Professional Documents
Culture Documents
Nr ewid. 186/2015/P/14/029/KNO
MARZEC
01
MISJ
WIZJ
Dyrektor Departamentu
Nauki, Owiaty i Dziedzictwa Narodowego:
Piotr Prokopczyk
Akceptuj:
Jacek Uczkiewicz
Zatwierdzam:
Krzysztof Kwiatkowski
Spis treci
WPROWADZENIE6
1. ZAOENIA KONTROLI7
4. INFORMACJE DODATKOWE 40
5. ZACZNIKI 42
Digitalizacja
(ucyfrowienie)
Filmoteka Narodowa.
Ministerstwo Kultury i Dziedzictwa Narodowego.
Minister Kultury i Dziedzictwa Narodowego.
NIMOZ
NInA
NAC
NID
PJO
PR S.A.
Repozytorium
cyfrowe
System dLibra
TVP S.A.
Utwory osierocone
1 Dz. U. z 2013 r., poz. 885 ze zm., zwana dalej: ustaw o finansach publicznych.
WPROWADZENIE
Minister od 2007 roku uruchomi program digitalizacji dbr kultury pn. Dziedzictwo Kulturowe,
ktry umoliwia dofinansowanie procesu digitalizacji dziedzictwa kulturowego, tworzenie
wirtualnych bibliotek imuzew oraz budow infrastruktury niezbdnej do prowadzenia digitalizacji.
W latach 20072009 wydatki z budetu Ministerstwa na realizacj powyszego programu
wpriorytecie Tworzenie zasobw cyfrowych dziedzictwa kulturowego wyniosy 14.000 tys. z.
W 2010 r. wprowadzony zosta Program Ministra pn. Zasoby cyfrowe z budetem 20.000 tys. z,
podzielony na cztery priorytety obejmujce digitalizacj materiaw bibliotecznych, archiwalnych,
audiowizualnych oraz zabytkw i muzealiw2. Kolejnym etapem finansowania przez Ministra
Kultury i Dziedzictwa Narodowego digitalizacji dbr kultury byo opracowanie w latach 20112014
zasad funkcjonowania Priorytetu Digitalizacja realizowanego w ramach WPR Kultura+.
2 Program Ministra pn. Zasoby cyfrowe z budetem 20.000 tys. z, podzielony na 4 priorytety: Priorytet 1 Digitalizacja
materiaw bibliotecznych zarzdzany przez Bibliotek Narodow, Priorytet 2 Digitalizacja zabytkw i muzealiw
zarzdzany przez Krajowy Orodek Bada i Dokumentacji Zabytkw, Priorytet 3 Digitalizacja materiaw archiwalnych
zarzdzany przez Narodowy Instytut Audiowizualny oraz Priorytet 4 Digitalizacja materiaw audiowizualnych
zarzdzany przez Narodowy Instytut Audiowizualny.
ZAOENIA KONTROLI
3 Przeprowadzono kontrole cznie w25 jednostkach, tj.23 kontrole wramach kontroli koordynowanej P/14/029 oraz
wdwch jednostkach wramach kontroli doranej rozpoznawczej nrR/14/001
Dz.U.
z2015 r., poz.1096; dalej ustawa oNIK.
4
Konstytucja
Rzeczypospolitej Polskiej zdnia 2kwietnia 1997 r. (Dz.U. Nr78, poz.483 zezm.).
5
ZAOENIA KONTROLI
10
ZAOENIA KONTROLI
11 Z ustale kontroli rozpoznawczej przeprowadzonej wNInA wynika, e wramach Programu Kultura+ spki publicznej
10
(63.368 obiektw), jednostki archiwalne archiwaliw w archiwach pastwowych (260 km biecych materiaw
archiwalnych, czyli ponad 35mln jednostek archiwalnych mogcych zawiera od1 donawet ponad 1000 stron), muzealia
(12mln), materiay biblioteczne (6.227.756 jednostek), nagrane pyty gramofonowe materiaw audialnych (410tys. godz.
oraz 201,5tys. sztuk tamy magnetofonowej), nagrane materiay audiowizualne (259tys. godz.).
14 Kryteria doboru materiaw dodigitalizacji zostay wskazane wdokumencie zatytuowanym Program digitalizacji dbr
kultury oraz gromadzenia, przechowywania iudostpniania obiektw cyfrowych wPolsce 20092020, opracowanym
przez ekspertw nazlecenie Ministra. Kryteria tezostay rwnie wyszczeglnione wuchwale RM nr176/2010. Kryteriami
powyszymi byy: uyteczno (czste wykorzystanie obiektu potrzeby uytkownikw), zy stan zachowania obiektu
(zabezpieczenie przed utrat), warto iunikatowo obiektu, konieczno uzupenienia/scalenia cyfrowego kolekcji,
ograniczona dostpno obiektu oraz szczeglne znaczenie zasobw dla kultury narodowej lub regionalnej.
P O D S U M O WA N I E W Y N I K W KO N T R O L I
skanw dbr kultury (wicej o39%) oraz ponad szesnastokrotnie wikszej odzaplanowanej
liczby godzin zdigitalizowanych materiaw audialnych iaudiowizualnych. Wocenie NIK
przekroczenie realizacji dwch wskanikw (liczby pracowni dodigitalizacji zbiorw iliczby
godzin zdigitalizowanych materiaw audialnych iaudiowizualnych) wynikao znierzetelnego
zaplanowania tych wskanikw. Minister zaplanowa liczb nowych pracowni, nie biorc pod
uwag ani liczby pracowni potrzebnych dowaciwej realizacji celw priorytetu ani ich niezbdnej
powierzchni. Trzykrotna zmiana (zmniejszenie) liczby zaplanowanych pracowni wiadczy obraku
rozeznania przez suby Ministra faktycznych potrzeb. Rwnie obraku waciwego rozeznania
ozasobach audiowizualnych iaudialnych instytucji kultury iich moliwociach wzakresie
digitalizacji wiadczy ustalenie miernika, dotyczcego liczby zdigitalizowanych materiaw
naniewielkim poziomie 100 godzin rocznie wsytuacji, gdy materiaami otym charakterze
dysponuje wiele instytucji kultury uczestniczcych wPriorytecie Digitalizacja. [str. 15, 3135]
NIK zwraca uwag, e ustalenie obrazu cyfrowego skanu, jako miernika zdigitalizowanych zbiorw
cyfrowych oraz niepowizanie go zjednostkami inwentarzowymi wystpujcymi wmuzeach,
bibliotekach, archiwach, rejestrach zabytkw ikinematografii15 skutkuje brakiem jednoznacznej
informacji oliczbie dbr kultury faktycznie przeniesionej nanoniki cyfrowe iudostpnionej.
Nie jest rwnie moliwe ustalenie jaki jest faktyczny stan zaawansowania digitalizacji zbiorw,
wstosunku dooszacowanej w2009 r. liczby dbr kultury znajdujcych si winstytucjach kultury
prowadzonych iwspprowadzonych przez Ministra. [str. 15, 1819]
W ocenie NIK nawet pena realizacja zaoe Priorytetu Digitalizacja zarwno pod wzgldem
efektw rzeczowych jak ifinansowym, nie wyczerpie potrzeb instytucji kultury iarchiww
wzakresie digitalizacji dbr kultury. Nadziaania zwizane zdigitalizacj wlatach 20112014 poniesiono nakady wkwocie ogem 196.741tys. z, cow stosunku dooszacowanej
w2009 r. kwoty stanowio zaledwie 8,4%. Przy obecnym tempie prac niemoliwym jest
zakoczenie digitalizacji zbiorw do2020 r., tj.terminu przyjtego przez Ministra przed
uchwaleniem WPR Kultura+.
