TOMCZAK i PARTNERZY

S P Ó Ł KA A D W O KA C KA • LAW O F F I C E

Podwale 3/9, 00-252 Warszawa, tel. (22) 33 96 500

fax (48-22) 33 96 501, e-mail: kancelaria@tomczak.pl
www.tomczak.pl

maj 2006[numer 5/53]

Biuletyn informacyjny zawiera informacje

dotyczące kształtowania się ustawodawstwa

gospodarczego oraz jego wykładni w Polsce.

BIULETYN
Biuletyn informacyjny ma charakter wewnętrzny

i jest przeznaczony wyłącznie do wiadomości

jego adresata.

INFORMACYJNY
Dotyczy zmian stanu prawnego w okresie od dnia 16 kwietnia 2006 roku do dnia 15 maja 2006 roku.

Stan prawny na dzień 16 maja 2006 roku.

ALERTY:

Obowiązek zgłoszenia numeru NIP do KRS Zgodnie z artykułem 82 Ustawy wprowadzającej przepisy

ustawy o swobodzie działalności gospodarczej, podmioty wpisane do rejestru przedsiębiorców Krajowego

Rejestru Sądowego są zobowiązane uzupełnić swoje dane w rejestrze o numer identyfikacji podatkowej (NIP)

do dnia 31 maja 2006 roku.

W przypadku nie dopełnienia obowiązku w wyznaczonym terminie, sąd rejestrowy może wezwać spółkę do

złożenia stosownych dokumentów wyznaczając dodatkowy siedmiodniowy termin, pod rygorem nałożenia
TOMCZAK i PARTNERZY
S P Ó Ł KA A D W O KA C KA • LAW O F F I C E grzywny. Sąd rejestrowy może ponawiać stosowanie kary grzywny. W przypadku dalszego niedopełnienia

obowiązku sąd rejestrowy jest również uprawniony do wyznaczenia kuratora, który zajmować się będzie
Podwale 3/9, 00-252 Warszawa, tel. (22) 33 96 500
fax (48-22) 33 96 501, e-mail: kancelaria@tomczak.pl sprawami spółki.
www.tomczak.pl

