272 Sciaga Z Receptury 3

Wojciech Chmielak
ciga z
receptury
Edycja III
Szczecin 2011
ciga z receptury
Wojciech Chmielak
Wstp
Witam w kolejnej, trzeciej edycji cigi z receptury .
Podobnie jak poprzednie tak i ta jest bogatsza o kilka przepisw recepturowych i
informacji w czci teoretyczno tabelarycznej ( m.in. kompilacja wykazw A,B,N).
Nowoci jest rozdzia z opisem najwaniejszych substancji i jednoczesnym przedstawieniem
dawek zarwno aktualnych, farmakopealnych jak i stosowanych powszechnie lub dawniej
oraz utrwalonych w publikacjach i wiadomoci lekarzy. Myl, e moe to niekiedy byd
pomocne w interpretacji zapisu recepty i mam nadziej, pozwoli mniej krytycznie spojrzed na
przekroczone dawki i czciej sprowokuje do kontaktu z autorem recepty a nie
bezkrytycznego dostosowania do tabelki dawek z FP VIII.
Dodam w tym miejscu, moe nieco grnolotny cytat z Receptury.. St.Bukowskiego,
ktry towarzyszy mi od pocztku powstawania cigi z receptury, stanowic w pewien
sposb jej motto:
czy naley przyrzdza lekarstwa prawidowo, czy te raczej przyrzdza
prawidowe lekarstwa, dawaem zawsze odpowied, e wane jest to drugie
...a prawidowe lekarstwo, to przecie takie, ktrego forma i skad bd najblisze
potrzebom chorego, uwzgldniajce stopieo zaawansowania jego schorzenia i zgodne z
dowiadczeniem terapeuty...
Wiadomoci tu zawarte pochodz z kilku aptecznych notatek, recept z ktrymi si
spotkaem podczas pracy, dostpnych receptariuszy, podrcznikw, wielu stron WWW,
prywatnych opracowao i przekazw ustnych najstarszych aptekarzy ;)
Moim celem nie byo powielenie tych rde a jedynie skompletowanie w jednym
miejscu tego co moe si przydad raz na rok lub zostao wydrukowane gdzie i dawno
do czego dostp jest trudny bd po prostu mao wygodny. Ponadto jak kada ciga tak i
ta chciaem by miaa charakter utylitarny std kilka komentarzy praktycznych i szereg
informacji dodatkowych mam nadziej przydatnych w praktyce.
W trakcie opracowywania najwikszym kopotem byo okrelenie waciwego
(pierwotnego) skadu. Niestety mnogod modyfikacji, przekamania w literaturze, a nawet
bdy ka mi sdzid, e rwnie tutaj jest ich wiele i mam nadziej, e dziki informacjom
od Was uda si je poprawid lub uzupenid.
Na maila ( dodotoja@gazeta.pl )prosz o przysyanie opinii, recept zwaszcza
regionalizmw typu Pukanka Parmy* i oczywicie informacji o znalezionych bdach.
oczywicie nadmierna krytyka pozostanie bez odpowiedzi ;) Za to mona przysad mi
pocztwk
3 ciga z receptury
Z uwag merytorycznych nie mam niestety ju od dawna stycznoci z lekami ocznymi

std te sabo u mnie z receptami, sugestiami co do nich oraz jak sobie z nimi radzid.
Niestety ku niezadowoleniu purystw jzykowo recepturowych nie skupiam si nad
aciosk nomenklatur i gramatyk . Zgodnie z zasad, e w kadym z nas drzemie jakie
zwierz a moim jest leniwiec prosz o wybaczenie. (to samo dotyczy literwek,
interpunkcji itp. ale to akurat bd stara si poprawiad i uzupeniad).
ciga z receptury jest darmowa Aczkolwiek zgodnie z zasadami prawa autorskiego zastrzegam prawa do bezkrytycznego wycinania i przerabiania. Zwaszcza w celach
komercyjnych. Cytujc zawsze prosz o podawanie rda !
Prosz j rozpowszechniad i stosowad jako caod w celach uytkowych, dydaktycznych itp..
Nowe wersje, a mam nadziej, e takie powstan bd dostpne na
www.sciagazreceptury.pl oraz kilku zaprzyjanionych stronach WWW podanych za
bibliografi.
mgr farm. Wojciech Chmielak
DZIKUJ WSZYSTKIM za komentarze, sugestie i sowa zachty by kontynuowad.
ciga z receptury
Wojciech Chmielak
Spis treci
Wstp ......................................................................................................................................... 2
Spis treci .................................................................................................................................... 4
Roztwory, zawiesiny, mazida, krople ...................................................................................... 15
Aphtin ................................................................................................................................... 15
Aqua Calcis .......................................................................................................................... 15
Aqua Menthae Piperitae....................................................................................................... 15
Aqua Kummerfeldi ................................................................................................................ 16
Aqua regia ............................................................................................................................. 16
Chlorcamphomentholum ..................................................................................................... 16
Camphophenol ..................................................................................................................... 17
Collodium .............................................................................................................................. 17
Collodium simplex ................................................................................................................ 17
Collodium elasticum ............................................................................................................. 17
Collodium ichtyolatum ......................................................................................................... 17
Collodium salicylicum ........................................................................................................... 17
Emulsio ricinosa .................................................................................................................... 17
Guttae cardiacae................................................................................................................... 18
Guttae antihypertonicae ...................................................................................................... 18
Guttae antotalgicae .............................................................................................................. 18
Guttae Hoffmanna ................................................................................................................ 18
Guttae Inoziemcovi ............................................................................................................... 19
Lotio alba .............................................................................................................................. 19
Liquor Pectoralis ................................................................................................................... 19
Liquor Jessneri ..................................................................................................................... 19
Liquor ad clavos pedum ........................................................................................................ 20
Lotio Zinci Puder Pynny .................................................................................................... 20
Lotio Booki Pyn Booka ...................................................................................................... 20
Linimentum Calcis ................................................................................................................. 20
Linimentum Calcis cum Talcum et Zinci oxydati ................................................................... 21
Linimentum ammoniatum .................................................................................................... 21
Linimentum ammoniatum terebinthinatum ...................................................................... 21
Linimentum ammoniato camphoratum .......................................................................... 21
Linimentum contra bronchitem ........................................................................................... 21
Linimentum antirheumaticum.............................................................................................. 21
5 ciga z receptury
Linimentum anaestheticum .................................................................................................. 22

Linimentum anaestheticum stomatologicae ........................................................................ 22
Linimentum saponato-camphoratum. Opodeldok............................................................... 22
Linimentum contra Stomatitae ulcerosae ............................................................................ 23
Linimentum restaurans......................................................................................................... 23
Mazido Winiewskiego ........................................................................................................ 23
Elixir camphorae ................................................................................................................... 23
Elixir Glycyrrhizae ............................................................................................................... 24
Mixtura acida ........................................................................................................................ 24
Mixtura Pawowa .................................................................................................................. 24
Mixtura bromowo kofeinowa (Pawowska) ...................................................................... 24
Mixtura Pepsini ..................................................................................................................... 24
Mixtura expectorans............................................................................................................. 25
Mixtura Valerianae ............................................................................................................... 25
Mixtura Nervinae / Erlenmeyeri ........................................................................................... 25
Mixtura Sedativa ................................................................................................................... 25
Mixtura morphini .................................................................................................................. 26
Mixtura hypnotica ................................................................................................................ 26
Mixtura hypnotica ................................................................................................................ 26
Mixtura dr Rakowskiego ....................................................................................................... 26
Mixtura antirheumaticum .................................................................................................... 26
Oleum camphoratum ........................................................................................................... 27
Oleum camphoratum fortius ................................................................................................ 27
Oleum salicylicum ................................................................................................................. 27
Oleum Menthae.................................................................................................................... 27
Oleum Zinci ........................................................................................................................... 28
Oleum Zinci Lassari ............................................................................................................... 28
Oleum Nasale........................................................................................................................ 28
Odsiwiacze do wosw.......................................................................................................... 28
Phenolum liquefactum ......................................................................................................... 28
Pukanka cigajca .............................................................................................................. 28
Pukanka Parmy * ................................................................................................................. 29
Pukanka Schwartza .............................................................................................................. 29
Pyn na wtrob .................................................................................................................... 29
Pyn na Hemoroidy ............................................................................................................... 29
ciga z receptury
Wojciech Chmielak
Pyn na wzdcia .................................................................................................................... 30

Pyn wg Hammerlacha .......................................................................................................... 30
Pyn Kozowskiego ................................................................................................................ 30
Pyn na odek ..................................................................................................................... 30
Pyn przeciw upieowi ......................................................................................................... 30
Pyn Langa ............................................................................................................................. 31
Pyn Shohla ........................................................................................................................... 31
Pyn Mandla .......................................................................................................................... 31
Pyn Dariera .......................................................................................................................... 31
Pyn na odmroenia .............................................................................................................. 32
Pyn przeciw poceniu i grzybicy stp .................................................................................... 32
Remedium antihydroticum ................................................................................................... 32
Sirupus Codeini ..................................................................................................................... 32
Sirupus simplex ..................................................................................................................... 32
Sirupus Opii ........................................................................................................................... 33
Sirupus Expectorans ............................................................................................................. 33
Sirupus Menthae piperitae ................................................................................................... 33
Sirupus Papaveris.................................................................................................................. 33
Solutio contra clavos ........................................................................................................... 33
Solutio arsenicalis Fovleri ..................................................................................................... 34
Solutio Jodi aquosa Pyn Lugola ......................................................................................... 34
Solutio Jodi spirituosa Jodyna............................................................................................ 34
Solutio Jodi spirituosa pro usu interno ................................................................................. 35
Spiritus Ammoni anisatus ..................................................................................................... 35
Spiritus salicylatus ................................................................................................................ 35
Spiritus camphorae ............................................................................................................... 35
Spiritus Lavandulae ............................................................................................................... 36
Spiritus formicicus ................................................................................................................ 36
Spiritus formicicus verus....................................................................................................... 36
Spiritus Menthae piperitae ................................................................................................... 36
Spiritus Mentholi .................................................................................................................. 36
Spiritus Prodermini ............................................................................................................... 36
Spiritus Anaesthesini ............................................................................................................ 37
Spiritus Saponis Kalini ......................................................................................................... 37
Spiritus saponatus ............................................................................................................... 37
7 ciga z receptury
Spiritus saponato-camphoratus. Opodeldok pynny .......................................................... 37

Tusz do znakowania tasiemek noworodkw ........................................................................ 38
Solutio Argenti nitrici ............................................................................................................ 38
Solutiones anticoagulantia ................................................................................................... 38
2% Solutio Detreomycini spirituosa ..................................................................................... 39
2% Solutio Detreomycini aquosa .......................................................................................... 39
Tinctura sedativa .................................................................................................................. 39
Tinctura Prodermini .............................................................................................................. 39
- Inne ..................................................................................................................................... 40
Krople do nosa z adrenalin.............................................................................................. 40
Krople do nosa z Sulfarinolem .......................................................................................... 40
Mixtura rozgrzewajco przeciwblowa ......................................................................... 40
Pukanka witaminowa do garda....................................................................................... 40
Pukanka z odwarem z szawi ........................................................................................... 41
Wcierka mentolowo-kamforowa na parafinie ciekej ...................................................... 41
Wcierka znieczulajca, p/widowa ................................................................................. 41
Wcierka z detreomycyn i kwasem bornym ..................................................................... 41
Puder pynny z azotanem bizmutawym ............................................................................ 41
Pyn na grzybic paznokci ................................................................................................. 42
Pyn na upie suchy .......................................................................................................... 42
Mazido przeciwojotokowe .............................................................................................. 42
Kremy, maci, pasty, myda ...................................................................................................... 43
Cold-cream ex Eucerino ........................................................................................................ 43
Emplastrum Meliloti ............................................................................................................. 43
Krem beztuszczowy ............................................................................................................. 43
Krem do opalania .................................................................................................................. 43
Krem do paznokci ................................................................................................................. 43
Krem cynkowo stearynowy Salioskiego............................................................................. 44
Lanolinum cum aquae .......................................................................................................... 44
Masd cholesterolowa .......................................................................................................... 44
Mad Pani D .......................................................................................................................... 44
Mad mocznikowa 10%* ....................................................................................................... 45
Mad tranowa Ung. Olei Jecoris Aselli ............................................................................... 45
Mad na odciski ..................................................................................................................... 45
ciga z receptury
Wojciech Chmielak
Mad przeciw owosieniu u kobiet ....................................................................................... 45

Mad z Tannin ..................................................................................................................... 46
Mad ichtiolowa .................................................................................................................... 46
Mad ichtiolowo kamforowa ............................................................................................ 46
Mad majerankowa............................................................................................................... 46
Mad chodzca z pynem Burowa ........................................................................................ 46
Maci wybielajce ................................................................................................................. 47
Mad na odleyny z wysikiem ............................................................................................. 47
Mad na odleyny ................................................................................................................. 47
Mad na odleyny z morfin ................................................................................................. 47
Mad Lenartowicza = siarkowo-mydlana.............................................................................. 47
Mad salicylowo-siarkowo-mydlana ..................................................................................... 48
Mad potrjna (cygnolinowa mikka) 2%. ............................................................................ 48
Pasta Farbera (cygnolinowa twarda) 0,2% ........................................................................... 48
Mad silikonowa.................................................................................................................... 48
Mad Selisskiego ................................................................................................................... 48
Mad na zajady...................................................................................................................... 49
Mad / Linimentum oraz opatrunek Kocha ** ..................................................................... 49
Mad Szostakowskiego ......................................................................................................... 49
Mad czarna - Mad Mikulicza .............................................................................................. 50
Mad szara (rtciowa)- Unguentum Hydrargyri cinereum ................................................... 50
Mad biaa Unguentum album........................................................................................... 50
Mad biaa rtciowa. Unguentum Hydrargyri album ........................................................... 50
Unguentum Argenti nitrici .................................................................................................... 50
Unguentum Anaesthesini ..................................................................................................... 51
Unguentum Simplex (prosta) ............................................................................................... 51
Unguentum Molle (mikka) .................................................................................................. 51
Unguentum lenienes (zmikczajca) .................................................................................... 51
Unguentum desquamationis ................................................................................................ 51
Unguentum glicerini ............................................................................................................. 52
Unguentum Paraffini ............................................................................................................ 52
Unguentum Bismuthi subgallatis Unguentum Dermatoli ................................................. 52
Unguentum Bismuthi subnitrici ............................................................................................ 52
Unguentum Chloramphenicoli 1% / 2% ............................................................................... 52
Unguentum Xeroformi.......................................................................................................... 53
9 ciga z receptury
Unguentum Camphorae ....................................................................................................... 53

Unguentum cynobri c.sulfur ................................................................................................. 53
Unguentum hydrargyri sulfurati rubri .................................................................................. 53
Unguentum Methylis salicylatis............................................................................................ 53
Unguentum Methylii salicylici cum Mentholo ..................................................................... 53
Unguentum Sulphuratum ..................................................................................................... 53
Unguentum hydrocortisoni .................................................................................................. 53
Unguentum Kalii iodati ......................................................................................................... 54
Unguentum Jodi.................................................................................................................... 54
Unguentum Linomag ............................................................................................................ 54
Unguentum salicylicum compositum ................................................................................... 54
Unguentum Wilkinsoni ......................................................................................................... 54
Unguentum contra scabiem ................................................................................................. 55
Unguentum Wilsoni .............................................................................................................. 55
Unguentum Zinci oxidi .......................................................................................................... 55
Unguentum haemorrhoidale ................................................................................................ 55
Unguentum Acidi borici ........................................................................................................ 55
Unguentum Acidi borici durae.............................................................................................. 55
Unguentum Acidi borici cum Mentholo. Boromenthol........................................................ 56
Unguentum Whitfieldi .......................................................................................................... 56
Unguentum formalini ........................................................................................................... 56
Unguentum pyrogalloli ......................................................................................................... 56
Unguentum emulsificans nonionicum.................................................................................. 57
Pasta Chiota ......................................................................................................................... 57
Pasta siwa Pasta canities ................................................................................................... 57
Pasta wg ukomskiego .......................................................................................................... 57
Pasta Silicea .......................................................................................................................... 57
Pasta Zinci ........................................................................................................................... 58
Pasta Zinci mollis................................................................................................................... 58
Pasta Zinci mollis wg Receptarium Polonicum: ................................................................. 58
Pasta Zinci Sulfurati .............................................................................................................. 58
Pasta Zinci salicylatis (Pasta Lassari) ..................................................................................... 58
Pasta Zinci Oxydi et Ammoni Bituminosulfonatis ............................................................... 58
Pasta Zinci oxydati Unny ....................................................................................................... 59
Pasta Unny (rezorcynowa) .................................................................................................... 59
ciga z receptury
Wojciech Chmielak
Pasta Resorcini ...................................................................................................................... 59

Pasta proderminowa 10%..................................................................................................... 59
Vaselinum artificiale ............................................................................................................. 60
Vaselinum hydrophylicum .................................................................................................... 60
Sapo Kalinus .......................................................................................................................... 60
Sapo medicatus..................................................................................................................... 60
Sapo Cresoli FP .................................................................................................................... 60
- Inne ..................................................................................................................................... 61
Mad do pielgnacji skry dla dzieci i niemowlt ............................................................. 61
Mad z witamin A i roztworem kwasu bornego .............................................................. 61
Mad salicylowo siarkowa .............................................................................................. 61
Mad z Testosteronem ..................................................................................................... 62
2% Mad Testosteronowa (lub krem) ............................................................................... 62
Mad mocznikowa z cholesterolem na Hascobazie .......................................................... 62
0,5% Mad z Nitrocardem ................................................................................................. 62
Mad pielgnacyjna na pkajce brodawki ...................................................................... 63
Mad antykoncepcyjna...................................................................................................... 63
Maci na piegi ................................................................................................................... 63
Mad ochronna na sooce (przeciw UV) ............................................................................ 63
Mad na krwawienie z nosa .............................................................................................. 63
ele ........................................................................................................................................... 64
Proszki ...................................................................................................................................... 65
Proszek przeciw poceniu ...................................................................................................... 65
Proszek do stp..................................................................................................................... 65
Proszek do czyszczenia zbw 1 ........................................................................................... 65
Proszek do czyszczenia zbw 2 ........................................................................................... 65
Pulvis dentifricius albus FPII ................................................................................................. 65
Pulvis adsorbent ................................................................................................................... 66
Pulvis analgeticus 1 ............................................................................................................... 66
Pulvis analgeticus 2 ............................................................................................................... 66
Pulvis antidiarrhoicus ........................................................................................................... 66
Pulvis Ipecacuanhae opiatus (Dovera) ................................................................................. 66
Pulvis magnesie cum Rheo (Troisty) ..................................................................................... 67
Pulvis Saloli compositus ........................................................................................................ 67
10
11 ciga z receptury
Pulvis antilumbaginis polentis .............................................................................................. 67

Pulvis Vincenti....................................................................................................................... 67
- Inne ..................................................................................................................................... 68
Puder przeciw poceniu si stp ........................................................................................ 68
Pulvis antacida cum papaverini ........................................................................................ 68
Pulvis antacida cum anaesthesini ..................................................................................... 68
Proszki z Encorton i Arechin .............................................................................................. 68
Proszek wykrztuny ........................................................................................................... 69
Czopki, globulki, prciki ............................................................................................................ 70
Suppositoria Glyceroli........................................................................................................... 70
Suppositoria antihaemorrhoidales ....................................................................................... 70
Suppositoria antihaemorrhoidalia cum adrenalini............................................................... 70
Suppositoria antispastica ...................................................................................................... 70
Globules cum clindamycini ................................................................................................... 71
Globules vaginales cum Nystatini ......................................................................................... 71
Globules cum Augmentini* .................................................................................................. 71
Styli vaginales cum amoxicillini ............................................................................................ 72
- Inne ..................................................................................................................................... 72
Czopki z efedryn i hydrokortyzonem .............................................................................. 72
Czopki z morfin ................................................................................................................ 72
Globulki z Furaginum ........................................................................................................ 72
Globulki z metronidazolem i nystatyn ............................................................................ 72
Leki oczne ................................................................................................................................. 73
Unguentum ophtalmicum Podoe do maci ocznych ...................................................... 73
Vaselinum ophtalmicum FPVI ............................................................................................... 73
Trudnoci (i niezgodnoci) recepturowe .................................................................................. 74
Acidum salicylicum ............................................................................................................... 74
Adrenalina............................................................................................................................. 74
Anestezyna............................................................................................................................ 74
Aqua ...................................................................................................................................... 75
Argentum nitricum ............................................................................................................... 75
Argentum proteinicum ......................................................................................................... 75
Atropinum sulfuricum........................................................................................................... 75
Balsam peruwiaoski .............................................................................................................. 75
ciga z receptury
Wojciech Chmielak
Boraks ................................................................................................................................... 76
Calcium bromatum ............................................................................................................... 76
Calcium carbonicum praecipitatum ..................................................................................... 76
Calcium chloratum (di-, hexa, ??-hydricum) ........................................................................ 76
Carbo medicinalis ................................................................................................................. 77
Cholesterol ............................................................................................................................ 77
Detreomycyna ...................................................................................................................... 77
Efedryna + Erytromycyna ..................................................................................................... 77
Formaldehydum 35%, 40% .. a moe Formalina ? ............................................................... 78
Glycerinum............................................................................................................................ 78
Ichtiol .................................................................................................................................... 79
Jod ......................................................................................................................................... 79
Kalium hypermanganicum .................................................................................................... 79
Kalium Jodatum .................................................................................................................... 80
Lanolina - (bez)wodna ?........................................................................................................ 80
Luminal sodu......................................................................................................................... 80
Mieszaniny eutektyczne ....................................................................................................... 81
Substancje higroskopijne ...................................................................................................... 82
Mentholum ........................................................................................................................... 82
Nystatyna .............................................................................................................................. 82
Oleum cacao ......................................................................................................................... 82
Papaweryna .......................................................................................................................... 82
Parafina + Gliceryna i inne. ................................................................................................... 82
Pepsyna kwas solny ........................................................................................................... 83
Rozpuszczanie w podwyszonej temperaturze .................................................................... 83
Rivanol .................................................................................................................................. 83
Spiritus Vini rectificatus czyli ile cukru w cukrze ? ............................................................ 83
Styli vaginales metod rcznego wytaczania. .................................................................... 84
Test na poprawne wykonanie zawiesiny .............................................................................. 85
Urzdzenia, naczynia i utensylia recepturowe ......................................................................... 86
Czopkarka ............................................................................................................................. 86
Unguator ............................................................................................................................... 86
Kapsukarka........................................................................................................................... 87
Mieszado magnetyczne ....................................................................................................... 89
Wagi apteczne ...................................................................................................................... 89
12
13 ciga z receptury
Naczynia i utensylia .............................................................................................................. 90

Opakowania do lekw .......................................................................................................... 92
Przygotowanie naczyo i opakowao szklanych w recepturze. .................................................. 93
Przydatne informacje iloci ryczatowe, miary domowe, krople, temperatura, pH,
rozpuszczalnod, liczba wodna, rozcieoczanie spirytusu i inne. ............................................. 94
Iloci lekw recepturowych na tzw. jeden ryczat ........................................................ 94
Miary domowe: .................................................................................................................... 94
Krople ilod i masa* ........................................................................................................... 95
Okrelenia stopnia rozpuszczalnoci .................................................................................... 96
Liczba wodna podoy maciowych ...................................................................................... 96
Tabela rozpuszczalnoci niektrych substancji .................................................................... 97
Przyblione pH roztworw wodnych niektrych substancji ................................................ 99
Okrelenia temperaturowe ................................................................................................ 100
Opatki i kapsuki - pojemnod ............................................................................................ 100
Czopki, globulki, prciki tabela wielkodi i masy. ............................................................ 101
Czopki i globulki - wspczynnik wyparcia. ......................................................................... 101
Odchylenia zawartoci i iloci rodka leczniczego .............................................................. 102
Dawki pediatryczne ............................................................................................................ 103
Mieszanie roztworw (regua krzya)................................................................................. 104
Rozcieoczanie spirytusu ...................................................................................................... 105
Najczciej stosowane rozcieoczenia etanolu z wod .................................................... 105
Opis, dziaanie, wskazania oraz dawki najczciej wykorzystywanych substancji i surowcw
farmaceutycznych .................................................................................................................. 107
Wykaz recepturowych substancji bardzo silnie dziaajcych (A), silnie dziaajcych (B) oraz
odurzajcych (N) wg FP II FP VIII. ....................................................................................... 137
WYKAZ N ............................................................................................................................ 137
WYKAZ A ............................................................................................................................ 138
WYKAZ B ............................................................................................................................ 139
Dodo-datek ............................................................................................................................. 142
Farmaceutyczne .................................................................................................................. 142
Oglne................................................................................................................................. 142
Rne .................................................................................................................................. 142
Najwaniejsze synonimy ........................................................................................................ 144
Nazwy witamin ................................................................................................................... 157
ciga z receptury
Wojciech Chmielak
Wykaz lekw, ktre mog byd traktowane jako surowce farmaceutyczne przy sporzdzaniu
lekw recepturowych. ............................................................................................................ 158
Bibliografia.............................................................................................................................. 159
Linki do zaprzyjanionych stron:......................................................................................... 161
14
15 ciga z receptury
Roztwory, zawiesiny, mazida, krople

Aphtin
Natrii tetraborici
Glycerini
4,0
ad 20,0
Jest to 20% roztwr boraksu > powyej 5% naley rozpuszczad na ciepo

Wykonanie do parownicy odwayd 16,0 gliceryny i dodad 4,0 boraksu. Wstawiamy na ani wodnej
i mieszamy do cakowitego rozpuszczenia. W czasie mieszania powstaje kwas glicerynoborowy
Zastosowanie p/bakteryjne przy pleniawkach itp.
Aqua Calcis
FP IV
Calcium oxydatum
Aqua
1,0
q.s.
Wykonanie CaO zalewamy 5cz. zimnej wody w parownicy i mieszamy do wytworzenia jednolitej
papki. Powstaje Ca(OH)2, nastpnie dodajemy 100cz H20 Mieszamy i przenosimy ilociowo do butelki
->wstrzsamy i po kilku godzinach zlewamy pyn znad osadu. Dodajemy wody do 100,0 i zamykamy
butelk.
Preparat przechowujemy nad osadem, w szczelnej butelce, aby Ca2+ rozpuszczony nie czy sie z CO2
i nie wytrca w postaci CaCO3
W FPIII przepis uwzgldnia rwnie wod (powyej jest to 100cz w FPIII 50cz), ktr odrzucamy
po wstpnym wytrzsaniu z CaO.
Zastosowanie rodek zobojtniajcy soki odkowe, odtrutka w zatruciach kwasami, p/biegunkowy
u dzieci (antidiarhoica)
**Do maci rodek dezynfekujcy, poza tym do przemywania ran. W poczeniu z olejem lnianym
tworzy mazido przeciw oparzeniom (skad w treci)
Aqua Menthae Piperitae

Oleum Menthae
Talcum
Aqua
0,1
1,0
100,0
Wykonanie olejek rozcieramy z 10-krotnie wieksz ilosci talku, dodajemy wody ostudzonej do
40-500C wytrzsamy 3x i po 10min. sczymy.
ciga z receptury
Wojciech Chmielak
Aqua Kummerfeldi
Syn. Lotio cosmetica Kummerfeldi
Camphora
Gummi arabici
Sulfur ppt
Aqua calcis
6,0
6,0
20,0
ad 200,0
wg Barwioskiego Sulfur 25,0
ZMIESZA PRZED UYCIEM
Wykonanie Kamfor naley rozetrzed z odrobin etanolu, dodac siark strcon i ponownie
rozetrzed. W zlewce zmieszad gum arabsk z niewielk czci wody wapiennej (ok. 1:1-1,5) i
podgrzewajc zrobid kleik ktry nastepnie dodaje si do modzierza z siark i kamfor. Nastpnie
naley porcjami dodawad wod wapienn dokadnie rozetrzed, przelad do butelki. Modzierz
przpukad wod wapienn - uzupenid do 200,0 w butelce.
Aqua kummerfeldi powinna byd jednorodna ! bez grudek i powinna po odstaniu dad si dod atwo
wytrzsnd do jednorodnej zawiesiny.
Przepisw na Aqua Kummerfeldi jest bardzo wiele oczywicie z wieloma modyfikacjami np. z dodatkiem wody
ranej, spirytusu itp. Jest to jeden z wielu przykadw przepisu, ktrego skad obecny jest wynikiem raczej
tradycji i niekoniecznie musi byd tym pierwotnym.
Aqua regia
FP II
Acidum hydrochloricum fumans

Acidum nitricum concentratum
75,0
25,0
/przyrzdzad ex tempore/
Stosowanie kiedy: w stomatologii do udraniania, poszerzania i odkaania kanaw korzeniowych.

Po zastosowaniu koniecznie zobojtnid.
UWAGA SILNIE RCE !
Chlorcamphomentholum
Syn/Skrt. Chakaem
Camphora
Chlorophenol
Menthol
Spiritus 95o
60,0
15,0
10,0
15,0
Stosowanie podobnie jak Camphophenol w stomatologii (antyseptyk, znieczulajce i

przeciwzapalne)
16
17 ciga z receptury
Camphophenol FP II
Syn. Camphora carbolisata, Camphenol, Pyn Chlumskyego
Camphora
Phenolum liquefactum
Spiritus 95o
60,0
30,0
10,0
Collodium FP VI
Colloxylinum
Ethanolum 96o
Ether ethylicus
4,0
12,0
84,0
Collodium simplex wg Receptariusza Barwioskiego

Collodii 4% (duplex)
Spir.Vini 95%
Aetheri aethylici
ad
50,0
6,25
100,0
Collodium elasticum
Syn. Collodium flexile, Collodium flexibile, kolodium spryste
Collodii 4%
Oleum Ricini
97,0
3,0
Collodium ichtyolatum
Ichtiol
Collodium
1,0
9,0
Collodium salicylicum
Acidum salicylicum
Acidum lacticum
Collodium elasticum
ad
Emulsio ricinosa
Oleum Ricini
Gummi acaciae pulv.
Sir.simplex
Aqua destil.
M.f.emuls.
20,0
6,0
10,0
ad 100,0
1,0
1,0
20,0
ciga z receptury
Wojciech Chmielak
Guttae cardiacae
Receptariusz Barwioskiego podaje 2 przepisy na krople nasercowe ACV i CCV (skrty od uytych tynktur
chod naley zwrcid uwag, na skady gdy Barwioski nie rozrni konkretnie czy C oznacza Convalariae czy
Crataegi). Tu podaj rwnie przepis, z ktrym si spotkaem niejako syntez: ACCV oraz na koocu
przepis wg FP VI.
Guttae cardiacae ACV

Tct. Adonidis vernalis
Tct. Convallariae majalis
Tct. Valerianae
D.S. 3xdziennie po 20 kropli
Guttae cardiacae ACCV
Tct. Adonidis vernalis
Tct. Valerianae
Tct. Crataegi
Guttae cardiacae CCV

Tct. Crataegi
Tct. Valerianae
D.S. 3xdziennie po 25 kropli
10,0
10,0
10,0
10,0
10,0
10,0
10,0
10,0
10,0
5,0
Guttae cardiacae FP VI
Convallariae tincture titrata
Valerianae tinctura
Crataegi tinctura
50,0
25,0
25,0
Guttae antihypertonicae
Crataegi tinctura
Intractum Visci albi
Valerianae tinctura
10,0
10,0
10,0
Guttae antotalgicae
Antipirini
Polocainum
Glycerolum
D.S. do ucha
1,0
0,3
ad 15,0
Guttae Hoffmanna
Syn. Spiritus aethereus
Eter
Ethanolum 95o
Aqua
250,0
695,0
55,0
Wzgldnie Eter (1cz.) + Etanol 90 (3cz.)
18
19 ciga z receptury
Guttae Inoziemcovi
W zasadzie powinno byd Inoziemceva( ) , ale tradycja utrwalia bd w nazwisku
Tinctura Rhei comp.

Tinctura Valerianae aetherea
Tinctura Chelidoni
Tinctura Opii simplex
Extractum Strychni
Oleum Menthae piperitae
Spiritus aetherus
43,0
21,0
3,5
11,0
0,08
0,05
21,0
inne rdo:
rnice s
niewielkie
380,0
180,0
30,0
90,0
0,72
3,75
180,0
Stosowanie w blach brzucha, nieytach odkowo jelitowych, ostre zapalenie odka, kolka
wtrobowa 10-30 kropli.
Lotio alba
Zinci oxydati
Talci veneti
Glycerini
Aqua destil.
25,0
25,0
25,0
25,0
Liquor Pectoralis
Spiritus Ammoni anisati
Sirupus Althaeae
Aqua destil.
D.S. co 2 godziny yk
5,0
30,0
ad 200,0
Liquor Jessneri
Resorcinum
Acidum salicylicum
Acidum lacticum
Spiritus Vini
Stosowanie - peeling
14,0
14,0
14,0
ad 100,0
ciga z receptury
Wojciech Chmielak
Liquor ad clavos pedum

Syn. Pyn na odciski
Acidi salicylici
Acidi lactici
Terebinthinae venetae
Jodi puri
Collodium
20,0
10,0
3,0
1,0
66,0
Lotio Zinci Puder Pynny

Syn. Linimentum Zinci, Lotio alba, Linimentum Zinci, mazido cynkowe
Zinci oxydati
Talci veneti
Glycerini
Aqua destil.
aa 20,0
10,0
50,0
Czsto z dodatkiem benzocaini !
Lotio Booki Pyn Booka

Zinci oxydati
Talci veneti
Glycerolum
3% Sol.Acidi borici
20,0
20,0
15,0
ad 120,0
Linimentum Calcis
Linimentum contra Combustiones, wazoliniment wapniowy, Linimentum Stahla
Oleum Lini
Aqua calcis
aa 100,0
Wykonanie Wlad do butelki i szaleoczo wykcid bdzie dobrze .

