You are on page 1of 58

1

almanach 06/2014

2014 Tomasz Kucza

Spis treci
Wstpniak...................................................................................................................... 4
RPG w praktyce............................................................................................................. 5
Narracja w RPG......................................................................................................................5
RPG bez mechaniki................................................................................................................9
Jak by graczem RPG, ktry zawsze dobrze si bawi?.......................................................14
Improwizacja.......................................................................................................................16
Jak umrze w RPG?..............................................................................................................18
Scenariusze nieliniowe.......................................................................................................21

Czytanie i fantastyka................................................................................................... 25
Ksikowe wypalenie..........................................................................................................25
Quenta Valome....................................................................................................................27

Wiea Snw i historia.................................................................................................. 45


Jak powstawaa Wiea Snw...............................................................................................45
Dlaczego nie dziaaj Bagno, Wiea i forum?....................................................................46

Tworzenie gier............................................................................................................. 48
Co sycha w Ramarze?.......................................................................................................48

Krypta micho RPG.................................................................................................. 54


Poeracz strachw..............................................................................................................54
Jina i Lui...............................................................................................................................54
Miecz....................................................................................................................................55
Udrka.................................................................................................................................55
Oswojone macki..................................................................................................................56
Dodo pijaczyna.................................................................................................................56
Czilczil..................................................................................................................................57

Podsumowanie........................................................................................................... 58

WSTPNIAK
nii jej wznowienia, ktra zebraa prawie
100'000 zotych! Jako e mi take nostalgia
nie obca, a wydawaem internetowy magazyn Wiea Snw przez bagatela 3 lata,
tworzc wsplnie z ogromn rzesz pomocnikw 13 grubych numerw, postanowiem chocia na chwil powrci do
wspomnie szczeglnie, e przypad
prawie dzi Dzie Darmowych RPG i
sprbowa oywi star ide.

Nie tak dawno temu spoecznoci mionikw gier fabularnych czy fantastyki powizane byy magazynami, ktre ksztatoway sposb gry, decydoway o popularnoci gatunkw i podrcznikw, jednoczyy i
dostarczay materiaw, ktrych okropnie
wtedy brakowao. Upadki kolejnych czasopism byy zwiastunem nowej ery, w ktrej
dzi yjemy spoiwem jest teraz internet, a
nasza rozrywka chocia mocniej skomercjalizowana nie jest ju tak ograniczona jak
kiedy, co wicej dziki globalizacji mamy
dostp o ile znamy jzyk angielski do
ogromnej rzeszy podrcznikw i literatury
z caego wiata.

Plik, ktry macie przed sob, to almanach moich tekstw ze strony wieza.org
oraz kilku nowych. Jeli si spodoba, by
moe powstan kolejne, kady w nieco
innej formie.

Starej daty erpegowcy do dzisiaj wspominaj jednak z nostalgi Magi i Miecz,


na co wskazuje chociaby sukces kampa-

Tomasz Kucza

RPG W PRAKTYCE

Narracja w RPG
Tomasz Kucza
Z biegiem lat dochodz do wniosku,
e kady gra w RPG inaczej. Co wicej
czsto osoby, ktre twierdz, e graj w
dany sposb okazuj si w rzeczywistoci preferowa zupenie inny. Utrudnia
to stworzenie dobrze ze sob zgranych
grup i powiksza i tak spore podziay w
niewielkim przecie wiatku mionikw gier fabularnych. Narracja jest jednym z bardziej wieloznacznych poj,
ktre lubi prowadzi do sporw czyja
metoda grania jest lepsza.

dodatek, ktry mia usprawiedliwi


skomplikowan gr losow. Tymczasem
bez narracji RPG nie mogoby istnie
sam narracj take.

Umiar
Lata grania w RPG nauczyy mnie, e
dobra narracja jest kwintesencj dobrej
rozgrywki, ale trzeba zna umiar. Nie
mona czyta graczom pgodzinnych
wstpw, nie mona uzalenia wszystkiego w grze od sownego triku w opisie i nie mona zapomnie od czasu do
czasu o mechanice. Dlaczego? Poniewa
celem jest dobra zabawa, a dugie opisy
zanudzaj graczy za pozbawianie gry
elementu losowego zanudza... Mistrza
Gry. Warto jednak nie zapomnie o tym,
e opisy s wane, a narracja jest nieodzownym elementem mechaniki.

Tymczasem bez narracji trudno o gr


fabularn, zostalibymy przecie z samym rzucaniem kostkami i obserwowaniem w milczeniu jak Mistrz Gry wertuje podrcznik by moe przeliczajc pod
nosem statystyki bohatera. Swego czasu
naroso wok niej sporo wrcz kultw
mielimy fanatykw umartwiania si
przygotowujcych na sesje wiata Mroku cae opowiadania jako wstp do gry,
ktrymi pewnie potem zanudzali graczy
czytajc je przy wiecach ponurym
gosem... przeylimy mionikw dark
fantasy w wersji deszczowej, jesiennej,
ktrzy zmienili wiat Warhammera w
smutne zabocone pustkowie, czy te indiacw wszelakiego rodzaju, ktrzy
tworzyli z narracji tylko nic nie warty

Mechaniczne znaczenie narracji jest


nie do pominicia jeli przedstawiamy
potwora jako ogromnego i super-hiperniebezpiecznego, taki te powinien si
okaza w testach, chyba e by tylko
zrczn iluzj stuknitego czarownika.
Jeli gracz decyduje si na szalon akcj
pozbawion szans na powodzenie i opisuje motywacj bohatera, warto jest
uwzgldni ow motywacj w tecie, za5

miast jednym rzutem koci skazywa


kolejn kart postaci na zniszczenie.

k, ktra sprawia, e kada grupa graczy rozumie je nieco inaczej. Czasem


mona spotka bardzo odlege interpretacje, ale chyba nikt nie zdecyduje si
ograniczy narracji do zera i usunicie
jej wpywu na mechanik zawsze od
tego jak zadeklarujemy akcj, od tego
jak Mistrz Gry opisze sytuacj zaley
bardzo wiele. Narracja i mechanika tworz cao, ktra jest nierozczna.

Tworzc scenariusz nie zapisujmy


opisw wszystkich moliwych bohaterw, przedmiotw i miejsc lepiej jeli
opiszemy je krtko i machajc rkami z
braku sw ni czytajc z oczami wlepionymi w kartk dugie monologi.
Chyba e planujemy starann zabaw
klimatem, gdzie kade sowo bdzie
wane. Wtedy warto czasem co przeczyta, eby zajknicie nie zepsuo nam
skomplikowanej manipulacji wraeniami graczy.

Narracja bez mechaniki?


Zdarzao wam si gra bez karty postaci i kostek? Powiecie pewnie, e to
czysta narracja, e to nie gra fabularna,
ale zabawa, ktra nie ma sensu. Tymczasem nawet wtedy RPG pozostaje gr
nie ma bowiem gry bez mechaniki
jeli porzucimy karty postaci i kostki
rol mechaniki przejmuje narracja. Zamiast od rzutw kostki wynik dziaa
graczy zaley od tego jak go opisz. Zamiast od wspczynnikw sia potworw zaley od tego jak odmaluje ich
Mistrz Gry. Na przykad gracz deklarujcy e zasania si tarcz przed atakiem
smoka przeyje, a inny, ktry twierdzi,
e stoi dumnie i prbuje stwora dgn
w oko nie ma szans.

Narracja w mechanice
Jeli narracja nie ma adnego wpywu na mechanik, gra, w ktr gramy
nie jest gr fabularn. Wyobramy sobie
Monopoly, gdzie gracze opisuj swoje
kroki, ale wszystko rozgrywa si tak jak
poprzednio, aden opis, adna kwestia
niczego nie zmienia, wszystko zaley od
kostki i wylosowanej karty. Nikt nie nazwaby tego RPG. Niestety spotkaem
ju indie, ktre tak wanie wygldaj
narracja jest w nich tylko przykrywk
do mniej lub bardziej losowej gry karcianej, czy planszowej. Czasem mam
niestety wraenie, e podobnie niektrzy traktuj D&D. A przecie to opis Mistrza Gry powinien sprawi, e gracze
podejmuj tak, a nie inn decyzj, a nie
wspczynniki potworw, ktre napotkali.

Ale moe Mistrz Gry opisa smoka


jako stworzenie umierajce, z oczami
zacignitymi zam, poszarpanymi
skrzydami. Wtedy nawet strategia rzucenia si na stwora z przyrdzewiaym
mieczem ma szanse powodzenia. Jak
due? Zaley jak dobrze gracz opisze

Gry RPG posiadaj ciekaw specyfi6

swoje dziaania, jak bardzo wykonalne


bd one oczami Mistrza Gry. Czy gracz
bdzie w stanie przeskoczy dziur w
mocie? Nie testujemy zwinnoci. Zamiast tego zastanawiamy si czy jest
zwinny i czy ma zbroj, ktra mogaby
go obciy.

mechanice (cigle powstajcego) Ramaru, ale rednio mi to wychodzi pki co,


co jest jedn z przyczyn opnienia projektu. Kilka wskazwek, ktre uskuteczniaj mj do narracyjny styl grania:
1. Dugie opisy stosuj tylko dla wanych lokacji i postaci. W scenariuszu gotowy opis przygotuj tylko na wstp oraz
ewentualnie jakie bardzo wane lokacje
lub NPCw.

Da si wic gra cakiem dobrze uywajc tylko narracji, bez kostek ale
rol mechaniki peni wtedy narracja i
prawo opowieci.

2. Jeli gracze chc co zadeklarowa,


opis naley od razu przerwa i, jeli nie
zapytaj o wicej, nie kontynuowa (zaoy, e w popiechu wicej nie zauwayli).

Przy czym nie polecam tego typu


rozgrywki nie dlatego, e to jaka podrzdna wersja RPG czy rozgrywka dla
hipisw wrcz przeciwnie, dla graczy
wyglda zupenie normalnie. Jest niestety bardzo nudna dla Mistrza Gry, ktry
zbyt atwo przewiduje co si wydarzy i
nie jest zaskakiwany losowoci wynikajc z kostek.

3. Nigdy nie pozwoli mechanice zabi gracza jednym rzutem zawsze


musi dosta chocia jedn szans na wyratowanie si (czyli pierwsza rana nigdy
nie jest miertelna, a gupie deklaracje
posyajce bohaterw na pewn mier
wymagaj potwierdzenia u gracza, e
zdaje sobie spraw z moliwych konsekwencji).

Jak graem i gram?


Nale do osb, ktre kad nacisk na
narracj. Zdarzao mi si gra nawet bez
kostek, a kiedy prowadz narracja zawsze peni dla mnie wan rol w mechanice. Kiedy za jestem graczem,
ignoruj wszelkie wskaniki i opieram
si tylko na wiedzy o wiecie gry (co
czsto le si koczy dla bohatera, jeli
trafi na Mistrza Gry, ktry gra nieco
inaczej). Aktualnie jednak wypracowaem pewne ekwilibrum, prywatny zoty
rodek, jeli chodzi o ilo mechaniki
tradycyjnej, opisw i wpywu narracji
na mechanik. Staram si uwzgldni w

4. Narracj mona czasem wycofa,


jeli okazao si, e co przeoczylimy
albo graczom nie pasuje.
5. Rzuty kostk s zawsze ostateczne.
6. Nie naley tamsi pomysw graczy. Lepiej zmodyfikowa histori, by
miay jak szans powodzenia.
7. Jeli z kostek wyszo co innego ni
z narracji kostki maj racj, ale najwyraniej co byo nie tak (moe potwr
7

by wzmocniony magicznie?).

wysnu ciekawsze opisy. Najwaniejsze


to si nie zaci i nie zanudzi. Jeli opiszemy krtko, gracze zawsze mog dopyta o szczegy.

8. Jeli chodzi o konflikty spoeczne,


zawsze wymagam opisu jak gracze chc
dan rzecz wykona (np. jak oszuka),
nigdy nie zdaj si tylko na rzut kostk.
Od tego jak opisz, zaley trudno (ale
nawet najbardziej gupie sugestie s
testowane).

Opisaem kiedy metod jak dobrze


si bawi na kadej sesji RPG bya to
rada by wyobraa sobie wszystko co
si dzieje, tak, by oczyma wyobrani widzie ca sytuacj, w wybranym przez
siebie stylu (np. anime, film 3D, superprodukcja fantasy itp.). Metoda sprawdza si take wietnie dla Mistrzw
Gry, by wspomc improwizowanie opisw jeli widzimy oczyma wyobrani
lokacj i NPC bdzie nam znacznie prociej ich opisa.

Improwizowanie
Jeli nie mamy moliwoci czyta
opisw z kartki, narracja moe na pocztku sprawia spore problemy. Warto
wtedy porzuci prby stylizowania jzyka na literacki i po prostu opisa potocznie graczom wszystko tak, by zrozumieli co si dzieje. Z czasem si
wprawimy, szczeglnie jeli dobrze poznamy wiat gry i bdziemy w stanie

Miego narracjonowania... narratowania... narr... na razie!

RPG bez mechaniki


Tomasz Kucza
Granie w RPG bez adnej mechaniki
wbrew pozorom nie oznacza gry bez
zasad, interaktywnego tworzenia opowiadania czy psychodramy. Po prostu
umowa spoeczna midzy uczestnikami
gry ktrej czci normalnie jest mechanika staje si gwnym elementem
regulujcym rozgrywk.

chanika nie jest wana szczeglnie, jeli walki jest mao, klimat sesji jest wany i rzucanie komi mogoby go naruszy albo spowolni akcj. Z mojego dowiadczenia wynika, e bardzo dobrze
prowadzi si tak sesje detektywistyczne,
kiedy zaoymy, e gracze znajduj
wskazwki, kiedy zadeklaruj, e w odpowiedni sposb ich szukaj ale
wszystko zaley od preferencji danej
druyny i umowy spoecznej.

Kiedy si sprawdza?
Jeli umowa spoeczna brzmi Mistrz
Gry ma zawsze racj, gra bez mechaniki jest skazana na porak albo zredukowanie do wysuchiwania opowiadania z
ust prowadzcego. Ale istnieje wiele innych metod grania w ten sposb. Co
ciekawe, sprawdzaj si one lepiej w
grach nieliniowych ni klasycznych liniwkach.

Umowa spoeczna dumnie brzmice okrelenie niepisanej umowy midzy


uczestnikami rozgrywki w dobrze
zgranej druynie tworzy si automatycznie i nie wymaga wielu ustale na
pocztku. Niestety zdarza si, e druyna nie jest tak zgrana, e wystpuj konflikty albo po prostu gracze preferuj
rne typy rozgrywek wtedy gra bez
mechaniki nie wyjdzie, dobrze jest wtedy wzmocni umow szczegow mechanik.

Zdarza si, e zapomnimy kostek


albo gramy z osobami, ktre nie znaj
jednego konkretnego systemu lub chcemy rozegra sesj w wiecie, do ktrego
nikt mechaniki nie wymyli, a nie podobaj nam si uniwersalne. Wtedy
umiejtno grania bez mechaniki jest
przydatna, moe oszczdzi nam czasu i
sprawi, e bdziemy si dobrze bawi
bez studiowania nowych tomw zasad
nawet z zupenie nieznanymi osobami
albo totalnymi laikami jeli chodzi o
RPG.

Nie mona zapomnie o tworzeniu


postaci chociaby zarysowaniu kim s,
ale najlepiej tworzeniu szczegowym,
jak dla normalnej gry wraz z wypenieniem kart postaci i opisaniem jak wygldaj i si zachowuj. To wane, by bohatera zna gracz, ktry go prowadzi,
ale take Mistrz Gry ktry jego zdolnoci i ograniczenia bdzie musia oceni bez pomocy mechaniki. Warto stwo-

Zdarzaj si te przygody, gdzie me9

rzy posta z pen charakterystyk, cyferkami i wszystkim albo chocia opisowymi atrybutami.

li nie moe prbowa zastosowa


inne zaklcie albo po prostu uciec.
Najczciej uywanym rozwizaniem
w takich przypadkach jest zdrowy rozsdek oceniamy szybko przewagi kadej ze stron i sukces odnosi ta, ktra posiada wiksze. Poraniony chop z noem
atakuje rycerza z dwurcznym mieczem? Nie ma szans, pada po pierwszym ciosie.

Rozwizywanie konfliktw
Rozgrywka bez mechaniki wyglda
identycznie jak typowe RPG do momentu, gdy zazwyczaj przystpilibymy
do wykonywania testu.
Istnieje wiele sposobw rozstrzygania konfliktw bez kostek ani innych zapewniajcych losowo pomocy. Wikszo z nich jest stosowana podwiadomie take podczas sesji z kostkami w
sytuacjach na tyle jasnych, e test jest
niepotrzebny. Wikszo gier RPG nie
wymaga testowania kadego zdania.

Nierzadko spor rol odgrywa take


prawo opowieci tutaj wiele jednak zaley od nastawienia druyny oraz oglnego klimatu rozgrywki. Jeli celem dla
graczy jest udzia w ciekawej historii,
czsto automatycznie bd si posugiwali prawem opowieci przy rozstrzyganiu mniej wanych konfliktw. Jeli
dla dobra opowieci najlepiej gdy atakujcy nas pachoek nadzieje si na dzid i
umrze w mczarniach, wyznajc przed
mierci tajemnice potrzebne dla rozwoju akcji tak wanie si stanie.

