Professional Documents
Culture Documents
nadzieja.pl
WIELKI BJ
Ellen G. White
WIELKI BJ
WIELKI BJ
nadzieja.pl
ISBN 83-87188-53-0
nadzieja.pl
Wydanie dziewite
Rok 2001
Skad i druk: ChIW Znaki Czasu, e-mail: znaki@advent.pl
Ellen G. White
WIELKI BJ
Od wydawcy
rogi czytelniku, ksika ta nie zostaa wydana po to, by powiedzie ci,
e na wiecie panuj grzech, ndza i cierpienie. O tym przecie wszyscy
dobrze wiemy. Ta ksika nie zostaa take wydana po to, by powiedzie ci,
e wci toczy si zacieky bj midzy ciemnoci a wiatoci, grzechem
a sprawiedliwoci, zem a dobrem, mierci a yciem. W gbi serca wiemy
o tym. Wiemy te, e jestemy tego boju uczestnikami.
Kady z nas pragnie jednak gbiej wejrze w kulisy tego wielkiego boju
midzy dobrem a zem. Jak si on rozpocz? A moe istnia od zawsze?
Na czym polega? Jakie miejsce zajmujemy w tym kosmicznym konflikcie? Czy
w jakim stopniu ponosimy odpowiedzialno za jego wynik? Znalelimy si
przecie na tym wiecie nie z wasnej woli. Czy to dobrze, czy le dla nas?
Dlaczego siy dobra zmagaj si z siami za? Jak dugo jeszcze trwa
bdzie wielki bj? Jak si zakoczy? Czy Ziemia, jak mwi niektrzy naukowcy, oddalajc si od Soca, pogry si w wiecznych mrokach i zamieni si
w lodowe pustkowie? A moe jednak lepsza przyszo czeka nasz planet,
przyszo rozbyskujca wiatem wiecznego ycia, nie koczc si mioci
Boga?
W jaki sposb zmagania midzy egoizmem a ofiarn mioci wielki bj
w moim sercu moe zakoczy si zwycistwem dobra, i to zwycistwem na
zawsze? Co na ten temat moemy przeczyta w Biblii? Co Bg ma nam do
powiedzenia w tej kwestii, tak wanej przecie dla kadej ludzkiej istoty? Tego
rodzaju pytania czstokro dugo pozostaj bez odpowiedzi. Jednak uporczywie
domagaj si jej. Coraz czciej nurtuj nasz umys.
Bg, ktry stworzy w nas pragnienie lepszego ycia i poznania prawdy,
z pewnoci nie chce nas trzyma w niewiadomoci, gdy nie czyni Wszechmogcy Pan nic, jeeli nie objawi swojego planu swoim sugom, prorokom
(Am. 3,7).
Drogi czytelniku, celem tej ksiki jest przyniesienie ci odpowiedzi na te
wszystkie pytania dotyczce naszego istnienia. Ksika zostaa napisana przez
nadzieja.pl
osob, ktra poznaa, jak dobry jest Bg. A trwajc w cznoci z Nim i
studiujc Jego sowo przekonaa si, i Pan objawia tajemnice tym, ktrzy Go
miuj, i spenia wobec nich wspaniaomylne obietnice przymierza, jakie zawar z ludzkoci.
Abymy lepiej zrozumieli zasady najwaniejszego ze wszystkich bojw,
w ktrego przebieg zaangaowany jest cay wszechwiat, autorka przedstawia
nam je za pomoc wielkiej lekcji pogldowej dwch ostatnich tysicleci
historii ludzkoci.
Ksika rozpoczyna si opisem smutnego schyku wietnoci staroytnej
Jerozolimy, miasta niegdy wybranego przez Boga, ktrego mieszkacy cignli na siebie klsk odrzucajc Czowieka z Golgoty, ktry przyszed, by ich
zbawi. Od tego momentu dziejw autorka prowadzi nas przez koleje losu
narodw, wskazujc zakulisowe dziaanie si ciemnoci, ktre doprowadzio
do przeladowania chrzecijan w pierwszych wiekach naszej ery, a potem wielkiego odstpstwa w Kociele chrzecijaskim. Nastpnie opisuje, jak dziaanie
niebiaskich czynnikw kierowao rozwojem wielkiej reformacji. Przedstawia
te straszliwe skutki odrzucenia prawdy na przykadzie Francji. Wiele miejsca
powica dziejom Pisma witego w czasach nowoytnych. Pisze o zbawiennym wpywie tej ksigi, zataczajcym coraz szersze krgi w miar wzrostu jej
popularnoci. Przedstawia wspaniae wiato wiedzy wypywajce ze Sowa
Boego, rozwietlajce ciemnoci bdnych, faszywych nauk religijnych i bdce podstaw wielkiego oywienia religijnego w czasach ostatecznych.
Autorka wyranie rysuje take wizj ostatniej, kulminacyjnej fazy wielkiego boju, w ktrej nikt nie pozostanie neutralny. W kocu jednak mwi
o wiecznym, penym chway zwycistwie dobra nad zem, prawdy nad faszem,
wiatoci nad ciemnoci, radoci nad smutkiem, nadziei nad rozpacz, ycia
nad mierci i wiecznej, cierpliwej mioci nad mciw nienawici.
Poprzednie wydania Wielkiego boju przyprowadziy wielu ludzi
do Prawdziwego Pasterza. Serdeczn modlitw i yczeniem wydawcy jest, by
to wydanie przynioso jeszcze obfitsze niwo dla krlestwa Boego.
nadzieja.pl
Wydawca
Ellen G. White
WIELKI BJ
Spis treci
Wstp ................................................................................................................... 9
I Wizja dziejw .................................................................................. 15
II Pierwsi chrzecijanie ...................................................................... 29
III Okres duchowej ciemnoci ............................................................. 35
IV Waldensi .......................................................................................... 43
V Jan Wiklif ........................................................................................ 55
VI Hus i Hieronim ............................................................................... 66
VII Zerwanie Lutra z Rzymem ............................................................. 82
VIII Luter przed sejmem ........................................................................ 99
IX Szwajcarski reformator ................................................................ 117
X Rozwj reformacji w Niemczech ................................................... 126
XI Protest ksit .............................................................................. 134
XII Reformacja we Francji .................................................................. 144
XIII Niderlandy i Skandynawia w zasigu reformacji ........................ 162
XIV Pniejsi reformatorzy angielscy .................................................. 168
XVI Rewolucja i terror we Francji ...................................................... 182
XVI Poszukiwanie wolnoci w Nowym wiecie .................................. 198
XVII Obietnica powtrnego przyjcia Chrystusa ................................. 205
XVIII William Miller ............................................................................... 217
XIX wiato w mroku .......................................................................... 235
XX Wielkie przebudzenie religijne XIX wieku .................................... 243
XXI Skutki odrzucenia prawdy ........................................................... 257
XXII Spenione proroctwa ..................................................................... 268
XXIII Zrozumienie problemu wityni ................................................... 281
XXV Stany Zjednoczone w proroctwie .................................................. 298
XXVI Dzieo odnowy ............................................................................... 311
nadzieja.pl
nadzieja.pl
Ellen G. White
WIELKI BJ
Wstp
anim Adam zgrzeszy, y w bezporedniej cznoci ze Stwrc. Jednak
z chwil odczenia si czowieka od Boga wskutek nieposuszestwa
ludzie zostali pozbawieni tego wspaniaego przywileju. Plan zbawienia ponownie otworzy ludzkoci drog, ktra umoliwiaa mieszkacom ziemi utrzymanie cznoci z niebem. Odtd Bg komunikowa si z ludmi za porednictwem Ducha witego, a wiato Boe, otrzymane w drodze objawie, przekazywali wiatu wybrani przez Boga sudzy. Wypowiadali je ludzie Boy, natchnieni Duchem witym (II Piotra 1,21). W czasie pierwszych dwch tysicy piciuset lat historii rodzaju ludzkiego nie byo adnego zapisanego objawienia. Ludzie, nauczani przez Boga, przekazywali ustnie, z pokolenia na pokolenie, sw wiedz innym. Dopiero w czasach Mojesza zaczto zapisywa Sowo
Boe. Natchnione objawienia przybray posta natchnionych ksig. Dzieo to
trwao przez tysic szeset lat, od Mojesza, dziejopisarza aktu stworzenia i
prawa, do Jana, kronikarza najbardziej doniosych prawd ewangelicznych.
Biblia wskazuje na Boga jako na swego autora, ale zostaa napisana
przez ludzi. Poszczeglne jej ksigi pokazuj indywidualne cechy stylu i osobowoci rnych pisarzy, biblijnego kanonu. Cae Pismo [wite] przez Boga
jest natchnione (II Tym. 3,16), a jednak wyraono je za pomoc sw ludzkich. To nieskoczony Bg za spraw Ducha witego owieca serca i umysy
swoich sug. To On dawa im sny i widzenia, przemawia za porednictwem
symboli i przenoni. Ci za, ktrym prawda zostaa w ten sposb objawiona,
ubrali myl Bo w szat ludzkiego jzyka.
Bg osobicie ogosi dziesi przykaza i zapisa je na kamiennych tablicach wasnym palcem. S one wic Boego, nie ludzkiego autorstwa. Biblia
jednak, zawierajca objawione przez Boga prawdy, lecz wyraone w jzyku
ludzkim, stanowi jedno tego, co boskie, z tym, co ludzkie. Taka wanie
jedno istniaa w naturze Chrystusa, ktry by rwnoczenie Synem Boym
i Synem Czowieczym. O Biblii mona wic powiedzie to samo, co powiedziano
o Chrystusie: Sowo ciaem si stao i zamieszkao wrd nas (Jan 1,14).
nadzieja.pl
nadzieja.pl
Pisane w rnych stuleciach przez ludzi rnicych si midzy sob stanowiskiem spoecznym, zajciem, talentami i yciem duchowym ksigi biblijne
prezentuj bogactwo stylw i poruszanych treci. Rni autorzy stosowali
rne formy wyrazu. Czsto ta sama prawda zostaa przedstawiona przez
jednego pisarza w sposb bardziej wyrazisty ni przez pozostaych. Niektrzy
z nich przedstawiali dany temat w rnych ujciach. Czytelnikowi powierzchownemu, beztroskiemu czy uprzedzonemu moe si to jawi jako zbir sprzecznoci. Jednake czytelnik dbay, odnoszcy si z szacunkiem do Pisma witego i sigajcy gbiej w tre zapisanych sw, dostrzee przenikajc wszystko harmoni.
Prawda prezentowana przez rozmaitych ludzi ukazana jest w rnych
ujciach. Jeden autor, bdcy pod silnym wraeniem jakiego szczeglnego
zagadnienia, porusza tylko te sprawy, ktre wspgraj z jego dowiadczeniem,
przeyciami czy osobist ocen. Inny zwraca uwag na odmienny element tego
samego tematu. W ten sposb kady z nich, pod przewodnictwem Ducha
witego, przedstawia to, co najsilniej poruszyo jego umys, szczeglny element prawdy, w peni jednak harmonizujcy z caoci. Objawione prawdy
cz si wic ze sob i tworz doskona cao mogc zaspokoi potrzeby
poszczeglnych ludzi yjcych w rnych okolicznociach i przeywajcych
rne dowiadczenia yciowe.
Bg chcia przekaza swe prawdy wiatu za pomoc ludzi i dlatego sam,
za spraw Ducha witego, wybra jednostki zdolne do wykonania tej pracy
i umoliwi im j. To On kierowa umysami ludzi przy wyborze tego, co maj
mwi i pisa. W ten sposb skarb zbawienia zosta powierzony ziemskim
mieszkacom, mimo e pochodzi z nieba. wiadectwo zostao przekazane
za pomoc niedoskonaych wyrae jzyka ludzkiego, mimo to jest ono wiadectwem Boga. Posuszne i wierzce dzieci Boe dostrzee w nim chwa Boej
mocy oraz peni ask i prawdy.
W swoim sowie, Biblii, Bg przekaza ludziom wiedz niezbdn do zbawienia. Std te Pismo wite powinno zosta przyjte jako autorytatywne,
nieomylne objawienie woli Boga. Zawarty jest w nim idea charakteru,
do jakiego czowiek powinien dy, znajduj si w nim te wszelkie nauki
i jest ono miernikiem naszego postpowania. Cae Pismo [wite] przez Boga
jest natchnione i poyteczne do nauki, do wykrywania bdw, do poprawy, do
wychowywania w sprawiedliwoci, aby czowiek Boy by doskonay, do wszelkiego dobrego dziea przygotowany (II Tym. 3,16-17).
Fakt, e Bg objawi sw wol ludziom za pomoc sowa, wcale nie przeczy koniecznoci staej obecnoci Ducha witego i staego Jego przewodnictwa. Wprost przeciwnie, Zbawiciel pozostawi obietnic zesania Ducha witego, ktry objani Sowo Boe Jego sugom, owieci ich i pomoe im wprowadzi w ycie Jego nauki. Skoro za Duch Boy natchn ludzi piszcych
Ellen G. White
10
WIELKI BJ
Bibli, niemoliwe jest, aby nauka Jego bya kiedykolwiek przeciwna temu, co
gosi sowo.
Duch wity nie by ani nie bdzie dany po to, aby podwaa Bibli.
Pismo wite wyranie stwierdza, e Sowo Boe jest tym wzorcem, wedug
ktrego sprawdza naley wszystkie nauki i dowiadczenia. Aposto Jan napisa: Nie kademu duchowi wierzcie, lecz badajcie duchy, czy s z Boga, gdy
wielu faszywych prorokw wyszo na ten wiat (I Jana 4,1). Izajasz owiadczy: Co dotyczy zakonu i objawienia: Jeeli tak nie powiedz, to nie zabynie dla nich jutrzenka (Izaj. 8,20).
Dzieo Ducha witego powanie ucierpiao z powodu bdw ludzi, ktrzy twierdzc, e zostali owieceni, gosili zarazem zbyteczno kierowania si
autorytetem Sowa Boego. Ludzie ci natomiast kierowali si wewntrznymi
odczuciami, ktre traktowali jako gos Boga, ale duch, ktry nimi kierowa,
nie by Duchem Boym.
Poleganie na wasnych odczuciach, poczone z zaniedbywaniem lektury
Pisma witego, prowadzi moe jedynie do ruiny i zwiedzenia, co suy realizacji planw podjtych przez siy za. Poniewa dziaanie Ducha witego ma
tak wane znaczenie dla Kocioa Chrystusowego, to nic dziwnego, e szatan
posugujc si bdami fanatykw stara si wzbudzi pogard dla Jego
pracy i skoni lud Boy do lekcewaenia tego rda siy, jakie Zbawiciel dla
nas przygotowa.
Zgodnie ze Sowem Boym Duch wity mia kontynuowa swe dzieo
przez cay okres nowotestamentowy. W cigu stuleci, kiedy ludzie posiadali ju
Stary i Nowy Testament, Duch wity nie przestawa przekazywa wiata
pojedynczym ludziom, niezalenie od objawie zawartych w uwiconym kanonie Biblii. Zreszt sama Biblia sprawozdaje o tym, e za porednictwem Ducha
witego docieray do ludzi przestrogi, nagany, rady i wskazwki
w kwestiach niczym nie zwizanych ze sprawami wyoonymi w Pimie witym. Znajdujemy tam take wzmianki o prorokach dziaajcych w rnych
stuleciach, ktrych proroctwa nie weszy do kanonu Pisma witego. Podobnie te po zamkniciu tego kanonu Duch wity kontynuowa nadal sw
dziaalno, aby owieca, ostrzega i pociesza dzieci Boe.
Jezus obieca swym uczniom: Pocieszyciel, Duch wity, ktrego Ojciec
pole w imieniu moim, nauczy was wszystkiego i przypomni wam wszystko,
co wam powiedziaem (Jan 14,26). Gdy przyjdzie On, Duch Prawdy, wprowadzi was we wszelk prawd, (...) i to, co ma przyj, wam oznajmi (Jan
16,13). Pismo wite wyranie uczy, e obietnice te nie ograniczay si tylko
do czasw apostolskich, lecz dotycz Kocioa Chrystusowego we wszystkich
stuleciach. Zbawiciel zapewnia swych naladowcw: Oto Ja jestem z wami po
wszystkie dni a do skoczenia wiata (Mat. 28,20). Pawe za owiadczy, e
dary i przejawy dziaania Ducha przekazane zostay Kocioowi, aby przygo-
nadzieja.pl
Wstp
nadzieja.pl
11
Ellen G. White
12
WIELKI BJ
nagany (II Piotra 3,14). Nic wic dziwnego, e w naszych czasach specjalne
zasoby aski i mocy Boej s Kocioowi nie mniej potrzebne ni w dniach
apostolskich.
Dziki owieceniu przez Ducha witego sceny dugotrwaego konfliktu
pomidzy siami dobra i za zostay odsonite na kartach niniejszej ksiki.
Od czasu do czasu Bg pozwoli mi oglda przebieg wielkiego boju w poszczeglnych stuleciach pomidzy Chrystusem, Ksiciem ycia, sprawc naszego
zbawienia, a szatanem, ksiciem za, autorem grzechu, pierwszym przestpc
witego prawa Boego. Wrogo szatana przeciwko Chrystusowi ujawniona
zostaa take przeciwko Jego naladowcom.
Na przestrzeni caej historii mona odnale lady tej samej nienawici do
zasad prawa Boego, dowody tej samej taktyki zwodzenia i przedstawiania
faszu jako prawdy, ktra doprowadzia do zastpowania prawa Boego przez
prawa ludzkie, a ludzi skonia do oddawania czci raczej stworzeniu ni Stwrcy. We wszystkich stuleciach widoczne s wysiki szatana zmierzajce do przedstawienia w faszywym wietle boskiego charakteru, do skonienia ludzi, aby
posiadali faszywy pogld na temat Boga-Stwrcy, a tym samym, aby traktowali Go ze strachem i nienawici, a nie z mioci. Widoczne s wysiki
szatana, by odrzuci prawo Boe i nakoni ludzi do uznania, e s wolni od
wszelkich wymaga dekalogu. Widoczne jest te przeladowanie przeze tych
wszystkich, ktrzy omielili si stawi czoo i odeprze jego zwodnicze ataki.
lady tych poczyna odnale mona w yciu patriarchw, prorokw, apostow, mczennikw i reformatorw.
W wielkim kocowym konflikcie diabe zastosuje t sam podstpn taktyk, ujawni te same motywy swego dziaania zmierzajce do tego samego
celu, jak w minionych stuleciach. Powtrzy si to, co historia ju zanotowaa,
z tym jednym wyjtkiem, e nadchodzcy bj wiary toczy si bdzie z intensywnoci, jakiej wiat nigdy jeszcze nie by wiadkiem. Zwodnicze dziaania
szatana stan si jeszcze bardziej podstpne, a jego ataki bardziej zdecydowane. Gdyby to byo moliwe, zwidby i zniszczy nawet i wybranych (patrz
Mar. 13,22).
Gdy Duch Boy odsoni przed moimi oczami wielkie prawdy ukryte
w Sowie Boym, wydarzenia przesze i przysze, polecono mi przekaza innym
to, co zostao mi objawione. Kazano mi przeledzi dzieje wielkiego boju w
minionych stuleciach i tak je przedstawi, aby zwrci uwag na zbliajc si
szybko ostateczn walk dobra i za. Dla osignicia tego celu dokonaam
zestawu wydarze z dziejw Kocioa w taki sposb, aby uchwyci te momenty
historii, kiedy odsaniano przed wiatem poszczeglne prawdy Boe, prawdy,
ktre wywoyway gniew szatana i potgoway wrogo miujcych wiat chrzecijan, a ktre podtrzymywane byy w wiadectwie tych, co nie umiowali
ycia swojego (patrz Obj. 12,11).
nadzieja.pl
Wstp
nadzieja.pl
13
Ellen G. White
14
WIELKI BJ
Rozdzia I
Wizja dziejw
dyby i ty poznao w tym to dniu, co suy ku pokojowi. Lecz teraz
nadzieja.pl
nadzieja.pl
15
Ellen G. White
16
WIELKI BJ
nadzieja.pl
I. Wizja dziejw
nadzieja.pl
17
Ellen G. White
18
WIELKI BJ
nadzieja.pl
I. Wizja dziejw
nadzieja.pl
tynnych przedsionkach. To wanie dziki obecnoci Chrystusa druga witynia bya wspanialsza od pierwszej, ale Izrael odrzuci ten Dar Nieba. Wraz
z odejciem pokornego Nauczyciela, ktry tego dnia wyszed przez Zot Bram, na zawsze znika wspaniao wityni. Speniy si sowa Zbawiciela:
Oto dom wasz pusty zostanie (Mat. 23,38).
Gdy Jezus wypowiedzia proroctwo o zburzeniu wityni, uczniw napenia trwoga i zdziwienie, chcieli wic dokadnie zrozumie znaczenie sw
Chrystusa. Czterdzieci lat budowano t wityni, a lud z ochot powica
swe bogactwa, rce do pracy i zdolnoci, aby budynek by jak najwspanialszy.
Herod Wielki nie szczdzi w tym celu ani rzymskich, ani ydowskich skarbw,
nawet cesarz przysa swe dary. Masywne bloki biaego marmuru o niespotykanej wielkoci, sprowadzone z Rzymu, tworzyy cz budowy. Uczniowie
zwrcili uwag Mistrza wanie na te mury, kiedy powiedzieli: Nauczycielu,
patrz, co za kamienie i co za budowle (Mar. 13,1).
Na te sowa Jezus da uroczyst i niespodziewan odpowied: Zaprawd
powiadam wam, nie pozostanie tutaj kamie na kamieniu, ktry by nie zosta
rozwalony (Mat. 24,2).
Ze zburzeniem Jerozolimy uczniowie czyli wydarzenia osobistego przyjcia Chrystusa w krlewskiej wspaniaoci, by zaj tron wszechwiata, ukara niepokutujcych ydw i zrzuci rzymskie jarzmo z narodu izraelskiego.
Pan powiedzia im, e przyjdzie powtrnie, dlatego na sam wzmiank o zdarzeniach majcych dotyczy zburzenia Jerozolimy myli uczniw skieroway
si na Jego powtrne przyjcie. Zgromadzeni na Grze Oliwnej pytali Go:
Powiedz nam, kiedy si to stanie i jaki bdzie znak twego przyjcia i koca
wiata? (Mat. 24,3).
Dla ich dobra Chrystus nie odkry im przyszoci. Gdyby ju wwczas
zrozumieli w peni dwa straszne wydarzenia, cierpienie i mier Chrystusa,
oraz zburzenie miasta i wityni, ogarnaby ich rozpacz. Chrystus poda im
tylko w zarysach zdarzenia, ktre miay mie miejsce przed kocem czasu.
I nie zrozumiano wwczas jeszcze Jego sw, ich znaczenie miao by odkryte
dopiero wtedy, kiedy Jego lud bdzie potrzebowa wskazwek zawartych w
tych sowach. Proroctwo Chrystusa miao wic podwjne znaczenie. Przede
wszystkim odnosio si do zburzenia Jerozolimy, a poza tym byo obrazem
wydarze czasu ostatecznego.
Jezus opowiada suchajcym Go uczniom o losie, jaki mia spotka odstpczy Izrael, a szczeglnie o karze, ktra spadnie na dlatego, e odrzuci i
ukrzyowa Mesjasza. Oto pewne znaki poprzedz w straszny koniec. Godzina powszechnej trwogi przyjdzie nagle. Zbawiciel ostrzega swych naladowcw: Gdy wic ujrzycie na miejscu witym ohyd spustoszenia, ktr przepowiedzia prorok Daniel kto czyta, niech uwaa wtedy ci, co s w Judei,
niech uciekaj w gry (Mat. 24,15.16; uk. 21,20).
19
Ellen G. White
20
WIELKI BJ
nadzieja.pl
I. Wizja dziejw
nadzieja.pl
du was Syjon bdzie zorany jak pole, Jeruzalem stanie si kup gruzu, a gra
wityni zalesionym wzgrzem (w. 12).
Prawie przez czterdzieci lat, od chwili, gdy Chrystus przepowiedzia los
Jerozolimy, Bg opnia wykonanie swego wyroku. Wspaniaa bya cierpliwo Pana w stosunku do tych, ktrzy odrzucili Jego ewangeli i zabili Jego
Syna. Przypowie o nieurodzajnym drzewie ilustruje jednak pniejszy stosunek Boga do narodu ydowskiego. Polecenie dane winogrodnikowi brzmiao:
Wytnij je, po c jeszcze ziemi prno zajmuje? (uk. 13,7), ale boska aska
oszczdzia miasto w cigu nastpnych kilkunastu lat. Wrd ydw wielu
byo takich, ktrzy jeszcze nie znali osoby i dziaalnoci Chrystusa. Dzieci nie
miay moliwoci i nie otrzymay takiego wiata, jakie ich rodzice odrzucili.
Bg wic owieca je przez apostow i uczniw. Mogy same stwierdzi, jak
proroctwa wypeniay si nie tylko w narodzeniu i yciu Chrystusa, ale te
w Jego mierci i zmartwychwstaniu. Dzieci nie byy potpione z powodu grzechw swoich rodzicw, ale kiedy przy caej wiedzy danej ich rodzicom i one
odrzuciy dodatkowe wiato do nich skierowane, stay si wspuczestnikami
grzechw rodzicw i dopeniy miar wasnej grzesznoci.
Cierpliwo Boga wzgldem Jerozolimy tylko umocnia ydw
w zatwardziaoci serc. Przez sw nienawi i okruciestwo w stosunku
do uczniw Jezusa odrzucili ostatni dar aski Boej. Wwczas Bg zaniecha
opieki nad nimi, nie ogranicza ju mocy szatana i jego aniow, nard zosta
oddany pod kierownictwo wodza, jakiego sam sobie obra. ydzi zniewayli
ask Chrystusa, ktra mogaby im pomc w przezwycieniu zych skonnoci, teraz one stale nad nimi panoway. Szatan wzbudzi w nich najbardziej
niskie dze.
Nie zastanawiali si, dziaali bez namysu, kierowaa nimi dza i lepa
zawzito. W swym okruciestwie byli podobni do szatana. W rodzinach
i w caym narodzie, wrd najwyszych i najniszych grup panoway podejrzliwo, zazdro, nienawi, ktnie, bunty, morderstwa. Nigdzie nie byo bezpieczestwa i pewnoci. Przyjaciele i krewni zdradzali si nawzajem. Rodzice
zabijali dzieci, a dzieci rodzicw. Rzdzcy nie mogli nad sob zapanowa, gdy
nie kontrolowane namitnoci uczyniy ich tyranami. ydzi posuyli si nawet faszywym wiadectwem, aby mc osdzi niewinnego Syna Boego.
A teraz z powodu faszywych oskare nie byli pewni wasnego ycia. Swym
postpowaniem mwili: Dajcie nam spokj ze witym Izraelskim (Izaj. 30,11),
a wic spenio si ich yczenie. Boja Boa przestaa ich niepokoi. Szatan
stan na czele narodu i obj ster najwyszych obywatelskich i religijnych
rzdw.
Dotychczasowi przeciwnicy czyli si, by wsplnie grabi i torturowa
swe ofiary, a czasem bez litoci sami si wzajemnie mordowali. Nawet wito
wityni nie powstrzymywaa ich od okruciestwa. Mordowano tych, ktrzy
21
Ellen G. White
22
WIELKI BJ
si modlili, w wityni poniewieray si trupy zabitych. W swym lepym blunierczym zarozumialstwie gosili publicznie, i nie obawiaj si zburzenia
Jerozolimy, gdy miasto to jest wasnoci Bo. Chcc za jeszcze bardziej
ugruntowa swe wpywy, przekupili faszywych prorokw, by upewniali lud
nawet wwczas, kiedy witynia bya ju otoczona legionami rzymskimi e
powinien oczekiwa ratunku od Boga. Do ostatniej chwili cay nard by
wicie przekonany, e Najwyszy zainterweniuje i ustrzee ich od zguby z rki
nieprzyjaciela. Izrael odrzuci jednak bosk opiek, wic pozosta bez obrocy.
Nieszczsna Jerozolima! Szarpi j wewntrzne nieporozumienia, ulice spywaj krwi jej synw, a obce wojska burz miasto i morduj obrocw.
Wszystkie przepowiednie Chrystusa o Jerozolimie wypeniy si co do joty.
ydzi dowiadczyli Jego ostrzegawczych sw: Jak miar mierzycie, tak i
wam odmierz (Mat. 7,2).
Jako zwiastuny nieszczcia i kary, ukazay si znaki i cuda.
W nocy nadnaturalne wiato zajaniao nad wityni i otarzem. Wieczorem
na chmurach ukazyway si obrazy wojownikw i wozy wojenne, cigajce
do walki. Kapani penicy nocn sub w wityni przeraeni byli tajemniczymi gosami; ziemia si trzsa i syszano sowa: Opumy to miejsce!
Wielka brama wschodnia, ktrej ogromne zawiasy umieszczone byy w kamiennej ociey, i ktra bya tak cika, e potrzeba byo dwudziestu mczyzn
do jej zamknicia, teraz o pnocy otworzya si sama (por. Milman, The
History of the Jews, ksiga XIII).
Przez siedem lat chodzi ulicami Jerozolimy pewien czowiek
i przepowiada zbliajce si nieszczcie. Dniem i noc piewa aosny hymn:
Gos z poudnia, gos z pnocy, gos od czterech wiatrw, gos przeciw Jerozolimie i wityni, gos przeciw oblubiecowi i oblubienicy, gos przeciw caemu narodowi. Wiziono i biczowano tego dziwnego proroka, ale nie skary
si wcale, a jedyn jego odpowiedzi na wszelkie zniewagi byy sowa: Biada,
biada Jerozolimie! Biada, biada miastu, narodowi i wityni. Woanie to zamilko dopiero wwczas, kiedy czowiek ten zgin przy zburzeniu Jerozolimy,
ktre wczeniej przepowiedzia.
Podczas zniszczenia Jerozolimy nie zgin ani jeden chrzecijanin. Chrystus ostrzega swych uczniw, a wszyscy, ktrzy uwierzyli Jego sowom, byli
przygotowani na przepowiedziany znak.
Gdy za ujrzycie Jerozolim otoczon przez wojska, wwczas wiedzcie,
e przybliyo si jej zburzenie. Wtedy mieszkacy Judei niech uciekaj
w gry, a ci, ktrzy s w obrbie miasta, niech wyjd z niego (uk. 21,2021) powiedzia Jezus. Kiedy Rzymianie pod dowdztwem Cestusa otoczyli
miasto, nieoczekiwanie przerwali oblenie wanie wwczas, gdy nadarzya
si najlepsza okazja do nagego natarcia. Obleni, wtpic w powodzenie
obrony, chcieli si wanie podda, kiedy wdz rzymski, bez widocznego powo-
nadzieja.pl
I. Wizja dziejw
nadzieja.pl
du, wycofa swe wojska. Boska opatrzno tak pokierowaa wypadkami, aby
przyniosy ocalenie Jego ludowi. Chrzecijanie otrzymali oczekiwany i przepowiedziany znak. Kady, kto chcia si zastosowa do przestrg Chrystusa, mia
teraz ku temu sposobno, a Pan sprawi, e ani ydzi, ani Rzymianie nie
mogli przeszkodzi w ucieczce ludowi Boemu. Po odwrocie Cestusa ydzi
wypadli z miasta i gonili cofajce si wojska rzymskie, a kiedy obie strony
zajte byy walk, chrzecijanie mogli spokojnie opuci miasto. W tym czasie
take w caym kraju nie byo wrogw, ktrzy mogliby im przeszkadza. Podczas oblenia ydzi, ktrzy przybyli zewszd na wito Namiotw, znajdowali
si w Jerozolimie, tote chrzecijanie bez przeszkd uszli spokojnie przez okoliczne miasta i wioski do miasta Pella w Perei po drugiej stronie Jordanu.
Wojska ydowskie, gonice Cestusa i jego armi, z tak zajadoci rzuciy si na tyln stra Rzymian, i grozio jej zupene zniszczenie.
Z wielk trudnoci uda si Rzymianom odwrt. ydzi, nie ponisszy prawie
adnych strat, wrcili triumfalnie z upami do miasta. To chwilowe zwycistwo
przynioso im jednak tylko nieszczcie. Ufni w sw si stali si nieustpliwi
wobec Rzymu (i nie podjli rokowa), skutkiem czego na miasto spado przepowiedziane biada.
Okropna bya klska, gdy Tytus ponownie obleg Jerozolim. Otoczy
miasto podczas wit Paschy, kiedy w Jerozolimie zebray si tysice ydw.
Zapasy ywnoci, ktre wystarczyyby na kilka lat, gdyby nimi szafowano
waciwie, zostay wczeniej zniszczone w bratobjczych walkach zwalczajcych si wzajemnie stronnictw, tote podczas oblenia zawiso nad miastem
straszliwe widmo mierci godowej. Miar pszenicy sprzedawano za jeden talent. Panowa taki gd, e mieszkacy uli swe skrzane pasy, sanday i skry
chronice tarcze. Wielu z nich decydowao si na nocne wyprawy w celu
zdobycia dziko rosncego ziela za murami miasta. Mieszkacw Jerozolimy
nie odstraszao to, e niektrych apano i mordowano wrd mk, a innym,
ktrzy wrcili szczliwie, wykradano poywienie zdobyte z naraeniem ycia.
Silniejsi w najokrutniejszy sposb wydzierali szczupe zapasy ywnoci sabszym. Dopuszczali si tego ludzie yjcy dotychczas w dostatku, pragncy
jedynie w ten sposb zgromadzi zapasy i zapewni sobie ywno na przyszo.
Oblenie byo tragiczne w skutkach. Tysice osb zgino mierci godow lub wskutek epidemii. Zdawao si, e znikny naturalne wizy mioci.
ony okraday mw, a mowie ony; dzieci wydzieray ostatni ks chleba
z ust swym rodzicom. Pytanie proroka: Czy kobieta moe zapomnie o swoim
niemowlciu? (Izaj. 49,15) znalazo odpowied wewntrz murw osdzonego
miasta. Tkliwe zwykle kobiety wasnymi rkami gotoway swoje dzieci; te
suyy im za pokarm w czasie zagady crki mojego ludu (Treny 4,10).
Wypenio si ostrzegawcze proroctwo sprzed 1400 lat: Kobieta najbardziej
23
Ellen G. White
24
WIELKI BJ
midzy wami wydelikacona i wypieszczona, ktra nigdy nie prbowaa postawi stopy swojej nogi na ziemi, poniewa bya zbyt wypieszczona i wydelikacona, bdzie zazdroci umiowanemu mowi i swemu synowi i crce (...)
i nawet swoich dzieci, ktre porodzi, gdy sama potajemnie zjada je bdzie
z braku czegokolwiek innego w czasie oblenia i ucisku, jakim ucinie ci
twj nieprzyjaciel w twoich miastach (V Moj. 28,56-57).
Rzymianie, chcc zastraszy ydw i w ten sposb zmusi ich do poddania
si, biczowali i krzyowali winiw za murami miasta. Setki ich gino tak
mierci, a dolina Jozafata i Golgota pokryte zostay krzyami w takiej liczbie,
e trudno si byo swobodnie midzy nimi porusza. Tak oto wypenio si yczenie
ydw przed sdem Piata: Krew jego na nas i na dzieci nasze (Mat. 27,25).
Tytus gotowy by uczyni koniec tym okropnociom i w ten sposb skrci miastu czas jego kary. Ze wstrtem i oburzeniem patrzy na stosy trupw
lece w dolinie. Jak urzeczony spoglda z Gry Oliwnej na wspania wityni. Wyda rozkaz, aby nie ruszono z niej ani jednego kamienia. Zanim
przypuci szturm na miasto, apelowa do ydowskich wodzw, eby go nie
zmuszali do splamienia krwi tego witego miejsca. Zapewnia,
e jeli ydzi opuszcz wityni i bd walczyli na innym miejscu, aden
Rzymianin nie naruszy jej witoci. Jzef Flawiusz w swej mowie apelowa do
ydw, aby si poddali i w ten sposb ratowali miasto, siebie i wityni, ale
jego sowa powitano przeklestwami i szyderstwem. Kiedy sta przed ydami
jako ostatni ziemski porednik, zaczto rzuca do niego oszczepami. Wczeniej
ydzi odrzucili prob Syna Boego, teraz propozycje i proby tego Izraelity
umocniy ich tylko w decyzji walki do ostatniej kropli krwi. Daremne byy
usiowania Tytusa, by zachowa wityni. Wikszy od niego przepowiedzia,
e nie zostanie tu kamie na kamieniu.
lepy upr wodzw ydowskich i przestpstwa, jakie miay miejsce wrd
oblonych, zwikszyy wstrt i odraz u Rzymian. W kocu Tytus zdecydowa
si zdoby wityni szturmem, ale jeli moliwe, zachowa j od zburzenia.
Nie suchano jednak jego rozkazu. Gdy wieczorem uda si do swego namiotu,
obleni ydzi wypadli ze wityni i natarli na rzymskich onierzy. Podczas
walki jeden z wojownikw rzymskich rzuci ponc gowni przez otwr wityni i w jednej chwili ciany obite cedrowym drzewem stany w pomieniach.
Tytus w towarzystwie swoich wodzw przybieg na miejsce wypadku i rozkaza gasi poar. Nie zwaano jednak na jego sowa. onierze rzucali z wciekoci zapalone gownie na budynki ssiadujce ze wityni, a ydw szukajcych tam schronienia mordowali mieczem. Krew jak woda ciekaa po
stopniach wityni, giny tysice ydw. Wrzaw wojenn zaguszay gonie
woania: Iszabood! (Chwaa przemina).
Tytus nie mg powstrzyma zaciekoci walczcych onierzy. Poszed
wraz ze swymi oficerami obejrze wntrze wityni. Jej blask i wietno
nadzieja.pl
I. Wizja dziejw
nadzieja.pl
25
Ellen G. White
26
WIELKI BJ
pisze: Zgubi ci, Izraelu (...) gdy upade przez wasn win (Oz. 13,9;
14,1). Cierpienia Izraela przedstawiane s czsto jako kara, ktra spotkaa go
na wyrany rozkaz Boy. W ten sposb wielki oszust chce zatai swe niszczycielskie dzieo. Przez uparte odrzucanie mioci i aski Boej doprowadzili
ydzi do tego, e Bg odebra im swoj ochron, a szatan zawadn nimi
wedug swojej woli.
Wydarzenia, ktre miay miejsce przy zburzeniu Jerozolimy, ilustruj
mciwy sposb postpowania szatana wobec tych, ktrzy poddaj si jego
wpywom i panowaniu.
Nie moemy poj, jak bardzo powinnimy by wdziczni Chrystusowi za
Jego pokj i opiek, jakimi nas otacza. Jedynie moc Boa chroni ludzi przed
cakowit wadz szatana. Nawet nieposuszni i niewdziczni powinni widzie
powd do wdzicznoci wobec Boga za Jego ask i cierpliwo, gdy to On
trzyma na wodzy moc szatana. Jednak gdy ludzie przekraczaj granice Boej
cierpliwoci, wwczas koczy si dla nich ograniczenie siy szatana. Bg nigdy
nie jest wykonawc wyroku nad przestpcami, lecz tych, ktrzy odrzucaj Jego
ask, pozostawia wasnemu losowi, aby zbierali to, co sami zasiali. Kady
odrzucony promie wiata, kade wymiane lub zlekcewaone napomnienie,
kada pielgnowana namitno, kade przestpienie zakonu Boego, jest zasianym nasieniem, ktre na pewno w swoim czasie przyniesie owoc. Duch wity,
ktremu si czowiek stale sprzeciwia, w kocu go opuszcza i czowiek nie ma
ju siy opanowa zych namitnoci. Pozbawiony te zostaje ochrony przed
wrogoci szatana. Zburzenie Jerozolimy jest wstrzsajcym i uroczystym ostrzeeniem dla wszystkich, ktrzy lekcewa Bo ask i sprzeciwiaj si napomnieniom Jego miosierdzia. Nie ma dobitniejszego wiadectwa o odrazie Boga
do grzechu i przykadu kary, jaka spotka winnych. Proroctwo Zbawiciela
o zburzeniu Jerozolimy bdzie miao jeszcze inne wypenienie, a straszliwe spustoszenie miasta byo tylko zapowiedzi przyszych wydarze. W losie wybranego miasta moemy dostrzec los caego wiata, ktry odrzuci miosierdzie Boe
i podepta Jego zakon. Straszne s obrazy ndzy ludzkiej, ktrej ziemia bya
wiadkiem przez dugie wieki bezprawia i przestpstw popenionych przez czowieka. Serce zamiera, a duch wtleje, gdy czowiek przywodzi na myl te rzeczy.
Straszne byy zawsze nastpstwa odrzucenia autorytetu niebios, ale jeszcze straszniejsze obrazy odsaniaj nam przepowiednie na przyszo. Czym s obrazy
przeszoci dugi szereg zbrodni, wojen, buntw, walk, szat we krwi zbroczonych (Izaj. 9,5) w porwnaniu z okropnociami tego dnia, w ktrym
Duch Boy ju cakowicie opuci niesprawiedliwych i nie bdzie wicej powstrzymywa wybuchw ludzkiej namitnoci ani szataskiej zoci? Wtedy, jak nigdy
przedtem, wiat ujrzy skutki panowania szatana.
Jednak w tym wielkim dniu, tak jak podczas zburzenia Jerozolimy, dzieci
Boe bd wyratowane, kady, ktry jest zapisany do ksig ywota (Izaj.
nadzieja.pl
I. Wizja dziejw
nadzieja.pl
4,3). Chrystus powiedzia, e przyjdzie powtrnie, aby zabra swoich wiernych. I wtedy ukae si na niebie znak Syna Czowieczego, i wtedy biada
bd wszystkie plemiona ziemi, i ujrz Syna Czowieczego, przychodzcego na
obokach nieba z wielk moc i chwa. I pole aniow swoich z wielk trb,
i zgromadz wybranych jego z czterech stron wiata z jednego kraca nieba
a po drugi (Mat. 24,30-31). Potem wszyscy ci, ktrzy wzgardzili ewangeli,
zostan zniszczeni tchnieniem ust jego i blaskiem przyjcia jego (II Tes.
2,8). Jak kiedy Izraelici, tak niepoboni bd sami przyczyn swej zagady,
zgin z powodu wasnych przestpstw. Grzeszne ycie tak bardzo oddali ich od
Boga, a zo zdeprawuje, e objawienie boskiej wspaniaoci bdzie dla nich
poerajcym ogniem.
Oby ludzie nie odwayli si zniewaa ostrzee zawartych w sowach
Jezusa! Jak ostrzega uczniw przed zburzeniem Jerozolimy, dajc im znak
zapowiadajcy jej upadek, by mogli uciec, tak te ostrzeg wiat przed dniem
ostatecznego zniszczenia, podajc znaki poprzedzajce w dzie, aby wszyscy,
ktrzy chc, mogli unikn przyszego gniewu. Jezus wyjania: I bd znaki
na socu, ksiycu i na gwiazdach, a na ziemi lk bezradnych narodw
(uk. 21,25; por. Mat. 24,29; Mar. 13,24-26; Obj. 6,12-17). Kto ujrzy znaki
przyjcia Chrystusa, powinien wiedzie, e blisko jest, tu u drzwi (Mat.
24,33). Czuwajcie (Mar. 13,35) oto sowa napomnienia Jezusa. Wszyscy,
ktrzy zwaaj na to napomnienie, nie pozostan w ciemnoci, dzie ten nie
zastanie ich nie przygotowanych, natomiast wszystkich nie trwajcych w czujnoci duchowej dzie ten zaskoczy, jak zodziej w nocy (por. I Tes. 5,2.5).
Jak kiedy ydzi nie zwaali na sowa ostrzeenia Zbawcy, dotyczce
Jerozolimy, tak samo wielu wspczesnych nie zwaa na napomnienia
i ostrzeenia dotyczce obecnego czasu. Kiedy ostateczny dzie nadejdzie,
zastanie niepobonych nie przygotowanych. Kiedy ycie bdzie pyn zwykym trybem, kiedy ludzie zajci bd rozrywkami, interesami, zdobywaniem
pienidzy, kiedy religijni przywdcy wychwala bd postpy wiata i jego
osignicia, a ludzie bd upieni faszyw pewnoci jutra wwczas tak jak
zodziej zakrada si do nie strzeonego domu, tak niespodziewanie spadnie
zagada na beztroskich i grzesznych i nie umkn (I Tes. 5,3).
27
Ellen G. White
28
WIELKI BJ
Rozdzia II
Pierwsi chrzecijanie
iedy Chrystus odsania uczniom los Jerozolimy i zdarzenia poprzedzajce Jego powtrne przyjcie, przepowiedzia take przysze dowiadczenia swego ludu, czekajce go na przestrzeni czasu od wniebowstpienia
Paskiego, a do Jego powtrnego przyjcia w mocy i w chwale, w celu zbawienia ludu. Stojc na Grze Oliwnej Zbawiciel widzia burze, jakie wkrtce
nawiedz Koci apostolski, a spogldajc dalej w przyszo grone chmury, z ktrych w wiekach ciemnoci i przeladowa spadn gromy na Jego
naladowcw. W kilku krtkich, lecz wanych zdaniach przepowiedzia Jezus,
w jakiej mierze wadcy tego wiata przeladowa bd Koci Boy. Naladowcy Chrystusa bd musieli przej drog upokorze, szyderstw i cierpie tak,
jak przeszed ich Mistrz. Nieprzyja zwrcona przeciwko Zbawcy wiata
dotknie take tych, ktrzy uwierz w Jego imi (Mat. 24,9.21-22).
Historia wczesnego Kocioa potwierdza sowa Jezusa. Moce ziemi
i pieka poczyy si przeciwko Chrystusowi i Jego naladowcom. Pogastwo
byo wiadome tego, e jeeli chrystianizm zwyciy, run pogaskie witynie
i otarze, dlatego te wytao wszystkie siy, aby zniszczy chrzecijan. Zaczy si przeladowania. Chrzecijanom rabowano majtnoci i wypdzano
z domostw. Toczyli oni wielki bj utrapienia (Hebr. 10,32). Wielu z nich
krwi przypiecztowao sw wiar. Zabijano wszystkich. monych i niewolnikw, bogatych i ubogich, uczonych i prostakw.
Przeladowania, zapocztkowane w czasach Nerona, mniej wicej w tym
czasie, gdy aposto Pawe ponis mczesk mier, trway z wiksz lub mniejsz
gwatownoci przez dugie stulecia. Chrzecijan faszywie oskarano o najgorsze przestpstwa, uwaano ich za przyczyn wszelkich nieszcz, godu, zarazy,
trzsienia ziemi. Poniewa stali si przedmiotem oglnej nienawici i podejrze
znalazo si wielu oskarycieli, ktrzy dla pienidzy zdradzali niewinnych. Sdzono chrzecijan jako wrogw cesarstwa, nieprzyjaci religii i wyrzutkw
spoeczestwa. Wielu rzucano dzikim zwierztom na poarcie albo ywcem palono w rzymskich amfiteatrach. Niektrych krzyowano, innych, zaszytych w
nadzieja.pl
nadzieja.pl
skry dzikich zwierzt, rzucano na aren, gdzie rozszarpyway ich psy. Cierpienia i mier wyznawcw Chrystusa stay si publiczn rozrywk. Tumy przychodziy na miejsca, gdzie tracono chrzecijan, aby ucieszy oczy widokiem mk
skazacw. Cierpienia umierajcych witano oklaskami i miechem.
Gdziekolwiek chrzecijanie szukali ukrycia, polowano na nich, jak na
dzikie zwierzta. Tropieni ukrywali si na pustyniach i w opuszczonych miejscach. Byli kamienowani, paleni, przerzynani pi, zabijani mieczem, bkali
si w owczych i kozich skrach, wyzuci ze wszystkiego, uciskani, poniewierani; ci, ktrych wiat nie by godny, tuali si po pustyniach i grach, po
jaskiniach i rozpadlinach ziemi (Hebr. 11,37-38). Katakumby byy wtedy schronieniem dla wielu z nich. Pod wzgrzami, za murami Rzymu, cigny si
dugie, biegnce kilometrami korytarze. Tam w podziemiach naladowcy Chrystusa grzebali swoich zmarych i chronili si, cigani i przeladowani. Kiedy
Dawca ycia wzbudzi wszystkich, ktrzy toczyli dobry bj wiary, wwczas
z tych mrocznych podziemi wyjdzie wielu mczennikw Chrystusa.
Mimo przeladowa wiadkowie Jezusa zachowali czyst wiar. Chocia
musieli si wyrzec wygody i y odcici od wiata sonecznego w ciemnym,
lecz przyjaznym onie ziemi, nie narzekali. Zachcali si wzajemnie sowami
wiary, cierpliwoci i nadziei, aby wytrwa. Utrata ziemskich dbr nie zdoaa
ich skoni do wyrzeczenia si wiary w Chrystusa. Dowiadczenia i przeladowania byy krokami, ktre zbliyy ich do odpoczynku i nagrody.
Wielu z nich, podobnie jak sudzy Boy przed wiekami, byo zamczonych na mier, nie przyjwszy uwolnienia, aby dostpi lepszego zmartwychwstania (Hebr. 11,35). Przypominali sobie sowa Mistrza napominajce ich,
e w przeladowaniach dla imienia Chrystusa powinni by radoni i peni
nadziei, gdy otrzymaj wielk zapat w niebiosach, bowiem prorocy take
byli przeladowani. Wierni cieszyli si, e s godni cierpie dla prawdy,
a z pomieni stosw czsto dobiega gos pieni triumfu. Patrzc z wiar
w niebo, mczennicy widzieli Chrystusa i aniow, ktrzy spogldali na nich
ze wspczuciem i uznaniem dla ich wytrwaoci. Z tronu Boego syszeli gos:
Bd wierny a do mierci, a dam ci koron ywota (Obj. 2,10).
Na prno szatan usiowa si zniszczy Koci Chrystusa. Bj,
w ktrym uczniowie Jezusa skadali w ofierze swe ycie, nie zakoczy si
wtedy, kiedy ci wierni stre sztandaru Chrystusa polegli na swych posterunkach. Przegrywajc zwyciyli. Sudzy Boy ginli, lecz Jego dzieo kroczyo
nadal naprzd. Ewangelia szerzya si niepowstrzymanie, a liczba zwolennikw Mistrza wzrastaa. Dobra nowina docieraa do terenw niedostpnych
nawet dla rzymskich orw. Pewien chrzecijanin, postawiony przed rzymskimi
urzdnikami, przeladujcymi chrzecijan, powiedzia: Moecie nas zabija,
mczy, osdza, lecz wasza niesprawiedliwo jest dowodem naszej niewinnoci. Nawet wasze okruciestwo nic wam nie pomoe; ono raczej przyciga
29
Ellen G. White
30
WIELKI BJ
ludzi do nas. Im wicej nas zabijacie, tym wicej nas jest; krew chrzecijan jest
nasieniem (Tertulian, Apology, rozdz. 50).
Tysice wiziono i mordowano, ale na ich miejscu pojawiali si inni. Ci,
ktrzy dla wiary ponosili mier mczesk, byli pewni zwycistwa w Chrystusie, prowadzili dobry bj. Cierpienia, jakie chrzecijanie znosili, zespalay
ich silniej ze Zbawicielem i z sob nawzajem. Ich ycie byo przykadem,
a mier trwaym wiadectwem dla prawdy. Czsto w najbardziej niespodziewanych momentach poddani szatana opuszczali jego sub i stawali pod sztandarem Chrystusa. Dlatego szatan postanowi skuteczniej wystpi przeciw
Bogu i zatkn swj sztandar w Kociele chrzecijaskim. Gdyby mu si udao
zwie wyznawcw Chrystusa, znikaby ich sia, wytrwao, stanowczo i
atwo by si stali jego upem.
Chytroci wic pocz osiga to, czego nie zdoby gwatem. Przeladowania
ustay, a ich miejsce zajy niebezpieczne pragnienia ziemskich nagrd i wiatowej
czci. Wielu pogan przyjmowao tylko cz chrzecijaskiej wiary, odrzucajc reszt prawdy. Owiadczali, e uznawaj Jezusa jako Syna Boego i wierz w Jego
mier oraz zmartwychwstanie, lecz nie wyznawali swych grzechw, bowiem nie
odczuwali koniecznoci skruchy i zmiany serca. Gotowi byli na ustpstwa i to
samo proponowali chrzecijanom, aby wszystkich poczy w jedno wyznanie.
Kocioowi grozio teraz wielkie niebezpieczestwo, wizienie, przeladowanie, ogie i miecz byy w stosunku do niego bogosawiestwem. Cz
chrzecijan staa mocno w wierze, zdecydowanie przeciwstawiajc si wszelkim
kompromisom. Inni godzili si na ustpstwa i czyli z tymi, ktrzy poowicznie przyjli chrzecijastwo, twierdzc, e bdzie to rodkiem do ich penego
nawrcenia. Dla wiernych naladowcw Chrystusa by to czas wielkiej prby.
Pod paszczykiem pozornego chrzecijastwa szatan zakrada si do Kocioa,
by sfaszowa wiar i odwrci umysy ludzi od sowa prawdy.
Wikszo chrzecijan w kocu przystaa na obnienie poziomu swojej
wiary. W ten sposb chrzecijastwo zjednoczyo si z pogastwem. Poganie,
cho zapewniali, e s nawrceni, nadal praktykowali swe bawochwalcze kulty,
zmieniajc jedynie przedmiot swego uwielbienia na obrazy Jezusa,
a nawet Marii czy witych. Bdne nauki, zabobony i ceremonie czyli
z now wiar i czci dla Boga. Zaczyn bawochwalstwa wniesiony w ten
sposb do Kocioa rozpocz sw niszczycielsk dziaalno. Gdy naladowcy
Chrystusa poczyli si z pogastwem, Koci chrzecijaski pocz si rozkada straci swoj czysto i moc. Mimo to zawsze byli tacy, ktrzy
dochowywali wiernoci prawdzie i nie dali si zwie. Byli wierni Twrcy tej
prawdy i czcili tylko jedynego Boga. Wrd wyznawcw Chrystusa zawsze
wystpoway i wystpuj dwie grupy wierzcych. Pierwsza naladuje Jezusa,
usilnie stara si wyzby bdw i upodobni do Zbawiciela, druga unika jasnych, praktycznych prawd, bo odsaniaj one ich bdy. Nawet wwczas, gdy
nadzieja.pl
nadzieja.pl
31
Ellen G. White
32
WIELKI BJ
nadzieja.pl
nadzieja.pl
wroga Chrystusa. Ewangelia wskazuje ludziom zasady ycia cakowicie przeciwne ich obyczajom i pragnieniom, dlatego z ni walcz. Tacy ludzie nienawidz
czystoci, odsania ona i potpia ich grzechy, dlatego przeladuj i niszcz wszystkich, ktrzy yj wedug zasad witych i sprawiedliwych. W tym sensie
poniewa propagowane przez ewangeli prawdy wzbudzaj nienawi ewangelia nazwana jest mieczem.
Tajemnicze dziaanie Opatrznoci, ktre dopuszcza przeladowanie sprawiedliwych przez niezbonych, zachwiao ju wielu sabych w wierze. Niektrzy przestaj
ufa Bogu, poniewa niepokutujcym grzesznikom czsto powodzi si dobrze, a
pobony i dobry cierpi z ich powodu. Jak sprawiedliwy i miosierny Bg, ktrego
moc nie zna granic, moe tolerowa tak niesprawiedliwo? pytaj. Jest to
pytanie nie na miejscu. Bg da nam dostatecznie wiele dowodw swej mioci i nie
wolno nam wtpi w Jego dobro tylko dlatego, e nie moemy zrozumie Jego
drg. Chrystus przewidzia, e uczniowie bd wtpi w dniach dowiadczenia
i ciemnoci, wic powiedzia im: Nie jest suga wikszy nad pana swego. Jeli mnie
przeladowali i was przeladowa bd (Jan 15,20). Jezus cierpia za nas wicej,
ni ktrykolwiek z Jego naladowcw mgby znie. Kto powoany jest, aby cierpie i umrze mczesk mierci, wstpuje tylko w lady Syna Boego. Pan nie
zwleka z dotrzymaniem obietnicy (II Piotra 3,9). Nie opuszcza, ani nie zaniedbuje swoich dzieci, ale pozwala grzesznym objawi ich prawdziwy charakter, aby
nikt, kto chce czyni wol Bo, nie by przez nich zwiedziony. Dopuszcza, by
sprawiedliwi przechodzili ogie dowiadcze, ktry ich oczyszcza, aby wasnym
przykadem przekonali innych o prawdziwoci swej wiary i pobonoci, by ich
wierno w pielgrzymowaniu osdzia grzesznych i niewierzcych. Bg przyzwala, eby ludziom zym powodzio si dobrze, aby objawili sw wrogo wobec
Niego, a kiedy ju dopeni si miara ich nieprawoci, aby wszyscy mogli si
przekona, e Pan jest askawy i sprawiedliwy, gdy skarze ich na wieczn
zagad. Zblia si dzie pomsty, a wwczas wszyscy przestpujcy zakon Boy
i uciskajcy sprawiedliwych otrzymaj zapat za swe czyny w takim stopniu,
jak gdyby dopucili si ich na osobie Chrystusa. Jest pewna wana kwestia, na
ktr Kocioy w naszych czasach powinny zwrci uwag. Aposto Pawe mwi,
e wszyscy, ktrzy chc y pobonie w Chrystusie Jezusie, przeladowanie znosi
bd (II Tym. 3,12). Dlaczego wic nie ma obecnie przeladowa? Jedyn odpowiedzi jest ta, e wiele Kociow dostosowao si do wieckich wzorcw postpowania
i nie wzbudzaj adnych sprzeciww. Rzeczywicie, religia wspczesnych Kociow
nie ma czystego i witego charakteru, ktrym odznaczaa si wiara chrzecijaska
za dni Chrystusa i apostow. Poniewa wielkie prawdy Sowa Boego traktuje si
obojtnie i tak mao jest w Kociele prawdziwej pobonoci, rzekome chrzecijastwo cieszy si uznaniem wiata. Jednak gdy nastanie odrodzenie wiary i mocy na
wzr wczesnego chrzecijastwa, obudzi si duch nienawici, a stosy przeladowa
zapon na nowo.
33
Ellen G. White
34
WIELKI BJ
Rozdzia III
nadzieja.pl
nadzieja.pl
wiata oraz ca ich wspaniao zaproponowa, eby Chrystus mu si pokoni, uznajc tym samym jego potg, a wtedy on ofiaruje Mu cay wiat.
Chrystus zgromi zarozumialstwo kusiciela i zmusi go do odejcia. Gdy jedn
a
k
z t sam pokus szatan zbliy si do ludzi, odnis wielki sukces. Koci,
aby zapewni sobie ziemskie korzyci i wiatow saw, szuka poparcia i
przyjani u monych tego wiata. Odrzuciwszy za Chrystusa musieli ulec
przedstawicielowi ksicia ciemnoci biskupowi Rzymu.
Jedna z gwnych nauk Kocioa rzymskiego gosi, e papie jest widzialn gow powszechnego Kocioa chrzecijaskiego, najwyszym autorytetem dla biskupw, duchownych i wyznawcw na caym wiecie. Co wicej,
papieowi nadano tytu boski. Nazwano go Pan nasz Papie (Dominus noster papa) i uznano za nieomylnego. On z kolei da, aby mu wszyscy oddali
cze. Papiestwo da tego, czego szatan da od Chrystusa kuszc Go na
pustyni, a wielkie rzesze ludzi s rzeczywicie gotowe t cze mu odda.
Jednak wyznawcy Chrystusa, ktrzy maj w swych sercach boja Boga
i powaaj Jego wol, dadz tak sam odpowied na to zwodnicze danie,
jak da Chrystus: Panu Bogu swemu pokon oddawa i tylko jemu bdziesz
suy (uk. 4,8). W Sowie Boym nie wystpuje ani jedna wzmianka o tym,
e Bg ustanowi kogokolwiek prcz Chrystusa gow Kocioa. Doktryna
o supremacji papieskiej jest przeciwna naukom Pisma witego. Papie nie ma
wadzy nad Kocioem Chrystusowym, chyba e na drodze uzurpacji.
Rzym oskary protestantw o herezj oraz odstpstwo i wykluczy ich
z Kocioa. Oskarenia te jednak dotyczyy raczej jego samego, to on wanie
by tym, ktry porzuci sztandar Chrystusa i odszed od wiary, ktra raz
na zawsze zostaa przekazana witym (Juda 3).
Szatan dobrze wiedzia, e Pismo wite pomoe ludziom rozpozna jego
kamstwa i sprzeciwi si jego mocy. Sam Zbawiciel wiata, gdy by kuszony,
posuy si Sowem Boym. Przy kadym ataku Chrystus broni si tarcz
wiecznej prawdy mwic: Napisano. Wszystkim twierdzeniom wroga przeciwstawia mdro i moc Sowa. Aby uzyska wadz nad czowiekiem i utwierdzi swj autorytet, szatan musia utrzyma ludzi w nieznajomoci Pisma
witego. Biblia wywysza Boga, a miertelnemu czowiekowi wskazuje waciw jemu pozycj, wic jej wite prawdy musiay by zachowane w tajemnicy. Koci przyj ten plan. Przez wiele stuleci rozpowszechnianie Biblii byo
zabronione. Nie wolno byo jej czyta, ani mie w domu. Pozbawieni skrupuw ksia interpretowali prawdy biblijne tak, aby usprawiedliwiay ich postpowanie. W takich okolicznociach uznano powszechnie papiea za zastpc
Boga na ziemi, obdarzonego wadz nad Kocioem i pastwem.
Poniewa Biblia jedyne rdo wykrycia bdu bya niedostpna,
szatan dziaa wedug swego upodobania. Proroctwo mwi, e odstpca bdzie
35
Ellen G. White
36
WIELKI BJ
zamyla odmieni czasy i zakon (Dan, 7,25). I faktycznie nie zaniedba tego.
Koci bowiem poway si usun drugie przykazanie Boe i rozdzieli dziesite na dwa odrbne przykazania, aby utrzyma pierwotn liczb przykaza.
Byo to wyrazem ustpstwa na rzecz nawrconych pogan. Niedawno jeszcze
byli oni bawochwalcami, eby nie uprawiali kultu pogaskich bokw, dano
im moliwo czczenia obrazw i relikwii, a uchway soboru umocniy ostatecznie ten nowy, chrzecijaski system bawochwalstwa2.
Ustpstwo wobec pogastwa otworzyo drog dalszemu zniewaaniu autorytetu niebios. Przez niezbonych przywdcw religijnych szatan naruszy
take czwarte przykazanie, usun biblijn sobot, dzie, ktry Bg bogosawi i powici (por. I Moj. 2,2-3), a na jego miejsce ustanowi wito obchodzone przez pogan, czcigodny dzie soca. Tej zmiany nie dokonano nagle.
W pierwszych wiekach wszyscy chrzecijanie wicili sobot. Gorliwie bronili
czci Boga, a poniewa wierzyli, e prawo jest niezmienne, stali na stray
witoci jego przykaza. Szatan jednak chytrze dziaa przez swych przedstawicieli, aby osign zamierzony cel. Chcia uwag ludu skierowa
na niedziel, uczyniono wic j witem na cze zmartwychwstania Chrystusa
i w dzie ten zaczto odprawia naboestwa. Cho sobot traktowano ju
tylko jako dzie odpoczynku, bya ona jednak dalej przestrzegana.
Aeby urzeczywistni zamierzone dzieo, szatan jeszcze przed pierwszym
przyjciem Chrystusa skoni ydw do obcienia soboty najbardziej rygorystycznymi przepisami i wymaganiami tak trudnymi, e wicenie jej czyniy
nieznonym ciarem. Korzystajc z tych okolicznoci przedstawi sobot jako
postanowienie ydowskie. Natomiast dla chrzecijan niedziela bya dniem oglnej
radoci. Chcc wic pobudzi ich do nienawici wzgldem wszystkiego co ydowskie, przeksztaci sobot w dzie postu, smutku i utrapienia.
W pierwszej poowie czwartego stulecia cesarz Konstantyn wyda dekret
obowizujcy w caym Cesarstwie Rzymskim, na mocy ktrego niedziela staa
si powszechnym witem3. Pogascy obywatele czcili ten dzie jako dzie
soca, chrzecijanie za jako dzie zmartwychwstania Paskiego. Aby unikn konfliktw cesarz postanowi oba te sprzeczne pojcia chrzecijan i pogan
poczy w jedno. Wspierali go w tym rwnie przywdcy Kocioa. Opanowani
pych i dz wadzy spodziewali si, e w ten sposb uatwi poganom przyjcie chrzecijastwa, a jeeli zarwno chrzecijanie, jak i poganie wici bd
jeden i ten sam dzie, wzronie potga i wspaniao Kocioa. Wielu pobonych chrzecijan poczo z biegiem czasu uwaa, e niedziela jest w pewnym
stopniu wita, ale nadal wicono dzie Paski, sobot, zgodnie z czwartym
przykazaniem.
Na tym jednak zwodziciel nie zakoczy swego dziea. Postanowi opanowa chrzecijastwo przy pomocy swego zarzdcy, wyniosego papiea, uwaajcego si za zastpc Chrystusa. Swj cel osign poprzez poowicznie nawr-
nadzieja.pl
nadzieja.pl
37
Ellen G. White
38
WIELKI BJ
nadzieja.pl
nadzieja.pl
39
Ellen G. White
40
WIELKI BJ
nadzieja.pl
nadzieja.pl
41
Ellen G. White
42
WIELKI BJ
Rozdzia IV
Waldensi
ord duchowej ciemnoci, jaka spowia ziemi w czasie wielowiekowej
wadzy papieskiej, wiato prawdy nie mogo by zupenie zgaszone.
Zawsze istnieli wiadkowie, Boga, ktrzy pielgnowali wiar w Jezusa Chrystusa jako jedynego porednika midzy Bogiem a czowiekiem i wicili prawdziwy dzie odpocznienia sobot, dla ktrych jedynym prawem ycia byo
Pismo wite. wiat nigdy si nie dowie, jak wiele zawdzicza tym ludziom.
Pitnowano ich jako heretykw, kwestionowano ich postpowanie, oczerniano
charaktery, zatajano lub opacznie przedstawiano tre ich pism. A mimo to oni
byli niewzruszeni przez stulecia zachowali wiar w jej pierwotnej czystoci
jako wite dziedzictwo dla przyszych pokole.
Historia ludu Boego w czasie ciemnego redniowiecza, jakie nastpio
wraz z rozpoczciem panowania papiestwa, zapisana jest na kartach ksig
niebios, natomiast w ziemskich jego kronikach powicono jej niewiele
miejsca. Oprcz oskare przeladowcw ludu Boego w annaach historii
znajdujemy niewiele ladw jego istnienia. Rzym w przebiegy sposb wymazywa wszelki lad sprzeciwu jego doktrynom czy dekretom. Wszystko,
co zostao uznane za heretyckie zarwno ludzi, jak i pisma starano
si zniszczy. Wystarczao, e usyszano o najmniejszej wtpliwoci lub
kwestionowaniu dogmatw papieskich, by pozbawi ycia bogatego lub biednego, wysoko lub nisko urodzonego. Rzym stara si rwnie zniszczy
kady dowd swojego okruciestwa wobec innowiercw. Sobory papieskie
zalecay, aby ksigi zawierajce tego rodzaju sprawozdania byy palone.
Przed wynalezieniem druku byo ich niewiele, a te, ktre istniay, nie nadaway si do przechowywania. Wadze papieskie mogy wic z powodzeniem
zrealizowa swj zamys.
aden Koci lecy w zasigu wadzy Rzymu nie cieszy si dugo wolnoci religijn. Papiestwo z chwil zdobycia supremacji zaczo niszczy
wszystkich, ktrzy nie chcieli uzna jego zwierzchnictwa, tote poszczeglne
Kocioy jeden po drugim ulegay przemocy Rzymu.
nadzieja.pl
nadzieja.pl
Wielka Brytania wczenie przyja chrzecijastwo. Ewangelia, ktra dotara do mieszkacw tych wysp w pierwszych wiekach naszej ery, bya tam
jeszcze czysta i wolna od rzymskich znieksztace. Przeladowanie ze strony
pogaskich wadcw, ktre docierao rwnie do odlegych wybrzey, byo jedynym darem, jaki tamtejsze wsplnoty chrzecijaskie otrzymay od Rzymu. Wielu
chrzecijan uciekajc przed przeladowaniami w Anglii znalazo schronienie w
Szkocji, skd prawda przedostaa si do Irlandii, gdzie przyjto j z radoci.
Kiedy Sasi wtargnli do Brytanii, w kraju zapanowao pogastwo. Zdobywcy wzgardzili naukami swych niewolnikw, wic chrzecijanie zmuszeni
byli szuka schronienia w grach i na dzikich wrzosowiskach. Jednak ukrywane przez jaki czas wiato nie przestao wieci. W Szkocji po upywie
stulecia zabyso takim blaskiem, i promienie jego dosigy odlegych krajw.
Z Irlandii pochodzi pobony Kolumb i jego wsppracownicy. Zgromadziwszy
rozproszonych wierzcych na nie zamieszkanej wyspie Iona, zaoyli tam orodek pracy misjonarskiej. Jeden z nich wici biblijny dzie odpocznienia,
sobot, a za jego przykadem prawd t przyjli inni. Na wyspie zaoono
szko, skd ewangelici udawali si nie tylko do Szkocji i Anglii, lecz take
do Niemiec, Szwajcarii, a nawet Woch.
Jednak Rzym zwrci w kocu swoje oczy i na Brytani, chcc take tam
rozprzestrzeni sw wadz. W szstym wieku wysannicy Rzymu rozpoczli
nawracanie pogaskich Sasw. Dumni barbarzycy przyjli ich przychylnie i
wiele tysicy przyjo rzymsk wiar. W miar postpu pracy przywdcy papiescy i nawrceni Sasi musieli zetkn si z prostymi i skromnymi chrzecijanami, wyznawcami czystej nauki biblijnej. Jake wielka bya midzy nimi
rnica! Tych pierwszych cechowaa wystawno, wiara w zabobony i zarozumialstwo, nauki i ycie drugich ttniy prostymi zasadami Biblii. Rzymscy
wysannicy zadali, aby i ci chrzecijanie uznali zwierzchnictwo papiea.
Brytowie uprzejmie odpowiedzieli, e chc kocha wszystkich ludzi, lecz papie
nie jest upowaniony do sprawowania rzdw w Kociele, dlatego mog mu
okaza tylko tak ulego, jaka naley si kademu naladowcy Chrystusa.
Parokrotnie ponawiano prby zapewnienia Rzymowi posuszestwa Brytw,
lecz owi pokorni chrzecijanie, zaskoczeni pych posw papieskich, odpowiadali stanowczo, e nie znaj innego Pana oprcz Chrystusa.
Papiestwo pokazao wtedy swe prawdziwe oblicze. Rzymski przywdca
powiedzia: Jeeli nie chcecie przyj braci, ktrzy przynosz wam pokj,
spotkacie nieprzyjaci, ktrzy przynios wam wojn. Jeeli razem z nami nie
bdziecie wskazywa Sasom chrzecijaskiej drogi ycia, z ich rki otrzymacie
mier (I. H. Merle DAubign, History of The Reformation of the Sixteenth
Century, XVII, 2). Nie byy to czcze groby. Zacza si walka ze wiadkami
wiary biblijnej, intrygi i oszustwa, a zniszczono ich zbory w Brytanii lub
zmuszono je do poddania si wadzy papieskiej.
43
Ellen G. White
44
WIELKI BJ
nadzieja.pl
IV. Waldensi
nadzieja.pl
wstrzymywali si od pracy. Taki stan nie zadowala jednak przywdcw papieskich, dali oni nie tylko uznania niedzieli, lecz bezczeszczenia sabatu i ostro
oskarali tych, ktrzy omielili si odda mu cze. Tylko ten, kto by poza
zasigiem wadzy rzymskiej, mg w spokoju zachowywa zakon Boy.
Waldensi naleeli do tych, ktrzy jako pierwsi w Europie posiadali wasny
przekad Pisma witego9. Na wiele lat przed reformacj dokonali przekadu
Biblii na rodzimy jzyk, dziki czemu zachowali nie sfaszowan prawd, a
zarazem stali si szczeglnym przedmiotem nienawici i przeladowa. Waldensi gosili, e Koci rzymski jest odstpczym Babilonem z ksigi Objawienia
w. Jana i z naraeniem ycia opierali si zwiedzeniom papiestwa. Pod naciskiem dugotrwaego przeladowania niektrzy osabli w wierze i stopniowo
porzucali zasadnicze nauki biblijne, winni jednak mocno trwali w prawdzie. W
wiekach odstpstwa wrd waldensw byli i tacy, ktrzy poza nieuznawaniem
wadzy Rzymu, odrzucili take kult obrazw jako bawochwalstwo i wicili
prawdziwy dzie odpocznienia sobot. Pomimo straszliwych przeladowa
zachowali sw wiar. Cho dosigay ich wcznie Sabaudczykw, cho paleni
byli na rzymskich stosach, jednak niezachwianie bronili Sowa Boego i nalenej mu czci.
Wrd gr, ktre zawsze byy ucieczk dla ucinionych i przeladowanych, waldensi znaleli schronienie. Tam przechowywano wiato prawdy
podczas ciemnego redniowiecza, tam te przez tysic lat wiadkowie prawdy
zachowywali pierwotn wiar.
Bg przygotowa dla swego ludu wityni natury odpowiadajc wielkim
prawdom Biblii, ktre mu powierzono. Dla tych wiernych wygnacw gry
byy symbolem sprawiedliwoci Jahwe. Swym dzieciom wskazywali na wyyny
i szczyty, ktre w majestatycznej wspaniaoci wznosiy si przed nimi, opowiadajc im o Wszechmogcym, u ktrego nie ma zmiany ani zamienia, a
ktrego Sowo jest tak samo pewne i niewzruszone, jak te skalne masywy. Bg
utwierdzi gry i ugruntowa je; adne inne rami, oprcz rki Nieskoczonej
Mocy, nie zdoa ich ruszy z posad. Tak samo Bg ustanowi dekalog, podstaw panowania na niebie i ziemi. Rka ludzka moga dosign blinich i
pozbawi ich ycia, lecz atwiej byoby tym ludziom poruszy gry z ich posad
i rzuci je w morze, ni zmieni jedno z przykaza w zakonie Boym lub
zniweczy jedn z Jego obietnic dla tych, ktrzy czyni wol Bo. Jednak w
swej wiernoci wobec zakonu Boego sudzy Boga powinni trwa tak mocno
jak nieporuszone gry.
Gry otaczajce doliny, w ktrych mieszkali waldensi, byy wiecznymi
wiadkami twrczej mocy Boej i niezawodnym zapewnieniem Jego opieki.
Wygnacy polubili te ciche symbole obecnoci Jahwe. Nie narzekali na swj
trudny los, nigdy te nie odczuwali samotnoci wrd cichych gr. Dzikowali
Bogu, e przygotowa im schronienie przed gniewem i okruciestwem ludzi, i
45
Ellen G. White
46
WIELKI BJ
nadzieja.pl
IV. Waldensi
nadzieja.pl
47
Ellen G. White
48
WIELKI BJ
nadzieja.pl
IV. Waldensi
nadzieja.pl
dzieo ewangelizacji. Czsto wdrowali jako kupcy lub domokrcy. Sprzedawali jedwabie, ozdoby i rozmaite przedmioty, ktre w owym czasie nie byy
atwo dostpne, chyba e w odlegych orodkach handlowych. Jako kupcw
chtnie witano ich tam, gdzie nie przyjto by misjonarza (por. Wylie, 1,7).
Cay czas wznosili serca do Boga, proszc o mdro, by skutecznie przedstawi skarby kosztowniejsze od zota i drogich kamieni. Mieli przy sobie ukryte
odpisy fragmentw caej Biblii i gdy tylko nadarzaa si okazja zwracali uwag
swoich klientw na te rkopisy. Czsto wzbudzali zainteresowanie Sowem
Boym i z radoci zostawiali odpisy tym, ktrzy chcieli je przyj.
Prac ewangelizacyjn rozpoczynali od wzgrz i dolin rodzinnych gr,
potem szli coraz dalej poza miejsca swego ukrycia. Czsto boso i w zwyczajnym, zabrudzonym w podry odzieniu, jak ich Mistrz, wdrowali przez mae
i wielkie miasta, docierajc do najodleglejszych zaktkw*. Wszdzie rozsiewali kosztowne ziarna Sowa Boego. Tam, gdzie przechodzili, wyrastay zbory,
a krew mczennikw wiadczya o prawdzie. Potajemnie i w cichoci Sowo
Boe torowao sobie drog do serc i domw chrzecijan, a dzie sdu ostatecznego objawi bogate niwo dusz pozyskanych przez prac tych wiernych ludzi.
Pismo wite byo dla waldensw nie tylko opisem dziaalnoci Boej w
przeszoci oraz nakreleniem odpowiedzialnoci i obowizkw teraniejszoci,
lecz take objawieniem niebezpieczestw i wspaniaoci przyszych dni. Wierzyli,
e koniec wszechrzeczy nie jest daleki. Gdy z modlitw i ze zami studiowali
Bibli, wypowiedzi Pisma witego wywieray na nich gbokie wraenie i przez
to lepiej rozumieli swe obowizki wzgldem blinich, ktrym winni byli ogosi
zbawienne prawdy. Pismo wite ukazywao im plan zbawienia. W wierze w
Jezusa Chrystusa znajdowali pociech, nadziej i pokj. Im wicej wiato prawdy rozjaniao ich rozum i radowao serce, tym bardziej pragnli zwrci promienie tego wiata na tych, ktrzy trwali w ciemnociach bdw papieskich.
Widzieli, jak wielu ludzi pod wpywem nauk papiea i kleru
na prno stara si otrzyma odpuszczenie grzechw przez umartwianie ciaa.
* W Polsce o waldensach syszymy ju w 1257 r., gdy pojawili si na pograniczu
polsko-czeskim. Na pocztku XIV w. stanowili oni dosy du si w miastach lskich.
Walk z waldensami podj Koci Katolicki przy pomocy wprowadzonej w tym czasie
w Polsce inkwizycji. Podejrzanych o herezj cigano, przeprowadzano procesy i wydawano wyroki nakadajce kary kocielne, gwnie ekskomunik (kltw), nastpnie za
palono ywcem na stosie. Na pocztku XIV w. waldensi rozpowszechnili swe wpywy
rwnie w Maopolsce, gdzie tpili ich inkwizytorzy, korzystajcy z poparcia Wadysawa okietka. Mimo przeladowa musieli jednak przetrwa i szerzy dalej swe nauki,
skoro w 1327 roku papie Jan XXII poleci dominikanom zorganizowa urzd inkwizytora w Krlestwie Polskim ze wzgldu na istnienie silnych ruchw heretyckich.
Waldensi dziaali rwnie na Pomorzu Zachodnim. Ich dziaalno na ziemiach polskich
przetrwaa do XV w., kiedy to poczyli si z husytami.
49
Ellen G. White
50
WIELKI BJ
nadzieja.pl
IV. Waldensi
nadzieja.pl
51
Ellen G. White
52
WIELKI BJ
Pose prawdy udawa si w dalsz drog, a jego pokora, szczero, gorliwo i serdeczno byy przedmiotem czstych rozmw. W wielu wypadkach
suchacze nie pytali go, skd pochodzi, ani dokd zda. Byli tak przejci,
wpierw podziwem, a potem wdzicznoci i radoci, e nie myleli o tych
sprawach. Gdy prosili, by ich odwiedzi, odpowiada, e musi szuka innych
zgubionych owiec trzody Chrystusa. Czyby to by anio z nieba? pytali.
Bardzo czsto nie widzieli ju wicej posaca, ktry im przynis prawd.
By on ju w innych krajach, albo gin w nieznanym wizieniu, a moe koci
jego bielay tam, gdzie wiadczy o ewangelii. Jednak sowa, ktre wypowiedzia, nie mogy by zapomniane, to one wypeniay dalej dzieo w sercach
ludzkich, a ich skutek objawiony bdzie dopiero na sdzie ostatecznym.
Misjonarze waldensw wkraczali do krlestwa szatana i dlatego moce
ciemnoci wzmogy czujno. Kady wysiek podjty dla postpu prawdy obserwowany by przez szatana, a ten wywoywa obawy wrd jego ludzkich wsppracownikw. Przywdcy Kocioa rzymskiego zdawali sobie spraw ze wzrastajcego niebezpieczestwa grocego im ze strony tych skromnych pielgrzymw. Jeeli pozwol wiatu prawdy wieci bez przeszkd, rozproszy ono
chmury faszu otaczajcego lud, zwrci umysy ku Bogu, a w kocu pooy
kres panowaniu Rzymu.
Nawet samo istnienie ludzi, ktrzy wyznawali wiar pierwotnego Kocioa, byo ju wiadectwem odstpstwa Rzymu, dlatego te wzbudzao nienawi
i przeladowanie. Sprzeciwianie si zakazowi i popularyzowanie Pisma witego byo take obraz, ktrej Rzym nie mg darowa. Postanowi wic zgadzi tych ludzi z powierzchni ziemi. Rozpoczy si wyprawy przeciwko ludowi
Boemu ukrytemu w grskich kryjwkach. Inkwizytorzy cigali ich na grskich szlakach i czsto powtarzaa si scena niewinnego Abla padajcego z
morderczej rki Kaina.
Pustoszono urodzajne pola waldensw, rwnano z ziemi ich mieszkania
i kaplice, tak i tam, gdzie niegdy znajdoway si kwitnce pola i domostwa
spokojnego i pracowitego ludu, powstaway opustoszae miejsca. Jak dzikie
zwierzta staj si bardziej rozszalae na widok krwi, tak wcieko wadz
papieskich, podsycana bya wikszymi cierpieniami ich ofiar. Wielu wiadkw
prawdziwej wiary cigano po grach lub niepokojono w dolinach, gdzie ukrywali si wrd potnych lasw i ska.
Jednak nie mona byo skierowa adnego oskarenia przeciwko moralnoci przeladowanych chrzecijan. Nawet nieprzyjaciele powiadczali, e lud
ten jest spokojny, przyjazny i pobony. Ich wina leaa jedynie w tym, e nie
chcieli suy Bogu wedug upodobania papiestwa. Z powodu tego przestpstwa
spaday na nich wszelkiego rodzaju zniewagi, ponienia i tortury.
Gdy Rzym postanowi zniszczy t znienawidzon sekt, rozpocz
od rzucania kltwy, ktra potpia waldensw jako heretykw, wydajc na
nadzieja.pl
IV. Waldensi
nadzieja.pl
nich tym samym wyrok mierci10. Nie oskarano ich o nierbstwo, rozwizo
czy nieuczciwo, lecz goszono, e ich pobono i wito jest pozorna, przez
co zwodz owce prawdziwej trzody Boej. Dlatego papie zarzdzi, aby t
obrzydliw i upart sekt przestpcw, w razie gdyby sprzeciwiaa si uroczycie wyrzec swych herezji, zgnie jak jadowite we (Wylie, XVI, 1). Czy
pyszny wadca rzymski zdawa sobie spraw z tego, e kiedy usyszy ponownie te sowa? Czy wiedzia, e s one zapisane w ksigach niebios, e kiedy
na sdzie bd wiadczy przeciwko niemu? Jezus powiedzia: Cokolwiek
uczynilicie jednemu z tych najmniejszych moich braci, mnie uczynilicie
(Mat. 25,40).
Bulla papieska daa, aby wszyscy wyznawcy Kocioa przyczyli si do
wypraw krzyowych przeciwko heretykom. Jako zacht do tego okrutnego
dziea ogoszono, e uczestnicy otrzymuj uwolnienie od wszystkich kar
kocielnych, od grzechw gwnych i pospolitych. Zwolniono ich od zoonych
przysig, zalegalizowano prawo do wasnoci, ktre w przeszoci nabyli nielegalnie, a kademu, kto by zabi heretyka, przyrzeczono darowanie wszystkich grzechw. Bulla ta uniewaniaa wszelkie umowy zawarte z waldensami,
nakazywaa sugom waldensw opuszczenie ich domw, zakazywaa udzielania
tym ludziom jakiejkolwiek pomocy i upowaniaa kadego do zagarnicia ich
majtku (Wylie, XVI, 1). Dokument ten wyranie ukazywa prawdziwe motywy postpowania papiestwa, by to ryk smoka a nie gos Chrystusa.
Przywdcy Kocioa nie chcieli dostosowa swoich charakterw
do wspaniaego wzoru zakonu Boego, lecz stworzyli wasny, wygodny dla
nich, wzr postpowania i zapragnli zmusi wszystkich do ycia zgodnego
z wol Rzymu. Europa staa si widowni najstraszliwszych tragedii. Zepsuci
i blunierczy kapani wykonywali dzieo szatana, ktry ich inspirowa. Nie
znali miosierdzia. Ten sam duch, ktry ukrzyowa Chrystusa i zabi apostow, ktry pobudzi krwioerczego Nerona przeciwko wierzcym w dniach jego
panowania, objawia si w tych, ktrzy chcieli zetrze z ziemi umiowanych
przez Boga ludzi.
Przeladowania, trwajce przez wiele wiekw, znoszone byy cierpliwie
i wytrwale przez pobony lud, ktry chcia uczci tym Zbawiciela. Nie zwaajc na podjte przeciwko nim wyprawy krzyowe, ani na przeladowania
i nieludzkie tortury, jakie im groziy, waldensi w dalszym cigu szli gosi
kosztown prawd. cigano ich a do mierci, jednak ich krew zraszaa wysiane ziarno, ktre wschodzio i przynosio owoc. W ten sposb ju na setki
lat przed narodzeniem Lutra wiadczyli oni o prawdzie. Rozproszeni w wielu
krajach, wysiali nasienie reformacji, ktra zrodzia si za dni Wiklifa, rozszerzya swj zasig za czasw Lutra i a do koca czasu bdzie prowadzona
przez tych, ktrzy gotowi s cierpie z powodu zwiastowania Sowa Boego
i wiadczenia o Jezusie (Obj. 1,9).
53
Ellen G. White
54
WIELKI BJ
Rozdzia V
Jan Wiklif
rzed reformacj Biblia bya dostpna tylko dla nielicznych, ale Bg nie
pozwoli na to, by Jego prawdy na zawsze pozostay w ukryciu. Z t
sam atwoci, z jak otwiera drzwi wizienia i odsuwa rygle elaznych
bram, by wybawi sugi Boe, mg te uwolni z wizw sowo ywota.
W wielu krajach Europy Duch Boy pobudzi ludzi do szukania prawdy jako
ukrytych skarbw. Dziki Opatrznoci zetknli si oni z Pismem witym
i z wielkim zainteresowaniem badali jego tre. Za wszelk cen starali si
przyj zawarte w nim wiato. Cho nie wszystko dobrze rozumieli, byli
jednak zdolni dostrzec zapomniane prawdy. Jako posowie zesani niemale
z nieba rozrywali wizy zabobonu i bdu oraz nawoywali ludzi, by powstali
i zadali wolnoci.
Przez wiele stuleci Sowo Boe, nie przetumaczone na jzyki narodw
europejskich, dostpne byo jedynie wyszym warstwom duchowiestwa, tylko
waldensi posiadali je we wasnym jzyku. Nadszed jednak czas, gdy Bibli
zaczto tumaczy i podano j ludziom z rnych krajw w ich mowie ojczystej. Mina ju pnoc dla wiata. Szybko mijay godziny ciemnoci
i w wielu krajach poczy ukazywa si zwiastuny jutrzenki.
W czternastym wieku taka jutrzenka reformacji pojawia si w Anglii.
Jan Wiklif by pierwszym zwiastunem reform nie tylko dla Anglii, lecz dla
caego chrzecijaskiego wiata. Protest wobec Rzymu, zapocztkowany przez
Wiklifa, nigdy ju nie mia by stumiony, stajc si pocztkiem walki, ktra
miaa doprowadzi do uwolnienia z wizw duchowej ciemnoci zarwno pojedyncze osoby, jak i Kocioy, i cae narody.
Wiklif otrzyma staranne wychowanie, a boja Paska bya dla niego
pocztkiem mdroci. Na uniwersytecie znany by ze swej arliwej pobonoci,
niezwykych zdolnoci i gruntownej wiedzy. dny nauki stara si zapozna
z kad jej dziedzin. Zna dokadnie filozofi scholastyczn, dogmaty wiary
Kocioa i prawo cywilne, szczeglnie swego kraju. W pniejszej dziaalnoci
Wiklifa ujawnia si warto jego studiw. Gruntowna znajomo wczesnej,
nadzieja.pl
nadzieja.pl
55
Ellen G. White
56
WIELKI BJ
Wiklifa spotgoway ich sprzeciw. Krl i magnaci poczyli si w walce przeciwko paceniu daniny i uznaniu wadzy papiea. W ten sposb papiestwo otrzymao pierwsz powan ran.
Innym zem, przeciw ktremu reformator prowadzi dug i zdecydowan
walk, byy zakony ebracze, ktre zaroiy si w Anglii, rujnujc gospodark
narodow. Ich szkodliwy wpyw widoczny by wszdzie w przemyle, w
nauce i normach moralnych. Leniwe ycie tych mnichw nie tylko odbierao
ludowi rodki materialne, lecz szerzyo te pogard dla pracy.
Na skutek tych wpyww zakonw ebraczych angielska modzie popadaa w
stan degeneracji moralnej. Wielu posmakowawszy nierbstwa wstpowao pod
ich presj do klasztorw nie tylko bez pozwolenia rodzicw, lecz czsto bez ich
wiedzy, a nawet wbrew wyranym sprzeciwom. Jeden z ojcw rzymskiego
Kocioa, ktry wymagania klasztorne stawia ponad obowizek dziecicej
mioci i posuszestwa, twierdzi: Gdyby nawet twj ojciec szlochajc upad
przed twymi drzwiami, a matka odkryaby ono, ktre ci nosio i piersi,
ktre ssa, pamitaj, e masz je podepta idc prosto do Chrystusa. Przez t
obrzydliw nieludzko jak nazwie to pniej Luter przypominajc
bardziej zwierz i tyrana, ni chrzecijanina i czowieka, wlewano jad w serca
dzieci przeciwko rodzicom (Barnas Sears, The Life of Luther, s. 70.69). W ten
sposb dostojnicy papiescy, jak niegdy faryzeusze, przez wasne przepisy
uniewaniali przykazania Boe. Domy pustoszay, rodzicw pozbawiano crek
i synw.
