Professional Documents
Culture Documents
ME TA LFOR UM 2 0 1 0
Plan prezentacji
Historia i rozwj stali duplex
Rozwj mikrostruktury i obrbka cieplna
Skad chemiczny i rola skadnikw stopowych
Oznaczenia, normy i zamienniki (PN-
(PN-EN, AISI, UNS)
Wasnoci mechaniczne i fizyczne
Odporno korozyjna
rodowisko kwane, zasadowe
Korozja werowa, napreniowa
Podsumowanie
7 marca 2010
Stal duplex - rozwj mikrostruktury, wasnoci mechaniczne, odporno korozyjna 3
M E TA L F O R U M 2 0 1 0
7 marca 2010
Stal duplex - rozwj mikrostruktury, wasnoci mechaniczne, odporno korozyjna 4
M E TA L F O R U M 2 0 1 0
Sie
Austenit (niemagnetyczny) Regularna ciennie
Centrowana (RSC)
+
Regularna Przestrzennie
Centrowana (RPC)
Ferryt (magnetyczny)
7 marca 2010
Stal duplex - rozwj mikrostruktury, wasnoci mechaniczne, odporno korozyjna 5
M E TA L F O R U M 2 0 1 0
7 marca 2010
Stal duplex - rozwj mikrostruktury, wasnoci mechaniczne, odporno korozyjna 6
M E TA L F O R U M 2 0 1 0
7 marca 2010
Stal duplex - rozwj mikrostruktury, wasnoci mechaniczne, odporno korozyjna 7
M E TA L F O R U M 2 0 1 0
60
PREN = %Cr + 3,3x%Mo +16x%N
Hyper-
S32707 duplex
50
S32750 Super-
S32906 duplex
40
S32205 Duplex
30 S32404 S31500 S31803
S32304 S32003
S32101 Lean
20
duplex
10
0
1960 1970 1980 1990 2000 2010
7 marca 2010
Stal duplex - rozwj mikrostruktury, wasnoci mechaniczne, odporno korozyjna 9
M E TA L F O R U M 2 0 1 0
Mn 0.20%
Lean duplex
0.15%
Duplex 22%Cr
0.20%
Duplex 25%Cr
Cu 0.25%
Super duplex
Cu
0.40%
Hyper duplex
0 5 10 15 20 25 30
7 marca 2010
Stal duplex - rozwj mikrostruktury, wasnoci mechaniczne, odporno korozyjna 10
M E TA L F O R U M 2 0 1 0
7 marca 2010
Stal duplex - rozwj mikrostruktury, wasnoci mechaniczne, odporno korozyjna 11
M E TA L F O R U M 2 0 1 0
http://www.china-metallography.com/
7 marca 2010
Stal duplex - rozwj mikrostruktury, wasnoci mechaniczne, odporno korozyjna 13
M E TA L F O R U M 2 0 1 0
7 marca 2010
Stal duplex - rozwj mikrostruktury, wasnoci mechaniczne, odporno korozyjna 14
M E TA L F O R U M 2 0 1 0
Ferrytotwrczy (RPC)
7 marca 2010
Stal duplex - rozwj mikrostruktury, wasnoci mechaniczne, odporno korozyjna 15
M E TA L F O R U M 2 0 1 0
Ferrytotwrczy (RPC)
7 marca 2010
Stal duplex - rozwj mikrostruktury, wasnoci mechaniczne, odporno korozyjna 16
M E TA L F O R U M 2 0 1 0
7 marca 2010
Stal duplex - rozwj mikrostruktury, wasnoci mechaniczne, odporno korozyjna 17
M E TA L F O R U M 2 0 1 0
Stabilizuje faz
austenityczn (RSC)
Struktura austenityczna
wiksza cigliwo
7 marca 2010
Stal duplex - rozwj mikrostruktury, wasnoci mechaniczne, odporno korozyjna 18
M E TA L F O R U M 2 0 1 0
7 marca 2010
