Ambro/y Dargiewicz
Moje lata wojny
Zasadnicz' s=u/b" wojskow' odby=em w latach 1936–1937
w +ucku, od 16 marca 1936 do 20 wrze>nia 1937 r., w 24
Pu=ku Piechoty ]˚Scan 305, 310\.
Do wojska ponownie zosta=em zmobilizowany 14 sierpnia
1939 r., by po kilku dniach, 18 sierpnia 1939 r., wyjecha: z
jednostk' moj' w okolice Gdyni ]24 Pu=k Piechoty, 2 Kom-
pania\.
Wrzesie< 1939
Na froncie by=em od 1 wrze>nia 1939 r. We frontowych
warunkach, w ci'gu trzech tygodni, forsownym marszem
kompania moja pokona=a dystans od Nowego Íwiecia, w
gda<skim, do samej rz. Bzury.
Do niewoli dosta=em si" 19 wrze>nia 1939 r. w okolicach
I=owa.1\ Tak wpisano mi w ksi'/eczce wojskowej, jednak
przekroczy=em Bzur" i szed=em wraz z innymi w kierunku War-
szawy }czyt. I=[w zostawili>my za sob'|. Puszcza Kampinoska
le/a=a przed nami, a za Puszcz' dymi'ca Warszawa.
Szli>my dniami i nocami, wykonuj'c kr[tkie postoje dla
odpoczynku. Po drodze min"li>my Bydgoszcz i Toru<.
Odwr[t nasz zacz'= si" od niemieckiego bombardowania.
Pierwszego dnia wojny, 1 wrze>nia 1939, pomn" aparat
='czno>ciowy, obok niego zabity plutonowy, rozpi"ty jego
mundur i roz=amany medal >mierci. Ko< wisia= na drzewie,
zawieszony =bem. Niemcy bombardowali nasze dzia=a prze-
ciwlotnicze. Mosi"/ne =uski zbierano w worki do powt[rnego
ich nabicia. W czasie paniki odwrotu, jeden worek spad= z
wozu do rowu przy szosie, sier/ant polski krzycza= do arty-
lerzyst[w by ten worek zabrali ze sob'.
Cofali>my si", odeszli>my kilka kilometr[w, po drodze wi-
dzieli>my artyleri" pomi"dzy drzewami. Gdy wr[cili>my w to
miejsce, konie zosta=y pobite.
Od tego czasu nocy nie mieli>my spokojnej. W dzie< strze-
lali>my, noc' szli>my.
Niemieckie jednostki cywilne podje/d/a=y pod szos" rowe-
rami i ostrzeliwa=y nas.
Ranne konie i mijane pierwsze trupy polskich /o=nierzy
le/'ce na powierzchni ziemi, bez poch[wka, robi=y na mnie
niezmiernie przykre wra/enie.
W Bydgoszczy utkwi= mi w pami"ci obraz >miertelnie po-
strzelonego polskiego /o=nierza przez agenta V Kolumny,
/o=nierza – kt[ry le/a= z otwart' ran' i w konwulsjach bi=
g=ow' o ziemi". Kolumny wojska mija=y go i nikt nie przyszed=
mu z pomoc' ]po wojnie spotka=em kogo> w hrubieszow-
skim, kto widzia= dok=adnie t" sam' scen", tak samo szed=
w kolumnie\.
W Toruniu wysadzili>my most podczas odwrotu. Most
musia= by: powt[rnie zaminowany, by ostatecznie pogr'/y:
si" w Wi>le. By=em dow[dc' stra/y mostu toru<skiego. Most
mia= 1200 metr[w d=ugo>ci. Wojsko zatrzyma=o si" przed
mostem. M[j pluton otrzyma= zadanie chrony mostu. Jeden
pluton z jednej strony mostu, drugi z drugiej jego strony.
Wojsko przechodzi=o przez zaminowany most. Zaminowany
most nast"pnie rozminowano i zaminowano go powt[rnie.
Siedzieli>my w krzakach. Dosta=em zadanie, by ze wsi do
miasta nikogo nie wpuszcza:, bo tam s' Niemcy.
Most zosta= zerwany ze s=up[w, jezdnia znalaz=a si" pod
wod'. Jednak/e nadal mo/na by=o przeze< przej>: po barier-
kach i /elaznych kratownicach. Podaj' na drugi dzie< wiado-
mo>:, /e za godzin" zostanie ponownie zerwany. Wybuch,
widzia=em r[w na ='ce po bryle betonowej. Pami"tam tak/e
jak pali= si" most kolejowy w Toruniu. Magazyn zbo/owy
pali= si" bardzo d=ugo przy torach kolejowych.
W czasie gdy wojsko odchodzi=o, oficer wys=a= mnie do
sklepu po w[dk" i szynk". By trafi: do swoich, za wojskiem
rozstawi= /o=nierzy co 200 metr[w. W ten spos[b wr[ci=em
do nich z prowiantem. Czekali na mnie, popili si".
By=em g=odny, lecz nie mog=em je>: gotowanego ko<skiego
mi"sa bez soli.
P[{niej, niemiecka ci"/ar[wka za=adowana po brzegi
Niemcami, w zawierusze wojennej pomy=kowo znalaz=a
si" o zmierzchu opodal kolumny polskiego wojska id'cego
w przeciwnym kierunku i tak rozmin"li>my si" bez strza=u
]Wojsko Polskie by=o kra<cowo zm"czone forsownym mar-
szem, /o=nierze szli >pi'c, Niemcy siedzieli cicho, bo by=o
ich niewielu\.
Nad Bzur', 17–19 wrze>nia 1939.
Artyleria sta=a w lesie. Niemcy rzucili na ni' bomby. Zabili
konia. Artyleria nie ucieka=a. Podczas natarcia, /o=nierze
polscy odci"ci od ='czno>ci, w tyralierze krzyczeli “Przed=u/
ogie<, przed=u/ ogie<#”.
Pal'ce si" czo=gi i mijane trupy, 18 wrze>nia szuka=em
puszek mi"snych w>r[d zabitych polskich i niemieckich /o=-
nierzy.
Otwar=em jedn' z nich, by=a z grochem.
Rzek" Bzura przekroczyli>my w =odziach. Dwie =odzie
transportowe zwi'zano czubami, przeszli>my po nich i szli>my
wzd=u/ Wis=y w kierunku Warszawy.
Zmienili>my naszych /o=nierzy na stanowiskach wzd=u/
toru kolejowego. Stanowiska p=ytkie i w piasku. Dw[ch /o=-
nierzy rozpali=o ogie< w domu – niemiecka artyleria zaraz
go ostrzela=a. Nasi stali obok, w lasku z brz[zek. Le/'c w
okopie, s=ysza=em niemieckie g=osy w pobli/u. O zmierzchu
wyszed= Niemiec zza krzaka, opar= karabin o drzewo zanim
zd'/y=em wycelowa: i stan'= na tle zarysu ga="zi staj'c si"
przez to niewidocznym. Czeka=em a/ przesunie si", tj. gdy
ponownie zobacz" jego sylwetk". Sekundy przed=u/a=y si",
odda=em strza= na wyczucie. Nie wiem, czy go trafi=em, czy
te/ nie, lecz jego karabin pozosta= do nocy oparty o pie<.
By=em strzelcem wyborowym.
Odeszli>my od Wis=y, po czasie zn[w do niej doszli>my.
Jerzy Dargiewicz, San Francisco, June 2016.
 MOJE LATA WOJNY
W grupce 3-ch oficer[w, 5-ciu podoficer[w i kilku /o=nierzy
stan"li>my na jej brzegu. Widzieli>my g'sienicowe >lady
czo=g[w. S=yszymy – kto> p=ynie. ?o=nierz wyszed= z wody
i m[wi& “Tam s' Niemcy”. Szli>my jeszcze ca=' noc wzd=u/
brzegu i rano odeszli>my od Wis=y. Po drodze widzia=em
porzucony rkm czeski, ca=y /elazny.
Strasznie mnie sen z=ama=, gdy spa=em kamiennym snem –
/o=nierze z kt[rymi w"drowa=em, odeszli w nieznane. Budz"
si" – nie ma nikogo. Id" rowem, a tu dw[ch /o=nierzy z daleka
macha do mnie r"kami. Nieufnie, zacz'=em oddala: si", /o=-
nierze wystrzelili za mn'. Strzeli=em do nich. Dzi> wiem, /e
byli to Niemcy.
Doszed=em do polskiej kawalerii, stacjonuj'cej w brzezince,
ale ju/ bez oficer[w ]˚Scan 320\.
Do niewoli
Patrz", jedzie w[z, za nim drugi, z polskimi /o=nierzami. Ja
si" ich pytam, gdzie oni jad', oni na to& “Do niewoli”. Cofn'=em
si", odszed=em od nich, po drodze widzia=em zniszczone
domy pod lasem.
Odbi=em, patrz" – stoi niemiecki czo=g, na nim Niemiec z
Parabelum w r"ku i pop"dza& “lust” – /wawo, z ochot'. Wy-
rzuci=em w[wczas swego Browninga i rozrzuci=em 40 sztuk
amunicji po terenie. Patrz", stoi drugi czo=g i zn[w Niemiec
pokrzykuje& “lust” – /wawo. Podszed=em. Od /o=nierzy /'dano
oddania broni, masek przeciwgazowych, pas[w g=[wnych,
tylko chlebak mo/na by=o zostawi:.
Pr[ba dotarcia spod I=owa na Wo=y<, do rodzinnego domu
ko=o +ucka by=a w mej sytuacji beznadziejn'. Wok[= byli
Niemcy, po drodze zbyt wiele wi"kszych rzek, ='cznie z Wis='
i innych przeszk[d, by pokona: na piechot" dystans ponad
300 km. By=em przy tym niezmiernie zm"czony dotychcza-
sowym marszem.
Do='czy=em do innych polskich /o=nierzy, poddaj'cych si"
do niewoli. Odeszli>my ze 200 metr[w – stoi czo=g i wyszli>my
na odkryty teren. A tu nasi /o=nierze-niewolnicy, kilkaset ich,
tysi'ce ludzi po czasie.
Niemcy pytali si", kto z nas czuje si" Niemcem.
Do niewoli szli>my czw[rkami. Niemcy jechali na koniach.
Szli>my tak i zrobi=a si" noc. W dzie< wychodzili Niemcy z
mijanych po drodze wsi i pilnowali by nikt nie uciek=. W>r[d nich
byli /o=nierze i cywile. Szli>my tak p[= dnia, noc, dzie<, noc.
Spali>my podczas marszu z wyj'tkiem czo=a kolumny, nogi
same sz=y. Co jaki> czas pada=a komenda& 5 minut przerwy.
Nikt w[wczas nie oddala= si" nawet na kilka krok[w, /o=nierze
jak szli, tak padali, zasypiaj'c prawie natychmiast, nawet ci,
co nie spali. W ten spos[b doszli>my do ?yrardowa }rankiem
21 wrze>nia 1939, wynika z obliczenia, je/eli wierzy: dacie
19 wrze>nia jako poddanie si" do niewoli, przyp. J.D.|.
Tak znalaz=em si" na /yrardowskim stadionie gdzie oczeki-
wa=em na wyw[z w g='b Rzeszy. Stadion gimnazjalny ogro-
dzony by= drutem kolczastym. Polki podchodzi=y do ogrodzenia
z cywilnymi ubraniami i oferowa=y pomoc. Nie przyj'=em jednak
oferty ze wzgl"du na odleg=o>: do domu, przy tym Niemcy
stali na rzece Bug, stanowi'c' w[wczas granic" pa<stwow'
pomi"dzy hitlerowskimi Niemcami i radzieck' Rosj'. Po
wojnie spotka=em Stanis=awa Gontarza i Jana Dep" z Hory-
szowa Ruskiego w pow. hrubieszowskim kt[rzy zaryzykowali
ucieczk" z powodzeniem. Obaj mieli jednak domy rodzinne
po tej stronie Bugu, tj. jeszcze w posiadaniu Niemc[w i nie
Jerzy Dargiewicz, San Francisco, June 2016.
musieli przechodzi: wy/ej wymienionej granicy.
Podczas jednej z takich pomocy Polek je<com wojennym w
?yrardowie zastrzelony zosta= przez Niemca /o=nierz polski
o nazwisku Owsik.
Niemcy oddzielili najpierw /yd[w i oficer[w polskich. Kazali
/ydom zbiera: r"cznie g[wna i wynosi: je ]na stadionie nie
by=o ubikacji, /o=nierze za=atwiali si" w rz'dku po jednej
stronie stadionu\.
Zabrali /yd[w, po /ydach nas. Pakowali w bydl"ce wagony
po 70 os[b w ka/dy. Stoj'c, mieli>my nieco miejsca wok[=
siebie. W drodze kto nie wytrzymywa= – siada=. Po czasie
wszyscy siedzieli>my zarzucaj'c sobie nogi, jedni nogi na
drugich. Dr"twia=y, jak kto> nie wytrzymywa=, wyci'ga= swoje
spod spodu na wierzch. Stopniowo zostawa=y one przykryte
nogami innych, by znale{: si" w ko<cu na dnie i procedura
w wyci'gni"ciem powtarza=a si".
Nasza trasa wiod=a m.in. przez Krotoszyn, Jarocin i Pozna<.
Zdawa=em sobie spraw", /e wyje/d/amy na conajmniej dwa
lata w g='b Rzeszy.
Stalagi
Dopiero na terenie Niemiec wypuszczono nas z wagon[w na
chwil", dla rozpr"/enia ko>ci. Tak zajechali>my do Bathorn2\
na holenderskich bagnach ]m[j nr jeniecki 190(VI C\. Baraki
Stalagu VI C w Bathorn wybudowali Czesi. Po kilku dniach
zrobiono nam rewizj" bez mo/liwo>ci powrotu na poprzednie
miejsce ]przeszli>my do innej cz">ci barak[w\.
Zn[w up=yn"=o kilka dni, zabrali nas do poci'gu i wywie{li w
hannowerskie. Niemcy przyjechali samochodami i traktorami,
“kupowali” nas do pracy, tj. wybierali co silniejszych i lepiej
wygl'daj'cych. Ja dosta=em si" do maj'tku UnterlüÆ. W
maj'tku mieszkali>my za drutami kolczastymi. Je<com /yj'-
cym na wsi dawali lepiej je>: i od/ywiali tak/e lepiej. W maj'tku
za> karmili margaryn', ziemniakami i brukwi'. Upomnia=em
si" o lepsze jedzenie. Popar= mnie pewien gajowy. Za kar"
dostali>my si" do karnej kompanii i wywieziono nas do Stalagu
XI B w Fallingbostel3\ ]m[j nr jeniecki 10896(XI B\. Tam prze/y-
li>my zim" 1939(40, do wiosny ]˚Scan 325÷335\.
W Stalagu XI B w Fallingbostel nabawi=em si" wrzod[w
na dwunastnicy. By=em na nie operowany po wojnie w Pa<-
stwowym Szpitalu Klinicznym w Warszawie, przy ul. Oczki 6.
Przebywa=em tam w dniach od 27 lutego do 5 kwietnia 1951
r. Sama operacja mia=a miejsce 6 marca 1951. Rozpozna-
