Yazan:

M. Meftun CANBEK
Maliye Bakanl Gelirler Kontrolr
Amatr Yatlarda Yabanc Bayrak Tercihinin Nedenleri ve neriler12
Denizciliimize ilikin mevzuatta zellikle ticari maksatl gemilere ilikin
dzenlemelerin yer ald grlmektedir. Denizciliimizin ticari maksatl gemilerimizin
geliimi ile mmkn olduu kukusuz olup ticari olmayan nitelikteki denizcilik faaliyetlerinin
varl da denizciliin geliiminde nemli rol oynamaktadr. Bu nedenle denizciliimize
ilikin dzenlemelerin amatr denizcilik ve yatlk gibi ticaret filosunun dnda grlen
unsurlar da btn olarak kavramas gerekmektedir.
Tekne ve yatlara uygulanan yksek vergiler nedeniyle, sahibi Trk olup yabanc
bayraa tescil edilen binlerce tekne ve yat dnya denizlerinde dolamaktadr. Yat ve tekne
imalat denizcilik sektrnde birincilii zorlayabileceimiz bir sanayi koludur. lkemizin en
nemli i kollarndan biri olan tekne ve yat ina ve imalatlar, tekne ve yatlardan alnan
yksek vergiler nedeniyle i pazara dnk alamamakta olup sadece ihracata
almaktadrlar. Yat ina iinin ihracata dnk almasnn ana sebebi uygulanan vergi
sistemi olup vergi mevzuatndan kaynaklanan nedenlerle sahibi Trkiye Cumhuriyeti
vatanda olan tekne ve yatlar, yabanc firmalarn stne kaydedilerek Trk bayrandan
kamaktadr.
Dnyada birok lke tekne ve yatlarda zel sicil uygulamaktadr. Baz lkeler
belirledikleri blgelerde bir veya birka eyaleti zel sicil blgesi semektedir. Amerika
Birleik Devletlerinin Delaware eyaleti zel tekne sicili uygulamaktadr. Dnya denizlerinde
dolaan milyonlarca tekne bu eyalette uygulanan zel tekne sicili sayesinde Amerikan bayra
tamaktadr. Sahibi Trk olan yzlerce tekne ve yat Delaware eyaletinde kaytl sicilde
bulunmakta olup Delaware Eyaleti senede bir kez 900 dolar tekne sicil creti almaktadr. 3
Bu olumsuzluklar kaldrmak amacyla 06.05.2009 tarihinde kabul edilen 5897 sayl
Denizcilik Mstearlnn Kurulu Ve Grevleri Hakknda Kanun Hkmnde Kararname le
Baz Kanunlarda Deiiklik Yaplmasna Dair Kanun ile balama kt messesesi
getirilerek deniz aralarndan alnan Motorlu Tatlar Vergisi ile ilgili Motorlu Tatlar Vergisi
Kanununda deiiklik yaplmtr. Bu deiiklik sonucunda deniz aralarnda Motorlu Tatlar
Vergisi kanun kapsamndan kartlarak verginin konusu dnda braklmtr.
a)MTV Deiiklii ncesi Durum
Vergi gelirleri ierisinde Motorlu Tatlar Vergisinin pay olduka dk olmakla
birlikte, baz dnemlerde finansman gereksinimleri iin en kolay kaynak olarak
nitelendirildii iin ek baz vergilerin alnd gzlenmektedir. Denizcilik sektrnde Motorlu
Tatlar Vergisi hkmlerinin uygulanmasnda, sektrn geliimini ve denizciliimizin tabana
yaylarak denizci bir millet olmamz engelleyen baz dzenlemeler yer almaktayd.
1

M. Meftun CANBEK, Gelirler Kontrolrr, Lebip Yalkn Mevzuat Dergisi, Mays/2010, Say; 77, stanbul.
Bu yazda yer alan grler tmyle yazarn ahsna ait olup, hibir biimde Maliye Bakanln, Gelir daresi
Bakanln, Gelirler Kontrolrleri Daire Bakanln balamaz ve anlan kurumlarn gr olarak
kullanlamaz.
3
http://www.denizhaber.com/index.php?sayfa=yazar&id=6&yazi_id=100083, (Eriim; 15.11.2006)
2

23.02.1963 tarih ve 11342 sayl Resmi Gazetede yaymlanan 197 sayl Motorlu
Tatlar Vergisi Kanununda liman veya belediye siciline kayt ve tescil edilmi olan motorlu
deniz tatlarnn Motorlu Tatlar Vergisine tabi olduklar belirtilmekteydi. Sz konusu kanun
kapsamnda zel amala kullanlan yat, kotra ve her trl motorlu tekneler Kanunda yer alan
(III) sayl tarifeye gre vergilendirilmekteydi. Yat, kotra ve her trl motorlu tekneler tat
cinsi ve motor gc (bg) ile tatlarn yalar ile her motor gc iin denecek yllk vergi
tutar zerinden belirlenen tarifeye gre Motorlu Tatlar Vergisi tutar hesaplanmaktayd.
rnein 70 beygirlik 4-5 yandaki teknelerde 2009 yl iin 2210,6 TL yllk MTV
alnyordu. Nitekim 20.000 AVRO deerindeki bir ithal otomobil ile 20.000 AVRO
deerindeki bir yatn MTVsi arasnda 3 katlk yat aleyhine bir fark vard.
ki tarife arasnda kyaslama yaparken eski MTV tarifesinde yer alan tutarlarn beygir
gc baznda olup MTV uygulamasnda 151 beygir gcnde ve 2 yanda bir yat iin 2009
ylnda (151 X 71,09) 10.734,59 TL tutarnda vergi denirken, yeni uygulama ile ayn yatn
boyunun 30 metreden fazla olduu varsayldnda bile denmesi gereken har tutar 3.200
TLyi gememektedir.
Nitekim 5897 sayl Kanunun 2nci maddesi ile MTV Kanununda deniz aralar ile
ilgili vergisel dzenlemeler yrrlkten kaldrlmakta yerine harlar kanununda yaplan
dzenleme ile XIII- Balama kt ruhsatnamelerinden ve bunlarn
vizelerinden alnacak harlar kapsamna alnmtr.
b) Balama Kt uygulamasnn gerei
lkemizde halen, 6762 sayl Trk Ticaret Kanunu hkmlerine gre kurulmu Milli
Gemi Sicili ve 4490 sayl Trk Uluslararas Gemi Sicili Kanunu ile kurulmu Trk
Uluslararas Gemi Sicili bulunmaktadr. Milli Gemi Sicilinde 18 Groston zerindeki ticaret
gemileri iin tescil zorunluluu bulunmakla birlikte, Trk Uluslararas Gemi Siciline tescil
ihtiyaridir. zel ahslara ait gemi, deniz ve i su aralar ise, her iki sicile de ihtiyari olarak
tescil edilebilirler.
Ancak, Trk gemi sicillerinden birine kaytl olmayan ok sayda gemi, deniz ve i su
arac bulunmaktadr. 2007 sonu itibariyle, bu rakamn 60.000'e yakn olduu tahmin
edilmektedir. Kaytsz gemi, deniz ve i su arac bulunmas, bunlarn teknik ynden denetimi
ile asayi ynnden kontrolnn imknsz hale gelmesi, denizde can, mal ve evre
korunmasna ilikin mevzuatn uygulanamamas sonucunu dourmaktadr. Kayd bulunmayan
tm gemi, deniz ve i su aracnn zorunlu olarak kayt altna alnmas suretiyle, uluslararas
standartlarda denetim ve belgelendirme yaplabilmesi, nitelikleri ve maliki bilinmeyen tekne
kalmamas, denetimsiz tekneler ile insan kaakl yaplmasnn nlenmesi
amalanmaktadr.
Denizciliin ve denize bal sektrlerin geliimi amatr denizciliin, baka bir deyile
deniz sevgisinin geliimine baldr. lkemizde deniz arac temininde ve daha sonraki
aamalarda yaanan glkler, kii bana den deniz arac saysnn dk kalmasna,
amatr denizcilie olan ilginin azalmasna ve tekne imal sektrnde beklenen gelimenin
gereklememesine sebep olmaktadr.
Yaplan dzenleme ile zel amala kullanlan yat, kotra ve her trl motorlu
teknelerden alnmakta olan motorlu tatlar vergisi kaldrlarak, denizcilie ilgi duyan