Stal duplex - rozwj mikrostruktury, wasnoci mechaniczne, odporno korozyjna 19
M E TA L F O R U M 2 0 1 0
Rozwj mikrostruktury
http://www.edelstahlwerke-schmees.de
http://www.outokumpu.com
http://www.outokumpu.com
http://www.corrosionlab.com
7 marca 2010
Stal duplex - rozwj mikrostruktury, wasnoci mechaniczne, odporno korozyjna 20
M E TA L F O R U M 2 0 1 0
L+
Stal krzepnie jako roztwr stay
Temperatura, C
- ferryt
Czciowo przemienia si w faz
- austenit w zakresie temperatury
1200-850C N
- mieszanina +
+
Poniej ok. 850C przemienia si w
mieszanin faz + (sigma)
- mieszanina + + + ++ +
0 5 10 15
Stenie Ni, %
Ukad rwnowagi fazowej Fe-Cr-Ni przy steniu 70%Cr
7 marca 2010
Stal duplex - rozwj mikrostruktury, wasnoci mechaniczne, odporno korozyjna 21
M E TA L F O R U M 2 0 1 0
Dodatek N L
Temperatura, C
pocztku wydzielania fazy
zwiksza stopie przemiany
0 5 10 15
Stenie Ni, %
Ukad rwnowagi fazowej Fe-Cr-Ni przy steniu 70%Cr
7 marca 2010
Stal duplex - rozwj mikrostruktury, wasnoci mechaniczne, odporno korozyjna 22
M E TA L F O R U M 2 0 1 0
Rozwj mikrostruktury
Udzia ferrytu i austenitu w produktach ze stali duplex zaley od:
skadu chemicznego stali
historii cieplnej materiau obrbki cieplnej
Niewielkie zmiany w skadzie chemicznym materiau mog mie duy
wpyw na udzia objtociowy obu faz.
7 marca 2010
Stal duplex - rozwj mikrostruktury, wasnoci mechaniczne, odporno korozyjna 23
M E TA L F O R U M 2 0 1 0
DeLong - udoskonali 20
wykres Schaefflera
uwzgldniajc azot jako
silny pierwiastek
austenitotwrczy, Ni Eq
10
Kotecki i Siewert
Dalsze modyfikacje,
uwzgldnienie miedzi
jako skadnik
0
austenitotwrczy
Wykres WRC-1992 0 10 CrEq 20 30
Wykres Schaefflera - DeLonaga
7 marca 2010
Stal duplex - rozwj mikrostruktury, wasnoci mechaniczne, odporno korozyjna 24
M E TA L F O R U M 2 0 1 0
Rozwj mikrostruktury
Szybko chodzenia wpywa na udzia faz
szybkie chodzenie zatrzymuje ferryt w strukturze nadmiar ferrytu
np. podczas spawania z ma iloci wprowadzonego ciepa elementw
o duym przekroju moe powodowa nadmierny udziau w SWC
8
0,10-0,12N
7
4
0,18-0,20N
3
7 marca 2010
Stal duplex - rozwj mikrostruktury, wasnoci mechaniczne, odporno korozyjna 25
M E TA L F O R U M 2 0 1 0
Energia amania, J
Wyduenie A, przewenie Z, %
Granica plastycznoci Rp0,2, MPa
500
A, Z, energia amania Rp0,2
90
120
450 80
100
70
Z
400 60
80
50
60
A 40
350
30 40
7 marca 2010
Stal duplex - rozwj mikrostruktury, wasnoci mechaniczne, odporno korozyjna 26
M E TA L F O R U M 2 0 1 0
Rozwj mikrostruktury
Szybko procesw
wydzieleniowych i przemian
fazowych zachodzcych w stalach
duplex w duym stopniu zaley od
Temperatura, C
stenie pierwiastkw stopowych
7 marca 2010
Stal duplex - rozwj mikrostruktury, wasnoci mechaniczne, odporno korozyjna 27
