Spis treści

AKTUALNOŚCI 6
Krzysztof Trynkiewicz

Przyjemne z pożytecznym OPIS CD 10

Mówi się, że „pieniądze szczęścia nie dają”, ale na pewno każdy przyzna, że
Dorota Pączka
na małe przyjemności możemy sobie dzięki nim pozwolić.
W numerze, który macie przed sobą Paweł Grzesiak w dziale „Kasa dla
Webmastera” udowadnia, że posiadanie własnej strony internetowej może DLA POCZĄTKUJĄCYCH
przełożyć sie na niemałe korzyści majątkowe. Możecie zacząć tworzyć wła-
Szybkie i przyjemne
sne witryny WWW łącząc przyjemne z pożytecznym.
programowanie z Code Igniter 12
Jeżeli Wasza przygoda z PHP zaczęła się niedawno i nie czujecie się
jeszcze na siłach, aby tworzyć dochodowe strony internetowe, możecie pi- Piotr Maliński
sać inne aplikacje za pomocą Code Igniter. Piotr pokazuje jak profesjonalnie stworzyć apli-
Zachęcam również do przeczytania ciekawych artykułów, w rozbudo- kacje internetowe wg wzorca MVC. Wzorzec opi-
wanym dziale „Dla zaawansowanych”. Staramy się, aby z numeru na nu- sywany przez autora w jasny i klarowny sposób
mer umieszczać coraz więcej tekstów właśnie w tym dziale, ponieważ je- zapewni Ci uporządkowanie kodu, co zwiększy
steśmy w pełni świadomi, że programujecie coraz bardziej zaawansowa- jego czytelność.
ne aplikacje w PHP. Próbujemy wyjść naprzeciw Waszym oczekiwaniom
udzielając jeszcze więcej konkretnych porad i opisów narzędzi.
Przeprowadziliśmy również kolejny test konsumencki. Tym razem PROJEKTY
wzieliśmy pod lupę firmy oferujące hoteling. Tematem kolejnego testu bę-
Wsparcie SEO w systemach
dą serwery, jeśli chcecie, aby właśnie Wasza opinia ukazała się na łamach
zgodnych ze standardami W3C
naszego pisma, piszcie!
na przykładzie eZ Publish 20
Gorąco polecam też lekturę numeru extra poświęconego Xoops. Już
niedługo w kioskach! Zapraszam do czytania. Juliusz Całyniuk
Juliusz pokazuje, jaki jest związek pomiędzy stan-
dardami W3C i SEO. Przy okazji uczy również pod-
staw optymalizacji dla wyszukiwarek oraz jak spraw-
dzić, czy system CMS wspiera SEO.

DLA ZAAWANSOWANYCH
Ankiety w stylu rankingowym
z użyciem AJAX-a 26
Patrycja Wądołowska Krzysztof Trynkiewicz
patrycja.wadolowska@software.com.pl Krzysztof prezentuje, w jaki sposób stworzyć an-
kiety w stylu rankingowym przy pomocy techno-
logii AJAX. Ciekawy interfejs, oparty na CSS i
JavaScript, pozwoli Ci uatrakcyjnić wygląd Two-
jej strony internetowej.
Nasz magazyn ukazuje się w dwóch językach!
polskim francuskim ASwing + AMFPHP
czyli przepis na szybkie GUI 30
Rafał Malinowski
Rafał pokazuje, jak szybko i łatwo stworzyć GUI
dla aplikacji PHP-owej. Dowiesz się też, o pro-
stym sposobie przesyłania danych pomiędzy
PHP a Flashem. To artykuł dla wszystkich, któ-
rzy chcą ulepszyć swoją PHP-ową aplikację.

Przeglądarka bazy danych

przy użyciu PHP-Gtk2 44
Christian Weiske
Christian prezentuje, jakie nowe funkcje przyno-
si druga wersja PHP-Gtk. Autor nauczy Cię bu-
dować przeglądarkę baz danych z funkcją sorto-
wania i podziału na strony, dzięki połączeniu za-
Jeśli jesteś zainteresowany zakupem licencji na wydawanie naszych pism prosimy o kontakt:
Monika Godlewska monikag@software.com.pl tel.: 48 22 887 12 66, fax: 48 22 887 10 11 let dwóch aspektów programistycznych.