Stosowanie nie tylko przy oparzeniach (combustiones) lecz rwnie przy odmroeniach.
20
21 ciga z receptury
Linimentum Calcis cum Talcum et Zinci oxydati

Zinci oxydati
Talci veneti
Linimenti Calcis
aa 3,0 (5,0)
50,0
Wykonanie Mazido naley wykonad nieco inaczej i bardziej skomplikowanie ni sugerowaby skad.
Najpierw naley zmieszad talk z tlenkiem cynku, nastpnie dodad wod wapienn i po dokadnym
zmieszaniu: dodad olej lniany.
Linimentum ammoniatum
Syn. Lin.volatile, Mazido amoniakalne
10% Liq.ammoni caustici

Oleum Rapae
Wg FP II:
25,0
75,0
Ammonium hydricum solutum

Oleum Sojae
Linimentum ammoniatum terebinthinatum

Linimentum ammoniatum
Oleum Terebinthinae
75,0
25,0
Linimentum ammoniato camphoratum

Oleum camphoratum
75,0
25,0
Linimentum contra bronchitem

Oleum Terebinthinae
50,0
Oleum camphoratum
50,0
D.S. Do nacierania klatki piersiowej
Linimentum antirheumaticum
Spir. Sinapis
Spir.Saponis Kalini
Ammoni hydryci
D.S. Do nacierania
10,0
70,0
ad 100,0
FPII
FPII
25,0
75,0
ciga z receptury
Wojciech Chmielak
Linimentum anaestheticum FP II
Oleum Terebinthinae
Paraffinum liquidum
Chloroformium
40,0
40,0
20,0
Linimentum anaestheticum stomatologicae

Natrium biboricum
4,0
Anaesthesinum
1,0
Glycerolum
ad 30,0
D.S. do pdzlowania j.ustnej.
Wykonanie W recepcie wystpuje niezgodnod Anaesthesinum nie rozpuszcza si w glicerynie,

ponadto hydrolizuje w rodowisku zasadowym przez co z czasem zmienia si konsystencja i barwa
preparatu. Powinno si rozdzielid substancje i wydad w 2 oddzielnych butelkach.
Aczkolwiek krtkotrwale przy pleniawkach waciwszym wydaje si byd (mimo wszystko) wykonad lek, mimo nizgodnoci, zaznaczajc krtk przydatnod do stosowania i oznaczajc
zmieszad przed uyciem.
Alternatywnym rozwizaniem moe byd zamiana czci glicerolu na etanol, w ktrym anestezyna si
rozpuci.
Linimentum saponato-camphoratum. Opodeldok

Syn. Mazido mydlano-kamforowe, Linimentum Opodeldoc
FPII
Acidum stearinicum
Natrium hydricum solutum
Glycerinum
Spiritus
Camphora
Spiritus
Oleum Lavandulae
Oleum Rosmarini
FPVI
22,0
22,0
20,0
90,0
20,0
790,0
5,0
5,0
26,0
Acidum stearicum
Natrii hydroxidi solutio (175 g/l)
Glycerolum 86%
Camphora
Ethanolum (710 g/l)
Juniperi oleum
Ammonii hydroxidum (96 g/l)
2,2
2,2
2,0
2,0
88,0
1,0
2,6
Wykonanie wg FP II
Zapis recepty podpowiada jak j wykonad: Kwas stearynowy + Sol.NaOH + Gliceryna + 90,0 Spirytusu
naley podgrzewad (pod chodnic zwrotn) do rozpuszczenia kw. Stearynowego. Nastpnie do
ciepej mieszaniny dodad r-r kamfory w pozostaej (790,0) czci spirytusu. Potem dodad olejki oraz
amoniak, dobrze wymieszad i przesczyd przed zastygniciem.
22
23 ciga z receptury
Linimentum contra Stomatitae ulcerosae

Tct. Tormentillae
10,0
Tannici
3,0
Glyceroli
30,0
D.S. do pdzlowania dzise
Linimentum restaurans FP VI
Syn. Mazido rozgrzewajce
Camphora
Ethanolum (760g/l)
Ether ethylicus
Capsici tinctura
Ammoni hydroxidum (96g/l)
Natrii chloridum
Aqua purificata
1,0
36,5
2,5
15,0
10,0
5,0
30,0
Mazido Winiewskiego
Linimentum Winiewskiego
Oryginalny, rosyjski skad:
Pix Betulae
Xeroform
Oleum Ricini
3,0
3,0
ad 100,0
W rnych rdach spotkaem sie z modyfikacj iloci poszczeglnych skadnikw i zamianami

Xeroformu na Dermatol oraz Ol.Rusci na Pix.Liquida Pini np.:
Pix liqida pini

Xeroform
Oleum Ricini
5,0
3,0
ad 100,0
Elixir camphorae
Spiritus camphorate
Sirupus simplex
Aqua
10,0
30,0
60,0
ciga z receptury
Wojciech Chmielak
Elixir Glycyrrhizae
FP IV
Syn. Eliksir lukrecjowy , krople krla Duoskiego, Elixir pectorale regis Daniae
Extractum Glycyrrhizae siccum

Aqua
Ammonium hydricum 10%
Oleum Foeniculi
Oleum Anisi
Aethanolum 95o
20,0
61,0
3,0
0,5
0,5
15,0
20-30kropli 3x dz w kieliszku wody
Mixtura acida
Acidi hydrochloricum dil.
7,0
Tincturae Aurantii
3,0
Sir.Simplex
20,0
Aqua destil.
ad 200,0
D.S. 3xdziennie yk przed jedzeniem
Mixtura Pawowa
Luminali natr.
Tct.Valerianae
Tct. Adonis vernalis
Chloralhydrati
Natrii bromati
Aquae dest
D.S. yk stoow na noc.
0,2
8,0
4,0
4,8
4,8
ad 200,0
Mixtura bromowo kofeinowa (Pawowska)

Natrium bromatum
4,0
Coffeinum natri benzoicum
1,0
Aqua
ad 200,0
D.S 3xdziennie yka po jedzeniu
Mixtura Pepsini
Pepsini
5,0
Acidi hydrochlorici dil.
2,0
Tct.Auranti
4,0
Aquae destil.
ad 200,0
D. S. 3xdziennie yk przed jedzeniem
Kiedy Mixtura Pepsini zawieraa w swoim

skadzie wino lub Sirupus simplex, bya take
receptura na: Vinum Pepsini.
Wykonanie Pepsyn rozpucid w wodzie, nastpnie dodad nalewk i na koocu roztwr kwasu
solnego.
24
25 ciga z receptury
Mixtura expectorans
Kalii iodati
Aquae destil.
D.S. 3-4x dziennie yk
ad
6,0
200,0
ad
20,0
10,0
50,0
200,0
Mixtura Valerianae
Tct. Valerianae
Natri bromami
Aqua Menthae pip.
Aqua dest.
Mixtura Nervinae / Erlenmeyeri

W skad w/w mixtur wchodz sole bromkw w odpowiednich proporcjach (wchodza one rwnie w
skad wielu innych mieszanek uspokajajcych)
Mixtura Nervinae
Kalii bromati
4,0
Natrii bromati
2,0
Ammoni bromati
2,0
Aquae dest.
ad
100,0
D.S. 3xdziennie yk stoow po jedzeniu
Sol. Erlenmeyeri (Mixtura Erlenmeyeri)
Aquae dest.
ad
4,0
4,0
2,0
100,0
Roztwory o dziaaniu uspokajajcym, trwae 10 dni. Wykonuje si te rozt. stone 20% (25% w
przypadku Sol.Sal. Erlenmeyeri) -do rozcieoczania. Prawidowe wykonanie zakada rozpuszczenie
najpierw soli amonowej, potem sodowej i na koocu potasowej.
Jak wynika ze skadw roztwory s odpowiednio 8% i 10% -co naley zapamitad, zwaszcza w
przypadku, gdy lekarz na recepcie nie podaje procentowoci (zwaszcza po obnieniu Dd w FPV) lub
jak zazwyczaj iloci odpowiedniej soli na ilod roztworu(zapis np. 12,0/150,0).
Mixtura Sedativa
Natrii bromati
25,0
Tinctura Valerianae
25,0
Tinctura Crataegi
25,0
Luminalum natrium
0,75
Papaverinum hydrochloricum
0,25
Aqua
ad 500,0
ciga z receptury
Wojciech Chmielak
Mixtura morphini
Morphinum hydrochloricum
Acidum hydrochloricum dil.
Sirupus simplex
Aqua
0,05
1,0
20,0
ad 200,0
Mixtura hypnotica
Chlorali hydrati
Kalii bromati
Sirupi Papaveris
Aqua destil
aa
ad
5,0
10,0
100,0
<- S receptury w ktrych zamiennie jest:

Sirupus Auranti cort.
Mixtura hypnotica wg Receptariusza Barwioskiego

Chlorali hydrate
10,0
Kalii bromati
10,0
Aquae destil.
20,0
Ol.Menthae pip
gtt. No 2
Sirupus Althaeae
Neospasmini
aa 80,0
D.S. yk stoow przed snem
Mixtura dr Rakowskiego
nazwa nieoficjalna prawdopodobnie nadana wycznie doranie na regionalne potrzeby..
Kalii iodati
Ephedrini hydrochlor.
Codeini phosphorici
Sirupus Pini
Aquae dest.
6,0
0,3
0,15
100,0
ad 250,0
Mixtura antirheumaticum
Natrii salicylici
5,0
Aqua Menthae pip.
ad 100,0
D.S. 4x yka stoowa
26
27 ciga z receptury
Oleum camphoratum FPVI

Camphora
Rapae oleum
10,0
ad 100,0
Wg FPII Oleum Sojae
Wykonanie Olej rozgrzewamy w butelce na ani wodnej do 400C, dodajemy i rozpuszczamy w nim
kamfor maa uwaga - w butelce lekko zamknitej gdy kamfora atwo sublimuje. Naley
otwierad tylko co jaki czas. Sczymy przez ptno do suchej butelki.
Oleum camphoratum fortius

Syn. Mocniejszy olej kamforowy
Camphora
Rapae oleum
20,0
80,0
Wg FPII Oleum Sojae
Oleum salicylicum
Syn. Oliva salicylata, Sol.Acidi salicylici oleosae
Acidum salicylicum
Ol.Ricini
Ol.Rapae
2,0
10,0
88,0
Recepta ma liczne modyfikacje rwnie w zapisach od ujcia samego kwasu salicylowego w

rnych ilociach (do 10%) z olejem rzepakowym poprzez jak powyej mieszanin
Ol.Rricini/Ol.Rapae a do zapisw recepty wycznie na oleju rcznikowym.
Istot poprawnego wykonania recepty jest jednak kwestia m.in. rozpuszczalnoci.
Acidum salicylicum w Ol.Rapae rozpuszcza si w stosunku 1:80 a w Ol.Ricini 1:10. Naley wic w
miar potrzeby modyfikowad skad podoa.
Inn spraw jest waciwe przygotowanie naley Ol.Ricini podgrzad i dopiero na gorco rozpucid
kwas salicylowy. Nie naley grzad mieszaniny z uwagi na powstajce rce pochodne !!!
Nastpnie po ochodzeniu dodad Ol.Rapae o ile wystpuje w recepcie.
Jeli recepta jest od pediatry dla dziecka zamieniamy caod na Ol.Ricini!
Oleum Menthae
Paraffini liquidi
100,0
Ol.Menthae piperitae gtt.V
ciga z receptury
Wojciech Chmielak
Oleum Zinci
Zinci oxydati
Ol.Rapae
aa 50,0
Oleum Zinci Lassari

Zinci oxydati
Oleum Olivarum
aa 50,0
W oryginale mamy: M.f.pasta mollis
Oleum Nasale
Menthol
Camphora
Iodi
Paraffinum liquidum
0,05
0,05
0,01
ad 20,0
Odsiwiacze do wosw
Wersja 1
Glicerini
Ammoni chloratum
Sulph.ppt
Plumbi acetici
Spir Vini
Aquae destil.
Wersja 2
75,0
4,0
4,0
4,0
Ammoni chlorati
Plumbi acetici
Glicerini
Spir.Vini95
Aquae destil
aa ad 180,0
Phenolum liquefactum FPIV

Phenolum
Aqua
10,0
1,0
Wykonanie - Fenol stopid na ani wodnej i nastpnie zmieszad z wod.
Pukanka cigajca
Tinctura Gallae
Tinctura Tormentillae
aa 10,0
D.S. 20 kropli na szklank wody do pukania j.ustnej.
aa
ad
8,0
5,0
20,0
200,0
28
29 ciga z receptury
Pukanka Parmy *
3% Sol.Hydrogeni peroxydati
Liquor Aluminii acetici
Aqua menthae pip.
180,0
30,0
10,0
Pukanka stomatologiczna o wielorakim dawkowaniu zazwyczaj jest to yka na szklanki wody do

pukania ust.
*Skad pukanki jest wymieniany w kilku podrcznikach (niekiedy z niewielkimi rnicami w
proporcjach skadnikw) aczkolwiek autorzy nie zawsze podaj jej zwyczajow nazw pochodzc
od nazwiska autora - lekarzai tu jest kopot w pierwszej wersji cigi.. podaem mimo
powszechnemu zwyczajowi nazw jako Pukanka ParNy jako jak mniemaem na podstawie
informacji z wiarygodnego rda - waciw.
Niestety, mimo zapytao do Historykw Medycyny, nie udao mi si ustalid (jak dotd)
prawdziwego nazwiska i zdecydowaem si podad skad pod nazw, ktra jest ju zakorzeniona i
powszechnie stosowana przez lekarzy na wypisywanych przez nich,bardzo czsto, receptach.
Pukanka Schwartza
Syn. Spiritus formalini stomatologica
Formalini 40%
Spiritus menthae piperitae
Spiritus Vini 95o
ad
5,0
0,5
50,0
D.S. 10-15 kropli na szklank wody do pukania jamy ustnej
Pyn na wtrob
Tinctura Chelidoni
Tinctura Menthae
Solareni
Pabialgini
Glicerini
Cholesoli
Neospasmini
S.1 yk na noc
10,0
10,0
aa 5,0
aa 25,0
100,0
Pyn na Hemoroidy
Mentholum
Anasthesinum
Polocainum
Spiritus Vini 70o
2,5
1,5
1,5
100,0
Zobacz te skad Inne: - Wcierka znieczulajca..
ciga z receptury
Wojciech Chmielak
Pyn na wzdcia
Ol.Foeniculi (vel Carvi)
Tinctura Belladonnae
Tinctura Amarae
Trae Valerianae
ad
3,0
7,0
15,0
50,0
Pyn wg Hammerlacha
3% Hydrogeni peroxydati
10% Acidi lactici
Nystatini pulv.
Dolomit
1%Lignocaini
Aquae destil.
ad
5,0
1,5
0,5
1tabl.
0,6 ex amp
1000,0
Stosowanie - Do pukania j.ustnej po nawietlaniach.
Pyn Kozowskiego
Natrii biborici
Formalini 40%
Phenol liq.
Aquae destil
ad
20,0
50,0
10,0
1000,0
Pyn na odek
Polocaini
Papaverini h/chl
Bismuthi subcarbonici
Gummi acaciae
Tinctura Belladonnae
Tinctura Chelidonii
Aquae dest.
Ol.Menthae
0,8
1,2
40,0
20,0
aa
gtt
Pyn przeciw upieowi

Resorcini
Sulphurici ppt
Spir.Salicylici
ad
2,0
5,0
100,0
10,0
400,0
VI
30
31 ciga z receptury
Pyn Langa
Natrium chloratum
Natrium citricum
Aqua destil.
5,0
5,0
90,0
Stosowany w celu pobudzenia pragnienia i apetytu.
Pyn Shohla
Acidum citricum
Natrium citricum
Aqua destilata
140,0
98,0
ad 1000,0
Stosowanie w kamicy nerkowej (cytryniany zmniejszaj wchanianie Ca2+ z p.pok)
Pyn Mandla
Wystpuje duo modyfikacji ilociowych jeli chodzi o receptur w/w pynu. Oto najczciej
wystpujce.
wg Barwioskiego
Kalii iodati
Iodi puri
Olei Menthae pip.
Glyceroli
0,6
0,3
gtt. Nr III
ad 20,0
Kalii iodati
Iodi puri
Olei Menthae pip.
Glyceroli
2,0
0,2
gtt. Nr V
ad 30,0
Wykonanie Jod sabo rozpuszcza si w glicerynie ale dobrze w wodnym roztworze KJ. Naley
niewielk czd gliceryny zamienid na wod.
Stosowanie dziaanie bakteriobjcze wykorzystywane jest w przewlekym zanikowym nieycie nosa
i przewlekym cuchncym zanikowym nieycie nosa oraz do pukania garda.
Pyn Dariera
Novocaini
Chloralhydrati
Resorcini
Glycerini
Spiritus Vini
Aqua dest.
1,0
1,0
1,0
5,0
20,0
ad 100,0
Stosowanie przeciwwidowe
ciga z receptury
Wojciech Chmielak
Pyn na odmroenia
Spirytus kamforowy (10%)
Tiamina
50,0
0,5
Pyn przeciw poceniu i grzybicy stp

Acidi borici
Acidi tannici
Zinci oxydati
Talci veneti
Camphorae
Glicerini
Formalini
Resorcini
Spir.Vini 96
Aquae destil.
aa
1,0
aa
15,0
3,0
5,0
10,0
3,0
50,0
200,0
ad
Remedium antihydroticum
Hexamethylenotetramini
Spiritus Lavandulae
Aqua destil.
15,0
10,0
ad 100,0
Sirupus Codeini
Syn.Syrop Forgeta, Ulepek Forgeta
Codeini phosphorici
Sirupus simplex
0,2
ad 100,0
D.S. 3xdziennie wg dawek dostosowanych do wieku
Sirupus simplex
Syn. Sirupus Sacchari, Ulepk zwyky
Saccharum album
Aqua destil.
64,0
36,0
d: 1,310-1,320
Wykonanie - Rozpucid i zagotowad nie utrzymywad we wrzeniu duej ni 2 min.!!! (powstawanie

cukru inwertowanego) Przesczyd i uzupenid do 100,0.
32
33 ciga z receptury
Sirupus Opii FPII

Tinctura Opii simplex
Sirupus simplex
5,0
100,0
Sirupus Expectorans
Kalii jodati
Sirupus simplex
D.S. 3-4xdziennie yk
6,0
ad 200,0
Sirupus Menthae piperitae FPII

Tinctura Menthae piperitae
Sirupus Simplex
0,5
100,0
Sirupus Papaveris
Syn. Ulepek z gwek makowych
Fructus Papaveris a semine liberati

Aqua destillatae frigidae
Spiritus Vini 90%
Saccharum
Solutio contra clavos
10,0
70,0
7,0
65,0
FPVI
pyn (roztwr) na odciski
Acidum salicylicum
Acidum lacticum
Collodium
20,0
10,0
70,0
Wykonanie
teoretycznie - odwaamy kwas salicylowy i dolewamy do niego kwas mlekowy, mieszamy i
nastpnie dodajemy kolodium
praktycznie lepiej jednak odwayd kolodium wprost do buteleczki (szklanej) i nastpnie
dodad kwasy. Wszystko si adnie rozpuci i nie bdzie strat ilociowych.
Zastosowanie keratolityczne. dziala zmikczajco, usuwa zrogowaciay naskrek te na okciach i
pitach
S te wersje recepty : Acidum salicylici, Acidumlactici, Tct.Iodi, Aetheri aa 2,0 i Collodium 10,0
Oraz: podobna ilociowo i jakociowo - lecz bez jodyny. Kiedy wykonywano take z terpentyn.
ciga z receptury
Wojciech Chmielak
Solutio arsenicalis Fovleri FPIV

Syn. Liquor Kalii arsenicosi, Roztwr Fowlera
Arsenicum Trioxidatum
Kalium Carbonicum
Aqua
Acidum aceticum 6%
Ethanolum 95%
Oleum Archangelicae
Wykaz A
Djmax 0,5g Ddmax 1,5g
1,0
1,0
q.s
q.s.
10,0
q.s
Roztwr Fowlera mimo braku wykorzystania obecnie w lecznictwie warty jest przypomnienia ze
wzgldu na arszenik (WYKAZ A) bdcy w jego skadzie, a ktry po latach zej sawy (gwnie dziki
literaturze) wrci do medycyny jako obiecujcy lek p/nowotworowy (g. p/biaaczkowy).
Roztwr Fowlera wykorzystywany by w leczeniu uszczycy zazwyczaj w rozcieoczeniu z wod
mitow (1+3), rwnie jako przeciwanemiczny i antymitotyczny oraz po zamaniach koci.
Inn ciekawostk powyszej receptury jest tu wykorzystanie Oleum Archangelicae nie tylko jako
prostego corrigens lecz jako swoistego znacznika/markera dla tego preparatu. Olejek dajc
charakterystyczny zapach pozwala odrnid to lekarstwo od innych.
Solutio Jodi aquosa Pyn Lugola

Syn. Solutio Iodi Lugoli
Iodum
Kalii iodidum
Aqua purificata
1,0
2,0
ad 100,0
Wykonanie - Jodek potasu rozpucid w niewielkiej iloci wody (ok. 4,0) nastpnie dodad Jod i po
rozpuszczeniu uzupenid wod do penej iloci.
Solutio Jodi spirituosa Jodyna

Syn.Tinctura Jodi
Iodum
Kalii iodidum
Aqua purificata
Ethanolum 95%
3,0
1,0
6,0
90,0
34
35 ciga z receptury
Solutio Jodi spirituosa pro usu interno

Iodum
Ethanolum 95%
10,0
90,0
Spiritus Ammoni anisatus

Syn. Liquor Ammoni anisatus, Krople anyowe
FP II
Oleum Anisi
Spiritus (tu: 90o)
Ammonium hydricum sol.
FP IV
1,0
24,0
5,0
Oleum Anisi
Ethanolum 95%
Aqua purificata
Ammonium chloratum
Talcum
w FP III dokadnie j.w. ale Spiritus 95 !!
2,0
40,0
55,0
3,0
2,0
Wykonanie FP IV Olejek anyowy rozpucid w etanolu w jednej zlewce, a w drugiej chlorek amonu
w wodzie (zmiana z amoniaku obecnego wczeniej !!) Po rozpuszczeniu mieszamy ze sob oba
roztwory, dodajemy talk, wytrzsamy i pozostawiamy na 10min. wstrzsajc od czasu do czasu.
Sczymy przez saczek karbowany do suchej butelki.
(w FP VI nie jest ujty w przepisie ale jest informacja, e naley go dodad, przed przesczeniem, w
iloci 2,0 na kade 100,0 wykonywanych kropli)
Zastosowanie wykrztune NH4Cl. Ol.anyowy subst pomocnicza corrigens, poprawia smak.
Spiritus salicylatus FPVI

Acidum salicylicum
Ethanolum (760 g/l)
Aqua purificata
2,0
68,0
30,0
Zastosowanie do nacierao rozgrzewajcych, ble reumatyczne. Stosowad zewntrznie. Chod jak

wskazuje yciowa obserwacja jest to najtaoszy poranny drink przed prac dla oszczdnych ;)
Spiritus camphorae
Syn. Solutio Camphorae spirituosa
FP II
Camphora
Spiritus (tu: 900)
Aqua
FP VI
10,0
70,0
20,0
Camphora
Ethanolum (760g/l)
Aqua purificata
10,0
65,0
25,0
Po dodaniu wody roztwor alkoholu jest wiec 75% (kamfora rozpuszcza sie w etanolu x>60%
(podobnie jak kwas salicylowy)
Stosowanie do nacierao rozgrzewajcych, ble reumatyczne. stos zewntrznie.
ciga z receptury
Wojciech Chmielak
Spiritus Lavandulae
Ol.Lavandulae
Etanol 700
0,3
ad 100,0
Spiritus formicicus
Syn.Spir.Formicarum, Spir.Mrwkowy, Spir.Mrwczany
FPVI
Acidi formici 25%

Spir.Vini 70%
5,0
ad 100,0
Acidum formicum (305 g/l)

Ethanolum (760 g/l)
Aqua purificata
5,0
70,0
25,0
Spiritus formicicus verus

Syn. Spirytus mrwkowy prawdziwy
Formicae
Spiritus Vini
Aqua destil
aa 10,0
Wykonanie Lene mrwki zalad czci spirytusu, rozgnied, dolad reszt spirytusu I wod. Po kilku
dniach oddestylowad 10 czci spirytusu mrwkowego.
Spiritus Menthae piperitae

Syn. Spiytus Mitowy
FP II
FP III
Oleum Menthae pip.

Spiritus (tu: 900)
5,0
95,0
Spiritus Mentholi
Syn. Spirytus mentolowy
Mentholi
Spir.Vini 70%
1,0
ad 100,0
Spiritus Prodermini
Prodermini
Aetheri aethylici
Spir. Vini 95%
Stosowanie - uszczyca
5,0
aa ad 100,0
Oleum Menthae pip.

Spir.Vini 95%
Aquae destil
5,0
88,0
7,0
36
37 ciga z receptury
Spiritus Anaesthesini
Anaesthesini
Spir.Vini 95%
10,0
ad 100,0
Poza oczywistym, znieczulajcym miejscowo dziaaniem roztwr ten moe byd uyty w akwarystyce
do oguszania ryb. Stosuje si 5ml roztworu na 1litr wody w akwarium. Dziaanie po ok.2-4
minutach utrzymuje si przez 10-15 minut.
UWAGA nie bior odpowiedzialnoci za ewentualne straty !
Spiritus Saponis Kalini
FPVI
Syn: Solutio Saponis spirituosa, Zwyky spirytus mydlany
FPII
Sapo kalinus
Ethanolum (760 g/l)
Lavandulae aetheroleum
50,0
49,0
1,0
Oleum Lini
Kalium hydricum solutum
Spiritus
Ol. Lanadulae
45,0
50,0
60,0
2,0
Wykonanie Sapo Kalinus rozpucid w 40,0 etanolu. Olejek lawendowy w pozostaej iloci i poczyd
(spotkaem si rwnie z przepisami bez Ol.lavandulae lub zamiana na inny olejek np. Ol.Juniperis)
Spiritus saponatus
FPII
Syn. Spirytus mydlany
Oleum Olivae
Kalium hydricum solutum
Spiritus
Aqua
6,0
7,0
30,0
17,0
Spiritus saponato-camphoratus. Opodeldok pynny

Syn. Spirytus mydlano-kamforowy, Opodeldok liquidum
Spirytus camphoratus
Spirytus saponatus
Oleum Thymi
Oleum Rosmarini
240,0
700,0
48,0
4,0
8,0
FPII
ciga z receptury
Wojciech Chmielak
Tusz do znakowania tasiemek noworodkw

Gentainae Violet
Argenti nitrici
Gummi arabici
Spir.Vini
Glycerini
Aqua destil.
ad
1,0
30,0
5,0
5,0
20,0
100,0
Solutio Argenti nitrici

Argentum nitricum
Aqua
1,0
ad 100,0
Stosowane s raczej niewielkie stenia 0,5-2% do stosowania zewntrznego. Dziaanie rce

naley odpowiednio oznaczyd butelk!
*W stomatologii stosowane s stenia 10-20% do tzw. impregnacji - lapisowania zbw mlecznych
zajtych procesem prchnicowym. Po zabiegu zby s czarne ale za to zahamowana zostaje
demineralizacja.
Stosowane s rwnie wysze stenia - nawet do 50% (przy takim steniu jednak oznaczenie ad
manus medici byoby wg mnie wskazane) - rewelacyjnie dziaa przy punktowym usuwaniu aft.
Solutiones anticoagulantia
3,8% Sol. Natrii citrici
M.f.sol
100,0
40ml roztworu zapobiega krzepniciu 650ml krwi.
W przypadku gdy pobrana krew ma byd przechowywana przez jaki czas, naley uyd:
Natrium citricum
Acidum citricum
Glucosum
Aqua pro inj.
M.f.sol
ad
1,6
0,56
1,5
75,0 ml
Roztwr wyjaowid.
Powysza ilod jest wystarczajca do zabezpieczenie 500 ml krwi. Naley j przechowywad w lodwce
(do 21dni).
38
39 ciga z receptury
2% Solutio Detreomycini spirituosa

Detreomycini
Ethanol 700
2,0
ad 100,0
2% Solutio Detreomycini aquosa

Detreomycini
Aquae destil.
2,0
ad 100,0
(niezgodnod)
Wykonanie - przekroczony jest iloczyn rozpuszczalnoci Detreomycyna rozpuszcza si w wodzie w

stosunku 1:400. Naley skorzystad z jednego z moliwych buforw umoliwiajcych wykonanie
roztworu i w porozumieniu z lekarzem wykonad wg skadu:
Detreomycini
Acidi borici
Natrii tetraborici
Aquae destil.
ad
2,0
1,5
3,0
100,0
Inne skady buforw do wykonania wodnego roztworu mona znaled w literaturze dot. receptury
antybiotykw, bd receptury kropli ocznych.
Tinctura sedativa
Tincturae Crataegi
Tincturae Valerianae
aa 10,0
D.S. 3xdz po 20 kropli z cukrem.
Tinctura Prodermini
Proderminum
Spiritus Vini
Aether sulfuris
30,0
20,0
10,0
Na zmiany ojotokowe skry
ciga z receptury
Wojciech Chmielak
- Inne
Krople do nosa z adrenalin
Menthol
0,1
Sol. Adrenalini 0,1%
gtt.X
Paraffinum liquidum
10,0
Wykonanie Sol.Adrenalini nie miesza si z parafin ciek (niezgodnod) naley go wemulgowad
dodajc ok. 0,5 Lanoliny (kosztem parafiny) i poczyd z roztworem mentolu rozpuszczonego w
parafinie.
Inna kwesti jest celowod zastosowania parafiny w kroplach do nosa (hamuje ruch rzsek i utrudnia
dostp do luzwki nosa)
Krople do nosa z Sulfarinolem

Neomycinum
0,2
Hydrocortisonum
0,4
Sulfarinol
20,0
Wykonanie Aby uniknc wytrcenia si zbitego osadu (neomycyna) naley w pierwszej
kolejnoci odwayd hydrokortyzon i zawiesid go w niewielkij iloci sulfarionlu nastpnie dodad jego
pozosta ilod i na koniec dodad (najlepiej rozsypad po powierzchni otrzymanej zawiesiny)
neomycyn i dokadnie wymieszad.
Mixtura rozgrzewajco przeciwblowa

Chloroform
30,0
Methylum salicylicum
10,0
Oleum camphoratum
30,0
Pukanka witaminowa do garda
Menthol
0,4
Vitaminum E liq.
20,0
Glicerini
200,0
Jest szereg odmian tego typu pukanki. Rne ilodi mentolu niekiedy zamiennie z Ol.Menthae.
Take ilod roztworu witaminy jest rna podobnie jaki gliceryny. Czasem w zapisie receptury jest
poczenie witaminy A oraz E.
Stosowanie w stanach podranienia garda zazwyczaj 1 yka na szklanki ciepej wody.
40
41 ciga z receptury
Pukanka z odwarem z szawi
Salviae fol. decocti
20,0/160,0
Acidum boricum
Acidum aceticum
aa 2,0
Glycerolum
ad 200,0
Wcierka mentolowo-kamforowa na parafinie ciekej
Menthol
5,0
Camphora
5,0
Paraffinum liquidum
90,0
Wykonanie mentol z kamfor tworz mieszanin eutektyczn nierozpuszczaln w parafinie ciekej
(niezgodnod). Naley je osobno rozpucid i dopiero uzyskane roztwory zmieszad.
Wcierka znieczulajca, p/widowa

Mentholum
2,5
Anaesthesiunum
2,0
Polocainum
2,0
o
Spiritus Vini 70
ad 100,0
Wcierka z detreomycyn i kwasem bornym
Detreomycini
2,0
3% Sol.Acidi borici
20,0
o
Spiritus Vini 70
ad 100,0
Puder pynny z azotanem bizmutawym

Bismuthum subnitricum
10,0
Zinci oxydum
Talcum veneti
Glycerolum
Aqua dest.
aa ad 100,0
CHRONI PRZED WIATEM
Powysza recepta jest bardzo ciekawa ze wzgldu na wystpujc odwracaln niezgodnod. Gliceryna
redukuje zasadowy azotan bizmutawy do metalicznego bizmutu na wietle reakcja zachodzi bardzo
szybko papka ciemnieje. W ciemnym miejscu na powrt staje si biaa.
ciga z receptury
Wojciech Chmielak
Pyn na grzybic paznokci

Pyrogallolum
10,0
Spir Vini dil.
90,0
Pyn na upie suchy

Liquor Carbonis detergentis
4,0
Ol.Ricini
2,0-4,0
o
Spiritus Vini 70
ad 100,0
Mazido przeciwojotokowe
Thymol
Sapo kalinus
Spiritus salicylatus
Zmieszad przed uyciem
2,0
60,0
100,0
42
43 ciga z receptury
Kremy, maci, pasty, myda

Cold-cream ex Eucerino
Syn. Krem chodzcy na eucerynie
1% Sol.Acidi borici
Eucerini
M.f.creamor
aa 50,0
Emplastrum Meliloti
Syn. Plaster nostrzykowy, Mad zielona
Meliloti herba
Rapae oleum
Colophonium
Cera flava
Ethanolum (553g/l)
10,0
30,0
30,0
30,0
2,0
Krem beztuszczowy
Glycerini
Amyli tritici
Aqua dest.
Zinci oxydati
Natrii benzoici
35,0
12,5
5,0
4,0
0,3
Krem do opalania
Ol.Cacao
Eucerini
Ol.Paraffini
3% Sol. Acidi borici
10,0
25,0
5,0
10,0
Krem do paznokci
Oleum ricini
Lanolini
Ol.paraffini
Vit.E
40,0
5,0
50,0
0,3
ciga z receptury
Wojciech Chmielak
Krem cynkowo stearynowy Saliskiego

Zincum oxydatum
Acidum stearinicum
Oleum Olivae
3,0
12,0
ad 100,0
/ lub Oleum Rapae inne rdo /
Wykonanie kwas stearynowy rozpucid na ciepo w oleju, nastpnie dodad tlenek cynku i mieszad
do zastygnicia.
Zastosowanie dziaa ochronnie przed dziaaniem kwasw i zasad.
Lanolinum cum aquae

syn. L.hydricum, L.hydrosus
Lanolini anhydrici
Aqua destil.
ad
Mas cholesterolowa
Cholesterolum
Vaselinum album
Paraffinum liquidum
Paraffinum solidum
75,0
100,0
FPVI
3,0
18,0
64,0
15,0
Wykonanie patrz Mad Pani D
Ma Pani D
Aqua destil.
Cholesterolum
Vaselinum album
Paraffinum liquidum
Paraffinum solidum
60,0
4,2
25,2
89,6
21,0
Jest to inaczej:
Aqua destil.
Ung.Cholesteroli
ad
60,0
200,0
Wykonanie - Teoretycznie nie ma tu adnej filozofii . Najprociej zmieszad skadniki podoa,

nastpnie mieszajc stopid (nie przegrzewad) i odstawid do ochodzenia.
I w tym miejscu czas na praktyczna rad by przy chodzeniu dokadnie mieszad podoe tak by
stygo rwnomiernie i nie wytworzyy si uski przy powierzchni lub przy ciankach naczynia
(parownicy). Bdem jest pozostawienie podoa do cakowitego zestalenia.
Wod najlepiej wemulgowywad powoli kiedy podoe jest jednorodnie wymieszane tzn. bez
grudek! i ma konsystencje wci jeszcze psta (mazist).
Dobrze wykonana mad jest lekko matowa i nie mieci si do dwch pudeek a 100,0 (jest bardziej
puszysta ni wymieszana w unguatorze).
44
45 ciga z receptury
Ma mocznikowa 10%*
Urea
Aqua
Vaselinum album
Lanolinum anhydrici
10,0
10,0
40,0
40,0
Spotykane rwnie recepty z zapisem

maci na podou - wycznie Euceryna.
Wykonanie - mocznik rozpucid w wodzie destylowanej prawidowo przygotowany nie powinien

krystalizowad na ciankach. Jeli ju chce si proces przypieszyd mona delikatnie ocieplid (np.
trzymajc zlewk w doniach) ale nie ogrzewad bezporednio na gorcej pycie grzejnej !
Dziaanie mocznika w steniach:

2-15% - stosowany w celu hydratacji warstwy rogowej (na podoach lipofilowych dziaanie
jest silniejsze i dusze) te jako promotor wchaniania.
x>40% - dziaanie keratolityczne
Ma tranowa Ung. Olei Jecoris Aselli

FPVI
Paraffinum solidum
Vaselinum album
Lanolinum
Oleum Jecoris Aselli
wg Receptarium Polonicum:
7,0
43,0
10,0
40,0
Olei Jecoris Aselli

Vaselini flavi
30,0
ad 100,0
Wykonanie olej wtuszowy dodajemy do czciowo ochodzonego podoa, dokadnie mieszajc.
Ma na odciski
Emplastrum melilothi
Acidum salicylicum
10,0
10,0
Wykonanie Warto uyd najwikszego modzierza jaki si posiada gdy w zasadzie mamy do
czynienia z past. Emplastrum po wyjciu z lodwki mimo wszystko jest bardzo gsty i solidne
roztarcie z kwasem salicylowym a takie jest konieczne! - w maym modzierzu (co sugerowayby
iloci skadnikw) moe byd kopotliwe.
Ma przeciw owosieniu u kobiet

Androcur
Aqua
Hascobaza
0,1
20,0
ad 50,0
*Spotykane s wersje recepty na Eucerynie oraz z mniejsz iloci Aqua destil.
ciga z receptury
Wojciech Chmielak
Ma z Tannin
Acidum Tannicum
Aqua
Eucerinum
1,0
aa ad 100,0
Wykonanie tanin naley rozpucid w wodzie i roztwr wprowadzid do euceryny.
Ma ichtiolowa FP V
Ung. Ammonii bituminosulfonatis, Ung. Ammonii sulfobituminici
FPII
Ammoni bituminosulfonas
Lanolinum
Vaselinum flavum
10,0
45,0
45,0
Ammoni bituminosulfonatis
Adeps Lanae cum aqua
Vaselinum flavum
10,0
45,0
45,0
Ma ichtiolowo kamforowa
FPVI
Syn. Unguentum contra congelationem (p/odmroeniom)
Camphora
Ammoni bituminosuflonas
Lanolinum
Vaselinum flavum
5,0
15,0
40,0
40,0
Ma majerankowa
Ung. Majoranae
Majoranae herba
Ethanoli (760 g/l)
Vaselinum album
2,0
1,0
10,0
Wykonanie do majeranku dodad spirytus i zostawid na ok. godzin pod przykryciem !! Nastpnie
dodad stopion wazelin i mieszad do ulotnienia si spirytusu. Nastpnie przecedzid przez gaz na
gorco.
Ma chodzca z pynem Burowa

Alumini subacet. Sol.
Aqua dest.
Eucerini
ad
6,0
32,0
100,0
46
47 ciga z receptury
Maci wybielajce
Patrz rwnie - Maci na piegi
1)
Perhydroli
3% Sol.Acidi borici
Eucerinum
2)
7,0
10,0
30,0
Acidum citricum
Acidum salicylicum
Camphora
Hydrargyri ppt album
Eucerinum
0,1
1,0
1,5
2,0
2,0
UWAGA w przypadku przepisu 1) stosowad ostronie, ma iloci ryzyko poparzenia w

przypadku nadmiernej iloci
Ma na odleyny z wysikiem
i trudno gojce si rany (te stopa cukrzycowa) mad wielokrotnie sprawdzona !
Bismuthi subnitrici
Gentamyci sulph
Vaselini hydrophyllici
ad
20,0
1,0
100,0
Ma na odleyny
Balsam Szostakowskiego
Lanolini
Vaselini albi
ad
25,0
40,0
100,0
Ma na odleyny z morfin
Morphini hydrochlorici
0,2
Balsami peruviani
Aquae
aa 10,0
Eucerini
ad 100,0
D.S. Co 4 h smarowad odleyn
Ma Lenartowicza = siarkowo-mydlana
Sulfuricum Sublimati
Sapo Kalini
5%Ung.Ac.salicylici
ad
10,0
20,0
100,0
obecnie Sulfur ppt
ciga z receptury
Wojciech Chmielak
Ma salicylowo-siarkowo-mydlana
Acidi salicylici
Sulfuris ppt.
Sapo kalini
Vaselini albi
5,0
12,0
25,0
ad 100,0
Ma potrjna (cygnolinowa mikka) 2%.

