kwiecień 2010

(numer 2/ 2010)

PRAKTYKA
PRAWA
GOSPODARCZEGO

Res in Commercio jest miesięcznikiem

stanowiącym kontynuację Biuletynu In-
Spis treści:
formacyjnego wydawanego przez Kan-
celarię Tomczak i Partnerzy od 2002 Lost in translation czyli VAT od umów zlecenia 4
roku. Czasopismo powstało jako Izabela Frąckiewicz
wewnętrzny informator monitoru-
jący zmiany prawa gospodarczego w Pol-
Wniosek o upadłość a odrodzenie odpowiedzialności 8
sce. Następnie przekształciliśmy Biuletyn
Dominika Latawiec
w wydawnictwo adresowane przede
wszystkim do Klientów Kancelarii,
nada-jąc mu dojrzałą formę estetyczną Prawo udziału 10
i graficzną. Z początkiem 2010 roku Kan- Karolina Kocemba
celaria zdecydowała o wydawaniu mie-
sięcznika, którego treścią są poglądy Połączenie spółek a członkostwo 12
prawników Kancelarii powstałe na tle Damian Lasek
prowadzonych spraw.
• Spółka komandytowa. Instrukcja obsługi (Część druga) 16
Pomimo najściślej praktycznego na-
Katarzyna Bielat, Inga Dołowy, Wioletta Januszczyk,
stawienia teksty zamieszczone w Res Dominika Latawiec, Marta Mianowska, Jakub Salwa, Michał Tomczak
in Commercio nie są opiniami prawnymi,
które mogłyby być zastosowane wprost
Streszczenia tekstów 27
i bez dodatkowej weryfikacji stanu fak-
tycznego, zaś poglądy wyrażane na łamach
miesięcznika stanowią jedynie stanowisko Summary 28
ich autorów.
N O T I T I A
WIADOMOŚCI
(Procedura cywilna)
Wchodzi w życie noweli-
zacja Kodeksu postępo-
wania cywilnego
W dniu 19 kwietnia 2010 roku weszła w
życie nowelizacja Kodeksu postępowania
cywilnego dokonana Ustawą zmieniającą
z dnia 17 grudnia 2009 roku. Za najważ-
niejsze należy uznać opisane poniższej
zmiany.
Doręczanie odpisów pism proceso-
wych
Nowelizacja Kodeksu postępowania
cywilnego wprowadziła do wszystkich
spraw cywilnych tzw. bezpośredni tryb
doręczeń pism procesowych. Polega on
na tym, że w toku sprawy adwokat, radca
prawny, rzecznik patentowy oraz radca
Prokuratorii Generalnej Skarbu Państwa
doręczają sobie nawzajem bezpośrednio
odpisy pism procesowych z załącznikami.
Do pisma procesowego wniesionego do
sądu dołączają oni dowód doręczenia
drugiej stronie odpisu albo dowód jego
wysłania przesyłką poleconą (art. 132
Kodeksu postępowania cywilnego)
Istotne jest to, że pisma, do których nie
dołączono dowodu doręczenia albo dowo-
du wysłania przesyłką poleconą, podlegają
zwrotowi bez wzywania do usunięcia tego
braku.
Regulacja powyższa nie dotyczy wnie-
sienia pozwu wzajemnego, apelacji,
skargi kasacyjnej, zażalenia, sprzeciwu od
wyroku zaocznego, sprzeciwu od naka-
zu zapłaty, zarzutów od nakazu zapłaty,
wniosku o zabezpieczenie powództwa,
skargi o wznowienie postępowania, skargi
o stwierdzenie niezgodności z prawem
prawomocnego orzeczenia i skargi na
orzeczenia referendarza sądowego, które
nadal należy złożyć w sądzie z odpisami dla
strony przeciwnej.
Odmowa przyjęcia pisma
Zmiana dotyczy także odmowy przyjęcia
pisma. W takim przypadku, doręczenie
uważa się za dokonane, a doręczający
zwraca pismo do sądu z adnotacją o od-
mowie jego przyjęcia (art. 139 § 2 Kodeksu
postępowania cywilnego).
Doręczający
Nowelizacja poszerzyła krąg doręczają-
cych i zlikwidowała monopol Poczty Polskiej
istniejący dotychczas w tym zakresie. Po
zmianie przepisu art. 131 Kodeksu postę-
powania cywilnego sąd może dokonywać
2 | RES IN COMMERCIO | KWIECIEŃ 2010
doręczeń, nie tylko poprzez operatora
publicznego, ale również przez innego
operatora pocztowego w rozumieniu
ustawy – Prawo pocztowe.
(Podatkowe, handlowe)
Aport przedsiębiorstwa
bez podatku
Status orzeczenia
Zgodnie z wyrokiem Wojewódzkiego
Sądu Administracyjnego w Warszawie
w sprawie sygnatura akt III SA/Wa 2305/09
podwyższenie kapitału zakładowego przed-
siębiorstwa w drodze aportu jest zwolnione
z podatku od czynności cywilnoprawnych,
jeśli miało charakter restrukturyzacyjny.
Uzasadnienie orzeczenia
Zdaniem sądu organy podatkowe powin-
ny badać, czy podwyższenie kapitału za-
kładowego ma charakter restrukturyzacyjny.
Jeśli spółka podwyższa kapitał zakładowy
poprzez wniesienie aportem zorganizo-
wanej części przedsiębiorstwa i podwyż-
szenie ma charakter restrukturyzacyjny, to
organy podatkowe powinny zastosować
wprost Dyrektywę 69/335/EWG. W re-
zultacie czynność podwyższenia kapitału
zakładowego poprzez wniesienie aportu
będzie zwolniona z podatku od czynności
cywilnoprawnych.
Sąd powołał się na wyrok Europejskie-
go Trybunału Sprawiedliwości z 9 lipca
2009 r. w sprawie Komisja Europejska
przeciwko Hiszpanii (sprawa C-397/07).
Trybunał uznał, że czynności, o których
mowa w art. 7 ust. 1 lit. b) Dyrektywy
69/335, po zmianach wprowadzonych na
mocy kolejnych dyrektyw, są zwolnione
z podatku kapitałowego. Dotyczy to
m.in. podwyższenia kapitału zakładowego
w drodze aportu. Celem wprowadzenia
takiej regulacji było wspieranie swobodne-
go przepływu kapitału między państwami
Unii Europejskiej.
Okres, którego dotyczy wyrok
Jak zaznaczył Sąd, Polska przyjęła porzą-
dek prawny obowiązujący we Wspólnocie
wraz z przystąpieniem do Unii. Z wyroku
wynika, że w okresie między 1 maja 2004
r. a 31 grudnia 2008 r. Polska nie mogła po-
bierać podatku od czynności cywilnopraw-
nych od omawianych czynności mających
charakter restrukturyzacyjny. Wyrok jest
nieprawomocny.
(Sportowe)
Odszkodowanie
za szkodę
W dniu 16 marca 2010 roku Trybu-
nał Sprawiedliwości Unii Europejskiej
w sprawie o sygnaturze C 325/08 wydał
wyrok w którym uznał, że jeżeli młody
zawodnik zawiera umowę zawodową
z innym klubem niż ten, który go wyszkolił,
to klub macierzysty ma prawo dostać od-
szkodowanie.
Trybunał Sprawiedliwości potwierdził,
że kluby piłkarskie mogą domagać się
odszkodowania za szkolenie młodych
graczy, którzy następnie podpisali umowę
zawodową z innym klubem. Tym samym,
Trybunał Sprawiedliwości UE uznał, że nie
sprzeciwia się to zasadzie swobodnego
przepływu pracowników.
Trybunał wydał powyższy wyrok w spra-
wie, która swój początek miała w 1997
roku. Podstawowym problemem, który
Trybunał musiał rozstrzygnąć, była odpo-
wiedź na pytanie, czy zasada swobodnego
przepływu pracowników pozwala na
przyznanie klubowi szkoleniowemu
odszkodowania, w przypadku gdy gracz,
po odbytym szkoleniu, nie podpisał z nim
umowy zawodowej.
Trybunał Sprawiedliwości UE nie dostrzegł
w powyższym przypadku naruszenia pod-
stawowej zasady Wspólnoty Europejskiej.
Podkreślił przy tym, że system ten wspiera
rozwój sportowy młodych piłkarzy i za-
chęca kluby sportowe do poszukiwania
młodych talentów i inwestowania w ich
rozwój. Możliwość otrzymania odszko-
dowania daje klubom gwarancję, że zain-
westowane środki finansowe w młodego
gracza zostaną odzyskane w przypadku, gdy
ten nie będzie chciał dalej współpracować
z klubem.
(Bankowe, procedura cywilna)
Musi być jasne, czego
bank dochodzi
Sąd Najwyższy w uchwale z dnia 19 mar-
ca 2010 roku (sygn. III CZP 6/10) wskazał,
że bankowemu tytułowi egzekucyjnemu
może być nadana klauzula wykonalności
tylko wówczas, jeżeli w tytule tym czynność
bankowa, z której wynikają dochodzone
roszczenia, wskazana jest w sposób umoż-
liwiający jej zindywidualizowanie i zakwalifi-
kowanie jako czynności bankowej.

Stan faktyczny
Bank Millenium i spółkę jawną łączyła
umowa ramowa zawarta w 2007 roku,
która przewidywała zawieranie różnego
rodzaju terminowych transakcji finanso-
wych. Ponieważ w 2009 roku zadłużenie
spółki jawnej wobec banku osiągnęło kwo-
tę 2 250 000 złotych, ten ostatni wystawił
tytuł egzekucyjny obejmujący tę kwotę i
wystąpił do sądu o nadanie mu klauzuli
wykonalności. Do wniosku o nadanie
klauzuli wykonalności załączył umowę ra-
mową, umowę dodatkową, oświadczenie
o rozwiązaniu tych umów, umowę zabez-
pieczającą oraz wykaz transakcji zawartych
na podstawie umowy ramowej, a także
kalkulację tzw. kwoty rozliczenia.
Referendarz sądowy uwzględnił wniosek.
Zażalenie na postanowienie referendarza
okazało się bezskuteczne, ponieważ
sąd uznał, że wystarczającym jest, aby
bankowy tytuł egzekucyjny wskazywał
stosunek prawny z którego wynika, nie
zaś konkretne zachowanie dłużnika, które
doprowadziło do powstania długu wobec
banku. Spółka jawna ponownie wniosła
zażalenie uzasadniając, że wystawiony
przeciwko niej tytuł egzekucyjny nie czyni
zadość wymaganiom ustawy z dnia 29
sierpnia 1997 roku (Dz. U. z 2002 roku,
nr 72, poz. 665) Prawo bankowe, dalej jako
„Prawo bankowe”, w szczególności art. 96
ust. 2 zgodnie z którym w bankowym tytule
egzekucyjnym należy oznaczyć bank, który
go wystawił i na rzecz którego egzekucja
ma być prowadzona, dłużnika zobowią-
zanego do zapłaty, wysokość zobowiązań
dłużnika wraz z odsetkami i terminami
ich płatności, datę wystawienia banko-
wego tytułu egzekucyjnego, jak również
oznaczenie czynności bankowej, z której
wynikają dochodzone roszczenia, oraz
wzmiankę o wymagalności dochodzone-
go roszczenia. Spółka jawna podkreślała, że
w świetle powyższego powołanie się przez
bank wyłącznie na umowę ramową, prze-
widującą zresztą zawieranie wielu transakcji
i nie wyszczególniającą konkretnych umów
z których miałyby wynikać roszczenia unie-
możliwia uznanie prawidłowości tego tytułu
egzekucyjnego.
Istota problemu
Sąd II instancji uznał, że w tej kwestii po-
winien wypowiedzieć się Sąd Najwyższy.
Wątpliwość dotyczyła przede wszystkim
możliwości „oparcia” bankowego tytułu
egzekucyjnego o umowę ramową. Nie
istnieje bowiem jednoznaczna podstawa
prawna umożliwiająca zakwalifikowanie
takiej umowy jako czynności bankowej
(listę takich czynności zawiera art. 5 Prawa
bankowego). Z drugiej jednak strony po-
trzeby nowoczesnego obrotu oraz specy-
fika niektórych produktów bankowych
przemawiają za tym, aby umowa ramowa
mogła stanowić taką podstawę.
Sąd Najwyższy wykluczył jednak możli-
wość oparcia bankowego tytułu egzeku-
cyjnego wyłącznie na umowie ramowej,
wskazując, że bankowemu tytułowi
egzekucyjnemu może być nadana klauzula
wykonalności tylko wówczas, jeżeli w tytule
tym czynność bankowa, z której wynikają
dochodzone roszczenia, wskazana jest
w sposób umożliwiający jej zindywiduali-
zowanie i zakwalifikowanie jako czynności
bankowej.
(Procedura administracyjna)
Organ zwróci koszty
umorzonego postępo-
wania
Wojewódzki Sąd Administracyjny
w Szczecinie w postanowieniu z dnia
24 marca 2010 roku (sygn. akt II SA/Sz
252/10) wskazał, że uchylenie zaskarżonej
decyzji implikuje, że postępowanie przed
sądem należy umorzyć, gdyż staje się ono
bezprzedmiotowe, a na organie ciąży
obowiązek zwrotu skarżącemu kosztów
procesu.
Istota problemu
Została wydana decyzja ustalająca wyso-
kość opłaty adiacenckiej. Decyzja ta została
zaskarżona do samorządowego kolegium
odwoławczego, a następnie wobec jej
podtrzymania przez Kolegium do Woje-
wódzkiego Sądu Administracyjnego. Ko-
legium w odpowiedzi natomiast wniosło
o umorzenie postępowania, wskazując, że
na podstawie art. 54 par. 3 ustawy z dnia
30 sierpnia 2002 roku prawo o postępo-
RES IN COMMERCIO
N O T I T I A
WIADOMOŚCI
waniu przed sądami administracyjnymi
(Dz. U. z dnia 20 września 2002 roku, nr
153, poz. 1270) – zgodnie z którym organ,
którego działania lub bezczynność zaskar-
żono, może w zakresie swojej właściwości
uwzględnić skargę w całości do dnia roz-
poczęcia rozprawy – uwzględniło w całości
skargę wniesioną do sądu.
Rozstrzygnięcie Sądu
Sąd przychylił się do żądania Kolegium
wskazując, że w przypadku w którym or-
gan administracyjny, którego działanie lub
bezczynność została zaskarżona uwzględnił
w całości skargę konieczne jest umorzenie
postępowania przed sądem administra-
cyjnym, ponieważ na skutek uchylenia
zaskarżonej decyzji oraz poprzedzającej ją
decyzji organu pierwszej instancji postępo-
wanie staje się bezprzedmiotowe.
W takim jednak wypadku skarżącemu
przysługuje od organu zwrot kosztów
niezbędnych do celowego dochodzenia
praw.
Rozumienie pojęcia kosztów niezbęd-
nych do celowego dochodzenia praw
uzależnione jest od okoliczności, czy strona
występuje w postępowaniu osobiście lub
– co jest zrównane z tą sytuacją – przez
pełnomocnika, który nie jest adwokatem
lub radcą prawnym, czy też czy jest re-
prezentowana przez adwokata lub radcę
prawnego. W pierwszym wypadku do
niezbędnych kosztów postępowania za-
licza się poniesione przez strony koszty
sądowe, koszty przejazdów do sądu stro-
ny lub pełnomocnika oraz równowartość
zarobku utraconego wskutek stawiennictwa
w sądzie. W drugim natomiast koszty wy-
nagrodzenia adwokata lub radcy prawnego
– przy czym nie wyższe niż stawki określone
w rozporządzeniach dotyczącym opłat za
czynności radców prawnych lub adwoka-
tów, koszty sądowe i koszty osobistego
stawiennictwa.
| KWIECIEŃ 2010 | 3
M i s e r a t i o l e x
Prawo podatkowe

Umowy zlecenia oraz umowy o dzieło są

coraz częściej wykorzystywane na polskim
rynku. Żadna restryktywność przepisów nie
powstrzyma tego pochodu, polegającego
na odchodzeniu od sztywnej formuły
umowy o pracę. Świadczenie usług przy
wykorzystaniu ich konstrukcji jest formą
korzystną dla świadczących z tym, że
muszą się oni liczyć z tym, że może się to
wiązać z obowiązkiem ich opodatkowania
VAT. W przypadku, gdy organ podatkowy
uzna, że podlegają one ustawie o
podatku od towarów i usług, może
określić zaległość podatkową i zażądać jej
uregulowania wraz z odsetkami za zwłokę.

Lost in translation -
czyli VAT od umów
zlecenia
Izabela Frąckiewicz

Pojęcie „samodzielnej działalności gospodarczej”
Sam temat jest oczywiście co najmniej tak stary, jak ustawa o VAT.
Zakorzenia jeszcze w czasach Polski Ludowej tradycja umów trakto-
wanych jako tak zwana działalność wykonywana osobiście oparła się
w zasadniczej mierze unijnej powszechności podatku VAT. Pytanie
– na jak długo.
Jednym z warunków uznania podmiotu za podatnika podatku VAT
jest stwierdzenie, że może on prowadzić działalność gospodarczą
w sposób samodzielny. Warunek ten przewidziany został w art. 15
ustawy o VAT.
Przez „działalność gospodarczą” ustawa o VAT rozumie wszelką
działalność producentów, handlowców lub usługodawców, w tym
podmiotów pozyskujących zasoby naturalne oraz rolników, a także
działalność osób wykonujących wolne zawody, również wówczas, gdy
czynność została wykonana jednorazowo w okolicznościach wskazu-
jących na zamiar wykonywania czynności w sposób częstotliwy.
Pojęcie „samodzielnej” działalności gospodarczej nie zostało
zdefiniowane w ustawie o VAT – jego wykładnia budzi poważne
wątpliwości. Problem interpretacji pojęcia ma zwłaszcza istotne zna-
czenie przy określeniu, które umowy zlecenia oraz umowy o dzieło
są opodatkowane.
Wyłączenia z zakresu samodzielnej działalności gospodarczej zostały
wymienione w art. 15 ust 3. Przepis ten jednakże jest przepisem
nieprecyzyjnym. Nawet Rzecznik Praw Obywatelskich zwrócił na to
uwagę, wnosząc skargę do Trybunału Konstytucyjnego, w której stanął
na stanowisku, że przepis art. 15 ust 3 pkt 3 ustawy o VAT narusza

