1.

UVOD..................................................................................................................................3

2.

HISTORIJA ACARS SISTEMA.........................................................................................4

3.

ACARS SISTEM I NJEGOVE FUNKCIJE.......................................................................5

3.1.

Tipovi ACARS poruka.................................................................................................6

3.1.1.

OOOI deavanja....................................................................................................8

3.2.

Sistemska interakcija za upravljanje leta.....................................................................8

3.3.

Stanje opreme i odravanje podataka...........................................................................8

4.

ULOGA ACARS U ZRANIM NESREAMA I INCIDENTIMA...................................9

5.

KORITENJE ACARS SISTEMA IZVAN AVIJACIJE...................................................10

6.

ACARS PORUKE.............................................................................................................13

7.

ACARS ARHITEKTURA.................................................................................................15

8.

ZAKLJUAK....................................................................................................................16

9.

LITERATURA...................................................................................................................17

1. UVOD

Neophodan preduslov izvrenja svih zadataka slube kontrole letenja i aktivnosti kontrolora
letenja je postojanje odgovarajuih zemaljskih, satelitskih i zrakoplovnih ureaja i sistema
namjenjenih stvaranju, prijenosu i prikazivanju podataka kontrolorima letenja i pilotima.
Njihovom primjenom se obezbeuju svi podaci potrebni kontrolorima letenja za donoenje
odluke kao i pilotima za voenje zrakoplova po odobrenim putanjama leta.
Za dvosmjernu komunikaciju izmeu pilota i kontrolora leta potrebna je vrlo visoka
frekvencija (VHF). Neki radio navigacioni ureaji mogu osigurati jednosmjernu
komunikaciju od kontrolora leta do zrakoplova. Ovi kanali se obino koriste za emitovanje
informacija pilotu o vremenu i zrakoplovu. Data link (podatkovna veza) omoguava velike
koliine podataka koje treba razmijeniti izmeu kompjutera na zemlji i kompjutera u zraku.
Komunikacijski sistemi: HF, VHF, UHF, ACARS, SATCOM, ATC, TCAS, CC.
U avijaciji, ACARS (Aircraft communications Addressing and Reporting System) je digitalni
sistem veza za prijenos kratkih poruka izmeu stanica u avionu i stanica koje se nalaze na
zemlji putem avioradija ili satelita.
ACARS ima interakciju sa interaktivnim pokazateljem jedinica u pilotskoj kabinu koju
posada aviona koristi za slanje i primanje tehnikih poruka i izvjetaja prema ili sa stanica
koje su na zemlji kao to su zahtjevi za vremenskim informacijama ili odobrenja ili status
povezanih letova.

2. HISTORIJA ACARS SISTEMA

2|Page

Prije uvoenja veza u avijaciji, sva komunikacija izmeu posade u avionu i osoblja koje je na
zemlji je bila uspostavljena putem govorne komunikacije koju je uspostavljala posada u
avionu koristei ili VHF ili HF . U vie sluajeva, glasovno- povezane informacije ukljuuju
posveene radio operatere i digitalne poruke poslane od strane avionskog teleprinter sistema
ili sljedbenih sistema.
Dalje, satnice posade u avionu zavisile su od toga da li je avion u zraku ili nije, ili ako je na
zemlji da li je na slijetanju ili polijetanju. To je posada aviona prijavljivala putem govorne
poruke, geografski rasutim radio operaterima. Aviokompanije su eljele da eliminiu
samostalnu prijavu vremena rada kako bi sprijeili ili izbjegli netanost ili neispravnost
trajanja rada bila ona sluajna ili namjerna. Na taj nain bi se smanjila potreba za ljudskim
radio operaterima koji primaju te izvjetaje.
U nastojanju da se smanji optereenje posade i poboljanja integriteta podataka, odjel
inenjeringa Arinc je predstavio ACARS sistem u julu 1978. , to u sutini automatizira
vremenski sistem. Prvobitno znaenje skraenice ACARS je bilo Arinc Communications
Addressing and Reporting System , a nakon toga se preimenovalo u Aircraft
Communications Addressing and Reporting System. Menadment ACARS-a je definisao
poetne avionske standarde ARINC 597, koji se sastoje od odvojenih ulaznih vrata, rune
konice i senzora na tokovima koji automatski utvruju fazu leta te proizvode i alju telex
poruke. Takoer se sastoji od MSK modema koji se koristi za prijenos izvjetaja preko
postojeih VHF glasovnih radija. Airlines Electronic Engineering Committee (AEEC) je
postavio globalne standarde za ACARS. Iako je prvi dan rada ARINC-a ostvareno 4000
transakcija, ACARS nisu koristile vee aviokompanije sve do 1980-ih godina.
Prijanji ACARS sistem je bio proiren radi podrke zrakoplovu sa databus interfejsima,
aviomenadmentom sistema i printerima.