Postępowanie to jest wolne od opłat sądowych i kosztów ogłoszenia w Monitorze Sądowym i Gospodarczym.
 INFORMACJE BIEŻ ĄCE
Nowe przepisy
Postępowanie cywilne
Ordynacja podatkowa
Elektroniczne formularze podatkowe
(Podstawa prawna) W dniu 16 sierp-
nia 2006 roku wchodzi w życie nowe-
lizacja art. 3a Ordynacji Podatkowej.
Zgodnie z tym artykułem, jeżeli od-
rębne przepisy nie stanowią inaczej,
deklaracje podatkowe mogą być skła-
dane przez podatników za pomocą
środków komunikacji elektronicznej.
Możliwość ta staje się obowiązkiem dla podatników, które po-
zostają we właściwości naczelników urzędów skarbowych do
spraw obsługi niektórych kategorii podatników, czyli dla du-
żych przedsiębiorstw, o poziomie przychodów przewyższają-
cym kwotę 5 mln. zł. rocznie. Przepis ten nakłada równocześnie
na Ministerstwo Finansów obowiązek stworzenia odpowiedniej
platformy informatycznej, umożliwiającej odpowiednim podat-
nikom możliwość realizacji ich ustawowego prawa i obowiąz-
ku. Projekt stworzenia wyżej wymienionego systemu elektro-
nicznego nosi nazwę „e-Deklaracji”.
(Stan realizacji projektu) Realizacja projektu przebiega dwu-
torowo. Po pierwsze, trwają prace nad głównym projektem
pełnej elektronicznej obsługi podatkowej w pierwszej kolej-
ności dla przedsiębiorców, a dopiero w dalszej dla obywate-
li. Przewidywany koszt to ok. 152 mln. zł, z czego 105 mln. zł
pochodzić będzie ze środków Unii Europejskiej. Z uwagi jed-
nak na skalę projektu, jego harmonogramem jest rozpisany
na wiele lat. W związku z tym Ministerstwo Finansów, naglone
zbliżającym się terminem wejścia w życie wskazanego powy-
żej przepisu, niezależnie od głównego projektu uruchomi roz-
wiązanie tymczasowe, oparte na jednym z dwóch działających
obecnie systemów informatycznych, nadających się do doko-
nania odpowiednich modyfikacji. Pierwszy to system działa-
jący dla Generalnego Inspektora Informacji Finansowej, dru-
gi natomiast jest wykorzystywany przez administrację celną.
Ponadto swój system zaproponowała do pilotażu Państwowa
Wytwórnia Papierów Wartościowych, która parę lat temu prze-
prowadzała eksperyment z e-podatkami w jednym z urzędów
skarbowych w Krakowie. Z uwagi na bardzo duże opóźnienia
w realizacji projektu, coraz bardziej realne staje się rozwiąza-
nie podawane przez organy administracji skarbowej jako osta-
teczne, a mianowicie składanie deklaracji drogą zwykłego
e-maila, opatrzonego podpisem elektronicznym.
2 BIULETYN INFORMACYJNY
(Planowany sposób działania systemu) System „e-Deklaracje”
ma obsługiwać deklaracje CIT, PIT, VAT, NIP i PCC. Przedsiębiorcy
będą mogli składać elektroniczne deklaracje podatkowe na
dwa sposoby.
Po pierwsze, wypełniając u siebie na komputerze pobrany z in-
ternetu albo z płyty CD formularz i odsyłając go e-mailem (wer-
sja dla podatników rozliczających się sporadycznie). Po drugie,
za pomocą firmowego informatycznego systemu finansowo-
księgowego - plik zawierający dokument z danymi powędruje
pocztą elektroniczną wprost do urzędu. Wysyłane deklaracje
i dokumenty będą musiały być opatrzone bezpiecznym podpi-
sem elektronicznym, czyli takim, który według prawa jest równo-
rzędny z odręcznym. Ma to zapewnić pełną wiarygodność do-
kumentu i dać gwarancję, że nikt niepowołany nie zmienił jego
treści. Dla przedsiębiorcy oznacza to konieczność wyrobienia
sobie takiego e-podpisu. Obecnie oferują go w Polsce cztery
firmy, przy czym odpowiedni zestaw (czytnik, karta z certyfika-
tem) kosztuje kilkaset złotych.
Najszybciej Ministerstwo Finansów chce umożliwić rozlicza-
nie się przez internet przedsiębiorcom. Pierwsze usługi spod
znaku e-deklaracji ruszą za kilka miesięcy, a cały system dla
przedsiębiorców ma być gotowy do końca przyszłego roku. Od
połowy sierpnia w ten sposób ma się zacząć rozliczać ok. 7,5
tys. dużych podatników obsługiwanych przez wyspecjalizowa-
ne urzędy skarbowe. To głównie największe korporacje, banki,
firmy ubezpieczeniowe.
Ministerstwo prognozuje, że w przyszłym roku z tej formy roz-
liczeń będzie korzystać 35 tys. przedsiębiorców. W roku 2009
ma ich być już ok. 600 tys. Resort finansów szacuje, że wtedy
co czwarta miesięczna deklaracja CIT-2 i co piąta roczna de-
klaracja CIT-8 (mówią o wysokości dochodu lub straty firmy)
będzie w Polsce składana drogą elektroniczną. Zwykli podat-
nicy, czyli osoby prywatne, na złożenie PIT-a on line poczeka-
ją jeszcze długo - zakończenie całego programu „e-Podatki”
przewidziano dopiero na 2012 roku. (Jerzy Zdrojewski)
NASZE PUBLIK ACJE
Nasze instrukcje obsługi
W ciągu ostatnich kilku tygodni otrzymaliśmy z wydawnictwa
ODDK z Gdańska autorskie egzemplarze dwóch książek na-
pisanych przez prawników Kancelarii. Są to: nowe wydanie ko-
mentarza do części kodeksu spółek handlowych poświęco-
nego spółce z ograniczoną odpowiedzialnością oraz zupełnie
nowa publikacja, poświęcona zabezpieczeniu wierzytelności
w obrocie gospodarczym.
Obu książkom wydawnictwo nadało spójną szatę graficzną:
„spółki” są czerwone, a „zabezpieczenia” – zielone.
W 2004 roku, po dużej nowelizacji kodeksu spółek handlowych
Kancelaria przygotowała – na zamówienie wydawnictwa ODDK
komentarz do części kodeksu spółek handlowych poświęconej
spółce z ograniczoną odpowiedzialnością. Ostatnio wydaw-
nictwo postanowiło wznowić książkę z uwzględnieniem pew-
nym zmian redakcyjnych oraz zmian w interpretacji poszczegól-
nych przepisów. Pośrednio uzyskaliśmy w ten sposób wiedzę,
iż nasz komentarz stale się sprzedaje, co nam się wydaje wiel-
kie. Książkę pisali prawie wszyscy prawnicy ówcześnie pracu-