Cignolini
Acidi salicylici
Prodermini
Vaselini flavi
2,0
5,0
10,0
ad 100,0
Pasta Farbera (cygnolinowa twarda) 0,2%

Cignolini
Acidi salicylici
Ol.paraffini
Pasta Zinci
0,2
2,5
5,0
ad 100,0
Ma silikonowa
Silol F-350
Lanolini anh.
Vaselinum album
Ol.Olivae
10,0
50,0
6,0
34,0
Stosowanie ochronne.
Ma Selisskiego
Talci veneti
Amylum tritici
Glycerini
Oleum Rapae
Gelatinum
Acidum boricum
Aqua dest.
Stosowanie ochronne.
22,5
15,0
15,0
10,0
2,0
2,0
40,0
48
49 ciga z receptury
Ma na zajady
Vit.A
Vit.B2
Acidi salicylici
Eucerini
100,000j
1 amp
1,0
20,0
Ma / Linimentum oraz opatrunek Kocha **

wg Janickiego
Balsamum peruvianum
Parafinum liq.
Vaselinum album
aa
ad
1,0
80,0
Wykonanie Balsam nie miesza si z parafin ani wazelin. Niezgodnod t mona niwelowad czc
Balsam z OI.Ricini (1:1) a nastpnie poczenie z mieszanin Paraffinum + Vaselinum.
Jest jednak rwnie skad prowadzcy do mazida:
Balsamum peruvianum
Vaselinum album
Silol
M.f.linimentum
10,0
200,0
600,0
Opatrunek stanowi bandae nasczone powyszym mazidem.

Moliwe, e powysze receptury naley traktowad niezalenie jako leki na rany aczkolwiek jedynie
w stosunku do drugiego skadu znalazem odniesienia lekarskie na temat stosowania i dobrych
efektw jeli chodzi o dziaanie (wraz z podkrelonym efektem kosmetycznym)
** mad na rany wymaga jaowoci !!!! (Balsam peruwiaoski nie wymaga jaowienia! )
Ma Szostakowskiego
Neomycyni
Balsam Szostak.
Lanolini
Vaselini Flavi
2,0
20,0
aa ad 100,0
ciga z receptury
Wojciech Chmielak
Ma czarna - Ma Mikulicza
Ung. Argenti nitratis comp.
Argentum nitricum
Balsamum peruvianum
Vaselinum flavum
ad
1,0
10,0
100,0
Wykonanie w maci wystpuj niezgodnoci std - Argentum rozpucid w wodzie (q.s.) i rozetrzed z
wazelin. Balsam peruwiaoski rozetrzed w oddzielnym modzierzu z Ol.Ricini (1:1) i dopiero poczyd
z wczeniej wykonanym podoem.
Ma szara (rtciowa)- Unguentum Hydrargyri cinereum

FP IV Syn. Unguentum Hydrargyri cinereum, Ung. Hydrargyri, Ung.neapolitanum, Ung. mercuriale
Hydrargyrum vivum
Lanolini anhydrici
Vaselinum Flavum
Aquae destillatae
30,0
20,0
40,0
10,0
Ma biaa Unguentum album

Cera alba
Vaselinum album
5,0
95,0
Ma biaa rtciowa. Unguentum Hydrargyri album FPII

Syn. Unguentum Hydrargyri praecipitati albi, Ung. Hydrargyri amidatobichlorati, Mad z amidochlorkiem
rtciowym
wg Supniewskiego (pniej)
Hydrargyrum bichloratum
Adeps Lanae
Vaselinum album
Aquae destil.
10,8
16,2
25,0
40,0
q.s.
Unguentum Argenti nitrici

Argentum nitrici
Balsami peruviani
Lanolinum
1,0
10,0
ad 100,0
Hydrargyri amidochlorati
Aqua destilattae
Lanolinum anhydricum
Vaselinum album
10,0
25,0
25,0
40,0
50
51 ciga z receptury
Unguentum Anaesthesini
Anaesthesini
Mentholum
Vaselinum album
Lanolinum
10,0
0,5
aa ad 100,0
Pod nazw Unguentum Anaesthesini mona znaled kilka rnych receptur maci o zblionym skadzie
wzgldem zawartoci Anaesthesini, ktry zawiera si w przedziale 5-10%. Wystepuj rwnie rnice
w iloci mentolu (czasem cakowicie bez niego) i rodzaju podoa. Niekiedy z niewielkim dodatkiem
Acidum boricum(2,0).
Stosowanie miejscowo znieczulajce, przeciwwidowe.
Unguentum Simplex (prosta) FPVI

Syn. Mad zwyka
Vaselinum flavum
10,0
90,0
Unguentum Molle (mikka)

Lanolini anhydrici
Vaselini flavi
aa 50,0
Unguentum lenienes (zmikczajca) FP V

Syn. Ung.refrigerans, Ung. emoliens, Cold cream
Cetaceum
Cera alba
Rapae oleum
Aqua purificata
Ol.Lavandulae
15,0
8,0
62,0
15,0
0,2ml/100 g
Unguentum desquamationis
Syn. Mad zuszczajca z mocznikiem
Urea
Aqua
Ung. Mollis
10,0
10,0
80,0
Dziaanie zuszczajce mocznika raczej nie bdzie tu zbyt due (mae stenie mocznika)
ciga z receptury
Wojciech Chmielak
Unguentum glicerini
FPIII
FPVI
Amylum Tritici
Aqua
Glicerinum
10,0
15,0
90,0
Tritici amylum
Aqua purificata
Glycerolum 86%
Ethanolum (760g/l)
Methylis parahydroxybenzoas
10,0
15,0
90,0
1,0
0,2
Wykonanie skrobi zmieszad z wod i dodad glicerol. Ogrzewad, mieszajc, do wytworzenia

jednolitej przewiecajcej masy. Ochodzid i dodad etanolowy roztwr parahydroksybenzoesanu
metylu.
Poza wasnym ochronnym dziaaniem mad glicerynowa moe byd traktowana jako podoe do
innych maci (beztuszczowe).
Unguentum Paraffini
Paraffini solidi
Paraffini liquidi
Lanolini anhydrici
40,0
50,0
10,0
Unguentum Bismuthi subgallatis Unguentum Dermatoli FP V

Bismuthi subgallas
Unguentum leniens
20,0
80,0
Unguentum Bismuthi subnitrici

Bismuthi subnitrici
Unguentum leniens
20,0
80,0
Unguentum Chloramphenicoli 1% / 2%
Detreomycini
Paraffinum liquidum
Vaselinum album
1,0
10,0
89,0
/2,0
/88,0
52
53 ciga z receptury
Unguentum Xeroformi
Xeroformi
Vaselini flavi
Lanolini anhydrici
10,0
45,0
45,0
FPII Lanolina cum aqua
Unguentum Camphorae FPVI

Camphora
Vaselinum hydrophyllicum
10,0
90,0
Unguentum cynobri c.sulfur

Hydrargyrum sulfurati rubri
Sulfur ppt.
Vaselinum flavum
ad
1,0
10,0
100,0
Unguentum hydrargyri sulfurati rubri

Hydrargyrum sulfuratum rubrum
Vaselini flavi
2,0
ad 100,0
Unguentum Methylis salicylatis FPVI

Methylis salicylas
Lanolinum
Vaselinum album
20,0
40,0
40,0
Unguentum Methylii salicylici cum Mentholo

Syn. Balsamum Mentholi compositum FPII
Mentholum
Methyli salicylici
Lanolinum
Vaselinum flavum
5,0
20,0
37,5
37,5
Unguentum Sulphuratum
Sulfur ppt
Adeps suillus
30,0
70,0
Unguentum hydrocortisoni
Hydrocortisoni
Lanolini
Vaselini albi
1,0
10,0
ad 100,0
ciga z receptury
Wojciech Chmielak
Unguentum Kalii iodati

Kalii iodati
Natrii thiosulphurici
Aqua dest.
Adeps suillus
10,0
0,2
7,8
82,0
Uwaga jeli w zmodyfikowanym skadzie recepty dodatkowo przepisano Jod naley ze skadu
maci wykluczyd tiosiarczan sodu !
Unguentum Jodi
Wersja 1(wg Receptarium Polonicum)
Wersja 2(Supniewski - modyfikowana)
Jodi
Kalii jodati
Aqua destil.
Unguenti mollis
Jodi
Kalii jodati
Lanolini cum aquae
0,3
1,5
1,2
30,0
ad
0,3
3,0
ad 30,0
Unguentum Linomag
Linomag ol.
Lanolini
Vaselini albi
20,0
40,0
40,0
Unguentum salicylicum compositum

Acidi salicylici
Ol.Terebinthinae
Vaselini flavi
aa 10,0
ad 100,0
Unguentum Wilkinsoni
Syn. Unguentum Sulfuratum comp., Unguentum antisepticum
Sulphur ppt.
Sapo kalinus
Calcii carbonici
Pix liq. Pini
Adeps suillus
15,0
30,0
10,0
15,0
ad 100,0
Wykonanie Najlepiej wykonywad na ciepo smalec + pix.liq i stopniowe czenie z mieszanin

(sapo+suplhur+calcii carbonici)
Niekiedy na receptach istnieje zapis np. 50% Ung.Wilkinsoni. Wykonanie polega na rozcieoczeniu
madi i tu s rne metody: jedna to dodanie wikszej ilodi smalcu, ale w starszych podrcznikach
dermatologii mona spotkad si z sugesti aby rozcieoczad maci lub past cynkow wzgldnie
maci siarkow (rzadziej).
Stosowanie przeciwwierzbowe
54
55 ciga z receptury
Unguentum contra scabiem

Cuprum sulfuricum
Aqua
Lanolinum
Sulfur ppt
Balsamum peruvianum
Vaselinum flavum
Amylli (trittici)
5,0
2,5
12,5
5,0
5,0
15,0
5,0
Unguentum Wilsoni
Zinci oxydati
Adeps suillus
10,0
ad 100,0
Unguentum Zinci oxidi FPVI

Zinci oxidum
Vaselinum hydrophylicum
10,0
90,0
zamiast wazeliny hydrofilowej - pierwotnie by Adeps suillus ->

patrz Unguentum Wilsoni
Unguentum haemorrhoidale
Bismuthi tribromophenylici
Zinci oxydati
Aethylii aminobenzoici
Unguenti mollis
ad
1,5
1,0
1,0
30,0
Unguentum Acidi borici

Mad borna, mad borowa
Acidi borici
Vaselini albi
10,0
90,0
(do FP III Vaselinum flavum)
Unguentum Acidi borici durae

Acidi borici
Glyceroli
Cerae flavae
Paraffini liq.
Vaselini flavi
10,0
10,0
20,0
20,0
40,0
ciga z receptury
Wojciech Chmielak
Unguentum Acidi borici cum Mentholo. Boromenthol

Nowszy skad:
Acidi borici
Mentholum
Vaselinum album
Starszy skad:
4,0
1,0 (ew.0,5)
95,0
Acidi borici
Mentholum
Paraffinum solidum
Paraffinum liquidum
Lanolinum
4,0
1,0
38,0
48,0
9,0
Wykonanie najlepiej ogrzad (czd) wazeliny i rozpucid w niej kwas borny. Po ostudzeniu wg
standardowych zasad, zawiesid zmikronizowany mentol w powstaej maci.
Unguentum Whitfieldi
Syn. Whitfieldova Mast, Ung.Acidi benzoici compositum.
Acidi salicylici
Acidi benzoici
Vaselini flavi
3,0
6,0
100,0
ad
Receptariusz Barwioskiego podaje nieco inny skad:
Acidi benzoici
Acidi salicylici
Lanolini anhydrici
Adeps suillus
aa 5,0
aa ad 100,0
Skad maci ma bardzo liczne modyfikacje dotycz zarwno rodzaju podoa, iloci Acidi
benzoici/Acidi Salicylici jak i dodatkowych skadnikw np. Sapo Kalinus 9,0 (dod czsto w skadzie
recepty w wersji 1).
Unguentum formalini
Formalini
Eucerini
Lanolini
10,0
10,0
20,0
(10,0-20,0)
(czasem Vaselinum + ol.eteryczne poprawiajce zapach)
Stosowanie przeciw poceniu si, aczkolwiek moe podraniad skr i obecnie wyparta przez atwo
dostpne i skuteczne antyperspiranty.
Unguentum pyrogalloli
Pyrogalloli
Vaselinum album
12,5
ad 100,0
56
57 ciga z receptury
Unguentum emulsificans nonionicum FP VI

Polysorbatum 60
Alcohol cetylicus et stearynicus
Vaselinum album
Paraffinum liquidum
10,0
30,0
50,0
10,0
Pasta Chiota
Syn: Pasta Chiot-6, Chiet -6
Gelatini
Amylum tritici
Glicerini
Liq.Burowi
Aquae dest.
2,4
5,6
72,0
20,0
15,0
Pasta siwa Pasta canities

Pix liquida Pini
Sulfur ppt.
Pastae Zinci
5,0
5,0
90,0
Pasta wg ukomskiego
Syn.Pasta Fluorata
Natrii fluorati
Glicerini
3,0
1,0
Pasta Silicea
Syn. Pasta Boli
Bolus alba
Acidum boricum
Acidum salicylicum
Ol.menthae pip.
Methyli salicylici
Glycerol
500,0
5,0
1,0
gtt X
gtt XX
ad 1000,0
Stosowanie rany ropiejce, wilgotne, limaczce si
ciga z receptury
Wojciech Chmielak
Pasta Zinci
FPVI
Syn. Zinci oxidi Pasta
Zinci oxidum
Tritici amylum
Vaselinum album
25,0
25,0
50,0
(wg Barwioskiego Vaselini flavi)
Pasta Zinci mollis

Pasta Zinci
Paraffini liquidi
80,0
20,0
Pasta Zinci mollis wg Receptarium Polonicum:

Calcii carbonici
Zinci oxydati
Ol.Lini
Aqua Calcariae
15,0
15,0
10,0
10,0
Spotkaem si rwnie z przepisem, w ktrym wszystkie

skadniki byy w rwnych czciach.
Wykonanie
Wod wapienn poczyd z olejem lnianym (wytworzy si Linimentum Calcis) i nastpnie
dodawad, wczeniej przygotowan, mieszanin proszkw.
Pasta Zinci Sulfurati

Zinci oxydati
Sulfur ppt
Terrae silici
Adeps suillus
6,0
4,0
2,0
28,0
Pasta Zinci salicylatis (Pasta Lassari) FPVI

Acidum salicylicum
Zinci oxidum
Tritici amylum
Vaselinum album
2,0
25,0
25,0
48,0
Pasta Zinci Oxydi et Ammoni Bituminosulfonatis

Zinci oxidum
Ammonii bituminosulfonas
Tritici amylum
Vaselinum flavum
22,5
22,5
10,0
45,0
FPVI
58
59 ciga z receptury
Pasta Zinci oxydati Unny

Zinci oxydati
Glycerini
Gelatinae
Aqua destillata
15,0
25,0
20,0
40,0
niekiedy z dodatkiem Acidi borici i/lub Ichtyol
Pasta Unny (rezorcynowa)

Resorcinum
Zincum oxydatum
Terra Silicea
Adeps suillus
40,0
10,0
2,0
28,0
Pasta Unny (50% rezorcynowa) ma szereg modyfikacji i odmian np. obecnie zamiast smalcu mona
zastosowad lanolina + wazelin, lub zamiast ziemii okrzemkowej jest w skadzie glinka biaa (ta
modyfikacja nosi niekiedy swoja wasn nazw Pasta Letessier). Najczciej na receptach jest
uproszczony skad: Recorcinum 50,0, Pasta Zinci 50,0.
W jednej z nowszych publikacji spotkaem si rwnie z odnonikiem jakoby oryginalny skad

Pasty Unny brzmia: Rezorcyna 40,0, Pasta Cynkowa 40,0, Ichtiol 10,0, Wazelina 10,0
Aczkolwiek biorc pod uwag daty publikacji swoich rde myl, e kto natkn si na modyfikacj
podpisan jedynie nazwiskiem dr Unnay. Oczywicie nie przekrela to ani autentycznoci skadu ani
autora, gdy jest mnstwo receptur (rwnie wasnych modyfikacji) sygnowanych jego nazwiskiem.
Pasta Resorcini
Resorcinum
Zincum oxydatum
Amylum tritici
Paraffinum liquidum
20,0
20,0
20,0
40,0
Pasta proderminowa 10%

Prodermini
Pasta Zinci
Stosowanie uszczyca, wypryski
10,0
ad 100,0
Wystpuje w steniach 2-20%
ciga z receptury
Wojciech Chmielak
Vaselinum artificiale
Syn. Wazelina sztuczna
Paraffinum solidum
Paraffinum liquidum
20,0
ad 100,0
*jest wymieniana w literaturze, aczkolwiek ze wzgldu na gorsze waciwoci (rozsmarowywalnod)

oraz tendencje do rozwarstwiania naley uznad to jako ciekawostk i marny surogat wazeliny
Vaselinum hydrophylicum FPVI

Cholesterolum
Alcohol stearylicus
Cera alba
Vaselinum album
3,0
3,0
8,0
86,0
Sapo Kalinus FP VI
Lini oleum
Kalii hydroxidi solutio (170g/l)
Ethanolum (760g/l)
Aqua purificata
43,0
53,0
5,0
q.s.
Sapo medicatus FP VI
Adeps suillus
Rapae oleum
Ethanolum (760g/l)
Natrii hydroxidum
Natrii carbonas
Natrii chloridum
Aqua purificata
50,0
50,0
12,0
18,0
3,0
25,0
332,0
Sapo Cresoli
FP IV
Syn. Mydo krezolowe cieke, Lysolum
Sapo kalinus
Cresolum crudum
50,0
50,0
60
61 ciga z receptury
- Inne
Ma do pielgnacji skry dla dzieci i niemowlt
Eucerini
20,0
40,0
ad 75,0
Stosowanie do agodzenia m.in. odparzeo podpieluszkowych i pielgnacji okolic naraonych na
kontakt z tym co kiedy byo smaczne i poywne .
Ma z witamin A i roztworem kwasu bornego

Vit.A liq.
3,0
30,0
Eucerinum
ad 100,0
Mad wystpuje w szeregu odmian zarwno co do iloci skadnikw jak rodzajw np. obecnod w
skadzie witaminy E liq. , witaminy A+D liq., Ol.Cacao, 2% Sol Acidi Borici zamiast 3%, dodatki olejkw
eterycznych i innych.
Wykonanie w maci wystpuje niezgodnod zwizana z amaniem emulsji roztworu kwasu bornego
w eucerynie przez solubilizatory zawarte w witaminach (w rnych witaminach s rne. Ponadto
praktyka wskazuje na istniejce, znaczce rnice midzy roztworami rnych producentw co ma
wpyw na trudnod wykonywania i stabilnod leku)
Rozwizaniem jest zamienienie czci podoa na Hascobaz/Lekobaz np.10,0. Najpierw
przygotowujemy podoe, do ktrego wemulgowad naley roztwr kwasu bornego a nastpnie
witamin.
Ma salicylowo siarkowa
Acidum salicylicum
5,0
Sulfur ppt.
10,0
Sapo viridis
20,0
Lekobaza
ad 100,0
Wykonanie Kwas salicylowy rozetrzed z olejem rycynowym (1:1) i nastpnie dodad siark. Po
roztarciu poczyd z wczeniej przygotowan mieszanina podoa z mydem potasowym.
Mona rwnie podzielid podoe na p wtedy jedn czd lczymy z proszkami jak powyej, druga
z mydem potasowym i dopiero potem czymy.
W przypadku braku Lekobazy mona zamienid na Hascobaz.
Recepta czsto spotykana rwnie na podou: wazelina patrz: Mad salicylowo-siarkowo-mydlana
ciga z receptury
Wojciech Chmielak
Ma z Testosteronem
Testosteroni
0,05
Mentholum
1,0
Anaesthesinum
6,0
Vit.A liquidum
50,000j.
Oleum lini
2,0
Lanolinum
ad 50,0
2% Ma Testosteronowa (lub krem)
Wykonanie - Trudno o jednoznaczny skad powyszej maci zwaszcza, e oryginalnie (?) mad opiera
si na podou/ach niedostpnych w Polsce.
Optymalnie zastosowad Lekobaz, Hascobaz lub Mad Cholesterolow. Testosteron oczywicie z
ampuek.
Ma mocznikowa z cholesterolem na Hascobazie

Urea
20,0
Liquidum alumni acetici
15,0
Aqua dest.
35,0
Cholesterolum
4,0
Hascobaza
ad 200,0
Wykonanie Bdem jest wkrcanie cholesterolu do Hascobazy w unguatorze !! a z tak wersj
wykonywania si spotkaem. Naley zamienid czd podoa na wazelin i w niej na ciepo rozpucid
cholesterol. Po steniu tej czci podoa (po ochodzeniu do temp. Hascobazy) poczyd i
wemulgowad roztwory mocznika w wodzie i pynu Burowa.
0,5% Ma z Nitrocardem
Nitrocard
12,5
Lanolinum
ad 50,0
Powysza recepta jest zapisywana rwnie na wazelinie biaej.
Mad jest stosowana w leczeniu proktologicznym.
62
63 ciga z receptury
Ma pielgnacyjna na pkajce brodawki
Acidum tannicum
0,1
Anaesthesinum
0,5
Ung. Glicerini
ad 100,0
Korzystn modyfikacj moe byd zamiana Ung.Glicerini na Alantan krem/mad.
Ma antykoncepcyjna
Acidum lacticum
1,0
Acidum boricum
5,0
Acidum citricum
0,3
Ung .Glicerini
ad 100,0
D.S. Jednorazowo wprowadza si 3,0
Maci na piegi
Patrz rwnie Maci wybielajce
1)
2)
Perhydroli
Zincum oxydatum
Lanolinum
Vaselinum
Acidum salicylicum
1,5
1,5
Hydrargyrum ppt album
3,0
Ung. Mollis
ad 30,0
2,5 5,0
5,0
15,0
ad 30,0
UWAGA w przypadku przepisu 1) stosowad ostronie, ma iloci ryzyko poparzenia w

przypadku nadmiernej iloci.
Ma ochronna na soce (przeciw UV)

Salol
2,0
Eucerinum
ad 30,0
Ma na krwawienie z nosa
Liquor Aluminii acetici
1,5
Lanolinum
5,0
1 Sol.Adrenalini
1,5
Mentholi
0,05
Praffinum liquidum
ad 10,0
ciga z receptury
Wojciech Chmielak
ele
Wykonywan dawniej w aptekach (cakiem niedawno, bo jeszcze w latach 50-tych
ubiegego wieku) pewn form eli byy Elactuaria czyli powideka oraz Gelatinae czyli
galarety. Jakby nie patrzed dod smaczne lekarstwa i zapewne przez ten fakt oraz
dodatkowo to, e staroytni aptekarze sami zjadali to co wykonali zaprzestano
stosowania tych form lekw
Powanie jednak trudno si dziwid skpej iloci informacji, gdy wie si z elami wiele
trudnoci technologicznych oraz niezgodnoci farmaceutycznych ktrych trudno szukad w
literaturze.
Jednak ele kusz swoj konsystencj, atwoci nakadania, smarowalnoci i efektem
chodzcym po uyciu.
Jako podstawy do wytwarzanych lekw mona uyd gotowego >>elu do USG<<, ktrego
producent zaznacza na opakowaniu moliwod uycia na bony luzowe (nie wszystkie maj
tak informacj !!!).
Podaj te informacje bez konkretnych przepisw, gdy nie mam wiedzy co do penego skadu elu i
moliwych interakcji ale jest to ciekawostka, ktra po pierwsze moe si czasem komu przydad
.a po drugie niewykluczone, e cakiem niedugo bdzie dostpna baza elowa jako substancja pro
receptura
64
65 ciga z receptury
Proszki
Proszek przeciw poceniu
Acidi salicylici
Acidi borici
Tannini
Alumeni plv
Zinci oxydat.
Talci
6,0
8,0
aa
18,0
aa
75,0
Proszek do stp
Alumen
Acidi borici
Urotropini
Talci
Magnesi oxydati
9,0
9,0
9,0
1,5
1,5
Proszek do czyszczenia zbw 1

Acidi tannici
Bismuthi subnitrici
Pabiamid
Mentholi
Saccharum
Calcium carbonici
ad
2,0
1,0
1,0
1,0
0,6
100,0
Proszek do czyszczenia zbw 2

Calcium carbonicum
Magnesium carbonicum
Sapo medicatus
Ol.Menthae
100,0
10,0
5,0
1,0
Pulvis dentifricius albus FPII

Syn. Proszek do zbw
Calcium carbonicum ppt

Magnesium carbonicum
Oleum Menthae piperitae
400,0
30,0
2,5
ciga z receptury
Wojciech Chmielak
Pulvis adsorbent
Magnesi oxydati
15,0
Carbo medicinalis
ad 50,0
M.f.pulv
D.S. co 3 godziny paska yeczk od herbaty
Pulvis analgeticus 1
Acidi salicylici
Phenacetini
aa 0,5
M.f.pulv. D.t.d. No XII
Pulvis analgeticus 2
wg Barwioskiego
Coffeini puri
0,05
Pyramidoni
0,15
Phenacetini
0,3
D.S. 1 proszek w razie blu
Pulvis antidiarrhoicus
Rhiz.Tormentillae pulv.
Bismuthisubgallici
Carbonis animalis
aa 10,0
M.f.pulv. D.S. 3xdziennie paska yeczka od herbaty
Pulvis Ipecacuanhae opiatus (Dovera)

Syn. Proszek Dovera, Doveri pulvis
Ipecacuanhae radix
Opium pulveratum
Saccharum lactis
1,0
1,0
8,0
Dziaanie przeciwkaszlowe i wykrztune.
66
67 ciga z receptury
Pulvis magnesie cum Rheo (Troisty)

Syn.Proszek Troisty
Magnesi carbonas
Rhei rhizoma
Saccharum
Ol.Foeniculi
10,0
4,0
6,0
gtt. No III
Dziaanie przeczyszczajce, zmniejsza wzdcia i nadmiar HCl w soku odkowym.
Pulvis Saloli compositus

Phenylii salicylici
Hexamethylenotetramini
aa 0,5
*w sprzeday preparat UROSAL w skadzie te same substancje: aa 0,3.
Pulvis antilumbaginis polentis

Syn. Proszki antyneuralgiczne dr Sznapki
Polopiryni
0,5
Pyramidoni
0,3
Codeini phosporici
Luminali
aa 0,02
Coffeini puri
0,025
M.f.pulv. D.t.d. No XX
D.S. 2-3xdziennie proszek
Pulvis Vincenti
Calcium chloratum
Acidum boricum
M.f.pulvis
1cz.
4-5cz.
Dziaa antyseptycznie, przeciwzapalnie, osuszajco i przeciwwysikowo. Stosowany by przed wojn

do posypywnia mokrych wypryskw, wrzodw i ran (do otwartego leczenia ran). Leczy opryszczk.
Chore miejsce trzeba pudrowad 4-6 razy dz.
ciga z receptury
Wojciech Chmielak
- Inne
Puder przeciw poceniu si stp
Urotropinum
70,0
Talcum veneti
10,0
Wykonanie urotropin bardzo solidnie zmikronizowad a do uzyskania subtelnego proszku (w
przeciwnym wypadku bdzie kopot z trwaym naoeniem pudru na stopy) Zmieszad nastpnie z
talkiem. Mona dodad jakiego olejku zapachowego by zamaskowad przykr woo urotropiny.
Stosowad 1-2x w miesicu najlepiej na noc i i po zastosowaniu naoyd skarpetki do spania.
Puder przetestowany bardzo dobry!
Pulvis antacida cum papaverini

Papaverini hydrochlorici
0,04
Calcii carbonici
Magnesi oxydati
aa 0,3
D.S. 2-3x dziennie 1 proszek
Pulvis antacida cum anaesthesini

Anaesthesinum
0,3
Pyralgini
aa 0,5
D.S. 3x dziennie 1 proszek
Proszki z Encorton i Arechin

Acidum acetylosalicylicum
Arechin
Encorton
0,4
0,08
0,0015
68
69 ciga z receptury
Proszek wykrztuny
Ammonium chloratum
10,0
Natrium benzoicum
20,0
Natrium bicarbonicum
20,0
M.f.pulv.
D.S. 3x dziennie yeczk na 1/3 szklanki wody
ciga z receptury
Wojciech Chmielak
Czopki, globulki, prciki

Suppositoria Glyceroli
Syn. Suppositoria Glycerini
FP III
Natrium carbonicum
Acidum stearinicum
Glicerinum
FPVI
5,0
9,0
100,0
Natrii carbonas anhydricus

Acidum stearicum
Glycerolum 86%
1,68
8,19
91,0
Suppositoria antihaemorrhoidales
Nazwa Suppositoria antihaemorrhoidales jest nazw pod ktr znaled mona dziesitki
rnych receptur na czopki oczywicie o rnych skadach zarwno ilociowych jak i
jakociowych. Nie sposb jest tu je wszystkie przytoczyd std pozwol sobie ograniczyd do
kilku najczciej spotykanych.
FP VI
Bismuthi subgallas
Zinci oxidum
Tanninum
Massa suppositoriae
M.f.supp D.t.d. No XII
0,2
0,1
0,15
q.s.
Bismuthi subgallici
Zinci oxydati
Resorcini
Balsam peruviani*
Massae suppositorium
M.f.supp D.t.d. No XII
0,2
0,1
0,04
0,1
q.s.
*niezgodnod -> naley Balsam peruwiaoski rozetrzed z Ol.Ricini 1:1
Suppositoria antihaemorrhoidalia cum adrenalini

Xerofomini
Anasthesini
Sol.Adrenalini 1:1000
But. Cacao
M.f.supp.analia Dtd No 24
0,1
0,3
gtt III
q.s.
(czasem zamiennie w skadzie zapisany jest Dermatol)
Suppositoria antispastica FPVI

Papaverini hydrochloridum
Belladonnae extractum siccum
Massae supp
Mf.supp. D.t.d.No XII
0,1
0,015
q.s.
70
71 ciga z receptury
Globules cum clindamycini

Klindamycini
Acidi borici
But.cacao
M.f.glob.vag. D.t.d.No X
s 1x1
0,1
0,1
q.s.
Globules vaginales cum Nystatini

Neomycini
Nystatini
Acidi borici
Saccharumlactis
Ol.Cacao
M.f.glob.vag. D.t.d. No X
0,5
100.000j.
0,2
0,3
q.s.
Wykonanie
Naley przeliczyd nystatyne np. 1mg to ok. 5800j. (dane na opakawaniu s rne !! ) Patrz
rwnie uwagi o trudnociach z nystatyna!
Globules cum Augmentini*

Augmentini
Clotrimazoli
Lactosum
Gliceroli
Ol.Cacao
M.f.glob vag. D.t.d.NoXII
S. dopochwowo
gtt
0,3
0,1
0,2
V
q.s.
Wykonanie Obliczyd konieczne iloci tabletek Augmentin i Clotrimazol, a nastepnie je rozetrzed i

ewentualnie odsiad z pozostalosci otoczek (bardzo przydatne jest tu sitko ). Dodad kilka kropli
gliceryny i potem laktoza i kolejnie maso kakaowe. Utrzed dokadnie i uformowac globulki.
Mona oczywicie wykonad globulki metod wylewania przy pomocy unguatora i odpowiednich form.
Gwiazdka w tytule recepty - dotyczy pewnego dylematu moralnego jaki Augmentin autor recepty
ma na myli ? Wie si to z faktem, i poszczeglne dawki nie rni si ilocia kw.klawulanowego
tylko amoxicillini. W swoim dziaaniu przyjmuj jako referencyjny Augmentin 1,0 ze wzgldu na
najwikszy stosunek iloci antybiotyku do masy tabletki.
ciga z receptury
Wojciech Chmielak
Styli vaginales cum amoxicillini

Amoxicillini
Acidum boricum
Butyrum Cacao
M.f.styli vag. D.t.d.No X
0,125
0,1
q.s.
Recepta ma szereg modyfikacji co do iloci antybiotyku.
- Inne
Czopki z efedryn i hydrokortyzonem
Ephedrini
0,15
Hydrocortisoni
0,02
Anasthesini
0,2
But.cacao
q.s.
M.f.supp.analia D.t.d. No XII
Czopki z morfin
Morphini hydrochlorici
Ol.Cacao
M.f.supp.analia D.t.d. No XII
Globulki z Furaginum
Furagini
Nystatini
Vit.A.
Acidi borici
Lactosi
But.cacao
M.f.glob.vag.
D.t.d.No X
0,02
q.s
0,1
100.000j
5.000j
0,15
0,1
q.s.
Globulki z metronidazolem i nystatyn

Nystatini
200.000j (!)
Metronidazoli
0,25
Oleum cacao
q.s
M.f.glob.vag.
D.t.d.No X
72
73 ciga z receptury
Leki oczne
Unguentum ophtalmicum Podoe do maci ocznych
Paraffinum liquidum
Vaselinum album
10,0
10,0
80,0
Wykonanie po stopieniu i przesczeniu naley wyjaawiad w 160oC przez godzin.
Vaselinum ophtalmicum FPVI

Syn. Vaselinum album pro usu ophtalmico
Wykonanie otrzymuje si z wazeliny biaej przez ogrzewanie w temp.170oC przez 1 godz.
cig dalszy prawdopodobnie nastpi .
ciga z receptury
Wojciech Chmielak
Trudnoci (i niezgodnoci) recepturowe

Poza znanymi i dobrze opisanymi w literaturze niezgodnociami jest wiele sytuacji ktre
uciekaj gdzies w niepamid, przez co wykonanie recepty moe si nie udad..lub co gorsze
zostanie niewiadomie bdnie wykonana i nastpnie wydana pacjentowi. S oczywicie
rne sposoby jedne to merytoryczne poprawki skadu recepty inne to praktyczne
sposoby dziki ktrym jej prawidowe wykonanie staje si nie tylko atwiejsze i szybsze a
niekiedy w ogle moliwe.
Ponadto s rwnie trudnoci interpretacyjne co do nazwy niektrych substancji (sl,
hydratacja, stenie) np. wskutek zmian wprowadzanych w kolejnych wydaniach FP czy te
pominiciu szczegu jakim jest nazwa synomiczna podczas przygotowywania leku w
aptece.
Acidum salicylicum
Kwas rozkada mydo potasowe naley unikad bezporedniego kontaktu. Np. dodawanie
Sapo kalini na koocu itp. w zalenoci od skadu recepty.
Inna sprawa to rozcieranie kwasu salicylowego / Ol.ricini wzgldnie w maej iloci podoa
zwaszcza przy korzystaniu z unguatora - kwestia ta to nie tylko uzyskanie odpowiedniego
rozdrobnienia ale rwnie pozbycie si zaadsorbowanego powietrza z krysztakw
substancji. Podobnie - dotyczy to take innych substancji np. metronidazolu czy
hydrokrotyzonu warto nie id na szybkod.
Adrenalina
Naley unikad formulacji czopkw z dodatkiem Lanoliny. Adrenalina jest podatna na
utlenienie a lanolina zawierajc nadtlenki bdzie przyspieszad jej rozkad.
W roztworach wodnych podobnie utlenia si widoczne jest to w zmianie zabarwienia
od czerwonego do ciemno brunatnego. Trwae s roztwory o kwanym pH < 3,5.
Anestezyna
Z rezorcyn nastpuje zmiana zabarwienia (tworzy z ni rwnie mieszanin eutektyczna
naley wied rozdzielid proszki).
Zmiana barwy rwnie z kwasem acetylosalicylowym
W rodowisku silnie kwanym hydroliza.
74
75 ciga z receptury
Aqua
Naley zwrcid uwag na kopoty w formulacji postaci leku wynikajce z rozpuszczalnoci
(iloczyn rozpuszczlanodi oraz mieszania (emulgowania). W receptach ktrych mamy
roztwory wodne z podoem o maej wchanialnoci np. wazelina, smalec, parafina, parafina
pynna naley czd podoa zamienid lub uyd emulgatora np. lanoliny. Jeli w skadzie
wystpuje Vitaminum A (roztwr wodny 50.000/ml) najlepiej od razu zamienid czd
podoa na hasco/lekobaza.
Argentum nitricum
UWAGA unikad kontaktu ze skr !
Podczas odwaania warto uyd szalki Petriego lub skonstruowad z bibuy co na ksztat
czenka. Zapobiegnie to przypadkowemu rozsypaniu si i wybrudzeniu przez Argentum
caej okolicy.
Argentum nitricum jest niezgodny z:
chlorkami, bromkami, jodkami, mleczanem etakrydyny (rivanol) w zalenoci od
stenia (redukuje si do metalicznego srebra), formaldehydem, wglanami
rozpuszczalnymi, pynem Burowa, ichtiolem, glicerolem - bo glicerol utlenia si w
jego obecnoci do aldehydu a ten redukuje jony srebra do metalicznego srebra (tak
jak formaldehyd), nadmanganianem potasu.
Argentum proteinicum
Zapisywany jako skadnik kroli do nosa, ktre powinny byd izotoniczne nie moe byd
izotonizowany za pomoc 0,9% NaCl tylko 5% roztworem glukozy lub jak w kroplach
ocznych 1,6% Sol. KNO3.
Atropinum sulfuricum
Z tanin daje osady. Substancje o zasadowym odczynie wywouj hydroliz i wytrcenie
wolnej zasady.
Balsam peruwiaski
Nierozpuszczalny w wodzie, rozpuszczalny w etanolu najkorzystniej w 90, bardzo dobrze z
olejem rycynowym z innymi z olejami nie miesza si!
Z Paraffin te si nie miesza !! Nie miesza si dobrze z Lanolin , nie miesza si z wazelinami,
ale mona go wprowadzid, jeeli w rwnych czciach zmieszamy go z olejem rycynowym
(1:1)- ta waciwod jest wykorzystywana w praktyce ! patrz rwnie MAD MIKULICZA !
ciga z receptury
Wojciech Chmielak
Balsam peruwiaoski jest niezgodny z tlenkiem cynku, kawesm bornym wytworzenie osadu.
Ale za to: Balsam lubi olej rycynowy
Boraks
Natrii tetrabras w poczeniu z salicylanami daje bardzo gorzkie poczenia naley wic
unikad w lekach do pdzlowania jamy ustnej.
Calcium bromatum
Wytrcaj si osady z:
benzoesanem sodu (warto po przeliczeniu zamienid na NaBr)
salicylanem sodu
Natrium bicarbonicum (osad), inne wglany, take fosforany, siarczany
Calcium carbonicum praecipitatum

rodowisko kwane rozkad.
W mieszaninie z zasadowym azotanem bizmutowym (Bismuthum subnitricu) tworzy tward
nie rozpadajc si w p.pokarmowym mas.
Calcium chloratum (di-, hexa, ??-hydricum)

Przede wszystkim naley go waciwe przechowywad, gdy jest bardzo higroskopijny.
Druga sprawa to kwestia czy wykonujc lek, w skadzie ktrego nie jest zapisane
hexahydricum naley przeliczyd ilod na bezwodn czy nie?
Ot w FP VIII jest monografia dwu- i szeciowodnego CaCl2. We wczeniejszej FP VI
synonim Calcii chloridum odnosi si do: Calcium chloridum hexahydricum. To pierwszy
sygna, i nie naley przeliczad. Drugim jest istnienie monografii gotowego 10% Calcii
Chloridii iniectio w przeliczeniu wanie na CaCl2,6H20, co jak sdze jest wystarczajce do
tego, e tak form traktujemy jako referencyjn, przy okazji dostepn jako substancja pro
receptura.
Mona jeszcze jedn analogi podad ot MgSO4,7H20 dla ktrego mamy oddzieln
monografi MgSO4 Magnesium sulfuricum siccatum.
Ponadto: unikad poczeo z benzoesanem sodu wytrcenie osadu.
76
77 ciga z receptury
Carbo medicinalis
Ucieranie z nadmanganianem potasu (silne waciwoci utleniajce) naley uwaad gdy
moe nastpid wybuch
Przez to, e ma due waciwoci adsorbujce naley unikad czenia (np. w Pulveres) z
innymi substancjami, a take czenia w tym samym czasie, z innymi, stosowanymy lekami.
(Naley zastosowad m.in. 2-3 godz. przerwy pomidzy podaniem innego preparatu)
Cholesterol
Nie naley go wprowadzad na sucho do podoy maciowych np. w unguatorze tylko
stopid Temperatura topnienia wynosi 147-150oC. W przypadku Hascobazy czy Lekobazy
zamieniamy czed podoa na wazelin bia z ktr naley substancj stopid i dokadnie
mieszad w czasie stygnicia.
Wysze stenia cholesterolu w wazelinie wykazuj tendencje do tworzenia grudek std
te w razie wikszej iloci moe byd konieczne skontaktowanie si z lekarzem (zamiana
podoa..)
Detreomycyna
Kwestie rozpuszczalnoci zwaszcza w wodzie -> patrz recepta 2% Solutio Detreomycini
aquosa oraz literatura (rozdz. o recepturze jaowej)
Detreomycyna jest niezgodna z:
alkaliami, z silnymi alkaliami hydroliza, z jonami metali - cikimi - wytrcenie
osadu, z wikszoci antybiotykw : z gentamycyn, z erytromycyn, z tetracyklinami
- praktycznie nie powinno si czyd ze sob na recepcie !
Efedryna + Erytromycyna
Rp.
2% Ephedrini
2% Erytromycini
aa ad 10,0
Poza niezgodnoci > erytromycyna ulega w kwanym rodowisku efedryny hydrolizie co

wymusza rozdzielenie roztworw i wydanie ich w odzielnych butelkach jeszcze kwestia
stenia wydawanych roztworw.
Na recepcie zapisano 2% roztwory, ktre wg zapisu lekarza po poczeniu miayby utworzyd
jeden czyli 1% wzgldem kadej z substancji.
Rozdzielajc wic substancje i wydajc w oddzielnych buteleczkach naleaoby
przygotowad 1% roztwor efedryny i 1% zawiesin erytromycyny* w ilociach po 5,0.
ciga z receptury
Wojciech Chmielak
*Optymalnie byoby wykonad z erytromycyny z fiolki i.v. aczkolwiek wtedy wycena na

100%.
Ponadto Ephedrinum hydrochlorium w rodowisku zasadowym hydroliza do wolnej zasady

wydzielenie osadu.
Formaldehydum 35%, 40% .. a moe Formalina ?