vatandalarmz zerindeki mali yk hafifletilmektedir. Mali dengeyi bozmamak iin de,

motorlu tat vergisi yerine, "balama ktne" kaytl olan gemi, deniz ve i su aracna
verilecek ruhsatnameler ile bu tatlara ynelik vize ilemleri iin har alnmas ngrlmekte
ve buna ilikin dzenlemeler yaplmaktadr.
Trk Uluslararas Gemi Siciline tescilli olanlar ile Milli Gemi Siciline tescili zorunlu
olan gemi, deniz ve i su aralar zaten kaytl olduklarndan ve tescilli olduklar sicile bal
olarak farkl mali hkmlere tabi olduklarndan, bunlar iin balama ktne kaydolma ve
har deme ykmll ngrlmemektedir.4
5897 sayl Denizcilik Mstearlnn Kurulu ve Grevleri Hakknda Kanun
Hkmnde Kararname le Baz Kanunlarda Deiiklik Yaplmasna Dair Kanun 06.05.2009
tarihinde 30.06.2009 tarihinde yrrle girmek zere kabul edilmitir. Kanun ile 193 sayl
Motorlu Tatlar Vergisi Kanunu kapsamndan deniz aralarna ilikin dzenlemeler
kaldrlm ve 10/8/1993 tarihli ve 491 sayl Denizcilik Mstearlnn Kurulu
ve Grevleri Hakknda Kanun Hkmnde Kararnameye Balama Kt
balkl ek 12nci madde eklenmitir.
c) Balama Kt uygulamasnn mali hkmleri
5897 sayl Denizcilik Mstearlnn Kurulu ve Grevleri Hakknda Kanun
Hkmnde Kararname le Baz Kanunlarda Deiiklik Yaplmasna Dair Kanun 06.05.2009
tarihinde yrrle girmitir. Kanunla Motorlu Tatlar Vergisindeki Deniz Aralarndan
alnan MTV kaldrlm ve yerine XIII- Balama kt ruhsatnamelerinden ve
bunlarn vizelerinden alnacak harlar alnacaktr.
Trk Uluslararas Gemi Siciline tescilli olanlar ve Milli Gemi Siciline tescili zorunlu
olanlar dndaki ticari veya zel kullanma mahsus gemi, deniz ve i su aralarnn malikleri
veya iletenleri, Denizcilik Mstearlnca liman bakanlklar bnyesinde oluturulacak
balama ktne gemi, deniz ve i su aralarn kaydettirmek zorundadr.
5897 sayl Kanunun 4nc maddesi ile 02.07.1964 tarihli ve 492
sayl Harlar Kanununa bal (8) sayl tarifeye aadaki blm
eklenmitir.
XIII- Balama kt ruhsatnamelerinden ve bunlarn vizelerinden
alnacak harlar:
10/8/1993 tarihli ve 491 sayl Denizcilik Mstearlnn Kurulu ve
Grevleri Hakknda Kanun Hkmnde Kararname hkmlerine gre
oluturulan balama ktklerine kaydedilen gemi, deniz ve i su aralarna
verilecek ruhsatnamelerden ve bunlarn vizelerinden (Gemi, deniz ve i su
aracnn boyuna gre):
5 metreden 9 metreye kadar olanlardan
9 metreden 12 metreye kadar olanlardan
4

(200 TL)
(400 TL)

stanbul Milletvekili Mehmet Doma ile Antalya Milletvekili Hsn ll ve 38 Milletvekilinin; Denizcilik
Mstearlnn Kurulu ve Grevleri Hakknda Kanun Hkmnde Kararnamede ve Baz Kanunlarda Deiiklik
Yaplmasna Dair Kanun Teklifleri ile Plan ve Bte Komisyonu Raporu (2/266, 2/268), Dnem:23, Yasama
Yl;2, 23.05.2008. (www.tbmm.gov.tr Eriim; 01.03.2010)

12 metreden 20 metreye kadar olanlardan

20 metreden 30 metreye kadar olanlardan
30 metreden byk olanlardan

(800 TL)
(1.600 TL)
(3.200 TL)

alnr.
Aracn boyunun tespitinde bir metreden kk deerler dikkate alnmaz. Mnhasran
deniz tamacl ve balklk faaliyetinde kullanlan gemi, deniz ve i su aralar iin
alnacak ruhsatname ve yaplacak vize ilemleri bu blmdeki harlardan mstesnadr.
Balama ktne kayt edilecek her bir gemi, deniz ve i su arac
iin ruhsatname dzenlenir. Ruhsatnameler balama ktnn tutulduu
liman bakanl veya belediye tarafndan her yl vize edilir. Vizenin
geerlik sresi bir yldr. Sresinde vize edilmeyen ruhsatnameler
geersizdir.
Ruhsatname ve bunlarn vizeleri, 02.07.1964 tarihli ve 492 sayl
Harlar Kanununa bal (8) sayl tarifenin XIII- Balama kt
ruhsatnamelerinden ve bunlarn vizelerinden alnacak harlar blmnde
belirlenen harca tabidir. Ruhsatname ve vize ilemleri yaplabilmesi iin,
harcn pein olarak denmesi gerekir. Ruhsatnamenin dzenlendii yl
ayrca vize harc alnmaz.
zel kullanma tahsisli gemi, deniz ve i su aralar iin dzenlenen
ruhsatnameler be yla kadar vize edilebilir ve bu durumda har, iinde
bulunulan yl tarifesi esas alnarak her bir yl iin ayr ayr hesaplanarak
tahsil edilir.
Ruhsatnameyi
grevlileri, harcn
sorumludur.