Nawet studenci na uniwersytetach, zwiedzeni faszywymi naukami mnichw, licznie wstpowali do zakonu. Pniej wielu aowao tego kroku, zdajc
sobie spraw, e zrujnowali swe ycie, a rodzicom sprawili bl, jednak gdy ju
raz wstpili do klasztoru, odzyskanie wolnoci byo niemoliwe. Rodzice w
obawie przed mnichami nie wysyali synw na uniwersytety. Nastpstwem
tego by duy spadek liczby studentw w orodkach naukowych. Zamykano
szkoy, wskutek czego szerzya si niewiedza.
Papie da mnichom prawo do wysuchiwania spowiedzi i udzielania rozgrzeszenia. Zezwolenie to stao si rdem jeszcze wikszego za. Mnisi, mylcy tylko o pomnaaniu swych dochodw, tak chtnie udzielali rozgrzeszenia, e garnli si do nich rnego rodzaju przestpcy, wskutek czego zo
zataczao coraz szersze krgi. Nie troszczono si o biednych i chorych, a dary,
ktre mogyby by uyte dla ubogich, oddawano mnichom, wymuszajcym je
od ludzi za pomoc rnych grb. Opornych za pitnowano jako grzesznikw. Pomimo deklarowanego ubstwa, bogactwo mnichw stale si zwikszao, a ich wspaniae budynki i suto zastawione stoy uwydatniay coraz jaskrawiej wzrastajc ndz ludu. Spdzajc czas na rozrywkach i biesiadach,
wyrczali si mnisi w posudze religijnej bezmylnymi ludmi, ktrych posyali, by opowiadali masom cudowne historie, legendy i arty, aby rozbawi lud,
nadzieja.pl
V. Jan Wiklif
nadzieja.pl
a tym samym uczyni z niego ofiar swej arocznoci. Dziki temu udawao
si im utrzyma zabobonne tumy w przekonaniu, e caa ich religijno powinna
polega na uznawaniu wadzy papiea, kulcie witych i udzielaniu mnichom
jamuny, a to wystarczy im do zapewnienia sobie miejsca w niebie.
wiatlejsza cz spoeczestwa daremnie walczya o reform zakonw.
Wiklif natomiast, dziki lepszemu zrozumieniu za, uderzy w jego korzenie,
twierdzc, e sam system jest niewaciwy i winien by zniesiony. Rozpoczy
si dyskusje, paday pytania. Gdy mnisi wdrowali po kraju sprzedajc papieskie odpusty, wielu ludzi zaczo wtpi w skuteczno odpuszczania grzechw
za pienidze i pytali, czy nie powinno si zwraca o pojednanie raczej do Boga
ni do duchowiestwa. Wielu niepokoia drapieno zakonw ebraczych,
ktrych zachanno zdawaa si by nienasycona. Mnisi i kapani rzymscy
mwiono zeraj nas jak rak. Sam Bg musi nam dopomc, gdy w
przeciwnym razie wszyscy zginiemy (DAubign, XVII, 7). Aby ukry sw
chciwo, mnisi gosili, e postpuj zgodnie z przykadem Chrystusa, twierdzc, e On i Jego apostoowie yli rwnie z jamuny ludu. Ale twierdzenia
te zaszkodziy tylko ich sprawie, gdy pobudziy wielu chccych dowiedzie si
prawdy do studiowania Biblii. By to rezultat, ktrego Rzym najmniej si
spodziewa i pragn. W ten sposb umysy ludzi zostay zwrcone do rda
prawdy, ktre Rzym tak bardzo stara si ukry.
Wiklif wystpi przeciw zakonom ebraczym publikujc swe prace nie po
to, by wdawa si w dugie dyskusje, lecz w celu zwrcenia uwagi ludu na
nauki biblijne i ich Autora. Stwierdzi, e papie nie ma mocy, o ile w ogle
j posiada, odpuszczania grzechw i rzucania ekskomunik kocielnych wikszej ni zwyky ksidz, i e nikt nie moe by prawnie usunity z Kocioa,
jeeli nie zosta wpierw potpiony przez Boga. W tamtych warunkach by to
jedyny skuteczny sposb wstrznicia potn budowl wadzy kocielnej,
ktr wznioso papiestwo, i ktra trzymaa w niewoli miliony ludzi.
Wiklifa proszono rwnie, by broni praw korony angielskiej przed napaciami Rzymu. W zwizku z tym spdzi on dwa lata w Niderlandach jako
pose krlewski i tam pertraktowa z wysannikami papiea. Tam te spotka
si z francuskimi, woskimi i hiszpaskimi dostojnikami Kocioa i mia mono zajrzenia za kulisy tych wydarze, ktre w Anglii byy dla niego niedostpne. Pobyt ten wywar ogromny wpyw na jego pniejsz dziaalno.
Przygldajc si reprezentantom papieskiego dworu, Wiklif dostrzeg prawdziwy charakter i cele papiestwa. Powrciwszy do Anglii z jeszcze wiksz gorliwoci gosi swe pogldy, podkrelajc, e podliwo, pycha i oszustwo
stanowi gwne bstwa Rzymu.
W jednym ze swych traktatw tak pisa o papieu i jego kwestarzach:
Wywo oni z naszego kraju pienidze z trudem zarobione przez biedny lud.
Ze skarbca krlewskiego bior wiele tysicy na sakramenty i sprawy duchowe.
57
Ellen G. White
58
WIELKI BJ
Czyni to wszystko przez t przeklt symoni, ktr akceptuje cae chrzecijastwo. Gdyby nasze pastwo posiadao gr zota i nikt nie braby z niej z
wyjtkiem kwestarza, tego dumnego, miujcego wiat kapana, to z biegiem
lat gra ta zniknaby zupenie, poniewa wywozi on z naszego kraju wszystkie pienidze, a w zamian nie daje nic prcz przeklestwa Boego za sw
symoni (John Lewis, History of the Life and Sufferings of J. Wiclif, s. 37).
Wkrtce po powrocie do Anglii krl mianowa Wiklifa proboszczem
w Lutterworth, co byo dowodem, e przynajmniej monarcha nie jest niezadowolony ze szczerych wypowiedzi reformatora. Wpyw Wiklifa dawa si odczu
w sposobie ycia dworskiego, jak rwnie w wierzeniach ludu.
Jednak nie trzeba byo dugo czeka na papieskie gromy rzucone przeciw
Wiklifowi. Wysano do Anglii trzy bulle na uniwersytet, do krla i do
biskupw11. Wszystkie nakazyway podjcie niezwocznych krokw w celu
zmuszenia heretyckiego nauczyciela do milczenia (Neander, General History of
the Christian Religion and Church, VI, 2.1.8). Zanim bulle dotary do Anglii,
gorliwi biskupi wezwali do siebie Wiklifa na przesuchanie. Jednak do sdu
Wiklif uda si w towarzystwie dwch wpywowych ksit,
a lud otaczajcy budynek i napierajcy na drzwi sdowych sal tak wystraszy
sdziw, e musieli odroczy przesuchanie i pozwoli reformatorowi spokojnie
uda si w sw drog. Wkrtce te umar krl Edward III, ktrego
w sdziwych latach praaci starali si podjudzi przeciwko reformatorowi,
a na tron wstpi byy obroca Wiklifa.
Papieskie bulle w kocu nadeszy, stanowczo nakazujc ujcie heretyka
i dajc jego mierci. Teraz stao si jasne, e Wiklif wkrtce bdzie musia
pa ofiar Rzymu. Jednak Ten, ktry przed wiekami powiedzia do Abrahama:
Nie bj si (...) jam tarcz twoj (I Moj. 15,1) wycign i tym razem swe
rami, by obroni swego sug. mier spotkaa nie reformatora, ale papiea
Grzegorza XI, ktry wyda owe bulle. W takiej sytuacji biskupi zebrani w celu
skazania Wiklifa musieli si rozjecha.
Opatrzno Boa nadal kierowaa wydarzeniami, by zapewni reformatorowi warunki dziaania. Po mierci Grzegorza XI wadz objo dwch zwalczajcych si papiey. Kady z nich, powoujc si na sw nieomylno, da
posuszestwa dla siebie. Kady te wzywa wierzcych do walki przeciw drugiemu, groc opornym kltwami, a zjednujc zwolennikw obietnicami nagrody w niebie. Sytuacja ta znacznie osabia si papiestwa. Przeciwne strony
zajte byy wzajemnym zwalczaniem si, tote Wiklif przez jaki czas mia
spokj. Kltwy i oszczerstwa rzucane byy przez jednego i drugiego papiea,
a potoki krwi lay si po obydwu stronach. Koci zerany by przez skandale
i przestpstwa. Tymczasem reformator w swym bezpiecznym ukryciu na probostwie w Lutterworth pilnie pracowa, by umysy ludzi odwrci od zwalczajcych si papiey, a skierowa na Jezusa, Ksicia Pokoju.
nadzieja.pl
V. Jan Wiklif
nadzieja.pl
59
Ellen G. White
60
WIELKI BJ
nadzieja.pl
V. Jan Wiklif
nadzieja.pl
61
Ellen G. White
62
WIELKI BJ
godnoci i czci, lecz na dokadnym naladowaniu ycia i postpowania Chrystusa (...). Chrystus w czasie swej ziemskiej pielgrzymki by czowiekiem ubogim,
ktry odrzuci ziemskie panowanie i chwa.
aden wierzcy nie powinien naladowa papiea lub ktregokolwiek ze
witych, o ile nie chodzili oni ladami Pana Jezusa. Aposto Piotr i synowie
Zebedeusza zgrzeszyli podajc wiatowej czci, co byo przeciwne zasadom
Chrystusa, dlatego nie powinnimy naladowa ich w bdach, ktre popenili.
Swe doczesne dobra i panowanie papie powinien pozostawi wadzy
wieckiej i winien skoni do tego take cae duchowiestwo, gdy tak czyni
Chrystus i apostoowie. Jeli w czymkolwiek zbdziem, pokornie przyjm
nagan, a nawet mier, jeeli bdzie to konieczne. Gdybym mg dziaa
zgodnie ze swoj wol i rozporzdza wasn osob, na pewno stawibym si
osobicie przed biskupem w Rzymie, lecz Pan nawiedzi mnie w inny sposb,
moe przeciwny moim yczeniom i nauczy mnie sucha raczej Boga ni
ludzi.
Koczc napisa: Dlatego mdlmy si do Boga, by natchn naszego
papiea Urbana VI, aby ten wraz z caym duchowiestwem naladowa Chrystusa w yciu i zwyczajach, by skutecznie mg uczy lud, ktry z kolei
mgby go wiernie naladowa (J. Foxe, Acts and Monuments, t. III, s. 49.50).
W ten sposb Wiklif wskaza papieowi i kardynaom na cicho i pokor
Jezusa, przez co nie tylko im, lecz caemu chrzecijastwu uwidoczni rnice
midzy duchowiestwem a Mistrzem, ktrego zastpcami mianowali si kapani.
Wiklif by przekonany, e cen wiernoci Sowu Boemu bdzie ycie
zoone w ofierze. Krl, papie i biskupi jednoczenie planowali jego upadek i
byli pewni, e Wiklif nie poyje duej ni kilka miesicy. Jednak odwaga
reformatora bya niezachwiana. Nie potrzeba daleko chodzi, by otrzyma
palm mczestwa powiedzia go Sowo Boe dumnym biskupom,
a mczestwo ci nie ominie. y i milcze? Nigdy! Niech spadnie miecz wiszcy nad moj gow, oczekuj wyroku (DAubign, XVII, 8).
Lecz boska opatrzno strzega swego sug. Czowiek, ktry cae ycie
pod grob mierci odwanie broni prawdy, nie mia si sta ofiar nienawici
swych nieprzyjaci. Wiklif nigdy siebie nie broni, lecz Pan by jego tarcz, a
teraz, gdy nieprzyjaciele byli pewni swego upu, rka Paska ponownie go
ochronia. Gdy w swym parafialnym Kociele w Lutterworth mia udzieli
komunii, upad nagle sparaliowany i w krtkim czasie zmar.
Pan wyznaczy Wiklifowi dzieo do wykonania. Woy sowa prawdy
w jego usta, aby je ogosi ludowi. Strzeg jego ycia i umoliwia prac, by
zostay stworzone podwaliny wielkiego dziea reformacji.
Wiklif by pierwszym zwiastunem poranku, dziaajcym jeszcze
w czasie nocy redniowiecza. Nie mia poprzednika, na ktrym mgby oprze
nadzieja.pl
V. Jan Wiklif
nadzieja.pl
swe dzieo. Powoany, podobnie jak Jan Chrzciciel, by zwiastunem nowej ery.
System prawd, ktry przedstawi, cechowa si tak spoistoci i gruntownoci, jakiej nie osignli ci, ktrzy przyszli po nim. Stworzy tak rozlege i
gbokie fundamenty reformacji, e ci, ktrzy poszli w jego lady, mieli ju
przygotowan baz dziaania.
Ruch zapocztkowany przez Wiklifa, a zmierzajcy do uwolnienia sumie
i umysw ludzkich z wizw Rzymu, mia swoje rdo w Biblii. To Biblia bya
pocztkiem strumienia bogosawiestw, ktry jak yciodajna woda, popyn
przez wieki, poczwszy od czternastego stulecia. Wiklif przyj Pismo wite
jako natchnione objawienie woli Boej, jako niezawodn regu wiary i ycia.
Nauczono go uwaa Koci rzymski za wity i nieomylny autorytet oraz
przyjmowa bez cienia wtpliwoci jego nauki i obyczaje nagromadzone przez
stulecia. Wiklif jednak odwrci si od nich, uznajc tylko nauk Pisma witego. Ono byo najwyszym autorytetem, ktrego uznania przez ludzi tak
bardzo pragn. Nie Koci katolicki mwicy przez papiea, lecz gos Boy
przemawiajcy z Pisma witego by dla niego jedynym prawdziwym autorytetem wiary. Naucza, e Biblia jest doskonaym objawieniem woli Boej, a
Duch wity jej jedynym nauczycielem. Kady wic, kto bada nauki Pisma
witego, musi zrozumie wynikajcy z tego obowizek. W ten sposb odwrci umysy ludzi od papiea i Kocioa rzymskiego, kierujc je na Sowo Boe.
Wiklif by jednym z najwikszych reformatorw i niewielu dorwnao mu
pod wzgldem wielkoci intelektu, jasnoci myli, stanowczoci w wyznawaniu
prawdy i odwagi w jej bronieniu. Czysto ycia, mio i wierno w subie
cechoway pierwszego reformatora pomimo intelektualnej ciemnoci i moralnego zepsucia czasw, w ktrych y.
Charakter Wiklifa jest dowodem ksztatujcej i odradzajcej mocy
Pisma witego. To Biblia uczynia go tym, kim by. Denie do zrozumienia
wielkich prawd Biblii dodaje wieoci i siy do posiadanych zdolnoci, rozszerza horyzonty mylowe, zaostrza spostrzegawczo i przyczynia si do dojrzaoci w ocenie. Badanie Biblii, jak adne inne studia, uszlachetnia myli,
uczucia i denia, daje wytrwao w postanowieniach, cierpliwo, odwag i
moc ducha, uszlachetnia i uwica charakter. Gorliwe i powane studiowanie
Pisma witego, czce umys badajcego z Nieskoczonym Umysem, daoby
wiatu ludzi o silniejszych i aktywniejszych intelektach oraz szlachetniejszych
zasadach, ni to osignito na skutek najlepszych metod ksztacenia, jakie
ludzie wymylili. Wykad sw twoich owieca mwi psalmista daje
rozum prostaczkom (Ps. 119,130).
Prawdy, goszone przez Wiklifa, docieray coraz dalej. Jego zwolennicy,
znani jako wiklifici i lollardowie, dziaali nie tylko w Anglii, lecz take w
innych krajach. Gdy zabrako przywdcy, pracowali z jeszcze wiksz gorliwoci, a tumy gromadziy si, by sucha ich nauk. Wrd nawrconych byo
63
Ellen G. White
64
WIELKI BJ
nadzieja.pl
V. Jan Wiklif
Rozdzia VI
Hus i Hieronim
wangelia dotara do Czech ju w IX wieku. Przetumaczono wtedy Bibli
i naboestwa odbyway si w jzyku narodowym. Jednak w miar wzrostu znaczenia papiestwa Sowo Boe stopniowo usuwano w cie. Grzegorz VII,
ktry uwaa upokarzanie krlw za swj obowizek, w nie mniejszym stopniu dy do opanowania ludu i wyda bull zakazujc odprawiania naboestw w jzyku czeskim. Papie wyjani, e Wszechmocny yczy sobie, by
naboestwa odbyway si w nieznanym dla nich jzyku oraz e wiele zego i
wiele herezji powstao na skutek niestosowania si do tej zasady (Wylie, 111,
1). W ten sposb Rzym pragn zgasi wiato prawdy, a lud utrzyma w
ciemnoci. Lecz Niebo przewidziao inny sposb utrzymania Kocioa Boego
przy yciu. Do Czech przybyo wielu waldensw i albigensw, ktrzy wypdzeni w czasie przeladowa z Francji i Woch tutaj szukali schronienia. Cho nie
wayli si naucza publicznie, pracowali jednak gorliwie w ukryciu i w ten
sposb prawda bya zachowywana w poszczeglnych stuleciach.
Jeszcze przed narodzeniem si Husa byli w Czechach ludzie, ktrzy
otwarcie krytykowali zepsucie Kocioa katolickiego i rozwizo ludu. Krytyka ta wzbudzia wielkie zainteresowanie. Rwnoczenie wzrosy obawy duchowiestwa, ktre rozpoczo przeladowania uczniw ewangelii. Przeladowani zmuszeni byli odprawia naboestwa w lasach i grach, lecz nawet
tam dosigli ich onierze i wielu tracio ycie. Po jakim czasie Koci
orzek, i wszyscy opuszczajcy naboestwa wedug obrzdku rzymskiego,
bd paleni na stosie. Chrzecijanie ginli w pomieniach, ale wierzyli w
zwycistwo sprawy Boej. Jeden z tych, ktrzy uczyli, e zbawienie mona
osign jedynie przez wiar w ukrzyowanego Zbawiciela, umierajc powiedzia: Teraz nienawi nieprzyjaciela zwycia nas, lecz tak nie bdzie
wiecznie. Z prostego ludu powstanie m bez miecza i godnoci i jego nie
zwyci (tame III, 1). Czasy Lutra naleay jeszcze do dalekiej przyszoci,
jednak ju wtedy pojawi si czowiek, ktrego wiadectwo przeciw Rzymowi
miao poruszy narody.
nadzieja.pl
65
Ellen G. White
66
WIELKI BJ
nadzieja.pl
nadzieja.pl
67
Ellen G. White
68
WIELKI BJ
do rodzinnej wioski. W licie do przyjaciela w Pradze, napisa: Jeeli usunem si spord was to tylko dlatego, e kierowaem si nauk i przykadem
Jezusa. Wyjechaem po to, by li ludzie nie cignli na siebie wiecznej zguby,
a poboni nie cierpieli z mego powodu. Wycofaem si z obawy, by niezboni
kapani nie zabronili przez duszy czas kazania Sowa Boego, ale nie opuciem was, by wyrzec si prawdy, za ktr, z Bo pomoc, gotw jestem umrze
(Bonnechose, The Reformers before the Reforamtion, t. I, s. 87). Hus nie
zaniecha swej dziaalnoci, lecz podrowa po okolicznych wioskach wygaszajc kazania ludnoci dnej Sowa Boego. W ten sposb zarzdzenia wydane przez papiea w celu stumienia ewangelii, dopomogy jedynie jej szerzeniu si. Nie moemy nic bowiem uczyni przeciwko prawdzie, ale dla prawdy
(II Kor. 13,8).
Na tym etapie reformatorskiej dziaalnoci, Hus przeywa wewntrzn
walk. Chocia Koci stara si go zniszczy, on jednak nie zaprzecza cakowicie jego autorytetowi. Koci rzymski by dla niego oblubienic Chrystusa,
a papie namiestnikiem Boga. Hus walczy jedynie przeciwko naduywaniu
autorytetu przez Koci, a nie przeciw jego wadzy w ogle. Doprowadzio go
to do tego, e popad w wewntrzny konflikt midzy zdrowym rozsdkiem a
gosem sumienia. Jeeli autorytet Kocioa jest sprawiedliwy i nieomylny, w co
zreszt wierzy, jak si to stao, e czu si zmuszony do nieposuszestwa?
Lecz by posusznym w tym wypadku znaczyo grzeszy. Ale dlaczego nieposuszestwo wobec nieomylnego Kocioa musiao doprowadzi do takiego
konfliktu? By to problem, ktrego Hus nie mg rozwiza. Byy to te wtpliwoci, ktre go bezustannie drczyy. Najbardziej prawdopodobnym rozwizaniem, do jakiego doszed, byo przekonanie, e obecnie, tak jak kiedy za dni
Zbawiciela, kapani znikczemnieli i zaczli uywa swego prawdziwego autorytetu dla nieprawych celw. Przekonanie to skonio Husa do przyjcia zasady,
a take goszenia jej innym, i jedynie nauki Pisma witego, zrozumiane za
pomoc umysu, powinny kierowa sumieniem. Innymi sowy, Bg mwicy w
Pimie witym, a nie Koci przemawiajcy przez kapanw, jest jedynym
nieomylnym przewodnikiem (por. Wylie, III, 2).
Kiedy po pewnym czasie niepokj w Pradze usta, Hus powrci
do Kaplicy Betlejemskiej, aby z jeszcze wiksz gorliwoci i odwag gosi
Sowo Boe. Nieprzyjaciele rwnie byli silni i nie prnowali, lecz Hus cieszy
si przyjani ze strony krlowej i duej czci szlachty. Wielkie rzesze prostego ludu take stany po jego stronie. Porwnujc czyste i wzniose nauki oraz
witobliwe ycie Husa ze zwyrodniaymi dogmatami Kocioa rzymskiego, a
take chciwoci i rozpust, ktra cechowaa duchowiestwo, wielu uwaao
za honor mc stan przy boku reformatora.
Dotd Hus by samotny w swej pracy, lecz teraz Hieronim, ktry bdc
w Anglii przyj nauk Wiklifa, przyczy si do dziea reformacji. Od tego
nadzieja.pl
nadzieja.pl
czasu obaj pracowali razem przez cae ycie, a nawet w taki sam sposb mieli
zgin. Hieronim posiada te zdolnoci, ktre zjednyway zwolennikw elokwencj i gruntowne wyksztacenie. Jednak w przymiotach charakteru Hus
przewysza Hieronima. Trzewa i spokojna ocena tego pierwszego bya hamulcem dla porywczoci drugiego, ktry z prawdziw pokor uznawa mdro Husa i stosowa si do jego wskazwek. Dziki ich wsplnej pracy
reformacja szybciej postpowaa naprzd.
Bg owieci umysy tych dwch wybranych ludzi i objawi im wiele
bdw Rzymu, lecz nie otrzymali oni caego wiata, jakie miao by dane
wiatu. Poprzez ich dziaalno Bg wyprowadzi ludzi z ciemnoci rzymskiego
katolicyzmu. Poniewa trzeba byo przezwyciy liczne przeszkody, Bg prowadzi swj lud krok za krokiem w odpowiednim tempie. Ludzie nie byli
przygotowani na nage przyjcie penego wiata. Jak jasno soca olepia
tych, ktrzy dugo pozostawali w ciemnoci, tak i inni odwrciliby si, gdyby
ujrzeli wiato prawdy w caej jego wspaniaoci. Dlatego Bg stopniowo objawia prawd przywdcom ludu, by ten mg j przyj. W nastpnych wiekach mieli nadej inni wierni wodzowie, aby dalej prowadzi ludzi po ciece
reformacji.
Rozam w Kociele trwa nadal. Teraz a trzech papiey walczyo
o wadz, napeniajc wiat chrzecijaski konfliktami i przestpstwami. Gdy
nie pomogo obrzucanie si kltwami, papiee chwycili za wieck bro. Kady
z nich nabywa or i werbowa onierzy. Do prowadzenia walki potrzebne
byy oczywicie pienidze. W tym celu wystawiono na sprzeda rozmaite dary,
urzdy i bogosawiestwa Kocioa. Ksia, naladujc swych przeoonych
oddali si symonii, chwycili take za bro, by pokonujc przeciwnikw wzmocni wasn pozycj. Hus ze stale wzrastajc odwag wystpi przeciwko walkom prowadzonym w imi religii. Lud publicznie oskara rzymskich przywdcw o to, e s przyczyn nieszczcia, ktre rujnowao chrzecijastwo.
Znowu zdawao si, e Praga stoi u progu krwawej walki. Jak dawniej,
tak i teraz oskarano sug Boego jako tego, ktry czyni zamieszanie
w Izraelu (I Krl. 18,17). Znw rzucono kltw na miasto, a Hus musia
skry si w rodzinnej wsi. Skoczy si czas, kiedy bezpiecznie gosi Sowo
Boe w ulubionej Kaplicy Betlejemskiej. Teraz, nim odda swe ycie jako wiadek prawdy, mia je gosi caemu chrzecijastwu z wikszej mwnicy.
W celu naprawienia za, jakie szalao w Europie, postanowiono zwoa
sobr powszechny w Konstancji. Sobr ten, na usilne danie cesarza niemieckiego Zygmunta Luksemburskiego, zwoa jeden z trzech papiey, Jan XXIII.
Nie byo to na rk Janowi, gdy jego charakter nie mg znie krytyki nawet
ze strony praatw, ktrych moralno bya tak samo grzeszna, jak ogu
duchowiestwa. Nie odway si jednak sprzeciwi woli Zygmunta12.
69
Ellen G. White
70
WIELKI BJ
Gwnymi celami, jakie sobr sobie stawia, byo pooenie kresu rozamowi w Kociele i wytpienie herezji. Wezwano wic kccych si papiey i
gwnego propagatora nowych pogldw Jana Husa. Ci pierwsi ze wzgldu
na swe bezpieczestwo nie zgosili si osobicie, lecz przysali posw. Papie
Jan XXIII, cho zwoa sobr, przyby na z wieloma obawami, podejrzewajc
cesarza o ch potajemnego pozbawienia go pontyfikatu. Obawia si te, e
bdzie musia odpowiada za wystpki, ktre zhabiy tiar, oraz
za przestpstwa, dziki ktrym j zdoby. Mimo to przyby do Konstancji
w wielkim przepychu wraz z najwyszym duchowiestwem, za ktrym kroczya caa dworska wita. Kler, dygnitarze i mieszkacy Konstancji wyszli naprzeciw, by powita papiea. Czterech najwyszych dostojnikw trzymao nad
jego gow zocisty baldachim, przed nim niesiono hosti, a bogate szaty kardynaw i szlachty wyglday nadzwyczaj imponujco.
W tym samym czasie inny podrny zblia si do miasta. By nim Hus,
wiadomy grocego mu niebezpieczestwa. Poegna si ze swymi przyjacimi w przekonaniu, e ju nigdy ich nie zobaczy, a w drog uda si z uczuciem,
jakby prowadzia go na stos mczeski. Mimo to otrzyma od krla Czech
i cesarza Zygmunta majce go chroni glejty.
W jednym ze swych listw do przyjaci w Pradze napisa: Moi bracia (...).
Odjedam z glejtem od krla, by spotka si z wieloma nieprzyjacimi
i miertelnymi wrogami (...). Przede wszystkim cakowicie ufam Wszechmocnemu Bogu, mojemu Zbawicielowi. Wierz, e wysucha waszych gorcych modlitw, dajc mi mdro i wkadajc stosowne sowa w usta, abym mg odeprze
ataki nieprzyjaci. Wierz, e udzieli mi rwnie Ducha witego, ktry wzmocni mnie w prawdzie, abym mg stan twarz w twarz z pokusami, wizieniem,
a jeli bdzie to konieczne, nawet z okrutn mierci. Wiemy, e Chrystus sam
cierpia dla swych wybranych, czy powinien nas wobec tego dziwi przykad,
jaki nam da abymy dla naszego zbawienia z cierpliwoci wszystko znosili?
On jest Bogiem, my Jego stworzeniem. On jest Panem, my Jego sugami. On jest
Wadc wiata, my za niegodnymi miertelnikami, a jednak to On cierpia!
Dlaczego wic my mamy nie cierpie, zwaszcza e cierpienie nas oczyszcza?
Dlatego, umiowani, jeeli moja mier przyczyni si do Jego chway, mdlcie si,
aby moga przyj szybko, i aby umoliwi mi znie wszelkie cierpienia wytrwale. Jeeli jednak mam do was powrci, to promy Boga, bym powrci bez
skazy, to znaczy bym w najmniejszym stopniu nie wyrzek si prawdy, dajc w
ten sposb braciom dobry przykad do naladowania. Moe mnie ju nigdy nie
zobaczycie w Pradze, lecz jeli Wszechmocny Bg raczy mnie wam przywrci,
wwczas z niezachwian wiar pogbiajmy nasz znajomo i mio do Jego
prawa (Bonnechose, t. I, s. 147-148).
W innym licie skierowanym do pewnego kapana, ktry sta si uczniem
ewangelii, z gbok pokor mwi Hus o swych bdach, oskarajc si
nadzieja.pl
nadzieja.pl
o umiowanie bogatych strojw i marnowanie czasu na bezwartociowe zajcia. Potem doczy wzruszajce napomnienia: Oby twj umys zaprztnity
by wspaniaoci Bo i zbawieniem dusz, a nie deniem do prebend i majtku. Strze si, by nie ozdabia domu bardziej ni duszy, a przede wszystkim
pracuj z najwiksz troskliwoci nad swym stanem duchowym. Bd peen
mioci i pokory wobec ubogich i nie trwo swej majtnoci na biesiadach.
Jeli nie bdziesz doskonali swego charakteru i wstrzymywa si od niepotrzebnego dostatku, obawiam si, e srogo zostaniesz ukarany, tak jak ja sam
tego dowiadczyem (...). Znasz m nauk, gdy od modoci suchae moich
wskazwek, dlatego nie potrzebuj ci wicej pisa, ale zaklinam ci przez ask
naszego Pana, aby nie naladowa jakiejkolwiek z tych prnoci, w ktrych
widziae moje upadki. Na kopercie listu dopisa sowa: Zaklinam ci, mj
przyjacielu, by nie zama tej pieczci, dopki nie bdziesz mia pewnoci, e
ju umarem (tame, t. I, s. 148-149).
Podczas podry do Konstancji Hus wszdzie dostrzega lady goszonych
przez siebie nauk i przychylno dla swej sprawy. Lud gromadzi si, by si z
nim spotka, a w niektrych miejscowociach wadze miejscowe towarzyszyy
mu idc ulicami miasta.
Po przybyciu do Konstancji zagwarantowano Husowi pen wolno. Do
glejtu cesarskiego sam papie doczy zapewnienie ochrony. Mimo tych uroczystych i powtarzanych zapewnie w krtkim czasie na zlecenie papiea i
kardynaw wtrcono Husa do lochu, a pniej przetransportowano do wizienia na przeciwlegym brzegu Renu*. Perfidia papiea nie przyniosa mu adnych korzyci, bowiem wkrtce potem i on znalaz si w tym samym wizieniu
(tame, t. I, s. 247). Sobr udowodni papieowi takie przestpstwa, jak morderstwo, symoni, cudzostwo i inne grzechy, ktrych nie godzi si wymienia. Pozbawiono go wic tiary i wtrcono do wizienia. Zdetronizowano
take dwch pozostaych papiey i wybrano nowego.
Chocia papie winny by wikszych przestpstw ni te, o ktre Hus
oskara kapastwo, to jednak ten sam sobr, ktry usun rzymskiego wadc, przystpi do zniszczenia reformatora. Uwizienie Husa wywoao wielkie
oburzenie w Czechach. Szlachta skierowaa do soboru protest przeciwko temu
pogwaceniu prawa. Cesarz, ktry niechtnie zgodzi si na naruszenie glejtu,
take sprzeciwi si procesowi Husa, lecz nieprzyjaciele reformatora byli zawzici i nieustpliwi. Wykorzystali uprzedzenia cesarza do nowej nauki, jego
obawy i przywizanie do Kocioa. Przytaczajc rozliczne argumenty, przekonali cesarza, e nie trzeba dotrzymywa sowa heretykom ani ludziom posdzonym o goszenie herezji nawet wwczas, gdy posiadaj glejt od cesarza i
* Husa w wizieniu w Konstancji odwiedzili panowie polscy: Jan z Tuliszkowa,
kasztelan kaliski, i Zawisza Czarny z Grabowa.
71
Ellen G. White
72
WIELKI BJ
nadzieja.pl
nadzieja.pl
Go zaprowadzi do Piata (tame, t. II, s. 86). Wezwany jeszcze raz do odwoania swych nauk przemwi, zwracajc si do zgromadzonych tymi sowami:
Z jakim obliczem mgbym spojrze w niebo, jak miabym zwrci si do tych
tumw ludzi, ktrym gosiem czyst ewangeli? Nie, ich zbawienie ceni
wyej ni to ndzne ciao, skazane teraz na mier. Zaczto zdejmowa z
Husa szaty kapaskie, a kady biskup podczas dokonywania tej ceremonii
wypowiada nad nim przeklestwo. W kocu naoono mu na gow wysok
papierow czapk w ksztacie tiary z namalowanymi diabami i napisem: arcyheretyk. Z najwiksz radoci powiedzia Hus chc nie t koron
haby dla Ciebie Jezu, ktry za mnie niose koron cierniow.
Gdy reformatora tak ubrano, praaci wyrzekli sowa: Teraz twoj dusz
oddajemy diabu. A ja powiedzia Hus, podnoszc oczy ku niebu polecam mego ducha w Twe rce, Panie Jezu, gdy Ty zbawie mnie (Wylie, III,
7).
Husa oddano wieckiej wadzy i zaprowadzono na miejsce stracenia.
Towarzyszy mu ogromny pochd setki uzbrojonych onierzy, kapani
i biskupi w kosztownych szatach, a take mieszkacy Konstancji. Kiedy przywizano go do supa i wszystko byo ju gotowe do rozpalenia ognia, raz
jeszcze wezwano skazaca, aby ratowa si odwoaniem swych bdw. Jakie
bdy odpowiedzia Hus mam odwoa? Nie popeniem adnych. Wzywam
Boga na wiadka, e wszystko, co pisaem lub kazaem, miao na celu ratowanie ludzi od grzechu i wiecznego potpienia. Dlatego z najwiksz radoci
przypiecztuj t prawd, o ktrej pisaem i ktr gosiem (tame, III, 7).
Kiedy zapalono stos, Hus zacz piewa: Jezu, Synu Dawida, zmiuj si nade
mn. piewa, dopki jego gos nie zamilk na zawsze.
Bohaterskie zachowanie Husa podziwiali nawet jego wrogowie. Pewien
gorliwy pisarz katolicki opisujc mier Husa i Hieronima, ktry wkrtce
rwnie zgin, tak si wyrazi: Obaj zachowali stanowczo, gdy zbliya si
ich ostatnia godzina. Na pomienie przygotowali si tak, jakby udawali si na
uczt weseln. Nie wydali ani jednego okrzyku blu. Kiedy buchny pomienie, zaczli piewa hymny, a gwatowno ognia ledwie zdoaa stumi ich
piew (tame, III, 7).
Kiedy ciao Husa doszcztnie si spalio, zebrano pozostae prochy razem
z ziemi, na ktrej spoczyway i wrzucono je do Renu, ktrym popyny
do oceanu. Jego przeladowcy na prno wyobraali sobie, e w ten sposb
wykorzenili goszone przez niego prawdy. Nie domylali si, e popi zaniesiony do morza podobny by do ziarna, ktre miao by rozsiane we wszystkich
zaktkach ziemi i e wyda ono w nieznanych krajach bogate niwo wiadkw
prawdy. Gos rozbrzmiewajcy na sali, w ktrej odbywa si sobr, odbi si
echem, ktre miao by syszane przez wszystkie nastpne stulecia. Nie byo
ju Husa, lecz prawda, za ktr umar, nie moga zgin. Przykad wiary i
73
Ellen G. White
74
WIELKI BJ
nadzieja.pl
nadzieja.pl
75
Ellen G. White
76
WIELKI BJ
nadzieja.pl
nadzieja.pl
Hieronim odpowiedzia na to: Czy tradycje ludzkie maj wiksze znaczenie ni ewangelia naszego Zbawiciela? Aposto Pawe nie zachca tych, do
ktrych pisa, by wierzyli tradycji, lecz powiedzia: Badajcie pisma.
Na powysze sowa usysza odpowied: Heretyku, auj, e tak dugo
chciaem ci pomc. Widz, e kieruje tob szatan (Wylie, 3,10).
Wkrtce wydano wyrok mierci na Hieronima. Zaprowadzono go na to
samo miejsce, na ktrym stracono Husa. Hieronim szed piewajc, a jego
twarz janiaa radoci i spokojem. Wzrok mia utkwiony w Chrystusie, mier
wic przestaa by dla niego straszna. Gdy kat podszed od tyu, by zapali
stos, mczennik zawoa: Sta miao przede mn i zapal stos przed moimi
oczami. Gdybym si obawia, nie bybym tutaj.
Jego ostatnie sowa, ktre wypowiedzia, gdy buchny pomienie, byy
modlitw: Panie, Wszechmogcy Ojcze, zmiuj si i przebacz mi grzechy, gdy
wiesz, e zawsze kochaem Tw prawd (Bonnechose, t. II, s. 168). Gos
zamilk, lecz wargi poruszay si jeszcze w modlitwie. Gdy ogie dokoczy
swego dziea, zebrano popioy mczennika razem z ziemi, na ktrej leay, i
podobnie jak popioy Husa, wrzucono je do Renu.
Tak zginli wierni sudzy Boy. Jednak wiato prawdy, ktr gosili,
wiato ich bohaterskiego przykadu, nie mogo zgasn. Jak ludzie nie mog
zatrzyma soca w biegu, tak nie mogli przeszkodzi wschodzcej jutrzence,
ktra zacza wieci nad wiatem.
Stracenie Husa rozpalio ogie oburzenia w Czechach. Cay nard by
przekonany, e Hus pad ofiar premedytacji ksiy i wiaroomstwa cesarza.
Mwiono, e by wiernym nauczycielem prawdy, a sobr, ktry wyda na niego
wyrok mierci, oskarono o morderstwo. Nauki Husa wzbudziy teraz wiksze
zainteresowanie ni kiedykolwiek przedtem. Bulle papieskie skazay pisma
Wiklifa na spalenie, jednak wszystkie jego dziea, ktrych nie dosigy pomienie, wycignito z ukrycia i studiowano, porwnujc je z Bibli lub jej czciami, ktre lud posiada. W ten sposb wielu przyjo now wiar.
Jednak mordercy Husa nie stali bezczynnie, przypatrujc si zwycistwu
jego sprawy. Papie poczy si z cesarzem, by zdawi ruch religijny si.
Wojska Zygmunta wkroczyy do Czech.
Lecz w kraju pojawi si wyswobodziciel narodu. Jan ika by jednym
z najzdolniejszych wodzw swego czasu i poprowadzi Czechw do walki, ale
wkrtce po rozpoczciu wojny olep. Wierzc w pomoc Bo i suszno tej
sprawy, Czesi przeciwstawiali si najsilniejszym wojskom, jakie mogy by
przeciw nim skierowane. Cesarz wysya coraz to nowe armie, ktre wci
doznaway sromotnych poraek. Husyci nie obawiali si mierci i nic nie
mogo przeszkodzi im w zwycistwie. Kilka lat po rozpoczciu wojny dzielny
ika zmar, lecz jego miejsce zaj Prokop, rwnie odwany i dzielny wdz,
a nawet pod niektrymi wzgldami przewyszajcy poprzednika.
77
Ellen G. White
78
WIELKI BJ
nadzieja.pl
nadzieja.pl
wrogw. Tam ogarnie ich strach, jakiego dotd nie byo; Bg bowiem rozproszy
koci oblegajcych ci, ty ich zawstydzisz, bo Bg wzgardzi nimi (Ps. 53,6).
Gdy wreszcie papiescy przywdcy zwtpili w pokonanie wrogw przemoc, uciekli si do dyplomacji. Zawarto ukad, na mocy ktrego zagwarantowano Czechom wolno sumienia, w rzeczywistoci jednak dostali si oni
pod jarzmo Rzymu. Czesi postawili cztery warunki pokoju: wolno goszenia
Biblii, prawo wszystkich wiernych do spoywania chleba i wina podczas komunii, prawo uywania jzyka ojczystego podczas naboestw, wyczenie duchowiestwa ze wszystkich urzdw wieckich, a w przypadku przestpstw
jednolite sdownictwo dla osb duchownych i wieckich. Wadze papieskie
w kocu zgodziy si przyj wszystkie cztery punkty podane przez husytw,
pozostawiajc jednak soborom tj. papieowi i cesarzowi prawo do interpretowania tych punktw, to znaczy okrelania ich dokadnego znaczenia
(Wylie, III, 18). Na tej podstawie zawarto przymierze i Rzym chytroci oraz
oszustwem osign to, czego nie mg zdoby si. Majc bowiem prawo
interpretowania owych punktw, jak rwnie Biblii, papie mg tak przekrci ich znaczenie, by suyy jego wasnym celom.
Wielu Czechw, przewidujc utrat wolnoci, nie zgodzio si
z zawartym przymierzem. Powstay rozamy i niesnaski, ktre doprowadziy
do bratobjczych walk. Zgin w nich szlachetny Prokop, a obiecywana wolno staa si jedynie marzeniem.
Cesarz Zygmunt, zdrajca Husa i Hieronima, obj tron w Czechach
i nie zwaajc na obietnice przestrzegania praw, wzmacnia w kraju wadz
papiesk, ale sualczo wobec Rzymu nie na wiele mu si zdaa. Przez dwadziecia lat jego ycie pene byo udrki i niebezpieczestw armia wykruszaa si, a bogactwa malay z powodu gupich i bezskutecznych walk. Po roku
panowania Zygmunt zmar, pozostawiajc pastwo na skraju wojny domowej,
a potomnoci przekazujc imi okryte hab.
* Nauki Husa przenikay take do Polski. Program umiarkowanych husytw
kalikstynw, by popularny wrd czci szlachty polskiej. Odpowiadao jej zwaszcza
haso sekularyzacji dbr kocielnych, Kocioa narodowego i walka z przewag niemieck. W pocztkowym okresie propagatorami husytyzmu w Polsce byli Czesi przybywajcy do Polski, jak np. przyjaciel Jana Husa, Hieronim z Pragi lub ubodzy ksia,
ktrzy przyjli nauki reformatora. W czasie wojen na terenie Czech, polscy chopi i
mieszczanie spieszyli z Polski do Czech, aby wzi udzia w walce po stronie husytw.
W Polsce zawizao si stronnictwo prohusyckie ze Spytkiem z Melsztyna i Abrahamem
Zbskim na czele. Pocztkowo krl Jagieo okazywa husytom przychylno, ale pod
wpywem stronnictwa Zbigniewa Olenickiego, biskupa krakowskiego, wydany zosta w
r. 1434 edykt wieluski, nakazujcy chwyta heretykw i poddawa ich karze. Po
mierci Jagiey rozpocza si akcja przeciwhusycka prowadzona przez wspomnianego
wyej bpa Olenickiego, jednak husyci utrzymali si w Wielkopolsce, na Kujawach,
Pomorzu Zachodnim i Pokarpaciu do poowy XV w.
79
Ellen G. White
80
WIELKI BJ
nadzieja.pl
Rozdzia VII
nadzieja.pl
81
Ellen G. White
82
WIELKI BJ
nadzieja.pl
nadzieja.pl
83
Ellen G. White
84
WIELKI BJ
gosi Sowo Boe z ambony, Luter jednak waha si, poniewa czu si niegodnym mwi do ludzi jako pose Boy. Dopiero po dugich namowach uczyni
zado probom przyjaciela. W tym czasie dobrze zna ju Pismo wite,
a aska Boa spoczywaa na nim. Jego elokwencja przycigaa suchaczy, przejrzysto i moc w przedstawianiu prawdy przekonywaa ich, a gorliwo wzruszaa serca.
Luter wci jeszcze by wiernym synem Kocioa rzymskiego i nigdy nie
myla, e mgby by kim innym. Opatrzno Boa sprawia, e odwiedzi
Rzym. Podr do stolicy papieskiej odby pieszo, zatrzymujc si w napotykanych po drodze klasztorach. Gdy przyby do pewnego klasztoru we Woszech
ogromnie zdziwiy go bogactwa, okazao i przepych, jaki tam ujrza. Czerpic dochody z ksicego skarbca, mnisi mieszkali we wspaniaych komnatach, ubierali si w najbogatsze szaty i ucztowali przy suto zastawionych
stoach. Z bolesnymi wtpliwociami porwnywa Luter ten przepych z samozaparciem i trudami wasnego ycia. Wszystko to wprawio go w zakopotanie.
W kocu zobaczy lece w oddali miasto, zbudowane na siedmiu wzgrzach. Gboko wzruszony upad na ziemi i zawoa: Bd pozdrowiony wity
Rzymie! (tame, II, 6). Gdy przyby do miasta, zacz zwiedza Kocioy,
sucha cudownych opowiada ksiy i mnichw i dokonywa wszystkich wymaganych obrzdw. Wszdzie spotyka sceny, ktre napeniay go zdziwieniem
i przeraeniem. Widzia, e grzech panuje wrd wszystkich warstw duchowiestwa. Z ust kardynaw sysza nieprzyzwoite arty, a ich bluniercze
zachowanie, nawet podczas mszy, napeniao go zgroz. Przebywajc wrd
mnichw i mieszkacw miast widzia wszdzie przeraajc rozwizo. Na
kadym kroku spotyka si z profanacj witoci Kto nie zobaczy i nie
usyszy pisa ten nie uwierzy, jakie grzechy i haniebne czyny popeniane s
w Rzymie: Dlatego maj tam zwyczaj mwi: jeli istnieje pieko, to z pewnoci Rzym jest na nim zbudowany; jest on otchani wydajc na wiat kady
rodzaj grzechu (tame, II, 6).
Zgodnie z wydanym w tym czasie dekretem papieskim wszyscy, ktrzy na
kolanach weszliby po schodach Piata, mieli otrzyma odpust. Mwiono, e
sam Zbawiciel szed po tych schodach, gdy opuszcza sd rzymski i e cudownie zostay one przeniesione z Jerozolimy do Rzymu. Pewnego dnia Luter
nabonie wstpowa na kolanach owymi schodami, gdy naraz jaki gos podobny do grzmotu powiedzia do niego: Sprawiedliwy z wiary y bdzie (Rzym.
1,17). Zawstydzony i przeraony Luter zerwa si z kolan i popiesznie opuci
to miejsce. Usyszane zdanie nigdy nie stracio dla niego swego znaczenia.
Od tego dnia wyraniej ni kiedykolwiek przedtem zrozumia bd polegania
na wasnych uczynkach w celu osignicia zbawienia i poj konieczno niezachwianej wiary w zasugi Chrystusa. Oczy jego zostay otwarte, aby ju
nigdy nie zamkn si na zwiedzenia papiestwa. Gdy opuszcza Rzym, odwrci
nadzieja.pl
nadzieja.pl
85
Ellen G. White
86
WIELKI BJ
wodowa miertelny cios wymierzony przeciwko jego mocy i wielkoci. Zaktywizowa bowiem najzacieklejszych przeciwnikw papiestwa i doprowadzi do walki,
ktra zatrzsa tronem papiea i uderzya w tiar tego arcykapana.
Wadze papieskie wyznaczyy w Niemczech urzdnika nazwiskiem Tetzel,
ktry mia kierowa handlem odpustami. Pniej udowodniono mu najpodlejsze przestpstwa, jakie popeni przeciwko spoeczestwu i prawu Boemu.
Tetzel zdoa jednak unikn kary, na jak zasuy i ponownie odda si bez
skrupuw realizacji zamierze papiea. Z rac bezczelnoci powtarza
skoowanemu, atwo wierzcemu i zabobonnemu ludowi cudowne historie i
jawne faszerstwa, by zwie suchaczy. Czytanie Biblii zostao zabronione w
celu utrzymania ludzi pod kontrol papiestwa, by mogo ono zwikszy bogactwa i wadz arocznego duchowiestwa (por. C. Gieseler, A Compendium of
Ecclesiastical History, IV, 1, 5).
Gdy Tetzel zjawi si w jakim miecie, szed przed nim posaniec, ogaszajc: aska Boa i ojca witego jest przed waszymi bramami (DAubign, III,
1). Lud wita blunierczego oszusta w taki sposb, jakby przyszed do nich sam
Bg z nieba. Handel odbywa si w kociele, gdzie Tetzel wstpowa na ambon
i zachwala odpusty jako najkosztowniejsze dary Boe. Mwi, e na mocy jego
zawiadczenia, wszelkie grzechy, ktre nabywca odpustu bdzie chcia popeni
zostan mu przebaczane i nie bdzie musia za nie pokutowa (DAubign, III,
1). Zapewnia take, e jego odpusty maj moc ratowania nie tylko ywych ale
i umarych, e w momencie, gdy zabrzczy moneta wyrzucona do jego skrzynki,
dusza, za ktr zapacono, natychmiast opuci czyciec i uda si prosto do nieba
(por. R. Hagenbach, History of the Reformation, t. I, s. 96).
Gdy Szymon czarnoksinik chcia od apostow kupi moc czynienia cudw,
Piotr odpowiedzia mu: Niech zgin wraz z tob pienidze twoje, e mniema,
i za pienidze mona naby dar Boy (Dz. 8,20). Odpusty Tetzla znajdoway
jednak wielu nabywcw. Zoto i srebro pyny do jego skrzynki. Zbawienie, za
ktre zapacono pienidzmi, mona byo otrzyma atwiej ni to, ktre wymaga
pokuty, wiary i gorliwych wysikw, by oprze si grzechowi i pokona go.
Doktrynie o odpustach sprzeciwili si teolodzy i poboni wierni Kocioa
rzymskiego, wielu wic byo takich, ktrzy nie wierzyli twierdzeniom sprzecznym
z rozsdkiem i objawieniem. aden jednak duchowny nie odway si podnie
gosu przeciw niezbonemu handlowi, cho wielu ludzi byo zaniepokojonych;
pytali oni, czy Bg w jaki sposb dokona oczyszczenia swego Kocioa.
Chocia Luter by jeszcze gorliwym papist, bluniercze postpowanie
handlarzy odpustami napeniao go zgroz. Jego parafianie rwnie nabywali
odpusty i przychodzili do swego duszpasterza, wyznajc swe grzechy
i oczekujc rozgrzeszenia nie dlatego, e aowali za nie i chcieli si poprawi,
lecz na podstawie kupionego odpustu. Luter nie dawa im jednak rozgrzeszenia
i przestrzega ich, e jeli nie bd pokutowa i nie odnowi ycia, zgin w
nadzieja.pl
nadzieja.pl
87
Ellen G. White
88
WIELKI BJ
szczerych katolikw, ktrzy dostrzegali panujc w kociele nieprawo i ubolewali nad ni lecz nie wiedzieli, jak powstrzyma jej rozwj, z radoci przeczytao tezy Lutra, widzc w nich gos Boy. Czuli, e Pan w swym miosierdziu wycign rk, aby powstrzyma szybko rozprzestrzeniajc si fal za
pync ze stolicy papieskiej. Ksita i dostojnicy wieccy skrycie cieszyli si,
e nareszcie zostanie podwaona ta wszechpotna moc, ktra twierdzia, e
nie wolno si sprzeciwia jej postanowieniom.
Jednak zabobonne i miujce grzech rzesze wpady w przeraenie, gdy
sofizmaty, ktre tak dugo agodziy ich obawy, zostay obalone. Chytrzy duchowni, zatrzymani w swym dziele sankcjonowania za, widzc, e ich zyski
zostay zagroone, poczyli si, aby broni uzurpacji Rzymu. Reformator napotka na opr zaciekych oskarycieli. Niektrzy obwiniali go o zbyt pochopne i
impulsywne postpowanie. Inni oskarali go o zuchwalstwo, twierdzc, e nie
kieruje nim Bg, e jego wystpienie motywowane jest dum i bezczelnoci.
Kt nie wie, e kady kto forsuje jakie nowe idee, jest zawsze posdzony o
dum i ch zwady? odpowiada reformator. Dlaczego zamordowano Jezusa
i Jego naladowcw? Poniewa uwaano ich za dumnych gardzicieli wczesnej
mdroci i wiedzy, ktrzy gosili nowe pogldy nie pytajc pokornie o zdanie
konserwatystw. Cokolwiek czyni, stanie si nie wedug rady ludzkiej, lecz
Boskiej. Jeeli to dzieo pochodzi od Boga, kt je zatrzyma. Jeeli nie jest od
Boga, kt je zdoa prowadzi dalej? Niech si nie dzieje wola moja, ani ich, ani
wasza, lecz Twoja wola, wity Ojcze, ktry jeste w niebie (DAubign, III, 6).
Chocia Duch Boy pobudzi Lutra do rozpoczcia dziea, nie miao ono by
przeprowadzone bez adnych walk: Zarzuty stawiane Lutrowi przez jego nieprzyjaci, faszywe interpretacje jego zamiarw i niesprawiedliwe, zoliwe uwagi
o jego charakterze i motywach postpowania, spady na reformatora jak niepowstrzymana lawina i nie pozostay bez skutku. Luter liczy na to, e przywdcy
ludu zarwno w sferach kocielnych, jak i uczelnianych, zcz si z nim na
korzy reformacji. Sowa zachty ludzi zajmujcych wysokie stanowiska doday
mu radoci i nadziei. Przeczuwa, e w kociele wreszcie wschodzi jutrzenka.
Niestety, sowa zachty zmieniy si w oskarenia i potpienia. Wielu dostojnikw pastwowych i kocielnych byo przekonanych o prawdziwoci jego tez, ale
zorientowali si, e przyjcie tych prawd pocignoby za sob doniose zmiany.
Owiecenie i przeksztacenie ycia ludu byoby rwnoznaczne z podkopaniem
autorytetu Rzymu. Nagle wyczerpaoby si rdo olbrzymich dochodw, ktre
wpyway do kasy papieskiej, co ograniczyoby z kolei rozrzutno i wystawne
ycie dostojnikw kocielnych. Poza tym nauczanie ludu, aby myla i postpowa w sposb wiadomy i odpowiedzialny, spogldajc jedynie na Chrystusa w
celu osignicia zbawienia, zachwiaoby tronem papiea i w kocu zniszczyoby
jego wadz. Z tych wanie wzgldw dostojnicy odrzucili dane im od Boga
nadzieja.pl
nadzieja.pl
poznanie prawdy, a sprzeciwiajc si czowiekowi, ktrego posa Bg, sprzeciwili si samemu Chrystusowi i prawdzie.
Luter zadra, gdy uwiadomi sobie, e jest jedynie, maym czowiekiem,
ktry sprzeciwi si najwikszym mocom ziemi. Czasami wtpi, czy to rzeczywicie Bg kaza mu wystpi przeciwko autorytetowi Kocioa. Kime byem
pisa pniej by sprzeciwi si majestatowi papiea, przed ktrym dreli
krlowie i caa ziemia? (...). Nikt nie wie, ile wycierpiaem w tych pierwszych
dwch latach i ile przeyem zwtpie (tame, III, 6). Reformator nie zniechca si jednak. Gdy zabrako mu pomocy ludzkiej, spoglda na Boga ufajc,
e moe polega na Jego wszechmocnym ramieniu.
Do pewnego zwolennika reformacji Luter pisa: Nie mona doj
do zrozumienia Pisma witego przez studia. Czytanie Biblii powiniene rozpoczyna od modlitwy. Pro Pana, aby ci w swej asce da prawdziwe zrozumienie Jego Sowa. Nie ma innego interpretatora Sowa Boego oprcz jego
Autora. Zreszt On sam powiedzia, e kady kto pragnie, wyuczony bdzie od
Boga. Nie polegaj wic na swoim rozumie i nie spodziewaj si, e moesz
cokolwiek osign przez studia; zaufaj jedynie Bogu i wpywowi Ducha witego. Uwierz memu dowiadczeniu (tame, 111, 7). W tych sowach Lutra
ley wielka nauka dla wszystkich, ktrzy czuj si powoani przez Boga do
goszenia wspaniaych prawd w naszych czasach. Prawdy te wywouj wrogo szatana i tych, ktrzy lubi bdne nauki wymylone przez niego. Do
walki z siami za potrzeba czego wicej, anieli rozumu i ludzkiej mdroci.
Gdy przeciwnicy Lutra powoywali si na zwyczaje i tradycje albo twierdzenia i autorytet papiea, on wystpowa przeciwko nim jedynie z Bibli. W niej
mia dowody, ktrych nie mogli odeprze; dlatego te zwolennicy formalizmu i
zabobonu zadali krwi Lutra, tak jak ydzi zapragnli krwi Chrystusa. Jest
heretykiem woali fanatycy papiestwa. Jeeli ten wstrtny heretyk poyje
choby godzin duej, bdzie to najwiksza zdrada Kocioa. Natychmiast zbudujcie dla niego stos (tame, 111, 9). Lecz Luter nie pad ofiar ich wciekoci.
Bg mia dla niego dzieo do wykonania i posa swych aniow, aby go ochraniali. Jednak wielu z tych, ktrzy dziki Lutrowi przyjli cenne wiato, stao
si obiektem napaci szatana i ponioso mczesk mier dla prawdy.
Nauki Lutra przycigay uwag mylcych ludzi w caych Niemczech.
Szybko te dotary do innych krajw Europy*. Jego kazania i pisma promie* Reformacja w Niemczech wywara silny wpyw na ziemie polskie, zarwno
na lsk, jak i Prusy Krlewskie oraz Wielkopolsk. Luteranizm zacz rozwija si w
Polsce ok. roku 1518, najwczeniej we Wrocawiu, Gdasku i Poznaniu. Zasilony przez
liczn emigracj luterask, lsk i niemieck, luteranizm wzmocni si
w XVIII w. i na pocz. XIX w.; przodowa liczebnie wrd innych wyzna protestanckich
na ziemiach polskich w XIX w. i taka sytuacja utrzymaa si do dzi.
89
Ellen G. White
90
WIELKI BJ
nioway wiatem, ktre budzio i owiecao tysice ludzi. ywa wiara zajmowaa miejsce martwego formalizmu, ktry tak dugo trzyma ludzi w wizach
bdu. Ludzie z dnia na dzie tracili zaufanie do nauk rzymskiej religii. Ustpoway bariery uprzedze. Sowo Boe, ktre Luter wykorzysta jako probierz
kadej nauki i kadego twierdzenia, okazao si obosiecznym mieczem, torujcym drog do serc ludzi. Wszdzie budzio si pragnienie duchowego postpu.
Wszdzie objawiao si nie znane od wielu stuleci denie do sprawiedliwoci.
Oczy ludu tak dugo kierowane na ludzkie obrzdy i ziemskich porednikw
zaczy spoglda w pokorze i wierze na ukrzyowanego Chrystusa.
Szerokie zainteresowanie naukami Lutra wzbudzio obawy wadz papieskich. Reformator otrzyma wezwanie, by stawi si w Rzymie i odpowiedzie
na oskarenia o herezj. Rozkaz ten przerazi jego przyjaci. Znali bowiem
dobrze niebezpieczestwo groce Lutrowi w tym miecie, pijanym krwi
mczennikw Jezusowych. Sprzeciwili si wic jego podry do Rzymu i wystosowali prob o przesuchanie Lutra w Niemczech.
W kocu zgodzono si na to i wyznaczono wysannika papieskiego, ktry
mia przesucha Lutra. We wskazwkach, jakie papie udzieli swemu legatowi, stwierdzi on, e Luter zosta ju uznany za heretyka. Polecono wic
posowi papieskiemu, by oskary i uwizi niezwocznie reformatora. Gdyby
Luter nie chcia odwoa swych nauk i nie udaoby si go uwizi, legat
otrzyma prawo cigania go w caych Niemczech, a take wyjcia spod prawa,
rzucenia kltwy i ekskomunikowania wszystkich tych, ktrzy s jego zwolennikami. Dla wytpienia zaraliwej herezji papie rozkaza swemu wysannikowi, aby na wszystkich, bez wzgldu na piastujcy urzd w Kociele czy pastwie, z wyjtkiem cesarza, rzuci kltw, jeeli nie bd chcieli pomc w
ujciu Lutra i jego zwolennikw oraz w wydaniu ich Rzymowi (tame, IV, 2).
Objawi si w tym prawdziwy duch papiestwa. W pimie papiea nie byo
nie tylko ladu chrzecijaskich zasad postpowania, ale nawet zwykej, ludzkiej sprawiedliwoci. Luter by daleko od Rzymu; nie mg bezporednio wytumaczy i obroni swych pogldw. Przed rozpatrzeniem sprawy, bez jakichkolwiek dochodze ogoszono go za heretyka i w cigu jednego dnia upomniano, oskarono, osdzono i potpiono go, a wszystko to uczyniono za spraw
samozwaczego ojca witego, uwaajcego si za najwyszy i nieomylny autorytet Kocioa oraz pastwa.
W czasie, gdy Luter tak bardzo potrzebowa yczliwoci i rady prawdziwego przyjaciela, opatrzno Boa przysaa do Wittenbergi Melanchtona. Zdrowy
rozsdek, gboka wiedza i elokwencja w poczeniu z czystoci
i prawoci charakteru zdobyy modemu i skromnemu Melanchtonowi uznanie i podziw. Jego wybitne zdolnoci szy w parze z agodnym usposobieniem.
Wkrtce sta si on gorliwym uczniem ewangelii oraz zaufanym przyjacielem
Lutra i jego podpor. Dokadno, przezorno i agodno Melanchtona uzu-
nadzieja.pl
nadzieja.pl
peniay odwag i bojowo Lutra. Ich wsplna dziaalno bya si dla reformacji, a dla Lutra rdem pokrzepienia.
Na miejsce przesuchania wyznaczono Augsburg i reformator uda si do
tego miasta pieszo. Bardzo si o niego obawiano. Otwarcie twierdzono, e w
drodze zostanie napadnity i zamordowany, a jego przyjaciele prosili, by nie
naraa si na niebezpieczestwo. Zachcali go nawet do opuszczenia na jaki
czas Wittenbergi i schronienia si u ludzi, ktrzy chtnie go ukryj. Luter
jednak nie chcia opuci stanowiska, ktre mu Bg wyznaczy. By przekonany, e pomimo wszystkich szalejcych wok niego burz musi wiernie broni
prawdy. Na wszystkie propozycje odpowiada sowami: Jak Jeremiasz jestem
czowiekiem czynu i walki; lecz im wicej mi gro, tym bardziej si ciesz (...).
Zrujnowali ju mj honor i reputacj. Pozostao tylko jedno moje sabe i
ndzne ciao. Niech zabior je, w ten sposb skrc moje ycie o kilka godzin.
Ale jeli chodzi o m dusz, to nie mog jej zabra. Kto chce ogasza wiatu
sowo Chrystusa, musi by stale przygotowanym na mier (tame, IV, 4).
Wiadomo o przybyciu Lutra do Augsburga bardzo ucieszya legata
papieskiego. Kopotliwy heretyk, ktry zwrci na siebie uwag caego wiata,
zdawa si by teraz w mocy Rzymu i legat postanowi nie wypuci go ze
swoich rk. Reformator jeszcze nie zaopatrzy si w glejt cesarski. Przyjaciele
nalegali, by bez tego dokumentu w adnym wypadku nie zjawia si przed
posem papiea, sami nawet chcieli uzyska dla niego gwarancje od cesarza.
Legat zamierza zmusi Lutra do odwoania swych nauk, a jeli by si to nie
udao, chcia go dostarczy do Rzymu, by tam podzieli los Husa i Hieronima.
Dlatego przez swych wsppracownikw stara si zachci Lutra, by ten zjawi si u niego bez glejtu, ufajc jedynie jego asce. Reformator jednak odmwi
i dopiero wtedy, gdy uzyska dokument zapewniajcy mu ochron ze strony
cesarza, stawi si przed wysannikiem papiea.
Wysannicy Rzymu zdecydowali si zdoby Lutra pozorn przychylnoci.
Legat w rozmowie z reformatorem by dla niego bardzo uprzejmy, da jednak, aby podda si wadcy Kocioa i wyrzek si swych pogldw bez adnych
dyskusji i pyta. Papista niewaciwie oceni charakter czowieka, z ktrym
mia do czynienia. Luter w swej odpowiedzi wyrazi uznanie dla Kocioa, swe
denie do poznania prawdy oraz gotowo dania odpowiedzi na wszelkie zastrzeenia do goszonych przez siebie nauk, a take gotowo poddania ich pod
dyskusj przodujcych wwczas uniwersytetw. Rwnoczenie jednak zaprotestowa przeciw postpowaniu kardynaa, ktry da od niego odwoania pogldw bez wykazania mu bdw.
Kardyna powtarza tylko: Odwoaj, odwoaj! Reformator stwierdzi, e
jego nauki opieraj si na Pimie witym i stanowczo odmwi wyrzeczenia
si prawdy. Legat papieski, nie mogc odpowiedzie na argumenty Lutra,
zacz obsypywa go zarzutami i drwinami, na przemian z pochlebstwami oraz
91
Ellen G. White
92
WIELKI BJ
cytatami z ustale soborw, dekretw papieskich i ojcw Kocioa. Nie dopuszcza reformatora do gosu. W kocu Luter widzc, e kontynuowanie rozmowy
bdzie bezuyteczne, otrzyma niechtnie dane mu pozwolenie dorczenia swej
obrony na pimie.
Uczyniwszy tak pisa do swego przyjaciela zyskaem podwjnie.
Po pierwsze sowo pisane mona podda pod sd innych, po drugie dobrze
przygotowane pismo moe lepiej podziaa na obawy, jeli nie na sumienie zarozumiaego i gadatliwego despoty, ktry w przeciwnym wypadku zaguszaby
mnie sw wadcz mow (Martyn, The Life and Times of Luther, s. 271-272).
Przy nastpnym spotkaniu Luter przedstawi jasny, zwizy i sugestywny
wykad swych pogldw, poparty licznymi cytatami z Biblii. Po gonym odczytaniu swego pisma wrczy je kardynaowi. Ten jednak z lekcewaeniem odoy je na bok mwic, e jest w nim tylko mnstwo niepotrzebnych sw i
nieodpowiednich tekstw z Pisma witego. Wzburzony Luter powoujc si
wobec tego na wypowiedzi tradycji i nauk Kocioa, obali twierdzenia kardynaa pokonujc go jego wasn broni.
Gdy wysannik papiea zorientowa si, e argumenty Lutra s nie
do odparcia, straci nad sob panowanie i we wciekoci zacz krzycze:
Odwoaj, bo jeeli tego nie uczynisz, wyl ci do Rzymu, by stawi ci przed
sdem; ktry rozpatrzy twoj spraw. Wykln ciebie i twoich zwolennikw, a
wszystkich, ktrzy bd ci popiera, wycz z Kocioa. Na koniec owiadczy dumnie i ze zoci: Odwoaj, lub nie pokazuj mi si wicej
na oczy (DAubign, IV, 6).
Reformator wraz ze swymi przyjacimi niezwocznie opuci legata dajc
mu do zrozumienia, e nie powinien oczekiwa adnego odwoania. To jednak
nie zgadzao si z planami kardynaa. udzi si, e przemoc i strachem zmusi
Lutra do ustpienia. Teraz jednak sta pord swych wsppracownikw, spogldajc na nich z wyrazem gbokiego rozczarowania z powodu poniesionej
poraki.
Wystpienie Lutra przed kardynaem nie byo daremne. Zgromadzeni tam
ludzie mieli doskona okazj, by porwna obu mwcw i samemu osdzi, co
sob reprezentowali, jak te oceni si i prawdziwo ich stanowisk. Jak
uderzajca bya midzy nimi rnica! Skromny i pokorny reformator zdecydowanie sta w mocy Boej, majc po swej stronie prawd; wysannik papiea,
wyniosy, arogancki, dumny i niedorzeczny, nie majcy ani jednego dowodu z
Pisma witego na poparcie swych twierdze, mimo to krzycza: Odwoaj,
albo zostaniesz wysany do Rzymu, gdzie poniesiesz zasuon kar.
Pomimo, e Luter mia glejt cesarski, papici planowali schwyta go
i uwizi. Przyjaciele usilnie prosili reformatora, by nie przedua swego pobytu w Augsburgu, gdy jest to niecelowe; tumaczyli, e powinien zaraz wraca
do Wittenbergi z zachowaniem daleko idcej ostronoci, nie zdradzajc swych
nadzieja.pl
nadzieja.pl
zamiarw. Pod wpywem tych prb Luter konno opuci Augsburg przed witem,
w towarzystwie tylko jednego przewodnika, ktrego przydzieli mu burmistrz
miasta. Z wieloma obawami potajemnie przejeda ciemnymi i cichymi ulicami
miasta. W tym czasie czujni i bezlitoni wrogowie knuli jego zgub. Czy umknie
z zastawionych sieci? Dla reformatora byy to chwile niepokoju i arliwej
modlitwy. Wreszcie dotar do maej bramy w murze miasta. Otworzono mu i
bez przeszkd wyjecha ze swym przewodnikiem. Gdy byli ju bezpieczni za
obrbem miasta, przypieszyli jazd i zanim legat papieski dowiedzia si o jego
wyjedzie, Luter by ju poza zasigiem swych przeladowcw. Szatan i jego
emisariusze przegrali. Czowiek, o ktrym sdzili, i znajduje si w ich rku,
umkn jak ptak z side ptasznika.
Wiadomo o ucieczce Lutra zaskoczya i rozwcieczya legata. Spodziewa si, e za mdre i zdecydowane poradzenie sobie z czowiekiem zakcajcym spokj w Kociele otrzyma jakie wysokie stanowisko, jednak nadzieja ta
zawioda. Swj gniew wyrazi w licie do Fryderyka, elektora saskiego, zaciekle oskarajc w nim Lutra i dajc, by Fryderyk natychmiast odesa reformatora do Rzymu lub wygna go z Saksonii. Bronic si Luter nalega, by
legat lub papie wykaza mu jego bdy, a on ze swej strony najuroczyciej
przyrzeka odwoa swe nauki, jeli tylko udowodni mu, e sprzeciwiaj si
one Sowu Boemu. Wyrazi te wdziczno Bogu, e uzna go godnym znoszenia cierpie dla witej sprawy.
Elektor saski dotychczas mao sysza o nowych naukach, lecz szczero,
jasno i moc sw Lutra uczyniy na nim tak wielkie wraenie, e zdecydowa
si ochrania reformatora, dopki nie zostan mu udowodnione jego bdy. W
odpowiedzi na danie legata napisa: Poniewa Doktor Marcin stan przed
Wami w Augsburgu, powinnicie by zadowoleni. Nie oczekiwalimy, e bez
wykazania mu bdw bdziecie go zmusza do odwoania swych nauk. aden
uczony w naszym ksistwie nie uwaa, by nauki Doktora Marcina byy niezbone, niechrzecijaskie lub heretyckie. Ponadto ksi odmwi wysania
Lutra do Rzymu, a take usunicia go z kraju (DAubign, IV, 10).
Elektor widzia wszdzie oglny upadek moralnoci. Potrzeba byo wielkiego
dziea reformacji. Skomplikowane i kosztowne sposoby konieczne dla utrzymania
spoeczestwa w ryzach i karania przestpstw byoby niepotrzebne, gdyby tylko
ludzie postpowali zgodnie z przykazaniami Boymi i gosem odrodzonego sumienia. Fryderyk widzia, e Luter pracuje dla osignicia tego celu i w skrytoci
cieszy si, e w Kociele daje si odczu wpyw reformatora.
Widzia te, e dziaalno Lutra jako profesora uniwersytetu przynosi
doskonae rezultaty. Zaledwie rok upyn od czasu, gdy reformator przybi
swe tezy na drzwiach kaplicy zamkowej, a ju liczba pielgrzymw przybywajcych tam na dzie Wszystkich witych znacznie zmalaa. Rzym traci czcicieli i dary, a miejsce pielgrzymw adorujcych wite relikwie zajli dni
93
Ellen G. White
94
WIELKI BJ
nadzieja.pl
nadzieja.pl
lub pokorny Piotr? Mwi, e jest panem tego wiata, ale Chrystus, ktrego
namiestnikiem papie si mieni, powiedzia: Krlestwo moje nie jest z tego
wiata. Czy zatem wadza namiestnika moe by wiksza od wadzy zwierzchnika? (DAubign, VI, 3).
Wypowiadajc si na temat uniwersytetw Luter stwierdzi: Obawiam
si, e nasze uczelnie stan si bramami pieka, o ile nie bd w nich wykada
Pisma witego i wpaja jego nauk do serca modziey. Nie radz nikomu
posya swych dzieci tam, gdzie nie krluje, Pismo wite. Kada taka instytucja, gdzie si nie studiuje Sowa Boego, musi ulec zepsuciu (tame, VI, 3).
Wezwanie to lotem byskawicy obiego cae Niemcy i wywaro due wraenie na ludziach. Wrogowie Lutra, paajcy chci zemsty, nalegali, aby papie podj zdecydowane kroki przeciwko reformatorowi. Zarzdzono wic, e
nauki Lutra maj by natychmiast potpione. Reformatorowi i jego zwolennikom dano szedziesit dni do namysu, a po tym czasie, w razie nieodwoania
goszonych pogldw, postanowiono wykluczy ich z Kocioa.
By to powany cios dla reformacji. Przez cae wieki groba kltwy kocielnej napawaa strachem wszystkich monarchw, a potne pastwa doprowadzaa do ndzy i ruiny. Wszyscy ci, na ktrych zaciya kltwa, byli dla
innych przedmiotem strachu, nie wolno byo z nimi obcowa, a naleao traktowa ich jako banitw; cigano ich tak dugo, dopki nie poginli. Luter
zdawa sobie spraw z nadcigajcej burzy, lecz sta niezachwianie, ufajc,
e Chrystus bdzie dla niego pomoc i obron. Z wiar i odwag mczennika
pisa: Nie wiem, co ma si sta, nie zabiegam o to, aby wiedzie (...). Niech
cios spadnie gdzie chce, nie obawiam si. aden li nie spada bez woli Ojca;
o ile bardziej dba On o nas! atwo jest umiera dla Sowa, bowiem Sowo,
ktre ciaem si stao, samo za nas zmaro. Jeli umieramy z Nim, bdziemy
razem z Nim y, a przechodzc to, co On przeszed przed nami, znajdziemy
si tam, gdzie On jest i bdziemy mieszka z Nim na wieki (tame, VI; 9).
Gdy bulla papieska dosiga Lutra, napisa on: Gardz ni
i atakuj, gdy jest niezbona i faszywa (...) sam Chrystus jest w niej potpiony (...). Ciesz si jednak, e musz doznawa takiego za dla najlepszej
sprawy. Ju teraz czuj o wiele wicej wolnoci w sercu, bowiem wreszcie
wiem, e papie jest antychrystem, a jego tron tronem samego szatana (DAubign, VI, 9).
Wyrok Rzymu nie pozosta jednak bez skutku. Wizienia, tortury
i miecze stay si narzdziem dla wymuszenia posuszestwa. Sabi i zabobonni
dreli na myl o wyroku papiea. Chocia oglnie ujmowano si za Lutrem,
wielu zbytnio cenio swe ycie, aby je narazi dla reformacji. Wszystko zdawao si wskazywa na bliski koniec dziea reformacji.
Luter jednak nadal by nieustraszony. Rzym rzuca na niego swe kltwy
i wiat nie wtpi, e zostanie on zmuszony do poddania si lub zginie, z ca
95
Ellen G. White
96
WIELKI BJ
moc przeciwstawia si jednak Luter wyrokowi papieskiemu. Uroczycie ogosi, e zrywa z Rzymem na zawsze. W obecnoci tumu studentw, uczonych
i mieszkacw Wittenbergi spali bull papiesk, a wraz z ni prawa kanoniczne, dekrety skierowane przeciwko niemu i inne pisma papistw.
Nieprzyjaciele palc moje ksiki zadali ran prawdzie, ktra dotara do
umysw prostego ludu i zrujnowali ich dusze, z tego wanie powodu ja
spaliem ich pisma. W ten sposb rozpocza si powana walka, bowiem dotychczas igraem tylko z papieem. Rozpoczem to dzieo w imieniu Boym;
zostanie ono zakoczone nie przeze mnie lecz przez Jego moc (tame, VI, 10).
Na zarzuty wrogw, ktrzy twierdzili, e jego sprawa wkrtce upadnie,
Luter odpowiada: Kto wie, czy Bg mnie nie wybra i nie powoa i czy nie
powinni si oni obawia tego, i pogardzajc mn, pogardzaj samym Bogiem.
Mojesz sam uciek z Egiptu, Eliasz sam dziaa podczas panowania krla
Achaba, Izajasz by osamotniony w Jerozolimie, a Ezechiel w Babilonie (...).
Bg nigdy nie powoywa na prorokw najwyszych kapanw ani ludzi wysokiego stanu, lecz wybiera zazwyczaj osoby niskiego pochodzenia, ktrymi
pogardzano, a raz powoa nawet pasterza, jakim by Amos. W kadym wieku
wici z naraeniem swego ycia musieli napomina wielkich, krlw, ksita,
kapanw i uczonych (...). Nie mwi, e jestem prorokiem; mwi tylko, e
powinni si obawia wanie dlatego, i jestem jeden, a ich jest wielu. Mam
jednak pewno, e Sowo Boe jest przy mnie, a nie przy nich (tame, VI,
10).
Jednak nie odbyo si bez wewntrznej walki, zanim Luter zdecydowa si
na cakowite zerwanie z Rzymem. Mniej wicej w tym czasie pisa: Codziennie
coraz bardziej odczuwam, jak ciko jest odrzuci wierzenia, ktre wpojono w
dziecistwie. Jak wiele blu kosztowao mnie cho miaem Pismo wite u
swego boku przekonanie samego siebie o susznoci sprzeciwienia si papieowi i uznanie go za antychrysta. Ile udrk serca przeyem! Jake czsto
sam zadawaem sobie pytanie, ktre wci syszaem z ust papistw: Czy
tylko ty jeste mdry? Czy wszyscy inni bdz? C si stanie, jeeli to
wanie ty bdzisz i tak wielu ludzi prowadzisz do bdu, ktry ich na wieki
potpi? W ten sposb walczyem ze sob i z szatanem, a Chrystus przez swe
nieomylne sowo zapewni mnie, e moje obawy s niesuszne (Martyn, The
Life and Times of Luther, s. 372-373).
Papie grozi Lutrowi ekskomunik jeli ten nie odwoa swych nauk,
i teraz swoj grob speni. Ukazaa si nowa bulla, ktra potwierdzaa ostateczne wykluczenie reformatora z Kocioa rzymskiego, okrelajc go mianem
wykltego z nieba i potpiajc rwnie tych wszystkich, ktrzy przyjm jego
nauki. Wielki bj rozpocz si.
Wszyscy, ktrych Bg uywa do goszenia poselstwa o szczeglnym znaczeniu dla czasw, w ktrych yj, natrafiaj na sprzeciw. Prawdy, ktre Luter
nadzieja.pl
nadzieja.pl
gosi, byy potrzebne jego czasom; dla dzisiejszego Kocioa istniej take
odpowiednie prawdy, ktre trzeba ogosi. Bg, czynicy wszystko wedug swojej
woli, zapragn umieci ludzi w rnych sytuacjach dziejowych i zleci im
obowizki, odpowiadajce czasom i warunkom, w jakich yli. Jeli doceniali
skierowane na nich wiato, prawda bya objawiona im w wikszym zakresie.
Jednak w dzisiejszych czasach ludzie tak samo nie pragn prawdy, jak nie
pragnli jej w czasach Lutra ci, ktrym si on sprzeciwia. Jak dawniej, tak
i dzi chtniej przyjmuje si tradycje i ludzkie teorie ni czyste Sowo Boe.
Kto gosi prawd dzisiaj, nie moe spodziewa si przychylniejszego przyjcia
ni to, jakiego dowiadczyli wczeniej reformatorzy. Wielki bj midzy prawd
a bdem, midzy Chrystusem a szatanem, przed kocem historii wiata przybierze na sile.
Jezus powiedzia do swych uczniw: Gdybycie byli ze wiata, wiat
miowaby to, co jest jego; e jednak ze wiata nie jestecie, ale Ja was wybraem ze wiata, dlatego was wiat nienawidzi. Wspomnijcie na sowo, ktre do
was powiedziaem. Nie jest suga wikszy od pana swego. Jeli mnie przeladowali i was przeladowa bd; jeli sowo moje zachowali i wasze zachowywa bd (Jan 15,19.20). Innym razem Zbawiciel powiedzia wyranie: Biada
wam, gdyby o was dobrze mwili wszyscy ludzie, bo tak czynili faszywym
prorokom ojcowie ich (uk. 6,26). Duch panujcy w wiecie w dawniejszych
czasach nie zgadza si z duchem Chrystusa; obecnie sytuacja te nie ulega
poprawie. Ten, kto gosi czyste Sowo Boe nie znajdzie wikszej przychylnoci
dzisiaj anieli wwczas. Sposoby walki z prawd mog si zmieni, wrogo
przeciwnikw moe wydawa si mniejsza, gdy bdzie bardziej podstpna, ale
sama walka nigdy nie ustanie i bdzie trwa a do koca wiata.
97
Ellen G. White
98
WIELKI BJ
Rozdzia VIII
nadzieja.pl
nadzieja.pl
mnie gwatu, co jest bardzo prawdopodobne gdy nie wzywaj mnie po to,
abym ich poucza spraw t pozostawi Panu. yje przecie wci i panuje
Ten, ktry w Babilonie zachowa trzech modziecw w ognistym piecu. Jeeli
nie uratuje mnie, to przecie moje ycie jest bez znaczenia. Bromy tylko
Ewangelii, by nie staa si przedmiotem pogardy ze strony niegodziwych ludzi
i przelewajmy za ni krew, a na pewno zwyciymy. Nie do mnie naley decydowanie, czy moje ycie lub mier przyczyni si do zbawienia ogu (...).
Moecie oczekiwa ode mnie wszystkiego (...) oprcz ucieczki i odwoania
pogldw. Na pewno nie uciekn, a tym bardziej niczego nie odwoam (tame,
VII, 1).
Kiedy w Wormacji rozesza si wiadomo, e Luter ma si zjawi przed
sejmem, wywoao to wielkie podniecenie. Aleander, legat papieski, ktremu
powierzono spraw Lutra, by bardzo zaniepokojony. Przeczuwa, e przesuchanie Lutra moe okaza si w skutkach bardzo niebezpieczne dla papiestwa.
Prowadzenie dochodzenia w sprawie, w ktrej papie wyda ju potpiajcy
wyrok, rwnao si zniewaeniu autorytetu nieomylnego kapana. Poza tym
legat obawia si, e elokwencja i mocne argumenty Lutra skoni wielu ksit do zajcia stanowiska przeciwnego interesom papieskim. W najbardziej
natarczywy sposb stara si wic odwie cesarza od zamiaru wezwania Lutra
przed sejm. W tym mniej wicej czasie zostaa wydana bulla wykluczajca
Lutra z Kocioa, co wraz z zabiegami Aleandra skonio cesarza do ustpienia legatowi. Napisa wic do elektora, e jeeli Luter nie odwoa swych tez,
musi pozosta w Wittenberdze.
Aleander, niezadowolony jednak z tego zwycistwa, dziaa dalej za pomoc wszelkich dostpnych mu rodkw, by uzyska wyrok skazujcy Lutra.
Wytrwale zwraca uwag ksit, praatw i innych czonkw sejmu na spraw Lutra, oskarajc reformatora o podeganie ludzi do buntu, bezbonoci i
blunierstwa. Jednak popdliwo i namitno, jakie cechoway sowa legata,
wskazyway wyranie, jakie motywy nim kieruj: Og zebranych stwierdzi,
e bardziej nienawi i ch zemsty, ni gorliwo i pobono byy powodem
wystpie legata (tame, VII; 1). Wikszo osb obecnych na sejmie coraz
bardziej przychyla si do sprawy Lutra.
Ze zdwojon energi i gorliwoci stara si legat przekona cesarza, e
jego obowizkiem jest wypenienie papieskich zlece. Ale prawo Niemiec wymagao w takich kwestiach rozpatrzenia sprawy i jednomylnoci wszystkich
ksit. W kocu jednak cesarz uleg namowom legata i pozwoli mu przedstawi spraw sejmowi. By to dzie triumfu dla nuncjusza. Zebranie byo
bardzo liczne, a sprawa jeszcze wiksza. Aleander mia przemawia w imieniu
Rzymu (...) matki i pani wszystkich Kociow. Przed zebranymi penomocnikami chrzecijastwa mia broni stolicy Piotrowej. Legat mia wybitny dar
wymowy i dowid, e dors do wysokoci zadania. Opatrzno chciaa, by
99
Ellen G. White
100
WIELKI BJ
nadzieja.pl
nadzieja.pl
Ellen G. White
102
WIELKI BJ
nadzieja.pl
nadzieja.pl
Ellen G. White
104
WIELKI BJ
byy daremne. Luter wci nieporuszony owiadczy: Nawet gdyby w Wormacji byo tyle diabw, ile dachwek na dachach tego miasta, wejd tam jednak
(tame, VII, 7).
Przy wjedzie do Wormacji liczba tych, ktrzy wyszli na przywitanie
Lutra, bya wiksza od tumu witajcego wczeniej cesarza. Panowao ogromne podniecenie. Nagle spord zebranych dobieg przenikliwy i aosny gos,
ktry zaintonowa pogrzebow pie, majc by ostrzeeniem dla Lutra przed
czekajcym go losem. Bg bdzie moim obroc rzek reformator wysiadajc z pojazdu.
Papici nie wierzyli, e Luter odway si zjawi w Wormacji, tote jego
przybycie wprawio ich w przeraenie. Cesarz niezwocznie zwoa swych radcw, aby omwi metody postpowania. Jeden z biskupw, gorliwy papista,
powiedzia: Ju dosy dugo o tym radzilimy. Niech Wasza Cesarska Mo
natychmiast zgadzi tego czowieka. Zygmunt przecie kaza spali Husa na
stosie.
Nie musimy dawa heretykowi glejtu cesarskiego, ani dotrzymywa przyrzecze. Nie odpowiedzia cesarz musimy dotrzyma naszej obietnicy
(tame, VII, 8). To zadecydowao, e reformator mia zosta wysuchany.
Cae miasto chciao zobaczy tego szczeglnego czowieka i wkrtce tumy
zebray si przed mieszkaniem, gdzie Luter przebywa. Reformator nie wyzdrowia jeszcze po niedawno przebytej chorobie. Poza tym by zmczony podr,
trwajc cae dwa tygodnie. Musia te przygotowa si na wane wydarzenia
czekajce go nastpnego dnia, potrzebowa wic spokoju i odpoczynku. Jednak
pragnienie zobaczenia go byo tak wielkie, e reformator mia tylko kilka
godzin do wasnej dyspozycji, stale bowiem przybywali do niego rycerze, szlachta, ksia i mieszczanie. Wrd nich byo wielu spord tych, ktrzy tak
odwanie dali od cesarza usunicia kocielnych naduy i ktrzy jak
powiedzia Luter zostali uwolnieni przez moje poselstwo (Martyn, s. 393).
Przychodzili zarwno przyjaciele jak i wrogowie, chcc zobaczy nieustraszonego mnicha. Reformator przyjmowa wszystkich z niezachwianym spokojem,
odpowiadajc godnie i mdrze. Jego zachowanie byo odwane i stanowcze.
Blade i wychude oblicze reformatora, na ktrym wida byo lady zmczenia
i choroby, miao pomimo wszystko przyjazny, a nawet radosny wyraz. Uroczysty charakter i powaga jego sw dodaway mu mocy, ktrej nawet wrogowie
nie mogli si cakowicie oprze. Zarwno przyjaciele jak i przeciwnicy spogldali na Lutra z podziwem. Niektrzy byli przekonani, e towarzyszy mu wpyw
niebios, inni tak jak faryzeusze o Jezusie mwili: On ma diaba.
Nastpnego dnia wezwano Lutra przed sejm. Urzdnik cesarski mia go
zaprowadzi do sali przyj, z trudem jednak zdoa Luter dotrze do przeznaczonego miejsca. Wszystkie ulice przepenione byy widzami chccymi ujrze
mnicha, ktry odway si sprzeciwi papieowi.
nadzieja.pl
nadzieja.pl
Ellen G. White
106
WIELKI BJ
do namysu, abym bez uszczerbku dla Sowa Boego mg na to pytanie odpowiedzie (DAubign, VII, 8).
Luter postpi bardzo mdrze proszc o czas do namysu. Jego zachowanie przekonao zebranych, e nie dziaa impulsywnie kierujc si namitnociami. Spokj i opanowanie, jakich nie spodziewano si po tym, ktry dziaa
tak odwanie i nieugicie, podniosy autorytet Lutra i umoliwiy mu pniej
przemawianie z ostronoci, zdecydowaniem, mdroci i godnoci, ktre
zaskoczyy i rozczaroway jego przeciwnikw, a take byy oskareniem ich
zuchwalstwa i dumy.
Nastpnego dnia reformator mia si zjawi przed zgromadzeniem, aby
da decydujc odpowied na zadane mu pytanie. Luter, uwiadomiwszy sobie
moce sprzymierzone przeciwko prawdzie, straci na chwil odwag. Wiara jego
zachwiaa si, opanoway go obawa i drenie. Niebezpieczestwo widzia w
podwjnym wymiarze, wydawao mu si, e wrogowie zwyci a duchowa
ciemno znw spowije ziemi. Zebray si nad nim chmury, ktre wydaway
si odcza go od Boga. Pragn si wic upewni, e Pan zastpw jest razem
z nim. W udrce pad twarz na ziemi, wymawiajc nie dokoczone i wyraajce pacz serca sowa, ktre jedynie Bg rozumia.
