Jacque Fresco

Copyright 2007 Jacque Fresco & Roxanne Meadows

SPECJALNE PODZIKOWANIA
Roxanne Meadows
Bob Schilling
Steve Doll
PRZEKAD
Filip Czarnecki (filip@ofp.pl)
AUTORZY I PRAWA AUTORSKIE
Wszystkie projekty
Modele
Rysunki
Fotografie
Ilustracje animacji

Jacque Fresco
Jacque Fresco & Roxanne Meadows
Jacque Fresco & Roxanne Meadows
Jacque Fresco & Roxanne Meadows
Doug Drexler

Tytu oryginau
Designing the Future
adna cz tej ksiki nie moe by powielana w jakiejkolwiek postaci lub przez
jakiekolwiek rodki elektroniczne czy mechaniczne, wczajc w to przechowywanie
danych i systemy odzyskiwania bez zgody na pimie od The Venus Project, Inc. za
wyjtkiem recenzentw, ktrzy mog cytowa krtkie teksty w recenzji. Wszelkie
prawa zastrzeone.
Prawa autorskie wszystkich tekstw i obrazkw w tej ksice oraz projektw i
ilustracji w FUTURE BY DESIGN 2-Disc Collectors Edition DVD nale do Jacque
Fresco i Roxanne Meadows chyba e podano inaczej.
The Venus Project, Inc
21 Valley Lane
Venus, FL 33960
USA
Telefon: 863-465-0321
Fax: 863-465-1928
www.TheVenusProject.com
fresco@TheVenusProject.com
meadows@TheVenusProject.com
copyright 2007 Jacque Fresco & Roxanne Meadows
2

Spis Treci
4

Wstp
Przyszo przez projektowanie

Twoje wyzwanie

Rozdzia pierwszy
Z wczoraj do jutra

13

Rozdzia drugi
Wszystko si zmienia

15

Rozdzia trzeci
Uywajc metod naukowych

18

Rozdzia czwarty
Istniejce mity

25

Rozdzia pity
Z jednego systemu do drugiego

26

Rozdzia szsty
Przyszo przez projektowanie

31

Rozdzia sidmy
Miasta ktre myl

49

Rozdzia smy
Strach przed maszynami

51

Rozdzia dziewity
Miasta w morzu

62

Rozdzia dziesity
Podejmowanie decyzji i przepisy

67

Rozdzia jedenasty
Style ycia

72

Podsumowanie

WSTP
Przyszo przez projektowanie
Czy jeste gotw na projektowanie przyszoci?
Cho wielu z nas ma wraenie, e moemy przygotowa si do przyszoci
poprzez mylenie, czyny i uczenie si przy uyciu wspczesnych metod i wartoci,
nie jest to prawd zwaszcza w dzisiejszym szybko zmieniajcym si wiecie.
Nowo narodzone dziecko wkracza w wiat nie bdcy jego lub jej tworem. Kade
kolejne pokolenie odziedzicza wartoci, dokonania, nadzieje, sukcesy i poraki
poprzednich pokole. Odziedziczaj oni wyniki decyzji podjtych przez tamte
pokolenia.
Przez setki tysicy lat ludzkiego istnienia, kiedy technologie byy proste lub nie
istniay, mogo to mie niewielki wpyw na ludzkie ycie i Ziemi, ktra stwarza do
niego warunki. Kade pokolenie myliwych i zbieraczy, nastpnie rolnikw i
pionierw, przekazywao narzdzia kolejnym pokoleniom by pomc im przetrwa.
Zmiana z jednego pokolenia do kolejnego bya powolna i trudna do zauwaenia. W
tamtych czasach w niewielkim stopniu rozumiano nauk oraz to jak co dziaa, a
wytumaczenia byy nienaukowe.
Nie stanowi to duej problemu w dzisiejszym, nowoczesnym wiecie gdzie
zaistnienie zmiany dotykajcej milionw jest kwesti paru sekund. Dziecko
urodzone dzisiaj odziedzicza wiat w wielkiej mierze odmienny od wiata pokolenia
jego rodzicw, nie mwic ju jak bardzo odmienny od tego sprzed wiekw.
Poprzednie pokolenia pozostawiy spucizn wyzysku, zaj i nieistotnych wartoci
ktre stanowi wielkie wyzwania, jak i okazje dla wspczesnych ludzi.
Zastosowanie zasad naukowych, na dobre i ze, odpowiada za kady
pojedynczy postp ktry poprawi ycie ludziom. Wane dokumenty i proklamacje
spowodoway przyznanie praw i przywilejw czonkom spoeczestw, lecz w sercu
ludzkiego postpu lub destrukcji, tkwi twardy jak skaa fundament naukowy.
Dla przeszych pokole byo czym niemoliwym nakierowanie przyszoci
o wiele wyprzedzajc obecn chwil, a ich prognozy dotyczce przyszoci byy
oparte na nienaukowych metodach. Prorocy i mdrcy przedstawiali wizje przyszoci
oparte na snach, halucynacjach, religijnej gorliwoci, wreniu z koci, szklanych
kulach, itd. Niektre mogy by nawet trafne, ale to bardziej dziki szczciu ni
jakiemu rzeczywistemu poczeniu z siami nadprzyrodzonymi.
4

Dzi satelity kr wok kuli ziemskiej, przesyajc informacj na temat

wszystkiego co dotyczy naszego ycia w uamku sekundy. Te informacje s bardzo
cenne przy projektowaniu wzorcw pogodowych, ustalaniu topografii, badaniu
klimatu oraz monitorowaniu ocieplania si planety. To po raz pierwszy w historii
dao nam moliwo nadzorowania kondycji Ziemi, ktr wielu naukowcw widzi w
powanym, jeli nie krytycznym, stanie.
W cigu jednego dnia, biliony bitw danych naukowych przelatuje przez
cyberprzestrze z prdkoci wiata, stwarzajc moliwo powstania
zaawansowanej technologicznie cywilizacji. Podczas gdy nauki fizyczne po cichu
kieruj wszystkim, miliony ludzi na caym wiecie wci praktykuje pseudo-nauki,
posugujc si wrbitami, jasnowidzami i filozofami w ich codziennym yciu. Wielu
wiatowych przywdcw regularnie konsultuje si z jasnowidzami, medium i
astrologami w sprawach decyzji od ktrych zaley los milionw.
Obecna ludzka dziaalno i jej konsekwencje nie musi by ksztatowana
przez potrzeby i wartoci naszych przodkw. Waciwie, nie moe by. Na przykad,
konflikty zbrojne pomidzy pastwami przez wielu s nadal widziane jako jedyna
droga do rozliczenia rnic. Jest ona szczeglnie proponowana przez tych, ktrzy
niele zarabiaj na sprzeday uzbrojenia. Jest to niebezpieczne i nie do przyjcia z
powodu ogromnych ludzkich i rodowiskowych kosztw wojny.
Punkt widzenia walczcych staje
jako cay, wspzaleny system ze
Kierowanie postpowymi zmianami w
wymaga nowego podejcia. Jest to
postpowi technicznemu.

si przestarzay kiedy spojrzymy na wiat

wszystkimi ludmi jako jedn rodzin.
technologii oraz kierowanie nami samymi
zarwno niezbdne jak i moliwe dziki

Informacje te s przeznaczone by nakoni czytajcego do stawienia czoa

przyszoci, nie tylko jako jednostka, lecz jako spoeczestwo w ogle; i nie tylko dla
jednego pokolenia, lecz rwnie dla przyszych. To nie tylko kwestia nauki ktra to
umoliwia, jest to teraz konieczne.

TWOJE WYZWANIE
Przyszo nie wydarza si tak po prostu. Oprcz wydarze naturalnych takich
jak trzsienia ziemi, przyszo przychodzi wraz z wysikami ludzi i zaley w duym
stopniu od tego jak dobrze s oni poinformowani. Moesz odegra rol w
ksztatowaniu jutrzejszego wiata poprzez zadawanie sobie pyta takich jak W jakim
wiecie chc y? czy Co dla mnie oznacza demokracja. Jest o wiele wicej
moliwoci organizowania przyszoci ni tych zazwyczaj omawianych obecnie.
Oto scenariusz do Twojego rozwaenia: Wyobra sobie, e zostae wezwany
by przeprojektowa wiatow cywilizacj bez adnych ogranicze, bazujc na tym
jak si sprawy maj obecnie. Celem jest pomc oczyci wiat z wojen, ubstwa i
niszczenia rodowiska naturalnego oraz stworzy jak najlepszy wiat dla
wszystkich jego mieszkacw, dostajc zasoby od rki, przez jak najduszy czas.
Pamitaj, moesz poprawia spoeczestwo w dowolny sposb ktry uznasz za
waciwy. Jedynym ograniczeniem jest to, e Twj projekt spoeczestwa musi
uwzgldnia czynnik zdolnoci planety, co oznacza e zasoby musz by
wystarczajce do podtrzymywania ycia na planecie.
Moesz zmienia ca cywilizacj aby zrobi to co uwaasz za najlepsze,
majc na uwadze i kada niezaspokojona potrzeba jakiejkolwiek czci populacji
obnia standard ycia wszystkim. Moe to obejmowa nie tylko ochron rodowiska,
ale rwnie projektowanie miast, transport, relacje midzyludzkie i restrukturyzacje
edukacji, jeeli uwaasz e istnieje taka potrzeba.
Moliwoci s nieograniczone. Czy miaby oddzielne pastwa? Czy miaby
midzynarodowe forum doradcze? Jak by zarzdza i rozprowadza wiatowe
zasoby, by zaspokoi potrzeby wszystkich? Czy uywaby do podejmowania decyzji
naukowych metod, czy te polegaby na mistycyzmie? Jak poradziby sobie z
rnicami w wierzeniach religijnych? Moesz nawet wzi pod uwag system
dystrybucji, ktry nie uywa pienidza jako rodka wymiany.
Na paszczynie osobistej, czy oczekiwaby pozycji korzystniejszej wzgldem
innych? Czy miaby roszczenia do posiadania wikszego domu, bardziej luksusowego
samochodu lub telewizora wysokiej rozdzielczoci? Na jakiej podstawie powiedziaby,
e zasugujesz na te rzeczy? Lub e inni na nie nie zasuguj? Twoje dowiadczenie?
Twoje zaangaowanie czasu i/lub pienidzy?

Pamitaj, jeeli zmusisz inne pastwa lub innych z Twojego wasnego

pastwa czy spoeczestwa do przestrzegania wczeniej okrelonego zbioru
wartoci, wywoasz ze uczucia. W jaki sposb zapobiegniesz korupcji w polityce?
Czy ustanowisz uniwersalne prawa i traktaty? Czy uyjesz wojskowych i policyjnych
metod egzekwowania? Czy ustanowisz wszystkie zasoby wsplnym dziedzictwem
wszystkich narodw?
By wykona te zadanie, trzeba by wolnym od uprzedze i nacjonalizmu oraz
odzwierciedla te jakoci przy projektowaniu polityki. Jak by do tego podszed?
Jest to trudny projekt wymagajcy wkadu z wielu dyscyplin.
S pewne problemy ktre trzeba wzi pod uwag podczas mylenia nad takim
zadaniem. Moe to by wiee podejcie, wolne od przeszych czy tradycyjnych
czynnikw religijnych i innych, ale zawsze miej na uwadze to dla kogo spoeczestwo
to jest projektowane.
Nie krpuj si by przekroczy obecne realia i sign po nowe i twrcze pomysy.

Rozdzia pierwszy
Z wczoraj do jutra
Niewielkie wprowadzenie przed rozwaeniem tego wyzwania:
ycie wikszoci mczyzn i kobiet jest nkane przez problemy ktrych nie
mog rozwiza. Wiele wydarze w naszym yciu jest wynikiem dziaania rzeczy
bdcych poza nasz kontrol. Podczas gdy wygodniej jest myle Ja decyduj, to
tak naprawd wikszo zmian dokonywanych przez jednostki ma bardzo niewielki
zasig. Ludzie zazwyczaj obwiniaj siebie samych lub zy los. Jednake, kiedy dwa
samochody zderz si na skrzyowaniu, czy powinnimy obwinia kierowcw, zy
los, czy te sposb w jaki zosta skonstruowany transport, e pozwala by kolizje miay
miejsce? Czy my, jako jednostki, jestemy odpowiedzialni jeli zderzymy si z innym
pojazdem, czy te jest to wynik kiepskiego projektu?
W 2005 w wypadkach samochodowych w USA zgino 43,200 osb a setki tysicy
zostao rannych. Przyjrzyjmy si innemu sposobowi przemieszczania ludzi windzie.
Ilu ludzi zgino w kolizjach wind? Te urzdzenia przewo miliony ludzi kadego
dnia bez ani jednego nieszczliwego wypadku, co jest wynikiem ich inteligentnego
projektowania. Jak transport drogowy mgby zosta w podobny sposb
zorganizowany?
Jeeli uwaasz e transport powinien by zaprojektowany tak aby byo rzecz
prawie niemoliw by kto mg zosta zabitym lub rannym w wypadku, ta ksika jest
dla Ciebie. Jeeli uwaasz, e badania naukowe mog znale sposb w jaki mona
poprawi spoeczestwo, aby da kademu wiksze moliwoci samorealizacji i
samospenienia, prawdopodobnie docenisz zawarte tu idee.
Aby jak najlepiej zrozumie te idee, bdziesz musia poczy otwarto
umysu ze sceptycyzmem. Wystarczajco trudne jest sprostanie problemom
naszych czasw; a jeszcze trudniejsze jest zrozumienie niesamowitych i
szokujcych zmian, ktre mog zaistnie w przyszoci.
Wyobra sobie inteligentnego czowieka sto lat temu, siedzcego podczas
pewnego wieczoru w Nowym Jorku, czytajc ksik przewidujc ycie za sto lat.
Nie uwierzyby, e prawie kady w roku 2006 bdzie mg jedzi nie-konnym
rodkiem transportu mogcym osign prdko 100 kilometrw na godzin lub
wiksz. Prawdopodobnie pomylaby, e wizjonerzy poszli za daleko.

Zapewne umiechnby si z zadowoleniem widzc absurdalne wizje maszyn

latajcych szybciej ni prdko dwiku. Sama myl o moliwoci
natychmiastowego przesyania dwikw poprzez wiat brzmiaaby
nieprawdopodobnie dla czowieka yjcego sto lat temu. Wydawaoby si mu
niewiarygodnym e technika wojenna moga rozwin si do tego stopnia gdzie
jedna maa bomba, nakierowana z miejsca oddalonego o p wiata, z dokadnoci
rwn objtoci ebka szpilki moga zniszczy cae miasto. Panowie z pocztku XX
wieku prawdopodobnie zaniepokoiliby si, e cz ich zarobkw moe zosta
przeznaczonych na emerytur.
Zostawmy teraz owych panw mamroczcych do siebie o wiecie pdzcym
za szybko i o przyszoci ktra zasza za daleko.
Czy jestemy bardziej elastyczni i dalekowzroczni obecnie? W celu
zaprojektowania przyszoci pozytywnej zmiany, musimy najpierw sta si
ekspertami w zmienianiu naszych umysw. Rnice pomidzy dziewitnastym a
dwudziestym wiekiem bd prawdopodobnie niewielkie w porwnaniu do zmian
ktre bd miay miejsce w naszym wieku.
Najlepiej zrozumiesz te idee jeeli bdziesz w stanie zobaczy dzisiaj jako
odskocznie pomidzy wczoraj a jutrem. Bdziesz rwnie potrzebowa wraliwoci
na niesprawiedliwoci, niewykorzystane okazje i krwawe konflikty ktre s
charakterystyczne dla naszej XXI-wiecznej cywilizacji.
Nie mamy szklanej kuli by przewidzie reszt dwudziestego pierwszego wieku.
Chcemy by wprowadzi w idee do Twojego umysowego komputera i
dowiadczenia. By moe nawet znajdziesz lepsze pomysy, ktre bd mogy
odegra rol w ksztatowaniu przyszoci naszej cywilizacji. Na kolejnych stronach
przyjrzymy si nieznanym, niepokojcym, fascynujcym i moliwym do osignicia
moliwociom projektowania przyszego wiata.
Kryzys ktry musi zosta skierowany
Moesz myle e z nasz technologi mamy moliwo wyeliminowania
wikszoci spoecznych dolegliwoci. Czy nowoczesna technologia uywana w
sposb inteligentny nie moe zapewni wystarczajcej iloci jedzenia, ubra,
mieszka i dbr materialnych? Co nas powstrzymuje przed dokonaniem tego?
Technologia posuwa si naprzd, ale nasze spoeczestwa wci s oparte na
koncepcjach i metodach wymylonych wieki temu. Wci mamy spoeczestwo
oparte na niedostatku i uywaniu pienidzy. Wci mamy wzorce mylowe oparte na
starych strukturach uywanych w zachodniej Azji kilka tysicy lat temu.
9

Prbujemy dostosowa do szybko rozwijajcej si technologii przestarzae

wartoci ktre nie zdaj egzaminu we wspczesnym wiecie.
Z powodu olbrzymiej przewagi danej korporacjom przez prawnikw, ktrzy
zawdziczaj im swoje stanowiska, monopolici zyskuj coraz wicej wadzy.
Pocieszajce stwierdzenie, e Mog zrobi rnic jest bardzo dalekie od
rzeczywistoci. Coraz mniejsze grono korporacji wchodzi w posiadanie coraz to
wikszej iloci firm. Wielu tych samych ludzi zasiada na forach rnych korporacji
zamiast na ich wasnych. Korporacje ktre posiadaj firmy samochodowe i lotnicze
mog rwnie posiada stacje radiowe i telewizyjne, czasopisma, firmy
ywnociowe, farmaceutyczne, przemysowe i zbrojeniowe. Dziesi gwnych
instytucji kredytowych kontroluje wirtualnie wszystkie karty kredytowe w USA.
Bogactwo i wpyw tych korporacyjnych elit nie mog by porwnane ze statusem
pracownikw, ktrzy umoliwiaj im zdobywanie takich bogactw. Z firmami
medialnymi posiadanymi i sponsorowanymi przez due korporacje, nieatwo jest
wiedzie ktrym wiadomociom mona ufa.
Zgodnie z wieloma sondaami, wikszo naukowcw uwaa e rasa ludzka
jest na kursie kolizyjnym z natur, e wszystkie ziemskie ekosystemy cierpi i e
zdolno planety do podtrzymywania ycia jest w powanym niebezpieczestwie. (1)
Istnieje zagroenie spowodowane szybk zmian globalnego klimatu, ktra z
pewnoci bdzie miaa daleko idce konsekwencje. Zanieczyszczenie rzek, gleby
i powietrza ktrym oddychamy zagraa naszemu zdrowiu. Niszczymy
nieodnawialne zasoby takie jak grn warstw gleby i warstw ozonow zamiast
uywa ich w sposb inteligentny.
Stajemy przed zagroeniami, ktre wykraczaj poza granice pastw:
przeludnienie, niedobory energii, niedobory wody, katastrof gospodarcz,
rozprzestrzenianie si niemoliwych do opanowania chorb, technologiczne
zastpowanie ludzi przez maszyny i wiele innych. 852 milionw ludzi na wiecie
dotyka gd. Kadego dnia, ponad 16000 dzieci umiera z przyczyn zwizanych z
godem czyli jedno dziecko co pi sekund.(1) Ponad 1 miliard ludzi yje obecnie
poniej midzynarodowej granicy ubstwa, zarabiajc mniej ni 1 dolara dziennie.(2)
Bardzo niewielki procent ludzi jest w posiadaniu wikszoci wiatowego bogactwa.
Przepa pomidzy bogatymi a biednymi wci ronie. W USA w roku 2002
przecitny dyrektor generalny zarabia 282 razy tyle co przecitny pracownik.(3) W
2005 roku wynagrodzenie dyrektorw w gwnych amerykaskich korporacjach
wzroso o 12% do przecitnej 9,8 miliona dolarw rocznie. Dyrektorzy w firmach
naftowych zarobili jeszcze wicej ze wzrostami sigajcymi 109% co dao 16,6
miliona dolarw rocznie. Tymczasem, pensje pracownikw wikszoci zawodw w
USA ledwo co naday za inflacj. W stanie Oregon, najmniej zarabiajcy
pracownicy zarobili o skromne 2,8% wicej, co dao 15,080 dolarw rocznie.
10

