NR 3(11) MARZEC 2016 ORGAN

STOWARZYSZENIA PRZYJACI SZCZEBRZESZYNA

yczymy aby wita Wielkanocne

przyniosy rado, pokj oraz
wzajemn yczliwo. By stay si
rdem wzmacniania ducha.
redakcja

studia. Mimo tego bdziemy dalej wydawa

gazetk, jeli bdzie na ni zapotrzebowanie
spoeczne. Za miniony okres naszej wsppracy
dzikujemy
wszystkim,
ktrzy
czytaj
naszego ,,Chrzszcza, ktrzy, mam nadziej,
oczekuj kolejnego wydania.
W imieniu redakcji dzikuj Zygmunt Krasny

Drodzy Czytelnicy

Marzec trzeci miesic w roku, wedug

uywanego w Polsce kalendarza gregoriaskiego,
ma 31 dni.Nazwa miesica pochodzi od aciskiej
nazwy Martius (miesic Marsa; zobacz:
kalendarz rzymski). Od niej wywodzi si
wikszo nazw tego miesica w jzykach
europejskich. Staropolska nazwa marca to
brzezie. Inna nazwa, obecnie niespotykana, to
kazidroga.W marcu nastpuje na pkuli pnocnej
rwnonoc wiosenna, a na poudniowej rwnonoc
jesienna. Meteorologicznie jest to w Polsce miesic
wiosenny.

Dzisiaj dociera do Was 120 numer ,,Chrzszcza.

Ju dziesi lat gocimy w Waszych domach,
niosc rne wiadomoci z historii i ycia miasta,
prezentujc
twrczo
ludowych
artystw,
zabierajc Pastwa w dalekie nieraz podre. W
tym czasie zmieniaa si gazetka, zamieszczane w
niej treci, ukad zamieszczanych artykuw,
korespondenci. Ale cigle trwa czno z
czytelnikami i mamy nieskromn nadziej, e nasza
gazetka jest mile witanym gociem w Waszych
domach. Myl, e do czasu, do kiedy bdzie
zapotrzebowanie na nasz miesicznik, bdziemy go
wydawa, mimo, e nasza skromna trzyosobowa
redakcja niebawem zmniejszy si, gdy Mateusz
Sirko po skoczeniu szkoy redniej, uda si na

Polskie przysowia ludowe na

marzec
1. W marcu jak w garncu.

SZCZEBRZESZYN

CHRZSZCZ NR 3 (11)

2. Co marzec wypiecze, to kwiecie wysiecze.

3. Czasami w marcu zetnie wod w garncu.
4. Czasem marzec tak si podsadzi, e dwa
kouchy oblec nie zawadzi.
5. Ile w marcu dni mglistych, tyle w niwa dni
ddystych.
6. Kiedy w marcu deszczu wiele, nieurodzaj zboa
ciele.
7. Gdy w marcu deszcz pada, wtedy rolnik biada,
gdy soce janieje, to rolnik si mieje.
8. Marzec, co z deszczem chadza, mokry czerwiec
sprowadza.
9. Soce marcowe, owocom niezdrowe.
10. Marzec zielony - niedobre plony.
11. Suchy marzec, kwiecie mokry, maj
przechodny - nie bdzie rok godny.

Wiosna jedna z czterech podstawowych pr roku

w przyrodzie, w strefie klimatu umiarkowanego.
Charakteryzuje si umiarkowanymi temperaturami
powietrza z rosnc redni dobow, oraz
umiarkowan iloci opadu atmosferycznego.
Wiosna astronomiczna rozpoczyna si w momencie
rwnonocy wiosennej i trwa do momentu przesilenia
letniego, co w przyblieniu oznacza na pkuli
pnocnej okres pomidzy 20 marca a 22
czerwca (czasami daty te wypadaj dzie wczeniej
lub dzie pniej, a w roku przestpnym mog by
dodatkowo cofnite o jeden dzie). Podczas wiosny
astronomicznej dzienna pora dnia jest dusza od
pory nocnej, a ponadto z kad kolejn dob dzie
jest duszy, noc krtsza, a do przesilenia letniego,
od tego dnia dni staj si krtsze, a noce dusze.
Temperatura powietrza wiosn rzadko spada poniej
0 C.
Za wiosn klimatyczn przyjmuje si okres roku, w
ktrym rednie dobowe temperatury powietrza
wahaj si pomidzy 5 a 15C. Zasadniczo wiosn
poprzedza zima, jednak pomidzy tymi okresami
znajduje si klimatyczny etap przejciowy
przedwionie. Za pocztek wiosny fenologicznej
przyjmuje si pocztek wegetacji oraz kwitnienie
przebiniegw i krokusw. W zalenoci od
kontynentu i strefy klimatycznej, pory roku
zmieniaj si wczeniej, bd pniej i trwaj duej,
bd krcej.
Dla pkuli poudniowej wszystkie opisane daty i
zjawiska s przesunite o p roku. Za miesice
wiosenne na pkuli pnocnej uznaje si marzec,
kwiecie i maj, a na poudniowej wrzesie,
padziernik i listopad.
2

Serenada
Patrz! oto wiosna znw
Najsodsze niesie ci tchnienia
I czoo twoje ocienia
Wiecem kwitncych bzw,
Czy czujesz w niemym zachwycie
Wdzik nowy i nowe ycie? O, luba - mw!
Czy czujesz dziwne pragnienia,
Oywczy powiew pomienia,
Urok niebiaskich snw?
Czy czujesz t wo w bkicie,
Co serca przyspiesza bicie? O, luba - mw!
Syszysz mioci piew?
Syszysz, jak wietrzyk szeleci,
Kwiaty cauje i pieci,
Igrajc pord drzew?
Syszysz w tej cichej godzinie
Harmoni, co w serca pynie Z nadziemskich stref?
I kojc ludzkie boleci,
Przynosi w sennej powieci
Najtkliwszych uczu siew?
Syszysz, jak skryty w jaminie
Sowik wygasza jedynie Mioci piew?
Czy widzisz wiata rzut,
Ktry w bkitw przestrzeni
Wrd nocy niebo rumieni,
Zwiastujc soca wschd?
Czy widzisz, widzisz tam w dali,
Jak ksiyc igra na fali Spokojnych wd?
Czy widzisz w blasku promieni,
W grze wiate i lekkich cieni,
Wiecznej piknoci cud?
Czy serca twego nie pali
Pyncy w wianku korali Jutrzenki wschd?
Jeeli w sercu twym
To wszystko syszysz i czujesz,
Jeeli rozkosz zgadujesz,
Co wiat oywia tchem;
Jeli twe usta rane
Goni pragnieniem owiane Za jakim snem;
Jeli si w niebo wpatrujesz,
I wonne kwiaty caujesz
Z wzruszeniem walczc swym - Zejd do mnie, dziewcz kochane,
Koczy marzenia wioniane Na sercu mym.
Adam Asnyk

CHRZSZCZ NR 3(11)

Kobieta
Kobieta - puch marny! Kobieta - niebianka!
Kobieta - to cacko! To raju mieszkanka!
To wietrzna istota! Serc ludzkich krlowa!
To rodu ludzkiego... mniej wana poowa!

tych, ktrzy nie chcieli si ujawni, ale take tych,

ktrzy to uczynili.
Wadza ludowa jeszcze raz
zademonstrowaa wtedy, co s warte jej
zobowizania i przyrzeczenia.

