ROZDZIA I CZ OGLNA

Prawo handlowe
- sensu stricto: prawo regulujce organizacj przedsibiorcw i dokonywanych midzy nimi czynnoci
handlowych
- sensu largo: uzupenione przez wyspecjalizowane dyscypliny (np. prawo autorskie i wynalazcze, prawo
papierw wartociowych, prawo wekslowe i czekowe, prawo upadociowe)
- Powszechnie pojmowane jako ga prawa cywilnego regulujca tzw. obrt gospodarczy, ktry obejmuje:
* obrt profesjonalny (gdy obaj uczestnicy obrotu s profesjonalistami)
* obrt pprofesjonalny (gdy tylko jeden z nich jest profesjonalist)
rda prawa handlowego - przepisy prawa stanowionego, regulacje umowne tworzone przez strony,
odpowiednie postanowienia mw midzynarodowych. Zwyczaje, orzecznictwo sdowe, wypowiedzi doktryny
rwnie maj znaczenie ale nie zaliczaj si do rde prawa handlowego.
I DZIAALNO GOSPODARCZA :

Zasada wolnoci gospodarczej

- K. RP, art. 20: Spoeczna gospodarka rynkowa oparta na wolnoci dziaalnoci gospodarczej, wasnoci
prywatnej oraz solidarnoci, dialogu i wsppracy partnerw spoecznych stanowi podstaw ustroju
gospodarczego RP.
- SwobGospU art.6: Podejmowanie i wykonywanie dziaalnoci gospodarczej jest wolne dla kadego na rwnych
prawach, z zachowaniem warunkw okrelonych przepisami prawa
art. 2 SwobGospU
Dziaalno wytwrcza, handlowa, budowlana, usugowa oraz poszukiwanie, rozpoznawanie i wydobywanie kopalin ze
z, a take dziaalno zawodow wykonywan w sposb zorganizowany i cigy.
II PRZEDSIBIORCA - definicje:
1. art. 431 KC
Przedsibiorc jest osoba fizyczna, osoba prawna i jednostka organizacyjna, ktra nie jest osob prawn, a ktrej ustawa
przyznaje zdolno prawn, prowadzca we wasnym imieniu dziaalno gospodarcz lub zawodow.
2. art. 4 SwobGospU
Przedsibiorc jest osoba fizyczna, osoba prawna, jednostka organizacyjna niebdca osob prawn, ktrej osobna ustawa
przyznaje zdolno prawn wykonujca we wasnym imieniu dziaalno gospodarcz. Za przedsibiorcw uznaje si
take wsplnikw spki cywilnej w zakresie wykonywanej przez nich dziaalnoci gospodarczej (zgodnie z def.
dziaalnoci gospodarczej wyej przedstawion).
3. art. 2 ZNKU
Przedsibiorcami s osoby fizyczne, osoby prawne oraz jednostki organizacyjne niemajce osobowoci prawnej, ktre
prowadzc-chociaby ubocznie-dziaalno zarobkow lub zawodow uczestnicz w dziaalnoci gospodarczej.
4. art. 4 ust. 1 OchrKonkurU
Przez przedsibiorc rozumie si przedsibiorc w rozumieniu ustawy SwobGospU oraz:
a) osob fizyczn, osob prawn, a take jednostk organizacyjn niemajc osobowoci prawnej, organizujc lub
wiadczc usugi o charakterze uytecznoci publicznej, ktre nie s dziaalnoci w rozumieniu przepisw o
dziaalnoci gospodarczej
b) osob fizyczn wykonujc zawd we wasnym imieniu i na wasny rachunek lub prowadzc dziaalno w
ramach wykonywania takiego zawodu
c) osoba fizyczna posiadajca akcje lub udziay zapewniajce jej co najmniej 25% gosw w organach co najmniej
jednego przedsibiorcy lub posiadajca kontrol nad co najmniej jednym przedsibiorc, choby nie prowadzia
dziaalnoci gospodarczej, jeeli podejmuje dalsze dziaania podlegajce kontroli koncentracji.
5. art. 3 PWPU(Prawo wasnoci przemysowej)
Przedsibiorc jest osoba prowadzca w celach zarobkowych dziaalno wytwrcz, budowlan, handlow lub
usugow.
1

6. art. 3 ustawy o cenach:

Przedsibiorc jest podmiot prowadzcy dziaalno gospodarcz w rozumieniu SwobGospU, a take osoby prowadzce
dziaalno wytwrcz w rolnictwie w zakresie upraw rolnych oraz chowu i hodowli zwierzt, ogrodnictwa,
warzywnictwa, lenictwa i rybactwa rdldowego.
7. art. 6 PrGeologGrn:
Jest to podmiot posiadajcy koncesj na prowadzenie dziaalnoci ustawowej (prowadzenie prac geologicznych i
grniczych)
8. Ustawa o usugach turystycznych:
Podmioty okrelone jako przedsibiorcy w SwobGospU + przedsibiorcy zagraniczni
9. art. 36 KRSU:
Przez przedsibiorc naley rozumie:
a) spki jawne
b) europejskie zgrupowania interesw gospodarczych
c) spki partnerskie
d) spki komandytowe
e) spki komandytowo-akcyjne
f) spki z ograniczon odpowiedzialnoci
g) spki akcyjne
h) spki europejskie
i) spdzielnie, spdzielnie europejskie
j) przedsibiorstwa pastwowe
k) jednostki badawczo-rozwojowe
l) przedsibiorcy okreleni w przepisach o zasadach prowadzenia na terytorium RP dziaalnoci gospodarczej w zakresie
drobnej wytwrczoci przez zagraniczne osobny prawne i fizyczne, zwane dalej przedsibiorcami zagranicznymi
) towarzystwa ubezpiecze wzajemnych
m) odziay przedsibiorcw zagranicznych dziaajce na terytorium RP
n) gwne oddziay zagranicznych zakadw ubezpiecze
o) inne osoby prawne, jeeli wykonuj dziaalno gospodarcz i podlegaj obowizkowi wpisu do rejestru
10. PrUpadNapr:
Przez przedsibiorc naley rozumie osob fizyczn, osob prawn albo jednostk organizacyjn nieposiadajc
osobowoci prawnej, ktrej odrbna ustawa przyznaje zdolno prawn , jeeli prowadzi we wasnym imieniu dziaalno
gospodarcz lub zawodow
11. art. 479 ze zn.2 KPC:
Jak w KC
12. art. 2 pkt 1 ust. o przeciwdziaaniu nieuczciwym praktykom rynkowym
Osoby fizyczne, osoby prawne oraz jednostki organizacyjne nie posiadajce osobowoci prawnej, ktre prowadza
dziaalno gospodarcz lub zawodow, nawet jeeli dziaalno ta nie ma charakteru zorganizowanego i cigego, a take
osoby dziaajce w ich imieniu lub na ich rzecz.

III PRZEDSIBIORCY:
a) sensu stricto to tacy, ktrych cel, w jakim mog by utworzeni, jest celem zarobkowym, a ich dziaalno
prowadzona jest we wasnym imieniu i zawodowo.
b) not for profit-to tacy, ktrych co prawda cel gwny nie jest celem zarobkowym, ale mog prowadzi dziaalno
gospodarcz z jednoczesnym przeznaczeniem zyskw na cele statutowe.
c) non profit-grupa podmiotw, ktre w ogle nie mog prowadzi dziaalnoci gospodarczej
Kryteria dla okrelenia, co naley do grupy maych i rednich przedsibiorcw:
- liczba zatrudnionych w przedsibiorstwie
- Wielko jego obrotw
2

- warto wyniku bilansowego

Mikroprzedsibiorca: ( art. 104 SwobGospU )
Za mikroprzedsibiorc uwaa si przedsibiorc, ktry, w co najmniej jednym z dwch ostatnich lat obrotowych:
a) Zatrudnia redniorocznie mniej ni 10 pracownikw
b) Osign roczny obrt netto ze sprzeday towarw, wyrobw i usug oraz operacji finansowych nieprzekraczajcy
rwnowartoci w zotych 2 mln euro, lub sumy aktyww jego bilansu sporzdzonego na koniec jednego z tych lat
nie przekroczyy rwnowartoci w zotych 2 mln euro
- May przedsibiorca: ( art. 105 SwobGospU)
Za maego przedsibiorc uwaa si przedsibiorc, ktry, w co najmniej jednym z dwch lat obrotowych:
a) Zatrudnia redniorocznie mniej ni 50 pracownikw
b) Osign roczny obrt netto ze sprzeday towarw, wyrobw i usug oraz operacji finansowych
nieprzekraczajcy rwnowartoci w zotych 10 mln euro, lub sumy aktyww jego bilansu sporzdzonego na
koniec jednego z tych lat nie przekroczyy rwnowartoci w zotych 10 mln euro
- redni przedsibiorca: ( art. 106SwobGospU)
Za redniego przedsibiorc uwaa si przedsibiorc, ktry w co najmniej jednym z dwch ostatnich lat obrotowych :
a) zatrudnia redniorocznie mniej ni 250 pracownikw
b) osign roczny obrt netto ze sprzeday towarw, wyrobw i usug oraz operacji finansowych nieprzekraczajcy
rwnowartoci w zotych 50 mln euro, lub sumy aktyww jego bilansu sporzdzonego na koniec jednego z tych lat
nie przekroczyy rwnowartoci w zotych 43 mln euro.
IV POJCIE PRZEDSIBIORSTWA:
1. Znaczenie podmiotowe:
Przedsibiorstwo to podmiot stosunkw prawnych, czyli podmiot praw i obowizkw w zakresie prawa cywilnego.
(np. art. 1 PPU)
2. Znaczenie funkcjonalne:
Stae ( zawodowo, we wasnym imieniu, w sposb zorganizowany i cigy) prowadzenie dziaalnoci gospodarczej w
celach zarobkowych ( uchylone art. 2 i 4 KH)
3. Znaczenie przedmiotowe: (art. 551 KC)
Zorganizowany zesp skadnikw niematerialnych i materialnych przeznaczonych do prowadzenia dziaalnoci
gospodarczej. Dotyczy to w szczeglnoci:
a) oznacze indywidualizujcych przedsibiorstwo lub jego wyodrbnione czci (nazw przedsibiorstwa)
b) wasnoci nieruchomoci lub ruchomoci, w tym urzdze, materiaw, towarw , i wyrobw oraz innych praw
rzeczowych do nieruchomoci lub ruchomoci
c) praw wynikajcych z umw najmu i dzierawy nieruchomoci lub ruchomoci oraz prawa do korzystania z
nieruchomoci lub ruchomoci wynikajce z innych stosunkw prawnych
d) wierzytelnoci, praw z papierw wartociowych i rodkw pieninych
e) koncesji, licencji, zezwole
f) patentw i innych praw wasnoci przemysowej
g) majtkowych praw autorskich i majtkowych praw pokrewnych
h) tajemnic przedsibiorstwa
i) ksig i dokumentw zwizanych z prowadzeniem dziaalnoci gospodarczej

Skadniki materialne i niematerialne: (co wchodzi w skad przedsibiorstwa)

- prawa na dobrach niematerialnych (patenty, oznaczenia indywidualizujce)
- prawa na dobrach materialnych (prawa do ruchomoci i nieruchomoci)
- prawa obligacyjne wynikajce np. z najmu i dzierawy
- prawa wnikajce z decyzji administracyjnych (koncesje, zezwolenia)
- dobra osobiste (tajemnice przedsibiorstwa)
- ksigi i dokumenty zwizane z prowadzeniem dziaalnoci gospodarczej
3

V ZBYCIE PRZEDSIBIORSTWA:
Przedsibiorstwo moe by zbyte, wydzierawione albo moe by na nim ustanowione prawo uytkowania.
Zbycie przedsibiorstwa jest pojciem , ktre obejmuje wszelkie czynnoci prawne powodujce przeniesienie na nabywc
wszystkich skadnikw wchodzcych w skad przedsibiorstwa. (art. 751 KC)
Czynno prawna majca za przedmiot przedsibiorstwo, obejmuje wszystko, co wchodzi w jego skad, chyba e co
innego wynika z czynnoci prawnej lub przepisw szczeglnych. (art. 552 KC)
Czynnoci zbycia objte s wszystkie skadniki wymienione w art. 551 KC.
Czynno zbycia przedsibiorstwa jest czynnoci prawn :
-rozporzdzajc (przejcie na nabywc uprawnie niezbdnych do prowadzenia przedsibiorstwa)
-konsensualn
-kauzaln
Po stronie nabywcy mamy do czynienia z sukcesj uniwersaln. (nabycie pod tytuem oglnym)
Zbycie przedsibiorstwa wymaga formy pisemnej z podpisami notarialnie powiadczonymi. Jeeli jednak na
przedsibiorstwo skada si nieruchomo zbycie nieruchomoci powinno nastpi w formie aktu notarialnego.
Pojcie przedsibiorstwa obejmuje obecnie tylko aktywa. Zobowizania obciaj te aktywa i mog one przej na
nabywc tylko za zgod wierzyciela.
Nabywca przedsibiorstwa (rwnie gospodarstwa rolnego) jest odpowiedzialny solidarnie ze zbywc za jego
zobowizania zwizane z prowadzeniem przedsibiorstwa, chyba e w chwili nabycia nie wiedzia o tych zobowizaniach,
mimo zachowania naleytej starannoci. Odpowiedzialno nabywcy ogranicza si do wartoci nabytego
przedsibiorstwa wedug stanu z chwili nabycia, a wedug cen w chwili zaspokojenia wierzycieli. Odpowiedzialnoci tej
nie mona wyczy ani ograniczy.
VI KONSUMENT
1. art. 22 zn 1 KC:
Za konsumenta uwaa si osob fizyczn dokonujc czynnoci prawnej niezwizanej bezporednio z jej dziaalnoci
gospodarcz lub zawodow.
- konsumentem nie moe by osoba prawna czy jednostka organizacyjna majca zdolno prawn
2. Ustawa o szczeglnych warunkach sprzeday konsumenckiej oraz o zmianie Kodeksu Cywilnego:
Kupujcym musi by konsument, osoba fizyczna, ktra nabywa towar (rzecz ruchom) od przedsibiorcy w celu
niezwizanym z dziaalnoci zawodow lub gospodarcz.
3. Ustawa o kredycie konsumenckim:
Konsumentem jest osoba fizyczna, ktra zawiera umow z przedsibiorc w celu bezporednio nie zwizanym z
dziaalnoci gospodarcz.
4. Ustawa o udostpnianiu informacji gospodarczych:
Konsumentem jest osoba fizyczna, ktra zawiera umow z przedsibiorc w celu bezporednio nie zwizanym z
dziaalnoci gospodarcz, czonka wsplnoty mieszkaniowej oraz czonka wsplnoty mieszkaniowej oraz czonka
spdzielni mieszkaniowej posiadajcej prawo do lokalu w rozumieniu ustawy z 15.12.200r. o spdzielniach
mieszkaniowych.
5. Ustawa o inspekcji handlowej:
Przez konsumenta naley rozumie osob, ktra zawiera umow z przedsibiorc w celu bezporednio nie zwizanym z
dziaalnoci gospodarcz.
VII WEWNTRZNE FORMY ZORGANIZOWANIA PRZEDSIBIORCW:
Przedsibiorstwo stanowi cao w znaczeniu:
- gospodarczym ( przedsibiorstwo wykonuje swoje cele gospodarcze na wasny rachunek)
- organizacyjnym (organizacyjna cao opiera si na takim stopniu zorganizowania, ktry umoliwia realizowanie
dziaalnoci gospodarczej)
4

- personalnym ( przedsibiorstwo dziaa w oparciu o substrat personalny; dziaalno gospodarcza realizowana jest przez
ludzi kierujcych okrelonymi procesami lub je wykonujcych)
- majtkowym ( dziaalno gospodarcza jest realizowana w oparciu o kompleks majtkowy, ktrym jest pierwotny
majtek i majtek wypracowany przez przedsibiorstwo )
-prawnym (do przedsibiorstwa odnosz si przepisy regulujce ustrj podmiotw, wyznaczajce zdolno prawn i
zdolno do czynnoci prawnych)
1. Zakad:
- Zakad jest wewntrzn jednostk organizacyjn przedsibiorcy, ktra stanowi moe samodzieln struktur
gospodarcz, organizacyjn, personaln, majtkow. Nie wystpuje natomiast element caoci prawne, gdy zakad pod
wzgldem prawnym jest zawsze czci struktury przedsibiorcy.
- Istot zakadu jest realizacja celw gospodarczych, w ramach struktury przedsibiorcy
- Zakad stanowi musi wyodrbnion wewntrznie i organizacyjnie struktur - dziaa on przy wykorzystaniu nadanej
wewntrznymi przepisami przedsibiorcy, struktury, ktra zachowuje swoj odrbno. (przyznanie kompetencji w
zakresie zarzdzania i reprezentacji [udzielane jest penomocnictwo oglne lub prokura])
- Nie jest samodzielny pod wzgldem finansowym, gdy samodzielno tak ma tylko przedsibiorstwo
- Jeeli zakad znajduje si w gwnym miejscu wykonywania dziaalnoci mamy do czynienia z zakadem gwnym.
Oddzia (filia) - gdy zakad znajduje sie poza siedzib organu zarzdzajcego, miejscem prowadzenia spraw spki czy
siedziba przedsibiorcy [ wyodrbnienie lokalizacyjne]
2. Oddzia: (SwobDziaGospU art. 5 ust 4)
- Wyodrbniona i samodzielna organizacyjnie cz dziaalnoci gospodarczej, wykonywana przez przedsibiorc poza
gwnym miejscem wykonywania dziaalnoci (zakadem gwnym)
- Cecha charakterystyczna - wyodrbnienie lokalizacyjne,
3.Przedstawicielstwo:
- Z przedstawicielstwem mamy do czynienia, gdy inna struktura organizacyjna ma w stosunku do przedsibiorcy pozycj
zewntrzn, cho realizuje zadania przedsibiorcy.
- Dochodzi do zawarcia umowy o przedstawicielstwo prawne i faktyczne, co prowadzi do tego, e przedstawiciel
dokonuje czynnoci prawnych i faktycznych jako odrbny podmiot, ale dziaa bezporednio w sferze
reprezentowanego (na cudzy rachunek i w cudzym imieniu)
4. Stosunek powiernictwa:
- Powiernictwo moe by form realizacji zada przedsibiorcy. Powiernictwo jest dokonywaniem czynnoci prawnej
we wasnym imieniu, ale na cudzy rachunek.
5. Zakady budetowe i gospodarstwa pomocnicze:
- Skarb Pastwa, gminy, zakady opieki zdrowotnej, szkoy wysze prowadz dziaalno gospodarcz nie w oparciu o
struktur zakadu, ale w oparciu o inne formy organizacyjne (zakad budetowy i gospodarstwa pomocnicze).
VIII ZEWNTRZNE FORMY ZORGANIZOWANIA PRZEDSIBIORCW:
1. Holding:
- Typ koncentracji kapitaowej przedsibiorcw, bdcej pionowym powizaniem, polegajcym na tym, e jeden
przedsibiorca posiada akcje lub udziay w innym przedsibiorcy, w celu zapewnienia kontroli w spkach podlegych.
Wyrniamy podmiot dominujcy i podmiot zaleny (spka crka)
- Spk dominujc jest spka, ktra: (podmiot dominujcy; spka matka)
a) dysponuje bezporednio lub porednio wikszoci gosw na zgromadzeniu wsplnikw albo na walnym
zgromadzeniu, take jako zastawnik albo uytkownik bd w zarzdzie innej spki kapitaowej (spki zalenej),
take na podstawie porozumie z innymi osobami
b) jest uprawniona do powoywania lub odwoywania wikszoci czonkw zarzdu innej spki kapitaowej (spki
zalenej)lub spdzielni (spdzielni zalenej), take na podstawie porozumie z innymi osobami
c) jest uprawniona do powoywania lub odwoywania wikszoci czonkw rady nadzorczej innej spki kapitaowej
(spki zalenej) albo spdzielni (spdzielni zalenej), take na podstawie porozumie z innymi osobami
d) czonkowie jej zarzdu lub czonkowie jej rady nadzorczej stanowi wicej ni poow czonkw zarzdu innej
spki kapitaowej (spki zalenej) albo spdzielni (spdzielni zalenej)
e) dysponuje bezporednio lub porednio wikszoci gosw w spce osobowej zalenej lub na walnym
zgromadzeniu spdzielni zalenej, take na podstawie porozumie z innymi osobami
f) wywiera decydujcy wpyw na dziaalno spki kapitaowej zalenej albo spdzielni zalenej, w szczeglnoci na
podstawie umw okrelonych w art. 7 KHS
5

- Przedsibiorca dominujcym jest podmiot, ktry posiada kontrol nad innym przedsibiorc.
- Stosunek powizania wystpi wwczas, gdy w spce kapitaowej inna spka handlowa lub spdzielnia dysponuje
bezporednio lub porednio:
*co najmniej 20% gosw na walnym zgromadzeniu lub zgromadzeniu wsplnikw
* pozsiada bezporednio co najmniej 20% udziaw lub akcji w innej spce kapitaowej
- Holdingi tworzone s przez podzia przedsibiorcw, czenie przedsibiorcw albo czenie przez przeksztacenie
przedsibiorcw i ich podzia.
- Moemy wyrni holdingi:
a) finansowe - dziaalno koncentruje si na posiadaniu udziaw (akcji) i zarzdzaniu nimi, bez wykonywania funkcji
kierowniczych
b) kierujce - celem jest kierowanie podporzdkowanymi spkami
c) mieszane - czy dwa elementy w/w
a) Oparte na powizaniach personalnych - powizanie pomidzy podmiotem dominujcym a zalenym ma charakter
unii personalnej. Same osoby peni funkcj czonkw zarzdu w podmiotach objtych stosunkami zalenoci i
dominacji lub dochodzi do czenia funkcji czonka zarzdu podmiotu dominujcego z funkcj czonka rady
nadzorczej podmiotu zalenego lub odwrotnie. Ewentualnie ma miejsce powierzenie funkcji czonka zarzdu w
podmiocie zalenym specjalicie zatrudnionemu w podmiocie dominujcym.
b) Oparte na powizaniach majtkowych - rdem dominacji lub zalenoci jest majtek jednego z podmiotw oddany
drugiemu do korzystania na podstawie umw prawa cywilnego.
2. Koncern :
- Koncern prowadzi do faktycznego gospodarczego uzalenienia pewnej grupy przedsibiorcw od innego
przedsibiorcy z zachowaniem formalnoprawnej samodzielnoci zalenych przedsibiorcw.
- S to wic dwa lub wicej przedsibiorstwa, ktre pozostaj pod wsplnym kierownictwem.
- Koncern moe by zorganizowany w formie spki cywilnej, z ograniczon odpowiedzialnoci, akcyjnej, ale moe
mie te posta faktycznego ukadu organizacyjnego, w ktrym okrelona osoba sprawuje kontrol faktyczn i prawn
nad zachowaniem podmiotw struktury koncernowej.
- Mona wyrni:
1)Koncerny w cisym tego sowa znaczeniu:
a) koncerny faktyczne, okrelane mianem holdingw grupy przedsibiorcw powizanych ze sob stosunkami o
podporzdkowania o faktycznym charakterze (podstawy kapitaowe, personalne)
b) koncerny formalne, okrelane mianem umownych zgrupowania niezalenych przedsibiorcw oparte wycznie
na powizaniach umownych
- horyzontalne koncerny umowne (zrzeszenia) - oparte na jednolitym kierownictwie, ktremu dobrowolnie
poddaj si strony umowy, samodzielni przedsibiorcy zrzeszajcy si w
holdingu poziomym
- wertykalne (pionowe) koncerny umowne - oparte na umowach o podporzdkowanie ( skutkujce
przekazaniem kierownictwa lub obowizkiem odprowadzania zysku przez jedn ze stron umowy)
2) Niekoncernowe zgrupowania przedsibiorcw:
a)zgrupowania dystrybucyjne, oparte o umowy franchisingowe, umowy o dystrybucj selektywn i wyczn,
zgrupowania kooperacji przemysowej, zgrupowania typu joint-venture
b)zgrupowania kartelowe (zmowy kartelowe)
3. Kartel:
- Kartel stanowi porozumienie gospodarcze prawnie samodzielnych przedsibiorcw co do ich uzgodnionego dziaania
na rynku, co prowadzi rwnie do gospodarczego ograniczenia samodzielnoci. Su tworzeniu praktyk
monopolistycznych i ograniczeniu konkurencji
- Moemy wyrni kartele:
a) cenowe - nastpuje bezporednio lub porednio ustalenie cen oraz zasad ich ksztatowania miedzy konkurentami w
stosunkach z osobami trzecimi
b) podziaowe - nastpuje podzia rynku wedug kryteriw terytorialnych, asortymentowych lub podmiotowych
c) kontyngentowe - nastpuje ustalenie lub ograniczenie wielkoci produkcji, sprzeday lub skupu towarw
- Szczeglnym typem kartelu jest syndykat, ktry wystpuje wwczas, gdy przedsibiorcy w drodze porozumienia
tworz wspln organizacje np. wsplne biura sprzeday.
4. Trust:
- Trust prowadzi do takiej koncentracji gospodarczej, e zgrupowane przedsibiorstwa trac swoj prawn i gospodarcz
niezaleno. Powstaje on najczciej w drodze wykupywania akcji przez przedsibiorstwa. W ten sposb nastpuje
zmiana waciciela i de facto powstaje nowy przedsibiorca zamiast istniejcego.

IX INSTRUMENTY WSPIERANIA MIKRO, MAYCH I REDNICH PRZEDSIBIORCW:

1.Ventures capital: (Kapita ryzyka)
- Kapita wasny wnoszony na ograniczony okres przez inwestorw zewntrznych do maych i rednich przedsibiorstw
dysponujcych innowacyjnym produktem, metod, produkcj lub usug, ktre nie zostay jeszcze zweryfikowane
przez rynek, czyli stwarzaj wysokie ryzyko niepowodzenia inwestycji, ale jednoczenie w przypadku sukcesu
zapewniaj znaczcy przyrost wartoci zainwestowanego kapitau, ktry jest realizowany przez zbycie udziaw
- Sposb finansowania przede wszystkim mikro, maych i rednich przedsibiorstw
- Dawca ventures capital aktywnie uczestniczy w zarzdzaniu przedsibiorstwem.
- Cechy ventures capital:
* ryzyk
* ponadprzecitny zysk
* wspudzia w zarzdzaniu przedsibiorstwem, w ktre zainwestowano
* transfer know-how w zakresie zarzdzania
* wnoszenie kapitau na okrelony, ale dugi okres (od 5 do 10 lat). Kapitao dawca przez duszy okres rezygnuje z
biecych zyskw, aby w odpowiednim momencie osign dochody, ktre przekrocz dochody ponadprzecitne, w
szczeglnoci za zrekompensuj utracone zyski w fazie pocztkowej
* tendencja do finansowania podmiotw mikro, maych i rednich, ktre s dynamiczne lub dysponuj innowacyjnym
produktem.
- Fundusze ventures capital dziaaj w rnych formach prawnych.
* spka komandytowa (jako komandytariusz)
* spka akcyjna
* spka z o.o.
* spka komandytowo akcyjna
2. Fundusze kapitaowe:
- Osoba prawna albo jednostka organizacyjna nieposiadajca osobowoci prawnej, ktrej wycznym przedmiotem
dziaalnoci jest dokonywanie inwestycji.
- Fundusze kapitaowe w klasycznej postaci cechuje:
a) wnoszenie dodatkowego kapitau w formie wkadw
b) zasadniczo wnoszenie wkadw do ju istniejcych podmiotw (wyjtkowo fundusz taki angauje swoje rodki
do tzw. Start-up)
c) ograniczona moliwo wpywu na proces zarzdzania podmiotu przez fundusz kapitaowy poprzez udzia w
organach zarzdzajcych
d) nadzr i kontrola nad podmiotem, w ktry zaangaowano rodki majtkowe, albo odrbnie w formie udziau w
organach nadzorczych i kontrolnych lub przez realizacj prawa indywidualnej kontroli (spka z o.o. ,spka
komandytowa)
e) zastrzeenie w chwili inwestowania rodkw okresu trwania wsplnego przedsiwzicia, jak rwnie sposobu
wycofania zaangaowanego kapitau
f) przyjcie zasady, e w pocztkowym okresie fundusz kapitaowy nie czerpie dochodw z dziaalnoci podmiotu,
w ktry zainwestowano rodki
- Formami prawnymi funduszu kapitaowego mog by: spki kapitaowe, komandytowe i komandytowo-akcyjne
- Fundusze kapitaowe mog mie form funduszy zamknitych, tj. z okrelon w danym momencie liczb udziaw i
okrelon w sposb formalny wielkoci kapitau.
- Sposoby inwestowania przez fundusze kapitaowe w duej mierze zale od formy prawnej:
* dotychczas prowadzonej dziaalnoci gospodarczej
* przyszej inwestycji
a) jednoosobowe prowadzenie dziaalnoci gospodarczej nie nadaje si do inwestowania bezporedniego przez fundusz
kapitaowy. Moliwe jest jedynie utworzenie nowego bytu prawnego w formie spki komandytowej, z o.o. lub
akcyjnej.
b) W przypadku spek cywilnych i jawnych musiaoby doj do utworzenia de facto nowej spki, w ktrej
odpowiedzialno funduszu kapitaowego byaby odpowiedzialnoci nieograniczon i osobist, co wyklucza t
form inwestycji. W praktyce wie si to z utworzeniem nowego bytu prawnego spki z o.o., akcyjnej,
komandytowej, komandytowo-akcyjnej, do ktrych jako aport wnoszone jest przedsibiorstwo spki lub czci
skadowe tego przedsibiorstwa.
c) Spka komandytowa-pozycja funduszu kapitaowego musiaaby wiza si z uzyskaniem statusu komandytariusza.
d) Spka komandytowo-akcyjna- inwestor mgby mie status akcjonariusza. Interesujca mogaby by inwestycja w
spk komandytowo-akcyjn przy zaoeniu, e komplementariuszem byaby istniejca ju i majca renom spka
z o.o. lub akcyjna.
e) Inwestowanie w spk z o.o. lub akcyjn moe mie w szczeglnoci posta:
* podwyszenia kapitau zakadowego w spce, w ktr jest inwestowany kapita
* obowizku wniesienia dopat lub poyczki przez spk inwestujc, bdc ju wsplnikiem.
7

- Sposobem zakoczenia inwestowania przez fundusz kapitaowy moe by:

a) zbycie udziaw (akcji) w spce z o.o. lub akcyjnej dotychczasowym wsplnikom, a dopiero w przypadku
nieskorzystania przez nich z prawa pierwszestwa (poboru), rwnie osobom trzeci
b) obnienie kapitau zakadowego (w spce z o.o. lub akcyjnej)
c)umorzenie udziaw (akcji) w spce z o.o. z zysku
d) wycofanie wkadw ze spki komandytowej
3. Anioowie biznesu
- Dowiadczony, aktywny lub byy przedsibiorca, akceptujcy ryzyko gospodarcze, posiadajcy odpowiedni kapita
inwestycyjny oraz wiedz dotyczc danego sektora lub brany, jak rwnie kontakty z innymi przedsibiorcami oraz
instytucjami finansowymi.
- Anio biznesu wie si ze spk na okres kilku lat (3 - 4), oczekujc odpowiednio wysokiej stopy zwrotu (rednio
50% rocznie).
- Inwestor zazwyczaj osobicie angauje si w zarzdzanie przedsibiorstwem.
4. Fundusze porczeniowe:
- Wymiar oglnokrajowy, regionalny lub lokalny.
- Istot funduszy porczeniowych jest porczanie kredytw dla tych przedsibiorcw, ktrzy nie maj wystarczajcego
zabezpieczenia dla pobieranych w bankach kredytw.
Banki zawieraj stosowne umowy z funduszami porczeniowymi. Istota wsppracy midzy bankami a funduszami
porcze kredytowych opiera si na podziale ryzyka midzy bankiem a funduszem porczeniowym. Udzia banku w
ryzyku waha si od 10% do 40%.
- Najczciej stosowany w zakresie wasnego zabezpieczenia jest weksel wasny In blanco tj. dokument zawierajcy co
najmniej podpis wystawcy lub akceptanta, zoony z zamiarem zacignicia zobowizania wekslowego. Fundusze
dorczeniowe pobieraj prowizj od kredytobiorcy (1-3%)
Mnonik - stosunek wielkoci porcze udzielonych przez fundusz do wielkoci kapitau funduszu, sucego do
zabezpieczenia tych porcze.
- Najczciej wykorzystuje si spki akcyjne, z o.o. lub fundacje.
- Instrumenty prawne, na ktrych opieraj si fundusze porczeniowe:
a) umowa porczenia - zblione do gwarancji, ale nie maj takiego charakteru i wynikaj wprost z przepisw KC.
b) umowa gwarancji bankowej gwarancja zabezpiecza wykonanie przez jeden podmiot (zleceniodawc gwarancji)
okrelonego zobowizania wobec innego podmiotu (beneficjenta gwarancji). Gwarant (bank) zobowizuje si
wobec beneficjenta gwarancji do zapaty okrelonej kwoty, na wypadek gdyby dunik nie wykona zobowizania.
c) akredytywa dokumentowana stanowi samodzielne, pisemne zobowizanie banku importera wobec eksportera do
zapaty okrelonej kwoty pieninej za dokumenty zoone w ramach akredytywy, zgodnie z warunkami, w trybie i
czasie w niej okrelonych.
5. Fundusze porcze wzajemnych:
- Uczestnicz trzy strony: bank kredytowy, porczyciel oraz kredytobiorca.
- Najczciej maj form spki akcyjnej, z o.o., fundacji, spdzielni, stowarzysze.
- Beneficjentami s mae, rednie przedsibiorstwa
- Warunkiem podstawowym partycypacji w porczeniach jest obowizkowe uczestnictwo (posiadanie udziaw,
czonkowstwo, status fundatora, darczycy) w funduszu. W zamian za uczestnictwo w funduszu uczestnicy uzyskuj
dostp do porczenia. Ponadto czsto jest zawierana umowa uczestnictwa w funduszu, ktra okrela szczegowo (lub
odsya do regulaminu) prawa i obowizki beneficjenta z punktu widzenia udzielonych porcze.
- Fundusz zawiera umow z bankiem kredytujcym, w ktrej ustalane s zasady i procedury udzielania porcze.
6. Fundusze poyczkowe:
- dziaaj w formie spek akcyjnych lub z ograniczon odpowiedzialnoci w oparciu o fundusze wasne lub
zewntrzne. Ich podstawowym celem jest umoliwianie maym i rednim przedsibiorcom dostpu do kapitau w
formie poyczki.
- Zawierana jest midzy klientem a funduszem umowa poyczki.
Przez umow poyczki dajcy poyczk zobowizuje si przenie na wasno okrelon ilo pienidzy albo rzeczy
oznaczonych co do gatunku, a biorcy zobowizuje si zwrci tak sam ilo pienidzy albo t sam ilo rzeczy
tego samego gatunku i tej samej jakoci.
- Umowa zawierana przez fundusze poyczkowe zawierana jest zasadniczo zawodowo i wielokrotnie.
7. Bezzwrotne dotacje.
- Dofinansowanie albo wsparcie z funduszy UE.
- Beneficjent - wnioskodawca, z ktrym Instytucja Wdraajca podpisaa umow o dofinansowaniu projektu.
Projekt - przedsiwzicie opisane we wniosku o dofinansowanie, bdce przedmiotem umowy o dofinansowanie
midzy beneficjentem a Instytucj Wdraajc.
8

Wnioskodawca - podmiot ubiegajcy si o dotacj.

Wniosek - przygotowany przez wnioskodawc w celu uzyskania dofinansowania na realizacj projektu, zawiera
kompleksowy opis projektu.
- O dotacje mog ubiega sie mikro, mali i redni przedsibiorcy.
- Przedmiotem dotacji jest zaakceptowany przez ustawodawc zakres dziaa, ktre mog by podjte z zamiarem
odzyskania poniesionych w zamian za nie kosztw, stanowicych tzw. wydatki kwalifikowane.
- Dotacja stanowi okrelon normatywnie cz wartoci caego projektu.
X KRAJOWY REJESTR SDOWY:
Podstawowym zaoeniem KrRejSU jest stworzenie jednego centralnego rejestru, ktry jest prowadzony przez sd
rejestrowy w systemie centralnym przez sdy rejonowe (sdy gospodarcze) obejmujce swoj waciwoci obszary
wojewdztwa lub jego czci.
1. Centralna informacja:
- Jest jednostk wyodrbnion w ramach struktury Ministerstwa Sprawiedliwoci z oddziaami przy sdach rejestrowych.
- Centralna Informacja udziela informacji z rejestru. CI wydaje:
a) odpisy - obejmuje tre wszystkich wpisw w rejestrze pod danym numerem KRS od chwili pierwszego wpisu ( z
wyjtkiem wpisw nie podlegajcych ujawnieniu) [Pene]. Mona da rwnie odpisu zawierajcego aktualn
tre wpisw pod danym numerem KRS. [Aktualne]
b) wycigi - zawiera aktualn tre wpisw dotyczc podmiotu wpisanego do rejestru pod okrelonym numerem KRS,
ktry obejmuje wskazane przez wnioskodawc dziay rejestru.
c) zawiadczenia - jest to udzielanie pisemnych informacji, e dany podmiot nie jest wpisany do rejestru; pod jakim
numerem; o wykreleniu danego podmiotu z rejestru; e nie jest wpisany
* pisemne informacje wydaje si wwczas, gdy nie jest moliwe wydanie odpisu lub wycigu np. e dany pomiot nie
jest wpisany do rejestru
* Odpisy s odpatne
* MS samo podaje dane bez opat organom administracji pastwowej; Suby specjalne same sobie pobieraj dane bez
niczyjej wiedzy; Na stronie KRS s pewne dane
2. Struktura krajowego rejestru sdowego:
- Krajowy rejestr sdowy skada si z trzech typw rejestrw:
1. przedsibiorcw ( art. 36 KrRejSU ):
a) spki jawne
b) europejskie zgrupowanie interesw gospodarczych
c) spki partnerskie
d) spki komandytowe
e) spki komandytowo-akcyjne
f) spki z o.o.
g) spki akcyjne
h) spki europejskie
i) spdzielnie
j) spdzielnie europejskie
k) przedsibiorstwa pastwowe
l) jednostki badawczo-rozwojowe
) przedsibiorcy okreleni w przepisach o zasadach prowadzenia na terytorium RP dziaalnoci gospodarczej w
zakresie drobnej wytwrczoci przez zagraniczne osoby prawne i fizyczne
m) towarzystwa ubezpiecze wzajemnych
n) oddziay przedsibiorcw zagranicznych, dziaajcych na terytorium RP
o) gwne oddziay zagranicznych zakadw budetowych
p) stowarzyszenia oraz inne organizacje spoeczne i zawodowe, a take fundacje, jeeli podejmuj dziaalno
gospodarcz
2. podmiotw niebdcych przedsibiorcami ( typu non profit):
* organizacje spoeczne lub zawodowe, ktre na mocy przepisw podlegaj wpisowi do KRS np. fundacje, kka
rolnicze, cechy rzemielnicze, zwizki
* Jeeli podmiot wpisany do rejestru podmiotw niebdcych przedsibiorcami podejmuje dziaalno
gospodarcz, podlega obowizkowemu wpisowi take do rejestru przedsibiorcw. Oznacza to w konsekwencji ,
e bdzie wpisany w rejestrach: przedsibiorcw i nieprzedsibiorcw. Dany podmiot bdzie wystpowa w obu
rejestrach pod tym samym numerem KRS. Nie obowizuje w stosunku do instytucji non profit wpisanych do
rejestru zasada ustanowienia kuratora, wpisy ich dotyczce nie podlegaj obowizkowi ogaszania w Monitorze
9

Sdowym i gospodarczym. Z chwil wpisania do rejestru przedsibiorcw staj si przedsibiorcami i odnosz si

do nich te zasady.
* W przypadku organizacji poytku publicznego , jeeli z danym wpisem do rejestru nie wie si nabycie
osobowoci prawnej, naley w rejestrze ujawni informacj , e organizacja taka nie posiada osobowoci prawnej.
Z kolei gdy organizacja poytku publicznego przestaa spenia wymagania okrelone w ustawie o dziaalnoci
poytku publicznego im o wolontariacie, sd rejestrowy z urzdu wykrela j z rejestru.
3. Rejestr dunikw niewypacalnych :
* Wpisy dokonywane s:
- z urzdu:
a) osoby fizyczne prowadzce dziaalno gospodarcz, jeeli ogoszono ich upado lub jeeli wniosek o
ogoszenie ich upadoci zosta prawomocnie oddalony z powodu braku wystarczajcego majtku na
pokrycie kosztw postpowania upadociowego albo umorzono prowadzon przeciwko nim egzekucj
sdow lub administracyjn z uwagi na fakt, i z egzekucji nie uzyska si sumy wyszej od kosztw
egzekucyjnych
b) wsplnikw ponoszcych odpowiedzialno caym swoim majtkiem za zobowizania spki, z wyczeniem
komandytariuszy w spce komandytowej, jeeli ogoszono jej upado lub jeeli wniosek o ogoszenie jej
upadoci zosta prawomocnie oddalony z powodu braku wystarczajcego majtku na pokrycie kosztw
postpowania upadociowego albo umorzono prowadzon przeciwko nim egzekucj sdow lub
administracyjn z uwagi na fakt, i z egzekucji nie uzyska si sumy wyszej od kosztw egzekucyjnych.
c) dunikw, ktrzy zostali zobowizani do wyjawienia majtku w trybie przepisw KPC
d) osoby, ktre przez sd prowadzcy postpowanie upadociowe zostay pozbawione prawa prowadzenia
dziaalnoci gospodarczej na wasny rachunek oraz penienia funkcji czonka rady nadzorczej, reprezentanta
lub penomocnika w spce handlowej, przedsibiorstwie pastwowym lub spdzielni.
- na wniosek wierzyciela:
+Na wniosek wierzyciela, posiadajcego tytu wykonawczy wystawiony przeciwko osobie fizycznej, wpisuje si
do RDN dunika, ktry w terminie 30 dni od daty wezwania do spenienia wiadczenia nie zapaci
nalenoci stwierdzonej tytuem wykonawczym.
* Dunik wpisany do rejestru otrzymuje numer , a gdy skadany jest pniejszy wniosek , dunik wpisywany jest
pod nowym numerem RDN.
3. Postpowanie rejestrowe:
- Przez dokonanie wpisu do KRS naley rozumie zarwno sam wpis, jak i wykrelenie wpisu oraz
wzmiank.
- Wpis do rejestru polega na wprowadzeniu do systemu informatycznego danych zawartych w
postanowieniu sdu rejestrowego niezwocznie po jego wydaniu.
- Wpis jest uskuteczniony z chwil zamieszczenia danych w rejestrze. W sprawach, w ktrych skuteczno lub
wykonalno uzaleniona jest od uprawomocnienia wraz z wpisem, zamieszcza si wzmiank o jego
nieprawomocnoci. Po uprawomocnieniu takiego postanowienia naley wyda z urzdu postanowienie zarzdzajce
wykrelenie wzmianki o nieprawomocnoci. Istnieje jednak kilka wpisw, ktre mog by dokonane dopiero po
uprawomocnieniu: wpis do rejestru dunikw niewypacalnych, wykrelenie z urzdu danych niedopuszczonych ze
wzgldu na bezwzgldnie obowizujce przepisy prawa i wykrelenie z urzdu danych niezgodnych z rzeczywistym
stanem rzeczy.
- Rodzaje wpisw:
a) Trjpodzia:
* pierwszy wpis podmiotu do rejestru poczony z nadaniem numeru KRS
* wpisy zmian; pod okrelony numer wpisywane s nowe dane, a stare umieszczane s w polu wykrelone
b) Na wniosek- w zwizku ze skadanymi wnioskami
* podmiotu ktrego wpis dotyczy (regua)
* innego podmiotu (gdy ustawa mu na to zezwala np. syndyk o wykreleniu)
Z urzdu - podejmowane przez sd
c) Obligatoryjne- gdy przepisy nakadaj obowizek zgoszenia do rejestru danych; a jak si nie zgosi to wszczyna si
postpowanie przymuszajce np. zgoszenie sprawozda finansowych
Fakultatywne- zale od woli zainteresowanego, dokonywane na wniosek podmiotu uprawnionego
d) Dopuszczalne- te, ktre przepisy prawa dopuszczaj
Niedopuszczalne
e) Dodatnie- wi si z wniesieniem do rejestru nowych danych
Ujemne- wi si z wykreleniem danych lub ich zmian
f) Deklaratoryjne- stwierdzajce powstanie, zmian lub ustanie stosunku prawnego lub prawa; informacyjne np.
powoanie prokurenta, powoanie czonka zarzdu
Konstytutywne- prawotwrcze, z wpisem takim wie si powstanie, zmiana, ustanie stosunku prawnego lub
prawa np. pierwszy wpis spki do rejestru, wpis podwyszenia kapitau
10

g) Konwalidujce- dokonywane na podstawie wadliwej czynnoci prawnej, ale mimo to nie mog by wykrelone z
rejestru po upywie pewnego czasu
- Wniosek o wpis do rejestru powinien by rozpoznany w terminie 14 dni od daty jego zoenia.
- Badanie formularzowe:
* Wniosek skada si na urzdowym formularzu, ktry jest udostpniony w siedzibach sdu, a w odniesieniu do spek
jawnych, take w urzdach gmin. Pozostae dokumenty, poza formularzem skada si w formie pisemnej z
zachowanie oglnych wymogw dla pism procesowych. Do prawidowo wypenionego formularza doczy naley
dowd uiszczenia opaty wpisu sdowego ( gdy wniosek podlega opacie) oraz gdy wniosek podlega ogoszeniu w
Monitorze Sdowym i Gospodarczym, naley doczy dowd uiszczenia opaty. Na tym etapie odbywa si badanie
formularzowe. Sd tylko bada, czy formularz jest prawidowo wypeniony i czy jest naleycie opacony. Jeeli sd
stwierdzi, e wniosek nie jest wypeniony prawidowo, wniosek podlega zwrotowi bez wezwania o uzupenienie
brakw. Gdy jest to pierwszy wniosek o wpis do rejestru, moe by on ponownie zoony w terminie 7 dni od daty
dorczenia zarzdzenia o zwrocie. Jeeli powtrny wniosek nie jest dotknity brakami formalnymi, wywouje on
skutek od daty pierwszego wniesienia. Skutek ten nie wystpi, jeeli wniosek byby zgoszony po raz kolejny. W
przypadku wpisw obligatoryjnych naley doczy uwierzytelnione notarialnie albo zoone przed sdzi lub
upowanionym pracownikiem sdu wzory podpisw osb upowanionych do reprezentowania tego podmiotu lub
prokurenta. Zasad t stosuje si rwnie w przypadku zmiany osb upowanionych do reprezentowania podmiotu
ju wpisanego do rejestru. Jeeli podmiot wpisywany do rejestru dziaa na podstawie umowy lub statutu, do
wniosku o wpisanie tego podmiotu naley doczy umow lub statut. W przypadku kadorazowej zmiany umowy
lub statutu , naley doczy tekst jednolity, uwzgldniajcy wprowadzone zmiany.
Wniosek o wpis powinien by zoony nie pniej ni w terminie 7 dni od zdarzenia uzasadniajcego dokonanie
wpisu, chyba e przepis szczeglny stanowi inaczej. Istnieje obowizek niezwocznego informowania sdu
rejestrowego zdarzeniach, ktre podlegaj obowizkowi wpisu. Dotyczy on: organw administracji rzdowej i
samorzdowej, sdw, bankw, komornikw i notariuszy.
- Badanie materialne:
* Sd bada, czy doczone do wniosku dokumenty s zgodne pod wzgldem formy i treci z przepisami prawa.
Sprawdza PESEL i REGON. Prawdziwo pozostaych danych zawartych w doczonych dokumentach sd bada
tylko wtedy, gdy ma w tym wzgldzie uzasadnione wtpliwoci. Jeeli sd stwierdzi, e wniosek o wpis do rejestru
lub dokumenty, ktrych zoenie jest obowizkowe nie zostay zoone mimo upywu terminu, sd rejestrowy
wzywa obowizanych do ich zoenia, wyznaczajc dodatkowy 7-dniowy termin pod rygorem zastosowania
grzywny przewidzianej w przepisach KPC o egzekucji wiadcze niepieninych. Jeeli rodki, jakie podj sd nie
spowoduj zoenia wniosku o wpis do rejestru lub dokumentw, ktrych zoenie jest obowizkowe, a w
rejestrze jest zamieszczony wpis niezgodny z rzeczywistym stanem rzeczy, sd rejestrowy wykrela ten wpis z
urzdu. W szczeglnie uzasadnionych przypadkach sd rejestrowy ma prawo dokonania z urzdu wpisu danych
odpowiadajcych rzeczywistemu stanowi rzeczy, jeli dokumenty stanowice podstaw wpisu znajduj si w aktach
rejestrowych, a dane te s istotne.
* Jeli mimo stosowania grzywny osobowa spka handlowa wpisywana do rejestru nie wykonuje obowizkw
zwizanych z wpisem, sd rejestrowy moe z urzdu z wanych powodw orzec o rozwizaniu spki oraz
ustanowi kuratora.
* Jeli mimo stosowania grzywien-osoba prawna nie wykonuje obowizkw, do ktrych zobowiza ja sd, moe on
ustanowi dla niej kuratora na okres nieprzekraczajcy roku-moe go przeduy o kolejnych 6 miesicy. Jeeli
pomimo upywu trzech miesicy od ustanowienia kuratora nie doszo do wyboru lub powoania wadz albo wybrane
(powoane) wadze nie wykonuj obowizku zgoszenia, kurator moe wystpi do sdu o rozwizanie spki i
ustanowienie likwidatora.
4. Skutki wpisw i ogoszenia wpisw:
- Zasada jawnoci formalnej:
* Rejestr jest jawny. Kady ma prawo dostpu do danych zawartych w rejestrze za pomoc Centralnej Informacji.
Dane udostpniane za pomoc:
+ odpisy pene i aktualne
+ wycigi
+ zawiadczenia
* Kady ma prawo do przegldania akt rejestrowych podmiotw wpisanych do rejestru, chyba e ustawa stanowi
inaczej.
*[ Zasada ograniczonej jawnoci formalnej: Do przegldania akt rejestrowych innych podmiotw ni przedsibiorcy
stosuje si odpowiednio przepisy art.. 525 KPC. Jeeli chodzi o rejestr non profit i RDN, poza samymi
zainteresowanymi, dostpne s za zgod przewodniczcego dla kadego, kto potrzeb ich przejrzenia dostatecznie
uprawdopodobni.]
* Zasad jest, e obowizkowi ogoszenia podlegaj wszystkie wpisy. Ogoszenia dokonywane s w Monitorze
Sdowym i Gospodarczym.
Nie podlegaj obowizkowi ogoszenia wpisy:
- w dziale czwartym rejestru przedsibiorcw
11

- rejestr non profit z wyjtkiem wpisw dotyczcych ujawnienia informacji zwizanych wycznie ze statusem
organizacji poytku publicznego
-w Rejestrze Dunikw Niewypacalnych
- Zasada jawnoci materialnej: domniemania na ktrych oparta jest ta zasada:
a) Domniemanie powszechnej znajomoci danych wpisanych do rejestru:
* Wpisy podlegajce obowizkowi ogoszenia, obowizuje regua, e uzyskuj one skuteczno wobec osb
trzecich z chwil zamieszczenia ogoszenia o dokonanym wpisie. Jedynie w odniesieniu do czynnoci
dokonanych przed upywem16 dnia od dnia ogoszenia osoba trzecia moe obali domniemanie znajomoci treci
wpisu, jeeli udowodni, e nie moga si dowiedzie o jego treci.
* W przypadku powstania rozbienoci midzy treci wpisu a treci ogoszenia obowizuje wpis w rejestrze.
* Co do wpisw, ktre nie podlegaj ogoszeniu zasad jest i ich skuteczno nastpuje wobec osb trzecich z
chwil zamieszczenia ich w rejestrze. Domniemanie to moe by obalone przez osob trzeci, jeeli wykae ona,
i pomimo zachowania naleytej starannoci nie moga wiedzie o treci wpisu.
b) Domniemaniem prawdziwoci wpisu:
* Domniemywa si, e dane wpisane do rejestru s prawdziwe.
c) Domniemywa si, e dane wpisane do KRS zostay wpisane zgodnie z wnioskiem osoby uprawnionej
- zasad dobrej wiary (wiarygodnoci):
* Osoby dziaajce w dobrej wierze mog si powoywa na dane zamieszczone w rejestrze, nawet gdy dane te nie s
zgodne ze stanem faktycznym.
+ Podmiot obowizany do zoenia wniosku o wpis do rejestru nie moe powoywa si wobec osb trzecich
dziaajcych w dobrej wierze na dane, ktre nie zostay wpisane do rejestru lub ulegy wykreleniu z niego.
+ Jeeli wpisano do rejestru dane niezgodne ze zgoszeniem podmiotu lub bez takiego zgoszenia, podmiot ten nie
moe zasania si wobec osoby trzeciej dziaajcej w dobrej wierze zarzutem, e dane te s nieprawdziwe, jeeli
zaniedba wystpi niezwocznie z wnioskiem o sprostowanie, uzupenienie lub wykrelenie wpisu.
II Ewidencja dziaalnoci gospodarczej:
(OBOWIZUJE DO 30.09.2008)
- Osoby fizyczne ( w tym wsplnicy spek cywilnych, jeeli prowadz dziaalno gospodarcz) majce zamiar
prowadzi dziaalno gospodarcz maj obowizek zgoszenia tego faktu do ewidencji. Ewidencja prowadzona jest w
ramach czynnoci zleconych przez administracj rzdow w gminie. Wpisu dokonuje wjt, burmistrz, prezydent
miasta
- Postpowanie ewidencyjne wszczynane jest poprzez dokonanie przez przedsibiorc zgoszenia.
Powinno ono zawiera:
a) oznaczenie przedsibiorcy oraz jego numer ewidencyjny PESEL o ile taki posiada.
b) oznaczenie miejsca zamieszkania i adresu przedsibiorcy, a jeeli stale wykonuje dziaalno poza miejscem
zamieszkania- rwnie wskazanie tego miejsca i adresu zakadu gwnego, oddziau lub innego miejsca
prowadzenia dziaalnoci.
c) okrelenie przedmiotu wykonywanej dziaalnoci gospodarczej zgodnie z Polsk Klasyfikacj Dziaalnoci
d) wskazanie daty rozpoczcia dziaalnoci gospodarczej
- Jeeli warunki formalne zgoszenia nie s spenione, organ ewidencyjny wyznacza termin do usunicia brakw. Jeeli
potencjalny przedsibiorca nie dopeni czynnoci powodujcych usunicie brakw, organ ewidencyjny wydaje decyzj
o odmowie wpisu. Organ odmawia wpisu gdy:
a) dotyczy dziaalnoci gospodarczej, do ktrej nie stosuje si przepisw ustawy
b) zgoszenie zawiera braki formalne, ktre mimo wezwania nie zostay usunite w wyznaczonym terminie
c) prawomocnie orzeczono zakaz wykonywania okrelonej w zgoszeniu dziaalnoci gospodarczej przez
przedsibiorc
- Czynno wpisu ma charakter techniczny potwierdzony wydaniem zawiadczenia o wpisaniu w cigu 14 dni od daty
zgoszenia.
- Ewidencja jest jawa, a wic stosuje si zasad jawnoci formalnej. Jest podstawowym rdem informacji o zgoszonej
dziaalnoci gospodarczej.
- Wpisy nie s ogaszane. Nie ma tu zastosowania zasada wiarygodnoci wpisu bo organ ewidencyjny pozbawiony jest
moliwoci kontroli i nadzoru przedsibiorcy.
- Wpis do ewidencji wywouje skutek deklaratoryjny. Stwierdza istnienie ustawowego prawa do podejmowania
dziaalnoci gospodarczej.
III Rejestry wolnych zawodw:
- radca prawny - wpis na list radcw prawnych-Okrgowa Izba Radcw Prawnych
- adwokat-wpisu dokonuje Okrgowa Rada Adwokacka
- notariusz-Minister Sprawiedliwoci prowadzi rejestr kancelarii notarialnych
- lekarze-Okrgowa Rada Lekarska-okrgowy rejestr lekarzy Naczelna Izba Lekarska-centralny rejestr lekarzy
Rzeczypospolitej Polskiej
12

- brokerzy ubezpieczeniowi-Komisja Nadzoru Ubezpiecze i Funduszy Emerytalnych - rejestr brokerw

ubezpieczeniowych
- farmaceuci - Okrgowa Rada Aptekarska-rejestr farmaceutw
- biegli rewidenci-Krajowa Rada Biegych Rewidentw-rejestr biegych rewidentw
- doradcy podatkowi-minister waciwy do spraw finansw publicznych-rejestr
- indywidualna (te specjalistyczna) praktyka pielgniarki, poonej-zezwolenie okrgowej Rady Pielgniarek i
Poonych
- architekci, inynierowie budownictwa-Okrgowe Komisje Kwalifikacyjne-rejestr prowadzony przez Gwnego
Inspektora Nadzoru Budowlanego
- rzecznik patentowy-Urzd Patentowy RP- lista rzecznikw patentowych
- rzeczoznawcy majtkowi-minister waciwy do spraw budownictwa, gospodarki przestrzennej i mieszkaniowejcentralny rejestr rzeczoznawcw majtkowych
- tumacze sdowi (przysigli) - prezesi sdw okrgowych, na ktrych obszarze waciwoci miejscowej tumacz
prowadzi swoj dziaalno.
XI DOBRA OSOBISTE PRZEDSIBIORCY:
Oznaczenia suce wyrnianiu podmiotw prawa cywilnego od oznacze sucych wyrnianiu przedsibiorstw lub
ich czci rozumianych jako podmioty praw przedsibiorcw.
Kategoria dbr osobistych moe by przypisana osobom fizycznym, osobom prawnym i podmiotom ustawowym.
1. Nazwa:
- Nie obowizuj jakie generalne reguy przy konstruowaniu nazwy.
- Nazwa suy identyfikacji osoby prawnej i jednostki organizacyjnej nieposiadajcej osobowoci prawnej, ale majcej
zdolno prawnej.
- Prawo do nazwy jest prawem podmiotowym o charakterze bezwzgldnym, skutecznym erga omnes. Prawo to powstaje
z chwil powstania osoby prawnej ( z wpisem do rejestru), w przypadku spek kapitaowych w organizacji-prawo do
firmy powstaje w chwili powstania tej konstrukcji prawnej.
Wyganicie prawa do nazwy ma miejsce z chwil wykrelenia osoby prawnej z rejestru.
- Wszystkie podmioty, wpisane do rejestru, zobowizane s do umieszczenia w owiadczeniach pisemnych pod rygorem
grzywny nastpujcych danych: nazwy (firmy), oznaczenia formy prawnej prowadzonej dziaalnoci, siedziby i adresu
oraz numeru w rejestrze.
2. Firma:
- Kady przedsibiorca dziaa pod firm bez znaczenia na form prawn przedsibiorcy.
- Firma suy oznaczeniu przedsibiorcw, a nie prowadzonego przez nich przedsibiorstwa.
- Kada firma przedsibiorcy podlega wpisowi do rejestru.
- Zasady prawa firmowego:
1) Zasada prawdziwoci firmy:
* Konieczne jest przedstawienie w firmie danych, ktre s prawdziwe
a) Sensu largo (zasada jasnoci) - przekazywanie informacji na temat przedsibiorcy
b) Sensu stricte - zakaz wprowadzania w bd co do danych zawartych w korpusie firmy i dodatkach
2) Zasada jednoci:
* Przedsibiorca moe obra tylko jedn firm. Firma oddziau osoby prawnej powinna odpowiada firmie zakadu
gwnego i by uzupeniona dodatkiem wskazujcym na miejscowo, w ktrej oddziaa ma siedzib z uyciem
okrelenia oddzia.
* Posiadanie kilku oddziaw nie moe powodowa uznania stosowania kilku firm w ramach jednego
przedsibiorcy.
3) Zasada cigoci:
* Moliwo korzystania z firmy w dotychczasowym lub uzupenionym brzmieniu, jako nastpstwa utrzymania
zarwno dobrej sawy firmy, jak i odpowiedniej relacji ze zdobyta klientel. [art. 438 KC]
* W przypadku utraty czonkowstwa przez wsplnika, ktrego nazwisko byo umieszczone w firmie, spka moe
zachowa w swej firmie nazwisko byego wsplnika tylko za wyraon pisemnie jego zgod, a w razie jago
mierci-za zgod jego maonka i dzieci.
* W przypadku kontynuowania dziaalnoci gospodarczej osoby fizycznej przez inn osob fizyczn bdc jej
nastpc prawnym-zasad t stosuje si odpowiednio.
* W razie przeksztacenia osoby prawnej mona zachowa jej dotychczasow firm z wyjtkiem okrelenia
wskazujcego form prawn osoby prawnej., jeeli ulega ona zmianie.
Spka przeksztacona ma obowizek podawania w nawiasie dawnej firmy obok nowej firmy z dodaniem wyrazu
dawnej. Obowizek ten ciy przez okres co najmniej roku od dnia przeksztacenia.
* Zasada cigoci obligatoryjnej:
13

+ Kto nabywa przedsibiorstwo, moe je nadal prowadzi pod dotychczasow nazw. Powinien jednak umieci
dodatek wskazujcy firm lub nazwisko nabywcy, chyba e strony postanowiy inaczej.
4) Zasada wycznoci:
* Kada nowa firma powinna dostatecznie odrnia si od innych firm przedsibiorcw prowadzcych dziaalno
na tym samym rynku. Rynek mona uj szeroko, jako pewne miejsce, terytorium, na ktrym przedsibiorca
prowadzi dziaalno, oraz wsko, jako tzw. rynek waciwy wyznaczany przez trzy kryteria: terytorialne,
przedmiotowe (rynek produktu) i czasowe.
5) Zasada jawnoci:
* Obowizek wpisu do rejestru oraz oglna dostpno do rejestru przedsibiorcw.
* Wane przy identyfikacji spki, jak i moliwoci kreowania nowych firm przez inne podmioty.
* Na przedsibiorcy spoczywa obowizek zgoszenia firmy do rejestru.
6) Zasada niezbywalnoci:
* Firma nie moe by zbyta. Suy oznaczeniu przedsibiorcw, a nie prowadzonego przedsibiorstwa.
Przedsibiorca moe jednak upowani innego przedsibiorc do korzystania ze swej firmy, jeeli nie wprowadza
to w bd.
3. Firma osoby fizycznej:
- Firm osoby fizycznej jest jej imi i nazwisko.
- Zmiana firmy wymaga ujawnienia w ewidencji.
- Poza korpusem skadajcym si z imienia i nazwiska moliwe jest uywanie dodatkw.
Art. 434 wskazuje na przykadowe dodatki w postaci umieszczenia w firmie pseudonimu, okrel wskazujcych na
przedmiot dziaalnoci oraz innych okrele dowolnie obranych.
4. Firma osoby prawne i jednostki organizacyjnej nieposiadajcej osobowoci prawnej, ale posiadajcej zdolno
prawn:
- Firm tych podmiotw jest ich nazwa. Firma jest kwalifikowana nazw z tego wzgldu, e uzyskanie statusu
przedsibiorcy "wprowadza" nazw w krg zasad obowizujcych przy konstruowaniu, uywaniu, ale i ochronie
prawa do firmy.
- Firma powinna skada si z korpusu i dodatkw.
- Do obligatoryjnych skadnikw treci firmy przedsibiorcw nie bdcych osobami fizycznymi naley: okrelenie
formy prawnej, ktra moe by podana w skrcie. Firma moe zawiera okrelenie przedmiotu dziaalnoci, siedziby
oraz okrelenia dowolnie obrane. Dowolno nie moe oznacza zupenej swobody w tym zakresie, gdy podstawowe
znaczenie maj tu zasady prawa firmowego.
- Firma nie moe wprowadza w bd.
- Firma przedsibiorcy skada si z:
a) Korpusu:
*Stanowi on podstawowy trzon firmy, w przypadku osb fizycznych i prawnych jest obligatoryjnie okrelony, w
przypadku spek kapitaowych moe by okrelony dowolnie. Musi skada si z: okrele osobowych (osoby
fizyczne, spki osobowe) oraz rzeczowych, tematycznych, mieszanych, osobowych (osoby prawne). Korpus
identyfikuje przedsibiorc.
b) Dodatkw:
* Dodatki stanowi element uzupeniajcy korpusu. Dziel si na:
+ obligatoryjne -wskazuj, w przypadku osb prawnych, na form przedsibiorcy
+ fakultatywne -wskazuj na inne elementy, tj. przedmiot dziaalnoci, siedzib
- Firmy spek moemy podzieli:
1) Firmy pierwotne - wystpuj w zwizku ze swoim pierwotnym brzmieniem ustalonym w aktach zaoycielskich
przedsibiorcw.
Firmy pochodne - wystpuj, gdy w wyniku zmiany nazwiska firmie dochodzi do zmiany treci pierwotnie
zarejestrowanej firmy lub gdy jest obrana przez poprzednikw prawnych.
2) Firmy proste- skadaj si tylko z korpusu i obligatoryjnych dodatkw okrelonych przez przepisy.
Firmy zoone- skadaj si z korpusu oraz nieobligatoryjnych dodatkw.
3) Firmy osobowe- podstawowym elementem korpusu s nazwiska wsplnikw osb Fizycznych lub nazwy bd
firmy wsplnikw osb prawnych
Firmy rzeczowe- zasadniczym elementem korpusu jest uycie okrelenia rzeczy lub przedmiotu prowadzonej
dziaalnoci.
Firmy fantazyjne- elementem korpusu s dowolne sowa niebdce ani okreleniem rzeczy ani osoby.
Firmy kombinowane- elementem korpusu jest kombinacja wyej wymienionych elementw.
- KSH wprowadza szczegowe zasady konstruowania firm spek osobowych i kapitaowych:
* spka jawna - zawiera nazwiska lub firmy wszystkich wsplnikw albo te nazwisko albo firm jednego lub kilku
wsplnikw oraz dodatkowe oznaczenie "spka jawna".
* spka partnerska - nazwisko co najmniej jednego partnera, dodatkowe oznaczenie "i partner" bd "i partnerzy" albo
"spka partnerska" oraz okrelenie wolnego zawodu wykonywanego w spce
14

* spka komandytowa - nazwisko lub nazwa (firma) jednego lub kilku komplementariuszy oraz dodatek "spka
komandytowa"
* spka komandytowo-akcyjna - nazwisko ewentualnie nazwa (firma) jednego lub kilku komplementariuszy oraz
dodatkowe oznaczenie :spka komandytowo-akcyjna"
* spka z o.o. i akcyjna - moe by obrana dowolnie, musi zawiera dodatek spka z o.o. / spka akcyjna
5. Ochrona prawa do nazwy i firmy:
- W myl art. 24 KC, ochrona przysuguje przed bezprawnym naruszeniem lub zagroeniem dobra osobistego, ma
zastosowanie do ochrony nazwy kadego podmiotu, ktry nie posiada statusu przedsibiorcy w rozumieniu art. 43 1
KC, a zatem w sytuacji, gdy nazwa danego podmiotu nie jest firm.
- Art. 4310 KC przewiduje zasad domniemania bezprawnoci dziaa naruszajcych ( zagraajcych ) prawo do firmy.
Ciar dowodu braku bezprawnoci dziaania spoczywa na pozwanym, ktremu zarzucono naruszenie prawa do firmy.
- Przedsibiorca, ktrego prawo do firmy zostao zagroone cudzym dziaaniem, ma okrelone roszczenie.
Wystarczajc przesank jest wystpienie zagroenia. Moe on da zaniechania takiego dziaania.
Odpowiedzialno z tytuu takiego zagroenia jest niezalena od winy.
- W przypadku dokonanego naruszenia przedsibiorca moe da take:
a) usunicia skutkw naruszenia prawa do firmy
b) zoenia owiadczenia w odpowiedniej formie i treci
c) naprawienia szkody majtkowej na zasadach oglnych
d) wydania korzyci przez osob, ktra dopucia si naruszenia
6. Ochrona oznaczenia przedsibiorcw:
- Zgodnie z art. 5 ZNKU (ustawa obejmuje swym zakresem podmiotowym przedsibiorcw tj. osoby prowadzce
dziaalno gospodarcz, oraz przedstawicieli wolnych zawodw), oznaczenie przedsibiorstwa powinno by takie,
aby nie wprowadzao w bd co do jego tosamoci przez uywanie firmy, goda, nazwy, skrtu literowego lub innego
charakterystycznego symbolu wczeniej uywanego zgodnie z prawem do oznaczenia innego przedsibiorstwa.
- Jednake spka, ktra bdc zaoycielem innej spki, wyrazia zgod na uywanie przez ni zblionej nazwy, nie
moe po zbyciu udziaw da zaniechania dalszego uywania nazwy zblionej zaoonej spki.
- Ciar dowodu istnienia przesanki niebezpieczestwa wprowadzenia odbiorcw w bd co do tosamoci
przedsibiorstw spoczywa na przedsibiorcy, ktry domaga si ochrony prawa do nazwy swojego przedsibiorstwa.
- Zgodnie z art. 18a ZNKU w szczeglnych przypadkach, gdy niebezpieczestwo wprowadzania w bd spowodowane
jest brakiem prawdziwoci oznacze, ciar dowodu wskazania prawdziwoci oznacze spoczywa na osobie, ktrej
zarzuca si czyn nieuczciwej konkurencji zwizany z wprowadzaniem bd.
- W przypadku dokonania czynu nieuczciwej konkurencji przedsibiorca, ktrego interes zosta zagroony lub
naruszony, moe da:
1) zaniechania niedozwolonych dziaa
2) usunicia skutkw niedozwolonych dziaa
3) zoenia owiadcze ( jednokrotnego lub wielokrotnych ) w odpowiedniej formie i treci
4) naprawienia szkody na zasadach oglnych
Dla skutecznego dochodzenia niezbdne jest:
* powstanie szkody
* zwizek przyczynowy pomidzy szkod a czynem niedozwolonym
* istnienie winy po stronie sprawcy
Wysoko odszkodowania obejmuje zarwno poniesion strat jak i utracone korzyci
5)wydanie bezpodstawnie uzyskanych korzyci ( na podstawie przepisw o bezpodstawnym wzbogaceniu)
Musz by spenione przesanki:
* uzyskanie korzyci majtkowej ( wzbogacenie) po stronie dokonujcego czynu nieuczciwej konkurencji
* wzbogacenie musi by bez podstawy prawnej
* wzbogacenie musi nastpi kosztem innej osoby
* wzbogacenie i zuboenie musz by wynikiem tego samego zdarzenia
6) zasadzenia nawizki, czyli odpowiedniej sumy pieninej na okrelony cel spoeczny, zwizany ze wspieraniem
kultury polskiej lub ochron dziedzictwa narodowego, jeeli czyn nieuczciwej konkurencji by zawiniony.
XII CZYNNOCI PRZEDSIEBIORCW:
Dziaanie przedsibiorcy jest okrelonym typem zdarze cywilnoprawnych. Na pojcie dziaania skadaj si czynnoci
prawne (reprezentacja) i inne czynnoci (prowadzenie spraw, zarzd).
I. Zarzdzanie: (prowadzenie spraw, kierowanie)

15

- Sprawowanie zarzdu wie si z prawami i obowizkami przysugujcymi okrelonym podmiotom, ktre polegaj na
kompetencji dokonywania - w granicach okrelonych przepisami - rozporzdze i zacigania zobowiza wzgldem
podlegych zarzdowi przedmiotw majtkowych.
- Zarzd charakteryzuje:
a) dziaanie w sferze praw innej osoby (poczone ewentualnie z dziaaniem we wasnej sferze prawnej)
b) dziaanie w cudzym imieniu
c) udzielanie upowanienia do dziaania poczone z obowizkiem dziaania zarzdcy
- Zarzdzanie jest pewnym procesem polegajcym na wydawaniu decyzji, opinii, podejmowaniu uchwa, organizowaniu
dziaalnoci przedsibiorcy w ten sposb, aby byy one zgodne z przedmiotem dziaania przedsibiorcy w celu
osignicia najlepszych wynikw gospodarczych.
Pojcie to obejmuje co do zasady, te czynnoci, ktre nie maj charakteru czynnoci prawnych (owiadczanych na
zewntrz) - maj charakter czynnoci faktycznych.
Naley wyczy ze sfery zarzdzania przedsibiorc te wszystkie czynnoci bdce poleceniami kierowniczymi.
- Proces zarzdzania realizowany jest przez jednoosobowe lub wieloosobowe podejmowanie decyzji, czsto z
uwzgldnieniem decyzji innych organw w onie osoby prawnej, a czsto z koniecznoci uwzgldnienia decyzji
organw usytuowanych poza osoba prawn.
- Czynnoci zarzdzania maj charakter wewntrzny.
1. Zasady podejmowania decyzji i uchwa:
- Podejmowanie uchwa bdzie zbiorow czynnoci prawn, na ktr skadaj si owiadczenia woli osb gosujcych
za uchwa.
- Gdy organ jest jednoosobowy to podejmowane decyzje mog mie posta jednoosobowych uchwa, zarzdze. Organy
kolegialne podejmuj uchway wikszoci gosw.
- Zasada majoryzacji - wola wikszoci decyduje wbrew woli mniejszoci, a uchwaa podjta wikszoci gosw na
zewntrz traktowana jest jakby bya podjta jednomylnie.
- Zwyka wikszo gosw - za uchwa opowiada si wicej gosw ni przeciwko niej, gosy wstrzymujce i
niewane nie s brane pod uwag przy obliczaniu gosw.
- Bezwzgldna wikszo gosw - za uchwa opowie si wicej ni 50% gosw (a nie 50% + 1 gos). Gosy
wstrzymujce si i niewane traktuje si, jakby byy oddane przeciwko uchwale.
- Wikszo kwalifikowana - wikszo surowsza ni bezwzgldna, co znajduje wyraz w okreleniu procentowym np.
75%, czy uamkowym np. 3/4
Jednomylno - najdalej posunita forma wikszoci kwalifikowanej. Wystpuje gdy statut (umowa) tak stanowi lub
gdy organ jest jednoosobowy.
- Wikszo od oglnej liczby czonkw organu - przy obliczaniu gosw trzeba odnie si do penego skadu organu.
- Wikszo gosw oddanych - liczy si tylko gosy oddane. Nie gosujcych traktuje si jakby byli nieobecni, a
wstrzymujcych si-jakby byli przeciwko uchwale.
- Gosy obecne - wikszo oblicza si tylko w odniesieniu do osb obecnych na gosowaniu.
- Kworum - okrelona liczba osb lub reprezentowana cz kapitau zakadowego, ktra musi wzi udzia w
posiedzeniu albo akcie gosowania.
- Gosowanie jawne - polega na podniesieniu rki, powstaniu itp. Jeeli gosuje si udziaami (akcjami), naley okaza
(okreli) liczb gosw, jaka jest w posiadaniu czonka organu.
- Gosowanie tajne - zarzdza si w przypadkach przewidzianych w przepisach ustaw, statutach czy na podstawie
regulaminu, umoliwiajcych danie takiego gosowania, choby na danie jednego z obecnych-akt gosowania nie
moe by znany innym czonkom organu.
II. Reprezentacja:
- Zastpca poredni - dziaa we wasnym imieniu ale na cudzy rachunek. Skutki prawne czynnoci takiego zastpstwa
realizuj si w jego osobie, a nabyte prawa i obowizki musi on przenie na osob, na ktrej rachunek dziaa.
Zastpstwo bezporednie- przedstawicielstwo (ustawowe i penomocnictwo)
- Przedstawicielstwo - jedna osoba (przedstawiciel) dokonuje w imieniu drugiej osoby (reprezentanta) czynnoci
prawnej, a czynno ta, jeeli mieci si w granicach upowanienia do dziaania w cudzym imieniu (umocowanie),
pociga za sob skutki bezporednio dla reprezentowanego.
- Reprezentacj mona podzieli na:
a) sensu largo - dotyczy wystpowania we wszelkich stosunkach prawnych z zakresu prawa cywilnego,
administracyjnego, pracy oraz innych gazi prawa (czynnoci faktyczne, prawne, organizacyjne)
Czynnoci nie majce charakteru cywilnoprawnego: ujawnianie stanowiska przedsibiorcy na zewntrz,
skadanie odpowiednich owiadcze, wyjanie przed organami wadzy, organami administracji pastwowej,
organizacjami spoecznymi, wystpowanie przed organami zwierzchnimi bd nadzorczymi, przed osobami
trzecimi i organami orzekajcymi.
b) sensu stricte - dotyczy tylko skadania (reprezentacja czynna) lub przyjmowania (reprezentacja bierna)
owiadcze woli w stosunkach cywilnoprawnych.
Moe by wykonywana przez organy osb prawnych, jak i przez przedstawicieli.
16

Reprezentacja moe mie charakter jednoosobowej lub cznej( polega na cznym wystpowaniu przy
dokonywaniu czynnoci prawnych.
XIII ZASADY WYSTPOWANIA PRZEDSIBIORCW W OBROCIE:
1.Osoby fizyczne:
1) Uwagi oglne:
- Pena zdolno do czynnoci prawnych - pena zdolno do nabywania praw i zacigania zobowiza w granicach
zdolnoci prawnej, chyba e z przepisw prawa wynikaj ograniczenia.
Ograniczona zdolno do czynnoci prawnych- osoby, ktre ukoczyy 13 lat, osoby ubezwasnowolnione czciowo,
dla ktrych ustanowiono doradc tymczasowego w postpowaniu o ich ubezwasnowolnienie. Ubezwasnowolnienie
czciowe moe mie miejsc, jeeli osoba jest penoletnia, ale z powodu choroby psychicznej, niedorozwoju
umysowego, innego rodzaju zaburze psychicznych, w szczeglnoci alkoholizmu lub narkomanii, potrzebuje
pomocy w prowadzeniu spraw, a nie wystpuj przesanki do jej ubezwasnowolnienia cakowitego. Dla osb tych
ustanawia si kuratora, ktry jest przedstawicielem ustawowym takiej osoby. Rodzice s przedstawicielami
ustawowymi osoby, ktra nie ukoczya 13 lat. Przedstawicielem ustawowym moe by tez doradca
tymczasowy, jeeli zostanie ustanowiony.
- Jeeli do ewidencji zostanie zgoszony wniosek o wpis przez osob ograniczon w zdolnoci do czynnoci prawnych, a
czynno taka zostanie zaaprobowana przez rodzicw lub kuratora, osoba taka powinna zosta zapisana jako
przedsibiorca. Nie mona wykreli z ewidencji tej osoby, ktra zostaa ubezwasnowolniona czciowo, a wczeniej
bya przedsibiorc.
- W przypadku dokonywania czynnoci prawnych polegajcych na zacigniciu zobowizania lub rozporzdzeniu
prawem potrzebna jest zgoda przedstawiciela ustawowego. Wano umowy, ktra zostaa zawarta przez osob
ograniczon w zdolnoci do czynnoci prawnych bez wyranej zgody, zaley od potwierdzenia umowy przez tego
przedstawiciela (negotium claudicans) Wystpuje stan bezskutecznoci zawieszonej. W przypadku potwierdzenia
umowa staje si wana od chwili jej zawarcia (ex tunc).
Osoba ograniczona w zdolnoci do czynnoci prawnych moe rozporzdza bez zgody przedstawiciela ustawowego
swym zarobkiem chyba e sd opiekuczy z wanych powodw postanowi inaczej.
- Brak zdolnoci do czynnoci prawnych- osoba fizyczna jej nie ma, jeeli nie ukoczya 13 lat albo zostaa
ubezwasnowolniona cakowicie. Osoby te pozostaj pod wadz rodzicielsk lub ustanawia si dla nich opiekuna
(ubezwasnowolnienie). Czynnoci dokonane przez nie s cakowicie niewane-nie mog oni by przedsibiorcami.
- Zdolno do bycia przedsibiorc maj osoby fizyczne majce pen zdolno do czynnoci prawnych lub bdce w tej
zdolnoci ograniczone (podmiotowo gospodarcza).
- Zastpowanie podmiotw moe mie dwojakie przyczyny: w przypadku przedstawicielstwa ustawowego osoby
fizycznej wie si to z kuratel lub wadz rodzicielsk, natomiast w przypadku penomocnika jest to dziaanie na
podstawie swobodnej decyzji mocodawcy, ktry umocowuje dan osob do dokonania okrelonej czynnoci prawnej
(art. 97 KC)
2) Przedstawicielstwo:
- rdem przedstawicielstwa ustawowego s okrelone w ustawie stosunki prawne lub wydane na podstawie ustawy
orzeczenia sdowe.
* osb fizycznych - rodzice dziecka, kurator ustanowiony przez sd
* wsplnikw spki cywilnej - wsplnik umocowany do reprezentacji
* spka jawna - wsplnicy
* spka partnerska - partnerzy
* spka komandytowa (komandytowo-akcyjna) - komplementariusze
Podmiotem dokonujcym czynnoci prawnej jest przedstawiciel. Wady owiadczenia woli, dobra i za wiara, wina lub
jej brak-oceniane s na podstawie okolicznoci dotyczcych przedstawiciela.
3) Penomocnictwo:
- Penomocnictwo moe by udzielone w sposb wyrany lub dorozumiany( sposb udzielania opiera si nie na
wyranych stwierdzeniach, ale wycigane s wnioski z zachowa osoby, z odczytania jej intencji)
- Penomocnictwo oglne - obejmuje umocowanie do czynnoci zwykego zarzdu. S to te czynnoci, ktre w
normalnym toku dziaalnoci podmiotu zapewniaj ich prawidowy przebieg.
To co naley do czynnoci zwykego zarzdu zaley od wielu czynnikw np. od rozmiarw prowadzonej
dziaalnoci gospodarczej, liczby powiza kooperacyjnych.
- Penomocnictwo rodzajowe - obejmuje umocowanie do czynnoci okrelonego rodzaju, take przekraczajce zakres
zwykego zarzdu, chyba e ustawa wymaga penomocnictwa szczeglnego.
Powinien zosta dookrelony rodzaj, typ dokonywanych czynnoci prawnych np. sprzeda towarw, dzierawa
nieruchomoci (kilku). Odnosi si to do pewnego typu czynnoci, a nie tylko jednej, bardzo konkretnej.
17

- Penomocnictwo do dokonania poszczeglnej czynnoci - umocowanie do dokonania konkretnej, z gry okrelonej

czynnoci prawnej.
- Penomocnictwo gwne - udzielane przez mocodawc.
Penomocnictwo substytucyjne - dalsze penomocnictwo, udzielane przez penomocnika w imieniu i ze skutkiem dla
mocodawcy.
- Penomocnictwo jednoosobowe/penomocnictwo czne.
2.Osoby prawne:
1) Powstanie:
- Posiadaj zdolno prawn od chwili ich powstania.
- KC przyjmuje normatywny sposb tworzenia osb prawnych (osobami prawnymi s Skarb Pastwa oraz te jednostki
organizacyjne, ktrym przepisy szczeglne przyznaj osobowo prawn).
- Jednostka organizacyjna uzyskuje osobowo prawn z chwil wpisu do rejestru, chyba e przepisy szczeglne
stanowi inaczej. Z chwil powstania osoba prawna ma zdolno prawn i zdolno do czynnoci prawnych. Co do
zasady osoba prawna z chwil wpisu do rejestru staje si przedsibiorc (automatycznie albo po spenieniu warunkw
ustawowych).
- Moemy wyrni osoby prawne typu:
a)korporacyjnego (substratem s czonkowie) np. stowarzyszenia
b) zakadowego (substratem jest majtek) np. fundacja
c) mieszane np. spdzielnia, przedsibiorstwo pastwowe
a) pastwowe
b)prywatne
c) not for profit
d) non profit
2) Organy:
- Osoba prawna dziaa przez swoje organy w sposb okrelony w ustawie i opartym na niej statucie (art. 38 KC) - teoria
organw
- Osoba prawna moe by zastpowana przez penomocnikw, przedstawicieli ustawowych, a take w odniesieniu do
przedsibiorcw, podlegajcych wpisowi do rejestru przedsibiorcw - przez prokurenta.
- Przez organ naley rozumie stay, niezbdny, ustrojowy skadnik osoby prawnej, ktry tworz osoby fizyczne
(wyjtek NFI i fundusze inwestycyjne), objawiajcy wol osoby prawnej i umoliwiajcy dziaanie tej osobie w
ramach jej zdolnoci prawnej.
- Przedstawiciel ustawowy, penomocnik, prokurent - ich czynnoci sprowadzaj sie zasadniczo do dokonywania
czynnoci prawnych.
- Teori organw w prawie polskim ksztatuj nastpujce aspekty:
a) Powzicie i objawienie przez organ woli osoby prawnej
* osoba prawna, aby moga dziaa musi posiada wol; z prawnego punktu widzenia wola osoby fizycznej organu stanowi wol osoby prawnej
b) Udzia osb fizycznych w dziaalnoci organu.
* Organ osoby prawnej tworz osoby fizyczne (jednoosobowo lub kolegialnie).
* Funkcje organw mog by penione tylko przez osoby fizyczne majce pen zdolno do czynnoci
prawnych.
c) Uznanie organu za konieczny skadnik osoby prawnej.
* Organ jest trwale wpisany w struktur osoby prawnej. Bez organu osoba prawna nie moe istnie.
* Pozbawienie osb prawnych organu na dusz met powodowao by, e w konsekwencji nie mogaby by
realizowana jej zdolno do czynnoci prawnej i nie moga by ona uczestniczy w obrocie.
* Jeeli osoba prawna nie moe prowadzi swoich spraw z braku powoanych do tego organw, sd ustanawia
przedstawiciela ustawowego - kuratora.
d) Negacja podmiotowoci prawnej organu.
* Wola osoby prawnej objawiana jest na zewntrz przez jej organy. Organ nie jest nigdy samoistnym
podmiotem prawa, nie moe nigdy sta si samodzielnym podmiotem stosunku cywilnoprawnego.
e) Zdolno do czynnoci prawnych organu.
* Zdolno do czynnoci prawnych osoby prawnej jest realizowana przez jej organy. Zdolno ta jest atrybutem
osoby prawnej, a nie organu. Organ takiej zdolnoci posiada nie moe, gdy nie jest samodzielnym
podmiotem stosunku prawnego.
* Realizacja nastpuje ex lege od momentu posiadania organw.
* art. 42 KC - czasowa niemono prowadzenia spraw osoby prawnej powoduje ustanowienie dla niej kuratora,
ktry powinien albo doprowadzi do powoania organw, albo do likwidacji osoby prawnej. Do czasu
powoania organw lub likwidacji osoby prawnej kurator moe dokonywa wszelkich czynnoci w zakresie
18

kompetencji organw. (poza kuratorem przedstawicielem ustawowym jest likwidator, syndyk, zarzdca
komisaryczny).
f) Zakres kompetencji organw osoby prawnej.
*Sposb dokonywania dziaa przez osob prawn okrelony jest w ustawie i opartym na niej statucie.
* Zakres umocowania organw do dziaania odpowiada zdolnoci prawnej osoby prawnej.
* Zdolno prawna osoby prawnej wyznacza maksymalne granice monoci dziaania organw.
Zakres dziaania organu bdzie odpowiada zdolnoci prawnej osoby prawnej, o ile osoba posiada tylko i
wycznie jeden organ i poprzez ten organ dokonuje wszystkich dziaa.
* Upowanienie do dziaania organw jest cile zwizane ze zdolnoci prawn osoby prawnej, upowanienie
to nie ma charakteru podmiotowego, bowiem dotyczy tej samej osoby prawnej i jest rozpatrywane w zakresie
zdolnoci prawnej.
- Z teorii organw wynika, e:
1) Traktowanie wad owiadczenia woli osb fizycznych tworzcych organ za wady owiadczenia woli osoby prawnej
2) Przyjcie, e dobra lub za wiara osb fizycznych tworzcych organ przypisana jest do osoby prawnej.
3) W sferze odpowiedzialnoci odszkodowawczej, zarwno kontraktowej, jak i deliktowej, powstanie
odpowiedzialnoci w wyniku dziaania (zaniechania) organw traktowane jest jak nastpstwo czynu wasnego, a nie
cudzego.
3) Przedstawiciel ustawowy:
- Pozostaje poza struktur osoby prawnej, jest samodzielnym podmiotem prawa.
Mamy dwa podmioty: przedstawiciela ustawowego i reprezentowanego.
- Przedstawiciel ustawowy objawia sw wol, ale dziaa w cudzym imieniu. Jego owiadczenia woli stanowi odrbne
owiadczenia woli.(dwch przedstawicieli to dwa owiadczenia woli a nie uchwaa).
- Moe dokonywa tylko czynnoci prawne. art. 95 KC. Tylko wystpowanie w imieniu (sfera przyjmowania i skadania
owiadcze woli)
- Osoba prawna wskutek dziaania wasnego moe sama ponosi odpowiedzialno deliktow. Wina osb fizycznych,
tworzcych organ, i skutki czynu niedozwolonego przypisane s bezporednio osobie prawnej, natomiast przy
popenieniu czynu niedozwolonego przez przedstawiciela brak jest podstaw do przypisania winy bezporednio osobie
prawnej. Przy przedstawicielstwie dobra i za wiara jest rozpatrywana tylko po stronie przedstawiciela jako odrbnego
podmiotu prawa.
- Kuratora dla osb prawnych ustanawia si do prowadzenia czynnoci procesowych w przypadku gdy (KPC, KSH):
a) W postpowaniu zmierzajcym do uchylenia lub stwierdzenia niewanoci uchway wsplnikw sp. z o.o. lub
uchway walnego zgromadzenia spki akcyjnej
* Tylko gdy zarzd nie moe reprezentowa spki i gdy brak uchway wsplnikw o ustanowieniu osobnego
penomocnictwa.
* Ustanawia sd waciwy do rozstrzygnicia powdztwa.
b) Dla strony niemajcej organu powoanego do jej reprezentowania przez sd na wniosek strony przeciwnej, jeeli
strona ta podejmie przeciwko drugiej czynno procesow niecierpic zwoki
* Gdy organu osoby prawnej w ogle nie powoano, ale rwnie wtedy, gdy organ ten nie moe reprezentowa
tej osoby np. z powodu niezdolnoci procesowej lub nieobecnoci.
- Kurator jest powoywany przez sd rejestrowy, rwnie wtedy, gdy osoba prawna wpisana do rejestru przedsibiorcw
nie wykonuje obowizkw okrelonych w art. 24 ust. 1 KrRejSU
- Do innych przedstawicieli ustawowych moemy zaliczy: likwidatorw; w przedsibiorstwach pastwowych
(zarzdca, zarzdca komisaryczny, tymczasowy kierownik, reprezentant upadego).
- Kreowanie przedstawicielstwa ustawowego nie musi nalee do kompetencji sdu np. akt administracyjny (zastpca
komisaryczny), uchwaa (tymczasowy kierownik), umowa (zarzdca).
- Granice umocowania: przedstawiciel ustawowy jest zazwyczaj reprezentantem podmiotu w zakresie wyznaczonym ze
wzgldu na niezdolno do samodzielnego dziaania osoby prawnej. Reprezentowany nie ma z reguy wpywu na
ustanowienie i wybr osoby przedstawiciela ustawowego.
4) Penomocnicy:
- Penomocnicy dokonuj czynnoci prawnych w imieniu osb prawnych.
- Penomocnictwo domniemane(ustawowe) - osob czynn w lokalu przedsibiorstwa przeznaczonym do obsugiwania
publicznoci poczytuje si w razie wtpliwoci za umocowan do dokonywania czynnoci prawnych, ktre zazwyczaj
bywaj dokonywane z osobami korzystajcymi z usug tego przedsibiorstwa (art. 97 KC)
Przesanki:
a) Czynno powinna by dokonana w lokalu przedsibiorstwa (biuro, plac na ktrym skadany jest towar,
magazyn).
b) Lokal musi by przeznaczony do obsugiwania publicznoci.
c) Musz istnie uzasadnione wtpliwoci co do umocowania osoby czynnej w lokalu.
d) Czynno prawna mieci si w granicach umocowania (chodzi o czynnoci ktre bywaj zazwyczaj dokonywane
z klientami).
19

- W zalenoci od rozstrzygni ustawowych lub przepisw statutw, udzielanie penomocnictwa moe odbywa si
jednoosobowo, cznie na podstawie ustawy lub na podstawie regu wynikajcych z norm regulujcych sposb
reprezentacji osoby prawnej. Penomocnicy mog wystpowa rwnie cznie.
- Jeeli penomocnikiem jest osoba prawna owiadczenie woli umocowanego powinno przewidywa, kto w jej imieniu
bdzie dokonywa okrelonych czynnoci. Osoba, ktra zostaa wyznaczona, dzia w imieniu osoby prawnej.
5) Prokura:
- Przedsibiorcy - osoby prawne mog by reprezentowani rwnie przez prokurentw. Prokura jest
dostpna dla wszystkich przedsibiorcw prowadzcych przedsibiorstwo o ile s wpisani do rejestru.
- Prokura jest penomocnictwem szczeglnego rodzaju, o z gry okrelonym ustawowo zakresie
umocowania.
- Szczeglne cechy prokury:
* mog j ustanowi tylko przedsibiorcy w rozumieniu przepisw Kodeksu cywilnego w zakresie
czynnoci zwizanych z prowadzeniem przedsibiorstwa
* czynnoci prawne moliwe do dokonania przez prokurenta musza si wiza z prowadzeniem
przedsibiorstwa
* prokura jest wpisywana do rejestru
* niemona ograniczy prokury ze skutkiem prawnym wobec osb trzecich, chyba e przepis
szczeglny stanowi inaczej
- Ustanowienie i udzielenie prokury:
* Udzielenie prokury nastpuje przez jednostronn czynno prawn-owiadczenie woli przedsibiorcy.
Udzielenie prokury moe by nastpstwem jej ustanowienia, albo te jeeli ustanowienie odbywa si
w obecnoci przyszego prokurenta, mog to by momenty tosame. Legitymacj do udzielenia prokury ma kady
przedsibiorca w zwizku z prowadzeniem przedsibiorstwa.
* Prokura powinna by pod rygorem niewanoci udzielona na pimie.
* Legitymacj czynn do udzielenia prokury maj:
- W spce jawnej- w stosunkach zewntrznych ma kady wsplnik uprawniony do reprezentowania spki. W
stosunkach wewntrznych ustanowienie prokury wymaga zgody wszystkich wsplnikw majcych prawo
prowadzenia spraw spki.
- W spce partnerskiej - tj. w spce jawnej; jeeli ustanowiony jest zarzd, prokura jest ustanawiana i udzielana
wedug zasad obowizujcych w sp. z o.o.
- W spce komandytowej - tj. w spce jawnej; w stosunkach zewntrznych kady komplementariusz majcy
prawo reprezentowania spki, a w stosunkach wewntrznych potrzebna jest zgoda wszystkich
komplementariuszy majcych prawo do prowadzenia spraw spki.
- W spce komandytowo-akcyjnej - jak wyej
- W sp. z o.o. - powoanie prokurenta wymaga zgody wszystkich czonkw zarzdu, tj. musi by podjta stosowna
uchwaa. Umowa spki moe stanowi inaczej.
Umowa spki moe przewidywa reprezentacje czn, polegajc na wspdziaaniu, np. czonka zarzdu z
penomocnikiem, dwch penomocnikw, dwch prokurentw czy prokurenta i penomocnika. Jeeli umowa
spki nie zawiera adnych postanowie w tym wzgldzie, do skadania owiadcze woli w imieniu spki
wymagane jest wspdziaanie dwch czonkw zarzdu lub czonka zarzdu cznie z prokurentem.
Jeeli zostanie udzielona prokura zgodnie z zasadami reprezentacji spki z o.o., a wbrew czy z
ominiciem zgody wszystkich czonkw zarzdu, to takie dziaanie bdzie wane i skuteczne wobec osb
trzecich, a udzielajcy prokury ponosz odpowiedzialno wobec spki.
- W spce akcyjnej - udzielenie prokury naley do kompetencji zarzdu; analogicznie jak w spce z o.o.
* Nie moe udzieli prokury spka cywilna, spka w organizacji, przedsibiorca w likwidacji lub gdy ogoszono jego
upado.
Poprzez przeksztacenie przedsibiorcy prokura wygasa.
Wygasa ona wskutek wykrelenia przedsibiorcy z rejestru.
Prokura ustanowiona przed otwarciem likwidacji, ogoszeniem upadoci, czy przeksztaceniem przedsibiorcy
wygasa.
Prokury mona udzieli podczas trwania postpowania ukadowego za zgod nadzorcy wyznaczonego przez sd.
* Prokurentem moe by tylko osoba posiadajca pen zdolno do czynnoci prawnych (wyjtek NFI).
* Przy prokurze wystpuj dwa stosunki prawne: zewntrzny - midzy prokurentem a osobami trzecimi - i wewntrzny
- midzy przedsibiorcami a prokurentem.
* Prokura moe by udzielona bez wewntrznego stosunku prawnego, regulujcego podstaw dziaalnoci prokurenta
w imieniu przedsibiorcy.
* Udzielenie prokury moe odbywa si tylko na pimie pod rygorem niewanoci. Nawet jeeli wymagana jest forma
szczeglna do dokonania czynnoci prawnej, nie jest konieczne jej zastosowanie przy udzielaniu prokury.
* Prokurent moe odmwi przyjcia prokury, zawiadamiajc o tym przedsibiorc jej udzielajcego i sad rejestrowy.
Moe rwnie si jej zrzec.
* Udzielenie prokury (podobnie jak jej wyganicie) powinno by zgoszone do rejestru przedsibiorcw.
20

* Wpis ma charakter obligatoryjny, ale ma znaczeni deklaratoryjne. Prokura jest skuteczna od chwili jej udzielenia,
tote do czasu wpisania jej do rejestru dowd jej udzielenia jest wystarczajcym potwierdzeniem tego faktu.
* Uprawnionym i zobowizanym do zgoszenia jest przedsibiorca, a cilej osoby uprawnione do jego reprezentacji.
Zgoszenie o udzieleniu prokury powinno okreli jej rodzaj.
O wpisie do rejestru sd powinien powiadomi przedsibiorc i prokurenta. W przypadku udzielenia prokury
cznej powinno si okreli sposb jej wykorzystania.
Do zgoszenia naley doczy wasnorczny podpis zgodnie ze znajdujcymi si w aktach rejestrowych wzorem
podpisu wraz z dopiskiem wskazujcym na prokur, chyba e z treci dokumentu wynika, e dziaa on jako
prokurent. Wzr podpisu powinien by uwierzytelniony notarialnie lub zoony przed sdzi lub upowanionym
pracownikiem sdu.
- Zakres przedmiotowy prokury:
* Prokura jest penomocnictwem o ustawowo okrelonym zakresie umocowania, szerszym od penomocnictwa
oglnego.
* Prokura dotyczy czynnoci przekraczajcych zakres zwykych czynnoci przedsibiorcy (upowanienie do czynnoci
sdowych i pozasdowych [zawieranie i rozwizywanie umw, w tym umw o prac). Istot prokury jest
dokonywanie czynnoci prawnych, a wic reprezentacja. Akcesoryjne znaczenie ma tu prowadzenie spraw spki.
* Prokura jako szczeglnego rodzaju penomocnictwo odnosi si do pojcia reprezentacji sensu largo.
W ramach prokury nie mona dokonywa czynnoci wicych si z prywatnymi (poza spk) interesami
prokurenta bd takimi interesami przedsibiorcy, ktrego nie s zwizane z prowadzeniem przedsibiorstwa przez
niego.
* Na podstawie udzielonej prokury nie mona: (art. 1093):
a) Zby przedsibiorstwa.
b) Dokona czynnoci prawnej, na podstawie ktrej nastpuje oddanego do czasowego korzystania.
c) Zby nieruchomoci.
d) Obciy nieruchomoci.
* Czynnoci te nie s bezwzgldnie niemoliwe do dokonania przez prokurenta. Poniewa s to czynnoci szczeglnej
wagi dla przedsibiorcy, zezwolenie na ich dokonanie nie wynika bezporednio z przepisw prawa, ale potrzeba do
nich odrbnego umocowania. (penomocnictwo szczeglne, w ktrym naley wyranie okreli rodzaj czynnoci
prawnej penomocnika; potrzebna jest szczeglna forma udzielonego penomocnictwa).
* Prokurent nie moe przenie prokury. Wyczone jest rwnie udzielenie penomocnictwo oglnego.
Prokurent moe jednak udzieli penomocnictwa szczeglnego lub rodzajowego.
Nie mona udzieli prokury podmiotom, ktre maj szerszy zakres umocowania ni prokurent.
- Ograniczenie prokury:
* Szczegln cech prokury jest brak moliwoci ograniczenia prokury ze skutkiem prawnym wobec osb trzecich,
chyba e przepis szczeglny stanowi inaczej [art. 10912 i art. 1095]. Ograniczenie to odnosi si wic do stosunkw
zewntrznych. W stosunkach wewntrznych przedsibiorcy mog ograniczy prokur.
* Istnieje moliwo ustanowienia prokury oddziaowej.
Moe by rozumiana jako ograniczenie terytorialne, czasowe, ale jedynie do zakresu spraw zwizanych z
funkcjonowaniem oddziau.
* Dokonywanie czynnoci prawnej w nastpstwie ograniczenia prokury nie powoduje niewanoci czynnoci prawnej
dokonanej przez prokurenta. Ograniczenie takie ma tylko skutek wewntrzny i moe powodowa odpowiedzialno
prokurenta wobec spki, co pozostaje bez wpywu na wano czynnoci prawnej.
- Legitymacja podmiotowa prokurentw:
* Legitymacja bierna do bycia prokurentem przysuguje osobom fizycznym, ktre maja pen zdolno do czynnoci
prawnych.
Prokurentem moe by tylko osoba fizyczna. Wyjtek to art. 22 ust. 1 NFIU, ktry przyznaje moliwo udzielenia
prokury prokurentowi-osobie prawnej, zarzdzajcej funduszem.
Osoba prawna zarzdzajca bdca prokurentem jednego funduszu nie moe jednoczenie by penomocnikiem
handlowym innego funduszu.
* Prokurentem nie moe by wsplnik spki jawnej, komplementariusz (rwnie wyczeni z prawa reprezentacji
wyrokiem sdowym), partner ( chyba e reprezentacja powierzona jest zarzdowi, wwczas jednak prokurentem nie
moe by ten czonek zarzdu), czonek zarzdu spki akcyjnej i z o.o. (bo zakres umocowania tych osb jest
szerszy od umocowania prokurenta).
* Zasady te naley odnie do wszelkich organw przedsibiorcw o kompetencjach reprezentacyjnych- organy te nie
mog by prokurentami.
* Nie ma ogranicze co do liczby udzielonych prokur.
* Mona udzieli tylko prokury oddzielnej, oddzielnej i cznej, jak rwnie tylko cznej.
* Prokurent nie jest organem przedsibiorcy.
21

- Prokura oddzielna (jednoosobowa), i prokura czna:

* Jednoosobowo spk mog reprezentowa wszyscy wsplnicy (spka jawna), partnerzy, komplementariusze,
czonkowie zarzdu, dyrektor, prokurenci ( dotyczy to rwnie komandytariusz).
* Reprezentacja czna spek moe polega na obowizku wspdziaania co najmniej dwch czonkw zarzdu,
czonka zarzdu i prokurenta, czonka zarzdu i penomocnika, prokurenta i penomocnika, dwch prokurentw, a
take dwch penomocnikw, czy te dyrektora i penomocnika.
* W przypadku skadania owiadcze woli przez dwch czonkw zarzdu mamy do czynienia z bezporednim
owiadczeniem woli dokonanym przez organ. W przypadkach gdy wystpuje czonek zarzdu wraz z prokurentem
lub penomocnikiem, mamy do czynienia z dwoma owiadczeniami woli skadajcymi si na czynno prawn, ale
nie jest to dziaanie organu.
*Prokura oddzielna czynna - polegajca na dokonywaniu czynnoci sdowych pozasdowych, do swej skutecznoci
wymaga wystpowania tylko jednego prokurenta.
* Prokura czna - wystpuje tylko wtedy, gdy ustanowi si kilku prokurentw i zobowie do wsplnego dziaania.
Polega ono na skadaniu owiadcze woli przez co najmniej dwch prokurentw.
* Niezastosowanie si do wymogu reprezentacji cznej - ma miejsce wadliwo dokonanej czynnoci prawnej,
skutkiem takiego dziaania bdzie niewano czynnoci prawnej. Moliwe jest wyznaczenie terminu dokonania
drugiego owiadczenia woli. Przy prokurze cznej nie jest konieczne jednoczesne dziaanie prokurentw.
* Dziaanie z przekroczeniem granic umocowania - ograniczenie takie, w stosunkach zewntrznych, nie wywouje
skutkw prawnych. Jest czynnoci prawn pozostajc w zawieszeniu, ktr przedsibiorca moe potwierdzi.
* Prokura czna nie moe by uwaana za ograniczenie prokury. Stanowi ona jedynie szczegln jej posta, gwnie
w celu zwikszenia kontroli nad dziaalnoci innych prokurentw.
6) Szczeglni penomocnicy osb prawnych:
- Zastpca poredni - dokonuje czynnoci prawnej we wasnym imieniu, ale na cudzy rachunek
- Posaniec - przenosi do adresata owiadczenie woli innej osoby
- Pomocnik - pomaga, uatwia dokonanie czynnoci prawnej (agenci bez udzielonego penomocnictwa, notariusze,
radcowie prawni,, adwokaci,)
- W sferze prowadzenia spraw moe wystpi caa grupa podmiotw, ktre realizowa bd funkcje zarzdcze
(kierowanie, prowadzenie spraw). Do tej grupy moemy zaliczy kierownikw zakadw, filii, oddziaw, quasiorgany (np. konwent doradcw) czy w kocu pracownikw osoby prawnej.
- Powiernicy - stosunek powiernictwa obejmowa moe przekazanie zarzdzania osobie trzeciej, zarzdzanie we
wasnym imieniu i ze skutkiem dla ustanawiajcego powiernictwo (powierzajcego). Dokonane czynnoci prawne
realizowane SA w jego osobie, a nastpnie jest on zobowizany przekaza nabyte prawa na osob, na ktrej rachunek
dziaa, a ta ostatnia powinna zwolnic go z zacignitych zobowiza.
3. Podmioty ustawowe (jednostki organizacyjne niemajce osobowoci prawnej, ktrym przepisy przyznaj
zdolno prawn):
- Art. 331 KC nakazuje do podmiotw ustawowych stosowa odpowiednio przepisy o osobach prawnych.
Te podmioty to m.in. spki osobowe, spki kapitaowe w organizacji, gwne oddziay zagranicznych oddziaw
ubezpiecze oraz wsplnoty mieszkaniowe.
- Wy posadzone s one w :
a) Zdolno prawn.
b) Zdolno do czynnoci prawnych.
c) Zdolno sdow.
d) Wyodrbnienie organizacyjne.
e) Posiadanie odrbnego majtku.
f) Odpowiedzialno majtkiem za wasne zobowizania z jednoczesn subsydiarn odpowiedzialnoci
wsplnikw.
g) Wystpowanie pod wasn firm.
- Art. 81 KSH przewiduje, e spka moe pozywa i by pozywan oraz nabywa prawa i zaciga zobowizania.
Odpowiednie stosowanie przepisw o osobach prawnych to take stosowanie odpowiednio teorii organw. Jeeli
przepis odrbny nie stanowi inaczej, za zobowizania tych jednostek ich czonkowie ponosz odpowiedzialno
subsydiarn. Odpowiedzialno ta powstaje z chwil, gdy jednostka organizacyjna staje si niewypacalna. Dunik jest
niewypacalny jeeli nie wykonuje swoich wymagalnych zobowiza oraz gdy jej zobowizania przekrocz warto jej
majtku, nawet wwczas gdy na bieco zobowizania wykonuje.
- Wszelkie jednostki organizacyjne nieposiadajce osobowoci prawnej, ktrym ustawa przyznaje zdolno prawn,
dziaaj przez swoich czonkw, wsplnikw, ktrzy s przedstawicielami ustawowymi. Ponadto mog by
reprezentowani przez prokurentw i penomocnikw.
XIV OGRANICZENIA PROWADZENIA DZIAALNOCI GOSPODARCZEJ:
22

1. Ograniczenia podmiotowe:
- Spoeczna gospodarka rynkowa oparta na wolnoci dziaalnoci gospodarczej, wasnoci prywatnej oraz solidarnoci,
dialogu, wsppracy partnerw spoecznych stanowi podstaw ustroju gospodarczego Rzeczypospolitej Polskiej (art.
20 Konstytucji RP)
- Podejmowanie i wykonywanie dziaalnoci gospodarczej jest wolne dla kadego na rwnych prawach, z zachowaniem
warunkw okrelonych przepisami prawa (art. 6 SwobGospU).
- Przedsibiorca wykonuje dziaalno gospodarcz na zasadach uczciwej konkurencji i poszanowania dobrych
obyczajw oraz susznych interesw konsumentw (art. 17 SwobGospU).
- Ponad to przedsibiorca jest zobowizany speni okrelone przepisami prawa warunki wykonywania dziaalnoci
gospodarczej, w szczeglnoci dotyczce ochrony przed zagroeniem ycia, zdrowia ludzkiego i moralnoci publicznej
oraz ochrony rodowiska. Innymi ograniczeniami s koncesje i zezwolenia.
- Koncesji wymaga wykonywanie dziaalnoci gospodarczej w zakresie: (art. 46 Swob Gosp U)
a) Poszukiwania lub rozpoznawania z kopalin, wydobywania kopalin ze z, bezzbiornikowego magazynowania
substancji oraz skadowania odpadw w grotworze, w tym w podziemnych wyrobiskach grniczych,
b) Wytwarzania i obrotu materiaami wybuchowymi, broni i amunicj oraz wyrobami i technologia o przeznaczeniu
wojskowym lub policyjnym
c) Wytwarzania, przetwarzania, magazynowania, przesyania, dystrybucji, i obrotu paliwami i energi.
d) Ochrony mienia i osb
e) Rozpowszechniania programw radiowych i telewizyjnych
f) Przewozw lotniczych
- Koncesja - decyzja wydawana na podstawie swobodnego uznania organu koncesyjnego. Wydaje si j na czas
okrelony (od 5 do 50 lat).
- Zezwolenie - wydawane jest, gdy spenione s wszelkie wymagane prawem warunki. Wydawane jest na czas
nieoznaczony.
- Dziaalno regulowana wie si z koniecznoci wpisu do specjalnego rejestru dziaalnoci regulowanej. O tym czy
jest to dziaalno regulowana decyduj przepisy szczeglne. Przedsibiorca skada owiadczenie, e spenia wymg
do wykonywania dziaalnoci regulowanej. Organ prowadzcy rejestr dziaalnoci regulowanej wydaje z urzdu
zawiadczenie o dokonaniu wpisu do rejestru.
- Inne ograniczenia:
* Ze wzgldu na cel prowadzonej dziaalnoci - jeeli ustawy przewiduj dla okrelonego przedsibiorcy spenienie
ustalonego celu, to warunkiem zarwno utworzenia, jak i prawidowego funkcjonowania, jest przewidywanie tego
celu w aktach wewntrznych i jego realizacja (cel gospodarczy, cel zarobkowy).
* Ze wzgldu na skad osobowy - minimum ilociowe skadu zaoycieli przedsibiorcy czy pniejszych uczestnikw
np. w spce jawnej powinno by co najmniej dwch.
* Ze wzgldu na minimum kapitaowe - minimum kapitaowe, umoliwiajce zarwno powstanie, jaki funkcjonowanie
przedsibiorcw (minimalny kapita zakadowy).
* Ze wzgldu na form prawn - nakaz korzystania z okrelonej formy prawnej; zastrzeenia jako jedynej formy
prawnej sp. akcyjnej czy te jednoosobowej sp. Skarbu Pastwa. Jednostki badawczo-rozwojowe mog mie form
tylko spki z o.o.
Jednoosobowa sp. z o.o. nie moe by jednoosobowym zaoycielem spki kapitaowej.
2. Ograniczenia podmiotowe:
- Zakaz czenia okrelonych funkcji z prowadzeniem dziaalnoci gospodarczej lub penieniem funkcji w innych
przedsibiorstwach. Ograniczenia te mog mie ponadto zwizek z zakazem prowadzenia dziaalnoci konkurencyjnej
i udziaem w podmiotach konkurencyjnych.
- Dyrektor przedsibiorstwa pastwowego, jego zastpca, gwny ksigowy, osoby zatrudnione na stanowiskach
rwnorzdnych oraz czonkowie rady pracowniczej nie mog mie udziaw lub akcji przedsibiorcw tworzonych
przez to przedsibiorstwo, a take pozostawa w nich w stosunku pracy ani wiadczy pracy na ich rzecz na podstawie
innego tytuu prawnego. Zakaz ten nie dotyczy czonkowstwa w radach nadzorczych ( art. 42 PPU).
* Osobami zatrudnionymi na stanowisku rwnorzdnym zastpcom i gwnemu ksigowemu s: tymczasowy
kierownik, osoby zatrudnione na stanowiskach podlegych bezporednio dyrektorowi przedsibiorstwa i kierujce
zespoem komrek organizacyjnych stanowicych pion organizacyjny, np. kierownicy zakadw, dziaw.
* Naruszenie zakazw wynikajcych z art. 42 ust 1 PPU jest podstaw do odwoania ze stanowiska dyrektora,
tymczasowego kierownika, zastpcw gwnego ksigowego lub rozwizania stosunku pracy z pozostaymi
osobami.
* Dwie formy prawne, w ktrych uczestnictwo jest zabronione: spka z o.o. i spka akcyjna oraz osiganie statusu
akcjonariusza w spce komandytowo-akcyjnej.
* Naruszenie zakazu przez czonka rady moe prowadzi do tego, e jego stosunek pracy moe zosta rozwizany lub
wypowiedziany. Dotyczy to czasu trwania kadencji oraz roku po jej upywie.
* Dyrektor przedsibiorstwa, jego zastpcy oraz gwny ksigowy w okresie zajmowania swoich stanowisk lub
penienia funkcji nie mog by czonkami zarzdw ( rwnie rad nadzorczych lub komisji rewizyjnych) sp. z o.o.
lub SA.
23