3|Page

3. ACARS SISTEM I NJEGOVE FUNKCIJE

U avijaciji, ACARS (Aircraft communications Addressing and Reporting System) je digitalni

sistem veza za prijenos kratkih poruka izmeu stanica u avionu i stanica koje se nalaze na
zemlji putem avioradija ili satelita.
ACARS kao pojam se odnosi na kompletan zrani i zemaljski sistem koji se sastoji od:
opreme u avionu,
opreme na zemlji i
servisa usluga.
Oprema u avionu se sastoji od krajnjih sistema sa ruterima, koji preusmjeravaju poruke kroz
zrak-zemlja podmreu.
Oprema koja se nalazi na zemlji napravljena je od mree radio priompredajnika koji su
kontrolisani od strane glavnog kompjutera zvanog

AFEPS (Arinc Front End Processor

System) koji rukovodi sa porukama i preusmjerava ih. Generalno gledajuci ACARS jedinice
koje se nalaze na zemlji ili su vladine agencije kao sto je Federalna Avijacijska
Administracija, sjediste rukovoenja aviokompanije, ili male aviokompanije ili standardna
avijacija kao trea strana pretplatnike usluge. Vladine agencije najee su odgovorne za
dozvole dok rukovodioci aviokompanija rjeavaju pitanja polijetanja, slijetanja, odravanja i
potreba putnika.
ACARS oprema u avionima je povezana sa opremom na zemlji putem veze servis usluga.
Kako je ACARS mrea modelirana nakon telex mreze od take do take, sve poruke dolaze u
centralnu lokaciju obrade da bi bile dalje preusmjerene.
ARINC i SITA su prvobitni usluni servisi, sa malim dejstvom u nekim podrujima. Neka
podruja imaju viestruke uslune servise.1

1 http://aviation.about.com/od/New-Technology/fl/What-is-ACARS.htm

4|Page

Slika 1: ACARS

3.1. Tipovi ACARS poruka

ACARS poruke mogu biti jedne od slijedea tri tipa:

-

Air Traffic Control poruke su koritene da zahtijevaju ili daju dozvole

Aeronautical Operational Control
Airline Adeministrative control

Kontrolne poruke su koritene za komunikaciju izmeu aviona i njegove baze, sa porukama

standardizovanim prema ARINC STANDARD 633, ili runo definisane u skladu sa ARINC
Standard 618. Sadrzaj takvih poruka moze biti OOOI sluaj, planovi leta, informacije o
vremenu, stanje opreme, status poveanih letova, itd.

Ping poruke
5|Page

Automatske ping poruke se koriste za testiranje avionske konekcije sa centrom za

komunikaciju. U sluaju da u avionu ACARS jedinice ne daju nikakve znakove stanicama
due vrijeme, stanice koje se nalaze na zemlji alju ping poruke direktno ili preko satelita.
Odgovor na ping poruke ukazuje na omoguenu ACARS komunikaciju.

Runo poslane poruke

ACARS ima interakcija sa interaktivnim pokazateljem jedinica u pilotskoj kabinu koju posada
aviona koristi za slanje i primanje tehnikih poruka i izvjetaja prema ili sa stanica koje su na
zemlji kao to su zahtjevi za vremenskim informacijama ili odobrenja ili status povezanih
letova. Odgovor od stanice koja se nalazi na zemlji avion takoer prima putem ACARS-a.
Svaka aviokompanija personalizira ACARS onako kako odgovara njihovim potrebama.