nie lekarskie& Ulcus duodeni. Nr kartoteki g=[wnej 3316(51.
Dyrektorem Szpitala by= dr. T. Radwa<ski, jak wynika z
za>wiadczenia wydanego podczas mego pobytu w szpitalu,
na oddziale chirurgicznym VI B ]˚Scan 340\.
Opiekowa=a si" mn' Wanda Lubicz.4\
Po up=ywie ok. 4 miesi"cy, w kwietniu 1940 zwolniono mnie
z karnej kompanii. Przeznaczono do obierania marchwi i
ziemniak[w. Marchwi nie by=o, ziemniaki za> zgni=e.
24 kwietnia 1941 r. Niemcy zmienili nam status, z je<c[w
wojennych na przymusowych robotnik[w cywilnych. Za-
cz'=em pracowa: u karczmarza nazwiskiem Hermann Kos w
miejscowo>ci Endeholz. Mia= konie i dwie c[rki. By= dobrym
cz=owiekiem. Da= mi 19 marek niemieckich ]Reichsfennig\.
Przepracowa=em u niego rok. Mieszka=em w pomieszczeniu
zwanym knechtsztub' ]Knecht Stube\ – pokojem dla parobka.
Patrzy=em na >wiat z pokoju poprzez okno obite siatk' z drutu
kolczastego, sam pra=em sobie bielizn".
 MOJE LATA WOJNY
Na kr[tki urlop
Od kolegi dowiedzia=em si", /e mo/na uzyska: kr[tki
urlop w rodzinne strony po przepracowaniu 1,5 roku. Ob-
liczy=em, akurat tyle mia=em, co do dnia. Bez pozwolenia
so=tysa, uda=em si" do Arbeitsamt w Celle5\ }Celle miastem
powiatowym dla Endeholz|. Stamt'd urz"dnik przedzwoni=
do karczmarza z zapytaniem o d=ugo>: pracy i czy zgadza
si" na m[j wyjazd. Karczmarz potwierdzi= 1,5 roku pracy i
zgodzi= si" na m[j urlop.
17 grudnia 1941 r. dosta=em pozwolenie na 2-tygodniowy
pobyt u swej rodziny. Otrzyma=em bilet do Hannoveru. Ocze-
kiwa= tam specjalny sk=ad wagon[w dla je<c[w-urlopowicz[w,
poci'g kt[rym dojechali>my do Cz"stochowy.
W Cz"stochowie wysiadamy z poci'gu, a tu Niemiec i cywil,
Niemiec i cywil, jeden za drugim, /e nie uciekniesz. Zej>cie
w d[=, patrz", a na dole napis “Witamy” i druty kolczaste.
Bardzo mi si" to nie podoba=o. Z niepokojem wszed=em za
nie. Tu otrzyma=em bilet kolejowy do +ucka i z powrotem.
Pojecha=em do Warszawy, z Warszawy do Che=ma, z Che=ma
do Kowla osobowym. W Kowlu przenocowali>my. Z Kowla
bydl"cym do Ro/yszcz.
Tak wr[ci=em w rodzinne strony, sk'd ju/ nie powr[ci=em
do Niemiec. Musia=em za to ukrywa: si".
W drodze pewien Ukrainiec zwierzy= mi si", /e chcia=by
sobie jeszcze postrzela:. Nie wiedzia=em o czym ten cz=owiek
m[wi. Po powrocie do domu dowiedzia=em si", /e cz=owiek
[w strzela= do wycofuj'cej si" armi polskiej. Zosta= z=apany
i honorowo rozstrzelany ]jednym strza=em z niedalekiej odle-
g=o>ci\. Oficer trafi= go, lecz nie >miertelnie i Ukrainiec prze-
/y=. Teraz marzy= o dalszym strzelaniu....
Mordy Polak[w na Wo=yniu
Min'= 1942 rok. Ukrai<cy mordowali Polak[w z coraz
wi"kszym nasileniem. Dniami krz'tali>my si" po podw[rku
w swoim domostwie, noce sp"dzali>my w polu.
W 1943 roku rodzina postanowi=a schroni: si" do +ucka.
Najpierw wyjecha=y siostry. Zosta=em na gospodarstwie ze
starszym bratem, J[zefem Dargiewiczem. W ko<cu i my
postanowili>my uciec.
By= okres /niw 1943 r. Za=adowali>my resztk" dobytku na
w[z zaprz"/ony w par" koni. Krowy uwi'zali>my z ty=u. W
domu by= karabin, lecz nie mogli>my go wzi': ze sob' bo po
podw[rku chodzi= Ukrainiec. Mia=em te/ ruski nagan-samo-
zwodk", wzi'=em go ze sob' za pas. Wystrzeli=em z niego
niegdy> tylko jeden raz i to w piwnicy w obawie, by Ukrai<cy
nie pos=yszeli.
Do dzi> pami"tam jak psy nasze ujada=y, jakby czuj'c /e
wyje/d/amy na sta=e. Skomla=y by je spu>ci: z =a<cuch[w.
Nie mogli>my, pobieg=y by za nami i w[wczas jasnym sta=oby
si" przedsi"wzi"cie. Chcieli>my wyjecha: skrycie.
Brat jecha= wozem, ja szed=em z ty=u, pop"dzaj'c krowy. W
Kniahininku odleg=ym od +ucka o 6 km przeszli nas Ukrai<cy.
Najpierw wyszed= jeden z broni' kr[tk', m=odszy, o nazwisku
Laszuk }z akcentem na u|, lat ok. 30. Ten by=by nas pu>ci=.
Spyta= si" gdzie jedziemy, poprosi= o dokumenty. Na baz",
odpowiedzieli>my. Ale zaraz za nim wyszed= drugi, starszy,
lat ok. 40, nazwiskiem Socha<czuk }te/ z akcentem na u|.
Stan'= ko=o brata ]Laszuk zatrzyma= si" ko=o mnie\.
Socha<czuk ponowi= pytania. Na jego zapytanie o nasz'
narodowo>:, odpowiedzieli>my& Ukrai<cy. Nie, wy jeste>cie
Polakami, zaprzeczy=, schod{cie z wozu ]Ne, wy Lachi,
schadyta\. Rewizja, to koniec, giniemy – przemkn"=o mi przez
my>l. Patrzy=em uwa/nie na stoj'cego obok mnie Laszuka,
ten spojrza= na swoj' bro<. W tym momencie postanowi=em
dzia=a:.
W oka mgnieniu wyci'gn'=em zza pasa nagan i wymierzy-
=em w Ukrai<ca. Konsternacja u obu, zwodz" kurek poprzez
poci'gni"cie za j"zyk spustowy. Klap i nic, nie ma strza=u,
zwodz" drugi raz, podobnie. Przez my>l przebiega mi /e za
ma=o naciskam na spust, naciskam silniej trzeci raz – pada
pierwszy strza=.
W mi"dzyczasie obaj obr[cili si" plecami, uciekaj' i strzelaj'
na o>lep. Gdy strzeli=em po raz pierwszy, w moim kierunku
pad=o sze>: strza=[w. Brat chce ucieka: ko<mi. Zeskakuj
wo=am, krowa ranna, nie ma czasu by j' odpi':. Z domu
opodal wysypuj' si" Ukrai<cy, jeden z nich z karabinem.
Uciekali>my tak i przez Mi=usze, odleg=e od +ucka o 4 km,
trac'c po drodze wierzch ubra< z dokumentami. Ruski doktor
weterynarii pyta si" nas& czemu uciekacie$ Zna= Laszuka i
Socha<czuka. Wyrostek ukrai<ski najwyra{niej chcia= nas
zlokalizowa:, wyjecha= p"dem rowerem z p[l na ='k", gdy
nas zobaczy= – zatrzyma= si" gwa=townie i r[wnie szybko
zawr[ci=. Wkr[tce pokaza= si" [w Ukrainiec z karabinem.
Nie strzela= jednak, by: mo/e nie mia= amunicji, chcia= nas
zatrzyma: strachem.
My za> przeszli>my ok. 1 km wzd=u/ stog[w siana do rz.
Styr. Tu spotkali>my Polaka-przewo{nika, przewi[z= nas na
drug' stron", na wysoki brzeg rzeki. Tak dotar=em do +ucka,
w koszuli i spodniach. W kieszeni spodni nagan, w +ucku
Niemcy. Za du/y by= by si" w kiesze< zmie>ci:. Jak w=o/y=em
lufk' – kolba wystawa=a i odwrotnie. Owin'=em husteczk'
kolb", op=otkami dotarli>my do si[str.
}ojciec wielokrotnie p[{niej opowiada= mi o swetrze w kt[rym
wykona= sobie zdj"cie bezpo>rednio po przej>ciu z Ukrai<ca-
mi, na tym zdj"ciu widnieje w jego ksi'/eczce wojskowej, i
darzy= go wielkim sentymentem|
W +ucku
Spotka=em Ma=och", kierownika mleczarni w Anton[wce,
by= cz=onkiem AK. Zapyta= si", co tu robi". Opowiedzia=em
w jakiej jestem sytuacji. Nic si" nie martw, zaprowadz" ci" do
Niemca, dostaniesz prac". Mam nagana ze sob', argumen-
towa=em. To co$ Zachowuj si" pewnie, nalega=. I poszli>my.
Z naganem za pasem rozmawia=em z Niemcem. Niemiec
pyta si" o miejsce zamieszkania. Z Iwa<czyc, odpowiadam.
Ze wsi to on nie chce, dlaczego nie pracujesz na roli, pyta
si" Niemiec. Opowiedzia=em przygod" z Ukrai<cami. Nie-
miec zrobi= mnie szefem podw[rka ]Hohmeister\. By=o to
przedsi"biorstwo zajmuj'ce si" rozdzia=em materia=[w, co>
w rodzaju magazyn[w. Ci'gle kr"cili si" tu ludzie.
Pewnego dnia ujrza=em na swoim podw[rku jednego z
Ukrai<c[w kt[rzy przeszli nam drog". Mia=em tego dnia nagan
ze sob'. Wola=em jednak uda: si" ze spraw' do Niemca.
Niemiec zna= histori" z zatrzymaniem nas, gdy pos=ysza=,
wyci'gn'= pistolet i biegnie schodami z trzeciego pi"tra.
Ukrai<cy tak/e byli u nas zatrudnieni, najwyra{niej dali mu
zna: r"k' z okna, bo gdy zbieg=em z Niemcem na plac, po
Ukrai<cu ani >ladu. ?a=owa=em p[{niej, /e nie wzi'=em go
do piwnicy i nie zastrzeli=em go tam.
Jerzy Dargiewicz, San Francisco, June 2016.
 MOJE LATA WOJNY
Wg. mej wiedzy, obaj jednak – Laszuk i Socha<czuk – nie
prze/yli wojny. Weszli na niemieckich /o=nierzy w lesie i
pogin"li.
Sw[j nagan odda=em Ma=osze, wybra= si" z nim do Ukrainki
w zaloty, ta namaca=a mu go i zabra=a.
Wypadek samochodowy
Wybrali>my si" po zbo/e z tegorocznych om=ot[w. By= 1
listopada 1943 r. Siedzia=em obok kierowcy, samoch[d marki
“Holtz” drewnem nap"dzany ]na gaz drzewny\. Jechali>my
pod g[r". Nagle zza g[ry, z przeciwnej strony wytoczy= si"
tak/e samoch[d, prowadzony – jak si" wkr[tce okaza=o –
przez je<ca rosyjskiego. Uderzy= w nas, zderzenie czo=owe.
Deska wy=amana, po=amane nogi, uderzy=em g=ow' w prz[d,
wybi=em z"by i rozci'=em szk=em brod". Do dzi> mam blizn"
na podbr[dku po tym wypadku.
Samoch[d si" zapali=, wyczo=ga=em si" i palcami nastawiam
wybite z"by. Jad' Niemcy na :wiczenia, krzycz' do mnie&
“Nie palcami, nie palcami#” ]nicht mit den Finger#\. +opatami
ugasili ogie<. Zabrali mnie do szpitala.
Za>wiadczenie z rysunkiem z=amanej nogi wyda= dr Jackie-
wicz, zam. na ul. Krakowskiej, nad Styrem, niedaleko mostu.
Za Rosjan ]po ich wkroczeniu w lutym 1944r.\ zwa=a si" ul.
Jarowick' ]˚Scan 345\.
Chodzi=em o kulach }na prze=omie 1943(44r.|. Niemiec m[wi&
“Ruscy id'”, pyta si" mnie, “czy pojedziesz z nami$” Pokazuj"
na szczud=a. S=ysza=em uprzednio te/ od volksdeutcha, /e
na Majdanku ko=o Lublina SS zatrzymuje wszystkich, legity-
muj' i dalej puszczaj' wy='cznie Niemc[w. Towarzysz'cych
im Polak[w zamykaj' za drutami Majdanka. Obaj jeste>cie
dobrzy – pomy>la=em, Ruscy i Niemcy. Wi"c nie spieszy=o
mi si" ucieka: z Niemcami.
Wezwanie do WP
Niemcy uciekli na Gromniczne }2 lutego, J.D.|. Drugiego
lutego 1944 r. Rosjanie weszli do +ucka. Minami zniszczyli
tory kolejowe.
21 lutego zostali>my wezwani do koszar& ja, brat m[j J[zef i
Aleksander Danielewicz, m'/ Marysi, mej rodzonej siostry.
Zawie{li nas do R[wnego, do koszar. W R[wnem byli>my
dwa dni, po dw[ch dniach poci'giem zawieziono nas do
Rosji. W Kijowie post[j, mo/na kupi: zup", trzeba jednak
mie: swoj' =y/k".
Z Kijowa poprzez most przyjechali>my do Sum. Tu organi-
zowa=a si" I Armia WP i tu odby=o si" do niej nasze przyj"cie
]21 marca 1944\. Trafi=em do plutonu administracyjnego(
(gospodarczego ]3 Baon Rozdzielczy, 9 kompania, 1 pluton
gospodarczy\. Wybierali piekarzy, stolarzy, kowali, szewc[w
i krawc[w. Na Zielone Íwi"ta, 29 maja 1944r., z soboty na
niedziel"6\ wzi"li mnie do szko=y. Zaprowadzili do gotowego
sza=asu, umundurowali i pop"dzili do rzeki na mycie. Poka-
zywa=em /e mam nogi po=amane, niewielki ze mnie po/y-
tek. Ruski oficer t"giej postawy, z nogami w kszta=cie litery
X powiedzia= mi na to& “Budiesz stojat, a so=daty krugom,
krugom.”
W ten spos[b znalaz=em si" w £-cim Szkolnym Batalionie.
Dow[dc' jego by= Czubryt7\, znajomy jeszcze z sanacji, ja
by=em jego zast"pc' ]˚Scany 350–358\.
Jerzy Dargiewicz, San Francisco, June 2016.
Do Berlina
Stacjonowali>my na Majdanku ko=o Lublina. Ogl'da=em
piece w kt[rych palono ludzi, wygl'da=y tak, jakby znowu
mia=y by: w u/yciu.
Z Majdanka do Pogorzeli przed Otwockiem. Przyszed=
>wie/y oficer z cywila, dosta= umundurowanie. Podobno
z AK, niemal natychmiast donios=o si" do mnie. P[{nym
wieczorem us=ysza=em kr[tk' seri" opodal. Nie kwapi=em
si" by tam pobiec. Rano m[wi', /e le/y tam zabity cz=owiek
– poszed=em. Bosy trup tylko co przyj"tego oficera le/a= na
terenie, kto> zapewne niezr"cznie pr[bowa= >ci'gn': mu