* Dyrektor, zastpcy, gwny ksigowy mog peni funkcje czonka organu spek prawa handlowego, jeeli osoby te
zostay wyznaczone do spki z udziaem Skarbu Pastwa czy innych osb prawnych. Jeeli doszoby do takiego
wyznaczenia to nie powinni oni pobiera z tego tytuu wynagrodzenia, gdy wie si to z realizacj ich funkcji w
przedsibiorstwie pastwowym, w szczeglnoci w zakresie nadzoru nad zainwestowanym majtkiem.
( art. 6 OgrGospU )
- Ustawa z 1997r. o ograniczaniu prowadzenia dziaalnoci gospodarczej przez osoby penice funkcje publiczne
wprowadza zakaz obejmowania okrelonych funkcji dla osb penicych kierownicze stanowiska publiczne:
* Osoby, o ktrych mowa, nie mog:
a) By czonkami zarzdw, rad nadzorczych lub komisji rewizyjnych spek prawa handlowego
b) By zatrudnione lub wykonywa innych zaj w spkach prawa handlowego, ktre mogyby wywoa
podejrzenie o ich stronniczo lub interesowno
c) By czonkami zarzdw, rad nadzorczych lub komisji rewizyjnych spdzielni, z wyjtkiem rad nadzorczych
spdzielni mieszkaniowych
d) By czonkami zarzdw fundacji prowadzcych dziaalno gospodarcz
e) Posiada w spkach prawa handlowego wicej ni 10% akcji lub udziaw przedstawiajcych wicej ni 10 %
kapitau zakadowego- w kadej z tych spek.
f) Prowadzi dziaalnoci gospodarczej na wasny rachunek lub wsplnie z innymi osobami , a take zarzdza taka
dziaalnoci lub by przedstawicielem czy penomocnikiem prowadzeniu takiej dziaalnoci, nie dotyczy to
dziaalnoci wytwrczej w rolnictwie zakresie produkcji rolinnej zwierzcej, w formie i zakresie gospodarstwa
rodzinnego.
* Osoby zajmujce kierownicze stanowiska pastwowe, wymienione s w ustawie z 1981r. o wynagrodzeniu osb
zajmujcych kierownicze stanowiska pastwowe (prezydent RP, Marszaek Sejmu i Senatu, Prezes Rady Ministrw
itd.) Moemy tez wymieni tu sdziw Trybunau Konstytucyjnego. Osoby te rok po zaprzestaniu penienia funkcji
lub zajmowania stanowiska winny wstrzyma si od dziaalnoci wymienionej powyej. Sankcjami jest
odpowiedzialno dyscyplinarna lub naruszenia te stanowi podstaw rozwizania stosunku pracy lub
wypowiedzenia z winy pracownika, albo podstaw odwoania ze stanowiska (wjtowie, burmistrzowie, prezydenci
miast- wyganicie mandatu.
* Wybr lub powoanie do zarzdu , rady nadzorczej lub komisji rewizyjnej s z mocy prawa niewane i nie podlegaj
wpisaniu do waciwego rejestru. Negatywne skutki, rwnie dla spek, w ktrych osoby te miayby
uczestniczy, niezalenie od sankcji, ktre osoby naruszajce zakazy dotykaj w macierzystych podmiotach.
- ustawa o samorzdzie gminnym; ustawa o ograniczeniu prowadzenia dziaalnoci gospodarczej przez osoby penice
funkcje publiczne; ustawa o samorzdzie powiatowym; ustawa o samorzdzie wojewdztwa.
* Radni rady gminy, zarzdu powiatu, sejmiku wojewdztwa nie mog podejmowa dodatkowych zaj ani
otrzymywa darowizn mogcych podway zaufanie wyborcw do wykonywania mandatu, ani te powoywa si
na swj mandat w zwizku z podjtymi dodatkowymi zajciami bd dziaalnoci gospodarcz prowadzon na
wasny rachunek lub wsplnie z innymi osobami. W szczeglnoci radni nie mog prowadzi dziaalnoci
gospodarczej na wasny rachunek lub wsplnie z innymi osobami z wykorzystaniem mienia komunalnego gminy (
powiatu lub wojewdztwa ) ,w ktrej radny uzyska mandat, a take zarzdza tak dziaalnoci lub by
przedstawicielem czy penomocnikiem w prowadzeniu takiej dziaalnoci.
* Jeeli radni powiatu, sejmiku wojewdztwa wczeniej rozpoczli taka dziaalno, to powinni jej zaprzesta w cigu
3 miesicy od dnia zoenia lubowania.
* Nie jest dozwolone posiadanie przez radnego (gminy, powiatu, wojewdztwa) posiadanie pakietu wikszego ni 10 %
udziaw lub akcji w spkach prawa handlowego z udziaem gminnych (powiatowych, wojewdzkich) osb
prawnych lub przedsibiorcw w ktrych uczestnicz takie osoby. Udziay lub akcje przekraczajce ten pakiet
powinny by zbyte przez radnego przed pierwsz sesj rady gminy ( zarzdu powiatu, sejmiku wojewdztwa ), a w
razie niezbycia ich nie uczestnicz one przez okres sprawowania mandatu i w 2 lata po jego wyganiciu w
wykonywaniu przysugujcych im uprawnie.
* Radni, a take ich maonkowie oraz maonkowie wjtw, zastpcw wjtw, sekretarzy, skarbnikw, kierownikw
jednostek organizacyjnych gminy ( powiatu, wojewdztwa ) oraz osb zarzdzajcych i czonkw organw
zarzdzajcych gminnymi ( powiatowymi, wojewdzkimi ) osobami prawnymi nie mog by czonkami wadz
zarzdzajcych, kontrolnych, czy rewizyjnych, nie mog by penomocnikami spek handlowych z udziaem
gminnych ( powiatowych, wojewdzkich) osb prawnych lub przedsibiorcw, w ktrych uczestnicz takie osoby.
* W przypadku gmin sankcj jest niewano tych czynnoci (wyboru lub powoania do tych organw)
W przypadku powiatw i wojewdztw osoby te zobowizane s w cigu trzech miesicy od dnia zoenia
lubowania zrzec si funkcji ,jeeli powoanie lub wybr na stanowisko radnego nastpiy przed rozpoczciem
wykonywania mandatu radnego.
* Radni gminy mog by wyznaczeni do spek kapitaowych jako reprezentanci mienia komunalnego przez
prezydenta, burmistrza lub wjta, z jednoczesnym powiadomieniem rady gminy, ktrej radny jest czonkiem. Nie
mog by wyznaczeni do wicej ni dwch spek . Mog otrzyma wwczas odrbne wynagrodzenie z tytuu
sprawowanych funkcji w organach spek prawa handlowego na zasadach okrelonych w ustawie oz 2000r. o
wynagrodzeniu osb kierujcych niektrymi podmiotami prawnymi.
24

* Radny sejmiku wojewdztwa nie moe wchodzi w stosunki cywilnoprawne w sprawach majtkowych z
wojewdztwem lub wojewdzkimi samorzdowymi jednostkami organizacyjnymi , z wyjtkiem stosunkw
prawnych wynikajcych z korzystania z powszechnie dostpnych usug na warunkach oglnych oraz stosunku
najmu pomieszcze do wasnych celw mieszkaniowych oraz wasnej dziaalnoci gospodarczej oraz dzierawy, a
take innych prawnych form korzystania z nieruchomoci , jeeli najem, dzierawa lub uytkowanie s oparte na
warunkach ustalonych powszechnie dla danego typu czynnoci prawnych.
- Ustawa z 2002r. o Sdzie Najwyszym; Ustawa z 2001r. Prawo o ustroju sdw administracyjnych; Ustawa z 1985 o
prokuraturze.
* Sdzia SN, SA, sdu powszechnego, prokurator nie moe:
a) Pozostawa w innym stosunku subowym lub stosunku pracy, z wyjtkiem zatrudnienia na stanowisku
dydaktycznym, naukowo-dydaktycznym lub naukowym w cznym wymiarze nieprzekraczajcym penego
wymiaru czasu pracy pracownikw zatrudnionych na tych stanowiskach
b) Podejmowa innego zajcia ani sposobu zarobkowania , ktre przeszkadzao by w penieniu jego obowizkw
lub mogo osabia zaufanie do jego bezstronnoci lub przynie ujm jego godnoci
c) By czonkiem zarzdu, rady nadzorczej lub komisji rewizyjnej spki prawa handlowego lub spdzielni
d) By czonkiem zarzdu fundacji prowadzcej dziaalno gospodarcz
e) Posiada w spce prawa handlowego wicej ni 10% akcji lub udziaw przedstawiajce wicej niz10% kapitau
zakadowego
f) Prowadzi dziaalnoci gospodarczej na wasny rachunek lub wsplnie z innymi osobami, a take zarzdza tak
dziaalnoci lub by przedstawicielem lub penomocnikiem w prowadzeniu takiej dziaalnoci.
* O zamiarze podjcia , a take o podjciu innego zajcia lub sposobu zarobkowania, sdzia SN zawiadamia
Pierwszego Prezesa SN, ktry wydaje decyzj o sprzeciwie , jeeli uzna, e podejmowanie lub kontynuowanie tych
czynnoci bdzie przeszkadzao w penieniu obowizkw sdziego, osabiao zaufanie do jego bezstronnoci lub
przynosio ujm godnoci urzdu sdziego (w przypadku wydania decyzji o sprzeciwie, spraw, na wniosek
sdziego, rozstrzyga Kolegium SN)
* Prokurator Generalny w stosunku do prokuratorw Prokuratury Krajowej, prokuratorw apelacyjnych lub
prokuratorw okrgowych , a prokurator apelacyjny lub okrgowy w stosunku do prokuratorw podlegych mu
powszechnych jednostek organizacyjnych prokuratury, udziela zezwole na wykonywanie innych zaj i decyduje
o tym , czy zajmowanie stanowiska naukowo-dydaktycznego, dydaktycznego lub naukowego nie przeszkadza w
penieniu obowizkw prokuratora.
- Ustawa z 1982r. Prawo o adwokaturze
Ustawa z 1982r. O radcach prawnych
* Adwokat ( radca prawny) moe wykonywa swj zwd w kancelarii adwokackiej, zespole adwokackim oraz w
spce cywilnej, jawnej, partnerskiej lub komandytowej, przy czym wsplnikami mog by wycznie adwokaci,
radcowie prawni lub prawnicy zagraniczni wykonujcy sta praktyk na podstawie ustawy z 2002r. o wiadczeniu
przez prawnikw zagranicznych pomocy prawnej. Wycznym przedmiotem dziaalnoci takiej spki moe by
wiadczenie pomocy prawnej.
* Wykonywanie zawodu adwokata jest wyczone, jeeli pozostaje on w stosunku pracy.
* Adwokat nie moe wykonywa zawodu w okrgu tej izby, w ktrej spokrewniona z nim osoba do drugiego stopnia
lub spowinowacona z nim w pierwszym stopniu peni funkcje sdziowskie lub prokuratorskie lub w organach
dochodzeniowo-ledczych.
* Z obwieszczeniem Prezesa TK zakaz obowizujcy w odniesieniu do maonka, krewnego i powinowatego adwokata
penicych funkcje sdziowskie lub prokuratorskie utraci moc.
* Radca prawny, ktry pozostaje w stosunku pracy, nie moe by penomocnikiem procesowym osoby fizycznej.
- Ustawa z 1991r. Prawo o notariacie
* Notariusz moe prowadzi tylko jedn kancelari. Rwnie kilku notariuszy moe prowadzi jedn kancelarie na
zasadach spki cywilnej lub partnerskiej.
* Notariusz nie moe podj zatrudnienia bez uzyskania uprzedniej zgody rady waciwej izby notarialnej. Rada
rozstrzyga, czy podjcie zatrudnienia nie uchybia obowizkom notariusza lub powadze wykonywanego zawodu.
Jeeli rada nie wyrazi zgody na zatrudnienie, spraw rozstrzyga Krajowa Rada Notarialna. Jej decyzja jest
ostateczna. Wyjtkiem jest zatrudnienie w charakterze pracownika naukowo-dydaktycznego, dydaktycznego lub
naukowego, chyba e wypenienie tego zatrudnienia przeszkadza w penieniu jego obowizkw jako notariusza.
XV KONKURENCJA, NIEUCZCIWA KONKURENCJA, ZAKAZ KONKURENCJI
1. Konkurencja:
- W sensie ekonomicznym konkurencja jest jednym z podstawowych elementw napdzajcych rozwj gospodarczy.
Konkurencja to denie wielu niezalenych przedsibiorcw na wsplnym dla nich rynku do osignicia takiego
samego celu gospodarczego, w szczeglnoci prowadzenia interesw z dostawcami, odbiorcami i pracownikami.
Konkurencja powinna by uczciwa. Przepisy d do tego, aby wyeliminowa nieuczciwe praktyki z prowadzonej
dziaalnoci gospodarczej przez przedsibiorcw.
25

- Dziaalno konkurencyjna - wszelka dziaalno ktra wie si z ze specyficznym krgiem czynnoci mogcych
stanowi czy konkurencyjny
- Interes konkurencyjny ( czyn konkurencyjny) - prowadzenie we wasnym lub cudzym imieniu, bezporednio lub za
porednictwem innych osb dziaalnoci tego samego rodzaju co przedsibiorca
- Obowizek lojalnoci - zakaz konkurencji sensu largo (obowizek powstrzymania si od wszelkiej dziaalnoci
sprzecznej z interesami spki). Powstrzymanie sie od dziaalnoci sprzecznej z interesami przedsibiorcy (spki
osobowej) moe wiza si z naduyciami przysugujcego wsplnikom prawa do informacji.
- Problematyka nieuczciwej konkurencji uregulowana jest w ustawie o zwalczaniu nieuczciwej konkurencji, natomiast
zakaz zajmowania si interesami konkurencyjnymi w ogle ( w szczeglnoci uczestniczenia w podmiotach
konkurencyjnych w charakterze wsplnika lub czonka wadz) jest uregulowany w KP, jak rwnie w aktach
szczeglnych, takich jak KSH czy ustawa- Prawo spdzielcze.
2. Nieuczciwa konkurencja i jej zwalczanie:
- ZNKU - zwalczanie nieuczciwej konkurencji; zapobieganie nieuczciwej konkurencji w dziaalnoci gospodarczej,
polegajcej na produkcji przemysowej i rolnej, budownictwie handlu, usugach. czyni to w interesie przedsibiorcw,
ale rwnie w interesie publicznym i klientw.
[ Zgodnie z ZNKU przedsibiorcami s osoby fizyczne, osoby prawne oraz jednostki organizacyjne niemajce
osobowoci prawnej, ktre prowadzc choby ubocznie dziaalno zarobkow lub zawodow, uczestnicz w
dziaalnoci gospodarczej. ]
- Czyn nieuczciwej konkurencji - dziaanie , ktre jest sprzeczne z prawem lub dobrymi obyczajami jeeli zagraa lub
narusza interes innego przedsibiorcy lub klienta (art. 3)
* Czynem nieuczciwej konkurencji jest:
1) Takie oznaczenie przedsibiorstwa, ktre moe wprowadza w bd co do jego tosamoci poprzez uywanie
firmy, nazwy, goda, skrtu literowego lub innego charakterystycznego symbolu wczeniej uywanego zgodnie z
prawem do oznaczenia innego przedsibiorstwa.
2) Opatrywanie towarw lub usug w faszywe lub oszukacze oznaczenie geograficzne wskazujce bezporednio
lub porednio na kraj region lub miejscowo ich pochodzenia albo na uywanie takiego oznaczenia w
dziaalnoci handlowej, reklamie, listach handlowych, rachunkach lub innych dokumentach.
3) Faszywe lub oszukacze uywanie takich geograficznych oznacze regionalnych (nawet z dodatkiem typ ,
rodzaj , metoda , albo rwnoznacznym), gdy towar lub usuga w miejscu pochodzenia korzysta z ochrony, a
pochodzeniem z okrelonego regionu lub miejscowoci zwizane s ich szczeglne cechy lub waciwoci
4) Takie oznaczenie towarw lub usug albo jego brak, ktre moe wprowadza klientw w bd co do
pochodzenia, iloci, jakoci, skadnikw, sposobu wykonania, przydatnoci, moliwoci zastosowania, naprawy,
konserwacji lub innych istotnych cech towarw albo usug, zatajenie ryzyka jakie wie si z korzystaniem z nich.
Take wprowadzenie do obrotu towarw w opakowaniu mogcym wywoa te skutki, chyba e zastosowanie
takiego opakowania uzasadnione jest wzgldami technicznymi.
5) Przekazanie, ujawnienie lub wykorzystanie cudzych informacji stanowicych tajemnic przedsibiorstwa albo
ich nabycie od osoby nieuprawnionej, jeeli zagraa lub narusza interes innego przedsibiorcy lub klienta.
6) Nakanianie osoby wiadczcej na rzecz przedsibiorcy prac na podstawie stosunku pracy lub innego stosunku
prawnego do niewykonywania lub nienaleytego wykonywania obowizkw pracowniczych albo innych
obowizkw umownych w celu przysporzenia korzyci sobie albo osobom trzecim albo szkodzenia
przedsibiorcy, a take nakaniania klientw przedsibiorcy
7) Naladowanie gotowego produktu polegajce na tym , e za pomoc technicznych rodkw reprodukcji jest
kopiowana zewntrzna posta produktu, jeeli moe wprowadza klientw w bd.
8) Rozpowszechnianie nieprawdziwych lub wprowadzajcych w bd wiadomoci o swoim lub innym
przedsibiorcy albo przedsibiorstwie w celu przysporzenia korzyci lub wyrzdzenia szkody. Moe to dotyczy
osb kierujcych przedsibiorstwem, wytwarzanych towarw lub wiadczonych usug, stosowanych cen, sytuacji
gospodarczej lub prawnej, posugiwania si nieprzysugujcymi lub niecisymi tytuami, stopniami, albo innymi
informacjami o kwalifikacjach pracownikw, nieprawdziwymi atestami, nierzetelnymi wynikami bada,
nierzetelnymi informacjami o wyrnieniach lub oznaczeniach produktw lub usug.
9) Utrudnianie innym przedsibiorcom dostpu do rynku , w szczeglnoci poprzez:
a) Sprzeda towarw lub usug poniej kosztw ich wytworzenia lub wiadczenia albo ich odsprzeda poniej
kosztw zakupu w celu eliminacji innych przedsibiorcw (dumping)
b) Nakanianie osb trzecich do odmowy sprzeday innym przedsibiorcom albo niedokonywania zakupu
towarw lub usug od innych przedsibiorcw (bojkot)
c) Rzeczowo nieuzasadnione, zrnicowane traktowanie niektrych klientw (dyskryminacja)
d) Pobieranie innych ni mara handlowa opat za przyjcie towarw do sprzeday
e) Dziaanie majce na celu wymuszenie na klientach wyboru jako kontrahenta okrelonego przedsibiorcy lub
stwarzanie warunkw umoliwiajcych podmiotom trzecim wymuszenie zakupu towaru lub usugi u
okrelonego przedsibiorcy, przy czym omawiane dziaanie moe w szczeglnoci polega na:
- ograniczeniu w istotny sposb lub wyczeniu moliwoci dokonywania przez klienta zakupu u innego
przedsibiorcy
26

- stworzeniu sytuacji powodujcej bezporednio lub porednio narzucanie klientom przez podmioty trzecie
koniecznoci zakupu u danego przedsibiorcy lub u przedsibiorcy, z ktrym dany przedsibiorca
pozostaje w zwizku gospodarczym
- emisji, oferowaniu oraz realizacji znakw legitymacyjnych podlegajcych wymianie na towary lub usugi
oferowane przez jednego przedsibiorc lub grup przedsibiorcw pozostajcych w zwizku
gospodarczym
10) Utrudnianie mikro i maym przedsibiorcom dostpu do rynku poprzez:
a) Sprzeda towarw i usug w obiektach handlowych o powierzchni sprzeday powyej 400 m kw. Po cenie
nieuwzgldniajcej mary handlowej ( chyba e szczeglny przepis na to zezwala).
b) Emitowanie oraz realizacja znakw legitymacyjnych podlegajcych wymianie na towary lub usugi,
oferowanych poniej ich wartoci nominalnej.
c) Emitowanie oraz realizacja znakw legitymacyjnych podlegajcych wymianie na towary lub usugi o cenie
przewyszajcej warto nominaln znaku.
11) Przekupstwo osoby penicej funkcj publiczn (229 KK) jako zachowanie osoby fizycznej:
a) Bdcej przedsibiorc
b) Dziaajcej na rzecz przedsibiorcy w ramach uprawnie do jego reprezentowania albo podejmowania w jego
imieniu decyzji lub wykonywania nad nim kontroli
c) Dziaajcej na rzecz przedsibiorcy za zgod osoby, o ktrej mowa w pkt. b
12) Wytwarzanie, import, dystrybucja, sprzeda, najem lub oddawanie do uywania pod innym tytuem prawnym
oraz posiadanie, w celach zarobkowych, urzdze niedozwolonych w rozumieniu przepisw o ochronie
niektrych usug wiadczonych drog elektroniczn, opartych lub polegajcych na dostpie warunkowym, a take
instalacja, serwis, lub wymiana urzdze niedozwolonych w celach zarobkowych, oraz wykorzystywanie
przekazu informacji handlowej do promocji tych urzdze lub zwizanych z nimi usug.
13) W zakresie reklamy:
a) Reklama sprzeczna z przepisami prawa, dobrymi obyczajami lub uchybiajca godnoci czowieka.
b) Reklama wprowadzajca w bd klienta i mogca przez to wpyn na jego decyzj co do nabycia towaru lub
usugi.
c) Reklama odwoujca si do uczu klientw przez wywoanie lku, wykorzystanie przesdw lub
atwowiernoci dzieci ( tzw. nierzeczowa).
d) Wypowied, ktra zachcajc do nabywania towarw lub usug, sprawia wraenie neutralnej informacji ( tzw.
ukryta).
e) Reklama, ktra stanowi istotna ingerencj w sfer prywatnoci, w szczeglnoci przez uciliwe dla klientw
nagabywanie w miejscach publicznych, przesyanie na koszt klienta niezamwionych towarw lub naduywanie
technicznych rodkw przekazu informacji (tzw. reklama uciliwa)
f) Reklama porwnawcza, tj. reklama umoliwiajca bezporednio lub porednio rozpoznawanie konkurenta albo
towaru lub usug oferowanych prze konkurenta, jeeli jest sprzeczna z dobrymi obyczajami, tzn. :
- nie jest reklam wprowadzajc w bd
- w sposb rzetelny i dajcy si zweryfikowa na podstawie obiektywnych kryteriw porwnuje towary lub
usugi zaspokajajce te same potrzeby lub przeznaczone do tego samego celu
- w sposb obiektywny porwnuje jedn lub kilka istotnych, charakterystycznych, sprawdzalnych i typowych
cech tych towarw i usug, do ktrych moe nalee take cena
- nie powoduje na rynku pomyek w rozrnieniu midzy reklamujcym a jego konkurentem albo midzy ich
towarami albo usugami, znakami towarowymi, oznaczeniami przedsibiorstwa albo innymi oznaczeniami
odrniajcymi
- nie dyskredytuje towarw, usug, dziaalnoci, znakw towarowych, oznacze przedsibiorstwa lub innych
oznacze odrniajcych, a take okolicznoci dotyczcych konkurenta
- odnosi si zawsze do towarw z takim samym oznaczeniem
- nie wykorzystuje w sposb nieuczciwy renomy znaku towarowego, oznaczenia przedsibiorstwa lub innego
oznaczenia odrniajcego konkurenta ani te geograficznego oznaczenia regionalnego produktw
konkurencyjnych
- nie przedstawia towaru lub usugi jako imitacji czy naladownictwa towaru lub usug i opatrzonych
chronionym znakiem towarowym albo innym oznaczeniem odrniajcym
Reklama porwnawcza zwizana z ofert specjaln powinna, w zalenoci od jej warunkw, jasno jednoznacznie
wskazywa dat wyganicia tej oferty lub zawiera informacj, e oferta jest wana do czasu wyczerpania
zapasu towarw bd zaprzestania wykonywania usug, a jeeli oferta specjalna jeszcze nie obowizuje, powinna
wskazywa rwnie dat, od ktrej specjalna cena lub inne szczeglne warunki oferty bd obowizyway.
Tajemnica przedsibiorstwa - nieujawnione do wiadomoci publicznej informacje techniczne, technologiczne,
organizacyjne przedsibiorstwa lub inne informacje posiadajce warto gospodarcz, co do ktrych
przedsibiorca podj niezbdne dziaania w celu zachowania ich poufnoci.
14) Sprzeda konsumentom towarw lub usug poczona z przyznaniem wszystkim albo niektrym
nabywcom towarw lub usug nieodpatnej premii w postaci towarw lub usug odmiennych od
stanowicych przedmiot sprzeday
27

Nie bdzie jednak stanowia czynu nieuczciwej konkurencji sprzeda, jeeli premie stanowi towary lub usugi:
a) o niewielkiej wartoci prbki lub towaru
b) wygrane w loteriach promocyjnych, organizowanych na podstawie przepisw o grach i zakadach
wzajemnych lub konkursach, ktrych wynik nie zaley od przypadku
15) Organizowanie systemu sprzeday lawinowej, polegajcego na proponowaniu nabywania towarw lub usug
poprzez skadanie nabywcom tych towarw lub usug obietnicy uzyskania korzyci materialnych w zamian za
nakonienie innych osb do dokonania takich samych transakcji, ktre to osoby uzyskayby podobne korzyci
materialne wskutek nakonienia kolejnych osb do udziau w systemie.
* System tej jest legalny, kiedy:
a) korzyci materialne uzyskiwane z uczestnictwa w systemie sprzeday pochodz ze rodkw uzyskanych z
zakupu lub ze sprzeday dbr i usug po cenie, ktrej warto nie moe raco przekracza rzeczywistej
wartoci rynkowej tych dbr i usug
b) Osoba rezygnujca z udziau w systemie sprzeday ma prawo do odsprzeday organizatorowi systemu za
co najmniej 90 % ceny zakupu wszystkich nabytych od organizatora nadajcych si do sprzeday
towarw, materiaw informacyjno-instruktaowych, prbek towarw, lub zestaww prezentacyjnych
zakupionych w przecigu 6 miesicy poprzedzajcych dat zoenia rezygnacji organizatorowi systemu
sprzeday.
16) Wprowadzenie do obrotu przez sieci sklepw dyskontowych towarw w iloci przewyszajcej
20 wartoci obrotw z markami stanowicymi wasno waciciela sieci lub podmiotw zalenych
- Ustawa przewiduje odpowiedzialno cywiln i karn.
- Jeeli interes przedsibiorcy zosta zagroony lub naruszony, moe on da:
1) Zaniechania niedozwolonych dziaa
2) Usunicia ich skutkw
3) Zoenia jednokrotnego lub wielokrotnego owiadczenia w odpowiedniej treci lub odpowiedniejformie
4) Naprawienia wyrzdzonej szkody- na zasadach oglnych
5) Wydania bezpodstawnie uzyskanych korzyci- na zasadach oglnych
6) Zasdzenia odpowiedniej sumy pieninej na wskazany cel spoeczny zwizany z wspieraniem kultury polskiej lub
ochron dziedzictwa narodowego, jeeli czy nieuczciwej konkurencji by zawiniony.
- Ciar dowodu spoczywa na osobie, ktrej zarzuca si czyn nieuczciwej konkurencji zwizany z wprowadzeniem w
bd.
Czynnie legitymowanym jest przedsibiorca, ktrego interes zosta zagroony lub naruszony, a take krajowe i
regionalne organizacje.
Biernie legitymowany jest przedsibiorca, ktry popeni czyn nieuczciwej konkurencji.
- Roszczenia s niezalene od winy, dobrej lub zej wiary naruszajcego. Wysoko odszkodowania ustala si, biorc
pod uwag zarwno poniesione straty jak i utracone korzyci.
3. Nieuczciwe praktyki rynkowe:
- Ustawa o nieuczciwych praktykach rynkowych. Relacje powstajce przy umowach konsumenckich t. w kadzie
przedsibiorca - konsument.
- Na stray interesw konsumentw stoi Prezes Urzdu Ochrony Konkurencji i Konsumentw.
- Ustawa okrela nieuczciwe praktyki rynkowe w dziaalnoci gospodarczej oraz zarobkowej oraz ustala zasady
przeciwdziaania tym praktykom w dwojakim interesie: konsumentw i interesie publicznym.
- Przez przedsibiorc rozumie sie osoby fizyczne, osoby prawne oraz jednostki nieposiadajce osobowoci prawnej,
ktre prowadz dziaalno gospodarcz lub zawodow, nawet jeeli dziaalno ta nie ma charakteru
zorganizowanego i cigego, a take osoby dziaajce w ich imieniu.
- Konsument (art.221 KC) - osoba fizyczna dokonujca czynnoci prawnej niezwizanej bezporednio z jej dziaalnoci
gospodarcz lub zawodow.
- Praktyka rynkowa - dziaanie lub zaniechanie przedsibiorcy, sposb postpowania, owiadczenie lub informacja
handlowa, w szczeglnoci reklama i marketing, bezporednio zwizane z promocj lub nabyciem produktu przez
konsumenta.
- Praktyka jest nieuczciwa, jeeli spenia dwa warunki
a) jest sprzeczna z dobrymi obyczajami
b) w istotny sposb znieksztaca lub moe znieksztaci zachowania rynkowe przecitnego konsumenta przed
zawarciem umowy dotyczce produktu, w trakcie jej zawierania lub po jej zawarciu.
- Produkt - kady towar lub usuga, w tym nieruchomoci, prawa i obowizki wynikajce ze stosunkw
cywilnoprawnych.
- Przykadowe grupy nieuczciwych praktyk rynkowych:
a) Wprowadzajce w bd dziaanie lub zaniechanie.
b) Praktyki agresywne.
c) Stosowanie kodeksu dobrych praktyk, jeeli jest on sprzeczny z prawem.
d) Prowadzenie lub organizowanie dziaalnoci w systemie konsorcyjnym.
28

- Praktyk rynkow uznaje si za dziaanie wprowadzajce w bd, jeeli dziaanie to w jakikolwiek sposb powoduje
lub moe powodowa podjcie przez przecitnego konsumenta decyzji dotyczcej umowy, ktrej inaczej by nie podj.
Praktyk rynkow uznaje si za zaniechanie wprowadzajce w bd, jeeli pomija istotne informacje potrzebne
przecitnemu konsumentowi do podjcia decyzji dotyczcej umowy i tym samym powoduje lub moe powodowa
podjcie przez przecitnego konsumenta decyzji dotyczcej umowy, ktrej by nie podj.
- Przez kodeks dobrych praktyk rozumie si zbir zasad postpowania, w szczeglnoci norm etycznych i zawodowych
przedsibiorcw, ktrzy zobowizali si do ich przestrzegania w odniesieniu do jednej lub wikszej liczby praktyk
rynkowych.
- Dziaanie w systemie konsorcyjnym polega na prowadzeniu dziaalnoci gospodarczej polegajcej na zarzdzaniu
mieniem gromadzonym w ramach grupy z udziaem konsumentw, utworzonej w celu sfinansowania zakupu produktu
na rzecz uczestnikw grupy.
- rodki oddziaywania przeciwko nieuczciwym przedsibiorcom:
a) administracyjnoprawne - dziaania przeciwko nieuczciwym praktykom rynkowym podejmowane w oparciu o ustaw
o ochronie konkurencji i konsumentw przez Prezesa UOKiK.
b) cywilnoprawne; konsument moe da:
* zaniechania tej praktyki
* usunicie skutkw tej praktyki
* zoenia jednokrotnego lub wielokrotnego owiadczenia odpowiedniej treci i w odpowiedniej formie
* naprawienia wyrzdzonej szkody na zasadach oglnych, w szczeglnoci dania uniewanienia umowy z
obowizkiem wzajemnego zwrotu wiadcze oraz zwrotu przez przedsibiorc kosztw zwizanych z nabyciem
produktu
* zasdzenia odpowiedniej sumy pieninej na okrelony cel spoeczny zwizany ze wspieraniem kultury polskiej,
ochron dziedzictwa narodowego lub ochron konsumentw
- Legitymowani do wystpienia z roszczeniem s konsumenci, a niekiedy Rzecznik Praw Obywatelskich, Rzecznik
Ubezpieczonych, krajowa lub regionalna organizacja, ktrej celem statutowym jest ochrona interesw konsumentw
oraz powiatowy rzecznik konsumentw.
- Ciar dowodu przeniesiony jest na podmiot, ktremu zarzuca si takie dziaania.
- Termin przedawnienia roszcze z tytuu nieuczciwej praktyki rynkowej
* 3 lata
* w przypadku roszcze odszkodowawczych obowizuj terminy oglne przedawnienia
- Niezalenie od odpowiedzialnoci cywilnej wprowadzono szczeglne zasady odpowiedzialnoci karnej.
4. Zakaz konkurencji:
- Wsplnik spki jawnej i partnerskiej jest obowizany powstrzyma si od wszelkiej dziaalnoci z interesami spki (
art. 56). Regulacja ta moe by wol wsplnikw zmieniona. Jeeli umowa nie wprowadza odmiennych postanowie,
wsplnika i partnera obowizuje obowizek lojalnoci.
- Wsplnicy, ktrzy s osobicie zaangaowani w prowadzenie spraw spki i jej reprezentowanie, powinni dziaa
wycznie w jej interesie, w sposb wobec niej lojalny.
- Wsplnikowi jawnemu i partnerowi nie wolno, bez wyranego lub domniemanego zezwolenia pozostaych
wsplnikw, zajmowa si interesami konkurencyjnymi, w szczeglnoci uczestniczy w spce konkurencyjnej jako
wsplnik spki cywilnej, jawnej, partner, komplementariusz lub czonek organu.
* jako wsplnik wymieniony w powoanym przepisie, czonek zarzdu, czonek rady nadzorczej lub komisji
rewizyjnej.
- W odniesieniu do spki komandytowej i komandytowo-akcyjnej, na podstawie art. 103 i 126 KSH zastosowanie
powinien mie art. 56 KSH. Zakazem objci s komplementariusze.
Komandytariusz objty jest zakazem dziaalnoci konkurencyjnej i obowizkiem lojalnoci w przypadku gdy: jest
dopuszczony do prowadzenia spraw lub umocowany do reprezentacji spki jako penomocnik, prokurent i gdy
przysuguje mu rozszerzone prawo do informacji. Obowizek lojalnoci wobec spki obowizuje go zawsze.
* Sankcj naruszenia zakazu konkurencji jest to, e kady wsplnik ma prawo da wydania spce korzyci, jakie
wsplnik przekraczajc zakaz konkurencji osign oraz odszkodowania. Wsplnicy mog da rozwizania
spki lub wystpienia wsplnika przekraczajcego zakaz konkurencji.
- W przypadku sp. z o.o. (art. 211 KSH) i akcyjnej (art. 380 KSH) zakaz dziaalnoci konkurencyjnej nie ma charakteru
bezwzgldnego. Odnosi si zarwno do zajmowania sie interesami konkurencyjnymi, jak i uczestnictwa w spce
konkurencyjnej jako wsplnik spki cywilnej, osobowej czonek organu spki kapitaowej, bd uczestnictwa w innej
konkurencyjnej osobie prawnej jako czonek organu .
Zakaz dotyczy te udziau w konkurencyjnej spce kapitaowej w przypadku posiadania w niej co najmniej co
najmniej 10 % udziaw lub akcji bd prawa powoania co najmniej jednego czonka zarzdu. Na takie czynnoci
czonek zarzdu musi uzyska zezwolenie spki, tj. organu , ktry powoa zarzd (chyba e umowa spki stanowi
inaczej ). Zezwolenie moe by pene lub ograniczone.
* Czonkowie zarzdu nie s bezporednio obarczani obowizkiem lojalnoci w sensie, jaki nadaje art. 56 KSH, ale w
przypadku naruszenia regu starannoci wynikajcej z zawodowego z zawodowego charakteru swojej dziaalnoci
mog by naraeni na odpowiedzialno odszkodowawcz.
29

* Przekroczenie moe mie rwnie inne skutki o charakterze wewntrznym.

* Zakaz dziaalnoci konkurencyjnej w SA (art. 380 KSH) dotyczy dodatkowo czonkw rady nadzorczej SA
delegowanych do indywidualnego nadzoru.
- KP art. 1011 1:
* W zakresie okrelonym w odrbnej umowie pracownik nie moe prowadzi dziaalnoci konkurencyjnej wobec
pracodawcy ani te wiadczy pracy w ramach stosunku pracy lub na innej podstawie na rzecz podmiotu
prowadzcego taka dziaalno.
* Fakultatywno zakazu konkurencji, jego zastosowanie moliwe jest tylko po zawarciu umowy ( w formie pisemnej
pod rygorem niewanoci) z pracownikami co do powstrzymania si od stosownych dziaa. W art. 101 1 1 KP
mowa jest o odrbnej umowie , ale nie ma przeszkd, aby stosowany zakaz konkurencji zawarty by w umowie o
prac ( lub innej umowie) jako jej integralna cz lub jako forma aneksu.
* Przepisy art. 1011 1 stosuje si odpowiednio, gdy pracodawca i pracownik maj dostp do szczeglnie wanych
informacji, ktrych ujawnienie mogoby narazi pracodawc na szkod. W takim przypadku musi by zawarta
umowa o zakazie konkurencji w formie pisemnej pod rygorem niewanoci po ustaniu stosunku pracy. W umowie
naley zawrze termin obowizywania zakazu oraz wysoko rekompensaty od pracodawcy nalen byemu
pracownikowi. Klauzula konkurencyjna przestaje obowizywa przed upywem terminu, na jaki zostaa zawarta
umowa w razie ustania przyczyn uzasadniajcych taki zakaz lub niewywizania si pracodawcy z obowizku
wypaty rekompensaty. Ta ostatnia nie moe by nisza ni 25% wynagrodzenia otrzymanego przez pracownika
przed ustaniem stosunku pracy przez okres odpowiadajcy klauzuli konkurencyjnej.
- Prawo spdzielcze:
* Czonkowie rady i zarzdu nie mog zajmowa si zarwno interesami konkurencyjnymi wobec spdzielni, jak i
uczestniczy jako wsplnicy lub czonkowie wadz przedsibiorcw prowadzcych dziaalno konkurencyjn
wobec spdzielni.
* Naruszenie zakazu konkurencji jest podstawa odwoania czonka rady lub zarzdu oraz powoduje skutki wynikajce
z przepisw szczeglnych.
* W przypadku naruszenia zakazu konkurencji przez czonka rady nadzorczej rada moe podj uchwa o zawieszeniu
czonka tego organu w penieniu czynnoci.
- Ustawa o ochronie konkurencji i konsumentw:
* Z mocy aktw administracyjnych wydawanych na podstawie przepisw OchrKonkurU
* Obowizkowi zgoszenia Prezesowi UOKiK podlegaj zamiary dokonania dziaa zmierzajcych do koncentracji
przedsibiorcw.
XVI DZIAALNO POYTKU PUBLICZNEGO:
- Dziaalnoci poytku publicznego jest dziaalno spoecznie uyteczna, prowadzona przez organizacje pozarzdowe
w sferze zada publicznych okrelonych w ustawie o dziaalnoci poytku publicznego i wolontariacie.
Organizacjami pozarzdowymi s, niebdce jednostkami sektora finansw publicznych i niedziaajce w celu
osignicia zysku, osoby prawne lub jednostki nieposiadajce osobowoci prawnej utworzone na podstawie przepisw
ustaw, w tym fundacje i stowarzyszenia.
- Statutowa dziaalno podmiotw prowadzcych dziaalno poytku publicznego, w czci obejmujcej dziaalno
poytku publicznego, nie jest, co do zasady, uznawana za dziaalno gospodarcz w rozumieniu ustawy o swobodzie
dziaalnoci gospodarczej.
- Odpatna dziaalno poytku publicznego stanowi jednak dziaalno gospodarcz, jeeli:
a) Wynagrodzenie, pobierane dziaalno z zakresu poytku publicznego, jest w odniesieniu do dziaalnoci danego
rodzaju wysze od tego, jakie wynika z kalkulacji bezporednich kosztw tej dziaalnoci
b) Wynagrodzenie osb fizycznych z tytuu zatrudnienia przy wykonywaniu statutowej dziaalnoci nieodpatnej oraz
dziaalnoci odpatnej przekracza 1,5-krotno przecitnego wynagrodzenia miesicznego w sektorze
przedsibiorstw ogoszonego przez Prezesa gwnego Urzdu Statystycznego za rok poprzedni.
- Nie mona prowadzi odpatnej dziaalnoci poytku publicznego i dziaalnoci gospodarczej w odniesieniu do tego
samego przedmiotu dziaalnoci.
- Prowadzenie dziaalnoci poytku publicznego moe by dokonywane na podstawie zlecenia realizacji zada
publicznych dokonanego przez organ administracji publicznej.
- Wspieranie oraz powierzanie realizacji zada publicznych przez podmioty prowadzce dziaalno statutow w tej
dziadzinie odbywa si po przeprowadzeniu otwartego konkursu ofert, chyba e przepisy odrbne przewiduj inny tryb
zlecenia realizacji tych zada.
- Organizacja poytku publicznego- podmiot uprawniony do prowadzenia dziaalnoci poytku publicznego
- Utrata statusu organizacji poytku publicznego nastpuje z chwil wykrelenia , z urzdu lub na wniosek, z KRS,
informacji o spenianiu wymogw.
- Podmiotowi majcemu status organizacji poytku publicznego przysuguje, na zasadach okrelonych w przepisach
odrbnych, zwolnieniem od:
a) Podatku dochodowego od osb prawnych
b) Podatku od nieruchomoci
30

c) Podatku od czynnoci cywilno-prawnych

d) Opat sdowych
- w odniesieniu do prowadzonej dziaalnoci poytku publicznego.
- Organizacja poytku publicznego moe, na zasadach okrelonych w odrbnych przepisach, nabywa na szczeglnych
warunkach prawo uytkowania nieruchomoci bdcych wasnoci Skarbu Pastwa lub jednostki samorzdu
terytorialnego.
- Na podmiotach bdcych organizacjami poytku publicznego ciy obowizek sporzdzenia rocznego sprawozdania
merytorycznego ze swojej dziaalnoci oraz podania go do publicznej wiadomoci w sposb umoliwiajcy zapoznanie
si z tym sprawozdaniem przez zainteresowane podmioty. Dodatkowo istnieje obowizek sporzdzenia i ogoszenia
rocznego sprawozdania finansowego take wwczas, gdy obowizek jego sporzdzenia oraz ogoszenia nie wynika z
przepisw o rachunkowoci. W takiej sytuacji przepisy o rachunkowoci naley stosowa odpowiednio.

ROZDZIA 2 PRZEDSIBIORCY , INSTYTUCJE NOT FOR PROFIT I INNE

PODMIOTY W DZIAALNOCI GOSPODARCZEJ
I PRZEDSIBIORCA JEDNOOSOBOWY
1.Cechy przedsibiorcy:
- Osoby fizyczne jako przedsibiorcy jednoosobowi mog dziaa w nastpstwie uzyskania wpisu do
ewidencji dziaalnoci gospodarczej. Osoby fizyczne mog rwnie tworzy jednoosobowe spki z o.o.
Status przedsibiorcy przysuguje wsplnikowi spki cywilnej w zakresie wykonywanej przez niego
dziaalnoci gospodarczej.
- Jednoosobowy przedsibiorca to osoba fizyczna prowadzca we wasnym imieniu, w sposb zorganizowany i cigy
dziaalno gospodarcz lub zawodow.
Charakterystyczne cechy:
* Zgoszenie dziaalnoci gospodarczej do ewidencji dziaalnoci gospodarczej , posiadanie odpowiedniej zdolnoci do
czynnoci prawnych, wpyw wspmaonka na podejmowanie czynnoci, szczeglne zwizanie z ustrojem
majtkowym maeskim, odpowiedzialno caym swoim majtkiem osobistym za zobowizania.
Przedsibiorca jednoosobowy moe udzieli prokury.
- Cechy prowadzenia dziaalnoci gospodarczej przez przedsibiorc jednoosobowego:
1) prowadzenie dziaalnoci wytwrczej, handlowej, budowlanej, usugowej
2) prowadzenie dziaalnoci musi mie zarobkowy charakter
3) dziaalnoci gospodarcz jest take dziaalnoci zawodowa obejmujca funkcjonowanie tzw. wolnych zawodw
4) dziaalno gospodarcza lub zawodowa musi by wykonywana w sposb zorganizowany i cigy
- Podmiotowym kryterium uznania za przedsibiorc
*musi by zawodowe wystpowanie we wasnym imieniu
Profesjonalne wykonywanie dziaalnoci wie si z okrelonym poziomem wiedzy i umiejtnoci zwizanych z
wykonywan dziaalnoci zarobkow.
* Przedsibiorstwo prowadzone jest we wasnym imieniu.
Oznacza to, e odrbny podmiot prawa poprzez swoje czynnoci powoduje, e skutki zwizane z jego dziaalnoci
(prawa i obowizki) koncentruj si bezporednio na jego osobie.
Dziaalno we wasnym imieniu moe by prowadzona nie tylko na wasny, ale rwnie na cudzy rachunek (np.
komisant)
2. Rozpoczcie dziaalnoci gospodarczej:
- Przedsibiorca uzyskuje swj status poprzez uzyskanie wpisu do ewidencji dziaalnoci gospodarczej. (obowizek) Jest
to warunek podjcia dziaalnoci gospodarczej. Obowizek wpisu nie obejmuje spki kapitaowej w organizacji.
- Osoba fizyczna ma obowizek uzyskania zezwolenia, licencji ,lub koncesji, jeeli wymaga tego prowadzona
dziaalno gospodarcza. Ponadto ma ona obowizek zapewni , aby prace w ramach prowadzonej dziaalnoci
gospodarczej byy prowadzone przez osoby legitymujce si odpowiednimi kwalifikacjami.
- Przedsibiorcy musz utworzy rachunek bankowy, uzyska tzw. numer REGON- Oglny System Identyfikacji i
Klasyfikacji Gospodarki Narodowej, zgosi si do ewidencji podatkowej (NIP), zawiadomi odpowiedni organ o
posiadaniu rachunku bankowego (urzd skarbowy, ZUS), oznaczenie siedziby i miejsca prowadzenia dziaalnoci
gospodarczej ( powinno zawiera imi i nazwisko przedsibiorcy oraz nazw, pod ktr wykonuje dziaalno
gospodarcz, a take zwize okrelenie przedmiotu wykonywanej dziaalnoci gospodarczej). Ponadto na towarach
lub na ich opakowaniach wprowadzonych do obrotu (jeeli przedsibiorca jest producentem) naley poda w jzyku
polskim oznaczenie przedsibiorcy (firm, jego adres, nazw towaru oraz inne oznaczenia i informacje wymagane na
31

podstawie odrbnych przepisw. Przedsibiorca powinien przy prowadzeniu dziaalnoci gospodarczej uywa
odpowiedniej treci piecztek i dokumentw.
3. Specyfika przedsibiorcw jednoosobowych (osb fizycznych):
- S wpisywani do ewidencji dziaalnoci gospodarczej.
- Osoby fizyczne prowadzce dziaalno gospodarcz powinny mie pen zdolno do czynnoci prawnych. Prowadzi
dziaalno gospodarcz moe osoba o ograniczonej zdolnoci do czynnoci prawnych, za ktr czynnoci dokonuje
np. przedstawiciel ustawowy. (charakter pierwotny- ogr. zd w chwili rozpoczcia dzia. gosp; wtrny- ogra. zd. w toku
prowadzenia dzia. gosp)
- Przedsibiorca jednoosobowy odpowiada za zobowizania zwizane z prowadzonym przedsibiorstwem w sposb
nieograniczony, a wic rwnie swoim majtkiem osobistym.
Z chwil zawarcia maestwa powstaje midzy maonkami, z mocy ustawy, wsplno majtkowa ( wsplno
ustawowa) obejmujca przedmioty majtkowe nabyte w czasie jej trwania przez oboje maonkw lub przez jednego z
nich. Do majtku wsplnego nalez w szczeglnoci:
1) pobrane wynagrodzenie za prac i dochody z innej dziaalnoci zarobkowej kadego z maonkw
2) dochody z majtku wsplnego, jak rwnie z majtku osobistego kadego z maonkw
3) rodki zgromadzone na rachunku otwartego lub pracowniczego funduszu emerytalnego kadego z maonkw.
Oboje maonkowie s obowizani wspdziaa w zarzdzie majtkiem wsplnym.
Przedmiotami majtkowymi sucymi maonkowi do wykonywania zawodu lub prowadzenia dziaalnoci
gospodarczej maonek-przedsibiorca moe, co do zasady, zarzdza samodzielnie.
Zgoda drugiego maonka jest jednak potrzebna do dokonania:
1) czynnoci prawnej prowadzcej do zbycia, obcienia, odpatnego nabycia nieruchomoci lub uytkowania
wieczystego, jak rwnie prowadzcej do oddania nieruchomoci do uywania lub pobierania z niej poytkw
2) czynnoci prawnej prowadzcej do zbycia , obcienia, odpatnego nabycia prawa rzeczowego, ktrego
przedmiotem jest ktrego przedmiotem jest budynek lub lokal
3) czynnoci prawnej prowadzcej do zbycia, obcienia, odpatnego nabycia i wydzierawienia gospodarstwa rolnego
lub przedsibiorstwa
4) darowizny z majtku wsplnego, z wyjtkiem drobnych darowizn zwyczajowo przyjtych
Dwustronna czynno prawna dokonana bez zgody wspmaonka jest dotknita sankcj bezskutecznoci
zawieszonej, za jednostronna czynno jest niewana.
Wierzyciel moe da zaspokojenia swych nalenoci z majtku wsplnego jedynie w przypadku, gdy maonek
zacign zobowizanie za zgod drugiego maonka.
Celem uzyskania klauzuli wykonalnoci przeciwko wspmaonkowi wierzyciel musi wykaza dokumentem
urzdowym lub prywatnym, e stwierdzona tytuem egzekucyjnym wierzytelno powstaa z czynnoci prawnej
dokonanej za zgod maonka dunika. ( art. 787 KPC)
Odpowiedzialno podatkowa obejmuje rwnie majtek wsplny maonkw ( Ordynacja podatkowa 1997)
4. Zakoczenie prowadzenia dziaalnoci gospodarczej:
1) zaprzestanie prowadzenia dziaalnoci, poczonego z wykreleniem z ewidencji przedsibiorcw
2) prawomocnego orzeczenia sdu, zakazujcego osobie fizycznej prowadzenia okrelonej dziaalnoci gospodarczej
3) uchylenia koncesji lub zezwolenia, jeeli dziaalno obejmowaa tylko taki zakres
4) upadoci
5) mierci przedsibiorcy
6) wniesienia przedsibiorstwa do spki jako aportu z jednoczesnym wykreleniem z ewidencji

II SPKA CYWILNA UMOWA PRZEDSIEBIORCW:

1. Uwagi oglne:
- art. 860-875 KC
- Jest umownym stosunkiem cywilno-prawnym, w ktrym wsplnicy zobowizuj si do wiadczenia polegajcego na
deniu do osignicia wsplnego celu gospodarczego przez dziaanie w sposb oznaczony, w szczeglnoci przez
wniesienie wkadw.
Spka cywilna jest zobowizaniem.
- Dziaania podjte przez jednego wsplnika wywouj skutki zarwno wobec pozostaych wsplnikw, jaki i osb
trzecich.
- Do rejestru przedsibiorcw zostaj wpisani poszczeglni przedsibiorcy.
- Wsplnika spki cywilnej mona uzna za przedsibiorc o szczeglnym statusie wynikajcym z faktu powizania
umow spki z innymi przedsibiorcami.
32

- KSH przewiduje, e jeeli spka cywilna osignie przychody netto w kadym z dwch kolejnych lat obrotowych o
wartoci powodujcej, zgodnie z przepisami o rachunkowoci , obowizek prowadzenia ksig rachunkowych,
zgoszenie jest obowizkowe i powinno nastpi w terminie 3 miesicy od zakoczenia drugiego roku obrotowego (
zgoszenie do sdu rejestrowego przez wszystkich wsplnikw o przeksztaceniu spki cywilnej w spk jawn).
- Spka cywilna moe by przeksztacona w inn spk handlowa, ni spka jawna. Do przeksztacenia takiego stosuje
si odpowiednie przepisy dotyczce przeksztacenia spki jawnej w inn spk handlow.
- Cech spki cywilnej jest zasada niezmiennoci skadu osobowego wsplnikw. Nowy wsplnik moe przystpi do
spki tylko poprzez zmian umowy spki (za zgod wierzycieli spki). Z kolei wystpienie wsplnika moe nastpi
poprzez wypowiedzenie przez wsplnika swojego "udziau".
Nie jest moliwe przeniesienie udziau w spce na osob trzeci.
- S.C. posiada podmiotowo podatkow.
2. Utworzenie spki cywilnej:
- Spka w zalenoci od kontekstu oznacza - sam stosunek prawny spki; og wsplnikw; wsplny majtek
wsplnikw.
- Treci stosunku obligacyjnego, jakim jest umowa spki, jest zobowizanie co najmniej dwch wsplnikw do
dziaania w sposb oznaczony do osignicia wsplnego celu gospodarczego.
1) wsplnikw musi by co najmniej dwch
2) wsplnicy podejmuj zobowizanie co do osignicia wsplnego celu gospodarczego
3) realizacja celu gospodarczego odbywa si poprzez dziaanie w sposb oznaczony, w szczeglnoci poprzez
wniesienie wkadw
4) musi by zawarta umowa spki w formie pisemnej
Ad1) Wsplnikami spki cywilnej mog by osoby fizyczne i osoby prawne lub handlowe spki osobowe.
Moliwe jest uzyskanie czonkowstwa w spce w wyniku czynnoci zmiany umowy spki (przyjcie nowego
czonka) lub wstpienia spadkobiercw w miejsce zmarego wsplnika, jeeli umowa spki tak stanowi.
Ad3) Sposb realizacji celu gospodarczego powinien by okrelony w umowie spki i do tego by faktycznie
realizowany przez dziaanie wsplnikw. Wsplnicy mog dokona wyboru midzy sposobem realizacji celu
gospodarczego bez wnoszenia wkadw lub wniesieniem wkadw jako podstawy przyszej dziaalnoci. Moliwe
jest take zobowizanie do wniesienia wkadw z okreleniem sposobu ich wykorzystania.
Ad4) Umowa spki cywilnej jest zdarzeniem konstytutywnym kreujcym spk. Jest klasyczn umowa dwustronn.
Stronami umowy s z jednej strony wsplnik, a z drugiej pozostali wsplnicy. Jest umow konsensualna,
zobowizujca, odpatn, przysparzajc i kauzaln. Zastrzeenie formy pisemnej ma charakter ad probationem ,
gdy brak sankcji niewanoci. Jeeli umowa miaa by np. przenie wasno nieruchomoci, konieczna jest forma
aktu notarialnego ad solemnitatem. Powstanie spki cywilnej nastpuje z chwil zawarcia umowy ( choby ustnie).
Spka cywilna nie jest osob prawn.
- Tre umowy spki nie zostaa okrelona w KC. Mona przyj, e w umowie spki powinny znale si:
1) okrelenie osb wsplnikw
2) okrelenie wsplnego celu gospodarczego i oznaczenie sposobu jego realizacji lub oznaczenie wniesienia wkadw
3) zobowizanie do osignicia wsplnego celu gospodarczego
4) okrelenie, czy umowa jest zawarta na czas okrelony czy nieokrelony
Przepisy KC o spce maja charakter norm ius dispositiwi.
3. Majtek wsplnikw:
- Jednym ze sposobw osignicia wsplnego celu gospodarczego, jest wniesienie wkadw do spki (nie jest to
obowizek wsplnikw).
Moliwe jest, e cz wsplnikw wnosi do spki okrelony wkad, inni natomiast nie s obciani takim
obowizkiem. Powinno si to okreli w umowie spki sposb dziaania tych wsplnikw.
W wyniku podejmowanej dziaalnoci tworzy si majtek wsplnikw. Jeeli do spki wnoszone s wkady, ktre
maja posta wasnoci lub innych praw, stanowi one pierwotny majtek wsplnikw powikszony w toku
dziaalnoci.
- Wkad wsplnika moe polega na wniesieniu do spki wasnoci lub innych praw albo na wiadczeniu usug.
- Domniemywa si, e wkady wsplnikw maj jednakow warto (obalalne). Wsplnicy mog w umowie spki
wyranie okreli warto wkadw, rnicujc je midzy sob. Wsplnik moe wykaza ,e wkady maja rn
warto.
- Wniesienie wkadu moe nastpi na podstawie umowy spki lub na podstawie dodatkowo zawartej umowy.
Zawarcie umowy spki cywilnej powoduje midzy wsplnikami specyficzn wsplno czn, zwan inaczej
wsplnoci do niepodzielnej rki(obejmuje wkady wnoszone do spki, jak i wszystkie skadniki nabyte w toku
dziaalnoci spki). Utworzony majtek jest wasnoci wszystkich wsplnikw, a nie spki.
Stron dokonanych czynnoci prawnych s wsplnicy (spka nie ma podmiotowoci prawnej). Wsplno czna jest
odrbnym majtkiem, ktry nie wchodzi w skad majtkw poszczeglnych wsplnikw. Prawa wspmaonka, (
33

niebdcego wsplnikiem ) nie obejmuj skadnikw majtkowych spki ( wsplnikw), ktre objte s wsplnoci
czn.
Prawa wspmaonka ( niebdcego wsplnikiem) mog natomiast obejmowa prawo udziau w czci zyskw
wsplnika czy okrelonego majtku spki, ale tylko po rozwizaniu umowy spki.
- Wsplnik nie moe rozporzdza udziaem we wsplnym majtku wsplnikw, ani udziaem w poszczeglnych
skadnikach tego majtku.
Sformuowanie udzia oznacza udzia bezuamkowy w majtku spki, ktry to uzyska charakter uamkowy po
rozwizaniu spki.
Czonkowstwo w spce ma rwnie charakter bezuamkowy.
- Wsplnik nie moe bez zgody innych wsplnikw domaga si podziau wsplnego majtku ani udziaem w
poszczeglnych skadnikach majtku. W czasie trwania spki wsplnik nie moe domaga sie podziau wsplnego
majtku. Wierzyciel osobisty wsplnika nie moe da zaspokojenia z jego udziau we wsplnym majtku
wsplnikw ani z udziaem poszczeglnych skadnikw tego majtku. Jednake wierzycielowi osobistemu przysuguje
prawo wypowiedzenia udziau wsplnika w spce.
Wierzycielowi osobistemu przysuguje ponadto zajcie praw przysugujcych wsplnikowi na wypadek jego
wystpienia ze spki lub rozwizania spki.
4. Odpowiedzialno za zobowizania spki:
- Za zobowizania spki wsplnicy odpowiedzialni s solidarnie. Nie moe to by wol wsplnikw zmienione ze
skutkiem zewntrznym. Nie ma jednak przeszkd, aby w stosunku wewntrznym wsplnicy przyjli inne reguy
odpowiedzialnoci.
- Za wsplne zobowizania wsplnikw spki, wynikajce ze stosunku spki, kady ze wsplnikw ponosi
odpowiedzialno solidarn (kady wsplnik odpowiada za cao dugu , a spenienie wiadczenia zwalnia
pozostaych wsplnikw; zwolnienie z dugu nastpuje w stosunku do wierzycieli, a wsplnicy musza si rozlicza
miedzy sob. Wsplnicy odpowiadaj solidarnie miedzy sob bez solidarnoci spki, ktra nie ma wyodrbnienia
majtkowego uzasadniajcego taka solidarno.)
- Odpowiedzialno solidarna odnosi si do zobowiza powstaych w czasie, gdy wsplnicy pozostawali w spce.
- Odpowiedzialno wsplnikw w spce cywilnej jest odpowiedzialnoci osobist, nieograniczon i pierwszorzdn.
* Osobista - wierzyciel bdzie mg sign do majtku osobistego wsplnikw wedug swego wyboru
* Nieograniczona - wysoko odpowiedzialnoci jest wyznaczana zacignitymi zobowizaniami i nie moe w
stosunku do osb trzecich ulec ograniczeniu.
* Pierwszorzdna - wierzyciel nie musi najpierw wykorzysta moliwoci zaspokojenia z majtku spki, a dopiero
gdyby tego majtku nie wystarczao, sign do majtku wsplnikw. (tj. przy subsydiarnej)
- Za zobowizania osobiste ( indywidualne) wsplnikw, ktre nie s zobowizaniami spki, spka nie ponosi
odpowiedzialnoci.
- Wsplnik spki cywilnej odpowiada caym swoim majtkiem solidarnie ze spk i pozostaymi wsplnikami za
zalegoci podatkowe spki. Zasada ta obowizuje rwnie byego wsplnika, jeeli wynikajce z dziaalnoci spki
zalegoci podatkowe spki oraz innych wsplnikw powstay w okresie, gdy by on wsplnikiem (art. 115 par 1
OrdPU )
5. Prowadzenie spraw spki:
- Czynnoci dokonywane w imieniu spki mog mie posta czynnoci prowadzenia spraw oraz czynnoci
reprezentacji. Te pierwsze nale do kompetencji wsplnikw, a wyjtkowo powierzane s osobie trzeciej (
zleceniodawcy, pracownikowi ). W przypadku reprezentacji czynnoci takie s dokonywane przez wsplnikw oraz
ewentualnie przez penomocnikw wsplnikw. Kady wsplnik jest uprawniony i zobowizany do prowadzenia
spraw spki. To prawo wsplnika moe by mu odebrane tylko za jego zgod albo z wanych powodw przez sd.
- Prowadzenie spraw obejmuje dokonywanie czynnoci faktycznych i prawnych w zakresie dziaania spki.
Czynnoci faktyczne polegajce na podejmowaniu wszelkich decyzji (we wszystkich sferach dziaania spki),
podejmowanie decyzji przygotowujcych dokonanie czynnoci prawnych, a take podejmowanie decyzji zwizanych z
wykonaniem czynnoci prawnych.
- Kady wsplnik jest uprawniony i zobowizany do prowadzenia spraw spki. Prawo to moe by mu odebrane tylko
za jego zgod albo z wanych powodw przez sd. Nie musi obowizywa zasada z art. 381 ksh, sprawy spki mog
prowadzi nawet osoby trzecie spoza grona wsplnikw.
- Jeeli wsplnicy nie ureguluj zasad prowadzenia spraw w umowie spki, obowizuj zasady:
1) kady wsplnik bez uprzedniej uchway wsplnikw moe prowadzi sprawy, ktre nie przekraczaj zakresu
zwykych czynnoci spki
2) jeeli czynnoci maj charakter czynnoci przekraczajcej zakres zwykych czynnoci spki, konieczna jest
uchwaa wszystkich wsplnikw
3) jeeli czynno ma charakter czynnoci zwykego zarzdu, a przed jej zakoczeniem chociaby jeden ze
wsplnikw sprzeciwi si jej dokonaniu, potrzebna jest uchwaa wszystkich wsplnikw
4) jeeli czynno ma charakter nagy ( nadzwyczajny) , ktrej zaniechanie mogoby narazi spk na straty, wsplnik
moe bez uprzedniej uchway j zrealizowa.
34

* Czynnoci zwykego zarzdu- w normalnym toku dziaalnoci spki zapewniaj prawidowy jej przebieg.
- Jeeli wymagana jest uchwaa wsplnikw, to - co do zasady zapada ona jednomylnie. Umowa spki moe jednak
odmienne zasady.
- Charakter norm dotyczcych prowadzenia spraw spki- ius dispositivi.
6. Reprezentacja spki:
- W spce cywilnej art. 866 KC, ktry reguluje problematyk reprezentacji, ma charakter normy wzgldnie
obowizujcej.
- Rozumienie pojcia reprezentacja, uyte w art. 866 KC, naley odnosi do wskiego rozumienia tego pojcia.
* largo: wystpowanie we wszelkich stosunkach z zakresu prawa cywilnego, administracyjnego, pracy itd.
* stricto: jako tylko dokonane czynnoci prawne wice si ze skadaniem i przyjmowaniem owiadcze woli
- Prawo do reprezentowania spki opiera si na upowanieniu do prowadzenia spraw przez wsplnika lub umocowaniu
(przez penomocnika). W braku odmiennej umowy lub uchway wsplnikw, kady wsplnik jest umocowany do
reprezentowania spki w takich granicach, w jakich jest uprawniony do prowadzenia jej spraw.
- art.866 KC:
1) wsplnik ma prawo do reprezentowania samodzielnie, jeeli dotyczy to czynnoci nieprzekraczajcych zakresu
zwykych czynnoci spki
2) wsplnik ma prawo reprezentowania spki, jeeli realizuje czynno naga, ktrej zaniechanie mogoby narazi
spk na niepowetowane straty
W przypadku, jeli s to:
1) czynnoci przekraczajce zakres zwykych czynnoci
2) czynnoci w ramach zwykych czynnoci spki, ale wobec ktrych sprzeciw zgosi ktry ze wsplnikw
konieczna jest przed podjciem czynnoci reprezentacyjnych uchwaa wsplnikw. Dokonanie czynnoci prawnej
bez stosownych uchwa powoduje stan bezskutecznoci zawieszonej.
- Wsplnicy w umowie spki oraz w uchwale wsplnikw mog przyj szczeglne zasady reprezentacji.
- Przyjmowanie owiadcze woli jest jednoosobowe, chyba e wsplnicy ustala inne zasady reprezentacji.
- Wsplnik dokonujcy czynnoci prawnych dziaa jako przedstawiciel ustawowy. Ewentualna uchwaa wsplnikw
przy czynnociach przekraczajcych zwyke czynnoci spki i przy sprzeciwie nie stanowi o umocowaniu, ale jest
zgod na dokonanie takiej czynnoci przez osoby ju umocowane
- Poza wsplnikami spk mog reprezentowa penomocnicy. Penomocnictwo udzielane jest przez wsplnikw
zgodnie z zasadami reprezentacji spki.
- Zarwno przedstawiciel ustawowy ( wsplnik), jak i penomocnik dziaaj w imieniu wszystkich wsplnikw oraz
swoim wasnym.
- Spka cywilna nie moe udziela prokury. Mog j natomiast udziela wsplnicy przedsibiorcy w zakresie
prowadzonej dziaalnoci gospodarczej. Bdzie to umoliwiao podejmowanie dziaalnoci w imieniu mocodawcy.
Nie ma przeszkd, aby wsplnicy spek cywilnych udzielali prokur tym samym osobom.
7. Udzia w zyskach i stratach:
- Udzia- stopie partycypacji w nadwyce bilansowej lub wyrwnaniu strat spki
- Zysk brutto jest czci majtku wsplnikw objtego wsplnoci czn, ktra pozostaje po odjciu od oglnej
wartoci majtku wkadw do spki.
Czysty zysk netto obliczany jest w ten sposb, e od zysku brutto odejmujemy zobowizania wymagalne ( prywatno- i
publicznoprawne w tym podatki) i otrzymujemy zysk netto. Kategoria zysku ( rwnie straty) jest rozpatrywana po
zakoczeniu roku obrachunkowego ( waciwie w jego ostatnim dniu) lub po rozwizaniu spki. Wtedy moemy
rozwaa, czy powsta zysk i czy moe on by dzielony i wypacony.
Strata natomiast obliczana jest w analogiczny sposb, ale stanowi warto ujemn, ktra naley wyrwna.
Zasad jest, e rokiem obrachunkowym jest rok kalendarzowy.
- Zasad jest (wsplnicy mog t zasad zmieni), e kady wsplnik jest uprawniony do rwnego udziau w zyskach i
uczestniczy w tym samym stosunku w stratach, bez wzgldu na rodzaj i warto wkadu.
- Mona zwolni niektrych wsplnikw od udziau w stratach. Nie mona natomiast wyczy wsplnika od udziau w
zyskach. Jednake przyjcie zwolnienia od udziau w stratach musi powodowa, e chociaby jeden wsplnik musi by
obciony stratami spki.
- Udzia w stratach naley odrni od odpowiedzialnoci od powstaych zobowiza. Ta ostatnia jest uzaleniona od
powstaych zobowiza i moe by realizowana na bieco. Jeeli wsplnik-mimo zobowizania -nie rekompensuje
strat, to udzia w stratach "zamienia si" na odpowiedzialno wobec spki za powstae zobowizania. Zwolnienie
wsplnika z udziau w stratach nie powoduje skutku w postaci uchylenia nieograniczonej odpowiedzialnoci
majtkiem osobistym za zobowizania spki.
- Wsplnik moe da podziau i wypaty zyskw dopiero po rozwizaniu spki, a gdy spka zostaa na czas duszy
ni rok, wsplnicy mog da podziau i wypaty zysku z kocem kadego roku obrachunkowego.
- danie podziau nie jest rwnoznaczne z wypat zysku. danie podziau, tj. ustalenia czy zysk przysuguje, czy nie i
w jakiej czci, moe nie by uzupenione daniem wypaty, a np. przekazaniem na fundusze zapasowe, rozwojowe.
35

Natomiast danie wypaty wie si z ju ustalonym i okrelonym zyskiem i polega na roszczeniu wypaty na rzecz
wsplnika lub na wskazany cel.
8. Wystpienie wsplnika:
- Wystpienie wsplnika jest takim zdarzeniem prawnym, ktre powoduje, e stosunek spki ustaje wobec
poszczeglnych wsplnikw, a trwa dalej w stosunku do pozostaych.
- Do przyczyn powodujcych wystpienie wsplnika zaliczy moemy wypowiedzenie.
mier wsplnika powoduje ustanie stosunku czonkowstwa w spce. Wypowiedzenie stosunku spki (
wypowiedzenie udziau) moe by nastpstwem czynnoci wsplnika lub wierzyciela wsplnika. Od wystpienia
wsplnika w drodze jednostronnego owiadczenia naley odrni zgod wsplnikw na wystpienie wsplnika w
kady czasie. Prawo wsplnika odnosi sie do wypowiedzenia spki, a nie umowy spki. (wypowiedzenie udziauwypowiedzenie stosunku czonkostwa w spce).
- Wsplnik moe wypowiedzie spk:
1) z zachowaniem terminu wypowiedzenia na trzy miesice przed zakoczeniem roku obrachunkowego, jeeli umowa
zostaa zawarta na czas nieoznaczony
2) bez zachowania terminw wypowiedzenia, z wanych powodw, jeeli spka jest zawarta na czas nieoznaczony
3) bez zachowania terminw wypowiedzenia, z wanych powodw, jeeli spka zawarta jest na czas oznaczony
4) z zachowaniem terminw wypowiedzenia okrelonych w umowie spki, jeeli wsplnicy tak postanowi.
- Normalnym trybem jest wystpienie za wypowiedzeniem. Bez wypowiedzenia moliwe jest ustpienie tylko w
przypadku, gdy zachodz wane powody ( np. choroba). Wane powody mog zachodzi rwnie po stronie innych
wsplnikw ( np. naruszenie zasad lojalnoci)
- W wyniku wypowiedzenia spki (udziau) koczy si stosunek prawny czcy wsplnika z pozostaymi wsplnikami.
Owiadczenie woli powinno by zoone pozostaym wsplnikom.
- Wierzyciel wsplnika moe wypowiedzie udzia wsplnika w spce:
1) wypowiedzenie moe nastpi tylko wtedy, gdy uprzednio zajto prawa przysugujce wsplnikom na wypadek
wystpienia ze spki lub jej rozwizania
2) wypowiedzenie moe by dokonane tylko przez osobistego wierzyciela wsplnika, a nie wierzyciela w stosunku
do wsplnoci cznej wsplnikw ( wierzyciela spki )
3) wypowiedzenie jest dopuszczalne, gdy zostaa wczeniej przeprowadzona bezskutecznie egzekucja z ruchomoci
wsplnika
*4) bez wzgldu na to, czy spka zostaa zawarta na czas okrelony czy nieokrelony; Wypowiedzenie powinno
nastpi z wyprzedzenie trzymiesicznym , a jeeli umowa spki przewiduje termin krtszy, wierzyciel moe z
tego terminu skorzysta.
- mier wsplnika powoduje ustanie w stosunku do niego stosunku spki. Mona w umowie zastrzec, e spadkobiercy
wejd do spki na miejsce wsplnika. Jeeli jest kilku spadkobiercw, powinni oni wskaza spce osob, ktra
bdzie wykonywaa ich prawa. Dopki to nie nastpi, dopty pozostali wsplnicy mog podejmowa wszelkie
czynnoci w zakresie prowadzenia spraw spki.
Jeeli spadkobiercy wstpuj w miejsce wsplnika, nie maj zastosowania zasady rozliczania ze spadkobiercami
zmarego wsplnika.
- Wsplnikowi wystpujcemu ze spki zwraca si w naturze rzeczy, ktre wnis do spki do uywania, oraz wypaca
si w pienidzu warto jego wkadu okrelon w umowie spki, a w braku takiego oznaczenia warto, ktr wkad
ten mia w chwili wniesienia. Nie ulega zwrotowi warto wkadu polegajcego na wiadczeniu usug albo na
uywaniu przez spk rzeczy nalecych do wsplnika. Ponadto wypaca si wystpujcemu wsplnikowi w
pienidzu tak cz wartoci wsplnego majtku po odliczeniu wartoci wkadw wszystkich wsplnikw, jak
odpowiada stosunkowi, w ktrym wystpujcy wsplnik uczestniczy w zyskach spki. Strony mog ustali jednak
inne zasady rozlicze.
9. Rozwizanie spki:
- Rozwizanie spki odnosi si do wszelkich zdarze prawnych , wskutek ktrych stosunek spki ustaje jednoczenie w
stosunku do wszystkich wsplnikw.
- Przyczynami rozwizania mog by:
1) nastpienie zdarzenia, z ktrym umowa czy skutek w postaci rozwizania spki
2) osignicie celu spki, na jaki zostanie ona utworzona
3) osignicie tego celu staje si niemoliwe
4) zgoda wszystkich wsplnikw (uchwaa jednomylna
5) jeeli w spce miaby pozosta tylko jeden wsplnik
6) orzeczenie sdu, na podstawie dania wsplnika ( z wanych powodw)
Z chwil rozwizania spki do wsplnoci wsplnikw stosuje si odpowiednio przepisy o wsplnoci w czciach
uamkowych. Od momentu rozwizania wsplnik moe te rozporzdza swoim udziaem w majtku wsplnym.

36

10. Likwidacja spki:

- Likwidacja wystpuje w nastpstwie zajcia zdarzenia, jakim jest zajcie przyczyny rozwizania spki. Wsplnicy
mog si porozumie co do sposobu rozliczenia, ale rwnie i w takim przypadku, mimo e nie jest przeprowadzone
postpowanie likwidacyjne, mamy do czynienia z likwidacj spki.
- Spka trwa nadal, a do zakoczenia postpowania likwidacyjnego.
- Likwidacj prowadz likwidatorzy, ktrymi mog by wsplnicy, bd osoby, ktre zostan wybrane na podstawie
jednomylnej uchway wsplnikw, bd wyznaczone przez sd.
- Likwidatorzy maj status przedstawicieli ustawowych, s uprawnieni do reprezentowania spki w granicach, w jakich
s upowanieni do prowadzenia spraw.
- Likwidacja polega na zakoczeniu interesw spki, podejmowaniu tylko czynnoci, ktre su likwidacji.
- Nowe interesy mog by rozpoczynane tylko w celu przeprowadzenia likwidacji. Likwidatorzy maj obowizek spaci
dugi wierzycielom. Po zaspokojeniu wierzytelnoci, jeeli pozostaje majtek, zwraca si wsplnikom ich wkady
wedug analogicznych zasad, jakim przy zwracaniu wkadw w razie wystpienia wsplnika ze spki.
Pozosta nadwyk wsplnego majtku dzieli si midzy wsplnikw w takim stosunku, w jakim uczestniczyli w
zyskach spki. Wsplnicy mog ustali reguy odniesienia do wnoszonych wkadw. Jeeli powstaje niedobr, to
dzieli si on midzy wsplnikw w takim stosunku, w jakim wsplnicy uczestnicz w stratach. ( cho mog oni ustali
inne relacje udziau w stratach)
- Postpowanie likwidacyjne jest zakoczone z chwil ostatniego rozliczenia. Konieczne jest podjcie uchway przez
wsplnikw o zakoczeniu likwidacji. Jeeli wsplnicy nie podejmuj takiej uchway, momentem ustania
(rozwizania) spki jest ostatnie rozliczenie zwizane ze spk.

III SPKI HANDLOWE - PRZEPISY OGLNE

1. Przepisy wsplne:
- KSH obejmuje problematyk tworzenia, organizacji, zasad funkcjonowania, rozwizania oraz transformacji (czenie,
podzia, przeksztacenie) spek handlowych.
- Art. 2 KSH: W sprawach dotyczcych spek najpierw stosujemy przepisy KSH, a gdy nie uregulowano jakiej materii,
wprost stosujemy przepisy KC. Jeeli jednak waciwo stosunku prawnego bdzie wymagaa stosowania przepisw
KC, to stosujemy odpowiednio (tzn. ze stosownymi zmianami albo wcale)
- Generalnie spki moemy podzieli na:
1) cywilne i handlowe
2) osobowe:
a) jawne
b) partnerskie
c) komandytowe
d) komandytowo-akcyjne
kapitaowe:
a) z ograniczon odpowiedzialnoci
b) akcyjne
3) prywatne i w obrocie publicznym
4) zwyke
szczeglne typy spek:
a) narodowe fundusze inwestycyjne
b) spki prowadzce dziaalno bankow
c) spki prowadzce gied albo rynki pozagiedowe
d) spki prowadzce domy maklerskie
e) Krajowy Depozyt Papierw Wartociowych S.A.
f) spki prowadzce dziaalno ubezpieczeniow
g) towarzystwa funduszy inwestycyjnych
h) towarzystwa emerytalne
g) spki publicznej radiofonii i telewizji
i) spki powstae w wyniku komercjalizacji i prywatyzacji przedsibiorstw pastwowych
5) inne
- Wsplnicy handlowych spek w umowie spki zobowizuj si dy do osignicia wsplnego celu przez
wniesienie wkadw (oraz jeeli umowa albo statut tak stanowi, przez wspdziaanie w inny okrelony sposb art. 3
KSH).
* Okrelenie wkadw wnoszonych do spki naley do essentialia negotii umw spek.
- Stosunki holdingowe
* Spka dominujca gdy:
37

1) Dysponuje bezporednio lub porednio wikszoci gosw na zgromadzeniu wsplnikw albo na walnym
zgromadzeniu, take jako zastawnik albo uytkownik bd w zarzdzie innej spki kapitaowej (zalenej),
rwnie na podstawie porozumie z innymi osobami
2) Jest uprawniona do powoywania lub odwoywania wikszoci czonkw rady nadzorczej innej spki
kapitaowej (zalenej) albo spdzielni, take na podstawie porozumie z innymi osobami
3) Jest uprawniona do powoywania lub odwoywania wikszoci czonkw zarzdu innej spki kapitaowej
4) Czonkowie jej zarzdu lub czonkowie jej rady nadzorczej stanowi wicej ni poow czonkw zarzdu innej
spki kapitaowej lub spdzielni
5) Dysponuje bezporednio lub porednio wikszoci gosw w spce osobowej zalenej albo na walnym
zgromadzeniu spdzielni zalenej, take na podstawie porozumie z innymi osobami
6) Wywiera decydujcy wpyw na dziaalno spki kapitaowej zalenej albo spdzielni zalenej, szczeglnie na
podstawie umw okrelonych w art.7 KSH
* Spka powizana spka kapitaowa, w ktrej inna spka (osobowa lub kapitaowa) albo spdzielnia dysponuje
bezporednio lub porednio co najmniej 20 % gosw na zgromadzeniu wsplnikw albo na walnym zgromadzeniu,
rwnie jako zastawnik lub uytkownik, albo na podstawie porozumienia z innymi osobami , lub ktra posiada
bezporednio co najmniej 20% udziaw lub akcji w innej spce kapitaowej
* Spka dominujca ma obowizek zawiadomi spk kapitaowa zalen o powstaniu stosunku dominacji w
terminie 2 tygodni od dnia powstania tego stosunku, pod rygorem zawieszenia wykonywania prawa gosu z akcji
lub udziaw spki dominujcej, reprezentujcych wicej ni 33% kapitau zakadowego spki zalenej.
Uchwaa zgromadzenia wsplnikw albo walnego zgromadzenia powzita z naruszeniem tego jest niewana, chyba
e spenia wymogi kworum oraz wikszoci gosw bez uwzgldnienia gosw niewanych.
* Akcjonariusze, wsplnicy, czonkowie zarzdu albo rady nadzorczej spki kapitaowej mog da , aby spka
handlowa, ktra jest wsplnikiem albo akcjonariuszem w tej spce, udzielia informacji, czy pozostaje w stosunku
dominacji lub zalenoci wobec wskazanej przez pytajcych spki handlowej albo spdzielni bdcej
wsplnikiem albo akcjonariuszem w tej samej spce kapitaowej. Mog oni rwnie da ujawnienia liczby akcji
(udziaw) lub gosw, jakie spka handlowa do ktrej skierowano pytanie posiada w spce kapitaowej, w ktrej
uczestnicz uprawnieni, w tym take jako zastawnik, uytkownik lub na podstawie porozumie z innymi osobami.
danie udzielenia informacji oraz odpowiedzi powinno by zoone na pimie.
Odpowiedzi naley udzieli uprawnionemu oraz waciwej spce w terminie 10 dni od dnia otrzymania dania.
Od rozpoczcia biegu terminu na udzielenie odpowiedzi do dnia jej udzielenia zobowizana spka handlowa nie
moe wykonywa praw z akcji albo udziaw w spce kapitaowej, w ktrej uczestnicz uprawnieni. Jeeli jednak
danie udzielenia odpowiedzi doszo do adresata pniej ni na 2 tygodnie przed dniem, na ktry zwoano
zgromadzenie wsplnikw (walne zgromadzenie), bieg terminu na udzielenie odpowiedzi rozpoczyna si w dniu
nastpujcym po dniu, w ktrym zakoczy si zgromadzenie wsplnikw (walne zgromadzenie). Obowizek
zawiadomienia stosuje si w przypadku zmiany stosunkw, rwnie gdy ustpi stosunek dominacji. Bya spka
dominujca powinna dokona stosownych czynnoci zawiadomienia.
*Umowy o zarzdzanie i umowy o przekazanie zysku s dopuszczalne, jednake po zoeniu do akt rejestrowych
spki zalenej podlega wycig z umowy zawierajcej postanowienia , ktre okrelaj zakres odpowiedzialnoci
spki dominujcej za szkod wyrzdzon spce zalenej z tytuu niewykonania lub nienaleytego wykonania
umowy oraz zakres odpowiedzialnoci spki dominujcej za zobowizania spki zalenej wobec jej wierzycieli.
Ujawnieniu podlega te okoliczno , e umowa nie reguluje odpowiedzialnoci spki dominujcej lub j wycza.
Zgoszenia dokonuje zarzd spki dominujcej lub zalenej. Powinno to by przedmiotem uzgodnieni midzy
spkami. Jeeli nie zostanie dokonane zgoszenie w terminie 3 tygodni od dnia zawarcia umowy, to powoduje to
niewano postanowie ograniczajcych lub wyczajcych odpowiedzialno spki dominujcej wobec spki
zalenej lub jej wierzycieli.
- Ogoszenia:
* Wpisy do rejestru podlegaj obowizkowemu ogoszeniu w Monitorze Sdowym i Gospodarczym, chyba e ustawa
stanowi inaczej.
* W przypadku spek kapitaowych i komandytowo-akcyjnych ogoszenia wymagaj dokumenty i informacje o tych
spkach. Funkcjonuje te obowizek zoenia dokumentu lub informacji do sdu rejestrowego. Ogoszeniu
podlegaj rwnie informacje o osigniciu lub utracie przez spk handlow pozycji dominujcej w spce
akcyjnej w cigu 2 tygodni, chyba e ustawa stanowi inaczej.
Do SA wprowadzona jest moliwo takiej regulacji w statucie, aby zamiast ogosze zawiadomi wszystkich
akcjonariuszy listami poleconymi.
2. Spki osobowe:
- Spki osobowe maj odrbny od wsplnikw majtek i podmiotowo prawn. Opodatkowani s wsplnicy, a nie
spka, i to wedug korzystniejszych zasad ( np. ulgi, wsplne rozlicznie si maonkw) ni osoby prawne.
- Spki osobowe maja osobowo prawn. Uzyskuj j z chwil wpisu do rejestru. Podstawowymi atrybutami
podmiotowoci prawnej s: zdolno do czynnoci prawnych i zdolno sdowa. Spka moe nabywa we wasnym
imieniu prawa, w tym wasno nieruchomoci i inne prawa rzeczowe, zaciga zobowizania. Spka moe pozywa i
by pozywana (zdolno sdowa)
38

- Spka osobowa prowadzi przedsibiorstwo pod wasn firm. Posiada take wyodrbnieni organizacyjne i
majtkowe(obok majtku wsplnikw istnieje odrbna masa majtkowa naleca do spki, ktra nie jest przedmiotem
wsplnoci cznej wsplnikw), co nie niweczy zasad posikowej odpowiedzialnoci wsplnikw za zobowizania
spki (dot. to wsplnikw jawnych, komplementariuszy, wyjtkowo partnerw)
- Zmiana postanowie umowy spki wymaga zgody wszystkich wsplnikw, ale umowa moe stanowi inn regulacj.
Dopuszczalno zmiany umowy spki wikszoci gosw moe mie swoje rdo w umowie zaoycielskiej albo
umowie zmienionej w trakcie funkcjonowania spki. W przypadku zezwolenia na zmian umowy spki w umowie
zaoycielskiej wszyscy wsplnicy musz si na to zgodzi. Wsplnik niezadowolony ze zmiany umowy spki moe
da rozwizania spki przez sd albo wystpi ze spki.
- W spkach osobowych (wyczywszy zbywanie akcji w komandytowo-akcyjnej i prawo prowadzenia spraw przez
komandytariusza w spce komandytowej ) og praw i obowizkw wsplnika moe by przeniesiony na inn osob.
Przeniesienie praw i obowizkw moe dotyczy tylko ogu tych praw i obowizkw cznie. Bezwzgldny zakaz
rozczepiania praw i obowizkw.
* Przeniesienie praw i obowizkw jest moliwe:
1) gdy umowa spki tak stanowi
2) musi by udzielona pisemna zgoda wszystkich pozostaych wsplnikw ( chyba e umowa spki stanowi
inaczej)
Skutkiem przeniesienia praw i obowizkw jest nabycie statusu wsplnika. Za zobowizania, ktre zwizane s z
uczestnictwem w spce osobowej i zobowizania tej spki osobowej odpowiadaj solidarnie wystpujcy wsplnik i
wsplnik przystpujcy do spki.
3. Spki kapitaowe:
- Moemy wyrni trzy fazy zwizane z tworzeniem spki:
1) spka przedorganizacyjna
2) spka w organizacji / spka w organizacji w likwidacji
3) spka waciwa
*Ad1) Faza przedorganizacyjna:
+ Szereg czynnoci przygotowawczych przede wszystkim czynnoci faktycznych zwizanych z przygotowaniem do
utworzenia spki w organizacji- spotkania, negocjacje, uzgodnienia, podpisywanie listw intencyjnych
Nie mona jednak wykluczy pewnych czynnoci, ktre mog wywoywa pewne skutki prawne ( np. umowa
przedwstpna).
+ W nastpstwie podjtych czynnoci przedorganizacyjnych dochodzi do "zawizania" spki z o.o. lub s.a. co
powoduje powstanie spki w organizacji
* Ad2) Spka w organizacji:
+ W przypadku spki z o.o. momentem powstania spki w organizacji jest zawarcie umowy spki, a w przypadku
SA-objcie wszystkich akcji lub zoenie przez zarzd owiadczenia w trybie art. 310 par 2 KSH. Z tym tez
momentem spka w organizacji staje si podmiotem prawa.
+ Ma zdolno prawn ,zdolno do czynnoci prawnych i zdolno sdow. Dziaa ona pod wasn firm z
dodatkiem w organizacji. Nie ma potrzeby oznaczania w umowie spki dodatku w organizacji, jak rwnie
nie dochodzi do wykrelenia tego dodatku z chwil wpisu do rejestru spki. Dodatkowe oznaczenie w
organizacji naley odnie do uywania go w obrocie. Jej firma nie jest wpisywana do rejestru. Nie jest moliwe
rozporzdzanie udziaem lub akcj w czasie jej trwania. Nie moe ona udzieli prokury. Ma wyodrbnienie
organizacyjne i majtkowe. Nie jest wpisywana do rejestru przedsibiorcw.
+ Do spek w organizacji maja odpowiednio zastosowanie przepisy o spce z o.o. i SA (po wpisie wprost). Z
chwil wpisu do rejestru spka w organizacji staje si spk waciw i z t chwil uzyskuje osobowo prawn.
+ Zasada kontynuacji praw i obowizkw- bezporednie wstpienie we wszelkie prawa i obowizki spki w
organizacji bez obowizku dokonywania jakichkolwiek czynnoci przed zgoszeniem wniosku o wpis i dokonaniu
stosownego wpisu przez sd.
+ Za zobowizania spki kapitaowej w organizacji odpowiada solidarnie spka i osoby, ktre dziaay w jej
imieniu. Dodatkowo wsplnik ( akcjonariusz) spki w organizacji odpowiada solidarnie z tymi podmiotami do
wartoci wniesionego wkadu, na pokrycie objtych udziaw lub akcji. Jeeli wniesie cay wkad, nie ponosi on
odpowiedzialnoci.
+ Spka z o.o. w organizacji jest reprezentowana przez zarzd albo penomocnika powoanego jednomyln
uchwa wsplnikw. Natomiast SA w organizacji jest reprezentowana przez zarzd, a do czasu jego
ustanowienia przez wszystkich zaoycieli dziaajcych cznie lub przez penomocnika ustanowionego
jednomyln uchwa zaoycieli. Moliwe jest rwnie ustanowienie penomocnika do zawierania umw midzy
spk a czonkami zarzdu.
+ Spka w organizacji w likwidacji:
Spka w organizacji nie zostanie zarejestrowana kiedy nie zgoszono wniosku o zarejestrowanie w cigu 6
miesicy od zawarcia umowy sp. z o.o. lub daty sporzdzenia statutu albo tez odmowa przez sd rejestracji. Nie
dojdzie wwczas do przejcia w faz spki waciwej. Jeeli spka w organizacji rozliczy si niezwocznie ze
swoimi wsplnikami i wierzycielami jest rozwizana z dniem zatwierdzenie przez zgromadzenie wsplnikw albo
39

walne zgromadzenie sprawozdania likwidacyjnego i nie ma potrzeby przeprowadzania postpowania

likwidacyjnego. Jeeli nie doszo do tego rozliczenia to spka jest likwidowana.
Spka przez okres likwidacji dziaa pod firm spka w organizacji w likwidacji.
- Nie moe by aportem w spce kapitaowej:
1) prawo niezbywalne
2) wiadczenie pracy
3) wiadczenie usug
* Nie mona uzna za aport w spce m.in. prawa uytkowania (prawo rzeczowe), najmu , dzierawy ( prawa
obligacyjne).
* Wsplnik spki z o.o. i sp. a. nie moe potrca swoich wierzytelnoci wobec spki kapitaowej z wierzytelnoci
spki wzgldem wsplnika z tytuu nalenej wpaty na poczet udziau czy akcji. Dopuszczalne jest natomiast
potrcenie umowne.
* Za aport mona uzna wierzytelnoci wsplnika ( akcjonariusza) z tytuu poyczki nalenej spce kapitaowej
rwnie gdy ogoszono upado spki w terminie 2 lat od dnia zawarcia umowy poyczki.
* Odpowiedzialno za rnice przy oszacowaniu wkadu polega na tym, e jeeli wsplnik wnis do spki wkad
majcy wady, ma on obowizek wyrwna rnic pomidzy, ktr przyjto w aktach zaoycielskich, a zbywcz
wartoci wkadu. Zbywcza warto taka warto, jak mona byo otrzyma za wkad w momencie wnoszenia
wadliwego wkadu.
- Czonkami organu ( zarzdu, rady nadzorczej, komisji rewizyjnej) albo likwidatorem moe by tylko osoba fizyczna
majca pen zdolno do czynnoci prawnych, ktra nie zostaa skazana prawomocnym wyrokiem za przestpstwa
okrelone w przepisach KK i niektrych przepisach KSH. Utrata penej zdolnoci do czynnoci prawnych powoduje
utrat prawa bycia czonkiem organu albo likwidatorem.
Zakaz zwizany ze skazaniem ustaje z upywem 5 roku od dnia uprawomocnienia si wyroku skazujcego, ale nie
moe skoczy si wczeniej ni z upywem 3 lat od dnia zakoczenia okresu odbywania kary. Skazany moe w
terminie 3 miesicy od dnia uprawomocnienia si wyroku zoy wniosek do sdu, ktry wyda wyrok, o zwolnienie
go z zakazu penienia funkcji lub o skrcenie czasu obowizywania. Nie jest to jednak moliwe, jeeli przestpstwo
popeniono umylnie.
* Sd upadociowy moe orze pozbawienie na okres od 3 do 10 lat prawa penienia funkcji czonka rady nadzorczej,
reprezentanta lub penomocnika w spce handlowej, przedsibiorstwie pastwowym, spdzielni, fundacji lub
stowarzyszenia osoby, ktra ze swojej winy:
1) bdc do tego zobowizana z mocy ustawy, nie zoya w terminie 2 tygodni od dnia powstania podstawy do
ogoszenia upadoci wniosku o ogoszenie upadoci
2) po ogoszeniu upadoci nie wydaa lub nie wskazaa majtku, ksig handlowych, korespondencji lub innych
dokumentw upadego, do ktrych wydania albo wskazania bya zobowizana z mocy ustawy
3) po ogoszeniu upadoci ukrywaa, niszczya, lub obciaa majtek wchodzcy w skad masy upadociowej
4) jako upady w toku postpowania upadociowego nie wykonaa innych obowizkw cicych na nim z mocy
ustawy lub orzeczenia sdu albo sdziego komisarza, albo tez w inny sposb utrudniaa postpowanie
* Skuteczno dokonywania czynnoci prawnych w spce, gdy wymagana jest zgoda innego organu spki, zaley od
rda, z ktrego wynika obowizek uzyskania zgody. Obowizek ten moe wynika z:
1) przepisw ustawy :
Czynno dokonana bez wymaganej zgody jest niewana. Zgoda moe by rwnie wyraona po zoeniu
owiadczenia woli w terminie 2 miesicy od dnia zoenia owiadczenia przez spk. Jeeli zostanie
potwierdzona to ma to moc wsteczn od chwili dokonania czynnoci prawnej.
2) umowy ( statutu) spki:
Czynno prawna jest wana w stosunkach zewntrznych. W stosunkach wewntrznych nie wyklucza to
odpowiedzialnoci czonkw zarzdu wobec spki z tytuu naruszenia umowy ( statutu spki).
Jeeli zasady ustawowe zostan zmienione w umowie (statucie) spki, czynno prawna jest wana.
* Zawieranie przez spk kapitaow niektrych umw wymaga szczeglnego trybu - umowa kredytu, porczenia lub
innej (majcej charakter rozporzdzenia , zobowizania ze strony spki) zawieranej z czonkami zarzdu, rady
nadzorczej, komisji rewizyjnej, prokurentem, likwidatorem albo na rzecz ktrejkolwiek z tych osb. W takim
przypadku potrzebna jest zgoda zgromadzenia wsplnikw albo walnego zgromadzenia, chyba e ustawa stanowi
inaczej (dokonanie czynnoci prawnej bez zgody powoduje niewano czynnoci- moe by uznana za wan).
Zawarcie przez spk zalen umowy z czonkiem zarzdu, prokurentem, likwidatorem, wymaga zgody rady
nadzorczej spki zalenej. Gdy spka zalena nie ma rady nadzorczej, wymagana jest zgoda zgromadzenia
wsplnikw ( walnego zgromadzenia ) spki dominujcej.
* Podpisy pod dokumentami wystawianymi przez spk s skadane zgodnie z zasadami reprezentacji, przyjtymi w
spce, a wic jednoosobowo lub cznie. Tylko wwczas, gdy ustawa tak wyranie stanowi, skadaj podpisy
wszyscy czonkowie zarzdu.
- Zasada rwnego traktowania wsplnikw- takie same traktowanie w tych samych okolicznociach. Zasada ta nie
narusza zasady dominacji kapitau nad osob. Decyzjami organw spki niemona doprowadzi do odmiennego
podejcia do praw i obowizkw wsplnikw, jeeli podstaw tej oceny s te same okolicznoci (czyli wszystkie stany
faktyczne i prawne, ktre mog by odniesione do tych samych sytuacji.
40

Istnieje tez zasada rwnych praw i obowizkw w spce, chyba e ustawa stanowi inaczej.
Wyjtkiem od ww. zasad jest tzw. zote weto.
- Moe si okaza, e spka zostaje wpisana do rejestru z brakami. Jeeli te braki maj powany charakter, moe
nastpi skutek w postaci niewanoci spki.
Sd rejestrowy moe orzec o rozwizaniu spki ju istniejcej, gdy:
1) nie zawarto umowy spki
2) okrelony w umowie ( statucie ) przedmiot dziaalnoci spki jest sprzeczny z prawem
3) umowa lub statut spki nie zawiera postanowie dotyczcych firmy, przedmiotu dziaalnoci, kapitau zakadowego
lub wkadw
4) wszystkie osoby zawierajce umow spki albo podpisujce statut nie miay zdolnoci do czynnoci prawnych w
chwili ich dokonania.
Jeeli braki maj charakter usuwalny, sd wzywa zarzd, aby usun je.
Rozwizanie spki przez sd naley rozumie jako przyczyn wszczcia postpowania likwidacyjnego. O rozwizaniu
spki orzeka sd rejestrowy na wniosek osoby majcej w tym interes prawny. Rozwizanie nastpuje po
przeprowadzeniu rozprawy. Nie mona rozwiza spki, jeeli od jej wpisu do rejestru upyno 5 lat. Orzeczenie o
rozwizaniu spki nie wpywa na wano czynnoci prawnych zarejestrowanej spki.
DOCZYTA: SPKI KAPITAOWE-WYBRANE PRZEPISY SZCZEGLNE
IV SPKA JAWNA:
1. Uwagi oglne:
- Zaliczana jest do handlowych spek osobowych.
- W sytuacji, gdy przychody wsplnikw prowadzcych przedsibiorstwo w zwizku z umow spki cywilnej w
kadym z 2 ostatnich lat obrotowych osigny co najmniej rwnowarto w polskiej walucie 800 000 euro (prg
skutkujcy obowizkiem prowadzenia ksig rachunkowych), przepisy KSH wymagaj zgoszenia spki do rejestru
przedsibiorcw KRS, w terminie 3 miesicy od zakoczenia drugiego roku obrotowego i powoduje przeksztacenie
spki cywilnej w spk jawn. Zgoszenia moe dokona kady ze wsplnikw (gdy przeksztacenie jest dobrowolne
to zgoszenia musza dokona wszyscy wsplnicy
- Spka jawna oparta jest na bezporednim i osobistym zaangaowaniu wsplnikw w przedsibiorstwo prowadzone
przez spk.
- Posiada podmiotowo prawn( moe nabywa prawa i zaciga zobowizania), pozywa i by pozywan
- Jest wyodrbniona organizacyjnie, posiada odrbny majtek spki; odpowiedzialno majtkiem spki za
zobowizania i wystpowanie pod wasn firm; nie jest osob prawn; nie dziaa przez swoje organy; wsplnicy
ponosz odpowiedzialno za zobowizania spki
- Og praw i obowizkw wsplnika spki osobowej moe by przeniesiony na inn osob wwczas, gdy umowa
spki tak stanowi. Jeeli umowa spki nie stanowi inaczej, prawa i obowizki wsplnika spki osobowej mog by
przeniesione na inn osob tylko po uzyskaniu pisemnej zgody wszystkich pozostaych wsplnikw.
- Art. 64 KSH dopuszcza dalsze istnienie spki pomimo mierci, upadoci wsplnika czy jego wystpienia ze spki.
2. Utworzenie spki:
- Spka jawna jest umow dwch lub wicej osb i powstaje z chwila wpisu do rejestru. Spka jawna we wsplnym
imieniu prowadzi przedsibiorstwo w celu zarobkowym. Spka jawna moe powsta poprzez:
1) jej zawizanie umow spki
2) w wyniku przeksztacenia spki cywilnej albo innej spki
- Umowa spki powinna zawiera co najmniej:
1) firm i siedzib
2) okrelenie wkadw wnoszonych przez kadego wsplnika i ich warto
3) przedmiot dziaalnoci spki
4) czas trwania spki, jeeli jest oznaczony
- Firma spki jawnej powinna zawiera nazwiska (firmy, nazwy) wszystkich wsplnikw albo te nazwiska ( firmy,
nazwy) jednego lub kilku wsplnikw z dodatkiem spka jawna lub sp. j.
Firma spki jawnej musi skada si z korpusu(nie moe by rzeczowa, fantazyjna, nie moe mie charakteru
mieszanego)(Moe by skonstruowany z: nazwiska wszystkich wsplnikw; jednego wsplnika; niektrych
wsplnikw; Jeeli s to przedsibiorcy moliwe jest uycie ich firm, a w przypadku osb prawnych niebdcych
przedsibiorcami mona uy ich nazw) i dodatkw obligatoryjnych lub fakultatywnych.
- Siedziba spki znajduje si tam, gdzie prowadzone s sprawy spki. Jeeli te miejsca byyby rne, wsplnicy w
umowie musza ustali siedzib spki.
- Wkady musz by okrelone w umowie spki (oraz ich warto), ale nie musz by wniesione do momentu
zarejestrowania.
- W umowie spki naley okreli przedmiot dziaalnoci spki wedug Polskiej Klasyfikacji Dziaalnoci (PKD).
41

- Czas trwania spki naley zaznaczy tylko wtedy, gdy jest on oznaczony.
- Poza osobami fizycznymi(rwnie ograniczone w zdolno do czynnoci prawnych) wsplnikami w spce jawnej
mog by osoby prawne i wsplnoty mieszkaniowe.
- KSH dla utworzenia spki jawnej przewiduje form pisemn pod rygorem niewanoci. Jeeli jednak na podstawie
umowy spki wnoszona jest tytuem wkadu nieruchomo, niezbdna jest forma aktu notarialnego pod rygorem
niewanoci.
- Zmiana postanowie umowy wymaga zgody wszystkich wsplnikw i niewane s postanowienia umowy spki
umowy spki, wedug ktrych moe by dokonana bez zgody wszystkich wsplnikw istotna jej zmiana.
Jeli umowa spki na to zezwala, umowa moe by zmieniona wikszoci gosw.
- Prawo (rwnie obowizek) zgoszenia spki do rejestru przysuguje kademu wsplnikami bez wzgldu nawet na
odmienne brzmienie umowy spki. Do zgoszenia naley doczy zoone wobec sdu albo powiadczone notarialnie
wzory podpisw osb uprawnionych do reprezentowania spki.
- Przeksztacenie spki cywilnej w spk jawn jest przymusowe(art. 26 4 zd.3) lub dobrowolne(art.26 4 zd.1).
W przypadku przeksztacenia dobrowolnego zgoszenia spki jawnej do rejestru musz dokona wszyscy wsplnicy.
W przypadku przeksztacenia przymusowego zgoszenia moe dokona kady ze wsplnikw.
Przed zgoszeniem do rejestru wsplnicy maj obowizek dostosowania umowy spki do przepisw o umowie spki
jawnej.
Z chwil wpisu spka cywilna staje si spk jawn.
3. Majtek spki jawnej, wkady do spki:
- Wszelkie mienie wnoszone jako wkad, a take nabyte dla spki w czasie jej istnienia, stanowi majtek spki.
- Wkad wsplnikw(konieczno ustalenia w umowie) oznacza warto majtkow wnoszon do spki. Wkad moe
polega na przeniesieniu lub obcieniu wasnoci rzeczy lub innych praw, a take dokonaniu innych wiadcze na
rzecz spki.
Jeeli wnoszone s do spki wkady na wasno, to mog to by zarwno wkady pienine jak i niepienine.
- Wsplnicy nie otrzymuj udziaw w kapitale zakadowym, z wkadw nie jest tworzony kapita zakadowy.
- Wasno lub inne prawa mog by przedmiotem wkadu niepieninego, jeeli maj okrelon warto majtkow,
zdolno bilansow, s zbywalne i moliwe do ustanowienia.
Przedmiotem aportu mog wic by, poza prawem wasnoci ( np. nieruchomoci, ruchomoci), inne prawa rzeczowe,
takie jak np. uytkowanie wieczyste, prawa majtkowe na dobrach niematerialnych ( prawo z patentu, do wzoru
uytkowego, wzoru zdobniczego, znaku towarowego, majtkowe prawa autorskie).
- Charakterystyczne dla spki jawnej jest to, e wkadem do takiej spki moe by dokonywanie innych wiadcze na
rzecz spki, m.in. przez wiadczenie pracy lub usug.
- Jeeli rzeczy i prawa nie s przenoszone, to s jedynie oddane do korzystania przez czas okrelony w umowie spki.
Jeeli do spki wnoszony jest wkad w postaci pracy, naley wyranie sformuowa w umowie spki jego rodzaj i
warto.
- W razie wtpliwoci uwaa si, e wkady wsplnikw maj by rwne. Wsplnicy mog jednak ustali inne zasady.
Istnieje domniemanie, e rzeczy, ktre wsplnik zobowiza si wnie do spki , uwaa si za przeniesione na spk.
Jeeli wsplnik zobowiza si wnie do spki rzeczy inne ni pienidze na wasno lub do uywania, to do jego
obowizku wiadczenia, odpowiedzialnoci z tytuu rkojmi i ponoszenia niebezpieczestwa stosuje si odpowiednio
przepisy o sprzeday lub najmie. Za wnoszone do spki wkady wsplnik ma prawo dania corocznie wypacania
odsetek w wysokoci 5% , nawet, gdy spka poniosa strat Odsetki od swego udziau oznaczaj cz majtku
przypadajc na wsplnika w stosunku do caego majtku.
- Spka jawna ma rwnie atrybut odrbnoci majtkowej-spka ma odrbny majtek, na ktry skada si wkad oraz
majtek nabyty w toku dziaalnoci spki. Majtek spki jawnej jest kompleksem majtkowym odrbnym od
majtkw osobistych wsplnikw.
- Zakaz dokonywania przez wsplnika potrcenia wierzytelnoci spki z wierzytelnociami przysugujcymi jego
wierzycielom osobistym oraz zakaz dokonywania przez dunika spki potrcenia z wierzytelnoci , jak mu
przysuguje wobec wsplnika.
Wierzyciel osobisty wsplnika nie moe w czasie trwania spki rozporzdza majtkiem spki i wierzyciele osobici
wsplnikw nie mog prowadzi egzekucji z majtku spki.
4. Odpowiedzialno za zobowizania:
- Spka moe zaciga zobowizania. S one zacigane w imieniu spki jako odrbnego podmiotu.
- Za zacignite zobowizania wobec wierzycieli odpowiada kady wsplnik bez ograniczenia caym swoim majtkiem
solidarnie z pozostaymi wsplnikami oraz ze spk.
- Odpowiedzialno bezporednia - zaspokojenie dugu przez wierzyciela moe nastpi przez bezporednie skierowanie
si do okrelonego skadnika majtku wsplnika jawnego.
Odpowiedzialno osobista jest to odpowiedzialno rozszerzona na cay majtek osobisty wsplnika jawnego,
obejmujcy wszelkie prawa majtkowe bez ogranicze.
Odpowiedzialno solidarna - kady z nich odpowiada za cao dugu wesp ze spk i pozostaymi wsplnikami;
wierzyciel bdzie mg da caoci lub czci wiadczenia od wszystkich wsplnikw i spki cznie, od
42

niektrych z nich lub od kadego z osobna. Zaspokojenie wierzycieli przez ktregokolwiek z dunikw zwalnia
pozostaych z obowizku wiadczenia.
Odpowiedzialno subsydiarna wierzyciel spki moe prowadzi egzekucj z majtku wsplnika wwczas, gdy
egzekucja z majtku spki okae si bezskuteczna. Zasady tej nie odnosi si do zobowiza powstaych przed
wpisem spki do rejestru. Za te zobowizania osoby dziaajce za spk ponosz odpowiedzialno
pierwszorzdn.. Jednake dopuszczalne jest wniesienie powdztwa przeciwko wsplnikowi, zanim egzekucja z
majtku spki okae si bezskuteczna.
Odpowiedzialno bez ogranicze - nie mona w stosunkach zewntrznych ( wobec wierzycieli) jej ograniczy.
Granica odpowiedzialnoci wyznaczona jest wysokoci zacignitych przez spk zobowiza. Moliwe s
jednak tego typu ograniczenia w stosunkach wewntrznych.
- Jeeli nowy wsplnik przystpuje do spki ju istniejcej, ktra kontynuuje swoj dziaalno, ponosi
odpowiedzialno za zobowizania powstae przed jego przystpieniem.
Jeeli wsplnik jawny przystpuje do dziaajcego ju przedsibiorcy jednoosobowego, ktry wnosi swoje
przedsibiorstwo do spki jawnej ( opartej na dotychczasowej dziaalnoci z zamiarem kontynuowania w przyszoci),
odpowiada rwnie za zobowizania powstae przy prowadzeniu przedsibiorstwa przez przedsibiorc
jednoosobowego, przed dniem utworzenia spki.
- Zasady odpowiedzialnoci nie mog by wol stron zmienione i zmiana taka jest nieskuteczna wobec osb trzecich.
- Wsplnik pozwany z tytuu odpowiedzialnoci za zobowizania spki moe przeciwstawi wierzycielowi zarzuty
suce spce tylko wtedy, gdy mog by jeszcze przez ni podnoszone.
W czasie trwania spki wsplnik nie moe da od dunika przypadajcej na niego wierzytelnoci spki ani nie
moe wierzycielowi osobistemu przedstawi do potrcenia wierzytelnoci spki.
Dunik nie moe przedstawi spce do potrcenia wierzytelnoci, jaka mu suy przeciwko jednemu ze wsplnikw.
- Koniecznym warunkiem zaspokojenia si wierzyciela spki z majtku wsplnego wsplnika i jego maonka jest
pisemna zgoda maonka wsplnika na dokonanie przez spk czynnoci prawnej, z ktrej powstaa konkretna
wierzytelno.
- Wsplnik spki jawnej odpowiada caym swoim majtkiem solidarnie ze spk i pozostaymi wsplnikami za
zalegoci podatkowe spki i wsplnikw wynikajce z dziaalnoci spki. Byego wsplnika, jeeli zalegoci
podatkowe powstay w okresie, gdy by on wsplnikiem. Jest to odpowiedzialno pierwszorzdna.
Spka jawna nie ponosi odpowiedzialnoci za zobowizania osobiste wsplnikw.
5. Reprezentacja spki:
- Dotyczy stosunkw zewntrznych. W sensie cisym dotyczy skadania i przyjmowania owiadcze woli.
- Kady wsplnik ma prawo reprezentowa spk. Jest to jego prawo, a nie obowizek. Obowizek taki moe wynika z
umowy spki. Prawo wsplnika do reprezentowania moe mu zosta odebrane w dwch przypadkach:
1) jeeli w umowie spki zostanie on wyczony od prawa do reprezentowania, czyli gdy wyrazi na to zgod
2) wbrew jego woli jedynie z wanych powodw prawomocnym orzeczeniem sdowym
- Moliwe jest wyczenie od prawa do reprezentacji, a nie jego ograniczenie.
- Umowa spki moe wprowadzi rwnie zasad reprezentacji cznej z innym wsplnikiem lub prokurentem.
Zasada reprezentacji czynnej jednoosobowej( zmiana tej reguy musi by zaznaczona w umowie i wpisana do rejestru.
- Spka moe by reprezentowana przez:
1) prokurentw
2) penomocnikw
3) likwidatorw
4) syndyka masy upadociowej
Wsplnik, ktry ma prawo do reprezentacji, nie moe by prokurentem. Jeeli jednak wsplnik jest pozbawiony prawa
do reprezentacji na podstawie umowy spki, to nie ma przeszkd, aby udzielono mu prokury.
- Wsplnicy s przedstawicielami ustawowymi spki.
- Zakres przedmiotowy reprezentacji przez wsplnikw w spce jawnej obejmuje wszystkie czynnoci sdowe i
pozasdowe.
- Prawa do reprezentacji spki przez wsplnika nie mona ograniczy ze skutkiem prawnym wobec osb trzecich.
Dokonanie czynnoci reprezentacji wbrew wewntrznemu ograniczeniu moe powodowa, jeeli spka doznaa
szkody, odpowiedzialno odszkodowawcz wobec spki.
4. Prowadzenie spraw spki:
- Stosunki wewntrzne spki
- Regulacja uzaleniona jest od woli wsplnikw zawartej w umowie spki jawnej.
Rozwizania przyjte w zakresie prowadzenia spraw (ale rwnie wnoszenia wkadw, udziau w zysku i stratach,
lojalnoci wobec spki, zakazie konkurencji) maj charakter norm dyspozytywnych. (wyj. art. 38 KSH)
- Nie wszyscy wsplnicy musz prowadzi sprawy spki. Moliwe jest przyjcie rnych rozwiza w umowie spki
lub uchwale wsplnikw, w szczeglnoci:
1) e sprawy spki prowadz wszyscy wsplnicy
2) e sprawy spki prowadzi tylko cz wsplnikw
43

3) e sprawy spki prowadzi jeden wsplnik

4) e sprawy spki prowadz osoby trzecie, ale zawsze z udziaem co najmniej jednego wsplnika
- Jeeli prowadzenie spraw powierzono kilku wsplnikom, pozostali s wyczeni od prowadzenia spraw. Prawo
prowadzenia spraw spki moe by odebrane wsplnikowi wbrew jego woli tylko z wanych powodw wyrokiem
sdowym.
- Czynnoci podejmowane w spce jawnej moemy podzieli na:
1) zwyke czynnoci- nie zostay w KSH zdefiniowane (decyduj stosunki danej spki)
2) czynnoci przekraczajce zakres zwykych czynnoci te ktre maj charakter majtkowy albo wykraczaj poza
zakres przedmiotowy prowadzonego przedsibiorstwa np. zbycie przedsibiorstwa, wydzierawienie
przedsibiorstwa, czy ustanowienie na nim uytkowania
3) czynnoci nage- ich podjcia nie mona byo przewidzie, maj one nadzwyczajny charakter a ich zaniechanie
mogoby wyrzdzi spce powan szkod
- Kady wsplnik ma prawo do prowadzenia spraw spki (reguy te mog zosta zmodyfikowane).
- Reguy postpowania przy podejmowaniu decyzji w spce jawnej:
1) kady wsplnik moe prowadzi samodzielnie sprawy spki w zakresie zwykych czynnoci spki
2) w sprawach przekraczajcych zakres zwykych czynnoci spki potrzebna jest zgoda wszystkich wsplnikw (
nawet wyczonych od prowadzenia spraw)
3) w zakresie zwykych spraw spki, jeeli chociaby jeden ze wsplnikw sprzeciwi si jej przeprowadzeniu,
potrzebna jest uchwaa wsplnikw. Umowa spki powinna decydowa o warunkach niezbdnych do podjcia
takiej uchway. Jeeli umowa milczy na ten temat, naley przyj jednomylno wsplnikw mogcych prowadzi
sprawy spki
4) jeeli wystpi konieczno podjcia czynnoci nagej, wsplnik majcy prawo prowadzenia spraw spki moe
dokona tak czynno samodzielnie, bez wzgldu na wymogi zwizane z charakterem czynnoci w zwykych
sytuacjach
5) jeeli czynno zaliczana jest do zwykych czynnoci spki i przyjmuje si w umowie, e konieczna jest uchwaa
wsplnikw, to niezbdna jest uchwaa wszystkich wsplnikw, ktrzy maj obowizek prowadzenia spraw spki
- Wkadem do spki nie moe by prace polegajca na prowadzeniu spraw.
7. Udzia w zyskach i stratach:
- Udzia w zysku stanowi ustalony stopie partycypacji w wypracowanej nadwyce bilansowej.
Zysk brutto- cz majtku, ktra pozostaje po odjciu od oglnej wartoci majtku wkadw do spki.
Czysty zysk- obliczany przez odjcie od zysku brutto zobowiza wymagalnych.
- Z kocem roku obrotowego wsplnik moe da podziau i wypaty caoci zysku.
Podzia- stanowi decyzj o istnieniu zysku i ewentualnym jego przeznaczeniu na wewntrzne cele spki
Wypata- czynno bdca nastpstwem podzielonego zysku; wsplnik ma roszczenie o wypat, jeeli zysk taki jest
wypracowany i nie przeznaczono go na inne cele.
Jeeli warto przekazywanego do spki majtku wnoszonego tytuem wkadu ( udzia kapitaowy) dozna
uszczuplenia wskutek strat, zysk naley przeznaczy na uzupenienie do pierwotnej wartoci.
- Strata- jeeli na koniec roku obrotowego warto aktyww majtkowych po potrceniu wymaganych zobowiza i
obcie publicznoprawnych jest nisza od pierwotnej wartoci wnoszonych do spki wkadw.
- Zasad jest, e kady wsplnik ma prawo do rwnego udziau w zysku i uczestniczy w stratach, w tym samym
stosunku bez wzgldu na rodzaj i warto wkadu.
Umowa moe zwolni wsplnika od udziau w stratach. Nie mona zwolni wszystkich wsplnikw.
- Niezalenie od udziau w zyskach wsplnik, ktry wnis da spki wkad, otrzymuje prawo dania wypaty odsetek
od swej czci majtku zaoycielskiego, nawet gdy spka poniosa straty.
- Udzia kapitaowy- odpowiada wartoci wniesionego wkadu. Do udziau kapitaowego odnosi si zagadnienie wypaty
(corocznie) odsetek (5%). Zmniejszenie udziau wymaga zgody pozostaych wsplnikw
8. Obowizek lojalnoci i zakaz dziaalnoci konkurencyjnej:
- art.57-57 KSH - ius dispositivi - reguy mog by zmienione czy uchylone przez wsplnikw sp. j.
- Obowizek lojalnoci ( zakaz konkurencji sensu largo)- obowizek powstrzymania si od wszelkiej dziaalnoci
sprzecznej z interesami spki (art. 56 par 1 KSH).
Zakaz konkurencji sensu stricte- nie wolno wsplnikom bez wyranego lub domniemanego zezwolenia pozostaych
wsplnikw zajmowa si interesami konkurencyjnymi, w szczeglnoci uczestniczy w spce konkurencyjnej jako
wsplnik spki cywilnej, jawne , partner, komplementariusz lub czonek organu ( art. 56 par 2)
- W przypadku naruszenia zakazu konkurencji kady wsplnik ma prawo da wydania spce korzyci, jakie wsplnik
przekraczajcy zakaz konkurencji osign. Ponadto mona da odszkodowania. Wsplnicy mog rwnie- na
podstawie zarzutu naruszenia zakazu konkurencji da rozwizania spki lub wyczenia wsplnika. Roszczenia o
wydanie korzyci i o odszkodowanie przedawniaj si z upywem 6 miesicy od chwili , gdy wszyscy pozostali
wsplnicy dowiedzieli si o przekroczeniu zakazu, maksymalnie jednak z upywem 3 lat.