To co zostao nam dane zdaje si nie zdawa egzaminu w przypadku

wikszoci ludzi. Widzc postp w nauce i technologii przez ostatnie dwiecie lat,
moesz zadawa sobie pytania typu czy to musi by w ten sposb?.
Dostrzegajc fakt i wiedza naukowa czyni lepszym nasze ycie, gdy stosowana
jest z trosk o ludzkie dobro i ochron rodowiska, nie podlega wtpliwoci i
nauka i technologia moe wytworzy tak due iloci towarw, e nikt nie bdzie
musia obywa si bez czego. Ale niewaciwe uywanie i naduywanie
technologii zdaje si tylko pogarsza spraw.
Problemy z ktrymi mamy do czynienia w dzisiejszym wiecie s w wikszoci
stworzone przez nas. Musimy zaakceptowa to e przyszo zaley od nas. Podczas
gdy wartoci reprezentowane przez przywdcw religijnych na przestrzeni dziejw
inspiroway wielu do przyjcia postawy odpowiedzialnoci spoecznej, inni wyruszali
na wojn spowodowan rnicami w wyznawanych religiach. Nadzieje duchownych
na bosk interwencj s zudzeniami, ktre nie mog rozwiza problemw
wspczesnego wiata. Przyszoci wiata jest nasza odpowiedzialno, ktra
zaley od podejmowanych przez nas decyzji. Jestemy swoim wasnym zbawieniem
lub potpieniem.
Rozwizania dla przyszoci i jej ksztat zale cakowicie od zbiorowego
wysiku ludzi pracujcych razem. Wszyscy jestemy integraln czci sieci ycia.
To co dotyka innych ludzi i rodowisko ma rwnie wpyw na nasze ycie.
Potrzebna jest zmiana w naszym poczuciu kierunku i celu alternatywna wizja
nowej, zrwnowaonej wiatowej cywilizacji niepodobnej do adnej z przeszoci.
Cho wizja ta jest tutaj bardzo oglnikowa, jest ona oparta na latach nauki i bada.
Ksika ta proponuje moliwe alternatywy w deniu do lepszego wiata.
Tworzymy go poprzez decyzje przy uyciu naukowych metod. Jak przy kadym nowym
podejciu, by zosta docenionym wymagana jest odrobina wyobrani i chci by rozway
to co niekonwencjonalne. Pamitaj e prawie kade nowe rozwizanie byo wyszydzane,
odrzucane i wymiewane w momencie publikacji, zwaszcza przez ekspertw tamtejszych
czasw.
Stao si tak z pierwszymi naukowcami, ktrzy powiedzieli e Ziemia jest
okrga, z tym ktry jako pierwszy powiedzia e obraca si ona wok soca i z
tym ktry pierwszy wpad na pomys, e ludzie mog nauczy si lata. Mona
napisa ca ksik tylko na temat rzeczy ktre ludzie uwaali za niemoliwe, do
czasu kiedy zaistniay. Wielu mylcych naprzd ludzi zostao uwizionych lub
nawet zabitych za mwienie rzeczy takich jak e Ziemia nie jest centrum
wszechwiata.
11

Ci ktrzy walczyli o sprawiedliwo spoeczn i zmiany mieli nawet jeszcze

gorzej. Ludzie popierajcy zmiany byli bici, obraani, zamykani w wizieniach i
brutalnie mordowani. Na przykad, Wangari Maathai ktremu w roku 2004 zostaa
przyznana Pokojowa Nagroda Nobla, 10 grudnia 2004 zosta potraktowany gazem
zawicym, pobity do nieprzytomnoci i uwiziony za dziaania przeciwko wycinaniu
lasw w Kenii. Diana Fosse, obroczyni praw zwierzt ktra aktywnie dziaaa na
rzecz ochrony wymierajcej populacji goryli przed kusownikami, zostaa znaleziona
zadgana na mier w swojej chacie. Mona pisa w nieskoczono na temat
trudw znoszonych przez tych ktrzy dyli do zmian, ktre zagraay istniejcemu
statusowi quo.
(1) The world hunger problem: Facts, figures and statistics
http://library.thinkquest.org/C002291/high/present/stats.htm
(2) Hunger Report 2004. Bread for the World Institute
http://www.bread.org/hungerbasics/international.html
(3) Capital Connection
http://www.oraflcio.org/cgi-bin/display.cgi?page=CapConnect42505

12

Rozdzia drugi
Wszystko si zmienia
W naszym dynamicznym wszechwiecie wszystko si zmienia, poczwszy od
najdalszych obszarw kosmosu skoczywszy na przesuwaniu si kontynentw.
Zmiany zachodz we wszystkich oywionych i nieoywionych systemach. Historia
cywilizacji jest histori zmiany od prostoty do zoonoci. Ludzka pomysowo i
inwencja wiadcz o tym fakcie. aden system nie moe pozosta statyczny przez
dugo; wikszo monarchii zostaa zastpiona innymi formami sprawowania wadzy
i spoeczestwa oparte na woli ludu a nie krlw, ewoluoway. Niestety, zmiany nie
zawsze s na lepsze.
Cho akceptujemy nieuchronno zmian, ludzie opieraj si im. W wikszoci
przypadkw, zmiana zagraa znajdujcym si na korzystnej pozycji i zazwyczaj to oni
s pierwszymi do utrzymania obecnego porzdku. Sprawdza si to w przypadku
kadego spoeczestwa, bez wzgldu na to czy struktura wadzy jest religijna,
wojskowa, socjalistyczna, kapitalistyczna, komunistyczna, faszystowska czy plemienna.
Przywdcy bd prbowali powstrzyma zmiany. Czasami, nawet gdy warunki s
okropne dla wikszoci ludzi, oni sami mog opiera si zmianom poniewa wol to
do czego s przyzwyczajeni. Mwimy o nich jako nieformalnych stranikach systemu.
Lecz bez wzgldu na to jak bardzo ludzie si opieraj, ludzka cywilizacja nie
stanowi wyjtku dla faktu zmiany. Zmiana zachodzi we wszystkich systemach
spoecznych i jest jedyn sta. Moemy by pewni i historia ludzkoci jest histori
zmiany.
Jak za kadym razem, ustalone interesy (tych ktrzy odnosz najwicej
korzyci z utrzymywania ustalonego porzdku) przeciwstawiay si nawet zmianom
technologicznym. Na przykad, w wieku dwudziestym, obrocy kawalerii konnej
opnili rozwj czogw. Powszechnie znana bya historia o tym e gdy Niemcy
zaatakoway Polsk w 1939, ich dywizje pancerne napotkay polskich onierzy
bdcych wci na koniach.
Byo oczywistym e jazda konna nie miaa szans. Rozwj lotnictwa zagrozi
dywizjom pancernym. Nastpnie piloci i projektanci samolotw walczyli o
wstrzymanie rozwoju rakiet kierowanych. Ludzie od rakiet z kolei walczyli o
wstrzymanie rozwoju broni laserowych. I tak dalej.

13

Jeeli zastanowimy si czemu wci napotykamy wiele z tych samych

problemw ktre napotykali nasi przodkowie, podczas gdy nasze technologiczne
zdolnoci przewyszaj ich, musimy wzi pod uwag e jestemy tu od tak
niedawna i mona nas nazwa niemale nowo narodzonymi. Jeeli uyjemy 24godzinnego zegara do przedstawienia czasu odkd ycie pojawio si na Ziemi,
pokae on e ludzie istniej zaledwie od ostatniej minuty dwudziestej czwartej
godziny. Tylko podczas ostatnich paru sekund ostatniej minuty mamy
wspczesnych ludzi, zaczynajcych uywa naukowych metod do znalezienia
najbardziej skutecznych sposobw na zrobienie danych rzeczy. Dopiero co
zaczynamy stawia pierwsze kroki. Od pocztku dwudziestego wieku do chwili
obecnej zostao stworzone wicej nowej wiedzy ni w czasie poprzednich miliardw
lat. Zmiana nastpia prawie wszdzie.
Jeeli ycie czasem wydaje Ci si by oszaamiajce jeeli czujesz si rozdarty
w wielu kierunkach, jeeli dostrzege e bez wzgldu na to co zrobisz, nadal
bdziesz mia uciliwe problemy, jeeli dostrzege e nasze ekonomiczne,
polityczne i spoeczne metody czasem stwarzaj wicej problemw ni rozwizuj
wwczas po prostu odgrywasz swoj rol w przechodzeniu przez obecn
przejciow faz rozwoju naszej cywilizacji.

14

Rozdzia trzeci
Uywajc metod naukowych
Co my tu mamy
Zanim zaczto stosowa badania naukowe, ludzie nie mogli zrozumie ich
powiza ze wiatem fizycznym, tak wic wymylali swoje wasne wytumaczenia.
Te wytumaczenia zazwyczaj byy proste i w wielu przypadkach rwnie szkodliwe.
Na przykad, jeeli kto wie o zbliajcej si fali przypywu i decyduje si by zosta i
modli o wybawienie zamiast ucieka, moe to mie negatywny wpyw na jego/jej
przetrwanie. Ludzie wierzyli kiedy e zarazy i kataklizmy byy kar od
rozgniewanego Boga, lecz badania naukowe wykazay e wiele chorb byo
przenoszonych przez szczury i wszy, a ich powodem byy zarazki.
To nie tak e naukowcy kieruj si zamknitym umysem odnoszc si do tego
typu spraw po prostu w celu zaakceptowania danego zjawiska kieruj si
bardziej zaawansowanymi standardami i metodami badawczymi.
Metody naukowe pomagaj w niwelowaniu dyskryminacji, uprzedze i
przyjtych z gry pogldw. Wymagaj one by twierdzenia zostay zweryfikowane i
by naukowcy odkryli na drodze eksperymentw co dziaa a co nie. Naukowcy zadaj
pytanie co my tu mamy? a nastpnie przystpuj do eksperymentw w celu
ustalenia natury fizycznego wiata.
Proces ten wymaga by eksperymentatorzy zostali zweryfikowani przez innych,
ktrzy musz osign te same wyniki. Jednym z najwaniejszych odkry w nauce
byo zdanie sobie sprawy e nie mona znajdowa odpowiedzi na problemy za
pomoc samej intuicji. Znalezienie rozwiza i odpowiedzi wymaga duego nakadu
pracy i czasu. Czsto nowe odkrycia poprzedzane s wieloma bdami.
Jzyk nauki
Przekazywanie pomysw i informacji zazwyczaj zaczyna si od jzyka, lecz
gdy dostrzeesz jak bardzo moesz zosta le zrozumiany w yciu codziennym,
dowiesz si jak trudne jest to zadanie. Nasz jzyk codzienny ewoluowa przez wieki
zmian kulturalnych i niestety, rozwizywania konfliktw ideowych przy jego uyciu
nie jest atwe. W wikszoci przypadkw, z powodu rnic w pochodzeniu i
dowiadczeniach yciowych, to samo sowo moe mie rne znaczenia dla rnych
ludzi. Myli jednego mog by interpretowane inaczej przez innych, nawet gdy
uywaj tego samego jzyka.
15

Lecz istnieje jzyk ktry jest z atwoci rozumiany przez wielu, nawet w
rnych czciach wiata. Jzyk ten ma wysoki poziom fizycznej korelacji ze wiatem
rzeczywistym. Nie ma co do tego adnej wtpliwoci. W rnych dziedzinach nauki
takich jak mechanika, matematyka, chemia i innych dziedzinach technicznych mamy
jzyki najblisze uniwersalnemu jzykowi opisowemu ktry pozostawia niewielkie
pole do wasnej interpretacji.
Na przykad, jeeli projekt samochodu zostanie przekazany jakiemukolwiek
rozwinitemu technologicznie spoeczestwu, bez wzgldu na przekonania
polityczne czy religijne, produkt kocowy bdzie zawsze taki sam. Jzyk ten zosta
rozmylnie zaprojektowany jako bardziej odpowiedni sposb przedstawiania
problemu. Jest niemale wolny od niejasnych interpretacji i dwuznacznoci.
Wielu ze wspaniaych dokona technologicznych nie dao by si zrealizowa
bez tej ulepszonej komunikacji. Bez wsplnego jzyka opisowego nie bylibymy w
stanie zapobiega chorobom, zwiksza plonw, rozmawia pomimo duych
odlegoci czy te budowa mostw, tam, systemw transportu i dokonywa wielu
innych technologicznych cudw tej skomputeryzowanej epoki.
Zastosowanie i zrozumienie semantyki oglnej jest niezbdne w celu
poprawienia komunikacji. Semantyka zostaa zdefiniowana w wiele rnych
sposobw. Krtko mwic, jest to prba poprawienia komunikacji poprzez ostrone
uywanie jzyka. Na przykad, sowa takie jak Arab, yd czy Irlandczyk maj
nieco inne znaczenia dla rnych ludzi. Podobne wyrazy maj rne znaczenia
zalenie od kontekstu i dowiadczenia. To dotyczy rwnie sw takich jak
rozumienie, sumienie, demokracja, rzeczywisto, mio, itd. Aby prowadzi
inteligentn dyskusj uywajc danych sw, naley zapyta co kade z nich oznacza.
Jeeli chcesz porozumie si w sposb zrozumiay, najlepiej by rozmwcy
zdefiniowali pojcia. Przydatn ksika w tym temacie jest ksika Tyrrany of Words
autorstwa Stuarta Chase.
Czy moemy zastosowa metody naukowe do tego jak projektujemy nasze
spoeczestwo?
Poznanie zasad naukowych umoliwia nam potwierdzenie i przetestowanie
wielu propozycji. Jeeli kto uwaa e dany element budowli moe wytrzyma
dan ilo kilogramw na metr kwadratowy, stwierdzenie to moe zosta zweryfikowane
na drodze testu a nastpnie zaakceptowane lub odrzucone, zalenie od jego wyniku. To
testowanie umoliwia nam projektowanie i konstruowanie mostw, statkw i innych cudw
techniki.
16

Prawie kady kogo znasz siga po metody naukowe gdy chodzi o chirurgie,
latanie samolotem czy konstruowanie rzeczy takich jak drapacze chmur, mosty i
samochody. Na przestrzeni wiekw zdajemy si rozwija przekonanie e kiedy
mowa o sprawach bezpieczestwa osobistego, korzystamy z nauki czciej ni z
magii. Dlaczego? Pewnie dlatego e nauka dziaa i kady moe to dostrzec.
Wic czemu nie robimy tego podczas planowania naszych spoeczestw:
w miastach, systemach transportu, rolnictwie, opiece zdrowotnej, itd? Jeeli mylisz e
my ju robimy to wszystko naukowo, spjrz jeszcze raz! Jeeli nauka ma wiele
wsplnego z tym co dziaa, wwczas najwyraniej w naszych obecnych strukturach
spoecznych i ekonomicznych jest wiele tego co nienaukowe, poniewa nie dziaaj
one zbyt dobrze dla wikszoci wiatowej populacji czy rodowiska. Gdyby dziaay
dobrze, wojny, ubstwo, gd, bezdomno, zanieczyszczenie rodowiska, itd. nie
byyby tak powszechne. Niestety, nasze struktury spoeczne ewoluoway bez
globalnego planowania.
Jedynym warunkiem wyznaczajcym przeprojektowywanie spoeczestwa jest
to, e Twj projekt musi operowa w zakresie zdolnoci naszej planety. Znaczy to,
e posiadane przez nas zasoby musz wystarczy by utrzyma ycie kadego na
planecie. Z pewnoci bdzie to wymagao naukowych metod szacowania.
Jeeli chcemy umieci czowieka na ksiycu, nie moemy po prostu
zbudowa rakiety i skierowa j na ksiyc. Musimy najpierw przetestowa jakie
siy moe znie ludzkie ciao. Umiecilibymy osob w wirwce przecieniowej
aby sprawdzi jak wiele G moe wytrzyma ludzkie ciao. Poddalibymy osob
szeregowi testw. Na przykad sprawdzilibymy jak ciao funkcjonuje w rodowisku
pozbawionym grawitacji i jak to wpywa na zdrowie. Potrzebowalibymy rwnie
informacji na temat moliwoci przetrwania na ksiycu; np. czy jest tam woda,
powietrze, odpowiednia temperatura, itd.
W podobny sposb musimy spojrze na planet jako cao i zapyta co my
tu mamy?. Dla przetrwania planety, musimy zastosowa t sam inteligentn
metod planowania przy uyciu ziemskich systemw naukowych. Stopie w ktrym
nie zastosujemy metod naukowych do sposobu w jaki yjemy na Ziemi moe
bardzo dobrze zdeterminowa ilo zbdnych cierpie ktre nastpi. Jak wic tego
dokonamy?

17

Rozdzia czwarty
Istniejce mity
Ludzka natura
W yciu codziennym obserwujemy powizania pomidzy fizycznymi
wydarzeniami wok nas. Lecz czsto nie udaje nam si zaobserwowa takich
samych powiza w ludzkim zachowaniu. Gdy bdziemy badali ludzkie zachowanie
w tych samych kategoriach w ktrych badamy zjawiska fizyczne, lepiej zrozumiemy
czynniki fizyczne odpowiedzialne za ksztatowanie naszych wartoci i zachowania.
Zjawiska przyrodnicze dokonuj si pod wpywem duej iloci si. Na przykad,
rolina nie wyronie dopki nie zostanie poddana dziaaniu substancji odywczych,
grawitacji, wody, soca i wielu innych. aglwka nie pynie sama z siebie; jest ona
poruszana pod wpywem wiatru i wielu innych czynnikw.
Nie istnieje z gry ustalona ludzka natura. Nie rodzimy si z uprzedzeniami,
bigoteri, czy agresj; one wynikaj z naszych dowiadcze. Nie powinnimy
przejmowa si bdnym pojciem ludzkiej natury, ale raczej bada ludzkie
zachowanie ktre od zawsze si zmieniao inaczej wci ylibymy w jaskiniach.
Ludzkie zachowanie jest takim samym przedmiotem dla zewntrznych si jak
kada inna rzecz w wiecie naturalnym. Wspczesne nauki badajce ludzkie
zachowanie s mniej rozwinite przez to e skupiaj si gwnie na ludziach, a
niewystarczajco na warunkach rodowiskowych, ktre programuj jednostki.
Nie mona okreli czynnikw odpowiedzialnych za zachowanie poprzez badanie
pojedynczych jednostek. Musimy raczej bada kultury w ktrych ludzie s
wychowywani. Rnice pomidzy rdzennym mieszkacem Ameryki, zodziejem i
bankowcem nie znajduj si w ich genach, lecz odzwierciedlaj rodowiska w
ktrych dorastali. Chiskie dziecko nie uczy si mwi po chisku szybciej ni
amerykaskie dziecko uczy si mwi po angielsku. Jeeli dokadnie zbadamy efekty
oddziaywania spoecznego na ludzkie zachowania, bdziemy mogli atwo okreli
rodzaj rodowiska z ktrego dana osoba pochodzi. Skala wpywu rodowiska
spoecznego odzwierciedla si w jzyku, wyrazach twarzy i ruchach ciaa.
Ludzkie zachowanie jest podporzdkowane i generowane przez wiele
czynnikw rodowiskowych. Dotyczy to zarwno konstruktywnych jak i destruktywnych
zachowa. rodowisko spoeczne skada si z naszego ycia rodzinnego, diety, mioci lub
jej braku, zdolnoci nabywczych, preferencji seksualnych, roli wzorcw promowanych przez
telewizj, ksiki, radio i internet, edukacji, ta religijnego, znajomych i wszystkich innych
powizanych czynnikw.
18

Generalnie rzecz biorc, wsplne wartoci s poddane wpywowi istniejcych

struktur spoecznych oraz subkultur bdcych w obrbie spoeczestwa. Na dobre i ze,
systemy spoeczne maj tendencj do utrzymywania samych siebie razem ze
wszystkimi ich sabymi i mocnymi stronami. Czy zdajemy sobie z tego spraw czy
te nie, wikszo ludzi jest stale manipulowanych przez media i inne instytucje
ktre wpywaj na krajowy porzdek. To z kolei wpywa w duym stopniu na
wikszo naszych zachowa, oczekiwa i wartoci. Nasze pojcie dobra i za oraz
koncepcje moralnoci s rwnie czci naszego dziedzictwa kulturalnego oraz
dowiadcze. Ta metoda kontroli nie wymaga uycia siy fizycznej i okazaa si tak
skuteczna, e tylko nieliczni dostrzegli czy odczuli manipulacje.
Wielu uwaa, e chciwo jest czci ludzkiej natury. Przez wieki odkd
ludzie yli w niedostatku lub zagroeniu nim, rozwiny si wzorce zachowa takie
jak chciwo i podziwianie tych ktrzy zgromadzili bogactwa poprzez przestpstwa,
sprzeniewierzenia i inne. Te wzorce pozostay w nas przez wieki, wic wielu uwaa e
taka po prostu jest ludzka natura i nie da si tego zmieni. Ale rozwa ten przykad:
jeeli przez tydzie z nieba spadaoby zoto, ludzie w kulturze niedostatku wybiegliby
na zewntrz i wypenili nim ich domy. Jeeli ten zoty deszcz utrzymywaby si przez
lata, ludzie wymietliby zoto ze swoich domw i wyrzucili swoj zot biuterie. W
rodowisku dostatku i bezpieczestwa emocjonalnego, wiele negatywnych uczu
przestaoby dominowa.
Ludzie ktrzy dorastali w systemie monetarnym gdzie najwaniejszy jest zysk,
prawdopodobnie bd woleli podnajmowa innym czci swoich firm zamiast
troszczy si o dobro ich pastwa oraz pracownikw. Natura naszych tradycji
spoecznych utrwala takie zachowania. Na przykad, jeeli redniej wielkoci firma
troszczyaby si o dobro pracownikw i zapewnianie im opieki medycznej, placw
zabaw dla dzieci i wyszych zarobkw, nie przycignaby tak wielu inwestorw jak
podobnej wielkoci firma ktra korzysta z obsugi zewntrznej i inwestuje w reklam
oraz nowe maszyny. Bardziej humanitarna firma nie utrzyma si zbyt dugo w brany.
Drapiene zachowania w celu przetrwania zaczynaj dominowa w wiecie biznesu.
Nie jest to ludzka natura, lecz produkt uboczny kultury.

