek odcinka AB naley do okrgu o rwnaniu
x 1
y 2 1.
Zadanie 70.
Na rysunku jest przedstawiony trjkt prostoktny ABC, ktrego wierzchokami s punkty
A 0, 0 , B 4, 0 i C 4, 4 , oraz okrg o rodku C, ktry dzieli trjkt na dwie figury
o rwnych polach.
y
A
0
B
4
Wyznacz rwnanie tego okrgu.
1. Zadania
25
Zadanie 71.
Dany jest trjkt prostoktny KLM o kcie prostym przy wierzchoku K, ograniczony prostymi KL: 2 x 3 y 5 0 , LM: 7 x 4 y 2 0 oraz prost KM. Wyznacz rwnanie prostej KM,
wiedzc, e pole trjkta KLM jest rwne 13.
Zadanie 72.
Dwa boki trjkta o polu rwnym 20 zawieraj si w prostych prostopadych k:
ax by 4a 0 oraz l: (2b 1) x ay 8b 4 0 . Trzeci bok tego trjkta zawiera si w osi
Oy. Wyznacz wszystkie dodatnie wartoci parametrw a i b, dla ktrych spenione s warunki
zadania.
Zadanie 73.
Wyka, e jeli prosta o rwnaniu
y kx l jest styczna do okrgu o rwnaniu
x k 2 y l 2 m2 , gdzie k , l R oraz m 0 , to
k4
m2 .
2
k 1
Zadanie 74.
Krawd podstawy graniastosupa prawidowego trjktnego
ABCDEF (zobacz rysunek obok) jest rwna 6. Punkt K dzieli
krawd boczn CF w stosunku 2:3. Pole przekroju tego graniastosupa paszczyzn przechodzc przez krawd podstawy AB
i punkt K jest rwne 15 3 . Oblicz objto tego graniastosupa.
Zadanie 75.
Dany jest graniastosup prawidowy szecioktny o krawdzi podstawy rwnej 4. Graniastosup przecito paszczyzn jak na rysunku. Otrzymano w ten sposb przekrj o polu rwnym
48 2 . Oblicz objto danego graniastosupa.
26
Zadanie 76.
Dany jest graniastosup prawidowy trjktny ABCDEF, w ktrym kada krawd ma t sam
dugo rwn a (zobacz rysunek).
D
F
E
a
A
C
a
B
Wyka, e jeeli przekrj tego graniastosupa paszczyzn zawierajc krawd AB podstawy

tego graniastosupa jest trapezem, to paszczyzna ta jest nachylona do paszczyzny podstawy
2
ABC graniastosupa pod takim ktem , e tg
3.
3
Zadanie 77.
Dany jest ostrosup trjktny ABCS, w ktrym krawd boczna AS jest jednoczenie wysokoci ostrosupa, a kt midzy kadymi dwiema krawdziami bocznymi jest rwny 60 . Przez
punkt D lecy na krawdzi AS poprowadzono paszczyzn rwnoleg do paszczyzny podstawy ABC. Paszczyzna ta przecia krawdzie boczne BS i CS w punktach E i F (zobacz
rysunek).
S
F
D
E
A
B
Pole trjkta ABC jest rwne P1 , a pole trjkta DEF jest rwne P2 . Oblicz odlego midzy
paszczyznami ABC i DEF.
1. Zadania
27
Zadanie 78.
Punkt S jest wierzchokiem ostrosupa prawidowego czworoktnego, a punkty E, F s odpowiednio rodkami krawdzi AB i CD jego podstawy. Krawd podstawy i wysoko tego
ostrosupa maj tak sam dugo rwn 1. Paszczyzna przechodzca przez punkty E i F
przecina krawdzie boczne odpowiednio w punktach G oraz H (zobacz rysunek).
S
G
F
Oblicz pole otrzymanego przekroju, wiedzc, e jest ono dwa razy wiksze od pola czworokta BCGH.
1.5. Teoria prawdopodobiestwa i kombinatoryka

Zadanie 79.
Zdarzenia losowe A, B, C zawarte w s takie, e C A , PC 0 i P A' B 0 . Wyka, e P C | A P C | A B .
Zapisz odpowiednie prawdopodobiestwa warunkowe P(C | A) i P(C | A B) .
P(C | A)
P(C A)
P( A)
oraz
P(C | A B)
P C A B
P( A B)
Skorzystaj z zaoe o zdarzeniach A, B, C .

Poniewa C A , to C A B oraz C A C A B C , czyli .
P(C | A)
P(C )
P(C )
i P(C | A B)
.
P( A B)
P( A)
28
Z definicji prawdopodobiestwa warunkowego mamy
P(C | A)
P(C A)
P( A)
P(C | A B)
P C A B
P( A B)
Poniewa C A , to C A C A B C .
Std wynika, e P(C | A)
P(C )
P(C )
i P(C | A B)
.
P( A B)
P( A)
Z zaoenia P( A B) 0 wynika, e P( A B) P( A) P( A B) P( A) ,
czyli P(C | A) P(C | A B) .
Zadanie 80.
Dowiadczenie losowe polega na tym, e losujemy jednoczenie trzy liczby ze zbioru
1, 2, 3, 4, 5, 6, 7, 8, 9. Oblicz prawdopodobiestwo warunkowe, e wrd wylosowanych liczb
bdzie liczba 4, pod warunkiem, e suma wylosowanych liczb bdzie parzysta.
Wynik przedstaw w postaci uamka zwykego nieskracalnego.
Losujemy jednoczenie trzy liczby z danego zbioru. Zastanw si, czym jest pojedyncze zdarzenie elementarne, a nastpnie wprowad oznaczenia, na przykad niech A oznacza zdarzenie
polegajce na tym, e wrd wylosowanych liczb bdzie liczba 4, a B zdarzenie polegajce
na tym, e suma wylosowanych liczb bdzie parzysta. Twoim zadaniem jest obliczenie prawdopodobiestwa warunkowego w modelu klasycznym
P( A | B)
P( A B) A B
P( B)
B
Oblicz moc zdarzenia B. Pomyl, kiedy suma trzech liczb jest parzysta? Bd dwie moliwoci. Teraz wyznacz liczb zdarze elementarnych sprzyjajcych zajciu zdarzenia A B
suma trzech liczb jest parzysta i jednoczenie wrd nich jest liczba 4. W tym przypadku
rwnie bd dwie moliwoci. Oblicz moc zdarzenia A B i oblicz prawdopodobiestwo
warunkowe.
Zadanie 81.
Cztery kule ponumerowano kolejnymi liczbami od 1 do 4. Ustawiamy te kule losowo
w szereg i zapisujemy liczb, ktrej kolejnymi cyframi s numery na kulach. Prawdopodobiestwo, e zapisana liczba nie jest podzielna przez 4, jest rwne
A.
6
44
B.
18
44
C.
6
4!
D.
18
4!
1. Zadania
29
Zadanie 82.
Liczby x, y, z nale do zbioru 1, 2, 3,...,100 . Liczba uporzdkowanych trjek liczb ( x, y, z )
speniajcych warunek: liczba x 2 y 2 z 2 jest podzielna przez 3, jest rwna
33 67
A.
3 3
33 33 34
B.
3 3 3
C. 333 673
D. 333 333 673
Zadanie 83.
Oblicz, ile jest trzycyfrowych liczb cakowitych dodatnich, w ktrych zapisie dziesitnym
wystpuj dokadnie dwie rne cyfry.
Zadanie 84.
Zbir A 1, 2, 3, ..., 2n 1, 2n, gdzie n 4 , jest zoony z 2n kolejnych liczb naturalnych.
Rozpatrujemy wszystkie czteroelementowe podzbiory zbioru A. Przez x oznaczmy liczb
podzbiorw, ktrych suma wszystkich elementw jest parzysta, a przez y oznaczmy liczb
n
podzbiorw, ktrych suma wszystkich elementw jest nieparzysta. Wyka, e x y .
2
Zadanie 85.
Na wsplnym zebraniu klas IIIA i IIIB postanowiono wylosowa dwie osoby, ktre bd kieroway przygotowaniami do studniwki. Kada z tych dwch klas liczy 20 osb; w IIIA jest 6
dziewczt, w klasie IIIB jest dziewczt 12. Jakie jest prawdopodobiestwo, e obie wylosowane osoby s dziewcztami, jeli obie pochodz z tej samej klasy?
Zadanie 86.
Dowiadczenie losowe polega na dwch rzutach symetryczn szecienn kostk do gry. Oblicz prawdopodobiestwo, e warto bezwzgldna rnicy wyrzuconych liczb bdzie wiksza od 2, jeeli wiadomo, e suma kwadratw tych liczb przy dzieleniu przez 4 daje reszt 1.
Zadanie 87.
Zdarzenia losowe A, B zawarte w s takie, e PB 0 i prawdopodobiestwo warunkoP A' B
we P A \ B 0,386 . Oblicz
. Zakoduj trzy pierwsze cyfry po przecinku skoczoP B
nego rozwinicia dziesitnego otrzymanego wyniku.
30
Zadanie 88.
Zdarzenia losowe A, B zawarte w s takie, e P A B 0,9 ; P A B' 0,2 ;
P A' B 0,4 . Oblicz prawdopodobiestwo warunkowe P A \ B .
1.6. Rachunek rniczkowy

Zadanie 89.
Funkcja f ( x) 2 x3
3
A. ;
1
x 1 jest malejca w przedziale
2
B. ; 0
C.
3 3
;
6 6
D.
;
6
Funkcja f jest wielomianem stopnia trzeciego i aby wyznaczy zbir, w ktrym jest ona malejca, moesz posuy si jej pochodn. Wyznacz pochodn funkcji f. Otrzymasz
1
f x 6 x2
Czy pamitasz, jaka jest zaleno midzy monotonicznoci funkcji f
2
a znakiem pochodnej f ? Zapamitaj, e jeli funkcja jest malejca w pewnym zbiorze, to jej
pochodna jest w tym zbiorze niedodatnia. Zapisz odpowiedni nierwno i j rozwi. Rozwizaniem bdzie przedzia
3 3
;
.
6 6
Prawidowa odpowied
C
Zadanie 90.
Wrd wszystkich graniastosupw prawidowych trjktnych, w ktrych suma dugoci
wszystkich krawdzi jest rwna 12, jest taki, ktry ma najwiksz objto. Oblicz dugoci
krawdzi tego graniastosupa i jego objto.
Rozpatrujemy graniastosupy prawidowe trjktne. Wprowad oznaczenia, na przykad
przyjmij, e a to dugo krawdzi podstawy graniastosupa i H wysoko graniastosupa.
Suma dugoci wszystkich krawdzi graniastosupa jest rwna 12. Wykorzystaj t informacj
i zapisz zaleno midzy krawdzi podstawy i wysokoci graniastosupa. Wyra objto
graniastosupa V za pomoc jednej z przyjtych zmiennych: a lub H. W ten sposb otrzymasz
funkcj objtoci graniastosupa. Wyznacz jej dziedzin.
Funkcja ta, niezalenie od tego, czy wyrazisz j za pomoc zmiennej a, czy H, jest wielomianem stopnia trzeciego. Oznacza to, e do wyznaczenia jej wartoci najwikszej moesz wykorzysta rachunek pochodnych. Dla wygody moesz analizowa funkcj V w dziedzinie, ktra
jest caym zbiorem liczb rzeczywistych (nazwij j wtedy inaczej, na przykad f) i dopiero potem ograniczy ten zbir do dziedziny funkcji V. Ostatecznie oblicz wymiary graniastosupa
o najwikszej objtoci i t najwiksz objto.
1. Zadania
31
Zadanie 91.
Funkcja f x 12 x x3 jest okrelona dla wszystkich liczb rzeczywistych. W przedziale
1,1 funkcja f
A. jest rosnca.
B. jest malejca.
C. ma dokadnie jedno ekstremum lokalne.
D. ma dokadnie dwa ekstrema lokalne.
Jeeli funkcja jest rniczkowalna, to dla wyznaczenia jej przedziaw monotonicznoci
i ekstremw lokalnych korzystamy z pochodnej tej funkcji. Czy pamitasz, jaki jest zwizek
monotonicznoci funkcji w przedziale ze znakiem jej pochodnej w tym przedziale?
Oblicz pochodn funkcji f:
f ( x) 12 3x2 3(2 x)(2 x) ,
f ( x) 0
w przedziale 2, 2 .
W szczeglnoci w przedziale 1,1 pochodna jest dodatnia, czyli funkcja w tym przedziale
jest rosnca.
Zadanie 92.
(2 x 1) 4 2 x 3
jest rwna
x ( x 3) 3 3 x 13
4
Granica lim
A. 0
B.
1
3
C.
32
13
D.
Zadanie 93.
Oblicz granic lim
x 2
x2 4
.
x 2 4 x 12
Zadanie 94.
2ax bx
jest rwna 2 dla parametru b rwnego
x ax 2 bx 2
Jeli a 0 , granica lim

A. 1
B. 0
C. 1
D. 2
32
Zadanie 95.
Funkcja f , ktrej dziedzin jest zbir wszystkich liczb rzeczywistych, jest okrelona wzorem
f ( x) 2 x3 3x 2 . Funkcja f jest rosnca w przedziale
A. ; 0
B. 0;1
C. 1;
3
2
D.
;
2
Zadanie 96.
1
Funkcja f ( x) x3 4 x 2 ma maksimum w punkcie
3
A. x 2
B. x 0
C. x 2
D. x 4
Zadanie 97.
Rozwamy wszystkie ostrosupy prawidowe szecioktne, w ktrych suma dugoci krtszej
przektnej podstawy i wysokoci ostrosupa jest rwna 9. Wyznacz dugo krawdzi podstawy tego z rozwaanych ostrosupw, ktrego objto jest najwiksza. Oblicz t najwiksz objto.
Zadanie 98.
Wyka, e rwnanie 2 x3 3x 2 5 0 ma w przedziale 2, 3 dokadnie jedno rozwizanie.
Zadanie 99.
Wielomian f jest dany wzorem f x 3x 4 4kx3 6 x 2 12kx z parametrem rzeczywistym k.
Wyznacz wszystkie wartoci k, dla ktrych funkcja f jest rosnca w przedziale 2, i nie
jest rosnca w adnym przedziale postaci a, dla a 2 .
Zadanie 100.
x 1
. Wyznacz warto najmniejsz
x 2x 2
i warto najwiksz, jakie ta funkcja przyjmuje dla argumentw z przedziau 3,1 .
Funkcja wymierna f jest dana wzorem f x
2. Komentarze do zada
33
Rwnania i nierwnoci
Zadanie 5.
Skorzystaj ze wzoru na zamian podstawy logarytmu, aby zapisa liczb log 4 9 jako logalog 2 9 1
rytm o podstawie 2: log 4 9
log 2 9 log 2 3 . Moesz teraz wyznaczy sum logalog 2 4 2
rytmw: log 2 3 log 2 6 log 2 18 .
Zadanie 6.
Zauwa, e wszystkie logarytmy maj inne podstawy. Zastosuj wzr na zmian podstawy
logarytmu. Jeli nie wiesz, w ktrym logarytmie, to podpowiem, e wystarczy zamieni logarytm o podstawie 4 na logarytm o podstawie 5.
Jaki jest zwizek midzy log a b oraz logb a ?
Zadanie 7.
Liczba, ktrej warto chcesz obliczy, zapisana jest w postaci potgi podniesionej do potgi.
Wykorzystaj wzr na potg potgi i zapisz t liczb w innej postaci: 27 log 7 27 log 7 . Nastpnie, wykorzystujc wzr na logarytm potgi, przekszta wykadnik tej potgi do postaci
7
2log2 7 . Skorzystaj z wasnoci logarytmu a loga b b i podaj wynik 27 log 7 77 .
2
Zadanie 8.
Oznacz przez x jedn z trzech szukanych liczb cakowitych (np. najmniejsz) i zapisz rwnanie wielomianowe wynikajce z treci zadania. Wyznacz rozwizania tego rwnania, np.
rozkadajc wielomian na czynniki metod grupowania. Podajc odpowied, pamitaj, e
szukane liczby maj by cakowite.
Zadanie 9.
Jak zapiszesz wielomian, jeeli znasz wszystkie pierwiastki tego wielomianu i liczba pierwiastkw jest rwna stopniowi wielomianu?
Wykorzystujc fakt, e wielomian x 3 2 x 1 mona zapisa w postaci
x 3 (a b c) x 2 (ab bc ca) x abc ,
napisz, co mona powiedzie o wyraeniach postaci:

a b c, ab bc ca, abc .
Czy znajc wartoci tych wyrae, moesz wyznaczy warto poszukiwanego wyraenia
a2 b2 c2 ?
Uwaga: Zadanie moesz take rozwiza poprzez wyznaczenie pierwiastkw wielomianu
x 3 2 x 1.
34
Zadanie 10.
Skadniki zawierajce niewiadom x zapisz po jednej stronie rwnania i wycz x przed nawias. Z otrzymanej rwnoci wyznacz x. Dla jakich wartoci parametru k nie moesz wykona niezbdnego dzielenia i jak posta przyjmuje wyjciowe rwnanie dla tych wartoci parametru?
Zadanie 11.
Wykorzystaj fakt, e dla a 0 rwnanie x a jest rwnowane alternatywie rwna x a
lub x a i zapisz podane rwnanie w postaci alternatywy dwch takich rwna, eby
w kadym z nich symbol wartoci bezwzgldnej wystpowa tylko jeden raz.
Zwr uwag, e dla a 0 rwnanie x a nie ma rozwiza.
Moesz te naszkicowa wykres funkcji okrelonej wzorem f x x 3 4 i odczyta
z niego, ile jest argumentw tej funkcji, dla ktrych przyjmuje ona warto 5.
Zadanie 12.
Sprbuj na pocztek usun wewntrzn warto bezwzgldn po lewej stronie. Jak bdzie
wygldao rwnanie, gdy x 1 ? A jak, gdy x 1 ? Pamitaj te o tym, e gdy | a || b | , to
a b lub a b .
Moesz rwnie rozwiza zadanie graficznie, rysujc wykresy lewej i prawej strony rwnania.
Zadanie 13.
Wyznacz te wartoci zmiennej, dla ktrych warto 0 przyjmuj wyraenia pod moduem,
tzn. te, dla ktrych 2 x 2 0 oraz x 0 . Otrzymane liczby dziel o liczbow na trzy przedziay. Twoim zadaniem jest rozwiza zadan nierwno w kadym z tych przedziaw.
Zauwa, e np. w przedziale , 0 wyraenie 2 x 2 przyjmuje wartoci ujemne, zatem
2 x 2 (2 x 2) . Podobnie x x . Rozwi nierwno, ktr otrzymae po usuniciu

symbolu wartoci bezwzgldnej. Pamitaj jednak, e wci rozwaasz t nierwno w przedziale , 0 .
Podobnie musisz postpi w kadym z dwch pozostaych przedziaw.
Rozwizaniem s wszystkie rozwizania otrzymane w kadym z trzech analizowanych przedziaw (suma otrzymanych zbiorw).
Zadanie 14.
Rozpatrz odpowiednie przypadki, ktre wyznaczysz, wyliczajc miejsca zerowe wyrae
znajdujcych si pod wartociami bezwzgldnymi. Miejsca zerowe podziel zbir liczb rzeczywistych na rozczne ze sob przedziay. Uwzgldniajc poszczeglne przedziay, opu
wartoci bezwzgldne, rozwi nierwnoci i w kadym z przypadkw znajd cz wspln
rozwizania nierwnoci i przedziau, w ktrym bya rozpatrywana. Rozwizaniem caej nierwnoci jest suma rozwiza, ktre zostay uzyskane z poszczeglnych przypadkw. Rozwizaniem nierwnoci danej w zadaniu powinien by zbir liczb rzeczywistych, co dowodzi,
e nierwno x 5 x 2 7 jest prawdziwa dla dowolnej liczby rzeczywistej x .
35
Zadanie 15.
Zauwa, e korzystajc z wasnoci wartoci bezwzgldnej iloczynu, moesz zapisa, e
x 2 4 x 2 x 2 , zatem nierwno x 2 4 x 2 jest rwnowana nierwnoci
x 2 x 2 x 2 . Po obu jej stronach wystpuje ten sam czynnik: x 2 . Moesz go wy-
czy przed nawias, otrzymujc nierwno x 2 x 2 1 0 .

Wiesz z pewnoci, e zachodzi nierwno x 2 0 , wic wystarczy wyznaczy rozwizanie nierwnoci x 2 1 0 , czyli x 2 1 .
Zadanie 16.
Moesz obliczy pierwiastki trjmianu 5x2 4 x 3 za pomoc wzorw, ale moesz te wykob
c
rzysta wzory Vitea na sum i iloczyn pierwiastkw: x1 x2 , x1 x2 . Otrzymasz
a
a
w ten sposb proste wyraenie zawierajce tylko wspczynniki trjmianu.
Zadanie 17.
Skorzystaj ze wzorw Vitea: x1 x2
b 2c .
b
c
oraz x1 x2 . Poniewa x1 x2 2 x1 x2 , to
a
a
2c
2c
, skd mamy c 0 ,
x1 x2 2 x1 x2
a
a
b
4b
wbrew zaoeniu. Podobnie warunek c 2b implikuje rwno x1 x2 2 x1 x2
,
a
a
skd wynika b 0 i w konsekwencji c 0 , wbrew zaoeniu. Wreszcie warunek 2b c
b
4b
prowadzi do rwnoci x1 x2 2 x1 x2 , skd mamy b 0 i w konsekwencji
a
a
c 0 , wbrew zaoeniu.
Zauwa, e warunek b 2c oznacza, e
Zadanie 18.
Zacznij od sprawdzenia, czy rwnanie z zadania zawsze jest rwnaniem kwadratowym. Odpowied brzmi: nie, a zatem zacznij od analizy, co si dzieje, gdy rwnanie jest liniowe.
Dla m 0 rwnanie jest kwadratowe. Sprbuj je przeksztaci do innej postaci. Czy mona
zrobi tak, aby wyraenia zawierajce niewiadome byy tylko po jednej stronie rwnania,
a wyraenie z parametrem tylko po drugiej stronie rwnania?
Jeeli udao ci si wskaza tak posta, to zadanie moe da si rozwiza z uyciem wykresu. Zatem narysuj wykres funkcji o zmiennej x w zadanej dziedzinie.
Czy wiesz ju, jak okreli liczb rozwiza zadania w zalenoci od tego, ile razy prosta
pozioma przetnie wykres funkcji kwadratowej zmiennej x?
Zapisz stosowne nierwnoci, opisujce liczb takich przeci w zalenoci od wartoci parametru m.
36
Zadanie 19.
Zauwa, e wykres funkcji f przecina prost o rwnaniu y x 1 w dwch punktach, gdy
rwnanie m 1x 2 2 x m 1 x 1 ma dwa rozwizania. Czy zawsze bdzie to rwnanie kwadratowe? Wyznacz wszystkie wartoci parametru m , dla ktrych rozwaane rwnanie
ma dwa rozwizania. Jaki warunek musi by speniony, aby rozwizania x1 , x 2 tego rwnania miay przeciwne znaki? Moesz wykorzysta wzr Vitea. Rozwi otrzyman nierwno. Teraz pozostaje zapisa zbir wszystkich szukanych wartoci parametru m .
Zadanie 20.
Korzystajc ze wzorw Vitea, podan sum uzalenij od iloczynu i sumy pierwiastkw
rwnania. Otrzymane wyraenie przedstaw w postaci iloczynu. Poniewa przedstawia on
liczb, ktra nie jest zoona, to jeden ze skadnikw musi by rwny 1 lub 1. Std wyznaczysz pierwiastki rwnania. Na tej podstawie uzasadnij, e jednym z nich jest liczba 2.
Zadanie 21.
Przenie wszystkie wyrazy nierwnoci na jedn stron i zapisz lew stron nierwnoci
w postaci uporzdkowanego trjmianu kwadratowego z niewiadom x i parametrem m (mona te odwrotnie). Zauwa, e wspczynnik trjmianu przy x 2 jest dodatni. Kiedy trjmian
kwadratowy przyjmuje nieujemne wartoci dla dowolnych argumentw? Zapisz odpowiedni
warunek i wyka, e zachodzi on dla dowolnej liczby rzeczywistej m.
Zadanie 22.
Reszta z dzielenia wielomianu f przez dwumian x 2 jest rwna f (2) . Jakie musi by a, aby
ta reszta bya rwna 3?
Zadanie 23.
Wykorzystaj fakt, e reszta z dzielenia (dowolnego) wielomianu W przez dwumian ax b
b
jest rwna W (wynika to z twierdzenia Bezouta). Zatem reszta z dzielenia przez 2 x 4
a
jest rwna W 2 . Ale wielomian W skada si tylko z parzystych potg zmiennej x, wic
W 2 W (2) 2014
Zadanie 24.
Wielomian W jest podzielny przez dwumian 2 x 1 . Czy na tej podstawie moesz wskaza
pierwiastek tego wielomianu? Reszta z dzielenia wielomianu W przez dwumian x 2 jest
rwna 105 . Jak warto przyjmuje wielomian W dla argumentu 2 ? Korzystajc z tych informacji, zapisz ukad dwch rwna z niewiadomymi a i b . Nastpnie oblicz wartoci a
i b oraz wstaw je do wzoru, ktrym okrelony jest wielomian W . Roz ten wielomian
na czynniki np. metod grupowania, a nastpnie wyznacz jego pierwiastki.
37
Zadanie 25.
Z pewnoci widzisz, co naley podstawi w miejsce a, aby skorzysta z podanego wzoru do
przeksztacenia wyraenia po prawej stronie rwnania oczywicie a x . Jak warto
bdzie miaa liczba b? Jeli jeszcze tego nie widzisz, to zapisz w innej postaci liczb
2 .
3
Teraz ju moesz skorzysta z podanego wzoru. Zauwa, e po obu stronach rwnania wystpuje takie samo wyraenie moesz je wyczy przed nawias jako wsplny czynnik.
Otrzymujesz iloczyn wyraenia liniowego przez trjmian kwadratowy. Pozostaje obliczy
pierwiastki kadego z nich.
Zadanie 26.
Zauwa, e wyraenie w drugim nawiasie jest sum wyraenia, ktre znajduje si
w pierwszym nawiasie, i liczby 2. Oznacz jedn liter, np. t, to powtarzajce si wyraenie
i raz jeszcze zapisz rwnanie, ale zamiast powtarzajcego si wyraenia zapisz wprowadzon
liter wykonujesz tak zwane podstawienie. Teraz rozwi otrzymane rwnanie z niewiadom t. Obliczye w ten sposb wszystkie wartoci, jakie moe przyj t. Dla jakich x wyraenie, ktre oznaczye liter t, przyjmuje obliczone wartoci?
Zadanie 27.
Rozpocznij od obliczenia pierwszych wsprzdnych punktw wsplnych wykresw funkcji
f i w . W tym celu zapisz rwnanie, ktre trzeba rozwiza, i przekszta je do postaci:
x 4 6 x 3 8x 2 6 x 9 0 . Roz lew stron rwnania na czynniki (zauwa, e
8x 2 9 x 2 x 2 ) i wyznacz jego rozwizania. Teraz pozostaje odczyta rozwizanie nierwnoci z rysunku.
Zadanie 28.
Jeeli wielomian W jest podzielny przez dwumian
1
x 2 , to jaka liczba jest jednym z jego
2
miejsc zerowych?
1
x 2 otrzymasz pewien wielomian Q. Po2
zostae miejsca zerowe wielomianu W s miejscami zerowymi wielomianu Q. Roz wielomian Q na czynniki (np. metod grupowania) i wyznacz jego miejsca zerowe.
Po podzieleniu wielomianu W przez dwumian
Zauwa, e wykres wielomianu W ( x 2) powstaje przez przesunicie wykresu wielomianu