Nieprawidowoci wzakresie oceny efektw procesu digitalizacji (stwierdzone womiu jednostkach
(32%) dotyczyy m.in.:
niezaewidencjonowania czterech zespow archiwalnych, conaruszao art.28 pkt3 ustawy
zdnia 14lipca 1983 r. onarodowym zasobie archiwalnym iarchiwach16;
nierealizowania czci zada statutowych zwizanych z archiwizacj dokumentw
elektronicznych oraz nieewidencjonowania inieopracowywania zbiorw danych zamieszczonych
wInternecie iuznanych zamateriay archiwalne;
nieprawidowego realizowania przez beneficjentw umw ouzyskanie dofinansowania
podpisanych zNInA, np.dokonania zakupw poterminie wynikajcym zumowy, bez podpisania
stosownego aneksu, coskutkuje koniecznoci zwrotu kwoty 154,4tys. z wraz zodsetkami,
zmiany zakresu rzeczowego zadania, nieprowadzenia wyodrbnionej dokumentacji finansowo-ksigowej, nieprawidowym opisie metadanych, nieosignicia wszystkich wskanikw rezultatw
zadania, braku rzetelnej ewidencji zdigitalizowanych obiektw muzealnych. [str. 2931]
15 Dotakich jednostek zalicza si muzealia, jednostki biblioteczne, jednostki archiwalne, zabytki oraz filmy.
16 Dz.U. z2011 r. Nr123, poz.698 zezm. (zwan dalej ustaw oarchiwach).
11
P O D S U M O WA N I E W Y N I K W KO N T R O L I
12
zada dofinansowanych zerodkw projektu, podpisywania zbeneficjentami umw, nadzoru nad realizacj zada objtych
umowami.
Zidentyfikowanych w2009 r.
Ustawa miaaby regulowa cao polskiej przestrzeni internetowej, w tym m.in. zawieraaby przepisy dotyczce
gromadzenia iudostpniania archiwizowanych zasobw polskiego Internetu, wtym stron zrozszerzeniem gov.pl,
nowelizowaaby ustaw oprawie autorskim iprawach pokrewnych wzakresie stworzenia nowych zapisw umoliwiajcych
szersze udostpnienie wsieci materiaw bibliotecznych, audialnych iaudiowizualnych.
P O D S U M O WA N I E W Y N I K W KO N T R O L I
21 Dz.U.UE L Nr299 z27.10.2012 r., s. 5. (dalej: dyrektywa UE wsprawie korzystania zutworw osieroconych).
22 Ju pozakoczeniu czynnoci kontrolnych wMinisterstwie Kultury iDziedzictwa Narodowego, tj.wdniu 22maja 2015r.
Rada Ministrw skierowaa doSejmu RP projekt ustawy ozmianie ustawy oprawie autorskim iprawach pokrewnych.
(Druk Sejmowy nr3449). Projekt obejmowa dostosowanie przepisw polskich dodyrektywy UE wsprawie utworw
osieroconych. Wdniu 11wrzenia 2015 r. ustawa zostaa uchwalona przez Sejm RP, aw dniu 15wrzenia 2015 r. zostaa
przekazana Prezydentowi RP. Prezydent RP wdniu 5padziernika 2015 r. podpisa ustaw ozmianie ustawy oprawie
autorskim iprawach pokrewnych oraz ustawy ograch hazardowych. Zostaa ona opublikowana wdniu 19padziernika
2015 r. (Dz.U. z2015 r., poz.1639) iwejdzie ycie zdniem 20listopada 2015 r. (tj.poupywie miesica oddnia ogoszenia).
Dz.U.
z2006 r. Nr90, poz.631 zezm. (zwana dalej: ustawa oprawie autorskim iprawach pokrewnych).
23
13
P O D S U M O WA N I E W Y N I K W KO N T R O L I
14
15
WA N I E J S Z E W Y N I K I KO N T R O L I
W archiwach pierwsze prby digitalizacji zbiorw podjte zostay w1995 r. Planowe skanowanie
materiaw poraz pierwszy rozpoczto wNAC24 w1997 r. Wlatach 20052006 NAC prowadzio
planow digitalizacj zabezpieczajc. Wlatach 20072009 nastpi szybki rozwj archiwistyki
zasobw cyfrowych. Nadzie 31grudnia 2009 r., warchiwach pastwowych znajdowao si
2.387.211 kopii cyfrowych zzasobu wasnego, costanowio ok. 6,6% wstosunku docaoci
posiadanych jednostek archiwalnych25.
W bibliotekach pierwsze dziaania digitalizacyjne rozpoczy si w1995 r., za od2008 r. wikszo
duych bibliotek naukowych prowadzia systematyczn digitalizacj swoich zbiorw.
W muzeach pierwsze prace nad utworzeniem inwentarzy elektronicznych rozpoczte zostay
w latach osiemdziesitych XX w. W 1989 r. istniay ju systemy bazodanowe (tekstowe
wsystemie DOS) wMuzeum Narodowym wWarszawie iMuzeum Narodowym wPoznaniu.
Od1990 r. systemy elektroniczne rozwijane byy ju wponad 80 muzeach, np.wPastwowym
Muzeum Archeologicznym wWarszawie. Digitalizacja winstytucjach kultury stawaa si zjawiskiem
coraz czstszym, jednak wikszo instytucji kultury nie bya wstanie sfinansowa wyposaenia
pracowni digitalizacyjnych oraz procesu digitalizacji zwasnych rodkw.
Zakres prowadzonej digitalizacji, planowane koszty iefekty rzeczowe
W 2010 r. opracowane zostay przez Ministra zasady funkcjonowania WPR Kultura+ Priorytet
Digitalizacja pierwszego, dotyczcego digitalizacji, wieloletniego programu rzdowego,
wprowadzonego uchwa RM Nr176/2010.
W 2009 r., przed wprowadzeniem WPR Kultura+, oszacowana zostaa liczba dbr kultury
znajdujcych si winstytucjach prowadzonych iwspprowadzonych przez Ministra26. Wedug tych
szacunkw winstytucjach kultury znajdoway si: zabytki nieruchome ujte wrejestrze zabytkw
(63.368 obiektw), jednostki archiwalne archiwaliw warchiwach pastwowych (260km biecych
materiaw archiwalnych, czyli ponad 35mln jednostek archiwalnych, mogcych zawiera
od1donawet ponad 1000 stron), muzealia (12mln), materiay biblioteczne (6.227.756 jednostek)27,
nagrane pyty gramofonowe materiaw audialnych (410tys. godz. oraz 201,5tys. sztuk tamy
magnetofonowej), nagrane materiay audiowizualne (259tys. godz.)28. Minister nie oszacowa liczby
dbr kultury znajdujcych si wposiadaniu instytucji kultury, ktrych organizatorami sjednostki
samorzdu terytorialnego.
24 Nazwa zmieniona rozporzdzeniem Ministra Kultury iDziedzictwa Narodowego zdnia 6lutego 2008 r. wsprawie zmiany
25
26
27
16
28
nazwy izakresu dziaania Archiwum Dokumentacji Mechanicznej wWarszawie (Dz.U. Nr29, poz.167). Poprzeksztaceniu
Archiwum Dokumentacji Mechanicznej wNAC, rozszerzono zakres zada m.in. ofunkcje zwizane zinformatyzacj
i digitalizacj. Wykonywano wwczas skany zabezpieczajce, ktre pniej wykorzystano podczas inwentaryzacji
wsystemie Zeus.
Wedug opracowania Program digitalizacji dbr kultury oraz gromadzenie, przechowywania iudostpniania obiektw
cyfrowych wPolsce wlatach 20092020 archiwa pastwowe podlege Naczelnemu Dyrektorowi Archiww Pastwowych
wedug stanu na31grudnia 2008 r. posiaday przeszo 36mln jednostek archiwalnych akt.
Szacunek powyszy zosta przeprowadzony wdokumentach Program digitalizacji dbr kultury oraz gromadzenia,
przechowywania i udostpniania obiektw cyfrowych w Polsce 20092020 oraz Strategia digitalizacji zbiorw
audiowizualnych wPolsce nalata 20102020, sporzdzonych przed rozpoczciem WPR Kultura+, wktrych oszacowana
zostaa liczba dbr kultury posiadanych przez najwaniejsze instytucje kultury (prowadzone iwspprowadzone przez
Ministra) oraz okrelone zostay oglne kryteria wyboru zasobw, ktre powinny zosta objte digitalizacj wpierwszej
kolejnoci.
