Professional Documents
Culture Documents
Nr 237/2016
27.04.16
ISSN 2450-5080
Biuletyny dostpne
take dziki:
NEWSLETTER IZ
FACEBOOK
SCRIBD
LINKEDIN
TWITTER
1z5
2z5
gdzie zetkn si z tamtejsz Poloni, program o Popolskich to dowcipne ujcie typowych polskich cech.
Do podobnych wyobrae nawizywaa kuka lidera PiS, ktra pojawi si miaa
na specjalnej platformie podczas karnawaowej parady w Dsseldorfie w dniu 8 lutego
2016 r. Ze wzgldu na z pogod pochd zosta odwoany. W dniu 13 marca 2016 r.
mia miejsce zalegy przemarsz karnawaowy, podczas ktrego ulicami miasta przejechaa kontrowersyjna figura, majca symbolizowa zniewolon Polsk. Lider rzdzcej partii, przebrany za generaa W. Jaruzelskiego, przedstawiony zosta przez autora
instalacji Jacquesa Lilly w mundurze, w ciemnych okularach i w oficerskich butach
z pistoletem przy pasku. U jego stp znajdowa si rowy odbiornik radiowy z napisem
Radio Maryja. Nog trzyma na gowie zapakanej i najwyraniej pobitej kobiety
uosabiajcej Polsk, odzianej w barwy narodowe: bia koszul i czerwone spodnie.
Spraw otwart pozostaje kwestia, w jakim stopniu te niewyszukane dowcipy
s wynikiem utrzymujcego si nadal wrd czci Niemcw przekonania o wyszoci
cywilizacyjno-kulturowej, ekonomicznej i duchowej nad innymi narodami, a na ile s
wyrazem cikiego niemieckiego poczucia humoru. Nie zmienia to jednak faktu, e
przyczyniaj si one do umacniania negatywnych i zabarwionych emocjonalnie wyobrae o Polsce i Polakach.
3z5
Polacy przybywali na Zachd jako uchodcy polityczni, prosili o unijn pomoc, prawie
2,1 mln polskich emigrantw zarobkowych przybyo do bogatego Zachodu (560 tys.
pracuje w Niemczech). Std atwo o krzywdzce uoglnienia i zarzuty o niewdziczno,
dwulicowo i hipokryzj. Jak pisay Dresdner Neueste Nachrichten (21.12.2015):
najedli si przy unijnym stole, a teraz wstaj bekajc. Wedug Sddeutsche Zeitung
(17.10.2015): Polska zmierza do ksenofobicznego, nacjonalistycznego i betonowego
kta, w ktrym dekoway si tylko Wgry. Orbn sta si naraz z budapeszteskiego
pieniacza trendsetterem. () Dla Europy nie jest to zabawna sytuacja. Skdind
wiadomo, e Wschd to Wschd.
Konsekwencje symbolicznej deklasacji Polski z Europy rodkowej do Wschodniej
s niezwykle grone i dugofalowo niebezpieczne, gdy utwierdzaj gboko zakorzenione w Niemczech wyobraenia na temat Wschodu (Ost). Ten negatywny stereotyp dugiego trwania jest istotnym elementem niemieckiej mitologii i tosamoci narodowej.
Jako historycznie uwarunkowana kategoria Wschd posiada wiele znacze. Dotyczy
przestrzeni geograficznej w Europie (Osteuropa, Ostmitteleuropa, Mittelosteuropa
itp.), oznacza take Azj z jej bezkresnymi obszarami.
W wiadomoci Niemcw im dalej na Wschd, tym wiksze zacofanie i bieda.
Z popularnej w XVIII w. tablicy ludw (Vlkertafel) bdcej opisaniem wiata
wynika, e wraz z przesuwaniem si w kierunku wschodnim okrelenia poszczeglnych
narodw staj si coraz bardziej negatywne. Uszeregowane s one pod wzgldem
stopnia rozwoju cywilizacyjnego: Polak, Wgier, Moskal, Turek. W zestawieniu tym
uwidacznia si rasowo-kulturowy uskok cywilizacyjny. Sowianie (m.in. Polacy) usytuowani s porodku, pomidzy dzik Azj (Turcy) a cywilizowanymi Germanami.
Niemcy stanowi tym samym trzon cywilizacji europejskiej.
Niemcy silniej ni inni mieszkacy Europy Zachodniej podkrelali odmienno
swojego modelu pastwa i spoeczestwa oraz kultury, wskazujc na odrbn mentalno midzy Niemcami a Polakami.
Arnulf Bahring na amach FAZ (11.03.1998) zauway, i: Jeeli chcemy
odkry Polsk jako wanego partnera, to wymaga to odrzucenia tradycyjnej zachodnioeuropejskiej pychy, ktra kryje si w aroganckim zaoeniu, e istnieje ogromna
przepa kulturowa midzy Wschodem a Zachodem.
Konrad Schuller z FAZ (11.03.2016) zwraca uwag na inn przypado Polski
jako Wschodu. Wskazuje na analogie pomidzy komunizmem a wspczesnoci.
Kiedy skadano deklaracje w imieniu klasy robotniczej i ludu, a obecnie mowa
jest o woli narodu (ludu). Niklas Frank dostrzega podobiestwo pomidzy obecn
sytuacj w Polsce a Niemcami z lat trzydziestych XX w., z t rnic, e Polska
zmierzajc w kierunku autokracji, ma sta si zamknitym pastwem katolickim
(Duy Format. Dodatek do Gazety Wyborczej 18.02.2016).
Rodzi si pytanie, czy nowa praktyka nazewnicza odwoujca si do Wschodu
jest wyrazem szerszej tendencji w postrzeganiu Polski w Niemczech? Istnieje natomiast
realne niebezpieczestwo utraty, budowanego z takim trudem, wzajemnego zaufania
midzy Polsk a Niemcami. Jego odzyskanie kosztowa bdzie wiele wysiku i czasu.
4z5
Instytut Zachodni
im. Zygmunta Wojciechowskiego
ul. Mostowa 27A, 61-854 Pozna
5z5