W o dwie jednostki w lewo moesz naszkicowa ten wykres. Jakie miejsca zerowe ma
wielomian W ( x 2) ? Odczytaj z naszkicowanego wykresu zbir rozwiza nierwnoci
W ( x 2) 0 .
Zadanie 29.
Zacznij od przeksztacenia wzoru funkcji g: wyznacz warto funkcji f dla k oraz dla k 2
(skorzystaj ze wzoru na szecian rnicy). Aby ustali, dla jakiego k funkcja g przyjmuje warto 80, rozwi rwnanie wielomianowe k 3 6k 2 12k 8 80 (pomocne bdzie grupowanie wyrazw).
38
Zadanie 30.
Z wasnoci funkcji kwadratowej wynika, e
b
4 . Ponadto f (4) 22 . Korzystajc
2a
z tych informacji, moesz obliczy a i b .

Podstaw a i b do danego rwnania. Teraz pozostaje wyznaczy jego rozwizania moesz
np. wykorzysta podane rozwizanie i podzieli wielomian przez odpowiedni dwumian.
2.2. Funkcje
Zadanie 35.
Przyjmij, e szukana funkcja f ma posta f ( x) ax 2 bx c . Przyjrzyj si wykresowi funkcji g ( x) k f ( x) . Miejscami zerowymi funkcji g s liczby 2 i 3. Skoro funkcja g jest iloczynem pewnej staej liczby k i funkcji f, to jakie miejsca zerowe bdzie miaa funkcja f ?
Napisz posta iloczynow funkcji f.
Nastpnie zapisz funkcj h( x) f (kx) w postaci oglnej.
Oczekiwany wzr funkcji to h( x) f (kx) akx2 b kx c . Ktry wspczynnik funkcji f
nie uleg zmianie? Jakie jest znaczenie wspczynnika c we wzorze funkcji kwadratowej? Na
pewno wiesz, e wykres kadej funkcji kwadratowej przecina o Oy w punkcie 0 , c .
Teraz z wykresu funkcji h( x) f (kx) odczytaj wsprzdne punktu przecicia paraboli z osi
Oy. Na pewno potrafisz ju odpowiedzie na pytanie, w jakim punkcie wykres funkcji f przecina o Oy. Wykorzystaj wsprzdne tego punktu oraz posta iloczynow funkcji f i napisz
jej wzr.
Zadanie 36.
Zauwa, e cos 88 cos(90 2) sin 2 . Czy moesz liczb 1 wyrazi za pomoc wartoci funkcji trygonometrycznych tego samego kta? Dalej zastosuj wzory skrconego mnoenia. Czy moesz skrci otrzymane wyraenie? Teraz podziel licznik i mianownik wyraenia
sin 2
przez cos 2 . Czy moesz zapisa
jako warto jednej funkcji trygonometrycznej?
cos 2
Zadanie 37.
Moesz skorzysta z tego, e jeeli funkcja y f x ma okres t, to funkcja y f cx , gdzie
t
c 0 , ma okres . Okresem funkcji f x sin x jest np. t 2 , wic okresem funkcji
c
3
2
f x sin x jest 2 3 . Tylko funkcja, ktrej wykres jest przedstawiony na rysun2
3
ku B, spenia ten warunek.
2
Moesz te zauway, e warto funkcji f x sin x dla argumentu x jest dodatnia,
3
39
2
gdy f sin 0 . Tylko funkcja, ktrej wykres jest przedstawiony na rysunku B,
3
ma dla argumentu x warto dodatni, wic poprawn odpowiedzi moe by tylko B.
Zadanie 38.
Wykorzystaj okresowo funkcji trygonometrycznych sin, cos i tg i zastp warto kadej
z funkcji trygonometrycznych sin, cos, tg dla argumentu 32 13 wartoci tej samej funkcji
dla argumentu nalecego do przedziau 0, 2 . Wystarczy teraz porwna te wartoci ze
sob.
Zadanie 39.
Zgodnie z treci zadania sporzd w jednym ukadzie wsprzdnych wykresy funkcji
1
f ( x) cos x oraz g ( x) cos x . Czy wiesz, jak na podstawie wykresu funkcji f naryso2
wa wykres funkcji g? Najpierw naley wyznaczy okres podstawowy funkcji
1
g ( x) cos x . Jeli nie wiesz, jak to zrobi, to przypomn, e okresem podstawowym
2
2
funkcji y cosax jest liczba
, oczywicie gdy a 0 . Zapewne okres otrzymanej przez
a
ciebie funkcji jest dwukrotnie wikszy ni okres funkcji cosinus. Oznacza to, e wykres funkcji cosinus naley dwukrotnie rozcign wzdu osi Ox. Punktem wykresu, ktry nie
zmieni pooenia, jest (0,1). Jak teraz na podstawie wykresw funkcji f i g rozwiza rwnanie f ( x) g ( x) ? Naley odczyta z ukadu wsprzdnych argumenty, dla ktrych obie
funkcje osigaj t sam warto, czyli argumenty punktw przecicia si tych wykresw.
1
Nastpnym etapem jest algebraiczne rozwizanie rwnania cos x cos x . Skorzystaj ze
2
wzoru na rnic cosinusw i zapisz rwnanie w postaci iloczynowej. Pamitaj o okresowoci
funkcji y sin x . Zapisz odpowied w najprostszej postaci. Czy w metodzie graficznej i algebraicznej udao ci si otrzyma ten sam zbir rozwiza?
Zadanie 40.
Najpierw warto skorzysta ze wzoru na sinus podwojonego kta. Jeli po jego zastosowaniu
wyczysz przed nawias wyraenie cos x , to zauwaysz z pewnoci wyraenie, ktre jest
wsplnym czynnikiem pozwalajcym zapisa rwnanie w postaci iloczynowej.
Funkcja cosinus przyjmuje warto 1 tylko jeden raz w okresie. Uwzgldniajc okresowo
tej funkcji, otrzymujemy rozwizanie rwnania cos x 1 ; s to liczby postaci x 2k .
Tylko dla dwch cakowitych wartoci k liczby takiej postaci nale do przedziau
x , . Dla ktrych?
Funkcja sinus przyjmuje warto
dwa razy w okresie, w szczeglnoci dla oraz dla

2
6
40

. Uwzgldniajc okresowo tej funkcji, otrzymujemy rozwizanie; s to liczby
6

postaci x 2k oraz x 2k . Tylko dwie liczby takiej postaci nale
6
6
do przedziau , . Ktre?
Zadanie 41.
Zapisz warunki, ktre musi spenia sin 2 , aby rwnanie x 2 sin 2 x 1 0 miao trzy
rozwizania. Kiedy rwnanie x 2 sin 2 0 ma dwa rne rozwizania? Kiedy te rozwizania s rne od 1?
Zadanie 42.
W rwnaniach i nierwnociach trygonometrycznych wygodniej jest operowa funkcjami
tego samego argumentu, zacznij wic od wyraenia cos 2x za pomoc cos x. Otrzymasz nierwno, w ktrej niewiadom jest cos x. Dla uatwienia zapisu moesz j oznaczy now
liter, np. t. Rozwi t nierwno (to nierwno kwadratowa). Okae si, e nierwno
1
jest prawdziwa, gdy cos x 1 . Pozostaje ustali, dla jakich wartoci x ten warunek jest
2
speniony. Warto pamita, e cosinus jest funkcj okresow, ktra w pewnych przedziaach
jest rosnca, w innych malejca.
Zadanie 43.
Zauwa, e podane rwnanie jest rwnowane pewnej alternatywie rwna. Korzystajc
z tego, jakie wartoci przyjmuj cos x i sin 2 x , ustal, ile rozwiza ma kade z nich dla rnych wartoci a (rozpatrz przypadki: a 0 , a 0 , a 0,1 , a 1 , a 1 ). Pamitaj, by przy
zliczaniu cznej liczby rozwiza uwzgldnia to, e mog si one powtarza.
2.3. Cigi
Zadanie 47.
Zauwa, e nie moesz bezporednio skorzysta z twierdzenia o granicy rnicy cigw, gdy
n3 3n
n 2 7n
cigi okrelone wzorami an 2
, bn
nie s zbiene do granicy skoczonej.
n 2
n 21
Wystarczy jednak wykona dziaania na uamkach i zapisa rnic tych cigw w postaci
jednego uamka algebraicznego. Teraz moesz zapisa otrzymany uamek, np. dzielc jego
licznik i mianownik przez najwiksz potg, w jakiej zmienna n wystpuje w mianowniku
(wtedy uamek nie zmienia wartoci). Moesz teraz wykorzysta twierdzenia o dziaaniach na
granicach cigw zbienych do granic skoczonych.
41
Zadanie 48.
n3 n 2
n2
i
lim
, wic nie moemy korzysta z twierdze
n
n2 1
n3
o dziaaniach na granicach cigw zbienych. W takiej sytuacji naley zapisa wzr na wyraz
oglny cigu w innej postaci. Czy wiesz, w jakiej? Jeeli nie, to zapisz wyraenie
n3 n 2
n2
w postaci ilorazu dwch wielomianw (sprowad do wsplnego mianownika).
n2 1 n 3
Teraz ju moesz oblicza granic. Jeeli nie wiesz, jak to zrobi, wycz z licznika
i z mianownika n w najwyszej potdze, a potem upro uamek. Oblicz granic, pamitajc
1 1
o tym, e granic cigw postaci , 2 itd. jest liczba 0.
n n
Zauwa, e lim
n
Zadanie 49.
Aby obliczy sum szeregu geometrycznego (zbienego), musisz zna jego iloraz. Kady
z wyrazw cigu geometrycznego mona wyrazi za pomoc pierwszego wyrazu i ilorazu
cigu, podobnie jest z sum pierwszych trzech wyrazw. U zatem rwnanie opisujce wa7
runek zadania (suma pierwszych trzech wyrazw jest rwna
2 ) za pomoc a1 oraz ilorazu
4
q i oblicz moliwe wartoci q. Pamitaj, e szereg geometryczny o ilorazie q jest zbieny (do
skoczonej granicy) wtedy i tylko wtedy, gdy | q | 1 .
Zadanie 50.
Szecian o krawdzi dugoci x1 ma przektn rwn 3x1 , za przektna jego ciany ma
dugo 2x1 . Zapisz dugoci krawdzi kolejnych szecianw zgodnie z regu opisan
w treci zadania. Jaka jest zaleno pomidzy krawdzi x1 a krawdzi x2 , a jaka midzy
krawdziami x2 i x3 ? Na pewno udao ci si zauway, e tworz one nieskoczony cig
geometryczny. Podaj pierwszy wyraz i iloraz tego cigu. Twoim zadaniem jest obliczenie
sumy dugoci krawdzi wszystkich szecianw, czyli x1 x2 x3 ... . Zauwa, e suma ta
jest szeregiem geometrycznym. Oblicz sum, pamitajc o sprawdzeniu warunku zbienoci
szeregu geometrycznego.
2.4. Geometria
Zadanie 55.
Rysunek przedstawia okrg opisany jednoczenie na dwch czworoktach. Ile wynosi suma
miar przeciwlegych ktw w czworokcie wpisanym w okrg? Napisz rwnania wynikajce
z twierdzenia o czworokcie wpisanym w okrg: 20 180 , 180 . Otrzymane
rwnania pozwol ci obliczy miary ktw 100 i 80 . Nastpnie oblicz warto
wyraenia 2 120 . Pomocny w rozwizaniu moe by wzr sin(180 ) sin . Zatem
sin(2 ) sin 120 sin 180 60 sin 60
3
.
2
42
Zadanie 56.
W obliczeniach pomocne bdzie twierdzenie cosinusw. Aby z niego skorzysta, najpierw
wyznacz cos ABC . Zauwa, e mamy dwie moliwoci. Dla kadej z nich oblicz dugo
boku AC oraz dugo R promienia okrgu opisanego na trjkcie ABC (moesz wykorzysta
twierdzenia sinusw). Czy wiesz, jakiego wzoru na pole trjkta naley uy do wyznaczenia
dugoci r promienia okrgu wpisanego w trjkt ABC? W kadym przypadku oblicz stosunek R : r.
Zadanie 57.
Zauwa, e w trapezie opisanym na okrgu sumy dugoci jego przeciwlegych bokw s
rwne. Tak wic, aby obliczy obwd trapezu, wystarczy wyznaczy dugo jednego z jego
ramion (wiemy bowiem, e AD BC ). Wtedy obwd trapezu bdzie rwny 4 AD . Moesz obliczy dugo ramienia AD, korzystajc z twierdzenia Pitagorasa w trjkcie prostoktnym o przyprostoktnych dugoci 91 (rednica danego okrgu) i 3 (poowa rnicy
dugoci podstaw trapezu).
Znajc dugo ramienia trapezu, obliczysz jego obwd.
Zadanie 58.
Rozpocznij rozwizywanie zadania od obserwacji, e pewne kty czworokta wpisanego
w okrg s ze sob powizane. Przydatne bdzie oznaczenie pewnego charakterystycznego
kta, np. CDB . W zalenoci od miary kta CDB mona zapisa miary ktw: DBC,
DAC i BAC.
Jak moesz obliczy promie okrgu opisanego na czworokcie? Tak samo, jak promie
okrgu opisanego na trjkcie, ktrego trzy wierzchoki s wierzchokami danego czworokta. Jakich twierdze moesz uy do obliczenia promienia okrgu opisanego na trjkcie?
Jakie wielkoci musz by ci znane?
Przyda si do tego moe twierdzenie sinusw. Wystarczy np., e poznasz miar kta CBD
i dugo odcinka CD. Jak to zrobi? Zwr uwag na to, e odcinki DC i DB s rwne,
a kty DAC i DAB s uzalenione tylko od miary kta CDB.
Jeeli mamy dwie niewiadome: miar kta CBD i dugo odcinka CD, to moesz uoy
ukad rwna z tymi dwiema niewiadomymi. Jakie to rwnania? Moesz wykorzysta np.
dwa trjkty ADB i DAC oraz twierdzenie cosinusw.
Zadanie 59.
Korzystajc z tego, e pole trjkta CFG jest rwne sumie pl trjktw ADG i BEF, ustal
zaleno midzy odcinkami DE i EB. W tym celu poprowad wysoko w trjkcie CFG
i uwzgldnij przy tym zaleno midzy trjktami ADG, BEF i CFG (podobiestwo i przystawanie). Korzystajc z trjkta BDG, wyznacz tangens kta DBG. Uzalenij kt ostry, pod
jakim przecinaj si odcinki DF i BG od kta DBG i kta, jaki przektna DF kwadratu tworzy
z podstaw DE.
43
Zadanie 60.
Zauwa, e odcinki OC i OB zawieraj si w dwusiecznych ktw DCB i ABC danego trapezu. Dlaczego suma miar tych ktw jest rwna 180 ? W jaki sposb ta informacja i fakt, e
odcinki OC i OB s dwusiecznymi odpowiednich ktw, pozwalaj ci obliczy miar kta
BOC?
Jakie jest pooenie odcinka OP wzgldem boku BC? Jeli wiesz, to rozumiesz take, czym
jest odcinek OP dla trjkta BOC. Teraz ju moesz skorzysta z twierdzenia, ktre kwadrat
dugoci odcinka OP pozwala wyraa poprzez iloczyn dugoci odcinkw, na ktre podzieli
on bok BC. Jak dugo boku AD ma si do OP ? Teraz przypomnij sobie wasno czworokta opisanego na okrgu i wyra cay jego obwd za pomoc p i q.
Zadanie 61.
W zadaniu mona odszuka kilka par prostych rwnolegych. Jak je moesz wykorzysta?
Z jakimi twierdzeniami kojarz si proste rwnolege?
Oczywicie, chodzi o twierdzenie Talesa, ale moesz te dostrzec trjkty podobne. Wypisz
pary trjktw podobnych. Ktre pary naley wybra do rozwizania? Jeeli nie wiesz,
sprawd, jakie odcinki wystpuj w tezie zadania. Wykorzystaj pary trjktw, w ktrych
wystpuj te odcinki.
Jakie proporcje midzy odcinkami moesz uoy, wykorzystujc wybrane pary trjktw
podobnych?
Doprowad do rwnania, w ktrym wystpuj wycznie odcinki z tezy zadania. Jak wyznaczy zwizek midzy odcinkami AB i CD? Czy moesz przyj, e jedna wielko jest
zmienn, a druga dan i w ten sposb wyznaczy zaleno midzy nimi?
Czy wszystkie tak wyliczone zalenoci speniaj warunki zadania? Wybierz poprawn.
Zadanie 62.
Wygodnie jest przyj oznaczenia jak na rysunku.
C
a
m
1c
4
1c
2
1c
4
x
Zwr uwag na symetri dowodzonej rwnoci. Moesz wic oczekiwa, e naley wykonywa te takie symetryczne kroki w dowodzie. Jeli np. zastosujesz twierdzenie cosinusw
dla kta w trjktach ADC i ABC, uzyskujc zalenoci midzy wielkociami m, a, b, c
i cos , to zastosuj te to samo twierdzenie dla kta w trjktach EBC i ABC. W ten sposb otrzymasz dwie pary rwnoci. Z jednej rwnoci wyznacz cos i wstaw to do drugiej
44
rwnoci otrzymasz zaleno midzy wielkociami m, a, b i c, w ktrej nie wystpi ju

