www.al-tax.

org

Dita e Liris Fiskale n

Shqipri, 2016
Dita e Liris Fiskale n Kosov dhe vendet e tjera t Ballkanit
Barra tatimore n Shqipri, sipas qarqeve n vitin 2015. Krahasimi me vendet e
Ballkanit

Dita e Liris Fiskale, 2016 - Barra tatimore pr 12 qarqet n Shqipri - Barra tatimore n Kosov

www.al-tax.org

ALTAX
Dokumente Fiskale,
Nr. 2016/03/02
www.al-tax.org
altax@constultant.com
Dat 20.03.2016
Tiran, Shqipri

Dita e Liris Fiskale n Shqipri, 2016

Dita e Liris Fiskale n Kosov dhe vendet e tjera t Ballkanit
Barra tatimore n Shqipri, sipas qarqeve n vitin 2015. Krahasimi me vendet e ballkanit

ALTAX
Dokumente Fiskale
DITA E LIRISE FISKALE NE SHQIPERI, 2016

Qendra ALTax sht nj nism studiuesish shqiptar me synimin e nj qasje t re n gjuhn shqipe n ndihm
t politiks fiskale dhe ekonomike evropiane. Qllimi kryesor sht q t promovoj edukimin me tatimet, t
ndihmoj tatimpaguesit dhe palt e interesuara (studentt, ekspertt n terren, npunsit civil) nprmjet
ekspertizs t jen t informuar mbi ambjentin fiskal dhe klimn ekonomike. Nga ana tjetr bashkpunimi me
akademik dhe ekspert fiskale ndihmon pr t zgjeruar dhe pr t krijuar nj audienc t plot n ndihm t
rritjes s kapaciteteve fiskale n Shqipri dhe Kosov.
NE JU NDIHMOJM T PAGUANI TAKSAT. NE JU NDIHMOJM T MOS PAGUANI BAKSHISH PR TAKSAT!

www.al-tax.org
altax@constultant.com
Mars 2016
Tiran, Shqipri

Dita e Liris Fiskale, 2016 - Barra tatimore pr 12 qarqet n Shqipri - Barra tatimore n Kosov

www.al-tax.org

ALTAX
Dokumente fiskale
Mars 2016

Prgatitja dhe shprndarja

A. Gjokutaj
Qendra ALTax

Dita e Liris Fiskale n Shqipri, 2016

Dita e Liris Fiskale n Kosov dhe vendet e tjera t Ballkanit
Barra tatimore n Shqipri, sipas qarqeve n vitin 2015. Krahasimi me vendet e ballkanit

PRSHKRIM
QENDRA ALTax prezanton pr her t katrt, llogaritjen e barrs tatimore, pr secilin qark n Shqipri duke br
edhe klasifikimin pr barrn m t ult dhe barrn tatimore m t lart. Kjo barr tatimore krahasohet edhe n
aspektin ndrkombtar me barrn tatimore t vendeve t rajonit ballkanik.
Qllimi i prezantimit t ktij vlersimi sht trheqja e vmendjes s politiks dhe studiuesve, medias fiskale,
politikes fiskale dhe administrimit, si dhe kritikve q mund t rezervojn komente pr vlersimin apo kan
pyetje n lidhje me llogaritjet dhe faktet e prezantuara n dokument.
T dhnat e prdorura pr llogaritjet jan marr nga burime brenda dhe jasht Shqipris, dhe u prdorn pr
t krahasuar dhe shrbyer si referenc kryesore pr prezantimin.

Fjal ky: 2016, Ballkan, barra tatimore, Shqipria, tatime, taksa, qark, rajon, shkalle tatimore, liria fiskale
Ky dokument sht prgatitur nga ekspertt e nisms ALTAX, n serin e prmbledhjeve tematike, me synimin q t
kthehet n nj burim diskutimi pr gjith t interesuarit, ose pr ta prdorur n funksion t diskutimeve dhe analizave t
politikave pr shprndarjen e barrs tatimore dhe zbatimin n praktik n kuadr t politiks decentralizimit dhe forcimit
t financave lokale.
Autorsia sht e ALTAX.
Cilido q do t prdor t dhna apo pjes nga ky botim, sht i detyruar t shnoj autorsin si referenc n publikimet
q do t prdor.
Dokumenti gjendet te faqja n internet www.al-tax.org
Nse keni krkesa apo pyetje drgojini te altax@consultant.com

Dita e Liris Fiskale, 2016 - Barra tatimore pr 12 qarqet n Shqipri - Barra tatimore n Kosov

www.al-tax.org

Terma dhe prkufizime

Barr Tatimore

Ngarkesa Gjithsej
e Shkallve
Tatimore

Shuma totale e tatimeve t paguara, si dhe detyrimeve doganore dhe sigurimeve

shoqrore e shndetsore, sipas bazs t t ardhurs t tatimit prkats (tatimet mbi
kapitalin, mbi punn dhe tatimet mbi konsumin) nga nj grup i caktuar tatimpaguesish,
industrie, rajoni, shteti etj., t krahasueshme me far paguajn grupet, industrit,
rajonet, shtetet, etj.
Shkallt tatimore gjithsej llogariten si ngarkes e tatimeve, taksave dhe kontributeve t
detyrueshme pr tu llogaritur dhe paguar nga bizneset dhe individt. Kjo barr tregon
m s miri peshn q vendos politika fiskale e nj vendi mbi rezidentt dhe jorezidentt.
Tatimet n burim (t tilla si tatimi mbi pagen) ose taksat dhe tatimet e mbledhura me
agjent tatimor (t tilla si TVSH, tatimi mbi shitjen) jan t prjashtuara.
Tatim direkt mbi t ardhurat. Megjithse termi prgjithsisht zbatohet pr nj tatim mbi
individt (ku ai mund t prcaktohet si tatim mbi t ardhurat personale ose tatim mbi t
ardhurat individuale), ai gjithashtu prdoret n disa vende pr nj tatim mbi personat
juridik, si p.sh. shoqrit.
Tatimi prgjithsisht zbatohet n baz vjetore, d.m.th. mbi t ardhura t nxjerra n, ose
lidhur me, nj vit fiskal t caktuar.

Tatimet mbi t
ardhurat

Mund t dallohen dy sisteme kryesore t tatimit mbi t ardhurat: nj sistem tatimor

global dhe nj sistem tatimor tabelar mbi t ardhurat. Megjithat, edhe n sistemet e
tatimit global, n pikpamjen e prkufizimeve t ndryshme teorike t t ardhurave,
shumica e vendeve i specifikojn postet q prbjn t ardhura pr qllime tatimore.
Shkallt e tatimit mbi t ardhurat mund t zbatohen me shkall progresive ku shkalla e
tatimit rritet me rritjen e t ardhurave ose me shkall fikse. Mund gjithashtu t vendoset
nj mbipages.
Shumica e vendeve vendosin tatim mbi t ardhurat pr totalin e t ardhurave n shkall
botrore t rezidentve dhe pr t ardhurat nga burime brenda vendit n rastin e
jorezidentve. Disa vende, megjithat, e kufizojn tatimin mbi t ardhurat n t ardhurat
me burim t brendshm si pr rezidentt ashtu edhe pr jorezidentt sipas parimit t
territorit.

Tatimi mbi punn

N kt grup prfshihen tatimet q lidhen drejprdrejt me t ardhurat e krijuara nga

puna. T ardhura t tilla jan tatimi mbi t ardhurat nga punsimi dhe kontributi i
sigurimeve shoqrore dhe shndetsore.