jący w Kancelarii, w tym ci, którzy obecnie już z nami nie pra-
cują, ale którym życzymy jak najlepiej: Ola Niedzielska, Sebek
Pabian i Przemek Wszelaki.
Druga książka jest całkiem nowym dziełem: Marcin Danilewicz,
Marcin Jaworski, który jest jedynym autorem obu książek i Michał
Stanis są autorami opracowania pod tytułem Zabezpieczanie
wierzytelności w obrocie gospodarczym – instrukcja obsługi.
Przez ponad rok autorzy zajmowali jeden pokój, co wsparło
ich proces twórczy. W międzyczasie, już po napisani książ-
ki, wszyscy trzej zostali aplikantami adwokackimi. Książka
w części ogólnej opisuje potrzeby wierzycieli, metody oceny
wiarygodności kontrahenta oraz zagadnienia dotyczące pra-
wa upadłościowego, stanowiącego weryfikację zabezpieczeń
wierzytelności. Część szczegółowa opisuje ogólnie dostępne
instytucje z zakresu zabezpieczenia wierzytelności – hipotekę,
zastaw rejestrowy i zwykły, przewłaszczenie na zabezpiecze-
nie, przelew na zabezpieczenie, poręczenie cywilne, zabez-
pieczenia związane z użyciem weksla, poddanie się egzekucji
z aktu notarialnego, gwarancję bankową oraz rachunek po-
wierniczy (escrow).
Kancelaria zamierza kontynuować serię Instrukcji obsłu-
gi. Książki te swym podtytułem opisują ideę prawniczego
informatora praktycznego. Nie są to prace naukowe, nie są to
jednak także wyłącznie poradniki, bo zawierają wiedzę i infor-
macje także na temat ogólnych aspektów poszczególnych in-
stytucji prawnych.
Wydawnictwu ODDK zawdzięczamy nie tylko elegancką szatę
graficzną, ale także perspektywę dalszej, przyjaznej i cierpliwej
współpracy z zapracowanymi prawnikami, którzy od czasu do
czasu mają ochotę napisać coś bardziej ogólnego.
Obie książki co najmniej pośrednio zawdzięczamy naszym klien-
tom, we współpracy z którymi zbudowała się nasza praktyczna
wiedza w obu dziedzinach których książki te dotyczą.
BIULETYN INFORMACYJNY 11
 Z naszej praktyki
Zaginiony weksel
(Istota problemu) Praktyka wystawiania weksli na zabezpiecze-
nie ma długą tradycję w obrocie gospodarczym. W pierwszej
fazie po powrocie wolnorynkowych stosunków gospodarczych
największą popularność zdobyły weksle stanowiące zabezpie-
czenie płatności lub gwarancję prawidłowego spełnienia innego
świadczenia (wtedy są to głównie weksle in blanco zaopatrzone
w stosowną deklarację ). Nie sposób nie zauważyć, iż weksle
zaopatrzone w deklarację wekslową traktowane są jak jeszcze
jeden dokument potwierdzający zobowiązanie wystawcy we-
ksla do zapłaty. Taki weksel zwykle nie jest przedmiotem obrotu
i służy tylko dwum stronom transakcji. Stosownie do typowych
postanowień kontraktów spotykanych w obrocie gospodarczym,
w wypadku należytego wykonania zobowiązania, które weksel
zabezpieczał, należy go zwrócić wystawcy.
Może się jednak zdarzyć, że weksle taki z jakiejś przyczyny za-
ginie i nie będzie można dokonać jego zwrotu a tym samym
doprowadzić do definitywnego rozliczenia wzajemnego mię-
dzy stronami.
Ryzyko związane z utratą – zagubieniem weksla jest jednak
znacznie większe, niż w przypadku innego dokumentu. Weksel
bowiem ze swojej natury służyć może jako podstawa domagania
się zapłaty, bez względu na faktyczne okoliczności jakie towa-
rzyszyły wykonywaniu umowy. Stąd też zagubienie weksla jest
nie tylko zdarzeniem kłopotliwym ale i niebezpiecznym dla osób
zobowiązanych z weksla. W zasadzie bowiem każdy posiadacz
weksla może domagać się zapłaty kwoty z wekslu.
(Postępowanie umorzeniowe) W przypadku zaginięcia lub znisz-
czenia weksla, konieczne jest przeprowadzenie postępowania
o jego umorzenie. Stosowną procedurę w tym zakresie regu-
luje Dział XVI ustawy Prawo wekslowe. Ten komu weksel zagi-
nął może złożyć w sądzie rejonowym, właściwym dla miejsca
płatności weksla, wniosek o jego umorzenie. Taki wniosek musi
zawierać istotną treść weksla, uprawdopodobnienie jego utraty
oraz interesu prawnego wnioskodawcy w uzyskaniu umorzenia.
Wniosek powinien zawierać również adresy trasata i wszystkich
dłużników wekslowych. Sąd rozpoznaje wniosek o umorzenie
weksla w postępowaniu nieprocesowym. Sąd wzywa następ-
nie, poprzez ogłoszenie w Monitorze Polskim posiadacza zagi-
nionego weksla do zgłoszenia się w ciągu sześćdziesięciu dni
i do okazania weksla sądowi. Termin powyższy biegnie od dnia
płatności weksla a gdy wniosek złożono po terminie płatności
weksla lub termin płatności nie był oznaczony, od dnia ogło-
szenia. Jeżeli w ciągu powyższego terminu nikt się nie zgłosi
z wekslem sąd wyda postanowienie o umorzeniu weksla. Na
podstawie orzeczenia, uznającego weksel za umorzony moż-
na wykonywać wszystkie prawa z niego.
10 BIULETYN INFORMACYJNY
(Praktyczne konsekwencje utraty weksla) Najbardziej istotną
konsekwencją praktyczną utraty weksla wystawionego na za-
bezpieczenie, jest niemożność jego zwrotu wystawcy w przy-
padku prawidłowego wykonania zabezpieczanego zobowiąza-
nia. Może to za sobą pociągać rozmaite skutki prawne zależnie
od stosunku prawnego łączącego strony. Często postanowienia
umowne uzależniają spełnienie części świadczenia od zwrotu
weksla. Zdarza się również tak, że świadczenie spełniane jest
ratami a zabezpieczeniem każdej z nich jest odrębny weksel.
Nietrudno się domyślać, że utrata weksla może spowodować
poważne komplikacje w stosunkach między stronami umowy
i w efekcie uniemożliwić definitywne jej wykonanie co z kolei
pociąga za sobą sankcje odszkodowawcze lub z tytułu zawar-
tych w umowie kar.
Warto zauważyć, że opisane powyżej postępowanie umorze-
niowe może trwać nawet kilka miesięcy i przez ten czas sytu-
acja stron umowy nie jest ostatecznie wyjaśniona. Aby uniknąć