4 | RES IN COMMERCIO | KWIECIEŃ 2010


zasadę przyzwoitej legislacji, a tym samym zasadę zaufania obywatela
do państwa i prawa wyrażoną w art. 2 Konstytucji RP.
Art. 15 ust. 3.
Za wykonywaną samodzielnie działalność gospo-
darczą, (…) nie uznaje się czynności:
1) z tytułu których przychody zostały wymie-
nione w art. 12 ust. 1-6 ustawy z dnia 26
lipca 1991 r. o podatku dochodowym od
osób fizycznych (Dz. U. z 2000 r. Nr 14,
poz. 176, z późn. zm.3));
2) (uchylony);
3) z tytułu których przychody zostały wy-
mienione w art. 13 pkt 2-9 ustawy z dnia
26 lipca 1991 r. o podatku dochodowym
od osób fizycznych, jeżeli z tytułu wyko-
nania tych czynności osoby te są związane
ze zlecającym wykonanie tych czynności
prawnymi więzami tworzącymi stosunek
prawny pomiędzy zlecającym wykonanie
czynności i wykonującym zlecane czynno-
ści co do warunków wykonywania tych
czynności, wynagrodzenia i odpowiedzial-
ności zlecającego wykonanie tych czynno-
ści wobec osób trzecich,
Pomimo licznych zastrzeżeń Rzecznika, Trybunał Konstytucyjny
uznał, że nie naruszają one Konstytucji (sygn. K 50/05).
Za wzorem Dyrektywy
Przepis art. 15 ust 3 pkt 3 ustawy o VAT stanowi implementację
przepisu art. 4 ust. 4 VI Dyrektywy (obecnie art. 10 Dyrektywy 2006/
112/WE). Oba przepisy różnią się jednakże w swoim brzmieniu.
Przepis art. 10 Dyrektywy wyklucza przyjęcie, że działalność gospo-
darcza jest prowadzona samodzielnie w sytuacji, gdy pracownicy i inne
osoby są związane z pracodawcą umową o pracę lub jakimikolwiek
innymi więziami prawnymi tworzącymi relację pracodawcy i pracow-
nika w zakresie warunków pracy, wynagrodzenia i odpowiedzialności
pracodawcy
Ar�cle 10
The condition in Article 9(1) that the economic
activity be conducted „independently” shall
exclude employed and other persons from VAT
in so far as they are bound to an employer by a
contract of employment or by any other legal
ties creating the relationship of employer and
employee as regards working conditions, remu-
neration and the employer’s liability.
Ponadto Dyrektywa nie posługuje się słowem samodzielnej działal-
ności gospodarczej lecz pojęciem niezależnej.
Warunki wyłączenia spod opodatkowania w polskiej
ustawie
Zgodnie z przepisami ustawy o VAT, usługi świadczone na podsta-
wie umowy zlecenia podlegają opodatkowaniu, jeżeli są prowadzone
w ramach samodzielnej działalności gospodarczej podatnika.
M i s e r a t i o l e x
Prawo podatkowe
Ustawa o VAT w art. 15 ust. 3 wyłączyła spod zakresu samodzielnej
działalności gospodarczej takie czynności, z tytułu, których przychody
zostały określone w art. 13 pkt 2-9 ustawy o PIT, jeżeli strony stosunku
określiły w nim:
- warunki wykonania tych czynności,
- wynagrodzenie,
- odpowiedzialność zlecającego za wykonanie tych czynności wobec
osób trzecich.
Każdy stosunek prawny przeważnie ma uregulowaną problematykę
dotyczącą warunków oraz wynagrodzenia, czyli spełnia dwa pierwsze
warunki wyłączenia spod opodatkowania. Elementem wyróżniają-
cym opodatkowane stosunki od nieopodatkowanych pozostaje więc
odpowiedzialność zlecającego za wykonanie tych czynności wobec
osób trzecich.
Odpowiedzialność wobec osób trzecich
Ustawa nie określa przez co mamy rozumieć tę odpowiedzialność
i jaki ma mieć charakter. Ustawa zastrzega jedynie, że ma to być
odpowiedzialność wobec osób trzecich. Istotne zatem wydaje się
przeanalizowanie, jak przedstawia się odpowiedzialność wobec osób
trzecich w podstawowym stosunku zlecenia.
W podstawowym stosunku zlecenia, opartym na przepisach kodeksu
cywilnego, przyjmujący zlecenie dokonuje określonej czynności praw-
nej dla dającego zlecenie. Odpowiada on za zlecone mu czynności
wobec zleceniobiorcy i dostaje za nie wynagrodzenie.
Z sytuacją odpowiedzialności wobec osób trzecich możemy mieć
do czynienia w dwóch przypadkach, określonych przez przepisy
ogólne kodeksu cywilnego w art. 429 i 474. Mają one zastosowanie
do wszystkich stosunków prawnych i dotyczą odpowiedzialności
deliktowej i kontraktowej.
Pierwszy z nich odnosi się do odpowiedzialności za szkodę wyrzą-
dzoną osobie trzeciej przez sprawcę przy wykonywaniu powierzo-
nej mu czynność Odpowiedzialność taką ponosi ten który powierzył
czynności chyba, że nie ponosi winy w wyborze albo, że wykonanie
czynności powierzył podmiotowi, który w zakresie swej działalności
zawodowej trudni się wykonywaniem takich czynności.
Drugi z przepisów wyznacza odpowiedzialność kontraktową powie-
rzającego czynności za działania i zaniechania osób, z których pomocą
zobowiązanie wykonywa.
Oba przepisy jednoznacznie wskazują, że za zlecone czynności
odpowiada wobec osób trzecich zleceniodawca. Jedynie przy
odpowiedzialności deliktowej określone są przypadki, w których
odpowiedzialność jest przerzucona na zleceniobiorcę.
Wobec tego, co do zasady, podstawowa umowa zlecenia oparta na
przepisach kodeksu cywilnego spełnia trzeci warunek wyłączenia spod
pojęcia samodzielnej działalności gospodarczej tj. odpowiedzialność
wobec osób trzecich ponosi zleceniodawca.
Ustawa o VAT zastrzega, aby umowa określała zasady odpowiedzial-
ności. Zgodnie jednakże z podstawowymi zasadami prawa cywilnego,
umowa nie musi zawierać w swojej treści przepisów, mających za-
stosowanie do każdego stosunku prawnego. Takimi przepisami jest
właśnie art. 429 i 474.
Analiza charakteru umowy zlecenia oraz zasad odpowiedzialności
w niej ukształtowanej prowadzi do stwierdzenia, że umowy takie
powinny być co do zasady wyłączone spod opodatkowania VAT,
przy założeniu, że ustawa o VAT właśnie o takim charakterze odpo-
wiedzialności mówi. Przepisy ustawy o VAT, jak słusznie wskazał to
Rzecznik Praw Obywatelskich są jednakże nieprecyzyjne i uniemoż-
liwiają jednoznaczną interpretację pojęcia odpowiedzialności wobec
osób trzecich.
Trybunał Konstytucyjny w uzasadnieniu wyroku wydanym wskutek
skargi Rzecznika Praw Obywatelskich, wskazał, że „niejasność przepisu
może uzasadniać stwierdzenie niezgodności z Konstytucją tylko wów-
czas, o ile niejasność jest tak daleko posunięta, iż wynikających z niej
RES IN COMMERCIO | KWIECIEŃ 2010 | 5
M i s e r a t i o l e x
Prawo podatkowe

rozbieżności nie da się usunąć za pomocą zwyczajnych środków wykładni
prawa mających na celu wyeliminowanie niejednolitości stosowania prawa”
(sygn. K 50/05).
Tym samym, Trybunał opowiedział się za zgodnością przepisów
z Konstytucją, uznając, że wątpliwości interpretacyjne w tym zakresie
mogą zostać wyeliminowane.
Samodzielna działalność gospodarcza – wejrzenie szersze
Poniżej zostanie przedstawiona wykładnia pojęcia samodzielnej
działalności gospodarczej dokonana przez Europejski Trybunał Spra-
wiedliwości, organy podatkowe oraz sądy. Wynika z niej, że nie
ma jednego stanowiska, co do interpretacji art. 15 ust 3, a pojęcie
odpowiedzialności wobec osób trzecich budzi w nim największe
kontrowersje.
Przy stanowisku Europejskiego Trybunału Sprawiedliwości należy
mieć na względzie to, że polskie przepisy nie odzwierciedliły dokładnie
przepisów Dyrektywy 2006/112/WE. Przede wszystkim, nie uzależni-
ły wyłączenia od pracowniczego charakteru stosunku prawnego.
Jednym z najistotniejszych orzeczeń Trybunału wyjaśniającym pojęcie
samodzielnej działalności gospodarczej (w Dyrektywie – niezależnej
działalności gospodarczej) jest orzeczenie w sprawie C-202/90 Jayan-
tamiento de Sevilla a Rec Avdadores de Tributes de Las Zona Primera
y Segunda (Hiszpania), w którym Trybunał rozważał opodatkowaniem
VAT poborcy podatkowego.
Trybunał uznał, że za podatnika uważana powinna być osoba, która
wykonuje swoją działalność jako przedsiębiorca funkcjonujący w wa-
runkach niepewności i ryzyka ekonomicznego prowadzonego przed-
sięwzięcia. Podmiot taki powinien być narażony na wahania popytu czy
koniunkturę. Ze względu na to, że wysokość wynagrodzenia poborcy
podatkowego zależy od skuteczności jego działania, występuje przy
czynnościach poborcy podatkowego element niepewności – to czyni
jego pracę niezależną i samodzielną tj. opodatkowaną VAT.
W sprawie 235/85 pomiędzy Komisją Europejską a Królestwem
Holandii Trybunał stwierdził, że notariusze i komornicy nie są związani
z pracodawcą (organem publicznym) jako pracownicy, gdyż prowa-
dzą oni działalność niezależnie, na własny rachunek i na własną
odpowiedzialność, otrzymują z tego tytułu wynagrodzenie od osób
trzecich, na rzecz których świadczą usługi i powinni być traktowani
jako podatnicy VAT.
Trybunał w swoich orzeczeniach zwracał uwagę także na to, że za
niezależną działalność nie będzie można uznać działalności gospo-
darczej, która wykonywana jest przy wykorzystaniu infrastruktury i
organizacji wewnętrznej podmiotu, na rzecz którego jest prowadzona,
nie powoduje żadnego ryzyka ekonomicznego po stronie usługodaw-
cy, a nadto nie powoduje odpowiedzialności usługodawcy wobec
osób trzecich za szkody wyrządzone w związku z prowadzoną
działalnością.
Podsumowując, Europejski Trybunał Sprawiedliwości nie uznaje
za wykonywaną niezależnie działalność gospodarczą, w której osoba
fizyczna, prowadząc działalność na rzecz określonego podmiotu:
(1) przy prowadzeniu działalności korzysta wyłącznie lub
przede wszystkim z organizacji i infrastruktury podmiotu,
na rzecz którego działalność jest prowadzona,
(2) nie ponosi ekonomicznego ryzyka działalności,
(3) nie ponosi odpowiedzialności wobec osób trzecich za
szkody wyrządzone w związku z prowadzoną działalnością
(odpowiedzialność tę ponosi wyłącznie ‘pracodawca)
nowelizacji ustawy o VAT w 2005 roku.
W przedstawionym stanowisku Minister wskazuje, że „kwestię odpo-
wiedzialności wobec osób trzecich możemy rozpatrywać co do zasady,
w sytuacji, gdy czynności wykonywane przez osobę fizyczną zatrudnioną
na umowę zlecenia lub umowę o dzieło są tożsame z czynnościami
podmiotu zlecającego wykonanie tych czynności na zewnątrz”.
Aby wytłumaczyć, kiedy mamy do czynienia z taką sytuacją, w opra-
cowaniu przedstawiono dwa przykłady: lekarza pracującego w szpitalu
oraz sprzątaczkę zatrudnioną na umowę zlecenie w zakładzie pracy
i wskazano, że w przypadku lekarza nie prowadzi on samodzielnej
działalności gospodarczej, bo odpowiedzialność wobec osób trzecich
przechodzi na szpital. Usługi sprzątaczki nie są tożsame z usługami
zakładu na zewnątrz, wobec tego prowadzi ona samodzielną działal-
ność gospodarczą i podlega opodatkowaniu VAT.
Powyższe opracowanie spotkało się z żywą krytyka ze strony
doktryny. Wskazywano, że nie można wywodzić z ustawy warunku
tożsamości czynności zleceniobiorcy z zleceniodawcą, ponieważ
przepisy takiego warunku nie wprowadzają.
Ponadto wskazano, że taka interpretacja uzależnia zasady opodat-
kowania podatkiem VAT od intencji zleceniodawcy – sposobu wyko-
rzystania usługi. Ponadto przywołano orzecznictwo europejskie na
poparcie braku wymogu wystąpienia tożsamości czynności.
Pomimo licznej krytyki, opracowanie Ministra Finansów wciąż znaj-
duje się na stronach internetowych ministerstwa, co sugeruje, że w
przypadku wniosku o wydanie interpretacji indywidualnej, będzie ona
powielać to stanowisko.
Przykładowo w jednej z interpretacji indywidualnej jednoznacznie
wskazano, że „kwestię odpowiedzialności wobec osób trzecich należy
rozpatrywać co do zasady w sytuacji, gdy czynności wykonywane przez
osobę fizyczną zatrudnioną na umowę zlecenie są tożsame z czynno-
ściami podmiotu zlecającego wykonanie tych czynności na ‘zewnątrz’(…)
Brak tożsamości tych czynności oraz fakt nie wykonywania ich przez
Gminę ‘na zewnątrz’ wyklucza możliwość przypisania odpowiedzialności
zleceniodawcy za czynności inspektora nawet w przypadku przywołania
takich klauzuli w umowie ” (sygn. IPPP1-443-721/09-4/JB).

Odpowiedzialność zlecającego za wykonanie czynności

wobec osób trzecich według Ministra Finansów
Na stronie internetowej Ministerstwa Finansów znajduje się
opracowanie analizujące przepis art. 15 ust 3 pkt 3 ustawy o VAT.
Opracowanie to zostało zamieszczone przez Ministra Finansów po

6 | RES IN COMMERCIO | KWIECIEŃ 2010


Organy podatkowe w wykładni przepisu art. 15 ust. 3 pkt 3 wskazują,
że odpowiedzialność zleceniodawcy za czynności zlecone pojawia się
wtedy, gdy jego czynności są tożsame z czynnościami zleceniodawcy,
przy czym nawet jeżeli strony umowy inaczej ją określą w umowie to
i tak nie zmieni to charakteru stosunku. Klauzule w umowie takie jak:
za prawidłowe wykonanie zleconych usług zleceniobiorca odpowiada tylko
wobec zleceniodawcy, natomiast za właściwe wykonanie usługi wobec
osób trzecich odpowiada zleceniodawca według organu podatkowego
nie zmieniają charakteru zleconych usług i dlatego nie mają wpływu na
to, czy dana czynność zleceniobiorcy będzie opodatkowana.
Uchwała Naczelnego Sądu Administracyjnego
Niedawno podjęta uchwała Naczelnego Sądu Administracyjnego
(sygn akt I FPS 3/08) przeanalizowała kwestię opodatkowania czyn-
ności biegłych sądowych.
Sędziowie w składzie siedmioosobowym uznali, że czynności bie-
głych sądowych są działalnością gospodarczą wykonywaną samodziel-
nie i nie podlegają wyłączeniu z art. 15 ust 3 pkt 3. W uzasadnieniu
uchwały sędziowie po przywołaniu orzecznictwa Europejskiego Try-
bunału Sprawiedliwości wskazali, że biegły sądowy jest odpowiedzialny
za swoje działania i jest zobowiązany do samodzielnego sporządzenia
opinii. Ponadto pomiędzy biegłym a sądem nie zachodzi stosunek
prawny zbliżony do stosunku pomiędzy pracownikiem a pracodawcą,
ani co do wynagrodzenia, czy też co do odpowiedzialności wobec
osób trzecich za wynik działania biegłego sądowego.
Sędziowie podkreślili ponadto, że biegły odpowiada osobiście za
wykonane przez siebie czynności niezależnie od tego czy do okre-
ślonych działań zobowiązał go sąd, czy też inny organ. Tym samym
czynności biegłego nie spełniają warunków wyłączenia spod pojęcia
samodzielnej działalności gospodarczej określonych w art. 15 ust 3
pkt 3. Zwłaszcza, że wyniku zlecenia wydania opinii nie dochodzi do
przeniesienia odpowiedzialności za wynik działania biegłego sądowego
na sąd lub inny organ.
Podsumowanie stanowisk
Co zatem należy rozumieć jako odpowiedzialność wobec osób trze-
cich i kiedy czynności podejmowane na podstawie umowy zlecenia
nie stanowią samodzielnej działalności gospodarczej? Czy można tu
uzyskać pewność stanu prawnego?
Orzecznictwo europejskie jak i krajowe wskazuje, że aby ustalić,
czy mamy do czynienia z czynnościami opodatkowanymi VAT na-
leży przeanalizować cały stosunek prawny tj. z czyjej infrastruktury
korzysta zleceniobiorca, kto ponosi ekonomiczne ryzyko działalności
– wszystkie te elementy mają wpływ na charakter danego stosunku
i albo nadają mu wymiar samodzielności albo nie.
Po analizie orzecznictwa sądów polskich, w tym przedstawionej
uchwały NSA można zauważyć, że sędziowie w swoich orzecze-
niach zmierzają do wykładni przepisów w zgodzie z Dyrektywą oraz
orzeczeniami ETS. Oznacza to, że analizując dany stosunek zwracają
uwagę na jego podobieństwo do stosunku pracowniczego.
Szkoda tylko, że przepisy ustawy o VAT takiego warunku nie
wprowadzają – wyłączenie spod zakresu samodzielnej działalności
gospodarczej w art. 15 ust 3 pkt 3 nie odwołuje się w żaden sposób
do stosunku pracowniczego. Wydaje się zatem, że ustawodawca
powinien znowelizować przepisy ustawy o VAT, tak aby opierając
ich wykładnię na stanowisku trybunału europejskiego mieć tą samą
podstawę prawną.
Ocena charakteru całego stosunku prawnego
Aby więc ocenić czy dana czynność jest opodatkowana VAT organ
podatkowy powinien przeanalizować całość stosunku prawnego łą-
czącego zleceniodawcę i zleceniobiorcą. Nie powinno mieć przy tym
żadnego znaczenia to, czy dana czynność jest nietożsama z czynno-
ściami zleceniodawcy albo to czy w treści umowy nie zamieszczono
M i s e r a t i o l e x
Prawo podatkowe
przepisu o odpowiedzialności zleceniodawcy.
Zgodnie z art. 199a Ordynacji podatkowej, organ podatkowy
w postępowaniu podatkowym dokonuje ustalenia treści czynności
prawnej, uwzględnia zgodny zamiar stron i cel czynności, a nie tylko
dosłowne brzmienie oświadczeń woli złożonych przez strony czyn-
ności. Ta zasada powinna być stosowana w każdym postępowaniu
podatkowym, także przy ocenie, czy dana działalność zleceniobiorcy
powinna być opodatkowana.
Standaryzacja niektórych zawodów w wyniku orzecznic-
twa
Orzeczenia europejskie, ostatnia uchwała Naczelnego Sądu Ad-
ministracyjnego uprawdopodabniają przypuszczenie, że niektóre
zawody mogą być uznane za opodatkowane z samej swojej istoty
np. biegli sądowi, komornicy, poborcy podatkowi. Strony umowy
w takim przypadku mogą bowiem ukształtować obowiązki i prawa
według swojej woli, jednakże nie tak aby zmieniła się istota stosunku
– a właśnie z tej istoty wynika opodatkowanie VAT.
Założenie powyższe może doprowadzić do zgubnych rezultatów.
Nie dość, że narusza przepisy postępowania podatkowego, to
jeszcze standaryzacja i zbiorcze traktowanie niektórych usług może
doprowadzić do opodatkowania czynności, które tylko z pozoru są
samodzielne.
Dlatego właśnie indywidualna ocena każdego ze stosunków praw-
nych wydaje się w tym przypadku najważniejsza. Nie chodzi oczywi-
ście o analizę samej treści umowy lecz o zwrócenie uwagi na to czy
zleceniobiorca korzysta z organizacji i infrastruktury zleceniodawcy,
nie ponosi ekonomicznego ryzyka działalności a stosunek łączący
podmioty ma charakter pracowniczy.
De lege ferenda zaś należy postulować zmianę przepisów w taki co
najmniej sposób, by doprowadzić je do pełnej, dosłownej zgodności
z przepisami dyrektywy vatowskiej. Można niekiedy bowiem odnieść
wrażenie, że owe lost in translation fragmenty dyrektywy zostały świa-
domie pominięte przez ustawodawcę w okresie przedakcesyjnym.
Z uwagi bowiem na upowszechnienie „nievatowskich” umów w okre-
sie przed akcesyjnym ustawodawca obawiał się szoku, jakim stać by się
mogło powszechne poddanie umów wykonywanych przez podmioty
nie będące podmiotami gospodarczymi opodatkowaniu podatkiem
od towarów i usług.
O ile bowiem dla przedsiębiorców VAT szybko staje się nie tylko
koniecznością ale i oczywistością, mniejszym usługodawcom jaw się
on po prostu jako podwyższenie kosztu ich usługi o 22 procent i tym
samym zmniejszenie jej konkurencyjności.
Sześć lat jednak po akcesji świadomość tego, czym jest a czym nie
jest VAT jest na tyle już inna i powszechna, że aplikowanie podatku
w zgodnie z przepisami unijnymi niepowinno już być przeżyciem
wstrząsającym.
izabela.frackiewicz@tomczak.pl
prawnik, budująca swoją specjalizację
z zakresu prawa podatkowego
oraz różnych dziedzin prawa związanych
z finansami i bankowością.
RES IN COMMERCIO | KWIECIEŃ 2010 | 7
C O R P U S l e x
Prawo HANDLOWE

Dominika Latawiec

Wniosek o upadłość
a odrodzenie
odpowiedzialności

J ednym z problemów powstających na tle odpowiedzialności

członków zarządu spółki z ograniczoną odpowiedzialnością
jest wpływ cofnięcia wniosku o ogłoszeniu na tę odpowiedzial-
ność. Problem ten jest w oczywisty sposób istotny, a jednocześnie
niezwykle trudny wobec braku jakichkolwiek regulacji prawnych, czy
orzecznictwa - cofnięcie wniosku o ogłoszenie upadłości następuje
bez konieczności, czy też nawet możliwości wydania orzeczenia przez
sąd rozpoznający sprawę.
Punkt wyjścia czyli dopuszczalność
Niewątpliwym jest, że cofnięcie wniosku o ogłoszenie upadłości
jest dopuszczalne. Ustawa z dnia 28 lutego 2003 roku Prawo upa-
dłościowe i naprawcze (Dz. 09, nr 175, poz. 1361), dalej jako Prawo
upadłościowe zawiera w art. 32 § 2 wzmiankę, że „jeżeli wierzyciel
cofnął wniosek o ogłoszenie upadłości po wykonaniu przez dłużnika
zobowiązań (…) kosztami sądowymi obciąża się dłużnika”. Jest to
jedyna w Prawie upadłościowym wzmianka o cofnięciu wniosku.
Brak natomiast przepisu mówiącego wprost, że również dłużnik
może cofnąć wniosek o ogłoszenie upadłości. Innymi słowy ustawo-
dawca przyznał takie wyraźne uprawnienie wyłącznie wierzycielowi.
Nie ma jednak powodu, by takiego uprawnienia dłużnikowi odmówić.
Kompetencję tego rodzaju można wywieść z art. 35 Prawa upadło-
ściowego zgodnie z którym „w sprawach nieregulowanych w ustawie
do postępowania w przedmiocie ogłoszenia upadłości stosuje się od-
powiednio przepisy księgi pierwszej Kodeksu postępowania cywilnego,
z wyjątkiem przepisów o zawieszeniu i wznowieniu postępowania.”
Oznacza to, że na podstawie odpowiedniego stosowania art. 203
k.p.c. – dotyczącego cofnięcia pozwu – możliwe będzie cofnięcie
wniosku o ogłoszenie upadłości.
Skoro wiemy już, że cofnięcie wniosku jest co do zasady możliwe
konieczne jest rozważenie czy istnieją jakieś ramy czasowe ograni-
czające możliwość wykonania tego uprawnienia.
Kwestia druga – moment cofnięcia
W literaturze przedmiotu pojawił się pogląd, że cofnięcie wniosku
o ogłoszenie upadłości jest zawsze możliwe do chwili wydania przez
sąd postanowienia o ogłoszeniu upadłości. Po wydaniu tego postano-
wienia cofnięcie wniosku nie jest możliwe, choćby nawet orzeczenie
nie stało się jeszcze prawomocne.
Zgodnie z tym poglądem pewnym momentem granicznym jest
wydanie przez sąd zarządzenia do wysłuchania zainteresowanych.
Tytułem wyjaśnienia wskazujemy, że na podstawie art. 30 Prawa
upadłościowego sąd jest uprawniony do wysłuchania dłużnika lub
innych osób jeżeli okoliczności przytoczone w dokumentach okazały
się niewystarczające do rozstrzygnięcia czy ogłoszenie upadłości jest
zasadne. Wracając jednak do głównego nurtu rozważań, jeżeli sąd
zarządził wysłuchanie osób zainteresowanych, to niedopuszczalne jest
ogłoszenie upadłości jeśli sąd przystąpił do wysłuchania zainteresowa-
nego na posiedzeniu sądowym. Jeżeli bowiem dłużnik zgłosił wniosek
o ogłoszenie upadłości, to wierzyciel ma interes w tym, aby upadłość
Art. 299 Kodeks spółek handlowych
§ 1. Jeżeli egzekucja przeciwko spółce okaże się
bezskuteczna, członkowie zarządu odpo-
wiadają solidarnie za jej zobowiązania.
§ 2. Członek zarządu może się uwolnić od
odpowiedzialności, o której mowa w § 1,
jeżeli wykaże, że we właściwym czasie zgło-
szono wniosek o ogłoszenie upadłości lub
wszczęto postępowanie układowe, albo że
niezgłoszenie wniosku o ogłoszenie upadło-
ści oraz niewszczęcie postępowania ukła-
dowego nastąpiło nie z jego winy, albo że
pomimo niezgłoszenia wniosku o ogłoszenie
upadłości oraz niewszczęcia postępowania
układowego wierzyciel nie poniósł szkody.
§ 3. Przepisy § 1 i § 2 nie naruszają przepisów
ustanawiających dalej idącą odpowiedzial-
ność członków zarządu.