W rodowisku duego niedostatku produktw ywnociowych, ludzie

gromadz jedzenie. Zachowanie te wynika z niedostatku jedzenia. Lecz na wyspie na
Pacyfiku, gdzie jest duo jedzenia a zaludnienie jest niewielkie, ludzkie zachowanie
jest cakiem odmienne. Zowione ryby s dzielone pomidzy wszystkich.

19

Wiele innych przykadw pokazuje jak rodowisko ustala wzorce i wartoci. W

nieprzyjaznym rodowisku, ludzie maj tendencj do rozwijania broni. Po drugiej
wojnie wiatowej, nawet najbardziej szanowane niemieckie rodziny walczyy o
resztki ywnoci w koszach na mieci by przetrwa. W spoeczestwach opartych na
niedostatku, hojno jest rzadko spotykana. Jeeli jaka dziewczyna jest bardzo
atrakcyjna przy ustalonych standardach spoecznych, przycignie ona wielu
adoratorw. Z drugiej za strony, kiedy dziewczyna jest mniej atrakcyjna, bdzie
skaniaa si ku rozwijaniu innych cech, by wyrwna swoje szanse. Ludzie
posiadajcy niewielk wiedz o fizycznym wiecie maj tendencj do widzenia
bogw i demonw jako gwnych kierownikw zjawisk wystpujcych w przyrodzie.
Byy czasy kiedy mczyni o wielkiej sile byli podziwiani i cieszyli si szacunkiem w
armiach. Pojawienie si broni palnej spowodowao wyrwnanie ich zdolnoci
bojowych. Wojny toczyy si odkd ludzie pojawili si na Ziemi i wielu przypisuje je
ludzkiej naturze. Lecz w rzeczywistoci powodem wojen jest niedostatek, ktry
wywouje spory terytorialne.
Wspczenie wielu ludzi postrzega geny jako powd nienormalnego
zachowania, ale gwne przyczyny okazay si tkwi w rodowisku. Genetyka nie
wyjania w peni ludzkiego zachowania. Nauki zajmujce si ludzkim zachowaniem
maj do czynienia ze zoonym systemem genw, czynnikw rodowiskowych
(jedzenie, schronienie, rodzina, edukacja, religijno, dowiadczenie) oraz
interpretacji i decyzji podejmowanych przez ludzi, dotyczcych wiata i ich miejsca
w nim.
Co dzisiaj jest uwaane za akceptowane zachowanie, moe nim nie by w
przyszoci. Pozostaje pytanie jak wiele elementw naszego systemu wartoci jest
programowanych przez wysiki spoeczestwa do potrzymania istniejcych i
ustalonych tradycji. To nie ludzk natur powinnimy by zaniepokojeni, lecz
ludzkim zachowaniem. Moe ono zosta zmienione poprzez odpowiedni i
stosown edukacj oraz projekt rodowiska, ktry pokrywa si ze zdolnociami
naszej planety. Lepsze wartoci, ideay i zachowania nie mog zosta w peni
zrealizowane podczas gdy wci panuje gd, bezrobocie, wojny i ubstwo.

Regua przepisw
Wielu ludzi uwaa e potrzebujemy przepisw by eliminowa nasze
problemy. Ale czy nie mamy ich ju zbyt wiele? S ich setki tysicy lecz wci s
amane.
20

Na przykad, s tysice przepisw zabraniajcych kradziey. Lecz kiedy

przyjrzymy si temu bliej i zobaczymy statystyki, okae si e nieliczni ludzie
kontroluj wikszo wiatowych zasobw. Wikszo ludzi ma niewystarczajco
duo pienidzy by zaspokoi nawet najbardziej podstawowe potrzeby. Jak moemy
myle, e bez zmiany tych warunkw wprowadzanie przepisw zapobiegnie
kradzieom? Zapobieganie im staje si jeszcze trudniejsze, gdy reklamy powoduj
wiksze podanie produktw. Niemale niewiadomie, ludzie w Stanach
Zjednoczonych s wystawiani na ponad 2500 reklam dziennie.
Nawet traktat pokojowy nie moe zapobiec kolejnej wojnie, gdy nie uporano
si z jej podstawowymi przyczynami. Prawa wsppracy midzynarodowej nie
zajmuj si przyczynami dla ktrych potrzebujemy przepisw one po prostu
skaniaj si ku utrzymywaniu obecnego stanu rzeczy. Nie liczc si z traktatami,
pastwa ktre zajy terytoria przy uyciu siy i przemocy wci pozostaj na pozycji
terytorialnej i surowcowej przewagi. Traktaty s tylko prowizork i zazwyczaj
dziaaj tylko w przypadku zawieszonych konfliktw, przez krtki czas.
By moe potrzebni s inni ludzie w rzdzie, bdcy etycznymi i troszczcymi
si o innych. Moe zlikwiduj korupcj i zaczn pracowa ku lepszemu. Lecz jeli
nawet najbardziej etyczni ludzie zostan wybrani na wysokie stanowiska i skocz
nam si zasoby, nadal bd istniay kamstwa, oszustwa, kradziee i korupcja. Do
zapewnienia powszechnego dobrobytu to nie etyczni ludzie s potrzebni, lecz
sposb inteligentnego zarzdzania wiatowymi zasobami.

Badanie warunkw ktre powoduj problemy

By moe problem ley gdzie indziej ni w ustalaniu coraz to wikszej iloci
przepisw czy kwestii wybierania etycznych ludzi do sprawowania wadzy. By
moe powinnimy przyjrze si temu jak obecnie uzyskujemy i rozprowadzamy
potrzebne nam dobra. Jest to robione za pomoc zarabiania pienidzy poprzez
wymian czasu, umiejtnoci i wysikw danej osoby, lub te inwestowania w
systemie finansowym z nadziej uzyskania wikszej iloci pienidzy, a nastpnie
wymienienie tych pienidzy na towary i usugi. To mogo stanowi dobr metod w
czasach gdy byo niewystarczajco duo towarw, a technologia dopiero
raczkowaa, lecz dzisiaj nasze zaawansowane technologie mog sta si
narzdziami do stworzenia czego zupenie innego.

21

Jeeli spojrzymy z naukowego punktu widzenia, na Ziemi jest wicej ni

potrzeba ywnoci i dbr materialnych do zaspokojenia potrzeb wszystkich ludzi
jeli bd one odpowiednio zarzdzane. Przy inteligentnym uyciu technologii,
zasobw i personelu jest ich do, by umoliwi kademu bardzo wysoki poziom
ycia. Kiedy mwimy o uyciu technologii, mamy na myli technologie nie bdc
szkodliw dla ludzi czy rodowiska oraz nie marnujc czasu i energii.
Rozwa ten przykad: kiedy nastpuje recesja i ludzie maj za mao pienidzy
by pozwoli sobie na rne rzeczy, czy Ziemia nie pozostaje wci tym samym
miejscem? Czy nie ma nadal produktw na pkach sklepw i ziemi do uprawy? To
tylko reguy gry w ktr gramy s przestarzae i powoduj tak wiele cierpienia.
Istnienie pienidza jest z trudem kwestionowane czy badane, ale rozwamy
kwesti ich uywania. Pienidz sam w sobie nie ma adnej wartoci. To tylko obrazek
na tanim kawaku papieru z umow wrd ludzi dotyczc tego co mona za
niego kupi. Jeeli nazajutrz z nieba zaczyby spada stuzotwki, wszyscy byliby
szczliwi, nie liczc bankierw.
Jest wiele wad uywania starej metody wymiany towarw i usug. Przyjrzymy
si tutaj tylko kilku z nich, i pozwolimy doda do tej listy Twoje wasne.
Pienidz stanowi tylko wtrcenie pomidzy tym czego dana osoba potrzebuje i
tym co moe dosta. Ludzie nie potrzebuj pienidzy tylko dostpu do
zasobw.
Uywanie pienidzy powoduje rozwarstwienie spoeczestwa oraz elityzm oparty
gwnie na ekonomicznej dysproporcji. Ludzie nie s rwni bez rwnych
zdolnoci nabywczych.
Wikszo ludzi jest niewolnikami swoich zawodw ktrych nie lubi, ale nie
mog nic zmieni poniewa potrzebuj pienidzy.
Ogromna korupcja, chciwo, przestpczo, defraudacje i wiele innych
negatywnych zjawisk jest spowodowanych potrzeb pienidzy.
Wikszo praw jest ustalanych dla korzyci korporacji, ktre maj
wystarczajco duo pienidzy by wywiera nacisk, dawa apwki lub
przekonywa urzdnikw pastwowych do tworzenia praw ktre su ich
interesom.
22

Ci ktrzy kontroluj si nabywcz maj wikszy wpyw.

Pienidze s uywane do kontrolowania zachowania tych z ograniczonymi
zdolnociami nabywczymi.
Produkty takie jak ywno s czasem niszczone by utrzymywa wysokie ceny;
ceny wzrastaj gdy panuje niedobr danej rzeczy.
Co roku marnuje si materiay i nadmiernie eksploatuje dostpne zasoby z
powodu powierzchownych zmian wygldu produktu w celu dopasowania go do
chwilowej mody, utrzymujc stae zapotrzebowanie na produkty.
Olbrzymia degradacja rodowiska nastpuje z powodu wysokich kosztw
lepszych metod pozbywania si odpadkw.
Ziemia jest ograbiana dla zysku.
Korzyci z technologii czerpi jedynie ci z odpowiednimi zdolnociami nabywczymi.
Co najwaniejsze, kiedy dla firmy najistotniejszy jest zysk, decyzje na wszystkich
paszczyznach s podejmowanie nie dla korzyci ludzi czy rodowiska, ale
gwnie w celu pozyskania bogactwa, mienia i wadzy.

Kolejny rozdzia w rozwoju spoeczestwa

Czym jest to co mamy obecnie? Jakie powinny by nasze priorytety? Wszystkie
pastwa i ludzie, niezalenie od filozofii politycznych, wierze religijnych i zwyczajw
spoecznych, zale od bogactw naturalnych; wszyscy potrzebujemy czystego
powietrza i wody, ziemi rolnej dla poywienia oraz niezbdnych technologii i
personelu do utrzymywania wysokiego standardu ycia. By moe powinnimy
unowoczeni sposb w jaki funkcjonuje spoeczestwo, by kady na Ziemi mg
odnosi korzyci z naszych technologicznych zdolnoci do utrzymywania czystego
rodowiska oraz wysokiego standardu ycia. Nie ma wystarczajcej iloci pienidzy
do zapacenia za tego typu zmian, ale jest wicej ni trzeba zasobw na Ziemi by
jej dokona.

23

Podsumowujc: Ziemia ma obfite bogactwa naturalne a nasza praktyka

racjonowania ich poprzez uywanie pienidzy jest przestarza metod, ktra
powoduje wiele cierpienia. Nie potrzebujemy pienidzy, tylko inteligentnego
zarzdzania ziemskimi zasobami dla zapewnienia powszechnego dobrobytu.
Najlepiej gdybymy dyli do osignicia tego celu poprzez uycie gospodarki
opartej na zasobach.
Gospodarka oparta na zasobach
Jest to koncepcja bardzo odmienna od wszystkich innych znanych obecnie.
Mwic najprociej, gospodarka ta uywa zasobw zamiast pienidzy, dziki czemu
ludzie mog mie dostp do wszystkiego co im potrzeba bez uycia pienidzy,
kredytw, handlu wymiennego czy jakiej innej formy dugu lub serwitutu. Wszystkie
wiatowe zasoby s uznawane za wsplne dziedzictwo wszystkich ludzi na Ziemi.
Prawdziwym bogactwem jakiegokolwiek pastwa nie s pienidze, lecz
rozwinite i potencjalne surowce oraz ludzie ktrzy pracuj na rzecz eliminacji
niedostatku, w celu bardziej humanitarnego spoeczestwa.
Jeeli nadal brzmi to dla Ciebie nieprzekonujco, rozwa ten przykad:
Jeeli grupa ludzi utknie na wyspie z pienidzmi, zotem i diamentami, lecz wyspa
nie bdzie miaa ziemi nadajcej si do uprawy, ryb czy czystej wody, ich bogactwo
nie bdzie miao znaczenia dla ich przetrwania.
Co jeli wszystkie pienidze wiata nagle by znikny? Dopki bdzie
gleba, fabryki i inne zasoby, moemy zbudowa cokolwiek zechcemy i zaspokoi
nasze potrzeby surowcw. Istot rzeczy jest to, e pienidze nie s tym czego ludzie
naprawd potrzebuj; potrzeba im za to dostpu do artykuw potrzebnych do ycia.
W gospodarce opartej na zasobach, zasoby s uywane bezporednio do poprawy
ycia populacji. W gospodarce opartej na zasobach a nie pienidzach, moemy z
atwoci wyprodukowa wszelkie rzeczy niezbdne do ycia oraz zapewni bardzo
wysoki poziom ycia kademu.

24

Rozdzia pity
Z jednego systemu do drugiego
Przejcie znak czasw
Wikszo ludzi nie zaczyna szuka alternatywnego sposobu organizacji
spoeczestwa dopki ten ich nie przestanie im odpowiada. Zmiana z systemu tak
zakorzenionego w naszej kulturze jak system monetarny prawdopodobnie bdzie
wymagaa zawalenia si obecnego. Niektre zjawiska ktre maj miejsce obecnie
mog by oznakami i upadek ten ju si rozpocz:
Uprzemysowione pastwa wprowadzaj coraz to wicej zautomatyzowanych
technologii by mc konkurowa z niskimi cenami w wiatowej gospodarce.
Wynikiem tego jest to, e coraz to wicej ludzi traci prac i nie moe zadba o
siebie ani o swoje rodziny. Z automatyk i komputeryzacj wykorzystywanymi na
najwyszym moliwym poziomie, maszyny zastpi nie tylko pracownikw
fizycznych, ale i wikszo specjalistw. W rezultacie, coraz to mniej ludzi bdzie
mogo kupi produkty wytworzone przez zautomatyzowane fabryki.
Cige przenoszenie miejsc pracy i fabryk do taszych miejsc, zmniejszanie
iloci przepisw dotyczcych ochrony rodowiska oraz inne skutki mog si
wydawa dobre na krtk met, lecz ostatecznie oka si zgubne. Prawdopodobnie
spadek dochodw u wikszoci niezatrudnionych okae si tak duy, e strac
swoje domy i majtki.
Niektrzy naukowcy uwaaj e przed rokiem 2030 nastpi drastyczny niedobr
atwo wydobywalnej ropy. Ropa by moe nie ulegnie wyczerpaniu, ale wydobycie
jej stanie si finansowo a nastpnie fizycznie niewykonalne. Ostatecznie, bdzie
potrzeba wicej energii by si do nie dowierci i j oczyci, ni bdzie to opacalne.
Prawdopodobnie to samo stanie si z gazem ziemnym, tyle e szybciej.
Zmiany te spowoduj ogromne spoeczne i rodowiskowe niepokoje takie jak
walki przedsibiorstw w celu zabezpieczenia ich minimum dochodowego oraz
wykorzystywanie coraz to wikszej iloci ziemi, wody i bogactw naturalnych. By
moe poraka systemu duno/pieninego sprawi e wikszo ludzi straci do
niego zaufanie. Wwczas bd mogli na powanie sprawdzi jak funkcjonowaaby
gospodarka oparta na zasobach i jak wygldaoby ycie w takim spoeczestwie. W
kolejnych rozdziaach omwimy pokrtce procesy zwizane z naszym
przystosowywaniem si do tego nowego stylu ycia.
25

Rozdzia szsty
Przyszo przez projektowanie ku rozsdniejszemu jutru
Pierwsze kroki
By zacz wprowadza gospodark opart na zasobach, projektanci spoeczni
musz uy naukowej metody i zada pytanie Co my tu mamy?. Z warunkiem e
wszystko musi by dostarczone w sposb jak najbardziej skuteczny, komfortowy i
dugotrway, pierwszym priorytetem jest zrobienie czysto technicznego szacunku
podstawowych potrzeb populacji. Suma potrzeb mieszkaniowych, ywnociowych,
zdrowotnych, transportowych, edukacyjnych i innych musi by porwnana z
dostpnymi zasobami, ktre ma do zaoferowania planeta. Musi by zachowana
rwnowaga z potrzebami innych gatunkw, ktre tworz sie ycia na Ziemi.
Gwnym celem jest przezwycienie niedostatku oraz zaspokojenie potrzeb
wszystkich ludzi. W celu stworzenia wykonalnej i nienaruszajcej rwnowagi
ekologicznej cywilizacji tak szybko jak to moliwe, bdziemy potrzebowali duych
iloci energii. Niezwykle potrzebna jest strategia rozwoju energetycznego na skal
globaln, wymagajca wsplnego przedsiwzicia midzynarodowego planowania
na skale nigdy wczeniej nie spotykan.
Energia
Jedn z najlepszych miar rozwoju cywilizacji jest ilo dostpnej energii na
osob. Stopie wygd fizycznych ktre dowiadczasz jest w duej mierze zwizany
z iloci energii do Twojej dyspozycji. Wyobra sobie parali jaki by nastpi, jeeli
zostaby odcity od rde elektrycznoci oraz paliwa i musiaby uywa wasnych
rk do robienia danych rzeczy.
Gospodarka oparta na zasobach szybko przestawia si na uywanie rde
czystej energii. To jedyna moliwo, kiedy nie istniej ju ograniczenia pienine w
sposobie wykonywania czy zapewniania tego co potrzebne. Wraz z
wyeliminowaniem ogranicze spowodowanych przez dochd, wasno i
niedostatek, laboratoria badawcze szybko zaczyby pracowa wsplnie, swobodnie
wymieniajc informacje. Nie byoby potrzeby opatentowywania informacji, odkd
ostatecznym celem nie jest zarabianie pienidzy by mc kontynuowa prac, lecz
osiganie wynikw ktre szybko i atwo byyby dostpne dla wiatowej populacji.