Materiay biblioteczne obejmoway: nowe druki (powstae wlatach 18011960) 845tys. tytuw ksiek, 64.380 tytuw
czasopism (tj.686.956 rocznikw); 278,4tys. egzemplarzy dokumentw ycia spoecznego; 102tys. sztuk mapy; 15,4tys.
rkopisw, 4mln sztuk ikonografii oraz 300tys. starych drukw.
Materiay audiowizualne obejmoway 209tys. godz. nagranych tam wizyjnych oraz 50tys. godzin filmw natamie.
WA N I E J S Z E W Y N I K I KO N T R O L I
17
WA N I E J S Z E W Y N I K I KO N T R O L I
18
przechowywania iudostpniania obiektw cyfrowych wPolsce 20092020. Dokument nazlecenie Ministra opracowaa
grupa ekspertw.
WA N I E J S Z E W Y N I K I KO N T R O L I
19
WA N I E J S Z E W Y N I K I KO N T R O L I
20
iSztuki zdnia 31padziernika 1991 r. Zdniem 1marca 2011 r. napodstawie zarzdzenia Nr6 Ministra Kultury iDziedzictwa
Narodowego zdnia 18lutego 2011 r. wsprawie zmiany nazwy izakresu dziaania Orodka Ochrony Zbiorw, Orodek
Ochrony Zbiorw Publicznych otrzyma nazw: Narodowy Instytut Muzealnictwa iOchrony Zbiorw (Dz. Urz. MKiDN Nr1,
poz.6).
33 Nazwa Narodowego Instytutu Dziedzictwa okrelona w1 zarzdzenia Nr32 Ministra Kultury iDziedzictwa Narodowego
zdnia 23grudnia 2010 r. wsprawie zmiany nazwy izakresu dziaania Krajowego Orodka Bada iDokumentacji Zabytkw
(Dz. Urz. MKiDN Nr6, poz.58, zezm.).
WA N I E J S Z E W Y N I K I KO N T R O L I
21
WA N I E J S Z E W Y N I K I KO N T R O L I
danych ozabytkach oraz zleca usugi wzakresie skanowania dokumentacji rejestrowej iutworzenia bazy obiektw
przestrzennych.
Nadzr nad jednostkami penicymi funkcj centrw kompetencji oraz monitoring procesu
digitalizacji
Zasady monitoringu realizacji procesu digitalizacji okrelone wWPR Kultura+, wczci
dotyczcej Priorytetu Digitalizacja, dostosowane zostay doobecnie obowizujcych procedur
sprawozdawczych dla instytucji podlegych Ministrowi lub przez niego nadzorowanych, okrelonych
wzarzdzeniu Ministra zdnia 30padziernika 2013 r. wsprawie nadzoru ikontroli nad jednostkami
objtymi czci 24 budetu pastwa34.
W Ministerstwie opracowano formularze planistycznosprawozdawcze dla centrw kompetencji
zawierajce dane finansowe, merytoryczne oraz wynikowe prowadzonej dziaalnoci
digitalizacyjnej.
Dokumenty przedkadane Ministrowi przez centra kompetencji stanowiy podstaw
dosporzdzenia sprawozdania zrealizacji WPR Kultura+ wdanym roku oraz formuowania
wnioskw dotyczcych zmian wplanowanych wydatkach nadigitalizacj. Przykadem wykorzystania
wnioskw zmonitoringu byy korekty zapisw waktualizacji uchway RM nr176/2010. Zpowodu
wikszego ni pierwotnie zakadano wProgramie zainteresowania wnioskodawcw otrzymaniem
dofinansowania nazadania, dotyczce wykonywania kopii cyfrowych, konieczna bya zmiana
proporcji midzy wydatkami biecymi imajtkowymi wbudecie priorytetu.
Nieprawidowoci wpowyszym zakresie NIK stwierdzia podczas kontroli wNAC. Dziesi
zjedenastu 35 sprawozda NAC, jako centrum kompetencji zalata 20112014 (III kwartay)
tj.zaIprocze lat 20112014, zaIIIkwartay wlatach 20122014, atake roczne zalata 20112013,
zostao zoonych doMKiDN znaruszeniem terminw okrelonych 28 ust.1 zarzdzenia nr30
Ministra wsprawie nadzoru ikontroli nad jednostkami objtymi czci 24 budetu pastwa36.
NAC zoyo ww. sprawozdania zopnieniem wynoszcym odtrzech (sprawozdanie zaIII kwartay
2012 r.) do90 dni (sprawozdanie zaI procze 2012 r.).
W sprawozdaniach zrealizacji WPR Kultura+ Priorytet Digitalizacja skadanych doPrezesa
Rady Ministrw, Ministra Finansw, Ministra Rozwoju Regionalnego oraz Prezesa Najwyszej
Izby Kontroli, Ministerstwo nierzetelnie informowao ostopniu realizacji wskanika osignicia
celu jakim bya liczba skanw udostpniona wInternecie. Jedynie wsprawozdaniu zrealizacji
WPR Kultura+ Priorytet Digitalizacja za2011 r. Ministerstwo wykazao stopie realizacji
tego wskanika (1.055.239 skanw). Wsprawozdaniach zlat 20122013 nie zamieszczono
informacji dotyczcej stopnia realizacji tego wskanika, pomimo e wposiadaniu Departamentu
Mecenatu Pastwa znajdoway si dane dotyczce wartoci wszystkich wskanikw, ktre
zostay zaplanowane wmatrycy logicznej Programu. Zdaniem NIK, przyczyn powyszej
nieprawidowoci byo niezgoszenie przez adresatw sprawozda zastrzee wskazujcych
nakonieczno uzupenienia danych owarto tego miernika.
34 Dz. Urz. MKiDN z2013 r., poz.43 (dalej: zarzdzenie wsprawie nadzoru). Dodnia 29padziernika 2013 r. obowizywa
wpowyszym zakresie przepis w18 ust.1 zarzdzenia nr28 Ministra Kultury iDziedzictwa Narodowego zdnia 9listopada
2010 r. wsprawie nadzoru ikontroli nad jednostkami objtymi czci 24 budetu pastwa. (Dz.Urz. MKiDN Nr5, poz.49).
Zwyjtkiem
sprawozdania zaIII kwarta 2011 r.
35
36 Zgodnie zww. zarzdzeniem sprawozdania zaI procze powinny by zoone do20lipca biecego roku, sprawozdania
zaIII kwartay do15padziernika biecego roku, za sprawozdania roczne do1lutego roku nastpnego.
22
WA N I E J S Z E W Y N I K I KO N T R O L I
audycjami/materiaami audiowizualnymi zarejestrowanymi nanonikach wiatoczuych (16 i35 mm) 100.778, materiaami
audialnymi 33.363 oraz audycjami/materiaami audiowizualnymi wpostaci plikowej 91.218.
23
WA N I E J S Z E W Y N I K I KO N T R O L I
Materiay posiadane przez TVP S.A. przed digitalizacj wymagaj przeprowadzenia rekonstrukcji
cyfrowej. Itak: wliczbie 61.716 materiaw poddanych wlatach 20112014 (III kwarta) digitalizacji
wOrodku Dokumentacji iZbiorw Programowych 7.849 materiaw (12,7%) wymagao dodatkowo
rekonstrukcji cyfrowej.
W latach 20112014 (III kwarta) spki publicznej radiofonii itelewizji nazadania zwizane
zdigitalizacj posiadanych materiaw audialnych iaudiowizualnych wydatkoway cznie kwot
46.644,8tys. z, zczego:
yy TVP S.A. 38.836,8tys. z, powysze koszty obejmoway zakupy urzdze wraz zamortyzacj, nabycie
oprogramowania, wynagrodzenia osb zwizanych bezporednio zprocesem digitalizacji;
yy PR S.A. 7.808tys. z, przy czym: 6.932,6tys. z towynagrodzenia pracownikw, a875,4tys.z zakupy narzecz
Archiwum wtym oprogramowania, sprztu irozbudowy systemu informatycznego.