8 | RES IN COMMERCIO | KWIECIEŃ 2010


ogłoszono i dlatego należy mu przyznać na podstawie analogii z art.
203 k.p.c. prawo do sprzeciwu co uniemożliwiłoby cofnięcie wniosku
o ogłoszenie upadłości.
Podobnie w przypadku w którym postępowanie upadłościowe
zostało wszczęte z wniosku innego wierzyciela. Wówczas bowiem
inny wierzyciel ma interes prawny w ogłoszeniu upadłości. Wreszcie w
przypadku w którym wierzyciel zgłosił wniosek o ogłoszenie upadłości,
a dłużnik ma być wysłuchany, to temu ostatniemu należy przyznać
prawo do sprzeciwienia się wnioskowi o ogłoszenie upadłości jeżeli
uznaje istnienie wierzytelności wierzyciela, ale jednocześnie neguje
okoliczność, że podstawa ogłoszenia upadłości została spełniona.
Powyższy pogląd należy uznać za trafny, choć konieczne jest po-
czynienie do niego pewnych zastrzeżeń. Przede wszystkim zgodnie
z art. 20 Prawa upadłościowego w stosunku do osób prawnych, czyli
między innymi spółki kapitałowej, wniosek może zgłosić każdy kto ma
prawo je reprezentować sam lub łącznie z innymi osobami. Oznacza
to, że jeżeli wniosek o ogłoszenie upadłości złożył zarząd (zgodnie
z zasadą reprezentacji), czy też jeden członek zarządu samodziel-
nie – niezależnie, a nawet wbrew istniejącej zasadzie reprezentacji
w spółce – to za podmiot który złożył wniosek uważana jest spółka.
Powstaje więc pytanie czy spółka reprezentowana już przez innych
członków zarządu może skutecznie cofnąć wniosek. Pytanie to jest
tym bardziej istotne, że zgodnie z powszechnym poglądem cofnięcie
wniosku o ogłoszenie upadłości implikuje, że wniosek uważa się za
niebyły, czyli niejako „odradza się” odpowiedzialność członków za-
rządu z art. 299 k.s.h.
Kwestia trzecia – kto może działać za upadającego
Możliwe jest w tym zakresie przyjęcie dwóch rozwiązań: pierwszego
zgodnie z którym jeżeli wniosek o ogłoszenie upadłości złożył zarząd,
to pomimo tego, iż zgłaszając wniosek występuje on jako spółka, do
cofnięcia wniosku o ogłoszenie upadłości uprawnione będą wyłącznie
te osoby, który ów wniosek w imieniu spółki złożyły.
Alternatywą dla tego rozwiązania jest uznanie, że wprawdzie
spółka jest zawsze uprawniona do cofnięcia wniosku, niezależnie
czy dokonują tego te same osoby, które złożyły wniosek, czy też nie,
jednakże w stosunku do osób które ten wniosek złożyły jego cofnięcie
nie powoduje „odrodzenia” ich odpowiedzialności na mocy art. 299
ustawy z dnia 15 września 2000 roku Kodeks spółek handlowych (Dz.
U. z dnia 8 listopada 2000 roku, nr 94, poz. 1037), dalej jako Kodeks .
Oczywiście tezę tę stawiamy przy założeniu, że wniosek o ogłoszenie
upadłości został zgłoszony we właściwym czasie.
W naszym przekonaniu drugi z przedstawionych powyżej poglądów
jest trafny.
Po pierwsze umożliwia on ochronę słusznych interesów zarówno
członków zarządu jak i spółki. Z jednej bowiem strony, ci członkowie
zarządu którzy wykazali należytą staranność w spełnieniu nałożonych
na nich obowiązków i złożyli we właściwym czasie wniosek o ogło-
szenie upadłości w sposób skuteczny mogą uwolnić się od odpowie-
dzialności z art. 299 Kodeksu niezależnie od tego czy wniosek został
cofnięty czy też nie.
Z drugiej strony rozwiązanie to chroni również spółkę, która
w przypadku w którym wniosek o ogłoszenie upadłości został złożony
w celu wyrządzenia jej szkody, ma możliwość podjęcia odpowiednich
działań zmierzających do ochrony jej interesów.
Nadto przyjęcie tego poglądu umożliwia uniknięcie dylematu poja-
C o r p u s l e x
Prawo handlowe
wiającego się przy pierwszej koncepcji, a mianowicie legitymacji osoby
cofającej wniosek. Zobrazujmy to bardzo prostym przykładem. Jan
Kowalski członek zarządu spółki pod firmą Megantex Spółka z o.o.
w dniu 13 kwietnia 2010 roku składa wniosek o ogłoszenie upadłości.
Następnie w dniu 20 kwietnia 2010 roku zgromadzenie wspólników
odwołuje go z pełnionej funkcji. Jan Kowalski w dniu 30 kwietnia 2010
roku postanawia cofnąć złożony przez siebie wniosek o ogłoszenie
upadłości.
Z praktycznego punktu widzenia ta sama osoba składa wniosek
o ogłoszenie upadłości i ta sama osoba go cofa. Jednakże z prawnego
punktu widzenia różnica jest diametralna. Jan Kowalski składając w dniu
13 kwietnia 2010 roku wniosek działał jako spółka pod firmą Megantex
Spółka z o.o. Cofając wniosek w dniu 30 kwietnia 2010 roku działa
w swoim imieniu, pozostając w stosunku do spółki pod firmą Megantex
Spółka z o.o. osobą trzecią.
Nie istnieją naszym zdaniem argumenty uzasadniające przyznanie
osobom trzecim, zupełnie nie związanym ze spółką, kompetencji
umożliwiającej tak głęboką ingerencję w interes spółki. Oczywiście
można próbować argumentować, że kompetencja ta będzie przysłu-
giwała jedynie osobom trzecim pełniącym uprzednio w danej spółce
funkcję członków zarządu, jednak niewykonalność prób ustanowienia
ścisłej definicji legalnej „osoby trzeciej” nie budzi wątpliwości. Poza tym
wydaje się, że sens ustanowienia zasady czy reguły prawnej istnieje
tylko wówczas jeżeli charakteryzują się one możliwie szerokim zakres
podmiotowy.
Tytułem podsumowania
W naszym przekonaniu zasadne jest przyjęcie, że podmiotem
uprawnionym do cofnięcia wniosku o ogłoszenie upadłości jest
wyłącznie spółka, przy czym pod pojęciem spółki należy tu rozumieć
samodzielne uprawnienie każdego, ale urzędującego członka zarządu.
Jednakże cofnięcie to nie powoduje „odrodzenia” mechanizmu od-
powiedzialności członków zarządu z art. 299 Kodeksu, czyli sytuacji
analogicznej do tej w której wniosek nie został w ogóle złożony.
Zarazem członkowie zarządu, którzy złożyli wniosek we właściwym
czasie mogą uwolnić się od odpowiedzialności z art. 299 Kodeksu
niezależnie od chwili w której następuje jego cofnięcie, czyli zarówno
jeżeli cofnięcie wniosku następuje bez konieczności uzyskania zgody
zainteresowanych, jak i gdy cofnięcie wniosku następuje za zgodą
wierzycieli.
dominika.latawiec@tomczak.pl
prawnik, wyspecjalizowana w szczególności
w niektórych niszowych dziedzinach
związanych z prawem korporacyjnym,
w tym w prawie upadłościowym, także
budująca ekspercką kompetencję w zakresie
prawa zamówień publicznych
RES IN COMMERCIO | KWIECIEŃ 2010 | 9
C O R P U S l e x
Prawo HANDLOWE

Reguła record date

Ustawodawca zrezygnował z dotychczas obowiązującej zasady, że
Karolina Kocemba uprawnionym do udziału w walnym zgromadzeniu jest akcjonariusz,
który co najmniej na tydzień przed odbyciem walnego zgromadzenia,
złożył w spółce imienne świadectwo depozytowe wystawione przez
podmiot prowadzący rachunek papierów wartościowych, a co się
z tym wiąże dokonał blokady akcji na czas do zakończenia walnego
zgromadzenia.
Odpowiednio też ustawodawca zrezygnował z zakazu obrotu tymi
akcjami do czasu utraty ważności świadectwa lub jego zwrotu temu,

Prawo
kto wystawia świadectwo, przed upływem terminu jego ważności. W
to miejsce wprowadzona została natomiast reguła tzw. record date,
zgodnie z którą uprawnionym do wzięcia udziału w walnym jest ten,
kto posiada akcje spółki publicznej na 16 dni przed datą walnego
zgromadzenia (tj. na dzień rejestracji uczestnictwa w walnym zgroma-

udziału
Nowela do kodeksu spółek
handlowych z 5 grudnia 2008
roku, która weszła w życie 3
sierpnia 2009 roku wprowadziła
kompletną rewolucję w
sposobie ustalania kręgu osób
uprawnionych do udziału
dzeniu) i najpóźniej następnego dnia po dniu rejestracji uczestnictwa
na walnym zgromadzeniu wystąpił do podmiotu prowadzącego ra-
chunek inwestycyjny o wydanie imiennego zaświadczenia o prawie
do uczestnictwa na walnym zgromadzeniu. Wprowadzona została
też zasada swobody obrotu akcjami w okresie między record date
a zakończeniem walnego zgromadzenia.
Przed 3 sierpnia 2009 roku sprawa była nad wyraz prosta. Jeżeli ktoś
chciał wziąć udział w walnym zgromadzeniu, musiał na wyznaczony
dzień walnego posiadać akcje, z których chciał wykonywać prawo gło-
su, a zabezpieczeniem tego była blokada tych papierów na rachunku
inwestycyjnym. Obecnie natomiast nie musi być akcjonariuszem spółki
publicznej na dzień walnego zgromadzenia, aby mieć prawo udziału
w tym walnym. Ważne jest natomiast to, aby był nim na 16 dni przed
datą odbycia walnego zgromadzenia i najpóźniej następnego dnia wy-
stąpił o wydanie imiennego zaświadczenia o prawie do uczestnictwa
w walnym zgromadzeniu.
Jak widać nowa regulacja odrywa prawo do uczestnictwa w walnym
zgromadzeniu od samych akcji i to właśnie rozwiązanie, jak się okazuje,
budzi dość poważne kontrowersje. Jej konsekwencją jest bowiem
to, że o losach spółki decydować mogą osoby, które już w ogóle nie
są jej akcjonariuszami.

w walnym zgromadzeniu Między record date a walnym

akcjonariuszy spółki publicznej. Przed wejściem w życie noweli - z grudnia 2008 - roku nie było pola
do dyskusji czy uprawniony do udziału w walnym jest tym samym co
akcjonariusz i odpowiednio czy uprawnionemu do udziału w walnym
przysługują te same prawa co akcjonariuszowi? Uprawnionym do
udziału w walnym, za wyjątkiem członków zarządu i rady nadzorczej,
którzy z mocy innego przepisu mieli i zresztą dalej mają takie upraw-
nienie, mógł być bowiem tylko akcjonariusz czyli osoba posiadająca
akcje na dzień walnego zgromadzenia.
No, ale były też i złe strony tego rozwiązania. Przez co najmniej
tydzień, a czasami i dłużej, jeżeli ogłoszono przerwę w walnym,
akcje musiały być zablokowane czyli po prostu nie można było nimi
obracać. Przy czym, co warto podkreślić, zablokowane były wszystkie
akcje objęte świadectwem depozytowym. W konsekwencji wyjęte
spod obrotu były nie tylko całe pakiety akcji zablokowane na walne,
ale także poszczególne akcje.
Jeżeli akcjonariusz zablokował na walne 30.000.000 akcji, to na
tydzień przed odbyciem walnego zgromadzenia do dnia jego za-
kończenia nie mógł zbyć nie tylko wszystkich posiadanych akcji, ale
także ani jednej z zablokowanych akcji. I oczywiście rynek bardzo
szybko problem ten zauważył. Rynek papierów wartościowych
w Warszawie jest bowiem rynkiem jeszcze, cokolwiek by powiedzieć,
nie za mocnym, a w każdym razie cały czas walczącym z płynnością
i wielkością obrotów. Dlatego wszystkie takie sytuacje, w których
obrót akcjami cierpi na skutek regulacji prawnych, są bardzo szybko
przez niego identyfikowane. Bardzo szybko też pojawiają się pomysły
odpowiednich rozwiązań prawnych. Tak było i w tym przypadku.

10 | RES IN COMMERCIO | KWIECIEŃ 2010


Jakby było tego mało, widać że jest to problem nie tylko w naszym
kraju, ale też innych państw Unii Europejskiej, skoro Unia zdecydowała
się wydać stosowną dyrektywę.
Co ważne, zmiana sposobu identyfikacji uprawnionych do udziału
w walnym zgromadzeniu, to nie jest widzimisię polskiego ustawodaw-
cy, który jednego dnia wpadł na pomysł, aby zmienić coś, co do tej
pory działało sprawnie i bez problemów. To była decyzja znacznie bar-
dziej poważna, poprzedzona wieloma dyskusjami i badaniami. Komisja
kodyfikacyjna musiała bowiem wybierać pomiędzy czystością konstruk-
cji spółki akcyjnej a bezpieczeństwem i efektywnością obrotu.
I moim zdaniem nikogo nie powinno dziwić, że w przypadku spółki
publicznej szala przechyliła się na stronę bezpieczeństwa i efektywności
obrotu. Bo taka jest istota spółki akcyjnej, której akcje są dopuszczone
do publicznego obrotu. W takiej spółce akcja, czy też nawet poszcze-
gólne uprawnienia wynikające z akcji, odrywają się od akcjonariusza
jako osoby i żyją jakby swoim własnym życiem. Poza tym spółka pu-
bliczna to taki najbardziej klasyczny przypadek spółki kapitałowej, gdzie
przede wszystkim chodzi o zgromadzenie określonego kapitału w celu
realizacji zamierzonych celów gospodarczych, a nie osobiste starania,
czy też przymioty akcjonariuszy. Stąd ograniczenia w uprzywilejowaniu
osobistym akcjonariuszy, stąd zasada że jedna akcja daje jeden głos,
w końcu stąd zasada nieograniczonej zbywalności akcji. A to, kto jest
akcjonariuszem w spółce publicznej nie ma tak naprawdę z punktu
widzenia konstrukcji tej spółki najmniejszego znaczenia. Spółka może
mieć 100 tyś akcjonariuszy, a każdy z nich po 1 akcji i równie dobrze
może mieć 10 akcjonariuszy posiadających po 10 tys. akcji – oczy-
wiście pod warunkiem spełnienia wymogów płynności, wynikających
z przepisów i regulacji dotyczących dopuszczenia akcji na rynku regu-
lowanym. Kontrolę nad spółką publiczną może dać pakiet 20 % akcji,
a niekiedy posiadając nawet 50 % plus przysłowiową jedną akcję nie
w pełni się spółkę kontroluje. To zależy od rozdrobnienia pozostałej
części akcjonariatu, na co niestety akcjonariusz nie ma wpływu.
Pełnomocnik i jego pełnomocnictwo
Dlatego też decyzja ustawodawcy, aby zrezygnować w czystości
konstrukcji i dla wsparcia obrotu akcjami, dopuścić możliwość ob-
racania nimi w okresie między zwołaniem walnego zgromadzenia
a datą jego zakończenia, jest słuszna.
To, że w walnym udział bierze i głosuje ktoś, kto nie jest akcjonariu-
szem spółki, to nie jest nic nadzwyczajnego. Przede wszystkim wynika
to z tego, że decyduje legitymacja formalna a nie materialna. Albo
posiadacz akcji albo osoba wpisana do księgi akcyjnej, bez względu na
to czy rzeczywiście owym akcjonariuszem jest w danym momencie.
Tego nikt nie kwestionuje, a przecież to dokładnie taka sama sytuacja.
Poza tym prawo głosu może przysługiwać użytkownikowi akcji albo
zastawnikowi. Nadto obecnie wprowadzone przepisy pozwalają ak-
cjonariuszowi na bardzo dużą swobodę w wyznaczeniu pełnomocni-
ków oraz ich liczby. Nie ma też zakazu udzielania pełnomocnictwa do
głosowania zgodnie z uznaniem pełnomocnika. Tak więc upieranie się,
że na walnym powinni być tylko akcjonariusze i tylko oni powinni mieć
prawo głosu i przez to wpływ na działanie spółki, jest anachroniczne
i niemożliwe do zrealizowania. Już przed nowelizacją z grudnia 2008
roku fikcją było, że treść uchwał walnego odpowiadała rzeczywistej
woli akcjonariuszy. Formalnie może tak, ale merytorycznie bardzo
rzadko. Bo oprócz, jak wskazałam powyżej, podstawowego problemu
z legitymacją formalną akcjonariusza, to akcjonariusze bardzo często
powierzali swoje akcje, w ramach portfeli inwestycyjnych, firmom
inwestycyjnym, a te z kolei na podstawie pełnomocnictw albo bezpo-
średnio posiadając akcje wykonywały prawo głosu - najczęściej nawet
nie pytając akcjonariuszy o zdanie - albo też akcjonariusze udzielali
takich pełnomocnictw bankom lub innym instytucjom finansowym,
które na walnym głosowały zgodnie ze swoim interesem, a nie
w interesie akcjonariusza.
Nie było zatem żadnego sensu, aby stan ten usilnie markować
C o r p u s l e x
Prawo handlowe
kosztem obrotu akcjami. Poza tym, informacja o zwołaniu walnego
zgromadzenia jest publicznie dostępna, informacja o terminie record
date też jest znana. Jeżeli ktoś decyduje się kupić akcje danej spółki
w okresie między record date a datą odbycia walnego zgromadzenia,
to przecież wie, że kupuje akcje niejako ułomne, tzn. akcje które nie
dają mu prawa uczestniczyć na walnym zgromadzeniu, a przez to
prawa wpływania na decyzje podejmowane na tym walnym.
To jest decyzja kupującego czy chce takie akcje mimo wszystko
kupić, nawet jeżeli istnieje zbyt duże ryzyko takiej transakcji, bo np.
na walnym dojdzie do podwyższenia kapitału i uchwalona zostanie
nowa emisja akcji z wyłączeniem prawa poboru i tym samym jego
akcje zostaną rozwodnione, a on nie będzie miał na to wpływu. To
jest sprawa pomiędzy sprzedającym i kupującym, a spółce nic do tego.
Podobnie zresztą spółka publiczna nie ma żadnego wpływu na to, kto
jest jej akcjonariuszem w danym momencie.
Dlatego wprowadzoną zmianę należy oceniać pozytywnie. To
nie jest „głupi” przepis, jak to określił jeden z największych polskich
inwestorów. To jest bardzo „mądry” przepis, bo daje możliwość
dowolnej aranżacji biznesowej. Nie chodzi przecież o pakiet 10 akcji
czy nawet 100. Taki pakiet najczęściej nie ma znaczenia ani dla obrotu
ani dla urzeczywistnienia w treści uchwały woli akcjonariuszy. Chodzi
o obrót dużymi, znaczącymi pakietami. Przy takich transakcjach istnieje
tyle sposobów zapewnienia ochrony interesów każdej ze strony, jak
chociażby, nadawanie nabywcy pełnomocnictwa, ustawodawca ab-
solutnie nie powinien w to ingerować.
Uczestniczenie, uczestnictwo i prawo głosu
Na zakończenie chciałabym się odnieść jeszcze do jednej kwestii.
Jeżeli chce się być purystą w zakresie interpretacji i twierdzić, że czym
innym jest prawo uczestnictwa w walnym zgromadzeniu a czym innym
prawo głosu na walnym zgromadzeniu i tym samym rozszczepiać te
uprawnienia, to warto zwrócić uwagę, że kodeks spółek handlowych
posługuje się pojęciem:
(1) prawa uczestniczenia w walnym,
(2) prawa uczestnictwa w walnym oraz
(3) prawa głosu.
I jeżeli już trzeba rozróżniać te pojęcia, to całokształt przepisów
kodeksu spółek handlowych wskazuje na to, że prawo do uczest-
niczenia w walnym to jest prawo wejścia na walne, zajęcia miejsca
i bycia obecnym w trakcie walnego na sali obrad, prawo uczestnictwa
w walnym to ogół praw przysługujących akcjonariuszowi w związku z
walnym, tj. prawo do składania wniosków, zadawania pytań, propo-
nowania zmian w treści uchwał, w końcu prawo głosu, to po prostu
prawo podejmowania określonych uchwał. W rezultacie jeżeli komuś
przysługuje prawo do uczestnictwa w walnym, to ma on nie tylko
prawo przebywać w sali obrad walnego, ale też prawo głosu, składa-
nia wniosków i wyjaśnień oraz do zadawania pytań. Jedno, co moim
zdaniem może budzić wątpliwości, to to czy taka osoba ma także
prawo do zaskarżania uchwał podjętych na tym walnym ? Ale to jest
kolejny temat do przemyśleń.
karolina.kocemba@tomczak.pl
doktor nauk prawnych, partner w Kancelarii
Tomczak & Partnerzy. Ekspert, doradca
w sprawach prawa papierów wartościowych
i giełdy, spółek akcyjnych i szczególnych
zagadnień z zakresu prawa cywilnego
RES IN COMMERCIO | KWIECIEŃ 2010 | 11
C O R P U S l e x
Prawo HANDLOWE
Damian Lasek
Połączenie spółek
a członkostwo
Członkostwo w spółce osobowej jest traktowane –
mówiąc językiem doktryny prawa korporacyjnego
- jako więź prawna pomiędzy spółką a jej
wspólnikiem. Ma to związek z przyznaniem
spółkom osobowym podmiotowości prawnej (art.
8 Kodeksu spółek handlowych), co czyni ze spółek
osobowych quasi-osobę prawną.
Natura praw członkowskich w spółce osobowej
Pod pojęciem praw członkowskich należy rozumieć wszystkie prawa
i obowiązki - o charakterze majątkowym i nie majątkowym - wspól-
nika wynikające z faktu bycia wspólnikiem spółki. Prawa i obowiązki
wspólnika tworzą jedną całość, która pod pewnymi warunkami może
być zbyta przez wspólnika.
Nie jest natomiast możliwe wyodrębnienie i zbycie poszczególnych
elementów tej całości.
Od wspomnianej zasady istnieją nieliczne, wprost z przepisów
wynikające wyjątki takie jak np. dotyczące skonkretyzowanej wierzy-
telności (wypłata udziału w zysku), lub odrębności prawa reprezento-
wania spółki przez komandytariusza, przy przeniesieniu ogółu praw i
obowiązków na inną osobę. Wyjątki te potwierdzają istnienie samej
reguły nierozłączności praw związanych z członkostwem w spółce
osobowej.
W przypadku nabycia praw członkowskich przez kilka podmiotów,
niepodzielność wyraża się w tym, że nabywcy są traktowani jak jeden
podmiot, a prawa i obowiązki zbywcy przysługują im na zasadzie
wspólności (a nie współwłasności w częściach ułamkowych).
W sytuacji natomiast gdy jeden podmiot nabędzie prawa i obowiązki
kilku wspólników i dojdzie do „zlania się” ogółu tych praw i obowiąz-
ków - w takim przypadku późniejsze rozszczepienie raz scalonych
praw członkowskich nie jest możliwe ze względu na związanie upraw-
nień członkowskich z osobą wspólnika.
Podstawą do przyjęcia takiej tezy jest również treść art. 10 § 1 i
Kodeks spółek handlowych, dalej jako Kodeks, art. 60 § 1 Kodeksu,
12 | RES IN COMMERCIO | KWIECIEŃ 2010
które dopuszczają przejście na inną osobę jedynie ogółu praw i obo-
wiązków wspólnika.
Przedmiotem poniższych rozważań są zdarzenia prawne z udziałem
wspólnika spółki osobowej, jednakże będącego osobą prawną. Cała
redakcja przepisów dotyczących spółek osobowych brzmi poniekąd
tak, jakby wspólnikiem miały być tylko osoby fizyczne. Tak jednak
oczywiście nie jest – wspólnikami takich spółek mogą być w tej samej
mierze osoby prawne.
Konkurs zasad fundamentalnych
Rozważmy skutki sytuacji, w której wspólnik spółki osobowej – osoba
prawna, modelowo – spółka kapitałowa - jest spółką przejmowaną
przez inną spółkę, także o charakterze kapitałowym.
Na skutek procesu połączenia dochodzi do ustania bytu spółki przej-
mowanej – dotychczasowego wspólnika spółki osobowej. Zgodnie z
art. 494 § 1 Kodeksu wszelkie prawa i obowiązki spółki przejmowanej
przechodzą na spółkę przejmującą.
Cechą przekształcenia w ramach sukcesji generalnej jest między
innymi to, że nie wymaga się wówczas zgody wierzycieli na przejęcie
długów spółki przejmowanej przez spółkę przejmującą. Spółka przej-
mująca wstępuje bowiem w sytuacje prawną spółki przejmowanej
traktowanej jako całość, a nie zbiór pojedynczych zobowiązań.
Zgodnie zatem z art. 494 § 1 Kodeksu na skutek przejęcia dochodzi
do zmiany wspólnika spółki osobowej (spółka przejmująca wstąpi w
prawa i obowiązki spółki przejmowanej).
Wato w tym miejscu jednak przypomnieć o treści art. 10 § 1 Ko-