M E TA L F O R U M 2 0 1 0
Rozwj mikrostruktury
Struktura bez wydziele faz wtrnych:
kontrola temperatury przesycania
(1150-950C)
dostatecznie dua szybko cho-
Temperatura, C
dzenia z temperatury przesycania
Orodek chodzcy:
woda (stale powyej 25% Cr i 3%Mo)
powietrze (stale o niszym steniu
tych pierwiastkw)
Szybko chodzenia:
Dua przewaga ferrytu z niewielkim
udziaem austenitu
Wolniejsze chodzenie wikszy Wpyw dodatkw stopowych na krzywe CTP i procesy
udzia austenitu w strukturze wydzieleniowe w stalach duplex
7 marca 2010
Stal duplex - rozwj mikrostruktury, wasnoci mechaniczne, odporno korozyjna 28
M E TA L F O R U M 2 0 1 0
Temperatura, C
Powstaje z ferrytu ( + 2)
powodujc zuboenie obszarw
przylegych w Cr i Mo
7 marca 2010
Stal duplex - rozwj mikrostruktury, wasnoci mechaniczne, odporno korozyjna 29
M E TA L F O R U M 2 0 1 0
Temperatura, C
Wgliki M23C6 powstaj w szerszym
zakresie temperatury 600-1000C
7 marca 2010
Stal duplex - rozwj mikrostruktury, wasnoci mechaniczne, odporno korozyjna 30
M E TA L F O R U M 2 0 1 0
Temperatura, C
wysokiej temperatury np. po
spawaniu
Temperatura, C
waniu na obszary zuboone i
wzbogacone w Cr
7 marca 2010
Stal duplex - rozwj mikrostruktury, wasnoci mechaniczne, odporno korozyjna 32
M E TA L F O R U M 2 0 1 0
Rozwj mikrostruktury
W gatunkach o wyszym
Temperatura, C
steniu Cr, Mo, Ni szybsze 2205
wydzielanie faz
midzymetalicznych ,
Wgliki Azotki
Dolny zakres wystpowania
ferrytu decyduje o Wzrost kruchoci
Ferryt
maksymalnej temperaturze Spadek cigliwoci
7 marca 2010
Stal duplex - rozwj mikrostruktury, wasnoci mechaniczne, odporno korozyjna 33
M E TA L F O R U M 2 0 1 0
Wasnoci mechaniczne
http://commons.wikimedia.org
http://www.atclabs.com
7 marca 2010
Stal duplex - rozwj mikrostruktury, wasnoci mechaniczne, odporno korozyjna 34
M E TA L F O R U M 2 0 1 0
Wasnoci mechaniczne
Wysokie wasnoci mechaniczne Rm i Rp0,2 s wynikiem jednoczesnego
oddziaywania rnych mechanizmw:
Umocnienie przez pierwiastki midzywzowe - N, C
Umocnienie roztworowe Cr, Mo, Ni
Rozdrobnienie ziarna spowodowane obecnoci dwch faz i
800
Moliwo umocnienia przez Rm
Naprenie, MPa
600
obrbk plastyczn na zimno Rp0.2
400
7 marca 2010
Stal duplex - rozwj mikrostruktury, wasnoci mechaniczne, odporno korozyjna 35
M E TA L F O R U M 2 0 1 0
7 marca 2010
Stal duplex - rozwj mikrostruktury, wasnoci mechaniczne, odporno korozyjna 36
M E TA L F O R U M 2 0 1 0
Martenzytyczna
1000 Rp0,2 = 770 MPa, Rm = 940 MPa, Z = 10-20% Duplex
Rp0,2 = 620 MPa
Naprenie, MPa
600
Austenityczna
400 Rp0,2 = 300 MPa
Ferrytyczn Rm = 630 MPa
Rp0,2 = 340 MPa Z = 35-50%
200 Rm = 500 MPa
Z = 15-25%
0
20 30 40 Wyduenie, %