tego typu komplikacji należy w umowach, które zabezpieczane
są wekslami, zawrzeć odpowiednie postanowienie na wypadek
utraty lub zniszczenia weksla. Przykładowo można się umówić
iż w takiej sytuacji, strona która weksel utraciła zobowiązuje
się wystawić weksel in blanco z deklaracją upoważniającą do
jego wypełnienia na wypadek nie uzyskania postanowienia sądu
o umorzeniu weksla w stosownym terminie.
Wskazane jest również przechowywanie tego rodzaju weksli
w bankach, u notariusza lub kancelarii prawnej. Zdeponowanie
tam weksla minimalizuje ryzyko jego utraty i sprawia, że pod-
miot taki staje się odpowiedzialny za należyte jego prze-
chowanie. Prz ypomnieć trzeba, iż r ygor yst yczne zasa-
dy prawa wekslowego stwarzają duże niebezpieczeństwo
w przypadku dostania się weksla in blanco w ręce osoby trze-
ciej, stąd szczególna piecza nad dokumentem, jest w przypad-
ku tego rodzaju weksli koniecznością. Truizmem jest twierdze-
nie, że przewidzenie wszelkich możliwych komplikacji podczas
wykonywania umowy nie jest możliwe jednak w wypadkach
kiedy da się to zrobić, należy dołożyć wszelkich starań aby nie
zniweczyły one zaufania między stronami, zwłaszcza że utrata
weksla może nastąpić w wyniku siły wyższej lub nieszczęśli-
wego wypadku.
Z drugiej jednak strony – po-
dobnie jak w przypadku za-
gubienia innych dokumentów
na okaziciela - prawo nie czy-
ni zupełnie bezradnym osób,
którym ten przykry przypa-
dek, jakim jest zagubienie
dokumentu na okaziciela,
jednak się przytrafił. (Piotr
Jaworek)
Projekty legislacyjne
bowiązań, albo miesięczny dochód przez trzy miesiące bę-
Ustawa o upadłości konsumenckiej
dzie niższy od wartości zobowiązań wymagalnych w każdym
miesiącu. W takiej sytuacji pomoc w sporządzeniu propozy-
Upadłość konsumencka cji układowych świadczyć mają powiatowe ośrodki doradztwa
finansowego i kredytowego.
(Status aktu) Trwają obecnie prace
na ostatecznym kształtem poselskie- (Cel regulacji) Istotą omawianego projektu ustawy jest umoż-
go projektu ustawy dotyczącego upa- liwienie konsumentom dokonanie oddłużenia w sytuacji, gdy
dłości konsumenckiej, który niedłu- ich sytuacja życiowa nie rokuje szans na samodzielne wyjście
go powinien zostać skierowany pod z zadłużenia. Zdarza się bowiem, iż z powodu nagłych okolicz-
obrady Sejmu. ności, jak wypadek, choroba, czy utrata pracy, niemożliwe oka-
zuje się regularne spłacanie zaciągniętych uprzednio zobowią-
(Upadłość konsumencka) Istotą upa- zań i kredytów. W obecnej sytuacji prawnej konsumentowi nie
dłości konsumenckiej jest umożliwienie osobom fizycznym nie przysługuje właściwie żaden sposób na powstrzymanie spirali
będącym przedsiębiorcami, ani rolnikami, wszczęcie postępo- rosnącego zadłużenia. Analizowany projekt ustawy o upadło-
wania upadłościowego w sytuacji, gdy znajdą się one w sta- ści konsumenckiej ma wyjść naprzeciw tym problemom kon-
nie niewypłacalności, to znaczy gdy poziom ich zadłużenia sumentów. W sytuacji pojawiającego się zagrożenia niewypła-
w stosunku do posiadanego majątku uniemożliwi bieżące re- calnością, jak i samej już niewypłacalności konsument będzie
gulowanie zobowiązań. miał prawo do podjęcia działań, które w efekcie umożliwią mu
uzyskanie pełnego oddłużenia.
W takiej sytuacji możliwe będzie wszczęcie na wniosek dłużni-
ka postępowania prowadzonego albo z opcją zawarcia układu, Oczywiście, ocena tych regulacji zależna będzie od przyję-
albo w celu likwidacji majątku dłużnika i jego podziału pomię- tej treści szczegółowych rozwiązań. Nie sposób na dziś dzień
dzy wierzycieli. Pierwsza z tych możliwości prowadzić będzie oszacować, czy będą one szły w kierunku szerokiego zakre-
zgodnie z intencją projektu do zawarcia układu upadłego z wie- ślenia kręgu uprawnionych do korzystania z tej procedury
rzycielami, polegającego przykładowo na redukcji zadłużenia, (przez co w praktyce będzie ona pełniła swoisty element sys-
prolongacie jego spłaty lub rozłożeniu go na raty. W przypad- temu socjalnego państwa), czy też będzie ograniczona jedy-
ku likwidacji majątku upadłego uzyskane z niego sumy zosta- nie do przypadku szczególnych, w których zadłużenie wynik-
ną podzielone pomiędzy wierzycieli, a konsumentowi pozosta- nęło z nagłych i niemożliwych do przewidzenia okoliczności
ną jedynie środki minimalnie niezbędne do egzystencji. Należy (Marcin Danilewicz).
podkreślić, iż każdy konsument będzie miał możliwość ogłosze-
nia takiej upadłości likwidacyjnej jedynie jeden raz w życiu. Do
rozstrzygania spraw w zakresie upadłości konsumenckiej powo-
łane mają być specjalne Konsumenckie Kolegia Odwoławcze
przy UOKiK, od których odwołanie przysługiwać będzie do
sądu rejonowego
Konieczne jest jeszcze rozstrzygnięcie wielu istotnych i dys-
kusyjnych kwestii szczegółowych, które zadecydują dopiero o
ostatecznym kształcie tej regulacji. Chodzi tu w szczególności
o określenie, w jakich sytuacjach konsumenci będą uprawnie-
ni do skorzystania z dobrodziejstw procedury upadłościowej
(tzn. czy dostęp do niej będzie dość powszechny, czy restryk-
cyjnie ograniczony do sytuacji szczególnych) i jaki będzie za-
kres uzyskiwanego oddłużenia (np. czy będzie obejmować tak-
że zobowiązania publicznoprawne).
(Zagrożenie niewypłacalnością) Projekt upadłości konsu-
menckiej przewiduje także procedurę zapobiegającą po-
wstaniu niewypłacalności dłużnika. Jej celem na być zawar-
cie układu z wierzycielami. Korzystanie z tej procedury ma być
możliwe w sytuacji, w której dochód konsumenta z ostatnich
sześciu miesięcy będzie niższy od wartości wymagalnych zo-
BIULETYN INFORMACYJNY 3