O ile sprawa procentowoci jest prosta: FP VIII zmienia monografi Formaldehydi
solutio z 40% na 35%, o tyle interpretacja niektrych recept z zapisem xx % Sol. Formalini
moe budzid pewne wtpliwoci i dlatego warto o tym dokadniej wspomnied.
Ot farmakopealnie Synonim: Formalina to 40% roztwr formaldehydu co
uzasadnia jednoczenie obecnod w obrocie takich wasnie roztworw a nie 35%.
(Rozcieoczyd zawsze przecie mona )
W Polsce w tradycyjnie farmaceutycznym pojmowaniu procentowoci* zapis 10%
Sol. Formalini oznacza roztwr 10% formaldehydu. Nie traktujemy synonimu 40% roztworu
czyli formaliny jako nowej substancji. Analogicznie, zreszt, gdy mamy zapis: Ung.Acidi borici
bez procentw na recepcie wykonujemy 10% mad (bo tak mamy w FP), a jeli mamy
zapisane 3% Ung.Acidi borici to wykonujemy z 3,0 gramw kwasu do 100,0 a nie
rozcieoczamy ponad 30-krotnie mad 10%.
Gosy o tym ze zapis 10% Sol. Formalini oznacza koniecznod 10-krotnego
rozcieoczenia roztworu 40% (czyli traktowania synonimu Formalinum jako subst.100%) wywodz si, jak si wydaje z 2 rde jedno ley poza farmacj np. preparaty
histologiczne zazwyczaj s (byy) wykonywane przy uyciu 4% roztworu formaldehydu, czyli
10% formaliny(to zreszt osobicie pamitam podobnie jak zapach jaki miaem w domu
podczas robienia takich preparatw), podobnie wykorzystanie w celach technologicznochemicznych.
Drugie rdo ley w krajach anglojzycznych (rwnie w farmacji) gdzie rwnie cyt. za
wikipedi: ...roztwory 37-40% formaldehydu s nazywane 100% Formalin.
*Jak widad oba, wykluczajce si de facto, stanowiska maj swoj logik dlatego przed
napisaniem tego tekstu skontaktowaem si z UM w Biaymstoku gdzie autoryzacj dostaa
wersja tradycyjna interpretacji procentowoci i wykonywania rozcieoczeo formaliny.
Glycerinum
+ Nadmanganian potasu moe nastpid wybuch
78
79 ciga z receptury
Ichtiol
Roztwory wodne mona nieco podgrzad by szybciej si rozpuci (w zasadzie wytworzy
koloid) . Ale UWAGA nie za mocno gdy powyej 70-750C nastpuje rozkad ichtiolu !
Roztwory spirytusowe prba rozpuszczenia ichtiolu w etanolu powyej 90 % nie uda si !
- nastpuje wytwarzanie si nierozpuszczalnego ichtiolu - tworzy si ywica ichtiolowa gumowata masa uszkodzonego ichtiolu. W receptach z Ichtiolem i Spir. Vini naley
rozwayd zamian na etanol 70%.
Aby uniknd brudzenia ichtiolem (i innymi podobnie gstymi substancjami np. dziegcie)
warto podczas wylewania wykorzystad jego lepkod i pod koniec - obrcid opakowanie o
1800 tak aby reszta substancji wrcia do niego a nie je brudzia. Przy okazji unika si strat.
Ichtiol jest niezgodny z:
Argentum nitricum, Rivanol, zw. Alkaliczne (wydziela si amoniak), papaweryna
(wydzielenie osadu), atropina, tanina, bromki, acid.salicylicum, pyn Burowa
(wydzielanie galaretowatego osadu).
ZnO wytrcenie osadu
Z rezorcyn niezgodnoc pH
Mieszanie ichtiolu do samej wazeliny jest utrudnione moe si wydzielid dlatego te
naley dodac lanoline. Podobnie z parafina nie miesza si.
Ichtiol lubi lanolin
Jod
Podobnie jak z Argentum nitricum podczas odwaania najlepiej uyd szalki Petriego.
W przypadku recept Jod + KJ + Gliceryna naley uyd nieco wody kosztem glicerolu do
rozpuszczenia KJ a w konsekwencji Jodu.
NIE STOSOWAD JEDNOCZENIE PREPARATW ZE ZWIZKAMI RTCI ! wydzielajacy si jod na
bonach luzowych moe tworzyd rcy jodek rtciowy ryzyko naderek, wrzodw.
Kalium hypermanganicum
Gliceryna, alkohol, cukier, skrobia, elazo, woda utleniona rozkad i ryzyko wybuchu.
ciga z receptury
Wojciech Chmielak
Kalium Jodatum
Gdy w roztworze KJ jest w steniach x>5% - wwczas jest niezgodny z:
sole chininy od 0,1 % - osad na 2-gi dzieo
fosforan kodeiny od 0,3 % - osad jodku kodeiny po 24 h
chlorowodorek morfiny od 0,2 % - osad po 5-12 dniach
chlorowodorek papaweryny od 0,2 % - osad natychmiast
Lanolina - (bez)wodna ?
W kolejnych wydaniach Farmakopei Polskiej pod nazw Lanolina ukrywaj si rne
podoa. O ile w przypadku Spirytus Vini (patrz dalej w tekcie: Spirytus Vini rectificatus czyli ile
cukru w cukrze ?) zmiany cechoway si pewnym kierunkiem, o tyle w przypadku Lanoliny
bywao rnie
FP II (H2O)
Lanolina Lanolinum, Adeps Lanae cum aqua
Lanolina bezwodna Lanolinum anhydricum, Adeps Lanae
FP III
Lanolina Lanolinum anhydricum
FP IV (H2O)
Lanolina Lanolinum, Adeps Lanae hydrosus
FP V
FP VI
FP VIII
Lanolina Adeps lanae, bezwodna czyli Lanolinum anhydricum
Ponadto jest te monografia: Lanolina uwodorniona Adeps Lanae hydrogenatus
Luminal sodu
Jest niezgodny z Sirupus Pini, Neospasmina, (maj kwane pH podczas gdy luminalu jest
zasadowe pH 8,0-8,2), niezgodny z hydroxyzini sir. wytrcenie osadu hydroxyzyny,
bromkami, pyralgin, chlorowodorkiem papaweryny (pH 45), chlorowodorkiem morfiny,
chlorowodorkiem etylomorfiny.
Ponadto z:
fosforanem kodeiny (0,3% LuminalNa i 0,5% Codeini phosph. oraz 0,5% LuminalNa i
0,3% Codeini phosph.)
80
81 ciga z receptury
NH4Br i NH4Cl wg tabelki steo:

Luminal sodu
NH4Br
NH4Cl
x > 0,3 %
x > 0,5 %
5%
2%
5%
2%
W przypadku gdy w recepcie wystpuj wiksze iloci NH4Br / NH4Cl mona rozwayd
zamian na rwnowan,wzgldem bromu, ilod NaBr nie zakwasza roztworu. (oczywicie
w porozumieniu z lekarzem)
Rozpuszczalnod LuminalNa w wodzie 1:1-1,5, jeli na recepcie wystpuje Luminal wwczas
zamieniamy zgodnie z przeliczeniem:
232,24 - masa czsteczkowa Luminalu
254,22 - masa czsteczkowa LuminaluNa
Luminal rozpuszcza si w spirytusie 1:10-20 wic nie zawsze jest koniecznod jego zamiany
na sl.
Mieszaniny eutektyczne
Mieszaniny eutektyczne powstaj w okrelonych steniach (proporcjach) danych substancji
i odpowiedniej temperaturze jako skutek obnienia temp. topnienia poszczeglnych
skadnikw. Powstaa mieszanina upynnia si prowadzc do trudnoci w formulacji lub
niekiedy nawet j uniemoliwjc. Ciekawostk jest Camphophneol ktry dziki
powyszemu zjawisku znalaz zastosowanie w stomatologii (skad w tekscie).
Dokadne dane odnocnie euteksji mona znaled w literaturze - tu zaznacz jedynie
najczciej spotykane w praktyce recepturowej, pary substancji, na ktre naley zwrcid
uwag:
Kamfora Fenol (+ Spirytus) / Salol / Mentol / Wodzian chloralu
Anestezyna Kamfora / Mentol / Rezorcyna
Mentol Rezorcyna / kamfora
Kwas salicylowy Mentol / tymol / salol / kamfora / urotropina
Podobnym rodzajem niezgodnoci s mieszaniny semitektyczne, w ktrych po zmieszaniu

skadnikw nastpuje wydzielenie wody krystalizacyjnej ze zwizkw. Std te, w praktyce
recepturowej zalecane jest stosowanie bezwodnych substancji.
Przykadem jest np. Natrium sulfuricum hydratum (Na2SO4 10H2O w poczeniu z NaCl,
NaBr) uzyskany proszek wilgotnieje wskutek wydzielenia wody.
ciga z receptury
Wojciech Chmielak
Substancje higroskopijne
Substancjami o duej chonnoci wody z powietrza s:
Urotropina
Kwas acetylosalicylowy
Chlorek wapnia
Zarwno pojedyncze sole jak i mieszaniny bromkw
Rozwizaniem jest rozdzielenie substancji lub niekiedy dodanie substancji sabo
higroskopijnej np. laktoza.
Mentholum
Patrz: mieszaniny eutektyczne. Niezgodnoci jest roztwr mentol+kamfora+parafina pynna
gdzie naley osobno rozpucid mantol w parafinie i osobno kamfor. Dopiero uzyskane
roztwory poczyd.
Nystatyna
Kiedy dostpna bya Nystatyna o sile 2.000.000j./g ! (W Aptekach wykonywano rwnie
trituracje z laktoz o tej mocy). Std naley zwrcid uwag jeli na recepcie jest
nieoczekiwanie dua jej iloc zapisana (zapis w gramach) moliwe, e lekarz korzysta z
dawnych zapiskw.
Nierozpuszczalna w wodzie, niezgodna z parafin ciek.
Oleum cacao
Kamfora obnia temperatur topnienia.
Papaweryna
Saba rozpuszczalnod w tinkturach mona rozwayd zamian na wod, w ktrej rozpuszcza
si na gorco.
Z substancjami o odczynie zasadowym, bromkami, jodkami, garbnikami tworzy osad.
Parafina + Gliceryna i inne.

Substancje nie mieszaj si za sob aby wykonad prawidowo recept naley dodad
niewielk ilod Lanoliny kosztem parafiny.
Podobnie postpujemy w przypadkach poczeo innych hydofilowych substancji zapisanych
razem z parafin: np. sol.adrenalini, wodne solubilizowane roztwory witamin A, D.
82
83 ciga z receptury
Pepsyna kwas solny

W receptach naley maksymalnie oddzielid czenie tych skadnikw aby uniknd inaktywacji
pepsyny. Kwas zwyczajowo dodajemy na koocu przyrzdzania leku.
Rozpuszczanie w podwyszonej temperaturze

W wodzie:
Kwas borny, kwas benzoesowy, kwas salicylowy, aminophenazon, kofeina,
metronidazol, wodorowglan sodu (do 400 C)
W Glicerynie:
Boraks
W Oleum Ricini:
Acidi salicylici (1:10)
Rivanol
Jest niezgodny z:
z wod wapienn (w zasadowym pH rywanol jest nieczynny), natrium tetraboricum,
tannin i garbnikami, z kwasem salicylowym. Jako substancja kationowa jest
niezgodny z subst. o charakterze aninowym - np. tummenolem, ichtiolem, - tworzy
si wwczas zwizek ywicowy - pochodna rivanolu i ichtiolu.
Spiritus Vini rectificatus czyli ile cukru w cukrze ?

Bdzie to krtka historia procentowoci Etanolu w recepturze w lapidarnej formie i
podsumowaniem na koniec .
Ot w kolejnych wydaniach Farmakopei Polskiej s podane rne stenia etanolu jako:
Spirytus Vini rectificatus (=Spiritus Vini).
FP II oraz FP III
Spiritus Vini rectificatus / Spiritus / to Spiritus 90o !! (73cz. Wody + 927cz. Spiritus 95o)
Spiritus concentratus / Spiritus Vini 95o to Spiritus 95o
Spiritus dilutus / Spiritus Vini 70o to Spiritus 70o
FP IV
Spiritus Vini rectificatus to Aethanolum 95o !!
FP V
Spiritus Vini rectificatus to Ethanolum 760g/l. Aethanolum 95o
FP VI
Spiritus Vini rectificatus to Ethanolum 96%, Ethanolum 760g/l
FP VIII
podaje jedynie Ethanolum (96 per centum) oraz Ethanolum anhydricum
ciga z receptury
Wojciech Chmielak
Rnice pomiedzy FP byy przyczyn zmian w skadach preparatw oficynalnych. ( zobacz np.
Spiritus Ammoni anisatus lub Spirutus camphorae) Aczkolwiek mona uznad, e zmiany nastpoway
raczej bez wikszego wpywu na jakod i dziaanie leku.
Waniejsze jest by niekiedy krytycznie podchodzid do zapisu Spiritus Vini (bez podanej %) na
recepcie. Zapis taki oznacza w obecnej chwili etanol 96% - ale pamitad naley, e jest to za
due stenie do lekw stosowanych bez rozcieoczania na skr w celach odkaajcych.
(zalecenie do 70% wgFP VI)
** (zobacz te wczeniej: Lanolina (bez)wodna )
Styli vaginales metod rcznego wytaczania.

Prciki dopochwowe czyli styli stylki.
Rozumiem, e mona ich nie lubid wykonywad..ale eby do tego stopnia by odsyad z apteki
pod pozorem braku skadnika ??
Wbrew pozorom nie robi si ich wcale tak strasznie jeli podejdzie si ze sposobem. Ot
potrzeba do stylek (analogicznie jak i do globulek czy czopkw jeli ktos je robi rcznie
jeszcze) - jak najwikszy modzierz ceramiczny dua powierzchnia tarcia i masa pistla
zrobi nam mas stylkow duo szybciej i z mniejszym wysilkiem.
Ale po kolei.
Zazwyczaj spotykam si z receptami na stylki dla dziewczynek w wieku od kilku miesicy do
kilku lat o skadzie: antybiotyk + kwas borny + Ol.cacao o masie wynikajcej z recept od 0,2
substancji staej do niemal 1,0 grama co oczywicie wymaga korekty i konsultacji z
lekarzem. (Patrz wymiary). Nie czas i miejsce by tu rozpatrywad zasadnod wypisywania acidi
borici aczkolwiek trudno jest jednoczenie tu rozpatrywad zamiane na acidi lactici
O roztarciu nie ma co przynudzad waniejszym aspektem jest ilod Ol.cacao bo od tego
zaley wielkod prcikw. Praktyka pokazuje, e mona uzyskad super plastycznod masy co
ma potem wpyw na atwod wytaczania oraz trwaoc leku przy iloci Ol.cacao w iloci
okoo 25-30% masy docelowej stylki. Jak to ma si wic poczyd i potem nie rozpac?? Jest
metoda - po dosypaniu wirkw do roztartych substancji naley dodac odrobine lanoliny.
Wystarczy bardzo maa ilod ok.100-300mg na caod by masa si uplastycznia dziki
czemu nie trzeba dodawad wikszej iloci Ol.cacao.
Po roztarciu postpujemy analogicznie jak przy globulkach czyli waek->graniastosup
podzia na rwne czci i toczenie stylek na szklanej tafli. Polecam szeroki n recepturowy
(nadaje si idealnie) oraz subtelne podsypywanie talkiem aby masa nie przyklejaa si do
powierzchni.
84
85 ciga z receptury
Dokadne roztarcie wraz z uklepywaniem masy!!! i dodanie lanoliny powoduje, e nie ma

w niej pustych przestrzeni z powietrzem powodujcych ze mimo szybkiego ochadzania si
masy, i tym samym twardnienia stylki nie krusz si podczas wytaczania.
Trzeba oczywicie przy tak maej masie leku uwzgldnid rodzaj materii czyli szybko topice
si maso i nie robid przesadnych stokw, ani te glizd ktre zanim si zaaplikuje
pokrusza si w pudeku.
Przy stylkach o masie ok. 0,5g trzeba oczywicie stylki wayd aby wszelkie wymogi ars
farmaceutica zostay spenione
Przy okazji wydania leku - warto przypomnied rodzicom o zasadach higieny dziewczynek
Test na poprawne wykonanie zawiesiny

Wstrzsad 15 sek. jednolite rozproszenie powinno utrzymad si przez 2 minuty.
ciga z receptury
Wojciech Chmielak
Urzdzenia, naczynia i utensylia recepturowe

Czopkarka
Bardzo proste i porczne urzdzenie. Czysta mechanika i sia fizyczna potrzebna do jej
wykorzystania do wytoczenia czopkw/globulek ewentualnie stylek aczkolwiek, modele
obecne w sprzeday nie maj matryc na te ostatnie.
Wad mao wygodne czyszczenie (zwaszcza jeli do wykonania jest wicej ni jedna
recepta)
Zalet w dobie istnienie unguatora co bezgona
Unguator
Niby wszystko wiadomo a jednak znam aptek, w ktrej mimo wszystko, czopki i globulki
toczy si rcznie std te par sw tutaj..ale zacznijmy od pocztku.
Do unguatora mamy do dyspozycji 2 rodzaje mieszade:
wielokrotnego uytku i jednokrotnego. Od razu wbrew superlatywom ze strony wszystkich
czycioszkw powiem = ze jednorazwek nie polecam. (Zreszt to yciowe stwierdzenie
sprawdza si poza receptur rwnie )
Praktyka pokazuje, e mieszado jednorazowe majc paska powierzchni moe
powodowad niedokadne rozmieszanie masy w tubie a nawet jej ubicie co daje
Unguatorowi sygna do zmiany ruchu i tym samym miesza tylko czc podoa.
Dotyczy to oczywicie zwaszcza twardych past lub podloa wycignitego z lodwki np.
lanolina (Producent susznie sugeruje aby takiego zimnego i twardego podoa nie uywad)
W przypadku mieszada wielorazowego mona tub dopchnd do kooca tak by mieszado
chwycio podoe to samo dotyczy powstawania martwej przestrzeniu i robienia si
kluchy przy wieczku..
Sposb ten jest niemal niezbdny w przypadku wykonywania czopkw / globulek maso
kakaowe niestety na pocztku zbija si w wiksze grudki i utrudnia wykonanie jednorodnej
masy. Warto wic w pocztkowej fazie zatrzymad maszyneri i sprawdzid, czy aby nie zrobia
si klucha.
Przy okazji wykonywania czopkw lub globulek warto dodad e jeli komu udao si adnie
wymieszad skadniki, a podoe roztopio si przyjmujc postad i pikn, pprzezroczyst
86
87 ciga z receptury
barw lipowego miodu tzn. e schrzani i czas zrobid recept raz jeszcze, tym razem bez
przegrzania masy
Kwestia wykonywania maci co jeszcze.
Ot stoje na stanowisku, e Unguator to nie niewolnik i nie naley tylko wcisnd mu
przycisk i wyjd, zwaszcza jeli si wemulgowuje roztwr do podoa.
Wiele osb wlewa do podoa od razu caod roztworu z przepisu, po czym ustawia obroty na
6-8 i jazda pogadad przez telefon. Bo przecie w koocu si wkrci..
Ciekawe, e robic rcznie nikt nie pokusi si o podobny sposb postpowania. A rzecz w
tym, e nie chodzi tylko o bezsensowny wysiek ale o poprawnod wykonania maci.
Przy wysokich obrotach moemy doprowadzid do takiego stopnia wymieszania e nie
zauway si, i powstaa emulsja jest niestabilna (jeli w ogle istnieje). Dla przykadu jeli
w butelce intensywnie wstrzsnd olej z wod to przez chwil bdzie wygldad jednorodnie
ale za chwilk..warstwy si rozdziel. Podobnie tu i jeli przy wydawaniu leku nie
sprawdzi si konsystencji Pacjent wrci ze susznymi uwagami.
Dlatego naley maymi porcjami dodawad roztwr do podoa i ustawiad na unguatorze
mae obroty !!
Patrz te uwagi odnocnie: Acidi salicylici w trudnociach .

***
W trakcie opracowywania ciagi z receptury miaem kontakt z firm Eprus, ktr udao
si namwid do wytworzenia poprzezroczystych pojemnikw / tub do unguatora.
Efekt jest REWELACYJNY !! zarwno przy produkcji czopkw i globulek, jak rwnie w
celach dydaktyczno szkoleniowo demonstracyjnych.
Eprusie dobra robota!
Kapsukarka
Czyli co o czym wszyscy wiedz, niektrzy widzieli a niestety prawie nikt nie uywa , a
szkoda bo urzdzenie mimo swej prostej konstrukcji (o tym w dalszej czci) w znakomity
sposb moe usprawnid wykonywanie proszkw dzielonych.
Jako ciekawostk podam, e ju dawno temu prbowano, usprawnid procedur
dzielenia / rozsypywania proszkw do opatkw skrobiowych. Dostpne byy m.in.
ciga z receptury
Wojciech Chmielak
niemieckie i czeskie przyrzdy, skadajce si ruchomych wzgldem siebie pytek z otworami

wielkoci dopasowanymi do odpowiednich opatkw. Opatki (wieczko) z tego co mona
zauwayd na starych rycinach, rniy si od dzisiejszych wyranym konierzykiem, dzieki
ktremu nie wypadaly przez otwory w owej maszynerii, denko naturalnie nie posiadao
takiego konierzyka. Skutkiem tego (tu snuj domysy) kady rozmiar opatkw suyl tylko
jednej objtoci i nie mg byd, jak obecnie, wykorzystywany zamiennie czyli denko jednego
rozmiaru nie byo jednoczesnie wieczkiem rozmiaru mniejszego.
A jak dziaa kapsukarka ?.... identycznie.
Poniszy opis budowy i dziaania
przedstawi na podstawie Kapsukarki rcznej
CAPSUNORM.
Urzdzenie ma prost konstrukcj i skada si z zestawu dwch dziurkowanych pytek
(matryc) zamonotwanych w stelau oraz trzeciej, grnej - zaopatrzonej w uchwyty, ktr
zdejmuje si podczas napeniania kapsuek.
Kapsuki dostarczane s w opakowaniach mniej chaotycznych ni opatki tu:
kapsuki ju s poczone: denko z wieczkiem dzieki czemu nie trzeba mozolnie wyszukiwad
pasujcych do siebie elementw. Podobnie jak w opatkach rwnie tutaj wieczka kapsuek
maj minimalnie wieksz renice i to wykorzystane jest by sprawnie rozoyd je w matrycach.
Mona do tego zreszt wykorzystad tzw. Pozycjoner do kapsukarki nie stanowi on
wyposaenia ale przy tamowej produkcji proszkw moe by przydatny. Szkoda, e nie jest
on zaopatrzony w jaki pojemnik, tak by mona byo jeszcze bardziej usprawnid prac.
W kadym razie po zoeniu urzdzenia wszystkie matryce uloone s jedna na drugiej.
Kapsuki mona w nich umiecid tylko w jedn stron czyli denkami do dou nastpnie
dziki specjalnej blokadzie w stelau denka s unieruchomiane w matrycach, a wieczka
jednym ruchem matrycy grnej cigane.
Po rozsypaniu proszku matryca grna w wraz wieczkami wraca i dzieki pytce
dociskowej znajdujcej si w stelau i odpowiednim zblokowaniu wieczek kapsulki
zamykaj si wszystkie jednoczenie.
Naley wspomnied, e do kadego typu (wielkoci) kapsuek potrzebny jest oddzielny zestaw
matryc, co w moim odczuciu nie stanowi wady urzdzenia a jego cech wynikajc z
wielkoci kapsuek. Szkoda, e trzeba je osobno dokupid.
Idea dziaania kapsukarki teoria z praktyk
Ot, o ile dzielc proszki na opatki nie zastanawiamy si zasadniczo nad ich objtoci
(pomijam tu kwestie puszystoci itp.) o tyle w przypadku kapsuek masa proszku spada na
drugi plan gdy rozsypujc korzysta si tu z objtoci kapsuek.
88
89 ciga z receptury
Proszek przygotowuje si standardowo w modzierzu ale przed rozsypaniem naley znad

jego objtod czyli przesypad do cylindra i uzupenid vehiculum do odpowiedniej objtoci
(rwnej objtoci przygotowanych kapsuek). Moe brzmi to zawile ale w rzeczywistoci
takie nie jest, zwaszcza e wykonujc powtarzalne recepty ilod vehiculum staje si
wartoci sta (oczywicie wykluczajc, e poszczeglne serie substancji rni si
zasadniczo jakoci (tu:objtoci) od siebie).
Mona si oczywicie posuyd tzw. gstoci nasypow *g/ml+ wielkoci fizyczn,
ktra (niczym wspczynnik wyparcia) charakteryzuje dany proszek i stanowi acznik
pomidzy jego mas a objtoci.
W ten sposb wykonanie proszkw zwaszcza dla dziecka skraca si baaaaaardzo mocno
przy zachowaniu duej dokadnoci wykonania.
Mieszado magnetyczne
Mao popularne i drogie, jak na zapotrzebowanie apteki, urzdzenie, a szkoda zwaszcza z
wbudowan pytk grzejn.
Wagi apteczne
Obecnie trudno spotkad aptek, w ktrej stosuje si jeszcze w codziennej aptece wagi
szalkowe ze rutem do tarowania i kompletem odwanikw. Zostay wyparte (i susznie)
przez wagi elektroniczne proste i szybkie w obsludze.
Mimo tego warto podkrelid i przypomnied, e nowoczesna waga (nawet z kalibracj
wewntrzn i rozbudowanymi moliwociami pamici i sumowania dodawanych skadnikw)
nie wyeliminuje pomyek jeli nie przestrzega si waciwego uytkowania.
Waga powinna stad na solidnym stole, nie powinna byd przenoszona a ju kardynalnym
bdem jest przenoszenie jest po uruchomieniu!
Innym jest brak zwracania uwagi czy jest waciwie wypoziomowana (sic!)
zapominanie o tarowaniu zlewek, butelek, pojemnikw itp..
czy te
Wane jest aby dostosowywad rodzaj wagi do iloci odwaanej substancji i nie odwaad
niewielkich iloci substancji na wagach o duym aretau = maej dokadnoci !!
ciga z receptury
Wojciech Chmielak
Przy okazji warto powiedzied, e dawniej zanim wprowadzono system metryczny i 1kg sta
si podstawow jednostk masy - w aptekach funkcjonowao wiele odmiennych od
dzisiejszych wzorcw. Nie zawsze jednak si pamita o tym, e mimo podobnych czsto
nazw jak np. funt, uncja czy drachma nie byy uniwersalne.
Handel mia swoje odwaniki a aptekarze swoje i to zazwyczaj nieco mniejsze od tych
pierwszych. Dodatkowo w rnych paostwach wzorce byy nieco inne std te z pewn
ostronoci naleaoby podejd do dawnych receptur i chod nie podejrzewam, eby na
mad z 1 skrupuem liny nietoperza byo wielu chtnych to jednak w zalenoci od kraju
mad mogaby nieznacznie rnid si si dziaania
Naczynia i utensylia
Receptura mimo, i jest szalenie powana i naley w niej uyd wszelkiej starannoci i uwagi
podczas wykonywania leku to rwnie utensylia, z ktrymi lepiej dobrze yd i jak z dobrymi
znajomymi z ktrymi mona si nieco poprzezywad i lepiej poznad.
Warto mied o kilka przedmiotw w niej za duo ni mied wczony tryb Eco i zastanawiad
si czy aby na pewno jest wszystko ok. Druga sprawa to wygoda i praktycznod by wysiek i
czas woony w wykonanie leku by adekwatny i jedynie niezbdny.
Bagietki super wynalazek do mieszania roztworw niedoceniany podczas robienia

czopkw przy pomocy unguatora. Zazwyczaj wszyscy znaj bagietki cienkie ok. 45mm rednicy ale s te lepsze grubsze mniej si tuk, lepiej si je trzyma i
atwiej wyciera z substancji czyli mniejsze straty!! ;)
Cylindry miarowe koniecznie, gdy nie raz zdarzy si recepta napisana w ml.
Garnek a jake ! prawdziwy te si przydaje zwaszcza jeli si nie posiada
prawdziwej ani wodnej (takiej z fajerkami ) to z jego pomoc moemy j sobie w
razie potrzeby urzdzid ;)
Igy a w zasadzie cieoki, dajcy si atwo trzymad i wyjaawiad drucik. Przydatny do
upewnienia si czy czopki / globulki wylane do fomy nie zawieraja pcherzykw
powietrza
Karty/Klisze celuloidowe rzecz niby maej wagi a jednak. Zazwyczaj odzyskiwane z
kliszy rentgenowskiej chyba najlepsze jeli chodzi o grubod /elastycznod
/trwaod. Mona si posikowac materiaem z blistrw w ktre s pakowane rne
rzeczy. Aczkolwiek zazwyczaj plastik jest albo za twardy albo za miekki ..albo si
deformuje z czasem. W kadym razie taka grub kart/klisz te warto mied
zwaszcza przy produkcji past czy czopkow. Spotkaem si rwnie z kliszami
sprzedawanymi ale z przykroci stwierdzam, e s za mae i w nieodpowiednim
ksztacie (krzywizna jest jednostronna co praktycznie uniemoliwie zmian strony
podczas np. oczyszczania pistla)
90
91 ciga z receptury
Kieliszek (najlepsze od syropu) jeli kto sypa omeprazol w opatki dla dziecka to
wie o co chodzi. Otwiera si kapsuki do kielicha way i wylicza odpowiednio ile
rozsypad do pojedynczego opatka i proszki robi si niemal same..
Lampa grzewcza a w zasadzie arwa IR (promiennik) - zamiast pyty grzejnej
sprawdza si do podgrzewania podoa w maci, zwaszcza wycignietej z lodwki.
Lejki ilociowo moe nie s, obecnie, potrzebne w nadmiarze lecz wielkociowo
warto mied kilka.
Modzierze i parownice warto mied w recepturze kilka wielkoci, warto mied je z
dziubkiem i po trzecie warto te mied wszystkie rodzaje czyli standard
ceramiczne, metalowe, szklane oraz z tworzywa sztucznego (melaminowe). Te
ostatnie (i szklane) nie majc porowatoci - s idealne do rozcierania/mieszania
maych iloci substancji (zwaszcza o maych krysztaach). Maj wad maj cienkie
cianki wic jeli kto chce rozetrzed twarde tabletki moe zepsud. Pewnym
rozwizaniem jest rozkruszenie tabletki w miejscu styku z doln ciank boczn lub
rozkruszenie tabletki w normalnym modzierzu. Due (powyej 20cm rednicy)
ceramiczne modzierze + duy pistel - s idealne do zrobienia masy na
czopki/globulki/stylki !!
N recepturowy niby mikki i si nim lanoliny nie powinno nakadad ale warto
mied zwaszcza duy i szeroki bez niego robienie styli vag. byoby udrk.
Pistle podobnie jak z modzierze warto mied ich nadmiar zarwno ceramiczne
jak i z tworzywa. Nie naley oczywicie niszczyd ceramicznymi pistlami modzierzy z
tworzywa
Probwki, kroplomierz - te si przydadz ..
Sitko oczywicie metalowe ktre mona wyjaawiad bez kopotu. Bardzo przydatne
urzdzenie jeli trzeba rozetrzed tabletki z trwaymi osonkami . Mona si nad nimi
pastwid a osonki odsiad. S oczywicie rwnie sita numerowane (dot. wielkoci
oczek) do odsiewania zi.
Szalka Petriego kto kto odwaa kiedy zbyt szybko Jod wie jak bardzo by mu si
wtedy przydaa ;)
Szklane tace/tafle czyli dzisiejszy odpowiednik tacy do robienia piguek. Rzecz
niezbedna do formulacji czopkw czy stylek. (w zasadzie kiedy te byy
wykorzystywane do robienia Lamelek ale nie wiem czy byo to powszechne)
Szpatuki i yki recepturowe osobicie preferuje metalowe chod s te z
tworzywa. Podobie jak ze zlewkami szpatuek nigdy nie jest za duzo ;)
Sztandy czyli soje (i butelki) ze szlifem osobicie nie przepadam ale niektrzy
producenci wci dostarczaj niektre substancje w papierowych torebkach (po
poznaosku w TYTKACH ) czyli niejako wymuszaj ich posiadanie.
Tarka jeli kto lubi maso kakaowe w bloku kupowad ;)
Tuby do unguatora (lecz) z pprzezroczystego plastiku. Do standardowej produkcji
maci i past raczej si nie nadaj, ze wzgldu na ow przepuszczalnoc wiata lecz
ciga z receptury
Wojciech Chmielak
jest to prostu co GENIALNEGO jeli chodzi o robienie czopkw, globulek oraz do

wykorzystania w celach demonstracyjno szkoleniowych !! (wiem powtarzam si )
Unguator rzecz niezbdna jeli chodzi o dzisiejsz receptur. Po pierwsze usprawnia
prac, po drugie wydajemy Pacjentowi lek, ktry dobrze zabezpiecza lek a
estetycznie wygldajc budzi wiksze zaufanie rwnie do apteki czyli NAS ;) (szerszy
opis w tekscie przyp.autora )
Zlewki ile si da, tyle warto mied i tak si draostwo tucze w czasie mycia ;)
osobicie preferuje zlewki tzw. niskie. Obecnie dostpne rwnie z tworzywa
wprawdzie grzad si w nich nie da na maszynce ale jest to wietna propozycja do
nowoczesnej receptury i jednoczenie alternatywa dla niepotrzbnie pokaleczonych
rk Pomocy Aptecznej.
Opakowania do lekw
Butelki wiadomo o co chodzi. Od zawsze byy szklane - obecnie s rwnie

dostpne jaowe, plastikowe wietna sprawa niestety nie s dostpne wszystkie
wielkoci (objtoci). I ..nie do wszystkiego. Producent deklaruje wprawdzie
zgodnod z normami ywnociowymi ale mimo monitw nie odpowiada konkretnie
na pytania o trwaod chemiczn. A eter czy Collodium jakby nie patrzed raczej
trudno w plastik nalad(kto skleja kiedy modele w czasch gdy brakowao kleju ten
wie o co chodzi..) Ja w kadym razie Pacjentowi nie dam butelki bez pewnoci, e mu
si po tygodniu nie rozpynie
Butelki jaowe s pakowane od razu z korkiem nie ma wic potrzeby dodatkowej
wyceny tego ostatniego przy taksowaniu leku.
Dodatkowo mae buteleczki 10ml s zaopatrzone w zakraplacz.
Formy do czopkw / globulek mowa oczywicie o jednorazowych, bdcych

jednoczesnie opakowaniem. Podlegaj wliczeniu w koszt leku.
Pudeka do czopkw. Temat od czasu do czasu wakowany na rnych forach

farmaceutycznych w sprawie wyceny. Ot prawnie mamy zapis o tym, e ich nie
wyceniamy i to jest prawda ale dotyczy to dawnych, pudeek tekturowych! Nie
wiem czy s gdzie jeszcze obecnie takie dostpne w kadym razie, wyglday jak
nieco wyduone pudeka do zapaek do samodzielnego zoenia w aptece.
Pudeka i tuby do maci niczego opisywad nie trzeba. Jakie s kady widzi nic
tylko rozpakowad i maci robid ! (Sprawd jednak wczeniej: TUBY DO UNGUATORA )
Tubki aluminiowe do maci zwaszcza ocznych lub maych iloci. Podobnie jak wyej
z ma uwag e w razie czego, gdyby przypadkiem zabrako mona je zastpid
92
93 ciga z receptury
strzykawk. Niektre apteki w ogle przeszy na strzykawki..co skd ind jest bardzo
dobrym rozwizaniem.
Torebki nie wiem co nich napisad. wietnie, e s.. Chod nie, - napisz jednak !
Czy ktry z producentw mgby zmienid proporcje w nadruku i dad wicej
miejsca na skad leku kosztem ramki z miejscem na informacje o tym kto wykona i
kto wystawi recept?? .. Z gry podzikowa
Przygotowanie naczy i opakowa szklanych w recepturze.