cos . Analogicznie postp z drug par rwnoci otrzymasz zaleno midzy wielkociami n, a, b i c, w ktrej nie wystpi cos . Teraz z otrzymanych rwnoci pozbd si
wielkoci c.
Zadanie 63.
Dorysuj na rysunku odcinek BD. Ktry kt wpisany w okrg o1 jest rwny ktowi CDB
(i dlaczego?). Wiesz, e punkty A, B, E s wspliniowe. Ktry zatem kt wpisany w okrg o2
jest rwny ktowi BAC? Kty EAC i EFC s oparte na tym samym uku EC. Jakie maj miary? Czy oznacza to, e miary ktw EFC i CDB te musz by rwne? Z zaoenia wiadomo,
e miary ktw CDB i BFE s rwne. Czy wobec tego miary ktw BFE i EFC s rwne? Co
z tego wynika o punktach F, B, C?
Zadanie 64.
Wyznacz wspczynnik kierunkowy prostej danej w zadaniu. Jaki powinien by wspczynnik kierunkowy prostej przechodzcej przez punkty 1, 3 oraz 3, 1 , aby mona byo
stwierdzi, e punkt 1, 3 spenia warunki zadania?
Zadanie 65.
Narysuj zbiory okrelone w treci zadania za pomoc nierwnoci: koo i ppaszczyzn.
Przyjmij oznaczenia, np. niech S bdzie rodkiem okrgu x 12 y 12 25 , punkty A i B
1
5
punktami wsplnymi tego okrgu i prostej y x 2 . Ustal teraz, jak figur jest cz
7
7
wsplna danego koa i ppaszczyzny. Czy wiesz, jak naley obliczy pole figury F? Jeli
nie, to zauwa, e moesz je wyrazi jako rnic pola wycinka koa o promieniu r 5 i kcie ASB oraz pola trjkta ASB. Wyznacz wsprzdne punktw A i B przecicia okrgu
1
5
x 12 y 12 25 i prostej y x 2 . Jak moesz wykorzysta wsprzdne punk7
7
tw A i B do obliczenia pola trjkta ASB? Czy jest to jaki szczeglny trjkt? Teraz ju atwo policzysz zarwno pole trjkta ASB, jak i pole wycinka ASB (jak czci koa bdzie
otrzymany wycinek?) i ostatecznie pole figury F.
Zadanie 66.
Korzystajc z podanych rwna okrgw, wyznacz ich rodki, promienie oraz rwnanie prostej, do ktrej nale. Jaka jest odlego midzy rodkami danych okrgw? Jaka jest dugo
odcinka AB? Czy mona obliczy odlego szukanego rodka tego odcinka od pocztku
ukadu wsprzdnych? Zauwa, e rodek odcinka AB ley na prostej czcej rodki okrgw, zatem jego wsprzdne musz spenia rwnanie tej prostej. Czy wiedzc o tym
mona ju wyznaczy wsprzdne rodka odcinka AB? Moe przydaoby si tu twierdzenie
Pitagorasa?
Moesz rwnie po wyznaczeniu rwnania prostej czcej okrgi wyznaczy punkty
A i B przecicia tej prostej z okrgami. Uwzgldnij to, e maj one lee na tej prostej. Nastpnie skorzystaj ze wzoru na wsprzdne rodka odcinka.
45
Zadanie 67.
Zauwa, e prosta x 0 nie jest tutaj styczn, wic kad z nich mona przedstawi w postaci
kierunkowej (uwzgldnij przy tym to, e maj one przechodzi przez pocztek ukadu wsprzdnych). Zamie j na posta ogln i skorzystaj ze wzoru na odlego punktu od prostej
dla prostych stycznych musi by ona rwna promieniowi okrgu. Parametr ten moesz
rwnie wyznaczy, korzystajc z tego, e ukad rwna zoony z rwnania okrgu
i rwnania prostej musi mie jedno rozwizanie.
Zadanie 68.
Odczytaj z rwna okrgw ich rodki i promienie. Zauwa, e promieniem drugiego z okrgw jest liczba r2 m , dla m 0 . Zastanw si, kiedy dwa okrgi maj jeden punkt wsplny, czyli s styczne. Ile jest takich przypadkw? Jaka jest zaleno pomidzy odlegoci
rodkw a sum lub wartoci bezwzgldn z rnicy promieni okrgw stycznych? Podpowiem, e okrgi s styczne zewntrznie, gdy odlego ich rodkw jest rwna sumie dugoci
promieni tych okrgw, natomiast s styczne wewntrznie, gdy odlego ich rodkw jest
rwna wartoci bezwzgldnej z rnicy dugoci ich promieni. W poszczeglnych przypadkach zapisz warunki stycznoci i rozwi otrzymane w ten sposb rwnania. Dla tak obliczonych wartoci m napisz rwnania prostych przechodzcych przez rodki okrgw.
Zadanie 69.
Przyjmij, e rodek odcinka AB ma wsprzdne C ( x, y) . Zapisz zwizek pomidzy wsprzdnymi punktu B oraz punktu C. Wiesz, e punkt B naley do okrgu o podanym rwnaniu.
Wykorzystaj ten fakt i uzasadnij tez.
Zadanie 70.
Najpierw uzasadnij, e promie okrgu nie moe by wikszy od przyprostoktnej trjkta.
Oznacza to, e okrg dzieli trjkt na dwie figury, z ktrych jedna jest wycinkiem koa
o szukanym promieniu i kcie ACB (miar kta moesz ustali z wasnoci podanego trjkta). Wyznacz pole trjkta i zapisz wzr na pole wycinka koa. Zgodnie z treci zadania pole
wycinka jest rwne poowie pola trjkta. Std wyznaczysz promie. Wystarczy ju tylko, e
skorzystasz z rwnania okrgu o danym rodku i promieniu.
Zadanie 71.
Narysuj proste KL i LM w ukadzie wsprzdnych. Zauwa, e odcinki KL i KM s przyprostoktnymi trjkta KLM.
Moesz zapisa rwnanie prostej KM w postaci y
3
x b.
2
Zapisz wzr na pole tego trjkta. Wiesz, e jego pole jest rwne 13.
W jaki sposb moesz zapisa dugoci odcinkw KL i LM? Zauwa, e odcinek KL jest rwny odlegoci punktu M od prostej KL, a dugo KM jest rwna odlegoci punktu M od prostej KL. Skorzystaj ze wzoru na odlego punktu od prostej.
Jak moesz zapisa dugoci danych odcinkw, tak by w zapisie wyrae wystpowaa tylko
zmienna b?
Otrzymane wyraenia podstaw do wzoru na pole trjkta. W ten sposb obliczysz warto b,
a to pozwoli wyznaczy rwnanie prostej KM.
46
Zadanie 72.
Zapisz warunek prostopadoci dla danych prostych w postaci oglnej i zauwa, e zmienn a
moesz wyczy przed nawias. Otrzymane rwnanie ma dwa rozwizania. Jakie? Sprawd,
e dla jednego z tych rozwiza odpowiednie proste nie tworz trjkta (dwa boki byyby
wwczas rwnolege).
Dla otrzymanego rozwizania (odpowiedniej wartoci parametru) zapisz rwnania obu prostych. Jakie s wsprzdne punktw wsplnych tych prostych i osi Oy? Sprawd, e odlego tych punktw, ktra jest dugoci podstawy odpowiedniego trjkta, jest rwna
4
4a .
a
Zapisz i rozwi ukad rwna tych prostych. Sprawd, e jedynym jego rozwizaniem jest
punkt 4, 0 .
1
4
4a 4 20 .
2
a
Czy fakt, e parametr a przyjmuje, zgodnie z treci zadania, tylko wartoci dodatnie, pozwala uproci zapis rwnania? Pomn obie strony rwnania przez a i rozwi otrzymane rwnanie kwadratowe.
Zauwa, e warunki postawione w treci zadania prowadz do rwnania
Zadanie 73.
Zauwa, e prosta styczna do okrgu ma z nim dokadnie jeden punkt wsplny. Ustal teraz,
dla jakich k i l prosta y kx l ma jeden punkt wsplny z okrgiem x k 2 y l 2 m 2 .
Aby wyznaczy ten punkt, moesz rozwiza ukad rwna (rwnanie prostej i rwnanie
okrgu). Po przeksztaceniu otrzymasz rwnanie kwadratowe z niewiadom x. Posiada ono
jedno rozwizanie, gdy wyrnik trjmianu jest rwny zero. Zapisz odpowiednie rwnanie.
Po przyrwnaniu go do zera otrzymasz zaleno midzy k i l:
2k 2 41 k 2 k 2 m 2 0 .
Przekszta to rwnanie do postaci
k4
m2 .
1 k 2
Nie rozwizujc ukadu rwna, moesz zauway, e prosta i okrg maj jeden punkt
wsplny, gdy odlego midzy t prost i rodkiem okrgu jest rwna jego promieniowi
(skorzystaj wtedy ze wzoru na odlego punktu od prostej).
Zadanie 74.
Przekrojem tego graniastosupa paszczyzn przechodzc przez krawd podstawy AB
i punkt K nalecy do krawdzi bocznej CF jest trjkt rwnoramienny (czy wiesz, dlaczego?). Wykorzystujc dane pole przekroju, oblicz wysoko przekroju. Wysoko ta jest jednoczenie przeciwprostoktn trjkta, ktry posuy ci do obliczenia dugoci odcinka CK
(pomocne bdzie twierdzenie Pitagorasa). Wiadomo, e punkt K dzieli krawd boczn CF
w stosunku 2:3. Czy zadanie bdzie miao tylko jedno rozwizanie? Wyznacz dugo wysokoci graniastosupa i oblicz jego objto.
47
Zadanie 75.
Pierwszym krokiem bdzie okrelenie, jak figur jest powstay przekrj graniastosupa.
Zauwa, e figur, ktra jest przekrojem, moesz podzieli na dwa przystajce trapezy rwnoramienne.
W treci zadania podano pole przekroju. Sprbuj zapisa pole przekroju za pomoc jednej
niewiadomej, na przykad wysokoci trapezu, i rozwi odpowiednie rwnanie. Obliczysz
w ten sposb dugo krtszej przektnej graniastosupa. Twoim zadaniem jest obliczenie
objtoci graniastosupa, wic potrzebujesz jeszcze wysokoci tej bryy.
Do wyznaczenia wysokoci wykorzystaj wczeniej obliczon dugo krtszej przektnej graniastosupa. Jeli nie wiesz, jak to zrobi, to spjrz jeszcze raz na rysunek i znajd trjkt prostoktny, ktrego bokami s wysoko graniastosupa i jego krtsza przektna. Trzecim bokiem trjkta prostoktnego jest krtsza przektna podstawy. Oblicz jej dugo i napisz rwnanie wynikajce z twierdzenia Pitagorasa dla tego trjkta. W ten sposb wyznaczysz wysoko graniastosupa. Oblicz jego objto.
Uwaga: Nie oczekujemy dowodu, e przekrj jest sum mnogociow dwch trapezw rwnoramiennych.
Zadanie 76.
Rozwa rne moliwe przekroje tego graniastosupa paszczyzn zawierajc krawd AB
podstawy graniastosupa. Zaobserwuj, gdzie znajduje si punkt przecicia paszczyzny przekroju z prost CF (punkt ten oznacz np. przez N). Sprbuj take ustali, gdzie ley punkt N,
gdy przekrj jest trapezem.
Zaznacz kt , o ktrym mowa w zadaniu, i zapisz tg w zalenoci od dugoci odcinka
CN i wysokoci podstawy graniastosupa.
Zadanie 77.
Zwr najpierw uwag, e krawd boczna AS jest prostopada do paszczyzn ABC i DEF,
wic odlego midzy tymi paszczyznami jest dugoci odcinka AD. Teraz powiniene powiza pola trjktw ABC i DES z dugoci odcinka AD. Moesz na przykad zauway, e
jeden z tych trjktw jest obrazem drugiego w jednokadnoci, ktrej rodkiem jest wierzchoek S ostrosupa. Jaka jest skala tej jednokadnoci? Jest ni z jednej strony stosunek dugoci odcinkw AS i DS, a z drugiej strony trjkty jednokadne s rwnie podobne, wic
skala ich podobiestwa to pierwiastek ze stosunku ich pl. Std otrzymasz zaleno midzy
dugociami odcinkw AS i DS oraz danymi polami trjktw ABC i DEF.
Potrzebujesz jeszcze jednej zalenoci wicej jakie dwie z tych wielkoci, np. pole trjkta
DEF i dugo odcinka DS. Moesz na przykad wzi pod uwag trjkt DES. Zauwa, e
jest on poow trjkta rwnobocznego, wic atwo moemy wyznaczy dugoci odcinkw
DE i SE w zalenoci od dugoci odcinka DS.
Teraz zaobserwuj, e trjkt EFS jest rwnoboczny, co oznacza, e odcinek EF ma tak sam
dugo jak odcinek SE.
Moesz ju teraz wyrazi pole trjkta DEF w zalenoci od dugoci odcinka DS. To jest
wanie druga z potrzebnych zalenoci. Z tych zalenoci wyznacz dugo odcinka DS
w zalenoci od pl trjktw DEF i ABC.
48
Zadanie 78.
Zauwa, e otrzymany przekrj EFGH i czworokt BCGH s trapezami o takich samych podstawach i rnych wysokociach (poprowad je np. z wierzchoka H). Z danych zadania ustalisz stosunek tych wysokoci. Korzystajc z twierdzenia Pitagorasa, wyznacz wysoko ciany bocznej. Nastpnie poszukaj trjktw prostoktnych zawartych w cianie bocznej, ktrych jedn z przyprostoktnych bdzie wysoko trapezu BCGH i wysoko ciany bocznej.
Napisz odpowiedni proporcj wynikajc z ich podobiestwa. Otrzymasz w ten sposb zaleno midzy krtsz podstaw czworokta BCGH a jego wysokoci. Zauwa, e kt nachylenia tej wysokoci do paszczyzny podstawy ostrosupa jest taki sam, jak kt nachylenia
ciany bocznej ostrosupa do podstawy. Moesz std wyznaczy cosinus tego kta. Zastosuj
twierdzenie cosinusw do trjkta, ktrego bokami s wysokoci obu czworoktw. Uzyskasz
w ten sposb zaleno midzy wysokoci trapezu EFGH i jego krtsz podstaw. Poniewa
znasz ju stosunek wysokoci czworoktw i ich zalenoci tylko od wsplnej podstawy, to
moesz j teraz wyliczy i wykorzysta otrzymany wynik do obliczenia wysokoci trapezu
EFGH, a nastpnie jego pola.

Zadanie 81.
Zauwa, e przestrze zdarze elementarnych skada si z cigw czteroelementowych
o rnych wyrazach. Poniewa kady taki cig powstaje przez przestawianie podanych cyfr,
to liczb elementw zbioru moesz wyznaczy, korzystajc ze wzoru na liczb permutacji:
4!
Zdarzeniem przeciwnym do opisanego w zadaniu jest otrzymanie liczby podzielnej przez 4,

czyli takiej, w ktrej liczba zoona z dwch ostatnich cyfr danej liczby jest podzielna przez
4. W naszym przypadku chodzi wic o liczby: 12, 24, 32. W kadym przypadku pozostae
dwie cyfry mona ustawi na dwa sposoby. Zatem wszystkich moliwoci bdzie 3 2 6 .
Oznacza to, e wszystkich liczb, ktre nie s podzielne przez 4, bdzie A 4!6 18 . Teraz
ju moesz wykorzysta wzr na prawdopodobiestwo klasyczne: P( A)
18
.
4!
Zadanie 82.
Zastanw si, jakie reszty z dzielenia przez 3 daj kwadraty liczb naturalnych. Skoro suma
kwadratw trzech liczb: x, y, z ma by podzielna przez 3, to jakie trjki liczb ze zbioru
{1,2,3,,100} naley wzi (biorc pod uwag reszty z dzielenia przez 3 ich kwadratw)?
Otrzymujesz dwie moliwoci: wszystkie trzy liczby x, y, z s podzielne przez 3 albo wszystkie trzy liczby x, y, z s niepodzielne przez 3.
W danym zbiorze {1,2,3,,100} liczb podzielnych przez 3 jest 33, a liczb niepodzielnych
przez 3 67.
Z treci zadania wynika, e tworzymy trjki (x, y, z). Wana jest kolejno liczb i liczby mog
si powtarza. Wobec tego prawidowa odpowied to 333 673 .
49
Zadanie 83.
Na ile sposobw mona wybra cyfr reprezentujc setki? Po wyborze takiej cyfry trzeba
wybra drug cyfr, rn od niej. Na ile sposobw mona to zrobi? Na ile sposobw mona
dopeni liczb do liczby trzycyfrowej, speniajc warunki zadania?
Moesz rwnie ustali, na ile sposobw moe dwukrotnie wystpi dana cyfra w liczbie
trzycyfrowej (na ktrych miejscach moe si znale), a nastpnie ile jest moliwoci wstawienia cyfry na wolne miejsce. Rozwa dwa przypadki: gdy powtarzajca si cyfra wystpi
na miejscu setek i gdy tam jej nie bdzie. Pamitaj o tym, e liczba trzycyfrowa nie moe zaczyna si od zera.
Zadanie 84.
Rozpatrujemy wszystkie czteroelementowe podzbiory zbioru A. Zastanw si, ile w zbiorze A
jest liczb parzystych, a ile nieparzystych. Wyznacz liczb takich czteroelementowych podzbiorw zbioru A, ktrych suma jest parzysta. Kiedy suma czterech liczb naturalnych jest
liczb parzyst? Rozpatrz trzy parami rozczne moliwoci, zapisz ich liczby za pomoc
symbolu Newtona. Oznacz jako x liczb wszystkich czteroelementowych podzbiorw zbioru
A, ktrych suma liczb jest parzysta. Analogicznie postpuj, wyznaczajc y liczb takich
czteroelementowych podzbiorw zbioru A, ktrych suma liczb jest nieparzysta. W tym przypadku bd dwie wykluczajce si moliwoci. Zapisz rnic x y , rozwi symbole
n n 1 n
.
Newtona i wyka, e tak otrzymane wyraenie jest rwne
2
2
Zadanie 85.
Zauwa, e wystpuj tu dwa zdarzenia, przy czym jedno z nich ma zaj pod warunkiem, e
zajdzie drugie. Skorzystaj wic ze wzoru na prawdopodobiestwo warunkowe. Aby to uczyni, musisz wyznaczy prawdopodobiestwo czci wsplnej obu zdarze oraz zdarzenia bdcego tu warunkiem. Ze wzoru na prawdopodobiestwo warunkowe wynika, e waciwie
nie musisz dokadnie wylicza liczby elementw caej przestrzeni zdarze elementarnych,
natomiast musisz wyznaczy liczb elementw czci wsplnej zdarze oraz tego, ktry jest
warunkiem. Do wyznaczania tych liczb przyda ci si wzr na liczb kombinacji (wybieramy
pewn liczb osb z danej grupy osb) oraz to, e dla alternatywy zdarze rozcznych sumujemy liczby moliwoci (osoby zostan wybrane z jednej klasy albo z drugiej).
Zadanie 86.
Dowiadczenie polega na dwukrotnym rzucie szecienn kostk do gry. Czy wiesz, ile jest
wszystkich zdarze elementarnych? Tre zadania sugeruje, e bdziesz oblicza prawdopodobiestwo warunkowe. Zapisz oznaczenia zbiorw, np.: A suma kwadratw wyrzuconych
liczb przy dzieleniu przez 4 daje reszt 1, B warto bezwzgldna rnicy wyrzuconych
liczb bdzie wiksza od 2. Twoim zadaniem jest obliczenie P B | A . Zgodnie z definicj
P( B | A)
P( B A) B A
.
P( A)
A
Zajmij si moc zbioru A. Pomyl, dla jakich dwch liczb suma ich kwadratw przy dzieleniu
przez 4 daje reszt 1? Jeli nie wiesz, to zastanw si, jakie reszty daj kwadraty liczb cakowitych przy dzieleniu przez 4? Jakie bd reszty dla liczb parzystych, a jakie dla nieparzys-
50
tych? Teraz ju moesz odpowiedzie na pytanie, dla jakich dwch liczb suma ich kwadratw
przy dzieleniu przez 4 daje reszt 1. Ile zatem bdzie zdarze elementarnych sprzyjajcych
zajciu zdarzenia A? Zdarzenie B A polega na tym, e suma kwadratw obu liczb przy
dzieleniu przez 4 daje reszt 1 i warto bezwzgldna rnicy wyrzuconych oczek bdzie
wiksza od 2. Teraz wystarczy z elementw zbioru A wybra te, dla ktrych warto bezwzgldna rnicy wyrzuconych oczek jest wiksza od 2. Ile jest takich zdarze elementarnych? Oblicz prawdopodobiestwo warunkowe.
Zadanie 87.
Wiesz, e P( A | B)
P( A B)
P( A B)
i masz obliczy
.
P( B)
P( B)
Przypomnij sobie, e A B B \ ( A B) i A B B . Std wynika, e

P( A B) P( B) P( A B) .
Liczniki obu dodatnich uamkw s rwne. Co musisz stwierdzi, aby wykaza tez?
Zadanie 88.
Twoim zadaniem jest obliczenie prawdopodobiestwa warunkowego P( A | B)
P( A B)
.
P( B)
Zauwa, e zdarzenie A B jest sum trzech parami rozcznych zdarze:
A B A B A B A B .
Jeeli zdarzenia s parami rozczne, to prawdopodobiestwo ich sumy jest rwne sumie
prawdopodobiestw poszczeglnych zdarze. Zapisz prawdopodobiestwo sumy zdarze
P( A B) i korzystajc z danych, oblicz P( A B) . Analogicznie obliczysz P( B) . Oblicz
P( A | B) .

Zadanie 92.
Twoim zadaniem jest obliczenie granicy danej funkcji przy x . W tego typu granicach
o wyniku decyduj stopnie i wspczynniki wielomianw znajdujcych si w liczniku i mianowniku.
Wykonaj dziaania w liczniku i mianowniku. Wycz zmienn w najwyszej potdze przed
nawias, skr x w tej samej potdze i oblicz granic powstaego wyraenia. Poniej znajduj
si obliczenia:
lim
(2 x 1) 4 2 x 3
( x 3)3 3x 1
192 208 80
64
2 3
64 x3 192 x 2 208 x 80
x
x
x 32 .
lim
lim
3
2
x 26 x 36 x 18 x 28
x
36 18 28
13
26 2 3
x x
x
51
Zadanie 93.
Podstaw liczb 2 w miejsce x. Pozwoli to oceni typ granicy, ktr masz obliczy. Zapewne
0
otrzymae wyraenie . Oznacza to, e liczba 2 jest miejscem zerowym licznika i mianow0
nika. Zapisz licznik i mianownik w postaci iloczynowej. Po uproszczeniu przez wsplny
czynnik oblicz granic.
Zadanie 94.
Zauwa, e moesz wyczy przed nawias wyraenie x 2 jako wsplny czynnik w liczniku
i mianowniku. Po skrceniu otrzymasz wyraenie, ktre nie zaley od zmiennej x i jest granic danej funkcji. Zapisz, e granica ta jest rwna 2. Przekszta wyraenie, co pozwoli ci
wnioskowa o wartoci parametru b.
Zadanie 95.
Rozwizywanie zadania rozpocznij od obliczenia pochodnej funkcji f : f ( x) 6 x2 6 x .
W jakim przedziale pochodna funkcji f jest dodatnia?
Zadanie 96.
Rozwizanie zadania mona rozpocz od pytania: jakie znasz metody znajdowania ekstremw funkcji? Ktre z tych metod moesz zastosowa do rozwizania zadania?
Oblicz pochodn funkcji f. Jaki jest warunek konieczny istnienia ekstremum funkcji? Co trzeba sprawdzi, aby w danym punkcie byo maksimum?
Zadanie 97.
Rozpatrujemy ostrosupy prawidowe szecioktne. Wprowad oznaczenia, na przykad
przyjmij, e a to dugo krawdzi podstawy ostrosupa, x krtsza przektna podstawy i h
to wysoko ostrosupa. Suma dugoci krtszej przektnej podstawy i wysokoci ostrosupa
jest rwna 9, przy czym krtsza przektna podstawy ma dugo a 3 (czy wiesz, dlaczego?).
Wykorzystaj t informacj i zapisz zaleno midzy krtsz przektn podstawy i wysokoci ostrosupa. Twoim zadaniem jest znalezienie wymiarw takiego ostrosupa, ktry ma
najwiksz objto, wic kolejnym krokiem bdzie wyraenie objtoci V ostrosupa za pomoc jednej z przyjtych zmiennych: a lub h (wygodniej za pomoc a). W ten sposb otrzymasz funkcj objtoci ostrosupa. Wyznacz jej dziedzin.
Nastpnym etapem rozwizania bdzie analiza funkcji objtoci ostrosupa V. Funkcja ta,
niezalenie od tego, czy wyrazisz j za pomoc zmiennej a, czy h, jest wielomianem stopnia
trzeciego. Oznacza to, e do wyznaczenia jej wartoci najwikszej musisz wykorzysta rachunek pochodnych. Jeli nie masz pewnoci, co naley zrobi, oblicz pochodn funkcji V,
miejsca zerowe pochodnej, zbada znak pochodnej i na tej podstawie okreli monotoniczno funkcji V, wyznaczy argumenty nalece do dziedziny, dla ktrych funkcja V posiada
ekstrema, i uzasadni, e wyznaczone ekstremum jest najwiksz wartoci funkcji V w jej
dziedzinie. Dla wygody moesz analizowa funkcj w zbiorze liczb rzeczywistych (nazwij j
wtedy inaczej, na przykad f) i dopiero potem ograniczy ten zbir do dziedziny funkcji V.
Ostatecznie oblicz wymiary ostrosupa o najwikszej objtoci i t najwiksz objto.
52
Zadanie 98.
Przyjmij, e f ( x) 2 x3 3x2 5 jest funkcj okrelon dla wszystkich liczb rzeczywistych.
Funkcja f jest wielomianem, ktry jest funkcj cig i rniczkowaln. Zauwa, e
f (2) 1 0 , f (3) 22 0 .
Skorzystaj z twierdzenia, ktre mwi, e jeeli funkcja f jest ciga w przedziale domknitym
a, b i f (a) f (b) 0 , to w przedziale otwartym a, b funkcja f ma co najmniej jedno
miejsce zerowe. Przyjmij, e a, b to 2,3 . Co wynika z podanego twierdzenia dla naszej
funkcji?
Jak wykaza, e funkcja f ma w przedziale 2,3 dokadnie jedno miejsce zerowe?
Zbadaj monotoniczno funkcji f w przedziale 2,3 .
Jaki jest zwizek midzy monotonicznoci funkcji w przedziale a znakiem jej pochodnej
w tym przedziale?
Ile dokadnie miejsc zerowych ma funkcja f w przedziale 2,3 ?
To ile rozwiza ma rwnanie 2 x3 3x2 5 0 w tym przedziale?
Zadanie 99.
Skorzystaj z wasnoci pochodnej wielomianu: jeeli w danym przedziale otwartym pochodna
jest dodatnia, to funkcja jest w tym przedziale, rwnie domknitym, rosnca. Oblicz wic
pochodn podanej funkcji i rozwi odpowiedni nierwno. Rozwizaniem bdzie pewien
przedzia, ktrego jeden z kocw bdzie zaleny od k. Wystarczy teraz, e porwnasz go
z przedziaem podanym w zadaniu, by wyznaczy k.
Zadanie 100.
Zauwa, e dziedzin podanej funkcji jest cay zbir liczb rzeczywistych, zatem jest ona okrelona w kadym punkcie danego przedziau. Wartoci najmniejszej i najwikszej musisz wic
poszuka na kocach przedziau oraz w tych punktach jego wntrza, dla ktrych pochodna si
zeruje. Pochodn podanej funkcji oblicz, korzystajc ze wzoru na pochodn ilorazu, i wyznacz jej miejsca zerowe. Oblicz wartoci funkcji f w miejscach zerowych pochodnej (nalecych do danego przedziau) oraz dla kocw przedziau. Porwnaj otrzymane liczby i wybierz
z nich najwiksz i najmniejsz.
3. Rozwizania
53
3. Rozwizania
Rwnania i nierwnoci
Zadanie 3.
Stosujc wzory skrconego mnoenia na sum szecianw i rnic szecianw, moemy
nierwno zapisa w postaci rwnowanej
x y x y x 2 xy y 2 1
,
x y x y x 2 xy y 2 3
x 2 xy y 2 1
.
x 2 xy y 2 3
1
1
1
2
x y x 2 y 2 0 , gdy x y , to mnoc obie strony nie2
2
2
2
2
rwnoci przez 3 x xy y , otrzymujemy nierwno rwnowan
Poniewa x 2 xy y 2
3x 2 3xy 3 y 2 x 2 xy y 2 ,
2 x 2 4 xy 2 y 2 0 ,
x 2 2 xy y 2 0 ,
x y
0.
Ta nierwno jest prawdziwa, gdy x y , a kwadrat liczby rnej od zera jest dodatni.
To koczy dowd.
Zadanie 4.
Zauwamy, e pierwiastkami rwnania s liczby 1, 1 oraz m, m (oczywicie m 0 ,
w przeciwnym bowiem razie mielibymy cig trzywyrazowy).
Przyjmijmy, e m 0 m (zaoenie, e m 0 , nie stanowi adnego ograniczenia w rozwizaniu, bowiem liczby m, m s wzajemnie przeciwne; naley take zauway, e jeli
szukan wartoci parametru jest liczba m , warunki zadania s spenione take dla liczby
m ).
Mog zachodzi dwa przypadki:
m 1 1 m
(1)
1 m m 1 .
(2)
lub
Rozwizania te tworz cig arytmetyczny, zatem w szczeglnoci:
dla (1) mamy m 1 1 (1) , czyli m 3 ;
54
dla (2) mamy 1 m m (m) , czyli m
1
.
3
1
Warunki zadania s spenione dla parametrw: , 3 .
3
Zadanie 5.
A
Zadanie 6.
Zauwamy, e
log 4 9
log5 9 log5 32 2log5 3 log5 3
.
log5 4 log5 22 2log5 2 log5 2
Std
log3 5 log 4 9 log5 2 log3 5
log5 3
log5 2 log3 5 log5 3 .
log5 2
Korzystajc ze wzoru na zmian podstawy logarytmu log a b
1
, stwierdzamy, e
logb a
log3 5 log5 3 1 .
Zadanie 7.
C
Zadanie 8.
Oznaczmy przez x najmniejsz z trzech szukanych liczb cakowitych. Zapiszemy rwnanie
wynikajce z treci zadania:
xx 1x 2 6 x 2 1 .
Przeksztacamy rwnanie rwnowanie:
x x 2 3x 2 6 x 2 6 ,
x 3 3x 2 2 x 6 x 2 6 ,
x 3 3x 2 2 x 6 0 ,
x 2 x 3 2x 3 0 ,
x 3x 2 2 0 .
Z tego wynika, e warunki zadania s spenione dla x 3 . Zatem szukane liczby to 3, 4, 5.
3. Rozwizania
55
Zadanie 9.
Zapiszmy wielomian x 3 2 x 1 w postaci:
x 3 2 x 1 ( x a)( x b)( x c) .
i wykonajmy dziaania:
x 3 2 x 1 x 3 (a b c) x 2 (ab bc ca ) x abc .
Wielomiany s rwne, gdy maja rwne wspczynniki przy odpowiednich potgach. Wobec
tego:
a b c 0, ab bc ca 2, abc 1 .
Poniewa
a b c 2
a 2 b 2 c 2 2(ab bc ca) ,
to
a 2 b 2 c 2 a b c 2(ab bc ca ) 0 4 4 .
2
Zadanie 10.
Zauwamy, e rwnanie k 2 x 1 x3k 2 k mona zapisa w postaci
x k 2 3k 2 1 k .
Po przeksztaceniu trjmianu k 2 3k 2 do postaci iloczynowej otrzymujemy