Art. 10. § 1.
.Ogół praw i obowiązków wspólnika spółki
osobowej może być przeniesiony na inną osobę
tylko wówczas, gdy umowa spółki tak stanowi.
Art. 60. § 1.
Jeżeli umowa spółki stanowi, że prawa, jakie
miał zmarły wspólnik, służą wszystkim spadko-
biercom wspólnie, a nie zawiera w tym wzglę-
dzie szczególnych postanowień, wówczas do
wykonywania tych praw spadkobiercy powinni
wskazać spółce jedną osobę. Czynności dokona-
ne przez pozostałych wspólników przed takim
wskazaniem wiążą spadkobierców wspólnika.
deksu, który uzależnia możliwość przejścia ogółu praw i obowiazków
wspólnika na inną osobę od odpowiedniego postanowienia zawartego
w umowie spółki. W związku z tym nasuwa się pytanie czy pomimo
braku postanowienia w umowie spółki pozwalającego na zbycie
członkostwa w tej spółce, możliwe jest przeniesienie ogółu praw i
obowiązku w drodze przejęcia wspólnika spółki osobowej?
Z jednej strony niezbywalność członkostwa w spółce osobowej ma
charakter wzorca kodeksowego, z drugiej natomiast podkreśla się
względność owej niezbywalności praw i obowiązków.
Dochodzi więc do swoistego konfliktu dwóch bardzo ważnych zasad
prawna handlowego.
Innymi słowy mamy tu do czynienia z „silną” i wysoko w systemie
ulokowaną zasadą powszechnej dopuszczalności połączeń. W tej
sytuacji względna zasada niezbywalności całości praw i obowiązków
ustąpić musi pola.
Propozycja analogii między likwidacją osoby prawnej
i śmiercią osoby fizycznej
W związku z opisywaną sytuacją w doktrynie został wyrażony po-
gląd, zgodnie z którym do ustania członkostwa w spółce osobowej
na skutek przejęcia można odpowiednio stosować art. 58 pkt 4 Ko-
deksu (rozwiązanie spółki na skutek śmierci wspólnika). Przyjmuje się
wtedy, że ustanie bytu prawnego osoby prawnej należy traktować
równoznacznie ze śmiercią osoby fizycznej.
Zgodnie z tym poglądem wypada przyjąć, iż na skutek restruktury-
zacji połączonej z ustaniem bytu prawnego jednego ze wspólników
spółki osobowej, doszłoby do jej rozwiązania (art. 58 pkt 4 Kodeksu),
chyba że pozostali wspólnicy postanowiliby inaczej i kontynuowali
działalność spółki (art. 59).
Trudno jednak uznać ten pogląd za trafny. Rozwiązanie spółki na
skutek śmierci wspólnika, a tym samym ochrona przed wstąpieniem
do spółki osób trzecich, w przypadku śmierci osób fizycznych uzasad-
niona jest walorami osobistymi wspólnika (ich użytecznością dla spółki).
Osoby prawne nie wykazują natomiast takich cech osobistych.
Ważniejsze jest bodaj to, iż odróżnić należy zakończenie bytu praw-
nego osoby prawnej poprzez jej likwidację bądź upadłość od zdarzeń
restrukturyzacyjnych, kiedy to składniki majątkowe i osobowe spółki
przejmowanej, istnieją nadal w ramach spółki przejmującej. Tożsame
pojęcie likwidacji, używane dla opisania obu tych zdarzeń związanych z
zakończeniem funkcjonowania osoby prawnej, wprowadza tu pewne
zamieszanie. Likwidacja spółki przejętej ma charakter swoisty i kon-
wencjonalny. Jest to jednak odmienne zdarzenie prawne, od likwidacji
w wyniku rozwiązania spółki i zakończenia jej bytu przez rozliczenie
majątku ze wspólnikami.
Bo przecież samo wskazanie tej ze spółek, która w toku połączenia
zostanie wybrana na spółkę przejętą często nie ma związku z jej wiel-
kością i znaczeniem w stosunku do drugiej z łączących się spółek.
C o r p u s l e x
Prawo handlowe
Jest to zatem zupełnie inny przypadek w porównaniu do śmierci
osoby fizycznej i w związku z tym do zdarzeń restrukturyzacyjnych
nie powinno stosować się przepisów dotyczących śmierci osoby
fizycznej.
Kolejny argument: w celu odpowiedniego stosowania przepisów
dotyczących osób prawnych w stosunku do jednostek organizacyjnych
nie posiadających osobowości prawnej, ustawodawca wprowadził
wyraźny przepis, mianowicie art. 33¹ §1 kodeksu cywilnego. Tym
bardziej taki przepis byłby potrzebny do analogicznego stosowania
przepisów o osobach fizycznych w odniesieniu do osób prawnych
(np. art. 43 kodeksu cywilnego). Jest to bowiem zbyt „odległa” sy-
tuacja prawna, by uzasadniała ona analogię per se, jednak przepisu
takiego nie ma.
Wyższość zasady sukcesji uniwersalnej
W przypadku łączenia się spółek obowiązuje przepis art. 494 § 1
Kodeksu, który statuuje zasadę sukcesji uniwersalnej. Brak podstaw
do wyłączenia stosowania przedmiotowego przepisu w odniesieniu
do praw i obowiązków wspólnika spółki osobowej występującego
w charakterze jednej z łączących się spółek.
Przepis art. 494 Kodeksu wyznacza również zakres odpowiedzial-
ności spółki przejmującej za zobowiązania spółki osobowej, w której
nabywa członkostwo. Odpowiedzialność ta, podobnie jak odpowie-
dzialność poprzednika opiera się na zasadzie subsydiarności.
Do nabycia członkostwa w spółce osobowej przez przejęcie wspól-
nika tej spółki, nie ma możliwości nawet odpowiedniego stosowania
art. 10 § 3 Kodeksu.
Przepis ów stanowi, że w przypadku zbycia ogółu praw i obo-
wiązków, za zobowiązania występującego wspólnika związane z
uczestnictwem w spółce osobowej, oraz za zobowiązania tej spółki
osobowej, odpowiadają solidarnie występujący wspólnik i wspólnik
przystępujący do spółki.
Sukcesja uniwersalna związana z łączeniem się spółek nie przewi-
duje zaistnienia w stosunku prawnym nowego podmiotu prawa, lecz
sprowadza się do zastąpienia dotychczasowej osoby odpowiedzial-
nej, innym podmiotem w związku z ustaniem bytu prawnego tego
pierwszego.
Spółka przejmująca nie jest także osobą przystępującą do spółki w ro-
zumieniu art. 32 Kodeksu. Wspomniany przepis odnosi się do sytuacji,
w których dotychczasowa liczba wspólników spółki osobowej ulega
powiększeniu wskutek przystąpienia nowego wspólnika. Tymczasem
istota sukcesji uniwersalnej polega na zastąpieniu dotychczasowego
podmiotu przez drugi i nie prowadzi do zwiększenia składu osobo-
wego spółki, w której nabywa członkostwo.
Odpowiedzialność podmiotu nabywającego członkostwo w spółce
osobowej poprzez przejęcie jej dotychczasowego wspólnika określa
art. 494 § 1 Kodeksu. Zgodnie z tym przepisem sprecyzowana
podmiotowo i przedmiotowo odpowiedzialność wspólnika spółki
osobowej za zobowiązania tej spółki jest elementem ogółu praw i
obowiązków nabywanych tytułem sukcesji uniwersalnej. Odpowie-
dzialność ta, skonkretyzowana w dniu połączenia spółek, przechodzi
w tej dacie na spółkę przejmującą.
Zasady odpowiedzialności spółki przejmującej zawarte w art. 494 §
1 Kodeksu nie mogą być zmieniane przez umowę spółki osobowej, w
której spółka przejmująca nabywa członkostwo, ani też nie może tego
uczynić spółka przejmująca w trakcie procesu restrukturyzacji.
Od chwili nabycia członkostwa w spółce osobowej, spółka przej-
mująca odpowiada za nowe zobowiązania tej pierwszej. O odpowie-
dzialności tej rozstrzygają przepisy właściwe dla danego typu spółki.
Na przykład jeżeli spółka przejmowana była wspólnikiem spółki jawnej
o odpowiedzialności następcy będą decydowały przepisy dotyczące
spółki jawnej, jeżeli poprzednik był komandytariuszem znajdą zasto-
sowanie przepisy o spółce komandytowej itd.
Podsumowując tę część uwag wydaje się, że przyznanie prymatu
RES IN COMMERCIO | KWIECIEŃ 2010 | 13
C O R P U S l e x
Prawo HANDLOWE
względnej niezbywalności członkostwa nad przepisami dotyczącymi
łączenia się spółek przez przejęcie nie byłoby zasadne. Regulacja
zawarta w tytule IV dziale I Kodeksu dotycząca łączenia się spółek
jest wyczerpująca. Jedyne ograniczenie w tym zakresie to art. 491
Kodeksu, stanowiący o tym, że spółka osobowa nie może być spółką
przejmującą albo nowo zawiązaną, oraz nie może łączyć się spółka w
likwidacji, która rozpoczęła podział majątku ani spółka w upadłości.
Połączenie wspólnika spółki osobowej – osoby prawnej z inną spółką
należy zatem uznać za ustawowe odstępstwo od zasady niezmienno-
ści składu osobowego spółki jako jej cechy modelowej.
Prowadzenie spraw spółki jako element praw
Interesujące wątpliwości wiążą się z kwestią zaliczenia, bądź nie
zaliczenia do ogółu praw i obowiązków spółki przejmującej, prawa
wspólnika do prowadzenia spraw spółki i jej reprezentowania, w
przypadku gdy poprzednik został pozbawiony tych praw na mocy
orzeczenia sądu ( art. 30 § 2, art. 47, art. 117, 137 § 5 Kodeksu).
Sytuację należy uznać za bardzo rzadką w praktyce, gdyż poziom
konfliktu, którego takie orzeczenie sądu jest pośrednim wyrazem
zwykle oznaczać będzie brak współpracy i możliwości kontynuacji
działalności spółki. Nie mnie na tym tle rozważyć można kilka kwestii
o istotnym znaczeniu dla funkcjonowania spółki osobowej.
W omawianych tu sytuacjach „wyjściowych” pozbawienie prawa do
prowadzenia spraw lub reprezentowania spółki nie jest efektem do-
browolnych uzgodnień między wspólnikami, lecz następuje na mocy
orzeczenia sądu skierowanego do ściśle oznaczonej osoby. Kluczowa
dla rozstrzygnięcia tego problemu będzie odpowiedź na pytanie czy
takie orzeczenie trwale zmienia stosunek członkostwa w spółce i
odnosi skutek także względem późniejszego nabywcy ogółu praw i
obowiązków, bez względu na podstawę prawną nabycia członkostwa
w spółce, czy też orzeczenie to odnosi skutek tylko względem ściśle
oznaczonego wspólnika, do którego jest skierowane, a nabywca
nabywa prawo do reprezentowania i prowadzenia spraw spółki w
pełnym rozmiarze.
Za przyjęciem drugiego z prezentowanych poglądów przemawia
to, że orzeczenie sądu nie ma co do zasady mocy powszechnie
obowiązującej, ponieważ stanowi ono rozstrzygnięcie w konkretnej
sprawie pomiędzy ściśle oznaczonymi podmiotami. Poza tym, pod-
stawą pozbawienie prawa reprezentowania lub prowadzenia spraw
spółki są ważne powody dotyczące ściśle oznaczonego wspólnika.
Wobec powyższego należałoby przyznać nabywcy członkostwa w
spółce osobowej pełne prawo do reprezentowania i prowadzenia
spraw tej spółki, jeżeli zbywca został pozbawiony tych praw na mocy
orzeczenia sądu.
Omawiając przeniesienie ogółu praw i obowiązków związane z
prowadzeniem spraw spółki należy zwrócić uwagę na specyficzną
konstrukcję wprowadzoną w art. 122 Kodeksu dotyczącym spółki
komandytowej i stanowiącym, iż w razie zbycia ogółu praw i obo-
wiązków komandytariusza na nabywcę nie przechodzi prawo do
prowadzenia spraw spółki. Przez ratio legis wspomnianego przepisu
rozumie się zakaz zbywania prawa przyznanego danemu komandy-
tariuszowi jedynie wyjątkowo. Na skutek połączenia nie dochodzi
jednak do zbycia członkostwa, ale do zastąpienia jednego podmiotu
przez drugi.
Zasadne wydaje się również wskazanie analogii do uprawnień
osobistych w spółce akcyjnej, które nie wygasają na skutek połą-
czenia spółek. W związku z tym spółka przejmująca powinna być
uprawniona do prowadzanie spraw spółki komandytowej, w której
nabyła członkostwo.
Połączenie z udziałem większej liczby wspólników
Połączenie w którym uczestniczy więcej niż jeden wspólnik spółki
osobowej może nastąpić w kilku sytuacjach – gdy spółka przejmująca i
spółka przejmowana są wspólnikami tej samej spółki osobowej a także
14 | RES IN COMMERCIO | KWIECIEŃ 2010
wówczas, gdy przejęciu podlega więcej niż jedna spółka, przy czym
spółki przejmowane są wspólnikami tej samej spółki osobowej.
Skutek połączenia związany z nabyciem praw i obowiązków w spół-
ce osobowej może być różny, w zależności od charakteru praw jakie
przysługiwały poprzednikowi. Gdy określone prawa lub obowiązki
dublują się (np. prawo reprezentowania i prowadzenia spraw spółki,
odpowiedzialność osobista za zobowiązania spółki) nabywca nabędzie
je w postaci nie zmienionej.
Inne prawa mogą natomiast podlegać kumulacji (np. wartość wkła-
du i udziału kapitałowego). Uszczuplenie składu osobowego spółki
nie stanowi zagrożenia dla wierzycieli tej spółki, ponieważ następca
prawny wstępuje w ogół praw i obowiązków swojego poprzednika
(sukcesja generalna).
Połączenie wspólników spółki osobowej o różnych zakresach praw
i obowiązków związanych z członkostwem w tej spółce może rodzić
pewne problemy. Każda sytuacja wymaga indywidualnego podejścia
i nie jest możliwe wskazanie ogólnej reguły właściwej dla wszystkich
przypadków. Poniżej przedstawiamy kilka zasad, które należy uwzględ-
niać przyznając im większe bądź mniejsze znaczenie, w zależności od
konkretnego przypadku.
Pierwszą z nich jest wykształcona przez doktrynę na podstawie art.
10 §1 Kodeksu zasada rozstrzygania kolizji in plus tzn. zasada kumulacji
określonych praw i obowiązki. Gdy ta nie jest możliwa decydujące
znaczenie kształtujące uprawnienia podmiotu po połączeniu mieć będą
prawa i obowiązki tego podmiotu, który to zakres był szerszy.
Kolejną zasadą jest zasada prymatu dotychczasowej pozycji prawnej
spółki przejmującej, gdy połączenie następuje w drodze inkorporacji.
Wspomniane rozwiązanie należy stosować z uwzględnieniem zasady
ochrony praw wierzycieli spółki.
Niezależnie od zasad - oto rozwiązanie kilku wybranych sytuacji.
Połączenie wspólników którym przysługiwało prawo do prowadze-
nia spraw i reprezentowania
Połączenie wspólników w przypadku zawiązania nowej spółki skut-
kuje przejściem tych uprawnień na spółkę nowo zawiązaną.
Jeżeli do połączenia doszło w drodze inkorporacji, a spółka przej-
mowana była pozbawiona prawa do prowadzenia spraw lub repre-
zentowania spółki, spółka przejmująca będzie mogła korzystać z tych
praw (przyznanie priorytetu pozycji prawnej spółki przejmującej).
W odwrotnej sytuacji spółka przejmująca nie nabędzie prawa do
prowadzenia spraw lub reprezentowania spółki osobowej, bez wzglę-
du na to, czy do pozbawienia wspomnianych praw doszło na mocy
umowy spółki czy orzeczenia sądu. Należy przyjąć bowiem, iż taki
skutek wywiera osobisty charakter uprawnień w spółce.
Prawo do udziału w zysku i stratach
Prawo do udziału w zysku i udział w stratach podlegają kumulacji,
natomiast połączonemu wspólnikowi nadal będzie przysługiwał jeden
głos przy podejmowaniu uchwał chyba, że umowa spółki stanowi
inaczej.
Połączenie komplementariusza i komandytariusza – odpowiedzial-
ność za zobowiązania
Wątpliwości pojawiają się gdy połączenie dotyczy komplementa-
riusza oraz komandytariusza spółki komandytowej. Prosta kumulacja
uprawnień nie jest w takim przypadku dopuszczalna ani możliwa. Za-
sada ochrony wierzycieli przemawiałby za przyznaniem połączonemu
podmiotowi statusu komplementariusza, gdyż w innym przypadku
zmniejszyłaby się liczba wspólników odpowiadających całym swoim
majątkiem za zobowiązania spółki. Nie powinna budzić wątpliwości
sytuacja, w której spółka przejmującą jest komplementariuszem, po-
nieważ po połączeniu nie zmieni się status prawny tej spółki (nadal
będzie komplementariuszem).
Natomiast gdyby spółka przejmująca była komandytariuszem,
powstałby wtedy konflikt pomiędzy zasadą ochrony wierzycieli a
prymatem zachowania pozycji prawnej przez spółkę przejmującą.