Jeden z Mistrzw Gry, z ktrym graem stosowa targowanie si kiedy


gracz deklarowa, e chce zrobi co, co
zazwyczaj skutkowaoby rzutem kostkami, midzy graczem i Mistrzem Gry
nastpowaa szybka wymiana zda,
podczas ktrej ustalano granice moliwoci jego bohatera. Chcesz spali zaklciem nadbiegajcych rycerzy? Dobrze, ale musisz sobie zdawa spraw,
e jeste dopiero pocztkujcym magiem (tutaj przydaje si karta postaci z
okrelonymi takimi rzeczami albo chocia wstpny, sowny opis bohatera),
std niezbyt panujesz nad zaklciami,
nie bdziesz w stanie zapobiec zapaleniu si stogw siana, ktre s w pobliu.
Jeli gracz si zgodzi spala rycerzy, ale
przy okazji wywouje niemay poar. Je-

Naduywane prawo opowieci bdzie jednak prowadzi do absurdw i


przesadnej przyczynowo-skutkowoci,
ktra moe odebra wraenie spontanicznoci sesji wszystko bdzie zbyt
podporzdkowane okrelonym reguom. Naduywanie prawa opowieci
mona spotka w niektrych powieciach wida to w sytuacjach, gdy na
samym pocztku ksiki jestemy w stanie przewidzie kto umrze, kto przeyje
i jak si to wszystko zakoczy.

10

w kocu nie mielibymy wielkiego


pola do manewru, a od prowadzenia za
rczk nie byoby przerw w postaci rzutw komi.

Liniowo i nieliniowo
Liniowo jest krzywdzca dla kadej
sesji. Kiedy gramy z mechanik, moe
uj Mistrzowi Gry z pazem, bo za
wprowadzanie elementu niepewnoci i
niespodzianki odpowiadaj wtedy koci. Na sesji bez mechaniki, szczerze radz trzyma si z daleka od liniowych
przygd. Lepiej ju poprowadzi przygod zupenie improwizowan.

Obraenia, inicjatywa, walka, konflikty spoeczne


Istnieje wiele zagadnie, ktre kada
mechanika wyjania jak rozwizywa
czy to bdzie walka, ktrej powica si
zazwyczaj przesadn ilo uwagi, czy
te zagadnienia ran, chorb, czy pienidzy i gupiego targowania si o towar.

W przypadku sesji nieliniowych bez


mechaniki bardzo jako gracz dobrze
wspominam improwizowan, do
schematyczn sesj w obron twierdzy
przed hord najedcw. Tak si zoyo, e nie mielimy ani koci, ani nawet
kartek papieru. Razem z innymi graczami musielimy wymyli w jaki sposb
si wybroni, co przygotowa zanim
wrogie wojska podejd pod mury, jak
wyszkoli obrocw. Zapomnienie o jakim szczegle mogo sprawdzi, e
caa sprawa wemie w eb, bo nie utrzymamy twierdzy wystarczajco dugo.
Oczywicie o wszystkim decydowa
Mistrz Gry, a nie koci ale bra przecie pod uwag kad zwok w deklaracji, a kada luka w obronie moga zosta przez najedc wykorzystana, niweczc nasze wysiki.

Na sesji pozbawionej mechaniki


wszystko z cyferek na karcie zmienia si
w opisy o inicjatywie decyduje kto
kogo zaskoczy, kto da komu czas do
podjcia ataku, o ranach i obraeniach
rodzaj uytej broni i wymierzonego ciosu. Gdy kto tnie w twoj szyj dwurcznym mieczem, a ty nie masz jak si
zasoni, to obraenie jest proste: jeste
martwy, w innym przypadku moe to
by obcita rka albo rana kuta w boku.
Konflikty spoeczne zale wtedy czsto
ale nie zawsze, znw kania si umowa spoeczna od elokwencji gracza. Po
prawdzie nie spotkaem si jednak z
ocenianiem przez MG jego zdolnoci
krasomwczych, raczej bierze si pod
uwag rodzaj podejmowanej prby co
w mechanikach RPG wpynoby na
trudno.

Losowo zapewniay nasze wasne


decyzje i dziaania, ktre podejmowalimy, a gra bya midzy nami oraz czasem i najedc reprezentowanym
przez MG. W przypadku przygody liniowej sprawa wygldaaby nieciekawie

Na przykad, gdy gracz chce kogo


oszuka zazwyczaj bo kada taka gra
jest nieco inna, ze wzgldu na rne
11

umowy spoeczne musi powiedzie w


jaki sposb i uzasadni na tyle, by MG
uzna, e odnis sukces. Jeli powie, e
chce kogo przekona do czego niedorzecznego, odniesie porak, chyba e z
ustale pocztkowych wynika, e jest
naprawd dobrym oszustem.

bami albo trudno znale system, ktry


znaj wszyscy. Albo kiedy nie chcemy
si ogranicza do wydanych podrcznikw albo uniwersalnych mechanik, a
chcemy rozegra przygod w wiecie,
ktry gry RPG si nie doczeka.
Mona take zastosowa gr bez mechaniki w sytuacjach, gdy wymaga tego
utrzymanie specyficznego klimatu gry.
Z moich dowiadcze wynika, e najlepiej sprawdza si na sesjach silnie nieliniowych gdzie losowo jest zapewniona dziki duego wyboru decyzji,
ktre mog podj gracze i sposobw na
jakie mog zareagowa NPC. Mona
wtedy oby si bez dodatkowych niespodzianek w postaci wynikw rzutw
komi. Sprawdza si take na sesjach
grozy i detektywistycznych.

Walka w zwykym RPG zajmuje


duo czasu i wymaga wielu rzutw
kostkami. Podczas gry bez mechaniki
prowadzi si j tak jak reszt akcji, wyjtkiem jest gwnie rodzaj obrae, ktre moemy otrzyma. Trudno dosta
cios w serce podczas wspinaczki wysokogrskiej.
Kiedy wic gracz ginie? Skoro nie ma
punktw obrae, ani nic podobnego, to
kiedy dochodzi do mierci bohatera?
Ano, to ju zaley od umowy spoecznej
najczciej jednak zdroworozsdkowo
(kiedy si wykrwawi albo kto go skrci
o gow, albo spadnie w gbok
przepa), wg praw opowieci (czyli zazwyczaj z wasnej woli, gdy bdzie si
chcia powici), gdy zrobi co gupiego, mimo ostrzee MG o grocych
konsekwencjach rnie.

Te drugie jednak zyskuj na korzystaniu z mechaniki, w sytuacjach, gdy


zagadki nie opieraj si wycznie o szukanie wskazwek i badanie ladw, ale
take o zoone konflikty spoeczne.
Zawsze te dobrze stworzy bohaterw ze wszystkimi szczegami albo
uzupenia informacje o nich podczas
gry oraz trzyma w zanadrzu kostki
(albo inn metod rozwizania konfliktu, karty, czy nawet gr papier-noycekamie) na sytuacje, ktre naprawd
ciko rozstrzygn normalnie.

Podsumowanie
Rozgrywka bez mechaniki odziera
gr z losowoci dlatego warto ograniczy j do specjalnych okazji, trzyma w
zanadrzu na sytuacje, gdy zapodziej
si nasze kostki albo wszyscy uczestnicy
zapomn je przynie, gramy w nietypowych warunkach, czy z nowymi oso-

Tyle z mojego dowiadczenia moe


si okaza, e posiadacie w tym wzgldzie inne odczucia.
12

Wszyscy jednak si chyba zgodz, e


bez mechaniki nie powinno si gra pod
adnym pozorem, gdy wrd graczy
wystpuj konflikty lub animozje. Nawet najmniejszej niezgodnoci nie bdzie jak rozstrzygn, gdy umowa spoeczna okae si nie wystarczajca. W takich sytuacjach trzeba si zda na wyczerpujc wszelkie moliwoci mechanik.

gracie w zgranej druynie, ktra i tak


nie wymaga duej iloci rzutw. Polecam te wtedy uywa metody wyobraania sobie wszystkiego co si dzieje,
rozgrywania zachodzcych sytuacji w
gowie, znacznie atwiej bowiem okreli wynik w sytuacjach konfliktowych,
kiedy widzi si ca akcj okiem wyobrani.
Oglnie granie bez mechaniki jest
rwnie obszernym tematem jak granie z
mechanik mona gra w dowolnym
wiecie i klimacie, rozwizywa konflikty albo sceny, gra w stylu niektrych
indie, gdzie gracze mog prowadzi
narracj lub wsptworzy sandboxa
albo proste jednostrzawki, liniowo
lub nieliniwo, ze scenariuszem lub improwizujc, gra w stylu wspierajcym
zaufanie i konflikty midzy postaciami
(jak w Cold City) albo weso rozwak
w stylu heroic fantasy. Nie da si zaszufladkowa gry bez mechaniki do jednej
maej kategorii, to rwnie bogata i obszerna tematyka jak cae RPG. Czy warto w ten sposb gra? Osobicie odpowiem do enigmatycznie: czasem. Zazwyczaj lepiej pozwoli kociom doda
troch losowoci do tego co si dzieje,
ale czasem warto sprbowa czego innego, aby nie zamyka si w gettcie i nie
ogranicza do jednego sposobu gry.

Duym bdem jest te prowadzenie


bez mechaniki przygd liniowych, ktre
s ustawione przez Mistrza Gry od pocztku do koca nie tylko dlatego, e
odbiera to zabaw graczom, bo ci mog
si nie domyli jak si sprawy maj,
wic nie odczuj tego tak mocno ale
take poniewa odbiera jakiekolwiek
niespodzianki samemu Mistrzowi Gry.
Silne trzymanie si prawa opowieci
take nie jest dobrym pomysem lepiej
stosowa analogi do rzeczywistoci,
ocenia zdolnoci i ograniczenia postaci,
dyskutowa, targowa si i negocjowa.
W obu tych przypadkach zarwno
w liniowych przygodach jak i przy zbytnim trzymaniu si prawa opowieci
dostaniemy bowiem moe i dobr
opowie, ale z ma iloci niespodzianek.
Osobicie polecam od czasu do czasu
pogra bez mechaniki, szczeglnie jeli

13

Jak by graczem RPG, ktry zawsze dobrze si bawi?


Tomasz Kucza

Opis starej i dobrej techniki dla graczy w papierowe RPG, ktra zapewnia
mi dobr rozrywk na kadej sesji.
Technika bya ju opisywana bodaje w legendarnej Magii i Mieczu i gdy
wyprbowaem j po raz pierwszy w
praktyce byem zachwycony i w zachwyt nie min do dzisiaj, stanowi dla
mnie podstaw grania w RPG, co
wrcz obowizkowego.

albo zza plecw, widz postaci innych


graczy, co robi, wspaniae widoki, gdy
podrujemy, krwawe bryzgi krwi, kiedy dochodzi do walki.
Czuje si troch jak reyser filmowy
albo montaysta, a take scenograf...
Nie ograniczam si do wizji wynikajcej
ze sw Mistrza Gry jeli co jest niejasne, dopowiadam szczegy. Nie
wiem jaka jest pogoda, bo MG zapomnia wspomnie? Wyobraam sobie,
e wieje wiatr, stoimy na wzgrzu,
paszcz opocze na wietrze za moj postaci, przykadam rk do czoa, patrz
w dal rzut kostkami troch rozprasza
i zauwayem! Gdzie tam, drobne

Chodzi mi mianowicie o obrazowanie wydarze na sesji w wyobrani. Wydaje si to oczywiste wszyscy tak robimy. Ale czy na pewno?
Zawsze kiedy gram, staram si stworzy w umyle obraz, film, czasem animacj (zalenie od klimatu danej gry),
zmieniam widoki z kamer, kolorystyk,
zazwyczaj swoj posta widz z ukosa
14

punkty na horyzoncie, kby pyu nad


nimi kto si zblia.

nie trudniej postpowa niezgodnie z


jej odczuciami i motywacjami. Trudniej
wej wiadomie w puapk albo uy
wiedzy, ktrej nasz bohater nie posiada.
Nawet przy sabym scenariuszu albo
nudnej scenie bdziemy si dobrze bawi.

Pomaga tutaj muzyka jeli jest dobrze dobrana uatwia zanurzenie si w


takiej wyobraonej wirtualnej rzeczywistoci. Za moe spraw znacznie utrudni.

Niestety tak gr wyobrani trudno


jest prowadzi w PBF, czy innych formach gry przez komputer. Nie tyle jest
to wina ekranu, co raczej faktu, e na
odpowied trzeba czeka dzie lub tydzie i po prostu wraenie, wyobraony
obraz ulatuje z umysu i mczce jest
przywoywanie go przy kadej odpowiedzi.

Momenty, kiedy udao mi si zanurzy zapamitaem najbardziej z wszystkich moich sesji RPG chociaby sytuacj na jednej sesji, gdy mj bohater w
owietlonej pomieniami krypcie wysuchiwa historii o swoim pochodzeniu
albo gdy (tym razem byem prowadzcym) dwch rycerzy na koniach szarowao na gracza przez wysok do kolan
traw i cio jednoczenie, prbujc go
zdekapitowa.

Ale o PBF napisz innym razem.


Graczom w RPG, ktrzy nigdy nie
wysilili wyobrani na sesji radz sprbowa. W razie potrzeby zamkn oczy
i "wychyli si" ponad druyn, zobaczy jak przygotowuj si do podry,
poczu jak bohater omocze w drzwi
gospody, usysze jak skrzypi na wietrze okiennice, ujrze jak blade wiato
ksiyca miesza si z czerwonym blaskiem pochodni, a gdzie w pobliu rozlega si okrzyk przeraenia...

Staram si wyobrazi sobie szczegy,


na ktre zwrciaby uwag moja posta
moe jest chodno i trzsie si z zimna
albo z powodu rany dr jej donie i nie
moe utrzyma rkojeci miecza? Jednoczenie zazwyczaj uywam w takich sytuacjach widoku z trzeciej osoby, nie lubi FPS w papierowym RPG, wol bardziej wizje w stylu filmowym.
Grajc w ten sposb o wiele atwiej
zachowywa si jak posta, a jednocze-

15

Improwizacja
Tomasz Kucza
Kiedy okazuje si, e nikt z graczy
nie przygotowa scenariusza albo chcemy zagra w RPG podczas wyjazdu nie
majc pod rk adnej gotowej przygody, moemy sprbowa improwizacji. Kada sesja wymaga w wikszym
lub mniejszym stopniu od Mistrza Gry
wymylania wydarze na poczekaniu,
ale duo ciej, kiedy nie ma adnej
podstawy, na ktrej moe si oprze.

nad jakim gronym antagonist oraz


barwnym miejscem akcji albo konkretnym zadaniem do wykonania dla graczy. W ten sposb gra bdzie si napdza sama, kiedy gracze bd prbowali
przechytrzy wroga albo wykona powierzon misj.
Najprostszy, ale niezwykle oklepany
schemat dla improwizacji to oblenie
gracze trafiaj do grodu na pustkowiu i
musz go utrzyma do czasu a nadejd
posiki. Wystarczy wtedy dobrze opisa
miejsce akcje i hordy atakujcych wrogw, a caa reszta zalee bdzie od pomysowoci graczy.

Decydujc si na improwizowan sesj RPG warto dobrze wybra gr, w


ktr gramy jeli przygoda rozegra si
w wiecie, ktry wietnie gramy, bdzie
nam znacznie atwiej wymyla nowe
elementy, postacie i opisywa miejsca
akcji.

Odwrcon form oblenia bdzie


prba sforsowania twierdzy dostania
si do jakiego pomieszczenia, fortecy,
tajnej bazy, aby wykra co lub wysadzi wszystko w powietrze.

Koniecznie naley te przerzuci


cz odpowiedzialnoci za napdzanie
akcji na graczy. Niekoniecznie korzystajc z osigni indie RPG, ale po prostu
nakaniajc ich do aktywnego szukania
przygd, a nawet podpowiadania rozwiza, kiedy utkwimy w jakim miejscu.

Rozwizania tego typu maj wady


szybko si nudz i maj zazwyczaj sab
fabu. Mona sprbowa acuszka.
Gracze prowadz ledztwo np. w
sprawie czyjego morderstwa albo
prbuj znale lub odzyska jaki
przedmiot i s prowadzeni od jednego
miejsca do drugiego, od jednego zadania do kolejnego. Na przykad, by odnale porwan krlewn, musz najpierw
znale stranika, ktry mia jej pilno-

Pewnym rozwizaniem jest oczywicie tu przed sesj byskawiczne wymylenie podstaw scenariusza na
pewno trzeba wymyli zawizanie akcji, rzuci gdzie graczy, ale jeli mamy
chwil czasu warto si zastanowi take
16

wa, a znikn w dniu porwania, od niego dowiaduj si, kto go przekupi i tak
dalej, a dotr do porywacza.

gd bdzie ograniczona tylko pomysowoci Mistrza Gry i graczy.


Mona take zaoy woln form,
gdzie gracze po prostu realizuj cele
swoich postaci. Kto chce zosta krlem? Nie ma sprawy. Co robicie, aby to
osign? Taka sesja bdzie pdzia do
przodu bardzo szybko, chyba e cel
okae si zbyt trudny albo raczej, jeli
Mistrz Gry zbyt cikie przeszkody postawi na drodze graczy. Warto zatem,
by zarwno gracze, jak i MG dbali o to,
by wszystko dziao si pynnie.