Kobieta? A ja wam powiadam zaiste:

Gdy myli porzdnie i serce ma czyste,
Gdy od czczych uniesie i marze jest wolna,
Gdy szczerze dla drugich powici si zdolna,
Gdy ziemi sw kocha uczuciem poczciwem,
Gdy myl od pracy do Boga a siga,
Och! Wtedy kobieta jest witym ogniwem,
Ktre ziemi z niebem sprzga.
Paulina Krakw

N.

Wielki Pitek i Niedziela

Kobietom, ktre czyni ten wiat
pikniejszym, spokojniejszym a tym samym
szczliwszym, yczenia aby Wasze wito
trwao nie jeden, ale wiele dni w roku
przesya mska cz redakcji,

onierze wyklci - wspomnienie

,onierzami Wykltymi zwyko si nazywa
onierzy
polskiego
podziemia
niepodlegociowego, ktrzy pi lat okupacji
niemieckiej zmuszeni byli zamieni na idcy ze
wschodu, niczym burza, stalinowski reim. W
odrnieniu od tej czci spoeczestwa, ktra
uznaa wadz ludow narzucon odgrnie na
polecenie Stalina, Oni wyklci przez
komunistyczny system, nie zoyli broni.
Jeszcze raz poszli do lasu broni miejscowej
ludnoci przed kradzieami i gwatami MO, UB i
NKWD. Za koniec ich zbrojnego oporu uznaje si
dat zastrzelenia sier. Jzefa Franczaka ps.
Lalek w Za koniec ich zbrojnego oporu uznaje
si dat zastrzelenia sier. Jzefa Franczaka ps.
Lalek w Majdanie Kozic Grnych (gm. Piaski)
21 padziernika 1963 r
Podziemie niepodlegociowe na skutek braku
reakcji aliantw na komunistyczne faszerstwo
zamiast demokratycznych wyborw, oraz na fakt i
pastwa zachodniej Europy uznay Polsk pod
rzdami sowietw, wiadomi braku perspektyw
onierze
niepodlegociowych
organizacji
zmuszeni byli przyj symboliczny kielich goryczy
od komunistycznych wadz w postaci tzw.
amnestii, ktre okazay si podstpnymi
puapkami. Nadal tropiono i mordowano nie tylko

Wielki Pitek jest najwikszym darem jaki da Bg

wierzcym i tak naley odbiera sens cierpienia i
mierci Zbawiciela. Ofiara a Golgoty nadaa sens
naszemu cierpieniu i mierci, ktra dla wierzcych
nie stanowi kresu istnienia, a staje si pocztkiem
nowej drogi. Wieli Pitek to jednak take
zobowizanie , bo Chrystus dokona otwarcia
bramy, ale potrzeba ze strony wierzcych
pragnienia przejcia przez ni.
Moe warto pomyle o tym, e prawdziwe
przebudzenie naszej wiary powinno dokona si
wczeniej anieli w Niedziel Zmartwychwstania,
gdy gremialnie stawimy si w wityniach, aby
wsplnie odpiewa radosne Alleluja!
Wedug nauczania prawosawnego patriarchy
Konstantynopola
Bartomieja
tajemnica
Wielkanocy nierozdzielnie zwizana jest z
tajemnic Wielkiego Pitku. Cay Koci najpierw
umiera, ukrzyowany jest z Chrystusem, aby z nim
zmartwychwsta]. Prawosawie celebruje Pasch
(Wielkanoc) w cigoci z Kocioem pierwszych
wiekw i jest ona w centrum jego wiary i kultu.
Wok zwycistwa Chrystusa nad mierci, skupia
si caa liturgia i caa teologia prawosawna.
Zwycistwo Chrystusa rozumiane jest jako
duchowo urzeczywistniajce si w kadym
pokoleniu:
Niedziela wielkanocna rozpoczyna si ju w
sobot po zachodzie soca. Rozpoczyna j Wigilia
Paschalna, podczas ktrej zapala si Pascha
wielk woskow wiec, ktra symbolizuje
zmartwychwstaego Chrystusa. Jest to rwnie
ostatni dzie Triduum Paschalnego, liczonego
wedug kalendarza ydowskiego od wieczora
3

CHRZSZCZ NR 3 (11)

Wielkiego Czwartku do wieczornych nieszporw w

Niedziel. witowanie Wielkanocy rozciga si na
kolejne osiem dni oktaw wielkanocn, a szerzej
na cay okres wielkanocny, trwajcy 50 dni, a
ktrego zakoczeniem jest dzie pidziesitnicy
Niedziela Zesania Ducha witego. W 40. dniu
(czwartek)
obchodzona
jest
uroczysto
Wniebowstpienia Pana Jezusa.

ciekami przeszoci
W miar systematycznie powikszajcej si
deprecjacji Szczebrzeszyna kiedy znaczcego
orodka
ycia
kulturalnego,
owiatowego,
sdowniczego i gospodarczego wzrasta
zainteresowanie
dawnymi
yjcymi
szczebrzeszakami wsptwrcami wietnoci
miasta tak w Polsce jak i za granic.
Wedug mojej, ale take starszych mieszkacw
naszego miasta, jedna z takich
osb jest Helena Cicho.
Urodzia si 16 maja 1922
roku w Konstantynowie koo
odzi. Tam te dorastaa
uczszczajc do szkoy. W
miecie tym mieszkaa a do
wybuchu II wojny wiatowej.
W czasie okupacji, jako
niebezpieczna
dla Rzeszy,
zostaa
aresztowana
i
wywieziona na przymusowe roboty do Niemiec.
Pocztkowo, przez 1,5 roku pracowaa w
ogromnej fabryce w Wolfen koo Bitterfelden,
zatrudniajcej 4 tysice ludzi, w tym ponad 1 000
polskich kobiet. Zatrudnieni byli traktowani jak
winiowie. Przeywaa tam koszmar ponienia,
godu, rozmaitych szykan psychicznych i fizycznych
stosowanych szczeglnie do Polek. Z tego obozu
pracy, przy pomocy pewnej polskiej rodziny zdoaa
si wydosta i zatrudni u ogrodnika koa miasta
Leipzig. Byo to w roku1942. Tam przebywaa do
koca wojny.
Po wyzwoleniu przez Amerykanw i odzyskaniu
wolnoci, w listopadzie 1945 r. , ju jako matka,
wraca do Polski do Szczebrzeszyna. M Jzef
Cicho, od pokole mieszkaniec Szczebrzeszyna,
potomek uczestnikw powstania narodowego
w1863 r. rwnie by aresztowany i zesany do
Niemiec. I w ten sposb Helena Cicho, z wasnego
wyboru, zostaa mieszkank miasta Szczebrzeszyna,
z ktrym zwizaa cae swoje ycie rodzinne i
zawodowe.
Naley podkreli, e jako matka z trojgiem
4