24
czstotliwo prbkowania: 96 kHz, dugo sowa 24 bity, format przetwarzania liniowy wave, format przechowywania
liniowy FLAC.
WA N I E J S Z E W Y N I K I KO N T R O L I
yy w latach 20112014 PR S.A. zawaro zNInA dziewi takich umw40. Womiu umowach PR S.A. zobowizao
si dozdigitalizowania 5.338 pozycji zakwot brutto 1.082,0tys. z. Ponadto wumowie z18grudnia 2013 r.
PR S.A. zobowizao si dozdigitalizowania iopracowania metadanych do5.000 materiaw w2014 r. i5.500
materiaw w2015 r. Wycznym wacicielem zapisu cyfrowego, powstaego wwyniku digitalizacji sta si
NInA, ktry wyrazi zgod nakorzystanie przez PR S.A. dla wasnych celw zkadej kopii Mastera Cyfrowego
przez czas nieograniczony. Wumowach tych okrelono, e dotycz one montau izapisania danych cyfrowych
audio nadysku komputera wpliku iw formacie wave PCM 24 bity 96kHz zapomoc przeznaczonego
dotego celu oprogramowania cyfrowej stacji audio. Digitalizacji poddane miay by materiay znajdujce si
nanonikach analogowych (tamy magnetyczne) icyfrowych (tamy DAT ipyty Audio-CD). Okrelony zosta
zakres metadanych WPR Kultura+ dla nagra audio;
yy w dniu 30stycznia 2012 r. TVP S.A. podpisaa zNInA umow owsppracy naczn kwot 1mlnz41. TVPS.A.
zobowizaa si douregulowania autorskich praw majtkowych ipokrewnych domateriaw objtych
umow wcelu udzielenia NInA niewycznej licencji napolach eksploatacji wskazanych wumowie. Zewzgldu
naograniczenia finansowe oraz czas potrzebny naustalenie krgu twrcw lub ich spadkobiercw, zktrymi
naleao zawrze umowy wzakresie praw autorskich (szacunkowe koszty nabycia praw nakorzystanie zjednego
spektaklu Teatru Telewizji wsieciach informatycznych, mogy wynie od50tys.z do100tys.z, aw niektrych
przypadkach nabycie praw odautorw nie byo moliwe). TVP S.A. podja wraz zNInA decyzj owymianie
audycji, doktrych TVP S.A. nie posiadaa uregulowanych praw wzakresie umoliwienia udzielenia licencji
narzecz NInA natakie, doktrych prawa autorskie byy bezsporne. cznie wymieniono 205 audycji ocznym
czasie trwania 7.550 minut. Dokoca III kwartau 2014 r. NInA przekaza TVPS.A., tytuem realizacji umowy,
kwot 737,4tys. z, tj.73,9%.
Zarwno wPR S.A. jak iw TVP S.A. nie stwierdzono utraty zbiorw wwyniku zbyt pnej digitalizacji.
WPR S.A. czas przeniesienia nazapis cyfrowy caego zasobu planowany jest naosiem lat, wtym
digitalizacja zbioru uyczonego doszeciu lat, azbiory programowe radia okoo dwch lat. Proces
digitalizacji wPR S.A. przebiega bez opnie, poniewa posiada ono nowoczesn inajwiksz
pracowni digitalizacyjn wkraju. Gwnym elementem, powodujcym ryzyko ewentualnych
zagroe procesw digitalizacyjnych jest niepewno zasad finansowania mediw publicznych,
coprzekada si nabudet PR S.A., adalej nabudet Archiwum Polskiego Radia irealizowane
zadania.
Na szybko procesu digitalizacji wTVP S.A. wpywa przede wszystkim brak wystarczajcych
rodkw nazakup odpowiednich urzdze.
40 Wtrybie zamwienia zwolnej rki napodstawie art.67 ust.1 pkt1 lit. ai b Pzp.
41 Koszty realizacji procesw digitalizacji izakupu nonikw 900tys. z oraz opata licencyjna 100tys. z. Tak jak wprzypadku
PR S.A. umowa zawarta zostaa wwyniku przeprowadzenia przez NInA postpowania oudzielenie zamwienia publicznego
wtrybie zwolnej rki.
25
WA N I E J S Z E W Y N I K I KO N T R O L I
Beneficjenci
W latach 20112014 dofinansowanie otrzymao cznie 161 beneficjentw42 (po 39 w2011 r.
i2012 r., 41w2013r. oraz 42 w2014 r.), wtym: archiwa (43 wnioski43) pastwowe instytucje filmowe
w2011 r. (sze), pastwowe instytucje kultury (39 wnioski44i) oraz samorzdowe instytucje kultury
(7445 wnioski46).
Dofinansowanie zada zzakresu Priorytetu Digitalizacja byo przekazywane beneficjentom
wformie dotacji celowej zbudetu pastwa. Wprzypadku archiww pastwowych (w tym NAC)
dofinansowanie przekazywane byo poprzez Naczeln Dyrekcj Archiww Pastwowych (NDAP),
jako wydatki jednostek budetowych. Obowizujcy model finansowania obejmowa zaoenie,
ewszystkie zdigitalizowane zbiory powinny by udostpniane przez Internet. Pastwowe
instytucje kultury iarchiwa pastwowe otrzymyway 100% finansowania zbudetu pastwa,
samorzdowe instytucje kultury otrzymyway dofinansowanie 80% kosztw kwalifikowanych,
a20% kosztw zadania stanowi wkad wasny wnioskodawcy.
W ramach Priorytetu byy dofinansowane projekty, obejmujce tworzenie infrastruktury
technicznej dla zasobw cyfrowych (tworzenie iwyposaenie pracowni digitalizacji wskanery,
sprzt komputerowy, urzdzenia domasowego przechowywania iudostpniania danych oraz
oprogramowanie), cyfryzacj zasobw kultury idziedzictwa narodowego, wtym muzealiw,
materiaw archiwalnych, zbiorw bibliotecznych oraz materiaw audiowizualnych.
Dofinansowane byy rwnie koszty udostpniania oraz przechowywania zasobw cyfrowych
poprzez tworzenie iprowadzenie archiww ibibliotek cyfrowych oraz wirtualnych muzew.
Uczestnikami Priorytetu byy pastwowe isamorzdowe instytucje kultury, archiwa pastwowe,
aw 2011 r. rwnie pastwowe instytucje filmowe.
42 Poniewa wtrybie konkursowym oceniane byy wnioski, dotyczce konkretnych zada tojedna instytucja kultury
43
44
45
46
26
(pastwowa lub samorzdowa) lub archiwum mogy zawrze zNInA wicej ni jedn umow iotrzyma dofinansowanie
nawicej ni jedno zadanie.
Wkolejnych latach dofinansowanych zostao 10 wnioskw zoonych przez archiwa w2011 r., 9 w2012 r., 11 w2013 r.
i12w2014 r.
Wkolejnych latach dofinansowanych zostao siedem wnioskw zoonych przez pastwowe instytucje kultury w2011 r.,
12 w2012 r., 11w 2013 r. idziewi w2014 r.
Wkolejnych latach dofinansowanych zostao 16 wnioskw zoonych przez samorzdowe instytucje kultury w2011 r.,
po19 wlatach 2012 i2013 oraz 20 w2014 r.