26

Wielu ludzi byoby bardziej chtnych do pracy nad projektem, z ktrego

wynikw natychmiast korzystaliby wszyscy ludzie. Interdyscyplinarne zespoy
wykwalifikowanego personelu, zgodnie z wymaganiami projektu, pracowayby nad
energi oraz zautomatyzowanymi systemami produkcji i rozprowadzania dbr oraz
usug na ogromn skal. Nawet studenci uniwersytetw bd suyli pomoc przy
szybkim rozwizywaniu tych problemw.
Armi przyszoci moe by dua, pokojowa mobilizacja na rzecz odbudowy i
ochrony Ziemi oraz yjcych na niej ludzi. Nigdy wczeniej nie dokonano czego
takiego i bdzie to moliwe tylko wwczas gdy pienidze przestan stanowi
przeszkod. Pytanie brzmi nie czy mamy pienidze, lecz czy mamy zasoby i rodki
do obrania tego nowego kierunku.
Podczas przejcia z jednego systemu do drugiego, biednym rejonom
zostayby dostarczone koncentratory ciepa do gotowania i sterylizacji wody.
ywno dla tych rejonw zostaaby osuszona i upakowana tak by zaoszczdzi
przestrze adunkow. Opakowania powinny by biodegradowalne, mogc suy
jako nieszkodliwe nawozy. Rejony bez ziemi nadajcej si do uprawy uywayby farm
hydroponicznych, ldowych farm rybnych i farm morskich. By oszczdza energi
podczas przejcia, zamiast przygotowywania jedzenia przez kad rodzin,
powstayby centra dystrybucji ywnoci, dostarczajce ywno bezporednio do
domw i restauracji. Te metody masowego zaopatrywania w towary i usugi zostayby
zastosowane na caym wiecie.
Ogromne rda energii zostayby zbadane i rozwijane. Nale do nich: wiatr,
fale i pywy, prdy morskie, rnice temperatur, spadajca woda, geoterma,
elektrostatyka, wodr, gaz ziemny, algi, biomasa, bakterie, przemiana fazowa i
emisja termojonowa (konwersja ciepa w elektryczno poprzez podgrzewanie
elektronw na gorcej powierzchni a nastpnie gromadzenie ich na powierzchni
chodniejszej). Ponadto, istnieje potencja w soczewkach Frensela.
Energia fuzyjna to ta sama energia ktra napdza wszechwiat i gwiazdy. Kiedy
nauczymy si jak j opanowa, energetyczne problemy wiata zostan rozwizane
na zawsze, bez adnych skutkw ubocznych czy wydzielania niebezpiecznych
odpadw. Jedyn pozostaoci byby czysty popi helu.
Pod koniec dwudziestego wieku oceanografowie stwierdzili, e jeeli
wykorzystamy ogromny potencja oceanw, zajmujcych 70,8% powierzchni Ziemi, z
atwoci zaspokoimy nasze zapotrzebowanie na energi teraz i przez nastpne
miliony lat.
27

Kluczowym elementem projektowania miast w gospodarce opartej na

zasobach jest umieszczenie wszystkich niezbdnych urzdze pozyskujcych
energi w obrbie miasta. Zostanie to dokadniej wyjanione w rozdziale sidmym.
Kolejnym ogromnym niewykorzystanym rdem energii s materiay
piezoelektryczne, czy laminowane elementy wewntrz cylindrw, aktywowanych
przez wznoszenie i opadanie fal.
Energia geotermalna, lub te energia pozyskiwana z gorca wewntrz Ziemi,
jest z duym powodzeniem wykorzystywana na caym wiecie. Naukowcy szacuj,
e gdy rozwiniemy i opanujemy zaledwie 1% energii dostpnej w skorupie ziemskiej,
nasze problemy energetyczne przestan istnie. Bez ogranicze pieninych w
gospodarce opartej na zasobach, spoeczestwo bdzie miao szans udowodni e
mieli oni racje.
Energia geotermalna moe dostarczy ponad 500 razy tyle energii co
wszystkie paliwa kopalne na Ziemi, zmniejszajc jednoczenie zagroenie
globalnego ocieplenia.
Elektrownie geotermalne wytwarzaj bardzo niewiele zanieczyszcze w
porwnaniu do paliw kopalnych i nie emituj tlenku azotu czy dwutlenku wgla.
Sama elektrownia wymaga wzgldnie niewielkiego obszaru. Bez koncernw
naftowych czy gazowych ktre kontroluj gospodark pienin, energia
geotermalna staaby si najbardziej ekonomicznym i efektywnym sposobem
ogrzewania i chodzenia budynkw. Jeeli chocia jedn dziesit tego co wydaje
si na zbrojenia, przeznaczono na rozwj generatorw geotermalnych, ju dawno
temu niedobory energii stayby si przeszoci.
W miejscach takich jak Islandia, energia geotermalna jest uywana do
uprawiania rolin w zamknitych obszarach przez cay rok. Uywajc tej metody w
gospodarce opartej na zasobach, olbrzymie iloci warzyw mogyby by uprawiane
bez wzgldu na sezon. Podobny proces mgby zosta uyty w hodowlach ryb i
rejonach gdzie potrzebne jest ogrzewanie i chodzenie. Wielkie podwodne budowle
mogyby uchwyci cz Golfsztromu poprzez wielkie turbiny, generujc czyst
energi elektryczn. Turbiny miayby separatory odrodkowe i deflektory, by chroni
ycie podwodne.

28

Most lub tunel przez cienin Beringa pomidzy Azj i Ameryk Pnocn
mgby generowa moc elektryczn i zbiera oraz przetwarza owoce morza. Pod i
nad powierzchni oceanu znajdowayby si tunele do transportu pasaerw i
towarw. Rurocigi mog kierowa sodk wod z topniejcych gr lodowych do
innych czci wiata. Taka budowla nie tylko zapewniaaby fizyczne poczenie
pomidzy kontynentami, ale rwnie suyaby jako droga spoecznej i kulturalnej
wymiany.
W gospodarce opartej na zasobach, rozpoczcie kadego duego projektu jest
poprzedzane wyczerpujcymi badaniami jego wpywu na rodowisko i ludzi. Gwn
spraw jest ochrona i odbudowa rodowiska dla dobra wszystkich ywych stworze
we wsplnocie ycia. Celem budowy i rozwoju tych projektw jest uwolnienie istot
ludzkich od niepotrzebnych zaj. By stworzy takie spoeczestwo, bdziemy
musieli zautomatyzowa wikszo zawodw tak szybko jak to moliwe.

29

WYKORZYSTYWANIE GOLFSZTROMU

Te podwodne budowle uchwytuj cz pywu

Golfsztromu i innych prdw poprzez turbiny, generujc
czyst energi elektryczn. Turbiny obracaj si powoli i
maj separatory odrodkowe oraz deflektory by nie
wyrzdza szkd yciu podwodnemu.

TAMA NA CIENINIE BERINGA

Jednym z gwnych przedsiwzi przyszoci moe by
budowa mostu lub tunelu przez cienin Beringa.
Gwn funkcj tego przsa byoby generowanie energii
elektrycznej oraz mieszczenie urzdze zbierajcych i
przetwarzajcych owoce morza. Pod i nad powierzchni
oceanu byyby tunele do transportu pasaerw i
materiaw. Mog rwnie zosta zastosowane rurocigi
do kierowania sodkiej wody z topniejcych gr lodowych do innych czci wiata.
Taka budowla nie tylko zapewniaaby fizyczne poczenie pomidzy Azj i Ameryk
Pnocn, ale rwnie mogaby suy jako droga spoecznej i kulturalnej wymiany.

ELEKTROWNIE GEOTERMALNE

Energia geotermalna, z udoskonaleniem

technologii konwersji, moe odegra bardziej
znaczc rol w obnianiu zagroenia
globalnym ociepleniem.
atwo dostpne w
wielu rejonach wiata, samo to rdo moe
zapewni wystarczajco duo czystej energii
na nastpne tysic lat.

30

Rozdzia sidmy
Miasta ktre myl
Projektowanie przyszoci
Lokalne rzdy powicaj wiele czasu i zasobw prbujc modernizowa
nasze obecne miasta, drogi i systemy transportu. Koszt ich dziaalnoci,
konserwacji i caej niewydolnoci jest wysoki. Wybudowanie nowych miast od
podstaw byoby mniej kosztowne ni odbudowa i utrzymywanie starych, tak samo
jak bardziej efektowne i tasze jest projektowanie elastycznych,
najnowoczeniejszych metod produkcji ni prby modernizowania przestarzaych
fabryk. By mie wiat bez zanieczyszcze i marnotrawienia, pozostawi parki,
boiska, szkoy, centra sztuki i muzyczne oraz opiek zdrowotn dostpne dla
kadego bez koniecznoci opaty, trzeba dokona zmian w sposobie planowania
miast tak samo jak i w naszym stylu ycia. Podczas wkraczania w ten nowy
system, pierwsze miasto zweryfikuje poprawno projektu i w razie potrzeby
zostan dokonane stosowne zmiany. Ten nowy kierunek spoeczny moe by
promowany na wiele sposobw, wczajc ksiki, czasopisma, telewizj, radio,
seminaria, teatry i parki rozrywki. Moemy rwnie zaprojektowa a nastpnie
poeksperymentowa z procesem zautomatyzowanej budowy dla nastpnego
miasta.
Innowacyjne wielowymiarowe miasta koliste s poczeniem najbardziej
wymylnych materiaw i technik budowy jakie s dostpne. Geometrycznie
elegancki, kolisty ukad otoczony przez parki i ogrody jest zaprojektowany do
funkcjonowania przy uyciu minimum energii, by zapewnia najwyszy moliwy
standard ycia mieszkacom. Ten projekt miasta uywa najlepszej, nieszkodliwej
technologii w harmonii z miejscow ekologi.
Przy projektowaniu i rozwoju tych nowych jest kadziony nacisk na odbudow
i ochron rodowiska. Trzeba zrozumie, e technologia pozbawiona ludzkiej troski
jest bezsensowna.
Nowe miasta zapewniyby kompletne rodowisko z czystym powietrzem i
wod, opiek zdrowotn, dobr ywnoci, rozrywkami, dostpem do informacji
oraz edukacj dla wszystkich. Byyby tam centra sztuki i muzyki, w peni
wyposaone sklepy z urzdzeniami, laboratoria badawcze, obszary sportowe oraz
dzielnice przemysowe. Te nowe miasta zapewniayby rwnie wszelkie formy
rekreacji w pobliu dzielnic mieszkalnych. Recykling mieci, systemy generujce
odnawialn i czyst energi oraz wszystkie usugi byyby zarzdzanie przy uyciu
zintegrowanych, komputerowych metod. Zarzdzanie sprawami osobistymi, stylem
ycia i osobistymi preferencjami pozostawione jest w caoci ludziom.
31

Niektre miasta mog mie ksztat kolisty, podczas gdy inne mog by
linearne, podziemne lub zbudowane jako pywajce na morzu (zajmiemy si nimi
pniej). Wiele z nich moe zosta zaprojektowanych jako systemy zamknite,
podobnie jak statek wycieczkowy przygotowany na szeciomiesiczny rejs.
Zawierayby miejsca zamieszkania, teatry, parki, obszary rekreacyjne, centra
rozrywki, szpitale, szkoy oraz ca reszt potrzebn dla istnienia kompletnego
rodowiska yciowego. Wszystko w miastach tych byoby tak bliskie
samowystarczalnoci, jak to tylko moliwe. W obszarach pnocnych, niektre z
nich mogyby by czciowo pod ziemi.
Podczas planowania miast, komputery pomog ustali projekt oparty na
najbardziej dogbnej analizie informacji o rodowisku i potrzebach ludzi. Na
przykad, charakterystyka ludzi yjcych na danym obszarze wskae jak wiele
szpitali i szk trzeba zbudowa oraz jaki sprzt bdzie potrzebny. Niektre
systemy medyczne byyby mobilne, a inne pozostawayby na ldzie lub na morzu.
W kocu miasta byyby skadane na miejscu ze standaryzowanych,
prefabrykowanych czci wyprodukowanych w zautomatyzowanych zakadach.
Poprzez t metod zbliania systemw bdziemy mogli zapewni wszystkim
ludziom bardzo wysoki standard ycia w jak najkrtszym czasie.
Pozwala to na du elastyczno projektu pod ktem zmian oraz korzyci z
moliwoci wymiany elementw. Miasta przybieraj nowe i inne wygldy zalenie
od sposobu w jaki s uywane. Kade miasto jest jedyne w swoim rodzaju. Nie
ogranicza to ycia ludzi do minimum; udostpnia raczej wszystkie udogodnienia
jakie ma do zaoferowania nauka i technologia. Nawet najbogatsi ludzie w
przeszoci nie mogli osign poziomu ycia mogcego si rwna z tym w owych
nowych miastach, ktre zapewniaj rwnie maksimum bezpieczestwa i spokj
ducha.
Budynki byyby wykonane z nowszych materiaw takich jak materia typu
kanapka, ktry jest pelastyczny, ma wewntrzny rdze z pianki i glazurowan
zewntrzn powok ceramiczn, by pozwoli na rozszerzanie i kurczenie bez
amania. Nie wymaga on konserwacji. Konstrukcja wykonana z cienkiej powoki
moe zosta masowo wyprodukowana w przecigu godzin. Ten typ konstrukcji
odnosi niewiele lub zero obrae od trzsie ziemi, huraganw, termitw i
poarw.
Okna bd sterowane elektronicznie dla przysaniania lub przyciemniania
wiata padajcego z zewntrz, bd take posiaday sterowane przez komputer
systemy czyszczce nie wymagajce ingerencji czowieka.
32

Innowacyjne technologie umoliwiaj oszczdzanie zasobw dla mniej

rozwinitych rejonw, bez powicania jakichkolwiek wygd. Tylko poprzez tego
typu innowacje moemy osign cel zapewnienia wysokiego standardu ycia caej
rasie ludzkiej.
Miasta te koordynuj produkcj i dystrybucj, uywajc zrwnowaonej
ekonomii, wic nie ma nadprodukcji czy produkcji deficytowej. Osignicie
tego wymaga istnienia autonomicznego systemu nerwowego (czujniki
rodowiskowe) zintegrowanego z kadym obszarem kompleksu spoecznego.
Na przykad, w czci rolniczej dziki elektronicznym sondom wkopanym w
ziemi automatycznie bdzie utrzymany stay poziom wody, warunki glebowe,
skadniki pokarmowe, itd. a w razie zmiany warunkw zostan podjte stosowne
dziaania bez potrzeby ingerencji czowieka. Taka metoda elektronicznego
sprenia zwrotnego zostaaby zastosowana w caym systemie.
Miasta funkcjonowayby nie jako statyczne budowle, lecz jako ewoluujce,
zintegrowane organizmy dziki temu e ich projekt dostosowuje si do zmian. Te
kompletne rodowiska yciowe pozwol swoim mieszkacom na najwiksz
moliw indywidualno oraz kreatywno.
Rozwaanie projektu
Byy czasy kiedy architektoniczne ozdoby byy integraln czci budynkw.
Wyniose kolumny i kolumnady staroytnej Grecji i Rzymu byy nieodcznym
elementem ich budowli. Dziki odkryciu nowszych, lekkich materiaw i
udoskonalonej technice, obecnie moemy obywa si bez kolumn i innych
konstrukcji wspomagajcych. Gospodarka oparta na zasobach przestaaby
pozwala na obnianie efektywnoci na rzecz robicego wraenie wygldu. Jeeli
bdziemy nadal projektowa nasze budynki marnujc materiay i stosujc ozdoby,
bdziemy obniali standard ycia poprzez marnotrawienie zasobw. Projektowanie
budynku przy uyciu wielu sztucznych wzorcw nie podkrela oryginalnoci,
twrczoci czy indywidualnoci. Indywidualno jest wyraana przez nasz unikalny
sposb mylenia o nas samych oraz o wiecie nas otaczajcym, nie przez nasz
zewntrzny wygld. Nie chodzi tu o umniejszanie pikna budowli wybudowanych w
przeszoci z wykorzystaniem dostpnej, ograniczonej technologii. Jednake,
wykorzystywanie w dalszym cigu staroytnych metod budowy ogranicza
innowacyjne i twrcze mylenie, ktre jest niezbdne w ksztatujcej si kulturze.
Inteligentne uywanie zasobw stosowane w budownictwie znaczco uatwia
33

nasze ycie oraz zmniejsza marnotrawstwo i koszty utrzymania. Te nowe miasta

zaspokoiyby potrzeby mieszkacw poprzez efektywny przydzia zasobw i
materiaw, w wiadomym energetycznie i wolnym od zanieczyszcze rodowisku.
Domy
Dla wielu z pocztku dwudziestego pierwszego wieku, domy przyszoci
mog wyglda surrealistycznie. Na przykad, mog one by chronione przed
zmianami pogody z wykorzystaniem elektroniki. Meble mog automatycznie
dostosowywa si do ksztatu ciaa. Nowe technologie umoliwi stworzenie
cakowicie przezroczystych cian, tak aby osoby wewntrz mogy zobaczy
otoczenie, jednoczenie uniemoliwiajc by kto z zewntrz mg zajrze do
rodka. wiato dzienne moe zosta zagodzone i przytumione zgodnie z
preferencjami mieszkacw. Budynki te zapewniayby ochron przed haasem,
owadami i kurzem oraz ustalay dan temperatur wntrza. Telefony byyby
cakowicie niewidoczne i wchodziy w skad wyposaenia wntrza, kierujc dwik
bezporednio do uszu za pomoc elektroniki. Materiay budynkw generowayby
energi oraz kontroloway otaczajcy je klimat.
Stosujc technologie inteligentnie, mona zapewni duy wybr unikalnych
domw. Elementy budowy byyby elastyczne i zarazem spjne, by jak najlepiej
suyy kademu uytkownikowi. Domy skadajce si z prefabrykowanych
moduw zapewniyby wysoki poziom elastycznoci, niewyobraalny w przeszoci.
Mog zosta wybudowane w jakimkolwiek miejscu, pord lasw, na szczytach
gr, lub na sztucznej wyspie. Mog zosta zaprojektowane jako samowystarczalne
rezydencje z generatorami termalnymi, koncentratorami ciepa i matrycami
fotowoltaicznymi wbudowanymi w ciany budynku. Szyby termiczne zmieniayby
natenia wiata dziennego przy uyciu rnych wzorcw przyciemniania.
Wszystkie te funkcje byyby kontrolowane przez mieszkacw i dostarczay wicej
ni potrzeba energii do funkcjonowania caego gospodarstwa domowego. Domy
zawieray bd rwnie precyzyjne poczenie rnych materiaw, w celu
wykorzystywania efektu termoogniwa do ogrzewania i ochadzania. Inne materiay
osadzone w twardym plastiku lub materiaach ceramicznych uzupeniayby
struktur domu. Przy zastosowaniu tego, im cieplej zrobi si na zewntrz, tym
chodniej bdzie w rodku. Metoda ta suy do ogrzewania lub chodzenia
budynkw. Wntrza budynkw byyby zaprojektowane tak aby odpowiaday
preferencjom mieszkacw.