Zasadniczo w aptece wykorzystuje si tradycyjn metod przygotowania utensyliw oraz
opakowao, zarwno szklanych, metalowych jak i porcelanowych czyli mycie w wodzie i
wyjaawianie w sterylizatorze powietrznym. Sterylizacja par wodn ( i inne metody) ze
wzgldw na koszty urzdzeo, wygod oraz brak potrzeby niszczenia materiau zakanego
nie s stosowane powszechnie w aptekach std te parametry tego typu jaowienia
pozostan tu pominite.
Naczynia oraz opakowania szklane i porcelanowe naley umyd dokadnie szczoteczk
wewntrz i zewntrz 1 % roztworem detergentu, o temperaturze 60-80OC, nastpnie
dokadnie usund detergent ciep, biec wod, a do zaniku piany i pukad trzykrotnie
wod jaow.
Umiecid w puszcze sterylizacyjnej i wyjaawiad w sterylizatorze powietrznym zgodnie z
czasem i temperatura sterylizacji wg zaczonej tabeli:
Temperatura
[0C]
140
160
170-180
Depirogenizacja:
200
250
Czas wyjaawiania
[h]
3
2
1 30min
1
30min
Czas wyjaawiania liczony jest od osignicia temperatury jaowienia w suszarce a nie od jej
podczenia do zasilania !!
ciga z receptury
Wojciech Chmielak
Przydatne informacje iloci ryczatowe, miary domowe, krople,

temperatura, pH, rozpuszczalno, liczba wodna, rozcieczanie
spirytusu i inne.
Iloci lekw recepturowych na tzw. jeden ryczat
Postad leku
Ilod
Proszki dzielone
Proszki niedzielone (proste i zoone)
Czopki, globulki, prciki
Roztwory, mikstury, zawiesiny, emulsje
Pynne leki do stosowana zew. (jeeli zawieraj spirytus, ilod
spirytusu w przeliczeniu na 95% nie moe przekraczad 100g)
Maci, kremy, mazida, pasty
Krople do uytku wewntrznego i zewntrznego
Mieszanki zioowe
Piguki
Klein
Krople do oczu, uszu i nosa oraz maci oczne sporzdzone w
warunkach aseptycznych
do
do
do
do
do
20 szt.
80 g
12 szt.
250 g
500 g
do 100 g
do 40 g
do 100 g
do 30 szt.
do 500 g
do 10 g
Dziennik Ustaw z 2 lutego 2011 Nr 23 poz. 126
Miary domowe:
Rodzaj miary
Woda
Nalewki,
Oleje
Syropy
Proszki
Zioa
yeczka do
herbaty
0,5-3,5
1,5
yka deserowa
10
13
yka stoowa
15
12
20
7,5
4-8
Kieliszek may
15-25
12-20
20-30
Kieliszek do wina
50
40
60
Filianka
100-150
80-120
120-180
Szklanka
200-250
160-200
250-320
Na koniec noa
0,1-1,0
Gard
20-30
94
95 ciga z receptury
Krople ilo i masa*

Ilod kropli w 1,0 gramie
Aqua
Acidum lacticum
Acidum hydrochl.10%
Aluminium subaceticum sol.
Ammonium hydricum 10%
Balsamum peruvianum
Benzinum
Chloroform
Etanol 96o
Etanol 95o
Etanol 90o
Etanol 70o
Eter
Formalina 40%
Gliceryna 86%
Kardiamid (roztwor niketamidu)
Nalewki
Oleje tuse
Oleum Menthae pip.
Oleum Terebinthinae
Paraffinum liquidum
Sirupus Simplex
Solutio Jodi spirituosa
Solutio Jodi aquosa
Tinctura Convallariae
Tinctura Valerianae
Tinctura Valerianae aethera
20
34
21
21
23
32
71
58
66
65
62
55
85
32
23
30
35
53 (52-54)
44
51
51
45
18
55
19
52
53
66
masa 1 kropli [mg]
50
30
49
48
44
32
14
17
15
15
16
18
11
31
44
33
29
19
23
19
19
22
55
18
52
20
19
15
*w rnych rdach pojawiaj si niewielkie rnice wynikajce przyjtego zaokrglenia i

dokadnoci podawanego wyniku (np. czy ostatnia kropla moe przekroczyd 1 gram czy za liczb
kropli/gram przyjd numer ostatniej, ktra tego nie dokonaa) . Ilod i wielkoc kropli zwizana jest z
wieloma czynnikami np. lepkod, temperatura, cinienie, ksztat naczynia
ciga z receptury
Wojciech Chmielak
Okrelenia stopnia rozpuszczalnoci

Stosunek iloci substancji do iloci rozpuszczalnika
bardzo atwo rozpuszczalny

atwo rozpuszczalny
rozpuszczalny
dod trudno rozpuszczalny
trudno rozpuszczalny
bardzo trudno rozpuszczalny
praktycznie nierozpuszczalny
mniej ni
wicej ni
1
1-10
10-30
30-100
100-1000
1000-10000
10000
Liczba wodna podoy maciowych

Jest to liczba gramw wody jak, w 20C, moe zwizad 100g podoa, tworzc trwa
emulsj:
euceryna
ok. 300
euceryna S
ok. 250*
hascobaza
ok. 100*
lanolina bezwodna
ok. 200 (190-220)
mad cholesterolowa
ok. 220
olej kakaowy
ok. 20-30
smalec
7-16
smalec + 2% cholesterolu
ok. 180
smalec + 10% cholesterolu
ok. 220
smalec + 15% lanoliny
ok. 70
Unguentum simplex
ok. 85 (nie mniej ni 35)
wazelina
7 -10
wazelina + 5% lanoliny
ok. 80
wazelina +25% lanoliny
ok. 240
wazelina + 1% cholesterolu
ok. 300
wazelina + 2,5% cholesterolu
ok. 400
wazelina hydrofilowa
ok. 250
*informacje od producentw.
96
97 ciga z receptury
Tabela rozpuszczalnoci niektrych substancji

Dotyczy stosunku 1cz.substancji na Xcz.rozpuszczalnika = im mniejsza wartod tym lepiej
substancja si rozpuszcza !
G oznacza na gorco
tr - trudno
+ oznacza rozpuszczalny
Substancja
Woda
Etanol
Acidum aceticum
Acidum acetylosalicylicum
Acidum benzoicum
Acidum boricum
Acidum lacticum
Acidum citricum
Acidum salicylicum
Acidum tannicum
Adrenalinum hydrotartaricum
Aminophyllinum
Ammonium bromatum
Ammonium chloratum
Anaesthesinum
Argentum nitricum
Balsamum peruvianum
Bismuthum subgallicum
Calcium bromatum
Calcium carbonicum ppt
Calcium chloratum
Camphora
Chloralum hydratum
Chloroformium
Cholesterolum
Cignolinum
Codeinum phosphoricum
Coffeinum n.benzoicum
Cuprum sulfuricum
Detreomycinum
Dioninum
Ephedrinum
Ephedrinum hydrochloricum
Gentamycinum sulphuricum
Glucosum
Glycerinum
Gummi arabicum
Homoatropinum hydrobromidum
Ichtiol
+
300 lub 100G
350 lub 18G
25 lub 4G
+
+
550 lub 15G
1
3
+
2,5
2,7 lub 1,4G
2500
0,5 lub 0,1G
1
0,5 lub 2,5G
0,8
1,2 lub 0,7G
800
0,3
200
400
3,2
2
3 lub 1G
400
+
20
3,5
10-30
0,8
+
2
6,5
10
+
5
2,3
25
+
1,5
3,5
2
520
20
100
8
30
8
5
+
3
1
+
+
100
+
300-450
50
+
+
7
140
+
20
1
Oleje
Gliceryna
+
+
85
5
+
80
-
60
1
-
8
100-1000
2,5
-
50
-
+
+
+
-
+
-
ciga z receptury
Wojciech Chmielak
Jodum
Kalium bromatum
Kalium jodatum
Kalium nitricum
Lactosum
Lignocainum
Luminal
LuminalNa
Mentholum
Methyleum coeruleum
Methylium salicylicum
Metronidazolum
Natrium benzoicum
Natrium biboricum (Borax)
Natrium bromatum
Natrium chloratum
Natrium citricum
Natrium salicylicum
Natrium thiosulfuricum
Neomycini sulfuricum
Novalginum (Metamizol)
Novocainum hudrochloricum
Paraffinum liquidum
Pepsinum
Pilocarpinum hydrochloricum
Phenolum (liquefactum)
Prednisolonum
Procainum hydrochloricum
Pyoctaninum coeruleum
Pyramidonum
Pyrogallolum
Resorcinum
Rivanolum
Saccharum album
Urea
Urotropina
2950
1,6
16 lub 4G
0,75
3,3 lub 0,5G
7
0,7-0,8
1100 lub 40G
1
25
tr
25 lub 1G
2
25 lub 0,5G
12 lub +G
1,2
2,8
2 lub 0,6G
1
1
16
1,5
1
40
+
+
+ (+)
1
25
18
+
1
50 lub 9G
0,5 lub 0,2G
1 (1,5)
1,5
10,5
200
65
5
23
620
1,5
10
20
0,2
65
+
2
-
52
75
16
+
8
-
6
-
9
+
+ (+)
+
25
+
2
+
1
100
90
5
10
+ (- Ricini)
20
9
1,5
5-10
5
13
+
+
-
1-10
-
98
99 ciga z receptury
Przyblione pH roztworw wodnych niektrych substancji
Substancja
Acidum aceticum 1%
Acidum ascorbicum
Acidum boricum
Acidum citricum
Acidum lacticum
Acidym hydrochloricum 1%
Adrenalina
Aluminii Kali sulfuricum (Alumen)
Aminophyllinum
Ammonium bromidum
Ammonium chloridum
Ammonium hydricum sol 1%
Aqua Calcis
Calcium chloratum
Chloralum hydratum
Codeini phosphoricum
Coffeinum n.benzoicum
Ephedrini hydrochloricum
Glucosum
Homoatropini hydrobromidum
Ichtiol
Insulinum (protaminatum c. Zn)
Kalium bromatum
Kalium jodatum
Luminal-Na
Metamizolum natricum
Natrium benzoicum
Natrium bromatum
Natrium chloratum
Natrium salicylicum
Natrium tiosulfuricum
Pilocarpinum hydrochloricum
Polocainum (Novocainum, Procainum)
Resorcinolum
Syropy
Tinctury
Urotropinum (Methenaminum)
0,9% Sol. Natrii chlorati
Vit.B1 (Thiaminum)
Vit. B2
Vit.B12 (Cyanocobalaminum)
Zincum sulfuricum
pH
3,0
2,5-5,0
4,0-5,0
1,8-2,2
1,6-2,5
1,0
2,5-3,5
2,5-4,5
8,0-9,0
4,0-7,0
4,5-6,0
11
5,4-6,4
13,0
5,5-6,5
3,5-5,0
4,0-5,0
7,0-8,5
4,5-6,0
4,0-6,0
5,5-7,0
7,9-8,5
2,5-3,5 (6,9-7,3)
5,0-7,5
5,0-7,0
9,0-11,0
6,5-7,5
4,5-5,5
6,5-8,0
7,5-8,0
5,8-7,4
5,0-7,5
6,0-7,4
7,0-8,0
3,0-4,5
3,8-5,2
4,2-6,5
4,0-5,5
3,5-5,5
3,5-7,0
7,8-8,2
5,8-7,2
3,0-4,0
6,0
3,5-5,5
4,5-6,0
ciga z receptury
Wojciech Chmielak
Okrelenia temperaturowe
zimna
chodna
temp. pokojowa
umiarkowanie ciepo
ciepo
gorco
0C 5C
5C 15C
15C 25C
25C 40C
40C 75C
75C 95C
FPVIII wprowadza nowe okrelenia:

zamraarka
poniej -15C
lodwka
2C 8C
zimne/chodne
8C 15C
temp. pokojowa
15C 25C
Ochodzid (=> doprowadzid do temp.)
15C 25C
Ozibid
0C 5 C
Umiarkowanie ogrzad
25C 40C
Ogrzad
40C 75C
Silnie ogrzad
> 75C
Przy braku okrelenia temperatury stosowa temperatur pokojow 15C 25C
Opatki i kapsuki - pojemno

Nr
Subst.cikich
opatka
(g)
1
2
3
4
5
6
Subst.lekkich
(g)
Objtod
(ml)
Nr
kapsuki
Objtod
(ml)
Subst.okoo
(g)
0,3
0,4
0,6
0,8
1,1
1,3
0,5-0,6
0,7-0,8
1,0-1,1
1,2-1,3
1,5-1,6
1,8-2,0
000
00
0
1
2
3
4
5
1,4
0,95
0,68
0,5
0,37
0,3
0,21
0,13
1,64-0,82
1,09-0,55
0,82-0,41
0,6-0,3
0,44-0,22
0,36-0,18
0,25-0,126
0,16-0,08
0,5
0,7
0,9
1,2
1,5
1,8
Aby obliczyd wielkod opatka:
WO = (m1 + m2 + + mn) * 5
WO wielkod opatka wynik zaokrglamy w gr do caoci np. 3,45 = opatek nr 4.
m1,2..n masa substancji wchodzcych w skad pojedynczej dawki z recepty
100
101 ciga z receptury
W przypadku substancji puszystych np. MgO zwikszamy numer o 1, a w przypadku

pyralginy nawet o 2.
Gdy ilod substancji przekracza pojemnod opatkw naley rozdzielid je na 2 mniejsze,
rwnej wielkod, zaznaczajc na sygnaturze zmien dawkowania np. z D.S. 2x1 na D.S. 2x2.
Czopki, globulki, prciki tabela wielkoi i masy.
Postad leku
Czopki
Globulki
Prciki Styli
-docewkowe (wymg jaowodi!)
-dopochwowe
Wielkod
Masa
Dugod 1-3 cm
rednica 1-1,5 cm
Dugod ok. 2-2,5cm owalne
Dzieci 1,0g
Doroli 2,0g (do 3,0)
2,0-5,0
Zazwyczaj 3,0g
Dugod 4-8 cm
rednica 3-5 mm
Dugod 2-3 cm
rednica 3-5 mm
1,0-3,0g
0,5-1,0g
Czopki i globulki - wspczynnik wyparcia.
M = F (f s)
M ilod masa jak naley uyd do wykonania czopka / globulki
F pojemnod formy w gramach (zwykle dla masa kakaowego)
f wspczynnik wyparcia
s ilod substancji
W praktyce ze wzgldu na konieczn dokadnod uzyskanych wynikw naley jednak
obliczeo dokonywad dla caoci recepty z uwzgldnieniem wszystkich substancji
wchodzcych w skad leku (tu: czopka / globulki).
Zmodyfikowany wzr przyjmuje postad
MN = N * F (f1 s1) (f2 s2) (fx sx)]

MN ilod masa jak naley uyd do wykonania wszystkich czopkw / globulek
F pojemnod formy w gramach (zwykle dla masa kakaowego)
f1,2,x wspczynnik wyparcia dla substancji 1,2,x
s 1,2,x ilod substancji 1,2,x
ciga z receptury
Wojciech Chmielak
Wspczynnik wyparcia najczciej stosowanych substancji.
Substancja
Wspczynnik wyparcia* f
Acidum boricum
Aminophenazonum
Aminophyllinum
Ammoni bituminosulfonas
Balsamum peruvianum
Bismuthi subgallas
Bismuthi subnitricum
Codeini phosph.
Glycerolum 86%
Metronidazolum
Morphini hydrochloricum
Nystatinum
Papaverini hydrochloricum
Phenobarbitalum
Procaini hydrochloricum
Resorcinulum
Sulfanilamid
Tanninum
Theophyllinum
Zinci oxydatum
0,67
0,78
0,88
0,91
0,61
0,83
0,37
0,33
0,69
0,78
0,67
0,85
0,77
0,72
0,84
0,80
0,71
0,60
0,64
0,60
0,15-0,25
REDNI WSPCZYNNIK WYPARCIA

(przy braku danych)
* dla tuszczw
0,70
*1,0
*oznacza, e 1,0 gram danej substancji zajmuje tak objtod jak zajaby ilod Ol.Cacao
odpowiadajca ilociowo - wartoci f w gramach.
Odchylenia zawartoci i iloci rodka leczniczego
do 1,0 subst.
powyzej 1,0
+/ 10%
+/ 5 %
Proszki do 0,2 +/ 15%
caly lek ->
do
5 10
10 20
20 50
50 100
100 200
x > 200
1,0 +/ 10%
+/
+/
+/
+/
+/
+/
10%
8%
5%
3%
3%
1%
x>1,0 +/ 8%
102
Dawki pediatryczne
Tutaj zamieszczam jedynie kompilacje rnych wzorw i tabel szczegowych informacji

zwaszcza wobec lekw silnie dziaajcych naley zawsze szukad w literaturze gdy dawki mog
rnid si od wyliczonych. Ta sama sugestia dotyczy dawkowania lekw u pacjentw geriatrycznych,
u ktrych zmiany w nerkach, wtrobie, wchanianiu i oglnym poziomie metabolizmu oraz czsta,
niekontrolowana polipragmazja mog znaczco zmieniad dziaanie leku.
Dla lekw o duym indeksie terapeutycznym dla dzieci powyej 1roku ycia:
Wzr Gowlinga:
Dd =
Max dawka dla dorosych x Wiek dziecka w latach
24
Dd dawka dla dziecka
Wzr Younga:
Dd =
Max dawka dla dorosych x Wiek dziecka w latach
Wiek dziecka w latach + 12

(dla dzieci 2-12 lat)
Wzr Clarka w oparciu o mas ciaa:
Dd =
Max dawka dla dorosych x Masa ciaa dziecka
70

(dla dzieci powyej 2 lat)
NIE NALEY UYWAD POWYSZEGO WZORU U DZIECI OTYYCH
Wzr w oparciu o powierzchni ciaa
Dd =
Powierzchnia ciaa dziecka *m2]

x Dawka dla dorosego
1,8
1,8 rednia pow.ciaa

dorosego o wadze 70kg i
wzrocie 170 cm.
ciga z receptury
Wojciech Chmielak
Wartoci powierzchni i masy ciaa u dzieci oraz przyblione dawki jako % dawki
dorosego.
Wiek (powyej)
4 tygodnie
2 miesice
4 miesice
1 rok
3 lata
7 lat
12 lat
Dorosy
Masa ciaa
[kg]
Powierzchnia ciaa
[m2]
3,5
4,5
6,5
10
15
23
40
65
0,21
0,28
0,36
0,49
0,65
0,87
1,27
1,76
Procent dawki
dorosego
12,5*
15,0*
20,0*
25,0
33,0
50,0
75,0
100,0
*-nie dotyczy wczeniakw ze wzgldu na upoledzone funkcjonowanie wtroby i nerek.

Powysze wartoci masy ciaa dla danego wieku dziecka, ujte w tabeli naley traktowad jako
orientacyjne w rnych rdach s one odmienne (czasem nawet w obrbie jednego
podrcznika )
Mieszanie roztworw (regua krzya)

Regua krzya oglnie suy do otrzymania proporcji w jakim powinny byd zmieszane 2
wyjciowe roztwory o rnym steniu (1 i 2) aby uzyskad oczekiwane (porednie) stenie
roztworu (3). Oczywicie regu mona stosowad rwnie w przypadku rozcieoczania wtedy
roztwr (2) traktujemy jako roztwr o steniu 0%.
1 (np. 60%)
.>
3-2
(tu:20)
3 (np.30%)
2 (np.10%)
>
1 3 (tu: 30)
Suma: 50
W powyszy przykad naley odczytywad:

Zmieszad 20 czci roztworu 1 (60%) z 30 czsciami roztworu 2 (10%) w celu uzyskania
oczekiwanego roztworu 3 o steniu 30% (cznie 50 czci).
104
Rozcieczanie spirytusu
Uwaga ponisze obliczenia su jedynie do rozcieoczania etanolu -> wod w
przypadku mieszania dwch roztworw etanolu rnej mocy naley zastosowad regu
krzya.
X=
100 x % wagowy etanolu sabszego
% wagowy etanolu silniejszego
= ile wzid silniejszego (na 100)
W praktyce zamiast 100 z licznika wstawiamy ilod rozcieoczonego etanolu czyli tego,
ktrego chcemy uzyskad i jaka bdzie potrzebna do wykonania recepty wynikiem za jest
ilod etanolu silniejszego, ktrego bdziemy rozcieoczad.
Jest to tzw. zasada: Lekarz Lekarz przez Aptekarz czyli to co Lekarz chce (ilod/stenie)
przez to czym my dysponujemy (stenie) prosz podstawid samodzielnie jaki przykad, a
okae si jakie to proste
Najczciej stosowane rozcieczenia etanolu z wod
Gstod
[g/ml]
0,8074
0,8114
0,8298
0,8856
0,9094
0,9302
0,9396
0,9480
0,9556
0,9622
% obj.
% wag.
g/l*
FP**
960 (96,03)
950 (95,02)
900 (90,00)
700 (70,00)
600 (59,96)
500 (50,05)
450 (45,03)
400 (40,06)
350 (35,02)
300 (30,09)
93,89
757,9
Etanol 760 g/l
92,45
749,9
85,69
710,3
Etanol 710 g/l
62,40
552,4
Etanol 553 g/l
52,05
473,2
Etanol 474 g/l
42,48
395,0
Etanol 395 g/l
37,83
355,4
33,36
316,1
28,94
276,4
24,69
237,4
*- wartod obliczona wg wzoru i danych z FP VI

**- wartod/nazwa podawana przez FP jako synonim
Wartod kolumny *g/l+ mona obliczyd wg wzoru:
g/l = % obj. x 0,78927 x 10

% obj. odczytujemy z tabeli
0,78927 gstod etanolu bezwodnego (d20)
ciga z receptury
Wojciech Chmielak
Przy okazji warto dodad, e zakupiony przez aptek etanol jest czsto (chod nie zawsze)
ksigowany przez hurtownie w opakowaniach sygnowanych ilociowo w ml aby nie
przeliczad kadorazowo iloci (i przy okazji nie robid brakw magazynowych), przy taksacji
recepty, warto wprowadzid od razu w gramach.
Np. Etanol 70o butelka 500ml -> 500ml x 0,8856 (gstod) = 442,8 g
Zobacz te:
Trudnoci (i niezgodnoci) recepturowe: Spiritus Vini rectificatus czyli ile cukru w cukrze ?
106
Opis, dziaanie, wskazania oraz dawki najczciej wykorzystywanych

substancji i surowcw farmaceutycznych
Wiadomoci przedstawione poniej maj na celu po pierwsze: przybliyd i byd moe
niekiedy nawet wskazad celowod uycia danej substancji jako skadnika leku przepisanego
do wykonania w aptece. Po drugie przedstawid nieco dawki i dawkowanie - zwaszcza
zwyczajowe, podawane przez lekarzy na recepcie, czsto przekraczajce nowsze
farmakopealne opracowania a wynikajce z dawniej stosowanych iloci oraz dowiadczenia
czy zaawansowania choroby.
PAMITAJMY za duo le, ale za mao te niedobrze !!
Lepiej wic nawizad kontakt z autorem recepty ni bezkrytycznie cid wg tabeli z FP.
Informacja:
po aptekarsku: 1,0 oznacza 1 gram (chyba, e zaznaczone jest inaczej)
wskazania ujte w FP s napisane kursyw.
kwalifikacja do danego wykazu A,B,N patrz odpowiedni rozdzia
Acidum aceticum WYKAZ B

Dziaanie rodek rcy i dranicy, rozpulchnia i nekrotyzuje tkanki.
Wskazania stosowany rwnie do przyegania brodawek i tkanki ziarninowej.
Postad i waciwoci bezbarwna ciecz o swoistym, ostrym zapachu i kwanym smaku. Miesza si z
wod, spirytusem i gliceryn.
Acidum acetylsalicylicum
Dziaanie przeciwgorczkowe, przeciwblowe, przeciwzapalne i w maych dawkach
antyagregacyjne .
Wskazania stany gorczkowe, grypa, ble rnego pochodzenia
Przeciwwskazania uczulenie na salicylany

Postad i waciwoci biay, drobnokrystaliczny proszek o sabym zapachu. le przechowywany
rozkada si i zapach wtedy staje si intensywny i dranicy.
Dawkowanie Dj 0,3-1,0 Dd 1,0-3,0 Djmax 1,0
Ddmax 3,0 (do 8,0 wg FPIV)
Acidum benzoicum
Dziaanie Przeciwbakteryjne i przeciwgnilne, antyseptyczne, wykrztune, keratolityczne, w
wikszych steniach przeciwgrzybiczne (x6%)
Wskazania Do pukania ust i garda w nieytach, rodek konserwujcy
ciga z receptury
Wojciech Chmielak
Postad i waciwoci Pprzezroczyste patki lub biae igiekowate krysztay o sabym jednak
charakterystycznym i dranicym zapachu. Podczas ogrzewania topi si i sublimuje.
Dawkowanie Zewntrznie: roztwory do pukania 0,1-1%, przysypki, maci i pasty 2,0 10,0%.
Acidum boricum
Dziaanie agodny antyseptyk i sabe przeciwzapalne. Tylko do uytku zewntrznego
Wskazania roztwory na otarcia skry, do przemywania ran, bon luzowych, w zapaleniu
spojwek, nadmierna potliwod stp
Przeciwwskazania ze wzgldu na neurotoksycznod i kumulacje w organizmie nie zaleca si
stosowad.
Postad i waciwoci Bezbarwne krysztay lub biay proszek, bez zapachu o sono-kwaskowatym
smaku.
Dawkowanie Zewntrznie: maci i wodne roztwory 1,0 3,0%, zasypki do kilkunastu %, rwnie
per se. Mad do oczu do 3,0%. Maci do 10% (FPIV).
FPVIII ogranicza w zasypkach stenie do 10%, maci do 3%
Acidum citricum
Dziaanie Wzmaga wydzielanie soku odkowego, uatwia resorpcj wapna w jelitach, dziaa
chodzco i gasi pragnienie.
Wskazania w pediatrii przy mdociach i wymiotach antiemeticum
Postad i waciwoci Bezbarwne, przezroczyste krysztay bez zapachu i o kwanym smaku.

Dawkowanie u dzieci 3,05,0% roztwr jako antiemeticum 5-7 yeczek przed jedzeniem, w
stomatologii do 40%.
Acidum hydrochloricum dilutum (10%) WYKAZ B

Dziaanie pobudzenie wydzielania soku odkowego (w bezsocznoci), zakwasza tred pokarmow
zwikszajc w ten sposb aknienie i poprawiajc trawienie
Wskazania niedokwanod i zwizane z tym zaburzenia: brak aknienia, biegunki

Postad i waciwoci Bezbarwna, przezroczysta (dymica w przypadku concentratum 36%) ciecz o
dranicym zapachu i kwanym smaku.
Dawkowanie 3x dz. yka stoowa w roztworze 0,5-1,0% przed/w trakcie jedzenia lub per se
3x dz. 5-10 kropli na p szklanki wody przed/w trakcie jedzenia
FPVIII doustnie:
Dj 0,5-1,0 Dd 4,0 Djmax 4,0
Ddmax 12,0
Acidum lacticum
Dziaanie przeciwgnilny, bakteriobjczy, pobudza wydzielanie soku odkowego, cigajce,
przyegajce. Waciwoci prebiotyczne.
108
Wskazania w pediatrii moe zastpowad kwasu solny do zakwaszania mieszanek mlecznych. 50%
roztwory do pukania pochwy w stanach zapalanych, do odkaania, rwnie afty, take do
przyegania naroli, w kosmetyce peeling.
Postad i waciwoci Bezbarwna lub jasnota, higroskopijna i syropowata ciecz. Bardzo saby
zapach, kwany smak. d = 1,2-1,21 g/ml
Dawkowanie wew. 15-20 kropli 10% roztworu na szklank wody prze jedzeniem
FPVIII zewntrznie:
do przepukiwania 0,5-2,0 %
do przyegania 20,0-50,0 % do 100% FPIV
do pdzlowania 10,0-20,0%
na bony luzowe 0,5%
Acidum salicylicum WYKAZ B

Dziaanie antyseptyczne, przeciwblowe, przeciwgorczkowe, mniejsze stenia keratoplastycznie
(10-20%) wiksze stenia keratolityczne (20-50%), przeciwgrzybicze
Wskazania odkaania skry, usuwanie odciskw, modzeli i piegw, wzmoona potliwod stp.
Postad i waciwoci Postad biaych igieek lub drobnych krysztaw, bez zapachu o ostrym sodkokwanym smaku.
Dawkowanie odkaanie skry: 2-10% roztwory spirytusowe; zewntrznie 3-10% maci,
w celu
zuszczajcym 10-20% (niekiedy wicej)

FPVIII zewntrznie:
antyseptyczne
keratolityczne
Dj 1-3%
Dj 10%
Djmax 10%
Djmax 20%
Alumini subaceticum solutum

Dziaanie cigajce, przeciwzapalne, sabo odkaajce
Wskazania stuczenia, obrzki, stany zapalne skry
Przeciwwskazania UWAGA nie stosowad na otwarte rany !
Postad i waciwoci bezbarwna, przezroczysta ciecz o zapachu octu i sodkawo-cigajcym
smaku. Naley przechowywad poniej 15oC (wiksza stabilnod koloidu)
Dawkowanie na okady, zazwyczaj w rozcieoczeniu 1:3-1:2
Aminophyllinum WYKAZ B
Dziaanie rozkurczajce minie gadkie
Wskazania stany skurczowe oskrzeli
Przeciwwskazania niskie cinienie krwi, ostra niewydolnod nerek
Postad i waciwoci Biay lub lekko ty proszek o gorzkim smaku i sabym zapachu amoniaku
Dawkowanie indywidualnie: i.m. lub i.v. a take czopki zwaszcza u dzieci (50mg)
FP VI doodbytniczo Dj 0,1; Dd 0,3; Ddmax 0,5
ciga z receptury
Wojciech Chmielak
Dioninum WYKAZ B
Dziaanie przeciwblowe, przeciwkaszlowe zmniejsza perystaltyk jelitow (jednak w mniejszym
stopniu ni morfina)
Wskazania ostry suchy kaszel (rwnie napadowy), ble rnego pochodzenia; w okulistyce
Przeciwwskazania dychawica oskrzelowa, mokry kaszel.
Postad i waciwoci Biay, drobnokrystaliczny proszek, bez zapachu o gorzkim smaku.
Dawkowanie 2-3x dz. po 0,01-0,015 w ostrym kaszlu mona zwikszyd do 0,02-0,03 w okulistyce
roztwory lub maci 1-3%
FPIV
Dj 0,01-0,03
Dd 0,02-0,06 Djmax 0,05
Ddmax 0,15
Anaesthesinum WYKAZ B
Dziaanie miejscowo znieczulajce, dziki trudnej rozpuszczalnoci dugotrwale dziaanie
Wskazania poza oczywistym znieczulajcym, w bolesnych owrzodzeniach, ranach,
widach, w chorobie morskiej, przy wymiotach (zmniejsza wydzielanie soku odkowego)
Postad i waciwoci Biae, drobne krysztay lub biay proszek o gorzkim smaku. Bez
zapachu.
Dawkowanie doustnie 0,3-0,5 (FP III Djmax 0,5, Ddmax 1,5); zewntrznie: przysypki, maci do 10%,
czopki, roztwory 1,0-3,0%.
Ammonium bromatum
Dziaanie najsilniejszy ze stosowanych bromkw, uspokajajce, uatwiajcy zasypianie, due dawki
hamuj i przeciwdziaaj napadom padaczkowym, zmniejsza popd pciowy.
Wskazania wzmoona pobudliwod nerwowa, bezsennod, nerwice

Przeciwwskazania grulica puc, stany zapalne przewodu pokarmowego
Postad i waciwoci Biay, krystaliczny proszek, bez zapachu, higroskopijny. Smak szczypico
sony.
Dawkowanie Kiedy FP IV Dj 0,5-1,0 Dd 1,5-3,0 od FP V zmniejszono dawki bromkw:

Obecnie FP VIII podaje jedynie
Ddmax 0,5 *
*w preparatach zawierajcych rne sole bromu cznie Ddmax 1,0 w tym max 0,5 bromku amonowego
Ammonium chloratum
Dziaanie zakwasza organizm (przechodzi w tkankach w mocznik i kwas solny) powodujc
uwalnianie wody wydalanej z moczem (odwadniajce). Ponadto wykrztunie, sekretolitycznie w
oskrzelach, pobudza odruch kaszlu
Wskazania w alkalozie i tyczce, nieyty drg oddechowych, niewydolnod krenia
Postad i waciwoci Bezbarwne, przezroczyste krysztay lub biay krystaliczny proszek bez
zapachu o sonym, chodzcym smaku. Nieco higroskopijny, ogrzewany sublimuje.
110
Dawkowanie do zakwaszenia 1,0-6,0; moczopdne 1,0-4,0 jako wykrztuny 2-3x dziennie po 0,30,5 w roztworze.
FPVIII doustnie:
Dj 0,3-0,5
Dd 1,0-1,5
Djmax 1,0
Ddmax 6,0

Dziaanie dranice i cucce.
Wskazanie stosowany w omdleniach, a zewntrznie do wcierania i preparatw farmaceutycznych
Postad i waciwoci bezbarwna, przezroczysta ciecz o swoistym, przenikliwym zapachu.
Dawkowanie do zewntrz 5-10% do wcierania w postaci roztworw, mazide
Ammonium sulfobitumicum (Ichtiol)

Dziaanie sabo odkaajce i dranice, p/zapalne, zmniejsza obrzki.
Wskazania choroby skry, uszczyca, owrzodzenia, stuczenia, obrzki, w ginekologii s tanach
zapalnych.
Postad i waciwoci Ciemnobrunatna, lepka, gsta ciecz o charakterystycznym zapachu.