PBB

Prodhimi i Brendshm Bruto

Tatim mbi
kapitalin

Investimet e
Huaja Direkte

Termi prdoret pr qllime statistikore nga Kombet e Bashkuara pr tiu referuar

detyrimeve kapitale (d.m.th. ato tatime t vendosura n intervale t parregullta dhe
shum t rralla mbi vlerat e aktiveve ose pasurin neto n pronsi t njsive
institucionale) dhe tatimeve mbi transferimet e kapitalit (d.m.th. tatimet mbi vlerat e
aktiveve t transferuara ndrmjet njsive institucionale si rezultat i trashgimis,
dhurimeve me gjallje (inter vivos) (d.m.th. kur donatori sht gjall) ose transferime t
tjera.
Investimet e huaja direkte jan hyrjet neto t investimeve pr t marr nj fitim n nj
ndrmarrje q vepron n nj ekonomi t ndryshme nga ajo e investitorit.

Dita e Liris Fiskale, 2016 - Barra tatimore pr 12 qarqet n Shqipri - Barra tatimore n Kosov

www.al-tax.org

PRMBAJTJA

Prshkrim

Faqe 6

Burimi t dhnave

Faqe 7

Barra tatimore n Kosov dhe Ballkan

Faqe 8

Shkallt tatimore n Shqipri, Kosov dhe vendet e tjera

Faqe 11
t Ballkanit, 2016

II

Investimet e Huaja Direkte dhe ndikimi nga barra tatimore

Faqe 12

Barra Tatimore n Shqipri

Faqe 13

Efekti i politiks fiskale dhe qasja e administrimit

Faqe 15

Pesha e t ardhurave tatimore rajonale ndaj prodhimit t brendshm

Faqe 16

Llogaritja e barrs tatimore pr Qarqet

Faqe 17

Qarqet me barrn tatimore m t ult

Faqe 18

Qarqet me barrn tatimore m t lart

Faqe 18

Indeksi i Liris Fiskale 2016 - Metodologjia

Faqe 19

Dita e Liris Fiskale n Ballkan, 2016

Faqe 20

Dita e Liris Fiskale n Shqipri, 2016

Faqe 21

Prmbledhje

Faqe 22

Dita e Liris Fiskale, 2016 - Barra tatimore pr 12 qarqet n Shqipri - Barra tatimore n Kosov

www.al-tax.org

Prshkrim
Ky dokument prezanton rezultatet e metodologjis s prdorur nga ekspertt e Nisms ALTax pr llogaritjen e
Dits s Liris Fiskale, 2016. Nj vlersim i ksaj natyre bhet pr here t katrt n Shqipri dhe ka hyr n
rrugn e tradits nga Nisma ALTax n ambientin ekonomik-fiskal shqiptar.

Objekti i prezantimit sht niveli i barrs tatimore nga njri qark n tjetrin, duke treguar pr mundsin q duhet
t ken n rritjen e t ardhurave nprmjet krahasimit me qarqe t ngjashme, n funksion t financimit t
shpenzimeve pr investime lokale dhe qendrore. Nga ana tjetr, secili qytetar q sht kontributor n buxhetin
e shtetit duhet t njihet me barrn tatimore q mban n raport me qytetart n qarqet e tjera shqiptare dhe
shtetet e Ballkanit, si dhe specifikisht Kosovn.

Llogaritja e barrs tatimore sht vler e shtuar n debatin mbi transparencn fiskale, duke u mundsuar
politikbrsve, zyrtarve, bizneseve, studiuesve, analistve, medias, si dhe qytetarve pr t krahasuar
shprndarjen e barrs tatimore. Renditja sipas barrs fiskale jep mundsin pr t analizuar vendimet mbi
biznesin dhe politikat, si dhe alokimin e shpenzimeve publike n kuadr t transparencs s financave publike.
Kjo analiz, sipas zonave administrative shrben pr t par se kush grup apo zon gjeografike sht ngarkuar
m shum, dhe nga ana tjetr nj analiz m e detajuar orienton politikn pr t par se cila industri apo zon
duhet t ket nj barr t ndryshme nga ajo q rezulton.

Objekti i krahasimit t t dhnave jan t ardhurat e paguara pr llogari t buxhetit t shtetit nga rezidentt dhe
jo rezidentt. Fjalori i prdorur n kt dokument i referohet termave t ligjit t procedurave tatimore. Tatimet
dhe detyrimet doganore, q prfshihen n kt analiz jan tatimet q administrohen nga administrata tatimore
qendrore (prfshir edhe kontributet e sigurimeve sociale), taksat dhe tarifat q administrohen nga
administratat tatimore vendore, si dhe detyrimet doganore sipas rajonit ku jan arktuar.

Rezultatet e ktij studimi jan t bazuara mbi t ardhurat e realizuara nga rezidentt sipas rezidencs ku ata
jan, pa prjashtuar edhe t ardhurat tatimore nga tatimpaguesit e mdhenj t vendit (t prfshira sipas adress
s rezidencs), t cilt plotsojn afr 50% t gjith totalit t t ardhurave tatimore pr t dy nivelet e
administrimit tatimor.

T dhnat statistikore pr qarqet jan objekt i analizave, sipas krahasimit t t dhnave t programeve
buxhetore, niveli i realizimit dhe burime t ndryshme.
Struktura e ktij dokumenti prbhet nga dy pjes. Pjesa e par sht prezantim i t dhnave statistikore n
nivel ndrkombtar. Pjesa e dyt sht nj analizim dhe komentim i renditjes rajonale sipas barrs tatimore.

Dita e Liris Fiskale, 2016 - Barra tatimore pr 12 qarqet n Shqipri - Barra tatimore n Kosov

www.al-tax.org

Burimi t dhnave
T dhnat e prdorura pr Shqiprin i prkasin realizimit t treguesve buxhetor paraprak t vitit 2015. T
dhenat e prdorura pr vendet e tjera i prkasin vitit 2015. Ato jan marr nga burime t publikuara nga Fondi
Monetar, Banka Botrore, institute e qendra statistikore e studimore te Bashkimit Europian, si dhe nga publikime
zyrtare t financave t shteveve ballkanike.

Prezantimi i t dhnave mbi Prodhimin e Brendshm, pagimin e tatimeve dhe taksave jan bazuar mbi
informacionin q gjendet n raportet e Fondit Monetar (Country Report), te i cili gjenden tabela, analiza dhe
projeksione pr t dhnat makro pr vitet e fundit prfshir edhe vitin m t fundit 2015.

Pr Shqiprin, t dhnat pr prodhimin e brendshm rajonal jan marr nga Ministria e Financave ne
publikimet e borxhit publik, ndrsa t dhnat makro pr tatimet dhe taksat e paguara jan nxjerr nga prpunimi
i statistikave dhe buletineve t Banks s Shqipris dhe Ministris s Financave.

Dita e Liris Fiskale, 2016 - Barra tatimore pr 12 qarqet n Shqipri - Barra tatimore n Kosov

www.al-tax.org

I
Barra tatimore n Kosov dhe Ballkan
Diskutimi prqendrohet te fakti se kush nga shtetet paguan m shum dhe m pak tatime
dhe detyrime t tjera fiskale prgjat vendeve t Ballkanit, por edhe si e mbartin barrn
tatimore rezidentt e ktyre shteteve, t shprehur n prqindje.
Tab.1

Tax to GDP ratio of Balkan countries, 2014 - 2015

RENDITJA

SHTETI

BARRA TATIMORE
2015

2014

KOSOV

23,8%

23,3%

SHQIPRI

24,1%

23,8%

MAQEDONI

26,2%

25,2%

RUMANI

28,2%

27,7%

BULLGARI

29,2%

27,8%

Nprmjet t dhnave
n tabel, pr vendet e
rajonit t Ballkanit
mund t krahasohet
treguesi
i
barrs
tatimore dhe tendenca
e saj nga njeri shtet n
tjetrin.