44

9. Wystpienie wsplnika:
- Jest zdarzeniem prawnym powodujcym utrat przez wsplnika jego czonkostwa w spce, ale spka istnieje dalej.
1) Charakter dobrowolny:
Wsplnicy porozumiewaj si co do faktu, i jeden bd wiksza ich liczba wystpuje ze spki, a spka trwa
nadal z pozostaymi wsplnikami. Wsplnik moe rwnie podj swobodn decyzj co do wypowiedzenia spki.
Jeeli spk zawarto na czas nieoznaczony, wsplnik moe j wypowiedzie na 6 miesicy prze kocem roku
obrotowego ( mona zawrze inne postanowienia co do terminw wypowiedzenia).
Wypowiedzenia dokonuje si przez zawiadomienie pozostaych wsplnikw (lub wsplnika) uprawnionych do
reprezentowania spki. Nie jest moliwe umowne wyczenie prawa do wypowiedzenia spki.
2) Charakter przymusowy:
Jeeli zachodz wane powody po stronie jednego lub kilku wsplnikw, sd na wniosek pozostaych moe orzec,
e wsplnik, ktrego dotyczy wany powd, wystpuje ze spki.
Wanym powodem mog by trudnoci we wsppracy ze wsplnikami, naruszenia zakazu dziaalnoci
konkurencyjnej. Wniosek jest skadany przez pozostaych wsplnikw.
- Istnieje moliwo dalszego istnienia spki, mimo zmiany skadu osobowego.
- Z racji wystpienia wsplnika niezbdne s rozliczenia z nim.
W przypadkach wystpienia wsplnika ze spki oznacza si wysoko jego udziau kapitaowego na podstawie
osobnego bilansu, uwzgldniajcego warto zbywcz majtku spki. Jako dzie bilansowy naley przyj, w
przypadkach wypowiedzenia, ostatni dzie roku obrotowego, w ktrym upyn termin wypowiedzenia, a w przypadku
wystpienia z mocy wyroku sdu, dzie wniesienia pozwu. Obliczony w ten sposb udzia kapitaowy powinien
by wypacony w gotwce. Rzeczy dane spce przez wsplnika tylko do uywania, zwraca si w naturze. Jeeli przy
rozliczeniu udzia wsplnika wystpujcego okae si bierny, wsplnik jest obowizany zapaci spce przypadajc
na niego cz niedoboru.
- Wsplnicy ustpujcy uczestnicz w zysku i stratach ze spraw jeszcze niezakoczonych, nie maja jednak wpywu na
ich prowadzenie, a mog tylko da wyjanie, rachunkw i podziau zysku i strat z kocem kadego roku
obrotowego.
- Zbycie ogu praw i obowizkw w spce moliwe jest wwczas, gdy umowa spki tak stanowi za pisemn zgod
wszystkich pozostaych wsplnikw.
10. Rozwizanie spki:
- Zdarzenie odnoszce si do wszystkich wsplnikw i spki. Nastpuje likwidacja spki lub inna dyspozycja
majtkiem spki zwizana z zakoczeniem jej bytu.
- Przyczyny rozwizania spki jawnej:
1) przyczyny przewidziane w umowie spki
2) jednomylna uchwaa wszystkich wsplnikw
3) mier wsplnika lub ogoszenie jego upadoci ( spka moe istnie dalej, jeeli tak stanowi umowa spki lub tak
postanowi pozostali wsplnicy)
4) ogoszenie upadoci spki
5) wypowiedzenie ( gdy tak stanowi umowa spki lub tak postanowi wsplnicy pozostajcy w spce)
6) wypowiedzenie spki przez wierzyciela osobistego wsplnika
7) prawomocne orzeczenie sdu (kady wsplnik moe da z wanych powodw rozwizania spki przez sd, sd
moe rozwiza spk z urzdu, gdy pomimo stosowania grzywny nie wykonuje ona obowizkw okrelonych w
art. 24 KrRejSU )
- Rozwizanie nastpuje, gdy liczba wsplnikw zmniejszy si do jednego.
- Szczegln postaci rozwizania spki jest jej przeksztacenie w inn spk handlow.
11. Likwidacja spki:
- W nastpstwie zaistnienia przyczyn rozwizania spki (art.58 KSH) wszczyna si czynnoci zmierzajce do ustania
bytu spki. (gwnie zadysponowaniem skadnikami majtkowymi spki)
- Moe to odby si w procesie likwidacji albo w sposb przewidziany przez wsplnikw.
W przypadku uzgodnienia przez wsplnikw innego sposobu zakoczenia dziaalnoci spki nie mog one godzi w
interesy wierzycieli.
Przyjcie innego sposobu zakoczenia dziaalnoci spki powoduje wyczenie procedury likwidacji.
- Wszczcie postpowania likwidacyjnego nie koczy dziaalnoci spki, zmienia si cel jej dziaalnoci. Postpowanie
likwidacyjne moe by w drodze jednomylnej uchway przerwane i spka moe by prowadzona dalej. Nie dotyczy
to sytuacji, gdy przyczyn rozwizania jest upado lub prawomocny wyrok sdu oraz gdy spk wypowiada
wierzyciel osobisty wsplnika. Spka kontynuuje swj byt prawny ze zmienionym celem, ktrym jest zakoczenie
rozpocztych interesw, spienienie majtku, spata dugw i podzia reszty majtku midzy wsplnikw. Spka
traci dopiero z chwil wykrelenia z rejestru.
- Likwidatorami z mocy prawa s wsplnicy. Mog oni jednak jednomylnie powoa na likwidatorw tylko niektrych
spord siebie oraz osoby spoza swego grona.
45

Z wanych powodw sd na wniosek choby jednego wsplnika lub innej osoby zainteresowanej moe ustanowi
likwidatorami niektrych wsplnikw lub osoby spoza ich grona. Likwidatorw ustanowionych przez sd tylko sd
moe odwoa .
- Otwarcie likwidacji, imiona i nazwiska likwidatorw, sposb reprezentowania spki przez likwidatorw i wszelkie
odnoszce si do tego zmiany naley zgasza do rejestru.
- Likwidatorw obowizuje zakaz konkurencji.
- W toku postpowania likwidacyjnego spk prowadzi si pod dotychczasow firm z dodatkiem w likwidacji.
- W stosunkach zewntrznych likwidatorzy maj prawo reprezentowania spki. Jeeli jest kilku likwidatorw musz
reprezentowa spk cznie, jeeli wsplnicy nie okrelili innych zasad. Rwnie sd powoujcy likwidatorw moe
zmieni zasady reprezentacji.
- Czynnoci prawne likwidatorw wyznaczone s przez zakres celu likwidacji (art. 77 1 KSH)
Ograniczenie zakresu dziaania likwidatorw nie wywouje skutkw prawnych wobec osb trzecich.
- W stosunkach wewntrznych likwidatorzy s obowizani stosowa si do uchwa wsplnikw. Likwidatorzy, ktrzy
zostali ustanowieniu przez sd, obowizani s stosowa si do jednomylnych uchwa powzitych przez wsplnikw.
Natomiast w stosunkach pomidzy likwidatorami uchway podejmowane s wikszoci gosw.
- Skutkiem rozpoczci likwidacji jest wyganicie prokury i brak moliwoci ustanowienia i udzielania prokury.
- Likwidatorzy maj obowizek zakoczenia biecych interesw spki, cignicia wierzytelnoci, wypacania
zobowiza i upynnienia majtku spki. Nowe przedsiwzicia mog by realizowane tylko wwczas, gdy jest to
potrzebne do ukoczenia spraw w toku.
Z majtku spki spaca si przede wszystkim zobowizania spki oraz pozostawia odpowiednie kwoty na pokrycie
zobowiza jeszcze niewymagalnych lub spornych. Pozostay majtek dzieli si midzy wsplnikw, stosownie do
postanowie umowy. Jeeli brak w umowie odpowiednich rozstrzygni, nadwyk dzieli si wedug stosunku, w
jakim wsplnicy uczestnicz w zysku. Rzeczy dane spce do uywania zwraca si w naturze.
Gdyby jednak majtek nie wystarczy na spat udziaw i dugw, niedobr dzieli si w takim stosunku, w jakim
wsplnik uczestniczy w stratach. Jeeli jeden ze wsplnikw okazaby si niewypacalny, przypadajca na niego cz
niedoboru dzieli si midzy pozostaych wsplnikw w takim samym stosunku. Jeeli w toku postpowania
likwidacyjnego okazaoby si , e zachodz warunki wszczcia postpowania upadociowego, zakoczenie bytu
spki nastpi dopiero po zakoczeniu postpowania upadociowego.
- Likwidatorzy po zakoczeniu likwidacji maj obowizek zgasza wniosek do sdu o wykrelenie spki z rejestru.
Taki sam obowizek spoczywa na wsplnikach, jeeli nastpstwem rozwizania spki s inne sposoby dysponowania
majtkiem, nie w trybie likwidacji. Wykrelenie ma charakter konstytutywny.
V SPKA PARTNERSKA:
1. Uwagi oglne:
- Spka ta jest podmiotem prawa (ma zdolno prawn, zdolno do czynnoci prawnych, zdolno sdow), dziaa pod
wasn firm, ma wyodrbnienie organizacyjne i majtkowe, nie posiada osobowoci prawnej.
- Tworzona jest przez wsplnikw osoby fizyczne, zwanych partnerami w celu wykonywania wolnego zawodu (take
wikszej ich liczny). Spka musi take prowadzi przedsibiorstwo.
* Wolny zawd zawd wykonywany profesjonalnie, zawodowo przez wiadczenie usug typowych, dziaalno jest
wykonywana na wasny rachunek i wymaga szczeglnego wyksztacenia lub umiejtnoci zwizanych z
wykonywaniem wolnego zawodu. Dziaalno powinna by prowadzona samodzielnie i osobicie, co nie wycza
pomocy osb, ktre s podporzdkowane osobie wykonujcej wolny zawd. Przedstawiciele wolnych zawodw
uznawani s za przedsibiorcw.
- Partnerami mog by (art. 88 KSH) :
1) adwokaci
2) aptekarze
3) architekci
4) inynierowie budownictwa
5) biegli rewidenci
6) brokerzy ubezpieczeniowi
7) doradcy podatkowi
8) ksigowi
9) lekarze
10) lekarze stomatologowie
11) lekarze weterynarii
12) notariusze
13) pielgniarki
14) poone
15) radcowie prawni
16) rzecznicy patentowi
46

17) rzeczoznawcy majtkowi

18) tumacze przysigli
19) maklerzy
20) doradcy inwestycyjni
- W sprawach nieuregulowanych w dziale o spce partnerskiej stosuje si odpowiednio przepisy o spce jawnej, chyba
e ustawa stanowi inaczej (art. 89 KSH).
- Jeeli wybrany zostanie model zarzdzania i reprezentacji przez zarzd, stosuje si odpowiednio przepisy KSH
regulujce problematyk zarzdu w spce z o.o.
2. Utworzenie spki:
- Spka partnerska jest spka osobow, utworzon przez wsplnikw, ktrymi mog by tylko osoby fizyczne, w celu
wykonywania jednego lub wicej wolnych zawodw w spce prowadzcej przedsibiorstwo pod wasn firm.
Do differentia specifica sp. p. nale:
1) Moliwo bycia wsplnikiem w tej spce jest ograniczona.
2) Celem jest wsplne wykonywanie okrelonych wolnych zawodw.
3) Spka musi prowadzi przedsibiorstwo.
4) Szczeglne s zasady odpowiedzialnoci partnerw.
5) Mog by rne modele prowadzenia spraw i reprezentacji spki.
6) Spka ma podmiotowo prawn.
- Spka ta moe powsta albo przez utworzenie pierwotne albo przez przeksztacenie spek.
Nie jest moliwe utworzenie spki partnerskiej przez podzia.
1) Poprzez przeksztacenie spek:
* Spka partnerska nie moe powsta w wyniku poczenia (podzia) spek, gdy KSH nie dopuszcza moliwoci
czenia spek osobowych, tak aby efektem czeni bya spka osobowa.
2) Poprzez utworzenie pierwotne:
* Tworzenie spki partnerskiej opiera si o :zawarcie umowy spki, zgoszenie wniosku do sdu rejestrowego,
rejestracja spki.
- Umowa spki partnerskiej powinna by zawarta w formie aktu notarialnego. Niezachowanie formy aktu notarialnego
powoduje niewano dokonanej czynnoci prawnej.
* Umowa spki partnerskiej powinna zawiera:
1) okrelenie wolnego zawodu wykonywanego przez partnerw w ramach spki
2) przedmiot dziaalnoci spki
3) nazwiska i imiona partnerw, ktrzy ponosz nieograniczon odpowiedzialno za zobowizania spki
4) w przypadku gdy spk reprezentuj tylko niektrzy partnerzy, nazwiska i imiona tych partnerw
5) firm i siedzib spki
6) czas trwania spki, jeeli jest oznaczony
7) okrelenie wkadw wnoszonych przez partnerw i ich warto
Powinna okrela, jakie wolne zawody maj by wykonywane w spce( numerus clausus). Rozszerzenie katalogu
wolnych zawodw moe nastpi poprzez zmian KSH i rozszerzenie art. 88 KSH albo te uznanie za wolny zawd w
rozumieniu KSH w innej ustawie regulujcych ich status.
Granice dopuszczalnoci dziaania wsplnikw wyznaczaj przepisy regulujce poszczeglne wolne zawody,
natomiast granice dopuszczalnoci dziaa w spce okrela przedmiot dziaalnoci spki (art. 91 KSH)
- Umowa spki moe przewidywa, e jeden lub wiksza liczba wsplnikw godz si na ponoszenie
odpowiedzialnoci tak jak wsplnicy spki jawnej. Naley to zaznaczy w umowie spki, zarwno pierwotnej, jak i
gdyby dochodzio do zmiany zasad odpowiedzialnoci przez zmian umowy spki.
- Firma sp. p. podlega zasadzie prawdziwoci, wycznoci, jednoci, cigoci i jawnoci. Korpus firmy spki
partnerskiej musi mie charakter osobowy. Firma spki powinna zawiera nazwisko przynajmniej jednego partnera.
Dodatki powinny mie brzmienie i partner, i partnerzy albo spka partnerska. W dodatku naley ponadto zawrze
informacj co do wolnego zawodu wykonywanego w spce. Nie ma przeszkd, aby w dodatku znalazy si jeszcze
inne elementy. Dopuszczalne jest uywanie w obrocie skrtu sp. p.
- Siedziba: w przypadku gdy sprawy spki prowadz partnerzy, siedzib spki jest miejscowo, w ktrej s
prowadzone sprawy spki. Natomiast w przypadku gdy prowadzenie spraw powierzone jest zarzdowi, siedzib spki
partnerskiej jest miejscowo, w ktrej siedzib ma zarzd.
- Czas trwania spki naley zaznaczy w umowie spki tylko wwczas, gdy ulega on ograniczeniu.
- Partnerzy zobowizuj si dy do wsplnego celu przez wniesienie wkadu. Naley okreli wkady wnoszone przez
kadego partnera oraz ich warto.(do wkadw maj zastosowanie uwagi dot. spki jawnej)
- Spk naley zgosi do rejestru. Zgoszenie powinno zawiera:
1) firm, siedzib, adres spki, nazwiska i imiona partnerw oraz ich adresy oraz adresy do dorcze
2) okrelenie wolnego zawodu wykonywanego przez partnerw w ramach spki
3) przedmiot dziaalnoci spki
4) nazwiska i imiona partnerw, ktrzy s uprawnieni do reprezentowania spki, nie dotyczy to przypadku, gdy
umowa spki nie przewiduje ogranicze prawa reprezentacji przez partnerw
47

5) nazwiska i imiona prokurentw lub osb powoanych w skad zarzdu

6) nazwiska i imiona partnerw, ktrzy ponosz nieograniczon odpowiedzialno za zobowizania spki
- Do zgoszenia spki partnerskiej do sdu rejestrowego naley doczy dokumenty potwierdzajce uprawnienie
kadego partnera do wykonywania przez niego wolnego zawodu.
- Z przepisw KrRejSU wynika obowizek zgoszenia:
1) siedziby i adresu oddziaw, jeeli spka bdzie takie prowadzi
2) numer REGON spki
3) informacji o pozostawaniu w zwizku maeskim, zawarciu maeskiej umowy majtkowej, ustaniu wsplnoci
majtkowej pomidzy maonkami, zaznaczenia ograniczenia zdolnoci do czynnoci prawnych, jeeli takie istnieje
4) numeru PESEL tj. identyfikatora nadanego w systemie ewidencji ludnoci dla kadego ze wsplnikw
- Z chwil wpisu do rejestru powstaje spka jako podmiot prawa. Wpis ma charakter konstytutywny. Spka staje sie
podmiotem prawa ale niema osobowoci prawnej.
3. Odpowiedzialno za zobowizania:
- W spce partnerskiej dochodzi do ograniczenia odpowiedzialnoci partnerw w oparciu o kryterium wykonywania
przez nich wolnych zawodw.
* Odpowiedzialno partnera jest wyczona w przypadku zobowiza spki wynikajcych z:
1) wykonywaniem przez pozostaych partnerw wolnego zawodu
2) z dziaaniem i zaniechaniem osb zatrudnionych przez spk na podstawie umw o prace lub innego stosunku
prawnego, ktre podlegay kierownictwu innego partnera przy wiadczeniu usug zwizanych z przedmiotem
dziaalnoci spki
* Partnerzy ponosz odpowiedzialno osobist, nieograniczon za zobowizania powstae w zwizku z:
1) wasnym dziaaniem i zaniechaniem przy wykonywaniu wolnego zawodu
2) dziaaniem i zaniechaniem osb zatrudnionych przez spk na podstawie umw o prac lub innego stosunku
prawnego, ktre podlegay jego kierownictwu przy wiadczeniu usug zwizanych z przedmiotem dziaalnoci
spki
3) realizacj zada spki, ale tych, ktre nie s zwizane bezporednio z wykonywaniem wolnego zawodu
4) zobowizaniami podatkowymi spki i wsplnikw, wynikajcymi z dziaalnoci spki jest to
odpowiedzialno pierwszorzdna
- Jeeli zachodz przesanki odpowiedzialnoci, to jest ona:
1) solidarna
2) subsydiarna ( odpowiedzialno taka nie dotyczy zobowiza spki powstaych przed jej wpisem do rejestru)
- W umowie spki moe by przyjta regulacja, e jeden lub wiksza liczba partnerw godzi si na ponoszenie
odpowiedzialnoci, tak jak wsplnik spki jawnej.
- W stosunkach wewntrznych moliwe jest zmodyfikowanie zasad odpowiedzialnoci, co nie bdzie miao
odzwierciedlenia w stosunkach zewntrznych.
4. Reprezentacja spki:
- Regulacja problematyki reprezentowania spki partnerskiej pozwala na wyrnienie zasad reprezentacji wedug
modelu spki jawnej i modelu sp. z o.o.
- Przy przyjciu modelu reprezentacji sp. jawnej zasad jest, e kady partner ma prawo reprezentowa spk
samodzielnie, chyba e umowa spki stanowi inaczej. Umowa spki w pierwotnym brzmieniu moe wyczy
prawo do reprezentacji niektrych wsplnikw, wprowadzi inne zasady reprezentacji.
* Pozbawienie prawa do reprezentacji (wbrew jego woli) naley odnosi do istniejcego ju prawa. Pozbawienie
partnera prawa do reprezentowania spki moe nastpi tylko z wanych powodw uchwa powzit wikszoci
gosw w obecnoci co najmniej 2/3 oglnej liczby partnerw (a nie tylko uczestniczcych w podejmowaniu
uchwa). Umowa spki moe przewidywa surowsze warunki podjcia uchwa. Partner jest skutecznie pozbawiony
prawa do reprezentowania, gdy fakt ten zostaje wpisany do rejestru, i nastpuje to wanie z t chwil.
* Sd moe prawomocnym orzeczeniem pozbawi wsplnika prawa do reprezentowania spki ale moe to uczyni
tylko z wanych powodw.
- Przy przyjciu modelu sp. z o.o. reprezentowanie powierzone jest zarzdowi. Nie mamy tu do czynienia z penym
organem spki, gdy spka nie posiada osobowoci prawnej, a dziaajcy s jedynie reprezentantami pozostaych
wsplnikw. Do zarzdu stosuje si odpowiednio przepisy o osobach prawnych, a wic i organach.
* Prawo czonka zarzdu do prowadzenia spraw spki i jej reprezentowania dotyczy wszystkich czynnoci sdowych i
pozasdowych spki.
* Prawa czonka zarzdu nie mona ograniczy ze skutkiem prawnym wobec osb trzecich . Jeeli zarzd jest
wieloosobowy, sposb reprezentowania okrela umowa spki. Jeeli umowa spki nie zawiera adnych
postanowie w tym przedmiocie, do skadania owiadcze w imieniu spki wymagane jest wspdziaanie dwch
czonkw zarzdu albo jednego czonka zarzdu cznie z prokurentem (reprezentacja czynna). Natomiast
owiadczenia skadane spce oraz dorczenia pism spce mog by dokonywane wobec jednego czonka zarzdu
lub prokurenta (reprezentacja bierna).
48

5. Prowadzenie spraw:
- Zastosowanie bd mie przepisy regulujce stosunki wewntrzne w spce jawnej albo spce z o.o. (gdy przekazano
prowadzenie spraw zarzdowi).
- Wybr modelu prowadzenia spraw zaley od spki.
6. Udzia w zyskach i stratach:
- Partnerzy uczestnicz w zyskach i stratach wedug zasad okrelonych dla spki jawnej.
7. Wystpienie wsplnika i rozwizanie spki:
- Wystpienie wsplnika ze spki i rozwizanie spki odbywa si wedug zasad okrelonych w spce jawnej.
- Moe mie charakter dobrowolny albo obligatoryjny.
* Jeeli partner utraci prawo do wykonywania wolnego zawodu, powinien wystpi ze spki najpniej z kocem
roku obrotowego, w ktrym utraci prawo do wykonywania wolnego zawodu.
Wystpienie nastpuje przez pisemne owiadczenie skierowane do zarzdu albo chociaby do jednego partnera
uprawnionego do reprezentowania spki. Jeeli termin ten upynie bezskutecznie, uwaa si e partner wystpi ze
spki w ostatnim dniu tego terminu.
Moliwa jest wic czasowa moliwo bycia partnerem w spce, pomimo braku uprawnie do wykonywania
zawodu. Wsplnik moe korzysta z praw spkowych, jednoczenie bdc obciony obowizkiem i
odpowiedzialnoci, ale nie moe wykonywa wolnego zawodu.
- Rozwizanie spki powoduj:
1) przyczyny przewidziane w umowie spki
2) jednomylna uchwaa wszystkich wsplnikw
3) ogoszenie upadoci spki
4) utrata przez wszystkich partnerw prawa do wykonywania wolnego zawodu
5) prawomocne orzeczenie sdu
- Przez rok moe istnie jednoosobowa spka partnerska. Nastpnie powinno zosta wszczte postpowanie
likwidacyjne.
- Spadkobierca partnera nie wstpuje do spki w miejsce zmarego partnera. Umowa spki moe jednak dopuci tak
moliwo, jeeli spadkobierc jest osoba fizyczna, uprawniona do wykonywania wolnego zawodu, ktry by
wykonywany w spce, w ktrej partner by wsplnikiem.
8. Likwidacja spki:
- Odpowiednio stosuje si przepisy regulujce to zagadnienie w spce jawnej.

VI SPKA KOMANDYTOWA:
1. Uwagi oglne:
- Jeeli rozdzia regulujcy spk komandytow nie zawiera przepisw odmiennych, do spki komandytowej
stosujemy odpowiednio przepisy o spce jawnej. ( art. 103 KSH)
* Podobiestwo do sp. z o.o. - odpowiedzialno komandytariusza, ktry wnosi do spki wkad.
- Najwaniejsze cechy spki komandytowej:
1) zawarcie umowy spki w formie aktu notarialnego i wpis do rejestru
2) podmiotowo prawna
3) prowadzenie przedsibiorstwa
4) wystpowanie zawsze dwch rodzajw wsplnikw: komplementariuszy i komandytariuszy
5) wystpowanie pod wasn firm
6) zrnicowany system praw i obowizkw wsplnikw
7) ukad praw i obowizkw midzy wsplnikami
- Istniej 3 modele spek komandytowych:
1) klasyczny- komandytariusz ogranicza si tylko do tego, e gwarantuje osobist odpowiedzialno z sumy
komandytowej ora ( lub) wnosi odpowiedni wkad do spki. Oczekujc na zysk, realizuje ograniczone prawo
kontroli i wyraa zgod na czynnoci przekraczajce zakres zwykych czynnoci spki
2) poredni umow lub decyzj sdu nastpuje zmiana niektrych przepisw dyspozytywnych KSH. Poprzez
dopuszczenie komandytariusz do prowadzenia spraw spki lub udzielenie prokury bd rozszerzenie prawa
indywidualnej kontroli, uzyskuje wpyw na sprawy spki.
3)dynamiczny komandytariusz uzyskuje wpyw na funkcjonowanie spki we wszystkich moliwych sytuacjach (
tam, gdzie przepisy dyspozytywne to dopuszczaj), wnosi on wkad wyszy lub rwny sumie komandytowej. W ten
sposb uzyskuje zarwno wpyw na spk, jak i ogranicza swoj odpowiedzialno ( waciwe ryzyko) do wkadu
wnoszonego do spki.
49

2. Utworzenie spki:
- Spka, ktra ma na celu prowadzenie przedsibiorstwa pod wasn firm, jest spk komandytowa, jeeli wobec
wierzycieli za zobowizania spki przynajmniej jeden wsplnik odpowiada bez ograniczenia ( komplementariusz ), a
odpowiedzialno przynajmniej jednego wsplnika jest ograniczona (komandytariusz).
- art. 103 KSH przewiduje, e jeli dzia regulujcy spk komandytow nie zawiera przepisw odmiennych, do spki
komandytowej stosuje si odpowiednio przepisy o spce jawnej.
- Wyrniamy dwa sposoby utworzenia sp. k.:
1) Przeksztacenie
2) Zawizanie pierwotne:
* Podstaw utworzenia, jak i dziaania spki jest umowa spki komandytowej. W czasie funkcjonowania peni ona
funkcj swoistego statutu, wewntrznego aktu organizacyjnego.
* Do essentialia negotii umowy spki nale co najmniej:
1) firma i siedziba
2) przedmiot dziaalnoci spki
3) czas trwania spki, jeeli jest oznaczony
4) oznaczenie wkadw wnoszonych przez kadego wsplnika i ich wartoci
5) oznaczony kwotowo zakres odpowiedzialnoci kadego komandytariusz wobec wierzycieli (suma
komandytowa)
*Do innych elementw, ktre mog zosta podniesione do rangi elementw podmiotowo istotnych, nale te
wszystkie, ktre odbiegaj od przepisw o charakterze wzgldnie obowizujcym.
* Okrelone jest minimum dla istnienia spki komandytowej: co najmniej jeden komplementariusz i co najmniej
jeden komandytariusz. Nie mona by jednoczenie komplementariuszem i komandytariuszem.
- Komplementariuszami i komandytariuszami mog by zarwno osoby fizyczne, osoby prawne, jak i handlowe spki
osobowe. Nie mog by takimi wsplnikami spki cywilne.
Osoby fizyczne, ktre uzyskuj status komplementariusza lub komandytariusza powinny mie pen zdolno do
czynnoci prawnych. Dopuszczenie do tego, aby wsplnikami byy osoby o ograniczonej (lub braku) zdolnoci do
czynnoci prawnych de lege lata jest moliwe, ale rodzi bardzo powane problemy przy realizacji praw i obowizkw
wsplnikw. W przypadku sp. k. z udziaem osb prawnych naley pamita o celu gospodarczym takich spek.
- Pewne ograniczenia mog wystpi przy tworzeniu takich spek przez. Np. gminy, Skarb Pastwa, fundacje,
stowarzyszenia.
- Firma sp. k. skada si z nazwiska jednego lub kilku wsplnikw odpowiadajcych bez ograniczenia
(komplementariuszy) i powinna zawiera dodatek spka komandytowa. Nazwiska komandytariuszy nie mog by
zamieszczone pod rygorem odpowiedzialnoci z art. 4 KSH.
* Korpus takiej firmy musi mie osobowy charakter, a dodatki rzeczowe, kombinowane, fantazyjne, mog
uzupenia sowa spka komandytowa. Dodatek w penej formie w postaci sw spka komandytowa moe
by umieszczany zarwno przed korpusem, jak i po nim.
* Korpus moe zawiera:
1) nazwiska wszystkich komplementariuszy
2) nazwisko (jednego) komplementariusza
3) nazwiska niektrych komplementariuszy
* Moliwe jest uywanie w obrocie skrtu sp. k.. Jeeli komplementariuszem jest osoba prawna, firma spki
komandytowej powinna zawiera pene brzmienie nazwy lub firmy tej osoby prawnej z dodatkowym oznaczeniem
spka komandytowa.
- Umowa spki powinna by zawarta w formie aktu notarialnego. [ad solemnitatem]
- Spka komandytowa wpisywana jest do rejestru. Wpis ten ma charakter zarwno obligatoryjny, jak i konstytutywny. Z
chwil wpisu do rejestru spka rozpoczyna swj byt prawny. Nie wie si to z uzyskaniem os. prawnej.
- Do spki komandytowej przed zarejestrowaniem stosujemy przepisy o spce jawnej.
3. Majtek spki, wkady do spki, udziay, suma komandytowa:
- Majtek tworzy wszelkie mienie wniesione do spki tytuem wkadu, a take nabyte w czasie jej istnienia.
W spce komandytowej istnieje obowizek okrelenia wkadw w umowie spki.
- Majtek spki komandytowej jest kompleksem majtkowym odrbnym od osobistych majtkw wsplnikw.
Istnieje zakaz dokonywania przez wsplnikw potrcenia wierzytelnoci spki z wierzytelnociami przysugujcymi
jego wierzycielom osobistym oraz zakaz dokonywania przez dunika spki potrcenia z wierzytelnoci, jak mu
przysuguje wobec wsplnika. Wierzyciel osobisty nie moe w czasie trwania spki dokona zajcia udziau
wsplnika.
Wyodrbnienie majtku spki- wsplnicy nie mog w czasie trwania spki rozporzdza majtkiem spki, a
wierzyciele osobici wsplnikw nie mog prowadzi egzekucji z majtku spki.
Majtek ten stanowi podstaw odpowiedzialnoci spki za zobowizania, istniejcej obok odpowiedzialnoci osobistej
wsplnikw
- Wkad do spki oznacza warto majtkow wnoszon do spki. Przedmiot wkadu rozrniony w zalenoci od
statusu wsplnika.
50

* Wkad moe polega na przeniesieniu lub obcieniu wasnoci rzeczy lub innych praw , a take na dokonaniu
innych wiadcze na rzecz spki. - do komplementariusza.
* Wkady komandytariusza:
1) Dopuszczalne jeeli wkadem komandytariusza do spki jest w caoci lub czci wiadczenie niepienine,
umowa spki powinna okrela przedmiot tego wiadczenia, jego warto, jak rwnie osob wsplnika
wnoszcego takie wiadczenie.
2) Warunkowe jeeli wiadczenie niepienine polega na zobowizaniu do wykonania pracy, wiadczenia usug
na rzecz spki oraz wynagrodzeniu za usugi wiadczone przy powstaniu spki, to staje si ono wkadem
warunkowym komandytariusza.
3) Niedopuszczalne jeeli komplementariuszem jest sp. z o.o. lub S.A., za komandytariuszem jest wsplnik tej
spki, wkadu komandytariusza nie mog stanowi jego udziay w tej sp. z o.o. lub akcje tej S.A.
* Rozrnienie wkadw komandytariuszy na:
1) Wniesione - ma wpyw na odpowiedzialno komandytariusza ( stosunek zewntrzny )i udzia w zyskach (skutek
wewntrzny).
Jest to rzeczywiste przysporzenie majtkowe, ktrego warto zostaa okrelona, dokonane przez
komandytariusza na rzecz spki i ktre i ktre wchodzi do majtku spki.
W granicach wniesionego do spki wkadu komandytariusz staje si wolny od odpowiedzialnoci osobistej
wobec osb trzecich.
Zwrot wkadu w caoci lub w czci powoduje przywrcenie odpowiedzialnoci osobistej komandytariusza
wobec osb trzecich w wysokoci dokonanego zwrotu. Zwrot wkadu odbywa si w analogicznej formie, jaka
bya niezbdna do wniesienia wkadu i podlega zarejestrowaniu.
Uszczuplenie wkadu przez straty powoduje konieczno jego uzupenienia do pierwotnej wysokoci w drodze
obrcenia na ten cel czci zysku. Komandytariusz nie ma obowizku uzupenienia wkadu za swego majtku
osobistego (podobnie w przypadku komplementariusza). Jeeli wbrew zakazowi wypacona zostanie
komandytariuszowi kwota odzwierciedlajca jego udzia w zysku lub odsetki, wypat naley traktowa w
stosunku do wierzycieli spek jako zwrot wkadu. W trakcie trwania spki wkad wsplnika moe by
podwyszony lub obniony i wymaga zarejestrowania. Komandytariusz uczestniczy w zyskach spki
proporcjonalnie do jego wkadu rzeczywicie wniesionego do spki (chyba e umowa spki stanowi inaczej).
2) Umwione ma wpyw na wysoko udziau w stratach komandytariusza (skutek wewntrzny).
Jest on okrelony w umowie spki, ale niekoniecznie wniesiony do majtku spki. Wkad nie musi zosta
wniesiony efektywnie. Komandytariusz w umowie zosta zobowizany do wniesienia wkadu z oznaczeniem
wysokoci, ale wsplnicy w stosunkach wewntrznych odroczyli termin wniesienia.
Nie jest dopuszczalne postanowienie wsplnikw zwalniajce komandytariusza z obowizku wniesienia
wkadu.
Suma komandytowa wyznacza maksimum ryzyka z majtku osobistego .
Zobowizanie si do wniesienia wkadw ( wkad umwiony) nie ma znaczenia dla odpowiedzialnoci
komandytariusza za zobowizania spki.
- Udzia moe by rozumiane jako udzia kapitaowy, jako cz majtku spki, odpowiadajca wartoci rzeczywicie
wniesionych wkadw przez wsplnikw. (naley odrni od udziaw w sp. kapitaowych, ktre posiadaj okrelona
warto uamkow, bdc czci kapitau zakadowego)
Same udziay kapitaowe nie mog by zbywane w czasie trwania spki. Zbywany moe by tylko og praw i
obowizkw w spce.
- Suma komandytowa stanowi cyfrowo okrelon kwot pienin wyraona w pienidzu, ktra wyznacza grn
granice odpowiedzialnoci osobistej komandytariusza za zobowizania spki wobec jej wierzycieli. Odnosi si ona i
dotyczy tylko komandytariusza. Nie stanowi adnej konkretnej wartoci wnoszonej do majtku spki. Jest to kwota
pienina okrelona w umowie spki i wpisana do rejestru. Jeeli nie doszoby do okrelenia sumy komandytowej,
spka nie dochodzi do skutku. Jeeli jest kilku komandytariuszy, sumy komandytowe mog by rnej wysokoci dla
kadego z nich.
Okrelenie sumy komandytowej oznacza grna granice odpowiedzialnoci, rodzaj specyficznego porczenia
udzielonego spce w okrelonej wysokoci na przyszo.
* Ma charakter generalny, tj. odnosi si do wszystkich zobowiza, ktre powstan w przyszoci. Komandytariusz nie
bdzie mg decydowa, jakie rodzaje zobowiza mog zosta zaspokojone z jego sumy komandytowej.
* Moe by podwyszona, jak i obniona. Obnienie sumy komandytowej stanowi zmian umowy spki i wymaga
jednomylnej zgody wszystkich wsplnikw ( komandytariuszy i komplementariuszy) , chyba e umowa pozwala
na zmian umowy wikszoci gosw (art. 113 KSH).
* Zmiana umowy wymaga formy aktu notarialnego. Obnienie powinno by zarejestrowane. Wpis obnienia ma
charakter konstytutywny. Skutki prawne wobec osb trzecich istniej dopiero po dokonaniu wpisu w rejestrze.
* Wpis podwyszenia sumy komandytowej ma charakter deklaratoryjny, gdy przepisy KSH konstytutywny charakter
przyznaj wyranie tylko wpisowi pierwotnemu spki i wpisowi obnienia sumy komandytowej.
* Wkad komandytariusza moe by wniesiony w wartoci niszej od sumy komandytowej , chyba e umowa spki
stanowi inaczej.
51

4. Odpowiedzialno za zobowizania:
- Komplementariusz(w stosunkach zewntrznych ma pozycje wsplnika jawnego) za zobowizania odpowiada bez
wzgldu na rodzaj i rdo ich powstania, ponosi odpowiedzialno osobist, nieograniczon, solidarn, subsydiarn
(patrz odpowiedzialno za zobowizania przy sp. jawnej)
- Zasada subsydiarnoci nie dotyczy zobowiza spki powstaych przed jej wpisem do rejestru ( ma zastosowanie
odpowiedzialno pierwszorzdna tzn. mona od razu sign do majtku wsplnika bez koniecznoci sigania
najpierw do majtku spki)
- Komplementariusz ponosi odpowiedzialno nieograniczon, osobist za zalegoci podatkowe spki i wsplnikw
wynikajce z dziaalnoci spki. Jest to odpowiedzialno pierwszorzdna.
- Odpowiedzialno komandytariusza:
* Maj na ni wpyw: wnoszenie wkadw do spki, warto wnoszonych wkadw, warto wkadw wycofanych,
wypaty na rzecz komandytariusza, okrelenie sumy komandytowej, podwyszenie i obnienie wartoci sumy
komandytowej.
* bezporednia, osobista, solidarna, subsydiarna. Moe mie ona charakter odpowiedzialnoci :
1) Ograniczonej komandytariusz odpowiada w sposb ograniczony do wysokoci sumy komandytowej.
Odpowiedzialno jednego wsplnika ( komandytariusza) jest ograniczona gdy do spki nie zostanie wniesiony
kapita
2) Szczeglnej odpowiedzialno z tytuu wniesionego do spki wkadu z majtku spki lub odpowiedzialno
do wysokoci czci wartoci sumy komandytowej i wnoszonego do spki wkadu z majtku spki.
- Wkad moe by wyszy, rwny lub niszy od sumy komandytowej. Warto wkadu wnoszonego do spki ma wpyw
na granice odpowiedzialnoci osobistej komandytariuszy w stosunku do wierzycieli, a do wyczenia tej
odpowiedzialnoci. Komandytariusz jest wolny (uwalnia si) od odpowiedzialnoci osobistej za zobowizania spki w
granicach wartoci wkadu wnoszonego do majtku spki. Jeeli wic komandytariusz wnis wkad do spki to
wpywa to na poziom odpowiedzialnoci z sumy komandytowej. Odpowiedzialno ta obnia si ( przez odliczenie od
wartoci sumy komandytowej wartoci wnoszonego wkadu).
Gdy warto wkadu wnoszonego do spki jest rwna sumie komandytowej, wwczas ustaje osobista
odpowiedzialno komandytariusza za zobowizania spki. Podobnie jest, gdy warto wkadu przekracza warto
sumy komandytowej. Ustaje nie tylko odpowiedzialno osobista, ale nie mona mwi o bezporedniej i solidarnej
odpowiedzialnoci komandytariuszy.
- Z punktu widzenia cywilistycznego, wsplnicy s wolni osobicie od odpowiedzialnoci za zobowizania spki, a z
punktu widzenia ekonomicznego, ponosz niejako odpowiedzialno poredni z majtku spki odpowiedzialno
do wniesionego do spki wkadu.
- Wnoszony do spki wkad w sp. k. nie przeksztaca si w kapita zakadowy podzielony na udziay. Wnoszony do
spki wkad to partycypacja bezuamkowa.
- Jeeli warto wkadu wnoszonego przez komandytariusza jest do spki jest nisza od sumy komandytowej, wsplnik
ten ponosi odpowiedzialno osobista i bezporedni w granicach rnicy midzy sum komandytow a wartoci
wkadu - w ten sposb powstaje odpowiedzialno mieszana (obok odpowiedzialnoci w granicach rnicy midzy
sum komandytow a wartoci wkadu ponosi ryzyko majtkowe zaspokojenia sie przez wierzyciela z wkadw, ktre
wnis do spki.
- W trakcie dziaalnoci spki wkad moe zosta zwrcony- wwczas zostaje przywrcona odpowiedzialno osobista
do wartoci dokonanego zwrotu.
Zwrot wkadu wymaga zgody wsplnikw i podlega zarejestrowaniu. Wobec wierzycieli za zwrot uwaa si rwnie
kad wypat dokonana na rzecz komandytariusza, ktrego wkad zosta uszczuplony przed uzupenieniem tego
wkadu do pierwotnej wysokoci.
- Szczeglne zasady odpowiedzialnoci komandytariusza nastpuj z tytuu:
1) Przeniesienia praw i obowizkw wsplnika na inn osob
* za zobowizania spki odpowiadaj solidarnie wystpujcy wsplnik oraz wsplnik przystpujcy do spki
2) Zamieszczenia nazwiska komandytariusz w firmie
* ponosi ona wwczas odpowiedzialno wobec osb trzecich jak komplementariusz
3) Zacigania zobowiza przed zarejestrowaniem spki
* odpowiedzialno jest wwczas solidarna ze spk, osobista i nieograniczona
4) Przystpienia do istniejcej spki w charakterze komandytariusza
* powoduje powstanie odpowiedzialnoci za zobowizania powstae po zarejestrowaniu przystpienia tego
wsplnika i istniejce ju w chwili wpisania go do rejestru
5) Uzyskania statusu komplementariusza przez dotychczasowego komandytariusza
* moliwe gdy do spki przystpuje nowy komplementariusz
* ponosi on odpowiedzialno tak jak komplementariusz
6) Zawarcie umowy spki komandytowej z przedsibiorc prowadzcym przedsibiorstwo
* wsplnik ten odpowiada rwnie za zobowizania istniejce w chwili wpisu do rejestru, powstae przy
prowadzeniu przedsibiorstwa
7) Podjcia czynnoci reprezentacyjnych spki bez poinformowania osoby trzeciej o rdle swego umocowania lub z
przekroczeniem granic umocowania lub dziaajc bez umocowania
52

* komandytariusz upowaniony do reprezentowania spki na zasadzie penomocnictwa lub prokury odpowiada za

zobowizania spki wynikajce z dokonanej przez siebie w imieniu spki czynnoci bez ograniczenia, jeeli nie
ujawni kontrahentowi w sposb wyrany lub dorozumiany swego penomocnictwa (prokury). Odpowiedzialno
t ponosi te gdy przekroczy granice umocowania albo dziaa w ogle bez umocowania. Jest to
odpowiedzialno caym majtkiem osobistym , bez ogranicze, ale tylko za zobowizania i w zakresie
wynikajcym z dokonanej czynnoci. Gdyby komandytariusz ujawni umocowanie, odpowiadaby na zasadach
oglnych tylko do wysokoci sumy komandytowej.
8) mierci wsplnika jawnego z jednoczesnym uzalenieniem pozostania w spce spadkobiercw od przeksztacenia
spki w spk komandytow i przyznania im statusu komandytariusza
* spadkobierca moe uzyska status komandytariusza, jeeli w cigu 6 miesicy od dnia, gdy dowiedzia si o
otwarciu spadku, zoy owiadczenie o zamiarze o zamiarze pozostania w spce i uzyskania statusu
komandytariusza, a pozostali wsplnicy zgodz si na przeksztacenie. Do czasu przyjcia spadku odpowiada on
tylko ze spadku, natomiast od chwili przyjcia spadku odpowiada z caego swojego majtku. Jednake skala jego
odpowiedzialnoci bdzie zaleaa od tego czy spadek zosta przyjty prosto, czy z dobrodziejstwem inwentarza.
9) Przeksztacenia spki osobowej w spk komandytow
* jeeli dochodzi do przeksztacenia spki osobowej, wsplnicy spki przeksztacanej odpowiadaj za
zobowizania spki powstae przed dniem przeksztacenia na dotychczasowych zasadach przez okres 3 lat, liczc
od tego dnia.
5. Reprezentacja spki:
- Dotyczy dokonywania czynnoci prawnych z udziaem osb trzecich.
- Stosunki te uregulowane s w KSH normami o charakterze bezwzgldnie obowizujcym.
- W zakresie nieuregulowanym naley stosowa przepisy o reprezentacji w spce jawnej wprost (do
komplementariuszy).
- Spka komandytowa moe by reprezentowana przez:
1) komplementariuszy- umocowanie z przepisw; jest przedstawicielem ustawowym.
* Spk reprezentuj Ci komplementariusze , ktrych z mocy umowy spki albo prawomocnego orzeczenia sdu
nie pozbawiono prawa reprezentowania spki.
2) penomocnikw
3) prokurentw
- Komandytariusz moe reprezentowa spk na zasadzie penomocnictwa.
* Udzielenie penomocnictwa komandytariuszowi powinno by udzielone przez komplementariuszy. Moe by
przewidziana reprezentacja czna przez czne wspdziaanie wsplnikw i prokurentw.
Penomocnictwo powinno mie form pisemn pod rygorem niewanoci. Jeeli natomiast do dokonania czynnoci
prawnej jest wymagana forma szczeglna, niezbdne jest udzielenie penomocnictwa w tej samej formie.
* Umocowanie komandytariusza do dokonywania czynnoci prawnych naley rozcign rwnie na prokur.
Ustanowienie prokury wymaga zgody wszystkich wsplnikw majcych prawo prowadzenia spraw spki, a
udzielenie prokury odbywa si zgodnie z zasadami reprezentacji.
Nawet jeeli komandytariuszowi udzielono prokury, to nie moe on zby przedsibiorstwa, obciy go i ustanowi
na nim prawa uytkowania, zby nieruchomoci i obciy nieruchomoci, ustanowi, udzieli i odwoa prokury.
Mieci si to natomiast w granicach umocowania komplementariusza.
* Komandytariusz, dokonujc czynnoci prawnych w imieniu spki, ma obowizek ujawni swoje penomocnictwo
lub prokur. Jeeli nie zostanie ono okazane, komandytariusz odpowiada wobec osb trzecich bez ogranicze za
zobowizania wynikajce z tej czynnoci. Podobnie, gdy przekracza on granic umocowania albo dziaa w ogle
bez umocowania.
* Komandytariuszowi nie przysuguj adne roszczenia z tytuu braku moliwoci reprezentowania spki, gdy zasad
jest, e nie moe on w peni reprezentowa spki ze wzgldu na swoja ograniczon odpowiedzialno.
- Komplementariusz nie potrzebuje adnych dodatkowych czynnoci do uzyskania prawa do reprezentowania.
Reprezentacja ta moe odbywa sie jednoosobowo lub cznie z innymi komplementariuszami lub z prokurentem.
Zasady te okrela sie w umowie spki.
* Pozbawienie go prawa reprezentacji wbrew jego woli moe nastpi z wanych powodw prawomocnym
orzeczeniem sdowym.
* Prawa do reprezentowania spki nie mona ograniczy ze skutkiem prawnym wobec osb trzecich.
6. Prowadzenie spraw spki:
- Naley do stosunkw wewntrznych spki.
- Komplementariusz prowadzi sprawy spki -zasada.
- Jeeli umowa nie stanowi inaczej, komandytariusz nie ma ani prawa, ani obowizku prowadzenia spraw spki. W
sprawach przekraczajcych zakres zwykych czynnoci spki potrzebna jest zgoda komandytariusza, chyba e umowa
stanowi inaczej.
- Stosowanie odpowiednie przepisw o prowadzeniu spraw w spce jawnej- przyjcie zasad prowadzenia spraw dla
komplementariusza z przepisw o spce jawnej.
53

- Wsplnicy mog wybra nastpujce warianty prowadzenia spraw:

1) powierzone jest ono tylko komplementariuszowi (komplementariuszom) z wyczeniem komandytariuszy
2) powierzone jest komplementariuszowi i osobie trzeciej z wyczeniem komandytariuszy
3) powierzone jest komplementariuszowi i komandytariuszowi
4) powierzone jest komplementariuszowi, osobie trzeciej i komandytariuszowi
- W sytuacjach, gdy jest mowa o sprzeciwie (przy czynnociach zwykych spki), ustanowieniu prokury, odwoaniu
prokury, uchwale wsplnikw przy czynnociach nieprzekraczajcych zakresu zwykych czynnoci spki, dokonaniu
czynnoci nagych, a komandytariusz ma prawo prowadzenia spraw spki, potrzebna jest rwnie jego zgoda.
- W przypadku zbycia ogu praw i obowizkw komandytariusza, na nabywc nie przechodzi prawo do prowadzenia
spraw spki.
- Prawo kontroli wsplnikw w spce :
1) Komplementariusze
* Niewane jest umowne ograniczenie prawa komplementariusza do osobistego zasigania wiadomoci o stanie
majtku oraz o biegu interesw spki ani umowne ograniczenie jego prawa do osobistego przegldania ksig i
dokumentw spki.
2) Komandytariusz
* Ma prawo domaga si odpisu rocznego bilansu oraz przeglda ksigi i dokumenty celem sprawdzenia jego
rzetelnoci. Na wniosek komandytariusza sd rejestrowy moe z wanych powodw zarzdza w kadym czasie
udzielenie bilansu lub innych wyjanie, jak rwnie dopuci do przejrzenia ksig i dokumentw. Umowa nie
moe ograniczy tak okrelonych uprawnie kontrolnych komandytariusza.
- Wsplnicy mog mie prawo kontroli wynikajce z :
1)Ustawy
2) Umowy
3) Decyzji sdu
7. Udzia w zyskach i stratach:
- Komandytariusz uczestniczy w zysku spki proporcjonalnie do jego wkadu rzeczywicie wniesionego do spki (
chyba e umowa spki stanowi inaczej ) i e w razie wtpliwoci komandytariusz uczestniczy w stratach jedynie do
wysokoci umwionego wkadu. Umowa spki moe zupenie swobodnie uregulowa zasady podziau zysku i
partycypacji w stratach.
- Komplementariusz ma prawo do rwnego udziau w zysku i uczestniczy w stratach w tym samym stosunku bez
wzgldu na rodzaj i warto wkadu.
- Umwienie si wsplnikw na wnoszenie wkadu ma znaczenie wewntrzne i odnosi si do partycypacji w stratach.
Wniesienie wkadu ma wpyw na odpowiedzialno komandytariusza w stosunku do wierzyciela spki ma wpyw na
okrelenie udziau w zyskach. Zysk przypadajcy komandytariuszowi za dany rok obrotowy jest przeznaczony w
pierwszej kolejnoci na uzupenienie jego wkadu rzeczywicie wniesionego do wartoci umwionego wkadu.
8. Wystpienie wsplnika i rozwizanie spki:
- Wystpienie wsplnika i rozwizanie spki odbywa si wedug zasad okrelonych w spce jawnej.
- Specyficzne rozwizania dla spki jawnej:
1) mier komandytariusza nie stanowi przyczyny rozwizania spki (podczas gdy mier komplementariusza jest
taka przyczyn). Jednak mimo mierci komplementariusza , jego upadoci czy wypowiedzenia dokonanego przez
wsplnika lub jego wierzyciela osobistego, spka trwa nadal midzy pozostaymi wsplnikami , jeeli tak stanowi
umowa spki lub pozostali wsplnicy tak postanowi. Uzgodnienie takie powinno nastpi w przypadku mierci
lub upadoci niezwocznie, w przypadku za wypowiedzenia po upywie wypowiedzenia. W przeciwnym razie
spadkobiercy , zarzdca masy upadoci, wsplnik, ktry wypowiedzia , bd te jego wierzyciel osobisty domaga
si mog przeprowadzenia likwidacji.
2) Spadkobiercy komandytariusza kadorazowo powinni wskaza spce jedn osob do wykonywania ich praw.
Wchodz na jego miejsce ex lege, bez wzgldu na to , czy byo to przewidziane w umowie spki.
3) Podzia udziau midzy spadkobiercw komandytariusza i przyznanie im statusu komandytariusza moliwe jest za
zgod wszystkich komandytariuszy i komplementariuszy. Podzia powinien nastpi w formie aktu notarialnego i
zosta zarejestrowany. Podzia jest moliwy , jeeli zawarta zostanie umowa midzy spadkobiercami
komandytariusza i gdy komplementariusze i komandytariusze wyra na to zgod.
Naley okreli wysoko sumy komandytowej kadego z nowych komandytariuszy oraz wpisa j do rejestru
przedsibiorcw. Musz oni zobowiza si do wniesienia wkadu. Umowa midzy spadkobiercami, jak i zgoda
wsplnikw powinny mie form aktu notarialnego. Rwnie komandytariusze powinni by wpisani do rejestru.
- Zawsze musi pozosta co najmniej jeden komplementariusz i jeden komandytariusz.
- Swoistym wystpieniem ze spki jest zbycie ogu praw i obowizkw. Gdy zbywc jest komandytariusz, na nabywc
nie przechodzi prawo do prowadzenia spraw spki.

54

9. Likwidacja spki:
- Odpowiednie zastosowanie maja przepisy regulujce te kwesti w spce jawnej.
- Komandytariusz moe zosta likwidatorem spki w sytuacji jego wyboru na likwidatora moc uchway wsplnikw
lub orzeczenia sdowego.
Nie jest likwidatorem ex lege.

VIII SPKA KOMANDYTOWO AKCYJNA

1. Uwagi oglne:
- Konstrukcja S.K.A. w Polsce ma charakter mieszany z przewag elementw "komandytowych".
- Nie jest osoba prawn.
- Spka komandytowo-akcyjna jest spk osobow , ktra ma na celu prowadzenie przedsibiorstwa pod wasn firm,
w ktrej wobec wierzycieli za zobowizania spki co najmniej jeden wsplnik odpowiada bez ograniczenia
(komplementariusz), a co najmniej jeden wsplnik jest akcjonariuszem.
- Moliwe jest utrzymanie podwjnego statusu: komplementariusza i akcjonariusza jednoczenie. Nie jest dopuszczalna
konstrukcja bycia komplementariuszem i akcjonariuszem jednoczenie , gdy nie ma innych wsplnikw w spce.
- Ma zdolno prawn, zdolno do czynnoci prawnych, zdolno sdow, dziaa pod wasn firm, ma wyodrbnienie
organizacyjne i majtkowe.
2. Utworzenie spki:
- Sposoby utworzenia spki komandytowo-akcyjnej:
1) pierwotny:
* S.K.A. tworzona jest w sposb zbliony do tworzenia S.A.
* Do utworzenia spki konieczne jest dokonanie nastpujcych czynnoci:
+ Zawizanie spki w tym podpisanie statutu
+ Wniesienie przez akcjonariuszy wkadw na pokrycie caego kapitau zakadowego.
+ Wskazanie osb prowadzcych sprawy i reprezentujcych spk.
+ Ustanowienie rady nadzorczej, jeli taka ma by utworzona.
+ Wpis do rejestru.
* Statut spki komandytowo-akcyjnej powinien by sporzdzony w formie aktu notarialnego. Osoby podpisujce
statut staj si zaoycielami spki. Powinni go podpisa co najmniej wszyscy komplementariusze ( wystarczy, gdy
bdzie to jedyny komplementariusz) lub penomocnik, z tym e penomocnictwo powinno mie rwnie form aktu
notarialnego.
Statut powinien zawiera:
1) firm i siedzib spki
2) przedmiot dziaalnoci spki
3) czas trwania spki, jeeli jest oznaczony
4) oznaczenie wkadw wnoszonych przez kadego komplementariusza oraz ich warto
5) wysoko kapitau zakadowego, sposb jego zebrania, warto nominaln akcji i ich liczb ze wskazaniem,
czy akcje s nieme, czy na okaziciela
6) liczb akcji poszczeglnych rodzajw i zwizane z nimi uprawnienia , jeeli maja by wprowadzane akcje
rnych rodzajw
7) nazwiska i imiona albo firmy (nazwy) komplementariuszy oraz ich siedziby, adresy albo adresy do dorcze
8) organizacj walnego zgromadzenia i rady nadzorczej , jeeli ustawa lub statut przewiduje ustanowienie rady
nadzorczej
* Firma spki komandytowo-akcyjnej powinna zawiera nazwiska jednego lub kilku komplementariuszy oraz
dodatkowe oznaczenie spka komandytowo-akcyjna. Korpus firmy spki powinien mie osobowy charakter.
Jeeli w spce komandytowo-akcyjnej komplementariuszem jest osoba prawna ( a take handlowa spka
osobowa), firma spki powinna zawiera pene brzmienie firmy bd tej osoby prawnej.
Moliwe jest uywanie skrtu S.K.A..
Nazwisko akcjonariusza nie moe by zamieszczone w firmie spki, poniewa wwczas akcjonariusz ponosi
odpowiedzialno wobec osb trzecich tak jak komplementariusz.
* Siedzib spki komandytowo-akcyjnej jest miejscowo, w ktrej ma miejsce prowadzenie spraw spki. Jeeli
miejsca te s rne, naley wyranie wskaza miejscowo bdc siedzib.
* Przedmiot dziaalnoci spki okrela najszersze ramy prowadzonej dziaalnoci przez spk. Powinien by
okrelony wedug polskiej klasyfikacji dziaalnoci.
Okrelenie przedmiotu dziaalnoci wywouje skutek wewntrzny nie ma znaczenia z punktu widzenia osb
trzecich.
* Czas trwania spki powinien by wskazany tylko wtedy, jeeli jest on oznaczony.
55

* Wkady musza wnosi zarwno komplementariusze jak i akcjonariusze. Wkady komplementariuszy wnoszone s
wedug zasad obowizujcych w spce jawnej. Wkady komplementariuszy musz by oznaczone i okrelona
powinna by ich warto.
* W statucie naley okreli wysoko kapitau zakadowego. Pojcie kapitau zakadowego jest tosame z takim
pojciem w spce akcyjnej.
Moliwe jest nie tylko zebranie tego kapitau przez wniesienie przez zaoycieli i akcjonariuszy, ale take zebranie
rodkw na pokrycie wkadw w drodze subskrypcji.
Naley wskaza liczb akcji poszczeglnych rodzajw i zwizane z nimi uprawnienia.
* Okrelenie w statucie organizacji walnego zgromadzenia i rady nadzorczej jeeli ustawa lub statut przewiduj
ustanowienie rady.
* Niezbdne jest objcie wszystkich akcji. Konieczne jest do tego zoenie owiadcze w formie aktu notarialnego o
objciu akcji przez akcjonariuszy i komplementariuszy (jeeli obejmuj akcje).
* Podpisanie statutu, owiadczenie o objciu akcji, jest swoistym zawizaniem spki komandytowo-akcyjnej przez
zawarcie "umowy zaoycielskiej".
* Niezbdne jest wniesienie wkadw na pokrycie caego kapitau zakadowego. Jeeli wnoszona jest nadwyka (tzw.
agio) ponad warto nominaln akcji, naley ca nadwyk zebra przed zarejestrowaniem spki.
Wkady na pokrycie caego kapitau zakadowego nie musz by wniesione kiedy:
1) wnoszone s wkady niepienine i statut dopuszcza moliwo wnoszenia wkadu najpniej przed upywem
roku po zarejestrowaniu spki
2) gdy wnoszone s wkady pienine i moliwe jest ich wpacanie w wysokoci 25% przed zarejestrowaniem
spki
3) gdy akcje s obejmowane wyczne za wkady niepienine albo za wkady niepienine i pienine
- wwczas kapita zakadowy musi by pokryty przed zarejestrowaniem w wysokoci 12 500 z
* Przed wpisem do rejestru naley wskaza osoby prowadzce sprawy i reprezentujce spk oraz ustanowi rad
nadzorcz, gdy taka ma by utworzona. Rada nadzorcza musi by ustanowiona, gdy statut tak stanowi, albo gdy
liczba akcjonariuszy przekracza 25 osb.
* Zgoszenie spki do rejestru powinno zawiera:
1) firm, siedzib i adres spki
2) przedmiot dziaalnoci spki
3) wysoko kapitau zakadowego, liczb i warto nominaln akcji
4) liczb akcji uprzywilejowanych i rodzaj uprzywilejowania, jeeli statut je przewiduje
5) wzmiank, jaka cz kapitau zakadowego zostaa wpacona przed zarejestrowaniem
6) nazwiska i imiona albo firmy (nazwy) komplementariuszy oraz okolicznoci dotyczce ograniczenia ich
zdolnoci do czynnoci prawnych, jeeli takie istniej
7) nazwiska i imiona osb uprawnionych do reprezentowania spki i sposb reprezentacji, w przypadku, gdy
komplementariusze powierzyli tylko niektrym spord siebie prowadzenie spraw spki- zaznaczenie tej
okolicznoci
8) jeeli przy zawizaniu spki akcjonariusze wnosz wkady niepienine zaznaczenie tej okolicznoci
9) czas trwania spki., jeeli jest oznaczony
* Spka komandytowo-akcyjna powstaje z chwil wpisu do rejestru i jest wpisywana do rejestru przedsibiorcw
KRS.
Wpis ma charakter obligatoryjny i konstytutywny.
2) przeksztacenie spki:
* Przeksztacenie spki kapitaowej w spk komandytowo akcyjn
* Przeksztacenie spki osobowej w spk komandytowo akcyjn
3. Majtek spki, kapita zakadowy, wkady do spki:
- Majtek spki stanowi wszelkie mienie wniesione jako wkad i nabyte przez spk w czasie jej istnienia.
Majtek powstaje z wkadw wnoszonych przy tworzeniu spki (majtek pierwotny) i innych skadnikw
majtkowych, ktre s nabywane w trakcie funkcjonowania spki.
- Charakterystyczne dla S.K.A. jest wystpowanie w niej kapitau zakadowego.
Kapita zakadowy jest okrelon cyfrowo wartoci pienin, bdc sum wkadw akcjonariuszy do spki. Za
wnoszone do spki wkady akcjonariusze otrzymuj akcje.
Jest oznaczon liczb, ktra zapisywana jest po stronie biernej (pasywa) bilansu spki.
Jest wielkoci formaln, ktra stanowi sum akcji w kapitale zakadowym. (w sensie cisym)
Minimalna warto kapitau zakadowego wynosi 50 000 z.
Zasady zwizane z podwyszeniem i obnieniem kapitau zakadowego s analogiczne do tych, ktre obowizuj w
S.A.
- Wkady na kapita zakadowy s wnoszone co do zasady przez akcjonariuszy. Otrzymuj oni w zamian akcje w tym
kapitale.
Komplementariusz moe wnie wkad do spki komandytowo-akcyjnej na inne fundusze ni kapita zakadowy, np.
kapita rezerwowy.
56

Komplementariusz moe wnie wkad rwnie na kapita zakadowy staje si wwczas akcjonariuszem.
Jeeli komplementariusz uzyska status akcjonariusza to nie wycza jego nieograniczonej odpowiedzialnoci za
zobowizania spki. Nie nabywa wszelkich praw identycznych do tych, ktre nabywa akcjonariusz. Nie moe
wykonywa prawa gosu z akcji przy powoywaniu i odwoywaniu rady nadzorczej , nie moe by penomocnikiem
pozostaych akcjonariuszy na walnym zgromadzeniu ( chyba e jest pozbawiona prawa prowadzenia spraw spki lub
jej reprezentacji). Kada akcja objta lub nabyta przez komplementariusza- akcjonariusza daje prawo tylko do jednego
gosu i nie mona jej uprzywilejowa.
Jeeli komplementariusz wnosi wkady do spki na kapita zakadowy, to musz one podlega reguom wymaganym
dla wkadw w S.A.
- Komplementariusz, wnoszc wkady do spki na inne fundusze , moe to czyni zaliczajc do nich rwnie prac,
wiadczenie usug, wynagrodzenie za usugi wiadczone przy powstaniu spki, ustanowi prawo uytkowania na
rzecz spki, odda rzecz do korzystania.
Gdy wkady wnoszone s przez komplementariuszy-akcjonariuszy i akcjonariuszy na kapita zakadowy, musza mie
zastosowanie negatywne i pozytywne kryteria zdolnoci aportowej, okrelone w stosunku do S.A.
4. Odpowiedzialno za zobowizania:
- Komplementariusz odpowiada za zobowizania bez wzgldu na rodzaj i rdo ich powstania. Ponosi
odpowiedzialno osobist, nieograniczon, solidarn , subsydiarn.
Nie mona wobec osb trzecich ograniczy odpowiedzialnoci komplementariusza.
- Zasada odpowiedzialnoci subsydiarnej nie stanowi przeszkody do wniesienia powdztwa przeciwko wsplnikowi
zanim egzekucja z majtku spki okae si bezskuteczna.
Regua odpowiedzialnoci subsydiarnej nie ma zastosowania do zobowiza spki powstaych przed wpisem spki
do rejestru ( odpowiedzialno pierwszorzdna) . Jeeli komplementariusz zostaby pozbawiony prawa do reprezentacji
wbrew swojemu sprzeciwowi, zwolniony jest od odpowiedzialnoci osobistej za zobowizania spki powstae od
chwili dokonania odpowiedniego wpisu w rejestrze.
- Za zalegoci podatkowe komplementariusz ( niebdcy akcjonariuszem) ponosi odpowiedzialno osobist , caym
swoim majtkiem. Jest to odpowiedzialno pierwszorzdna.
- Akcjonariusz nie ponosi odpowiedzialnoci za zobowizania spki, a jedyne ryzyko skadnikami majtkowymi
wnoszonymi do spki. Skadniki te nie s jednak wasnoci akcjonariusza, ale spki.
- Akcjonariusz ponosi odpowiedzialno osobist, kiedy:
1) Dziaa w imieniu spki po jej zawizaniu, a przed wpisem do rejestru.
2) Nazwisko ( nazwa, firma) akcjonariusza zostao umieszczone w firmie.
3) Dokonujc czynnoci prawnych jako penomocnik (prokurent) nie ujawni swego penomocnictwa , przekroczy
granice umocowania lub dziaa bez umocowania.
4) Gdy zmieni swj status i sta si komplementariuszem.
5. Reprezentacja spki:
- Reguy reprezentacji maj charakter norm ius cogens.
- Spka komandytowo-akcyjna moe by reprezentowana przez komplementariuszy majcych prawo do reprezentacji .
rdem umocowania komplementariuszy s przepisy prawa s oni przedstawicielami ustawowymi.
- Spka moe by reprezentowana przez penomocnikw i prokurentw. Jeeli akcjonariusz uzyska stosowne
umocowanie, moe na tej podstawie reprezentowa spk, ale nie moe czerpa swego umocowania z przepisw
prawa.
- Komplementariusze mog reprezentowa spk tylko wwczas, gdy maja prawo reprezentowania spki tj. gdy nie
pozbawiono ich prawa reprezentowania w statucie albo na podstawie prawomocnego orzeczenia sdu.
Pozbawienie prawa do reprezentacji w pierwotnym statucie musi si wiza ze zgod komplementariusza na
pozbawienie go tego prawa.
- W czasie dziaania spki pozbawienie komplementariusza prawa do reprezentacji spki stanowi zmian statutu spki
wymaga zgody wszystkich pozostaych komplementariuszy.
Jeeli jednak nie godzi si on na pozbawienie go prawa do reprezentacji, powinien zgosi sprzeciw w stosunku do
uchway zmieniajcej statut.
Pozbawienie komplementariusza prawa reprezentowania spki wbrew jego sprzeciwowi moe nastpi tylko z
wanych powodw, na mocy prawomocnego orzeczenia sdu.
Uzyskanie przez komplementariuszy statusu akcjonariusza nie powoduje utraty prawa do reprezentacji.
- Akcjonariusz nie ma prawa reprezentowania spki. Komplementariusze mog jednak udzieli akcjonariuszowi
umocowania do dziaania jako penomocnik lub udzieli mu prokury.
Akcjonariusz, dokonujc czynnoci prawnych w imieniu spki, powinien ujawni kontrahentowi swoje
penomocnictwo. Za nieujawnienie tego penomocnictwa , a take gdy reprezentuje spk bez umocowania lub
przekroczy granic umocowania, ponosi odpowiedzialno osobist.
- W procesie reprezentacji, mog to czyni rwnie osoby trzecie , jeeli s penomocnikami lub prokurentami.
- Komplementariusz nie powinien mie udzielonego penomocnictwa lub prokury. Udzielenie umocowania bdzie
57

jednak dopuszczalne wwczas, gdy nie ma on prawa do reprezentacji spki ( nie dotyczy to wyczenia prawa do
reprezentacji orzeczeniem sdu).
- Reprezentacja czynna spki komandytowo-akcyjnej moe mie charakter reprezentacji jednoosobowej lub cznej.
Reprezentacja bierna jest jednoosobowa.
6. Prowadzenie spraw, nadzr i podejmowanie uchwa:
- Prawo i obowizek prowadzenia spraw spoczywa na komplementariuszach.
Akcjonariusze nie uczestnicz w procesie prowadzenia spraw. Jeeli statut spki nie stanowi inaczej, wszyscy
komplementariusze maja prawo prowadzenia spraw spki. Obowizuj wwczas zasady prowadzenia spraw spki,
okrelone w stosunku do spki jawnej.
- Nie mona powierzy prowadzenie spraw spki osobom trzecim z wyczeniem wsplnikw.
- Zasady prowadzenia spraw przez komplementariuszy:
1) Kady z nich moe bez uprzedniej uchway wsplnikw prowadzi sprawy nieprzekraczajce zakresu zwykych
czynnoci spki
2) Czynnoci przekraczajce zwyke czynnoci spki wymagaj zgody wszystkich komplementariuszy, take
wyczonych od prowadzenia spraw.
3) Jeeli czynno nie przekracza zakresu zwykych czynnoci spka przed jej zaatwieniem choby jeden z
pozostaych wsplnikw sprzeciwi si jej przeprowadzeniu, wymagana jest uprzednia uchwaa wsplnikw.
4) Czynnoci nage, ktrych zaniechanie mogoby wyrzdzi spce powan szkod , mog by dokonane przez
wsplnika majcego prawo prowadzenia spraw i to bez uchway pozostaych wsplnikw.
- Statut spki moe przewidywa, e prowadzenie spraw powierza si jednemu lub kilku komplementariuszem. W
takim przypadku statut powinien te okrela zasady prowadzenia spraw spki. Byleby co najmniej jeden
komplementariusz bra udzia z zarzdzaniu spk.
- Pozbawienie komplementariusza prawa do prowadzenia spraw spki wbrew jego woli wymaga zgody wszystkich
pozostaych komplementariuszy. Nie ma tu znaczenia brak zgody komplementariusza na takie dziaanie. Przyznanie
prawa prowadzenia spraw spki komplementariuszowi dotychczas pozbawionemu tego prawa, wymaga zgody
wszystkich pozostaych komplementariuszy i odbywa si w drodze zmiany statutu.
- Zakres przedmiotowy prowadzenia spraw spki jest wyznaczony kompetencjami walnego zgromadzenia lub rady
nadzorczej, wynikajcymi z przepisw KSH lub statutu spki.
- W stosunku do komplementariuszy obowizuje zasada domniemania kompetencji bdca jednoczenie wyznacznikiem
jego granic dziaania. Komplementariusz ma prawo prowadzenia spraw spki w zakresie nieprzyznanym walnemu
zgromadzeniu albo radzie nadzorczej.
- Istniej dwa modele nadzoru:
1) Realizowany przez komplementariuszy zgodnie z zasadami przyjtymi w spce jawnej. Niewane s umowne
ograniczenia prawa wsplnika do osobistego zasigania informacji o stanie majtku i interesw spki oraz
umowne ograniczenia prawa do osobistego przegldania ksig i dokumentw.
Prawo nadzoru przysuguje rwnie akcjonariuszom w takim zakresie, w jakim zostao to uregulowane w spce
komandytowej. (tzw. prawo do informacji)
2) Na podstawie statutu moe by ustanowiona rada nadzorcza.
Musi by ona jednak ustanowiona zawsze, gdy liczba akcjonariuszy przekracza 25 osb. O skadzie rady nadzorczej
decyduje walne zgromadzenie.
Komplementariusz albo jego pracownik nie mog by czonkami rady nadzorczej . Komplementariuszeakcjonariusze nie mog wykonywa prawa gosu przy powoywaniu i odwoywaniu czonkw rady nadzorczej. Nie
dotyczy to jednak tych komplementariuszy, ktrzy s pozbawieni prowadzenia spraw i reprezentowania spki.
Komplementariusz-akcjonariusz nie moe by penomocnikiem akcjonariuszy (niebdcych komplementariuszami)
na walnym zgromadzeniu przy powoywaniu i odwoywaniu rady nadzorczej. Rada nadzorcza to quasi-organ.
Do funkcjonowania rady nadzorczej stosuje si przepisy o radzie nadzorczej w S.A. oraz odpowiednio przepisy o
osobach prawnych.
Rada nadzorcza moe delegowa swoich czonkw do czasowego wykonywania czynnoci komplementariuszy ,
gdy aden z komplementariuszy uprawnionych do prowadzenia spraw spki i jej reprezentacji nie moe
sprawowa swoich czynnoci.
Jeeli w spce nie ustanowiono rady nadzorczej , wytoczenie powdztwa przeciwko spce o odszkodowanie
przeciwko komplementariuszowi niepozbawionemu prawa do prowadzenia spraw spki, jak rwnie ustalenie
wynagrodzenia osb prowadzcych sprawy spki, jak rwnie ustalenie wynagrodzenia osb prowadzcych
sprawy spki, naley do kompetencji penomocnika powoanego uchwa walnego zgromadzenia. Jeeli rada
nadzorcza jest ustanowiona, posiada ona kompetencje w tym zakresie.
- Podejmowanie uchwa. Przewidziane jest walne zgromadzenie zwyczajne i nadzwyczajne.
* Zasady dziaania walnego zgromadzenia s analogiczne do tych, ktre s przyjte dla S.A.
* Udzia w walnym zgromadzeniu maja akcjonariusze i komplementariusze. Ci ostatni uczestnicz w walnym
zgromadzeniu zawsze , bez wzgldu na to, czy s akcjonariuszami, czy tez nie.
58

Kada akcja objta przez akcjonariusza (ktry nie jest komplementariuszem ) daje prawo do jednego gosu.
Jednake statut moe dokona uprzywilejowania co do gosu i przyzna dwa gosy na jedna akcj.
Nie mog wystpowa akcje nieme. Nie mona uprzywilejowa akcji komplementariuszy. (maj tylko prawo do
jednego gosu).
* Gosowanie odbywa si w ten sposb, e obliczamy wikszo gosw wyraon w akcjach akcjonariuszy i
komplementariuszy-akcjonariuszy oraz odrbnie odnosimy si do gosw komplementariuszy, ktrzy
akcjonariuszami nie s. Komplementariusze mog wic gosowa w grupie akcjonariuszy i komplementariuszy.
* S trzy grupy uchwa walnego zgromadzenia: uchway podejmowane wikszoci gosw wszystkich akcjonariuszy,
uchway wymagajce zgody wszystkich komplementariuszy i uchway wymagajce zgody wikszoci
komplementariuszy.
* Uchway walnego zgromadzenia wymaga:
1) Rozpatrzenie i zatwierdzenie sprawozdania komplementariuszy z dziaalnoci spki oraz sprawozdania
finansowego spki za ubiegy rok obrotowy
2) Udzielenie komplementariuszom prowadzcym sprawy spki absolutorium z wykonania przez nich
obowizkw
3) Udzielenie czonkom rady nadzorczej absolutorium z wykonania przez nich obowizkw
4) Wybr biegego rewidenta, chyba e statut przewiduje w tej sprawie kompetencje rady nadzorczej
5) Rozwizanie rady nadzorczej
* Zgody wszystkich komplementariuszy pod rygorem niewanoci , wymagaj uchway:
1) Powierzenie prowadzenia spraw oraz reprezentowania spki jednemu albo kilku komplementariuszom
2) Podzia zysku za rok obrotowy w czci przypadajcej akcjonariuszom
3) Zbycie i wydzierawienie przedsibiorstwa spki lub jego zorganizowanej czci oraz ustanowienie na nim
uytkowania
4) Zbycie nieruchomoci spki
5) Podwyszenie i obnienie kapitau zakadowego
6) Emisja obligacji
7) Poczenie i przeksztacenie spek
8) Zmiana statutu
9) Rozwizanie spki
10) Inne czynnoci
* Zgody wikszoci komplementariuszy, pod rygorem niewanoci, wymagaj uchway w sprawach:
1) Podzia zysku za rok obrotowy w czci przypadajcej komplementariuszom
2) Sposobu pokrycia straty za ubiegy rok obrotowy
3) Innych czynnoci przewidzianych w statucie
7. udzia w zysku i stratach:
- W przypadku udziau w zysku decydujcy jest poziom wkadw wniesionych do spki. Decyduje w tym przypadku
rzeczywista warto wkadw i to bez znaczenia na jaki kapita (zakadowy czy kapitay zapasowe bd rezerwowe)
zosta wniesiony.
- Ta zasada moe zosta zmieniona w statucie spki. Jeeli komplementariusz ma prawo prowadzenia spraw spki i
prawo do reprezentacji oraz pobiera wynagrodzenie za te czynnoci, jego udzia w zysku ulega zmniejszeniu o warto
odpowiadajc wkadowi jego pracy do spki.
- Udzia w stratach komplementariuszy reguluj przepisy o spce jawnej, a w przypadku akcjonariuszy maj
zastosowania przepisy o S.A.
8. Wystpienie wsplnika i rozwizanie spki:
- Komplementariusz moe wypowiedzie spk, akcjonariusz jest tego prawa pozbawiony.
- Akcjonariusz moe utraci czonkowstwo w spce w wyniku tych wszystkich czynnoci, ktre powoduj taki skutek w
S.A. ( np. zbycie, umorzenie akcji)
- Wypowiedzenie umowy spki przez komplementariusza powoduje wystpienie ze spki. Komplementariusz nie moe
wypowiedzie spki ze skutkiem, aby trwaa ona dalej, gdy jest on jedynym komplementariuszem.
- Jeeli spka zawarta jest na czas nieoznaczony, komplementariusz wypowiedzie umow spki na 6 miesicy przed
kocem roku obrotowego.
Jeeli umowa jest zawarta na czas oznaczony, nie mona jej wypowiedzie, chyba e umowa spki to przewiduje.
- Wypowiedzenia dokonuje si w formie pisemnego owiadczenia, ktre w zalenoci od postanowie statutu naley
zoy : pozostaym wsplnikom albo wsplnikom upowanionym do reprezentowania spki.
- Rozwizanie wywouje skutek wobec wszystkich wsplnikw.
* Przyczyny rozwizania spki:
1) Przyczyny przewidziane w statucie.
2) Uchwaa walnego zgromadzenia o rozwizaniu spki.
3) Ogoszenie upadoci spki.
4) mier, ogoszenie upadoci lub wystpienie jednego komplementariusza , chyba e statut stanowi inaczej.
59

5) inne przyczyny przewidziane prawem

- Ogoszenie upadoci akcjonariusza nie stanowi przyczyny rozwizania spki. Do rozwizania spki komandytowoakcyjnej stosujemy odpowiednio przepisy o rozwizaniu spki jawnej.
9. Likwidacja spki:
- Stosujemy odpowiednio przepisy w S.A., z tym e likwidatorami s komplementariusze majcy prawo prowadzenia
spraw spki, chyba e statut lub uchwaa walnego zgromadzenia powzita za zgod komplementariuszy stanowi
inaczej.

VIII SPKA Z OGRANICZON ODPOWIEDZIALNOCI

1. Uwagi oglne:
- Zaliczana jest do spek kapitaowych , ale wystpuj w niej pewne elementy osobowe np. prawo indywidualnej
kontroli, prawo przegldania ksigi protokow, prawo dania wyczenia wsplnika.
- Spka z o.o. powinna by traktowana jako klasyczna spka kapitaowa, co wie si z:
1) Obowizkiem wniesienia do spki wkadw
2) Nieodpowiedzialnoci wsplnikw za zobowizania spki
3) Odpowiedzialnoci spki caym swoim majtkiem za zobowizania
4) Dziaaniem przez organy, a nie za porednictwem wsplnikw
5) Zasad, e zmiana wsplnikw nie ma wpywu na stosunek spki
- Kapita decyduje o sile gosu.
- Spka z o.o. jest spk handlowa o kapitaowym charakterze, majc osobowo prawn, dziaajc w oparciu o
kapita zakadowy podzielony na udziay, ponoszc odpowiedzialno za zobowizania caym swoim majtkiem, w
ktrej mog wystpi elementy osobistego wpywu wsplnikw na dziaania spki.
- Spka z o.o. realizuje swoje funkcje na podstawie stosunku midzy spk i wsplnikami, a nie poprzez powstajce
stosunki wewntrzne midzy wsplnikami.
- Spka odpowiada caym swoim majtkiem bez ogranicze, natomiast wsplnicy ponosz ryzyko do wartoci wkadw
wniesionych do spki.
- Z niektrych przepisw KSH oraz innych ustaw wynika osobista, nieograniczona lub ograniczona ( ale do wysokoci
objtych udziaw w kapitale zakadowym) odpowiedzialno wsplnikw za zobowizania lub szkod. Dotyczy to:
1) Zacigania w imieniu spki zobowiza przed wpisem spki do rejestru
2) Odpowiedzialnoci za zobowizania spki w organizacji, ale tylko do wysokoci nieniesionych do spki
wkadw
3) Istnienia zalegoci podatkowych spki w organizacji, jeeli w spce nie powoano zarzdu i nie ustanowiono i
nie ustanowiono penomocnika dla jej reprezentowania
4) Wniesienia wkadw niepieninych do spki, ktrych warto zostaa znacznie zawyona w stosunku do ich
wartoci zbawczej
5) wiadcze zwizanych z udziaem wspuprawnieni z udziaw ponosz odpowiedzialno solidarn
6) W ktrej za niespenione wiadczenia nalene spce ze zbytego udziau, jego czci lub uamkowej czci
udziau nabywca odpowiada solidarnie ze zbywc
7) Powstania szkody przy tworzeniu spki, gdy dziao si to wbrew przepisom prawa i byo zawinione
2. Utworzenie spki:
- Sp. z o.o. mog by utworzone przez jedn lub wicej osb w kadym celu prawnie dopuszczalnym, jeli ustawy nie
zawieraj ogranicze.
Zawsze s wpisywane do rejestru przedsibiorcw.
Mona tworzy sp. z o.o. w celach kulturalnych czy naukowych.
- W wyniku utworzenia jednoosobowej spki z o.o. dochodzi do przeobleczenia majtku wnoszonego do spki w
osobowo prawn, a wsplnik podporzdkowany zostaje ramom, ktre wyznaczaj stosunki organizacyjne spki.
- Sp. z o.o. nie moe by jednak tworzona dla wszelkich form prowadzenia dziaalnoci. Przepisy szczeglne czsto
wprowadzaj zasad, e okrelona dziaalno moe by prowadzona tylko w formie S.A.
- Sp. z o.o. nie moe by zawizana wycznie przez inn jednoosobow sp. z o.o. Nie ma jednak zakazu bycia
wsplnikiem innej jednoosobowej sp. z o.o.
- Do powstania sp. z o.o. konieczne jest:
1) Zawarcie umowy spki (zoenie jednostronnego owiadczenia woli):
* Pierwszym etapem jest zawizanie spki. Nastpuje ono z chwila zawarcia umowy spki lub zoenia
jednostronnego owiadczenia woli ( spka jednoosobowa). Akt zawizania spki oznacza powstanie spki w
organizacji. Wywouje ponad to skutek posiadania osobowoci prawnej.

60

* Spka midzy zawizanie a zarejestrowaniem okrelana jest mianem spki w organizacji, ktra jest zdolna do
nabywania praw i zacigania zobowiza, moe pozywa i by pozwana, posiada juz wyodrbnienie
organizacyjne i majtkowe. Dziaa pod wasna firm i jest przedsibiorc mimo braku wpisu do rejestru.
* Do spki w organizacji w sprawach nieuregulowanych w ustawie stosuje si odpowiednio przepisy dotyczce sp.
Sp. z o.o. w organizacji z chwil wpisu do rejestru staje si spk z o.o. i uzyskuje osobowo prawn.
* Wsplnicy spki w organizacji odpowiadaj solidarnie ze spk za jej zobowizania do wartoci niewniesionego
wkadu, okrelonego w umowie spki.
* Spka w organizacji jest reprezentowana przez zarzd lub penomocnika powoanego jednomyln uchwaa
wsplnikw.
W jednoosobowej spce w organizacji jedyny wsplnik nie ma prawa (poza zgoszeniem spki do rejestru)
reprezentowania spki.
* Umowa spki moe by zawarta przez osoby fizyczne, osoby prawne, a take przez handlowe spki osobowe.
Powinna by zawarta w formie aktu notarialnego.
Moe by zawarta przez penomocnika, ale penomocnictwo powinno mie form aktu notarialnego.
* Do essentialia negotii umowy spki naley okrelenie:
1) firmy i siedziby spki
2) przedmiotu dziaalnoci spki
3) wysokoci kapitau zakadowego
4) czy wsplnik moe mie wicej ni jeden udzia
5) liczby i wartoci nominalnej udziaw objtych przez poszczeglnych wsplnikw
* Do accidentalia negotii umowy spki naley m.in. okrelenie:
1) czasu trwania, jeeli jest oznaczony
2) osoby wsplnika, przedmiotu wkadu ( aportu), liczby i wysokoci przyznanych w zamian udziaw ( jeeli
wsplnik pokrywa swj udziaw spce aportami)
3) szczeglnych korzyci lub naoenia obowizku wobec spki (oprcz wniesienia wkadw)
* Firma spki powinna by okrelona w umowie spki. Moe by ona obrana dowolnie, ale musi zawiera
dodatek spka z ograniczon odpowiedzialnoci . Korpus spki z o.o. moe by uksztatowany dowolnie.
Musi by przestrzegana zasada prawdziwoci, ale korpus nie musi przekazywa minimum informacji na temat
spki. Obowizuje tez zasada wycznoci( obowizek odrnienia firm przedsibiorcw prowadzcych
dziaalno na tym samym rynku).
* Korpus firmy sp. z o.o. moe by osobowy, rzeczowy, fantazyjny. Moe by formuowany w jzykach obcych.
* Mimo i KC przewiduje, e tylko firm przedsibiorcy osoby prawnej jest jej nazwa , to w przypadku sp. z o.o.
nie ma znaczenia, czy jest ona przedsibiorc, czy tez nie. Zawsze wystpuje ona pod firm na mocy przepisw
KSH.
* Siedzib spki jest miejsce wykonywania funkcji prowadzenia spraw przez zarzd (miejscowo w ktrej ma
siedzib jej organ zarzdzajcy).
* Spka musi posia siedzib na terytorium RP, a przeniesieni siedziby spki za granic jest powodem
rozwizania spki.
W siedzibie spki odbywaj si zgromadzenia wsplnikw (chyba, e umowa spki stanowi inaczej).
Od siedziby spki naley odrni jej adres. Siedziba spki musi by okrelona w umowie, podczas gdy o
adresie sd jest zawiadamiany we wniosku o wpis. Adres jest konkretyzacj siedziby i obejmuje poza okreleniem
miejscowoci, rwnie dokadne okrelenie ulicy, numeru domu ewentualnym dokadnym dookreleniem.
Adres musi si zawiera w siedzibie spki.
* Przedmiot dziaalnoci spki powinien by okrelony w umowie. Stanowi on konkretyzacj wsplnego celu, w
jakim jest utworzona spka.
* Okrelenie przedmiotu dziaalnoci spki ma przede wszystkim skutek wewntrzny. Przekroczenie przedmiotu
dziaalnoci spki pozostaje bez wpywu na wano czynnoci prawnych dokonywanych przez spk z
osobami trzecimi.
* Kapita zakadowy sp. z o.o. stanowi cyfrowo oznaczona kwot pienin, stanowic sum wniesionych do
spki wkadw. Musi by okrelony w umowie spki i w caoci pokryty do momentu zarejestrowania spki.
Minimalna wysoko kapitau zakadowego wynosi 50 000 z. Kapita zakadowy dzieli si na udziay , ktre
maga by rwne lub nierwne, przy czym minimalna warto nominalna udziau nie moe by nisza od 50 z.
Jeeli wsplnik moe mie tylko jeden udzia , to udziay s nierwnej wartoci minimalnej. Jeeli natomiast
wsplnicy mog mie wicej ni jeden udzia ( taki wyrany przepis powinien znajdowa si w umowie spki),
to wszystkie udziay musza mie rwna warto nominaln.
* Jeeli spka jest tworzona na czas oznaczony, naley to zaznaczy w jej umowie.
Wyduenie czasu trwania spki wymaga zmiany umowy spki.
* W umowie spki naley ponadto odnie si do wnoszonych do spki wkadw niepieninych (tzw. aportw)
Jeeli wsplnik pokrywa swj udzia w spce aportami, naley wskaza wyranie osob wsplnika, okreli, co
jest przedmiotem wkadu i przypisa liczb i warto nominaln objtych w zamian za te wkady udziaw.
* W umowie spki (pod rygorem bezskutecznoci) powinno si rwnie zaznaczy szczeglne korzyci, jakie
wsplnikowi miay by przyznane, lub wskaza na inne obowizki, ktre nakadane s na wsplnika.
61

* Umowa spki moe by zmieniona. Kada zmiana umowy wymaga do swej wanoci:
1) podjcie uchway przez zgromadzenie wsplnikw wikszoci 2/3 gosw oddanych, chyba ze umowa spki
przewiduje warunki ostrzejsze
2) notarialnego zaprotokoowania takiej uchway
3) zgoszenia zmiany w rejestrze handlowym i zarejestrowania takiej zmiany
Zmiana umowy przed jej zarejestrowaniem nie wywouje adnych skutkw prawnych.
2). Wniesieni do spki wkadw na pokrycie caego kapitau zakadowego, a w razie objcia udziau za cen wysz
od wartoci nominalnej take wniesienie nadwyki:
* Wkad wnoszony do spki powinien by wniesiony do chwili zarejestrowania. Wszyscy czonkowie zarzdu
skadaj owiadczenie, e wkady na pokrycie kapitau zakadowego zostay przez wszystkich wsplnikw w
caoci wniesione.
* Istniej formy poredniego przekazania rodkw pieninych oraz wpata w kasie.
Weksle wystawione przez wsplnika na rzecz spki nie maj zdolnoci aportowej.
* Jeeli wsplnik zobowizuje si do wniesienia do spki aportu , spka uzyskuje wobec niego roszczenie o
wniesienie. Wkady przechodz na spk przed jej rejestracj.
Spka w organizacji moe posiada rachunek bankowy i wkady pienine mog by wpacane na ten rachunek.
W przypadku nieruchomoci jest ona nabywana przez spk w organizacji i nie ma potrzeby zawierania po
wpisie do rejestru nowej umowy.
* Jeeli umowa spki przewiduje objcie udziaw za cen wysz od wartoci nominalnej, caa nadwyka musi
by wniesiona do momentu zarejestrowania spki. Nadwyka ta, tzw. agio wnoszona jest na kapita zapasowy.
* Udziay s obejmowane wczeniej lub rwnoczenie z wniesieniem wkadw. Objcie udziaw odbywa si
bowiem ju w umowie spki.
3). Ustanowienie wadz spki (zarzdu, a ustanowienie rady nadzorczej lub komisji rewizyjnej , jeeli wymaga tego
ustawa lub umowa spki)
* Do momentu zarejestrowania, a take eby skutek w postaci zarejestrowania nastpi, konieczne jest powoanie
obligatoryjnych organw.
Konieczne jest powoanie zarzdu.
* Pierwsze posiedzenia zarzdu odbywa si najpniej w cigu 6 miesicy od zakoczenia roku obrotowego,
zatwierdzajcego bilans, rachunek zyskw i strat za ostatni rok kalendarzowy, sprawozdanie zarzdu z
dziaalnoci spki oraz sprawozdanie finansowe za ubiegy rok obrotowy.
* W przypadku gdy konieczne jest powoanie rady nadzorczej lub komisji rewizyjnej (obligatoryjny charakter tych
organw wynika z woli wsplnikw, wsplnikw jest wicej ni 25 i kapita zakadowy przekracza 500 000 z),
albo gdy wynika to z przepisw szczeglnych, organy te musza by powoane przed zarejestrowaniem.
* Co do zasady zarzd jest ustanawiany przez wsplnikw uchwa (jeeli umowa spki nie stanowi inaczej).
Analogicznie jest w przypadku powoania rady nadzorczej lub komisji rewizyjnej. Przed zarejestrowaniem spk
w organizacji reprezentuje zarzd albo penomocnik powoany uchwa wsplnikw. Osoby dziaajce przed
wpisem do rejestru ponosz odpowiedzialno razem ze spk za jej zobowizania . Ich odpowiedzialno wobec
spki koczy si z chwil zatwierdzenia ich czynnoci przez zgromadzenie wsplnikw.
4). Wpis do rejestru
* Wpis jest nastpstwem zoenia wniosku o wpis w cigu maksymalnie 6 miesicy od dnia zawarcia umowy spki
(jednostronnego owiadczenia woli).
* Do wniosku o wpis naley doczy:
1) Umow spki
2) Owiadczenie wszystkich czonkw zarzdu, e wkady na pokrycie kapitau zakadowego zostay przez
wszystkich wsplnikw w caoci wniesione
3) Dowd ich ustanowienia z wyszczeglnieniem ich skadu osobowego, jeeli o powoaniu czonkw organw
spki nie stanowi umowa spki
4) Zoone wobec sdu lub powiadczone notarialnie wzory podpisw czonkw zarzdu
* Czsto zdarza si, e na utworzenie spki musi by wyraona zgoda innych organw np. koniecznoci uzyskania
zgody organu osoby prawnej jest zgoda rady pracowniczej na zawarcie umowy spki.
W przypadku gdy wymg zgody dotyczy spki kapitaowej, skutki braku zgody okrela art. 17 KSH.
* Od zgody na utworzenie spki naley odrni konieczno otrzymania zgody na prowadzenie okrelonego
rodzaju dziaalnoci w formie koncesji lub zezwolenia ( licencji) albo wpisu do rejestru dziaalnoci regulowanej
na podstawie ustawy SwobGospU lub ustaw szczeglnych.
*Z chwil wpisu do rejestru spki uzyskuje osobowo prawn
* Spk ju wpisana do rejestru ( tzw. niewano spki ) mona rozwiza gdy:
1) Nie zawarto umowy spki
2) Okrelony w umowie przedmiot dziaalnoci jest sprzeczny z prawem
3) Umowa albo statut spki nie zawieraj postanowie dotyczcych firmy, przedmiotu dziaalnoci spki,
kapitau zakadowego lub wkadw
4) Wszystkie osoby zawierajce umow spki albo podpisujce statut nie miay zdolnoci do czynnoci
prawnych w chwili ich dokonywania.
62

* Jeeli braki nie zostan usunite w terminie wyznaczonym przez sd rejestrowy lub usun si nie dadz dotyczy to w szczeglnoci braku zdolnoci do czynnoci prawnych wrd zaoycieli spki - sd moe, po
wezwaniu zarzdu spki do zoenia owiadczenia, wyda postanowienie o rozwizaniu spki. Jeeli braki te nie
mog by usunite, sd rejestrowy orzeka o rozwizaniu spki.
* Z powodu brakw, o ktrych mowa, spka nie moe by rozwizana, jeeli od jej wpisu do rejestru upyno 5
lat. O rozwizaniu spki sd rejestrowy orzeka na wniosek osoby majcej interes prawny albo z urzdu po
przeprowadzeniu rozprawy.
Orzeczenie o rozwizaniu spki nie ma wpywu na wano czynnoci prawnych zarejestrowanej spki.
W przypadku stwierdzenia w zgoszeniu rejestracyjnym braku usuwalnego, sd rejestrowy wyznacza spce w
organizacji stosowny termin do jego usunicia pod rygorem odmowy wpisu.
3. Wkady do spki:
- Wnoszenie do spki wkadw moe mie posta pienin(musza to by pienidze, ktre mog by przekazane w
postaci okrelonej iloci znakw pieninych albo w postaci bezgotwkowej, tzw. pienidza bankowego) i
niepienin.
Wkadem niepieninym jest ten wkad, ktremu nie mona przypisa charakteru pieninego. Wkady niepienine
zwane s w KSH aportami
- Do najwaniejszych kryteriw uznania za aport do spki naley zaliczy: [art. 14 KSH]
1) Moliwo okrelenia wartoci majtkowej prawa
2) Moliwo wyceny i umieszczenia w bilansie
3) Zbywalno prawa
4) Moliwo ustanowienia prawa
5) Przydatno i dostpno wkadu dla spki
- Aport prawo, ktre ma okrelon warto majtkow , jest realne, moe by wydzielone z majtku wsplnika i
przeniesione na spk w celu pokrycia wartoci udziaw wsplnika w kapitale zakadowym przez stosowne zapisy w
bilansie spki. Przedmiotem wkadu mog by prawa zarwno rzeczowe, jak i obligacyjne, ktrym moemy przypisa
okrelona warto rzeczywist. Wkad do spki nie moe mie abstrakcyjnego charakteru tj. nie moe by niemoliwy
do wyceny.
- Zdolno bilansowa moliwo umieszczania wkadu w bilansie spki, jest nastpstwem przyznania okrelonej
wartoci im przeniesienia aportu na spk. Wkad jest wpisywany do bilansu po stronie aktyww, a po stronie
pasyww odpowiada mu kapita zakadowy spki.
- Wkady wnoszone do spki zarwno pienine, jak i niepienine mog by przedmiotem obrotu. Od chwili
przeniesienia wkadu na spk wsplnik traci uprawnienia do dysponowania przedmiotem wkadu, korzystania z
niego itp.
- Przedmiotem aportu moe by ju istniejce prawo ( przeniesienie translatywne) , jak rwnie prawo, ktre bdzie
ustanowione na rzecz spki ( przeniesienie konstytutywne) pod warunkiem, e jest zbywalne.
W pierwszym przypadku dane prawo w caoci przechodzi z jednego podmiotu na inny, natomiast w drugim dochodzi
do nabycia prawa nowego, dotychczas nieistniejcego.
- Nie moe by wniesione tytuem wkadu prawo, ktre nie moe by przez wnoszcego dysponowane, nie moe si to
te odby przez przekroczenie praw wsplnika. Nie mona rwnie wnosi prawa do spki, ktre nie moe by
ustanowione. Wszystkie cztery kryteria zdolnoci aportowej musz by osignite cznie.
- Przesanki negatywne powodujce, e nie mona uzna danego prawa za aport:
1) Uznanie okrelonego prawa za wkad pieniny.
2) Uznanie niemajtkowego charakteru prawa.
3) Brak moliwoci zbycia prawa.
4) Niemono ustanowienia prawa.
- Wnoszone do spki wkady:
* Prawa rzeczowe:
1) wasno rzeczy ruchomych
2) wasno rzeczy nieruchomych
3) udzia we wsplnoci w czciach uamkowych i wsplnoci cznej
4) uytkowanie wieczyste
* Prawa obligacyjne:
1) prawa udziaowe (udziay w sp. z o.o. i S.A.)
2) obligacyjne
3) wierzytelnoci wsplnika, w szczeglnoci z tytuu poyczki udzielonej spce w przypadku ogoszenia jej
upadoci w terminie 2 lat od dnia zawarcia poyczki
* Prawa na dobrach niematerialnych:
1) patenty na wynalazki
2) prawa ochronne na wzory uytkowe, znaki towarowe
3) prawa z rejestracji na wzory przemysowe, topografie ukadw scalonych i oznacze geograficznych
4) know-how
63

5) majtkowe prawa autorskie

* Przedsibiorstwo i jego zorganizowane czci
- Zdolnoci aportowej nie maj:
1) zobowizania wsplnika do dokonania w przyszoci na rzecz spki wiadczenie pieninego
2) weksle wystawiane przez wsplnika na rzecz spki
3) usugi wiadczone przy tworzeniu spki (tzw. prowizja grynderska)
4) prawa niezbywalne
5) konwersja wierzytelnoci wsplnika wobec spki za wiadczenia przy powstaniu spki
6) czci skadowe rzeczy
7) powtarzajce si wiadczenia niepienine oraz dopaty ( mimo e s to postacie wkadu, to nie powikszaj
kapitau zakadowego)
- Zawyenie wartoci aportu przyjcie wyszej wartoci rzeczywistej, powoduje zawyony zapis po stronie pasywnej (
kapita zakadowy), jak i aktywnej (wkad) , co jest oczywicie niekorzystne dla spki i wierzycieli, a take
wsplnikw, ktrzy wnieli wkad normalny.
- Jeeli warto wkadw niepieninych zostaa znaczne zawyona w stosunku do ich wartoci zbawczej w dniu
zawarcia umowy, wsplnik , ktry wnis wkad i czonkowie zarzdu, ktrzy wiedzieli o tym i zgosili spk do
rejestru, obowizani s solidarnie wyrwna spce brakujc warto.
- Nie stanowi zagroenia zanienie wartoci aportu ( aport o okrelonej wartoci rzeczywistej zostaje przyjty do spki
za kwot nisz.
- Powstaa nadwyka (zwana agio) powinna by wniesiona do momentu wpisu do rejestru spki lub podwyszenia
kapitau zakadowego i jest przelewana do kapitau zapasowego.
- Aport pozorny - aport, ktry nie spenia w chwili wnoszenia go do spki kryteriw zdolnoci aportowej
- Aport ukryty- wsplnik zobowizuje si wobec spki do pokrycia objtych przez siebie udziaw wkadem
pieninym, a w rzeczywistoci wnosi wkady niepienine.
- Wnoszenie aportw pozornych i ukrytych jest niedopuszczalne.
4. Kapita zakadowy:
- Wsplnicy maj obowizek wnoszenia do spki wkadw. Wielko tych wkadw moe by rna, ale nie
dopuszczalne jest e ktrykolwiek ze wsplnikw nie wnosi wkadw do spki.
- Wsplnicy wnoszc do spki okrelone rodki pienine lub niepienine tworz okrelony fundusz
zaoycielski(pierwotny, zakadowy) bdcy sum wniesionych do spki wkadw.
Kapita zakadowy sensu stricto nie moe by utosamiany tylko z wkadami wniesionymi do spki i suma
wniesionych do spki wkadw w sensie finansowym. W zamian za wnoszon do spki warto wkadw wsplnicy
otrzymuj udziay w kapitale zakadowym.
Udziay s jednak obejmowane wczeniej ni niesienie wkadu. Kapita zakadowy jest okrelon cyfrowo wartoci
pienin bdc suma udziaw wsplnikw w tym kapitale.
- Kapita zakadowy moe by traktowany jako okrelony substrat majtkowy (suma wkadw wpisywana do aktyww
bilansu spki) lub jako wielko formalna (suma udziaw w kapitale zakadowym kapita zakadowy sensu stricte)
wpisywana do pasyww bilansu spki.
- Kapita zakadowy rozumiany jako zapis rachunkowy nie moe by utosamiany z majtkiem spki. Majtek spki
obejmuje wszystkie skadniki materialne i niematerialne stanowice aktywa w spce.
- Rnice midzy wielkoci majtku a wartoci kapitau zakadowego (sensu largo) mog mie miejsce przy
wnoszeniu aportw, ktrych warto jest zawyona lub zaniona.
- Rola kapitau zakadowego po utworzeniu spki zmienia si w ten sposb, e jej formalny wyraz w postaci zapisu w
bilansie jest niezmienny i nienaruszalny, natomiast zmiany zachodzi mog w odniesieniu do majtkowych skadnikw
wnoszonych na pokrycie kapitau zakadowego.
W trakcie funkcjonowania spki wniesione do spki wkady mieszaj si z innymi skadnikami majtkowymi.
- Ochrona kapitau zakadowego:
1) zakaz wypacania z kapitau zakadowego wynagrodzenia za usugi wiadczone przy powstaniu spki
2) zakaz zaliczania wynagrodzenia za usugi wiadczone przy powstaniu spki na poczet wkadu w spce
3) zakaz zwrotu dopat, ktre musz by przeznaczone na pokrycie strat bilansowych w kapitale zakadowym (jeeli
umowa spki nie stanowi inaczej) Naley pamita o bezwzgldnym wymogu podjcia przez wsplnikw uchway
w przedmiocie zwrotu dopat
4) zakaz zwrotu wsplnikom wkadw (nawet czciowo) na pokrycie udziaw
5) zakaz oprocentowania wkadw oraz przysugujcych mu udziaw i wypaty odsetek z tego tytuu
6) zakaz obejmowania, nabywania udziaw wasnych przez spk (chyba e zachodz wyjtki)
- Podwyszenie kapitau zakadowego ma na celu pozyskanie dla spki dodatkowych rodkw pieninych i
niepieninych. Moe si wiza z oddueniem spki przez konwersj wierzytelnoci przysugujcych w stosunku do
spki na udziay.
Celem podwyszenia kapitau zakadowego moe by powikszenie rozmiarw dziaalnoci czy te zamiar pokrycia
strat. Dodatkowym celem moe by unowoczenienie, restrukturyzacja spki oraz zwikszenie jej zdolnoci
kredytowej.
64

- Techniki podwyszania kapitau zakadowego:

1) zwikszenie wartoci udziaw
2) utworzenie nowych udziaw o analogicznej wartoci do istniejcych w spce
3) utworzenie nowych udziaw i jednoczenie zwikszenie wartoci dotychczasowych udziaw
- W tych przypadkach moliwe jest podwyszenie kapitau zakadowego zarwno przez wniesienie rodkw
pieninych, jak i aportw. Moliwe jest rwnie podwyszenie kapitau zakadowego , ale tylko z udziaem
wsplnikw przez podwyszenie ze rodkw wasnych spki tzw. kapitalizacj rezerw. Nie zwiksza si w ten sposb
majtek spki, ale ma miejsce operacja rachunkowa polegajca na przepisaniu sum z pozycji rezerwy na pozycj
kapitay
- Podwyszenie w trybie papierowym moe odby si tylko uchwa wsplnikw o zmianie umowy spki.
Przeznaczone rodki mog pochodzi tylko z zysku spki. Nowe udziay (jak rwnie zwyka wartoci) przysuguj
wsplnikowi w stosunku do ich dotychczasowych udziaw i nie wymagaj objcia.
W przypadku podwyszenia kapitau zakadowego, polegajcego na utworzeniu nowych udziaw, mona
doprowadzi do zwikszenia liczby wsplnikw, albo do zwikszenia zaangaowania wsplnikw dotychczasowych.
- Podwyszenie kapitau zakadowego moe nastpi na mocy wyranych dotychczasowych postanowie umowy spki.
Umowa spki musi te kwestie regulowa w sposb szczegowy, okrelajc maksymaln wysoko podwyszonego
kapitau i termin podwyszenia. Jeeli takich postanowie w umowie spki brak, podwyszenie kapitau moe
nastpi tylko e drodze zmiany umowy spki. Uchwaa podjta ma by bezwzgldn wikszoci gosw oddanych i
wniesiona jak wszystkie inne uchway m do ksigi protokow. Mona te na podstawie umowy spki podwysza
kapita wielokrotnie. Jeeli uchwaa wsplnikw okrela w sposb cisy kwot podwyszonego kapitau, nieobjci
tego kapitau powoduje w caoci nieskuteczno uchway.
- Nie jest dopuszczalne podwyszenie kapitau zakadowego sp. z o.o. przez ponowne oszacowanie wkadw
niepieninych wniesionych na pokrycie kapitau zakadowego.
- Jeeli w toku podwyszania kapitau zakadowego w sp. z o.o. dokonywanego na podstawie dotychczasowych
postanowie umowy spki nie uczestniczyli wszyscy dotychczasowi wsplnicy lub te doszo do objcia nowych
udziaw w stosunku nieodpowiadajcym dotychczasowym poziomom reprezentacji kapitaowej wsplnikwpodwyszenie kapitau nie dochodzi do skutku.
- Przystpienie osb trzecich do objcia udziaw w podwyszonym kapitale zakadowym powinno by poczone z
objciem przez nich udziau. Przystpienie to powinno mie form aktu notarialnego.
- Podwyszenie to naley zgosi do rejestru. Do zgoszenia naley doczy:
1) uchwa o podwyszeniu kapitau
2) owiadczenia o objciu podwyszonego kapitau przez wsplnikw lub osoby trzecie. Obecnie owiadczenie o
objciu udziaw dotychczasowego wsplnika, jak i nowych wsplnikw wymaga formy aktu notarialnego. W
sytuacji, gdy podwyszenie kapitau zakadowego nastpuje na podstawie dotychczasowych postanowie umowy
spki, owiadczenia dotychczasowych wsplnikw o objciu nowych udziaw wymaga zachowania jedynie
formy pisemnej pod rygorem niewanoci. Wsplnicy maja ponadto obowizek zoenie owiadczenia o
przystpieniu do spki w formie aktu notarialnego.
3) owiadczenie wszystkich czonkw zarzdu, e wkady na podwyszenie kapitau zakadowego zostay w caoci
dokonane. Owiadczenie to nie moe by zastpione adnym innym dowodem.
4) uaktualnion list wsplnikw
- Podwyszania kapitau zakadowego w sp. z o.o. prowadzi moe do zmiany ukadu gosw na zgromadzeniu
wsplnikw. Dlatego te wprowadza si w tym przypadku prawo pierwszestwa dotychczasowych wsplnikw do
objcia nowych udziaw.
Prawo pierwszestwa naley wykona w cigu miesica od wezwania do jego wykonania. Odpowiednie wezwania
zarzd spki rozsya jednoczenie wsplnikom. Pierwszestwo w objciu udziaw wskutek podwyszenia kapitau
zakadowego nie jest obowizkiem wsplnikw, a jedynie przysugujcym im prawem. Dlatego w sytuacji , gdy
wsplnicy nie skorzystaj z niego, zarzd spki moe zaoferowa objcie udziaw osobom dowolnie wybranym,
rwnie tym wsplnikom danej spki, ktrzy z pierwszestwa ju skorzystali.
- Obnienie kapitau zakadowego Wsplnicy decyduj si na obnienie kapitau zakadowego, gdy kapita ten jest
nadmierny w stosunku do potrzeb albo gdy cz tego kapitau ma by przeniesiona na inne fundusze ( zapasowy,
rezerwowy), tzw. papierowe obnienie kapitau. W takim przypadku nie ma wypaty na rzecz wsplnika
Celem obnienia kapitau zakadowego moe by ch wypacenia wsplnikom kwot bdcych rwnowartoci ich
udziaw w kapitale zakadowym. Moe prowadzi do wyrwnania bilansu, gdy wykazuje on strat, tak aby bya
moliwo wypaty dywidendy dla wsplnikw.
- Obnienie kapitau zakadowego moe odby si poprzez:
1) umorzenie udziaw ( tj. ich likwidacj) zmniejszenie liczby udziaw
2) zmniejszenie wartoci udziaw
3) obie techniki jednoczenie
- Uchwaa o obnieniu kapitau zakadowego ( w formie aktu notarialnego) powinna okrela kwot, o jaka ma by on
obniony oraz sposb obnienia.
Obnienie moe by dokonane bd przez proporcjonalne obnienie wartoci wszystkich udziaw, bd przez
umorzenie niektrych z pord nich.
65

Obnienie nie Moe narusza przepisw o minimalnej wysokoci kapitau (50 000 z). O minimalnej wartoci udziau (
50 z), a take zasady, e kady ze wsplnikw ma wicej ni jeden udzia, wszystkie udziay musza by rwne.
- O uchwalonym obnieniu kapitau zakadowego zarzd ogasza w Monitorze Sdowym i Gospodarczym oraz w pimie
przeznaczonym do ogosze spki wraz z wezwaniem wierzycieli do zgoszenia sprzeciwu, jeeli nie zgadzaj si na
obnienie. Wierzyciel moe wnie sprzeciw najpniej w cigu trzech miesicy, liczc od daty ogoszenia.
Wierzyciele, ktrzy zgosili sprzeciw, powinni by przez spk zaspokojeni lub zabezpieczeni. Tych, ktrzy
sprzeciwu nie zgosili, uwaa si za zgadzajcych si na obnienie kapitau. Zasad tych nie stosuje si, jeeli pomimo
obniek nie zwraca si wsplnikom wpat dokonanych na kapita zakadowy, a jednoczeniem z obnieniem kapitau
zakadowego nastpuje podwyszenie co najmniej do pierwotnej wysokoci.
- Obnienie kapitau zakadowego naley zgosi celem wpisania do rejestru. Zgoszenia dokonuje cay zarzd spki.
Do zgoszenia naley doczy:
1) uchwa o obnieniu kapitau zakadowego
2) dowody naleytego wezwania wierzycieli
3) owiadczenia zarzdu stwierdzajce, e wierzyciele, ktrzy zgosili sprzeciw w terminie- zostali przez spk
zaspokojeni lub zabezpieczeni
Obnienie kapitau zakadowego uzyskuje skutek dopiero od chwili zarejestrowania.
Zasad z pkt. 2 i 3 nie stosuje si, gdy cznie z obnieniem nastpuje podwyszenie kapitau zakadowego.
Jeeli obnienie kapitau zakadowego czy si z umorzeniem udziaw w zwizku ze ziszczeniem si okrelonego
zdarzenia, naley doczy owiadczenie wszystkich czonw zarzdu w formie aktu notarialnego o spenieniu
wszystkich warunkw zwizanych z umorzeniem.
- Obnienie kapitau zakadowego wymaga umorzenia udziaw lub ich wartoci, natomiast samo umorzenie nie musi
wiza si zawsze z obnieniem kapitau zakadowego. Umorzenie udziaw prowadzi do ich likwidacji.
- Umorzenie jest moliwe gdy:
1) umowa spki tak stanowi
2) tylko po wpisie spki do rejestru
3) podjta jest uchwaa wsplnikw ( z wyjtkiem ziszczenia si okrelonego zdarzenia)
- Tryby umorzenia:
1) dobrowolne:
Nie dochodzi jeszcze do umorzenia lecz dochodzi do nabycia udziau przez spk, a nastpnie udzia jest
umarzany. Odbywa si to w drodze umowy midzy spka a wsplnikiem. Warunkiem jest zgoda wsplnika na
nabycie.
2) przymusowe:
Odbywa si bez zgody wsplnika. Przesanki i tryb umorzenia przymusowego okrela musi umowa spki.
- Musi by podjta uchwaa zgromadzenia wsplnikw, ktra powinna zawiera uzasadnienie(przy przymusowym). Za
umorzony udzia wypaca si wynagrodzenie, ktre nie moe by nisze od wartoci bilansowej udziau. Na umorzenie
bez wynagrodzenia wsplnik powinien wyrazi zgod.
3) Umorzenie w razie ziszczenia si okrelonego zdarzenia:
Stosuje si przepisy o umorzeniu przymusowym, a umowa moe stanowi, e udzia ulega umorzeniu na podstawie
uchway o obnieniu kapitau zakadowego podejmowanej przez zarzd, a nie wsplnikw.
Np. dokonanie czynu konkurencyjnego przez wsplnika.
- rda wypaty kwot za umorzony udzia:
1) kapita zakadowy:
Dochodzi do obnienia kapitau zakadowego o warto umorzonych udziaw. Umorzenie nastpuje z chwil
zarejestrowania obnienia kapitau zakadowego.
2) czysty zysk
Moliwe jest umorzenie bez obnienia kapitau zakadowego, jeeli w spce wypracowany jest czysty zysk. W
nastpstwie umorzenia udziaw z czystego zysku warto nominalna udziaw w spce nie pokrywa si z
wartoci kapitau zakadowego, poniewa w konsekwencji takiego umorzenia zmniejsza si suma wartoci
wszystkich udziaw w stosunku do wartoci kapitau zakadowego, ktry staje si wikszy od tej sumy. Umorzenie
jest skuteczne z chwil podjcia uchway ( walnego zgromadzenia albo zarzdu)
- Umorzenie wszystkich udziaw wsplnika prowadzi do utraty jego czonkowstwa w spce.
5. Udziay:
- Kapita zakadowy dzieli si na udziay.
- Pojcie udziau naley odnosi zarwno do kapitau zakadowego, jak i wkadw do spki.
W zwizku z wniesionymi do spki wkadami wsplnik ma prawa udziaowe w kapitale zakadowym, ktre co do
zasady powinny stanowi odwzorowanie wartoci wkadw wniesionych do spki. W sp. z o.o. przyznanie udziaw
kapitaowych odbywa si przed wniesieniem do spki wkadw lub rwnoczenie z tymi czynnociami.
- Udziay kapitaowe nie maj substratu kapitaowego, ale stanowi okrelon cz w kapitale zakadowym spki (
cz zapisu rachunkowego). Wyraona tylko liczb okrelajc oznaczony nomina np. 500 z, nie mona natomiast
okreli wartoci udziau w postaci uamka. Warto nominalna udziay moe ulec zmianie tylko przez podwyszenie
lub obnienie jego wartoci.
66