dzenleyen veya vize ilemlerini yapan kamu

denmesinden mkellefle birlikte mteselsilen

Balama ktne kaytl ve geerli ruhsatnameye sahip gemi, deniz

ve i su aralar, her trl gemi salk resmi ve fener cretinden muaftr.
Ruhsatnamesi olmayan veya zamannda vize ilemi yaplmayan
gemi, deniz ve i su aracnn maliki ve iletenine, tescil edilmemesi
nedeniyle tahsil edilemeyen ruhsat ve vize har tutarnn iki kat idari para
cezas verilir ve bu gemi, deniz ve i su aralarna, denizcilik mevzuatna
gre verilmesi zorunlu belgeleri dzenlenmez, liman veya i su dhilinde
bile olsa sefere kmasna izin verilmez.
dari para cezalar liman bakanlklar ve belediyeler tarafndan
verilir. Bu madde uyarnca verilecek idari para cezalar bir ay ierisinde
denir. Bu idari para cezalar hakknda 30.03.2005 tarihli ve 5326 sayl
Kabahatler Kanunu hkmleri uygulanr.
Balama
ktnn
tutulmas,
liman
bakanlklarnn
ve
belediyelerin yetki ve sorumluluklar, kayt, terkin, ruhsatname
dzenlenmesi, idari para cezas verilmesi ve mali hkmler ile bu
4

maddenin uygulanmasna dair dier hususlara ilikin usul ve esaslar, mali

konularda Maliye Bakanlnn uygun grn almak kaydyla Denizcilik
Mstearlnca karlacak ynetmelikle belirlenir.
d)Balama Ktne geecek deniz aralarna uygulanacak
vergi oranlar
22.08.2009 tarih ve 27327 sayl Resmi Gazetede yaymlanan
2009/15315 sayl Bakanlar Kurulu Karar ile 22.08.2009 - 30.11.2009 tarihleri arasnda
uygulanmak ve geerli olmak zere TV ve KDV oranlar belirlenmitir.
30.11.2009 tarihine kadar (bu tarih dahil) geerli olmak zere, 4760 sayl zel
Tketim Vergisi Kanununa ekli (II) sayl listede yer alan 8901.10.10.00.115,
8901.10.90.00.116 ve 89.037 G.T..P. numaral mallarda uygulanacak zel tketim vergisi
oran % 0 (sfr) olarak belirlenmitir.
30.11.2009 tarihine kadar (bu tarih dahil) geerli olmak zere, 8901.10.10.00.11,
8901.10.90.00.11 ve 89.03 G.T..P. numaral mallarn tesliminde katma deer vergisi oran %1
olarak belirlenmitir.
Mkellefler, bu Karar kapsamnda teslim edecekleri mallar nedeniyle yklendikleri ve
indirim yoluyla telafi edemedikleri katma deer vergisi bakmndan, 3065 sayl Katma Deer
Vergisi Kanununun 29 uncu maddesinin 2 numaral fkrasnda dzenlenen iade hakkndan
faydalanamazlar.
e)Balama Kt uygulamasna ilikin ynetmelik
Balama Kt uygulama ynetmelii Ulatrma Bakanl (Denizcilik
Mstearl)ndan 14.09.2009 tarih ve 27349 sayl Resmi Gazetede yaymlanarak yrrle
girmitir. Ynetmelikle balama ktklerinin tutulmasna ilikin usul ve esaslar ile
uygulanacak mali hkmler ve idari yaptrmlar belirlenmektedir. Ynetmelikte yer alan ve
mali nitelikte olan dzenlemelere aada yer verilmektedir.
Ynetmelie gre balama ktne kaydedilecek gemi, deniz ve i su aralar;
a) 18 Gros tonilatonun altndaki tm ticari gemiler,
b) 6762 sayl Trk Ticaret Kanununun bayrak ekmeye ilikin hkmlerine bal
olmakszn; boyu ve gros tonilatosu ne olursa olsun ticari amala iletilen deniz ve i su
aralar ile zel kullanma mahsus gemi, deniz ve i su aralar,
zorunlu olarak kaydedilir.

Bu GTP numarasna TV Kanununa ekli II sayl cetvelde 18 Gros tonilatoyu gemeyen gezinti gemileri
(Denizde seyretmeye mahsus olanlar) olarak mal ismi verilmi.
6
Bu GTP numarasna TV Kanununa ekli II sayl cetvelde Yolcu ve gezinti gemileri (Denizde seyretmeye
mahsus olmayanlar) olarak mal ismi verilmi.
7
Bu GTP numarasna TV Kanununa ekli II sayl cetvelde yatlar ve dier elence ve spor tekneleri; krekli
kayklar ve kanolar (iirilebilir olanlar, birim arl 100 kg. gemeyenler, krekli kayklar ve kanolar hari)
olarak mal ismi verilmi.

6762 sayl Trk Ticaret Kanununun bayrak ekmeye ilikin hkmlerine bal
olmakszn yabanc uyruklu gerek kiilere ait zel kullanma mahsus gemi, deniz ve i su
aralar talep olmas ve dare tarafndan uygun bulunmas hlinde kayt edilir.
Kaydedilecek takyidatlar;
Balama ktne, menkul rehni ile ihtiyati tedbir veya ihtiyati haciz yahut haciz
kararlar kaydedilir.
Resen kayt;
Yeni ina edilmi veya ithal edilmi gemi, deniz ve i su aracnn mlik veya ileteni,
491 sayl Kanun Hkmnde Kararnamenin ek 12nci maddesinin ikinci fkrasnda belirtilen
srelerde balama ktne kayt iin bavuruda bulunmadklar takdirde, ilgili bakanlk
tarafndan resen kayt edilir.
Balama ktklerine kayt edilmeyen yeni ina edilmi veya ithal edilmi gemi, deniz
ve i su aracnn tespit edilmesi hlinde, nerede bulunuyor ise o yer bakmndan yetkili
bakanlk tarafndan aadaki ilemler yaplr.
a) Mlik veya iletenin kimlii ve adresi bilinmiyor ise aratrlr. Kimlik ve adres
malum veya yaplan aratrma neticesinde tespit edilmi ise, 16nc maddedeki belgeleri
hazrlayarak yirmi gn iinde Bakanla gelmesi iin yazl olarak davet edilir.
b) Olumlu cevap gelirse, kayt ilemi tamamlanr ve harc dettirilerek ruhsatnamesi
dzenlenir.
c) Davete icabet edilmedii takdirde, mevcut veriler ile yaplacak lm ve teknik
denetleme sonucunda elde edilecek bilgilere gre kayt yaplr ve balama kayd zerine
resen kaydedilmitir erhi dlr. Mlik veya ileten daha sonra bakanla bavurup
kaytlar gncelletirdiinde bu erh terkin edilir.
stisna ve muafiyetler;
(1) Mnhasran deniz tamacl ve balklk faaliyetinde kullanlan gemi, deniz ve
i su aralar iin alnacak ruhsatname ve yaplacak vize ilemleri 492 sayl Harlar
Kanununa bal (8) sayl tarifenin XIII- Balama kt ruhsatnamelerinden ve bunlarn
vizelerinden alnacak harlar blmnde belirtilen harlardan mstesnadr.
(2) Gemi, deniz ve i su aralarndan;
a) Mnhasran balklk faaliyetinde kullanlanlar, Tarm ve Kyileri Bakanlnca
verilen ruhsat tezkerelerine gre,
b) Mnhasran deniz tamacl faaliyetinde kullanlanlar ise, Avrupa Birlii
mevzuatna uyumlu gemi tiplerine uygun olarak dzenlenen tonilato belgelerine gre,
darece kayt altna alnarak belgelendirilir.