34

Transport
Kiedy trzeba wyjecha poza miasto, pasaerw i adunki mog przewozi
sterowane komputerowo pojazdy naziemne, wodne, powietrzne, kosmiczne, itd. Do
szybkiego przewozu pasaerw ldem przez wiadukty, mosty i tunele, bd suyy
super szybkie pocigi magnetyczne, zdolne pokonywa wielkie odlegoci i mogce
z powodzeniem zastpi wikszo transportu lotniczego. Niektre przedziay
pasaerskie mogyby by przenoszone z jednego pocigu do drugiego podczas
jazdy, co wyeliminowaoby konieczno czekania na stacjach. Kolej oraz statki
nawodne i podwodne mog zabra najwicej adunkw. Wiele jednostek
transportowych posiada dajce si odcza elementy i zawiera standaryzowane
kontenery, co uatwia ich przewz.
W miastach rne typy ruchomych schodw, wind, transporterw i
tamocigw mog zosta zaprojektowane by mc porusza si we wszystkich
kierunkach, nawet po cianach budynkw. Mog by poczone z innymi
systemami transportu, jak i dociera do wntrza samych domw.
Wikszo mniejszych pojazdw dla ludzi moe by sterowanych gosem. Gdy
sterowanie gosem nie jest praktyczne lub moliwe, mog zosta uyte
alternatywne metody takie jak klawiatura. Bez wielkich korporacji kontrolujcych
produkcj samochodw dla zysku, wszystkie systemy transportu mog zosta
zaprojektowane jako moduowe, stale uaktualniane i wyposaone w najnowsze
technologie.

35

KOLISTE MIASTA
Zewntrzn cz stanowi obszary rekreacyjne z polami
golfowymi, ciekami dla pieszych i rowerw oraz
miejscami do uprawiania sportw wodnych. Arteria wodna
otacza sektor rolniczy z jego przezroczystymi budynkami.
Zastosowanie najnowszych technologii wyklucza raz na
zawsze
uywanie
szkodliwych
chemikaliw
oraz
pestycydw. Nieco bliej centrum miasta znajduje si
osiem zielonych sektorw, zapewniajcych czyste,
odnawialne rda energii przy uyciu siy wiatru, energii geotermalnej i sonecznej. Sektor
mieszkalny cechuj pikne widoki, jeziora i wijce si strumyki. Domy i mieszkania s
elegancko skomponowane z krajobrazem. Szeroka oferta innowacyjnej architektury zapewnia
duy wybr mieszkacom.
W ssiedztwie sektora mieszkalnego przez 24 godziny na
dob dostpna jest zdrowa, naturalna ywno. Dalej
znajduj si apartamentowce i centra projektowania, ktre
otaczaj centraln kopu. Osiem budynkw mieci centra
naukowe,
sztuki,
muzyki,
badawcze,
wystawcze,
rozrywkowe oraz konferencyjne, ktre s w peni
wyposaone i dostpne dla kadego. Centralna kopua, lub
centrum tematyczne mieci system komputerowy, orodki
edukacyjne, szpitale, sklepy, czno i przedszkola.
Ponadto, suy ona jako centrum dla wikszoci usug transportowych, ktre maj form
poziomych, pionowych, promienistych i kolistych transporterw, bezpiecznie przewocych
pasaerw do jakiegokolwiek miejsca w miecie. Taki system uatwia efektywn
komunikacj mieszkacom miasta, eliminujc potrzeb stosowania samochodw.
Transport pomidzy miastami zapewnia kolej jednotorowa oraz pojazdy sterowane
elektronicznie.

MIASTA ZAMKNITE
Wiele miast zostao zaprojektowanych
jako systemy zamknite, podobnie jak
statek wycieczkowy przygotowany na
szeciomiesiczny
rejs.
Zawieraj

miejsca zamieszkania, teatry, parki,

obszary
rekreacyjne,
centra
rozrywki, szpitale i szkoy oraz ca
reszt
potrzebn
dla
istnienia
kompletnego rodowiska yciowego.
Wszystko w tych miastach jest tak bliskie samowystarczalnoci, jak to tylko moliwe. W
obszarach pnocnych lub obszarach nie nadajcych si do zamieszkania, miasta mog
by podzmiemne.

36

KOMPLEKS CYBERNETYCZNY
Ten kompleks cybernetyczny korzysta z zaawansowanej
technologii projekcyjnej by wywietla trjwymiarowy
obraz Ziemi w czasie rzeczywistym. Wykorzystuje on
satelity do dostarczania informacji na temat warunkw
pogodowych, prdw morskich, iloci zasobw, populacji,
warunkw rolniczych oraz wzorcw migracji ryb i
zwierzt. Poczone kompleksy cybernetyczne tworz
mzg i system nerwowy caej wiatowej populacji. Wszystkie informacje s dostpna dla
kadego poprzez internet. Miejsce to zarzdza wsplnymi zasobami i nadzoruje
zdolnoci oraz stan zdrowia Ziemi.

MIASTO UNIWERSYTECKIE
Ten uniwersytet studiw nad architektur i rodowiskiem, lub
te Uniwersytet wiatowy jest miejscem testw dla kadej
fazy rozwoju architektonicznego. Jest to ywy i stale
ewoluujcy orodek badawczy otwarty dla wszystkich.
Osignicia studentw ocenia si na podstawie uznania
kwalifikacji, a wyniki bada s stosowane bezporednio do
struktur spoecznych z korzyci dla caej ludzkoci. Ludzie
yj w tych eksperymentalnych miastach i dostarczaj opinii na temat warunkw
mieszkaniowych i funkcjonalnoci danych budynkw. Informacje te s uywane do
wprowadzania modyfikacji, by zapewnia maksymaln wydajno, komfort i
bezpieczestwo. Orodek ten pracuje rwnie nad systemami konstrukcji moduowych
oraz komponentami ktre zaspokajaj szeroki zakres potrzeb. W wikszoci
przypadkw, zewntrzny wygld budynku odzwierciedla jego funkcj s one
projektowane od wewntrz.

WIEOWCE
Te wieowce s zbudowane ze wzmocnionego wknami
wglowymi i spronego betonu. S stabilizowane
przeciwko trzsieniom ziemi i silnym wiatrom za pomoc
trzech masywnych, wyduonych i zwonych kolumn o
podstawach szerokich na 30 metrw kada. Ta podobna do
trjnogu budowla jest wzmocniona w celu zmniejszenia

ciskania, napi i skrcania. Te ogromne wieowce sprawiaj, e

wicej powierzchni jest dostpnej na parki i ochron przyrody,
jednoczenie pomagajc by miasto nie byo zbyt rozwleke. Kada z
tych wie zawiera kompletne rodowisko yciowe, mieszczc sklepy
jak i przedszkola, orodki edukacyjne, zdrowotne oraz rekreacyjne.
Zmniejsza to potrzeb podrowania do zewntrznych orodkw.

37

CENTRUM DIALOGU
Zadaniem Centrum Dialogu jest
przedstawianie pilnych spraw do
szybkiego
rozpatrzenia
oraz
zadawanie stosownych pyta w
celu
informowania
opinii
spoecznej. Obrazek po prawej
przedstawia
zautomatyzowan
budow kopuy.

MIDZYNARODOWE SYSTEMY TRANSPORTU MORSKIEGO

Hydrodynamiczne statki morskie pozwalaj na szybkie i sprawne podrowanie. S

energooszczdne i zapewniaj maksimum wygody oraz bezpieczestwa pasaerom.
Wytwarzane s z trwaych materiaw kompozytowych, ich zewntrzna powoka zawiera
cienk warstw tytanu, ktra wymaga minimalnej konserwacji. Niektre czci grnego
pokadu rozsuwaj si, gdy pogoda pozwala.

STATKI Z ODCZNYMI KOMPONENTAMI

Wiele jednostek transportowych posiada dajce si odczy komponenty i zawiera

standaryzowane kontenery, co uatwia ich przewz. Zamiast pojedynczych kontenerw,
s rozadowywane cae sekcje adunkowe.

38

STATKI I KANAY
Wydajny system transportu powinien
zawiera sie arterii wodnych, kanaw
i systemw irygacyjnych. Wiele ze
statkw przemierzajcych te kanay jest
pywajcymi,
zautomatyzowanymi
zakadami przemysowymi, podczas gdy
inne przewo pasaerw i adunki.
Nowoczesne podejcie do edukacji
mog zaoferowa pywajce centra
edukacji, gdzie dzieci i doroli
podruj z jednego miejsca na
kontynencie na drugie. To pozwolioby
im na nauk o wiecie w ktrym yj nie
tylko poprzez ksiki, ale rwnie
dowiadczanie i interakcj z realnym
rodowiskiem.
Projekty
mega=hydrologiczne
byyby
integraln
czci
midzykontynentalnego planowania, minimalizujc powodzie i susze, pomagajc
jednoczenie
w
migracji
ryb,
usuwaniu
nagromadzonego
muu
oraz
zagospodarowywaniu miejsc do zarzdzania i czyszczenia odpadw komunalnych i
rolniczych. Woda z powodzi byaby kierowana do specjalnych zbiornikw, umoliwiajc
uycie jej podczas suszy. To nie tylko pomaga w utrzymywaniu staego poziomu wd, ale
zapewnia rwnie naturalne zapory przeciwogniowe oraz awaryjne rdo wody w
wypadku poaru. Ponadto kanay te mog dostarcza wody do nawadniania, zaopatrywa
pooone na ldzie farmy rybne i obszary rekreacyjne oraz chroni bagna i faun.

SAMOCHODY
Opywowe samochody zapewniayby du
szybko,
oszczdno
energii
oraz
bezpieczny transport na due odlegoci.
Niektre posiadayby koa, podczas gdy inne
posiadayby urzdzenia lewitacyjne lub
pywajce.
Pojazdy
te
posiadayby
technologie rozpoznawania mowy, ktra
pozwoliaby pasaerom na wybieranie celu
podry za pomoc komend gosowych.
Systemy auto-kontroli wska pojazdom gdy
zaistnieje potrzeba obsugi, w wyniku czego
samoistnie udadz si do serwisu.
Uywanie czystej, nieszkodliwej energii elektrycznej pozwoli na bezgone
przemieszczanie si. Detektory zbliania poczone ze zautomatyzowanymi systemami
napdu i hamowania uniemoliwi kolizje. Jako dodatkowe zabezpieczenie, wntrze
bdzie wycieane membran ochronn. W obrbie miast, poziome, pionowe,
promieniste i koliste transportery zaspokoj wikszo potrzeb komunikacyjnych.

39

KOLEJ MAGNETYCZNA SYSTEMY MASOWEGO TRANSPORTU

Podczas gdy te superszybkie pocigi lewitacji magnetycznej s w ruchu, cz przedziaw

pasaerskich jest podnoszona lub przesuwana na boczny tor. Te odczne przedziay
mog zabiera pasaerw do ich lokalnych miejsc docelowych, gdy pozostae przedziay
pozostaj na swoim miejscu. Metoda ta pozwala wikszej czci pocigu pozosta w
ruchu, oszczdzajc czas i zwikszajc wydajno. Ponadto, odczne przedziay s
specjalnie wyposaone, zapewniajc duy wybr usug transportowych. Te superszybkie
pocigi magnetyczne zostan uyte do komunikacji midzymiastowej.

MOSTY

Te eleganckie mosty zostay zaprojektowane by wytrzymywa ciskanie, napicia i

skrcanie dziki zastosowaniu uproszczonej konstrukcji. Niekiedy trasy pocigw
magnetycznych s umieszczane nad odgrodzonymi pasami ruchu drogowego.

TRANSPORT POWIETRZNY

PSL

PSL

migowiec

Transkontynentalny

Te samoloty Pionowego Startu i Ldowania (PSL) przewo pasaerw i adunki, uywajc

zdolnego do zmiany pooenia wirnika. Przedstawiony migowiec ma nieruchom cz
rodkow, ze migami napdzanymi silnikami znajdujcymi si na ich wierzchokach.
Samoloty PSL s wprawiane w ruch przez rne technologie, poczwszy od wirnikw
osiowych, skoczywszy na strumieniach wektorowych. Zostay zaprojektowane by by
poczeniem
cech
staopatu,
migowca
i
latajcej
platformy.
Podr
midzykontynentaln umoliwiaj zaawansowane statki powietrzne oraz superszybkie
pocigi magnetyczne, zintegrowane w jeden wiatowy system komunikacji.

40

SAMOLOTY PRZYSZOCI
Odkd
lotnictwo
wojskowe
stanie
si
niepotrzebne w gospodarce opartej na
zasobach, gwny nacisk jest kierowany na
rozwj
zaawansowanych
samolotw
medycznych, ratunkowych, uytkowych oraz
transportowych. Oto przykad samolotu PSL
(Pionowego
Startu
i
Ldowania)
posiadajcego trzy zsynchronizowane turbiny,
ktre pozwalaj na wyjtkow manewrowo.
Te samoloty w ukadzie delta s sterowane w
sposb
elektrodynamiczny,
wykluczajc
potrzeb istnienia lotek, steru wysokoci i
kierunkowego,
spojlerw,
klap
czy
jakichkolwiek innych rodkw mechanicznych.
Ponadto by zapewni lepsz manewrowo
oraz
waciwoci
aerodynamiczne,
ta
innowacyjna technologia posiada rwnie
instalacj przeciwoblodzeniow. W razie
awaryjnego
ldowania,
paliwo
zostaje
wyrzucone by zapobiec poarom.

LOTNISKA
Centralna kopua lotniska mieci terminale,
pomieszczenia obsugi, centra usugowe oraz
hotele. Pasy startowe s ustawione w
konfiguracji
promienistej,
co
uatwia
samolotom startowanie przy przewaajcych
wiatrach i unikanie niebezpiecznych ldowa
przy bocznych wiatrach.

Stacje bezpieczestwa na kracach

pasw
startowych
s
w
peni
wyposaone w sprzt ganiczy i
awaryjne
urzdzenia
skracajce
ldowanie. Wszystkie pasy startowe
posiadaj
wbudowane
zraszacze.
Pasaerowie s przewoeni z i do
lotniska przez podziemne tamocigi.
Wiele terminali jest umieszczonych pod
ziemi, dla poprawy bezpieczestwa i
lepszego zagospodarowania przestrzeni.

41

DOMY
Architektura ewoluuje w zupenie
innym kierunku ni dawniej. Z
inteligentnym
zastosowaniem
technologii, moe zosta zapewniona
szeroka gama unikalnych domw.
Ich
elementy
budowy
s
elastyczne i spjne, by jak najlepiej
zaspokoi potrzeby mieszkacw.
Te prefabrykowane, moduowe domy
s w wysokim stopniu elastyczne i

mog zosta wybudowane w

jakimkolwiek
miejscu,
pord
lasw, na szczytach gr, lub na
sztucznej wyspie.

Domy s wytwarzane z nowego typu

spronego, wzmocnionego betonu z gitk
powok zewntrzn; stosunkowo nie wymagaj
konserwacji, s ognioodporne i niezalene od
pogody. Ich cienko-powokowa konstrukcja moe
zosta masowo wyprodukowana w przecigu
godzin. Ten typ konstrukcji odnosi niewiele lub

zero obrae od trzsie ziemi, huraganw,

termitw i poarw.
Wszystkie
te
mieszkania
s
samowystarczalne
energetycznie,
posiadaj
wasne
generatory
termalne, koncentratory ciepa oraz
matryce fotowoltaiczne wbudowane
w ciany budynku i okna. Szyby
termiczne zmieniayby natenie
wiata
dziennego
przy
uyciu
rnych wzorcw przyciemniania.
Wszystkie te funkcje s kontrolowane
przez mieszkacw i zapewniaj
wicej ni potrzeba energii do
funkcjonowania caego gospodarstwa
domowego.

42

Automatyka
Inteligencja maszyn
Kluczem do osignicia dostatku oraz wysokiego standardu ycia dla kadej
osoby na wiecie, jest jak najwiksza automatyzacja w przecigu jak najkrtszego okresu
czasu. Przy zamianie ludzkiej pracy na prac maszyn oraz wprowadzeniu gospodarki
opartej na zasobach, kady bdzie wid lepsze ycie ni nawet najbogatsza osoba
wspczenie. Przyszo bez zamkw w drzwiach i bez strachu e kto uderzy Ci, by
ukra Twoje towary lub pienidze jest moliwa, poniewa kady moe mie
nieskrpowane prawo do wszystkiego co dostpne. A moe by dostpne wiele, poprzez
automatyk i mdre wykorzystywanie zasobw.
Cybernetyzacja, poczenie komputerw z produkcj uwolni niespotykany
nigdy wczeniej przypyw dbr i usug. Pozostao duo pracy zwizanej z
tworzeniem sztucznej inteligencji (SI). SI to program komputerowy ktry symuluje
ludzkie podejmowanie decyzji oraz hipotetyczne testy samorozwoju. SI
przeprojektowuje mechaniczne oraz elektroniczne systemy, by naladoway i
przewyszay zdolnociami czowieka. Ekscytujcym jest fakt, i dopiero zaczynamy
odkrywa moliwoci stworzone przez te odkrycia.
Cybernetyzacja moe by brana pod uwag jako jedyna prawdziwa szansa
na wyzwolenie dla ludzkoci, kiedy bdzie uywana inteligentnie i w sposb
humanitarny. Daje ludziom szans ycia na najwyszym moliwym poziomie bez
praktycznie adnego wysiku. Po raz pierwszy uwalnia ludzi od rutyny codziennych
czynnoci. Kiedy ludzie stan si wolni od przestarzaych metod systemu
monetarnego, wreszcie zaczniemy rozumie co oznacza bycie cywilizowanym.
Gdy w wikszym stopniu zaczniemy wykorzystywa automatyk i
cybernetyzacj, nie tylko pracownicy fizyczni ale i specjalici bd mogli zosta
zastpieni przez maszyny. Nawet wspczenie, najwiksi wizjonerzy maj trudnoci
z zaakceptowaniem moliwoci zastpienia przez roboty chirurgw, inynierw,
wyszego kierownictwa, pilotw i przedstawicieli innych zawodw. Maszyny mog z
atwoci zastpi ludzi w rzdzie oraz zarzdzaniu sprawami wiata. To nie oznacza
przejcia wadzy przez maszyny, czego niektrzy si obawiaj. Stopniowe
przekazywanie podejmowania decyzji inteligencji maszyn jest kolejnym etapem
ewolucji spoecznej.
Systemy komputerowe s bardziej skuteczne dziki iloci czujnikw ktre
posiadaj. Zautomatyzowane sterowanie moe zaistnie gdy czujniki zostan
zainstalowane w kadym moliwym miejscu i zostan poczone przez oglnowiatow
sie.
43

Podczas przejcia ze spoeczestwa opartego na pienidzach do spoeczestwa

opartego na zasobach, zespoy inynierw, programistw, analitykw systemowych,
badaczy i tym podobnych bd potrzebne by doglda, zarzdza oraz analizowa
przepyw towarw i usug. Lecz z czasem gdy spoeczestwo oparte na zasobach
bdzie szo w kierunku wikszej komputeryzacji, nie bdzie ju potrzeba wikszoci
ludzi do zarzdzania i obsugiwania tej ksztatujcej si cywilizacji. Komputery w
kocu bd mogy projektowa swoje wasne programy, ulepsza i naprawia swoje
obwody oraz aktualizowa informacje o potrzebach spoeczestwa. Poczone cybercentra koordynowayby przemys usugowy, systemy transportu i opiek zdrowotn,
korzystajc z najnowszych danych. Przestarzae systemy byyby aktywowane w razie
awarii lub przerw.
SI zorganizowana w tej sposb w gospodarce opartej na zasobach spowoduje
zmiany bardziej znaczce dla ludzkoci, ni podczas jakichkolwiek przeszych rewolucji
czy przeomw w filozofii. Najbardziej znaczcym bdzie zrozumienie e tym czego
ewidentnie brakuje we wspczesnym spoeczestwie jest inteligentne zarzdzanie
wiatowymi zasobami i e wikszo problemw moe zosta rozwizanych, gdy
technologia jest uywana w sposb rozsdny.
W rezultacie, moe zosta osignity o wiele wikszy standard ycia dla
kadego, kiedy zasoby Ziemi zostan poczone, uporzdkowane, nadzorowane i
bd uywane sprawnie dla korzyci ogu jako cakowitego, globalnego systemu
nie tylko dla stosunkowo niewielkiej liczby osb.
Mega maszyny
Mega maszyny przedstawiaj znaczce zmiany w wygldzie, osigach i dziaaniu
maszyn. Funkcjonuj bardziej jak ywe organizmy, odkd maj zdolno
podejmowania waciwych decyzji dla wykonywanych przez nich czynnoci. W
wypadku nieprzewidywalnych zagroe lub niebezpieczestw dla ludzi, bd
dziaay na nasz korzy. By zminimalizowa ryzyko awarii systemu, komputery s
projektowane by byy elastyczne i zdolne do automatycznego wyczenia si w
wypadku awarii ktrej z ich czci.
W zaawansowanej, cybernetycznej gospodarce, mega maszyny kierowane przez
wysoko rozwinit sztuczn inteligencje, wykopywayby kanay, dryy tunele i
budoway mosty, wiadukty oraz tamy bez potrzeby ingerencji czowieka. Udzia
czowieka ograniczyby si do wybierania podanego efektu kocowego.