Rozwiązanie w tym przypadku będzie zależeć od przyznania priory-
tetu określonej zasadzie. Jest to zapewne najbardziej problematyczna
kwestia w ramach omawianych tu zagadnień.
W spółce komandytowo-akcyjnej rzecz jest bardziej jasna, gdyż w
razie połączenia komplementariusza z akcjonariuszem, spółka przejmu-
jąca lub nowo zawiązana otrzyma podwójny status komplementariusza
posiadającego jednocześnie akcje tej spółki.
Naruszenie strukturalnych wymogów dotyczących spółek
osobowych
Procesy restrukturyzacyjne nie mogą prowadzić do naruszenia pod-
stawowych cech konstrukcyjnych spółek osobowych, m.in. mnogości
wspólników spółki osobowej (m.in. art. 3 Kodeksu). Niedozwolone
byłoby istnienie jednoosobowej spółki jawnej (wyjątek art. 98 § 2
ksh), lub spółki komandytowej albo komandytowo akcyjnej, w któ-
rych wspólnicy stanowiliby tylko jedną ustawowo wyróżnioną grupę
wspólników.
Gdy na skutek zaistniałych zdarzeń w spółce komandytowo akcyjnej
pozostają sami komplementariusze, niektórzy z przedstawicieli dok-
tryny proponują automatyczne przekształcenie spółki komandytowo
akcyjnej w spółkę jawną. Prezentowany pogląd budzi jednak wątpli-
wości.
Po pierwsze do przekształcenia jednej spółki w inną spółkę prawa
handlowego, konieczne jest spełnienie przesłanek stawianych przez
bezwzględnie obowiązujące przepisy prawa. Wynika z tego zasada
numerus clasus typów przekształceń spółek handlowych.
Po drugie do automatycznego przekształcenia jednej spółki w drugą
potrzebny byłby wyraźny przepis. Przepisy Kodeksu w ogóle nie
przewidują tego rodzaju rozwiązań.
Art. 26 § 4 Kodeksu w brzmieniu obowiązującym przed nowelizacją
wprowadzoną ustawą z dnia 23 października 2008 roku o zmianie
ustawy – Kodeks spółek handlowych (Dz.U.Nr 217 poz. 1381)
przewidywał rozwiązanie, mocą którego ustawodawca wprowadził
obowiązek przekształcenia spółki cywilnej w spółkę jawna, jeżeli
przychody netto tej pierwszej osiągnęły określoną wartość. Sytuacja
ta zatem wymagała aktywności wspólników. Tym bardziej szczegóło-
wego uregulowania wymagałoby przekształcenie z mocy prawa spółki
komandytowo akcyjnej w inną spółkę handlową.
Przeciwko kwestionowanemu tu poglądowi przemawiają również
kwestie techniczne związane z dokonywaniem wpisu przekształcenia
do Krajowego Rejestru Sądowego. W szczególności odpowiedzi
wymaga kwestia, czy sąd mógłby dokonać takiego wpisu działając z
urzędu, czy potrzebny byłby wniosek, kto mógłby złożyć taki wniosek
spółka, czy wspólnicy?
Nie budzi jednak wątpliwości, że nie jest dopuszczalne istnienie spółki
komandytowej lub komandytowo akcyjnej, gdy jedynymi wspólnikami
w takiej spółce pozostają sami komplementariusze, lub sami wspól-
nicy pasywni. Rozwiązaniem powyższej kwestii może być uznanie za
bezwzględnie nieważną czynność prawną, która prowadzi do wyelimi-
nowania ze składu wspólników spółki komandytowej (komandytowo
- akcyjnej) ustawowo wyróżnionej grupy wspólników, z powodu jej
sprzeczności z ustawą (art. 58 § 1 kodeksu cywilnego).
Ewentualne przypisywanie takim działaniom - np. uchwale o zmianie
statusu wspólnika - zamiaru przekształcenia w spółkę jawną prowa-
dziłoby do obejścia przepisów o procedurze przekształceniowej, co
również powodowałoby nieważność tych czynności.
Mając powyższe na uwadze należy stwierdzić, że połączenie
wspólników spółek osobowych, którego skutkiem jest naruszenie
ram konstrukcyjnych spółki osobowej, zostanie uznane za nieważne.
Z drugiej strony być może właściwe byłoby traktowanie omawianego
połączenia za przyczynę rozwiązania spółki ponieważ mimo, iż nie jest
ono wymienione w art. 58 Kodeksu, to jednak prowadzi do stanu
niezgodnego z prawem i utraty gospodarczego sensu dla dalszego
istnienia spółki komandytowej (komandytowo akcyjnej), w której
C O R P U S l e x
Prawo HANDLOWE
pozostaje tylko jedna grupa wspólników.
Połączenie spółki osobowej z jej wspólnikiem
Połączenie spółki osobowej z jej wspólnikiem może nastąpić w
dwóch wariantach: pierwszy występuje wtedy, gdy spółka osobowa
zostaje przejęta przez swojego wspólnika, drugi natomiast wtedy
gdy spółka osobowa oraz jej wspólnik łączą się przez zawiązanie
nowej spółki.
Połączenie spółki osobowej z jej wspólnikiem, w którym spółka oso-
bowa występowałaby jako spółka przejmująca, nie jest dozowolone,
ze względu na wyraźny zakaz wprowadzony w art. 491 § 1 Kodek-
su. W obu przypadkach problemy dotyczą przyznawania wspólnikom
udziałów (akcji) spółki przejmującej lub nowo zawiązanej.
W przypadku połączenia przez przejęcie spółki osobowej przez
spółkę kapitałową, udziały (akcje) spółki przejmującej przyznawane są
wspólnikom spółki przejmowanej. Taka sytuacja prowadzi do objęcia
własnych udziałów przez spółkę przejmującą, ponieważ występuje
ona również jako wspólnik spółki przejmowanej, które zasadniczo
jest niedopuszczalne (art. 200 §1, 366 §1 Kodeksu).
Wspomniany art. 200 § 1 Kodeksu w odniesieniu do spółki z
ograniczoną odpowiedzialnością dopuszcza jednak objęcie własnych
udziałów m.in. „w innych przypadkach przewidzianych w ustawie”,
Za taki przypadek należy uznać połączenie poprzez przejęcie spółki
osobowej przez jej wspólnika (art. 492 §1 pkt 1 Kodeksu).
Odnośnie do spółki akcyjnej, objęcie przez nią własnych akcji jest
zakazane, jednakże czynność prawna prowadząca do objęcia wła-
snych akcji pozostaje ważna. Skutkiem takiej czynności jest powstanie
odpowiedzialności członków zarządu, wraz z osobą obejmującą akcje
za pełne wniesienie wkładu (art. 366 § 1-3 Kodeksu).
W przypadku fuzji spółki osobowej z jej wspólnikiem, wspólnik spółki
osobowej powinien objąć udziały (akcje) w nowo zawiązanej spółce.
Problem w omawianej sytuacji polega na tym, iż z dniem połączenia
wspólnik spółki osobowej traci byt prawny. Jedynym racjonalnym
rozwiązaniem omawianej kwestii jest przyznanie udziałów (akcji)
przypadających wspólnikowi spółki osobowej jego wspólnikom. W
takim przypadku wspólnicy wspólnika spółki osobowej objęliby udziały
(akcje) z dwóch tytułów prawnych. Pomocne byłoby w tej sytuacji
określenie zasad podziału udziałów (akcji) przypadających na wspól-
nika spółki osobowej w planie połączenia (wyjście poza ramy planu
połączenia określone w art. 518 § 1 pkt 2 Kodeksu).
Powyższej przedstawiono uwagi mające na celu zaprezentowanie
wybranych problemów, związanych z wpływem połączenia na człon-
kostwo w spółce osobowej. Opisane zagadnienia dowodzą braku
wyczerpujących regulacji prawnych w zakresie zdarzeń restruktury-
zacyjnych, oraz konieczności poszukiwania konkretnych rozwiązań w
oparciu o zasady konstrukcji członkostwa w spółce osobowej.
Jedno, co wydaje się pewne w omawianym stanie prawny to za-
pewne to, że zasady konstrukcyjne dotyczące poszczególnych spółek
wchodzą w ostry konflikt. W szczególności dotyczy to zasady sukcesji
uniwersalnej w przypadku przekształcenia spółki, która to zasada wy-
dawałaby się ową zasadą zasad. Jednakże poszczególne typy spółek
opierać się mogą na takich rozwiązaniach konstrukcyjnych, którym
konieczne będzie nadanie prymatu także wobec zasady sukcesji
uniwersalnej.
Damian Lasek
prawnik, aplikant adwokacki przy Okręgowej
Radzie Adwokackiej w Kielcach, zajmujący się
prawem korporacyjnym i podatkowym.
RES IN COMMERCIO | KWIECIEŃ 2010 | 15
C O R P U S l e x
Prawo HANDLOWE

Komentarze
Res in Commercio
O
towej.
to druga część opracowania
poświęconego spółce komandy-

W pierwszym numerze RIC zaprezentowa-

liśmy pierwszą część rozdziału pierwszego
opracowania, poświęconą utworzeniu spółki.
Omówiliśmy wszystkie podstawowe kwestie
związane z treścią i zawarciem umowy spółki
komandytowej, prezentując także wzorcową
umowę spółki komandytowej.

Obecnie przedstawiamy dalszą część rozważań

dotyczących konstytucji spółki. Kwestie doty-
czące sumy komandytowej, pokrycia wkładów
przez komplementariusza i komandytariusza.
Te zagadnienia powiązaliśmy z momentem po-
wołania spółki, ale w rzeczywistości odnoszą
się one także do innych zagadnień omawia-
nych szczegółowo w kolejnych numerach Res
in Commercio, w tym zwłaszcza związanych z
odpowiedzialnością komandytariuszy a także
z ich stosunkami wewnętrznymi. Systematyka
opracowań prawnych tego rodzaju ma więc
charakter cokolwiek umowny.

Ponadto – w bieżącym numerze – cały mate-

riał poglądowy związany z rejestracją spółki w
Krajowym Rejestrze Sądowym oraz z innymi
rejestracjami niezbędnym do „życia” spółki.
Do tego w nieco zminiaturyzowanej postaci
wszystkie konieczne formularze wniosków do
KRS. Do tego konieczne są oczywiście formu-
larze wniosków do KRS, które w zminiatury-
zowanej postaci załączamy na końcu.

16 | RES IN COMMERCIO | KWIECIEŃ 2010

 C O R P U S l e x
Prawo HANDLOWE

Komentarze Res in Commercio

Spółka komandytowa.
Instrukcja obsługi
Część druga

RES IN COMMERCIO | KWIECIEŃ 2010 | 17

C O R P U S l e x
Prawo HANDLOWE
Komentarze Res in Commercio
Spółka komandytowa. Instrukcja obsługi Część druga
Rozdział Pierwszy
Utworzenie spółki (ciąg dalszy)
1.4. Suma komandytowa
33 Suma komandytowa stanowi wartość wyrażoną w pie-
niądzu określoną w umowie spółki, wpisaną do rejestru
handlowego. Suma komandytowa nie jest wartością wno-
szoną do spółki i jest pojęciem odmiennym od wkładu do
spółki. Różnica pomiędzy pojęciem sumy komandytowej
i wkładu komandytariusza stanowi swoistą kwintesencję
prawną konstrukcji spółki komandytowej. Suma ko-
mandytowa jest zarazem unikalnym rozwiązaniem na
gruncie Kodeksu, czymś w rodzaju kwintesencji pojęcia
odpowiedzialności za zobowiązania, w pełnym oderwa-
niu od jakichkolwiek materialnych konkretów. Suma
komandytowa nie może być określona przedmiotowo
w ten sposób na przykład, że odpowiada ona wartości
nieruchomości. Wartość sumy komandytowej określa gra-
nice odpowiedzialności komandytariusza z jego własnego
majątku wobec wierzycieli za zobowiązania spółki, które
powstaną w przyszłości. Jeżeli w spółce komandytowej
jest kilku komandytariuszy sumy komandytowe każdego
z nich są określane indywidualnie i niezależnie od siebie,
co oznacza, że każda z sum może być ustalona w innej
wysokości.
34 Cechą szczególną i kluczem do rozumienia spółki koman-
dytowej jest relacja pomiędzy wkładem wnoszonym do
spółki, a sumą komandytową. Wnoszony do spółki wkład
może mieć wartość inną niż suma komandytowa - może
być wyższy lub niższy, ale może być również ustalony
na takim samym poziomie. Jeżeli zatem wkład koman-
dytariusza do spółki jest wnoszony w wysokości niższej
niż ustalona suma komandytowa, wówczas ponosi on
oprócz ryzyka z tytułu wniesionego do spółki wkładu także
odpowiedzialność osobistą w wysokości różnicy między
sumą komandytową a wniesionym do spółki wkładem.
Oczywiście przy założeniu rzetelnej i niezmiennej wartości
wkładu.
35 Suma komandytowa może być podwyższona i obniżona.
Podwyższenie sumy komandytowej jest dla wierzycieli
korzystne, gdyż zwiększa granice odpowiedzialności
komandytariuszy za zobowiązania spółki. Dlatego też
Kodeks nie wprowadza żadnych „nadzwyczajnych” reguł
związanych z podwyższeniem. Podwyższenie to wymaga
zmiany umowy spółki i zarejestrowania, przy czym wpis
do rejestru ma jednak znaczenie wyłącznie deklaratoryj-
ne, co oznacza, że podwyższenie jest skuteczne już od
18 | RES IN COMMERCIO | KWIECIEŃ 2010
chwili uchwalenia. Podwyższenie sumy komandytowej
jako zmiana umowy spółki następuje jednomyślnie lub o
ile umowa spółki tak stanowi większością głosów. Regułą
bowiem z art. 9 Kodeksu w spółce komandytowej, jak w
każdej spółce osobowej, jest jednomyślność głosowania,
chyba, że umowa spółki stanowi inaczej.
36 W przypadku obniżenia sumy komandytowej obowiązuje
już inna zasada, bowiem w tym przypadku wpis obniżenia
ma charakter konstytutywny. Obniżenie sumy komandy-
towej może zostać przewidziane już w umowie spółki.
Nie ma przeszkód, aby ustalić w umowie datę, w której
obniżenie nastąpi oraz jego kwotę. Nie ma jednak także
ograniczeń, aby przewidziane w umowie obniżenie było
następnie skonkretyzowane w uchwale wspólników. Zapis
tego rodzaju należy jednak do rzadkości.
37 Zmiana umowy wymaga formy aktu notarialnego i podjęta
musi być jednomyślnie. Jednakże jeżeli umowa tak sta-
nowi - zgodnie z art. 9 Kodeksu - zmiana umowy może
być podjęta także każdą ustaloną w umowie większością
głosów. Jednakże na zmianę wartości sumy komandytowej
wspólnik, którego ta zmiana dotyczy, powinien wyrazić
zgodę.
38 Tym samym obniżenie sumy komandytowej uchwalone,
lecz niezarejestrowane, nie wywołuje żadnych skutków
prawnych wobec wierzycieli, których wierzytelności po-
wstały przed chwilą wpisania obniżenia do rejestru. Do
czasu wpisania obniżenia do rejestru poziom odpowie-
dzialności komandytariusza odnosi się do sumy koman-
dytowej w dotychczas zarejestrowanej wysokości.
39 Od chwili wpisu obniżenia sumy komandytowej do reje-
stru wierzyciele podzieleni są na dwie grupy. Wierzyciele
należący do pierwszej grupy to ci, których wierzytelności
powstały przed zarejestrowaniem obniżenia. W stosunku
do nich komandytariusz odpowiada do wysokości pier-
wotnej wartości. Druga grupa to wierzyciele, których
wierzytelności powstały po zarejestrowaniu obniżenia. W
stosunku do nich komandytariusz ponosi odpowiedzial-
ność do wysokości już obniżonej sumy komandytowej. W
przypadku gdy „nowy” wierzyciel wykaże, że nie mógł do-
wiedzieć się o obniżeniu, może żądać od komandytariusza
spełnienia przysługującego mu świadczenia w granicach
określonych pierwotną sumą komandytową.
40 Rozwiązanie to rozszerza konstytutywny skutek wpisu
zmiany umowy spółki do rejestru. W porównaniu do