Dawkowanie roztwory wodne i spirytusowe 10-15%, maci i mazida 10-30%, do pukania pochwy
1-5%, do pdzlowania: roztwory glicerynowe 5-20%, czopki i globulki 1-5%
FPVIII zewntrznie: do przemywania 1,0 5,0 % na skr 2,0- 15,0 % maci (mazida) 10 - 15 %
Amylum solani
Dziaanie osaniajce i wysuszajce
Wskazania do receptury
Postad i waciwoci biay, matowy, miaki, skrzypicy przy rozcieraniu proszek, bez zapachu.
Dawkowanie zewntrznie przysypki i papki i jako podstawa do proszkw i maci, doustnie
rzadko jako rodek osaniajcy.
Amylum tritici
Podobny do Amylum solani
Aqua calcis
Dziaanie sabe przeciwzapalne, cigajce i wysuszajce, przeciwojotokowe.
Wskazania doustnie w biegunce u niemowlt i nieytach przewodu pokarmowego, miejscowo w
stanach zapalnych skry i bon luzowych.
Postad i waciwoci bezbarwna, przezroczysta ciecz bez zapachu i sabym ugowatym smaku,
niekiedy z osadem nierozpuszczonego wodorotlenku wapnia.
ciga z receptury
Wojciech Chmielak
Argentum colloidale WYKAZ B

Dziaanie bakteriobjczo wskutek uwalniania jonw Ag.
Wskazania w stanach zapalnych bon luzowych, rwnie w okulistyce, kiedy jako lek z wyboru
i.v. w posocznicy.
Postad i waciwoci Ciemnoszare pytki lub proszek o metalicznym poysku, bez zapachu i
metalicznym smaku.
Dawkowanie zewntrznie roztwory 0,5-1,0% oraz w maciach, stosowany rwnie do
przepukiwania pcherza moczowego oraz czopki.
FPVIII zewntrznie: roztwr 0,2-1,0% mad 1,0-15,0%
Argentum nitricum WYKAZ A

Dziaanie bakteriobjcze, cigajce i przyegajce, odkaajce
Wskazania ropne stany bon luzowych (rwnie oka), ropne stany zapalne pcherza moczowego,
do impregnacji zbw mlecznych w procesie prchnicowym. Wysokie stenia do przyegania
tkanek.
Postad i waciwoci Bezbarwne, przezroczyste krysztay bd laseczki bez zapachu. Pod wpywem
wiata lub w zetkniciu ze zwizkami organicznymi zmienia kolor na szary do czarnego.
Dawkowanie zew. do worka spojwkowego 0,1-0,5% + przepukanie wod destylowan. Do
przepukiwania pcherza moczowego 0,05-0,1%. W stomatologii oraz do przyegania 10-20% a
nawet do 50% (np. w usuwaniu aft).
FPVIII zewntrznie:
na skr: 1,0 2,0%;

do przepukiwania 0,05-0,1 %
do worka spojwkowego 0,1-0,5% - noworodki 1 kropla 1,0% !
do pdzlowania jamy ustnej 1,0 2,0%; stomatologia 10-20%
Argentum proteinicum WYKAZ B

Dziaanie w zetkniciu z tkank uwalniaj jony Ag. Nie dziaa rco ale bakteriobjczo i
przeciwzapalnie.
Wskazania ropne stany zapalne bon luzowych

Postad i waciwoci tobrunatny, miaki proszek, niemal bez zapachu o mdym smaku.
Rozkada si pod wpywem wiata
Dawkowanie roztwory 0,5-1,5% (okulistyczne) do 2%; rwnie przepukiwanie pcherza

moczowego.
FPVI zewntrznie: na skr i bony luzowe 0,25-2,0%; krople do oczu 0,5-1,5%
112

Atropinum sulfuricum WYKAZ A
Dziaanie poraa zakooczenia nerww przywspczulnych, hamuje skurcze oskrzeli, rozszerza
renice (mydriaticum), poraa akomodacje oka. Wiksze dawki pobudzenia psychiczne. Zmniejsza
czynnod wydzielnicz przewodu pokarmowego.
Wskazania okulistyka do celw diagnostycznych. Dychawica oskrzelowa, choroba wrzodowa, kolka

jelitowa, kamica nerkowa nadmierne pocenie, linotok.
Przeciwwskazania jaskra, owrzodzenia rogwki, przerost gruczou krokowego
Postad i waciwoci Biay, krystaliczny proszek bez zapachu i gorzkim smaku.

Dawkowanie FPVIII doustnie: Dj 0,25-0,5 mg Dd 2,0mg Djmax 2,0mg Ddmax 3,0mg
Krople do oczu 0,2-1,0% 1-2 krople dziennie max do 4 kropli dziennie
Balsamum peruvianum
Dziaanie przeciwzapalnie i przeciw pasoytom skry
Wskazania trudno gojce si rany, owrzodzenia, odmroenia, wierzb
Postad i waciwoci Ciemnobrunatna, gsta nie wysychajca ciecz o charakterystycznym
sodkawym zapachu i ostrym, gorzkim smaku. Nie rozpuszcza si w wodzie i nie miesza z olejami z
wyjtkiem oleju rycynowego.
Dawkowanie zewntrznie 5-20% maci, mazida emulsje i zawiesiny

FPVIII zewntrznie: mad 5,0 10,0%
Benzinum
Dziaanie dezynfekcyjne
Wskazania dezynfekcja i oczyszczanie skry po maciach, plastrach itp.
Postad i waciwoci Przezroczysta bezbarwna, lotna ciecz o charakterystycznym zapachu.
Dawkowanie zewntrzne per se - unikad wdychania.
Bismuthum subcarbonicum
Dziaanie cigajce, osaniajce i zobojtniajce nadmiar kwasu w odku.
Wskazania Wewntrznie choroba wrzodowa odka i dwunastnicy, biegunki, nieyty jelit.
Zewntrznie oparzenia i rany.
Postad i waciwoci Biay lub tawy proszek, bez zapachu i smaku. Nie rozpuszcza si w wodzie
ani w spirytusie.
Dawkowanie doustnie 3x dz. 0,5-1,0. Zew. Zasypki 3-10%, maci 5-20%.

FPVIII doustnie: Dj 0,5 Dd 1,5
Djmax 1,0 Ddmax 3,0
ciga z receptury
Wojciech Chmielak
Bismuthum subgallicum Syn. Dermatol

Dziaanie cigajce, wysuszajce i sabo antyseptyczne, oraz osaniajce.
Wskazania nieyty przewodu pokarmowego, biegunka, owrzodzenia, rany sczce, stany zapalne
skry.
Postad i waciwoci ty (rne odcienie), ciki, bezpostaciowy proszek, o sabym cigajcym

zapachu i smaku.
Dawkowanie wewntrznie: doustnie 3x dz. Po 0,3-0,5 [Dj 0,25-1,0 Dd do 3,0] zew. per se
FPVIII zewntrznie: maci do 20% oraz zasypki 25%
doodbytniczo Dj 0,2-0,4 Dd 0,4-0,8
Dziaanie cigajce, wysuszajce, przeciwzapalne, osaniajce
Wskazania nieyty i owrzodzienia przewodu pokarmowego z towarzyszcymi biegunkami.
Zewntrznie w owrzodzeniach i ranach na skrze
Postad i waciwoci Biay, drobnokrystaliczny proszek bez zapachu i smaku.

Dawkowanie Doustnie kilka razy dziennie 0,5-2,0 przed jedzeniem (obecnie nie zaleca si).
[FP IV Dj 0,5-2,0; Dd do 6,0]
FPVIII Zewntrznie zasypki 10,0 20,0 %, maci 5,0 20,0 %
Bismuthum tribromophenylicum Syn. Xeroform

Dziaanie antyseptyczne, lekko cigajce, wysuszajce i przeciwzapalne
Wskazania nieyty przewodu pokarmowego z biegunkami. Owrzodzenia skry, sczce si rany,
stany zapalne skry.
Postad i waciwoci ty bezpostaciowy proszek o sabym zapachu i smaku.

Dawkowanie doustnie 0,5-1,0 do 3x dziennie. Czopki oraz zewntrznie 10% maci lub zasypki.
Calcium carbonicum praecipitatum

Dziaanie zobojtniajce, przeciwbiegunkowe, rwnie absorbuje gazy jelitowe i zwiksza ilod
Ca2+ w organizmie. Zewntrznie cigajce i wysuszajce.
Wskazania nadkwanod, biegunka, niedobory wapnia i osteoporoza.
Postad i waciwoci Biay, drobnokrystaliczny puszysty proszek, bez zapachu o nieco sabo
cigajcym smaku.
Dawkowanie doustnie 0,5-2,0 kilka razy dziennie. Zewntrznie w postaci przysypek oraz maci.
FPVIII doustnie:
Dj 0,4 0,8
Dd
1,2
114

Calcium chloratum patrz te: Trudnoci (i niezgodnoci) recepturowe
Dziaanie przeciwkrwotoczne, przeciwwidowe, przeciwwysikowe, uzupenia Ca2+ w organizmie.
Wskazania krwotoki, choroby uczuleniowe, katar sienny, zatrucia potasem, magnezem, tyczka.
Przeciwwskazania - Terapia glikozydami naparstnicy, uszkodzenie nerek, stosowanie preparatw
arsenu.
Postad i waciwoci Bezbarwne krysztay bez zapachu i o sonogorzkim smaku. Higroskopijny,

rozpywa si na powietrzu.
Dawkowanie Doylnie w powolnym wlewie. Stosowany te w postaci roztworw 2% do jonoforezy

(recepturowo najczciej). Wg FP IV dawki doustne: Dj 1,0; Dd 4,0; Djmax 2,0; Ddmax 8,0.
FPVIII CaCl2 hexahydricum i.v. Dj 0,25-1,0; Djmax 2,0 ; dihydricum p.o. Dj 0,2; Ddmax 0,6-1,0
Camphora
Dziaanie miejscowo dranice powoduje przekrwienie (rozgrzewajce), lekko analeptyczne
Wskazania ble miniowe i stawowe
Postad i waciwoci Przezroczyste, bezbarwne krysztay (czsto zbite w wiksza mas) o
charakterystycznym zapachu i piekco-chodzcym smaku. Bardzo atwo sublimuje. Do ucierania uyd
naley etanolu.
Dawkowanie FP VIII Zewntrznie 1,0 10,0% maci i mazide i roztwory 0,1 1,0%
Chloralum hydratum WYKAZ A

Dziaanie silnie nasenne jest szybkie i dugotrwae, uspokajajce. Dusze stosowanie grozi
cikim uszkodzeniem wtroby i serca.
Wskazania bezsennod, histeria

Przeciwwskazania stany zapalne przewodu pokarmowego, schorzenia wtroby nerek, serca
Postad i waciwoci Bezbarwne, przezroczyste krysztay o sabym aromatycznym zapachu i
gorzkim, piekcym smaku. Rozpywa si i ulatnia na powietrzu.
Dawkowanie indywidualnie wg wskazao NIE STOSOWAD PRZEWLEKLE !
[ FP IV Dj 1,0; Dd 3,0; Djmax 2,0; Ddmax 6,0 ]
FP VIII Dj 0,25-1,0; Dd 2,0-3,0 per os / Dd - 1,0-2,0 per anus; Djmax 2,0; Ddmax 6,0
Chloroformium WYKAZ B
Dziaanie dawniej stosowany do narkozy. Dezynfekcyjne. Wywouje przekrwienie.
Wskazania zewntrznie jako dodatek do mazide wcierek reumatycznych.
Postad i waciwoci bezbarwna, przezroczysta, lotna ciecz o charakterystycznym przenikliwym
zapachu i sodkawym smaku.
Dawkowanie zewntrznie w steniach 10-25%, In substantia - tylko do rk lekarza.
ciga z receptury
Wojciech Chmielak
Cholesterolum
Dziaanie pro receptura: emulgujce, zewntrznie: natuszczajce skr
Wskazania do preparatw farmaceutycznych, 1-2% roztwr alkoholowy stosowany jako
niedranicy rodek w ojotoku.
Postad i waciwoci Biae lub tawe, poyskujce uskowate krysztay lub biay proszek o sabym
zapachu. Temp top. ok. 150oC
Dawkowanie roztwr wciera si 2x dziennie, maci zazwyczaj 1-5%
Cignolinum
Dziaanie drani skr dziaajc keratolitycznie i keratoplastycznie, dzia te bakteriobjczo i
grzybobjczo
Wskazania grzybice, liszaje, uszczyca

Przeciwwskazania uczulenie na fenole, niedokrwistod, choroby nerek, stany zapalne skry.
Postad i waciwoci ty, miaki proszek, bez zapachu.
Dawkowanie zewntrznie w postaci 0,5-2,0% maci lub roztworw spirytusowych.

UWAGA dugotrwae stosowanie moe uszkadzad skr !
Codeinum phosphoricum WYKAZ B

Dziaanie sabiej przeciwblowo od morfiny, nie wywouje euforii ale moe prowadzid do
przyzwyczajenia, hamuje napady kaszlu
Dziaania uboczne zaparcia, suchod skry, w ciszych przypadkach: zapad.
Wskazania napady ostrego, suchego kaszlu, podranienie strun gosowych.

Przeciwwskazania niemowlta, kaszel z ropn wydzielin, stosowanie inhibitorw MAO
Postad i waciwoci Biay krystaliczny proszek bez zapachu i gorzkim smaku
Dawkowanie w kaszlu 2-3x dziennie po 0,01-0,02, w ostrych napadach do 3-4x dziennie po 0,03
(jest to rwnie Dawkowanie jako p/blowe) * FP IV Dj 0,02; Dd 0,01; Djmax 0,1; Ddmax 0,3 ]
FP VIII doustnie Dj 0,03
Dd 0,06
Djmax 0,12
Ddmax 0,3 (dotyczy hemihydricum)
Coffeinum natrium benzoicum WYKAZ B

Dziaanie pobudzajce orodkowy ukad nerwowy, przyspiesza oddech, moczopdnie, rozszerza
naczynia krwionone skry, w maym stopniu wpywa na cinienie krwi.
Dziaanie uboczne pobudzenie nerwowe, niepokj, bezsennod, niemiarowod serca.

Wskazania znuenie, ble gowy, pomocniczo w niewydolnoci krenia lub oddychania, zapad.
Przeciwwskazania - ostronie w dusznicy bolesnej i nadcinieniu.
Postad i waciwoci Biay proszek bez zapachu o sodkawo-gorzkim smaku.
Dawkowanie doustnie 2-4x dziennie [FP IV per os Dj 0,1-0,5; Dd 1,0; Djmax0,6; Ddmax3,0]
FP VI Doustnie Dj 0,05-0,2; Dd 0,2-0,8; Djmax 0,6; Ddmax 3,0
FP VIII Coffeinum, Coffeinum monohydricum per os: Dj 0,1-0,2; Dd 0,3-0,5; Djmax 0,3; Ddmax1,5
116

Collodium 4%
Dziaanie ochraniajce uszkodzone tkanki (warstwa nitrocelulozy po odparowaniu)
Wskazania otarcia naskrka oraz jako rozpuszczalnik w recepturze (pyn na odciski)
Postad i waciwoci Bezbarwna lub jasno ta, syropowata ciecz o zapachu eteru. atwo palna,
lotna rozlana szybko odparowuje tworzc przylegajca bonk.
Dawkowanie 1x dziennie, miejscowo per se.
Cuprum sulfuricum WYKAZ B

Dziaanie drani luzwk
odka wywoujc wymioty, stosowany zewntrznie:

przeciwgrzybiczne, bakteriobjcze, cigajce a w wikszych steniach dranice i rce.
Wskazania zewntrznie w grzybicach jamy ustnej i skry. Take do przemywania le gojcych si
ran, niedobory miedzi
Postad i waciwoci Niebieskie krysztay lub krystaliczny proszek bez zapachu o metalicznym
smaku.
Dawkowanie do wewntrz 0,25-0,3 na p szklanki wody jednorazowo (emeticum), zewntrznie
0,5-1,0%, do przyegania bardziej stone. Jako emeticum: Djmax 0,5; Ddmax 1,0
FP VIII w niedoborach miedzi: Dj
0,5mg Dd
1,5mg
Chloramphenicolum WYKAZ B
Dziaanie przeciwbakteryjne.
Dziaania uboczne pokrzywka, wzrost temperatury, biegunki, uszkodzenie szpiku. U dzieci moe
wystpid zesp szarego dziecka
Wskazania ropne schorzenia skry, czyraki, ropne zapalenie spojwek.
Przeciwwskazania wspistniejca grzybica, odczyny alergiczne, uszczyca, nie stosowad u

niemowlt poniej 3 m-ca ycia oraz w ciy
Postad i waciwoci Biay lub lekko ty, krystaliczny proszek bez zapachu i gorzkim smaku.
Dawkowanie zewntrznie 1-3x dziennie maci i roztwory 1-3% (niekiedy stosowano maci do 5%).
Stosowad z witaminami z grupy B !
FP VIII zewntrznie: mad 2,0%; mad do oczu 1%; krople do oczu 0,5%
Ephedrinum hydrochloricum WYKAZ B

Dziaanie analeptyczne, zwiksza stenie katecholamin, podnosi cinienie krwi, pobudza
psychicznie, rozszerza renice, obkurcza naczynia luzwki nosa.
Dziaania uboczne wiksze dawki: zawroty gowy, podniecenie psychiczne, koatanie serca,
czstoskurcz, nadcinienie, bezsennod, zatrzymanie moczu, nudnoci i wymioty.
Wskazania dychawica oskrzelowa, moczenie nocne, zatrucia morfin i barbituranami, stany
zapalne bony luzowej nosa.
ciga z receptury
Wojciech Chmielak
Przeciwwskazania choroba wieocowa, nadcinienie, nadczynnod tarczycy.

Postad i waciwoci Bezbarwne igiekowate krysztaki bez zapachu i o sonawo-gorzkim smaku.
Wraliwy na wiato (ciemnieje).
Dawkowanie s.c. lub i.m. 1-2x dziennie 0,025-0,05. Doustnie 1-3x dziennie 0,025. W okulistyce
roztwory 3% z dodatkiem 0,3% homoatropiny.
FP VIII Doustnie Dj 0,025; Dd 0,05-0,1; Djmax 0,05; Ddmax 0,150; mad/krople do nosa 0,5-2,0%
Erythromycinum WYKAZ B
Dziaanie bakteriostatyczne (w wikszych dawkach bakteriobjcze)
Wskazania zakaenia bakteryjne
Przeciwwskazania nadwraliwod na erytromycyn, cikie uszkodzenie wtroby
Postad i waciwoci Biay proszek o sabym zapachu i gorzkawym smaku.
Dawkowanie indywidualne. Optimum dziaania w pH 8-8,5, zewntrznie w maciach 1-2%
Formaldehydum 35% WYKAZ B patrz te: Trudnoci (i niezgodnoci) recepturowe

Tradycyjnie: 40% - farmakopealnie: zawartod aldehydu mrwkowego 35-41% .
Dziaanie silnie odkaajce, ale wywoujce martwic tkanek. Przeciwpotne, cigajce.

Wskazania nadmierna potliwod, niszczenie brodawek skry
Postad i waciwoci Bezbarwna, przezroczysta ciecz o swoistym, dranicym zapachu. Dugo
przechowywana zwaszcza w chodnym miejscu mtnieje i tworzy kaczkowaty osad.
Dawkowanie tylko zewntrznie przy potliwoci: 5-10% roztwory spirytusowe do pdzlowania

skry, do odkaania narzdzi, pomieszczeo 2-10% roztwory wodne.
Gentamycinum WYKAZ B
Dziaanie przeciwbakteryjne
Dziaania uboczne - uszkodzenie nerwu suchowego
Wskazania zakaenia przyranne
Przeciwwskazania uczulenie na lek, uszkodzenie nerek, nie stosowad u noworodkw.
Postad i waciwoci Biay, higroskopijny proszek bez zapachu.
Dawkowanie indywidualne, dermatologicznie maci i roztwory 1,0% (niekiedy wicej)
FP VIII zewntrznie: mad 0,1-0,3%, mad do oczu 0,3%, roztwr 0,3%
118

Glycerinum 85%
Tradycyjnie 86% - farmakopealnie zawartod glicerolu 84-88% .
Dziaanie doustnie: przeczyszczajce, uatwia przechodzenie kamieni nerkowych, roztwory

powyej 20% antyseptycznie, zmikcza skr.
Wskazania zaparcia, kamica nerkowa, spierzchnita skra.
Postad i waciwoci Bezbarwna, przezroczysta, syropowata ciecz bez zapachu i sodkim smaku.
Dawkowanie doustnie 40,0-100,0 jednorazowo (najlepiej ze rodkiem poprawiajcym smak),
lewatywy 10-20 ml (rozwodnione), czopki.
Gummi arabicum
Dziaanie osaniajce bon luzowa przewodu pokarmowego
Wskazania stosowany jako lek osaniajcy oraz do receptury przy sporzdzaniu emulsji oraz
zawiesin i kleikw.
Postad i waciwoci Jako preparat farmaceutyczny ma postad drobnokrystalicznego proszku o

jasnej barwie, bez zapachu i mdym smaku.
Dawkowanie jako skadnik lekw.
Homoatropinum hydrobromidum WYKAZ A

Dziaanie sabsze od atropiny co wykorzystuje si do wygodniejszego stosowania w okulistyce
(rozszerzenie renic utrzymuje si okoo 1 dnia po atropinie nawet do 6-ciu), nie poraa akomodacji
Wskazania w diagnostyce okulistycznej
Przeciwwskazania nie stosowad w jaskrze

Dawkowanie krople do oczu 1-2%, [Dj-0,0005 Dd-0,002, ; Djmax 0,001; Ddmax 0,003]
Hydrargyrum ppt album (aminochloratum) WYKAZ A

Dziaanie antyseptyczne i przeciwpasoytnicze, odkaajce, przeciwgrzybicze
Wskazania pasoytnicze i grzybicze choroby skry
Postad i waciwoci Biae grudki lub bezpostaciowy proszek, rozkada si pod wpywem wiata i
wilgoci. Bez zapachu.
Dawkowanie zewntrzne maci 2-10% lub w zasypkach. Nie podawad jednoczenie jodu !!
FP IV zewntrznie: mad do oczu 2,0%; mad na skre 2,5-10,0%
Hydrargyrum bichloratum WYKAZ A

Dziaanie silnie pierwotniako-, grzybo- i bakteriobjcze.
Wskazania gwnie do dezynfekcji
ciga z receptury
Wojciech Chmielak
Przeciwwskazania silnie trujcy po podaniu doustnym, nie naley stosowad do odkaania rk ani
ran. Nie podawad jednoczenie jodu.
Postad i waciwoci Biae, przezroczyste krysztay lub grudki bez zapachu.

Dawkowanie do dezynfekcji roztwory 0,1%
Hydrargyrum oxydatum flavum WYKAZ A

Dziaanie bakteriobjcze i antyseptyczne
Wskazania zapalenia powiek, spojwek. Na skr w przewlekych wypryskach.
Przeciwwskazania nie podawad jednoczenie jodu.
Postad i waciwoci ty, bezpostaciowy, ciki proszek, bez zapachu.
Dawkowanie maci lub zasypki 0,5-3,0 % *FP IV mad do oczu 1-3%, mad na skr 5%+
Hydrargyrum sulfuratum rubrum WYKAZ B

Dziaanie antyseptyczne, przeciwbakteryjne, przeciwpasoytnicze
Wskazania ropne stany zapalne skry
Postad i waciwoci Czerwony, ciki, miaki proszek bez zapachu.
Dawkowanie zewntrznie w postaci 0,5-1,0% maci, pasty do 2%.
Hydrocortisonum WYKAZ B
Dziaanie przeciwzapalne, agodzi obrzki i wid skry, dziaa przeciwuczuleniowo
Wskazania stany zapalne, wypryski, po ukszeniu owadw
Postad i waciwoci Biay, krystaliczny lekki proszek bez zapachu.
Dawkowanie zewntrznie niewielkie iloci maci do kilku razy dziennie, po uzyskaniu poprawy 24x w tygodniu nie duej ni 14 dni. W chorobach skry pochodzenia bakteryjnego nie stosowad bez
antybiotyku.
FP VIII zewntrznie: maci (mazida) oraz maci do oczu - 1,0%
(wg FP IV do 2,5%)
Hydrogenium peroxydatum (Hydrogenium peroxydatum 30% - WYKAZ A)

Dziaanie bakteriobjcze, odwadniajce i wybielajce, (30% - przyegajce)
Wskazania do odkaania ran (3%), do pukania garda w stanach ropno-zapalnych, przy zmianie
opatrunkw, rwnie w kosmetyce np. w maciach wybielajcych i przeciw piegom.
Postad i waciwoci Bezbarwna, przezroczysta ciecz o sabym mdym smaku i lekkim zapachu
ozonu. Rozkada si na powietrzu.
Dawkowanie stony 30% rozwr do receptury, zewntrznie: 3% (woda utleniona), do pukania

jamy ustnej ok. 0,2-0,3% (wzgldem H202)
120

Jodoform WYKAZ B
Dziaanie antyseptyczne, wysuszajce, znieczulajce, hemostatyczne, pobudza ziarninowanie.
Wskazania stany ropne skry, obecnie nie jest szeroko stosowany
Przeciwwskazania uczulenie na jod.
Postad i waciwoci te byszczce krysztay lub miaki proszek o swoistym przenikliwym
nieprzyjemnym zapachu.
Dawkowanie zewntrznie w postaci maci lub zasypek 5,0-30,0%. [Djmax 0,2; Ddmax 0,6]
Jod WYKAZ B
Dziaanie bakteriobjcze, odkaajce (roztwory)
Wskazania zewntrznie do odkaania skry i bon luzowych, terapia jodowa.
Przeciwwskazania uczulenie na jod
Postad i waciwoci Ciemne szaro-fioletowe blaszki lub granulki o metalicznym poysku o
swoistym zapachu.
Dawkowanie przemywanie skry roztworami 2-3x dziennie
FP VIII doustnie Dj 0,005; Dd 0,015; Djmax 0,02; Ddmax 0,06; zewntrznie 1,0-5,0%
Kalium bromatum
Dziaanie sabo uspokajajce, uatwia zasypianie w duych dawkach przeciwpadaczkowe, osabia
potencj.
Wskazania nadmierna pobudliwod nerwowa

Przeciwwskazania zapalenia przewodu pokarmowego, niewydolnod nerek, uczulenie na brom
Postad i waciwoci Biae krysztay lub krystaliczny proszek bez zapachu o sono-piekcym smaku.
Dawkowanie w roztworach wodnych, kiedy: FP IV Dj 0,5-1,0; Dd 3,0; Djmax 2,0; Ddmax6,0; od
FP V zmniejszono dawki bromkw:
Ddmax 1,0 *
*w preparatach zawierajcych rne sole bromu cznie Ddmax 1,0 w tym max 0,5 bromku amonowego.
Dziaanie przeciwbakteryjne, antyseptyczne
Wskazania Do przemywania otard i ran na skrze, przy wysypkach i odczynach uczuleniowych.
Postad i waciwoci Ciemnofioletowe, poyskujce krysztay o sodkim, cigajcym smaku
Dawkowanie zewntrznie w postaci roztworw do przemywania bon luzowych i skry roztwory
wodne 0,01-0,05 %
FP VIII zewntrznie: 0,02 1,0 % *FP VI zewntrznie roztwory: 0,02-0,1% do 1,0 % w dermatologii]
ciga z receptury
Wojciech Chmielak
Kalium iodatum
Dziaanie zwiksza wydzielanie rozrzedzonego luzu oskrzelowego (wykrztune), hamuje rozwj
miadycy, obnia cinienie ttnicze i lepkod krwi.
Wskazania nieyt oskrzeli, miadyca, choroba wieocowa, niedoczynnod tarczycy

Przeciwwskazania uczulenie na jod, nie podawad w grulicy i wychudzeniu.
Postad i waciwoci Bezbarwne krysztay lub biay proszek, Bez zapachu i gorzkim smaku.
Dawkowanie zazwyczaj doustnie 2-3x dziennie po 0,2-0,5 w postaci roztworu.
[FP IV doustnie: Dj 0,2-1,0; Dd 2,0; Djmax 2,0; Ddmax 6,0]
FP VIII doustnie (wykrztune) Dj 0,05-0,5 ; Dd 0,15-3,0; Djmax 2,0; Ddmax 6,0
Lignocainum hydrochloricum WYKAZ B

Dziaanie miejscowo znieczulajce i antyarytmiczne.
Wskazania do znieczuleo infiltracyjnych oraz powierzchniowych bon luzowych
Postad i waciwoci Biay krystaliczny lub drobnokrystaliczny proszek bez zapachu o gorzkim
smaku, wywouje znieczulenie jzyka.
Dawkowanie zewntrznie roztwory 2-4% do znieczuleo bon luzowych, do infiltracyjnych 0,250,5%, do blokad 1-2%. Rwnie w maciach i czopkach.
Stosowana rwnie z dodatkiem noradrenaliny - w tym przypadku nie naley stosowad do znieczuleo
palcw, nosa i uszu.
FP VIII - zewntrznie skra i bony luzowe stenia 1,0-4,0%

Luminalum / Luminalum natrium WYKAZ B
Dziaanie uspokajajce, nasenne, wiksze dawki: przeciwpadaczkowo
Wskazania nadmierna pobudliwod nerwowa, bezsennod
Postad i waciwoci Biay krystaliczny proszek bez zapachu, o gorzkim smaku.
Dawkowanie indywidualne [FP IV Dj 0,015-0,2 Djmax 0,3 (0,2 Na) Ddmax 0,6 (0,3 Na)]
FP VIII doustnie Dj 0,1 ; Dd 0,3; Djmax0,3; Ddmax 0,6 FP VI doodbytniczo Dj 0,015 ; Dd 0,045
Magnesium sulfuricum
Dziaanie silnie przeczyszczajce, ciopdnie, i.v. przeciwdrgawkowe
Wskazania zaparcie, kamica ciowa.
Postad i waciwoci Bezbarwne krysztau lub krystaliczny proszek bez zapachu o sono-gorzkim
smaku.
Dawkowanie doustnie 10-15,0 w postaci roztworu, jako ciopdny w dawkach 0,5.

UWAGA podanie iloci 50,0 moe wywoad cikie zatrucie.
Magnesium sulfuricum siccatum 1,0 = 1,33 Magnesium sulfuricum
Magnesium sulfuricum 1,0 = 0,69 Magnesium sulfuricum siccatum
FP VIII doustnie w celach przeczyszczajcych Dj 10,0-20,0; Dd 10,0-20,0
122

Mentholum
Dziaanie pobudzenie zakooczeo nerwowych powoduje wraenie chodu, sabo miejscowo
znieczulajco, sabo dezynfekujco, przeciwwidowe
Wskazania nerwoble, pokrzywki skrne, stany zapalne bon luzowych garda, jako corrigens
Postad i waciwoci Bezbarwne krysztay o zapachu olejku mitowego i mocnym mitowochodzcym smaku.
Dawkowanie zewntrznie do 10%, inhalacje 10-20%

FP VIII zewntrznie na bony luzowe 0,3% na skr: do 10%
Methylenum coeruleum
Dziaanie bakteriobjcze, pierwotniakobjcze, grzybobjcze, cigajce, odkaajce drogi
moczowe
Wskazania stany zapalne drg moczowych, zapalenia jamy ustnej i garda, biegunki. Zewntrznie
w grzybicach. Przy zatruciach CN i CO.
Postad i waciwoci Ciemnozielone krysztay o metalicznym poysku w zetkniciu z wod
intensywnie barwi na niebiesko.
Dawkowanie doustnie 0,05-0,1 kilka x dziennie, do pdzlowania garda: 0,2% roztwory

glicerynowe, do przemywania ran 0,05-0,1%, pleniawki 0,5% roztwory z gliceryn i wod
FP IV doustnie Dj 0,05-0,1; Dd 0,3; zewntrznie na bony luzowe 0,1-0,2%, na skr 0,25-0,5%
Dziaanie dranice skr (powoduje przekrwienie), dziaa rozgrzewajco i przeciwblowo.
Doustnie: trujcy !!
Wskazania ble stawowe, miniowe, nerwoble, ble reumatyczne
Postad i waciwoci Bezbarwna lub tawa ciecz o silnym, charakterystycznym aromatycznym

zapachu i sodkim, piekcym smaku.
Dawkowanie zewntrznie 5,0 20,0% maci i mazida
FP VIII zewntrznie w steniach 3,0 15,0%
Metronidazol WYKAZ B
Dziaanie przeciwpierwotniakowe, przeciwpasoytnicze (lamblia, demodex), przeciwbakteryjne
Wskazania rzsistkowica i podobne zakaenia
Przeciwwskazania cia, skazy krwotoczne
Postad i waciwoci Biay lub jasnoty krystaliczny proszek, bez zapachu
Dawkowanie maci, roztwory 1,0-1,5%, czopki, globulki, krople do oczu i uszu
FP VIII Doustnie
Dopochwowo
Doodbytniczo
Dj 0,5;
Dj 0,5
Dj 1,0
Dd 1,0
Dd 1,0
Dd 1,0
Djmax Djmax 1,0

Djmax 1,0
Ddmax 2,0
Ddmax 1,5
Ddmax 2,0
ciga z receptury
Wojciech Chmielak
Morphinum hydrochloricum WYKAZ N

Dziaanie silne przeciwblowe, depresyjne na orodek nerwowy, moe powodowad eufori, znosi
gd i zmczenie., hamuje odruch kaszlu, znosi perystaltyk i zwiksza napicie zwieraczy (powoduje
zaparcie), zmniejsza cinienie rdoczne, zwa renice, zmniejsza diurez
Dziaania uboczne nadmierne pocenie, drenia mini, pobudzenie, depresja, suchod jamy
ustnej, wymioty, zatrzymanie moczu, zaparcie, poraenie orodka oddechowego.
Wskazania silne ble

Przeciwwskazania niewydolnod oddechowa, dychawica oskrzelowa, zmiany wtrobowe.
Postad i waciwoci Biay drobnokrystaliczny, lekki proszek, bez zapachu, o gorzkim smaku.
Dawkowanie indywidualne (zwaszcza w okresie przyzwyczajenia)
Powoduje przyzwyczajenie !
Natrium benzoicum
Dziaanie wykrztunie i antyseptycznie, sekreto lityczne. Konserwujce. W recepturze
wykorzystywany do zwikszenia rozpuszczalnoci kofeiny.
Wskazania nieyty grnych drg oddechowych
Postad i waciwoci Biay, miaki lub ziarnisty proszek bez zapachu i sodkawym smaku.
Dawkowanie doustnie 2-3x dziennie 0,5-1,0
FP VIII doustnie: Dj
0,3 1,0; Dd 3,0
Natrium biboricum (tetraboricum), Borax

Dziaanie sabo antyseptycznie, grzybobjcze, cigajce
Dziaanie uboczne po podaniu doustnym podranieni bon luzowych odka i jelit, uszkodzenie
nerek, pobudzenie i poraenie orodkowego ukadu nerwowego.
Wskazania dezynfekcja bon luzowych, pleniawki
Postad i waciwoci Biay, krystaliczny proszek bez zapachu o ugowatym smaku.

Dawkowanie UWAGA: tylko do zewntrz !! przysypki maci, roztwory 0,5-4 %, przy pleniawkach
10-20% roztwr glicerynowy (Aphtin), rwnie maci i globulki.
FP VI pyn do pdzlowania do 20,0%

Natrium bicarbonicum (hydrocarbonicum)
Dziaanie silnie alkalizujce i zobojtniajce sok odkowy, zwiksza sekrecje w drogach
oddechowych, miejscowo przeciwzapalnie
Wskazania kwasica metaboliczna, przewleke nieyty bon luzowych, niedobr sodu

Przeciwwskazania alkaloza metaboliczna, retencja sodu
Postad i waciwoci Biay, krystaliczny proszek bez zapachu i sonawym smaku.
Dawkowanie doustnie kilka x dziennie 2,0-5,0/dob. Do pukania i okadw roztwory 1-4%
FP VIII doustnie: Dj 0,15; Dd 1,5; zewntrznie roztwory do przemywania 1,0-4,0%
124

Natrium bromatum
Dziaanie uspokajajce, przeciwdrgawkowe, zmniejsza nadmierna pobudliwod pciow, uatwia
zasypianie (chod sam nie ma waciwoci nasennych)
Dziaanie uboczne moe podraniad przewd pokarmowy, sennod, apatia, depresja, otpienie
Wskazania nadmierna pobudliwod nerwowa i seksualna, napady drgawek, nadczynnod tarczycy
Przeciwwskazania uczulenie na brom, niewydolnod nerek
Postad i waciwoci Biay, krystaliczny proszek bez zapachu i sonym smaku. Higroskopijny.
Dawkowanie indywidualnie wg wskazao. Przecitnie 0,5-3,0 dziennie w roztworach 5-10%.
kiedy: FP IV Dj 0,5-2,0; Dd 3,0; Djmax 2,0;
Ddmax6,0; od FP V zmniejszono dawki bromkw:
Ddmax 1,0 *
*w preparatach zawierajcych rne sole bromu cznie Ddmax 1,0 w tym max 0,5 bromku amonowego.
Natrium chloratum
Dziaanie najwaniejszy elektrolit utrzymujcy cinienie osmotyczne osocza i pynu
pozakomrkowego
Wskazania niedobr NaCl, odwodnienie hipotoniczne, due oparzenia, wymioty, biegunka
Przeciwwskazania retencja sodu i wody

Postad i waciwoci Biay, krystaliczny proszek bez zapachu i sonym smaku.
Dawkowanie zalene od niedoborw i.v. 0,9%, do przygotowywania roztworw izoosmotycznych
oraz w dermatologii: maci i roztwory do 10%
Natrium citricum
Dziaanie alkalizujce, obnia krzepliwod in vitro
Wskazania konserwacja krwi do przetoczeo, alkalizacja osocza i moczu
Przeciwwskazania hipokalcemia, skazy krwotoczne
Postad i waciwoci Bezbarwne krysztay bez zapachu i orzewiajcym smaku.
Dawkowanie indywidualne, do konserwacji krwi patrz Solutiones anticoagulantia.
Natrium fluoratum WYKAZ A

Dziaanie zapobieganie prchnicy zbw
Wskazania profilaktyka prchnicy zbw, doustnie rwnie w osteoporozie
Postad i waciwoci Biae krysztay lub krystaliczny proszek o sabym zapachu.
Dawkowanie w postaci past i 0,05-0,2% pynw do pukania ust.
FP VIII profilaktyka prchnicy roztwr 0,05 0,2 %
ciga z receptury
Wojciech Chmielak
Natrium phosphoricum
Dziaanie przeczyszczajce
Wskazania zaparcia, zatrucia oowiem
Przeciwwskazania retencja sodu
Postad i waciwoci Bezbarwne krysztay lub biay proszek bez zapachu i sabo kwanym smaku.
Dawkowanie przeczyszczajcy efekt: 0,5 u dzieci i do 4,0 u dorosych
Natrium salicylicum
Dziaanie przeciwblowe, przeciwgorczkowe, i przeciwzapalne, antyseptyczne.
Wskazania ostra i przewleka choroba reumatyczna, nieyty grnych drg oddechowych, grypa,
angina.
Przeciwwskazania nadwraliwod, choroba wrzodowa, zapalenia przewodu pokarmowego,

uszkodzenie wtroby i nerek. Retencja sodu.
Postad i waciwoci Biae, krystaliczne patki, igieki lub proszek o swoistym zapachu i sodkogorzkim smaku.
Dawkowanie indywidualne, kremy i maci 0,5-10,0% (0,5% - nawilajce, 10% zuszczajce) *FP IV
doustnie Dj 0,5-1,0; Dd 10,0; Djmax 2,0; Ddmax 12,0]
FP VIII zewntrznie, antyseptycznie do 1,0%
Natrium sulfuricum
Dziaanie przeczyszczajce (efekt osmotyczny), wzrost perystaltyki
Wskazania zaparcia, niewydolnod krenia, zapalenie drg ciowych, przerwanie laktacji
Przeciwwskazania skonnod do poronieo, choroba wrzodowa oraz wrzodziejce zapalenie jelit.
Postad i waciwoci Biay, krystaliczny proszek bez zapachu i gorzko-sonym smaku.
Dawkowanie zwykle 5,0-20,0 na czczo po rozpuszczeniu w wodzie.
FP VIII N.s. decahydricum
N.s. anhydricum
mnonik = 1,7
Dj 5,0;
Dj 3,0;
Dd 5,0
Dd 3,0
Djmax 20,0
Djmax 12,0
Ddmax 20,0
Ddmax 12,0
Natrium thiosulfuricum
Dziaanie Dziaanie redukujce, odtruwajce, przeciwgrzybiczne i w leczeniu wierzbu.
Wskazania zatrucia cyjankami, chlorem, jodem, metalami cikimi, upie pstry, grzybice skry,
wierzb, odczyny alergiczne.
Postad i waciwoci Due, bezbarwne krysztay lub grubokrystaliczny proszek, bez zapachu i
sabo ugowatym, sonym smaku.
Dawkowanie w zatruciach i.v. 15,0 w 10-30% roztworze, w dermatologii maci i roztwory

10-20% ( bardzo czsto 40% ! )
FP VIII zewntrznie roztwory i maci 10-20% (w grzybicy)
126

Neomycinum WYKAZ B
Dziaanie bakteriostatyczne i bakteriobjcze, ponadto dziaa na krtki i pierwotniaki. le wchania
si z przewodu pokarmowego.
Dziaania uboczne moe uszkadzad nerki i such.
Wskazania biegunki bakteryjne, miejscowo w okulistyce, bakteryjne zakaenia skry, rany i

oparzenia
Postad i waciwoci biay lub lekko tawy miaki proszek bez zapachu.
Dawkowanie przez fakt na toksycznod - gwnie zewntrznie w steniach 1-3%
Nystatinum WYKAZ B
Dziaanie przeciwgrzybiczne, le wchania si z przewodu pokarmowego, niska toksycznod
Wskazania grzybice i drodyce jamy ustnej, przewodu pokarmowego, pochwy, skry. Profilaktyka
zakaeo w leczeniu antybiotykami.
Postad i waciwoci ty lekki zbrylajcy si proszek i sabym charakterystycznym zapachu
Dawkowanie indywidualne, globulki 100-200tys. ; maci/zawiesiny 100.000/g lub /ml.