Prawo farmaceutyczne
Zmiany w ustawie Prawo farmaceutyczne
(Status aktu) Jeszcze w maju tego
roku powinien wpłynąć do Sejmu
przygotowany przez Radę Ministrów
projekt ustawy o zmianie ustawy –
Prawo farmaceut yczne (ustawa
z dnia 6 września 2001 roku, Dz. U.
z 2001, Nr 126, poz. 1381). Projekt
przewiduje istotne zmiany w ustawie,
wynikające po części z konieczności implementowania do pra-
wa polskiego dyrektyw Unii Europejskiej, a z drugiej strony,
z dążenia polskiego ustawodawcy do ochrony polskiego ryn-
ku farmaceutycznego.
(Zmiana definicji ustawowych) Zmianie ulega część defini-
cji ustawowych, o których mowa w art. 2 ustawy Prawo far-
maceutyczne, takich jak definicja produktu leczniczego, od-
powiednika referencyjnego produktu leczniczego, działania
niepożądanego produktu leczniczego. Przepisy unijnych dy-
rektyw wymagały również wprowadzenia całkiem nowych po-
jęć, takich jak ryzyko użycia produktu leczniczego, czy stosu-
nek korzyści do ryzyka.
4 BIULETYN INFORMACYJNY
(Rejestracja leków w Unii Europejskiej) Zgodnie z nowymi
przepisami, aby zarejestrować nowy lek w Unii Europejskiej
i zapewnić jego dopuszczenie do obrotu we wszystkich 25 kra-
jach unijnych, wystarczy złożyć pełną dokumentację rejestra-
cyjną w jednym kraju, a nie, jak to było dotychczas, w każdy
państwie unijnym z osobna. Dzięki takiemu rozwiązaniu pro-
cedura rejestracji leków zostanie znacznie uproszczona i przy-
spieszona.
(Apteki typu B) Ostatnia nowelizacja ustawy z 2004 roku (Dz.
U. z 2004, Nr 92, poz. 882) wprowadziła obowiązek dostoso-
wania wszystkich istniejących lokali aptecznych do wymogów
wynikających z prawa europejskiego. Zlikwidowany został ist-
niejący dotychczas podział na apteki typu A i typu B – czyli te
mniejsze, niedostosowane technicznie do wytwarzania leków
(bez tzw. receptury). W warunkach polskich oznaczało to li-
kwidację do października 2007 roku (taki został ustalony okres
przejściowy) około 4 tysięcy aptek. Projekt przewiduje rezygna-
cję z tego wymogu w stosunku do lokali aptecznych, które już
działają – na zasadzie ochrony praw nabytych.
(Leki za 1 grosz) Dzięki wprowadzeniu restrykcyjnych rozwią-
zań dotyczących reklamy leków, zgodnie z założeniem pro-
jektu, powinny zostać w dużym stopniu ograniczone prak-
tyki polegające na prowadzeniu agresywnego marketingu,
w postaci np. promocji lek za 1 grosz. (Dorota Płoskowicz)
gdy mieli oni możliwość się z nim zapoznać. Odmienna inter-
pretacja mogłaby doprowadzić do sytuacji, w której inwestor
bądź wykonawca będą odpowiedzialni za zobowiązania wy-
nikające z umowy, o której istnieniu nie wiedzieli, aczkolwiek
z drugiej strony, z uwagi na istotę odpowiedzialności solidarnej
ustawowej, nie można jednoznacznie takiej interpretacji wyklu-
czyć, wówczas inwestor czy wykonawca nie będą mogli pod-
nosić zarzutu braku wyrażenia zgody.
(Ubezpieczenie od podwójnej zapłaty) W wyniku tak ukształ-
towanej odpowiedzialności za wynagrodzenie można sobie bez
trudu wyobrazić sytuacje, w których podwykonawcy, w wypadku
jakichkolwiek problemów z zapłatą wynagrodzenia bezpośred-
nio przez swojego kontrahenta (np. w wyniku kwestionowania
przez tego ostatniego jakości wykonanych prac) zwracaliby się
do inwestora o zapłatę należnego wynagrodzenia z pominię-
ciem całego „łańcuszka” podwykonawców i wykonawców, a ci
nie mogą im odmówić powołując się na fakt uiszczenia odpo-
wiedniej zapłaty wykonawcy albo na fakt nie odebrania okre-
ślonych robót albo ich części od wykonawcy.
W takiej sytuacji inwestor musiałby niejako zapłacić podwój-
nie za wykonanie tych samych robót. Inwestor i wykonawca
nie mogą zawrzeć w umowie odpowiednich postanowień, któ-
re zwalniałyby inwestora od obowiązku zapłaty wynagrodzenia
podwykonawcy w określonych okolicznościach, gdyż postano-
wienia takie, jako sprzeczne z bezwzględnie obowiązującym
przepisem prawa, byłyby nieważne.
Wydaje się, że najskuteczniejszą metodą zabezpieczenia się
przez inwestora przed koniecznością podwójnego płacenia za
„to samo” jest umieszczenie w umowie z wykonawcą zapisów
ustanawiających obowiązek ubezpieczenia inwestora na tę oko-
liczność na koszt wykonawcy. Analogiczne postanowienia mo-
głyby zostać umieszczone w umowach wykonawcy z podwy-
konawcą i z kolejnymi podwykonawcami. Przepisy takie, nie
godzące i nie umniejszające w żaden sposób praw podwy-
konawcy, a mające na celu jedynie zabezpieczenie się przed
obowiązkiem dokonywania podwójnego wynagrodzenia, były-
by skuteczne, z tym, że ich niewątpliwym mankamentem jest
konieczność poniesienia dodatkowych kosztów przez wyko-
nawcę, podwykonawcę i to już w momencie zawarcia umowy.
(Praktyka kontraktowania) W praktyce kontraktowej umów
budowlanych od ponad trzech lat mnożą się sposoby zabez-
pieczenia się przez inwestora przed ryzykami wynikającymi
z funkcjonowania omawianych przepisów. Niesprzyjającą oko-
licznością jest stosunkowo bardzo niewielka liczba rozstrzygnięć
o autorytatywnym charakterze, które pozwalałyby na przyjęcie,
które z rozwiązań mieści się w ustawowych ramach bezwzględ-
nie obowiązującego przepisu, a które uznane będą za organ
orzekający za nieważne. Konsekwencją nieważności przyjęte-
go rozwiązania będzie bowiem otwarcie nieograniczonej od-
powiedzialności inwestora.
Z całą pewnością wskazane jest przyjęcie w umowach możli-
wie jasnej i ścisłej procedury w ramach której wykonawca zobo-
wiązany jest uzyskiwać zgodę inwestora na umowy z poszcze-
gólnymi podwykonawcami, łącznie z wyłączeniem możliwości
zawierania umów z pominięciem tej procedury oraz z karami
umownymi w przypadku naruszenia tej procedury.
Inwestor, także umownie, może uzależnić dokonywanie poszcze-
gólnych płatności na rzecz wykonawcy od potwierdzenia przez
tego ostatniego terminowego wykonania płatności na rzecz pod-
wykonawców, łącznie z przedkładaniem przez wykonawcę po-
kwitowań dokonania zapłaty na rzecz podwykonawców.
Sposobów zabezpieczenia interesów inwestora jest oczywiście
wiele więcej – muszą one sprowadzać się do nakładania pew-
nych obowiązków kontraktowych na wykonawcę. W przypad-
ku konfliktu inwestor powinien przede wszystkim zmierzać do
wykazania, że umowa z podwykonawcą została zawarta cał-
kowicie bez jego zgody. Przy mniejszych kontraktach na ro-
boty podwykonawcze dowód taki będzie możliwy – przy więk-
szych wykazanie takiej niewiedzy przez inwestora może się
okazać niemożliwe.
(Uwagi końcowe) Odpowiedzialność solidarna może, zgodnie
z przepisem art. 369 Kodeksu cywilnego, powstać jedynie na
podstawie czynności prawnej, bądź może wynikać z ustawy.
Solidarna odpowiedzialność inwestora, inwestora i wykonawcy,
bądź inwestora, wykonawcy i podwykonawcy wynika z przepi-
su art. 647¹ § 5 Kodeksu cywilnego, jest zatem kolejnym przy-
padkiem ustawowej odpowiedzialności solidarnej. Nasuwa się
zatem pytanie, co kierowało ustawodawcą przy tworzeniu prze-
pisu gwarantującą tak daleko idącą ochronę podwykonawców,
przepisu, który niejako niweluje odpowiedzialność ex contrac-
tu. W uzasadnieniu do nowelizacji twórcy zmiany powołali się
na argument, iż z reguły podwykonawcy to małe lub średnie
przedsiębiorstwa, które nie mają takiej siły przebicia, jak wy-
konawcy i inwestorzy – co do zasady wielkie przedsiębiorstwa
dysponujące większym kapitałem – i dlatego też zasługują na
silniejszą ochronę. Wydaje się, że ustawodawca w ogólne nie
wziął pod uwagę, że podwykonawcy to przedsiębiorcy, a więc
podmioty profesjonalne, które powinny same troszczyć się
o treść i jakość umów, które zawierają z innymi podmiotami.
W praktyce wprowadzone przepisy zawierają wiele nieścisłości
i niedopowiedzeń – tak jest zawsze w przypadku wprowadza-
nia do prawa cywilnego instytucji wymuszonych przez prakty-
kę i nie mających oparcia w tradycji. Z faktu, że spory na tle
nowych przepisów nie docierają do Sądu Najwyższego nie na-
leży wyciągać jeszcze osta-
tecznych wniosków, bo mi-
nęło niewiele ponad 3 lata
od ich wprowadzania. Może
się jednak okazać, że prak-
tyka kontraktowania odnio-
sła kolejne zwycięstwo nad
akademickimi pomysłami le-
gislatorów, wskutek czego
podwykonawcy pozosta-
ną w pe łnej zależności
od wykonawców, dużych
firm dyktujących warunki.
(Agnieszka Zięba)
BIULETYN INFORMACYJNY 9