oficerki, bo cia=o ci'gane by=o po ziemi.
Wr[ci=em, pytam si" dow[dcy, ten mi odpowiada, /e to
swoi go zabili, partyzanci }z AK, przyp. J.D.|. U>wiadomi=em
sobie w[wczas, /e seria z broni maszynowej pochodzi=a z
pepeszy. Wypadek mia= miejsce tu/ ko=o stacjonuj'cej armi,
wieczorem nikt z cywil[w tam si" nie kr"ci=, by=a ju/ prawie
noc, nikogo przy tym nie mo/na by=o rozpozna:, tym bardziej
w mundurze9\.
Mieszkali>my w ziemlankach, k'pali>my si" w rz. Íwider.
Szkoli=em /o=nierzy. Pe=ny turnus powinien trwa: 3 miesi'ce.
Jednak/e tylko jeden zosta= zako<czony we w=a>ciwym cza-
sie, w=a>nie w Pogorzeli. Zabierali nam rekrut[w przeci"tnie
po 3 tygodniach.
Tak by=o do Berlina. W Berlinie zabrano mi ostatnich re-
krut[w ]˚Scan 360\.
Odwr[t
9 maja 1945 r. zbi[rka, oddali>my 3 salwy, za 2 godz. odwr[t
9 km w kierunku Polski.
Jedn' noc przespali>my tam, a nast"pnego dnia pokonali-
>my kilkadziesi't kilometr[w. Tego te/ dnia }po=amane| nogi
odm[wi=y mi pos=usze<stwa. Oficer polityczny przydzieli= mi
plutonowego do pomocy a/ za Odr".
Po kilku dniach poczu=em si" s=abo. Le/", a tu wszy chodz'.
Sanitariusz m[wi, /e nie maj' czym je niszczy:.
Po Wyzwoleniu
Po kilku nast"pnych tygodniach dosta=em si" do maj'tku na
/niwa }lato 1945 r.|. Dow[dca batalionu zleci= mi zdobywanie
mi"sa dla wojska.
Mieszka=em na wsi. Polowa=em na kozio=ki, dziki i jele-
nie.
Razu pewnego, gdy by=em u dziewczyny, przyszed= do niej
inny sier/ant z /o=nierzem. Zacz"li dobija: si" do drzwi. By=y
zawarowane, w ko<cu kobieta otworzy=a je. Weszli do >rodka
z awantur', gdy mnie sier/ant [w ujrza=, rozkaza= /o=nie-
rzowi& “Strzelaj#”. ?o=nierz strzeli=, lecz mnie nie trafi=. Po tym
incydencie obaj zbiegli.
Stali>my w Szczypiornie, 5 km SW od Kalisza, przy trasie Ka-
lisz–Ostr[w Wlkp. Przyjecha=o 10 wagon[w zbo/a. Dosta=em
10–8 ludzi do ka/dego wagonu, by je roz=adowali. Przyszed=
transport, musia=em podpisa:, pokwitowa: wag" przyj"tego
=adunku, jakkolwiek ja go nie =adowa=em i nie wa/y=em.
Kr[tko m[wi'c, nie wiedzia=em ile go jest, nie zna=em tona/u.
Nie podoba=o mi si" to, lecz pokwitowa=em w ko<cu dostaw-
com, ale ruski oficer kt[ry z kolei odbiera= ode mnie m[wi,
/e roz=adowywane i dostarczane mu przeze mnie zbo/e
b"dziemy przewa/a:, inaczej nie chce ode mnie przyj':.
 MOJE LATA WOJNY
Dowiedzia=em si", /e ju/ zwolnili nas do cywila, w ksi'-
/eczkach mamy wykonane wpisy }9 listopada 1945 r.|, lecz
dalej nas trzymaj' bez s=owa, jak gdyby nigdy nic. A/ mnie
ruszy=o. Urz'dzaj' akcje na lasy w pobli/u Kalisza, przecze-
suj' je, by: mo/e za ukrywaj'cymi si" Niemcami, bardziej
jednak za partyzantami. Id" do dow[dcy, a on na to& “Tyle
s=u/y=e>, tyle przeby=e> w wojsku, nie wyst"puj.” Pro>b',
tonem =agodnym, wr"cz dobrotliwym, lecz «tyle przeby=e>
w wojsku» da=o mi do my>lenia. Ka/dy bowiem kto by= w
[wczesnej armi, wiedzia= co si" za tym kryje i czym to si"
mo/e sko<czy:. Zgodzi=em si". Nast"pnego dnia te/ idziemy
na ob=aw". Okoliczni Polacy prowadz' nas na rowerach i
motorach, by: mo/e partyzanci – my>l" – w duchu >miej'
si" zapewne, /e idziemy ich szuka:.
Do cywila
16 listopada 1945 r. zda=em mundur i rozliczy=em si" z woj-
skiem. Jest to faktyczna data zako<czenia s=u/by ]widoczna
na karcie mundurowej\, nie 9 listopada 45, jak wpisano mi
wcze>niej w ksi'/eczce wojskowej }opinia wydana 12 listopada
1945 r., ˚Scan 365, 370|. Koledzy moi zostali na zawodowych
oficer[w i ja dosta=em tak' ofert". Zrezygnowa=em z niej po
namy>le. Pojecha=em do rodziny, do Zielonej G[ry. Lepsze
gospodarstwa by=y ju/ zaj"te.
Wr[ci=em do Koniuch, do brata w pow. hrubieszowskim.
Zabra=em ze sob' 3 maszyny do szycia& Singer i dwie r"czne.
}Singer doczeka=a si" u nas 1990 roku|.
Tu spotka=em sw' przysz=' /on", w Koniuchach na kolonii,
o/eni=em si" i pozosta=em w tych stronach, w Horyszowie
Ruskim. Sp"dzi=em reszt" mego /ycia, doczeka=em si"
czw[rki dzieci ]ur. 1948–1956\ i postawili>my dom w latach
1964÷1969 ]˚Scan 385, 390\.
Tak blisko, a jednak daleko
Tkwi=em tu, przy granicy, wierny nadziei, /e gdy nadejdzie
kiedy> czas powrotu do Iwa<czyc, do ziemi mego ojca i
dziad[w, w ci'gu jednego dnia tam b"d", rowerem m[g=bym
pokona: ten dystans.
W latach wojny nigdy nie my>la=em /e do/yj" swoich lat
pi":dziesi'tych. Mia=em w[wczas ok. lat 30.
Ambro/y Dargiewicz, pa{dziernik 1990 r.
Wypis z Ksi'/eczki wojskowej
W kopii Ksi'/eczki wojskowej, wykonanej po Wyzwoleniu,
wydanej przez RKU Hrubiesz[w 5 stycznia 1950r., wpisano
m.in. m[j przebieg s=u/by&
16. III. 36 wcielony do 24 Pu=ku Piechoty
16. III. 36 przydzielony do 7 kompanii, strzelec wyborowy
1. X. 36 awans na st. strzelca
1. III. 37 zako<czenie szko=y i awans na kaprala,
powr[ci= do 7 komp. – z-ca dru/ynowego
30. IX. 37 zwolniony po odbyciu zasadniczej s=u/by wojskowej
}strzelec wyborowy, w stopniu kaprala, z-ca dru/.,
przyp. J.D.|,
14. VIII. 39 zmobilizowany i wcielony do 24 p.p. – 2 komp.
1. IX. 39 na froncie niem. od Nowego Íwiecia do I=owa
19. IX. 39 wzi"ty do niewoli niem. w I=owie
17. XII. 41 urlopowany z niewoli, wi"cej do pracy nie zg=osi= si".
21. III. 44 zmobilizowany i wcielony do 3 Baonu Rozdzielczego –
9 komp. 1 plut. gospodarczy
}gdzie zmobilizowany – brak; w R[wnem, R[wno na
Wo=yniu, na wsch[d od +ucka|;
w przebiegu poboru wpisano&
“...orzeczenie Komisji Lekarskiej –
8.IV.44 RKU Lublin-Miasto, zdolny do s=u/by liniowej”,
28. IV. 44 przeniesiony do 3 Zapas. p.p. Baon Szkolny –
d-ca dru/yny,
26. VI. 44 awans na sier/anta.
23. VIII. 45 przeniesiony do 11p.p. – Baon Szkolny –
4 Dyw. Piech., D-ca dru/yny
14. VI. 45 Br'zowy Krzy/ Zas=ugi – Rozk. D-cy I Armi W.P.
Nr 0192(Odzn.
9. XI. 45 zdemobilizowany na podstawie rozk. MON
Nr 0181 z dn. 18.VIII.45 r.
Przeniesiony do rezerwy dn. 5.I.1950 Rozkaz Min. Obr. Nar.
Nr. 184 z dn. 7.XII.1948 podpis (–( nieczytelny M.P.
Wypis z Ksi'/eczki Wojskowej, Serii D Nr 0906281,
wydanej przez RKU Hrubiesz[w, dn. 5 stycznia 1950r.
Wojskowa Jednostka p.p. 65647.
Charakterystyka
Dla sier/. Dargiewicza Ambro/ego s. J[zefa ur. 1912r.
S=u/y= w wojsku polskim od dnia 21 marca 1944 do dnia
12.11. 45 r. Za czas pracy w jednostce wojskowej p.p.65647
wykaza= si"&
Fizycznie i umys=owo bardzo dobrze rozwini"ty. Inteligentny,
zdyscyplinowany, w pracy pilny i obowi'zkowy, sumienny,
dok=adny, dba=y o mienie pa<stwowe. Wyszkolenie wojskowe
posiada bardzo dobre. Zachowanie si" w s=u/bie i poza s=u/-
b' wzorowe, politycznie u>wiadomiony. Lojalny w stosunku
do pa<stwa i wojska polskiego. Kole/e<ski, przez koleg[w
i przez /o=nierzy lubiany. Og[lnie bardzo dobry podoficer
i wychowawca /o=nierzy. Nadaje si" na ka/de stanowisko
spo=eczne w zakresie swej wiedzy og[lnej.
M.p. dnia 11. 11. 45 r.
Zca Dcy kompanii Dow[dca kompanii
do spr}aw|. polowych
(–( Z. Piatczyn chor. (–( Zgola8\ por.
Piecz": okr'g=a,
w otoku& • Wojsko Polskie •
• Poczta Polowa 65647 •
w centrum& god=o, Orze= Bia=y
Jerzy Dargiewicz, San Francisco, June 2016.
 MOJE LATA WOJNY
PRZYPISY
1\ I=[w&
52° 20* 30) N, 20° 01* 20) E,
I=[w ko=o Wyszogrodu n(Wis=';
mjsc. w tr[jk'cie Wyszogr[d – G'bin – Sochaczew nad
Bzur', na og[lnym kierunku wycofywania si" wojsk pol-
skich.
2\ Bathorn&
52° 35* N, 7° E,
nad rz. Vechte, 25 km na wsch[d od miasta Lingen.
3\ Fallingbostel&
52° 51* N, 9° 42* E,
nad rz. Bohme,
18 km na p=d.-zach. od Soltau,
64 km na p=d.-wsch. od Bremen,
w tr[jk'cie miast Walsrode – Soltau – Bergen.
4\ Wanda Lubicz-Nowicka, z domu Markiewicz,
zmar=a 2 sierpnia 2011, w wieku lat 89 }ur. 1922$|,
pochowana na Cmentarzu Wojskowym na Pow'zkach,
powiadomi= syn z rodzin', wg. wyborcza.pl(nekrologi.
5\ Celle&
52° 38* N, 10° 05* E, nad rz. Fuhse,
35 km na p=n.-wsch. od miasta Hannover.
6\ 29 maja 1944 r., z soboty na niedziel".....
29 maja 1944 r. wypada=o w poniedzia=ek&
sobota 27 maja,
niedziela 28 maja,
poniedzia=ek 29 maja
– kt[ra> z podanych dat jest nie>cis=a.
Zielone Íwi"ta w 1944 r. wypada=y 28 maja.
7\ chor. J[zef Czubryt, s. Antoniego, 4-12-1944 chor.
8\ por. Zgo=a Stanis=aw, s. Jana, 4-12-1944 chor. by=.
9\ przypis obszernej tre>ci w s'siedniej kolumnie i nast"pnej.
Opowiadanie ojca z pa{dziernika 1990 r. uzupe=ni=em in-
formacjami ze swego pami"tnika, zw=aszcza okres kampanii
wrze>niowej 1939, kt[r' tym razem ojciec zupe=nie pomin'=.
Wewn'trz tekstu jest tak/e kilka uzupe=nie< z wcze>niejszych
jego opowiada< m.in. o Ukrai<cu kt[ry raz strzela= do polskich
/o=nierzy, by= za to honorowo rozstrzelany i nadal marzy=
o strzelaniu do Polak[w ]1943 r.\, o spaniu rodziny w polu,
o skomlaj'cych psach, oraz o oficerze AK zastrzelonym z
pepeszy w okolicy Pogorzeli k(Otwocka ]1944r.\.
W m=odo>ci ojciec opowiada= mi swe prze/ycia wielokrotnie
w ca=o>ci lub we fragmentach. Nie przywi'zywa=em do nich
specjalnego znaczenia, zapewne ulecia=yby z mej pami"ci,
gdyby nie systematyczne ich powtarznie.
Szereg znanych mi szczeg[=[w pomin'=em tu dla utrzy-
mania tempa opowiadania m.in. jak dopi=owywa= naboje
do swego nagana, o niemieckich trupach po lasach – jak
powoli gni=y na powierzchni ziemi, jak wszed= na niemieckie
namioty wojskowe ustawione w lesie, jak strzela= do dzik[w
i jeleni, itp.
Pisownia nazw UnterlüÆ i Endeholz powinna by: spraw-
dzona z map'.
Jerzy Dargiewicz, listopad 1990 r.
Jerzy Dargiewicz, San Francisco, June 2016.
2017, Aug. 03, Thurs., time 6&15 pm. PDT ]godz. 18&15\
} z listu | Zamordowany AK-owiec
Zdaje mi si", /e trafi=em na raport o wydarzeniu opisanym
przez dziadka Ambro/ego, /e w Pogorzeli, gdzie stacjonowa=,
zabito oficera AK przyby=ego jednego dnia, a noc' go zabito.
Dziadek, gdy mu o tym doniesiono, poszed= na miejsce eg-
zekucji i widzia= trupa z kt[rego >ci'gni"to oficerki ci'gaj'c
go po terenie przez to.
Dziadek nie wymieni= nazwiska, ani daty – rozumie si",
nazwiska m[g= nie zna:, a daty – z pewno>ci' zapomnia=.
Pe=na tre>: doniesienia&
Do Oddzia=u Personalnego 1-szej Armii W.P.
Na Nr. OP(1(01596 z dnia 4 listopada 1944 roku.
Melduj" /e w dniu 6 listopada 1944 roku zostali skierowani do
dyspozycji Wydzia=u Personalnego Naczelnego Dow[dztwa
Wojska Polskiego, byli oficerowie Armii Polskiej i Armi Kra-
jowej, kt[rzy przybyli do 3-go Zapasowego Pu=ku Piechoty z
oddzia=ami poborowych w miesi'cu pa{dzierniku r.b. ni/ej
wymienieni&
1. por. Durde==o Zenon
2. ppor. Kr[likowski Marjan
3. ppor. Maruszewski Jan
4. ppor. Wasilewski Tadeusz
5. ppor. G=uszek Jan
6. chor. +asecki Franciszek
7. chor. Reszyk Franciszek
8. chor. Iwanicki Stanis=aw
9. por. Zarzycki Jan
Jednocze>nie zawiadamiam, /e dnia 8 b.m. zosta= zamor-
dowany ppor. Grabski W=adys=aw, kt[ry r[wnie/ powinien
by= by: skierowanym do Wydzia=u Personalnego Naczelnego
Dow[dztwa
dow[dca Pu=ku – Ziarkowski, p=k. dypl.