44

Wielkie samo-montujce si budowle s najbardziej skuteczne podczas budowy

wiatowej infrastruktury. Nie chodzi o stworzenie miast w stylu foremki do ciastek,
jak niektrzy mog sobie wyobraa. Pogld e oglne planowanie na du skal
oznacza jednorodno jest bdny.
Fabryki mog by projektowane przez roboty dla robotw; komputerowe systemy
samo-programuj si przy uyciu informacji docierajcych ze rodowiska
zewntrznego. Maszyny przyszoci maj zdolno samo-replikacji i ulepszania, a
take mog same si naprawia i modernizowa swoje obwody. Odkd komputery i
powizane systemy same si nadzoruj, nowe czci s dostarczane i instalowane
w przypadku dokonania jakiegokolwiek postpu technicznego. Maszyny dziaaj
nieprzerwanie, nie liczc przeprowadzania przegldu i napraw.
By oszczdza energie, ktra stanowi gwny temat w gospodarce opartej na
zasobach, mona zlikwidowa wiele zakadw produkcyjnych poprzez
zastosowanie produkcji podczas dostarczania. Na przykad, moduy transportowe
dla statkw, pocigw i samolotw mog przetwarza w drodze wraliwe na upyw
czasu produkty takie jak ryby i warzywa.
Uytkowanie technologii w ten sposb umoliwia wiatowemu spoeczestwu
postp i zmiany w najkrtszym moliwym czasie. Naley pamita e wszystko to
staje si moliwe, poniewa gwnym celem jest dobro kadego, a nie tylko korzy
niektrych korporacji czy osb.

45

ROBOTY BUDUJCE ROBOTY WIELOZADANIOWE ROBOTY PRZEMYSOWE

Te wielozadaniowe roboty przemysowe
korzystaj z obszernych rde informacji, co
umoliwia im przyjmowanie polece na
miejscu lub za pomoc cza satelitarnego.
Zostay
rwnie
zaprojektowane
do
podejmowania odpowiednich dziaa bez
wytycznych czowieka, poprzez poczenie
szeregu
czujnikw
mikrosystemw
elektromechanicznych
(MEMS)
oraz
odbiornikw z zaawansowanymi obwodami
podejmowania decyzji i programw sztucznej
inteligencji. Maj zdolno obsugi szerokiej
gamy przemysowych procesw
produkcyjnych, a nawet podnoszenia poziomu swoich usug i wymiany swoich czci.
Jeeli zajdzie potrzeba, te mega roboty komunikuj si ze sob i koordynuj zaopatrzenie
oraz dostaw potrzebnych materiaw dla kadego projektu.

NANOTECHNOLOGIA
Nanotechnologia
ma
olbrzymi
potencja.
Nanotechnologia czy optyk i lasery a take
umoliwia skadanie materii atom po atomie,
w
jakkolwiek
potrzebn
struktur
molekularn. Nanotechnologia doprowadzi do
submikroskopowej rewolucji we wszystkich
dziedzinach.

MEGA KOPARKI
Obrazki te przedstawiaj kopark laserow. Te kierowane przez satelit urzdzenia
maj moliwo stapiana ziemi w magmo-podobny materia, w wyniku czego jest ona
uformowana, co uatwia budow kanaw, drg i arterii wodnych.

46

ZAUTOAMTYZOWANA MASZYNA DO DRENIA TUNELI

Elementy tuneli pyn kanaami z wykorzystaniem
duych
urzdze
pywajcych.
Ta
zautomatyzowana maszyna do drenia tuneli
podnosi prefabrykowane elementy i umieszcza je na
waciwym
miejscu.
Ukoczone
tunele
maj
zastosowanie w superszybkim transporcie kolejami
magnetycznymi.

BUDOWA WIEOWCW
Wieowce te zostay zaprojektowane specjalnie
dla regionw gdzie czste s trzsienia ziemi.
Takie zawieszone na linach budowle z atwoci
wytrzymuj du liczb przesuni, obcie i
napi. Okrge wiee zaaranowane w sposb
promienisty wznosz si wok rodkowego
rdzenia, ktry mieci windy i pomieszczenia
uytkowe. Pprzezroczyste okna su jako
generatory fotowoltaiczne, a intensywno wiata
padajcego do wewntrz jest regulowana
elektronicznie. Czyszczenie okien i konserwacja
s wykonywane automatycznie.

WIELKI DWIG
Ten wielofunkcyjny dwig zosta zaprojektowany by
podnosi dowolne struktury i ka je na
fundamentach oraz palach, lub przekazywa je
systemom wind, ktre umieszczaj je na wieowcach.
Po wykonaniu zadania, te samo-montujce si
dwigi rozkadaj si do bardziej zwartej formy, co
uatwia ich przewz do miejsca kolejnego zadania.

MIESZKANIA PRODUKOWANE MASOWO

Obrazek ten prezentuje w jaki sposb lekkie,
wzmacnianie wknami wglowymi mieszkania
s produkowane jako jednolite wytoczki, a
nastpnie oddzielane. Zewntrzna powoka
tych wydajnych budynkw suy jako generator
fotowoltaiczny.

47

WINDA I DWIG

URZDZENIE ODSALAJCE
Ta mega maszyna przewozi przezroczyst
obudow, wewntrz ktrej odbywa si
skraplanie pary. Jest ona umieszczana nad
kanaami ze son wod i suy jako parowe
urzdzenie odsalajce, dostarczajc czystej
wody do picia, nawadniania i innych potrzeb.
Dzieje si to przy uyciu energii sonecznej i
pomaga eliminowa niedobory wody na
wiecie.

Ta
zautomatyzowana
maszyna
umieszcza prefabrykowane mieszkania
na swoich miejscach.

MEGA MASZYNY

MIDZYNARODOWE SYSTEMY
TRANSPORTU MORSKIEGO

Budowa kompleksw przemysowych i

badawczych jest wykonywana przez
roboty, ktre otrzymuj polecenia przez
satelit.
Ekip
budowlan
tworz
automatyczne
dwigi,
ktre
przemieszczaj si wzdu budynku,
instalujc pitra, okna, ciany osonowe,
pokrycie dachu oraz inne elementy od
podstaw,
zupenie
bez
potrzeby
ingerencji czowieka. Urzdzenia te
posiadaj czujniki samo-monitorujce, by
zminimalizowa wypadki w miejscu pracy
i kolizje z innymi urzdzeniami lub ywymi
istotami.

Statki te s zautomatyzowanymi, pywajcymi

urzdzeniami zdolnymi do przetwarzania
nieobrobionych materiaw w ukoczone
produkty
podczas
rejsu
do
miejsca
docelowego. Niektre su jako przetwrnie
ryb i fabryki konserw, podczas gdy inne
posiadaj wielokomrkowe przedziay, zdolne
do przewoenia szerokiej gamy produktw.

48

Rozdzia smy
Strach przed maszynami
Wyzwolenie maszyn
Wielu ludzi obawia si przejcia przez maszyny, lecz one jeszcze nigdy
nie skrzywdziy czy te chciay kogo skrzywdzi (niestety, nie da si powiedzie
tego samego o ludziach). To ludzie a nie maszyny uywaj gazu paraliujcego i
rakiet do niszczenia. Nawet wypadki samochodowe i lotnicze s w wikszoci
spowodowane bdem czowieka, a nie awari mechaniczn.
Wielu ludzi obawia si szybkiego postpu technicznego, a zwaszcza
zautomatyzowanych i skomputeryzowanych maszyn, zastpujcych ludzi. Trzeba
przyzna e cz tych obaw jest usprawiedliwiona w systemie monetarnym, gdzie
szybkie wzrosty w technologii produkcji zmniejszaj zapotrzebowanie na pracownikw.
Niektrzy podchodz nieufnie do skomputeryzowanego spoeczestwa i obawiaj
si moliwych awarii maszyn. Niepokoj si, e technologia upodobni nas do maszyn,
kierujc nas w stron jednorodnoci i powodujc utrat indywidualnoci, wolnoci
wyboru oraz prywatnoci.
W obronie maszyn stoi fakt i nie ma dowodu na to by dziaay one kiedykolwiek
przeciwko ludziom z wasnej woli, nie liczc historii science fiction. Ludzie programuj
maszyny i kieruj nimi. To nie maszyn naley si ba; to ich naduywanie i
niewaciwe wykorzystywanie zagraa ludzkoci. Nie moemy zapomina e
bombardowania miast, uywanie gazu paraliujcego, wizienia, obozy mierci i
sale tortur byy zarzdzane i prowadzone przez ludzi, nie maszyny. Nawet bro
nuklearna i rakiety kierowane zostay skonstruowane i zarzdzane przez ludzi. To
ludzie zanieczyszczaj rodowisko powietrze, oceany i rzeki. Uywanie i sprzeda
szkodliwych lekw, wypaczanie prawdy, dogmatyczno oraz nienawi rasowa
wszystkie s czci wadliwych ludzkich systemw i wynikiem wpajania nieprawdy,
co raczej nie dotyczy maszyn.
Maszyny nie stanowi zagroenia. My tak. Dopki nie wemiemy
odpowiedzialnoci za nasze relacje z innymi ludmi oraz inteligentne zarzdzanie
wiatowymi zasobami, bdziemy najwikszym zagroeniem dla planety. Jeeli
kiedy wybuchnie konflikt pomidzy ludmi a maszynami, wiemy kto go wywoa!

49

Nauka i technologia nie stwarzaj adnych z naszych problemw. Nasze

problemy wynikaj z naduy w stosunku do innych ludzi, rodowiska i technologii.
W bardziej humanitarnej cywilizacji, maszyny s uywane do skrcenia czasu pracy,
zwikszania dostpnoci towarw i usug oraz wyduania czasu wolnego. Kada
nowa technologia jest uywana by podnie standard ycia kadego, w wyniku czego
coraz wiksze zastosowanie maszyn suy dobru wszystkich ludzi.

50

Rozdzia dziewity
Miasta w morzu
Granice oceanu
Sie ycia na naszej planecie jest podtrzymywana przez cykl hydrologiczny,
wspania rnorodno form wody ktre s czci krenia planety: oceanw,
niegu, lodu, deszczu, jezior, wd gruntowych i warstw wodononych. Ten stale
ponawiany obieg, napdzany ciepem soca, ruchem obrotowym Ziemi i siami
Coriolisa, podtrzymuje cay cykl ycia na planecie, w tym ludzki.
Czsto mwi si o niewykorzystanych obszarach ldowych, lecz rzadko o
najbardziej niewykorzystanych zasobach naturalnych planety, jakimi s oceany.
Badanie i zagospodarowywanie oceanw musi by przeprowadzane z jak najwiksz
ostronoci. Chocia ludzie uywali oceanw przez tysice lat jako rda
poywienia oraz w celach transportowych, dopiero co zaczynamy odkrywa olbrzymi
potencja i bogactwa tego praktycznie niewykorzystanego zasobu. Oceany stanowi
niemale nieograniczone rdo ywnoci, energii, potencjau transportowego,
mineraw, lekw i wielu innych rzeczy.
W przeszoci brakowao szacunku dla ycia w oceanach, ktre jest istotne dla
caego ycia na Ziemi. Nasze przetrwanie i rozwj byyby o wiele atwiejsze,
gdybymy zaczli na powanie rekultywowa oceany.
Szkody wyrzdzone rodowisku oceanicznemu w przeszoci
W sierpniu 1970 armia USA umylnie wyrzucia do Atlantyku kontenery
zawierajce 67 ton gazu paraliujcego. Co gorsza miejsce wyrzucenia tych
kontenerw znajdowao si w pobliu gwnej arterii wspomnianego systemu
podtrzymywania ycia, Golfsztromu, co czyni potrzeb gruntownego sprztania
jeszcze bardziej piln. Marynarki wiata, floty rybackie i wiele miast przybrzenych
uywa oceanw zarwno jako mietnika jak i toalety.
Brak naleytych warunkw sanitarnych jest jednym z najwikszych zagroe
dla ludzkiego zdrowia. Powoduje zy stan zdrowia, choroby i zgony zwizane z
zanieczyszczeniem wd przybrzenych. W samej poudniowej Azji 825 milionw ludzi
yje na wybrzeu bez podstawowych urzdze sanitarnych. Nie jest trudnym do
zrozumienia dlaczego poziomy nieoczyszczonych ciekw w wodach przybrzenych
51

poudniowej Azji s najwysze na wiecie. To, oprcz zagroenia dla zdrowia

ludzi, powoduje kwitnienie toksycznych alg ktre powoduj masowe wymieranie
ryb, yjtek i raf koralowych. (4)
Liczne s praktyki wyrzdzajce szkody rodowisku. Due trawlery niszcz
rodowisko dna morza na wielk, globaln skal. Ich sieci miad lub zagrzebuj
organizmy na dnie morza i niszcz ich rda poywienia oraz wylgarnie. Ekosystem
ten jest niezwykle istotny dla uzupeniania zapasw owocw morza. (5)
Proces ten wyrzdza wicej szkody dnu morza ni wycinanie lasw
powierzchni Ziemi. Pojedyncze przepynicie statku zabija od 5 do 20 procent ywych
organizmw na dnie morza, a odbywa si to dwadziecia cztery godziny na dob,
siedem dni w tygodniu przez cay rok, na caym wiecie. (6)
Ze zarzdzanie ciekami spowodowao powstanie ogromnych obszarw
pozbawionych ycia w Zatoce Meksykaskiej, gdzie ma ujcie rzeka Missisipi.
Niszczycielskie praktyki biznesowe odrybiy wody do takiego stopnia, e wikszo
duych, bardziej produktywnych pod wzgldem rozmnaania ryb jest bliskich
wyginicia. Na caym wiecie, gwne gatunki zwierzt morskich i rafy koralowe,
ktre stanowi dla nich rda poywienia w szybkim tempie znikaj, lecz nie z
powodw naturalnych, czy te dlatego e ich mier w jaki sposb jest korzystna
dla naszego stylu ycia. Wrcz przeciwnie, wyginicia te stanowi dla nas
zagroenie i s spowodowane nasz wasn arogancj i ignorancj. Nawet w
stosunku do najbardziej zoonej yjcej ekologii zachowujemy si jak drapiecy.
Odnowa szacunku dla sieci ycia
Gospodarka oparta na zasobach przynosi nowe systemy wartoci. Odkd nikt nie
osiga korzyci finansowych za marnotrawne praktyki znane z przeszoci,
gwnym celem jest rekultywacja i utrzymywanie zdrowego i produktywnego
rodowiska. Oceany zagospodarowywane inteligentnie mog z atwoci zapewni
wicej ni potrzeba bogactw do wykarmienia caego wiata. Miliardy mog polega
na morzu, obfitego w zrnicowane formy ycia, ktre mog stanowi ich
podstawowe rdo biaka. Chocia przewaajca wikszo ycia wodnego
zamieszkuje w pobliu powierzchni, kilometry niej w chodnych i mrocznych
gbinach, gdzie nie docieraj nawet promienie soneczne, roi si od ycia, pomimo
niesamowitych cinie i temperatur. W bliskich zeru temperaturach, wrzce otwory
termiczne z ktrych wydostaj si toksyczne gazy, podtrzymuj rnorodne formy
ycia, oczekujce na zbadanie.
52

Wielkie rzeki, zwane prdami, przecinaj oceany planety, wprawiane w ruch przez
ruch obrotowy Ziemi. Te ogromne prdy oceaniczne przemieszczaj si ze zmienn
prdkoci na rnych gbokociach, czasem nawet w przeciwlegych kierunkach.
Ocenia si e Golfsztrom w cigu sekundy przenosi okoo 30 milionw metrw
szeciennych wody koo Miami. To ponad pi razy tyle co przepyw wody we
wszystkich rzekach wiata razem wzitych.
Ocenia si e poprzez okieznanie potencjau tej energii mona wygenerowa okoo
miliarda watw w cigu doby tyle co mog wygenerowa dwie due elektrownie
jdrowe, bez zanieczyszczania rodowiska i zagroenia promieniowaniem.
Wiatry, fale i prdy maj ogromny potencja energetyczny. Energia moe by
uprawiana na biomasie poprzez przetwarzanie odpadkw organicznych na gazy i
paliwa cieke. Dodatkowa energia moe by pozyskiwana z fermentacji. Wyobra
sobie stos gnijcej ywnoci i innych substancji organicznych. Ten stos biomasy
oddaje ciepo i gazy. To potencjalne rdo energii moe zosta okieznane i
wykorzystane przy uyciu odpowiedniej technologii.
Na dnach mrz oraz w wodach solankowych znajduje si wiele skadowisk
metali i mineraw, ktre mog zosta uyte do rozwizania problemu niedoboru
surowcw. Jednake, zbieranie tych metali i mineraw bdzie wymagao
nowych technologii, ktre nie naruszaj delikatnego dna.
To niektre z wielkich projektw oceanicznych, ktre mog zosta
wzite pod uwag. By moe projekty miast w morzu oka si by bardziej
fascynujce.
Miasta w morzu
Kolonizacja oceanw stanowi dla nas jedn z ostatnich granic na Ziemi.
Powstanie zdumiewajcych spoecznoci miast oceanicznych jest nieuniknione
i bdzie jednym z najwikszych osigni nowego spoeczestwa.
By w peni korzysta z tego obfitego rda zasobw, musimy opracowa wielkie
budowle hydrotechniczne, suce do badania tych praktycznie nieograniczonych
bogactw oceanw wiata. Oceany zapewni nam lepsz marikultur, produkcj sodkiej
wody, energi i grnictwo, ktre zrwnoway braki w grnictwie na powierzchni. Mog one
dostarczy niemal nieograniczonych bogactw lekw, chemikaliw, nawozw, mineraw,
olejw, gazw ziemnych, energii pyww i wiatru oraz wielu innych.
53