O, wszechmocny i wieczny Boe! modli si. Jake staszliwy jest ten
wiat! Spjrz, chce mnie pore, a ja tak mao mam ufnoci w Tobie (...). Jeli
mam ufa jedynie w siy tego wiata, to przegraem (...). Moja ostatnia godzina
nadesza, wydano ju na mnie wyrok (...). O Boe! Pom mi, bagam, przezwyciy mdro tego wiata. Uczy to (...). Jedynie Ty (...) bo to nie jest dzieo
moje, lecz Twoje. Ja sam nie mam tu nic do zrobienia, nic, o co musiabym
walczy z wielkimi tego wiata (...). Lecz sprawa ta jest Twoja (...)
a jest ona sprawiedliwa i wieczna. O Panie, pom mi! Wierny i niezmienny
Boe, nie polegam na adnym czowieku (...). Wszystko, co jest ludzkie, jest
niepewne; wszystko to jest przemijajce (...). Ty wybrae mnie dla swego dziea.
Sta przy moim boku dla sprawy Twego umiowanego Syna, Jezusa Chrystusa,
ktry jest moj obron, tarcz i warownym grodem (tame, VII, 8).
Opatrzno Boa pozwolia Lutrowi zda sobie spraw z grocego mu
niebezpieczestwa po to, aby nie ufa swym wasnym siom i przez zuchwao
nie wpad w zastawione na sida. Napeni go strach. Nie bya to jednak
obawa przed cierpieniami, przed widmem tortur lub mierci. By to po prostu
kryzys, w ktrym odczu, e nie potrafi sprosta wyznaczonemu dla niego
zadaniu. Obawia si, e z powodu jego saboci prawda moe ponie szkod.
Modli si arliwie do Boga nie o swoje bezpieczestwo, lecz o zwycistwo
ewangelii. Obawa i wewntrzna walka podobna bya do nocnej walki Jakuba
przy potoku Jabok; tak jak Izrael, tak i reformator odnis zwycistwo. W
zupenej bezsilnoci uchwyci si w wierze Chrystusa, potnego Zbawiciela.
Wzmocnio go zapewnienie, e przed sejmem nie stanie sam. Pokj znowu
nadzieja.pl
nadzieja.pl
Ellen G. White
108
WIELKI BJ
rokw i apostow udowodnili mi, e zbdziem. Gdy tylko zostan przekonany, odwoam kady bd i pierwszy wrzuc w ogie swoje ksiki.
Wszystko przedstawiem w sposb jasny i otwarty. Mam nadziej, e
wiadczy to o tym, i dostatecznie rozwayem niebezpieczestwo, na ktre si
naraam: Jednak bdc daleki od strachu ciesz si, e tak jak dawniej, tak
i dzi ewangelia jest przyczyn konfliktw i rozamw. Taki bowiem jest charakter i przeznaczenie Sowa Boego. Zreszt sam Chrystus powiedzia: Nie
przyszedem dawa pokoju, lecz miecz. Bg jest cudowny i straszny w swoich
radach; przypomina nam, abymy dc do stumienia wszelkich rozamw nie
zaczli przeladowa Jego witego Sowa, cigajc przez to na siebie straszliw lawin niebezpieczestw, doczesnych nieszcz i wiecznego potpienia
(...). Mgbym przytoczy wiele przykadw z Pisma witego. Mgbym mwi
o faraonach, krlach babiloskich i izraelskich, ktrzy najbardziej przyczynili
si do swej ruiny, gdy za pomoc pozornie mdrych rad, starali si wzmocni
sw wadz (tame, VII, 8).
Luter przemawia w jzyku niemieckim. Teraz poproszono go, by te same
sowa powtrzy po acinie. Chocia by wyczerpany poprzednim wysikiem,
zgodzi si jednak i wygosi sw mow z tak sam moc i przejrzystoci jak
poprzednio. Jego dwukrotne przemwienie byo celowym zamierzeniem Boga,
bowiem wszyscy ksita byli tak zalepieni bdem i zabobonami, i za pierwszym razem nie pojli jasnych wywodw Lutra. Jednak suchajc go po raz
drugi dobrze zrozumieli kwestie omawiane przez reformatora.
Ci, ktrzy uparcie zamykali oczy na dziaanie skierowanego do nich wiata i ju z gry postanowili pozosta niewzruszeni, rozwcieczyli si syszc
sowa Lutra. Kiedy reformator skoczy sw mow, rzecznik sejmu z gniewem
powiedzia: Nie odpowiedziae na pytanie. Masz odpowiedzie krtko i jasno.
Odwoasz swe nauki, czy nie? Reformator odezwa si: Poniewa Wasza Wysoko
i zebrani tu Panowie daj ode mnie prostej odpowiedzi, dam wic im tak: nie
mog podporzdkowa swej wiary ani papieowi, ani soborom, poniewa wiadomo wszystkim, e czsto mylili si i zaprzeczali sobie. Dlatego dopki nie zostan
przekonany przez wiadectwo Pisma witego lub przez jasne dowody, a take
przez fragmenty, ktre przeczytaem, dopki moje sumienie nie bdzie w zgodzie
ze Sowem Boym, dopty nie mog i nie odwoam swych nauk, gdy postpowanie przeciw wasnemu sumieniu jest niebezpieczne dla chrzecijanina. Jak tu
stoj, nie mog inaczej; tak mi dopom Bg. Amen.
W ten sposb sprawiedliwy czowiek opiera si na pewnym fundamencie
Sowa Boego. wiato z nieba rozjaniao jego twarz. Wielko i czysto jego
charakteru, jak rwnie spokj i rado serca zostay objawione wszystkim, kiedy
obnaa bdy Rzymu i wiadczy o wzniosoci wiary, ktra zwycia wiat.
Przez jaki czas gucha cisza zalega na sali, bowiem zdumieni suchacze
nie mogli wydoby z siebie adnego sowa. Przemawiajc po raz pierwszy,
nadzieja.pl
nadzieja.pl
Ellen G. White
110
WIELKI BJ
nadzieja.pl
nadzieja.pl
blicznie wskaza na swe acuchy, a potem przypomnia cesarzowi o nie dotrzymanej obietnicy, powiedzia zdecydowanie: Nie chc si rumieni jak Zygmunt (Lenfant, History of the Council of Constance, t. I, s. 422).
Jednak Karol wiadomie odrzuci prawdy goszone przez Lutra. Zdecydowaem si i ladem mych przodkw napisa cesarz (DAubign, VII, 9).
Zdecydowa si nie zbacza ze cieki utartych zwyczajw, nawet gdyby mia
omin drog prawdy i sprawiedliwoci. Poniewa jego ojcowie tak czynili,
dlatego i on pragn popiera papiestwo z caym jego okruciestwami i zepsuciem. W ten sposb trwa przy swym postanowieniu nie przyjmujc adnego
innego wiata prcz tego, ktre otrzymali jego przodkowie, i nie speniajc
adnych obowizkw, ktrych oni nie wykonywali.
Dzisiaj te jest wielu takich, ktrzy kurczowo trzymaj si zwyczajw i
tradycji swych ojcw. Gdy Pan zsya im dodatkowe wiato, nie chc go przyj, poniewa ich ojcowie te go nie przyjli. Musimy jednak zda sobie spraw
z tego, e nie stoimy w tym samym miejscu, do ktrego doszli nasi ojcowie.
Nasza odpowiedzialno i obowizki s inne. Bg nie pochwali nas, jeeli
zamiast samemu bada Sowo prawdy, spoglda bdziemy na ojcw. Nasza
odpowiedzialno jest wiksza, ni ta, jak mieli nasi przodkowie. Jestemy
odpowiedzialni zarwno za wiato, jakie oni otrzymali i przekazali nam, jak
te za dodatkowe wiato, ktre specjalnie dla nas pynie ze Sowa Boego.
Chrystus powiedzia o nie dowierzajcych ydach: Gdybym nie przyszed
i do nich nie mwi, nie mieliby grzechu; lecz teraz nie maj wymwki z
powodu grzechu swego (Jan 15,22). Ta sama moc przemawiaa przez Lutra
do cesarza i ksit niemieckich. Gdy wiato Sowa Boego zabyso, Jego
Duch po raz ostatni oddziaywa na wielu uczestnikw sejmu. Tak jak przed
wiekami Piat z powodu pychy i obawy przed utrat przychylnoci ludu zamkn swe serce przed Zbawicielem wiata, jak drcy Feliks rozkaza posowi
prawdy: Ju teraz odejd, a gdy czas upatrz, ka ci zawoa (Dz. 24,25),
jak dumny Agrypa przyzna: Maoby mnie nie namwi, ebym zosta chrzecijaninem (Dz. 26,28), a jednak odwrci si od posa niebieskiego, tak Karol
V, poddajc si nakazom wiatowej dumy i mdroci, postanowi odrzuci
wiato prawdy.
Wiadomo o zamiarach powzitych przeciwko Lutrowi szybko rozesza
si po caym miecie wzbudzajc wielkie oburzenie. Reformator zyska sobie
wielu przyjaci, ktrzy znajc okruciestwo Rzymu, stosowane wobec kadego, kto omieli si zdemaskowa jego zepsucie, postanowili przeszkodzi zabiciu Lutra. Setki szlachcicw zobowizay si, e bd go chroni. Wiele osb
otwarcie okrelio pismo cesarza jako dowd saboci wobec zniewalajcej wadzy
Rzymu. Na drzwiach domw i w miejscach publicznych przybijano rozmaite
plakaty; jedne potpiay Lutra, inne go popieray. Na jednym z plakatw napisane byy krtkie, lecz wymowne sowa mdrca: Biada tobie, ziemio! ktrej
Ellen G. White
112
WIELKI BJ
krl jest dzieciciem (Kazn. 10,16). Entuzjazm ludu dla Lutra widoczny w
caych Niemczech przekona cesarza i sejm, e jakakolwiek niesprawiedliwo
wobec reformatora zagrozi pokojowi w cesarstwie i moe zachwia tronem.
Fryderyk z Saksonii nie zdradza uczu, jakie ywi dla reformatora, lecz
z wielk czujnoci obserwowa kade jego posunicie, jak rwnie wszelkie
poczynania jego wrogw. Byo jednak wielu takich, ktrzy nie starali si
ukrywa swojej sympatii do Lutra. Odwiedzali go ksita, hrabiowie oraz
inne osobistoci wieckie i duchowne. Ciasna izdebka doktora pisze Spalatin nie moga pomieci wszystkich, ktrzy przyszli (Martyn, t. I, s.
404). Ludzie spogldali na Lutra, jakby by ponadludzk istot. Nawet ci,
ktrzy nie wierzyli w prawdy goszone przez reformatora, nie mogli powstrzyma
si
od podziwu dla jego szlachetnego charakteru, ktry kaza mu raczej spoglda
w oczy mierci, ni postpi wbrew wasnemu sumieniu.
Usilnie starano si skoni Lutra do zgody z Rzymem. Ksita i szlachcice tumaczyli mu, e jeeli nadal przeciwstawia bdzie swe wasne pogldy
pogldom Kocioa i soborw, zostanie wkrtce wygnany z cesarstwa i pozostanie bez ochrony. Na te argumenty Luter odpowiedzia sowami: Ewangelii
Chrystusowej nie da si gosi bez wywoania sprzecznoci (...). Dlaczego wic
wiadomo lub strach przed grocym mi niebezpieczestwem miaby mnie
odczy od Boga i Jego Sowa, ktre jest prawd? Nie! Raczej powic swoje
ciao, krew i ycie (DAubign, VII, 10).
Ponownie nakaniano go, by podda si wadzy cesarza, a wtedy nie bdzie
musia si niczego obawia. Nie mam nic przeciwko temu odpowiedzia
by cesarz lub ksita, a nawet prosty chrzecijanin zbada i oceni moje
dziea, ale punktem odniesienia musi by Pismo wite. Ludziom nie pozostaje
nic innego, jak tylko by mu posusznym. Nie zmuszajcie mnie, bym postpi
wbrew wasnemu sumieniu; ktre mocno zwizane jest z Bibli (tame, VII,
10).
Innym razem, gdy starano si go przekona, odpowiedzia: Odwoam
raczej wano glejtu, oddam sw osob i ycie w rce cesarza, lecz nigdy nie
wyrzekn si Sowa Boego (tame, VII, 10). Przyrzek, e podda si wyrokowi soboru, lecz jedynie pod warunkiem, gdy ten rozstrzygnie jego spraw na
podstawie Pisma witego. Co si za tyczy Sowa Boego doda to
kady chrzecijanin jest tak samo dobrym sdzi jak papie poparty nawet
przez miliony soborw (Martyn, t. I, s. 410). Zarwno przyjaciele, jak
i wrogowie w kocu si przekonali, e dalsze prby pogodzenia Lutra z Rzymem s bezskuteczne.
Gdyby reformator uleg chociaby w jednej kwestii, szatan i jego poddani
odnieliby zwycistwo. Jednak nieugita stanowczo bya rodkiem wolnoci
Kocioa, pocztkiem nowej i lepszej ery w jego dziejach. Ten jeden czowiek,
nadzieja.pl
nadzieja.pl
Ellen G. White
114
WIELKI BJ
nadzieja.pl
nadzieja.pl
Ellen G. White
116
WIELKI BJ
Rozdzia IX
Szwajcarski reformator
rzy wyborze odpowiednich ludzi, ktrzy mieli przeprowadzi odnow
Kocioa, Bg kierowa si tymi samymi zasadami, jakie stosowa powoujc do ycia pierwszy apostolski Koci.
Boski Nauczyciel omija wielkich, monych i bogatych, przyzwyczajonych
do hodw i czci, ktre przyjmowali jako przywdcy ludu. Byli oni tak dumni
i zadufani w swej osawionej wyszoci, e nigdy nie wspczuli bliniemu i nie
mogliby si sta wsppracownikami pokornego Nazarejczyka. Wezwanie: Pjdcie
za mn, a zrobi was rybakami ludzi (Mat. 4,19) skierowane zostao do prostych, ciko pracujcych rybakw galilejskich. Uczniowie ci byli pokorni i
chtnie przyjmowali pouczenia Mistrza. Im mniejszy wpyw miay na nich faszywe nauki ich czasw, tym skuteczniej mg ich Chrystus ksztaci i przygotowywa do swej suby. Podobnie dziao si za czasw Wielkiej Reformacji. Jej
przywdcy nie pochodzili z arystokracji. Byli to ludzie pokorni i biedni, wolni
od pychy zwizanej z pozycj spoeczn i od wpywu fanatyzmu oraz kapaskiej
przebiegoci. W swym planie Bg posuguje si maymi i pokornymi ludmi, by
dokona wielkich dzie. Wtedy chwaa oddawana jest nie czowiekowi, lecz Temu,
ktry sprawuje chcenie i skuteczne wykonanie wedug wasnego upodobania.
W kilka tygodni po przyjciu na wiat Lutra w skromnym domu saksoskiego grnika, urodzi si w pooonej wysoko w Alpach chacie pasterz Ulrich
Zwingli. Wpywy rodowiska w dziecistwie, a take wczesne ksztacenie przygotoway go do przyszej yciowej misji. Wychowywa si w otoczeniu wspaniaej przyrody, ktra od najwczeniejszych lat wywoywaa u niego podziw dla
wielkoci, siy i potgi Boga. Historia wspaniaych czynw dokonanych tu
w grach rozpalaa jego modziecze aspiracje. U ng pobonej babki wysuchiwa cennych opowiada biblijnych, ktre wybieraa z legend i poda Kocioa. Z gbokim zainteresowaniem sucha o wielkich czynach patriarchw
i prorokw, o pasterzach strzegcych swych stad na wzgrzach Palestyny,
gdzie anioowie rozmawiali z nimi, o narodzeniu si dziecitka w Betlejem
i o Czowieku z Golgoty.
nadzieja.pl
nadzieja.pl
Podobnie jak Jan Luter, ojciec Zwinglego pragn da swemu synowi jak
najlepsze wyksztacenie. Wczenie wic wysano go z rodzinnych gr i lasw do
miasta. Umys chopca rozwija si nadzwyczaj szybko i wkrtce powstao pytanie, gdzie znale odpowiednich dla niego nauczycieli. W wieku 13 lat uda si
do Berna, gdzie wwczas znajdowaa si najlepsza szkoa w Szwajcarii. Tutaj
jednak napotka niebezpieczestwo groce zniszczeniu wietnie zapowiadajcego si ycia. Ot miejscowi mnisi chcieli za wszelk cen skoni go do wstpienia do klasztoru. Dominikanie i franciszkanie rywalizowali o wzgldy ludu,
ktre chcieli uzyska za pomoc okazaego wystroju swoich kociow, wystawnoci obrzdkw, atrakcyjnoci sawnych relikwii oraz obrazw czynicych cuda.
Dominikanie z Berna zdawali sobie spraw, e jeli zdobd dla swego
zakonu tego zdolnego studenta, zapewni sobie zyski i saw. Jego mody
wiek, zdolnoci jako mwcy i pisarza oraz talent muzyczny i poetycki bd
daleko skuteczniej ciga ludzi na naboestwa i pomnaa dochody zakonu,
ni jego okazao i przepych. Pochlebstwem i namow starali si skoni
Zwinglego, by wstpi do ich zakonu. Luter, bdc studentem, zamkn si w
klasztornej celi i byby stracony dla wiata, gdyby Opatrzno nieba nie uwolnia go. Zwinglemu nie grozio podobne niebezpieczestwo. Za spraw Boga
ojciec dowiedzia si o zamiarach mnichw. Nie chcia, aby jego syn prowadzi
prniacze i bezuyteczne ycie zakonnika. Zrozumia wic, e przyszo syna
jest zagroona i nakaza mu niezwocznie wrci do domu. Modzieniec usucha, lecz niedugo zabawi w swej rodzinnej dolinie. Wkrtce ponownie podj
studia, udajc si tym razem do Bazylei. Tutaj po raz pierwszy usysza radosn nowin o asce Boej. Witenbach, wykadowca jzykw staroytnych,
studiujc jzyk grecki i hebrajski natrafi na Pismo wite. Przez niego wanie promienie wiata Boego owieciy umysy studentw, ktrych uczy.
Wykadowca owiadczy, e istnieje prawda starsza, o nieskoczenie wikszej
wartoci od teorii goszonych przez scholastykw i filozofw. T star prawd
bya biblijna nauka, e mier Chrystusa jest jedynym okupem za grzechy. Dla
Zwinglego sowa te byy pierwszym promieniem wschodzcej jutrzenki.
Wkrtce wyjecha z Bazylei, aby przystpi do wykonania zadania swego
ycia. Pierwszym miejscem pracy byo probostwo w Alpach, niedaleko od rodzinnej doliny. Po otrzymaniu wice kapaskich powici si Zwingli
cakowicie poszukiwaniom prawdy Boej, gdy zdawa sobie spraw z tego
napisa wsppracownik reformatora jak wiele musi wiedzie ten, ktremu
powierzono trzod Bo (Wylie, VIII, 3). Im wicej bada Pismo wite, tym
wyraniej dostrzega rnic midzy prawd a bdnymi naukami Rzymu. Uzna
Bibli za Sowo Boe i za jedyny wystarczajcy i nieomylny autorytet. Zrozumia, e Biblia jest sama dla siebie interpretatorem. Nie mia tumaczy Pisma witego tak, by udowadnia uprzednio wymylone nauki lub teorie.
Czu, e jego obowizkiem jest przyswojenie sobie jasnych i bezporednich
Ellen G. White
118
WIELKI BJ
nadzieja.pl
nadzieja.pl
stus, ktry raz si ofiarowa za nas na krzyu, jest na wieki okupem i ofiar
za grzechy wszystkich wierzcych (tame, VIII, 5).
Nie wszystkim suchaczom podobaa si ta nauka. Wielu rozczarowao
si, gdy powiedziano im, e ich dugie i uciliwe pielgrzymki byy daremne.
Nie mogli zrozumie darmo ofiarowanego przebaczenia w Chrystusie. Zadawalali si utart drog do nieba wytyczon przez Rzym. Odstraszay ich trudnoci poszukiwania czego lepszego. atwiej byo powierzy swoje zbawienie
papieowi i ksiom, ni dba o czysto serca.
Ale byli i tacy, ktrzy z zadowoleniem przyjli radosn wie o zbawieniu w
Chrystusie. Nakazane przez Rzym obrzdy nie przyniosy im upragnionego pokoju, tote z wiar przyjmowali krew Zbawiciela jako jedyn drog pojednania.
Wracali do domw radoni, aby innym opowiada o wspaniaym wietle, jakie
otrzymali. W ten sposb prawda niesiona bya od wsi do wsi, od miasta do miasta.
Liczba pielgrzymw przybywajcych do otarza Marii Panny zmniejszya si, ubywao
datkw, a w rezultacie szczuplao wynagrodzenie Zwinglego, pokrywane z tych
darw. Ale on radowa si, widzia bowiem, e moc fanatyzmu i zabobonu zacza
si kruszy. Przeoeni Zwinglego doskonale wiedzieli o tym, co wyczynia ich
podopieczny. Niemniej jednak na razie wstrzymywali si od interwencji. Majc
nadziej, e mimo to wykorzystaj go do swoich celw, starali si go pozyska
pochlebstwami. Tymczasem prawda zakorzeniaa si w sercach ludzi.
Dziaalno Zwinglego w Einsiedeln przygotowaa go do pracy na szerszym polu, do ktrej mia wkrtce przystpi. Nastpio to po trzech latach,
gdy Zwingli zosta powoany na stanowisko duchownego katedry w Zurychu.
Miasto to miao sta si pniej najwaniejszym orodkiem szwajcarskiej reformacji wywierajcym wpyw daleko poza swoimi granicami. Przeoeni, na
ktrych zaproszenie Zwingli przyby do Zurychu, bojc si religijnych nowinek, szybko poinstruowali go w sprawie czekajcych na obowizkw.
Masz wszelkimi siami dba o dochody kapituy mwili nie przeoczajc nawet najmniejszego datku: Przypominaj wiernym, zarwno z ambony,
jak i konfesjonau, aby skadali daniny i dziesiciny, a darami zadokumentowali swe przywizanie do Kocioa. Musisz si pilnie stara o pomnaanie
datkw od chorych oraz dochodw pyncych z mszy i w ogle z kadego
kocielnego obrzdu. Do twoich obowizkw naley te udzielanie sakramentw, wygaszanie kaza i troska o wiernych, ale w tych sprawach, a szczeglnie w kazaniach, moesz wyrcza si wikarym. Sakramentw naley udziela
tylko monym i jedynie wtedy, gdy ci o to poprosz; nie wolno ci tego czyni
nie zwaajc na osob (tame, VIII, 6).
Zwingli w milczeniu wysucha tych polece, po czym wyrazi naleyte
podzikowanie za honor, jakiego dostpi bdc powoanym na tak wysoki
urzd, i owiadczy, jaki kierunek postpowania zamierza obra: ycie Chrystusa powiedzia zbyt dugo byo ukrywane przed ludem. Bd wic gosi
Ellen G. White
120
WIELKI BJ
o Nim na podstawie caej Ewangelii Mateusza (...) czerpic jedynie ze strumieni Pisma witego, badajc jego gbi, porwnujc odpowiednie fragmenty i
szukajc zrozumienia biblijnych prawd przez sta i gorliw modlitw. Sub
sw powic dla chway Boej i Jego jednorodzonego Syna, dla zbawienia
dusz i utwierdzenia ich w prawdziwej wierze (tame, VIII, 6). Cho niektrzy
z przeoonych nie pochwalali tego planu i starali si od niego odwie Zwinglego, ten stanowczo sta przy swoim. Owiadczy, e ten rodzaj kaza nie jest
wcale nowy, bowiem stosowa go ju pierwotnie czysty i nieskalany Koci.
W tym czasie prawdy nauczane przez Zwinglego wzbudziy ju due zainteresowanie i tumy przychodziy ze wszystkich stron, by sucha jego kaza. Przybywali nawet ci, ktrzy poprzednio opuszczali naboestwa. Sub
sw Zwingli rozpocz goszeniem ewangelii, czytajc i objaniajc suchaczom
natchnione opowiadanie o yciu, naukach i mierci Chrystusa. Jak w Einsiedeln, tak i tutaj przedstawia Sowo Boe jako jedyny i nieomylny autorytet,
a mier Chrystusa jako jedyn doskona ofiar. Moim pragnieniem jest
mwi przywie was do Chrystusa prawdziwego rda zbawienia (tame, VIII, 6). Przedstawiciele wszystkich stanw od uczonych i politykw do
rzemielnikw i chopw gromadzili si wok mwcy. Z gbokim zainteresowaniem suchali jego sw. Zwingli nie tylko gosi obietnic zbawienia z
aski Boej, lecz take bez obaw gani bdy i zepsucie panujce w wczesnych
czasach. Wielu, wracajc z katedry; chwalio Boga. Ten czowiek mwili
jest kaznodziej prawdy. Bdzie on naszym Mojeszem i wyprowadzi nas z
tych egipskich ciemnoci (tame, VIII, 6).
Dziaalno Zwinglego przyjto pocztkowo z wielkim entuzjazmem, lecz
z biegiem czasu pocz narasta coraz wikszy sprzeciw. Mnisi usiowali zahamowa jego prac i potpi goszone przez niego nauki. Wielu obrzucao go
drwinami i urganiem, inni grozili mu. Lecz znosi on to wszystko z cierpliwoci mwic: Jeeli zych chce si zdoby dla Chrystusa, trzeba na niejedno
przymkn oczy (tame, VIII, 6).
Mniej wicej w tym samym czasie przyby nowy sojusznik, by przyczy
si do dziea reformacji. Pewien pochodzcy z Bazylei przyjaciel reformowanej
wiary doszed do przekonania, e sprzeda ksiek moe by potnym rodkiem w szerzeniu wiata i wysa do Zurychu niejakiego Lucjana z niektrymi
pismami Lutra. Do Zwinglego napisa: Jeli Lucjan jest dostatecznie mdry
i zrczny, to zach go, aby od miasta do miasta, od wsi do wsi, a nawet od
domu do domu roznosi pisma Lutra, a przede wszystkim opracowane przez
niego dla ludu wykady Modlitwy Paskiej, i sprzedawa je chtnym. Im bardziej znane bd te ksiki, tym wicej znajdzie si na nich nabywcw (tame,
VIII, 6). W ten sposb wiato utorowao sobie drog wrd Szwajcarw.
Kiedy Bg szykuje si do zerwania pt niewiedzy i zabobonu, wtedy szatan z najwiksz moc stara si pogry ludzi w ciemnoci i zniewoli ich do
nadzieja.pl
nadzieja.pl
Ellen G. White
122
WIELKI BJ
nadzieja.pl
nadzieja.pl
Rada Zurychu odmwia wszczcia jakiegokolwiek postpowania przeciwko Zwinglemu, tote Rzym przygotowa si do nowego ataku. Gdy Zwingli
dowiedzia si o tym, napisa: Niech przyjd, boj si ich tak, jak nadmorska
skaa boi si fal szalejcych u jej stp (Wylie, VIII, 11). Wysiki klerykw
posuway naprzd spraw, ktr chcieli zniszczy. Prawda szerzya si coraz
dalej. W Niemczech zwolennicy Lutra, przygnbieni jego znikniciem, doznali
nowej otuchy syszc o postpie ewangelii w Szwajcarii.
Gdy dziaalno reformacyjna na dobre zakorzenia si w Zurychu, zaczto dostrzega jej owoce zmalaa ilo przestpstw, wzrs porzdek i spokj.
W naszym miecie panuje spokj. Nie ma w nim ktni, obudy, zazdroci ani
konfliktw pisa Zwingli. A komu mona t harmoni zawdzicza, jeeli
nie najwyszemu i najlepszemu Bogu i Jego czystym naukom, ktre napeniaj
nas owocami pokoju i pobonoci (tame, VIII, 15).
Zwycistwa osignite przez reformacj pobudziy Rzym do bardziej zdecydowanych wysikw w celu jej zniszczenia. Poniewa przeladowanie i tumienie dziaalnoci Lutra w Niemczech okazao si mao skuteczne, postanowiono pokona reformacj jej wasn broni. Papici zaplanowali przeprowadzi dyskusj ze Zwinglim, a poniewa zorganizowanie jej leao w ich rkach,
chcieli zapewni sobie zwycistwo przez wybranie zarwno miejsca spotkania,
jak i sdziw, ktrzy mieli zadecydowa o jego wyniku. Gdy w ten sposb bd
mieli Zwinglego w swoich rkach, postaraj si ju o to, aby im nie umkn.
Zmuszajc przywdc do milczenia, atwo bdzie zdusi cay ruch. Wszystkie
te zamiary trzymano oczywicie w tajemnicy.
Miejsce dyskusji wyznaczono w Baden, jednak Zwingli nie przyby tam.
Rada Zurychu przeczuwajc spisek papistw, a take ostrzeona licznymi przypadkami palenia wyznawcw ewangelii na stosie, nie pozwolia swemu duszpasterzowi wystawi si na takie niebezpieczestwo. W Zurychu Zwingli gotw by
spotka si i prowadzi dyskusje z kadym posem przysanym z Rzymu, ale
udanie si do Baden, gdzie niedawno przelano krew mczennikw prawdy, rwnao si z niechybn mierci. Do Baden przybyli wic Oekolampadius i Haller,
ktrzy reprezentowali reformacj, za znany doktor Eck, popierany przez liczne
grono papieskich uczonych i praatw, mia walczy w obronie Rzymu.
Cho Zwingli nie by obecny na spotkaniu, jego wpyw by widoczny.
Papici sami wyznaczyli sekretarzy, a wszystkim innym pod kar mierci zabroniono sporzdzania jakichkolwiek notatek.
Pomimo to Zwingli codziennie otrzymywa dokadn relacj z tego, co
powiedziano w Baden. Ot pewien student, obecny na obradach, co wieczr
zapisywa tre poruszonych kwestii, za dwaj inni podjli si dostarcza te
relacje wraz z listami Oekolampadiusa Zwinglemu w Zurychu. Reformator
odpowiada dajc rady i sugestie. Pisa swe listy noc, a studenci wracali z
nimi wczesnym rankiem do Baden. Aeby uj czujnoci stray, stojcej u
Ellen G. White
124
WIELKI BJ
bram miasta, posowie ci nieli na gowach kosze z drobiem i nie zatrzymywani swobodnie wchodzili do Baden.
W ten sposb Zwingli walczy ze swoimi chytrymi wrogami. Mykonius
pisa, e reformator wicej zdziaa przez swoje rozmylania, bezsenne noce i
wskazwki, ktre przesya do Baden, niby to uczyni bdc osobicie obecnym pord swoich wrogw (DAubign, XI, 13).
Papici, upojeni przewidywanym zwycistwem, przybyli do Baden w najkosztowniejszych szatach, ozdobieni najprzedniejszymi klejnotami. yli luksusowo, a ich stoy uginay si pod najdroszymi smakoykami i najwyborniejszymi winami. Brzemi obowizkw kocielnych wynagradzali sobie biesiadami i uciechami. Ich przeciwiestwem byli reformatorzy, ktrzy mao czasu
spdzali na posikach, przewanie skromnych. Prawd mwic, spogldano na
nich jak na ebrakw. Gospodarz Oekolampadiusa, ktry czsto zaglda do
jego pokoju, zastawa go stale czytajcego albo zatopionego w modlitwie i
ogromnie zdziwiony stwierdza, e ten heretyk jest przynajmniej bardzo pobony.
Podczas zebrania Eck dumnie wstpi na wspaniale udekorowan ambon, za skromnie ubrany Oekolampadius musia si naprzeciw swego przeciwnika na prowizorycznie wykonanym stoku (tame, XI, 13). Donony gos
i nieograniczona pewno siebie nie opuszczay Ecka. Nadzieja na zoto i saw
podsycaa jego gorliwo, zapewniono bowiem obrocy wiary przyzwoit nagrod. Kiedy nie mg znale lepszych argumentw, siga po obelgi, a nawet
przeklestwa. Z drugiej strony skromny Oekolampadius nie ufajc sobie i
wzdrygajc si przed walk, ju na pocztku uroczycie owiadczy: Nie uznaj
adnego innego wzorca oprcz Sowa Boego (tame, XI, 13). Cho by agodny i uprzejmy, okaza si tak samo stanowczy i odwany. Podczas gdy papici
jak zwykle odwoywali si do tradycji jako nieomylnego autorytetu, reformator trzyma si Pisma witego. Tradycja i zwyczaje nie posiadaj w Szwajcarii adnego znaczenia, chyba e s zgodne z konstytucj, za w sprawach
wiary nasz konstytucj jest Biblia (tame, XI, 13). Kontrast wystpujcy
midzy mwcami wywar odpowiednie skutki. Spokojne i jasne argumenty
Oekolampadiusa oraz jego skromne i uprzejme zachowanie pozyskay sympati
tych, ktrzy z niechci odwrcili si od pyszakowatych i haaliwych twierdze Ecka.
Dyskusja trwaa osiemnacie dni. Gdy si skoczya, papici przypisali
sobie zwycistwo. Co prawda wikszo delegatw opowiedziaa si za Rzymem, ogosia reformatorw za pokonanych, a Zwinglego, ich przywdc,
wyczya z Kocioa. Jednak przebieg i rezultaty dyskusji ujawniy, po czyjej
stronie ley przewaga. Spr ten sta si dla protestantyzmu nowym bodcem
i wkrtce po jego zakoczeniu tak wane miasta, jak Berno i Bazylea, opowiedziay si za reformacj.
nadzieja.pl
Rozdzia X
nadzieja.pl
Ellen G. White
126
WIELKI BJ
Niektrzy ludzie, mocno podekscytowani wydarzeniami w wiecie religijnym, twierdzili, e otrzymali specjalne objawienie z nieba i rocili sobie dane
im jakoby przez Boga prawo do dalszego prowadzenia dziea reformacji, zacztego w nieznacznym stopniu przez Lutra. W rzeczywistoci tylko niszczyli to,
co tamten osign. Odrzucili bowiem najistotniejsz zasad reformacji, jak
jest uznanie Sowa Boego za jedyn i ostateczn regu ycia i wiary. Natomiast w miejsce nieomylnej Biblii przyjli zmienny i niepewny wzorzec
wasne uczucia i wraenia. Odrzucajc Pismo wite, demaskatora bdu i
faszu, ludzie ci otworzyli drog szatanowi, ktry mg wedug swej woli kontrolowa ich umysy.
Jeden z owych prorokw twierdzi, e otrzyma pouczenie od anioa
Gabriela. Pewien student, ktry si do niego przyczy, porzuci studia i
owiadczy, e sam Bg obdarzy go mdroci, aby wykada Pismo wite.
Inni, ktrzy z natury byli skonni do fanatyzmu, take stali si zwolennikami
tego faszywego proroka. Poczynania tych entuzjastw wywoay niemae zamieszanie. Kazania Lutra wzbudziy w ludziach potrzeb reformy, a teraz
niektre szczere osoby zostay sprowadzone na manowce przez nauki nowych
prorokw.
Przywdcy ruchu udali si do Wittenbergii, starajc si zmusi Melanchtona i jego wsppracownikw do przyjcia ich pogldw. Mwili: Bg nas
zesa, bymy nauczali lud. Prowadzimy poufne rozmowy z Bogiem i znamy
przyszo. Tak wic jestemy apostoami i prorokami, przy czym powoujemy
si na doktora Lutra (tame, IX, 7).
Reformatorzy byli zakopotani i zaskoczeni. Nie spotkali si dotd z czym
takim i nie wiedzieli, co pocz. Melanchton powiedzia: Ci ludzie rzeczywicie przejawiaj jakiego niezwykego ducha, lecz co to za duch? (...). Z jednej
strony nie powinnimy tumi Ducha Boego, ale nie moemy te pozwoli
szatanowi, aby nas zwodzi (tame, IX, 7).
Rezultaty nowej nauki nie day na siebie dugo czeka. Wielu ludzi skoniono do lekcewaenia, a nawet cakowitego odrzucenia Biblii. Na uniwersytetach powstao zamieszanie. Studenci, pogardzajcy wszelkimi zakazami,
przerywali studia i opuszczali uczelnie. Ludzie, ktrzy sdzili, e s kompetentni do oywienia i dalszego kierowania reformacj, doprowadzili j w rzeczywistoci na skraj ruiny. W tej sytuacji wzrosa pewno papistw; z radoci woali: Jeszcze tylko jedna waka, a wszystko bdzie nasze (tame, IX,
7).
Gdy Luter przebywajcy w Wartburgu usysza, co si dzieje, powiedzia
z gbokim zaniepokojeniem: Zawsze obawiaem si, e szatan zada nam ten
cios (tame, IX, 7). Reformator zrozumia prawdziwy charakter pseudoprorokw i spostrzeg niebezpieczestwo groce prawdzie. Nawet sprzeciw papiea
i cesarza nie wywoa w nim tak wielkiego zakopotania i niepokoju, jak
nadzieja.pl
nadzieja.pl
Ellen G. White
128
WIELKI BJ
moc. Nie bd uywa adnego przymusu wobec niewiernych czy zabobonnych (...). Nikogo nie naley zmusza do wiary, bowiem wolno jest jej istot
(tame, IX, 8).
Wkrtce rozniosa si po Wittenberdze wie, e Luter wrci i ma wygosi kazanie. Tumy ludzi przybyy ze wszystkich stron i zapeniy koci po
brzegi. Reformator wszed na ambon i z wielk mdroci oraz delikatnoci
zacz naucza i napomina. Mwic na temat poczyna pewnych osb, ktre
uyy siy w celu usunicia mszy, stwierdzi:
Msza jest rzecz niewaciw; Bg sprzeciwia si jej i powinna by zniesiona. Osobicie pragnbym, aby na caym wiecie zastpiono j wieczerz
Pask. Jednak nie wolno od niej odciga nikogo si. Musimy t spraw
zoy w rce Boga. Jego Sowo musi dziaa, a nie my. Moe zapytacie, dlaczego? Dlatego e nie mam wadzy nad ludzkimi sercami, jak garncarz nad
glin. Mamy prawo mwi, lecz nie mamy prawa dziaa. My gomy, reszta
za naley do Boga. Gdybym uy siy, co zyskabym? Narzekania, obud,
powierzchowno, naladownictwo, ludzkie zwyczaje (...). Nie byoby natomiast szczeroci serca, wiary i mioci. Gdzie tych trzech rzeczy brakuje, brak
jest wszystkiego; za nic w wiecie nie chciabym osign takich rezultatw
(...). Bg wicej zdziaa przez swoje Sowo ni wy, ja i cay wiat wsplnie. Bg
dziaa na serce czowieka; jeli posidzie serce, zdobyte wszystko...
Bd gosi, dyskutowa i pisa, ale nie bd nikogo zmusza, bowiem
wiara jest dobrowolnym aktem. Zauwacie, jak postpowaem dotychczas: sprzeciwiaem si papieowi, odpustom i papistom, ale bez przemocy i wywoywania
zamtu. Przedstawiem Sowo Boe, gosiem i pisaem, ale nie czyniem nic
wicej. A kiedy ja spaem (...) sowo, ktre gosiem, pokonao papiestwo tak,
e ani cesarz, ani ksita nie zadaliby mu takiej rany. A jednak ja nic nie
robiem, to Sowo Boe uczynio za mnie wszystko. Gdybym chcia uy siy,
prawdopodobnie cae Niemcy tonyby teraz we krwi. I co by to dao? Ruin
zarwno ciaa, jak i duszy. Dlatego zachowaem spokj i pozwoliem dziaa
samemu sowu (tame, IX, 8). Codziennie przez cay tydzie wygasza Luter
kazania do uwanie suchajcych go tumw. Sowo Boe przerwao czar fanatycznego podniecenia. Potga ewangelii sprowadzia otumaniony i podniecony
lud z powrotem na drog prawdy. Luter nie chcia walczy z fanatykami,
ktrych dzieo przynioso tak wielkie zo. Wiedzia, e s to ludzie chwiejni,
opanowani niekontrolowanymi namitnociami, ktrzy twierdzc, e s szczeglnie owieceni wiatem z nieba jednoczenie nie mogli znie najmniejszego
sprzeciwu, nie mwic ju o uprzejmych napomnieniach czy radach. Przypisujc sobie najwyszy autorytet, zmuszali kadego do uznania ich pogldw bez
adnych dyskusji. Gdy jednak zadali spotkania z Lutrem, ten zgodzi si na
nie i tak skutecznie zdemaskowa ich uzurpacj, e oszuci natychmiast opucili Wittenberg.
nadzieja.pl
nadzieja.pl
Na pewien czas fanatyzm zosta zahamowany, ale kilka lat pniej powrci
z wikszym nateniem i straszniejszymi skutkami. O przywdcach tego ruchu
Luter pisa: Dla nich Pismo wite byo martw liter i wszyscy oni woali:
Duch! Duch! Ale ja z pewnoci nie pjd tam, dokd ich ten duch wiedzie.
Niech Bg w swoim miosierdziu zachowa mnie od Kocioa, w ktrym nie ma
nikogo oprcz witych. Pragn przebywa z pokornymi, chorymi i sabymi,
ktrzy znaj i odczuwaj swoje grzechy, a take stale woaj do Boga z gbokoci swych serc, by otrzyma od Niego pocieszenie i wzmocnienie (tame,
X,10).
Jednym z najbardziej aktywnych fanatykw by Tomasz Mnzer, czowiek o.
niepospolitych zdolnociach, ktry gdyby wykorzysta je waciwie, mgby uczyni wiele dobrego*. Nie nauczy si on jednak najwaniejszych zasad prawdziwej
religii. Pragn zreformowa wiat, a zapomnia, jak to czyni wielu entuzjastw,
e reformacj powinien rozpocz od samego siebie (tame, IX, 8). Jego ambicj
byo osign stanowisko i wpywy; nie chcia by postaci drugoplanow, nawet
po Lutrze. Owiadczy, e reformatorzy, zastpujc autorytet papiea autorytetem
Pisma witego, ustanawiaj jedynie now odmian papiestwa. Twierdzi, e jedynie on otrzyma boskie zlecenie dla przeprowadzenia prawdziwej reformy. Kto
posiada tego ducha mwi Mnzer posiada prawdziw wiar, nawet gdyby
w swoim yciu nie widzia Pisma witego (tame, X, 10). Fanatyczni nauczyciele pozwolili, by kieroway nimi uczucia; kad myl i kady impuls uwaali
za gos Boy. W konsekwencji doszli do skrajnoci. Niektrzy spalili nawet swe
Biblie, woajc: Litera zabija, lecz Duch oywia. Nauki Mnzera odwoujce
si do potrzeby przeycia czego niezwykego zaspokajay ludzk pych przez
wywyszenie ziemskich teorii i opinii ponad Sowo Boe. Jego doktryny byy
akcentowane przez tysice ludzi. Mnzer po niedugim czasie sprzeciwi si
wszelkiemu porzdkowi podczas naboestw i stwierdzi, e posuszestwo ksitom jest prb suenia zarwno Bogu jak i diabu. Umysy ludzi, uwolnione
ju poprzednio od jarzma papieskiego, staway si take niecierpliwe z powodu
zakazw wieckich. Rewolucyjne nauki Mnzera, uzurpujce sobie bosk aprobat, zaprowadziy wielu do wyamania si spod wszelkiej kontroli oraz oddania
wadzy uprzedzeniom i namitnociom. Z tego powodu rozgorzay w Niemczech
bunty i walki; ziemia pocza opywa krwi.
Udrka, jak Luter przeywa tak dawno w Erfurcie, powrcia ze zdwojon si teraz, gdy ujrza on skutki fanatyzmu, ktre dotkny reformacj.
Ksita papiescy owiadczyli, a wielu uwierzyo w to, e bunty s owocem
nauk Lutra. Chocia oskarenie to byo bezpodstawne, zmartwio jednak reformatora. Nie mg znie zniesawienia prawdy przez postawienie jej w jednym szeregu z najbardziej skrajnym fanatyzmem. Z drugiej strony przywdcy
* Charakterystyka obejmuje jedynie religijne pogldy Tomasza Mnzera.
Ellen G. White
130
WIELKI BJ
nadzieja.pl
nadzieja.pl
Ellen G. White
132
WIELKI BJ
nadzieja.pl
Rozdzia XI
Protest ksit
ajszlachetniejszym poparciem reformacji by protest ksit niemieckich,
zoony w sejmie w Spirze w 1529 roku. Odwaga, wiara, pewno
i zdecydowanie tych oddanych Bogu ludzi zapewniy przyszym pokoleniom
wolno wiary i sumienia. Na skutek tego protestu zwolennicy reformacji
zostali nazwani protestantami, a jego zasady stanowi najistotniejsz tre
protestantyzmu (DAubign, XIII, 6).
Dla reformacji nastay cikie i grone dni. Jednak pomimo edyktu wydanego w Wormacji, skazujcego Lutra na banicj i zabraniajcego goszenia
jego nauk, a take wierzenia im, w Niemczech przewaya tolerancja religijna.
Opatrzno Boa powstrzymywaa wrogw prawdy. Karol V by wprawdzie
zdecydowany zniszczy reformacj, lecz ilekro podnosi swe rami, by zada
jej cios, zmuszony by do cofnicia si. Kilkakrotnie wydawao si, e zagada
wszystkich przeciwnikw Rzymu jest nieunikniona, ale w decydujcych momentach albo armia turecka znalaza si na wschodniej granicy, albo krl
Francji, albo nawet sam papie, bdc zazdrosny o rosnc potg cesarza,
wystpi przeciwko niemu zbrojnie. W ten sposb korzystajc z zatargw midzy
pastwami, reformacja miaa mono wzmocnienia i rozszerzenia si.
W kocu jednak papiescy wadcy zaniechali swych wewntrznych sporw,
by wsplnie walczy z reformacj. W roku 1526 sejm w Spirze zapewni kademu pastwu niemieckiemu wolno w sprawach religii a do czasu zwoania
soboru powszechnego. Jednak nie miny jeszcze niebezpieczestwa zwizane
z t uchwa, gdy cesarz w roku 1529 ponownie zwoa sejm w Spirze celem
wytpienia herezji. Przy pomocy rodkw pokojowych, o ile to byoby moliwe,
chciano skoni ksit do zajcia negatywnego stanowiska wobec reformacji.
Gdyby to nie pomogo, Karol by przygotowany na uycie siy.
Papici cieszyli si. Licznie przybyli do Spiry, okazujc jawn wrogo
wobec reformatorw i ich zwolennikw. Melanchton tak opisuje t sytuacj:
Jestemy obrzydzeniem i miechem dla wiata, ale Chrystus spojrzy askawie
na swj biedny lud i zachowa go (tame, XIII, 5). Ewangelickim ksitom,
nadzieja.pl
Ellen G. White
134
WIELKI BJ
obecnym na sejmie, zakazano goszenia ewangelii nawet we wasnych mieszkaniach. Ale ludno Spiry akna Sowa Boego i pomimo zakazu tysice szy
na naboestwa, ktre odbyway si w kaplicy saskiego elektora.
To przypieszyo decyzj Karola. Cesarski posaniec owiadczy sejmowi,
e poniewa postanowienie gwarantujce wolno sumienia stao si powodem
rozruchw, cesarz da, aby je anulowa. Ten samowolny akt wywoa wrd
ewangelickich chrzecijan oburzenie i trwog. Jeden z nich powiedzia: Chrystus ponownie znalaz si w rkach Kajfasza i Piata. Papici stawali si
coraz gwatowniejsi. Jeden z nich, opanowany lep gorliwoci, owiadczy:
Turcy s lepsi od luteranw, poniewa zachowuj posty, a luteranie je lekcewa. Jeli musimy wybra pomidzy Pismem witym, powinnimy odrzuci
to pierwsze. Melanchton powiedzia: Kadego dnia w czasie oglnego zgromadzenia Faber rzuca coraz to nowy kamie przeciwko nam, ewangelikom
(tame, XIII, 5).
Tolerancja religijna bya zagwarantowana prawem i pastwa ewangelickie postanowiy przeciwstawi si wszelkim prbom jej pogwacenia. Luter,
ktry cigle jeszcze znajdowa si na wygnaniu po edykcie wormackim, nie
mia prawa by obecnym w Spirze; jego miejsce zajli wsppracownicy i ewangeliccy ksita, powoani przez Boga, by w tej niebezpiecznej sytuacji broni
Jego sprawy. Szlachetnego Fryderyka Saskiego, dawniejszego protektora Lutra, zabraa mier, ale jego brat i nastpca, ksi Jan, przyj reformacj
bardzo yczliwie i cho by mionikiem pokoju, w sprawach wiary wykaza
dzielno i energi.
Koci da, aby te pastwa, ktre uznay reformacj, podday si bez
zastrzee wadzy rzymskiej. Reformatorzy ze swej strony domagali si zapewnionej im poprzednio wolnoci religijnej. Nie mogli pogodzi si z tym, by
Rzym ponownie wzi pod swoje jarzmo pastwa, ktre z tak wielk radoci
przyjy Sowo Boe.
Wreszcie zaproponowano ugod; tam gdzie reformacja nie dotara, edykt
z Wormacji powinien by jak najsurowiej przestrzegany, tam za, gdzie odstpiono od niego tak dalece, e ponowne wprowadzenie edyktu nie obeszoby si
bez buntw, ludzie nie powinni przynajmniej dokonywa nowych reform, podnosi kwestii spornych, zakazywa odprawiania mszy oraz pozwala katolikom na przyjcie luteranizmu (tame, XIII, 5). Propozycja zostaa przyjta
przez sejm ku wielkiemu zadowoleniu przedstawicieli Kocioa rzymskiego.
Gdyby postanowienia te uzyskay moc prawn, reformacja nie mogaby
si szerzy tam (...) gdzie jeszcze nie bya znana, ani zakorzeni tam, gdzie ju
istniaa (tame, XIII, 5). Wolno sowa zostaaby tym samym przekrelona,
a nawracanie zakazane. Zwolennicy reformacji musieliby natychmiast podporzdkowa si uchwalonym ograniczeniom i zakazom, a nadzieja wiata
zgasaby. Nawrt rzymskiej wadzy przywrciby si rzeczy dawne naduycia
nadzieja.pl
nadzieja.pl
Ellen G. White
136
WIELKI BJ
nadzieja.pl
nadzieja.pl
Poniewa Ferdynand nie chcia uszanowa przekona ksit, postanowili oni, nie baczc na nieobecno krla, zoy przed sejmem protest. Sformuowali uroczyst deklaracj i przedoyli j sejmowi:
Protestujemy niniejszym przed Bogiem, naszym Stwrc, Protektorem,
Wybawicielem i Odkupicielem, ktry bdzie nas kiedy sdzi, i wyznajemy
przed wszystkimi ludmi i istotami, e ani my, ani nasz nard nie uznajemy
przedstawionego dekretu w punktach, ktre s sprzeczne z prawem Boym,
naszym sumieniem i zbawieniem, a take nie przyjmujemy adnych zobowiza. (...)
Jake moemy przyj ten dekret i tym samym owiadczy, e gdy Wszechmogcy Bg powouje czowieka do poznania Go, ten nie ma prawa przyj
tego poznania? (...). Prawdziw doktryn jest jedynie ta, ktra pozostaje w
zgodnoci ze Sowem Boym (...). Bg zabrania uczy czegokolwiek innego.
Kady tekst Pisma witego powinien by wyjaniony innym, bardziej wyranym (...). Ta wita ksiga jest zrozumiaa we wszystkim, czego potrzebuje
chrzecijanin, i ma za zadanie rozprasza ciemnoci. Z pomoc aski Boej
jestemy zdecydowani podtrzymywa szczere goszenie wycznie Sowa Boego
w takiej postaci, w jakiej jest ono zapisane w biblijnych ksigach Starego i
Nowego Testamentu, nie dodajc niczego, co byoby z nim sprzeczne. Sowo
Boe jest jedyn prawd i pewn regu wszelkich nauk oraz ycia. Nie moe
si myli, ani kama. Kto na tym gruncie buduje, odeprze wszelkie ataki mocy
pieka, a ludzka prno i gupota, ktra przeciwstawia si Bogu, nie ostoi
si przed Jego obliczem.
Dlatego odrzucamy jarzmo, ktre nam naoono. Jednoczenie mamy
nadziej, e Wasza Cesarska Mo postpi wobec nas jak chrzecijaski wadca, miujcy nade wszystko Boga; my za obiecujemy Waszej Cesarskiej Moci
i wam, askawi panowie, mio i posuszestwo, ktre s naszym susznym
i prawnym obowizkiem (tame, XIII, 6).
Deklaracja wywara na sejmie gbokie wraenie. Wikszo przyja
odwag protestantw ze zdumieniem i przeraeniem. W ich domysach przyszo bya niepewna i burzliwa. Rozamy, walki i rozlew krwi wydaway si
nieuniknione. Protestanci natomiast, przekonani o susznoci swego wystpienia i ufni w wszechpotne rami Boe, byli odwani i zdecydowani.
Zawarte w tym synnym protecie zasady (...) s istot protestantyzmu.
Wystpuj one przeciwko dwom naduyciom w sprawach wiary: ingerencji
wadz wieckich oraz samowolnej wadzy Kocioa. Na miejsce wadz wieckich protestantyzm stawia gos sumienia, a na miejsce widzialnego Kocioa
autorytet Sowa Boego. W pierwszym przypadku odrzuca on wieck wadz w rzeczach boskich, powtarzajc za prorokami i apostoami: Boga trzeba
wicej sucha ni ludzi (Dz. 5,29). Nie uwaczajc koronie Karola V, wynosi
on koron Jezusa Chrystusa. Posuwa si jednak jeszcze dalej, bowiem ustana-
Ellen G. White
138
WIELKI BJ
wia zasad, e wszystkie nauki ludzkie maj podporzdkowa si wypowiedziom Sowa Boego (tame, XIII, 6). Protestujcy upominali si ponadto o
prawo do swobodnego goszenia swych przekona. Pragnli nie tylko wierzy
i postpowa zgodnie ze Sowem Boym, lecz take gosi jego nauki. Odmawiali przy tym duchowiestwu i wadzy wieckiej prawa ingerencji. Protest w
Spirze by zatem uroczystym wiadectwem przeciwko nietolerancji religijnej i
potwierdzeniem prawa wszystkich ludzi do suenia Bogu zgodnie z wasnym
sumieniem.
Deklaracj przedoono. Zostaa zapisana w pamici tysicy ludzi, zanotowano j rwnie w ksigach niebios, skd adne ludzkie siy jej nie wyma.
Cae ewangelickie Niemcy przyjy ten protest jako wyraz swej wiary. W zaoeniach deklaracji dopatrywano si zapowiedzi nowych, lepszych czasw.
Jeden z ksit powiedzia do protestantw w Spirze: Niech Wszechmogcy
Bg, ktry udzieli wam aski do tak nieustraszonego, swobodnego i stanowczego wyznania, zachowa was w tej chrzecijaskiej staoci a do dnia sdu
(tame, XIII, 6).
Gdyby reformacja po takim zwycistwie zgodzia si na ugod, by zyska
przychylno wiata, byoby to niewiernoci wobec Boga i jej samej, a take
sprowadzioby na ni ruin. Dowiadczenie reformatorw zawiera nauk dla
wszystkich nastpnych pokole. Sposb walki, jak szatan prowadzi z Bogiem
i Jego dzieem, nie zmieni si. Dzisiaj, podobnie jak w XVI wieku, jest on tak
samo przeciwny stosowaniu Pisma witego jako drogowskazu ycia. W naszych czasach widoczne jest odejcie od nauk i przykaza Pisma witego,
istnieje wic potrzeba powrotu do najwaniejszej protestanckiej zasady, jak
jest uznanie tylko Biblii za jedyn regu wiary i ycia. Szatan wci jeszcze
dziaa, posugujc si wszystkimi dostpnymi mu rodkami, aby zniszczy
wolno religijn. Antychrzecijaska moc, ktrej protestanci oparli si w
Spirze, obecnie stara si ze zdwojon energi odzyska utracon wadz. Niezachwiana wierno Sowu Boemu, wykazana w krytycznych chwilach dla
reformacji, take i dzi jest jedyn nadziej zmiany na lepsze.
Protestantom grozio niebezpieczestwo, ale widoczne byy take znamiona roztoczonej nad nimi opieki Boej. W tym wanie czasie Melanchton
prowadzi swego przyjaciela, Szymona Grynausa, ulicami Spiry. Doszedszy do
Renu, nalega, aby przeprawi si on na drug stron. Zdumionemu tak
gwatownoci Szymonowi, Melanchton odpowiedzia, e wczeniej podszed do
niego nieznany mu starzec o powanym wygldzie i uprzedzi, i Ferdynand
wysa swoich ludzi, by schwytali Grynausa.
W tym bowiem dniu Grynaus, oburzony kazaniem Fabera, czoowego
papieskiego uczonego, zaprotestowa przeciwko bronieniu przez niego pewnych straszliwych bdw. Faber nie da pozna po sobie gniewu, ale zaraz
po skoczeniu kazania uda si do krla i wyprosi od niego nakaz aresztowa-
nadzieja.pl
nadzieja.pl
Ellen G. White
140
WIELKI BJ
nadzieja.pl
nadzieja.pl
Ellen G. White
142
WIELKI BJ
nadzieja.pl
co najmniej trzy godziny dziennie na modlitw i to o porze najbardziej odpowiedniej dla studiw. W zaciszu jego izby mona byo sysze, jak odkrywa
przed Bogiem swoje serce w sowach penych uwielbienia, szacunku i nadziei,
w sowach, ktre zwykle wypowiada si w rozmowie z przyjacielem. Wiem
mwi reformator e jeste naszym Ojcem i Bogiem, e rozproszysz przeladowcw swoich dzieci, gdy Ty sam jeste z nami w niebezpieczestwie. To jest
Twoje dzieo. Z Twojej woli podjlimy si go. Chro wic nas, o Panie!
(tame, XIV, 6).
Do Melanchtona, przygniecionego troskami i obawami, pisa: aska i
pokj w Chrystusie! W Chrystusie powiadam, a nie w wiecie. Amen. Nienawidz z caego serca twoich obaw, ktre jak piszesz, zeraj ci. Jeeli sprawa
jest niesuszna, porzu j, jeeli za jest suszna, dlaczego mielibymy nie
dowierza obietnicom Tego, ktry kae nam spa spokojnie? (...). Chrystus nie
poniecha sprawiedliwoci i prawdy. On yje i panuje, jaki wic lk moe nas
gnbi? (tame, XIV, 6).
Bg wysucha woania swoich sug. Da ksitom oraz kaznodziejom
ask i odwag bronienia prawdy przed wadcami wiata. Jan powiedzia: Oto
kad na Syjonie kamie wgielny, wybrany, kosztowny, a kto we wierzy, nie
zawiedzie si (I Piotra 2,6). Protestanccy reformatorzy budowali na Chrystusie i bramy piekie nie mogy ich pokona.
Rozdzia XII
Reformacja we Francji
o protecie w Spirze i wyznaniu wiary w Augsburgu, co byo wielkim
zwycistwem reformacji w Niemczech, nastpiy dugie lata mroku
i walki. Protestantyzm, osabiony przez wewntrzne konflikty i atakowany
wci przez potnych wrogw, zdawa si zmierza ku zagadzie. Tysice
wiernych przypiecztoway swe wiadectwo krwi. Wybuchay wojny domowe, spraw reformacji zdradzi jeden z jej przywdcw. Najszlachetniejsi z
protestanckich ksit wpadli w rce cesarza i jako winiowie prowadzeni
byli od miasta do miasta. Lecz w momencie pozornego triumfu cesarz ponis dotkliw porak. Zrozumia, e zdobycz wci wyrywa mu si z rki
i w kocu zmuszony zosta do zagwarantowania wolnoci naukom, ktrych
zniszczenie byo celem jego ycia. Do zmiadenia herezji zaangaowa
wszystko swoje pastwo, skarby, a nawet ycie. Teraz ujrza swoj
armi wykruszon w bojach, wyczerpany skarbiec i bunty groce wielu
prowincjom wiata, podczas gdy wiara, ktr na prno stara si zgnie,
szerzya si coraz dalej. Karol V walczy przeciwko Najwyszemu. Bg
powiedzia: Niech si stanie wiato, a cesarz chcia pozostawi swe
pastwo w ciemnoci. Nie zrealizowa jednak swego celu. Przedwczenie
zestarzay, wyczerpany dug walk zrzek si tronu i wstpi do klasztoru,
gdzie dwa lata pniej zmar.
W Szwajcarii, podobnie jak w Niemczech, nastay dla reformacji cikie
dni. Podczas gdy wiele kantonw przyjo protestanck wiar, inne z uporem
trzymay si wyznania rzymskiego przeladujc tych, ktrzy przyjli lub chcieli przyj prawd. Doprowadzio to w kocu do wojny domowej. Zwingli i
wielu innych, ktrzy przyczyli si do reformacji, zginli pod Kappel, a Oekolampadius pod ciarem tych nieszcz zmar niedugo potem. Rzym triumfowa i zdawao si, e to, co w wielu miejscach straci, teraz ponownie odzyska.
Lecz Ten, ktrego plany istniej od wiekw, nie zaniecha swej sprawy, ani
swego ludu. Wycign rami, aby przynie ratunek. Powoa w innych krajach pracownikw, ktrzy mieli dalej prowadzi dzieo reformacji.
nadzieja.pl
Ellen G. White
144
WIELKI BJ
nadzieja.pl
nadzieja.pl
Ellen G. White
146
WIELKI BJ
nadzieja.pl
nadzieja.pl
wszystkie strony. Imi twych wrogw legion. Gdyby nawet twoja sprawa bya
lepsza od sprawy Jezusa Chrystusa, nie dadz ci spokoju, dopki ci nie
zgadz. Nie ufaj zbytnio ochronie krla. W kadym razie nie naraaj mnie na
kopotliw sytuacj na wydziale teologicznym (tame, XIII, 9).
Lecz im wicej pitrzyo si niebezpieczestw, tym zapa Berquina stawa
si wikszy. Daleki od przyjcia stanowiska i oportunistycznych rad Erazma,
zdecydowa si na jeszcze mielsze dziaanie. Postanowi nie tylko broni prawdy, ale zaatakowa bdy. Oskarenie o herezj, ktre papici starali si rzuci
na niego, zwrci przeciwko nim. Jego najbardziej aktywnymi i zaciekymi
przeciwnikami byli doktorzy i zakonnicy fakultetu teologicznego uniwersytetu
w Paryu, jednego z najwyszych autorytetw kocielnych zarwno miasta,
jak i narodu. W ich pismach Berquin znalaz dwanacie twierdze, ktre
publicznie ogosi za sprzeczne z Pismem witym i heretyckie i zwrci si
do krla o rozsdzenie tej sprzecznoci.
Monarcha, chcc zmierzy si i ostro umysu zwalczajcych si przywdcw, a take korzystajc z okazji, by upokorzy pych mnichw, poleci im
broni swej sprawy przy pomocy Biblii. Papici wiedzieli, e bro ta niewiele
im pomoe. Wizienie, tortury i stos to bya jedyna bro, z ktrej potrafili
robi skuteczny uytek. Teraz sytuacja zmienia si i zobaczyli siebie na skraju
dou, do ktrego chcieli zepchn Berquina. Bezradnie szukali jakiego wyjcia.
Akurat w tym czasie zosta zniszczony wizerunek Marii Panny na rogu
jednej z ulic. W miecie zapanowao podniecenie. Ludzie z oburzeniem i ubolewaniem tumnie zdali na owo miejsce. Krl rwnie by gboko poruszony.
Bya to wietna okazja dla zakonnikw, by wybrn z kopotliwej sytuacji. To
wanie s owoce nauki Berquina woali. Niedugo wszystko obal
religi, prawo, a nawet tron ci luterascy spiskowcy (tame, XIII,9).
Znowu uwiziono Berquina. Krl opuci Pary, zakonnicy mieli wic
cakowit swobod dziaania. Aby Franciszek nie mia czasu, by si wstawi
i uratowa go, postanowiono wykona wyrok tego samego dnia. W poudnie
zaprowadzono Berquina na plac strace. Niezliczony tum zebra si dokoa,
aeby przyjrze si egzekucji, a wielu z przeraeniem i zdumieniem stwierdzio,
e ofiara pochodzi z najznakomitszego i najszlachetniejszego rodu Francji.
Trwoga, oburzenie, pogarda i gorzka nienawi zaciemnia oblicze falujcej
rzeszy; tylko na jednej twarzy nie byo cienia. Myli mczennika byy daleko
od miejsca kani, by wiadomy jedynie obecnoci Boej. Nie zwraca uwagi na
ndzny wz, na ktrym siedzia, na ponure twarze swych przeladowcw i na
okrutn mier, u progu ktrej sta. Ten, ktry yje, a by umary, ktry
zmartwychwsta, by wiecznie y, ktry dziery klucze do pieka i mierci, Ten
by u jego boku. Oblicze Berquina promieniao wiatoci i niebiaskim pokojem. Odziany by w paszcz z aksamitu, kubrak z atasu i adamaszku oraz
Ellen G. White
148
WIELKI BJ
nadzieja.pl
nadzieja.pl
dowody wnikliwego umysu, wyrnia si nienagannym yciem oraz intelektualn gorliwoci i religijnym oddaniem. Dziki swym talentom i pilnoci sta si
wkrtce chlub szkoy i spodziewano si, e Jan Kalwin bdzie obroc Kocioa. Ale promie wiata Boego przebi mury scholastyki i przesdu, ktre wiziy Kalwina. Ze zgroz sucha o nowych naukach, nie majc najmniejszej
wtpliwoci, e heretycy w peni zasuyli na stos. Jednak nie zdajc sobie z tego
sprawy, stan twarz w twarz z herezj i zmuszony zosta do zbadania siy
papieskich teorii, by skutecznie zwalcza protestanckie nauki.
Ot kuzyn Kalwina, bdcy w szeregach reformatorw, przebywa wanie w Paryu. Obaj krewni czsto si spotykali i wsplnie omawiali sprawy
niepokojce chrzecijastwo. S tylko dwa rodzaje religii na wiecie powiedzia Olivetan, w protestancki kuzyn jeden to ten, ktry zosta wymylony
przez ludzi i w ktrym czowiek zbawia si przez ceremonie oraz dobre uczynki, drugi rodzaj to religia objawiona w Biblii, uczca, e czowiek moe by
zbawiony tylko z aski Boej.
Nie chc waszych nowych nauk! wykrzykn Kalwin. Mylicie, e
przez cae ycie jestem w bdzie? (Wylie, XIII, 7). Jednak w jego umyle
zrodziy si myli, ktrych nie mg si pozby. Samotnie, w swej izbie, rozmyla nad sowami kuzyna. wiadomo grzechu nie opuszczaa go i nagle
ujrza siebie bez ordownika przed obliczem witego i sprawiedliwego Sdziego. Porednictwo witych, dobre uczynki, ceremonie kocielne wszystko to
nie mogo sta si zadouczynieniem za grzech. Nie widzia przed sob nic
prcz ciemnoci wiecznego potpienia. Daremnie trudzili si uczeni Kocioa,
by go pocieszy. Daremnie szuka ucieczki w spowiedzi i pokucie, ktre nie
mogy pojedna go z Bogiem.
Podczas gdy Kalwin na prno toczy walk ze sob, pewnego dnia trafi
przypadkowo na jeden z publicznych placw, gdzie akurat palono heretyka.
Uderzy go wyraz spokoju na obliczu mczennika. Wrd mk potwornej mierci
i pod jeszcze okropniejszym potpieniem Kocioa w czowiek okazywa wiar
i mstwo, ktre mody student z blem porwnywa z wasn rozpacz i duchow ciemnoci, cho y w najsurowszym posuszestwie wobec Kocioa.
Wiedzia, e heretycy opieraj sw wiar na Biblii i zdecydowa si zbada j,
by odkry tajemnic ich spokoju.
W Biblii znalaz Chrystusa. Ojcze! zawoa Jego ofiara uagodzia
Twj gniew, Jego krew oczycia mnie ze skaz, Jego krzy ponis moje przeklestwo, a Jego krew dokonaa we mnie pojednania. Wymylilimy dla wasnych potrzeb wiele bezuytecznych gupstw, ale Ty dae mi Twoje Sowo
podobne do pochodni i poruszye moje serce, abym mia w nienawici wszelkie
zasugi, oprcz tych dokonanych jedynie przez Jezusa (Martyn, t. III, 13).
Kalwin by przygotowany do stanu duchownego. Ju w wieku lat dwunastu zosta mianowany kapelanem w maej parafii, a biskup ostrzyg mu
Ellen G. White
150
WIELKI BJ
gow wedug przepisw Kocioa. Nie otrzyma wice, ani nie spenia obowizkw ksidza, ale by czonkiem duchowiestwa, mia odpowiedni tytu i
otrzymywa wynagrodzenie.
Teraz gdy czu, e nigdy nie zostanie ksidzem, zagbi si przez pewien
czas w studiowaniu prawa, ale w kocu zaniecha tego i zdecydowa si powici dla ewangelii. Waha si jednak zosta publicznym nauczycielem. Z
natury by niemiay, poza tym ciya na nim wiadomo wielkiej odpowiedzialnoci takiego stanowiska, dlatego pragn odda si dalszym studiom.
Wreszcie jednak zgodzi si na skutek usilnych prb przyjaci. Wspaniae
jest to powiedzia e czowiek tak niskiego pochodzenia moe by podniesiony do tak wielkiej godnoci (Wylie, XII, 9).
Kalwin spokojnie przystpi do dziea, a jego sowa byy jak rosa, ktra
pada, by zwily ziemi. Opuci Pary i uda si do prowincjonalnego miasta,
znajdujcego si pod opiek ksiniczki Magorzaty, ktra miujc ewangeli
udzielaa schronienia uczniom Jezusa. Sw prac rozpocz wrd ludzi, w ich
mieszkaniach. Otoczony przez cae rodziny czyta Bibli i wyjania im prawdy
zbawienia. Suchacze zanieli innym t radosn nowin, a Kalwin opuci
wkrtce miasto i poszed do okolicznych miasteczek oraz wsi. Przyjmowany
by zarwno w zamkach, jak i chatach. Cigle szed dalej kadc podwaliny
zborw, ktre pniej miay wyda nieustraszonych obrocw prawdy.
Po paru miesicach wrci do Parya. W gronie uczonych panowao nadzwyczajne podniecenie. Studiowanie jzykw staroytnych doprowadzio ich do
Biblii i wielu z nich chocia prawdy te nie poruszyy ich serc dyskutowao nad ni gorliwie, a nawet walczyo z obrocami katolicyzmu. Kalwin,
pomimo e by zdolnym bojownikiem na polu teologicznych kontrowersji, mia
do wykonania wysze zadanie, ni ci haasujcy uczeni. Umysy ludzi zostay
przebudzone i nadszed czas ukazania prawdy. Podczas gdy sale wykadowe
uniwersytetw byy pene wrzasku i teologicznych ktni, Kalwin szed od
domu do domu, otwiera przed ludmi Bibli i mwi im o ukrzyowanym
Chrystusie.
Boska opatrzno sprawia, e Pary mia ponownie otrzyma zacht do
przyjcia ewangelii. Wezwanie Lefevrea i Farela zostao odrzucone, ale jeszcze
raz wszyscy mieszkacy tej wielkiej stolicy mieli usysze o poselstwie Boym.
Krl ze wzgldw politycznych nie stan jeszcze cakowicie po stronie Rzymu,
przez co wyraziby swj sprzeciw wobec reformacji. Magorzata wci ywia
nadziej, e protestantyzm zwyciy we Francji. Postanowia, by zreformowana wiara bya goszona w Paryu. W czasie nieobecnoci krla kazaa protestanckiemu duchownemu naucza w kocioach miasta. Gdy papiescy dostojnicy sprzeciwili si temu, ksina otworzya swj paac. Jeden z pokojw
przeznaczony zosta na kaplic i podano do wiadomoci, e kadego dnia o
ustalonej godzinie bd si odbyway kazania i ludzie wszystkich stanw s na
nadzieja.pl
nadzieja.pl
nie serdecznie zapraszani. Wielkie tumy kadego dnia przybyway na naboestwa. Nie tylko kaplica, ale take przedpokj i przylege sale byy pene ludzi.
Przychodzili mowie stanu, szlachta, uczeni, kupcy i rzemielnicy. Krl zamiast zabroni tych zebra, kaza otworzy dwa kocioy Parya. Nigdy przedtem miasto nie byo tak poruszone Sowem Boym. Duch ywota spywa z
nieba na ludzi. Umiar, czysto, porzdek i pilno zajy miejsce pijastwa,
rozpusty, wani i lenistwa.
Duchowiestwo jednak nie prnowao. Poniewa krl nie zgadza si na
zakazanie goszenia ewangelii, postanowili oddziaywa na samych ludzi. Nie
szczdzili adnych rodkw, aby wzbudzi obawy, uprzedzenia i fanatyzm niewiadomego i zabobonnego tumu. Pary, ktry lepo sucha faszywych nauczycieli, nie pozna jak przed laty Jerozolima czasu swego nawiedzenia
ani tego, co miao suy jego pokojowi. Przez dwa lata goszono w stolicy
Francji ewangeli i cho wielu j przyjo, wikszo odrzucia prawd. Franciszek okazywa pewn tolerancj religijn jedynie po to, aby suya mu
w realizacji wasnych celw. W wyniku tego papici zdobyli ponownie przewag. Zamknito kocioy i znw zapony stosy.
Kalwin wci jeszcze by w Paryu i poprzez studia, rozmylania i modlitw przygotowywa si do dalszej pracy, nie przestawa te szerzy wiata
ewangelii. W kocu jednak i na niego pado podejrzenie. Wadze Kocioa
postanowiy spali go na stosie. Uwaajc, e jest bezpieczny w swym zacisznym schronieniu, nie myla o niebezpieczestwie. Wtem nieoczekiwanie przybyli do jego pokoju przyjaciele z wiadomoci, e onierze znajduj si ju w
drodze, by go zaaresztowa. W tym momencie usyszeli gone pukanie do
drzwi wejciowych. Nie byo czasu do stracenia. Kilku przyjaci zatrzymao
onierzy przy wejciu, podczas gdy inni pomogli reformatorowi spuci si z
okna na ulic i szybko uciec na kraniec miasta. Kalwin znalaz schronienie w
chacie pewnego wieniaka, ktry by przyjacielem reformacji. Tam przebra si
w strj swego gospodarza i z motyk na ramieniu poszed w dalsz drog.
Kierujc swe kroki na poudnie znalaz schronienie w posiadociach Magorzaty (por. DAubign, History of the Reformation in Europe in the Time of
Calvin, II, 30).
Tutaj przez kilka miesicy przebywa bezpiecznie pod opiek monych
przyjaci i zajmowa si, jak poprzednio, swoimi studiami. Jednak bdc stale
caym sercem przy goszeniu ewangelii, nie mg dugo trwa w tej bezczynnoci. Gdy tylko burza troch przycicha, poszuka nowego pola pracy w
Poitiers, gdzie znajdowa si uniwersytet i gdzie nowe pogldy spotkay si z
yczliwym przyjciem. Ludzie wszystkich stanw z radoci suchali ewangelii.
Kalwin nie gosi jej publicznie, lecz w domu burmistrza, w jego wasnym
mieszkaniu, a czasem w jednym z parkw. Przekazywa Sowa ywota tym,
ktrzy chcieli je sucha. Po jakim czasie, gdy liczba suchaczy wzrosa,
Ellen G. White
152
WIELKI BJ
nadzieja.pl
nadzieja.pl
testanci wobec mszy. Jednak prawdziwy cel tej ceremonii by inny. Kiedy orszak zblia si do domu jakiego protestanta, zdrajca dawa odpowiedni znak,
nie wypowiadajc przy tym adnego sowa. Procesja zatrzymywaa si, papiescy urzdnicy wchodzili do budynku i wywlekali stamtd ludzi, zakutych ju
w kajdany. Potem orszak rusza w dalsz drog po nowe ofiary. Nie szczdzono ani duych, ani maych domw, nawet budynkw uniwersytetu paryskiego
(...). Przed Morinem drao cae miasto (...). By to czas grozy (tame, IV, 10).
Ofiary zabijano wrd potwornych tortur, wyszed bowiem specjalny rozkaz, by zmniejszy natenie ognia, eby skazanym przeduy mki. Umierali
oni jednak jako zwycizcy. Ich stao bya niewzruszona, a spokj niezmcony. Przeladowcy, bezsilni wobec ich nieugitej postawy, czuli si pokonani.
Stosy ustawiono we wszystkich dzielnicach Parya, a palenie heretykw
odbywao si codziennie przez duszy okres. Przeduajc czas egzekucji chciano
wzbudzi u ludzi strach przed goszeniem herezji. Jednak w ostatecznym rozrachunku zwycistwo przypado ewangelii. Cay Pary mg przekona si na
wasne oczy, jakich ludzi wydaje nowe wyznanie. adna ambona nie bya tak
wymowna jak stos mczennika. Pogodna rado promieniujca z twarzy ludzi
idcych na miejsce stracenia, ich bohaterska postawa wrd pomieni, a take
przebaczenie przeladowcom doznanych krzywd, zamieniay gniew wielu we
wspczucie, nienawi w mio i wymownie wiadczyy o chwale ewangelii
(Wylie, XIII, 20).
Duchowni, chcc za wszelk cen utrzyma wzburzenie narodu, rozgaszali najpotworniejsze oskarenia przeciwko protestantom. Oskarano ich o
zamiar dokonania masakry na katolikach, zamordowania krla i obalenia
rzdu. Nie mogli oni jednak znale nawet najmniejszego dowodu na poparcie
swych twierdze. Jednak przepowiednie owych nieszcz, cho w zupenie
innych okolicznociach i z odmiennych przyczyn, miay si speni w przyszoci. Okruciestwa, z jakimi katolicy potraktowali niewinnych protestantw, w
cigu stuleci gromadziy si w pamici tych ostatnich, wzbudzajc ch odwetu
i po wielu latach spady, wedug przepowiedni, na krla, jego rzd i poddanych,
jednak t klsk sprowadzili na siebie sami papici oraz niewierzcy. To nie z
powodu powstania, lecz tumienia protestantyzmu, trzysta lat pniej spady
na Francj straszne nieszczcia.
Podejrzliwo i strach zapanoway teraz we wszystkich warstwach spoeczestwa. Wrd oglnego zamieszania okazao si, jak gbokie korzenie
zapucia nauka Lutra w sercach tych, ktrzy pod wzgldem wyksztacenia,
wpyww i charakteru zajmowali wysokie pozycje. Stanowiska wymagajce
zaufania i powaania okazay si nagle nie obsadzone. Zniknli rzemielnicy,
drukarze, uczeni, profesorowie uniwersytetw, pisarze, a nawet czonkowie
dworu. Setki ludzi uciekao z Parya, inni dobrowolnie opuszczali kraj, przez
co w wielu wypadkach dawali do zrozumienia, e byli po stronie zreformowa-
Ellen G. White
154
WIELKI BJ
nadzieja.pl
nadzieja.pl
W nastpnej czci uroczystoci tego dnia, monarcha w wielkiej sali paacu biskupa wygosi mow do wysokich urzdnikw pastwa. Z obliczem
wyraajcym gboki al zjawi si przed nimi i ubolewa nad zbrodni, blunierstwem oraz nad dniem blu i haby, jaki spad na cay nard. Potem
wezwa wszystkich lojalnych poddanych, by pomogli w wytpieniu zaraliwej
herezji, ktra grozia Francji zagad. Jak prawd jest, moi panowie, e
jestem waszym krlem, tak gdybym wiedzia, e cho jeden z moich czonkw
splami si lub zarazi t zgnilizn, kazabym go tu, przed wami, zabi (...).
Powiem wicej, gdybym widzia jedno z moich dzieci tym splamione, nie oszczdzibym go. Sam bym je wyda i zoy na ofiar Bogu. zy stumiy jego
sowa i wszyscy zebrani zaczli paka, woajc jednoczenie: Chcemy y i
umrze za wiar katolick (DAubign, History of the Reformation in Europe
in the Time of Calvin IV, 2).
Straszliwa bya ciemno, w jak popad nard, ktry wzgardzi prawd.
aska zbawienia zakwitaa we Francji, lecz ta, widzc jej moc i wito,
jak swym boskim urokiem porywaa tysice ludzi, a blaskiem owiecaa miasta
i wsie, odwrcia si pomimo tego i wybraa ciemno zamiast wiatoci. Gdy
zaofiarowano jej niebiaski dar, odepchna go od siebie. Zo nazwaa dobrem,
a dobro zem, a staa si ofiar swego wiadomego samozwiedzenia. Nawet
gdyby Francuzi naprawd wierzyli, e czyni Bogu przysug, przeladujc
Jego lud, to szczero ta nie mogaby ich uniewinni. Dobrowolnie bowiem
odrzucili wiato, ktre mogo ich uratowa przed zwiedzeniem i splamieniem
rk krwi.
W katedrze, gdzie prawie trzysta lat pniej nard, ktry zapomnia
yjcego Boga, wynis na tron bogini rozumu, zoono teraz uroczyst
przysig wytpienia herezji. Ponownie uformowano procesj i przedstawiciele
Francji ruszyli do dziea, ktre przysigli wykona. Co kilkadziesit metrw
wzniesiono rusztowania, na ktrych protestanci mieli by ywcem spaleni, i
postanowiono, e stosy bd zapalone w momencie, gdy krl si do nich zbliy,
aby procesja, zatrzymawszy si, moga by naocznym wiadkiem egzekucji
(Wylie, XIII, 21). Szczegy cierpie tych, ktrzy byli wierni Chrystusowi, s
zbyt potworne, by je tu przytacza, ale jedno mona z ca pewnoci powiedzie: gincy byli niezachwiani, gdy zmuszano ich do odwoania tego, czego
uczyli. Jeden z mczennikw odpowiedzia: Wierz tylko w to, co gosili prorocy i apostoowie i w co wierzyli wszyscy wici. Moja wiara opiera si na
ufnoci w Bogu, ktra przezwyciy wszelkie moce pieka (DAubign, History of the Reformation in Europe in the Time of Calvin, IV, 12).
Procesja czsto przystawaa przy miejscach tortur. Gdy wrcia do punktu
wyjcia przy paacu krlewskim, tum si rozszed, a krl i praaci odeszli zadowoleni z przebiegu wydarze dnia, skadajc sobie gratulacje. Wyrazili te nadziej, e tak dobrze rozpoczte dzieo skoczy si cakowitym wytpieniem herezji.
Ellen G. White
156
WIELKI BJ
nadzieja.pl
nadzieja.pl
Ellen G. White
158
WIELKI BJ
nadzieja.pl
nadzieja.pl
wizw i ludzkich stosunkw, nieczuli na prawa naturalnych uczu, zmusiwszy umys i sumienie do cakowitego milczenia, jezuici nie uznawali adnej
innej wadzy oraz wizw prcz tych, ktre obowizyway w ich zakonie, a
take adnego innego obowizku oprcz wzmacniania jego potgi13. Ewangelia
Chrystusa umoliwiaa swym wyznawcom, bez wzgldu na zimno, gd, znj
i bied, znosi cierpienia, odwanie stawi czoo niebezpieczestwom, a take
wysoko dziery sztandar prawdy w obliczu wizie, tortur i poncych stosw. Aby pokona takie siy, jezuityzm wyposay swych bojownikw w fanatyzm, ktry pozwoli im znie podobne trudy. Nie istniay dla nich przestpstwa, ktrych nie byliby zdolni popeni, nie cofali si przed najbardziej nikczemnymi podstpami i nietrudno byo im oszukiwa. Zwizani lubem ubstwa i pokory dyli w rzeczywistoci do zdobycia bogactwa i siy, do obalenia
protestantyzmu i przywrcenia hegemonii papiestwa.
Jako czonkowie zakonu nosili wite szaty, odwiedzali wizienia i szpitale,
pomagali chorym i biednym. Gosili przy tym, e wyrzekli si wiata i nosili
wite imi Jezusa, ktry take wdrowa czynic dobro. Niestety, pod t szat
nienagannoci bardzo czsto kryy si najbardziej zbrodnicze zamiary. Gwn
zasad zakonu bya regua: cel uwica rodki i zgodnie z ni kamstwo,
kradzie, krzywoprzysistwo oraz skrytobjstwo byy nie tylko przebaczalne, ale
nawet chwalebne, jeeli suyy dobru Kocioa. Pod najrozmaitszymi pozorami
jezuici torowali sobie drog do urzdw pastwowych, osigali stanowiska doradcw krlw i kierowali polityk narodw. Suyli swym panom po to tylko,
by sta si ich szpiegami. Zakadali kolegia dla synw ksit i szlachty oraz
szkoy dla dzieci ludu, zmuszali te dzieci protestantw do brania udziau w
papieskich obrzdach. Caa zewntrzna okazao i blask katolickich ceremonii
byy zamierzonym oddziaywaniem w celu oszoomienia umysu i oczarowania
wyobrani. Na skutek tego synowie czsto zdradzali wolno wiary, o ktr ich
ojcowie tak bardzo walczyli. Jezuici szybko rozprzestrzenili si w caej Europie,
a tam, gdzie zjawiali si, nastpowao odnowienie papiestwa.
Aeby udzieli im jeszcze wikszej mocy, wydano bull, ktra ponownie
wprowadzia inkwizycj14.
Pomimo powszechnego wstrtu, z jakim traktowano j nawet w krajach
katolickich, papiescy wadcy na nowo wprowadzili ten straszliwy trybuna, a
tortury zbyt straszne, by zadawa je publicznie, byy ponownie stosowane, tym
razem w niedostpnych lochach. W wielu krajach tysice ludzi, ktrzy stanowili kwiat narodu, ktrzy byli najszlachetniejszymi, najmdrzejszymi i najbardziej miujcymi ojczyzn obywatelami, tracio ycie lub byo zmuszonych
ucieka do innych krajw. Ginli uczeni, kaznodzieje, zwykli mieszkacy miast,
artyci i rzemielnicy.
Takie byy rodki stosowane przez Rzym, by zgasi wiato reformacji,
wyrwa z rk ludu Bibli i odbudowa zabobon oraz ciemnot redniowiecza.
Ellen G. White
160
WIELKI BJ
nadzieja.pl
Rozdzia XIII
Niderlandy i Skandynawia
w zasigu reformacji
Niderlandach papieska tyrania wczenie wywoaa zdecydowany sprzeciw. Ju na siedemset lat przed wystpieniem Lutra papie zosta odwanie skrytykowany przez dwch tamtejszych biskupw, ktrzy posani jako
ambasadorzy do Rzymu poznali prawdziwy charakter witej stolicy: Bg
uczyni dla swej oblubienicy i krlowej Koci jako szlachetne i wieczne
postanowienie dla jej rodziny i da jej posag, ktry nie przemija, ani nie ulega
zniszczeniu, oraz wieczn koron i bero. (...) wszystkie te dobrodziejstwa ty,
rzymski biskupie, jak zodziej zatrzymae dla siebie. Zasiade
w wityni Boej jako Bg, zamiast pasterzem stae si wilkiem dla owiec.
(...) Chcesz, abymy uznawali ciebie za arcykapana, ale postpujesz bardziej
jak tyran. (...) Zamiast by sug sug, jak siebie nazywasz, pragniesz by
panem panw. (...) Gardzisz przykazaniami Boymi (...). Budowniczym Kocioa a po krace ziemi jest Duch wity. Miasto naszego Boga, ktrego jestemy
obywatelami, siga a do nieba i jest wiksze od miasta nazwanego przez
witych prorokw Babilonem, ktre twierdzi, e jest boskie, wznosi si do
nieba oraz przechwala si, i jest niemiertelne i e nigdy nie bdzi
i bdzi nie moe (G. Brandt, History of the Reformation in and About the
Low Countries, I, 6).
W kadym stuleciu powstawali inni, by powtrzy ten protest, a pierwsi
nauczyciele, ktrzy na wzr misjonarzy waldensw przemierzali wiele krajw,
przybierajc rne imiona i goszc wszdzie ewangeli, dotarli take do Niderlandw. Szybko szerzyy si ich nauki. Przetumaczyli take na jzyk holenderski Bibli waldensw. Owiadczyli, i jest w niej wiele dobrego, bowiem nie
ma tam adnych artw ani bani, adnych gupstw ani oszustw, lecz same
sowa prawdy. Wprawdzie tu i tam znajduje si twarda skorupa, ale mimo
wszystko atwo jest odnale jdro i sodycz tego, co dobre i wite (tame,
I, 14). Tak w XII wieku pisali zwolennicy pierwotnej, czystej wiary.
Rozpoczy si papieskie przeladowania, ale wierzcych wci przybywao. Mimo poncych stosw i tortur, stanowczo gosili oni, e Biblia jest jedy-
nadzieja.pl
Ellen G. White
162
WIELKI BJ
nadzieja.pl
nadzieja.pl
Ellen G. White
164
WIELKI BJ
nadzieja.pl
nadzieja.pl
Ellen G. White
166
WIELKI BJ
nadzieja.pl
Boe w ojczystym jzyku. Sejm zarzdzi, by w caym kraju kaznodzieje wykadali Bibli, a dzieci w szkoach uczyy si j czyta.
Stopniowo i pewnie wiato ewangelii rozpraszao ciemnot niewiedzy i
zabobonu. Uwolniony z ucisku rzymskiego, nard zdoby si i wielko, jakiej
nigdy przedtem nie posiada. Szwecja staa si bastionem protestantyzmu. Sto
lat pniej, w czasie najwikszego niebezpieczestwa, ten may i do tej pory
saby nard, jako jedyny w Europie przyszed z pomoc Niemcom w czasie
wojny trzydziestoletniej. Wydawao si wtedy, e caa Europa Pnocna znw
dostanie si pod jarzmo Rzymu, ale wanie wtedy szwedzkie wojska pomogy
Niemcom powstrzyma fal papieskich sukcesw, zdoby tolerancj dla protestantw zarwno kalwinistw, jak i luteranw, i przywrci wolno sumienia krajom, ktre przyjy reformacj.
Rozdzia XIV
nadzieja.pl
Ellen G. White
168
WIELKI BJ
nadzieja.pl
nadzieja.pl
dzia, e biskup z Durham pomg mu wicej ni ktokolwiek inny, gdy otrzymawszy tak wysok kwot za nabyte przez niego Biblie, uzyska mono
dalszej pracy.