Kolejne wskazwki i lady prowadz


graczy po acuszku, a do finau, czyli
znalezieniu poszukiwanego przedmiotu
lub rozwizaniu zagadkowego morderstwa. Na kocu Mistrz Gry moe sprokurowa ciekawego potwora, z ktrym
mog si zmierzy.
Mistrz Gry nie musi wiedzie, jakie
bd kolejne kroki, nie musi nawet wiedzie kto jest odpowiedzialny. Improwizujc opisuje po prostu kolejne miejsce,
podrzuca kolejne wskazwki (czasem
mog by rne w efekcie prowadzc w
rne miejsca), lady, a gracze id po
sznurku do celu.

Mistrz Gry podczas improwizowanej


sesji zmuszony jest cigle wprowadza
nowe miejsca i nowe postaci. Miejsca
moe atwo zaczerpn ze wiata gry,
jeli dobrze go pamita, ale czasem to
nie wystarczy, gdy wydarzenia bd si
rozgrywa na maym obszarze, a wymyli trzeba bdzie sporo rnych lokacji.

Walka o przeycie podczas gwatownych wydarze rwnie moe by ciekaw tematyk sesji improwizowanej.
Gracze staj si wiadkami puczu albo
wpltuj si w rewolucj i prbuj uciec
w pogronego w bitwie miasta. Fabua
upodobni si do oblenia (gracze prbuj rnych metod, by pozosta przy
yciu), ale miejsce akcji bdzie mniej
monotonne, poniewa bd zapewne
ucieka z miejsca na miejsce.

Mona wtedy uywa schematw i


sw kluczy, urozmaicajc czasem jakim kontrastowym elementem. Wymylajc miejsce akcji wystarczy wpa na
proste sowo jak las, gospoda,
wyspa, most, kamienica i ju
mona snu opis. Zawsze warto jednak
w jaki sposb wyrni dan lokacj,
np. gospod opisa jako budynek na
skraju przepaci, wysp zaludni dziwnymi krabami ludojadami, most niech
bdzie linowy i chwiejny, a kamienica
zabita deskami. Wszystko pozostae
mona opisywa posugujc si stereotypami po prostu opisujc typow

Form wycigu moe przybra sesja,


gdzie gracze podpadli jakiemu potnemu antagonicie albo odwrotnie podaj ladami uciekajcego. W finale
bdzie wtedy zawsze bezporednia
konfrontacja, ale po drodze ilo przy17

gospod, most, kamienic.

ktrego amie w kociach, a drwal typowym uminionym gociem z siekier.

Podobnie sprawa ma si z postaciami


niezalenymi. Wprowadzanie cigle
nowych moe by mczce, szczeglnie
gdy gracze podczas sesji improwizowanej cigle podruj. Mona wtedy stosowa podobne sowa klucze jak podczas wymylania lokacji, ale opiera si
np. o cechy charakteru albo ras, wiek,
profesj, co jak stary rycerz, mody
elf, drwal, czy zoliwa gosposia.
Tak przypisane cechy w postaci jednego lub dwch sw pozwol nam take dobudowa fabu, bdziemy bowiem stereotypowo, z przesad zakada, e dana osoba zawsze zachowuje
si wedug swojej dominujcej cechy
wspomniana gosposia zawsze bdzie
zoliwa, rycerz bdzie staruszkiem,

Zalet improwizacji jest moliwo


pozostawienia graczom swobody, ktrej
nie moemy da nawet w sesjach nieliniowym kade miejsce jest otwarte i
tylko czeka na zbadanie, kady moe si
okaza wan postaci niezalen,
wszystko mona zrobi i dowolnie manipulowa wiatem i wydarzeniami. Jeli gracze czego chc podczas improwizacji mog to zrobi, bo Mistrz Gry
nigdy nie powie, e nie jest na to
przygotowany. W kocu nie by przygotowany na sesj w ogle. Zabawa bdzie przednia, ale pomoc graczy moe
by konieczna, aby nie doszo do zastojw, kiedy nikt nie wie, co robi, a akcja
si nie lepi.

Jak umrze w RPG?


Tomasz Kucza

Na moich sesjach zawsze panowaa


niepisana zasada, e bohaterowie nie
umieraj, chyba e zrobi co naprawd
gupiego albo sami zdecyduj, e pora
zmieni posta.

sprbuj wyjani, dlaczego osobicie


uwaam, e jest dobrym rozwizaniem.

mier z przypadku
RPG to zabawa. Dobra, skomplikowana, czsto przepeniona emocjami,
ale cigle zabawa, gra pozwalajca
przey niesamowite przygody w fantastycznym wiecie. Kade spotkanie wymaga organizacji, zaplanowania czasu
wolnego, przygotowania scenariusza,
wydrukowania kart postaci wysiku,

Wielu
zapewne si z
tak regu nie
zgodzi, uzna,
e psuje zabaw. Rozumiem
dlaczego. Ale
18

ktry spoczywa gwnie na Mistrzu Gry


oraz osobie, u ktrej si gra.

raczej wzi udzia w ciekawej historii,


ni za wszelk cen przey... Dziki
umowie o nieumieraniu nie boj si czasem "zaszale" i postawi wszystkiego
na jedn szal, na czym historia tylko
zyskuje. A jeli si nie uda tworzy si
materia pod nastpne sesje, gdy prbuj naprawi, co zepsuli i zawsze jest to
dla bohatera wydarzenie, ktre ksztatuje jego osobowo, sprawia, e staje si
bardziej realny. mier by tego nie osigna.

Kiedy posta w wyniku nieudanego


rzutu ginie szczeglnie w maych druynach zaburzony zostaje porzdek
gry, tworzenie nowej postaci zajmuje
czas i w najgorszym przypadku zabraknie go na rozegranie sesji do koca. Na
moich sesjach byo to realne zagroenie,
bo tworzenie postaci czsto zajmowao
wiele czasu, a godzin na sesje mielimy
niewiele.

Tak naprawd z moim RPG jest troch jak z serialami wiemy, e gwni
bohaterowie zawsze przeyj, a jeli
odejd to tylko w wielkim stylu pod koniec sezonu. Zawsze te scenarzyci zostawi furtk, dziki ktrej umarli bd
mogli powrci. Podobnie jest na moich
sesjach i podobnie jak w serialach czasem robi od tej reguy wyjtek.

Dreszczyk emocji, e posta moe


zgin nie jest jednak do koca na moich sesjach nieobecny zasada o nieumieraniu nieprzypadkowo pozostaje
do dzisiaj niepisan. Zostawia to miejsce
na niedopowiedzenie, wtpliwoci i
furtk, w przypadku bardzo gupiego
zachowania graczy albo sytuacji naprawd bez wyjcia na ostateczny wynik mier.

mier zaplanowana

Gracze ginli wic tylko wtedy, kiedy


wiadomie podejmowali tak decyzj
czy to zaplanowan (o tym niej), czy
dlatego, e uznali, e to lepsze wyjcie.

Na moich sesjach, jeli kto chcia


umierci swojego bohatera bo mu si
znudzi albo chcia zakoczy jego karier z wykopem np. powicajc si za
innych planowa jak si to wydarzy i
omawia z Mistrzem Gry.

Jeli graczom nie grozi mier


stwierdzicie przestan traktowa gry
na powane. Ale riposta jest prosta: graczom nigdy nie grozi mier, to bohaterowie s zagroeni. Co wane zagroenie mierci zmienia si w zagroenie
porak dla graczy oba s rwnie realne.

Szczeglnie utkwia mi historia, w


ktrej gracz na wasne yczenie upozorowa swoj mier, a potem powrci w
masce na twarzy, ktra skrywaa rany,
ktre wtedy ponis. Powrci pod innym imieniem i dugo utrzymywa to w
tajemnicy przed innymi z graczy.

A na moich sesjach gracze staraj si


19

Takie rozwizanie pozwala graczom


wykreowa postaci na prawdziwych
bohaterw, ktrzy silnie zapisali si na
kartach historii i odeszli w wielki sposb jak Sturm Brightblade z Dragonlance, a nie rozjechani przypadkowo
przez powz, w bocie.

umarych mog nimi zosta bowiem


nie tylko bohaterowie niezaleni, ale
take gracze. Przy czym tak jak ze
mierci traktowalimy to zawsze na naszych sesjach jako wydarzenie, na ktre
gracz musi wyrazi zgod. Zamienianie
bohatera gracza w wampira bez jego
zgody (chyba e "sam si pcha", czyli
bezmylnie, wiedzc co go czeka wpakowa si w rce wampira) nie byo mile
widziane na naszych sesjach.

mier NPC
mier bohaterw niezalenych to
jednak zupenie inna bajka tutaj nie
ma kontrowersji, wszyscy graj podobnie. Kto nigdy nie umierci posaca,
aby ten zdoa ostatnim tchem wyszep-

Nie wspominam ju o zombie, nie


pamitam, by kto kiedy chcia gra
gnijcym truchem. ;)

ta specjaln wiadomo dla graczy,


niech pierwszy rzuci kamieniem.

Kilka sw na koniec
Nie lubi si wdawa w dyskusj,
ktra szybko moe przerodzi si w flame war jak midzy zwolennikami
kostkologii, a narracjonistami.

NPC umieraj gsto i czsto, a waniejsi z nich odchodz w zaplanowany,


spektakularny sposb. Warto czasem
przyzwyczai graczy do jakiego bohatera niezalenego, wprowadzi kogo,
komu mog ufa, aby potem jego mier
miaa dla nich wiksze znaczenie ni
kolejny zabity goblin.

Prawda jest taka, e kady gra w


RPG troch inaczej i rne style gier s
ze sob niekompatybilne, a zrozumienie
innego podejcia moe by bardzo trudne. Jak wiadomo za brak zrozumienia
rodzi konflikty, ktrych zwyky rzut komi nie jest niestety w stanie rozstrzygn.

Nie-mier
Na koniec wspomn take o nie-

20

Scenariusze nieliniowe
Tomasz Kucza
Nieliniowo przygd w grach
RPG jest tematem o tyle szerokim, o
ile czsto zaniedbywanym. Tworzenie scenariuszy zbyt czsto skupia si
na opisie akcji, a zbyt rzadko na zarysowaniu gwnych postaci i miejsca,
w ktrym wszystko si rozgrywa.
Prowadzenie nieliniowej przygody
wymaga uwagi i skupienia, ale dostarcza take niewymiernie wicej
dobrej zabawy zarwno graczom,
jak i Mistrzowi Gry ni zwyke liniwki.

sobie wymarzylimy, nie jest atwe.


Odruchowo prbujemy skierowa
akcj na tor, ktry przewidzielimy
spisujc scenariusz. Nawet kiedy
improwizujemy, moe si zdarzy, e
ustalimy z wyprzedzeniem co si nastpnie wydarzy i niewiadomie odbieramy graczom pole manewru.
Podejcie takie moe si czasem
sprawdzi, a nawet okaza dobr zabaw liniowe scenariusze potrafi
by naprawd dobre. Jeli jednak
chcemy zaskakujcych zwrotw akcji, a gracze maj poczu, e naprawd kieruj losami wybranych bohaterw, warto ustali, e gramy nieliniowo i mocno si tego trzyma.
Warto zacz ju na etapie wymylania przygody.

W klasycznym schemacie, w ktrym gracze dostaj zadanie i wykonuj je przechodzc od punktu A do


punktu B twrca przygody moe zaplanowa i spisa niemal wszystko,
pozostawiajc losowoci tylko drobniejsze potyczki i starcie z gwnym
bossem. Nawet jeli gracze nie zorientuj si, e s prowadzeni za
rk, Mistrz Gry zamienia gr w teatr
z napisanym wczeniej skryptem. W
ten sposb pozbawia si emocji, ktre
towarzysz nieprzewidzianym sytuacjom i konfliktom.

Zarys przygody
Pierwszy zalek scenariusza to
dla mnie zawsze wizja miejsca akcji
wraz z mieszkacami i drzemicymi
pod powierzchni konfliktami. Nie
zastanawiam si, co si wydarzy
pniej, kiedy gracze wpadn w ten
tygiel ale zastanawiam si czy znajd dla siebie zajcie, bo to wane, by

Czasem uniknicie delikatnego


szarpnicia graczy w kierunku, ktry
21

nie nudzili si, a jednoczenie mieli


moliwo pozna wszystkie wysnute na pocztku nici.

wplta w co ciekawego. Zarysowujemy zatem wstp i to co si wydarzyo, zanim gracze na miejsce


przybyli. Kto zosta zamordowany,
ukradziono cenny artefakt, pojawia
si dziwna zaraza warto wprowadzi co najmniej jeden element, ktry
zapewni bohaterom zadanie do wykonania. Nie mog si nudzi a powinni mie moliwo, jeli si postaraj zapoznania si z wszystkimi niuansami sytuacji, w ktr zostali wpakowani.

Interesuje nas punkt A, pocztek


scenariusza. Punkt B zostawiamy
jako wielki pytajnik, niewiadoma,
ktra zaley wycznie od postpowania graczy. Punkt A musimy jednak widzie oczami wyobrani, czu,
najlepiej zna na pami, aby wysnu
z niego pniejsze wydarzenia. Nie
wszystko da si zapamita, dlatego
najwaniejsze elementy spisujemy.

Kiedy mamy opisane miejsca akcji


nastpnym krokiem jest stworzenie
postaci napdzajcych akcj. Czasem bdzie to tylko pojedynczy antagonista, a kiedy indziej caa miejscowa spoeczno. Trzeba jednak
pamita, e im wicej wanych postaci wprowadzimy, tym trudniej bdzie zapanowa nad wydarzeniami.
W czasie sesji musimy bowiem ledzi co robi w danej chwili, aby realistycznie ukaza przebieg akcji graczom. Opisujc graczy przemierzajcych len kniej, jednoczenie w gbi umysu zapisujemy sobie na
przykad, e w tym czasie duch szalonego rycerza gnbicego miejscow
ludzko zamordowa kolejn ofiar
waciciela gospody, do ktrej gracze zmierzaj.

Spisywanie scenariusza
Jeli nie jestemy pewni wasnych
umiejtnoci improwizacji, najlepiej
wszystkie miejsca, do ktrych gracze
mog trafi, narysowa w postaci
mapy i opisa. Dobrze na pocztek
ograniczy si do zamknitej spoecznoci, uatwi to zapanowanie nad
wszystkim, co si w czasie sesji bdzie dziao. Moe to by grska dolina, wioska, statek, oblona twierdza albo nawet tylko samotna gospoda na trakcie. Kiedy dojdziemy do
wprawy moemy sign po wiksze
wyzwania cae miasta albo kraje.
Warto wtedy prowadzi w wiecie,
ktry bardzo dobrze znamy.
Nieliniowo nie oznacza zupenej
improwizacji i braku fabuy. Aby
gracze mieli co robi, musimy ich

Jak wida czas gra ogromn rol


22

na sesji nieliniowej wydarzenia nie


czekaj, a gracze grzecznie dojd do
okrelonego punktu. Kada zwoka
moe si okaza decydujca.

ci, odmienne pogldy. Jedne postacie


mog by dla graczy przyjazne, inne
zamierza bohaterw oszuka, jeszcze inne snu skomplikowane intrygi, aby osign wymarzony cel.
Pamitajmy, e najwikszymi siami
napdowymi bd zawsze wadza,
mio i pienidze. Niezalenie od
systemu.

Kad posta scenariusza opisujemy poprzez motywacje, ktre ni


kieruj co zamierza, jak do tego
podchodzi, co czy j z innymi postaciami. Dziki temu w kadej chwili moemy na wyczucie okreli jak
dana osoba zareaguje na akcje podejmowane przez graczy albo bdce
wynikiem innych aktualnych wydarze. Wane s konflikty, ktre napdzaj akcj sprzeczne cele posta-

Dobrze narysowana posta moe


pod wpywem graczy zmieni zdanie, zdradzi albo pomc.
Na przykad: Syn drwala zadurzony w crce miejscowego ksicia, prbujc dosta si do zamku, by po23

rwa ukochan, natknie si na zwoki


rycerza, ktrego bohaterowie graczy
nie zdoali uratowa i decyduje si
zmieni taktyk i poda si za niego
przed ksiciem.

miejscu, tworzymy zrby do samonapdzajcej si przygody, gdzie


wszystko naraz wymyka si spod
kontroli, jednoczenie prowadzonych
jest kilka rwnolegych intryg, a gracze s w rodku sieci zalenoci, w
ktrych kade dziaanie wywouje lawin wydarze. Czasem trudno to
obj, wtedy warto odoy mniej pilne elementy do przemylenia pniej. Antagonista na razie znajduje si
w zupenie innym miejscu ni gracze? Nie zastanawiamy si co dokadnie robi, zakadamy, e na to
znajdziemy czas, kiedy dojdzie do
jego spotkania z bohaterami.

Spisujc nie warto skupia si na


szczegach i planach, jak najwicej
najlepiej pozostawi pamici albo improwizacji w przygodzie nieliniowej
nigdy bowiem nie wiemy co si wydarzy.
Prowadzenie
Prowadzc scenariusz nieliniowy
cay czas musimy wiedzie co robi
wszystkie wane postaci. Gracze trac czas na jaowe rozmowy albo zabaw w gospodzie? W tym czasie antagonista rekrutuje ludzi w pobliskiej
wiosce. Gracze ruszyli zabi potwora,
a nie dowiedzieli si wczeniej, e w
okolicy grasuj dwa? By moe ten
drugi w tym czasie morduje ludzi po
drugiej stronie rzeki.