maych dzieci rozpocza nauk, ktr przerwaa

jej wojna i okupacja niemiecka. Ukoczya Liceum
Pedagogiczne, nastpnie Studium Pomaturalne,
zdobywajc zawd nauczyciela. Prac zawodow
rozpocza w 1959 roku jako kierowniczka
przedszkola, a nastpnie jako nauczycielka w
Szkole
Podstawowej w urawnicy. Praca
nauczycielska , przyjazny i yczliwy stosunek do
ludzi, zaangaowanie spoeczne w ycie miasta,
sprawiy, e w 1961 r. zostaa wybrana do
Miejskiej
Rady
Narodowej
i
zostaa
przewodniczca tej rady.
Pena zapau do pracy, z wieloma rnymi
planami i pomysami, majcymi na celu oywienie
miasta, poprawy statusu mieszkacw przystpia
do pracy. Sytuacja bya nieatwa. Brakowao
pienidzy.
Zniszczenia
i
zaniedbania
spowodowane wojn i okupacj wci daway
zna o sobie, utrudniajc ycie mieszkacom
powodujc
ich
niezadowolenie.
Ponadto
spoeczestwo byo zawiedzione i rozgoryczone
wrog polityk wadz PRL do czonkw Armii
Krajowej i dziaaczy o orientacji politycznej
prozachodniej. Byo rwnie nieufne i z rezerw
podchodzio do programu politycznego wadz
centralnych, a czsto rwnie wadz terenowych i
samorzdowych.
Aeby uruchomi proces odbudowy, rozwoju i
estetyzacji miasta naleao zaktywizowa jego
mieszkacw. W ramach tych prac miasto
przystpio do konkursu wojewdzkiego p.t.
Aktywizacja Maych Miast i Miasteczek. Konkurs
przers wszelkie oczekiwania, gdy uczestniczyy
w nim nie tylko zakady pracy, szkoy ale co
waniejsze zwykli mieszkacy waciciele
domw i posesji.
Wanie
prywatni
waciciele
posesji
doprowadzili
do
ich
uporzdkowania
i
upikszenia, poprzez odnowienie elewacji
malowanie otworw i ogrodze.
W ramach porzdkowania miasta uporzdkowano
rwnie rynek wok ratusza. Targowisko podami
rolnymi i zwierztami zostao przeniesione na k
za mostem na rzece Wieprz. Drobny handel zosta
przeniesiony na Zatyy. Centralnym punktem bya
wybudowana
przez Rade Narodowa
hala
targowa. Na wyasfaltowanym placu obok hali
urzdzono plac postoju autobusw. Za na
uwolnionym tym sposobem rynku, po zerwaniu
kamiennego bruku wyasfaltowano alejki dla
pieszych, zaoono zielece, wysadzono krzewy
r, drzewa i kwiaty.

CHRZSZCZ NR 3 (11)

Plan oywienia ycia kulturalnego mieszkacw

przewidywa
powoanie
domu
kultury.
Rwnoczenie toczya si dyskusja na temat
przeznaczenia odbudowanej synagogi. Dom kultury
musia mie swoje lokum. Proponowano
przeznaczy na jego cele szpecc miasto hal
mieszkalno

magazynow.
Wikszo
mieszkacw reprezentowana przez miejscow
inteligencj, popieran przez rade i przewodniczc
wybraa na lokalizacj domu kultury odbudowan
synagog. W dniu 27 maj 1965 r, na mocy
Uchway nr 60 Prezydium Powiatowej I miejskiej
Rady Narodowej w Zamociu, na wniosek
prezydium Miejskiej Rady Narodowej w
Szczebrzeszynie, powoano Miejski Orodek
Kulturalno Owiatowy w Szczebrzeszynie. Na
siedzib tego orodka, przez wadze miejskie
oddano budynek synagogi.
( ta wana dla miasta placwka Miejski Dom
Kultury obchodzi 27 listopada 2015 r. jubileusz 50
lecia swojej pracy).
Spoeczestwo miasta i okolic dostrzegao i
doceniao osignicia i wkad pracy Heleny Cicho
i w 1965 r. wybrao j na radn Wojewdzkiej
Rady Narodowej w Lublinie. Jako przewodniczca
M.R.N. w Szczebrzeszynie i radna Wojewdzkiej
Rady Narodowej w Lublinie miaa w polu widzenia
problemy zarwno miasta , jak i mieszkacw wsi.
Jednym z takich problemw od wielu lat
trudnym do rozwizania by brak wody dla
mieszkacw wsi Szperwka. Jedna z nielicznych
studni (byo ich 3) znajdowaa si w najniszej
czci wsi na jej pocztku od strony miasta.
Studnia stanowia wasno rodziny Kusych. Jej
gboko wynosia okoo 11 metrw. Posiadaa
ograniczona ilo wody. Mieszkacy wioski wod
dla byda brali z sadzawek, w ktrych gromadzia
si napo deszczach. Do prania uywali deszczwki
apanej z dachw podczas dreszczw. Wod do
picia trzeba byo dowozi beczkami. Mijay lata,
zmieniay si ustroje i wadze, a problem braku
wody pozostawa nie rozwizany.
H. Cicho jako radna wojewdzka umiaa
zainteresowa tym problemem Szperwki wadze
wojewdzkie i osobicie przewodniczcego WRN
w Lublinie - Pawa Dbka. W rezultacie tych
stara wie zostaa zelektryfikowana, wybudowano
wodocig wraz z Siecia wodocigow, oraz
dokonano wymin gruntw pod budow drogi:
Szczebrzeszyn Frampol Janw Kranik
(dzisiejsza droga krajowa red.)
Miasto i gmina cigle bray udzia w konkursach