Powinna istnie tosamo pomidzy wartoci wnoszonych do spki wkadw pieninych przeznaczonych na
pokrycie swoich udziaw a kapitaem zakadowym. Jednake nie mona wykluczy, e wsplnik zdecyduje si na
wniesienie wkadu pieninego przepacajc swoje udziay. Odwrotna sytuacja jest niedopuszczalna.
- Udzia w spce - og praw i obowizkw wsplnika, ktre wynikaj z KSH i umowy spki.
Nie jest moliwe przyznanie praw i obowizkw kapitaowych bez przypisanej do wsplnika czci wartoci kapitau
zakadowego. Nie jest moliwe istnienie udziaw pustych tj. tych, ktre nie przedstawiaj adnej wartoci nominalnej.
Nie jest moliwy obrt prawami i obowizkami wsplnika w oderwaniu od udziau.
- Uywa si te pojcia udzia w zysku.
Udziay w kapitale zakadowym mog by rwne lub nierwne.
O liczbie i wartoci udziaw decyduje umowa spki (jednostronne owiadczenie woli).
Zawsze suma wartoci nominalnej tych udziaw musi odpowiada wartoci kapitau zakadowego. Wyjtkiem jest
umorzenie wartoci udziaw z czystego zysku, gdy nie dochodzi do obnienia kapitau zakadowego, a likwidowane
(umarzane) udziay s spacane z zysku, a nie z kapitau zakadowego.
Wsplnicy musz podj decyzj, czy wsplnik moe mie jeden czy wiksz liczb udziaw.
W przypadku jeeli wsplnik ma maksymalnie jeden udzia ( w wyniku przepisu umowy spki), jego udziay mog
by dzielone. Udziay wsplnikw mog mie w stosunku do siebie nierwn warto.
- Minimalna warto udziau wynosi 50 z.
Rwno udziaw oznacza, e udziay wszystkich wsplnikw maja identyczn warto nominaln, nie nisz od 50
z. Niepodzielno tych udziaw jest cech charakterystyczn tego typu udziaw.
- Udzia moe by przedmiotem wsplnoci zarwno cznej (nabycie przez maonkw lub spk cywiln), jak i w
czciach uamkowych.
Moe by on podzielony pomidzy spadkobiercw. Cz udziau nie moe jednak by mniejsza od 500 z, jeeli ma
stanowi odrbny udzia. Moliwe jest rwnie zbycie caego udziau na rzecz innego wsplnika. Wsplnik traci
wwczas prawa z tytuu przynalenoci do spki. Jeeli wsplnik nabywa udzia od innego wsplnika, to nastpuje
wczenie wartoci tego udziau dotychczasowego. W ten sposb wsplnik bdzie mia nadal jeden udzia.
- Naley odrni zbycie udziau, jego czci ( gdy wsplnik ma najwyej jeden udzia) lub jego uamkowej czci (gdy
jest przedmiotem w czciach uamkowych).
- Rodzaje udziaw:
1) zaoycielskie i nowe w podwyszonym kapitale zakadowym
2) zwyke i uprzywilejowane
3) otrzymane za wkady pienine i aporty
4) z ktrymi zwizany jest obowizek powtarzajcych si wiadcze niepieninych i zwyke
5) z ktrymi zwizany jest obowizek dopat do nich
6) podzielne i niepodzielne
7) rwne i nierwne
- KSH przewiduje moliwo istnienia udziaw o szczeglnych uprawnieniach (ktre powinny by w umowie wyranie
okrelone).
- Wyrnione uprawnienia:
1) co do gosu nie moe przyznawa wicej ni 3 gosy na jeden udzia
2) co do dywidendy moe polega na przyznawaniu dywidendy, ktra nie moe przewysza wicej ni poow
dywidendy przysugujcej udziaom nieuprzywilejowanym.
Udziay te nie korzystaj z pierwszestwa przed pozostaymi udziaami ( chyba e umowa spki stanowi inaczej).
Uprzywilejowanie moe te polega na przyznaniu prawa do dywidendy uprzywilejowanej niewypaconej w
poprzednich latach. Wwczas powinno si okreli w umowie spki najwysz liczb lat, za ktre dywidenda
moe by wypacona z zysku w latach nastpnych. Okres ten nie moe przekracza 5 lat.
3) co do sposobu uczestniczenia w podziale majtku w przypadku likwidacji spki
- Wsplnik nie moe pobiera odsetek od wniesionych wkadw i przysugujcych udziaw, ale odsetki od majtku
spki mog powodowa powikszenie majtku spki.
- Na udziay (podobnie prawa do zysku w spce) nie mog by wystawione dokumenty na okaziciela ani dokumenty na
zlecenie, jak rwnie dokumenty imienne.
6. Prawa wsplnikw:
- Istnieje zasada rwnego traktowania wsplnikw w tych samych okolicznociach ( art. 20 KSH)
- Jeeli ustawa lub umowa spki nie stanowi inaczej, wsplnicy maja rwne prawa i obowizki w spce. Zasada ta nie
ma absolutnego charakteru, skoro dopuszcza si w ustawie uprzywilejowanie udziaw.
Zote weto.
- Prawa wsplnikw:
1) przypisane do udziaw:(przechodz na nabywc udziau)
* Najwaniejsze prawa udziaowe:
a) prawo uczestniczenie i gosowania na zgromadzeniu wsplnikw (realizowane bezporednio lub przez
penomocnikw)
67

b) prawo nadzoru nad dziaalnoci spki przejawiajce si w indywidualnej kontroli lub dziaaniu przez rad
nadzorcz lub komisj rewizyjn
c) prawo do wytaczania powdztw w stosunku do uchwa powzitych przez wsplnikw
d) prawo dania wyczenie wsplnika
e) prawo do udziau w czystym zysku bilansowym (dywidendzie) , chyba e umowa spki wycza czystym zysk
od podziau
f) prawo do zbycia udziaw
g) prawo zwrotu dopat
h) prawo do wynagrodzenia za dostarczanie przez wsplnikw na rzecz spki wiadcze niepieninych, ktrymi
obcione s ich udziay
i) prawo do uczestniczenia w podziale likwidowanego majtku spki
j) tzw. prawa mniejszoci
* KSH je reguluje
* istnieje zakaz ich rozszczepiania organizacyjnego ( z wyjtkiem i umowa spki moe przewidywa, e prawo gosu
moe by wykonywane przez zastawnika lub uytkownika udziau)
2) prawa przyznane osobicie wsplnikowi:
* regulacja tych pozostawiona jest woli wsplnikw
* s niezbywalne
* Moemy do nich zaliczy:
a) prawo do powoywania i odwoywania organw
b) prawo do otrzymywania oznaczonych wiadcze od spki
- Prawo dania wyczenia wsplnika:
* Wyczenia wsplnika mog da wszyscy pozostali wsplnicy, jeeli ich udziay przekraczaj poow kapitau
zakadowego. O wyczeniu wsplnika orzeka sd, jeeli zachodz wane przyczyny np. dziaania na szkod spki,
utrudnianie dziaania spki, duszy wyjazd, choroba.
* Warunkiem wyczenia jest to, e udziay wyczonego wsplnika musz by przejte przez pozostaych wsplnikw
lub osoby trzecie. Cen przejcia ustala sd orzekajcy o wyczeniu na podstawie rzeczywistej (a nie nominalnej)
wartoci udziau w chwili dorczenia pozwu. Sd wyznacza tez termin, w cigu ktrego ma by zapacona cena.
Jeeli w cigu tego czasu nie zostanie ona zapacona ( lub zoona do depozytu sdowego), orzeczenie o
wyczeniu wsplnika staje si bezskuteczne. Wsplnik ten ma wwczas prawo da od pozostaych wsplnikw
naprawienia szkody.
* Wsplnika prawomocnie wycznego, ktrego udziay zostay w terminie zapacone, uwaa si za usunitego ze
spki ju od chwili dorczenia mu pozwu. Nie wpywa to jednak na wano czynnoci, w ktrych bra udzia w
spce po dorczeniu pozwu.
* Wsplnik moe utraci czonkowstwo w spce, gdy wchodzi w gr sprzeda, zamiana lub darowizna udziau, w
sytuacji umorzenia jego udziau oraz w wyniku ustania spki.
- Prawo do dywidendy
* Zysk w spce powstaje wtedy, gdy wystpuje nadwyka aktyww nad pasywami spki.
* Z zyskiem w sp. z o.o. (przychodem) mamy do czynienia wwczas, gdy w przyjtym dla spki okresie
sprawozdawczym dochodzi do zwikszenia kapitau wasnego spki ( suma kapitau zakadowego, zapasowego lub
innych funduszy) lub zmniejszenie jego niedoboru w inny sposb ni wniesienie rodkw przez wsplnikw spki.
* Z czystym zyskiem mamy do czynienia wwczas, gdy od tak okrelonego zysku spki odejmiemy nalene
obcienia natury publicznoprawnej.
* Na zwyczajnym zgromadzeniu wsplnikw nastpuje rozpatrzenie i zatwierdzenie sprawozdania zarzdu z
dziaalnoci spki oraz sprawozdania finansowego za ubiegy rok obrotowy oraz jeeli umowa spki przekazuje
spraw podziau zysku zgromadzeniu wsplnikw, organtyn jest wadny podj stosown uchwa. Gosowanie w
tej sprawie nie moe mie formy pisemnej. Jeeli nawet w spce jest wypracowany zysk, to wsplnikowi
przysuguje jedynie oglne prawo, ktre stanie si skuteczne i skonkretyzowane po podjciu stosownej uchway.
Dopiero z chwil podjcia tej uchway wsplnicy maja roszczenie o wypat dywidendy.
* Wsplnicy jeeli umowa nie stanowi inaczej konkretyzuj terminy wypaty zysku i jego wysoko.
Uprawnionymi do dywidendy za dany rok obrotowy s wsplnicy, ktrym przysugiway w dniu powzicia
uchway o podziale zysku. Jednake umowa spki moe upowani zgromadzenie wsplnikw do okrelenia dnia ,
wedug ktrego ustala si list wsplnikw uprawnionych do dywidendy za dany rok obrotowy. Dzie ten
nazywany jest dniem dywidendy. Nie moe on by wyznaczony pniej ni w cigu 2 miesicy od dnia powzicia
uchway.
* Podzia czystego zysku jest podziaem na rzecz wsplnikw, natomiast z rozporzdzaniem zyskiem mamy do
czynienia , jeeli czysty zysk nie jest dzielony midzy wsplnikw, a rozdysponowany inaczej.
* Jeeli umowa spki nie stanowi inaczej, zysk przypadajcy wsplnikom dzieli si w stosunku proporcjonalnym do
udziaw.
* Umowa spki lub pniejsza uchwaa wsplnikw nie moe pozbawi zysku tylko niektrych wsplnikw, a
preferowa innych.
* Umowa spki moe upowani zarzd do wypaty wsplnikom zaliczki na poczet dywidendy za rok obrotowy.
68

- Prawo do zbywania udziaw

* Na udziay nie mog by wystawione dokumenty na okaziciela, dokumenty na zlecenie ani imienne.
* W sp. z o.o. obrt udziaami moe by ograniczony ( ale nie zakazany).
* Dla zbycia udziau, jego czci lub uamkowej czci oraz zastawienia udziaw przewidziana jest forma pisemna z
podpisami notarialnie powiadczonymi.
* W wyniku zbycia udziaw nabywca wstpuje we wszystkie przysugujce zbywcy prawa.
* O przejciu udziau na nabywc naley zawiadomi spk z przedstawieniem dowodu przejcia przede wszystkim
umowy sprzeday, darowizny, zamiany itp. Dopiero od chwili zawiadomienia spki przejcie udziaw zyskuje
moc wobec spki.
* Zbycie udziaw moe by uzalenione od:
1) zezwolenia zarzdu spki na takie dziaania okrelone w umowie spki
2) okrelenia w umowie spki dodatkowych ogranicze dla zbycia lub zastawu
3) ograniczenia lub wyczenia w umowie spki wstpienia do spki spadkobiercw zmarego wsplnika.
* Umowa zbycia udziaw zawarta bez zezwolenia spki stanowi czynno bezskuteczn. Umowa taka staje si
skuteczna dopiero wwczas, gdy stosowne zezwolenie zostaje udzielone.
Odmowa udzielenia zezwolenia na zbycie lub zastaw udziaw daje wsplnikowi, ktremu tego odmwiono
podstaw zwrcenia si do sdu rejestrowego o zezwolenie na te czynnoci. Wsplnik musi okreli jednak wane
powody dla zbycia lub zastawienia udziau. W sytuacji, gdy sd uzna, i zachodz wane powody, powinien
wyznaczy spce inny termin do przedstawienia innego nabywcy. Jeeli midzy zbywc a nabywc udziau (albo
spk nie dojdzie do porozumienia co do ceny nabycia, sd rejestrowy moe oznaczy t cen po przesuchaniu
biegego. Jednake gdy wskazana przez spk osoba nie uici ceny nabycia w wyznaczonym przez sd terminie,
wsplnik moe swobodnie rozporzdza swym udziaem, chyba e nie przyj oferowanej zapaty.
* Istnieje moliwo ograniczenia lub wyczenia wstpienia do spki wspmaonka wsplnika w przypadku, gdy
udzia lub udziay s objte wsplnoci maesk.
Udzia wejdzie do wsplnego majtku maonkw i w takiej sytuacji maonkowie wspuprawnieni do udziau
uzyskuj status zbiorowego wsplnika. Tej sytuacji mone zapobiec instytucja wyczenia lub ograniczenia
wstpienia do spki maonka wsplnika. Normatywn podstaw eliminacji maonka wsplnika z uczestnictwa w
spce jest wprowadzenie do umowy spki stosownego zastrzeenia, co wymaga uchway podjtej wikszoci 2/3
gosw i wpisu do rejestru przedsibiorcw KRS).
* Umowa spki moe take wyczy lub ograniczy wstpienie do spki spadkobiercw zmarego wsplnika. Pod
rygorem bezskutecznoci ograniczenia lub wyczenia - musi okreli warunki spaty spadkobiercw nie
wstpujcych do spki. Umowa spki moe ponadto wyczy lub ograniczy podzia udziaw midzy
spadkobiercw (jeeli zmary wsplnik posiada wiksz liczb udziaw). W takiej sytuacji powstaje wsplno
udziaw (udziau) midzy wspuprawnionymi. Wykonuj oni swoje prawa w spce poprzez wsplnego
przedstawiciela, a jeeli nie zosta on wskazany, owiadczenia spki mog by wanie dokonywane wobec
ktregokolwiek z nich.
* W przypadkach zbycia udziau (lub jego czci) nabywca odpowiada solidarnie ze zbywc za niespenione
wiadczenia nalene spce ze zbytego udziau, zbytej czci udziau, uamkowej czci udziau.
- Prawo zwrotu dopat
* Dopaty mog, lecz nie musz by zwracane. Obecne przepisy dotyczce zwrotu dopat maj charakter
dyspozytywny.
* Zwrot dopat moe wystpi w zasadzie wyjtkowo. Jeeli nie s potrzebne na pokrycie strat w kapitale
zakadowym, wskazanych w sprawozdaniach finansowych.
* Zwrot dopat moe nastpi dopiero po upywie 3 miesicy od ogoszenia o zamierzonym zwrocie w pimie
przeznaczonym do ogosze spki. Jednak do zwrotu dopat wymagana jest uchwaa wsplnikw.
* Jeeli aktywa po odjciu dugw przekraczaj lub s rwne wysokoci kapitau zakadowego, to moliwy jest zwrot
dopat. Jeeli natomiast rnica powysza jest mniejsza od wartoci kapitau zakadowego, dopat zwraca nie
wolno, choby wsplnicy przewidzieli tak moliwo w umowie spki.
Zwrot dopat moe obejmowa cao lub cz wnoszonych dopat.
Jeeli dopaty pokryyby strat bilansow, to pozostae kwoty musz by rwnomiernie zwrcone wszystkim
wsplnikom. Dopaty mog by zwracane tylko w formie analogicznej do tej, w jakiej je wniesiono czyli w
formie pieninej. Zwrconych dopat nie uwzgldnia si przy daniu nowych dopat.
* Zwrot dopat moe by zastrzeony od razu w umowie, co bdzie decydowao o charakterze dopat ( zwrotne czy
bezzwrotne).
* Uchwaa o zwrocie dopat, co do zasady, zapada bezwzgldn wikszoci gosw oddanych. Jednake wsplnicy w
umowie spki mog zobowiza si do podejmowania takich uchwa w przyszoci wikszoci kwalifikowan.
Zwrot dopat nastpuje wedug rwnoczesnego zwrotu wszystkim wsplnikom.
W przypadku zwrotu nastpuje on proporcjonalnie w stosunku do zarzdzonej wielkoci dopat, a nie kwot realnie
wpacanych.
- Prawa mniejszoci
* Prawa mniejszoci w sp. z o.o. :
69

Wyrniamy prawa kolektywne i indywidualne. Prawa kolektywne stanowi uzupenienie praw indywidualnych i
najczciej opieraj si na cznym uamku kapitau zakadowego, dziki ktremu mog uzupeni dania
indywidualne. Wedug innego kryterium charakteru praw moemy wyrni prawa mniejszoci bezwarunkowe (
nie mog by wol stron zmienione, a ich podstaw s bezwzgldnie obowizujce przepisy prawa, np. prawo
indywidualnej kontroli, prawo przegldani ksigi udziaw) i warunkowe ( s uzalenione od dodatkowych
przesanek , ktre musz wystpi po stronie wsplnikw).
7. Obowizki wsplnikw:
- Obowizek wniesienia wkadw.
- Obowizek wyrwnania brakujcej wartoci aportu
* Na wsplnikach ciy obowizek (solidarnie z czonkami zarzdu) wyrwnania brakujcej wartoci aportu. Chodzi o
sytuacje, w ktrych:
1) aporty zostay znacznie zawyone w stosunku do ich wartoci zbawczej
2) sytuacja taka miaa miejsce w dniu zawarcia umowy spki
3) odpowiedzialno ponosz: wsplnik wnoszcy aport bez wzgldu na to, czy mia tego wiadomo czy nie i
czonkowie zarzdu, ktrzy znajc okoliczno zawyenia wartoci aportu, mimo to zgosili wniosek o wpis do
rejestru
4) odpowiedzialno tych osb jest solidarna
5) odpowiedzialno ta ogranicza si do wyrwnani rnicy midzy wartoci zbywcz a wartoci przyjt w
umowie spki.
* Nie ma znaczenia warto aportu, zarwno przed zawarciem umowy spki ( stan przedorganizacyjny) jak i ju po
zawarciu umowy (stan spki w organizacji), a take w momencie zarejestrowania spki.
Nie jest to odpowiedzialno za szkod ale za brakujc warto. Wina lub jej brak nie ma znaczenia.
Odpowiedzialno dotyczy obecnych i byych wsplnikw, obecnych i byych czonkw zarzdu.
- Obowizek dopat
* Jeeli umowa spki zobowizuje wsplnikw do dopat w granicach cyfrowo oznaczonej wysokoci w stosunku do
udziaw, na wsplnikach ciy obowizek wnoszenia takich dopat w terminie i na zasadach okrelonych w
umowie spki albo uchwale wsplnikw.
* Dopaty stanowi form wiadczenia pieninego na rzecz spki i wnoszone s w celu powikszenia jej majtku.
Wysoko dopat i terminy ich wnoszenia powinny by okrelone w miar potrzeby uchwa wsplnikw zapad
bezwzgldn wikszoci gosw oddanych. W umowie spki okrela si maksymaln wysoko dopaty w
stosunku do udziau.
* Mona podj uchwa o wielokrotnym wnoszeniu dopat, do wysokoci okrelonej w umowie spki.
* Jeeli dopaty stanowi wyrwnanie strat w kapitale zakadowym, zalicza si je na poczet tego kapitau i nie mog
by zwracane, chyba e umowa spki stanowi inaczej.
W innych przypadkach zwrot dopat moe nastpi na podstawie uchway wsplnikw. O tym ,czy dopata jest
zwracana, czy nie, decyduj sami wsplnicy. Jeeli brak takiego rozstrzygnicia w umowie spki, decyzja w tym
zakresie powinna zapa w formie uchway wsplnikw. Wyjtek stanowi pokrycie strat bilansowych w kapitale
zakadowym.
* Zwrot dopat moe nastpi dopiero po upywie trzech miesicy od ogoszenia o zamierzonym zwrocie dopat w
pismach przeznaczonych do ogosze spki. Zwrot dopat musi nastpi rwnomiernie wszystkim wsplnikom
proporcjonalnie do wniesionych przez nich kwot.
Zwrconych dopat nie uwzgldnia si przy daniu nowych dopat. Zwrcone dopaty naley traktowa tak, jakby
nigdy nie zostay wniesione. W umowie spki mona t kwesti uregulowa odmiennie.
Z tytuu wniesionych dopat mona przewidzie odsetki.
* Dopaty mona uwaa za przymusow wewntrzn poyczk spki w granicach cyfrowo oznaczonej wysokoci w
stosunku do udziaw. Jednake wsplnicy uiszczajcy dopaty nie s z tego tytuu wierzycielami spki i nie maj
z tego tytuu roszczenia o ich zwrot, chyba e zapada uchwaa o zwrocie dopat. Jeeli umowa spki tak stanowi to
maja oni roszczenie o zwrot.
* Jeeli wsplnik nie uici dopaty w okrelonym terminie, obowizany jest do zapaty odsetek ustawowych. Spka
moe da rwnie naprawienia szkody wynikej ze zwoki.
* W sytuacji, gdy dopaty nie byy przewidziane w umowie spki, zmiana umowy polegajca na wprowadzeniu
postanowieniu przewidujcego moliwo nakadania dopat wymaga jednomylnoci jako zmian umowy
zwikszajca wiadczenia wsplnikw.
- Obowizek powtarzajcych si wiadcze niepieninych na rzecz spki
* Umowa spki moe nakada na wsplnikw ten obowizek (zarwno w pierwsza umowa spki jak i jej zmiana).
Jest to przywizanie obowizku do udziau.
Zbycie takiego udziau jest moliwe bez zezwolenia spki tylko kiedy umowa spki tak stanowi.
Umowa spki powinna rozstrzyga, jaki organ wyrazi zgod na zbycie ( w praktyce jest to zarzd). Zbycie udziau
bez wymaganego zezwolenia nie wywouje skutkw prawnych wobec spki, choby zbywca nie by ju
wacicielem przedmiotu, do ktrego wiadczenia by zobowizany.
70

Wynagrodzenie wsplnika moe by okrelone w umowie (w dowolny sposb) albo, jeeli umowa nie okrela
wysokoci wynagrodzenia, zastosowanie maja odpowiednie przepisy KSH. Wynagrodzeni nie moe by wysze od
cen i stawek przyjtych w obrocie.
* Spka ma obowizek przyjmowania wiadcze od wsplnika. Naoone obowizki mog dotyczy wszystkich
wsplnikw wedug tych samych zasad, ale mog by take naoone na jednego lub kilku.
Wynagrodzenie za takie wiadczenie musi by wypacone nawet wwczas, gdy sprawozdanie finansowe nie
wykae czystego zysku. Po rozwizaniu spki roszczenia pynce z wykonania obowizkw okrelonych w
umowie spki musz by zaspokojone przed podziaem majtku spki midzy wsplnikw, a w przypadku
upadoci wsplnik traktowany jest tak, jak kady inny wierzyciel.
* Jeeli wsplnik zawiera ze spk odrbn umow (poza umow spki) dotyczc odpowiednich wiadcze
(dostaw), to umowa ta wie wsplnika na oglnych zasadach prawa cywilnego.
7. Organy spki:
- Organami spki s: zarzd, rada nadzorcza, komisja rewizyjna oraz zgromadzenie wsplnikw. Zarzd i zgromadzenie
s organami obligatoryjnymi, za rada i komisja mog sta si takimi jeeli wsplnicy tak zadecyduj w umowie lub
jeeli kapita zakadowy przekracza 500 000 z i wsplnikw jest wicej ni 25.
1. Zarzd
- Jest organem o kompetencjach zarzdzajco-reprezentacyjnych. Korzysta z domniemania kompetencji. W sferze
reprezentacji ma spord organw peni kompetencji. (rada nadzorcza nie ma prawa wydawania wicych polece
dotyczcych prowadzenia spraw spki.)[Minister waciwy do spraw Skarbu Pastwa moe wyrazi sprzeciw wobec
podjtej przez zarzd w niektrych sp. z o.o. uchway lub innej dokonanej przez zarzd takiej spki czynnoci
prawnej]
- Jego skad zaley od woli wsplnikw (moe by jednoosobowy lub liczy kilka osb). Nie ma przeszkd, aby skad
zarzdu pokrywa si ze skadem wsplnikw.
- Zarzd ustanawiaj wsplnicy uchwa, jeeli umowa spki nie stanowi inaczej. Wsplnicy mog powoa zarzd na
posiedzeniu zgromadzenia wsplnikw albo w formie uchway poza zgromadzeniem (podjtej na pimie). Uchwaa
musi zapa bezwzgldn wikszoci gosw oddanych. W umowie spki powinien by rozstrzygnity problem
kworum niezbdnego do powoani zarzdu. Przy braku takiego okrelenia, uchwaa moe zapa bez wzgldu na liczb
obecnych na zgromadzeniu wsplnikw. Poza zgromadzeniem wszyscy musz zgodzi si na gosowanie pisemne.
Obligatoryjne w takim przypadku jest gosowanie tajne.
Umowa spki moe postanowi, e zarzd jest powoywany w inny sposb i przez inne organy lub osoby np. rad,
komisj, osoby trzecie.
- Skad powoanego zarzdu powinien by zgoszony do rejestru w cigu 7 dni od zaistnienia okolicznoci powoania.
Wpis ma charakter deklaratoryjny.
- Podstaw dziaania czonka zarzdu penienia funkcji jest stosunek organizacyjny, jaki powstaje pomidzy zarzdem
a spk na podstawie powoania. Zarzd moe peni swoj funkcj bezpatnie albo otrzymywa wynagrodzenie.
Czonkowie zarzdu mog by powoani na czas oznaczony albo nieoznaczony.
- Niezalenie od dugoci kadencji czonkowie zarzdu mog by w kadej chwili odwoani, co nie wycza ich roszcze
wynikajcych z umowy o prac. Zarzd jest odwoywany uchwa wsplnikw, chyba e umowa spki stanowi
inaczej. Jeeli umowa spki wskazuje inny organ odwoujcy, wsplnicy mog jednake odwoa czonka zarzdu
uchwa.
Umowa spki moe zawiera szczegowe postanowienia w kwestii zasad odwoania, zwaszcza przewidywa, e
moe ono nastpi tylko z wanych powodw. Wpis (lub jego brak) do rejestru danych czonkw zarzdu nie tworzy
nowego stanu prawnego. Potwierdza on tylko fakt, e dane osoby s zarzdcami. Decydujce znaczenie ma wanie
powzita uchwaa o ich powoaniu (odwoaniu).
Uchwaa o odwoaniu czonka zarzdu spki podjta z naruszeniem prawa nie jest niewana z mocy prawa i wywouje
skutek w postaci pozbawienia czonka zarzdu przymiotu osoby bdcej piastunem organu osoby prawnej, dopki nie
zostanie uniewaniona konstytutywnym orzeczeniem sdu gospodarczego.
- Jeeli umowa spki nie stanowi inaczej, mandat czonka zarzdu wygasa z dniem odbycia zgromadzenia wsplnikw
zatwierdzajcego sprawozdanie finansowe za pierwszy peny rok obrotowy penienia funkcji czonka zarzdu. W
przypadku powoania czonka zarzdu no okres duszy od roku, jego mandat wygasa z dniem odbycie zgromadzenia
wsplnikw zatwierdzajcego sprawozdanie finansowe za ostatni peny rok obrotowy penienia funkcji czonka
zarzdu, chyb e umowa spki stanowi inaczej.
- Zasad s kadencje indywidualne kadego z czonkw zarzdu. Jeeli jednak czonkw zarzdu powouje si na okres
wsplnej kadencji, mandat czonka zarzdu powoanego przed upywem danej kadencji zarzdu wygasa rwnoczenie
z wyganiciem mandatw pozostaych czonkw zarzdu, chyba e umowa spki stanowi inaczej. Mandat wygasa
te wskutek rezygnacji, mierci, odwoania ze skadu zarzdu, utraty zdolnoci do czynnoci prawnych, skazania za
przestpstwo (art. 18 KSH). Rezygnacja jest jednostronn czynnoci prawn i do jej skutecznoci nie potrzeba jej
przyjcia.
- Do kompetencji zarzdu naley reprezentacja i prowadzenie spraw spki.
- Zarzd reprezentuje spk w sdzie i poza nim. Moe zbywa i obcia nieruchomoci, ustanawia i odwoywa
prokur.
71

Zbycie i wydzierawienie przedsibiorstwa lub jego zorganizowanej czci oraz ustanowienia na nim ograniczonego
prawa rzeczowego wymaga uchway wsplnikw.
- Zarzd nie ma kompetencji do reprezentacji w stosunkach wewntrznych spki w niektrych sytuacjach.
Dotyczy to umw i sporw midzy spk a czonkami zarzdu i sporw dotyczcych uchylenia lub stwierdzenia
niewanoci uchwa.
W umowach pomidzy czonkami zarzdu a spk oraz w sporach z nimi spk reprezentuje rada nadzorcza lub
penomocnicy powoani uchwa wsplnikw.
W przypadku, gdy wsplnik jednoosobowy jest zarazem jedynym czonkiem zarzdu, czynno prawna pomidzy tym
wsplnikiem a reprezentowana przez niego spk wymaga zachowania formy aktu notarialnego.
O kadorazowym dokonaniu czynnoci prawnej notariusz zawiadamia sd rejestrowy, przesyajc wypis z aktu
notarialnego.
- Owiadczenie woli jedynego wsplnika skadane spce wymaga formy pisemnej pod rygorem niewanoci, chyba e
ustawa stanowi inaczej. W sprawach przekraczajcych zakres zwykych czynnoci spki owiadczenie woli jedynego
wsplnika skadane spce wymaga formy pisemnej z podpisem notarialnie powiadczonym. Regulacji tej nie stosuje
si, gdy przepis szczeglny wymaga zachowania formy aktu notarialnego.
- W sporach dotyczcych uchylenia uchway lub stwierdzenia jej niewanoci, co do zasady, pozwan spk
reprezentuje zarzd. Dzieje si tak tylko wtedy, gdy na mocy uchway wsplnikw nie zosta ustanowiony w tym celu
osobny penomocnik.
Jeeli zarzd nie moe dziaa za spk, a brak jest uchway wsplnikw o ustanowieniu osobnego penomocnik, sd
waciwy do rozstrzygnicia powdztwa wyznaczy kuratora spki.
Spk poza zarzdem reprezentowa mog prokurenci, penomocnicy ustanowieni przez zarzd, penomocnicy
powoani przez wsplnikw, przedstawiciele ustawowi, likwidator oraz syndyk masy upadociowej.
- Prokura moe by ustanowiona za zgod wszystkich czonkw zarzdu. Odwoa prokur moe kady z czonkw
zarzdu.
Powoanie prokurenta jest czynnoci z zakresu prowadzenia spraw, za udzielenie i odwoanie prokury jest
czynnoci z zakresu reprezentacji.
- Sposb reprezentacji sp. z o.o. zaley od umowy spki i liczebnoci organw.
Jeeli zarzd jest jednoosobowy i umowa spki nie wprowadza adnych szczeglnych zasad, reprezentacja jest
jednoosobowa.
Jeeli zarzd jest wieloosobowy, sposb reprezentacji powinna regulowa umowa spki. Jeeli nie zawiera ona
adnych postanowie co do zasad reprezentacji, to do skadania owiadcze woli i podpisywania w imieniu spki
wymagane jest wspdziaanie dwch czonkw zarzdu lub jednego czonka zarzdu cznie z prokurentem.
- Zgodnie z art. 1091 1 KC, prokura jest penomocnictwem udzielonym przez przedsibiorc i obejmuje umocowanie do
czynnoci zwizanych z prowadzeniem przedsibiorstwa.
Sp. z o.o. jest zawsze wpisywana do rejestru przedsibiorcw, bez wzgldu na prowadzenie dziaalnoci gospodarczej,
jednak jeeli nie prowadzi ona przedsibiorstwa, to nie bdzie moga udzieli prokury.
- Jeeli do dokonania czynnoci prawnej przez spk ustawa wymaga uchway wsplnikw, zgromadzenia wsplnikw
bd rady nadzorczej, zgoda moe by wyraona przed zoeniem owiadczenia przez spk albo po jego zoeniu, nie
pniej jednak ni w terminie 2 miesicy od dnia zoenia owiadczenia przez spk.
Brak zgody waciwego organu spki lub wsplnikw, wymaganej wycznie przez umow, na dokonanie czynnoci
prawnej przez spk, nie powoduje niewanoci czynnoci prawnej. Nie wyklucza to odpowiedzialnoci czonkw
zarzdu wobec spki z tytuu naruszenia umowy spki.
- W przypadku reprezentacji biernej owiadczenia zwrcone do spki oraz dorczanie pism mog by dokonywane
wobec jednego czonka zarzdu lub prokurenta.
- W zakresie prowadzenia spraw obowizuj zasady:
1) kady czonek zarzdu ma prawo i obowizek prowadzenia spraw
2) kady czonek zarzdu moe prowadzi bez uprzedniej uchway zarzdu sprawy nieprzekraczajcych zakresu
zwykych czynnoci spki
3) jeeli przed zaatwieniem takie sprawy choby jeden z pozostaych czonkw zarzdu sprzeciwi si jej
przeprowadzeniu lub jeeli sprawa przekracza zakres zwykych czynnoci spki, potrzebna jest uprzednia uchwaa
zarzdu.
- Uchway zarzdu zapadaj bezwzgldn wikszoci gosw oddanych. Nie mona uwzgldni zastpstwa przy
gosowaniu. Jeeli umowa spki nie wprowadzi koniecznej partycypacji czonkw zarzdu w posiedzeniach, uchway
mog zapada bez wzgldu na liczb obecnych. Uchway mog by podjte, jeeli czonkowie zarzdu zostali
prawidowo zawiadomieni o posiedzeniu zarzdu.
- Nie ma okrelonych zasad lojalnoci wsplnikw wobec spki. Obowizuje jednak zakaz dziaalnoci konkurencyjnej
odnoszcy si do czonkw zarzdu.
* Przedmiotowy zakres zakazu konkurencji:
1) zakaz zajmowania si interesami konkurencyjnymi w stosunku do spki
2) zakaz uczestniczenie w spce konkurencyjnej jako wsplnik spki cywilnej, osobowej lub czonek organu
spki kapitaowej bd uczestniczenia w konkurencyjnej osobie prawnej jako czonek organu
72

3) zakazie udziau w konkurencyjne spce kapitaowej w przypadku posiadania przez czonka zarzdu co najmniej
10% udziaw lub akcji tej spki albo prawa do powoania co najmniej jednego czonka zarzdu
* Zakaz zajmowania si interesami konkurencyjnymi prowadzenie we wasnym lub cudzym imieniu, bezporednio
lub za porednictwem innych osb dziaalnoci tego samego rodzaju, co dziaalno spki wpisana do rejestru.
* Zakaz dziaalnoci konkurencyjnej sytuacja uczestniczenia w spce konkurencyjnej. Zezwolenia na dziaalno
konkurencyjn udzielaj organy uprawnione do powoania zarzdu, chyba e umowa spki stanowi inaczej.
- Odpowiedzialno czonkw zarzdu karna i cywilna za ich czynnoci. Cywilna jest zrnicowana i moe by
odpowiedzialnoci wobec wierzycieli i wobec spki.
Odpowiedzialno czonkw zarzdu moe by odpowiedzialnoci za zobowizania lub odpowiedzialnoci za
szkod.
Moe by odpowiedzialnoci solidarn ze wsplnikami, ze spk, z innymi czonkami zarzdu czy innymi osobami z
poza tego grona.
* Odpowiedzialno cywiln czonkowie zarzdu ponosz wobec:
1) wierzycieli
+ Ponosz odpowiedzialno solidarn wesp ze spk jako osob prawn:
a) jeeli zarzd zoy owiadczenie, e wkady pienine zostay wniesione, a dane w tym owiadczeniu s
faszywe, czonkowie zarzdu odpowiadaj wobec wierzycieli spki w cigu 3 lat od dnia zarejestrowania
spki
b) w przypadku zoenia faszywych danych przy zarejestrowaniu podwyszenia kapitau zakadowego. Jest to
odpowiedzialno za zoenie podpisu pod owiadczeniem, ktre jest niezgodne z rzeczywistym stanem
rzeczy. Jest to odpowiedzialno za wszelkie zobowizania spki zwizane z wadliwymi owiadczeniami.
W obu przypadkach wierzyciel moe da caoci lub czci wiadczenia od wszystkich czonkw zarzdu
cznie, od kilku z nich albo te od kadego z osobna. Moe on wedug swojego wyboru sign do majtku
spki, jak i do majtku osobistego czonkw zarzdu, a zaspokojenie wierzyciela przez ktregokolwiek z
czonkw zarzdu zwalnia pozostaych.
c) jeeli egzekucja przeciwko spce okae si bezskuteczna, czonkowie zarzdu odpowiadaj osobicie i
solidarnie za zobowizania spki.
+ Czonek zarzdu bdzie mg uwolni si od odpowiedzialnoci okrelonej w art. 299 par 1 KSH, jeeli wykae
e:
a) we waciwym czasie zgoszono upado lub wszczto postpowanie ukadowe
b) niezgoszenie upadoci oraz niewszczynanie postpowania ukadowego nastpio nie z jego winy
c) mimo niezgoszenia upadoci oraz niewszczcia postpowania ukadowego, wierzyciel nie ponis szkody
Sdem waciwym do rozpatrzenia sprawy jest sd siedziby spki.
d) za prowadzenie oddzielnego zarzdu czcych si spek czonkowie wadz spki inkorporujcej ( a wic
rwnie zarzd) odpowiadaj osobicie i solidarnie
+ Jeeli czonkowie zarzdu s osobami dziaajcymi za przeksztacon spk, ponosz oni odpowiedzialno
solidarn wobec spki, wsplnikw, ale rwnie osb trzecich za szkody spowodowane naruszeniem prawa,
umowy lub statutu spki przeksztacanej w trakcie przeksztacenia, chyba e nie ponosz winy
2) spki
Odpowiadaj za powstae zobowizania lub szkod.
+ Odpowiedzialno szerszego krgu podmiotw biorcych udzia w tworzeniu spki.
Odpowiedzialno przyszych czonkw zarzdu dotyczy czynnoci zwizanych z tworzeniem spki.
+ Istotne jest, aby czynnoci podjte przez zarzd ( rwnie zaniechanie ich dokonania) powodoway szkod w
majtku spki, a nie poszczeglnych wsplnikw.
+ Odpowiedzialno osobist ponosz czonkowie zarzdu rwnie za szkod wyrzdzona za dziaalno
sprzeczn z prawem lub postanowieniami umowy spki. Jeeli czonek zarzdu nie wykonuje swoich
obowizkw ze starannoci wynikajc z zawodowego charakteru swojej dziaalnoci, rwnie ponosi
odpowiedzialno wobec spki za szkod spowodowan brakiem takiej starannoci.
+ Odpowiedzialno odszkodowawcz -rwnie wobec spki ponosz czonkowie zarzdu , jeeli byli
osobami dziaajcymi przy przeksztacaniu, chyba e nie ponosz winy.
+ W procesie odszkodowawczy spka reprezentowana jest przez rad nadzorcz albo przez penomocnikw
powoanych uchwa wsplnikw. Powdztwo wytacza si wedug siedziby spki. Jeeli spka w cigu roku
od ujawnienia czynu wyrzdzajcego szkod nie wytoczy powdztwa o odszkodowanie, to z takim
powdztwem moe wystpi kady ze wsplnikw. Kady wsplnik moe wwczas wnie pozew o
naprawienie szkody wyrzdzonej spce. Roszczenie spki ( actio pro socio) jest dziaaniem na rzecz spki, w
konsekwencji na rzecz wsplnikw na wypadek bezczynnoci osb zobowizanych do wytoczenia powdztwa.
+ Wierzytelnoci z tytuu naprawienia szkody przedawniaj si z upywem 3 lat od dnia , w ktrym spka
dowiedziaa si o szkodzie i o osobie zobowizanej do jej naprawienia. W kadym jednak razie wierzytelno
przedawnia si z upywem 10 lat od dnia, w ktrym nastpio zdarzenie wyrzdzajce szkod.
+ Odpowiedzialno karna czonkw zarzdu jest przewidziana w KSH i KK.
Odpowiedzialno za dziaanie na szkod spki, za przedstawianie bd ogaszanie nieprawdziwych danych lub
za niedopenianie obowizkw w zakresie rachunkowoci i ksigowoci.
73

3) wsplnikw
+ Dotyczy
a) poczenia
b) podziau
c) przeksztacenia ( kiedy czonkowie zarzdu byli osobami dziaajcymi) spki
2. Rada nadzorcza i komisja rewizyjna
- Wsplnikowi przysuguje prawo indywidualnej kontroli spraw spki.
- Prawo kontroli suy kademu wsplnikowi. W tym celu wsplnik moe w kadym czasie na swj uytek przeglda
ksigi i dokumenty spki, sporzdza bilans na swj uytek lub da wyjanie od zarzdu. Prawo indywidualnej
kontroli moe by te dokonywane razem z upowanion przez wsplnika osob.
- Prawo indywidualnej kontroli moe, cho nie musi by wyczone w umowie spki, jeeli ustanowiono w spce rad
nadzorcz lub komisj rewizyjn.
- Prawo indywidualnej kontroli moe by ograniczone.
* Zarzd spki moe odmwi wsplnikowi wyjanie oraz udostpniania do wgldu ksig i dokumentw spki,
jeeli istnieje uzasadniona obawa, e wsplnik wykorzysta je w celach sprzecznych z interesem spki i przez to
wyrzdzi spce znaczn szkod. Wsplnik moe da rozstrzygnicia sprawy uchwa wsplnikw, ktra
powinna by powzita w terminie miesica od dnia zgoszenia dania.
* Wsplnik, ktremu odmwiono wyjanie lub wgldu do dokumentw bd ksig spki, moe zoy wniosek do
sdu rejestrowego o zobowizanie zarzdu do udzielenia wyjanie lub udostpnienia do wgldu dokumentw bd
ksig spki. Wniosek naley zoy w terminie 7 dni od dnia otrzymania zawiadomienia o uchwale lub od upywu
terminu miesicznego, w przypadku niepowzicia uchway wsplnikw okrelonych w tym przepisie.
- Obowizek powoania rady nadzorczej (lub komisji rewizyjnej) powstaje gdy:
1) umowa tak stanowi
2) wsplnikw jest wicej ni 25, a kapitaa zakadowy przekroczy kwot 500 000 z
3) spka powstaa z przeksztacenia komunalnego zakadu budetowego lub przedsibiorstwa komunalnego w
jednoosobowa spk gminy
4) spka powstaa z przeksztacenia przedsibiorstwa pastwowego w jednoosobow spk Skarbu Pastwa i
wyczono prawo indywidualnej kontroli
5) przepisy szczeglne tak stanowi
Porwnujc kompetencje do kontroli wsplnikw i rady nadzorczej- kompetencje rady s szersze.
Nie ma problemu aby powoa obligatoryjnie rad i komisj lecz wymg powoania dotyczy tylko jednego organu
nadzorczego.
- Zakaz (incompatibilitas) czenia funkcji czonka rady nadzorczej z innymi funkcjami dotyczy to:
1) czonkw zarzdu
2) prokurentw
3) likwidatorw
4) kierownikw oddziau lub zakadu
5) zatrudnionych w spce: gwnego ksigowego, radcy prawnego, adwokata
6) innych osb podlegajcych bezporednio czonkom zarzdu
* Zakaz ten stosuje si odpowiednio do czonkw zarzdu i likwidatorw spki lub spdzielni zalenej. Nie mog oni
powoywa rady nadzorczej i komisji rewizyjnej.
* Zatrudnienie na stanowisku osoby wymienionej w art. 214 powoduje automatyczne wyganicie prawa do penienia
funkcji przez t osob.
- Rada nadzorcza (komisja rewizyjna) musi skada si przynajmniej z trzech czonkw. Przepis ten ma charakter
bezwzgldnie obowizujcy.
- Powoanie rady nadzorczej i komisji rewizyjnej ley w kompetencji wsplnikw. Mog oni na zgromadzeniu
wsplnikw lub poza zgromadzeniem powoa rad nadzorcz (komisj rewizyjn). Wsplnicy mog w umowie spki
zrzec si tego prawa i powierzy powoanie tych organw innym osobom.
* Powierzenie powoania rady nadzorczej nie moe by przekazane:
1) zarzdowi i poszczeglnym jego czonkom
2) prokurentowi
3) likwidatorowi
4) osobom, ktre maj by poddane nadzorowi
- Odwoanie rady nadzorczej i komisji rewizyjnej moe si odby wedug regu okrelonych w umowie spki. Organy te
mog by odwoane przez wsplnikw. Uchwaa wsplnikw moe zapa na zgromadzeniu wsplnikw, jak rwnie
poza zgromadzeniem.
- Czonkowie tych organw mog by odwoani w kadej chwili. Jednake powoanie nastpuje na okres kadencji tj.
okrelonego w umowie spki okresu penienia tej funkcji.
Kadencja rozpoczyna si albo dzie po wyborze, albo te od dnia wskazanego przy powoaniu.
Jeeli umowa spki nie stanowi inaczej, mandaty czonkw rady nadzorczej i komisji rewizyjnej wygasaj z dniem
odbycia zgromadzenia wsplnikw zatwierdzajcego sprawozdanie za peny rok obrotowy penienia funkcji. W
74

przypadku powoania czonkw rady nadzorczej i komisji rewizyjnej na okres duszy ni rok, ich mandaty wygasaj z
dniem odbycie zgromadzenia wsplnikw zatwierdzajcego sprawozdanie finansowe za ostatni peny rok obrotowy
penienia funkcji.
- W przypadku istnienia komisji rewizyjnej, rada nadzorcza jest organem powoanym do realizowania wycznie funkcji
nadzorczej. W przeciwnym razie do jej kompetencji naley nadzr i kontrola.
* Nadzr uprawnienie do podjcia dziaa wobec kontrolowanego
* Kontrola uprawnienie do wgldu w czyj dziaalno oraz danie informacji i wyjanie.
- Rada nadzorcza powoana jest do staego nadzoru ( i ewentualnie kontroli).
* Przykadowy zakres kompetencji rady nadzorczej (KSH):
1) stay nadzr nad dziaalnoci spki we wszystkich dziedzinach jej dziaalnoci
2) ocena sprawozdania zarzdu z dziaalnoci spki oraz sprawozdania finansowego za ubiegy rok obrotowy
3) ocena wnioskw zarzdu co do podziau zysku i pokrycia strat
4) skadanie zgromadzeniu wsplnikw dorocznego sprawozdania na pimie z wynikw oceny, okrelonych w
punktach poprzednich.
* Umowa spki moe przekaza do kompetencji rady niektre czynnoci majce wpyw na prowadzenie spraw i
wpywajce na reprezentacje, a w pewnych sytuacjach moe ona reprezentowa spk w umowach z czonkami
zarzdu.
* Kompetencje te mog by rozszerzone, ale nie mog by zawone.
* Moliwe jest rozszerzenie uprawnie w umowie spki na:
1) udzielanie zgody na dokonanie niektrych czynnoci w umowie spki
2) prawo zawieszenia w czynnociach poszczeglnych czonkw zarzdu lub caego zarzdu
- Rada nadzorcza nie ma prawa wydawania zarzdowi wicych polece dotyczcych prowadzenia spraw spki.
- Istotn kompetencj rady nadzorczej ( nie dotyczy to komisji rewizyjnej) jest uprawnienie do reprezentowania spki w
umowach i sporach z czonkami jej zarzdu (in corpore).[ konieczno kolegialnego dziaania rady]
- Komisja rewizyjna moe by ustanowiona obok rady nadzorczej albo samodzielnie. Jeeli jest ustanowiona tylko
komisja rewizyjna, to umowa spki moe powierzy jej stay nadzr nad dziaalnoci spki.
* Funkcje komisji rewizyjnej realizuj si po upywie roku obrotowego.
* Funkcje komisji rewizyjnej:
1) ocena sprawozda zarzdu z dziaalnoci spek oraz sprawozdania finansowego za ubiegy rok obrotowy
2) ocena wnioskw zarzdu co do podziau zysku lub pokrycia straty
3) skadanie zgromadzeniu wsplnikw corocznego pisemnego sprawozdania z wynikw tej oceny
* Kompetencje komisji od rady rni si tym, e komisja nie ma uprawnie do staego nadzoru nad dziaalnoci
spki.
* Zakres tych czynnoci moe by rozszerzony, ale tylko wwczas, gdy nie jest powoywana rada nadzorcza i umowa
spki tak stanowi.
- Rada nadzorcza realizuje swoje uprawnienia nadzoru w ten sposb, e moe przeglda kady dzia czynnoci spki,
da od zarzdu i pracownikw spki sprawozda i wyjanie , a take dokonywa rewizji majtku oraz sprawdza
ksigi i dokumenty. Dziaalno ta moe by realizowana kolegialnie przez rad albo te prawo nadzoru moe by
wykonywane indywidualnie przez kadego czonka rady.
* Nastpnie wnioski rady nadzorczej formuowane mog by w postaci uchwa. Prawo indywidualnego nadzoru
czonkw rady moe by wyczone tylko wtedy, gdy umowa spki tak stanowi.
- Kompetencja komisji rewizyjnej trybem i zakresem powinna by realizowana analogicznie do czynnoci rady
nadzorczej.
* Komisja rewizyjna powinna z wynikw swojego badania zoy sprawozdanie zgromadzeniu wsplnikw na pimie.
- Jeeli nawet nadzr i kontrola wykonywane s indywidualnie, nastpstwem tych dziaa powinno by przekazanie
wnioskw z prac indywidualnych i grupowych radzie nadzorczej In corpore. Rada nadzorcza i komisja rewizyjna mog
doj do wniosku, e stosowne ustalenia naley podda gosowaniu na posiedzeniu tych organw. Uchway mog by
podejmowane tylko wwczas, gdy wszyscy czonkowie zostali zaproszeni na posiedzenie. Zaproszenie moe mie
rn form, wane jest jednak, aby istnia dowd zawiadomienia czonkw tych organw.
* Uchway tych organw zapadaj bezwzgldn wikszoci gosw.
- Rada nadzorcza podejmuje uchway, jeeli na posiedzeniu jest obecna co najmniej poowa jej czonkw, a wszyscy jej
czonkowie zostali zaproszeni.
Wprowadzono moliwo nieosobistego podejmowania uchwa.
- Czonek rady nadzorczej i komisji rewizyjnej odpowiada wobec spki za szkod wyrzdzon przez dziaalno
sprzeczn z prawem lub postanowieniami umowy spki.
3. Zgromadzenie wsplnikw
- Wszyscy wsplnicy ( lub ich przedstawiciele) tworz najwyszy organ w spce jakim jest zgromadzenie wsplnikw.
Udzia w tym organie nie jest obowizkowy i moe by realizowany przez penomocnikw. Penomocnictwo do
gosowania powinno by udzielone na pimie pod rygorem niewanoci i doczone do ksigi protokow. Czonek
zarzdu i pracownik spki nie mog by penomocnikami na zgromadzeniu wsplnikw.
- W sp. z o.o. uchway wsplnikw mog zapada na zgromadzeniu wsplnikw i poza zgromadzeniem.
75

- W sp. z o.o. moliwe jest podejmowanie uchwa przez wsplnikw nie w charakterze organu, ale w postaci owiadcze
woli wsplnikw poza organem, s one wice dla zarzdu, rady nadzorczej, komisji rewizyjnej i wsplnikw.
- Bez odbycia zgromadzenia mog by podjte uchway, gdy wszyscy wsplnicy:
1) wyraaj na pimie zgod na postanowienie, ktre ma by powzite ( tzw. kurenda, tj. podjcie uchway w formie
pisemnej, dotyczcej konkretnego postanowienia)
2) wyraaj zgod na pisemne gosowanie ( jednomylna zgoda na gosowanie na pimie)
- Cechy zgromadzenia wsplnikw jako organu sp. z o.o. :
1) zgromadzenie wsplnikw jest organem uchwaodawczym, ktry realizuje cz obowizkw z zakresu
prowadzenia spraw spki, ale nie ma kompetencji do reprezentacji
2) zgromadzenie wsplnikw odbywa si musi w okrelonym miejscu, tj. w siedzibie spki, chyba e umowa spki
wskazuje inne miejsce, oraz w okrelonym czasie wynikajcym z zaproszenia do odbycia zgromadzenia
3) zgromadzenia wsplnikw podejmuje uchway wikszoci gosw, chyba e zastrzeono jednomylno przy
podejmowaniu uchwa
4) zgromadzenie wsplnikw podejmuje uchway bez wzgldu na liczb uczestnikw zgromadzenia ( co do zasady),
chyba e umowa spki stanowi inaczej
5) zgromadzenie wsplnikw odbywa si, jeeli wsplnicy zostali zaproszeni listem poleconym lub poczt kuriersk za
pisemnym potwierdzeniem odbioru
6) zgromadzenie wsplnikw musi odby si co najmniej raz w roku
7) uchway zgromadzenia wsplnikw ( jak i uchway wsplnikw) mog by zaskarone w trybie powdztwa o
uchylenie, jak rwnie mona da stwierdzenia ich niewanoci.
- Zwyczajne zgromadzenie wsplnikw moe odby si w nastpstwie waciwego zawiadomienia, ale i kiedy cay
kapita zakadowy jest reprezentowany na zgromadzeniu, a nikt z nie wnis sprzeciwu ani co do odbycia
zgromadzenia, ani postawienia poszczeglnych spraw na porzdku obrad.
* Jeeli gromadzenie odbywa si w cigu 6 miesicy od koca roku obrotowego i przedmiotem jego posiedzenia s:
1) rozpatrzenie i zatwierdzenie sprawozdania zarzdu z dziaalnoci spki oraz sprawozdania finansowego za
ubiegy rok obrotowy
2) podjcie uchway o podziale zysku lub pokryciu straty ( jeeli umowa spki nie wycza tych spraw spod
zgromadzenia wsplnikw)
3) udzielenie wadzom spki tj. zarzdowi , radzie nadzorczej, komisji rewizyjnej absolutorium z wykonania przez
nie obowizkw
- to mamy do czynienia ze zwykym zgromadzeniem wsplnikw. W tych sprawach wyczone jest gosowanie na
pimie.
- Nadzwyczajne zgromadzenia wsplnikw to te wszystkie, ktre nie maja cech zwyczajnoci. Dotycz czsto biecych,
zwykych spraw.
Jeeli w wymienionych uprzednio sprawach wymagana jest uchwaa wsplnikw, a nie dotyczy to spraw okrelonych
w art. 231 2, naley zwoa nadzwyczajne zgromadzenie wsplnikw.
- Prawo zwoywania zgromadzenia wsplnikw ma:
1) zarzd - taka jest zasada
2) rada nadzorcza i komisja rewizyjna
3) inne osoby wskazane w umowie spki
4) wsplnicy, jeeli upowani ich do tego sd
* Rada nadzorcza i komisja rewizyjna maja prawo do zwoania zwyczajnego zgromadzenia,
jeeli zarzd nie zwoa zgromadzenia w czasie ustalonym, oraz nadzwyczajnego zgromadzenia, ilekro za zwoanie
tego zgromadzenia uznaj za wskazane , a zarzd nie zwoa zgromadzenia w cigu 2 tygodni od zgoszenia
odpowiedniego dania przez rad nadzorcz lub komisj rewizyjn.
* Wsplnicy maj prawo dania zwoania zgromadzenia, ktre to danie musi by skierowane do zarzdu.
Wsplnicy lub wsplnik reprezentujcy co najmniej 1/10 cz kapitau zakadowego mog domaga si zwoania
nadzwyczajnego zgromadzenia wsplnikw. Umowa spki moe przewidywa inny puap.
* Jeeli w cigu 2 tygodni od przedstawienia dania zarzdowi (musi by przedoone na pimie na miesic przed
proponowanym terminem zgromadzenia) nadzwyczajne zgromadzenie nie bdzie zwoane, sd rejestrowy moe,
pod wezwaniem zarzdu do zoenia owiadczenia , upowani do zwoania nadzwyczajnego zgromadzenia
wsplnikw wystpujcych z tym daniem. Sd wyznaczy przewodniczcego tego zgromadzenia.
- Prawo zwoania zgromadzenia naley odrni od prawa dania zwoania.
* da zwoania zgromadzenia mog:
1) wsplnicy reprezentujcy co najmniej 10 % kapitau zakadowego
2) wsplnicy reprezentujcy mniej ni 10% kapitau zakadowego, jeeli umowa spki tak stanowi
3) inne osoby, jeeli umowa spki tak stanowi
- Zwoywanie zgromadze odbywa si za pomoc:
1) listw poleconych ( wysanych przynajmniej na 2 tygodnie przed terminem zgromadzenia)
2) poczty kurierskiej
* 3) poczty elektronicznej, jeeli wsplnik uprzednio wyrazi na to pisemn zgod podajc adres, na ktry
zawiadomienie powinno by wysane
76

- W zaproszeniu na zgromadzenia wsplnikw naley poda szczegowy porzdek obrad oraz okreli dzie, godzin i
miejsce zebrania. Miejsce to powinno si znajdowa na obszarze RP.
* Porzdek obrad musi by uzupeniony dokadnym okreleniem propozycji zmian umowy spki, jeeli taka zmiana
ma nastpi.
W przedmiotach nieobjtych porzdkiem obrad uchway podj nie mona.
* Do porzdku obrad mona wnosi nowe sprawy tylko gdy na zgromadzeniu reprezentowany jest cay kapita
zakadowy bezporednio lub przez penomocnikw, a nikt z obecnych nie wnis sprzeciwu co do podjcia
uchway.
* Uchway, ktre mog by rozpatrywane pomimo nieumieszczenia ich w porzdku obrad:
1) wniosek o zwoanie nadzwyczajnego zgromadzenia wsplnikw
2) wniosek o charakterze porzdkowym
- Uchway mog by podejmowane samodzielnie przez wsplnika lub przez jego penomocnika.
Wsplnik posiadajcy okrelony pakiet gosw nie moe gosowa jednoczenie za i przeciw uchwale
Penomocnictwo powinno by udzielone na pimie pod rygorem niewanoci i doczone do ksigi protokow.
- Prawo wsplnikw do gosowania osobicie czy przez penomocnikw jest wyczone gdy uchwaa dotyczy:
1) odpowiedzialnoci wobec spki z jakiegokolwiek tytuu
2) udzielania absolutorium
3) zwolnienia z zobowizania wobec spki
4) dotyczcych sporu pomidzy nimi a spk
- Penomocnikiem na zgromadzeniu wsplnikw nie moe by czonek zarzdu i pracownik spki.
- Zgromadzenie wsplnikw jest wane bez wzgldu na liczb reprezentowanych na nim udziaw.
- Na zgromadzeniu wsplnikw gosuje si udziaami.
* Na kady udzia o rwnej wartoci nominalnej przypada jeden gos, chyba e umowa spki stanowi inaczej. Jeeli
umowa spki nie stanowi inaczej, na kade 10 z wartoci nominalnej udziau o nierwnej wysokoci przypada
jeden gos.
* Kady wsplnik musi posiada przynajmniej jeden gos
* Uprzywilejowanie moe wynosi maksymalnie 3 gosy na udzia
- Zasad jest, e uchway zapadaj bezwzgldn wikszoci gosw oddanych.
* Wikszo kwalifikowana jest przewidziana dla uchwa:
1) co do zmiany umowy spki
2) w sprawie rozwizania spki
3) w sprawie rozwizania spek
4) w sprawie zbycia przedsibiorstwa lub jego zorganizowanej czci, ktre zapadaj wikszoci 2/3 gosw
oddanych
* Uchwaa dotyczca istotnej zmiany przedmiotu dziaalnoci spki wymaga wikszoci gosw
* W przypadku, gdy uchwaa wprowadza zmiany umowy spki, w ktrych zwikszone zostay wiadczenia
wsplnikw lub zmniejszone ich prawa udziaowe bd przyznane osobici poszczeglnym wsplnikom,
wymagana jest zgoda wszystkich wsplnikw, ktrych dotycz.
* Jeeli mamy nieparzyst liczb gosw, naley zaokrgli uamek w gr do osignicia penej liczby naturalnej.
- Zasady gosowania na zgromadzeniu wsplnikw okrela umowa spki. Jeeli umowa nie rozstrzyga kwestii kworum,
zgromadzenie wsplnikw jest wane bez wzgldu na kworum.
- Gosowanie jest jawne.
* Tajne gosowanie musi si odby:
1) przy wyborach
2) nad wnioskami o pocignicie do odpowiedzialnoci lub odwoanie czonkw organw spki lub likwidatorw
3) w sprawach osobowych
4) na danie choby jednego z obecnych lub reprezentowanych na zgromadzeniu wsplnikw
5) w przypadkach okrelonych w umowie spki
- Jeeli uchway nie zostay podjte prawidowo istnieje tryb ich wzruszalnoci albo stwierdzenie ich niewanoci.
- Jeeli uchwaa wsplnikw jest sprzeczna z umow spki bd dobrymi obyczajami i jednoczenie godzi w interesy
spki lub ma na celu pokrzywdzenie wsplnika, moe by zaskarona w drodze wytoczonego przeciwko spce
powdztwa o jej uchylenie.
* Wniesienie powdztwa o uchylenie uchway moe mie miejsce w terminie miesica od otrzymania wiadomoci o
uchwale, nie pniej jednak ni w terminie 6 miesicy od dnia powzicia uchway. Jeeli uchwaa jest zaskarona,
to jednak nie powoduje wstrzymania postpowania rejestrowego, gdy takim jest objte podejmowanie uchwa. Sd
rejestrowy moe jednak zawiesi postpowanie po przeprowadzeniu rozprawy. Zawieszenie trwa do czasu wydania
wyroku w sprawie o uchylenie uchway.
* Legitymowani do wytoczenia powdztwa o uchylenie uchway:
1) zarzd, rada nadzorcza, komisja rewizyjna oraz poszczeglni czonkowie tych organw.
Czonek zarzdu traci legitymacj, gdy przysta peni swoj funkcj.
Syndyk masy upadoci wsplnika nie jest podmiotem legitymowanym do wniesienia powdztwa.
2) wsplnik, ktry jest obecny na zgromadzeniu, a chce zaskary uchwa, musi gosowa przeciwko uchwale, a
77

po jej powziciu zada zaprotokoowania sprzeciwu. W przypadku, gdy wsplnik jest nieobecny na
posiedzeniu, a zastpowany jest przez penomocnika, przejmuje on prawo dziaania w imieniu wsplnika.
3) wsplnicy, ktrzy zostali bezzasadnie niedopuszczeni do udziau w zgromadzeniu wsplnikw
Tylko ci, ktrzy nie byli obecni na zgromadzeniu w przypadku wadliwego zwoania zgromadzenia wsplnikw
lub te powzito uchwale w sprawie nieobjtej porzdkiem obrad.
Zaskary uchwa moe wsplnik, ktrego pominito przy gosowaniu lub ktry nie zgodzi si na gosowanie
pisemne, albo tez ktry gosowa przeciwko uchwale i po otrzymaniu wiadomoci o uchwale w terminie 2 tygodni
zgosi sprzeciw.
* Wyrok w sprawie uchylenia uchway ma charakter konstytutywny i wywiera skutek ex tunc.
Uchylenie uchway nie ma skutku wobec osb trzecich dziaajcych w dobrej wierze.
- Powdztwo o stwierdzenie niewanoci uchway jest szczeglnym rodzajem powdztwa o ustalenie. Gdy uchwaa jest
sprzeczna z ustaw jest z mocy prawa bezwzgldnie niewana.
Nie jest dopuszczalne stosowanie art. 189 KPC, czyli powdztwa o ustalenie.
* Prawo wniesienia powdztwa o stwierdzenie niewanoci uchway przysuguje w terminie 6 miesicy od dnia
otrzymania wiadomoci o uchwale, nie pniej ni z upywem 3 lat od dnia powzicia uchway. Zaskarenie
uchway nie wstrzymuje postpowania rejestrowego. Sd rejestrowy moe zawiesi postpowanie po
przeprowadzeniu rozprawy.
* Legitymowani s ci sami co w przypadku uchylenia uchway.
* Wyrok stwierdzajcy niewano uchway ma charakter deklaratoryjny.
- W przypadkach obu powdztw sdem waciwym jest sd gospodarczy. Prawomocny wyrok zarzd zgasza w terminie
7 dni sadowi rejestrowemu. Pozwana spk reprezentuje zarzd, jeeli na mocy uchway wsplnikw nie zosta
ustalony w tym celu odrbny penomocnik.
* Jeeli zarzd nie moe dziaa za spk, a brak jest uchway wsplnikw o ustanowieniu penomocnika, sd
waciwy do rozstrzygnicia powdztwa wyznacza kuratora.
9. Rozwizanie spki i jej likwidacja:
- Rozwizanie spki sensu stricte polega na zakoczeniu jej bytu prawnego po przeprowadzeniu postpowania
likwidacyjnego (lub postpowania upadociowego zakoczonego ogoszeniem upadoci)
- Rozwizanie spki powoduj okrelone w tych przepisach przyczyny. Rozwizanie takie nie nastpuje samoistnie, ale
tylko po przeprowadzeniu postpowania likwidacyjnego.
- Rozwizanie spki moe nastpi, gdy:
1) zachodz przyczyny przewidziane w umowie spki
2) podjta zostaa uchwaa zgromadzenia wsplnikw o rozwizaniu spki ( stwierdzona protokoem notarialnym pod
rygorem niewanoci)
3) podjto uchwa o przeniesieniu siedziby spki za granic ( stwierdzon protokoem notarialnym pod rygorem
niewanoci)
4) ogoszono upado spki
5) zajd inne przewidziane prawem przyczyny
* O rozwizaniu moe rwnie orzec sad z urzdu , jeeli po zarejestrowaniu spki wystpi powane braki.
- Sd moe wyrokiem orzec rozwizanie spki. Jeeli:
1) wsplnik albo czonek organw spki wystpi z daniem rozwizania spki, jeeli osignicie celu spki stanie
si niemoliwe albo zaszy inne wane przyczyny wywoane stosunkami spki
2) dziaalno spki naruszajca prawo zagraa interesowi publicznemu na danie oznaczonego w odrbnej ustawie
organu pastwowego
- Spka moe by rozwizana dopiero po przeprowadzeniu likwidacji, z chwil wykrelenia spki z rejestru.
- Procedura likwidacyjna nie jest stosowana w sytuacji ogoszenia upadoci. Zamiast postpowania likwidacyjnego
toczy sie postpowanie upadociowe.
- Spka majc osobowo prawn - dziaa w okresie likwidacji. Osobowo prawna jest realizowana specyficznie,
gdy zakres realizowanych zdolnoci do czynnoci prawnych wynika z celu likwidacji i z przepisw szczeglnych
zmieniajcych zasady funkcjonowania spki.
- Celem spki w likwidacji jest zakoczenie biecych interesw spki, cignicie wierzytelnoci, wypenienie
zobowiza, spienienie majtku spki i ewentualny podzia midzy wsplnikw.
* Bdcy organem zarzd jest zastpowany przez likwidatora, ktry jest przedstawicielem ustawowym.
- Spka prowadzi swoj dziaalno pod dotychczasow firm uzupenion dodatkiem w likwidacji, ktra to zmiana
musi by zarejestrowana. W okresie likwidacji nie mona wypaca wsplnikom zysku, nawet czciowo, ani
dokonywa podziau majtku przed spaceniem wszystkich zobowiza , a dopaty mog by uchwalone tylko za
zgod wszystkich wsplnikw.
* Spord organw spki w czasie likwidacji normalnie dziaa zgromadzenie wsplnikw i ewentualnie organy
nadzorcze. Funkcje zarzdu natomiast przejmuj likwidatorzy.
* Zasad jest, e likwidatorami s czonkowie ostatniego zarzdu, chyba e umowa spki lub uchwaa wsplnikw
zawiera postanowienia odmienne.
* Jeeli o rozwizaniu spki orzeka sd, moe on zarazem ustanowi likwidatorw.
78

* Odwoanie likwidatorw, jeeli umowa spki nie stanowi inaczej, moe nastpi na podstawie uchway wsplnikw.
Jednak z wanych powodw, na wniosek osb zainteresowanych sd moe odwoa likwidatorw i ustanowi
innych.
* Likwidatorw ustanowionych przez sd tylko sd moe odwoa.
- Zakres praw i obowizkw likwidatorw okrelaj przepisy przewidziane dla zarzdu sp. z o.o. W stosunkach
wewntrznych likwidatorzy s obowizani stosowa si do uchwa wsplnikw, natomiast likwidatorzy ustanowieni
przez sd musz podporzdkowa si jednomylnym uchwaom wsplnikw oraz osb, ktre spowodoway ich
powoanie.
- Likwidatorzy maj prawo reprezentowania spki w zakresie okrelonym w przepisach likwidacyjnych.
- Nie mona w okresie likwidacji ustanowi prokury, a ustanowiona wczeniej wygasa.
- Do podstawowych obowizkw likwidatorw naley:
1) zgoszenie do rejestru otwarcia likwidacji, imion i nazwisk likwidatorw, sposobu reprezentowania spki przez
likwidatorw i zmian w tym zakresie
2) sporzdzenie bilansu otwarcia likwidacji, ktry musi by przedoony zgromadzeniu wsplnikw do zatwierdzenia
3) ogoszenie otwarcia likwidacji w Monitorze Sdowym i Gospodarczym
4) zakoczenie wszelkich interesw biecych spki
5) cignicie wierzytelnoci
6) upynnienie majtku, tj. spienienie wszelkich aktyww
7) wypenienie zobowiza
8) podzia pozostaego majtku midzy wsplnikw
9) zwoanie zgromadzenia wsplnikw w celu zatwierdzenia ostatecznych rachunkw
10) ogoszenie sprawozdania likwidacyjnego i zoenie go do sdu
10. Zgoszenie wniosku o wykrelenie spki z rejestru:
- Jeeli w wyniku ogoszenia w Monitorze Sdowym i Gospodarczym zgosz si wierzyciele, naley ich spaci lub
zabezpieczy. Jeeli jednak istniej wierzyciele spki znani jej albo tacy, ktrzy nie zgosili si lub ktrych
wierzytelnoci nie s jeszcze patne lub sporne, naley kwot potrzebna do zaspokojenia lub zabezpieczenia zoy do
depozytu sdowego.
- Podziay po pokryciu zobowiza majtek jest dzielony miedzy wsplnikw. Podzia majtku moe nastpi nie
wczeniej ni po upywie 6 miesicy od daty ogoszenia o otwarciu likwidacji i wezwaniu wierzycieli. Majtek jest
dzielony pomidzy wsplnikw w stosunku do ich udziaw, chyba ze umowa spki okrela inne zasady jego
podziau.
- Likwidator odpowiada wobec spki za szkod wyrzdzon lub postanowieniami spki.
- Po zatwierdzeniu przez zgromadzenie wsplnikw sprawozdania likwidacyjnego i po zakoczeniu postpowania
likwidacyjnego, likwidatorzy powinni zwoa zgromadzenia wsplnikw w celu zoenia sprawozdania
likwidacyjnego i ostatecznego zatwierdzenia rachunkw. Nastpnie likwidatorzy zgaszaj sprawozdanie sdowi
rejestrowemu z wnioskiem o wykrelenie spki z rejestru.
- Z chwil wykrelenia z rejestru spka traci swj byt prawny.
IX SPKA AKCYJANA
- Elementy osobowe w s. a. :
* przypisanie do osoby akcjonariusza osobistych uprawnie art. 354
* prawo do informacji przysugujce akcjonariuszowi
- Podobiestwo do sp. z o.o.:
* Obie spki s osobami prawnymi dziaajcymi w oparciu o kapita, dziaaj one przez organy, ktrych zasady
dziaania s zblione, obowizuj w nich podobne zasady odpowiedzialnoci czonkw organw spki.
- Rnice do sp. z o.o.:
* Odmienny jest charakter praw udziaowych, bowiem udzia w spce akcyjnej jest inkorporowany w akcji lub
wiadectwie uytkowym, ktre s papierami wartociowymi.
* Kapita zakadowy w s.a. musi wynosi minimum 500 000
* Moliwe jest przyjcie istnienia w spce tylko akcji na okaziciela.
1. Powstanie spki:
- Zawiza s. a. moe jedna lub wicej osb, z tym e nie moe by ona zawizana przez jednoosobow sp. z o.o.
W konsekwencji moliwe jest istnienie spek akcyjnych jednoosobowych z wycznym udziaem jednoosobowej sp. z
o.o., ale w nastpstwie wtrnego niezaoycielskiego poczenia w jednym podmiocie wszystkich akcji.
- Utworzenie s. a. jest pewnym procesem, na ktry skada si wiele czynnoci zarwno faktycznych jak i prawnych:
1) zawizanie spki, w tym podpisanie statutu przez zaoycieli
2) wniesienie przez akcjonariuszy wkadw na pokrycie caego kapitau zakadowego oraz wniesienie agio
3) ustanowienie zarzdu i rady nadzorczej
4) wpis do rejestru
79

- Podpisanie statutu:
* warunek utworzenia spki
* jako zbir norm jest podstawa funkcjonowania S.A.
Mona go uzna za wielostronn czynno prawn zaoycieli.
- Umowa zaoycielska obejmuje statut i owiadczenia woli (zgoda na zawizanie S.A. i brzmienie statutu oraz na
objecie akcji przez zaoycieli, odrbnie lub z osobami trzecimi mog by wyraone w jednym lub kilku aktach
notarialnych).
- Statut powinien mie form aktu notarialnego pod rygorem bezwzgldnej niewanoci czynnoci prawnej. Moe by
podpisany przez penomocnika, ale penomocnictwo powinno mie form aktu notarialnego. Podpisuj go wszyscy
zaoyciele ( co najmniej jeden).
Po utworzeniu spki nastpuje oddzielenie funkcji zaoyciela i akcjonariusza. Jeeli zaoyciele nie obejmuj akcji,
to ich prawa ograniczaj si do uprawnie wynikajcych ze wiadectw zaoycielskich jeeli przewiduje je statut.
- Obligatoryjne skadniki treci statutu okrelenie:
1) firmy i siedziby spki
2) przedmiotu dziaalnoci spki
3) czasu trwania spki, jeeli jest on oznaczony
4) wysokoci kapitau zakadowego oraz kwoty wpacanej przed zarejestrowaniem na pokrycie kapitau zakadowego
5) wartoci nominalnej akcji i ich liczby ze wskazaniem , czy akcje s imienne czy na okaziciela
6) liczby akcji poszczeglnych rodzajw i zwizanych z nimi uprawnie, jeeli maja by wprowadzone akcje rnych
rodzajw
7) nazwisk i imion albo firm ( nazw) zaoycieli
8) liczby czonkw i rady nadzorczej albo co najmniej minimalnej lub maksymalnej liczby czonkw tych organw
oraz podmiotu uprawnionego do ustalania skadu zarzdu lub rady nadzorczej
9) pisma do ogosze, jeeli spki zamierza dokonywa ogosze rwnie poza Monitorem Sdowym i Gospodarczym
- Dodatkowo zastrzeone pod rygorem bezskutecznoci wobec spki, statut spki akcyjnej moe zawiera
postanowienia dotyczce:
1) liczby i rodzajw tytuw uczestnictwa w zysku lub w podziale majtku spki oraz zwizanych z nimi praw
2) wszelkich zwizanych z akcjami obowizkw wiadczenia na rzecz spki, poza obowizkiem wpacania nalenoci
na akcje
3) warunkw i sposobu umorzenia akcji
4) ogranicze zbywalnoci akcji
5) uprawnie osobistych przyznanych akcjonariuszom
6) co najmniej przyblionej wielkoci wszystkich kosztw poniesionych lub obciajcych spk w zwizku z jej
utworzeniem
- Statut moe przewidywa dodatkowe postanowienia, chyba e z ustawy wynika, e przewiduje ona wyczerpujce
uregulowanie albo dodatkowe postanowienie statutu jest sprzeczne z natur S.A. lub dobrymi obyczajami.
Jeeli ustawa na to zezwala to statut moe zawiera postanowienia odmienne ni przewiduje ustawa.
- Firma S.A. moe by obrana dowolnie, byleby zawieraa dodatek spka akcyjna.
* Korpus firmy moe by rzeczowy, fantazyjny, kombinowany, osobowy.
* Nazwiska osb nie mog by umieszczane w firmie bez ich zgody lub zgody ich spadkobiercw.
* Musi by przestrzegana zasada prawdziwoci i wycznoci.
* Moliwe jest uywanie skrtu S.A.
* Nie ma przeszkd, aby korpus mia brzmienie obcojzyczne.
- Siedzib spki jest miejscowo, w ktrej ma siedzib jej organ zarzdzajcy. Statut moe okreli inne miejsce,
byleby w granicach RP.
* Siedziba spki decyduje m. in. o waciwoci sdu.
- Przedmiot dziaalnoci spki naley odrni od przedsibiorstwa spki.
* Dopuszczajc tworzenie spki akcyjnej pozwala sie na jej istnienie bez prowadzenia przedsibiorstwa. W takim
przypadku mamy do czynienia ze spk akcyjn non profit, a jeeli podejmie dziaalno gospodarcz, spk non
for profit, ktra bdzie przeznaczaa zyski tylko na rozwj spki czy cele niegospodarcze.
* Moliwe jest take prowadzenie dziaalnoci gospodarczej, co pozwala na przyjcie, e spka jest przedsibiorc.
* Przez KrRejSU traktowana jest zawsze jako przedsibiorca.
* Wykroczenie poza zakres przedmiotu dziaalnoci spki nie wpywa na wano czynnoci prawnych
dokonywanych przez spk.
* Przedmiot dziaalnoci spki powinien by okrelony wg Polskiej Klasyfikacji Dziaalnoci.
- Jeeli czas trwania spki jest ograniczony, naley zaznaczy to w statucie spki.
- Wysoko kapitau zakadowego musi wynosi co najmniej 500 000 z. Moe by on zebrany w wyniku objcia akcji
przez zaoycieli lub zaoycieli i osoby trzecie.
* Naley okreli, z jakich wkadw kapita zakadowy jest tworzony oraz liczb i warto akcji otrzymanych za
wnoszone do spki wkady.
* Powinno si rwnie dodatkowo okreli jakie akcje s przyznane, czy SA to akcje na okaziciela czy imienne.
* Ponadto powinno si wskaza akcje innego rodzaju z okreleniem przywizanych do nich uprawnie.
80

- Utworzenie spki polega na zawarciu zoonych umw zaoycielskich.

* Czynnoci prawne dokonywane w ramach procesu tworzenia spki prowadz bezporednio do utworzenia spki w
organizacji.
* W fazie tworzenia S.A. moemy wyrni:
1) etap midzy uchwaleniem statutu przez zaoycieli a zoeniem owiadczenia woli o zgodzie na zawizanie
spki, brzmienie statutu i objcie akcji
2) etap midzy zoeniem owiadcze a objciem akcji
3) etap miedzy objciem wszystkich akcji a wpisem do rejestru.
* Ze spk w organizacji mamy do czynienia od chwili objcia wszystkich akcji albo zoeniem przez zarzd
owiadczenia w trybie art. 310 2 KSH.
- Zawizanie spki jest elementem umowy zaoycielskiej, ktra jest zawierana w jednym lub kilku aktach notarialnych.
* Skadaj si na ni ( te na jednostronne owiadczenie wsplnika spki jednoosobowej) :
a) statut
b) owiadczenie woli o zgodzie na zawizanie spki
c) brzmienie statutu
d) objcie akcji
- W aktach wyraajcych zgod na zawarcie spki, brzmienie statutu, objecie akcji naley wyznaczy w szczeglnoci
osoby obejmujce akcje, liczb, rodzaj akcji objtych przez kad z nich, warto nominaln i cen emisyjn akcji oraz
terminy wpat. Naley rwnie stwierdzi dokonanie wyboru pierwszych organw spki. Nazwisk i imion osb, ktre
SA powoane do pierwszych organw, nie umieszcza si w statucie. Spka jest ju zawizana, gdy moemy ja uzna
za spk w organizacji. Nastpi to jednak dopiero od momentu objcia wszystkich akcji. Objecie akcji wie si z
wniesieniem przez akcjonariuszy wkadw na pokrycie caego kapitau zakadowego.
- Kapita zakadowy moe by zebrany przez zaoycieli swoim wasnym staraniem , jak i z udziaem osb trzecich.
Skad akcjonariuszy na etapie tworzenia spki ustalony zostaje krg zaoycieli. Kapita zakadowy moe by
utworzony przez wniesienie do spki wkadw pieninych , aportw albo z wykorzystaniem obu typw wkadw.
* Obejmowanie akcji za wkady pienine i niepienine. Naley przez to rozumie zobowizanie si osb starajcych
sie o status akcjonariusza do przekazania na rzecz spki pienidzy lub aportw w wartoci, ktra odpowiada
ustalonej w statucie kwocie kapitau zakadowego.
* W zamian za wniesione do spki wkady, akcjonariusze otrzymuj przydzielone przez spk akcje.
* Pokrycie kapitau zakadowego wkadami pieninymi nie musi wystpi przed rejestracj spki. (odwrotnie w sp. z
o.o.)
- Akcje nie powinny by obejmowane poniej ich wartoci nominalnej. Moliwe jest natomiast wniesienie agio
(nadwyka) przed zarejestrowaniem spki i wniesienie na kapita zapasowy.
- Wkady, nie zawsze musz by wniesione w caoci do momentu zarejestrowania spki. Istotne jest natomiast, aby w
zoonych owiadczeniach wsplnicy zobowizali sie do objcia akcji.
* Wkady pienine opaca si przed zarejestrowaniem co najmniej w wysokoci 25% ich wartoci nominalnej.
* Wkady aportowe trzeba pokry najpniej przed upywem roku od zarejestrowania spki.
* W przypadku, kiedy wkady s niepienine lub pienine i niepienine , naley pokry kapita zakadowy w
wysokoci co najmniej 125 000 z do momentu zarejestrowania.
* W statucie lub uchwale naley okreli terminy i zasady wnoszenia wkadw po zarejestrowaniu. Walne
zgromadzenie moe upowani zarzd do ustalenia terminw wpat na akcje. Naruszenie ustalonych terminw
powoduje i akcjonariusz zostaje pozbawiony swoich praw udziaowych przez uniewanienie dokumentw akcji
lub wiadectw tymczasowych.
- Minimalna warto akcji to 1 gr.
* W celu uatwienia zebrania kapitau zakadowego statut moe okreli minimaln lub maksymaln a take minimalna
i maksymaln wysoko kapitau zakadowego ( widekowe okrelenie ).
- Do zawizania spki potrzebne s zoone owiadczenia w formie aktu notarialnego, dokonywane przez zarzd.
Owiadczenie takie zastpuje uchwa wsplnikw.
- Jeeli przed wpisem do rejestru wnoszone SA wkady niepienine albo spka nabywa mienie lub dokonuje zapaty
wynagrodzenia za usugi wiadczone przy jej powstaniu, zaoyciele sporzdzaj pisemne sprawozdanie, ktre
powinno przedstawia w szczeglnoci:
1) przedmiot wkadw niepieninych oraz liczb i rodzaj wydawanych w zamian za nie akcji i innych tytuw
uczestnictwa w dochodach lub w podziale majtku spki
2) mienie nabywane przed zarejestrowaniem spki oraz wysoko i sposb zapaty
3) usugi wiadczone przy powstaniu spki oraz wysoko i sposb wynagrodzenia
4) osoby, ktre wnosz wkady niepienine, zbywaj spce mienie lub otrzymuj wynagrodzenie za usugi
5) zastosowan metod wyceny wkadw
* W sprawozdaniu naley umotywowa zamierzone transakcje, w tym take objcie akcji za wkady niepienine i
wysoko przyznanego wynagrodzenie lub zapaty, oraz doczy odpowiednie dokumenty w oryginale lub
urzdowo powiadczonych odpisach.

81

* Jeeli przedmiotem wkadu jest przedsibiorstwo, do sprawozdania naley doczy sprawozdanie finansowe
dotyczce tego przedsibiorstwa za okres ostatnich 2 lat obrotowych. Mona nie ujawnia mienia nabytego w
zakresie zwykych jego czynnoci.
* Sprawozdanie zaoycieli naley podda badaniu jednego lub kilku biegych rewidentw w zakresie jego
prawdziwoci i rzetelnoci i celem wydania opinii, czy warto wkadw niepieninych odpowiada co najmniej
wartoci nominalnej obejmowanych za nie akcji i czy wysoko przyznanej zapaty jest uzasadniona.
+ Biegego rewidenta wyznacza sd rejestrowy, waciwy wedug siedziby spki.
+ Sad rejestrowy wyznacza wynagrodzenie biegego rewidenta i zatwierdza rachunek jego wydatkw.
+ W przypadku rnicy zda miedzy zaoycielami a biegym rewidentem spr rozstrzyga sd rejestrowy na
wniosek zaoycieli. Na postanowienie sdu wydane w wyniku rozpatrzenia wniosku nie przysuguje rodek
odwoawczy.
- Powoanie zarzdu i rady nadzorczej nastpuje jeszcze przed wpisem do rejestru.
* Zarzd ( jeli nie zosta ustanowiony w tym celu specjalny penomocnik lub nie dziaaj cznie wszyscy zaoyciele)
podejmuje czynnoci reprezentacyjne oraz zakresu prowadzenia spraw.
* Jeeli powoana zostanie rada nadzorcza, to moe ona dziaa.
* Spka w organizacji nie musi posiada rady nadzorczej i zarzdu.
* Do czasu ustanowienia zarzdu spki w organizacji moe by reprezentowana przez wszystkich zaoycieli
dziaajcych cznie lub przez penomocnika ustanowionego jednomylna uchwa zaoycieli.
* Osoby dziaajce w tym zarzd ponosz odpowiedzialno osobist wobec spki za zacignite zobowizania.
Odpowiedzialno ta ustaje wobec spki z chwil zatwierdzenia ich czynnoci przez walne zgromadzenie.
* W s. a. zniesiono organ- komisja rewizyjna.
- Wpis do rejestru poprzedza si zgoszeniem wniosku o wpis oraz docza si zaczniki:
1) statut
2) akty notarialne o zawizaniu spki i objciu akcji
3) owiadczenie wszystkich czonkw zarzdu, e wymagane statutem wpaty na akcje oraz wkady niepienine
zostay dokonane zgodnie z prawem
4) potwierdzony przez bank lub dom maklerski dowd wpaty na akcje , dokonanej na rachunek spki w organizacji ,
w przypadku gdy statut przewiduje pokrycie kapitau zakadowego wkadami niepieninymi, po dokonaniu
rejestracji naley doczy owiadczenie wszystkich czonkw zarzdu, e wniesienie tych wkadw do spki jest
zapewnione zgodnie z postanowieniami statutu przed upywem roku po zarejestrowaniu spki
5) dokument stwierdzajcy ustanowienie organw spki z wyszczeglnieniem ich skadu osobowego
6) zezwolenie na dowd zatwierdzenia statutu przez waciwy organ wadzy publicznej, jeeli s one wymagane do
powstania spki
7) owiadczenie ( o wysokoci objtego kapitau zakadowego przy widekowym okreleniu wysokoci), jeeli
zarzd zoy takie owiadczenie
8) list czonkw zarzdu wraz z adresami
2. Kapita zakadowy:
- Kapita zakadowy, na ktry wnoszone s rodki pienine i aporty, tworzy okrelony fundusz zaoycielski, bdcy
sum wnoszonych do spki wkadw.
- Przedmiotem wkadu do S.A. nie moe by prawo niezbywalne lub wiadczenie pracy bd usug.
- Pierwotny majtek spki jest tworzony w oparciu o skadniki majtkowe majce okrelon warto. Wpisywane s one
po stronie czynnej (aktywa) w bilansie spki.
W nastpstwie wniesionych do spki wkadw akcjonariusze otrzymuj akcje w kapitale zakadowym.
- Kapita zakadowy jest okrelon cyfrowo wartoci pienin bdc sum wartoci nominalnych akcji (wkadw)
wsplnikw w tym kapitale.
* zapisywany jest po stronie biernej (pasywa) bilans spki.
* Stanowi on wielko formaln, stanowic sum akcji ( udziaw) w kapitale zakadowym.
- Minimalna warto kapitau zakadowego - 500 000 z.
Podwyszenie kapitau zakadowego
- Jest szczeglnym rodzajem zmiany statutu
* Mona wyrni:
1) zwyke podwyszenie kapitau zakadowego
2) podwyszenie w oparciu o kapita docelowy
3) warunkowe podwyszenie kapitau zakadowego
- Odbywa si poprzez:
1) emisja nowych akcji
2) podwyszenie wartoci nominalnej dotychczasowych akcji
3) emisja nowych akcji poczona z podwyszeniem poziomu wartoci akcji dotychczasowych
- Emisja nowych akcji moe odby si w drodze:
82

1) subskrypcji prywatnej: zoenie przez spk oferty indywidualnie oznaczonemu adresatowi i jej przyjciu.
Przyjcie oferty musi si odby na pimie pod rygorem niewanoci. Objecie akcji nie moe by uzalenione od
warunku lub terminu
2) subskrypcji zamknitej: zaoferowaniu akcji wycznie akcjonariuszom, ktrym suy pierwszestwo objcia akcji w
podwyszonym kapitale zakadowym.
Nie dochodzi do zmiany skadu osobowego spki.
3) subskrypcji otwartej: oferta jest skierowana do osb, ktrym nie suy prawo poboru; moe dotyczy akcjonariuszy
bez prawa poboru, jak i osb trzecich
* Podwyszenie kapitau zakadowego nastpuje z chwila jego zarejestrowania ( wyjtek stanowi warunkowe
podwyszenie kapitau zakadowego ) po cakowitym wpaceniu co najmniej 9/10 dotychczasowego kapitau
zakadowego.
* Uchwaa o podwyszonym kapitale zakadowym powinna by zgoszona do sdu rejestrowego przez zarzd w cigu
6 miesicy od dnia jej powzicia.
- Podwyszenie ze rodkw wasnych spki
* Okrela si je mianem kapitalizacji rezerw, papierowym podwyszeniem kapitau zakadowego.
* Jest to przepisanie rodkw finansowych wykazanych w bilansie spki pod okrelon pozycj kapitau zapasowego
lub kapitaw rezerwowych utworzonych z zysku spki na pozycj kapita zakadowy.
W ten sposb dochodzi do zwikszenia wartoci kapitau zakadowego, natomiast zmniejszenia w pozycjach innych
kapitaw.
* Moe to by zwikszenie liczby akcji, ich wartoci nominalnej, zastosowanie obu technik czne.
* Nie dochodzi tu do zwikszenia majtku spki, ale do wzmocnienia sytuacji akcjonariuszy, ktrzy bd mieli
wiksz liczb akcji lub akcje o wikszej wartoci.
* rodki te mog pochodzi z kapitaw rezerwowych utworzonych z zysku.
* Nowe akcje, jak rwnie przyrost wartoci akcji nie wymagaj objcia i s przydzielane akcjonariuszom w stosunku
do ich udziaw w dotychczasowym kapitale zakadowym.
* W przypadku przydzielenia akcji w tym trybie mamy do czynienia z tzw. akcjami gratisowymi, a jeeli nastpuje
podwyszenie wartoci akcji z podwyka gratisow.
- Podwyszenie w oparciu o kapita docelowy:
* Konieczna jest zmiana statutu, ktra powinna si odby wikszoci gosw w obecnoci akcjonariuszy
reprezentujcych co najmniej 50% kapitau zakadowego.
W spce publicznej wymagana jest reprezentacja 1/3 kapitau zakadowego.
W przypadku braku kworum naley zwoa kolejne walne zgromadzenie, ktre moe podj uchwa wikszoci
gosw przy obecnoci co najmniej 1/3 kapitau zakadowego. W przypadku spek publicznych w drugim
terminie uchway mog by powzite uchway bez wzgldu na kworum, jeeli statut nie stanowi inaczej.
* Na podstawie upowanienia statutowego zarzd podejmuje czynnoci w zakresie podwyszenia. Zarzd jest
upowaniony na maksymalny okres 3-letni do podejmowania uchwa w sprawie podwyszenia.
* Poziom kapitau zakadowego moe by podwyszony maksymalnie o kapitau zakadowego na dzie
upowanienia zarzdu. Zarzd moe podj uchwa tylko wtedy, gdy akcje pokrywane SA wkadami pieninymi.
Upowanienie moe dopuci moliwo objcia akcji za aporty. Upowanienie zarzdu moe dopuszcza
emitowanie warrantw subskrypcyjnych z terminem wykonania prawa zapisu upywajcym nie pniej ni okres,
na ktry zostao udzielone upowanienie.
+ Warrant subskrypcyjny emitowane przez spk papiery wartociowe imienne lub na okaziciela uprawniajce
ich posiadacza do zapisu lub objcia akcji, z wyczeniem prawa poboru normalnie przysugujcego
dotychczasowym akcjonariuszom. Zawiera bezwarunkowe i nieodwoalne zobowizanie wystawcy ( spka
emitent warrantu) do dostarczenia instrumentu bazowego (akcje spki emitenta) w celu dokonania przez
uprawnionego z warrantu zapisu na akcje i nastpczego objcia tych akcji.
* Nie mona podwysza kapitau zakadowego w oparciu o kapita docelowy, gdy odbywa si to ze rodkw
wasnych spki. Zakazane jest wydawanie akcji uprzywilejowanych lub przyznawanie uprawnie osobistych
indywidualnie oznaczonym akcjonariuszom. Uchwaa zarzdu podjta w granicach statutowego upowanienia musi
mie form aktu notarialnego.
- Warunkowe podwyszenie:
* Celem moe by pozyskanie rodkw na rozwj spki doinwestowanej przez inwestorw z wykorzystaniem
finansowania dugiem przez emisj obligacji, warrantw subskrypcyjnych albo odduenie spki przez konwersj
wierzytelnoci.
Moe prowadzi rwnie do obnienia kosztw pozyskania kapitau zakadowego, eliminuje te ryzyko zaskarenia
akcji nowej emisji.
* Odbywa si na podstawie uchway walnego zgromadzenia.
* Dojcie do skutku warunkowego podwyszenia jest uzalenione od zdarzenia przyszego i niepewnego, a
polegajcego na zoeniu spce w okrelonym terminie owiadcze o objciu akcji przez osob uprawnion w
trybie okrelonym ustaw i zwizanego z nim wydania dokumentu akcji.
* Celem podwyszeni warunkowego moe by tylko:
83

1) przyznanie praw do objcia akcji przez obligatariuszy obligacji zamiennych lub obligacji z prawem
pierwszestwa
Obligacje z prawem pierwszestwa daj prawo do objcia akcji nowej emisji. Obligacje zamienne daj prawo do
objcia akcji w podwyszonym kapitale zakadowym z jednoczesnym zaliczeniem obligacji na poczet wkadu za
obejmowane przez obligatariusza akcje.
Podwyszenie odbywa si pod warunkiem, e dojdzie do zoenia stosownych owiadcze, wydana akcji i
nastpi podwyszenie kapitau zakadowego.
2) przyznanie praw do objcia akcji pracownikom, czonkom zarzdu lub rady nadzorczej w zamian za wkady
niepienine stanowice wierzytelnoci, jakie przysuguj im z tytuu nabytych uprawnie do udziau w zysku
spki lub spki zalenej
Chodzi o konwersj wierzytelnoci wobec spki z tytuu nabytych uprawnie do udziau w zysku spki lub
spki zalenej. Odnosi si to do pracownikw i organw spki ( z wyczeniem zgromadzenia wsplnikw)
3) przyznania praw do objcia akcji przez posiadaczy warrantw subskrypcyjnych
Warrant subskrypcyjny stanowi szczegln odmian opcji, jako prawa pochodnego.
Uprawniony z warrantu bdzie mia prawo nabywa od spki ( wystawcy warrantu) akcje jej przyszych emisji
po z gry okrelonej cenie.
* Podwyszony kapita zakadowy nie moe przekroczy dwukrotnoci kapitau zakadowego w dniu podejmowania
uchway o podwyszeniu warunkowym.
* Objcie akcji dokonywane jest w drodze pisemnej na specjalnych formularzach: po jednym na subskrybenta i dla
spki. Jeeli w owiadczeniu subskrybenta nie ma wszystkich danych to jest ono niewane. Po zarejestrowaniu
uchway o warunkowym podwyszeniu kapitau zakadowego zarzd ma obowizek wyda dokumenty akcji
osobom uprawnionym zgodnie z ustaleniami przyjtymi w uchwale. Dokumenty akcji mog by wydawane tylko
tym akcjonariuszom, ktrzy wnieli wkady lub w caoci je opacili. Naruszenie zasad wydawania akcji powoduje,
i s one niewane.
* Do istoty warunkowego podwyszenia naley to, e nie jest potrzebna rejestracja podwyszenia.
* Nastpuje nabycie praw z akcji i podwyszenie kapitau zakadowego o sum rwn wartoci nominalnej akcji
objtych na podstawie uchway o warunkowym podwyszeniu kapitau zakadowego.
* O nabyciu praw decyduje wydanie dokumentw przez zarzd. W spce publicznej decyduje zapis na rachunku
akcjonariusza. Obligatariusze, pracownicy spki, czonkowie organw staja si wsplnikami w momencie wydania
akcji. Osoby trzecie i sd posiadaj informacje o warunkowym podwyszeniu na podstawie uchway o
warunkowym podwyszeniu , ktra jest rejestrowana i ogaszana. Nie jest tylko wiadomy poziom podwyszenia. Po
upywie kadego roku kalendarzowego , w terminie 30 dni , zarzd ma obowizek zgosi do sdu wykaz akcji
objtych w danym roku celem uaktualnienia wpisu kapitau zakadowego. Wpis do rejestru ma charakter
deklaratoryjny.
Obnienie kapitau zakadowego
- Kapita zakadowy ulega obnieniu , co czy si z :
1) obnieniem wartoci nominalnej akcji
2) zmniejszeniem liczby akcji ( umorzenie akcji)
3) poczeniem akcji
4) ewentualnie podziaem spki przez wydzielenie
- Uchwaa o obnieniu kapitau zakadowego powinna okrela cel obnienia, kwot o jaka kapita zakadowy ma by
obniony, sposb obnienia.
- Nie mona obniy kapitau zakadowego poniej 500 000 z. Nie mog powsta akcje poniej wartoci 1 gr.
- Nastpuje wypata kwot akcjonariuszom lub przekazuje si kwoty na kapita zapasowy.
Zmniejszeniu ulega tylko kapita zakadowy jako formalny zapis w bilansie.
- S to zmiany papierowe , polegajce na przeksigowaniu kwot , bez konsekwencji majtkowych dla spki.
- O uchwalonym obnieniu kapitau akcyjnego zarzd powinien ogosi w Monitorze Sdowym i gospodarczym oraz w
pimie przeznaczonym do ogosze spki, z wezwaniem wierzycieli spki do wnoszenia sprzeciwu w cigu 3
miesicy , liczc od daty ogoszenia, jeeli nie zgadzaj si na obnienie. Jeeli we wskazanym terminie wierzyciele
zgosili sprzeciw, powinni by przez spk zaspokojeni lub zabezpieczeni. Ci. Ktrzy nie zgosili sprzeciwu,
traktowani s jakby zgodzili si na obnienie.
- Trybu ogosze o uchwaleniu obnienia kapitau zakadowego nie stosuje si, kiedy:
1) mimo obnienia kapitau zakadowego , nie zwraca si akcjonariuszom wniesionych przez nich wkadw na akcje
ani te nie zostaj oni zwolnieni od wniesienia wkadw na kapita zakadowy, a rwnoczenie z jego obnieniem
nastpuje podwyszenie kapitau zakadowego co najmniej do pierwotnej wysokoci w drodze nowej emisji, ktrej
akcje zostan w caoci opacone
2) gdy obnienie kapitau zakadowego ma na celu wyrwnanie poniesionych strat lub przeniesienie okrelonych kwot
do specjalnie na ten cel stworzonego kapitau rezerwowego, ktry moe by wykorzystany jedynie na pokrycie strat
3) gdy obnienie kapitau zakadowego nastpuje w skutek umorzenia uchwa zarzdu akcji wasnych spki, ktre
nie zostay zbyte w terminach przewidzianych w art. 363 par 3 lub 4 KSH.
84

- W przypadkach obnienia kapitau zakadowego (pkt 2 i 3 ) wyczenie postpowania konwokacyjnego jest skuteczne
tylko wwczas, kiedy po obnieniu kapitau zakadowego wysoko specjalnie tworzonego kapitau rezerwowego nie
przekroczy 10 % obnionego kapitau zakadowego.
- Przy obliczaniu wysokoci kapitau rezerwowego nie uwzgldnia si tej jego czci, w jakiej zosta on utworzony lub
zwikszony wskutek:
1) umorzenia akcji wasnych nabytych nieodpatnie w celu ich umorzenia
2) odpatnego umorzenia akcji, jeeli wynagrodzenie akcjonariuszy umorzonych ma by wypacone wyczne z kwoty,
ktra moe by przeznaczona do podziau
3) umorzenie akcji, ktre nastpuje bez jakichkolwiek wiadcze na rzecz akcjonariuszy z wyjtkiem przyznania im
wiadectw uytkowych.
- Obnienie kapitau zakadowego zarzd powinien zgosi w celu wpisania do rejestru w nieprzekraczalnym terminie 6
miesicy.
3. Pojcie akcji i ich rodzaje:
- Akcja to udzia kapitaowy w kapitale zakadowym.
* Akcja to og praw i obowizkw wynikajcych z praw udziaowych.
+ prawo do dywidendy
+ prawo poboru akcji
+ prawo do kwoty likwidacyjnej
+ prawo do udziau w walnym zgromadzeniu
+ prawo gosowania na walnym zgromadzeniu
* Akcja to dokument formalny, papier wartociowy stwierdzajcy prawo uczestnictwa w spce.
- Tekst dokumentu akcji powinien zawiera:
1) firm, siedzib i adres spki
2) sd, w ktrym spka jest zarejestrowana i liczb rejestru
3) dat zarejestrowania spki i wystawienia akcji
4) warto nominaln ,, liczb, serir, rodzaj danej akcji i uprawnienia szczeglne z akcji
5) wysoko dokonanej wpaty, jeeli SA to akcje imienne
6) ograniczenia co do rozporzdzania akcj
7) przepisy statutu o zwizanych z akcj obowizkach do wiadcze na rzecz spki
- Akcja powinna by opatrzona pieczci spki z podpisem zarzdu, ktry moe by mechanicznie odtwarzany ( w
przeciwnym razie akcja jest niewana).
* Posiadacz wadliwej akcji musi jednak udowodni swoje prawo do udziau w spce, a wwczas ma roszczenie o
wydanie nowej akcji.
- Przed pena wpata nie mona wydawa akcji na okaziciela. Dokumenty akcji imiennych mog by wydawane przed
pena wpata. Akcje s niepodzielne ora musz mie identyczna warto nominaln. To, e akcje SA niepodzielne nie
oznacza, e nie mog by przedmiotem wsplnoci ( w wyniku dziedziczenia, nabycia na wsplno). Spadkobiercy
wwczas wykonuj swoje prawa przez wsplnego przedstawiciela.
- Akcje mog by wydawane w odcinkach zbiorowych, ktre inkorporuj wiksza ni jedna liczb akcji. Odcinek
zbiorowy moe by zamieniony na danie akcjonariusza na indywidualne akcje.
- Minimalna warto nominalna akcji nie moe by mniejsza od 1 gr.
* Warto emisyjna akcji cena, po jakiej s akcje emitowane.
* Zaoyciel mog okrela warto emisyjn na poziomie wyszym od wartoci nominalnej. Zebrana w ten sposb
nadwyka (agio) tworzy kapita zapasowy i musi by zebrana do momentu zarejestrowania.
* Ceny zbycia akcji (rynkowe) i ceny giedowe ( spek notowanych na giedzie) mog odbiega od wartoci
nominalnej i emisyjnej.
- W celu wykonania pozostaych wpat ( patrz 25% i 125 000) zarzd powinien dwukrotnie ogosi wezwanie o
dokonanie wpat: jedno na miesic, drugie pniej ni na 2 tygodnie przed terminem wpaty. Obowizek ogosze
moe zosta uzupeniony moliwoci wezwania , dokonanego listami poleconymi wysanymi w tych samych
terminach.
- Konsekwencja niedokonania wpat w terminie moe by:
1) zapacenie odsetek
2) zapata odszkodowania umownego, jeeli statut je przewiduje
3) uniewanienie akcji
- W przypadku zalegania ponad miesic z wpat ( zaleg rat ), a ponadto z odsetkami umownymi, bez uprzedniego
wezwania mona uniewani akcje lub wiadectwa tymczasowe. Uniewanienie takie jest moliwe, jeeli w
ogoszeniu o wpatach lub listach skierowanych do akcjonariuszy taka informacja zostaa podana. Uniewanienie moe
dotyczy tylko akcji imiennych, wiadectw tymczasowych lub tych praw udziaowych, na ktre nie zostay jeszcze
wydane akcje.
* Spka w miejsce akcji uniewanionych wydaje akcje nowe lub wiadectwa tymczasowe . Sprzeda nowych akcji
dokonywana jest przez notariusza, dom maklerski lub bank. Istnieje moliwo wprowadzenia do statusu
85

postanowienia, i w przypadku , gdy akcje imienne objte s wspwasnoci majtkow maesk,

akcjonariuszem moe by tylko jeden ze wspmaonkw.
- Uniewanienie akcji (wiadectw tymczasowych) prowadzi do utraty praw udziaowych w nich inkorporowanych.
- W przypadku znacznego uszkodzenia dokumentu akcji, wiadectwa tymczasowego lub kuponu dywidendowego,
spka powinna na danie uprawnionego wyda nowy dokument za zwrotem kosztw jego sporzdzenia.
* Spka pokrywa koszt wydania dokumentu wadliwego lub niewanego. Statut moe regulowa tryb umarzania
zniszczonych lub utraconych dokumentw akcji, wiadectw tymczasowych oraz znakw legitymacyjnych
wystawionych przez spk. Wydanie duplikatw dokumentw wymaga uprzedniego ogoszenia o zniszczeniu lub
utracie dokumentw.
- Jeeli tre akcji staa si nieaktualna wskutek zmiany stosunkw prawnych, spka moe wezwa akcjonariusza w
drodze ogoszenia lub listu poleconego do zoenia dokumentu akcji w spce w celu zmiany treci dokumentu lub jego
wymiany, z zagroeniem uniewanienia dokumentu akcji. Termin do zoenia dokumentu akcji nie moe by krtszy
ni 14 dni od dnia ogoszenia lub dorczenia listu poleconego. W miejsce niewanego wydaje si nowy dokument
akcji. Koszty uniewanienia dokumentu akcji, wydania nowego dokumentu ponosi spka. Zarzd ogasza wykaz
uniewanionych dokumentw akcji w terminie 4 tygodni od dnia powzicia uchway o ich uniewanieniu.
- W przypadku umorzenia wydawane s akcje nowe ( lub wiadectwa tymczasowe). Z chwil umorzenia gasn nie tylko
prawa, ale i obowizki zwizane z akcj. Zmianie moe ulec te wysoko kapitau zakadowego( obnienie).
* Akcje mog by umorzone, jeeli statut tak stanowi.
* Umorzenie:
1) dobrowolne w drodze nabycia przez spk. Nie moe by dokonane czciej ni raz w roku obrotowym. Jego
przesanki okrela statut. Wymaga uchway walnego zgromadzenia, ktra powinna okrela podstaw prawna
umorzenia, wysoko wynagrodzenia przysugujcego akcjonariuszom akcji umorzonych bd uzasadnienie
umorzenia akcji bez wynagrodzenia oraz sposb obnienia kapitau zakadowego.
2) przymusowe bez zgody akcjonariusza. Nastpuje za wynagrodzeniem , ktre nie moe by nisze od
przypadajcych na akcj aktyww netto, wykazanych w sprawozdaniu finansowym za ostatni rok obrotowy,
pomniejszonych o kwot przeznaczon do podziau pomidzy akcjonariuszy.
* Uchwaa o umorzeniu akcji podlega ogoszeniu, uchwaa o zmianie statutu w sprawie umorzenia powinna by
umotywowana. Zmiana statutu przewidujca przymusowe umorzenie akcji nie moe dotyczy akcji, ktre zostay
objte przed wpisem do rejestru.
* Uchwaa o obnieniu kapitau zakadowego powinna by podjta na walnym zgromadzeniu, na ktrym powzito
uchwa o umorzeniu akcji.
- Rodzaje akcji:
1) uzyskane za wkady pienine Podlegaj oglnym reguom odnoszcym si do akcji.
2) akcje aportowe
* musz by akcjami imiennymi
* nie mog by zbywane i zastawiane
* musza by zatrzymane w spce przez okres a do zatwierdzenia przez walne zgromadzenia sprawozdania
finansowego przez najblisze zwyczajne walne zgromadzenie.
( dotyczy to tez akcji pokrytych czciowo wkadami pieninymi i niepieninymi)
Prawo zatrzymania akcji moliwo zatrzymania w spce akcji aportowych w celu zabezpieczenia jej roszcze
dotyczcych wkadw niepieninych.
3 ) akcje zwyke
* Posiadaj jeden gos na walnym zgromadzeniu akcjonariuszy, a dywidenda jest wypacana stosownie do
wniesionych do spki wkadw ( chyba e statut stanowi inaczej). Podobnie jest z podziaem majtku w razie
likwidacji spki.
4) akcje uprzywilejowane
* Spka decyduje si przyzna szczeglne uprawnienia zwizane z akcj: prawo gosu, prawo dywidendy i
podziau majtku w razie likwidacji spki. Warunkiem ustania zarwno wymienionych, jak i dodatkowych
uprzywilejowa jest uregulowanie tych kwestii w statucie
* Jednej akcji nie mona przyzna wicej ni 2 gosy.
* Z dniem przystpienia RP do UE w statutach spek, w ktrych akcjonariuszem jest Skarb Pastwa dopuszcza si
uprzywilejowanie akcji lub udziaw Skarbu Pastwa w sprawach ze wzgldu na wany interes publiczny, w
szczeglnoci ze wzgldu na ochron bezpieczestwa pastwa.
* Poza ustawowymi wyjtkami postanowienia statutu dopuszczajce wicej ni dwa gosy na jedna akcje na
walnym zgromadzeniu akcjonariuszy powoduj niewano takiego postanowienia. W zwizku z tym moliwe
jest przyznanie tzw. zotej akcji, ktrej posiadacz ma decydujcy gos w spce.
* Uprzywilejowanie co do dywidendy moe przekracza nie wicej ni o poow dywidendy przeznaczonej do
wypaty akcjonariuszowi uprawnionemu z akcji uprzywilejowanych. Akcje uprzywilejowane w zakresie
dywidendy nie korzystaj z pierwszestwa zaspokojenia przed pozostaymi akcjami.
* Istnieje uprzywilejowanie co do podziau majtku w razie likwidacji spki.