szef sztabu, inicj. LK – Kr[likowski }Leonid|, mjr.
Niew'tpliwie, nale/a= do tej samej grupy, cho: jasno, a
wi"c bezpo>rednio z meldunku nie wynika, /e nale/a= do
AK, i kto to zrobi= ]bo gdyby to niekomuni>ci, jacy inni – nie
omieszkano by zaznaczy:\, i by=o to 8 listopada 1944, a wi"c
po upadku Powstania Warszawskiego, 2 pa{dziernika 1944,
a przed wyzwoleniem Warszawy, 17 stycznia 1945.
Jestem święcie tj. wysoce przekonany, /e o nim ten meldunek.
Wojsko Polskie sta=o w[wczas na wschodnim brzegu Wis=y,
i – pod dow[dztwem Rosjan – czeka=o a/ Niemcy zburz'
miasto.
Mo/e to by= ten sam /o=nierz, o kt[rym tak/e m[wi= mi
dziadek, /e zacz'= wyrzuca: dow[dztwu, /e tam nasi walcz',
a my stoimy – tyle co sobie przypominam, i zapewne nic
wi"cej z jego mowy, tj. tego oficera, po czym go natychmiast
zwinięto, czyli aresztowano, odsuni"to na bok.
Dzi> nie jestem pewien – to samo opowiadanie, czy 2 r[/ne.
 MOJE LATA WOJNY
2017, Aug. 03, Thurs., time 10&11 pm. PDT ]godz. 22&11\
Zamordowany AK-owiec, c.d.
Po napisaniu poprzedniej tre>ci znalaz=em raport w sprawie
zastrzelonego, i brzmi on&
nazwa oddzia=u& 3-ci Zapas. P. Piech.
rodzaj wypadku& zab[jstwo
miejsce wypadku& droga ze wsi Wola Karczewska
do wsi Wola Ducka }dzi> wie>
w gminie Wi'zowna, woj. Otwock|
data wypadku& 9.XI.1944r.
personalia winnych, uczestnik[w i poszkodowanych&
stopie<& pporuc.
nazwisko, imi"& Grabowski W=adys=aw
imi" ojca& s. Jana
rok urodzenia& 1901,
zaw[d& rzemie>lnik
miejsce urodzenia& Warszawa
Dnia 9.XI. 1944r., oko=o godz. 8.00, przechodz'cy drog'
por. Jankowski zauwa/y= le/'ce w odleg=o>ci mniej-wi"cej 30
metr[w od drogi cia=o zabitego, o czym zaraz zameldowa= w
sztabie pu=ku. Natychmiast powiadomiono organa Prokuratury
kt[re uj"=y >ledztwo w swe r"ce. Narazie }na razie| ustalono, /e
zabity zosta= ppor. Grabowski strza=ami z automatu w bliskiej
odleg=o>ci. Dalsze dochodzenie w toku.
D-ca pu=ku (-( Ziarkowski, p=k. dypl. inicja= Z
Szef sztabu (-( Kr[likowski, mjr. LKr[l...
sporz. Milewski por.
34.T.W.
por. Jankowski, st. adiutant baonu szkolnego, z innego raportu.
Urodzony w Warszawie – wzmacnia to przekonanie, /e –
rzekomo – dwa odr"bne opowiadania&
• o zabiciu oficera AK kr[tk' seri' z pepeszy, i
• /e oficer& „nasi tam walcz' }tj. w Warszawie|,
a my }tu| stoimy”,
dotycz' jednej i tej samej osoby – tego oficera, i za to zosta=
zabity. Po dekadach, nie by=em ju/ tego pewien, bo mo/e i
dziadek opowiada= mi osobno, innym razem, o ka/dym.
A ja my>la=em, /e nazwisko jego nie b"dzie mi nigdy znane,
ani data. Mo/e gdzie> jest raport, nadal zastrze/ony dla publiki,
lecz mo/e go r[wnie nie by:, bo cz=owiek tylko co przyszed=
do jednostki W.P., otrzyma= umundurowanie, i jeszcze tego
wieczoru zosta= zabity, a wi"c mog= nie figurowa: jeszcze w
spisie jednostki – mog=o i tak by:.
Jak do>: cz"sto bywa – sami sprawcy poszukiwali win-
nego, i wiadomo czym dochodzenie sko<czy=o si", musia=o
si" tak sko<czy:.
Wypis z tomu z Centralnego Archiwum Wojskowego
w Rembertowie, dotycz'cy 24 Pu=ku Piechoty, w +ucku
}czytelno>: dokumentu w czerwcu 2016 – istotna informacja,
bo tekst stopniwo zanika, i ju/ jest miejscami nieczytelny|
+uck, dnia 23 marca 1936 r. –
R O Z K A Z D Z I E N N Y Nr.68. –
Cz">: ¡.
1. S + U ? B A . –
S=u/b" warty w pu=ku dnia 23 marca r. b.
pe=ni l. k. c. k. m.
Oficer inspekcyjny garnizonu
kpt. DEREJEWSKI Franciszek
Oficer s=u/bowy pu=ku ppr. MUSZY˜SKI Onufry
Podoficer s=u/bowy pu=ku st. sier/. W a n a t J[zef
Dow[dca pddzia=u pogotowia wyznaczy l.k.c.k.m.
Dy/urnego przy furtce obok ko>cio=a garn.
wystawia kompanja s=u/bowa
Dy/urnego przy bramie prowadz'cej na lotnisko
wystawia kompanja s=u/bowa
2. P R Z Y D Z I A + Y I P R Z E S U N I ´ C I A. –
Przyby=ych poborowych w dniu 16. III. 36 r.
przydzielem nast"puj'co&
do 4 kompanji
}tu nast"puje lista nazwisk z imionami|, rozpoczyna j'
Kadar Israel, Pancer Henryk, Rych=owski Bronis=aw...
itd., ko<cz'& ____ Antoni, _ekolczuk Piotr,
do 6 kompanji
Janczuk Iwan, Kborowski W=adys=aw, Wojciechowski
Stanis=aw, _}T`, D`, B`$|rojecki Henryk, ...itd.,
ko<cz'& Ajchenblat Moj/esz, Andrejczuk Dmitry,
}znowu| do 6 kompanji
?urawski Feliks, ?ydek Stanis=aw, Tretjak Aleksander,
Telejko Tadeusz, ...itd.,
ko<cz'& Androsiuk Kalenik, Putra Nikifor,
}do| 9 kompanji
Perel Dawid, Kac Mojsze-Josef, Koperlan Walentino,
Biberman Icok. ...itd.
ko<cz'& Krawczik Sergiej. K___nopier }Serafin$|
do 9 kompanji
Sienkiewicz Jan, Goldberg Dawid, Bogda<ski Micha=,
Wojciechowski Iwan, ...itd.,
ko<czy& Unikowski Moszek,
do 2 k.c.k.m.
Wartser Boles=aw, Tarkowski J[zef, Tkaczyk Jan Stani-
s=aw, ...itd., ko<cz'& Lecki Henryk, Baranowski Szymon.
Lista, w porz'dku alfebetycznym, na nast"pnej stronie. Kilka
nazwisk, nawet w szcz'tkach, tu nie ma, bo oba elementy –
nazwisko i imi" – zupe=nie wyblak=e.
Nie ma nazwisk poborowych przyby=ych 17 marca 1936.
Nazwisk 7 i 8 kompanii, gdzie s=u/y= Ambro/y Dargiewicz, nie
ma w rozkazie dziennym, dot. poborowych z 16 marca ’36.
Jerzy Dargiewicz, San Francisco, June 2016.
 MOJE LATA WOJNY
Nazwiska polskie, Furma<ski Boles=aw
Polak[w Gawro<ski Marjan Wac=aw
_}T, D, B, St$|rojecki Henryk Gawro<ski Piotr
_}T$|ribun Antoni G'siorowski Eugeniusz
_}W|ysoki<ski Jan Girski Piotr
_abieli<ski Stefan Gluza Kazimierz Czes=aw
___}Sa`, Za`, An`|kerski Go="biowski Marjan
Stanis=aw Herasim G=owacki Jak[b
___ci<ski Edward Go=aszewski Zdzis=aw
_}Í$ F`, P`, Ku`, O`$| Gradycki Konstanty
lisi<ski J[zef Guz Bronis=aw
Gen__ar Miko=aj Jacun Apolinary
}Kazi`, Ku>`, Ku{`| Janicki Stefan
___mierczyk Franciszek Jerema Julian Setfan
Ko__iki Aleksander Jaryszek Stanis=aw
}Ergow$| J[zef Kaczorowski J[zef
}Szengra$| J[zef Kapro< Stanis=aw
Rap_ Jan Karpi<ski Wincenty
Szp_}a$|rke Miko=aj Kasprzak Wac=aw
Karasek Jan
Wik/___sicz Jan
Karasek J[zef
Podnie_}s|i<ski Stanis=aw
_m_ez Micha= Kawecki Andrzej
P_rcha Feliks Kborowski W=adys=aw
K_}o, e|__ Jan Kie=basa Antoni
___"g Jakub Kie=basa Paulin
Ba___}s, z| Tadeusz Kifert Andoni
Kisielewski Konrad
Klimek Jan
Antoniak Arkadjusz Kmie: Jan
Antoniak Jan Kociuba Eugenjusz
Banasik Wac=aw Kociuba Pawe=
Baniecki J[zef Ko=pa J[zef
Baranowski Szymon Ko=towski Wac=aw
Bara<ski Wincenty Korga Leon
Barszczyk Antoni Kostrzewi<ski Stefan Marcin
Barwicki Marjan Kowal Adam
Bobryk Jan Kowal Andrzej
Bednarczyk Jan Kowal Franciszek
Bednarek Roman Kowal J[zef
Kowalski Marjan
Bedmarski W=adys=aw
Kozi<ski ___
Bendowski Jan
Bernatek Henryk Krawczyk Micha=
Bia=ow'z Piotr Kr[l Klemens Micha=
Bielecki Feliks Wiktor Kr[l Micha=
B=aszczyk Aleksander Krzeszycha }Krzaszycha|
B=ocha Micha= J[zef
Bogda<ski Micha= Krzynosek Kazimierz
Borek Mieczys=aw Ksi'dz Jan
Brewi<ski Roman Piotr Kubin Stanis=aw
Ciazek ]Ciezek\ Edward Kurak Tadeusz
Boles=aw Kwa>niewski Wincenty Leon
Ciewicki Edmund Kuneczny Mieczys=aw
Cichus Stnis=aw Kurowski J[zef
Chewaj=o Jan Lecki Henryk
Cymba=a Jan Le>niewski Bronis=aw
Czaban _ +uka J[zef
D=ugosz Stanis=aw Edward Macczak J[zef
Dom/a=a vel Dom/alski Micha=owski Walenty
W=adys=aw Mierzy<ski Jan
Natka<ski Edward
Dziek Antoni
Dzioch Henryk Ne>cior Zygmunt
Fr'cek Stefan Ogrodnik Czes=aw
Jerzy Dargiewicz, San Francisco, June 2016.
Pacan Antoni Zmarzlak Stanis=aw
Paliwoda W=adys=aw ?uczek Jan
Paruzel Stefan Miko=aj ?ur J[zef
Pietruszewski Antoni ?urek Jan
Polak Ignacy ?urek Leon
Po=tyn Czes=aw ?urek Piotr
Przyby=a Franciszek ?urkowski Feliks
Pubiniec Szymon ?ydek Stanis=aw
Pu=a J[zef
Pysiewicz Edward J[zef Nazwiska hebrajskie,
Roczkowski Bronis=aw /yd[w
Rozwa=ka Kazimierz }__|jalcacj Wolf
Rych=owski Bronis=aw
Rynek Jan Abram Icek
Rzemieniak Stanis=aw Abramczuk Joakim 1
Salecki Miko=aj
Abramczuk Joakim 2
Sa=o Jerzy
Adamowicz Abram
Sapa=a Stefan
Ajchenblat Moj/esz
Samulak Antoni
Sata=a W=adys=aw
Baum Iajb
Senderek Franciszek Berli<ski Fjazel
Siek Feliks Brojtan Josek
Sienkiewicz Jan Broniatowski Icchok
Sierkowski Bronis=aw Chaejt Szmul-Lejzer
Sierkowski W=adys=aw Dekier Izaak
Sirko Feliks Eiberman Icchok
Skiba W=adys=aw Ejzenberg Mordka
Skiba Jan Elijang Stelars
Skroba< J[zef Frydman Izak
Skwarek J[zef Gajon Abram-Moszek
Sliwi<ski Jan Grojskopi Wolf
S=odkowski Jan Goldberg Dawid ]1\
Smiechowski Stefan Goldberg Dawid ]2\
Smolarz Leonard Gothainer Abram-Majer
Sobo< Teofil Grundman Szija-Lejbus
So=tys Konstanty
Holcberg Abram
Stachel Tadeusz
Igielczyk Mordka Zalman 1
Stefa<ski Tomasz
Igielczyk Mordka Zalman 2
Strulak Mieczys=aw
Surmacz J[zef
Kac Mojsze-Josef ¯ Katz
Syku=a Marcin Kacza=a Icchol-Dawid
Szadnik Aleksander Kader Israel
Szarzy<ski J[zef Kisczek Zinosij
Szewczyk Tadeusz Lichtensztajn Aron
Szczep[ch Jak[b Norymberski
Szczygie= Pius }__|chsil-Grul-Icek
Szewc Konstanty Perel Dawid
Szkuciak Stanis=aw Poznatyn Izrael
Szkodzi<ski Stanis=aw Rind Srul-Ca=at
Szymczyk Franciszek Rogn_y Jakub Dawid
Szyszka W=adys=aw Swietowicz Abram
Ímigo< Micha= Szajner W=adys=aw
Tarkowski J[zef Szarfer Kopel
Telejko Tadeusz Szingerski Micha=
Tkaczyk Jan Stanis=aw Szpajzman }___|
Turowski Stanis=aw
Sztarkman Mnyl
Wartser Boles=aw
Tchan Abram-Mendel
Wilczy<ski Jan
Topio= Mendel
Wilk Franciszek
Witkowski Franciszek
Unikowski Moszek
Wojciechowski Iwan
Wojciechowski Stanis=aw
 MOJE LATA WOJNY
Nazwiska ukrai<skie, Kuczmarek Teodor
Ukrai<c[w Kazimierz
_ekolczuk Piotr +awre<czuk Teodor
–}G$|ryciuk Emiljan +awretny Wasilij
Ste_}f$|aniuk Matwiej Matwiejczuk Andrzej
Jakow__czuk Jan Oczkoe Marcin
__bodiaczuk Teodosij Potra Nikifor
__}Bon$|darczuk Polikarp Sasiuk W=odzimierz
Bochw_}o$|e Dmitry Szabiuk Teodozy
Ty–}m$|czuk Aleksander Szkwaruk W=adys=aw
Tatarczuk Jan
Andrejczuk Dmitry Tretjak Aleksander
Androsiuk Kalenik Tymoszczuk Ojczenasz
Andrzejczuk W=odzimierz
Bardjuk Wasilij
Bereza Piotr
Blizniuk Kliment
Bohenoe Aleksander
Borodiej Dmitry
Borodiej vel Hnatiuk Lew
Borysiuk P____
Buhajczuk Wasyli
Butra Nikifor
Chewiuk Denis
Chmielewski Teodosij
Chomiak Adam
Chomiak _}E$|nanjusz
Chomiak Matwej
Chwaszczuk Miko=aj
Cisiuk Jakow
Danieluk Aleksander
Dawidiuk Teodor
Dewianczuk W=odzimierz
Diduszok ___an
Dudin Szemeta Aleksander
Dziduszek Bazyli
Egorow Aleksander
Faryna Teodor
Fedorak ____
Fedoruk Mina
Ferdylewski Wasyl
Fra<czuk Piotr
Garbaruk Wiktor
Hawryluk Dymitr
Horbatiuk Dmitry
Horodowski Aleksander
Hryciuk Grigori
Hudeniuk Stanis=aw
Jachimczuk +waretny Wasilij
Jakimczuk Miko=aj
Jakowczuk Fedor
Jakowluk Miko=aj
Jakowlew Wasilij
Janczuk Iwan
Janiczuk Andrzej
Janimczuk Andrzej
Janiuk Jan
Ka=ysz Wasilij
Klimczuk Roman
Kocis=o Dymitr
Krawczik Sergiej
Krupd/ak Micha=
Ko>cia<czuk _____
Jerzy Dargiewicz, San Francisco, June 2016.
WOJSKO POLSKIE T a j n e.
3-ci Zapasowy P.P. }Pu=k Piechoty| Egz. Nr. 2
M.P. dnia 9.12.44. }9 grudnia 1944|
L. Dz. 0368(45
Do
Szefa Oddzia=u Organizacyjno-Ewidencyjnego
i Uzupe=nie< Sztabu 1-ej Armi W.P.