(3) Bu kapsama giren gemi, deniz ve i su aralar iin ruhsatname dzenlenirken,

ikinci fkradaki belgelere dayal olarak, mnhasran balklk faaliyetinde kullanlan aralarn
ruhsatnamelerinin kullanm amac blmne balklk; mnhasran deniz tamacl
faaliyetinde kullanlan aralarn ruhsatnamelerinin kullanm amac blmne tamaclk
ibareleri ilenir. Bu kapsamda yer almayan gemi, deniz ve i su aralar iin sz konusu
ibareler kullanlmaz. Gemi, deniz ve i su aralarnn kullanm amalar vize ilemini yapan
Bakanlka her vize ileminde kontrol edilerek teyit edilir.
(4) Balama ktne kaytl ve geerli ruhsatnameye sahip gemi, deniz ve i su
aralar, her trl gemi salk resmi ve fener cretinden muaftr.
Harcn denmemesinin meyyidesi;
Ruhsatnamesi olmayan veya zamannda vize ilemi yaplmayan gemi, deniz ve i su
aralarna, denizcilik mevzuatna gre verilmesi zorunlu belgeleri dzenlenmez, liman ve i
su dhilinde bile olsa sefere kmasna izin verilmez.
Seferden men yaptrm ilgilisine tebli edilir. Keyfiyet yetkili Sahil Gvenlik Bot
Komutanlklarna bildirilir. Bu yaptrma uyulup uyulmad, gemi ve deniz aralar iin Sahil
Gvenlik Bot Komutanlklar tarafndan takip ve kontrol edilir.
sularda, ikinci fkrada belirtilen takip ve kontroller jandarma veya emniyet tekilat
yahut belediyenin ilgili birimi tarafndan yerine getirilir.
dari para cezas ve uygulanacak dier hkmler;
Ruhsatnamesi olmayan veya zamannda vize ilemi yaplmayan gemi, deniz ve i su
aracnn mliki ve iletenine, tescil edilmemesi veya vize yaptrlmamas nedeniyle tahsil
edilemeyen ruhsat ve vize har tutarnn iki kat idari para cezas bakanlklar tarafndan
verilir.
Mlik ve ileten farkl ise ayr ayr, ayn kii olduu takdirde mlik sfatyla tek bir
ceza verilir. Bu Ynetmeliin 6 nc maddesinin ikinci fkras ile geici 1 inci maddesinde
belirtilen sreler ierisinde ruhsatname alnmamas nedeniyle kabahat fiili olumaz.
Ruhsatnamesi olmamas nedeniyle idari para cezas verilmesi gereken durumlarda,
gemi, deniz ve i su aracnn harca esas boy; dare kaytlarna, kayt bulunmayanlar iin
yaplacak lme gre tespit edilir.
dari para cezasna ilikin idari yaptrm karar tutanaklar 5326 sayl Kabahatler
Kanununun 25 inci maddesi ile Maliye Bakanlnn bu konuda belirledii esaslar dikkate
alnarak dzenlenir ve 7201 sayl Tebligat Kanunu hkmlerine gre tebli edilir.
dari para cezalar idari yaptrm karar tutanann tebliinden itibaren 1 ay ierisinde
denir.
dari para cezasna itiraz;
dari para cezasna, idari yaptrm karar tutanann tebliinden itibaren 15 gn
ierisinde yetkili Sulh Ceza Mahkemesinde dava alabilir.

dari para cezasnda pein deme indirimi ve taksitle deme;

dari para cezasnn dava ama sresi olan 15 gn ierisinde defaten denmesi hlinde,
idari para cezasndan drtte bir orannda indirim yaplr.
Cezaya muhatap olann idar para cezasnn deme sresi olan 1 ay ierisinde cezay
veren bakanla yapaca yazl mracaat zerine ve ekonomik durumunun msait olmamas
hlinde idar para cezasnn ilk taksitinin pein denmesi kouluyla, 1 yl iinde ve 4 eit
taksit hlinde denmesine karar verilebilir. Taksitlerin sresinde veya tam olarak denmemesi
hlinde idari para cezasnn denmemi olan tutarlar takibe alnarak tahsil edilir.
dari para cezasnn deme yeri ve gelir kayd;
Liman bakanlklar tarafndan verilen idari para cezalar Genel Bteye gelir
kaydedilir ve sz konusu idari para cezalar muhasebe yetkilisi mutemetlerine, merkez
muhasebe birimlerine, malmdrlklerine ve defterdarlk muhasebe mdrlklerine
denebilir.
Belediye bakanlklar tarafndan verilen idari para cezalar ilgili belediyenin btesine
gelir kaydedilir ve sz konusu idari para cezalar belediyenin muhasebe birimine, muhasebe
yetkilisi mutemedine veya belediyenin ilgili banka hesabna denebilir.
Sresinde denmeyen idari para cezalarnn takibi;
Liman bakanlklar tarafndan verilen idari para cezalarnn deme sresi ierisinde
denmemesi ve idari yaptrm kararnn kesinlemesi hlinde, ilgili liman bakanlklar
tarafndan cezaya muhatap olann bal olduu vergi dairesine durumun bildirilmesi zerine
sz konusu idari para cezas 6183 sayl Amme Alacaklarnn Tahsil Usul Hakknda Kanun
hkmlerine gre vergi dairesince takip ve tahsil edilir.
Belediye bakanlklar tarafndan verilen idari para cezalarnn sresinde denmemesi
hlinde, sz konusu idari para cezalar 6183 sayl Amme Alacaklarnn Tahsil Usul
Hakknda Kanun hkmlerine gre cezay veren belediye tarafndan takip ve tahsil edilir.
dari tedbirler;
Mlik veya ileten hakknda verilmi idari para cezas denmeden gemi, deniz ve i su
aralarnn liman veya i su dhilinde de olsa sefere kmalarna izin verilmez.
28 inci maddeye gre verilmi seferden men kararlar kaldrlm olsa bile, idari para
cezasnn denmemesi hlinde, ceza miktar denene kadar seferden men devam eder. Bu
hususun takip ve kontrol 28 inci maddenin ikinci ve nc fkralarna gre yaplr.
dari yaptrmlara ilikin dier hkmler;
dari yaptrmlara ilikin dier hususlarda 5326 sayl Kabahatler Kanununda ve
Maliye Bakanlnca yaplan dzenlemelerde yer alan esaslar da dikkate alnr.
Mevcut gemi, deniz ve i su aralarnn kayd;