86

5) akcje nieme
* Statut moe przewidywa, e wobec akcji uprzywilejowanych co do dywidendy moe by wyczone prawo
gosu.
* Akcje takie korzystaj z pierwszestwa w zaspokojeniu przed pozostaymi akcjami.
* Jeeli w dany roku nie wypacono dywidendy, moe przysugiwa prawo do wyrwnani z zysku w cigu 3
kolejnych lat obrotowych.
6) akcje imienne
* Zawieraj oznaczenie osoby akcjonariusza. Mona je wydawa przed pen wypat. Obrt nimi moe by
ograniczony ( ale nigdy zabroniony). Wymagaj zawarcia odrbnej umowy lub zaznaczenia zmiany waciciela na
odwrocie akcji, przeniesienia posiadania akcji i zapaty ceny. Moliwa jest zamiana ich na akcje na okaziciela gdy
statut tak stanowi.
7) akcje na okaziciela
* Nie zawieraj w swej treci wskazania osoby uprawnionej. Nie mog by wydawane przed cakowitym
opaceniem. Jeeli akcja jest opacona tylko czciowo, naley wyda wiadectwo tymczasowe. Nie mona
ograniczy obrotu nimi. Zbywane s przez zwyke wrczenie dokumentu akcyjnego, przeniesienie posiadania
akcji i zapat ceny.
8) akcje wasne
* Spka nie moe na swj rachunek nabywa ani przyjmowa w zastaw wasnych akcji.
* Spka moe w pewnych sytuacjach sta si swoim wasnym wsplnikiem - wyjtki:
1) nabycie akcji w celu zapobieenia bezporednio zagraajcej spce powanej szkodzie
2) jeeli akcje maja by oferowane do nabycia pracownikom lub osobom, ktre byy zatrudnione w spce lub
spce z ni powizanej przez okres co najmniej 3 lat
3) instytucja finansowa, ktra nabywa akcje na wasny rachunek celem ich dalszej odsprzeday w granicach
upowanienia udzielonego przez walne zgromadzenie na okres nie duszy ni jeden rok. ( ich czna warto
nominalna nie moe przekracza wicej ni 5% kapitau zakadowego)
Warunki (1 -3) :
a) nabyte akcje zostay w peni pokryte
b) czna warto nominalna akcji nie przekracza 10 % kapitau zakadowego spki, uwzgldniajc w tym
warto nominaln pozostaych akcji wasnych, ktre nie zostay przez spk zbyte
c) czna cena nabycia akcji wasnych , powikszona o koszty ich nabycia , nie jest wysza od kapitau
rezerwowego , utworzonego w tym celu z kwoty, ktra moe by przeznaczona do podziau
4) nabycia akcji w drodze sukcesji uniwersalnej
5) instytucja finansowa, ktra nabywa za wynagrodzeniem w peni pokryte akcje na cudzy rachunek, celem ich
dalszej odsprzeday
6) nabycia akcji w celu ich umorzenia
7) nabycia akcji w peni pokrytych w drodze egzekucji celem zaspokojenia roszcze spki, ktrych nie mona
zaspokoi w inny sposb z majtku akcjonariusza
8)nabycia w peni pokrytych akcji nieodpatnie
9) nabycia akcji akcjonariusza na akcjonariusz w innych przypadkach przewidzianych w ustawie
* Akcje nabyte w drodze egzekucji musza by zbyte w cigu roku od dnia nabycia lub, jeeli tak si nie stanie
musz by umorzone.
* Akcje wasne musz by umieszczone w bilansie jako osobna pozycja kapitau wasnego w wartoci ujemnej.
Rwnoczenie naley zmniejszy kapita rezerwowy utworzony na akcje wasne i odpowiednio zwikszy kapita
zapasowy. Maja one charakter temporalny (ograniczony czasowo) . Z akcji wasnych nie wykonuje si praw
udziaowych.
9) akcje zwizane ze szczeglnymi obowizkami
* Obowizek powtarzajcych si wiadcze niepieninych. Ich zbycie moe si odby tylko za zezwoleniem
spki. Odmowa zbycia takiej akcji moe nastpi tylko z wanych powodw.
* Wynagrodzenie za wiadczenie niepienine wypacane jest rwnie wwczas, gdy bilans nie wykae czystego
zysku. Wynagrodzenie nie moe przewysza zwykej ceny przyjtej w obrocie. Statut moe przewidywa
odszkodowanie za niezrealizowanie obowizku przez akcjonariusza. Nie ma moliwoci dania wyczenia
wsplnika z tytuu niezrealizowania obowizku.
10 )akcje objte wsplnoci
* Wsplno w czciach uamkowych lub czna. Moe dotyczy odcinka zbiorowego akcji.
* Wspuprawnieni wykonuj swoje prawa w spce przez wsplnego przedstawiciela (penomocnika,
przedstawiciela ustawowego). Za wiadczenia zwizane z akcj wspwaciciele odpowiadaj solidarnie. Jeeli
nie zostanie wskazany przedstawiciel, owiadczenia spki mog by wanie dokonywane wobec ktregokolwiek
z nich.
11) akcje gratisowe
* Wydawane s akcjonariuszom, jeeli kapita zakadowy jest podwyszany przez zwikszenie wartoci nominalnej
akcji przez pokrycie ze rodkw wasnych spki. Akcjonariusze obejmuj akcje gratisowe proporcjonalnie do
posiadanych ju akcji w kapitale zakadowym.
87

12) akcje winkulowane

* Ich zbycie jest ograniczone umownie. W celu zagwarantowania gosowania na walnym zgromadzeniu moe
dochodzi do zawierania umw ograniczajcych na czas okrelony rozporzdzenie akcj lub czci uamkowa
akcji. Ograniczenie takie jest skuteczne tylko midzy stronami. Ograniczenia mog dotyczy zarwno akcji
imiennych jak i na okaziciela i nie mog by ustanowione na okres duszy ni 5 lat od zawarcia umowy.
Dopuszczalne s rwnie umowy ustanawiajce prawo pierwokupu lub inne prawo pierwszestwa nabycia akcji.
Ograniczenie takie nie moe trwa duej ni 10 lat od dnia zawarcia umowy.
- Nie - akcje:
1) wiadectwo tymczasowe papier wartociowy, ktry inkorporuje prawa udziaowe akcjonariusza, ma okrelony
okres wanoci, ktry koczy si z wpat na akcje. S wydawane na dowd czciowej wpaty na akcje.
Wydawane przez zarejestrowaniem podwyszenia kapitau zakadowego s niewane. S dokumentami imiennymi.
2) imienne wiadectwa zaoycielskie
Dokumenty, ktre mog by wydawane tylko celem wynagrodzenia za usugi oddane przy powstaniu spki. Mog
one by wydawane najwyej na 10 lat od chwili zarejestrowania spki. Daj prawo do uczestniczenia w podziale
czystego zysku spki w granicach ustalonych przez statut po uprzednim odliczeniu na rzecz akcjonariuszy
dywidendy.
Nie s papierami wartociowymi, a jedynie dokumentami legitymacyjnymi, dlatego stosujemy do nich odpowiednio
przepisy o akcjach.
3) wiadectwa uytkowe
Statut moe przewidywa, e w zamian za akcje umorzone spka wydaje wiadectwa uytkowe bez okrelonej
wartoci nominalnej. Mona wydawa wiadectwa imienne lub na okaziciela. wiadectwo takie jeeli statut nie
stanowi inaczej uczestniczy w dywidendzie oraz nadwyce majtku spki, pozostaej po pokryciu wartoci
nominalnej akcji. Uprawnionemu nie mona przyzna adnych innych uprawnie. Nie ponosi on odpowiedzialnoci
za zobowizania zwizane z umorzon akcj.
wiadectwa zaoycielskie i wiadectwa uytkowe nie wi si ze statusem wsplnika w spce akcyjnej. Mog
przysugiwa osobom trzecim.
Zarzd ma obowizek prowadzenia ksigi akcyjnej. Wpisuje si do niej posiadaczy akcji imiennych i imiennych
wiadectw tymczasowych. Wpis obejmuje imi i nazwisko ( firm, siedzib),adres, wysoko dokonywanych wpat,
wpis o przeniesieniu na inn osob oraz dat wpisu. Na danie nabywcy akcji albo zastawnika lub uytkownika
zarzd dokonuje wpisu o przeniesieniu akcji lub ustanowieniu na niej ograniczonego prawa rzeczowego. Zastawni i
uytkownik mog da ujawnienia, e przysuguje im prawo wykonywania gosu z obcionej akcji.
Ksiga jest wewntrznym dokumentem spki, do ktrego maja dostp akcjonariusze (rwnie posiadajcy akcje na
okaziciela) i czonkowie wadz. Inne osoby mog uzyska dostp do ksigi tylko za zgod zarzdu lub waciwych
organw. Nabywca akcji imiennych i wiadectw tymczasowych nabywa to prawo po wpisaniu do ksigi. Wobec spki
za akcjonariusza uwaa si osob wpisana do ksigi.
4. Prawa i obowizki akcjonariuszy:
- Prawa i obowizki akcjonariuszy zwizane z akcjami:
1) obowizek naleytego opacenia akcji
2) prawo do posiadania rnych rodzajw akcji
3) prawo do otrzymania dokumentu akcyjnego lub wiadectwa tymczasowego
4) prawo dania zamiany akcji imiennych na akcje na okaziciela i odwrotnie
5) prawo wgldu do ksigi akcyjnej
* Statut moe przyznawa indywidualnie oznaczonemu akcjonariuszowi uprawnienia osobiste. Obowizuje zakaz
rozszczepiania organizacyjnych praw udziaowych.
Wyjtkiem jest to, e zastawnik lub uytkownik mog wykonywa prawo gosu z akcji imiennej lub wiadectwa
tymczasowego, na ktrej ustanowiono zastaw lub uytkowanie. Podstaw jest czynno prawna ustanawiajca
ograniczone prawo rzeczowe.
- KSH przewiduje ponadto:
1) Obowizek zwrotu nieprawidowo pobranych wiadcze:
* Podczas trwanie spki nie wolno akcjonariuszom zwraca dokonanych wpat na akcje ani w caoci ani w czci.
* Akcjonariuszom nie wolno pobiera odsetek od akcji. Jeeli akcjonariusze wbrew przepisom prawa lub
postanowieniom statusu otrzymali jakiekolwiek wiadczenia od spki, s obowizani do ich zwrotu. Wyjtek
stanowi przypadek otrzymania przez akcjonariusza, bdcego w dobrej wierze, udziau w zysku.
* Obowizek ten odnosi si do wszelkich form, zarwno pieninych, jak i niepieninych. Za wpat na rzecz
akcjonariusza czonkowie organw spki ponosz odpowiedzialno za nieprawidow wypat, solidarna z
odpowiedzialnoci odbiorcy. Wierzytelnoci z tytuu nieprawidowych wypat przedawniaj si z upywem 3 lat,
liczc od daty wpaty, z wyjtkiem wierzytelnoci w stosunku do odbiorcy, ktry wiedzia o bezprawnoci
wypaty, gdy ta przedawnia si z upywem 10 lat.
2) obowizek powtarzajcych si wiadcze niepieninych:
* Rodzaj, forma oraz odszkodowanie za niedopenienie obowizku powinny by okrelone w statucie spki.
88

* Powinien by okrelony w statucie pierwotnym, albo pniej przez jego zmian. Obowizek ten przywizany jest
do akcji, nie do akcjonariusza. W przypadku odmowy zgody na zbycie przez zarzd (lub inny organ, jeeli statut
to przewiduje) akcjonariusz bdzie musia poszuka innego nabywcy , ktrego spka by moe zaakceptuje.
Zbycie udziau bez wymaganego zezwolenia nie wywouje skutkw prawnych wobec spki, choby zbywca nie
by ju wacicielem przedmiotu, do ktrego wiadczenia by zobowizany.
3) Prawo do dywidendy:
* Jest to prawo do udziau w czystym zysku wykazanym w sprawozdaniu finansowym, zbadanym przez biegego
rewidenta i przeznaczonym przez walne zgromadzenia do wypaty akcjonariuszom. Przedmiotem zwyczajnego
walnego zgromadzenia powinno by rozpatrzenie i zatwierdzenia sprawozdania zarzdu z dziaalnoci spki oraz
sprawozdanie finansowego za ubiegy rok oraz podjcie uchway o podziale zyskw lub o pokryciu strat.
* Prawo do dywidendy zaley od tego, czy uchwaa walnego zgromadzenia przeznaczy zysk do podziau. Jeeli w
spce jest zysk, to wsplnikowi przysuguje jedynie oglne prawo do zysku, dopiero jednak z chwil podjcia
stosownej uchway akcjonariusze maja roszczenie o wypat dywidendy. Rozporzdzenie zyskiem na inne cele
ni podzia moe odbywa si wielokrotnie.
* Jeeli statut nie stanowi inaczej zysk rozdziela si w stosunku do liczby akcji. Jeeli akcje nie s jeszcze
cakowicie opacone zysk dzieli si w stosunku do dokonanych wpat na akcje.
* Podstaw wypaty dywidendy moe by doczony do akcji kupon dywidendowy. Jest on papierem
wartociowym , na okaziciela, ktry ucielenia uprawnienie przyszego i warunkowego wiadczenia.
* Do arkusza dywidendowego docza si tzw. talon, ktry jest znakiem legitymacyjnym, uprawniajcym do
pobrania kolejnego arkusza dywidendowego.
* Prawo do dywidendy moe by przenoszone razem z przenoszeniem praw udziaowych z akcji. Przenie oraz
zastawi mona roszczenie o wypat dywidendy, ktr przyznano za dany rok.
* Kwota przeznaczona do podziau midzy akcjonariuszy nie moe przekracza zysku za ostatni rok obrotowy,
powikszonego o niepodzielne zyski z lat ubiegych oraz o kwoty przeniesione z utworzonych z zysku kapitaw
zapasowego i rezerwowych, ktre mog by przeznaczone na wypat dywidendy. Kwot t naley pomniejszy o
niepokryte straty, akcje wasne oraz o kwoty , ktre zgodnie z ustaw lub statutem powinny by przeznaczone z
zysku za ostatni rok obrotowy na kapitay zapasowe lub rezerwowe.
* Uprawnionymi do dywidendy za dany rok obrotowy s akcjonariusze, ktrym przysugiway akcje w dniu
powzicia uchway o podziale zysku. Statut moe upowani walne zgromadzenie do ustalenia dnia, wedug
ktrego ustala si list akcjonariuszy uprawnionych do dywidendy za ostatni rok obrotowy ( dzie dywidendy).
Dzie dywidendy nie moe by wyznaczony pniej ni w terminie 2 miesicy, liczc od dnia powzicia uchway
przez walne zgromadzenie . Uchwa o przesuniciu dnia dywidendy podejmuje si na zwyczajnym walnym
zgromadzeniu. ( dla spki publicznej jest to te dzie dywidendy i termin wypaty) Dzie dywidendy moe by
wyznaczone na dzie powzicia uchway lub w okresie kolejnych 3 miesicy , liczc od tego dnia.
* Spka moe wypaci zaliczk ( moe stanowi najwyej poow zysku) na poczet przewidywanej dywidendy,
jeeli jej zatwierdzone sprawozdanie finansowe za poprzedni rok obrotowy wykazuje zysk. Zarzd spki jest
obowizany dokona ogoszenia o planowanej wypacie zaliczek co najmniej na 4 tygodnie przed rozpoczciem
wypat, podajc wysoko kwoty przeznaczonej do wypaty, a take dzie w ktrym ustala si uprawnionych do
zaliczek ( 7 dni przed rozpoczciem wypat).
4) Prawo do zbycia akcji:
* Akcje s zbywalne. Jakiekolwiek ograniczenie w zbywaniu akcji musi mie wyran podstaw. Jeeli statut
uzalenia zbycie akcji od zezwolenia spki, to udziela go zarzd w formie pisemnej pod rygorem niewanoci.
Statut moe przewidywa wydanie zezwolenia przez inny organ.
* Jeeli spka odmawia zezwolenia na zbycie akcji, powinna wskaza innego nabywc . Termin do jego
wskazania i zapaty ceny powinien by okrelony w statucie. Dopuszczalne s umowy ograniczajce na pewien
czas zbycie akcji, ale przeniesienie akcji wbrew takiej umowie jest w stosunku do spki skuteczne i nabywca
uzyska prawa wynikajce z akcji.
* Ograniczenie rozporzdzania akcjami nie moe by dusze ni 5 lat od dnia zawarcia umowy. Dopuszczalne s
umowy ustanawiajce prawo pierwokupu, opcje lub inne prawo pierwszestwa nabycia akcji. Ograniczenia
rozporzdzania takimi akcjami wynikajce z takich umw nie mog trwa duej ni 10 lat od dnia zawarcia
umowy.
5) Prawo do udziau w walnym zgromadzeniu akcjonariuszy:
* Mog w nim uczestniczy tylko waciciele akcji imiennych i na okaziciela oraz zastawnicy i uytkownicy,
ktrym przysuguje prawo gosu, jeeli s zapisani do ksigi akcyjnej przynajmniej na tydzie przed odbyciem
walnego zgromadzenia. Takie samo prawo przysuguje posiadaczom akcji na okaziciela, jeeli zo oni akcje na
tydzie przed terminem zgromadzenie i nie odbior ich do kocz zgromadzenia.
* Akcjonariusz moe realizowa to prawo osobicie lub przez penomocnika.
* Gosowanie akcjonariusza jest wyczone, kiedy dotyczy odpowiedzialnoci wobec spki, w tym udzielenia
absolutorium, zwolnienia z zobowizania wobec spki oraz sporw pomidzy nim a spk.
* W przypadku zmian statutu zwikszajcych wiadczenia akcjonariuszy lub uszczuplajcych prawa przyznane im
osobicie, wymaga to zgody tych akcjonariuszy, ktrych te zmiany dotycz.
* Udzia w walnym zgromadzeniu jest prawem, a nie obowizkiem akcjonariuszy.
89

6) Prawo poboru:
* Moe Nyc zrealizowane przy podwyszaniu kapitau zakadowego w drodze subskrypcji zamknitej.
* W S.A. dotychczasowi akcjonariusze maja prawo pierwszestwa do objcia nowych akcji w stosunku do
posiadanych ( prawo poboru), pod warunkiem e nie zostan jego pozbawieni w czci lub caoci. Pozbawienie
go musi zapa uchwa walnego zgromadzenia wikszoci co najmniej 4/5 podjta w interesie spki (w
szczeglnych sytuacjach moe to by uchwaa zarzdu za zgoda rady nadzorczej).
* Prawo poboru moe by zrealizowane w nastpstwie ogoszenia, chyba e wszystkie akcje s akcjami
imiennymi, wwczas mona zrezygnowa z ogoszenia i dokona zawiadomienia listami poleconymi. Ogoszenia
dokonuje zarzd. Powinno ono zawiera:
1) dat powzicia uchway o podwyszeniu kapitau zakadowego
2) sum, o jak kapita akcyjny ma by podwyszony
3) liczb, rodzaj , warto nominaln akcji podlegajcych prawu poboru
4) cen emisyjn nowej akcji
5) zasady przydziau nowych akcji dotychczasowym akcjonariuszom
6) miejsce, wysoko i termin wpat na nowe akcje oraz skutki niewykonania prawa poboru oraz nieziszczenia
nalenych wpat
7) termin, z ktrego upywem zapisujcy si na akcje przestaje by zwizany zapisem, jeeli w tym czasie nowa
emisja nie bdzie zgoszona do zarejestrowania
8) termin, do ktrego akcjonariusze mog wykona prawo poboru akcji ( co najmniej 3 tygodnie od daty
ogoszenia)
9) termin ogoszenia przydziau akcji
* Cena nowych akcji nie moe by ustalona poniej ich wartoci nominalnej. Moe by ustalona cena wysza, co
pozwoli na wygenerowania agio, ktra musi by zgromadzona do zarejestrowania i przekazana na kapita
zapasowy.
* W terminie okrelonym w ogoszeniu akcjonariusze maj prawo wykonywa prawo poboru w ten sposb, e
zapisuj si na akcje i dokonuj wpat w terminie i miejscu wskazanym. Gdy prawo poboru dokonywane jest
przez subemitenta, moe by wykonywane tylko przez wkady pienine ( wymaga to zgody walnego
zgromadzenia na wniosek zarzdu, ktry musi by zaaprobowany przez rad nadzorcz).
* Jeeli uprawnieni akcjonariusze nie wykonali prawa poboru, to zarzd powinien wyznaczy drugi ( przynajmniej
dwutygodniowy) termin poboru pozostaych akcji.
* Akcje obejmowane w drugim terminie przyznawane s wedug zasad:
1) jeeli liczba zamwie przewysza liczb pozostaych do objcia akcji, kademu subskrybentowi naley
przyzna taki procent nieobjtych dotychczas akcji, jaki przysuguje mu w dotychczasowym kapitale
zakadowym; pozostae akcje dzieli si po rwno w stosunku do liczby zgosze. Uamkowe czci akcji
uwaa si za nieobjte.
2) liczba akcji przydzielonych akcjonariuszowi nie moe by wysza od liczby na ktr zoy on zamwienie.
3) pozostae akcje nieobjte zarzd przydziela wedug swojego uznania po cenie nie niszej od emisyjnej
Walne zgromadzenie moe uchwali inne zasady.
* Zapis na akcje sporzdza si w formie pisemnej na formularzu przygotowanym przez spk w co najmniej 2
egzemplarzach na kadego subskrybenta (1 dla subskrybenta, 1 dla spki). Powinien by zoony spce lub
osobie przez ni upowanionej w terminie podanym w prospekcie, ogoszeniu, licie poleconym. Powinien
zawiera:
1) oznaczenie liczby i rodzajw subskrybowanych akcji
2) wysoko wpaty dokonanej na akcje
3) zgod subskrybenta na brzmienie statutu, jeeli nie jest on akcjonariuszem spki
4) podpisy subskrybenta oraz spki albo innego podmiotu, uprawnionego do przyjmowania zapisw i wpat na
akcje
5) adres podmiotu uprawnionego do przyjmowania zapisw i wpat na akcje
* Przyjcie zapisu moe by powiadczone pieczciom lub mechanicznie odtwarzanym podpisem. Zapis dokonany
pod warunkiem lub z zastrzeeniem terminu jest niewany.
* Termin do zapisywania si na akcje nie moe by duszy ni 3 miesice od dnia otwarcia subskrypcji.
* W terminie 2 tygodni po upywie terminu zamknicia subskrypcji zarzd powinien ogosi o niedojciu do skutku
podwyszenia kapitau zakadowego w pismach, w ktrych ogaszano subskrybcj i jednoczenie wezwa
subskrybentw do odbioru wpaconych kwot ( termin do odbioru to maksymalnie 2 tygodnie od tego ogoszenia
lub otrzymania listu poleconego).
* Jeeli co najmniej minimalna liczba akcji przeznaczonych do objcia zostaa subskrybowana i naleycie opacona,
zarzd powinien dokona , w terminie 2 tygodni od upywu terminu zamknicia subskrybcji , przydziau akcji
subskrybentom.
Wykazy subskrybentw, liczby i rodzaju przyznanych im akcji naley wyoy w terminie 1 tygodnia od dnia
przydziau akcji i pozostawi do wgldu w cigu 2 tygodni. W miejscach przyjmowania zapisw. Osoby, ktrym
akcji nie przydzielono naley wezwa do odbioru wpaconych kwot najpniej z upywem 2 tygodni od dnia
zakoczenia przydziau akcji.
90

* Prawo poboru moe zosta wyczone gdy przemawia za tym interes spki. Zarzd powinien przedstawi
walnemu zgromadzeniu opini uzasadniajc te powody.
* Przy tej samej subskrypcji bez zgody akcjonariusza nie moe doj do jego gorszego potraktowania (
pozbawienia go prawa poboru lub jego czci, a pozostawieniu tego prawa przy innych). Uchwaa walnego
zgromadzenia w przedmiocie pozbawienia prawa poboru wymaga wikszoci 4/5 gosw i bdzie to mogo
nastpi, gdy zostao zapowiedziane w porzdku obrad.
7) Prawo do informacji:
* Zarzd jest obowizany podczas obrad walnego zgromadzenia do udzielenia akcjonariuszowi na jego danie
informacji dotyczcych spki, jeeli jest to uzasadnione dla oceny sprawy objtej porzdkiem obrad.
* Zarzd odmawia udzielenia informacji, gdy:
a) mogoby to wyrzdzi szkod spce albo osobie z ni powizanej, albo spce lub spdzielni zalenej, w
szczeglnoci przez ujawnienie tajemnic technicznych, handlowych lub organizacyjnych przedsibiorstwa
b) mogoby narazi czonka zarzdu na poniesienie odpowiedzialnoci karnej, cywilnej lub administracyjnej.
* W uzasadnionych przypadkach zarzd moe udzieli informacji na pimie, nie pniej ni w terminie 14 dni od
dnia zakoczenia walnego zgromadzenia.
* Zarzd moe udzieli informacji akcjonariuszowi dotyczcych spki poza walnym zgromadzeniem (powinny
by ujawnione przez zarzd spki na pimie w materiaach przedkadanych najbliszemu walnemu zgromadzeniu
z podaniem daty ich przekazania i osoby, ktrej je przekazano)
* Akcjonariusz, ktremu odmwiono udzielenia informacji podczas obrad walnego zgromadzenia (ktry zgosi
sprzeciw to do protokou) moe zgosi w terminie 7 dni wniosek do sdu rejestrowego o zobowizanie zarzdu
do udzielenia informacji.
* Wniosek moe tez zoy akcjonariusz o zobowizanie spki do ogoszenia informacji udzielonych poza walnym
zgromadzeniem.
8) prawo do pozbycia si akcjonariuszy mniejszociowych (squeeze out):
* Prawo wystpienia o pozbycie si akcjonariuszy mniejszociowych ze spki mog posi akcjonariusze, gdy
spenione s nastpujce warunki:
1) uchwa podejmuje walne zgromadzenie wikszoci 95% gosw oddanych
2) uchwaa dotyczy akcjonariuszy reprezentujcych mniej ni 5% kapitau zakadowego
3) akcje s przejmowane przez maksymalnie 5 akcjonariuszy
+ posiadaj minimalnie 95% kapitau zakadowego
+ kady reprezentuje minimum 5% kapitau zakadowego
4) kadej akcji ( w tym uprzywilejowanym0 przyznaje si 1 gos
5) gosowanie jawne i imienne
6) uchwaa musi by ogoszona
7) uchwaa powinna okrela akcje podlegajce wykupowi i akcjonariuszy, ktrzy zobowizuj si wykupi
akcji dookreli , ktre akcje przysuguj ktremu akcjonariuszowi
Statut moe podwyszy progi powzicia uchway.
Nie ma potrzeby uzasadniania uchway.
* Akcjonariusze poddani obowizkowemu wykupowi akcji powinni w terminie 1 miesica od ogoszenia uchway
zoy w spce dokumenty akcji lub dowody ich zoenia do rozporzdzenia spki. Jeeli tego nie zrobi, sd
uniewania akcj, a nabywcy wydaje nowa pod tym samym numerem emisyjnym. Zarzd je wydaje po uiszczeniu
kwoty wykupu.
* Przymusowy wykup nie dotyczy spek publicznych.
* Akcjonariusze mniejszociowi chccy tego wykupu powinni (jeeli byli obecni na walnym zgromadzeniu) w
terminie 2 tygodni od dnia walnego zgromadzenia zoy spce dokumenty akcji lub dowody ich zoenia do
rozporzdzenia spki. Osoby nieobecna maja na to miesic od dnia ogoszenia uchway. Jeeli tego nie zrobi,
uwaa si ich za pozostajcych w spce.
9) sell out: Prawo do dania przymusowego odkupienia akcji i opuszczenia spki
* Akcjonariusz lub akcjonariusze reprezentujce nie wicej ni 5% kapitau zakadowego mog da umieszczenia
w porzdku obrad najbliszego walnego zgromadzenia spraw podjcia uchway o przymusowym odkupie ich
akcji przez nie wicej ni 5 akcjonariuszy reprezentujcych nie mniej ni 95% kapitau zakadowego, z ktrych
kady posiada nie mniej ni 5% kapitau zakadowego.
6. Organy spki:
1. Zarzd:
- Jest to organ obligatoryjny.
- Korzysta z tzw. domniemania kompetencji, tzn. e wszystko co nie zostao zastrzeone do kompetencji rady nadzorczej
i walnego zgromadzenia, naley do kompetencji zarzdu.
- Rada nadzorcza i walne zgromadzenie nie maja prawa wydawania zarzdowi wicych polece dotyczcych
prowadzenia spraw spki.
- Ograniczenie kompetencji zarzdu do reprezentowania spki moe wynika tylko z ustawy.
91

- Zarzd nie ma prawa przejmowania kompetencji nadzorczych innych organw i zastrzeonych do kompetencji
walnego zgromadzenia czy kompetencji wsplnikw. Kada S.A. musi mie zarzd. W przeciwnym przypadku
dziaaj przedstawiciele ustawowi 9 kurator, likwidator, syndyk masy upadociowej)
- Czonkami zarzdu mog by zarwno wsplnicy, jak i osoby spoza ich grona.
- Zarzd jest powoywany i odwoywany przez rad nadzorcz, jeli statut spki nie stanowi inaczej. Do zarzdu mog
by powoywane tylko osoby fizyczne.
- Istnieje zakaz czenia funkcji czonka zarzdu z czonkowstwem w radzie nadzorczej.
- Podstaw penienia funkcji czonka zarzdu jest prawidowe powoanie go do zarzdu, w nastpstwie czego powstaje
stosunek organizacyjny tworzcy wizi prawne miedzy czonkami zarzdu a spk. Czsto jednak s zawierane
umowy o prac, zlecenia, kontrakty menaderskie.
- Czonkowie zarzdu mog by w kadej chwili odwoani, co nie uwacza ich roszczeniom z umowy o prac.
- Wynagrodzenie czonkw zarzdu ustala rada nadzorcza na podstawie umowy o prac lub innej umowy, chyba ze
statut stanowi inaczej. Walne zgromadzenie moe upowani rade nadzorcz do ustalenia, e wynagrodzenie czonkw
zarzdu obejmuje rwnie prawo do okrelonego udziau w zysku rocznym spki, ktry jest przeznaczony do podziau
pomidzy akcjonariuszy.
- Czonek zarzdu moe by powoany najwyej na okres 5 letni. Powoanie moe nastpi nie wczeniej ni na rok
przed upywem biecej kadencji czonka zarzdu. Jeeli statut tak stanowi, moliwe bdzie ustanowienie czciowego
odnawiania zarzdu.
Mandaty czonkw zarzdu wygasaj najpniej z dniem odbycia walnego zgromadzenia
zatwierdzajcego sprawozdanie finansowe za ostatni rok obrotowy penienia funkcji.
- Zgromadzenie wsplnikw powinno udziela absolutorium rwnie byym czonkom zarzdu. Nabycie i ustanie
czonkowstwa w zarzdzie jest wpisywane do rejestru. Wpis ma charakter deklaratoryjny. Czonkiem zarzdu jest si
od nastpnego dnia od chwili powoania albo od dnia wskazanego w uchwale (podobnie odwoanie).
- Odwoany czonek zarzdu jest uprawniony i zobowizany zoy wyjanienia w toku przygotowania sprawozdania
zarzdu i sprawozdania finansowego, obejmujce okres penienia przez niego funkcji czonka zarzdu oraz do udziau
w walnym zgromadzeniu zatwierdzajcym sprawozdanie zarzdu.
- Do podstawowych kompetencji zarzdu naley prowadzenie spraw spki i jej reprezentacja.
Jeeli zarzd skada si z 2 lub wicej osb, wszyscy jego czonkowie s obowizani i uprawnieni do wsplnego
prowadzenia spraw spki, chyba ze statut stanowi inaczej. Uchway zarzdu zapadaj bezwzgldn wikszoci
gosw ( chyba e statut stanowi inaczej). Statut moe przewidywa , e w przypadku wikszoci gosw decyduje gos
prezesa zarzdu. Prace zarzdu powinny by oparte na regulaminie uchwalonym ( lub zatwierdzonym) przez rad
nadzorcz lub walne zgromadzenie, a jeeli statut nie przyznaje takiego uprawnienia, zarzd moe sam uchwali swj
regulamin.
- Uchway zarzdu musza by protokoowane. Protokoy powinny stwierdza porzdek obrad, imiona i nazwiska
obecnych czonkw zarzdu, liczb oddanych gosw na poszczeglne uchway oraz zadania odrbne. Protokoy
powinny by podpisane przez wszystkich obecnych czonkw zarzdu.
- Zarzd reprezentuje spk w sdzie i poza sdem. Dotyczy to rwnie :
1) zbycia i wydzierawienia przedsibiorstwa lub jego zorganizowanej czci oraz ustanowienia na nich
ograniczonego prawa rzeczowego
2) zbycia nieruchomoci lub udziau w nieruchomoci
3) emisji obligacji zamiennych lub z prawem pierwszestwa
* konieczna jest jednak zgoda wyraona w formie uchway walnego zgromadzenia.
* Prawa do reprezentacji nie mona ograniczy wobec osb trzecich.
* Jeeli zarzd jest jednoosobowy i statut spki nie przewiduje np. reprezentacji cznej, to spka reprezentowana jest
przez jedn osob.
* Jeeli zarzd jest wieloosobowy, sposb reprezentacji reguluje statut.
* Jeeli statut nie zawiera adnych postanowie co do zasad reprezentacji, do skadania owiadcze woli i
podpisywania w imieniu spki wymagane jest wspdziaanie dwch czonkw zarzdu lub jednego czonka
zarzdu cznie z prokurentem.
* Niezalenie od regu reprezentacji przez zarzd, reprezentacja przez prokurentw odbywa si zgodnie z przyjt
prokur jednoosobow lub czn.
* Moliwe jest funkcjonowanie spki bez prowadzonego przedsibiorstwa, ale wwczas nie bdzie mona jej udzieli
prokury.
* Reprezentacja bierna jest jednoosobowa.
- Pisma i zamwienia handlowe skierowane do oznaczonej osoby powinny zawiera:
1) firm spki, jej siedzib i adres
2) oznaczenie sdu rejestrowego i numeru, pod ktrym spka jest zarejestrowana
- Obowizek, odnoszcy si do skadania owiadcze woli skierowanych do osb pozostajcych ze spk w staych
stosunkach gospodarczych, nie dotyczy takich stosunkw.
- Sprzeczno interesw spki z osobistymi interesami czonka zarzdu, umw zawieranych pomidzy spk a
czonkami zarzdu, sporami midzy nimi i zakazem dziaalnoci konkurencyjnej tak jak w sp. z o.o.
92

Zakazem konkurencji objci s take czonkowie rady nadzorczej oddelegowani do staego indywidualnego nadzoru na
spk.
- Czonkowie zarzdu za swoj dziaalno ponosz odpowiedzialno cywiln i karn.
2. Rada nadzorcza:
- Rada nadzorcza musi skada si przynajmniej z 3 czonkw ( w spkach publicznych ustawa wymaga minimum 5
czonkw), ktrzy s powoywani i odwoywani przez walne zgromadzenie. Statut moe postanowi o innym sposobie
powoywania czonkw rady nadzorczej. Nie moe jej powoa zarzd.
- Na wniosek akcjonariuszy, reprezentujcych co najmniej 20% kapitau zakadowego , wybr rady nadzorczej powinien
by dokonany przez najblisze walne zgromadzenie w drodze gosowania oddzielnymi grupami, nawet gdy statut
przewiduje inny sposb powoania rady. Nie dotyczy to sytuacji, gdy w skad rady wchodzi choby jedna osoba
wyznaczona przez organy okrelone w odrbnej ustawie.
- Z chwil dokonania wyboru co najmniej jednego czonka rady nadzorczej w drodze gosowania grupami wygasaj
przedterminowe mandaty wszystkich dotychczasowych czonkw rady, z wyjtkiem osb , ktre s powoywane przez
podmiot okrelony w odrbnej ustawie.
- Kadencja czonka rady nadzorczej nie moe by dusza ni 5 lat. Do czonka rady nadzorczej maj zastosowanie te
same zasady, ktre przyjto w odniesieniu do zarzdu.
- Obowizuje zakaz czenia funkcji czonka rady nadzorczej z innymi funkcjami i stanowiskami.
- Czonkami tego organu nie mog by:
* czonkowie zarzdu
* prokurent
* likwidator
* kierownik oddziau lub zakadu
* zatrudniony w spce gwny ksigowy
* radca prawny
* adwokat
* osoby podlege czonkowi zarzdu lub likwidatorowi
Zakaz ten stosuje si te do zarzdu i likwidatorw spki lub spdzielni zalenej.
- Rada nadzorcza peni stay nadzr nad dziaalnoci spki we wszystkich dziedzinach jej dziaalnoci.
- Obowizki rady:
1) ocena sprawozdania zarzdu z dziaalnoci spki oraz sprawozdania finansowego za ubiegy rok obrotowy w
zakresie ich zgodnoci zarwno z ksigami i dokumentami, jak i stanem faktycznym
2) ocena wnioskw zarzdu dotyczca podziau zysku albo pokrycia straty
3) zawieszanie z wanych powodw w czynnociach poszczeglnych lub wszystkich czonkw zarzdu oraz
delegowanie czonkw rady na okres nie duszy ni 3 miesice do czasowego wykonywania czynnoci czonkw
zarzdu, ktrzy zostali odwoani, zoyli rezygnacj albo z innych powodw nie mog sprawowa funkcji
4) zwoanie walnego zgromadzenia
5) reprezentowanie spki w umowach midzy czonkiem zarzdu a spk oraz w sporach midzy nimi. Nie dotyczy
to jednak sytuacji, w ktrej jedyny akcjonariusz jest jednoczenie prezesem jednoosobowego zarzdu spki.
- W sytuacji, gdy rada nadzorcza S.A. odwoa z funkcji czonka zarzdu, to organem waciwym do pniejszego
wypowiedzenia mu umowy o prac jest zarzd spki. Jeeli rada nadzorcza chce rozwiza umow o prac z
prezesem, musi to uczyni jednoczenie z odwoaniem go z funkcji prezesa.
- Rada nadzorcza w celu wykonania swoich czynnoci moe bada wszystkie dokumenty spki, da od zarzdu i
pracownikw spki sprawozda i wyjanie, dokona rewizji stanu majtku.
- Rada nadzorcza wykonuje swoje czynnoci zbiorowo, ale moe delegowa swoich czonkw do indywidualnego
wykonywania poszczeglnych czynnoci nadzorczych .
- Osobne wynagrodzenie moe przysugiwa jedynie czonkowi rady nadzorczej , delegowanemu do staego,
indywidualnego wykonywania czynnoci nadzorczych.
- Jeeli rada zostaa wybrana przez gosowanie grupami, kada grupa wybranych ma prawo delegowa jednego czonka
do staego indywidualnego wykonywania czynnoci nadzorczych.
- Czonkowie ci mog uczestniczy w posiedzeniach zarzdu z gosem doradczym.
- Walne zgromadzenie moe powierzy to uprawnienie radzie nadzorczej. Do czonkw takich stosuje si zakaz
konkurencji.
- Uchway rady nadzorczej mog by powzite, jeeli wszyscy czonkowie zostali zaproszeni i jeeli na posiedzeniu jest
obecna co najmniej poowa jej czonkw. Uchway zapadaj bezwzgldn wikszoci gosw, chyba e statut
stanowi inaczej. Moliwe jest przyjcie w statucie, e w przypadku rwnoci gosw decyduje gos przewodniczcego.
Z posiedze rady spisuje si protok.
* Statut moe przewidywa, e czonkowie rady nadzorczej mog bra udzia w podejmowaniu uchwa rady, oddajc
swj gos na pimie za porednictwem innego czonka rady nadzorczej ( nie moe to dotyczy spraw
wprowadzonych do porzdku obrad na posiedzeniu rady nadzorczej).
* Uchway rady mog by podejmowane za porednictwem rodkw bezporedniego porozumiewania si na odlego
93

* Uchway mog by podejmowane w tym trybie, jeeli statut tak stanowi. Nie dotyczy to wyborw przewodniczcego
i wiceprzewodniczcego rady nadzorczej, powoania czonka zarzdu oraz odwoania i zawieszenia w czynnociach
tych osb.
- Uchwaa rady nadzorczej nie podlega uchyleniu w drodze powdztwa.
- Czonkowie rady nadzorczej mog ponosi odpowiedzialno za szkod wyrzdzon przez dziaalno sprzeczn z
prawem lub postanowieniami statutu. Powinni przy wykonywaniu obowizkw dokada starannoci wynikajcej z
zawodowego charakteru dziaalnoci i odpowiadaj wobec spki za szkod spowodowana brakiem takiej starannoci.
- Z reguy szczegowe zasady organizacyjne zwizane z funkcjonowaniem rady przyjmowane s w regulaminach.
3. Walne zgromadzenie:
- Wsplnicy w S.A. podejmuj uchway tylko na walnych zgromadzeniach.
- Zwyczajne zgromadzenie:
* Musi si odby raz w roku w cigu 6 miesicy po zakoczeniu roku obrotowego.
* Jego przedmiotem musz by co najmniej:
1) rozpatrzenie i zatwierdzenie sprawozdania zarzdu z dziaalnoci spki oraz sprawozdania finansowego za
ubiegy rok obrotowy
2) powzicie uchway o podziale zysku lub pokryciu straty
3) udzielenie czonkom organw spki absolutorium z wykonania przez nich obowizkw
- Nadzwyczajne zgromadzenie:
* Odbywa si w sytuacji, w jakiej nie odbywa si zwyczajne zgromadzenie i ktre ma za przedmiot inne sprawy ni te,
ktre musz zosta zaatwione na zwyczajnym zgromadzeniu. Zwouje si je w sytuacjach oznaczonych w statucie,
a take gdy organy spki osoby uprawnione do zwoywania walnych zgromadze uznaj to za wskazane.
- Zgromadzenia odbywaj si w miejscu siedziby spki, jeeli statut nie wskazuje innego miejsca, w granicach RP.
- Do kompetencji walnego zgromadzenia, poza okrelonymi w statucie, nale:
1) rozpatrzenie i zatwierdzenie sprawozdania zarzdu z dziaalnoci spki oraz sprawozdania finansowego za ubiegy
rok obrotowy oraz udzielanie absolutorium czonkom organw spki z wykonania przez nich obowizkw
2) postanowienia dotyczce roszcze o naprawie szkody wyrzdzonej przy zawizaniu spki lub sprawowaniu zarzdu
albo nadzoru
3) zbycie i wydzierawienie przedsibiorstwa albo jego zorganizowanej czci oraz ustanowienie na nich prawa
rzeczowego
4) nabycie i zbycie nieruchomoci , uytkowania wieczystego lub udziau w nieruchomoci, chyba e statut spki
stanowi inaczej
5) emisja obligacji zamiennych lub z prawem pierwszestwa i emisja warrantw subskrybcyjnych oraz upowanienie
do ich nabywania
6) nabycie wasnych akcji
7) nabycie dla spki jakiegokolwiek mienia za cen przewyszajc 1/10 wpaconego kapitau zakadowego od
zaoyciela lub akcjonariusza albo dla spki lub spdzielni zalenej od zaoyciela lub akcjonariusza , zawarte
przed upywem 2 lat od dnia zarejestrowania spki
8) wyraenie zgody na zawarcie midzy spkami pozostajcymi w stosunkach zalenoci i dominacji umw
przewidujcych zarzdzanie spk zalena albo przekazywanie zysku przez spk zalen
- Prawo zwoania walnego zgromadzenia - walne zgromadzenie zwouje zarzd. Moe je zwoa rada nadzorcza, jeeli
zarzd nie zwoa walnego zgromadzenia w przewidywanym czasie , a nadzwyczajnego zgromadzenia, ilekro zwoanie
go uznaj za wskazane, a zarzd nie zwoa go w cigu 2 tygodni od zgoszenia odpowiedniego dania przez rad
nadzorcz. Zwoa walne zgromadzenia mog rwnie inne osoby, gdy statut tak stanowi .
- Prawo dania zwoania walnego zgromadzenia przysuguje akcjonariuszowi lub akcjonariuszom reprezentujcym
przynajmniej 10 % kapitau akcyjnego , chyba e statut stanowi inaczej. Mog oni domaga si postawienia
poszczeglnych spraw na zgromadzeniu. danie powinno by skierowane do zarzdu. Jeeli zarzd nie zwoa
walnego zgromadzenia, akcjonariusze nie maja prawa zwoania zgromadzenia. Jeeli w cigu 2 tygodni od dnia
przedstawienia dania zarzdowi nadzwyczajne nadzwyczajne zgromadzenie nie zostanie zwoane, mog oni zwrci
si do sdu rejestrowego, ktry moe po wezwaniu zarzdu do zoenia owiadczenia upowani do zwoania
zgromadzenia wystpujcych z tym daniem. Sd wyznacza te przewodniczcego tego zgromadzenia.
- Walne zgromadzenie zwoywane jest przez ogoszenie w Monitorze Sdowym i Gospodarczym oraz w pimie
dodatkowo wskazanym spce na przynajmniej 3 tygodnie przed terminem zgromadzenia . Jeeli wszystkie
wyemitowane przez spk akcje s imienne, walne zgromadzenie mona zwoa za pomoc listw poleconych lub
przesyek nadanych poczt kuriersk , wysanych na co najmniej 2 tygodnie przed terminem walnego zgromadzenia
lub poczt elektroniczn , jeeli akcjonariusz uprzednio wyrazi na to pisemn zgod, podajc adres , na ktry
zawiadomienie powinno by wysane.
- W ogoszeniu i listach naley oznaczy dzie, godzin , miejsce odbycia walnego zgromadzenia i szczegy porzdku
obrad. Jeeli ma by dokonana zmiana statusu, naley powoa dotychczas obowizujce artykuy i poda tre
proponowanych zmian.
- W przedmiotach nieobjtych porzdkiem obrad nie mona powzi uchway. Jest to moliwe, jeeli cay kapita jest
reprezentowany na walnym zgromadzeniu i nikt z obecnych nie sprzeciwi si podjciu uchway. Nie dotyczy to
94

wnioskw o charakterze porzdkowym i o zwoanie nadzwyczajnego zgromadzenia. Mona podj uchway bez
formalnego zwoania zgromadzenia, jeeli jest reprezentowany cay kapita akcyjny, a nikt z obecnych nie wniesie
sprzeciwu co do odbycia walnego zgromadzenia ani co do postawienia poszczeglnych spraw w porzdku obrad.
Powzite w ten sposb uchway powinny by w cigu miesica ogoszone w Monitorze sdowym i Gospodarczym .
Nie dotyczy to tych uchwa, ktre s wpisywane do rejestru.
- Prawo udziau w walnym zgromadzeniu maja akcjonariusze uprawnieni z akcji imiennych i wiadectw tymczasowych
oraz zastawnicy i uytkownicy, majcy przyznane prawo gosu , jeeli s wpisani do ksigi akcyjnej przynajmniej na
tydzie przed terminem zgromadzenia i waciciele akcji na okaziciela, ktrzy w tym terminie zo akcje w spce i
nie odbior ich do zakoczenia obrad.
Informacja o tym jest potrzebna, aby sporzdzi list akcjonariuszy uprawnionych do uczestniczenia w walnym
zgromadzeniu. Lista powinna by wyoona w lokalu zarzdu przez 3 dni powszednie przed odbyciem zgromadzenia.
Akcjonariusze mog przeglda list w lokalu spki oraz da jej odpisu za zwrotem kosztw sporzdzenia.
- Jeeli ze statutu KSH nie wynikaj zasady odmienne, walne zgromadzenie jest wane bez wzgldu na kworum.
- Jeeli przepisy statutu nie stanowi inaczej, walne zgromadzenie otwiera prezes rady nadzorczej albo jego zastpcy.
- Spord osb uprawnionych do uczestnictwa wybiera si przewodniczcego.
- Akcja daje prawo do jednego gosu.
- Przewiduje si wikszo kwalifikowan - gosw w odniesieniu do uchwa:
1) o zmianie statutu
2) emisji obligacji zamiennych i z prawem pierwszestwa objcia akcji
3) zbycia przedsibiorstwa lub jego zorganizowanej czci
4) umorzenia akcji
5) obnienia kapitau zakadowego
6) rozwizania spki
Statut moe ustanowi surowsze warunki.
- W przypadku zmian statutu co do uchwa zwikszajcych wiadczenia lub uszczuplajcych prawa akcjonariuszy
przyznanych osobicie, konieczna jest zgoda wszystkich akcjonariuszy, ktrych to dotyczy.
- W przypadku wniesienia oczywicie bezzasadnego powdztwa o uchylenie uchway walnego zgromadzenia, sd, na
wniosek pozwanej spki, moe zasdzi od powoda kwot do dziesiciokrotnej wysokoci kosztw sadowych oraz
wynagrodzenia jednego adwokata lub radcy prawnego. Nie wycza to moliwoci dochodzenia odszkodowania na
zasadach oglnych.
- Termin do wniesienia powdztwa o uchylenie wynosi miesic od dnia otrzymania wiadomoci o uchwale, nie pniej
jednak ni 6 miesicy od dnia powzicia uchway ( w spce publicznej 3 miesice).
* Prawo do wniesienia powdztwa o stwierdzenie niewanoci wygasa z upywem 6 miesicy od dnia, w ktrym
uprawniony powzi wiadomo o uchwale, nie pniej jednak ni z upywem 2 lat od dnia powzicia uchway . W
przypadku spki publicznej, termin ten wynosi 30 dni od dnia ogoszenia, nie pniej ni w terminie roku od dnia
powzicia uchway.
6. Odpowiedzialno cywilnoprawna w spce akcyjnej
- Przypadki odpowiedzialnoci osobistej akcjonariuszy:
1) odpowiedzialno za zobowizania zacignite przez spk w organizacji
2) odpowiedzialno akcjonariusza za niedobr, gdy kwota uzyskana ze sprzeday nie pokrywa kosztw i nalenoci
zwizanych z wydaniem nowych akcji
3) odpowiedzialno nastpcy akcjonariusza , w stosunku do ktrego akcjonariusz lub poprzednik prawny
akcjonariusza opni si z wniesieniem wkadu lub innych zwizanych z nim wiadcze, w przypadku pokrycia
niedoboru
4) odpowiedzialno akcjonariusza, ktry wbrew przepisom prawa albo postanowieniom statutu otrzyma wiadczenia
od spki
5) odpowiedzialno akcjonariusza, ktry biorc udzia w tworzeniu spki wbrew przepisom prawa, ze swojej
winy wyrzdzi spce szkod , akcjonariusz taki obowizany jest do jej naprawienia
6) odpowiedzialno akcjonariusza w zwizku z powstaniem spki akcyjnej lub podwyszeniem jej kapitau
zakadowego, jeeli wsplnik ze swojej winy zapewni sobie albo osobie trzeciej zapat nadmiernie wygrowan
ponad warto zbywcz wkadw niepieninych albo nabywanego mienia lub te wynagrodzenie albo korzyci
szczeglne niewspmierne z oddanymi usugami, zobowizany jest do naprawienia spce wyrzdzonej szkody.
- Cech charakterystyczn S.A. jest odpowiedzialno organw, a nie jej wsplnikw.
- Czonkowie ponosz odpowiedzialno, gdy:
1) czonkowie zarzdu, ktrzy umylnie lub przez niedbalstwo podali faszywe dane w owiadczeniu o tym, e wkady
zostay wniesione do spki lub wkady zostay wniesione na podwyszony kapita zakadowy, odpowiadaj wobec
wierzycieli spki solidarnie ze spk przez 3 lata od dnia zarejestrowania spki lub zarejestrowania
podwyszenia kapitau zakadu
2) czonkowie zarzdu , ale rwnie penomocnicy walnego zgromadzenia spki w organizacji, zaoyciele oraz inne
osoby, ktre bray udzia w tworzeniu spki, wbrew przepisom prawa ze swojej winy wyrzdzili spce szkod,
zobowizani s do jej naprawienia
95

3) czonkowie zarzdu (obok zaoycieli, wsplnikw), ktrzy w zwizku z powstaniem S.A. lub podwyszeniem jej
kapitau zakadowego z winy swojej zapewnili sobie albo osobie trzeciej zapat nadmiernie wygrowana ponad
warto zbywcz wkadw niepieninych albo nabywanego mienia lub te wynagrodzenie albo korzyci
szczeglne, niewspmierne z oddanymi usugami, obowizani s do naprawienia szkody wyrzdzonej spce
4) czonek zarzdu, rady nadzorczej oraz likwidator odpowiada wobec spki za szkod wyrzdzon dziaaniem lub
zaniechaniem sprzecznym z prawem lub postanowieniami statutu spki, chyb e nie ponosi winy
5) osoby wspdziaajce (przede wszystkim czonkowie zarzdu), ktre wspdziaay w wydaniu przez spk
bezporednio lub za porednictwem osb trzecich , obligacji lub innych tytuw uczestnictwa w zyskach albo
podziale majtku, obowizani s do naprawienia wyrzdzonej szkody , jeeli zamiecili w ogoszeniach lub
zapisach faszywe dane lub w inny sposb dane te rozpowszechniali albo, podajc dane o stanie majtkowym
spki, zataili okolicznoci , ktre powinny by ujawnione zgodnie z obowizujcymi przepisami.
- Jeeli szkod (2 -5) wyrzdzio kilka osb wsplnie, odpowiadaj za szkod solidarnie. Powdztwo o odszkodowanie
przeciwko czonkom organw spki oraz likwidatorom wytacza si wedug miejsca siedziby spki. Moe mie
miejsce rwnie powdztwo wytoczone przez kadego akcjonariusza lub osob, ktrej suy inny tytu uczestnictwa w
zyskach lub podziale majtku lub o naprawienie szkody wyrzdzonej spce, gdy osoby obowizane do dziaania nie
podejmuj czynnoci.
- Czonkowie zarzdu ponosz subsydiarna odpowiedzialno za zalegoci podatkowe spki akcyjnej.
7. Rozwizanie i likwidacja spki:
- Rozwizanie
* okrelenie zdarzenia bdcego przyczyn rozpoczcia postpowania likwidacyjnego
* zakoczenie prawnego istnienia spki
- Likwidacja zesp czynnoci polegajcy na zakoczeniu interesw biecych spki, cigniciu wierzytelnoci,
wypaceniu zobowiza i spienieniu majtku spki
- Przyczyny rozwizania spki:
1) przewidziane w statucie spki
2) uchwaa walnego zgromadzenia o rozwizaniu spki lub o przeniesieniu siedziby spki za granic
3) ogoszenie upadoci spki
4) inne
- Rozwizanie spki nastpuje po przeprowadzeniu likwidacji.
- Proces zapobieenia likwidacji jest moliwy kiedy podjta zostanie uchwaa walnego zgromadzenia , powzita co
najmniej wikszoci gosw oddanych przy obecnoci akcjonariuszy reprezentujcych przynajmniej poow
kapitau zakadowego. Zasada ta nie obowizuje , gdy rozwizanie nastpio z mocy prawomocnego orzeczenia
sdowego. Statut spki moe podwyszy wymienione progi, ale nie moe ich zagodzi. Przy obliczaniu gosw
bierze si pod uwag akcje uprzywilejowanie i uytkowe.
- Cay okres likwidacji jest czasem, gdy spka funkcjonuje jako osoba prawna, ale cel jej dziaalnoci jest zmieniony.
- Celem tym jest likwidacja spki. Spk prowadzi si pod zmienion nazw w likwidacji.
- Likwidatorami s czonkowie zarzdu, jeeli statut lub uchwaa walnego zgromadzenia nie zawiera co do ustanowienia
likwidatorw postanowie odmiennych. Na wniosek akcjonariuszy reprezentujcych co najmniej 10% kapitau
akcyjnego sd rejestrowy moe uzupeni liczb likwidatorw, ustanawiajc dodatkowo jednego lub dwch
likwidatorw.
- Jeeli o likwidacji orzeka sd, moe on te ustanowi likwidatorw. Tylko z wanych powodw na wniosek
zainteresowanych sd rejestrowy moe odwoa likwidatorw i mianowa nowych. Likwidatorw ustanowionych
przez sd tylko sad moe odwoa.
- Do spki w okresie likwidacji stosuje si przepisy o organach spki, gdy nie jest to sprzeczne z celem likwidacji. W
stosunkach wewntrznych likwidatorzy s obowizani stosowa si do uchwa walnego zgromadzenia. Przepisu tego
nie stosuje si do likwidatorw ustanowionych przez sd.
- Likwidatorzy maj obowizek zgoszenia do rejestru otwarcia likwidacji , imion i nazwisk likwidatorw, sposobu
reprezentowania spki przez likwidatorw i wszelkich w tym wzgldzie zmian.
- O otwarciu likwidacji likwidatorzy powinni dwukrotnie ogosi w Monitorze Sdowym i Gospodarczym oraz w pimie
przeznaczonym do ogosze spki. W ogoszeniach tych wzywa si wierzycieli do zgoszenia ich wierzytelnoci w
cigu 6 miesicy od daty ostatniego ogoszenia . Ogoszenia nie mog by dokonywane w okresach duszych ni
miesiczne i krtszych ni dwutygodniowe. Do kompetencji likwidatorw naley prowadzenie spraw spki oraz jej
reprezentacja, ale tylko w celu zgodnym z celem likwidacji. Likwidatorzy sporzdzaj bilans otwarcia likwidacji, ktry
powinien by zoony zgromadzeniu do zatwierdzenia, Jeeli postpowanie likwidacyjne trwa duej, likwidatorzy
powinni, po upywie kadego roku, skada walnemu zgromadzeniu sprawozdania i bilans za rok ubiegy.
- Nieruchomoci mog by zbywane w drodze publicznej licytacji bd za zezwoleniem zgromadzenia z wolnej rki i po
cenie nie niszej od uchwalonej przez zgromadzenie.
- Rozpoczcie nowych interesw moe by dokonane tylko wwczas, gdy jest to potrzebne do ukoczenia ju toczcych
si spraw. W toku likwidacji nie mona wypaca akcjonariuszom dywidendy przed spaceniem wszystkich
zobowiza. Jeeli kapitau zakadowego nie wypacono cakowicie, a majtek spki nie wystarcza na pokrycie jej
zobowiza, likwidatorzy powinni cign od kadego akcjonariusza wpaty w takiej wysokoci, w jakiej s
96

potrzebne do pokrycia zobowiza. Jeeli kapitau zakadowego nie wypacono cakowicie, a majtek spki nie
wystarcza na pokrycie jej zobowiza, likwidatorzy powinni cign od kadego akcjonariusza wpaty w takiej
wysokoci, w jakiej s potrzebne do pokrycia zobowiza.
- cignicie wpat nastpuje w kolejnoci od akcji zwykych do uprzywilejowanych co do podziau majtku. Jeeli
jednak majtek spki nie wystarcza na akcje uprzywilejowane do podziau majtku, a akcje zwyke nie zostay w peni
pokryte wpatami, naley cign dalsze wpaty od akcjonariuszy posiadajcych akcje zwyke. Likwidatorzy powinni
zoy do depozytu sdowego sumy potrzebne do zaspokojenia lub zabezpieczenia znanych spce wierzycieli, ktrzy
nie zgosili si po ogoszeniach lub ktrych wierzytelnoci nie s jeszcze wymagalne lub sporne. Podzia majtku
pozostaego po zaspokojeniu lub zabezpieczeniu wierzyciela midzy akcjonariuszy nie moe nastpi przed upywem
roku od daty ostatniego ogoszenia o otwarciu likwidacji wezwaniu wierzycieli. Majtek ten dzieli si pomidzy
akcjonariuszy w stosunku do dokonanych przez nich wpat na kapita zakadowy.
- Jeeli akcje s uprzywilejowane co do pierwszestwa przy podziale majtku , naley wpaci warto tych akcji w
granicach sum wpaconych na kad z nich. Nastpnie w ten sam sposb wypacana jest warto akcji zwykych.
Nadwyka majtku jest dzielona na oglnych zasadach midzy wszystkie akcje bez wzgldu na uprzywilejowanie. Po
zatwierdzeniu przez walne zgromadzenie sprawozdania finansowego na dzie poprzedzajcy podzia midzy
akcjonariusza majtku pozostaego po zaspokojeniu lub zabezpieczeniu wierzycieli i po zakoczeniu likwidacji,
likwidatorzy powinni ogosi w siedzibie spki to sprawozdanie i zoy je sdowi rejestrowemu, z jednoczesnym
zgoszeniem wniosku o wykrelenie spki z rejestru. Jeeli jednak walne zgromadzenie zwoane w celu zatwierdzenia
sprawozdania nie odbyo si z powodu braku kworum , likwidatorzy mog dokona ogoszenia i zoy do sdu
rejestrowego stosowne wnioski bez zatwierdzenia sprawozdania likwidacyjnego. Z chwil wykrelenia z rejestru S.A.
traci osobowo prawn.

X PROCESY TRANSFORMATORYJNE W SPKACH

1. czenie si, podzia spek:
czenie:
Spki osobowe nie mog by spkami przejmujcymi. Poczeniu nie podlegaj spki w likwidacji, ktre rozpoczy
podzia majtku oraz spka w upadoci.
Nastpuje wykrelenie przejmowanych i czcych si spek, odbywa si to bez przeprowadzenia postpowania
likwidacyjnego.
Jest to taka forma transformacji, w wyniku ktrej powstaje nowy podmiot z dniem wpisania poczenie do rejestru ( dzie
poczenia), a skutkiem tego jest nastpnie wykrelenie spki przejmowanej albo spek czcy si przez zawizanie
nowej.
Wykrelenie z rejestru spki przejmowanej nie moe nastpi przed dniem zarejestrowania spki przejmujcej , gdy takie
podwyszenie ma nastpi i przed dniem wpisania poczenia do rejestru waciwego wedug spki przejmowanej.
Poczenie moe przybra form czenia przez przejcie ( inkorporacja) albo czenia przez zawizanie nowej spki
(fuzja).
inkorporacja przeniesienie caego majtku spki (przejmowanej) na inna spk (przejmujc) za udziay lub akcje ,
ktre spka przejmujca wydaje wsplnikom spki przejmowanej
fuzja powstaje nowa spka, na ktr przechodzi majtek wszystkich czcych si spek za udziay lub akcje nowej
spki.
Moe wystpi konieczno dopaty w gotwce, odpowiednio albo spce albo wsplnikom,
z majtku spki przejmowanej lub nowotworzonej.
W przypadku spki przejmujcej mog one pochodzi z zysku lub kapitau zapasowego spki. Nie mog one
przekroczy cznej wartoci 10% wartoci bilansowej udziaw (akcji) spki przejmujcej. W przypadku udziaw
(akcji) spki nowo zawizanej brana jest pod uwag warto nominalna udziaw(akcji) , gdy na tym etapie trudno
jeszcze mwi o wartoci bilansowej. Jeeli miaaby powsta dysproporcja polegajca na tym ,e warto udziaw (akcji)
spki przejmujcej lub nowo tworzonej jest wysza od wartoci udziaw (akcji) wsplnikw spki przejmowanej lub
czcych si , dopaty nalez si spce.

czenie:
- Spki kapitaowe mog czy si ze spkami kapitaowymi
- Spki kapitaowe mog czy si ze spkami osobowymi
97

- Spki osobowe mog czy si midzy sob w spki kapitaowe

Spki osobowe mog by tylko przyjte a nie mog by spkami przejmujcymi.

Poczeniu nie podlegaj ponadto spki w likwidacji, ktre rozpoczy podzia majtku, oraz
spki w upadoci

Postpowanie przy czeniu spek kapitaowych:

Fazy czenia:
1.czynnoci przygotowawcze,
2.podejmowanie uchwa,
3.rejestracja i ogoszenia
Fazom tym odpowiadaj dziaania podejmowane w spkach, odpowiednio przez organy menederskie
(faza przygotowawcza), wsplnikw (faza wacicielska), sd (rejestracja i ogoszenie).
Faza czynnoci przygotowawczych
1.uzgodnienie planu poczenia i zacznikw
2.zgoszenie do sdu i ogoszenie planu poczenia
3.poddanie badaniu planu poczenia przez bigego
4.zawiadomienie wsplnikw wsplnikw zamiarze poczenia
5.przegldanie dokumentw przez wsplnikw
*plan poczenia- to forma uzgodnienia, forma pisemna (pytanie na tecie), brak takiej formy powoduje bezskuteczno
ustale.
Plan poczenia powinien zawiera co najmniej:
1. typ, firm i siedzib kadej z czcych si spek, sposb czenia, a w przypadku poczenia przez zawizanie nowej
spki rwnie typ, firm i siedzib tej spki,
2.stosunek wymiany udziaw lub akcji spki przejmowanej bd spek czcych si przez zawizanie nowej spki na
udziay lub akcje spki przejmujcej bd spki nowo zawizanej i wysoko ewentualnej dopaty,
3.zasady przyznania udziaw lub akcji w spce przejmujcej bd w spce nowo zawizanej
4.dzie, od ktrego udziay lub akcje o ktrych mowa w pkt 3 uprawniaj do uczestnictwa w zysku spki przejmujcej
bd spki nowo zawizanej
5.prawa przyznane przez spk przejmujc bd spk nowo zawizan wsplnikom oraz osobom szczeglnie
uprawnionym w spce przejmowanej bd w splkach czcych si przez zawizanie nowej spki,
6.szczeglne korzyci dla czonkw organw czcych si spek, a take innych osb uczestniczcych uczestniczcych
poczeniu, jeeli takie zostay przyznane
Do planu naley doczy:
1.projekt uchway o poczeniu spek
2.projekt zmian umowy lub statutu spki przejmujcej bd projekt umowy lub statut spki nowo zawizanej
3.ustalenie wartoci majtku spki przejmowanej bd spek czcych si przez zawizanie nowej spki, na okrelony
dzie w miesicu poprzedzajcym zaoenie wniosku o ogoszenie planu poczenia
4.owiadczenie zawierajce inf i stanie ksigowym spki sporzdzona na cele poczenia na dzie, o ktrym mowa w
pkt3, z wykorzystaniem tych samych metod i w takim samym ukadzie jak ostatni bilans roczny
* Po uzgodnie planu poczenia powinien by on zgoszony do sdu z jednoczesnym wnioskiem wnioskiem wyznaczenie
biegego. (pytanie testowe)
* Plan poczenia powinien by ogoszony nie pniej ni 1 miesic przed dniem powzicia pierwszej uchway o
poczeniu.
* Kolejna czynnoci jest wyznaczenie przez sd biegego, ktry ocenia plan poczenia w zakresie poprawnoci i
rzetelnoci. Biegy wydaje szczegowa opini (2miesice od dnia wyznaczenia)
* Ostatnimi czynnociami przed podjciem uchway o poczeniu jest zawiadomienie (dwukrotne) przez zarzdy
czcych si spek w ostpie nie krtszym ni 2 tygodnie w sposb przewidziany dla zwoania zgromadze wsplnikw
(walnych zgromadze) o zamiarze poczenia si spek. (pytanie testowe).
*Etap realizacji prawa do informacji wsplnikw czcych si spek zamyka faz przygotowawcz. Nastpnie
wsplnicy powinni podj uchwa o poczeniu spek.
*Podjcie uchway zgromadzenia wsplnikw (walnego zgromadzenia ) odbywa si zgodnie z zasadami przyjtymi dla
zgromadzenia. Uchwaa musi by podjt gosw reprezentujcych co najmniej 50% kapitau zakadowego.
*Ostatnim etapem poczenia jest zgoszenie przez zarzd kadej z czcych si spek uchway o czeniu spki w celu
wpisania do rejestru wzmianki o takiej uchwale, ze wskazaniem, czy czca si spka jest spka przyjmujc, czy
przyjmowan. Sd rejestrowy wpisuje spk do rejestru.
Postpowanie przy czeniu spek z udziaem spek osobowych
Procedura czenia spek gdy cz si tylko spki osobowe jest nieco uproszczona w stosunku do czenia spek
kapitaowych.
Wystpuj rwnie trzy fazy : menederska, wacicielska i sdowa.
98

W fazie menederskiej bd bra udzia wsplnicy majcy prawo prowadzenia spraw spki osobowej, a gdy odbywa si
to prze czenie ze spk kapitaow zarzdy tych spek.
W fazie menederskiej przygotowawczej tak jak w spkach kapitaowych.
Nastpna faz jest podjcie uchway o poczeniu przez czce si spki. Postpowanie zamyka zgoszenie do sdu i
ogoszenie o poczeniu.
W stosunku do postpowania poczeniowego z udziaem spek kapitaowych zachodz pewne rnice: moliwo
zrezygnowania ze sporzdzenia planu poczenia i poddania go badaniu biegego ( pytanie testowe: biegy w sp.
Kapitaowych tak a w sp. osobowych nie koniecznie), plan nie musi by ogoszony ale jedynie zgoszony do sadu,
obowizuje zasada jednomylnoci wsplnikw sp. osobowych przy podjciu uchway o poczeniu obowizuje zasada
kontynuacji odpowiedzialnoci osobistej wsplnikw sp. osobowej po poczeniu.
Plan poczenia powinien zawiera co najmniej:
1.typ, firm i siedzib kadej z czcych si spek, sposb czenia, a w przypadku poczenia przez zawizanie nowej
spki rwnie typ, firm i siedzib tej spki,
2.liczb i warto udziaw lub akcji spki przejmujcej bd spki nowo zawizanej, przyznanych wsplnikom czcej
si spki osobowej, oraz wysoko ewentualnych dopat
3.dzie, od ktrego udziay lub akcje o ktrych mowa w pkt 3 uprawniaj do uczestnictwa w zysku spki przejmujcej
bd spki nowo zawizanej
4. szczeglne korzyci dla czonkw organw czcych si spek, a take innych osb uczestniczcych uczestniczcych
poczeniu, jeeli takie zostay przyznane
Ponadto konieczne s zaczniki analogiczne do tych, ktre zostay wskazane przy poczeniu sp. kapitaowych.
Plan poczenia powinien by zgoszony do sdu rejestrowego czcych si spek. Nie ma koniecznoci ogoszenia
planu poczenia. W pewnych sytuacjach plan po. podlega badaniu biegego.
Kocowym etapem czynnoci przygotow. jest zawiadomienie wsp.,ale tylko tych, ktrzy nie prowadz spraw spki. W
kolejnej fazie wsplnicy podejmuj uchwa w sprawie czenia spek. Uchwaa ma by podjta w kadej ze spek
czcych si , w sp.przyjmujcej, przejmowanej oraz w kadej ze spek czcych si przez zaizanie nowej spki.
Zasady czenia si spek:
- w przp. sp. kapitaowych. uchwaa zgrom. wsp. (podjeta wikszoci gosw przy reprezentacji co najmniej 50%
kapitau zakadowego
- w przyp. wsplnikw (np.sp.jawnej, partnerskiej) potrzebna jest uchwaa wszystkich wsp..
- w przyp. czenia si sp.komandytowej lub kom-akcyjnej wymagana jest jednomylno komplementariuszy oraz
uchwaa komandytariuszy bd akcjonariuszy, reprezentujcych co najmniej sumy komandytowej bd kapitau zak.
*Uchway czcych si spek powinny zawiera zgod na plan poczenia, na proponowane zmiany umowy spki
przejmujcej bd na tre umowy lub statut nowej spki.
*Po podjciu uchway wystpi faza ostatnia zgoszenie do sdu poczenia spki.
* Wykrelenie przejmowanej spki osobowej z rejestru moe nastapi nie wczesniej ni z dniem zarejestrowania
podwyszenia kapitau zakadowego spki przejmujcej lub wpisu do rejestru nowej spki.

Podzia:
Istnieje zakaz podziau spek osobowych i zakaz podziau S.A. , jeeli cay kapita zakadowy nie zosta pokryty lub
spek, co do ktrych sd wyda postanowienie o ogoszeniu upadoci.
Spka przy podziale nie moe obejmowa wasnych udziaw (akcji) za udziay lub akcje , ktre posiada a w spce
dzielonej oraz za wasne udziay ( akcje) spki dzielonej. Dotyczy to te objcia udziaw 9akcji) wasnych przez osoby
dziaajce we wasnym imieniu, lecz w ramach spki przejmujcej bd spki dzielonej.
Istniej dwa sposoby podziau:
1)podzia przez rozbir spki
a) przez przejcie - przeniesienie caego majtku spki dzielonej na inne osoby , za udziay lub akcje spki
przejmujcej , ktre obejmuj wsplnicy spki dzielonej. Nie mona dokona podziau na rzecz jednej spki, musza
istnie dwie.
b) przez zawizanie nowych spek utworzenie nowych spek, na ktre przechodzi cay majtek spki dzielonej za
udziay lub akcje nowych spek
c)przez przejcie i zawizanie nowej spki przenoszony jest cay majtek spki dzielonej na istniejc ju i nowo
zawizan spk lub spki. Podzia dokonuje si za udziay lub akcje.
2) podzia przez wydzielenie przenoszona jest na istniejca spk lub nowo zawizan cz majtku spki dzielonej.
czy si to przyznaniem udziaw ( akcji) wsplnikom, ktrzy wystpuj ze spki dzielonej.

99

Nastpuje obnienie kapitau zakadowego spki. Nie ma koniecznoci obnienia kapitau, gdy kapitay zapasowe i
rezerwowe umoliwiaj wydzielenie bez obnienia. Natomiast w spce nowo zawizanej wnoszony jest majtek do
spki tworzy kapita zakadowy , a w spce ju istniejcej powoduje to podwyszenie kapitau zakadowego.
Moe powsta obowizek dopat majcych gotwkowy charakter , ktry ma na celu wyrwnanie rnicy pomidzy
wartoci udziaw ( akcji) posiadanych przez wsplnikw a wartoci udziaw (akcji) , ktre zostay im przyznane w
spce przejmujcej lub nowo zawizanej. Dopaty te nie mog przekracza cznie 10 % wartoci bilansowej
przyznanych udziaw lub akcji spki nowo zawizanej.
Dopaty dokonywane przez wsplnikw , a nie spk , nastpuj wtedy, gdy istnieje dysproporcja wartoci udziaw
( akcji) , ktra jest niekorzystna dla spek przejmujcych i nowo zawizanych.
Spka dzielona jest rozwizywana bez przeprowadzenia postpowania likwidacyjnego w dniu wykrelenia jej z rejestru (
dzie podziau).
Jeeli wydzielenie polega na przeniesieniu czci majtku spki dzielonej na istniejc spk, wydzielenie nastpuje w
dniu wpisu do rejestru podwyszenia kapitau zakadowego spki przejmujcej ( dzie wydzielenia).
Postpowanie:
( spki osobowe , podzia spek)
Pytanie na ustnym o fazy
I Czynnoci przygotowawcze (faza menaderska):
1) uzgodnienie planu poczenia (podziau) i zacznikw
Plan poczenia powinien zawiera co najmniej:
a) typ, firm i siedzib kadej z czcych si spek ( uczestniczcych w podziale), sposb czenia a w przypadku
poczenia przez zwizanie - rwnie typ, firm i siedzib tej spki
b) stosunek wymiany udziaw lub akcji spki (dzielonej) przejmowanej bd spek czcych si przez zawizanie
nowej spki na udziay lub akcje spki przejmujcej lub nowo zawizanej i wysoko ewentualnych dopat
c) zasady dotyczce przyznania udziaw lub akcji w spce przejmujcej bd spce nowo zawizanej (w spkach
osobowych nie)
d) dzie, od ktrego udziay lub akcje uprawniaj do uczestnictwa w zysku spki przejmujcej lub nowo zawizanej
e) prawa przyznane przez spk przejmujc lub spk nowo zawizan wsplnikom oraz osobom szczeglnie
uprawnionym w spce (dzielonej) przejmowanej bd w spkach czcych si przez zawizanie nowej spki ( w
spkach osobowych nie)
f) szczeglne korzyci dla czonkw organw czcych si spek, a take innych osb uczestniczcych w (podziale)
poczeniu, jeeli takie zostay przyznane
Do planu naley doczy:
a) projekt uchwa o (podziale) poczeniu spek
b) projekt zmian umowy lub statutu spki przejmujcej bd projekt umowy lub statutu spki nowo zawizanej
c) ustalenie wartoci majtku spki (dzielonej) przejmowanej bd spek czcych si przez zawizanie nowej spki,
na okrelony dzie w miesicu poprzedzajcym zoenie wniosku o ogoszenie planu poczenia
d) owiadczenie zawierajce informacj o stanie ksigowym spki sporzdzon na cele (podziau) poczenia z
wykorzystaniem tych samych metod i w takim samym ukadzie jakim ostatni bilans roczny
Plan poczenia (podziau) zawiera dwie czci:
a) dane z art. 499 KSH
b) cz opisowa: pisemne sprawozdanie uzasadniajce poczenie, jego podstawy prawne, uzasadnienie ekonomiczne,
stosunek udziaw (akcji) , trudnoci z wycen udziaw(akcji)
Nie ma koniecznoci sporzdzenia planu poczenia , gdy choby jedna z czcych si spek jest spk kapitaow.
Plan podziau sporzdza spka dzielona w formie pisemnej
2) zgoszenie do sdu i ogoszenie planu (podziau) poczenia
Po uzgodnieniu planu poczenia (podziau) powinien by on zgoszony do sdu (spki dzielonej lub przejmujcej) z
jednoczesnym wnioskiem o wyznaczenie biegego.
Dokumenty powinny by zoone w sdach rejestrowych siedziby spek czcych si . Plan poczenia (podziau)
zgasza si do sdu wraz z zacznikami . Plan powinien by ogoszony nie pniej ni 6 tygodni przed dniem powzicia
pierwszej uchway o poczeniu.
3) podanie planu poczenia przez biegego
100

Sd wyznacza biegego na podstawie wniosku czcych si (dzielonych) spek. Nie ma przeszkd, aby biegy by
wyznaczony z listy biegych rewidentw. Oceniaj oni plan poczenia ( podziau) w zakresie poprawnoci i rzetelnoci.
Biegy otrzymuje wynagrodzenie za swoje czynnoci. Ma on obowizek wydania szczegowej opinii na pimie w
terminie wyznaczonym przez sd , nie duszym ni 2 miesice od dnia wyznaczenia. Celem prac biegego jest
poinformowanie wsplnikw i sdu o prawidowoci czynnoci podjtych przez zarzdy czcych si (dzielonych)
spek.
Plan poczenia poddany jest badaniu biegego jeeli spka przejmujca lub nowo zawizan jest spka akcyjna lub gdy
jedn z czcych si spek jest spka komandytowo akcyjna lub jeeli zada tego co najmniej jeden ze wsplnikw
czcych si spek, skadajc w tej sprawie spce, ktrej jest wsplnikiem, pisemny wniosek nie pniej ni w terminie
7 dni od dnia powiadomienia gdy przez spk o zamiarze poczenia. (pytanie testowe o biegego)
Mowa jest o biegym , a nie biegym rewidencie. Sad moe wskaza kilku biegych. Sd wyznacza wynagrodzenie
biegego i rachunki jego wydatkw.
4) zawiadomienie wsplnikw o zamiarze poczenia
Zarzdy czcych si (dzielonych) spek dwukrotnie (w odstpie nie krtszymi ni 2 tygodnie) zawiadamiaj w sposb
przewidziany dla zwoywania zgromadze wsplnikw (walnych zgromadze) o zamiarze poczenia z inn spk.
Ostatnie zawiadomienie powinno nastpi nie pniej ni na 6 tygodni przed planowanym dniem powzicia uchway o
poczeniu (podziale).
Ogoszenie planu podziau ma due znaczenie dla wierzycieli spki dzielonej i spki przejmujcej. Ci z nich bowiem,
ktrzy zgosz swoje roszczenia w okresie midzy dniem ogoszenia planu a dniem ogoszenia podziau i
uprawdopodobni, zaspokojenie wskazanych roszcze jest zagroone przez podzia, mog skutecznie da ich
zabezpieczenia.
Zawiadomieni musz by wszyscy wsplnicy spek kapitaowych oraz ci wsplnicy, ktrzy nie maja z mocy prawa albo z
mocy umowy spki prowadzi spraw spki.
5) przegldanie dokumentw przez wsplnikw
Termin do zapoznania si z dokumentami nie powinien by krtszy ni miesic.
Zapoznanie si wsplnikw z dokumentami obejmuje:
Plan poczenia (podziau) oraz sprawozdanie zarzdw z dziaalnoci czcych si (dzielonych) spek za ostatnie 3 lata
obrachunkowe wraz z opini i raportem biegego rewidenta, jeeli byy ona sporzdzone, przedstawienie wszystkich
zacznikw do planu poczenia (podziau), sprawozdania zarzdw czcych si (dzielonych) spek ( cz opisowa
planu poczenia) oraz opinii biegego, Wsplnicy mog da udostpnienia im bezpatnie w lokalu spki odpisw
dokumentw.
II podejmowanie uchwa (faza wasnociowa)
Bezporednio przed podjciem uchway naley o poczeniu (podziale)spek naley wsplnikom ustnie przedstawi
istotne elementy treci planu poczenia (podziau), sprawozdania zarzdw i opinii biegego.
Podjcie uchway zgromadzenia wsplnikw ( walnego zgromadzenia) odbywa si zgodnie z zasadami przyjtymi dla
zgromadze. Powinno by ono prawidowo zwoane i nie ma znaczenia , czy odbdzie si na zwyczajnym czy
nadzwyczajnym zgromadzeniu.
Uchwaa musi by podjta wikszoci gosw reprezentujcych co najmniej 50% kapitau zakadowego, chyba e
umowa ( statut) spki przewiduj surowsze warunki. W przypadku spek publicznych wymagana jest uchwaa
zgromadzenia akcjonariuszy kadej z czcych si (dzielonych) spek , powzita wikszoci 2/3 gosw, chyba ze
statut spki przewiduje surowsze warunki.
Tre uchway powinna zawiera: zgod na plan poczenia (podziau), na proponowane zmiany umowy albo statutu
spki przejmujcej (powstaej w wyniku podziau) bd na tre umowy albo statutu nowej spki.
Uchwaa powinna by umieszczona w protokole sporzdzonym przez notariusza. Jeeli w czcych si (dzielonych)
spkach akcyjnych wystpuj akcje rnego rodzaju, uchwaa powinna by powzita w drodze gosowania oddzielnymi
grupami. Uchway powinny zapada w kadej z czcych si (dzielonych) spek. Nie musz mie jednak identycznych
treci.
Uchway o poczeniu (podziale) mog by zaskarane w trybie powdztwa o uchylenie uchway albo moe by
wniesione powdztwo o stwierdzenie niewanoci uchway. Mona je wytoczy tylko przeciwko spce przejmujcej lub
nowo zawizanej.
Aby zapobiec szantaowi korporacyjnemu, czy okrelonym stanom niepewnoci w spkach, termin do wytoczenia
powdztwa o uchylenie uchway albo o stwierdzenie niewanoci zosta skrcony do miesica od dnia powzicia uchway.
Uchwaa nie podlega zaskareniu ze wzgldu na zastrzeenia dotyczce wycznie stosunku wymiany gosw lub akcji.
Nie ogranicza to jednak prawa wsplnikw do dochodzenia odszkodowania na zasadach oglnych w zwizku z
101

nieakceptowaniem parytetu wymiany. Jeeli sd rejestrowy uchyliby uchwa albo stwierdzi niewano uchway z
urzdu , wykrela wpisy dokonane w zwizku z poczeniem (podziaem).Nie wpywa to jednak na wano czynnoci
prawnych spki przejmujcej albo spki nowo zawizanej , dokonywanych w okresie midzy dniem poczenia
(podziau) a dniem ogoszenia o wykreleniu. Za zobowizania wynikajce z takich czynnoci czce si spki
odpowiadaj solidarnie.
W przypadku wsplnikw spek osobowych potrzebna jest uchwaa wszystkich wsplnikw czcych si spek.
Jednake w przypadku czenia si spki komandytowej lub komandytowo-akcyjnej wymagana jest jednomylno
komaplementariuszy oraz uchwaa komandytariuszy bd akcjonariuszy reprezentujcych co najmniej sumy
komandytowej bd kapitau zakadowego ( chyba e umowa lub statut spki stanowi inaczej)

III Rejestracja i ogoszenie (faza sdowa)

Zarzdy kadej z czcych si (dzielonych) spek zgaszaj uchway o czeniu (podziele) spki w celu wpisania do
rejestru wzmianki o takiej uchwale, ze wskazaniem, czy czca si (dzielona) spka jest spk przejmujc czy
przejmowan. W rejestrze naley oznaczy poprzednie numery rejestru. Naley ponadto zamieci w rejestrze numer i
dat decyzji Prezesa UOKiK o zgodzie na dokonanie koncentracji. Jeeli siedziby waciwych sdw rejestrowych s
rne, sd rejestrowy ( waciwy wedug siedziby spki przejmujcej lub spki nowo zawizanej) zawiadamia z urzdu
niezwocznie sd rejestrowy ( waciwy wedug siedziby spki przejmowanej bd spek czcych si przez zawizanie
nowej spki) o wpisaniu spki do rejestru. Poza tym przekazuje z urzdu dokumenty spki wykrelonej z rejestru celem
ich przechowania sdowi rejestrowemu waciwemu wedug siedziby spki przejmujcej bd nowo zawizanej . po
wpisaniu do rejestru albo podwyszeniu kapitau zakadowego naley ogosi o poczeniu spek na wniosek spki
przejmujcej lub nowo zawizanej w Monitorze Sdowym i Gospodarczym oraz w innych miejscach , jeeli wymaga tego
statut lub umowa spki.
Spkami powstaymi z poczenia albo przejmujcymi mog by tylko spki kapitaowe.
Istnieje ochrona wsplnikw mniejszociowych wwczas, gdy plan podziau przewiduje objcie przez wsplnikw spki
dzielonej udziaw lub akcji w spce przejmujcej bd nowo zawizanej na warunkach mniej korzystnych ni w spce
dzielonej. W takim przypadku wsplnicy ci mog wnie zastrzeenia do planu podziau w terminie 2 tygodni od jego
ogoszenia i da od spki przejmujcej lub nowo zawizanej wykupienia ich udziaw (akcji) w terminie do 3 miesicy
od dnia podziau. W takim przypadku spka przejmujca lub nowo zawizana moe naby po dokonaniu podziau wasne
udziay lub akcje o cznej wartoci , ktra nie przekracza 10% kapitau zakadowego powoduje, e podzia nie dojdzie do
skutku.
Skutki poczenia:
1) Sukcesja uniwersalna (cywilnoprawna):
w sferze stosunkw cywilnoprawnych spka przejmujca lub nowo zawizana wstpuje (ale nie staje si) z dniem
poczenia we wszelkie obowizki i prawa spki przejmowanej lub spek czcych si w drodze fuzji. Nie jest
potrzebna zgoda wierzycieli na przejecie dugu, a czynno ta ma charakter czynnoci jednorazowej (obejmuje to rwnie
prawa rzeczowe)
Na wniosek spki inkorporujcej lub nowo zawizanej w ksigach wieczystych lub rejestrach ujawnia si przejcie na
spki praw ujawnionych .
2) Sukcesja administracyjnoprawna:
sukcesj administracyjn mona okreli mianem ograniczonej. Co do zasady na spki sukcesorki przechodz z dniem
poczenia : zezwolenia, koncesje, ulgi, ktre zostay przyznane spce przejmowanej lub ktrejkolwiek ze spek
czcych si w trybie fuzji.
Ograniczenia tej sukcesji mog wynika z ustawy albo z samej decyzji o przyznaniu.
Zasada ta obowizuje tylko co do koncesji, zezwole i ulg przyznanych po 1.1.2001r. , chyba ze przepisy dotychczasowe
wyranie przewidyway przejcie uprawnie na sukcesorw.
Istnieje poza tym moliwo sprzeciwu przez organ, ktry wyda koncesj lub zezwolenie. Mona to uczyni w terminie
miesica od dnia ogoszenia planu poczenia.

3) Sukcesja czonkowstwa:
Sukcesja czonkowstwa polega na tym, e prawa udziaowe wsplnikw, ktrzy staj si wsplnikami nowych spek,
przechodz na nich ze spki przejmowanej (czcej si).
102

Osoby o szczeglnych uprawnieniach w spkach przejmowanych bd czcych si przez zawizanie nowej spki maja
co najmniej rwnowane prawa z tymi, ktre im przysugiway dotychczas.
4) Sukcesja pracownicza:
Jeeli dochodzi do przejcia zakadu pracy na innego pracodawc, ten ostatni staje si stron dotychczasowego stosunku
pracy.
Istnieje obowizek odrbnego zarzdzania majtkiem kadej ze spek poczonych do upywu terminu zaspokojenia lub
zabezpieczenia wierzycieli. Za prowadzenie oddzielnego zarzdu czonkowie organw spek sukcesorek ponosz
odpowiedzialno solidarn.
Dla majtkw tych powinno si prowadzi odrbne rachunki bankowe, wystawia faktury w ten sposb, aby byo
widoczne oddzielne zarzdzanie majtkiem.
Czonkowie zarzdu, rady nadzorczej, likwidatorzy odpowiadaj wobec wsplnikw solidarnie za szkody wyrzdzone
dziaaniem lub zaniechaniem sprzecznym z prawem albo postanowieniami umowy (statutu) spki, chyba e nie ponosz
winy. Odpowiedzialno wobec czcych si spek oraz ich wsplnikw ponosi biegy, jeeli szkoda jest wyrzdzona z
jego winy.
Wsplnicy czcej si spki osobowej odpowiadaj solidarnie ze spk przejmujc lub spka nowo zawizan za
zobowizania spki osobowej, powstae przed dniem poczenia przez okres 3 lat od tego dnia.
Skutki podziau:
( to co w skutkach poczenia i: )
Wstpienie w prawa i obowizki spki dzielonej dotyczy tych skadnikw majtkowych, ktre s okrelone w planie
podziau i dochodzi do tego bez zgody wierzycieli na przejecie dugu. Zasada ta moe by ograniczona w przypadku gdy
skadniki spki dzielonej nie zostay przypisane w planie podziau konkretnej spce. Wwczas skadniki spki dzielonej
nie zostay przypisane w planie podziau konkretnej spce. Wwczas skadniki nie przypisane w planie podziau stanowi
wspwasno w czciach uamkowych tych spek, ktre zostay utworzone lub istniay , a na ktre przeniesiono
majtek spki dzielonej.
Za zobowizania spki dzielonej , ktre nie zostay przypisane w planie podziau spkom przejmujcym lub nowo
zawizanym , spki te odpowiadaj solidarnie.
Przechodz tylko te prawa i obowizki administracyjnoprawne, ktre powstaj w zwizku z przydzielonymi jej w planie
podziau skadnikami majtku spki dzielonej , a ktre zostay przyznane spce dzielonej.
Az zobowizania przypisane w planie podziau spce przejmujcej lub nowo zawizanej pozostae spki na ktre zosta
przeniesiony majtek spki dzielonej, odpowiadaj solidarnie przez 3 lata od dnia ogoszenia o podziale.
Czonkowie zarzdu, rady nadzorczej lub komisji rewizyjnej oraz likwidatorzy spek uczestniczcych w podziale
odpowiadaj wobec wsplnikw tych spek solidarnie za szkody wyrzdzone dziaaniem lub zaniechaniem sprzecznym z
prawem albo postanowieniami umowy lub statutu spki, chyba e nie ponosz winy. Z kolei biegy odpowiada wobec
wsplnikw spek uczestniczcych w podziale za szkody wyrzdzone z jego winy, jeeli byo kilku biegych, to za ich
dziaania i zaniechania powodujce szkod odpowiadaj oni solidarnie.
2. Przeksztacanie spek:
Przeksztacenie spek polega na zmianie formy organizacyjno-prawnej z zachowaniem tosamoci praw i obowizkw
podmiotu przeksztacanego. Transformacja spki pozwala na uznanie cigoci podmiotowej uczestnikw tego procesu.
Spka przeksztacona staje si spk przeksztacon z chwil wpisu spki przeksztaconej do rejestru. Jednoczenie sd
rejestrowy z urzdu wykrela z rejestru spk przeksztacon (dzie przeksztacenia).
Istnieje moliwo utrzymania koncesji i zezwole bez koniecznoci przeprowadzenia postpowania likwidacyjnego.
Przeksztaceniu mog ulec wszystkie formy prawne spek zarwno osobowe jak i kapitaowe.
Nie mona przeksztaca spki w likwidacji , ktra rozpocza podzia majtku oraz spki, ktra znalaza si w
upadoci.
Postpowanie przy przeksztaceniu spek
1) Faza przygotowawcza:
Plan przeksztacenia przygotowuje zarzd spki przeksztaconej ( gdy jest ni spka kapitaowa) albo wszyscy wsplnicy
( gdy jest ni spka osobowa). Powinien on by sporzdzony w formie pisemnej pod rygorem niewanoci. W spce plan
jednoosobowej przeksztacenia spki musi by sporzdzony w formie aktu notarialnego .
103

Plan powinien zawiera:

1) ustalenie wartoci bilansowej majtku spki przeksztacanej na okrelony dzie w miesicu poprzedzajcym
przedoenie wsplnikom planu przeksztacenia
2) okrelenie wartoci udziaw lub akcji wsplnikw zgodnie ze sprawozdaniem finansowym sporzdzonym na cele
przeksztacenia
Zacznikami do planu przeksztacenia s:
1) projekt uchway w sprawie przeksztacenia spki
2) projekt umowy lub statutu spki przeksztaconej
3) wycena skadnikw majtku (aktyww i pasyww) spki przeksztacanej
4) sprawozdanie finansowe sporzdzone na cele przeksztacenia na dzie w miesicu poprzedzajcym przedoenie
wsplnikom planu przeksztacenia, z zastosowaniem takich samych metod i w takim samym ukadzie , jak roczne
sprawozdanie finansowe
Sporzdzany jest specjalny bilans przeksztaceniowy. Powinien on by sporzdzony , tak jak bilans roczny a nie
likwidacyjny.
Plan przeksztacenia oraz zaczniki powinny by zoone sdowi rejestrowemu wraz z wnioskiem o wyznaczenie
biegego rewidenta. Sd ustanawia jednego lub kilku biegych rewidentw z listy biegych.
Biegy rewident ma za zadanie zbada plan przeksztacenia pod wzgldem poprawnoci i rzetelnoci.
Biegy ma obowizek wyda na pimie szczegow opini w terminie wyznaczonym przez sd, nie duszym jednak ni
2 miesice od dnia jego wyznaczenia.
Zawiadomienie wsplnikw o zamiarze powzicia uchway o przeksztaceniu i realizowanie w nastpstwie ogoszenia
prawa przegldania dokumentw. Zawiadomienie powinno by dokonane w odstpie nie krtszym ni 2 tygodnie i nie
pniej ni na miesic przed planowanym powziciem uchway. Do zawiadomienia naley doczy projekt umowy
(statutu) spki przeksztaconej. Nie ma takiego o0bowiazku, gdy zawiadomienie odbywa si przez ogoszenie (S.A.).
Wsplnicy maja prawo do przegldania w lokalu spki dokumentw zwizanych z przeksztaceniem.
Gdy wsplnik ma zastrzeenia do rzetelnoci wyceny wartoci udziaw albo akcji, przyjtej w planie przeksztacenia,
moe zgosi, najpniej w dniu powzicia uchway o przeksztaceniu, danie ponownej wyceny wartoci bilansowej
jego udziaw albo akcji.

2) Faza podjcia uchway o przeksztaceniu:

Wsplnikom naley ustnie przedstawi istotne elementy treci planu przeksztacenia i opinii biegego rewidenta.
Uchway o przeksztaceniu spki podejmuj wsplnicy spek osobowych albo zgromadzenie wsplnikw (sp. zo.o.)
bd walne zgromadzenie (S.A.). Uchwaa powinna by zaprotokoowana przez notariusza.
Jeeli przeksztacana jest spka osobowa w kapitaow , za przeksztaceniem spki powinni wypowiedzie si wszyscy
wsplnicy (jawni, komplementariusze, partnerzy).
Jeeli jest przeksztacana spka komandytowa oraz spka komandytowo-akcyjna, za przeksztaceniem musz si
wypowiedzie komandytariusze bd akcjonariusze reprezentujcy co najmniej 2/3 sumy komandytowej bd kapitau
zakadowego, chyba e umowa lub statut spki przewiduj warunki surowsze.
Jeeli ma miejsce przeksztacenie spki kapitaowej w osobow za przeksztaceniem musz si wypowiedzie
wsplnicy reprezentujcy co najmniej 2/3 kapitau zakadowego (chyba e umowa lub statut przewiduj warunki
surowsze).
Uchwaa o przeksztaceniu spki kapitaowej w spk komandytowo-akcyjn wymaga zgody osb, ktre w spce
przeksztaconej maj by komplementariuszami. Zgoda musi by wyraona w formie pisemnej pod rygorem niewanoci.
Pozostali wsplnicy, tj. ci, ktrzy nie zoyli stosownego owiadczenia, staj si komandytariuszami lub akcjonariuszami
spki przeksztaconej.
Jeeli przeksztaceniu ulega spka kapitaowa w kapitaow , uchwaa musi by podjta prze wsplnikw
reprezentujcych co najmniej 50% kapitau zakadowego, wikszoci gosw, chyba e umowa lub statut spki
przewiduj surowsze warunki.
W przypadku przeksztacenia spki osobowej w osobow za przeksztaceniem spki musz si opowiedzie wszyscy
wsplnicy spki osobowej.

104

Uchwaa o przeksztaceniu spki powinna zawiera co najmniej:

1) typ spki, w jaki spka zostaje przeksztacona
2) wysoko kapitau zakadowego w przypadku przeksztacenia w sp. zo.o. lub S.A., albo wysoko sumy
komandytowej , w przypadku przeksztacenia w spk komandytow, albo warto nominaln akcji, w przypadku
przeksztacenia w spk komandytowo-akcyjn
3) wysoko kwoty przeznaczonej na wypaty dla wsplnikw nieuczestniczcych w spce przeksztacenia w spk
komandytowo-akcyjn
4) zakres praw przyznanych osobicie wsplnikom uczestniczcym w spce przeksztaconej, jeeli przyznanie takich
praw jest przewidziane
5) nazwiska i imiona wsplnikw prowadzcych sprawy spki majcych reprezentowa spk przeksztacon , w
przypadku przeksztacenia w spk osobowa lub nazwiska i imiona czonkw zarzdu spki przeksztaconej , w
przypadku przeksztacenia w spk kapitaow
6) zgod na brzmienie umowy albo statutu spki przeksztaconej
Wsplnicy spki przeksztacanej nie musz godzi si zarwno na samo przeksztacenie, jak i na swj udzia w spce
przeksztaconej.
Spka ma obowizek wezwa wsplnikw do zoenia w terminie miesica od dnia powzicia uchway o przeksztaceniu
spki owiadcze o zamiarze uczestniczenia w spce przeksztaconej. Nie dotyczy to wsplnikw, ktrzy zoyli takie
owiadczenie w dniu powzicia uchway.
Zoenie owiadczenia do protokou powinno by przyjte przez notariusza. Gdy nie jest skadane do protokou, wymaga
formy pisemnej pod rygorem niewonnoci.
Jeeli wsplnik nie ma zamiaru uczestniczy w spce po przeksztaceniu, nie skada owiadczenia o uczestniczeniu.
Przysuguje mu wwczas o wypat kwoty odpowiadajcej wartoci jego udziaw lub akcji spce przeksztaconej. Jeeli
wsplnik ma zastrzeenia do rzetelnoci wyceny wartoci udziaw lub akcji, ktra zostaa przyjta w planie
przeksztacenia, moe zgosi danie ponownej wyceny wartoci bilansowej najpniej w dniu powzicia uchway o
przeksztaceniu.
Uchway w sprawie przeksztacenia mog by zaskarone w trybie powdztwa o uchylenie uchway lub moe by
wytoczone powdztwo o stwierdzenie niewanoci uchway w cigu miesica od otrzymania wiadomoci o uchwale , nie
pniej ni w cigu 3 miesicy od dnia powzicia uchway.
3)Faza zoenia wniosku o wpis do rejestru:
Wnosz go wszyscy czonkowie zarzdu lub wsplnicy majcy prawo reprezentacji spki przeksztaconej. Powinno si
ogosi o przeksztaceniu. Wniosek skada zarzd spki przeksztaconej lub wszyscy wsplnicy prowadzcy sprawy
spki przeksztaconej.
Szczeglne zasady zwizane z przeksztaceniem:
1) Przeksztacenie spki osobowej w kapitaow:
Przeksztacenie spki jawnej ( take spki cywilnej) w ktrej wszyscy prowadzili sprawy spki zastosowanie ma
uproszczona procedura przeksztacenia.
Naley wwczas przygotowa wszystkie dokumenty bdce normalnie zacznikami do planu.
Opinii biegego rewidenta poddana jest wycena aktyww i pasyww spki. Przy przeksztaceniu w S.A. stosujemy
przepisy o penych wkadach na akcje, terminach i wysokoci wpat na akcje itd.
Jeeli przeksztaceniu ulega spka komandytowo- akcyjna, uniewanieniu z dniem przeksztacenia ulegaj dokumenty
akcji, Nawet jeeli byoby to przeksztacenie w S.A.
Wsplnicy przeksztacanej spki osobowej odpowiadaj solidarnie na dotychczasowych zasadach, solidarnie ze spk
przeksztacon za zobowizania spki powstae przed dniem przeksztacenia przez okres 3 lat, liczc od tego dnia.
2) Przeksztacenie spki kapitaowej w kapitaow:
Aby doszo do przeksztacenia, musi by zatwierdzone sprawozdanie finansowe co najmniej za 2 ostatnie lata obrotowe.
Jeeli spka prowadzia dziaalno przez okres krtszy ni 2 lata, sprawozdanie finansowe powinno obejmowa cay
okres dziaalnoci spki, nieobjty rocznym sprawozdaniem finansowym.
Kapita zakadowy spki przeksztaconej powinien by rwny albo wikszy od kapitau zakadowego spki
przeksztaconej. Jeeli przeksztaceniu ulega spka akcyjna, to musi mie ona pokryty cay kapita zakadowy, a
dokumenty akcji takiej spki ulegaj uniewanieniu z dniem przeksztacenia.
Wsplnik, ktrego prawa wygasaj, ma wobec spki przeksztaconej roszczenie o uzyskanie stosownego wynagrodzenia.
Naley je wypaci nie pniej ni w terminie roku od dnia przeksztacenia.
105

Jeeli wsplnik by zobowizany do wobec spki przeksztacanej do powtarzajcych si wiadcze niepieninych, moe
si zwolni od tego obowizku wobec spki, pacc spce stosowne wynagrodzenie. Zwolnienie z obowizku nie
wymaga zgody.
Istnieje pena zasada kontynuacji praw obligatoriuszy w nowej spce.
3) Przeksztacenie spki osobowej w osobow:
Jedynymi dokumentami, jakie naley przygotowa, s: projekt uchway w sprawie przeksztacenia spki i projekt umowy
(statutu) spki przeksztaconej.
W przypadku mierci wsplnika spki jawnej jego spadkobierca moe da przeksztacenia tej spki w spk
komandytowa lub komandytowo- akcyjn i przyznania statusu odpowiednio komandytariusza lub akcjonariusza. Spka
powinna uwzgldni danie spadkobiercy zmarego wsplnika , chyba e pozostali wsplnicy podejm uchwa o
rozwizaniu spki. Jeeli spka uwzgldni danie spadkobiercy, powinna przeprowadzi cae postpowanie
przeksztaceniowe od uzgodnienia planu przeksztacenia a do zawiadomienia wsplnikw i realizacji przez nich prawa
przegldania dokumentw.
Wsplnicy spki przeksztaconej odpowiadaj za zobowizania spki powstae przed dniem przeksztacenia na
dotychczasowych zasadach przez okres 3 lat, liczc od tego dnia.
Skutki przeksztacenia:
Istnieje tosamo podmiotu przeksztaconego i przeksztacanego.
W przypadku przeksztacenia spka przeksztacona nie wstpuje w prawa i obowizki, ale przysuguj jej ex lege
wszystkie prawa i obowizki spki przeksztaconej.
Spka przeksztacona pozostaje podmiotem zezwole, koncesji, ulg, ktre zostay przyznane spce przed jej
przeksztaceniem. Jednake utrzymanie tych praw i obowizkw jest uwarunkowane brakiem zastrzee w udzielonym
zezwoleniu, koncesji, uldze co do przejcia praw.
Wsplnicy spki przeksztaconej staj si z dniem przeksztacenia wsplnikami spki przeksztaconej.
Przy przeksztaceniu spka przeksztacona staje si stron dotychczasowych stosunkw pracy.
Konieczna jest zmiana firmy ( czsto te korpusu).
Spka przeksztacona ma obowizek podawania w nawiasie danej firmy obok nowej, z dodatkiem wyrazu dawnej.
Powinna uywa takiej firmy przez okres co najmniej roku iod dnia przeksztacenia.

XI EUROPEJSKIE ZGRUPOWANIE INTERESW GOSPODARCZYCH

1. Uwagi oglne:
W Polsce uchwalono ustaw z 4.3.2005 o europejskim zgrupowaniu interesw gospodarczych.
Celem EZIGU ma by pomoc w rozwijaniu dziaalnoci gospodarczej jego uczestnikw, natomiast nie moe by to
osiganie zysku dla samego EZIG.
Dziaalno gospodarcza EZIG, ktra moe by prowadzona, powinna mie jedynie akcesoryjny charakter w stosunku do
dziaalnoci czonkw zgrupowania. Zysk moe by osigany na rachunek uczestnikw.
EZIG z chwil wpisu do rejestru uzyskuje podmiotowo prawn, nie ma osobowoci prawnej. Ustawa o EZIG nakazuje
w zakresie nieuregulowanym w rozp. Nr 2137/85 oraz w samej ustawie stosowa przepisy o spce jawnej.
EZIG jest rodzajem paraspki.
2. Utworzenie EZIG:
Uczestnikami zgrupowania mog by tylko:
1) spki w rozumieniu art. 58 ust. 2 TWE, jak rwnie inne podmioty prawa publicznego lub prywatnego, zaoone
zgodnie z ustawodawstwem pastwa czonkowskiego, majce swoj prawn lub statutow siedzib oraz zarzd we
Wsplnocie
2) osoby fizyczne wykonujce dziaalno przemysow, handlow, rzemielnicz, rolnicz. wolne zawody albo inne
usugi we Wsplnocie
EZIG musi skada si co najmniej z:
1) dwch spek albo z innych podmiotw wymienionych powyej , posiadajcych gwny zarzd w pastwach
czonkowskich
106

2) dwch osb fizycznych, wymienionych powyej , prowadzcych sw dziaalno w rnych pastwach czonkowskich
3) spki lub innego podmiotu i osoby fizycznej, z ktrych pierwsza ma swj zarzd gwny w jednym pastwie
czonkowskim, a druga prowadzi gwn dziaalno w innym pastwie czonkowskim
Zgrupowanie nie moe:
1) zatrudnia wicej ni 500 pracownikw
2) sprawowa bezporednio lub porednio zarzdu albo kontroli nad dziaalnoci wasn uczestnikw lub dziaalnoci
innego przedsibiorstwa, zwaszcza w zakresie personelu, finansw i inwestycji
3) posiada w przedsibiorstwie uczestnika, bezporednio lub porednio, z jakiegokolwiek tytuu , udziau lub akcji w
jakiejkolwiek formie, o ile jest to niezbdne dla osignicia celu zgrupowania i jeli ma to miejsce na rachunek
uczestnikw
4) by wykorzystywane przez spk w celu udzielenia poyczki ( lub czynnoci o podobnym skutku) osobie sprawujcej
zarzd w spce albo innej osobie z ni powizanej, jeeli takie poyczki s przedmiotem ograniczenia albo kontroli w
prawach pastw czonkowskich waciwych dla spek.
5) zgrupowanie nie moe by wykorzystywane w celu przeniesienia jakiegokolwiek dobra pomidzy spk a osob
sprawujca zarzd albo inn osoba z ni powizan, z wyjtkiem czynnoci dozwolonych przez prawa pastw
czonkowskich waciwe dla spek
6) by uczestnikiem innego EZIG
7) emitowa papierw wartociowych w drodze publicznej subskrypcji
Podstawa funkcjonowania jest umowa EZIG, ktra powinna co najmniej zawiera:
1) nazw ugrupowania, przed ktra Lu po ktrej wystpuj sowa europejskie zgrupowanie interesw gospodarczych
lub skrt EZIG
2) siedzib zgrupowania
3) cel, dla ktrego zgrupowanie jest utworzone
4) nazw, firm , form prawn, adres albo siedzib, o ile wystpuje, miejsce i numer wpisu do rejestru kadego z
uczestnikw zgrupowania
5) czas trwania zgrupowania, o ile jest oznaczony
6) wnoszone wkady umwione do EZIG
EZIG podlega wpisowi do KRS w rejestrze przedsibiorcw.
Zgoszenie powinno zawiera:
1) elementy wymienione powyej w pkt 1-5 ;powyej
2) zaoenie i zlikwidowanie kadego przedsibiorstwa zgrupowania
3) ich dane osobowe
4) wzmiank co do sposobu ich dziaania
5) powoanie likwidatora lub likwidatorw EZIG
6) zakoczenie jego likwidacji
7) projekt przeniesienia siedziby EZIG do innego pastwa czonkowskiego
8) klauzul wyczajc nowego uczestnika z odpowiedzialnoci za zobowizania powstae przed jego przystpieniem
Zgoszenia i danych podlegajcych wpisowi dokonuj zarzdcy zgrupowania albo jego likwidatorzy, okrela to umowa
zgrupowania.
Ustpienie czonka ze zgrupowania oraz rozwizanie zgrupowania w wyniku uchway czonkw moe zgosi do rejestru
kady z jego czonkw.
Klauzul wyczajc odpowiedzialno czonka, ktry przystpi do zgrupowania, za zobowizania powstae przed jego
przystpieniem moe zgosi do rejestru rwnie przystpujcy czonek.
Do zgoszenia zgrupowania do rejestru docza si owiadczenia wszystkich zarzdcw zgrupowania, e nie zachodz
przesanki wykluczajce sprawowanie przez niego funkcji.
Owiadczenie to docza si rwnie do zgoszenia do rejestru kadego nowego zarzdcy. Dotyczy to take
przedstawicieli osb prawnych bdcych zarzdcami.
Jeeli dokumenty lub dane podlegajce zoeniu do rejestru s sporzdzone w jzyku obcym, docza si ich
uwierzytelnione tumaczenie na jzyk polski.
Ogoszenia EZIG zamieszcza si w Monitorze Sdowym i Gospodarczym.
Zaoenie zgrupowania oraz ukoczenie jego likwidacji wraz ze wskazaniem jego numeru, daty i miejsca rejestracji oraz
daty, miejsca i tytuu ogoszenia podlegaj publikacji w Dzienniku Urzdowym Wsplnot Europejskich.
*Z chwil wpisu EZIG do rejestru uzyskuje ono podmiotowo prawn.
3. Dziaanie EZIG:
107

Prowadzenie spraw oraz reprezentacja EZIG powierzona jest zarzdcom.

Zasady reprezentowania, prowadzenia spraw i odpowiedzialno oparte s o reguy funkcjonowania zarzdu w sp. zo.o.
Jeeli zarzdc bdzie osoba prawna, to musi ona wyznaczy jako swojego przedstawiciela co najmniej jedn osob
fizyczn, ktrej dane powinny by ujawnione w KRS.
Zarzdcy s zobowizani zapewni czonom zgrupowania konsultacje w celu umoliwienia im podjcia decyzji , przy
czym czonkowie s uprawnieni do wystpowania z wnioskami o przeprowadzenie stosownych konsultacji. Kady z
czonkw zgromadzenie jest uprawniony do uzyskania od zarzdzajcych informacji dotyczcych dziaalnoci
zgrupowania oraz do kontroli ksig i dokumentw handlowych.
Czonkowi EZIG przysuguje jeden gos. Postanowienia umowy o utworzeniu zgrupowania mog przyznawa niektrym
czonkom wicej ni jeden gos, jeeli aden z czonkw nie uzyska w ten sposb wikszoci gosw.
Dziaajcy wsplnie czonkowie zgrupowania podejmuj decyzje jednomylnie. Postanowienia umowy o utworzeniu
EZIG mog wskazywa na inne decyzje , ktre bd mogy by podjte wikszoci gosw, a take okreli warunki
dotyczce kworum.
Bezwzgldny wymg jednomylnoci dotyczy zmiany umowy EZIG w zakresie:
1) celw zgrupowania
2) liczby przyznawanych kademu czonowi gosw
3) warunkw podejmowania decyzji
4) przeduenie okresu istnienia zgrupowania poza termin ustalony w umowie o utworzeniu zgrupowania
5) wielkoci udziaw kadego lub niektrych czonkw w finansowaniu zgrupowania
6) decyzja o przyjciu nowego czonka do EZIG
Wystosowane w toku dziaalnoci EZIG pisma, formularze zamwie i podobne dokumenty winny wyranie wskazywa:
1) nazw zgrupowania
2) rejestr, do ktrego wpisane jest zgrupowanie , wraz z numerem wpisu zgrupowania do rejestru
3) siedzib zgrupowania
Dodatkowo w powyszych pismach naley wskaza na wymg cznej reprezentacji przez osoby zarzdzajce oraz fakt, i
zgrupowanie znajduje si w fazie likwidacji.
Dane odnoszce si do rejestracji przedsibiorstwa w pastwie jego umiejscowienia.
4. Odpowiedzialno za zobowizania:
Uczestnicy zgrupowania odpowiadaj solidarnie i bez ogranicze za wszelkie jego zobowizania. Prawo krajowe siedziby
EZIG okrela skutki tej odpowiedzialnoci. Do ukoczenia likwidacji zgrupowania jego wierzyciele mog domaga si od
uczestnikw zapaty dugu, gdy skierowali uprzednio zgrupowanie danie zapaty, a zapaty tej nie dokonano w
odpowiednim terminie.
Za zobowizania zacignite przed zarejestrowaniem EZIG zgrupowanie nie przejmuje zobowiza wynikajcych z tych
czynnoci. Osoby fizyczne, spki lub inne podmioty, ktre je dokonay, s odpowiedzialne solidarnie i bez ogranicze.
W sytuacji przystpienia nowy uczestnik odpowiada na rwni z jego dotychczasowymi uczestnikami za zobowizania
zgrupowania, rwnie te, ktre wynikaj z czynnoci EZIG dokonanych przed jego przystpieniem. Jednake przez
zastrzeenie uczynione w umowie zgrupowania albo w akcie przystpienia , odpowiedzialno nowego uczestnika za
zobowizania powstae przed jego przystpieniem moe by wyczona. Takie zastrzeenie jest skuteczne wobec osb
trzecich, jeeli zostao ujawnione w rejestrze i ogoszone.
Uczestnik, ktre przestaje nalee do zgrupowania, odpowiada na takich samych zasadach jak uczestnicy w nim
pozostajcy, za dugi EZIG wynikajce z dziaalnoci zgrupowania przed wystpieniem tego uczestnika.
Odpowiedzialno ta przedawnia si po 5 latach od dnia ogoszenia ustpienia.
5. Udzia w zyskach:
Zyski wynikajce z dziaalnoci zgrupowania uwaa si za zyski jego uczestnikw i dzieli si pomidzy nich w stosunku
ustalonym w umowie zgrupowania lub w braku jej postanowie w czciach rwnych.
6. Nabycie i ustanie czonkowstwa:
Nabycie pierwotne nastpuje w odniesieniu do czonkw zaoycieli.
Istnieje te nabycie czonkowstwa pochodne:
1) translatywne (np. w drodze cesji udziau)
108

2) konstytutywne przez przystpienie nowego czonka

Czonkowstwo w EZIG moe usta w wyniku:
1) przeniesienie swojego udziau w zgrupowaniu na innego uczestnika lub osob trzeci (warunkiem jest zgoda
wszystkich pozostaych uczestnikw)
2) wystpienia ze zgrupowania na zasadach okrelonych w umowie (konieczna jest zgoda pozostaych uczestnikw
zgrupowania, jeeli istnieje wany powd uzasadniajcy wystpienie)
3) wykluczenia czonka ze zgrupowania Ew przypadkach okrelonych w umowie. Wbrew woli czonka mona go
wykluczy, jeeli powanie sprzeniewierza si swoim obowizkom lub jeli powoduje albo stwarza zagroenie
wystpienia powanych zakce wystpienia powanych zakce w funkcjonowaniu zgrupowania. Moe to nastpi
tylko na mocy orzeczenia sdowego, wydanego na wsplne danie wikszoci pozostaych uczestnikw, o ile umowa
zgrupowania nie stanowi inaczej
4) mierci czonka albo w momencie , w ktrym uczestnik nie odpowiada duej warunkom okrelonym w art. 4 ust. 1
rozp. EZIG.
Przystpienie nastpcy do EZIG moe nastpi tylko na warunkach przewidzianych w umowie zgrupowania lub za zgod
pozostaych uczestnikw wyraon jednomylnie
5) upadoci czonka
6) rozwizania EZIG - wywouje skutek wobec wszystkich uczestnikw
7. Rozwizanie i likwidacja EZIG:
Rozwizanie EZIG moe nastpi w drodze:
1) podjtej uchway
(jednomyln uchwa uczestnikw, jeeli umowa zgrupowania nie przewiduje innej wikszoci; Jeeli w okresie 3
miesicy uchwaa wsplnikw stwierdzajca rozwizanie nie zostaa podjta, kady uczestnik moe da rozwizania
zgrupowania orzeczeniem sadowym)
2) rozwizania przez sd
3) upadoci
(otwarcie wobec UZIG postpowania upadociowego lub ukadowego nie pociga za sob wszczcia takiego
postpowania wobec uczestnikw)
4) z innych przyczyn wskazanych w art. 58 KSH
Z chwila wykrelenia z KRS zgrupowanie traci podmiotowo prawn.