Wydany zdradliwie w rce wrogw, Tyndale przebywa przez dugie miesice w wizieniu. W kocu przypiecztowa sw wiar mczesk mierci,
ale przygotowa bro, ktra uzbroia bojownikw do walki trwajcej setki lat,
a do dnia dzisiejszego.
Hugh Latimer dowodzi z ambony, e Biblia musi by czytana w jzyku
ojczystym. Autorem Pisma witego, mwi, jest sam Bg i to Pismo ma
udzia w mocy i wiecznoci jego Twrcy. Nie ma krla, cesarza, burmistrza
czy jakiegokolwiek panujcego, ktry by nie by zobowizany stosowa si do
Jego witego Sowa. Nie wybierajmy adnych bocznych drg, pozwlmy Sowu Boemu kierowa nami (...) nie idmy w lady naszych ojcw i nie czymy
tego, co czynili, lecz to, co powinni byli czyni (H. Latimer, First Sermon
Preached Before King Edward VI).
Barnes i Frith, przyjaciele Tyndalea, podjli si broni prawdy. Za nimi
poszli bracia Ridley i Cranmer. Ci przywdcy angielskiej reformacji byli uczonymi, cenionymi w Kociele rzymskim dziki swej gorliwoci i pobonoci. Ich
opr wzgldem papiestwa by wynikiem poznania przez nich bdw witej
stolicy. Znajomo tajemnic Babilonu dodawaa wikszej mocy ich wiadectwu przeciwko niemu.
Postawi teraz dziwne pytanie powiedzia Latimer. Wiecie, kto jest
najgorliwszym biskupem i praatem Anglii? (...) Widz, e suchacie i czekacie,
a ja wymieni jego imi. (...) Powiem wam, jest to diabe. (...) On nigdy nie
oddala si ze swej diecezji. (...) Wezwijcie go, kiedy chcecie, a zawsze zastaniecie go na miejscu (...) zawsze jest przy pracy. (...) Nigdy nie zobaczycie go
bezczynnego, rcz wam za to. (...) Tam, gdzie mieszka diabe (...) precz z
ksikami, postawcie wiece, precz z Bibliami, sprowadcie race, precz ze
wiatem ewangelii, zapalcie gromnice, tak, nawet w najjaniejsze poudnie
(...) do dou z krzyem Chrystusa, otwrzcie odpustowe sakiewki (...) precz z
przyodziewaniem nagich, biednych i kalek, chodcie stroi obrazy i kolorowo
ozdabia figury (...) w gr ludzkie tradycje i prawa, precz z Boymi postanowieniami i Jego najwitszym Sowem. (...) O, gdyby nasi praaci tak gorliwie
rozsiewali dobre nauki, jak szatan sieje wszelkiego rodzaju chwasty! (Latimer, Sermon of the Plough).
Naczeln zasad angielskich reformatorw podobnie jak waldensw,
Wiklifa, Husa, Lutra, Zwinglego i innych byo uznanie Biblii za nieomylny
autorytet w sprawach wiary i chrzecijaskiego ycia. Zaprzeczyli oni prawu
papiea, soborw, ojcw Kocioa i krlw do panowania nad sumieniem w
sprawach religii. Ich autorytetem bya Biblia i za pomoc jej nauk weryfikowali wszelkie doktryny i roszczenia. Wiara w Boga i Jego Sowo dodawaa im
Ellen G. White
170
WIELKI BJ
siy, kiedy skadali za nie swe ycie. Pociesz si zawoa Latimer do swego
wsptowarzysza na stosie, gdy pomienie miay zdawi ich gos dzi, za
ask Bo, zapalimy w Anglii takie wiato, ktrego, wierz, nigdy nie bdzie
mona zagasi (Works of Hugh Latimer, t. I, s. XIII).
Ziarno prawdy, zasiane w Szkocji przez Kolumb i jego wsppracownikw, nigdy nie zostao cakowicie zniszczone. Przez wieki, gdy Kocioy Anglii
podday si Rzymowi, zbory w Szkocji nadal cieszyy si wolnoci. Jednak w
dwunastym stuleciu i tu dotaro papiestwo, roztaczajc sw absolutn wadz.
W adnym innym kraju ciemno nie bya tak wielka, a mimo to przenikny
j promienie wiata, zapowiadajce nadchodzcy dzie. Lollardowie, przybyli
z Anglii z Bibli i naukami Wiklifa, przyczynili si do rozpowszechnienia nauk
ewangelii, a kady wiek mia swoich wiadkw i mczennikw.
Wraz z nadejciem wielkiej reformacji ukazay si pisma Lutra, a potem
Nowy Testament, tumaczony na jzyk angielski przez Tyndalea. Niezauwaeni przez duchowiestwo, posowie spokojnie wdrowali przez gry i doliny,
podsycajc wszdzie ogie prawdy, ktry w Szkocji zosta prawie cakiem stumiony, i niweczc skutki ucisku, stosowanego przez Rzym w cigu czterystu
lat.
Krew mczennikw bya dla reformacji nowym bodcem. Papiescy przywdcy, ktrzy nagle uwiadomili sobie groce im niebezpieczestwo, spalili na
stosie kilku najszlachetniejszych i najbardziej szanowanych synw Szkocji.
Jednak bya to ambona, z ktrej sowa umierajcych wiadkw prawdy sycha byo w caym kraju. Budziy one w sercach narodu niewzruszone postanowienie zrzucenia kajdan Rzymu.
Hamilton i Wishart, ksita szlachetnego pochodzenia oraz charakteru,
a take ich pokorni uczniowie, ofiarowali swe ycie na stosie. Jednak po
Wisharcie przyszed ten, ktrego pomienie nie mogy zmusi do milczenia,
ktry z Bo pomoc mia w Szkocji zagra papiestwu pogrzebow pie.
Jan Knox porzuci tradycje i mistycyzm Kocioa, by y prawdami Sowa
Boego. Nauki Wisharta utwierdziy go w decyzji opuszczenia Kocioa rzymskiego i przyczenia si do przeladowanych reformatorw.
Przyjaciele skaniali Knoxa, by zosta kaznodziej, lecz ten obawia si
odpowiedzialnoci, jaka by na nim spocza. Dopiero po wielu dniach walki w
samotnoci wyrazi zgod, a gdy ju rozpocz to dzieo, wykonywa je z nieugit odwag i determinacj do ostatnich dni swego ycia. Ten prawdziwie
oddany sprawie reformator nie lka si ludzi. Ponce wok niego stosy
podsycay jedynie jego gorliwo. Mimo stale wiszcej nad nim siekiery rzymskiego tyrana trwa w swym postanowieniu, zadajc na prawo i lewo mocne
ciosy majce na celu zniszczenie bawochwalstwa.
Przyprowadzony przed oblicze krlowej Szkocji, w obecnoci ktrej odwaga wielu przywdcw protestanckich topia si jak wosk, Jan Knox zoy
nadzieja.pl
nadzieja.pl
Ellen G. White
172
WIELKI BJ
nadzieja.pl
nadzieja.pl
wa zbawienie przez dobre uczynki. Whitefield i bracia Wesleyowie byli czonkami Kocioa anglikaskiego, szczerze szukajcymi aski Boej, ktr, jak i
ich uczono, mona uzyska przez zachowywanie przykaza kocielnych i cnotliwe ycie.
Gdy Karol Wesley zachorowa i przeczuwa, e zblia si mier, zapytano
go, na czym opiera sw nadziej na ycie wieczne. Uyem wszelkich mych
si, by suy Bogu odpowiedzia. Gdy przyjaciel, ktry zada mu to pytanie, wydawa si nie usatysfakcjonowany t odpowiedzi, Wesley pomyla:
Czy moje wysiki nie s wystarczajc podstaw nadziei? Gdyby mnie obrabowa z mych uczynkw, nie miabym nic, na czym mgbym oprze swe
nadzieje (John Whitehead, Life of the Rev. Charles Wesley, s. 102). Taka bya
ciemno, ktra spowia Koci, ukrywaa pojednanie, okradaa Chrystusa
z Jego chway, a umysy ludzi odwracaa od jedynej nadziei zbawienia krwi
ukrzyowanego Zbawiciela.
Wesley i jego wsppracownicy zrozumieli, e prawdziwa religia ma swe
miejsce w sercu i e prawu Boemu podlegaj nie tylko myli, ale take sowa
i uczynki. Przekonani o koniecznoci uwicenia serc i poprawy postpowania,
gorliwie dyli do zmiany ycia. Pobonoci i modlitw starali si zwyciy
zo serca. Ich ycie byo pene mioci, pokory i samozaparcia si, surowo i
dokadnie przestrzegali wszystkich przepisw, ktre jak sdzili mogy im
pomc w zdobyciu upragnionej witoci, bdcej warunkiem uzyskania przychylnoci Boga. Niestety, nie osignli tego celu. Ich wysiki, zmierzajce do
uwolnienia si od potpienia za grzech i zamania jego zniewalajcej mocy,
spezy na niczym. Bya to ta sama walka, jak Luter stoczy w Erfurcie w
swej klasztornej celi. Byo to identyczne pytanie, ktre i jego mczyo: Jak
czowiek moe by sprawiedliwy przed Bogiem? (Job 9, 2).
Na otarzach protestantyzmu ogie prawdy prawie wygas, miaa go
ponownie rozpali stara pochodnia, przekazywana w cigu stuleci przez czeskich chrzecijan. Po reformacji czeski protestantyzm zosta zdawiony przez
Rzym. Kto nie chcia wyrzec si prawdy, zmuszony by opuci kraj. Niektrzy
z wygnacw znaleli schronienie w Saksonii, gdzie podtrzymywali sw wiar.
To wanie potomkowie tych chrzecijan przynieli wiato Wesleyowi i jego
wsppracownikom.
Kiedy Jan i Karol Wesleyowie zostali wywiceni na kapanw, wysano
ich do Ameryki. Na pokadzie statku, ktrym pynli, znajdowaa si take
grupa braci morawskich. W drodze zaskakiway ich gwatowne burze i Jan
Wesley, spotkawszy si twarz w twarz ze mierci, czu, e nie ma pewnoci
pojednania z Bogiem. Natomiast bracia morawscy przez cay czas wykazywali
spokj i ufno, jaka bya mu obca.
Od duszego czasu powiedzia obserwowaem gbok powag w
ich zachowaniu. Bezustannie okazywali pokor, speniajc dla innych podr-
Ellen G. White
174
WIELKI BJ
nych usugi, ktrych aden Anglik nie chciaby wykona. Nie dali za to
adnej zapaty, przeciwnie, odrzucali j mwic, e praca ta ich dumnym sercom wychodzi na dobre, i e Zbawiciel uczyni dla nich wicej. Kadego dnia
okazywali agodno, jakiej adne wyrzdzone im krzywdy nie mogy zmieni.
Gdy byli popychani lub bici, podnosili si i odchodzili, ale adna skarga nie
wysza z ich ust. Teraz nadarzya si sposobno, by stwierdzi, czy rzeczywicie byli wolni od lku, pychy, gniewu lub chci zemsty? Podczas piewania
psalmu, ktrym rozpoczynali swe naboestwa, na pokad wdara si ogromna
fala, amic gwny maszt, zakrywajc wiksz cz statku i wlewajc si
przez deski pod pokad, tak i wszystkim zdawao si, e gbokie wody zaraz
ich pochon. Wrd Anglikw powstaa panika, natomiast bracia morawscy
spokojnie piewali dalej. Pytaem potem jednego z nich, czy si nie bali. Dziki Bogu, nie usyszaem w odpowiedzi. Zapytaem wic: A wasze kobiety
i dzieci nie przestraszyy si? Odpowiedzia agodnie: Nie, nasze kobiety i
dzieci nie boj si mierci (Whitehead, Life of the Rev. John Wesley, s. 10).
Po przybyciu do Savannah Wesley przez krtki czas przebywa z brami
morawskimi i ich chrzecijaskie zachowanie wywaro na nim gboki wpyw.
O ich naboestwie, zupenie rnym od bezdusznego formalizmu Kocioa
anglikaskiego, pisa: Ogromna prostota i powaga suby dla Boga kazay mi
zapomnie o 1700 latach dzielcych mnie od czasw, kiedy to nie byo ani
ceremonii, ani wystawnoci. Wydawao mi si, e jestem na jednym z takich
zebra, na ktrym przewodniczyli, bdc natchnieni Duchem witym i Jego
moc, Pawe tkacz namiotw, albo Piotr rybak (tame, s. 11.12).
Po powrocie do Anglii Wesley doszed pod kierunkiem morawskiego kaznodziei do jasnego zrozumienia biblijnej prawdy. Przekona si, e zbawienie
zaley nie od jego dobrych uczynkw, lecz jedynie od zasug Baranka Boego,
ktry gadzi grzechy wiata. Na jednym ze zgromadze braci morawskich w
Londynie odczytano pewn wypowied Lutra, ktra mwi o zmianie, jakiej
dokonuje Duch Boy w sercu wierzcego. Gdy Wesley sucha tych sw, w jego
duszy zapona wiara. Czuem, e robi mi si w sercu dziwnie gorco
powiedzia. Czuem, e teraz naprawd ufam Chrystusowi i tylko Jemu.
Otrzymaem te zapewnienie, e zdj On ze mnie moje grzechy, nawet moje(!),
i zbawi mnie od zakonu grzechu i mierci (tame, s. 52).
Przez dugie lata mozolnych i beznadziejnych zmaga, lata samozaparcia,
haby i ponienia, Wesley bezustannie dy do jednego celu, jakim byo odszukanie Boga. Teraz wreszcie znalaz Go i zrozumia, e aska, ktr chcia
uzyska przez modlitwy, posty, jamun i wyrzeczenia jest darem bez pienidzy i bez ceny.
Kiedy umocni si w wierze Chrystusowej, pragn zapozna wszystkich
ze wspania nowin o wielkim darze aski Boej. Spogldam na wiat jak na
moj parafi powiedzia. Gdziekolwiek si znajduj, uwaam goszenie
nadzieja.pl
nadzieja.pl
Ellen G. White
176
WIELKI BJ
nadzieja.pl
nadzieja.pl
Ellen G. White
178
WIELKI BJ
nadzieja.pl
nadzieja.pl
zatarte przez grzech, to jednak nie mog by one cakowicie wymazane, dopki
mamy wiadomo dobra i za. Kada cz zakonu obowizuje wszystkich
ludzi we wszystkich wiekach, poniewa nie jest on zaleny od czasu i miejsca
czy innych, ulegajcych zmianom okolicznoci, lecz tylko od natury Boga i
natury czowieka oraz ich niezmiennego stosunku do siebie.
Nie przyszedem rozwizywa, ale wypeni. Nie ma wtpliwoci, e
Jezus mwi tutaj (w powizaniu ze wszystkim, co poprzedza i nastpuje po
tym zdaniu) przyszedem go ustanowi w caej peni, mimo wszelkich ludzkich faszywych interpretacji, ukaza w penym wietle to, co byo w nim
ciemne i niewyrane, wytumaczy prawdziwe i pene znaczenie kadej jego
czci, ukaza dugo, szeroko i zasig kadego przykazania oraz wysoko
i gboko, a take niepojt czysto i duchowo we wszystkich jego aspektach (Wesley, Works, kazanie 25).
Wesley gosi doskona zgodno zakonu z ewangeli Chrystusow mwic: Midzy zakonem a ewangeli zachodzi najcilejsza czno, jaka tylko
moe istnie. Z jednej strony zakon bezustannie toruje drog i wskazuje na
ewangeli, z drugiej ewangelia bezustannie prowadzi nas do dokadniejszego
wypenienia zakonu. Zakon np. wymaga od nas mioci do Boga i bliniego,
da, bymy byli agodni, pokorni i wici. Zdajemy sobie spraw, e nie
potrafimy sprosta tym wymogom, ba, jest to nawet dla czowieka niemoliwe,
ale znamy obietnic Boga, ktry chce nam da t mio, chce uczyni nas
agodnymi, pokornymi i witymi, chwytamy si wic ewangelii, tej radosnej
nowiny i staje si wedug naszej wiary sprawiedliwo zakonu jest wypeniona w nas przez wiar w Jezusa Chrystusa.
Najwikszymi wrogami ewangelii Chrystusowej s ci powiedzia Wesley
ktrzy otwarcie i wyranie potpiaj zakon i le o nim mwi, ktrzy ucz
ludzi ama (znie, rozwiza, pozbawi mocy obowizujcej) nie tylko jedno
najwiksze czy te najmniejsze z jego przykaza, lecz wszystkie. Najbardziej zadziwiajce w tym wielkim zwiedzeniu jest to, e ci, ktrzy ten bd
popeniaj, naprawd wierz, e czcz Chrystusa obalajc Jego zakon i e Go
sawi, gdy zaprzeczaj Jego nauce. Zaprawd, czcz Go jak Judasz, gdy ten
powiedzia: Bd pozdrowiony nauczycielu, i pocaowa go. Tak samo Jezus
moe powiedzie kademu z tamtych. Pocaunkiem zdradzasz Syna Boego.
Kwestionowanie jakiejkolwiek czci Jego zakonu pod pozorem szerzenia
ewangelii, rozmawianie o Jego krwi i odbieranie Mu korony, jest niczym innym, jak tylko zdradliwym pocaunkiem. W rzeczywistoci takiemu oskareniu nie ujdzie nikt, kto gosi wiar w sposb prowadzcy bezporednio lub
porednio do usunicia jakiegokolwiek obowizku posuszestwa i kto gosi
Chrystusa tak, e uniewania lub pomniejsza nawet najmniejsze z przykaza
Boych (tame).
Ellen G. White
180
WIELKI BJ
nadzieja.pl
Rozdzia XV
Ellen G. White
182
WIELKI BJ
zabije ich. A ich trupy lee bd na ulicy wielkiego miasta, ktre w przenoni
nazywa si Sodom i Egiptem, gdzie te Pan ich zosta ukrzyowany. (...) A
mieszkacy ziemi radowa si bd nimi i weseli si i podarunki sobie nawzajem posya, dlatego e ci dwaj prorocy udrczyli mieszkacw ziemi. Lecz po
upywie trzech i p dnia wstpi w nich duch ywota z Boga i stanli na nogi
swoje, i strach wielki pad na tych, ktrzy na nich patrzyli (Obj. 11, 2-11).
Wymienione tutaj czterdzieci dwa miesice i tysic dwiecie szedziesit dni oznaczaj ten sam okres czasu i okrelaj czas przeladowania Kocioa
Chrystusowego przez Rzym. Okres 1260 lat supremacji papieskiej rozpocz si
w 538 roku po Chr. i wedug wylicze zakoczy si w roku 1798. W tym roku
armia francuska wkroczya do Rzymu i wzia do niewoli papiea, ktry zmar
na wygnaniu. Cho wkrtce wybrano nowego papiea, jednak wadza papieska
ju nigdy odtd nie zdobya takiej mocy, jak posiadaa poprzednio.
Przeladowanie Kocioa Chrystusowego nie trwao cae 1260 lat. Bg z
miosierdzia dla swego ludu skrci czas ogniowej prby. W przepowiedni o
wielkim ucisku, ktry mia nawiedzi Koci, Chrystus powiedzia: A gdyby
nie byy skrcone owe dni, nie ocalaaby adna istota, lecz ze wzgldu na
wybranych bd skrcone owe dni (Mat. 24, 22). Dziki wpywowi reformacji
w wielu krajach zaprzestano przeladowa ju przed rokiem 1798.
O dwch wiadkach proroctwo mwi dalej: Oni to s dwoma drzewami oliwnymi i dwoma wiecznikami, ktre stoj przed Panem ziemi (Obj.
11,4). Psalmista powiada: Sowo twoje jest pochodni nogom moim i wiatoci ciekom moim (Ps. 119,105). Dwaj wiadkowie to symbol Pisma
witego, Starego i Nowego Testamentu. Oba testamenty s wanym wiadectwem powstania i wiecznej trwaoci Boego zakonu, jednoczenie s take
wiadkami planu zbawienia. Symbole, ofiary i przepowiednie Starego Testamentu wskazyway na majcego przyj Zbawiciela. Ewangelie i listy Nowego
Testamentu mwi o Zbawicielu, ktry ju przyszed dokadnie tak, jak przepowiaday to symbole i proroctwa Starego Testamentu.
Odziani w wory, prorokowali przez tysic dwiecie szedziesit dni.
Wiksz cz tego czasu wiadkowie Boy pozostawali w zapomnieniu. Wadza papieska staraa si ukry Sowo prawdy przed ludmi, a na jego miejsce
wystawia faszywych wiadkw, ktrzy si sprzeciwiali wiadectwu Biblii16.
Kiedy Pismo wite zostao zakazane przez wadze kocielne i wieckie, kiedy
faszowano jego wiadectwo i podejmowano najrozmaitsze prby, jakie ludzie
i demony mogli wymyle, aby odwrci od niego umysy ludu, kiedy ci, ktrzy
odwayli si gosi jego wite prawdy, byli cigani, zdradzani, mczeni i torturowani w celach wiziennych, zabijani z powodu swej wiary, a take zmuszani do ucieczki w wysokie gry albo krycia si w pieczarach ziemi wtedy
wierni wiadkowie prorokowali, odziani w wory, przez cae 1260 lat. W najmroczniejszych czasach znajdowali si ludzie, ktrzy miowali Sowo Boe i
nadzieja.pl
nadzieja.pl
bronili czci swego Pana. Tym wiernym sugom udzielono mdroci, mocy i siy,
by mogli przez ten cay czas gosi prawd.
A jeli kto chce im wyrzdzi szkod, ogie bucha z ich ust
i poera ich wrogw, tak musi zgin kady, kto by chcia im wyrzdzi
szkod (Obj. 11,5). Ludzie nie mog bezkarnie depta Sowa Boego. Znaczenie tej strasznej groby znajdujemy w ostatnim rozdziale Objawienia w. Jana:
Co do mnie, to wiadcz kademu, ktry sucha sw proroctwa tej ksigi.
Jeeli kto dooy co do nich, dooy mu Bg plag opisanych w tej ksidze,
A jeeli kto ujmie co ze sw tej ksigi proroctwa, ujmie Bg z dziau jego
z drzewa ywota i ze witego miasta, opisanych w tej ksidze (Obj. 22,18.19).
S to ostrzeenia, ktrych Bg udzieli, aby powstrzyma ludzi od zmienienia czegokolwiek w tym, co On objawi i rozkaza. T uroczyst grob Bg
kieruje do wszystkich tych, ktrzy swym wpywem skaniaj ludzi do lekcewaenia przykaza Boych. Powinny one wzbudzi boja i drenie u tych, ktrzy lekkomylnie twierdz, e nie jest wane czy zachowujemy przykazania
Boe, czy te nie. Wszyscy, ktrzy wasne pogldy stawiaj ponad objawienie
Boe, ktrzy chcieliby wyranie wypowiedzi Pisma witego przystosowa do
wasnych teorii lub powszechnie panujcych opinii, wszyscy ci bior na siebie
cik odpowiedzialno. Prawo Boe, zapisane w Biblii, oceni charakter kadego czowieka, i potpi wszystkich nie odpowiadajcych temu bezbdnemu
wzorcowi.
A gdy ju zo swoje wiadectwo. Okres, w ktrym dwaj wiadkowie
odziani w wory mieli prorokowa, skoczy si w roku 1798. Gdy ich dziaalno w ukryciu zbliaa si do koca, moc przedstawiona jako zwierz wychodzce z otchani miaa stoczy z nimi walk. W wielu narodach Europy
ludzie sprawujcy wadz w Kociele i pastwie byli kierowani przez szatana
za porednictwem papiestwa. Lecz w tym okresie szataska moc przejawia si
w innej postaci.
Polityka Rzymu polegaa na tym, by pod pozorem czci dla Biblii zatai jej
znaczenie i ukry j przed ludmi, nie tumaczc jej na jzyki znane ogowi.
wiadkowie odziani w wory prorokowali w czasie panowania papiestwa, ale
miaa powsta inna moc zwierz wychodzce z otchani ktra wypowie
jawn walk Sowu Boemu.
Wielkie miasto, na ktrego ulicach zabijani byli wiadkowie Boy, i
gdzie leay ich zwoki, nazywa si w przenoni Egiptem. Ze wszystkich narodw wymienionych w Biblii Egipt najbardziej zuchwale zaprzeczy istnieniu
Boga i sprzeciwi si Jego przykazaniom. aden monarcha nie odway si tak
otwarcie i wadczo wystpi przeciwko autorytetowi nieba, jak wadca egipski.
Gdy Mojesz w imieniu Boga przyszed do faraona z poselstwem, ten dumnie
odpowiedzia: Kt to jest Pan, bym mia sucha gosu jego i wypuci
Izraela? Pana nie znam, a Izraela nie wypuszcz (II Moj. 5,2). Jest to
Ellen G. White
184
WIELKI BJ
negacja Boga, a nard, ktrego symboIem by Egipt, w podobny sposb zaprzeczy Bogu i Jego prawdom oraz wykaza podobnego ducha niedowierzania i
buntu. Wielkie miasto jest take porwnywane do Sodomy. Przestpstwo
przykaza Boych uwidoczniao si w tym miecie szczeglnie w rozpucie i
nierzdzie. Ten sam grzech by wyrniajc cech narodu, ktry mia wypeni przepowiedni zapisan w owym tekcie.
Wedug sw proroka, na krtko przed rokiem 1798 miaa powsta pewna
moc, pochodzca od szatana i posiadajca jego charakter, by stoczy walk ze
Sowem Boym. W kraju, w ktrym wiadectwo obu wiadkw Boych miao
by w ten sposb stumione, miaa si objawi niewiara faraona i rozpusta
Sodomy.
Proroctwo to znalazo wyjtkowo trafne i dokadne wypenienie w historii Francji. Podczas rewolucji w 1798 roku wiat po raz pierwszy usysza,
jak zgromadzenie ludzi urodzonych i wychowanych w duchu europejskiej cywilizacji i roszczcych sobie prawo do wadania najwietniejszym narodem
Europy, jednogonie zaprzeczyo najwzniolejszej prawdzie, jak dusza ludzka
moe otrzyma i wyrzeko si jednomylnie wiary i kultu Boga (Sir Walter
Scott, Life of Napoleon, t. I, 17).
Istniej wiarygodne dokumenty wskazujce, e Francja jest jedynym
narodem, ktry wystpi w otwartym buncie przeciwko Twrcy wszechwiata.
W Anglii, Niemczech, Hiszpanii i w innych pastwach byo i jest mnstwo
bluniercw i niezbonych, ale Francja spord tych wszystkich narodw
wyrnia si w historii wiata tym, e jako jedyne pastwo owiadczya w
specjalnym dekrecie wydanym przez Zgromadzenie Ustawodawcze, i nie ma
Boga, oraz tym, e caa ludno jej stolicy zarwno mczyni jak i kobiety
a take wikszo w innych czciach kraju, taczya i piewaa z radoci
przyjmujc owiadczenie owego dekretu (Blockwoods Magazine, listopad 1870).
Francja charakteryzowaa si take cechami, ktre wyrniay Sodom
spord innych miast. Podczas rewolucji stan moralnego upadku i zepsucia by
podobny do tego, jaki sta si przyczyn klski, ktra spada na Sodom.
Historyk tak oto przedstawia niewiar i rozpust we Francji, przepowiedziane
w proroctwie: Z owiadczeniami, ktre godziy w religi zwizane byy w
sposb istotny nowe prawa dotyczce maestwa. Podwaay one instytucj
maestwa jako najwitszego zwizku, w jaki ludzie mog wstpowa, i
ktry prowadzi do umocnienia spoeczestwa, redukujc go do formy tymczasowego kontaktu, ktry mona zawrze lub zerwa wedug wasnego upodobania. Jeli szatan chcia pokaza, jaki jest najlepszy i najefektywniejszy sposb niszczenia tego, co czcigodne, wdziczne i wieczne w yciu rodzinnym, a
take osignicia pewnoci, e nieszczcia, ktre t drog spowoduje, bd
towarzyszy wszystkim nastpnym pokoleniom, to nie mg wymyli lepszego
sposobu jak ponienie instytucji maestwa. (...) Sophie Arnoult, aktorka
nadzieja.pl
nadzieja.pl
Ellen G. White
186
WIELKI BJ
nadzieja.pl
nadzieja.pl
nym rozrywkom. Chrzest i Wieczerza Paska zostay zabronione. Na cmentarzach widniay napisy uznajce mier za wieczny sen.
Twierdzono, e boja Boa nie jest pocztkiem mdroci, lecz gupoty.
Wszelkie praktyki religijne zostay zabronione, uznawano jedynie sub dla
wolnoci i ojczyzny. Sprowadzono konstytucyjnego biskupa Parya, aby zagra gwn rol w najbardziej obraliwej i nierozwanej komedii, jak kiedykolwiek odegrano w obecnoci przedstawicieli Zgromadzenia Narodowego. (...)
Uroczycie przyprowadzono go przed Konwent, aby owiadczy, e religia,
ktrej tyle lat naucza, jest pod kadym wzgldem oszustwem klechw, nie
majcym oparcia ani w historii, ani w witych prawdach. Biskup uroczycie
i wyranie zapar si istnienia Boga, dla ktrego suby zosta powicony, i
zdeklarowa si odda subie wolnoci, rwnoci, cnoty i moralnoci. Potem
zoy na st swj biskupi strj i przyj braterskie objcie przewodniczcego
Konwentu. Wielu odstpczych ksiy poszo za przykadem swojego praata
(Scott, t. I, 17).
A mieszkacy ziemi radowa si bd nimi i weseli si, i podarunki
sobie nawzajem posya, dlatego e ci dwaj prorocy udrczyli mieszkacw
ziemi. Niezbona Francja uciszya ostrzegawcze gosy obu wiadkw Boych.
Sowo Boe leao martwe na jej ulicach, a ci, ktrzy nienawidzili ogranicze
i da Boego prawa, triumfowali. Ludzie publicznie urgali Krlowi niebios.
Jak niepokutujcy grzesznicy za czasw staroytnych, woali: Jakoby mg
dowiedzie si Pan? Czy Najwyszy wie o tym? (Ps. 73,11).
Z bluniercz zuchwaoci, przekraczajc wszelkie wyobraenia, jeden
z kapanw nowego porzdku powiedzia: Boe, jeli istniejesz, zemcij si za
obraz swego Imienia! Wypowiadam Ci wojn! Ale Ty milczysz! Nie masz
odwagi okaza gniewu! Kt wobec tego bdzie wierzy w twoje istnienie?
(Lacretelle, History, t. XI, s. 309, w. Sir Archibald Alison, History of Europe,
t. I, 10). Sowa te byy jakby echem owiadcze faraona: Kt to jest Pan,
bym mia sucha gosu jego? (...). Pana nie znam.
Gupi rzek w sercu swoim: Nie ma Boga! (Ps. 14,1). Pan za mwi o
bezczeszczcych Jego prawd: Gupota ich uwidoczni si wobec wszystkich
(II Tym. 3,9). Niewiele czasu upyno od momentu wyrzeczenia si przez
Francj czci ywego Boga Najwyszego, ktry mieszka w wiecznoci, a gdy
oddaa si ona najbardziej poniajcemu bawochwalstwu, skadajc hod Bogini Rozumu w osobie nierzdnej kobiety, dokonay tego wadze pastwowe i
prawodawcze na zgromadzeniu przedstawicieli narodu. Historyk pisze: Jedna
z ceremonii tych obkanych czasw pozostaje niedocigniona przez sw niezbono, graniczc z niedorzecznoci. Oto drzwi Konwentu otworzyy si
przed grup muzykw, ktrzy poprzedzali uroczysty pochd czonkw wadz
miejskich, piewajcych hymny ku czci wolnoci i nioscych przedmiot swojego kultu zawoalowan kobiet, ktr nazwali Bogini Rozumu. Kiedy
Ellen G. White
188
WIELKI BJ
nadzieja.pl
nadzieja.pl
Ellen G. White
190
WIELKI BJ
inne kraje, tym bardziej ich wasna ojczyzna stawaa si biedniejsza. Gdyby
wszyscy wygnani pozostali we Francji, gdyby w cigu tych trzystu lat ich
zrczno w rnych rzemiosach rozwijaa si na ojczystym gruncie, gdyby
ich artystyczne zamiowania polepszyy francuski przemys, gdyby w cigu
tych trzystu lat ich twrczy geniusz i badawcza mdro prowadzia panujcych, ich odwaga staczaa bitwy, ich zasady rwnoci byy podstaw prawa, a
religia oparta na Biblii wzmocnia si sumie Francuzw, jaka chwaa otaczaaby dzi Francj! Jakim wielkim, bogatym i szczliwym byaby krajem, wzorem
dla innych!
Niestety, lepy i nieubagany fanatyzm wygna z francuskiej ziemi wszystkich nauczycieli cnoty, bojownikw o ad i porzdek, wszystkich uczciwych
obrocw tronu. Mwiono do ludzi, ktrzy chcieli uczyni swj kraj sawnym
i wspaniaymi: Wybierajcie mczeski sup albo wygnanie! W kocu pastwo cakowicie pogryo si w ruinie. Nie pozostao ju adne sumienie,
ktre mona byoby zniewoli, adnej religii, ktr mona byoby zawlec na
stos, adnego patriotyzmu, ktry mona byoby skaza na banicj (Wylie,
XIII, 20). aosnym rezultatem tego wszystkiego bya rewolucja ze wszystkimi
jej potwornociami.
Po ucieczce hugonotw Francja znalaza si w stanie upadku. Kwitnce
miasta przemysowe opustoszay, yzne pola powrciy do pierwotnego stanu
dzikoci, duchowa tpota i upadek moralny wypary okres niezwykego postpu. Pary sta si olbrzymim przytukiem ubogich. Oblicza si, e w momencie
wybuchu rewolucji dwiecie tysicy biedakw dao wsparcia od krla. Jedynie zakon jezuitw kwit w upadajcym pastwie, despotycznie panujc nad
Kocioami, szkoami, wizieniami i galerami.
Ewangelia przyniosaby Francji rozwizanie wielu politycznych, ekonomicznych i spoecznych problemw, ktre tak bardzo drczyy duchowiestwo,
krla oraz monowadcw, i ktre w kocu doprowadziy do ruiny i bezprawia.
Jednak pod panowaniem Rzymu nard zapomnia o wspaniaych naukach
zbawienia, dotyczcych powicenia si i niesamolubnej mioci. Odzwyczajono
go od samozaparcia si dla dobra bliniego. Bogatych nie ganiono za uciskanie
biednych, ubodzy nie mogli znale adnego wyjcia z poddastwa i ponienia.
Egoizm wielkich i monych stawa si coraz bardziej jawny i przygniatajcy.
W cigu stuleci chciwo i upadek moralny szlachty zaostrzay ucisk chopw.
Bogacze krzywdzili biednych, a biedni nienawidzili bogaczy.
W wielu prowincjach ziemia naleaa do monych, chopi za byli tylko
si robocz, zalen od aski wacicieli majtku i zmuszeni do sprostania ich
nadmiernym wymaganiom. Ciar utrzymania Kocioa i pastwa spada na
rednie i nisze lasy, od ktrych wadze wieckie i kocielne cigay wysokie
podatki. Uciechy szlachty byy najwyszym prawem. Chopi mogli umiera z
godu, ich ciemiyciele nie dbali o to (...). Ludzie musieli mie na uwadze
nadzieja.pl
nadzieja.pl
jedynie dobro waciciela majtku. ycie chopw paszczynianych byo bezustannym mozoem i ndz. Ich skargi, jeli si w ogle na nie odwayli, byy
odrzucane z pogard. Sdy wysuchiway tylko skarcych si na chopw
szlachcicw. Sdziowie z chci przyjmowali apwki, a najmniejszy kaprys
arystokraty stawa si dziki panujcemu zepsuciu prawem. Z podatkw pobieranych od posplstwa przez dostojnikw z jednej strony, a duchownych z
drugiej, tylko cz docieraa do skarbca krlewskiego lub kocielnego, reszta
bowiem marnotrawiona bya na rozpustne rozrywki. Ludzie, ktrzy w ten
sposb rujnowali swych poddanych, byli wolni od wszelkich podatkw i uprawnieni przez prawo lub tradycj do piastowania wszystkich urzdw pastwowych. Klasa uprzywilejowana liczya sto pidziesit tysicy panw i dla zaspokojenia ich dz miliony skazane byy na beznadziejn i poniajc egzystencj.
Dwr otacza si zbytkiem i oddawa rozpucie. Midzy panujcymi a
poddanymi nie byo zaufania. Wszystkie postanowienia rzdu wzbudzay podejrzenie co do podstpu i samolubstwa. Przez ponad p wieku przed rewolucj
tron zajmowa Ludwik XV, ktry nawet w tamtych zych czasach wyrnia si
jako zmysowy, leniwy i lekkomylny wadca. Zepsucie i okruciestwo arystokracji, zuboenie i nieuctwo niszych klas, a take finansowe kopoty pastwa
oraz rozgoryczenie ludu nie wymagay wzroku proroka, by przewidzie straszliwy wybuch. Na ostrzeenia swoich doradcw krl odpowiada: Starajcie si
utrzyma wszystko w normalnym biegu rzeczy dopki ja yj, po mojej mierci
moe si dzia co chce. Na prno kadziono nacisk na konieczno reform.
Krl widzia panujce zo, ale nie mia ani chci, ani siy, by temu zaradzi.
Los, jaki czeka Francj, by zbyt wyranie okrelony w jego lekkomylnej i
egoistycznej odpowiedzi Po mnie choby i potop.
Podsycajc zazdro krlw i klas panujcych, Rzym skania ich do
trzymania ludu w poddastwie, zdajc sobie spraw z tego, e osabia w ten
sposb pastwo i zamierzajc dziki temu utrzyma zarwno wadcw, jak i
cay nard w swoim jarzmie. W swej dalekowzrocznej polityce papici rozumieli, e aby skutecznie ujarzmi ludzi, naley wpierw zniewoli ich dusze, za
najpewniejszym sposobem udaremnienia ucieczki z niewoli jest uczynienie ich
niezdatnymi do ycia na wolnoci. Ponienie moralne byo tysickro straszniejsze od fizycznych cierpie, jakie wypyway z takiej polityki. Pozbawiony
Sowa Boego, wydany na up fanatyzmu i samolubstwa, nard by tak spowity w zabobonach, niewiedzy i grzechu, e nie sta go byo na adn samorzdno ani wolno.
Jednak rezultaty tego wszystkiego byy zupenie inne od tych, jakich si
spodziewa Rzym. Zamiast utrzyma ludzi w lepym posuszestwie swoim
dogmatom, dziaalno papiestwa doprowadzia ich do rewolucji i negacji Boga.
Rewolucjonici gardzili papiestwem jako oszukaczym systemem wymylonym
Ellen G. White
192
WIELKI BJ
przez kler. Duchowiestwo traktowali jako wspwinowajc ucisku. Bg Rzymu by jedynym bogiem, jakiego znali, jego nauki byy ich jedyn religi.
Chciwo i okruciestwo kleru uwaali za owoce Biblii, dlatego te chcieli si
jej pozby.
Koci rzymski przedstawi charakter Boga i Jego wymagania w faszywym wietle, dlatego teraz ludzie odrzucili zarwno Bibli, jak i jej Autora.
Papici dali lepego posuszestwa dla swoich dogmatw, twierdzc, e jest
to zgodne z Pismem witym. Skutek by taki, e Wolter i jego towarzysze
cakowicie odrzucili Sowo Boe, szerzc wszdzie trucizn ateizmu. Rzym
utrzymywa nard pod elaznymi stopami przemocy, a teraz zdegenerowane i
spodlone masy, uwalniajc si spod jego jarzma, odrzuciy wszelkie ograniczenia. Rozwcieczone z powodu oszustwa, ktremu tak dugo hodoway, odrzuciy zarwno prawd, jak i fasz, a mylc wolno ze swawol, ci niewolnicy
grzechu rozkoszowali si swoj wyimaginowan wolnoci.
Na pocztku rewolucji krl zagwarantowa ludowi przedstawicielstwo w
Zgromadzeniu Narodowym, przewyszajce liczebnie przedstawicielstwo kleru
i szlachty. W ten sposb nard uzyska pewn wadz, ale nie by dostatecznie
przygotowany, by skorzysta z niej rozsdnie i z umiarem. Dc do naprawienia doznanych krzywd, postanowi dokona obalenia starego porzdku i zmiany ustroju. Wzburzone masy, w umysach ktrych gromadzia si od dawna
gorycz doznawanych niesprawiedliwoci, powziy decyzj zmiany
swojego ndznego stanu, ktrego ju duej nie mogy znie i postanowiy
zemci si na tych, ktrych uwaay za twrcw swych cierpie. Rewolucjonici wprowadzili w czyn lekcj, jakiej nauczyli si pod panowaniem papiestwa
i stali si ciemicami swych ciemiycieli.
Nieszczliwa Francja zebraa krwawe niwo. Skutki jej ulegoci wobec
duchowej i politycznej supremacji Rzymu okazay si straszne. W miejscu, w
ktrym Francja pod wpywem Rzymu zapalia na pocztku reformacji pierwszy
stos, rewolucja postawia sw pierwsz gilotyn. Na tym samym miejscu, gdzie
w XVI wieku spalono pierwszych mczennikw za wiar protestanck, w wieku
XVIII cito gowy pierwszych ofiar rewolucji.
Odrzuciwszy ewangeli, ktra przyniosaby Francji uleczenie wielu bolczek, kraj ten wstpi na drog wiodc do niewiary i ruiny. Gdy odrzucono
przykazania Boe, okazao si, e ziemskie prawa nie s w stanie powstrzyma
fali ludzkich namitnoci, nard bowiem pogry si w anarchii i buntach.
Wojna przeciwko Biblii rozpocza okres historii, ktry okrela si jako rzdy
terroru. W sercach i domach ludzi nie byo miejsca na spokj i szczcie. Nikt
nie by bezpieczny. Ten, kto jednego dnia zwyciy, nastpnego by podejrzany
i zabity. Panoway gwat i rozpusta.
Krl, kler i szlachta musieli ustpi pod naporem szalejcego ludu. cicie monarchy jeszcze bardziej podniecio dz zemsty. Ci, ktrzy zadecydowali
nadzieja.pl
nadzieja.pl
o jego mierci, wkrtce sami poszli na szafot. Postanowiono zgadzi wszystkich podejrzanych o wrogo wobec rewolucji. Wizienia byy przepenione,
znajdowao si w nich dwiecie tysicy osb jednoczenie. W miastach krlestwa dziay si potworne rzeczy. Jedno stronnictwo rewolucyjne wystpowao
przeciw drugiemu, a Francja staa si olbrzymim polem walki mas, kierowanych niepohamowanymi namitnociami. W Paryu bunty nastpoway jedne
po drugich, zdawao si, e mieszkacy podzieleni na mnstwo zwalczajcych
si stronnictw dyli do wzajemnego wyniszczenia si. Aby dopeni ndzy tej
sytuacji, nard zosta wpltany w dug i niszczycielsk wojn z wielkimi
potgami Europy. Kraj doszed prawie do bankructwa, wojsko domagao si
zalegego odu, Paryanie godowali, prowincje byy dewastowane przez bandy, a zdobycze cywilizacji giny w anarchii i rozpucie.
Nard zbyt dokadnie wzi sobie do serca lekcje okruciestwa i tortur,
ktrych Rzym tak pilnie naucza przez cae wieki. Nadszed nareszcie dzie
odwetu. Tym razem nie palono na stosach, ani nie wtrcano do wizie
uczniw Jezusa, bowiem ci ju dawno wyginli lub udali si na wygnanie. To
bezlitosny Rzym poczu teraz na sobie mordercz do tych, ktrych sam
naucza upodobania w krwawych czynach. Przeladowania, jakimi francuski kler tak hojnie szafowa przez tyle lat, zwrciy si teraz przeciwko
niemu z podobn si. Szafoty zaczerwieniy si od krwi duchownych. Galery
i wizienia, w ktrych niegdy cierpieli hugenoci, zapeniy si ich przeladowcami. Przykuci do aw, wiosujc w pocie czoa, katoliccy ksia dowiadczyli tych wszystkich mk, ktre tak bezkarnie stosowali wobec miujcych
pokj heretykw19.
Potem nadeszy dni, w ktrych okrutni sdziowie stosowali najbardziej
nieludzkie prawa, kiedy nikt nie mg powita swego ssiada, ani wypowiedzie sw modlitwy (...) nie naraajc si na niebezpieczestwo popenienia
przestpstwa, karanego mierci, kiedy w kadym kcie czaili si szpiedzy, a
gilotyna od rana pracowaa ciko i dugo, gdy wizienia byy tak przepenione
jak statki niewolnikw, kiedy do Sekwany spyway cieki czerwone od krwi.
(...) Gdy ulicami Parya codziennie przecigay wozy pene ofiar przeznaczonych na stracenie, na prowincji prokonsulowie wysyani przez najwysz rad
szaleli z okruciestwem nieznanym nawet w stolicy. N gilotyny wznosi si
i opada zbyt wolno, by nady rzezi. Dugie szeregi uwizionych koszono
kartaczami. Dziurawiono przepenione ludmi odzie. Lyon sta si pustkowiem. W Arras odmawiano winiom nawet takiego okrutnego miosierdzia
jak szybka mier. Wzdu Loary, od Saumur a do morza, zlatyway si
ogromne chmary krukw i ka, by nasyci si nagimi ciaami, ktre ukadano
jedne na drugich w obrzydliwych objciach. Nie byo miosierdzia ani dla pci,
ani dla wieku. Liczb chopcw i dziewczt w wieku lat siedemnastu, zamordowanych w okresie terroru naley szacowa na tysice. Niemowlta oderwa-
Ellen G. White
194
WIELKI BJ
nadzieja.pl
nadzieja.pl
Ellen G. White
196
WIELKI BJ
nadzieja.pl
ne Towarzystwo Biblijne. W lad za nim stworzono na kontynencie europejskim podobne organizacje z wieloma filiami. W roku 1916 powstao Amerykaskie Towarzystwo Biblijne21. Z chwil powstania Brytyjskiego Towarzystwa
Biblijnego Pismo wite drukowano ju w pidziesiciu jzykach. Od tego
czasu przetumaczono je na setki jzykw i dialektw wiata*.
W cigu pidziesiciu lat poprzedzajcych rok 1792 misjom do obcych
krajw powicono mao uwagi. Nie organizowano adnych nowych towarzystw misyjnych i tylko kilka Kociow starao si gosi ewangeli wrd
narodw niechrzecijaskich. Lecz przy kocu XVIII wieku nastpia pod tym
wzgldem ogromna zmiana. Ludzie rozczarowali si do filozofii racjonalizmu
i odczuli konieczno Boego objawienia oraz religijnych dowiadcze. Od tego
czasu dziaalno misjonarska zacza rozwija si z niebywa szybkoci22.
Rozwj sztuki drukarskiej przyczyni si do spopularyzowania Biblii. Liczne
i dogodniejsze rodki komunikacji midzy krajami, upadek dawnych przeszkd, uprzedze i narodowej odrbnoci, a take utrata wieckiej wadzy
przez papiea wszystkie te czynniki toroway drog Sowu Boemu. Od tego
czasu Biblia jest sprzedawana bez przeszkd nawet w Rzymie, a dzi dociera
do najdalszych zamieszkanych czci kuli ziemskiej.
Wolter powiedzia kiedy chepliwie: Do ju mam cigego suchania,
e dwunastu apostow zaoyo religi chrzecijask. Dowiod, e wystarczy
jednego, aby j znie. Wiele lat upyno od jego mierci. Miliony ludzi
przyczyy si do walki z Bibli, ale zamiast wytpienia jej, tam gdzie za
czasw Woltera byo sto Biblii, dzi znajdujemy dziesi tysicy, sto tysicy, a
nawet wicej egzemplarzy tej Boej ksigi. Jeden z pierwszych reformatorw,
mwic o chrzecijaskim Kociele, stwierdzi: Biblia jest kowadem, na ktrym staro si wiele motw. Pan powiedzia: adna bro ukuta przeciwko
tobie nic nie wskra, a kademu jzykowi, ktry w sdzie przeciwko tobie
wystpi, zadasz kam (Izaj. 54,17).
Sowo Boga naszego trwa na wieki (Izaj. 40,8). Nieodmienne s wszystkie przykazania jego, utwierdzone na wieki wieczne, uczynione w prawdzie i
w szczeroci (Ps. 111,7.8). To, co zbudowane jest wycznie w oparciu o
wadz ludzk, skruszy si, lecz to, czego fundamentem jest skaa nieodmiennego Sowa Boego, bdzie trwa na wieki.
Rozdzia XVI
Poszukiwanie wolnoci
w Nowym wiecie
hocia angielscy reformatorzy odrzucili nauki Kocioa rzymskokatolickiego, zachowali jednak wiele jego form kultu religijnego. Mimo e odrzucili autorytet papiea, to jednak ich naboestwa nadal zawieray wiele
rzymskich obrzdw i zwyczajw kocielnych. Twierdzono, e nie s to wane
sprawy. Cho Pismo wite o nich nie mwi i z tego powodu s nieistotne, to
jednak nie zostay zabronione, poniewa nie s w swej istocie czym zym.
Zachowanie tych obrzdw miao suy zmniejszeniu przepaci, jaka dzielia
zreformowany Koci od Rzymu. Podkrelano take, e uatwi one wyznawcom Rzymu przyjcie wiary protestanckiej.
Dla konserwatystw i ugodowcw argumenty te wydaway si przekonywajce, ale bya druga grupa, ktra sdzia inaczej. Fakt, e obrzdy te dyy do przerzucenia mostu nad przepaci dzielc Rzym od reformacji
(Martyn, t. V, s. 22), by w jej pojciu dostatecznym powodem do tego, by je
nie zachowywa. Widzieli w nich oznak niewoli, z ktrej zostali wyzwoleni i
do ktrej nie chcieli wraca. Argumentowali, e wszelkie przepisy dotyczce
skadania czci Bogu zostay okrelone w Jego Sowie i adnemu czowiekowi
nie wolno ich zmienia. Wielkie odstpstwo rozpoczo si wanie od prb
uzupenienia autorytetu Boga autorytetem Kocioa. Rzym zacz od nakazywania tego, czego Bg nie zabroni, a skoczy na zabraniu tego, co Bg
wyranie nakaza.
Wielu szczerze pragno powrci do czystoci i prostoty, jaka cechowaa
pierwotny Koci. Traktowali oni wiele obrzdw wprowadzonych do Kocioa anglikaskiego jako pomnik bawochwalstwa i nie mogli z czystym sumieniem bra udziau w jego naboestwach. Jednak Koci, wspierany przez
wadze wieckie, nie pozwala na adne odchylenia od przyjtych norm. Uczszczanie na naboestwa byo wymagane przez prawo, za nielegalne zgromadzenia religijne byy zabronione pod kar banicji, wizienia i mierci.
Na pocztku XVII wieku nowy krl Anglii, tu po wstpieniu na tron,
postanowi zmusi purytanw, aby dostosowali si do innych lub (...) wygna
nadzieja.pl
Ellen G. White
198
WIELKI BJ
nadzieja.pl
nadzieja.pl
no Boa nie pozwolia towarzyszy w wyprawie, zwrci si w swej poegnalnej mowie do wygnacw tymi sowy.
Bracia, za chwil rozstaniemy si i tylko Bg wie, czy was jeszcze kiedy
zobacz. Ale czy Pan tego chce czy nie, wzywam was przed Bogiem i Jego
anioami, bycie naladowali mnie tylko w tym, w czym ja naladowaem
Chrystusa. Jeli Bg wam przez inne swe narzdzie co objawi, przyjmijcie to
tak chtnie, jak za czasw, kiedy przyjlicie prawd, ktr wam gosiem.
Jestem bowiem przekonany, e Pan sprawi, i wicej prawdy i wicej wiata
wytrynie z Jego witego Sowa (Martyn, t. V, s. 70).
Jeli chodzi o mnie, to nie mog odaowa zastoju, jaki panuje obecnie
w zreformowanych Kocioach, ktre nie chc pj dalej ni ich twrcy. Luteranie nie chc wyj poza to, co wiedzia Luter (...) a Kalwini, jak widzicie,
uparcie tkwi tam, gdzie pozostawi ich w wielki m Boy, ktry nie rozumia jeszcze wszystkich rzeczy. Jest to stan godny poaowania, bo cho swego
czasu byli oni jak ponce i rozjaniajce ciemnoci pochodnie, to jednak nie
poznali wszystkich Boych rad. Gdyby dzisiaj yli, byliby tak samo gotowi
przyj dalsze wiato, jak to, ktre otrzymali na pocztku (D. Neal, History
of the Puritans, t. I, s. 269).
Pamitajcie o waszym lubowaniu zbiorowym, w ktrym zobowizalicie
si zawsze kroczy drogami Pana, jakie poznalicie lub ktre dopiero poznacie.
Pamitajcie o waszej obietnicy i o przymierzu z Bogiem oraz midzy wami, e
przyjmiecie kade wiato i kad prawd, ktr otrzymacie z Jego pisanego
Sowa. Bagam was jednak, bycie uwaali na to, co przyjmujecie za prawd,
porwnajcie to i zbadajcie w wietle innych tekstw Pisma witego, zanim
cokolwiek z tego przyjmiecie, poniewa niemoliwe jest, aby wiat chrzecijaski od razu wyszed z gstej antychrzecijaskiej ciemnoci i od razu osign
cakowite i jasne zrozumienie (Martyn, t. V, s. 70. 71).
Pragnienie wolnoci sumienia pozwala pielgrzymom odwanie wychodzi
naprzeciw wszelkim trudnociom, jakie napotykali podczas swej podry przez
morze, znosi trudy i niebezpieczestwa i z Boym bogosawiestwem zaoy
na wybrzeu Ameryki podstawy nowego, potnego narodu. Chocia pielgrzymi byli szczerzy i bogobojni, nie potrafili jednak poj zasady religijnej tolerancji. Nie chcieli innym przyzna wolnoci religijnej, dla zdobycia ktrej tak
wiele powicili. Nawet wybitni myliciele i moralici XVII wieku nie mieli
waciwego pojcia o tej wspaniaej, wypywajcej z Nowego Testamentu zasadzie, ktra uznaje Boga za jedynego sdziego ludzkiej wiary (Martyn, t. V, s.
297). Nauka twierdzca, e Bg da Kocioowi prawo panowania nad sumieniami i okrelania oraz karania herezji, jest jednym z gboko zakorzenionych
bdw papiestwa. Cho reformatorzy odrzucili katolickie doktryny, nie byli
jednak cakowicie wolni od ducha nietolerancji. Gsty mrok, w ktrym pod
panowaniem papiestwa chrzecijastwo byo pogrone przez setki lat, nie
Ellen G. White
200
WIELKI BJ
nadzieja.pl
nadzieja.pl
Ellen G. White
202
WIELKI BJ
mogli dosta si do Ameryki, uciekajc przed wojnami, klskami i przeladowaniami. W ten sposb zbiegowie i uciskani stawali si prawowitymi obywatelami kolonii (Martyn, t. V, s. 417). W cigu dwudziestu lat od chwili pierwszego dotarcia do Plymouth tysice pielgrzymw osiedliy si w Nowej Anglii.
Byli zadowoleni, e osignli cel, do ktrego dyli, cho musieli prowadzi wstrzemiliwe i pracowite ycie, by zapracowa na skromne utrzymanie.
Od ziemi nie dali niczego wicej oprcz waciwych plonw woonej pracy.
adne wspaniae wizje nie zaciemniay ich yciowej cieki. (...) Zadowalali si
powolnym, lecz staym rozwojem swej wsplnoty. Z cierpliwoci znosili niedostatki, zraszajc drzewo wolnoci zami i potem, a zapucio ono gbokie
korzenie.
Bibli uwaali za podstaw wiary oraz rdo wolnoci i mdroci. Jej
zasad pilnie uczono w domu, w szkole i w kociele, a owoce tego objawiay si
w dobrobycie, wyksztaceniu, moralnej czystoci i wstrzemiliwoci. Mona
byo przez dugie lata mieszka w purytaskich osiedlach i nie zobaczy
adnego pijaka, nigdy nie usysze przeklestwa i nie spotka ebraka (Bancroft, cz. I, 19. 25). By to dowd, e zasady Pisma witego s najlepszym
rodkiem zapewnienia dobrobytu narodowi. Sabe i odosobnione kolonie utworzyy po jakim czasie siln konfederacj stanw, a wiat ze zdumieniem dowiadywa si o pokoju i rozwoju Kocioa bez papiea i pastwa bez krla.
Jednak do wybrzey Ameryki przybywali take ludzie, ktrzy kierowali si
motywami odmiennymi od pobudek pierwszych pielgrzymw. Cho prosta wiara
i czyste ycie byy ksztacc i sigajc daleko si, jej wpyw stawa si coraz
sabszy w miar jak rosa liczba tych, ktrzy szukali jedynie ziemskich korzyci.
Przepisy pierwszych kolonistw, mwice, e prawo do gosowania i
obejmowania urzdw pastwowych posiadaj tylko wyznawcy Kocioa,
przyniosy zgubne skutki. Zaakceptowano t zasad, aby zachowa czysto
pastwa, ale spowodowaa ona zepsucie Kocioa. Poniewa odpowiednie
wyznanie byo warunkiem uzyskania prawa gosowania i dopuszczania do
publicznych urzdw, wielu zostawao czonkami Kocioa jedynie ze wzgldw materialnych, nie doznawszy odrodzenia serca. Doszo w kocu do tego,
e Kocioy skaday si w wikszej czci z ludzi nienawrconych, nawet
wrd duchownych byli tacy, ktrzy nie tylko propagowali bdne nauki, lecz
take nic nie wiedzieli o odradzajcej mocy Ducha witego. I znowu objawiay si fatalne skutki ktre tak czsto widoczne byy w historii Kocioa
od czasw Konstantyna a po dzie dzisiejszy budowania Kocioa przy
pomocy pastwa i dania od wadz wieckich, by wspieray ewangeli Tego,
ktry powiedzia: Krlestwo moje nie jest z tego wiata (Jan 18,36). Wizanie Kocioa z pastwem, choby w najmniejszym stopniu, nie powoduje
jak by si to wydawao zblienia wiata do Kocioa, lecz Kocioa do
wiata.
nadzieja.pl
nadzieja.pl
Ellen G. White
204
WIELKI BJ
Rozdzia XVII
Obietnica powtrnego
przyjcia Chrystusa
edn z najuroczystszych, a jednoczenie najwspanialszych prawd objawionych w Biblii, jest obietnica powtrnego przyjcia Chrystusa w celu
dokoczenia wielkiego dziea zbawienia. Pielgrzymujcy lud Boy, ktry tak
dugo przebywa w ciemnoci cienia mierci znajduje w tej obietnicy cenn
i radosn nadziej na objawienie si Tego, ktry jest zmartwychwstaniem i
ywotem i ktry sprowadzi wygnacw do domu. Nauka o drugim adwencie
(powtrnym przyjciu Chrystusa) jest centralnym poselstwem Pisma witego. Od dnia, kiedy pierwsi rodzice opucili Eden, dzieci wiary oczekuj przyjcia Obiecanego, ktry zamie moc niszczyciela i przywrci im utracony raj.
wici ludzie dawnych czasw czekali na przyjcie Mesjasza w chwale, jako na
spenienie swych nadziei. Ju sidmy potomek Adama, Enoch, ktry przez trzy
wieki chodzi na ziemi z Bogiem, mg z daleka spojrze na przyjcie Zbawiciela. Oto przyszed Pan mwi Enoch z tysicami swoich witych, aby
dokona sdu nad wszystkimi (Judy 14.15). Patriarcha Job podczas swoich
cierpie zawoa z niezachwian pewnoci: Aczci ja wiem, e mj
Odkupiciel yje, a i w ostateczny dzie nad prochem mym stanie (...) przecie
w ciele mojem ogldam Boga, ktrego ja sam ogldam i oczy moje ujrz go,
a nie inny (Job 19,25-27 BG).
Powtrne przyjcie Chrystusa w celu odbudowania krlestwa sprawiedliwoci jest treci wielu wzniosych wypowiedzi Pisma witego. Poeci i prorocy Biblii mwili o tym wydarzeniu w sowach poncych niebiaskim ogniem.
Psalmista tak piewa o mocy i majestacie Krla Izraelskiego: Z Syjonu
penego piknoci zajania Bg. Bg nasz przybywa i nie milczy (...). Przyzywa niebiosa z gry i ziemi, aby sdzi swj lud (Ps. 50,2-4). Niech raduj
si niebiosa i weseli si ziemia (...) przed obliczem Pana, bo idzie! Zaiste idzie,
by sdzi ziemi. Bdzie sdzi wiat sprawiedliwie, a ludy wedug swej wiernoci (Ps. 96,11.13).
Prorok Izajasz powiedzia: Oyj twoi umarli, twoje ciaa wstan, obudz
si i bd radonie piewa ci, ktrzy le w prochu, gdy twoja rosa jest ros
nadzieja.pl
nadzieja.pl
Ellen G. White
206
WIELKI BJ
kie jego rozpadliny. Uczyni z jego pustkowia Eden, a z jego pustyni ogrd
Pana. Chwaa Libanu bdzie mu dana, wietno Karmelu i Saronu. Ju
nie bd mwi o tobie. opuszczona, a o twojej ziemi nie bd mwi: pustkowie, lecz bd ci nazywali: Moja Rozkosz, a twoj ziemi: Polubiona
(...) a jak oblubieniec raduje si z oblubienicy, tak twj Bg bdzie si radowa
z ciebie (Izaj. 51,3; 35,2; 62,4.5).
Powtrne przyjcie Chrystusa byo zawsze nadziej Jego prawdziwych
naladowcw. Poegnalna obietnica Zbawiciela na grze Oliwnej, e przyjdzie
po raz wtry, rozjania uczniom przyszo i napenia ich serca radoci
i nadziej, ktre nie mogy przytumi troski, ani osabi dowiadczenia. Wrd
cierpie i przeladowa objawienie chway wielkiego Boga i Zbawiciela naszego, Chrystusa Jezusa, byo bogosawion nadziej (Tyt. 2,13). Gdy chrzecijanie z Tesalonik opakiwali swoich umiowanych zmarych, ktrzy mieli
nadziej doycia do dnia powrotu Pana, aposto Pawe, ich nauczyciel, przypomnia im o zmartwychwstaniu, jakie bdzie miao miejsce przy powtrnym
przyjciu Chrystusa. Wtedy to umarli w Chrystusie powstan z martwych
i razem z yjcymi zabrani zostan w powietrze na spotkanie Pana. I tak
zawsze bdziemy z Panem. Przeto pocieszajcie si nawzajem tymi sowy
(I Tes. 4,16-18).
Na skalistej wyspie Patmos umiowany ucze usysza tak obietnic:
Zaiste przyjd rycho. Jego pena tsknoty odpowied wyraa modlitw pielgrzymujcego Kocioa: Amen przyjd, Panie Jezu! (Obj. 22, 20).
Z wizie, szafotw i stosw, gdzie wici i mczennicy skadali wiadectwo prawdzie, sycha byo przez cae wieki ten gos nadziei i wiary. Przekonani o zmartwychwstaniu Chrystusa, a tym samym o swoim wasnym w dzie
Jego przyjcia, pogardzali mierci mwi jeden z tych chrzecijan i byli
ponad ni (Daniel T. Taylor, The Reign of Christ on Earth, or The Voice of
the Church in All Ages, s. 33). Byli gotowi zej do grobu, aby wsta wolnymi (tame, s. 54). Oczekiwali na przyjcie z nieba Pana w obokach i
chwale Ojca, przynoszcego sprawiedliwym krlestwo niebios. T sam
wiar posiadali waldensi (tame, s. 129-132), a Wiklif widzia w zjawieniu si
Zbawiciela nadziej Kocioa (tame, s. 132-134).
Luter owiadczy: Zaiste wierz, e dzie sdu nastpi nie pniej ni za
trzysta lat. Bg nie chce i nie moe ju duej znie tego niezbonego wiata.
Zblia si wielki dzie, w ktrym krlestwo za zostanie obalone (tame, s.
158,134).
Ten stary wiat jest ju blisko swego koca powiedzia Melanchton.
Kalwin wzywa chrzecijan, by zdecydowanie i gorco pragnli przyjcia dnia
Paskiego jako najwspanialszego ze wszystkich wydarze. Owiadczy, e
caa rodzina wierzcych bdzie mie przed oczyma ten dzie. Musimy akn Chrystusa, szuka Go, rozmyla o Nim a do nadejcia tego wielkiego
nadzieja.pl
nadzieja.pl
dnia, kiedy nasz Pan objawi w peni wspaniao swego krlestwa (tame, s.
158, 134).
Czy Pan Jezus nie wznis si w naszym ciele do nieba mwi Knox,
reformator szkocki i czy nie powrci? Wiemy, e powrci i to wkrtce.
Ridley i Latimer, ktrzy oddali swe ycie za prawd, z wiar oczekiwali przyjcia Pana. Ridley napisa: wiat bez wtpienia wierz w to i dlatego to
mwi zmierza ku swemu kocowi. Woajmy zatem w naszych sercach
razem z Janem, sug Boym: Przyjd rycho, Panie Jezu (tame, 151,145).
Baxter powiedzia: Myl o przyjciu Pana jest dla mnie najsodsza i
najradoniejsza (Richard Baxter, Works, t. XVII, s. 555). Zadaniem wiary i
cech witych jest umiowanie Jego przyjcia i oczekiwanie na t bogosawion nadziej. Jeeli mier jest ostatnim wrogiem, ktry ma by zniszczony
przy zmartwychwstaniu, to moemy zrozumie, jak gorco chrzecijanie powinni pragn i modli si o powrt Chrystusa, gdy dokona si to pene i
ostateczne zwycistwo (tame, t. XVII, s. 500). Jest to dzie, ktrego oczekiwa, pragn i spodziewa si powinni wszyscy wierzcy, jako zakoczenie
dziea zbawienia oraz spenienie wszystkich ich pragnie i de. Przypiesz, o Panie, ten bogosawiony dzie, (tame, t. XVII, s. 182-183). Taka
bya nadzieja Kocioa apostolskiego, Kocioa na pustyni i reformatorw.
Proroctwo przepowiada nie tylko sposb i cel powtrnego przyjcia Chrystusa, ale podaje take znaki, po ktrych mona pozna, kiedy to si stanie.
Jezus powiedzia: I bd znaki na socu, ksiycu i na gwiazdach (uk.
21.25). Zami si soce i ksiyc nie zajanieje swoim blaskiem. I gwiazdy
spada bd z nieba, i moce niebieskie bd poruszone. A wtedy ujrz Syna
Czowieczego, przychodzcego na obokach z wielk moc i chwa (Mar.
13,24-26). Aposto Jan tak opisuje pierwszy ze znakw, ktry poprzedzi powrt
Chrystusa: Powstao trzsienie ziemi i soce pociemniao jak czarny wr, a
cay ksiyc poczerwienia jak krew (Obj. 6,12).
Znaki te zaczto spostrzega w kocu XVIII wieku. Spenieniem si przepowiedni byo najstraszniejsze, jakie dotychczas zanotowano, trzsienie ziemi
w roku 1755. Powszechnie znane jako trzsienie ziemi w Lizbonie, objo
jednak swym zasigiem wiksz cz Europy, Afryki i Ameryki. Zanotowano
je w Grenlandii, Indiach Zachodnich, na wyspie Madera, w Szwecji, Norwegii,
Wielkiej Brytanii i Irlandii. Objo ono przestrze nie mniejsz ni 10 400 000
km2. W Afryce wstrzs by prawie tak samo gwatowny jak w Europie. Zniszczona zostaa wiksza cz Algieru. W niewielkiej odlegoci od Maroka ziemia pochona wie z 8-10 tysicami mieszkacw. Potna fala, porywajca
miasta i powodujca wielkie zniszczenie, runa na wybrzea Hiszpanii i Afryki.
Najgwatowniejsze wstrzsy miay miejsce w Hiszpanii i Portugalii. Do
Kadyksu wdara si fala, jak powiadaj, o wysokoci osiemnastu metrw.
Ellen G. White
208
WIELKI BJ
nadzieja.pl
nadzieja.pl
Ellen G. White
210
WIELKI BJ
szych amerykaskich osad (W. Gordon, History of the Rise, Progress and
Establishment of the Independence of the USA, t. III, s. 57).
Gste ciemnoci tego dnia czciowo rozproszyy si na jedn lub dwie
godziny przed zmierzchem. Niebo rozjanio si i wyjrzao soce, cho byo
ono wci zasnute cik i ciemn mg. Po zachodzie soca chmury znowu
ogarny niebo i bardzo szybko nastaa noc. Ciemno bya nie mniej nadzwyczajna i przeraajca, jak za dnia. Cho ksiyc znajdowa si prawie w
peni, nie mona byo jednak dostrzec adnego przedmiotu bez uycia dodatkowego wiata, wiecio ono z okien ssiednich domw i innych miejsc jak
przez egipskie ciemnoci, nie przepuszczajc prawie promieni (I. Thomas,
Massachusttes Spy, or, American Oracle of Liberty, 25 maj 1780, t. X,
Nr 472). Naoczny wiadek tego wydarzenia powiedzia: Nie mogem pozby
si myli, e gdyby wszystkie wiecce ciaa niebieskie we wszechwiecie zostay spowite nieprzeniknion ciemnoci lub w ogle zniky, ciemno nie mogaby by bardziej zupena. (List dra Samuela Tenny, z Exeter, New Hampshire,
grudzie 1785, w: Massachusetts Historical Society Collection, 1792, I ser t. I,
s. 97). Cho o dziewitej wieczorem ksiyc by w peni, to jednak w ,najmniejszym stopniu nie mg rozproszy grobowych ciemnoci. Po pnocy
ciemno znika, a kiedy ksiyc pokaza si, by pocztkowo koloru krwi.
Dzie 19 maja 1780 roku oznaczony jest w historii jako ciemny dzie.
Od czasw Mojesza nie zanotowano ciemnoci tak gstej, tak daleko sigajcej i tak dugotrwaej. Opis tego wydarzenia, podany przez naocznych wiadkw, jest tylko echem sw Pana, jakie zapisa prorok Joel 2500 lat przed ich
wypenieniem. Soce przemieni si w ciemno, a ksiyc w krew, zanim
przyjdzie w wielki straszny dzie Pana (Joel 3,4).
Chrystus nakaza swemu ludowi zwaa na zwiastuny swojego powtrnego przyjcia i radowa si ze znakw oznajmiajcych powrt jego Krla. A
gdy si to zacznie dzia powiedzia Jezus wyprostujcie si i podniecie
gowy swoje, gdy zblia si odkupienie wasze (uk. 21,28). Zwrci uwag
swych naladowcw na pczkujce drzewa na wiosn i powiedzia: Gdy widzicie, e ju puszczaj pki, sami poznajecie, i lato ju blisko. Tak i wy, gdy
ujrzycie, e to si dzieje, wiedzcie, i blisko jest Krlestwo Boe (uk.
21,30.31).
Ale gdy pokora i pobono w Kociele ustpiy miejsca pysze
i formalizmowi, oziba mio do Chrystusa i wiara w Jego powtrne przyjcie. Zajci sprawami doczesnymi i poszukiwaniem przyjemnoci, wyznawcy
Boga byli lepi na wskazwki Zbawiciela dotyczce znakw poprzedzajcych
Jego powrt. Zaniedbano nauk o drugim adwencie, a teksty biblijne mwice
o tym wydarzeniu znieksztacono przez faszywe ich interpretacje, a w kocu
przestano je dostrzega i zapomniano o nich. Sytuacja ta bya charakterystyczna dla Kociow Ameryki. Wolno i wygoda, jakimi cieszyy si wszyst-
nadzieja.pl
nadzieja.pl
kie warstwy spoeczne, pragnienie bogactwa i zbytku, rodzce si i pochaniajce wszystko denie do zdobywania pienidzy, a take wysiki zmierzajce do
osignicia popularnoci i wadzy, ktre byy w zasigu wszystkich, skaniay
udzi do kierowania swych nadziei i zainteresowa na sprawy ycia doczesnego i odsuwania w dalek przyszo tego wielkiego dnia, w ktrym przeminie
obecny porzdek rzeczy.
Zbawiciel, gdy wskaza swym naladowcom na znaki swojego powrotu,
przepowiedzia rwnie stan duchowego upadku, ktry bdzie istnie tu przed
Jego powtrnym przyjciem. Jak za czasw Noego, ludzie pochonici bd
sprawami doczesnymi kupowaniem, sprzedawaniem, sadzeniem, budowaniem, zawieraniem maestw a zapomn o Bogu i przyszym yciu. Dla
yjcych w tym czasie przeznaczone jest napomnienie Chrystusa: Baczcie na
siebie, aby serca wasze nie byy ociae wskutek obarstwa i opilstwa oraz
troski o byt i aby w dzie was nie zaskoczy (...). Czuwajcie wic, modlc si
cay czas, abycie mogli uj przed tym wszystkim, co nastanie, i stan przed
Synem Czowieczym (uk. 21,34.36).
O stanie Kocioa w tym czasie mwi sowa Zbawiciela z ksigi Objawienia: Masz imi, e yjesz, a jeste umary (Obj. 3,1). Do tych za, ktrzy nie
chc obudzi si ze swej duchowej piczki, kieruje On uroczyste ostrzeenie:
Jeli tedy nie bdziesz czujny, przyjd jako zodziej, a nie dowiesz si, o ktrej
godzinie ci zaskocz (Obj. 3,3).
Ludzie musz dostrzec groce im niebezpieczestwo, trzeba ich obudzi,
aby mogli si przygotowa na uroczyste wydarzenie majce nastpi po zakoczeniu czasu aski dla mieszkacw ziemi. Prorok Boy owiadcza: Wielki
jest dzie Pana i peen grozy, kt go przetrwa? (Joel 2,11). Kt si ostoi,
kiedy przyjdzie Ten, ktrego oczy s zbyt czyste, aby mogy patrze na zo i
ktry nie moe spoglda na bezprawie (Hab. 1,13). Dla tych, ktrzy woaj:
Znamy ci, Boe! (Oz. 8,2), a jednoczenie przestpuj zawarte z Nim przymierze i podaj za innymi bogami, kryjc w sercu grzech i miujc cieki
niesprawiedliwoci (por. Ps. 16,4), dzie Paski bdzie ciemnoci, a nie
wiatoci, mrokiem, a nie jasnoci (Am. 5,20). Pan mwi: W owym czasie
bd przeszukiwa Jeruzalem w wietle pochodni i bd kara mw, ktrzy
siedz nad mtnymi resztkami wina i mwi w swoim sercu. Nie uczyni Pan
nic dobrego ani te nic zego (Sof. 1,12). I nawiedz okrg ziemski za jego
zo, a bezbonych za ich win, i ukrc pych zuchwalcw, a wynioso
tyranw poni (Izaj. 13,11). Ani srebro, ani zoto nie bdzie mogo ich
wyratowa w dniu gniewu Pana. Ich mienie bdzie rozgrabione,
a ich domy bd spustoszone (Sof. 1,18.13).
Prorok Jeremiasz, przepowiadajc te okropne czasy, woa: Moje serce
jest zaniepokojone, nie mog milcze, bo gos trby syszysz, moja duszo,
zgiek wojenny! Klska nastpuje po klsce (Jer. 4,19.20).
Ellen G. White
212
WIELKI BJ
nadzieja.pl
nadzieja.pl
zoto (Przyp. 3,14). Pan dziki temu objawi im wspaniae rzeczy o swoim
krlestwie. Tajemnica Paska objawiona jest tym, ktrzy si go boj, a przymierze swoje oznajmuje im (Ps. 25,14).
To nie teolodzy zrozumieli t prawd i powicili si jej goszeniu. Gdyby
byli wiernymi strami Sowa, gdyby pilnie i z modlitw badali Pismo wite,
zrozumieliby, w jakim czasie yj, a przepowiednie odkryyby przed nimi przysze wydarzenia. Nie byli jednak takimi i dlatego goszenie poselstwa powierzono prostym ludziom. Jezus powiedzia: Chodcie, pki wiato macie,
aby was ciemno nie ogarna (Jan 12,35). Ci, ktrzy odwracaj si od
wiata ofiarowanego im przez Boga, albo nie staraj si go szuka, kiedy jest
ono w ich zasigu, pozostaj w ciemnoci. Zbawiciel owiadczy: Kto idzie za
mn, nie bdzie chodzi w ciemnoci, ale bdzie mia wiato ywota (Jan
8,12). Czowiek, ktry wytrwale dy do spenienia woli Boga i powanie ceni
ofiarowane ju wiato, otrzyma go jeszcze wicej. Zesana mu bdzie gwiazda
o niebiaskim blasku, ktra wprowadzi go we wszelk prawd.
Za czasw pierwszego przyjcia Chrystusa kapani i uczeni witego miasta,
ktrym powierzono tajemnice Boe, mogli rozpozna znaki czasu i gosi o
przyjciu Obiecanego. Proroctwo Micheasza podawao miejsce narodzenia Jezusa (Mich. 5,1). Daniel okreli czas Jego przyjcia (Dan, 9,25). Bg powierzy te przepowiednie przywdcom narodu ydowskiego, nie mogli si wic
usprawiedliwi, i nie wiedzieli i dlatego nie gosili, e przyjcie Mesjasza jest
bliskie. Ich niewiedza bya skutkiem grzesznego niedbalstwa. Cho ydzi budowali pomniki ku czci zamordowanych prorokw Boych, to jednak sw
ustpliwoci wobec monych tego wiata skadali hod sugom szatana. Ogarnici cakowicie deniem do ziemskiej wadzy, stracili z oczu aski i zaszczyty
ofiarowane im przez Krla niebios.
Z gbokim, penym szacunku oddaniem starsi Izraela powinni byli bada
miejsce, czas i okolicznoci najwikszego wydarzenia w historii wiata
przyjcie Syna Boego w celu zbawienia ludzi. ydzi powinni byli czuwa i
czeka, aby znale si wrd pierwszych witajcych Zbawiciela wiata. Ale
spjrzmy, oto dwoje zmczonych podrnych ze wzgrz Nazaretu wdruje wzdu
wskiej ulicy Betlejem a do wschodniego kraca miasta, bezskutecznie szukajc miejsca na nocny odpoczynek. adne drzwi nie otwieraj si przed nimi.
Dopiero w ndznej szopie dla byda znajduj schronienie i tutaj rodzi si
Zbawiciel wiata.
Niebiascy anioowie widzieli chwa, jak Syn Boy dzieli z Ojcem, nim
powsta wiat i z ogromnym zainteresowaniem oczekiwali pojawienia si Jezusa na ziemi, jako najradoniejszego wydarzenia dla wszystkich ludzi. Anioowie mieli zanie t radosn nowin tym, ktrzy byli przygotowani na jej
przyjcie i ktrzy z radoci rozgosz j mieszkacom ziemi. Chrystus zniy
si do tego stopnia, e przyj natur ludzk. Mia wiele wycierpie skadajc
Ellen G. White
214
WIELKI BJ
swe ycie w ofierze za grzech, ale anioowie pragnli, aby Syn Najwyszego
nawet w swym ponieniu, zjawi si przed ludmi w chwale i wspaniaoci
odpowiadajcej Jego naturze. Czy wielcy tego wiata zbior si w stolicy Izraela, by powita Jego przyjcie? Czy zastpy aniow przedstawi Go oczekujcym tumom?
Jeden z aniow przybywa na ziemi, aby zobaczy, kto jest gotowy przywita Jezusa. Ale nie dostrzega adnych oznak oczekiwania. Nie syszy adnego gosu dzikczynienia ani pieni zwycistwa, e nadszed czas przyjcia
Mesjasza. Anio zatrzymuje si nad wybranym miastem i wityni, gdzie
obecno Boga objawiaa si przez setki lat, ale i tutaj panuje obojtno.
Kapani z przepychem i dum skadaj w wityni ofiary. Faryzeusze dononym gosem przemawiaj do ludu lub chwal si w modlitwach na rogach
ulic. W paacach krlw, na zebraniach filozofw, w szkoach rabinw nikt nie
zwraca uwagi na wspaniay fakt, e Zbawiciel ma wkrtce zjawi si na ziemi
fakt, ktry napeni cae niebo radoci i chwa.
Nigdzie nie wida znakw oczekiwania Chrystusa ani przygotowa na
przyjcie Ksicia ywota. Zdumiony pose Boy chce ju wrci do nieba ze
smutn wiadomoci, gdy nagle spostrzega grup pasterzy, strzegcych w nocy
stad, ktrzy spogldajc na usiane gwiazdami niebo, rozmylaj o proroctwach dotyczcych przyjcia na ziemi Mesjasza i z tsknot oczekuj nadejcia Zbawiciela wiata. Tutaj znajduj si ludzie przygotowani na przyjcie
poselstwa z nieba. I nagle anio Paski zjawia si przed nimi ogaszajc radosn nowin. Niebiaska wspaniao napenia ca rwnin, przed oczami
pasterzy ukazuj si niezliczone zastpy aniow, jak gdyby rado bya zbyt
wielka, by mg j zwiastowa tylko jeden anio. Tysice gosw zaczyna
piewa hymn, ktry kiedy zapiewaj zbawieni: Chwaa na wysokociach
Bogu, a na ziemi pokj ludziom, w ktrych ma upodobanie (uk 2,14).
Jake wspania nauk jest historia Betlejem! Jakim oskareniem naszej
niewiary, pychy i zarozumiaoci! Jak ostrzega nas, bymy czuwali, aby przez
sw grzeszn obojtno nie przespali danych nam znakw, a przez to nie
rozpoznali czasu nawiedzenia!
Nie tylko na wyynach Judei i nie tylko wrd prostych pasterzy anioowie
znaleli czuwajcych ludzi, ktrzy Go oczekiwali. Byli to szlachetni i bogaci
mdrcy filozofowie Wschodu. Badacze przyrody i magowie dostrzegli Boga w
dzieach Jego rk. Z hebrajskich pism dowiedzieli si o Gwiedzie, ktra bdzie
potomstwem Jakuba i gorliwie oczekiwali Jej nadejcia. Bya ona nie tylko
pociech Izraela (uk. 2,25), ale rwnie wiatoci, ktra owieci pogan
(uk. 2,32) i bdzie zbawieniem a po krace ziemi (Dz. 13,47). Mdrcy
szukali wiata i wiato to, wypywajce z tronu Boego, owiecio przed nimi
drog. Podczas gdy kapani i rabini Jerozolimy wyznaczeni stre i tumacze
nadzieja.pl
nadzieja.pl
prawdy spowici byli w duchownym mroku, gwiazda zesana z nieba prowadzia pogaskich cudzoziemcw do miejsca narodzenia Krla.
To wanie tym, ktrzy go oczekuj, Chrystus drugi raz
ukae si nie z powodu grzechu, lecz ku zbawieniu (Hebr. 9,28). Podobnie jak
wie o narodzeniu Zbawiciela, tak poselstwo o Jego powtrnym przyjciu nie
zostao powierzone religijnym przywdcom ludu, bowiem zaniedbali oni utrzymywanie cznoci z Bogiem i odrzucili wiato niebios. Dlatego nie naleeli
do tych, o ktrych mwi aposto Pawe: Wy za, bracia, nie jestecie w
ciemnoci, aby was dzie ten jak zodziej zaskoczy. Wy wszyscy bowiem synami wiatoci jestecie i synami dnia. Nie naleymy do nocy ani do ciemnoci (I Tes. 5,4.5).
Strowie na murach Syjonu powinni byli pierwsi przyj wie o przyjciu Zbawiciela, pierwsi podnie gos, aby zwiastowa Jego blisko, pierwsi
wezwa nard do przygotowania si na Jego przyjcie. Ale oni beztrosko snuli
marzenia o pokoju i bezpieczestwie, podczas gdy nard by pogrony w
grzechu. Jezus widzia swj lud, podobny do nie owocujcego drzewa figowego,
pokrytego piknymi limi, ale nie wydajcego cennego owocu. Z dum przestrzegano zewntrznych form religijnoci, brakowao natomiast ducha prawdziwej pokory, skruchy i wiary, a jedynie te cechy mogy uczyni sub przyjemn Bogu. Zamiast owocw Ducha ydzi objawiali pych, formalizm, chepliwo, egoizm i nietolerancj. Upady Koci zamkn swe oczy na znaki
czasu. Pan nie opuci go, ani nie skpi mu swoich ask, a jednak Koci
odszed od Boga i wzgardzi Jego mioci. Poniewa wybrany lud nie wywiza
si ze swych zada, tote dane mu obietnice nie zostay spenione.
Takie s wanie skutki zaniedbywania przyjcia i powikszenia wiedzy
oraz przywilejw, jakie darowuje Bg. Jeeli Koci nie bdzie kroczy wskazan przez Opatrzno drog, przyjmujc kady promie wiata i speniajc
kady obowizek, jaki mu zosta nakazany, religia nieuchronnie stanie si
formalizmem i zniknie duch ywotnej pobonoci. Prawidowo ta czsto
udowadniana bya przez histori Kocioa. Bg da od swego ludu ywej
wiary i posuszestwa na miar udzielonych mu bogosawiestw i przywilejw. Posuszestwo za wymaga ofiary i niesienia krzya, dlatego tak wielu
pozornych naladowcw Chrystusa nie chciao przyj wiata z nieba i
podobnie jak ydzi nie poznao czasu swego nawiedzenia (por. uk. 19,44).
Z powodu ich pychy i niewiary Pan omin ich i objawi sw prawd tym,
ktrzy, jak pasterze z Betlejem i mdrcy ze Wschodu, przyjli objawione im
wiato.
Ellen G. White
216
WIELKI BJ
Rozdzia XVIII
William Miller
zowiekiem, ktrego Bg wybra, aby stan na czele ruchu przebudzenia
goszcego powtrne przyjcie Chrystusa, by prosty i uczciwy farmer, ktry przez pewien czas wtpi w prawdziwo Biblii, ale szczerze dy do
poznania prawdy. Podobnie jak inni reformatorzy William Miller walczy w
modoci z niedostatkiem i nauczy w ten sposb samodzielnoci i samozaparcia.
Czonkowie jego rodziny cechowali si niezawisym i miujcym wolno duchem, wytrwaoci w znoszeniu trudnoci i arliwym patriotyzmem zaletami, ktre i on posiada. Jego ojciec by kapitanem w wojsku amerykaskim i
ofiary oraz cierpienia, jakie ponosi w owych burzliwych czasach, byy przyczyn cikich warunkw materialnych w pierwszych latach ycia Millera.
William by zdrowy i silny i ju w dziecistwie zdradza niezwyke zdolnoci umysowe. Z upywem lat cechy te uwydatniy si jeszcze bardziej. Nie
mia akademickiego wyksztacenia, ale zamiowanie do studiw, rozsdek i
ostry krytycyzm uczyniy z niego czowieka o szerokich horyzontach mylowych. Szanowano go za wysoki poziom moralny, gospodarno, prawo i
uczynno. Dziki swej energicznoci i pilnoci szybko zdoby gbok wiedz,
nie porzucajc jednak nigdy nawyku ksztacenia si. Zajmowa rne cywilne
i wojskowe urzdy i wydawao si, e droga do kariery, majtku oraz szacunku
stoi przed nim otworem.
Jego matka bya kobiet gboko wierzc i ju we wczesnym dziecistwie
Miller wszed w atmosfer przey religijnych. Jednak w modoci zetkn si
z deistami, ktrych wpyw okaza si tym silniejszy, i byli oni porzdnymi
obywatelami i ludmi yczliwymi dla otoczenia. Poniewa yli wrd rnych
chrzecijan, ich charaktery byy do pewnego stopnia uksztatowane przez
otoczenie. Zalety, ktre zdobyy im szacunek i zaufanie, zawdziczali Biblii,
mimo to skierowali swoje zdolnoci przeciwko Bogu. Przebywanie z nimi skonio Millera do przyjcia ich pogldw. Powszechnie przyjte interpretacje Pisma
witego zawieray w sobie niejasnoci, ktre wydaway mu si nie do rozwizania. Jednak jego nowe pogldy odrzucajce Bibli nie daway w jej miejsce
nadzieja.pl
nadzieja.pl
Ellen G. White
218
WIELKI BJ
przygotowany do odparcia ich, rozumowa jednak, e skoro Biblia jest objawieniem Boym, nie moe sobie przeczy. Postanowi dokadnie j zbada i upewni si, czy pozorne sprzecznoci nie dadz si pogodzi.
Odrzuciwszy wszelkie uprzedzenia i komentarze porwnywa rne wypowiedzi biblijne, posugujc si jedynie podanymi na marginesie tekstami paralelnymi i konkordancj. Studia te przeprowadza w sposb systematyczny i
planowy. Poczynajc od ksigi Genesis czyta wiersz po wierszu i nie przechodzi do nastpnych tekstw, dopki znaczenie przytaczanego fragmentu nie
byo dla niego cakowicie jasne. Miejsca niezrozumiae porwnywa z innymi
tekstami, ktre miay jakikolwiek zwizek z rozwaanym przez niego zagadnieniem. Bada kade sowo pod wzgldem jego stosunku do treci cytatu i
kiedy jego rozumienie danego tekstu zgadzao si z kontekstem wypowiedzi,
trudno bya pokonana. W ten sposb, gdy napotyka na fragmenty trudne
do zrozumienia, zawsze znajdowa ich wyjanienie w innych czciach Biblii.
Poniewa studiowa j z gorliwoci i modlitw, proszc Boga o wiato zrozumienia, to sprawy, ktre dawniej wydaway mu si niejasne, staway si
teraz zrozumiae. Przekona si o prawdzie sw psalmisty: Wykad sw
twoich owieca, daje rozum prostaczkom (Ps. 119,130).
Z ogromnym zainteresowaniem bada Ksigi Daniela i Objawienia, stosujc te same zasady interpretacji jak przy innych fragmentach Biblii, i z radoci stwierdzi, e prorocze symbole mog by odczytane. Spostrzeg, e przepowiednie biblijne dokadnie si speniy, e wszystkie obrazy, podobiestwa,
metafory i porwnania s wyjanione albo w bezporednim kontekcie, albo w
innych wypowiedziach Biblii i tak objanione musz by rozumiane dosownie.
Przekonaem si powiedzia e Biblia jest systemem objawionych prawd,
tak wyranie i jasno podanych, e nawet najprostszy czowiek nie potrzebuje
bdzi (Bliss, Memories of William Miller, s. 70). W miar jak krok po kroku
ledzi proroctwa, kade ogniwo z acuchem prawdy nagradzao jego wysiki.