wojewdzkich zajmujc czoowe lokaty. Uzyskano

raz pierwsze i dwa razy drugie miejsce w tych
konkursach, przeznaczajc uzyskane nagrody
pienine na dalszy rozwj miasta.
Na realizacj zada na rzecz rozwoju miasta i
gminy duy wpyw miaa wzrastajca aktywno
mieszkacw. Helena Cicho potrafia integrowa i
mobilizowa mieszkacw do rnych dziaa,
midzy innymi do czynw spoecznych. Trzeba
podkreli, e utosamiaa si z kadym kto
wymyli lub robi co nowatorskiego, pomagajc w
realizacji w miar potrzeb i moliwoci.
Przykadem mogy by ,,Szczebrzeszalia, ktre
jako nauczyciel historii w Liceum Pedagogicznym,
postanowiem zorganizowa dla uczczenia 666 lecia Szczebrzeszyna i 1000 lecia Polski. Byo to
barwne widowisko historyczne, w ktrym
wystpoway
postacie
zwizane
ze
Szczebrzeszynem (historycznie prawdziwe), ubrane
w stroje narodowe z rnych epok, w ktrych yy.
W pochodach (byo ich 3: 2 w Szczebrzeszynie i
jeden w Zamociu), wystpoway te osoby z
polityki zasuone w przeszoci dla sprawy
suwerennoci prawdziwie niepodlegej Polski, ktre
byy nie doceniane w PRL, a nawet le widziane i
dlatego pomijane w programach nauczania historii.
Tym samym ,,Szczebrzeszalia miay znaczenie
jako nie tylko artystyczna widowiska, ale take
edukacyjne z podtekstem politycznym. W tych
pochodach brali udzia onierze Armii Krajowej.
Mundury karabiny zostay wypoyczone z
jednostek wojskowych w Zamociu i Hrubieszowie,
dziki zaangaowaniu h. Cicho. Ona sama braa
aktywny udzia nie tylko w organizacji, lecz take
uczestniczya w widowiskach.
Popara inicjatyw utworzenia w miecie Izby
Pamici Narodowej, przydzielajc jako siedzib
tzw. kamienic Chmielnickiego. W otwarciu izby
pamici 14 padziernika 1967 r. uczestniczyli:
przewodniczcy
Wojewdzkiej
Rady
Narodowej w Lublinie Pawe Dbek,
- minister kultury i sztuki Lucjan Motyka i
przedstawiciele wadz powiatowych.
Doznane wraenia z uroczystoci otwarcia izby
pamitek oraz historii Szczebrzeszyna, ktr autor
tego tekstu mia zaszczyt przedstawi Gocim,
take podczas zwiedzania miasta, minister L.
Motyka zawar w zapisie do ksigi pamitkowej
izby pamici ,,Serdecznie gratuluj pomysu
urzdzenia izby pamici, ktra stanowi mae
muzeum historycznego miasta Szczebrzeszyna.
ycz aby te pamitki wzbudzay szacunek dla
5

CHRZSZCZ NR 3(11)

przeszoci i zapa w pracy dla przyszoci wrd

modego pokolenia szczebrzeszakw.
Izba pamici, jak i zgromadzone w niej zbiory,
stay si przedmiotem zainteresowania telewizji i
prasy. Miasto w tym czasie odwiedzao wielu
dziennikarzy
regionalnych
i
centralnych
wydawnictw prasowych. Zamieszczali oni artykuy
powodujce wzrost ruchu turystycznego z caej
Polski i z zagranicy. W tym czasie zaczyna dziaa
porzekado: ,,W Szczebrzeszynie chrzszcz brzmi w
trzcinie. Izba pamici bya rwnie miejscem
spotka z dowdcami AK i BCh, z winiami
obozw koncentracyjnych, twrcami kultury.
Helena Cicho podczas pracy w Miejskiej Radzie
Narodowej i Wojewdzkiej Radzie Narodowej wiele
uwagi
powicaa
sprawom
materialnym,
szczeglnie zwizanym z edukacja zawodow dzieci
i modziey. Przeprowadzia generalny remont
budynku po sdzie, ktry zosta przekazany na sta
siedzib przedszkola. Dotd przedszkole pracowa w
czsto zmienianych lokalach, take prywatnych.
Utrudniao to, a czasem uniemoliwia0 realizacje
penych zaoe programowych przedszkola.
Aktywnie wsppracowaa z Towarzystwem
Przyjaci Dzieci za co zostaa wyrniona medalem
Przyjaciel Dziecka. Za pomoc w rozwijaniu bazy
owiatowej i budowie szk 1000 latek w
Bodaczowie i Boniu, otrzymaa medal Odbudowy
Szk.
Wykazywane
zainteresowanie
spraw
ksztacenia i wychowania dzieci i modziey, a
take
posiadane kwalifikacje pedagogiczne,
wpyny na podjcie pracy w szkolnictwie. W 1970
r. zostaa dyrektork Bursy Szkolne w
Szczebrzeszynie. Jednoczenie, na prob dyrektora
Liceum Oglnoksztaccego, rozpocza na etatu
prac nauczyciela jzyka niemieckiego. Wyniesion
znajomo tego jzyka z pobytu na przymusowych
robotach w Niemczech, pogbia na ukoczonych w
kraju i za granic kursach jzykowych, uzyskaa
prawo nauczania w szkoach.
W 1975 r. zosta utworzony, przez Kuratorium
Owiaty i Wychowania w Zamociu, Zesp Szk
Oglnoksztaccych Nr 1, w skad, ktrego weszy:
Liceum Oglnoksztacce modzieowe, Liceum
Oglnoksztacce dla Dorosych, nowoutworzone
Studium Wychowania Przedszkolnego tzw.
mae ,,S szecioletnie po szkole podstawowej i
dwuletnie due ,,S po maturze. Wikszo uczennic
SWP i LO mieszkaa w bursie. Rnice wieku
midzy uczniami maego i duego ,,S, a co za tym
idzie inne prawa i obowizki rodziy czasem
6

nieporozumienia, jako dyrektor zespou szk z

aprobat
patrzyem
jak
dowiadczenie
administracyjne i pedagogiczne owocoway
skutecznoci w rozwizywaniu problemw.
Aktywnie i twrczo uczestniczya w pracach
zespou kierowniczego.
Cieszya
si
szacunkiem
rodzicw
i
spoeczestwa oraz uznaniem wadz owiatowych,
ktre doceniy jej wkad w rozwj Szczebrzeszyna
i gminnej owiaty. Z okazji oddania do uytku
kompleksu budynkw szkolnych w dniu 2
wrzenia 1985 r. podczas oglnopolskiej
inauguracji roku szkolnego, zostaa nagrodzona
odznaczeniami pastwowymi.
Za prac zawodow i spoeczn, wykonywan
przez prawie p wieku ycia spdzonego w
Szczebrzeszynie, otrzymaa wiele wyrnie i
nagrd z Kawalerskim Krzyem Odrodzenia
Polski wcznie. Najwaniejsz nagrod jest ywa
pami ta pisana, i ta ustnie przekazywana przez
odchodzce
pokolenia
starszych
szczebrzeszakw.
O czasach i ludziach,
ktrzy
prac,
powiceniem i mioci
rozwijali
miasto
i
wzbogacali
jego
znaczenie i histori. Do
grona tych zasuonych
ludzi, ktrych losy sploty si z historia naszego
miasta, naley z caa pewnoci Helena Cicho.
Aleksander Przysada

Czesaw

Gajdek

wspaniay
sportowiec, trener, ofiarny lekarz
weterynarii,
dziaacz
sportowy
i
spoeczny. Zawsze umiechnity, chtny
do pomocy skromny czowiek. Zapisa si
zotymi zgoskami w historii naszego
miasta take t histori tworzy. Zmar
18 lutego 2016 roku w wieku 81 lat.
Kiedy modzie wiersze pisze...
Kiedy modzie wiersze pisze, nam, dorosym,
ktrzy mamy za sob ju pewne publikacje,
spotkania, nagrody czy wyrnienia w tym
przedmiocie jako lej robi si na sercu, e oto
znalaz si kto, kto przejmie przysowiow

CHRZSZCZ NR 3 (11)