Przedstawiam imienn' list" podoficer[w do awansu

na stopie< sier/anta i st. sier/anta z pro>b' o zatwierdzenie.–

Szef Sztabu Dow[dca Pu=ku

(podpis nieczyt.( (bez podpisu(
(-( Kr[likowski mjr.- (-( Ziarkowski p=k. dypl.

White& egz. 2.
Egzem. Nr. 1 – adresat
Egz. Nr. 2 – a(a.
Sporz'dz& J. Chr.

Lista imienna podoficer[w przedstawionych do awansu na starszych sier/ant[w

Wyci'g, bo nie zmie>ci=y si" na tej stronie, w kolumnach& Narodowo>: ]wszyscy polska\,
Wykszta=cenie wojskowe i cywilne, Data ostatniego awansu, Wnosi si" o nadanie stopnia, Opinja

L.p. Stanowisko Stopie< Nazwisko Imi" Rok Narodowo>:... i pozosta=e,

i imi" ojca urodzenia str. tasiemcowej szeroko>ci
1. szef bat. ogniomistrz Fija=kowski Tadeusz s. Wincentego 1909
2. Z-ca d-cy plutonu plut. zawod. W[jcicki Bronis=aw s. Stefana 1914
3. dzia=owy ogniomistrz Cnota Zbigniew s. Marcina 1910
4. szef kanc. dyonu plut. zawod. Paluch J[zef s. Macieja 1902
5. szef bat. ogn. podchor. Zieniawa Wincenty s. Leona 1914
6. Z-ca d-cy plutonu ogn. zawodowy Lipi<ski Witold s. Tadeusza 1907
7. szef bat. ogniomistrz Nawrocki Wiktor s. Jana 1903
8. szef kanc. pluton. podchor. Ha=uszka Stanis=aw s. Bazylego 1915
9. pisarz sztab. Pu=ku sier/ant Witkowski Julian s. Jana 1899
10. szef kompanii sier/ant Majerski Stanis=aw s. Paw=a 1901
11. szef kompanii sier/ant Go="biowski Bronis=aw s. Tomasza 1919
12. D-ca plutonu sier/ant ?ukowski Leonard }bez imienia ojca| 1899
13. szef kompanii pluton. zawod. Zieli<ski J[zef, s. Jana 1914
14. Z-ca d-cy plutonu sier/ant zawod. Janicki Bronis=aw s. Wincentego 1905
15. komp. karnej pisarz sier/ant pchor. Jadkowski Witold s. Edwarda 1910
16. szef komp. sier/ant Siwak W=adys=aw s. J[zefa 1901
17. pisarz komp. sier/ant D'browski Jan s. Antoniego 1897
18. szef komp. sier/ant Kozie= Franciszek s. Mateusza 1902
19. pisarz batal. sier/ant Nowak Stanis=aw s. Wac=awa 1908
20. d-ca dru/yny sier/ant Koza Franciszek s. Mateusza 1902
21. pisarz komp. sier/ant Sztanpka Boles=aw s. Edwarda 1903
22. Z-ca d-cy plutonu sier/ant Nobis J[zef s. Jana 1901
23. Z-ca d-cy plutonu sier/ant Kowalski Bernard }bez imienia ojca| 1902
24. szef kompanii sier/ant Miga=a Jan s. Stefana 1907
25. orkierstant kornecista, pisarz orkiestry; sier/ant; Kaczmarzyk Jan s. J[zefa 1915
26. szef komp. sier/ant Babel Ignacy s. J[zefa 1900
27. dru/ynowy sier/ant Dargiewicz Ambro/y s. J[zefa 1912
28. dru/ynowy sier/ant Kucharski Jan s. Stanis=awa 1903
29. szef kompanii sier/ant Jemia=kowski Antoni s. Jana 1905
30. d-ca plut}onu|. pluton. pchor. P"dzik Micha= s. Jana 1914
Szef Sztabu pu=ku Dow[dca Pu=ku
Kr[likowski Ziarkowski p=k dypl.

J. Dargiewicz, J. Warcaba – 3-ci Zapasowy Pu=k Piechoty, San Fran., Piast[w, 2017.
 20 3 Zapasowy Pu=k Piechoty ]3 Zapas. P.P., Zap. P.P.\
stan osobowy 1944 – 1945,
g=[wnie nazwiska pod` i oficer[w.

W przygotowaniu jest bardziej szczeg[=owe opracowanie na temat sk=adu osobowego Pu=ku.

Z tego wy='cznie powodu zdj'=em dotychczas zamieszczon' informacj" o tym pu=ku, jako wysoce frag-
mentaryczn', z uwag' na Ambro/ego Dargiewicza, ur. 1912 w Iwa<czycach Nowych, pow. +uck, i zm.
2000, w Pu=awach, /o=nierza Pu=ku w latach 1944–1945.

By nie by: go=os=ownym, do='cz" tu cz'stk" opracowanej tre>ci, z zaznaczeniem, /e jest to nadal tre>:
robocza – ulegnie w niej drobna ju/ zmiana.

3 Zapasowy Pułk Piechoty – według internetu – zapasowy oddział piechoty ludowego W. P.

Sformowany w 1944 w okolicach Sumó1/. Następnie pułk przedyslokowano do Kiwerc i z dniem 21
czerwca 1944 roku włączono w skład 1 Armii WP. W sierpniu 1944 stacjonował w Lublinieó1/, a później
Wola Karczewska w okolicach Warszawyó2/. Przy pułku sformowano kompanię karną, do której kierowano
skazanych wyrokami sądów polowychó1/. Po zakończeniu wojny przesunięto go ze Złotowa do Gorzowa
Wlkpó1/.

Pułk rozwiązany został rozkazem NDWP nr 192/org. z 29 czerwca 1945 roku . Na bazie 3 zapaso-
wego pułku piechoty odtworzono 4 Dywizję Piechotyó2/.

Przypisy:
1. Stanisław Komornicki – Wojsko Polskie: krótki informator historyczny o Wojsku Polskim w latach II wojny
światowej.
1, Regularne jednostki ludowego Wojska Polskiegoć formowanie, działania bojowe, organizacja, uzbro-
jenie, metryki jednostek piechoty. Wydawnictwo Ministerstwa Obrony Narodowej, Warszawa 1965, str.
237 - 239.
2. Anna Gąsiorowska – Materiały archiwalne jednostek zapasowych piechoty z okresu 1943—1945.

W aspekcie składu osobowego – według internetu – zaledwie Edward Drzazga.

Skąpo.

Dane zawarte w tej publikacji są wydłużeniem Moich lat wojny – opisu ich ustami Ambrożego Dargie-
wicza, ur. 1912 – zm. 2000, który służył w tym Pułku, w latach 1944–1945.

W Moich latach wojny, opisie powstałym w latach 1990–1991, i jego uzupełnieniu, powstałym w 2016,
dane w sprawie Pułku są wysoce fragmentaryczne z zestawieniu z obecną publikacją, bo stanowią tam
zaledwie osnowę, podstawę do wspomnień, ich uwiarygodnienie.

Tu też nie jest wszystko w sprawie Pułku, bo są tu jedynie wykazy żołnierzy, ich listy w różnych
sprawach.
Nie ma treści dokumentów natury ogólnej, tj. różnych zestawień, jak stan uzbrojenia, narodowościowy
skład Pułku, w liczbach, tak i liczby chorych – w liczbach, skierowania – w liczbach, korespondencja władz
Pułku ze zwierzchnimi, instrukcje, itp., wszystkie bez nazwisk żołnierzy.
Dane te opuściliśmy.

Aspekt ludzki jest czynnikiem wiodącym w naszej publikacji – nazwiska ludzi wchodzących w skład
Pułku.

Jerzy Dargiewicz i Jarosław Warcaba

 Informacja o 3-cim Zapasowym Puku Piechoty pochodzi ze zdj": wykonanych w czytelni CBH w Rember-
towie, w lipcu 2017.

Korzystanie z archiwum odbywa=o si" z trudno>ciami do znaczengo stopnia – rygorami narzuconymi

przez regulamin CBH&

Jedynie przez jeden dzie< w miesi'cu mo/na zapisa: si" na korzystanie w ca=ym nast"pnym, tj. w czerwcu
zapisa: si" na ca=y lipiec w naszym wypadku.
Czytalnia sk=ada si" z dw[ch salek o ='cznej liczbie miejsc rz"du 20-tu i pewnie nie wi"cej ni/ 30-tu, dla
szcz">liwc[w z ca=ej Polski kt[rzy uzyskali zgod" na korzystanie ze zbior[w.

W 15 minut po rozpocz"ciu zapis[w, w lipcu, do 19 lipca, pozosta=y okienka na 6 dni, w tym dwa dni dla
jednej osoby – jednego z nas, i 4 dni dla nas obu; razem 6 dni.
Dok=adnie o godz. 9&00 telefon by= zaj"ty, i tak przez nast"pne 15 minut.

Czytelnia czynna jest od godz. 9&00 do godz. 19&00, i w 15 minut po jej otwarciu, gdy zapisana osoba nie
pojawi si" – miejsce jest przekazywane osobie na li>cie rezerwowych.
By zd'/y: na godz. tu/ przed 9&00 rano – wychodzili>my z domu, w Piastowie, o godz. 7&10, bo przejazd
poci'giem przez Warszaw", z przesiadk' w W-wie Stadion, po czym d=ugi odcinek drogi w samym Rember-
towie, ok. 2,3 km, pieszo lub autobusem, i ponad 700 m. piechot', po samym parku, do ul. Pontonier[w.

Do przejrzenia szereg tom[w, wi"c w ci'gu 6-ciu sesji, w pojedynk" i obaj, wykonali>my 5 tys. zdj": z
dokument[w, i nieliczne z nich, ok. 1@, wysz=y z=ej ostro>ci – okaza=o si" po wszystkim, na tyle z=ej, /e
nazwiska s' trudnocztelne, poza tym, /e i go=ym okiem trudno je ju/ odczyta:.
+adnie u=o/one i spi"te – rozumiemy – przez profesjona=[w, wyra{nie wida: by i tematycznie by=y zebra-
ne; w obr"bie tomu r[wno roz=o/one, przy grzbietach trudno dojrze: pierwsze litery tekstu, go=ym okiem
– zdj"cie liter tych nie zdo=a=o. Do opuszcze< nale/' wi"c dni danego miesi'ca, kiedy dokument by= wy-
stawiony, lub stopie< wojskowy widniej'cy przed nazwiskiem, rzadziej pierwsze litery nazwiska. Miejsca
te opatrzyli>my adnotacj'& }zdj"cie|¢.
W po>piechu przewracania stron trafi=y si" i opuszczenia, z ubolewaniem. Miejsca te s' do powt[rzenia, nie
wiemy przez kogo i kiedy. I trudno nam okre>li:, kto by=by tymi uzupe=nieniami zainteresowany, dla kogo
by=yby one pomocne i w czym, bo mog=oby okaza: si", /e powt[rny wysi=ek by= dla samego wysi=ku.

Mimo pewnych niedoci'gni":, wymagaj'cych dopracowania, >wiadomi tego/, s'dzimy, /e in-

formacje tu zawarte daj' lepszy wgl'd w ludzki aspekt Pu=ku, bez por[wnania – nazwiska
/o=nierzy, ni/ to dotychczas wiadomo, /e Edward Drzazga w nim s=u/y=, tylko tyle.