Anioowie kierowali jego mylami i odkrywali mu znaczenie Sowa Boego.
Biorc sposb wypenienia si proroctw dotyczcych przeszoci za kryterium spenienia si tych, ktre dotyczyy przyszoci, Miller przekona si, e
powszechny wwczas pogld o duchowym panowaniu Chrystusa ziemskim
tysicletnim krlestwie przed kocem wiata nie znajduje potwierdzenia w
Sowie Boym. Nauka, mwica o tysicletnim krlestwie sprawiedliwoci i
pokoju przed osobistym powrotem Pana, odsuwa groz dnia Paskiego daleko
w przyszo. Cho moe jest przez to atrakcyjna, to jednak nie zgadza si z
nauk Chrystusa i Jego apostow. Zbawiciel owiadczy bowiem, e pszenica
i kkol bd rosn razem a do czasu niw, to znaczy do koca wiata (Mat.
13,30.38-41), e ludzie li i oszuci coraz bardziej brn bd w zo (II Tym.
3,13), e w dniach ostatecznych nastan trudne czasy (II Tym. 3,1) i e
nadzieja.pl
nadzieja.pl
Ellen G. White
220
WIELKI BJ
bowiem jak stwierdza aposto Pawe: Ciao i krew nie mog dziedziczy krlestwa Boego ani to, co skaone nie odziedziczy tego, co nieskaone (I Kor.
15,50). Czowiek w swym obecnym stanie jest miertelny i skazitelny. Natomiast krlestwo Boe bdzie nieskazitelne i trwajce wiecznie. Dlatego czowiek w swej obecnej naturze nie moe tego krlestwa odziedziczy. Ale gdy
przyjdzie Jezus, obdarzy swj lud niemiertelnoci i wezwie go, aby obj w
posiadanie krlestwo, ktrego do tej pory by tylko dziedzicem.
Te i inne biblijne cytaty dla Millera byy wyranym dowodem, e wydarzenia, o ktrych oglnie mniemano, i bd miay miejsce przed powrotem
Chrystusa jak np. powszechne panowanie pokoju i ustanowienie krlestwa
Boego na ziemi w rzeczywistoci nastan dopiero po Jego powtrnym
przyjciu Dostrzeg ponadto, e wszystkie znaki czasu i stan wiata odpowiadaj proroczemu opisowi ostatecznych dni. Studiujc jedynie Pismo wite
doszed do wniosku, e czas przeznaczony na istnienie ziemi w jej obecnym
stanie zblia si do koca.
Inny rodzaj dowodw, ktre mnie mocno przekonay powiedzia to
chronologia Pisma witego (...). Zauwayem, e przepowiedziane wydarzenia, ktre wypeniy si w przeszoci, miay miejsce w okrelonym z gry
czasie, sto dwadziecia lat przed potopem (I Moj. 6,3), siedem dni, ktre go
poprzedzay, oraz czterdzieci dni przepowiedzianego deszczu (I Moj. 7,4),
czterysta lat pobytu potomkw Abrahama w obcym kraju (I Moj. 15,13), trzy
dni w snach podczaszego i piekarza (I Moj. 40,12-20), siedem lat we nie
faraona (I Moj. 41,28-54), czterdzieci lat na pustyni (IV Moj. 14,34), trzy
i p roku godu (I Krl. 17,1, por. uk. 4,25), siedemdziesit lat niewoli (Jer.
25,11), siedem lat we nie Nebukadnesara (Dan. 4,13-16), siedem tygodni,
szedziesit dwa tygodnie i jeden tydzie, co daje razem siedemdziesit tygodni przeznaczonych dla ydw (Dan. 9,24-27) wszystkie te wydarzenia,
majce nastpi w okrelonym czasie, byy kiedy jedynie proroctwem, lecz
speniy si zgodnie z przepowiedniami (Bliss, Memories of William Miller, s.
74-75).
Dlatego te, gdy studiujc Bibli, odnalaz w niej rozmaite okresy czasu,
ktre w jego rozumieniu sigay a do powtrnego przyjcia Chrystusa, potraktowa je jako uprzednio wyznaczone czasy, ktre Bg objawi swoim
sugom. Mojesz powiedzia: To, co jest zakryte, naley do Pana Boga naszego, a co jest jawne, do nas i do naszych synw po wieczne czasy (V Moj.
29,28). Pan za owiadcza przez proroka Amosa: Zaiste nie czyni Wszechmogcy Pan nic, jeeli nie objawi swojego planu swoim sugom, prorokom (Am.
3,7). Badacze Sowa Boego mog wic z caym spokojem liczy na to, e w
Biblii znajd dokadnie okrelony czas najwaniejszych wydarze, ktre maj
mie miejsce w historii ludzkoci.
nadzieja.pl
nadzieja.pl
Ellen G. White
222
WIELKI BJ
nadzieja.pl
nadzieja.pl
jesieni 457 roku przed Chr. Liczc od tego czasu, okres 483 lat koczy si
jesieni roku 27 po Chr. Przepowiednia spenia si wanie w tym czasie.
Sowo Mesjasz dosownie znaczy pomazany. Na jesieni roku 27 Chrystus
zosta ochrzczony przez Jana i pomazany Duchem witym. Aposto Piotr
wiadczy, e Jezusa z Nazaretu pomaza Bg Duchem witym
i moc (Dz. 10,38). Zbawiciel take sam powiedzia: Duch Paski nade mn,
przeto mi pomaza, abym opowiada ewangeli ubogim (uk. 4,18). Po przyjciu chrztu w Jordanie z rk Jana przyszed Jezus do Galilei kac ewangeli krlestwa Boego, mwic: Wypeni si czas (Mar. 1,14.15).
Wszake wzmocni przymierze wielom ich w tygodniu ostatnim. Wspomniany tutaj tydzie jest ostatnim z siedemdziesiciu tygodni. Jest to siedem ostatnich lat z okresu przeznaczonego specjalnie dla ydw. Gdy apostoowie wyszli rozgasza radosn wie o krlestwie, polecenie Zbawiciela brzmiao: Na drog pogan nie wkraczajcie i do miasta Samarytan nie wchodcie. Ale
raczej idcie do owiec, ktre zginy z domu Izraela (Mat. 10,5.6).
A w poowie onego tygodnia uczyni koniec ofierze palonej
i ofierze niednej. W roku 31 po Chr., tzn. w trzy i p roku po chrzcie, Pan
zosta ukrzyowany. Wielka ofiara, zoona na Golgocie, zakoczya starotestamentowy system ofiarniczy, ktry przez cztery tysice lat wskazywa na
Baranka Boego. Symbol znalaz swe urzeczywistnienie i skadanie wszelkich
innych ofiar miao si zakoczy.
Siedemdziesit tygodni, czyli 490 lat przeznaczonych specjalnie dla ydw,
skoczyo si w 34 roku po Chr. W tym czasie nard izraelski przypiecztowa
swe odrzucenie ewangelii wyrokiem Sanhedrynu nakazujcym ukamienowanie
Szczepana i przeladowanie wyznawcw Chrystusa. Od tego momentu wie o
zbawieniu, ograniczona dotd do narodu wybranego, zacza by goszona
caemu wiatu. Uczniowie, ktrych przeladowanie zmusio do ucieczki
z Jerozolimy, szli z miejsca na miejsce i zwiastowali dobr nowin. A Filip
dotar do miasta Samarii i gosi im Chrystusa (Dz. 8,4.5). Piotr, prowadzony
przez Boga, przedstawi ewangeli setnikowi w Cezarei, bogobojnemu Korneliuszowi, a gorliwemu Pawowi, zdobytemu dla wiary w Jezusa, powierzono
zadanie zaniesienia radosnej nowiny daleko do pogan (Dz. 22,21).
Dotd wszystkie szczegy proroctwa wypeniy si nadzwyczaj dokadnie,
a pocztek siedemdziesiciu tygodni ustalono bez adnych wtpliwoci na rok
457 przed Chr., podobnie jak koniec tego okresu na rok 34 po Chr. Znajc
powysze daty nietrudno jest ustali koniec 2300 dni. Gdy siedemdziesit tygodni odejmiemy od 2300 dni pozostanie jeszcze 1810 dni. Zatem po zakoczeniu 490 dni musi si wypeni pozostae 1810. Okres 1810 lat, rozpoczty w
roku 34 po Chr., koczy si w roku 1844. Wobec tego cay okres 2300 dni,
opisany w Ksidze Daniela 8,14, koczy si w tym wanie roku.
Po upywie tego wielkiego proroczego okresu, wedug owiadczenia anioa
Ellen G. White
224
WIELKI BJ
Boego, witynia bdzie oczyszczona (wg ks. Wujka). A wic czas oczyszczenia wityni, w ktrym jak niemal powszechnie wierzono miao nastpi powtrne przyjcie Chrystusa, by dokadnie podany.
Miller i jego przyjaciele sdzili pocztkowo, e 2300 dni skoczy si na
wiosn roku 1844, jednak przepowiednia wskazuje na jesie tego roku28.
Niezrozumienie w tym punkcie przyczynio si do tego, e ci, ktrzy przyjli
wczeniejsz dat powrotu Pana, przeyli wiele rozczarowa. Wszystko to
jednak nie osabio siy dowodu, e 2300 dni koczy si w roku 1844 i e
wielkie wydarzenie okrelone jako oczyszczenie wityni musi mie wtedy
miejsce.
Podejmujc studia nad Pismem witym, aby dowie, e jest ono objawieniem Boga, Miller nie oczekiwa rezultatw, do jakich doszed. Sam z trudnoci mg w nie uwierzy, ale dowody z Biblii byy zbyt przekonywajce, aby
je odrzuci.
Dwa lata powici na badanie Pisma witego, a w roku 1818 doszed
do stanowczego przekonania, e mniej wicej za dwadziecia pi lat Chrystus
przyjdzie powtrnie, by zbawi swj lud. Nie potrzebuj powiedzia Miller
mwi o radoci, jaka napenia moje serce na myl o tak wspaniaym
wydarzeniu, ani o tsknocie mej duszy do udziau w szczciu zbawionych.
Biblia staa si teraz dla mnie now ksig. Bya to prawdziwa duchowa uczta,
wszystko, co byo dla mnie niejasne, tajemnicze i niezrozumiae w jej naukach,
zostao rozproszone przez jasne wiato, bijce z jej kart. Jake wspaniaa i
promienista okazaa si prawda! Znikny wszystkie sprzecznoci i niezgodnoci, jakie dawniej znajdowaem w Sowie Boym i cho byo jeszcze duo
miejsc, ktrych nie rozumiaem w peni, to jednak tyle z niego wypyno
wiata dla owiecenia mego uprzedniego zaciemnionego umysu, e badajc
Pismo wite odczuwaem zadowolenie, jakiego nie spodziewaem si znale
w studiowaniu jego nauk (Bliss, s. 76-77).
Bdc gboko przekonanym, e to doniose wydarzenie, ktre przepowiada Pismo wite, ma wkrtce si speni, zadaem sobie pytanie, jaki jest
teraz mj obowizek wobec wiata w obliczu dowodw, ktre mn tak wstrzsny (tame, s. 81). Miller czu, e jego obowizkiem jest przekazanie wiata, ktre otrzyma, innym ludziom. Spodziewa si sprzeciwu ze strony niezbonych, ale by przekonany, e wszyscy chrzecijanie bd si cieszy nadziej spotkania umiowanego Zbawiciela, ktrego jak twierdz, kochaj.
Jego jedyn obaw byo to, e wielu, z radoci bliskiego zbawienia, przyjmie
t nauk bez dostatecznego zbadania Pisma witego, aby potwierdzi jej
prawdziwo. Dlatego waha si j przedstawi, aby w przypadku gdyby by
w bdzie nie sta si przyczyn zwiedzenia innych. To skonio go do
powtrnego zbadania popierajcych jego wnioski dowodw, a take do uwanego rozwaenia kadej nasuwajcej mu si wtpliwoci. Ale wszystkie za-
nadzieja.pl
nadzieja.pl
strzeenia znikny w wietle Sowa Boego jak mga przed promieniami soca. Po piciu latach powiconych badaniu tego zagadnienia by cakowicie
przekonany o susznoci swego stanowiska.
Z now si powstao w nim teraz poczucie obowizku podzielenia si z
innymi tym, co jak wierzy w taki jasny sposb nauczao Pismo wite.
Kiedy zajmowaem si swoimi sprawami mwi stale dwiczay mi w
uszach sowa: Id, powiedz wiatu o grocym mu niebezpieczestwie. Cigle
przypomina mi si tekst z Biblii: Gdy mwi do bezbonego: Bezboniku, na
pewno umrzesz a ty nic nie powiesz, aby odwie bezbonego od jego
postpowania, wtedy ten bezbony umrze z powodu swojej winy, lecz jego krwi
zadam od ciebie. Lecz gdy ostrzeesz bezbonego, aby si odwrci od swojego postpowania, a on si nie odwrci od swego postpowania, to umrze z
powodu swojej winy, lecz ty uratujesz swoj dusz (Ezech. 33,8-9). Czuem,
e gdyby niezboni zostali dostatecznie ostrzeeni, wielu z nich pokutowaoby,
jeeli natomiast nie bd napomnieni, Bg moe zada ode mnie ich krwi
(tame, s. 92).
Miller, gdy tylko mia okazj, zacz gosi swoje pogldy w najbliszym
otoczeniu, modlc si, by jaki duchowny odczu si nowej nauki i sam powici si jej goszeniu. Nie mg jednak pozby si przewiadczenia, e jego
obowizkiem jest osobicie gosi ostrzeenie. Bezustannie sysza sowa: Id
i powiedz to wiatu, bd da od ciebie krwi innych. Dziewi lat czeka z
tak obcionym sumieniem, a wreszcie w roku 1831 po raz pierwszy przedstawi publicznie podstawy swojej wiary.
Tak jak Elizeusz zosta wezwany do porzucenia swoich wow na roli,
aby przyj paszcz na znak powicenia go na proroka, tak i Miller zosta
wezwany do opuszczenia swej farmy, aby odkry ludziom tajemnice Krlestwa
Boego. Z dreniem przystpi do tego dziea, krok po kroku wyjaniajc
swoim suchaczom poszczeglne okresy prorocze a do powtrnego przyjcia
Chrystusa. Widzc, e w miar goszenia jego sowa wywouj szerokie zainteresowanie, zdobywa coraz wiksz moc i odwag.
Tylko dziki usilnym probom swych wspbraci, w sowach ktrych
Miller sysza gos Boga, da si nakoni do publicznego goszenia swoich
pogldw. Mia ju pidziesit lat i nie by przyzwyczajony do publicznych
wystpie. Poza tym czu si niezdolny do wykonania stojcego przed nim
zadania. Ale ju od pocztku jego wysiki w celu ratowania ludzi okazay si
dla nich wielkim bogosawiestwem. Ju po pierwszym wykadzie nastpio
religijne przebudzenie, bowiem nawrcio si a trzynacie rodzin (z wyjtkiem
dwch osb). Natychmiast poproszono go, by przemawia w innym miejscu i
prawie wszdzie nastpowao wskutek jego kaza oywienie w dziele Boym.
Grzesznicy nawracali si, chrzecijanie bardziej powicali si sprawie Boej,
a deici i niewierzcy zaczli od nowa uznawa prawdy biblijne i religi chrze-
Ellen G. White
226
WIELKI BJ
cijask. Ci, wrd ktrych pracowa, owiadczyli: Przekona tych, do ktrych inni nie mogli w aden sposb dotrze (tame, s. 138). Celem jego
goszenia miao by obudzenie ogu ludzi do powstrzymania rosncej fali
zewiecczenia i materializmu oraz do wikszego powicenia si sprawom religii.
Prawie w kadym miecie znajdoway si dziesitki, a czasem setki ludzi,
ktrzy nawrcili si wskutek jego kaza. W wielu miejscowociach otworzyy
si dla niego Kocioy niemale wszystkich protestanckich wyzna. Miller
otrzymywa zaproszenia zwykle od kaznodziejw rnych zborw. Trzyma si
zasady niewygaszania kaza tam, gdzie nie by zaproszony, wkrtce jednak
okazao si, e nie by w stanie sprosta nawet poowie prb, ktrymi go
zasypywano.
Wielu tych, ktrzy nie zgadzali si z Millerem co do okrelonego przez
niego czasu drugiego adwentu, byo jednak przekonanych o pewnoci i bliskoci powrotu Chrystusa oraz o potrzebie przygotowania si na nie. W kilku
wielkich miastach dziaalno Millera wywoaa due wraenie na ludziach.
Szynkarze rzucali swj handel i zamieniali bary na miejsca spotka, likwidowano domy gry. Niewierzcy, deici, uniwersalici (goszcy zbawienie wszystkich bez wyjtku ludzi), a nawet najbardziej zatwardziali wszetecznicy, ktrzy
od lat nie przestpili progw Kocioa wszyscy oni zmieniali swe ycie. W
rozmaitych Kocioach w rnych dzielnicach miasta odbyway si prawie o
kadej godzinie dnia zebrania modlitewne. Nawet handlarze i kupcy zbierali
si w poudnie na modlitw i pieni pochwalne. Nie byo adnego przesadnego
podniecenia ani egzaltacji, panowa natomiast uroczysty nastrj. Dziaalno
Millera, podobnie jak i reformatorw, przekonywaa bardziej rozum i budzia
raczej sumienie, ni pobudzaa uczucia.
W roku 1833 Miller otrzyma od Kocioa baptystw, do ktrego nalea,
zezwolenie na wygaszanie kaza. Wielu kaznodziejw tego Kocioa byo przychylnie nastawionych do jego dziaalnoci i dziki temu Miller mg kontynuowa sw misj. Bezustannie wic jedzi i wygasza kazania, chocia jego
osobista praca ograniczaa si tylko do Nowej Anglii i stanw rodkowych.
Przez dugie lata wszelkie koszty pokrywa z wasnej kieszeni, a i pniej nie
otrzymywa tyle, aby zapaci z tego za podre do miejscowoci, gdzie go
zapraszano. Jego publiczna praca nie przynosia mu wic adnych zyskw,
przeciwnie, powanie obciya jego majtek, ktry znacznie zmala
w tym okresie jego ycia. Miller by ojcem licznej rodziny, ale poniewa wszyscy jej czonkowie byli oszczdni i pracowici, gospodarstwo wystarczao na ich
i jego utrzymanie.
W roku 1833, dwa lata po rozpoczciu przez Millera publicznego przedstawiania dowodw na bliskie przyjcie Chrystusa, pojawi si ostatni znak
Jego powrotu. Jezus powiedzia: Gwiazdy spada bd z nieba (Mat. 24,29).
nadzieja.pl
nadzieja.pl
Jan za, gdy w widzeniu ujrza wydarzenia zapowiadajce dzie Paski, owiadczy w Ksidze Objawienia: I gwiazdy niebieskie spady na ziemi, podobnie
jak drzewo figowe zrzuca figi swoje, gdy wiatr gwatowny nim potrznie
(Obj. 6,13). Przepowiednia ta znalaza imponujce i sugestywne wypenienie
w deszczu meteorytw, jaki mia miejsce w dniu 13 listopada 1833 roku. Byo
to najrozleglejsze w swym zasigu i najdziwniejsze spadanie gwiazd, jakie
kiedykolwiek zanotowano. Cay firmament nad Stanami Zjednoczonymi pozostawa przez wiele godzin w ognistym poruszeniu. Nigdy jeszcze od czasu
pierwszych osiedlecw w tym kraju, nie byo takiego zjawiska na niebie,
ktremu jedna cz ludnoci przygldaa si z wielkim podziwem, a druga z
nie mniejszym przeraeniem i trwog. Wznioso i budzce lk pikno tego
widoku do dzi pozostaje w pamici wielu (...). Nigdy jeszcze nie pada na
ziemi tak gsty deszcz, jak wwczas owe meteoryty, na wschodzie i zachodzie,
na poudniu i pnocy, wszdzie byo je wida. Jednym sowem wydawao si,
e cae niebo jest w ruchu. Widowisko, jak je opisa prof. Sillman w swym
Dzienniku, byo widoczne w caej Pnocnej Ameryce (...). Przy cakowicie
spokojnym i bezchmurnym niebie, od godziny drugiej w nocy do biaego rana
trwaa nieprzerwana gra wieccych olepiajco cia niebieskich (R. M. Devens, American Progress, or The Great Events of the Graetest Century, 28,15).
aden jzyk nie jest w stanie odda okazaoci tego wspaniaego widowiska (...) nikt, kto tego nie widzia, nie potrafi sobie wyobrazi panujcego
wtedy blasku. Zdawao si, e wszystkie gwiazdy zebray si w jednym punkcie
nieba niedaleko zenitu i stamtd, z szybkoci byskawicy rozpryskiway si
na wszystkie strony. Ich ilo nie malaa. Tysice mkny drog, po ktrej
biegy ju tysice innych, jak gdyby zostay stworzone specjalnie na t okazj
(F. Reed, w: Christian Advocate and Journal, 13 grudzie 1833). Nie mona
byo zobaczy lepszej ilustracji drzewa figowego, zrzucajcego swoje figi, gdy
nim wstrzsa gwatowny wiatr (The Old Countryman, w portlandzkim
Evening Advertiser, 26 listopada 1833).
W nowojorskim Journal of Commerce z dnia 14 XI 1833 roku ukaza
si dugi artyku na temat tego dziwnego zjawiska. Pado w nim midzy innymi zdanie: Przypuszczam, e aden filozof ani uczony nie donosi ani nie
zanotowa kiedykolwiek takiego zjawiska jak to, ktre wydarzyo si wczorajszego ranka. 1800 lat temu przepowiedzia je dokadnie prorok; zadajmy sobie
tylko trud i chciejmy to proroctwo poj (...) jedynie w sensie dosownym.
W ten sposb ukaza si ostatni ze znakw powtrnego przyjcia Chrystusa, o ktrych Zbawiciel powiedzia do uczniw: Tak i wy, gdy ujrzycie to
wszystko, wiedzcie, e blisko jest, tu u drzwi (Mat. 24,33). Nastpnymi
wydarzeniami, ktre Jan oglda po tych znakach, byo zniknicie nieba, jak
niknie zwj, ktry si zwija, trzsienie ziemi, poruszenie si ze swych miejsc
Ellen G. White
228
WIELKI BJ
nadzieja.pl
nadzieja.pl
Ellen G. White
230
WIELKI BJ
ny motoch w bezpieczne miejsce. Jego dzieo nie skoczyo si jeszcze. Szatanowi i jego posacom nie udao si zrealizowa swych celw.
Pomimo opozycji wrogw ruch przebudzenia adwentowego zatacza coraz
szersze krgi. Liczba nowo nawrconych, pocztkowo rzdu dziesitek lub
setek, wynosia teraz tysice. Kocioy toleroway wierzcych, ktrzy przyjli
nauki Millera, ale po pewnym czasie take przeciwko nim powsta duch wrogoci i zaczto coraz powszechniej stosowa sankcje wobec osb podzielajcych
jego pogldy. Widzc to Miller zwrci si w swym pimie do chrzecijan wszystkich wyzna, proszc, by ci, ktrzy uwaaj jego nauki za faszywe, udowodnili mu bdy na podstawie Pisma witego.
Czy wierzymy pisa w co, co nie jest nakazane przez Sowo Boe,
ktre, jak sami przyznajecie, jest regu i to jedyn regu naszej wiary i ycia?
Co uczynilimy, e cignlimy na siebie tyle jadowitych oskare z ambon i
prasy i dalimy wam powd do wykluczenia nas (adwentystw) z waszych
Kociow? Jeeli bdzimy, prosz wskacie nam, w czym ley ten bd, udowodnijcie na podstawie Pisma witego, e si mylimy. Ju dosy z nas drwiono, ale
to nie moe przekona nas, e bdzimy; jedynie Sowo Boe moe zmieni nasze
pogldy. Wnioski wycigalimy z modlitw i gbokim zastanowieniem, poniewa
dowody znajdowalimy w Pimie witym (tame, s. 250.252).
Ostrzeenia, jakie Bg posya wiatu przez swych ziemskich wsppracownikw, spotykay si w cigu wszystkich wiekw z jednakow niewiar i
wrogoci. Kiedy nieprawo przedpotopowych ludzi zmusia Boga do zniszczenia ziemi wodami potopu, najpierw oznajmi On ludziom swj zamiar, aby
wiat mia mono odwrcenia si od zych drg. Przez sto dwadziecia lat
mieszkacy ziemi syszeli napominania do pokuty i ostrzeenie, e w przeciwnym wypadku Bg objawi swj gniew niszczc ich. Niestety, poselstwo niebios
byo dla nich tylko bajk, ktrej w ogle nie wierzyli. Rozzuchwaleni w swej
niezbonoci, szydzili z posa Boego, wzgardzili jego probami i oskarali go
nawet o zarozumiao. Jak mie jeden marny czowiek wystpowa przeciwko wielkim umysom wiata? Jeli poselstwo Noego jest prawd, dlaczego cay
wiat nie dostrzeg go i nie uwierzy mu? Przywidzenia jednego starca przeciwko mdroci tysicy! Nie chcieli uwierzy ostrzeeniu, nie szukali te
schronienia w arce.
Szydercy wskazywali na zjawiska natury na niezmienn kolejno pr
roku, na bkitne niebo, ktre nigdy jeszcze nie zesao deszczu, na zielone
pola i ki zraszane nocn ros i pytali: czy nie opowiada on bajek?
Pogardliwie nazwali gosiciela sprawiedliwoci szalonym fantast i nadal oddawali si swawolnym rozrywkom brnc w bagno grzechu nawet gbiej ni
poprzednio. Ale ich niedowierzanie nie powstrzymao przepowiedzianego wydarzenia. Bg dugo znosi nieprawo ludzi, dajc im wiele okazji do pokuty, lecz
w wyznaczonym czasie Jego wyroki spady na gardzcych ask nieba.
nadzieja.pl
nadzieja.pl
Ellen G. White
232
WIELKI BJ
nadzieja.pl
nadzieja.pl
Ellen G. White
234
WIELKI BJ
Rozdzia XIX
wiato w mroku
rozwoju dziea Boego na ziemi we wszystkich wiekach dostrzec mona
uderzajce podobiestwo wystpujce w kadym ruchu odnowy lub przebudzenia. Bg postpuje z ludmi zawsze wedug tych samych zasad. Doniose
ruchy religijne czasw nowoytnych znajduj swoje odpowiedniki w przeszoci, za dowiadczenia Kocioa z wczeniejszych wiekw stanowi cenne rdo nauk i wskazwek dla czasw dzisiejszych.
adna inna prawda nie jest w Biblii tak wyranie nauczana jak ta, e Bg
przez Ducha witego w specjalny sposb kieruje swoimi sugami w wielkich
ruchach religijnych w celu realizacji planu zbawienia. Ludzie s narzdziami
w rku Boga, ktry przez nich wykonuje swe dzieo miosierdzia i aski. Kady
ma jak prac do wykonania, kademu dany jest pewien stopie zrozumienia,
jaki odpowiada wymaganiom czasu i wystarcza do wykonania powierzonego
mu zadania. Ale jeszcze aden czowiek, nawet najbardziej obdarzony darami
nieba, nie zrozumia planu zbawienia w peni, ani nie doszed do cakowitego
poznania zamierze Boga dotyczcych Jego dziea w okresie, w ktrym y.
Ludzie nie rozumiej dokadnie, co Bg chce uczyni przez prac, jak im da
do wykonania, nie rozumiej take w kadym aspekcie poselstwa, ktre gosz
w Jego imieniu.
Czy moesz zgbi tajemnic Boga albo zbada doskonao Wszechmogcego? (Job 11,7). Bo myli moje to nie myli wasze, a drogi wasze, to nie
drogi moje mwi Pan, lecz jak niebiosa s wysze ni ziemia, tak moje drogi
s wysze ni drogi wasze i myli moje ni myli wasze. Ja jestem Bogiem
i nie ma innego, jestem Bogiem i nie ma takiego jak Ja. Ja od pocztku
zwiastowaem to, co bdzie, i z dawna to, co jeszcze si nie stao (Izaj. 55,89; 46,9-10).
Nawet prorocy, ktrzy zostali szczeglnie owieceni przez Ducha Boego,
nie pojmowali w peni znaczenia udzielonych im objawie. Sens tych objawie
mia by zrozumiay dopiero z biegiem czasu, kiedy lud Boy potrzebowa
zawartych w nich nauk.
nadzieja.pl
nadzieja.pl
Ellen G. White
236
WIELKI BJ
Daniela 9,25 nie spostrzegli, e nastpny wiersz tego samego rozdziau mwi
o zabiciu Mesjasza. Od najwczeniejszych lat ycia uczono ich o wspaniaoci
oczekiwanego przez ydw ziemskiego krlestwa i to zalepio ich umys zarwno co do szczegowych sformuowa proroctwa, jak i sw Chrystusa.
Spenili swj obowizek, przedstawiajc narodowi ydowskiemu zaproszenie miosiernego Zbawiciela, a potem w chwili, gdy oczekiwali, e ich Pan
obejmie tron Dawida, ujrzeli swego Mistrza schwytanego jako zoczyc, biczowanego, skazanego na mier i przybitego do krzya Golgoty. Jaka rozpacz i
udrka ciskaa serca uczniw podczas dni, kiedy ich Pan spoczywa w grobie!
Chrystus pojawi si w dokadnie oznaczonym czasie i w taki sposb, jak
przepowiadao proroctwo. wiadectwo Pisma witego wypenio si w kadym
szczegle Jego ziemskiej suby. Gosi On poselstwo zbawienia i przemawia
z moc (uk. 4,32). Suchacze byli przekonani, e to, co mwi, pochodzio
z nieba. Sowo i Duch Boy potwierdziy boskie zesanie Syna Boego.
Uczniowie wci jeszcze trwali w swej nie wygaszonej mioci przy ukochanym Mistrzu, a mimo to byli peni niepewnoci i wtpliwoci. W udrce nie
pamitali o sowach Chrystusa, ktre mwiy o Jego cierpieniach i mierci.
Gdyby Jezus by prawdziwym Mesjaszem, czy byliby pogreni w takim smutku i rozczarowaniu? To pytanie drczyo ich podczas beznadziejnych godzin
owego sabatu, ktry dzieli mier Chrystusa od Jego zmartwychwstania.
Chocia uczniw spowia ciemna noc smutku, nie byli jednak opuszczeni.
Prorok powiedzia: Chocia siedz w ciemnoci, jednak Pan jest moj wiatoci (...) wyprowadzi mi na wiato, abym ujrza jego sprawiedliwo
(Mich. 7,8.9). Ciemno nic nie ukryje przed tob, a noc jest jasna jak dzie,
ciemno jest dla ciebie jak wiato (Ps. 139,12). Bg powiedzia: wiato
wieci prawym w ciemnoci (Ps. 112,4). I poprowadz lepych drog, ktrej
nie znaj, ciekami im nieznanymi ich powiod, ciemno przed nimi obrc
w jasno, a miejsca nierwne w rwnin. Oto rzeczy, ktrych dokonam i nie
zaniedbam ich (Izaj. 42,16).
Wie, jak uczniowie gosili w imieniu Pana, bya pod kadym wzgldem
prawdziwa, a wydarzenia, na ktre wskazywaa, wanie si rozgryway. Wypeni si czas i przybliyo si Krlestwo Boe to byo ich poselstwo. Kiedy
zakoczy si czas, to znaczy szedziesit dziewi tygodni z dziewitego
rozdziau Ksigi Daniela, ktre miay siga a do czasu Mesjasza, Pomazaniec, czyli Chrystus, zosta pomazany przez Ducha witego tu po chrzcie
dokonanym przez Jana Chrzciciela w Jordanie. Krlestwo Boe, o ktrym
gosili, e si przybliyo, zostao ustanowione wraz ze mierci Chrystusa.
Krlestwo to nie byo, jak ich dawniej uczono, ziemskim mocarstwem. Nie
bdzie nim te przysze, nieprzemijajce krlestwo, ktre powstanie, kiedy
krlestwo, wadza i moc nad wszystkimi krlestwami pod caym niebem bd
przekazane ludowi witych Najwyszego. Jego krlestwo jest krlestwem
nadzieja.pl
nadzieja.pl
Ellen G. White
238
WIELKI BJ
nadzieja.pl
nadzieja.pl
Ellen G. White
240
WIELKI BJ
Podobnie jak uczniowie Chrystusa, tak William Miller i jego wsppracownicy nie rozumieli w peni sensu poselstwa, ktre gosili. Zakorzenione w
Kociele bdy uniemoliwiay im uzyskanie prawidowego zrozumienia jednego ze szczegw proroctwa. Dlatego cho gosili otrzymane od Boga poselstwo, to jednak przez niewaciwe zrozumienie jego znaczenia doznali wielkiego rozczarowania.
Wyjaniajc czternasty werset smego rozdziau Ksigi Daniela: A do
wieczora i do poranku dni dwa tysice trzysta, a bdzie oczyszczona witynia Miller, jak ju powiedziano, przyj powszechnie panujcy pogld, e
ziemia jest wityni, a oczyszczenie wityni symbolizuje oczyszczenie ziemi
przez ogie po przyjciu Chrystusa. Kiedy stwierdzi, e koniec 2300 dni jest
dokadnie okrelony, doszed do wniosku, e nastpi wwczas powtrne przyjcie Zbawiciela. Jego bd w tym miejscu powsta na skutek przyjcia panujcych wwczas pogldw na temat tego, co to jest witynia.
W starotestamentowym systemie ofiarniczym, ktry by cieniem ofiary i
kapastwa Chrystusa, oczyszczenie wityni stanowio ostatni akt suby
najwyszego kapana, jak sprawowa w cigu roku. Byo to ostatecznie pojednanie i usunicie grzechu spord Izraelitw. Symbolizowao kocow dziaalno naszego Najwyszego Kapana w niebie, gdzie wymazuje On grzechy
ludu Boego, zapisane w niebiaskich ksigach. Suba ta wymaga przeprowadzenia postpowania sdowego, ktre bdzie poprzedzao powrt Chrystusa na
obokach nieba z moc i chwa, bowiem gdy On przyjdzie, kady przypadek
bdzie ju rozstrzygnity. Jezus powiedzia: Zapata moja jest ze mn, by
odda kademu wedug jego uczynku (Obj. 22,12). Sd poprzedzajcy bezporednio powtrne przyjcie Chrystusa przedstawiony jest w poselstwie pierwszego anioa w Ksidze Objawienia: Bjcie si Boga i oddajcie mu chwa,
gdy nadesza godzina sdu jego (14,7).
Ci, ktrzy przekazywali to ostrzeenie, zwiastowali waciwe poselstwo
we waciwym czasie. Lecz tak jak pierwsi uczniowie, goszcy na podstawie
proroctwa z dziewitego rozdziau Ksigi Daniela poselstwo: Wypeni si czas
i przybliyo si Krlestwo Boe, nie rozumieli, e to samo proroctwo przepowiedziao mier Mesjasza, tak Miller i jego wsppracownicy, goszc poselstwo oparte o teksty z Ksigi Daniela 8,14 i Ksigi Objawienia 14,7 nie dostrzegli, e czternasty rozdzia Apokalipsy zawiera take inne poselstwa, ktre miay by ogoszone przed drugim adwentem. Tak jak uczniowie Jezusa
pomylili si co do istoty krlestwa, jakie miao by ustanowione po upywie
siedemdziesiciu tygodni, tak adwentyci pomylili si co do wydarzenia, ktre
miao nastpi przy kocu 2300 dni. W obu tych przypadkach powodem nieporozumienia prawdy byo zalepiajce umys przyjcie lub raczej przywizanie
do powszechnych bdw. I tamci i ci spenili wol Bo goszc wie, ktr
Bg zamierza przekaza wiatu, ale obie grupy doznay rozczarowania na
nadzieja.pl
nadzieja.pl
Ellen G. White
242
WIELKI BJ
Rozdzia XX
nadzieja.pl
nadzieja.pl
Ellen G. White
244
WIELKI BJ
s. 6). Uczucie to byo tak silne, e czsto pomimo zakazu ojca zatrzymywa si
przed chrzecijaskim Kocioem i przysuchiwa si wygaszanym kazaniom.
Gdy mia 7 lat, chwali si pewnego razu przed ssiadem chrzecijaninem,
przyszym triumfem Izraela po przyjciu Mesjasza. Stary czowiek odpowiedzia na to agodnie: Drogi chopcze, powiem ci, kto by prawdziwym Mesjaszem. By to Jezus z Nazaretu (...) ktrego twoi przodkowie ukrzyowali, tak
jak zabijali prorokw dawnych czasw. Id do domu i przeczytaj pidziesity
trzeci rozdzia Ksigi Izajasza, a przekonasz si, e Jezus Chrystus jest Synem
Boym (tame, t. I, s. 7). Chopca natychmiast opanowao przewiadczenie,
e starzec mwi prawd. Uda si do domu i przeczytawszy wskazany rozdzia,
stwierdzi, e wszystko doskonale wypenio si w osobie Jezusa z Nazaretu.
Czyby sowa chrzecijan byy prawd? Chopiec poprosi ojca o wytumaczenie
proroctwa, ale spotka si z tak surowym milczeniem, e ju nigdy nie odway
si poruszy tego tematu. To jednak wzmogo tylko jego pragnienie dowiedzenia si czego wicej o chrzecijastwie.
W domu starannie ukrywano przed nim wszystko, co mogoby mu pomc
uzyska upragnion wiedz, ale gdy skoczy jedenacie lat, opuci ojcowski
dom i wyruszy w wiat, aby samemu zdoby wyksztacenie i wybra religi
oraz zawd. Na pewien czas znalaz schronienie u krewnych, ale wkrtce
wypdzono go jako odstpc i chopiec sam, bez adnych rodkw materialnych, musia torowa sobie drog wrd obcych. Przenosi si z miejsca na
miejsce, studiujc jednoczenie pilnie i zarabiajc na ycie udzielaniem lekcji
jzyka hebrajskiego. Pod wpywem katolickiego nauczyciela przyj wiar tego
Kocioa i postanowi zosta misjonarzem wrd swego narodu. W tym celu
uda si na kilkuletnie studia do szkoy jezuickiej w Rzymie. Z powodu niezalenego mylenia i otwartego wypowiadania si cign na siebie zarzut herezji. Bez ogrdek zaatakowa wszelkie naduycia Kocioa i domaga si reformy. Chocia na pocztku traktowany by przez papieskich dostojnikw nader
askawie, w kocu jednak musia opuci Rzym. Pod czujnym nadzorem wadz
kocielnych przenosi si z miejsca na miejsce, dopki nie przekonano si, e
nigdzie nie uda si go zmusi do ulegoci wobec Rzymu. Uznano, e nie mona
poradzi sobie z tym niepoprawnym heretykiem i pozwolono mu uda si, gdzie
chce. Wolff skierowa swe kroki do Anglii, gdzie wyznawszy wiar protestanck
zosta czonkiem Kocioa Anglikaskiego. Po dwuletnich studiach, w roku
1821, rozpocz sw misjonarsk dziaalno.
Przyjwszy prawd o pierwszym przyjciu Chrystusa jako ma boleci,
dowiadczonego w cierpieniu (Izaj. 53,3), Wolff doszed do wniosku, e proroctwa z tak sam dokadnoci mwi o Jego powtrnym przyjciu w chwale i mocy. Skierowujc wic umysy swoich rodakw na Jezusa z Nazaretu,
jako Obiecanego przez Boga i wskazujc na Jego pierwsze przyjcie w ub-
nadzieja.pl
nadzieja.pl
stwie i ponieniu jako ofiar za grzechy caego wiata, uczy ich jednoczenie
o Jego powtrnym przyjciu jako Krla i Zbawiciela.
Gosi: Jezus z Nazaretu, prawdziwy Mesjasz, ktremu przebito rce i
nogi, ktrego poprowadzono jak baranka na rze, ktry by mem boleci
dowiadczonym w cierpieniu, ktry przyszed po raz pierwszy, gdy Judzie
odebrano bero i wadz, przyjdzie drugi raz w obokach niebios, z trb
archanioa (J. Wolff, Researches and Missionary Labors, s. 62), i stanie na
Grze Oliwnej, a panowanie nad wiatem, ktre kiedy byo dane Adamowi i
przez niego utracone (por. I Moj. 1,26; 3,17), zostanie oddane Jezusowi.
Bdzie On krlem nad ca ziemi. Skoczy si pacz i narzekanie, a rozbrzmiewa bd hymny chway i dzikczynienia (...). Gdy Jezus przyjdzie w
chwale swego Ojca (...) zmarli wierzcy powstan najpierw (por. I Tes. 4,16;
I Kor. 15,23). My, chrzecijanie, nazywamy to pierwszym zmartwychwstaniem.
Nastpnie zwierzta zmieni sw natur (por. Izaj. 11,6-9) i bd poddane
Jezusowi (por. Ps. 8). Zapanuje powszechny pokj (Journal of the Rev. Joseph Wolff, s. 378-379). Pan znowu spojrzy na ziemi i powie: Oto wszystko
jest bardzo dobre (tame, s. 294).
Wolff wierzy, e przyjcie Chrystusa jest bliskie. W swej interpretacji
proroczych okresw umieci to wydarzenie kilka lat pniej od czasu wyznaczonego przez Millera. Tym, ktrzy na podstawie tekstu: A o tym dniu i
godzinie nikt nie wie (Mat. 24,36), starali si dowie, e czowiek nic nie
moe wiedzie o bliskoci przyjcia Paskiego, Wolff odpowiada: Czy nasz
Pan powiedzia, e dzie i godzina nie bd nigdy znane? Czy nie da nam
znakw, abymy rozpoznali przynajmniej czas zbliania si Jego powrotu, tak
jak poznaje si blisko lata po drzewie figowym, ktre wypuszcza licie (por.
Mat. 24,32)? Czy nigdy nie mamy pozna tego czasu, skoro sam Bg zachca
nas nie tylko do czytania proroctw Daniela, ale take do zrozumienia ich?
Wanie w Ksidze Daniela, gdzie powiedziane jest, e sowa te maj by
zapiecztowane do czasu koca, pisze take, e wielu bdzie to bada (uyte
w oryginale hebrajskie wyraenie oznacza badanie i rozmylanie nad czasem)
i wzronie poznanie, tj. zrozumienie tego czasu (Dan. 12,4). Poza tym nasz
Pan nie chcia wcale powiedzie, e nigdy nie poznamy zbliania si czasu, lecz
e czowiek nie zna dokadnego dnia i godziny. Powiedzia On,
e pojawi si wystarczajce znaki, abymy mogli przygotowa si
na Jego powtrne przyjcie, tak jak Noe przygotowa ark (Wolff, Researches
and Missionary Labors, s. 404-405).
Na temat panujcego powszechnie interpretowania i wypaczania Biblii
Wolff napisa: Wikszo chrzecijaskich Kociow odwrcia si od wyranego sensu Pisma witego, skaniajc si do zudnych nauk buddystw, ktrzy wierz, e przysze szczcie ludzkoci polega bdzie na rozpyniciu si
w nirwanie. Przypuszczalnie czytajc ydzi, rozumiej poganie, gdy czy-
Ellen G. White
246
WIELKI BJ
taj Jerozolima, myl e to Koci. gdy powiedziane jest ziemia, dla nich
oznacza to niebo, przyjcie Pana rozumiej jako rozwj towarzystw misyjnych, natomiast wejcie na gr Pask jako wielkie zgromadzenie metodystw (Journal of the Rev. Joseph Wolff, s. 96).
W cigu 24 lat od roku 1821 do 1845 Wolff wiele podrowa. By w
Afryce, odwiedzajc Egipt i Abisyni, w Azji przemierzy Palestyn, Syri,
Persj, Buchar i Indie. By take w Stanach Zjednoczonych. W drodze na
kontynent amerykaski zatrzyma si na Wyspie w. Heleny, gdzie wygasza
kazania. W sierpniu 1837 roku przyby do Nowego Jorku. Po kilku przemwieniach w tym miecie uda si w celu goszenia ewangelii do Filadelfii i
Baltimore, a w kocu dotar do Waszyngtonu. Tutaj powiedzia: Na wniosek
byego prezydenta, Johna Q. Adamsa, Izba Parlamentu jednogonie pozwolia
mi wykorzysta sal jednego z domw Kongresu na wykad, ktry wygosiem
tam jednej soboty, zaszczycony obecnoci czonkw Kongresu, biskupa Wirginii, a take duchownych i obywateli Waszyngtonu. Ten sam honor okazali
mi czonkowie rzdu stanowego w New Jersey i Pensylwanii, w ich obecnoci
miaem wykad o moich badaniach w Azji i o przyszym osobistym panowaniu
Jezusa Chrystusa (tame, s. 398-399).
Dr Wolff podrowa po najbardziej niecywilizowanych krajach wiata bez
adnej ochrony ze strony jakiegokolwiek rzdu europejskiego. Znosi wiele
trudw w obliczu niezliczonych niebezpieczestw. By chostany, godowa,
sprzedawano go jako niewolnika i trzykrotnie skazano na mier. Napadali go
bandyci, czasami prawie gin z pragnienia. Raz okradziono go ze wszystkiego,
co mia, i musia pieszo wdrowa setki kilometrw przez gry, gdy bi w twarz
nieg, a nogi drtwiay przy zetkniciu z zamarznit ziemi.
Gdy ostrzegano go, aby nie szed nieuzbrojony do dzikich plemion, owiadcza, e jest uzbrojony (...) w modlitw, arliwo dla Chrystusa i ufno w
Jego opiek. Mam take w sercu powiedzia mio do Boga i bliniego,
a w rku Bibli (W. H. D. Adams, In Perils Oft, s. 192). Gdziekolwiek szed,
zabiera ze sob Pismo wite w jzyku angielskim i hebrajskim. O jednej z
pniejszych podry powiedzia: Trzymaem w rce otwart Bibli, i czuem,
e moja sia pochodzi z tej ksigi a jej moc podtrzymuje mnie (tame, s. 201).
W ten sposb trwa przy swojej pracy, dopki wie o sdzie nie obiega
znacznej czci globu ziemskiego. Wrd ydw, Turkw, Persw, Hindusw i
innych narodw przekazywa w rnych jzykach Sowo Boe i gosi o zbliajcym si panowaniu Mesjasza. Podczas pobytu w Bucharze spotka yjce
na odludziu plemi, ktre znao nauk o bliskim przyjciu Pana. Arabowie z
Jemenu powiedzia posiadaj ksig, zwan Seera, ktra gosi o powtrnym przyjciu Chrystusa w chwale, oczekuj oni, e w roku 1840 bd
miay miejsce wielkie wydarzenia (Journal of the Rev. Joseph Wolff, s. 377).
W Jemenie (...) spdziem sze dni z Rechabitami. Nie pij oni wina, nie
nadzieja.pl
nadzieja.pl
Ellen G. White
248
WIELKI BJ
nadzieja.pl
nadzieja.pl
Ellen G. White
250
WIELKI BJ
nadzieja.pl
nadzieja.pl
Zadaniem Williama Millera i jego wsppracownikw byo goszenie ostrzeenia w Ameryce. Kraj ten sta si orodkiem wielkiego ruchu drugiego adwentu. Wanie tutaj proroctwo zawarte w poselstwie pierwszego anioa znalazo
swe dokadne wypenienie. Pisma Millera i jego towarzyszy rozeszy si po
caym wicie. Wszdzie, gdzie docierali posowie prawdy, tam rozbrzmiewaa
radosna wie o bliskim powrocie Jezusa. Daleko i szeroko rozchodzio si
poselstwo wiecznej ewangelii: Bjcie si Boga i oddajcie mu chwa, gdy
nadesza godzina sdu jego (Obj. 14,6).
wiadectwo proroctw, ktre wydaway si wskazywa na przyjcie Chrystusa wiosn 1844 roku, gboko zapado w umysach ludzi. Wie ta obiega
wszystkie stany i wszdzie wzbudzaa ogromne zainteresowanie. Wielu byo
przekonanych, e dowody czerpane z proroctw s prawdziwe, i porzucajc
wszelk dum oraz uprzedzenia radonie przyjmowali prawd. Niektrzy duchowni wyzbywali si tradycyjnych pogldw i uczu, opuszczali swoje zbory,
rezygnowali z dotychczasowych zarobkw i przyczali si do goszcych wie
o powtrnym przyjciu Chrystusa. Ale poniewa stosunkowo mao kaznodziejw przyjo to poselstwo, goszenie go powierzono w wikszej czci osobom
wieckim. Farmerzy opuszczali swe pola, rzemielnicy warsztaty, kupcy sklepy,
pracownicy swe stanowiska, a mimo to liczba sug Boych bya wci maa w
porwnaniu z ogromem dziea, jakie naleao wykona. Stan Kocioa, w ktrym zabrako Boga, i wiata yjcego w grzechu niepokoi strw prawdy,
dlatego te chtnie godzili si na trudy, wyrzeczenia i cierpienia, aby tylko mc
przywoa ludzi do pokuty i zbawienia. Cho szatan stawia opr, dzieo rozwijao si stale i tysice przyjmoway poselstwo adwentowe.
Wszdzie sycha byo wzruszajce wiadectwo ostrzegajce grzesznikw
zarwno niewierzcych jak i czonkw Kocioa przed nadchodzcym gniewem Boga. Podobnie jak Jan Chrzciciel, ktry zwiastowa Chrystusa, tak
posowie drugiego adwentu przykadali siekier do korzenia drzewa i nawoywali wszystkich do przynoszenia owocw godnych pokuty (por. uk. 3,9.8).
Ich porywajce apele wyranie kontrastoway z zapewnieniami pokoju i bezpieczestwa, ktrymi popularni nauczyciele usypiali nard. Gdziekolwiek rozlega si gos poselstwa, tam nastpowao oywienie. Proste, bezporednie
dowody Pisma witego, przyjmowane przez ludzi dziki mocy Ducha witego, rodziy przekonanie, ktremu niewielu potrafio si oprze. Rzekomi naladowcy Chrystusa zostali wyrwani ze swego faszywego poczucia pewnoci.
Zdali sobie spraw ze swej niewiary, pychy i samolubstwa. Wielu szukao Pana
w skrusze i pokorze. Uczucia ludzi skoncentrowane dotychczas na sprawach
doczesnych zwrcone zostay ku niebu. Duch Boy spoczywa na pokutujcych, a ci z ukorzonym i zmikczonym sercem przyczyli si do woania:
Bjcie si Boga i oddajcie mu chwa, gdy nadesza godzina sdu jego.
Ellen G. White
252
WIELKI BJ
nadzieja.pl
nadzieja.pl
stusa. Biblia stwierdza: A o tym dniu i godzinie nikt nie wie, ani anioowie
w niebie, ani Syn, tylko sam Ojciec (Mat. 24,36). Ci, ktrzy oczekiwali Pana,
wyjanili ten tekst jasno i zgodnie z reszt nauki o drugim adwencie, natomiast ich przeciwnicy niewaciwie zinterpretowali ow wypowied. Jezus
wyrzek te sowa podczas pamitnej rozmowy z uczniami na Grze Oliwnej,
kiedy po raz ostatni wyszed ze wityni. Uczniowie postawili Mu wtedy pytanie: Powiedz nam, kiedy si to stanie i jaki bdzie znak twego przyjcia i
koca wiata? Jezus poda im pewne znaki i powiedzia: Gdy ujrzycie to
wszystko, wiedzcie, e blisko jest, tu u drzwi (Mat. 24,3.33). Jedna wypowied Zbawiciela nie moe przeczy drugiej. Nikt nie zna ani dnia, ani godziny
przyjcia Pana, a jednak Chrystus udzieli poucze i wymaga od nas, abymy
wiedzieli, kiedy Jego przyjcie bdzie blisko. Ponadto Zbawiciel uczy nas, e
lekcewaenie ostrzeenia i zaniedbanie badania znakw wskazujcych na blisko Jego przyjcia bdzie dla nas tak samo zgubne jak dla tych, ktrzy yli
w czasach Noego i nie przyjli ostrzeenia o potopie. W tym samym rozdziale
znajduje si przypowie porwnujca wiernego z niewiernym, ktry rzek w
swoim sercu: Pan mj zwleka z przyjciem (Mat. 24,48). Przypowie ta
pokazuje, jak Chrystus przy swoim powrocie bdzie traktowa i nagradza
tych, ktrzy czuwaj i gosz Jego powtrne przyjcie, oraz tych, ktrzy temu
zaprzeczaj: Czuwajcie wic mwi. Szczliwy w suga, ktrego pan
jego, gdy przyjdzie, zastanie tak czynicego (Mat. 24,42.46). Jeli tedy nie
bdziesz czujny, przyjd jako zodziej, a nie dowiesz si, o ktrej godzinie ci
zaskocz (Obj. 3,3).
Aposto Pawe tak mwi o grupie ludzi, dla ktrych pojawienie si Pana
bdzie nieoczekiwane: Dzie Paski przyjdzie jak zodziej w nocy. Gdy mwi
bd: Pokj i bezpieczestwo, wtedy przyjdzie na nich naga zagada (...) i nie
umkn (I Tes. 5,2.3). Dla tych, ktrzy ostrzeenie Paskie przyjli, dodaje:
Wy za, bracia, nie jestecie w ciemnoci, aby was dzie ten jak zodziej
zaskoczy! Wy wszyscy bowiem synami wiatoci jestecie i synami dnia. Nie
naleymy do nocy ani do ciemnoci (I Tes. 5,4-5).
Dowiedziono w ten sposb, e Pismo wite nie upowania ludzi do niewiedzy dotyczcej bliskoci powtrnego przyjcia Chrystusa. Ale ci, ktrzy szukali
jedynie usprawiedliwienia, by odrzuci prawd, pozostawali gusi na to wyjanienie, a sowa: A o tym dniu i godzinie nikt nie wie, byy uparcie powtarzane przez zuchwaych szydercw, a nawet rzekomych wyznawcw Chrystusa.
Gdy ludzie pod wpywem przebudzenia adwentowego zaczli pyta o drog wiodc do zbawienia, midzy prawd a nimi stanli faszywi nauczyciele religii,
ktrzy prbowali rozproszy ich obawy bdnym interpretowaniem sw Pisma
witego. Faszywi duszpasterze poczyli si w celu zwiedzenia ludzi i woali:
Pokj, pokj! tam, gdzie Bg o pokoju nie mwi. Podobnie jak faryzeusze za
Ellen G. White
254
WIELKI BJ
nadzieja.pl
nadzieja.pl
wiary pozostawia niejednego bez daru aski, tak obficie okazywanej przez
naszego Zbawiciela.
Pan zamierza wyprbowa swj lud. Jego rka przykrya bd popeniony
przy wyliczaniu proroczego czasu. Adwentyci nie zauwayli go, nie odkryli go
take ich najbardziej uzdolnieni przeciwnicy, ktrzy mwili: Wasze wyliczenie
proroczego czasu jest dobre. Rzeczywicie nastpi jakie nadzwyczajne wydarzenie, ale nie to, ktre przepowiada pan Miller. Jest to nawrcenie si wiata,
a nie powtrne przyjcie Chrystusa27.
Oczekiwany czas min, a Chrystus nie przyszed, by zbawi swj lud.
Wszyscy, ktrzy ze szczer wiar i gorc mioci czekali na Zbawiciela,
doznali gorzkiego rozczarowania. Jednak Pan zrealizowa swj zamiar, bowiem dowiadczy tych, co twierdzili, e czekaj na Jego przyjcie. Wrd nich
byo wielu takich, ktrymi powodowa jedynie strach. Ich deklaracje wiary nie
zmieniy ani ich serc, ani trybu ycia. Kiedy oczekiwane wydarzenie nie nastpio, ludzie ci owiadczyli, e nie s rozczarowani, poniewa tak naprawd
nigdy nie wierzyli, e Chrystus przyjdzie. Byli pierwszymi spord tych, ktrzy
szydzili z wierzcych z powodu doznanego przez nich rozczarowania.
Jednak Jezus i rzesze mieszkacw nieba z mioci i wspczuciem spogldali na dowiadczonych i rozczarowanych, a mimo to nadal wiernych Panu.
Gdyby mona byo odsun zason dzielc wiat widzialny od niewidzialnego, ludzie zobaczyliby, jak anioowie zbliaj si do kadego niezachwianego w
wierze czowieka, by chroni go przed atakami szatana.
Ellen G. White
256
WIELKI BJ
Rozdzia XXI
nadzieja.pl
nadzieja.pl
badania proroctw, zrozumieli, e wierno wobec Boga nie pozwala na podporzdkowanie si tym nakazom. Tych, ktrzy odrzucali wiadectwo Biblii, nie
mogli uzna za czonkw Kocioa Chrystusowego, a ich nauk za podstaw
i fundament prawdy. Dlatego te uwaali za suszne zerwa czce ich wizy.
Latem 1844 roku okoo 50 tysicy wierzcych opucio swoje Kocioy.
W tym czasie w wikszoci Stanw Zjednoczonych daa si zauway
uderzajca zmiana. Od wielu ju lat widoczne byo stopniowe, lecz stale wzrastajce zewiecczenie i towarzyszcy temu upadek prawdziwego duchowego
ycia, ale w roku 1844 we wszystkich Kocioach odnotowano nagy i ogromny
spadek religijnoci. Cho nikt nie potrafi okreli przyczyny takiego stanu
rzeczy, to jednak sam fakt by sygnalizowany i szeroko komentowany zarwno
w prasie, jak i w kazaniach.
Podczas zebrania prezbiterianw w Filadelfii pastor Barnes, autor znanego komentarza biblijnego, a take duszpasterz jednego z waniejszych Kociow tego miasta, owiadczy, e od dwudziestu lat sprawuje urzd duchownego i jeszcze nigdy, a do ostatniej uroczystoci Wieczerzy Paskiej, nie udziela
komunii tak maej liczbie czonkw swego Kocioa. Teraz nie ma ju adnych przebudze, adnych nawrce, nie wida wrd wyznawcw jakiegokolwiek wzrostu w asce Boej i nikt ju nie przychodzi do mnie, aby porozmawia o zbawieniu. Wraz ze wzrostem stosunkw handlowych, w obliczu wspaniaych perspektyw rozwoju przemysu, ronie zainteresowanie sprawami doczesnymi. Taki stan rzeczy ma miejsce w Kocioach wszystkich wyzna
(Congregational Journal, 23 V 1844).
W lutym tego samego roku prof. Finney z Kolegium w Oberlin powiedzia: Bylimy naocznymi wiadkami, jak Kocioy protestanckie naszego
kraju niechtnie albo wrogo nastawiay si do proponowanych zmian i reform.
Byy co prawda wyjtki, ale nie tak wielkie, by nie uzna tego zjawiska za
powszechne. Dostrzeglimy jeszcze jeden, poparty dowodami fakt: prawie cakowity brak odradzajcego wpywu w Kocioach. Duchowa tpota przenika
prawie wszystkich, siga niesamowicie gboko. Potwierdza to prasa religijna
caego kraju (...). Ogromna liczba czonkw Kocioa poda za panujc
mod, cz si oni z niepobonymi na rnych zabawach, uroczystociach itd.
(...) ale nie ma potrzeby dalszego rozwijania tego przykrego tematu. Wystarczy
wzrastajca ilo dowodw, e Kocioy w smutny sposb pograj si w
swym upadku. Bardzo daleko odeszy od Pana, a On si od nich odwrci.
Jeden z piszcych do Religious Telescope stwierdzi: Nigdy dotd nie
bylimy wiadkami tak powszechnego upadku religijnoci, jak wanie teraz.
Koci naprawd powinien si przebudzi i zbada przyczyn tego nieszczcia, bowiem kady, kto miuje Syjon, musi traktowa ten stan jako nieszczcie. Jeeli zwaymy na bardzo rzadkie przypadki nawrcenia si, a z drugiej
strony na bezprzykadny brak skruchy oraz zatwardziao grzesznikw, mimo
Ellen G. White
258
WIELKI BJ
nadzieja.pl
nadzieja.pl
Ellen G. White
260
WIELKI BJ
nadzieja.pl
nadzieja.pl
zotem, drogimi kamieniami i perami, a miaa w rce swej zoty kielich peen
obrzydliwoci i nieczystoci jej nierzdu. A na czole jej wypisane byo imi o
tajemniczym znaczeniu. Wielki Babilon, matka wszetecznic i obrzydliwoci
ziemi (Obj. 17,4-5). Prorok powiedzia: I widziaem t kobiet pijan krwi
witych i krwi mczennikw Jezusowych (Obj. 17,6). W dalszych sowach
stwierdza on, e Babilon (kobieta) to wielkie miasto, ktre panuje nad krlami ziemi (Obj. 17,18). Potg sprawujc przez dugie wieki nieograniczon
wadz nad monarchami wiata chrzecijaskiego jest Rzym. Purpura i szkarat, drogie kamienie i pery ywo obrazuj wspaniao i wiksz ni krlewska wystawno cechujc dumn stolic papiesk. O adnej innej potdze nie
mona suszniej powiedzie, e jest pijana krwi witych, jak wanie o
Kociele rzymskokatolickim, ktry w tak okrutny sposb przeladowa wyznawcw Chrystusa. Babilon jest rwnie oskarony o nieprawy zwizek z
krlami ziemi. Przez odstpienie od Pana i poczenie si z poganami zbr
ydowski sta si wszetecznic. Rzym zdeprawowany w podobny sposb, szukajc poparcia u wieckich potg, zosta tak samo potpiony.
Babilon nazwany jest matk wszetecznic. Jej crki symbolizuj Kocioy, ktre zachowuj nauki matki i jej tradycje oraz id za jej przykadem,
powicajc prawd i akceptacj przez Boga w celu zawarcia nieprawego zwizku ze wiatem. Poselstwo z czternastego rozdziau Ksigi Objawienia zwiastujce upadek Babilonu musi dotyczy tych spoecznoci religijnych, ktre niegdy byy czyste, a potem wkrado si do nich zepsucie. Poniewa poselstwo
to wystpuje po ostrzeeniu mwicym o czasie sdu, wobec tego musi by
zwiastowane w dniach ostatecznych i nie moe dotyczy jedynie Kocioa rzymskokatolickiego, gdy ten pogrony jest w stanie odstpstwa ju od wielu
stuleci. Poza tym w osiemnastym rozdziale Ksigi Objawienia lud Boy wezwany jest do wyjcia z Babilonu, znaczy to, e przebywa w nim jeszcze duo dzieci
Boych. W jakich Kocioach, oprcz Kocioa rzymskokatolickiego znajduje
si wikszo naladowcw Chrystusa? Niewtpliwie w rozmaitych spoecznociach protestanckich. W pocztkach swego istnienia Kocioy te zajmoway
waciw postaw wobec Boga i Jego prawdy, a bogosawiestwo Pana byo z
nimi. Nawet niewierzcy musieli uzna zbawienne skutki towarzyszce przyjciu zasad ewangelii. O podobnej sytuacji dotyczcej narodu izraelskiego mwi
prorok Ezechiel: A twoja sawa z powodu twojej piknoci rozesza si wrd
narodw. Bya bowiem doskonaa dziki mojej ozdobie, ktr woyem na
ciebie mwi Wszechmocny Pan (Ezech. 16,14). Kocioy te upady jednak
na skutek tych samych grzechw, ktre przyniosy przeklestwo i zniszczenie
Izraelowi, a mianowicie wskutek pragnienia naladowania obyczajw niezbonego wiata i zdobycia jego wzgldw. Ale zaufaa swojej piknoci i uprawiaa nierzd (Ezech. 16,15). Wiele Kociow protestanckich poszo w lady
Rzymu, czc si w nieprawych zwizkach z krlami ziemi, Kocioy pa-
Ellen G. White
262
WIELKI BJ
nadzieja.pl
nadzieja.pl
Ellen G. White
264
WIELKI BJ
nadzieja.pl
nadzieja.pl
tego faktu do serca. Dzisiejsi wyznawcy religii w Kadym kociele miuj doczesno, dostosowuj si do wiata i pragn wygodnego ycia. Powoani zostali po
to, by cierpie wraz z Chrystusem, tymczasem przeraa ich nawet najmniejsze
sowo nagany (...). Odstpstwo, odstpstwo i jeszcze raz odstpstwo jest wypisane na drzwiach kadego Kocioa. Gdyby zdaway sobie z tego spraw, gdyby
to odczuway, byaby jeszcze dla nich jaka nadzieja, ale niestety, powtarzaj z
zadowoleniem: Jestem bogaty i wzbogaciem si, i niczego nie potrzebuj
(Second Advent Library, traktat nr 39).
Babilon oskarony jest o to, e napoi wszystkie narody winem szaleczej rozpusty. Kielich z odurzajcym winem, ktry podaje ogowi, symbolizuje faszywe nauki, jakie przyj on wskutek swego nieprawego zwizku z
wadcami wiata. Przyja ze wiatem niszczy wiar Babilonu, a on z kolei
wywiera na ludzi zgubny wpyw, szerzc nauki sprzeczne z wyranymi wypowiedziami Pisma witego.
Rzym zabroni ludziom czytania Biblii i zada od wszystkich, aby w jej
miejsce przyjli jego nauki. Reformacja miaa przywrci wiatu Sowo Boe,
ale czy we wspczesnych Kocioach nie uczy si ludzi opiera swej wiary
bardziej na ludzkich naukach ni na Pimie witym? Charles Beecher, mwic o Kocioach protestanckich, stwierdzi: Dr one przed kadym mocniejszym sowem sprzeciwiajcym si ich zasadom wiary z tak sam wraliwoci, z jak ojcowie Kocioa bali si kadego ostrego sowa przeciwko
rozwijajcemu si kultowi witych i mczennikw, ktremu hodowali (...).
Wyznania ewangelickie do tego stopnia zwizay sobie rce, e nikt spord
nich nie moe zosta kaznodziej, jeeli nie zaakceptuje oprcz Biblii jeszcze
jakiej innej ksiki (...). Nie ma adnej przesady w stwierdzeniu, e ksigi
wyznaniowe zaczynaj dziaa przeciwko Biblii, tak jak to czyni Rzym, z tym,
e robi to w bardziej subtelny sposb (Kazanie na temat: The Bible a
Sufficient Creed, wygoszone w Fort Wayne, 22 lutego 1846).
Gdy wierni nauczyciele wykadaj Sowo Boe, pojawiaj si uczeni ludzie
i teolodzy, ktrzy twierdzc, e rozumiej Pismo wite, jednoczenie krytykuj zdrow nauk jako herezj i w ten sposb odwodz ludzi od poszukiwania
prawdy. Gdyby wiat nie by cakowicie upity winem Babilonu, jasne i przenikajce serce prawdy Sowa Boego przekonayby i nawrciy wielkie rzesze
ludzi. Niestety, zasady wiary chrzecijaskiej wydaj si tak zagmatwane i
sprzeczne, e ludzie nie wiedz, co naley uwaa za prawd. Wina za brak
pokuty w wiecie spada na Koci.
Poselstwo drugiego anioa (z czternastego rozdziau Ksigi Objawienia)
po raz pierwszy zostao ogoszone w lecie 1844 roku i skierowano je do Kociow Stanw Zjednoczonych, gdzie ostrzeenie dotyczce sdu Boego byo
najszerzej goszone i odrzucone, i gdzie upadek Kociow by najgwatowniejszy. Jednak poselstwo to nie znalazo swego penego wypenienia w roku 1844 r.
Ellen G. White
266
WIELKI BJ
W tym czasie Kocioy doznay moralnego upadku, poniewa odrzuciy wiato poselstwa adwentowego, ale upadek ten nie by cakowity. Poniewa dalej
odrzucay prawdy szczeglnie wane w ich czasie, staczay si coraz niej, ale
nie mona byo tego nazwa upadkiem Babilonu, ktry napoi wszystkie
narody winem szaleczej rozpusty. Nie skoni on jeszcze wszystkich narodw do wypicia tego wina. Duch zewiecczenia i obojtno wobec prawd
aktualnych dla naszego czasu rzeczywicie istnieje w Kocioach protestanckich we wszystkich krajach chrzecijaskich i Kocioy te s rwnie objte
uroczystym i strasznym wyrokiem drugiego anioa, ale odstpstwo nie osigno jeszcze punktu kulminacyjnego.
Biblia stwierdza, e przed powtrnym przyjciem Pana szatan bdzie dziaa
z wielk moc, wrd znakw i rzekomych cudw, i wrd wszelkich podstpnych oszustw i e na tych, ktrzy nie przyjli mioci prawdy, ktra moga
ich zbawi, Bg zele ostry obd, tak i uwierz kamstwu (II Tes. 2,9-11).
Upadek Babilonu bdzie cakowity dopiero wtedy, gdy zostanie osignity
ten stan i w chrzecijastwie nastpi zupene poczenie si Kocioa ze wiatem. Zmiana ta nastpuje stopniowo i cakowite wypenienie si proroctwa z
Ksigi Objawienia 14,8 naley jeszcze do przyszoci.
Pomimo duchowej ciemnoci i odczenia si od Boga, jakie istnieje w
Kocioach wchodzcych w skad Babilonu, znajduje si jeszcze w nim wielu
prawdziwych naladowcw Chrystusa. Wielu jest wrd nich takich, ktrzy
nigdy jeszcze nie syszeli o prawdach dotyczcych naszych czasw. Wielu jest
niezadowolonych ze stanu, w jakim si znajduj i pragn janiejszego wiata.
Na prno jednak szukaj obecnoci Chrystusa w Kociele, do ktrego nale.
W miar jak Kocioy coraz bardziej oddalaj si od prawdy i coraz mocniej
wi ze wiatem, rnica midzy dwiema grupami staje si coraz bardziej
widoczna. W kocu dojdzie do wyranego podziau. Przyjdzie czas, kiedy ci, co
ponad wszystko miuj Boga, nie bd mogli duej pozosta w cznoci z
tymi, ktrzy miuj wicej rozkosze ni Boga, ktrzy przybieraj pozr pobonoci, podczas gdy ycie ich jest zaprzeczeniem jej mocy (II Tym. 3,4.5).
Osiemnasty rozdzia Ksigi Objawienia wskazuje na czas, kiedy Koci
na skutek odrzucenia trjanielskiego poselstwa (Obj. 14,6-12) osignie stan
przepowiedziany przez drugiego anioa, a lud Boy, przebywajcy jeszcze w
Babilonie, zostanie wezwany do wyjcia z niego. Wezwanie to bdzie ostatni
wieci, jak Bg skieruje do wiata. Gdy ci, ktrzy nie uwierzyli prawdzie,
lecz znaleli upodobanie w nieprawoci (II Tes. 2,12), zostan poddani ostremu obdowi i uwierz kamstwu, wtedy wiato prawdy owieci tych wszystkich, ktrzy otworzyli serca na jego przyjcie i wszystkie dzieci Boe, pozostajce jeszcze w Babilonie, posuchaj wezwania: Wyjdcie z niego, ludu mj
(Obj. 18,4).
nadzieja.pl
Rozdzia XXII
Spenione proroctwa
dy czas, w ktrym spodziewano si powrotu Chrystusa, min, a byo to
wiosn 1844 roku, tych, ktrzy oczekiwali Jego pojawienia si, ogarno
chwilowe zwtpienie i niepewno. Kiedy wiat ogosi ich za pokonanych i
dowodzi, e sami siebie zwodzili, wierzcy wci znajdowali pociech w Sowie
Boym. Wielu dalej studiowao Pismo wite, by na nowo zbada podstawy
swej wiary i jeszcze raz zgbiao proroctwa, aby lepiej je zrozumie. wiadectwo Biblii potwierdzao ich stanowisko w sposb jasny i zdecydowany. Wszystkie znaki, co do ktrych nie mogli si pomyli, wskazyway na bliskie przyjcie
Chrystusa. Wyjtkowe bogosawiestwa Pana, widoczne w fakcie nawracania
si grzesznikw i odnowienia ycia duchowego chrzecijan, byy dowodem, e
ogoszone poselstwo rzeczywicie pochodzio z nieba. I cho wierzcy nie potrafili wyjani powodu swego rozczarowania, to jednak byli przekonani, e w
przeytych dowiadczeniach prowadzia ich rka Boa.
Proroctwa, wskazujce na czas powtrnego przyjcia Chrystusa, poczone byy ze wskazwkami i radami, ktre szczeglnie dotyczyy stanu niepewnoci, w jakim si znaleli i zachcay ich do cierpliwego oczekiwania w wierze
na czas, kiedy to, czego teraz nie rozumieli, zostanie im wyjanione.
Jednym z tych proroctw bya przepowiednia Habakuka: Musz stan
na mym posterunku, uda si na baszt, musz wypatrywa i baczy, co mi
powie, co odpowie na moj skarg. I odpowiedzia mi Pan mwic: Zapisz to,
co widziae, i wyryj to na tablicach, aby to mona szybko przeczyta. Gdy
widzenie dotyczy oznaczonego czasu i wypeni si niezawodnie. Jeeli si odwleka, wyczekuj go, gdy na pewno si speni, nie opni si. Oto czowiek
niesprawiedliwy nie zazna spokoju duszy, ale sprawiedliwy z wiary y bdzie
(Hab. 2,1-4).
Ju na pocztku roku 1842 wskazwka dana w proroctwie: Zapisz to,
co widziae, i wyryj to na tablicach, aby to mona szybko przeczyta skonia
Charlesa Fitcha do przygotowania wykresu ilustrujcego widzenia proroka
Daniela i apostoa Jana (z Ksigi Objawienia). Opublikowanie tego wykresu
nadzieja.pl
Ellen G. White
268
WIELKI BJ
nadzieja.pl
nadzieja.pl
gupich, pi za mdrych. Gupie bowiem zabray lampy, ale nie zabray oliwy.
Mdre za zabray oliw w naczyniach wraz z lampami swymi. A gdy oblubieniec dugo nie nadchodzi, zdrzemny si wszystkie i zasny. Wtem o pnocy
powsta krzyk: Oto oblubieniec, wyjdcie na spotkanie (Mat. 25,1-6).
Przyjcie Chrystusa, zwiastowane w poselstwie pierwszego anioa, przedstawione zostao jako przybycie oblubieca. Ogromne przebudzenie, jakie
nastpio na skutek goszenia wieci o Jego rychym przyjciu, jest odpowiednikiem wyjcia panien w celu spotkania oblubieca. W przypowieci tej, jak i
w podobiestwie z dwudziestego czwartego rozdziau Ewangelii Mateusza,
przedstawione s dwie grupy ludzi. Obie posiaday lampy, tzn. Bibli, obie z jej
wiatem wyszy naprzeciw oblubiecowi, jednak podczas gdy gupie zabray
lampy, ale nie zabray z sob oliwy, mdre zabray oliw w naczyniach wraz
z lampami swymi. Ta druga grupa otrzymaa odradzajc Bo ask i owiecajc moc Ducha witego, ktra Sowo Boe uczynia dla nich pochodni
nogom i wiatoci ciekom. W bojani Boej ludzie nalecy do tej grupy
badali Pismo wite, by pozna prawd i z gorliwoci dyli do czystoci
serca i ycia. Posiadali osobiste dowiadczenie, wiar w Boga i Jego Sowo,
ktrej nie mogo zachwia ani rozczarowanie, ani zwlekanie. Panny gupie
zabray lampy, ale nie zabray z sob oliwy. Dziaay na skutek porywu
uczucia. Uroczyste poselstwo wzbudzio w nich lk, ale wiar sw opieray na
ludziach i zadowoliy si jedynie migotliwym wiatem dobrych chci bez gruntowego zrozumienia prawdy i rzeczywistego dziaania aski Boej w sercu
czowieka. Wyszy naprzeciw Pana pene nadziei na natychmiastow nagrod,
nie byy wszake przygotowane na zwok i rozczarowanie. Kiedy przyszy
prby, ich wiara zachwiaa si, a lampy poczy gasn.
A gdy oblubieniec dugo nie nadchodzi, zdrzemny si wszystkie i zasny. Zwoka w przybyciu oblubieca symbolizuje czas, w ktrym oczekiwano Pana, rozczarowanie i pozorne opnienie si Jego przyjcia. W tym trudnym okresie niepewnoci wiara tych, ktrzy tylko powierzchownie lub poowicznie przyjli poselstwo drugiego adwentu, zacza si kruszy, a ich wysiki
osaby. Wytrwali tylko ci, ktrych wiara opieraa si na osobistej znajomoci
Biblii; mieli oni pod stopami ska, jakiej nie mogy zniszczy adne fale rozczarowania. Zdrzemny si wszystkie i zasny. Jedni w beztrosce i braku
wiary, drudzy cierpliwie czekajc, a otrzymaj wicej wiata. Jednak wydawao si, e w godzinie prby take ta druga grupa stracia do pewnego
stopnia gorliwo i czujno. Powierzchowni i poowicznie oddani Bogu nie
mogli ju wicej opiera si na wierze swych braci. Kady sam musia sta albo
upa.
W tym czasie pojawia si grupa fanatykw. Byli to ci, ktrzy twierdzc,
e gorliwie wierz w poselstwo, odrzucili Sowo Boe jako jedyny nieomylny
przewodnik i uwaajc, e s prowadzeni przez Ducha witego, poszli za
Ellen G. White
270
WIELKI BJ
nadzieja.pl
nadzieja.pl
Ellen G. White
272
WIELKI BJ
wy, gdy zacznie studiowa Pismo wite, aby pozna prawd tak, jaka jest w
Jezusie, gdy cakowicie powici si Bogu, wtedy okae si, e szatan wci
czuwa i dziaa, e wszelkimi moliwymi rodkami objawi sw si i wezwie do
pomocy wszystkich upadych aniow swojego krlestwa.
To nie goszenie powtrnego przyjcia Chrystusa byo przyczyn fanatyzmu i rozamu. Te zjawiska pojawiy si latem 1844 roku, kiedy to adwentyci
znajdowali si w stanie niepewnoci i zakopotania co do susznoci swej misji.
Goszenie poselstwa pierwszego anioa i przygotowanie si na przyjcie Oblubieca miao zapobiec fanatyzmowi i rozamom.
Uczestnicy tego ruchu byli ze sob zespoleni, ich serca wypeniaa mio
do bliniego i Jezusa, ktrego spodziewali si wkrtce ujrze. Jedna wiara i
jedna bogosawiona nadzieja wznosiy ich ponad wszelkie ze wpywy i byy
przeciwko napaciom szatana.
A gdy oblubieniec dugo nie nadchodzi, zdrzemny si wszystkie i zasny. Wtem o pnocy powsta krzyk: Oto oblubieniec, wyjdcie na spotkanie.
Wwczas ockny si wszystkie te panny i oporzdziy swoje lampy (Mat.
25,5-7). Latem 1844 roku, mniej wicej w poowie okresu, ktry rozpocz si
goszeniem nauki o zakoczeniu si proroczego cyklu 2300 dni, a mia skoczy na jesieni tego roku (dopiero pniej okazao si, e 2300 lat koczyo
si jesieni 1844 roku), poselstwo byo goszone sowami Biblii: Oto oblubieniec, wyjdcie na spotkanie. Tym, co doprowadzio do goszenia poselstwa,
byo odkrycie, e dekret Artakserksesa (zezwalajcy na odbudow Jerozolimy)
stanowicy pocztek okresu 2300 dni, nabra mocy dopiero jesieni roku 457
przed Chr., a nie na pocztku tego roku, jak poprzednio sdzono. Liczc
zatem od jesieni roku 457 przed Chr., 2300 lat koczy si na jesieni roku 1844
po Chr.
Dowody oparte na starotestamentowych symbolach rwnie wskazyway
na jesie jako czas, kiedy powinno mie miejsce wydarzenie okrelone mianem
oczyszczenia wityni. Problem ten zosta cakowicie rozwizany, gdy zwrcono uwag na sposb wypenienia si starotestamentowych przepowiedni i
symboli dotyczcych pierwszego przyjcia Chrystusa.
Zabicie baranka paschalnego byo symbolem mierci Zbawiciela. Aposto
Pawe powiedzia: Albowiem na nasz wielkanoc jako baranek zosta ofiarowany Chrystus (I Kor. 5,7). Snop zrobiony z pierwszych podw rolnych,
ktry w czasie wita podnoszony by przed Panem, symbolizowa zmartwychwstanie Chrystusa. O zmartwychwstaniu Pana i Jego ludu mwi aposto Pawe:
Pierwszy Chrystus, potem ci, ktrzy s Chrystusowi w czasie jego przyjcia
(I Kor. 15,23). Tak jak podnoszony snop by uczyniony z pierwszych dojrzaych kosw zebranych przed czasem niw, tak Chrystus by pierwszym niemiertelnym owocem niwa zbawionych, ktrzy zmartwychwstajc przy powtrnym przyjciu Zbawiciela zostan zebrani do spichlerzy nieba.
nadzieja.pl
nadzieja.pl
Symbole te znalazy swe wypenienie nie tylko jako okrelone wydarzenia, ale rwnie nastpiy w przepowiedzianym czasie. Czternastego dnia pierwszego miesica kalendarza ydowskiego, mianowicie tego dnia i miesica, w
ktrym kadego roku przez 1500 lat zabijano baranka wielkanocnego, Chrystus, spoywszy uczt paschaln wraz ze swoimi uczniami, ustanowi uroczysto majc przypomina Jego mier jako Baranka Boego, ktry gadzi
grzech wiata. Tej samej nocy schwytay Go niezbone rce, aby Go zabi
na krzyu. Chrystus, bdc odpowiednikiem symbolu podnoszonego snopa z
pierwocin, zmartwychwsta trzeciego dnia jako pierwiastek tych, ktrzy zasnli (I Kor. 15,20) i jako przykad wszystkich zmartwychwstaych sprawiedliwych, ktrych znikome ciao przemienione zostanie, aby si stao podobne
do Jego chwalebnego ciaa (Filip. 3,21).
Sdzono, e symbole dotyczce drugiego adwentu musz si wypeni w
podobny sposb, tzn. w czasie okrelonym przez starotestamentow sub
ofiarnicz. W subie tej oczyszczenie wityni, zwane te Dniem Pojednania
lub Przebagania, miao miejsce raz w roku, dziesitego dnia sidmego miesica kalendarza ydowskiego (zob. III Moj. 16,29-34), kiedy to najwyszy kapan usunwszy grzechy Izraelitw ze wityni i dokonawszy tym samym ich
pojednania z Bogiem, wychodzi i bogosawi lud. Wierzono, e tak samo
bdzie przy przyjciu Chrystusa, gdy nasz Najwyszy Kapan przyjdzie po raz
wtry, aby oczyci ziemi przez zniszczenie panujcego grzechu i grzesznikw,
a take, by pobogosawi i nagrodzi oczekujcy Go lud niemiertelnoci.
Dziesity dzie sidmego miesica, wielki Dzie Pojednania i oczyszczenia
wityni, przypadajcy w roku 1844 na 22 padziernika wedug kalendarza
gregoriaskiego, obowizujcego obecnie, zosta uznany za czas powtrnego
przyjcia Chrystusa. Wyliczenie to byo zgodne z podanymi ju poprzednio
dowodami, e okres 2300 dni (lat) skoczy si na jesieni. Rachuba wydawaa
si bezbdna.
W przypowieci z dwudziestego pitego rozdziau Ewangelii Mateusza
oblubieniec nadchodzi w czasie oczekiwania i upienia. I ten szczeg zgadza
si rwnie z przedstawionymi dowodami, pochodzcymi z proroctwa i starotestamentowych symboli. Oczekujcy Pana byli mocno przekonani o prawdziwoci swego poselstwa i krzyk o pnocy goszony by przez tysice wierzcych.
Zwiastowanie bliskiego przyjcia Zbawiciela jak powd ogarno cay
kraj. Z miasta do miasta, ze wsi do wsi, wie docieraa do najodleglejszych
miejscowoci, a cay lud Boy ockn si ze swego snu. Jak wczesny szron
przed wschodzcym socem, tak fanatyzm znika wszdzie tam, gdzie goszono to poselstwo. Wierzcy wyzbywali si wszelkiej niepewnoci i zakopotania,
a nadzieja i odwaga na nowo oywiay ich serca. Ruch by wolny od skrajnoci, ktre wystpuj wszdzie tam, gdzie ludzie dziaaj porywczo, nie bdc
Ellen G. White
274
WIELKI BJ
nadzieja.pl
nadzieja.pl
Ellen G. White
276
WIELKI BJ
nadzieja.pl
nadzieja.pl
W podobny sposb wypenili proroctwo Miller i jego towarzysze, zwiastowali bowiem poselstwo, ktre zgodnie z przepowiedni Pisma witego
miao by przekazane wiatu, lecz ktrego nie gosiliby, gdyby dokadnie
zrozumieli proroctwa mwice o ich rozczarowaniu i zawierajce w sobie inne
poselstwo, jakie ma by goszone wszystkim narodom ziemi tu przed powtrnym przyjciem Pana. Poselstwa pierwszego i drugiego anioa byy dane we
waciwym czasie i speniy zadanie, ktre Bg zamierza przez nie wykona.
wiat ledzi uwanie wydarzenia, oczekujc, e jeli czas minie, a Chrystus nie przyjdzie, nauka o drugim adwencie Pana zostanie obalona. Cho
wielu pod wpywem silnej pokusy porzucao sw wiar, to jednak inni mocno
w niej trwali. Owoce ruchu adwentowego duch pokory, badanie wasnego
serca, wyrzeczenie si wiata i odnowa ycia, ktre towarzyszyy temu
wiadczyy, e ruch ten pochodzi od Boga. Przeciwnicy nie mogli zaprzeczy,
e moc Ducha witego objawia si podczas goszenia o powtrnym przyjciu
Chrystusa i nie byli w stanie znale adnego bdu w obliczeniach proroczych
okresw. Nawet najzdolniejszym wrogom nie udao si podway susznoci
adwentystycznej interpretacji proroctw. Bez przedstawienia dowodw z Biblii
wierzcy nie chcieli porzuci swojego stanowiska, ktre osignli dziki gorliwemu, penemu modlitwy badaniu Pisma witego i owieceniu umysw
przez Ducha Boego, rozpalajcego ich serca sw moc. Odmawiali wyrzeczenia si poselstwa, ktre oparo si najostrzejszej krytyce, najzacieklejszym
atakom popularnych teologw i uczonych, ktrego nie pokonay poczone siy
wiedzy, elokwencji, drwin i urga ze strony zarwno zacnych, jak i podych
ludzi.
Faktem byo, e oczekiwane wydarzenie nie nastpio, ale to nie mogo
zachwia ich wiary w Sowo Boe. Gdy Jonasz na ulicach Niniwy gosi, e
miasto to po upywie 40 dni zostanie zburzone, Pan przyj ukorzenie si
mieszkacw Niniwy i przeduy im czas aski, mimo to poselstwo przekazane
przez Jonasza pochodzio od Boga, a Niniwa zostaa poddana prbie zgodnie
z Jego wol. Adwentyci wierzyli, e Bg w podobny sposb kaza im ostrzec
wiat przed sdem Ostrzeenie to mwili wyprbowao serca wszystkich, ktrzy je usyszeli, i obudzio w nich gorce pragnienie przyjcia Zbawiciela, z drugiej strony wywoao mniej lub wicej dostrzegaln, znan jedynie
Bogu, nienawi do Jego powrotu. Przecigno ono lini graniczn (...), tak
e ci, ktrzy chcieli zbada swe serca, mogli si przekona, po ktrej stronie
znaleliby si, gdyby Pan wwczas przyszed. Czy zawoaliby: Oto Bg nasz
ten jest, oczekiwalimy go, i wybawi nas? Czy te krzyczeliby do gr i ska:
Padnijcie na nas i zakryjcie nas przed obliczem tego, ktry siedzi na tronie
i przed gniewem Baranka? Wierzymy, e Bg wyprbowa w ten sposb swj
lud, dowiadczy jego wiar, pokaza mu, aby sam zobaczy, czy w godzinie
prby opuci swj posterunek, na ktrym go postawi, czy te wyrzeknie si
Ellen G. White
278
WIELKI BJ
wiata i bezgranicznie zaufa Sowu Boemu (The Advent Herald and Signs
of the Times Reporter, t. VIII, nr 14, z 13 listopada 1844).
Uczucia tych, ktrzy wci wierzyli, e Bg prowadzi ich w przeytych niedawno dowiadczeniach, wyraone s w sowach Millera: Gdybym
mia jeszcze raz y, majc te same dowody od Boga co wtedy, to mwi
szczerze przed Panem i ludmi, e postpowabym tak samo jak wwczas.
Mam nadziej, e oczyciem swoje szaty z krwi dusz. Jestem przekonany,
e tak dalece jak to leao w zasigu moich si, uwolniem si od wszelkiej
winy za ich potpienie. Cho doznaem dwukrotnego rozczarowania
pisa ten suga Boy nie jestem zniechcony lub zaamany (...). Moja
nadzieja na przyjcie Chrystusa jest wci tak samo silna. Czyniem tylko
to, co po wielu latach powanych rozwaa uznaem za swj wity obowizek. Jeli bdziem, to z powodu mioci chrzecijaskiej, mioci do blinich i poczucia obowizku wobec Boga. Wiem jedno: Gosiem tylko to,
w co sam wierzyem i Bg by ze mn; Jego moc objawia si w tym dziele
i przynioso ono wiele dobrego. Zwiastowanie koca wiata skonio wiele
tysicy ludzi do badania Pisma witego i dziki temu, a take dziki ich
wierze i krwi Chrystusa osignli pojednanie z Bogiem (Bliss, Memories
of William Miller, s. 256-257.277.280-281). Nigdy nie zabiegaem o ask
pysznych, nigdy te nie draem, kiedy grozili mi. Teraz take nie bd
kupowa ich przychylnoci i nie uczyni nic poza tym, co jest moim obowizkiem, aby nie pobudza ich do gniewu. Nigdy nie pjd na kompromis
ze wiatem, aby zachowa swe ycie; mam nadziej, e nie bd te si ba
je utraci, jeli Bg w swej opatrznoci tak zawyrokuje (J. White, Life of
William Miller, s. 315).