Komentarze Res in Commercio
Spółka komandytowa. Instrukcja obsługi Część druga
spółek kapitałowych dzieje się to za cenę odstąpienia od
tzw. postępowania konwokacyjnego, polegającego na
publicznym ogłaszaniu o obniżeniu kapitału. Rozwiązanie
przyjęte w spółkach komandytowych jest dla wierzycieli
spółki bez wątpienia korzystniejsze, bo konwokacja to
sztuczny proces o ograniczonym znaczeniu praktycz-
nym.
41 Należy pamiętać, że zgodnie z regulacją zawartą w art.
15 ustawy o Krajowym Rejestrze Sądowym możliwość
powoływania się na nieznajomość ogłoszonych wpisów
do rejestru dotyczy jedynie czynności dokonanych
przed upływem szesnastu dnia od dnia ogłoszenia treści
wpisu. To oczywiście nie oznacza ograniczenia samej
zasady rękojmi wpisu. W tej sprawie są dwie kwestie:
po pierwsze, dowód, iż nie wiedziało się o treści wpisu
spoczywa na tym, który się na tę okoliczność powołuje.
Po drugie – ważniejsze – będzie to dowód najzwyczajniej
w świecie bardzo trudny do przeprowadzenia. Bo choć
żaden przedsiębiorca nie chodzi codziennie do sklepu z
Monitorami, to system rękojmi opiera się na takim właśnie
założeniu, iż przedsiębiorca poznaje treść Monitora na co
dzień. W praktyce bardzo pomocne są tu różne, coraz
liczniejsze, choć nadal nieurzędowe informatory ujaw-
niające różne czynności spółek, których dotyczy wymóg
ogłoszenia.
42 W przypadku rozbieżności między wpisem do rejestru
a ogłoszeniem w Monitorze Sądowym i Gospodarczym
zasadniczo wiążąca jest treść wpisu w rejestrze. Jednakże
osoba trzecia może powoływać się na treść ogłoszenia,
chyba, że podmiot wpisany do rejestru udowodni, że
osoba trzecia wiedziała o treści wpisu. Wpis sumy ko-
mandytowej zamieszcza się w dziale pierwszym, rubryce
siódmej, polu dziesiątym rejestru przedsiębiorców.
1.5. Pokrycie wkładów przez wspólników
1.5.1 Informacje ogólne dotyczące wkładów
43 Wspólnicy spółek osobowych, analogicznie do wspólni-
ków spółek kapitałowych są zobowiązani do wniesienia
wkładów do tworzonych przez siebie spółek, przy czym w
przypadku spółek osobowych nie mają one aż takiego zna-
czenia, jak w przypadku spółek kapitałowych. Dowodem
owego mniejszego znaczenia wkładu jest po pierwsze
określenie, co może być przedmiotem takiego wkładu,
czyli faktycznie ograniczenie zakresu legalnych wkładów,
a po drugie okoliczność, że wkłady mogą być stosunkowo
łatwo zwracane, o czym szczegółowo dalej.
44 Nie mniej tak zwana doktryna raczej zgodnie twierdzi, że
wkład do spółki zawsze wniesiony być musi, wywodząc
tę zasadę z bardzo ogólnego, by nie powiedzieć pream-
bularnego artykułu 3 Kodeksu.
45 Zgodnie z obowiązującymi regulacjami, wspólnik spółki
komandytowej może więc wnieść wkład w postaci:
a) pieniężnej
b) niepieniężnej, w postaci między innymi:
C O R P U S l e x
Prawo HANDLOWE
c) własności rzeczy ruchomych i nieruchomości w tym
budynków, budowli, maszyn, urządzeń, materiałów,
wyposażenia itp.,
d) ustanowienia prawa na rzecz spółki na przykład prawa
użytkowania,
e) przeniesienia lub ustanowienia na rzecz spółki prawa
do korzystania z dóbr o charakterze niematerialnym
na przykład praw do utworu, znaku towarowego,
wynalazku).
f) świadczenia pracy lub usług, z wyłączeniem koman-
dytariusza, o czym szczegółowo poniżej.
46 Wkładem może być także prawo użytkowania lokalu, in-
aczej niż ma to miejsce w przypadku spółek kapitałowych.
W odniesieniu do tych ostatnich art. 14 Kodeksu stanowi,
że przedmiotem wkładu do spółki kapitałowej nie może
być prawo niezbywalne a do takich zalicza się prawo
użytkowania lokalu lub świadczenie pracy bądź usług.
47 Jeśli chodzi o dopuszczenie świadczenia pracy lub usług
wspólnika, jako przedmiotu wkładu, jak to wskazano
powyżej, nie jest to rozwiązanie w ogóle wykluczone,
choć ograniczone w istotnym zakresie. W momencie
wniesienia wkładu nie można jeszcze zaksięgować pracy
należnej od wspólnika, gdyż nie stanowi ona w momencie
zadeklarowania żadnego składnika majątku. Nie spełnia
ona definicji aktywów. Dlatego też wartość pracy, którą na
poczet wkładu będą w przyszłości świadczyć wspólnicy na
rzecz spółki, w ogóle nie powinna być ujęta, jako kapitał
spółki, aż do czasu jej wykonania.
48 Z zagadnieniem przejścia własności wkładu na spółkę
wiąże się regulacja art. 48 par. 3 Kodeksu. Stanowi on
wyraźną normę, że prawa, które wspólnik zobowiązał
się wnieść do spółki, uznaje się za przeniesione na spółkę.
Zobowiązanie wspólnika w umowie spółki, co do wnie-
sienia wkładów oznacza, że z tą chwilą są one własnością
spółki – jest to umowa o podwójnym – zobowiązującym
i rozporządzającymi – skutku. W praktyce oznacza to, iż
spółka ma prawo żądania wydania danego prawa, jak
również pożytków, które ono niesie. Inna rzecz, że
wykonanie owego słusznego przepisu natrafia na pewną
trudność, ponieważ w momencie zawarcia umowy spółki
jeszcze nie ma. W spółkach kapitałowych przyjęta została
w przepisach Kodeksu nie znana Kodeksowi handlowemu
formuła spółki w organizacji. Takie formuły dla spółek oso-
bowych przepisy nie przewidują. Przyjąć zatem należy, iż
owo prawo żądania wydania przedmiotu wkładu doznaje
swoistego zawieszenia do momentu, gdy spółka zostanie
skutecznie zarejestrowana.
49 W razie wątpliwości uważa się, że wkłady wspólników są
równe. Wspólnik nie jest uprawniony ani zobowiązany
do podwyższenia umówionego wkładu. Znaczenie tych
kalkowych przepisów wywodzących się ze spółki jawnej
jest w praktyce znikome, zaś wspólnicy spółki komandyto-
wej nigdy prawie nie zapominają określić wartości swoich
wkładów. Jeżeli by mieli zapomnieć – to należy im o tym
w tym miejscu przypomnieć.
RES IN COMMERCIO | KWIECIEŃ 2010 | 19
C O R P U S l e x
Prawo HANDLOWE
Komentarze Res in Commercio
Spółka komandytowa. Instrukcja obsługi Część druga
1.5.2 Wkład komandytariusza
50 Zobowiązanie do wniesienia wkładów do spółki jest pod-
stawową powinnością komandytariuszy. Świadczy o tym
chociażby zakaz zawierania w umowie spółki postanowień
zwalniających komandytariusza z obowiązku wniesienia
wkładu do spółki, ustanawiając dotkliwą sankcję za jego
wprowadzenie w postaci nieważności takiego zapisu.
Może to być, jak było to wspomniane powyżej zarówno
świadczenie pieniężne, jak i niepieniężne, z pewnymi
ograniczeniami.
51 Jedyną podstawą do takiego wymagania jest artykuł 3
Kodeksu, który mówi o obowiązku wniesienia wkładu
w każdej z kodeksowych spółek. Przepis ten jest raczej
ideową deklaracją, niż konkretyzacją obowiązku. Nie
sposób jednak nie odnieść wrażenia, że w przepisie tym
chodzi raczej o wniesienie wkładu rozumianego, jako pod-
jęcie wysiłku mającego na celu prowadzenia działalności
gospodarczej przez spółkę. Wkład zaś, rozumiany ściśle i
materialnie, pojawia się dopiero na gruncie konkretnych
spółek i uregulowań ich dotyczących.
52 Kodeks nie ustanawia żadnej obowiązującej minimalnej
wartości wkładu komandytariusza. Pojawia się pogląd, że
w każdym razie wkład ten nie może być symboliczny. Nie
wiadomo wcale, kto miałby być uprawniony do oceny
tego, co jest symboliczne a co rzeczywiste. Pewne jest,
że pozostawienie miary tego co symboliczne jedynie w
rękach sądu rejestrowego może być niebezpieczne, a tym
niestety zagrażają owe rozważania nad symbolicznością
53 Nawiasem mówiąc rozważanie kwestii niesymbolicznej
wysokości wkładu jest dorobkiem zwolenników poglądu
o ochronnej funkcji kapitału zakładowego. Należałoby
owych zwolenników nazwać krzyżowcami świętej spra-
wy kapitału zakładowego, jako podstawy bezpieczeństwa
wierzycieli w polskim prawie korporacyjnym. Wszystko
wskazuje jednak na to, że ten bój o realne znaczenie ka-
pitału zakładowego został już dawno przez świętą armię
przegrany. W dzisiejszych realiach prawno-gospodarczych,
których efektem jest nowelizacja Kodeksu z 23 paździer-
nika 2008 roku obniżająca znacząco minimalne wysokości
kapitału zakładowego, wydaje się całkiem powszechnie
oczywiste, że kapitał zakładowy owej gwarancyjnej funkcji
nie spełnia.
54 Istotnym dowodem bezsensu tej walki są te systemy
prawne, w których w ogóle pojęcie kapitału gwarancyj-
nego nie funkcjonuje. A już zwłaszcza nie ma ono sensu w
przypadku spółki komandytowej, która stwarza nieporów-
nanie większe bezpieczeństwo wierzycieli poprzez funkcję
sumy komandytowej, a także subsydiarną możliwość jej
dochodzenia przez dłużnika z majątku osobistego koman-
dytariusza
55 Zgodnie z art. 107 par. 1 Kodeksu, jeżeli wkładem
komandytariusza do spółki jest w całości lub w części
świadczenie niepieniężne, umowa spółki musi określać
przedmiot tego świadczenia (aport), jego wartość, jak
20 | RES IN COMMERCIO | KWIECIEŃ 2010
również osobę wspólnika wnoszącego takie świadczenie
niepieniężne. Analogiczne rozwiązane jak nam znane z
funkcjonowania spółek kapitałowych. W założeniu ma
ono umożliwić wszystkim zainteresowanym weryfikację
wartości wkładu.
56 W kwestii wnoszenia przez komandytariusza wkładów
niepieniężnych do spółki Kodeks przewiduje pewne
ograniczenia. W zamyśle ustawodawcy mają one służyć
temu, aby wkład komandytariusza, bądź, co bądź wspól-
nika, którego głównym zadaniem jest wyposażenie spółki
w majątek, przedstawiał realną wartość. I tak nie mogą
stanowić wkładu komandytariusza do spółki:
(2) zobowiązanie do wykonania pracy, świadczenia usług
na rzecz spółki oraz
(3) wynagrodzenie za usługi świadczone przy powstaniu
spółki.
57 Zakaz ten traci na aktualności, gdy inne wkłady już wnie-
sione przez wspólnika do spółki mają wartość równą
lub wyższą sumie komandytowej zadeklarowanej przez
komandytariusza (art. 107 par. 2 Kodeksu). Innymi słowy
te zakazane przedmioty wkładu mogą być wnoszone
ponadobowiązkowo, jako wyraz wiary w sukces spółki.
Interesujące, że Kodeks w ogóle zawiera taki niemalże
pusty przepis. Powyższych ograniczeń Kodeks nie prze-
widuje wobec komplementariusza, o czym mowa dalej.
58 Normatywne ograniczenie wkładu komandytariusza
ma także związek z jego kapitałowym powiązaniem z
komplementariuszem. Jeśli komplementariuszem jest
spółka z ograniczoną odpowiedzialnością lub akcyjna,
zaś komandytariuszem jest wspólnik tej spółki, wkładu
komandytariusza nie mogą stanowić jego udziały lub akcje
w tej spółce i to bez względu na to, jaką wartość mają
inne wkłady już wniesione przez danego komandytariusza.
Ekonomiczne wytłumaczenie tego przepisu jest dość pro-
ste. Gdyby dopuścić taki wkład komandytariusza faktyczna
wartość prawdziwych kapitałów zostałaby radykalnie zre-
dukowana. Opisana przez ustawę sytuacja nie jest wcale
teoretycznym konstruktem, lecz odniesieniem się do
często występującej w praktyce konfiguracji powiązań.
59 W odróżnieniu od spółki z ograniczoną odpowiedzialno-
ścią wkład wspólnika spółki komandytowej nie musi być
wniesiony przed rejestracją spółki, w szczególności, że
trudno byłoby przenieść własność taką, jak nieruchomości
na podmiot, który jeszcze nie istnieje.
60 W pismach mężów uczonych w prawie pojawia się pogląd,
że nieruchomość można na spółkę przenieść już w samej
umowie spółki komandytowej, bo w jednym i drugim
przypadku wymagana jest forma notarialna. Problem w
tym jednak, jak już to wyżej powiedziano, że pomimo
zachowania formy notarialnej w momencie zawierania
umowy spółki komandytowej nie istnieje podmiot, na
który nieruchomość miałaby być przez wspólnika prze-
niesiona. Nie tylko nie jest on zarejestrowany, ale także
nie ma osób, które go reprezentują itd. Chciałoby się
poznać notariusza, który podejmie się takiej czynności,

Komentarze Res in Commercio
Spółka komandytowa. Instrukcja obsługi druga
jak przeniesienie na spółkę nieruchomości już w umowie
spółki komandytowej. Poznamy wtedy niewątpliwego
geniusza.
61 Rozwiązanie, zgodnie z którym przed rejestracją nie
jest konieczne wniesienie wkładu jest o tyle bezpiecz-
ne dla wierzycieli spółki, że w sytuacji niewniesienia
wkładów komandytariusz ponosi odpowiedzialność z
całego swojego majątku osobistego do wysokości sumy
komandytowej. Może to się okazać dla spółki bardziej
efektywne niż wniesienie wątpliwego dla spółki wkładu,
który pomniejszy wartość gwarancji wynikającej z sumy
komandytowej. Sytuacja taka stanowi zatem gwarancję
dla spółki i jej wierzycieli, gdyż ryzyko dotyczy wówczas
majątku komandytariusza.
62 Wkład umówiony, a niewniesiony spełnia określoną rolę
w stosunkach wewnętrznych. Komandytariusz uczestni-
czy w stratach, gdy umowa spółki nie stanowi inaczej, do
wysokości umówionego wkładu (art. 123 par. 3 Kodeksu),
natomiast pozbawiony zostanie prawa udziału w zysku w
takim zakresie, co należy traktować, jako swoistą karę za
niewniesienie wkładu. Innymi słowy – co do strat, punk-
tem odniesienia jest wkład umówiony, zaś co do zysku
– jedynie wkład faktycznie wniesiony.
63 Komandytariusz jest co prawda zgodnie z art. 112 par.
1 Kodeksu wolny od odpowiedzialności w granicach
wartości wkładu wniesionego do spółki, lecz nie oznacza
to, iż w ten sposób materializuje się jego cała odpowie-
dzialność. Wszystko zależy od tego, jak się ma wysokość
sumy komandytowej do wartości wkładu. Komandytariusz,
bowiem z założenia kapitalizuje spółkę komandytową,
dostarcza jej środków do działalności gospodarczej,
natomiast nie ma za zadanie czynnie w jej działalności
uczestniczyć. Jest to oczywiście stare ideowe założenie
konstrukcyjne spółki. W praktyce spółka komandytowa
służy dziś zazwyczaj innym celom niż te, dla których
została kiedyś wymyślona.
64 Wniesienie przez komandytariusza w całości wkładu, umó-
wionego między wspólnikami i określonego w umowie
spółki, ma więc dla komandytariusza dwojakie znaczenie.
Z jednej, strony wyłącza jego osobistą odpowiedzialność
w stosunku do wierzycieli spółki do wartości wniesionego
wkładu. Wkład powinien mieć wartość równą lub wyższą
niż suma komandytowa. Jeżeli wartość wkładu jest niż-
sza niż suma komandytowa osobista odpowiedzialność
komandytariusza jest ograniczona do różnicy pomiędzy
sumą komandytową a wartością rzeczywiście wniesionego
wkładu. Z drugiej zaś strony ma on wpływ na uczestnic-
two komandytariusza w zysku spółki, gdyż, co do zasady
uczestniczy on w zysku spółki proporcjonalnie do jego
wkładu rzeczywiście wniesionego do spółki. Ten przepis
ma jednak względne znaczenie, bo wspólnicy w umowie
spółki mogą tą kwestie uregulować odmiennie. Jak już
o tym już wzmiankowaliśmy uprzednio, robią to niemal
zawsze, a już zwłaszcza w tych spółkach, które zorien-
towane są przede wszystkim na korzyści podatkowe.
C O R P U S l e x
Prawo HANDLOWE
65 Ponadto zysk przypadający komandytariuszowi jest
przeznaczany w pierwszej kolejności na uzupełnienie
jego wkładu, aż do momentu, gdy wkład rzeczywiście
wniesiony osiągnie wartość wkładu umówionego między
wspólnikami w umowie spółki. Może się więc tak zdarzyć,
że pomimo wypracowania przez spółkę zysku wspólnik
nie otrzyma z tego tytułu żadnych świadczeń.
66 W odróżnieniu od spółek kapitałowych, wkłady wspól-
ników spółki komandytowej mogą być im zwrócone
w naturze. W spółkach kapitałowych można obniżyć
kapitał, umorzyć udziały lub akcje i wypłacić z tego tytułu
wspólnikowi lub akcjonariuszowi środki pieniężne. Ale
przepisy nie przewidują fizycznego zwrotu przedmiotu
wkładu w żadnym przypadku. Takie uregulowanie w
spółce komandytowej wynika z prostego faktu, że kon-
strukcja spółki osobowej opiera się na osobie wspólnika,
a nie na składnikach majątkowych, w które wyposażył on
spółkę. Jeżeli bowiem wkład komandytariusza zostanie
mu zwrócony, niezależnie czy w postaci pieniężnej, czy
w formie świadczenia niepieniężnego, w całości albo w
części, jego osobista odpowiedzialność zostaje określona
w wysokości równej wartości dokonanego zwrotu wkładu
lub jego części, oczywiście do wysokości ograniczonej
wartością sumy komandytowej, jeżeli ta ostatnia jest niższa
od wartości wkładu.
67 Zwrot wkładu, właśnie z uwagi na niezależne od zwrotu
dalsze trwanie osobistej odpowiedzialności wspólnika,
nie wymaga dochowywania jakichś szczególnych warun-
ków czy procedur, mających na celu ochronę interesów
wierzycieli, jak to ma miejsce np. w przypadku obniżenia
kapitału zakładowego w spółkach kapitałowych. Nie mniej
jednak fakt zwrotu wkładów oraz wysokość dokonanego
zwrotu muszą być zgłoszone do wpisu przez sąd rejestro-
wy w rejestrze przedsiębiorców.
68 Zwrot przyjęło się rozumieć bardzo szeroko, gdyż po-
jęciem tym obejmuje się każdą wypłatę lub świadczenie
na rzecz komandytariusza, która nie miała gospodarczej
przyczyny. Na przykład sprzedaż komandytariuszowi po
obniżonej cenie wyrobów spółki, czy też, na przykład
udzielenie mu nieoprocentowanej pożyczki może być
uznana za zwrot wkładu. Również sam Kodeks rozszerza
skutki dokonanego zwrotu na inne zdarzenia, które z takim
zwrotem zrównuje. W przypadku, bowiem gdy majątek
spółki zostanie uszczuplony na skutek poniesionej przez
spółkę straty, w stosunku do wierzycieli za zwrot wkładu
uważa się każdą wypłatę dokonaną przez spółkę na rzecz
komandytariusza przed uzupełnieniem wkładu do pier-
wotnej wartości określonej w umowie spółki. Dokonanie
takich wypłat nie wymaga wpisu do rejestru. Przepis ten,
czyli art. 112 par. 3 Kodeksu, niejasny i niefunkcjonalny,
omawiamy w innymi miejscu.
69 Powyższe uregulowania nie odnoszą się do przypadku,
gdy komandytariusz pobrał od spółki świadczenie tytułem
zysku na podstawie sprawozdania finansowego,
RES IN COMMERCIO | KWIECIEŃ 2010 | 21
C O R P U S l e x
Prawo HANDLOWE
Komentarze Res in Commercio
Spółka komandytowa. Instrukcja obsługi Część druga
69 a ponadto był w dobrej wierze. W tej sytuacji nie ma on
obowiązku zwracania kwoty wypłaconego zysku ani wie-
rzycielom ani spółce. Nie ma to również wpływu na roz-
miar jego odpowiedzialności. Nie sposób też odnieść tych
przepisów do sytuacji, w której komandytariusz świadczył
na rzecz spółki regularną usługę, za którą otrzymał ustalo-
ne według standardów rynkowych wynagrodzenie
1.5.3 Wkład komandytariusza
70 Jak już o tym była mowa przy okazji wkładu komandytariu-
sza, podobnie nie jest całkiem oczywiste, czy komplemen-
tariusz w ogóle musi wnieść jakikolwiek wkład, a nawet,
jeżeli musi, to czy jest jakikolwiek minimum wymagań,
które wkład ten musi spełniać. Odnieśmy się więc tu do
uwag wyrażonych powyżej w Nb (63) i nast.
71 Brak jest także, podobnie zresztą jak w przypadku ko-
mandytariusza jakichkolwiek przesłanek do orzekania, jaka
powinna być w minimalnym przypadku wysokość owego
wkładu. Można by tu nawiązać ponownie do rozważań o
symbolicznej wartości wkładu, przy uwzględnieniu faktu,
że przepisy Kodeksu wobec wkładu komplementariusza są
jeszcze mniej konkretne i mniej wymagające. Po prawdzie,
więc należy uznać obowiązek wniesienia wkładu przez
komplementariusza za całkowicie konwencjonalny.
Funkcjonalnie zresztą komplementariusz nie po to jest
w spółce komandytowej, by wnosić wkład, nie taka jest
jego rola. Brak tego wkładu nigdy nie będzie rzeczywistym
problemem gospodarczym. Istotnie zaś, że może stać się
takim problemem w sądzie rejestrowym z powodu owej
ortodoksji wkładu w polskim prawie handlowym.
72 Skoro przepisy w ogóle nie wypowiadają się na temat
dopuszczalnych lub niedopuszczalnych wkładów, komple-
mentariusza, przyjąć bez obaw należy, że nie ma zatem
ograniczeń, co do wnoszenia wkładów przez komplemen-
tariuszy i ich przedmiotu. W takim przypadku stosujemy
ogólne zasady ze spółki jawnej. Innymi słowy te wszystkie
ograniczenia, które dotyczą komandytariuszy, a o których
mówi art. 107 Kodeksu nie dotyczą komplementariusza.
Komplementariusz może, zatem wnieść do spółki nie tylko
świadczenia o charakterze materialnym, nie tylko prawa do
używania poszczególnych rzeczy, ale także własną pracę,
usługi w tym także usługi związane z powołaniem spółki.
Z praktycznego punktu widzenia snucie jakichkolwiek
dalszych rozważań na ten temat jest czystą stratą czasu,
albowiem wkład równie dobrze może wynieść jeden
złoty, co naszym zdaniem już zadowoli wymagania tak
zwanego ustawodawcy. Gdyby ktokolwiek z jakichkolwiek
powodów zamierzał, jako komplementariusz rozbudować
swój wkład ponad ustawową potrzebę, pamiętać należy
tylko o tym, by przedmiot wkładu niepieniężnego został
skonkretyzowany w elementarnym zakresie. Nawet,
bowiem przy tak zupełnym braku uregulowania tej kwe-
stii sąd rejestrowy, wsłuchany w głosy tworzące zasady
prawne nawet wtedy, gdy nie ma ich w przepisach, może
22 | RES IN COMMERCIO | KWIECIEŃ 2010
zakwestionować taki nie dość jasno określony wkład.
Przede wszystkim jednak pamiętać należy, że to wnosze-
nie wkładu nie jest ani komplementariuszowi ani spółce
samej do niczego nie potrzebne, bo komplementariusz
niezależnie od tego co wniesie do spółki i jaka jest tego
realna wartość, i tak odpowiada za zobowiązania spółki
całym swoim majątkiem.
1.6. Wpis do rejestru
73 Spółka komandytowa powstaje z chwilą jej zarejestrowania
w Krajowym Rejestrze Sądowym. Z tym momentem staje
się podmiotem praw i obowiązków oraz uzyskuje status
przedsiębiorcy
74 W literaturze prawniczej z upodobaniem prowadzone
są rozważania, co do przyjęcia istnienia bądź nieistnienia
bytu określonego, jako spółka komandytowa w organizacji.
Taki byt prawny przepisy Kodeksu wyraźnie przewidują w
odniesieniu do spółek kapitałowych.
75 Przepisy dotyczące spółki komandytowej wyraźnie prze-
widują jak wygląda odpowiedzialność osób, które działały
w imieniu spółki po jej zawiązaniu, a przed jej wpisem do
rejestru: po pierwsze ponoszą one odpowiedzialność,
po drugie jest ona solidarna (art. 109 par. 2). Przepis jest
lakoniczny, nie precyzuje przedmiotu i zakresu odpowie-
dzialności, co prowadzi do przekonania, że chodzi o od-
powiedzialność za wszystko zło, jakie może w następstwie
działania w imieniu zawiązanej spółki powstać.
76 Z teoretycznego punktu widzenia w kwestii uznania
takiego bytu, jak spółka komandytowa w organizacji
zdecydowanie więcej jest argumentów przeciwnych.
Przede wszystkim jest nim to, że przepisy bytu takiego nie
przewidują, tak jak przewidują go dla spółek kapitałowych.
Czy to za mało? Dla praktyków biznesu owe teoretyczne
względy nie są najważniejsze w konfrontacji z problemami,
jakie mogą powstać w praktyce gospodarczej tych, którzy
uwierzą w istnienie spółki komandytowej w organizacji.
Innymi słowy dla naszego wspólnego dobra lepiej uznać,
że czegoś takiego w życiu prawdziwym po prostu nie
ma.
77 Zgodnie z art. 26 par. 3 w zw. z art. 103 Kodeksu. każdy
wspólnik ma prawo i obowiązek zgłoszenia spółki do reje-
stru. Komplementariusze mają to prawo, nawet gdyby nie
mieli prawa do reprezentacji spółki. Komandytariusz także
ma prawo zgłoszenia pierwszego wniosku o wpis, przy
czym nie działa on jednak jeszcze jako komandytariusz,
gdyż ten status osiągnie dopiero od chwili wpisu spółki do
rejestru. Komandytariusz ma prawo zgłoszenia, ale nie
ma takiego obowiązku. Po wpisie do rejestru nie będzie
on mógł dokonywać stosownych zgłoszeń do rejestru
handlowego, o ile nie zostanie on pełnomocnikiem lub
prokurentem.
78 Wniosek o wpis składa się na urzędowym formularzu.
Zgodnie z treścią art. 19 ust. 2b ustawy o Krajowym
Rejestrze Sądowym, wnioski, z wykorzystaniem plików