Nie zawsze bdziemy w stanie nad


wszystkim zapanowa, wtedy trzeba
pamita, e nawet w takiej sytuacji
wiemy wicej ni gracze i moemy
kilka wtkw uproci, odrzuci zupenie albo poprosi o przerw i
wszystko przemyle.
Najwaniejsze, by si dobrze bawi. W scenariuszu nieliniowym
szans na zaskakujce zwroty akcji
maj nie tylko gracze, ale take
Mistrz Gry.

Rysujc w wyobrani miejsce akcji,


postaci i wszystkie konflikty, ktre
narosy, zanim gracze pojawili si na

24

CZYTANIE I FANTASTYKA

Ksikowe wypalenie
Tomasz Kucza

Spotkalicie si z wypaleniem ksikowym? Blokad czytania uniemoliwiajc pochanianie kolejnych tomw ulubionej serii?
Czy przydarzyo Wam si kiedy, e
po dugich miesicach czytania powieci
jedna po drugiej, nagle, gdy signlicie
po nastpn okazao si, e zdania nie
tworz spjnej caoci, kady akapit to
mka, a strony przesuwaj si coraz
wolniej i wolniej, a wreszcie musicie
ksik odoy? Co gorsza, gdy sigacie po inn, wszystko si powtarza, jakbycie nagle stracili umiejtno czytania albo wszystkie kartki zapisane byy
dziwnym kodem?

W pierwszym przypadku wydawa


si moe, e najprostszy lek, to po prostu odpocz, nasze zbiory ksiek
przez jaki czas oglda tylko przez
szyb, na pce, a w tym czasie zaj si
krzywkami, grami komputerowymi,
czy po prostu sadzeniem, tych, no,
marchewek, e zacytuj dla artu Misj
Kleopatra. Niestety sytuacja nie jest wesoa. Szybko przekonujemy si, e odoenie ksiek na pk nie pomaga. Po
tygodniu, miesicu, trzech miesicach
wypalenie nie mija, a my tsknie spogldamy na kolorowe tomiszcza, po ktre
sign nie mamy si albo po prostu odwagi.

Ksikowe wypalenie moe dotkn


nawet najbardziej oddanego czytelnika,
ktry w normalnej sytuacji pochania
stosy ksiek w przerwie midzy jedn
kanapk, a drug. Powodem moe by
przesycenie zbyt apczywie poykalimy sowa, czytalimy po prostu za
duo, za szybko, a mzg wykrzykn
gromko DO, LITOCI, ZRBE
WRESZCIE PRZERW. Czasem za szal przewaa jedna ksika nudna albo
za bardzo podobna do poprzednio
przeczytanych, albo tak emocjonalna, e
czujemy si ni zmczeni, czy po prostu
tak powolna, e nas nuy.

W drugim przypadku chowamy nieszczsn ksik, ktra bya powodem


naszego nieszczcia, gboko i zapominamy na chwil albo wyrzucamy z pamici na zawsze. Ale czy to pomoe?
Czy bdziemy w stanie sign po inn
powie? Nawet zupenie inn? Innego
autora, gatunku, gruboci, jak najbardziej odmienn...? Nie zawsze. Czasem

25

znw bdziemy smtnie spoglda na


strony i mczy sto kartek przez tydzie, dwa... a uwiadomimy sobie, e
wypalenie trwa, a my nadal nie potrafimy czyta.

ksiek popularnonaukowych albo nawet biografii, czy podrcznikw gotowania. Nie ogranicza si do dzie wybitnych, ale dla odmiany przeczyta jaki szmatawiec. Jeli ksika po pidziesiciu lub stu stronach nas nie wcignie sigamy po nastpn. Do tej moemy kiedy wrci, gdy ju si rozprawimy na dobre z wypaleniem albo zapomnie, jeli nie jest tego warta.

Nie chc podawa si za eksperta,


mocne ksikowe wypalenie trzymao
mnie w yciu co najmniej dwa razy i
wyj z niego byo ciko ale warto
prbowa, bo to wspaniae uczucie mc
znw usi z ksik na wygodnym fotelu albo mniej wygodnym siedzeniu w
pocigu czy autobusie albo nawet zupenie niewygodnej awce w parku i
znikn dla wiata na kilka lub kilkanacie godzin. Wyczy wszystko, przesta istnie i wraz z bohaterami powieci zanurzy si w fantastycznym wiecie po uszy.

Czasem pomoc moe by czytanie


opowiada krtka forma nie bdzie
wizaa nas na dugo, atwiej wpisze si
w rozkad dnia i pozwoli przypomnie
sobie co to znaczy dobra lektura nawet,
jeli mamy bardzo mao czasu. Mona
te przeznaczy na czytanie konkretny
czas rano przed prac albo wieczorem
przed snem, godzin lub dwie, w ktrych zawsze, codziennie sigamy po
ksik. I stosowa zasad, o ktrej pisaem wczeniej odkada ksik na
bok, jeli nie zainteresuje nas po stu
stronach i siga po inn. Pamitajmy
jednak, by nie robi nic na si, by jeszcze bardziej si nie zniechci.

Najwaniejsze to, kiedy poczujemy,


e ogarnia nas czytelnicza niemoc, nie
panikowa, odoy ksik na bok i nie
stara si na si przebrn przez coraz
mniej zrozumiae sowa do ostatniej
kartki. Trzeba odpocz. Zapomnie o
czytaniu przez tydzie, dwa lub nawet
miesic, a potem ostronie siga po
rne lektury najlepiej jak najbardziej
odmienne od powieci, ktra nas wypalia. A jeli si nie udaje, jeli kolejne
ksiki cign si bez koca i nie potrafimy ich skoczy, trzeba czyta kilka na
raz jak najbardziej rnych, thrillery
medyczne razem z ksikami o fizyce,
horrory z lekkim fantasy, a kryminay
razem z romansidami, nie stroni od

Moemy te sign po inne medium


komiksy, audiobooki, czy zainteresowa si czytnikami ksiek.
I dla otuchy wypalenie zawsze
mija, a przyjemno z lektury szybko
zwrci nam wszelkie nieprzyjemnoci,
jakie odczuwalimy prbujc przebi si
przez ksiki w czasie, gdy jeszcze trwao.

26

Quenta Valome
Tomasz Kucza

Opowiadanie Quenta Vallome to do typowe fan-fiction, ktre napisaem


dawno temu pod wpywem Wadcy Piercieni. Zainspirowaa mnie... mapa
Europy. Zauwayem mianowicie due podobiestwo wgierskich gr do
acucha otaczajcego Mordor. Po zlokalizowaniu gdzie musiaaby lee
Orodruina, Gra Przeznaczenia odkryem, e w Tokaju i ze zdumieniem
wyczytaem, e miasteczko ley u podna wygasego wulkanu... Opowiadanie ukazao si drukiem w nieistniejcym ju pimie Science-Fiction (wida tak dziaam na czasopisma).
Profesor skin gow i w zamyleniu
wetkn bilet do kieszeni. Spojrza na
pierwsze zdjcie. Zrobili je przy wykopaliskach. Robert sta obok na wp tylko wykopanej figury z gupkowatym
umiechem na twarzy. Szczerzy zby
pokazujc brudnymi od ziemi rkami
znalezisko.

Na peronie
Pocig sun leniwie po torach, przedzierajc si przez zason nocy z terkotem k i zgrzytem przeartych rdz trybw. Witold zbudzi si, gdy szczkny
drzwi przedziau.
Bileciki do kontroli ogosi znuonym gosem konduktor poprawiajc torb na ramieniu i blokujc jedn stop
wci prbujce si zasun drzwi.

Nie znaleli odpowiedzi na pytanie


skd pochodzi figura. Nie bya na pewno pozostaoci po ludach sowiaskich. Metoda wgla C14 wskazaa na X
wiek przed nasz er, ale od czasw Hiroszimy i Nagasaki pozostawiaa ona
wiele do yczenia. Witold jej nie ufa.
Niestety adna inna metoda nie moga
si w tej sytuacji okaza przydatna Samotna brya kamienia w warstwie geologicznej, ktr zlokalizowali jako wczesne redniowiecze pozostaa dla nich zagadk. Robert przypuszcza, e stanowi
cz posgu lokalnego boka. Utrzymywa te, e na kamieniu dostrzegalne
s lady po krwawych ofiarach.

Starsza pani zajmujca z miejsca naprzeciwko podaa legitymacj rencisty.


Profesor pogmera w podrcznej torbie.
Znalaz bilet wetknity midzy dwa
zdjcia, wyj i poda konduktorowi. Po
namyle zdjcia te wyj.
Przedstawiay figur oka z kamienia
wulkanicznego, ktr odkryli z Robertem w Grach Bukowych.
Dzikuj kontroler odda Witoldowi bilet uzupeniony dziwacznym gryzmoem.
27

Ostatecznie figur zoono w muzeum w Miszkolc. Drugie ze zdj


przedstawiao ich obu, prof. Roberta
Nehringa i prof. Witolda Raczyskiego
stojcych przed eksponatem. Umiechali
si byskajc oczami do aparatu.

Odgos jego krokw echem rozszed


si w przejciu. Witold min jasno
owietlone tablice informacyjne i skierowa si ku schodom prowadzcym do
wyjcia. wietlwka zamigotaa i zgasa
i profesor omal nie przewrci si na
pierwszym stopniu.

Witold odwrci gow w stron okna


i siedzia wpatrzony w swe odbicie w
czarnej szybie. Pocig mkn przed siebie, od czasu do czasu w wietle mijanych latarni zamajaczy a to szary mur
pokryty graffiti i kolawymi napisami, a
to na wp przewrcony pot stojcy w
pustym polu lub anonimowy budynek o
jasnych oknach i pokrytych szarym nalotem cianach. Gdy pocig rozpocz
hamowanie, Witold schowa zdjcia i
sign po kurtk. Marcowe wieczory
byy jeszcze zimne.

Drog zagrodzia mu ciemna sylwetka. Poczu nieprzyjemny zapach potu.


Prbowa wymin nieznajomego, gdy
ten ostro szarpn go za rami. Z tyu
kto zarechota.
Dawaj portfel, kole warkn nieznajomy.
Witold wyczu zapach alkoholu w
jego oddechu. Prbowa si wyrwa.
Nagle oprych si odsun. Witold widzia w bladym, padajcym z gry schodw wietle zaskoczenie na jego twarzy.

Profesor wyszed na pusty o tej porze


peron. Przez chwil wdycha cikie od
zanieczyszcze powietrze. Umiechn
si do siebie i z jkiem podnis walizk.
By w domu.

Nieznajomy splun na ziemi. Profesor usysza tylko kilka plugawych przeklestw i dwie pary ng oddaliy si
szybko w gb przejcia. Witold spojrza
na szczyt schodw.

Obarczony bagaem skierowa si ku


schodom prowadzcym do podziemnego przejcia pod peronem. Pomaraczowe wiato latarni rozwietlao oniryczny krajobraz. Witold ziewn. Cieszy
si z powrotu do domu. Lubi archeologi i dugie badania, ktrych podejmowali si na Wgrzech wraz z Robertem,
ale czasem tskni za brzmieniem polskiego jzyka i swojsk szaroci lskiego krajobrazu.

Sta tam starzec. Wysoki, o wosach


idealnie biaych. Twarz pokryt mia gst siatk zmarszczek. Oczy dziwne,
niebieskie i poyskujce. Moe ma soczewki kontaktowe pomyla Witold.
Podnis walizk, ktr upuci na
stopie, gdy zaatakowa go bandyta.
Wyszed na dworzec. Nigdzie w pobliu nie widzia starca, ktry przeposzy
zodziei. Wzruszy ramionami. Moe
mu si przywidziao.
28

si, odkrywajc pozostaoci po redniowiecznej zabudowie. Archeolodzy z


Uniwersytetu w Miszkolc zabezpieczyli
teren. Badania nad ruinami trwaj.

Zaproszenie
Niedzielny wieczr 26 marca Witold
spdzi jak zwykle w domu. Zacz czyta nudn prac jednego ze swych studentw. Praca dotyczya powiza kultu Peruna wrd Sowian wschodnich z
kultem Thora u German. W wikszoci
skadaa si z cytatw z ksiek i artykuw. Po kilkunastu minutach Witold
westchn i odoy prac na stolik.

Witold wyczy telewizor.


Archeolodzy z Uniwersytetu w
Miszkolc to nie mg by nikt inny
tylko Robert i jego ekipa. Witold si
przecign. Upyny zaledwie dwa tygodnie od kiedy ostatnio by na Wgrzech, ale jeli Robert odkryje co ciekawego na pewno zaprosi go ponownie.
Witold nie mia zamiaru odmawia.

W telewizji take nie byo nic ciekawego. Na wikszoci programw emitowane byy reklamy, na jedynce profesor
natkn si na Wiadomoci.

I nie odmwi. Rankiem w poniedziaek, zanim jeszcze zdy na dobre


si rozbudzi, zadzwoni Robert. W poudnie profesor by ju na stacji i kupowa bilet do Miszkolc. Nie mg przegapi takiej okazji.

zapowiedzia prezydent Egiptu


Hosni Mubarak. zakoczya prezenterka. Wieczorem, 25 marca, o godzinie 18:33 w synnym z doskonaych win
miecie Tokaj na Wgrzech doszo do
lokalnego trzsienia ziemi.

Tokaj

Witold zaciekawi si. Nie sysza


jeszcze, by na Wgrzech wystpoway
trzsienia ziemi.

Tokaj by maym miasteczkiem lecym nad brzegami rzeki Bodrog w pnocnych Wgrzech. Nad zabudowaniami pitrzya si gra Tokaj zwana Wielkim Wzgrzem. By to stoek dawno
wygasego wulkanu. Pocig sun powoli wzdu iskrzcej w wietle wiosennego soca rzeki. Za oknem migotay
biae domy o dachach krytych czerwon
dachwk.

Wstrzsy tektoniczne byy prawdopodobnie pochodzenia wulkanicznego


kontynuowaa monotonnym gosem
prezenterka. Naukowcy zapewniaj,
e wulkan Tokaj jest wulkanem cakowicie wygasym. Snuj przypuszczenia,
e trzsienie ziemi zostao spowodowane nagromadzeniem gazw w gbszych warstwach tektonicznych. W wyniku wstrzsw zniszczonych zostao
kilka synnych piwnic do przechowywania win. Cz stoku gry osuna

Na dworcu Witold zapyta o drog


do hotelu, ktry poleci mu Robert. Uda
si tam pieszo, hotel znajdowa si bowiem zaledwie dziesi minut drogi od
29

stacji kolejowej. Wynaj pokj i zapyta


o archeologw.

zna w okularach z brzowymi szkami.


By to Jnos Kanov, bliski znajomy Roberta. Witold pomacha mu rk. Znali
si dobrze, czsto razem pracowali.
Jnos by jednym z archeologw, ktrzy
pracowali przy odkrywce w Grach Bukowych.

Archeolodzy z Miszkolc? oywi


si recepcjonista. Wyszli wczesnym
rankiem. Pracuj na Kopaszhegy, przy
usypisku, ktre powstao po przedwczorajszych wstrzsach. Wie pan, tak
nami zatrzso, e mylaem, e szyby w
oknach powypadaj, ale szczliwie

Witold Raczyski? upewni si


Jnos podajc mu rk. Mio mi. Nie
spodziewalimy si ciebie tak szybko.
Robert jest przy ruinach.

Tak, dzikuj umiechn si Witold przerywajc monolog recepcjonisty.

Chtnie do niego docz.

Baga zostawi w pokoju, przebra si


i z rzek dusz skierowa ku wnoszcej
si za miastem grze. Kopaszhegy znaczyo po wgiersku ysa Gra tak nazywano wzgrze Tokaj.

Jnos wskaza patelni wejcie do namiotu.


Pewnie ledwo przyjechae. Zjesz
jajecznic?

Drog na szczyt znalaz bez problemu, zaraz te dostrzeg pierwsze lady


dziaalnoci Roberta. cieka bya zamknita t wstg z napisem Wstp
tylko dla upowanionych prace wykopaliskowe. Witold przeszed pod
ni.

Z przyjemnoci.
Tego si obawiaem rozemia si
Jnos. Bagae zostawie w hotelu?
Tak, wynajem pokj na kilka dni.
Moesz zamieszka w obozie. Miejsca mamy w brd. Miao by o dwie
osoby wicej, ale grypa ich zmoga.

Szybko odnalaz rozoony tu przy


drodze obz. Obz skada si z dwch
namiotw, ktre kryy w sobie oprzyrzdowanie i piwory. Rankiem nikt nie
krzta si w pobliu, na uboczu sta pusty jeep Roberta. Witold rozpozna go
od razu by to chyba jedyny w swym
rodzaju jaskrawo pomaraczowy jeep z
napisem Kopnij mnie w dup na tylnym zderzaku.

Jnos przynis troch biaego jak


nieg chleba i pochonli jajecznic w
kilka chwil, siedzc na pniakach przed
namiotem.
Zostawilicie co dla mnie, czy
wszystko ju odkrylicie? zapyta mlaskajc Witold.
Ledwie rozpoczlimy. Czowieku,
jestemy tu dopiero od dwch dni. Dziki Robertowi przyjechalimy ju p go-

Z jednego z namiotw wyszed z patelni w rce wysoki, brodaty mczy30

dziny po tych wstrzsach, ale na pocztku nic nie moglimy zrobi. Zabezpieczylimy teren, ale gapiw i reporterw
byo w choler.

po obozie. Dzie by chodny i profesor


zadra. Ponury, gadko city wierzchoek wzgrza czarnym cieniem wznosi si nad obozem. Szare drzewa faloway na niewyczuwalnym wietrze.