Ndryshimi n barrn
tatimore vrehet se ka
7
SERBI
35,3%
33,0%
nj rritje n shumicn e
8
MALI I ZI
37,5%
38,1%
vendeve t Ballkanit. T
9
KROACI
38,0%
36,7%
vetmet shtete q kan
10
GREQI
39,0%
39,0%
nj lehtsim t barrs
Burimi: WB, IMF, TE, PwC, EC, MoF
tatimore jan Bosnj
Hercegovina dhe Mali i Zi, t cilat jan vende fqinje me njeri-tjetrin. Vendet me barrn
tatimore m t ult jan dy shtetet shqiptare dhe ato me barrn tatimore m t lart jan dy
shtete q jan edhe antare t Bashkimit Europian (BE).
6

BOSNJ-HERCEGOVIN

33,6%

37,0%

Barra tatimore1 n rajonin e Ballkanit n vitin 2015 sht mesatarisht sa 31,5 prqind e Prodhimit t
Brendshm Bruto. N vitin 2014 barra tatimore sht 31,2 prqind. Nga njeri vit n tjetrin rezulton
nj ulje e barrs tatimore me 0,3 pik prqind. Mesatarja e barrs tatimore e Ballkanit sht dukshm
m posht me 8,5 pik prqind se mesatarja e barrs tatimore t BE.

Nse shikojm shprndarjen gjeografike n Ballkan, barra tatimore m e ult vijon edhe pr
vitin 2015 n shtetet e Ballkanit Jugperndimor dhe Qendror (Kosov 23,8%, Shqipri
24,1%, Maqedoni 26,2%). Ndrsa barra tatimore m e lart gjendet n shtetet e Ballkanit
Perndimor (Mali i Zi - 37,5%, Kroaci 38%) dhe Jugut t Ballkanit (Greqi - 39%).
1

Renditja e shteteve sipas barrs tatimore nuk merr n konsiderat faktin e rimbursimeve t tatimeve, pasi rregullat dhe
mnyrat e kthimit t tatimeve jan t ndryshme sipas shteteve, por edhe sipas nivelit t taksimit (qendror apo vendor) dhe
tipit t tatimit.

Dita e Liris Fiskale, 2016 - Barra tatimore pr 12 qarqet n Shqipri - Barra tatimore n Kosov

www.al-tax.org

N nj analiz t tendencs s barrs tatimore midis viteve 2014 dhe 2015, Bullgaria, Kroacia,
Maqedonia kan patur rritje t barrs tatimore n 2015 mbi 1 pik prqind, ndrsa BosnjHercegovina ka shnuar nj rnie t dukshme me 3,4 pik prqind m pak e pasuar nga rnia
n Malin e Zi me 0,6 pik prqind. Greqia duket se nuk ka patur ndryshim t barrs tatimore.
N llogaritjen e barrs tatimore sipas shkallve tatimore nuk prfshihen skemat e prjashtimeve
tatimore, si dhe politikat e prkohshme t taksimit (brenda vitit fiskal).

N renditjen e shteteve ballkanike n Tabeln 2 sht marr parasysh kriteri i ngarkess

fiskale sipas shkallve tatimore. Secili nga shtetet ja u prezanton bizneseve dhe individeve
bashk me projekt buxhetin pr vitin pasardhs.
Kjo ngarkes sht shuma q llogaritet n formn e shkallve t taksimit pr tja deleguar
administrats fiskale qendrore dhe lokale pr ta arktuar nga bizneset dhe individt. Nga
renditja shikohet se Maqedonia dhe Kosova Kan ngarkesn m t ult fiskale n Ballkan. Pr
ngarkesn m t lart fiskale dy vendet e fundit i mbajn Rumania dhe Greqia.

Tab.2

NGARKESA FISKALE E SHKALLEVE TATIMORE GJITHSEJ NE VENDET E BALLKANIT, 2015

ne %

Barra e Shkalleve Tatimore

RENDITJA

SHTETI

TOTALI

Tatim Fitimi

Tatimet mbi
punen

Tatimet e tjera

MAQEDONI

12,9

10,9

KOSOV

15,2

9,3

5,6

0,3

KROACI

20

18,8

1,2

MALI I ZI

21,6

8,1

12,8

0,7

BOSNJ-HERCEGOVIN

23,3

7,2

13,5

2,6

BULLGARI

27

20,2

1,8

SHQIPRI

36,5

14,1

18,8

3,6

SERBI

39,7

16

20,2

3,5

RUMANI

42

10,9

30

1,1

10

GREQI

49,6

19,7

29,3

0,6

Burimi: WB, PwC

Shqipria dhe Serbia jan n vendet q kan nj miratuar politik fiskale, e cila i ka dhn
ngarkes fiskale sistemeve t tyre tatimore mbi mesataren e rajonit ballkanik.

Dita e Liris Fiskale, 2016 - Barra tatimore pr 12 qarqet n Shqipri - Barra tatimore n Kosov

www.al-tax.org

Nga krahasimi horizontal midis viteve prsa i prket vet shkalls tatimore gjithsej ka nj rritje
mesatare n 2015 (28,8%)
Tab.2.1
NGARKESA E SHKALLEVE TATIMORE GJITHSEJ NE VENDET E
BALLKANIT, 2014-2015
krahasuar me 2014 (27,6%)
NGARKESA GJITHSEJ e Shkalleve
me + 1,2 pik prqind.
Tatimore (%)
Ndryshime n rnie shikohen
RENDITJA
SHTETI
2015
2014
n Kosov, Malin e Zi, Rumani
dhe Greqi. N Shqipri, Serbi,
1
MAQEDONI
12,9
7,4
Kroaci
dhe
Maqedoni
2
KOSOV
15,2
15,3
shikohet rritje e ngarkess
3
KROACI
20
18,8
fiskale prej politiks fiskale.
4
MALI I ZI
21,6
22,3
Ndryshimi n rritje t barrs
5
BOSNJ-HERCEGOVIN
23,3
23,3
s
shkallve
tatimore
6
BULLGARI
27
27
reflekton azhornimet q kan
7
SHQIPRI
36,5
30,7
miratuar n legjislacionet e
8
SERBI
39,7
38,6
tyre disa vende ballkanike n
9
RUMANI
42
43,2
lidhje me tatime t caktuara
10
GREQI
49,6
49,9
Burimi: WB, PwC
(shih shnimet n Tab.3).

Renditja sipas barrs tatimore (produkt i administrats fiskale) t vendeve t Ballkanit, q

prezantohet n tabeln 2.2. pr vitin 2015 nuk ka t njjtn tendenc me ngarkesn e
shkallve tatimore
Tab. 2.2.
KRAHASIMI BARRES TATIMORE SIPAS ADMINISTRIMIT FISKAL ME
gjithsej (produkt i
NGARKESEN E SHKALLEVE TATIMORE SIPAS POLITIKES FISKALE
politiks fiskale).
RENDITJA

SHTETET

BARRA TATIMORE NE 2015, sipas:

Shkalleve
Administrimit
tatimore (%)
tatimor (%)
12,9
26,2 (3)

MAQEDONI

KOSOV

15,2

23,8 (1)

KROACI

20,0

38,0 (9)

MALI I ZI

21,6

37,5 (8)

BOSNJ-HERCEGOVIN

23,3

33,6 (6)

BULLGARI

27,0

29,2 (5)

SHQIPRI

36,5

24,1 (2)

SERBI

39,7

35,3 (7)

RUMANI

42,0

28,2 (4)

10

GREQI

49,6

39,0 (10)

Burimi: WB, PwC

Nga krahasimi midis

dy raporteve ne
Tabeln
2.2.
shikohet
se
Maqedonia, Kosova,
Kroacia, Mali i Zi,
Bosnj-Hercegovina
dhe Bullgaria kan
nj barr tatimore
m t lart se
ngarkesa
fiskale
sipas
shkallve
tatimore.