Pojedinosti komunikacije
ACARS poruke mogu biti poslane razliitim izborima metoda komunikacije kao sto su VHF
ili HF ili direktno na zemlju ili putem satelita koristeci MSK- minumum-shift keying
podeavanja.
ACARS moze poslati poruke preko VHF ako postoji mrea VHF stanica na zemlji u podruju
u kojem se nalazi avion. VHF komunikacija je irenje vidnog polja i raspon je obicno do 200
NM na velikim visinama. Gdje je VHF odsutan, mogu se koristiti HF mreze ili komunikacije
putem satelita, ako su dostupne. Podruje koje prekriva satelit moe biti ogranieno
visinama.2

2 http://aviation.stackexchange.com/questions/2278/what-data-does-acars-sendback-to-base-can-it-be-used-to-track-a-plane

6|Page

3.1.1.OOOI deavanja

Glavna funkcija ACARS-a je da automatski prepozna i prijavi poetak svake velike faze
letenja, nazvane OOOI sluajevi u industriji (out of the gate, off the ground, on the ground,
and into the gate). Ovi OOOI sluajevi su otkriveni koristei inpute od avionskih senzora
postavljenih na vratima, runim konicama ili na podupiraima. Poetkom svake faze leta,
ACARS poruka je poslana na zemlju opisujui fazu leta za vrijeme kad je nastala, i druge
povezane informacije kao to je stanje goriva u avionu ili porijeklo leta i njegova destinacija.
Ove poruke su koritene za praenje statusa aviona i njegove posade.

3.2. Sistemska interakcija za upravljanje leta

ACARS interakcija sa FMS (flight managment system), koristi se kao komunikacijski sistam
za planove leta i informacija o vremenu da bi se one poslale na zemlju FMS-u. Ovo
omoguava avionu da daje najnovije informacije FMS-u dok let jos traje i omoguava da
posada aviona promijeni vremensko stanje ili alternativne planove letenja.

3.3. Stanje opreme i odravanje podataka

ACARS se koristi radi slanja informacija, iz aviona na zemlju, o stanju nekoliko avionskih
sistema i senzora u stvarnom vremenu. Ako se dogodi kvar ili neki izvanredni dogaaj to se
takoer proslijeuje stanicama na zemlji zajedno sa detaljnim porukama, koje koriste
aviokompanije za nadzor stanja opreme, i planiranje popravke i odravanja aktivnosti.

7|Page

4. ULOGA ACARS U ZRANIM NESREAMA I

INCIDENTIMA
Nakon pada aviona Air France Flight 447 2009. godine, bile su diskusije o pravljenju ACARS
online-black-box (online crne kutije) da bi smanjili uinak gubitka snimka leta iz crne kutije.
Kako god, nije bilo promjena u ACARS sistemu.
U martu 2014. Godine, ACARS poruke i Doppler analize ACARS komunikacijskog stelita su
odigrale bitnu ulogu u praenju Malaysia Airlines Flight 370 do odreene lokacije. Dok je
prvobitni ACARS sistem na MH470 bio iskljuen, drugi ACARS sistem, zvani Classic Aero,
bio je aktivan onoliko koliko je i avion bio ukljuen i nastavio je sa radom pokuavajui
uspostaviti vezu sa Inmarsat satelitom svaki sat.

8|Page

Slika 2: MH 370 ACARS

5. KORITENJE ACARS SISTEMA IZVAN AVIJACIJE

2002. godine ACARS je bio prikljuen sistemu NOAA Observing System Architecture. Tako
putniki avioni mogu biti prijenosnici meteoroloskih informacija za agenciju za vremensku
prognozu koristei njhove modele prognoze te aljui im podatke o meteorolokim
zapaanjima poput vjetra ili temperature preko ACARS mree.
ACARS Message 1
G-DBCC BA088J #CFBWRN/WN14021208290022000006AUTO FLT FAC 2 FAULT
The first part identifies the aircraft as registration number G-DBCC, its callsign for this flight
is BA088J
The next part is the ACARS data in this case the aircraft is reporting a fault
ACARS Message 2
N673UA UA0985
#M1BPOSN51210W001338,BEDEK,082231,140,NIGIT,082458,D273L,M19,24058,225,/TS
082231,120214798E
This ACARS message is a position report from United Airlines Flight UA985
ACARS Message 3
EI-DTE XM0229 3401 ETA 0229/12 EGLL/LIML .EI-DTE/ETA 0915/FOB 0051
Estimated Time of Arrival report
ACARS Message 4
N657UA UA0909 /71 ORDAMS 0\READING LIGHT AT 19CEHWILL NOT TURN OFF
A faulty reading light being is being reported back to base from another United flight
ACARS Message 5
N832MH DL0142 110530 KDTW EDDF6A