Wyobraam sobie. Trzsienie ziemi


w Tokaju. Kto by si spodziewa? Pewnie lokalne gazety bd miay temat na
dugie miesice.

Wykopaliska
Tu osuna si ziemia Jnos wskaza na gadko cit cian. Daleko w
dole wida byo dwie sylwetki. Witold
rozpozna Mihlyego i Jzefa Rimmana.

Ja si tam na trzsieniach nie znam.


Zapytaj Mihlyego. On wszystko wyjani. Nawet wicej ni bdziesz chcia
Jnos obtar brod.

Czym si zajmuj?

Mihly Ttrais, ten geolog? Jest tutaj?

Tam w dole? Jnos zmruy oczy i


poprawi okulary. Poka ci pniej.

Znasz go?

Strom ciek wzdu krawdzi


urwiska udali si prawie na sam szczyt
Wielkiego Wzgrza. Tutaj take wstrzs
narobi szkd. Cz drzew bya poamana, a polanka na szczycie zapada si
w gb tworzc gboki na kilka metrw
d. Wyrw otaczaa ta tama, za w
rodku ze szpadlem w doni sta zamylony Robert.

Chodzilimy razem na studia. W


Miszkolc.
Tak, zapomniaem. Ty, Mihly i
Robert, no nie?
Zgadza si.
To pewnie znasz te Rimmana.
Niski blondyn z brzuszkiem jak ciarna kobieta?

Nie zauway ich. Przykucn i w


skupieniu oczyszcza z ziemi wyszczerbiony kawa kamienia. Dostrzega ich
jednak kobieta, ktra palia w skupieniu
papierosa stojc o krok od krawdzi
dou.

Jzef Rimman we wasnej osobie


rozemia si Jnos. Ale my tu gadu,
gadu, a oni tam ciko pracuj. Chod,
poka ci wykopaliska. Przebierz si w
jakie achy, bo robota ci nie minie.
Aha, zapomniaem, e baga zostawie
w hotelu. Zaraz znajd dla ciebie jakie
wysuone ubranko, a twoje rzeczy cigniemy po poudniu.

Jnosie? kobieta rzucia papierosa


na ziemi i zdusia ogie butem. Kogo
przyprowadzie? zaciekawia si.
Podchodzc wycieraa umazane ziemi donie o ubranie.

Witold skin gow rozgldajc si


31

Witold Raczyski przedstawi si


profesor podajc rk.

wid rk wokoo.
Czciowo oczyszczone z ziemi ukaday si w krg o promieniu piciu metrw. Widoczny by tylko niewielki wycinek koa, reszta przykryta bya ziemi.

Kobieta ucisna j z umiechem.


A! Robert mwi, e si zjawisz. Witaj w Tokaju.

Profesor Lucyna Kanov doda


Jnos. Moja ona.

Wstrzsy odkryy przed nami fundamenty staroytnej budowli. Przypuszczam, e jest to fragment baszty z
niewielkiej twierdzy stojcej niegdy na
szczycie Tokaju.

Mio pani pozna przywita si


Witold. Robert jak zwykle zapracowany!

Fascynujce! Witold pochyli si


nad jednym z oczyszczanych wanie
przez Roberta kamieni.

Nawet was nie zauway, tak si


przej tym znaleziskiem.

Przyjrzyj si dokadnie ich fakturze.


Przypuszczam, e byy wydobywane
daleko std. A spjrz tutaj Robert
przeszed do drugiej czci wykrotu.

Jeste Witold zawaha si.


Lucyna Kanov przedstawia si.

Ci... uciszy j Jnos. Powiemy


mu pniej.

Wskaza na stopiony, elazny przedmiot.

Robert usysza wreszcie dochodzce


z gry gosy. Odwrci gow. Przez
chwil wpatrywa si w ich stron.
Wreszcie wytar donie i zaoy okulary. Umiechn si z dou.

Podejrzewam, e bya to furtka pieca. Moliwe, e dawni mieszkacy okolic Tokaju mieli tutaj swoj hut. Moe
wykorzystywali naturalne ciepo wulkanu? Spytam Mihlyego, czy to moliwe. Znalazem kilka kawakw metalu
wygldajcego na stop elaza. Poka ci
pniej.

Witold! Szybko si zjawie!


krzykn.
Wyruszyem zaraz po twoim telefonie.
Zejd tu na d, to poka ci co, co
przebija figur z Bukowych.

Sprawdzalicie ju ich wiek?


Wysaem kilka prbek do laboratorium skin gow Robert. Powinni
do tygodnia da odpowied.

Robert nie musia dwa razy powtarza. Witold przeszed pod tam i
zbieg po stromym zboczu na d wykrotu.

Witold rozejrza si wokoo.


Tu jest roboty na kilka miesicy. Je-

Widzisz te kamienie? Robert po32

stemy tylko my?

Rimman podskoczy, miesznie potrzsajc obfitym brzuchem. Z tustych


rk wypuci miotek.

Miszkolc przyle nam niedugo asystentw. pieszyo mi si, wic co si


dao, ju przetransportowaem.

Jezu, ale mnie nastraszylicie jkn. adnie to tak nachodzi biednego


czowieka?

Lucyna i Jnos mwili co o wielkim odkryciu.

Przepraszam umiechn si Robert. Przyprowadziem ci kogo do pomocy.

Co ci powiedzieli?
Robili z tego tajemnic.
Poka ci po obiedzie. Mihly i
Rimman si tym zajmuj.

Rimman zmierzy Witolda wzrokiem.


My si chyba znamy burkn niepewnie.

Widziaem. W dole urwiska?


Tak powiedzia Robert, ale wicej
Witold nie zdoa z niego wycign.

Witold Raczyski przedstawi si


archeolog.
Aaa... mrukn Rimman.

Znalezisko

Odoy miotek na koc i wzi aparat fotograficzny.

Po obiedzie zoonym z zimnej pizzy


Robert zaprowadzi Witolda do ich
znaleziska. Aby zej w d urwiska,
musieli nadrobi sporo drogi. Usypisko
byo zbyt strome i niebezpieczne, by ryzykowa bezporednie zejcie. Stracili
kilkanacie minut czasu, ale dotarli na
d w miar agodn ciek.

Pewnie przyszede obejrze szkielet?


Witold westchn zaskoczony. Z
czarnej, wulkanicznej skay, przed ktr
siedzia Rimman, wystawaa wypolerowana, ciemnobrzowa czaszka. Na
skale poniej wida byo niewyrany zarys rki.

Jzef Rimman ju tam by, zabra bowiem jedzenie ze sob i nie wraca do
obozu. Ma miotek oczyszcza jaki
przedmiot ukryty w czarnej, zastygej
lawie. Robert i Witold wspili si, brodzc w piasku i pokruszonych kawakach zakrzepej magmy, do stanowiska
zajmowanego przez Jzefa.

Niesamowite szepn.
Odkrycie sezonu mrugn okiem
Rimman. Przyoy aparat do oka. Lampa byskowa migna i zgasa.
Widzisz tutaj cz ciemieniow
zacz Jzef tonem wykadu i segment
oczodou. Staram si wanie oczyci

Jzef! Jak ci si pracuje? zagadn


Robert.
33

dalsz cz, by byo widoczne uzbienie. Ju teraz jednak da si zauway

To zaniemwi Witold.
Wane odkrycie dokoczy za niego Rimman.

Jest jaka dziwna Witold pokrci


gow.

Co najmniej rozemia si Robert.

Znieksztacona przytakn Rimman. Nie wiem, jak przetrwaa pord


roztopionej magmy, moe Mihly nam
to wyjani, atwo jednak mona dostrzec, e nie jest to typowa, ludzka
czaszka.

Witold otrzsn si, gdy przez plecy


przebieg mu zimny dreszcz. Pusty
oczod anonimowego szkieletu wpatrywa si w niego. Profesor przysigby, e czuje na sobie wzrok pradawnego
czowieka. Wraenie mino rwnie nagle jak przyszo. Witold rozemia si.

Ko skroniowa jest wgbiona.


To moe by efekt uderzenia, ale
nie widz adnych tego ladw. Mog
to te by zmiany genetyczne. Przyjrzyj
si widocznej czci szczki Rimman
powid tustym paluchem po zarysowanej koci. Uzbienie jest bardzo
ostre, a ky zbyt dugie.

Trzeba to uczci poklepa Rimmana po plecach.

On
Wpatrywa si w rozmawiajcych
mczyzn. Zazdroci im ich materialnoci. Rozmawiali, miali si. Zbliy si
do nich. Soce ranio go i z wielkim trudem zmusi si do opuszczenia schronienia u korzeni gr.

Czyby sam Dracula? zamia si


Witold.
Prdzej jego syn wtrci Robert.

Stali nad jego skarbem. Niedugo go


wydobd, a wtedy Znw odzyska
swe siy. Odzyska moc, ktr utraci
wanie przez ludzi. Powrci teraz, gdy
miertelnicy stali si sabsi, podatniejsi
na Jego wpywy.

Tak zgodzi si Rimman. Dziwi


si, e Witold nie zauway tego wczeniej. Czaszka jest bardzo maa. Musiaa
nalee do maego dziecka.
Datowanie?
Nie wiem, czy da si co zrobi
wzruszy ramionami Rimman. Metoda
C14 wykluczona.

Czu blisko skarbu i skarb wyczuwa Jego. Pozdrawia swego twrc.


miertelnicy oddalili si. Patrzy ich
ladem, a znikli midzy drzewami i
jeszcze dugo po tym.

Mihly zapewnia, e szkielet zatopiony jest w magmie pochodzcej z co


najmniej drugiego tysiclecia przed nasz er wtrci Robert.

W obozie
34

W obozie zebrali si wszyscy. Lucyna


i Jnos Kanov, Mihly Ttrais, Jzef
Rimman, Robert oraz Witold.

W nocy?
Mam lampy potrzsn plecakiem.

Gdy przybdzie ekipa z Miszkolc


wytniemy szkielet razem ze ska i
oczycimy go w laboratorium Jzef
spaaszowa ostatni kawaek pizzy.
Zobaczycie, co to bdzie za odkrycie!

Nie lepiej poczeka na ekip?


eby sprztnli nam sprzed nosa
takie odkrycie?
Id z tob.

My tu gadu, gadu przerwa mu


Robert a Witold pewnie nawet nie wie,
e Jnos ma dzi urodziny. Mona powiedzie, e ten szkielet spad mu z nieba jak prezent.

Zgoda wzruszy ramionami Jzef.


Byleby nie przeszkadza.

Szkielet
Jzef zajty prac milcza. W grubych, na pierwszy rzut oka nieporadnych palcach, duto i pdzelek do odgarniania pyu poruszay si z niesamowit szybkoci. Groteskowe cienie rzucane na skaln cian przez archeologw przypominay dwch skulonych z
zimna trollw siedzcych przy ognisku.
Witold przyglda si zafascynowany
byskawicznym ruchom Jzefa. Co jaki
czas, na znak archeologa ustawia lamp
byskow i robi zdjcie coraz lepiej widocznemu zarysowi ludzkiej postaci.
Bysk niczym uderzenie pioruna rozjania okolic. Na chwil halogenowa
lampa ustawiona przez Jzefa zdawaa
si przygasa.

Najlepszy prezent jaki kiedykolwiek dostaem wykrzykn podniecony Jnos.


Jzef wydoby skd pen butelk
tokajskiego wina. Na widok Tokaj
Aszu Witoldowi zalniy oczy.
Trzeba to uczci Jzef wznis butelk do gry w niemym toacie.
Znalezisko?
Nie, urodziny.

Pn noc Witolda rozbudzi jaki


haas. Otworzy niechtnie oczy. U wyjcia z namiotu sta Rimman i adowa
do plecaka narzdzia. Gdy ujrza, e Witold nie pi, skin mu gow.

Szkielet by coraz lepiej widoczny. Jzef upar si, by przynajmniej cz pracy wykona zanim przybdzie ekipa z
lampami rentgena i wycinarkami. Teraz
Jzef skupi si na dziwnie wygitej
rce. Koci okciowa i promieniowa kryy si w skale, ale do bya doskonale

Gdzie si wybierasz? zapyta rozespany Witold.


Robota czeka szepn Rimman.

35

widoczna. Rczka, wielkoci rki


dziecka, ale o nieproporcjonalnie dugich kociach, bya zacinita, jakby pradawny czowiek, zanim jego ciao zalaa
wrzca lawa, stara si uratowa co, co
trzyma w doni.

mnstwo zleciao si do halogenowej


lampy.
Ciekawe co zaciska w doni zamrucza Jzef.
Witold ziewn. By ju zmczony.
Do witu pozostao jeszcze kilka godzin.
Drzewa za koem wiata poruszay
wolno gaziami w usypiajcym, upiornym tacu. Licie szeleciy cichutko,
niepewnie.

Ja w ogle nie wiem, jak ten szkielet


to przetrwa mrukn Jzef. Wrzca
lawa powinna spali koci na popi. Te
wprawdzie s sczerniae, ale jednoczenie w pewien sposb utwardzone.
Moe spowodowaa to jaka substancja
obecna w magmie, a moe po prostu
lawa gwatownie zastyga tu po tym,
jak zabia tego nieszcznika?

Wracam do obozu. Przepi si troch powiedzia Witold. Jzef skin


gow nie przerywajc pracy.
Witold zrobi ostatnie zdjcie i skierowa si do obozu. Gdy wyszed z krgu
wiata roztaczanego przez lamp, poczu si nieswojo. Rozemia si nerwowo. Czyby ba si ciemnoci?

Witold pokiwa gow. By picy.


Nie mia ochoty na rozmow.
Wydawao mu si, e puste oczodoy
zatopionego w zastygej lawie karadziecka sprzed tysicy lat si w niego
wpatruj. Widzia w nich przeraenie i
triumf. Dwa zupenie nie pasujce do
siebie uczucia. Otrzsn si z zimna.
Noc nie bya dobr por do pracy. Noc
bya por nietoperzy i ciem, ktrych

Na lenej ciece usysza czyje kroki. Serce drgno mu z przestrachu, zaraz jednak si opanowa. Zapewne kto
z obozu wybra si na nocny spacer.
Witold wrci do namiotu. Przekroczy zwinitego w piworze Mihlyego
36

i zaszy si we wasnym legowisku. Zauway jeszcze, e Lucyna pi sama, to


pewnie Jnos wyszed na zewntrz.
Oczy mu si zamkny i momentalnie
zasn.

dmuchach wichury. Gdzie w dali zahukaa sposzona sowa. Lampa przewrcia si i wiecia teraz w gr. W ciemnociach Jzefowi zdawao si, e jego
do, zacinita na znalezionym zocie,
janieje wewntrznym wiatem.

Ash Nazg

Ash nazg durbatuluk powiedzia


gono do siebie. Nie wiedzia co mwi.
Te sowa same przyszy mu na myl.

Jzef porusza si coraz szybciej. Z


zapamitaniem uderza dutem w ska,
prbujc wydrze zatopion w niej tajemnic. Co on zaciska w doni?
przemkno mu przez myl. Zapa motek i szybkimi uderzeniami, nie zwaajc, e niszczy kawaki szkieletu, prbowa dosta si do wntrza doni.

Jzef? To ty? W krg wiata wesza jaka ciemna posta.


Ash nazg gimbatul krzykn.
Jzef, co ty wygadujesz?
Ash nazg thrakatuluk. Agh burzum, ishi krimpatul.

Poczu na plecach czyj wzrok. Obejrza si. Za krgiem wiata dostrzeg


ruch.

Jzef wznis do gry janiejc do.


Co to jest? zapyta Jnos.

To mi si tylko wydaje mrukn


do siebie. Wntrze doni. Co tam jest?

Archeolog nagle zmala. Przycisn


do z grudk zota do piersi.

Ogarniao go coraz wiksze przewiadczenie, e MUSI sprawdzi, co


znajduje si w doni szkieletu. Jego oddech przyspieszy z podniecenia. To bdzie odkrycie! Z okrzykiem wciekoci
rbn motkiem, odupujc kawa zastygej magmy razem z rk szkieletu.
Uderzy motkiem w lec na ziemi
bry. Jest! Wrd rozsypanych kawakw koci i kamieni dostrzeg bysk zota. Maa grudka poyskiwaa kuszc
wzrok. Jzef zacisn na niej do.

Znalazem odpowiedzia.
Jnos zaciekawiony podszed bliej.
Czu si nieswojo. Zimny wiatr rozwiewa mu kurtk.
Mog zobaczy?
Jzef pokaza mu grudk. Jnos westchn ze zdumienia.
Daj mi.
Dlaczego? Jzef cofn si o krok.
Mam dzisiaj urodziny. To bdzie
mj urodzinowy prezent.

Podnis znalezisko do oczu. Grudka


zota. Stopiona, nieksztatna grudka. Zerwa si wiatr. Licie zaszumiay w po-

Nie Jzef cofn si do tyu, a


37

plecami dotkn skalnej ciany. Przyciska zoto do piersi. To moje znalezisko. Mj skarb.

dray.
Co? ciana? domyli si Mihly.
Jnos pokiwa gow.

Musisz mi to da. S moje urodziny.