7 marca 2010
Stal duplex - rozwj mikrostruktury, wasnoci mechaniczne, odporno korozyjna 37
M E TA L F O R U M 2 0 1 0
Energia amania, J
stale duplex wykazuj agodniejsze
przejcie w stan kruchy 150
duplex
Energia amania prbek wzdunych
100
jest wiksza ni dla prbek ferrytyczne
poprzecznych
Energia amania prbek 50
Martenzy-
Martenzy-
poprzecznych ze stali duplex typowo tyczne
wynosi 1/2 do 2/3 wartoci prbek 0
wzdunych -200 -150 -100 -50 0 50 100
7 marca 2010
Stal duplex - rozwj mikrostruktury, wasnoci mechaniczne, odporno korozyjna 38
M E TA L F O R U M 2 0 1 0
Austenityczna (odksztacona
plastycznie na zimno)
Duplex (odksztacona
plastycznie na zimno)
7 marca 2010
Stal duplex - rozwj mikrostruktury, wasnoci mechaniczne, odporno korozyjna 39
M E TA L F O R U M 2 0 1 0
Twardo, HV
600
Wyduenie A, %
1400
Czasem konieczne Rm
30
550
wyarzanie midzy 1300
25
operacjami obrbki
1200 Rp0,2 500
20
1100 450
Naprenie, MPa
1000 15
400
VH
900
10
350
800
A
5 300
700
0 250
600
0 10 20 30 40 50 60 70 80 90
Stal duplex EN 1.4462 (2205) Stopie zgniotu, %
7 marca 2010
Stal duplex - rozwj mikrostruktury, wasnoci mechaniczne, odporno korozyjna 40
M E TA L F O R U M 2 0 1 0
Wasnoci fizyczne
Wasnoci fizyczne stali duplex midzy wartociami austenitycznych stali
nierdzewnych a stali wglowych
pojemno cieplna
Elektryczny opr
r. wspczynnik
rozszerzalnoci
20C - 200C,
Modu Younga
Przewodno
Jednostkowa
W x mm2/m
10-6 x K-1
waciwy
W/m x K
cieplnej
J/kg x K
Gsto
cieplna
kg/cm3
Gatunek
GPa
Typ stali
AISI / EN
Stal
1020 13,0 52 447 0.10 7,6 207
wglowa
w temp. 20C
7 marca 2010
Stal duplex - rozwj mikrostruktury, wasnoci mechaniczne, odporno korozyjna 41
M E TA L F O R U M 2 0 1 0
Odporno korozyjna
http://sciencelinkcafe.com
http://sciencelinkcafe.com
7 marca 2010
Stal duplex - rozwj mikrostruktury, wasnoci mechaniczne, odporno korozyjna 42
M E TA L F O R U M 2 0 1 0
Odporno korozyjna
Wysoka odporno korozyjna w W wielu rodowiskach stale duplex
rodowiskach gdzie stosuje si znacznie przewyszaj
austenityczne stale nierdzewne stale austenityczne
Cr odporno w kwasach utleniajcych
Ni + Mo lekko redukcyjne rodowiska kwane
7 marca 2010
Stal duplex - rozwj mikrostruktury, wasnoci mechaniczne, odporno korozyjna 43
M E TA L F O R U M 2 0 1 0
Temperatura, C
odporno w zakresie stenia do 40%
Mog by stosowane dla stonych
kwasw >85%
Stosowane w kwasach utleniajcych
tego typu zawierajcych chlorki 2507
Wysoka odporno w warunkach 2205
316L
utleniajcych. Kwas siarkowy H2S04, wag. %
Stale duplex stosowane w rodowisku
kwasu azotowego i silnych kwasw lekko silnie
organicznych. redukcyjny redukcyjny utleniajcy
7 marca 2010
Stal duplex - rozwj mikrostruktury, wasnoci mechaniczne, odporno korozyjna 44