"paeczk" gdy odejdziemy. Dokd? Zapewne do

takiej krainy, w ktrej poeci mieszkaj. Ale do
artw...
Podczas kolejnego
(bo dziejach Biblioteki
Gminnej w Radecznicy byo ju ich sporo)
spotkania podeszy do mnie dwie uczennice ze
szkoy podstawowej w Czarnymstoku oddajc
niemiao, z przepraszajcym umiechem do oceny
swoje wiersze. Pracowaam wprawdzie w szkole,
wanie w Czarnymstoku, nie pamitam czy
postawiam komu dwj (trzeba by przejrze
dzienniki lekcyjne z lat 70 - tych ubiegego wieku),
ale za wiersze ocen stawia nie bd. Ten rodzaj
pracy twrczej ocenia si zupenie inaczej. Trzeba
spojrze na zapisany przekaz od strony wraliwoci
czowieka (niezalenie czy to jest czowiek dorosy,
czy kilkunastoletnia dziewczynka) na otaczajc go
rzeczywisto, z ktrej wyuskuje pewne fakty,
zdarzenia, czy pikno przyrody, opisujc je na swj
wasny sposb, tworzc nowy obraz tego, co
wydaje
si
takie
banalne,
powszednie,
niezauwaalnie przez tych mniej wraliwych, albo
pozbawionych wraliwoci zupenie. Tak jest w
obu, nazwijmy to "roboczo" przypadkach
modziutkich mieszkanek Czarnegostoku Kamili i
Sylwii. Kamila Kazird, jest autork piknego
wiersza o drzewach:
Drzewa
Drzewa ubiera przyroda,
Nie jest do tego potrzebna czowieka zgoda.
Wiosn ubiera w licie zielone,
Latem za przyozdabia im kwieciem koron.
Jesieni, wszystkie kolory rozdaje jak malarze,
A zim im rado odbiera i samotnoci karze.
Na wietrze koyszc si Cichutko szepcz do mnie: umiechnij si,
Wtedy ja sercem gorcym ogrzewam je.

poetka bo Kamila ma zadatki na tak, odbiera to

zupenie inaczej: A zim [przyroda] im rado
odbiera i samotnoci karze. Co mona zrobi w
takiej sytuacji? Ogrza, a jeli ju gorcym sercem,
to znaczy, e jest to serce bardzo wraliwe, a
umys bardzo spostrzegawczy
Sylwia Ducher take na swj sposb obcuje z
przyrod:
Las
Las jest peen drzew i krzeww,
a w tych drzewach oraz krzewach,
dzicio stuka, ptaszek piewa.
A w oddali na polanie
mona spotka pikne anie.
W dal si niesie echo lasem,
serce czuje spokj bogi,
spacerujc smug lenej drogi.
A limaczek zachwycony
tym piknym widokiem,
zaraz wyjdzie na t drog i pokae rogi.
Ruda kitka migna przy dbie,
to maa wiewirka gryzie odzie.
Gazki leszczyny cichutko zadray,
dwa mae orzechy spod lici wyjrzay.
W tym miejscu, co zwie si zielony las,
mona wspaniale spdzi swj czas.
S w nim gady, owady, pazy i ptaki,
oraz rnego rodzaju ssaki.

W tym piknym miejscu,

stworzonym przez przyrod,
mona przey wspania przygod
Co zwrcio moj szczegln uwag w tym
wierszu - pikna przenonia: spacerujc smug
lenej drogi. Kamila, szukaj dalej tego rodzaju
przenoni, porwna, bo na tym polega istota
poezji, by rzeczy proste, banalne ubra w pikn
sown szat
i wtedy rodz si prawdziwe
Krciutki, zdawaoby si bardzo dziecinny w wiersze
sposobie wyraenia myli wierszyk, ale jest w nim
Nie s jej obce take przeycia religijne, duchowe.
co, nad czym warto si zastanowi - wnikliwa
Zapis w tytule sowa kapliczka z duej litery, moe
obserwacja przyrody, zachodzcych w niej zmian,
wiadczy, i ten obiekt sakralny jest w jej
niby to rzecz normalna, ale... Spoza tej obserwacji
odczuciu wyjtkowy "wychyla" si wraliwo na "cierpienie"
skadowych czci przyrody, ktra , jak kady Czarnostocka Kapliczka
ywy organizm z ronych czci si skada. W Pynie strumyk, szumi rzeczka,
wierszu Kamili t skadow czci s... drzewa. a na niebie jest gwiazdeczka.
Pogodzone wprawdzie ze swoim losem (to Piknie wieci nad kapliczk,
"cierpienie" jest przecie cykliczne) - Cichutko a w kapliczce prb tysice.
szepcz do mnie: umiechnij si, ale przysza Przed obrazem Matki Boskiej
7

CHRZSZCZ NR 3 (11)

w flakoniku bukiet stoi

i piknie si ku niej koni.
Pikna, dumna patrzy z pod otarza,
i askami nas obdarza.
ask tysice dla nas ma,
mioci darzy kadego z nas.
A Pan Jezus obserwuje,
te askami nas daruje.
Kocha wszystkie dzieci grzeszne,
i wybacza nam pospiesznie.
A my wiernie go kochamy
i modlitw posyamy.
Z czystym sercem i sumieniem
do Komunii popieszamy.
By Pan Jezus ju zagoci
w naszym sercu penym mioci.
A my co dzie z wielk wiar
przynosimy Jemu nasze mody i bagania
o zbawienie naszych dusz.
Regina Smoter Grzeszkiewicz
Mowa okolicznych wsi w latach minionych.
Mwic innymi sowy jest to terytorialna odmiana
jzykowa
.Wyrnia
si
z
jzyka
oglnonarodowego
swoistymi
cechami
fonetycznymi i skadniowymi. Moe by:
myliwska, wizienna, uczniowska itp. Moe by
tak, e mieszkaniec wsi z okolic Szczebrzeszyna
bdzie mia problem w porozumieniu si np. z
gralem.
Niezmiernie wany jest rwnie upyw czasu.
Sownictwo mieszkacw: Szperwki, Kawczyna
czy Czarnegostoku, sprzed 100 lat nie bdzie
rozumiane obecnie przez modego rolnika.
Gwara suy do przekazywania rnych
informacji.
Wypowiedzi
s
formuowane
popiesznie, bez troski o poprawno jzyka.
Posuguje si rwnie intonacj, mimik, gestem i
akcentem. Uywane sowa to nie s wulgaryzmy
jzykowe, to jego pikno, kultura i dziedzictwo
narodowe.
Kultura jest dorobkiem ludzkoci, nie moemy
dopuci aby wymieraa. Przegldajc ponisze
sownictwo, czowiek w podeszym wieku,
przypomni sobie dawne lata, a mody zapozna si z
nimi. Ten pierwszy nie wiedzia co to jest telewizor,
za mody nie wie co znaczy kierat, cepy, wychodek
czy inne. Niw wszystkie te wyrazy znajdziemy w
sowniku jzyka polskiego.
W judaizmie istniaa tradycja ustna. Wane teksty
8

przekazywano z pokolenia na pokolenia.