5897 sayl Kanunun yrrle girdii tarihte mevcut olan gemi, deniz ve i su
aralarnn balama ktklerine kayt edilebilmesi iin, mlik veya iletenlerinin 30/12/2009
tarihine kadar ilgili bakanla bavurmalar gerekmektedir. Bu tarihe kadar bavurulmamas
hlinde, resen tescil ve idari para cezas verilmesine ilikin hkmler uygulanr.
f)Balama kt uygulamasna ilikin tebli
Ulatrma Bakanlnca 10.08.1993 tarihli ve 491 sayl Denizcilik Mstearlnn
Kurulu ve Grevleri Hakknda Kanun Hkmnde Kararname hkmlerine dayanlarak
hazrlanan Trk Sahipli Olup, Yabanc Bayrakta Bulunan Ve zel Kullanma Mahsus Gemi
Deniz Ve Su Aralarnn thal Edilmesine likin Tebli (2009/3) 22.08.2009 tarih ve
27327 sayl Resmi Gazetede yaymlanmtr.8
Tebli; Trk vatandalar veya Trk Ticaret Kanununa gre kurulan tzel kiiler
tarafndan yurt dnda kurulan veya yurt dnda kurulu bulunmakla birlikte hisselerinin bir
ksm Trk vatandalarna ait olan bir irket tarafndan iktisap edilmek suretiyle yabanc
bayrak ekilmi olan gemi, deniz ve i su aralarnn balama ktne kaydedilmesi
amacyla ithalini salamaktr.
Bu Tebli, zel kullanma mahsus gemi, deniz ve i su aralarndan; GTP Numaras
8901.10.10.00.11, 8901.10.90.00.11 ve 89.03 olanlarn ithalinde uygulanr.
Bu Tebli hkmlerine gre yurtdndan gemi, deniz ve i su arac ithali;
a) 30.06.2009 tarihinden nce iktisap edilmi olmas,
b) Hak sahipliini gsterir belgenin (fatura, noter devir belgesi, mahkeme karar, sicil
kayt belgesi, vergi, resim, har veya benzeri deme yapldna ilikin resm belgeler) ibraz
edilmesi,
c) Tad bayran lke siciline kaytl ise sicil terkin belgesi, sicile kaytl deil ise
sicil kaydnn bulunmadna dair konsolosluk onayl yaznn ibraz,
artna baldr.
Kte kayt ve gmrk ilemleri;9
Teblide ithal iin aranan artlar yerine getiren maliklerin talebi zerine, gemi, deniz
ve i su arac 491 sayl Kanun Hkmnde Kararnamenin Ek 12nci maddesi kapsamnda
balama ktklerine kaydedilir. Balama ktne kayd yaplanlara ilikin gmrk ilemleri,
liman bakanlarnn ilgili gmrk idaresine balama ktne kaydn yapldnn bildirimini
mteakip altm gn iinde tamamlanr. Ancak, kte kayt iin gemi, deniz veya i su
aralarnn Trkiye'de bulunmas art aranmaz. Bu kapsamdaki aralarn gmrk ilemleri,
Trkiye'ye geldiinin liman bakanl tarafndan ilgili gmrk idaresine bildirimini mteakip
ayn usulle yaplr.
8

11.11.2009 tarih ve 27403 sayl Resmi Gazetede yaymlanan 2009/5 sayl BKK ile (Tebli No: 2009/3) Trk
Sahipli Olup, Yabanc Bayrakta Bulunan ve zel Kullanma Mahsus Gemi Deniz ve Su Aralarnn thal
Edilmesine likin Tebliin 5 inci maddesi yrrlkten kaldrlmtr. (Sat ve devir yasa)
9
16.01.2010 tarih ve 27464 sayl Resmi Gazete ile deitirilen hkmdr.

g)Kanunlama Aamasndaki Tartmalar

5897 sayl Denizcilik Mstearlnn Kurulu ve Grevleri Hakknda Kanun
Hkmnde Kararname le Baz Kanunlarda Deiiklik Yaplmasna Dair Kanun kapsamnda
yaplacak deiikliklere ilikin Kanun tekliflerinin Meclis Plan ve Bte Komisyonunda
grlmesi srasnda bu Kanun Teklifi ile, tescilli bulunmayan tm gemi, deniz ve i su
aracnn kayt altna alnmas ngrld gibi, mali klfet bata olmak zere eitli
nedenlerle yabanc bayrak ekmi bulunan zel teknelerin de Trk bayrana dnmesi
amalanmaktadr. Bu amacn gerekleebilmesi iin, d ticaret mevzuatndaki engellerin
kaldrlmas ve KDV ile TV dahil ithal ilemlerinde alnan vergi, resim ve harlardan muaf
tutulmak suretiyle ithalin zendirilmesi ngrlmtr. Bu ngrnn olduka isabetli
olduunu dnmekteyiz. Ancak bu Kanunla birlikte yatlarn sicile tescilinde zel Tketim
Vergisi, Gmrk Vergisi ve Katma Deer Vergisi istisnas dzenlemeleri maalesef
yasalamamtr.
h)5897 sayl Kanun vergi aff niteliinde mi?
5897 sayl Kanun sonrasnda Bakanlar Kurulu Karar ile deniz aralarnn KDV %1
ve TV %0 oranlar ile har demek suretiyle yabanc bayraa tescilli deniz aralar ve i su
aralarna Trk bayra ekebilme izni tannmaktadr.
Bu yapsyla yaplan dzenleme gerekte bir af niteliini tamaktadr. Kanunun
yrrle girmesinden nce gemi, deniz aralar ve i su aralarn KDV, TV deyerek satn
alnan veya ithal edilen mkellefleri madur brakmaktadr. Ayrca Bakanlar Kurulu Karar
22.08.2009-30.11.2009 tarihleri sonrasnda sicile tescil ettireceklerde %6,7 ile %8 orannda
TV ve %18 orannda KDV demeleri gerekmektedir.
Bu erevede yaplan dzenlemenin Anayasa'nn eitlik ilkesi hkmlerine
aykr dzenleme yapld iddia edilmesinin muhtemel olduunu dnmekteyiz.10
)Kanun ve bal ilemlerin deerlendirilmesi
Plan ve Bte Komisyonunda yabanc bayrakl olup Trk bayrana geecek olan
teknelerin ithalinde zel Tketim Vergisi ve Katma Deer Vergisi istisnas kapsamnda
kanunlamasna ilikin neri Bakanlar Kurulu Kararnn bu konuda yeterli olaca
gerekesiyle tasardan kartlmtr. Bunun sonucunda da yabanc bayrakl yatlarn Trk
bayrana gemeleri amacyla ithalinde TV %0 olarak KDV %1 olarak Bakanlar Kurulu
Kararyla oranlar belirlenmitir.
Eer meclisten TV ve KDV istisnas tannarak bu dzenlemenin yasalamas
durumunda KDV oran %1 deil %0 olarak uygulanacakt. Bunun Bakanlar Kurulu Kararna
braklmas sonucunda Bakanlar Kurulunun KDV oranlarn deitirme yetkisinin %1, %8 ve
%18 olarak alternatifinin olmas nedeniyle TVde olduu gibi %0 ile ithali yasal olarak
imknsz klmaktadr. Bu durum ise Trk bayrana geecek olanlara %1lik ilave bir KDV
yk getirmektedir.