M E TA L F O R U M 2 0 1 0
80
2507
60
2205
2205
40
316L 2304
20 2507
0 1 2 3 4
Kwas solny HCl, wag. % Kwas mrwkowy HCOOH, wag. %
Brak
korozji
Korozja w kwasie HCl, 0,1 mm/rok Mieszania wrzcego 50% kwasu octowego
(CH3COOH ) oraz kwasu mrwkowego
7 marca 2010
Stal duplex - rozwj mikrostruktury, wasnoci mechaniczne, odporno korozyjna 45
M E TA L F O R U M 2 0 1 0
Przemys celulozowo-papierniczy
Procesy bielenia (z udziaem chloru i dwutlenku chloru)
Duplex 2507 (EN 1.4410) wyposaenie do pukania
Duplex 2205 (EN 1.4462) etap bielenia celulozy ozonem
7 marca 2010
Stal duplex - rozwj mikrostruktury, wasnoci mechaniczne, odporno korozyjna 47
M E TA L F O R U M 2 0 1 0
20
0
-20
7 marca 2010
Stal duplex - rozwj mikrostruktury, wasnoci mechaniczne, odporno korozyjna 48
M E TA L F O R U M 2 0 1 0
Wartoci CPT, CCT dla stali duplex 2205 duo wysze ni dla 316L
Stal duplex 2205 zastpuje stal austenityczn
W rodowiskach, gdzie chlorki koncentruj si przez odparowanie, np.
wymienniki ciepa
Moe by stosowana w rodowisku wody sabo zasolonej
Elementy pracujce w rodowisku odpowietrzonej wody morskiej
przy braku osadw na powierzchni (dua szybko przepywu medium)
7 marca 2010
Stal duplex - rozwj mikrostruktury, wasnoci mechaniczne, odporno korozyjna 49
M E TA L F O R U M 2 0 1 0
26% NaCl
Podatno na korozj napreniow
200C
200
zaley od: 100
skadu chemicznego, fazowego 45% MgCl2
preferowanego uoenia ziaren Pkanie 155C
155
(tekstury)
Czas, h
10
skadu i rozmieszczenia wtrce
18/8
Brak pkni
Odporno stali austenitycznych
wzrasta wraz ze steniem Ni, Cr i Mo 1
0 10 20 40 60
Wysokostopowe stale austenityczne np: Stenie Ni, %
654SMO oraz stale ferrytyczne bez niklu Zaleno czasu do pkania od stenia niklu
(444) cakowicie odporne w stopie 18CrFe.
7 marca 2010
Stal duplex - rozwj mikrostruktury, wasnoci mechaniczne, odporno korozyjna 50
M E TA L F O R U M 2 0 1 0
Temperatura, C
2205
Ziarna ferrytu w osnowie austenitu
blokuj rozwj pkni
2304
7 marca 2010
Stal duplex - rozwj mikrostruktury, wasnoci mechaniczne, odporno korozyjna 51
M E TA L F O R U M 2 0 1 0
EN 1.4301 / 304L + + + + + + + + +
EN 1.4404 / 316L + + + + + + + + +
EN 1.4162 / 2101 + + + + +
EN 1.4462 / 2205 + + + +/ +
EN 1.4410 / 2507 + + + b. d.
7 marca 2010
Stal duplex - rozwj mikrostruktury, wasnoci mechaniczne, odporno korozyjna 52
M E TA L F O R U M 2 0 1 0
czenie spawanie
Wasnoci mechaniczne
Anizotropowe uwzgldni podczas projektowania
7 marca 2010
Stal duplex - rozwj mikrostruktury, wasnoci mechaniczne, odporno korozyjna 55
M E TA L F O R U M 2 0 1 0
7 marca 2010
Dzikuje za uwag
ME TA LFOR UM 2 0 1 0
zbigniew.brytan@polsl.pl
Dr in. Zbigniew Brytan