Ndrkoh, Shqipria, Serbia, Rumania dhe Greqia kan t kundrtn. Nse analizojm edhe
faktor t tjer mund t kuptohet m qart mungesa e prafrsis. Nga aq sa tregon
krahasimi, n vendet e grupit t Shqipris shihet se kan nj politik fiskale m agresive se
administrimi tatimor, i cili ka detyrimin t mbledh n masn e plot gjith far parashikohet
n buxhet nprmjet programit fiskal t qeverive.

Dita e Liris Fiskale, 2016 - Barra tatimore pr 12 qarqet n Shqipri - Barra tatimore n Kosov

10

www.al-tax.org

Shkallt tatimore n Shqipri, Kosov dhe vendet e tjera t

Ballkanit, 2016
Pr TVSH-n, shkalln tatimore mbi mesataren e kan Kroacia dhe Greqia, ndrsa shkalln
tatimore nn mesatare e kan Kosova, Bosnj-Hercegovia, Mali i Zi. Pr tatimin mbi fitimin,
shkalln tatimore mbi mesataren e kan Greqia, Kroacia, ndrsa shkalln nn mesatare e kan
Mali i Zi, Kosova, Maqedonia, Bosnja. Shqipria konstatohet me shkall tatimore pr fitimin
ndrmjet kufirit m t lart dhe m t ult. Po kshtu edhe pr TVSH.

Tab.3

SHKALLET TATIMORE NE VENDET E BALLKANIT, 2016

ne %
TATIM MBI TE SIGURIME SHOQERORE DHE SHENDETESORE
Nr.
SHTETET
TVSH
TATIM FITIMI ARDHURAT
PERSONALE GJITHSEJ PUNEDHENESI PUNEMARRESI
1 MAQEDONI
5,18
10
10
27
0
27
2 KOSOV
8,18
10
10
10
5
5
3 KROACI
5,13, 25
20
47,2
37,2
17,2
20
4 MALI I ZI
19
9
9
32,8
9,3
23,5
5 BOSNJ-HERCEGOVIN
17
10
10
41,5
10,5
31
6 BULLGARI
9,20
10
10
31,4
18,5
12,9
7 SHQIPRI
20
5, 15
13,23
27,9
16,7
11,2
8 SERBI
20
15
15
37,8
17,9
19,9
9 RUMANI
5,9,20
16
16
54,5
38,45
16,05
10 GREQI
6,13,23
29
46
40,06
24,56
15,5

Burimi: WB, IMF, TE, PwC, EC, MoF

Shnim: Ndryshimet e shkallve tatimore, 2015 me 2014

Rritje TVSH me 2% dhe futja e shkalls s reduktuar t TVSH 8%
Ulja e kontributeve t sigurimeve me 2%
Ulja e kontributeve t sigurimeve me 1,55%
Ulja e kontributeve t sigurimeve me 0,4%
Rritje TVSH me 4%
Rritje TATIM FITIMI me 3%. Ulja e kontributeve t sigurimeve me 1,95%

Pr tatimin mbi t ardhurat personale (prfshir tatimet n burim) Greqia, Kroacia kan
shkalln tatimore m t lart. Ndrsa shkalln tatimore m t ult e kan Kosova, Shqipria2,
Maqedonia, Bosnja. Pr kontributet e sigurimeve shoqrore dhe shndetsore, shkalln m
t lart e kan Greqia, Serbia, Bosnja dhe Mali i Zi. Shkalln m t ult e kan Kosova,
Maqedonia, Shqipria.

Rasti i shkalls tatimore pr Shqiprin ka spjegim pr grupimin, pr arsye se shkalla me 13% e tatimit mbi t ardhurat
personale prfshin mbi 95% t bazs tatimore t tij.

Dita e Liris Fiskale, 2016 - Barra tatimore pr 12 qarqet n Shqipri - Barra tatimore n Kosov

11

www.al-tax.org

Investimet e Huaja Direkte dhe ndikimi nga barra tatimore

Kur analizojm efektin e barrs tatimore sipas statistikave t investimeve neto n prqindje
t prodhimit t brendshm, vrehet se vendet me IHD m t lart nuk kan t njjtn ecuri
me barrn tatimore.
Shqipria ka nj hyrje t IHD neto (8,7% t PBB) ndr m t lartat edhe pse ka barr tatimore
ndr m t ultat (24.1% t PBB). Kroacia dhe Greqia kan patur IHD neto (1% t PBB) m t
ultat n Ballkan, edhe pse me nj barr tatimore ndr m t lartat.

Tab.4

INVESTIMET E HUAJA DIREKTE NETO NE BALLKAN, 2014-2015

% e PBB
INVESTIMET E HUAJA DIREKTE
Shtetet
2015
2014
MALI I ZI
10,8
8,9

SHQIPRI

8,7

8,3

KROACI

6,9

1,0

KOSOV

4,9

5,3

SERBI

4,6

3,3

BULLGARI

3,5

2,8

BOSNJ-HERCEGOVIN

2,7

1,9

RUMANI

1,9

1,6

GREQI

0,7

1,1

10

MAQEDONI

0,5

3,0

Nr.

Burimi: WB, TE, BSH,

Arsyeja e mosprkimit t barrs tatimore, shkalls tatimore dhe investimeve t huaja sht
pasqyrimi m i mir i efektit q ka n radh t par klima pr investime n nj vend t caktuar.
Politika fiskale ka efektin pr t thithur investimet, pasi kushtet dhe rregullat pr tregun
perceptohen sipas indekseve pr investim me situata pozitive dhe mbi nivelet mesatare t
tyre.
Nga ana tjetr, nevoja pr sisteme t zhvilluara t tregut financiar, kapaciteteve t tregut t
puns bashk me nivelin e korrupsionit kan nj tjetr efekt me ndikim n thithjen e
investimeve dhe zhvillimin e tregut t brendshm.
Pas perceptimeve nga indekset prfaqsuese t treguesve m lart, n prputhje me
planifikimin pr thithjen e investimeve t huaja vlen t hartohet politika fiskale q prshtat
shkallt e taksimit t kapitalit dhe puns sipas nivelit t tregut dhe vizionit pr tregun e
ardhm.

Dita e Liris Fiskale, 2016 - Barra tatimore pr 12 qarqet n Shqipri - Barra tatimore n Kosov

12

www.al-tax.org

II
Barra Tatimore n Shqipri
N kt kapitull do t jepet prgjigje pytjes se cili qark paguan m shum apo m pak tatime
n buxhet3. Paraprakisht do t prezantojm ndikimet e faktorve q e bjn vlersimin t
mundshm.
Kur marrim n konsiderat faktort ndikues, matja e barrs tatimore nuk sht matje e shtrirjes se
efektit buxhetor t qeveris apo administrats publike (prbrja e saj). Nga ana tjetr nuk sht as
matja e gjith detyrimeve q mbart nj tatimpagues n funksion t t ardhurave q ai realizon brenda
nj viti (pagesa pr institucione jofiskale).