xk 1k 2 1 k .
Zauwamy, e dla k 1 oraz k 2 otrzymujemy
1 k
1
1
.
k 1k 2 k 2 2 k
Dla k 1 mamy: x1 11 2 1 1, czyli 0 0 kada liczba jest rozwizaniem, wic

rwnanie ma nieskoczenie wiele rozwiza.
Dla k 2 mamy: x2 12 2 1 2 , czyli 0 1 rwnanie nie ma rozwiza.
Zatem dla kadej wartoci parametru z wyczeniem 2 rwnanie ma rozwizanie.
Zadanie 11.
B
56
Zadanie 12.
Zamy, e x 1 . Wwczas rwnanie przyjmuje posta | x 2 || x 2 | i jest spenione przez
kad liczb rzeczywist (wiksz lub rwn 1).
Gdy x 1 , otrzymujemy rwnanie | x || x 2 | , skd mamy x x 2 lub x 2 x .
W pierwszym przypadku mamy sprzeczno, w drugim otrzymujemy rozwizanie x 1,
sprzeczne z zaoeniem x 1 .
Tak wic || x 1 | 1 || x 2 | wtedy i tylko wtedy, gdy x 1 .
Uwaga: Moesz rwnie narysowa wykresy funkcji || x 1 | 1 | oraz | x 2 | i odczyta
z nich, gdzie wykresy si pokrywaj.
Zadanie 13.
I sposb
Rozwiemy nierwno w kadym z przedziaw wyznaczonych na osi liczbowej przez argumenty, dla ktrych 2 x 2 0 oraz x 0 .
Poniewa 2 x 2 0 dla x 1, wic to liczby 0 i 1 wyznaczaj podzia. Rozwaymy nasz
nierwno w kadym z przedziaw , 0 , 0,1 oraz 1, .
Rozwamy nierwno 2 x 2 x x dla x , 0 .

Otrzymujemy wwczas, e x x oraz 2 x 2 (2 x 2) , a nierwno przyjmuje
posta (2 x 2) x ( x) . Jej rozwizaniem s liczby speniajce warunek: x 1 .
Poniewa rozwaamy nierwno dla x , 0 , to otrzymujemy: x , 0 .
Rozwamy teraz nierwno na przedziale 0, 1 .

Otrzymujemy wwczas, e x x oraz 2 x 2 (2 x 2) i nierwno przyjmuje
1
posta (2 x 2) x x . Zatem x . Poniewa rozwaamy nierwno dla
2
1
x 0, 1 , to otrzymujemy: x 0,
.
2
Rozwamy teraz nierwno na przedziale 1, .

Otrzymujemy wwczas, e x x oraz 2 x 2 2 x 2 i nierwno przyjmuje posta 2 x 2 x x . Zatem 2 0 . Nierwno ta jest sprzeczna.
Rozwizaniem nierwnoci jest suma rozwiza w przedziaach , 0 oraz 0, 1 , czyli

x , 0 0,
1
1
. Zatem x ,
.
2
2
3. Rozwizania
57
II sposb
Zapiszmy nierwno w postaci 2 x 2 x x .
Naszkicujmy wykresy funkcji f ( x) 2 x 2 oraz g ( x) x x .
y
g
3
f
1
Z rysunku odczytujemy wsprzdne punktu wsplnego obu wykresw: , 1 moemy
2
1
sprawdzi, e istotnie dla argumentu rwnego
wartoci obu funkcji s rwne 1. Zatem
2
1
rozwizaniem nierwnoci s wszystkie liczby ze zbioru ,
.
2
Zadanie 14.
I sposb
Wykorzystujemy wasnoci wartoci bezwzgldnej: a b a b oraz a a :
x5 x2 x 5 2 x x52 x 7 7 .
Zatem wykazalimy, e nierwno x 5 x 2 7 jest prawdziwa dla kadej liczby rzeczywistej.
II sposb
Rozpatrujemy nierwno w trzech nastpujcych przedziaach:
x (, 5
x 5 x 2 7
x 5
Uwzgldniajc zaoenie, wnioskujemy, e kada liczba rzeczywista z przedziau
(, 5 spenia nierwno x 5 x 2 7 .
x 5, 2
x 5 x 2 7
77
58

5, 2 spenia nierwno x 5 x 2 7 .
x 2, )
x 5 x 2 7
x2
2, ) spenia nierwno x 5 x 2 7 .
Nierwno x 5 x 2 7 jest prawdziwa w kadym z trzech rozpatrywanych przedziaw, zatem wykazalimy jej prawdziwo dla kadej liczby rzeczywistej.
Zadanie 15.
B
Zadanie 16.
B
Zadanie 17.
C
Zadanie 18.
Dla m 0 rwnanie przyjmuje posta: 1 0 , czyli nie ma rozwiza.
Dla m 0 rwnanie jest kwadratowe i moemy je zapisa w postaci: mx 2 x 2 1 , czyli
1
x2 x 2 .
m
Narysujmy wykres funkcji f ( x) x 2 x 2 dla x 2, 2 .
3. Rozwizania
59
1
ma jeden punkt wsplny z wykresem funkcji wtedy
m
1
1
9
1
4
i tylko wtedy, gdy 0 f (2) lub
, czyli m lub m .
m
m
4
4
9
Zauwamy, e prosta o rwnaniu y
1
ma dwa punkty wsplne z wykresem funkcji wtedy i tylko wtedy,
m
9 1
4
gdy 0 , czyli m .
4 m
9
Prosta o rwnaniu y
1
nie ma punktw wsplnych z wykresem funkcji wtedy i tylko wtem
4
1
dy, gdy m 0 lub 0 m .
9
4
Prosta o rwnaniu y
Odpowied: Rwnanie mx2 mx 1 2m 0 dla x 2, 2 :

nie ma rozwiza wtedy i tylko wtedy, gdy
4
1
m ,
9
4
ma jedno rozwizanie wtedy i tylko wtedy, gdy m
1
4
lub m ,
4
9
4
ma dwa rozwizania wtedy i tylko wtedy, gdy m .
9
Zadanie 19.
I sposb
Dla m 1 wykresem funkcji f jest prosta o rwnaniu y 2 x , ktra przecina si z prost
o rwnaniu y x 1 w jednym punkcie, wic dla m 1 nie s spenione warunki zadania.
Dla m 1 wykresem funkcji f jest parabola, ktra ma z prost o rwnaniu y x 1 dwa
punkty wsplne, gdy rwnanie m 1x 2 2 x m 1 x 1 ma dwa rozwizania.
Przeksztacajc je rwnowanie, otrzymujemy rwnanie kwadratowe:
m 1x 2 x m 0
Wyznaczamy wyrnik: 4m 2 4m 1 2m 12 .
1
Rozwaane rwnanie ma dwa rozwizania x1 , x2 , gdy 0 , czyli dla m R \ ,1 .
2
Rozwizania x1 , x2 maj przeciwne znaki, gdy x1 x2 0 . Korzystajc ze wzoru Vitea, moemy zapisa:
x1 x 2
zatem
m
,
m 1
60
m
0.
m 1
Nierwno jest prawdziwa dla m ; 0 1; .

Z tego wynika, e wykres funkcji f ( x) (m 1) x 2 2 x m 1 przecina si z prost
o rwnaniu y x 1 w dwch punktach, ktrych pierwsze wsprzdne maj przeciwne
znaki, gdy m ; 0 1; .
II sposb
Dla m 1 wykresem funkcji f jest prosta o rwnaniu y 2 x , ktra przecina si z prost
o rwnaniu y x 1 w jednym punkcie, czyli dla parametru m 1 nie s spenione warunki zadania.
Dla m 1 wyznaczamy pierwsze wsprzdne punktw przecicia si wykresu funkcji f
z prost o rwnaniu y x 1 :
m 1 x 2 2 x m 1 x 1,
mx 2 m x 2 x 0,
m x 1 x 1 x x 1 0,
x 1 mx m x 0,
x 1 lub
Poniewa x 1 0 , to x
m
.
m 1
m
0 . Z tego wynika, e mm 1 0 , czyli
m 1
m ; 0 1; .
Zadanie 20.
Oznaczmy przez x1 , x2 pierwiastki tego trjmianu.
Korzystajc ze wzorw Vitea, mamy:
b
x1 x2 b ,
1
x1 x2
c
c.
1
Sum 1 b c moemy wic zapisa w postaci:

1 b c 1 x1 x2 x1 x2 1 x1 1 x2 .
Zauwamy, e aby iloczyn p q liczb cakowitych by liczb pierwsz, to jedna z tych liczb
musi by rwna 1 lub 1 .
Iloczyn 1 x1 1 x2 jest liczb pierwsz i kada z liczb 1 x1 , 1 x2 jest cakowita, wic
korzystajc z powyszej uwagi, otrzymujemy, e jedna z nich musi by rwna 1 lub 1 .
3. Rozwizania
61
Przypumy, e 1 x1 1 , wtedy mielibymy, e x1 0 , co jest sprzeczne z warunkami zadania.

Przypumy, e 1 x1 1 , wtedy otrzymujemy, e x1 2 .
Trjmianem, ktry spenia warunki zadania, jest na przykad: x 2 6 x 8 .
Zadanie 21.
I sposb
Przeksztacamy dan nierwno do postaci
8x 2 4mx 2m2 12 x 6m 18 0 .
Stosujemy odpowiednie grupowanie:

4 x 2 12 x 9 4 x 2 4mx m2 m2 6m 9 0 ,
2 x 32 2 x m2 m 32 0 .
Zauwaamy, e:
2 x 32 0 dla kadej liczby rzeczywistej x ,

2 x m2 0 dla kadych liczb rzeczywistych x i m ,
m 32 0 dla kadej liczby rzeczywistej m .

Std 2 x 32 2 x m2 m 32 0 dla kadych liczb rzeczywistych x i m .
Zatem wykazalimy, e dla kadych liczb rzeczywistych x i m prawdziwa jest nierwno
8x 2 4mx 2m2 12 x 6m 18 .
II sposb
Przeksztacamy dan nierwno do postaci
8x 2 4mx 2m2 12 x 6m 18 0 ,
8x 2 4m 12x 2m2 6m 18 0 .
Lew stron nierwnoci traktujemy jako trjmian kwadratowy zmiennej x z parametrem m:
16m2 96m 144 64m2 192m 576 48m2 288m 432 48 m2 6m 9 ,

48 m2 6m 9 48 m 3 .
2
Rozwaany trjmian kwadratowy 8x 2 4m 12x 2m2 6m 18 ma dodatni wspczynnik

przy x 2 oraz niedodatni wyrnik.
Z powyszych rozwaa wynika, e nierwno 8x 2 4mx 2m2 12 x 6m 18 jest prawdziwa dla kadej liczby rzeczywistej x i kadej liczby rzeczywistej m .
62
Zadanie 22.
C
Zadanie 23.
C
Zadanie 24.
Poniewa wielomian W jest podzielny przez dwumian 2 x 1 , to
1
jest pierwiastkiem tego
2
wielomianu, czyli
1
W 0.
2
Reszta z dzielenia wielomianu W przez dwumian x 2 jest rwna 105 , zatem W 2 105 .
Wyznaczamy wartoci wspczynnikw a i b .
1
Poniewa W 0 oraz W 2 105 , to moemy zapisa ukad rwna:
2
1
1
1
4 a b 1 0
32
4
8
128
8
a
4
b
105
Przeksztacamy ukad rwna rwnowanie:
a 2b 7
4a 2b 12
Z tego wynika, e a 1 oraz b 4 , zatem wielomian W jest okrelony wzorem
W ( x) 4 x 5 x 3 4 x 2 1 .
Rozkadamy wielomian na czynniki:

W ( x) 4 x 5 x 3 4 x 2 1 ,
W ( x) 4 x
1x 1,
W ( x) 2 x 12 x 1x 1x x 1 .
W ( x) x 3 4 x 2 1 4 x 2 1 ,
2
Pierwiastki wielomianu W :
1 1
, , 1.
2 2
3. Rozwizania
63
Zadanie 25.
Zauwamy, e
x3 2 2 x3
2 x 2 x
3
2x2 .
Rwnanie 3x 2 x 3 2 2 moemy kolejno przeksztaci w sposb rwnowany:
x 2 3 x 2 x 2 0 ,
x 2 x 2 x 1 0 .
3 x 2 x 2 x2 2 x 2 ,
2
Otrzymane rwnanie jest rwnowane alternatywie:

x 2 0
lub
x2 2 x 1 0 .
Rozwizaniem pierwszego z tych rwna jest liczba 2 .

Wyrnik drugiego rwnania jest rwny:
2 4 1 6 ,
wic
x1
2 6
2 6
,
2
x2
2 6
2 6
.
2
Uwaga: atwo zauway, e liczba 2 jest pierwiastkiem rwnania 3x 2 x 3 2 2 .

Mona wic wielomian x 3 3x 2 podzieli przez dwumian x 2 .
Zadanie 26.
Rwnanie x 2 3x x 2 3x 2 1 0 moemy zapisa w postaci rwnowanej:
3x 2 x 2 3x 1 0 ,
2
3x 1 0 .
2
To rwnanie jest z kolei rwnowane rwnaniu kwadratowemu x2 3x 1 0 , ktre ma dwa

3 5
3 5
rozwizania: x
lub x
.
2
2
Uwaga: Moemy te oznaczy t x 2 3x i wtedy rwnanie
3x x 2 3x 2 1 0
moemy zapisa w postaci t t 2 1 0 . Dalej mamy t 2 2t 1 0 ,
t 1
0 . Std
t 1 . Wracajc do przyjtego oznaczenia, otrzymujemy rwnanie kwadratowe x2 3x 1.

To rwnanie jest rwnowane rwnaniu kwadratowemu x2 3x 1 0 , ktre ma dwa roz3 5
3 5
wizania: x
lub x
.
2
2
64
Zadanie 27.
Wyznaczamy pierwsze wsprzdne punktw wsplnych wykresw funkcji f i w :
x 4 6 x 3 8x 2 4 x 7 2 x 2 .
x 4 6 x3 8 x 2 6 x 9 0,
x 4 6 x3 9 x 2 x 2 6 x 9 0,
x 2 x 2 6 x 9 x 2 6 x 9 0,
6 x 9 x 2 1 0,
x 3
1 0.
Powysze rwnanie jest spenione, gdy x 32 0 lub x 2 1 0 , zatem x 3 lub x 1,

lub x 1 .
Z tego wynika, e istniej dokadnie trzy punkty wsplne wykresw f i w (zobacz rysunek).
Z rysunku odczytujemy zbir rozwiza nierwnoci w( x) f ( x) : x ; 1 1; .

Zadanie 28.
Wyznaczamy miejsca zerowe wielomianu W . Poniewa wielomian W jest podzielny przez
1
dwumian x 2 , to 4 jest jednym z miejsc zerowych wielomianu W .
2
Dzielimy wielomian W przez dwumian
1
x2:
2
1 4 3 3
1
2
3
2
x x 4x 6x 8 : x 2 x x 4x 4 .
2
2
2
Pozostae miejsca zerowe wielomianu W s rozwizaniami rwnania:

x 3 x 2 4x 4 0 .

x 3 x 2 4x 4 0 ,
x 2 x 1 4x 1 0 ,
3. Rozwizania
65
x 1x 2 4 0 .
Z tego wynika, e x 1 lub x 2 , lub x 2 .
Na rysunku zaznaczamy miejsca zerowe wielomianu W (zobacz Rysunek 1.).
Rysunek 1.
Rysunek 2.
Wykres wielomianu W ( x 2) powstaje przez przesunicie wykresu wielomianu W o dwie

jednostki w lewo (zobacz Rysunek 2.).
Zbiorem rozwiza nierwnoci W ( x 2) 0 jest , 6 4,1 0, .

Zadanie 29.
Przeksztacamy wzr funkcji g:
g k 2 k 3 k 2 2k 3 k 3 6k 2 12k 8 k 3 6k 2 12k 8 .
3
Warto funkcji g jest rwna 80 dla k speniajcych rwnanie k 3 6k 2 12k 8 80 .

Tak wic
k 3 6k 2 12k 72 0 ,
k 2 k 6 12k 6 0 ,
12 k 6 0 ,
k 2 3 k 2 3 k 6 0 ,
k 2 3
lub
k 2 3 ,
lub k 6 .
Wynika z tego, e g (k ) 80 dla argumentw k 2 3 , k 2 3 oraz k 6 .
66
Zadanie 30.
Rozwizanie zadania skada si z dwch etapw.
Pierwszy etap: wyznaczenie wspczynnikw liczbowych a i b funkcji kwadratowej f .
Funkcja f jest funkcj kwadratow, zatem a 0 .
Poniewa funkcja f osiga najmniejsz warto dla argumentu 4 , to
f (4) 22 . Otrzymujemy zatem ukad rwna
b
4 . Ponadto
2a
b 8a
16a 4b 6 22
Powyszy ukad rwna spenia tylko jedna para liczb: a 1 i b 8 , zatem rwnanie ma
posta x 3 x 2 8x 6 0 .
Uwaga: Rwnanie b 8a mona otrzyma rwnie, korzystajc z wasnoci pochodnej
funkcji.
Wspczynniki liczbowe a i b mona wyznaczy take, zapisujc wzr funkcji kwadratowej
f w postaci kanonicznej: f x ax 42 22 . Nastpnie trzeba przeksztaci ten wzr do
postaci oglnej i porwna odpowiednie wspczynniki.
Drugi etap: rozwizanie rwnania x 3 x 2 8x 6 0 .
Jednym z rozwiza rwnania jest liczba 3 , zatem wielomian W ( x) x 3 x 2 8x 6 jest
podzielny przez dwumian x 3 .
Dzielimy wielomiany: x 3 x 2 8x 6 : x 3 x 2 2 x 2 .
Pozostae rozwizania rwnania x 3 x 2 8x 6 0 s pierwiastkami trjmianu kwadratowego x 2 2 x 2 : x 1 3 lub x 1 3 .
3.2. Funkcje
Zadanie 33.
I sposb
2
i funkcja ta dokadnie
a
1 2k
jeden raz w okresie przyjmuje warto 1, dla argumentu x
, gdzie k jest dowoln
2a a
liczb cakowit.
Zauwamy, e okresem zasadniczym funkcji sin ax jest liczba
1 20
1
1 1
. Wida, e 0
(poniewa a 0 , to otrzymane
2a
a
2a
2a a
1
nierwnoci s rwnowane nierwnociom 0 1 ).
2
Dla k 0 mamy x
3. Rozwizania
Pokaemy, e dla cakowitych wartoci k 0 liczby postaci x

w przedziale 0,
67
1 2k
nie mieszcz si
2a a
1
.
a
Rzeczywicie, dla k 0 i a 0 mamy
1 2k
1
1 4k 3 0 .
2a a
2a
2a
1 2k 1
1
, co jest rwnowane nierwnoci 2k 1 prawdzi2a a

a
2
1
wej dla wszystkich liczb k .
4
Z kolei dla k 1 mamy
Zatem tylko dla k 0 spenione s warunki zadania.