Midzy innymi dofinansowanie otrzymay:
w 2011 r. np.: Archiwum Akt Nowych, Archiwa Pastwowe wGdasku, wGorzowie Wielkopolskim, Kaliszu, Lesznie,
Lublinie, Poznaniu, Studia Filmowe: TOR, Zebra, OKO, Kadr, Wytwrnia Filmw Owiatowych iProgramw Edukacyjnych
wodzi, Filmoteka Narodowa, Centralne Muzeum Morskie, Muzea Narodowe wKrakowie iw Warszawie;
w 2012 r. np.Archiwum Pastwowe wSzczecinie, Muzeum Paac wWilanowie, Centralne Muzeum Jecw Wojennych
wambinowicach-Opolu, Biblioteka Publiczna iCentrum Animacji wPoznaniu, Wytwrnia Filmw Dokumentalnych
IFabularnych wWarszawie, Muzeum Sztuki Wspczesnej wWarszawie, Muzeum Grnolskie wBytomiu;
w 2013 r. np.Ksinica Cieszyska, Miejska Biblioteka Publiczna wRadomiu, Archiwum Gwne Akt Dawnych, Biblioteka
Elblska, Biblioteka Raczyskich, Muzeum azienki Krlewskie;
w 2014 r. np.: Archiwum Akt Nowych, Archiwum Gwne Akt Dawnych, Archiwa wLesznie, Lublinie, Opolu, Przemylu,
Filmoteka Narodowa, Wytwrnia Filmw Dokumentalnych iFabularnych, Biblioteka lska wKatowicach, Biblioteka
Elblska im. Cypriana Norwida, Miejska Biblioteka wSupsku.
WA N I E J S Z E W Y N I K I KO N T R O L I
domasowego przechowywania danych cyfrowych, tworzenie iwprowadzenie dobaz danych informacji ozasobach
(opracowanie metadanych obiektw przeznaczonych dodigitalizacji lub zdigitalizowanych), digitalizacj obiektw
imateriaw (w tym usugi digitalizacji, zakup zdigitalizowanych materiaw lub praw autorskich), zadania wzakresie
informatyzacji (np.koszty informatyczne, programistyczne, administrowania IT, hosting, kolokacja, cza internetowe,
projektowanie IT, audyty IT, tworzenie: programw, systemw informatycznych ibaz danych sucych zarzdzaniu
zasobami cyfrowymi, stron internetowych, portali itp.), zadania wzakresie grafiki, wtym obrbka materiaw cyfrowych,
projektowanie graficzne, tworzenia graficznych interfejsw uytkownika oraz selekcj i przygotowanie obiektw
imateriaw dodigitalizacji (np.wybr, przygotowanie, zabezpieczenie konserwatorskie obiektw imateriaw, transport
obiektw dopracowni digitalizacyjnej, koszty wyjazdw terenowych, opracowanie merytoryczne materiaw itp.).
27
WA N I E J S Z E W Y N I K I KO N T R O L I
28
WA N I E J S Z E W Y N I K I KO N T R O L I
50 Wtreci omawianego dokumentu Rada Ministrw przyja, e podstawowym zadaniem dla wspczesnego systemu
ochrony iupowszechniania dbr kultury jest Digitalizacja majca nacelu zarwno ochron dziedzictwa kulturowego
przed bezpowrotnym znikniciem (przez wykonanie kopii lub rekonstrukcji cyfrowych), jak izapewnienie wszystkim
obywatelom rwnego dostpu dokultury przez upowszechnienie zdigitalizowanych zbiorw (np.wformie portali
internetowych, udostpniania przez instytucje publiczne zdigitalizowanych zbiorw dla celw edukacyjnych, znoszenie
barier dla osb wykluczonych cyfrowo). Dziaania, ktre bd podjte, toinwentaryzacja, ocena stanu, Digitalizacja
icyfrowa rekonstrukcja dorobku polskiej kultury, atake gromadzenie dzie tworzonych ju jako cyfrowe. Wyjtkowo
pilna jest Digitalizacja materiaw audiowizualnych zuwagi nanisk trwao nonikw, ktrych znaczna cz moe
ulec wniedugim czasie fizycznemu rozpadowi iutracie wartociowych treci.
51 Napodstawie pisma zdnia 24listopada 2011 r., znak DKRM-20-22(1)/11, podpisanego przez Szefa Kancelarii Prezesa Rady
Ministrw.
29
WA N I E J S Z E W Y N I K I KO N T R O L I
yy
yy
yy
yy
30
WA N I E J S Z E W Y N I K I KO N T R O L I
yy W Muzeum Historii Fotografii im. W. Rzewuskiego wKrakowie nierzetelnie weryfikowano faktury zazamwiony
sprzt dodigitalizacji, efektem czego byo pobranie dotacji wkwocie zawyonej o3tys. z iwykorzystanie jej
nazapat bdnie wystawionej przez sprzedawc faktury.
yy Wydawnictwo Miejskie Posnania wPoznaniu nie osigno jednego z15 wskanikw rezultatw zadania,
dotyczcego rozmiaru zdigitalizowanych obiektw wyraonego wterabajtach (TB). Doczasu zakoczenia kontroli
NIK, operator Programu nie zgosi uwag doraportw oraz wyjanie zoonych przez jednostk kontrolowan,
dotyczcych niezrealizowania przedmiotowego wskanika.
yy Muzeum Narodowe wPoznaniu nie dysponowao rzeteln ewidencj zdigitalizowanych obiektw muzealnych.
Wykazywane dane dotyczce digitalizacji nie byy porwnywalne wsprawozdaniach merytorycznych
istatystycznych GUS K-02 (sprawozdanie zdziaalnoci muzeum iinstytucji paramuzealnej). Naprzykad,
wsprawozdaniu merytorycznym za2011 r. podano, e nakoniec roku wzbiorach byo 10.382 zdigitalizowanych
obiektw muzealnych natomiast nakoniec 2012 r. 7.734. Ponadto, wsprawozdaniu GUS K-02 za2014 r. podano
liczb 65.523 zdigitalizowanych muzealiw, podczas gdy wsprawozdaniu merytorycznym podano, e obiektw
tych byo 11.179 (brak moliwoci weryfikacji tych danych). Zgodnie zprzepisami ustawy zdnia 29czerwca 1995
r. ostatystyce publicznej52, pod liczb obiektw zdigitalizowanych naleao rozumie jednostki inwentarzowe,
dla ktrych wykonano dokumentacj cyfrow (fotografie) zpen informacj oobiekcie (tzw. pena digitalizacja).
31
WA N I E J S Z E W Y N I K I KO N T R O L I
wojewdzkie zBN, archiwa pastwowe zNAC). Pracownie miay przypieszy digitalizacj zasobw
kulturowych, stworzenie sieci profesjonalnych repozytoriw cyfrowych wcentrach kompetencji
iinnych duych orodkach, umoliwiajcych waciwe przechowywanie zdigitalizowanych zbiorw,
udostpnienie zbiorw zaporednictwem Internetu wpostaci cyfrowych muzew, bibliotek,
archiww iwortali audiowizualnych oraz zwikszenie dostpnoci zbiorw polskich muzew,
bibliotek, archiww izbiorw audiowizualnych.
W latach 20112014 wramach Priorytetu Digitalizacja utworzono cznie 48 pracowni
dodigitalizacji zbiorw, costanowio o45,5% wicej, ni zaoona wWPR Kultura+ maksymalna
liczba pracowni (33), zczego w18 w2011 r., 19 w2012 r., 6 w2013 r. oraz 5 w2014 r.
Zerodkw priorytetu Digitalizacja nowe pracownie dodigitalizacji zbiorw powstay midzy
innymi w:
archiwach pastwowych wPoznaniu, Kaliszu, Lesznie, Siedlcach, Krakowie, Archiwum
Gwnym Akt Dawnych, Archiwum Akt Nowych;
pastwowych instytucjach kultury: Muzeum Narodowym wKrakowie, Muzeum Narodowym
wWarszawie, Muzeum Zamek Krlewski wWarszawie, Muzeum Paac wWilanowie, Muzeum
Sztuki Nowoczesnej, Instytut Teatralny, Wytwrni Filmw Dokumentalnych iFabularnych
(WFDiF);
samorzdowych instytucjach kultury: Bibliotece Publicznej m.st. Warszawy, Ksinicy
Podlaskiej, Bibliotece Publicznej wRadomiu, Muzeum Historii ydw Polskich, Muzeum
Miejskim wSuchej Beskidzkiej, Muzeum Narodowym wGdasku, Muzeum Pimiennictwa
iMuzyki Kaszubsko-Pomorskiej wWejherowie, Muzeum Grnolskim wBytomiu.