wę, natomiast decydujące jest to, czy jej przedmiotem będzie
wykonanie robót budowlanych Konsekwentnie, inwestor i wyko-
nawca nie odpowiadają za wynagrodzenie podwykonawcy, któ-
ry ma jedynie dostarczyć projektu, bądź maszyny i urządzenia,
gdyż przedmiotem świadczenia nie są roboty budowlane.
Nie ulega wątpliwości, iż wspomnianym przepisem objęte są
umowy, których stronami są zarówno wykonawca z podwyko-
nawcą, jak i podwykonawca z dalszymi podwykonawcami, oraz
dalszy podwykonawca ze swoimi podwykonawcami. Przykładowo
zatem, w ostatnim przypadku, podwykonawca dalszego pod-
wykonawcy może żądać całości lub części wynagrodzenia za-
równo od swojego kontrahenta, jak i od wykonawcy oraz od in-
westora, chociaż nie łączy go z nimi żaden stosunek prawny,
a ci nie będą mogli zwolnić się z obowiązku zapłaty powołując
się przy tym na nadużycie prawa (art. 5 Kodeksu cywilnego).
Z istoty odpowiedzialności solidarnej wynika bowiem, że wie-
rzyciel może żądać spełnienia całości lub części świadczenia
od każdego z dłużników solidarnych, zaś w sytuacji, gdy jeden
z nich spełni świadczenie, wszyscy dłużnicy zostają zwolnieni
od odpowiedzialności za spełnienie świadczenia.
W tym miejscu należałoby się zastanowić, jakiego rodzaju za-
rzuty mogą przysługiwać inwestorowi bądź wykonawcy w przy-
padku wystąpienia z żądaniem zapłaty wynagrodzenia przez
podwykonawcę bezpośrednio do nich. W szczególności istot-
ne jest zagadnienie, czy inwestor i wykonawca mogą podnosić
zarzuty związane z nieprawidłowym wykonaniem zobowiąza-
nia w sytuacji gdy może to mieć wpływ na wysokość wynagro-
dzenia należnego podwykonawcy, bądź na odmowę jego wy-
płaty w określonych okolicznościach. Bez wątpienia zarzuty
związane z nieprawidłowym wykonaniem umowy może pod-
nosić strona umowy z podwykonawcą, czyli wykonawca albo
podmiot, na który została przelana wierzytelność wynikająca
z umowy z tym podwykonawcą. Wydaje się zaś, że inwestor we-
8 BIULETYN INFORMACYJNY
zwany do zapłaty wynagrodzenia przez podwykonawcę może,
zgodnie z art. 375 § 1 Kodeksu cywilnego w zw. z art. 647 1 § 5
Kodeksu cywilnego, podnosić jedynie zarzuty, które przysłu-
gują mu osobiście względem podwykonawcy lub też zarzuty,
które ze względu na sposób powstania lub treść są wspólne
wszystkim dłużnikom solidarnym. Dłużnik solidarny nie może
zatem bronić się zarzutami przysługującymi osobiście innemu
dłużnikowi, tj. przykładowo zarzutami wad oświadczenia woli
czy braku zdolności do czynności prawnych, może podnosić
jedynie zarzuty wspólne dla wszystkich dłużników solidarnych,
np. niezachowanie przepisanej prawy formy umowy, czy jej po-
zorności, lub zarzuty wynikające z treści zobowiązania (przykła-
dowo zarzut zaspokojenia wierzyciela). W sytuacji gdy brak jest
umowy między inwestorem a podwykonawcą, nie można twier-
dzić, iż zarzuty z niej wynikające są wspólne dla wykonawcy
i dla inwestora, w tej sytuacji konieczne byłoby dokonanie prze-
lewu wierzytelności z umowy zawartej z podwykonawcą. I tak
inwestor nie będzie mógł sięgnąć do najważniejszego zarzu-
tu dotyczącego jakości pracy wykonywanej przez podwyko-
nawcę.
Nie jest do końca jasne, czy inwestor może zwolnić się z odpo-
wiedzialności za zapłatę wynagrodzenia podwykonawcy w sy-
tuacji, gdy nie wiedział o tym, że została zawarta umowa z tym
podwykonawcą. Co prawda przepisy art. 647 1 § 2 i 3 Kodeksu
cywilnego nakładają obowiązek uzyskania przez wykonawcę
zgody inwestora na zawarcie umowy z podwykonawcą oraz
obowiązek uzyskania zgody inwestora i wykonawcy na zawar-
cie przez podwykonawcę umów z dalszymi podwykonawcami,
ale z drugiej strony przewidują, iż zgoda ta może zostać wyra-
żona w sposób domyślny, tj. poprzez wyrażenie sprzeciwu bądź
zastrzeżeń w ciągu 14 dni od otrzymania projektu umowy lub
samej umowy. Wydaje się, iż logiczną konsekwencją takiego
uregulowania byłoby przyjęcie, iż skuteczne będzie tylko takie
dostarczenie inwestorowi lub wykonawcy projektu lub umowy,
Orzecznictwo Trybunału
Konstytucyjnego
Wyrok Trybunału Konstytucyjnego
Prawo o adwokaturze
(Status wyroku) W wyroku z dnia
19 kwietnia 2006 roku (sygn. K6/06)
Trybunał Konstytucyjny, obradując
w pełnym składzie, stwierdził nie-
zgodność z Konstytucją niektórych
przepisów znowelizowanej Ustawy -
Prawo o adwokaturze. Nowelizacja
Ustawy miała, przynajmniej w zało-
żeniu, poszerzyć dostęp do wykonywania zawodu adwokata
między innymi przez rozszerzenie możliwości wejścia do ad-
wokatury innymi drogami, nie tylko przez aplikację adwokac-
ką. Jej przepisy zostały zakwestionowane przez Naczelną Radę
Adwokacką, która postawiła im m.in. zarzut pozbawienia sa-
morządu zawodowego faktycznego, zagwarantowanego przez
Konstytucję, wpływu na nabór kandydatów na aplikację, a tak-
że odebranie prawa do określania zasad prowadzenia egza-
minów adwokackich.
(Wyrok Trybunału) Trybunał Konstytucyjny w ustnym uzasad-
nieniu wyroku stwierdził, że pozbawienie samorządu adwokac-
kiego prawa do ustalania zasad składnia egzaminu adwokackie-
go prowadzić może do uniemożliwienia lub zawężenia realizacji
konstytucyjnej pieczy nad należytym wykonywaniem zawodu.
Dopuszczenie do wpisu na listę adwokatów osób, które nie po-