Umieszczone w oceanach i komunikujce si z satelitami czujniki stale

rejestrowayby prdy morskie, ycie podwodne, skad wody i jej temperatur,
warunki atmosferyczne oraz niezliczon ilo innych istotnych czynnikw.
Powstanie tych oceanicznych spoecznoci znacznie pomogoby przy
przeludnieniu na ldzie. Ludno takich miast wahaaby si od kilkuset do wielu
tysicy i mogyby one by umieszczane na caym wiecie. Byyby one
kontrolowane, zarzdzane i obsugiwane przez zautomatyzowane systemy,
bdce czci midzynarodowej sieci cznoci. W kocu oceany s niezbdne
dla naszego przetrwania i s decydujcym elementem zdolnoci nonej Ziemi.
Zastosowanie
Niektre z tych miast mog suy jako uniwersytety i centra badawcze, gdzie
studenci wszystkich narodowoci mog studiowa oceanografie oraz zarzdzanie.
Mog suy rwnie jako stacje monitorujce prdy morskie, wzorce pogodowe,
ekologie morza, zanieczyszczenia i zjawiska geologiczne. Dla dodatkowych bada,
zostan zaprojektowane i stworzone automatyczne odzie podwodne, dostpne dla
kadego.
Inne platformy nawodne mogyby suy jako systemy wystrzeliwania rakiet
kosmicznych. Pojazdy kosmiczne wystrzeliwane z rwnika oszczdzayby energi,
poniewa jest on najszybciej przemieszczajc si czci Ziemi. Umieszczanie tam
miejsc wystrzeliwania umoliwioby czerpanie penych korzyci z ruchu obrotowego
Ziemi, w wyniku czego osignicie orbity geostacjonarnej (orbity gdzie satelity
obracaj si razem z Ziemi, pozostajc na tej samej pozycji wzgldem niej)
wymagaoby mniej paliwa. Dla orbit biegunowych platformy startowe byyby
umieszczane u zachodnich wybrzey USA oraz wyposaane w skomputeryzowane
systemy kontroli i dowodzenia, umieszczane na statkach lub na samych platformach.
Nie wszystkie obszary oceanw powinny by wykorzystywane dla rozwoju
technologicznego. Rozlege obszary mog zosta pozostawione w celu
rekultywacji i zachowania dobrego stanu, czynic je priorytetowymi dla wiatowej
ochrony.
Na przykad, wybrzea Eleuthery maj jedn z najczystszych wd na Bahamach
oraz jeden z najpikniejszych atoli koralowych na pkuli zachodniej. Wody
otaczajce te wyspy zmieniaj kolor od wspaniaego gbokiego bkitu Golfsztromu
54

do poyskujcych odcieni zieleni. Podobne miejsca znajduj si na poudniowym

Pacyfiku oraz wielu innych rejonach wiata, gdzie dugie na tysice kilometrw
wybrzea pozostaj nietknite dziaalnoci czowieka. W nowym duchu wsppracy
oglnowiatowej wiele z tych rejonw moe zosta pozostawionych jako
midzynarodowe parki morskie, przeznaczone dla edukacji i rozrywki dostpnej dla
wszystkich. W rejonach tych jedyn ludzk dziaalnoci jest zachowywanie i
ochrona wodnych rezerwatw.
Style ycia w morskich miastach
Miasta morskie przyszoci oferuj nowe i fascynujce style ycia milionom
mieszkacw i s ulubionym celem podry. Niektre mogyby suy jako
midzynarodowe parki podwodne, gdzie gocie mog obserwowa wspaniae rafy.
Przez wielkie okna umieszczone pod wod bd mogli podziwia cuda tego
rodowiska bez popiechu i w komfortowych warunkach; za pomoc
skomputeryzowanego fotela bd mogli komunikowa si z delfinami i innymi
formami ycia podwodnego. Wyprawy nurkowe mog odbywa si poprzez
zastosowanie luz powietrznych, ponadto ludzie maj moliwo wzicia udziau w
badaniach, eglarstwie i wszystkich udogodnieniach ktre oferuj morskie miasta,
wczajc w to wiele innych nawodnych i podwodnych form aktywnoci, bez
zakcania rwnowagi rodowiska morskiego.
Budowa
Wielkie budowle oceaniczne znajdowayby si zarwno nad jak i pod
powierzchni. Budowle te przedstawiayby imponujce osignicia inynieryjne,
byyby one dostpne dla pojazdw powietrznych, nawodnych i podwodnych.
Jednym z najbardziej wydajnych projektw byby ten w ukadzie kolistym,
wielopitrowy i wytworzony ze stali, ze szkem o wysokiej wytrzymaoci oraz
spronym betonem wzmocnionym wknami wglowymi.
Niektre z miast byyby pywajce, podczas gdy inne byyby postawione na
palach z barierami zapobiegajcymi niszczcym skutkom wiatrw i sztormw.
Na gbszych wodach pywajce platformy mogyby by zakotwiczone do dna. Inne
platformy oceaniczne mogyby pywa swobodnie, bdc samobienymi i wyjtkowo
stabilnymi dziki obcieniu przez kolumny o okoo 6 metrach rednicy zanurzonych
na 45 metrw. By platformy byy stabilne przy kadej pogodzie, nisze czci tych
pywajcych, walcowych kolumn zawierayby szereg dyskw o szerokoci okoo 2
metrw, oddzielonych o okoo 3 metry. Pas otaczajcy cay projekt suyby jako
falochron.
55

Niektre z tych miast mogyby by budowane w technicznie rozwinitych krajach

i holowane do miejsca przeznaczenia w czciach, lub jako kompletne i dziaajce
systemy, podobnie jak to si dzieje w przypadku transportu platform wiertniczych. Inne
konfiguracje zawierayby rne rozkadane budowle, ktre byyby skadane na
miejscu i modyfikowane tak by peniy wiele rnych funkcji, do ktrych wymagana
jest zdolno do rozkadania i przenoszenia.
Inne znajdujce si na powierzchni budowle zakotwiczone do dna morskiego
suyyby jako bazy do operacji wydobywczych. Te kopulaste budowle mogyby by
niemale w caoci zautomatyzowane, ich poziom zanurzenia byby regulowany
poprzez napenianie lub oprnianie komr wyporowych. Byyby one budowane w
suchych dokach, holowane do miejsca przeznaczenia a nastpnie zanurzane i
zakotwiczane. Pywajcy system dokw, ktry wznosi si i opada zgodnie z ruchem
fal i przyjmuje zarwno pojazdy nawodne jak i podwodne, rwnie mgby by
czci tego projektu,
Wszystkie morskie prace rozwojowe musz by w penej zgodnoci ze
zdolnociami nonymi i rwnowag rodowiska oceanicznego. W przyszoci,
zanim ktrykolwiek z tych projektw zostanie zbudowany, projektanci bd musieli
wzi pod uwag moliwe negatywne oddziaywanie na ca hydrosfer rzeki i ich
ujcia oraz jeziora i oceany.
Energia
Na pywajcych miastach lub platformach, potne turbiny wiatrowe mog
suy do uchwytywania morskiej bryzy. Soneczne oraz wiatrowe generatory
energii s umieszczane na najwyszych pokadach. Zimna woda z gbin oceanu
moe by pompowana w gr dla celw takich jak konwersja rnicy temperatur w
energi elektryczn. Taki proces zapewniby nieprzerwane dostawy energii
elektrycznej, o wiele wykraczajce poza potrzeby miasta.
Marikultura
Marikultura, planowana uprawa rolin morskich i hodowla ryb, moe zosta
zaprojektowana by korzysta z wicej ni jednego typu organizmw morskich.
Wzajemnie korzystna, symbiotyczna relacja organizmw morskich moe by
utrzymywana przy jak najlepszym odwzorowaniu warunkw naturalnych. Wiele rodzai
wodnych rolin moe by uprawianych wielowarstwowo i by zawieszanych na
linach w podwodnych polach przylegajcych do miast. Niekiedy grne czci rolin
mogyby by zbierane automatycznie, pozostawiajc korzenie i dolne czci roliny,
aby mogy wyrosn nowe plony bez koniecznoci ponownego sadzenia.
56

Te pywajce platformy oceaniczne byyby wyposaone w dziaajce na energi

soneczn urzdzenia odsalajce, ktre pozyskiwayby sodk wod dla rolnictwa
hydroponicznego i innych potrzeb. Zjawisko podnoszenia si oceanicznych wd
gbinowych mogoby rwnie zosta wykorzystane, w celu wydobywania z gbin
substancji odywczych, do zaopatrywania akwakultury. Oczywicie, kada prba
ingerencji w akwakultur lub marikultur byaby przedmiotem midzynarodowego
nadzoru gospodarstw oceanicznych.
Marikultura zapewnia hodowl ryb na wysokim poziomie i wprowadza najbardziej
zaawansowane zasady wielokulturowe, ktre podtrzymuj rozmnaanie oraz
naturaln rwnowag gatunkw. Zostayby podjte wszelkie rodki ostronoci, by
unikn zakcania lub niszczenia ikrzysk, ktre stwarzay warunki do ycia ludziom
przez wieki.
Transport
Ogromne pywajce budowle mog by wyposaone w pomieszczenia
adunkowe i dokowe dla statkw. Due statki ktre su jako przetwrnie mog
rwnie dobrze przewozi pasaerw i adunki do morskich miast.
Wysze pokady morskich miast miayby ldowiska dla migowcw lub
samolotw PSL. Skomputeryzowane windy uatwiayby podrowanie we
wszystkie strony w obrbie tych budowli.
Wsplne przedsiwzicie
Kiedy rozwaany jest projekt tej wielkoci, jak w przypadku innych zasobw,
konieczne jest by korzyci byy dzielone rwno pomidzy ca wiatow
spoeczno. Bogactwa mineralne oceanw jak i inne zasoby naszego wiata musz
by dzielone przez wszystkie narody jako wsplne dziedzictwo ludzkoci.

(4) Dr. Elliott Maynard, Transforming the Global Biosphere: Twelve Futuristic Strategies,
str. 28.
(5) Tame, str. 70.
(6) Tame, str. 70-71.

57

SZTUCZNE WYSPY NA MORZU

Ta sztuczna wyspa zostaa zaprojektowana by suy naukom oceanograficznym. Jest ona

otoczona przez liczne doki i ldowiska dla samolotw PSL. Rekreacja wodna stanowi
element ycia dla tych wodnych spoecznoci. Ludzie maj moliwo uczestniczenia

w badaniach, eglarstwie i wielu innych formach nawodnych oraz podwodnych form

aktywnoci, bez zakcania rwnowagi rodowiska morskiego.
MIASTA W MORZU
Ze szczytu tej budowli wystaje na 45 metrw
ponad powierzchni cylindryczna, betonowa
rura. Na powierzchni, jest ona otoczona przez
pywajcy system dokw, ktry wznosi si i
odpada zgodnie z ruchem fal i przyjmuje
zarwno pojazdy nawodne jak i podwodne.

58

MIASTA W MORZU C.D.

Tysice samowystarczalnych morskich miast,
o zrnicowanym wygldzie zalenym od ich
lokalizacji i funkcji, zmniejsza problem
przeludnienia na ldzie. Niektre su jako
uniwersytety oceanograficzne, badajc
i
utrzymujc
dynamiczn
rwnowag
rodowiska oceanicznego.

OCEANICZNE MEGA BUDOWLE WYDOBYWCZE

Te morskie miasta zapewniaj lepsz marikultur, produkcj sodkiej wody, energi i

grnictwo ktre rwnoway braki w grnictwie na powierzchni. Budowle te

dostarczaj niemal nieograniczonych bogactw lekw, chemikaliw, nawozw,
mineraw, olejw, gazw ziemnych, energii pyww i wiatru oraz wielu innych.

59

BUDOWA PYWAJCEJ MEGA BUDOWLI

Ze szczytu tej budowli

wystaje na 45 metrw
ponad
powierzchni
cylindryczna,
betonowa
rura. Na powierzchni, jest
ona
otoczona
przez
pywajcy system dokw,
ktry wznosi si i odpada
zgodnie z ruchem fal i
przyjmuje zarwno pojazdy
nawodne jak i podwodne.

MIASTO MORSKIE I FRACHTOWIEC MODUOWY

Ten frachtowiec moduowy, wypywajcy z morskiego miasta zawiera odczne czci,
ktre mog zosta szybko zaadowane lub rozadowane. Ich liczba jest rna, w zalenoci
od iloci dostarczanego towaru. Gdy wszystkie moduy zostaj poczone, mog
przemieszcza si jako pojedyncza jednostka. Kiedy frachtowiec dociera na miejsce,
wybrane moduy mog zosta odczone i odholowane do dokw.

MIESZKANIA W MORSKICH MIASTACH

Przez wielkie okna umieszczone pod wod
mieszkacy mog podziwia cuda rodowiska
morskiego bez popiechu i w komfortowych
warunkach. Za pomoc skomputeryzowanego
fotela mog komunikowa si z delfinami i
innymi formami ycia podwodnego.
60

PYWAJCE DOMY
Te niezatapialne, pywajce domy morskie s
przeznaczone
dla
tych,
ktrzy
wol
prowadzi unikalne ycie na otwartym morzu
lub w pobliu wyspy. W przypadku
niepogody,
mog
zosta
atwo
przyholowane do brzegu, zamocowane i
przyczepione do budowli wspierajcych. S
wyposaone w wysuwane barierki, ktre
osaniaj zewntrzny pokad.

KOLEKTORY SONECZNE NA MORZU

Na
pywajcych
miastach
lub
platformach, potne turbiny wiatrowe
uchwytuj morsk bryz. Soneczne
oraz wiatrowe generatory energii s
umieszczane
na
najwyszych
pokadach, jak i na samej wodzie.

MARIKULTURA

Marikultura (planowana uprawa rolin morskich i hodowla ryb) oraz wsplnoty hodowli ryb
s zaprojektowane by korzysta z wicej ni jednego typu organizmw morskich. Wiele z
tych wsplnot utrzymuje rwnowag gatunkw we wzajemnie korzystnych relacjach
symbiotycznych, poprzez jak najlepsze odwzorowywanie warunkw naturalnych.

61

Rozdzia dziesity
Podejmowanie decyzji i przepisy
Podejmowanie decyzji
W jaki sposb podejmowane s decyzje w skomputeryzowanym i opartym na
zasobach spoeczestwie?
By odpowiedzie na to pytanie, uyjemy metody naukowej i komputerw,
otrzymujc bezporednie reakcje ze rodowiska. Komputery miayby elektroniczne
czujniki obejmujce swoim zasigiem wszystkie obszary infrastruktury spoecznej.
Na przykad, czujniki obejmowaby obszary rolnicze, gdzie skomputeryzowane
systemy kontroluj i zaspokajaj potrzeby rolnictwa, poprzez monitorowanie wody,
owadw, szkodnikw, chorb rolin, skadnikw gleby i tak dalej. Decyzje s
podejmowane poprzez uywanie bezporednich reakcji rodowiska. Wynikiem tego
bdzie bardziej humanitarna i konstruktywna cywilizacja, nie bdca oparta na
opiniach czy pragnieniach danej grupy lub jednostki.
Moesz myle o tym jak o oglnowiatowym, autonomicznym systemie
nerwowym. Ludzkie ciao reaguje automatycznie na infekcje. Gdy kto skaleczy si
w palec i wda si infekcja, nie zbiera si komisja komrek by poinformowa mzg o
tym zdarzeniu. System nerwowy automatycznie kieruje przeciwciaa do
zainfekowanego miejsca. Ta automatyczna reakcja systemu nerwowego
odzwierciedla dziaanie gospodarki opartej na zasobach.
Musimy zada sobie pytanie Jakiej chcemy kultury pracy?. Gdy potrzeba
pienidzy zostaa wyeliminowana i nowym celem stao si dobro wszystkich ludzi oraz
ochrona rodowiska, odpowiedzi staj si jasne. Wynikiem tego jest czyste
powietrze i woda, yzne gleby, poywne jedzenie, wydajny transport, waciwy i stale
aktualizowany system edukacji, dobra opieka zdrowotna, konstruktywna interakcja
spoeczna, miasta dziaajce na rzecz tych celw i inne. Jest to bardziej humanitarne i
konstruktywne podejcie do ksztatowania cywilizacji, nie oparte tylko na opinii.
Podczas przejcia do w peni komputerowego zarzdzania ludzkimi
sprawami, mog zosta wprowadzone nowe technologie, ktre wyeliminuj bdy
ludzkie. Maszyny dostarczayby informacji zamiast opinii, co znacznie obniyoby
wpyw uprzedze i nieracjonalnych lub czysto emocjonalnych elementw w owym
zarzdzaniu. W ten sposb ludzie odgrywaj coraz to mniejsz rol w podejmowaniu
decyzji a spoeczestwo zmierza ku podejmowaniu decyzji przez SI i maszyny, by
zarzdza wszystkimi zasobami suc wsplnemu dobru.
62

Przepisy
Przepisy, w najlepszym wypadku, s prbami kontrolowania populacji i dziaaj
tylko niekiedy, przy duym nakadzie si i kosztw. Do innych powszechnych metod
kontroli zachowania nale patriotyzm, religie, propaganda i nacjonalizm. Wszystkie
przepisy zostay stworzone w celu utrzymania ustalonego porzdku. Lecz nie
docieraj one nigdy do rda problemu i s notorycznie amane nawet przez tych
ktrzy je tworz. Dopki przepisy nie bd zgodne z natur rodowiska fizycznego,
bd one amane. Przy tak wielkim ubstwie i niepewnoci, nawet najbardziej
zamone pastwa maj wci te same problemy, bez wzgldu na ilo uchwalonych
przepisw. W rzeczywistoci, winny jest sposb w jaki jest skonstruowane
spoeczestwo.
Zbadajmy te koncepcje dokadniej. Potrzeba istnienia przepisw jest wynikiem
spoeczestwa opartego na niedostatku. Jeeli dany zasb wystpuje obficie, nikt go
nie pilnuje. Kiedy potrzeby yciowe s zapewnione, nadzr staje si zbdny.
W gospodarce opartej na zasobach obowizki spoeczne nie s wpajane
z uyciem siy, poprzez zastraszanie czy obietnice nieba lub groby pieka. Ochrona
rodowiska naturalnego nie jest kwesti grzywn lub kar. Zabezpieczenia przeciwko
zym zachowaniom s wbudowane w rodowisko. Prosty przykad tego mona
zobaczy w projekcie miast, gdzie ludzie maj swobodny dostp do zasobw bez
opat. To wyklucza kradziee. Tego typu sprawy nie s kwesti przestrzegania czy
uchwalania przepisw, by zapobiega i kara za ze zachowania. S raczej kwesti
usuwania wad z projektu spoeczestwa, w wyniku czego istnienie wielu przepisw
nie bdzie konieczne.
Prba wyeliminowania wypadkw drogowych poprzez ograniczanie prdkoci
nie przejdzie w kulturze polegajcej na metodach naukowych. By wypadki nie miay
miejsca, w kulturze tej zostayby przeprojektowane systemy transportu,
wykorzystujc zautomatyzowane pocigi, transportery (pionowe, poziome i promieniste)
oraz pojedyncze jednostki wyposaone w du ilo czujnikw zmniejszajcych ryzyko
kolizji.
Spoeczestwo troszczce si o ludzi wyprojektowuje potrzeb istnienia
przepisw i proklamacji poprzez udostpnienie wszystkiego wszystkim, bez
wzgldu na ras, kolor skry czy przekonania religijne. Gdy rzdy tworz
przepisy, przekonuje si ludzi e s one tworzone dla ich bezpieczestwa. Tak
naprawd, s one efektami ubocznymi niedostatku.
63

Jeeli bdziemy prbowali kontrolowa ludzkie zachowanie poprzez uchwalanie

przepisw lub podpisywanie traktatw bez zmieniania warunkw fizycznych
odpowiedzialnych za nienormalne zachowania, bdzie to rozwizanie
prowizoryczne. Zamiast polega na nieskutecznym systemie karania po szkodzie,
powinnimy skierowa nasz uwag ku niedoskonaociom spoeczestwa. Istniej
rzeczy takie jak ubstwo, niedoywianie, bezdomno, marne wzory do naladowania,
problemy z edukacj, dzieci pozbawione opieki, przemoc w mediach, stresy w yciu
rodzinnym i brak pozytywnej wizji dla spoeczestwa, motywujcej do pracy naprzd.
wiatowa gospodarka oparta na zasobach przynosi wielkie zmiany w
stosunkach midzyludzkich bez potrzeby przepisw. Dokonuje tego poprzez
wprowadzenie zestawu wartoci odpowiadajcego potrzebom kadego. Rozpatruje
ona wszystkie wiatowe zasoby i informacje technologiczne jako wsplne
dziedzictwo wszystkich ludzi. Jest to jednoczcy imperatyw. Jeeli gospodarka ta
zostanie powszechnie zaakceptowana, wiat dowiadczy koca zbroje, wojen,
narkotykw, chciwoci i wszystkich innych problemw spowodowanych niekoczc
si pogoni za pienidzmi i wadz.
Spoeczestwo musi zrozumie e wszystko co naturalne podlega prawom natury.
Prawa natury nie mog by amane bez powanych konsekwencji dla jednostki lub
spoecznoci. Prawa natury panuj we wszystkich ywych systemach. Na przykad,
bez wody, soca czy skadnikw pokarmowych roliny i zwierzta nie przetrwaj.
Prawa natury s nienaruszalne. Osoba ktra nie odywia si waciwie nie
dowiadczy dobrostanu fizycznego i wkrtce zachoruje i umrze.
Podobne prawa dotycz ludzkiego zachowania
Ludzkie zachowanie we wszystkich aspektach jest przedmiotem dla praw natury
i wpywu si zewntrznych: jest generowane przez wiele wzajemnie oddziaujcych
czynnikw w rodowisku danej jednostki. Dotyczy to te zachowa obraliwych.
Zachowanie jest rwnie poddane wpywowi dowiadczenia, diety i innych
powizanych czynnikw rodowiskowych.
Gdy widzimy psa przeprowadzajcego niewidomego przez ulic, zazwyczaj
mylimy e jest to dobry pies. Lecz gdy widzimy psa szczekajcego na rowerzyst,
jest wedug nas zy. Pies nie jest ani dobry ani zy. Moe zosta wyszkolony by by
ostrym, lub do tego by pomaga niewidomym. Oba zwierzta mog pochodzi z tej
samej hodowli, a nawet od tej samej matki. Ich odmienne zachowanie jest
spowodowane rnicami w wychowaniu.