II sposb
11
2k , k C . Poniewa a 0
2
a2
1
1
i musi by speniony warunek x 0 , to
2k 0 , std k . Ponadto musi by
2
2
11
1
1
2k , std k . Po uwzgldnieniu tego, e k jest liczb cakowit, otrzymujemy
4
a2
a
k 0.
Poniewa sinax 1 , to ax
2k , std x
Zadanie 34.
Wyznaczamy wszystkie liczby speniajce rwnanie: sin x sin 3x 0 . Przeksztacamy rwnanie rwnowanie, korzystajc ze wzoru na sum sinusw: 2 sin 2 x cos x 0 . Rwnanie to
k
jest spenione, gdy sin 2 x 0 lub cos x 0 , czyli dla x
, gdzie k jest liczb cakowit.
2
Najmniejsz liczb dodatni speniajc rwnanie sin x sin 3x 0 jest x
2 1
1
cos cos
.
4
2
2
2 2
Z tego wynika, e dla x
nierwno cos
1
1
x jest faszywa.
2
2
Kolejn liczb dodatni speniajc rwnanie sin x sin 3x 0 jest x .

1
1
cos 0 .
2
2
1
1
Z tego wynika, e dla x nierwno cos x jest prawdziwa.
2
2
Najmniejsz liczb dodatni speniajc warunki zadania jest x .
68
Zadanie 35.
I sposb
Funkcja f ma posta f ( x) ax 2 bx c , a 0 .
Wyznaczmy wzr funkcji g oraz wzr funkcji h.
g x a1 x 2x 3 .
g 0 6 , wic a1 1 oraz g x x 2 x 6 .
hx a2 x 4x 6 .
h0 12 , wic a 2
1
1
oraz hx x 2 x 12 .
2
2
Wiemy, e g ( x) k f ( x) kax2 kbx kc oraz g x x 2 x 6 .

Wiemy rwnie, e h( x) f (kx) k 2 ax 2 kbx c oraz hx
1 2
x x 12 .
2
Wynika z tego, e a 2 , b 2 oraz c 12 .

Tak wic f x 2 x 2 2 x 12 .
II sposb
Funkcja f ma posta f ( x) ax 2 bx c , a 0 .
Wynika z tego, e g ( x) k f ( x) k (ax 2 bx c) .
Miejscami zerowymi funkcji g s liczby x1 2 i x2 3 .
Tak wic g ( x) k ax 2x 3 . Z postaci funkcji f i g wynika, e liczby x1 2 i x2 3
s rwnie miejscami zerowymi funkcji f i f ( x) ax 2x 3 .
Funkcja h ma posta h( x) f (kx) akx2 b kx c .
Zauwamy, e wyraz wolny "c" nie jest zaleny od k. Oznacza to, e dla funkcji f oraz funkcji
h warto c jest taka sama i wynosi c 12 .
Wiemy, e c f 0 12 . Tak wic punkt 0, 12 naley do wykresu funkcji f.
Okrelilimy funkcj f wzorem: f ( x) ax 2x 3 . Po podstawieniu punktu 0, 12 do
wzoru funkcji otrzymamy warto wspczynnika a:
a0 20 3 12 ,
6a 12 .
Tak wic a 2 .
Funkcja f ma posta f ( x) 2x 2x 3 .
Po przeksztaceniu wzoru do postaci oglnej mamy f ( x) 2 x 2 2 x 12 .
Zadanie 36.
Przeksztacamy rwnowanie lew stron rwnoci:
3. Rozwizania
69
1 2 cos88 cos 2
1 2sin 2 cos 2
sin 2 2 2sin 2 cos 2 cos 2 2
cos 2 2 cos88 sin 2 cos 2 2 sin 2 sin 2

cos 2 2 sin 2 2
sin 2
2
1
sin 2 cos 2
cos 2 sin 2
cos 2 1 tg 2 ,
cos 2 sin 2 cos 2 sin 2 cos 2 sin 2 1 sin 2 1 tg 2

cos 2
co koczy uzasadnienie.
Zadanie 37.
B
Zadanie 38.
C
Zadanie 39.
Sporzdzamy w ukadzie wsprzdnych wykres funkcji f ( x) cos x .
1
1
Funkcja g ( x) f x cos x .
2
2
Okresem podstawowym funkcji f ( x) cos x jest 2 .

1
1
1
Std otrzymujemy: cos x cos x 2 cos x 4 .

2
2
2
Funkcja y g (x) ma okres podstawowy 4 .
Zatem nastpuje dwukrotne rozciganie wykresu funkcji f ( x) cos x wzdu osi Ox .

Rozwizujemy algebraicznie rwnanie f ( x) g ( x) :
1
cos x cos x ,
2
70
1
cos x cos x 0 ,
2
3 1
2 sin x sin x 0 .
4 4
3
1
Std otrzymujemy: sin x 0 lub sin x 0 .
4
4
Wykorzystujemy wasnoci funkcji y sin x :

3
1
x k lub x k , gdzie k C ,
4
4
x
Zatem x
4
k lub x 4k , gdzie k C .
3
4
k , gdzie k C .
3
Zadanie 40.
Rwnanie moemy przeksztaci w sposb rwnowany:
sin 2x 2 sin x cos x 1 0 ,

cos x2 sin x 1 2 sin x 1 0 ,
2 sin x 1cos x 1 0 .
Zauwamy, e ostatnie rwnanie jest rwnowane alternatywie
2 sin x 1 0
(1)
cos x 1 0 .
(2)
lub
Rwnanie (1) jest rwnowane rwnaniu
1
sin x ,
2

sin x sin .
6
Zatem
x
2k , dla dowolnej liczby cakowitej k
lub
7

x 2k , czyli x
2k , dla dowolnej liczby cakowitej k.
6
6
W zadanym przedziale rozwizaniem s liczby
5
, .
6
6
3. Rozwizania
71
Rwnanie (2) jest rwnowane rwnaniu
cos x 1 ,
cos x cos .
Zatem
x 2k , dla dowolnej liczby cakowitej k.

W zadanym przedziale rozwizaniem s liczby , .
Funkcja sinus przyjmuje warto
dwa razy w okresie, w szczeglnoci dla oraz dla

2
6

. Uwzgldniajc okresowo tej funkcji, rozwizaniem s liczby postaci
6

x 2k oraz x 2k . Tylko dwie liczby takiej postaci nale do prze6
6
dziau , . Ktre?
Zadanie 41.
Rwnanie x 2 sin 2 x 1 0 ma trzy rozwizania, gdy s spenione warunki:
sin 2 0
sin 2 1
Naszkicujemy wykres funkcji y sin 2 dla 0; 2 , ktry otrzymamy, przeksztacajc
odpowiednio wykres funkcji y sin .
Odczytujemy z wykresu funkcji y sin 2 wszystkie wartoci 0; 2 , dla ktrych

5 5 3
spenione s warunki zadania: 0; ; ; ; .
4 4 2
4 4 2
Zadanie 42.
Korzystamy ze wzoru na cosinus podwojonego kta i otrzymujemy nierwno rwnowan
nierwnoci z zadania:
2 cos 2 x cos x 1 0 .
Podstawiamy t cos x i rozwizujemy nierwno kwadratow

2t 2 t 1 0 .
72
1
oraz t 2 1 , zatem nierwno
2
1
1
jest speniona dla t , 1 , czyli dla takich x, dla ktrych cos x 1 . Poszukamy naj2
2
1
2
pierw rozwiza w przedziale , . Poniewa cos , cos 0 1 oraz funkcja
2
3
1
2
cos jest rosnca w przedziale , 0 , to cos x 1 , gdy x 0 . Podobnie,
2
3
2
1
1
cos 0 1, cos i funkcja cos jest malejca w przedziale 0, , zatem cos x 1 ,
3
2
2
2
gdy 0 x . Pamitajc o okresowoci funkcji cos, otrzymujemy ostatecznie rozwiza3
2
2
nie: cos 2 x cos x , gdy x 2k , 2k oraz x 2k dla dowolnej liczby ca3

3
kowitej k.
Miejscami zerowymi trjmianu 2t 2 t 1 s liczby t1
Zadanie 43.
Rwnanie cos x a sin 2 x a 0 jest rwnowane alternatywie
cos x a 0
(1)
sin 2 x a 0 .
(2)
lub
Zauwamy, e dla a 1 adne z rwna (1), (2) nie ma rozwizania.
Dla a 1 rwnanie (1) przyjmuje posta cos x 1 , a jego jedynym rozwizaniem
w przedziale 0, 2 jest liczba .
Z kolei rwnanie (2) przyjmuje posta sin 2 x 1 , czyli sin x 1 lub sin x 1 . Roz 3
wizaniami w przedziale 0, 2 s odpowiednio liczby: ,
.
2 2
Zatem dla a 1 mamy 3 rozwizania.
Dla a 0, 1 rwnanie (2) przyjmuje posta sin 2 x a , czyli sin x a lub
sin x a . Kade z rwna sin x
a oraz sin x a ma w przedziale 0, 2
dwa rne rozwizania i adne z rozwiza rwnania sin x a nie moe by rozwizaniem rwnania sin x a .
Zatem samo rwnanie (2) ma ju 4 rozwizania, co oznacza, e nie s spenione warunki zadania.
Dla dowolnej ujemnej wartoci parametru a rwnanie sin 2 x a 0 nie ma rozwizania. Z kolei rwnanie cos x a 0 moe mie w przedziale 0, 2 co najwyej 2
rozwizania, zatem nie mog by spenione warunki zadania.
3. Rozwizania
73
Dla a 0 mamy: cos x 0 lub sin 2 x 0 . Pierwsze z rwna ma dwa rozwizania

w zadanym przedziale, drugie trzy inne rozwizania. Nie s zatem spenione warunki
zadania.
3.3. Cigi
Zadanie 45.
Poniewa cig an jest geometryczny, jego wzr oglny ma posta an 7 q n1 dla
n {1,2,3,...} . Zauwamy, e q 0 , gdy w przeciwnym razie w rwnaniu rekurencyjnym
dojdzie do sprzecznoci dla n 1 .
Podstawiamy wyraz oglny do wzoru rekurencyjnego:
7 q n1
1
1
7 q n 7 q n1 .
6
3
Podzielmy rwnanie przez 7 q n1 . Otrzymujemy rwnanie

q2
1
1
q .
6
3
Std
6q 2 q 2 0 .
Obliczamy wyrnik: 1 4 2 6 49 .
Std q
1
2
lub q .
2
3
Zatem cig an
1
ma posta: an 7
2
1
Gdy cig an ma posta: an 7
2
7
14
.
an jest rwna S
1 3
1
2
2
Gdy cig an ma posta: an 7
3
7
an jest rwna S 2 21 .
1
3
n 1
2
lub an 7
3
n 1
, to
n1
, to
n1
1
1 , wic suma wszystkich wyrazw cigu
2
2
1 , wic suma wszystkich wyrazw cigu
3
Zadanie 46.
Znajdujemy ogln posta wyrazw cigu cn :
74
3
3n
3n
n
cn an bn
3
.
2
2
(4n 2n)(n 1) 4n 6n 2n 4 6 2
n n2
2
6 2
3
Cig ma granic rwn 0, natomiast cig 4 2 ma granic rwn 4. Std,

n n
n
z twierdzenia o granicy ilorazu, mamy lim cn 0 .
n
Zadanie 47.
n3 3n n 21 n 2 7n n 2 2
n3 3n n 2 7n
lim 2
lim
n
n 21 n
n2 2 n 21
n 2
n 4 21n3 3n 2 63n n 4 7n3 2n 2 14n
n
n3 21n 2 2n 42
1 49
14 2
3
2
14n n 49n
n n
lim 3
lim
14.
n n 21n 2 2n 42
n
21 2 42
1 2 3
n n
n
lim
Zadanie 48.
Przeksztacamy wyraenie
n3 n 2
n2
:
n2 1 n 3
n3 n2 n 3 n2 n2 1 2n3 4n2 .
n3 n 2
n2
n2 1 n 3
n2 1 n 3
n2 1 n 3
Obliczamy granic:
4
n3 2
2
2n 4n
2
n
n
lim 2
lim
lim
2.
n n 1 n 3
n 3
1 3 n
1 3 11
n 1 2 1
1 2 1
n n
n n
3
3. Rozwizania
75
Zadanie 49.
Niech q bdzie ilorazem danego cigu geometrycznego. Z zaoenia, a1 2 oraz
3
3
a2 a3 2q 2q 2
2 . Otrzymujemy std rwnanie kwadratowe q 2 q 0 , kt4
4
1
3
rego pierwiastkami s
i . Pierwsze dwa warunki zadania speniaj zatem dwa cigi
2
2
1
3
1
(o ilorazach
i ), lecz tylko szereg geometryczny o ilorazie
jest zbieny.
2
2
2
Ze wzoru na sum zbienego szeregu geometrycznego otrzymujemy
a1 a2 a3 ... 2
1
2 2.
1 12
Zadanie 50.
Wprowadzamy oznaczenia: d przektna szecianu, k przektna ciany szecianu.
Poniewa krawd wyjciowego szecianu jest rwna x1 , zatem
d
3x1
oraz
Krawd drugiego szecianu jest rwna:

x2 d k 3x1 2 x1
2x1 .
3 2 x1 .
Dugoci krawdzi kolejnych szecianw tworz nieskoczony cig geometryczny

w ktrym x1 jest pierwszym wyrazem, natomiast x2 x1 3 2 .
xn ,
Std q 3 2 .
Speniony jest warunek zbienoci q 1 .
Obliczamy sum S x1 x2 x3 ... dugoci krawdzi tak powstaych szecianw:
x 1 3 2 6 2 x 2 2 6
S
.
4
2 6 2 6 2
x1
3 2
1
x1 1 3 2
x 1 3 2
x 1 3 2
1
1
.
3 2 1 3 2
1 5 2 6
2 6 4
Suma dugoci krawdzi wszystkich tak powstaych szecianw jest rwna
x1 2 2 6
.
4
76
3.4. Geometria
Zadanie 53.
A
Zadanie 54.
Zauwamy, e odpowiednie proste s rwnolege oraz odpowiednie trjkty i czworokty s
przystajce. Przyjmijmy oznaczenia jak na rysunku.
F
E
D
Trjkty ABD i ACE s podobne, a ich skala podobiestwa jest rwna k
AC
AB
4
.
3
Pole trjkta ACF jest rwne 9 7 9 25 , czyli

1
1
1
3
3
2
AC CF AC AB AC AC AC .
2
2
2
4
8
8
200
2
Zatem AC 25
.
3
3
25
Zadanie 55.
C
Zadanie 56.
I sposb
Wprowadzamy oznaczenia jak na rysunku obok.
Korzystamy z jedynki trygonometrycznej: cos 2 1
Rozpatrujemy dwa przypadki cos
5 4
.
9 9
2
2
lub cos .
3
3
Wykorzystujemy twierdzenie cosinusw do wyznaczenia boku

AC x .
9
3
. Zatem
97 4
3. Rozwizania
I.
Dla cos =
2
otrzymujemy:
3
2
= 36 ,
3
x 2 = 36 + 64 96
x = 6.
Z twierdzenia sinusw otrzymujemy:

x
=
2 sin
R=
6
2
5
3
9 9 5
=
.
5
5
Obliczamy pole trjkta i jego obwd:
P=
1
5
48
=8 5 ,
2
3
L = 20 .
Obliczamy promie okrgu wpisanego:

r=
P
8 5
4 5
=
==
.
1
5
L 10
2
Wyznaczamy stosunek promieni:

R 9 5 5
9
=
= .
r
5 4 5 4
II.
Dla cos =
2
otrzymujemy:
3
x 2 = 36 + 64 + 96
2
= 164 ,
3
x = 2 41 .
R=
x
2 41
3
3 205
=
= 2 41
=
.
2 sin
5
5
2 5
2
3
Obliczamy obwd trjkta:

L = 14 + 2 41 .
Obliczamy promie okrgu wpisanego:
r=
P
8 5
=
= 7 5 205 .
1
+
7
41
L
2
Wyznaczamy stosunek promieni:
77
78
R 3 205 7 + 41 3 41 7 + 41 21 41 + 123
=
=
=
.
r
5
40
40
8 5
Dla trjkta ostroktnego
R 9
R 21 41 + 123
= , natomiast dla rozwartoktnego =
.
r 4
r
40
II sposb
Korzystamy z jedynki trygonometrycznej: cos 2 = 1
Rozpatrujemy dwa przypadki: cos =
5 4
= .
9 9
2
2
lub cos = .
3
3
Wykorzystujemy twierdzenie cosinusw do wyznaczenia boku AC = x .

Dla cos =
2
otrzymujemy:
3
2
= 36 ,
3
x 2 = 36 + 64 96
x = 6.
Obliczamy pole trjkta i poow jego obwodu:

P=
1
5
48
=8 5 ,
2
3
p = 10 ,
R
=
r
Dla cos =
AB BC AC
AB BC AC p 6 8 6 10 9
4P
=
=
= .
P
4P 2
4 64 5
4
p
2
otrzymujemy:
3
x 2 = 36 + 64 + 96
2
= 164 ,
3
x = 2 41 .
Obliczamy poow obwodu trjkta:

p=7+
R
=
r
41 ,
AB BC AC
AB BC AC p 6 8 2 41 7 + 41 21 41 + 123
4P
=
=
=
.
P
4P 2
4 64 5
40
p
3. Rozwizania
Dla trjkta ostroktnego
79
R 21 41 123
R 9
.
, natomiast dla rozwartoktnego
r 4
r
40
Zadanie 57.
I sposb
Obwd trapezu L wyraa si wzorem L a b 2c .
Trapez jest opisany na okrgu, wic sumy dugoci jego przeciwlegych bokw s rwne.
Oznacza to, e a b 2c . Wynika z tego, e L 4c .
Wyznaczmy dugo boku c.
Wiemy, e promie okrgu r
91
. Tak wic wysoko trapezu h 2r 91 .
2
Rozwamy trjkt o bokach dugoci x, h i c, gdzie x
a b
3.
2
Z twierdzenia Pitagorasa mamy

c 91 9 ,
c 10 .
Wynika z tego, e obwd trapezu L 40 .
II sposb
Obwd trapezu L wyraa si wzorem L a b 2c .
Trapez jest opisany na okrgu, wic sumy dugoci jego przeciwlegych bokw s rwne.
Oznacza to, e a b 2c . Wynika z tego, e L 2a b .
Wiemy, e a b 6 . Wyznaczmy dugo boku b.
Zauwamy, e CSB jest trjktem prostoktnym oraz r
91
jest wysokoci tego trjkta.
2
80
Wtedy r 2
1 1
a b;
2 2
91 1
bb 6 ,
4 4
b 2 6b 91 0 ,
b 0,
6 20
13 ,
2
6 20
b2
7.
2
b1
Tak wic b 7 .
Oznacza to, e L 22 7 6 40 .
Zadanie 58.
Oznaczmy:
CDB , BD DC x .
Poniewa trjkt CDB jest rwnoramienny i BD DC ,
CBD 90
Kty DBC i DAC s wpisane w okrg i oparte na tym samym uku DC, wic
DAC 90 .
2
Kty CDB i CAB s wpisane w okrg i oparte na tym samym uku BC, wic
Korzystamy z twierdzenia cosinusw w trjkcie DAC:
2
2
2
DC DA CA 2 DA CA cos 90 ,
2
zatem
CAB .
3. Rozwizania

x 2 52 6 2 2 5 6 sin .
2
Korzystamy z twierdzenia cosinusw w trjkcie DAB:
2
2
2
DB DA AB 2 DA AB cos 90 ,
2
zatem

x 2 52 4 2 2 5 4 sin .
2
Tworzymy ukad rwna:

2

2
2
x 5 6 2 5 6 sin 2
x 2 52 4 2 2 5 4 sin
2
2

2
2
2 x 2 5 2 6 2 2 5 6 sin 2
3x 2 3 52 3 4 2 3 2 5 4 sin
Dodajc rwnania stronami, otrzymujemy:

5x 2 5 52 3 42 2 62 ,
x 2 49 .
Wobec tego x 7 .
1

1
Wwczas: 49 52 4 2 2 5 4 sin , a wic sin , czyli cos 90 .

2 5
2
2 5
24
Z tosamoci sin 2 cos 2 1 otrzymujemy sin 90

.
2
5
DC
sin 90
2
2 R , czyli
Promie okrgu opisanego na czworokcie ma dugo:
35 6
.
24
7
2R .
24
5
81
82
Zadanie 59.
Oznaczmy punkt przecicia si odcinkw DF i BG jako Q oraz
ABG ,
DQB ,
DE DG x .
Trjkty ADG i BEF s przystajce, poniewa s prostoktne i maj tak sam przyprostoktn ( GD EF ), naprzeciw ktrej znajduj si rwne kty (kty przy podstawie trjkta
rwnoramiennego).
Naszkicujmy wysoko trjkta CFG poprowadzon z wierzchoka C spodek tej wysokoci oznaczmy jako P.
C
Wtedy trjkty ADG oraz GPC s podobne, bo ich boki s odpowiednio rwnolege. Pole
trjkta CFG (podzielonego odcinkiem CP na dwa przystajce trjkty: CGP i CFP) jest
rwne sumie pl przystajcych trjktw ADG i BEF, zatem trjkty ADG oraz GPC s przy1
stajce. W szczeglnoci EB DE .
2
Poniewa
2
.
2
EDF 45 , to sin EDF
Z kolei
tg
i kt jest ostry, wic sin
2
13
DG
DB
x
x
2
1
3
3
x x
x
2
2
oraz cos
3
13
Zatem
sin sin180 45 sin135 sin 135 cos cos 135 sin .
Ale sin135 sin 180 45 sin 45
sin
2
2
oraz cos135
, std
2
2
2 3
2 2
5 2 5 26
2
26
13 2 13 2 13
3. Rozwizania
83
Pozostaje zauway, e kt ostry, pod jakim przecinaj si odcinki DF i BG, jest ktem przylegym do kta , zatem sinus kta ostrego, pod jakim przecinaj si odcinki DF i BG, jest
rwny
5 26
.
26
Zadanie 60.
Oznaczmy przez Q i R odpowiednie punkty stycznoci (zobacz rysunek).
D
C
Q
P
O
Wwczas odcinki OC i OB zawieraj si w dwusiecznych ktw ABC i BCD, a poniewa

suma tych ktw jest rwna 180 stopni, wic kt BOC jest prosty.
W trjkcie prostoktnym BOC speniony jest warunek OP pq (wysoko poprowadzona
z wierzchoka kta prostego dzieli przeciwprostoktn na dwa takie odcinki, e iloczyn ich
dugoci jest rwny kwadratowi tej wysokoci). Ale OP jest rwna promieniowi okrgu,
2
zatem AD 2 OP 2 p q .
Z wasnoci czworokta opisanego na okrgu otrzymujemy, e AB DC CB AD , zatem
AB AD DC CB 2 AD CB 2 2 p q p q 2
p q .
Zadanie 61.
Trjkt ABF jest podobny do trjkta CDF, zatem zachodzi rwno:
Trjkt EBG jest podobny do trjkta CGD, zatem zachodzi rwno:
DF
FB
GB
GD
DC
AB
AB DC
Poniewa DG BF i GB DF , z powyszych dwch rwnoci wynika, e
DC
AB
AB DC
DC
DC
84
Wobec tego otrzymujemy rwnanie:
DC AB AB CD .
2
Dzielc stronami przez CD , otrzymujemy rwnanie z niewiadom

AB
CD
Obliczamy 1 4 5 . Zatem
AB
CD
AB
CD
AB

1 0 .
CD
AB 1 5
1 5
lub
.
2
CD
2
Tylko druga warto spenia warunki zadania, zatem
AB
CD
1 5
.
2
Zadanie 62.
Przyjmijmy oznaczenia jak na rysunku.
C
a
m
1c
4
1c
2
1c
4
Teza przyjmuje wtedy posta b2 2n2 a 2 2m2 .
Z twierdzenia cosinusw dla kta w trjktach ADC i ABC otrzymujemy
m2 14 c b2 2 14 c b cos oraz a2 b2 c2 2bc cos .