Orzecznictwo Sądu Najwyższego
Kodeks postępowania cywilnego
Uwierzytelnianie odpisów z KRS
(Status wyroku) W dniu 30 marca 2006
roku Sąd Najwyższy podjął uchwa-
łę, w której wyraził swoje stanowisko
odnośnie możliwości uwierzytelniania
przez profesjonalnych pełnomocni-
ków (głównie chodzi tu o adwokatów
i radców prawnych) odpisów z rejestru
przedsiębiorców Krajowego Rejestru
Sądowego składanych w sądzie w związku z prowadzoną spra-
wą (sygn. akt III CZP 14/06). Uchwała zapadła co prawda na
skutek pytania sformułowanego odnośnie prawa upadłościo-
wego, bynajmniej nie oznacza to, że nie będzie miała ona za-
stosowania i do spraw cywilnych czy gospodarczych.
siadają nawet krótkiej praktyki zawodowej, narusza w sposób
ewidentny możliwość sprawowania pieczy przez organy sa-
morządu adwokackiego nad należytym wykonywaniem zawo-
du adwokata.. Trybunał stwierdził, że warunkiem właściwego
sprawowania pieczy samorządu adwokackiego nad należytym
wykonywaniem zawodu adwokata jest odpowiednio znaczą-
cy wpływ tego samorządu tak na zasady odbywania aplikacji,
jak też na zakres merytoryczny egzaminu adwokackiego rozu-
mianego jako sprawdzian umiejętności zawodowych. Warunku
tego, zdaniem Trybunału, nie spełniają w dostatecznym stop-
niu przepisy znowelizowanej ustawy w zakresie składu komisji
do przeprowadzenia egzaminu adwokackiego.
Tr ybunał zak westionował również przepis pozwalający
świadczyć pomoc prawną absolwentom studiów prawniczych
bez uprawnień zawodowych. Trybunał uznał, że przepis ten jest
nieprecyzyjny i nie zapewnia korporacyjnej pieczy nad świad-
czącymi takie usługi. Do egzaminu adwokackiego bez aplika-
cji nie będą mogli również przystąpić absolwenci wydziałów
prawa, którzy przez co najmniej pięć lat pracowali przy two-
rzeniu lub stosowaniu prawa albo tyle czasu prowadzili firmy
doradztwa prawnego.
(Utrata mocy obowiązującej) Wyrok, jak każdy wyrok Trybunału
Konstytucyjnego, jest ostateczny. Większość zakwestionowa-
nych przepisów utraci moc z dniem 31 grudnia 2006 roku. Do
tego czasu Sejm będzie miał czas na uchwalenie nowelizacji
Prawa o adwokaturze, która tym razem, miejmy nadzieję, będzie
zgodna z przepisami Konstytucji. (Agnieszka Bieńko)
(Stan prawny) Zgodnie z art. 129 Kodeksu postępowania cy-
wilnego strona powołująca się w piśmie na dokument obowią-
zana jest na żądanie przeciwnika złożyć oryginał dokumentu
w sądzie jeszcze przed rozprawą. Natomiast stosownie z art.
89 § 1 Kodeksu postępowania cywilnego zd. 2 adwokat i rad-
ca prawny, a także rzecznik patentowy mogą sami uwierzytel-
nić odpis udzielonego im pełnomocnictwa. Oznacza to, że ad-
wokat lub radca prawny mogą tak naprawdę poświadczyć za
zgodność z oryginałem jedynie udzielone im pełnomocnictwo
i jeżeli składają kopie, to na żądanie drugiej strony powinni ory-
ginały dokumentów złożyć do sądu (ewentualnie ich notarial-
nie poświadczone kopie), gdyż poświadczone przez nich doku-
menty nie mają tego przymiotu. Stan prawny jest zatem, by tak
rzec, ociężały i niedostosowany choćby do zmienionej od 2001
roku, bardzo rozbudowanej postaci odpisów z KRS.
(Dotychczasowa praktyka) Sądy, w zależności od regionu
kraju, bardzo różnie podchodziły do poświadczania przez
BIULETYN INFORMACYJNY 5
 pełnomocników dokumentów, szczególnie odpisów z KRS.
W Warszawie sędziowie podchodzili do tej kwestii dość liberalnie
i często uznawali za wystarczające poświadczone przez adwo-
kata czy radcę prawnego odpisy z KRS. W Poznaniu natomiast
bezwzględnie wymagano oryginału. Często sądy, przyjmowały
też fikcję posiadania oryginału odpisu KRS w kasie pancernej
sądu i wtedy po złożeniu raz oryginału odpisu z KRS, przy in-
nych wnioskach można było składać już kopie.
(Znaczenie uchwały) Uchwała ta jest o tyle ważna, że ujednoli-
ca praktykę sądów w zakresie przynajmniej poświadczania od-
pisów z KRS przez adwokatów lub radców prawnych. Ma ona
szczególne znaczenia dla tych przedsiębiorców, którzy skła-
dają dużo wniosków, np. w trybie nakazowym lub upominaw-
czym, gdzie dochodzona kwota jest niewielka, a szansa na jej
wyegzekwowania znikoma, gdyż dzięki temu będą oni mogli
zaoszczędzić trochę wydatków i sporo biurokratycznych wy-
siłków. (Inga Dołowy)
6 BIULETYN INFORMACYJNY
Wyrok Sądu Najwyższego
Odszkodowanie za decyzję skarbową
(Status orzeczenia) Dnia 19 kwiet-
nia 2006 roku w wyroku (sygn. V CSK
166/05) Sąd Najwyższy uznał, że za
skutki decyzji naczelnika urzędu skar-
bowego, która została uchylona lub
uznana za nieważną należy się od-
szkodowanie, które obejmuje również
odsetki karne.
(Osnowa sporu) W roku 1996 naczelnik urzędu skarbowego
wydał decyzję – na podstawie obowiązującej wówczas ustawy
o zobowiązaniach podatkowych – obciążającą należnościami
podatkowymi spółki z ograniczoną odpowiedzialnością, któ-
ra okazała się niezdolna do ich pokrycia z powodu swojej nie-
wypłacalności, prezesa tej spółki. Urząd skarbowy podjął eg-
zekucję i ściągnął należność z majątku prezesa. Następnie
Naczelny Sąd Administracyjny stwierdził nieważność decyzji
będącej podstawą egzekucji. Prezes wystąpił do sądu z żąda-
niem odszkodowania. Naczelnik urzędu skarbowego nie kwe-
stionował należnego prezesowi odszkodowania, spór dotyczył