Wydatki majtkowe nabudow pracowni dodigitalizacji zbiorw izakupy wyposaenia
dopracowni finansowane zPriorytetu Digitalizacja wyniosy wlatach 20112014 cznie
42.367tys. z (94,4% planu pozmianach) istanowiy 44,3% ogu wydatkw zaplanowanych
wPriorytecie Digitalizacja. Wposzczeglnych latach wydatki ocharakterze majtkowym
wynosiy 13.701tys. z w2011 r., 12.029tys. z w2012 r., 9.388tys. z w2013 r., oraz 7.249tys. z
w2014 r.
Pastwowe instytucje kultury iarchiwa pastwowe otrzymyway zbudetu pastwa dofinansowanie
wwysokoci 100% nakadw poniesionych nafinansowanie inwestycji, asamorzdowe instytucje
kultury otrzymyway dofinansowanie napoziomie 80% kosztw, pozosta cz kosztw zadania
stanowi wkad wasny wnioskodawcy.
Kontrola NIK przeprowadzona w25 jednostkach (w Ministerstwie, centrach kompetencji,
ubeneficjentw oraz jednostkach publicznej radiofonii itelewizji) wykazaa, e wasne pracownie
dodigitalizacji zbiorw oraz wasne repozytoria posiadao 18 podmiotw (72% zbadanych). Stan
techniczny wszystkich pracowni irepozytoriw zbiorw oceniony zosta jako dobry lub bardzo
dobry. Dla archiww pastwowych centralne repozytorium zbiorw cyfrowych prowadzone jest
wNAC.
Siedem instytucji (28%), ktre nie posiaday wasnych pracowni, zlecay wykonanie usug wzakresie
cyfryzacji podmiotom zewntrznym.
W 19 (76%) skontrolowanych jednostkach NIK ocenia, e kwalifikacje pracownikw byy
wystarczajce dowykonywania zada zzakresu digitalizacji.
32
WA N I E J S Z E W Y N I K I KO N T R O L I
33
WA N I E J S Z E W Y N I K I KO N T R O L I
korekcji barwnej i rekonstrukcji materiaw filmowych 16/35 mm, po zmianie tego terminu
w specyfikacji istotnych warunkw zamwienia, co byo niezgodne z art. 38 ust. 4a Pzp
iograniczao zasad rwnego traktowania okrelon wart.7 ust.1 ww. ustawy.
2) Muzeum Historii Fotografii im. W. Rzewuskiego wKrakowie, jako zamawiajcy wpostpowaniu
o udzielenie zamwienia publicznego z 2011 r. na dostaw sprztu i oprogramowania
komputerowego nie odrzuci oferty jednego z wykonawcw, niezgodnej ze specyfikacj
istotnych warunkw zamwienia. Nastpnie, gdy prawidowo wyoniony w postpowaniu
wykonawca odmwi zawarcia umowy z zamawiajcym, Muzeum zmienio przedmiot
zamwienia poupywie terminu skadania ofert. Powysze dziaania byy niezgodne zart.89
ust. 1 pkt 2 oraz art. 38 ust. 4 Pzp. Zmiana przedmiotu zamwienia polegaa na pominiciu
jednego z elementw czci B zamwienia (skanera A3 o wartoci ok. 15 tys. z). Skutkiem
powyszego byo udzielenie zamwienia publicznego na kwot 55,1 tys. z wykonawcy,
ktrego oferta powinna zosta odrzucona naetapie oceny ofert, jako niezgodna zespecyfikacj
istotnych warunkw zamwienia.
3) Wydawnictwo Miejskie Posnania w Poznaniu niezgodnie z art. 32 ust. 1 Pzp okrelio
szacunkow warto przedmiotu zamwienia publicznego nawykonanie usugi hostingu, kopii
bezpieczestwa online iaktualizacji portalu internetowego Cyryl.poznan.pl, wkwocie brutto
zamiast wkwocie netto. Stosownie doprzywoanego przepisu, podstaw ustalenia wartoci
zamwienia jest cakowite szacunkowe wynagrodzenie wykonawcy, bez podatku odtowarw
iusug.
4) Muzeum Narodowe w Warszawie ogosio przetarg nieograniczony, dotyczcy wyboru
wykonawcy usug: profesjonalne usugi fotograficzne wzakresie wykonywania zdj muzealiw,
archiwaliw i innych obiektw wskazanych przez zamawiajcego metod konwencjonaln
iw technice cyfrowej. Wterminie, tj.dodnia 19grudnia 2014 r., ofert zoyy dwa podmioty.
Postpowanie to jednak zostao uniewanione 15 stycznia 2015 r. na podstawie art. 93
ust. 1 pkt 7 Pzp, w zwizku ze zmian istotnych wytycznych NIMOZ dotyczcych wykonania
odwzorowa. Przed uniewanieniem przetargu w dniu 29 grudnia 2014 r. Muzeum podpisao
z jednym z oferentw ubiegajcym si o zamwienie umow z pominiciem przepisw Pzp,
nawykonanieprofesjonalnych 4.374 zdj muzealiw, archiwaliw wtechnice cyfrowej docelw
wydawniczych owartoci 225,9tys.z.
W dwch jednostkach, tj.wMuzeum Grnolskim wBytomiu oraz Ksinicy Cieszyskiej
wCieszynie stwierdzone nieprawidowoci dotyczyy nieprzestrzegania warunkw umw
podpisanych zNInA operatorem programu polegajce nanieoznakowaniu logotypami WPR
Kultura+ sprztu iwyposaenia zakupionego zerodkw Programu54.
Uwagi sformuowane przez NIK dotyczyy przede wszystkim nieposiadania przez dwie instytucje
penice kluczowe role wdigitalizacji zbiorw archiwalnych ikinematografii wasnych siedzib. Byy
toNAC oraz FN.
NAC peni funkcj centralnego repozytorium cyfrowego dla wszystkich archiww pastwowych,
apodnajmowane pomieszczenia, nie swystarczajce dodalszego rozwoju funkcji zwizanych
zdigitalizacj. Natomiast FN odpowiedzialna zazachowanie dziedzictwa narodowego wzakresie
54 Obowizek oznakowania logotypami WPR Kultura+ wynika zumw oudzielenie dofinansowania zawartych zNInA
34
(4pkt2zawartych umw nr00081/12/NInA zdnia 15padziernika 2012 r. oraz nr00144/14/NInA zdnia 24wrzenia 2014 r.).
WA N I E J S Z E W Y N I K I KO N T R O L I
35
WA N I E J S Z E W Y N I K I KO N T R O L I
36
WA N I E J S Z E W Y N I K I KO N T R O L I
istotne zpunktu widzenia digitalizacji dbr kultury, takie jak zmiany wzakresie dozwolonego uytku publicznego (w tym
wzakresie bibliotek) oraz wprowadzenie mechanizmu udostpniania utworw niedostpnych whandlu.
37
WA N I E J S Z E W Y N I K I KO N T R O L I
38
WA N I E J S Z E W Y N I K I KO N T R O L I
Muzeum przedoyo operatorowi nierzetelne sprawozdanie informujc, e dnia 18listopada 2014r., udostpnio
nastronie internetowej (www.cmjw.pl oraz www.cyfrowezbiory.cmjw.pl) 75% caoci zdigitalizowanych
materiaw wpostaci metadanych iwizerunkw oraz, e osigno zaoone wskaniki. Faktycznie zuwagi
naproblemy techniczne (awarie) niemoliwe byo korzystanie zzasobw cyfrowych Muzeum.
yy Wydawnictwo Miejskie Posnania nie wpeni wywizao si zezobowiza wynikajcych zpostanowie umw
wzakresie udostpnionej liczby zdigitalizowanych materiaw. Wokresie obowizywania umw udostpniono
wIntrenecie 37,7% zdigitalizowanych plikw w2012 r. i25,3% plikw w2013 r., podczas gdy jednostka zobowizana
bya doudostpnienia przynajmniej 75% liczby plikw powstaych wwyniku digitalizacji materiaw59.