64

Innymi sowy, wyobra sobie staroytn rzymsk rodzin ogldajc

chrzecijan poeranych przez lwy. Wspczenie niektrzy mog by tym
zszokowani i uwaa e widzcy to ludzie mieli problemy z zaniciem tego
wieczora. Lecz oni najprawdopodobniej w ogle nie mieli problemw z zaniciem.
Takie rzezie byy kulturalnym sportem w tamtych czasach. Na lwy i chrzecijan
patrzono z tak sam pogard.
Wyobra sobie wspczesnego pilota myliwca, wyszkolonego w boju i
nauczonego podobnego braku poszanowania dla innych kultur i wierze po
zestrzeleniu dwudziestu samolotw i spaleniu paru zamieszkaych wiosek.
Najprawdopodobniej promiennie si umiechnie gdy zostanie mu wrczony medal i
przyozdobi swj samolot symbolami iloci jego zestrzele. Pilot odzwierciedla jego
kultur tak samo jak rzymska rodzina odzwierciedla ich. To co nazywamy naszym
sumieniem i moralnoci nie jest determinowane przez niewidzialne wysze ja.
Jest to w wikszym stopniu determinowane przez miejsce, czas i wychowanie.
Czy zdajemy sobie z tego spraw czy te nie, w systemie monetarnym ludzie
stale s manipulowani przez media. Najbardziej cenione ludzkie przekonania
powstay pod wpywem ksiek, filmw, telewizji, religii, autorytetw i rodowiska
yciowego. Nawet ich wyobraenia dobra i za oraz pojcia moralnoci s czci
dziedzictwa kulturalnego i dowiadcze. Ta metoda kontroli nie wymaga uycia siy
fizycznej i jest tak skuteczna, e nie dostrzegamy czy odczuwamy manipulacji.
Dominujce wartoci jakiegokolwiek systemu spoecznego rzadko pochodz od
ludzi. Zazwyczaj reprezentuj pogldy grupy u wadzy takiej jak koci, wojsko,
banki, korporacje, elity wadzy, lub jakiegokolwiek ich poczenia. Od jednostek tych
s zalene kampanie wyborcze, sdownictwo, podatki, itd., wszystko co suy ich
interesom i podtrzymuje zudne przekonanie e wartoci spoeczestwa pochodz od
wikszoci. Ponadto, rzdy tumi lub wyjaniaj odstpstwa od norm, ktre mog im
zagraa.
Z naukowym zrozumieniem faktu e zachowanie jest przedmiotem dla tych
samych praw natury ktre rzdz innymi procesami, system edukacji w
gospodarce opartej na zasobach moe ewoluowa. Uczyby umiejtnoci
rozpatrywania i analizy zamiast uczenia si na pami. Rozmowa zastpiaby
wykad. Rozumienie semantyki jest umiejtnoci ktra moe znacznie poprawi
komunikacj pomidzy ludmi i pomoe uczniom w inteligentnym pozyskiwaniu
uytecznych informacji. To nie tak e ludzie nagle stan si lepsi czy bardziej
etyczni, lecz e czynniki odpowiadajce za wrogie i egoistyczne zachowania
przestan istnie.

65

Jeeli chcemy by dziecko stworzyo pozytywny i konstruktywny zwizek z innym

oraz stao si aktywnym czonkiem spoeczestwa, moemy osign to poprzez
projektowanie rodowiska ktre wygeneruje podane zachowanie. Na przykad, gdy
dzieci s zainteresowane uczeniem si jak zoy niewielki pojazd, jego projekt
moe wymaga by cztery dzieci podnosiy samochd podczas gdy dwa inne bd
przymocowyway koa. Reszta samochodu jest skadana w podobny sposb, co
wymaga pomocy i wsppracy wszystkich, by przygotowa pojazd do uytku. Ta
postpowa forma edukacji pomaga uczniom zrozumie korzyci ze wsppracy.
wiczenia nie byyby obowizkowe czy monotonne i nie pocigayby za sob
rywalizacji. Byyby czci pouczajcego dowiadczenia. Na przykad, sklep z
rzemiosem ktry lubi dzieci, jest umiejscowiony na szczycie wzgrza porodku
jeziora. By si tam dosta, dzieci musz wiosowa dk a nastpnie wspi si na
szczyt. Dostarcza to nie tylko wicze, ale rwnie uczy sensu dokonania, co
pomaga ich zdrowiu psychicznemu i zwiksza motywacje.
Jednym z najbardziej ograniczajcych czynnikw w ludzkich systemach jest
nasza niezdolno do zdania sobie sprawy ze znaczenia ukrytych si i skali w jakiej
rodowisko ksztatuje nasze mylenie, wartoci i/lub zachowanie. Kiedy mwimy o
rodowisku, mamy na myli wszystkie wzajemnie oddziaujce czynniki ktre s
najwaniejsze dla naszego sposobu mylenia.

66

Rozdzia jedenasty
Style ycia
Co robi ludzie?
Poczwszy od wczesnych cywilizacji do dnia dzisiejszego, wikszo ludzi musi
pracowa by zarobi na ycie. Przewaajca cz naszego stosunku do pracy
moe by pozostaoci pochodzc z tych dawnych czasw. W przeszoci byo
dla ludzi czym koniecznym, by przynosi wod do swoich miejsc zamieszkania.
Zbierali oni drewno by mc rozpali ogie dla ogrzewania i gotowania oraz paliwo
do palenia w lampach. Wyobraenie czasw w ktrych mieliby dostp do wody na
wycignicie rki w ich wasnych domach byoby dla nich bardzo trudne; wiato
pojawiajce si natychmiast po naciniciu przycisku wydawaoby si dla nich
magi. Ludzie w staroytnoci prawdopodobnie zastanawiali si co by zrobili ze swoim
czasem, gdyby nie musieli zajmowa si uciliwymi rzeczami ktre byy tak niezbdne
dla ich przeycia.
Zmniejszanie presji
Ludzie wolni od dugw, niepewnoci i strachu stan si o wiele bardziej
yczliwi. Bez nikogo kto chciaby sprzeda komukolwiek cokolwiek lub pozbawi
drugiego dobytku czy pienidzy, wyeliminowana zostaje podstawowa przyczyna
niezdrowej agresji. Ludzie nie s duej obarczani naprzykrzajcymi si sprawami
takimi jak kredyty, koszty opieki zdrowotnej, opaty za edukacje, ubezpieczenia,
recesje, kryzysy finansowe, ryzyko utraty pracy czy podatki. Poprzez pozbycie si
tych uciliwoci oraz usuniecie warunkw wywoujcych uczucia takie jak zazdro,
chciwo i rywalizacja, ludzkie ycie stanie si o wiele bardziej sensowne.
Celem tego nowego projektu spoecznego jest wspieranie nowego, motywujcego
systemu ktry nie prowadziby do pytkich i egoistycznych dzy bogactwa,
posiadania i wadzy. Motywuje on ludzi do samospenienia, kreatywnoci,
wyeliminowania niedostatku, ochrony rodowiska i troszczenia si o innych. Ludzie
mieliby rodki i czas dla umysowego i duchowego rozwoju oraz czas na zrozumienie
tego co znaczy bycie czowiekiem w opiekuczym spoeczestwie. Zamiast
prowadzi prniacze ycie, prawdziwie inteligentni i zaangaowani ludzie mieliby
bardzo niewiele wolnego czasu, nawet wtedy gdy nie musz pracowa na ycie.
Zawsze istnieje zapotrzebowanie na bardziej skuteczne sposoby robienia danych
rzeczy. Ludzie bd chcieli uczestniczy w yciu spoeczestwa, widzc jak
bezporednio oni i inni odnosz korzyci ze staego unowoczeniania i zmieniania.
67

Nie jest to utopia. Samo pojcie utopia jest statyczne. Przetrwanie jakiegokolwiek
systemu spoecznego zasadniczo zaley od jego zdolnoci do zmiany, by ulepszy
spoeczestwo jako cao. Jednake, obecnie wikszo ludzi nie jest
przygotowanych na zmiany w spoeczestwie zarwno emocjonalnie jak i
intelektualnie.
Ludzie wolni od ciaru spraw dotyczcych przetrwania, mieliby czas na ich
indywidualne zainteresowania takie jak kontynuowanie edukacji. Edukacja dostpna
dla kadego bez opat moe sta si niekoczcym si procesem. Miasta
przyszoci byyby yjcymi uniwersytetami. Wikszo ludzi uczszczaaby do szk
i na studia lub angaowaa si w inne dziaalnoci. Istniayby klasy dla interesujcych
si teatrem, fotografi, malarstwem, baletem i wszystkimi innymi formami sztuki w
centrach muzycznych, sztuki oraz teatralnych. Ludzie mogliby uczszcza do tych
centrw by pracowa nad ich nowymi wynalazkami, lub by uzyska pomoc przy ich
tworzeniu.
Pojawiyby si nowe perspektywy, o ktrych w przeszoci ludzie nie mogli
nawet marzy z powodu braku pienidzy lub czasu. Samo wyobraenie sobie
nieograniczonych moliwo moe by bolesne dla osb z ograniczonymi
zdolnociami nabywczymi.
Dzisiaj wiele odzi stoi w dokach, lecz s one rzadko uywane, nie wspominajc
ju o ich dostpnoci dla wikszoci ludzi. W owym nowym spoeczestwie bdzie
wicej ni potrzeba odzi dla dowolnego uytku kadego. Moe nastpi gwatowny
wzrost osb uczcych si lata. Wyobra sobie wszystkie inne formy rozrywki i
sporty lista tego co mogliby uprawia ludzie jest nieskoczona.
Wyobra sobie wiat otwarty dla kadego, z wieloma podrujcymi ludmi,
pomagajcymi sabiej rozwinitym rejonom podnosi standardy ycia do moliwie
najwyszych w jak najkrtszym czasie. wiat gdzie nie ma ebrania o fundusze na
prowadzenie bada medycznych i naukowych istniej programy badawcze i
rozwojowe w ktrych mona uczestniczy i zdobywa wiedz. Proces ten
wygldaby tak samo we wszystkich innych obszarach spoeczestwa.
Zamiast specjalizowa si, wikszo ludzi staoby si holistami, ksztaccymi
si w wielu rnych dyscyplinach. Nastpiby tak wielki postp w badaniach we
wszystkich dziedzinach, e wybr eksperymentw ktre zostan przeprowadzone
nie stanowiby duej problemu. Kady nowy projekt byby przedmiotem bada,
testw oraz oceny i te ocenione jako przydatne zostayby zrealizowane.

68

Ludzie korzystaliby z okazji nauczenia si jak lepiej porozumiewa si z

innymi oraz jak rozwizywa konflikty bez uycia przemocy. Zostaliby zapoznani z
narzdziami rozwizywania problemw, dajc im moliwo uczestniczenia w
wielu dziedzinach i badaniach.
Pojcie bezczynnego siedzenia czy przejcia na emerytur staoby si
przestarzae. Ludzie dysponowaliby tak wieloma moliwociami, e po raz
pierwszy mieliby szans zrozumie co naprawd oznacza bycie czonkiem
globalnego spoeczestwa, nie majc w cigu dnia wystarczajco duo czasu by
zrobi wszystko na co ma si ochot.
Bez marnowania czasu, zasobw, istnie ludzkich i energii ktre pochania
wojna i przygotowania do niej, nasza energia moe zosta wykorzystana w bardziej
konstruktywnych przedsiwziciach. Spoeczestwo mogoby powici o wiele
wicej uwagi i zasobw by kontrolowa nieprzewidywalne zjawiska takie jak tsunami,
trzsienia ziemi, huragany i inne klski ywioowe ktre nam zagraaj. Nie oznacza
to perfekcji. Zawsze istniej wyzwania i nierozwizane problemy. Oznacza to wielki
krok naprzd w stylach ycia, dziki czemu globalne spoeczestwo moe osign
najwysze moliwe standardy dostpne dla danych czasw, zarwno materialnie
jak i duchowo.
W jaki sposb zasoby s rozprowadzane sprawiedliwie
W wiecie jutra, rozprowadzanie towarw i usug moe odbywa si bez uycia
pienidzy czy etonw, poprzez zastosowanie duych centrw dystrybucji. Te centra
byyby podobne do wystaw, gdzie zalety nowych produktw s wyjaniane i
prezentowane. Centra wystawowe wystawiayby wszystko co nowe i dostpne i
byyby stale aktualizowane. W kadym domu znajdowayby si trjwymiarowy, paski
ekran obrazujcy. Jeeli chcesz dany produkt, zostanie zoone zamwienie i
zostanie on automatycznie dostarczony prosto do Twojego miejsca zamieszkania
bez opaty, serwitutu, umowy, czy jakiegokolwiek dugu. Dotyczyoby to wszystkiego
co potrzebne jest ludziom jeeli chodzi o mieszkalnictwo, odzie, edukacj, opiek
zdrowotn, rozrywk, itd.

69

Nieobrobione materiay do wytwarzania produktw mog by przewoone

bezporednio do zakadw przemysowych przez automatyczne sekwencje
transportowe przy uyciu statkw, pocigw magnetycznych, rurocigw oraz
poczty pneumatycznej. Zautomatyzowany i skomputeryzowany system czyby
centra dystrybucji i orodki przemysowe, koordynujc produkcj by sprosta
popytowi. W tej sposb moe zosta utrzymana zrwnowaona gospodarka.
Niedobory, nadwyki i marnotrawienie nie istniej w tym systemie.
Jeeli dana osoba odwiedzi Park Narodowy Yellowstone, po prostu wypoyczy
aparat lub kamer, uyje go (by moe nawet decydujc si na pjcie do klasy
fotograficznej by pozna lepiej funkcje aparatu i techniki robienia zdj) a nastpnie
zwrci go do kolejnego centrum dystrybucji lub zrzutu, eliminujc potrzeb
magazynowania i konserwacji. Jest to podobne do biblioteki publicznej, lecz o wiele
bardziej pouczajce i zachcajce. W centach sztuki i nauki moe by dostpnych
tak wiele interesujcych dziaalnoci i tematw nauczania, e ludzie bd mogli
wdrowa po rnych kierunkach dotd, dopki nie znajd czego co odpowiada
temu co szukaj.
W cybernetycznej przyszoci, para odwiedzajca centrum projektowania
moe zasi przed przezroczyst pkul o okoo dwch metrach rednicy. Jedna z
osb opisuje typ domu ktry chcieliby mie oraz swoje przedmioty zainteresowa.
Dom wywietla si jako trjwymiarowy obraz porodku pkuli. Obraca si powoli by
przedstawi oglny zarys wntrza. Wtedy druga osoba opisuje swoje gwne
przedmioty zainteresowa i preferencje, moe te zasugerowa wikszy balkon.
Trjwymiarowy obraz zmienia si zgodnie z tym. Kiedy skocz wprowadza zmiany,
komputer przedstawi do rozwaenia rozmaite alternatywy. Po wyborze alternatyw,
mog wej do sensorium by wyprbowa swj projekt i kontynuowa wdraanie
zmian. Kiedy zdecyduj si na ostateczny projekt, zostaj zainicjowane procedury
budowlane. Komputer dokonuje wyboru materiaw dla jak najwikszej wydajnoci i
trwaoci. adna cz budynku nie jest staa i moe by modyfikowana oraz
modernizowana na yczenie mieszkacw. Jest to naprawd indywidualny wybr.
W systemie monetarnym wikszo ludzi yje w pobliu ich miejsca pracy,
posiadajc dom, samochd i styl ycia na jaki mog sobie pozwoli (lub, nazbyt
czsto, nie mog sobie pozwoli), zamiast tego ktry by woleli. W gruncie rzeczy s
na tyle wolni, na ile pozwalaj ich zdolnoci nabywcze. Wielu bogatych wybiera
rezydencje wycznie w celu zrobienia wraania na innych ich statusem.
Gospodarka oparta na zasobach zmienia funkcj mieszkania z symbolu statusu
spoecznego czy podstawowego schronienia na odbicie indywidualnoci oraz
zainteresowa.
70

Rodzina ma znaczenie
Chocia nowe technologie s cakowicie zdumiewajce, pewnie dobrze
rozumiesz e najgbsze skutki nie dotycz technologii lecz naszych stylw ycia.
W wikszoci przypadkw nasz obecny system wymaga by zarwno m jak i
ona pracowali. Gospodarka pienina podkopuje rodzinn jedno i
wychowywanie. Rodzicom brak wystarczajcej iloci czasu dla ich dzieci, ponadto s
oni stale obciani przez stale rosnce rachunki, opaty ubezpieczeniowe, wydatki na
edukacje i koszty ycia.
Na tym obszarze mona zaobserwowa jeden z najbardziej dobroczynnych
skutkw naszej nowej cywilizacji. Krtsze dni pracy dadz rodzinom wicej okazji do
wsplnego spdzania czasu. Swobodny dostp do towarw i usug sprawi e dom
bdzie o wiele przyjemniejszym miejscem, a wyeliminowanie stresw finansowych
zmniejszy niepokoje rodzinne. Spoeczestwo jest zaprojektowane, wic ludzie
mog wybiera dowolne zainteresowania, rozwija dawniej ukryty potencja i
spenia marzenia bez interwencji rzdu czy ogranicze pieninych.

71

Podsumowanie
Konflikty toczone dzisiaj z innymi ludmi s przeciwstawnymi wartociami
i ograniczaniem dostpu do potrzeb yciowych. Jeeli zdoamy kiedy wprowadzi
rozsdniejsz cywilizacj przyszoci, konflikty bd przeciwko wsplnym
problemom wszystkich ludzi. W ttnicej yciem i ksztatujcej si kulturze, zamiast
konfliktw pomidzy pastwami, wyzwaniem bdzie przezwycienie niedostatku,
odbudowa zniszczonych rodowisk naturalnych, tworzenie innowacyjnych
technologii, zwikszanie produkcji rolnej, ulepszanie komunikacji, budowa dialogu
pomidzy narodami, dzielenie si technologiami i ycie peni ycia.
Ludzie bd mogli wykonywa jakiekolwiek konstruktywne zajcia ktre
wybior, bez presji finansowych, ogranicze i podatkw, ktre s nieodczn
czci systemu monetarnego. Przez konstruktywne zajcia rozumiemy wszystko co
poprawia ycie pojedynczej osoby i innych. Dziki tym gruntownym zmianom, ludzie
w kocu bd mogli y duej bardziej sensownym i zdrowym yciem. Miar
sukcesu byoby satysfakcja z dokona, zamiast zdobywania bogactwa, wasnoci i
wadzy.
Gdy polepszymy ycie innym, ochronimy rodowisko i bdziemy pracowali na
rzecz dostatku, ycia nas wszystkich stan si bogatsze i bezpieczniejsze. Jeeli
wprowadzimy te wartoci w ycie, umoliwi nam to osigniecie o wiele wyszego
standardu ycia w stosunkowo krtkim czasie; standardu ycia ktry byby stale
podnoszony. Gdy wiedza i zasoby stan si dostpne dla wszystkich bez opaty,
znikn granice dla ludzkiego potencjau.

Copyright 2007 Jacque Fresco & Roxanne Meadows

72

Po inne ksiki i filmy autorstwa Jacque Fresco,

prosz odwiedzi jego stron internetow i sklep internetowy pod adresem:
www.TheVenusProject.com

Jacque Fresco
The Venus Project, Inc
21 Valley Lane
Venus, FL 33960
USA

Telefon: 863-465-0321
Fax: 863-465-1928

fresco@TheVenusProject.com
meadows@TheVenusProject.com

73