przede wszystkim jego wysokości.
Sprawa dotarła aż do Sądu Najwyższego, który rozważył kil-
ka zagadnień, spośród których jedno wysunęło się na czoło:
problem określenia szkody w rozumieniu art. 260 Ordynacji po-
datkowej. Przepisy Ordynacji odsyłają do kodeksu cywilnego.
Art. 361 tej ustawy głosi, że zobowiązany do odszkodowania
odpowiada za straty jakie poszkodowany poniósł, oraz korzy-
ści, które mógłby osiągnąć gdyby nie wyrządzono mu szkody
– chyba, że istnieje odmienna regulacja ustawowa lub umow-
na. W omawianej sytuacji przepisami szczególnymi są przepi-
sy Ordynacji podatkowej odnoszące się do odsetek należnych
od nadpłat. Wątpliwości budziła okoliczność, że stan faktyczny
tej sprawy miał miejsce jeszcze przed wejściem Ordynacji po-
datkowej, a obowiązująca wówczas ustawa o zobowiązaniach
podatkowych, choć mówiła o odsetkach od nadpłat, nie odno-
siła ich wprost do osób trzecich ponoszących odpowiedzial-
ność podatkową. Jednak SN stwierdził, że nie ma powodu, aby
mieli być traktowani gorzej, niż podatnicy.
(Skutki wyroku) Sąd Najwyższy jednoznacznie stwierdził, że
odsetki są częścią odszkodowania należnego za wykonanie nie-
ważnej lub uchylonej decyzji skarbowej. (Bartosz Grykowski)
OPRACOWANIA AUTORSKIE
Informacja Działu Nieruchomości
i Inwestycji
Odpowiedzialność inwestora wobec
podwykonawcy
W procesie budowlanym może występować, i co do zasady
tak się dzieje, wiele podmiotów, powiązanych za pomocą róż-
nych stosunków prawnych, najczęściej umowami o roboty bu-
dowlane z elementami umów o świadczenie usług, do których
stosuje się odpowiednio przepisy o umowie zlecenia, a zatem
umów mieszanych. Zaś charakter tych stosunków prawnych
ma niebagatelne znaczenie, o czym mowa poniżej.
(Obowiązek uzyskania zgody inwestora) Ustawą z dnia
14 lutego 2003 roku o zmianie ustawy – Kodeks cywilny oraz
niektórych innych ustaw ustawodawca wprowadził do porząd-
ku prawnego bezwzględnie obowiązujący przepis art. 647 1
Kodeksu cywilnego, który kreuje m. in. obowiązek wprowa-
dzenia do umowy o roboty budowlane zawieranej pomiędzy
inwestorem a wykonawcą (generalnym wykonawcą) postano-
wień co do zakresu robót, które wykonawca będzie wykony-
wał osobiście lub za pomocą podwykonawców. Omawiana
nowelizacja wprowadziła ponadto obowiązek uzyskania przez
wykonawcę zgody inwestora na zawarcie przez niego umowy
o roboty budowlane z podwykonawcą. Ustawodawca wprowa-
dza w tej mierze fikcję uzyskania takiej zgody poprzez wpro-
wadzenie przepisu, na mocy którego jeżeli inwestor w terminie
14 dni od przedstawienia mu przez wykonawcę umowy z pod-
wykonawcą lub jej projektu, wraz z częścią dokumentacji doty-
czącą wykonania robót zakreślonych w umowie lub projekcie,
nie zgłosi na piśmie sprzeciwu lub zastrzeżeń, uważa się, że
wraził zgodę na zawarcie umowy. Konsekwentnie, na zawar-
cie przez podwykonawcę umowy z dalszym podwykonawcą
wymagana jest zgoda inwestora i wykonawcy, czy to wyraźna,
czy to dorozumiana.
Odnośnie umów z podwykonawcami ustawodawca zdecydo-
wał się wprowadzić także szczególny rygor co do ich formy,
gdyż w przeciwieństwie do umowy o roboty budowlane zawie-
ranej przez inwestora z wykonawcą, dla której zastrzeżona zo-
stała forma pisemna jedynie dla celów dowodowych, umowy
z podwykonawcami powinny być zawarte w formie pisemnej
pod rygorem nieważności.
Już samo wprowadzenie dorozumianej zgody wydaje się być
niezrozumiałe. Gdyby ustawodawca wykazał się konsekwen-
cją, a w szczególności wziął pod uwagę doniosłe skutki, jakie
za sobą owa zgoda pociąga, bez wątpienia przewidziałby dla
tejże zgody również formę pisemną pod rygorem nieważności,
a przynajmniej zrezygnował z konstrukcji domniemania zgo-
dy.
(Odpowiedzialność inwestora, wykonawcy i podwykonawcy
za wynagrodzenie dalszego podwykonawcy) Na mocy prze-
pisu art. 647 1 Kodeksu cywilnego zawierający umowę z podwy-
konawcą oraz inwestor i wykonawca ponoszą solidarną odpo-
wiedzialność za zapłatę wynagrodzenia za roboty budowlane
wykonane przez podwykonawcę. Jest to przepis bezwzględnie
obowiązujący i jakiekolwiek postanowienia wyłączające lub mo-
dyfikujące tę odpowiedzialność za wynagrodzenie podwykonaw-
cy zawarte w umowie są nieważne z mocy prawa. Praktyczny
efekt tego przepisu jest oczywisty – jeżeli podwykonawca na-
trafi na trudności w uzyskaniu wynagrodzenia od wykonawcy,
czyli swojego bezpośredniego kontrahenta, w takim przypad-
ku zwróci się o zapłatę do inwestora.
Od momentu wprowadzenia powyższej regulacji do porządku
prawnego pojawiło się w doktrynie i piśmiennictwie mnóstwo
sprzecznych opinii na jej temat, nie wspominając już o licznych
sporach na temat zakresu powyższego przepisu.
Po pierwsze wątpliwości powstały na tle tego, czy inwestor i wy-
konawca są odpowiedzialni za wynagrodzenie podwykonawcy
w sytuacji, gdy ten ostatni zawiera z podwykonawcą przykła-
dowo umowę o dzieło lub innego rodzaju niż umowa o roboty
budowlane umowę o świadczenie usług, której przedmiotem
nie jest wykonanie obiektu budowlanego. Większość doktry-
ny opowiedziała się za stanowiskiem, iż nie jest istotny rodzaj,
a tym bardziej to, jak strony nazwą zawieraną przez siebie umo-
BIULETYN INFORMACYJNY 7