59 Obowizek powyszy wynika zpostanowie 4 ust.6 umowy z15padziernika 2012 r. nr00012/12/NInA i4 ust.7 umowy
z30wrzenia 2013 r. nr00256/13/NInA.
39
I N F O R M A C J E D O D AT K O W E
4.1 Przygotowanie kontroli
Kontrola zostaa poprzedzona dwoma kontrolami doranymi (rozpoznawczymi), przeprowadzonymi
wNInA oraz wNID wII kwartale 2014 r.
40
I N F O R M A C J E D O D AT K O W E
61 Liczba 44 wnioskw obejmuje wnioski sformuowane wramach kontroli planowej (P/14/029) 38 oraz sze wnioskw
sformuowanych wramach kontroli doranej rozpoznawczej (R/14/001).
62 Liczba 27 wnioskw wtrakcie realizacji obejmuje: 21 wnioskw sformuowanych wramach kontroli planowej (P/14/029)
oraz sze wnioskw sformuowanych wramach kontroli doranej rozpoznawczej (R/14/001).
63 Obowizek zwrotu dofinansowania wynika z9 pkt4 umowy nr00081/12/NInA zdnia 15padziernika 2012 r. zawartej
pomidzy NInA aMuzeum Grnolskim wBytomiu.
41
ZACZNIKI
5.1. Analiza stanu prawnego
Konstytucja RP wpreambule zobowizuje doprzekazania przyszym pokoleniom wszystkiego,
cocenne zponad tysicletniego dorobku, ajej art.6 ust.1 stanowi, e Rzeczpospolita Polska stwarza
warunki upowszechniania irwnego dostpu dodbr kultury.
W Polsce nie ma aktu normatywnego powszechnie obowizujcego regulujcego problematyk
digitalizacji dbr kultury. Istniej natomiast przepisy regulujce funkcjonowanie izadania
podmiotw uczestniczcych wprocesie digitalizacji dbr kultury.
Zgodnie zart.1 ust.1 ustawy zdnia 25padziernika 1991 r. oorganizowaniu iprowadzeniu
dziaalnoci kulturalnej64 napojcie dziaalnoci kulturalnej skadaj si m.in. upowszechnianie
iochrona kultury.
Szczeglna rola worganizowaniu dziaalnoci kulturalnej przypada ministrowi waciwemu
dospraw kultury iochrony dziedzictwa narodowego (Minister Kultury iDziedzictwa Narodowego),
kierujcemu dziaem kultura iochrona dziedzictwa narodowego, ktry stosownie doart.14 ust.1
ustawy zdnia 4wrzenia 1997 r. odziaach administracji rzdowej65, obejmuje sprawy rozwoju
iopieki nad materialnym iniematerialnym dziedzictwem narodowym oraz sprawy dziaalnoci
kulturalnej. Wan rol wzakresie organizowania dziaalnoci kulturalnej peni rwnie jednostki
samorzdu terytorialnego (j.s.t.) dla ktrych zgodnie zart.9 ust.2 ustawy odziaalnoci
kulturalnej prowadzenie tej dziaalnoci jest zadaniem wasnym ocharakterze obowizkowym.
Zarwno Minister, jak ij.s.t., organizuj dziaalno kulturaln tworzc odpowiednio pastwowe
isamorzdowe instytucje kultury, dla ktrych prowadzenie takiej dziaalnoci jest podstawowym
celem statutowym (art.8 iart.9 ustawy odziaalnoci kulturalnej). Zgodnie zart.2 ustawy
odziaalnoci kulturalnej, formami organizacyjnymi dziaalnoci kulturalnej sm.in.: muzea,
biblioteki, galerie sztuki oraz orodki bada idokumentacji wrnych dziedzinach kultury.
Stosownie doart.9 pkt13 ustawy zdnia 27sierpnia 2009 r. ofinansach publicznych66 sektor
finansw publicznych tworz pastwowe isamorzdowe instytucje kultury.
Muzea dziaaj napodstawie przepisw ustawy zdnia 21listopada 1996 r. omuzeach 67,
awsprawach nieuregulowanych wtej ustawie maj zastosowanie przepisy ustawy odziaalnoci
kulturalnej (art.4 ustawy omuzeach).
Oglne zasady dziaania bibliotek okrela ustawa zdnia 27czerwca 1997 r. obibliotekach68,
awzakresie nieuregulowanym t ustaw dobibliotek stosuje si odpowiednio przepisy ustawy
odziaalnoci kulturalnej (art.2 ustawy omuzeach).
Statusu instytucji kultury nie posiadaj archiwa, dziaajce napodstawie przepisw ustawy zdnia
14lipca 1983 r. onarodowym zasobie archiwalnym iarchiwach69. Zgodnie zart.2 ust.1 ustawy
oarchiwach, narodowy zasb archiwalny suy nauce, kulturze, gospodarce narodowej oraz
potrzebom obywateli. Skadaj si na wszelkiego rodzaju materiay majce znaczenie jako rdo
informacji owartoci historycznej odziaalnoci Pastwa Polskiego, jego poszczeglnych organw
42
64
65
66
67
68
69
ZACZNIKI
iinnych pastwowych jednostek organizacyjnych oraz ojego stosunkach zinnymi pastwami,
orozwoju ycia spoecznego igospodarczego, odziaalnoci organizacji ocharakterze politycznym,
spoecznym igospodarczym, zawodowym iwyznaniowym, oorganizacji irozwoju nauki, kultury
isztuki, atake odziaalnoci jednostek samorzdu terytorialnego iinnych samorzdowych
jednostek organizacyjnych powstae wprzeszoci ipowstajce wspczenie (art.1 ustawy
oarchiwach). Dziaalno archiwaln wzakresie pastwowego zasobu archiwalnego prowadzi
pastwowa sie archiwalna, ktr tworz m.in. archiwa pastwowe oraz archiwa zakadowe
organw jednostek samorzdu terytorialnego isamorzdowych jednostek organizacyjnych
(art.22ust.1 pkt1 i3a ustawy oarchiwach).
Ograniczenia wudostpnianiu zdigitalizowanych dbr kultury, wtym wszczeglnoci wzakresie
utworw osieroconych, wynikaj zprzepisw ustawy oprawie autorskim iprawach pokrewnych.
Przedmiotem prawa autorskiego jest utwr, definiowany jako kady przejaw dziaalnoci
twrczej oindywidualnym charakterze, ustalony wjakiejkolwiek postaci, niezalenie odwartoci,
przeznaczenia isposobu wyraenia (art.1 ust.1 ustawy oprawie autorskim). Zzastrzeeniem
wyjtkw przewidzianych w ustawie, autorskie prawa majtkowe gasn z upywem lat
siedemdziesiciu: odmierci twrcy, ado utworw wspautorskich odmierci wsptwrcy,
ktry przey pozostaych; wodniesieniu doutworu, ktrego twrca nie jest znany oddaty
pierwszego rozpowszechnienia, chyba e pseudonim nie pozostawia wtpliwoci codo tosamoci
autora lub jeeli autor ujawni swoj tosamo; wodniesieniu doutworu, doktrego autorskie
prawa majtkowe przysuguj zmocy ustawy innej osobie ni twrca oddaty rozpowszechnienia
utworu, agdy utwr nie zosta rozpowszechniony oddaty jego ustalenia; wodniesieniu
doutworu audiowizualnego odmierci najpniej zmarej zwymienionych osb: gwnego
reysera, autora scenariusza, autora dialogw, kompozytora muzyki skomponowanej doutworu
audiowizualnego; wodniesieniu doutworu sowno-muzycznego, jeeli utwr sowny iutwr
muzyczny zostay stworzone specjalnie dla danego utworu sowno-muzycznego odmierci
pniej zmarej zwymienionych osb: autora utworu sownego albo kompozytora utworu
muzycznego (art.36 ustawy oprawie autorskim). Dozakoczenia kontroli nie wesza wycie ustawa
zdnia 11wrzenia 2015 r. ozmianie ustawy oprawie autorskim iprawach pokrewnych oraz ustawy
ograch hazardowych. Ustawa ozmianie ustawy oprawie autorskim iprawach pokrewnych oraz
ustawy ograch hazardowych zostaa opublikowana wdniu 19padziernika 2015 r. iwejdzie wycie
zdniem 20listopada 2015 r., tj.poupywie miesica oddnia ogoszenia.