Pesha t ardhurave tatimore n PBB

Te ardhurat tatimore
Tatimet dhe Doganat
Pushteti Vendor
Sigurimi Shoqeror
Pesha n PBB

ne %

2014

2015

17,9
0,9
5,0
23,8

18,2
0,8
5,1
24,1

S pari, pr t arritur n
nivelin e barrs tatimore
sipas rajonit (qarkut) te
Shqipris do t shikohen
elementt
prbrs
q
prfaqsojn kt barr n
buxhetin e shtetit.

Burimi: MoF

Raporti
i
tatimeve,
detyrimeve doganore, taksave nacionale, taksave lokale dhe tarifave lokale, si dhe
kontributeve t sigurimeve shoqrore dhe shndetsore pr vitin 2014 dhe 2015,
respektivisht jan sa 23,8% dhe 24,1% e PBB-s.
Barra tatimore q reflekton veprimtarin e administrats tatimore qendrore dhe doganore
prbjn nj pjes t t ardhurave tatimore, respektivisht pr 2014 dhe 2015, sa 17,9% dhe
18,2% e PBB-s. Kjo rritje i dedikohet kryesisht rritjes s TVSH, taksave nacionale dhe rritjes
s shkalls s tatim fitimit.
Barra tatimore nga administrimi tatimor vendor (administratat fiskale lokale) n vitet 2014
dhe 2015 sht respektivisht sa 0.9% dhe 0.8% e PBB-s duke arritur n nivelet e dy viteve
m par n buxhet dhe ende nn kapacitetet e performancs.
Barra e kontributeve t sigurimeve shoqrore dhe shndetsore pr vitet 2014 dhe 2015
prfaqsojn nj pjes respektive, sipas viteve sa 5% dhe 5,1% e PBB-s.

e shprehur si prqindje e tatimeve dhe taksave e tarifave t paguara ndaj PBB-s

Dita e Liris Fiskale, 2016 - Barra tatimore pr 12 qarqet n Shqipri - Barra tatimore n Kosov

13

www.al-tax.org

S dyti, pesha e barrs tatimore t pushtetit qendror ndaj barrs tatimore gjithsej n 2015
sht 75,8 %, me ulje t nivelit
n %
Struktura t ardhurave tatimore
t tatimeve q mbledh
administrata
tatimore
T ardhurat tatimore
2014
2015
qendrore dhe ajo doganore
Tatimet dhe Doganat
76,8
75,8
me 1 pik prqind, nse
Pushteti Vendor
3,6
3,4
krahasohet
me
vitin
Sigurimi Shoqror dhe Shndetsor
19,6
20,8
paraardhs 2014. Ndrsa,
Burimi: MoF
pesha e barrs tatimore t
pushtetit vendor ndaj barrs tatimore gjithsej n 2015 sht 3,4% dhe shnon ulje t vogl
t nivelit t saj n t ardhurat e buxhetit me 0,2 pik prqind. Pesha e kontributeve t
sigurimeve shoqrore dhe shndetsore sht 20,8% e barrs tatimore gjithsej. Ky tregues
reflekton rritje t nivelit n t ardhurat e buxhetit me 1,2 pik prqind duke e krahasuar me
vitin e mparshm. Ndrkoh, n buxhet t ardhurat jotatimore kan rritje si nivel me 1,1
pik prqind m lart nga nj vit m par.
Nga monitorimi i shprndarjes Struktura e tatimeve
ne %
s barrs tatimore sipas
Tipi tatimit
2014
2015
mnyrs s pagimit t
Tatime indirekte
67,3
65
tatimeve dhe taksave, vrehet
Tatime direkte
32,7
35
se tatimet indirekte zn
respektivisht n vitet 2014 Burimi: MoF
dhe 2015, nj pjes prej 67,3% dhe 65% duke qen burimi kryesor i t ardhurave n buxhet
me afr 2/3 e tij. Ndrsa, tatimet direkte (pa sigurimet shoqrore dhe shndetsore) zn n
vitet 2014 dhe 2015 respektivisht nj pjes 32,7% dhe 35%.
Ky tregues vlen pr peshn q mbajn konsumatort dhe investitort duke kuptuar se
tendenca n rnie e peshs s tatimeve indirekte (presioni mbi mimet e konsumit) dhe
tendenca n rritje e tatimeve direkte (ndikimi mbi fitimin korporativ dhe t ardhurat
personale) pasqyrojn efektet e politiks fiskale t qeveris, e cila synon nj rishprdnarje t
t ardhurave duke prfituar m tepr tatime nga fitimi mbi kapitalet.
Pesha te ardhurave nga tatimet dhe doganat n PBB

ne %

S treti, n shikimin analitik t

peshs s tatimeve kryesore
Zerat e tatimeve
2014
2015
n raport me PBB-n, nga
Tatimi mbi Vlern e Shtuar
8,4
8,8
krahasimi midis tyre pr dy
Tatimi mbi Fitimin
1,5
1,7
vitet 2014 dhe 2015, vrehet
Akcizat
2,9
2,7
se pesha e TVSH ka rritje sa
Tatimi mbi t Ardhurat Personale
2,2
2,1
0,4% t PBB-s. Rritje ka edhe
Taksa Nacionale dhe t tjera
2,4
2,4
tatimi mbi fitimin (sa 0,2% e
Taksa Doganore
0,4
0,5
PBB). Ndrsa akciza dhe tatimi
Pesha n PBB
17,9
18,2
mbi t ardhurat personale jan
Burimi: MoF
tatimet, q duket se nuk kan
patur produktivitetin e planifikuar dhe shnojn rnie respektivisht sa 0,2% dhe sa 0,1% t
PBB-s.

Dita e Liris Fiskale, 2016 - Barra tatimore pr 12 qarqet n Shqipri - Barra tatimore n Kosov

14

www.al-tax.org

Efekti i politiks fiskale dhe qasja e administrimit

Rritja n trsi e peshs s tatimeve kryesore n PBB me 0,5% e peshs s t ardhurave nga
TVSH n PBB vjen si rrjedhoj e nj shprndarje m t mir t barrs tatimore n midis
konsumit dhe puns me kapitalin dhe kursimet. Barra tatimore ka nj shprndarje mbi nj
baz m t gjer individsh, duke patur parasysh peshn e taksave nacionale q bazohen mbi
taksimin e karburantit q prdoret nga m shum se 400 mij automjete apo tatimin mbi
ndrtesat dhe t ardhurat personale t larta.
Ndrsa, rritja e peshs s barrs s tatimit mbi vlern e puns (tatimi mbi t ardhurat
personale) dhe ndaj kapitalit (tatimi mbi fitimin) jan efekti q ka prur tatimi progresiv dhe
lehtsimi n trsi i pagave pr puntort e pakualifikuar dhe me paga t ulta, t cilat kan
ndikim si n rritjen e bazs s tatimit, po ashtu edhe n rritjen e fitimit nga bizneset.
N vitin 2015, hyri n zbatim ligji i ri i TVSH-s, i cili ka dhn edhe ndikimet pozitive n
pagesn e TVSH n buxhet, ashtu si prezantohet n tabeln pak m lart.
Duke qen se viti 2015 shnon vitin e dyt fiskal t plot t zbatimit t politiks fiskale t ndryshuar4
n lidhje me tatimin e kapitaleve dhe t puns, arrijm t krahasojm efektet e saj n performancn
e mbledhjes s tyre duke kuptuar edhe diferencat q jan midis politiks dhe administrimit.