Publikacja ta jest wynikiem inicjatywy Jarosława Warcaby – jej współautora, bo namówił mnie, Jerzego
Dargiewicza, do poszerzenia informacji o tym pułku. Pierwotnie była w formie szczątkowej w porównaniu
z obecną, dołączona do Moich lat wojny – wspomnień z lat 1939–1945, Ambrożego Dargiewicza, ur. 1912,
zm. 2000, mego ojca.
Poszerzając i poszerzając – odłączyłem ją w końcu, skoro, jako tło, dodatek, część pomocnicza, stała się
po kilkakroć dłuższa od części zasadniczej.

Nie miałem wielkiego interesu zajmowania się tematem z dwóch powodów jednocześnie:
Po pierwsze, od lat pracuję nad treścią mego Słownika języka polskiego. Kilkumiesięczna przerwa nie
jest dobra – zaczyna mi brakować czasu.
Po drugie, od kilku dekad mieszkam za granicą, jestem obywatelem Stanów Zjednoczonych, z dalszymi
tego konsekwencjami. Oglądam Polskę z innej perspektywy, z dystansu, mam inne poglądy na wydarzenia
byłe i obecne, i widzę byłą Ojczyznę przez pryzmat mych doświadczeń z rodakami w macierzy. Wolałbym
swych poglądów nie wyjawiać ludziom którzy nie znają mnie osobiście, lecz publikacja tego rodzaju narzuca
taki wymóg. Podobnie i inne – Autor powinien wyjawić swój związek z tematem, jeżeli taki jest, wymóg który
jest systematycznie pomijany, czyniąc przez to dzieła o bliżej nieznanej obiektywności – może tworzone z
celem na myśli, pomocy lub zaszkodzenia czemu.

San Francisco, 2017.11.04, Sat.

J. Dargiewicz, J. Warcaba – 3-ci Zapasowy Pu=k Piechoty, San Fran., Piast[w, 2017.
 Wyjawnienie
Poniższy tekst pisany przez Polaka z pochodzenia, lecz nie żadnej wiary, a
więc i nie katolika, i nie patrioty polskiego – narodowca, jak takich i podobnych
określałem w dalszej części, bo – od dekad – mieszkam w San Francisco (od lata
1982), i proces separacji z macierzą był dla mnie bolesny, z winy Polaków – sami
Polacy “wyleczyli” mnie z polskiego patriotyzmu i Godło Polski – Orła Białego –
mam dziś za nic; jest symbolem fałszu, korupcji i bezprawia (baza powstania i
pole dla partii PiS).
Rodzice nie nastawiali mnie w żadnym kierunku i nie szczuli przeciw komukol-
wiek, tak z narodowości, jak i z wiary.
Dla wojujących antysemityzmem i pobożnych wszelkiej innej maści: prawdę i tylko
prawdę mam na uwadze. Antysemityzm, jak wszystkie inne anty~, może być czystą
prawdą, jedynie niewygodną, stąd antysemityzm nie nosi negatywnego wydźwięku,
wagi, dopóki nie jest fałszem; pozór – ma coś złego oznaczać, lecz wcale nie musi.
30-1 T=o, lapidarnie
Żydzi
– temat z głębią. Żydzi są obywatelami krajów w których mieszkają, lecz nie są
etnicznie z nimi związani, element napływowy, obcy:
K. Marks i F. Engels – niemieccy żydzi,
L. Trocky, L. Kamenew – rosyjscy żydzi
Richard Pipes – polski żyd,
Norman Davies – brytyjski żyd (mieszkający w Polsce, chciał w Rosji),
W przekałdzie na język polski brzmiałoby to: Przed przystąpieniem do czegoś
nowego, istotnym (lub niezbędnym) jest posiadanie dobrego uznania wszystkiego
co jest do tej pory w dziedzinie, dosł. na polu.
Stąd, w budowaniu nowego ładu społecznego także – uznanie dla wysiłków i po-
prawę ich, nie burzenie ich. A K. Marks i F. Engels zburzyć je, krwawą rewolucją,
i zacząć budować od podstaw – myślowy błąd, jeden z wielu, cecha wszystkich
szkodników:
My nowe życie zbudujem i nowy ład,
a ponad nami jak sztandar ludu – pieśń.
Życie jest jak płynąca wolno woda, w zbiorniku czy rzece. Gdy zaburzyć
ją – muł osadzony na dnie zmąci ją. Tak i krwawa rewolucja społeczna – męty
społeczne i świat przestępczy dojdzie do głosu, sięgnie po władzę. I już nie do
usunięcia, przez wieki. To inny, fundamentalny błąd, łatwy do przewidzenia,
którego K. Marks i F. Engels – ideolodzy komunizmu – nie przewidzieli w swej wizji
utopijnego systemu społecznego, w wyniku takiej rewolucji. Zamiast poprawiać
dobro dotychczas wytworzone – przystąpili do burzenia go, jako reakcyjne,
sanacyjne, szlacheckie.
No cóż, w naukach społecznych K. Marks i F. Engels nie byli Albertem Ein-
steinem (1879–1955) w fizyce, dla pełności obrazu o wkładzie międzynarodowców
do myślowych osiągnięć świata.
Żydzi, międzynarodowcy z natury, do dziś żyjący tu i tam w komunach, gre-
mialnie poparli zamysł pobratymców – K. Marksa i F. Engelsa.
Konflikt interesów
przekonanie Międzynarodowcy:

˚
Hillary Rodham – amerykańska żydówka.
Żydzi rozsiani są po różnych krajach, gdy ze skłonnościami do komunizmu to
i stąd i “Proletariusze wszystkich krajów łączcie się” – hasło do jednoczenia się żydzi > judaizm (wspólna wiara)
ludzi o wspólnej ideologii tym razem – równoległa warstwa do judaizmu.
komuniści > komunizm (światopogląd)
Żydzi nie mają na uwadze interesu krajów które ich goszczą, lecz własny, tj. Proletariusze wszystkich krajów, łączcie się.
pobratymców w wierze i krwi, i Izraela. Przeszłości ślad dłoń nasza zmiata...
Przez to nie są elementem asymilującym się z lokalną populacją: językiem Fejgin Analol, płk.,
(hebrajskim), obyczajami (koszerne i trefne; specjalnie przygotowane posiłki, pejsy Rabinowicz Isser, mjr.,
i bokobrody), ubiorem (mycki), i wiarą od pochodzenia z rodu Davida i plemienia Frydman Mateusz, ppłk.,
Levi (nazwiska: Davies, Levin, Lewicki, Lewinsky). Z punktu widzenia narodowców, Frenkel Marian, płk.,
jakiejkolwiek maści ci nie są – żydzi są dla nich dziwakami, i przez to są obiektem Wachruszczew Paweł, mjr.
uszczypliwych uwag, docinków i naśmiewania się, dowcipów. “wymiatali” narodowców z
Przez to też, niewątpliwie, można je uznać za dość dokuczliwe, i nie bez winy
szeregów oficerów W.P.
samych żydów – trudno winić naturę ludzką, gdy żydzi odstają od głównego nurtu
W Niemczech też tak chcieli –
społeczeństwa, izolują się sami; Ghetto w Warszawie do którego byli ograniczeni,
wejść na głowę Niemcom, na
Wall Street... w Nowym Jorku (tu nikt ich nie zmusza), w Izraelu też sami budują
pocz. lat 1920-tych, i zapłacili
Hiszpanie

ściany z Palestyńczykmi), w USA mają swoje enklawy, ośrodki, szkoły, szpitale.

Rosjanie
Francuzi

za to w latach 1933–1945.
Niemcy

Polacy

Nie godzi się gościowi zaprowadzać swoje porządki w domu gospodarza,

ale ros. komuniści właśnie tak zamierzali i plan wprowadzili w fazę
wykonawczą.
Wprowadzili w Rosji lat 1917–1918 – weszli Rosjanom na głowy, próbowali w
Niemczech na pocz. lat 1920-tych (i – za czasów A. Hitlera – zapłacili czystką
za ten krok), w USA lekko weszli na głowy Amerykanom bo kraj immigrantów
czyli przyjezdnych – etniczny rozgardiasz, nie ma “gospodarzy”; Joe Lieberman
kandydatem w prezydenckich wyborach 2004, 2008, Bernie Sanders – w 2016,
Hillary Rodham Clinton – w 2016, i technicznie wygrała wybory, w powszech-
nym głosowaniu, lecz przegrała z tzw. Electoral College – ciałem wybierającym
prezydenta, obsa-dzonym obecnie przez Republikanów. Stąd USA są bardzo
pro-izraelskie, i – na arenie międzynarodowej – tak chronią Izrael, jak Chiny
Koreę Północną. Aj! I jeszcze więcej – wszelkie rezolucje potępiające Izrael w
ONZ-cie, czego dopuszcza się, są automatycznie blokowane przez Rząd USA.
Wciągnęli USA w niezadeklrowaną wojnę ze światem arabskim, nie do wygrania
bo o podłożu religijnym.
Używając hebrajskiego w domu, żydzi popełniają proste, wyraźne błędy w
językach lokalnych, w języku polskim też.
W aspekcie biznesu – popierają swoich, pobratymców. Gdziekolwiek żyd wy-
płynie na arenę ogólnokrajową – żydzi inwestują w przedsięwzięcie, lub wspierają
je stając się klientelą.
Stąd i teoria K. Marksa i F. Engelsa – niemieckich żydów stała się dla żydów w
Niemczech atrakcyjna, szczególnie że wprowadzona w życie w Rosji, 1917–1918,
i w Niemczech też tak chcieliby.
Konstruktor rosyjskiego automatu AK-47, Michaił Kałasznikow wyraził się,
cytuję z Wikipedii, przekład na j. angielski:
Each designer seems to have his own paths, his own successes and failures.
But one thing is clear: before attempting to create something new, it is vital to
have a good appreciation of everything that already exists in this field. I myself
have had many experiences confirming this to be so.
przeszłość
˚
Narodowcy, nacjonaliści, ziomki (wspólna przeszłość, język)
Cechą międzynarodowców jest plenienie narodowców – lapidarnie się wyrażając,
niszczenie ich fizycznie, element wbijający w dumę narodową.
Międzynarodowcy – element świeży, napływowy, nie mają historii swoich
rodów – historii będących dumą narodowców, i aspekt zawarty jest w ich
Międzynarodówce:
Przeszłości ślad dłoń nasza zmiata,
przed ciosem niechaj tyran drży,
ruszymy z posad bryłę świata,
dziś niczym, jutro wszyscy my.
A ja zmieniłem końcówkę zwrotki na:
Przeszłości ślad dłoń nasza zmiata,
przed ciosem niechaj tyran drży.
Zabijem nawet swego brata,
gdy demokracja mu się śni.
W założeniach ustroju, w jego podwalinach, tkwiły rażące błędy, zrywające z
podstawowymi odczuciami, wyrobionymi w dzieciństwie, stojące w sprzeczności
z nimi, jak:
1. im więcej pracujesz, tym więcej masz, lepiej żyjesz – tu wszyscy mieliby praco-
wać ile tylko sił, dla kraju, a otrzymywać na równi z innymi, by nie było wyzysku
człowieka przez człowieka, gdy kraj roi się od leni i ciężkich przestępców jest
także znaczna liczba – już dzieci wiedzą o tym. Ale póki co, zarobki nie były równe
dla każdego obywatela, i tak aż do upadku ustroju socjalistycznego, w Polsce w
latach 1980–1989, w innych krajach bloku KDL-u podobnie.
2. poszanowanie własności prywatnej – tu własność społeczna miała być dobrem
nadrzędnym, jednostki uspołecznione, szczególnie przemysł ciężki i jednostki
ogólnopolskie jak Polskie Koleje Państwowe (PKP), spółdzielnie produkcyjne,
Państwowe Gospodarstwa Rolne (PGR).