Ramy prawne digitalizacji zostay okrelone wakcie normatywnym ocharakterze wewntrznym
(WPR Kultura+), wydanym napodstawie art.136 ust.2 ustawy ofinansach publicznych70.
70 WPR Kultura+ nie zosta ogoszony wMonitorze Polskim, cojest niezgodne zart.2 ust.1 iart.10 ust.1 pkt2 ustawy
zdnia 20lipca 2000 r. oogaszaniu aktw normatywnych iniektrych innych aktw prawnych (Dz.U. z2011 r. Nr197,
poz.1172 zezm.). Zgodnie zww. przepisami ogoszenie aktu normatywnego wdzienniku urzdowym jest obowizkowe,
aw Dzienniku Urzdowym Monitor Polski ogasza si uchway Rady Ministrw izarzdzenia Prezesa Rady Ministrw
wydane napodstawie ustawy.
43
ZACZNIKI
5.2. Wykaz waniejszych aktw normatywnych dotyczcych kontrolowanej
dziaalnoci
44
1. Konstytucja Rzeczypospolitej Polskiej zdnia 2kwietnia 1997 r. (Dz.U. Nr78, poz.483 zezm.).
2. Ustawa zdnia 17lutego 2005 r. oinformatyzacji dziaalnoci podmiotw realizujcych zadania
publiczne (Dz.U. z2014 r., poz.1114).
3. Ustawa zdnia 25padziernika 1991 r. oorganizowaniu iprowadzeniu dziaalnoci kulturalnej
(Dz.U.z 2012r., poz.406 zezm.).
4. Ustawa zdnia 27sierpnia 2009 r. ofinansach publicznych (Dz.U. z2013 r., poz.885 zezm.).
5. Ustawa zdnia 29wrzenia 1994 r. orachunkowoci (Dz.U. z2013 r., poz.330 zezm.).
6. Ustawa zdnia 29stycznia 2004 r. Prawo zamwie publicznych (Dz.U. z2013 r., poz.907 zezm.).
7. Ustawa zdnia 27czerwca 1997 r. obibliotekach (Dz.U. z2012 r., poz.642 zezm.).
8. Ustawa zdnia 4marca 2010 r. oinfrastrukturze informacji przestrzennej (Dz.U. Nr76, poz.489 zezm.).
9. Ustawa zdnia 21listopada 1996 r. omuzeach (Dz.U. z2012 r., poz.987 zezm.).
10. Ustawa zdnia 14lipca 1983 r. onarodowym zasobie archiwalnym iarchiwach (Dz.U. z2011 r.
Nr123, poz.698 zezm.).
11. Ustawa zdnia 6kwietnia 1984 r. ofundacjach (Dz.U. z1991 r. Nr46, poz.203 zezm.).
12. Rozporzdzenie Ministra Kultury iDziedzictwa Narodowego zdnia 22maja 2006 r. wsprawie
szczegowych zasad i trybu gromadzenia, ewidencjonowania, kwalifikowania, klasyfikacji
oraz udostpniania materiaw archiwalnych tworzcych zasb jednostek publicznej radiofonii
itelewizji (Dz.U. Nr98, poz.680).
13. Rozporzdzenie Ministra Kultury iDziedzictwa Narodowego zdnia 14czerwca 2007 r. wsprawie
szczegowych warunkw itrybu udzielania dotacji pastwowym instytucjom kultury przez
jednostki samorzdu terytorialnego (Dz.U. Nr120, poz.821).
14. Rozporzdzenie Ministra Kultury zdnia 1wrzenia 2005 r. wsprawie zakresu zada objtych
mecenatem pastwa, szczegowego trybu skadania wnioskw o udzielenie dotacji oraz
trybu przekazywania irozliczania udzielonych dotacji (Dz.U. Nr177, poz.1474 zezm.).
15. Rozporzdzenie Ministra Kultury i Dziedzictwa Narodowego z dnia 30 czerwca 2010 r.
wsprawie szczegowych warunkw uzyskiwania dofinansowania realizacji zada zzakresu
kultury, trybu skadania wnioskw oraz przekazywania rodkw zFunduszu Promocji Kultury
(Dz.U. Nr118, poz.797).
16. Zarzdzenie Nr21 Ministra Kultury iDziedzictwa Narodowego zdnia 30lipca 2007 r. wsprawie
nadania statutu Bibliotece Narodowej (Dz. Urz. MKiDN z2014 r., poz.4).
17. Zarzdzenie Nr8 Ministra Kultury iDziedzictwa Narodowego zdnia 1kwietnia 2009 r. wsprawie
zmiany nazwy izakresu dziaania Polskiego Wydawnictwa Audiowizualnego (Dz. Urz. MKiDN
Nr2, poz.9 zezm.).
18. Zarzdzenie Ministra Kultury i Dziedzictwa Narodowego z dnia 4 lutego 2013 r. w sprawie
nadania statutu Narodowemu Instytutowi Audiowizualnemu (Dz. Urz. MKiDN z2013 r., poz.3).
19. Zarzdzenie Nr 28 Ministra Kultury i Dziedzictwa Narodowego z dnia 9 listopada 2010 r.
wsprawie nadzoru ikontroli nad jednostkami objtymi czci 24 budetu pastwa (Dz. Urz.
MKiDN Nr5, poz.49).
20. Zarzdzenie Ministra Kultury i Dziedzictwa Narodowego z dnia 30 padziernika 2013 r.
wsprawie nadzoru ikontroli nad jednostkami objtymi czci 24 budetu pastwa (Dz. Urz.
MKiDN z2013 r., poz.43).
ZACZNIKI
5.3. Wykaz skontrolowanych jednostek, osb kierujcych tymi jednostkami,
atake ocen oglnych kontrolowanej dziaalnoci zawartych
wwystpieniach pokontrolnych
1.
2.
3.
4.
5.
6.
7.
KNO
Departament
Nauki, Owiaty
i Dziedzictwa
Narodowego
LBI
Delegatura
w Biaymstoku
LKA
Delegatura
w Katowicach
LKR
Delegatura
w Krakowie
LOP
Delegatura
w Opolu
LPO
Delegatura
w Poznaniu
LWA
Delegatura
w Warszawie
opisowa
pozytywna
opisowa
pozytywna
opisowa
pozytywna
pozytywna
opisowa
opisowa
pozytywna
opisowa
pozytywna
pozytywna
pozytywna
pozytywna
pozytywna
pozytywna
pozytywna
opisowa
pozytywna
opisowa
pozytywna
pozytywna
pozytywna
45
ZACZNIKI
5.4. Wykaz podmiotw, ktrym przekazano informacj owynikach kontroli
1. Prezydent Rzeczypospolitej Polskiej
2. Marszaek Sejmu Rzeczypospolitej Polskiej
3. Marszaek Senatu Rzeczypospolitej Polskiej
4. Prezes Rady Ministrw
5. Prezes Trybunau Konstytucyjnego
6. Rzecznik Praw Obywatelskich
7. Minister Kultury iDziedzictwa Narodowego
8. Przewodniczcy Komisji Kultury irodkw Przekazu Sejmu RP
9. Przewodniczcy Komisji Administracji iCyfryzacji Sejmu RP
10. Przewodniczcy Komisji ds. Kontroli Pastwowej Sejmu RP
11. Przewodniczcy Komisji Kultury irodkw Przekazu Senatu RP
46