Politika e re fiskale sht orientuar drejt rritjes s presionit fiskal pr kapitalin, por e
harmonizuar me shprndarjen e barrs tatimore mbi vlern e puns, mbi kursimet e
individve kryesisht t pasur, si dhe mbi kapitalet e shoqrive tregtare duke devijuar peshn
e taksave dhe barrn tatimore mbi bizneset e vogla, t cilat dy vite m prpara paguanin me
t njjtn shkall t tatimit sa bizneset e mdha.
Po t shikojm shprndarjen e barrs tatimore sipas muajve t periudhave t vitit bie n sy
proporcioni i barabart i shprndarjes t t ardhurave t paguara nga bizneset. do muaj
barra tatimore sht te niveli mesatar 8% e totalit t barrs tatimore. M e ult barra tatimore
sht n muajin Shkurt ndrsa m e lart sht n muajin Dhjetor.

Taksa e shesht mbi tatimin e fitimit dhe tatimit mbi t ardhurat personale u zvendsua ne 2014 me tatimin
progresiv.

Dita e Liris Fiskale, 2016 - Barra tatimore pr 12 qarqet n Shqipri - Barra tatimore n Kosov

15

www.al-tax.org

Pesha e t ardhurave tatimore rajonale ndaj prodhimit t

brendshm
N tabeln q prmban llogaritjen e t ardhurave tatimore, q mblidhen nga administrata
qendrore dhe vendore prezantohet nj renditje sipas peshs s t ardhurave q arkton dhe
kontribuon n buxhet secili qark n Shqipri n raport me prodhimin e brendshm bruto t
Shqipris n vitin 2015. Kjo renditje nuk synon barrn tatimore, por vetm tregon nj
renditje t peshs s t ardhurave q mblidhen nga secili qark n PBB-n e vendit.
Tab.4

ne %

Barra tatimore ndaj PBB Gjithsej, 2015

Te ardhurat e
RENDITJA
QARKU
mbledhura
ndaj PBB
1
Tiran
10,4
2

Durrs

2,6

Fier

2,2

Elbasan

1,7

Vlor

1,7

Kor

1,5

Shkodr

1,0

Gjirokastr

0,7

Lezh

0,7

10

Dibr

0,7

11

Kuks

0,5

12

Berat

0,4

TOTALI

24,1

Pesha e barrs tatimore

rajonale (tatimet dhe taksat
qendrore dhe vendore) ndaj
prodhimit t brendshm,
prfshin llogaritjen e tatimeve
t paguara n buxhetin e
shtetit nga secili qark ndaj PBBs s vendit. N kt kategori
t ardhurash prfshihen barra
tatimore
q
mbajn
tatimpaguesit pr llogari t
administrats
tatimore
qendrore
(Drejtoria
e
Prgjithshme e Tatimeve), si
dhe administratat tatimore
vendore
(Bashkit
dhe
Komunat).

Burimi: INSTAT, MoF, Pushteti Vendor

Pr gjith qarqet s bashku, barra tatimore peshon sa 24.1% e PBB-s n nivel kombtar n
vitin 2015. Peshn kryesore e mban qarku Tirans me nj barr tatimore q sht sa 10,4% e
PBB-s, e ndjekur nga Durrsi dhe Fieri me nj pesh gati 5 her m t vogl. M shum se
gjysma e barrs tatimore q sht derdhur n formn e taksave dhe tatimeve n buxhet nga
administrata tatimore dhe doganore i prket zons s Tirans dhe Durrsit.
Nga analiza e renditjes s peshs s t ardhurave n PBB me peshn e banorve ndaj
popullsis s vendit shikohet, se prve tre qarqeve m t mdhenj t pozicionuar n tre
vendet e para, gjith qarqet e tjera kan nj pesh t ardhurash m t vogl se pesha e
banorve. Kjo mosprputhje spjegohet, me prqndrimin e konsumit dhe industris e tregtis
me shumic n kto qarqe.
Nga ana tjetr, nj administrim m i mir fiskal mund t justifikoj ngushtimin e diferencave
midis konsumit dhe shprndarjes s popullsis dhe bizneseve n qark.

Dita e Liris Fiskale, 2016 - Barra tatimore pr 12 qarqet n Shqipri - Barra tatimore n Kosov

16

www.al-tax.org

Pesha specifike q zn qarqet e vendit, ka specifikat q prfshijn numrin e tatimpaguesve

q mbajn barrn tatimore, karakteristikat industriale, prbrjet gjinore, strukturn e
popullsis, arsimimin, burimet natyrore nntok dhe mbitok, pasurit individuale t
trashguara dhe aktivet e krijuara n mbi dy dekada, si dhe elementve t ambjentit dhe
investimeve me fonde publike dhe private duke prfshir edhe planet e zhvillimit zonal. Kto
raporte orientojn edhe shprndarjen e segmentimit t tatimpaguesve, sipas madhsis q
ata kan (mikro, t vegjl, t mesm, apo t mdhenj). Nga t dhnat e raporteve, mund t
shihet se barra tatimore n rajone mbahet n nivelin sasior nga baza e tatimpaguesve
rezident q prfshihen n kategorit e bizneseve mikro (vetpunsimet) dhe t vegjl, se sa
nga baza e tatimpaguesve rezident q prfshihen n kategorit e bizneseve t mesme dhe
t mdhenj.
Nj faktor ndikues lidhet me shprndarjen e mallrave dhe shrbimeve pr konsum, t cilat
kan nj prirje t konsumohen jasht zons ku krijohen apo prodhohen drejt eksportit apo n
zonat me dendsi popullsie.
Shembull kuptimplot sht rasti i zonave ku nxirren pasurit natyrore nntoksore.
Zhvendosja e tyre drejt eksportit apo zonave me popullsi t dendur urbane bn n t njjtn
koh edhe zhvendosje t barrs nga njra zon e qarkut n tjetrn. Nga ana tjetr, barra
tatimore q mbajn jorezidentt, edhe pse ka nj pesh specifike jo m shum se 4% n
totalin e barrs tatimore ka nj ndikim n zonat ku ata jan vendosur dhe krijojn t ardhura
brenda territorit t Shqipris.

Llogaritja e barrs tatimore pr qarqet

Llogaritja
Barra tatimore pr qarqet e vendit sht bazuar mbi t dhnat e shprndara mbi baz qarku
sipas ndarjes administrative e territoriale. T dhnat statistikore jan marr nga buletini
informativ i Instat, nga t dhna t tjera t publikuara nga administratat tatimore, doganore
dhe pushteti lokal, t kryqzuara me t dhnat e publikimeve t Fondit Monetar, Banks
Botrore, si dhe t studimeve t kryera pr Shqiprin nga projekte vendore, t cilat kan
shrbyer si referenc pr llogaritjen e barrs tatimore dhe treguesve t tjer krahasues.
Pr llogaritjen e prodhimit t brendshm t qarkut pr vitin 2015 jan vlersuar nga ekspertt
tan edhe botimi i Institutit t Statistikave si dhe tendenca rajonale e strukturs s prodhimit
t brendshm n 5 vitet e mparshme ndaj mesatares. Pr llogaritjen e detyrimeve doganore
jan llogaritur arktimet e degve doganore dhe alokimi sipas mallrave dhe pikave t hyrjes
s tyre kryqzuar me konsumin dhe aktivitetet n qark.
Ndrsa tatimet e paguara nga shoqrit m t mdha jan llogaritur si nj barr tatimore q
i prket Tirans dhe vendodhjes s tyre n disa nga qarqet ku kan vendodhjet e tyre t
biznesit n qytete kryesore si: Durrs, Elbasan, Fier, Kor, Shkodr dhe Gjirokastr. Pas
prcaktimit t tatimeve t paguara sipas qareve sht br raporti me prodhimin e
brendshm sipas qarkut prkats duke rezultuar n raportet e paraqitura n analiz.
N kt prllogaritje gabimi shkon deri n 3%.