J. Dargiewicz, J. Warcaba – 3-ci Zapasowy Pu=k Piechoty, San Fran., Piast[w, 2017.
3. poszanowanie rodziców i dalszych przodków – stąd zerwanie z przeszłością i
zaciekła walka z przejawami szlachectwa, bo szlachectwo to m.in. kultywacja prze-
szłości i tyrania (jak ojciec tak i syn – uraz leni pędzonych do roboty na rzecz pana;
pan = wojewoda); cytat z Międzynarodówki – hymnu k., w uprzedniej części.
4. jednoczesnie używali przeciwstawnych sobie, sprzecznych ze sobą, terminów:
• dyktatura vs. demokracja – dyktatura proletariatu w Krajach Demokracji
Ludo-
wej, (KDL). Jedynowładztwo, PZPR, zwane Partią (Częścią < łac. pars, partis).
• centralne planowanie vs. komuna – centralne sterowanie gospodarką kraju
mające być podstawą komunizmu (życia w komunach, w obrębie komun, tj.
gmin, w obrębie gmin dzielenia wypracowanych zysków).
• obowiązek vs. ochota – kandydaci na studentów obowiązani są do odpracowa-
nia miesiąca letnich wakacji w Ochotniczych Hufcach Pracy (OHP), na
ochotnika.
Umysł nie kontroluje (rozum, myśl) co język plecie (podświadomość).
Wprowadzili reformę rolną – krok kontrowersyjny, polemiczny, dyskusyjny, sporny.
Komuniści często też używali pseudonimów w miejsce prawdziwych nazwisk,
bo bali się swego cienia. A im większe zło wyczyniali – tym więcej ich mieli. I tak,
Feliks Dzierżyński, 1877–1926, syn biaroruskiego żyda z rejonu Wołożyna, twórca
pierwszych radzieckich organów bezpieczeństwa: Czeki, GPU, i OGPU, używał:
Jacek, Jakub, Pereplotczik, Franek, Astronim, Józef, Domański, wg internetu. W
ten sposób czuł się bezpiecznie.
Karol Tenenbaum miał tylko dwa: Świerczewski i Walter, zapewne że “kulom
się nie kłaniał”, to stąd, bo i tak oskarżeniom – odważnym był sądząc z liczby
używanych pseudonimów.
Ja, gdy coś robię czy piszę – używam własnego nazwiska: Jerzy Dargiewicz.
Nie podszywam się pod Goldberga, Goldmana, Rozenberga, czy Bronsteina,
i inne semickie, jak ci – żydzi pod sławiańskie... międzynarodowcy, łatwo im z
upodabnia-niem się przychodzi... dla zmyłki: Jewczyński, Fajkow, Kwiatkowsky,
Zielinsky.
Lewica vs. prawica
Nie godzi się gościowi zaprowadzać swoje porządki w domu gospodarza, a żydzi
tak próbowali, w Niemczech, zawieść tam komunizm na początku lat 1920-tych. I
stąd gdy Alolf Hitler doszedł do władzy, 1933 – prawica, tępił ich u siebie, i wypra-
wił się na radziecką Rosję, 1941 – do sedna komunizmu, z błogosławieństwem
Watykanu, z św. Krzyżem na czołgach i samolotach ( ).
I żydów z całej podbitej Europy zwoził do obozów zagłady.
Watykan
Ateizm zabójczy jest dla wiary katolickiej jak penicylina na bakterie (i chrześci-
jańskiej w ogóle, i każdej innej). Stąd papież błogosławił niemiecką armię, i stąd
Niemcy nosili na pasach Gott mit uns (Bóg z nami)... do czasu tęgiej zimy w Rosji,
1941/42, kontynentalnej, na którą armia niemiecka nie była przygotowana.
I stąd, po wojnie, Watykan szmuglował hitlerowskich oprawców do Ameryki
Południowej, w tym Adolfa Eichmanna, 1906–†1962, do Argentyny, i Josefa
Mengele, 1911–†1979, o zbrodniczych eksperymentach na dzieciach, zwanego
“Aniołem Śmierci” – do Brazylii, i innych, pomniejszych “rozwalaczy” (oprawców,
zbrodniarzy), w dziesiątkach.
A d o f f H i t l e r , 1889–†1945
Szaleniec u władzy; gdyby Hitler podbił jeden kraj, np. Polskę – byłby sławny
przez następne wieki, możliwe że przez tysiąc lat.
A tak, gdy chciał od Paryża po Moskwę, i od Norwegii po Afrykę Północną, w
ciągu kilku lat – rozproszył swój potencjał militarny do tego stopnia, że został
pobity przez wszystkie podbijane narody, 1945. Nie wiedział gdzie postawić
granicę podbojom.
Zajadli, ideologiczni wrodzy zawarli ze sobą doraźny pakt, w Jałcie na Krymie,
w lutym 1945 – Stany Zjednoczone z Anglią, z jednej strony, a Rosją – z drugiej,
i budowane “Imperium Niemieckie” ograniczyli do Berlina gdzie Hitler popełnił
samobójstwo, w bunkrze Kancelarii Rzeszy, 30 kwietnia 1945, w chaosie sytuacji
wokół, w zamieszaniu; dekady zabrało ustalenie okoliczności jego śmierci.
Oba fronty – wschodni i zachodni – zacieśniały pętlę wokół ludzi spod znaku swa-
styki. Jeszcze wojna nie skończyła się, gdy rozpoczęła się zimna wojna między so-
jusznikami – opóźnienie lądowania w Normandii, 1944.06.06, objawem tegoż, i inne.
J ó z e f S t a l i n , 1878–1953
Genialność Józefa Stalina polegała m.in. na tym, że gdy gen. Władysław Anders
(1892–†1970) wyprowadził do Iranu Armię Polską, zorganizowaną w ZSRR, w
mieście Tockoje, Orenburg obł., począwszy od 17 sierpnia 1943 – drugim razem,
wiosną 1944, Stalin obsadził ros.-judejskimi oficerami stanowiska w W.P., i to do
dość niskiego szczebla.
W przypadku 3-go Zapasowego Pułku Piechoty, dowódcami byli, kolejno: Ziar-
kowski Stanisław, płk. dypl. (długoletni oficer Armii Czerwonej), Orłow, ppłk, i Kar-
powicz, ppłk., szefem sztabu był Królikowski Leonid, mjr. (oficer Armii Czerwonej),
a szefem kancelarii Oddziału Polityczno-Wychowawczego Pułku był Geldfinger,
szefem Kancelarii Głównej Grynberg, kwatermistrzem Fajkow mjr. [żyd, charakt. bez
J. Dargiewicz, J. Warcaba – 3-ci Zapasowy Pu=k Piechoty, San Fran., Piast[w, 2017.
komisje w miejsce bez bez komisji ], dowódcą plutonu Informacji Wojskowej (działu
wietrzącego kto kim jest z przekonań) – Wachruszczew Paweł, s. Wasyla.
Dla generałów: Zygmunta Berlinga i Karola Świerczewskiego, obu skrytych
żydów, geniusz J. Stalina polegał na tym, że konferował z żydami, przy zakładaniu
nowego systemu społecznego, czyli ich pobratymcami w wierze. No i ich obu uczynił
dowódcami Wojska Polskiego – dla nich musiał być więc geniuszem.
Przy zakładaniu: Zinowiew < Zin, Jeleń < tłum. Hirsh < niem. hirsch, Lew
Kamenew (ur. Rozenfeld), Leon Trocky (ur. Lew Dawidowicz Bronstein), Grigorij
Sokolnikow (ur. Grigorij Jakowlewicz) < hebr. ya-aqobh, mający być synem Izaaka
i Rebeki, itp.
Z tego powodu Gwiazda Czerwona (H) mogłaby być, z powodzeniem, Gwiazdą
Dawida (A). Ale byłaby solą w oku dla narodowców, patriotów, że żyd – element
obcy, napływowy, wszedł im na głowę w ich kraju, więc po co?
Przybrane nazwiska, brzmiące jak rodzime, także służą temu celowi: Świerczewski
(Tenenbaum, Cieniste Drzewo), Berling < Berlin, litera G zmyłką, jakoby ~ing.
Duch Polaka
Oczy zwrócone na Zachód, na Watykan i Anglię. Tam wzory do czerpania,
tam papież – namiestnik Chrystusa-boga na ziemi, a tu przybysze każą mu oczy
zawracać na Wschód, i uprawiać kult Stalina – mieć podziw dla jego geniuszu .
I gorzej – wyprzeć się wiary w Boga.
Oczy skierowane na Watykan i Anglię (tam wzory do naśladowania: Związek Sowiecki,
oficer w miejsce urzędnik), tyłem zaś do sąsiada zza miedzy – do Rosji carów, a
szczególnie radzieckiej, zarażonej ideą komunizmu, przez rosyjskich żydów.
Gdy Józef Piłsudski walczył z Rosjanami, 1920, i jest wzorem sukcesów – przy-
bysze genialność i czyny Stalina przedkładają mu do naśladowania.
Gdy Polak uprawia kult Jezusa Chrystusa-boga, wierzy w zmartwychwstanie
jego i w życie wieczne duszy... po śmierci – przybysze mają Lenina za swego
idola, z jego poprzednikami: K. Marksem i F. Engelsem.
Gdy Polak władał Wołyniem przez blisko lat 20, 1920–1939, hen poza Równo –
to za rządów przybyszy nikt nie miał żadnych wątpliwości do kogo on należy, nikt
nie śmiał podnieść głowy na publicznym forum przynależności ziem i miast, bo
tak i ziemie litewskie, a więc Wilno, Łuck, i Lwów są w rękach ziomków, jakkolwiek
Polacy i żydzi w Wilnie i Lwowie byli większością.
Gdy Polak jest święcie przekonany, że Rosjanie wywieźli polskich oficerów
– adm. Wołynia – w głąb Rosji, w lutym 1940 i wystrzelali ją tam w maju 1940
– przybysze zdecydowanie, śmiało, że to zbrodnia popełniona w Rosji przez
Niemców, 1943.
Polak ma też żal do Rosjan, że – po zakończeniu wojny, 1945 – okupowali Polskę
przez dekady, nie zważając że okupacja radziecka była niczym w porównaniu z
niemiecką, bo ostatni Polacy – może – dotrwaliby do lat ok. 1980, wg. zamiaru
Niemców uczynienia nowej przestrzeni życiowej na Wschodzie (wytępiliby Polaków
jak Prusów, 1240–1290), i że pojedyńcze wypadki likwidacji członków polskiego
podziemia są niczym w masowych egzekucjach cywilów, przez Niemców.
Polak burzyłby pomniki stawiane radzieckim żołnierzom, i puszczał w niepamięć
wdzięczność za pomoc w wyciągnęciu kraju z niemieckiej opresji.
Polak nastawia rogi na Wschód, a tu rosyjsko-judejska władza każe mu nastawiać
na Zachód Europy – stamtąd wietrzy zagrożenie, szczególnie ze strony Niemiec
(rosyjscy żydzi mają uraz do Niemców z powodu czystki żydów w czasach hitle-
rowskich). Zachód czyha na zdobycze socjalizmu, chce go zdławić siłą... zdławił
się sam w końcu błędną polityką zarządzania gospodarką, wskutek wytycznych
Karola Marksa, Friedericha “Oswalda” Engelsa, za którymi Włodzimierz I. Lenin,
i Józef Stalin swymi dziełami, w tomach, rzekomo przez nich pisanymi.
Wyzwolenie,
niewątpliwie, do znaczengo stopnia. I stąd, gdy armia rosyjska wkroczyła na
tereny Polski, 1944, pobożni narodowcy, skupieni głównie w Armii Krajowej, stali
się ideologicznym wrogiem Tenenbaumów, Berlingów, i im podobnych, noszących
własne nazwiska, lub przybrane, w rodzaju Świerczewski.
Z okupacji, jednej pod drugą
Wyzwolenie; powrót do Duchu Polaka... takie narzucenie obcej władzy gwa-
rantowało pogwałcenie ducha Polaka, jakikolwiek on nie jest, tj. na ile duch ten
ma w sobie pozytywów i negatywów.
W ten sposób naród znalazł się znowu pod okupacją... radziecką, tym razem.
“Przeżyliśmy Potop szwedzki [1655–1660], przeżyjemy i radziecki” – mawiali ro-
dacy. Kilkuprocentowy element obcy, wniesiony na bagnetach Wojska Polskiego
pod dowództwem Rosjan, zarządzał krajem przez 45 lat, 1944–1989, głównie w
imię swych, egoistycznych celów – życia ponad stan.
Zgodnie z zarządzeniem naczelnego dowódcy Wojska Polskiego z dnia 30
października 1944, nr. 001137/org., z W.P. wybierano żołnierzy do Milicji Obywa-
telskiej (MO). I tak, z 3 Zapas. P.P. wybrano 120 osób do MO w Lublinie, podpisał
szef sztabu /-/ Królikowski mjr. [zdjęcie]¢ listopada 1944.
Po Wyzwoleniu, przez kilka następnych lat toczyła się podjazdowa wojna ugru-
powań związanych z Rządem R.P. w Londynie, z ustanowionymi przez radziecką
Rosję władzami cywilnymi Polski Rzeczypospolitej Ludowej. W kraju nastąpił terror
polityczny... w imię demokracji ludowej.
Czy zasłużony, i jeżeli tak, to do jakiego stopnia – kwestią spojrzenia, i raczej z
boku niż ze środka, tj. raczej widzianego z zewnątrz Polski niż z wewnątrz.
 Kandydaci wystawieni do władz, przez PZPR, uzyskiwali w powszechnych
wyborach 98–96% głosów, we wszystkich rejonach kraju – z góry było wiadomo
że tak będzie, i wszyscy uprawnieni musieli gołsować – taka to była wolność i
demokracja, zgodność narodu aż do tego stopnia. Tak i podobnie wyglądały inne
aspekty życia publicznego, na socjalistycznej drodze do komunizmu, wg myśli
judeo-rosyjskich komunistów.
Po niemieckiej, naród znalazł się znów pod okupacją (chronioną przez LWP),
ze Wschodu tym razem, i polskich popelczników po myśli Stalina – dołów spo-
łecznych, często pół-analfabetów.
Rolnik, poza podatkiem płaconym od uprawianego areału, zobowiązany był
do obowiązkowych dostaw zboża i mięsa po wyraźnie zaniżonych cenach od
wolnorynkowych.
System niewydolny – zadłużali kraj zaciągając pożyczki od znienawidzonego
Zachodu, ideologicznego wroga socjalizmu. Itd.
Swymi świetlanymi poglądami na przyszłość i postępowaniem, komuniści – skrajna
lewica – zachodzili za skórę wszystkim pozostałym, zrazili do siebie nie tylko skrajną
prawicę. I uniknęli Wymiaru Sprawiedliwości bo sądownictwo w Polsce nie działa
właściwie. Nigdy nie działało. Gen. Wojciech Jaruzelski też, za wprowadzenie
Stanu Wojennego, 13 grudnia 1981 – LWP i jednostkami cywilnymi wojował z
większością narodu; desepracki akt w konwulsji ustroju socjalistycznego.
Historia kołem się toczy
Czy Polacy zasłużyli na 45-letnią okupację, przez Rosjan, 1944–1989 – kwestia
spojrzenia, i to raczej z zewnątrz, niż z wewnątrz kraju.
Polacy, wojnami z Rosją, w głębokiej przeszłości, spowodowali 3-krotne rozbiory
Polski, 1772–1793–1795. Czy wyciągnęli stąd wniosek? Nie.
Tylko co kurczę wykluło się z jajka, tylko co Polska odzyskała niepodległość,
1918 – na wschodnich rubieżach zaczęła walczyć z Litwą, 1919, i Rosją, 1920.
Skutkiem był 4-ty rozbiór Polski, we Wrześniu 1939, krótkotrwały, ale był. Na pod-
stawie porozumienia Ribbentropp-Mołotow, z 23 sierpnia 1939, armia niemiecka
zatrzymała się na rz. Bug, z drugiej strony zaszli Rosjanie – Polska jako państwo,
ustrój społeczny, przestała istnieć, po czym, po wojnie, 45-letnia okupacja Polski,
1944–1989. Czy Polacy, po 1945, wyciągnęli stąd wniosek? Nie.
Bo dziś ożywają czynniki które doprowadziły do poprzednich 4-ch rozbiorów, czyli
zaroiło się od nazw ulic Piłsudskiego w miastach – architekta zaborów ziem obcych
na Wschodzie, wzmocniło się sianie wrogości do “sąsiada zza miedzy”, i ubliżanie
mu, i podtrzymywanie tradycji Wilna i Lwowa w rękach polskich. Po co?
Sporadycznie siła obca, z zewnątrz, musi tłumić zapędy, jeżeli sami Polacy
nie mogą poskromić takich głosów między sobą. I oto skutek – okupacja Polski
przez dekady.
Wojsko Polskie lat 1944–1989
“Nie matura, lecz chęć szczera zrobi z ciebie oficera”.
Przez analogię: Nie krew polska, lecz chęć szczera zrobi z ciebie oficera W.P.
Tak dla oficerów Armii Czerwonej, w 1944 roku. Wystarczy by znali język polski.
Ze znajomością zaś nie ma czystego cięcia, oddzielenia – zna go, lub nie, bo jest
nie mniej niż kilka stopni pośrednich, od wyśmienitej, biegłej, przez dobrą, słabą,
i złą, do zupełnej nieznajomości,
Oto ich błędy w krótkich notkach, zauważone przeze mnie:
Rzygadło, rzołnierze, równierz, Suchoduł, Rzerzów, Nieświerz, Harków, Krasny
Staw, Opatów > Łopatów, Kałamarznik, powrucili, dwuch, curki, umożyć, przejżenia,
alkocholikiem, od kól [karabinowych], ogulno administracyjny, Wulka Czarnotowska,
ul. Zamknienta, województwo Łudzkie, grabierz, szczeguł, Ożyszko, hydraulig,
zauwarzeni, do dowudcy, użędnik, harakterystyka, kąpania, o nadzwyczajnym wy-
patku, otpis, wprowadzał nabój [wielokrotnie] w miejsce wprowadził [jednokrotnie],
zamieszkały [za~ = początek, zacząć co > za~ + mieszkać > zamieszkać] w miejsce
mieszkający (bo od dawien dawna), wydalił się z jednostki w miejsce oddalił się,
niniejszej sprawy jako tejże sprawy, gdy niniejszy = dzisiejszy, systematycznie “w
ilości” w miejsce “w liczbie” żołnierzy, i pomniejsze jak: spowrotem, narazie, zaras.
Upolityczniony korpus oficerski Wojska Polskigo, czyli Ludowe Wojsko Polskie
(LWP) broniło nie tylko granic PRL przed urojonym wrogiem – LWP także wspierało
jednostki cywilne jak Milicja Obywatelska (MO) i Urząd Bezpieczeństwa Publicz-
nego (UBP) zwany potocznie UB lub “bezpieką”, wspierało w łamaniu oporu i
sporadycznych wybuchów buntu przeciw pogarszającej się sytuacji gopspdarczej
kraju pod rządami międzynarodowców, czyli komunistów, skrajnych judeo-rosyj-
skich lewaków wierzących w utopię – materialne niebo na Ziemi, i ich polskich
popleczników w wielkości zaledwie kilku procent narodu. Przy tym, znaczna ich
część była zwykłymi oportunistami – my mieć materialny zysk z przynależności do
PZPR, np. pierwszeństwa w otrzymywaniu mieszkań spółdzielczych, w blokach,
i innych dóbr, i załatwiania spraw po swej myśli. Świat przestępczy, wchodzący
najpierw we wszystko co nowe, ujrzał wyśmienitą sposobność by wejść do władz
nowotworzonego PRL-u. Komuniści nie zastawili filtru ludzi w tym aspekcie.
13 grudnia 1981, do społu z jednostkami cywilnymi, użyte przez ówczesne wła-
dze przeciw woli większości narodu polskiego, mającego już dosyć pogarszania
się sytuacji w której się znajduje, pragnącego już zejść z nowatorskiej drogi do
materialnego dobrobytu, wytyczonej przez judeo-radzieckich komunistów – drogi
skutkami której był przełom lat 1970/80-tych: początki głodu i nędza.
Polska Rzeczpospolita Ludowa (PRL)
w rozkładzie na czynniki pierwsze, podstawowe.
Lapidarnie:
• religijność narodu, wiara w Boga – po Arabach, kwestia krwi,
• korupcja (przekupstwo, bezprawie) i pijaństwo – po czasach szlacheckich,
• teror polityczny, centralne planowanie – wprowadzone przez komunistów.
W rozwinięciu:
• religijność narodu, wiara w Boga – kwestią krwi; drudzy po Arabach, bo w staro-
żytności, nad Morzem Chwaliskim (Kaspijskim) sąsiadowali z Persami,
szczątki wspólnego słownictwa do dziś, wskazujące na Wschód: mitra książęca,
bohater, sarmata < Sarmacja, grzyb < Agaria, Ostrowski < ostr + ow + ski (z ziem
Wschodu), don, duna < danu (woda) > Don, Dunaj = Danube, i inne,
• korupcja i pijaństwo – po czasach szlacheckich, w głąb Średniowiecza, gdy wo-
jewoda był rządcą z ramienia króla, sędzią, i pisarzem jednocześnie (grafem), bo
pisać umiał; województwo = hrabstwo i grafstwo = gubernia < govern, BV, W.
• teror polityczny, ograniczenie swobód obywatelskich, centralne planowanie,
burzenie wszelkiego porządku, szczeg. społecznego, zwalczanie katolickiego
kleru (komuniści nie byli świadomi że kler, każdej wiary, jest naturalnym odro-
stem społeczeństwa, przez to nie do wyplenienia; kler i zakony środowiskiem
homoseksualistów), fizyczna likwidacja narodowców, wszelkiej maści, nie tylko
AK – cechą międzynarodowców, komunistów, demagogów z natury, według definicji
demagoga, wszystkich jego cech.
Międzynarodowcy
z pochodzenia, religii
Berling Zygmunt, 1896–1980, wyznanie: judaizm, członek PZPR, chwiejnej postawy
i zapatrywań, od lipca i sierpnia 1944 dowodził 1 Armią Wojska Polskiego, popełniał
liczne błędy różnej natury, w tym oskarżany o spowodowanie znacznych strat 1
Dywizji Piechoty w bitwie pod Lenino, 12 października 1943, wg. szczegółowego
opisu jego kariery polityczno-wojskowej, obstając raz za Rosjanami, a raz za
Polakami, m.in. że zbrodnię katyńską popełnili Niemcy [w obronie rosyjskich
komunistów, w rzecz. Rosjanie, wiosną 1940].
Berling wpada we wzór nazwisk przybieranych przez rodziny żydowskie,
pseudonim “Żuk”.
Istotne, jako międzynarodowiec, zatwierdzał wyroki śmierci dla narodowców, tj.
podejrzanych o sprzyjanie i współpracę z podziemiem londyńskim, wg Wikipedii.
Świerczewski Karol, 1897–1947, w Jabłonkach – jak znaczna część komunistów
przybrał sobie ten pseudonim, “Cieniste Drzewo”, bo ojciec z nazwiska Karol
Tenenbaum, i nie jedyny jego przydomek – innym był “Walter” < żyd. Walters.
Korczyc Władysław, 1893–1966, s. Wicentego, ur. w Bogdanowiczach k. Słonimia,
zm. w Moskwie, generał pułkownik Armii Czerwonej i szef sztabu Armii W.P.
W wojnie polsko-rosyjskiej, 1920, brał udział po stronie Rosjan.
Od 22 maja 1944 szef sztabu 1 Armii Polskiej w ZSRR.
4 października 1944 przejął od gen. dyw. Zygmunta Berlinga dowodzenie 1
Armią W.P.
Zawadzki Aleksander, 1899–1964, aresztowany w Polsce za działalność
wywrotową, spędził 6 lat w więzieniu, po czym zbiegł do Rosji, w 1931. Do Polski
powrócił w 1939, tuż przed wybuchem wojny, i natychmiast został aresztowany.
Uwolniony przez Rosyjską armię, wstąpił do Armi Ludowej, organizowanej przez
Rosjan i tu zrobił karierę wojskową bo mało ich było.
Krycki Aleksander, szef Oddziału Personalnego W.P., nazwisko żydowskie jak
Leon Trocky 1897–1940 (Lew Dawidowicz Bronsztein), Moisiej Uricki.
Grynberg, por., szef Kancelarii Głównej 3 Zapas. P.P., i cenzor, 1944.12, nazwisko
czysto żydowskie, bo tak Gryn~ (ang. Green, pol. Zielinsky), jak i ~berg (ang.
Berg, Rozenberg, i szereg innych ~bergów, ~steinów, itp.).
Jego pomocnikiem – bodajże – był Timberg, sierż., 1944.12.
Szlafsztejn, kpt. gwardii, szefem sztabu, do września 1944, następnie Królikowski
Leonid, od 1.10.1944.
Królikowski Leonid, s. Józefa, ur. 1910, w Karolewce, Winnickiej obłasti (powiecie),
polskiej narodowości, brał udział w 2-gim Ukraińskim Froncie, 52-giej Armii, 373
S.M.K.D (?) – wyciąg z Nagradnoj list za wysługu liet w Krasnoj Armii, czyli w j.
rosyjskim wypełniony.
Zawodowy oficer rosyjskiej armi od 1929 do kwietnia 1944, zatem szef sztabu
2-go Zapas. P.P., do 30 września 1944, i od 1 października 1944 w 3-cim Zapas.
P.P.,
według: 1. Rozkazu Personalnego Nr. 16 z dn. 1.10.1944, [1944.10.01] i
2. Zaświadczenia o przebiegu służby wojskowej, z datą 19 grudnia 1944.
J. Dargiewicz, J. Warcaba – 3-ci Zapasowy Pu=k Piechoty, San Fran., Piast[w, 2017.
 30 Organizacja W.P. w ZSRR
czyli Za wolno>: nasz' i wasz'
}za waszą b"dzie cena do zap=acenia, nie za darmo, nie w ge>cie|