Bg nie opuci swego ludu. Jego Duch by wci z tymi, ktrzy nie
odrzucili w porywie uczu otrzymanego wiata i nie wycofali si z ruchu
adwentowego. W Licie do Hebrajczykw znajduj si sowa zachty i ostrzeenia dla poddawanych prbie i oczekujcych wiernych. Nie porzucajcie wic
ufnoci waszej, ktra ma wielk zapat. Albowiem wytrwaoci wam potrzeba,
abycie, gdy wypenicie wol Bo, dostpili tego, co obieca. Bo jeszcze tylko
maa chwila, a przyjdzie Ten, ktry ma przyj, i nie bdzie zwleka, a sprawiedliwy mj z wiary y bdzie, lecz jeli si cofnie, nie bdzie dusza moja
miaa w nim upodobania. Lecz my nie jestemy z tych, ktrzy si cofaj i gin,
lecz z tych, ktrzy wierz i zachowuj dusz (Hebr. 10,35-39).
Napomnienie to skierowane jest do Kocioa czasw ostatecznych, wiadcz
o tym sowa mwice o bliskoci przyjcia Pana: Bo jeszcze tylko maa chwila, a przyjdzie Ten, ktry ma przyj, i nie bdzie zwleka. Tekst ten wyranie
sugeruje, e nastpi pozorne opnienie i bdzie si wydawa, e Pan zwleka.
Pouczenie tu zawarte byo szczeglnie przydatne dla adwentystw z powodu
dowiadcze, jakie przeyli.
nadzieja.pl
nadzieja.pl
Tym, do ktrych odnosiy si sowa apostoa, grozia utrata wiary. Speniali wol Boga, dajc si prowadzi Jego Duchowi i postpujc zgodnie z Jego
sowem, ale nie potrafili zrozumie zamierze Pana zrealizowanych w prbie,
przez ktr przeszli, ani rozpozna drogi lecej przed nimi, grozio im zwtpienie, czy Bg rzeczywicie nimi kierowa. W tym czasie speniy si sowa:
Sprawiedliwy mj z wiary y bdzie. Gdy krzyk o pnocy owietli ich
ciek, gdy zobaczyli odpiecztowane proroctwa, gdy byli wiadkami wypeniajcych si na ich oczach znakw mwicych o rychym przyjciu Chrystusa, wtedy szli kierujc si mona powiedzie wzrokiem. Jednak teraz,
gdy byli przygnieceni zawiedzionymi nadziejami, mogli wytrwa jedynie przez
wiar w Boga i Jego Sowo. Szydzcy z nich wiat mwi: Okamano was;
wyrzeczcie si waszej wiary i przyznajcie, e ruch adwentowy by dzieem
szatana, ale Sowo Boe gosi: Lecz jeli si cofnie, nie bdzie dusza moja
miaa w nim upodobania. Wyrzeczenie si wiary i zaparcie si mocy Ducha
witego, ktra towarzyszya poselstwu, byoby dla nich zgub. Sowa apostoa Pawa zachcay ich jednak do wytrwaoci: Nie porzucajcie wic ufnoci
waszej, ktra ma wielk zapat. Albowiem wytrwaoci wam potrzeba (...). Bo
jeszcze tylko maa chwila, a przyjdzie Ten, ktry ma przyj, i nie bdzie
zwleka. Jedyn bezpieczn drog w tej sytuacji byo zachowanie wiata,
ktre ju otrzymali od Boga, trzymanie si Jego obietnic, stae studiowanie
Pisma witego i cierpliwe oczekiwanie na dalsze wiato.
Ellen G. White
280
WIELKI BJ
Rozdzia XXIII
nadzieja.pl
nadzieja.pl
wszystkich szczegw przepowiedzianych w Ksidze Daniela 9,25-27 z wydarzeniami historii. I tak szedziesit dziewi tygodni, czyli pierwsze 483 lata
z caego okresu 2300 lat, miay siga do czasw Chrystusa-Pomazaca. Chrzest
Jezusa i pomazanie Go Duchem witym dokonane w 27 roku naszej ery byy
wypenieniem tego szczegu. W poowie siedemdziesitego tygodnia Mesjasz
mia zosta zabity. Trzy i p roku po swym chrzcie, na wiosn 31 roku n.e.
Chrystus zosta ukrzyowany. Siedemdziesit tygodni, czyli 490 lat, przeznaczone byo dla ydw. Przy kocu tego okresu nard izraelski przypiecztowa
swe odrzucenie Chrystusa przez przeladowanie Jego uczniw, a zwaszcza
przez ukamienowanie w. Szczepana, co miao miejsce w 34 r. po Chr. Od tego
czasu apostoowie poszli gosi ewangeli poganom. Gdy pierwsze 490 lat (z
okresu 2300) miny, pozostao jeszcze 1810 lat. Liczc od roku 34 po Chr.,
okres ten skoczy si w roku 1844. W tym czasie zgodnie z przepowiedni
anioa bdzie oczyszczona witynia. Wszystkie poprzednio wymienione proroctwa wypeniy si w cile okrelonym przez nie czasie. W wietle tych
oblicze wszystko byo jasne i zharmonizowane, nie znaleziono jedynie wydarzenia, ktre odpowiadaoby oczyszczeniu wityni w roku 1844. Przeczenie
temu, e 2300 proroczych dni skoczyo si w tym czasie, byoby obaleniem
caej interpretacji proroctwa, ktr potwierdzao bezbdne wypenienie si
pozostaych jego szczegw.
Jednak Bg kierowa swym ludem w wielkim ruchu adwentowym. Jego
moc i chwaa towarzyszyy temu dzieu i Pan nie chcia, by skoczyo si
wycznie rozczarowaniem, by uznano je za przejaw fanatycznego podniecenia.
Nie mg pozwoli, aby Jego Sowo okryte byo mg niepewnoci i zwtpienia.
Cho wielu odrzucio swe poprzednie obliczenia proroczych okresw i zaprzeczyo susznoci opartego na nich ruchu, to jednak inni nie chcieli porzuci
zasad swej wiary i dowiadcze potwierdzonych przez Bibli oraz wiadectwo
Ducha witego. Wierzyli mocno, e w badaniu proroctw przyjli waciwe
metody interpretacji, i e ich obowizkiem jest zachowanie zdobytych ju prawd
oraz dalsze studiowanie Pisma witego. Z arliw modlitw weryfikowali
swoje pogldy i starali si odnale popeniony bd. Nie znalazszy bdu w
rachubie proroczych okresw, skierowali sw uwag na zagadnienie wityni.
W swych poszukiwaniach nie znaleli adnego biblijnego dowodu, ktry
popieraby powszechny pogld, e ziemia jest wityni, doszukali si natomiast w Pimie witym penego wyjanienia problemu wityni, jej istoty,
umiejscowienia i sprawowanej w niej suby. wiadectwo natchnionych pisarzy
byo tak wyrane i bogate, e nie moga powsta w tym wzgldzie adna
wtpliwo. Aposto Pawe w Licie do Hebrajczykw mwi: Wprawdzie i
pierwsze przymierze miao przepisy o subie Boej i ziemsk wityni. Wystawiony zosta bowiem przybytek, ktrego cz przednia nazywa si miejscem witym, a w niej znajdoway si wiecznik i st, i chleby pokadne, Za
Ellen G. White
282
WIELKI BJ
nadzieja.pl
nadzieja.pl
Ellen G. White
284
WIELKI BJ
tynia pena chway wiecznego tronu gdzie serafini, jego janiejcy stranicy,
zakrywaj swe twarze wielbic Boga moga znale w najwspanialszej
budowli, jak wzniosy rce ludzkie, tylko sabe odbicie swej wielkoci i wspaniaoci. A jednak przez istnienie ziemskiej wityni i sub w niej sprawowan uczono wanych prawd dotyczcych wityni w niebie i wielkiego dziea,
jakie dokonuje si tam dla zbawienia czowieka.
Oba pomieszczenia wityni niebiaskiej posiadaj swoj kopi w wityni ziemskiej w postaci miejsca witego i najwitszego. Gdy apostoowi Janowi pozwolono w wizji ujrze wityni w niebie, zobaczy w niej siedem lamp
ognistych gorejcych przed stolic (Obj. 4,5). Ujrza te anioa, ktry stan
przy otarzu, majc zot kadzielnic, i dano mu wiele kadzida, aby je ofiarowa wraz z modlitwami wszystkich witych na zotym otarzu, przed tronem
(Obj. 8,3). Prorokowi pozwolono obejrze pierwsze pomieszczenie wityni
niebiaskiej, w ktrym ujrza siedem lamp ognistych i zoty otarz. Ich
odpowiednikami w wityni ziemskiej byy zoty wiecznik i otarz kadzenia.
Potem otworzya si witynia Boa, ktra jest w niebie (Obj. 11,19) i
aposto ujrza miejsce najwitsze znajdujce si za drug zason. Tutaj zobaczy Skrzyni Przymierza podobn do tej, jak uczyni Mojesz, aby przechowywa w niej prawo Boe.
W ten sposb ci, ktrzy studiowali to zagadnienie, znaleli bezsporne
dowody istnienia wityni w niebie. Mojesz zbudowa ziemsk wityni wedug
wzoru, jaki zosta mu pokazany przez Boga. Aposto Pawe uczy, e wzorem
tym bya prawdziwa witynia znajdujca si w niebie, za aposto Jan powiadcza, e widzia t wityni.
W wityni niebiaskiej w miejscu, w ktrym przebywa Bg, znajduje
si Jego tron sprawiedliwoci i sdu. Jest te tam w miejscu najwitszym
Jego zakon wielkie prawo, wedug ktrego sdzeni bd wszyscy ludzie.
Arka przymierza, zawierajca tablice z wypisanym na nich prawem, jest nakryta ubagalni, przed ktr Chrystus ofiarowuje za grzesznika swoj krew.
W ten sposb zobrazowany jest zwizek sprawiedliwoci z miosierdziem w
planie zbawienia ludzi. Tego rodzaju zwizek moga ustanowi i zrealizowa
jedynie Nieskoczona Mdro i Moc. Jest to zwizek, ktry napawa cae
niebo zdumieniem i uwielbieniem. Spogldajcy na ubagalni w ziemskiej
wityni cherubinowie symbolizowali zainteresowanie zastpw nieba, z jakim
ledz one dzieo zbawienia. Jest to tajemnica aski e Bg jest sprawiedliwy, a jednoczenie moe usprawiedliwi pokutujcego grzesznika i odnowi
spoeczno z upadym rodzajem ludzkim, e Chrystus tak si zniy, i wydoby z dna grzechu niezliczone rzesze ludzi i odzia ich w bia szat swojej
sprawiedliwoci, aby mogli poczy si z zastpami aniow, ktrzy nigdy nie
zgrzeszyli, i by mogli wiecznie przebywa w obecnoci Boga.
nadzieja.pl
nadzieja.pl
Ellen G. White
286
WIELKI BJ
nadzieja.pl
nadzieja.pl
do miejsca witego, ale wtedy kapan spoywa miso ofiary. Mojesz, pouczajc synw Aarona, powiedzia: Pan da j [ofiar] wam, abycie zgadzili win
zboru (III Moj. 10,17). Obie ceremonie symbolizoway przeniesienie grzechu
z pokutujcego czowieka na wityni.
Suba ta peniona bya kadego dnia przez cay rok. W ten sposb grzechy Izraela przenoszone byy na wityni i potrzebny by specjalny akt, aby
je stamtd usun. Bg rozkaza, by za kade z dwch pomieszcze wityni
dokonano ceremonii przebagania. Tak dokona przebagania za wityni z
powodu nieczystoci synw izraelskich i ich przestpstw spowodowanych ich
grzechami. Tak samo te uczyni z Namiotem Zgromadzenia, ktry jest u nich
wrd ich nieczystoci (III Moj. 16,16). Musiao by te dokonane przebaganie za otarz, aby oczyci go od nieczystoci synw izraelskich oraz powici go (III Moj. 16,19).
Raz w roku, w wielkim Dniu Pojednania, najwyszy kapan wchodzi do
miejsca najwitszego, aby oczyci wityni. Ceremonia ta koczya roczn
sub. W Dniu Pojednania przed drzwi przybytku przyprowadzano dwa kozy,
na ktre rzucano losy, jeden los dla Pana, a drugi dla Azazela (III Moj.
16,8). Kozio, na ktrego pad los dla Pana, by zabijany jako ofiara za grzechy
caego narodu. Kapan wnosi jego krew za zason i pokrapia ni ubagalni
oraz miejsce przed ubagalni. Musia ni take pokropi otarz do kadzenia,
stojcy przed zason.
I pooy Aaron obie swoje rce na gowie koza ywego, i wyzna nad nim
wszystkie przewinienia synw izraelskich i wszystkie ich przestpstwa, ktrymi zgrzeszyli, i zoy je na gow koza, i wypdzi go przez wyznaczonego ma
na pustyni. Tak poniesie na sobie ten kozio wszystkie ich przewinienia do
ziemi pustynnej (III Moj. 16,21.22). Kozio przeznaczony dla Azazela nigdy
nie wraca do obozu izraelskiego, a czowiek, ktry go wyprowadza, musia
obmy wod siebie i swoje szaty, zanim mg wrci do obozu.
Czynnoci te miay na celu uwiadomienie Izraelitom witoci Boga i
Jego wstrtu do grzechu, miay pokaza im, e nie mog zetkn si z grzechem bez splamienia si. W Dniu Pojednania kady musia ukorzy si przed
Panem, podczas gdy kapan dokonywa w wityni ceremonii przebagania.
Zaprzestawano wtedy wszelkich zaj i wszyscy Izraelici spdzali ten dzie
pokutujc, modlc si, poszczc i badajc swe serca.
Suba ta uczya wanych prawd dotyczcych dziea pojednania. Zamiast
grzesznika przyjmowano zwierz ofiarne, ale krew ofiary nie moga zgadzi
grzechu. Przewidziano zatem rodek, za pomoc ktrego przenoszono grzech
na wityni. Przelewajc krew baranka, grzesznik potwierdza autorytet
zakonu, wyznawa swoj win i prosi o przebaczenie przez wiar w majcego
przyj na ziemi Zbawiciela, nie uwalnia si jednak cakowicie od potpienia
przez zakon. W Dniu Pojednania najwyszy kapan, zoywszy uprzednio ofia-
Ellen G. White
288
WIELKI BJ
nadzieja.pl
nadzieja.pl
Jak w czasach starotestamentowych grzechy narodu izraelskiego wkadane byy w wierze na ofiar i przez jej krew symbolicznie przenoszone na
wityni, tak w nowym przymierzu grzechy okazujcych skruch ludzi s
przez wiar wkadane na Chrystusa i w rzeczywistoci przenoszone do wityni w niebie. Jak obrazowe oczyszczenie ziemskiego przybytku dokonywao
si przez usunicie grzechw, ktrymi by splamiony, tak rzeczywiste oczyszczenie wityni w niebie musi by dokonane przez usunicie wymazanie
grzechw jakie s tam zapisane. Jednak zanim zostanie to dokonane, musi
odby si zbadanie ksig, w celu stwierdzenia, kto przez pokut za grzechy i
wiar w Chrystusa moe dostpi bogosawiestwa pojednania. Oczyszczenie
wityni pociga wic za sob ledztwo, a w konsekwencji sd. Dzieo to musi
by wykonane, nim Chrystus przyjdzie, by zbawi swj lud, bowiem kiedy
przyjdzie, zapata bdzie z Nim, aby odda kademu wedug uczynkw jego
(Obj. 22,12).
W ten sposb ci, ktrzy podyli za wiatem sowa proroczego, zrozumieli, e Chrystus zamiast przyj na ziemi po skoczeniu si 2300 dni, tj. w
roku 1844, wszed wwczas do miejsca najwitszego w niebiaskiej wityni,
aby dokona kocowego aktu pojednania, poprzedzajcego Jego powtrne
przyjcie.
Zrozumiano rwnie, e podczas gdy zabijana ofiara wskazywaa na
Chrystusa jako Baranka Boego, a najwyszy kapan symbolizowa Chrystusa jako porednika, to kozio wypdzany na pustyni przedstawia szatana,
sprawc grzechu, na ktrego ostatecznie woone zostan grzechy aujcych
za swe czyny ludzi. Gdy najwyszy kapan za pomoc krwi zabitej ofiary
usuwa grzechy ze wityni, wkada je na koza ofiarnego. Gdy Chrystus przy
kocu swojej suby moc wasnej krwi usunie ze wityni grzechy swego
ludu, wwczas woy je na szatana, ktry zgodnie z wyrokiem sdu ostatecznego poniesie za nie kar. Koza ofiarnego wypdzano na pustyni, aby nigdy
wicej nie wrci do narodu izraelskiego. Podobnie te stanie si z szatanem,
ktry na zawsze zostanie odczony od Boga i zbawionych oraz bdzie zgadzony wraz z grzechami i nienawrconymi ludmi.
Ellen G. White
290
WIELKI BJ
Rozdzia XXIV
nadzieja.pl
nadzieja.pl
Ellen G. White
292
WIELKI BJ
nadzieja.pl
nadzieja.pl
Ellen G. White
294
WIELKI BJ
nadzieja.pl
nadzieja.pl
Dopiero teraz zrozumieli, e sowa Jezusa z Ksigi Objawienia, skierowane do zboru w Filadelfii, odnosz si wanie do nich: To mwi wity,
prawdziwy, Ten, ktry ma klucz Dawida. Ten, ktry otwiera, a nikt nie zamknie, i Ten, ktry zamyka, a nikt nie otworzy. Znam uczynki twoje, oto
sprawiem, e przed tob otwarte drzwi, ktrych nikt nie moe zamkn (Obj.
3,7.8).
Wszyscy, ktrzy w wierze podaj za Chrystusem w Jego wielkim dziele
pojednania, skorzystaj z bogosawiestw Jego wstawienniczej suby, natomiast tym, ktrzy odrzucaj wiato wyjaniajce znaczenie tej suby, nie
przyniesie ona adnej korzyci. ydzi, wzgardziwszy wiatem danym im przy
pierwszym przyjciu Chrystusa, ktrego nie chcieli uzna za Zbawiciela wiata, nie mogli uzyska od Niego przebaczenia. Gdy Jezus po wniebowstpieniu
wszed dziki przelaniu swej krwi do niebiaskiej wityni, aby zesa uczniom
bogosawiestwa swojego porednictwa, ydzi nadal trwali w cakowitej ciemnoci i wci jeszcze skadali swe bezuyteczne ju teraz ofiary. Suba symboliczna w ziemskiej wityni, suba obrazw i cieni skoczya si. Drzwi,
ktre przedtem prowadziy do Boga zostay zamknite. ydzi nie chcieli szuka
Pana na drodze, na ktrej jedynie mg by znaleziony, mianowicie przez
sub w niebiaskiej wityni i dlatego te nie znaleli cznoci z Bogiem.
Dla nich drzwi zostay zamknite. Poniewa nie rozpoznali w Chrystusie prawdziwej ofiary i jedynego porednika przed Bogiem, nie mogli otrzyma bogosawiestw pyncych z Jego porednictwa.
Niewiara ydw ilustruje beztrosk i niewiar rzekomych chrzecijan,
ktrzy celowo nie chc nic wiedzie o ordownictwie naszego, penego miosierdzia Najwyszego Kapana. Gdy w subie starotestamentowej najwyszy kapan wchodzi do miejsca najwitszego, cay lud musia zgromadzi si wok
wityni i uniy si przed Panem, aby uzyska przebaczenie grzechw i nie
zosta usunitym ze zgromadzenia. O ile waniejsze jest to, bymy w tym
rzeczywistym Dniu Pojednania zrozumieli sens dziea naszego Najwyszego
Kapana i spoczywajce na nas obowizki.
wiat nie moe bezkarnie odrzuca ostrzee, jakie Bg w swojej asce
mu zsya. Za dni Noego ludzie otrzymali ostrzeenie z nieba i ich ycie zaleao
od tego, jak potraktuj to poselstwo. Poniewa jednak nie przyjli ostrzeenia,
Bg przesta udziela grzesznej ludzkoci swego Ducha i zgina ona w wodach
potopu. Za czasw Abrahama Bg nie mg ju duej tolerowa zdeprawowanych mieszkacw Sodomy i wszystkich, oprcz rodziny Lota, pochon ogie.
Podobnie byo za dni Chrystusa, Zbawiciel owiadczy niewiernemu pokoleniu
ydw: Oto dom wasz pusty zostanie (Mat. 23,38). Przewidujc identyczn
sytuacj w dniach ostatecznych, ta sama Nieskoczona Moc powiedziaa o
tych, ktrzy nie przyjli mioci prawdy, mogcej ich zbawi: Dlatego zsya
Bg na nich ostry obd, tak i wierz kamstwu, aby zostali osdzeni wszyscy,
Ellen G. White
296
WIELKI BJ
nadzieja.pl
ktrzy nie uwierzyli prawdzie, lecz znaleli upodobanie w nieprawoci (II Tes.
2,10-12). Poniewa odrzucaj nauki Biblii, Bg odbiera im swego Ducha i
pozostawia zwiedzeniom, w ktrych tak bardzo si lubuj.
Chrystus nadal wstawia si za ludmi i kademu szukajcemu wiata,
zostanie ono na pewno udzielone. Cho adwentyci pocztkowo nie rozumieli
tego, to jednak pniej wszystko stao si dla nich jasne, gdy znaleli w Pimie
witym te teksty, ktre okrelay ich stanowisko.
Gdy min wyznaczony na rok 1844 czas, dla wszystkich wyznawcw
drugiego adwentu nastpi okres wielkiej prby. Jedyn podpor, jeli chodzi
o suszno ich pogldw, byo wiato, ktre skierowao ich uwag na wityni w niebie. Niektrzy porzucili sw poprzedni interpretacj proroctw i
przypisywali ludziom bd szatanowi potny wpyw Ducha witego, jaki
towarzyszy ruchowi drugiego adwentu. Inni nadal wierzyli, e Pan prowadzi
ich we wszystkim, co dotychczas przeyli i czekajc, czuwajc oraz modlc si
mogli pozna Jego wol. Zrozumieli, e ich Najwyszy Kapan przystpi do
innego rodzaju suby ordowniczej. Podajc w wierze za Chrystusem pojli,
jaka ma by kocowa dziaalno Kocioa. Waciwie odczytywali sens poselstwa pierwszego i drugiego anioa, i dziki temu byli przygotowani na przyjcie oraz przekazanie wiatu uroczystego ostrzeenia trzeciego anioa z czternastego rozdziau Ksigi Objawienia.
Rozdzia XXV
nadzieja.pl
Ellen G. White
298
WIELKI BJ
* Czwarte przykazanie dekalogu w przekadzie ks. Jakuba Wujka brzmi nastpujco: Pamitaj, aby dzie sobotni wici. Sze dni robi bdziesz i bdziesz wykonywa wszystkie roboty twoje, ale dnia sidmego sabat Pana, Boga twego, jest i nie
bdziesz wykonywa we adnej roboty, ty i syn twj i crka twoja, suga twj i
suebnica twoja, bydl twoje i go, ktry jest midzy bramami twymi. Przez sze dni
bowiem czyni Pan niebo i ziemi, i morze i wszystko, co w nich jest, a odpocz dnia
sidmego, i dlatego pobogosawi Pan dniowi sobotniemu i powici go.
nadzieja.pl
nadzieja.pl
sub miejsca najwitszego niebiaskiej wityni i wypyno z niej wiato, ktre pokazao, e czwarte przykazanie jest nieodczn czci Boego
prawa tam przechowywanego. Co Bg postanowi, tego czowiek nie mg
przekreli.
Ci, ktrzy przyjli wiato wyjaniajce porednicz sub Chrystusa i
uznali niezmienno prawa Boego, stwierdzili, e s to prawdy zawarte w
czternastym rozdziale Ksigi Objawienia. Poselstwa tego rozdziau s potrjnym ostrzeeniem, ktre ma przygotowa mieszkacw ziemi na powtrne
przyjcie Chrystusa28. Obwieszczenie, e nadesza godzina sdu jego, wskazuje na kocowy akt suby Chrystusa, penionej dla zbawienia ludzkoci;
mwi ono o prawdzie, ktra musi by goszona a do czasu zakoczenia
porednictwa Zbawiciela i Jego powrotu na ziemi w celu zabrania swojego
ludu do siebie. Sd, ktry rozpocz si w roku 1844, musi trwa dopty,
dopki sprawy wszystkich, zarwno umarych, jak i yjcych, nie zostan
rozstrzygnite, a wic do koca czasu aski. Aby ludzie mogli si osta przed
sdem, poselstwo Boe nakazuje im: Bjcie si Boga i oddajcie mu chwa (...)
i oddajcie pokon temu, ktry stworzy niebo i ziemi, i morze, i rda wd.
Skutek przyjcia wspomnianych poselstw przedstawiony jest w sowach: Tu
si okae wytrwanie witych, ktrzy przestrzegaj przykaza Boych i wiary
Jezusa (Obj. 14,12). Aeby by przygotowanym na sd, trzeba zachowywa
prawo Boe, bowiem ono jest wzorem, wedug ktrego Bg osdzi kady charakter. Aposto Pawe owiadcza: Ci, ktrzy w zakonie zgrzeszyli, przez zakon sdzeni bd (...) w dniu, kiedy wedug ewangelii mojej Bg sdzi bdzie
ukryte sprawy ludzkie przez Jezusa Chrystusa (Rzym. 2,12,16). Dodaje te:
Ci, ktrzy zakon wypeniaj, usprawiedliwieni bd (Rzym. 2,13). Aby zachowywa zakon Boy, konieczna jest wiara, gdy bez wiary nie mona podoba si Bogu (Hebr. 11,6), a cokolwiek nie jest z wiary, grzechem jest
(Rzym. 14,23).
Pierwszy anio wzywa ludzi, aby si bali Boga i oddali Mu chwa oraz
pokon jako Stwrcy nieba, ziemi, morza i rde wd. Aby to uczyni, trzeba
by posusznym Jego prawu. Mdrzec Salomon mwi: Bj si Boga i przestrzegaj jego przykaza, bo to jest obowizek kadego czowieka (Kazn. 12,13).
Bez posuszestwa Jego przykazaniom adna cze oddawana Bogu nie moe
Mu si podoba. Na tym bowiem polega mio ku Bogu, e si przestrzega
przykaza jego (I Jana 5,3). Kto odwraca ucho swe, aby nie sucha zakonu
i modlitwa jego jest obrzydliwoci (Przyp. 28,9).
Obowizek czczenia Boga wynika z faktu, e jest On Stworzycielem i
wszystkie istoty zawdziczaj Mu swe istnienie. Gdziekolwiek Biblia mwi o
prawie, jakie Bg w przeciwiestwie do bstw pogaskich posiada do
przyjmowania czci i uwielbienia, tam przytacza jako powd Jego twrcz moc.
Nicoci s bowiem wszyscy bogowie ludw, Pan za uczyni niebiosa (Ps.
Ellen G. White
300
WIELKI BJ
nadzieja.pl
nadzieja.pl
on pi bdzie samo czyste wino gniewu Boego (Obj. 14,9-10). Aby zrozumie
to poselstwo, naley waciwie zinterpretowa uyte tu symbole. Co symbolizuj zwierz, posg oraz znami (w Biblii Gdaskiej: bestia, obraz, pitno)?
Cig proroctw, w ktrych wystpuj te symbole, rozpoczyna si w dwunastym rozdziale Ksigi Objawienia od sceny, kiedy smok zamierza zgadzi
Jezusa tu po Jego urodzeniu. Smok jest symbolem szatana (zob. Obj. 12,9),
to on nakoni Heroda do zabicia Zbawiciela. Ale gwnym narzdziem szatana
w walce przeciwko Chrystusowi i Jego ludowi w pierwszych wiekach naszej
ery byo pogaskie Imperium Rzymskie. Smok symbolizuje wic po pierwsze
szatana, a po drugie pogaski Rzym.
W trzynastym rozdziale Ksigi Objawienia (w. 1-10) opisane jest inne
zwierz, ktre byo podobne od pantery, i ktremu smok przekaza si
swoj i tron swj, i wielk moc. Symbol ten przedstawia zgodnie z przekonaniem wikszoci protestantw papiestwo, ktre przechwycio si, tron i
moc, jak posiadao niegdy Cesarstwo Rzymskie. Biblia stwierdza dalej, e
zwierzciu podobnemu do pantery dano paszcz mwic rzeczy wyniose i
bluniercze (...). I otworzyo paszcz swoj, by bluni przeciwko Bogu, bluni przeciwko imieniowi jego i przybytkowi jego, przeciwko tym, ktrzy mieszkaj w niebie. I dozwolono mu wszcz walk ze witymi i zwycia ich,
dano mu te wadz nad wszystkimi plemionami i ludami, i jzykami, i narodami (Obj. 13,5-7). Proroctwo to, prawie cakowicie pokrywajce si z opisem
maego rogu z sidmego rozdziau Ksigi Daniela, bez wtpienia wskazuje na
papiestwo.
Dano mu te moc dziaania przez czterdzieci dwa miesice. A jedna
z gw jego mwi prorok bya miertelnie raniona. I dalej: Jeli kto
w pojmanie wiedzie, w pojmanie pjdzie, jeli kto mieczem zabije, musi i on by
mieczem zabity. Czterdzieci dwa miesice to ten sam okres co czas, czasy
i p czasu lub trzy i p roku, lub 1260 dni z sidmego rozdziau Ksigi
Daniela. Jest to okres przeladowania ludu Boego przez papiestwo, ktry
rozpocz si jak to wykazano w poprzednich rozdziaach w roku 538 po
Chr. wraz z pocztkiem supremacji papieskiej, a skoczy w roku 1798. W tym
roku papie zosta uwiziony przez armi francusk, papiestwo otrzymao
mierteln ran. W ten sposb spenia si przepowiednia: Jeli kto w pojmanie wiedzie, w pojmanie pjdzie.
W tym miejscu pojawia si nastpny symbol: I widziaem pisze aposto
Jan inne zwierz wychodzce z ziemi, i miao dwa rogi podobne do baranich (Obj. 13,11). Wygld tego zwierzcia i sposb jego pojawienia si wiadczy, e nard, ktrego jest symbolem, rni si od potg przedstawionych za
pomoc poprzednich symboli. Wielkie mocarstwa rzdzce wiatem zostay
przedstawione prorokowi Danielowi jako drapiene bestie, ktre powstay, gdy
cztery wiatry niebieskie wzburzyy Wielkie Morze (Dan. 7,2). W siedemna-
Ellen G. White
302
WIELKI BJ
stym rozdziale Ksigi Objawienia anio wyjani, e wody, ktre widzia aposto
Jan, to ludy i tumy, i narody, i jzyki (wiersz 15). Wiatry s symbolem
walki. Cztery wiatry niebieskie, ktre wzburzyy Wielkie Morze obrazuj zawieruchy wojenne i przewroty, w ktrych potgi ziemskie zdobywaj wadz.
Jednak zwierz, posiadajce dwa rogi podobne do baranich, wychodzio z
ziemi. Zamiast obala inne mocarstwa, by samemu istnie, potga ta miaa
pojawi si na terytorium dotychczas nie zamieszkanym i stopniowo na drodze
pokojowej wzrasta w si. Wobec tego nie moga powsta wrd walczcych
ze sob narodw Starego wiata wzburzonego morza ludw, tumw, narodw i jzykw. Jedynym takim terytorium by wwczas kontynent zachodni.
Jaki nard Nowego wiata w roku 1798 stawa si coraz silniejsz i
wiksz potg, a take zwrci na siebie powszechn uwag wiata? Znalezienie odpowiednika tego symbolu nie przedstawia adnych trudnoci. Jeden tylko
nard odpowiada proroctwu, mianowicie Stany Zjednoczone Ameryki Pnocnej. Bardzo czsto mwcy i historycy niewiadomie powtarzali myli, a nawet
sowa proroka, kiedy opisywali powstanie i rozwj tego kraju. Aposto Jan
widzia zwierz wychodzce z ziemi. Uyte tutaj sowo wychodzce znaczy
dosownie wyrastajce albo kiekujce jako rolina. Jak wczeniej stwierdzilimy, nard, symbolizowany przez to zwierz, musi powsta na terenach
uprzednio nie zamieszkanych. Jeden z wybitnych pisarzy, opisujc powstanie
Stanw Zjednoczonych, mwi o tajemnicy ich wyjcia z pustkowia. Stwierdza, e z niewidocznego nasienia wyrolimy na potne pastwo (G. A.
Townsend, The New World Compared with the Old, s. 462). Pewien europejski
dziennik pisa w 1850 roku o Stanach Zjednoczonych jako o cudownym pastwie, ktre wyonio si i pord milczcej ziemi codziennie pomnaao
swoj potg i dum (The Dublin Nation) Edward Evertt w swojej mowie o
pielgrzymach protoplastach narodu amerykaskiego powiedzia: Czy
szukali jakiego opuszczonego miejsca, bezpiecznego z powodu swego oddalenia, gdzie may zbr z Leyden mgby cieszy si wolnoci sumienia? Spjrzcie na ogromne przestrzenie, nad ktrymi w pokojowym podboju (...) wznieli
sztandar krzya (przemwienie wygoszone w Plymouth, Massachusetts 22
XII 1824, s. 11).
Miao dwa rogi podobne do baranich. Rogi podobne do baranich wskazuj na modo, niewinno oraz agodno, co dokadnie odpowiada charakterowi Stanw Zjednoczonych, gdy prorok widzia je wychodzce w roku
1798. Wrd wygnacw, ktrzy pierwsi udali si do Ameryki, by znale tam
schronienie przed uciskiem krlw i nietolerancj duchowiestwa, wielu byo
zdecydowanych stworzy rzd oparty na zasadzie szeroko rozumianej wolnoci
obywatelskiej i religijnej. Swe pogldy wyrazili w Deklaracji Niepodlegoci,
ktra zawiera t wielk prawd, e wszyscy ludzie stworzeni s rwnymi i
wszyscy obdarzeni s niezaprzeczalnym prawem do ycia, wolnoci i zapewnie-
nadzieja.pl
nadzieja.pl
Ellen G. White
304
WIELKI BJ
Namawiajc mieszkacw ziemi, aby postawili posg zwierzciu. Przedstawiona jest tutaj wyranie forma rzdu, ktrego wadza ustawodawcza spoczywa w rkach obywateli. Nawiasem mwic, jest to jeszcze jeden sugestywny dowd, e pastwem, o ktrym mwi proroctwo, s Stany Zjednoczone.
Ale co to jest posg (obraz) zwierzcia? W jaki sposb zostanie uczyniony? Posg ten uczyniony jest przez dwurone zwierz i jest obrazem pierwszego zwierzcia. Aby dowiedzie si, jak wyglda ten posg i w jaki sposb
zostanie uczyniony, musimy zna cechy charakterystyczne samego zwierzcia,
tj. papiestwa.
Kiedy wczesny Koci zosta skaony przez odejcie od prostoty ewangelii i przyjcie pogaskich obrzdw oraz zwyczajw, wtedy straci Ducha witego i moc Bo. Aby mc wada sumieniami ludzi, zmuszony by szuka
poparcia wadz wieckich. Wynikiem tego byo papiestwo Koci, ktry
uczyni z monarchw wieckich swych poddanych i wykorzystywa ich wadz
do realizacji wasnych celw, a szczeglnie do tpienia herezji. Aby Stany
Zjednoczone mogy uczyni obraz (posg) pierwszego zwierzcia, wadza religijna musi do tego stopnia kontrolowa wieck, e Koci bdzie uywa
autorytetu pastwa do realizacji swych wasnych interesw.
Kiedykolwiek Koci podporzdkowa sobie wadz pastwow, uywa
jej do karania odstpstwa od swoich doktryn. Kocioy protestanckie, ktre
poszy w lady Rzymu zawierajc porozumienia z wadzami wieckimi, wykazay podobne chci ograniczenia wolnoci sumienia. Przykadem tego moe by
dugotrwae przeladowanie dysydentw przez Koci Anglikaski. W XVI i
XVII wieku tysice nonkonformistw zostao zmuszonych do opuszczenia swoich
Kociow. Wielu, zarwno pastorw, jak i czonkw laikatu, byo wizionych,
torturowanych i zabijanych.
To wanie odstpstwo od nauk Biblii doprowadzio wczesny Koci do
szukania pomocy u wadzy wieckiej, a to przygotowao drog do powstania
papiestwa zwierzcia. Aposto Pawe powiedzia, e nastpi odstpstwo i
objawi si czowiek niegodziwoci, syn zatracenia (II Tes. 2,3). W ten sposb
odstpstwo w Kociele przygotuje drog dla uczynienia posgu zwierzcia.
Biblia owiadcza, e przed przyjciem Chrystusa na ziemi nastpi podobny upadek religii, jaki mia miejsce w pierwszych wiekach naszej ery. W
dniach ostatecznych nastan trudne czasy. Ludzie bowiem bd samolubni,
chciwi, chepliwi, pyszni, blunierczy, rodzicom nieposuszni, niewdziczni,
bezboni, bez serca, nieprzejednani, przewrotni, niepowcigliwi, okrutni, nie
miujcy tego, co dobre, zdradzieccy, nadci, miujcy wicej rozkosze ni Boga,
ktrzy przybieraj pozr pobonoci, podczas gdy ycie ich jest zaprzeczeniem
jej mocy (II Tym. 3,1-5). A Duch jawnie mwi, i w ostateczne czasy odstan
niektrzy od wiary, suchajc duchw zwodzcych i nauk diabelskich (I Tym.
4,1). Szatan bdzie dziaa z wszelk moc, wrd znakw i rzekomych cu-
nadzieja.pl
nadzieja.pl
Ellen G. White
306
WIELKI BJ
nadzieja.pl
nadzieja.pl
sabat Pana, Boga twego (II Moj. 20,10). Bg sam przez proroka Izajasza
nazywa sobot dniem powiconym Panu godnym czci (Izaj. 58,13).
Czsto powtarzanemu twierdzeniu, e Chrystus zmieni sobot na niedziel, przecz Jego wasne sowa. W Kazaniu na Grze Jezus powiedzia: Nie
mniemajcie, e przyszedem rozwiza zakon albo prorokw; nie przyszedem
rozwiza, lecz wypeni. Bo zaprawd powiadam wam: Dopki nie przeminie
niebo i ziemia, ani jedna jota, ani jedna kreska nie przeminie z zakonu, a
wszystko to si stanie. Ktokolwiek by tedy rozwiza jedno z tych przykaza
najmniejszych i nauczaby tak ludzi, najmniejszym bdzie nazwany w Krlestwie Niebios, a ktokolwiek by czyni i naucza, ten bdzie nazwany wielkim
w Krlestwie Niebios (Mat. 5,17-19).
Wikszo protestantw przyznaje, e Pismo wite nie daje adnego
zezwolenia na zmian soboty. Stwierdza si to wyranie w dzieach teologicznych publikowanych po obu stronach oceanu, midzy innymi w pracach
Amerykaskiego Towarzystwa Traktatowego i Amerykaskiej Szkoy Niedzielnej. Jedna z tych prac mwi o cakowitym milczeniu Nowego Testamentu,
jeli chodzi o wyrany nakaz wicenia chrzecijaskiego sabatu, tj. niedzieli
pierwszego dnia tygodnia, ani konkretnych przepisw dotyczcych jej zachowywania (George Elliot, The Abiding Sabbath, s. 184).
Inny teolog owiadcza: Do czasu mierci Chrystusa nie uczyniono adnych zmian tego dnia i jak daleko sigaj zapisy historyczne, nie ma adnych dowodw, e apostoowie dali jakie wyrane polecenie zniesienia soboty,
sidmego dnia tygodnia, a w jej miejsce wicenia pierwszego dnia (A. E.
Waffle, The Lords Day, s. 186-188).
Teolodzy rzymskokatoliccy przyznaj, e zmiany soboty na niedziel dokona ich Koci i owiadczaj, e protestanci wicc niedziel uznaj jego
autorytet. W Katolickim katechizmie w odpowiedzi na pytanie, ktry dzie
naley wici zgodnie z czwartym przykazaniem, znajdujemy tak odpowied:
W starym przymierzu dniem witym bya sobota, ale Koci, pouczony
przez Jezusa Chrystusa i kierowany przez Ducha witego, na miejsce soboty
ustanowi niedziel, dlatego dzi wicimy pierwszy, a nie sidmy dzie tygodnia. Niedziela oznacza i jest teraz dniem Paskim.
Znakiem wadzy Kocioa katolickiego jest wedug teologw papieskich
sam fakt dokonania zmiany soboty na niedziel, co zaaprobowali take protestanci (...) poniewa zachowujc niedziel, uznaj prawo Kocioa do ustanawiania wit i traktowania nieprzestrzegania ich jako grzech (H. Tuberville, An
Abridgment of the Christian Doctrine, s. 58). Czym wic jest zmiana soboty, jak
nie znakiem autorytetu Kocioa rzymskiego znamieniem zwierzcia?
Koci rzymski nie zaniecha swych roszcze do panowania, a wiat i
Kocioy protestanckie, przyjwszy ustanowiony przeze dzie odpoczynku, a
odrzuciwszy biblijny sabat, tym samym zaakceptoway te roszczenia. Prote-
Ellen G. White
308
WIELKI BJ
nadzieja.pl
nadzieja.pl
Ellen G. White
310
WIELKI BJ
Rozdzia XXVI
Dzieo odnowy
rorok Izajasz przepowiada, e w ostatnich dniach nastpi przywrcenie
wicenia soboty: Tak mwi Pan: Przestrzegajcie prawa i kierujcie si
sprawiedliwoci, gdy bliskie jest nadejcie mojego zbawienia i objawienie si
mojej sprawiedliwoci. Szczliwy czowiek, ktry to czyni, i syn czowieczy,
ktry si tego trzyma, ktry przestrzega sabatu, nie bezczeszczc go, i ktry
strzee swojej rki, aby nie czynia nic zego. Cudzoziemcw za, ktrzy
przystali do Pana, aby mu suy i aby miowa imi Pana, by jego sugami,
wszystkich, ktrzy przestrzegaj sabatu, nie bezczeszczc go, i trzymaj si
mojego przymierza, wprowadz na moj wit gr i sprawi im rado w
moim domu modlitwy (Izaj. 56,1.2.6.7).
Sowa te odnosz si do czasw chrzecijaskich, poniewa wskazuje na
to kontekst. Tak mwi Wszechmocny Pan, ktry zgromadza rozproszonych
Izraela. Jeszcze zgromadz do niego innych poza tymi, ktrzy s ju zgromadzeni (Izaj. 56,8). Przepowiedziane jest tu zgromadzenie pogan przez ewangeli. Bg bogosawi tych, ktrzy przestrzegaj sabatu. Wida z tego wyranie, e obowizek zachowywania czwartego przykazania jest nadal aktualny w
czasach, ktre nastpiy po ukrzyowaniu, zmartwychwstaniu i wniebowstpieniu Chrystusa. Siga on do czasu, kiedy Jego sudzy bd gosi wszystkim
narodom radosn wie.
Pan nakazuje przez tego proroka: Zawi to wiadectwo, zapiecztuj
zakon midzy uczniami moimi (Izaj. 8,16). Piecz prawa Boego znajduje si
w czwartym przykazaniu, bowiem jedynie ono ze wszystkich dziesiciu podaje
imi i tytu Prawodawcy. Stwierdza, e Bg jest Stworzycielem nieba i ziemi
i w ten sposb ukazuje powd, dla ktrego ma On prawo da czci i uwielbienia. W adnym innym z dziesiciu pozostaych przykaza Dekalogu nie ma
informacji przez kogo to prawo zostao nadane.
Kiedy Koci katolicki zmieni nakaz wicenia soboty na wicenie
niedzieli, pozbawi tym samym prawo Boe pieczci. Naladowcy Jezusa zostali
nadzieja.pl
nadzieja.pl
Ellen G. White
312
WIELKI BJ
nadzieja.pl
nadzieja.pl
Ellen G. White
314
WIELKI BJ
nadzieja.pl
nadzieja.pl
wity i szczliwy nard, ale widzimy, e nie mogli wej z powodu niewiary
(Hebr. 3,19). Na skutek swego bezustannego odstpstwa Izraelici zginli na
pustyni i powoano innych, aby weszli do ziemi obiecanej. Podobnie Bg nie
chcia, aby przyjcie Chrystusa byo tak dugo odwlekane, a Jego lud tak
dugo musia y na wiecie penym grzechu i smutku. Niewiara odczya
jednak ludzi od Boga. Kiedy nie chcieli speni dziea, jakie im powierzy, na
ich miejsce zostali powoani inni, by gosi poselstwo. Jezus zwleka ze swym
przyjciem z powodu miosierdzia dla wiata, aby grzesznicy mogli jeszcze
usysze ostrzeenie i znale w Chrystusie schronienie przed gniewem Boga.
Dzisiaj tak, jak dawniej, zwiastowanie prawdy potpiajcej grzechy i bdy
ludzi wywouje ich sprzeciw. Kady bowiem, kto le czyni, nienawidzi wiatoci i nie zblia si do wiatoci, aby nie ujawniono jego uczynkw (Jan
3,20). Kiedy ludzie widz, e nie mog poprze swego stanowiska Pismem
witym, pomimo wszystko staraj si broni je za wszelk cen i zoliwie
atakuj tych, ktrzy gosz niemie dla nich nauki. Ten sposb postpowania
stosowano we wszystkich wiekach. Eliasz zosta oskarony o wprowadzenie
zamtu w Izraelu, Jeremiasza obwoano zdrajc, Pawowi zarzucano, e zhabi wityni. Od owych czasw a do dnia dzisiejszego tych, ktrzy s wierni
prawdzie, okrela si mianem heretykw, odszczepiecw i buntownikw. Tumy, ktre nie potrafi uwierzy w pewne sowo prorocze, bez cienia wtpliwoci wierz oskareniom rzucanym na tych, ktrzy maj odwag gani panujce
grzechy. Duch ten bdzie si szerzy coraz bardziej. Biblia wyranie uczy, e
zblia si czas, kiedy prawa pastwowe bd tak dalece sprzeczne z prawami
Boymi, e kady, kto bdzie chcia y wedug przykaza Boga, cignie na
siebie, jako przestpca, kar potpienia.
Jaki jest wobec tego obowizek posa prawdy? Czy ma doj do wniosku,
e nie naley jej gosi, skoro najczciej jedynym tego efektem jest opr ludzi
lub omijanie jej wymaga? Nie, nie ma adnych podstaw tak jak nie mieli
ich wczeniej reformatorzy do przemilczania wiadectwa Sowa Boego tylko
dlatego, e wywouje sprzeciw. Wyznanie wiary, jakie skadali wici i mczennicy, zostao zanotowane dla dobra nastpnych pokole. Te ywe przykady
witoci i bezkompromisowej prawoci zachowane s po to, by doda odwagi
tym wszystkim, ktrzy zostali powoani w dzisiejszych czasach do zoenia
wiadectwa o Bogu. Otrzymali oni ask i znajomo prawdy nie po to, by je
zachowali tylko dla siebie, ale po to, by przez nich mdro Boa opromieniaa
wiat. Czy w tym pokoleniu Bg udzieli wiata Swoim sugom? Jeli tak, to
powinni pragn, by owiecio ono cay wiat!
W dawnych czasach Pan powiedzia prorokowi, ktry przemawia w Jego
Imieniu: Lecz dom Izraelski nie bdzie ci chcia usucha, poniewa mnie
samego usucha nie chc (Ezech. 3,7). Pomimo tego stwierdzi: Lecz mw
do nich moje sowa czy bd sucha, czy nie (Ezech. 2,7). Do sugi Boego
Ellen G. White
316
WIELKI BJ
nadzieja.pl
Rozdzia XXVII
Odrodzone ycie
dziekolwiek Sowo Boe byo wiernie goszone, tam pojawiay si rezultaty wiadczce o jego boskim pochodzeniu. Duch Boy towarzyszy
poselstwu Jego gosicieli, a ci przemawiali z moc. W grzesznikach budzio si
sumienie. wiato, ktra owieca kadego czowieka rozjania wntrza
ich serc i ujawnia kady ciemny czyn. W ich umysach rodzio si gbokie
przekonanie o wasnej grzesznoci, o sprawiedliwoci i nadchodzcym sdzie.
Ludzie zaczli pojmowa sprawiedliwo Bo i ogarn ich lk, e grzeszni i
splamieni win bd musieli stan przed Tym, ktry bada serca. W trwodze
woali: Kt mnie wybawi z tego ciaa mierci? Kiedy wyjaniono im znaczenie mierci Chrystusa i krzya Golgoty jako ofiary ludzkoci, zrozumieli, e
jedynie zasugi Zbawiciela mog stanowi okup za ich przestpstwa, i e tylko
one s w stanie pojedna czowieka z Bogiem. W wierze i pokorze przyjli
Baranka Boego, ktry gadzi grzechy wiata. Przez krew Jezusa otrzymali
przebaczenie popenionych grzechw.
Ludzie ci wydali prawdziwe owoce nawrcenia. Uwierzyli, ochrzcili si i
powstali do nowego ycia. Stali si nowym stworzeniem w Jezusie Chrystusie,
by nie kierowa si ju dawniejszymi podliwociami, lecz, aby wierzc w
Syna Boego, i Jego ladami, odzwierciedla Jego charakter i oczyci si,
tak jak On by czysty. Pokochali to, co kiedy nienawidzili, a to, w czym
znajdowali dawniej upodobanie, stao si teraz dla nich obrzydliwoci. Zarozumiali i pewni siebie stawali si pokornymi i skromnymi, bluniercy penymi czci, wynioli i prni powanymi i cichymi, pijacy trzewymi, a
rozwili nieskalanymi. Porzucono prne zamiowanie do strojw. Ich ozdob
przestao by to, co zewntrzne, trefienie wosw, zote klejnoty lub strojne
szaty, sta si ni ukryty wewntrzny czowiek z niezniszczalnym klejnotem
agodnego i cichego ducha, ktry jedynie ma warto przed Bogiem (I Piotra
3,3.4).
Przebudzenie doprowadzio do gruntowej samokrytyki i skruchy. Nawrceni gorco wzywali grzesznikw do opamitania i miowali tych, ktrych
nadzieja.pl
Ellen G. White
318
WIELKI BJ
Chrystus odkupi swoj krwi. Mczyni i kobiety modlili si, bagajc Boga
o zbawienie. Skutki religijnego przebudzenia byy widoczne u tych, ktrzy nie
bali si samozaparcia i ofiar, lecz cieszyli si, e uznano ich za godnych znoszenia haby i przeladowania w imi Chrystusa. Wszyscy dostrzegali odrodzenie w yciu tych, ktrzy uwierzyli Jezusowi. Spoeczestwo odczuwao ich
bogosawiony wpyw. Wierzcy siali z Duchem witym, a zbierali z Chrystusem, by pomnoy niwo zbawionych.
Mona byo powiedzie, e byli zasmuceni ku upamitaniu. Albowiem
smutek, ktry jest wedug Boga, sprawia upamitnianie ku zbawieniu i nikt
go nie auje, smutek za wiatowy sprawia mier. Patrzcie, co ten wasz
smutek wedug Boga sprawi, jak gorliwo, jakie uniewinnianie si, jakie
oburzenie, jak obaw, jak tsknot, jaki zapa, jak kar! Pod kadym
wzgldem okazalicie si czystymi w tej sprawie (II Kor. 7,9-11).
Oto skutek dziaania Ducha Boego. Wyrazem prawdziwego nawrcenia
jest odrodzone ycie, polegajce na zmianie charakteru. Jeeli grzesznik odnowi przyja z Bogiem, jeli odda to, co nieprawnie przywaszczy, jeli wyzna
swe grzechy i pokocha Boga oraz swoich blinich, wtedy moe by pewien, e
odnalaz pokj z Bogiem. Takie rezultaty towarzyszyy przebudzeniom religijnym we wczeniejszych wiekach. Po ich owocach poznawano, e byy bogosawiestwem Boga na drodze do zbawienia i podniesienia ludzkoci z upadku.
Wiele jednak ruchw religijnych w dzisiejszych czasach stanowi przeciwiestwo wczeniejszych przebudze, ktrym towarzyszya aska Boa. To
prawda, e wywouj szerokie zainteresowanie i wielu ludzi zgasza swoje
nawrcenie, a Kocioy odnotowuj przyrost liczby czonkw. Jednak skutki
ich nawrcenia nie gwarantuj rozwoju prawdziwego duchowego ycia. Ogie
rozpalony tylko na ma chwil wkrtce ganie, pozostawiajc jeszcze wiksz
ciemno ni ta, ktra byo poprzednio.
Popularne ruchy przebudzenia religijnego zbyt czsto odwouj si do
pobudzonej wyobrani i uczu, starajc si jedynie zaspokoi potrzeb przeywania czego nowego i szokujcego. Pozyskani w ten sposb ludzie nie maj
pragnienia zapoznania si z biblijnymi prawdami i nie interesuj si wiadectwem prorokw oraz apostow. Jeeli na naboestwach nie sysz niczego
sensacyjnego, to przestaj one by dla nich atrakcyjne. Poselstwo skierowane
tylko do rozumu nie znajduje adnego oddwiku. Proste ostrzeenia Sowa
Boego mwice wyranie o yciu wiecznym pozostaj nie zauwaone.
Dla kadego prawdziwie nawrconego jego stosunek do Boga i spraw
wiecznoci bdzie kwesti caego ycia. Jednak, czy w dzisiejszych Kocioach
panuje duch powicenia si Bogu? Rzekomo nawrceni nie wyrzekaj si swej
pychy i zamiowania do doczesnoci. Nie s chtni do samozaparcia, do podjcia krzya oraz pjcia ladami pokornego i agodnego Jezusa. Religia staa
si dla niewierzcych i wtpicych przedmiotem kpin, gdy wielu z tych, kt-
nadzieja.pl
nadzieja.pl
Ellen G. White
320
WIELKI BJ
W rnych wyznaniach religijnych znajduj si ludzie o wyjtkowej pobonoci, ktrzy to zauwaaj i ubolewaj z powodu takiego stanu rzeczy.
Prof. Edwards A. Park trafnie wypowiedzia si na temat niebezpieczestw,
grocych obecnym ruchom religijnym: Jednym ze rde niebezpieczestwa
s zaniedbania Kocioa w nauczaniu przestrzegania przykaza Boych. Dawniej ambona bya echem gosu sumienia (...). Nasi najwybitniejsi kaznodzieje
dodawali swoim kazaniom wspaniaego majestatu, poniewa naladujc Mistrza kadli nacisk na prawo, Jego przykazania i ostrzeenia Boe. Stale podkrelali dwie wielkie zasady e zakon Boy jest odbiciem doskonaoci
Stwrcy, i e czowiek, ktry nie miuje prawa, nie miuje take ewangelii,
poniewa zarwno zakon, jak i ewangelia s zwierciadem, odbijajcym prawdziwy charakter Boga. To niebezpieczestwo prowadzi do czego innego do
lekcewaenia grzechu, jego zasigu oraz skutkw. Jak przestrzeganie przykaza jest prawoci, tak nieprzestrzeganie ich jest nieprawoci!
Nastpnym niebezpieczestwem, zwizanym z dwoma poprzednimi, jest
niedocenianie sprawiedliwoci Boej. Dzisiejsi kaznodzieje maj tendencj do
oddzielenia Boej sprawiedliwoci od Jego dobroci. Traktujc t dobro nie
jako zasad, lecz przejaw uczucia, wspczesna teologia dzieli to, co Bg spoi.
Czy zakon Boy jest dobrem czy zem? Jest dobrem. Wobec tego sprawiedliwo
te jest dobrem, gdy jest chci wypenienia przepisw prawa. Z powodu
niedocenienia sprawiedliwoci Boga, Jego przykaza oraz za i zasigu nieposuszestwa czowieka, ludzie atwo wpadaj w nawyk niedoceniania aski,
ktra umoliwia zoenie ofiary za grzech. W ten sposb ewangelia traci
wiarygodno i znaczenie w ich oczach, i dlatego s gotowi w ogle odrzuci
Bibli.
Wielu przywdcw religijnych twierdzi, e Chrystus przez swoj mier
znis zakon i od tej pory ludzie s wolni od jego wymaga. S te tacy, ktrzy
uwaaj przykazania za cikie jarzmo i w przeciwiestwie do niewoli zakonu
mwi o wolnoci, jak daje ewangelia.
Nie tak jednak traktowali wite prawo Boe prorocy i apostoowie. Dawid
powiedzia: I chodzi bd na wolnoci, bo szukam rozkazw twoich (Ps.
119,45). Aposto Jakub, piszc ju po mierci Chrystusa, nazywa dziesi
przykaza zakonem krlewskim (Jak. 2,8), doskonaym zakonem wolnoci (Jak. 1,25). Autor Ksigi Objawienia wicej ni p wieku po ukrzyowaniu Chrystusa wypowiada bogosawiestwo dla tych, ktrzy czyni przykazania jego, aby mieli prawo do drzewa ywota, i aby weszli bramami do
miasta (Obj. 22,14).
Twierdzeniu, e Chrystus przez swoj mier znis zakon Ojca, brak jest
jakichkolwiek podstaw. Gdyby zakon mg by zmieniony lub w ogle zniesiony, Chrystus nie potrzebowaby umiera, aby zbawi czowieka od kary za
grzech. mier Jezusa nie tylko nie zniosa przykaza, lecz dowioda, e s
nadzieja.pl
nadzieja.pl
niezmienne. Syn Boy przyszed na ziemi aby jego zakon by wielki i sawny (Izaj. 42,21). Chrystus powiedzia: Nie mniemajcie, e przyszedem rozwiza zakon albo prorokw (...) dopki nie przeminie niebo i ziemia, ani jota,
ani jedna kreska nie przeminie z zakonu (Mat. 5,17.18). O sobie za powiedzia: Pragn czyni wol twoj, Boe mj, a zakon twj jest we wntrzu
moim (Ps. 40,9).
Zakon Boy z samej swej natury jest niezmienny. Objawia wol i charakter Prawodawcy. Bg jest mioci i Jego prawo jest mioci. Dwoma wielkimi
zasadami zakonu s mio do Boga i mio do czowieka. Wypenieniem wic
zakonu jest mio (Rzym. 13,10). Charakter Boga cechuje sprawiedliwo i
prawda. Taka te jest istota Jego prawa. Psalmista powiedzia: Zakon twj
jest prawd (...) wszystkie twoje przykazania s sprawiedliwe (Ps.
119,142.172). Aposto Pawe owiadcza: Tak wic zakon jest wity i przykazanie jest wite i sprawiedliwe, i dobre (Rzym. 7,12). Zakon, ktry jest
wyrazem myli i woli Boga, musi by tak samo trway jak Jego Twrca.
Nawrcenie i uwicenie sprawia, e czowiek dostpuje pojednania z
Bogiem przez ycie zgodne z nakazami Jego prawa. Na pocztku czowiek
stworzony zosta na obraz i podobiestwo Boe. By w doskonaej harmonii z
przyrod i prawem, zasady sprawiedliwoci mia wypisane w sercu. Ale grzech
oddzieli czowieka od Boga i uczyni go niepodobnym do swego Stwrcy, serce
stao si wrogie zasadom Boego prawa. Zamys ciaa jest wrogi Bogu, nie
poddaje si bowiem zakonowi Boemu, bo te nie moe (Rzym. 8,7). A jednak
tak Bg umiowa wiat, e Syna swego jednorodzonego da, aby czowiek
mg pojedna si z Bogiem. Przez zasugi Chrystusa moe grzesznik odnowi
wsplnot ze swoim Stwrc. Jego serce musi by odnowione ask Bo, musi
otrzyma z nieba nowe ycie. Ta przemiana jest wanie nowonarodzeniem, bez
ktrego jak mwi Jezus nikt nie moe ujrze krlestwa Boego.
Pierwszym krokiem na drodze pojednania si z Bogiem jest przekonanie
o wasnej grzesznoci. Grzech jest przestpstwem zakonu (I Jana 3,4), a
przez zakon jest poznanie grzechu (Rzym. 3,20).
Aby pozna sw win, grzesznik musi skonfrontowa swj charakter z
Boym prawem wielkim wzorcem sprawiedliwoci. Jest on bowiem zwierciadem, ktre ukazuje doskonao prawego charakteru i pozwala czowiekowi
pozna jego wasne bdy.
Zakon ukazuje czowiekowi jego grzechy, ale nie pomaga mu si ich
pozby. Obiecujc ycie wieczne tym, ktrzy przestrzegaj przykaza, owiadcza jednoczenie, e udziaem przestpcy Boego prawa jest mier. Jedynie
ewangelia Chrystusa moe go uwolni od potpienia za grzech. Musi wic
okaza skruch przed Bogiem, ktrego prawo przekroczy oraz wiar w Chrystusa, ktry jest ofiar za jego przestpstwa. Wtedy otrzymuje przebaczenie
popenionych win i staje si uczestnikiem Boego charakteru. Jest dzieckiem
Ellen G. White
322
WIELKI BJ
nadzieja.pl
nadzieja.pl
Ellen G. White
324
WIELKI BJ
nadzieja.pl
nadzieja.pl
Ellen G. White
326
WIELKI BJ
nadzieja.pl
nadzieja.pl
Sowa Boego. Okradaj Boga z darw i ofiar, a na otarzu zgubnych podliwoci trac wicej, ni mogliby ofiarowa na pomoc dla ubogich lub goszenia
ewangelii. Gdyby wszyscy uwaajcy si za naladowcw Chrystusa byli naprawd uwiceni, to nie marnotrawiliby swych rodkw materialnych na
niepotrzebne i szkodliwe przyjemnoci, lecz przeznaczyliby je do skarbca Pana.
W ten sposb daliby przykad wstrzemiliwoci, samozaparcia i powicenia.
Byliby wtedy wiatoci wiata.
wiat dzisiaj bawi si. Podliwo ciaa, podliwo oczu i pycha ycia
kieruj postpowaniem ludzi. Jednak naladowcy Jezusa s powoani do realizacji witszych celw: Wyjdcie spord nich i odczcie si, mwi Pan, i
nieczystego si nie dotykajcie (II Kor. 6,17). W wietle Sowa Boego mamy
pene prawo powiedzie, e uwicenie nie jest prawdziwe, jeli nie powoduje
cakowitego wyrzeczenia si grzesznych de i doczesnych przyjemnoci.
Tym, ktrzy posuchaj wezwania: Wyjdcie spord nich i odczcie si
(...) i nieczystego si nie dotykajcie, Bg obiecuje: A ja przyjm was i bd
wam Ojcem, a wy bdziecie mi synami i crkami mwi Pan Wszechmogcy
(II Kor. 6,18). Przywilejem i obowizkiem kadego chrzecijanina jest posiadanie bogatego dowiadczenia w sprawach Boych: Ja jestem wiatoci
wiata mwi Zbawiciel kto idzie za mn, nie bdzie chodzi w ciemnoci,
ale bdzie mia wiato ywota (Jan 8,12). Ale droga sprawiedliwych jest
jak blask zorzy porannej, ktra coraz janiej wieci a do biaego dnia (Przyp.
4,18). Kady krok w wierze i posuszestwie przyblia czowieka do wiatoci
Jezusa, w ktrym nie ma adnej ciemnoci. Jasne promienie Soca
Sprawiedliwoci spywaj na wiernych Bogu, oni za musz te promienie przekazywa wiatu. Jak gwiazdy ucz nas, e na niebie znajduje si jedna wielka
gwiazda, dziki ktrej mog wieci, tak chrzecijanie musz pokazywa ludziom, e jest Bg, siedzcy na tronie wszechwiata i e charakter tego Boga
wart jest uwielbienia oraz naladowania. Owoce Jego Ducha, czysto i wito Jego charakteru musz objawia si w tych, ktrzy wiadcz o Bogu.
Aposto Pawe w Licie do Kolosan opisuje obfite bogosawiestwa, jakimi obdarzone bd dzieci Boe. Stwierdza: Dlatego (...) nie przestajemy si za
was modli i prosi, abycie doszli do penego poznania woli jego we wszelkiej
mdroci i duchowym zrozumieniu, abycie postpowali w sposb godny Pana
ku zupenemu jego upodobaniu, wydajc owoc w kadym dobrym uczynku i
wzrastajc w poznawaniu Boga. Utwierdzeni wszelk moc wedug potgi
chway jego ku wszelkiej cierpliwoci i wytrwaoci, z radoci (Kol. 1,9-11).
Ponownie pisze o swym pragnieniu, aby wierzcy w Efezie mogli poj
wielko chrzecijaskich przywilejw. W sugestywnych i zrozumiaych sowach ukazuje im wspania moc i wiedz, ktr mog otrzyma jako synowie
i crki Najwyszego: ebycie byli przez Ducha jego moc utwierdzeni w
wewntrznym czowieku (...) [ebycie] wkorzenieni i ugruntowani w mioci,
Ellen G. White
328
WIELKI BJ
zdoali poj ze wszystkimi witymi, jaka jest szeroko i dugo, i wysoko, i gboko i mogli pozna mio Chrystusow, ktra przewysza wszelkie poznanie (...). Ale najwikszym przywilejem, o ktry aposto modli si
jest, by zostali wypenieni cakowicie peni Bo (Efez. 3,16-19).
Ukazane s tutaj te rzeczy, ktre moemy osign przez wiar w obietnice Boga i spenienie Jego wymaga. Zasugi Chrystusa otwieraj nam dostp
do tronu nie koczcej si aski: On, ktry nawet wasnego syna nie oszczdzi, ale go za nas wszystkich wyda, jakeby nie mia z nim darowa nam
wszystkiego? (Rzym. 8,32). Ojciec da Synowi swego, Ducha bez miary; my
rwnie moemy mie udzia w tym obfitym darze. Jezus powiedzia: Jeli
wic wy, ktrzy jestecie li, umiecie dobre dary dawa dzieciom swoim, o ile
bardziej Ojciec niebieski da Ducha witego tym, ktrzy go prosz (uk.
11,13). Jeli o co prosi bdziecie w imieniu moim, speni to (Jan 14,14)
Procie, a wemiecie, aby rado wasza bya zupena (Jan 16,24).
Cho ycie chrzecijanina powinno cechowa si pokor, nie moe by
pene smutku i niepotrzebnego poniania si. Przywilejem kadego jest tak
y, aby uzyska aprobat i bogosawiestwo Boga. Nasz Ojciec nie chce,
abymy czuli si potpieni i pogreni w ciemnoci. Chodzenie ze spuszczon
gow, wypenion mylami o sobie, nie jest objawem prawdziwej pokory.
Moemy przyj do Jezusa, by nas oczyci i stan przed zwierciadem prawa
bez wstydu i wyrzutw sumienia. Przeto teraz nie ma adnego potpienia dla
tych, ktrzy s w Chrystusie (Rzym. 8,1).
Przez Jezusa grzeszni synowie Adama staj si synami Boymi. Bo
zarwno ten, ktry uwica, jak i ci, ktrzy bywaj uwiceni, z jednego s
wszyscy; z tego powodu nie wstydzi si nazywa ich brami (Hebr. 2,11).
ycie chrzecijanina musi by yciem wiary, zwycistwa i radoci w Bogu. Bo
wszystko, co si narodzio z Boga, zwycia wiat, a zwycistwo, ktre zwyciyo wiat, to wiara nasza (I Jana 5,4). Prawd powiedzia suga Boy,
Nehemiasz: rado z Pana jest wasz ostoj (Neh. 8,10). Aposto Pawe
pisze: Radujcie si w Panu zawsze, powtarzam, radujcie si (Filip. 4,4).
Zawsze si radujcie. Bez przestanku si mdlcie. Za wszystko dzikujcie, taka
jest bowiem wola Boa w Chrystusie Jezusie wzgldem was (I Tes. 5,16-18).
Takie s owoce biblijnego nawrcenia i uwicenia, a poniewa wiat
obojtnie traktuje wielkie zasady sprawiedliwoci, ktre s przedstawione w
prawie, dlatego tak rzadko je ogldamy. Z tego te powodu tak mao wida
gbokiej, trwaej dziaalnoci Ducha Boego, ktra charakteryzowaa przebudzenie religijne w wiekach wczeniejszych.
Gdy patrzymy na Jezusa, nasze ycie zmienia si. Niestety czsto lekceway si owe wite przykazania, w ktrych Bg objawia ludziom doskonao
i wito swego charakteru, za zmysy czowieka lgn do ludzkich pogldw
i nauk. Nic wic dziwnego, e w Kocioach coraz bardziej brakuje ywej
nadzieja.pl
nadzieja.pl
Ellen G. White
330
WIELKI BJ
Rozdzia XXVIII
Sd ledczy
rorok Daniel napisa: A gdy patrzyem, postawiono trony i usiad Sdziwy. Jego szata bya jak nieg, a wosy na gowie czyste jak wena.
Jego tron jak pomienie ogniste, a jego koa jak pomienie ogniste
a jego koa jak ogie poncy. Ognista rzeka wypywaa i wychodzia sprzed
niego. Tysic tysicy suyo mu, a dziesi tysicy razy dziesi tysicy stao
przed nim, zasiad sd i otworzono ksigi (Dan. 7,9.10).
W ten sposb przedstawiono prorokowi w widzeniu ten wielki i uroczysty
czas, kiedy Sdzia caego wiata dokona przegldu charakteru oraz ycia kadego czowieka i nagrodzi bd ukarze go wedug uczynkw jego. Sdziwy
to Bg Ojciec. Psalmista mwi: Zanim gry powstay, zanim stworzye
ziemi i wiat, od wiekw na wieki Ty jest, o Boe (Ps. 90,2). To wanie
Bg, rdo wszelkiego bytu i wszystkich praw, bdzie gwnym sdzi tego
sdu, za anioowie, ktrych jest tysic tysicy i dziesi tysicy razy
dziesi tysicy przyjm rol sug i wiadkw.
I widziaem w widzeniach nocnych. Oto na obokach niebieskich przyszed kto, podobny do Syna Czowieczego; doszed do Sdziwego i stawiono go
przed nim. I dano mu wadz i chwa, i krlestwo, aby mu suyy wszystkie
ludy, narody i jzyki, Jego wadza wadz wieczn, niezmienn, jego krlestwo niezniszczalne (Dan. 7,13.14). Opisane przez Daniela przyjcie Chrystusa nie jest Jego powtrnym przyjciem na ziemi. Chrystus przychodzi
przed Sdziwego, siedzcego na tronie, aby otrzyma wadz, chwa oraz
krlestwo, ktre bd Mu dane po zakoczeniu Jego suby pojednania jako
porednika. O tym wanie przyjciu Jezusa, a nie o Jego powrocie na ziemi,
mwi proroctwo, ktre przepowiada, e wydarzenie to bdzie miao miejsce
przy kocu 2300 dni, tj. w roku 1844.
Otoczony witymi anioami nasz Najwyszy Kapan wchodzi do miejsca
najwitszego niebiaskiej wityni i tam staje przed Bogiem, aby wykona
* Zwany take przedparuzyjnym lub przedmilenijnym.
nadzieja.pl
nadzieja.pl
Ellen G. White
332
WIELKI BJ
nadzieja.pl
XVIII. Sd ledczy
nadzieja.pl
Ellen G. White
334
WIELKI BJ
nadzieja.pl
XVIII. Sd ledczy
nadzieja.pl
Ellen G. White
336
WIELKI BJ
nadzieja.pl
XVIII. Sd ledczy
nadzieja.pl
wierze wej za zason, gdzie jako poprzednik wszed za nas Jezus (Hebr.
6,20). Tam odbija si wiato pynce z Golgoty, tam moemy otrzyma janiejsze zrozumienie tajnikw zbawienia czowieka, ktre dokonao si wielkim
kosztem dla nieba, przyniesiona ofiara czyni zado najwikszym wymaganiom
zamanego prawa Boego. Jezus otworzy drog do tronu Ojca i przez Jego
porednictwo wszyscy, ktrzy w Niego uwierzyli, mog stan przed Bogiem.
Kto ukrywa wystpki, nie ma powodzenia, lecz kto je wyznaje i porzuca,
dostpuje miosierdzia (Przyp. 28,13). Gdyby ci, ktrzy ukrywaj bd usprawiedliwiaj swoje przewinienia, wiedzieli, jak szatan cieszy si z tego powodu
i jak drwi z Chrystusa oraz Jego witych aniow, popiesznie wyznaliby swe
grzechy i przestaliby je czyni. Szatan stara si opanowa cay umys przez
sabe strony charakteru, bowiem wie, e gdy te wady nie zostan usunite, on
dopnie swego celu. Dlatego stale usiuje zwie dzieci Boe wmawiajc im, e
zwycistwo jest dla nich rzecz niemoliw. Ale Jezus wskazuje na swe przebite rce i poranione ciao, przypominajc kademu, kto Go naladuje: Dosy
masz, gdy masz ask moj (II Kor. 12,9). Wecie na siebie jarzmo moje i
uczcie si ode mnie, e jestem cichy i pokornego serca, a znajdziecie ukojenie
dla dusz waszych. Albowiem jarzmo moje jest mie, a brzemi moje lekkie
(Mat. 11,29.30). Oby nikt nie sdzi, e jego wady i bdy s nie do pokonania.
Bg udziela aski i wiary, by je zwyciy.
yjemy obecnie w czasie wielkiego Dnia Pojednania. Gdy w symbolicznej
subie najwyszy kapan dokonywa pojednania, od wszystkich dano, by
wyraali al za grzechy i uniali si przed Panem, aby nie zosta usunitymi
z ludu. W podobny sposb powinni otwiera swe serca przed Bogiem w alu
za grzechy i prawdziwej skrusze wszyscy, ktrzy nie chc, aby ich imiona
zostay wymazane z ksigi ywota. Naley szczerze i gboko bada wasne
serce, trzeba odrzuci lekkomylno i powierzchowno, ktre cechuj wielu
chrzecijan. Tych, ktrzy chc zwycia ze skonnoci, tak czsto panujce
nad nimi, czeka trudna walka. Przygotowanie si na przyjcie Chrystusa jest
dzieem kadego z osobna, nie bdziemy zbawieni grupowo. Moralna czysto
i powicenie jednej osoby nie mog zastpi brakw drugiej. Cho cae narody
maj stawi si przed Bogiem na sd, to jednak bdzie On rozpatrywa kadego
z osobna z tak dokadnoci, jak gdyby na ziemi nie byo oprcz niego
adnego innego czowieka. Kady powinien by osdzony jako nie posiadajcy
zmazy, skazy lub czego w tym rodzaju.
Wydarzenia poczone z kocowym dzieem planu zbawienia s bardzo
podniose. Sprawy z tym zwizane s nie mniej wane. W niebiaskiej wityni
od wielu ju lat odbywa si sd. Nikt nie wie jak prdko, chocia wierzymy,
e wkrtce, bd rozpatrywane sprawy obecnie yjcych na ziemi. W dostojnej
obecnoci Boga bdzie badane nasze ycie. Dzisiaj, jak nigdy przedtem, kady
powinien wzi sobie do serca sowa Zbawiciela: Baczcie, czuwajcie, nie wie-
Ellen G. White
XVIII. Sd ledczy
338
WIELKI BJ
nadzieja.pl
cie bowiem, kiedy ten czas nastanie (Mar. 13,33). Jeli tedy nie bdziesz
czujny, przyjd jak zodziej, a nie dowiesz si, o ktrej godzinie ci zaskocz
(Obj. 3,3).
Gdy sd ledczy zakoczy si, przyszo kadego bdzie rozstrzygnita,
albo ycie wieczne, albo wieczna mier. Czas aski skoczy si na krtko
przed przyjciem Zbawiciela na obokach nieba. Chrystus, majc na myli ten
czas, stwierdza w Ksidze Objawienia: Kto czyni nieprawo, niech nadal
czyni nieprawo, a kto brudny, niech nadal si brudzi, lecz kto sprawiedliwy,
niech nadal czyni sprawiedliwo, a kto wity, niech nadal si uwica. Oto
przyjd wkrtce, a zapata moja jest ze mn, by odda kademu wedug jego
uczynkw! (Obj. 22,11-12).
Sprawiedliwi i niezboni bd wci jeszcze yli na ziemi, ludzie bd siali
i budowali, jedli i pili, niewiadomi tego, e w niebiaskiej wityni wypowiedziany zosta ostateczny i nieodwoalny wyrok. Przed potopem, gdy Noe wszed
ju do arki, Bg zamkn za nim drzwi i oddzieli go od wszystkich niepobonych. Jeszcze przez siedem dni ludzie nie wiedzc, e ich los jest ju przesdzony, prowadzili swoje lekkomylne ycie szukajc rozrywek i szydzc z ostrzee o nadchodzcej karze. Tak bdzie i z przyjciem Syna Czowieczego
powiedzia Chrystus. Cicho, niespodziewanie, jak zodziej w nocy nadejdzie ta
rozstrzygajca chwila, ktra zadecyduje o losie kadego czowieka i pozbawi
grzesznikw moliwoci otrzymania aski.
Czuwajcie wic (...) aby gdy przyjdzie, nie zasta was picymi (Mar.
13,35.36). Niebezpieczny jest stan tych, ktrzy zmczyli si czuwaniem i powrcili ponownie do grzechu. Gdy przemysowiec myli o zysku, gdy szukajcy
uciech bawi si, gdy niewolnica mody ukada swe stroje, by moe w tym
wanie czasie Sdzia caego wiata wypowiada wyrok: Jeste zwaony na
wadze i znaleziony lekkim (Dan. 5,27).
Rozdzia XXIX
Pochodzenie za
la wielu ludzi pochodzenie grzechu i racja jego istnienia s zupenie
niezrozumiae. Widzc dziaanie za z jego strasznymi nastpstwami,
ndz i spustoszeniem pytaj, jak moe ono istnie pod panowaniem Tego,
ktry posiada nieskoczon mdro, moc i mio. Jest to tajemnica, ktrej
nie potrafi sobie wyjani. W swej niepewnoci i zwtpieniu nie dostrzegaj
jasnych prawd objawionych w Sowie Boym. S tacy, ktrzy w swych dociekaniach istnienia grzechu usiuj wnikn w to, czego Bg nigdy nie objawi,
dlatego te nie znajduj adnego rozwizania, ci za, ktrzy skonni s do
wtpienia i wysuwania zarzutw, wykorzystuj ten fakt jako powd, dla ktrego odrzucaj sowa Pisma witego. Inni nie mog dostatecznie zrozumie
wielkiego problemu za, poniewa tradycja i faszywe przedstawienie prawd
biblijnych zaciemniy nauk Pisma witego o charakterze Boga, rodzaju Jego
rzdw i zasadach postpowania z grzechem.
Jest rzecz niemoliw, eby w peni wyjani pochodzenie grzechu w tym
sensie, aby uzasadni jego istnienie. Jednak posiadamy dostateczne wiadomoci na temat pochodzenia grzechu i ostatecznego zniweczenia go, aby mc
wykaza sprawiedliwo i dobro Boga we wszystkich Jego poczynaniach
dotyczcych za. Nie ma wyraniejszej nauki w Pimie witym jak ta, e Bg
w adnej mierze nie jest odpowiedzialny za powstanie grzechu, e nie wstrzyma celowo aski, e nie byo adnego bdu w systemie Jego rzdw, ktry
daby sposobno do powstania buntu. Grzech jest intruzem i jego istnienia
nie da si niczym uzasadni. Jest on niepojty i nie dajcy si wytumaczy.
Usprawiedliwia go, to znaczy broni go. Gdyby mona byo znale wytumaczenie lub wskaza powd jego istnienia, przestaby by grzechem. Jedyn
definicj grzechu, jak znamy, jest ta, ktr podaje Sowo Boe. grzech jest
przestpstwem zakonu (I Jana 3,4), jest wytworem zasady przeciwstawnej
wielkiemu prawu mioci, ktre stanowi podstaw rzdw Boych.
Zanim powstao zo, w caym wszechwiecie panoway pokj i szczcie.
Przyroda pozostawaa w zgodzie z wol Stwrcy. Mio do Boga growaa nad
nadzieja.pl
Ellen G. White
340
WIELKI BJ
nadzieja.pl
XXIX. Pochodzenie za
nadzieja.pl
tych, dla ktrych chwaa Boa bya rzecz najwaniejsz. Mieszkacy nieba
starali si przekona Lucyfera. Syn Boy przedstawi mu wielko, dobro i
sprawiedliwo Stwrcy oraz wity i nieodmienny charakter Jego prawa. Bg
sam ustanowi porzdek nieba. Wyamujc si z tego porzdku Lucyfer przynis hab swemu Stwrcy i cign na siebie nieszczcie. Przestrogi dawane pod wpywem nieskoczonej mioci i miosierdzia budziy w nim jeszcze
wikszy opr. Zazdro o Chrystusa cakowicie opanowaa Lucyfera, dlatego
coraz mocniej trwa przy swoim.
Duma ze swej wielkiej chway wywoaa w nim ch panowania. Zaszczytw, jakimi go obdarzono, nie docenia jako darw Boych, nie czu adnej
wdzicznoci dla Stwrcy. Chlubi si swoj wspaniaoci, pragn by rwny
Bogu. By miowany i szanowany przez zastpy aniow, ktrzy z radoci
wykonywali jego polecenia, sam za posiada mdro i chwa przewyszajc
ich godno, ale Syn Boy wraz ze swym Ojcem by najwyszym w niebie pod
wzgldem wadzy i autorytetu. Chrystus bra udzia we wszystkich planach
Ojca, podczas gdy Lucyferowi nie wolno byo wnika w zamiary Boe. Dlaczego Chrystus ma panowa? Dlaczego jest czczony bardziej ode mnie?, pyta
ten potny anio.
Opuciwszy swoje miejsce tu obok Boga, Lucyfer poszed sia niezadowolenie wrd aniow. Pracujc skrycie i przez pewien czas ukrywajc swe
rzeczywiste zamiary pod pozorem szacunku dla Boga, usiowa wywoa niezadowolenie z praw, jakim podlegay niebiaskie istoty, twierdzc, e nakaday
one na nie pewne ograniczenia. Utrzymywa, e skoro anioowie posiadaj
wit natur powinni sucha wycznie nakazw swojej woli. Stara si
wzbudzi wspczucie dla siebie mwic, e Bg postpi z nim niesprawiedliwie, obdarzajc Chrystusa wikszymi zaszczytami. Twierdzi, e domagajc si
wikszej wadzy i czci nie dy do wywyszania siebie, lecz pragnie jedynie
zapewni wolno wszystkim mieszkacom nieba, aby tym sposobem mogli
osign wyszy poziom egzystencji.
Bg w swym wielkim miosierdziu dugo tolerowa poczynania Lucyfera.
Nie pozbawi go zajmowanego stanowiska, gdy po raz pierwszy objawi swoje
niezadowolenie, ani nawet wtedy, kiedy zacz przedstawia swe faszywe twierdzenia wiernym Bogu anioom. Dugo jeszcze pozostawa w niebie. Wci proponowano mu przebaczenie pod warunkiem skruchy i ulegoci. Stosowano
wszystko, na co tylko sta niezmierzon mio i mdro, by przekona Lucyfera, e jest w bdzie. Nigdy przedtem w niebie nie znano niezadowolenia.
Lucyfer pocztkowo sam nie wiedzia, dokd zaprowadz go jego poczynania,
nie rozumia rzeczywistego charakteru swoich uczu. Kiedy udowodniono mu,
e jego niezadowolenie jest bezpodstawne, doszed do przekonania, e jest w
bdzie, e boskie wymagania s sprawiedliwe, i e powinien je uzna przed
caym niebem. Gdyby to uczyni, uratowaby siebie i wielu aniow, bowiem nie
Ellen G. White
342
WIELKI BJ
nadzieja.pl
XXIX. Pochodzenie za
nadzieja.pl
istoty nie miay adnego pojcia o jego zej naturze. Nie mogy przewidzie
strasznych nastpstw, jakie spowodowaoby odrzucenie prawa Boego. Szatan
pocztkowo ukrywa swoje dzieo pod pozorem lojalnoci wobec Boga. Twierdzi, e chodzi mu o powikszenie czci oddawanej Bogu, o umocnienie Jego
rzdw i o dobro wszystkich mieszkacw nieba. Wpajajc w umysy aniow
znajdujcych si pod jego wadz niezadowolenie, udawa, e przeciwnie
stara si o jego usunicie. Gdy domaga si przeprowadzenia zmian w strukturze i prawach rzdu Boego, czyni to pod pretekstem, e jest to konieczne
w celu zachowania harmonii w niebie.
W swoim postpowaniu z grzechem Bg mg posugiwa si wycznie
sprawiedliwoci i prawd, natomiast szatan uywa tego, czego Bg nie mg
pochlebstwa i oszustwa. Lucyfer usiowa podwaa sowo Boe i system
rzdw twierdzc, e Bg nie postpuje sprawiedliwie narzucajc mieszkacom
nieba prawa i przepisy, e wymagajc posuszestwa i ulegoci od swych
stworze pragnie jedynie wywysza samego siebie. Trzeba wic byo wykaza
przed mieszkacami nieba, jak rwnie wszystkich innych wiatw, e rzdy
Boga s sprawiedliwe, a Jego zakon doskonay. Szatan udawa, e chodzi mu
tylko o dobro wszechwiata, ale wszyscy musieli zrozumie prawdziwy charakter tego uzurpatora i jego rzeczywisty cel, on za musia mie czas na ujawnienie si w swych niegodziwych uczynkach.
Niezgod, jaka powstaa w niebie na skutek jego poczyna, szatan przypisa prawu i rzdom Boym, ktre wedug jego twierdze stay si rdem
za. Owiadczy, e jego celem jest ulepszenie ustaw Boga. Dlatego byo konieczne, aby przedstawi istot swych de i wykaza, jaki bdzie skutek
proponowanych zmian w prawie Boym. Wasne dzieo szatana musiao go
potpi. Lucyfer od pocztku twierdzi, e nie wszczyna adnego buntu, dlatego te cay wszechwiat musia by wiadkiem zdemaskowania oszusta.
Gdy ju zdecydowano, e Lucyfer nie moe duej pozostawa w niebie,
Nieskoczona Mdro nawet wtedy jeszcze go nie zniszczya. Poniewa Bg
przyjmuje tylko sub wypywajc z mioci, posuszestwo ze strony Jego
stworze musi opiera si na przekonaniu o Boej sprawiedliwoci i dobroci.
Mieszkacy nieba i innych wiatw, nie przygotowani do zrozumienia natury
i skutkw grzechu, nie mogliby dopatrzy si sprawiedliwoci i miosierdzia
Boego w zniszczeniu szatana. Gdyby zosta natychmiast zgadzony, suyliby
Bogu raczej ze strachu ni z mioci. Wpyw zwodziciela nie zostaby cakowicie zniszczony i nie usunito by w peni ducha buntu. Zo musiao dojrze. Dla
dobra wszechwiata szatanowi pozwolono rozwin swe zasady, aby wszystkie
stworzone istoty ujrzay jego zarzuty przeciwko rzdom Boym we waciwym
wietle, by ju nikt nigdy nie kwestionowa sprawiedliwoci i miosierdzia
Boego oraz niezmiennoci Jego prawa.
Ellen G. White
344
WIELKI BJ
nadzieja.pl
XXIX. Pochodzenie za
nadzieja.pl
Ellen G. White
346
WIELKI BJ
nadzieja.pl
XXIX. Pochodzenie za
nadzieja.pl
nie bdzie mg poda adnego usprawiedliwienia. Usta wszystkich bd zamknite, wszystkie zbuntowane zastpy umilkn.
Krzy na Golgocie nie tylko wiadczy o niezmiennoci prawa, lecz take
ogasza caemu wszechwiatu, e zapat za grzech jest mier. Przedmiertny
okrzyk Zbawiciela: Wykonao si, by pogrzebowym dzwonem dla szatana.
Rezultat wielkiego boju, ktry trwa i rozwija si przez dugie wieki, zosta
ustalony; ostateczne wykorzenienie za stao si pewne. Syn Boy przeszed
przez bramy grobu, aby przez mier zniszczy tego, ktry mia wadz nad
mierci, to jest diaba (Hebr. 2,14). dza wywyszenia si skonia Lucyfera
do powiedzenia: Swj tron wynios ponad gwiazdy Boe (...) zrwnam si z
Najwyszym (Izaj. 14,13.14). Bg natomiast owiadczy: Obrc ci w popi
na ziemi (...) i nie bdzie ci a na wieki (Ezech. 28,18.19). Gdy nadejdzie
dzie, ktry pali jak piec (...) wszyscy zuchwali i wszyscy, ktrzy czynili zo,
stan si cierniem. I spali ich ten nadchodzcy dzie mwi Pan Zastpw
tak, e im nie pozostawi ani korzenia, ani gazki (Mal. 3,19).
Cay wszechwiat pozna natur i skutki grzechu. Cakowite wykorzenienie za, ktre na pocztku wywoaoby przeraenie aniow i przyniosoby
hab Bogu, teraz udowodni Jego mio i umocni chwa przed istotami
wszechwiata, ktre raduj si, gdy czyni Jego wol i maj w sercu Jego
prawo. Zo ju nigdy nie zaistnieje. Sowo Boe mwi: Utrapienie ju drugi
raz nie powstanie (Nah. 1,9). Prawo Boe, ktre szatan okreli jako niewolnicze jarzmo, bdzie szanowane jako prawo wolnoci. Dowiadczone stworzenia ju nigdy wicej nie odwrc si od Tego, ktrego charakter zosta w peni
objawiony jako nieskoczona i niezgbiona mdro.
Ellen G. White
348
WIELKI BJ
Rozdzia XXX
nadzieja.pl
nadzieja.pl
Ellen G. White
350
WIELKI BJ
brak im Jego Ducha. Grzech nie jest dla nich wstrtnym i obrzydliwym, tak
jak by dla ich Mistrza. Nie sprzeciwiaj si mu tak, jak to czyni Chrystus
z ca stanowczoci. Nie zdaj sobie sprawy ze za, jakie on powoduje, nie
uzmysawiaj sobie charakteru i mocy ksicia ciemnoci. Mao jest nienawici
do szatana i jego dziea, a wynika to z braku zrozumienia jego potgi, zoliwoci oraz wielkiego zasigu walki, jak prowadzi przeciwko Chrystusowi i
Jego Kocioowi. W tej kwestii panuje ogromne zwiedzenie. Ludzie nie zdaj
sobie sprawy, e ich wrg jest potnym wodzem, ktry wada umysami zych
aniow i prowadzi walk z Chrystusem wedug dobrze obmylanych planw
i taktyk, by przeszkodzi w dziele zbawienia czowieka. Wrd chrzecijan, a
nawet wrd duchownych, mao si mwi o szatanie, chyba e przypadkowo
podczas kazania. Przeoczaj oni dowody jego cigej aktywnoci i zwycistw,
lekcewa liczne przestrogi o jego chytroci, a nawet wydaje si, e nie wierz
w ogle w jego istnienie.