XII SPKA EUROPEJSKA

1. Uwagi oglne:
Spka Europejska uregulowana jest rozp. Rady Unii Europejskiej z 8.10.2001r. i Dyrektyw 15 Rady UE. Konkretyzacj
tego jest ustawa z $.3.2005 0 EZIG i spce europejskiej,
Przepisy pastw czonkowskich nie znajduj zastosowania w odniesieniu do S.A. zaoonej zgodnie z prawem pastwa
czonkowskiego , w ktrym SE ma swoj siedzib statutow
2. Definicja Spki Europejskiej i jej cech charakterystyczne:
1) SE jest spk, ktra dziaa w oparciu o kapita zakadowy podzielony na akcje
2) akcjonariusz nie ponosi odpowiedzialnoci za zobowizania spki
3) SE ma osobowo prawn
Cechy charakterystyczne odrniajce SE od spki akcyjnej podlegajcej wyczni9e prawu polskiemu:
1.szczeg.sposb zakadania, uczestnictwo podmiotw z innych pastw UE
2.system dualistyczny oraz system monistyczny
3.sformalizowany sposb uczestnictwa pracownikw zarzdzaniu przedsieb. Spki.
4.moliwo przeniesienia siedziby Se do innego pastwa czonkowskiego
5.kapita zakadowy w euro co najmniej 120 000 euro.
3. Utworzenie Spki Europejskiej:
1) poprzez poczenie dwch S.A. ( co najmniej dwie musz podlega prawu rnych pastw czonkowskich)
109

2) poprzez utworzenie spki holdingowej ( przez S.A. i sp. zo.o., z ktrych co najmniej 2 podlegaj prawu rnych
pastw czonkowskich lub od co najmniej 2 lat posiadaj spk zalen podlegajca prawu rnych innego pastwa
czonkowskiego lub oddzia w innym pastwie czonkowskim; elementem rnicujcym ten tryb tworzenia jest wymiana
akcji lub udziaw w S.A. lub zo.o. reprezentujcych co najmniej 50% gosw wymienialnych. Utworzenie SE w tym
trybie prowadzi do powstania ponadnarodowej grupy kapitaowej, ktrej szczyt tworzy SE )
3) poprzez utworzenie spki zalenej ( spki crki) zaoonej przez spki osobowe lub kapitaowe oraz inne osoby
prawne , z ktrych co najmniej 2 podlegaj prawu rnych pastw czonkowskich lub od co najmniej 2 lat posiadaj
spk zalen podlegajc prawu innego pastwa czonkowskiego lub oddzia w innym pastwie czonkowskim)
4) przez przeksztacenie w SE S.A. podlegajcej wycznie prawu pastwa czonkowskiego i majcej siedzib statutowa
oraz gwny zarzd na terenie Wsplnoty, jeeli spka przeksztacana od co najmniej 2 lat posiada spk zalen
podlegajc prawu innego pastwa czonkowskiego
Minimalny kapita zakadowy SE wynosi 120 000 Euro.
Jeeli SE zakadana jest przez poczenie moe mie siedzib statutowa poza granicami RP uchwa o poczeniu
podejmuje si w drodze jawnego i imiennego gosowania. Kada akcja ma jeden gos.
Akcjonariusze, ktrzy gosowali przeciwko poczeniu, mog da wykupu swoich akcji. Akcjonariusze skadaj spce
pisemne danie wykupu wraz z dokumentami uprawniajcymi do wykonywania praw z akcji w terminie 10 dni od
powzicia uchway o poczeniu. Akcjonariusze spki publicznej skadaj imienne wiadectwo depozytowe wystawione
zgodnie z przepisami Prawa o publicznym obrocie papierami wartociowymi.
Wykupu akcji dokonuje si po cenie notowanej na rynku regulowanym, wedug przecitnego kursu z ostatnich 3 miesicy
przed podjciem uchway o poczeniu albo te , gdy akcje nie s notowane na rynku regulowanym, po cenie ustalonej
przez biegego wyznaczonego przez sd rejestrowy. Wykupu akcji moe dokona take spki.
Spka moe naby akcje w drodze wykupu akcje wasne, ktrych czna warto nominalna wraz z akcjami wasnymi
nabytymi dotychczas przez ni , przez jej spki lub spdzielnie zalene, lub przez osoby dziaajce na ich rachunek, nie
moe przekroczy 25% kapitau zakadowego spki. Spka, nabywajc akcje wasne, wypaca cen wykupu
akcjonariuszom w terminie 3 tygodni od dnia ogoszenia przez spk.
Osoby, ktre zamierzaj wykupi akcje , wpacaj naleno na rachunek bankowy spki w terminie 3 tygodni od dnia
ogoszenia ceny wykupu przez spk.
Zasady przydzia akcji nabywcom okrela uchwaa zarzdu albo rady administrujcej zalenie od modelu spki. Jeeli
wykup obejmuje wicej ni 10 % kapitau zakadowego a w spce dziaa rada nadzorcza, jest wymagana zgoda rady
nadzorczej.
Waciwy organ nadzoru moe, w terminie 2 miesicy od dnia ogoszenia planu poczenia, w drodze decyzji
administracyjnej, wyrazi sprzeciw wobec poczenia. Na decyzje organu nadzoru o sprzeciwie spce przysuguje skarga
do sadu administracyjnego.
4. Organy spki europejskiej:
Kada spka europejska musi posiada walne zgromadzenie akcjonariuszy oraz organ nadzorujcy i organ zarzdzajcy
albo organ administrujcy. Zaoyciele i akcjonariusze spki musz dokona wyboru pomidzy systemem dualistycznym
( w oparciu o taki funkcjonuje S.A. wedug prawa polskiego ) i systemem monistycznym.
System dualistyczny:
Czonkw organu nadzoru powouje walne zgromadzenia SE. Porozumienie zawarte z pracownikami w zwizku z
tworzeniem spki moe przewidywa, e pracownicy s uprawnieni do wyboru czci rady nadzorczej.
Zarzd informuje organ nadzorczy przynajmniej raz na kwarta o biegu spraw spki i o planowanych dziaaniach. Zarzd
ma obowizek udostpni organowi nadzorczemu wszelkie informacje o zdarzeniach, ktre mog mie wpyw na stan
spki.
Uzupenienie rozporzdzenia polega na uregulowaniach:
1) Czonek zarzdu moe by odwoany lub zawieszony w czynnociach take przez walne zgromadzenie.
2) Statut SE moe przewidywa, e czonkowie zarzdu s powoywani i odwoywani tylko przez walne zgromadzenie.
3) Czonek rady nadzorczej delegowany do czasowego wykonywania czynnoci czonka zarzdu, ktry zosta odwoany,
zoy rezygnacje albo z innych przyczyn nie moe sprawowa swoich funkcji w radzie nadzorczej, moe wykonywa te
czynnoci przez okres nie duszy ni 3 miesice.
4) Rada nadzorcza SE ma skada si przynajmniej z 3 czonw, a jeeli SE jest spka publiczn co najmniej z 5
czonkw.
5) Jeeli statut nie stanowi inaczej, kady czonek rady nadzorczej moe da od czonkw zarzdu i pracownikw SE
przedstawienia radzie nadzorczej na jej najbliszym posiedzeniu dokumentw, sprawozda lub wyjanie.
110

System monistyczny:
Obok walnego zgromadzenia wystpuje kompetencjach zarzdzajco - nadzorczych okrelany mianem rady
administrujcej.
Rada administrujca prowadzi sprawy i stay nadzr nad spk, korzysta z zasady domniemania kompetencji.
W razie wtpliwoci, czy do rady administrujcej stosowa przepisy o zarzdzie czy radzie nadzorczej, stosujemy przepisy
o zarzdzie.
Do wycznych kompetencji rady administrujcej naley podejmowanie uchwa w sprawach:
1) powoywania i odwoywania dyrektorw wykonawczych
2) ustalania wynagrodzenia dyrektorw wykonawczych
3) ustalania rocznych i wieloletnich planw biznesowych
4wyrazania zgody na wypat akcjonariuszom zaliczki na poczet przewidywanej dywidendy na koniec roku obrotowego
5) przyjcia sprawozdania z dziaalnoci SE i sprawozdania finansowego za dany rok obrotowy w celu przedstawienia go
zwyczajnemu walnemu zgromadzeniu do rozpatrzenia i zatwierdzenia
6) zawierania przez SE, bdc spka zalen, umowy kredytu, poyczki, porczenia lub innej podobnej umowy z
czonkiem zarzdu, rady administrujcej, dyrektorem wykonawczym, prokurentem albo likwidatorem spki dominujcej
7) innych zastrzeonych w statucie do wycznej kompetencji rady administrujcej
8) obnienia kapitau zakadowego lub umorzenia akcji wasnych w przypadkach , w ktrych na podstawie odrbnych
przepisw nie jest do tego waciwe walne zgromadzeni
9) zwoywania walnego zgromadzenia oraz udzielanie i odwoywanie prokury, chyba e ustawa lub statut stanowi inaczej.
Rada administrujca ( i kady jej czonek na posiedzeniu) moe bada wszystkie dokumenty SE, da od dyrektora lub
dyrektorw wykonawczych oraz pracownikw sprawozda lub wyjanie oraz dokonywa rewizji majtku SE
Rada administrujca wykonuje swoje kompetencje kolegialnie, chyba e statut stanowi inaczej.
Skada si z 3, a w spce publicznej z 5 czonkw.
Czonkowie rady administrujcej SA powoywani i odwoywani uchwaa walnego zgromadzenia.
Rada administrujca podejmuje uchway, jeeli wszyscy jej czonkowie zostali prawidowo zawiadomieni o posiedzeniu.
Czonek rady administrujcej lub dyrektor wykonawczy mog da zwoania jej posiedzenia, podajc proponowany
porzdek obrad. Przewodniczcy zwouje posiedzenie w terminie 2 tygodni od dnia otrzymania dania (jeeli tego nie
zrobi wnioskodawca moe sam to uczyni, podajc dat, miejsce i proponowany porzdek obrad).
Dyrektor wykonawczy odpowiedzialny za sprawy finansowe Se lub przewodniczcy rady administrujcej, w terminie 2
tygodni zwouje posiedzenie.
Regulamin rady administrujcej uchwala walne zgromadzenia, chyba e statut stanowi inaczej.
Walne zgromadzenia nie moe wydawa radzie administrujcej wicych polece dotyczcych prowadzenia spraw SE.
W umowie pomidzy Se a czonkiem rady administrujcej, ja i w sporze z nim SE reprezentuje penomocnik powoany
uchwa walnego zgromadzenia.
Czonkw rady administrujcej obowizuje zakaz dziaalnoci konkurencyjnej i ponosz oni odpowiedzialno
cywilnoprawn.
Moliwe jest prowadzenie spraw spki na podstawie delegacji kompetencji dyrektorowi wykonawczemu albo kilku
dyrektorom wykonawczym powoanym przez uchwa rady administrujcej (moe to by w kadym czasie zmienione jej
uchwa)
Mog oni by powoani tylko w zakresie prowadzenia spraw spki.
Mog nimi zosta tylko osoby fizyczne o penej zdolnoci prawnej, ktre nie zostay skazane za przestpstwa z art. 18
KSH.
Mog by czonkami rady administrujcej (co najmniej w jej poowie skadu musza to by inne osoby, statut moe
wprowadza warunki surowsze).
Jeeli powoano kilku dyrektorw wykonawczych, to rada administrujca uchwala dla nich regulamin (okrela zasady ich
funkcjonowania), a w ich strukturze pojawia si generalny dyrektor wykonawczy (nie moe by on przewodniczcym rady
administrujcej, chyba ze statut stanowi inaczej).
Dyrektor wykonawczy moe by w kadym czasie odwoany przez rad administrujc. Nie pozbawia go to roszcze ze
stosunku pracy lub innego stosunku prawnego bdcego podstawa penienia funkcji dyrektora wykonawczego. Odwoanie
z rady administrujcej czonka bdcego dyrektorem wykonawczym jest rwnowane z odwoaniem z funkcji dyrektora
wykonawczego, chyba ze uchwaa o odwoaniu stanowi inaczej.
Dyrektorzy wykonawczy maja obowizek skadania radzie administrujcej w terminie 3 miesicy po upywie kadego
roku obrotowego cznego sprawozdania z wykonywania obowizkw.
111

Walne zgromadzenie nie moe wydawa dyrektorom wykonawczym wicych polece dotyczcych prowadzenia spraw
SE. Natomiast takie polecenia moe wydawa dyrektorom wykonawczym rada administrujca.
Uprawnienia dyrektorw wykonawczych bdcych czonkami rady administrujcej wynikaj z generalnej kompetencji
przysugujcej czonkom rady. Natomiast uprawnienia dyrektorw wykonawczych niebdcych czonkami rady
administrujcej do reprezentowania SE, obejmuj wszystkie czynnoci sadowe i pozasdowe zwizane z zakresem spraw
powierzonych im do prowadzenia. Jednake statut moe ograniczy te uprawnienia ze skutkiem prawnym wobec osb
trzecich.
W przypadku sporw midzy SE a dyrektorami wykonawczymi, a take w zakresie umw zawieranych ze spk
reprezentuje j czonek rady administrujcej niebdcy dyrektorem wykonawczym. Obowizuje ich zakaz dziaalnoci
konkurencyjnej. Ponosz oni odpowiedzialno cywilnoprawn.
Rada administrujca moe przekaza okrelone kompetencje komitetowi albo komitetom skadajcym si z co najmniej 2
jej czonkw. W komitecie sprawujcym nadzr nad dziaalnoci SE nie moe uczestniczy czonek rady administrujcej
bdcy dyrektorem wykonawczym.
Komitety nie mog podejmowa uchwa w sprawach zastrzeonych do wycznych kompetencji rady administrujcej.
Uregulowania wsplne dla obydwu systemw:
1) czonkowie organw spki powoywani s na okres okrelony w statucie, trwajcy nie duej ni 6 lat
2) mog by oni ponownie, jednokrotnie lub wielokrotnie , wybierani na okres nie duszy ni 6 lat
3) czonkiem organu SE nie mog by osoby, ktre wedug prawa krajowego lub wskutek wyroku sadowego lub decyzji
administracyjnej nie mog nalee do organu zarzdzajcego, nadzorczego lub administrujcego S.A.
4) statut SE moe okrela szczeglne warunki sprawowania czonkowstwa
5) statut SE okrela musi rodzaje czynnoci prawnych, ktre wymagaj zgody organu nadzorczego lub rady
administrujcej udzielanej organowi zarzdzajcemu
6) czonkowie organw SE nie mog rozpowszechnia informacji o SE, ktre w razie ujawnienia mogyby szkodzi
interesom spki, rwnie po zaprzestaniu penienia swoich funkcji, z wyjtkiem przypadkw, w ktrych udzielenie takich
informacji jest wymagane lub dozwolone przez przepisy prawa narodowego lub gdy ley to w interesie publicznym
7) kworum to obecna lub reprezentowana co najmniej poowa jego czonkw
8) uchway podejmuje si wikszoci gosw obecnych lub reprezentowanych
9) o ile statut nie zawiera adnej regulacji w tej kwestii, gos przewodniczcego kadego organu ma znaczenie decydujce
w razie rwnoci gosw. Odmienne postanowienie statutu jest niedopuszczalne, jeeli organ nadzorczy skada si w
poowie z przedstawicieli pracownikw.
A propos walnego zgromadzenia zastosowanie bd mie przepisy ( z wyczeniami) dotyczce walnego zgromadzenia w
S.A.
Rozporzdzenie wymaga, aby walne zgromadzenie:
1) zebrao si co najmniej raz w roku kalendarzowym w cigu 6 miesicy po zakoczeniu roku obrotowego
2) moe by one zwoane w kadym czasie przez organ zarzdzajcy, nadzorczy lub organ administrujcy, a take przez
kady inny organ lub waciw wadz, zgodnie z przepisami narodowymi obowizujcymi dla S.A. w pastwie
czonkowskim, w ktrym siedzib ma SE
3) akcjonariusze mniejszociowi reprezentujcy co najmniej 10% kapitau subskrybowanego, posiadaj uprawnienie do
dania zwoania walnego zgromadzenia i ustalenia porzdku obrad, a take do uzupenienia porzdku obrad
zaproponowanego przez zarzd
Statut moe przewidywa agodniejszy prg.
Zmiana statutu SE wymaga uchway walnego zgromadzenia podjtej wikszoci gosw nie mniejsza ni 2/3 gosw
oddanych, o ile przepisy obowizujce dla S.A. w pastwie siedziby SE nie przewiduj lub nie dopuszczaj wyszej
wikszoci.
5. Zaangaowanie pracownikw w spce europejskiej:
Reguluje to Dyrektywa Pitnasta z 8.10 2001r.
Dyrektywa nie przewiduje jednego modelu zaangaowania pracownikw w spce europejskiej, ale pozostawia t kwesti
konkretnej SE i zaley od decyzji przedstawicieli spek tworzcych SE. Dopiero jeeli partnerzy ci nie dojd do
porozumienia, wwczas maj zastosowanie zasady standardowe zaangaowania pracownikw w SE.
Spka europejska nie moe zostan zarejestrowana, jeeli nie zostan ustalone zasady zaangaowania pracownikw.
Powysze reguy mog zosta ustalone:
112

1) w drodze zawarcia porozumienia midzy specjalnym zespoem negocjacyjnym a waciwymi organami spek
uczestniczcych w tworzeniu SE
2) przez przyjcie regu standardowych (dzia 4 EZIGU)
Specjalny zesp negocjacyjny powouje si niezwocznie po ogoszeniu przez waciwy organ utworzenia SE.
Odpowiedzialno za jego powoanie spoczywa na spkach uczestniczcych, ktre ustalaj liczb miejsc przypadajcych
pracownikom rnych pastw, ktre uwzgldniaj zarwno osoby zatrudnione w penym i niepenym wymiarze czasu
pracy.
Jedno miejsce przypada na kad grup pracownikw zatrudnionych w danym pastwie czonkowskim obejmujc 10%
liczby pracownikw zatrudnionych ogem w spkach uczestniczcych oraz w zainteresowanych spkach zalenych i
zakadach we wszystkich pastwach czonkowskich.
Jedno miejsce przypada na grup pracownikw w danym pastwie liczca mniej ni 10% ogu zatrudnionych oraz jedno
miejsce na kade rozpoczte kolejne 10%.
W terminie 14 dni od powoania specjalnego zespou negocjacyjnego, spki uczestniczce zwouj pierwsze zebranie
zespou w celu zawarcia porozumienia okrelajcego zasady zaangaowania pracownikw SE. Zesp wybiera ze swego
grona przewodniczcego oraz uchwala wewntrzny regulamin. Uchway zapadaj bezwzgldn wikszoci gosw.
Negocjacje mog trwa do 6 miesicy od dnia zwoania pierwszego zebrania zespou. Prowadzcy negocjacje mog
wsplnie decydowa o przedueniu ich trwania do roku.
Naley odrni sytuacj braku osignicia porozumienia w wymaganym terminie od niepodjcia lub przerwania rokowa
przez stron pracownicz, czego skutkiem jest pozostanie w mocy przepisw krajowych dotyczcych zaangaowania
pracownikw, bez odwoania si do zasad standardowych.
W ramach zasad standardowych naley okreli skad i zasady dziaania organu przedstawicielskiego, ktry skada si z
pracownikw SE oraz jej spek zalenych i zakadw pracy, wyznaczonych lub wybranych przez przedstawicieli
pracownikw, a w razie ich braku przez zebrania zag. Czonkowie organu przedstawicielskiego s wyznaczani lub
wybierani zgodnie z prawem pastwa czonkowskiego lub praktyka tego pastwa, proporcjonalnie do liczby pracownikw
zatrudnionych w kadym pastwie czonkowskim. Kadencja czonkw organu przedstawicielskiego trwa 4 lata.
Waciwy organ SE zwouje co najmniej raz w roku spotkanie z organem przedstawicielskim w celu poinformowania o
sytuacji gospodarczej i perspektywach SE na podstawie sporzdzanych okresowo sprawozda. Informacje te waciwy
organ SE przekazuje rwnie waciwym organom spek zalenych i kierownictwom zakadw pracy.
Waciwy organ SE dostarcza organowi przedstawicielskiemu program zebra rady nadzorczej i zarzdu SE albo rady
administrujcej i kopie dokumentw przedkadanych walnemu zgromadzeniu.
Wyczenie uczestnictwa polegajcego na wyborze, wyznaczeniu lub rekomendowaniu osb do rady nadzorczej lub rady
administracyjnej SE moe by dokonane tylko w przypadku , gdy przed rejestracj SE w adnej z uczestniczcych spek
nie stosowano rozwiza dotyczcych uczestnictwa.
Podziau miejsc w radzie nadzorczej albo radzie administracyjnej SE midzy pracownikw z rnych pastw
czonkowskich dokonuje organ przedstawicielski, proporcjonalnie do liczby pracownikw zatrudnionych przez SE, jej
spki zalene i zakady pracy w poszczeglnych pastwach czonkowskich.
Organ przedstawicielski decyduje o przyznaniu jednego miejsca w tych organach SE pracownikom z pastwa
pozbawionego reprezentacji w kolejnoci:
1) zatrudnionych w pastwie, w ktrym SE ma swoj siedzib statutow
2) zatrudnionym w pastwie, w ktrym SE, jej spki zalene i zakady pracy zatrudniaj najwiksz liczb pracownikw
Podzia miejsc midzy poszczeglnych pracownikw pracownikw rnych pastw czonkowskich dokonuje organ
przedstawicielski, proporcjonalnie do liczby zatrudnionych pracownikw przez SE, jej spki zalene i zakady
poszczeglnych pastw czonkowskich.
6. Przeniesienie siedziby SE do innego pastwa czonkowskiego:
Przeniesienie siedziby SE do innego pastwa czonkowskiego nastpuje z zachowaniem jej tosamoci podmiotowej.
Towarzyszy temu musi faktyczne przeniesienie jej gwnego zarzdu. Nie mona przenie siedziby spki europejskiej,
wobec ktrej rozpoczto postpowanie w sprawie jej rozwizania, niewypacalnoci, wstrzymania patnoci lub inne
podobne postpowanie.
Nastpuje:
1) przygotowanie i ogoszenie przez organ zarzdzajcy lub administrujcy SE projektu przeniesienia siedziby oraz
sprawozdania wyjaniajcego i uzasadniajcego prawnie i ekonomicznie aspekty przeniesienia siedziby
2) podjecie uchway przez walne zgromadzenie SE wikszoci 2/3 gosw po upywie 2 miesicy od ogoszenia projektu
113

3) wydanie przez waciwy organ pastwowy w pastwie dotychczasowej siedziby SE zawiadczenia stwierdzajcego
dokonanie formalnoci potrzebnych do przeniesienia siedziby
4) przedstawienie tego zawiadczenia waciwemu organowi w pastwie nowej siedziby i wpis do waciwego rejestru w
tym pastwie
5) zawiadomienie rejestru dotychczasowej siedziby SE o nowym wpisie i wykrelenie dotychczasowej rejestracji
6) ogoszenie o nowym wpisie i o wykreleniu dotychczasowej rejestracji w obydwu pastwach czonkowskich
7. Rozwizanie i likwidacja spki akcyjnej:
Podlega to przepisom prawa krajowego a propos S.A.
SE moe zosta przeksztacona w S.A. podlegajc prawu pastwa czonkowskiego, w ktrym ona ma statutow siedzib.
Uchwaa o przeksztaceniu moe zosta podjta dopiero po upywie 2 lat od zarejestrowania SE lub po zatwierdzeniu 2
pierwszych rocznych sprawozda finansowych SE.
Etapy postpowania przeksztaceniowego:
1) przygotowanie przez waciwy organ SE planu przeksztacenia oraz sprawozdania uzasadniajcego przeksztacenie
2) ogoszenie planu przeksztacenia
3) stwierdzenie przez jednego lub kilku biegych, e SE posiada majtek, ktrego warto odpowiada co najmniej
wysokoci jej kapitau
4) podjcie uchway o przeksztaceniu przez walne zgromadzenie SE

XIII SPDZIELNIE
1. Definicja spdzielni:
Spdzielnia jest dobrowolnym i samorzdnym zrzeszeniem nieograniczonej liczby osb o zmiennym skadzie osobowym
i zmiennym funduszu udziaowym , ktre w interesie swoich czonkw prowadzi wspln dziaalno gospodarcz.
Spdzielnia jest dobrowolnym i samorzdnym zrzeszeniem nieograniczonej liczby osb o zmiennym skadzie osobowym
i zmiennym funduszu udziaowym , ktre w interesie swoich czonkw prowadzi wsplna dziaalno gosp.
Jest to typ korporacyjnej osoby prawnej, ktrej substratem osoby.
Poza substratem osobowym, ktry jest dominujcy, wystpuje take substrat majtkowy, pochodzcy z pierwotnego
majtku spdzielni i pniejszego powikszonego take poprzez dziaalno gospodarcz.
Dobrowolno zrzeszenia oznacza i czonek spdzielni ma swobod decyzji co do ewentualnego zgoszenia akcesu do
spdzielni i zawsze moe z niej wystpi.
Zasada otwartych drzwi oznaczone ponadto prawo bycia czonkiem w przepadku spenienia przez okrelone osoby
wymogw statutowych.
Spdzielnie dziaaj w oparciu o zmienny fundusz udziaowy co jest konsekwencj zmiennoci skadu osobowego.
Po ustaniu czonkowstwa spdzielnia ma obowizek wypaty byemu czonkowi.
Czonkowstwo w spdzielni jest niezbywalne.
wsplna dziaalno gospodarcza oznacza prowadzenie wsplnej dziaalnoci w interesie tylko swoich czonkw.
Zasada samorzdnoci spdzielni swoboda podejmowania decyzji przez wasne organy
Zasada samodzielnoci spdzielni - niezaleno w stosunku do podmiotw zewntrznych
Zasada jeden czonek, jeden gos (wyjtek moe wystpi w spdzielniach osb prawnych)
Zasad rwnoci
sensu stricte rwno pomidzy spdzielnia a jej czonkami
sensu largo dotyczy wszelkich praw i obowizkw czonkw
wynikajcych ze stosunku czonkowstwa
2. Tworzenie spdzielni:
Utworzenie czynnoci:
1. wyonienie grupy zamierzajcej utworzy spdzielni
2. uchwalenie statutu spdzielni
3. potwierdzenie przyjcia statutu
114

4. dokonanie wyboru tych organw spdzielni, ktrych wybr zgodnie ze statutem- naley do kompetencji
walnego zgromadzenia lub dokonania wyboru komisji orag.
5. wpisanie spdzielni do rejestru przedsibiorcw KRS
Grupa, ktra zamierza zaoy spdzielni zwana jest zaoycielami. W spdzielniach, ktrych zaoycielami s tylko
osoby fizyczne, powinno by co najmniej 10 zaoycie, natomiast jeeli zaoycielami s osoby prawne, zaoycielami
powinny by co najmniej 3 osoby prawne. W spdzielniach produkcji rolnej liczba zaoycieli osb fizycznych nie moe
by mniejsza ni 5 osb. Jeeli tworzona jest spdzielnia osb fizycznych i osb prawnych, zaoycieli powinno by 10.
Zaoyciele powinni zwoa zebranie, na ktrym jednomylnie powinni uchwali statut (zmiana statutu w toku
dziaalnoci wymaga kwalifikowanej wikszoci 2/3 gosw pojtych przez walne zgromadzenie czonkw). Musi doj
do zoenia podpisw przez zaoycieli spdzielni , co stanowi potwierdzenie przyjcia statutu.
Kolejn czynnoci jest powoanie organw spdzielni. Dotyczy to powoania rady nadzorczej oraz ewentualnie zarzdu,
jeeli zgodnie ze statutem wybr zarzdu jest przypisywany do kompetencji walnego zgromadzenia. Jeeli np. zarzd by
powoany przez rad nadzorcz, to na zebraniu zaoycieli nie musi by powoany. Natomiast powoana rada nadzorcza
powinna, jeszcze przez zgoszeniem wniosku o wpis do rejestru , dokona wyboru zarzdu spki. Zarzd zgasza wniosek
o wpis do rejestru.
Jeeli podczas trwania zebrania zaoycieli powsta problemy z powoaniem organw, to mona utworzy komisj
organizacyjna w skadzie co najmniej 3 osobowym ( to nie jest organ spdzielni).

3. Rodzaje spdzielni:
Typy spdzielni:
1) Dziaajce na zasadach oglnych
2) spdzielnie produkcji rolnej
a) rolnicze spdzielnie produkcyjne prowadz wsplne gospodarstwo rolne lub prowadza dziaalno na rzecz
indywidualnych gospodarstw rolnych
b) spdzielnie kek rolniczych wiadcz usugi dla rolnikw i inne rodzaje usug wynikajce z potrzeb rodowiska
wiejskiego
c) inne spdzielnie zajmujce si produkcj roln
3) spdzielnie pracy prowadza wsplne przedsibiorstwo w oparciu o osobista prac czonkw, spdzielni i czonek
maja obowizek pozostawania w stosunku do siebie w stosunku pracy, ktry nawizuje si poprzez spdzielcz umow o
prac; np. spdzielnie inwalidw, niewidomych, rkodziea ludowego i artystycznego
4) spdzielnie mieszkaniowe ( ustawa prawo spdzielcze, ustawa z 15.12.2000 r. o spdzielniach mieszkaniowych)
zaspokajanie potrzeb mieszkaniowych i i innych potrzeb czonkw oraz ich rodzin, przez dostarczanie czonkom
samodzielnych lokali lub domw jednorodzinnych, a take lokali o innym przeznaczeniu
5) spdzielnie rzemielnicze (PrSpdz i ustawa z 22.03.1989 o rzemiole) dziaalno w zakresie dziaalnoci
usugowej i wytwrczej rzemiosa, udzielanie pomocy czonkom w wykonywaniu ich zada oraz prowadzenie wasnej
dziaalnoci gospodarczej i spoeczno- wychowawczej
6) spdzielnie w dziedzinie bankowoci ( ustawa z 7.12.2000r.o funkcjonowaniu bankw spdzielczych, ich zrzeszaniu
si i bankach zrzeszajcych oraz PrBank) . Banki spdzielcze tworzone s przez osoby fizyczne w liczbie wymaganej dla
zaoycieli spdzielni. Tworzone s na podstawie zezwolenia Komisji Nadzoru Bankowego. Statut banku spdzielczego
powinien by pod rygorem niewanoci sporzdzony w formie akty notarialnego. Banki spdzielcze mog wykonywa
czynnoci bankowe ( prowadzi rachunki bankowe, przeprowadza bankowe rozliczenia pienine, udziela kredytw i
poyczek, udziela gwarancji bankowych i porcze, przechowywa przedmioty i papiery wartociowe, udostpnia
skrytki sejfowe, prowadzi operacje czekowe i wekslowe, wydawa karty patnicze)
7) spdzielnie oszczdnociowo kredytowe (ustawa z 14.12 1995 0 spdzielczych kasach oszczdnociowokredytowych) gromadzenie rodkw pieninych wycznie swoich czonkw, udzielanie im poyczek i kredytw,
przeprowadzanie na zlecenie rozlicze finansowych oraz poredniczenie przy zawieraniu umw ubezpieczenia na
zasadach okrelonych w ustawie o dziaalnoci ubezpieczeniowej.
8)spdzielnie socjalne- przedmiotem ich dziaalnoci jest prowadzenie wsplnego przedsibiorstwa w oparciu o osobista
prace czonkw w celu zawodowej i spoecznej integracji (bezrobotni, bezdomni realizujcy indywidualny program
wychodzenia z bezdomnoci; alkoholicy; narkomani; chorzy psychicznie; zwalniani z zakadw karnych , majcy
trudnoci w integracji ze rodowiskiem; uchodcy; niepenosprawni) W spdzielniach socjalnych , w ktrych liczba
czonkw nie przekracza 15, nie powouje si rady nadzorczej, za jej zadania wykonuje walne zgromadzenie, a prawo
kontroli dziaalnoci spdzielni przysuguje kademu czonkowi.

4. Nabycie i utrata czonkowstwa w spdzielni:

115

Nabycie czonkowstwa:
1) z mocy prawa
Zaoyciele spdzielni, z chwila gdy podpisali statut powstaj przesanki nabycia czonkowstwa pod warunkiem
zawieszajcym. Jeeli warunek ten si zici, tj. spdzielnia zostanie zarejestrowana, osoby bdce zaoycielami uzyskuj
czonkowstwo z mocy prawa. (podzia, poczenie - te)
2) przez przyjcie
Nastpuje to na skutek zoenia deklaracji przez potencjalnego czonka i przyjcia do spdzielni. Deklaracja powinna by
zoona w formie pisemnej pod rygorem niewanoci. Moe by ona zoona przez osoby niemajce penej zdolnoci do
czynnoci prawnych, a take przez penomocnika. Przystpienie do spdzielni jest umowa zawarta pomidzy osob
ubiegajc si o czonkowstwo a spdzielni. Organ, ktry ma kompetencje do przyjcia na czonka, musi by okrelony
w statucie. Przyjcie powinno by potwierdzone na deklaracji podpisem dwch czonkw zarzdu lub osb do tego przez
zarzd upowanionych z podaniem daty uchway o przyjciu. Uchwaa w sprawie przyjcia powinna by podjta w cigu
miesica od dnia zoenia deklaracji, chyba e statut przewiduje inny termin. (Postanowienie o odmowie przyjcia w
poczet czonkw podobnie, ale zawiadomienie o takiej uchwale powinno by dostarczone pisemnie wraz z
uzasadnieniem w cigu dwch tygodni od dnia jej powzicia).
Kiedy organem przyjmujcym nowych czonkw jest zarzd lub rada nadzorca, statut powinien wskazywa na organ, do
ktrego suy odwoanie od decyzji odmownej, oraz okreli termin wniesienia i rozpatrzenia odwoania.
Prawa czonkw:
1) Niemajtkowe
a) prawo czonka spdzielni do przegldania rejestru czonkw prowadzonego przez zarzd spdzielni
b) prawo otrzymania odpisu statutu
c) prawo zaznajomienia si z regulaminem spdzielni
d) prawo brania udziau w organach spdzielni ( bezporednio w walnym zgromadzeniu)
e) prawo wyboru organw spdzielni
f) prawo gosu na walnym zgromadzeniu
2) Majtkowe a) prawo do udziau w nadwyce bilansowej
w poszczeglnych typach spdzielni:
a) prawo do pracy odpowiadajcej kwalifikacjom czonka
b) prawo do odpowiedniego wynagrodzenia za prac
c) prawo do uzyskania spdzielczego prawa do lokalu o powierzchni odpowiadajcej wysokoci wniesionego wkadu
Obowizki czonkw:
1) Majtkowe a) wniesienie wpisowego
b) wniesienie zadeklarowanych udziaw
Udziay s wnoszone jednorazowo lub ratalnie, w zalenoci od postanowie statutu. Udziay mog by wniesione w
pienidzu lub w innych wartociach majtkowych, ktre SA potrzebne spdzielni do wykonywania zada statutowych.
c) uczestniczenie w stratach spdzielni do wysokoci zadeklarowanych udziaw w zalenoci od postanowie statutu
2) Niemajtkowe
a) obowizek lojalnoci czonka wobec spdzielni (powstrzymanie si od zachowania godzcego w cele i interesy
spdzielni)
b) obowizek brania udziau w posiedzeniach walnego zgromadzenia
c) obowizek podporzdkowania si uchwaom walnego zgromadzenia
Przyczyny ustania czonkowstwa:
1) Czonek moe wystpi ze spdzielni z zachowaniem terminu i okresu wypowiedzenia. Wystpienie jest
jednostronnym owiadczeniem woli czonka zoonym wobec spdzielni, bez koniecznoci podawania powodw. Do
skutecznoci wypowiedzenia nie jest wymagana czyjakolwiek zgoda ze strony spdzielni
2) Pozbawienie czonkowstwa w spdzielni moe nastpi tylko w przypadkach okrelonych w ustawie i statucie
spdzielni.
Wykluczenie czonka moe mie miejsce, gdy zaistniej 3 przesanki (musza wystpi czne):
a) wina czonka
b) ocena, e dalsze pozostawanie czonka w spdzielni nie da si pogodzi z postanowieniami statutu lub zasadami
wspycia spoecznego (bezprawno)
116

c) przyczyna wykluczenia powinna by okrelona w ustawie lub statucie

Wykrelenie z rejestru czonkw moe mie miejsce, gdy zaistniej nastpujce przesanki:
a) niewykonywanie obowizkw statutowych z przyczyn przez niego niezawinionych
b) istnienie stosownej przyczyny
c) okrelenie przyczyny w statucie spdzielni
3) mier czonka bdcego osoba fizyczn (skrelenie majce charakter porzdkowy).
Ustanie osoby prawnej bdcej czonkiem spdzielni.
4) Rozwizanie spdzielni.
Najwaniejszymi skutkami majtkowymi wynikajcymi z ustania czonkowstwa s:
1) prawo dania od byego czonka zwrotu wpaconego udziau
2) prawo dania zwrotu wkadw, jeeli zostay wniesione
3) roszczenie o wypat udziau w nadwyce bilansowej
Wierzyciel czonka nie moe uzyska zaspokojenia z jego udziaw i wkadw w czasie trwania czonkowstwa
Wpisowego nie wypaca si byemu czonkowi lub jego spadkobiercom. Byy czonek jest obowizany do pokrywania
strat spdzielni, jeeli w cigu 6 miesicy od chwili ustania czonkowstwa nastpio otwarcie jej likwidacji lub ogoszenie
upadoci.
Najwaniejszymi skutkami niemajtkowymi wynikajcymi z ustania czonkowstwa s:
1) utrata wszelkich praw korporacyjnych przysugujcych czonowi w spdzielni, w szczeglnoci do brania udziau w
walnym zgromadzeniu ( z wyjtkiem spraw w zakresie popierania lub obrony odwoania)
2) utrata prawa do udostpniania i przegldania rejestru czonkw
3) utrata prawa do udostpniania czonkowi odpisu statutu
4) utrata prawa do przegldania protokou walnego zgromadzenia
5) utrata prawa do przegldania rachunkw rocznych i wynikw oraz sporzdzania z nich odpisw
Wykluczenia lub wykrelenia moe dokona zalenie od postanowie statutu rada nadzorcza lub walne zgromadzenie
spdzielni, nie moe tego dokona zarzd. Uchwaa taka powinna by zaprotokoowana. Jeeli wykrelenia lub
wykluczenia dokonuje rada, statut powinien okreli termin, w cigu ktrego wykrelony lub wykluczony czonek ma
prawo odwoa si od tej uchway do walnego zgromadzenia. Odwoanie to odbywa si w tzw. postpowaniu wewntrz
spdzielczym, po ktrego wyczerpaniu wykluczony lub wykrelony czonek moe zaskary do sadu uchwa walnego
zgromadzenia z powodu jej niezgodnoci z prawe lub postanowieniami statutu.
6. Zasady dziaania spdzielni:
Spdzielnia nabywa osobowoc prawn z chwil wpisania do rejestru. W zwizku z tym dziaa ona przez swoje organy.
Organy spdzielni:
1.walne zgromadzenie (przedstawiciele)
2.rada nadzorcza
3.zarzd
4.zebranie grup czonkowskich
Walne zgromadzenie:
Walne zgromadzenie moe by zastpione przez zebrania przedstawicieli, jeeli statut tak stanowi. W walnym
zgromadzeniu czonek moe bra udzia tylko osobicie. Jeeli ustawa nie stanowi inaczej, mona gosowa przez
przedstawicieli. Osoby prawne bdce czonkami spdzielni bior udzia w walnym zgromadzeniu przez ustanowionego
w tym celu penomocnika, ktry nie moe zastpowa wicej ni jednego czonka. Moliwe jest wystpienie jednego
czonka zarzdu mimo istnienia reprezentacji cznej.
Reprezentowa na walnym zgromadzeniu moe rwnie przedstawiciel ustawowy osoby prawnej.
Kady czonek ma jeden gos bez wzgldu na liczb posiadanych udziaw. Jednake gdy czonkami spdzielni mog by
wycznie osoby prawne, zasada ta moe by zmieniona i mog zosta ustalone inne reguy gosowania.
W zgromadzeniu mog uczestniczy, ale bez prawa gosu, przedstawiciele zwizku rewizyjnego, w ktrym spdzielnia
jest zrzeszona oraz Krajowej Rady Spdzielczej.
Sposb zawiadomienia o odbyciu walnego zgromadzenia okrelony jest w statucie.
117

Rada, 10% czonkw, nie mniej jednak ni 3 czonkw (jeeli nie zastrzeono w statucie wikszej liczby czonkw, a w
spdzielniach, w ktrych istnieje zebranie przedstawicieli 1/3 przedstawicieli na zebranie przedstawicieli lub zebranie
grup czonkowskich, obejmujcych co najmniej 1/5 oglnej liczby czonkw spdzielni) maja prawo dania
zamieszczenia okrelonych spraw w porzdku obrad, pod warunkiem, e wystpi z tym daniem w terminie
okrelonym, w statucie. Maj one prawo zwoania walnego zgromadzenia. Walne zgromadzenie zwouje zarzd na
wniosek tych osb lub organw. Zarzd ma obowizek zwoa walne zgromadzenie przynajmniej raz w roku w cigu 6
miesicy po upywie roku obrachunkowego (zwyczajne zgromadzenie).
W pewnych przypadkach zwoywania walnych zgromadze na danie , posiedzenia takie moemy okreli mianem
nadzwyczajnych.
Uchway walnego zgromadzenia musz by podejmowane jedynie w sprawach objtych porzdkiem obrad podanym do
wiadomoci czonkw w terminie i w sposb okrelony w statucie. Podejmowane s one zwyk wikszoci gosw przy
kworum okrelonym na co najmniej 50% uprawnionych do gosowania chyba do gosowania, chyba e ustawa lub statut
stanowi inaczej. Zasady te mog by zmienione w statucie.
Z obrad walnego zgromadzenia naley sporzdzi protok , ktry powinien by podpisany przez przewodniczcego
walnego zgromadzenia oraz inne osoby wskazane w statucie. Protokoy musz by przechowywane przez zarzd przez co
najmniej 10 lat. Czonek spdzielni, zarzd spdzielni oraz prokurator mog zaskary do sdu uchwa w dwch
przypadkach: z powodu jej niezgodnoci z prawe lub z powodu niezgodnoci z postanowieniami statutu. Naley wwczas
wnie powdztwo o uchylenie uchway w cigu 6 tygodni od dnia odbycia walnego zgromadzenia . Jeeli za powdztwo
wnosi czonek nieobecny na walnym zgromadzeniu na skutek jego wadliwego zwoania, moe on zaskary uchwa w
cigu 6 tygodni od powzicia wiadomoci przez tego czonka o uchwale , nie pniej jednak ni przed upywem roku od
odbycia walnego zgromadzenia. W przypadku jeeli powdztwo wnosi zarzd, spdzielnie reprezentuje rada. W
pozostaych przypadkach zaskarenia przez czonka, spdzielnie reprezentuje zarzd . Jeeli sd uchyli uchwa walnego
zgromadzenia, to ma to moc prawn wobec wszystkich wobec wszystkich czonkw spdzielni ze skutkiem ex tunc (od
chwili podjcia).
Walne zgromadzenie czonkw (zebranie delegatw) decyduje o najwaniejszych sprawach spdzielni. Prawo
spdzielcze wskazuje na kompetencje tego organu, ktre s zastrzeone tylko dla niego i nie mog by przenoszone na
inny organ.
Do wycznej kompetencji walnego zgromadzenia naley:
1) uchwalanie kierunkw rozwoju dziaalnoci gospodarczej oraz spoecznej i kulturalnej
2) rozpatrywanie sprawozda rady, zatwierdzanie sprawozda rocznych i sprawozda finansowych oraz podejmowanie
uchwa co do wnioskw czonkw spdzielni, rady lub zarzdu , rady lub zarzdu w tych sprawach i udzielanie
absolutorium czonkom zarzdu
3) rozpatrywanie wnioskw wynikajcych z przedstawionego protokou polustracyjnego z dziaalnoci spdzielni oraz
podejmowanie uchwa w tym zakresie
4) podejmowanie uchwa w sprawie podziau nadwyki bilansowej (dochodu oglnego) lub sposobu pokrycia strat
5) podejmowanie uchwa w sprawie zbycia nieruchomoci, zbycia zakadu lub innej wyodrbnionej jednostki
organizacyjnej
6) podejmowanie uchwa w sprawie przystpienia do innych organizacji gospodarczych oraz wystpowania z nich
7) oznaczenie najwyszej sumy zobowiza , jak spdzielnia moe zacign
8) podejmowanie uchwa w sprawie poczenia si spdzielni , podziau spdzielni oraz likwidacji spdzielni
9) rozpatrywanie w postpowaniu wewntrzspdzielczym odwoa od uchwa rady
10) uchwalanie zmian statutu
11) podejmowanie uchwa w sprawie przystpienia lub wystpienia spdzielni ze zwizku oraz upowanienie zarzdu do
podejmowania dziaa w tym zakresie.
12) wybr delegatw na zjazd zwizku, w ktrym spdzielnia jest zrzeszona
Rada nadzorcza:
Rada nadzorcza kontroluje i nadzoruje dziaalno spki.
Posiada kompetencje uchwaodawcze:
a) uchwalanie planw gospodarczych i programw dziaalnoci spoecznej i kulturalnej
b) zatwierdzanie struktury organizacyjnej spdzielni
Niektre czynnoci podejmowane przez zarzd wymagaj wczeniejszej uchway rady:
1) nabycia i obcienia nieruchomoci
2) nabycia zakadu lub innej jednostki organizacyjnej
3) przystpienia do organizacji spoecznych i wystpowania z nich
4) czynnoci prawnych dokonywanych miedzy spdzielnia a czonkami zarzdu oraz reprezentowanie spdzielni przy
tych czynnociach
118

Rada nadzorcza moe zosta wyposaona jeszcze w inne kompetencje, ktre powinien wymienia statut.
Rada skada si z przynajmniej 3 czonkw , wybieranych w zalenoci od postanowie statutu przez walne zgromadzenie,
zebranie przedstawicieli lub zebranie grup czonkowskich.
Do rady mog by wybierani tylko czonkowie spdzielni. W przypadku jeeli czonkiem spdzielni jest osoba prawna,
do rady moe by wybrana osoba niebdca czonkiem spdzielni. Wwczas osoba prawna wskazuje taka osob . Jednak
nie moe by czonkiem rady sama osoba prawna. W skad rady nie mog wchodzi czonkowie zarzdu oraz osoby
bdce kierownikami biecej dziaalnoci gospodarczej spdzielni lub bdce penomocnikami zarzdu a take osoby
pozostajce z czonkami zarzdu lub kierownikami biecej dziaalnoci gospodarczej spdzielni w zwizku maeskim
albo w stosunku pokrewiestwa lub powinowactwa w linii prostej i w drugim stopniu linii bocznej.
Uchway o powoaniu do rady podejmuje si wikszoci zwyk bez uwzgldniania gosw wstrzymujcych si i
niewanej przy obecnoci co najmniej 50% wymaganych do gosowania ( jeeli statut nie stanowi inaczej). Odwoanie
rady nadzorczej moe odby si tylko w gosowaniu tajnym wikszoci 2/3 gosw przez organ ,ktry j wybra.
Rada nadzorcza wykonuje swoje uprawnienia kolegialnie.
Czonkw rady nadzorczej obowizuje zakaz dziaalnoci konkurencyjnej czonkowie rady nie mog zajmowa si
interesami konkurencyjnymi wobec spdzielni, a w szczeglnoci uczestniczy jako wsplnicy lub czonkowie wadz
przedsibiorcw prowadzcych dziaalno konkurencyjn wobec spdzielni. Naruszenie zakazu konkurencji stanowi
podstaw odwoania czonka rady oraz powoduje inne skutki prawne przewidziane w odrbnych przepisach.
W wypadku naruszenia przez czonka rady nadzorczej zakazu konkurencji rada moe podj uchwa o zawieszeniu
czonka tego organu w penieniu czynnoci.
Czonek rady winny czynu lub zaniedbania , przez ktre spdzielnia poniosa szkody, odpowiada za nie osobicie.
Do odpowiedzialnoci czonkw rady maja odpowiednie zastosowanie przepisy KP o odpowiedzialnoci materialnej
pracownikw.
Wyjtkowo statut moe przyj dla rady nazw komisji rewizyjne.
Zarzd:
Zarzd kieruje dziaalnoci spdzielni oraz reprezentuje ja na zewntrz.
Istnieje zasada domniemania kompetencji zarzdu.
Wyranie rwnie podkrelona zostaa zasada domniemania kompetencji zarzdu, mianowicie w sparwach decyzji
niezastrzeonych w ustawie lub statucie dla tych organw , upowanienie w tym zakresie przysuguje zarzdowi.
Zarzd moe by powoany, w zalenoci od postanowie statutu przez:
a) rad nadzorcz - zwyka wikszoci gosw
b) walne zgromadzenie zwyka wikszoci gosw przy obecnoci 50% uprawnionych do gosowania
Statut moe przewidywa inne zasady.
Spdzielnie, ktrej czonkami s wycznie osoby prawne , wybieraj zarzd spord kandydatw bdcych osobami
fizycznymi wskazanymi przez te osoby prawne.
Odwoanie czonkw zarzdu wymaga pisemnego uzasadnienia. Odwoanie nastpuje przez walne zgromadzenie rade
stosownie do postanowie statutu. Walne zgromadzenie moe natomiast odwoa tych czonkw zarzdu, ktrym nie
udzielio absolutorium.
Jeeli dziaalno czonka zarzdu jest sprzeczna z przepisami prawa lub statutu, a statut to przewiduje, czonek zarzdu
powoany przez walne zgromadzenie moe by zawieszony w czynnociach przez rad.
Kompetencje w zakresie prowadzenia spraw mog by ograniczone poprzez konieczno uzyskania zgody rady
nadzorczej lub podjcie stosownej uchway przez walne zgromadzenie.
Jeeli zarzd jest jednoosobowy, nie moe dokonywa czynnoci wynikajcych ze stosunku czonkowstwa. Czynnoci
takie dokonywane s przez rad nadzorcz , chyba e w statucie zastrzeono to do kompetencji walnego zgromadzenia.
Owiadczenia woli za spdzielnie skadaj dwaj czonkowie zarzdu lub jeden czonek zarzadu i penomocnik.
Zasada reprezentacji cznej (zasada dwch podpisw) i reprezentacji jednoosobowej czynnej w sensie formalnym polega
na zoeniu podpisw pod nazwa spdzielni. Zarzd moe udzieli jednemu czonkowi zarzdu lub innej osobie
umocowania do dokonywania czynnoci prawnych zwizanych z kierowaniem biec dziaalnoci spdzielni lub jej
wyodrbnionymi organizacyjnie i gospodarczo jednostkami. Moe rwnie udzieli penomocnictwa rodzajowego lub
szczeglnego.
Reprezentacja bierna jest jednoosobowa.
Czonkowie zarzdu nie mog by czonkami rady nadzorczej ( i odwrotnie).
Spdzielnie mog udziela prokury.
Czonkowie zarzdu nie mog zajmowa si interesami konkurencyjnymi wobec spdzielni , a w szczeglnoci
uczestniczy jako wsplnicy klub czonkowie wadz przedsibiorcw prowadzcych dziaalno konkurencyjna wobec
spdzielni.
119

Czonkowie zarzdu, ktrzy zawinili czynnoci lub jej zaniechali , przez co spdzielnia poniosa szkod , ponosz
odpowiedzialno osobist. Zastosowanie odpowiednie maja przepisy KP o odpowiedzialnoci materialnej pracownikw.
Odszkodowanie wynosi kwot trzykrotnego przecitnego miesicznego wynagrodzenia w spdzielni za ostatni kwarta.
Grupy czonkowskie:
W spdzielniach, w ktrych walne zgromadzenie zostaje zastpione przez zebranie przedstawicieli , organami ich s take
zebrania grup czonkowskich.
Do kompetencji zebra grup czonkowskich naley:
1) wybieranie i odwoywanie przedstawicieli na zebranie przedstawicieli
2) wybieranie i odwoywanie czonkw rady spdzielni , jeeli statut tak stanowi
3) rozpatrywanie spraw, ktre maja by przedmiotem obrad najbliszego zebrania przedstawicieli i zgaszanie swoich
wnioskw w tych sprawach
4) rozpatrywanie okresowych sprawozda rady i zarzdu
5) wyraanie swojej opinii i zgaszanie do waciwych organw spdzielni wnioskw w sprawach spdzielni, a
zwaszcza we wszystkich sprawach czonkw wchodzcych w skad zebrania grupy.
Naley pamita e : walne zgromadzenie spdzielni mieszkaniowej nie moe by zastpione przez zebranie
przedstawicieli. (pytanie testowe)

6. Prowadzenie dziaalnoci gospodarczej przez spdzielnie; majtek spdzielni:

Spdzielnia prowadzi swoj dziaalno w oparciu o majtek, na ktry skadaj si udziay, wpisowe, wkady czonkw
(jeeli statut przewiduje ich wnoszenie), a take rodki wypracowane.
Majtek spdzielni jest prywatna wasnoci jej czonkw.
Nie jest moliwe wniesienie przez spdzielni do spki przedsibiorstwa, ktry stanowi cay majtek spdzielni,
niezbdny do prowadzenia wsplnej dziaalnoci gospodarczej.
*Cech wspln prowadzenia dziaalnoci jest prowadzenie dziaalnoci handlowej, produkcyjnej, usugowej i budowlanej
nie tylko w celach zarobkowych, ale i na wasny rachunek przedsibiorcy. Spdzielnia ze wzgldu na cel i konieczno
realizacji tego celu jest przedsibiorc. Jeeli nie podejmie ona dziaalnoci gosp., co jest jej obowizkiem, to jest ona
mimo to traktowana jak przedsibiorstwo.
Przedmiot prowadzonej dziaalnoci , w tym rwnie gospodarczej, powinien by okrelony w statucie.
Dziaalno gospodarcza spdzielni moe by prowadzona bez wyodrbnienia organizacyjnego albo przez utworzenie
odrbnej wewntrznej struktury organizacyjnej (np. zakad, oddzia).
Zarzd moe upowani jednego ze swoich czonkw do dokonywania czynnoci prawnych zwizanych z biec
dziaalnoci gospodarcz lub prowadzon w formie odrbnej jednostki organizacyjnej.
Dziaalno gospodarcza musi by prowadzona przez spdzielnie na zasadach rachunku ekonomicznego przy
zapewnieniu korzyci czonkom spdzielni.
Spdzielnia odpowiada za zobowizania caym swoim majtkiem i nie ponosi odpowiedzialnoci za zobowizania innych
osb prawnych.
Za zysk spdzielni uznaje si nadwyk wpyww nad wydatkami w prowadzonej dziaalnoci gospodarczej
pomniejszona o podatek dochodowy i inne obcienia obowizkowe.
Co najmniej 5% nadwyki przeznacza si obowizkowo na powikszenie funduszu zasobowego , jeeli fundusz ten nie
osiga wysokoci wniesionych udziaw obowizkowych. Pozostaa cz nadwyki bilansowej , ktra pozostaje po
odjciu odpisu zostaje przeznaczona na cele , ktre definiuje uchwaa walnego zgromadzenia. Uchwaa ta powinna
konkretyzowa zasady podziau zgodnie z reguami okrelonymi przez statutu. Rwnie zasady podziau nadwyki
bilansowej midzy czonkw przewiduje statut.
Spdzielnie musza utworzy co najmniej dwa fundusze obligatoryjne:
1) udziaowy powstaje z wpat udziaw czonkowskich , odpisw na udziay czonkowskie, z podziau nadwyki
bilansowej lub innych rde okrelonych w przepisach szczeglnych
2) zasobowy skada si z wpat przez czonkw wpisowego , czci nadwyki bilansowej lub innych rde
Spdzielnie mog tworzy inne fundusze wasne, ktre przewiduj statut lub przepisy ustaw.
Jeeli spdzielnia zamiast nadwyki bilansowej generuje straty, pokrywane s one z funduszu zasobowego, a w czci
przekraczajcej fundusz zasobowy z funduszu zasobowy z funduszu udziaowego i innych funduszy wasnych spdzielni
wedug kolejnoci ustalonej w statucie. Strata pierwszego roku obrachunkowego po zaoeniu spdzielni moe by
pokryta w roku nastpnym. Jeeli fundusze wasne nie wystarczaj na pokrycie strat, walne zgromadzenie moe podj
uchwa zobowizujc czonkw do wczeniejszego wpacenia udziaw, ni przewiduje to statut.

120

Spdzielnia ma obowizek sporzdzenia rocznych sprawozda finansowych , ktre podlegaj badaniu pod wzgldem
rzetelnoci i prawidowoci. Badanie takie jest potwierdzone przez uchwa rady.
Roczne sprawozdanie wraz z dziaalnoci razem z opinia biegego rewidenta (jeeli taki obowizek istnieje), wykada si
w lokalu spdzielni na co najmniej 14 dni przed odbyciem walnego zgromadzenia w celu zapoznania si z nim przez
czonkw spdzielni.
Z prowadzeniem dziaalnoci gospodarczej wie si bezporednio badanie legalnoci, gospodarnoci i rzetelnoci caoci
dziaania spdzielni. Poza dziaalnoci gospodarcza podlega temu badaniu rwnie dziaalno spoeczn, wychowawcz
itp. To specjalne badanie okrela si mianem lustracji.
Spdzielnia jest obowizana przynajmniej raz na 3 lata , a w okresie likwidacji co roku, poddawa si takiemu badaniu.
Lustracja moe by przeprowadzona rwnie na danie walnego zgromadzenia, rady lub 1/5 czonkw spdzielni.
Przeprowadzaj j waciwe zwizki rewizyjne w spdzielniach w nich zrzeszonych. Te spdzielnie, ktre nie s
zrzeszone, zlecaj odpatne przeprowadzenie lustracji wybranemu zwizkowi rewizyjnemu lub Krajowej Radzie
Spdzielczej. W ich imieniu lustracji dokonuje wyznaczony lustrator. Czonkowie rady uprawnieni s do uczestnictwa w
lustracji, o czym s powiadomieni cznie z zarzdem. Z czynnoci lustracyjnych sporzdza si protok. Przedkada si
go radzie i zarzdowi, a wnioski powinny by przedstawione walnemu zgromadzeniu przez rad na najbliszym
posiedzeniu.
Cele lustracji:
1.sprawdzenie przestrzegania przez spdzielnie przepisw prawa i postanowie statutu
2.zabadanie przestrzegania przez spdzielni prowadzenia przez ni dziaalnoci w interesie ogu czonkw
3.kontrola gospodarnoci, celowoci i rzetelnoci realizacji przez spdzielnie jej celw ekonomicznych, socjalnych oraz
kulturalnych.
4.wskazanie czonkw na nieprawidowoci w dziaalnoci organw spdzielni
5.udzielenie organizacyjnej i instruktaowej pomocy w usuwaniu stwierdzonych nieprawidowoci oraz w usprawnieniu
dzia. spdzielni
7. Reorganizacja, likwidacja i upado spdzielni:
1. czenie:
Spdzielnia moe w kadym czasie poczy si z inn spdzielni na podstawie uchwa walnych zgromadze czcych
si spdzielni, w ktrych kada musi podj uchwa wikszoci 2/3 gosw.
Poczenie jest moliwe tylko w jednej z form przez inkorporacj spdzielni (jednej lub wicej) przez inn spdzielni.
Nastpuje nabycie z mocy prawa czonkowstwa w spdzielni inkorporujcej czonkw w spdzielni inkorporujcej
czonkw spdzielni inkorporowanej. Nastpuje sukcesja uniwersalna. Wspomniane skutki zachodz z chwila wpisu do
KRS. Natomiast ju po podjciu uchway o poczeniu, a wic przed zarejestrowaniem, zamiast zarzdu i radyu
spdzielni przejmowanej dziaa zarzd i rada spdzielni inkorporujcej. Oragny te mog dziaa w takim skadzie dalej,
ale gdy uchway walnych zgromadze o poczeniu tak stanowi , po wpisie poczenia dokonuje si niezwocznie wyboru
rady i zarzdu. (pytania testowe o wpis do KRS i nastpstwa jego)
2. Podzia:
Spdzielnia moe si podzieli na podstawie uchway walnego zgromadzenia, ktra musi by podjta zwyk wikszoci
gosw.
Konieczne jest:
1) uchwalenie zwyk wikszoci gosw statutu powstajcej spdzielni, ktry nie moe uszczupla nabytych praw
majtkowych czonkw
2) musi by dokonany wybr tych organw spdzielni, do ktrych powoania uprawnione jest walne zgromadzenie.
Zarzd spdzielni powstajcej w cigu 14 dni od jego wyboru powinien wystpi z wnioskiem o wpis do KRS, a zarzd
spdzielni dotychczasowej z wnioskiem o wpisanie do KRS jej podziau.
3. Likwidacja:
Przesankami obligatoryjnymi s:
1) upyw czasu, na jaki w myl statutu utworzono spdzielni
2) zmniejszenie si liczby czonkw poniej wskazanej w statucie lub w ustawie , jeeli spdzielnia w terminie roku nie
zwikszy liczby czonkw do wymaganej wielkoci
Przesankami fakultatywnymi s:
121

1) wskutek zgodnych owiadcze woli walnych zgromadze , ktre zapadaj wikszoci gosw przy obecnoci co
najmniej 50% uprawnionych do gosowania na dwch kolejno po sobie nastpujcych walnych zgromadzeniach, odbytych
w odstpie co najmniej 2 tygodni.
2) zwizek rewizyjny (albo Krajowa Rada Spdzielcza, gdy spdzielnia nie jest zrzeszona) ma prawo do podjcia
uchway o postawieniu spdzielni w stan likwidacji, jeeli:
a) dziaalno spdzielni wykazuje race i uporczywe naruszenia prawa lub postanowie statutu
b) spdzielnia zostaa zarejestrowana z naruszeniem prawa
c) spdzielnia co najmniej od roku nie prowadzi dziaalnoci gospodarczej
Przesanki te nie musz wystpowa cznie.
Likwidator jest powoywany uchwaa walnego zgromadzenia podjt wikszoci gosw w obecnoci przynajmniej
poowy uprawnionych, chyba e statut spdzielni stanowi inaczej.
Likwidatorem moe by zarwno osoba fizyczna, jak i prawna.
Z powoanym likwidatorem jest zawierana umowa o wykonanie czynnoci likwidacyjnych (spdzielni reprezentuje tu
rada nadzorcza). W szczeglnych sytuacjach likwidatora wyznacza zwizek rewizyjny i on zawiera umow , dziaajc w
imieniu likwidowanej spdzielni.
Owiadczenia woli za likwidowan spdzielni likwidator skada jednoosobowo lub mog to czyni dwaj penomocnicy.
Penomocnicy s ustanawiani przez likwidatora, bowiem poprzednie penomocnictwa wygasaj.
Likwidator powinien: (wane wypunktowania bo byy na tecie)
1) zgosi do KRS wniosek o wpisanie otwarcia likwidacji spdzielni, jeeli nie zostao to jeszcze dokonane i zawiadomi
o tym zwizek rewizyjny, w ktrym spdzielnia jest zrzeszona oraz Krajowa Rade Spdzielcz
2) powiadomi banki finansujce spdzielni oraz organy finansowe o otwarciu likwidacji spdzielni
3) ogosi w Monitorze Spdzielczym zawiadomienie o otwarciu likwidacji i wezwa wierzycieli do zgaszania
wierzytelnoci w terminie 3 miesicy od dnia tego ogoszenia
4) przystpi do sporzdzenia sprawozdania finansowego na dzie otwarcia likwidacji oraz listy zobowiza spdzielni
5) sporzdzi plan finansowy likwidacji i plan zaspokojenia zobowiza
(pytanie testowe o likwidatora)
W przypadku odmowy zaspokojenia zgoszonych wierzytelnoci, likwidator powinien zawiadomi wierzyciela pisemnie
w cigu 4 tygodni od dnia zgoszenia wierzytelnoci. Nalenoci zaspokaja si w nastpujcej kolejnoci:
1) koszty prowadzenia likwidacji
2) nalenoci ze stosunku pracy i nalenoci , ktrym przepisy prawa przyznaj taka sama ochron oraz odszkodowanie z
tytuu uszkodzenia ciaa, wywoania rozstroju zdrowia lub pozbawienia ycia, z tytuu wypadkw przy pracy i chorb
zawodowych
3) podatki i inne nalenoci oraz nalenoci z tytuu kredytw bankowych
4) inne nalenoci
Nalenoci sporne lub jeszcze niewymagalne wymagaj zoenia do depozytu sadowego.
Z pozostaych kwot dokonuje si wypaty udziaw. Wypaty tej nie mona dokona przed upywem 6 miesicy od dnia
ogoszenia wzywajcego wierzycieli.
Majtek, ktry pozostaje, powinien zosta przeznaczony na cele okrelone w uchwale ostatniego walnego zgromadzenia.
Po zakoczeniu likwidacji likwidator przedstawia walnemu zgromadzeniu do zatwierdzenia sprawozdanie finansowe na
dzie zakoczenia likwidacji. Gdy zwoanie walnego zgromadzenia napotyka powane trudnoci, dokonuje tego zwizek
rewizyjny.
Likwidator zgasza do KRS wniosek o wykrelenie spdzielni z KRS oraz przekazuje ksigi i dokumenty zlikwidowanej
spdzielni do przechowania. Wykrelenie powinno by ogoszone przez sd.
4. Upado:
Przesank ogoszenia upadoci spdzielni jest stan jej niewypacalnoci, tzn. :
- nie jest ona w stanie spaca swoich dugw
- jej zobowizania przekroczyy warto jej majtku , nawet pomimo i na bieco swoje zobowizania wykonuje
Zarzd powinien zwoa walne zgromadzenie temu powicone, ma obowizek niezwocznie zgosi niezwocznie do
sadu wniosek o ogoszenie upadoci. Taki sam obowizek spoczywa na likwidatorze.
Po zakoczeniu postpowania upadociowego syndyk upadoci zgasza do sadu rejestrowego wniosek o wykrelenie
spdzielni z KRS.
XIV PRZEDSIBIORSTWA PASTWOWE:
122

1. Definicja przedsibiorstwa pastwowego:

Ustawa z 25.09.1981r. o przedsibiorstwach pastwowych art.1:
Przedsibiorstwo pastwowe jest samodzielnym, samorzdnym i samofinansujcym si przedsibiorc, posiadajcym
osobowo prawn.
(znaczenie podmiotowe)
W trakcie przeksztace organizacyjnych, tj. likwidacji, prywatyzacji, itp. Pojcie przedsibiorstwa rozumiane jest w
kontekcie przedmiotowym.
Skarb Pastwa nie ponosi odpowiedzialnoci za zobowizania pastwowych osb prawnych, chyba e przepis szczeglny
stanowi inaczej. Pastwowe osoby prawne nie ponosz rwnie
Odpowiedzialnoci za zobowizania skarbu pastwa.
Przedsibiorstwo pastwowe jest przedsibiorc.
2. Rodzaje przedsibiorstw pastwowych:
1) dziaajce na zasadach oglnych
Najszerszy zakres ich samodzielnoci i samorzdnoci
2) przedsibiorstwa uytecznoci publicznej
Te, ktre maja na celu biece i nieprzerwane zaspokajanie potrzeb ludnoci ( komunikacja miejska, inynieria sanitarna,
zaopatrzenia ludnoci w energia sanitarna, gazowa i cieplna). Cel utworzenia przedsibiorstw uytecznoci publicznej
zosta okrelony wyranie jako cel niekoniecznie zarobkowy
3) dziaajce na podstawie przepisw szczeglnych
Przedsibiorstwa podlege Ministrowi Obrony Narodowej oraz ministrowi waciwemu do spraw finansw publicznych i
NBP, wykonujce w caoci lub w przewaajcej czci zadania na potrzeby obronnoci i bezpieczestwa Pastwa.
4) do ktrych stosuje si tylko w ograniczonym zakresie przepisy PPU
5) tworzone przez naczelne i centralne organy administracji pastwowej oraz przez NBP i banki pastwowe
Sposb ich tworzenia opiera si na centralizacji tworzenia przedsibiorstw pastwowych. Tworzone mog by one przez:
a) naczelne organy administracji pastwowej
b) centralne organy administracji pastwowej
c) NBP
d) banki pastwowe
6) jednozakadowe i wielozakadowe
Rni si midzy sob struktur organizacyjn
7) midzynarodowe (mieszane)
Podstawy ich tworzenia i likwidowania oraz zasady dziaania ustalane w drodze porozumie i umw z rzdami innych
pastw.
8) przedsibiorstwa, ktrych statut podlega lub nie zatwierdzeniu
Istnieje konieczno zatwierdzania statutw takich przedsibiorstw pastwowych, jak:
a) uytecznoci publicznej
b) handlu zagranicznego
c) stacji radiowych i telewizyjnych, przemysu teleelektronicznego, transportu samochodowego i budownictwa cznoci
d) Pastwowej Komunikacji Samochodowej oraz zakadw naprawczych taboru kolejowego
9) przedsibiorstwa o szczeglnym znaczeniu dla gospodarki pastwa
Maj szczeglne znaczenie dla gospodarki pastwa. Zostay do nich zaliczone m.in.:
a) Centralna Stacja Ratownictwa Grniczego w Bytomiu
b) Wojskowe Biuro Studiw Projektw Budowlanych i Lotniskowych w Warszawie
c) Bank Gospodarstwa Krajowego
d) Wojskowe Zakady Inynieryjne w Dblinie. itd
Mog one by sprywatyzowane tylko za zgod Rady Ministrw. Owiadczenia woli skadane takiej spce wymagaj
zachowania formy pisemnej pod rygorem niewanoci . Skady rad nadzorczych i statuty spek musz by uzgadniane z
ministrem waciwym ze wzgldu na przedmiot dziaalnoci spki. Przynajmniej poowa reprezentantw Skarbu Pastwa
powoywana jest spord kandydatw przedstawionych przez waciwego ministra. Zarzd jest powoywany i
odwoywany przez Rad Nadzorcz.
3. Zasady dziaania przedsibiorstw pastwowych:
Organy:
123

Osoba prawna dziaa przez swoje organy w sposb przewidziany w ustawie i opartym na niej statucie. W
przedsibiorstwie pastwowym organami s: oglne zebranie pracownikw (delegatw), rada pracownicza i dyrektor
przedsibiorstwa pastwowego.
Do kompetencji oglnego zebrania pracownikw nale:
1) uchwalanie, na wniosek dyrektora, statutu przedsibiorstwa
2) podejmowanie uchwa w sprawie podziau zysku przeznaczonego dla zaogi
3) dokonywanie rocznej oceny dziaalnoci rady pracowniczej przedsibiorstwa oraz dyrektora przedsibiorstwa
4) uchwalanie wieloletnich planw przedsibiorstwa
5) uchwalanie, na wniosek rady pracowniczej przedsibiorstwa, statutu zaogi przedsibiorstwa
6) wyraanie opinii we wszystkich sprawach dotyczcych przedsibiorstwa
Rada pracownicza skada si z 15 czonkw ( statutu samorzdu zaogi moe ustali inn liczb czonkw. Jest ona
wybierana przez pracownikw w wyborach powszechnych, bezporednich, rwnych i tajnych. Kadencja rady trwa 2 lata.
Jej kompetencje s stanowice, opiniodawcze, kontrolne, inicjatywne, wnioskowe.
Szczeglnie istotne s opinie obligatoryjne, czyli te, o ktre moe zwrci si dyrektor przy zawieraniu przez
przedsibiorstwo porozumie i umw dugoterminowych z innymi przedsibiorcami oraz organami administracji
pastwowej, a take w sprawach zmiany aktu o utworzeniu i likwidacji przedsibiorstwa.
Rada pracownicza ma prawo wystpowa z inicjatywami, wnioskami i uwagami we wszystkich sprawach dotyczcych
przedsibiorstwa.
Radzie przysuguje prawo kontroli caoksztatu dziaalnoci przedsibiorstwa ze szczeglnym uwzgldnieniem dbaoci o
racjonalna gospodark mieniem.
Uchwaa rady pracowniczej wpywa na ostateczny ksztat owiadczenia woli przedsibiorstwa pastwowego poprzez
wyraanie zgody lub nie na dokonanie czynnoci prawnej. Brak takiej zgody powoduje stan bezskutecznoci zawieszonej.
Dyrektor przedsibiorstwa pastwowego zarzdza przedsibiorstwem i reprezentuje je na zewntrz. Istnieje zasada
domniemania jego kompetencji.
W procesie zarzdzania pomagaj dyrektorowi dyrektorzy dziaw, kierownicy zakadw, zastpcy dyrektora. Natomiast
w procesie reprezentacji dyrektora wyrcza mog przedstawiciele ustawowi i penomocnicy (sensu largo i sensu stricte).
Do samodzielnego dokonywania czynnoci prawnych za przedsibiorstwo upowaniony jest dyrektor. Jeeli jednak
czynnoci prawne dokonywane przez przedsibiorstwo obejmuj rozporzdzanie prawem, ktrego warto przekracza
5000 z lub czynnoci te moa spowodowa powstanie zobowizania przedsibiorstwa do wiadczenia powyej 5000 z, do
skutecznoci owiadczenia woli wymagane jest wspdziaanie dyrektora z penomocnikiem lub dwch penomocnikw
( zasada reprezentacji cznej lub zasada dwch podpisw)
W pewnych sytuacjach konieczne jest uzyskanie zgody na dokonanie czynnoci prawnej (niewano bezwzgldna organ zaoycielski, bezskuteczno zawieszona rada pracownicza).
Reprezentacja bierna jest jednoosobowa.
W razie dokonania szkody z powodu wykonania decyzji organu sprawujcego nadzr, z daniem odszkodowania obok
dyrektora moe wystpi rada pracownicza.
Dyrektor koncentruje w swojej osobie funkcje organu zarzdzajcego i funkcj kierownika zakadu pracy.
Odpowiedzialno dyrektora:
1) subowa podstaw s uchybienia w realizacji praw i obowizkw, wynikajcych ze stosunku pracy
2) karna dotyczy przestpstwa gospodarczych oraz przeciwko prawom pracownika
3) cywilna deliktowa lub kontraktowa
4) przed zaog moliwo odwoania dyrektora ze stanowiska lub zawieszenia go w czynnociach
Odpowiedzialno organw samorzdowych sprowadza si do odpowiedzialno przed zaog.
Przedstawiciele ustawowi:
Zastpca dyrektora nie jest organem przedsibiorstwa pastwowego. Moe wystpowa w stosunkach cywilno prawnych,
jeeli uzyska stosowne penomocnictwo.
Jest przedstawicielem ustawowym przedsibiorstwa pastwowego, kiedy nieobsadzono organu (mier , odwoanie) do
czasu powoania nowego dyrektora lub tymczasowego kierownika , w okresie dugiej nieobecnoci dyrektora w sferze
reprezentacji, bo w sferze zarzdzania jest on jedynie pomocniczym aparatem dyrektora)
Zarzdca
Organ zaoycielski moe powierzy mu w drodze umowy zarzdzanie przedsibiorstwem pastwowym. Moe
to by osoba prawna lub fizyczna. Moe to nastpi z inicjatywy organu zaoycielskiego , za zgoda rady pracowniczej i
oglnego zebrania pracownikw ( delegatw) przedsibiorstwa albo na wniosek rady pracowniczej przedsibiorstwa , za
124

zgoda oglnego zebrania pracownikw ( delegatw). W pewnych sytuacjach z inicjatyw powierzenia zarzdzania
przedsibiorstwem moe wystpi rwnie zarzdca komisaryczny.
Umowa moe by zawarta tylko na czas okrelony (min. 3 lata) i powinna okrela obowizki zarzdcy w zakresie
biecego zarzdzania oraz zmian i usparawnie w przedsibiorstwie , zasady wynagrodzenia zarzdcy, w tym prawo do
udziau w zysku przedsibiorstwa. Jeeli zarzdc ma by osoba prawna, umowa powinna przewidywa , kto w jej imieniu
bdzie dokonywa czynnoci zarzdu.
Kompetencje zarzdcy obejmuj zarzdzanie sprawami przedsibiorstwa i reprezentacj przedsibiorstwa pastwowego,
czyli wszelkie czynnoci faktyczne i prawne zwizane z funkcjonowaniem przedsibiorstwa pastwowego.
Z chwila objcia obowizkw przez zarzdc organy samorzdu ulegaj rozwizaniu z mocy prawa , organ zaoycielski
odwouje dyrektora, a zarzdca obejmuje kompetencje dyrektora i organw samorzdu z wyjtkiem:
a) prawa sprzeciwu wobec decyzji organu zaoycielskiego
b) przyjmowania i zatwierdzania sprawozdania finansowego
c) dokonywania podziau na fundusze wypracowanego zysku
d) okrelania zasad rozdysponowania tych funduszy
Organ zaoycielski ustanawia rade nadzorcza (1/3 musi by wybrana przez pracownikw)
Zarzdca komisaryczny:
Moe by on powoany, jeeli przedsibiorstwo prowadzi dziaalno ze strata i zostanie wszczte postpowanie sanacyjne
( jeeli przedsibiorstwo przekroczyo wskanik miesicznego wynagrodzenia, co spowodowao pogorszenie jego sytuacji
finansowej; organ zaoycielski moe, ale nie musi wszcz postpowanie uzdrawiajce).
Decyzja o jego ustanowieniu wymaga zgody ministra waciwego do spraw finansw publicznych. W stosunku do niej nie
mona zgosi sprzeciwu.
Nastpuje rozwizanie organw samorzdu przedsibiorstwa i odwoanie dyrektora.
Przejmuje on kompetencje organw przedsibiorstwa z wyjtkiem:
a) przyjmowania i zatwierdzani sprawozdania finansowego
b) dokonywania podziau zysku wypracowanego przez przedsibiorstwo na fundusze
c) zakaz wykorzystywania tych funduszy
Zarzdca komisarycznym moe by osoba fizyczna lub osoba prawna ( dziaa bdzie przez organ lub penomocnika; w
przypadku S.A. lub sp. zo.o. rwnie przez prokurenta)
Zarzdca komisaryczny powinien przygotowa program naprawczy, ktry musi by zatwierdzony przez organ
zaoycielski. Zarzdca komisaryczny przedstawia co 3 miesice sprawozdanie ze swojej dziaalnoci. W przypadku
ustania przyczyn powoania zarzdcy komisarycznego, organ zaoycielski wydaje zawiadomienie o jego uchyleniu lub
jeeli wykonywanie programu naprawczego nie rokuje poprawy gospodarki przedsibiorstwa.
Likwidator:
Z chwila postawienia przedsibiorstwa w stan likwidacji organ zaoycielski odwouje dyrektora i wyznacza likwidatora.
Ulegaj rozwizaniu z mocy prawa organy samorzdu zaogi przedsibiorstwa.
Kompetencje rady pracowniczej do zatwierdzenia rocznych sprawozda finansowych przedsibiorstwa postawionego w
stan likwidacji wykonuje organ zaoycielski
Likwidatorem moe by osoba zatrudniona w przedsibiorstwie jak i osoba spoza, osoby fizyczne i prawne.
.
Likwidator musi :
1) zgosi do rejestru wniosek o wpisanie otwarcia likwidacji
2) zawiadomi bank finansujcy przedsibiorstwo o otwarciu likwidacji
3) sporzdzi bilans otwarcia na dzie otwarcia likwidacji
4) sporzdzi plan finansowy likwidacji
5) spaci lub zabezpieczy zobowizania
6) przeksztaci zobowizania niepienine w pienine
7) ustali list wierzycieli i kolejno ich zaspokajania
Likwidator podlega nadzorowi organu prowadzcego postpowanie likwidacyjne. Na zakoczenie likwidacji likwidator
powinien przedoy sprawozdanie z procesu likwidacji z wnioskiem do organu zaoycielskiego o uznanie
przedsibiorstwa za zlikwidowane. Postpowanie likwidacyjne koczy si wtedy, gdy zostay zabezpieczone lub
zaspokojone wszystkie dugi.
Tymczasowy kierownik:

125

W nowo organizowanym przedsibiorstwie organ zaoycielski moe wyznaczy tymczasowego kierownika na okres nie
duszy ni 6 miesicy.
W sytuacji zawieszenia dyrektora w penieniu przez niego funkcji przez okres do 6 miesicy , gdy dalsze penieni funkcji
zagraa podstawowym interesom przedsibiorstwa.
Inne przyczyny powoania tymczasowego kierownika:
1) odwoanie dyrektora
2) rezygnacji dyrektora z zajmowanego stanowiska
3) wyganicia okresu, na jaki dyrektor by powoany
4) zawieszenia przez sad postpowania upadociowego
5) zakoczenia lub przerwania postpowania naprawczego
6) rozwizania ze skutkiem natychmiastowym umowy o zarzdzanie przedsibiorstwem lub z upywem terminu jej
wypowiedzenia
7) mierci dyrektora
Wstpuje on w wszelkie prawa i obowizki dyrektora i podlega wpisowi do rejestru.
Tymczasowy kierownik podlega wpisowi do rejestru
Reprezentant upadego:
Konsekwencj postawienia przedsibiorstwa pastwowego w stan upadoci jest odwoanie dyrektora i rozwizanie z
mocy prawa organw zaogi samorzdu przedsibiorstwa.
Z dniem ogoszenia upadoci sd wyznacza poza sdzi komisarzem syndyka masy upadoci.
Reprezentant upadego realizuje swoje zadania w zakresie wszym ni syndyk, dziaajc obok syndyka. Jego rola jest
bierna i sprowadza si do kontroli czynnoci syndyka w imieniu upadego ( skadanie wnioskw o dopuszczenie do
zawarcia ukadu, odbieranie pism papierowych, skadanie rodkw zaskarenia, zarzdzanie mieniem przeznaczonym na
pomoc dla pracownikw i ich rodzin).
Ustanowienie reprezentanta upadego przez organ zaoycielski powinno by zgoszone do KRS.

Kurator:
Zgodnie z generalnymi zasadami obowizujcymi w naszym prawie osoba prawna, w tym przedsibiorstwo pastwowe,
nie moe trwale dziaa bez organw.
Jeeli osoba prawna nie posiada swoich organw, naley powoa kuratora, ktry powinien postara si o powoanie
organw, a w razie potrzeby o likwidacj przedsibiorstwa.
Penomocnicy:
Przedsibiorstwo moe by reprezentowane jednoosobowo przez penomocnikw. Mog oni samodzielnie dokonywa
czynnoci prawnych, gdy nie jest wymagana reprezentacja czna.
Penomocnikw ustanawia i odwouje dyrektor. Mog nimi zosta osoby fizyczne ( nie musz mie penej zdolnoci do
czynnoci prawnych), jak i prawne.
Udzielenie penomocnictwa wymaga formy pisemnej pod rygorem niewanoci.
Reprezentacja bierna przez penomocnika jest jednoosobowa. Przedsibiorstwo pastwowe bdce przedsibiorca moe
udziale prokury.
4. Dysponowanie skadnikami majtku przez przedsibiorstwa:
Na majtek w toku dziaalnoci skadaj si zarwno aktywa, jak i pasywa przedsibiorstwa.
Mienie, w ktre przedsibiorstwo zostao wyposaone, stanowi fundusz zaoycielski. Natomiast fundusz wasny
przedsibiorstwa odzwierciedla warto majtku przedsibiorstwa po odliczeniu funduszu zaoycielskiego.
Mienie:
a) sensu stricte og aktyww majtkowych przysugujcych przedsibiorstwu
b) sensu largo wie si rwnie z ogem pasyww
rodki trwae skadniki majtku trwaego, majce posta nieruchomoci, maszyn, urzdze, rodkw transportu oraz
innych, kompletnych i zdatnych do uytku w momencie przyjcia do uywania przedmiotw, a take inwentarza ywego
126

o przewidywanym okresie uytkowania duszym ni rok , przeznaczone na wasne potrzeby jednostki lub oddane do
uywania na podstawie najmu, dzierawy lub innej umowy o podobnym charakterze.
Ograniczenia w dysponowaniu skadnikami majtkowymi polegaj na:
1) koniecznoci przeprowadzenia przetargu na rodki trwae, z wyjtkiem sprzeday podczas likwidacji podczas
likwidacji przedsibiorstwa
Prowadzcy przetarg ma obowizek ogosi publicznie o zamiarze przeprowadzenia przetargu w codziennej prasie
krajowej ( jeeli warto rodka jest rwna lub wiksza od dziesiciokrotnej minimalnej wartoci minimalnej wartoci
rodka trwaego) lub lokalnej ze szczegowym okreleniem jego zasad. Przetarg moe by przeprowadzony w dwch
formach: ustnej (licytacja) i pisemnej (zbieranie ofert). Sprzedawca ustala wadium w wysokoci 10% ceny wywoawczej
sprzeday rodka trwaego tytuem zabezpieczenia wykonania zobowizania wynikajcego z przetargu.
Przetarg ustny odbywa si w drodze publicznej licytacji. Licytacja polega na tym, e po wywoaniu ceny rodka trwaego
nastpuj tzw. postpienia, czyli oferta ceny, ktr biorcy udzia w licytacji przedstawia publicznie. Po zakoczeniu
postpie prowadzcy przetarg po trzech ogoszeniach zamyka przetarg i udziela przybicia licytantowi , ktry zaoferowa
cen najwysz. Z chwil przybicia nastpuje sprzeda rodkw trwaych na rzecz nabywcy. Wadium, ktre zostao
wpacone przez nabywc, zostaje zaliczone na poczet ceny nabycia, a wadium wpacone przez pozostaych uczestnikw
ulega zwrotowi.
Przetarg pisemny, czyli przetarg ofert , ma na celu wybr oferenta, ktry zaoferowa najwysz cen.
Jeeli rodki trwae nie zostay sprzedane w drodze przetargu po cenie wywoawczej, sprzedawca moe je sprzeda bez
przeprowadzenia kolejnego przetargu po cenie najwyej oferowanej, ale nie niszej ni ceny oszacowania w przypadku
ruchomoci i nie niszej ni 2/3 ceny oszacowania w przypadku nieruchomoci.
Zbywanie rodkw trwaych w ramach likwidacji przedsibiorstw pastwowych moe nastpi rwnie w trybie:
- oferty ogoszonej publicznie
- w wyniku rokowa podjtych na podstawie publicznego zaproszenia
2) uzyskaniu w pewnych sytuacjach zgody rady pracowniczej
Rada pracownicza musi wyrazi zgod na dokonanie niektrych czynnoci prawnych przez upowanione do tego
osoby(dyrektor, penomocnicy):
a) zgoda na utworzenie spki
b) przystpienie do spki lub przeksztacenie w ni
c) przystpienie do innej struktury organizacyjnej
d) nabycie udziaw lub akcji
e) wystpienie z takiej struktury
f) danie rozwizania
g) zbycia udziaw lub akcji
h) oddanie rodkw trwaych do korzystania osobom prawnym lub fizycznym
i) zbycie rodkw trwaych lub dokonanie darowizny
Istnieje moliwo zachowania wanoci umowy zawartej przez dyrektora bez zgody rady pracowniczej poprzez jej
potwierdzenie
3) uzyskaniu zgody organu zaoycielskiego na dokonanie niektrych czynnoci prawnych
Dotyczy to zbycia skadnikw majtkowych zwizanych z:
1) wniesieniem mienia do spki
2) wniesieniem mienia do fundacji
3) dokonaniem darowizny
4) nieodpatnym oddaniem mienia do uywania innym podmiotom na podstawie umw prawa cywilnego
5) sprzeda akcji lub udziaw ( z wyjtkiem akcji spek dopuszczonych do publicznego obrotu)
Milczenie organu zaoycielskiego przez jeden miesic naley traktowa jako wyraenie zgody na dokonanie czynnoci
prawnej.
4) uzyskaniu zgody Ministra waciwego do sprawa Skarbu Pastwa na dokonanie niektrych czynnoci prawnych
w zakresie rozporzdzania skadnikami aktyww trwaych w rozumieniu przepisw o rachunkowoci.
5) spenieniu wymogu reprezentacji cznej

127

Dysponowanie w toku restrukturyzacji przedsibiorstw pastwowych:

czenie i podzia s formami zmian organizacyjnych, majcych suy polepszeniu optymalnej struktury organizacyjnej
niewymagajcej koncentracji w jednym podmiocie.
czenie przedsibiorstw polega na utworzeniu jednego przedsibiorstwa, w skad ktrego wchodz zaogi oraz majtki
czcych si przedsibiorstw. Polega to fuzji lub inkorporacji.
Podzia przedsibiorstwa polega na utworzeniu dwch lub wicej przedsibiorstw w oparciu o wydzielone, zorganizowane
zespoy pracownikw oraz zespoy rodkw trwaych i odpowiadajce im czci rodkw obrotowych.
Inicjatywa wszczcia postpowania w sprawie poczenia przedsibiorstwa lub jego podziau moe pochodzi od:
1) organu zaoycielskiego
2) rady pracowniczej
3) kierownika zakadu przedsibiorstwa wielozakadowego
Jeeli wniosek pochodzi od organu zaoycielskiego to musi by wyraona zgoda przez rade pracownicz. Jeeli wniosek
pochodzi od kierownika zakadu przedsibiorstwa, to musi on uzyska akceptacje rady pracowniczej zakadu lub nie
mniej ni 50% zaogi zakadu ( gdy nie ma w zakadzie rady pracowniczej)
Zarzdzenie o wszczciu postpowania w formie postanowienia wydaje organ zaoycielski.
Z wnioskiem mog wystpi te organ sprawujcy nadzr i bank finansujcy przedsibiorstwo, co musi zosta
zaakceptowane przez rade pracownicz.
Wszczcie postpowania moe odby si na podstawie decyzji ministra waciwego ze wzgldu na przedmiot dziaalnoci
przedsibiorstwa. Moliwe jest to, gdy z inicjatyw wystpuje:
1) sam minister
2) organ zaoycielski i rada pracownicza
3) rada pracownicza i kierownik zakadu sporzdzajcego bilans
4) kierownik zakadu, w ktrym nie ma zgody rady pracowniczej
Minister zasiga opinii organu zaoycielskiego oraz organw przedsibiorstwa.
Dyrektor posiada prawo zgoszenia sprzeciwu wobec organu sprawujcego nadzr nad przedsibiorstwem.
Organem, ktry prowadzi postpowanie w sprawie podziau , czenia (rwnie likwidacji) , jest organ, ktry wszcz
postpowanie. W przypadku poczenia przedsibiorstw, ktrych organy zaoycielskie s rne, postpowanie prowadzi
organ zaoycielski tego przedsibiorstwa, ktre przejmuje majtek czonych przedsibiorstw. Gdy nastpuje wyczenie
okrelonych skadnikw majtkowych z przedsibiorstwa i przekazanie do innego przedsibiorstwa, a organy
zaoycielskie s rne, postpowanie prowadzi organ zaoycielski, do ktrego jednostka ma by wczona.
Zamiar dokonania poczenia lub podziau przedsibiorstwa pastwowego , wraz z zaoeniami, przedstawia organ, ktry
wszcz postpowanie. Dokument ten powinien by przedoony oglnemu zebraniu pracownikw lub radzie
pracowniczej oraz zwizkom zawodowym w celu uzyskania opinii.
Organ prowadzcy postpowanie przedstawia postanowienie o wszczciu postpowania radom pracowniczym
przedsibiorstw objtych postpowaniem oraz organom zwizkw zawodowych dziaajcych w tych przedsibiorstwach,
w celu uzyskania opinii bdcej przedmiotem postpowania.
Postpowanie przygotowawcze jest rozpoczynane ju po wszczciu postpowania, ale przed wydaniem decyzji w tej
sprawie.
Postpowanie przygotowawcze prowadzone jest przy wsppracy z zespoem przygotowawczym, powoanym przez organ
przedstawicielski.
Organ prowadzcy postpowanie przedkada zespoowi przygotowawczemu opinie organw samorzdu i zwizkw
zawodowych co do postanowieniu o wszczciu postpowania. Zesp przygotowawczy bra pod uwag przedstawione
opinie.
Z prac zespou przygotowawczego , w przypadku poczenia i podziau , przedstawiane s wnioski w formie opinii. Opinia
zespou przygotowawczego powinna zawiera analiz ekonomiczno-finansowa przedsibiorstwa, rozpoznanie moliwoci
dysponowania mieniem, wskazanie moliwoci zabezpieczenia zobowiza przedsibiorstwa.
Decyzja o poczeniu lub podziale jest indywidualnym aktem administracyjnym, nie jest decyzja w rozumieniu KPA.
Wydawana jest przez organ zaoycielski (lub organ prowadzcy postpowanie) na podstawie opinii zespou
przygotowawczego, zwizkw zawodowych, oglnego zebrania i zgody rady pracowniczej.
Zarzdzenie w sprawie poczenia przedsibiorstw wydaje organ zaoycielski tego przedsibiorstwa, ktre przejmuje
majtek czcych si przedsibiorstw. W przypadku wyczenia jednostek organizacyjnych i wczenia do innego
przedsibiorstwa decyzj o podziale podejmuje organ zaoycielski przedsibiorstwa, do ktrego jednostka ma by
wczona.
128

Dysponowanie w toku likwidacji przedsibiorstw pastwowych

Likwidacja polega na:
1) zadysponowaniu skadnikami materialnymi i niematerialnymi
2) zaspokojeniu lub zabezpieczeniu wierzycieli
Decyzj o sposobie rozporzdzenia majtkiem likwidowanego przedsibiorstwa podejmuje organ zaoycielski dziaajcy
w imieniu Skarbu Pastwa.
Zbycie majtku odbywa si drodze kilku umw albo tez zawarte jest w jednej umowie. Po zaspokojeniu lub
zabezpieczeniu wierzycieli i rozporzdzeniu wszystkimi skadnikami majatkowymi lub mieniem przedsibiorstwa zostaje
ono wykrelone z rejestru i z t chwil ustaje jego byt.
W postpowaniu likwidacyjnym przedsibiorstwa rodki trwae mog by zbywane w drodze publicznego przetargu, a
take na podstawie oferty ogoszonej publicznie lub w wyniku rokowa podejmowanych na podstawie publicznego
zaproszenia.
Likwidacja przedsibiorstwa pastwowego moe nastpi, jeeli:
1) przedsibiorstwo pastwowe prowadzi dziaalno ze strat w cigu kolejnych 6 miesicy
2) prawomocnym wyrokiem sadu lub ostateczna decyzja administracyjn zakazano przedsibiorstwu dziaania we
wszystkich dziedzinach objtych dotychczasowym przedmiotem dziaania, a przedsibiorstwo nie podjo dziaania w
innej dziedzinie
3) z wnioskiem takim zwrci si zarzdca komisaryczny
4) ponad poow aktyww ogem przedsibiorstwa cznie stanowi udziay, inne tytuy uczestnictwa w spkach lub
obligacje, a take gdy oddano je do uywania innym osobom na podstawie umw prawa cywilnego.
Decyzj o wszczciu postpowania likwidacyjnego podejmuje organ zaoycielski z wasnej inicjatywy lub na wniosek
rady pracowniczej, zawiadamiajc o tym ministra waciwego do spraw Skarbu Pastwa. Minister waciwy do spraw
Skarbu Pastwa moe zgosi w cigu 14 dni sprzeciw wraz z uzasadnieniem, ktry moe zahamowa proces likwidacji.
Niezgoszenie go w terminie 2 tygodni oznacza akceptacj decyzji organu zaoycielskiego.
Organ prowadzcy postpowanie powinien przedstawi postanowienia o wszczciu postpowania radzie pracowniczej
oraz organizacjom zwizkowym w celu uzyskania opinii. Opinie te SA przekazywane zespoowi przygotowawczemu.
Prawo zgoszenia sprzeciwu w stosunku do decyzji maja rada pracownicza oraz dyrektor.
Zamiar wraz zaoeniami likwidacji przedstawia si w formie pisemnej oglnemu zebraniu pracownikw lub radzie
pracowniczej oraz zwizkom zawodowym w celu uzyskania opinii.
Opinia moe zawiera propozycje zmierzajce do wyprowadzenia przedsibiorstwa z trudnej sytuacji gospodarczej.
Przed podjciem decyzji o likwidacji przeprowadza si postpowanie przygotowawcze. Zesp przygotowawczy powinien
przedstawi program likwidacji.
Wydanie zarzdzenia o likwidacji nie jest decyzj w rozumieniu KPA, ale indywidualnym aktem administracyjnym.
Na kompetencje likwidatora skadaj si wszelkie kompetencje dotyczce organw z wyjtkiem prawa do zatwierdzania
rocznych sprawozda finansowych przedsibiorstw pastwowych postawionych w stan likwidacji, ktre to uprawnienia
przejmuje organ zaoycielski.
W nastpstwie zakoczenia postpowania organ zaoycielski wydaje decyzj o uznaniu przedsibiorstwa za
zlikwidowane. Polega to na zgoszeniu do rejestru i stanowi podstaw wykrelenia.
Mienie pozostae po likwidacji przejmuje, co do zasady , minister waciwy do spraw Skarbu Pastwa, dziaajcy jako
statio fisci.
Dysponowanie w toku upadoci przedsibiorstwa pastwowego
Wszczcie postpowania upadociowego w stosunku do przedsibiorstwa pastwowego nastpuje na wniosek:
1) przedsibiorstwa pastwowego
2) kadego z wierzycieli
3) samodzielnej osoby uprawnionej do cznej reprezentacji
4) organu zaoycielskiego
5) kuratora
6) jeeli przedsibiorstwu zostaa udzielona pomoc publiczna o wartoci przekraczajcej 100 000 Euro organ udzielajcy
pomocy
O zoeniu wniosku o ogoszenie upadoci przedsibiorstwa pastwowego sd upadociowy niezwocznie zawiadamia
odpowiedni organ zaoycielski, ktry w terminie 2 tygodni moe zoy sadowi opini w tej sprawie.
Postanowienie w przedmiocie ogoszenia upadoci przedsibiorstwa pastwowego dorcza si z urzdu organowi
zaoycielskiemu.
129

Dysponowanie w toku komercjalizacji i prywatyzacji przedsibiorstw pastwowych

Komercjalizacja polega na przeksztaceniu przedsibiorstwa pastwowego w jednoosobowa spk Skarbu Pastwa, z
tym e jeli przepisy ustawy nie stanowi inaczej, spka ta wstpuje we wszystkie stosunki prawne, ktrych podmiotem
byo przedsibiorstwo pastwowe, bez wzgldu na charakter prawny tych stosunkw.
Prywatyzacja polega na obejmowaniu akcji w podwyszonym kapitale zakadowym jednoosobowych spek Skarbu
Pastwa lub w wyniku komercjalizacji przez podmioty inne ni Skarb Pastwa, albo na zbywaniu nalecych do Skarbu
Pastwa akcji w spkach, albo na rozporzdzaniu wszystkimi skadnikami materialnymi i niematerialnymi majtku
przedsibiorstwa pastwowego lub spki powstaej w wyniku komercjalizacji.
Istota komercjalizacji w celu prywatyzacji jest to, ze jest ona faz wstpna do zmiany waciciela , ktrym jest
jednoosobowa spka Skarbu Pastwa, na inne podmioty reprezentujce wasno niepastwow.
Dopiero faza kolejna ( prywatyzacja porednia) doprowadza do zmiany waciciela. Do tego czasu jednoosobowa spka
Skarbu Pastwa , ktra powstaa z przeksztacenia przedsibiorstwa pastwowego, jest pastwowa osob prawn.
Komercjalizacja przedsibiorstwa pastwowego jest dokonywana w celu prywatyzacji albo w innym celu.
Komercjalizacja w celu prywatyzacji jest dokonywana przez ministra waciwego do spraw Skarbu Pastwa, natomiast
komercjalizacja w innym celu dokonywana jest przez ministra waciwego do spraw Skarbu Pastwa, ale za zgod Rady
Ministrw.
Postpowanie w sprawie komercjalizacji przedsibiorstwa pastwowego prowadzone przez ministra waciwego do spraw
Skarbu Pastwa moe by dokonane:
1) na wniosek organu zaoycielskiego
2) na wniosek dyrektora przedsibiorstwa pastwowego i rady pracowniczej
3) no wniosek sejmiku wojewdzkiego, na obszarze ktrego znajduje si siedziba przedsibiorstwa pastwowego ????
4) z wasnej inicjatywy
W tym ostatnim przypadku minister waciwy do spraw Skarbu Pastwa zawiadamia o zamiarze komercjalizacji dyrektora
przedsibiorstwa pastwowego, rade pracownicz oraz organ zaoycielski. Na wniosek organu zaoycielskiego,
zawiadomienie o tym zamiarze dyrektora i rady pracowniczej dokonywane jest przez organ zaoycielski.
Dyrektor przedsibiorstwa pastwowego jest zobowizany dorczy ministrowi waciwemu do spraw Skarbu Pastwa w
terminie 3 miesicy od dnia otrzymania zawiadomienia kwestionariusz przedsibiorstwa pastwowego i inne dokumenty
okrelone w przepisach szczeglnych. Jeeli tego nie zrobi, minister waciwy do spraw Skarbu Pastwa zawiadamia
organ zaoycielski, ktry dorcza w cigu miesica dokumenty.
W przypadku podjcia decyzji o komercjalizacji minister waciwy do spraw Skarbu Pastwa sporzdza za Skarb Pastwa
akt komercjalizacji przedsibiorstwa pastwowego w formie aktu notarialnego. W akcie tym ustala si: statut (umow)
spki, wysoko kapitau zakadowego spki, imiona i nazwiska czonkw wadz pierwszej kadencji. Akt komercjalizacji
zastpuje czynnoci okrelone w przepisach KSH poprzedzajce zoenie wniosku o wpisanie spki ( zo.o. czy S.A.) do
rejestru przedsibiorcw.
Zarzd spki skada wniosek o wpisanie spki do rejestru. Wykrelenie przedsibiorstwa pastwowego z rejestru
nastpuje z urzdu z chwil wpisu spki do rejestru. Skuteczno tych aktw ma miejsce pierwszego dnia miesica
przypadajcego po wydaniu postanowienia o wpisie.
Pracownicy komercjalizowanego przedsibiorstwa staja si z mocy prawa pracownikami spki. Nie dotyczy to
zatrudnionych na podstawie powoania. Przysuguje im odprawa w wysokoci 3 miesicznego wynagrodzenia liczonego
jako ekwiwalent pieniny za urlop wypoczynkowy. Do penienia funkcji prezesa pierwszego zarzdu spki utworzonej w
wyniku komercjalizacji powouje si dyrektora komercjalizowanego przedsibiorstwa, chyb e nie wyrazi on zgody na
penienie funkcji.
W znaczeniu cywilnoprawnym mamy do czynienia z sukcesja uniwersaln, tj. przejciem wszelkich praw i obowizkw
wchodzcych w skad przedsibiorstwa , bez wzgldu na charakter prawny tych stosunkw. Nie jest na to potrzebna zgoda
wierzycieli.
Z chwila komercjalizacji zarwno organy samorzdu jak i sam samorzd ulegaj rozwizaniu. Zwizki zawodowe mog
istnie w dalszym cigu.
W S.A. powstaej w wyniku komercjalizacji dziaa rada nadzorcza, ktrej skad liczbowy okrela statut. Pierwsza rada
nadzorcza liczy 5 osb, w tym 2 przedstawicieli pracownikw.
W sp. zo.o. mona nie ustanowi rady nadzorczej i moe by realizowane prawo indywidualnej kontroli.
W czasie, kiedy Skarb Pastwa pozostaje jedynym akcjonariuszem komercjalizowanej spki, czonkw rady nadzorczej
powouje i odwouje walne zgromadzenie, ale 2/5 czonw stanowi osoby wybrane przez pracownikw albo osoby
wybrane w 1/5 przez pracownikw i w 1/5 przez rolnikw lub rybakw.
Czonkowie rady nadzorczej SA powoywani spord osb, ktre zoyy egzamin.
130

Czonkowie rady nadzorczej, bdcy przedstawicielami pracownikw, albo pracownikw, rolnikw lub rybakw,
wybierani s w wyborach bezporednich i tajnych, z zachowaniem zasady powszechnoci. Przedstawicieli pracownikw
do pierwszej rady nadzorczej wybiera oglne zebranie pracownikw ( delegatw). Na pisemny wniosek co najmniej 15%
ogu pracownikw spki przeprowadza si gosowanie o odwoanie przedstawiciela pracownikw rady nadzorczej.
W odniesieniu do zarzdu istotnym warunkiem jest to, e w spkach powstaych w drodze komercjalizacji, a take po
zbyciu przez Skarb Pastwa ponad poowy akcji spki pracownicy wybieraj jednego czonka zarzdu, jeeli rednie
roczne zatrudnienie w spce wynosi powyej 500 pracownikw. Niedokonanie wyboru czonka zarzdu przez
pracownikw nie stanowi jednak przeszkody do wpisania spki do rejestru ani do podejmowania wanych uchwa przez
zarzd.
W spce, w ktrej ponad poowa akcji naley do Skarbu Pastwa, czonkowie zarzdu powoywani i odwoywani SA
przez rad nadzorcz po przeprowadzeniu przez ni postpowania kwalifikacyjnego.
Zawarcie przez tak spk umowy, ktrej zamiarem jest darowizna lub zwolnienie z dugu, oraz innej umowy
niezwizanej z przedmiotem dziaalnoci gospodarczej spki okrelonym w statucie wymaga zgody rady nadzorcze pod
rygorem niewanoci czynnoci prawnej. Nie stosuje si tego do umw o wartoci nieprzekraczajcej 5000 euro.
W spce powstaej w wyniku komercjalizacji, w ktrej ponad poowa akcji naley do Skarbu Pastwa, zgody walnego
zgromadzenia wymaga:
1) zawizanie innej spki
2) objecie albo nabycie akcji ( udziaw) innej spki
3) zbycie nabytych lub objtych akcji (udziaw) innej spce.
W czasie, gdy jedynym akcjonariuszem spki pozostaje Skarb Pastwa, czonkowie rady nadzorczej nie mog:
1) pozostawa w stosunku pracy ze spka ani wiadczy pracy lub usug na jej rzecz na podstawie innego tytuu
prawnego
2) posiada akcji lub udziaw u przedsibiorcw tworzonych przez spk, z wyjtkiem akcji dopuszczonych do
publicznego obrotna podstawie odrbnych przepisw; ani pozostawa u nich w stosunku pracy ani wiadczy pracy lub
usug na podstawie innego tytuu prawnego
3) wykonywa zaj, ktre pozostawayby w sprzecznoci z ich obowizkami albo mogyby wywoa podejrzenie o ich
stronniczo lub interesowno.
Pracownikom spki, ktrzy s czonkami rady nadzorczej tej spki, nie mona w trakcie trwania kadencji rady ani w
okresie roku po zakoczeniu kadencji wypowiedzie stosunku pracy ani zmieni na niekorzy pracownika warunkw
pracy lub pacy.
Jednoosobowa spka powstaa w wyniku komercjalizacji moe by jedynym zaoycielem S.A. lub sp.zo.o.
Przez 2 lata od zbycia przez Skarb Pastwa pierwszych akcji na zasadach oglnych, a gdy chodzi o pracownikw
czonkw zarzdy w cigu 3 lat- zakaz squeeze out.
Do zbycia udziau wystarczy zwyka forma pisemna. Umowa darowizny nie musi zawiera owiadczenia darczycy w
formie aktu notarialnego, gdy do zawarcia takiej umowy na rzecz uprawnionych wymagana jest forma pisemna pod
rygorem niewanoci.
Prywatyzacja porednia polega na darowinie czci akcji (udziaw) pracownikom, rolnikom i rybakom, a pozostaej
czci na zbyciu osobom trzecim. Prawo do nieodpatnego nabycia powstaje dopiero po upywie 3 miesicy od dni zbycia
przez Skarb Pastwa pierwszych akcji na zasadach oglnych.
Uprawnionymi pracownikami s:
1) osoby bdce w dniu wykrelenia z rejestru komercjalizowanego przedsibiorstwa przeksztaconego w spk
pracownikami twego przedsibiorstwa lub osoby bdce pracownikami przedsibiorstwa pastwowego w dniu zawarcia
umowy rozporzdzajcej przedsibiorstwem przez jego wniesienie do spki
2) osoby fizyczne, ktre w dniu wykrelenia komercjalizowanego przedsibiorstwa z rejestru przedsibiorstwa
pastwowych lub w dniu zawarcia umowy rozporzdzajce przedsibiorstwem poprzez jego wniesienie do spki byy
strona umowy o zarzdzanie przedsibiorstwem pastwowym, zawartej na podstawie przepisw rozdziau 8 PPU
3) osoby, ktre przepracoway co najmniej 10 lat w komercjalizowanym przedsibiorstwie, ktre zostao sprywatyzowane
poprzez wniesienie do spki, a rozwizanie stosunku pracy nastpio wskutek przejcia na emerytur lub rent, albo z
przyczyn niedotyczcych pracownikw
4) osoby, ktre po przepracowaniu 10 lat w przedsibiorstwie pastwowym podlegajcym prywatyzacji zostay przejte
przez inne zakady pracy
Pracownicy maj prawo do nieodpatnego nabycia do 15% akcji objtych przez Skarb Pastwa w chwili wpisania do
rejestru.
131

czna warto tych akcji nie moe przekroczy iloczynu liczby uprawnionych pracownikw oraz kwoty 18 rednich
wynagrodze miesicznych w sektorze przedsibiorstw bez wypat zysku, obliczonych z okresu 6 miesicy
poprzedzajcych miesic, w ktrym Skarb Pastwa zby pierwsze akcje na zasadach oglnych.
Jeeli chodzi o rolnikw i rybakw, to musz by oni powizani z przedsibiorstwem umowami kooperacyjnymi. Chodzi
o te osoby fizyczne, ktre prowadz gospodarstwo rolne lub rybackie, z ktrego o okresie 5 lat przed wykreleniem
przedsibiorstwa pastwowego z rejestru dostarczano bezporednio lub porednio do przedsibiorstwa surowce o wartoci
co najmniej 100q yta wedug cen przyjmowanych do obliczenia podatku rolnego w ostatnim roku przed wykreleniem
przedsibiorstwa pastwowego z rejestru.
Rolnikom i rybakom przysuguje prawo do nabycia 15% akcji ( udziaw) nalecych do Skarbu Pastwa, nie wicej ni
w dwch spkach. Liczba akcji przypadajca na jednego rolnika lub rybaka nie moe przekroczy najwyszej liczby akcji
przypadajcej na jednego uprawnionego pracownika. Prawo to podlega dziedziczeniu.
Mog oni skorzysta z prawa do nieodpatnego nabycia akcji, jeli w cigu 6 miesicy od dnia wpisania spki do rejestru
zo pisemne owiadczenia o zamiarze nabycia akcji.
Prawo do nieodpatnego nabycia akcji powstaje po upywie 3 miesicy od dnia zbycia przez Skarb Pastwa pierwszych
akcji na zasadach oglnych i wygasa z upywem 12 miesicy od dnia powstania tego prawa. Akcje, ktre zostay nabyte
nieodpatnie przez uprawnionych pracownikw, rolnikw i rybakw, nie mog by przedmiotem obrotu przed upywem 2
lat od dnia zbycia przez Skarb Pastwa pierwszych akcji na zasadach oglnych.
Akcje nabyte przez pracownikw penicych funkcj czonkw zarzdu nie mog by zbyte w cigu 3 lat.
Akcje na rzecz osb trzecich musz by zbywane w trybie:
1) oferty
2) przetargu (lub aukcji)
3) negocjacji
Zapata za udziay (akcje) powinna by dokonane w caoci. Istnieje moliwo zapaty w ratach za akcje nabywane w
trybie przetargu publicznego i negocjacji podjtych na podstawie publicznego zaproszenia. Warunkiem jest zabezpieczenie
kwoty pozostaej do zapaty po uiszczeniu pierwszej raty.
Pierwsza rata ceny wynosi co najmniej 20% tej ceny. Pozostae kwota jest spacana w ratach przez okres nie duszy ni 5
lat. Kwota ta jest oprocentowana.
Prywatyzacja bezporednia polega na rozporzdzeniu wszystkimi skadnikami materialnymi i niematerialnymi majtku
przedsibiorstwa pastwowego poprzez:
1) sprzeda przedsibiorstwa
2) wniesienie przedsibiorstwa do spki
3) oddanie przedsibiorstwa do odpatnego korzystanie
Prywatyzacji bezporednie przez oddanie przedsibiorstwa do odpatnego korzystania mog podlega przedsibiorstwa
pastwowe speniajce czne nastpujce przesanki:
1) warto sprzeday towarw i usug w roku poprzedzajcym rok wydania zarzdzanie o prywatyzacji bezporedniej nie
jest wysza od rwnowartoci w zotych kwoty 6 000 000 euro
2) wysoko funduszy wasnych w dniu 31 grudnia roku poprzedzajcego rok wydania zarzdzenia o prywatyzacji
bezporedniej nie jest wysza od rwnowartoci w zotych kwoty 2 000 000 euro.
Rada ministrw, w uzasadnionych przypadkach, moe wyrazi zgod na prywatyzacj bezporedni przedsibiorstwa
pastwowego przez oddanie do odpatnego korzystania, ktre nie spenia tych przesanek.
Organ zaoycielski, za zgod ministra waciwego do spraw Skarbu Pastwa wydaje zarzdzenie o prywatyzacji
bezporedniej, w stosunku do ktrego organom przedsibiorstwa nie przysuguje sprzeciw.
Dokonanie prywatyzacji bezporedniej moe nastpi, gdy:
1) z cznym wnioskiem wystpi dyrektor i rada pracownicza przedsibiorstwa pastwowego
2) zoona zostanie oferta nabycia przedsibiorstwa, zawizania spki do ktrej ma zosta wniesione przedsibiorstwo,
albo zawarcia umowy o oddanie przedsibiorstwa do odpatnego korzystania
Prywatyzacji bezporedniej dokonuje w imieniu Skarbu Pastwa organ zaoycielski. Ten jednak dzia przez
penomocnika do spraw prywatyzacji. Wydanie zarzdzenia o prywatyzacji bezporedniej powinno by ujawnione w
dziale 6 rejestru przedsibiorcw KRS.
Przed wydaniem stosownego zarzdzenia naley dokona analizy stanu przedsibiorstwa.
Z dniem wydania zarzdzenia, z mocy prawa organy przedsibiorstwa przestaj wykonywa swoje funkcje.
Kupujcy lub przejmujcy przedsibiorstwo wstpuje we wszelkie prawa i obowizki przedsibiorstwa pastwowego bez
wzgldu na charakter stosunku prawnego, z ktrego one wynikaj ( sukcesja uniwersalna).
132

W odniesieniu do zobowiza przedsibiorstwa przejmowanych w wyniku prywatyzacji bezporedniej, ktre powstay

przy prowadzeniu przedsibiorstwa, nie jest wymagana zgoda wierzycieli.
Kupujcy lub przejmujcy przedsibiorstwo jest odpowiedzialny za zobowizania przedsibiorstwa pastwowego, ale ta
odpowiedzialno ograniczona jest do wartoci przedsibiorstwa wedug stanu z chwili nabycia, a wedug cen z chwili
zaspokojenia wierzyciela.
Sprzeda przedsibiorstwa moe nastpi w trybie:
1) aukcji lub przetargu
2) negocjacji
Zapata nalenoci za przedsibiorstwo powinna by dokonana jednorazowo. Wyjtkowo dopuszcza si zapat w ratach,
pod warunkiem zabezpieczenia kwoty pozostaej do zapaty po uiszczeniu pierwszej raty wycznie w formach:
1) hipoteki
2) zastawu na papierach wartociowych emitowanych przez Skarb Pastwa
3) porczenia bankowego
4) gwarancji bankowej
Pierwsza rata wynosi co najmniej 20% ceny. Pozostaa kwota jest spacana przez okres nie duszy ni 5 lat. Cena
przedsibiorstwa pomniejszona jest o kwot stanowic do 15% ceny przedsibiorstwa w zwizku z obowizkowym
przekazaniem przez kupujcego tej wartoci na zakadowy fundusz wiadcze socjalnych. Wpata ta powinna by
dokonana nie pniej ni do dnia pierwszej patnoci nalenoci za przedsibiorstwo.
Wyboru trybu sprzeday dokonuje Skarb Pastwa, za ktry dziaa organ zaoycielski.
Tryb publiczny wymaga ogoszenia o przetargu lub zaproszenia do rokowa co najmniej w jednym dzienniku o zasigu
oglnopolskim oraz w Biuletynie Informacji Publicznej na stronie podmiotowej zbywcy przedsibiorstwa. Do
przeprowadzenia przetargu lub rokowa oraz wyboru oferty zbywca powouje komisj skadajca si co najmniej z 3
czonkw.
Oferty powinny by skadane w formie pisemnej.
Do oferty naley doczy dowd wniesienia wadium, ktre okrela zbywca w granicach od 1% do 5% ceny
wywoawczej. Termin skadania nie moe by krtszy ni 30 dni od dnia ogoszenia o przetargu.
Postpowanie przetargowe skada si z czci jawnej i niejawnej. Przetarg jest wany, jeeli wpynie chociaby jedna
oferta speniajca warunki okrelone w ogoszeniu o przetargu.
O wyniku przetargu zbywca jest obowizany niezwocznie zawiadomi na pimie oferentw.
Zaproszenie do rokowa moe zawiera zastrzeenie, ze zbywca ma prawo do odstpienia od rokowa bez podania
przyczyny oraz przeduenia terminu do skadania odpowiedzi na zaproszenie przed upywem terminu do zoenia
odpowiedzi. Odpowiedzi na zaproszenie do rokowa wymagaj formy pisemnej.
Dopuszczajc do zbadania dokumentw przedsibiorstwa, komisja wyznacza termin na wykonanie badania i
przedstawienie wicych warunkw umowy.
Przy przeprowadzaniu rokowa komisja dokonuje wyboru najkorzystniejszej oferty, kierujc si kryteriami okrelonymi w
zaproszeniu do rokowa.
Wniesienie przedsibiorstwa do spki moe nastpi jedynie w trybie negocjacji podjtych na podstawie publicznego
zaproszenia.
Do spki, ktra jest tworzona lub istniejca, akcjonariusze majcy zamiar obj udziay lub akcje powinni wnie wkady
w wysokoci co najmniej kapitau zakadowego.
Wniesienie przedsibiorstwa do spki moe wiza si albo z utworzeniem spki specjalnie w celu prywatyzacji
bezporedniej, albo te moe nastpi di istniejcej ju spki Skarbu Pastwa. Wnoszone przedsibiorstwo stanowi wkad
niepieniny do S.A. lub sp.zo.o.
Oddanie przedsibiorstwa do czasowego korzystania odbywa si na podstawie umowy zawartej midzy Skarbem Pastwa
a, za ktry dziaa organ zaoycielski reprezentowany przez penomocnika do spraw prywatyzacji bezporedniej, a spk.
Do istoty tej umowy naley zaliczy:
1) oddani przedsibiorstwa do czasowego korzystania
2) okrelenie przedmiotu, zakresu praw i obowizkw stron (szczeglnie przejmujcego)
3) umowa moe zosta zawarta na okres nieprzekraczajcy 15 lat
Strony mog postanowi, ze:
1) po upywie okresu, na ktry umowa zostaa zawarta i po spenieniu warunkw okrelonych w umowie zostanie
przeniesione na przejmujcego prawo wasnoci przedsibiorstwa
2) po upywie okresu, na ktry umowa zostaa zawarta, przejmujcy nabywa prawo do nabycia przedsibiorstwa
133

3) po upywie 2 lat od dnia zawarcia umowy akcje spki w podwyszonym kapitale zakadowym mog obj osoby
prawne
W umowie strony mog postanowi, ze wasno przedsibiorstwa moe by przeniesiona przed upywem okresu, na
ktry umowa zostaa zawarta, za pozostaa cz nalenoci zostanie opacona w ratach.
Przeniesienie wasnoci nie moe nastpi wczeniej, ni po zapaceniu przez przejmujcego co najmniej 1/3 nalenoci
wynikajcych z umowy oraz po zatwierdzeniu bilansu i rachunku wynikw za 2 rok obrotowy od dnia zawarcia umowy o
odpatne korzystanie.
Okres ten ulega skrceniu o poow w przypadku spacenia przez przejmujcego co najmniej poowy nalenoci ustalonej
w umowie.
Umowa moe by rozwizana przez Skarb Pastwa, przed upywem okresu, na ktry zostaa zawarta, gdy przejmujcy nie
wykonuje lub nienaleycie wykonuje zobowizania wynikajce z zawartej umowy. Przejmujcemu nie przysuguje
wwczas zwrot spenionych wiadcze ani nakadw poniesionych na przedmiot umowy. Wwczas Skarb Pastwa
przeprowadza prywatyzacj przedsibiorstwa.
Umowa o oddanie przedsibiorstwa do odpatnego korzystania moe by zawarta tylko ze spka, ktra speni nastpujce
warunki:
1) do spki przystpia odpowiednio ponad poowa oglnej liczby pracownikw przedsibiorstwa pastwowego albo
pracownikw i rolnikw lub rybakw
2) wsplnikami s wycznie osoby fizyczne majce miejsce zamieszkania w kraju, chyba ze minister waciwy do spraw
Skarbu Pastwa zezwoli na uczestnictwo w spce osobom fizycznym majcym miejsce zamieszkania za granic lub
osobom prawnym
3) opacony kapita zakadowy spki nie jest niszy do 20% wysokoci funduszu zaoycielskiego i funduszu wasnego
przedsibiorstwa w dniu, na ktry zosta sporzdzony bilans za rok obrotowy poprzedzajcy wydanie zarzdzenia o
prywatyzacji bezporedniej
4) co najmniej 20% akcji zostao objtych przez osoby niezatrudnione w prywatyzowanym przedsibiorstwie
pastwowym ( minister waciwy do sprawa skarbu Pastwa moe wyrazi zgod na niespenienie tego warunku)
Jeeli w cigu 6 miesicy od dnia zoenia wniosku o prywatyzacj bezporednia nie zostanie zoony wniosek o w[pis do
rejestru spki speniajcej warunki okrelone w ustawie, Skarb Pastwa moe, w trybie przetargu publicznego lub
rokowa podjtych na podstawie publicznego zaproszenia, odda przedsibiorstwo do odpatnego korzystania osobie
fizycznej lub prawnej.
Raty powinny by wpacane kwartalnie w cigu 20 dni roboczych po upywie kwartau, za ktry s nalene.
Zabezpieczenia mog przybra form wyczne:
1) hipoteki
2) zastawu na papierach wartociowych
3) porczenia bankowego
4) gwarancji bankowej
XV JEDNOSTKI BADAWCZO ROZWOJOWE (nie byo takich pyta na tecie i na ustnym)
Jednostkami badawczo-rozwojowymi s pastwowe jednostki organizacyjne wyodrbnione pod wzgldem prawnym,
organizacyjnym i ekonomicznym, ktre s tworzone w celu prowadzenia bada w celu prowadzenia bada naukowych i
prac badawczo rozwojowych, a ktrych wyniki powinny znale zastosowanie w okrelonych dziedzinach gospodarki
narodowej i ycia spoecznego. Jednostkami badawczo rozwojowymi s: instytuty naukowo-badawcze, centralne
laboratoria i inne jednostki organizacyjne, ktrych podstawowym zadaniem jest prowadzenie dziaalnoci, o ktrej bya
mowa w zdaniu poprzednim.
S osobami prawnymi.
Jednostki badawczo-rozwojowe maja prawo prowadzi dziaalno gospodarcz w oglnym rozmiarze, natomiast
produkcja jest ograniczona do produkcji aparatury i urzdze.
Jeeli jest to jednostka majca midzyresortowy lub wielogaziowy zakres dziaania, tworzenie ich nastpuje w drodze
rozporzdzenia Rady Ministrw. W przypadku tworzenia innej jednostki nastpuje to w uzgodnieniu z ministrem
waciwym do spraw nauki oraz ministrem waciwym do spraw finansw publicznych w drodze rozporzdzenie
waciwego ministra.
Jest ona zwolniona z podatkw, z wyjtkiem dochodw otrzymywanych z dziaalnoci gospodarczej.
Organami s dyrektor i rada naukowa. Dyrektor kieruje jednostka badawczo-rozwojow. Rada naukowa jest organem
stanowicym, inicjujcym, opiniodawczym i doradczym w zakresie dziaalnoci statutowej oraz w sprawach rozwoju
kadry naukowej i badawczo-technicznej.
Mog one udziela prokury w zakresie dziaalnoci zwizanej z prowadzniem przedsibiorstwa.
134