Polskie Dywizje Piechoty: Nazwiska oficerów ścigających przestępstwa – oficerów śledczych i prokuratorów
także liczba osób w Polsce noszących to nazwisko na początku lat 1990-tych:
1. im. Tadeusza Kościuszki – sformowana od maja do grudnia 1943,
w jej składzie 1, 2, 3 pp, oficerowie śledczy
2. im. Henryka Dąbrowskiego – sformowana od maja do grudnia 1943, 10.658 Sienkiewicz por. (oficer Czerwonej Armii; Wsiewołod z imienia)
w jej składzie 4, 5, 6 pp, 4.420 Rychlik chor.
3. im. Romualda Traugutta – sformowana w styczniu 1944, 14 Finkielsztejn chor.
w jej składzie 7, 8, 9 pp, wice/pod•prokuratorzy
4. im. Jana Kilińskiego – sformowana w kwietniu i maju 1944, 4.259 Panas ppor. podprok.
w jej składzie 10, 11, 12 pp. 332 Halski chor./kpt. wiceprok.
10 Winawer por. wiceprok.
4 Holder mjr. wiceprok.
Zapasowe Pu=ki Piechoty& 0 Skulbaszewski kpt. wiceprok.

1-szy sformowany w grudniu 1943, Dwa etapy wojny Wojska Polskiego lat 1944–1989:
2-gi sformowany w kwietniu i maju 1944, 1. patriotyczna, ojczyźniana, 1944–1945 – Berlin, 9 maja 1945,
3-ci sformowany w kwietniu i maju 1944, 2. polityczna, 1946–1989 – Warszawa, stan wojenny, 13 grudnia 1981.
4-ty sformowany w kwietniu i maju 1944,
1. patriotyczna, ojczyźniana, 1944–1945 – z niemieckim najeźdzcą, 1939,
wrogiem zewnętrznym; przy boku Armii Czerwonej; etap zakończony
Miejsca postoju sztabu zdobyciem Berlina, i kapitulacją Niemiec, 9 maja 1945,
3-go Zapasowego Pułku Piechoty W.P. 2. polityczna, 1946–1989 – z wrogami nowowprowadzonego systemu
społecznego na ziemiach wyzwolonych spod okupacji, wrogiem wewnętrznym,
Chopinów – w rejonie Sum, i Sumy, w płn.-wsch. Ukrainie; tłumienie buntów, sprzeciwu, zdecydowanej większości narodu;
wiosna-lato 1944, gdy zakładana 1 Armia W.P. etap akcentowany wprowadzeniem Stanu Wojennego, 13 grudnia 1981,
Wiszniów – na Wołyniu, 4 km SE od Kiwerc, 20 km NE od Łucka przez gen. Wojciecha Jaruzelskiego (ur. 1923, zm. 2014),
E od linii kolejowej do Kowla; Pierwszego Sekretarza 1981–1989 niesławnej dziś PZPR (“Partii”),
lato 1944 rozwiązanej w styczniu 1990, wg. Wikipedii.
Majdanek Kozicki – koło Majdanka, SE od Lublina; Już w czasie przesuwającego się frontu ku Zachodowi, w latach 1944–1945, Główny
sierpień 1944 Zarząd Polityczno-Wychowawczy 1 Armii Wojska Polskiego (G.Z.P.W. 1 A.W.P.)
Wola Karczewska – E od Warszawy i Wisły, gm. Wiązowno, nadawał socjalistyczny ton przyszłemu ustrojowi Polski powojennej, radzieckiego
pow. Otwock, nad rz. Świder; < Karczew; modelu władzy w nim – skrycie bo wszelki wysiłek w pokonaniu wroga był wów-
jesień 1944, 9 listop. 1944 czas niezbędny (nawet ksiądz, Stanisław Talarek, odprawiał msze w pułku), a po
Deutsch-Krone – dziś Wałcz, na Pomorzu wojnie robił to otwarcie, wspierając bezbożnych komunistów, walczących z klerem,
do 13–16 marca 1945 i jednostki cywilne, paramilitarne, przez komunistów kierowane.
Regenwalde – dziś Resko, na Pomorzu, Komunista – ani to inteligent, ani robotnik, pracować nie chce i władać nie umie;
25 km W od Świdzynia, 20 km SE od Gryfic; truteń społeczny, demagog, nieudaczny polityk i działacz społeczny, agitator,
wiosna-lato 1945 [13–16 marca przeniesiony tu burzyciel wszelkiego porządku społecznego, z wyjątkiem swego.
z Deutsch-Krone, dziś Wałcz na Pomorzu]. Komunista – entuzjasta gospodarczej teorii która w swych założeniach posiadała
Wandlitz – 25 km N od Berlina, przeniesiony tu 27 kwietnia 1945 myślowe błędy, i gdy wprowadzona w życie, od samego początku system gospo-
Szczypiorno – ok. 5 km SW od Kalisza, darczy, nią kierowany, skazany był na upadek.
przy linii kolejowej Kalisz–Ostrów Wlkp.,
jesień 1945, już jako jako 11-ty Pułk Piechoty,
w składzie tego Pułku. Pierwsze nominacje W.P.
podpisane przez oficerów o nazwiskach i funkcjach:
Berling [Zygmunt] – d-ca 1 Polskiej Armi w ZSRR
Według raportu Rajkowskiej A., chor., inspektora prasowego Wydziału Propagan- Świerczewski [Karol] – członek Rady Wojennej, w rzeczy samej Karol
dy ZPW 1 AWP [Zarządu Polityczno-Wychowawczego 1 Armii Wojska Polskiego], “Świerczewski” Tenenbaum (Cieniste Drzewo)
w dniach 8 i 9 listopada 1944, do 9 listopada Pułk składał się ze Korczyc [Władysław] – szef Sztabu Armii
180 oficerów
1.567 szeregowców, do 8 listopada,
3.070 szeregowców, po 9 listopada 1944.

Dowódcami 3-go Zapasowego Pułku Piechoty, 1944–1945, byli, kolejno:

1. Ziarkowski Stanisław płk. dypl.
2. Orłow Leonid ppłk. (dypl.?)
1944, maj – 1945, marzec 11
1945.03.12 – 1945.04.09
Copyright © 2016.
3. Karpowicz Piotr ppłk. po 1945.04.09
4. Nowikow Aleksander mjr. 1945, jesień, p.o. d-cy 11-go p.p.

Szefami sztabu Pułku byli oficerowie Armii Czerwonej, kolejno: ci'g dalszy w osobnej publikacji
1. Szlafsztejn (imię?) kpt. gwardii 1944, wiosna – 1944, lato
2. Królikowski Leonid mjr. 1944.10.01 – 1945

J. Dargiewicz, J. Warcaba – 3-ci Zapasowy Pu=k Piechoty, San Fran., Piast[w, 2017.