Poczwszy od XV wieku, kiedy to Gutenberg
wynalaz druk, istnieje forma pisana. Nie trzeba
wic pyta starszych ludzi jak kiedy mwiono.
Naley wyraenia gwarowe zapisywa. To krzewi
nasza kultur. Zbierajc wyraenia gwarowe do
tego krzewienia przyczynia si rwnie
miesicznik ,,Chrzszcz.
Przykady wyrae gwarowych z miejscowoci
Szperwka.
Gody Boe Narodzenie,
Zapusty ostatnie dni karnawau
Przewodnia niedziela pierwsza niedziela po
Wielkanocy,
Pojcia dotyczce wozu konnego rozwora,
ryczon, konica, podyma, zatya, lunia, powz,
Zapole w stodole skadano tam snopy zboa,
Bojowisko miejsce mcenia cepami
Powaa sufit,
Kociuba suya do wygarniania wgli z pieca,
Grka strych w domu lub w oborze,
Pomroka ciemno,
Do dnia rano, o wicie,
Ciba tok, ciasnota,
Zakatrupi zabi kogo lub co,
Przegry co zje co,
Wadzi si kci si,
Skostnia zmar,
Midlica urzdzenie do pozysku wkna ze lnu i
konopi,
Kijanka opatka drewniana suca do prania,
Baniak garnek do gotowania np. ziemniakw,
Kanka naczynie do noszenia mleka,
Szkopek pojemnik do dojenia krowy,
Niecki rodzaj drewnianej wanienki do gniecenia
ciasta i innych czynnoci,
Waocha yka do nalewania zupy,
Bi olej wytacza olej,
Warzy straw - gotowa jedzenie,
Chudoba zwierzta domowe,
Obrzdek - karmienie zwierzt,
Zgoniny plewy, polady,
Polad liche zboe,
Za pazuch pod koszul, kurtk,
Komornik to ten co nie mia wasnego domu,
Psy ujaday psy szczekay,
ajno odchody ptakw i zwierzt,
Serdak kurtka bez rkaww,
Zajdy
adunek noszony w pachcie na plecach,
Kiczka wizeczka somy do pokrycia dachu,

CHRZSZCZ NR 3 (11)

Dziesitek zoone dziesi snopw zboa w

polu,
Polecenia wydawane koniom: wio do przodu, prr
stj, na zad do tyu, hejta, wita w prawo
w lewo. Konie reagoway na te komendy
prawidowo.
Edward Hadam
Chem Lub.

Pytania i odpowiedzi
Dlaczego nie powid si aden z kilkudziesiciu
zamachw na Hitlera?
Adolf Hitler rozkoszowa si przebywaniem w
tumie tym podkrela swoja blisko z ludem.
Przez dugi czas nie byo wic szczeglnie trudno
podej do niego a mimo to nie uda si aden z
planowanych zamachw na jego ycie. Powody s
rne. We wczeniejszych latach wiele prb byo
podejmowanych przez osoby dziaajce w
pojedynk i przewanie nie byy one wystarczajco
przemylane. Ponadto Hitler czsto z niewielkim
wyprzedzeniem zmienia terminy lub skada
niezapowiedziane, spontaniczne wizyty, co
dodatkowo utrudniao spiskowcom planowanie.
Dopiero wraz z porakami na frontach stopniowo
zacz si budzi sprzeciw take w Wermachcie
odtd wszyscy zamachowcy wywodzili si z
szeregw armii. Po miertelnym ataku na
Reinharda Heydricha w 1942 r. rodki ostronoci
zostay powanie zaostrzone, a dostp do Hitlera
miay tylko osoby z najcilejszego krgu
dowdcw. Zdobycie materiaw wybuchowych
te byo coraz trudniejsze. Kady, komu si to
udao, musia jednak stwierdzi, e Hitler ma
kolejnego
potnego
sprzymierzeca

przypadek Pisarz Will Bertold mia na ten temat

swoje przemylenia; ,,Najlepszym ochroniarzem
Hitlera pozostawa przypadek. Banalne drobiazgi
zadecydoway o historii wiata.
A gdyby zamach si uda?
Gowy pastw z caej Europy zjechayby na
pogrzeb niemieckiego ma stanu, Adolfa Hitlera.
Do Norymbergii przybyli specjalnie nawet Stalin i
Chamberlain, aby wzi udzia w pompatycznej
uroczystoci i odda ostatnia przysug zabitemu.
Uroczysto uwietniy masowe przemarsze,
parady lotnicze przy akompaniamencie muzyki
Wagnera, a jako zwieczenie : ,,Katedra wiata ze
130 reflektorw przeciwlotniczych.

Mimo, e z dzisiejszej perspektywy wydaje si to

dziwne, zapewne tak byby egnany Adolf Hitler,
gdyby zgin w 1938 r. Dyktator zapisaby si w
pamici przyszych pokole jako jeden z
najwikszych mw stanu w dziejach Niemiec.
Kojarzono by go nie z szaleczym parciem do
wojny na wszystkich frontach, lecz z rozwojem
gospodarczym i tward polityk zagraniczn.
Austria byaby do dzi niemieck prowincj, ale do
ataku na Polsk by nie doszo. By moe III Rzesza
bez Hitlera potrafiaby porozumie si z Polsk w
celu pokonania najbardziej zbrodniczego reimu w
dziejach stalinowskiej Rosji. Bez Hitlera nie
miayby miejsca ani II wojna wiatowa, ani
masowe mordy ydw.
O ile reim nazistowski bez Hitlera rozpadby
si najdalej w drugim pokoleniu z powodu walk
wewntrznych, to zdaniem historykw, jego
Rzesza
,
przynajmniej
pod
wzgldem
geograficznym, istniaaby najprawdopodobniej do
dzi
Jak dziaa captagon?
Captagon wynaleziono w Niemczech, stosowany
by w Europie i w stanach Zjednoczonych w leczeni
ADHD oraz depresji. W 1986 r. uznano go za
grony narkotyk i zabroniono jego stosowania.
Captagon pocztkowo wpywa na uytkownika
tak samo jak kada inna pochodna amfetaminy, na
przykad ekstazy mzg pracuje na najwyszych
obrotach. Ale narkotyk uniemoliwia rozkad
przekanikw chemicznych, wic mzg jest nimi
zalewany. To zmienia zwykych onierzy
w ,,superbohaterw przynajmniej na czas
dziaania narkotyku. Problem w tym, e captagon
bardzo mocno eksploatuje rezerwy energetyczne
organizmu konsument potrzebuje go coraz wicej,
aby zachowa dobra form. Ale im wicej go
zaywa , tym bardziej zmienia si jego osobowo.
Ponadto
z
kad
tabletk
wzrasta
niebezpieczestwo wystpienia zawau serca albo
udaru mzgu.
Captagon sta si rodkiem powszechnie
przyjmowanym przez terrorystw arabskich.
Niektrzy terroryci przyjmuj tak wiele piguek, e
nawet trafieni z karabinu po prostu nie upadaj.
Natomiast zmieniona osobowo prowadzi ich do
potwornych zbrodni, ktrymi, dodatkowo chwal
si tym w przekazach telewizyjnych.

CHRZSZCZ NR 3(11)

Co si dzieje gdy organizm nie moe odpocz?