UWAGA ! Wykonujc leki naley zwrcid uwag na deklarowana przez producenta moc antybiotyku !!
FP VIII doustnie Dj 500.000j.m.; Dd 1,5mln j.m; Ddmax 3,0mln j.m.; dopochwowo 100.000j.m
Oleum Cacao
Dziaanie natuszczajce
Postad i waciwoci tawa, krucha masa przypominajca wiry o sabym swoistym zapachu i
smaku. Temptop 30-35oC.
Oleum Lini
Dziaanie osaniajce, wiksze dawki dziaaj przeczyszczajco
Wskazania stany zapalne skry, oparzenia, odmroenia (np. Linimentum Calcareum)
Postad i waciwoci ty, przezroczysty o charakterystycznym zapachu. Wysycha. Trudno
rozpuszcza si w spirytusie. d=0,927-0,937
Dawkowanie zewntrzne per se lub w lekach zoonych
Oleum Rapae
Dziaanie osaniajce
Postad i waciwoci Jasnoty lub ty, przezroczysty, niemal bezwonny, nieschncy. Trudno
rozpuszcza si w spirytusie. d=0,909-0,918
ciga z receptury
Wojciech Chmielak
Oleum Ricini
Dziaanie silnie przeczyszczajce, zewntrznie natuszczajce i ochronne
Wskazania zaparcia ostre i przewleke, zatrucia pokarmowe, do receptury
Postad i waciwoci Bezbarwny lub somkowoty, przezroczysty, lepki o swoistym zapachu,
nieschncy. Podczas ochadzania mtnieje, Miesza si ze spirytusem (1:4) d=0,947-0,967
Dawkowanie doroli 1-1,5 yki stoowej jednorazowo (max. 30,0), dzieci 0,5 yki.
Oleum Terebinthinae
Dziaanie wywouje przekrwienie i zaczerwienieni skry, sabo odkaajco
Wskazania zewntrznie ble: stawowe, miniowe, odmroziny (!), do inhalacji w nieytach
oskrzeli z obfit wydzielin, do receptury
Postad i waciwoci Bezbarwna lub jasnota ciecz o swoistym sosnowo-ywicznym zapachu i
ostrym, palcym smaku. d=0,856-0,873
Dawkowanie zewntrznie do wcierania jako skadnik maci i mazide, do inhalacji 10-20 kropli na
szklank wrztku.
Pabialginum (Skad: Aminophenazonum 88%, Allobarbitalum 12%) WYKAZ B (wynika ze skadu)

Dziaanie przeciwblowe, przeciwgorczkowe, przeciwzapalne, uspokajajce
Dziaania uboczne leukopenia, agranulocytoza, niedokrwistod, alergie, zaburzenia odkowojelitowe, sennod.
Wskazania ble rnego pochodzenia
Postad i waciwoci Biay, miaki proszek bez zapachu.

Dawkowanie patrz dziaania uboczne, obecnie znaczenie teoretyczno (egzaminy i kolokwia ) historyczne (stosowanie)
Papaverinum hydrochloricum WYKAZ B

Dziaanie obnia napicie mini gadkich, zwiksza przepyw wieocowy, mzgowy, pucny, znosi
stany spastyczne oskrzeli, przewodu pokarmowego, drg ciowych i ukadu moczowego.
Dziaania uboczne nudnoci, sennod, zawroty gowy, nadmierna potliwod. Due dawki
(zwaszcza i.v.) s toksyczne.
Wskazania stany spastyczne mini gadkich

Przeciwwskazania jaskra
Dawkowanie indywidualne: gwnie per os (proszki dzielone)
FP VIII Doustnie: Dj 0,04-0,1; Dd do 0,3; Djmax 0,2; Ddmax 0,6
128
Paraffinum liquidum
Dziaanie doustnie: przeczyszczajce, osaniajce luzwk jelit, hamuje wchanianie wody i
skadnikw z treci pokarmowej, zewntrznie osaniajce, ochronne, natuszczajce
Dziaanie uboczne przy dugim stosowaniu moe prowadzid do niedoborw witamin: A, D, K oraz
wapnia i fosforu.
Wskazania zaparcia, do receptury
Postad i waciwoci Bezbarwna, przezroczysta, oleista ciecz bez smaku i zapachu.

Dawkowanie 15,0-45,0 na noc i rano na czczo. [FP VI Doustnie Dj 10,0-15,0; Dd do 50,0]
FP VIII doustnie Dj 15,0;
Djmax 30,0
Paraffinum solidum
W recepturze stosowana jako podoe constituens do maci i kremw. Temptop 50-57oC.
Pasta Zinci
Dziaanie cigajce, wysuszajce, antyseptyczne, powlekajce i osaniajce
Wskazania trudno gojce si rany, wypryski, agodne stany zapalne skry, wid.
Dawkowanie zewntrznie 1-2x dziennie.
Postad i waciwoci biaa, twarda, jednorodna masa.
Pepsinum
Dziaanie enzym rozkadajcy biaka (pH 1,8-2,3)
Wskazania niewydolnod wydzielnicza odka, niedokwanod, brak aknienia, stosowana
rwnie w preparatach na blizny
Dawkowanie doustnie 2-3x dziennie w roztworach z rozcieoczonym HCl. Naley wykonywad w
niewielkich ilociach ze wzgldu na krtk trwaod (2-3 dni).
Postad i waciwoci Biay lub kremowy, miaki proszek o sabym, swoistym zapachu i sodkawosonym smaku
FP VIII doustnie Dj 0,15; Dd 0,3; Djmax
0,5; Ddmax 1,5
Phenolum / Phenolum liquefactum WYKAZ A

Dziaanie silnie dezynfekujce i antyseptyczne. Wchonity przez skr powoduje martwic
tkanek, dziaa przeciwblowo. Toksyczny.
Dziaania uboczne zatrucia, zaburzenia wzroku, oddechu a do bezdechu, spadek cinienia,

drgawki. Uszkodzenie nerek, serca, orodkowego ukadu nerwowego, niedokrwistod. Po przyjciu
doustnym: ble jamy ustnej, przeyku, brzucha, krwiste wymioty, biegunka.
ciga z receptury
Wojciech Chmielak
Wskazania odkaanie narzdzi, przedmiotw, rzadko skry. W stomatologii do dewitalizacji

miazgi zbowej kamfofenol.
Przeciwwskazania ze wzgldu na toksycznod nie zaleca si stosowad

Postad i waciwoci Bezbarwne lub rowate igiekowate krysztay lub krysztaowa masa o
swoistym przenikliwym zapachu. Higroskopijny rozpywa si na powietrzu.
Dawkowanie dezynfekcja powierzchni i przedmiotw: roztwory 3-5%, skry 0,2-2% [FP IV 0,2-0,5%]
FP VIII Zewntrznie 0,1%
Pilocarpinum hydrochloricum WYKAZ A

Dziaanie pobudza zakooczenia nerww parasympatycznych, pobudza wydzielanie liny, potu,
obnia cinienie rdoczne, nie wywiera wpywu na minie szkieletowe
Dziaania uboczne po przedawkowaniu lub w zatruciu, zwenie renic, zawienie, linotok,

pocenie si, drenie miniowe, drgawki, wymioty, biegunka, zwolnienie czynnoci serca, obrzk
puc, dusznod.
Wskazania jaskra, zatrucie atropin, na porost wosw
Przeciwwskazania dychawica oskrzelowa, cia, stany spastyczne mini gadkich

Postad i waciwoci Biae, higroskopijne krysztay bez zapachu i gorzkim smaku.
Dawkowanie indywidualne [FP III Djmax 0,01; Ddmax 0,02] zewntrznie wcierki 0,5%
FP VIII zewntrznie w jaskrze krople do oczu 1,0-4,0 %,
mad do oczu 2,0%
Pix liquida Pini

Dziaanie odkaajce, przeciwzapalne, wysuszajce, zmniejsza wid skry, przeciwgrzybiczne i
przeciwpasoytnicze. W duych steniach moe podraniad i wywoywad stany zapalne.
Dziaania uboczne moe powodowad zatrucie, objawy uczulenia zwaszcza po ekspozycji na

wiato soneczne. Jak wszystkie dziegcie zawiera kancerogeny.
Wskazania grzybice i zakaenie skry, wypryski, ojotok

Przeciwwskazania choroby nerek
Postad i waciwoci gsta, ciemnobrunatna, lepka ciecz o charakterystycznym zapachu
Dawkowanie zewntrznie: 5-20% roztwory alkoholowe, 2-10% papki i mazida, 5-20% maci i
pasty. Nie stosowad na due (30% ciaa) powierzchnie skry.
Polocainum hydrochloricum WYKAZ B

Dziaanie znieczulajce, po podaniu i.v. rwnie przeciwblowe i przeciwalergiczne, rozkurcza
miniwk odka, doustnie przeciwwymiotnie.
Dziaania uboczne zawroty gowy, obnienia cinienia ttniczego, zaburzenia oddechowe,
niepokj, drgawki odczyny alergiczne.
Wskazania miejscowe znieczulenie
130
Przeciwwskazania uczulenie na polokain, znaczne uszkodzenie wtroby i nerek, zaburzenia

rytmu serca
Postad i waciwoci Bezbarwne krysztay o gorzkim smaku, bez zapachu

Dawkowanie w zalenoci od drogi podania. Zewntrznie zazwyczaj 1-5%, czopki 0,1-0,2
Prednisolonum WYKAZ B
Dziaanie przeciwzapalne (4x silniejszy od hydrokortyzonu), przeciwalergiczne.
Wskazania stany zapalne i alergiczne
Przeciwwskazania grzybice, grulica, choroby wirusowe
Postad i waciwoci Biay lub prawie biay krystaliczny proszek, bez zapachu.
Dawkowanie doustnie: indywidualne
FP VIII zewntrznie w steniach 0,25-0,5%.
Prodermin Pix Lithantracis

Dziaanie antyseptyczne, przeciwzapalne, wysuszajce, zmniejsza wid skry, przeciwgrzybiczne i
przeciwpasoytnicze
Wskazania bakteryjne i grzybicze zakaenie skry, wierzbiczka, ojotok, wypryski
Przeciwwskazania choroby nerek

Postad i waciwoci Ciemna, niemal czarna smoowata, lepka gsta ciecz o swoistym zapachu.
Dawkowanie zewntrznie: 5-20% - maci, mazida, pasty i roztwory
Pyoctaninum coeroleum WYKAZ B

Dziaanie odkaajce, bakteriobjcze, grzybobjcze, wewntrznie: przeciwpasoytnicze
stosowany niegdy przeciw glistom i owsikom
Wskazania do odkaania ran i bon luzowych
Postad i waciwoci Ciemnozielony, krystaliczny proszek o metalicznym poysku.

Dawkowanie stosowany zazwyczaj w steniach 0,5-2,0% [FP III Djmax 0,1; Ddmax 0,3]
Pyralginum WYKAZ B
Dziaanie przeciwblowe, przeciwgorczkowe, przeciwzapalne, uspokajajce i zmniejszajce
napicie misni gadkich.
Dziaania uboczne przekroczenie dawek maksymalnych mog wywoad odczyny alergiczne,
leukopenia, zaburzenia pokarmowe, uszkodzenia wtroby i nerek.
Wskazania ble rnego pochodzenia

Przeciwwskazania uczulenie na lek, niedokrwistod
Postad i waciwoci Biay krystaliczny, puszysty proszek bez zapachu i gorzkim smaku.
Dawkowanie doustnie do 3,0 dzienne w dawkach podzielonych.
FP VIII doustnie
Dj 0,5-1,0
doodbytniczo Dj 0,75
Dd 2,0
Dd 1,5-3,0
Djmax 1,0
Djmax -
Ddmax 3,0
Ddmax 3,0
ciga z receptury
Wojciech Chmielak
Pyrogallolum
Dziaanie silnie keratolityczne, bakteriobjcze, grzybobjcze, dranice.
Wskazania uszczyca, wypryski ojotokowe, grzybice np. w poczeniu z Ung.Wilkinsoni.
Przeciwwskazania - Wysoce toksyczny ! nadwraliwod na lek, uszkodzenia wtroby, nerek i serca,
niedokrwistod.
Postad i waciwoci Biae, lnice igieki lub patki bez zapachu, o gorzkim smaku. Ciemnieje na
wietle.
Dawkowanie wycznie zewntrzne 5-10% mad, do przyegania 10-20%.

FP IV zewntrznie 2,0 10,0%; Jednorazowo nie wicej ni 3,0 substancji.
Resorcinum WYKAZ B
Dziaanie keratolityczne, przeciwzapalne, cigajce, bakteriobjcze i grzybobjcze
Dziaanie uboczne zatrucia, zaburzenia wzroku, oddechu, spadek cinienia, drgawki, uszkodzenie
wtroby, nerek, serca, ukadu nerwowego.
Wskazania uszczyca, trdzik, stany bakteryjne skry, wypryski ojotokowe i grzybice
Przeciwwskazania Toksyczny ! choroby wtroby, nerek

Postad i waciwoci Bezbarwne lub biaawe krysztay o swoistym zapachu i sodkawym,
drapicym smaku. Pod wpywem wiata zabarwia si na rowo.
Dawkowanie wycznie zewntrznie: 5-10% maci i pasty (przyegajce 20-50% !), 1-5% roztwory
wodne i spirytusowe, czopki, prciki
FP VIII zewntrznie maci i pasty 5,0 10,0% , roztwory 1,0-5,0%
Rivanolum WYKAZ B
Dziaanie silnie antyseptycznie, odkaajce, bakteriobjcze i pierwotniakobjcze.
Wskazania uszkodzenia i stany zapalne skry i bon luzowych, owrzodzenia. Rwnie doustnie.
Postad i waciwoci ty drobnokrystaliczny proszek, bez zapachu i gorzkim smaku. Roztwory
wodne fluoryzuj.
Dawkowanie roztwory wodne, pudry i maci. Doustnie 0,025 od 1-2x dziennie- mae dzieci do 3-4x
dziennie powyej 6 lat. Zewntrznie roztwory 0,01-0,2 % , maci, zasypki 0,5-2,5%
[FP III Djmax 0,05; Ddmax 0,15]b
Saccharum album
Dziaanie corrigens, oraz do receptury
Postad i waciwoci Bezbarwne krysztay lub biay proszek bez zapachu o sodkim smaku.
132

Saccharum lactis
Dziaanie przeczyszczajce i odywcze. Do receptury
Wskazania zaparcia u niemowlt i maych dzieci
Postad i waciwoci Biay, bezwonny, krystaliczny, sodki proszek.
Dawkowanie wg wieku 4,0-10,0
Salolum
Dziaanie antyseptyczne i sabe przeciwblowe (w jelitach rozpada si na kwas salicylowy i fenol)
Wskazania nieyty jelitowe, zakaenia pcherzyka ciowego, zapalanie drg moczowych.
Stosowany by rwnie jako skadnik maci wiatochronnych przeciw UV.
Postad i waciwoci Bezbarwne krysztay lub biay krystaliczny proszek o sabym, swoistym
zapachu.
Dawkowanie 3xdz. 0,5-1,0 przed jedzeniem [FPIV Dj 0,5-1,0; Dd 3,0; Djmax 2,0; Ddmax 6,0]
FP VI doustnie Dj 0,3-0,6; Dd 0,9-1,8; Djmax 1,0; Ddmax 3,0
Sapo kalinus
Dziaanie dezynfekujce, miejscowo alkalizujce, zmikcza naskrek, przeciwojotokowe
Wskazania gwnie jako pomocnicze przy wierzbie
Postad i waciwoci Przezroczysta, jednolita masa, tobrunatna-> do zielonego ,
przewiecajca, mikka o swoistym zapachu.
Dawkowanie miejscowo kilka razy dziennie i nastpnie zmyd wod
Silol
Dziaanie osaniajce
Wskazania oparzenia, owrzodzenia, odleyny, zmiany uczuleniowe na skrze
Postad i waciwoci przezroczysta, lepka ciecz bez zapachu
Dawkowanie wycznie zewntrzne maci i pasty z zawartoci 5-15% silolu.
Sulfanilamidum WYKAZ B
Dziaanie przeciwbakteryjne
Wskazania trudno gojce si rany, owrzodzenia
Postad i waciwoci bezbarwne krysztay lub biay proszek, bez zapachu i lekko gorzkim smaku
Dawkowanie miejscowo jako zasypki lub maci 5-25%
ciga z receptury
Wojciech Chmielak
Sulfur praecipitatum
Dziaanie przeciwgrzybiczne, przeciwbakteryjne, przeciwwierzbowe, wysuszajce
Wskazania ojotok, trdzik, wierzb, grzybice i nadmierne uszczenie si skry
Postad i waciwoci Biao-ty bezpostaciowy, miaki proszek o sabym zapachu.
Dawkowanie zewntrznie w maciach i zawiesinach 5,0-10,0 (niekiedy do 30%)
FP VIII zewntrznie mad, zasypka, zawiesina: 5,0 10,0%
Talcum venetum
Dziaanie osaniajce, osuszajce. Do receptury.
Wskazanie wzmoona potliwod, podstawa do zasypek, pudrw, papek.
Postad i waciwoci Biay, bardzo miaki, tustawy w dotyku proszek bez zapachu i smaku.
Dawkowanie zewntrznie per se, oraz w pudrach zasypkach.
Tanninum
Dziaanie zmniejsza stan zapalny, cigajce, hemostatycznie
Wskazania stany zapalne skry, nadmierna potliwod, niewielkie krwawienia
Postad i waciwoci tawy , bezpostaciowy proszek o swoistym zapachu i cierpkim, cigajcym
smaku.
Dawkowanie zewntrznie 1-20% roztwory, 0,5% lewatywy, 5-10% maci, zasypki do 20%. Nie
stosowad z solami metali cikich, solami elaza i wod wapienn.
FP VIII zewntrznie roztwory 1,0-20,0%; maci 0,5-10,0%; czopki Djmax 0,05; Ddmax 0,25
Tetracainum hydrochloricum WYKAZ B

Dziaanie miejscowo znieczulajce (silniejsze od lignokainy)
Wskazania do znieczuleo
Postad i waciwoci biay krystaliczny proszek , bez zapachu i gorzkim smaku
Dawkowanie krople do oczu, roztwory do 1,0%, maci, czopki
FP VIII zewntrznie roztwory 0,25 1,0%
Thymolum
Dziaanie bakteriobjcze, przeciwwidowe, wykrztune
Wskazania wid skry, choroby jamy ustnej
Postad i waciwoci Bezbarwne, przezroczyste krysztay o charakterystycznym zapachu i
korzennym, piekcym smaku.
Dawkowanie zewntrznie 0,5-3% roztwory spirytusowe, maci i roztwory olejowe 1-2% oraz
pukanki do ust 0,05-0,1% [FP III Djmax1,0; Ddmax 5,0; FP IV stosowany zewntrznie 0,05%+
134
Tinctura adonidis vernalis WYKAZ B

Dziaanie Wzmacniajco na skurcze serca, nieco moczopdnie i sabo uspokajajco.
Wskazania nasercowe, do receptury
Postad i waciwoci Brunatno-zielona ciecz o swoistym zapachu
Dawkowanie 3x dziennie po 20-30 kropli [FP IV Dj 1,0; Dd 3,0; Djmax 3,0; Ddmax 10,0]
Tinctura Capsici
Dziaanie miejscowo rozgrzewajce i dranice
Wskazania ble reumatyczne, stawowe, nerwoble, do receptury
Przeciwwskazania nie stosowad na uszkodzon skr !
Postad i waciwoci Ciemno-czerwona do brunatnej ciecz o piekcym smaku.
Dawkowanie zewntrznie do nacierania do 1 do 15%
Tinctura Chinae
Dziaanie Wzmaga wydzielanie sokw trawiennych, pobudza aknienie. Sabo cigajce
Wskazania brak aknienia, do receptury
Postad i waciwoci Brunatno-czerwona ciecz o cigajcym i gorzkim smaku.
Dawkowanie 2-3x dziennie po 15-30 kropli przed jedzeniem.
Tinctura Convallariae WYKAZ B

Dziaanie wzmacnia si skurczu serca, nieco uspokajajce
Wskazania nasercowe, do receptury
Postad i waciwoci Brunatno-zielona ciecz o swoistym aromacie i gorzkim smaku
Dawkowanie przecitnie 2x dz. po 15-30 kropli. [FP IV Dj 0,5; Dd 2,5; Djmax 1,5; Ddmax 5,0]
Tinctura Crataegi
Dziaanie hipotensyjne, zwiksza si skurczu serca, lekko uspokajajco
Wskazania nasercowe zwaszcza na tle nerwowym, nadcinienie, do receptury
Postad i waciwoci ta do brunatnej ciecz o charakterystycznym zapachu.
Dawkowanie 3-4x dziennie po 20-30 kropli [FP IV Dj 1,0-1,5 ; Dd 3,0-5,0]
Tinctura Valerianae
Dziaanie Uspokajajce, zmniejsza pobudliwod nerwow
Wskazania nerwice rnego typu, bezsennod
Postad i waciwoci Brunatna ciecz o swoistym cierpkim zapachu i smaku.
Dawkowanie 3x dziennie po 15-30 kropli [FP IV Dj 1,0-3,0ml ; Dd 10,0ml]
ciga z receptury
Wojciech Chmielak
Urea
Dziaanie podany doustnie zwiksza wydalanie moczu i sodu, zewntrznie: dziaanie zalene od
stenia: nawilajco (do 2%) zmikczajce (15%) keratolityczne (powyej 30-40%)
Wskazania doustnie: w obrzkach rnego pochodzenia

Postad i waciwoci Bezbarwne krysztau lub biay krystaliczny proszek bez zapachu, o sabym
gorzkim, chodzcym smaku.
Dawkowanie doustnie 3xdziennie; maci/kremy do 50% [FP IV Dj 3,0-5,0; Dd do 20,0]
FP VIII zewntrznie 10,0 30,0%
Urotropinum WYKAZ B
Dziaanie doustnie: ciopdnie, bakteriostatycznie, zewntrznie per se: przeciwpotne
Wskazania stany zapalne pcherzyka ciowego, bakteryjne zakaenia drg moczowych
Przeciwwskazania nadkwanod, nie stosowad z tanin, ASA, salicylanem sodowym
Postad i waciwoci Bezbarwne krysztay lub biay krystaliczny proszek o sodkawo-gorzkim
smaku. Bez zapachu jego pojawienie si oznacza zawilgocenie.
Dawkowanie - doustnie 3x dziennie 0,5. Nie stosowad w ostrym zapaleniu pcherza moczowego.
Przeciwpotnie per se na suche stopy wieczorem, spad w skarpetkach aby przeduyd kontakt
FP VIII doustnie Dj 0,3-1,0; Dd 1,5-3,0; Djmax 1,0; Ddmax 4,0
Zincum oxydatum
Dziaanie cigajce, osuszajce, przeciwzapalne
Wskazania zakaone rany, odleyny
Postad i waciwoci Biay, bezpostaciowy proszek bez zapachu i smaku.
Dawkowanie zewntrznie w maciach 10%, pastach i zasypkach 10-25% lub per se (100,0%)
FP VIII zewntrznie w postaci maci i past 15,0 25,0%
136
Wykaz recepturowych substancji bardzo silnie dziaajcych (A),

silnie dziaajcych (B) oraz odurzajcych (N) wg FP II FP VIII.
Zawarty w FP VIII wykaz A,B,N poprzedza krtka informacja o tym, i zastpuje on
wykaz opublikowany w FP VI w zakresie monografii opublikowanych jednoczenie w FP VI
oraz FP VIII. Jest on wprawdzie duo bardziej rozszerzony ale i tak, automatycznie, powstaje
pytanie co z substancjami, ktrych monografii nie znajdziemy ani w FP VIII ani rwnie
w FP VI ??
A co z tymi substancjami, ktrych monografii trzeba szukad jeszcze we
wczeniejszych, dawno niedostpnych wydaniach Farmakopei Polskiej ?
Ponisze zestawienie stanowi kompilacj dotychczasowych wykazw (jedynie) w zakresie
substancji i niektrych lekw wykorzystywanych w recepturze, wraz z informacjami jeli
wystpia zmiana w klasyfikacji.
Mam nadziej, e udao si nie pomind niczego istotnego
WYKAZ N
Substancje substancje odurzajce biay napis na czarnym tle czerwona obwdka
N A R C O T I C A
Cocaini hydrochloridum FP 8
Morphini hydrochloridum FP 8
Morphini sulfas FP 8
Opii extractum siccum normatum FP 8
Opii pulvis normatus FP 8
Opii tinctura normata FP 8
Opium crudum FP 8
Pulvis Ipecacuanhae opiatus (Proszek Dovera) FP 4
Spiritus aethereus FP 3
Tinctura valerianae aethera FP 3
ciga z receptury
Wojciech Chmielak
WYKAZ A
Substancje bardzo silnie dziaajce biay napis na czarnym tle, biaa obwdka
V E N E N A
Acidum phosphoricum concentratum FP 8

Adrenalini tartras (Epinephrini tartras) FP 8
Adrenalinum (Epinephrinum) FP 8
Aether, Aether anaestheticits FP 8 (wczeniej: w FP 4 wykaz B , a wg FP 3 wykaz N )
Aethylum chloratum FP 6 (wczeniej FP 4 wykaz B)
Argenti nitras FP 8 (wczeniej FP 4 wykaz B, + w FP 3 take Argentum nitrici cum Kalio nitrico)
Arsenii trioxidatum FP 4 (w FP 8 jest ..ad praeparationes homeopathicus)
Atropini sulfas FP 8
Atropinum FP 8
Chlorali hydras FP 8 (wczeniej w FP 4 i FP 6 wykaz B)
Cresolum crudum FP 8 (wczeniej w FP 3 wykaz B)
Homatropini hydrobromidum FP 8
Hydrargyri FP 4 (wczeniej w FP 2 wykaz B)
Hydrargyri aminochloridum FP 4
Hydrargyri bijodati FP 3
Hydrargyri chloridum FP 4 (wczeniej w FP 3 wykaz B)
Hydrargyri dichloridum FP 8
Hydrargyri jodati FP 2
Hydrargyrum oxydatum flavum FP 4
Hydrargyrum oxydatum rubrum FP 2
Hydrargyrum salicylicum FP 3
Hydrogenii peroxidum 30% FP 8 (wczeniej w FP 4 wykaz B)
Hyoscini hydrobromidum (Scopolamini hydrobromidum) FP 8
Hyoscinum (Scopolaminum) FP 8
Hyoscyamini sulfas FP 8
Methanolum FP 8
Natrii fluoridum FP 8
Phenolum FP 8 (wczeniej w FP 6 wykaz B + wg FP 4 take wykaz B: Phenolum liquefactum)
Physostygmini -salicylas, -sulfas FP 8
Pilocarpini hydrochloridum FP 8
Solutio Kalii arseniocosi (Solutio arsenicalis Fovleri) FP 4
Thiomersalum FP 8 (wczeniej w FP 4 wykaz B)
138
WYKAZ B
Substancje silnie dziaajce czerwony napis na biaym tle, czerwona obwdka
S E P A R A N D A
Absinthii herba FP 8 , tinctura FP 6

Acidum aceticum FP 4
Acidum hydrochloricum FP 3
Acidum nitricum, - concentratum, -fumans FP 3
Acidum salicylicum FP 8
Acidum sulfuricum FP 3
Adonis vernalis herba FP 6 (patrz te -> Tinctura)
Allobarbitalum FP 4
Aminophenazonum FP 4
Aminophyllinum dihydricum FP 6 (patrz te synonimicznie: Theophyllinum)
Amoxicillinum natricum, trihydricum FP 8
Amphetaminum sulfuricum FP 8 (wczeniej w FP 4 wykaz N)
Ampicillinum anhydricum, - natricum, -trihydricum FP 8
Argentum colloidale ad usum externum FP 8
Argentum proteinicum FP 6
Barbitalum FP 8 , - natrium FP 6
Belladonnae folium, - extractum siccum, - tinctura, - pulvis normata FP 8 fluidum FP 4
Benzocainum FP 8
Calcifediolum FP 8
Camphora carbolisata (Camphenol) FP 3
Chelidonii herba FP 8
Chinidini sulfas FP 8
Chloramphenicolum FP 8
Chloroformium FP 4
Codeinum, - hydrochloridum dihydr., -phosphas hemihydr. / sesquihydricus FP 8
Coffeinum natrium benzoicum FP 4
Coffeinum, - monohydricum FP 8
Convallariae herba FP 6 (patrz te -> Tinctura)
Cresolum saponatum FP 3
Cupri sulfas anhydricus, - pentahydricus FP 8
Cyanocobalaminum FP 8
Digitalis purpureae folium FP 8 (patrz te -> Tinctura)
Emetini hydrochloridum heptahydricum, -pentahydricum FP 8
ciga z receptury
Wojciech Chmielak
Enalaprili, maleas, -dihydricum FP 8

Ephedrini, hydrochloridum, - anhydricum, -hemihydricum FP 8
Erythromycinum, - estolas, - ethylsuccinas, - lactobionas, - stearas FP 8
Ethylmorphini hydrochloridum (Dioninum) FP 8 (wczeniej w FP 3 wykaz A)
Eugenolum FP 8
Formaldehydum 40% FP 4
Gentamycini sulfas FP 8
Hydrargyrum sulfuratum rubrum FP 2
Hydrocortisonum, - acetal, - hydrogenosucccinas FP 8 , - natrii succinas FP 6
Hyoscini butylobromidum (Scopolamini butylobromidum) FP 8
Iodoformium FP 4
Iodum FP 8
Ipecacuanhae radix, - tinctura, - pulvis normatus, - extractum fluidum normatum FP 8
Kalii hydroxidum FP 8
Lidocainum, - hydrochloridum FP 8
Metamizolum natricum FP 8
Methenaminum FP 8
Metoclopramidum FP 8
Metronidazolum, - benzoes FP 8
Natamycinum FP 6
Natrium iodicum FP 4
Neomycini sulfas FP 8
Nicethamidum FP 8
Nystatinum FP 8
Omeprazolum, -natricum FP 8
Oxytetracyclinum, - hydrochloridum, -dihydricum FP 8
Papaverini hydrochloridum FP 8
Phenacetinum FP 4
Phenazonum (Antipyrinum) FP 8
Phenobarbitalum, - natricum FP 8
Plumbum aceticum FP 4
Plumbum oxydatum FP 4
Prednisolonum, -acetas, -natri phospas, - pivalas FP 8
Prednisonum FP 8
Procaini hydrochloridum FP 8
Progesteronum FP 8
Pseudoepherdini hydrochloridum FP 8
Pyoctaninum coeruleum FP 3
Pyridoxini hydrochloridum FP 8
Resina Podophylli FP 3
Resorcinolum FP 8
140
Riboflavinum FP 8
Rivanolum FP 3
Sapo Cresoli FP 4
Solutio Iodi Lugoli FP 3
Solutio Iodi spirituosa FP 4 (take: pro usu interno)
Sulfanilamidum FP8
Sulfathiazolum FP 8
Testosteronum, - propionas, - enantal, - decanoas, - isocaproas FP 8
Tetracaini hydrochloridum FP 8 (wczeniej w FP 3 wykaz A)
Theobrominum FP 8
Theobrominum natrium cum Natrio salicylico FP 4
Theophyllinum, monohydricum, - et ethylenodiaminum FP 8
Thiamini, -hydrochloridum, -nitras FP 8
Tinctura Adonidis vernalis titrata FP 4
Tinctura Convallariae titrata FP 4
Tinctura Digitalis lanatae titrata FP 4
Tinctura Digotialis purpureae titrata FP 4
Unguentum Hydrocortisoni acetici FP 4
Vitaminum A FP 8
Zincum sulfuricum FP 4
ciga z receptury
Wojciech Chmielak
Dodo-datek
Dodo - (Raphus cucullatus) ptak yjcy niegdy na Mauritiusie, ktry zosta

bezpardonowo wytpiony przez ludzi.
Farmaceutyczne
Anastezyna 5x sabsza od Polokainy i 10x sabsza od Lignokainy

Pantokaina 5x silniejsza od Prokainy i 10x silniejsza od Kokainy
Prednisolon 5x silniejszy od hydrokortyzonu
HLB hydrofile-lipofile-balance wielkoc opisujca emulgatory. Przyjmuje wartod
od 1 (dla silnie lipofilowych tworz W/O) do 20 (hydrofilowe tworz O/W)
Podczas stosowania mikstur z bromkami naley ograniczyd spoywanie soli
kuchennej (NaCl) zwikszajcej ich wydalanie i tym samym zmniejszajcej efekt
terapeutyczny
W kroplach do nosa naley unikad parafiny jako vehiculum gdy jej nadmierna
lepkod utrudnia ruch migawek, tworzy barier utrudniajc wchanianie. Ponadto
krople do nosa powinny byd izotoniczne
Preparaty z Fe powinny byd przyjmowane po posikach oraz w trakcie ich stosowania
naley zwikszyc poda witaminy C
10% Sol.NaCl tromboplastyna & lizozym (ciekawi znajd sobie o co chodzi )
Oglne
Jednostka chlebowa (wymiennik weglowodanowy) = ok 1 kromka chleba razowego =

yeczka miodu = 1 rednie jabko
Aqua regia (woda krlewska) = stony kwas solny + st kw.azotowy w stosunku obj.
3:1. jest silnym utleniaczem (rozpuszcza nawet zoto) (patrz te: tred)
Kozieradka pobudzenie laktacji
Papierosy lecznicze w obecnych podrcznikach niewiele o nich si wspomina,
podobnie o tytoniu leczniczym. Stosowane jako ANTIASTHMATICUM dziaay dziki
atropinie zawartej w liciach (np. Pokrzyk wilcza jagoda Atropa belladonna). Atropina
dostawaa si wraz z dymem do puc, poraaa zakooczenia nerww
parasympatycznych w oskrzelach co w efekcie rozszerzao oskrzela i hamowao kaszel
astmatyczny.
Klisze rentgenowskie mona dod atwo czycid po uprzedniej kpieli w KMnO 4 (np.
caa noc moczenia w 2-3% roztworze )
Rne
Usuwanie plam mogcych powstad w aptece