Komentarze Res in Commercio
Spółka komandytowa. Instrukcja obsługi Część druga
78 zawierających obrazy urzędowych formularzy, mogą być
składane również drogą elektroniczną, o ile są opatrzone
bezpiecznym podpisem elektronicznym weryfikowanym
za pomocą ważnego kwalifikowanego certyfikatu.
79 Sąd rejestrowy w fazie wstępnej bada, czy formularz jest
prawidłowo wypełniony i należycie opłacony. W przypad-
ku gdyby nie spełniał warunków formalnych, sąd zwraca
wniosek. Może on być ponownie złożony w terminie
siedmiu dni od daty doręczenia zawiadomienia o zwro-
cie. Gdy powtórnie zgłoszony wniosek jest prawidłowy,
wywołuje skutek od daty pierwotnego wniesienia. Jest to
przedziwna konstrukcja prawna, będąca niewątpliwie wy-
razem zgniłego kompromisu, między formalizmem pro-
cedury a ochroną nie dość świadomych przedsiębiorców
(czy też w ogóle klientów Krajowego Rejestru Sądowego).
W ramach tej konstrukcji mamy bowiem zwrot wniosku
– czyli decyzję sądu o tym, że wniosku tego właściwie nie
ma, wyraźny zakaz wzywania do uzupełnienia braków i
zarazem pełne przyzwolenie na braki – poprzez wyrze-
czenie się ich skutków – wtedy, gdy braki te w ciągu dni
siedmiu zostaną usunięte. Jest to przykład wyrafinowania
nie tyle prawnego, co logicznego
80 Następnie sąd bada, czy dokumenty przedłożone sądowi -
umowa spółki, podpisy osób reprezentujących - są zgodne
pod względem formy i treści z przepisami prawa.
81 Zgłoszenie spółki komandytowej do sądu rejestrowego
powinno zawierać:
(1) firmę, siedzibę i adres spółki,
(2) przedmiot działalności spółki,
(3) nazwiska i imiona albo firmy (nazwy) komplemen-
tariuszy oraz odrębnie nazwiska i imiona albo firmy
(nazwy) komandytariuszy, a także okoliczności doty-
czące ograniczenia zdolności wspólnika do czynności
prawnych, jeżeli takie istnieją,
(4) nazwiska i imiona osób uprawnionych do reprezen-
towania spółki i sposób reprezentacji; w przypadku,
gdy komplementariusze powierzyli tylko niektórym
spośród siebie prowadzenie spraw spółki - zaznacze-
nie tej okoliczności,
(5) sumę komandytową lub sumy komandytowe.
82 Pomiędzy treścią zgłoszenia wynikającą przepisów Ko-
deksu a wymogami art. 38 ustawy o Krajowym Rejestrze
Sądowym zachodzą pewne różnice. Ustawa ta bardziej
precyzyjnie, bowiem określa, co powinno obejmować
zgłoszenie:
(1) ffirmę i jej oznaczenie,
(2) oznaczenie, że jest to spółka komandytowa,
(3) siedzibę i adres,
(4) jeżeli spółka posiada oddziały, także ich siedzibę i
adres,
(5) numer REGON,
(6) oznaczenie poprzedniego numeru rejestru sądowego
lub numeru w ewidencji działalności gospodarczej,
C O R P U S l e x
Prawo HANDLOWE
(7) jeżeli spółka wpisana do rejestru przedsiębiorców
utworzona została w wyniku przekształcenia albo
połączenia spółek, zamieszczenie oznaczenia po-
przednich numerów tego rejestru oraz numer i
datę zawiadomienia Urzędu Ochrony Konkurencji i
Konsumentów o braku zastrzeżeń, co do zamiaru łą-
czenia podmiotu, wymaganego zgodnie z przepisami
o przeciwdziałaniu praktykom monopolistycznym
(8) informacje o umowie (ewentualnie np. czas, na jaki
spółkę utworzono),
(9) oznaczenie wspólników spółki komandytowej zgodnie
z art. 35 ustawy wraz z zaznaczeniem okoliczności
dotyczących ograniczenia ich zdolności do czynności
prawnych, o ile takie istnieją,
(10) informacje o wspólnikach (w przypadku osób fizycz-
nych małżonków - informacje o pozostawaniu w
związku małżeńskim, zawarciu małżeńskiej umowy
majątkowej, zniesieniu małżeńskiej wspólności ma-
jątkowej),
(11) określenie, który ze wspólników jest komplementa-
riuszem, a który komandytariuszem,
(12) określenie wysokości sumy komandytowej
(13) określenie przedmiotu wkładu każdego komandyta-
riusza z zaznaczeniem, w jakiej części został wniesio-
ny, oraz zwroty wkładów, choćby częściowe.
83 Powiedzmy, że nie ma żadnych zrozumiałych powodów,
dla których występują różnice między tymi dwiema usta-
wami.
84 Powołany przepis przewiduje rejestracje numeru REGON,
jak również rejestrację numeru identyfikacji podatkowej
(NIP). Z uwagi na fakt, że numery te nie mogą być nadane
niezarejestrowanej spółce komandytowej oraz faktu obo-
wiązywania wiosny 2009 roku ustawowej „zasady jednego
okienka”, trzeba uznać, że wymóg ten nie obowiązuje,
jako niemożliwy do spełnienia.
85 Dokumenty, które należy złożyć do KRS to:
(1) KRS-W1 - Wniosek o rejestrację podmiotu w reje-
strze przedsiębiorców Spółka jawna, Spółka partnerska,
Spółka komandytowa;
(2) KRS WC Wspólnicy spółki komandytowej;
(3) KRS-WK Organy podmiotu / wspólnicy uprawnieni
(4) KRS-ZL Prokurenci, pełnomocnicy spółdzielni, przed-
siębiorstwa państwowego, jednostki badawczo-roz-
wojowej – oczywiście pod warunkiem, że prokurenci
zostali ustanowieni;
(6) KRS-WM Przedmiot działalności;
(7) wykaz wspólników (odrębnie komplementariuszy i
komandytariuszy) wraz z ich adresami (adresami dla
doręczeń);
(8) wzory podpisów osób reprezentujących spółkę, czyli
kompelmentariuszy będąych osobami fizycznymi lub
członków zarządu spółki kapitałowej będącej komple-
mentariuszem.
RES IN COMMERCIO | KWIECIEŃ 2010 | 23
C O R P U S l e x
Prawo HANDLOWE

Komentarze Res in Commercio

Spółka komandytowa. Instrukcja obsługi Część druga

86 Obowiązek złożenia tytułu prawnego do zajmowanego KRS-W1 Sygnatura akt (wypełnia s
d)

lokalu obowiązywał po wejściu w życie Kodeksu i ustawy Wniosek o rejestracj podmiotu

CORS
o rejestrze, potem został zniesiony, następnie, poczynając Centrum Ogólnopolskich Rejestrów S
dowych
w rejestrze przedsibiorców
SPÓŁKA JAWNA,
Krajowy Rejestr
od dnia 1 stycznia 2007 roku obowiązywał ponownie, na S
dowy
SPÓŁKA PARTNERSKA,
SPÓŁKA KOMANDYTOWA
• Formularz nale
y wypełni w jzyku polskim, czytelnie, na maszynie, komputerowo lub rcznie, wielkimi, drukowanymi literami.

mocy art. 19b ust. 2 ustawy o rejestrze, by znów zostać •

•
•
Wnioskodawca wypełnia pola jasne.
We wszystkich wypełnianych polach, w których wystpuje mo
liwo wyboru, nale
y wstawi X w jednym odpowiednim kwadracie.
Wszystkie pola, w których nie bd wpisane odpowiednie informacje, nale
y przekreli.

zniesiony z dniem 31 marca 2009 roku. W świetle tych •

•
Wniosek składa si do sdu rejonowego (sdu gospodarczego) właciwego ze wzgldu na siedzib podmiotu, którego wpis dotyczy.
Wniosek mo
na zło
y w biurze podawczym właciwego sdu lub nada w urzdzie pocztowym na adres sdu.
Wniosek zło
ony z naruszeniem przepisu art. 19 ust. 2 ustawy o Krajowym Rejestrze Sdowym lub nieprawidłowo wypełniony,

zdarzeń nie sposób przewidzieć, co z owym przepisem

podlega zwróceniu, bez wzywania o uzupełnienie braków.
Miejsce na notatki S
du Data wpływu (wypełnia S
d)

zdarzy się w przyszłości.

87 No i oczywiście, z uwagi na obowiązywanie – od dnia 31
marca 2009 roku - zasady jednego okienka do wniosku
do KRS należy dołączy
S
D, DO KTÓREGO SKŁADANY JEST WNIOSEK
1. Nazwa sdu
SD REJONOWY DLA M.ST. WARSZAWY W WARSZAWIE, XII WYDZIAŁ GOSPODARCZY KRAJOWEGO REJESTRU

(8) wniosek o wpis do krajowego rejestru urzędowego SDOWEGO

SIEDZIBA PODMIOTU REJESTROWANEGO

podmiotów gospodarki narodowej (REGON): 2. Województwo

MAZOWIECKIE
3. Powiat
M.ST. WARSZAWA

(9) zgłoszenie płatnika składek w rozumieniu przepisów

4. Gmina 5. Miejscowo
M.ST. WARSZAWA WARSZAWA

OKRELENIE REJESTRACJI

o systemie ubezpieczeń społecznych (jeżeli spółka 6. Rejestracja dotyczy:

 Podmiotu uprzednio zarejestrowanego

będzie zatrudniać pracowników) oraz

1. Nowego podmiotu 2.
(przerejestrowanie)1

Cz
 A

(10) zgłoszenie identyfikacyjne, o którym mowa w ustawie A.1

7.
DANE WNIOSKODAWCY
Wnioskodawca:

o zasadach ewidencji i identyfikacji podatników i płat-  1. Spółka
2. Inny wnioskodawca

Pola o numerach 8 i 9 nale
y wypełni tylko wówczas, gdy w polu numer 7 zaznaczono „Inny wnioskodawca”. W pozostałych przypadkach pola
te nale
y przekreli.

ników wraz ze wskazaniem właściwego Naczelnika 8. Nazwa / firma lub nazwisko

MEGANTEX SPÓŁKA Z OGRANICZON ODPOWIEDZIALNOCI

Urzędu Skarbowego pod rygorem zwrotu wniosku. 9. Imi

Zgłoszenie VAT-R składa się bezpośrednio do Urzędu

Skarbowego.
88 Opłata sądowa za wpis spółki osobowej do Krajowego 1
Dotyczy podmiotu, który przed 1 stycznia 2001 r. uzyskał wpis w odpowiednim rejestrze s
dowym.

Rejestru Sądowego wynosi 750 zł. Opłata za obowiąz- KRS-W1 1/4

kową publikację ogłoszenia o zarejestrowaniu spółki w

Monitorze Sądowym i Gospodarczym to 500 zł.
89 Sądowi rejestrowemu należy zgłosić zmianę wszelkich
danych polegających wpisowi do rejestru. Zobowiązani A.2 DANE ADRESATA KORESPONDENCJI

do zgłoszenia zmian są wszyscy komplementariusze

A.2.1 Oznaczenie adresata korespondencji
10. Nazwa / firma lub nazwisko
MEGANTEX SPÓŁKA Z OGRANICZON ODPOWIEDZIALNOCI

niewyłączeni od reprezentacji, jak również komandyta- 11. Imi

riusze, jeżeli są pełnomocnikami lub prokurentami. Jeżeli A.2.2 Adres do korespondencji

12. Ulica 13. Nr domu 14. Nr lokalu 15. Miejscowo

spółka nie zgłasza stosownych zmian w terminie 7 dni od

NOWY WIAT 27 WARSZAWA

16. Kod pocztowy 17. Poczta 18. Kraj

00-029 POLSKA

zaistnienia okoliczności uzasadniającej zmiany, sąd może

WARSZAWA

A.3 DANE PEŁNOMOCNIKA PROCESOWEGO

wykorzystać tryb wezwań, grzywny, aż do rozwiązania A.3.1 Oznaczenie pełnomocnika

19. Nazwa / firma lub nazwisko

spółki, na podstawie art. 24 i n. ustawy o KRS. 20. Imi

A.3.2 Adres pełnomocnika

21. Ulica 22. Nr domu 23. Nr lokalu 24. Miejscowo

1.7. Załączniki: 25. Kod pocztowy 26. Poczta 27. Kraj

Lista załączników:
Cz
 B
(1) KRS-W1 Wniosek o rejestrację podmiotu; Wnosz o dokonanie wpisu zgodnie z informacjami zamieszczonymi
we wniosku i na zał
cznikach:
(2) KRS-WC Wspólnicy spółki komandytowej B.1 DANE SPÓŁKI

(3) KRS-WK Wspólnicy uprawnieni do reprezentacji;

28. Firma spółki
„MEGANTEX SPÓŁKA Z OGRANICZON ODPOWIEDZIALNOCI” SPÓŁKA KOMANDYTOWA

(4) KRS-WM Przedmiot działalności; 29. Oznaczenie formy prawnej:

(Nale
y zaznaczy odpowiedni kwadrat)

 1. Spółka jawna  2. Spółka partnerska
3. Spółka komandytowa

×
Cz
 C
C.1 DANE O WCZENIEJSZEJ REJESTRACJI SPÓŁKI
(Pola o numerach od 30 do 32 dotycz wyłcznie spółki uprzednio zarejestrowanej. W przypadku zgłoszenia nowej spółki pola te nale
y
przekreli.)

30. Nazwa sdu prowadzcego rejestr

31. Nazwa rejestru 32. Numer w rejestrze

RHA

33. Numer identyfikacji podatkowej NIP 34. Numer identyfikacyjny REGON

C.2 INFORMACJA O PROWADZENIU DZIAŁALNOCI GOSPODARCZEJ Z INNYMI PODMIOTAMI NA

PODSTAWIE UMOWY SPÓŁKI CYWILNEJ
(Dotyczy tylko spółki uprzednio zarejestrowanej.)

KRS-W1 2/4

24 | RES IN COMMERCIO | KWIECIEŃ 2010

 C O R P U S l e x
Prawo HANDLOWE

Komentarze Res in Commercio

Spółka komandytowa. Instrukcja obsługi Część druga

35. Czy przedsibiorca prowadzi działalno gospodarcz z innymi podmiotami na podstawie

umowy spółki cywilnej?  TAK  NIE
WSPÓLNICY
KRS-WC
C.3 SIEDZIBA I ADRES SPÓŁKI SPÓŁKI KOMANDYTOWEJ
36. Województwo 37. Powiat
MAZOWIECKIE M.ST WARSZAWA CORS
38. Gmina 39. Miejscowo
Zał
cznik do wniosku o rejestracj podmiotu
w rejestrze przedsibiorców
Centrum Ogólnopolskich Rejestrów S
dowych

M.ST WARSZAWA WARSZAWA Krajowy Rejestr

S
dowy
40. Ulica 41. Nr domu 42. Nr lokalu

NOWY WIAT 27
DANE PODMIOTU (zgodne z podanymi we wniosku)
43. Kod pocztowy 44. Poczta
Nazwa / firma
00-029 WARSZAWA
„MEGANTEX SPÓŁKA Z OGRANICZON ODPOWIEDZIALNOCI” SPÓŁKA KOMANDYTOWA

C.4 INFORMACJA O UMOWIE Je
li wspólników jest wicej ni dwóch, informacje o pozostałych naley wpisa w kolejnych egzemplarzach załcznika „Wspólnicy spółki
(Dla spółki uprzednio zarejestrowanej nale
y poda informacj o umowie stanowicej podstaw dokonania wpisu do Rejestru Handlowego oraz komandytowej”.
o zmianach umowy dotychczas nie zarejestrowanych.)

45. Data zawarcia umowy (dzie – miesic – rok) i jeli jest ona zawarta w formie aktu notarialnego, oznaczenie notariusza i
kancelarii notarialnej, numer repertorium oraz dla spółki przerejestrowywanej w przypadku zmiany umowy – numery Cz
 I
zmienionych, dodanych, usunitych paragrafów (innych jednostek redakcyjnych)
AKT NOTARIALNY SPORZDZONY W DNIU 8 SIERPNIA 2009 ROKU, PRZEZ NOTARIUSZA HENRYKA DRABICHA, I.1 DANE WSPÓLNIKA
KANCELARIA NOTARIALNA W ORZYSZU PRZY UL. MALOWNICZEJ 13, REP. A NR ____________.
1. Czy wspólnik jest komandytariuszem?
(W przypadku zaznaczenia odpowiedzi „NIE” pola oznaczone numerami od 14 do 18 naley przekre
li.)
TAK  NIE

2. Czy wspólnik jest osob
fizyczn
?

(Je
li zaznaczono odpowied „TAK”, pola o numerach 8 i 9 naley przekre
li.)
TAK  NIE

3. Nazwa / firma / nazwisko lub pierwszy człon nazwiska 4. Drugi człon nazwiska złoonego
złoonego
C.5 INFORMACJA O CZASIE, NA JAKI UTWORZONA JEST SPÓŁKA
SAMBORSKA
46. Spółka utworzona jest na czas:

 1. Oznaczony, jaki ? 5. Pierwsze imi 6. Drugie imi

2. Nieoznaczony AGNIESZKA
7. Numer PESEL 8 4 0 5 0 7 6 0 1 8 8
Cz
 D
D.1 INFORMACJA O ZAŁ
CZNIKACH:
8. Numer KRS 9. Numer identyfikacyjny REGON
1. Jeli spółka posiada oddziały nale
y wypełni załcznik KRS-WA „Oddziały, terenowe jednostki organizacyjne”.
2. W celu wpisania danych na temat wspólników spółki jawnej nale
y wypełni odpowiedni liczb załczników KRS-WB Informacje o wspólniku bd
cym osob
fizyczn

„Wspólnicy spółki jawnej lub komplementariusze spółki komandytowo – akcyjnej.”
10. Czy wspólnik pozostaje w zwi
zku małeskim?
3. W celu wpisania danych na temat wspólników spółki komandytowej nale
y wypełni odpowiedni liczb załczników KRS-WC (W przypadku zaznaczenia odpowiedzi „NIE” pola oznaczone numerami 11 i 12 naley przekre
li.)  TAK
NIE
„Wspólnicy spółki komandytowej”.
4. W celu wpisania danych na temat partnerów spółki nale
y wypełni odpowiedni liczb załczników KRS-WD „Partnerzy”.
5. Jeli spółka powstała w wyniku przekształcenia nale
y wypełni załcznik KRS-WH „Sposób powstania podmiotu”.
11. Czy została zawarta małeska umowa maj
tkowa?  TAK  NIE

6. W celu wpisania informacji o wspólnikach uprawnionych do reprezentowania spółki lub informacji o zarzdzie (jeli został
powołany w przypadku spółki partnerskiej) i o osobach wchodzcych w jego skład oraz o sposobie reprezentacji nale
y 12. Czy powstała rozdzielno maj
tkowa midzy małonkami?  TAK  NIE
wypełni załcznik KRS-WK „Organy podmiotu / wspólnicy uprawnieni do reprezentowania spółki”.
7. Jeli spółka posiada prokurentów nale
y wypełni załcznik KRS-WL „Prokurenci, pełnomocnicy spółdzielni, przedsibiorstwa
pastwowego, jednostki badawczo-rozwojowej”.
13. Czy wspólnik ma ograniczon
zdolno do czynnoci prawnych?  TAK
NIE

8. W celu wpisania przedmiotu działalnoci spółki nale
y wypełni załcznik: KRS-WM „Przedmiot działalnoci”. Informacje dotycz
ce wspólnika bd
cego komandytariuszem
9. Jeli razem z niniejszym wnioskiem składane s: roczne sprawozdanie finansowe, opinia biegłego rewidenta, uchwała lub 14. Wysoko sumy komandytowej
postanowienie o zatwierdzeniu sprawozdania finansowego nale
y wypełni załcznik KRS-ZN „Sprawozdania finansowe i inne
dokumenty”.
89.000 SŁOWNIE: OSIEMDZIESIT DZIEWI TYSICY ZŁOTYCH
D.1.1 Lista załczonych formularzy uzupełniajcych
15. Warto wkładu wspólnika okrelona w umowie
Lp. Nazwa zał
cznika Liczba zał
czników
1. KRS-WA Oddziały, terenowe jednostki organizacyjne 89.000 SŁOWNIE: OSIEMDZIESIT DZIEWI TYSICY ZŁOTYCH