Ciepy strumie wody z prysznica dziaa niczym
masa na plecy Adama. Dwudziestopieciolatek
odetchn i zamkn oczy na dusz chwil po raz
pierwszy od 72 godzin. Mody broker pracowa
wczeniej trzy dni bez przerwy, aby ,,zapunktowa
u szefa. Relaks pod prysznicem przyszed jednak za
pno. Adam nie zdawa sobie sprawy, e na skutek
dugotrwaego
obcienia
jego
mzg
si
przeprogramowa i e bdzie to miao fatalne
nastpstwa. Nastpnego dnia rano znaleziono jego
zwoki na pododze w azience.
Podczas autopsji w organizmie modego
mczyzny nie znaleziono narkotykw ani ladw
adnej powanej choroby. Lekarz sdowy ustali, e
Adam pad ofiar jednego najagresywniejszych
terrorystw naszego mzgu stresu.
Presja czasu pracy, ktnia w rodzinie, problemy
wychowawcze z dziemi, nieustanne korki w drodze
z i do domu, za mao snu istnieje wiele
negatywnych czynnikw wywoujcych stres. Kiedy
zdarza si to rzadko, nie ma waciwie zagroenia.
Ale w przypadku utrzymujcego si napicia ta
nierwnowaga moe pj tak daleko, e nadnercza
ktre produkuj kortyzol staj si niewydolne Inie
mog wyprodukowa odpowiedniej iloci. Skutki?
Czowiek staje si senny, czuje si wypalony, cigle
zmczony, bez si i ochoty na cokolwiek
Zebra R.

Z miasta
Ferie Zimowe w MDK

tenisa stoowego. Duym zainteresowaniem

cieszy si rajd pieszy z ogniskiem, zajcia
kulinarne z seniorami oraz wyjazd do teatru i kina.
MDK Szczebrzeszyn

Relacja ze spotkania z Dariuszem

Pilarskim
3 marca w Miejskim Domu Kultury w
Szczebrzeszynie odbyo si spotkanie i wystawa
tematyczna w ramach obchodw Narodowego
Dnia Pamici onierzy Wykltych. O losach
onierzy z II Inspektoratu Zamojskiego AK
opowiadali ich wnukowie, m. in. Dariusz Pilarski
wnuk pk. Mariana Pilarskiego ps. Jar oraz
Kazimierz Hadam wnuk ppor. Jana Hadama ps.
Agrest.
Inicjatorem wieczoru by Wojciech Kondrat
Przewodniczcy
Komitetu
Organizacyjnego
Uroczystoci Konspiracja w Klasztorze.
Fachowy komentarz do powojennych wydarze
zapewni historyk dr Bartomiej Szyprowski.
Spotkaniu towarzyszya rwnie wystawa
reprodukcji zdj i dokumentw oraz projekcja
filmu dokumentalnego opowiadajcego histori
powstania podziemia antykomunistycznego na
Lubelszczynie. Zebrani mieli te okazj zapozna
si z umundurowaniem i broni uywan przez
partyzantw. Zaprezentowa je rekonstruktor
Grzegorz Filipek.
MDK Szczebrzeszyn

Relacja z wernisau wystawy fotografii

"Kwiaty" Janusza Kapeckiego
Mimo braku niegu i mrozu Miejski Dom Kultury
w Szczebrzeszynie zapewni podczas ferii zimowych
wiele atrakcji. W programie codziennych spotka
znalazy si poranki bajkowe dla najmodszych oraz
zajcia wietlicowe, do dyspozycji dzieci bya
konsola X-Boks, pikarzyki, bilard oraz stoy do
10

Tegoroczny Dzie Kobiet sta si wymienitym

pretekstem do otwarcia nowej wystawy
zatytuowanej "Kwiaty". Janusz Kapecki, znany
krajoznawca i mionik Roztocza w kolejnej
odsonie swojej pasji fotograficznej tym razem
obra sobie za cel ten wanie fragment
regionalnego krajobrazu.

CHRZSZCZ NR 3 (11)

Niewielki element pejzau w sposb szczeglny

odkrywa swoje pikno przed soczewk aparatu,
ktra pozwala wydoby artycie najdrobniejsze,
czsto niewidoczne goym okiem niuanse.
Wernisaowa prezentacja poczona z konkursem
wzbogacia spotkanie o aspekt edukacyjnopoznawczy i wietn zabaw. W tym miejscu
wypada po raz kolejny podzikowa sponsorom,
ktrzy ufundowali nagrody w konkursie wiedzy
o kwiatach. Przedsiwzicie wsparli: Delikatesy
Centrum,
Ksigarnia
Chrzszcz,
Sklep
Wielobranowy Irena Kot, Sklep Wielobranowy
Jacek Poznaski oraz LGD Dolina Wieprza i Poru.
MDK Szczebrzeszyn

Moje pierwsze spotkanie

ze Szczebrzeszynem
Dwie suche szkapiny uporczywie cigny wz na
Szczebrzesk Gr. Szlak by bardzo trudny. Moe
nawet 2 kilometry uporczywej gry w stron
Szczebrzeszyna. Na wozie nie byo ciaru. Ojciec
siedzia na worku wypenionym som, trzyma
lejce i wymachiwa batem nad komi, ktre ledwo
powczyy nogami. Ja siedziaam z tyu na
reptusze (obrocznik) wypenionym sianem i karm
dla koni. Oparta plecami o plecy ojca miaam przed
sob nieznane mi dotd widoki.
Miaam wtedy 12 lat. Ojciec zwolni mnie z
lekcji, by zabra mnie ze sob do pilnowania koni.
Celem podry bya cukrownia Klemensw. Jak co
roku, ojciec wywiz dwa wozy burakw i teraz
jecha aby odebra cukier. Za t ilo burakw
pobiera 15 kg cukru tego sodkiego specyfiku.
By to zapas cukru na ca zim. Taka ilo
wystarczaa a do wiosny.
C to bya za rado, e bd moga zobaczy
nieznane mi strony i miasto Szczebrzeszyn. Wz
wytoczy si na rwnin wrd pl. Nic to dla mnie
ciekawego cierniska, oracze na wskich
poletkach, kilka grup kopaczy na kartofliskach. Ot