Z drugiego rwnania otrzymujemy 2bc cos b2 c2 a2 . Std i z pierwszego rwnania mamy
1 c 2 b2 1 b2 c 2 a 2 ,
m2 16
4
3 c2 1 a2 .
m2 34 b2 16
4
Analogicznie z twierdzenia cosinusw dla kta w trjktach BEC i ABC otrzymujemy
n2 14 c a 2 2 14 c a cos
oraz
b2 a 2 c 2 2ac cos .
(1)
3. Rozwizania
85
Z drugiego rwnania otrzymujemy 2ac cos a 2 c2 b2 . Std i z pierwszego rwnania mamy

1 c 2 a 2 1 a 2 c 2 b2 ,
n2 16
4
3 c 2 1 b2 .
n2 34 a 2 16
4
3 c 2 1 b2 .
n2 34 a 2 16
4
(2)
Odejmujc stronami rwnoci (1) i (2), otrzymujemy

3 c 2 1 a 2 3 a 2 3 c 2 1 b2 ,
m2 n2 34 b2 16
4
4
16
4
m2 n2 12 b2 12 a 2 ,
2m2 2n2 b2 a 2 ,
b2 2n2 a 2 2m2 .
To koczy dowd.
Zadanie 63.
Kty CDB i CAB s rwne, gdy s wpisane w okrg o1 i oparte na tym samym uku BC. Poniewa punkty A, B, E s wspliniowe, kty EAC i BAC s rwne. Kty EAC i EFC s wpisane w okrg o2 i oparte na tym samym uku EC. Zatem wykazalimy, e kt EFC jest rwny
ktowi CDB. Z zaoenia wiemy, e zachodzi rwno
BFE
BFE
CDB . Wobec tego
CFE , a to oznacza, e punkty F, B, C s wspliniowe.
Zadanie 64.
1
1
1
x y + = 0 jest rwny . Wyznaczamy
2
2
2
wspczynnik kierunkowy prostej przechodzcej przez punkty 1, 3 oraz 3, 1 :
Wspczynnik kierunkowy prostej o rwnaniu
3 (1)
2 .
1 3
1
1 wiadczy o tym, e punkt 3, 1 ley na prostej prostopadej do pro2
stej danej w zadaniu i przechodzcej przez punkt 1, 3 .
Rwno (2)
86
Zadanie 65.
I sposb
1
5
x 2 oraz ukiem okrgu x 12 y 12 25
7
7
o rodku S 1, 1 i promieniu r 5 .
Figura F jest ograniczona prost y
OY
6
5
4
2
1
OX
-10
-9
-8
-7
-6
-5
-4
-3
-2
-1
.
S
10
11
12
-1
-2
-3
-4
-5
-6
Punktami wsplnymi prostej i okrgu s punkty A 5, 2 i B 2, 3 :

2
1
5
x 1 x 2 1 25,
7
7
2
x2 2 x 1
1 2
x 52 x 676 25,
49
50 x 2 150 x 500 0 ,
x 2 3x 10 0 ,
37
5 ,
2
x1
37
2,
2
5
5
y1 2 2 ,
7
7
y2
2
5
2 3.
7
7
x1
Zauwamy, e pole P figury F jest rwne rnicy pola PW wycinka koowego o promieniu r
i kcie ASB oraz pola PT trjkta rwnoramiennego ASB.
P PW PT
Przyjmijmy, e kt ASB ma miar .
3. Rozwizania
Pole wycinka koowego wyraa si wzorem: PW r 2
360 o
87
W tym miejscu wystarczy zauway, e trjkty AA'S i BB'S, gdzie A'=(5,1), B'=(2,1), to
przystajce trjkty prostoktne (o bokach 3, 4, 5), wic z uzupeniania ktw przy wierzchoku S, kt jest prosty.
Kt 90 o , tak wic
PW 25
1 25
.
4 4
Obliczmy teraz dugo odcinka AB:

AB 7 2 12 50 5 2 .
Trjkt ASB jest prostoktny i rwnoramienny, wic jego pole jest rwne
PT
25
.
2
Z powyszego wynika, e pole figury F jest rwne:

P
25
25 25
2 .
4
2
4
II sposb
Figur F wyznaczaj koo o rodku S 1, 1 i promieniu r 5 oraz prosta y
7
1
5
x2 .
7
7
OY
6
5
4
2
1
OX
-10
-9
-8
-7
-6
-5
-4
-3
-2
-1
.
S
10
11
12
-1
-2
-3
-4
-5
-6
Zauwamy, e pole P figury F jest rwne rnicy pola PW wycinka koowego o promieniu r
i kcie ASB i pola PT trjkta rwnoramiennego ASB.
88
P PW PT
Przyjmijmy, e kt ASB ma miar .

Pole wycinka koowego wyraa si wzorem: PW r 2
360 o
Wyznaczmy odlego punktu S 1, 1 od prostej y
1
5
x2 .
7
7
Przeksztamy rwnanie prostej do postaci oglnej: x 7 y 19 0 .

Odlego punktu S od danej prostej jest rwna:
1 7 19
1 49
25
5 2
5 2
.
2
Zauwamy, e dana odlego jest poow dugoci przektnej kwadratu o boku

AS AB 5 .
Oznacza to, e 90 o .
Tak wic
PW 25
1 25
.
4 4
Trjkt ASB jest prostoktny i rwnoramienny, wic jego pole jest rwne
PT
25
.
2
Pole figury F jest wic rwne:

P
25
25 25
2 .
4
2
4
Zadanie 66.
I sposb
Z rwna tych okrgw wnioskujemy, e okrg o1 ma rodek w punkcie (0, 0) i promie
rwny 1, natomiast okrg o2 ma rodek w punkcie (6, 3) i promie rwny 5 , zatem odlego midzy tymi rodkami jest rwna
wsplnych), natomiast
62 32 3 5 (tak wic okrgi nie maj punktw
| AB | 3 5 1 5 2 5 1 .
Wynika std, e odlego rodka S odcinka AB od punktu (0, 0) jest rwna
2 5 1
1 , czyli
2
1
. Jednoczenie S ley na prostej przechodzcej przez oba rodki okrgw, czyli na
2
1
1
prostej o rwnaniu y x , zatem jego wsprzdne maj posta x, x . Otrzymujemy
2
2
std rwnanie
5
3. Rozwizania
89
1
1
x x2 5 ,
4
2
ktre po przeksztaceniach przybiera posta

2
1 4
1
x 4
2
.
5
5
5
2
Punkt S ley w pierwszej wiartce ukadu wsprzdnych, zatem jego wsprzdnymi s

1
1
x 2
oraz y 1
.
5
2 5
II sposb
Z rwna tych okrgw wnioskujemy, e okrg o1 ma rodek w punkcie (0, 0) , natomiast
okrg o2 ma rodek w punkcie (6, 3) . Odcinek czcy punkty A i B ley na prostej przecho1
dzcej przez te dwa punkty, wyznaczamy wic rwnanie tej prostej: y x .
2
Punkt A jest wsplny dla tej prostej i okrgu o1 , musi zatem spenia ukad rwna
1
y x
2
2
y2 1
lub rwnowanie ukad
y2x
1
x 2 x 2 1
4
czyli
2 1
2
1
5 2
,
i w konsekwencji y
. Tak wic A
x 1. x
.
4
5
5
5 5
Podobnie wyznaczamy wsprzdne punktu B, rozwizujc ukad rwna

1
y x
(
x
6
) 2 ( y 3) 2 5
prowadzcy do rwnania kwadratowego x 2 12 x 32 0 , ktrego pierwiastkami s liczby 8

i 4. Pierwsze z tych rozwiza odrzucamy, gdy aden punkt o pierwszej wsprzdnej 8 nie
naley do odcinka czcego punkty (0, 0) i (6, 3) . Pozostaje zatem x 4 i w konsekwencji
y 2 . Tak wic B (4, 2) .
Teraz moemy wyznaczy rodek S odcinka AB :
2
5
4
2
1
5
2
2 1 , 1 1 .
2
5
2 5
90
Zadanie 67.
I sposb
Zauwamy, e dany okrg ma rodek w punkcie S 5, 3 i promie r 3 .
Naszkicujmy rysunek w ukadzie wsprzdnych.
Zauwamy, e prosta x 0 nie jest styczn, zatem kad ze stycznych da si opisa rwnaniem
ax y 0 .
Odlego kadej ze stycznych od punktu S jest rwna 3, zatem

jemy kolejno:
a 5 1 3
a2 1
3 . Std otrzymu-
a 5 1 3 3 a 2 1 ,
2
25a 2 30a 9 9a 2 9 ,
16a 2 30a 0 ,
2a8a 15 0 .
Std a 0 lub a
15
.
8
Styczne maj rwnania: y 0, y
15
x.
8
II sposb
Zauwamy, e dany okrg ma rodek w punkcie S 5, 3 i promie r 3 .
Naszkicujmy rysunek w ukadzie wsprzdnych.
3. Rozwizania
91
Zauwamy, e prosta x 0 nie jest styczn, zatem kad ze stycznych da si opisa rwnaniem y ax .
Zapiszmy ukad rwna prowadzcy do wyznaczenia punktw wsplnych prostej i okrgu:
x 52 y 32 9
y ax
Po podstawieniu i uporzdkowaniu otrzymujemy rwnanie kwadratowe jednej zmiennej:
1 a x 10 6ax 25 0 .
2
Okrg ma ze styczn jeden punkt wsplny, tym samym rwnanie ma mie jedno rozwizanie,
zatem wyrnik otrzymanego trjmianu musi by rwny 0, czyli:
10 6a 2 41 a 2 25 0 .
Po odpowiednim rozwiniciu i redukcji wyrazw podobnych otrzymujemy:
8a15 8a 0 .
Std a 0 lub a
15
.
8
Styczne maj rwnania: y 0, y
15
x.
8
Zadanie 68.
I sposb
Wyznaczamy rodek i promie okrgu O1 : S1 3, 0 , r1 6 .
Wyznaczamy rodek i promie okrgu O2 : S2 0, m , r2 m , gdzie m 0 .
Okrgi maj dokadnie jeden punkt wsplny, gdy s styczne.
Sytuacja pierwsza
Okrgi styczne zewntrznie.
S1S2 r1 r2 ,
9 m2 6 m .
92
Przeksztacamy rwnowanie rwnanie:
9 m2 36 12 m m2 ,
12 m 27 .
Otrzymujemy rwnanie sprzeczne.
Zatem, nie istnieje taka warto parametru m , dla ktrej okrgi s styczne zewntrznie.
Sytuacja druga
Okrgi styczne wewntrznie.
S1S2 r1 r2 ,
9 m2 6 m .
Przeksztacamy rwnowanie rwnanie:
9 m2 36 12 m m2 ,
12 m 27 ,
m
m
Dla m
9
4
27 9
,
12 4
lub
9
m .
4
9
9
rodek okrgu S 2 0, .
4
4
Wyznaczamy rwnanie prostej S1S 2 :

0 3a b
9
b
4
3
b 9
3
9
Zatem: y x .
4
4
Dla m
9
9
rodek okrgu S 2 0, .
4
4
Wyznaczamy rwnanie prostej S1S 2 :
3. Rozwizania
93
0 3a b
9
b
4
3
b 9
3
9
x .
4
4
II sposb
Rozwizujemy ukad rwna:
2
2
x 3 y 36
2
2
2
x y m m
x 2 6 x 9 y 2 36
2
x y 2 2my m 2 m 2
Odejmujc rwnania stronami, otrzymujemy:
6 x 9 2my 36 ,
2my 27 6 x ,
27 6 x
2m
dla m 0 .
Otrzymujemy rwnanie:
729 324 x 36 x 2
x 6x 9
36 ,
4m 2
2
4m2 x 2 24m2 x 36m2 729 324 x 36 x 2 144m2 ,
4m
36 x 2 24m2 324 x 108m2 729 0 .
Aby okrgi byy styczne, rwnanie musi mie dokadnie jedno rozwizanie. Zatem wyrnik
rwnania 0 .
576m4 15552m2 104976 4 4m2 36 108m2 729 ,
m2 2304m2 11664 .
Otrzymujemy rwnanie:
m2 2304m2 11664 0 .
Std m 0 lub m 2 5
1
.
16
m 0 sprzeczne z zaoeniem
94
Zatem m 2
Dla m 2
1
1
lub m 2 .
4
4
1
1
rodek okrgu S 2 0, 2 .
4
4
Wyznaczamy rwnanie prostej S1S2 .

Dalsza cz tak, jak w I sposobie.
Zadanie 69.
Oznaczmy przez C ( x, y) rodek odcinka AB. Poniewa A (0,0) i C ( x, y) , to
B (2 x, 2 y) . Wsprzdne punktu B speniaj rwnanie okrgu opisanego w treci zadania,
czyli
2 x 2 2 2 y 2 4 .
Po podzieleniu obu stron rwnania przez 4 otrzymujemy, e
wsprzdne punktu C speniaj rwnanie okrgu x 1 y 2 1 , co naleao wykaza.

2
Zadanie 70.
1
Trjkt ABC jest prostoktny i rwnoramienny. Pole tego trjkta jest rwne PABC 4 4 8 .
2
Zauwamy najpierw, e jeli okrg o rodku C dzieli trjkt na dwie figury o rwnych polach,
to promie tego okrgu jest mniejszy od przyprostoktnej trjkta. Gdyby by wikszy, to
wtedy pole czci wykrojonej z trjkta przez okrg byoby co najmniej rwne polu wycin2
ka koa o kcie 45 i promieniu 4, wic co najmniej rwne 18 4 2 . Byoby wic wiksze od poowy pola trjkta. W rezultacie okrg dzieli trjkt na dwie figury, z ktrych jedn
jest wycinek koa o promieniu r i kcie 45 . Pole tego wycinka jest rwne 4.
y
4
r
L
A
0
B
4
Wynika std, e cae koo ma pole rwne 8 4 32 . Ze wzoru na pole koa otrzymujemy
32 r 2 , skd
r2
32
Poniewa punkt C 4, 4 jest rodkiem okrgu, to rwnanie tego okrgu ma posta
x 4 y 4
2
r2 ,
3. Rozwizania
a wic szukany okrg ma rwnanie x 4 y 4

2
32
95
Zadanie 71.
Zauwamy, e odcinki KL i KM s przyprostoktnymi rozwaanego trjkta.
OY
6
5
4
3
2
1
K
-10
-9
-8
-7
-6
-5
OX
-4
-3
-2
-1
10
11
12
13
14
15
16
17
18
19
-1
-2
-3
-4
-5
-6
-7
-8
-9
-10
-11
-12
Prosta KM jest prostopada do prostej KL i przechodzi przez punkt K.

Pole trjkta KLM okrelone jest wzorem P
1
KL KM .
2
Dugo odcinka KL jest odlegoci punktu L od prostej KM oraz KM jest odlegoci

punktu M od prostej KL o rwnaniu 2 x 3 y 5 0 .
2
5
Zauwamy, e prosta KM jest prostopada do prostej KL: y x .
3
3
KM ma wic posta y
3
x b.
2
Po przeksztaceniu rwnania do postaci oglnej mamy: 3x 2 y 2b 0 .

Wyznaczmy teraz wsprzdne punktu L:
20
96
2
5
y 3 x 3
y 7 x 1
4
2
x 2
y 3
Tak wic L 2, 3 .
Odlego punktu L od prostej KM jest rwna
KL
6 6 2b
49
12 2b
13
Okrelmy teraz wsprzdne punktu M.

7
1
3
M jest punktem przecicia prostych: LM: y x oraz prostej KM: y x b .
4
2
2
Drug wsprzdn punktu M mona wyrazi na dwa sposoby:

y
7
1
oraz
y x
4
2
3
7
1 3
x b . Moemy wic zapisa: x x b .
2
4
2 2
Tak wic
1
7 3
0 x b ,
2
4 2
1
b
2 4
2
x
b,
7 3 13 13
4 2
7 2 4 1 7
3
y b b .
4 13 13 2 13
13
3
2 4 7
Punkt M ma wic wsprzdne b, b .
13
13 13 13
Wyznaczmy odlego punktu M od prostej KL: 2 x 3 y 5 0 .
3
2 4
7
4 8
21
9
2 b 3 b 5
b b 5
b6
13 13
13
13
13 13
13 13
KM
.
49
13
13
Pole trjkta KLM dane jest wic wzorem:
P
Wynika z tego, e
1 2b 12 b 6
.
2
13
13
3. Rozwizania
2b 6 b 6
13
b 62
97
26 ,
169 ,
b 2 12b 133 0 ,
b1
12 26
19 ,
2
b2
12 26
7.
2
Tak wic prosta KM okrelona jest nastpujcymi rwnaniami: y
3
3
x 7 oraz y x 19.
2
2
Zadanie 72.
Z warunku prostopadoci prostych wynika, e a (2b 1) b a 0 . Moemy zapisa
rwnanie a(2b 1) b 0 , ktre jest rwnowane alternatywie:
a 0 b 1.
Ale z treci zadania mamy, e a 0 .

Dla b 1 rwnania prostych przyjmuj posta:
k: ax y 4a 0 , l: x ay 4 0 .
Niech A oraz B bd punktami wsplnymi prostych odpowiednio k i l z osi Oy. Wtedy
4
4
A 0, 4a , B 0, oraz AB 4a .
a
a
Trzeci wierzchoek trjkta jest punktem wsplnym prostych k i l, zatem jego wsprzdne
ax y 4a
wyznaczymy, rozwizujc ukad rwna
. Mnoc drugie z rwna przez licz x ay 4
b a i dodajc rwnania stronami, otrzymujemy warunek a 2 1y 0 . Ostatnia rwno
jest speniona tylko dla y 0 . Wtedy x 4.
Wida wic, e wysoko poprowadzona na bok AB ma dugo 4.
1
4
4a 4 20 , ktre, korzystajc z faktu, e a jest liczb do2
a
datni, moemy zapisa w postaci rwnowanej 2a 2 5a 2 0 . Jego rozwizaniami s licz1
by a 2 lub a .
2
Prowadzi to do rwnania
Zadanie 73.
I sposb
Prosta jest styczna do okrgu, gdy posiada z nim jeden punkt wsplny.
Aby wyznaczy punkty wsplne prostej i okrgu, rozwiemy ukad rwna.
98
y kx l
2
2
2
x k y l m
Okrg i prosta maj jeden punkt wsplny, gdy ukad rwna posiada jedno rozwizanie:
x k 2 kx l l 2
m2 ,
x 2 2kx k 2 k 2 x 2 m 2 ,
x 2 1 k 2 2kx k 2 m 2 0 .
Rwnanie kwadratowe z niewiadom x posiada jedno rozwizanie, gdy
2k
4 1 k 2 k 2 m2 0 ,
4k 2 4 k 2 m2 k 4 k 2 m2 0 ,
4k 2 4k 2 4m2 4k 4 4k 2m2 0 ,
m2 k 4 k 2 m2 0 ,
m2 1 k 2 k 4 ,
k4
m2 .
2
1 k
Tak wic, jeli prosta jest styczna do okrgu, to zachodzi rwno
k4
m2 .
2
1 k
II sposb
Prosta y kx l i okrg x k 2 y l 2 m 2 s styczne, gdy odlego d midzy prost
i rodkiem okrgu S k , l jest rwna dugoci promienia m.
Wyznaczmy odlego punktu S k , l od prostej o rwnaniu kx y l 0 .
k k 1 l l
k 2 1
Prosta i okrg maj jeden punkt wsplny, gdy d m :
k k 1 l l
k 2 1
k2
k 2 1
m,
m,
k4
m2 .
2
k 1
k4
m2 .
Tak wic jeli prosta jest styczna do okrgu, to zachodzi rwno 2
k 1
3. Rozwizania
99
Zadanie 74.
I sposb
Wprowadzamy oznaczenia jak na rysunku:

L rodek krawdzi AB.
Obliczamy wysoko podstawy graniastosupa: LC
6 3
3 3.
2
Przekrj graniastosupa opisan paszczyzn jest trjktem rwnoramiennym ABK o polu

15 3 , zatem otrzymujemy:
1
6 LK 15 3 ,
2
LK 5 3 .
std
Stosujemy twierdzenie Pitagorasa dla trjkta LCK:
CK 5 3 3 3 48 ,
2
CK 4 3 .
Rozpatrujemy dwie sytuacje.
100
Sytuacja pierwsza: odcinek CK

Zatem CF
2
CF .
5
5
4 3 10 3 .
2
Obliczamy objto graniastosupa:

V1
Sytuacja druga: odcinek CK
36 3
10 3 270 .
4
3
CF .
5
Zatem
CF
5
20
4 3
3.
3
3
Obliczamy objto graniastosupa:

V2
36 3 20
3 180 .
4
3
Objto graniastosupa jest rwna 180 lub 270.

II sposb
Korzystamy z oznacze na rysunku w I sposobie.
Niech x AK BK .
Przekrj graniastosupa opisan paszczyzn jest trjktem rwnoramiennym ABK.
Obwd trjkta ABK jest opisany wyraeniem 2 x 6 , a jego pole jest rwne 15 3 .
Wykorzystujemy wzr Herona:
9x 3x 3 15 3 , std
x 84 2 21 .
Stosujemy twierdzenie Pitagorasa dla trjkta BCK:
CK 2 21 62 48 ,
2
CK 4 3 .
Rozpatrujemy dwie sytuacje.
Dalsza cz zadania tak, jak w I sposobie.
3. Rozwizania
101
Zadanie 75.
Przekrj graniastosupa prawidowego szecioktnego jest szecioktem wypukym, skadajcym si z dwch przystajcych trapezw rwnoramiennych.
Podstawy trapezw maj dugoci a i 2a. Oznaczmy wysoko trapezw jako h1 i h2 . (Trapezy s przystajce, wic h1 h2 h ).
Pole danego przekroju jest wic rwne:
P
1
4 8 h1 1 4 8 h2 6h1 6h2 12h .
2
2
Tak wic
12h 48 2 ,
h4 2.
Objto graniastosupa dana jest wzorem:
V 6
a2 3
b,
4
gdzie a jest dugoci krawdzi podstawy, a b jest dugoci krawdzi bocznej graniastosupa.
Wiemy, e a 4 , tak wic
V 6
16 3
b 24 3 b .
4
Wyznaczmy dugo b.
Zauwamy, e odcinek b jest przyprostoktn trjkta, ktrego druga przyprostoktna x, jest
a 3
rwna x 2
4 3 . Przeciwprostoktna tego trjkta ma dugo 2h 8 2 .
2
Tak wic
8 2 4 3
2
128 48 80 4 5 .
Wyznaczmy teraz objto graniastosupa:

V 24 3 4 5 96 15 .
102
Zadanie 76.
Niech N oznacza punkt, w ktrym paszczyzna zawierajca krawd AB przecina prost CF,
M rodek krawdzi AB oraz niech h CN . Na to, aby rozpatrywany przekrj naszego
graniastosupa by trapezem, potrzeba i wystarcza, eby punkt N lea na zewntrz odcinka
CF tak, eby F by midzy C i N. Sytuacja, gdy przekrj bdzie trjktem rwnoramiennym,
pokazana jest na rysunku 1., a sytuacja, gdy przekrj jest trapezem na rysunku 2.
F
E
E
N
F
L
h
h
A
A
M
Rys. 1
Rys. 2
Speniony musi wic by warunek h a . Odcinek MC to wysoko trjkta rwnobocznego

a 3
o boku dugoci a, wic MC
. Z trjkta prostoktnego MCN otrzymujemy
2
h
h
2h
2a
2 2
tg
3.
MC a 3 a 3 a 3
3 3
2
Zadanie 77.
I sposb
Poniewa paszczyzny ABC i DEF s rwnolege, a
paszczyzna ABC jest prostopada do krawdzi AS,
to odlego midzy tymi paszczyznami stanowi
dugo odcinka AD. Oznaczmy j liter x. Przyjmijmy te oznaczenia jak na rysunku.
Zauwamy, e trjkty ABC i DEF s jednokadne.
Jeden
z
nich
jest
obrazem
drugiego
w jednokadnoci o rodku S, np. trjkt DEF jest
obrazem trjkta ABC w jednokadnoci o rodku S
SD
m
i skali
. Zatem trjkt DEF jest rwSA m x
nie podobny do trjkta ABC w tej samej skali.
Stosunek pl trjktw podobnych jest rwny
kwadratowi skali ich podobiestwa, wic
m
F
D
x
A
a
B
3. Rozwizania
103
P2 m
.
P1 m x
Std otrzymujemy
x m 1 1 .
P2
(1)
Trjkty SDE i SDF s przystajce i kady z nich jest poow trjkta rwnobocznego
o wysokoci b i boku dugoci SE 2m . Zatem
DE b
2m 3
m 3.
2
Trjkt SEF jest rwnoboczny, wic EF SE 2m . Trjkt DEF jest rwnoramienny.