XVI PRZEDSIEBIORCY ZAGRANICZNI I ODDZIAY PRZEDSIEBIORCW ZAGRANICZNYCH:

1. Przedsibiorcy zagraniczni:
1) osoby zagraniczne pochodzce z pastw czonkowskich UE i pastw czonkowskich EFTA
2) obywatele innych pastw, ktrzy otrzymali zezwolenie na osiedlenie si na terytorium RP, zgod na pobyt tolerowany,
status uchodcy nadany w RP lub korzystaj z ochrony czasowej na jej terytorium
Mog podejmowa i wykonywa dziaalno gospodarcza na takich samych zasadach jak obywatele polscy.
Pozostae osoby zagraniczne maja prawo do podejmowania i wykonywania dziaalnoci gospodarczej wycznie w formie
spki: komandytowej, komandytowo akcyjnej, zo.o. i S.A. , a take do przystpowania do takich spek ora
obejmowania bd nabywania ich udziaw lub akcji, o ile umowy midzynarodowe wice RP nie stanowi inaczej.
Osoby fizyczne, ktre podjy dziaalno na podstawie ustawy o zasadach prowadzenia na terytorium PRL dziaalnoci
gospodarczej w zakresie drobnej wytwrczoci przez zagraniczne osoby prawne i fizyczne, i prowadza ja nadal, maja swj
indywidualny status przedsibiorcy rejestrowego (jedyny przypadek wpisywania osb fizycznych do KRS)
2. Oddziay przedsibiorcw zagranicznych:
Przedsibiorcami zagranicznymi s osoby zagraniczne wykonujce dziaalno gospodarcz za granic. W odrnieniu od
osb zagranicznych wykonujcych dzia.gosp. w Polsce , majc siedzibe lub stae miejsce zam. Za granic, przedsibiorcy
zagraniczni wykonuj tam wanie swoj dziaalno. Przedsibiorcy zagraniczni w celu wykonywania dziaalnoci
gospodarczej na terytorium RP, mog na zasadzie wzajemnoci, jeeli umowy midzynarodowe nie ratyfikowane przez
Polsk nie stanowi inaczej, tworzy oddziay z siedzib na terytorium Polski.
Przedsibiorca zagraniczny, ktry tworzy oddzia, moe go prowadzi jedynie w zakresie przedmiotu dziaalnoci
przedsibiorcy zagranicznego. Jest on obowizany ustanowi osob obowizan oddziale do jego reprezentowania. Osoba
taka jest penomocnikiem dokonujcym czynnoci prawnych. Mona ustanowi osob do zarzdzania oddziaem.
Szczeglne rozwizania ustawy o swobodzie dziaalnoci gospodarczej:
1) obowizek ustanowienia osoby upowanionej w oddziale do reprezentowania przedsibiorcy zagranicznego oraz
podania jej imienia, nazwiska, i adresu do rejestru przedsibiorcw oraz notarialnie powiadczonych wzorw jego
podpisw
2) obowizek wpisu oddziau do KRS
3) podjcie dziaalnoci gospodarczej przez oddzia moliwe jest po uzyskaniu wpisu do KRS
4) uywanie nazwy przedsibiorcy w jzyku pastwa jego siedziby, wraz z przetumaczona na jzyk polski nazwa formy
prawnej przedsibiorcy oraz dodaniem wyrazw oddzia w Polsce
5) prowadzenie oddzielnej rachunkowoci w jzyku polskim, zgodnie z przepisami o rachunkowoci
6) zgaszanie ministrowi waciwemu do spraw gospodarki wszelkich zmian dotyczcych stanu faktycznego i [prawnego
w zakresie zmiany okolicznoci dotyczcych otwarcia likwidacji przedsibiorcy zagranicznego lub utraty wykonywania
prawa dziaalnoci gospodarczej lub rozporzdzania swoim majtkiem terminie 14 dni od dnia jej wystpienia
Minister waciwy do spraw gospodarki wydaje decyzj o zakazie wykonywania dziaalnoci gospodarczej przez oddzia,
w przypadku gdy:
1) oddzia raco narusza prawo polskie lub nie wykonuje obowizku zgoszenia zmian stanu faktycznego i prawnego
2) nastpio otwarcie likwidacji przedsibiorcy zagranicznego, ktry utworzy oddzia, lub przedsibiorca ten utraci
prawo wykonywania dziaalnoci gospodarczej
3) dziaalno przedsibiorcy zagranicznego zagraa bezpieczestwu i obronnoci pastwa, ochronie tajemnicy
pastwowej lub innemu wanemu interesowi publicznemu
Minister waciwy do spraw gospodarki zawiadamia przedsibiorc zagranicznego o obowizku likwidacji oddziau w
oznaczonym terminie.
Przedsibiorcy zagraniczni mog tworzy przedstawicielstwa, ktrych zakres dziaalnoci obejmowa moe tylko
prowadzenie dziaalnoci w zakresie reklamy i promocji przedsibiorcy zagranicznego. Utworzenie przedstawicielstwa
wymaga wpisu do rejestru przedstawicielstw, prowadzonej przez ministra waciwego do spraw gospodarki, a nie wpisu
do KRS.
XVII TOWARZYSTWA UBEZPIECZE WZAJEMNYCH
1. Uwagi oglne:
Ustawa z 22.5.2003r. o dziaalnoci ubezpieczeniowej
135

Zakad ubezpiecze moe wykonywa dziaalno ubezpieczeniowa wycznie w formie S.A. albo towarzystwa
ubezpiecze wzajemnych.
Towarzystwo ubezpiecze wzajemnych mocze zosta przeksztacone w spk akcyjn.
Towarzystwo ubezpiecze wzajemnych jest rodzajem paraspki, bdcej osoba prawna o strukturze zblionej do S.A.
Szczegln cech towarzystwa ubezpiecze wzajemnych jest niepodzielno kapitau zakadowego na akcje czy
szczeglne zasady gospodarki finansowej.
Towarzystwo ubezpiecze wzajemnych jest tym zakadem ubezpiecze , ktry ubezpiecza czonkw na zasadzie
wzajemnoci.
W ubezpieczeniu wzajemnym nie wystpuje obowizek zapaty skadki przez ubezpieczajcego. Ma on charakter
warunkowy, gdy ubezpieczajcy zobowizuje si do poniesienia tylko takiej skadki, jaka wynika z przebiegu
szkodowego, bez narzutu w postaci zysku zakadu ubezpiecze.
Jeeli zaistnieje niekorzystny przebieg szkodowy, ubezpieczajcy ma obowizek dopaty do skadki.
Zasada warunkowego charakteru skadki w towarzystwach ubezpiecze wzajemnych nie obowizuje, jeeli towarzystwo
zawrze umow z osobami niebdcymi czonkami towarzystwa. Osoby te maja obowizek paci stae skadki, wwczas
nie uczestnicz w dopatach na rzecz towarzystwa ani w jego stratach.
Skadki stae nie mog stanowi wicej ni 10% ogu skadek zebranych przez towarzystwo.
Zakad ubezpiecze ma obowizek wypacania nie tylko umwionego wiadczenia, ale take zwrotu skadki ( lub
obnienia skadki za nastpne okresy ubezpieczeniowe) w tej czci, jaka nie znajduje uzasadnienia w rzeczywistym
przebiegu szkodowym.
Ryzyko strat ponosi ubezpieczajcy w postaci dopat lub w formie zmniejszonych wiadcze z umowy ubezpieczenia.
Istnieje nierozerwalny zwizek pomidzy stosunkiem czonkowstwa a umowa ubezpieczenia.
2. Rodzaje towarzystw ubezpiecze wzajemnych
Komisja Nadzoru Ubezpiecze i Funduszy Emerytalnych, moe uzna za mae towarzystwo ubezpiecze wzajemnych po
spenieniu nastpujcych warunkw:
1) towarzystwo ubezpiecza tylko swoich czonkw
2) czonkami towarzystwa jest jedynie zdefiniowany krg podmiotw lub grup zawodw lub wykonujcy okrelony
rodzaj dziaalnoci gospodarczej albo dziaajcy na okrelonym terenie
3) roczny przypis skadki nie przekracza rwnowartoci w zotych 5 mln euro
4) nie mog prowadzi dziaalnoci w zakresie reasekuracji czynnej
5) jednostki te, jeeli speniaj kryteria uznania je za mae, musz dostosowa si do przepisw prawa w terminie 12
miesicy od wejcia w ycie UbezpU.
Nastpstwem decyzji o uznaniu towarzystwa ubezpiecze wzajemnych za mae jest wpis do KRS .
3. Tworzenie towarzystw ubezpiecze wzajemnych:
1) Uchwalenie statutu
2) Powoanie zarzdu i organw nadzorczych
3) Zgoszenie wniosku o wpis do rejestru
Statut towarzystwa i jego zmiany podlegaj i jego zmiany podlegaj przez zarejestrowaniem zatwierdzeniu przez organ
nadzoru czyli Komisj Nadzoru i Funduszy Emerytalnych. Statut powinien by sporzdzony w formie aktu notarialnego.
Zmiany statutu towarzystwa wymagaj uchway walnego zgromadzenia , powzitej wikszoci oddanych gosw,
byleby nie ograniczyy praw wynikajcych z zawartych umw ubezpieczenia.
W trybie okrelonym w statucie czonkowie powouj zarzd im organy nadzoru. Przyszy zarzd skada wniosek o wpis
do KRS. Z chwil wpisu do tego rejestru towarzystwo uzyskuje osobowo prawn.
4. Organy towarzystw ubezpiecze wzajemnych:
Zarzd:
Moemy przyj ze zasady funkcjonowania zarzdu s odpowiednikiem art. 368 380 KSH, regulujcych zasady
dziaania zarzdu w S.A.
Modyfikacje:
1) powoywanie i odwoywanie zarzdu przez walne zgromadzenie
2) zasady wyganicia mandatu czonka zarzdu
3) brak regulacji dotyczcych uprawnie odwoanego czonka zarzdu
136

4) ograniczenie penej kompetencji zarzdu w sferze prowadzenia spraw i reprezentacji przez przyjcie wycze
kompetencyjnych na rzecz walnego zgromadzenie
5) pominicie zasady, e wobec spki czonkowie zarzdu podlegaj ograniczeniom ustanowionym w przepisach KSH,
statucie i regulaminie zarzdu oraz w uchwaach rady nadzorczej
6) brak regulacji dotyczcej wynagrodzenia
Organy nadzoru:
Stosowane s zasady z art. 381 -392 KSH. (S.A.)
Modyfikacje:
1) rada nadzorcza skada si z co najmniej 5 czonkw
2) brak moliwoci wyboru czonkw rady nadzorczej grupami
3) odmienny krg osb objtych zakazem czenia funkcji
4) zmodyfikowane s zasady podejmowania uchwa
5) brak jest regu dotyczcej wynagradzania czonkw rady
6) brak jest regulacji dotyczcej kadencji rady nadzorczej
Walne zgromadzenie czonkw:
Istnieje domniemanie kompetencji tego organu.
Stosowane s zasady z KHS (S.A.):
1) brak okrelenia obowizkowych uchwa walnego zgromadzenia
2) brak okrelenia praw i obowizkw czonkw organw, ktre peniy funkcje w ostatnim roku obrotowym
3) modyfikacja zasad zwoywania zgromadzenia przez wprowadzenie moliwoci dania zawiadomienia o walnym
zgromadzeniu listem poleconym przez osob, ktra zoy co najmniej jeden udzia
4) brak okrelenia miejsca odbywania si walnego zgromadzenia i moliwoci podejmowania uchwa bez formalnego
zwoania lub nieumieszczenia w porzdku obrad
5) zmodyfikowane zasady podejmowania uchwa
6) brak prawa do informacji dla wsplnikw mniejszociowych
7) zmodyfikowane zasady wnoszenia powdztw o uchylenie uchway i stwierdzenie jej niewanoci

5. Majtek i prowadzenie dziaalnoci gospodarczej:

Dziaalno ubezpieczeniowa moe by realizowana jako dziaalno ubezpieczeniowa bezporednia lub reasekuracyjna.
Moe by prowadzona wyczne za zgod Komisji Nadzoru i Ubezpiecze Emerytalnych.
Podstaw dziaania towarzystw s rodki pochodzce z wkadw do zakadw ubezpiecze, skadek warunkowych i
niewarunkowych (osb niebdcych czonkami towarzystwa) oraz rodkw wypracowanych w toku biecej dziaalnoci.
Wkady na kapita zakadowy musz mie posta pienin i by wpacone w terminie 30 dni od dnia zarejestrowania
towarzystwa.
Kapita zakadowy nie moe by niszy ni najnisza minimalna wysoko kapitau gwarancyjnego, wymaganego dla
grup ubezpiecze, w ktrych towarzystwo prowadzi dziaalno. Kapita zakadowy jest podzielony na udziay. Osoby,
ktre wniosy kapita zakadowy mog bra udzia we wadzach towarzystwa w zakresie okrelonym w statucie do czasu
spacenia kapitau.
W miar tworzenia si kapitau zapasowego kapita zakadowy ulega umorzeniu i podlega zwrotowi osobom, ktre go
udzieliy.
Kapita zapasowy kapita nominalny, a nie tylko kwota wpacona na udziay. Tworzenie go jest obowizkowe w celu
zgromadzenia rodkw na pokrycie ewentualnych strat bilansowych i ochrony kapitau przed uszczupleniem.
Kapita gwarancyjny wskazuje sum posiadanych rodkw wasnych towarzystwa w celu zabezpieczenia biecych lub
przyszych zobowiza i jest wartoci cile zwizan z wielkoci zebranych skadek lub wypaconych odszkodowa i
wiadcze w danym okresie obrachunkowym. Wysoko kapitau gwarancyjnego okrelona jest na poziomie 1/3
marginesu wypacalnoci, ale nie mniej ni wynosi minimalna wysoko kapitau gwarancyjnego
Margines wypacalnoci najnisza wysoko rodkw wasnych, jak powinien posiada zakad ubezpiecze na danym
etapie swojej dziaalnoci

137

Rezerwy techniczno ubezpieczeniowe celem ich tworzenia jest osignicie przez zakad ubezpiecze rzeczywistej
wielkoci wyniku finansowego w danym okresie obrachunkowym.
Przez zasilenie rezerw techniczno-ubezpieczeniowych skadk ju w momencie zawierania z tytuu umowy ubezpieczenia
zabezpieczenia si biece i przysze zobowizania z tytuu zawartych umw. Rezerwy te, po odjciu udziau
reasekuratorw, stanowi fundusz ubezpieczeniowy.
6. Rozwizanie i likwidacja towarzystwa ubezpiecze wzajemnych:
Wymagana jest uchwaa zapadajca wikszoci gosw.
Likwidacja dobrowolna podjcie uchway przez walne zgromadzenie o rozwizaniu zakadu
Likwidacja przymusowa zarzdzenie likwidacji przez organ nadzoru
Do przeksztacenia stosuje si KSH o S.A. z modyfikacjami.
XVIII GWNE ODDIAY ZAGRANICZNEGO ZAKADU UBEZPIECZE
1. Uwagi oglne:
Zagraniczne zakady ubezpiecze mog podejmowa i prowadzi dziaalno ubezpieczeniow na terytorium Polski przez
gwny oddzia zagranicznego zakadu ubezpiecze.
Wpis do KRS ma charakter konstytutywny, ale nie przyznaje osobowoci prawnej.
Zagraniczny zakad ubezpiecze z pastwa czonkowskiego UE moe wykonywa dziaalno ubezpieczeniow na
terytorium RP, jeeli otrzyma odpowiednie zezwolenie na prowadzenie tej dziaalnoci w pastwie , w ktrym ma swoj
siedzib. Jest on zobowizany stosowa prawo polskie, chyba e co innego wynika z umowy midzynarodowej, ktrej RP
jest stron.
2. Utworzenie gwnego oddziau:
1) Sporzdzenie statutu
Statut powinien by sporzdzony w formie aktu notarialnego przez zagraniczny zakad ubezpiecze (jego reprezentantw)
i zawiera:
a) struktur organizacyjn gwnego zakadu
b) zasady tworzenia jednostek terenowych oraz zasady ich reprezentacji
c) rodzaje rezerw techniczno ubezpieczeniowych, tworzonych przez gwny oddzia oraz metody ich tworzenia
d) zasady rozlicze z central zagranicznego zakadu ubezpiecze
2) zatwierdzenie statutu przez Komisj Nadzoru Ubezpiecze i Funduszy Emerytalnych
3) uzyskanie zezwolenia na dziaalno ubezpieczeniow
Zezwolenie wydaje Komisja Nadzoru Ubezpiecze i Funduszy Emerytalnych.
Zezwolenie moe by wydane, jeeli w pastwie siedziby zakadu ubezpiecze zakad ten posiada zezwolenie na
prowadzenie dziaalnoci ubezpieczeniowej we wnioskowanym zakresie i dziaa w formie S.A. lub towarzystwa
ubezpiecze wzajemnych. Ograniczenie to nie ma zastosowania do pastw OECD.
Zagraniczny zakad ubezpiecze obowizany jest rozpocz dziaalno w terminie nie duszym ni rok od daty wydania
zezwolenia. W przeciwnym razie zezwolenie wygasa.
Wydanie zezwolenia jest uzalenione od zoenia kaucji w celu zabezpieczenia jego prywatnych zobowiza z tytuu
umw ubezpieczenia. Kaucja wynosi rwnowarto minimalnej wysokoci kapitau gwarancyjnego. Jest ona
utrzymywana przez cay okres dziaalnoci oddziau na terytorium RP.
Kaucja wraz z oprocentowaniem podlega zwrotowi po zaspokojeniu wszystkich roszcze wynikajcych z umw
ubezpieczenia, zawartych za porednictwem gwnego oddziau na terytorium RP.
3. Dziaanie gwnego oddziau:
Gwnym oddziaem kieruje dyrektor. Musi on mie miejsce zamieszkania na terytorium RP. Dyrektor kieruje (tzn.
prowadzi sprawy, zarzdza) i ma prawo do jednoosobowej reprezentacji.
Gwny oddzia moe by reprezentowany cznie te przez zastpcw dyrektora.
Gwny oddzia moe udziela prokury.
Dyrektor gwnego oddziau i jego zastpcy musz by ujawnieni w rejestrze. Dyrektor ma obowizek powiadomi
ministra waciwego do spraw instytucji finansowych i powinien ogosi 3-krotnie w gazecie oglnopolskiej o
138

okolicznociach, e zagraniczny zakad ubezpiecze nie spenia wymaga do prowadzenia dziaalnoci w kraju swojej
siedziby lub zachodz przesanki cofnicia zezwolenia gwnego oddziau. Przypadku niedokonania tych czynnoci,
dyrektor odpowiada majtkiem osobistym i solidarnie z zagranicznym zakadem ubezpiecze za szkod wyrzdzona z
tego tytuu wierzycielom.
Dyrektor i jego nastpcy musz:
1) posiada pen zdolno do czynnoci prawnych
2) posiada wysze wyksztacenie uzyskane w Polsce lub w innym pastwie
3) nie by skazanym za umylne przestpstwo stwierdzone prawomocnym wyrokiem sadu
4) dawa rkojmi prowadzenia spraw zakadu w sposb naleyty
Powoanie dyrektora i jednego z zastpcw nastpuje za zgod Komisji Nadzoru Ubezpiecze i Funduszy Emerytalnych ?
w formie decyzji na pimie. O jej wyraenie wystpuje zagraniczny zakad ubezpiecze.
4. Nadzr nad dziaalnoci ubezpieczeniow:
Dziaalno gwnego oddziau zagranicznego podlega nadzorowi.
Do zada Komisji Nadzoru Ubezpiecze i Funduszy Emerytalnych naley:
1) ochrona interesw ubezpieczajcych, ubezpieczanych, uposaonych, uprawnionych z umw ubezpieczenia oraz
zapobieganie sytuacji, w ktrej zakad ubezpiecze nie bdzie w stanie wypaca tym osobom nalenego wiadczenia
2) wydawanie zezwole na wykonywanie dziaalnoci ubezpieczeniowej
3) podejmowanie innych dziaa.
Postpowanie przez organem toczy si w trybie KPA, z uwzgldnieniem przepisw ustawy o dziaalnoci
ubezpieczeniowej.
5. Rozwizanie i likwidacja:
Rozwizanie gwnego oddziau moe nastpi z inicjatywy samego zagranicznego zakadu ubezpiecze, jak i w wyniku
dziaalnoci instytucji zewntrznych.
Przyczyn rozwizania moe by wniosek Komisji Nadzoru Ubezpiecze i Funduszy Emerytalnych, kiedy:
1) dziaalno jest wykonywana z naruszeniem przepisw prawa, statutu, planu dziaalnoci lub nie zapewnienia zdolnoci
zakadu ubezpiecze do wykonywania zobowiza
2) gwny oddzia nie spenia wiadcze ubezpieczeniowych na terenie RP albo spenia je z opnieniem lub czciowo
3) zostao wszczte postpowanie upadociowe lub likwidacyjne wobec zagranicznego zakadu ubezpiecze w kraju jego
siedziby
Organ nadzoru cofa zezwolenie na prowadzenie dziaalnoci ubezpieczeniowej, gdy zagraniczny zakad ubezpiecze, w
pastwie swojej siedziby:
1) utraci zezwolenie na prowadzenie dziaalnoci ubezpieczeniowej
2) zosta postawiony w stan upadoci lub likwidacji
Organ nadzoru moe cofn zezwolenie na prowadzenie dziaalnoci w zakresie jednej lub kilku grup ( lub rodzajw)
ubezpiecze na terytorium RP.
Rozwizanie gwnego oddziau nastpuje po przeprowadzeniu likwidacji. Likwidatorzy obowizani s do skadania
sprawozda o przebiegu likwidacji w terminach 3-miesiecznych.
Likwidatorem gwnego oddziau jest dyrektor. Dyrektor ma obowizek powiadomi organ nadzoru i ogosi 3-krotnie w
gazecie o zasigu oglnokrajowym o okolicznociach utraty przez zagraniczny zakad ubezpiecze moliwoci
prowadzenia dziaalnoci ubezpieczeniowej.
Jeeli rodki stanowice pokrycie funduszu ubezpieczeniowego nie wystarcza na pokrycie wszystkich zobowiza za
zgoda organu nadzoru zaspokojenie niepokrytej czci nastpuje z kaucji.

XIX FUNDACJE
1. Pojcie i typy fundacji:
Fundacja jest osoba prawna typu zakadowego, ktrej substratem jest okrelony majtek.
139

Jej istotna cecha jest to, i realizuje cele publiczne wskazane przez fundatora, na rzecz nieograniczonego krgu
destynariuszy (odbiorcw).
Cel tworzenia fundacji jest spoecznie lub gospodarczo uyteczny, zgodny z podstawowymi interesami RP.
Typy fundacji:
1) publiczne i prywatne
2) prawa publicznego ( tworzone na podstawie ustaw i aktw administracyjnych) i prywatnego ( tworzone w drodze
czynnoci prawnych)
3) non profit i not for profit
Fundacje mog osign status organizacji poytku publicznego.
* pytanie testowe
non profit zwizana jest z wewntrznym statutowym zakazem prowadzenia dziaalnoci gospodarczej albo z brakiem
stosowanych przepisw w statucie, w konsekwencji fundacje non profit nie mog prowadzi dziaalnoci gosp., a ich
majatek tworzony jest w inny sposb np. wyczni z darowizn. Podjcie dziaalnoci gosp. Wymaga wpisania do rejestru
KRS. Po spenieniu warunkw przewidzianych w przepisach staj si one przedsibiorcami.
Not for profit mog prowadzi dziaalno gosp. Po spenieniu okrelonych warunkw, ale wszystkie rodki uzyskane w
ten sposb musz by przeznaczone na dziaalno statutow. Fundacje mog prowadzi dzia. poytku publicznego
publicznego publicznego wolontariacie oraz osign status organizacji poytku publicznego.
2. Utworzenie fundacji:
Fundacji nie moe utworzy Skarb Pastwa.
Do utworzenia fundacji moe doj tylko po dokonaniu nastpujcych czynnoci:
1.owiadczenie aktu fundacyjnego
2.uchwalenie statutu
3.wpisanie do KRS
Akt fundacyjny jest aktem woli, bdcym jednym z elementw kreujcych fundacj. Owiadczenie woli om ustanowieniu
fundacji powinno by zoone w formie aktu notarialnego. Akt fundacyjny jest czynnoci prawn o charakterze
zobowizujcym, realizowanym pod warunkiem zawieszajcym. Powstaje w ten sposb zobowizanie fundatora do
przekazania majtku na rzecz fundacji , pod warunkiem ze zostanie ona zarejestrowana. Moliwe bdzie cofnicie aktu
fundacyjnego do momentu zarejestrowania fundacji.
Akt fundacyjny moe by dokonany inter vivos (przez osoby prawne i fizyczne niezalenie od ich obywatelstwa i miejsca
zamieszkania, siedziby w RP lub zagranic) lub mortis causa.
Osoby fizyczne powoujce fundacj powinny mie pena zdolno do czynnoci prawnych.
Utworzenie fundacji moe odby si osobicie lub przez penomocnika 9penomocnictwo w formie aktu notarialnego).
Elementy przedmiotowo istotne aktu fundacyjnego:
1) wola utworzenia fundacji
2) okrelenie celu fundacji
3) okrelenie majtku przeznaczonego na realizacj celw
W przypadku czynnoci Inter vivos dopki fundator yje, moe on zmieni cel fundacji (jeeli jednak fundacja jest
utworzona mortis causa, celu zmieni nie mona).
Ostatnim elementem aktu fundacyjnego jest okrelenie majtku, ktry musi by nierozerwalnie zwizany z celem, jaki
fundacja ma realizowa. Niewniesienie majtku do fundacji stanowi podstaw do wykrelenia fundacji z rejestru wobec
braku substratu dziaania.
Nie ma moliwoci wycofania majtku z fundacji, nie jest dopuszczalne rozporzdzenie majtkiem fundacji przez
fundatora.
Dysponowanie majtkiem fundacji bdzie moliwe tylko przez organy fundacji (fundator moe rwnie by organem),
zgodnie z celami fundacji. Art. 3. ust. 3 FundU wskazuje na przykadowe skadniki majtku suce realizacji celw:
pienidze, papiery wartociowe, oddane na wasno rzeczy ruchome i nieruchome.
Akt fundacyjny powinien mie form aktu notarialnego, jeeli dokonywany jest Inter vivos . Nie jest wymagana ta forma,
jeeli ustanowienie fundacji ma miejsce w testamencie.
Statut fundacji w stosunkach wewntrznych peni funkcj regulatora funkcjonowania fundacji ( moe by
konkretyzowany regulaminami). W stosunkach zewntrznych za, jest jednym z wyznacznikw zdolnoci prawnej
fundacji. Wydaje si, ze powinien mie form pisemn.
140

Essentialia negotii statutu:

1) nazwa (firma, jeeli fundacja prowadzi przedsibiorstwo w ramach prowadzonej dziaalnoci gospodarczej)
2) siedziba
3) majtek
4) cele
5) zasady, formy, zakres dziaania fundacji
6) skad i organizacja zarzdu, jego sposb powoania
7) prawa i obowizki czonkw zarzdu
Aktem wieczcym powstanie fundacji jest wpis fundacji do rejestru. Fundacje s wpisywane do KRS, do rejestru
stowarzysze, innych organizacji spoecznych i zawodowych, fundacji oraz publicznych zakadw opieki zdrowotnej.
Jeeli fundacja ma prowadzi dziaalno gospodarcz, powinna zosta wpisana rwnie do rejestru przedsibiorcw.
Wpis do rejestru ma charakter konstytutywny i z t chwil powstaje osoba prawna.
Poza formularzem do wniosku o wpis doczone by powinny:
1) akt fundacyjny
2) statut fundacji
3) owiadczenie fundatora w sprawie wskazania waciwego ze wzgldu na cel fundacji ministra nadzorujcego (jeli nie
jest to ujte w statucie)
Wpisy do rejestru nie podlegaj obowizkowi ogoszenia w Monitorze Sdowym i Gospodarczym. W przypadku podjcia
dziaalnoci gospodarczej fundacja powinna by jednoczenie wpisana do rejestru przedsibiorcw.
3. Dziaalno fundacji:
Istnieje jeden obligatoryjny organ fundacji :zarzd
Organem obligatoryjnym ustawowym jest zarzd. Organy fakultatywne to te organy, ktrych utworzenie jest moliwe, ale
nie jest to obowizkowe i zaley od woli fundatora.
Zarzd ( rwnie inne organy) moe by jednoosobowy i kolegialny.
Zarzd, w przypadku jeeli jest jedynym organem, posiada peni kompetencji zarzdzajco reprezentacyjnych,
uchwaodawczych itd.
Jeeli jest jednym z organw, to obowizuje zasada domniemania jego kompetencji.
Inny organ ma zakaz reprezentacji. Fundacja Moz by pyzatym reprezentowana przez penomocnikw lub przedstawicieli
ustawowych ( kuratora, zarzdc przymusowego).
Prawo kierowania fundacja moe by przenoszone na inne osoby, w szczeglnoci poprzez przekazanie okrelonej liczby
spraw do kompetencji czy akceptacji innych organw.
Sposb kierowania fundacj i jej reprezentowania uzalenione s od postanowie statutu.
Reprezentacja czna moe odnosi si do czonkw zarzdu lub te czonkw zarzdu i penomocnikw.
Ograniczenie swobody dziaania organw moe wiza si z wystpieniem do sdu o uchylenie uchway zarzdu fundacji
lub o wstrzymanie wykonania uchway do czasu rozstrzygnicia sprawy. Legitymacj do wystpienia do sadu maja
waciwy minister nadzorujcy lub wojewoda, gdy uchway zarzdu fundacji pozostaj w racej sprzecznoci z celami
fundacji, postanowieniami statutu, przepisami prawa.
W innym przypadku, gdy zarzd fundacji zostaje zawieszony w czynnociach, sd wyznacza zarzdc przymusowego.
Zakres jego kompetencji jest analogiczny do kompetencji zarzdu.
Dziaalno gospodarcza powinna by dziaalnoci jedynie akcesoryjna w stosunku do dziaalnoci celowej.
Dziaalno celowa oznacza t dziaalno, ktra jest nakierowana na cel, w jakim, fundacja zostaa utworzona.
Jeeli fundator decyduje si na wariant nieprowadzenia dziaalnoci gospodarczej przez fundacj, to rodki na realizacj
dziaalnoci celowej mog pochodzi z majtku, w jaki fundacja zostaa wyposaona, i dochodw z tego majtku. Ponadto
rodki te mog pochodzi z dotacji, zbirek, spadkw, zapisw, programw pomocowych, dotacji celowych.
Podjcie dziaalnoci gospodarczej przez fundacje uwarunkowane jest tym e:
1) dziaalno gospodarcza i jej zasady zostan okrelone w statucie
2) dziaalno bdzie prowadzona tylko w rozmiarze sucym jej celom
3) na dziaalno gospodarcz zostanie przeznaczona kwota co najmniej 1000 z
4) fundacja zostanie wpisana do rejestru przedsibiorcw KRS
W statucie naley okreli zarwno rodzaj, jak i zakres prowadzonej dziaalnoci gospodarczej fundacji.
Rozmiar dziaalnoci gospodarczej fundacji nie zosta wyranie oznaczony.
Nie mona uzna za dziaalno gospodarcz fundacji tworzenia spek zo.o. , S.A, jawnych i komandytowych, te bowiem
nabywaj we wasnym imieniu prawa i zacigaj zobowizania.
141

Dziaalno gospodarcza fundacji moe by prowadzona poprzez wyodrbnion jednostk albo bez wyodrbnienia
organizacyjnego.
Kierowanie tak struktur wewntrzna moe by powierzone kierownikowi tej dziaalnoci, odpowiednio umocowanemu,
ale moe to czyni rwnie bezporednio zarzd lub ktry z czonkw zarzdu.
Podjecie dziaalnoci gospodarczej przez fundacje powoduje konieczno wpisania ich do rejestru przedsibiorcw w
KRS. Dodatkowym efektem bycia przedsibiorc jest moliwo udzielenia prokury.
4. Nadzr nad fundacjami:
Zgodnie ustaw bezporedni nadzr nad dziaalnoci fundacji sprawuje sad rejestrowy. Organy administracji pastwowej
maja jedynie nadzr poredni. Dotyczy to zarwno waciwego ministra ( wskazanego przy tworzeniu fundacji), jak i
wojewodw waciwych ze wzgldu na siedzib i obszar dziaania fundacji. Jeeli fundacja prowadzi dziaalno na
terenie caego kraju, to wojewodzie przysuguj uprawnienia tylko w odniesieniu do swojego wojewdztwa.
Uprawnienia te s realizowane w porozumieniu z waciwym ministrem.
5. Likwidacja:
Ustawa o fundacjach przewiduje dwie podstawowe przyczyny likwidacji fundacji. Nale do nich:
1) osigniecie celu, dla ktrego fundacja zostaa utworzona
2) wyczerpanie rodkw finansowych i majtku fundacji
Ustawa o fundacjach nie okrela zasad postpowania likwidacyjnego odsyajc w tym zakresie do statutu. Od fundatora
jako twrcy statutu ( chyba e czynnoci te powierzone s innej osobie) zaley kto bdzie likwidatorem.
W trakcie likwidacji fundacja dziaa pod taka sama nazwa z dodatkiem w likwidacji. Fakt ten powinien by wpisany do
rejestru, podobnie jak wpisanie likwidatorw.
Statut powinien okrela przeznaczenie rodkw majtkowych pozostaych po likwidacji, jeeli za tego nie uczyni,
orzeka o tym sad z uwzgldnieniem celw, ktrym fundacja suya. Z wnioskiem o likwidacj fundacji moe wystpi
waciwy minister lub wojewoda gdy statut nie przewidywa likwidacji lub postanowienia statutu nie byy wykonywane.
W stosunku do fundacji prowadzcych dziaalno gospodarcz mona wszcz postpowanie upadociowe.

XX STOWARZYSZENIA
1. Istota stowarzysze:
Stowarzyszenia, obok fundacji i partii politycznych, s tymi jednostkami organizacyjnymi, ktrych cel podstawowy nie
wie si z celem gospodarczym.
Stowarzyszenia s zbiorowoci osb fizycznych przyobleczonych w osobowo prawn, powizanych z osob prawn
stosunkiem czonkowstwa, ktre to stowarzyszenia zaspakajaj
Potrzeby i cele swoich czonkw.
Stowarzyszenia s form zrzeszenia si przez obywateli polskich. Stowarzyszenie jest dobrowolnym, samorzdnym,
trwaym zrzeszeniem , o celach niezarobkowych.
Istnieje zakaz tworzenia stowarzysze przyjmujcych zasad bezwzgldnego posuszestwa czonkw wobec wadz.
Ingerencja w sprawy stowarzyszenia moe mie miejsce tylko wyjtkowo w sytuacji naruszenia prawa lub przepisw
statutu.
To cele decyduj o istnieniu stowarzyszenia a nie jego czonkowie.
Istnieje bezwzgldny zakaz dzielenia midzy czonkw wypracowanych dochodw. rodki te musz by przeznaczone na
cele statutowe.
Stowarzyszenia zarejestrowane mog prowadzi dziaalno poytku publicznego.
Stowarzyszenia, ktre nie podlegaj rejestracji (tzw. zwyke) nie mog:
1) prowadzi dziaalnoci gospodarczej
2) przyjmowa darowizn, spadkw, zapisw ani otrzymywa dotacji, a take korzysta z ofiarnoci publicznej, a ich
majtek moe pochodzi tylko ze skadek czonkowskich
3) zrzesza osb prawnych
4) czy si w zwizki stowarzysze
142

5) powoywa terenowych jednostek organizacyjnych

Stowarzyszenie zwyke nie posiada osobowoci prawnej.
2. Tworzenie stowarzysze:
Stowarzyszenia mog by tworzone przez obywateli polskich, ktrym przysuguje pena zdolno do czynnoci prawnych
osoby te nie s pozbawione praw publicznych. Wyjtkowo stowarzyszenia tworzy mog maoletni w dwch grupach: 16
18 lat i poniej 16.
Do stowarzyszenia mog przystpi cudzoziemcy, majcy miejsce zamieszkania na terytorium RP, jeeli statuty
stowarzysze przewiduj taka moliwo.
Organizacje, ktre nie podlegaj przepisom PrStow:
1) organizacje spoeczne, dziaajce na podstawie odrbnych ustaw lub umw midzynarodowych
2) kocioy i inne zwizki wyznaniowe oraz ich osoby prawne
3) organizacje religijne, ktrych sytuacja prawna jest uregulowana ustawami o stosunku pastwa do kocioa i innych
zwizkw
4) komitety powstajce w celu przygotowania wyborw Prezydenta RP, do Sejmu i Senatu, Parlamentu Europejskiego,
samorzdu terytorialnego
5) partie polityczne
Stowarzyszenie moe zosta utworzone przez co najmniej 15 osb fizycznych. Osoby te uchwalaj statut stowarzyszenia i
wybieraj komitet zaoycielski.
Komitet zaoycielski powinien skada si z kilku osb.
Statut stowarzyszenia peni w stosunkach zewntrznych rol jednego z wyznacznikw zdolnoci prawnych
stowarzyszenia.
Komitet zaoycielski ma doprowadzi powstania stowarzyszenia i przestaje istnie po jego utworzeniu.
Wraz z wnioskiem o rejestracj komitet skada do sdu rejestrowego statut, protok z wyboru komitetu zaoycielskiego,
informacj o adresie tymczasowej siedziby stowarzyszenia. Sd obowizany jest rozpatrzy wniosek, nie pniej ni w
cigu 3 miesicy od dnia zoenia. Sd ma obowizek dorczenia dokumentw organowi nadzorujcemu (wydziay spraw
obywatelskich urzdw wojewdzkich). Organy te maja prawo wypowiedzie si w cigu 14 dni od daty dorczenia.
Organ administracji pastwowej moe za zgod sdu przystpi do postpowania jako zainteresowany. W postpowaniu
rejestrowym sd bada, czy zadeklarowane cele i sposoby ich realizacji s zgodne z przepisami prawa. Sd rejestrowy
moe odmwi zarejestrowania tylko wwczas, gdy nie spenia ono warunkw przewidzianych w ustawie.
Postpowanie sdowe w sprawach o wpis stowarzyszenia do KRS rejestr stowarzysze i organizacji spoecznych i
zawodowych jest wolne od opat sdowych.
Terenowa jednostka organizacyjna moe uzyska osobowo prawn, jeeli statut stowarzyszenia to przewiduje.
W celu wspierania idei samorzdu terytorialnego oraz obrony wspieranych interesw gminy mog tworzy
stowarzyszenia.
Do takich stowarzysze naley stosowa odpowiednio przepisy ustawy Prawo o stowarzyszeniach.
Stowarzyszenie moe by utworzone ju przez 3 gminy.
Stowarzyszenia jednostek samorzdu terytorialnego mog posiada status organizacji poytku publicznego.
3. Czonkowstwo w stowarzyszeniu:
Czonkowstwo w stowarzyszeniu mona osign w dwojaki sposb:
1) przez uzyskanie statusu czonka w drodze zarejestrowania stowarzyszenia
2) przez przystpienie do stowarzyszenia. Czynno czonka ma charakter jednostronnego owiadczenia woli, za
owiadczenie woli (stowarzyszenia) jest uprzednio wyraone w statucie. Z reguy jednak aktowi wstpienia do
stowarzyszenia odpowiada jednostronne owiadczenie woli stowarzyszenia przyjcie w poczet czonkw tzn. zawarcie
umowy.
Osoby fizyczne uzyskujce czonkowstwo w stowarzyszeniu staja si jego czonkami zwykymi. Wyrnia si ponadto
tzw. czonkw wspierajcych.
Ograniczenia co do przystpienia do stowarzysze:
1) onierzy w czynnej subie wojskowej
2) junakw odbywajcych sub w obronie cywilnej
3) funkcjonariuszy AW i ABW
4) funkcjonariuszy policji
143

Ustanie czonkowstwa moe mie miejsce na skutek:

1) wystpienia ze stowarzyszenia
2) usunicia ze stowarzyszenia (czonek stowarzyszenia moe broni si na drodze sdowej przed niezgodnym z prawem
lub statutem wykluczeniem go ze stowarzyszenia)
3) mierci czonka
4) rozwizania stowarzyszenia
Konsekwencj ustania czonkowstwa jest to, e nie dochodzi do rozlicze midzy byym czonkiem lub jego nastpcami
prawnymi a stowarzyszeniem.
4. Organy stowarzysze:
S one powoywane ju po zarejestrowaniu stowarzyszenia, a funkcje organizacyjne zwizane z jego tworzeniem peni
komitet zaoycielski.
Zawiadomienie sadu rejestrowego i organu nadzorczego o wyborze zarzdu , jego skadzie oraz miejscu zamieszkania
czonkw powinno nastpi w cigu 7 dni od dnia dokonania wyboru.
Obligatoryjne organy:
1) walne zgromadzenie czonw (delegatw)
2) organ kontroli
3) zarzd
Statut stowarzyszenia moe przewidywa powoanie organw fakultatywnych.
Walne zebranie czonkw:
Organ ten nie jest organem kadencyjnym. Wszyscy czonkowie stowarzyszenia po zarejestrowaniu go tworz.
W sprawach, w ktrych statut nie okrela waciwoci wadz stowarzyszenia, podejmowanie uchwa naley do walnego
zebrania czonkw.
W przypadku dziaania walnego zebrania realizowana jest w peni forma demokracji bezporedniej.
Jeeli liczba czonkw stowarzyszenia przekroczy okrelon w statucie wielko, statut moe przewidywa zamiast
walnego zebrania czonkw zebranie delegatw. Wwczas realizowana jest forma demokracji poredniej. Statut musi
okrela zarwno zasady wyboru delegatw, jak i czas trwania ich kadencji.
Walne zebranie stowarzyszenia ( zebranie delegatw) jest organem kolegialnym, ktry decyzje podejmuje w formie
uchwa.
Zasada majoryzacji wola wikszoci decyduje wbrew woli mniejszoci.
Organ kontroli:
Zasady dziaania organu kontroli wewntrznej powinny by uregulowane w statucie.
Zarzd:
Zarzd jest kolejnym obligatoryjnym organem stowarzyszenia .
Brak jest oglnej normy, jaka przewiduj akty dotyczce innych osb prawnych, mianowicie oglnego okrelenia
kompetencji: zarzd kieruje (prowadzi sprawy) i reprezentuje stowarzyszenie.
Zarzd terenowej jednostki organizacyjnej stowarzyszenia jest obowizany , w terminie 14 dni od chwili jej powoania ,
zawiadomi o tym organ nadzorujcy waciwy ze wzgldu na siedzib tej jednostki, podajc skad zarzdu i adres
siedziby jednostki, oraz dorczy statut stowarzyszenia. Obowizek zawiadomienia dotyczy take zmian w skadzie
zarzdu i adresie siedziby terenowej jednostki organizacyjnej stowarzyszenia oraz w statucie stowarzyszenia. Na zarzdzie
stowarzyszenia ciy ponadto obowizek niezwocznego zawiadomienia sdu rejestrowego o zmianie statutu.
Jeeli stowarzyszenie nie posiada zarzdu zdolnego do dziaa prawnych, sad na wniosek organu nadzorujcego lub z
wasnej inicjatywy ustanawia kuratora stowarzyszenia.
Jest on obowizany do zwoania w okresie nie duszym ni 6-miesiczny walnego zebrania czonkw (zebrania
delegatw) celem wyboru zarzdu. W tym okresie kurator zarzdza stowarzyszeniem i reprezentuje je na zewntrz w
sprawach majtkowych, wymagajcych biecego zaatwienia.
5. Prowadzenie dziaalnoci gospodarczej przez stowarzyszenia:
Niezbdne warunki:
1) dziaalno prowadzona musi by na zasadach oglnych, okrelonych w odrbnych przepisach( tj. w ustawie o
swobodzie dziaalnoci gospodarczej)
144

2) dochd z dziaalnoci gospodarczej stowarzyszenia suy moe tylko realizacji celw statutowych
3) dochd nie moe by przeznaczony do podziau midzy czonkw stowarzyszenia
Prowadzenie dziaalnoci gospodarczej przez stowarzyszenia podlega analogicznym wyczeniom co do przewidzianych
w przypadku fundacji, przez zastrzeone okrelonych dziadzin aktywnoci do wykorzystania tylko w formie sp. zo.o czy
S.A.
Dziaania stowarzysze podlegaj koncesjonowaniu i zezwoleniom okrelonego organu administracji publicznej.
Przedsibiorca jest obowizany do dokonywania lub przyjmowania patnoci zwizanych z wykonywana dziaalnoci
gospodarcz za porednictwem rachunku bankowego w kadym przypadku, gdy:
1) strona transakcji, z ktrej wynika patno , jest inny przedsibiorca
2) jednorazowa warto transakcji, bez wzgldu na liczb wynikajcych z niej patnoci , przekracza rwnowarto 15
ty. Euro przeliczonych na Zote wedug redniego kursu walut obcych ogaszanego przez NBP ostatniego dnia miesica
poprzedzajcego miesic, w ktrym dokonano transakcji.
Prowadzenie dziaalnoci w formie bezporedniej tj. bez wyodrbnienia organizacyjnego, podlega bezporednio zarzdowi
i czy si rwnie z koniecznoci wyodrbnienia ksigowego.
Wyodrbnienie organizacyjne moe si wiza z utworzeniem zakadu prowadzcego dziaalno gospodarcz. Zakad
taki powinien zosta wyodrbniony ksigowo.
Stowarzyszenie powinny sporzdza sprawozdania finansowe oraz stosowa przepisy o sprawozdaniach finansowych
grupy kapitaowej oraz o badaniu przez biegych rewidentw i ogaszaniu sprawozda (Ustawa o rachunkowoci)
Poza dochodami z dziaalnoci gospodarczej stowarzyszenie moe opiera swoja dziaalno na majtku pochodzcym:
1) ze skadek czonkowskich
2) z darowizn
3) ze spadkw
4) z zapisw
5) z dochodw z majtku stowarzyszenia
6) z dochodw z ofiarnoci publicznej
Podejmujc dziaalno gospodarcz stowarzyszenie powinno by wpisane do rejestru przedsibiorcw KRS. Prowadzc
dziaalno gospodarcz i prowadzc przedsibiorstwo moe ono udziela prokury.
6. Nadzr na dziaalnoci stowarzysze:
Nadzr nad stowarzyszeniami prowadzony jest przez sdy. Organy administracyjne pastwowej nie penia funkcji
nadzorczych , ale jedynie kontrolne.
Organ ten ma prawo da:
1) dostarczenia przez zarzd stowarzyszenia w wyznaczonym terminie odpisw uchwa walnego zebrania czonkw
( zebrania delegatw)
2) niezbdnych wyjanie od wadz stowarzyszenia
Jeeli dziaalno stowarzyszenia jest niezgodna z prawem lub narusza postanowienia statutu, organ nadzorujcy moe:
1) wystpi o usunicie jej skutkw w okrelonym terminie
2) udzieli ostrzeenia wadzom stowarzyszenia
O zastosowaniu rodkw nadzoru wobec stowarzyszenia rozstrzyga sd na wniosek organu nadzoru poredniego (organu
administracji pastwowej waciwoci szczeglnej stopnia wojewdzkiego) lub w pewnych sytuacjach na wniosek
prokuratora.
Sd nie ma adnych innych uprawnie do wadczego wkraczania w sprawy stowarzyszenia, chyba e zostanie do tego
upowaniony przepisami ustawy.
Na wniosek organu nadzorujcego lub prokuratora sd moe:
1) udzieli upomnienie wadzom stowarzyszenia
2) uchyli niezgodn z prawem lub statutem uchwa stowarzyszenia
3) rozwiza stowarzyszenie, gdy jego dziaalno wskazuje race lub uporczywe naruszenie prawa albo postanowie
statutu i nie ma warunkw do przywrcenia dziaalnoci zgodnie z prawem lub statutem.

145

Sd moe z wasnej inicjatywy lub na wniosek wyda zarzdzenie tymczasowe o zawieszeniu w czynnociach zarzdu
stowarzyszenia , wyznaczy przedstawiciela do prowadzenia biecych spraw stowarzyszenia.
Konsekwencj moe by te ustanowienie kuratora.
Sd moe zawiesi postanowienie o zawieszenie stowarzyszenia, jeeli istnieje moliwo zobowizania wadz do
usunicia nieprawidowoci w okrelonym przez sd terminie.

8. Likwidacja stowarzyszenia:
Rozwizanie stowarzyszenia moe nastpi:
1) z mocy przepisw ustaw lub statutu
2) na podstawie uchway
3) na podstawie decyzji sdu
W kadej sprawie o rozwizanie stowarzyszenia niezbdny jest udzia stowarzyszenia, ktrego wniosek o rozwizanie
dotyczy.
Jeeli liczba czonkw stowarzyszenia zmniejszya si poniej liczby czonkw wymaganych do jego zaoenia lub
stowarzyszenie nie posiada przewidzianych w ustawie wadz i nie ma warunkw do ich wyonienia w okresie duszym
ni rok, sd wydaje postanowienie o rozwizaniu stowarzyszenia, ktre prowadzi do jego likwidacji.
Likwidator powinien:
1) zawiadomi sd o wszczciu likwidacji i wyznaczeniu likwidatora z podaniem swojego nazwiska i imienia oraz miejsca
zamieszkania
2) dokona czynnoci prawnych niezbdnych do przeprowadzenia likwidacji, podajc do publicznej wiadomoci
informacje o wszczciu podstpowania likwidacyjnego
3) po zakoczeniu likwidacji zgosi sdowi wniosek o wykrelenie stowarzyszenia z KRS
Stowarzyszenie jest likwidowane na podstawie wasnej uchway, likwidatorami stowarzyszenia s czonkowie jego
zarzdu, jeeli statut lub w razie braku odpowiednich postanowie, uchwaa ostatniego walnego zebrania czonkw
( zebrania delegatw) tego stowarzyszenia nie stanowi inaczej.
Maksymalny termin likwidacji to 1 rok.
Majtek zlikwidowanego stowarzyszenia przeznacza si na cel okrelony w statucie lub uchwale walnego zebrania
czonkw ( delegatw). W razie braku postanowienia statutu lub uchway w tej sprawie, sad orzeka o przeznaczeniu
majtku na okrelony cel spoeczny.
Koszty likwidacji pokrywa si z majtku likwidowanego stowarzyszenia.

ROZDZIA III UMOWY HANDLOWE

I CZ OGLNA
1. Pojcie umowy handlowej:
Umowy handlowe dzieli si tradycyjnie na:
1) umowy dwustronnie handlowe obrt professionally-chodzi o takie umowy ,w ktrych po dwch stronach czynnoci
prawnej wystpuj osoby zajmujce sie prowadzeniem dziaalnoci gospodarczej. Podmioty zaliczone do kategorii
przedsibiorcw.
2) umowy jednostronnie handlowe obrt konsumencki-tylko po jednej stronie umowy wystpuje przedsibiorca a po
drugiej-osoba, ktra w zakresie dokonanaej czynnoci nie jest profesjonalist, za co do zasady jedynie konsumentem
Umowy niehandlowe to takie, w ktrych w zakresie dokonanej czynnoci prawnej adna ze stron nie wystpuje w
stosunku do siebie w charakterze przedsibiorcy.
2. Podzia umw:
Umowy moemy podzieli na:
1)jednostronnie zobowizujce- jedna ze stron jest tylko dunikiem a druga tylko wierzycielem
dwustronnie zobowizujce kada ze stron jest jednoczenie dunikiem i wierzycielem
146

2) odpatne gdy obie strony uzyskuj korzy majtkowa

nieodpatne tylko jedna ze stron otrzymuje korzy majtkow
3) konsensualne dochodz do skutku poprzez samo owiadczenie woli stron
realne dochodz do skutku dopiero po wskazaniu rzeczywistego przedmiotu wiadczenia
4) wzajemne kada ze stron jest zobowizana do wiadczenia wobec drugiej strony, przy czym wiadczenie jednej jest
uznawane za odpowiednik wiadczenia drugiej
W wikszoci umw handlowych s to umowy o charakterze dwustronnie zobowizujcym, odpatnym, konsensualnym,
wzajemnym.
5.)Umowy nienazwane nie s stypizowane normatywnie tj. ich tre nie jest przewidziana w adnych przepisach, co
pozwolio by na ustawowe okrelenie ich essentialia nagotii. O ich treci decyduj strony umowy na podstawie zasada
swobody umw art 353(1) KC. Do tych umw zastosowanie maj przepisy ogolne KC, dotyczce czynnoci prawnych
,umw,oraz przepisy regulujce najbliej usytuowany typ normatywny umowy.
Umowy nazwane s to umowy, ktre s normatywnie stypizowane w KC lub w przepisach szczeglnych
6)krtkoterminowe(zawierane na mniej ni rok)
dugoterminowe
Umowy adhezyjne-zawierane przez przystpienie do treci ustalonej jednostronnie przez strone umowy
3. Cechy umw handlowych:
Cechy nienormatywne:
1.) przewaga umw dlugoterminiwych
2.)standaryzjacja I szablonowo umw
3.) zoono stosunkw umownych
Cechy normatywne:
1.)przyjcie zasady oferty odwoalnej
Nowy art. 66 zn 2 KC wprowadza w stosunkach miedzy przedsibiorcami jako zasad odwoalno kadej oferty. W
takich stosunkach nie bdzie mona odwoa oferty tylko wwczas, gdy oferent okreli w niej termin przyjcia lub
nieodwoalno wynika z treci oferty.
Oferta moe by skutecznie odwoana, jeli owiadczenie o odwoaniu dotrze do adresata przez wysaniem przez niego
owiadczenia o przyjciu oferty.
2.) dopuszczalnoc modyfikujcego przyjcia ofert
W stosunkach midzy przedsibiorcami odpowied na ofert z zastrzeeniem zmian lub uzupenie niezmieniajcych
istotnie treci oferty poczytuje si za jej przyjcie.
Do nieistotnychmodyfikacji mozna zaliczy: uycie innych sw, zwrotw bliskoznacznyc, dodanie do oferty elementw
podmiotowo istotnych, ktre s oczywiste z pkt widzenia obu stron kontraktu
Zasada modyfikujcego przyjcia oferty nie obowizuje gdy:
1) w treci oferty wskazano, e moe by ona przyjta jedynie bez zastrzee
2) oferent niezwocznie sprzeciwi si wczeniu zastrzee do umowy
3) druga strona w odpowiedzi uzalenia jej przyjcie od zgody oferenta na wczenie zastrzee do umowy, a zgody tej
niezwocznie nie otrzymaa
3.)dopuszczalno ustalenia ostatecznej treci umowy zawartej ustnie za pomoca tzw. Pisma potwierdzajcego
Jeeli jedna ze stron umowy zawartej bez zachowania formy pisemnej potwierdzi j na pimie do kontrahenta, strony
wie umowa o treci okrelonej w pimie przyjmujcym. Warunkiem jest jednak, e pismo zawiera zmiany lub
uzupenienia niezmieniajce istotnie jej treci, a druga strona nie sprzeciwia si temu niezwocznie na pimie. Chodzi tu
wic tylko o zawarcie umowy ustnej,a nie moe chodzi o kazde zawarcie umowy z naruszeniem formy np. Notarialnej.
4.)wyczenie stosowania formy ad probationem
147

Przepisy o formie pisemnej zastrzeonej dla celw dowodowych ogle nie bd miay zastosowania w stosunkach
pomidzy przedsibiorcami. Tak przewiduje wyranie art 74 $3 KC. Zasada at obowizuje bez wyjtkw , w
konsekwencji owiadczenia woliw stosunkach midzy przedsibiorcami nie bed wymagay formy pisemnej.
Mimo niezachowania formy pisemnej dla celw dowodowych dowd ze wiadkw lub dowd z przesuchania stron jest
dopuszczalny, jeeli:
1) obie strony wyraa na to zgod
2) da tego konsument w sporze z przedsibiorc
3) fakt dokonania czynnoci prawnej bdzie uprawdopodobniony za pomoc pisma
5.)szczeglne zasady przy zoeniu oferty w postaci elektronicznej
Kodeks przewiduje szczeglne obowizki przedsibiorcy skadajcego ofert w postaci elektronicznej. Jest on obowizany
przed zawarciem umowy poinformowa druga stron w sposb jednoznaczny i zrozumiay o:
1) czynnociach technicznych skadajcych si na procedur zawarcia umowy
2) skutkach prawnych potwierdzenia przez druga stron otrzymania oferty
3) zasadach i sposobach utrwalania, zabezpieczania i udostpniania przez przedsibiorc drugiej stronie treci zawieranej
umowy
4) metodach i rodkach technicznych sucych wykrywaniu i korygowaniu bdw0, we wprowadzanych danych, ktre
jest obowizany udostpni drugiej stronie
5) jzykach, w ktrych umowa moe by zawarta
6) kodeksach etycznych, ktre stosuje , oraz o ich dostpnoci w postaci elektronicznej
6.) przyjcie szczeglnego miernika anglesite starannoci dla prowadzcych dziaalno gospodarcz
Dunik jest zobowizany do wykonania cicego na nim zobowizania z naleyt starannoci.Zgodnie z art 355$1 KC
dunik jest obowizany do starannoci OGLNIE WYMAGANEJ w staunch danego rodzaju. Chodzi, wic o przecitn,
oglnie wymagana starannosc w stosunkach danego typu
Miernik podwyszonej , zawodowej starannoci odnosi naley do dunika bez wzgldu na to, czy obrt jest
jednostronnie profesjonalny czy dwustronnie profesjonalny ( w przypadku przedsibiorcw). Powoduje to zaostrzenie
odpowiedzialnoci przedsibiorcy. Wynika to z tego , e od profesjonalistw wymaga nalezy wyszego stopnia
starannoci ni od osb, ktre nie s przedsiebiorcami.
7.)wyaczenie zasady sdowej waloryzacji w odniesieniu do stron prowadzcych przedsiebiorstwo
Jeeli przedmiotem zobowizania od chwili jego powstania jest suma pienina, spenienie wiadczenia nastpuje poprzez
zapat sumy nominalnej , chyb ze przepisy szczeglne stanowi inaczej. Strony mog jednak zastrzec w umowie - liczc
si ze zmiana inflacyjn
( lub deflacyjn ) e wysoko wiadczenia pieninego zostanie ustalona wedug innego ni
pienidz stosunku wartoci. Dopuszczalna jest waloryzacja wiadcze pieninych.
W razie istotnej zmiany siy nabywczej pienidza po powstaniu zobowizania , sad moe - po rozwaeniu interesw
stron , zgodnie z zasadami wspycia spoecznego - zmieni wysoko lub sposb spenienia wiadczenia pieninego,
chocia byyby ustalone w orzeczeniu lub umowie.
Z daniem waloryzacji sadowej nie moe wystpi strona prowadzca przedsibiorstwo, jeeli wiadczenie pozostaje w
zwizku z prowadzeniem tego przedsibiorstwa.
Waloryzacja umowna poprzez zawierania stosownych klauzul w umowie jest dopuszczalna dla przedsibiorcw.
8.) mozliwoc zawarcia umowy w wyniku zastosowania rznych wzorcw umowy
W razie posugiwania si przez przedsiebiorcw rznymi wzorcamiumw dichotic miedzy nimi do zawarcia umowy, ktra
nie bemuse tych postanowie wzorcw, ktre sa ze sob sprzeczne(tzw. Wojna wzorcw)
W miejsce sprzecznych ze sob postanowie wzorcw umownych wchodz regulacje wynikajce z przepisw prawa. Do
zawarcia umowy nie dochodzi, jeeli po otrzymaniu oferty strona zawiadomi niezwocznie , e nie chce zawrze umowy
na tych warunkach.
9.) przyjcie zasady, e umowa zawarta jest rwnie przez milczenie osoby prowadzcej dziaalnoc gospodarcz,
gdy strony pozostaj w staych stosunkach gospodarczych
Jeeli przedsibiorca otrzyma ofert zawarcia umowy w ramach swojej dziaalnoci gospodarczej od osoby, z ktr
pozostaje w staych stosunkach gospodarczych, brak niezwocznej odpowiedzi uwaa si za przyjcie oferty. Musza zosta
pinioned 3 warunki:
- ofert otrzymaa osoba bedca przedsiebiorc
- oferta dotryczy zawarcia umowy w ramach dziaalnoci
- oferta pochodzi od osoby z ktra oblat pozostaje w staych stosunkach gospodarczych
Zasady rwnie zawarte w obrocie powszechnym
-Negocjacje naley prowadzi zgodnie z dobrymi obyczajami.
148

-Istnieje ochrona poufnoci informacji ujawnionych w toku negocjacji.

4. zasada wolnoci umw:
Art. 351 zn.1 KC strony zawierajce umow mog uoy stosunek prawny wedug swego uznania, byleby jego tre lub
cel nie sprzeciwiay si waciwoci ( naturze ) stosunku, ustawie ani zasadom wspycia spoecznego.

Podlega to rwnie swobodzie:

1) decyzji co do wyboru kontrahenta (osoby)
2) decyzji co do zawarcia samej umowy ( podjcia decyzji)
3) wyboru formy kontraktu
Zasada swobody umw nie ma charakteru absolute. KC wprowadza ograniczenia polegajce na tym,e tre I cel umowy
nie moga by sprzeczne z:
1)waciwoscia(nature) stosunk u np pozostawienie w reku tylko jednej strony moliwoci dowolnej zmiany jej warunk
w
2) ustaw
3) zasadami wspycia spoecznego
Istotny wyjtek od zasady swobody umw wprowadza ustawa z 12.6.2003 r. o terminach zapaty w transakcjach
handlowych.
Transakcja handlowa umowa, ktrej przedmiotem jest odpatne dostarczenie towaru lub odpatne wiadczenie usug,
jeeli strony umowy zawieraj ja w zwizku z wykonywana przez siebie dziaalnoci gospodarcza lub zawodow
Jeeli strony w umowie przewidziay termin zapaty duszy ni 30 dni, wierzyciel moe da odsetek ustawowych za
okres poczwszy od 31 dnia po spenieniu swojego wiadczenia niepieninego i dorczeniu dunikowi rachunku do
dnia zapaty, ale nie duszy ni do dnia wymagalnoci wiadczenia pieninego. Jeeli termin zapaty nie zosta przez
strony okrelony w umowie, wierzycielowi bez wezwania , przysuguj odsetki ustawowe za okres poczwszy od 31 dnia
po spenieniu wiadczenia niepieninego do dnia zapaty , ale nie duszy ni do dnia wymagalnoci wiadczenia
pieninego.
Za dzie wymagalnoci wiadczenia pieninego , ktrego termin zapaty nie zosta uzgodniony w umowie, uwaa si
dzie okrelony w pisemnym, wezwaniu dunika do zapaty, w szczeglnoci w dorczonej dunikowi fakturze lub
rachunku.
Wierzycielowi przysuguj, bez odrbnego wezwania, odsetki w wysokoci odsetek za zwok , okrelonej na podstawie
art. 56 OrdPU , chyba e strony uzgodniy wysze odsetki
O zapat odsetek , z tytuu opnienia w spenieniu wiadczenia pieninego, w imieniu i na rzecz wierzyciela, moe
wystpi, na jego wniosek, krajowa lub regionalna organizacja, ktrej celem statutowym jest ochrona interesw takich
podmiotw.
Inne przykdy wyjtkw;
-ustawa o kredycie konsumenckim
- przpeisy o wiadczeniach opieki zdrowotnej finansowanych ze rodkw publicznych
5. Zasada pacta sunt servanda:
Umowy zawarte powinny by wykonywane i w normalnych stosunkach niewykonanie umowy stanowi istotne naruszenie
nie tylko norm prawnych, ale rwnie moralnych. Zmiana umowy moe odby si tylko za zgoda stron umowy.
Jeeli nastpi zmiana stosunkw w okresie midzy powstaniem zobowizania a jego wykonaniem, to w normalnych
warunkach nie powinno to mie wpywu na wykonanie zobowizania.
6. Klauzula rebus sic stantibus:
Jeeli z powodu nadzwyczajnej zmiany stosunkw spenieni wiadczenia byoby poczone z nadmiernymi trudnociami
albo grozioby jednej ze stron rac strat, czego strony nie przewidziay przy zawarciu umowy, sd moe po rozwaeniu
interesw stron , zgodnie z zasadami wspycia spoecznego, oznaczy sposb wykonania zobowizania, wysoko
wiadczenie lub nawet orzec o rozwizaniu umowy. Rozwizujc umow , sd moe w miar potrzeby orzec o
rozliczeniach stron , kierujc si zasadami okrelonymi w zdaniu poprzedzajcym. Jest to urealnienie zasady pacta sunt
servanda. Gwarancj prawidowej realizes lazuli rebus sic stantibusjest to, e rostrzyga o tym sd po rozwaeniu interesw
stron.
149

7. Specyfika umw handlowych:

Listy intencyjne:
Listy intencyjne s formalnym zaproszeniem do zoenia oferty lub wszczcia negocjacji, nawet gdy zawieraj
sugestie co do zawarcia umowy w przyszoci.
Listy intencyjne mog wyraa tylko oglny zamiar zawarcia umowy w przyszoci bez konkretyzacji warunkw
przyszej umowy. Deklaracje intencji mog wszake obejmowaa poadane cele, jakie nalezy osiagn,ale nawet, jeeli
wskazuja niektre treci przyszlej umowy, powinny by traktowane najwyej jako zaporszenie do zawarcia umowy.
Listy intencyjne nie wywouj zasadniczo skutkw w sferze cywilnoprawnej, nie prowadz do zacignicia
zobowiza. Jednake, jeeli w wyniku przedstawionych intencji strony podejmuj pewne zobowizania zwizanee ze
skadan ofert lub jej przyjeciem czy w celu rozpoczcia negocjacji, moe to uzasadni- pomimo, e umowa nie jest
zawarta- odpowiedzialno stron.
Na podstawie listu intencyjnego nie mona dochodzi zawarcia umowy zasadniczej ani odszkodowania w
zwizku z niedojciem do zawarcia umowy.
Ogoszenia, cenniki, reklamy , inne informacje:
Ogoszenia, reklamy, cenniki i inne informacje skierowane do ogu lub do poszczeglnych osb, traktuje si w razie
wtpliwoci nie jako ofert, ale jako zaproszenia do zawarcia umowy.art 71
Trec informacji pozwala okresli te elementy, ktre mog okza si istotne do podjcia negocjacji tj. Przedmioott
, jego opis, walory, cen.
Z ofert mamy do czynienia w przypadku wystawienia rzeczy na widok publiczny z oznaczeniem ceny sprzeday.
Wzorce umowne:
Wzorce umowne s przygotowywane w oderwaniu od konkretnego stosunku umownego, aby ujednolici tre przyszych
umw indywidualnych.
Mog mie ona rozmaita posta.
Oglne warunki umw s to sformalizowane zbiory oglnych postanowie umownych, uporzdkowanych i
usystematyzowanych wedug schematu przyjtego przez opracowujcego wzorzec.
Wzory umw ( formularze, umowy typowe) s konstruowane jako propozycje okrelajce tre konkretnej umowy.
Pozostawiane s puste miejsca dajce moliwo ich uzupenienia stronom.
Regulaminy zawieraj usystematyzowany zbir postanowie okrelajcych tre umowy , stanowic gotowy standard do
wykorzystania przez strony.
Ustalony przez jedn ze stron wzorzec umowny wie druga stron, jeeli zostanie dorczony przy jej przy zawieraniu
umowy.
Gdy w stosunkach danego rodzaju posugiwanie si wzorcem umownym jest zwyczajowo przyjte, wie on druga
stron , gdy moga ona si z atwoci dowiedzie o jego treci
( ogoszenie). Nie dotyczy to umw zawieranych z
udziaem konsumentw, z wyjtkiem umw powszechnie zawieranych w drobnych, biecych sprawach ycia
codziennego.
Druga strona jest zwizana treci wzorca umownego , gdy wzorzec zosta wydany w czasie trwania stosunku umownego
o charakterze cigym.
Druga strona moe jednak wypowiedzie tak zawart umow w najbliszym terminie wypowiedzenia.
Jeeli jedna strona posuguje si wzorcem w postaci elektronicznej, powinna udostpni go drugiej stronie przed
zawarciem umowy w taki sposb, aby moga ona wzorzec ten przechowywa i odtwarza w zwykym toku czynnoci.
Jeeli strony w umowie indywidualnie ustaliy konkretne postanowienia , to maja one pierwszestwo w stosunku do
postanowie zawartych we wzorcu umownym.
W razie sprzecznoci treci umowy z wzorcem strony s zwizane umow.
W stosunkach miedzy przedsibiorcami , ktrzy stosuj rne wzorce, nie stosuje si postanowie wzorcw ze sob
sprzecznych (tzw. wojna wzorcw)
Wzorzec umowny powinien by sformuowany jednoznacznie i w sposb zrozumiay. Postanowienia niejednoznaczne
tumaczy si na korzy konsumenta.
Postanowienia umowy zawartej z konsumentem nie wi go, jeeli ksztatuj jego prawa i obowizki w sposb sprzeczny
z dobrymi obyczajami, raco naruszajc jego interesy
( niedozwolone postanowienia umowne). Nie dotyczy to
postanowie okrelajcych gwne wiadczenia stron.
150

/Ciar dowodu , e postanowienie zostao uzgodnione indywidualnie spoczywa na tym, kto si na to powouje. Ocena
zgodnoci postanowienia umowy z dobrymi obyczajami dokonuje si wedug stanu z chwili zawarcia umowy.
O uznaniu postanowie wzorcw umownych za niedozwolone rozstrzyga Sd Ochrony Konkurencji i Konsumentw Sd
Okrgowy w Warszawie, XVII Wydzia Gospodarczy.
Zawarcie umowy przedwstpnej: (zgubiem kartk w z ksizki wiec nie sprawdzone dop misiekJ)
Umowa przedwstpna, ktr jedna ze stron lub obie zobowizuj si do zawarcia oznaczonej umowy, powinna okrela
istotne postanowienia umowy przyrzeczonej.
Jeeli termin , w cigu ktrego ma by zawarta umowa przyrzeczona, nie zosta oznaczony, powinna ona by zawarta w
odpowiednim terminie wyznaczonym przez stron uprawnion do dania zawarcia umowy przyrzeczonej.
Jeeli obie strony s uprawnione do dania zawarcia umowy przyrzeczonej i kada z nich wyznaczya inny termin,
strony wie termin wyznaczony przez stron, ktra wczeniej zoya stosowne owiadczenie. Jeeli w cigu roku od dnia
zawarcia umowy przedwstpnej nie zosta wyznaczony termin do zawarcia umowy przyrzeczonej, nie mona da jej
zawarcia.
Umowa przedwstpna jest ju umow. Nie ma tylko wymiaru technicznego czy przygotowujcego, aby zapewni dojcie
do skutku umowy zasadniczej.
Wano umowy przedwstpnej zaley od okrelenia treci istotnych postanowie umowy zasadniczej.
Jeeli czyni ona zado wymogom, od ktrych zaley wano umowy zasadniczej, w szczeglnoci co do formy, to
strona uprawniona moe dochodzi zawarcia umowy przyrzeczonej. W pozostaych przypadkach jeeli strona
zobowizana do zawarcia umowy przyrzeczonej uchyla si od jej zawarcia, druga strona moe da naprawienia szkody ,
ktr poniosa przez to, e liczya na Zawracie umowy przyrzeczonej.
Roszczenia te przedawniaj si z upywem roku od dnia, w ktrym umowa zasadnicz miaa by zawarta. Jeeli sad oddali
zawarcie umowy przyrzeczone, roszczenia z umowy przedwstpnej przedawniaj si z upywem roku od dnia, w ktrym
orzeczenie stao si prawomocne.

Sposoby zawierania umw:

1.) oferta
Zawarcie umowy moe nastpi w ten sposb, e jeden kontrahent (oferent) zoy ofert, a drugi (oblat) ja przyjmuje.
Przez ofert naley rozumie owiadczenie woli zawarcia umowy drugiej strony umowy, okrelajc jej istotne
postanowienia. Mona ja skierowa do oznaczonego bd nieoznaczonego krgu podmiotw. Oblat moe w caoci
przyj ofert, przez co doprowadzi do zawarcia umowy, moe ja w caoci odrzuci lub w stosunkach midzy
przedsibiorcami przyj j z modyfikacjami. Z przyjciem oferty w postaci elektronicznej wie si to i wie ona
skadajcego , jeli druga strona niezwocznie potwierdzi jej otrzymanie.
Wyznaczenie terminu moe by ustalone przez oferenta. Jeeli jednak termin nie zosta wyznaczony, oferta zoona w
obecnoci drugiej strony albo za pomoc rodka bezporedniego porozumiewania si na odlego przestaje wiza, jeeli
nie zostanie przyjta niezwoczne. Zoona w inny sposb przestaje wiza z upywem czasu, w ktrym skadajcy ofert
mg w zwykym toku czynnoci otrzyma odpowied wysana bez uzasadnionego opnienia.
Jeeli owiadczenie o przyjciu oferty nadeszo z opnieniem, lecz z jego treci lub okolicznoci wynika, e zostao
wysane w czasie waciwym, umowa dochodzi do skutku, chyba ze skadajcy ofert zawiadomi niezwoczne druga
stron , i wskutek opnienia odpowiedzi poczytuje si umow za niezawart.
Jeeli wedug ustalonych w danych stosunkach zwyczajw lub wedug treci oferty dojcie do skadajcego ofert
owiadczenia drugiej strony o jej przyjciu nie jest wymagane, dochodzi ona do skutku bez przyjcia, ale poprzez
przystpienie do jej wykonania.
Jeeli wystpi wtpliwoci, umow poczytuje si za zawart w chwili otrzymania przez skadajcego owiadczenia o jej
przyjciu nie jest wymagane - chwili przystpienia przez drug stron do wykonania umowy. Miejscem zawarcia
umowy w razie wtpliwoci jest miejsce otrzymania przez skadajcego ofert owiadczenia o jej przyjciu. Jeeli
dojcie do skadajcego owiadczenia o jej przyjciu nie jest wymagane, albo oferta jest skadana w postaci elektronicznej,
miejscem tym jest miejsce zamieszkania skadajcego ofert w chwili zawarcia umowy.
2.) negocjacje
Negocjacje (rokowania) polegaj na dyskusji miedzy potencjalnymi przyszymi partnerami , ktra zmierz do tego, aby
zawrze umow.

151

Zawarcie umowy nastpuje w momencie , gdy strony zo zgodne owiadczenia woli , obejmujce wszystkie
postanowienia, ktre byy przedmiotem negocjacji. Ostatecznie ma ono form sporzdzonego dokumentu , ktry podpisuj
obie strony.
3.)Umowa moe by zawarta w drodze aukcji lub przetargu. (tu ju ksizke mam J)
Wsplne elementy aukcji i przetargu:
1) dopuszczalno okrelenia innego sposobu udostpniania aukcji lub przetargu ni zamieszczone w ogoszeniu
2) dopuszczalno zmiany albo odwoania ogoszenia , a take warunkw aukcji lub przetargu, tylko gdy wynika to z ich
treci
3) obowizek organizatora postpowania zgodnie z postanowienia ogoszenia aukcji albo przetargu i ich warunkw od
chwili zoenia oferty zgodnie z ogoszeniem o aukcji lub przetargu
Typy aukcji i przetargw:
1) rodzaj organizatora:
- publiczne (Skarb Pastwa, jednostka samorzdu terytorialnego)
- prywatne
2) procedura:
- obligatoryjne
- fakultatywne
3) zakres adresatw:
- otwarte
- zamknite (zaproszenie skierowane do imiennie wybranych przez organizatora adresatw)
4) ograniczenie moliwoci uczestnictwa w procesie eliminacyjnej:
- ograniczone (dla podmiotw posiadajcych okrelone cechy)
- nieograniczone
Aukcja i przetarg skadaj si z 3 etapw:
1) ogoszenia o aukcji lub przetarguuOgoszenia o aukcji lub przetargu powinno zawiera co najmniej czas, miejsce oraz warunki aukcji lub przetargu.tzw
minimal skdniki ogoszenia, brak ktregokolwiek z tych skdnikw nie moe doprowadzi do wszcia procedury
aukcyjnej bd przetargowej.
Wadium stanowi instrument sucy zabezpieczeniu interesw organizujcego aukcj lub przetarg na wypadek
nieprzestrzegania zasad aukcji lub przetargu.
Wadium stao si integralnym skadnikiem stosunku aukcyjnego lub przetargowego, wynikajcym z dodatkowego
zastrzeenia organizatora w warunkach aukcyjnych albo przetargowych, akceptowanym przez przystpujcego do aukcji
lub przetargu.
Postpienie jest to oferta ceny korzystniejsza w stosunki do poprzednio oferowanej.
Organizujcy aukcje lub przetarg jest zwizany postanowieniami zawartymi w ogoszeniu . Jeeli decyduje si on jednak
na aukcj lub przetarg skierowany do ograniczonego krgu podmiotw, mona zamiast ogoszenia skierowa do
okrelonego krgu osb lub te do nieograniczonego krgu ze wskazaniem warunkw, jakie musza speni.
Drugim etapem jest skadanie ofert, co wywouje 2 rodzaje skutkw prawnych:
1) zwizanie ofert
2) przyjciu przez oferenta ustalonego w ogoszeniu trybu postpowania aukcyjnego albo przetargowego
W zalenoci od celu aukcji lub przetargu wybr ofert moe wiza si z propozycj , w ktrej zaoferowano
najatrakcyjniejsz cen albo te zaproponowano najnisz cen wykonania usugi.
Aukcja odbywa si wedug innych regu ni przetarg. Licytanci w tym samym czasie gromadz si w jednym
miejscu i porozumiewajc si za pomoc okrelonych znakw lub nieuczestniczc osobicie w postpowaniu, mog
przedstawia propozycje za pomoc rodkw bezporedniego porozumiewania si na odlego.
Organizator aukcji wymaga, aby przed przystpieniem do niej wpaci wadium. W toku postpowania czsto
powouje si komisj prowadzc aukcje lub czyni to jednoosobowo reprezentant organizatora aukcji. W czasie aukcji
maja miejsce postpienia. W momencie osignicia poziomu najwyszego postpienia , organizator aukcji sprawdza, czy
rzeczywicie nikt nie jest zainteresowany zaoferowaniem korzystniej szych warunkw ( najczciej przez tradycyjne 3krotne wywoanie ostatniego postpienia) i udziela tzw. przybicia, czyli potwierdzenia najkorzystniejszego postpienia
( np. poprzez 3-krotne przybicie motkiem).
152

Umowa jest zawarta z chwil przybicia. W takim przypadku na poczet ceny nabycia zaliczone jest wadium. Pozostali
uczestnicy maja zwracane wadium.
Jeeli organizator aukcji, mimo wyboru oferty , uchyla si od zawarcia umowy, uczestnik aukcji, ktrego oferta
zostaa wybrana, moe domaga si zapaty podwjnego wadium albo naprawienia szkody. Jeeli wano umowy zaley
od spenienia szczeglnych wymogw przewidzianych w ustawie, to zarwno organizator aukcji, jak i jej uczestnik,
ktrego oferta zostaa przyjta, mog dochodzi zawarcia umowy.
Organizator oraz uczestnik aukcji albo przetargu moe da uniewanienia umowy, jeeli strona umowy lub inny
uczestnik lub dziaajca z nimi w porozumieniu osoba trzecia sprzeczne z prawem lub dobrymi obyczajami wpyna na
wynik aukcji lub przetargu. Jeeli umowa zostaa zawarta na cudzy rachunek, jej uniewanienia moe da take dajcy
zlecenie. Uniewanienia dokonuje sd, jednake uprawnienie dania uniewanienia umowy zawartej w takim trybie
wygasa z upywem miesica od dowiedzenia si o istnieniu przyczyny uniewanienia, nie pniej ni z upywem roku od
dnia zawarcia umowy.
Przy wyborze z przetarguu liczy sie z reguy nie tylko cena, ale dodatkowe warunki takie jak termin,sposb
wykonania,zabiezpieczenie rozcze

Zawierania umw poza lokalem przedsibiorstwa:

Ustawa z 2.3.2000r. o ochronie niektrych praw konsumentw oraz o odpowiedzialnoci za szkod wyrzdzona przez
produkt niebezpieczny.
Przez lokal przedsibiorstwa rozumie si miejsce przeznaczone do obsugiwania publicznoci I oznaczone zgodniez
przepsiami dziaalnoci gosp..
Przedsibiorca, ktry proponuje konsumentowi zawarcie umowy poza lokalem przedsibiorstwa ma obowizek okazania
przed zawarciem umowy dokumentu potwierdzajcego prowadzenie dziaalnoci gospodarczej oraz dokumentu
tosamoci. Jeeli umowa zawierana jest przez osoby trzecie , reprezentujce przedsibiorc, dodatkowo powinny one
okaza dokument potwierdzajcy swoje umocowanie.
Instrumenty ochronne dla konsumentw:
1) prawo odstpienia przez konsumenta od umowy bez podania przyczyny ( przez zoenie stosownego owiadczenia na
pimie w cigu 10 dni od daty zawarcia umowy, a jeeli konsument nie zosta poinformowany na pimie o prawie
odstpienia w terminie 10 dni od uzyskania informacji o prawie odstpienia, nie pniej jednak ni po 3 miesicach od
jej wykonania, przy czym do zachowania terminu wystarczy wysanie owiadczenia przez jego upywem)
2) zakaz wprowadzania do umowy zastrzee , e konsumentowi wolno odstpi od umowy za zapata oznaczonej sumy,
tzw. odstpnego
3) uznanie, e w razie odstpienia od umowy przez konsumenta, umowa uwaana jest za niezawart, a konsument
zwolniony z wszelkich zobowiza ( to co strony wiadczyy ulega zwrotowi w stanie niezmienionym, chyba ze zmiana
bya konieczna, ale tylko w granicach zwykego zarzdu; jeeli konsument dokona jakichkolwiek przedpat , nale si od
nich odsetki ustawowe od daty dokonania przedpaty, zwrot powinien nastpi niezwocznie, nie pniej ni w terminie 14
dni)
4) obowizek przedsibiorcy poinformowania konsumenta na pimie o prawie odstpienia od umowy w terminie 10 dni od
zawarcia umowy
5) obowizek przedsibiorcy wrczenia konsumentowi wzoru owiadczenia o odstpieniu od umowy z oznaczeniem
swojego imienia i nazwiska(nazwy) oraz adresu zamieszkania (siedziby)
6) obowizek przedsibiorcy wrczenia konsumentowi pisemnego potwierdzenia zawarcia umowy zawierajcego dat,
rodzaj i przedmiot wiadczenia oraz cen.
Przepisw tych nie stosuje si do umw:
1) charakterze cigym lub okresowym, zawieranych na podstawie oferty sprzeday lub przez odwoanie si do ogosze ,
reklam, cennikw i innych informacji skierowanych do ogu albo do poszczeglnych osb, jeeli konsument mg
uprzednio zapozna si treci otrzymanej oferty lub informacji pod nieobecno drugiej strony umowy, ale zarazem w tej
ofercie lub informacji, jak i umowie, zastrzeono prawo konsumenta do odstpienia od umowy w terminie 10 dni od dnia
jej zawarcia
2) sprzeday artykuw spoywczych dostarczanych okresowo przez sprzedawc do miejsca zamieszkania konsumenta
3) powszechnie zawieranych w biecych sprawach drobnych ycia codziennego o wartoci przedmiotu do rwnowartoci
w zotych 10 euro
4) o prace budowlane
153

5) dotyczcych nieruchomoci, z wyczeniem usug remontowych

6) ubezpieczenia, w tym czonkowstwo w otwartych funduszach emerytalnych oraz reasekuracji
7) dotyczcych papierw wartociowych oraz jednostek uczestnictwa w funduszach powierniczych i inwestycyjnych
(usugi inwestycyjne)
Zawieranie umw na odlego:
Przez umowy zawierane na odlego rozumiemy te umowy, ktrych dokonuje si bez jednoczesnej obecnoci obu stron z
wykorzystaniem rodka porozumiewania si na odlego.
Jeeli przedsibiorca posuguje si : telefonem, telefaksem, wizjofonem, poczta elektroniczn, automatycznym
urzdzeniem wywoujcym lub innym rodkiem komunikacji elektronicznej w celu zoenia propozycji zawarcia umowy,
to moe to nastpi wycznie za uprzednio wyraon zgoda konsumenta.
Natomiast propozycja zawarcia umowy w postaci oferty , zaproszenia do skadania ofert lub zamwie albo do podjcia
rokowa powinna jednoznaczne i w sposb zrozumiay informowa o zamiarze zawarcia umowy przez tego, kto ja skada.
Umowy o wiadczenia cige lub okresowe mog by zawarte na czas oznaczony lub nieoznaczony.. Jeeli umowa
zawarta jest na czas duszy ni rok, poczytuje si ja po upywie tego terminu za zawarta na czas nieoznaczony. Jeeli czas
trwania umowy nie jest oznaczony, kada ze stron moe ja wypowiedzie bez wskazania przyczyn, z zachowaniem
terminu miesicznego, chyba e strony zastrzegy krtszy termin wypowiedzenia.
Instrumenty chronice konsumentw:
1) prawo konsumenta do odstpienia od umowy bez podania przyczyn przez zoenie stosownego owiadczenia na pimie
w terminie 10 dni od wydania rzeczy, a gdy umowa dotyczy wiadczenia usugi od dnia jej zawarcia.
Do zachowania 10-dniowego terminu wystarczy wysa owiadczenia przed jego upywem. Termin ten ulega wydueniu
do 3 miesicy, jeeli konsument nie uzyska potwierdzenia od przedsibiorcy najistotniejszych kwestii zwizanych z
zawarta umow
2) obowizek okrelenia w umowie miejsca i sposobu skadani reklamacji
3) obowizek wykonania umowy przez przedsibiorc w terminie 30 dni od zoenia owiadczenia woli o zawarciu
umowy
4) obowizek zawiadomienia konsumenta o niemoliwoci spenienie wiadczenia , poczony ze zwrotem otrzymanej
sumy pieninej
5) obowizek powiadczenia przez przedsibiorc na pimie zwrotu wiadczenia
6) prawo dania przez konsumenta uniewanienia na koszt przedsibiorcy zapaty dokonanej karta patnicz , w razie
niewaciwego wykorzystania tej karty w wykonaniu umowy zawartej na odlego
7) brak moliwoci naoenia na konsumenta obowizku zapaty ceny lub wynagrodzenia przez otrzymaniem wiadczenia
8) jeeli odstpienie dotyczy umowy, ktra miaa by speniona z wykorzystaniem kredytu lub poyczki udzielonej przez
przedsibiorc albo na podstawie porozumienia miedzy kredytodawca a przedsibiorc, odstpienie jest skuteczne rwnie
wobec umowy kredytu i poyczki.
9) spenienie wiadczenia niezamwionego przez konsumenta nastpuje na ryzyko przedsibiorcy i nie nakada na
konsumenta adnych zobowiza
Nie stosuje si tego do umw:
1) z wykorzystaniem automatw sprzedajcych
2) z wykorzystaniem innych automatw umieszczonych w miejscach prowadzenia handlu
3) zawartych z operatorami telekomunikacji przy wykorzystaniu publicznych automatw telefonicznych
4) dotyczcych nieruchomoci, z wyjtkiem najmu
5) sprzeday z licytacji
Zawieranie umw przy wykorzystaniu podpisu elektronicznego:
Podpis elektroniczny jest nazwa rnych technik potwierdzania autentycznoci dokumentu i tosamoci nadawcy pry
wymianie informacji droga elektroniczn
Istnieje ustawa o podopisie elektronicznym.
Podpis elektroniczny wedug niej jest rozumiany jako dane w postaci elektroniczne, ktre wraz z innymi danymi , do
ktrych zostay doczone lub logicznie z nimi powizane, umoliwiy identyfikacje osoby fizycznej skadajcej podpis (jest
to osoba fizyczna , ktrej tosamo jest okrelona za pomoc zoonego podpisu elektronicznego)
Musz one speni wymagania:
1) s przyporzdkowane do osoby fizycznej
2) pozwalaj stwierdzi, czy dziaa ona we wasnym imieniu, czy jako przedstawiciel, czy organ
3) s sporzdzone za pomoc urzdze i danych podlegajcych wycznej kontroli osoby fizyczne skadajcej podpis
154

4) jakakolwiek zmiana podpisu jest rozpoznawalna

Z podpisem elektronicznym wie si pojcie certyfikatu . ktry naley rozumie jako rodzaj elektronicznego
zawiadczenia, dziki ktremu dane suce do weryfikacji s przyporzdkowane do okrelonej osoby skadajcej podpis
cyfrowy i potwierdzaj tosamo tej osoby.
Certyfikat jest wydawany na podstawie umowy o wiadczenie usug certyfikacyjnych , ktra powinna by pod rygorem
niewanoci zawarta na pimie . Niewano umowy o wiadczenie usug certyfikacyjnych niewanoci certyfikatu , jeeli
zosta on wydany na wniosek osoby zainteresowanej i spenia wymogi okrelone ustaw. Usugi certyfikacyjne bd
wiadczyli przedsibiorcy i organy wadzy publicznej, po spenieniu wymogw bezpieczestwa elektronicznego ,
jednake wiadczenie usug na rzecz lub przez organy wadzy publicznej i jednostki sektora publicznego ( z wyczeniem
NBP) wymaga wpisania akredytacji do rejestru akredytowanych podmiotw, ktre wiadcz takie usugi.
Zawierania umw z wykorzystaniem podpisu elektronicznego oznacza w praktyce uycie podpisu rozumianego jako
zapisu na karcie zawierajcej mikroprocesor w postaci okrelonych znakw, co powoduje zakodowanie uytkownika
karty.
Art. 5 ustawy wprowadza domniemania:
1) Podpis elektroniczny weryfikowany na podstawie wanego kwalifikowanego certyfikatu pochodzi od osoby okrelonej
w tym certyfikacie jako osoba skadajca podpis elektroniczny.. Domniemanie to nie przysuguje po upywie terminu
wanoci certyfikatu lub od dnia jego zawieszenia , chyba e zostanie udowodnione, e podpis zosta zoony przed
upywem terminu wanoci certyfikatu lub przed dniem jego uniewanienia lub zawieszenia.
2) podpis elektroniczny zosta zoony za pomoc urzdze i danych , ktre osoba fizyczna skadajca podpis ma pod
wyczna kontrol
3) podpis elektroniczny znakowany czasem (tj. usuga polegajca na doczaniu do danych w postaci elektronicznej
logicznie powizanych z danymi opatrzonymi podpisem i powiadczeniem elektronicznym, oznaczenia rzeczywistego
czasu wykonania tej usugi oraz powiadczenia elektronicznego) przez akredytowany lub kwalifikowany podmiot zosta
zoony nie pniej ni w czasie rzeczywistym wskazanym za pomoc tej usugi. Domniemanie to przysuguje od daty
utraty wanoci certyfikatu wykorzystywanego do weryfikacji tego oznaczenia.
Dokument, ktry zosta opatrzony podpisem elektronicznym spenia wymogi w zakresie zachowania formy pisemnej
rwnie , gdy zostaa zastrzeona forma pod rygorem niewanoci.
W zakresie nieuregulowanym w ustawie skutki w prawne podpisu elektronicznego bd takie same, jak okrelone w
ustawie skutki prawne podpisu elektronicznego bd takie same , jak okrelone w KC skutki prawne podpisw
wasnorcznych.
Do zachowania pisemnej formy czynnoci prawnej wystarcza zoenie wasnorcznego podpisu na dokumencie
objawiajcym tre owiadczenia woli. Do zawarcia umowy wystarcza wymiana dokumentw obejmujcych tre
owiadczenia woli, z ktrych kady jest podpisany przez jedn ze stron lub dokumentw, z ktrych kady obejmuje tre
owiadczenia woli jednej ze stron i przez ni podpisany.
Z zastrzeeniem wyjtkw w ustawie przewidzianych, wola osoby dokonujcej czynnoci prawnej moe by wyraona
przez kade zachowanie si tej osoby, ktre ujawnia jej wol w sposb dostateczny, w tym rwnie przez ujawnienie tej
woli w postaci elektronicznej (owiadczenie woli)
Owiadczenie woli wyraone w postaci elektronicznej jest zoone innej osobie z chwil , gdy wprowadzono je do rodka
komunikacji elektronicznej w taki sposb, e osoba ta moga zapozna si z jego treci.
Oferta zoona w postaci elektronicznej wie skadajcego, jeeli druga strona niezwocznie potwierdzi jej otrzymanie.
Przedsibiorca skadajcy ofert w postaci elektronicznej jest obowizany przed zawarciem umowy poinformowa drug
stron w sposb jednoznaczny i zrozumiay o :
1) czynnociach technicznych skadajcych si na procedur zawarcia umowy
2) skutkach prawnych potwierdzenia przez drug stron otrzymania oferty
3) zasadach i sposobach utrwalania , zabezpieczania i udostpniania przez przedsibiorc drugiej stronie treci zawieranej
umowy
4) metodach i rodkach technicznych sucych wykrywaniu korygowaniu bdw we wprowadzanych danych, ktre jest
obowizany udostpni drugiej stronie
5) jzykach, w ktrych umowa moe by zawarta
6) kodeksach etycznych, ktre stosuje oraz o ich dostpnoci w postaci elektronicznej
Jednake wskazane powyej zasady ofert w postaci elektronicznej nie maja zastosowania do zawierania umw za pomoc
poczty elektronicznej albo podobnych rodkw indywidualnego porozumiewania si na odlego.
Gdy oferta zostaa zoona w postaci elektronicznej, w razie wtpliwoci umow poczytuje si za zawart w miejscu
zamieszkania albo w siedzibie skadajcego ofert w chwili zawarcia umowy.
155

W wypadku za, gdy jedna ze stron posuguje si wzorcem umowy w postaci elektronicznej, powinna udostpni go
drugiej stronie przed zawarciem umowy w taki sposb, aby moga ona wzorzec ten przechowywa i odtwarza w
zwykym toku czynnoci,

Cz szczegowa:
Umowa sprzeday na raty
I Definicja umowy
. Sprzeda na raty jest dokonana w zakresie dziaalnoci przedsibiorstwa sprzeda rzeczy ruchomej osobie fizycznej za
cen patn w okrelonych ratach, jeeli wedug umowy rzecz ma by kupujcemu wydana przed cakowitym zapaceniem
ceny.
Warunkami s:
1.)mowy musz by zawierane przez przedsiebiorc zawodowo zajmujcym si sprzedaa towarw a konsumentem, czyli
os. fiz.
2.)
sprzedaz musi by dokonywana w ramach prowadzonej przez przedsiebiorc dziaalnoci
3.)
sprzeda dotyczy towaru konsumpcyjnego , przez co naley rozumie wycznie rzecz ruchom przeznaczon do
konsumpcji, a nie dalszej sprzeday lub wykorzytstywania w zakresie prowadzonej przez nabywc e dziaalnoci gosp jako
pprodukt lunb surowiec
II Charakter Umowy

jednostronnie profesjonalny (konsumencki)

dwustronnie zobowizujca- obowizek spenienia wiadczenia cizy na obu stronach umowy. Kazda ze stron jest
bowiem wierzycielem w stosunku do jednego wiadczenia i dunikiem w stosunku do drugiego wiadczenia

konsensualny-zawarta jest na wskutek zgodnego owiadczenia woli bez koniecznoci wydawania rzeczy jako
warunku zawarcia umowy

wzajemny- rodzi skutki zobowizujco-rozporzdajce ; skutek obligacyjny(zobowizujcy)- powoduje

powstanie stosunku zobowiazaniowego midzy stronami oraz skutek rzeczowy(rozporzdajcy)-przenosi wasno

kauzalny

odpatny- wie si z przekazaniem ekwiwalentu w postaci ceny

handlowa

Przepisy o sosuje si odpowiednio w wypadkach, gdy rzecz ruchoma zostaje sprzedana osobie fizycznej
korzystajcej z kredytu udzielonego w tym celu przez bank, jeeli kredyt ten ma by spacony ratami, a rzecz zostaa
kupujcemu wydana przed cakowit spat kredytu. Tworzy si wwczas trjstronny stosunek prawny(bank-sprzedawckupujcy)
Przedmiotowym ograniczeniem zawarcia umowy ratalnej jest mozliwo zawarcia jej w stosunku do sprzedazy rzeczy
ruchomych. Nie mog wi ec by przedmiotem np. nieruchomoci, papiery wartociowe.

III Strony umowy

Sprzedawc moe by tylko profesjonalista, ktry dokonuje czynnoci w zakresie prowadzonej dziaalnoci
przedsiebiorstwa, natomiast nabywca moe by tylko osoba fiz. Ne stosuje si do sprzeday na raty, jeeli kupujcy naby
rzecz w zakresie dziaalnoci swego przedsibiorstwa.
IV Zawarcie umowy
Umowa zostaje zawarta, gdy strony zoa zgodne owiadczenia woli.
Eementy przedmiotowo istotne:(niezbedne aby czynno moga dojc do skutku)
-oznaczenie przedmitou sprzeday
- cena
Elementy podmiotowo istotne(nie wpywaj na istote czynnoci, ale mog z woli stron uzyskac range istotnych):
-termin zapaty
-warunki umowy
Przy sprzeday na raty,sprzedawca jest obowizany potwierdzi na pimie wszystkie istotne postanowienia
zawartej umowy.
156

V Zmiana i ustanie umowy

Kazda zmiana, rozwizanie oraz odstapienie od umowy sprzeday na raty powinna by stwierdzona pismem. Umowa
sprzeday na raty moe ulec rozwizaniu vprzed jej wykoanniem tylko na skutek odstpienia jednej ze stron.
Sprzedawca moe odstpi od umowy z powodu niezapacenia ceny tylko wtedy, gdy kupujcy jest w zwoce z
zapat co najmniej dwch rat, a czna suma zalegych rat przewysza jedn pit cz umwionej ceny. W wypadku
takim sprzedawca powinien wyznaczy kupujcemu odpowiedni termin dodatkowy do zapacenia zalegoci z
zagroeniem, i w razie bezskutecznego upywu wyznaczonego terminu bdzie uprawniony do odstpienia od umowy.
. W razie zwoki dunika wierzyciel moe da, niezalenie od wykonania zobowizania, naprawienia szkody wynikej
ze zwoki.. Jednake gdy wskutek zwoki dunika wiadczenie utracio dla wierzyciela cakowicie lub w przewaajcym
stopniu znaczenie, wierzyciel moe wiadczenia nie przyj i da naprawienia szkody wynikej z niewykonania
zobowizania.
VI Wykonywanie umowy
Wykonanie umowy przez sprzedawc sprowadza si wydania towaru. Wydanie rzeczy ruchiomej nastepuje przed
cakowitym zapaceniem ceny, po stronie kupujcego wystpuje obowizek odebrania rzeczy i przechiodza na niego
korzyci, ciry, niebezpieczestwo przypadkowej utraty rzeczy.
VII Prawa i obowizki stron
obowizki sprzedawcy:
1)
przeniesienie na kupujcego wasnoci rzeczy i wydanie jejprzed cakowit zapat ceny.
2)
Udzielenie kupujcemu wyjanie dotyczcych prawidowgo korzystania z rzeczy zgodnie z jej przeznaczeniem.
Wydaje dokumenty i zaczone instrukcje o sposobie korzystania rzeczy
Prawa Sprzedawcy:
1) otrzymania ceny
2) prawo adania caej, nieuiszczonej nalenoci, jeeli zastrzeg on natychmiastow wymagalno w umowie po
spenieniu wszystkich przesanek
3) prawo odstapienia umowy
Obowizki kupujcego
1) odebranie rzeczy od sprzedawcy. Chyba e jest wadliwa bd uszkodzona
2) zapaty za rzecz w ratach
3) obowizek porczenia patnoci przez osoby trzecie
Prawa kupujcego:
1) do przedterminowej spaty rat
2) prawo przysugujce z rkojmi igwarancji
3) pobierania korzyci z wydanego przysugujce z chwila wydania przez sprzedawce
VIII Odpowiedzialno za niewykonanie lub nienaleyte wykonanie umowy
Sprzedawca moe odstpi od umowy z powodu niezapacenia ceny tylko wtedy, gdy kupujcy jest w zwoce z zapat co
najmniej dwch rat, a czna suma zalegych rat przewysza jedn pit cz umwionej ceny. W wypadku takim
sprzedawca powinien wyznaczy kupujcemu odpowiedni termin dodatkowy do zapacenia zalegoci z zagroeniem, i w
razie bezskutecznego upywu wyznaczonego terminu bdzie uprawniony do odstpienia od umowy.
KC ART 449 min.
. Jeeli nie wiadomo, kto jest producentem lub osob okrelon odpowiada ten, kto w zakresie swojej dziaalnoci
gospodarczej zby produkt niebezpieczny, chyba e w cigu miesica od daty zawiadomienia o szkodzie wskae
poszkodowanemu osob i adres producenta lub osoby podajcej si za producenta lub adres importera.
Odpowiedzialnoci za szkod wyrzdzon przez produkt niebezpieczny nie mona wyczy ani ograniczy.
IX Odpowiedzialno z tytuu rkojmi za wady i gwarancji jakoci
Sprzedawca ponosi odpowedzialnoc z tytuu rkojmi za wady rzeczy bedaych przedmiotem umowy na raty na takich
samych warunkach jak kady sprzedawcana zasadach zawartych w KC. jeeli sprzedaz na raty zostanie zakwalifikowana
jako jeden z rodzajw sprzeday konsumenckiej stosuje si przepisy o odpowiedzialnoci z tytuu niezgodnoci towaru
konsumpcyjnego z umow.
Umowa sprzeday konsumenckiej
I Definicja umowy
Wg Kc sprzedaz jest umowa, w ktrej jedna strona zobowizuje si przeniec na kupujcego wasnoc rzeczy i wyda mu
t rzecz, a kupujcy zobowizuje si t rzecz odebra i zapaci sprzedawdcy cen.
II Charakter Umowy
-konsensualny
-wzajemny
-odpatny
-handlowa
Formy:
157

sprzeda ratalna

przedpata (polega na tym, e kupujcy wpaca cen wczeniej a towar odbiera w terminie uzgodnionym ze
sprzedawc)

sprzeda na zamwienie(polega na tym,e sprzedawca zobowizuje si przygotowac do odbioru okreslona iloc

towaru na indywidulane zamwnienie zoone rpzez klienta. )

sprzeda wg wzoru (gdy kupujcy ma dostp tylko do prbki przedmiotu i po zaznajomieniem ze wzorem
decyduje si na zakup i zawiera umow)

sprzeda wysykowa (polega na zawieraniu jej w trybie korespondencyjnym. Cechy towaru s opisane za pomoca
sow, fotografi itp.)

sprzedaz na prb (sprzedaz z zastrzeeniem zbadania rzeczy przez kupujcego. Daja mozliwoc kupujcemu
zapoznanie si z towarem po zawarciu umowy i ewentualnego zwrotu jsli prba przyniesie wynik negatywny)
III Strony umowy
sprzedawca musi by przedsiebiorca zgodnie z ustawa z27.7.2002. Przedsiebiorca jest osoba ktra zajmuje si sprzedaa
towarw w sposb zawodowy.
Druga strona musi by konsument, ktrym jest os. fiz. dokonujca czynnoci prawnej niezwizanej bezposrednio z jej
dziaalnocia gospo lub zawodow.
IV przedmiot umowy
Przedmiotem s toawry konsumpcyjneChodzi o rzecz ruchom przeznaczon do konsumpcji , a nie dalszej odpsrzeday
lub wykorzystania w zakresie prowadzonej dziaalnoci gosp jako pprodukt lub surowiec.\
VZawarcie umowy
Umowa sprzedazy konsumenckiej moe by zawarta na zasadach oglnych zawartych w KC. najczciej jednak zawarta
jest na podstawie przyjecia przez konsumenta oferty albo wskutek jego reakcji na reklame lub ogoszenie.
Umowa moe by zawarta tylko w miejscach przeznaczonych do tego (w lokalu przedsiebiorcy) :
-sklep
-plac z towarami
-targi
Umowa moe by jednak zawarta poza lokalem przedsiebiorstwa albo przy wykorzystaniu srodkw
porozumiewania si na odlego.
Ustawa o szczegonych warunkach sprzedzy konsumenckiej oraz zmianie KC wskazuje :

Przy sprzeday na raty, na przedpaty, na zamwienie, wedug wzoru lub na prb oraz sprzeday za cen powyej
dwch tysicy zotych sprzedawca jest obowizany potwierdzi na pimie wszystkie istotne postanowienia zawartej
umowy.
Niezaleznie od tego, sprzedawca ma
obowizek wyda na adanie konsumenta dokument stwoerdzajcy zawarcie umowy, opatrzon nazw i adresem
sprzedawcy, data sprzeday oraz nazwa i cen towaru.

V Zmiana i ustanie umowy

Umowa moe by zmieniona na zasadach oglnych, w szczeglnosci gdy obie strony wyraa taka wol.
Umowa moe ulec rozwizaniu przed jej wykonaniem na zasadach oglnych KC.
VI Wykonanie umowy
Wykonywanie umowy przez sprzedawce sprowadza si do wydania towaru w odpowiednim stanie, co wie si z
przeniesieniem wasnoci. Powinna ona by wykonana zgodnie z jej treci z uwzglednieniem zawodowego charakteru
dziaalnoci sprzedawcy. Powinien on te dopenic wszelkich obowizkw obciajcych go z racji wykonywanej
umowy.,
VII prawa i obowizki stron
obowizki sprzedawcy:

przeniesienie wasnoci towaru na kupujcego

wydanie towaru

podanie w ofercie lub reklamie ceny jednostkowej

udzielenie jasnych informacji w jzyku polskim , wystarczjcych do penego korzytsania z ze sprzedanego towaru
konsumpcyjnego

zapewnienie w miejscu sprzedazy odpowiednich warunkw technicznych umozliwiajcych sprawdzenie towaru,

jego jakosci i kompletnoci

wydanie wszystkich elementw wyposaenia

wydanie dokumentu gwarancyjnego

wydanie towaru w nalezytym opakowaniu

potwierdzenie umowy na pismie

obowizki kupujacego:

odbir towaru

zapacenie ceny
158


poinformowanie sprzedawcy ze towar jest niezgodny z umowa w terminie do 2 miesiecy od wykrycia wady,
jeeli konsument chce z tego tytuu dochodzic uprawnie
IX odpowiedzialnoc sprzedawcu z tytuu niezgodnoci towaru konsumpcyjnego z umow
Ustawa o szczegonych warunkach sprzedzy konsumenckiej oraz zmianie KC stanopwi lespecialis w
stosunku do KC. W zwizku z tym nie stosuje si przepisw KC dotyczacych ochrony kupujcego wynikajacych z
rekojmi lub warancji chyba e ustawa nie ma zastosowania.
Sprzedawca odpowiada wobec kupujcego, jeeli towar konsumpcyjny w chwili jego wydania jest niezgodny z umow; w
przypadku stwierdzenia niezgodnoci przed upywem szeciu miesicy od wy- dania towaru domniemywa si, e istniaa
ona w chwili wydania.
Wraz z usuniciem z obrotu z udziaem konsumentw instytucji rekojmi usuniete zostao pojjecie wady
rzeczy, a w jego miejsce wprowadzono okrelenie niezgodnoc z umow, pozwala na rozszerzenie odpwoiedzialnoci
sprzedawcy za wasciwosci dobra konsumpcyjnego, ktrych mog zasadnie oczekiwac konsument ze wzgldu na
publicznie skdane przez producenta zapewnienia.
Pojcie niezgodnoci towaru jest zatem szersze i obejmuje ono:
wady w ujeciu przepisw KC o rekojmi:
a)wady fizyczne
Sprzedawca jest odpowiedzialny wzgldem kupujcego, jeeli rzecz sprzedana ma wad zmniejszajc jej
warto lub uyteczno ze wzgldu na cel w umowie oznaczony albo wynikajcy z okolicznoci lub z przeznaczenia
rzeczy, jeeli rzecz nie ma waciwoci, o ktrych istnieniu zapewni kupujcego, albo jeeli rzecz zostaa kupujcemu
wydana w stanie niezupenym (rkojmia za wady fizyczne).
b) wady prawne
- rzecz sprzedana naley do osoby 3.
- rzecz jest obcizona prawem osoby trzeciej, zwaszcza ograniczonym prawem rzeczowym lub prawem
obligacyjnym
2)
niezgodnoc towaru z zapewnieniami osob, ktre wprowadzj towar konsumpcyjny do obrotu krajowego w
zakresie dziaalnoci swojego przedsiebiorstawa
3)
niezgodnoc towaru co do nazwy lub znaku towarowego
4)
nieprawidowosc zamointowania i uruchomienia towaru konsumpcyjnego
5)
nieprawidowosci estetyczne towaru, ktre niekoniecznie maj wpyw na funkcjonowanie rzeczy
1)

Ustawa posuhguje si domniemaniami prawnymi, ktre okreslaja przesanki,m jakie musz by spenione, aby towar
mona byo uznac za zgodny z umowa..
W przypadku indywidualnego uzgadniania waciwoci towaru konsumpcyjnego domniemywa si, e jest on
zgodny z umow, jeeli odpowiada podane- mu przez sprzedawc opisowi lub ma cechy okazanej kupujcemu prbki albo
wzoru, a take gdy nadaje si do celu okrelonego przez kupujcego przy zawarciu umowy, chyba e sprzedawca zgosi
zastrzeenia co do takiego przeznaczenia towaru.
. W przypadkach nieobjtych wyzej domniemywa si, e towar konsumpcyjny jest zgodny z umow, jeeli nadaje si do
celu, do jakiego tego rodzaju towar jest zwykle uywany, oraz gdy jego waciwoci odpowiadaj waciwociom
cechujcym towar tego rodzaju. Takie samo domniemanie przyjmuje si, gdy towar odpowiada oczekiwaniom dotyczcym
towaru tego rodzaju, opartym na skadanych publicznie zapewnieniach sprzedawcy, producenta lub jego przedstawiciela;
w szczeglnoci uwzgldnia si zapewnienia, wyraone w oznakowaniu towaru lub reklamie, odnoszce si do
waciwoci towaru, w tym take terminu, w jakim towar ma je zachowa.
. Sprzedawca odpowiada wobec kupujcego, jeeli towar konsumpcyjny w chwili jego wydania jest niezgodny z umow;
w przypadku stwierdzenia niezgodnoci przed upywem szeciu miesicy od wy- dania towaru domniemywa si, e
istniaa ona w chwili wydania.