Argentum nitricum plama czarna 10% roztworem KJ. Tworzy si ta plama, ktr
usuwamy amoniakiem lub 10% roztworem tiosiarczanu sodowego.
142
Bkit metylenowy, fiolet krystaliczny wymoczyd kilka godzin w 0,1% KMnO4,

nastpnie wymyd 10% roztworem kwasu szczawiowego i wod
Kawa, kakao, czekolada - stonym roztworem NaCl i nastpnie wod
Kalium hypermanganicum roztworem kwasu szczawiowego z maym dodatkiem
kwasu siarkowego.
Krew wiea wod i mydem, starsze plamy woda utleniona i woda.
Ichtyol na ciepo mydem.
Jodum, Jodinum, Sol.Lugoli 10% roztworem amoniaku lub 10% roztworem
tiosiarczanu sodu.
Rezorcinum sabym roztworem kwasu cytrynowego lub sokiem z cytryny.
Mocz roztwr kwasu cytrynowego lub sok z cytryny. Mona te przemyd
rozcieoczonym kwasem solnym, nastpnie woda utlenion i wod.
Nadmanganian potasu z rk: 5-10% kwas solny.
TRAMAL POLTRAM pompki i krople

1ml = 40 kropli = 8 pompek a 5 kropli = 100mg
1 pompka (dawka) = 12,5 mg tramadolu
1op a 96 ml = 768 pompek = 3840 kropli
1op a 10ml = 80 pompek = 400 kropli
Haloperidol w zalenoci od producenta rnice w iloci kropli

WZF
1ml = 20 kropli
ZF UNIA
1ml = 32 krople
Etykiety na sojach i butelkach aptecznych

Wykaz A substancje bardzo silnie dziaajce biay napis na czarnym tle, biaa
obwdka
Wykaz B substancje silnie dziaajce czerwony napis na biaym tle, czerwona
obwdka
Wykaz N substancje odurzajce biay napis na czarnym tle czerwona obwdka
Pozostae czarny napis na biaym tle czarna obwdka
ciga z receptury
Wojciech Chmielak
Najwaniejsze synonimy
A
Acetum = Acetum purum, Ocet
Acidi spirici = Acidi salicylici
Acidum aceticum = kwas octowy (concentratum = stony glaciale=lodowaty = 96%)
(dilutum=30%)
Acidum benzoicum = kwas benzoesowy, kw.bdwinowy
Acidum citricum = Acidum limoniacum, Sal essentiale citri
Acidum formicum = kwas mrwkowy, kw.metanowy, Acidum formicicum, Acidum
formicarum
Acidum hydrochloricum = Acidum muriaticum (concentratum =36%, dilutum=10%, crudum
(techniczny) =ok. 30%)
Acidum pteroiloglutaminowy = Acidum folicum
Acidum tannicum = Tanninum, Acidum gallotannicum, Kwas taninowy
Acidum tartaricum = Acidum dioxysuccinum, Kwas dioksybursztynowy, Kwas winowy
Adeps benzoinatus = Smalec beznoesowy, Axungia Porci benzoata
Adeps lanae => Lanolinum
Adeps Lanae cum aqua = Lanolinum hydricum (skad w treci)
Adeps suillus = smalec wieprzowy, Adeps suillus depuratus, Adeps praeparatus, Axungia
Porci, Lardium
Adrenalinum = Epinephrinum, Epirenan, Levoreninum, Paranephrin, Suprarenin
Aether sulfuricus = Aether aethylicus, Eter siarczany, Eter etylowy
Allobarbitalum = Dial
Alumen = Aluminii Kali sulfuricum, Aun potasowy
Aluminium aceticum solutum = Pyn Burowa, Liquor Alumini acetici, R-r octanu glinowego
Aminophenazoni = Pyramidon, Amidopyrina, Aminoantypyrina
Aminophyllinum => Euphyllin
Ammoni bituminosulfonas = Ichtyol, Ichtammol
Ammonium bromatum = Ammonium sedativum
Ammonium chloratum = Salmiak
Amylum Maydis = Skrobia kukurydziana
144
Amylum Oryzae = Skrobia ryowa

Amylum Tritici = Skrobia pszeniczna
Anestezyna = Anaesthesinum, Anaesthin, Benzokaina, Aethylum aminobenzoicum, Etoform,
Aethylium p-aminobenzoicum, Aminobenzoesan etylu
Antazolinum hydrochloricum = Phenazolinum
Antotalgin => Phenazonum, Antipyrinum
Aqua Calcis = Calcium hydricum solutum, Liquor Calcii hydroxydati, Woda wapienna
Aqua Kummerfeldi = Lotio cosmetica Kummerfeldi
Aqua oxygenata = Hydrogenii peroxydatum 3%, woda utleniona
Argentum colloidale = Collargol, Corgolum
Argentum nitricum = Lapis, Lapis infernalis (Kamieo piekielny)
Argentum proteinicum = Protargol, Prorgol, Biaczan srebra
Arszenik => Arsenicum Trioxidatum zobacz: Solutio arsenicalis Fovleri
B
BAL = Dimercaptolum, (British anti-Lewisite)
Barbitalum = Barbitonum, Veronalum, Aethinal
Barbitalum natricum = Veronalum solubile, Aethinal natrium, Medinal
Benzalkonii chloridum = Zephirolol, Zephiran
Benzokaina = Aethylum aminobenzoicum => Anestezyna
Bismuthi subnitricum = Magisterium Bismuthi, Bismuthum nitricum basicum, Bismuthi
subnitras ponderosum
Bismuthi subsalicylici = Bismuthum oxybenzoicum
Bismuthi tribromophenylici => Xeroform
Bismuthum subcarbonicum = Bismuthum carbonicum basicum
Bismuthum subgallicum = Bismuthum gallicum basicum, Dermatol
Bituminosulfonian amonowy => Ichtiol
Boraks = Natrii biboricum = Natrii tetraboricum
Boromenthol = Unguentum Acidi borici cum Mentholo (skad w treci)
Butapirazolum = Phenylbutazonum
ciga z receptury
Wojciech Chmielak
C
Cacao oleum = Oleum Cacao, Butyrum Cacao
Calcium oxydatum = Calcaria usta, Wapno palone
Calcium sulfuratum = Hepar Sulfuris calcareum, Wtroba wapienna
Camphora carbolista = Camphophenol, Camphenol
Capsulae = kapsuki C.amylacea skrobiowe (opatki), C.gelatinosae elatynowe
Carbo medicinalis = Carbo adsorbens, wgiel chonny / medyczny / aktywowany
Carbo vegetabilis = Carbo Ligni pulv., sproszkowany wgiel drzewny
Carbowax = Macrogolum, Glycolum polyoxyaethylenicum, Polyaethylenglycolum
Cardiamidum = Coraminum, Nicethamidum
Cera alba = wosk biay
Cera flava = wosk ty
Ceresinum = Paraffinum solidum
Cetaceum = olbrot
Chloraminum B = Benzenchloramin, Benzosulfonchloramid, Chlorseptol
Chloraminum T = Natrium p-toluensulfochloramidatum, Chloraseptine, Activin
Chloramphenicolum = Chloromycetinum, Detreomycinum, Mediamycetyna
Chlorhexidini gluconici solution = Chlorhexidini gluconicum
Chloroform = Trichlorometan
Chlorpromazini hydrochloridum = Fenactil
Cholesterolum = Cholesterinum
Cignolina = Dithranol, Antrolina, Derobin, Batidrol
Codeinum = Metylomorphinum
Coffeinum = Theinum = Trimethylxantinum, kofeina, teina
Collargol => Argentum colloidale, Corgol
Collodium = Piroksylina (rozpuszczalna bawena strzelnicza), Koloksylina > skad w treci.
Collodium elasticum = Collodium flexile
Cukier biay => Saccharum album, Cukier trzcinowy
Cukier gronowy = Cukier skrobiowy = Glucosum
Cukier mleczny = Lactosum monohydricum
Cuprum sulfuricum = Witriol miedzi = Siny kamieo
146
Cynober = Cinnabaris, Hydrargyrum sulfuratum rubrum
D
Decoctum - odwar
Dekstroza => Glucosum anhydricum
Dermatol => Bismuthum subgallicum
Detreomycinum => Chloramphenicolum, Chloromycetinum
Dial => Allobarbitalum
Dionina = Etylomorphini hydrochloricum, Morphinum aethylatum
Diphergan = Promethazini hydrochloridum
Dithranol => Cignolina
Diuretyna = teobrominian sodowy z salicylanem sodowym, Theobromino-Natrium
salicylicum
Dziegied mineralny (wglowy) = Pix Carbonis, Pix Lithanthracis => Prodermina
E
Elactuaria = Powideka
Emplastrum Lithargyri = Emplastrum Plumbi Simple, E.diachylon simplex, plaster oowiawy
Emplastrum meliloti => Mad zielona, plaster nostrzykowy
Encortolon = Prednisolon
Encorton = Prednison
Ephedrinum hydrochloricum = Ephedrosan (patrz tez: Ephedrinum h/cl racemicum)
Ephedrinum hydrochloricum racemicum = Ephetoninum
Epinephrinum = Adrenalinum
Erythtromycinum = Erythrocinum, Erycinum, Pantomycinum, Ilotycinum
Etanol 700 = Spiritus dilutus
Etanol 760g/l = Etanol 96o , Spiritus Vini, Spiritus Vini rectificatus, Spiritus concentratus
Ethacridini lactas => Rivanol
Ether ethylicus = Aether ethylicus, Aether sulfuricum (eter etylowy / dietylowy / siarkowy /
siarczany)
Euphyllinum = Theophyllinum cum aethylenodiamine = Aminophyllinum
ciga z receptury
Wojciech Chmielak
Extracta wycigi, -fluida = pynne, -spissa = gste, -siccum = suche
F
Fenactil = Chlorpromazini hydrochloridum
Fiolet krystaliczny => Pyoctaniunum coeruleum, Fiolet metylowy, Fiolet goryczki, Fiolet
gencjanowy
Flagyl = Metronidazolum, Trichazyl
Formalinum = Solutio Formaldehydi, Formaldehydum 40%
G
Gardenalum = Phenobarbitalum, Luminal
Gelatina = Gelatina animalis, Gelatina alba
Geriocainum => Procainum hydrochloricum, Polocainum, Novocainum,
Gips chirurgiczny = Calcium sulfuricum pro usu chirurgico
Glucosum = Dextrosum, Saccharum amylaceum, S.uvicum, cukier gronowy
Gossypium depuratum = Wata baweniana oczyszczona
Gummi arabicum = Gummi acacia, Gummi africanicum, Gummi mimosae
Gummi Tragacantha = Tragacantha
H
Hexamethylenotetramini = Hexamine => Urotropinum
Hirudo medicinalis = Pijawka lekarska
Hydrargyrum aminochloratum = Hydrargyrum praecipitatum album, Aminochlorek rtci
Hydrargyrum bichloratum = Sublimat, Chlorek rtciowy
Hydrargyrum chloratum = Kalomel
Hydrargyrum depuratum = Mercurius vivus
Hydrargyrum sulfuratum rubrum => Cynober, Cinnabaris
Hydrogenii peroxydatum 3% = Woda utleniona, Aqua oxygenata
Hydrogenii peroxydatum 30% = Hydrogenium peroxydatum 30%, Hydrogenium
peroxydatum solutum concentratum, Perhydrol
Hyposulfit => Natrium thiosulfuricum
148
Hysoscini hydrobromidum = Scopolaminum hydrobromicum
I
Ichtiol => Ammoni bituminosulfonas, Ichtammol, Sulfobitumian amonowy,
Bituminosulfonian amonowy
Ilotycinum => Erythtromycinum
Infusa - napary
Iodi Lugoli solutio = Solutio Iodi aquosa, Pyn Lugola
J
Jodoform = Trjjodometan
Jodyna => Solutio Iodi spirituosa
K
Kadzido = Olibanum, Gummiresina Olibanum
Kalii hydrocarbonas = Kalium bicarbonicum
Kalii permanganas = Kalium hypermanganicum
Kalium bromatum = Kalii bromidum, Kalium sedativum
Kalium nitricum = Azotan potasu, Saletra indyjska / bengalska
Kalomel = Hydrargyrum chloratum
Kaolinum = Argilla, Bolus alba, glinka biaa
Krople anyowe = Ammonii anisatii spiritus, Liquor Ammoniii asnisatus
Krople walerianowe = Tinctura Valerianae
Kwas winowy / winny => Acidum tartaricum
L
Lac Sulfuris = Sulfur praecipitatum
Lactosum = Saccharum lactis
Lanolinum = Adeps lanae, Lanolinum anhydricum, Lanolina bezwodna, Tuszcz z weny
Lanolinum hydricum = L.hydrosus = Lanolinum cum aquae
ciga z receptury
Wojciech Chmielak
Lapis infernalis = kamieo piekielny => Argentum nitricum

Lapis pumicis = Pumeks
Laudanum = Opium, Opium crudum, Meconium
Lidokaina = Lignokaina = Xylocaina
Liquor Ammoniii asnisatus = Ammonii anisatii spiritus => Krople anyowe
Liquor Calcii hydroxydati = Solutio Calcii hydroxydi => Aqua Calcis
Lizol = Sapo Cresoli, Cresolum saponatum, mydo krezolowe cieke
Luminal = Phenobarbitalum, Gardenalum, Aephenalum (Na=solubile)
Luteinum => Progesteronum
M
Macerationes - maceracje
Magisterium Bismuthi = Bismuthi subnitricum
Magnesium carbonicum = Magnesium subcarbonicum (`basicum), Zasadowy wglan
magnezu, Magnesia alba
Magnesium oxydatum = Magnesia usta, tlenek magnezowy
Magnesium sulfuricum = sl gorzka, Sal Anglicum
Mad biaa rtciowa (nie mylid z Mad biaa) = Ung. Hydrargyri album > skady obu maci w treci.
Mad czarna = Mad Mikulicza > skad w treci.
Mad szara = Unguentum naeapolitanum, mad rtciowa > skad w treci.
Mad zielona = Emplastrum meliloti, plaster nostrzykowy
Mercurius vivus = Hydrargyrum depuratum
Metamizol =Novalgina =>Pyralgina
Methenaminum => Urotropinum
Methylcellulosum = Methylcellulose, Methylose, Calogel, MC
Methylenum coeruleum = Methylthionini chloridum, bkit metylenowy
Metronidazolum = Flagyl, Trichazyl
Metylomorphinum => Codeinum
Mixtura nervinae = Mikstura dla nerwowych" (serio )
Mocznik => Urea
150
Morphinum aethylatum = Dionina, Etylomorphini hydrochloricum

Mydo zielone = Sapo kalinus
N
Natrium biboricum = Natrium tetraboricum = Boraks
Natrium bicarbonicum = Natrium hydrogenocarbonicum, Natrium hydrocarbonicum
(wodorowglan sodu), Soda oczyszczona, kwany weglan sodowy
Natrium carbonicum = Natrium carboniucum crystallisatum, Soda krystaliczna
Natrium hydricum = Natrium causticum, Soda rca
Natrium hydricum solutum = Liquor Natrii castici, ug sodowy (14-15% r-r NaOH)
Natrium hyposulfurosum = Natrium thiosulfuricum
Natrium sedativum = Natrium Bromatum
Natrium silicicum solutum = Szko wodne
Natrium sulfuricum = Natrii sulfas (Na2SO410H2O), Sal Glauberi, Sl Glauberska
Natrium thiosulfuricum = Natrium hyposulfurosum, Hyposulfit, Antychlor
Nipagina A = Ethylis hydroxybenzoas
Nipagina M = Methylis hydroxybenzoas
Nipagina P => Propylis hydroxybenzoas
Novalginum => Pyralgina
Novocainum => Procainum hydrochloricum, Polocainum
Nystatinum = Mykostatyna
O
Oblatae => Capsulae amylaceae (opatki)
Olbrot = Cetacei
Oleum cacao => Cacao oleum, Butyrum Cacao, Oleum Theobromatis
Oleum Cadini = Pix Juniperi, dziegied jaowcowy
Oleum cocois olej kokosowy
Oleum Fagi = dziegied bukowy
Oleum Jecoris Aselli = Olej wtuszowy, Tran rybi / leczniczy, Oleum Morrhuae
Oleum minerale album => Paraffinum liquidum, Petrolatum liquidum
ciga z receptury
Wojciech Chmielak
Oleum Ricini = Oleum Palmae Christii

Oleum Rusci = Pix Betulina, Oleum muscoviticum, smoa brzozowa
Oleum siliconi => Silol
Olibanum = Gummiresina Olibanum, Kadzido
Opium => Laudanum
Opodeldok = Linimentum saponato-camphoratum (skad w treci)
P
Pabialginum = Cibalginum
Pantocainum = Tetracainum hydrochloricum
Pantomycinum => Erythtromycinum = Erythrocinum, Erycinum, Ilotycinum
Paracetamol = Acenol, Acetaminophen
Paraffinum liquidum = Petrolatum liquidum, Oleum minerale album, Olej Parafinowy
Paraffinum solidum = Ceresinum
Phenazolinum = Antazolini hydrochloridum
Phenazonum = Antipyrinum, Phenyldimethylpyrazolonum, Antotalgin
Phenolum liquefactum = Fenol pynny, Acidum carbolicum liquefactum
Phenylbutazonum = Butapirazolum
Phenyli salicylas => Salol
Pilocarpinum hydrochloricum = Syncarpinum hydrochloricum
Pix juniperi => Oleum Cadini
Pix liquida Pini = dziegied sosnowy, Oleum Pini empyreumaticum, Pyroleum Pini
Pix Lithanthracis => Prodermina
Polysorbatum 20 = Tween 20
Procainum hydrochloricum = Polocainum, Novocainum, Geriocainum, Neocainum
Prodermina = Dziegied mineralny (wglowy), Pix Carbonis, Pix Lithanthracis, Ma pogazowa
Progesteronum = Luteinum
Propylis hydroxybenzoas = Aseptinum P, Nipasol, Propylparaben, Nipagina P
Protargol = Argentum proteinicum
Psychedrinum = Amphetaminum sulf.
Pulvis Ipecacuanhae opiates = Proszek Dovera
152
Pulvis magnesie cum Rheo = Pulvis pro infanttibus, Proszek troisty

Pyoctaninum coeruleum = Fiolet krystaliczny
Pyralgina = Metamizol = Novalgina, Analgin
Pyramidon => Aminophenazon
R
Radix Bardanae = Radix Lapae
Resina Podophylli = Podophyllinum
Resorcinum = Resorcinol, dihydroksybenzol
Rivanol = Ethacridini lactase, Aethacridinum lactas, Acrinolum,
S
Saccharum album = Saccharum, Sucrosum, cukier trzcinowy, cukier biay
Saccharum amylaceum => Glucosum
Saccharum lactis = Lactosum, cukier mlekowy (mleczny)
Sal Carolinum artificiale = Sl Karlsbadzka
Sal essentiale citri = Acidum citricum = Acidum limoniacum
Saletra potasowa = Kalium nitricum
Salmiak = Ammonium chloratum
Salol = Phenyli salicylas
Sapo Cresoli => Lizol, Cresolum saponatum, mydo krezolowe cieke
Sapo durus = Sapo medicatus, Sapo medicinalis, mydo lecznicze
Sapo kalinus = Sapo viridis, Mydo zielone
Sebum = j (ovile barani, bovinum woowy)
Silol = Dimethicon = Oleum siliconi, olej silikonowy
Sirupus sacchari = Sirupus simplex, Ulepek
Solutio Calcii hydroxydi => Aqua Calcis = Liquor Calcii hydroxydati
Solutio Formaldehydi = Formaldehydum 40%
Solutio Iodi aquosa = Solutio Iodi Lugoli
Solutio Iodi spirituosa = Tinctura Iodi, Jodyna
ciga z receptury
Wojciech Chmielak
Sl Glauberska = Natrium sulfuricum, Natrii sulfas

Sl gorzka => Magnesium sulfuricum, Sal anglicum (MgSO4 7H2O)
Sl Seignettea = winian sodowo-potasowy
Spiritus aethereus = Guttae Hoffmana > skad w treci.
Spiritus dilutus = Spiritus 700 = Etanol 700
Spiritus formalini stomatologia = Pukanka Schwartza
Spiritus formalini stomatologica => Pukanka Schwartza > skad w treci.
Spiritus Vini = Spiritus 950 (960) = Etanol 950 (960)
Sublimat = Hydrargyrum bichloratum = chlorek rtci (II)
Sulfogaiacolum = Kalium sulfoguaiacolosulfonicum, Thiocolum, Kalii guaiacolosulfonas
Sulfur praecipitatum = Siarka strcona, Lac Sulfuris
Sulfur sublimatum = Siarka Sublimowana, Siarka przestalona, Sulfur sublimatum crudum,
Flos Sulfuris, Kwiat siarczany
Syncarpinum hydrochloricum => Pilocarpinum hydrochloricum
T
Talcum = Talcum depuratum, Talcum venetum, ojek
Tannalbiunum = Tanninum albuminatum
Tanninum = Acidum tannicum, Acidum gallotannicum
Targesinum = Argentum tanninalbuminatum
Terebinthina communis = Terpentyna, Balsamum Pini.
Terra silicea = ziemia okrzemkowa
Tetracainum hydrochloricum = Pantocainum
Theinum => Coffeinum = Trimethylxantinum
Theobromino-Natrium salicylicum => Diuretinum
Theophyllinum cum aethylenodiamine = Aminophyllinum, Euphyllinum
Thiocolum => Sulfogaiacolum
Tinctura Valerianae = Tincturae Polemonii, krople walerianowe
Tormentiol = Inotyol
Tragacantha = Gummi Tragacantha
154
Trichazyl = Metronidazolum, Flagyl

Trichlorometan = Chloroform
Tween 20 = Polysorbatum
U
Ulepek = syrop
Unguenatum neapolitanum => Mad szara (skad w treci)
Unguentum antisepticum = Ung. sulfuratum comp. = Ung. Wilkinsoni > skad w treci.
Unguentum refrigerans = Ung. Leniens, Ung. Emmoliens, Cold cream, mad zmikczajca
Urea = Urea pura, Carbamidum, Elacutan, mocznik
Urotropinum = Methenamine, Hexamethylenetetramine, Formin, Aminoform, Uroseptin
V
Vaselinum album = Vaselinum petrolatum, Paraffinum molle album
Vaselinum Flavum = Petrolatum, Paraffinum molle flavum
Vaselinum hydrophyllicum = Petrolatum hydrophylicum
Veronalum = Barbitalum
Veronalum solubile = Barbitalum natricum
Vibramycinum = Doxycyclinum
W
Wapno palone => Calcium oxydatum, Calcium oxidum, Calcaria usta
Wata baweniana oczyszczona = Gossypium depuratum
Woda borowa = 3% Sol.Acidi borici
Woda bromowa = nasycony roztwr bromu
Woda bromowa Erlenmeyera = Solutio Erlenmeyeri (10% roztwr bromkw wg przepisu)
Woda krlewska = Aqua regia, Acidum chloronitrosum
Wyskok = Spirytus
ciga z receptury
Wojciech Chmielak
X
Xeroform => Bismuthi tribromophenylici
Xylocaina = Lidokaina = Lignokaina
Z
Zephiran = Zephirol, Benzalkonii chloridum
Zincum oxydatum = Flores Zinci, Wena filozoficzna, tlenek cynku
156
Nazwy witamin
A retinol
B1 tiamina, aneuryna (brak zapalenie wielonerwowe BERI-BERI)
B2 ryboflawina, laktoflawina (brak ojotok, zajady)
B3 niacyna, kw.nikotynowy, nikotynamid, => Wit.PP
B5 kw.pantotenowy, pantenol, pantotenian wapnia
B6 pirydoksyna, adermina
BC lub B9 kwas foliowy, folacyna = witamina M
Bt karnityna
Bx kw.paraaminobenzoesowy PABA
B12 cyjanokobalamina
B13 kw.orotowy
B15 kw.pangamowy
B17 letril
C kw.askorbowy
D D2-ergokaclyferol, D3 cholekalcyferol
E tokoferol
F kw. tuszczowe NNKT
H biotyna, koenzym R
K fitochinon, fitomenadion
P rutyna, rutozyd, glikozydy flawonoidowe
PP niacyna, kw.nikotynowy, nikotynamid = Wit. B3 (brak pelagra) witamina 3D (diarhoe,
dementia, dermatitis) stosowana jest w odmroeniach (rozszerza naczynia), oparzeniach
Q ubichinon, koenzym q10 zmniejsza zapotrzebowanie na O2 w miniu
ciga z receptury
Wojciech Chmielak
Wykaz lekw, ktre mog by traktowane jako surowce

farmaceutyczne przy sporzdzaniu lekw recepturowych.
Wg Dziennik Ustaw z 2 lutego 2011 Nr 23 poz. 126
1. Aqua pro iniectione (Aqua pro iniectione) rozpuszczalnik do sporzdzania lekw

parenteralnych;
2. Azulan (Chamomillae anthodii/Matricariae floris extractum fluidum) pyn doustny, pyn do
stosowania w jamie ustnej, pyn na skr;
3. Cardiamidum (Nicethamidum) krople doustne, roztwr;
4. Devikap (Colecalciferolum/Cholecalciferolum) pyn doustny;
5. Fenactil (Chlorpromazini hydrochloridum) krople doustne, roztwr;
6. Injectio Natrii chlorati isotonica (Natrii chloridum) roztwr do wstrzykiwao;
7. Intractum Hippocastani (Hippocastani intractum) pyn doustny;
8. Intractum Hyperici (Hyperici herbae intractum) pyn doustny;
9. Juvit D3 (Colecalciferolum/Cholecalciferolum) krople doustne, roztwr;
10. Linomag (Lini oleum virginale) pyn na skr;
11. Mentowal (Menthyli isovaleras) krople doustne, roztwr;
12. Neospasmina (Extractum fluidum ex: Crataegi fructu et Valerianae radice) syrop;
13. Passispasmin (Extractum fluidum compositum ex: Crataegi fructu, Valerianae radice,
Lupuli flore, Passiflorae herba) syrop;
14. Pyn Burowa (Aluminii subacetatis solutio) pyn na skr;
15. Sirupus Kalii guajacolosulfonici (Sulfogaiacolum FP) syrop;
16. Sirupus Pini compositus (Pini extractum fluidum, Foeniculi tinctura, Codeini phosphas
hemihydricus) syrop;
17. Succus Hyperici (Hyperici herbae succus) pyn doustny;
18. Succus Taraxaci (Taraxaci radicis succus) pyn doustny;
19. Succus Urticae (Urticae herbae succus) pyn doustny;
20. Syrop prawolazowy (Althaeae sirupus FP) syrop;
21. Syrop tymiankowy zoony (Thymi sirupus compositus FP) syrop;
22. Tussipect (Ephedrini hydrochloridum, Thymi extractum, Saponinum) syrop;
23. Vigantol (Colecalciferolum/Cholecalciferolum) krople doustne, roztwr;
24. Vitaminum A (Retinolum) pyn doustny;
25. Vitaminum A Hasco (Retinolum)krople doustne, roztwr;
26. Vitaminum A+D3 (Colecalciferolum/Cholecalciferolum, Retinolum) pyn doustny;
27. Vitaminum B6 (Pyridoxini hydrochloridum) roztwr do wstrzykiwao;
28. Vitaminum E (Tocopheroli acetas) pyn doustny;
29. Vitaminum E Hasco (Tocopheroli acetas) krople doustne, roztwr.
158
Bibliografia
Barwioski W.: Podrczny receptariusz. Przedsibiorstwo Zaopatrzenia Farmaceutycznego
CEFARM w Katowicach 1983
Bieniek A., Biaynicki-Birula R., Barancewicz-osek M., Szepietowski J., Kuniewska B.,
Okulewicz-Gojlik D.: Peelingi chemiczne.Cz II. Waciwoci biologiczne, zastosowania i
dziaania niepodane peelingw z kwasem glikolowym i rezorcyn. Dermatologia Kliniczna
2004, 6 (3): 191-195
Bobowska M., Gobiec K., Grzda W., Kempisty J., Sadowski Z.: Poradnik terapeutyczny.
Warszawa 1975
Brus R., Kmieciak-Koada K. red.: Receptura. AM w Katowicach, Katowice 1990
Bukowski St.: Receptura Zarys technologii lekarstw. PZWL, Warszawa 1956
Czerwiecki B.: Lexicon specificorum wspczesnej terapii polskiej. Farmaceutyczny Instytut
Wydawniczy przy NIA im. Prof.B.Kostkowskiego, Warszawa 1950
Drobnicka B.: Trudnoci recepturowe w aptece wykad. 2000
Farmakopea Polska II n.2-gi red., Towarzystwo Przyjaci Wydziaw i Oddziaw
Farmaceutycznych przy Uniwersytetach w Polsce, Warszawa 1946
Farmakopea Polska III red., PZWL, Warszwa 1954
Farmakopea Polska IV red., PZWL, Warszawa 1965
Farmakopea Polska V red., PTF, Warszawa 1990-1999
Farmakopea Polska VI red., PTF, Warszawa 2002
Farmakopea Polska VIII red., Urzd Rejestracji Produktw Leczniczych, Wyrobw
Medycznych i Produktw Biobjczych, Warszawa 2008
Gatty-Kostyl M.: Preparaty galenowe. Zasady nauki o sporzdzaniu preparatw
galenowych. PZWL, Warszawa 1959
Gowacki W.W.: Receptarium Polonicum. Farmaceutyczny Instytut Wydawniczy przy NIA im.
Prof.B.Kostkowskiego, Warszawa 1947
Jabooska St.: Choroby skry. PZWL, Warszawa 1958
Jachowicz R.: Farmacja praktyczna. PZWL, Warszawa 2008
Jachowicz R.: Receptura apteczna. wyd.II, PZWL, Warszawa 2010
ciga z receptury
Wojciech Chmielak
Janicki K., Krwczyoski L.: Receptura dla lekarzy i studentw. PZWL, Warszawa 1999
Janicki St., Fiebig A.: Farmacja stosowana. PZWL, Warszawa 2001
Janicki St., Szulc J., Woyczikowski B.: Receptariusz. Medyk Sp.z o.o., Warszawa 1992
Koek A.: Receptariusz 700 Wybranych recept lekarza praktyka. Drukarnia UJ, Krakw 1946
Koskowski Br.: Nauka o przyrzdzaniu lekw i ich postaciach. Nakadem Mr. Farm. Fr.Heroda,
Warszawa 1927
Koskowski Br.: Receptura czyli prawida przepisywania i przyrzdzania lekw. Ksigarnia
TEM, Warszawa 1946
Krwczyoski L. Receptura antybiotykw. PZWL, Warszawa 1967
Krwczyoski L., Jachowicz R.: Dwiczenie z receptury. Wydawnictwo UJ, Krakw 2000
Krwczyoski L.: Receptura dla studentw farmacji. PZWL, Warszawa 2000
Krwczyoski L.: Zarys technologii postaci leku. PZWL, Warszawa 1974
Kubis A.A., Pluta J.(tum.): Receptura. Wskazwki racjonalnego przyrzdzania leku
recepturowego. MedPharm, Warszawa 2010
Kwazebart L. red.: Lecznictwo dermatologiczne. PZWL, Warszawa 1967
Majcherczyk J.: Receptura dla studentw medycyny. PZWL, Warszawa 1980
Modrzejewski F.: Farmacja stosowana. PZWL, Warszawa 1971
Modrzejewski F.: Niezgodnoci recepturowe. PZWL, Warszawa 1964
Olszewski Z.: Technika przyrzdzania lekw. PZWL, Warszawa 1980
Pasich J., Wojdak H.: Dwiczenia z farmacji stosowanej II. lska Akademia Medyczna,
Katowice 1980
Pluta J., Haznar-Grabacz D., Karolewicz B., Fast M.: Preparaty Galenowe. MedPharm,
Warszawa 2010
Podbielski J., Rostafioski M.: Polski Manua Farmaceutyczny. Nakadem Mag.Farm.Fr.Heroda,
Warszawa 1932 (..ciekawostk fakt, e 5 lat wczeniej byo Mr.Farm )
Podlewski J.K., Podlewska-Chwalibogowska A.: Leki wspczesnej terapii. Split Trading.
Wydawnictwa Fundacji Bchnera, Warszawa 1996
Rudowska I.: Kosmetyka lekarska. PZWL, Warszawa 1957
160
Supniewski J.: Receptura. PZWL, Warszawa 1957

Telejko E., Winnicka K., Sosnowska K.,Sodownik T.: Niezgodnoci recepturowe, interakcje,
homeopatia i homotoksykologia. AM, Biaystok 2005
Teuchmann J.K.: Receptura dla studentw medycyny i lekarzy. PZWL, Warszawa 1971
Wartak J.: Receptariusz lekarza praktyka. PZWL, Warszawa 1962
*Dziennik Ustaw z 2 lutego 2011 Nr 23 poz. 126
* http://www.aptekarzpolski.pl zwaszcza artykuy Olgii Sierpniowskiej

* http://luskiewnik.webpark.pl
* http://luszczyca.org.pl
* www.oia.lodz.pl/Instrukcja%20mycia%20naczyn.doc
* http://poradnia.pwn.pl
* http://en.wikipedia.org/wiki/Formaldehyde
* http://leki-informacje.pl/502,2,pytania,formalina_vs_formaldehyd.html
Rysunek Dodo z: "A German Menagerie Being a Folio Collection of 1100 Illustrations of
Mammals and Birds" by Edouard Poppig, 1841
Linki do zaprzyjanionych stron:
www.farmacja.pl ( www.receptura.farmacja.pl )
www.farmacjainfo.pl
www.farmacja.net
Sugestia druku: mona 2 strony na 1 kartce potem w koszulki i segregator format zeszytu b5 lub
(poprawiem numeracj stron parzyste nieparzyste) wydrukowad dwustronnie i spid opraw grzebieniow
korzysta si i wyglda lepiej ni bindowane

272 Sciaga Z Receptury 3

Uploaded by

Document Information

Original Title

Copyright

Available Formats

Share this document

Share or Embed Document

Sharing Options

Did you find this document useful?

Is this content inappropriate?

Copyright:

Available Formats

272 Sciaga Z Receptury 3

Uploaded by

Copyright:

Available Formats

Wojciech Chmielak

Z uwag merytorycznych nie mam niestety ju od dawna stycznoci z lekami ocznymi

DZIKUJ WSZYSTKIM za komentarze, sugestie i sowa zachty by kontynuowad.

Linimentum anaestheticum .................................................................................................. 22

Pyn na wzdcia .................................................................................................................... 30

Spiritus saponato-camphoratus. Opodeldok pynny .......................................................... 37

Mad przeciw owosieniu u kobiet ....................................................................................... 45

Unguentum Camphorae ....................................................................................................... 53

Pasta Resorcini ...................................................................................................................... 59

Pulvis antilumbaginis polentis .............................................................................................. 67

Naczynia i utensylia .............................................................................................................. 90

Roztwory, zawiesiny, mazida, krople

Jest to 20% roztwr boraksu > powyej 5% naley rozpuszczad na ciepo

Aqua Menthae Piperitae

wg Barwioskiego Sulfur 25,0

ZMIESZA PRZED UYCIEM

Acidum hydrochloricum fumans

Stosowanie kiedy: w stomatologii do udraniania, poszerzania i odkaania kanaw korzeniowych.

Stosowanie podobnie jak Camphophenol w stomatologii (antyseptyk, znieczulajce i

Collodium simplex wg Receptariusza Barwioskiego

Guttae cardiacae ACV

Guttae cardiacae CCV

Wzgldnie Eter (1cz.) + Etanol 90 (3cz.)

Tinctura Rhei comp.

ZMIESZA PRZED UYCIEM

Liquor ad clavos pedum

Lotio Zinci Puder Pynny

Czsto z dodatkiem benzocaini !

ZMIESZA PRZED UYCIEM

Lotio Booki Pyn Booka

ZMIESZA PRZED UYCIEM

ZMIESZA PRZED UYCIEM

Wykonanie Wlad do butelki i szaleoczo wykcid bdzie dobrze .

Linimentum Calcis cum Talcum et Zinci oxydati

10% Liq.ammoni caustici

ZMIESZA PRZED UYCIEM

Ammonium hydricum solutum

Linimentum ammoniatum terebinthinatum

ZMIESZA PRZED UYCIEM

Linimentum ammoniato camphoratum

ZMIESZA PRZED UYCIEM

Linimentum contra bronchitem

ZMIESZA PRZED UYCIEM

Linimentum anaestheticum stomatologicae

Wykonanie W recepcie wystpuje niezgodnod Anaesthesinum nie rozpuszcza si w glicerynie,

Linimentum saponato-camphoratum. Opodeldok

Linimentum contra Stomatitae ulcerosae

W rnych rdach spotkaem sie z modyfikacj iloci poszczeglnych skadnikw i zamianami

Pix liqida pini

ZMIESZA PRZED UYCIEM

Extractum Glycyrrhizae siccum

20-30kropli 3x dz w kieliszku wody

Mixtura bromowo kofeinowa (Pawowska)

Kiedy Mixtura Pepsini zawieraa w swoim

ZMIESZA PRZED UYCIEM

Mixtura Nervinae / Erlenmeyeri

Sol. Erlenmeyeri (Mixtura Erlenmeyeri)

<- S receptury w ktrych zamiennie jest:

Mixtura hypnotica wg Receptariusza Barwioskiego

Oleum camphoratum FPVI

Wg FPII Oleum Sojae

Oleum camphoratum fortius

Wg FPII Oleum Sojae