Wysoko h tego trjkta poprowadzona z wierzchoka D jest rwna
DE 12 EF
2
m 3 12 2m
2
3m2 m2 m 2 ,
wic jego pole P2 jest rwne

P2
1
1
EF h 2m m 2 m2 2 ,
2
2
skd
P2
4
Std i z (1) otrzymujemy
P2 P1

4
2 P2
P1 P2
4
II sposb
S
Poniewa paszczyzny ABC i DEF s rwnolege, a paszczyzna ABC jest prostopada do

krawdzi AS, to odlego midzy tymi paszczyznami stanowi dugo odcinka AD.
Oznaczmy j liter x. Przyjmijmy te oznaczenia jak na rysunku.
Trjkty SAB i SAC prostoktne, gdy krawd
boczna AS jest wysokoci ostrosupa opuszczon na podstaw ABC. Krawd ta jest
wspln przyprostoktn tych trjktw . PoASB ASC 60 . Zatem trjkty
nadto
SAB i SAC s przystajce i kady z nich jest
poow trjkta rwnobocznego o wysokoci
a i boku dugoci SB 2h . Zatem
m
F
h
D
b
A
a
B
104
AB a
2h 3
h 3.
2
W trjkcie SBC krawdzie BS i CS maj t sam dugo, co wynika z przystawania trjkBSC 60 , wic trjkt SBC jest rwnoboczny. Zatem
tw SAB i SAC. Ponadto
BC SB 2h . Trjkt ABC jest rwnoramienny. Wysoko p tego trjkta poprowadzona

z wierzchoka A jest rwna
p
AB 12 BC
2
h 3 12 2h
2
3h2 h2 h 2 ,
wic jego pole P1 jest rwne

P1
1
1
BC p 2h h 2 h2 2 ,
2
2
skd
P1
4
Analogicznie zauwaamy, e trjkty SDE i SDF s przystajce i kady z nich jest poow
trjkta rwnobocznego o wysokoci b i boku dugoci SE 2m . Powtarzajc analogiczne
obliczenia, otrzymujemy
P2
4
Zatem szukana odlego x jest rwna
x hm
P1
4
P2
4
P1 P2
4
Zadanie 78.
Zauwamy, e zarwno otrzymany przekrj EFGH,
jak i czworokt BCGH s trapezami o takich samych podstawach i rnych wysokociach. Poprowadmy z wierzchoka H wysokoci HQ i HP odpowiednich trapezw.
Przyjmijmy oznaczenia:
GH x ,
HP p ,
HQ q .
Oczywicie x 0, 1 .
C
x
Wtedy
PEFGH
1 x
p,
2
P
E
Q
B
3. Rozwizania
PBCGH
105
1 x
q.
2
Stosunek pl obu trapezw jest wic rwny:
PEFGH
PBCGH
1 x
p
p
2
2.
1 x
q q
2
Oznaczmy przez h wysoko SR ciany bocznej. Z twierdzenia Pitagorasa wynika, e wtedy

2
5
5
1
.
h 2 12 . Std h
2
4
2
Trjkty BHQ i BSR s podobne, zatem w szczeglnoci
RS
QH
BR
BQ
, co przy przyjtych
oznaczeniach mona wyrazi w postaci:
5
1
2 2 .
1 1
q
x
2 2
Zatem q
5 1 x
2q
, czyli x 1
.
2
5
Kt PQH jest rwny ktowi nachylenia ciany bocznej do paszczyzny podstawy, bo odcinki
HQ i PQ s prostopade do prostej BC. Zatem jego cosinus jest rwny:
1
1
cos PQH 2
.
5
5
2
Korzystajc z twierdzenia cosinusw (dla trjkta PQH), moemy zapisa, e
2
1
1
p q 2q cosPQH ,
2
2
2
czyli
51 x 1
5 1 x 1 1 5 x 2 8 x 4
p
2

.
4
4
2
2 5
4
2
Poniewa
p2
p
2 , to 2 4 .
q
q
Otrzymujemy zatem rwnanie z niewiadom x:
106
5x 2 8x 4
5x 2 8x 4
4
4,
5 x 2 10 x 5 5 x 2 10 x 5
4
czyli
5x 2 8x 4 4 5x 2 10 x 5 .
Po redukcji otrzymujemy rwnanie kwadratowe 15x 2 32 x 16 0 . Poniewa 64 , to

x1
32 8 24 4
,
30
30 5
x2
32 8 40 4
1.
30
30 3
Zatem
2
PEFGH
4 5 4 8 4 4

1
9
1 9 5
5
5
5
.
2
4
10 5
50
Uwaga
Ostatni etap rozwizania mona przeprowadzi dla zmiennych p, q, a dopiero pniej obli2
1
1
p
2
2
czy x. Poniewa
2 , to p 2q . Std, z rwnania p q 2q cosPQH ,
2
q
2
otrzymujemy rwnanie z niewiadom q:
2
1 1
1
4q 2 q 2 2q
,
2 5
2
ktre po uporzdkowaniu przyjmuje posta:
60q 2 4 5q 5 0 .
Poniewa
16 5 , to q1
Zatem p 2
4 5 16 5
5
4 5 16 5
5
.
0 , q2
120
6
120
10
5
5
2q
1 4
oraz x 1
1 . Std PEFGH
10
5
5 5
5
4
5 59 5.
2
5
50

Zadanie 80.
I sposb
Zdarzeniami elementarnymi s wszystkie trjelementowe podzbiory (kombinacje) zbioru
1, 2,...,9 . Jest to model klasyczny.
Wprowadzamy oznaczenia dla zdarze:
A wrd wylosowanych liczb bdzie liczba 4,
3. Rozwizania
107
B suma wylosowanych liczb bdzie parzysta.

Mamy obliczy P( A | B)
P( A B) A B
.
P( B)
B
Zdarzeniu B sprzyjaj podzbiory trjelementowe zoone z trzech liczb parzystych albo zoone z jednej liczby parzystej i dwch nieparzystych:
4 4 5
B 4 4 10 44 .
3 1 2
Zdarzeniu A B sprzyjaj podzbiory trjelementowe zoone z liczby 4 i dwch liczb parzystych albo zoone z liczby 4 i dwch liczb nieparzystych:
3 5
A B 3 10 13 .
2 2
Std
P( A | B)
Odpowied: P( A | B)
13
.
44
13
.
44
9
11
13
Uwaga: Moesz obliczy 84 , nastpnie P B
oraz P A B .
21
84
3
II sposb
Zdarzeniami elementarnymi s wszystkie trjwyrazowe wariacje bez powtrze zbioru
1, 2,...,9 . Jest to model klasyczny.
Wprowadzamy oznaczenia dla zdarze:
A wrd wylosowanych liczb bdzie liczba 4,
B suma wylosowanych liczb bdzie parzysta.
Mamy obliczy P( A | B)
P( A B) A B
.
P( B)
B
Zdarzeniu B sprzyjaj wariacje bez powtrze, ktrych wyrazami s trzy liczby parzyste albo
jedna liczba parzysta i dwie nieparzyste,
B 4 3 2 3 4 5 4 264 .
Zdarzeniu A B sprzyjaj trjwyrazowe wariacje bez powtrze, w ktrych wystpuje liczba
4 i dwie liczby parzyste albo liczba 4 i dwie liczby nieparzyste:
A B 3 3 2 3 5 4 78 .
Std
P( A | B)
78 13
.
264 44
108
Odpowied: P( A | B)
13
.
44
Uwaga: Moesz obliczy 9 8 7 504 , nastpnie P B
11
13
oraz P A B .
21
84
Zadanie 81.
D
Zadanie 82.
C
Zadanie 83.
I sposb
Zacznijmy od wybrania dowolnej cyfry rnej od zera. Moemy to zrobi na 9 sposobw.
Umiemy wybran cyfr (nazwijmy j a) na miejscu setek. Teraz znw na 9 sposobw
wybieramy drug cyfr, rn od a; nazwijmy j b.
Jak moemy wypeni miejsca dziesitek i jednoci? Pierwszy sposb: na obu tych miejscach
wpisujemy b. Drugi sposb: na miejscu dziesitek wpisujemy b, na miejscu za jednoci wpisujemy a. Trzeci sposb: na miejscu dziesitek wpisujemy a, na miejscu jednoci wpisujemy
b. Tak wic dla kadego z 9 sposobw wyboru cyfry b mamy 3 sposoby utworzenia liczby
trzycyfrowej speniajcej warunki zadania.
W ten sposb z zasady mnoenia otrzymujemy odpowied: 9 9 3 243 .
II sposb
Zgodnie z warunkami zadania interesuj nas liczby, w ktrych zapisie dziesitnym jedna cyfra wystpuje dokadnie dwa razy, inna dokadnie raz.
Niech a oznacza niezerow cyfr. Moe ona wystpi dwukrotnie w zapisie liczby trzycyfro 3
wej na 3 sposoby (liczba kombinacji ):
2
Setki
Dziesitki
Jednoci
a
Puste pozycje dziesitek i jednoci moemy wypeni na 9 sposobw, bo tyle jest cyfr rnych od a. Z kolei pozycj setek moemy wypeni tylko na 8 sposobw, gdy nie moemy
tam wpisa cyfry 0. Poniewa mamy 9 moliwych wartoci a, cznie mamy 2 9 9 9 8 ,
czyli 234 liczby o powtarzajcej si cyfrze rnej od 0 (regua mnoenia, nastpnie regua
dodawania).
Para 0-0 moe wystpi tylko w jeden sposb, jako e 0 nie moe wystpi na pozycji setek,
na ktrej moe jej towarzyszy dowolna cyfra niezerowa; mamy zatem 9 moliwoci.
cznie mamy wic 234 + 9, czyli 243 liczby speniajce warunki zadania.
3. Rozwizania
Zadanie 84.
I sposb
W zbiorze A jest n liczb parzystych i n liczb nieparzystych.
Suma czterech liczb naturalnych jest liczb parzyst, gdy
jest sum czterech liczb parzystych
albo
jest sum czterech liczb nieparzystych,
albo
jest sum dwch liczb parzystych i dwch liczb nieparzystych.
Suma czterech liczb naturalnych jest liczb nieparzyst, gdy
jest sum jednej liczby parzystej i trzech nieparzystych
albo
jest sum jednej liczby nieparzystej i trzech parzystych.
Std
n n n n
n n n
x 2 ,
4 2 2 4
4 2 2
n n n n
n n
y 2 .
1 3 3 1
1 3
n n n n n
x y 2 2
4 2 2 1 3
n n 1 n 2 n 3 n n 1 n n 1
n n n 1 n 2
2
24
22
6
n 2 n 3 n n 1 n n 2
n n 1
12
4
3
n 2 5n 6 3n 2 3n 4n 2 8n n n 1 n
n n 1
.
12
2
2
II sposb
Suma czterech liczb naturalnych jest liczb parzyst, gdy
jest sum czterech liczb parzystych
albo
jest sum czterech liczb nieparzystych,
albo
jest sum dwch liczb parzystych i dwch liczb nieparzystych.
109
110
n n n
x 2 .
4 2 2
Liczba wszystkich czteroelementowych podzbiorw zbioru 2n -elementowego jest rwna
2n
.
4
Std
2n
y x.
4
n n n 2n
x y 4 2
4 2 2 4
n n 1 n 2 n 3
n n 1 n n 1 2n 2n 1 2n 2 2n 3
4
2
24
22
24
n 2 n 3 n n 1 2n 1 2n 3
n n 1
6
2
6
n 2 5n 6 3n 2 3n 4n 2 8n 3 n n 1 n
n n 1
.
6
2
2
III sposb
Suma czterech liczb naturalnych jest liczb nieparzyst, gdy
jest sum jednej liczby parzystej i trzech liczb nieparzystych
albo
jest sum jednej liczby nieparzystej i trzech liczb parzystych.
Std
n n
y 2 .
1 3
Liczba wszystkich czteroelementowych podzbiorw zbioru 2n elementowego jest rwna
2n
.
4
Std
2n
x y.
4
3. Rozwizania
111
2n n n
x y 4
4 1 3
2n 2n 1 2n 2 2n 3
n n n 1 n 2
24
6
2n 1 2n 3 4n n 2
n n 1
6
6
4n 2 8n 3 4n 2 8n n n 1 n
n n 1
.
6
2
2
Zadanie 85.
Niech A oznacza zdarzenie polegajce na wylosowaniu dwch dziewczt, za B zdarzenie
polegajce na wylosowaniu dwch osb z tej samej klasy. Mamy obliczy prawdopodobiestwo warunkowe zdarzenia A pod warunkiem, e zaszo zdarzenie B. Uyjemy wzoru na
P( A B)
prawdopodobiestwo warunkowe: P( A | B)
.
P( B)
Obliczamy prawdopodobiestwo zdarzenia B.
20
Dwie osoby z klasy IIIA mona wybra na sposobw, tyle samo jest sposobw wybra2
nia dwch osb z klasy IIIB. Poniewa wszystkich moliwych wyborw 2 osb spord 40
40
uczniw jest , to
2
20 20

2
2
190 190 38
P( B)
.
780
78
40

2
Obliczamy teraz prawdopodobiestwo zdarzenia A B , czyli wylosowania dwch dziewczt

pochodzcych z tej samej klasy.
6
Dwie dziewczta z klasy IIIA mona wybra na sposobw, dwie dziewczta z klasy IIIB
2
12
na sposobw, zatem
2
6 12

2
2
81
P( A B)
.
780
40

2
Moemy teraz obliczy dane prawdopodobiestwo warunkowe:
112
81
P( A B) 780 81
P( A | B)
.
38 380
P( B)
78
Zadanie 86.
Niech x, y : x, y 1,2,3,4,5,6, zatem 36 .
Niech A bdzie zdarzeniem: suma kwadratw wyrzuconych liczb przy dzieleniu przez 4 daje
reszt 1. Niech B bdzie zdarzeniem: warto bezwzgldna rnicy wyrzuconych liczb bdzie
wiksza od 2.
Skorzystamy z prawdopodobiestwa warunkowego:
P( B | A)
P( B A)
.
P( A)
Poniewa suma kwadratw wyrzuconych liczb przy dzieleniu przez 4 daje reszt 1, wyrzucono jedn liczb parzyst i jedn nieparzyst. Zatem A 18 .
Zdarzenie B A oznacza, e jedna liczba jest parzysta, druga nieparzysta i warto bezwzgldna rnicy wyrzuconych liczb jest wiksza od 2.
Wobec tego mamy nastpujce pary:
1,4, 1,6, 2,5, 3,6, 4,1, 5,2, 6,1, 6,3 ,
czyli
B A 8.
Zatem
P B | A
P B A B A 8 4
.
P A
18 9
A
Zadanie 87.
P( A B) P( B \ A) P( B \ ( A B)) P( B) P( A B) .
Std
P( A B) P( B) P( A B)
1 P( A | B) 1 0,386 0, 614 .
P( B)
P( B)
Naley zakodowa cyfry: 6, 1, 4.

Zadanie 88.
P( A | B)
P( A B)
.
P( B)
Zdarzenia A B, A B, A B s parami rozczne oraz
A B A B A B A B i B A B A B .
Prawdopodobiestwo sumy zdarze rozcznych jest rwne sumie prawdopodobiestw poszczeglnych zdarze. Zatem
3. Rozwizania
113
P( A B) P( A B) P( A B) P( A B ) .
Std obliczamy P( A B) ; P( A B) 0,3 .
Obliczamy P(B):
P( B) P( A B) P( A B) ,
zatem P( B) 0,7 . Std
P( A | B)
P( A B) 0,3 3
.
P( B)
0, 7 7

Zadanie 90.
a
Wprowadzamy oznaczenia: a krawd podstawy graniastosupa, H wysoko graniastosupa.
Z warunkw zadania mamy: 6a 3H 12 , std H 4 2a .
Zapisujemy wzr na objto graniastosupa:
V
V
a2 3
a2 3
H
4 2a ,
4
4
3 3
3
a 3a 2
a 3 2a 2
2
2
dla 0 a 2 .
Rozwaamy funkcj f (a) a3 2a 2 okrelon dla kadej liczby rzeczywistej a .
Obliczamy pochodn tej funkcji: f (a) 3a 2 4a .
Znajdujemy miejsca zerowe pochodnej: a 3a 4 0 , std a1 0 , a2
Ponadto:
4
.
3
114
4
3
f (a) 0 dla a nalecego do przedziau 0, ,
f (a) 0 w kadym z przedziaw , 0 oraz , .
4
3
Zatem funkcja f jest rosnca w przedziale
,0
oraz
0,
4
3
i malejca w kadym z przedziaw
, .
3
3
f (a) dla 0 a 2 , to w przedziale 0, 2 funkcja V a ma ekstre2
mum w tym samym punkcie, w ktrym ma je funkcja f (a) . Std oraz z monotonicznoci
Poniewa V a
3
4
jest liczb dodatni) wynika, e w punkcie a funkcja V przyjmuje
2
3
najwiksz warto.
(wspczynnik
Szukane dugoci bokw graniastosupa s wic rwne: a

Objto graniastosupa jest rwna V
4
4 4
, H 4 2 .
3
3 3
16 3
.
27
Zadanie 91.
A
Zadanie 92.
C
Zadanie 93.
Jest to wyraenie nieoznaczone typu
0
. Liczba 2 jest pierwiastkiem licznika i mianownika.
0
Zapisujemy licznik i mianownik w postaci iloczynowej:

x2 4 x 2 x 2 ,
x2 4 x 12 x 2 x 6 .
Obliczamy granic:
lim
x 2
x 2 x 2 lim x 2 4 1 0,5
x2 4
lim
.
2
x 2
x 4 x 12
x 2 x 6 x2 x 6 8 2
3. Rozwizania
115
Zadanie 94.
Zauwamy, e
2a 2 x 2 b 2 x 2
x 2 2a 2 b 2
2a 2 b 2
.
lim
x a 2 x 2 b 2 x 2
x x 2 a 2 b 2
a2 b2
lim
Oczywicie a b .
Zatem
2a 2 b 2
2 , czyli 2a 2 b 2 2a 2 2b 2 .
2
2
a b
Std 3b 2 0 , zatem b 0 .
Zadanie 95.
B
Zadanie 96.
A
Zadanie 97.
Wprowadzamy oznaczenia: a krawd podstawy, x krtsza przektna podstawy, h
wysoko ostrosupa.
Z warunkw zadania otrzymujemy x h 9 , std h 9 x .
Zauwamy, e 0 x 9 .
Poniewa x a 3 , zatem h 9 a 3 , gdzie 0 a 3 3 .
Objto tego ostrosupa wyraa si wzorem
1 6a 2 3
a2 3
V
h
h.
3
4
2
Objto ostrosupa przedstawiamy jako funkcj:
V a
a2 3
9
3
9a 3
3a 2 a 3 .
2
2
2
Okrelamy dziedzin funkcji: DV (0 , 3 3 ) .

Rozwamy funkcj f a
9
3
3a 2 a 3 , dla a R .
2
2
Wyznaczamy pierwsz pochodn:

9
9
f ' (a) 9 3a a 2 a(2 3 a) ,
2
2
f ' (a) 0 dla a 0 lub a 2 3 .
Analizujemy znak pierwszej pochodnej:
f ' a 0 dla a , 0 2 3, i f ' a 0 dla a 0, 2 3 .
116
Uwzgldniajc zaoenie 0 a 3 3 dla funkcji V opisujcej objto ostrosupa, otrzymujemy, e dla a 2 3 speniony jest warunek konieczny i dostateczny istnienia ekstremum.
0,2 3
a
V
2 3
0
3;3 3
max
Z monotonicznoci funkcji, ktra zostaa zobrazowana w tabeli powyej, wynika, e warto

funkcji V dla argumentu a 2 3 jest wartoci najwiksz tej funkcji.
Dla a 2 3 otrzymujemy
V2 3
2
3
9
3
3 2 3 2 3 18 3 .
2
2
Zatem objto tego ostrosupa osiga najwiksz warto rwn 18 3 , gdy krawd podstawy jest rwna a 2 3 .
Zadanie 98.
Definiujemy funkcj f ( x) 2 x3 3x2 5 okrelon dla x R . Jest to wielomian, ktry jest
funkcj rniczkowaln, wic cig. A co za tym idzie, cig w przedziale 2,3 .
f (2) 1 0 ,
f (3) 22 0 .
Z cigoci funkcji f wynika, e ma ona w przedziale 2,3 co najmniej jedno miejsce zerowe.
Oznacza to, e rwnanie 2 x3 3x2 5 0 ma w przedziale 2,3 co najmniej jedno rozwizanie. Obliczamy pochodn funkcji f:
f ( x) 6 x 2 6 x 6 x x 1 ,
f ( x) 0 x 0 lub x 1 , f ( x) 0 w kadym z przedziaw ,0 , 1, .
Std wynika, e funkcja f jest rosnca w przedziale 1, . W szczeglnoci funkcja f jest

rosnca w przedziale 2,3 , czyli rwnanie 2 x3 3x2 5 0 ma w tym przedziale dokadnie
jedno rozwizanie.
Zadanie 99.
Skorzystamy z wasnoci pochodnej wielomianu: jeli w danym przedziale otwartym pochodna jest dodatnia, to funkcja jest w przedziale domknitym rosnca.
Obliczamy pochodn funkcji f :
f ( x) 12 x 3 12kx2 12 x 12k .
Rozwizujemy nierwno
3. Rozwizania
117
12 x 3 12kx2 12 x 12k 0 .
Rwnowanie,
12( x 2 1)( x k ) 0 .
Nierwno jest zatem speniona wtedy i tylko wtedy, gdy x k , zatem funkcja f jest rosnca
w przedziale k , i nie jest rosnca w adnym przedziale postaci a, dla a k .
Std odpowied: k 2 .
Zadanie 100.
Wobec faktu, e funkcja wymierna ma pochodn w kadym punkcie swojej dziedziny (ktr
tu jest zbir wszystkich liczb rzeczywistych), wartoci najmniejszej lub najwikszej w przedziale naley szuka w punktach z tego przedziau, w ktrych pochodna jest rwna 0, lub na
kracach przedziau.
Obliczamy pochodn funkcji f:
f ( x)
( x 1) ( x 2 2 x 2) ( x 1) ( x 2 2 x 2) 1 ( x 2 2 x 2) ( x 1) (2 x 2)
( x 2 2 x 2)2
( x 2 2 x 2)2
x2 2 x
.
( x 2 2 x 2) 2
Tak wic f ( x) 0 wtedy i tylko wtedy, gdy x 2 2 x 0 . To ostatnie rwnanie ma dwa rozwizania: 0 oraz 2 i oba nale do przedziau 3, 1 . Najwiksz lub najmniejsz warto
funkcja f moe zatem przyj tylko w punktach: 3, 2 , 0 lub 1.
Moemy teraz podstawi te argumenty do wzoru funkcji i porwna otrzymane wyniki:
f (3)
2
,
5
1
f (2) ,
2
f (0)
1
,
2
f (1)
2
.
5
Stwierdzamy przez porwnanie, e najmniejsz wartoci funkcji f w przedziale 3, 1 jest
1
1
, najwiksz za .
2
2
118
4. Wykaz umiejtnoci oglnych i szczegowych

sprawdzanych zadaniami
Rwnania i nierwnoci
Zadanie 1.
Wymaganie oglne
Wymagania szczegowe
IV. Uycie i tworzenie strategii.

PR 3.1) Ucze stosuje wzory Vite'a.
PR 3.2) Ucze rozwizuje rwnania i nierwnoci liniowe
i kwadratowe z parametrem.
Zadanie 2.
Wymagania oglne
Wymagania szczegowe
III. Modelowanie matematyczne.