10

Bu konuda kanunun teklif aamasndaki grleri iin Erkan YETKNER, Trk Vatandalarna Ait Olup zel
Amala Kullanlan Yabanc Bayrakl Yat, Kotra ve Her Trl Motorlu Teknelere Af M Geliyor?, Vergi Dnyas
Dergisi, Ocak/2009, Say; 329, stanbul.

10

Meclis Plan ve Bte Komisyonunda Gmrk Muafiyeti dzenlemesi tasardan

kartlmtr. Yatlarn Trk bayrana gemelerinin amaland 5897 sayl Kanun
dzenlemesi almalarnda ithalde Gmrk Vergisi muafiyeti olmamas nedeniyle Trk
bayrana gemek isteyen vatandalarmza vergisel bir yk getirmektedir.
5897 sayl Kanundaki TVnin %0 ve KDVnin %1 olarak uygulamas 22.08.2009
tarihi ile 30.11.2009 tarihleri arasnda geerli olmak zere uygulanabilecektir. Bu tarihten
sonra yeni iktisap edilen tekneler iin durum ne olacaktr? Dolaysyla KDV %18, TV %8
ve Gmrk Vergisi bedelleri tahsil edilerek Trk bayrana geeceklerdir. Dolaysyla da
gemeyeceklerdir.
5897 sayl Kanun ile yaplan dzenlemede denizcilere tannan avantajlar;
1-2009/15315 sayl Bakanlar Kurulu Karar ile 22.08.2009 - 30.11.2009 tarihleri
arasnda uygulanmak ve geerli olmak zere TV orannn %0 ve KDV orannn %1 olarak
kstl bir dnem iin belirlenmesi,
2-Motorlu Tatlar Vergisinin konusundan deniz aralarnn kartlarak daha dk
nispette mali yk getiren balama kt ruhsatnamelerinden ve bunlarn
vizelerinden alnacak harlar uygulamasna geilmesi,
Olarak snrlanmtr.
Ancak yaplan dzenleme amatr amal ve Trk vatandalarna ait
teknelerin ecnebi bayrana geilerini engelleyecek nitelikte deildir. Bir
atasz ile konuyu zetlersek; denizcilikte her ey eski tas eski hamam olarak devam
edecektir.
i)2010 yl iin alnacak har tutarlar
XIII- Balama kt ruhsatnamelerinden ve bunlarn vizelerinden alnacak harlar:
(5897 sayl Kanunun 4nc maddesiyle eklenen blm. Yrrlk: 30.06.2009)
10/8/1993 tarihli ve 491 sayl Denizcilik Mstearlnn Kurulu ve Grevleri Hakknda
Kanun Hkmnde Kararname hkmlerine gre oluturulan balama ktklerine kaydedilen
gemi, deniz ve i su aralarna verilecek ruhsatnamelerden ve bunlarn vizelerinden (Gemi,
deniz ve i su aracnn boyuna gre):
5 metreden 9 metreye kadar olanlardan
9 metreden 12 metreye kadar olanlardan
12 metreden 20 metreye kadar olanlardan
20 metreden 30 metreye kadar olanlardan
30 metreden byk olanlardan

220,00 TL
440,00 TL
880,00 TL
1.760,00 TL
3.520,00 TL

Alnr.
Aracn boyunun tespitinde bir metreden kk deerler dikkate alnmaz. Mnhasran
deniz tamacl ve balklk faaliyetinde kullanlan gemi, deniz ve i su aralar iin
alnacak ruhsatname ve yaplacak vize ilemleri bu blmdeki harlardan mstesnadr.

11

2009 ylnda 5897 sayl Kanun ile harlar kanununa eklenen blmde yer alan
tutarlarda 2010 yl iin %10 tutarnda olduka cmerte arta gidilmitir. Bu durumun dahi
konusu Trk bayrana geii zendirmek olan 5897 sayl kanun uygulamasnda gelecee
dnk olmak zere ve Trk bayrana gei sonras iin gvensizlik dourmaktadr.
Mkellefler Trk bayrana getikten sonra bir sre makul dzeyde seyreden oran veya
tutarlarn daha sonra birka kat ykseltileceinin endiesini tamaktadrlar.
j)Harlar Kanununda Bakanlar Kuruluna Tannan Arttrma Yetkisi
5897 sayl Kanun ile yaplan yeni dzenleme ile deniz aralarndan alnan vergilerin
(har) eskiye gre (MTV) daha az olduu kansna kaplabilinir. Ancak Harlar Kanununun
mkerrer 138nci maddesi uyarnca her takvim yl bandan geerli olmak zere nceki ylda
uygulanan maktu harlar (maktu ve nisp harlarn asgar ve azami miktarlarn belirleyen
hadler dahil), o yl iin tespit ve ilan olunan yeniden deerleme orannda artrlabilmektedir.
Ayrca Bakanlar Kurulu, bu Kanuna bal tarifelerde yer alan maktu harlar veya bu
harlarn yeniden deerleme oran uygulanmak suretiyle belirlenmi olan tutarlar (maktu ve
nisp harlarn asgar ve azami miktarlarn belirleyen hadler dahil) ile nisp harlar, tarifeler
yahut tarifelerin ilgili fkra ve bentleri itibariyle birlikte veya ayr ayr olmak zere; maktu
harlarda yirmi katna, nisp harlarda ise bir katna kadar artrmaya, uygulanmakta olan
maktu harlar yarsna kadar, nisp harlar ise bu fkra ile artrlmadan nceki seviyelerine
indirmeye, bu had ve miktarlar arasnda yeni had, miktar ve nispetler tespit etmeye yetkili
klnmtr.
Bu durumda sz konusu harlar bakanlar kurulu karar ile aadaki tutarlara kadar
arttrma11 riski bulunmaktadr.
5 metreden 9 metreye kadar gemi, deniz aralar ve i su aralarndan
9 metreden 12 metreye kadar gemi, deniz aralar ve i su aralarndan
12 metreden 20 metreye kadar gemi, deniz aralar ve i su aralarndan
20 metreden 30 metreye kadar gemi, deniz aralar ve i su aralarndan
30 metreden byk deniz aralar ve i su aralarndan

4.000.-TL
8.000.-TL
16.000.-TL
32.000.-TL
64.000.-TL

Dolaysyla mkellefler asndan gvensizliin ortadan kaldrlmas ve vergisel

edimlerin nceden ngrlebilir olmas gerei nedeniyle harlar kanununda Bakanlar
Kurulunun on katna kadar har tutarlarn arttrma yetkisinde deniz aralar iin zel bir
belirleme yaplmasnda fayda bulunmaktadr.
k)Kanunda uygulanacak hadlerin belirli bir zaman aralnda olmas sorunludur
Deniz aralarnn yine yurt dnda kurulu irketler zerinden alnmas halinde sz
konusu aralar Trk vergi mevzuatnn dnda kalmaktadr. Ancak sz konusu deniz
aralarnn yine eskisi gibi yurt dnda kurulu irketler zerinden satn alnmas halinde
kanun ncesindeki duruma dnlecei aktr. Bir sre sonra medyada Trk vatandalarna ait
deniz aralarnn yabanc bayrakl olarak Trk karasularnda bulunduklar, bunlardan vergi
alnamad hususundaki eletiriler yeniden gndeme gelecektir. Yani yatlarla ilgili olarak son
durum yine eski tas eski hamam olarak devam edecektir.12
11

Erkan YETKNER, Trk Vatandalarna Ait Olup zel Amala Kullanlan Yabanc Bayrakl Yat, Kotra ve Her
Trl Motorlu Teknelere Af M Geliyor?, Vergi Dnyas Dergisi, Ocak/2009, Say; 329, stanbul.