OTHER THAN A BAD BACKTHE

CONTROLLER HAS NOCOMPLAINTS THIS MORN

Hmm looks like a faulty Air Traffic Controller! Reported by a Delta flight this time

9|Page

ACARS Message 6
N12114 CO0070 1EHAM REQUEST GATE ASSIGNMENT ETA0447
This is a gate assignment request so the crew know what is going on. N12114 is a Boeing 757
operated by United Airlines.3
Glavni problem sa ACARS-om, bar ako govorimo o praenju letova, je taj to nikad nije
dizajniran da prua podatke o stvarnom vremenu praenja letova.
To je bio posao radara ili u skorije vrijeme to takoer rade i ADS-B. ACARS pomae pri
praenju aviona kada je van dometa njihovih sistema, ali su izvjetaji povremeni i neesto
ukljuuju poziciju.
U budunosti e ACARS bti zamijenjen sa vie modernim sistemima koji ukljuuju podatke
preko interneta, ali za dolazee godine e i dalje imati veliku ulogu u menadmentu
aviokompanije diljem svijeta.
ACARS koristi AM nain zato to isti VHF radio , u zraku, se esto koristi za glasovnu
komunikaciju. Brust prijenosnici su koriteni sa limitom od 220 karaktera po poruci. Slanje
traje manje od jedne sekunde. Za praenje ACARS prijenosnika treba nam VHF skener ili
prijemnik koji ima mogunosti ozvuenja VHF (AM) avionske frevencije od 118 do 136 MHz
ostavljajui prijemnik ugaen.
131.550 MHz Primary channel for the USA & Canada
130.025 MHz Secondary channel for the USA
129.125 MHz Tertiary channel for the USA
131.725 MHz Primary channel for Europe
131.450 MHz Primary channel for Japan
131.550 MHz Primary channel for Pacific Rim
131.475 MHz Private company channel for Air Canada

3 http://pilotsfor911truth.org/ACARS-CONFIRMED-911-AIRCRAFT-AIRBORNE-LONGAFTER-CRASH.html

10 | P a g e

11 | P a g e

6. ACARS PORUKE
ACARS poruke su veoma sloene, svaki dio ima svoju posebnu funkciju.

Adresa podruja
Linija 1 duine = 7 karaktera. Adresa podrujja se identifikuje sa avionom u zavisnosti s
kojom stanicom na zemlji se komunicira. Za gornju vezu (od temlje do zraka) poruke e biti
ili oficijale registracijeske oznake aviona ili broj leta operativne slube zrakoplova. Za donju
vezu (od zraka do zemlje) poruke uvijek moraju imati oficijalne registracijske oznake aviona.
Po meunarodnom ugovoru, oficijalne registracijske oznake su kodirane prema zemlji
porijekla sa jednim ili dva slova prefiksa ICAO.
Slovo N je prefiks za sve amerike avione. Drugi prefiksi ukljuuju slovo C za Kanadu, slovo
G za Veliku Britaniju, slovo F za Francusku, itd.
Za ACARS svrhe, adresa podruja mora biti duine sedam karaktera i uvijek je poravnanje sa
desne strane. Ako identifikacija aviona ima manje od sedam karaktera mora biti sa periodima
sa lijeve strane.
Primjer:

N1825TU
.N123UA
..N1901
...N409

.C-FDCA
.F-GHGF
.HB-IGC
.PH-BFP

.D-ABXR
.D-ABIT
.G-BNLG
.G-DOCV

Oznaka poruke
Linija 1 duina: 2 karaktera
ARINC je definisao seriju od dva karaktera oznake poruke koja identifikuje tip poruke.
Mnoge aviokompanije definiu vlastiti set oznaka za potrebe rada preduzea.