Dita e Liris Fiskale, 2016 - Barra tatimore pr 12 qarqet n Shqipri - Barra tatimore n Kosov

17

www.al-tax.org

Qarqet me barrn tatimore m t ult

Nga raporti midis detyrimeve tatimore t paguara n vitin 2015 me prodhimin e brendshm
t qarkut t vitit 2015, barra tatimore m e ult sht n qarkun e Beratit me nj tregues t
Tab.5
ne % barrs n nivelin 12,4%. N
vend t dyt sht qarku i
BARRA TATIMORE NDAJ PBB, SIPAS QARQEVE, 2015
Fierit me treguesin e barrs n
BARRA TATIMORE nivelin 15,9%. N vend t tret
RENDITJA
Rajoni
SIPAS QARQEVE sht qarku i Shkodrs me
treguesin e barrs n nivelin
1
Berat
12,4
19,2%. T 5 qarqet q gjenden
2
Fier
15,9
s bashku n kt tabel dhe
3
Shkodr
19,2
bashkit q prfshihen brenda
4
Kuks
21,4
tyre konsiderohen me barr
5
Lezh
24,0
tatimore m t ult duke patur
parasysh edhe nivelin kombtar t barrs tatimore.
N kto qarqe edhe pse nuk ka patur politika tatimore specifike, shihet se administrimi i
tatimeve neovjitet t mbaj nj vmendje t veant duke marr n analiz si elemntt e
bazs pr secilin nga tatimet, por edhe cilsin e vlersimeve tatimore dhe nivelin e kontrollit
ndaj evazionit tatimor.

Qarqet me barrn tatimore m t lart

Nga raporti midis detyrimeve tatimore t paguara n vitin 2015 me prodhimin e brendshm
rajonal t vitit 2015, rezulton se barra tatimore m e lart sht n qarkun e Tirans me
27,4%. Pas ktij qarku barrn
Tab.6
ne %
m t lart e mban qarku i
BARRA TATIMORE NDAJ PBB, SIPAS QARQEVE, 2015
Elbasanit me 27,3% dhe m
BARRA TATIMORE pas qarku i Durrsit me nivelin
RENDITJA
Rajoni
SIPAS QARQEVE
e barrs tatimore n 27,2%.
Ndrsa, qarqet e Gjirokastrs,
1
Tiran
27,4
Dibrs dhe Kors mbajn nj
2
Elbasan
27,3
barr tatimore q lviz me 0,1
3
Durrs
27,2
pik prqind midis njeri tjetrit.
4
Gjirokastr
26,5
5
6
7

Dibr
Kor
Vlor

26,4
26,3
25,3

T 7 qarqet q gjenden s
bashku n kt tabel dhe
bashkit q prfshihen brenda
tyre konsiderohen me barr tatimore m t lart n vend, por edhe mbi nivelin kombtar t
barrs tatimore.

Dita e Liris Fiskale, 2016 - Barra tatimore pr 12 qarqet n Shqipri - Barra tatimore n Kosov

18

www.al-tax.org

Indeksi i Liris Fiskale 2016

Metodologjia
Dita e Lirise Fiskale llogaritet n baz t raportit t t ardhurave tatimore pr vitin fiskal me
produktin e brendshm bruto. T ardhurat tatimore prfshijn t gjith llojet e taksave dhe
tatimeve, detyrimet doganore, si dhe sigurimet shoqrore dhe shndetsore.
Totali i t ardhurave tatimore llogaritet si nj prqindje ndaj PBB-s. Raporti q rezulton
shumzohet me numrin e diteve t vitit (pr vitin 2016 viti prmban 366 dit). Numri q
rezulton llogaritet si dit t muajve duke filluar nga 1 Janari. Numri i ditve t ndar, sipas
ditve t do muaji vijues ndalon deri n ditn q plotsohet sipas muajit q i prkon. Ajo dit
q llogaritja ndalon konsiderohet si Dita e Liris Fiskale.
Kuptimi i ksaj dite lidhet me faktin se tatimpaguesit e vendit n kt dit kan mbyllur
llogarit e pagimit t detyrimeve tatimore dhe nga kjo dit e vitit e n vijim ata punojn pr
veten e tyre, pa i patur asnj detyrim tatimor shtetit.

Dita e Liris Fiskale, 2016 - Barra tatimore pr 12 qarqet n Shqipri - Barra tatimore n Kosov

19

www.al-tax.org

Dita e Liris Fiskale n Kosov dhe

Ballkan, 2016
Nga llogaritja e ditve q konsumohen n secilin shtet pr t paguar barrn tatimore, nse
vlersojm dhe llogaritim t dhnat q deklaron secili nga vendet e Ballkanit, rezulton se n
varsi t nivelit barrs tatimore ndaj PBB-s, Dita e Liris Fiskale n 2016 ne Ballkan vjen m
shpejt n Kosov dhe m von n Greqi.
Shqipria e feston Ditn e Liris Fiskale shum afr me Kosovn. Nisur nga data kur festohet
Liria Fiskale secili kupton se sa i rndon barra e buxhetit qytetarve t vendit, por nga ana
tjetr sht indeksi q tregon se sa dit t lira kan bizneset dhe individt prgjat vitit pr
t punuar pr veten dhe familjet e tyre.
M posht gjendet Kalendari i Liris Fiskale 2016 pr vendet e Ballkanit, t cilat prmblidhen
n 10 shtete, pr t cilt ishte i mundur edhe disponibiliteti i t dhnave statistikore pr PBB
dhe t ardhurat buxhetore.

SHTETI

KALENDARI DITES LIRISE FISKALE, 2016

Ditet

Janar

Shkurt

Mars

KOSOV

87

31

29

SHQIPRI

88

31

29

27
28

MAQEDONI

96

31

29

31

RUMANI

103

31

29

31

BULLGARI

107

31

29

31

5
12
16

BOSNJ-HERCEGOVIN

123

31

29

31

30

SERBI

129

31

29

31

30

MALI I ZI

137

31

29

31

30

KROACI

139

31

29

31

30

GREQI

143

31

29

31

30

Prill

Maj

2
8
16
18
22

Ndrsa nj vit m par Dita e Liris Fiskale n Kosov sht festuar nj dit m hert, po
kshtu edhe Shqipria q ndjek Kosovn e ka festuar Ditn e Liris Fiskale nj dit m hert
se sivjet.

Dita e Liris Fiskale, 2016 - Barra tatimore pr 12 qarqet n Shqipri - Barra tatimore n Kosov

20

www.al-tax.org

Dita e Liris Fiskale n Shqipri, 2016

Dita e Liris Fiskale, ashtu si edhe n Ballkan edhe n Shqipri sht indeksi i lehtsimit t
individit dhe biznesit nga barra e tatimeve dhe taksave. Dita e Liris Fiskale pr vitin 2016
sht n ditn e 28-t t muajit Mars. Kjo dat na tregon gjith shqiptarve se na duhet t
punojn pr buxhetin e shtetit t tyre deri afr fundit t dhjetditshit t tret t muajit t
tret t vitit. Pas ksaj periudhe, puna dhe fitimet i prkasin individit dhe pronarit t biznesit,
pasi konsiderohet se buxheti ka planifikuar vetm pr afr tre muaj t marr nga kontributi i
fitimeve prej puns apo kapitalit.
Por, sipas barrs tatimore t secilit qark, po ashtu nga llogaritja sipas kalendarit t vitit
rezulton q Liria Fiskale t vij n qytetet shqiptare n data t ndryshme t ktij viti.
Tab. 7.