Jzef

Jnos schyli si i podnis z ziemi


motek. Jzef prbowa umkn mu pod
ramieniem, ale motek opad raz i drugi.
Bryzna krew i mzg. Archeolog upad
na ziemi. Martwa rka nadal zaciskaa
znalezisko.

O, cholera - krzykn nagle Witold.


Jzef pracowa przy szkielecie, jeli by
tam, gdy nie dokoczy.
Lucyna z Jnosem zostali w obozie.
Witold, Robert i Mihly wzili opaty i
ruszyli biegiem w kierunku urwiska.
Ju z daleka dostrzegli, e ciana si zarwaa. Miejsce pracy Jzefa, miejsce
gdzie znajdowa si szkielet, leao zasypane tonami ska.

Jnos pochyli si nad trupem. Pomagajc sobie dutem, wydoby z doni Jzefa zot grudk. Zafascynowany przyglda si jej w halogenowym blasku.
Wypadek

O, Boe szepn Robert. Przez


kilka minut gorczkowo prbowali kopa, udzc si, e dosign skrytego
pod gruzem ciaa Jzefa. Szybko jednak
si opamitali.

Witolda zbudzi odlegy haas. Otworzy oczy i natychmiast skoczy na rwne nogi. Huk usta po kilku sekundach.
Co to byo? zapytaa Lucyna, podnoszc si na nogi. Ze swego piwora
wygramoli si Mihly. Robert wyszed
na zewntrz.

Musimy zawiadomi policj i pogotowie, i stra, i Robert urwa. Rce


mu dray. Cholera powiedzia. Zrozumia nagle, co oznacza taki rozgos
dla dalszych bada w tym regionie.

To brzmiao jakby - urwa. Jezus, Maria, Jnos, co si stao? jkn


nagle Robert.

Morderca
Mimo mierci Jzefa, archeologowie
nie przerwali bada. Nie poinformowali
te nikogo o tragedii. Chcieli najpierw
zakoczy wstpne zabezpieczenie terenu wok ruin na wzgrzu. Szkielet
dziecka wydawa si by dla nich stracony osunicie si ziemi musiao go
zniszczy. Mogli liczy co najwyej na

Jnos? zaniepokojona Lucyna wybiega z namiotu. Witold wyszed zaraz


za ni.
Jnos by brudny od pyu i ziemi. Dysza ciko, jak po dugim biegu. Przez
chwil nie mg zapa oddechu.
Zaa Zawalia si Rce mu
38

wydobycie kilku kawakw koci. Nie


mwili o wypadku. Woleli nie wspomina Jzefa Rimmana. Jnos po mierci
archeologa zamkn si w sobie i godzinami przesiadywa w namiocie.

Zostawmy to tutejszej policji.


Moglibymy chocia ustali, co kady z nas robi w noc wypadku.
Spaam! owiadczya stanowczo
Lucyna.

Ciao Jzefa znaleli wieczorem nastpnego dnia. Pierwszym, co zauwayli Witold z Robertem, bya wystajca z
ziemi rka Jzefa. Szybko odkopali cae
ciao.

Ja wyszedem z Jzefem odezwa


si zmienionym gosem Witold. Pomagaem mu przy oczyszczaniu szkieletu.
Robiem zdjcia. Jestem gwnym podejrzanym umiechn si niewesoo.

Jasna cholera westchn Robert


pokazujc na gow trupa.

Czy kto jeszcze wychodzi w nocy?


zapyta Robert.

Czaszka bya rozupana na p. Mg


to zrobi spadajcy z wysoka gaz, ale
motek lecy w rodku wskazywa na
co innego.

Nikt Lucyna wzruszya ramionami. Min miaa niepewn.


A Jnos? zapyta Mihly.

Zmuszeni byli zawiadomi policj.


Ciao zabrano.

Gdy wracaem, chyba minlimy si


w lesie, nie wiem mrukn Witold.

Gdy archeologowie zebrali si w


namiocie, Witold odchrzkn.

A potem tak nagle przybieg zaraz


po tym, jak osypaa si ziemia zauway Robert.

Wiecie ju w jakim stanie znaleziono Jzefa. Zgadzacie si te ze mn, e


Jzef sam nie wbi sobie motka w gow.

Co wy sugerujecie!? krzykna
Lucyna. Jnos na pewno
A gdzie on jest?

Co ty sugerujesz? Mihly zmarszczy brwi. Lucyna jkna zdumiona.

W namiocie ucicho. Witold by


pewny, e jeszcze przed chwil widzia
Jnosa piszcego zawzicie przy stoliku
w kcie namiotu.

Wrd nas jest morderca.


Gwno prawda oburzy si Mihly. To nie mg by nikt z nas. To
by kto z zewntrz.

Na pewno poszed, bo nie mg sucha waszych posdze warkna Lucyna. Jestecie okropni.

Przypadkowy przechodze? zakpi Robert.

Na zewntrz rozleg si dwik zapalanego silnika.

Mihly wzruszy ramionami.


39

Mj jeep Robert zerwa si na


nogi.

10:45

Gdy wybiegli z namiotu, byo ju za


pno. Ujrzeli tylko wiata oddalajcego si samochodu i napis: Kopnij mnie
w dup na zderzaku.

Odnosz wraenie, e mj skarb jest


bardzo twardy. Nie odwayem si go
wystawia na prb, ale przypuszczam,
e jest o wiele wytrzymalszy ni zoto.
Jest wielkoci paznokcia.

Cholera! Ukrad mj wz.


Ale Jnos zacz Mihly. Urwa
widzc wyraz twarzy Lucyny. Kobieta
poblada na twarzy i zacisna wargi w
wsk lini.

14:24
Zaryzykowaem podgrzanie mojego
skarbu pomieniem wiecy. Jego temperatura mimo tej prby nie wzrosa.
Wrcz przeciwnie. Jest teraz bardzo
chodny. Wydaje si nieco wikszy.

Na pewno mia jaki powd wyszeptaa. Zabra jeepa, bo musia co


sprawdzi. Albo
Witold wrci do namiotu. To byo
dla niego zbyt duo jak na jeden dzie.

17:20

Musimy zawiadomi policj


krzykn do nich. Wtedy zauway zapisane drobnym maczkiem kartki lece
na maym rozkadanym stoliku. Od
razu rozpozna charakter pisma Jnosa.

Zauwayem, e w rodku ma otwr.


Wczeniej go nie byo. To dziwne. Jest
cakiem zimny. Wyglda jakby by wykonany ze zota.

Lepiej tu przyjdcie powiedzia.


Chyba co znalazem.

20:43

W milczeniu skupili si nad rkopisem

Bez wtpienia otwr w rodku jest


wikszy ni przedtem. Przedmiot wyglda troch jak obrcz, ale nie mam w
tym wzgldzie pewnoci.

Raport Jnosa
8:03
Przedmiot bada wydaje si ciepy w
dotyku. Wyglda jak grudka zota. Piknie byszczy. Gdy Jzef da mi go w urodzinowym prezencie przedmiot wydawa si jeszcze cieplejszy.

21:14
Czy oni nie wiedz, e Jzef da mi
go w prezencie? A potem mia wypadek. Tak. Tylko nieszczliwy wypadek.
Osuna si ziemia. Tak. Bd nam pr40

bowali odebra mj skarb. Nie moemy


na to pozwoli. Moe gdybymy zaoyli mj skarb na palec

Ulice Tokaju
Mtys mia stracha. W dzisiejszych
czasach policjant nie mg by bezpieczny nawet na rutynowym patrolu. W
tym miesicu na ulicach Tokaju zgino
z nieznanych przyczyn wicej ludzi ni
przez cay zeszy rok. Wikszo z zabitych nie padaa ofiar ludzi. Mwio si
o grasujcych po miecie zdziczaych
psach, ale nawet zorganizowane obawy
na kundle nie pomogy. To robota dla
hycli, nie dla policjantw pomyla
Mtys. Tymczasem z braku ludzi ju
kilkakrotnie wysyano policj przeciwko
niewinnym zwierzakom.

Jeep
Policja znalaza jeepa Jnosa jeszcze
tego wieczora. Samochd sta rozbity o
drzewo u podna wzgrza. W rodku
nie byo nikogo. Badania archeologiczne
zostay przerwane w zwizku z dugimi
i nerwowymi przesuchaniami.
Gdy policja daa im wreszcie spokj,
Robert i Mihly wrcili do ruin wraz z
ekip z Uniwersytetu w Miszkolc. Lucyna wyjechaa z Wgier gdzie na zachd. Witold wrci do Polski.

To nie niewinne zwierzaki, to bestie


poprawi si policjant. Mtys wzdrygn si na myl o wyjedzonych do poowy trupach, jakie znajdowano na ulicach Tokaju. W dzisiejszych czasach
czowiek nie mg by bezpieczny.

Ulice rodzinnego miasta wydaway


si puste i pozbawione kolorytu. Cigle
nie daway mu spokoju wydarzenia w
Tokaju. Pewnego dnia, gdy przechadza
si wzdu alei onierzy Westerplatte
zatrzyma go pewien starzec. Nieznajomy by wysoki, biaowosy. Jak na staruszka, trzyma si prosto. Mia przenikliwe, bkitne oczy. Te oczy zdaway
si kry w sobie mdro tysicleci.

Zacisn mocniej do na zawieszonej


u pasa pace. Nigdy nie wiadomo co
moe si zdarzy. Policjant na patrolu
powinien by gotowy na wszystko.
Gdy usysza krzyk przecigy i nagle urwany na chwil znieruchomia z
przeraenia. Sycha byo w tym krzyku
odwieczny bl i strach, ao ze straty i
zo. Mtys wzdrygn si i wyj pistolet. Paka moga si okaza niewystarczajc broni. Ile si w nogach pobieg w kierunku, skd dobieg wrzask.

Przepraszam zaczepi Witolda starzec.


Nie mam drobnych odpar niechtnie archeolog.
Starzec skin gow i odszed, a Witold dopiero pniej przypomnia sobie
pewnego czowieka, ktry pomg mu
dawno temu na peronie.

Przyby za pno. Zatrzyma si zdyszany i z przeraeniem wpatrywa si w


41

trupa.

ska peni si, nim odzyska cay potencja jaki posiada, zanim pokurcz zniszczy skarb. Teraz jednak czekao go najwaniejsze zadanie musia odzyska
cielesn posta. W dzisiejszym wiecie
pene grozy ciao, jakim dysponowa,
nim strcono go z tronu tej krainy, byo
nieuyteczne.

Najwitsza panienko wyszepta.


Ciao leao pod murem. Skryte pod
brudnymi achmanami, wychudzone i
zaniedbane musiao nalee do bezdomnego. Oczy trupa byy szeroko rozwarte, w przeraeniu wpatryway si w jaki punkt przed sob. Ciao byo przezroczyste, rozwietlone od wntrza.
Lekko rozwarte usta odsaniay ostre
pokryte krwi, strzpami misa i kakami futra zby, tak jakby

Niegdy zwano mnie Panem Darw.


Niech bdzie tak i teraz pomyla.
Dugo formowa sw posta.
Gdy pojawi si na tym wiecie, nad
pnocn czci Wgier zaczy gromadzi si chmury. To On powraca w
miejsce, gdzie zosta pokonany.

Mtys zwymiotowa. Odetchn i


zwymiotowa jeszcze raz.
Z przeraeniem wpatrywa si w zastyge w przeraajcej pozie, pokryte
wie krwi donie o dugich paznokciach, chude, rozrzucone bezwadnie
nogi. Zmaremu brakowao palca u prawej rki, pozosta tylko skrwawiony kikut. Poza w ktrej zastyg trup sugerowaa, e prbowa si przed czym cofa. Bl straty. To widz w jego oczach
przyszo Mtysowi na myl. Wzdrygn si. Zawiadomi komend o znalezisku i oddali si na kilka krokw, by
spokojnie odetchn. Wtedy zauway
kota. I zwymiotowa jeszcze raz, mimo
pustego odka. Kot by na wp zjedzony.

Zdjcie
Witold Raczyski przechadza si
spokojnymi uliczkami swego rodzinnego miasta. Wraca wanie z uniwersytetu, ale e pogoda bya doskonaa, wic
nie spieszy si zbytnio. Przy kiosku zatrzyma si na chwil, pozdrowi znajom sprzedawczyni i kupi gazet.
Nie chciao mu si wraca do pustego
mieszkania. Wola delektowa si wtpliw wieoci miejskiego powietrza.
Usiad na awce w parku i otworzy gazet. Krzykliwe nagwki donosiy o kolejnych etapach konfliktu w Afganistanie, licznych rabunkach i morderstwach.
Na drugiej stronie uwag profesora
przycigno niewyrane, czarno-biae
zdjcie.

Skarb
On odebra swj skarb. Teraz potrzebowa czasu i skupienia, by odbudowa
sw potg. Dugi czas minie, nim odzy-

Nagwek nad zdjciem gosi: PO42

ERACZ KOTW ZMAR. Rce Witolda zaczy si trz, gdy czyta krtk informacj.

w gazecie?

W Tokaju, maym miecie na pnocy


Wgier synnym z produkcji wymienitych win, znaleziono ciao ebraka, ktry najprawdopodobniej poywia si
przed mierci zapanym kotem. Przyczyn mierci dziwacznego smakosza,
jak ustalili lekarze by atak serca. Ciaa
nie zidentyfikowano. Policja bada, czy
osobnik ten nie przyczyni si do okrutnych mordw, ktre miay miejsce w
ostatnim miesicu na terenie Tokaju, a
ktre przypisywano zdziczaym psom.

Nie starzec pokrci gow.


Chciabym porozmawia z tob w sprawie Tokaju.

Jest pan Niemcem? zapyta obojtnie. Akcent staruszka nasun takie skojarzenie.

Zamieniam si w such.
Przy szkielecie Jnos znalaz pewien szczeglny przedmiot.
Skd wiesz o szkielecie? Witold
oderwa wzrok od gazety.
To ta rzecz doprowadzia twojego
przyjaciela do zguby. Na miertelnikw,
sabych miertelnikw jakimi stalicie
si z upywem lat, kiedy przemina
chwaa krlestwa poudnia, On dziaa
bardzo szybko. A teraz ten przedmiot,
drobny, zdawaoby si mao znaczcy
przedmiot, dosta si ponownie w rce
Nieprzyjaciela. Moesz mi wierzy, On
dugo czeka na tak sposobno. Nieprzyjaciel wydar go Jnosowi i Ten
Przedmiot wrci do prawowitego waciciela.

Witold poczu zimny dreszcz przechodzcy po krzyu. Omal nie wypuci


gazety z rk. Zdjcie przedstawiao
Jnosa.
Mog usi? zapyta kto.
Tak odpar Witold ze wzrokiem
utkwionym w zdjciu. Na twarzy Jnosa zastyg wyraz bezgranicznej aoci.
Co ty znalaze przy tym szkielecie w
Tokaju? zapyta bezgonie Witold.

O czym ty mwisz?
Musisz wiedzie o wszystkim. Musisz co zrobi, ostrzec innych ludzi,
przeciwstawi si Zu, ktre si dokonao. Nieprzyjaciel zbiera armie do Bitwy
Bitew, Dagor Dagorath na ruinach swoich dawnych woci. Tylko wy, ludzie,
moecie go pokona. Nasz czas ju
przemin, nie moemy wam pomc.

adn mamy pogod zagai nieznajomy.


Dopiero teraz Witold na niego spojrza. Od razu rozpozna siwowosego
starca o przenikliwym spojrzeniu. Niezbyt go zdziwio to spotkanie. Myla o
Jnosie. Czy Lucyna widziaa ju zdjcie
43

Suchaj dziadku zacz zniecierpliwiony Witold. Postawmy spraw


jasno nie mam zielonego pojcia o
czym ty, do cholery, mwisz.

lum spada w otcha Orodruiny zaznaczy karteczk.


Nagle go dostrzeg. Sta na peronie,
przy koszu na mieci. Samotna, wysoka
posta o biaych jak nieg wosach i pomarszczonej twarzy. Starzec umiechn
si do Witolda i lekko skin gow. Zaraz jednak spowania i ze smutn min
przyglda si odjazdowi pocigu.

Zrozumiesz. Musisz zrozumie


szepn starzec.
Witold odszedby ju i uzna starca
za szaleca, ale wci mia przed oczyma zdjcie strasznie zmienionego Jnosa
i pamita sowa, ktre znajdoway si
pod zdjciem.

Witold odwrci wzrok od okna. Pooy do na walizce i nerwowo przebiera po niej palcami. Wyj z kieszeni
paszcza wymity list. Za oknami powoli przesuway si w dal drzewa i pola
uprawne. Ze stukotem pocig mkn
przed siebie. Witold otworzy list i jeszcze raz przebieg wzrokiem kolawe,
szybko spisane sowa.

Musisz zrozumie zaka ponownie nieznajomy. Staralimy si przekaza wam wiedz o dawnych erach wiata poprzez jednego z waszych pisarzy.
Przekazujemy notatki jego synowi, ale
to wy sami musicie stawi czoa zu,
ktre nadeszo. Nasz czas ju przemin.
Kim jeste? Czego ode mnie chcesz?
warkn zy na wszystko Witold.

Drogi Witoldzie

Starzec skurczy si w sobie. Wsta i


dumnie wyprostowany odszed w gb
parku. Witold jeszcze dugo siedzia na
awce. Rozmyla.

Przyjed jak najszybciej do Miszkolc.