12

5897 sayl Kanundaki TVnin %0 ve KDVnin %1 olarak uygulamas 22.08.2009

tarihi ile 30.11.2009 tarihleri arasnda geerli olmak zere uygulanabilecektir. 5897 sayl
Kanun ile getirilen vergisel tevikler 30.06.2009 tarihinden nce iktisap edilen Trk
vatandalar tarafndan yurt dnda kurulu irketler veya kendi adlarna iktisap ettikleri gemi,
deniz ve i su aralarnn kayda alnmas amacn tamaktadr. Yaplan dzenlemelerde bu
tarihten sonra ise herhangi bir vergisel tevik ngrlmemektedir. Bu dzenleme nedeniyle
30.06.2009 tarihinden sonra Trk vatandalar tarafndan vergisel ykler nedeniyle yabanc
bayraa geiin ve deniz aralarn yabanc bayraa tescil ettirmeye devam edilecei
dnlmektedir.
l)Trk bayrakl ve yabanc bayrakl zel yatlarn inalarnn vergisel kyas
Yat inas ve montaj ile itigal eden mkellefler ile yatlarn teslim edildii gerek
kiilerin vergisel yklenimlerine ilikin durumlarn zel kullanma mahsus yat inasnda,
ithalinde ve yurtii teslimlerinde yerli ve yabanclarn avantajlar olarak aadaki tabloda
ifade edebiliriz.
Yat ina edenin yklendii KDV iadesi
Yat ina edenin yklendii TV iadesi
Yatn tesliminde TV
Yatn tesliminde KDV

Trk Bayrakl
YOK
YOK
VAR %8
VAR %18

Yabanc Bayrakl
VAR
VAR
YOK
YOK

Aklama
hracat istisnas
hracat istisnas
hracat istisnas
hracat istisnas

Dolaysyla yatlarn Trk bayra takmak zere vatandalarmza teslimi ile yabanc
lkelerdeki gerek veya tzel kii olarak mkellefiyet tesisi ile yabanc sicile kayd nedeniyle
oluan vergisel yklenimler aadaki tabloda yer almaktadr.
Yat Teslimi

Bedel

TV (%8)

KDV (%18)

Toplam

Trk bayrakl

100.000.-

8.000.-

19.440.-

119.440.-

Yabanc bayrakl

100.000.-

100.000.-

Aklama
(Dier vergisel
ykler hari)
malat TV ve
KDV iadesi alabilir,
ihracata tannan
damga vergisi, har,
resim ve benzeri
muafiyetlerden
yararlanabilir, ihracat
kredisi alabilir

Tablodan da anlalaca zere yabanc bayraa tescillenecek bir yatn yabanc sicilde
herhangi bir gerek veya tzel kii adna tescilinde yatn teslim bedeline dahil TV ve KDV
nedeniyle Trk vatandalar adna sicilimize tescilde aleyhe durumlar ortaya kabilmektedir.
Dolaysyla yat ve tekne inas ii ile itigal eden mkellefler iin yabanc bayraa
tescil edilecek yat inas daha avantajldr. Nitekim bu avantajlar dorudan yabanc bayraa
tescilli yat sahiplerinin yerli bayraa oranlar daha dk fiyattan yat satn almalarna neden
olmaktadr.
12

Erkan YETKNER, Trk Vatandalarna Ait Olup zel Amala Kullanlan Yabanc Bayrakl Yat, Kotra ve Her
Trl Motorlu Teknelere Af M Geliyor?, Vergi Dnyas Dergisi, Ocak/2009, Say; 329, stanbul.

13

m)Trk bayrakl ve yabanc bayrakl zel yatlarn vergisel kyaslanmas

Vergi kanunlarmzda sektr baznda en ok istisna denizcilik sektrne tannmtr.
Ancak istisna hkmlerinin kapsamnda ve bal dzenleyici ilemlerin uygulamasnda istisna
dzenlemelerinin konulu amac ile badamayacak nitelikte snrlamalar ve uygulama
sorunlar ile istisnann hitap ettii alanda btn ve sektrn gerekliklerini kavrayamama sz
konusudur.
zellikle vergi ve gmrk kanunlarnda ithalata ve ihracata ynelik dzenlemeler
denizcilik sektrnde Trk bayrakl deniz aralarmz ynnden vergisel eitsizliklere neden
olmaktadr. Sz konusu eitsizliklere ilikin uygulamada ortaya kan vergisel durumlar
aadaki tabloda zetlenmitir.
Teslim ve hizmet

Trk bayrakl

Yabanc bayrakl

Akaryakt teslimi

TV+KDV

Ya teslimleri

TV+KDV

Kumanya Teslimi

KDV

KDV

hracat istisnas (KDV 11)

Gmrk +TV+ KDV

Baz ekipmanlar TVye tabi olabilmektedir

Donatm eyas

TV+KDV

Liman hizmetleri
Tamir, bakm, onarm
teslim ve hizmetleri
Tescilde Har

KDV

KDV

VAR

VAR

Ana ve yedek para

yurtii teslimi
Ana ve yedek para
ithali

Aklama
hracat istisnas veya transit yakt (KDV 11, TV 5
ve Gmrk Kanunu 176nc maddeleri) (ticari
tescilli iin 15 seri nolu KDV Genel Teblii)
hracat istisnas veya transit yakt (KDV 11, TV 5
ve Gmrk Kanunu 176nc maddeleri) (ticari
tescilli iin 15 seri nolu KDV Genel Teblii)
hracat istisnas veya transit yakt (KDV 11,
Gmrk Kanunu 176nc maddeleri) (ticari tescilli
iin 15 seri nolu KDV Genel Teblii)

hracat istisnas (KDV 11, TV 5)

(Yatlardaki klima, buzdolab, tv, GPS)
Baz liman hizmetleri ile snrldr (KDV 13/b)
KDVK 11nci madde kapsamnda ihracat, yerli zel
yatlar ise KDV 13/a dndadr
Yabanc bayraklarda daha dk olabilir

Yukardaki tabloda Trk bayrakl yatlar iin istisna kapsamnda olduu belirtilen
dzenlemelerin de kendi iinde birok problemi barndrd da grlmektedir.
n)Yatlarda Trk bayrana geite yaplmas gerekli dzenlemeler
lkemiz vatandalarna ait olan ancak yabanc bayra tercih eden yat sahiplerinin ana
gds lkemizde uygulanan vergi sistemi kaynakldr. Yat sahipleri vergi kanunlarmzdaki
yklere ve edimlere maruz kalmak yerine dorudan yabanc bayraa ynelerek bu vergisel
yklerden kurtulmaktadrlar. Bu nedenle de lkemiz kaynaklar vergi sisteminden
kaynaklanan dzenlemelerle da akmaktadr. Vergi sistemimiz alternatif bayraklarn
avantajlaryla kyaslandnda Trk bayrana geiin nndeki en nemli engeli
oluturmaktadr. Bu durumun nlenerek zel kullanma mahsus yatlarda Trk bayrann
tercih edilmesi iin aadaki vergisel dzenlemeler cesaretle yerine getirilmelidir.
-Yatlarn kayt, tescil, ithali ve en nemlisi de yurtii teslimlerinde uygulanan zel
Tketim Vergisi kaldrlmal veya istisna maddesi ihdas edilmelidir. Bu dzenleme Bakanlar
Kurulu Kararna braklmamal, yasal gvenceye kavuturulmal veya deniz aralar TV
Kanununa ekli II sayl tablodan karlmal ve bu yolla da zel Tketim Vergisi Kanunu
konusundan karlmaldr.