Podczas gdy ludzie nie s wiadomi posuni szatana, ten czujny wrg
ustawicznie depcze im po pitach. Jest obecny w naszych mieszkaniach, na
kadej ulicy naszych miast, w kocioach, na zgromadzeniach, wywouje tam
zamt oszukujc, zwodzc i rujnujc serca i ciaa mczyzn, kobiet oraz dzieci,
rozbija rodziny, sieje nienawi, ktnie, bunty i morderstwa. A wiat chrzecijaski uwaa, e te rzeczy pochodz od Boga i musz istnie.
Szatan cigle usiuje pokona lud Boy przez burzenie barier, ktre
dziel go od grzesznego wiata. Staroytny Izrael da si zwie do grzechu
przez to, e zwiza si zabronion przez Boga przyjani z poganami. W
podobny sposb ulega zwiedzeniu dzisiejszy duchowy Izrael: Bg wiata
tego zalepi umysy niewierzcych, aby im nie wiecio wiato ewangelii o
chwale Chrystusa, ktry jest obrazem Boga (II Kor. 4,4). Wszyscy, ktrzy
nie s zdecydowanymi naladowcami Chrystusa, s sugami szatana. W nieodrodzonym sercu kryj mio do grzechu oraz skonno do pielgnowania
i usprawiedliwiania go. W odnowionym sercu istnieje natomiast nienawi do
grzechu i zdecydowane przeciwstawienie si mu. Gdy chrzecijanie przebywaj w towarzystwie niezbonych i niewierzcych, wystawiaj si na pokusy.
Szatan ukradkiem zaciga na ich oczy zwodnicz zason. Nie dostrzegaj,
e takie towarzystwo przyniesie im duchow szkod. W miar jak upodabniaj si do wiata pod wzgldem charakteru, sw i czynw, staj si coraz
bardziej zalepieni.
Dostosowanie si do grzesznych zwyczajw zawsze zblia Koci do wiata, nigdy natomiast nie przyblia wiata do Chrystusa. Gdy chrzecijanin
zaprzyjania si z grzechem, staje si on dla niego coraz mniej odraajcy. Kto
wybiera towarzystwo sug szatana, ten wkrtce przestanie si obawia jego
wpywu. Jeli speniajc swe obowizki, staniemy wobec cikiej prby, podobnie jak Daniel na dworze krlewskim, to bdmy pewni, e Bg nas ochroni,
nadzieja.pl
nadzieja.pl
Ellen G. White
352
WIELKI BJ
nadzieja.pl
Rozdzia XXXI
Dziaalno aniow
ismo wite wyranie uczy o zwizku wiata widzialnego z niewidzialnym, o subie aniow Boych oraz o dziaalnoci zych duchw, co
nierozerwalnie splecione jest z histori ludzkoci. Istnieje coraz wiksza tendencja do niewiary w istnienie zych duchw, podczas gdy witych aniow,
posyanych na posug (...) dla tych, ktrzy zbawienie odziedziczy maj
(Hebr. 1,14), uwaa si za duchy ludzi zmarych. Lecz Pismo wite nie tylko
uczy o istnieniu aniow, zarwno dobrych, jak i zych, ale take dostarcza
niewtpliwych dowodw, e nie s oni bezcielesnymi duchami ludzi zmarych.
Anioowie istnieli ju przed stworzeniem czowieka, bowiem gdy zakadano fundamenty ziemi, gwiazdy poranne chrem, radonie si odezway i okrzyk
wydali wszyscy synowie Boy (Job 38,7). Po upadku czowieka anioowie
zostali posani, by strzec drzewa ycia; nastpio to jeszcze przed mierci
pierwszego czowieka. Anioowie s z natury doskonalsi od ludzi, gdy psalmista mwi, e czowiek zosta uczyniony mao mniejszy od aniow (Ps. 8,5).
Pismo wite informuje nas o liczbie, mocy i chwale tych niebiaskich
istot, o ich cznoci z Bogiem oraz o roli w dziele odkupienia: Pan na niebiosach utwierdzi swj tron, a krlestwo jego panuje nad wszystkimi (Ps. 103,19).
Prorok stwierdza: A gdy spojrzaem, usyszaem gos wielu aniow wokoo
tronu (Obj. 5,11). Anioowie jego, potni si, wykonujcy sowo jego (...)
penicy wol jego (Ps. 103,20) czekaj w sali audiencyjnej Krla krlw.
Prorok Daniel widzia, jak tysic tysicy suyo mu, a dziesi tysicy razy
dziesi tysicy stao przed nim (Dan. 7,10). Aposto Pawe mwi, e jest ich
niezliczona rzesza (patrz Hebr. 12,22). Jako posowie Boga anioowie poruszaj
si jako byskawice (Ezech. 1,14); tak olepiajca jest ich chwaa i tak szybki
ich lot. Oblicze anioa, ktry zjawi si u grobu Zbawiciela, byo jak byskawica, a jego szata biaa jak nieg. Spowodowao to, e stranicy zadreli przed
nim ze strachu i stali si jak nieywi (Mat. 28,3.4). Gdy Sancheryb, dumny
Asyryjczyk, zniewaa Boga i bluni Mu groc Izraelowi zniszczeniem, stao
si tej samej nocy, e wyszed anio Paski i pozbawi ycia w obozie asyryjskim
nadzieja.pl
Ellen G. White
354
WIELKI BJ
nadzieja.pl
nadzieja.pl
Historia Starego Testamentu rzadko wspomina o ich istnieniu i dziaalnoci. Dopiero w czasie pobytu Chrystusa na ziemi ze duchy objawiy sw
moc w najbardziej jaskrawy sposb. Jezus przyszed wykona plan zbawienia
ludzkoci, szatan natomiast postanowi zapewni sobie prawo panowania nad
wiatem. Udao mu si wprowadzi bawochwalstwo w kadej czci wiata, z
wyjtkiem Palestyny. Do tego jedynego kraju, ktry nie uleg cakowicie przemocy kusiciela, przyszed Chrystus, aby przekaza ludziom wiato z nieba.
Tutaj dwie rywalizujce ze sob potgi day wyraz swym deniom do. wadzy.
Jezus wycign ramiona zapraszajc do siebie wszystkich, ktrzy chcieli
uzyska przebaczenie i pokj. Moce ciemnoci wiedziay, e nie posiadaj nieograniczonej kontroli nad ludmi i rozumiay, e jeeli posannictwo Chrystusa
uda si, ich panowanie bdzie zakoczone. Szatan szala jak uwiziony lew i
buntowniczo objawia sw moc zarwno nad ciaami, jak i psychik ludzi.
W Nowym Testamencie znajdujemy wyrane przypadki ludzi optanych
przez ze duchy. Drczone w ten sposb osoby cierpiay nie tylko z powodu
chorb waciwych czowiekowi. Chrystus doskonale rozumia, z kim ma do
czynienia i bezbdnie rozpoznawa obecno zych duchw w danym czowieku.
Dobitny przykad liczby, potgi i zoliwoci zych duchw, jak rwnie
mocy i miosierdzia Jezusa podaje nam Pismo wite w historii uzdrowienia
optanego z krainy Gerazeczykw. w nieszcznik zrywa acuchy, jakimi
starano si go zwiza, wi si po ziemi, szala, pieni si, krzycza, tuk si
kamieniami i zagraa wszystkim, ktrzy si do niego zbliali. Skrwawione i
znieksztacone ciao oraz oszalay umys przedstawiay widok, ktry podoba
si ksiciu ciemnoci. Jeden z demonw, jakie optay nieszczliwca, powiedzia: Na imi mi Legion, gdy jest nas wielu (Mar. 5,9). W armii rzymskiej
legion skada si z 3-5 tys. ludzi. Zastpy szatana uformowane s w oddziay,
a ten, do ktrego naleay owe demony, liczy nie mniej ni legion.
Na rozkaz Jezusa ze duchy opuciy sw ofiar pozostawiajc mczyzn
spokojnie siedzcego u stp Zbawiciela. By teraz przy zmysach, cichy i poddany Jezusowi. Ale demonom pozwolono opta stado wi i zapdzi je do
morza. Dla Gerazeczykw strata wi bya waniejsza ni bogosawiestwo
udzielone przez Jezusa; usilnie prosili boskiego Lekarza, eby usun si z ich
granic. Taka reakcja bya rezultatem pracy szatana. Zrzuciwszy win za wyrzdzon szkod na Jezusa, rozbudzi w ludziach obaw i nie pozwoli im
wysucha Zbawiciela. Szatan ustawicznie oskara chrzecijan jako sprawcw
strat, nieszcz i cierpie, aby oskarenia nie spady na tych, na ktrych
powinny na niego i jego aniow.
Jednak zamiary Chrystusa nie zostay zniweczone. Pozwoli On zym
duchom zniszczy trzod wi, aby w ten sposb zgani tych ydw, ktrzy dla
zysku hodowali te nieczyste zwierzta. Gdyby Chrystus nie powstrzyma demonw, zapdziyby one w morze nie tylko winie, lecz take ich wacicieli i
Ellen G. White
356
WIELKI BJ
pasterzy. Ludzie ci zostali ocaleni jedynie dziki Jego mocy uytej miosiernie
dla ich dobra. Poza tym, wypadek ten zdarzy si dlatego, by uczniowie Jezusa
mogli by wiadkami okrutnej mocy szatana, jak posiada on zarwno nad
ludmi, jak i zwierztami. Zbawiciel pragn, by Jego naladowcy poznali
wroga, z ktrym maj si zmierzy, eby nie zostali zwiedzeni i zwycieni jego
chytroci. Byo te Jego wol, aby mieszkacy tej okolicy ujrzeli moc amic
wizy szatana i uwalniajc jego niewolnikw. Jezus odszed, ale uwolniony w
cudowny sposb mczyzna pozosta w swej krainie, by gosi miosierdzie
wielkiego Dobroczycy.
W Pimie witym opisane s jeszcze inne podobne wydarzenia. Sprawozdaje ono o crce niewiasty syrofenickiej, drczonej okropnie przez diaba,
ktrego Jezus wypdzi swoim sowem (patrz Mat. 12,22), o modziecu majcym ducha niemego, ktry czsto go rzuca nawet w ogie i wod, eby
go zgubi (patrz Mar. 9,17-27), o optanym przez ducha nieczystego, ktry
zakca sobotni spokj w synagodze w Kafarnaum (patrz uk. 4,33-36).
Wszystkich tych ludzi uzdrowi litociwy Zbawiciel. Prawie w kadym przypadku Chrystus zwraca si do demona jak do inteligentnej istoty, rozkazujc
mu wyj z danej osoby i nie drczy jej wicej. Gdy uczestnicy naboestwa
w Kafarnaum ujrzeli potn moc Jezusa, zdumienie ogarno wszystkich i
mwili midzy sob: C to za mowa, e majc wadz nakazuje duchom
nieczystym, a wychodz? (uk. 4,36).
Ludzie optani przez demony przedstawieni s zwykle jako bardzo cierpicy, jednak byy wyjtki od tej reguy. W celu zdobycia nadprzyrodzonej
mocy niektrzy sami zapraszali do siebie szatana. Tacy oczywicie nie byli w
konflikcie z demonami. Do tej grupy naleeli ci, ktrzy posiadali ducha wieszczego. Szymon czarnoksinik, czarownik Elimas i dziewczyna, ktra chodzia
w lad za Pawem i Sylasem w Filippi.
Nikomu bardziej nie zagraa wpyw zych duchw jak tym, ktrzy pomimo jasnych i dostatecznych wiadectw Pisma witego zaprzeczaj istnieniu i dziaalnoci diaba oraz jego zych aniow. Dopki nie wiemy nic o ich
postpkach, maj wprost niepojt przewag. Wielu ulega ich podszeptom
mylc, e postpuj wedug nakazw wasnego umysu. Dlatego w miar jak
zbliamy si do koca czasu, kiedy szatan bdzie dziaa z najwiksz moc,
by zwodzi i niszczy, rozpowszechnia on wszdzie przekonanie, e w ogle
nie istnieje. Jest to jego taktyka, za pomoc ktrej maskuje siebie i sposb
swej walki. Ten wielki zwodziciel niczego tak bardzo si nie boi, jak rozpoznania przez ludzi jego metod dziaania. Aby jak najskuteczniej zamaskowa
swj prawdziwy charakter i zamierzenia, spowodowa to, e przedstawia si
go w sposb nie wywoujcy innego uczucia oprcz miechu i pogardy. Zadowolony jest, gdy maluje si go w postaci miesznej, brzydkiej i karykaturalnej jako pzwierz, i pczowieka. Podoba mu si, gdy syszy, jak jego
nadzieja.pl
nadzieja.pl
Ellen G. White
358
WIELKI BJ
Rozdzia XXXII
Sida szatana
ielki bj midzy Chrystusem a szatanem, trwajcy ju prawie sze tysicy lat, wkrtce ma si skoczy, z tego powodu szatan podwaja swoje
wysiki, aby zniszczy dzieo prowadzone przez Chrystusa w celu zbawienia
czowieka, a tego uwizi w swych sidach. Celem, do ktrego szatan dy, jest
utrzymanie ludzi w ciemnoci i w niepokutujcym stanie a do czasu, kiedy
skoczy si porednicza suba Jezusa i nie bdzie ju ofiary za grzech.
Kiedy ludzie nie usiuj sprzeciwia si jego mocy, gdy w Kociele i w
wiecie panuje obojtno, wwczas szatan jest zadowolony, gdy nie musi si
obawia, e straci tych, ktrzy s niewolnikami jego woli. Ale gdy pojawia si
gdzie zainteresowanie sprawami wiecznoci, a ludzie pytaj: Co mam czyni,
aby by zbawionym?, wzmaga sw czujno i stara si sw moc sprzeciwi
sile Chrystusa oraz przeciwdziaa wpywowi Ducha witego.
Pismo wite sprawozdaje, e gdy pewnego razu anioowie przyszli przed
oblicze Boga, szatan przyby razem z nimi (patrz Job 1,6), ale nie po to, by
pokoni si wiecznemu Krlowi, zjawi si tam, aby zoliwie oskary sprawiedliwych. W tym samym celu obecny jest zawsze tam, gdzie ludzie zbieraj
si, by wielbi Boga. Ukryty dla ludzkiego oka dziaa pilnie, aby opanowa
myli modlcych si; jak przebiegy wdz ukada swe plany napaci. Gdy widzi,
e posowie Boy studiuj Pismo wite, zapoznaje si z tematem, ktry zamierzaj przedstawi suchaczom, a nastpnie uywa caej swej chytroci i przewrotnoci, aby tak uoy okolicznoci, by poselstwo nie dotaro do tych,
ktrych chce zwie wanie w tej kwestii. Osoby najbardziej potrzebujce
ostrzeenia, zawika w sprawy nie cierpice zwoki i wymagajce ich obecnoci
lub w jakikolwiek inny sposb przeszkodzi im w wysuchaniu Sowa Boego,
ktre mogoby si. sta dla nich woni ku yciu wiecznemu.
Szatan widzi take sugi Boe zaniepokojone ciemnoci duchow, jaka
spowija ludzi, syszy ich gorliwe modlitwy o ask i moc, aby zdoali przeama
barier obojtnoci, beztroski i lenistwa. Ze zdwojon gorliwoci uywa wtedy swych podstpw, skania ludzi do pobaania apetytowi lub zaspokajania
nadzieja.pl
nadzieja.pl
innych podliwoci i w ten sposb paraliuje ich wraliwo tak, e nie sysz
tego, co jest im bardzo potrzebne.
Szatan dobrze wie, e ci ktrych skoni do zaniedbania modlitwy i studiowania Pisma witego, zostan przez niego pokonani. Dlatego stosuje
najrozmaitsze sposoby opanowania umysu czowieka. Zawsze istniaa grupa
ludzi, ktrzy uwaali si za pobonych, ale zamiast wzrasta w poznaniu
prawdy, uczynili sw religi staym wyszukiwaniem bdw w charakterze lub
wierze tych, z ktrymi si nie zgadzali. Tacy ludzie s praw rk szatana.
Wielu jest oskarycieli braci, ktrzy s zawsze czynni wtedy, gdy Bg dziaa
lub gdy Jego sudzy oddaj nalen Mu cze. Stawiaj oni w faszywym
wietle sowa i czyny tych, ktrzy miuj prawd i suchaj jej. Przedstawiaj
gorliwych, szczerych i oddanych naladowcw Chrystusa jako oszukanych lub
oszukujcych. Bdnie interpretuj motywy kadego szlachetnego i dobrego
czynu, rozgaszaj oszczerstwa i wzbudzaj podejrzliwo w umysach niedowiadczonych. W kady moliwy sposb staraj si, aby to, co jest czyste i
sprawiedliwe, uwaano za ze i zwodnicze.
Kady jednak musi by wiadomy tego, co to za ludzie. atwo mona
pozna, czyimi s dziemi, kogo naladuj i czyje polecenia speniaj: Po ich
owocach poznacie ich (Mat. 7,16). Ich postpowanie podobne jest do zachowania szatana, tego zjadliwego oszczercy i oskaryciela braci naszych (Obj.
12,10).
Szatan ma wielu poddanych, ktrzy chtnie uywaj wszelkich moliwych bdw, aby usidli czowieka; faszerstwa dostosowuj do upodoba i
zdolnoci tych, ktrych Lucyfer chce zniszczy. Stara si on, by w Kociele
znalazy si osoby nieszczere i nie odrodzone, ktre wzbudzaj wtpliwo oraz
niewiar i przeszkodz w ten sposb osobom dostrzegajcym rozwj dziea
Boego i angaujcym si w nie. Wielu nie posiadajcych prawdziwej wiary w
Boga i Jego Sowo zgadza si z pewnymi zasadami prawdy, przyjmowani s w
szeregi wierzcych i t drog wprowadzaj do Kocioa nauki, ktre aczkolwiek s bdne, uwaa si za zgodne z Pismem witym.
Twierdzenie, e nie ma znaczenia, w co ludzie wierz, jest jednym z najskuteczniejszych zwiedze szatana. On wie, e prawda przyjta w mioci uwica czowieka, ktry j przyj, dlatego te stara si stale podsuwa faszywe
teorie, inn ewangeli oraz przerne bajki. Od pocztku sudzy Boy walczyli
z faszywymi nauczycielami nie tylko jako zoliwymi ludmi, lecz take jako
roznosicielami bdw doprowadzajcych czowieka do zguby. Eliasz, Jeremiasz
oraz aposto Pawe stanowczo i bez obaw sprzeciwiali si tym, ktrzy odprowadzali ludzi od Sowa Boego. Wolnomylicielstwo, uwaajce waciw religijn
wiar za co bez znaczenia, nie znalazo uznania u tych obrocw prawdy.
Bdne i dziwaczne interpretacje Pisma witego oraz liczne sprzeczne ze
sob pogldy dotyczce wiary, jakie znajdujemy w dzisiejszym chrzecija-
Ellen G. White
360
WIELKI BJ
stwie, s dzieem naszego najwikszego wroga, ktry tak chce zmyli ludzi,
aby nie rozpoznali prawdy. Niezgod i rozam istniejce w Kocioach rnych
wyzna chrzecijaskich mona w duym stopniu przypisa panujcej praktyce interpretowania Pisma witego w celu poparcia wasnych teorii. Zamiast
dokadnie i z pokor bada Sowo Boe, aby pozna wol Jego Autora, wielu
przeglda Bibli tylko po to, by znale w niej co niezwykego i oryginalnego.
Aby poprze bdne nauki i niechrzecijaskie zwyczaje, niektrzy wyrywaj z caoci Pisma witego pewne teksty lub tylko poow zdania i przytaczaj je na potwierdzenie swych pogldw nawet wwczas, gdy po uwzgldnieniu drugiej czci tego zdania, cao cytowanego tekstu nabiera cakiem
innego znaczenia. Z chytroci szatana posuguj si nie czcymi si z sob
wypowiedziami, by obroni swe samolubne denia. Wielu wiadomie przekrca teksty Sowa Boego. Inni, posiadajcy bujn wyobrani, tumacz przenonie i symbole Pisma witego tak, by odpowiaday, ich urojeniom, nie
zwracajc przy tym uwagi na wiadectwo Sowa Boego, ktre samo jest
interpretatorem, a potem swe wasne mniemania przedstawiaj jako nauki
biblijne.
Jeeli studiujcy Pismo wite nie czyni tego z modlitw i pokor,
wwczas znaczenie zarwno prostych, jak, i trudnych tekstw Biblii bdzie
przez nich niewaciwie zrozumiane. Papiescy duchowni wybieraj takie wypowiedzi Pisma witego, ktre najlepiej su ich celom, a nastpnie interpretuj je po swojemu i podaj ludziom do wierzenia, odmawiajc im prawa do
osobistego zrozumienia nauk biblijnych. Cae Pismo wite powinno by udostpnione i przedstawione ludziom w jego dosownym brzmieniu. W przeciwnym przypadku byoby lepiej, gdyby wcale nie znali nauk Biblii, ni by mieli
je podane w sfaszowanej postaci.
Pismo wite jest przewodnikiem dla wszystkich, ktrzy pragn zaznajomi si z wol Stwrcy. Ludzie otrzymali od Boga nieomylne sowa proroctw;
anioowie, a nawet sam Chrystus zstpili, aby objawi Danielowi i Janowi
wydarzenia, ktrych wkrtce bdziemy wiadkami. Te wane sprawy, dotyczce naszego zbawienia, nie pozostay w tajemnicy, nie zostay rwnie przedstawione w sposb, ktry wprowadziby w zakopotanie lub bd szczerego poszukiwacza prawdy. Pan powiedzia przez proroka Habakuka: Zapisz to, co widziae, i wyryj to na tablicach, aby to mona szybko przeczyta (Hab. 2,2).
Kady, kto z modlitw bada Pismo wite, moe je zrozumie. Kady szczery
czowiek znajdzie wiato prawdy: wiato wschodzi sprawiedliwemu (Ps.
97,11). aden Koci nie moe wzrasta w witoci, jeli jego czonkowie nie
szukaj prawdy tak gorliwie, jak szuka si ukrytego skarbu.
Haso liberalizm zalepia ludzi tak, e nie dostrzegaj podstpw przeciwnika, podczas gdy on cierpliwie zda do swego celu. Jeli udaje mu si
wysun ludzkie teorie ponad nauki Biblii, wwczas prawo Boe jest odrzuca-
nadzieja.pl
nadzieja.pl
Ellen G. White
362
WIELKI BJ
nadzieja.pl
nadzieja.pl
Ellen G. White
364
WIELKI BJ
nadzieja.pl
nadzieja.pl
Ellen G. White
366
WIELKI BJ
nadzieja.pl
Ale przez niechtne usta proroka Duch Boy przepowiedzia powodzenie wybranego ludu i skarci gupot oraz zoliwo jego nieprzyjaci: Bogosawieni s, ktrzy ci bogosawi, a przeklci, ktrzy ci przeklinaj (IV Moj.
24,9).
W owym czasie lud izraelski by wierny Bogu i dopki pozosta posuszny
Jego zakonowi, nie moga go zwyciy adna ziemska ani piekielna moc. Lecz
w kocu udao si Balaamowi sprowadzi na Izraelitw przeklestwo, ktre
chcia wypowiedzie, dokona tego oczywicie przez zwiedzenie ich do grzechu,
kiedy lud przekroczy przykazania Boe, odczy si od Boga i musia odczu
moc niszczyciela.
Szatan dobrze wie, e nawet najsabszy czowiek, o ile pozostaje w Chrystusie, moe skutecznie walczy z zastpami ciemnoci i gdyby nawet sam
stan przed nim otwarcie, zostaby odparty. Stara si wic wywabi onierzy
krzya z ich twierdzy, aby wychodzc z ukrycia wraz ze sw armi mg
zniszczy wszystkich, ktrzy wstpi na jego teren. Jedynie pokornie ufajc
Bogu i przestrzegajc wszystkich Jego przykaza moemy mie sta ochron.
Nikt nie jest bezpieczny przez dzie ani godzin, jeli si nie modli.
Szczeglnie powinnimy prosi Pana o mdro dla zrozumienia Jego sowa.
W Sowie Boym objawione s podstpy szatana, jak rwnie sposoby, jakimi
moemy go skutecznie odeprze. Szatan jest mistrzem w cytowaniu tekstw z
Pisma witego i interpretowaniu ich na swj sposb, tak aby nas doprowadzi do upadku. Powinnimy z pokor w sercu studiowa Bibli i nigdy nie
zapomina o naszej zalenoci od Boga. Strzegc si stale atakw szatana,
powinnimy bez przestanku modli si: I nie wd nas na pokuszenie.
Rozdzia XXXIII
nadzieja.pl
Ellen G. White
368
WIELKI BJ
nadzieja.pl
nadzieja.pl
Ellen G. White
370
WIELKI BJ
nadzieja.pl
nadzieja.pl
Ellen G. White
372
WIELKI BJ
wszelkich pokus, wolnego i oczyszczonego od zepsucia grzechu oraz dopuszczonego po uprzednim uwiceniu i wywyszeniu do zgromadzenia wzniesionego do
nieba radosnych duchw. Jedyn pociech dla Dawida byo to, e umiowany
syn, daleki teraz od grzechu i cierpie, odszed tam, gdzie najwzniolejsze tchnienia
Ducha witego owion jego ciemn dusz, gdzie umys chon bdzie mdro
nieba a serce niemierteln mio; tak przygotowany, majc uwicon natur,
bdzie rozkoszowa si spokojem i towarzystwem dziedzicw niebios. Wypowiadajc te myli, dajemy wyraz naszemu przekonaniu, e zbawienie nie zaley od
niczego, co moemy uczyni w naszym yciu, nie zaley te od stanu serca, ani
od naszej wiary lub wyznania religijnego.
W taki oto sposb rzekomy suga Chrystusa powtarza kamstwo, wypowiedziane przez wa w raju: Na pewno nie umrzecie, gdy tylko zjecie z
niego, otworz si wam oczy i bdziecie jak Bg. Owiadcza, e najpodlejsi
grzesznicy mordercy, zodzieje i cudzoonicy bd po mierci przygotowani, aby wej do krlestwa niemiertelnego szczcia.
Z czego ten faszerz Pisma witego wyciga taki wniosek? Ot z jednego wiersza, ktry wyraa poddanie si Dawida zrzdzeniom Opatrznoci:
Potem pragn krl Dawid widzie Absaloma, bo ju by odaowa mierci
Amnonowej. Jego dotkliwy smutek zagodnia z czasem, myli zwrciy si od
umarego syna ku ywemu, ktry sam uda si na wygnanie ze strachu przed
sprawiedliw kar za swj czyn. I ten tekst ma by dowodem, e kazirodczy,
pijany Amnon zosta po mierci natychmiast przeniesiony do przybytkw szczcia, by tam dozna oczyszczenia i przygotowania do przebywania z bezgrzesznymi anioami! To rzeczywicie pikna bajka, uspokajajca nieodrodzone serca! Jest to nauka samego szatana i dziaa skutecznie. Czy mona si dziwi,
e przy takiej samej niezbonoci stale si powiksza?
Sposb postpowania tego faszywego nauczyciela jest typowy dla wielu
innych. Kilka sw Pisma witego wyrywa si z kontekstu, ktry w wielu
wypadkach wykazaby, e ich znaczenie jest cakowicie przeciwne narzucanej
im interpretacji. Takie oderwane wiersze przekrca si i uywa na poparcie
nauk nie majcych adnych podstaw w Sowie Boym. Zacytowany wyej tekst
jako dowd, e pijany Amnon znalaz si w niebie, jest wnioskiem sprzecznym
z wyranym i stanowczym owiadczeniem Pisma witego, e aden pijak nie
odziedziczy krlestwa Boego (I Kor. 6,10). W taki sposb sceptycy i niewierzcy zmieniaj prawd na kamstwo, ktre zwiodo ju mnstwo ludzi i upio
ich w kolebce faszywego bezpieczestwa.
Gdyby byo prawd to, e dusze wszystkich ludzi id po mierci bezporednio do nieba, pragnlibymy raczej mierci ni ycia. Rzeczywicie, wielu
wierzcych tej teorii popenio samobjstwo. Gdy jestemy przygnieceni kopotami, utrapieniami i rozczarowaniami, wydaje nam si, e atwo jest przeci
kruch ni ycia i unie si w wiecznie szczliwy wiat.
nadzieja.pl
nadzieja.pl
Ellen G. White
374
WIELKI BJ
nadzieja.pl
nadzieja.pl
Ellen G. White
376
WIELKI BJ
wienia wszyscy bd wyprowadzeni ze swych grobw: Nastpi zmartwychwstanie sprawiedliwych i niesprawiedliwych (Dz. 24,15); Albowiem jak
w Adamie wszyscy umieraj, tak te w Chrystusie wszyscy zostan oywieni
(I Kor. 15,22). Istnieje jednak rnica midzy tymi dwoma grupami ludzi,
ktre powstan: Wszyscy w grobach usysz gos jego, i wyjd ci, co dobrze
czynili, by powsta do ycia, a inni, ktrzy le czynili, by powsta na sd
(Jan 5,28.29). Ci, ktrych uznano za godnych zmartwychwstania do ycia,
s bogosawieni i wici, nad nimi druga mier nie ma mocy (Obj. 20,6),
ale ci, ktrzy nie zapewnili sobie przebaczenia dziki skrusze i wierze, musz
otrzyma kar za swe przestpstwa zapat za grzech. Ponios kar
wedug swoich uczynkw, rn pod wzgldem trwania i nasilenia, ktra
ostatecznie skoczy si drug mierci. Poniewa Bg nie moe, pozostajc w
zgodzie ze swoj sprawiedliwoci i miosierdziem, zbawi grzesznika w jego
grzechach, pozbawia go istnienia, ktre grzesznik straci na skutek swych
przestpstw, i ktrego okaza si niegodnym. Natchniony pisarz mwi: Jeszcze troch, a nie bdzie bezbonego, spojrzysz na miejsce jego, a ju go nie
bdzie (Ps. 37,10). Inny za stwierdza: (...) bdzie z nimi tak, jak gdyby ich
nigdy nie byo (Abd. 16). Okryci hab zgin w wiecznym zapomnieniu.
W ten sposb nastanie koniec grzechu wraz z nieszczciem i zniszczeniem, ktre byo jego rezultatem. Psalmista mwi: Zgubie bezbonych, imi
ich wymazae na wieki wiekw. Klsk ponieli nieprzyjaciele. Nigdy nie
podnios si z ruin (Ps. 9,6-7). Jan w Ksidze Objawienia, spogldajc na
sytuacj w wiecznoci, syszy oglny hymn pochwalny, nie zakcony adn
dysharmoni. Syszy, jak wszelkie stworzenie na niebie i ziemi piewa o chwale
Boga (por. Obj. 5,13). Nie bdzie adnych grzesznikw, ktrzy by blunili
Bogu, wijc si w nieskoczonych mkach, adne nieszczsne istoty znajdujce
si w piekle nie bd docza swych krzykw do pieni zbawionych.
Z bdnego przekonania o niemiertelnoci duszy wywodzi si nauka o
wiadomoci po mierci nauka, ktra podobnie jak doktryna o wiecznych
mkach, jest przeciwna wypowiedziom Pisma witego, rozumowi oraz naszym ludzkim uczuciom. Wedug powszechnego wierzenia zbawieni w niebie
wiedz o wszystkim, co si dzieje na ziemi, a szczeglnie o yciu swych przyjaci, ktrych tu pozostawili. Lecz jake mog zbawieni umarli by szczliwi
wiedzc o kopotach yjcych, o grzechach, ktre popeniaj ich umiowani
oraz o smutkach, rozczarowaniach i udrkach ziemskiego ycia? Ile szczcia
moe da niebo tym, ktrzy w niewidzialnej postaci czuwaj nad swymi przyjacimi na ziemi? Jake odraajca jest myl, e z chwil mierci ciaa, dusza
niepokutujcego czowieka trafia do ognia w piekle! Jak bezdenn trwog
musz przeywa ci, ktrzy patrz, jak ich najblisi odchodz do grobu nie
przygotowani i jak rozpoczyna si dla nich wieczna mka! Wielu wpado w
obd na skutek tej przeraajcej myli.
nadzieja.pl
nadzieja.pl
Ellen G. White
378
WIELKI BJ
nadzieja.pl
nadzieja.pl
stwierdza, e wyznaczono specjalny czas wwczas nalecy jeszcze do przeszoci w ktrym odbdzie si sd nad wiatem.
Aposto Juda ma na myli ten sam okres, gdy mwi: Aniow za, ktrzy
nie zachowali zakrelonego dla nich okrgu, lecz opucili wasne mieszkanie,
trzyma w wiecznych ptach w ciemnicy na wielki dzie sdu (Judy 6). Nastpnie cytuje sowa Henocha: Oto przyszed Pan z tysicami swoich witych, aby dokona sdu nad wszystkimi (Judy 14-15). Aposto Jan owiadcza,
e widzia umarych, wielkich i maych, stojcych przed tronem, i ksigi
zostay otwarte (...) i osdzeni zostali umarli na podstawie tego, co zgodnie z
ich uczynkami byo napisane w ksigach (Obj. 20,12).
Jeli umarli rozkoszuj si ju szczciem w niebie lub wij si z blu w
pomieniach pieka, to po co ma by jeszcze przyszy sd? Nauki Sowa Boego
dotyczce tych wanych kwestii nie s ani niejasne, ani sprzeczne, kady moe
je zrozumie. Jednak jak uczciwy czowiek moe dopatrzy si mdroci bd
sprawiedliwoci w przyjtej powszechnie teorii? Czy sprawiedliwi po zbadaniu
na sdzie ich ycia usysz pochwa: Dobrze, sugo dobry i wierny (...) wejd
do radoci Pana swego (Mat. 25,21), jeli ju przebywaj w Jego obecnoci,
moe przez dugie wieki? Czy niezbonych wywoa si z miejsca ich mk po
to tylko, by usyszeli z ust sdziego caej ziemi wyrok: Idcie precz ode mnie,
przeklci, w ogie wieczny (Mat. 25,41)? To jest szyderstwo, bezwstydne
kwestionowanie Boej mdroci i sprawiedliwoci!
Teoria o niemiertelnoci duszy bya jedn z tych faszywych nauk, jakie
Rzym przej z pogastwa i wczy do religii chrzecijaskiej. Marcin Luter
zalicza j do owych potwornych bajek, ktre stanowi cz mietnika rzymskich dekretw (E. Petavel, The Problem of Immortality, s. 255). Komentujc
sowa Salomona z Ksigi Kaznodziei mwice o tym, e umarli o niczym nie
wiedz, reformator stwierdzi: Jest to jeszcze jedno miejsce, ktre dowodzi, e
umarli nic nie odczuwaj. Nie ma tam mwi ani dziaania, ani zmysw,
ani poznania, ani mdroci. Salomon twierdzi wic, e umarli pi i w ogle
nic nie odczuwaj. Umarli bowiem spoczywaj tam nie liczc dni ani lat, a gdy
si obudz, zdawa im si bdzie, e spali zaledwie jedn minut (M. Luter,
Exposition of Salomons Book Called Ecclesiastes, s. 152).
Nigdzie w Pimie witym nie znajdziemy wypowiedzi na temat tego, e
sprawiedliwi otrzymuj nagrod, a niezboni kar w momencie mierci. Patriarchowie i prorocy nie pozostawili adnego takiego zapewnienia. Rwnie
Chrystus i apostoowie nie wspominali o tym. Biblia natomiast uczy, e umarli
nie id od razu do nieba. Powiedziane jest natomiast o nich, e pi a do
zmartwychwstania (patrz I Tes. 4,14, Job 14,10-12). W dniu, gdy zrywa si
srebrny sznur i tucze zota czasza (patrz Kazn. 12,6), gin wszystkie myli
czowieka. Ci, ktrzy schodz do grobu, pozostaj w milczeniu. Nie wiedz, co
si dzieje pod socem (patrz Job 14,21). Jest to bogi odpoczynek dla strudzo-
Ellen G. White
380
WIELKI BJ
nadzieja.pl
Rozdzia XXXIV
Spirytyzm
uba witych aniow, o ktrej uczy Biblia, jest najbardziej radosn i
cenn prawd dla kadego naladowcy Chrystusa. Niestety bdy popularnych teologw zaciemniy i znieksztaciy t nauk. Doktryna o przyrodzonej niemiertelnoci, zapoyczona z pogaskiej filozofii i wcielona do wiary
chrzecijaskiej w okresie odstpstwa, zastpia prawd, o ktrej tak wyranie
uczy Pismo wite, e umarli o niczym nie wiedz. Mnstwo ludzi zaczo
wierzy, e duchy zmarych s owymi duchami usugujcymi, posanymi dla
tych, ktrzy maj odziedziczy zbawienie. Pogld ten utrzymywa si, pomimo e Pismo wite mwi o istnieniu niebiaskich aniow oraz o ich zwizku
z histori czowieka zanim ktokolwiek z ludzi umar.
Nauka o wiadomoci czowieka po mierci, a przede wszystkim wiara w
to, e duchy zmarych powracaj, aby usugiwa yjcym, utorowaa drog
nowoczesnemu spirytyzmowi. Jeli umarli dopuszczeni s przed oblicze Boga
i witych aniow oraz posiadaj wiedz o wiele przewyszajc t, jak mieli
za ycia, to czemu nie mieliby wraca na ziemi, by owieca i poucza yjcych? Jeeli, jak ucz popularni teolodzy, duchy zmarych unosz si nad
swymi przyjacimi na ziemi, to dlaczeg nie wolno by im byo obcowa z
nimi, ostrzega ich przed zem lub pociesza w smutku? Jake ci, ktrzy
wierz w wiadomo czowieka po mierci, mog odrzuca to, co przychodzi
do nich jako boskie wiato za porednictwem wywyszonych duchw? T
wanie nauk wykorzystuje szatan dla wasnych celw. Upadli anioowie,
wykonujcy jego rozkazy, zjawiaj si jako posowie ze wiata duchw. Ksi
za twierdzc, e wprowadza yjcych w kontakt z umarymi, wywiera swj
zgubny wpyw na umysy ludzi.
Moe on ukaza ludziom postacie ich zmarych przyjaci. Oszustwo to
jest doskonae, znajomy wygld, gos, sowa wszystko to podrabia z zadziwiajc dokadnoci. Wielu pociesza si zapewnieniem, e ich umiowani
doznaj szczcia w niebie i nie podejrzewajc adnego niebezpieczestwa, daj
posuch duchom zwodzcym i naukom diabelskim.
nadzieja.pl
Ellen G. White
382
WIELKI BJ
nadzieja.pl
XXXIV. Spirytyzm
nadzieja.pl
do ludzi wszystkich stanw i do rozmaitych okolicznoci. Osobom kulturalnym i wyksztaconym przedstawia spirytyzm w jego bardziej intelektualnej i
subtelnej postaci i w ten sposb udaje mu si zapa wielu w swe sida.
Mdro, jakiej dostarcza spirytyzm, okrelona jest przez apostoa Jakuba nie
jako ta, ktra z gry zstpuje, lecz przyziemna, zmysowa, demoniczna (Jak.
3,15). Oczywicie wielki zwodziciel ukrywa ten fakt, poniewa pokrzyowaby
jego zamierzenia. Ten, ktry odziany w jasno niebiaskich serafinw potrafi
zjawi si przed Chrystusem w czasie Jego pobytu na pustyni, przychodzi teraz
do ludzi w przebraniu anioa wiatoci, by wyda si im jak najbardziej
atrakcyjnym. Apeluje do rozumu, przedstawiajc wzniose teorie lub porywajce sceny, wywouje zachwyt i zdobywa uczucia swoim krasomwczym opisem
mioci oraz miosierdzia. Pobudza wyobrani i skania ludzi do tak wielkiego
mniemania o swojej mdroci, e zaczynaj gardzi Wiekuistym Bogiem. Ta
potna istota, ktra omielia si zawie Zbawiciela na bardzo wysok gr
i pokaza Mu wspaniaoci wszystkich krlestw ziemi, przedstawia ludziom
swe pokusy w taki sposb, e opanuje umysy wszystkich, ktrzy nie s
osonici Bo moc.
Szatan oszukuje ludzi podobnie jak oszuka Ew w raju, mianowicie
przez schlebianie, wzniecanie dzy zdobycia zakazanej wiedzy oraz rozbudzanie ambicji wywyszania si. Pielgnowanie tych zych skonnoci spowodowao jego wasny upadek i dziki nim usiuje doprowadzi rwnie ludzi do ruiny:
Bdziecie jako Bg owiadcza znajcy dobro i zo (I Moj. 3,5). Spirytyzm uczy, e czowiek jest stworzeniem cigle rozwijajcym si, jego przeznaczeniem ju od urodzenia jest postpowanie naprzd, a do osignicia
wiecznoci, a nawet samego bstwa: Kady umys bdzie osdza si sam, a
nie bdzie go sdzi nikt inny. Sd ten bdzie suszny, poniewa jest to wasny
sd (...). Tron jest w tobie samym. Pewien zwolennik spirytyzmu powiedzia,
gdy obudzia si w nim duchowa wiadomo: Moi blini byli wszyscy
bezgrzesznymi pbogami. Inny za owiadcza: Kada sprawiedliwa i doskonaa istota jest Chrystusem.
W taki sposb zamiast sprawiedliwoci i doskonaoci nieskoczonego
Boga prawdziwego celu uwielbienia, zamiast doskonaej sprawiedliwoci
Jego zakonu prawdziwej miary ludzkich czynw, szatan podsun grzeszn
i omyln natur czowieka jako jedyny przedmiot uwielbienia i jedyn regu
sdu lub miar charakteru. Jest to postpowanie, ktre nie wiedzie czowieka
w gr, lecz w d.
Prawidowoci dotyczc naszego umysowego, jak i duchowego rozwoju
jest fakt zmieniania si pod wpywem obserwacji. Umys stopniowo dostosowuje si do zagadnie, na ktrych si koncentruje. Upodabnia si do tego, co mie
i co szanuje. Czowiek nigdy nie wzniesie si wyej od wyznaczonego przez
siebie wzorca moralnoci, do niczego wyszego nie dojdzie. Bdzie si raczej
Ellen G. White
384
WIELKI BJ
stacza coraz niej. Jedynie aska Boa ma moc podniesienia czowieka. Pozostawiony samemu sobie czowiek niechybnie bdzie si stacza w d.
Ludziom ulegajcym swym namitnociom, miujcym zabawy i zmysowo, spirytyzm jawi si w mniej delikatnej postaci, ni wyksztaconym i
uduchowionym, gdy w jego brutalnych formach ci pierwsi znajduj to, co
odpowiada ich skonnociom. Szatan zna wszelkie przejawy uomnoci ludzkiej
natury, zapamituje grzechy, ktre dana osoba jest skonna popeni, a nastpnie stara si, by nie zabrako okazji do zaspokojenia zych skonnoci. Kusi
ludzi, by naduywali tego, co jest dozwolone, aby przez brak wstrzemiliwoci
osabili swoje fizyczne, duchowe i moralne siy. Zniszczy ju i niszczy w
dalszym cigu tysice ludzi ulegajcych namitnociom, powodujc w ten sposb
degeneracje caej natury czowieka. Dla przypiecztowania swego dziea owiadcza za porednictwem duchw, e prawdziwa wiedza stawia czowieka ponad
prawo, e cokolwiek istnieje, jest suszne, e Bg nie potpia, i e adne
popeniane grzechy nie obciaj czowieka adn win. Jeeli w ten sposb
zwodzi ludzi, by wierzyli, e podanie jest najwyszym prawem, a rozwizo
wolnoci, e czowiek jest odpowiedzialny tylko przed samym sob, to nic
dziwnego, e wszdzie roi si od zepsucia i deprawacji. Mnstwo ludzi chciwie
przyjmuje nauki, zezwalajce zaspokaja cielesne skonnoci ich serc. Hamulce powcigliwoci powierza si zmysowej dzy, siy umysu i ducha podporzdkowuje zwierzcym skonnociom, a szatan triumfujco zagarnia do swych
sieci tysice pozornych naladowcw Chrystusa.
Nikt nie moe da si oszuka kamliwym twierdzeniom spirytyzmu. Bg
udzieli ludziom dostatecznej iloci wiata, aby mogli, rozpozna zasadzk
szatana. Jak ju powiedziano, teoria, ktra stanowi istotny fundament spirytyzmu, sprzeciwia si najwyraniejszym twierdzeniom Pisma witego. Biblia
owiadcza, e umarli nic nie wiedz, e ich myli zginy, e nie maj adnego
udziau w czymkolwiek, co si dzieje pod socem, e nieznane s im radoci,
ani smutki tych, ktrzy byli dla nich najdroszymi na ziemi.
Co wicej, Bg wyranie zakaza wszelkiego komunikowania si z rzekomymi duchami ludzi zmarych. Za czasw ydowskich istniaa pewna grupa
ludzi, ktra podobnie jak dzisiejsi spirytyci twierdzia, e utrzymuje czno
z umarymi. Jednak duchy wieszcze, jak nazywano tych przybyszw z innych wiatw, byy wedug owiadczenia Pisma witego duchami demonw
(patrz IV Moj. 25,1-3; Ps. 106,28; I Kor. 10,20; Obj. 16,14). Porozumiewanie
si z duchami uzna Bg za obrzydliwo i pod kar mierci tego zabroni
(patrz III Moj. 19,31.20.27). Dzi sama nazwa czarnoksistwo traktowana
jest z pogard. Twierdzenie, e ludzie mog komunikowa si ze zymi duchami, uwaa si za bajk z ciemnego redniowiecza. Jednak spirytyzm posiada
setki tysicy, a nawet miliony zwolennikw, utorowa sobie drog do sfer
naukowych i wkrad si do Kociow oraz rzdw, a nawet znalaz yczliwe
nadzieja.pl
XXXIV. Spirytyzm
nadzieja.pl
Ellen G. White
386
WIELKI BJ
nadzieja.pl
XXXIV. Spirytyzm
nadzieja.pl
Ellen G. White
XXXIV. Spirytyzm
388
WIELKI BJ
nadzieja.pl
Rozdzia XXXV
Denie papiestwa
zi protestanci o wiele przychylniej odnosz si do katolicyzmu, ni
dawniej. W krajach, w ktrych katolicyzm nie jest dominujc religi,
a zwolennicy papiea podejmuj pojednawcze kroki w celu zdobycia wpywu,
zauway mona coraz wiksz obojtno w stosunku do nauk dzielcych
Kocioy protestanckie od Kocioa rzymskiego. Coraz bardziej popularny staje
si pogld, e nie ma tak wielkiej rozbienoci w najwaniejszych punktach,
jak poprzednio sdzono, i e niewielkie ustpstwa ze strony zreformowanych
Kociow doprowadz do polepszenia stosunkw z Rzymem. By czas, gdy
protestanci wysoko cenili wolno sumienia, ktr tak drogo kupili. Ostrzegali swe dzieci przed zwiedzeniami Rzymu i byli przekonani, e denie do
pogodzenia si z papiestwem jest rwnoznaczne z niewiernoci wobec Boga.
Obrocy katolicyzmu twierdz, e ich Koci zosta oczerniony i e protestanci przytakuj tym bezpodstawnym oskareniom. Wielu uwaa, e niesusznie osdza si dzisiejszy Koci na podstawie okruciestwa i niesprawiedliwoci, ktre cechoway jego panowanie w redniowieczu. Sytuacj t tumaczy si surowoci wczesnych czasw twierdzc, e wpyw nowoczesnej cywilizacji zmieni niewaciwy stan rzeczy. Czy ludzie ci zapomnieli o pretensjach
do nieomylnoci, jakie rocia sobie ta dumna moc przez szereg wiekw?
Dzisiejszy Koci daleki jest od zrezygnowania z nich, przeciwnie, z wiksz
nawet stanowczoci nadal je podtrzymuje. Rzym twierdzi, e nigdy nie zbdzi i zgodnie z Bibli nie zbdzi, jak wic moe zaprze si zasad, ktrymi
kierowa si w ubiegych wiekach?
Koci papieski nigdy nie wyrzeknie si swych pretensji do nieomylnoci.
Wszystko, co uczyni przeladujc tych, ktrzy odrzucili jego nauki, uznaje za
dobre i czy nie powtrzyby tych samych czynw, gdyby si do tego nadarzya
sposobno? Niech ludzie tylko usun ograniczenia naoone przez prawo
wieckie i pozwol Rzymowi odzyska jego pierwotn potg, a natychmiast
okae swe prawdziwe oblicze tyrana i przeladowcy. Znany publicysta i teolog
Josiah Strong pisze o stanowisku katolickiego duchowiestwa w kwestii
nadzieja.pl
Ellen G. White
390
WIELKI BJ
wolnoci sumienia oraz o niebezpieczestwach, jakie gro Stanom Zjednoczonym w razie zdobycia przez papiestwo wadzy.
Wielu ludzi w Stanach Zjednoczonych traktuje obawy przed katolicyzmem jako fanatyzm i dziecinad. Nie widz oni w charakterze i postawie
Rzymu nic takiego, co byoby przeciwne kierunkom wolnociowym i nie dostrzegaj w jego rozwoju adnego zowieszczego znaku. Porwnajmy wic
najpierw niektre zasady ustroju pastwowego Stanw Zjednoczonych z zasadami Kocioa rzymskokatolickiego.
Konstytucja Stanw Zjednoczonych gwarantuje wolno sumienia. Jest
to podstawowe prawo kadego obywatela. Natomiast papie Pius IX powiedzia
w swojej encyklice z dnia 15 VIII 1854 roku: Niedorzeczne i bdne nauki lub
inne brednie bronice wolnoci sumienia s najwikszym bdem, zaraz najbardziej dla pastwa niebezpieczn. Ten sam papie w encyklice z dnia 8 XII
1864 r. rzuci kltw na wszystkich, ktrzy stoj w obronie wolnoci sumienia
i wiary, jak rwnie tych, ktrzy twierdz, e Koci nie powinien uywa
przemocy.
Pokojowy ton Rzymu w Stanach Zjednoczonych wcale nie oznacza zmiany jego de. Papiestwo jest tolerancyjne tam, gdzie jest bezsilne. Biskup
OConnor powiedzia: Wolno religijna jest tolerowana do momentu, w ktrym moliwe stanie si jej ograniczenie bez naraania na szkod katolicyzmu.
Arcybiskup St. Luis stwierdzi: Herezja i ateizm s przestpstwem w krajach
chrzecijaskich, takich jak Wochy lub Hiszpania, gdzie wszyscy s katolikami i gdzie przepisy religii katolickiej stanowi istotn cz prawa tych krajw, herezja karana jest tam na rwni z innymi przestpstwami. Kady kardyna, arcybiskup i biskup w Kociele katolickim skada papieowi przysig,
w ktrej wypowiada nastpujce sowa: Heretykw, schizmatykw i buntownikw sprzeciwiajcych si naszemu panu (papieowi) lub jego nastpcom,
bd przeladowa ze wszystkich si (Josiah Strong, Our Country, rozdz. 5,
par. 2-4).
To prawda, e wrd katolikw take znajduj si prawdziwi chrzecijanie. Tysice wyznawcw suy Bogu wedug najlepszego wiata, jakie otrzymali. Nie maj dostpu do Sowa Boego i dlatego nie znaj prawdy, nie
dostrzegaj rnicy midzy yw sub serca a zbiorem formalnych ceremonii.
Bg jednak ze wspczuciem spoglda na tych, ktrzy wychowani s w bdnej
wierze, nie dajcej prawdziwego zadowolenia. Sprawi, e promienie wiata
dostan si przez otaczajc ich ciemno. Bg objawi im prawd o Jezusie
Chrystusie i wielu jeszcze przyczy si do Jego ludu.
Dzisiejszy katolicyzm jako system religijny jest tak samo sprzeczny z
ewangeli Chrystusa, jak by przed wiekami. Kocioy protestanckie s zalepione, gdy w przeciwnym razie dostrzegyby znaki czasu. Papiestwo siga
dalej w swych planach i metodach postpowania. Uywa rozmaitych sposobw,
nadzieja.pl
nadzieja.pl
Ellen G. White
392
WIELKI BJ
serca s odnowione przez Ducha Boego, nikt nie jest wolny od jego wpywu.
Tysice ludzi nie znajcych Chrystusa przyjmie te formy pobonoci, nie posiadajce adnej mocy. Taka religia jest wanie tym, czego pragn masy.
Poniewa Koci uzurpuje sobie prawo do przebaczania grzechw, katolik
sdzi, e moe swobodnie grzeszy, instytucja spowiedzi, bez ktrej Koci nie
daje rozgrzeszenia, rwnie prowadzi do szerzenia si za. Kto klka przed
miertelnym czowiekiem i wyznaje mu tajemnice swego serca, ponia si, poniewa opowiada o swych grzechach kapanowi, ktry jest czowiekiem tak samo
grzesznym i bdzcym. Wyobraenie o Stwrcy sprowadzone zostaje do poziomu grzesznych ludzi, bowiem kapan wystpuje jako zastpca Boga. Poniajca
spowied czowieka przed drugim czowiekiem jest ukrytym rdem, z ktrego
wypyno ju wiele za, ktre splamio wiat i przygotowuje go na zniszczenie.
Jednak ludziom pobaajcym sobie atwiej jest spowiada si czowiekowi ni
otworzy swe serce przed Bogiem; natura ludzka chtniej wykona zadan pokut, ni porzuci grzech. atwiej jest umartwi swe ciao chodzc w worze pokutnym, biczujc si rzgami i ranic acuchami, ni ukrzyowa swe cielesne
podliwoci. Cikie jest brzemi, ktre zmysowe serce woli raczej znosi ni
ugi si pod jarzmem Chrystusa. Istnieje uderzajce podobiestwo midzy Kocioem rzymskim a synagog ydowsk za czasw pierwszego przyjcia Chrystusa. Podczas gdy ydzi w skrytoci deptali kad zasad zakonu Boego, na
zewntrz cile przestrzegali jego nakazw, obciajc je tradycjami i rozmaitymi zarzdzeniami, ktre czyniy zachowywanie Dekalogu nieznonym ciarem.
Jak ydzi formalnie czcili zakon, tak rzymscy katolicy czcz krzy. Wywyszaj
oni symbol cierpie Chrystusa, lecz yciem zapieraj si Tego, kogo ten krzy
przedstawia. Katoliccy duchowni stawiaj krzye na otarzach i nosz je na
swych szatach. Wszdzie widzimy znak krzya. Wszdzie jest on czczony i wywyszany. Jednak nauki Chrystusa pogrzebane s wrd ogromnej iloci bezsensownych tradycji, faszywych interpretacji i nakazw kocielnych. Sowa Zbawiciela, dotyczce fanatyzmu ydw odnosz si z jeszcze wiksz moc do dostojnikw Kocioa katolickiego: Bo wi cikie brzemiona i kad na barki
ludzkie, ale sami nawet palcem swoim nie chc ruszy (Mat. 23,4). Sumienia
wierzcych trzymane s w ustawicznym strachu i obawie przed gniewem obraonego Boga, podczas gdy dostojnicy Kocioa yj w przepychu i rozkoszuj si
zmysowymi przyjemnociami.
Kult obrazw i relikwii, wzywanie witych oraz wywyszenie papiea to
chytre zasadzki szatana, ktre stosuje, aby odwrci umysy ludzi od Boga i
Jego Syna. By doprowadzi czowieka do upadku, szatan stara si odwrci
jego uwag od Tego, w ktrym jedynie mona znale zbawienie. Wskazuje mu
na rne rodki zastpcze, jakie zostay ustanowione w miejsce Tego, ktry
powiedzia: Pjdcie do mnie wszyscy, ktrzy jestecie spracowani i obcieni,
a Ja wam dam ukojenie (Mat. 11,28).
nadzieja.pl
nadzieja.pl
Ellen G. White
394
WIELKI BJ
Chrystus nie nakazywa, aby niewiasty i mczyni zamykali si w klasztorach, by tam przygotowa si na wejcie do nieba. Nigdy nie uczy, e naley
tumi w sobie mio i wspczucie. Serce Zbawiciela przepenione byo mioci. Im bardziej czowiek zblia si do moralnej doskonaoci, tym wiksza
jest jego wraliwo, tym dokadniej rozrnia grzech i tym gbsze posiada
wspczucie dla cierpicych. Papie uwaa si za zastpc Chrystusa, lecz jak
wyglda jego charakter w wietle charakteru Chrystusa? Czy Jezus kiedykolwiek wtrca ludzi do wizienia lub kaza wiesza ich na szubienicy, poniewa
nie oddawali Mu czci jako Krlowi nieba? Czy syszano, aby skazywa na
mier tych, ktrzy Go nie przyjli? Kiedy mieszkacy samarytaskiej wioski
nie uszanowali Go, aposto Jan rozgniewa si i powiedzia: Panie, czy chcesz,
abymy sowem cignli ogie z nieba, ktry by ich pochon, jak to i Eliasz
uczyni? (uk. 9,54). Jezus ze wspczuciem spojrza na ucznia i ganic jego
gwatowno, powiedzia: Syn Czowieczy nie przyszed zatraca dusz ludzkich, ale zachowa (uk. 9,56).
Dzisiejszy Koci katolicki stara si pokaza wiatu czyste oblicze, zakrywajc usprawiedliwieniami swe straszliwe przeladowania. Przywdzia szaty chrzecijastwa, lecz nie zmieni swego charakteru. Kada zasada papieska,
ktra istniaa w przeszoci, istnieje take dzisiaj. Doktryny powstae w redniowieczu obowizuj nadal. Niech nikt si nie oszukuje. Papiestwo, ktremu
protestanci chc dzi odda cze, jest tym samym papiestwem, ktre wadao
wiatem za dni reformacji, kiedy to wierni Bogu ludzie wystpowali przeciw
Rzymowi, aby z naraeniem ycia ukaza jego nieprawo. Posiada t sam
pych i zuchwae roszczenia jak wwczas, kiedy panowao nad krlami i ksitami twierdzc, e takie jest prawo Boe. Jest nadal tak samo despotyczne
i okrutne jak wtedy, kiedy tumio wolno czowieka i zabijao witych
Najwyszego.
Papiestwo jest t odstpcz moc, o ktrej mwi proroctwo (por. II Tes.
2,3.4). Postpuje tak, aby jak najlepiej osign swj cel, ale pod rnymi
zmiennymi maskami ukrywa nieodmienny jad wa. Twierdzi, e nie naley
wierzy heretykom ani osobom podejrzanym o herezje (Lenfant, History of
the Council of Constance). Czy ta potga, ktra zapisaa si w cigu tysicletniej historii krwi witych, moe by uznana za Koci Chrystusa?
Nie bez powodu stwierdzono w krajach protestanckich, e katolicyzm nie
rni si dzi ju tak bardzo od protestantyzmu, jak w dawniejszych czasach.
Nastpia zmiana, lecz nie w papiestwie, katolicyzm rzeczywicie sta si podobniejszy wspczesnemu protestantyzmowi, poniewa ten ostatni podupad
od czasw reformacji.
Szukajc przychylnoci wiata Kocioy protestanckie zostay olepione
faszywym pojciem mioci do bliniego. S przekonane, e maj suszno,
gdy myl dobrze o zym i w kocu jako nieuniknione tego nastpstwo
nadzieja.pl
nadzieja.pl
Ellen G. White
396
WIELKI BJ
Starania podejmowane w Stanach Zjednoczonych, majce na celu uzyskanie poparcia pastwa dla postanowie i praktyk kocielnych, dowodz, e
protestanci id w lady katolikw. Wicej nawet, otwieraj papiestwu bramy
dla zdobycia w protestanckiej Ameryce wadzy, ktr Rzym straci w Europie.
Tym, co dodaje owym staraniom wikszego znaczenia jest fakt, e gwnym
ich celem jest sprawa zaostrzenia nakazu wicenia niedzieli zwyczaju
zapocztkowanego w Rzymie, zwyczaju, ktry wedug wasnych sw papiestwa jest znakiem jego mocy. Jest to prawdziwy duch papiestwa duch
dostosowania si do ziemskich zwyczajw, duch respektowania ludzkich tradycji zamiast przykaza Boych ktry przenika protestanckie Kocioy i doprowadza je do wywyszania niedzieli, jak ju wczeniej uczynio to papiestwo.
Jeeli czytelnik chce pozna siy, jakie zostan uyte w majcej wkrtce
nasta walce, powinien si tylko przyjrze rodkom, ktre Rzym w przeszoci
stosowa w tym samym celu. Jeeli chce wiedzie, jak katolicy i protestanci
odnosi si bd do tych, ktrzy odrzucaj ich dogmaty, niech zbada stosunek
Rzymu do przykazania o sobocie i do jej obrocw.
Krlewskie zarzdzenia, sobory powszechne oraz dekrety kocielne popierane przez wadze wieckie byy stopniami, po ktrych pogaskie wito wstpowao na zaszczytne miejsce w chrzecijaskim wiecie. Pierwszym publicznym zarzdzeniem, ktre nakazywao wicenie niedzieli, by edykt Konstantyna Wielkiego z roku 321 po Chr. Edykt ten nakazywa mieszkacom miast
odpoczywa w czcigodny dzie soca, pozwala jednak pracowa mieszkacom wsi. Cho w swej istocie byo to pogaskie zarzdzenie, cesarz wprowadzi
je w ycie ju po formalnym przyjciu chrzecijastwa.
Poniewa dekret Konstantyna okaza si niewystarczajcy, by zastpi
autorytet Boga, Euzebiusz biskup, ktry stara si zdoby przychylno
ksit oraz by szczeglnym przyjacielem i pochlebc cesarza, wysun twierdzenie, e Chrystus zmieni wicenie soboty na wicenie niedzieli. Nie znaleziono jednak adnego dowodu z Pisma witego, ktry potwierdziby t now
nauk. Sam Euzebiusz niewiadomie uzna jej faszywo i wskaza na prawdziwych jej twrcw, gdy stwierdzi: Wszystko, co obowizywao w sobot,
przenielimy na dzie Paski (R. Cox, Sabbath Laws and Sabbath Duties,
s. 538). Bezpodstawne ustanowienie wicenia niedzieli zachcio ludzi do
zniewaania prawdziwego dnia Paskiego soboty. Wszyscy, ktrzy pragnli
sawy wczesnego wiata, przyjli to popularne pogaskie wito. Wraz ze
wzrostem znaczenia papiestwa niedziela zyskiwaa coraz wiksze prawo obywatelstwa. Przez pewien czas wieniacy pracowali na polach, jeli w niedziel
nie udawali si do Kocioa. Jednak sytuacja stopniowo si zmieniaa. Tym,
ktrzy piastowali urzdy kocielne, zakazano w niedziel zajmowa si sprawami pastwowymi. Wkrtce wyszo zarzdzenie, stwierdzajce, e wszyscy,
niezalenie od stanu spoecznego, musz si wstrzymywa w niedziel od co-
nadzieja.pl
nadzieja.pl
dziennych zaj, gdy w przeciwnym razie podlega bd karze wolni grzywnie, a niewolnicy chocie. Pniej postanowiono, e bogatych bdzie si kara
pozbawieniem poowy majtnoci, a jeeli nadal bd stali przy swoim, to
odbierze si im ca majtno i uczyni niewolnikami. Nisze stany miay by
w takim wypadku wyjte spod prawa na cae ycie.
Opowiadano rozmaite cuda, midzy innymi to, e pewien rolnik chcia w
niedziel wyj do pracy i czyci swj pug elazem, ktre tak mocno przywaro mu do rki, e przez dwa lata musia je nosi dla swego wstydu i wielkich
blw (Francis West, Historical and Practical Discourse on the Lords Day,
s. 174). W pniejszym czasie papie wyda zarzdzenie, by ksia kadej
parafii napominali przestpujcych nakaz wicenia niedzieli i nakaniali ich
do udania si do Kocioa, by tam si modlili, gdy w przeciwnym razie spotka
ich oraz ich ssiadw wielkie nieszczcie. Sobr przytoczy pewien dowd,
ktry od tego czasu stosowali nie tylko katolicy, lecz take pniej protestanci,
e niedziela jest prawdziwym dniem odpoczynku. Ot ludzie, ktrzy pracowali
w niedziel, zostali poraeni przez byskawic. Sobr stwierdzi, e przykad
ten wskazuje, i niedziela jest chrzecijaskim dniem odpoczynku. Wyranie
wida mwili praaci e nieaska Boa ciko dotkna tych, ktrzy
zlekcewayli niedziel. Nastpnie zwrcono si do wszystkich duchownych,
krlw i ksit oraz wszystkich wiernych, by czynili jak najwiksze starania, aby ten dzie by odpowiednio czczony, i by w przyszoci by jeszcze
poboniej zachowywany przez chrzecijan (Thomas Morer, Discourse in Six
Dialogues on the Name, Nation, and Observation of the Lords Day, s. 271).
Kiedy nakazy soborw okazay si niedostateczne, poproszono wadze
wieckie, aby wyday edykt, ktry napeniby serca ludzi strachem i zmusi ich
do zaniechania pracy w niedziel. Na synodzie w Rzymie nie tylko potwierdzono wszystkie poprzednie decyzje, ale nadano im jeszcze wiksz moc i powag.
Wczono je do przepisw kocielnych, a wadze wieckie zmuszay ich do
przestrzegania prawie we wszystkich krajach chrzecijaskich (por. Heylyn,
History of the Sabbath cz. II, rozdz. 5.7).
Pomimo tego brak biblijnych dowodw usprawiedliwiajcych wicenie
niedzieli sta si powodem niezdecydowania i zamieszania. Lud wtpi w to, e
duchowni mieli prawo uniewani sowa Boga: Ale sidmego dnia jest sabat
Pana, Boga twego i niechtnie czci dzie soca. Wobec braku dowodw
biblijnych potrzebne byy inne. Pewien gorliwy obroca niedzieli, ktry pod
koniec XII wieku odwiedzi kocioy w Anglii, napotka na opr wiernych
Bogu ludzi i jego wysiki byy tak bezowocne, e na pewien czas musia opuci
wysp, by zdoby dowody na poparcie swej nauki. Uzyskawszy je, wrci i
dopiero wtedy jego dziaalno zostaa uwieczona powodzeniem. Ot przywiz ze sob pewien list, ktry rzekomo pochodzi od samego Boga i zawiera
nakaz wicenia niedzieli, jak rwnie straszne groby dla nieposusznych
Ellen G. White
398
WIELKI BJ
nadzieja.pl
nadzieja.pl
Ellen G. White
400
WIELKI BJ
nadzieja.pl
nadzieja.pl
Ellen G. White
402
WIELKI BJ
Rozdzia XXXVI
Nadchodzcy bj
d chwili rozpoczcia si wielkiego boju w niebie szatan zawsze usiuje
podway zakon Boy. To wanie dla osignicia tego celu zbuntowa si
przeciwko Stwrcy i chocia zosta strcony z nieba, dalej prowadzi t sam
walk na ziemi. Jego celem, do ktrego stale dy, jest zwiedzenie ludzi i
skanianie ich do nieposuszestwa wobec przykaza Boych czy to przez
przestpowanie caego Dekalogu czy te przez odrzucenie niektrych z jego
przykaza. Nastpstwa s jednak te same: Ktokolwiek bowiem zachowa cay
zakon a uchybi w jednym, stanie si winnym wszystkiego (Jak. 2,10).
Starajc si wzbudzi w ludziach pogard dla prawa Boego, szatan
wypaczy nauki biblijne i w ten sposb wprowadzi bdy do zasad wiary wielu
tych, ktrzy twierdz, e yj wedug Pisma witego. Kocowy bj pomidzy
prawd a bdem to ostatnie starcie w dugiej walce przeciwko zakonowi Boemu.
Obecne pokolenie jest wiadkiem i uczestnikiem tego boju midzy przykazaniami ludzkimi a przykazaniami Boymi, midzy religi Biblii a religi tradycji i
oszustw.
Siy, ktre pocz si w tej walce przeciwko prawdzie i sprawiedliwoci,
dziaaj ju dzisiaj. Sowo Boe, ktre przetrwao do naszych czasw dziki
cierpieniom i przelanej krwi wielu ludzi nie jest zbytnio cenione. Biblia jest
dostpna dla kadego, ale tylko niewielu traktuje j jako przewodnik w swym
yciu. Niewiara szerzy si nie tylko w wiecie, lecz take w Kociele. Wielu
zapiera si nauk biblijnych, ktre s podstaw chrzecijaskiej wiary. Prawdy
dotyczce dziea stworzenia, przedstawione przez natchnionych pisarzy upadek
czowieka w grzech, pojednanie i wiecznie obowizujce prawo Boe s
przez wiksz cz chrzecijan cakowicie lub czciowo odrzucane. Tysice
ludzi, ktrzy chwal si sw wiedz i niezalenoci, uwaa pokadanie zaufania w Biblii za oznak saboci. Krytykowanie Pisma witego, interpretowanie go w sposb symboliczny oraz pozbawianie mocy najwspanialszych prawd
w nim zawartych, traktuje si jako dowd uczonoci. Wielu duchownych naucza
swych wiernych, a take tumaczy studentom w uczelniach teologicznych, e
nadzieja.pl
nadzieja.pl
zakon Boy nie jest niezmienny, e zosta zniesiony, oraz e wszyscy, ktrzy
twierdz, i jego wymagania nadal obowizuj i naley je zachowywa, zasuguj na pogard i drwiny.
Odrzucajc prawd ludzie odrzucaj jej Twrc. Depczc zakon Boy
podwaaj autorytet Prawodawcy. Jak atwo jest wyciosa bawana z drzewa
lub kamienia, tak samo atwo jest stworzy sobie boka z bdnych teorii i
nauk. Wskutek faszywego przedstawiania charakteru Boego przez szatana
wielu ma niewaciwe pojcie o Stwrcy. Dla niektrych bogiem jest filozofia,
natomiast mao jest tych, ktrzy czcz ywego Boga, objawionego w Sowie,
w Jezusie Chrystusie i w dzieach stworzenia. Tysice deifikuj przyrod, a
jednoczenie zaprzeczaj istnieniu Boga, Stwrcy tej przyrody. Bawochwalstwo w dzisiejszym Kociele chrzecijaskim istnieje tak samo, jak istniao w
Izraelu za dni Eliasza, zmienia si tylko jego forma. Bg wielu mylicieli,
filozofw, mw stanu, pisarzy i poetw, bg wyszych sfer, wielu szk i
uniwersytetw, a nawet wielu akademii teologicznych, nie jest wikszy od
Baala boga soca Fenicjan.
aden bd przyjty przez chrzecijastwo nie sprzeciwia si tak miao
autorytetowi nieba, aden nie przemawia tak bardzo przeciwko rozsdkowi i
nie ma tak zych skutkw, jak pewne kierunki nowoczesnej teologii, ktre
rozwijajc si szybko gosz, e zakon Boy ju nie obowizuje. Kady kraj ma
swoje prawa, ktre ludzie szanuj i s im posuszni, bez nich nie byoby
porzdku i adu. Czy mona sobie wyobrazi, e Stwrca nieba i ziemi nie
ustanowi prawa, wedug ktrego rzdzi istotami przez siebie stworzonymi?
Przypumy, e przedstawiciele rzdu podaliby do publicznej wiadomoci, e
ustawy, ktre reguluj ycie pastwa i broni praw jego obywateli, przestay
obowizywa, poniewa ograniczaj wolno i nie trzeba ich przestrzega. Jak
dugo suchano by i tolerowano takich ludzi? Czy wiksz obraz jest zniewaanie praw pastwa i obywateli ni deptanie boskich przepisw, ktre s
podstaw wszelkiego porzdku?
atwiej byo sobie wyobrazi, e pastwa znios swe ustawy i pozwol
obywatelom dziaa wedug wasnego upodobania, ni to, e Wadca wszechwiata miaby uniewani swj zakon i pozostawi wiat bez prawa, wedug
ktrego osdza si winnych, a usprawiedliwia aujcych za grzechy. Czy
nie znamy nastpstwa lekcewaenia zakonu Boego? Czyniono takie prby.
Okropne sceny dziay si we Francji, gdy krajem zacz rzdzi ateizm. wiat
ujrza wtedy, e rezultatem odrzucenia ogranicze ustanowionych przez Boga
jest panowanie najokrutniejszych tyranw. Gdy normy sprawiedliwoci zostaj usunite, przed ksiciem ciemnoci otwiera si droga do wadania ziemi. Gdziekolwiek odrzuca si boskie przepisy, tam grzech przestaje by
grzechem, a sprawiedliwo przedmiotem de ludzi. Ci, ktrzy nie chc
podda si nakazom Boga, nie s w stanie kierowa sob. Przez swoje zgubne
Ellen G. White
404
WIELKI BJ
nadzieja.pl
XXXVI. Nadchodzcy bj
nadzieja.pl
zniweczy zdolnoci wielu ludzi, tak e szatan posiada nad nimi prawie cakowit wadz. Sdziowie i obrocy daj si przekupywa. Pijastwo, zabawy,
namitnoci, zazdro i nieuczciwo wszelkiego rodzaju to cechy wielu z tych,
ktrzy najlepiej znaj prawo: Prawo zostao usunite na bok, a sprawiedliwo pozostaje daleko, gdy prawda potyka si na rynku, a dla uczciwoci
miejsca nie ma (Izaj. 59,14).
Nieprawo i duchowa ciemnota, ktre panoway w okresie supremacji
papieskiej byy nieuniknionym nastpstwem zwalczania przez Rzym nauk Pisma
witego. W czym tkwi przyczyna szerzcej si niepobonoci, odrzucenia zakonu
Boego i wynikajcego std zepsucia wieku religijnej wolnoci, kiedy wiato
ewangelii tak jasno wieci? Teraz, kiedy szatan nie moe ju utrzyma wiata
pod swym panowaniem przez odbieranie mu Pisma witego, ucieka si do
innych rodkw, aby osign ten sam cel. Podwaanie wiary w Bibli jest dla
szatana tak samo korzystne, jak zwalczanie samej Biblii. Dziki wprowadzeniu do chrzecijastwa nauki twierdzcej, e zakon Boy ju nie obowizuje,
pobudza on ludzi do przestpowania Dekalogu tak samo, jakby to uczyni
przez trzymanie ich w cakowitej nieznajomoci przykaza Boego prawa.
Obecnie, tak jak dawniej, by zrealizowa swe zamiary, dziaa przez rne
Kocioy. Wspczesne religijne spoecznoci odwrciy si od niepopularnych
prawd wyranie przedstawionych w Pimie witym, a zwalczajc je zajy
stanowisko i przyjy interpretacje, ktre siej powszechn niewiar. Przyjmujc papieski bd dotyczcy przyrodzonej niemiertelnoci i wiadomego stanu
czowieka po mierci, odrzuciy jedyn bro przeciwko oszustwom spirytyzmu.
Nauka o wiecznych mkach doprowadzia wielu do zwtpienia w prawdziwo
Biblii. Gdy przedstawia si ludziom wymagania czwartego przykazania, okazuje si, e Bg nakaza wicenie sidmego dnia, ale wwczas wielu duchownych twierdzi co jest jedyn drog uwolnienia si od obowizku, ktrego
nie chc spenia e zakon Boy nie obowizuje. W ten sposb, odrzucajc
zakon, odrzucaj take sobot. Ruch odnowy biblijnej soboty bdzie si szerzy
coraz bardziej, powszechne stanie si take odrzucanie boskiego prawa w celu
uniknicia obowizku przestrzegania czwartego przykazania. Bdne nauki
religijnych przywdcw otworzyy drzwi niedowiarstwu, spirytyzmowi i zniewaaniu witoci prawa Boego. Na ludziach tych spoczywa wielka odpowiedzialno za niezbono, ktra istnieje w chrzecijaskim wiecie. Rozgaszaj oni twierdzenie, e szybko rozszerzajc si fal za naley przypisa w
wikszej czci zniewaaniu tzw. chrzecijaskiego sabatu, czyli niedzieli. Mwi,
e przestrzeganie tego witego dnia poprawi moralno spoeczestwa. Twierdzenie to syszy si szczeglnie w Ameryce, gdzie nauka o prawdziwym dniu
odpoczynku, sobocie, jest szeroko goszona. Rozwijajcy si tam ruch, ktry
propaguje wstrzemiliwo jedn z najwaniejszych reform spoecznych
jest czsto poczony z ruchem dcym do wikszego uwicenia niedzieli, a
Ellen G. White
406
WIELKI BJ
nadzieja.pl
XXXVI. Nadchodzcy bj
nadzieja.pl
Ellen G. White
408
WIELKI BJ
w ludziach gniew, postpi oni z posami Boymi tak samo, jak Izrael postpi
z Eliaszem.
Czynicy cuda spirytyzm z ca sw moc wystpi przeciwko wszystkim,
ktrzy bardziej suchaj Boga ni ludzi. Duchy te bd mwiy, e Bg je
posa, aby przekona o bdzie tych, ktrzy odrzucili niedziel i aby potwierdzi, e prawo pastwowe powinno by uznawane jako prawo Boe. Bd
uboleway nad wielk niezbonoci panujc w wiecie i popr stanowisko
religijnych nauczycieli, ktrzy twierdz, e ten upadek moralnoci spowodowany zosta przez lekcewaenie niedzieli. Zaponie wielki gniew i oburzenie przeciwko tym, ktrzy nie bd chcieli przyj ich wiadectwa. Postpowanie szatana wobec ludu Boego w ostatecznej walce podobne bdzie do jego dziaalnoci na pocztku konfliktu w niebie. Tam udawa, e chodzi mu o umocnienie
boskich rzdw, podczas gdy potajemnie czyni wszelkie wysiki w celu zniweczenia tych rzdw. O zamiary, ktre sam stara si zrealizowa, oskary
wiernych Bogu aniow. Tak sam chytroci odznacza si historia Kocioa
rzymskiego. Papiestwo twierdzio, e dziaa w charakterze zastpcy Pana nieba, gdy tymczasem dyo do wywyszenia si ponad Boga i do zmiany Jego
zakonu. Pod panowaniem Rzymu pitnowano jako przestpcw wszystkich
tych, ktrzy okazywali wierno ewangelii. Goszono, e uczynili przymierze
z szatanem i rzucano na nich najrniejsze oszczerstwa, aby w oczach ludu,
a nawet w ich wasnym osdzie, okazali si najgorszymi przestpcami. Tak
samo bdzie i teraz. Szatan bdzie niszczy tych, ktrzy respektuj przykazania Boe. Spowoduje, e bdzie si ich oskara jako przestpcw zakonu, jako
ludzi zniesawiajcych Boga i bdcych powodem wszystkich nieszcz, ktre
spadaj na wiat.
Bg nigdy nie dziaa przeciwko woli lub sumieniu czowieka, natomiast
szatan w celu pozyskania tych, ktrych w aden sposb nie moe zwie,
ucieka si do przymusu stosujc okruciestwo. Strachem i przemoc stara
si opanowa umysy i zdoby dla siebie. W celu zrealizowania tego planu
dziaa przez wadze duchowne i wieckie, ktre pobudza, by wbrew boskiemu
prawu wymuszay posuszestwo wobec nakazw ustanowionych przez czowieka.
Ludzie, zachowujcy biblijny dzie odpoczynku, nazwani bd wrogami
prawa i porzdku, oskareni zostan o amanie moralnych praw spoeczestwa, a take o to, e powoduj anarchi i zepsucie oraz s powodem kary
Boej nawiedzajcej ziemi. Sumienno tych osb uwaana bdzie za sprzeciwianie si, upr i zniewaanie wadzy. Oskareni zostan o wrogo wobec
rzdu. Duchowni, ktrzy zaprzeczaj niezmiennej mocy zakonu, bd naucza
z ambon o obowizku posuszestwa wzgldem wadz, jako ustanowionych
przez Boga. W sdach i siedzibach rzdu bdzie si faszywie przedstawia i
nadzieja.pl
XXXVI. Nadchodzcy bj
nadzieja.pl
potpia tych, ktrzy zachowuj przykazania. Sowa oskaronych bd przekrcane, a motywy ich postpowania znieksztacane.
Gdy Kocioy protestanckie odrzuc wyrane dowody Pisma witego,
przemawiajce w obronie prawa Boego, bd chciay zmusi do milczenia
tych, ktrych nie mogli przekona przy pomocy Biblii. Nie zwaajc na wiadectwo Sowa Boego, ju teraz dziaaj w sposb, ktry doprowadzi do przeladowania ludzi wiadomie odmawiajcych czynienia tego, co czyni reszta
chrzecijastwa i nie uznajcych papieskiego dnia odpoczynku.
Dostojnicy Kocioa i pastwa pocz swe wysiki, aby skoni lub zmusi wszystkich ludzi do czczenia niedzieli. Boskie nakazy zostan zastpione
ustawami ludzkimi. Polityczne zepsucie wykorzeni sprawiedliwo i poszanowanie prawdy. Nawet w tak wolnym kraju jak Ameryka ludzie ustanawiajcy
prawa speni, w celu uzyskania przychylnoci ogu, wymagania obywateli,
ktrzy da bd ustaw nakazujcych wicenia niedzieli. Wolno sumienia,
uzyskana tak wielkim kosztem, nie bdzie ju duej respektowana. W nadchodzcej walce ujrzymy wypenienie si sw proroka: Zawrza smok gniewem
na niewiast i odszed, aby podj walk z reszt potomstwa, ktre strzee
przykaza Boych i trwa przy wiadectwie o Jezusie (Obj. 12,17).
Ellen G. White
410
WIELKI BJ
Rozdzia XXXVII
wedug sowa tego, w ktrym niemasz adnej zorzy (Izaj. 8,20 BG). Lud
Boy otrzyma Pismo wite jako ochron przeciwko faszywym naukom i
oszukaczej mocy duchw ciemnoci. Szatan stosuje wszelkie moliwe rodki,
by uniemoliwi ludziom zdobycie wiedzy biblijnej, poniewa wyranie demaskuje ona jego oszustwa. Przy kadej oznace oywienia w dziele Boym ksi
za wzmaga swoj dziaalno, czyni teraz przygotowania do ostatecznej walki
przeciw Chrystusowi i jego naladowcom. Wkrtce ujrzymy ostatnie zwiedzenie. Antychryst przedstawi swe wspaniae dzieo przed naszymi oczami, jego
faszerstwo bdzie tak bardzo podobne do prawdy, e bez Pisma witego nie
bdzie mona odrni faszu od prawdy. Z Bibli w rce naley wic bada
kade twierdzenie i kady cud.
Ci, ktrzy staraj si zachowywa wszystkie przykazania Boe, bd
wymiewani i wyszydzani, jedynie w Bogu bd mogli si osta. Aby wytrwa
w przyszych dowiadczeniach, musz dobrze rozumie wol Bo objawion
na kartach Pisma witego, mog czci Boga tylko wtedy, gdy osign waciwe zrozumienie Jego charakteru, rzdw i zamiarw. Tylko ci, ktrzy yj
zgodnie z prawami zawartymi w Biblii ostoj si w ostatecznej walce. Kady
stanie przed wyborem: sucha Boga czy ludzi? Rozstrzygajca godzina ju si
zblia. Czy mocno opieramy si na skale niezmiennego Sowa Boego? Czy
jestemy przygotowani, aby stan w obronie przykaza Boych i wiary w
Jezusa?
Przed ukrzyowaniem Zbawiciel powiedzia do swoich uczniw, e bdzie
zabity, lecz wstanie z grobu, a anioowie byli gotowi, by wpisa te sowa w
umysy i serca ludzi. Jednak uczniowie oczekiwali doczesnego uwolnienia z
rzymskiego jarzma i nie mogli znie myli, e Jezus, bdcy przedmiotem ich
wszystkich nadziei, miaby umrze haniebn mierci. Sowa, ktre mieli
pamita, zostay przez nich zapomniane, czas prby zasta ich nie przygotowanymi. mier Chrystusa zniszczya ich nadzieje, jak gdyby Jezus nigdy nie
nadzieja.pl
nadzieja.pl
Ellen G. White
412
WIELKI BJ
nadzieja.pl
nadzieja.pl
wem nie posiadaj dosy odwagi i samodzielnoci, by postpowa wedug wasnych przekona.
Prawda i chwaa Boa s nierozczne; jest rzecz niemoliw niewaciwie chwali Boga znajc nauki Biblii. Wielu twierdzi, e niewane jest to, w
co si wierzy, o ile tylko prowadzi si pobone ycie. Jednak wiara determinuje
nasze postpowanie. Jeli mamy dostp do wiata prawdy, lecz nie korzystamy
z przywileju czerpania z niego mdroci, to w rzeczywistoci odrzucamy je,
wybieramy ciemno zamiast wiatoci.
Niejedna droga zda si czowiekowi prosta, lecz w kocu prowadzi do
mierci (Przyp. 16,25). Niewiedza nie usprawiedliwia bdu ani grzechu, o ile
ma si mono poznania woli Boej. Gdy wdrowiec dochodzi do skrzyowania, znajduje tam drogowskazy pokazujce, dokd prowadzi kada z drg.
Jeeli nie zwaa na drogowskaz i obiera drog wedug wasnego upodobania,
z pewnoci znajdzie si na bdnej drodze.
Bg da nam swoje Sowo, abymy poznali Jego nauki i dowiedzieli si,
czego od nas da. Kiedy uczony w Pimie przyszed do Jezusa z zapytaniem:
Co mam czyni, aby dostpi ywota wiecznego? Zbawiciel wskaza mu
Pismo wite, mwic: Co napisano w zakonie? Jak czytasz? Niewiadomo nie usprawiedliwia modych ani starych, nie uwalnia ich take od kary,
jak pociga za sob przekraczanie prawa Boego, gdy mog pozna prawdziw tre zakonu, jego zasad oraz wymaga. Dobre chci nie wystarczaj,
nie wystarcza te czynienie tego, co kto uwaa za suszne lub co duchowiestwo nazywa dobrym. Tam, gdzie chodzi o zbawienie kady samodzielnie musi
studiowa Bibli. Mocne przekonanie i ufno, e duchowny wie, co jest prawd,
nie moe stanowi podstawy naszej wiary. Biblia jest map, dokadnie wskazujc drog do nieba i czowiek nie musi bdzi szukajc tej drogi.
Pierwszym i najwyszym obowizkiem kadej rozumnej istoty jest znalezienie w Biblii odpowiedzi na pytanie, co jest prawd, a nastpnie kroczenie
w otrzymanym wietle i zachcanie innych do badania Sowa Boego. Powinnimy codziennie pilnie studiowa Pismo wite, zastanawia si nad kad
myl i porwnywa biblijne teksty. Z pomoc Bo musimy sami zrozumie
Bibli, gdy kady za siebie bdzie odpowiada przed Bogiem.
Prawdy wyranie objawione w Biblii zostay zakwestionowane i znieksztacone przez ludzi, ktrzy twierdzc, i posiadaj wiedz i mdro, jednoczenie
ucz, e Pismo wite ma mistyczne, duchowe lub alegoryczne znaczenie. Ludzie
ci s faszywymi nauczycielami, do ktrych Jezus powiedzia: Czy nie dlatego
bdzicie, e nie znacie Pism ani mocy Boej (Mar. 12,24). Jzyk biblijny
powinien by rozumiany w dosownym jego brzmieniu, oczywicie z wyjtkiem
uytych w Pimie witym symbolw i metafor. Chrystus da obietnic: Jeli
kto chce peni wol jego, ten pozna, czy ta nauka jest z Boga (Jan 7,17).
Gdyby ludzie przyjli Bibli w jej dosownym znaczeniu i gdyby nie byo faszy-
Ellen G. White
414
WIELKI BJ
nadzieja.pl
nadzieja.pl
Ellen G. White
416
WIELKI BJ
nadzieja.pl
Rozdzia XXXVIII
Ostatnie ostrzeenie
otem widziaem innego anioa zstpujcego z nieba, ktry mia wielkie
penomocnictwo, i rozjania si ziemia od jego blasku. I zawoa dononym gosem: Upad, upad Wielki Babilon i sta si siedliskiem demonw i
schronieniem wszelkiego ducha nieczystego i schronieniem wszelkiego ptactwa
nieczystego i wstrtnego. (...) I usyszaem inny gos z nieba mwicy: Wyjdcie z niego, ludu mj, abycie nie byli uczestnikami jego grzechw i aby was
nie dotkny plagi na niego spadajce (Obj. 18,1-2.4).
Powysze sowa Pisma witego wskazuj na czas, gdy zostanie powtrnie ogoszony upadek Babilonu, ktry zwiastowa drugi anio z Ksigi Objawienia 14,8. Tekst ten wspomina take o zepsuciu, jakie wkrado si do
rnych wsplnot religijnych, wchodzcych w skad Babilonu, od czasu, gdy
po raz pierwszy zaczto gosi to poselstwo w roku 1844. Opisany jest tutaj
tragiczny stan wiata religijnego. Za kadym razem, gdy czowiek odrzuca
prawd, jego umys staje si ciemniejszy, serce odporniejsze, a w kocu otacza si murem zuchwalstwa. Lekcewac Boe ostrzeenia, ludzie przestpuj
Dekalog, a w kocu zaczynaj przeladowa tych, ktrzy go przestrzegaj.
Odnoszc si z pogard do Sowa Boego i Jego ludu zniewaaj tym samym
Jezusa. W miar jak Kocioy przyjmuj nauki spirytyzmu, znika wszelkie
poczucie dobra, a religia staje si tylko zason dla ukrycia najpodlejszych
grzechw. Wiara w spirytystyczne objawienia otwiera drzwi zwodniczym
duchom oraz naukom szatana, w ten sposb w Kocioach przejawia si
wpyw zych aniow.
W proroctwie powiedziane jest o Babilonie: Gdy a do nieba dosigy
grzechy jego i wspomnia Bg na jego nieprawoci (Obj. 18,5). Babilon dopeni miary swej winy i zniszczenie szybko go dosignie, lecz Bg ma w nim swj
lud i przed wymierzeniem miastu kary wierni musz by z niego wyprowadzeni, aby jak mwi Pismo nie byli uczestnikami jego grzechw i aby nie
dotkny (ich) plagi na niego spadajce. Dlatego te ruch ten przedstawiony
jest symbolicznie w postaci anioa, ktry przybywa z nieba, owieca ziemi sw
nadzieja.pl
Ellen G. White
418
WIELKI BJ
nadzieja.pl
nadzieja.pl
ale gdy sprawa przymusu wicenia niedzieli jest coraz czciej poruszana,
niebezpieczestwo, w pojawienie si ktrego nikt nie wierzy, staje si realne,
i w zwizku z tym poselstwo trzeciego anioa wywoa takie efekty, jakich nie
mogo wywoa wczeniej.