U nas le si dzieje. Obawiam si, e ma
to zwizek, ze znaleziskiem Jnosa. Gromadz si ciemnoci. Przyjedaj.

A droga wiedzie w przd i w przd

Robert

Witold wsiad do pocigu, z trudem


dwigajc cik walizk. Zaj pusty
przedzia i z ulg usiad przy oknie. Pocig ruszy powoli. Witold rozprostowa
nogi i z zaciekawieniem przyglda si
bijatyce kccych si o okruchy chleba
wrbli. Na kolanach trzyma ostatni tom
Wadcy Piercieni. Miejsce, gdzie Gol-

Nic si panu nie stao? zapyta


starsza pani siedzca naprzeciwko.
Nic szepn Witold. Zoy list i
schowa z powrotem do kieszeni.
Mia pan tak min jakby
Nic powtrzy Witold.

44

WIEA SNW I HISTORIA

Jak powstawaa Wiea Snw


Tomasz Kucza
Wiea Snw ukazywaa si jako
kwartalnik PDF w latach 2004-2007.
Kady numer by dla mnie wielkim
przedsiwziciem i eksperymentem.
Uczyem si na nim z rnym skutkiem skadu tekstu, redagowania i korekty tekstu, programw do skadu i
grafiki oraz zarzdzania zespoem ludzi.

chciaem wydawa nowy numer okazywao si, e brakuje tekstw, brakuje


ilustracji i brakuje czasu by dopyta o
poprawki. W efekcie czytaem maile,
poprawiaem teksty czsto brutalnie,
eby osoby z dysleksj, czy niepotrafice pisa, ale majce nieze pomysy te
miay swoje teksty w Wiey Snw i pisaem brakujce samemu.

Pierwszy numer powsta za now


znajomych, ktrzy obiecali wsparcie w
postaci tekstw i pomocy, ktra ostatecznie okazaa si gwnie duchowa
mimo wszystko numer wystartowa, poskadany jeszcze w Wordzie, z czarnobia okadk zeskanowan z rcznego
rysunku i nieumiejtnie z tego co pamitam przeze mnie podkolorowan. I
tak si zaczo pobra mielimy duo,
szybko zostaem kompletnie zasypany
mailami z propozycjami tekstw. Trudniej byo znale ilustratorw tych wyszukiwaem i wypytywaem.

Selekcja nie bya dua przyjmowaem wszystkie teksty, ktre miay sens i
byy na tyle dobrze napisane, e daem
rad je przystosowa. Ale szczeglnie
do dziau opowiada musiaem robi
spory przesiew, bo niektre przysyane
teksty byy tragiczne inne za wietne.
Praca nad kadym numerem trwaa zazwyczaj co najmniej dwa tygodnie i
byo to siedzenie od rana do wieczora,
miaem wtedy na to na szczcie czas.
Sporo nerww kosztowao mnie ueranie si z oprogramowaniem, czytanie
krytycznych maili (kada decyzja co do
skadu podyktowana krytyk spotykaa
si pniej z krytyk kogo innego) i
spadajc liczb czytelnikw. A take
nieprzychylnymi czasem albo ignorujcymi mnie serwisami niektre nigdy
nie dodaway wieci o nowych numerach albo wymagay wielokrotnego

Na pocztku popeniem te bd,


ktry nauczy mnie przydatnej dzisiaj
umiejtnoci nie odpisywaem na maile, ani nie czytaem ich a do momentu,
kiedy miaem si zabiera za skad numeru. W efekcie czasem miaem 100
oczekujcych maili, a w momencie gdy
45

przypominania si, by go opublikowa


to kosztowao cenny czas.

nie mieli czasu na prac za friko. Ostatecznie wic na trzynastym numerze si


zakoczyo.

Ostatecznie chocia numery byy coraz grubsze, to jako tekstw spadaa,


czasu miaem coraz mniej, a wymagania
czytelnikw rosy. Ostatecznie wic
upchnem wszystko co si dao w numer trzynasty wiedzc ju, e to prawie
na pewno koniec. Ale co jaki czas rozwaaem a moe jednak wrci? A
moe wszystkich zaskoczy i wyda
nowy numer? Stare kontakty jednak
si urway, ludzie zajli si czym innym, wielokrotnie tak zreszt jak ja
przestali gra w gry fabularne, czy rysowa albo zrobili z tego swj zawd (jeden z autorw piszcych do Wiey
Snw pracuje dzisiaj przy Witcherze!) i

Co najlepiej wspominam? Wszystkich


ludzi, ktrych teksty i ilustracje udao
mi si zaatwi dla Wiey Snw i chaos
jej powstawania. Co najgorzej obojtne
przyjcie, serwisy blokujce newsy jak
tylko si dao, traktujce Wie Snw
jak konkurencj, oraz horror setek nieprzeczytanych maili.
Czy byo warto? Tak, nauczyem si
wielu przydatnych w aktualnym biznesie rzeczy. Nauczyem si zarzdza zespoami ludzi, radzi sobie z natokiem
roboty i przede wszystkim mam co
wspomina.

Dlaczego nie dziaaj Bagno, Wiea i forum?


Tomasz Kucza
Jak zapewne zauwaylicie dugo
dziaajcy serwis Bagno zosta jaki czas
temu zamknity, a dziaalno zakoczyo dugo martwe forum Autorskie.
Powodw byo kilka, ale najwaniejsze
to brak czasu, by to wszystko rozrusza.
W przypadku Bagna take przestarzaa
technologia, ktra sprawia, e atwiej
byoby zrobi to wszystko od nowa zamiast ata dziury w starym. Najwaniejszym powodem by jednak brak zainteresowania powiedzie, e forum
przymierao byoby niedopowiedzeniem, a bagno nie miao ju zbyt wielu

wieci, ani czytelnikw. Jest w tym moja


wina z braku czasu nie mogem si w
ani jedno, ani drugie angaowa i to
si niestety nie zmieni. Rozwaaem kilka rozwiza midzy innymi oparcie
Bagna o serwisy spoecznociowe... Ale
powiedzmy sobie szczerze one robi
to lepiej ni Bagno kiedykolwiek to robio, moe wicej lepiej jeli naszym rdem newsw bd teraz Google+, czy
Twitter oraz rnego rodzaju serwisy
RSS. Sprbuj jeszcze jaki czas utrzyma w dziaaniu Planet, ale nic nie
obiecuj.
46

Forum autorskie najbardziej mi brakuje bo mgbym tam podyskutowa


o pomysach na gry, ktre realizuj na
komrki i tablety, ale nie widz na razie
sposobu, by to oywi, chyba e znaj-

dzie si kto z silnymi zapdami administratora wtedy stworz forum na


nowo na jakim nowoczesnym silniku.
W razie czego mj kontakt to
magnesus2@gmail.com, piszcie miao.

47

TWORZENIE GIER

Co sycha w Ramarze?
Tomasz Kucza

Ramar to ponury wiat fantasy, ktry tworz od dziesicioleci, mona powiedzie. Jaki czas temu postanowiem spisa najwaniejsze jego elementy w postaci podrcznika RPG i napisaem prawie 80%, po czym utkwiem z
powodu problemw z mechanik. Dzisiaj postaram si przedstawi na jakim etapie jestem, jaka moe go czeka przyszo oraz poka niektre
fragmenty i problemy z mechanik.
Czym jest Ramar?

Tron.

Ramar jest wiatem fantasy zasiedlonym istotami sprowadzonymi przez bogw z innych wiatw poprzez magiczne bramy. Niektre pozostay otwarte
do dzisiaj, przez co dochodzi czsto do
star cywilizacji stojcych na zupenie
odmiennym stopniu rozwoju.

Podrcznik skupia si na jednym z


krajw pnocy, ksistwie Tiranu, u progu nowej ery. Ksistwo powstao specjalnie dla rozgrywania ciekawych przygd znajdziecie tutaj zarwno polityczne intrygi, mafi, rozlege rwniny
zniszczone magicznymi anomaliami,
posterunki chronice granic, opustoszae zamki, jak i lochy, barwne miasta portowe i twierdze strzegce kraju przed
inwazj ze wschodu, blisko te do egzotycznej Nilty, a w przyszoci by moe
otwarte zostan przejcia do innych
krain, jak penego samozwaczych prorokw Baalnaru.

Bogata historia pena legend i tajemnic jest tylko podbudow, na ktrej


wznosz si dzisiejsze cywilizacje. wiat
zamieszkuj prawie wycznie ludzie
wielu rnych ras i kultur. wiat przypomina bardziej fantasy ze znanych, powieciowych serii fantasy ni z gier fabularnych. Nie ma tutaj elfw i krasnoludw, kapani nie posiadaj specjalnych mocy, a magia nie opiera si o
ustalone zaklcia i rytuay z ksig. Duy
wpyw na najnowsza wersj pita
transformacj, jak j nazywam miaa
wtedy jeszcze nie tak sawna Gra o

Sytuacja jest napita ksi Elryk I


prbuje utrzyma tron, podczas gdy Rubinowy Syndykat i liczne frakcje pozbawionej wpyww szlachty tocz zakulisow walk o wadz, potne imperium Rotakardu w kadej chwili moe
48

podj inwazj ze wschodu, a na zniszczonym magi zachodzie budzi si


nowa sia, ktra moe naruszy chwiejn rwnowag. Na wiecie tymczasem
staroytna rasa feanw wymiera od tajemniczej choroby, a zowieszcze macki
rozciga organizacja Moire Rota. Mwi
si, e Mistrzowie Krgu posiedli Niegasncy Pomie, magiczny artefakt, ktry
zapewni ma Rotakardowi ostateczne
zwycistwo.

j prawie wycznie Shalarowie, Nilt


za niadzi Tarahalczycy.
W ksistwie feudalizm powoli odchodzi w zapomnienie, pojawiaj si pierwsze strzelby artefakty z innych wiatw i powstaj manufaktury. wiato
rycerstwa przemija, chocia niedawno
odrodzi si lekkozbrojny Zakon Ostrza
i Pomienia.
wiat przedstawiony jest przez pryzmat dwch konwencji diamentowej
(heroic fantasy w stylu takiego mroczniejszego Dragonlance) oraz bursztynowej (dark fantasy, bardziej w stylu Gry
o Tron i Czarnej Kompanii), midzy ktrymi mona si przecza w trakcie
gry.

Wanym motywem Ramaru jest kynit magiczny kamie, bez ktrego nie
mogaby istnie magia. Cenniejszy od
zota i platyny, niebezpieczny i uzaleniajcy, wystpuje w niezliczonych formach i odmianach. Jednym daje potg i
dugie ycie, na innych sprowadza nag mier. Wrota Tiran na wzgrzu stolicy ksistwa wykonane s w caoci z
czarnego kynitu.

Ile gotowe?
Dokument z podrcznikiem liczy aktualnie ponad 110 stron, a docelowo ma
si zmieci w 150, wic prawie wszystko ju w nim jest. Zostao nieco opisw
krain co jest dla mnie pestk, do zrobienia w dwa, trzy dni oraz katorga,
czyli mechanika, do ktrej chyba bd
musia zatrudni kogo do pomocy, ale
o tym dalej.

Zdolnoci magiczne s w Ramarze


rzadkie i czsto le rozumiane. Magowie posiadaj realn wadz. W Rotakardzie wszyscy mistrzowie rzdzcego
zakonu Bela Rota s czarownikami, w
Tiranie za magini Dalia jest drug osob po ksiciu, a Bg-Wezyr Nilty jest
potnym czarnoksinikiem, jak wszyscy Vitroxianie.

Oglnie opis wiata jest niemal gotowy, mechanika jest w poowie gotowa, ale nie przetestowana i zapewne nie
dziaa tak jakbym chcia.

Mieszkacy Tiranu to w wikszoci


Ramianie, potomkowie Rzymian, ktrzy
trafili do Ramaru przed tysicami lat.
Wielu jest take Shalarw, skonookich
pierwotnych mieszkacw tych ziem
zwanych Tilarami. Rotakard zamieszku-

Problemy z mechanik
Chciaem, by Ramar wyrnia si

49

mechanik i oddawa styl, w ktrym zawsze prowadziem w nim przygody


styl, w ktrym mechanika jest tylko
dodatkiem, ktry dodaje losowoci, a
rozwj postaci jest poboczny do przygody, za gracze swoimi dziaaniami
zmieniaj dalsze losy wiata i wpltuj
si w najwaniejsze wydarzenia. Dodaem do tego zainspirowane tekstami
Nimsarna idee prowadzenia skrtowych kampanii oraz wasne idee na
przykad moliwo prowadzenia kilku
postaci w ramach kampanii i przeczania si midzy tymi postaciami w razie
mierci jednej z nich lub gdy akcja gry
przenosi si w miejsce, gdzie ona aktualnie przebywa. Daoby to moliwo

wielowtkowego spojrzenia na wydarzenia. Dodatkowo postaci maj powstawa w momencie gry, zaczynajc
jako biae karty, ktre gracze zapeniaj
czc wydarzenia z przeszoci bohatera z rozszerzeniami cech i atutami.
Cao okazaa si bardzo cika do
wywaenia. W obecnej chwili nie jestem
pewien jak z tego wszystkiego wybrn
zapewne bdzie potrzebne znaczne
uproszczenie tej idei.

Przyszo
Zamierzam Ramar skoczy i wyda
ale nie wiem kiedy i w jakiej formie.
Marzy mi si te przetumaczenie go na
50

jzyk angielski by moe w postaci


bloga opisujcego elementy wiata. Jeli
kto chce pomc z mechanik narracyjn,
prosz
o
kontakt

magnesus2@gmail.com.

ta, ktre nauczyy si radzi sobie na spalonej ziemi, ogniska pradawnej mocy, teraz niemal ju przebudzonej.
Co wicej w miecie zamieszka Kramas. Niektrzy twierdz, e jest Dargentari, czyli smokiem, ale nikt nigdy nie
widzia, by zmieni form. Wyglda jak
pokryty grub, fioletow usk dwumetrowy mczyzna. Zaszy si samotnie w
ruinach. Czasem pojawia si w Lar Assad,
gdzie paci zotem i kamieniami szlachetnymi. Nie wiadomo jaki ma cel, czy szuka
kynitu, czy moe upodoba sobie gorce
zgliszcza, a moe na co czeka. Pojawiy
si plotki, e jak Misandred przed laty,
Kramas take suy imperium Rotakardu,
ale nikt nie odway si zapyta Dargentari wprost.

Poniej kilka fragmentw wybranych


z podrcznika.

Ponce miasto fragment


Ognie Lar Kassados nigdy nie wygasy. Nazywane Poncym Miastem zgliszcza rozcigaj si w okrgu o promieniu
dwch kilometrw a do wybrzea. Tam,
gdzie spalona ziemia siga morza, nieustannie wznosz si biae opary. Wrd
ruin rozpleniy si rne stwory, nikt nie
wie skd si tam wziy, niektrzy mwi, e jak na zachodzie, w miecie przebudziy si dawne moce. Trudno przez
zgliszcza podrowa. W kadej chwili w
ziemi mog otworzy si nowe ogniste
wyrwy, a wielu wdrowcw po prostu si
zaczadzio co nazywa si w okolicy cich mierci. Dlatego wielu omija Lar
Kassador szerokim koem nawet jeli
oznacza to strat wielu godzin.

Pera fragment
Najwikszy port Tiranu jest drugim po
stolicy miastem ksistwa. Stanowi cenny
punkt handlowy, przez ktrzy przechodz towary z caego wiata egzotyczne
materiay, przyprawy i inne cuda Qat
Tarahal, wyroby rzemielnicze Wolnego
Miasta Elborn, owoce Kergu, dywany i
ozdoby Dodanu, a nawet dobra z kontynentu Ram.

Czasem jednak miakowie poszukuj


skarbw, ktre mogy ocale w piwnicach
zawalonych domw, zatopionych okrtach na wybrzeu albo prbuj odzyska
stare dokumenty. Wszystkie atwiejsze do
zdobycia ju jednak wykradziono.

Miejscowi nie uywaj nazwy Lar Innar, mwi o swoim miecie Pera, chocia ostatnio czsto syszy si wypowiedziane z przeksem okrelenie Rubin.
Przestpcza organizacja Rubinowy Syndykat praktycznie bowiem rzdzi miastem.

W miecie oprcz cigle aktywnych


rde ognia, czyha wiele innych niebezpieczestw bliskie zawalenia si posadzki niewidocznych budynkw, zmienione magi drapiene roliny i zwierz-

Rozlega przysta Innar rozciga si


51

wzdu brzegu Zatoki Pery u ujcia Ivry,


pozwalajc na zatrzymywanie si w porcie setek statkw. Wszystkie musz jednak przepyn pod jednym z ukw mostu odgradzajcego zatok od morza. Od
wschodniej strony most koczy si imponujc warowni Maa. W razie ataku
podnosi si acuchy, ktre uniemoliwiaj statkom przepynicie, a od ldu
portu broni kolejny mur, okalajcy ca
przysta i otwierajcy si jedynie nad ujciem rzeki, ktrego pilnuje druga warownia, Krab. Wszelkie statki przepywajce rzek mog zosta atwo ostrzelane
przez ucznikw, w razie potrzeby mona
te podnie sieci i acuchy, ktre zatrzymaj atakujcych.

karana jest caa rodzina, a nie tylko


sprawca.
Interesy Syndykatu obejmuj handel
niewolnikami ktry mimo e zakazany
w caym ksistwie Tiranu, w Lar Innar
jest prowadzony w wietle dnia narkotykami i kynitem.
Gow Syndykatu jest Dama, nazywana Diores, nie wiadomo do koca czy takie nosi imi, czy to tylko pseudonim.
W organizacji dziaa wiele Tiralw
czyli Shalarw, ktrzy wywodz si od
rdzennych mieszkacw ksistwa Tiranu,
zanim kraj zasiedlili Ramianie. Z tej kultury zaczerpnite s zwyczaje i rytuay,
cechujce przedstawicieli Rubinowego.
Rubinowi wcieraj w skr trujce kwiaty
sirdis, ktre zostawiaj pod skr czerwone, przypominajce licie koniczyny
trwae przebarwienia. Ekstrakt z kwiatw
uywany jest take do wykonywania
czerwonych tatuay. Z kolei palone wysuszone odygi su za narkotyk, ktry
odurza, a po duszym uywaniu powoduje niekontrolowane drgawki i ataki padaczki. W maych ilociach uywana jest
w cygaretkach, ktre s popularne w caym miecie, wrd modziey z niszych
sfer.