14

-Trk bayrana sahip yatlara yabanc bayrakl yatlara verildii gibi transit yakt veya
KDVsiz ve TVsiz yakt verilmelidir. Buna ilikin olmak zere zel Tketim Vergisi ve
Katma Deer Vergisi Kanunlarna istisna hkm eklenmelidir.
-Trk bayrakl yatlarn teslimleri, ithalleri Katma Deer Vergisi istisnas kapsamna
alnmaldr.
-Trk bayrakl yatlarn yedek para ve malzeme teslimleri ve yatlara verilen hizmetler
(KDV 13/b gibi) Katma Deer Vergisi istisnas kapsamna alnmaldr.
-Mkellefler asndan gvensizliin ortadan kaldrlmas ve vergisel edimlerin
nceden ngrlebilir olmas gerei nedeniyle harlar kanununda Bakanlar Kurulunun on
katna kadar har tutarlarn arttrma yetkisinde deniz aralar iin zel bir belirleme
yaplmasnda fayda bulunmaktadr.
-Yaplacak dzenlemelerde Trk bayrana gei iin zaman aral tannmas ileride
Trk bayrana geecekler iin sorun tekil etmektedir. Bu dzenleme nedeniyle 30.06.2009
tarihinden sonra ve 22.08.2009-30.11.2009 tarihleri arasndaki ithalde uygulanacak KDV ve
TV oranlarndan da faydalanamayan mkellefler ile daha sonraki tarihlerde deniz arac
iktisap edenlerin durumunda vergisel ykler tekrar gndeme gelecektir. Dolaysyla Trk
vatandalar tarafndan vergisel ykler nedeniyle deniz aralarnn yabanc bayraa tescil
ettirilmeye devam edilecei dnlmektedir.
o)Sonu
Vergi ve gmrk kanunlarnda ithalata ve ihracata ynelik istisna dzenlemeleri
denizcilik sektrnde Trk bayrakl deniz aralarmz ynnden vergisel eitsizliklere neden
olmaktadr. Ayrca Trk bayrakl yatlar iin istisna kapsamnda olduu belirtilen
dzenlemelerin de kendi iinde birok problemi barndrd da grlmektedir.
Yatlarda Trk bayrana gei iin dzenlemeler yaplarak nihai tketici durumundaki
zel yat sahiplerinin zerindeki vergi yk ile yabanc bayrakl yat sahiplerinin vergi ykleri
eitlenmi olacak ve Trk bayrana gemeyen yat sahipleri iin de yabanc bayran vergisel
cazibeleri ortadan kalkacak, bu nedenle de yabanc lkelerin bayraklarna yatlarn kayt ve
tescilleri iin denen meblalar lkemiz ekonomisine kazandrlarak bu unsurlar kayt altna
alnacak ve lkemiz vatandalarna anl ve erefli Trk bayran dnya denizlerimizde
dalgalandrma onurunu vereceiz.
Kaynaklar;
CANBEK, M. Meftun; Denizcilik Sektrnde Geliimin Salanmas iin Kurumlar
Vergisi, Gelir Vergisi ve Trk Uluslararas Gemi Sicili Mevzuatnda Yaplmas Gerekli
Deiiklikler, Vergici ve Muhasebeci ile Diyalog Dergisi, Aralk 2006, Yl:21, Say:224.
CANBEK, M. Meftun; Denizcilik Sektrnde Geliimin Salanmas iin zel
Tketim Vergisi Mevzuatnda Yaplmas Gerekli Deiiklikler, Vergici ve Muhasebeci ile
Diyalog Dergisi, Kasm 2006, Yl:21, Say:223.

15

CANBEK, M. Meftun; Denizcilik Sektrnde Geliimin Salanmas ve

Denizciliimizin Tabana Yaylmas iin Motorlu Tatlar Vergisi Mevzuatnda Yaplmas
Gerekli Deiiklikler, Vergici ve Muhasebeci ile Diyalog Dergisi, Ekim/2006, Yl 21,
Say:222.
CANBEK, M. Meftun; Denizciliin Geliimini Engelleyen Mali Ykler, Deniz
Ticareti Dergisi, Aralk/2006.
CANBEK, M. Meftun; Denizcilii Tabana Yayma Asndan MTV, Deniz Ticareti
Dergisi, Austos/2006.
CANBEK, M. Meftun; Gemilerde Bayrak Tercihi Paneli Sunum Metni, Barbaros
Denizciler Dernei Paneli, 13.03.2010, stanbul.
YETKNER, Erkan; Trk Vatandalarna Ait Olup zel Amala Kullanlan Yabanc
Bayrakl Yat, Kotra ve Her Trl Motorlu Teknelere Af M Geliyor?, Vergi Dnyas Dergisi,
Ocak/2009, Say; 329, stanbul.
197 sayl Motorlu Tatlar Vergisi Kanunu
5897 sayl Denizcilik Mstearlnn Kurulu Ve Grevleri Hakknda Kanun
Hkmnde Kararname le Baz Kanunlarda Deiiklik Yaplmasna Dair Kanun
stanbul Milletvekili Mehmet Doma ile Antalya Milletvekili Hsn ll ve 38
Milletvekilinin; Denizcilik Mstearlnn Kurulu ve Grevleri Hakknda Kanun Hkmnde
Kararnamede ve Baz Kanunlarda Deiiklik Yaplmasna Dair Kanun Teklifleri ile Plan ve
Bte Komisyonu Raporu (2/266, 2/268), Dnem:23, Yasama Yl:2, 23.05.2008.
2009/15315 sayl Bakanlar Kurulu Karar (22.08.2009 tarih ve 27327 sayl
Resmi Gazete)
Balama Kt Uygulama Ynetmelii, Ulatrma
Mstearl) (14.09.2009 tarih ve 27349 sayl Resmi Gazete)

Bakanl

(Denizcilik

Trk Sahipli Olup, Yabanc Bayrakta Bulunan ve zel Kullanma Mahsus Gemi Deniz
ve Su Aralarnn thal Edilmesine likin Tebli (2009/3), (22.08.2009 tarih ve 27327
sayl Resmi Gazete)
www.denizhaber.com
www.tbmm.gov.tr

16