W kadym wieku Bg posya swe sugi, aby potpiali grzech, zarwno w
wiecie, jak i w Kociele. Jednak ludzie pragn, by im schlebiano, gdy nie
znosz czystych i prostych prawd. Wielu reformatorw rozpoczynajc swe
dzieo postanowio z wielk ostronoci wystpowa przeciw grzechom Kocioa i narodu. Spodziewali si, e przez przykad czystego, chrzecijaskiego
ycia przyprowadz ludzi do prawd Biblii. Jednak Duch Boy zstpi na nich
jak kiedy na Eliasza, ktrego pobudzi do karcenia grzechw niezbonego
krla i jego odstpczego ludu, i na skutek Jego dziaania nie mogli powstrzyma si od goszenia wszystkich prawd biblijnych, nawet tych, ktrych przedtem obawiali si przedstawi. Zostali zmuszeni do opowiadania o prawdzie i
niebezpieczestwie, jakie grozi ludziom. Nie obawiajc si nastpstw, przekazywali sowa, jakimi ich natchn Pan, a ludzie suchali napomnie.
W podobny sposb bdzie goszone trjanielskie poselstwo. Gdy nadejdzie
czas, by prawda zostaa ogoszona z wielk moc. Pan bdzie dziaa przez
skromne narzdzia, kierujc umysami tych, ktrzy postanowili Mu suy.
Pracownicy przez namaszczenie Duchem witym zostan bardziej uzdolnieni
ni przez teoretyczne wyksztacenie. Ludzie wiary i modlitwy pobudzani bd
do gorliwego goszenia sw powierzonych im przez Boga. Grzechy Babilonu
zostan objawione. Straszne nastpstwa zmuszania do przestrzegania kocielnych przepisw, manowce spirytyzmu, jak rwnie niedostrzegalny, lecz szybki
wzrost mocy papiestwa zostan zdemaskowane. Te uroczyste ostrzeenia
wstrzsn ludmi, tysiczne tumy bd sucha sw, ktrych jeszcze nigdy
nie syszano. Ze zdziwieniem dowiedz si, e Babilon to upady Koci, ktry
odrzuci zesan mu z nieba prawd z powodu swych bdw i grzechw. Gdy
nastpnie zwrc si do swych religijnych nauczycieli z pytaniem, czy rzeczywicie jest to prawd, duszpasterze przedstawi im stek kamstw, aby uciszy
obawy i uspokoi obudzone sumienia. Poniewa jednak wielu nie zadowoli si
autorytetem ludzkim, lecz wymaga bdzie wyranego potwierdzenia tak mwi
Pan, przywdcy religijni, podobnie jak faryzeusze przed wiekami, rozgniewaj
si z powodu zakwestionowania ich autorytetu i ogosz, e usyszane przez
ludzi poselstwo pochodzi od szatana, a nastpnie skoni miujce grzech tumy do przeladowania tych, ktrzy to poselstwo gosz.
Gdy walka zatacza coraz szersze krgi, a uwag ludzi zwraca si na
deptane prawo Boe, szatan jest coraz bardziej czujny. Moc towarzyszca
poselstwu doprowadzi do wciekoci tych, ktrzy mu si sprzeciwiaj. Duchowni prawie nadludzkimi siami bd si stara zgasi wiato docierajce do
ich wiernych. Za pomoc wszelkich dostpnych im rodkw bd usiowali nie
Ellen G. White
420
WIELKI BJ
nadzieja.pl
nadzieja.pl
opini lub zachowanie ycia. Gdy jednak nadcignie burza atakw nieprzyjaciela, zawoaj przygnbieni: Gdybymy przewidzieli nastpstwa naszych sw,
milczelibymy! Zewszd otocz ich trudnoci. Szatan bdzie ich otacza najwikszymi pokusami. Bdzie im si zdawa, e dzieo, ktrego si podjli,
przewysza ich siy. Pod grob mierci zniknie ich gorliwo, ale Duch wity
ich nie opuci. wiadomi swej wasnej niemocy, bd prosili Wszechmocnego
o si pamitajc, e sowa, ktre mwili, nie byy ich wasnymi sowami, lecz
Tego, ktry im zleci przekazanie tego ostrzeenia. Bg wsia prawd w ich
serca, a oni nie mogli powstrzyma si od jej goszenia. Przez takie same
dowiadczenia przechodzili sudzy Boy w ubiegych stuleciach. Wiklif, Hus,
Luter, Tyndale, Baxter oraz Wesley dali, aby wszystkie doktryny byy potwierdzone przez Sowo Boe, odrzucali take wszystko to, co Biblia potpia.
Cho byli przeladowani z tego powodu, to jednak nie przestali gosi prawdy.
Rne okresy w historii Kocioa cechuj si objawieniem prawd najbardziej
potrzebnych ludowi Boemu w danym czasie. Kada nowa prawda torowaa
sobie drog wrd nienawici i sprzeciww, a ten, kto otrzyma jej wiato, by
naraony na pokusy i trudnoci. Bg zawsze objawia swojemu ludowi szczegln prawd, stosownie do jego potrzeb. Kt moe si sprzeciwia jej goszeniu? Pan rozkazuje swym sugom przedstawi wiatu ostatni zacht do
skorzystania z Jego aski. Posowie Boy nie mog milcze, gdy grozi to
utrat ycia wiecznego. Nie myl wic o moliwych nastpstwach.
Gdy przeciwiestwa narastaj, sudzy Boy s zaniepokojeni, gdy wydaje
im si, e sami je spowodowali, ale Sowo Boe i ich wasne sumienie zapewniaj, e postpowali waciwie i chocia dowiadczenia nadal trwaj, otrzymuj si do zwycistwa. Ich wiara i odwaga wzrasta w miar potrzeb. Ich
wiadectwo brzmi: Nie moemy sprzeciwia si Sowu Boemu i dzieli zakon
Boy na cz obowizujc i nie obowizujc, aby zdoby przychylno wiata.
Pan, ktremu suymy, moe nas wyratowa. Chrystus zwyciy moce ziemi,
czy mamy si wic obawia zwycionego wiata?
Przeladowanie w swych rozmaitych formach jest przejawem zasady,
ktra bdzie istniaa tak dugo, jak dugo istnie bdzie szatan, a chrzecijastwo bdzie potg. Nie mona suy Bogu, nie wzbudzajc jednoczenie
sprzeciwu tumw znajdujcych si w duchowej ciemnoci. li anioowie,
zaniepokojeni tym, e mog utraci kontrol nad danym czowiekiem, bd
na nacierali, a li ludzie, dla ktrych dobry przykad jest sta nagan,
pocz si w swych usiowaniach ze zymi anioami, by odprowadzi tego
czowieka od Boga przy pomocy pokus. Gdy to nie pomoe, zastosuj przemoc, by zada gwat sumieniu.
Jak dugo Chrystus w niebiaskiej wityni jest ordownikiem czowieka,
tak dugo odczuwa si powstrzymujc moc Ducha witego, ktry stale kontroluje w pewnym stopniu prawa pastwowe. Gdyby nie byo tych praw, stan
Ellen G. White
422
WIELKI BJ
wiata byy jeszcze gorszy. Cho wielu ludzi na wysokich stanowiskach jest
aktywnym narzdziem szatana, to jednak znajduj si tam take inni, ktrzy
s narzdziami w rku Boga. Szatan skoni swoich wsppracownikw do
ustanowienia takich praw, ktre bd hamowa rozwj dziea Boego. Jednak
niektrzy mowie stanu, pod wpywem aniow Boych, skutecznie sprzeciwiaj si zym zamiarom. W ten sposb zdoaj powstrzyma narastajc fal
za. Atak nieprzyjaci prawdy zostanie odparty, aby goszenie poselstwa trzeciego anioa dao potne rezultaty. Gdy wiat usyszy ostatnie ostrzeenie,
zwrci ono na siebie uwag czoowych przedstawicieli ludzkoci, przez ktrych
Pan dziaa, i niektrzy z nich przyjm prawd i stan po stronie ludu Boego
w czasie ucisku.
Anio, ktry przyczy si do goszenia trjanielskiego poselstwa, owieci
ca ziemi sw wspaniaoci. Przepowiedziane jest tutaj dzieo obejmujce
cay wiat i posiadajce nadzwyczajn moc. Ruch adwentowy rozwijajcy si
w latach 1840-1844 by wspaniaym objawieniem mocy Boej, poselstwo pierwszego anioa zostao zaniesione do kadej stacji misyjnej w wiecie, w niektrych krajach powsta wielki ruch religijny, jakiego nie znano od czasw reformacji w XVI wieku. Jednak o wiele wikszy bdzie ruch, ktry ma nasta w
czasie goszenia ostatniego ostrzeenia trzeciego anioa.
Dzieo to podobne bdzie do wydarze dnia Pidziesitnicy. Jak wylanie
Ducha witego na pocztku goszenia ewangelii byo deszczem porannym,
ktry mia pobudzi do wzrostu zasiane kosztowne ziarno prawdy, tak deszcz
wieczorny bdzie wylany przy kocu czasu, aby niwo dojrzao: Starajmy si
wic pozna, usilnie pozna Pana; e go znajdziemy, pewne jest jak zorza
poranna, i przyjdzie do nas jak deszcz, jak pny deszcz, ktry zrasza ziemi!
(Oz. 6,3). A wy, dzieci Syjonu, wykrzykujcie radonie i weselcie si w Panu,
swoim Bogu, gdy da wam obfity deszcz jesienny i zele wam, jak dawniej
deszcz, deszcz jesienny i wiosenny (Joel 2,23). I stanie si w ostateczne dni,
mwi Pan, e wylej Ducha mego na wszelkie ciao (...) kady, kto bdzie
wzywa imienia Paskiego, zbawiony bdzie (Dz. 2,17.21).
Wielkie dzieo ewangelii nie zakoczy si mniejszym objawieniem mocy
Boej ni to, jakie miao miejsce na pocztku goszenia dobrej nowiny. Proroctwa, ktre speniy si w postaci wylania deszczu wiosennego, maj wypeni
si rwnie w wylaniu deszczu jesiennego. Ma to by czas ochody, ktry
mia na myli aposto Piotr mwic: Przeto upamitajcie i nawrcie si, aby
byy zgadzone grzechy wasze, aby nadeszy od Pana czasy ochody i aby posa
przeznaczonego dla was Chrystusa Jezusa (Dz. 3,19-20).
Sudzy Boy, rozpromienieni wit gorliwoci, bd spieszyli z miejsca
na miejsce, aby zwiastowa poselstwo nieba. Tysice ich przeka ostrzeenie
caej ziemi. Bd si dziay cuda, chorzy bd uzdrawiani, a rne znaki bd
towarzyszy wierzcym. Szatan rwnie bdzie czyni zwodnicze cuda, nawet
nadzieja.pl
nadzieja.pl
Ellen G. White
424
WIELKI BJ
Rozdzia XXXIX
Czas ucisku
owym czasie powstanie Micha, wielki ksi, ktry jest ordownikiem
synw twojego ludu, a nastanie czas takiego ucisku, jakiego nigdy nie
byo, odkd istniej narody, a do owego czasu. W owym to czasie wybawiony
bdzie twj lud, kady, kto jest wpisany do ksigi ywota (Dan. 12,1).
Kiedy goszenie poselstwa trzeciego anioa dobiegnie koca, skoczy si
te aska dla grzesznych i nienawrconych mieszkacw ziemi. Lud Boy
zakoczy swe dzieo, otrzyma pny deszcz ochod od oblicza Pana i
przygotowany jest na czekajcy go czas dowiadcze. Anioowie s bardzo
zajci. Jeden z nich, ktry powrci z ziemi, ogasza, e wykona swe zadanie.
wiat zosta poddany ostatecznej prbie i wszyscy, ktrzy byli wierni Boemu
prawu, otrzymali piecz Boga ywego. W tym czasie Jezus zakoczy dzieo
poredniczenia w niebiaskiej wityni. Podniesie swe rce i powie dononym
gosem: Dokonao si, zastpy aniow zo swe korony, gdy Chrystus
uroczycie stwierdzi: Kto czyni nieprawo, niech nadal czyni nieprawo, a
kto brudny, niech nadal si brudzi, lecz kto sprawiedliwy, niech nadal czyni
sprawiedliwo, a kto wity, niech nadal si uwica (Obj. 22,11). Los kadego zosta ju rozstrzygnity. Chrystus pojedna z Bogiem swj lud i zgadzi
jego grzechy. Dopeniona jest liczba Jego wiernych, Krlestwo, moc i sia pod
caym niebem maj by wkrtce przekazane dziedzicom zbawienia, a Jezus
ma rozpocz panowanie jako Krl krlw i Pan panw.
Gdy Zbawiciel opuci wityni, ciemno okryje mieszkacw ziemi. W
tym strasznym czasie sprawiedliwi bd musieli y przed obliczem witego
Boga bez porednika. Moc, ktra dotychczas powstrzymywaa niezbonych,
przestanie dziaa i szatan opanuje wszystkich nienawrconych. Skoczy si
cierpliwo Boga. wiat grzechu odrzuci Jego ask, wzgardzi Jego mioci
i podepta Boe prawo. Niezboni przekroczyli granic aski, Duch wity,
ktremu stale si sprzeciwiali, opuci ich. Nie chronieni ask Boga, nie mog
obroni si przed wrogiem. Szatan zgotuje mieszkacom ziemi czas wielkiego
ucisku. Gdy anioowie Boy nie bd ju powstrzymywali okrutnych zapdw
nadzieja.pl
nadzieja.pl
ludzkich namitnoci, puszczone zostan cugle wszelkich mocy za. Cay wiat
pogry si w zniszczeniu straszniejszym od tego, jakie kiedy nawiedzio
Jerozolim.
Jeden anio zgadzi wszystkich pierwotnych Egipcjan, napeniajc cay
kraj aob. Gdy Dawid zgrzeszy przeciwko Bogu, dokonujc spisu ludnoci,
jeden anio spowodowa zniszczenie bdce kar za jego grzech. Ta sama niszczycielska moc, jak stosowali anioowie na rozkaz Boga, zostanie uyta przez
zych aniow, gdy Pan na to pozwoli. Ju teraz przygotowane s moce, czekajce tylko na pozwolenie Boga, aby dokona wszdzie spustoszenia.
Osoby zachowujce przykazania Boe oskara si o powodowanie nieszcz nawiedzajcych nasz planet, uwaa si je za przyczyn kataklizmw,
konfliktw, rozlewu krwi oraz cierpienia, napeniajcego ziemi. Moc towarzyszca ostatniemu ostrzeeniu rozzocia niezbonych, walcz oni ze wszystkimi, ktrzy przyjli poselstwo, a szatan pobudza ich do jeszcze wikszej nienawici i przeladowa.
Kiedy obecno Boa zostaa ostatecznie odjta narodowi ydowskiemu,
nie wiedzieli o tym ani kapani, ani lud. Chocia Izraelici znajdowali si pod
panowaniem szatana i kieroway nimi najgorsze namitnoci, to jednak dalej
uwaali si za wybrany lud Boy. Nadal sprawowano sub w wityni, nadal
skadano ofiary na nieczystych otarzach i codziennie bogosawiono lud, ktry
by winien mierci umiowanego Syna Boego i mordowa jego sugi oraz
apostow. Podobnie mieszkacy ziemi nie bd wiedzieli, kiedy w niebiaskiej
wityni wypowiedziane zostan sowa przesdzajce los wiata. Ludzie, ktrym ostatecznie zostanie odebrany Duch Boy, bd nadal kontynuowali swe
religijne obrzdy, a szataska gorliwo, jakiej ksi ciemnoci udziela swym
poddanym w celu zrealizowania zgubnych planw, nie bdzie ustpowa gorliwoci okazywanej w subie Bogu.
Poniewa sobota staa si szczeglnym przedmiotem walki w caym chrzecijastwie, a Koci i pastwo poczyy si w celu wymuszenia wicenia
niedzieli, tote opr mniejszoci wobec powszechnych przepisw uczyni j
obiektem oglnej nienawici. Nieprzyjaciele bd stale podkrela, e nie naley tolerowa tych niewielu, ktrzy sprzeciwiaj si zarzdzeniom Kocioa i
prawom pastwa, e lepiej bdzie, aby oni zginli, ni cay nard miaaby
opanowa fala zamieszania i bezprawia. Takie same argumenty wysuwali przed
1900 laty starsi ludu ydowskiego przeciwko Chrystusowi. Kajfasz powiedzia:
Lepiej jest dla nas, by jeden czowiek umar za lud, ni eby wszystek ten lud
zgin (Jan 11,50). Argument ten wydawa si bdzie przekonywajcy i wkrtce
przeciwko wszystkim wiccym sobot zgodnie z czwartym przykazaniem
zostanie wydane prawo, na mocy ktrego ludzi tych naley kara mierci.
Katolicyzm w Europie i upady protestantyzm w Ameryce bd w podobny
sposb postpowa z tymi, ktrzy przestrzegaj wszystkich przykaza Boych.
Ellen G. White
426
WIELKI BJ
Nastan wwczas dla ludu Boego czasy ucisku i boleci, ktre okrelone s
przez proroka Jeremiasza jako czas utrapienia Jakuba: Tak mwi Pan. Syszelimy gos trwogi, strachu i niepokoju (...) oblicze wszystkich zblado (...).
Biada! Gdy wielki to w dzie, aden do niego niepodobny. Jest to czas
utrapienia dla Jakuba, jednak bdzie z niego wybawiony (Jer. 30,5-7).
Noc utrapienia, jak Jakub przey, gdy w modlitwie walczy o wybawienie z rki Ezawa (patrz I Moj. 32,24-30), przedstawia dowiadczenia ludu
Boego w czasie ucisku. Z powodu oszustw, ktre Jakub popeni w celu
zapewnienia sobie bogosawiestwa ojca, przeznaczonego dla Ezawa, musia
ucieka przed pogrkami brata, aby ratowa ycie. Po dugich latach tuaczki, na rozkaz Boy uda si wraz z onami, dziemi i caym swym dobytkiem
w drog powrotn do rodzinnego kraju. Gdy przekroczy jego granic przerazi
si wiadomoci, e Ezaw na czele swych wojownikw zblia si, aby dokona
zemsty. Zdawao si, e nieuzbrojony i bezbronny orszak Jakuba niechybnie
zginie od miecza mciciela. Do tego strachu i obawy Jakuba przyczy si
jeszcze przytaczajcy ciar wiadomoci winy, wiedzia bowiem, e jego wasny grzech spowodowa zbliajce si niebezpieczestwo. Jedyna nadzieja bya
teraz w asce Boej, jedyn obron musiaa by modlitwa. Uczyni wszystko,
co mg, aby przebaga brata za wyrzdzon mu ongi krzywd i odwrci
niebezpieczestwo groce caemu jego domowi. Podobnie te naladowcy
Chrystusa bd czyni wszystko w obliczu zbliajcego si nieszczcia, aby
przedstawi si wiatu we waciwym wietle, aby usun uprzedzenia i unikn niebezpieczestwa zagraajcego wolnoci sumienia.
Odesawszy sw rodzin, eby nie widziaa jego utrapienia, Jakub pozosta sam, by prosi Boga o pomoc. Wyzna swj grzech i w skrusze podzikowa za okazan mu przez Pana ask, powoujc si jednoczenie w gbokiej
pokorze na przymierze uczynione i jego ojcami i obietnic dan mu w widzeniu
w Betel oraz w kraju wygnania. Nadszed decydujcy moment w jego yciu.
W ciemnoci i w samotnoci nadal modli si korzc si przed Bogiem. Nagle
poczu jak rk na ramieniu. Pomyla, e nieprzyjaciel siga po jego ycie
i zrozpaczony rzuci si do walki z domniemanym napastnikiem. Kiedy zaczo
wita, nieznajomy nieprzyjaciel okaza nadludzk si. Za jego lekkim dotkniciem potny Jakub zosta jakby sparaliowany, ze zami w oczach pad
bezbronny w ramiona swego tajemniczego przeciwnika. Dopiero teraz zorientowa si, e walczy z Anioem przymierza, ale pomimo obezwadnienia i
piekcego blu nie zaama si. Zbyt dugo cierpia z powodu popenionego
grzechu i musia si upewni, e mu ten grzech przebaczono. Gdy wydawao
mu si, e boski pose chce odej, uchwyci si go, proszc o bogosawiestwo. Anio rzek: Pu mi, bo ju wzesza zorza, ale patriarcha zawoa:
Nie puszcz ci, dopki mi nie pobogosawisz (I Moj. 32,26). Jakie wielkie
zaufanie, zdecydowanie i wytrwao wyraaj te sowa Jakuba! Gdyby byy
nadzieja.pl
nadzieja.pl
dumnym daniem, patriarcha zostaby zniszczony, ale byy pewnoci czowieka, ktry wyznaje sw sabo i niegodno, polegajc na asce dotrzymujcego obietnic Boga.
Walczc z anioem zwyciy (Oz. 12,5). Dziki unieniu, pokucie i poddaniu si ten grzeszny, bdzcy miertelnik zwyciy Majestat Nieba. Drc,
opiera si na obietnicach Boych, a serce Nieskoczonej Mioci nie mogo
odrzuci jego proby. Jako dowd zwycistwa i dla zachcenia innych do brania
z niego przykadu, imi Jakub, ktre byo przypomnieniem grzechu, zostao
zmienione na imi Izrael, bdce pamitk zwycistwa. Fakt, e Jakub walczy z Bogiem i zwyciy, by zapewnieniem, e odniesie on zwycistwo w walce
z ludmi. Teraz ju nie obawia si gniewu brata, gdy Pan by jego obron.
Szatan oskary Jakuba przed anioami Boymi, domagajc si prawa
zgadzenia go z powodu grzechu. Nakoni Ezawa, by wystpi przeciwko bratu. Gdy patriarcha przez ca noc walczy z anioem, szatan stara si przygnie go poczuciem winy, aby go w ten sposb zniechci i zachwia jego
zaufanie do Boga. Jakub omal nie zwtpi. Jednak wiedzc, e bez pomocy
nieba zginie, szczerze aowa za swj wielki grzech i prosi o ask Bo. Nie
da si odwie od zamierzonego celu, lecz mocno trzyma si Anioa i gono
woajc nie przestawa prosi, a zwyciy.
Jak szatan wpyn na Ezawa, by ten wyszed do walki przeciw Jakubowi, tak te wpynie w czasie ucisku na niezbonych, aby zniszczyli lud Boy.
Podobnie jak oskary Jakuba, tak te oskary dzieci Boe. Ksi za uwaa
ludzi za swoich poddanych, ale maa garstka, ktra zachowuje przykazania
Boe, sprzeciwia si jego wadzy. Gdyby udao mu si zgadzi dzieci Boe z
ziemi, jego zwycistwo byoby pewne. Szatan widzi, e anioowie Boga strzeg
t garstk i domyla si, e grzechy zostay im przebaczone, lecz nie wie, e
ich los zosta ju rozstrzygnity w niebiaskiej wityni. Zna grzechy do
ktrych ich zwid, przedstawia je wic Bogu w przejaskrawionym wietle
twierdzc, e ludzie ci podobnie jak on zasuguj na pozbawienie aski Boej.
Mwi, e Bg w swej sprawiedliwoci nie moe odpuci im grzechw, a rwnoczenie potpi go i jego aniow. da ich jako swego upu i chce, aby ich
oddano w jego niszczycielskie rce.
Gdy szatan oskara wiernych Bogu z powodu ich grzechw, Pan pozwala
mu kusi ich do najdalszych granic. Ich zaufanie do Boga, wiara i wytrwao
s ciko dowiadczane. Gdy myl o swojej przeszoci, ich nadzieja sabnie,
poniewa w caym swym yciu nie widz wiele dobra. S wiadomi swej saboci i niegodnoci. Szatan stara si przerazi ich myl, e ich los jest beznadziejny, e nie mog by obmyci z grzechu. Stara si w ten sposb zniszczy
ich wiar, aby poddali si jego pokusom i porzucili posuszestwo wobec Boga.
Chocia lud Boy otoczony bdzie zewszd wrogami, ktrzy czyhaj na
jego upadek, to jednak obawa, jaka bdzie go drczy nie jest strachem przed
Ellen G. White
428
WIELKI BJ
nadzieja.pl
nadzieja.pl
ich godnego poaowania stanu. Ale ich wyznanie podobne bdzie do wyznania
Ezawa lub Judasza. Bd ubolewa nad skutkiem swych przestpstw, lecz nie
poczuj si winni. Nie przejawi prawdziwej skruchy ani wstrtu do za.
Wyznaj swj grzech z obawy przed kar, lecz jak kiedy faraon sprzeciwiliby si niebu, gdyby wyroki Boe zostay cofnite.
Historia Jakuba jest take zapewnieniem, e Bg nie odrzuca tych, ktrzy
zostali oszukani i zgrzeszyli, lecz powrcili do Niego w prawdziwej skrusze. Gdy
szatan bdzie si stara zniszczy takich ludzi, Pan pole swych aniow, aby ich
pocieszali i chronili w czasie niebezpieczestwa. Napaci Lucyfera s agresywne
i zdecydowane, a jego oszustwa straszne, lecz oko Paskie strzee swych dzieci,
Jego uszy s otwarte na ich woanie. Ucisk bdzie wielki, wydawa si bdzie,
e ogie dowiadcze niechybnie strawi wiernych, lecz Pan przepawi ich jak
zoto w ogniu. Mio Boa do Jego dzieci bdzie w czasie ucisku tak samo silna
i troskliwa jak w sonecznych dniach ich pomylnoci. Potrzeba jednak, aby
przeszli przez ogie prb, by wszystko co w nich jest ziemskiego zostao spalone,
aby byli doskonaym odbiciem Chrystusa.
Majcy nadej czas ucisku i trwogi wymaga wiary, ktra zniesie trudy,
zwok i gd wiary, ktra si nie zachwieje nawet w najgorszych pokusach.
Wszystkim dany jest czas aski w celu przygotowania si na dni ucisku. Jakub
zwyciy, poniewa by wytrway i zdecydowany. Jego zwycistwo jest dowodem mocy, jak posiada bezustanna modlitwa. Wszyscy, ktrzy jak Jakub
opieraj si na obietnicach Boych i jak on s gorliwi oraz stanowczy, osign
podobne zwycistwo. Kto nie chce zaprze si samego siebie, skruszy si przed
Bogiem oraz modli si gorliwie i wytrwale, ten nie zwyciy. Jake mao ludzi
wie, co znaczy walczy z Bogiem! Jak mao trwa przed Bogiem w gorliwym
daniu. Jak niewielu z niezachwian wiar chwyta si obietnic Boych, gdy
ogarniaj ich potne fale zwtpienia i rozpaczy.
Tym, ktrzy teraz okazuj mao wiary, najwiksze niebezpieczestwo
zagraa ze strony szataskich podstpw i usiowa ograniczenia wolnoci
sumienia. Jeli nawet przetrwaj prb, to popadn w czasie ucisku w wiksz
trwog, poniewa nie przyzwyczaili si ufa Bogu. Bd musieli si uczy
wiary, ktr poprzednio zaniedbali, pod straszliwym naciskiem zniechcajcych wpyww.
Powinnimy si ju teraz zapozna z Bogiem, wyprbowujc Jego obietnice. Anioowie notuj kad gorliw i szczer modlitw. Powinnimy raczej
zaniecha wszelkich wasnych spraw ni spoecznoci z Bogiem. Najwiksze
ubstwo, najwiksze samozaparcie znajdujce aprobat u Boga, jest lepsze ni
bogactwo, powaanie, wygoda i przyja bez Niego. Zawsze musimy mie czas
na modlitw. Gdy pozwolimy, aby nasz umys zaprztany by jedynie sprawami
ziemskimi, Bg da nam czas zabierajc nam nasze boki pod postaci
pienidzy, domw lub urodzajnych pl.
Ellen G. White
430
WIELKI BJ
nadzieja.pl
nadzieja.pl
Ellen G. White
432
WIELKI BJ
Tylko ci, ktrzy pilnie badali Bibli i umiowali prawd, zostan ustrzeeni przed potnymi zwiedzeniami, jakie przyjd na wiat. Lud Boy dziki
wiadectwu Pisma witego pozna oszusta w jego przebraniu. Wszyscy bd
poddani prbie. Dziki przesianiu spowodowanym pokuszeniem zostan wyodrbnieni prawdziwi chrzecijanie. Czy lud Boy ju teraz jest mocno ugruntowany na Sowie Pana, aby pniej nie ulec zudzeniu? Czy w tej rozstrzygajcej godzinie bdzie polega na Biblii i tylko na Biblii? Szatan ze wszystkich
si bdzie usiowa powstrzyma lud Boy od przygotowania si na ten wielki
dzie. Uczyni wszystko, aby zamkn drog ludziom wiernym Bogu, otoczy
ich ziemskimi bogactwami, wcignie w rozmaite trudne i skomplikowane sprawy, aby obciy serca troskami ziemskimi i aby dzie dowiadczenia zaskoczy ich jak zodziej w nocy.
Poniewa rne rzdy wiata chrzecijaskiego wydadz ustawy przeciwko zachowujcym przykazania Boe, przeto ludzie ci bd wyczeni spod
opieki prawa i wydani na up tych, ktrzy pragn ich zguby. Opuszcz miasta
i wsie, chronic si maymi grupkami w najbardziej opustoszaych miejscach.
Wielu znajdzie schronienie w grach. Podobnie jak chrzecijanie z piemonckich dolin, uczyni sobie wysokie gry wityni i bd dzikowa Bogu za
schronienie pord ska. Ale wielu z rnych narodw i klas wielcy i mali,
bogaci i ubodzy, czarni i biali bdzie przeladowanych w najokrutniejszy
sposb. Wierni Bogu bd przeywali okropne dni, uwizani acuchami, w
zamkniciu, skazani na mier, niekiedy pozostawieni na pastw godu w
mrocznych i brudnych wizieniach. adne ludzkie ucho nie usyszy ich jkw,
adna rka nie przyjdzie im z pomoc.
Czy w tej trudnej godzinie Bg zapomni o swych sugach? Czy zapomnia
o Noem, gdy na przedpotopowy wiat spad Jego straszliwy wyrok? Czy zapomnia o Locie, gdy z nieba zstpi ogie, aby zniszczy miasta na rwninie?
Czy zapomnia o Jzefie otoczonym w Egipcie bawochwalcami? Czy zapomnia
o Eliaszu, gdy Izebel grozia mu losem prorokw Baala? Czy zapomnia o
Jeremiaszu zamknitym w ciemnym wizieniu? Czy zapomnia o trzech modziecach w piecu ognistym lub o Danielu w lwiej jamie?
A jednak Syjon mwi: Pan mnie opuci i Wszechmocny zapomnia o
mnie. Czy kobieta moe zapomnie o swoim niemowlciu i nie zlitowa si nad
dzieciciem swojego ona? A choby nawet one zapomniay, jednak Ja ciebie nie
zapomn. Oto na moich doniach wyrysowaem ci (Izaj. 49,14-16). Pan Zastpw powiedzia: kto was dotyka, dotyka renicy mojego oka (Zach. 2,12).
Chocia wrogowie wtrc wiernych do wizie, to jednak wizienne mury
nie przeszkod im w cznoci z Bogiem. Ten, ktry widzi ich saboci i zna
wszelkie dowiadczenia, panuje nad wszystkimi ziemskimi mocami; Jego anioowie odwiedza bd dzieci Boe zamknite w odosobnionych celach i przynios im wiato oraz pokj niebios. Wizienie stanie si paacem, gdy bd
nadzieja.pl
nadzieja.pl
Ellen G. White
434
WIELKI BJ
znika rado (...). Ziarna wyschy pod swymi grudami, spichrze s spustoszone
(...). Jake porykuj zwierzta! Stada byda si bkaj, gdy nie ma dla nich
pastwisk (...). Wyschy potoki, a ogie poar pastwiska na stepie (Joel 1,1012.17-20): piewaczki wityni bd zawodzi w owym dniu mwi Wszechmogcy Pan. Bdzie mnstwo trupw, wszdzie porzuconych (Am. 8,3).
Plagi nie ogarn caej ziemi, gdy wszyscy jej mieszkacy musieliby zgin. Bd to straszne wydarzenia, jakich miertelnicy jeszcze nie widzieli.
Wszelkie wyroki jakie dotychczas spaday na ludzko zawsze byy poczone
z ask. Wstawiennicza krew Chrystusa ochraniaa grzesznika przed otrzymaniem penego wymiaru kary. Jednak w ostatecznym wyroku gniew Boy bdzie
czysty, wylany bez adnej domieszki aski.
W owym dniu wielu bdzie pragno ochrony miosierdzia Boga, ktrym
dotychczas pogardzali: Oto id dni mwi Wszechmogcy Pan e zel
gd na ziemi, nie gd chleba ani pragnienie wody, lecz suchania sw Pana.
I wlec si bd od morza do morza, i tua si z pnocy na wschd, szukajc
sowa Pana, lecz nie znajd (Amos 8,11-12).
Lud Boy nie bdzie wolny od cierpie, ale cho bdzie przeladowany i
uciskany, cho bdzie znosi niewygody i gd, to jednak nie zginie. Bg troszczy si o Eliasza, nie opuci wic adnego oddanego Mu dziecicia. Pan, ktry
zna liczb wosw kadego czowieka, bdzie si o nich troszczy i w czasie
godu dostarczy poywienia. Gdy niepoboni bd gin z godu i zarazy, anioowie Boy bd strzec sprawiedliwych i zaspokoj ich potrzeby. Temu, kto
postpuje sprawiedliwie, dana jest obietnica: ten ma pod dostatkiem chleba
i nie wysychaj jego wody. Gdy biedacy i ubodzy szukaj wody, a nie ma jej,
gdy ich jzyk usycha z pragnienia, Ja Pan, ich wysucham, Ja, Bg Izraela,
ich nie opuszcz (Izaj. 33,15-16; 41,17).
Zaiste, drzewo figowe nie wydaje owocu, a na winorolach nie ma gron.
Zawodzi drzewo oliwne, a rola nie dostarcza poywienia. W ogrodzeniu nie ma
owiec, a w oborach nie ma byda. Lecz ja bd radowa si w Panu, weseli si
w Bogu mojego zbawienia (Hab. 3,17-18).
Pan strem twoim, Pan cieniem twoim po prawicy twojej. Soce nie
bdzie ci razi za dnia, ani ksiyc w nocy. Pan strzec ci bdzie od wszelkiego
za, strzec bdzie duszy twojej (Ps. 121,5-7). Bo On wybawi ci z sida
ptasznika i od zgubnej zarazy. Pirami swymi okryje ci. I pod skrzydami jego
znajdziesz schronienie. Wierno jego jest tarcz i puklerzem. Nie ulkniesz
si strachu nocnego ani strzay leccej za dnia, ani zarazy, ktra grasuje w
ciemnoci, ani moru, ktry poraa w poudnie. Chocia padnie u boku twego
tysic, a dziesi tysicy po prawicy twojej, ciebie to jednak nie dotknie.
Owszem, na wasne oczy ujrzysz i bdziesz oglda odpat na bezbonych.
Dlatego, e Pan jest ucieczk twoj, Najwyszego za uczynie ostoj swoj,
nadzieja.pl
nadzieja.pl
nie dosignie ci nic zego i plaga nie zbliy si do namiotu twego (Ps. 91,310).
Ludziom bdzie si jednak wydawa, e dzieci Boe musz krwi przypiecztowa swe wiadectwo, jak kiedy czynili to mczennicy. Sam lud Boy
bdzie si obawia, e Pan go opuci i e wkrtce zginie z rki nieprzyjaci.
Bdzie to czas strasznej trwogi. Dzie i noc wierni bd woa do swego Boga
o pomoc. Niepoboni bd si cieszy, szyderczo pytajc: Gdzie jest wasza
wiara? Dlaczego Bg nie uwalnia was z naszej rki, skoro jak twierdzicie
jestecie Jego ludem? Ale oczekujcy wybawienia przypomn sobie, co z
szyderstwem mwili kapani i starsi ludu obecni przy mierci Chrystusa na
krzyu Golgoty: Innych ratowa, a siebie samego ratowa nie moe, jest
krlem izraelskim, niech teraz zstpi z krzya, a uwierzymy w niego (Mat.
27,42). Podobnie jak Jakub, wszyscy bd walczy z Bogiem. Ich oblicza bd
blade, lecz nie ustan w gorliwych modlitwach.
Gdyby ludziom otworzono oczy, zobaczyliby armi aniow otaczajcych
tych, ktrzy zachowali sowo Chrystusa. Anioowie z serdecznym wspczuciem spogldaj na ich trudne pooenie i sysz ich modlitwy. Czekaj na
rozkaz swego Wodza, aby ich wyrwa z niebezpieczestwa. Musz jednak czeka. Dzieci Boe musz wypi kielich i by ochrzczone specjalnym chrztem. Ta
bolesna zwoka jest najlepsz odpowiedzi na ich proby. Staraj si z zaufaniem oczekiwa Pana, wierzc, i On dziaa i polegaj na wierze, nadziei i
cierpliwoci przymiotach, ktrych za mao dowiadczali w swym chrzecijaskim yciu. Czas ucisku bdzie dla nich skrcony. A czyby Bg nie wzi
w obron swoich wybranych, ktrzy woaj do niego we dnie i w nocy, chocia
zwleka w ich sprawie? Powiadam wam, e szybko wemie ich w obron (uk.
18,7-8). Koniec nastpi prdzej ni si ludzie tego spodziewaj. Pszenica zostanie zebrana, zwizana w snopy i zniesiona do spichlerzy Paskich; kkol
bdzie zebrany w wizki przeznaczone na spalenie.
Wierni swym obowizkom niebiascy strowie wci czuwaj. Wydany
przez rzd dekret okreli czas stracenia ludzi zachowujcych przykazania Boe,
ale niektrzy wrogowie wierzcych bd usiowali wykona ten wyrok wczeniej. Jednak nikt nie bdzie mg przebi si przez stra potnych aniow,
ktrzy ochraniaj kadego wiernego Bogu czowieka. Dzieci Boe bd napadane w czasie ucieczki z miast lub wsi, lecz podniesione przeciwko nim miecze
bd si kruszy i pada na ziemi jak dba somy. Inni bd chronieni przez
aniow w postaci uzbrojonych ludzi.
We wszystkich wiekach Bg dziaa przez aniow w celu ochrony i uwolnienia swego ludu. Niebiaskie istoty bray czynny udzia w yciu ludzi. Pojawiay si w szacie janiejcej jak byskawica, zjawiay si jako podrni,
wiernym Bogu ukazyway si w postaci ludzkiej. Anioowie jako wdrowcy
odpoczywali w poudnie pod drzewami, byli przyjmowani w domach, w nocy
Ellen G. White
436
WIELKI BJ
nadzieja.pl
nadzieja.pl
Ellen G. White
438
WIELKI BJ
Rozdzia XL
nadzieja.pl
nadzieja.pl
Ellen G. White
440
WIELKI BJ
nadzieja.pl
nadzieja.pl
Ellen G. White
442
WIELKI BJ
zamiast niej na Jego witym czole spoczywa diadem chway. Jego oblicze
janieje jak poudniowe soce: A na szacie i na biodrze swym ma wypisane
imi: Krl krlw i Pan panw (Obj. 19,16).
W Jego obecnoci oblicze wszystkich zblado (Jer. 30,6), a tych, ktrzy
odrzucili ask Bo, ogarnia przeraenie i rozpacz. Serce si rozpynie, kolano o kolano tuc bdzie (...) a oblicza wszystkich poczerniej (Nah. 2,10
BG). Sprawiedliwi woaj ze dreniem: Kt si ostoi? Milknie piew aniow i przez pewien czas panuje gucha cisza. Potem dobiega gos Jezusa: Moja
aska jest dla was wystarczajca. Oblicza sprawiedliwych rozjaniaj si i
rado wypenia ich serca. Anioowie piewajc przybliaj si ku ziemi.
Krl krlw zstpuje na oboku otoczonym pomieniami ognia. Niebo
znika jak zwinita ksiga, ziemia dry, a wszystkie gry i wyspy dr w
posadach: Bg nasz przybywa i nie milczy, przed nim ogie pochaniajcy, a
dookoa niego sroy si potna burza. Przyzywa niebiosa z gry i ziemi, aby
sdzi swj lud (Ps. 50,3-4).
I wszyscy, krlowie ziemi i monowadcy, i wodzowie, i bogacze, i mocarze, i wszyscy niewolnicy, i wolni ukryli si w jaskiniach i w skaach grskich,
i mwili do gr i ska: Padnijcie na nas i zakryjcie nas przed obliczem tego,
ktry siedzi na tronie, i przed gniewem Baranka, albowiem nasta w wielki
dzie ich gniewu, i kt si moe osta? (Obj. 6,15-17).
Ustay szyderstwa. Kamliwe wargi zmuszone zostay do milczenia. Ucich
szczk broni, zamieszanie i jk. Sycha jedynie gos modlcych si i paczcych. Z ust, ktre jeszcze niedawno wypowiaday blunierstwa, sycha sowa:
Nasta w wielki dzie ich gniewu, i kt si moe osta? Niezboni pragn
raczej mierci pod spadajcymi skaami ni spotkania z Tym, ktrego wyszydzali i odrzucili.
Znaj ten gos, ktry dochodzi nawet do uszu umarych. Jak czsto
spokojny, proszcy nawoywa ich do modlitwy! Jak czsto syszeli go we
wzruszajcej probie przyjaciela, brata, Zbawcy! Dla tych, ktrzy odrzucili
Jego ask, aden inny gos nie moe by tak peen potpienia jak ten, ktry
tak dugo baga: Zawrcie, zawrcie ze swoich zych drg! Dlaczego macie
umrze? (Ezech. 33,11). O, gdyby by to dla nich gos obcy! Ale Zbawiciel
mwi ...woaem, a nie chcielicie sucha, wycigaem rce, a nikt nie zwaa
(...) nie poszlicie za moj rad i nie przyjlicie mojego ostrzeenia (Przyp.
1,24.25) przemawiajc tu mdro mona uwaa za gos Jezusa. Gos ten
wzbudza wspomnienia, ktre chtnie wymazaliby z pamici: zniewaone napomnienia, odrzucone zaproszenia, zlekcewaone przywileje.
Oto stoj ci, ktrzy szydzili z Jezusa w Jego ponieniu. Wci przychodz
im na pami sowa cierpicego, gdy po zaklciach najwyszego kapana powiedzia On uroczycie: Odtd ujrzycie Syna Czowieczego siedzcego na prawicy
nadzieja.pl
nadzieja.pl
Ellen G. White
444
WIELKI BJ
i jzykw. Wychodz z wizienia mierci, przyodziani wspaniaoci niemiertelnoci i woaj: Gdzie jest, o mierci, zwycistwo twoje? Gdzie jest, o
mierci, do twoje? (I Kor. 15,55). yjcy sprawiedliwi i zmartwychwstali
wici cz swe gosy w dugim radosnym okrzyku zwycistwa.
Z prochu ziemi wszyscy wychodz w tej postaci, w jakiej zoono ich do
grobu. Adam, ktry stoi wrd zmartwychwstaych, jest wysoki i odznacza si
majestatyczn postaw; jest niewiele niszy od Syna Boego. Wida ogromn
rnic midzy nim i ludmi pniejszych pokole. Porwnujc ich mona
zobaczy zwyrodnienie rodzaju ludzkiego. Wszyscy jednak powstaj z zapaem
i wieoci wiecznej modoci. Na pocztku czowiek zosta stworzony na
obraz Boy nie tylko w charakterze, lecz take w postaci i wygldzie. Grzech
znieksztaci obraz Boy i zatar go prawie zupenie, lecz Chrystus przyszed,
aby przywrci to, co zostao stracone. On zmieni nasze ciao i uczyni je
podobnym do swego chwalebnego ciaa. miertelne, przemijajce, pozbawione
piknoci i splamione grzechem ciao czowieka stanie si doskonae, pikne i
niemiertelne. Wszelkie skazy i uomnoci pozostan w grobie. Dopuszczeni
ponownie do drzewa ywota w tak dawno utraconym raju, zbawieni bd
wzrasta, a dorosn do postaci, jak czowiek posiada na pocztku. Ostatnie
lady przeklestwa grzechu zostan usunite i wierni Chrystusowi przywdziej
wspaniao naszego Boga, bdc doskonaym odbiciem Pana w duchu, duszy
i ciele. O, cudowne zbawienie, tak dugo rozwaane, tak dugo oczekiwane, lecz
nigdy w zupenoci nie zrozumiane!
yjcy sprawiedliwi zostan w okamgnieniu przemienieni. Bd uwielbieni. Gdy zabrzmi gos Boy, otrzymaj niemiertelno i razem ze zmartwychwstaymi witymi zabrani zostan na spotkanie Pana w powietrze. Anioowie
zgromadz wybranych Boych z czterech kracw ziemi. Przynios take mae
dzieci i oddadz je matkom. Przyjaciele, ktrych rozczya mier, znowu si
pocz, aby si ju nigdy nie rozstawa i razem pod z radosnym piewem
w stron miasta Boga.
Na kadym boku wozu z obokw chway znajduj si skrzyda, a pod
nim ywe koa. Gdy wz wznosi si koa woaj: wity, rwnie skrzyda
poruszajc si woaj: wity, a take zastpy aniow piewaj: wity,
wity jest Pan Bg Wszechmogcy. Wz kieruje si w stron Nowego Jeruzalemu, a zbawieni wykrzykuj: Alleluja!
Przed wejciem do miasta Boego Zbawiciel daje swym naladowcom
nagrod za zwycistwo i insygnia ich krlewskiego stanu. Wok Krla, ktrego posta wznosi si ponad witymi i anioami, a twarz janieje mioci,
ustawiaj si janiejce rzdy zbawionych. Oczy niezliczonych zastpw witych s zwrcone ku Niemu a kady widzi wspaniao Tego, ktrego posta
bya kiedy przemierza nad innych ludzi, a ksztat Jego nad synw ludzkich. Zbawca wasnorcznie wkada korony chway na gowy zwycizcw.
nadzieja.pl
nadzieja.pl
Ellen G. White
446
WIELKI BJ
nadzieja.pl
nadzieja.pl
go jeszcze nie byo, odkd ludzie istniej na ziemi; wytrzymali czas trwogi
Jakubowej i podczas wykonania wyrokw Boych ostali si bez Porednika.
Zostali wybawieni, poniewa wyprali szaty swoje i wybielili je w krwi Baranka. I w ustach ich nie znaleziono kamstwa; s bez skazy przed Bogiem:
Dlatego s przed tronem Boym i su mu we dnie i w nocy w wityni jego,
a Ten, ktry siedzi na tronie, osoni ich obecnoci swoj. Zbawieni widzieli
jak klski i zarazy niszczyy ziemi, jak soce okazywao wielk moc, rac
ludzi swymi promieniami; sami zreszt znosili cierpienie, gd i pragnienie. Ale
nie bd ju akn ani pragn, i nie padnie na nich soce ani aden upa.
Poniewa Baranek, ktry jest pord tronu, bdzie ich pas i poprowadzi do
rde ywych wd, i otrze Bg wszelk z z ich oczu (Obj. 7,16.17).
We wszystkich wiekach wybrani Zbawiciela ksztaceni byli w szkole dowiadcze. Na ziemi chodzili wskimi ciekami, oczyszczani byli w ogniu
przeladowa. Dla Chrystusa znosili sprzeciwy, nienawi i oszczerstwa. Szli
za Jezusem w bolesnych walkach, yli w samozaparciu i dowiadczali gorzkich
rozczarowa. W praktyce poznali zo grzechu i jego si, a poczucie winy i
nieszczcia, jakie ze sob niesie wiadomo tak wielkiej ofiary poniesionej
dla ich zbawienia, upokarza ich we wasnych oczach i napenia serca wdzicznoci oraz chwa, jakiej nie mog odczuwa ci, ktrzy nigdy nie zgrzeszyli.
Umiowali wiele, bo wiele im wybaczono. Poniewa, mieli udzia w cierpieniach
Chrystusa, mog te mie udzia w Jego wspaniaoci.
Dziedzice krlestwa Boego przyszli z poddaszy i chat, z wizie i szubienic, z gr, pusty i podziemnych jaski, jak rwnie z gbokoci morza. Na
ziemi byli w niedostatku, ucisku, w niewczasach. Miliony ich zeszo do
grobu okrytych niesaw, poniewa stanowczo sprzeciwiali si kamliwym
twierdzeniom szatana. Ziemskie sdy uznay ich za najgorszych przestpcw.
Ale teraz Bg jest Sdzi (Ps. 50,6), teraz ziemskie wyroki bd odwrcone.
Bg usunie hab swojego ludu (Izaj. 25,8). I nazw ich ludem witym,
odkupionymi Pana (Izaj. 62,12). On da im zawj zamiast popiou, olejek
radoci zamiast szaty aobnej, pie pochwaln zamiast ducha zwtpienia
(Izaj. 61,3). Nie s ju sabi, smutni, rozproszeni czy przeladowani. Odtd
maj na zawsze by z Panem. Stoj przed tronem Boym w bogatszych szatach, anieli nosili je najbogatsi ludzie na ziemi. Ich czoa zdobi korony
wspanialsze od tych, jakie nosili ziemscy krlowie. Dni paczu i blu znikny
na zawsze. Krl chway otar zy z kadej twarzy, przyczyny wszelkich trosk
zostay usunite. Machajc palmowymi gazkami zbawieni piewaj czystymi,
miymi i harmonijnymi gosami, wszystkie one cz si w jeden chr. W caym
niebie brzmi: Zbawienie jest u Boga naszego, ktry siedzi na tronie, i u
Baranka. Wszyscy mieszkacy niebios odpowiadaj: Amen! Bogosawiestwo i chwaa, i mdro, i dzikczynienie, i cze, i moc, i sia Bogu naszemu
na wieki wiekw. Amen (Obj. 7,10.12).
Ellen G. White
448
WIELKI BJ
nadzieja.pl
Rozdzia XLI
Spustoszona ziemia
dy a do nieba dosigy grzechy jego i wspomnia Bg na jego niepra
woci (...) do kielicha, w ktrym napj miesza, nalejcie mu podwjn
miar. Ile sam siebie uwielbia i rozkoszy zaywa, tyle udrki i boleci mu
zadajcie, gdy mwi w sercu swoim: Siedz jak krlowa, wdow nie jestem, a
aoby nie zaznam. Dlatego w jednym dniu przyjd jego plagi, mier i bole
i gd, i sponie w ogniu; bo mocny jest Pan, Bg, ktry go osdzi. Zapacz
nad nim, i smuci si bd krlowie ziemi, ktrzy z nim wszeteczestwo
uprawiali i rozkoszy zaywali, gdy ujrz dym jego poaru. Z dala sta bd ze
strachu przed jego mk, mwic: Biada, biada tobie, miasto wielkie, Babilonie, miasto potne, gdy w jednej godzinie nasta twj sd (Obj. 18,5-10).
A kupcy ziemi, ktrzy wzbogacili si na wielkim jego przepychu, z
dala sta bd ze strachu przed jego mk, paczc i narzekajc tym sowy:
Biada, biada, miasto wielkie, przyodziane w bisior i purpur, i w szkarat,
przyozdobione w zoto i drogie kamienie, i pery, w jednej godzinie zniweczone
zostao tak wielkie bogactwo! (Obj. 18,3.15-17).
Takie wyroki spadn na Babilon w dzie gniewu Boego, poniewa przebra miar swej nieprawoci, nadszed wic czas jego zniszczenia.
Gdy gos Boga zakoczy niedol Jego ludu, nastpi straszliwe przebudzenie tych, ktrzy przegrali w walce o ycie wieczne. W czasie aski byli olepieni
przez szatana i usprawiedliwiali swe grzeszne postpowanie. Bogacze szczycili
si swymi bogactwami, ale zdobywali je przekraczajc prawo Boe. Nie karmili
godnych, nie odziewali nagich, nie postpowali sprawiedliwie ani nie okazywali mioci do bliniego. Starali si jedynie o zdobycie chway u ludzi. Teraz
odebrano im wszystko, co uczynio ich wielkimi, s nadzy i bezbronni. Ze
strachem spogldaj na zagad swych bokw, ktre czcili bardziej ni Boga.
Sprzedali swe dusze za ziemskie bogactwa i przyjemnoci, nie troszczc si o
nabycie skarbu w niebie. W rezultacie ich ycie okazao si porak, uciechy
zamieniy si w rozpacz, a bogactwa przepady. Osignicia caego ich ycia
zostay zniszczone w jednej chwili. Teraz pacz nad zrujnowanymi domami i
nadzieja.pl
Ellen G. White
450
WIELKI BJ
nadzieja.pl
nadzieja.pl
Ellen G. White
452
WIELKI BJ
nadzieja.pl
nadzieja.pl
Ellen G. White
454
WIELKI BJ
nadzieja.pl
W trakcie tysicletniego okresu midzy pierwszym a drugim zmartwychwstaniem odbdzie si sd nad nie pokutujcymi grzesznikami. Aposto Pawe
stwierdza, e sd ten nastpi po powtrnym przyjciu Chrystusa: Przeto nie
sdcie przed czasem, dopki nie przyjdzie Pan, ktry ujawni to, co ukryte
w ciemnoci i objawi zamysy serc (I Kor. 4,5). Daniel mwi, e kiedy przyszed Sdziwy, odby si sd i prawo zostao przyznane witym Najwyszego
(Dan. 7,22). W tym czasie sprawiedliwi bd rzdzi jako krlowie i kapani
Boga. Jan stwierdza w Ksidze Objawienia: I widziaem trony i usiedli na
nich ci, ktrym dano prawo sdu (...) bd kapanami Boga i Chrystusa i
panowa z nim bd przez tysic lat (Obj. 20,4.6). W tym czasie wedug sw
apostoa Pawa: wici wiat bd sdzi (I Kor. 6,2). Wraz z Chrystusem
bd sdzi niezbonych, porwnujc ich czyny z ksig zakonu Bibli, i
decydujc o losie kadego czowieka na podstawie popenionych przez niego
czynw. Kara, wyznaczona niezbonym, odpowiada bdzie ich yciu i zostanie
zapisana obok ich imienia w ksidze mierci.
Chrystus i Jego lud bd sdzili szatana i zych aniow. Aposto Pawe
mwi: Czy nie wiecie, e aniow sdzi bdziemy? (I Kor. 6,3). Aposto Juda
stwierdza: Aniow za, ktrzy nie zachowali okrelonego dla nich okrgu,
lecz opucili wasne mieszkanie, trzyma w wiecznych ptach w ciemnicy na
wielki dzie sdu (Juda 6).
Przy kocu tysiclecia nastpi drugie zmartwychwstanie. Niezboni bd
wskrzeszeni i stan przed Bogiem, aby zosta wykonany na nich wyrok. Opisawszy zmartwychwstanie sprawiedliwych autor Ksigi Objawienia mwi: Inni
umarli nie oyli, a si dopenio tysic lat (Obj. 20,5). Izajasz tak wyraa si
o niezbonych: I bd zebrani razem jak winiowie w lochu, i bd zamknici w wizieniu i po wielu dniach bd ukarani (Izaj. 24,22).
Rozdzia XLII
Koniec walki
rzy kocu okresu tysica lat Chrystus ponownie zstpi na t ziemi.
Bd Mu wtedy towarzyszy zbawieni i anioowie. Zstpujc z nieba
w potnym majestacie, rozkae niesprawiedliwym umarym powsta z martwych, aby wykona na nich wyrok mierci. Wielki, nieprzeliczony jak piasek
morski tum niezbonych wstanie z grobw. Lecz jake odmienne bdzie ich
zmartwychwstanie od zmartwychwstania sprawiedliwych! Ci ostatni przyodziani
byli w szat niemiertelnej modoci i piknoci, natomiast na ciaach niezbonych wida lady chorb i mierci.
Kade oko z tej niezliczonej rzeszy spoglda na wspaniao Syna Boego
i wszyscy jednogonie wykrzykuj: Bogosawiony, ktry przychodzi w imieniu Paskim! Jednak okrzyk ten nie wynika z mioci niesprawiedliwych do
Jezusa. To jedynie potga prawdy zmusza niezbone, niechtne wargi do wypowiedzenia tych sw. Niesprawiedliwi zmartwychwstan w takim samym
stanie, w jakim zoono ich do grobw, bd tak samo wrogo i buntowniczo
usposobieni do Chrystusa, jak byli za ycia. Nie bdzie dla nich nowego czasu
aski, by mogli naprawi bdy przeszoci, gdy to i tak by im nic nie dao.
ycie pene przestpstw prawa Boego zatwardzio ich serca, tak, e nowy czas
aski, gdyby im nawet go darowano, przeyliby tak jak pierwszy, sprzeciwiajc
si Bogu i Jego przykazaniom.
Chrystus zstpi na Gr Oliwn, z ktrej wstpi do nieba po zmartwychwstaniu, i gdzie anioowie powtrzyli obietnic Jego powtrnego przyjcia.
Prorok mwi: Potem przyjdzie Pan, mj Bg, a z nim wszyscy wici (...)
Jego nogi stan w owym dniu na Grze Oliwnej, ktra ley naprzeciwko
Jeruzalemu od wschodu, tak, e Gra Oliwna rozpadnie si w rodku na
wschd i na zachd, tworzc wielk dolin (...). I bdzie Pan krlem caej
ziemi. W owym dniu Pan bdzie jedyny i jedyne bdzie jego imi (Zach.
14,5.4.9).
nadzieja.pl
Ellen G. White
456
WIELKI BJ
Gdy nowe Jeruzalem zstpi w wielkim blasku z nieba, spocznie na oczyszczonym i przygotowanym miejscu, a Chrystus wraz ze swym ludem i anioami
wejdzie do tego witego miasta.
Teraz szatan przygotuje si do ostatniej decydujcej walki o wadz.
Pozbawiony przez tysic lat mocy i moliwoci zwodzenia, ksi za by opuszczony i przygnbiony, ale gdy tylko niezboni zmartwychwstali i gdy ujrza
niezliczone ich rzesze przy swoim boku, jego nadzieja wzrosa i teraz zdecydowa si na podjcie walki. Chce zwoa wszystkich niesprawiedliwych pod swj
sztandar i przy ich pomocy zrealizowa swoje plany. Niezboni s jecami
szatana. Odrzucajc Chrystusa poddali si zbuntowanemu wodzowi. Chtnie
przyjmuj jego rady i suchaj rozkazw. On natomiast nie przyznaje si, e
jest szatanem, lecz twierdzi, e jest prawowitym wadc wiata i e niesprawiedliwie odebrano mu jego dziedzictwo. Swym niewiadomym poddanym przedstawia si jako wybawca, zapewniajc ich, e to jego moc wyrwaa ich z grobu
i e teraz chce uwolni ich od okrutnej przemocy Boga. Poniewa niezboni nie
widz Chrystusa, szatan czyni cuda na poparcie swych twierdze. Wzmacnia
sabych i udziela wszystkim swego ducha oraz mocy. Proponuje im, e poprowadzi ich na obz witych, aby wsplnie zdobyli miasto Boga. Z wielk
radoci wskazuje na miliony powstaych z grobw i twierdzi, e jako ich wdz
bdzie mg zdoby miasto i odebra z powrotem swj utracony tron oraz
krlestwo.
Wrd tej nieprzeliczonej rzeszy znajduje si wiele osb z dugowiecznego
pokolenia sprzed potopu; s to ludzie wysokiego wzrostu, potnej budowy i
bystrego umysu, ktrzy pod wpywem zych aniow uywali swej wiedzy i
umiejtnoci do wywyszania si; s to ludzie, ktrych wspaniae czyny skoniy innych do ubstwiania ich geniuszu, lecz ktrych okrutne i ze zamiary
niszczce ziemi i znieksztacajce obraz Boy, zmusiy Boga do zgadzenia
ich. Wrd wskrzeszonych znajduj si krlowie i wodzowie, ktrzy podbijali
narody, odwani rycerze, ktrzy nigdy nie przegrali adnej bitwy, dumni wojownicy, przed ktrymi dray krlestwa. mier nie zmienia ich. Powstan z
grobw z tymi samymi mylami, z jakimi zakoczyli swoje ycie. dza sawy
i zdobyczy opanuje ich tak samo jak w przeszoci.
Szatan naradza si ze swoimi anioami, a potem z owymi potnymi
krlami i zdobywcami. Rozwaaj, jak posiadaj moc oraz liczb ludzi i dochodz do przekonania, e liczba mieszkacw witego miasta jest bardzo
maa w porwnaniu z ich wojskiem i e atwo ich pokonaj. Ukadaj plany
zdobycia bogactw i wspaniaoci Nowego Jeruzalem. Nastpnie zaczynaj przygotowywa si do walki. Zrczni rzemielnicy wykonuj bro, a wodzowie
sawni z dawnych zwycistw, formuj wojenne szyki.
W kocu sycha rozkaz wymarszu i nieprzeliczona armia rusza naprzd.
Jest to wojsko, jakiego nie posiada aden ziemski wdz, odkd wojny pojawiy
nadzieja.pl
nadzieja.pl
Ellen G. White
458
WIELKI BJ
ksigi zostay otwarte, rwnie inna ksiga, ksiga ywota zostaa otwarta, i
osdzeni zostali umarli na podstawie tego, co zgodnie z ich uczynkami byo
napisane w ksigach (Obj. 20,11.12).
Po otwarciu ksig Jezus spojrzy na niesprawiedliwych, a ci przypomn
sobie kady grzech, ktry popenili. Widz, gdzie ich nogi zboczyy ze cieki
czystoci i witoci, widz jak dalece przekraczali prawo Boe powodowani
pych i buntem. Zwodnicze pokusy, ktre skaniay ich do grzechu, poniewa
nie stawiali im oporu, le uyte bogosawiestwa, lekcewaenie sug Boych,
odrzucone ostrzeenia i miosierdzie, ktre bezskutecznie apelowao do ich
grzesznych serc wszyscy to widz, jakby napisane literami.
Nad tronem ukazuje si krzy. Nastpnie przed oczami zgromadzenia
przesuwaj si sceny kuszenia i upadku Adama, a potem wszystkie kolejne
wydarzenia w wielkim planie zbawienia: narodziny Jezusa w unieniu, Jego
modziecze lata pene prostoty i posuszestwa, chrzest w Jordanie, post i
kuszenie na pustyni, publiczna dziaalno nauczyciela, objawiajca ludziom
kosztowne bogosawiestwa nieba, dni wypenione mioci i czynami miosierdzia, noce spdzone na modlitwie i czuwaniu w samotnoci gr; nienawi,
zazdro i zo ludzi, bdce zapat za Jego dobro, straszna i tajemnicza
walka w Getsemane pod brzemieniem grzechw caego wiata; wydanie Jezusa
morderczej tuszczy; bolesne wydarzenia owej pamitnej nocy, kiedy uczniowie,
Jego najukochasi, opuszczaj Go, a tum wlecze ulicami Jerozolimy. Syn
Boy przed Annaszem stawiony przed sdem w paacu najwyszego kapana, na sali sdowej Piata i przed tchrzliwym, okrutnym Herodem, wyszydzany, wymiewany, biczowany, mczony, a w kocu skazany na mier wszystkie te sceny s wyranie przedstawione.
Potem przed oczami falujcego tumu ukazuj si ostatnie chwile ycia
Jezusa. Zbawiciel w drodze na Golgot, Ksi ywota wiszcy na krzyu,
dumni kapani i szyderczy tum drwicy z Jego miertelnej mki, nadnaturalna ciemno, trzsienie ziemi, pkanie ska i otwieranie si grobw, jako cuda
towarzyszce mierci Zbawiciela wiata.
Te straszne sceny s przedstawione dokadnie tak, jak si dziay w rzeczywistoci. Szatan, jego anioowie i poddani nie maj siy odwrci si od
widoku swego dziea. Kady przypomina sobie czyny, jakie popeni. Herod,
ktry kaza wymordowa niewinne dzieci w Betlejem, aby w ten sposb zgadzi krla izraelskiego, nikczemna Herodiada winna krwi Jana Chrzciciela;
saby i oportunistyczny Piat; szydzcy onierze i kapani i starsi ludu, a
take rozszalay tum woajcy: Krew jego na nas i na dzieci nasze
wszyscy oni dostrzegaj teraz ogrom swej winy. Daremnie chc si ukry przed
majestatem Tego, ktrego twarz janieje jak soce. Zbawieni natomiast rzucaj swe korony do stp Chrystusa z okrzykiem: On za nas umar!
nadzieja.pl
nadzieja.pl
Ellen G. White
460
WIELKI BJ
Jego wspaniao. Widzi, jak potny anio o majestatycznym wygldzie wkada koron na gow Chrystusa i wie, e on mgby to uczyni.
Przypomina sobie ojczyzn swej niewinnoci i czystoci, pokj i szczcie,
ktre byy jego udziaem, zanim wystpi przeciwko Bogu i Chrystusowi. Przed
oczami ywo ukazuj si oskarenia, bunt i oszustwa popeniane dla wzbudzenia wspczucia i poparcia ze strony innych aniow oraz upr i niech do
poprawy, chocia Bg by gotw mu wszystko przebaczy. Rozmyla nad swym
dzieem na ziemi i jego nastpstwami: nieprzyjani midzy ludmi, zmarnowanym yciem, upadkiem krlestw i tronw oraz dugimi latami buntw, walki
i powsta. Przypomina sobie cige usiowania zniweczenia dziaalnoci Chrystusa i doprowadzenia ludzkoci do gbokiego upadku. Przekonuje si, e jego
piekielne ataki nie zdoay pokona tych, ktrzy zaufali Jezusowi. Spogldajc
na swoje krlestwo owoc swej pracy, widzi jedynie ndz i zniszczenie.
Wmwi w niesprawiedliwych, e miasto Boe bdzie mona atwo zdoby, lecz
wie, e to nieprawda. W wielkim boju z Bogiem odnosi zawsze poraki i wci
musia si cofa. Zbyt dobrze zna majestat i moc Wszechmogcego.
Gwnym celem arcybuntownika byo usprawiedliwienie si i zrzucenie
odpowiedzialnoci za bunt na rzdy Boe. W tym kierunku zwrci wszystkie
siy swego potnego umysu. Do swego celu dy rozwanie i systematycznie,
skaniajc wielu do zaakceptowania jego pogldw na tak dugo toczcy si
bj. Przez tysiclecia ten arcybuntownik stawia fasz na miejsce prawdy. Lecz
nadszed czas cakowitego umierzenia buntu szatana i objawienia jego historii oraz charakteru. Podejmujc ostateczn walk, majc na celu zdetronizowanie Chrystusa, zgadzenie ludu Boego i zdobycie witego miasta, szatan
zosta cakowicie zdemaskowany. Wszyscy, ktrzy si z nim poczyli, widz
kompletn porak jego sprawy. Naladowcy Chrystusa i wierni anioowie
ujrzeli ogrom atakw szatana przeciw rzdom Boym i jest on teraz przedmiotem oglnego wstrtu.
Szatan widzi, e jego bunt uczyni go niezdolnym do ycia w niebie.
Poniewa cay czas walczy z Bogiem, czysto, pokj i jedno nieba byyby
dla niego najwiksz mczarni. Umilky jego skargi na ask i sprawiedliwo
Boga. Zarzuty, jakie stawia Jahwe, spady na niego. Teraz Lucyfer kania si
Bogu i uznaje suszno Jego wyroku.
Kt by si nie ba ciebie Panie, i nie uwielbia imienia twego? Bo Ty
jedynie jeste wity, tote wszystkie narody przyjd i oddadz ci pokon,
poniewa objawiy si sprawiedliwe rzdy twoje (Obj. 15,4). Wszelkie kwestie
dotyczce prawdy i bdu zostay cakowicie wyjanione. Rezultaty buntu,
owoce lekcewaenia przykaza Boych widoczne s dla wszystkich inteligentnych istot. Cay wszechwiat widzi nastpstwa panowania szatana, przeciwnego rzdom Boym. Arcybuntownik zosta potpiony przez swe wasne czyny.
Boa mdro i dobro obroniy si przed wszelkimi zarzutami. Nie ma naj-
nadzieja.pl
nadzieja.pl
Ellen G. White
462
WIELKI BJ
nadzieja.pl
nadzieja.pl
zostanie tylko jeden znak tragicznej przeszoci nasz Zbawiciel zawsze bdzie
nosi lady ukrzyowania. Na Jego zranionej gowie, na rkach i nogach wida
bdzie lady strasznego dziea dokonanego przez grzech. Prorok, spogldajc
na Chrystusa w Jego wspaniaoci, mwi: Promienie wychodz z jego ran i
tam jest ukryta jego moc (Hab. 3,4). W przebitym boku, z ktrego popyna
krew, ukryta jest moc Zbawienia, Jego chwaa. Dziki ofierze poniesionej na
krzyu mg zbawi sprawiedliwych i osdzi tych, ktrzy zniewayli miosierdzie Boe. Znaki ponienia s Jego najwiksz czci; rany zadane Mu na
Golgocie bd po wieczne czasy wiadectwem chway i Jego mocy.
Lecz ty, wieo trzody, wzgrze crki Syjonu, do ciebie wrci i przyjdzie
panowanie jak dawniej (Mich. 4,8). Nadszed czas, na ktry z tsknot czekali wici ludzie od dnia, gdy ognisty miecz wygna pierwsz par z raju, czas
odkupienia wasnoci Boej, ku uwielbieniu chway jego (Efez. 1,14). Ziemia, ktr czowiek na pocztku otrzyma jako swoje krlestwo, a ktra
dostaa si z jego winy w rce szatana i pozostawaa tak dugo pod jego
panowaniem, zostaa dziki wielkiemu planowi zbawienia ponownie mu przywrcona. Wszystko, co czowiek przez grzech utraci, zostao odzyskane. Bo
tak mwi Pan (...), ktry stworzy ziemi i uczyni j, utwierdzi j, a nie
stworzy, aby bya pustkowiem, lecz na mieszkanie j stworzy (Izaj. 45,18).
Wypeni si pocztkowy zamiar Boy, powzity przy stworzeniu ziemi staa
si ona wiecznym mieszkaniem zbawionych. Sprawiedliwi posid ziemi i
zamieszkaj w niej na wieki (Ps. 37,29).
Obawa przed przedstawieniem przyszego dziedzictwa w niebie zbyt dosownie i materialnie, skonia wielu teologw do traktowania biblijnych opisw ojczyzny zbawionych w sposb symboliczny. Jednak Chrystus zapewni
swoich uczniw, e odchodzi, aby przygotowa im miejsce w domu Ojca. Kto
przyjmuje nauki Sowa Boego, nie bdzie w niewiadomoci co do ojczyzny w
niebie. Aposto Pawe objania: Czego oko nie widziao i ucho nie syszao, i
co do serca ludzkiego nie wstpio, to przygotowa Bg tym, ktrzy Go miuj
(I Kor. 2,9). Jzyk ludzki jest zbyt ubogi, by opisa nagrod sprawiedliwych.
Pozna j tylko ten, kto j zobaczy. miertelny umys nie potrafi poj wspaniaoci raju Boego.
Dziedzictwo zbawionych nazwane jest w Biblii ojczyzn (zob. Hebr.
11,14-16). Tam niebiaski Pasterz prowadzi sw trzod do ywych wd. Drzewo ywota wydaje kadego miesica owoc, a jego licie podtrzymuj zdrowie
zbawionych. W raju pyn wieczne, jasne jak kryszta strumienie, a nad brzegami smuke drzewa rzucaj cie na drog odkupionych. Rozlege rwniny
poprzecinane s piknymi wzgrzami, a wysokie gry wznosz w niebo swe
wspaniae szczyty. Na tych spokojnych rwninach, nad brzegami strumieni
ywych wd, Boy lud, ktry tak dugo by pielgrzymem i wdrowcem znajdzie
wreszcie swoj ojczyzn.
Ellen G. White
464
WIELKI BJ
nadzieja.pl
nadzieja.pl
ale potem bdziemy widzie Boga twarz twarz, bez adnej zasony. Bdziemy
stali przed Nim i ogldali wspaniao Jego oblicza.
Wszystko, co teraz jest tajemnic, w niebie stanie si zrozumiae. Mio
i wspczucie, ktre Bg wpoi w serce czowieka, znajd tam swe prawdziwe
i najpikniejsze urzeczywistnienie. Nieskalane obcowanie ze witymi istotami, niczym nie zmcona przyja ze wspaniaymi anioami i wiernymi wszystkich wiekw, ktrzy obmyli swe szaty we krwi Baranka, wita wstga, ktra
czy wszelk rodzin na niebie i ziemi (Efez. 3,15) wszystko to bdzie
si przyczyniao do szczcia zbawionych.
Na nowej ziemi niemiertelne istoty z nigdy nie gasncym zachwytem
oglda bd cuda twrczej mocy i tajemnice zbawiennej mioci. Nie bdzie
tam okrutnego, zwodzcego nieprzyjaciela, ktry skaniaby wiernych do lekcewaenia Boga. Rozwin si tam wszelkie zdolnoci i umiejtnoci. Zdobywanie wiedzy nie bdzie mczyo umysu ani wyczerpywao si. Bdzie mona
urzeczywistnia najwiksze przedsiwzicia, osiga najwspanialsze cele i realizowa najmielsze marzenia. Bd stale nowe rzeczy do poznania, wysze
poziomy wiedzy do osigania, nowe cuda do podziwiania, nowe prawdy do
zrozumienia, a wszystko to bdzie miao na celu rozwj duszy i ciaa.
Zbawieni bd mieli dostp do wszystkich skarbw wszechwiata. Nie
skrpowani miertelnoci bd bez zmczenia odwiedza inne odlege wiaty,
ktre uboleway nad upadkiem i zgub ludzkoci, a rozbrzmieway radosnymi
i hymnami na wie o zbawieniu czowieka. Z niewypowiedzianym zachwytem
mieszkacy ziemi bd poznawa rado i mdro istot, ktre nigdy nie zgrzeszyy. Te z kolei podziel si z odkupionymi wiedz i mdroci nagromadzon
przez setki lat nieustannego rozwaania nad dzieem Boga. Odkupieni jasnym
wzrokiem ogarn wspaniao zbawienia soce, gwiazdy i krce w ustalonym porzdku wok tronu Boego galaktyki. Na wszystkich rzeczach, od
najmniejszych do najwikszych, wypisane jest imi Stwrcy i wszdzie widoczna jest potga Jego mocy.
Lata wiecznoci przynios zbawionym coraz peniejsze i wspanialsze objawienia Boga i Chrystusa. Wraz ze wzrostem wiedzy, wzrasta bd take mio,
uwielbienie i szczcie. Im bardziej odkupieni bd poznawa Boga, tym bardziej
bd podziwia Jego charakter. Gdy Chrystus ukae im bogactwo zbawienia i
zadziwiajce zwycistwa w wielkim boju z szatanem, ich serca napeni gortsza
mio i oddanie si Bogu. Z wikszym zachwytem bd gra na swych zotych
harfach, a niezliczone gosy zapiewaj chrem potn pie uwielbienia.
I syszaem, jak wszelkie stworzenie, ktre jest w niebie i na ziemi, i pod
ziemi, i w morzu, i wszystko, co w nich jest, mwio: Temu, ktry siedzi na
tronie, i Barankowi, bogosawiestwo i cze, i chwaa, i moc na wieki wiekw (Obj. 5,13).
Ellen G. White
466
WIELKI BJ
Przypisy
1
nadzieja.pl
i suyy jako wskazwka dla tych, ktrzy nie umieli czyta. Drugim celem byo
wzbudzenie w umysach wiernych wikszej pobonoci. Mona wtpi, czy przyczynio
si to do realizacji tego celu. Jednak jeli przyjmiemy, e osignito tym sposobem
pewne korzyci, to po krtkim czasie skutki okazay si przeciwne do oczekiwanych.
Obrazy i posgi wprowadzone do Kocioa wnosiy wicej mroku ni wiata, ktre
miao owieci umysy niewiadomych ludzi. Nie potgoway one pobonoci, lecz raczej
j osabiay. Mimo e w zamierzeniach miay przybliy ludzi do Boga, w rzeczywistoci
odwrciy umysy od Stworzyciela i skoniy je do okazywania czci rzeczom stworzon
y
m
(J. Mendham, The Seventh General Council, the Second of Nicaea, s. III-VI).
Wiadomoci na temat postpowania i decyzji podjtych przez II Sobr Nicejski
w roku 787, ktry zwoano w celu wprowadzenia kultu obrazw, mona znale
w nastpujcych opracowaniach: Baronius, Ecclesiastical Annals, t. IX, s. 391-407,
Antwerpia 1612; J. Mendham, The Seventh General Council, the Second of Nicaea;
Defense of the Discourse Concerning the Idolatry Practiced in the Church of Rome,
Londyn 1686; A Select Library of Nicene and Post-Nicene Fathers, t. XIV, s. 521-587,
Nowy Jork 1900; Charles J. Hefele, A History of the Councils of the Church, From
the Original Documents, 1896, t. V, s. 260-304.342-372.
3
Prawo wydane przez cesarza Konstantyna 7 marca 321 roku, a dotyczce dnia
odpoczynku, brzmi: Wszyscy sdziowie i wszystek lud miejski oraz wszyscy rzemielnicy maj odpoczywa w czcigodnym Dniu Soca. Jednak mieszkacy wsi mog
w tym dniu swobodnie pracowa na polach, czsto bowiem si zdarza, e wanie wtedy
wypada najkorzystniejsza chwila do siewu ziarna lub sadzenia winoroli. Nie naley
wic marnowa okazji, danej na ten krtki czas przez opatrzno niebios (Joseph
Cullen Ayer, A Source Book for Ancient Church History, Nowy Jork 1913, s. 284-285.
aciski orygina znajduje si w Codex Justiniani. Tekst aciski prawa i jego angielski przekad cytowany jest przez Jamesa A. Hesseya w Bampton Lectures, Sunday,
1866, s. 58; patrz: Albert Henry Newman, A Manual of the Church History, Filadelfia 1933, t. I, s. 305-307; LeRoy E. Froom, The Prophetic Faith
of Our Fathers, Waszyngton 1950, t. I, s. 376-381.
nadzieja.pl
Ellen G. White
468
WIELKI BJ
Ecclesiastical History, Londyn 1732, t. V, s. 196). Patrz take: Gibbon, Decline and
Fall of the Roman Empire).
5
Dictates Hildebranda (Grzegorza VII). Patrz: Baronius, Ecclesiastical Annals, Antwerpia 1608, t. XI, s. 479. Ecclesiastical History, 1836.
6
Szczegowa historia doktryny o odpustach wystpuje w The Catholic Encyclopedia, haso indulgences. Patrz rwnie: Carl Ullmann, Reformes before the
Reformation, t. I; M. Creighton History of the Papacy, t. V, s. 56-64.71; L. Von Ranke,
History of the Reformation in Germany, t. I, s. 331.335-337.343-346; Charles Elliott, Declineations of Roman Catholicism, t. II; H. C. Lea, A History of Auricular
Confession and Indulgences; G. P. Hisher, The Reformation. O praktycznych skutkach doktryny o odpustach w okresie reformacji traktuje publikacja H. C. Lea, Indulgences in Spain. Prac t opublikowano w Papers of the American Society of Church
History, t. I, s. 129-171. O wartoci tego historycznego wiata z boku mwi Lea
w paragrafie wstpnym: Niewzruszona sporem, ktry rozgorza midzy Lutrem
a doktorem Eckiem i Sylwestrem Prieriasem, Hiszpania spokojnie kroczya dalej
po starej ciece, dostarczajc mnstwa niezbitych dakumentw, dziki ktrym moemy zbada ca t spraw w wietle czysto historycznym.
8
Na temat doktryny o mszy patrz: Wiesman, The Real Presence of The Flesh
and Blood of Our Lord Jesus Christ in the Blessed Eucharist; I. Phole, The Catholic
Encyclopedia, haso eucharist; P. Schaff, Cannons and Decrees of the CounciI
of Trent, Londyn 1851, s. 70-79; K. R. Hagenbach, Compendium of the History
of Doctrines, t. I, s. 214-223.393-398, t. II, s. 88-114; J. Kalin, Institues, t. IV;
R. Hooker, Ecclesiastical Polity, t. V; Charles Elliot, Delineations of Roman Catholicism, t. II.
9
nadzieja.pl
10
Na temat pochodzenia zasad oraz celw dziaania tego zakonu patrz: Concerning Jesuits, Londyn 1902. Czytamy w tej pracy, e motorem caej organizacji towarzystwa jest duch cakowitego posuszestwa. Niech kady pisze Ignacy wyperswaduje sobie, e ci, ktrzy yj w posuszestwie, powinni pozwoli prowadzi si
i kierowa przez opatrzno bosk, ktra dziaa za porednictwem ich zwierzchnikw.
Powinni wyobrazi sobie, e s jak gdyby martwym ciaem, ktre pozwala nie si w
kadym kierunku i z ktrym mona robi, co si chce, lub te sucymi starego
czowieka, ktry sprawuje nad nimi wadz zgodnie ze swoj wol. To absolutne
podporzdkowanie si nabiera wzniosoci dziki swej motywacji i powinno by (...)
ochotne, radosne i trwae (...). Czowiek religijny i posuszny wykonuje z radoci
wszystko, co powierzyli mu jego zwierzchnicy, bdc przekonanym, e jest to zgodne
z wol Bo (R. de Courson, Cencerning Jesuits, s. 6). Patrz take: L. E. Dupin,
A Compendious History of the Church; Mosheim, Ecclesiastical History; Encyclopaedia Britannica, wyd. IX, haso Jesuits, C. Paroissien, The Principles of the
Jesuits, Developed in a Collections of Extracts From Their Own Authors, Londyn
1860; W. C. Cartwrigth, The Jesuits, Their Constitution and Teachirlg, Londyn 1876;
E. L. Taunton, The History of the Jesuits in England, 1580-1773, Londyn 1901.
14
nadzieja.pl
16
Ellen G. White
470
WIELKI BJ
rozlewu krwi i zniszczenia. W rozdziaach od trzeciego do szstego nakazywa on
cakowite zniszczenie domw, miejsc schronienia, a nawet podziemnych kryjwek ludzi,
ktrych podejrzewano o posiadanie Pisma witego. Naleao ich szuka nawet
w lasach i jaskiniach. Ci za, ktrzy ich ukrywali, bd surowo ukarani. W rezultacie
Biblia bya wszdzie zakazana, usuwana, zapdzana pod ziemi, skadana do grobu.
Dekrety te obowizyway przez pi stuleci; towarzyszyy im niezliczone kary,
w wyniku ktrych krew witych pyna jak woda (L. Gaussen, The Canon of the
Holy Scriptures).
Doktor Lorimer opowiada o szczeglnych wysikach podjtych pod koniec 1793
roku w okresie rzdw terroru, ktrych celem byo zniszczenie Biblii: Gdzie tylko
znajdowano Bibli, tam mona powiedzie skazywano ludzi na mier. Tak dalece
szerzy si terror, e kilku powanych komentatorw przyrwnuje zamordowanie dwch
wiadkw z jedenastego rozdziau Apokalipsy do tego, do czego doj ma
w okresie oglnego ucisku, jako zapowied zniszczenia Starego i Nowego Testamentu
w owym okesie we Francji (J. G. Lorimer, An Historical Sketch of the Protestant
Church in France. Patrz take: G. P. Fisher, The Reformation; E. Petavel, The Bible
in France, Pary 1864; G. H. Putnam, The Censorship of the Church of Rome, 1906,
t. I, s. 97.99.101-102, t. II, s. 15-19; S. Sliles, The Huguenots, Their Settlemens,
Churches and Industries; S. Smiles, The Huguenots in France after the Revolution;
J. A. Wylie, History of Protestantism, t. XXII.
17
Na temat odpowiedzialnoci przywdcw Kocioa, zwaszcza w okresie Rewolucji Francuskiej patrz: W. M. Sloane, The French Revolution and Religious Reform,
1901, s. VII-IX.19-20.26-31.40; P. Schaff, Papers of the American Society of Church
History, t. I, s. 38.44; S. Smiles, The Huguenotes after the Revolution; J. G.
Lorimer, An Historical Sketch of the Protestant Church of France; A. Galton, Church
and State in France, 1300-1907, Londyn 1907; J. Stephen, Lectures on the History
of France.
18
Patrz: M. A. Thiers, History of the French Revolution, t. III, s. 42-44.6274.106, Nowy Jork 1890; F. A. Mignet, History of the French Revolution, Bohn 1894;
A. Alison, History of Europe 1789-1815, t. I, Nowy Jork 1872, s. 293-312.
Wedug Williama Cantona z Brytyjskiego i Zagranicznego Towarzystwa Biblijnego w roku 1804 liczb egzemplarzy Biblii rozpowszechnionych po caym wiecie
zarwno w rkopisie, jak wydrukowanych, uwzgldniajc kad wersj w kadym kraju
szacowa mona byo na niewiele wicej ni cztery miliony sztuk (...). Jzyki,
w ktrych te cztery miliony egzemplarzy zostay napisane, (...) nie przekraczay liczby
pidziesit (What Is the Bible Society?, 1904, s. 23). W sto lat pniej, pod koniec
pierwszego stulecia dziaalnoci, Brytyjskie i Zagraniczne Towarzystwo Biblijne mogo
nadzieja.pl
21
nadzieja.pl
22
Doktor G. P. Fisher w ksice History of the Christian Church opisuje pocztki ruchu misyjnego, ktry w pnych latach osiemnastego wieku osign szczytow
er aktywnoci. Er, ktra w historii misji jest tylko nieznacznie mniej wana
od tego, co dziao si w pierwszych wiekach chrzecijastwa. W roku 1792 zaoone
zostao Towarzystwo Baptystyczne przez Careya, jednego z pierwszych misjonarzy.
Carey popyn statkiem do Indii, gdzie przy pomocy innych czonkw tego towarzystwa zaoy misj Serampore. W roku 1795 zaoono Londyskie Towarzystwo Misyjne. Cztery lata pniej powstaa organizacja, ktra w roku 1812 przeksztacia si
w Kocielne Towarzystwo Misyjne. Wkrtce potem zaoone zostao Wesleyaskie Towarzystwo Misyjne. Podczas gdy aktywno misyjna w Wielkiej Brytanii stale wzrastaa
chrzecijanie Ameryki ogarnici zostali niezwykym wprost zapaem. W roku 1814
powoano do ycia Amerykask Baptystyczn Uni Misyjn. W roku 1812 Adoniram
Judson, jeden z pierwszych misjonarzy amerykaskich, popyn statkiem do Kalkuty
i dotar do Birmy w lipcu 1813 roku. W roku 1837 powoano Zarzd Prezbiteriaski
(patrz: Fisher, History of the Christian Church). Doktor A. T. Pierson w artykule
opublikowanym w Missionary Review of the World, ze stycznia 1910 roku, stwierdza:
P wieku temu Chiny, Manduria, Japonia i Korea, Turcja i Arabia, a take rozlegy
kontynent afrykaski byy obszarami zamieszkanymi przez pice, hermetycznie zamknite narody, zamknite na klucz w swych komrkach eskluzywizmu
i izolacjonizmu narodowociowego. Azja rodkowa bya waciwie nie zbadana. Podobnie dziao si w Afryce Centralnej. W wielu krajach dugotrwae panowanie szatana nie
napotykao na aden opr, a jego pastwa nie borykay si z adnymi trudnociami.
Kraje papieskie byy tak samo nietolerancyjne, jak kraje pogaskie. Wochy i Hiszpania
karay wizieniem kadego, kto omieli si sprzeda komukolwiek Bibli albo gosi
ewangeli. Francja bya w praktyce niewierzca, a Niemcy przesiknite racjonalizmem. Nawet na rozlegym obszarze terenw misyjnych drzwi pozostaway zamknite
wskutek mniej lub bardziej surowych systemw eksluzywizmu i kastowoci. Obecnie
zmiany widoczne s na kadym kroku. S one tak znamienne, tak charakterystyczne
i tak radykalne, e dla czowieka, ktry znalazby si w poowie ostatniego stulecia (...),
wiat ten byby czym niewiarygodnym. Ten, ktry posiada klucze
do dwuskrzydowych wrt, rozwar je na ocie, otwierajc wszystkie kraje przed wysannikiem krzya. Nawet w wiecznym miecie [Rzymie], gdzie przed p wieku temu
Ellen G. White
472
WIELKI BJ
gocie musieli zostawia Bibli poza murami Rzymu, wznosz si teraz protestanckie
kaplice i odbywa si swobodna sprzeda Pisma witego.
23
Po dalsze szczegy, dotyczce przepowiedzianego upadku Imperium Osmaskiego w sierpniu 1840 roku, odsyamy do pracy: J. Litch, The Probability of the
Second Coming of Christ about A.D. 1843, 1838. Patrz take: J. Litch, An Address
to the Clergy, 1840 (praca z roku 1841 zawiera dane historyczne na poparcie dokadnoci i precyzji poprzednich oblicze okresu proroczego, sigajcych a do upadku
Imperium Osmaskiego). Patrz take: Advent Shield and Review, t. I, 1844; J. Litch,
w: Sings of the Times and Expositor of Prophecy (sierpie 1840 roku i 1 II 1841).
25
Jeeli chodzi o postaw Kocioa Katolickiego wobec Bibii i jej rozpowszechnienia wrd laikatu w jzyku przez niego uywanym, to naley signa do: The Catholic
Encyclopaedia, haso Bible; G. T. Fisher, The Reformation, 1873, s. 530-532.
Patrz take: J. Gibbons, The Faith of Our Fathers, wyd. IXL, 1897, s. 98-117;
J. Dowlings, History of Romanism, t. VII.IX, 1871, s. 491-496.621-625; L. F. Bungener, History of the Council of Trent, s. 101-110, wyd. II, Edynburg 1853; G. H.
Putnam, Books and Their Makers during the Middle Ages, t. I.
26
nadzieja.pl
27
nadzieja.pl
Ellen G. White
474
WIELKI BJ
PATRIARCHOWIE
I PROROCY
PROROCY
I KRLOWIE
DZIAALNO
APOSTOW
YCIE
JEZUSA
nadzieja.pl
LADAMI
WIELKIEGO
LEKARZA