Na zachodnim brzegu rzeki przylegajc do portu rozciga si waciwa Pera.


Wspina si na niewysokie wzgrza poprzecinane odnogami rzeki Ivra i poczone malowniczymi mostami.
Wadz w miecie oficjalnie sprawuje
graf Dawian, ale dostojnik jest zdziecinniaym staruchem, a jego rodzina skorumpowana lub zastraszona przez Rubinowy Syndykat. Syndykat narzuca wasne prawo, kontroluje podatki, pobiera
haracze, ale take pozbywa si konkurencji w postaci mniejszych grup przestpczych.

Religie fragment

Struktura organizacji opiera si o powizania rodzinne. Nie mona doczy


do Rubinowego Syndykatu nie posiadajc
w rodzinie kogo, kto ju do niego naley.
Utrudnia to inwigilacj grupy. W przypadku zdrady lub duej niekompetencji,

Wyznawcy Amosa-Eadela Teokracja


w Nilcie, ktrej przewodzi Bg-Wezyr
Sag Tet Amos, odrzuca wszelkie inne religie. Jedynym bogiem i wadc jest Sag Tet
Amos w dwch postaciach Boga-Wezyra i Boga-Soca. Afiszowanie si z innym
52

wyzwaniem karane jest mierci.

jako lepiec z pustymi oczodoami i policzkami pokrytymi starymi bliznami. Pogrony w wiecznym smutku bg sta si
natchnieniem dla Pacznikw Lenarisa,
ktrzy wdruj od miasta do miasta, czasem samotnie, czasem w grupach i nacinaj policzki, aby spywajca krew przypominaa zy. Cz wycina sobie oczy
albo patrzy w soce tak dugo, a straci
wzrok.

Potg boga pokazuje zapalajca si


kadego ranka i zamierajca wieczorem
sztuczna gwiazda Eadel. Bg-Soce stanowi boski element dwjcy, a ziemsk
form boga jest posta Sag Tet Amosa,
wadcy miasta.
Kasta kapaska z milicj darisw i
srogimi karami pilnuje, by wszdzie i zawsze przestrzegano praw Amosa. Mieszkacy Nilty wierz, e kady z ludzi posiada dusz, ktra po mierci musi przej
na drug stron zawieszonego nad przepaci mostu. Komu si nie powiedzie i
spadnie reinkarnuje. Tylko godni, czyli
ludzie, ktrzy yj najbliej Amosa, s w
stanie przej do krainy szczcia. Kto si
przestraszy i zawrci, obudzi si w martwym ciele.

Pacznicy ubieraj si w biel kolor Lenarisa chodz w drewnianych chodakach, czsto wybielaj wosy, aby bardziej
przypomina wizerunki boga, ktry
mimo e wyglda jak modzieniec ma zupenie siwe wosy. Wierz, e wszystkie
te czyny sprawi, e po mierci bd mogli zamieszka u jego boku w zawiatach.
Do Pacznikw czsto doczaj ludzie,
ktrzy przeyli osobist tragedi i nie potrafi inaczej poradzi sobie ze swoim yciem. Cae ycie powicaj rytualnemu
lamentowaniu i wdrwkom, yj gwnie z ebractwa.

Pacznicy Lenarisa Lenaris uwaany przez wielu za boga wiatoci przed


tysicami lat utraci wzrok w starciu z Savusem. Na posgach przedstawiany jest

53

KRYPTA MICHO RPG


czyli pomysy na przygody i elementy sesji

Poeracz strachw

Jina i Lui

Nazywa si John Leville, urodzi si


w Cardiff, by nieudacznikiem. Wszystko zmienio si pewnego dnia, kiedy
bka si po uliczkach na przedmieciach Londynu i nagle poczu ukucie
w szyj. Co przyssao si do szyi mczyzny i wnikno pod skr. Teraz bez
przerwy czuje bl w karku, a czasem
noc budzi si i ley zaciskajc zby,
starajc si zignorowa pulsowanie
wzdu krgosupa, zapomnie o pasoycie owinitym wok rdzenia krgowego, zapomnie o strachu.

Rodzestwo Jina i Lui Starkowie pochodzi z Luizjany. Mona ich napotka


na jednej z drg Stanw po apokalipsie,
trzymaj si zawsze razem, wygldaj
jakby wanie wracali ze szkoy albo wagarowali. Ale niewinny wygld jest mylcy. Jin i Lui pracuj dla bandy Robertsw. Zaczepiaj wdrowcw, proszc o
podwiezienie do najbliszego miasta,
oceniaj warto ich gambli, a nastpnie
wystawiaj wanie poznanych naiwniakw gangowi.
Jina dorabia jako striptizerka w barze
w miecinie Robertson Town (niewielkie miasteczko w Nowej Anglii, dawniej
zwane Gray Water, baza wypadowa
bandy), a Lui haruje w warsztacie gangu za psie pienidze. Latem ruszaj w
tras jak to nazywaj razem z czci gangu. Zarabiaj wtedy krocie, ale
gamble si ich nie trzymaj, Lui wydaje
wszystkie na dziwki, a Jina przepija. Rodzestwo cigle si kci, ale w trasie
potrafi gra jak najlepsi aktorzy miych, zagubionych dzieciakw.

Ale symbiont nie pozwala o sobie


zapomnie, pragnie si poywia, a jedynym sposobem zdobycia poywienie
jest przestraszenie kogo na mier. Kiedy ycie ucieka z przeraonego, pasoyt
wchania strach i puchnie. Na pocztku
John krzycza wtedy razem z ofiar, ale
teraz nauczy si zachowywa cicho.
Symbiont nie chce, by Leville dosta si
do wizienia. Symbiont mgby ukara
mczyzn za nieposuszestwo. Gos
pasoyta czasem dudni w gowie Johna,
rozkazuje, wyznacza zadania. Poeracz
strachw jest cigle godny.

Ostatniego lata sprawy nie potoczyy


si dla rodzestwa dobrze. Lui zosta
postrzelony w brzuch, kula musna
krgosup. Chopak z trudem doszed
54

do zdrowia, teraz lekko kuleje i czasem


ma ataki, w czasie ktrych traci czucie w
nogach i nie jest w stanie chodzi. Tymczasem Jina zasza w ci i nie potrafi
podj decyzji co zrobi, szuka lekarza,
ktry zrobiby aborcj, ale jednoczenie
zastanawia si, czy nie donosi ciy,
chocia straciaby wtedy prac na dugo. Gamble rodzestwu skoczyy si
dawno i teraz yj na krech, prbujc
odpracowa dugi Robertsonom ponownie na trasie.

A przecie miecz, to tylko zabawka,


kto moe niewiadomie sprzeda go na
targu, czy odda na zom.

Udrka
Ciaa rozsypujce si w szary proch.
Zamiast krwi z pkajcej skry i kikutw po strzelajcych jak gazki w ogniu
koczynach wysypuje si py. Policja
bada ciaa ofiar, ale nie znajduje przyczyny mierci. Nie ma pewnoci, czy to
na pewno ludzie, czy moe tylko kuky
z popiou i koci.

Miecz

Jeden z patologw, ktrzy badali


zwoki, nie zwaajc na przepisy, pracuje bez stroju ochronnego, przeciera oczy
brudn rk. Wkrtce zaczyna widzie
wok siebie drugi wiat. Wypeniony
szaroci, nieskalany kolorem. Odmienna rzeczywisto posiada mieszkacw,
stoj na kadym rogu, stoj w ktach
pokoju, wszdzie wok. Zawsze odwrceni plecami, przygarbieni. Czy to
kraina umarych, wizja szaleca, czy
inny wymiar?

Ozdobny, tpy miecz, ktry doskonale nadaje si tylko jako ozdoba na cian. Ale sztuczne rubiny osadzone w rkojeci i na ostrzu okazuj si cenniejsze
ni si wydaje. Kto zakodowa w kamieniach wane informacje, ktre mona odczyta posiadajc odpowiednie
urzdzenie. Nagle miecz staje si przedmiotem podania wielu zwalczajcych
si organizacji.
Ale okazuje si, e to tylko pprawda. W rzeczywistoci w kamieniach zapisany zosta umys jednego z najbogatszych ludzi wiata. Multimilioner ju
nie yje, ale naukowcy, z jego laboratorium wiedz, jak odzyska dane. Co si
stanie, jeli informacje wyciekn do Internetu? Czy wiadomo bogacza przebudzi si w globalnej sieci? A moe
podczas walki o miecz, nastpi awaria i
cay zapis zostanie przeniesiony do czyjej gowy?

Patolog koczy w zakadzie dla psychicznie chorych. Nie potrafi uwolni


si od wizji. Wkrtce jednak okazuje si,
e jego stan jest zaraliwy. Coraz wicej
ludzi choruje, niektrzy w szalestwie
prbuj uciec, rzucaj si z okien. Kiedy
umieraj, ciaa zamieniaj si w szary
py, ktry jak popi ucieka porwany
przez wiatr, a w odmiennej krainie pojawia si kolejna osoba, kolejna przygarbiona, szara kuka, zawsze zwrcona do
55

ciebie plecami, zawsze milczca, niemal


nieruchoma.

stworzeniu ofiary. Elbieta zacza karmi rozrastajcego si potwora ludzk


krwi, pogrona w szalestwie nie
zauwaa, e oto, w akwarium narodzi
si Wielki Przedwieczny.

Miasto zostaje poddane kwarantannie, ale czy nie jest ju za pno? Czy
mona powstrzyma epidemi, powstrzyma udrk? Czy mona uratowa kogo, kto zosta zaraony?

Czy rodzice upomn si o potomka?


Co si stanie, gdy akwarium okae si
za mae, a ofiary zbyt skpe?

A moe wszystko okae si wizj lub


ostrzeeniem, ktremu ulegli wszyscy
poczynajc od policjantw, ktrzy znaleli pierwsze ciao? Moe potny, peen aoci umys sprawi, e cae miasto
pogryo si w szalestwie, a kiedy
znajdzie si i powstrzyma rdo,
wszystko wrci do normalnoci, a szara
rzeczywisto okae si tylko zym
snem. Co jednak z tymi, ktrzy umarli,
nie mogc znie udrki?

Dodo pijaczyna
Start: druyna spotyka pijaczyn,
ktry zachowuje si przyjacielsko, ale
nie chce si odczepi, przedstawia si
jako Dodo.
Opis: Dodo w rzeczywistoci jest
do znaczcym politykiem, moe ksiciem lub nawet abdykowanym krlem z
pobliskiej krainy, ktry zasyn z matactw i oszustw, zamordowa jak znaczc person, zrobi wielk afer, a nastpnie uciek z cennym przedmiotem
ksig magiczn, ktra umoliwiaa jego
rodowi prosperowanie, powstrzymujc
wielk zaraz, ktra przenikaa mury
jego zamku. Cigle ma na ogonie pocig.

Oswojone macki
Niewielkie stworzenie podobne do
omiornicy trafio przypadkiem do
akwarium w jakim wielkim miecie.
Pracownica akwarium, nazwijmy j
Elbiet, oswoia stworzenie, dowiedziaa si, czym je karmi i mimo niepokojcych snw i wizji, nie poddaa si i
zadbaa, by posiadao odpowiednie warunki do ycia. Nawet kiedy zearo
delfiny, a dwie sprztaczki wpady w
katatoni, Ela chronia stworzenie przed
ciekawskimi.

Co wicej pijaczyna jest psychopat.


Nie zawaha si zabi kogo, kto stanie
mu na drodze, nawet, jeli powodem
bdzie jaka bahostka, a jednoczenie
jest wietnym (i notorycznym) kamc i
oszustem. Potrafi zmienia zdanie w
cigu dyskusji kilka razy, byle si przypodoba i zrobi to czego si od niego
oczekuje, cigle manipuluje ludmi i co
wicej - ludzie daj si Dodo manipu-

Ale wszystko ma swj koniec. W budynku zaczy si pojawia zakrzywienia czasoprzestrzeni, kto oszala i poci si yletk, inny zacz skada
56

lowa. Mechanicznie moesz uzna, e


ma piekielnie wysok charyzm.

zrcznie unika ludzi, ktrzy mogliby go


rozpozna, pomoe mu take ich zaawansowana choroba.

Streszczenie: Brat Dodo, Rodryk


na czele grupy stranikw przeszukuje
okolic, eby pojma uciekiniera i wykona wyrok, a take odzyska ksig, zanim rodowa zaraza zwana Czerwonym
Morem zabije ostatnich czonkw rodu.
Choroba objawia si czerwonymi plamami na skrze, ale pojawiajcymi si
tylko w zakrytych miejscach, dugo
moe uchodzi niezauwaona.

Jak z tego wybrn gracze? Unikn


wizienia bdzie ciko Dodo zdy tymczasem owin sobie wok palca
burmistrza i sprzeda ksig jakiemu
czarodziejowi. Kiedy okae si, e zaraza go nie omina (kiedy pozby si artefaktu), nagle zmieni stosunek do graczy i bdzie ich prbowa wcign w
gr o odzyskanie przedmiotu (nawet jeli bdzie ich musia przy okazji wycign z wizienia). Oczywicie wszelkie
przymilanie jest nieszczere - Dodo jest
psychopat i moe w kadej chwili
stwierdzi, e lepiej wyjdzie jeli graczy
si pozbdzie.

Wieci o zarazie bd do graczy dociera, ale nikt nie bdzie tego wiza z
ksig - to tajemnica rodu. Gdzie w
drodze Rodryk, tropem brata, dogoni
graczy i zatrzymaj si w jednym miejscu miejskiej gospodzie. Choroba jednego z ludzi Rodryka stanie si widoczna, wybuchnie panika, w zamieszaniu Dodo (dotychczas si ukrywajcy,
eby unikn rozpoznania) dgnie noem brata i zrzuci win za zamordowanie arystokraty na jednego z graczy.

Czilczil
Czilczil to niewielkie stworzenie
przypominajce skrzyowania kota z
nietoperzem. Jest hodowane przez arystokratw, a ze wzgldu na krtkie ycie, trudnoci w utrzymaniu (odywia
si wycznie wieym ludzkim misem) i niewielk liczb yjcych osobnikw, uwaane jest za symbol bogactwa.

Gospoda zostanie otoczona przez


wojsko, ludzie Rodryka bd si starali
wyjani sytuacj. Miejscowy przedstawiciel prawa da si przekona, e zaraza
nie jest zaraliwa, ale jednoczenie
uwierzy pijaczynie (ktry szybko zmieni wizerunek i okae si znajomym
owego przywdcy stranikw, statecznym kupcem), e jeden z graczy zamordowa Rodryka, e gracze wsppracowali z poszukiwanym Grymunem i e
torturowali Dodo. Psychopata bdzie

Tymczasem czilczile maj niezwyk


umiejtno - gromadz w niewielkim
mdku wszystko, co usysz. Wszystkie zostay stworzone przez pewnego
nekromant, ktry po mierci wykrada
zwoki stworze, oywia i w ten sposb
poznaje sekrety monych tego wiata.
57

PODSUMOWANIE
Niniejszy numer powsta pod wpywem impulsu i jest gwnie antologi
tekstw wycznie mojego autorstwa, ktre mona byo wczeniej znale
na moim blogu ale jeli si spodoba, moe oywimy kiedy wsplnie
ide i stworzymy podobny almanach w przyszoci? Zebraem je na Dzie
Darmowych Gier Fabularnych 21 czerwca 2014.
Myl, e w dobie blogw i sieci spoecznociowych wymaganie wycznoci czy publikowanie tylko nowych tekstw nie ma sensu, dobrze byoby
jednak wybra co jaki czas najciekawsze, zgrupowa tematycznie i opublikowa. Jeli chcecie pomc planuj od bardzo, bardzo dawna numer o
przygodach, ich tworzeniu, generatorach, pisaniu scenariuszy, piszcie na
wiezasnow@gmail.com jeli moecie pomc.
Z zaoenia jednak niniejszy almanach jest zamknit caoci, a nie pocztkiem czego nowego, prb zebrania starych tekstw pod jednym
szyldem. Mam nadziej, e nie zanudziem i e zbir si komu przyda.
Jeli chcecie wesprze jako moje trudy, zapraszam do instalowania i kupowania moich gier na Androida, iOS, Nokia X oraz Amazon Fire TV. Linki
znajdziecie na magory.net na razie nie ma tam adnego cRPG, ale kto
wie, moe w przyszoci powstanie Ramar cRPG, jeli wiatry bd pomylne.

58

You might also like