Sprzedawca nie odpowiada za niezgodno towaru konsumpcyjnego z umow, gdy kupujcy o tej niezgodnoci wiedzia
lub, oceniajc rozsdnie, powinien by wiedzie. To samo odnosi si do niezgodnoci, ktra wynika z przyczyny tkwicej
w materiale dostarczonym przez kupujcego.
Jeeli konsument stwierdzi, ze towar jest niezgodny z umowa ma dwie grupy rozcze . Ktre mog by realiuzowane
tylko w okreslonym porzadku.
159

Grupa 1
Art. 8.
1. Jeeli towar konsumpcyjny jest niezgodny z umow, kupujcy moe da doprowadzenia go do stanu zgodnego z
umow przez nieodpatn napraw albo wymian na nowy, chyba e naprawa albo wy- miana s niemoliwe lub
wymagaj nadmiernych kosztw. Przy ocenie nadmiernoci kosztw uwzgldnia si warto towaru zgodnego z umow
oraz rodzaj i stopie stwierdzonej niezgodnoci, a take bierze si pod uwag niedogodnoci, na jakie naraziby
kupujcego inny sposb zaspokojenia.
2.
Nieodpatno naprawy i wymiany w rozumieniu ust. 1 oznacza, e sprzedawca ma rwnie obowizek zwrotu
kosztw poniesionych przez kupujcego, w szczeglnoci kosztw demontau, dostarczenia, robocizny, materiaw oraz
ponownego zamontowania i uruchomienia.
Gr 2
Jeeli kupujcy, z przyczyn okrelonych w ust. 1, nie moe da naprawy ani wymiany albo jeeli sprzedawca nie zdoa
uczyni zado takiemu daniu w odpowiednim czasie lub gdy naprawa albo wymiana naraaaby kupujcego na znaczne
niedogodnoci, ma on prawo domaga si stosownego obnienia ceny albo odstpi od umowy; od umowy nie moe
odstpi, gdy niezgodno towaru konsumpcyjnego z umow jest nieistotna. Przy okrelaniu odpowiedniego czasu
naprawy lub wymiany uwzgldnia si rodzaj towaru i cel jego nabycia.
W celu realizacji uprawnien z tytuu wystepwoania niezgodnoci z umowa naley zawiadomic sprzedawce o
wystepujacych wadach zakupionej rzeczy najozniej w terminie 2 miesiecy od daty ich wykrycia.Do zachowania terminu
wystarczy tylko wysanie zawiadomienia przed jego upywem. Konieczne jest zozenie reklamacji w formie pisemnej.
Reklamacja powinna zawierac :
1)
oznaczenie konsumenta jego dane,adres lub inny sposb komunikowania
2)
oznaczenie sprzedawcy, do ktrego skierowana jest reklamacja
3)
stwierdzenie wykrycia niezgodnoci towaru z umowa wraz z bliszym okresleniem na czym polega wada albo
jakie funkcje nabytej rzeczy nie dziaaja lub nie wystepuj
4)
jedno z adan reklamacyjnych z grupy 1 powuej
5)
zakreslenie terminu realizacji reklamacji. Z zasady 2 tyg . Jeeli sprzedawca w ciagu 14 dni nie ustosunkowa si
do tego uznaje si ze rozszczenie uzna za zasadne
6)
podpis konsumenta
Sprzedawca odpowiada za niezgodnoc towaru przed upywem 2 lat od wydania rzeczy. Jeli przedmiotem jest
rzecz uzywana mona ten termin skrci
Sprzedawca odpowiada za niezgodno towaru konsumpcyjnego z umow jedynie w przypadku jej stwierdzenia przed
upywem dwch lat od wydania tego towaru kupujcemu; termin ten biegnie na nowo w razie wymiany towaru. Jeeli
przedmiotem sprzeday jest rzecz uywana, strony mog ten termin skrci, jednake nie poniej jednego roku.
2.
Roszczenia kupujcego ]przedawniaj si z upywem roku od stwierdzenia przez kupujcego niezgodnoci towaru
konsumpcyjnego z umow; przedawnienie nie moe si skoczy przed upywem terminu okrelonego w ust. 1. W takim
samym terminie wygasa uprawnienie do odstpienia od umowy.
Uprawnie unormowanych w niniejszej ustawie nie mona wyczy ani ograniczy w drodze umowy zawartej przed
zawiadomieniem sprzedawcy o niezgodnoci towaru konsumpcyjnego z umow. W szczeglnoci nie mona tego dokona
przez owiadczenie kupujcego, e wie o wszelkich niezgodnociach towaru z umow, lub przez wybr prawa obcego.
Gwarancja
Gwarancja jest pisemny zobowizaniem do bezpatnej naprawy kupionego towaru lub-gddy usuniecie
niezgodnoci tpwaru z umow jest niemozliwe- do jego wymiany.
Towar ma
gwarancj, co do zasady , gdy przy zakupie otrzymamy dokument-kart gwarancyjn. Zobowizanie gwarancyjne moe
powstac z mocy prawa np. w reklamie TV towaru bez koniecznoci wydania dokumentu gwarancyjnego(karty
gwarancyjnej).
W dokumencie gwarancyjnym naley zamiecic podstawowe dane potrzebne do dochodzenia rozszcze z
gwarancji, w tym zwaszcza;

nazw i adres gwaranta lub jego przedstawiciela na teryytorium RP,

160


-czas trwania

terytorialny zasieg ochrony gwarancyjnej

stwierdzenie, e gwarancja nie ogranicza ani nie zawiesza uprawnie kupujcego wynikajcych z niezgodnoci
towaru z umow
Odpowiedzialnoc za niewykonanie lub nienaleyte wykon anie umowy- w tym przypadku maj zastosowanie oglne
zasady KC art 471 i nast. O skutkach niewykonania zobowiza

UMOWY BUDOWLANE
UMOWA O PRACE GEOLOGICZNE
I DefINICJA UMOWY
prac geologiczn jest projektowanie i wykonywanie bada w celu ustalenia budowy geologicznej kraju, a
zwaszcza poszukiwania i rozpoznawania z kopalin, wd podziemnych, okrelania warunkw geologicznoinynierskich, a take sporzdzanie map i dokumentacji geologicznych oraz projektowanie i wykonywanie bada na
potrzeby wykorzystania ciepa Ziemi lub ujmowania wd podziemnych;
robot geologiczn jest wykonywanie w ramach prac geologicznych wszelkich czynnoci poniej powierzchni
ziemi, w tym wykonywanych przy uyciu materiaw wybuchowych, oraz likwidacja wyrobisk po tych czynnociach;
Przez zawarcie umowy o prace geologiczne naley rozumie zobowizanie wykonawcy do wykonania
dokumentacji geologicznej opracownaej na podstawie prac geologicznych (obejmujacych w miar potrzeby roboty
grnicze , pomocnicze, prace adawcze, pomiarowe, laboratoryjne i kameralne) w zamian za umowio ne wynagrodzenie
II przedmiot umowy
przedmiotem umowy jest wykonanie dokumentacji geologiicznej. Dokumentacja ta zawiera wyniki prac
geologicznych wraz z ich interpretacj oraz okresleniem stopnia zamierzonego celu,
Wykonawca
prac geologicznych jest obowizany posiada dokumentacj prowadzonych prac i uzupenia j w miar postpu robt.
Projekt prac geologicznych powinien okrela:
1) cel zamierzonych prac, sposb jego osignicia, wraz z okreleniem rodzaju wymaganej dokumentacji geologicznej;
2) harmonogram prac;
3) przestrze, w obrbie ktrej maj by wykonywane prace geologiczne;
4)
przedsiwzicia konieczne ze wzgldu na ochron rodowiska, w tym zwaszcza wd podziemnych, oraz sposb
likwidacji wyrobisk, otworw wiertniczych, rekultywacji gruntw i rodki majce na celu zapobieenie szkodom.
Projekty prac geologicznych oibjete koncesja nie s zatwierdzane przez aden organ adm. geologicznej, gdy w samej
decyzji koncesji okrelone s wymagania precyzujce sposob wykonaniaprac geologicznych.
Natomiast projekt prac geolog. Nie wymagajcych koncesji, podlega zatwierdzeniu przed odpowiedni organadm.
Geologicznej w drodze decyzji.
Zobowizanie wykonawcy ma charakter zobowizania rezultatu, gdy wykonanie dokumentacji geolog. Jest konkretnym
efektem.
III Charakter umowy
161

nienazwana nie s okreslone elementy przedmiotowo istotne

konsensualna- dochodzi do skutku przez zloenie owiadczenia woli
odpatn
wzajemna
dwustronnie zobowizujca
handlowa

IV STRONY UMOWY
Wykonawc jest podmiot zobowizujcy si do opracowania dokumentacji geolog.Moe to by os.fiz.
Prowadzca dziaalno gosp., osoba prawna (np. sp. kapitaowe, przedsiebiorstawa pastwowe) czy handlowe spoki
osobowe.
Wykonawca jako przedsiebiorca. Przedsibiorc jest podmiot posiadajcy koncesj na prowadzenie dziaalnoci
regulowanej ustaw;Przedsiebiorca moe by tylko ten kto posiada koncesj.Prace geologiczne mog by wykonywane,
dozorowane i kierowane tylko przez osoby posiadajce odpowiednie kwalifikacje, ktre stwierdza min. : minister
srodowiska, wojewoda, mmarszaek wojewdztwa w zalenoci od formy koncesji.
Kto wykonuje, dozoruje prace geologiczne lub kieruje nimi nie posiadajc wymaganych do tego kwalifikacji
podlega karze grzywny.
Zamawiajcym jest podmiot, ktry zamawia nwykonanie dokumentacji geolog, Nie ma adnych ogranicze co do
formy organizacyjnej zlecajcego, moe to by zatem os.fiz, os. prawna, czy te handlowa splka osobowa.
V zawarcie umowy
O zawarciu umowy decyduje zzgodnoc owiadcze woli stron. Podstawa zawarcia umowy o prace geolog. Jest
zatwierdzony projekt prac geolog. Umowa moe by zawarta w kazdy sposob przewidziany przez KC w szczeglonoci
poprzez przetarg. Powinno by c zawierane w formie pisemnej.
VI ZMIANA I USTANIE UMOWY
Trec umowy moe by zmieniana przez strony umiowy za ich zgod w kadym momencie jej trwania, w formie
waciwej przewidzianej umow.
Umowa o dzieo wygasa z chwil odebrania przez zamwiajcego dziea bez zastrzee .Jeeli przyjmujcy
zamwienie opnia si z rozpoczciem lub wykoczeniem dziea tak dalece, e nie jest prawdopodobne, eby zdoa je
ukoczy w czasie umwionym, zamawiajcy moe bez wyznaczenia terminu dodatkowego od umowy odstpi jeszcze
przed upywem terminu do wykonania dziea.
. Jeeli przyjmujcy zamwienie wykonywa dzieo w sposb wadliwy albo sprzeczny z umow, zamawiajcy
moe wezwa go do zmiany sposobu wykonania i wyznaczy mu w tym celu odpowiedni termin. Po bezskutecznym
upywie wyznaczonego terminu zamawiajcy moe od umowy odstpi albo powierzy poprawienie lub dalsze wykonanie
dziea innej osobie na koszt i niebezpieczestwo przyjmujcego zamwienie.
Dopki dzieo nie zostao ukoczone, zamawiajcy moe w kadej chwili od umowy odstpi pacc umwione
wynagrodzenie. Jednake w wypadku takim zamawiajcy moe odliczy to, co przyjmujcy zamwienie oszczdzi z
powodu niewykonania dziea.
Gdyby w wypadkach przewidzianych w dwch artykuach ponioej zasza konieczno znacznego podwyszenia
wynagrodzenia kosztorysowego, zamawiajcy moe od umowy odstpi, powinien jednak uczyni to niezwocznie i
zapaci przyjmujcemu zamwienie odpowiedni cz umwionego wynagrodzenia.
1)Jeeli strony okreliy wynagrodzenie na podstawie zestawienia planowanych prac i przewidywanych kosztw
(wynagrodzenie kosztorysowe), a w toku wykonywania dziea zarzdzenie waciwego organu pastwowego zmienio
wysoko cen lub stawek obowizujcych dotychczas w obliczeniach kosztorysowych, kada ze stron moe da
odpowiedniej zmiany umwionego wynagrodzenia. Nie dotyczy to jednak nalenoci uiszczonej za materiay lub
robocizn przed zmian cen lub stawek.
2)Jeeli w toku wykonywania dziea zajdzie konieczno przeprowadzenia prac, ktre nie byy przewidziane w
zestawieniu prac planowanych bdcych podstaw obliczenia wynagrodzenia kosztorysowego, a zestawienie sporzdzi
zamawiajcy, przyjmujcy zamwienie moe da odpowiedniego podwyszenia umwionego wynagrodzenia. Jeeli
zestawienie planowanych prac sporzdzi przyjmujcy zamwienie, moe on da podwyszenia wynagrodzenia tylko
wtedy, gdy mimo zachowania naleytej starannoci nie mg przewidzie koniecznoci prac dodatkowych.Przyjmujcy
zamwienie nie moe da podwyszenia wynagrodzenia, jeeli wykona prace dodatkowe bez uzyskania zgody
zamawiajcego.
162

VII WYKONYWANIE UMOWY

Umowa o wykoannaie prac geolog. Powinna by wykonywana przez obie strony zgodnie z treci aczcego je
zobowizaniia oraz w sposb odpowiadajacy jego celowi spo-gosp. Przt doozeni nalezytej starannoci.
Umowa powinna zawiera cile okreslone prawa i obowizki stron.
Sposob oblicznia wynagrodzenia:
a) wynagrodzenie ryczatowe strony zakadaj, e wartoc swiadczenia jest im znana (wartoc rob ocizny, materiaow i
innych nakdw). Cecha charakterystyczna jest to, ze w umowie z gry ustala si wunagrodzenie, bez wzgldu na
p[oniesione w rzeczywistoci koszty. Tylkow wyjatkowych sytuacjach sd moe podwyszyc ryczat lub rozwiza
umowe, gdy wskutek zmiany okolicznoci, ktrych nie mona byo przewidzie, a wykonawcy groziaby raaca strata.
b)wynagrodzenie kosztorysowe- podstawa obliczenia za wynagrodzenie s rzeczxewsite wydatki konieczne do wykonaia
dziea. Jeeliu w trakcvie wykonywania dziea zaistnieje zmiana cen, zmiane uwzglednia przy koncowym obliczeniu
wunagrodzenia.
VIIPrawa i obowizki stron
Wykonawca zobowizany jest:

do posiadania dokumentacji prowadzonych prac i uzupenienia jej w miare postepu robt

zgoszenia zamiaru przsystapienbia do wykonywania prac geoolog organowi nadzoru grniczego oraz wjtowi
waciwemu ze wzgldu na miejsce wykonanywanych prac

zagospodarowania kopaliny wydobytej lub wydobywajcej si samositnie w czasie wykonywania prac

Podstawowym obowizkiem zamawiajcego jest odebranie sporzdonej przez wykonawce dokumentacji geologicznej
oraz zapata umwionego wynagrodzenia. Ewentualny zwrot kosztw naprawy niezawionionych szkd.
IX ODPOWIEDZIALNOC ZA NIEWYKONANIE LUB NIENALEZYTE WYKONANIE UMOWY
sKUTKI NIEWYKONWYANIA UMOWU OKRESLAJA PRZEPSIY OGLLNE kc.(art 487)
art 636$1
Jeeli przyjmujcy zamwienie wykonywa dzieo w sposb wadliwy albo sprzeczny z umow, zamawiajcy moe
wezwa go do zmiany sposobu wykonania i wyznaczy mu w tym celu odpowiedni termin. Po bezskutecznym upywie
wyznaczonego terminu zamawiajcy moe od umowy odstpi albo powierzy poprawienie lub dalsze wykonanie dziea
innej osobie na koszt i niebezpieczestwo przyjmujcego zamwienie.
637
2. Gdy wady usun si nie dadz albo gdy z okolicznoci wynika, e przyjmujcy zamwienie nie zdoa ich usun w
czasie odpowiednim, zamawiajcy moe od umowy odstpi, jeeli wady s istotne; jeeli wady nie s istotne,
zamawiajcy moe da obnienia wynagrodzenia w odpowiednim stosunku. To samo dotyczy wypadku, gdy
przyjmujcy zamwienie nie usun wad w terminie wyznaczonym przez zamawiajcego.
Art. 638. Jeeli z artykuw poprzedzajcych nie wynika nic innego, do rkojmi za wady dziea stosuje si odpowiednio
przepisy o rkojmi przy sprzeday.
X ODPOWIEDZIALNOSC Z TYTUU REKOJMI
wykonawca odpowiada za wady wg zasad okreslonych w przepisach o rekojmi.
Art. 557. 1. Sprzedawca jest zwolniony od odpowiedzialnoci z tytuu rkojmi, jeeli kupujcy wiedzia o wadzie w
chwili zawarcia umowy.
Art. 646. Roszczenia wynikajce z umowy o dzieo przedawniaj si z upywem lat dwch od dnia oddania dziea, a jeeli
dzieo nie zostao oddane - od dnia, w ktrym zgodnie z treci umowy miao by oddane.
Art. 638. Jeeli z artykuw poprzedzajcych nie wynika nic innego, do rkojmi za wady dziea stosuje si odpowiednio
przepisy o rkojmi przy sprzeday.
Art. 568. 1. Uprawnienia z tytuu rkojmi za wady fizyczne wygasaj po upywie roku, a gdy chodzi o wady budynku po upywie lat trzech, liczc od dnia, kiedy rzecz zostaa kupujcemu wydana.
2. Upyw powyszych terminw nie wycza wykonania uprawnie z tytuu rkojmi, jeeli sprzedawca wad podstpnie
zatai.
163

 3. Zarzut z tytuu rkojmi moe by podniesiony take po upywie powyszych terminw, jeeli przed ich upywem
kupujcy zawiadomi sprzedawc o wadzie.
UMOWA O ROBOTY GEODEZYJNO-KARTOGRAFICZNE
I DEFINICJA UMOWY
USTAWA z dnia 17 maja 1989 r. Prawo geodezyjne i kartograficzne.
W umowie wykonawca zobowizuje si przeprowadzic dla zamawiajcego rob oty geodezyjne oraz opracowa na tej
podstawie dokumentacj kartograficzn okrelonego terenu, a zamawiajcy zobowizuje si do odebrania tej
dokumentacji i zapacenia wynagrodzenia oraz zwrcenia kosztw i naprawienia niezawionych szkd.
II przedmiot umowy
1) przez prace geodezyjnych - rozumie si przez to projektowanie i wykonywanie pomiarw geodezyjnych,
wykonywanie zdj lotniczych, dokonywanie oblicze, sporzdzanie i przetwarzanie dokumentacji geodezyjnej, a take
zakadanie i aktualizacj baz danych, pomiary i opracowania fotogrametryczne, grawimetryczne, magnetyczne i
astronomiczne zwizane z realizacj zada w dziedzinie geodezji i kartografii oraz krajowego systemu informacji o
terenie;
2)
przez prace kartograficznych - rozumie si przez to opracowywanie, merytoryczne i techniczne redagowanie map
i opracowa pochodnych oraz ich reprodukowanie;
Obiekty budowlane wymagajce pozwolenia na budow podlegaj geodezyjnemu wyznaczeniu w terenie, a po
ich wybudowaniu geodezyjnej inwentaryzacji powykonawczej, obejmujcej pooenie ich na gruncie.
III Charakter umowy

nienazwna
konsensualna
odpatna
handlowa

IV strony umowy
Wykonawc jest podmiot zobowizujacy si do przeprowadzenia dla zamawiajcego robt geodezyjnych oraz
opracowania na tej podstawie dokumentacji kartograficznej okreslonego terenu. Prace geodezyjne i kartograficzne
wykonuj podmioty prowadzce dziaalno gospodarcz, a take inne jednostki organizacyjne utworzone zgodnie z
przepisami prawa, jeeli przedmiot ich dziaania obejmuje prowadzenie tych prac.
Za,awiajcym jest podmiot zobowizujcy si do odebrania dokumentacji i zapacenia wynagrodzenia. Forma
organizacyjna zamawiajcego moe by dowolna. Moz to by os fiz, prawna, spka handlowa osobowa.
V Zawarcie umowy
O zawarciu umowy decyduje zgodne oswiadczenie woli stron w paraktyce w formie pisemnej. Umowa moe by na
drodze przetargowej, ofertowej, negocjacji.
Mona zastosowac umowe przedwstepn.
VI zmiana i ustanie umowy
Trec umowy moe by zmieniana przez strony umiowy za ich zgod w kadym momencie jej trwania, w formie
waciwej przewidzianej umow.
Ustanie moe nastpi w nastepujcych przypadkach:

po wykonaniu umowy zgodnie z treci zobowizania

rozwizania umowy za porozumieniem stron

upywu czasu, na jaki umowa bya zawarta

odstpienie od umowy

wypowiedzenia umowy

164


Art. 644. Dopki dzieo nie zostao ukoczone, zamawiajcy moe w kadej chwili od umowy odstpi pacc
umwione wynagrodzenie. Jednake w wypadku takim zamawiajcy moe odliczy to, co przyjmujcy zamwienie
oszczdzi z powodu niewykonania dziea.
Art. 635. Jeeli przyjmujcy zamwienie opnia si z rozpoczciem lub wykoczeniem dziea tak dalece, e nie jest
prawdopodobne, eby zdoa je ukoczy w czasie umwionym, zamawiajcy moe bez wyznaczenia terminu
dodatkowego od umowy odstpi jeszcze przed upywem terminu do wykonania dziea.
Art. 636. 1. Jeeli przyjmujcy zamwienie wykonywa dzieo w sposb wadliwy albo sprzeczny z umow, zamawiajcy
moe wezwa go do zmiany sposobu wykonania i wyznaczy mu w tym celu odpowiedni termin. Po bezskutecznym
upywie wyznaczonego terminu zamawiajcy moe od umowy odstpi albo powierzy poprawienie lub dalsze wykonanie
dziea innej osobie na koszt i niebezpieczestwo przyjmujcego zamwienie.
Art. 630. 1. Jeeli w toku wykonywania dziea zajdzie konieczno przeprowadzenia prac, ktre nie byy przewidziane
w zestawieniu prac planowanych bdcych podstaw obliczenia wynagrodzenia kosztorysowego, a zestawienie sporzdzi
zamawiajcy, przyjmujcy zamwienie moe da odpowiedniego podwyszenia umwionego wynagrodzenia. Jeeli
zestawienie planowanych prac sporzdzi przyjmujcy zamwienie, moe on da podwyszenia wynagrodzenia tylko
wtedy, gdy mimo zachowania naleytej starannoci nie mg przewidzie koniecznoci prac dodatkowych.
2. Przyjmujcy zamwienie nie moe da podwyszenia wynagrodzenia, jeeli wykona prace dodatkowe bez
uzyskania zgody zamawiajcego.
Art. 631. Gdyby w wypadkach przewidzianych w dwch artykuach poprzedzajcych zasza konieczno znacznego
podwyszenia wynagrodzenia kosztorysowego, zamawiajcy moe od umowy odstpi, powinien jednak uczyni to
niezwocznie i zapaci przyjmujcemu zamwienie odpowiedni cz umwionego wynagrodzenia.
Art. 629. Jeeli strony okreliy wynagrodzenie na podstawie zestawienia planowanych prac i przewidywanych kosztw
(wynagrodzenie kosztorysowe), a w toku wykonywania dziea zarzdzenie waciwego organu pastwowego zmienio
wysoko cen lub stawek obowizujcych dotychczas w obliczeniach kosztorysowych, kada ze stron moe da
odpowiedniej zmiany umwionego wynagrodzenia. Nie dotyczy to jednak nalenoci uiszczonej za materiay lub
robocizn przed zmian cen lub stawek.
VII WYKONANIE UMOWY
Wykonawca powinien wykona zobowizanie zgodnie z jego treci i w sposb odpowiadajcy jego celowi
spoeczno-gospodarczemu oraz zasadom wspycia spoecznego, a jeeli istniej w tym zakresie ustalone zwyczaje take w sposb odpowiadajcy tym zwyczajom. Czynno prawna wywouje nie tylko skutki w niej wyraone, lecz
rwnie te, ktre wynikaj z ustawy, z zasad wspycia spoecznego i z ustalonych zwyczajw.
Umowe strony powinny wykonywa zgodnie z trecia aczcego je zobowizania, przy doozeniu nalezytej
starannoci ocenianej z uwzglednieniem zawodowego charakteru dziaalnoci z racji, tego iz wykonawc jest
przedsiebiorca w rozumieniu ustawy o swobodzie dziaalnoci gospod.
Przedmiotem odbioru obejmuje:
-sprawdzenie zgodnoci wykonania robt z umow i zatwierdzonymi projektami
-ustalenie iloci robt
VIII Prawa i obowikw stron
Podstawowym obowiazkiem wykonawcy jest przeprowadzenie robt geodezyjnych ooraz opracowanie na tej podstawie
dokumentacji kartograficznej. Wykonawca jest ponadto zobowizany zgosic do Gownego Geodety Kraju, marszaka woj
lub starosty prace przed przystpieniem do ich wykonania. Jeeli stronu nie postanowiy inaczej wykonawca zobowizany
jest do prowadzenia dziennika robt.
Art. 13. 1. Osoby wykonujce prace geodezyjne i kartograficzne maj prawo:
1) wstpu na grunt i do obiektw budowlanych oraz dokonywania niezbdnych czynnoci zwizanych z
wykonywanymi pracami;
2) dokonywania przecinek drzew i krzeww, niezbdnych do wykonania prac geodezyjnych;
3) nieodpatnego umieszczania na gruntach i obiektach budowlanych znakw geodezyjnych, grawimetrycznych i
magnetycznych oraz urzdze zabezpieczajcych te znaki;
4)
umieszczania na gruntach i obiektach budowlanych budowli triangulacyjnych.
165

Podstawowym obowizkiem zamawiajcego jest odebranie dokumentacji i zapacenie wynagrodzenia. Ponadto na

zamawiajcym cizy obowizek dostarczenia niezbednych materiaow oraz odbioru robt w terminie.
Zamawiajacy jest uprawniony do przegladania dzeinnika robt, kontrolowania postepu i jakoci robt oraz
wpisywania swych uwag, kjtre wi wykonawc w granicach umowy.
IX ODPOWIEDZIALNO ZA NIEWYKONANIE LUB NIENALEYTY WYKONANIE UMOWY
Art. 16. 1. Szkody wyrzdzone w zwizku z wykonywaniem prac geodezyjnych i kartograficznych podlegaj naprawieniu
na zasadach prawa cywilnego.
Skutki niewykonania umowy okresla KC art 487 i nastpne.
Zamawiajacy ma prawo do odstpienia od umowy, jreeli wykonawca wykonuje dzieo w sposb wadliwy albo sprzeczny
z umow tzn wady s istotne i daja si usun.
Art. 636. 1. Jeeli przyjmujcy zamwienie wykonywa dzieo w sposb wadliwy albo sprzeczny z umow, zamawiajcy
moe wezwa go do zmiany sposobu wykonania i wyznaczy mu w tym celu odpowiedni termin. Po bezskutecznym
upywie wyznaczonego terminu zamawiajcy moe od umowy odstpi albo powierzy poprawienie lub dalsze wykonanie
dziea innej osobie na koszt i niebezpieczestwo przyjmujcego zamwienie.
637
2. Gdy wady usun si nie dadz albo gdy z okolicznoci wynika, e przyjmujcy zamwienie nie zdoa ich usun w
czasie odpowiednim, zamawiajcy moe od umowy odstpi, jeeli wady s istotne; jeeli wady nie s istotne,
zamawiajcy moe da obnienia wynagrodzenia w odpowiednim stosunku. To samo dotyczy wypadku, gdy
przyjmujcy zamwienie nie usun wad w terminie wyznaczonym przez zamawiajcego.
Art. 638. Jeeli z artykuw poprzedzajcych nie wynika nic innego, do rkojmi za wady dziea stosuje si odpowiednio
przepisy o rkojmi przy sprzeday.
Art. 568. 1. Uprawnienia z tytuu rkojmi za wady fizyczne wygasaj po upywie roku, a gdy chodzi o wady budynku po upywie lat trzech, liczc od dnia, kiedy rzecz zostaa kupujcemu wydana.
2. Upyw powyszych terminw nie wycza wykonania uprawnie z tytuu rkojmi, jeeli sprzedawca wad podstpnie
zatai.
3. Zarzut z tytuu rkojmi moe by podniesiony take po upywie powyszych terminw, jeeli przed ich upywem
kupujcy zawiadomi sprzedawc o wadzie.
X Odpowiedzialnoc z tytuu rekojmi
Art. 556. 1. Sprzedawca jest odpowiedzialny wzgldem kupujcego, jeeli rzecz sprzedana ma wad zmniejszajc jej
warto lub uyteczno ze wzgldu na cel w umowie oznaczony albo wynikajcy z okolicznoci lub z przeznaczenia
rzeczy, jeeli rzecz nie ma waciwoci, o ktrych istnieniu zapewni kupujcego, albo jeeli rzecz zostaa kupujcemu
wydana w stanie niezupenym (rkojmia za wady fizyczne).
W dokumkencie odbioru zamawiajcy przyjmuje wiadczenie, potwierdzajc w ten sposb fakt, i jest ono wykonane
zgodnie z umowa i zwalnia wykonawc z wykonywania wiadczenia. Odbir powoduje wygasnicie zobowizania.
Po odbiorze robt geodezyjnych i kartograficznych wykonawca odpowiada z tytuu rkojmi tylko za wady, o
ktrych zamawiajcy nie wiedzia przy odbiorze,

UMOWA O PRACE PROJEKTOWE

I dEFINICJA UMOWY
projektowanie zaliczane jest do etapu procesu inwestycyjnego polegajcego na przygotowoaniu inwestycji. Celem
tego etapu jest min uzyskanie dokumentacji projektowej do realizacji zadania inwestycyjnego w przyszoci. Posiadanie
dokumentacji projektowej przez inwestora jest niezbedne do rozpoczcia procesu budowlanego.
II przedmiot umowy
166

przedmiotem umowy o prace projektowe jest opracowanie projektu budowalanego oraz z reguy sprawowanie nadzoru
autorskiego.
Umowa o prace projektowe moe obejmowac projektowanie caej inwestycji lub ograniczac si tylko do pewnych
etapw projektowania.
Projekt budowalny musi by opracowany dla wszystkicjh inwestycji budowlanych, ktre wymagaj pozwolenia
na budow.
Projekt budowlany powinien zawiera:
1) projekt zagospodarowania dziaki lub terenu, sporzdzony na aktualnej mapie, obejmujcy: okrelenie granic dziaki lub
terenu, usytuowanie, obrys i ukady istniejcych i projektowanych obiektw budowlanych, sieci uzbrojenia terenu, sposb
odprowadzania lub oczyszczania ciekw, ukad komunikacyjny i ukad zieleni, ze wskazaniem charakterystycznych
elementw, wymiarw, rzdnych i wzajemnych odlegoci obiektw, w nawizaniu do istniejcej i projektowanej
zabudowy terenw ssiednich;
2)
projekt architektoniczno-budowlany, okrelajcy funkcj, form i konstrukcj obiektu budowlanego, jego
charakterystyk energetyczn i ekologiczn oraz proponowane niezbdne rozwizania techniczne, a take materiaowe,
ukazujce zasady nawizania do otoczenia, a w stosunku do obiektw budowlanych, o ktrych mowa w art. 5 ust. 1 pkt 4
rwnie opis dostpnoci dla osb niepenosprawnych;
Projekt budowy podlega zatwierdzeniu w decyzji o pozowleniu na budow
Art. 35. 1. Przed wydaniem decyzji o pozwoleniu na budow lub odrbnej decyzji o zatwierdzeniu projektu budowlanego
waciwy organ sprawdza:
1) zgodno projektu budowlanego z ustaleniami miejscowego planu zagospodarowania przestrzennego albo decyzji o
warunkach zabudowy i zagospodarowania terenu w przypadku braku miejscowego planu, a take wymaganiami ochrony
rodowiska, w szczeglnoci okrelonymi w decyzji o rodowiskowych uwarunkowaniach, o ktrej mowa w art. 71 ust. 1
ustawy z dnia 3 padziernika 2008 r. o udostpnianiu informacji o rodowisku i jego ochronie, udziale spoeczestwa w
ochronie rodowiska oraz o ocenach oddziaywania na rodowisko;
2) zgodno projektu zagospodarowania dziaki lub terenu z przepisami, w tym techniczno-budowlanymi;
3) kompletno projektu budowlanego i posiadanie wymaganych opinii, uzgodnie, pozwole i sprawdze oraz informacji
dotyczcej bezpieczestwa i ochrony zdrowia, o ktrej mowa w art. 20 ust. 1 pkt 1 b, a take zawiadczenia, o ktrym
mowa w art. 12 ust. 7;
4)
wykonanie w przypadku obowizku sprawdzenia projektu, o, take sprawdzenie projektu przez osob
posiadajc wymagane uprawnienia budowlane i legitymujc si aktualnym na dzie opracowania projektu lub jego
sprawdzenia zawiadczeniem,
Inwestor, speniajcy warunki do uzyskania pozwolenia na budow, moe da wydania odrbnej decyzji o
zatwierdzeniu projektu budowlanego, poprzedzajcej wydanie decyzji o pozwoleniu na budow. Decyzja jest wana przez
czas w niej oznaczony, jednak nie duej ni rok.
Art. 37. 1. Decyzja o pozwoleniu na budow wygasa, jeeli budowa nie zostaa rozpoczta przed upywem 2 lat od dnia, w
ktrym decyzja ta staa si ostateczna lub budowa zostaa przerwana na czas duszy ni 2 lata.

sprawowanie nadzoru autorskiego na danie inwestora lub waciwego organu w zakresie:

a) stwierdzania w toku wykonywania robt budowlanych zgodnoci realizacji z projektem,
b) uzgadniania moliwoci wprowadzenia rozwiza zamiennych w stosunku do przewidzianych w projekcie,
zgoszonych przez kierownika budowy lub inspektora nadzoru inwestorskiego.
III Charakter umowy
-nienazwana
-konsensualna
-odpatna
167

-wzajemna
-handlowa
IV strony umowy
Stronami umowy s wykonawca zwany projektantem lub jednostk projektow i zamawiajcy.
Jednostka projektow bdzie przedsiebiorca, wykonywujcy we wsnym imien iu dziaalno gosp lub
zawodow . Formaorganizacji dowolna.
Zamawiajacym jest podmiot zobowizujacy si do odebrania dokumentacji projektoweji zapacenia
wynagrodzenia.Forma organizacji dowolna.
V Zawarcie umowy
Na zasadach oglnych zawartych w KC. Decyduje zgodne owiadczenie woli stron. Obowizek formy pisemnej.
Jeli umowa o wykonanie projektu jest zawierana na podstawie zamwiuenia publicznego, to powinna speniac
wymagania zawarte w ustawie z 29.I.2004 r Prawo zamwie publicznych.
VI zmiana i ustanie umowy
VIDE UMOWY O ROBOTY GEODEZYJJNO-KARTOGRAFICZNE
VII wykonanie umowy
Wykonawca powinien wykona zobowizanie zgodnie z jego treci i w sposb odpowiadajcy jego celowi
spoeczno-gospodarczemu oraz zasadom wspycia spoecznego, a jeeli istniej w tym zakresie ustalone zwyczaje take w sposb odpowiadajcy tym zwyczajom. Czynno prawna wywouje nie tylko skutki w niej wyraone, lecz
rwnie te, ktre wynikaj z ustawy, z zasad wspycia spoecznego i z ustalonych zwyczajw.
Umowe strony powinny wykonywa zgodnie z trecia aczcego je zobowizania, przy doozeniu nalezytej
starannoci ocenianej z uwzglednieniem zawodowego charakteru dziaalnoci z racji, tego iz wykonawc jest
przedsiebiorca w rozumieniu ustawy o swobodzie dziaalnoci gospod.
VII PRAWA I OBOWIZKI
Wykonawca zobowizuje si do wykonania porzewidzianych w umowie [rac zgodnie z wymaganiami
okrelonymi przez zamawiajcego, normami techniczymi projektowania i innymi obowizujcymi przepisami oraz
zasadami i osignieciami wsplczesnej wiedzy technicznej
Wykonawca jest zobowizany wydac w czasie i miejscu przewidzianym umowa dokumentacj projektowa.
|
Odbir powinen by sp[orzadony w formie protokou, jednake zobowiazanie wykonawcy wygasa dopiero w
chwili odbioru obiektu budowalnego, zrealizowanego na podstawie projektu.
Art. 20. 1. Do podstawowych obowizkw projektanta naley:
1) opracowanie projektu budowlanego w sposb zgodny z ustaleniami okrelonymi w decyzji o warunkach zabudowy i
zagospodarowania terenu, w decyzji o rodowiskowych uwarunkowaniach, o ktrej mowa w art. 71 ust. 1 ustawy z dnia 3
padziernika 2008 r. o udostpnianiu informacji o rodowisku i jego ochronie, udziale spoeczestwa w ochronie
rodowiska oraz o ocenach oddziaywania na rodowisko (Dz. U. Nr 199, poz. 1227), lub w pozwoleniu, o ktrym mowa
w art. 23 i 23a ustawy z dnia 21 marca 1991 r. o obszarach morskich Rzeczypospolitej Polskiej i administracji morskiej
(Dz. U. z 2003 r. Nr 153, poz. 1502, z pn. zm.), wymaganiami ustawy, przepisami oraz zasadami wiedzy technicznej;
2) zapewnienie, w razie potrzeby, udziau w opracowaniu projektu osb posiadajcych uprawnienia budowlane do
projektowania w odpowiedniej specjalnoci oraz wzajemne skoordynowanie techniczne wykonanych przez te osoby
opracowa projektowych, zapewniajce uwzgldnienie zawartych w przepisach zasad bezpieczestwa i ochrony zdrowia
w procesie budowy, z uwzgldnieniem specyfiki projektowanego obiektu budowlanego;
3) sporzdzenie informacji dotyczcej bezpieczestwa i ochrony zdrowia ze wzgldu na specyfik projektowanego
obiektu budowlanego, uwzgldnianej w planie bezpieczestwa i ochrony zdrowia;
168

4) uzyskanie wymaganych opinii, uzgodnie i sprawdze rozwiza projektowych w zakresie wynikajcym z przepisw;
5) wyjanianie wtpliwoci dotyczcych projektu i zawartych w nim rozwiza;
6) sporzdzanie lub uzgadnianie indywidualnej dokumentacji technicznej, o ktrej mowa w art. 10 ust. 1 ustawy z dnia 16
kwietnia 2004 r. o wyrobach budowlanych (Dz. U. Nr 92, poz. 881);
7)

sprawowanie nadzoru autorskiego na danie inwestora lub waciwego organu

Zamawiajacy zobowizuje si do odbioru prac i zapaty wynagrodzenia. Ponadto zamawiajcy powinien dostarczy
wykonawcy niezbedne dane do wykonywania prac projektowych.
IX ODPOWIEDZIALNO ZA NIEWYKONANIE LUB NIENALZEYTE WYKONANIE UMOWY
Strony w umowie o prace projektowe powinny okreslic form odszkodowania za niewykonanie zobowiza i
okrelic czy odpowiedzialno bdzie miaa charakter oglnej odpoweidzialnoci czy tez bdzie opierac si na karach
umownych. W przzypadku kar umownych strony powinny okreslic tytu i podstaw dochodzenia kary umownej oraz
stawke.
X ODPOWIEDZIALNO Z TYTUU RKOJMI
wykonawca odpowiada z tytuu rkojmi za wady dokumentacji projektowej, jeeli wady tezmniejszaj warto
lub uzytecznoc ze wzgldu na cel oznaczony w umowie. Zamawiajacy ma prawo adac bezpatyengo usunicia wad w
oznaczonym terminie, obnienia wynagrodzenia i odstapienia od umowy;
UMOWA O ROBOTY BUDOWALNE
I DEFINICJA
Art. 647. Przez umow o roboty budowlane wykonawca zobowizuje si do oddania przewidzianego w umowie obiektu,
wykonanego zgodnie z projektem i z zasadami wiedzy technicznej, a inwestor zobowizuje si do dokonania wymaganych
przez waciwe przepisy czynnoci zwizanych z przygotowaniem robt, w szczeglnoci do przekazania terenu budowy i
dostarczenia projektu, oraz do odebrania obiektu i zapaty umwionego wynagrodzenia.
robotTY budowlane - naley przez to rozumie budow, a take prace polegajce na przebudowie, montau, remoncie
lub rozbirce obiektu budowlanego;
II przedmiot umowy
przedmiotem jest:
1) obiekt budowlany - naley przez to rozumie:
a) budynek wraz z instalacjami i urzdzeniami technicznymi,
b) budowl stanowic cao techniczno-uytkow wraz z instalacjami i urzdzeniami,
c)
obiekt maej architektury;
2).
3).

Projekt budowlany podlega zatwierdzeniu w decyzji o pozwoleniu na budow.

Roboty budowlane mona rozpocz jedynie na podstawie ostatecznej decyzji o pozwoleniu na budow,

IIIRodzaje umw o roboty budowalne

Art. 17. Uczestnikami procesu budowlanego, w rozumieniu ustawy, s:
1) inwestor;
2) inspektor nadzoru inwestorskiego;
3) projektant;
4)
kierownik budowy lub kierownik robt.
1)Umowa o generaln realizacj inwestycji budowlanej- charakteryzuje si tym , iz generalny realizator inwestycji
zobowizuje si za wynagrodzeniem do oddania inwestorowi gotowej inwestycji pod klucz w okrelonym terminie

169

2)umowa o generalne wykonanie inwestycji- zawierana jest przez inwestora z podmiotem przyjmuujacym funkcjie
generalnego wykonawc. Generalny wykonawca zobowizuje si do wykonania okrelonych umow robt budowlanych, a
take organizacji i koordynacji caego procesu budowalnego. Generalny wykonawca zawiera take umowy z
podwykonawcami. Generalny wykonawca odpowiedzialny jest za caoc robt przed inwestorami.
3)umowa o podwykonawstwo- jest umow o wykonanie robt budowlanych lub montazowych, zawieran rpzez
generalnego wykonawce z podwykonawc. Za dziaanie podwykonawcy odpowiedzialny jest generalny wykonawca. Do
zawarcia umowy z podwykonawca wymagana jest zgoda inwestora. Jeli w ciagu 14 dni nie zgosi sprzeciwu na pismie
uwaa si ze wyrazizgode na zawarcie umowy.. Zawierajac taka umowe wykonawca i inwestor w sposb solidarny
odpowadaja za wypate wynaggrodzenia podwykonawcy.
4)umowa o wykonawstwo czciowe- zawierana jest przez inwestoraz z tzw. wykonwc czsciowym.w tych
wypadkach,gdy zasadnicze funkcje generalnego wykonawcy pelni sam inwestor, a wic nie zosta wybrany generalny
wykonawca.
IV CHARAKTER UMOWY

konsensualna

odpatna

dwustronnie obowizujca

wzajemn

handlow
V STRONY UMOWY
wykonawca i inwestor
Art. 647. (247) Przez umow o roboty budowlane wykonawca zobowizuje si do oddania przewidzianego w umowie
obiektu, wykonanego zgodnie z projektem i z zasadami wiedzy technicznej, a inwestor zobowizuje si do dokonania
wymaganych przez waciwe przepisy czynnoci zwizanych z przygotowaniem robt, w szczeglnoci do przekazania
terenu budowy i dostarczenia projektu, oraz do odebrania obiektu i zapaty umwionego wynagrodzenia.
5) w przypadkach uzasadnionych wysokim stopniem skomplikowania robt budowlanych lub warunkami gruntowymi,
nadzoru nad wykonywaniem robt budowlanych

przez osoby o odpowiednich kwalifikacjach zawodowych.

W rozumieniu pr budowalnego inwestorem jest podmiot, ktry posiada odpowiednie srodki finansowe na
realizacje inwestycji, a take podmiot zastpczo podejmujacy czynnoci inwestora, taki jak np. inwestor zastpczy.
Podmiot ten inicjuje podjcie dziaalnoci budowlanej niebdnej do realzacji zamierzonej inwestycji
W
rozumieniu Kc inwestor to podmiot zamawiajacy wykonanie obiektu budowlanego.
VI zawarcie umowy
Zgodne oswiadczenie woli stron. Mona zawrzec umowe przedwstepn. Powinna zostac zawarta na pismie.
VII Zmiana i ustanie umowy
zmiana moe by dokonana w kazdej chwili za zgoda obu stron, na pismie.
Umowa powinna zawierac postanowienia dotyczace mozliwoci odstpienia od umowy obu stron w okreslonych
sytuacjach i jego skutki.
637 2. Gdy wady usun si nie dadz albo gdy z okolicznoci wynika, e przyjmujcy zamwienie nie zdoa ich
usun w czasie odpowiednim, zamawiajcy moe od umowy odstpi, jeeli wady s istotne; jeeli wady nie s istotne,
zamawiajcy moe da obnienia wynagrodzenia w odpowiednim stosunku. To samo dotyczy wypadku, gdy
przyjmujcy zamwienie nie usun wad w terminie wyznaczonym przez zamawiajcego.
Umowa w sprawie zamwienia publicznego jest niewana jeli zamawiajcy:
1)
nie dopeni obowizku przekazania ogoszenia o zamwieniu Prezesowi Urz edu
2)
udzieli zamwienia bez uzyskania wymaganej decyzji adm, w szczeglnoci zawar umowe bez wymaganerj
zgody przed ostatecznym rostrzygnieciem protestu
3)
zawar umowe przed zakonczeniem kontroli
4)
zawar umowe przed upywem terminu wszczcia kontroli
5)
dokona wyboru ofert z racym naruszeniem ustawy
VIII WYKONANIE UMOWY
170

obowiazek wykonania zobowizania zgodnie z technicznymi i ekonomicznymi warunkami okreslonymi w pozwoleniu na

budowe, zatwierdzonym projektem, przepisami tech-budowlanymi, normami pastwowymi i zasady wspczesnej wiedzy
technicznej. Wykonanie umowy o roboty budowalne polega na osignieciu przewidzianego w umowie rezultatu w postaci
oddania inwestorowi wasciwe funkcjonujacego obiektu.
IX Prawa i obowiazki

Podstawowym obowizkiem wykonawcy jest wykonanie obiektu i przekazanie go inwestorowi.

wykonawca zobowizuje si do oddania przewidzianego w umowie obiektu, wykonanego zgodnie z projektem i z

zasadami wiedzy technicznej.

Wykonawca nie ma prawa zmieniac nic w projekcie bez zgody inwestora.

Wykonawca ma obowizek niezwocznie informowac o wszelkich sytuacja zagraajcych oddaniu inwestycji na

czas
. Do obowizkw inwestora naley zorganizowanie procesu budowy, z uwzgldnieniem zawartych w przepisach zasad
bezpieczestwa i ochrony zdrowia, a w szczeglnoci zapewnienie:
1) opracowania projektu budowlanego i, stosownie do potrzeb, innych projektw,
2) objcia kierownictwa budowy przez kierownika budowy,
3) opracowania planu bezpieczestwa i ochrony zdrowia,
4) wykonania i odbioru robt budowlanych,
5) w przypadkach uzasadnionych wysokim stopniem skomplikowania robt budowlanych lub warunkami gruntowymi,
nadzoru nad wykonywaniem robt budowlanych
- przez osoby o odpowiednich kwalifikacjach zawodowych.
6)Inwestor moe ustanowi inspektora nadzoru inwestorskiego na budowie.
7)
Inwestor moe zobowiza projektanta do sprawowania nadzoru autorskiego.
8)
Uzyskanie pozwolenia na budowe
9)
zapacenie wynagridzenia wykonawcy
10)
przekazania wykonawcy terenu budowy
11)
odbir budowy
IX ODPOWIEDZIALNO ZA NIEWYKONANIE LUB NIENALZEYTE WYKONANIE UMOWY
Stosuje si ogolne zasdy KC art 487 i nast.
UM OWA LEASINGU
I DEFINICJA
Art. 7091. Przez umow leasingu finansujcy zobowizuje si, w zakresie dziaalnoci swego przedsibiorstwa, naby
rzecz od oznaczonego zbywcy na warunkach okrelonych w tej umowie i odda t rzecz korzystajcemu do uywania albo
uywania i pobierania poytkw przez czas oznaczony, a korzystajcy zobowizuje si zapaci finansujcemu w
uzgodnionych ratach wynagrodzenie pienine, rwne co najmniej cenie lub wynagrodzeniu z tytuu nabycia rzeczy przez
finansujcego.
Inne rodzaje leasingu

leasing bezposredni (leasingodawca jest bezporednio sam producent danego dobra inwestycyjnego)

leasing refinansowy (uczestnicza w nimvdostawca leasingodawca-biorca, oraz bank, ktry czesciowo pokrywa
koszty udzielajc kredytu)

keasing peny (polega na tym, ze koszty konserwacji, napraw, remontu, ubezpieczenia, opat doatkowych
obcizaja leasigodawc)

revolving leasing (leasingodawca zobowizuje z gry wymienic stare urzdzenia na nowe)

mokry leasing |(polegajcy na dodatkowych usug wiaqdczonych przez leasigodawce np. personel lub paliwo)
II charakter umowy

nazwana
konsensualna
odpatna
wzajemna
dwustronnie obowizujca
terminowa
171

III Przedmiot umowy

Przedmiotem umowy leasingowej mog by tylko rzeczy zarwno ruchomoci jak i nieruchomoci- oznaczone co do
gatunku, a takjze co do tosamoci. Nie mog by oprzedmiotem leasingu prawa.
IV STRONY UMOWY
Umowa leasingu jest umowa dwustronn, nawet jeli w transakcji uczestniczy bank.
Stronami umowy s :
1)
finansujcy(kiedy leasngodawc a)- finansujacy musi by porzedsibiorca w rozumieniu Art. 43 1. Przedsibiorc
jest osoba fizyczna, osoba prawna i jednostka organizacyjna, o ktrej mowa w art. 33 1 1, prowadzca we wasnym
imieniu dziaalno gospodarcz lub zawodow.
2)
Korzystajcym mog by wszystkie podmioty prawne , ktre chc uytkowac rzeczy i pobiera pozytki.
V ZAWARCIE UMOWY
umowa leasingu moe by zawarta przez ofert i jej przyjcie, aukcje i przetarg, negocjacje, mona zawrze
umow przedwstpna.
Umowa powinna by zawarta na pimie pod rygorem niewanoci.
VI ZMIANA I USTANIE UMOWY
Zmiana moe nastapic za zgoda obu stron.
Umowa ulega rozwizaniu gdy:
1)
z chwila upywu czasu na jaki zostala zawarta
2)
w razie rozwizania za zgoda stron
3)
w razie utraty rzeczy z powodu okolicznoci na ktre finansujcy nie mia wplywu. Moe adac spaty caosci rat
4)
4. Korzystajcy moe da odstpienia przez finansujcego od umowy ze zbywc z powodu wad rzeczy, jeeli
uprawnienie finansujcego do odstpienia wynika z przepisw prawa lub umowy ze zbywc. Bez zgoszenia dania przez
korzystajcego finansujcy nie moe odstpi od umowy ze zbywc z powodu wad rzeczy.
5)
W razie odstpienia przez finansujcego od umowy ze zbywc z powodu wad rzeczy, umowa leasingu wygasa.
Finansujcy moe da od korzystajcego natychmiastowego zapacenia wszystkich przewidzianych w umowie a
niezapaconych rat, pomniejszonych o korzyci, jakie finansujcy uzyska wskutek ich zapaty przed umwionym
terminem i wyganicia umowy leasingu oraz umowy ze zbywc.
6)
Korzystajcy obowizany jest utrzymywa rzecz w naleytym stanie, w szczeglnoci dokonywa jej konserwacji i
napraw niezbdnych do zachowania rzeczy w stanie niepogorszonym, z uwzgldnieniem jej zuycia wskutek
prawidowego uywania, oraz ponosi ciary zwizane z wasnoci lub posiadaniem rzeczy.(jesli nie)
7)
VII prawa i obowizki stron
Art. 7091. Przez umow leasingu finansujcy zobowizuje si, w zakresie dziaalnoci swego przedsibiorstwa, naby
rzecz od oznaczonego zbywcy na warunkach okrelonych w tej umowie i odda t rzecz korzystajcemu do uywania albo
uywania i pobierania poytkw przez czas oznaczony, a korzystajcy zobowizuje si zapaci finansujcemu w
uzgodnionych ratach wynagrodzenie pienine, rwne co najmniej cenie lub wynagrodzeniu z tytuu nabycia rzeczy przez
finansujcego.
Art. 70913. 1. Korzystajcy obowizany jest paci raty w terminach umwionych.
Art. 70913. 1. Korzystajcy obowizany jest paci raty w terminach umwionych.
Art. 70910. Bez zgody finansujcego korzystajcy nie moe czyni w rzeczy zmian, chyba e wynikaj one z
przeznaczenia rzeczy.
Art. 70914. 1. W razie zbycia rzeczy przez finansujcego nabywca wstpuje w stosunek leasingu na miejsce
finansujcego.
Art. 7094. 1. Finansujcy powinien wyda korzystajcemu rzecz w takim stanie, w jakim znajdowaa si ona w chwili
wydania finansujcemu przez zbywc.
172

 2. Finansujcy nie odpowiada wobec korzystajcego za przydatno rzeczy do umwionego uytku.

2. Finansujcy powinien niezwocznie zawiadomi korzystajcego o zbyciu rzeczy.
Art. 7099. Korzystajcy powinien uywa rzeczy i pobiera jej poytki w sposb okrelony w umowie leasingu, a gdy
umowa tego nie okrela - w sposb odpowiadajcy waciwociom i przeznaczeniu rzeczy.
2. Jeeli korzystajcy dopuszcza si zwoki z zapat co najmniej jednej raty, finansujcy powinien wyznaczy na pimie
korzystajcemu odpowiedni termin dodatkowy do zapacenia zalegoci z zagroeniem, e w razie bezskutecznego upywu
wyznaczonego terminu moe wypowiedzie umow leasingu ze skutkiem natychmiastowym, chyba e strony uzgodniy
termin wypowiedzenia. Postanowienia umowne mniej korzystne dla korzystajcego s niewane.
Korzystajcy powinien utrzymywa rzecz w nalezytym stanie.
IX ODPOWIEDZIALNO ZA NIEWYKONANIE LUB NIENALZEYTE WYKONANIE UMOWY
Obowizuje generalne zaasady
Art. 7098. 1. Finansujcy nie odpowiada wobec korzystajcego za wady rzeczy, chyba e wady te powstay na skutek
okolicznoci, za ktre finansujcy ponosi odpowiedzialno. Postanowienia umowne mniej korzystne dla korzystajcego
s niewane.
Art. 70917. Do odpowiedzialnoci finansujcego za wady rzeczy powstae na skutek okolicznoci, za ktre finansujcy
ponosi odpowiedzialno, uprawnie i obowizkw stron w razie dochodzenia przez osob trzeci przeciwko
korzystajcemu roszcze dotyczcych rzeczy, odpowiedzialnoci korzystajcego i osoby trzeciej wobec finansujcego w
razie oddania rzeczy tej osobie przez korzystajcego do uywania, zabezpieczenia rat leasingu i wiadcze dodatkowych
korzystajcego, zwrotu rzeczy przez korzystajcego po zakoczeniu leasingu oraz do ulepszenia rzeczy przez
korzystajcego stosuje si odpowiednio przepisy o najmie, a do zapaty przez korzystajcego rat przed terminem patnoci
stosuje si odpowiednio przepisy o sprzeday na raty.
UMOWA RACHUNKU BANKOWEGO
I DEFINICJA UMOWY
Art. 725. (272) Przez umow rachunku bankowego bank zobowizuje si wzgldem posiadacza rachunku, na czas
oznaczony lub nieoznaczony, do przechowywania jego rodkw pieninych oraz, jeeli umowa tak stanowi, do
przeprowadzania na jego zlecenie rozlicze pieninych.
II CHARAKTER

NAZWANA
konsensualna
odpatny
dwustronnie zobowizujca
handlowa

Art. 49. 1. Banki mog prowadzi w szczeglnoci nastpujce rodzaje rachunkw bankowych:
1) rachunki rozliczeniowe, w tym biece i pomocnicze,
2) rachunki lokat terminowych,
3) rachunki oszczdnociowe, rachunki oszczdnociowo-rozliczeniowe oraz rachunki terminowych lokat
oszczdnociowych,
4) rachunki powiernicze.
2. Rachunki rozliczeniowe oraz rachunki lokat terminowych mog by prowadzone wycznie dla:
1) osb prawnych,
173

2) jednostek organizacyjnych nieposiadajcych osobowoci prawnej, o ile posiadaj zdolno prawn,

3)
osb fizycznych prowadzcych dziaalno zarobkow na wasny rachunek, w tym dla osb bdcych
przedsibiorcami.
III TRE
2. Umowa rachunku bankowego powinna okrela w szczeglnoci:
1) strony umowy,
2) rodzaj otwieranego rachunku,
3) walut rachunku,
4) czas trwania umowy,
5) o ile strony zastrzegaj oprocentowanie rodkw pieninych zgromadzonych na rachunku wysoko tego
oprocentowania i przesanki dopuszczalnoci jego zmiany przez bank, a take terminy wypaty, postawienia do dyspozycji
lub kapitalizacji nalenych odsetek,
6) wysoko prowizji i opat za czynnoci zwizane z wykonywaniem umowy oraz przesanki i tryb ich zmiany przez
bank,
7) formy i zakres rozlicze pieninych dokonywanych na polecenie posiadacza rachunku oraz terminy ich realizacji, tryb
dokonywania
8) przesanki i zmian umowy,
9) przesanki i tryb rozwizania umowy rachunku bankowego,
10)
zakres odpowiedzialnoci banku za terminowe i prawidowe przeprowadzenie rozlicze pieninych oraz
wysoko odszkodowania za przekroczenie terminu realizacji dyspozycji posiadacza rachunku.
IV Strony Umowy
Art. 2. Bank jest osob prawn utworzon zgodnie z przepisami ustaw, dziaajc na podstawie zezwole uprawniajcych
do wykonywania czynnoci bankowych obciajcych ryzykiem rodki powierzone pod jakimkolwiek tytuem zwrotnym.
Posiadaczem rachunku moe by os fizy, os pr, jednostek organizacyjnych nieposiadajcych osobowoci prawnej, o ile
posiadaj zdolno prawn,
V ZAWARCIE UMOWY
Procedura zawarcia umowy okrelana jest przez poszczeglne banki. Bank nie moe odmwi zawarcia umowy z
osoba ktra spenia warunki formalne. Umowa powinna zosta zawarta na pimie.
VI zmiana i ustanie
zmiana moliwa jest na podstawie zgodnych owiadcze woli stron.
Rozwizanie umowy na czas nieoznaczony, moe nastpi przez wypowiedzenie przez ktrakolwiek ze stron. Bank moe
wypowiedzie umowe z wanych powodw.
Art. 60. Jeeli umowa rachunku bankowego nie stanowi inaczej, ulega ona rozwizaniu, gdy w cigu dwch lat
nie dokonano na rachunku adnych obrotw, poza dopisywaniem odsetek, a stan rodkw pieninych na tym rachunku
nie przekracza kwoty minimalnej okrelonej w tej umowie.
VII wykonywanie umowy
Umowa powinna by wykonywana zgodnie z jej treci i treci regulaminu bankowego.
Art. 355. 1. Dunik (BANK)obowizany jest do starannoci oglnie wymaganej w stosunkach danego rodzaju (naleyta
staranno).
2. (144) Naleyt staranno dunika w zakresie prowadzonej przez niego dziaalnoci gospodarczej okrela si przy
uwzgldnieniu zawodowego charakteru tej dziaalnoci.
174

VIII Prawa i obowizki

obowizki banku:
1)Art. 726. (273) Bank moe obraca czasowo wolne rodki pienine zgromadzone na rachunku bankowym z
obowizkiem ich zwrotu w caoci lub w czci na kade danie, chyba e umowa uzalenia obowizek zwrotu od
wypowiedzenia.
2) Art. 727. Bank moe odmwi wykonania zlecenia posiadacza rachunku bankowego tylko w wypadkach
przewidzianych w przepisach szczeglnych.
3)Art. 728. (274) 1. Przy umowie zawartej na czas nieoznaczony bank jest obowizany informowa posiadacza
rachunku, w sposb okrelony w umowie, o kadej zmianie stanu rachunku bankowego.
. 4)W przypadku mierci posiadacza rachunku oszczdnociowego, rachunku oszczdnociowo-rozliczeniowego lub
rachunku terminowej lokaty oszczdnociowej bank jest obowizany wypaci z tych rachunkw:
kwot wydatkowan na koszty pogrzebu posiadacza rachunku osobie, ktra przedstawia rachunki stwierdzajce
wysoko poniesionych przez ni kosztw w wysokoci nieprzekraczajcej kosztw urzdzenia pogrzebu zgodnie ze
zwyczajami przyjtymi w danym rodowisku,
5) Art. 56. 1. Posiadacz rachunku oszczdnociowego, rachunku oszczdnociowo-rozliczeniowego lub rachunku
terminowej lokaty oszczdnociowej moe poleci pisemnie bankowi dokonanie po swojej mierci wypaty z rachunku
wskazanym przez siebie osobom: maonkowi, wstpnym, zstpnym lub rodzestwu okrelonej kwoty pieninej
(dyspozycja wkadem na wypadek mierci).
. Kwota wypaty, o ktrej mowa w ust. 1, bez wzgldu na liczb wydanych dyspozycji, nie moe by wysza ni
dwudziestokrotne przecitne miesiczne wynagrodzenie w sektorze przedsibiorstw bez wypat nagrd z zysku, ogaszane
przez Prezesa Gwnego Urzdu Statystycznego za ostatni miesic przed mierci posiadacza rachunku.
Prawo banku:
Art. 726. (273) Bank moe obraca czasowo wolne rodki pienine zgromadzone na rachunku bankowym z obowizkiem
ich zwrotu w caoci lub w czci na kade danie, chyba e umowa uzalenia obowizek zwrotu od wypowiedzenia.
Obowizki klienta:
3. Posiadacz rachunku bankowego jest obowizany zgosi bankowi niezgodno zmian stanu rachunku lub salda w
cigu czternastu dni od dnia otrzymania wycigu z rachunku.
Art. 729. Posiadacz imiennego rachunku bankowego obowizany jest zawiadamia bank o kadej zmianie swego
zamieszkania lub siedziby.
Prawa klienta:
Art. 50. 1. Posiadacz rachunku bankowego dysponuje swobodnie rodkami pieninymi zgromadzonymi na rachunku. W
umowie z bankiem mog by zawarte postanowienia ograniczajce swobod dysponowania tymi rodkami.
3.
Do obliczania nalenych odsetek od rodkw pieninych zgromadzonych na rachunku przyjmuje si, e rok liczy
365 dni, chyba e umowa stanowi inaczej.

IX ODPOWIEDZIALNO ZA NIEWYKONANIE LUB NIENALZEYTE WYKONANIE UMOWY

Na zasadach oglnych KC
Art. 64. Jeeli polecenie przeprowadzenia rozliczenia pieninego zoone przez posiadacza rachunku bankowego jest
wykonywane przez kilka bankw, kady z tych bankw ponosi wraz z pozostaymi solidarn odpowiedzialno wobec
posiadacza rachunku za szkody spowodowane niewykonaniem lub nienaleytym wykonaniem polecenia.
Art. 731. Roszczenia wynikajce ze stosunku rachunku bankowego przedawniaj si z upywem lat dwch. Nie dotyczy to
roszcze o zwrot wkadw oszczdnociowych.,
UMOWA AGENCYJNA
175

definicja
Przez umow agencyjn agent zobowizuje si w zakresie dziaalnoci swego przedsibiorstwa do staego poredniczenia
za wynagrodzeniem przy zawieraniu z klientami umw ba rzecz dajcego zlecenie przedsibiorcy albo do zawierania ich
w jego imieniu.
CHARAKTER UMOWY

KONSENSUALNA

ODPATNA

WZAJEMNA

HANDLOWA
III PRZEDMIOT UMOWY
Dwa typy:
1)
agent peni role porednika- obowizki agenta polegaj na stwarzaniu moliwoci do zawierania umw za
odpowiedni prowizj. Jego zadaniem jest kojarzenie zleceniodawcy z klientami. Agent nie zawiera umw w imieniu
zleceniodawcy. Czynnoci podejmowane przez agenta maj w zwizku z tym charakter czynnoci faktycznych, a nie
prawnych. Rola agenta koczy si jeeli dojdzie do zawarcia umowy midzy zleceniodawca a klientem.
2)
Obok czynnoci wyej. Agent zobowizuje si do zawierania okrelonego typu umw w imieniu zleceniodawcy.
Jednak jedynie wwczas gdy posiada umocowania.
IV Strony umowy
Zleceniodawca i przyjmujcy zlecenie \(agent). Agent musi by przedsibiorca a dajcy zlecenie powinien nim by
Zawarcie umowy odbywa si wg oglnych zasadach w wyniku przyjcia oferty ,negocjacji,aukcji, a take przetargu
USTANIE:

POROZUMIENIE STRON

UPYW CZASU

MIER AGENTA

USTAWOWA MOLIWOC ODSTAPIENIA ZE wzgldu NA niemono wiadczenia zawinion przez jedn ze

stron

wypowiedzenie

a) z zachowaniem terminu wypowiedzenia( miesic przed w 1 roku. 2 miesice w 2 roku i 3 miesice w trzecim i
kolejnym)

b) bez zachowania terminu jeli jedna ze stron nie wykonuje swoich obowizkw
PRAWA I OBOWIZKI STRON
prawa agenta:

do wynagrodzenia(prowizji)

zwrot wydatkw zwizanych z wykonaniem zlecenia

zadanie po rozwizaniu umowy wiadcze wyrwnawczych

obowizki agenta;

do lojalnoci

ograniczenie dziaalnoci konkurencyjnej max 2 lata

prawo zleceniajcego:

roszczenie , aby poredniczy przy zawieraniu umw z klientami albo zawiera umowy w jego imieniu
obowizki zleceniajcego:

zapata wynagrodzenia

zawiadomienie agenta przyjciu lub odrzuceniu umowy przy ktrej agent poredniczy
Odpowiedzialno za niewykonanie lub nienaleyte wykonanie zobowizania
Na zasadach oglnych KC +

176

Art. 7643. 1. Po rozwizaniu umowy agencyjnej agent moe da od dajcego zlecenie wiadczenia wyrwnawczego,
jeeli w czasie trwania umowy agencyjnej pozyska nowych klientw lub doprowadzi do istotnego wzrostu obrotw z
dotychczasowymi klientami, a dajcy zlecenie czerpie nadal znaczne korzyci z umw z tymi klientami. Roszczenie to
przysuguje agentowi, jeeli, biorc pod uwag wszystkie okolicznoci, a zwaszcza utrat przez agenta prowizji od umw
zawartych przez dajcego zlecenie z tymi klientami, przemawiaj za tym wzgldy susznoci.
2. wiadczenie wyrwnawcze nie moe przekroczy wysokoci wynagrodzenia agenta za jeden rok, obliczonego na
podstawie redniego rocznego wynagrodzenia uzyskanego w okresie ostatnich piciu lat. Jeeli umowa agencyjna trwaa
krcej ni pi lat, wynagrodzenie to oblicza si z uwzgldnieniem redniej z caego okresu jej trwania.
Umowa komisu
Definicja
Przez umow komisu przyjmujcy zlecenie zwany komisantem zobowizuje si, za wynagrodzeniem zwanym prowizj, w
zakresie dziaalnoci swojego przedsibiorstwa do kupna lub sprzeday rzeczy ruchomych na rachunek dajcego zlecenie
zwanego komitentem, lecz w imieniu wasnym.
Charakter umowy

konsensualna

odpatna

wzajemna

handlowa
Przedmiot umowy
Tre umowy powinna zawiera okrelenie: przedmiotu transakcji komisowej, cechy transakcji, sposobu wynagrodzenia,
terminu do ktrego musi by dokonana transakcja komisowa
Przedmiotem umowy moe by wycznie kupno lub sprzeda rzeczy ruchomych,
Komisant pobiera wynagrodzenie w formie prowizji.
Strony umowy
dajcy zlecenie- komitent (kada osoba posiadajca zdolno prawn)
przyjmujcy- komisant (os fiz os prawna handlowa spka osobowa prowadzca przedsiebiorstwo)
Zawarcie um owy na zasadach oglnych, nie jest wymagana szczeglna forma.
Zmiana i ustanie
Ustanie:

wykonanie umowy

upyw terminu

mier komisanta

wypowiedzenie
Wykonanie umowy
Umowa powinna by wykonywana ze szczegln starannoci po stronie komisanta z uwzgldnieniem zawodowego
charakteru jego dziaalnoci
Prawa i obowizkiem
obowizki komisanta:

Przy komisie sprzeday zasadniczym obowizkiem komisanta jest przekazanie komitentowi uzyskanej ceny, przy
komisie kupna za przeniesienie wasnoci rzeczy nabytej dla komitenta. Komisant bowiem powinien wyda komitentowi
wszystko, co przy wykonaniu zlecenia dla niego uzyska, w szczeglnoci powinien przela na niego wierzytelnoci, ktre
naby na jego rachunek. Powysze uprawnienia komitenta s skuteczne take wzgldem wierzycieli komisanta.

Denie do nabycia po jak najniszej cenie a sprzedany po jak najwyszej

zawiadomienie o sprzeday rzeczy naraonej na zepsucie

sprawowanie pieczy nad powierzonym mieniem

177

Prawa komisanta:

otrzymanie wynagrodzenia
Prawa komitenta:

otrzymanie korzyci od komisanta

Obowizkiem jest zapata prowizji

Odpowiedzialno za niewykonanie lub nienaleyte wykonanie zobowizania
Moe wiza si z zawinionym przez komisanta niedojciem do skutku transakcji kupna i sprzeday, nieterminowoci,
nieosigniciem oznaczonej ceny, niewydaniem komitentowi wszystkiego co otrzyma komisant ramach wykonywanej
umowy.. W tych wypadkach zastosowanie maj oglne zasady KC 471 i nas Oraz 415 i nas
UMOWA PRZEWOZU
I DEFINICJA
Art. 774. Przez umow przewozu przewonik zobowizuje si w zakresie dziaalnoci swego przedsibiorstwa do
przewiezienia za wynagrodzeniem osb lub rzeczy.
II CHARAKTER UMOWY

o wiadczenie usug
zobowizanie rezultatu
wzajemna
odpatna
konsensualna
handlowa

III Tre umowy

Elementy przedmiotowo istotne:
1)
oznaczenie trasy przewozu
2)
okrelenie wynagrodzenia przewonika
3)
okrelenie przedmiotu przewozu- ludzie bd rzeczy
IV Strony umowy
1)
2)

Przewonik przedsibiorca w rozumieniu art 43 zn 1 KC

podrny/wysyajcy/nadawca

V Zawarcie umowy
Przy transporcie osobowym towarowym, morskim zawarcie umowy nastpuj wg generalnych zasad
zoenia oferty i jej przyjcia Z oferta wystpuj podrny, nadawca a druga strona ofert przyjmuje bd odrzuca.
Art. 780. 1. Na danie przewonika wysyajcy powinien wystawi list przewozowy zawierajcy dane
wymienione w artykule poprzedzajcym, a ponadto wszelkie inne istotne postanowienia umowy. Wysyajcy ponosi skutki
niedokadnego lub nieprawdziwego owiadczenia.
2. Wysyajcy moe da od przewonika wydania mu odpisu listu przewozowego albo innego powiadczenia
przyjcia przesyki do przewozu.
Art. 779. Wysyajcy powinien poda przewonikowi swj adres oraz adres odbiorcy, miejsce
przeznaczenia, oznaczenie przesyki wedug rodzaju, iloci oraz sposobu opakowania, jak rwnie warto rzeczy
szczeglnie cennych.
VI zmiana i ustanie
Art. 17. 1Prawo przewozowe. Podrny moe zmieni umow przewozu lub odstpi od niej przed rozpoczciem
podry albo w miejscu zatrzymania rodka transportowego na drodze przewozu.
2. Zmiana umowy przewozu moe dotyczy:
1) terminu odjazdu,
2) miejscowoci przeznaczenia,
3)
klasy rodka transportowego
178

.Art. 53. 1. Nadawca moe odstpi od umowy przewozu lub wprowadzi do niej zmiany dajc, aby
przewonik:
1) zwrci mu przesyk w miejscu nadania,
2) wyda przesyk w innym miejscu ni miejsce wskazane w licie przewozowym,
3) wyda przesyk innej osobie ni odbiorca wskazany w licie przewozowym.
VII Wykonanie umowy
Przewonik moe wykonywa wiadczenie osobicie, a take posuy si innymi przewonikami, za ktrych ponosi
odpowiedzialno jak za wasne czyny. Przewonik obowizany jest do starannoci oglnie wymaganej w stosunkach
danego rodzaju (naleyta staranno).
2. (144) Naleyt staranno dunika w zakresie prowadzonej przez niego dziaalnoci gospodarczej okrela si przy
uwzgldnieniu zawodowego charakteru tej dziaalnoci.
VII prawa i obowizki stron
Prawa podrnego:
1)
zabranie do rodka transportu bagau podrcznego bez opat
2)
nadanie wikszego bagau jako przesyki bagaowej
3)
przewiezienie usugowe zwierzcia domowego
4)
bezpatny powrt do miejsca wyjazdu w razie przerwy w ruchu lub utraty poczenia chyba e przewonik nie ma
takiej moliwoci
Obowizki podrnego:
1)
zapata wynagrodzenia
2)
przestrzeganie przepisw porzdkowych
Prawa przewonika :
1)
prawo do wynagrodzenia
2)
prawo do niedopuszczania do przewozu osb zagraajcych bezpieczestwu i porzdkowi
3)
prawo do usunicia ze rodka transportu osb uciliwych lub odmawiajcych zapaty
Obowizki przewonika;
1)
przewiezienie podrnego do okrelonego miejsca okrelona tras
2)
zapewnienie podrnym odpowiednich warunkw bezpieczestwa i higieny
3)
przestrzeganie rozkadu jazdy
4)
pomoc osobom niepenosprawnym
Prawa wysyajcego:
1)
deklarowania wartoci przesyki
2)
rozporzdzanie przesyka
3)
wydania listu przewozowego
4)
podstpienia lub zmiany umowy
Obowizki wysyajcego:
1)
przygotowanie wysyki
2)
udostpnienie informacji koniecznych do wysyki
Prawa przewonika przy przewozie rzeczy:
1)
odmowa przyjcia rzeczy jeeli jej stan jest wadliwy
2)
sprawdzenie przesyki
3)
powierzenie wykonania przewozu innym osobom
4)
ustalenie drogi wraz z wysyajcym
Obowizki :
1)
przewiezienie w oznaczonym terminie
2)
nadzr nad przesyka
3)
wydanie przesyki odbiorcy
Odpowiedzialno przewonika z tytuu niewykonania lub nienaleytego wykonania umowy przewozu osb
Art. 62. 1. Przewonik odpowiada za szkod, jak podrny ponis wskutek przedwczesnego odjazdu rodka
transportowego.
2.
Przewonik odpowiada za szkod, jak ponis podrny wskutek opnionego przyjazdu lub odwoania
regularnie kursujcego rodka transportowego, jeeli szkoda wynika z winy umylnej lub racego niedbalstwa
przewonika.
Art. 65. 1. Przewonik ponosi odpowiedzialno za utrat, ubytek lub uszkodzenie przesyki powstae od
przyjcia jej do przewozu a do jej wydania oraz za opnienie w przewozie przesyki.
3.
2. Przewonik nie ponosi odpowiedzialnoci okrelonej w ust. 1, jeeli utrata, ubytek lub uszkodzenie albo
opnienie w przewozie przesyki powstay z przyczyn wystpujcych po stronie nadawcy lub odbiorcy, nie wywoanych
179

win przewonika, z waciwoci towaru albo wskutek siy wyszej. Dowd, e szkoda lub przekroczenie terminu
przewozu przesyki wyniko z jednej z wymienionych okolicznoci, ciy na przewoniku.
UMOWA SPEDYCJI
DEFINICJA
Art. 794. 1. Przez umow spedycji spedytor zobowizuje si za wynagrodzeniem w zakresie dziaalnoci swego
przedsibiorstwa do wysyania lub odbioru przesyki albo do dokonania innych usug zwizanych z jej przewozem.
2. Spedytor moe wystpowa w imieniu wasnym albo w imieniu dajcego zlecenie.

nazwana
o wiadczenie usug
konsensualna
odpatna kauzalna
wzajemna

CECHY UMOWY
Do przedmiotowo istotnych cech umowy nale;
1)
oznaczenie przesyki(rozmiar,waga)
2)
wynagrodzenie
3)
zakres i rodzaj usug spedycyjnych
Przedmiot umowy:
Art. 794. 1. Przez umow spedycji spedytor zobowizuje si za wynagrodzeniem w zakresie dziaalnoci swego
przedsibiorstwa do wysyania lub odbioru przesyki albo do dokonania innych usug zwizanych z jej przewozem.
STRONY UMOWY:
1)
SPEDYTOR- musi by przedsibiorca prowadzcym przedsibiorstwo, ktry zobowizuje si do wysania lub
odbioru przesyki lub dokonania innych usug zwizanych z przewozem. Podejmuje on czynnoci zawodowo i zarobkowo.
2)
DAJCYM ZLECENIE- mo ze by kada osoba fizyczna, prawna a take jedn, org. Niep. os. pr.
Zmiana i ustanie umowy
Art. 737. Przyjmujcy zlecenie moe bez uprzedniej zgody dajcego zlecenie odstpi od wskazanego przez niego
sposobu wykonania zlecenia, jeeli nie ma monoci uzyskania jego zgody, a zachodzi uzasadniony powd do
przypuszczenia, e dajcy zlecenie zgodziby si na zmian, gdyby wiedzia o istniejcym stanie rzeczy.
Art. 746. 1. Dajcy zlecenie moe je wypowiedzie w kadym czasie. Powinien jednak zwrci przyjmujcemu zlecenie
wydatki, ktre ten poczyni w celu naleytego wykonania zlecenia; w razie odpatnego zlecenia obowizany jest uici
przyjmujcemu zlecenie cz wynagrodzenia odpowiadajc jego dotychczasowym czynnociom, a jeeli
wypowiedzenie nastpio bez wanego powodu, powinien take naprawi szkod.
2. Przyjmujcy zlecenie moe je wypowiedzie w kadym czasie. Jednake gdy zlecenie jest odpatne, a wypowiedzenie
nastpio bez wanego powodu, przyjmujcy zlecenie jest odpowiedzialny za szkod.
3. Nie mona zrzec si z gry uprawnienia do wypowiedzenia zlecenia z wanych powodw.
WYKONANIE UMOWY
spedytor obowizany jest do starannoci oglnie wymaganej w stosunkach danego rodzaju (naleyta staranno).
2. (144) Naleyt staranno dunika w zakresie prowadzonej przez niego dziaalnoci gospodarczej okrela si przy
uwzgldnieniu zawodowego charakteru tej dziaalnoci.
PRAWA I OBOWIZKI
Obowizki dajcego zlecenie:
1)
zapata wynagrodzenia
2)
wydanie przesyki spedytorowi
3)
wykonanie inny czynnoci umoliwiajcych wykonanie umowy przez spedytora
Prawa dajcego zlecenie a zarazem obowizki spedytora:
1)
Art. 797. Spedytor obowizany jest do podejmowania czynnoci potrzebnych do uzyskania zwrotu nienalenie
pobranych sum z tytuu przewonego, ca i innych nalenoci zwizanych z przewozem przesyki.
180

2)
Art. 798. Spedytor obowizany jest do podjcia czynnoci potrzebnych do zabezpieczenia praw dajcego zlecenie
lub osoby przez niego wskazanej wzgldem przewonika albo innego spedytora.
3)
Art. 740. Przyjmujcy zlecenie powinien udziela dajcemu zlecenie potrzebnych wiadomoci o przebiegu
sprawy, a po wykonaniu zlecenia lub po wczeniejszym rozwizaniu umowy zoy mu sprawozdanie. Powinien mu
wyda wszystko, co przy wykonaniu zlecenia dla niego uzyska, chociaby w imieniu wasnym.
4)
Obowizek wykonania czynnoci bez uszczerbku na rzeczy, a w razie jej zaistnienia na minimalizacji uszczerbku
Prawa spedytora
1)
2)
3)
4)
5)

prawo wynagrodzenia
zwrot wydatkw
prawo wyboru optymalnego rodka transportu i trasy
prawo do wykonania przewozu osobicie lub wybr innego spedytora
zastaw na przesyce

Odpowiedzialno
na zasadach oglnych KC
Art. 471. Dunik obowizany jest do naprawienia szkody wynikej z niewykonania lub nienaleytego wykonania
zobowizania, chyba e niewykonanie lub nienaleyte wykonanie jest nastpstwem okolicznoci, za ktre dunik
odpowiedzialnoci nie ponosi.
Art. 799. Spedytor jest odpowiedzialny za przewonikw i dalszych spedytorw, ktrymi posuguje si przy wykonaniu
zlecenia, chyba e nie ponosi winy w wyborze.
UMOWA UBEZPIECZENIA
DEFINICJA
Art. 805. 1. (282) Przez umow ubezpieczenia ubezpieczyciel zobowizuje si, w zakresie dziaalnoci swego
przedsibiorstwa, speni okrelone wiadczenie w razie zajcia przewidzianego w umowie wypadku, a ubezpieczajcy
zobowizuje si zapaci skadk.
2. (283) wiadczenie ubezpieczyciela polega w szczeglnoci na zapacie:
1) przy ubezpieczeniu majtkowym - okrelonego odszkodowania za szkod powsta wskutek przewidzianego w
umowie wypadku;
2)
przy ubezpieczeniu osobowym - umwionej sumy pieninej, renty lub innego wiadczenia w razie zajcia
przewidzianego w umowie wypadku w yciu osoby ubezpieczonej.
PRZEDMIOT UMOWY
ubezpieczenia obowizkowe:

ubezpiecz OC posiadaczy pojazdw w zwizku

ubezpiecz Odpowiedzialnoci cywilne rolnikw z tytuu posiadania gosp. rolnego

ubezpiecz Budynkw wchodzcych w skad gosp. rolnego od ognia i innych zdarz losowych

ubezpiecz Wynikajce z [rzepiw odrbnych ustaw lub umw midzynarodowych nakadajcych na okrelone
podmioty obowizek zawarcia umowy.
Ubezp majtkowe:
obejmuj mienie bd OC
ubezpiecz osobowe:
|Przedmiotem s dobra osobiste czowieka, w szczeglnoci ycie zdrowie. Zdarzeniem, ktre powoduje obowizek
wypaty wiadczenia ubezpiecz, jest mier czowieka, doycie okrelonego wieku lub naruszenie jego dbr osobistych.
CHARAKTER UMOWY;

HANDLOWA

ODPATNA

DWUSTRONNIE OBOWIZUJCA

KAUZALNA

LOSOWA
STRONY UMOWY:
1)
181

Ubezpieczyciele mog prowadzi dziaalno ubezpieczeniow tylko za zezwoleniem organu nadzoru. Jest nim KNF.
Ubezpieczyciele mog mie jedynie form spki akcyjnej lub para spki tj. form towarzystwa ubezpiecze wzajemnych
2)
ubezpieczajcy- moe nim by os.fiz, pr, j.o.n.o.p
3)
uposaony- osoba trzecia, ktra jest uprawniona do otrzymania okrelonej sumy ubezpiecz Na wypadek mierci
ubezpieczonego.
ZAWARCIE UMOWY:
najczciej w trybie zoenia oferty i jej przyjcia.
Umow uwaa si za zawarta z chwila dorczenia ubezpieczajcemu przez ubezpieczyciela dok. Ubezpieczenia.
Najczciej jest to polisa lub inny dok. Ubezp. Dokument polisy nie jest przesank zawarcia umowy , ale suy jedynie do
celw dowodowych.
Zawarcie umowy ubezpieczenia nie jest tosame z chwila powstania odpowiedzialnoci ubezpieczyciela. Jeeli
strony nie umwiy si inaczej odp.ubezp. Zaczyna si nastpnego dnia po zawarciu umowy, ale nie wczeniej ni
nastpnego dnia po zapaceniu skadki.
VI ZMIANA I USTANIE
W odniesieniu do ubezpiecz Majtkowych oraz nastpstw NW w razie ujawnienia okolicznoci, ktra pociga za sob
istotn zmian prawdopodobiestwa wypadku, kada ze stron moe da odpowiedniej zmiany wysokoci skadki,
poczynajc od chwili, w ktrej zasza taka okoliczno. Druga strona moe w terminie 14 dni wypowiedzie wtedy
umow w trybie natychmiastowym
Ustanie umowy:

rozwizanie za zgoda obu stron

z upywem czasu

przez odstpienie ubezpieczonego bd ubezpieczyciela

wypowiedzenie umowy

utrat uprawnie ubezpieczajcego

VII WYKONANIE UMOWY
zgodnie z naleyta starannoci z uwzgldnieniem zawodowego charakteru.
Jeeli umowa nie stanowi inaczej ubezpieczyciel zobowizany jest speni wiadczenie w cigu 30dni liczc od daty
zawiadomienia.
VIII prawa i obowizki
obowizki ubezpieczjacego
1)
zapata skadki
2)
1. Ubezpieczajcy obowizany jest poda do wiadomoci ubezpieczyciela wszystkie znane sobie okolicznoci, o
ktre ubezpieczyciel zapytywa w formularzu oferty albo przed zawarciem umowy w innych pismach. Jeeli
ubezpieczajcy zawiera umow przez przedstawiciela, obowizek ten ciy rwnie na przedstawicielu i obejmuje
ponadto okolicznoci jemu znane. W razie zawarcia przez ubezpieczyciela umowy ubezpieczenia mimo braku odpowiedzi
na poszczeglne pytania, pominite okolicznoci uwaa si za nieistotne.
3)
Obowizek zawiadomienia o wypadku
4)
1. W razie zajcia wypadku ubezpieczajcy obowizany jest uy dostpnych mu rodkw w celu ratowania
przedmiotu ubezpieczenia oraz zapobieenia szkodzie lub zmniejszenia jej rozmiarw.
Podstawowym obowizek ubezpieczyciela jest zapata odszkodowania w zwizku z wypadkami
ubezpieczeniowymi, a take pozostanie w stanie gotowoci do zapaty odszkodowania ubezpieczeniowego przez cay
okres ochrony ubezpieczeniowej, choby nie doszo do wypadku.
ODPOWIEDZIALNO
granice odp :
Art. 824. (317) 1. Jeeli nie umwiono si inaczej, suma ubezpieczenia ustalona w umowie stanowi grn granic
odpowiedzialnoci ubezpieczyciela.
2. Jeeli po zawarciu umowy warto ubezpieczonego mienia ulega zmniejszeniu, ubezpieczajcy moe da
odpowiedniego zmniejszenia sumy ubezpieczenia. Zmniejszenia sumy ubezpieczenia moe take z tej samej przyczyny
dokona jednostronnie ubezpieczyciel, zawiadamiajc o tym jednoczenie ubezpieczajcego.
3. Zmniejszenie sumy ubezpieczenia pociga za sob odpowiednie zmniejszenie skadki poczwszy od dnia pierwszego
tego miesica, w ktrym ubezpieczajcy zada zmniejszenia sumy ubezpieczenia lub w ktrym ubezpieczyciel
zawiadomi ubezpieczajcego o jednostronnym zmniejszeniu tej sumy.
182

Art. 8241. (318) 1. O ile nie umwiono si inaczej, suma pienina wypacona przez ubezpieczyciela z tytuu
ubezpieczenia nie moe by wysza od poniesionej szkody.
2. Jeeli ten sam przedmiot ubezpieczenia w tym samym czasie jest ubezpieczony od tego samego ryzyka u dwch lub
wicej ubezpieczycieli na sumy, ktre cznie przewyszaj jego warto ubezpieczeniow, ubezpieczajcy nie moe
da wiadczenia przenoszcego wysoko szkody. Midzy ubezpieczycielami kady z nich odpowiada w takim
stosunku, w jakim przyjta przez niego suma ubezpieczenia pozostaje do cznych sum wynikajcych z podwjnego lub
wielokrotnego ubezpieczenia.
3. Jeeli w ktrejkolwiek z umw ubezpieczenia, o jakich mowa w 2, uzgodniono, e suma wypacona przez
ubezpieczyciela z tytuu ubezpieczenia moe by wysza od poniesionej szkody, zapaty wiadczenia w czci
przenoszcej wysoko szkody ubezpieczajcy moe da tylko od tego ubezpieczyciela. W takim przypadku dla
okrelenia odpowiedzialnoci midzy ubezpieczycielami naley przyj, e w ubezpieczeniu, o ktrym mowa w
niniejszym paragrafie, suma ubezpieczenia rwna jest wartoci ubezpieczeniowej.
Za niewykonanie lub nienaleyte wykonie oglne reguy art 471 i nast. KC
UMOWA SKADU
definicja
Art. 853. 1. Przez umow skadu przedsibiorca skadowy zobowizuje si do przechowania, za wynagrodzeniem,
oznaczonych w umowie rzeczy ruchomych.
2. Przedsibiorca skadowy jest obowizany wyda skadajcemu pokwitowanie, ktre powinno wymienia rodzaj, ilo,
oznaczenie oraz sposb opakowania rzeczy, jak te inne istotne postanowienia umowy.
II CHARAKTER

NAZWANA
WZAJEMNA
REALNA
JEDNOSTRONNIE GOSPODARCZA

III PRZEDMIOT UMOWY

Przedmiotem umowy s rzeczy ruchome, do ktrych nie mona zaliczy papierw wartociowych, ani pienidzy.
Rzeczami ruchomymi mog by towary rolne i przemysowe.
Umowa skadu moe by umow samoistn, ale take moe stanowi akcesoryjny obowizek zwizany z umow
sprzeday, dostawy, komisu, przewozu, spedycji.
Wynagrodzenie za przechowywanie zwane jest skadowym i moe mie posta staej kwoty uzgodnionej
midzy stronami lub prowizji.
IV STRONY UMOWY
1)
przedsibiorca skadowym moe by : os fiz, sp jawna, komandytowa, kom-akcyjna, z.o.o, akcyjna
przedsibiorstwo pastwowe lub spodzielnia.
2)
Skadajcym- moe by kady podmiot
V ZAWARCIE UMOWY
Do zawarcia umowy dochodzi przez wydanie towarw przedsibiorcy skadowemu.
Wydanie towaru polega na przejciu we wadztwo faktyczne, przez co przedsibiorca skadowy staje si
dzierawc towaru, a skadajcy jest posiadaczem samoistnym(wacicielem) albo zalenym (uytkownikiem, najemc,
zastawnikiem)
Przedsibiorca skadowy zobowizany jest wyda pokwitowanie, ktre powinno zawiera rodzaj, ilo oznaczenie
oraz sposb opakowania rzeczy oraz inne istotne postanowienia umowy.
Natomiast dowd skadowy skada si z dwch poczonych ze sob, lecz dajcych si oddzieli czci :
-rewersu- stwierdzajcego posiadanie rzeczy zoonych na skad

warrantu - stwierdzajcego ustanowienie zastawo na rzeczach zoonych na skad

VI ZMIANA I USTANIE
ZMIANA UMOWY NA WARUNKACH OGLNYCH , W SZCZEGLNOCI JELI STRONY DOJDA DO
KONSENSUSU.
183

Umowa ustaje jeli upyn termin jej zawarcia.

Art. 8595. Umow skadu zawart na czas nieoznaczony przedsibiorca skadowy moe wypowiedzie listem poleconym,
z zachowaniem terminu miesicznego, jednake nie wczeniej ni po upywie 2 miesicy od zoenia rzeczy.
Art. 8597. Pomimo zawarcia umowy na czas oznaczony przedsibiorca skadowy moe z wanych przyczyn, w kadym
czasie, wezwa skadajcego do odebrania rzeczy, wyznaczajc jednak odpowiedni termin ich odebrania.
VII Prawa i obowizki stron
Obowizki skadajcego:
1)
zapata wynagrodzenia skadowego
2)
odbir towarw
3)
zwrot wydatkw i nalenoci wynikajcych z umowy
Prawa przedsibiorcy skadowego:
1)
Art. 859. Jeeli rzecz naraona jest na zepsucie, a nie mona czeka na zarzdzenie skadajcego, przedsibiorca
skadowy ma prawo, a gdy wymaga tego interes skadajcego - take obowizek, sprzeda rzecz z zachowaniem naleytej
starannoci.
2)
Otrzymanie umwionego wynagrodzenia
3)
zadanie zwrotu wydatkw i kosztw zwizanych z umow
4)
Art. 8593. Przedsibiorcy skadowemu suy na zabezpieczenie roszcze o skadowe i nalenoci uboczne, o
zwrot wydatkw i kosztw, w szczeglnoci przewonego i opat celnych, o zwrot udzielonych skadajcemu zaliczek
oraz wszelkich innych nalenoci powstaych z tytuu umowy lub umw skadu, ustawowe prawo zastawu na rzeczach
oddanych na skad, dopki znajduj si u niego lub u osoby, ktra je dziery w jego imieniu, albo dopki moe nimi
rozporzdza za pomoc dokumentw
5)
Art. 8592. 1. Przedsibiorca skadowy moe czy rzeczy zamienne tego samego gatunku i tej samej jakoci,
nalece do kilku skadajcych, za ich pisemn zgod.
Obowizki skadowego/ prawa skadajcego:
1)
sprawowanie pieczy nad zoonymi towarami i zachowanie ich w stanie niepogorszonym
2)
wydanie pokwitowania
3)
dokonanie czynnoci konserwacyjnych
4)
Art. 859. Jeeli rzecz naraona jest na zepsucie, a nie mona czeka na zarzdzenie skadajcego, przedsibiorca
skadowy ma prawo, a gdy wymaga tego interes skadajcego - take obowizek, sprzeda rzecz z zachowaniem naleytej
starannoci.
5)
Art. 8591. Przedsibiorca skadowy powinien umoliwi skadajcemu obejrzenie rzeczy, dzielenie ich lub
czenie, pobieranie prbek oraz dokonywanie innych czynnoci w celu zachowania rzeczy w naleytym stanie.
6)
Ubezp, rzeczy jeli dokona takie zlecenie
Odpowiedzialno
Na zasadach oglnych KC, nie moe jednak przekracza zwykej wartoci rzeczy.
Umowa FRANCHISINGU
definicja
FD-franchisingodawca FO-franchisingobiorca
Sam angielski termin to franchise oznacza udzielenie przez jedn firm innej firmie zezwolenia na sprzeda dbr lub
wiadczenie usug na okrelonym terytorium. W Europie i w Polsce stosuje si wsze rozumienie pojcia franczyzy.
Franczyz nazywa si dugookresow, sta umown wspprac midzy niezalenymi przedsibiorcami, franczyzodawc
a franczyzobiorc, podczas ktrej franczyzodawca przekazuje franczyzobiorcy wiedz na temat prowadzenia firmy i
uycza swojej marki.
W wskim znaczeniu oznacza on umow dystrybucyjn uzupenion o prawo uywania przez dystrybutora znaku
handlowego producenta. W szerszym pojciu jest to umowa, na mocy ktrej jedna strona przekazuje prawo posugiwania
si jej nazw handlow,godem, emblematem. drugiej stronie, udziela jej wsparcia i porad w prowadzeniu
przedsibiorstwa oraz nadzoruje jej dziaalno z zachowaniem odrbnoci obu stron.
II rodzaje umw Franczyzy
1)
USUGOWA -Rodzaj franczyzy, w ktrej franczyzodawca udostpnia franczyzobiorcy swoje know-how w
postaci receptur i procedur wykonywania usugi. Franczyzobiorca oznacza prowadzony przez siebie punkt usugowy
znakiem towarowym franczyzodawcy oraz najczciej korzysta ze wsparcia w zakresie wizualizacji punktu usugowego,
wyboru i realizacji usug, przeszkolenia personelu, obsugi klienta, promocji i marketingu.
np. hotel Mariott, Pizza Hut
184

2)
HANDLOWY- Polegajc Y na tym e FD peni role gwnego orodka dystrybucji towarw, ktre
rozprowadzane s przez FO np. Benetton
3)
PRODUKCYJNY
rodzaj franczyzy, w ktrej franczyzodawca udostpnia franczyzobiorcy swoje know-how w postaci technologii produkcji i
dowiadczenia technicznego. Franczyzobiorca w prowadzonym przez siebie zakadzie produkcyjnym moe wtedy
wytwarza wyroby o identycznej jakoci i takich samych cechach zewntrznych, jakie maj dobra produkowane w
macierzystej fabryce franczyzodawcy. Umowa upowania franczyzobiorc do posugiwania si znakiem towarowym
franczyzodawcy oraz oznaczania przez niego wyrobw znakami towarowymi nalecymi do franczyzodawcy. np.
coca-cola
4) MIESZANY- Na podstawie tych trzech form franczyzy: produkcyjnej, dystrybucyjnej i usugowej, doszo do tworzenia
dalszych, ktre s ich pochodnymi. Najczciej wymienia si tu franczyz mieszan, ktra polega na tym, e
franczyzodawca jest producentem, a franczyzobiorcy zajmuj si dystrybucj jego towarw oraz wiadczeniem usug
zwizanych z ich zastosowaniem (np. firmy kosmetyczne organizujce sie sklepw i gabinetw kosmetycznych).
Jak wida z powyszego opisu szczegln cech franczyzy mieszanej jest dwutorowo dziaalnoci prowadzonej przez
danego franczyzobiorc, gdy obok dziaalnoci handlowej prowadzi on take dziaalno usugow.
CHARAKTER UMOWY

nienazwana

empiryczna (wyksztacona w praktyce ycia gosp.)

handlowa

dwustronnie profesjonalna

konsensualn

kazualna

odpatna

dwustronnie zobowizujca
zmian A I USTANIE
zmiana umowy zawsze za zgoda stron. Jednak rwnie na podstawie wypowiedzenia jej warunkw po zaakceptowaniu
przez drug stron.
Rozwizanie moe nastpi:
1)
za zgod stron
2)
upyw terminu
3)
za wypowiedzeniem
4)
bez zachowania terminw wypowiedzenia
- naruszenie przez FO zakazu konkurencji
- opnienie opat FO
- naruszenie wymogw architektonicznych, naruszenie znakw towarowych FO
- nieudzielenie pomocy przez FD
-niepodjcie dziaalnoci reklamowej przez FD
- niedostarczenie niezbdnych urzdze
PRAWA I OBOWIZKI

.
do podstawowych obowizkw franchisingodawcy (tzw. pakiet franchisingowy) moemy zaliczy: pomoc w
sporzdzeniu planu finansowego, szkolenie personelu i pomoc w jego doborze, pomoc przy uzyskiwaniu niezbdnych
zezwole lub koncesji, plany reklamy przedsibiorstwa (ewentualnie prowadzenie wsplnej reklamy i marketingu), pomoc
w wyborze miejsca dziaalnoci i w urzdzeniu lokalu majcego by siedzib przedsibiorstwa i ich ocena, doradztwo w
zakresie obsugi klientw, przekazanie know-how, zachowanie tajemnicy zawodowej, lojalno itp. Obowizkom tym
odpowiadaj zawsze okrelone prawa franchisingodawcy, przede wszystkim prawo do staego, powtarzalnego
wynagrodzenia (tzw. opata franchisingowa), do kontroli przestrzegania i wypeniania warunkw umowy przez
franchisingobiorc, czsto rwnie prawo wgldu w ksigi handlowe tego ostatniego.
Z kolei franchisingobiorca zobowizany jest zazwyczaj do: lojalnoci, dochowania tajemnicy zawodowej,
powstrzymania si od szeroko rozumianych dziaa konkurencyjnych, zachowania jednolitoci standardu wiadczonych
usug z pozostaymi uczestnikami sieci (dotyczy to personelu, wystroju, jakoci towaru itp.), a take uiszczania
umwionych opat franchisingowych (wynagrodzenia franchisingodawcy). Podstawowym uprawnieniem
185

franchisingobiorcy jest oczywicie korzystanie z pakietu franchisingowego. Prawa i obowizki stron mog by w ramach
poszczeglnych umw poszerzane lub zawane.
ODPOWIEDZIALNO
Na zasadach oglny KC art 471 i nast. Oraz 415 i nast.
Z tytuu rkojmi lub gwarancji odpowiada najczciej FD, gdy to on jest gwnym dostawc okrelonych w umowie
przedmiotw.
UMOWA FACTORINGU
DEFINICJA
Factoring jest usug finansow polegajc na wykupywaniu przez wyspecjalizowanego porednika, zwanego faktorem
(najczciej obecnie s to banki komercyjne) wierzytelnoci pieninych przysugujcych facto rantowi z tytuu sprzeday,
dostarczania towarw lub wiadczenia usug. Jednoczenie factor moe wiadczy dodatkowe usugi na rzecz factoranta.
Dla skutecznoci factoringu nie jest wymagana ani zgoda, ani zawiadomienie dunika o dokonanej zmianie wierzyciela.
RODZAJE FACTORINGU:
Factoring waciwy (peny)
Gwn cech factoringu waciwego jest to, e od momentu zawarcia umowy, ryzyko wypacalnoci dunika obarcza
bank factoringowy. Dotd ryzyko to obarczao samego przedsibiorc, teraz bank zaczyna odpowiada za to, e dunik
wykona cice na nim zobowizanie. Moliwe jest take takie rozwizanie, gdzie strony ustalaj kwot najnisz, do
ktrej bank przejmuje na siebie ryzyko wypacalnoci dunika.
Factoring niewaciwy (niepeny)
W wypadku factoringu niewaciwego ryzyko wypacalnoci dunika nie przechodzi z przedsibiorcy na bank
factoringowy. W takim wypadku wierzytelno nie przechodzi definitywnie na bank factoringowy. W razie bowiem
niewypacalnoci dunika, wierzytelno powraca do przedsibiorcy.
Oprcz tego podstawowego podziau wyrnia sie take inne rodzaje factoringu, np.:
factoring potwarty
Ten rodzaj factoringu charakteryzuje si tym, i dunik nie jest zawiadomiony bezporednio przez swego wierzyciela o
przejciu wierzytelnoci na factora, lecz to factor, poprzez wysanie wezwania do zapaty informuje dunika o przelewie
wierzytelnoci.
factoring eksportowy
Przy tym rodzaju factoringu, przedsibiorca, ktrego dunik znajduje si w drugim pastwie, dokonuje przelewu
wierzytelnoci przysugujcej mu przeciwko dunika na factora, majcego siedzib w pastwie dunika.
Factoring tajny polega na tym, e biorca towaru nie zostaje w ogle powiadomiony o zawarciu umowy facotringu
STRONY UMOWY:
Usuga factoringu oparta jest na umowie factoringu, ktrej stronami s:
1) factor (bank lub spka factoringowa),
2) factorant (przedsibiorca),- Jest to podmiot prowadzcy dziaalno gospodarcza o charakterze zawodowym
3)
dunik factoranta (nie jest strona umowy)- podmiot wystepujcy wzgldem przedsibiorcy w charakterze
odbiorcy, jest nabywca towarw i usug
Forma umowy
Umowa factoringu jest zawierana na pimie. W praktyce jest to tzw. umowa adhezyjna, to znaczy, przedsibiorca w
praktyce nie ma wpywu na jej ksztat, ktry jest zaproponowany przez bank. Moe do tej umowy przystpi lub nie.
Nie jest wymagana zgoda dunika na zawarcie tej umowy. Dunik nie musi by take zawiadomiony o zawarciu umowy
factoringowej. W praktyce jednak takie zawiadomienie ma due znaczenie prawne. Jeli bowiem dunik nie otrzyma w
ogle wiadomoci o zawarciu umowy factoringu, a wic o tym, e jego wierzycielem nie jest ju duej przedsibiorca, z
ktrym zawar umow, tylko bank factoringowy, to pozostaje on nadal uprawniony do spenienia wiadczenia na rce
przedsibiorcy.
186

Uprawnienia dunika
Dunik nie moe by w nastpstwie umowy factoringowej postawiony w gorszej sytuacji. Dlatego moe wzgldem banku
factoringowego podnie wszelkie zarzuty, ktre przysugiway mu wzgldem przedsibiorcy. Jeeli zatem z
przedsibiorc zawar umow, zgodnie z ktr naleno zostaa rozoona na raty, to bank nie moe da zapaty
jednorazowej. Dunik moe skorzysta take z zarzutw, jakie przysuguj mu osobicie wzgldem banku
factoringowego.
UMOWA FORFAITINGU
DEFINICJA
Forfaiting umoliwia zbywcy wierzytelnoci osignicie celu gospodarczego poprzez przede wszystkim
umoliwienie uzyskania w szybkim czasie odpowiedniego kapitau. W praktyce przyja si definicja, na podstawie ktrej
mona stwierdzi, i forfaiting jest umow, w ktrej jedna strona zobowizuje si do dostarczenia wierzytelnoci, za
druga zobowizuje si do zapaty ceny ju wczeniej uzgodnionej2
W oparciu o obecn praktyk, stosowan przez niektre polskie banki w zakresie wiadczenia usug
forfaitingowych, forfaiting moe by zdefiniowany jako jeden ze sposobw finansowania eksportu polegajcy na bez
regresowej sprzeday odroczonych wierzytelnoci eksportowych, udokumentowanych wekslem wasnym, wekslem
cignionym lub innymi instrumentami (akredytywa, zapis w ksigach) reprezentujcymi sumy nalene eksporterowi.
Banki zatem ograniczaj swj udzia do finansowania eksportu i to w zasadzie tylko do wierzytelnoci zabezpieczonych
wekslem wasnym importera lub wekslem cignionym.3
Umowa forfaitingu umoliwia obrt wierzytelnociami pieninymi z tytuu umowy sprzeday, dostawy, o
wykonanie rnego rodzaju usug, wierzytelnociami wekslowymi, wierzytelnociami objtymi akredytywami, jak te
wierzytelnociami powstaymi na tle umw leasingowych. Bez znaczenia jest natomiast fakt, czy podmioty, ktre
zwizane s z forfaitingiem, maj swoje siedziby w rnych krajach (wierzytelnoci zagraniczne), czy te siedziby te
znajduj si na terenie tego samego kraju (wierzytelnoci krajowe).
II rodzaje umw
Forfaiting waciwy (podstawowy, prawidowy) jest typem forfaitingu, w ktrym wraz ze sprzeda wierzytelnoci
pieninej zbywca wierzytelnoci zostaje zwolniony od wszelkiej odpowiedzialnoci dotyczcej sprzedanej
wierzytelnoci4 Cech charakterystyczn tej postaci forfaitingu jest zatem ciar odpowiedzialnoci dotyczcy midzy
innymi wypacalnoci dunika, ktry obcia instytucj zajmujc si forfaitingiem. Wraz z przejciem na t instytucj
wierzytelnoci ponosi ona bdzie ryzyko wypacalnoci dunika (cigalnoci nalenoci). Do momentu zawarcia takiej
umowy ryzyko to obciao osob zbywcy wierzytelnoci.
Forfaiting niewaciwy (nieprawidowy) - odwrotnie ni to miao miejsce w przypadku forfaitingu prawidowego - jest
typem umowy, w ktrym brak jest obcienia instytucji zajmujcej si forfaitingiem wszelkim ryzykiem zwizanym z
przejmowan wierzytelnoci. Pomimo zatem zawarcia umowy forfaitingu ryzyko to nadal zwizane jest z osob zbywcy
wierzytelnoci. Nie mona te w adnym wypadku mwi o definitywnym przejciu wierzytelnoci na rzecz instytucji
zajmujcej si forfaitingiem. W przypadku bowiem np. niewypacalnoci dunika wierzytelno powraca do zbywcy
wierzytelnoci.
innymi typami forfaitingu s:
1) hermes forfaiting (quasi forfaiting) - jest typem forfaitingu, ktry dotyczy wierzytelnoci wynikajcych z transakcji
wycznie eksportowych. Wierzytelnoci bdce przedmiotem takich umw s zabezpieczone gwarancjami udzielanymi
przez rzd eksportera7;
2) forfaiting poszerzony - jest typem forfaitingu, w ktrym instytucja zajmujca si forfaitingiem zobowizuje si do
okrelonych wiadcze dodatkowych, np. badanie rynku we wskazanym kraju;
3) forfaiting otwarty (jawny) - to typ forfaitingu charakteryzujcy si tym, i dunik zostaje niezwocznie powiadomiony
bd przez zbywc wierzytelnoci, bd przez instytucj zajmujc si forfaitingiem (w zalenoci od postanowie
umownych) o fakcie zawarcia umowy forfaitingu;
187

4) forfaiting tajny - w tym typie forfaitingu nie dochodzi do zawiadomienia dunika o zawartej umowie forfaitingu;
5) forfaiting bezporedni - charakteryzuje si tym, i wystpuje tu tylko jedna instytucja zajmujca si forfaitingiem, ktra
nabywa wierzytelnoci od zbywcy;
6) forfaiting poredni - w tym typie forfaitingu zaangaowanych jest wicej ni jedna instytucja forfaitingowa.
W oparciu o praktyk udziau polskich bankw w operacjach forfaitingowych mona wyrni nastpujce rodzaje
forfaitingu:
1) forfaiting eksportowy bezporedni - wystpuje wwczas, gdy polski eksporter (istniejcy lub potencjalny klient
banku) dyskontuje w banku, bez regresu, swoj wierzytelno eksportow8;
2)
forfaiting eksportowy poredni - wystpuje wwczas, gdy polski eksporter zgasza ch zdyskontowania, bez
regresu, swojej wierzytelnoci eksportowej, natomiast bank przyjmuje transakcj do realizacji nie na wasny rachunek,
lecz sprzedaje t wierzytelno wyspecjalizowanej instytucji zajmujcej si forfaitingiem, bez regresu, do polskiego
eksportera i do banku.
3)
Forfaiting importowy - wystpuje wwczas, gdy zagraniczny eksporter bd jego bank lub wyspecjalizowana
instytucja forfaitingowa zwraca si do banku z ofert sprzeday bez regresu nalenoci od importera polskiego
(istniejcego bd potencjalnego klienta banku). Oferta ta moe rwnie by skierowana do banku krajowego.
4)
Forfaiting midzynarodowy - wystpuje wwczas, gdy adna ze stron transakcji handlowej generujcej
wierzytelno nie ma siedziby w Polsce. Bank, za porednictwem wyspecjalizowanej instytucji zajmujcej si
forfaitingiem, kupuje bez regresu do tej instytucji i do zagranicznego eksportera jego wierzytelno od zagranicznego
importera.

Strony umowy
W umowie forfaitingu mona wyrni nastpujce podmioty13:
1) zbywca wierzytelnoci - moe to by zarwno osoba prawna, osoba fizyczna, i handlowa spka osobowa. W zalenoci
od przedmiotu umowy forfaitingu zbywca wierzytelnoci moe by okrelany jako: sprzedawca, posiadacz weksla,
dostawca dbr inwestycyjnych, usugodawca, eksporter czy wreszcie dawca leasingu;
2) instytucja zajmujca si forfaitingiem jest to podmiot nabywajcy bezporednio oznaczon wierzytelno pienin.
Nie ma ogranicze co do jego formy organizacyjnej. Moe to by zatem osoba fizyczna, osoba prawna czy te handlowa
spka osobowa. Z reguy jednak s to przewanie banki lub wyspecjalizowane spki forfaitingowe, co podyktowane jest
posiadaniem przez te podmioty odpowiedniego kapitau. Podmiot ten wystpuje w umowie jako nabywca (kupujcy)
wierzytelnoci. W praktyce czsto w celu realizacji umw forfaitingowych o znacznej wartoci instytucje forfaitingowe
tworz konsorcja;
3) krajowa instytucja zajmujca si forfaitingiem (zwana take: macierzyst, pierwsz) - podmiot ten nie zawsze
wystpuje w stosunku prawnym, jakim jest forfaiting. Z reguy ma to miejsce wtedy, gdy zbywca wierzytelnoci
(eksporter) i dunik (importer) posiadaj swoje siedziby w rnych krajach. Instytucja forfaitingowa - majca swoj
siedzib w kraju dunika - wystpuje z ofert do instytucji zajmujcej si forfaitingiem, majcej siedzib w kraju
eksportera. Oferta ta jest propozycj zawarcia umowy forfaitingowej ze wskazanym eksporterem. Umowa zawarta przez
krajow dla eksportera instytucj zajmujc si forfaitingiem jest umow zawieran we wasnym imieniu i na wasny
rachunek, a wzajemne stosunki pomidzy tymi instytucjami reguluje umowa. Konsekwencj zawarcia takiej umowy
pomidzy krajow instytucj zajmujc si forfaitingiem a eksporterem jest nabycie jego wierzytelnoci, a nastpnie
zbycie tej wierzytelnoci na rzecz instytucji zajmujcej si forfaitingiem, majcej swoj siedzib w kraju importera.
Nabycie wierzytelnoci przez instytucj zajmujc si forfaitingiem w kraju dunika nastpuje bez prawa regresu i z
ryzykiem zwizanym z t wierzytelnoci. Podobnie jak w przypadku instytucji zajmujcej si forfaitingiem nabywajcej
bezporednio oznaczon wierzytelno pienin, forma organizacyjna krajowej instytucji zajmujcej si forfaitingiem jest
dowolna. Biorc jednak pod uwag przedmiot umowy, instytucja ta musi dysponowa odpowiednim zapleczem
kapitaowym;
4) poredniczca instytucja zajmujca si forfaitingiem - wystpowanie tego podmiotu w umowie forfaitingowej jest
uzalenione od tego, czy zbywca wierzytelnoci i bezporedni nabywca - instytucja zajmujca si forfaitingiem - wcz
do umowy (w charakterze strony) poredniczc instytucj zajmujc si forfaitingiem. Nie ma ogranicze co do formy
188

organizacyjnej tego podmiotu, jednake analogicznie do przypadku krajowej instytucji zajmujcej si forfaitingiem, winna
ona dysponowa odpowiednim kapitaem. Zbywca wierzytelnoci przy wyborze instytucji zajmujcej si forfaitingiem
przewanie kieruje si jej pozycj na rynku, w konsekwencji czego instytucja ta moe mie siedzib w innym kraju
(zagraniczna instytucja zajmujca si forfaitingiem). Wybrana w ten sposb przez zbywc wierzytelnoci instytucja moe,
w drodze umowy, zleci za wynagrodzeniem innym instytucjom zajmujcym si forfaitingiem - majcym swe siedziby w
kraju zbywcy wierzytelnoci - zawarcie umowy forfaitingu bezporedniego ze zbywc wierzytelnoci. Rola instytucji
zajmujcej si forfaitingiem, ktra poredniczy w zawarciu takiej umowy, ogranicza si do wystpowania w imieniu i
na rachunek zlecajcej instytucji zajmujcej si forfaitingiem.
Zasadniczo wic stronami umowy s zawsze zbywca wierzytelnoci i instytucja forfaitingowa (podmiot nabywajcy).
Pozostae podmioty mog uczestniczy w stosunku forfaitingu.
ZAWARCIE UMOWY
Zawarcie umowy forfaitingu podlega oglnym zasadom prawa cywilnego dotyczcym zawierania umw. Bd tu miay
zatem zastosowanie oglne przepisy KC dotyczce zawierania umw
Zmiana i ustanie umowy
Zmiana umowy forfaitingu moe by dokonana w kadym czasie jej trwania za obopln zgod stron. Poniewa jest
regu, i umowa ta ma form pisemn, to - zgodnie z brzmieniem art. 77 KC - jej uzupenianie, zmiana albo rozwizanie
za zgod stron, jak rwnie odstpienie od niej, powinno by stwierdzone pismem na cele dowodowe. Jeeli umowa
czca strony zawieraa w swojej treci rygor niewanoci, to zmiana umowy powinna by dokonana w zastrzeonej
formie.18 Stosunek prawny, jakim jest umowa forfaitingu, tworzy zobowizanie podlegajce oglnym zasadom wygasania
zobowiza. Ustanie umowy nastpuje zatem w przypadkach:
1) wykonania umowy zgodnie z treci zobowizania,
2) rozwizania umowy za zgod stron,
3) upywu czasu, na jaki umowa bya zawarta,
4) odstpienia od umowy (moliwo skorzystania z tego prawa powinna by przewidziana umow),
5) wypowiedzenia umowy.
Wykonanie umowy
Umow forfaitingu strony powinny wykona zgodnie z treci czcego je zobowizania, przy dooeniu naleytej
starannoci ocenianej z uwzgldnieniem jej zawodowego charakteru z racji tego, i stronami umowy forfaitingu s
przedsibiorcy, w rozumieniu przepisw PrGosp. Forfaiting jest umow wzajemn, co oznacza, i kada ze stron jest
zobowizana do spenienia wiadczenia na rzecz drugiej strony, a wiadczenie jednej ze stron jest odpowiednikiem
wiadczenia drugiej strony. O sposobie wykonania zobowizania decyduj prawa i obowizki stron umowy forfaitingu.
Prawa i obowizki stron
Podstawowym obowizkiem zbywcy wierzytelnoci jest przeniesienie swojego prawa do okrelonej wierzytelnoci oraz
wydanie wszystkich zwizanych z tym prawem dokumentw na instytucj zajmujc si forfaitingiem. Zbywca
wierzytelnoci jest zobowizany take do wiadczenia okrelonych umow wiadcze pieninych na rzecz instytucji
zajmujcej si forfaitingiem. wiadczenie to, zwane kosztami forfaitingu, obliczane jest indywidualnie dla kadego
zbywcy wierzytelnoci. Koszty takie uwzgldniaj np. sytuacj polityczno-gospodarcz w kraju siedziby dunika, rodzaj
wierzytelnoci bdcej przedmiotem umowy czy wysoko prowizji pobieranej przez instytucj zajmujc si
forfaitingiem.
Zbywca wierzytelnoci zobowizany jest do zapaty na rzecz instytucji zajmujcej si forfaitingiem okrelonej umow
prowizji. Jest to kwota, o jak instytucja forfaitingowa pomniejsza kupowan wierzytelno. Stopa procentowa prowizji
waha si z reguy w granicach 15% w stosunku rocznym.
Niekiedy instytucje zajmujce si forfaitingiem w celu obcienia zbywcy wierzytelnoci korzystaj take z dodatkowych
instrumentw finansowych, jakimi s np. dodatkowa prowizja, koszty manipulacyjne czy opaty dodatkowe (opata
inkasowa).

189

Obowizkiem instytucji zajmujcej si forfaitingiem jest zapata zbywcy wierzytelnoci ceny za kupowan wierzytelno,
oczywicie pomniejszon o okrelon umow prowizj.
Odpowiedzialno za niewykonanie lub nienaleyte wykonanie umowy
Skutki niewykonania lub nienaleytego wykonania umowy forfaitingu okrelaj przepisy oglne (art. 471 i nast. KC)
regulujce oglne zasady odpowiedzialnoci umownej, opartej w tym przypadku na zasadzie winy (art. 471 i nast. KC).
Strony s odpowiedzialne wzgldem siebie take z tytuu wyrzdzenia szkody, jak poniosa strona przeciwna na skutek
niewykonania bd nienaleytego wykonania umowy. Kwesti sposobu naprawienia szkody rwnie w tym wypadku
reguluj przepisy KC.
Niewykonanie bd nienaleyte wykonanie umowy dotyczy niewykonania bd nienaleytego wykonania wszelkich
obowizkw, ktrymi obcione zostay strony danej umowy forfaitingowej. W przypadku zbywcy wierzytelnoci
niewykonanie bd nienaleyte wykonanie umowy moe polega na nieuiszczeniu prowizji na rzecz instytucji zajmujcej
si forfaitingiem. Zbywca wierzytelnoci ponosi take odpowiedzialno wzgldem instytucji zajmujcej si forfaitingiem
za to, e przedmiotowa wierzytelno istnieje i przysuguje mu wzgldem dunika. Zbywca wierzytelnoci ponosi take
odpowiedzialno za wady prawne przedmiotowej wierzytelnoci. Zgodnie z treci art. 556 i nast. KC, wada prawna
rzeczy wystpuje, jeeli rzecz sprzedana stanowi w chwili sprzeday wasno osoby trzeciej, albo jeeli jest obciona
prawem osoby trzeciej.
Instytucja zajmujca si forfaitingiem ponosi bdzie odpowiedzialno m.in. w przypadku niezapacenia umwionej ceny
za przedmiotow wierzytelno. W przypadku instytucji zajmujcej si forfaitingiem w gr wchodzi take stosunek
zobowizaniowy czcy j z dunikiem, ktry nie bdc stron umowy forfaitingu, pozostaje w relacji z instytucj
zajmujc si forfaitingiem jako jego wierzycielem. W tym przypadku naley stosowa take przepisy KC regulujce
oglne zasady odpowiedzialnoci dunika wzgldem wierzyciela.
W przypadku gdy zbywca wierzytelnoci i instytucja zajmujca si forfaitingiem zawary umow przedwstpn, a umowa
przyrzeczona nie dosza do skutku, obydwie strony mog ponosi odpowiedzialno ksztatowan w granicach ujemnego
interesu stron. Strona poszkodowana moe zatem dochodzi naprawienia szkody (art. 390-391 KC).19 Strony ponosz
take odpowiedzialno w przypadku bezzasadnego (zawinionego) odstpienia od zawartej umowy forfaitingu.
190

190