pejza , niczym nie rni si od tego co widuj na

co dzie.
Ju dojedamy objani ojciec. Te drzewa co je
wida to cmentarz w Szczebrzeszynie. O i koci
na cmentarzu! Nie to kaplica. Raz w roku si tu
odprawia naboestwo 6 listopada na w.
Leonarda odpust i modlitwa za zmarych,
objania mi ojciec. A tu kirkut cmentarz ydowski
mwi wskazujc na kilka kamiennych tablic wrd
wysokiej trawy niepodobne to do cmentarza ale nie
byo kiedy dyskutowa bo ojciec wskazuje budynek
i mwi: tu odbywaj si sdy. Na niskim budynku
odczytaam
szyld:
,,Sd
Grodzki
w
Szczebrzeszynie. Chciaam zapyta co oznacza
grodzki ale nie byo czasu. Oto na lewo znowu
koci. Tak ale co cerkiew, tu odprawia pop i jest
ju w tej chwili nieczynne.
Na prawo synagoga koci ydowski. Jaki
dziwny ten koci, ale nie mona bya zapyta, bo
wz po kocich bach terkota i zagusza wszystko.
Dojedamy do gwnej drogi, ktra wiedzie w
stron szpitala. Ojciec ostro zatrzymuje konie, gdy
przed nami jaki czowiek pcha wzek a na nim
peno tekturowych pudeek, butelek po lemoniadzie
i jakiego innego miecia. Czowiek ten wyda mi
si jaki dziwny. Niskiego wzrostu, jego dua
gowa rwnaa si z adunkiem na wzku. Karze
pomylaam. Jego ubranie wskazywao na skrajn
bied. Ojciec widzc moje zdziwienie tumaczy: to
Klejne ( chyba Grojser red)., to taki czowiek co
sprzta ulice. Nie wiadomo czy go kto
wykorzystuje, czy sam chce pracowa?
Na dyskusj nie byo czasu. Ojciec wskazuje
rk na lewo a to magistrat. Tez nie wiedziaam
co to znaczy. Zaciekawia mnie piwnica pod
schodami, cignca si przez cae zwarte
zabudowania. Moe nie zwrciabym uwagi na
piwnic, gdyby nie lodziarnia i pani cudnej urody
sprzedajca lody. Biay fartuch, blond wosy,
czyniy z niej nieziemsk istot. Od razu przysza
mi na myli moja babcia, ktra przy kadym
pacierzu ,,Aniele Boy wmawiaa mi, e za
kadym czowiekiem poda niewidzialny Anio
Str.
Jak bardzo bym chciaa by ta pani bya moim
Anioem Strem.
Nie gap si tu na lewo koci. Ot podobny do
naszego w Radziinie. Szybko zmieniam obiekt
zainteresowania, bo na prawo, w uchylonych
drzwiach, siedzia szewc. Na kopycie mia zaoony
kawaek skry i mocno wbija we drewniane
koki..
11

CHRZSZCZ NR 3 (11)

Robio si coraz mniej ciekawie. Jeszcze tylko

ojciec wskaza mi dwa jednakowe budynki. To
bursa. Ale co to? W jednym budynku mieszkaj
dziewczochy a w drugim chopaki. To uczniowie,
ktrzy chodz tu do szkoy. Ogromny budynek
szkolny pewnie bya godzina lekcyjna bo
panowaa niezmcona niczym cisza.
Koczyo si miasto a wraz z nim moje
zainteresowanie. Cukrownia ani jej wysoki komin
nie robiy na mnie wraenia. Byam znuona. Konie
pojaday karm z reptuchy uczepionej na dyszlu.
Mnie ogarn bogi sen. Nie wiem ile to trwao. Bo
ojciec ze zoci doprowadzi mnie do porzdku
Powrotna droga do centrum miasta nie bya ju
dla mnie taka ciekawa. Orzewi mnie troch gwar
uczniw przed szko. Ojciec zatrzyma konie obok
tego magistratu. Zada koniom resztki jedzenia i sam
poszed pewnie na piwo. Nie miaam prosi o
pienidze na loda. Znaam odpowied ojca;
,,rozchorujesz si na gardo. Po powrocie ojca
zeszam z wozu i poszam w stron hali targowej.
Wprost na chodniku, przed hal, siedziay przekupki
z warzywami. Kurz pokrywa dorodne, czerwone
pomidory. Cho nie znaam ich smaku linka i tak
cisna mi si do ust.
Obok handlarek staa pani zachwalajc swj
towar. Bya to kanwa , na niej wzr haftu. W prawej
rce trzymaa szydeko kujc nim, wraz z nitk,
zapeniajc narysowany wzr. Zatrzymaam si przy
tej pani, bo ona zachwalaa swj towar gono
krzyczc :,,Iga drucik jeden wzr cay komplet 10
zotych. Jak ja pragnam mie to cacko. Nie wiem
jaka bya warto tych 10 zotych. I tak na
marzeniach pozostao. Nie miaam loda, nie miaam
pomidorw, nie miaa ptna do haftowania.
Nie miaam ju ochoty oglda mijanych
obiektw. Wracamy. Ja rozelona na cay wiat,
spragniona, godna a mi w brzuchu burczao.
Podczas powrotnej drogi co mi si przypomniao.
Tato nie wiesz gdzie mieszka Wojtu Kotaj..
ojciec odwrci gow popatrzy na mnie dziwnie i
rzek ; wida spa ci si chce, bo bredzisz. Skd ja
mam zna jakiego Wojtusia. Ale tato u mnie w
ksice, w czytance na ostatniej stronie pisz o tym
chopcu, e na jaki konkurs wysa swoje prace z

plasteliny. Ulepi pustyni z piaskiem, karawan z

wielbdami i oaz z zieleni. Wiedziaam, e ojciec
uzna, e ni. Ja nie dawaam za wygran. Jak te
jego postacie zniszczyy si podczas transportu, to
pojecha aby je naprawi. Jakie byo zdziwienie
komisji, jak z przywiezionej plasteliny w mig ulepi
now karawan, Arabw, wielbdy i oaz. Ojciec
dziwnie si umiechn do mojej sennej wyobrani.
Skd ty wymylia takie nazwisko Kotaj
Wojtu. Nie protestowaam, w mojej sennej gowie
powoli w stron oazy wdroway wielbdy. A tam
gdzie w zauku mojej wyobrani sysz gos: ,,Iga,
drucik jeden wzr cay komplet 10 zotych.
I to bya moja pierwsza podr do
Szczebrzeszyna.
Stefania Krukowska
Tysiclecie
Tysic lat temu do grodu Mieszka,
Jedzie ksiniczka czeska.
Za ni jad ksia i misjonarze.
Wiar nam wit przywieli w darze.
Pikna i moda Dbrwka Czeszka,
Jedzie do Gniezna polubi Mieszka.
Wic chrzest przyja Polska Piastowa,
Matka Najwitsza Polski krlowa.
Matko Najwitsza Ty nam Krlowa.
W pieniach rozbrzmiewa dzi Czstochowa.
Miasta i wioski ubrane w kwiecie,
By godnie uczci wiary Tysiclecie.
Dawniej i dzi
Dawniej chopi ziemi dziedzicom zabrali.
Dzi ju jest i na niej rzdz liberali!
A wiecie co to znaczy?
e dobro bdzie tylko dla bogaczy.
Ale jest to cnota nad cnotami,
Trzymaj jzyk za zbami!
Dzi od polityki z daleka
Bo za polityk dzisiaj kara czeka.
Nie bdzie wolnoci sowa!

Chrzszcz miesicznik infor macyjny

Wydawca Stowarzyszenie Przyjaci Szczebrzeszyna
Redakcja Zygmunt Krasny, Joanna Dawid, Mateusz Sirko
Adres : 22-460 Szczebrzeszyn ul. Pl. T. Kociuszki 1
E-mail: sps@onet.eu
Projekt rysunku Chrzszcza Monika Niechaj

12

Honorata Banach
Chaniw gm.okiewka

www.chrzaszcz.com.pl