PR 3.4) Ucze stosuje twierdzenie o reszcie z dzielenia wielomianu przez dwumian x a .
Zadanie 3.
Wymagania oglne
Wymagania szczegowe
V. Rozumowanie i argumentacja.
PR 2.1) Ucze uywa wzorw skrconego mnoenia na (ab)3
oraz a3b3.
Zadanie 4.
Wymagania oglne
Wymagania szczegowe

PR 3.6) Ucze rozwizuje rwnania wielomianowe dajce si
atwo sprowadzi do rwna kwadratowych.
PP 5.2) Ucze bada, czy dany cig jest arytmetyczny lub geometryczny.
Zadanie 5.
Wymaganie oglne
Wymagania szczegowe
II. Wykorzystanie i interpretowanie reprezentacji.

PR 1.2) Ucze stosuje w obliczeniach wzr na logarytm potgi
oraz wzr na zamian podstawy logarytmu.
Zadanie 6.
Wymagania oglne
Wymagania szczegowe

oraz wzr na zmian podstawy logarytmu.
Zadanie 7.
Wymaganie oglne
Wymagania szczegowe
I. Wykorzystanie i tworzenie informacji.

oraz wzr na zamian podstawy logarytmu.
4. Wykaz umiejtnoci oglnych i szczegowych sprawdzanych zadaniami
119
Zadanie 8.
Wymagania oglne
Wymagania szczegowe

PR 2.3) Ucze rozkada wielomian na czynniki, stosujc wzory
skrconego mnoenia lub wyczajc wsplny czynnik przed
nawias.
Zadanie 9.
Wymagania oglne
Wymagania szczegowe

nawias.
Zadanie 10.
Wymagania oglne
Wymagania szczegowe

Zadanie 11.
Wymagania oglne
Wymagania szczegowe

PR 3.9) Ucze rozwizuje rwnania i nierwnoci z wartoci
bezwzgldn, o poziomie trudnoci nie wyszym, ni:
|| x + 1| 2| = 3, |x + 3|+|x 5|>12.
Zadanie 12.
Wymagania oglne
Wymagania szczegowe

|| x 1 | 2 | 3 , | x 3 | | x 5 | 12 .
Zadanie 13.
Wymagania oglne
Wymagania szczegowe

x 1 2 3 , x 3 x 5 12 .
Zadanie 14.
Wymaganie oglne
Wymagania szczegowe
x 1 2 3 , x 3 x 5 12 .
120
Zadanie 15.
Wymagania oglne
Wymagania szczegowe

x 1 2 3 , x 3 x 5 12 .
PP 2.1) Ucze uywa wzorw skrconego mnoenia na
a b
, a 2 b2 .
Zadanie 16.
Wymagania oglne
Wymagania szczegowe

PR 3.1) Ucze stosuje wzory Vitea.
Zadanie 17.
Wymagania oglne
Wymagania szczegowe

Zadanie 18.
Wymagania oglne
Wymagania szczegowe

Zadanie 19.
Wymagania oglne
Wymagania szczegowe

Zadanie 20.
Wymagania oglne
Wymagania szczegowe
Zadanie 21.
Wymaganie oglne
Wymagania szczegowe
Zadanie 22.
Wymagania oglne
Wymagania szczegowe

121
Zadanie 23.
Wymagania oglne
Wymagania szczegowe
Zadanie 24.
Wymagania oglne
Wymagania szczegowe

nawias.
Zadanie 25.
Wymagania oglne
Wymagania szczegowe

PR 2.1) Ucze uywa wzorw skrconego mnoenia na
a b
, a 3 b3 .
PP 3.4) Ucze rozwizuje rwnania kwadratowe z jedn niewiadom.
Zadanie 26.
Wymagania oglne
Wymagania szczegowe
Zadanie 27.
Wymagania oglne
Wymagania szczegowe

nawias.
PP 4.3) Ucze odczytuje z wykresu wasnoci funkcji (dziedzin, zbir wartoci, miejsca zerowe, maksymalne przedziay,
w ktrych funkcja maleje, ronie, ma stay znak; punkty,
w ktrych funkcja przyjmuje w podanym przedziale warto
najwiksz lub najmniejsz).
PR 3.7) Ucze rozwizuje atwe nierwnoci wielomianowe.
122
Zadanie 28.
Wymagania oglne
Wymagania szczegowe

PR 2.2) Ucze dzieli wielomian przez dwumian ax b .
nawias.
PP 4.4) Ucze na podstawie wykresu funkcji y f (x) szkicuje
wykresy funkcji y f ( x a) , y f ( x) a , y f (x) ,
y f ( x) .
Zadanie 29.
Wymaganie oglne
Wymagania szczegowe

PR 2.1) Ucze uywa wzorw skrconego mnoenia
na a b 3 oraz a 3 b 3 .
Zadanie 30.
Wymagania oglne
Wymagania szczegowe

PR 2.2) Ucze dzieli wielomian przez dwumian ax b .
PP 4.10) Ucze interpretuje wspczynniki wystpujce we
wzorze funkcji kwadratowej w postaci kanonicznej, w postaci
oglnej i w postaci iloczynowej (o ile istnieje).
4.2. Funkcje
Zadanie 31.
Wymagania oglne
Wymagania szczegowe

PP 4.10) Ucze interpretuje wspczynniki wystpujce we
wzorze funkcji kwadratowej w postaci kanonicznej, w postaci
oglnej i w postaci iloczynowej (o ile istnieje).
PP 2.1) Ucze uywa wzorw skrconego mnoenia na
a b
, a 2 b2 .
PP 3.8) Ucze rozwizuje proste rwnania wymierne, prowax 1
dzce do rwna liniowych lub kwadratowych, np.
2,
x3
x 1
2x .
x
Zadanie 32.
Wymagania oglne
Wymagania szczegowe

PR 4.1) Ucze na podstawie wykresu funkcji y f (x) szkicu-
123
je wykresy funkcji y f (x) , y cf (x) , y f (cx) .

PR 6.4) Ucze posuguje si wykresami funkcji trygonometrycznych (np. gdy rozwizuje nierwnoci typu sin x a ,
cos x a , tgx a ).
Zadanie 33.
Wymagania oglne
Wymagania szczegowe

PR 6.3) Ucze wykorzystuje okresowo funkcji trygonometrycznych.
PR 6.6) Ucze rozwizuje rwnania i nierwnoci trygonome1
tryczne typu sin 2 x , sin 2 x cos x 1, sin x cos x 1 ,
2
1
cos 2 x .
2
Zadanie 34.
Wymagania oglne
Wymagania szczegowe

2
1
cos 2 x .
2
Zadanie 35.
Wymaganie oglne
Wymagania szczegowe

PR 4.1) Ucze na podstawie wykresu funkcji y f (x) szkicuje
wykresy funkcji y f (x) , y c f (x) , y f (cx) .
Zadanie 36.
Wymagania oglne
Wymagania szczegowe

PP 6.4) Ucze stosuje proste zalenoci midzy funkcjami trysin
gonometrycznymi: sin 2 cos 2 1 , tg
cos
oraz sin90 cos .
PR 2.6) Ucze dodaje, odejmuje, mnoy i dzieli wyraenia
wymierne; rozszerza i (w atwych przykadach) skraca wyraenia wymierne.
Zadanie 37.
Wymagania oglne
Wymagania szczegowe

PR 4.1) Ucze na podstawie wykresu funkcji y = f(x) szkicuje
wykresy funkcji y = |f(x)|, y = cf(x), y = f(cx).
PR 6.4) Ucze posuguje si wykresami funkcji trygonome-
124
trycznych (np. gdy rozwizuje nierwnoci typu sin x a ,

cos x a , tgx a ).
Zadanie 38.
Wymagania oglne
Wymagania szczegowe

Zadanie 39.
Wymaganie oglne
Wymagania szczegowe

PR 4.1) Ucze na podstawie wykresu funkcji y f (x) szkicuje wykresy funkcji y f (x) , y c f (x) , y f (cx) .
PR 6.5) Ucze stosuje wzory na sinus i cosinus sumy i rnicy
ktw, sum i rnic sinusw i cosinusw ktw.
Zadanie 40.
Wymagania oglne
Wymagania szczegowe

2
1
cos 2 x .
2
PR 6.5) Ucze stosuje wzory na sinus i cosinus sumy i rnicy
ktw, sumy i rnicy sinusw i cosinusw ktw.
Zadanie 41.
Wymagania oglne
Wymagania szczegowe

2
1
cos 2 x .
2
PP 3.7) Ucze korzysta z wasnoci iloczynu przy rozwizywaniu rwna.
typu xx 1x 7 0 .
Zadanie 42.
Wymagania oglne
Wymagania szczegowe

2
125
1
.
2
PP 3.5) Ucze rozwizuje nierwnoci kwadratowe z jedn
niewiadom.
cos 2 x
Zadanie 43.
Wymagania oglne
Wymagania szczegowe
2
1
cos 2 x .
2
4.3. Cigi
Zadanie 44.
Wymagania oglne
Wymagania szczegowe

PR 5.3) Ucze rozpoznaje szeregi geometryczne zbiene
i oblicza ich sumy.
2,
x3
x 1
2x .
x
Zadanie 45.
Wymagania oglne
Wymagania szczegowe

PR 5.3) Ucze rozpoznaje szeregi geometryczne zbiene i oblicza ich sumy.
Zadanie 46.
Wymagania oglne
Wymagania szczegowe

PR 5.2) Ucze oblicza granice cigw, korzystajc z granic
cigw typu 1/n, 1/n2 oraz z twierdze o dziaaniach na granicach cigw.
Zadanie 47.
Wymagania oglne
Wymagania szczegowe

126
Zadanie 48.
Wymagania oglne
Wymagania szczegowe

Zadanie 49.
Wymagania oglne
Wymagania szczegowe

i oblicza ich sumy.
Zadanie 50.
Wymaganie oglne
Wymagania szczegowe

i oblicza ich sumy.
4.4. Geometria
Zadanie 51.
Wymagania oglne
Wymagania szczegowe

PR 7.5) Ucze znajduje zwizki miarowe w figurach paskich
z zastosowaniem twierdzenia sinusw i cosinusw.
Zadanie 52.
Wymagania oglne
Wymagania szczegowe

PR 8.4) Ucze oblicza odlego punktu od prostej.
PR 8.5) Ucze posuguje si rwnaniem okrgu
x a 2 y b2 r 2 oraz opisuje koa za pomoc nierwnoci.
Zadanie 53.
Wymagania oglne
Wymagania szczegowe

PR 7.4) Ucze rozpoznaje figury podobne i jednokadne; wykorzystuje (take w kontekstach praktycznych) ich wasnoci.
Zadanie 54.
Wymagania oglne
Wymagania szczegowe

PR 7.4) Ucze rozpoznaje figury podobne i jednokadne; wykorzystuje (take w kontekstach praktycznych) ich wasnoci
G 10.9) Ucze oblicza pola i obwody trjktw i czworoktw.
127
Zadanie 55.
Wymagania oglne
Wymagania szczegowe

PR 7.1) Ucze stosuje twierdzenia charakteryzujce czworokty wpisane w okrg i opisane na okrgu.
PR 6.2) Ucze wykorzystuje definicje i wyznacza wartoci
funkcji sinus, cosinus i tangens dowolnego kta o mierze wyraonej w stopniach lub radianach (przez sprowadzenie do
przypadku kta ostrego).
Zadanie 56.
Wymaganie oglne
Wymagania szczegowe

z zastosowaniem twierdzenia sinusw i twierdzenia cosinusw.
Zadanie 57.
Wymaganie oglne
Wymagania szczegowe

PR 7.1) Ucze stosuje twierdzenia charakteryzujce czworokty wpisane w okrg i czworokty opisane na okrgu.
Zadanie 58.
Wymagania oglne
Wymagania szczegowe

z zastosowaniem twierdzenia sinusw i twierdzenia
cosinusw.
Zadanie 59.
Wymagania oglne
Wymagania szczegowe

PR 7.4) Ucze rozpoznaje figury podobne i jednokadne; wykorzystuje (take w kontekcie praktycznym) ich wasnoci.
Zadanie 60.
Wymagania oglne
Wymagania szczegowe
PR 7.1) Ucze stosuje twierdzenia charakteryzujce czworokty wpisane w okrg i czworokty opisane na okrgu.
Zadanie 61.
Wymagania oglne
Wymagania szczegowe

PR 7.4. Ucze rozpoznaje figury podobne i jednokadne; wykorzystuje (take w kontekstach praktycznych) ich wasnoci.
Zadanie 62.
Wymagania oglne
Wymagania szczegowe
z zastosowaniem twierdzenia sinusw i twierdzenia cosinusw.
128
Zadanie 63.
Wymagania oglne
Wymagania szczegowe

PR 7.1. Ucze stosuje twierdzenia charakteryzujce
czworokty wpisane w okrg i czworokty opisane na okrgu.
Zadanie 64.
Wymagania oglne
Wymagania szczegowe

PR 8.3) Ucze wyznacza rwnanie prostej, ktra jest rwnolega lub prostopada do prostej danej w postaci oglnej
i przechodzi przez dany punkt.
Zadanie 65.
Wymaganie oglne
Wymagania szczegowe

PR .1) Ucze interpretuje graficznie nierwno liniow
z dwiema niewiadomymi oraz ukady takich nierwnoci.
8.6) Ucze wyznacza punkty wsplne prostej i okrgu.
Zadanie 66.
Wymagania oglne
Wymagania szczegowe

PR 8.6) Ucze wyznacza punkty wsplne prostej i okrgu.
PP 8.5) Ucze wyznacza wsprzdne rodka odcinka.
Zadanie 67.
Wymagania oglne
Wymagania szczegowe

Zadanie 68.
Wymaganie oglne
Wymagania szczegowe

PP 7.2) Ucze korzysta z wasnoci stycznej do okrgu i wasnoci okrgw stycznych.
129
Zadanie 69.
Wymagania oglne
Wymagania szczegowe
x a 2 y b 2 r 2
oraz opisuje koa za pomoc nierw-
noci.
Zadanie 70.
Wymagania oglne
Wymagania szczegowe

x a y b
2
r 2 oraz opisuje koa za pomoc nierw-
noci.
Zadanie 71.
Wymaganie oglne
Wymagania szczegowe

PR 8.3) Ucze wyznacza rwnanie prostej, ktra jest rwnolega lub prostopada do prostej danej w postaci oglnej
i przechodzi przez dany punkt.
PP 8.4) Ucze oblicza wsprzdne punktu przecicia dwch
prostych.
Zadanie 72.
Wymagania oglne
Wymagania szczegowe

PR 8.2) Ucze bada rwnolego i prostopado prostych na
podstawie ich rwna oglnych.
PP 3.4) Ucze ) rozwizuje rwnania kwadratowe z jedn
niewiadom.
Zadanie 73.
Wymaganie oglne
Wymagania szczegowe
PR 3.3) Ucze rozwizuje ukady rwna, prowadzce do
rwna kwadratowych.
Zadanie 74.
Wymaganie oglne
Wymagania szczegowe

PR 9.2) Ucze okrela, jak figur jest dany przekrj graniastosupa lub ostrosupa paszczyzn.
PP 9.6) Ucze stosuje trygonometri do oblicze dugoci
odcinkw, miar ktw, pl powierzchni i objtoci.
130
Zadanie 75.
Wymaganie oglne
Wymagania szczegowe

G 11.2) Ucze oblicza pole powierzchni i objto graniastosupa prostego, ostrosupa, walca, stoka, kuli (take w zadaniach osadzonych w kontekcie praktycznym).
Zadanie 76.
Wymagania oglne
Wymagania szczegowe
Zadanie 77.
Wymagania oglne
Wymagania szczegowe
IV. Uycie tworzenie strategii.

PR 7.4) Ucze rozpoznaje figury podobne i jednokadne; wykorzystuje (take w kontekstach praktycznych) ich wasnoci.
Zadanie 78.
Wymagania oglne
Wymagania szczegowe

z zastosowaniem twierdzenia sinusw i cosinusw.
2,
x3
x 1
2x .
x
PP 7.3) Ucze rozpoznaje trjkty podobne i wykorzystuje
(take w kontekstach praktycznych) cechy podobiestwa trjktw.
G 10.7) Ucze stosuje twierdzenie Pitagorasa.
G 10.9) Ucze oblicza pola i obwody trjktw i czworoktw.

Zadanie 79.
Wymagania oglne
Wymagania szczegowe
PR 10.2) Ucze oblicza prawdopodobiestwo warunkowe.
131
Zadanie 80.
Wymagania oglne
Wymagania szczegowe

Zadanie 81.
Wymagania oglne
Wymagania szczegowe

PR 10.1) Ucze wykorzystuje wzory na liczb permutacji,
kombinacji, wariacji, wariacji z powtrzeniami do zliczania
obiektw w bardziej zoonych sytuacjach kombinatorycznych.
PP 10.3) Ucze oblicza prawdopodobiestwo w prostych sytuacjach, stosujc klasyczn definicj prawdopodobiestwa.
Zadanie 82.
Wymagania oglne
Wymagania szczegowe

kombinacji, wariacji i wariacji z powtrzeniami do zliczania
Zadanie 83.
Wymagania oglne
Wymagania szczegowe

Zadanie 84.
Wymagania oglne
Wymagania szczegowe
Zadanie 85.
Wymagania oglne
Wymagania szczegowe

132
Zadanie 86.
Wymagania oglne
Wymagania szczegowe

Zadanie 87.
Wymagania oglne
Wymagania szczegowe

Zadanie 88.
Wymagania oglne
Wymagania szczegowe


Zadanie 89.
Wymaganie oglne
Wymagania szczegowe

PR 11.4) Ucze korzysta z wasnoci pochodnej do wyznaczenia przedziaw monotonicznoci funkcji.
Zadanie 90.
Wymagania oglne
Wymagania szczegowe

PR11.6) Ucze stosuje pochodne do rozwizywania zagadnie
optymalizacyjnych.
Zadanie 91.
Wymagania oglne
Wymagania szczegowe

Zadanie 92.
Wymagania oglne
Wymagania szczegowe

PR 11.1) Ucze oblicza granice funkcji (i granice jednostronne), korzystajc z twierdze o dziaaniach na granicach
i z wasnoci funkcji cigych.
Zadanie 93.
Wymagania oglne
Wymagania szczegowe

133
Zadanie 94.
Wymagania oglne
Wymagania szczegowe

Zadanie 95.
Wymagania oglne
Wymagania szczegowe

PR 11.4) Ucze korzysta z wasnoci pochodnej
do wyznaczenia przedziaw monotonicznoci funkcji.
Zadanie 96.
Wymagania oglne
Wymagania szczegowe

PR 11.5) Ucze znajduje ekstrema funkcji wielomianowych
i wymiernych.
Zadanie 97.
Wymaganie oglne
Wymagania szczegowe

PR 11.6) Ucze stosuje pochodne do rozwizywania zagadnie optymalizacyjnych.
Zadanie 98.
Wymagania oglne
Wymagania szczegowe
Zadanie 99.
Wymagania oglne
Wymagania szczegowe

PR 3.7) Ucze rozwizuje atwe nierwnoci wielomianowe.
Zadanie 100.
Wymagania oglne
Wymagania szczegowe

PR 11.6) Ucze stosuje pochodne do rozwizywania zagadnie optymalizacyjnych.

Matura Zbior Zadan Matematyka PR

Uploaded by

Document Information

Copyright

Available Formats

Share this document

Share or Embed Document

Sharing Options

Did you find this document useful?

Is this content inappropriate?

Copyright:

Available Formats

Matura Zbior Zadan Matematyka PR

Uploaded by

Copyright:

Available Formats

EGZAMIN MATURALNY

Centralna Komisja Egzaminacyjna

Publikacja opracowana przez zesp koordynowany przez Renat wirko dziaajcy

Zbiory zada opracowano w ramach projektu Budowa bankw zada,

Liczby rzeczywiste i wyraenia algebraiczne. Rwnania i nierwnoci ..................... 5

Teoria prawdopodobiestwa i kombinatoryka .......................................................... 27

Komentarze do zada ........................................................................................................ 33

Liczby rzeczywiste i wyraenia algebraiczne. Rwnania i nierwnoci ................... 33

Teoria prawdopodobiestwa i kombinatoryka .......................................................... 48

Liczby rzeczywiste i wyraenia algebraiczne. Rwnania i nierwnoci ................... 53

Teoria prawdopodobiestwa i kombinatoryka ........................................................ 106

Rachunek rniczkowy............................................................................................ 113

Wykaz umiejtnoci oglnych i szczegowych sprawdzanych zadaniami ................... 118

Liczby rzeczywiste i wyraenia algebraiczne. Rwnania i nierwnoci ................. 118

Funkcje .................................................................................................................... 122

Geometria ................................................................................................................ 126

Teoria prawdopodobiestwa i kombinatoryka ........................................................ 130

Rachunek rniczkowy............................................................................................ 132

Wyznaczymy teraz, dla jakich wartoci k rozwizania rwnania x1 i x 2 s ujemne.

Egzamin maturalny. Matematyka. Poziom rozszerzony. Zbir zada

Tak wic rwnanie ma dwa rne rozwizania ujemne dla

wszystkie wartoci parametru m, dla ktrych pierwiastkami

Egzamin maturalny. Matematyka. Poziom rozszerzony. Zbir zada

Egzamin maturalny. Matematyka. Poziom rozszerzony. Zbir zada

rysunku obok przedstawiono fragment wykresu wielomianu

Analogicznie, niech punkt Wg x g , y g bdzie wierzchokiem paraboli, ktra jest wykresem

. Oczywicie, poniewa funkcja g jest

Z warunkw zadania wynika, e x g x f , zatem

Ostatnie rwnanie mona zapisa w postaci rwnowanej 1 m 2 2(m 1) , czyli

Jego rozwizaniami s liczby 1 oraz 3 .

Zapisujc otrzymane trjmiany w postaci kanonicznej, otrzymujemy:

Std f ( x) g ( x) dla kadej wartoci x .

Egzamin maturalny. Matematyka. Poziom rozszerzony. Zbir zada

Dla danej funkcji kwadratowej f okrelono funkcje g i h wzorami:

Egzamin maturalny. Matematyka. Poziom rozszerzony. Zbir zada

sin 2 x 1 0 ma trzy rozwizania.

Wyznacz wszystkie argumenty, dla ktrych funkcja f przyjmuje warto 6 .

Egzamin maturalny. Matematyka. Poziom rozszerzony. Zbir zada

Wyznaczamy argumenty, dla ktrych funkcja f przyjmuje warto 6 :

Argumenty x 2 oraz x 3 nale do 1; .

geometryczny an spenia nastpujce rwnanie rekurencyjne: a1 7,

Cigi an i bn s dane nastpujcymi wzorami: an

Oblicz granic lim 2

Oblicz granic lim 2

Z rwnania (1) otrzymujemy, e a 2R sin . Po podstawieniu do (2) i rwnowanym przeksztaceniu otrzymujemy:

Egzamin maturalny. Matematyka. Poziom rozszerzony. Zbir zada

Obliczamy odlego d rodka S od prostej o rwnaniu x y 7 0 :

Z twierdzenia Pitagorasa moemy zapisa:

Wysoko trjkta ABC 2 poprowadzona z wierzchoka C 2 jest rwna

Z tego wynika, e pole trjkta ABC1 :

oraz pole trjkta ABC 2 :

Egzamin maturalny. Matematyka. Poziom rozszerzony. Zbir zada

Docz do zacieniowanego trjkta trapez po prawej stronie.

W trjkcie ABC s dane AB 8 , BC 6 oraz sin ABC

Oblicz obwd trapezu ABCD.

Egzamin maturalny. Matematyka. Poziom rozszerzony. Zbir zada

W trapez prostoktny ABCD wpisano okrg o rodku O, ktry

Wyka, e jeeli BP p i CP q , to obwd trapezu jest rw-

F i G. Odcinki DG i BF s rwnej dugoci. Uzasadnij, e

Egzamin maturalny. Matematyka. Poziom rozszerzony. Zbir zada

Wyznacz rwnanie tego okrgu.

y kx l jest styczna do okrgu o rwnaniu

Egzamin maturalny. Matematyka. Poziom rozszerzony. Zbir zada

Wyka, e jeeli przekrj tego graniastosupa paszczyzn zawierajc krawd AB podstawy