12 | P a g e

Donja veza blok identifikatora

Linija 1 duina= 1 karakter
DBI je primarno koriten kao sredstvo za pokazivanje reemitacije predhodnih preuzetih
poruka. Ako DBI sufiks je u sadasnjosti uvijek ce biti izravno dodana oznaci poruke (bez
razmaka).
Redni broj poruke
Linija 2 duina= 4 karaktera.
Za veinu preuzetih poruka, redni broj poruke je etverocifrena vrijednost koja predstavlja
vrijeme u minutama i sekundama posljednjih sat vremena kada je poruka prenesena.
Prevoznik i broj leta
Linija 2 duina= 6 karaktera.
estocifreni broj leta se sastoji od dva znaka avionskog koda identifikacije praen
etverocifrenim alfanumerikim brojem leta. Ako broj leta ima manje od 4 karaktera biti e
poravnat udesno, a lijevo ce biti popunjen nulama. Planirani prevoznici mogu takoer
provoditi i charter letove.
Primjer: AC1030 UA0038 AA0009
Slovo F se dodaje na dvoslovni avionski kod koji naznaava da je let charter. ( ACF095
Za Air Canada)

Slika 3: ACARS poruka

13 | P a g e

7. ACARS ARHITEKTURA
Aircraft Communications Addressing and Reporting System (ACARS) predstavlja sistem koji
ukljuuje dvosmjerni prijenos podataka s mogunou slanja oba linka (zrak-zemlja) i
(zemlja-zrak) poruka. Kompletan link komunikacija moe biti generisan runo ili automatski;
Dostupne usluge ukljuuju planove leta, vremenske prognoze, usluge zrani promet i
dvosmjerno komuniciranje.

10 dobrih strana ACARS sistema:

1.
2.
3.
4.

Komunikacija s posadom leta je preko jeftinijeg komunikacijskog medija.

Skrauje vrijeme koje posada potroi dok programira informacije u FMS.
Osigurava dispeeru pristup praenju aktivnosti.
Daje pristup posadi za pregled tekstualnih i grafikih vremenskih izvjetaja koji mogu

5.
6.
7.
8.

uticati na operacije leta.

Prima prekookeanske dozvole, te tako smanjuje anse za kanjenje leta.
Automatski prikuplja OOOI (out, off, on, in).
Pravi downlink zahtjeve za kontakt glasom.
Slanje odlaznih podataka operacija leta - ukljuujui pre-departure dozvolu, D-Atis,

TWIP, planove leta i putnu taku vjetrova - u pilotskoj kabini.

9. alje downlink zahtjeve za postupke odravanja na odredinim stanice.
10. Primanje tanih, pravovremenskih podataka sa on-board sistema, smanjujui
potencijalne greke ljudskog unosa podataka.

8. ZAKLJUAK

14 | P a g e

U seminarskom radu su obraeni: pojam ACARS sistema, poruke i tipovi ACARS sistema, te
njegove prednosti u kompletnom zrakoplovnom sistemu.
Kao to sam navela, 2014. godine ACARS sistem je odigrao bitnu ulogu u praenju Malaysia
Airlines Flight 370 kada je Classic Aero bio aktivan koliko je i avion bio ukljuen.
ACARS poruke su veoma sloene, ali pruaju jako bitne informacije o letu, a samim tim ovaj
sistem zauzima jako bitno mjesto u komunikacijskim sistemima u zrakoplovnom saobraaju.
Glavni problem sa ACARS-om, bar ako govorimo o praenju letova, je taj to nikad nije
dizajniran da prua podatke o stvarnom vremenu praenja letova.
To je bio posao radara ili u skorije vrijeme to takoer rade i ADS-B. ACARS pomae pri
praenju aviona kada je van dometa njihovih sistema, ali su izvjetaji povremeni i neesto
ukljuuju poziciju.
U budunosti e ACARS bti zamijenjen sa modernijim sistemima koji ukljuuju podatke
preko interneta, ali za dolazee godine e i dalje imati veliku ulogu u menadmentu
aviokompanija diljem svijeta.

9. LITERATURA
15 | P a g e

1. Netjasov Fea, Babi Obrad Kontrola letenja, Saobraajni fakultet Beograd

2. Predavanja iz predmeta Nadzor i regulisanje zrakoplovnog saobraaja , doc. dr.
abi Muharem
3. http://www.skybrary.aero/index.php/Aircraft_Communications,_Addressing_and_Rep
orting_System
4. http://www.mirror.co.uk/news/world-news/missing-malaysian-airlines-flight-mh3703251191
5. https://planefinder.net/about/news/what-is-acars/
6. http://aviation.stackexchange.com/questions/2278/what-data-does-acars-send-back-tobase-can-it-be-used-to-track-a-plane

16 | P a g e