Professional Documents
Culture Documents
UMCS Lublin
Wstp
Jednym
z
najprniej
rozwijajcych
si
nurtw
wspczesnej nauki jest humanistyka cyfrowa. Powstaa na
styku klasycznych bada rdowych, sztuki wspczesnej i
technologii ICT1. Humanistyka cyfrowa wprowadza nowe
narzdzia, metody i techniki prezentacji do warsztatu klasycznej
humanistyki. Dziki temu otwieraj si przed humanistyk nowe
pola badawcze oraz moliwoci wsppracy midzy rnymi
dyscyplinami take przyrodniczymi czy technicznymi.
Humanistyka cyfrowa jest take odpowiedzi na pojawienie si
nowych typw rde, danych czy informacji, ktre produkuj
wspczesne spoeczestwa. Chodzi tu zwaszcza o tzw. cyfrowe
lady i to czsto wytwarzane w ogromnej skali czyli tzw.
gigadane (ang. big i large data). Take przed klasycznymi
badaniami historycznymi otwiera to rwnie nowe moliwoci 2.
Pokaemy to na przykadzie badania wiata obrazw.
tego tekstu)
filmowych.
wybrany
tylko
aspekt
wspomnianych
cykli
Narzdzia i metody
Do penetracji wiata obrazw su dwa podstawowe
rodzaje oprogramowania: 1) aplikacje, ktre same rozpoznaj
okrelone cechy obrazw (sztuczna inteligencja) oraz 2)
aplikacje suce do analizy okrelonych cech obrazw ze
zbioru danych, ktre cigamy z sieci bd dodajemy z
wasnych zasobw bazodanowych. Przykadem pierwszego
rodzaju moe by dobrze wszystkim znany program: grafika
googl, a ostatnio gogle photos. Za pomoc odpowiednich
algorytmw
aplikacja ta pozwala nam zestawi kolekcj
obrazw bd grafiki ze wzgldu na okrelon ich cech. Dla
przykadu, wpisujc w okno wyszukiwarki (google grafika,)
kategori, powiedzmy Masajowie, otrzymujemy duy zbir
obrazw przedstawiajcy kobiety i mczyzn w strojach
tradycyjnie kwalifikowanych jako okrelajcych wygld (ubir
gwnie) przedstawicieli
nalecych do tego afrykaskiego
plemienia. Jednake moemy i dalej i pyta o cechy tych
obrazw i do tego su ju programy z drugiej tu wyrnionej
grupy.
Takim programem jest np.: image plot. Twrc tego
oprogramowania jest zesp Lva Manovicha rosyjskiego artysty i
informatyka pracujcego w USA. Grupa rozpocza swoj
dziaalno w roku 2007 Uniwersytecie Kalifornijskim w San
Diego w ramach projektu: Software Studies Initiative 3.
Punktem wyjcia projektu bya konstatacja, e wspczenie
nasza produkcja kulturalna ma charakter cyfrowych danych
czyli mwic inaczej przejawia si coraz czciej w formie big
data. Do badania tego wiata nie nadaj si tradycyjne metody.
3 Lev Manovich pisze, e, Projekt Software Studies Initiative skada si z dwch
powizanych ze sob moduw: 1) badaniu oprogramowania I jego uywaniu we
wspczesnych spoeczestwach za pomoc metod humanistycznych, 2)
studiowaniu procesw kulturowych przy uyciu technologii informatycznych,
w:www.How to Follow Software Users, s.2
Film
Jasno
Nowa
nadzieja
Imperium
Kontratakuj
e
Powrt Jedi
Mroczne
0-75
punktw
20-170
punktw
Nasycenie
kolorw
20-127
punktw
21-98
punktw
Odcienie
barw
23-161
punktw
40-150
punktw
0-50
punktw
20-180
40-160
punktw
25-160
10-145
punktw
10-190
Widmo
Atak Klonw
Zemsta
Sithw
punktw
0-230
punktw
0-180
punktw
punktw
0-211
punktw
0-200
punktw
punktw
0-207
punktw
10190
punktw
Powrt Jedi
Atak Klonw
Powrt Jedi
Atak Klonw
Atak Klonw
Powrt Jedi
Atak Klonw
Powrt Jedi
polegajcej
min.
na
wykorzystywaniu
technologii
informatycznych do bada nad kultur (a wic tradycyjnym
przedmiotem zainteresowa humanistw). W klasycznych
badaniach nad filmem i grafik nie mielimy tego typu (i w
dodatku tak precyzyjnych) narzdzi do analizy poszczeglnych
cech obrazw. Bylimy zdani na wasny intuicyjny ogld. W
przypadku bada cyfrowych moemy mierzy intersujce nas
parametry i w ten sposb weryfikowa dotychczasowe sdy, a
take zadawa nowego typu pytania, ktrych nie moglibymy
postawi posugujc si klasyczn metodologi. Analizy
komputerowe potrafi ujawni niedostrzegalne goym okiem
cechy danych wytworw kulturowych i pokaza jak te ostatnie
zmieniay si w czasie.
Po drugie, badania z uyciem narzdzi cyfrowych
umoliwiaj analiz olbrzymich zbiorw danych: big data i large
data. Big data to zawarto Internetu. To miliony czy miliardy
tekstw, filmw i zdj. Trudno sobie wyobrazi, e nawet
najpotniejszy zesp uczonych mgby je przeanalizowa i to
w rozsdnym czasie. Jestemy zdani tylko na badanie
niewielkich prbek, ktre zwykle nie s reprezentatywne dla
jakiej caoci. Jeszcze bardziej jest to widoczne w przypadku
large data czyli wielkich portali spoecznociowych i
podobnego typu platform majcych ogromne znaczenie
kulturotwrcze. Nie zbadamy caej Wikipedii, Facebooka czy You
Tube bez odpowiednich programw komputerowych np. do
analizy sieci spoecznych (Gephi, NodeXL, Cytoscape, itp.).
Prbujc bada, powiedzmy, dyskurs modernistyczny, jestemy
w stanie przeczyta ograniczon liczb tekstw i na tej
podstawie
rekonstruujemy
architektur
wspomnianego
dyskursu. Komputer jest w stanie (i to szybko) przeanalizowa
praktycznie wszystkie dostpne w domenie publicznej dziea i
rezultaty, ktre otrzymamy bd inne ni te, jakie otrzymujemy
interpretujc za pomoc klasycznych hermeneutycznych,
semiotycznych czy poststrukturalistycznych metod. Pytanie,
ktra droga da wiarygodniejsze rezultaty jawi si czysto
retorycznym? Jeszcze bardziej jest to widoczne w przypadku
analizy obrazw, z ktrych tylko czstk moemy przepatrze.