2. KRS-WH Sposób powstania podmiotu

3. KRS-WB Wspólnicy spółki jawnej lub komplementariusze spółki komandytowo – akcyjnej
16. Czy jest w tym wkład niepieniny?
TAK  NIE

4. KRS WC Wspólnicy spółki komandytowej 1 17. Warto wkładu wniesionego

5. KRS WD Partnerzy 89.000 SŁOWNIE: OSIEMDZIESIT DZIEWI TYSICY ZŁOTYCH
6. KRS-WK Organy podmiotu / wspólnicy uprawnieni do reprezentowania spółki 1
18. Czy jest to wkład niepieniny?
7. KRS-WL Prokurenci, pełnomocnicy spółdzielni, przedsibiorstwa pastwowego, jednostki badawczo-  TAK
NIE
rozwojowej
8. KRS-WM Przedmiot działalnoci 1

KRS-W1 3/4 KRS-WC 1/2

I.2 DANE WSPÓLNIKA

9. KRS-ZN Sprawozdania finansowe i inne dokumenty
1. Czy wspólnik jest komandytariuszem?
10.
(W przypadku zaznaczenia odpowiedzi „NIE” pola oznaczone numerami od 14 do 18 naley przekre
li.)  TAK  NIE
D.1.2 Lista załczonych dokumentów 2. Czy wspólnik jest osob
fizyczn
?
Okrelenie formy dokumentu:
(Je
li zaznaczono odpowied „TAK”, pola o numerach 8 i 9 naley przekre
li.)  TAK  NIE

Liczba (Nale
y wstawi znak X w odpowiednim 3. Nazwa / firma / nazwisko lub pierwszy człon nazwiska 4. Drugi człon nazwiska złoonego
Nazwa zał
czonego dokumentu polu)
egzemplarzy złoonego
papierowa elektroniczna

1. UMOWA SPÓŁKI 2 X

WYKAZ KOMPLEMENTARIUSZY WRAZ Z ICH ADRESAMI DO 1 X 5. Pierwsze imi 6. Drugie imi

2.
DORCZE

WYKAZ KOMANDYTARIUSZY WRAZ Z ICH ADRESAMI DO

7. Numer PESEL
3. 1 X
DORCZE

2 WZORY PODPISÓW CZŁONKÓW ZARZDU SPÓŁKI BDCEJ 1 X

4.
KOMPLEMENTARIUSZEM 8. Numer KRS 9. Numer identyfikacyjny REGON
Informacje o wspólniku bd
cym osob
fizyczn

POTWIERDZENIE UISZCZENIA OPŁATY SDOWEJ OD WNIOSKU
1 X 10. Czy wspólnik pozostaje w zwi
zku małeskim?
5. ORAZ OPŁATY ZA OGŁOSZENIE W MONITORZE SDOWYM I
GOSPODARCZYM (W przypadku zaznaczenia odpowiedzi „NIE” pola oznaczone numerami 11 i 12 naley przekre
li.)  TAK  NIE

6. FORMULARZ RG-1 1 X
11. Czy została zawarta małeska umowa maj
tkowa?  TAK  NIE

7. FORMULARZ NIP-2 1 X 12. Czy powstała rozdzielno maj
tkowa midzy małonkami?  TAK  NIE

8. FORMULARZ ZUS ZPA 1 x 13. Czy wspólnik ma ograniczon
zdolno do czynnoci prawnych?  TAK  NIE

Informacje dotycz
ce wspólnika bd
cego komandytariuszem

9.
14. Wysoko sumy komandytowej

10.

11. 15. Warto wkładu wspólnika okrelona w umowie

12.

13.
16. Czy jest w tym wkład niepieniny?  TAK  NIE

17. Warto wkładu wniesionego

14.

15.
18. Czy jest to wkład niepieniny?
 TAK  NIE

D.2 OSOBY SKŁADAJ
CE WNIOSEK

Cz
 II
Imi i nazwisko Data Podpis

II.1 PODPISY OSÓB SKŁADAJCYCH WNIOSEK


ŁUKASZ MORGA 12.08.2009
ŁUKASZ MORGA 12.08.2009
PAWEŁ MAKULSKI
PAWEŁ MAKULSKI

Miejsce na naklejenie znaczków sdowych, potwierdzenie opłaty ew. potwierdzenie przelewu

KRS-W1 4/4 KRS-WC 2/2

RES IN COMMERCIO | KWIECIEŃ 2010 | 25

C O R P U S l e x
Prawo HANDLOWE

Komentarze Res in Commercio

Spółka komandytowa. Instrukcja obsługi Część druga

ORGANY PODMIOTU / WSPÓLNICY UPRAWNIENI DO

KRS-WK KRS-WM PRZEDMIOT DZIAŁALNO
CI
REPREZENTOWANIA SPÓŁKI
Zał
cznik do wniosku o rejestracj lub o zmian danych
CORS CORS
podmiotu
Załcznik do wniosku o rejestracj podmiotu
Centrum Ogólnopolskich Rejestrów S
dowych w rejestrze przedsibiorców lub rejestrze stowarzysze, Centrum Ogólnopolskich Rejestrów Sdowych

w rejestrze przedsibiorców
Krajowy Rejestr Krajowy Rejestr
S
dowy
innych organizacji społecznych i zawodowych, fundacji i Sdowy
publicznych zakładów opieki zdrowotnej
DANE PODMIOTU (zgodne z podanymi we wniosku)
DANE PODMIOTU (zgodne z podanymi we wniosku)
Nazwa / firma / nazwisko i imi

Nazwa / Firma „MEGANTEX SPÓŁKA Z OGRANICZON
„MEGANTEX SPÓŁKA Z OGRANICZON ODPOWIEDZIALNOCI” SPÓŁKA KOMANDYTOWA ODPOWIEDZIALNO
CI” SPÓŁKA KOMANDYTOWA

Je
li osób wchodzcych w skład organu lub wspólników reprezentujcych spółk jest wicej ni dwóch, informacje o nich naley wpisa na Je
li opis rodzajów działalno
ci nie mie
ci si na dwóch stronach załcznika, wówczas naley wypełni kolejne egzemplarze załcznika „Przedmiot
kolejnych egzemplarzach załcznika KRS-WK. W przypadku, gdy wpis dotyczy organu reprezentacji, informacj o sposobie reprezentacji naley działalno
ci”.
wpisa tylko na pierwszym egzemplarzu załcznika, a na pozostałych pole oznaczone numerem 3 przekre
li.

Cz
 I
Cz
 I
I.1 OPIS PRZEDMIOTU DZIAŁALNOCI WEDŁUG POLSKIEJ KLASYFIKACJI DZIAŁALNOCI (PKD)
I.1 OKRE
LENIE ORGANU PODMIOTU / WSPÓLNIKÓW UPRAWNIONYCH DO
REPREZENTOWANIA SPÓŁKI , KTÓRYCH DOTYCZY WPIS Lp. Kod PKD Opis przedmiotu działalnoci

1. Zgłoszenie dotyczy: 4 1 1 0 Z
REALIZACJA PROJEKTÓW BUDOWALNYCH ZWIZANYCH ZE WZNOSZENIEM BUDYNKÓW

1.
Organu uprawnionego do
reprezentacji podmiotu
 2.
Wspólników uprawnionych do
reprezentowania spółki
3. Organu nadzoru 1 . .

W przypadku zaznaczenia kwadratu 2 pole oznaczone numerem 2 w cz
ci I.1 naley przekre
li.
W przypadku zaznaczenia kwadratu 3 pole oznaczone numerem 3 w cz
ci I.2 naley przekre
li.
4 1 2 0 Z ROBOTY BUDOWLANE ZWIZANE ZE WZNOSZENIEM BUDYNKÓW MIESZKALNYCH I
NIEMIESZKALNYCH
2. Nazwa organu 2 . .

4 3 1 1 Z
I.2 INFORMACJA O SPOSOBIE REPREZENTACJI PODMIOTU ROZBIÓRKA I BURZENIE OBIEKTÓW BUDOWALNYCH
(Informacja obejmuje: 3 . .
- sposób reprezentowania podmiotu przez zarzd, jeeli został powołany,
- sposób reprezentacji podmiotu przez prokurentów, je
li została ustanowiona prokura,
- sposób reprezentacji spółki przez wspólników, w przypadku gdy wspólnikiem jest osoba prawna – wskazanie osób reprezentujcych osob
prawn w spółce, której wpis dotyczy.) 4 3 1 2 Z
PRZYGOTOWANIE TERENU POD BUDOW
3. Sposób reprezentacji 4 . .
DO REPREZENTACJI SPÓŁKI W ZAKRESIE WSZYSTKICH CZYNNOCI SDOWYCH I POZASDOWYCH UPOWANIONY
JEST KOMPLEMENTARIUSZ – SPÓŁKA MEGANTEX SPÓŁKA Z OGRANICZON ODPOWIEDZIALNOCI,
REPREZENTOWANA ŁCZNIE PRZEZ DWÓCH CZŁONKÓW ZARZDU TEJE SPÓŁKI. 4 3 1 3 Z
WYKONYWANIE WYKOPÓW I WIERCE GEOLOGICZNO – INYNIERSKICH
5 . .

4 3 2 9 Z
WYKONYWANIE POZOSTAŁYCH INSTALACJI BUDOWALNYCH
6 . .

4 3 3 1 Z
TYNKOWANIE
7 . .

4 3 3 2 Z
ZAKŁADANIE STOLARKI BUDOWALNEJ
8 . .

4 3 3 3 Z
POSADZKARSTWO, TAPETOWANIE I OBLICOWYWANIE
CIAN
9 . .

KRS-WM 1/2

KRS-WK 1/2

Cz
 II
II.1 DANE OSOBY WCHODZCEJ W SKŁAD ORGANU / WSPÓLNIKA UPRAWNIONEGO DO Lp. Kod PKD Opis przedmiotu działalnoci
REPREZENTOWANIA SPÓŁKI
4 3 3 4 Z
1. Czy osoba, której dotyczy wpis jest osob fizyczn? MALOWANIE I SZKLENIE
(Je
li zaznaczono odpowied „TAK” pola o numerach 7 i 8 naley przekre
li.)
TAK  NIE
10 . .
2. Nazwa / firma / nazwisko lub pierwszy człon nazwiska 3. Drugi człon nazwiska złoonego
złoonego

MEGANTEX SPÓŁKA Z OGRANICZON . .

ODPOWIEDZIALNOCI
4. Pierwsze imi 5. Drugie imi

6. Numer PESEL . .

0 0 0 0 4 5 6 7 1 8 2 0 0 8 3 5 6 7 0

7. Numer KRS 8. Numer identyfikacyjny REGON

. .
Informacje dotycz
ce osoby wchodz
cej w skład organu reprezentacji
9. Funkcja osoby w organie reprezentacji

. .
10. Czy osoba wchodzca w skład organu reprezentacji jest zawieszona ?1

TAK
NIE

11. Data do jakiej osoba została zawieszona (dzie – miesic – rok)1 - -

. .

II.2 DANE OSOBY WCHODZCEJ W SKŁAD ORGANU / WSPÓLNIKA UPRAWNIONEGO DO

REPREZENTOWANIA SPÓŁKI
1. Czy osoba, której dotyczy wpis jest osob fizyczn?
(Je
li zaznaczono odpowied „TAK” pola o numerach 7 i 8 naley przekre
li.)
TAK
NIE . .

2. Nazwa / firma / nazwisko lub pierwszy człon nazwiska 3. Drugi człon nazwiska złoonego
złoonego

. .

4. Pierwsze imi 5. Drugie imi

. .
6. Numer PESEL

. .
7. Numer KRS 8. Numer identyfikacyjny REGON
Informacje dotycz
ce osoby wchodz
cej w skład organu reprezentacji
9. Funkcja osoby w organie reprezentacji
. .

10. Czy osoba wchodzca w skład organu reprezentacji jest zawieszona ?1

TAK
NIE

11. Data do jakiej osoba została zawieszona (dzie – miesic – rok)1

Cz
 II
- -
II.1 PODPISY OSÓB SKŁADAJCYCH WNIOSEK

Cz
 III ŁUKASZ MORGA
12.08.2009

III.1 PODPISY OSÓB SKŁADAJCYCH WNIOSEK PAWEŁ MAKULSKI

PAWEŁ MAKULSKI 12.08.2009

ŁUKASZ MORGA

1
Dotyczy podmiotów, dla których przepisy dopuszczaj
zawieszenie osoby wchodz
cej w skład organu reprezentacji.

KRS-WK 2/2 KRS-WM 2/2

26 | RES IN COMMERCIO | KWIECIEŃ 2010

 S T R E S Z C Z E N I E

Wydanie Kancelaria Tomczak & Partnerzy

kwiecień 2010 Spółka adwokacka
jest specjalistyczną firmą doradczą prowadzącą
doradztwo w zakresie prawa gospodarczego.
Kancelaria obsługuje przede wszystkim trans-
akcje w obrocie kapitałowym, bankowym
a także w obrocie nieruchomościami. Kan-
celaria prowadzi specjalistyczną sekcję prawa
farmaceutycznego oraz prawa telekomunika-
cyjnego. Kancelaria prowadzi także obsługuje
Lost in translation czyli VAT od umów wej, a także w poszczególnych przypadkach bieżącą działalność firm.
zlecenia (str. 4) z osobistym charakterem tych uprawnień – z Partnerzy Kancelarii:
Iza Frąckiewicz omawia kompleksowo drugiej strony z dominującą w prawie korpo- Karolina Kocemba,
niezmiennie kontrowersyjną kwestię racyjnym zasadą uniwersalnej sukcesji praw Michał Tomczak.
opodatkowania umów zlecenia. Umowy w przypadku połączenia spółki. Samodzielni prawnicy:
te, powszechnie stosowane w praktyce Katarzyna Bielat,
gospodarczej w stosunku do podmiotów Spółka komandytowa. Instrukcja
Wioletta Januszczyk,
nie prowadzących regularnej działalności obsługi. Cz II (str. 16)
Marta Mianowska,
gospodarczej, od momentu akcesji Polski W drugiej części naszego opracowania Karolina Muskała,
do Unii w 2004 roku podlegają niejasnemu poświęconego spółce komandytowej przed- Jakub Salwa.
statusowi. Owa niejasność znajduje źródło stawiamy najważniejsze kwestie związane z Prawnicy:
zarówno w nieścisłej implementacji prze- sumą komandytową, pokryciem wkładów a Izabela Frąckiewicz,
pisów unijnych, jak też „lokalnych” wahań także z samą procedurą rejestracyjną. Dominika Latawiec,
ustawodawcy i sądów administracyjnych co Karolina Ostaszewska,
do zakresu poddania tego rodzaju umów Joanna Ostojska,
podatkowi od towarów i usług. Wydaje się Patrycja Pasińska,
od dawna, że sprawa dojrzała do bardziej Kamil Ciupak.
radykalnego wyjaśnienia stanu prawnego Wsparcie pozaprawnicze:
przez ustawodawcę. Iwona Drabik (tłumacz),
Eliza Romanowska-Zagrodzka (księgowość),
Wniosek o upadłość a odrodzenie
Iwona Jaroszewska,
odpowiedzialności (str. 8)
Ilona Jędrzejczyk,
Dominika Latawiec przedstawia uwagi Izabela Wilkowska,
w kontrowersyjnej, praktycznej kwestii Anna Waśko.
cofnięcia wniosku o ogłoszenie upadłości. Adres:
Najważniejsze w tej kwestii jest odpowiedź Tomczak & Partnerzy Spółka adwokacka,
na pytanie, czy członek zarządu spółki jest 00-252 Warszawa, Polska
narażony na odpowiedzialność osobistą za
Telefon:
zobowiązania spółki, jeżeli w porę złożył
+48 22 33 96 500
wniosek, który następnie został skutecznie
cofnięty przez inną osobę. Telefax:
. +48 22 33 96 501
Prawo udziału (str. 10) Strona:
Karolina Kocemba, partner Kancelarii www.tomczak.pl
omawia kolejne zmiany wprowadzone no-
welizacją z grudnia 2008 roku i wchodzące
w życie w sierpniu 2009 roku – do Kodeksu
spółek handlowego, a dotyczące spółki akcyj-
nej. Tym razem uwagi Karoliny poświęcone
są kwestii nowego statusu akcji w związku
z rejestracją akcjonariusza przed walnym
zgromadzeniem akcjonariuszy.

Połączenie spółek a członkostwo

(str. 12)
Miesięcznik Res in Commercio . Praktyka prawa gospo-
Damian Lasek podczas praktyk w Kancelarii darczego redagowany jest przez zespół w składzie
latem 2009 roku przedstawił bardzo cieka- Izabela Frąckiewicz, Dominika Latawiec i Michał
Tomczak. Współpracownikami miesięcznika i autorami
we rozważania których zakres wyznacza
tekstów są prawnicy Kancelarii Tomczak & Partnerzy
kwestia nieuregulowania sytuacji, w której a także inni prawnicy, zaproszeni do współpracy, co
spółka kapitałowa, będąca wspólnikiem spółki w ich notkach biograficznych wyraźnie zaznaczono.
osobowej zostaje przejęta przez inną spółkę Miesięcznik składany jest w programie InDesign
kapitałową. Z jednej strony bowiem mamy firmy Adobe. Autorem projektu graficznego jest
do czynienia z ograniczeniami zbywalności Wojciech Wilk.
praw i obowiązków wspólnika spółki osobo

RES IN COMMERCIO | KWIECIEŃ 2010 | 27

S U M M A R Y

April 2010 Tomczak & Partners Law Officeis

Issue A professional counselling company render-

ing advisory services in the field of commer-
cial law. The law office is chiefly preoccupied
with transactions concerning the capital and
bank turnover as well as real estate business.
Lost in translation, i.e. VAT deducted these rights; on the other side, however, in Furthermore, it runs a specialist section of
from commission contracts (p. 4) corporate law there is a dominating principle pharmaceutical as well as telecommunication
Iza Frąckiewicz discusses in detail a con- of rights succession in the event of the com- law and provides services pertaining to the
troversial matter of taxation imposed on panies’ merger. This month we present the companies’ current activities.
commission contracts. The above contracts, first part of Damian’s text – the second one Partners:
commonly used in commercial practice in will be published in the next issue of RiC. Karolina Kocemba,
reference to entities who do not undertake Michał Tomczak.
a regular economic activity, from the access Limited partnership. Manual instruc-
Leading Lawyers:
of Poland to the EU in 2004 do not hold tion. Part two (p. 16)
Katarzyna Bielat,
a clear legal status. This ambiguity derives The last part of the present issue includes Wioletta Januszczyk,
from the imprecise implementation of EU a second section of our monograph perta- Marta Mianowska,
provisions as well as “local” doubts of the ining to a limited partnership. We present Karolina Muskała,
legislator and administrative courts within the the most important issues associated with a Jakub Salwa.
scope of subjectivity of these contacts to the limited partner contribution as well as the
Associates Lawyers:
goods and services tax. It has seemed for a registration procedure itself. Izabela Frąckiewicz,
very long time that this matter is currently Dominika Latawiec,
more responsive to a far radical explanation Karolina Ostaszewska,
of its legal status. Joanna Ostojska,
Patrycja Pasińska,
Bankruptcy petition and rebirth of Kamil Ciupak.
responsibility (p. 8)
Extralegal Support:
Iwona Drabik (translator),
Dominika Latawiec presents some com- Eliza Romanowska-Zagrodzka (accountant),
ments on controversial, practical matter of Iwona Jaroszewska,
the withdrawal of a motion for declaring Ilona Jędrzejczyk,
bankruptcy. The most important in this mat- Izabela Wilkowska,
ter is the answer to the question whether a Anna Waśko.
management board member is exposed to a
Address:
personal liability for the company’s liabilities, Tomczak & Partners Law Office,
provided that he had timely filed a motion 00-252 Warsaw, Poland
which was later effectively withdrawn by
Telephone number:
another person.
+48 22 33 96 500,
Participation right (p. 10) Telefax:
Karolina Kocemba, partner of the Law +48 22 33 96 501
Office, discusses subsequent amendments Website:
introduced to the Code of Commercial www.tomczak.pl
Partnerships and Companies in December
2008 and coming into force in August 2009,
referring to the limited joint-stock partner-
ships. This time Karolina’s comments are de-
voted to a new state of shares in connection
with the shareholder’s registration before the
general meeting of shareholders.

Merger of companies and member-

ship (p. 12)
Damian Lasek during a legal internship in
the Law Office in summer 2009 presented
Monthly Res in Commercio . Law Practice is edited
a very interesting digressions devoted to the by the team composed of: Izabela Frąckiewicz,
ambiguity of the situation in which a joint Dominika Latawiec and Michał Tomczak. The fur-
stock company, being a partner of a partner- ther parties involved in the issuance of a monthly
ship, has been taken over by another joint as well as authors of texts are lawers employed at
Tomczak & Partners Law Office and other lawyers
stock company. On the one side, we have to invited to cooperation, which fact was marked in
do with limitations imposed on the transfer of their biographical notes.
partner’s rights and duties and – in particular The monthly is created in Adobe InDesign and de-
cases – with a personal character of signed by Wojciech Wilk.

28 | RES IN COMMERCIO | KWIECIEŃ 2010