KALENDARI DITES LIRISE FISKALE PER QARQET NE SHQIPERI, 2016

Rajoni

BARRA
TATIMORE
SIPAS PBB
RAJONIT

Muajt dhe Ditet, 2016

Ditet

Janar

Shkurt

Mars

Prill

6
8
9

Berat

12,4%

46

31

15

Dibr

26,4%

97

31

29

31

Durrs

27,2%

99

31

29

31

Elbasan

27,3%

100

31

29

31

Fier

15,9%

58

31

27

Gjirokastr

26,5%

97

31

29

31

Kor

26,3%

96

31

29

31

Kuks

21,4%

78

31

29

Lezh

24,0%

88

31

29

Shkodr

19,2%

70

31

29

18
28
10

Tiran

27,4%

100

31

29

31

Vlor

25,3%

93

31

29

31

6
5

9
2

Burimi: INSTAT, MoF, Pushteti Vendor

Liria Fiskale vjen fillimisht n qarkun e Beratit. Banort e ksaj zone e festojn kt dit n
mes t Shkurtit 2016. Pas tyre jan banort e qarkut t Fierit, t cilt e festojn Ditn e Liris
Fiskale n fundin e muajit Shkurt 2016.
Banort e qarkut t Tirans jan t fundit q mbyllin periudhn 4 mujore t festimit t liris
fiskale. Data q u prket pr ta festuar sht 9 Prill 2016.
Si nj dat e prgjithshme pr t gjith Shqiprin, Dita e Liris Fiskale n 2016 do t festohet
n datn 28 Mars.

Dita e Liris Fiskale, 2016 - Barra tatimore pr 12 qarqet n Shqipri - Barra tatimore n Kosov

21

www.al-tax.org

Prmbledhje
N mbyllje, mund t shprehemi se barra tatimore ka patur ndryshime n dy vitet e fundit,
prsa i prket rishprndarjes s saj n Shqipri. Ndrsa, barra tatimore pr vitin e kaluar ka
qen n nivelin mbi 38% t PBB-s, n vitin 2015 kjo situat ka rn nn nivelin 30% duke ulur
diferencn midis Tirans dhe zonave t tjera t vendit.
Niveli i barrs tatimore pr shumicn e qarqeve m t mdha n kufirin midis 25 % deri 27 %
sht nj realitet q tregon zhvillimin e konsumit dhe investimeve, pikrisht n kto zona ku
sht rritur edhe prezenca e kapitalit dhe fuqis puntore.
Me peshn q mban Shqipria5, apo peshn q mban Kosova6 hyjn te vendet nga fundi n
Ballkan. Por edhe pse barra tatimore n Shqipri apo Kosov sht nga m t ultat e rajonit
t Ballkanit, vrehet nj rritje t barrs n 2015 krahasuar me 2014.
Ky fakt spjegohet, si prej rritjes s disa shkallve tatimore, po ashtu edhe me rritjen e
performancs s administrimit fiskal. Ky fakt duket te Indeksi i Dits s liris Fiskale q n
Shqipri n vitin 2016 nuk vjen m hert se n do shtet tjetr ballkanik, ashtu si ka rezultuar
n vitet e kaluara.
Nse shikohen Investimet e Huaja Direkte neto Shqipria sht n vend t dyt n Ballkan
pr peshn e tyre n raport me PBB-n pr periudhn 2015 duke treguar se efekti i barrs
tatimore dhe shkallve t ulta nuk sht ndikuesi primar n trheqjen e investimeve.
Treguesi i IHD neto na tregon se nse harmonizohen me sukses shkallt tatimore me rritjen e
kapaciteteve t administrimit dhe forcimin e kapaciteteve rregullatore dhe uljes s
korrupsionit do t rezultoj nj efekt me nxitje dhe rritje t flukseve t investimeve t huaja
n vend. Ky konkluzion duhet t vlej pr Shqiprin, Kosovn dhe secilin nga vendet e tjera
ballkanike.
Barra tatimore e shprndar n rajonet e ndryshme nse ballafaqohet me burimet dhe
kapacitetet n dispozicion dhe nse ndrthuret n mnyr m racionale ndikimi i rolit t
programeve t qeveris n shprndarjen e investimeve dhe prgatitjen e kushteve pr
investitort aty ku barra nuk sht nxitse, do t ndihmonte seciln bashki, q t mendonte
m thell mundsit dhe mnyrat pr tu integruar brenda modelit t rritjes ekonomike t
vendit.

2,2 % e PBB-s s Ballkanit

1,1 % e PBB-s s Ballkanit

Dita e Liris Fiskale, 2016 - Barra tatimore pr 12 qarqet n Shqipri - Barra tatimore n Kosov

22

www.al-tax.org

Rezultatet e analizs s t ardhurave tatimore t mbledhura me ndryshimet e politiks fiskale,

prsa preket kapitali dhe investimet, si dhe fuqia puntore nuk tregojn se kan nj lidhje me
rritjen ekonomike.
Reduktimi i tatimit mbi pagn e punonjsve ka ndikuar n rritjen e numrit t prfshir n
tregun formal t puns duke ndikuar n fuqizimin e skems s kontributeve, por nuk mund
t konsiderohen t lidhur me rritjen e produktivitetit.
Politika fiskale duhet t ket lidhje t forta me zhvillimin e strukturs s ekonomis, duke
analizuar pa ndrprerje ndryshimet dhe zhvendosjet e ekonomis nga njeri sektor te tjetri
dhe ndikimet e tregjeve globale, q provuan pr vitin 2015 ndikimin e tyre n barrn tatimore
nprmjet mimit t ulur t nnprodukteve t nafts, si dhe mineraleve.
sht barra tatimore ajo q duhet t bjer n vmendjen e t gjith shoqris, qoft sektor
publik, por edhe sektori privat nxitjen q t ndryshojn qasjen duke krkuar nj shprndarje
m t barabart, ku t gjith t ndihen kontribues dhe m pas prfitues.

Dita e Liris Fiskale, 2016 - Barra tatimore pr 12 qarqet n Shqipri - Barra tatimore n Kosov

23

www.al-tax.org

REFERENCA
Ministria e Financave, Statistika Fiskale Janar - Dhjetor 2014, 2015
Ministria e Financave, Buletini Fiskal (ne tremujore)
Ministria e Financave, Treguesit e Borxhit, 2014, 2015
Ministria e Financave te Republiks se Kosovs, Treguesit makro dhe buxhetore 2014, 2015
INSTAT, PBB sipas qarqeve viti 2013, 2014
Tax card 2015 in Kosovo, Kpmg.com.al
Eurostat, Tax to GDP Ratio, 2014
Greece Tax Card 2015, EuroFast
Montenegro Development Direction, 2015
Paying taxes 2015, pwc.com
Tradingeconomics.com
World Bank, Statistical data, 2014, 2015
IMF, Country Reports 2015
Index of Tax Freedom Report, 2016, Heritage.org
Global Magazine Editions, 2016

Dita e Liris Fiskale, 2016 - Barra tatimore pr 12 qarqet n Shqipri - Barra tatimore n Kosov

24

www.al-tax.org

ALTAX
Dokumente Fiskale
DITA E LIRISE FISKALE NE SHQIPERI, 2016
www.al-tax.org
altax@constultant.com
Mars 2016
Tiran, Shqipri

Dita e Liris Fiskale, 2016 - Barra tatimore pr 12 qarqet n Shqipri - Barra tatimore n Kosov

25