4 www.phpsolmag.org PHP Solutions Nr 2/2007

 Spis treści

NARZĘDZIA
Pytania dotyczące Strona WWW/Forum
PHP5 WebServices vs MS .NET prenumeraty strona www: www.phpsolmag.org
vs Java vs Java Mobile tel. (22) 887 14 44 Tu znajdą Państwo informacje
– interoperability pełną parą! 52 e-mail: pren@software.com.pl dotyczące aktualnych i przyszłych
Software Wydawnictwo Sp. z o.o. numerów magazynu PHP Solutions.
Łukasz Budnik dział prenumeraty
Łukasz uczy pisania własnych usług sieciowych ul. Bokserska 1 Forum: www.phpsolmag.org/newforum
02-682 Warszawa Zachęcamy do dyskusji na naszym
oraz rozszerzania domyślnych klas PHP5 klien-
forum. Czekamy na propozycje
ta i serwera SOAP. Po przeczytaniu artykułu nie CD tematów, które chcieliby Państwo
będziesz miał też problemu z zabezpieczaniem tel. (22) 887 14 44
znaleźć w najbliższym numerze pisma.
swoich usług z rozszerzeniem WS Security En- e-mail: cd@software.com.pl
Zapraszamy także do wymiany
Software Wydawnictwo Sp. z o.o.
hancements i HTTPS. poglądów z innymi fanami PHP.
Defekty CD/DVD
ul. Bokserska 1 Cena
KASA DLA WEBMASTERA 02-682 Warszawa Prenumerata: 135 zł
Przelew na konto nr:
Jak zarobić na stronie www? Zamówienia 46 1440 1299 0000 0000 0391 8238
Poradnik dla przedsiębiorczych /Numery archiwalne Nordea Bank Polska S.A.
tel. (22) 887 14 44
webmasterów. 66 II Oddział w Warszawie
e-mail: pren@software.com.pl
Paweł Grzesiak sklep on-line: www.buyitpress.com
W dzisiajszych czasach istnieje wiele źródeł, Kontakt z redakcją
z których właściciel strony interentowej może e-mail: redakcja@phpsolmag.org
czerpać zyski. Autor w artykule prezentuje me- Software Wydawnictwo Sp. z o.o.
tody zarobkowania i zwraca szczególną uwagę Redakcja PHP Solutions
ul. Bokserska 1
na ich opłacalność. Dowiesz się, w co warto za-
02-682 Warszawa
inwestować.

Listingi wszystkich opisywanych programów zostały zamieszczone na naszej stronie

RECENZJE 72 internetowej www.phpsolmag.org/pl.

Łukasz Skowroński, Marcin Stefaniak

TESTY KONSUMENCKIE PHP Solutions jest wydawany przez Software-Wydawnictwo Sp. z o.o.

Redaktor naczelny: Sylwia Pogroszewska

Kolokacja serwerów (hoteling)
Testujemy firmy:
l Supermedia Internet Provider
74 Redaktor prowadzący: Patrycja Wądołowska patrycja.wadolowska@software.com.pl
Asystent redaktora: Dorota Pączka dorota.paczka@software.com.pl
Stali współpracownicy: Paweł Grzesiak pgrzesiak@phpsolmag.org
Korekta: Krzysztof Trynkiewicz chris.trynkiewicz@gmail.com
Kierownik produkcji: Marta Kurpiewska marta@software.com.pl

(testują CodeLine, Warszawskie Centrum Projekt okładki: Agnieszka Marchocka

Numizmatyczne, QPrint) Skład i łamanie: Sławomir Zadrożny slawomir.zadrozny@software.com.pl
Dział reklamy: adv@software.com.pl
l Warsaw Data Center
Prenumerata: Marzena Dmowska pren@software.com.pl
(serwis biznes.net, shooters.pl). Nakład: 6 000 egz.

Adres korespondencyjny: Software-Wydawnictwo Sp. z o.o.,

ul. Bokserska 1, 02-682 Warszawa, Polska

FELIETON tel. +48 22 887 13 35, fax +48 22 887 10 11

www.phpsolmag.org cooperation@software.com.pl

Cyber rzeczywistość Dołączoną do magazynu płytę CD przetestowano programem AntiVirenKit firmy G DATA Software Sp. z o.o.
– cyber uzależnienie 79
Redakcja dokłada wszelkich starań, by publikowane w piśmie i na towarzyszących mu nośnikach informacje
i programy były poprawne, jednakże nie bierze odpowiedzialności za efekty wykorzystania ich; nie gwarantuje
Łukasz Skowroński także poprawnego działania programów shareware, freeware i public domain.
Uszkodzone podczas wysyłki płyty wymienia redakcja.
Wszystkie znaki firmowe zawarte w piśmie są własnością odpowiednich firm
i zostały użyte wyłącznie w celach informacyjnych.
ZAPOWIEDZI 82 Redakcja używa systemu automatycznego składu
Do tworzenia wykresów i diagramów wykorzystano program firmy
Zapowiedzi artykułów, które planujemy w na- Osoby zainteresowane współpracą prosimy o kontakt: cooperation@software.com.pl
stępnym wydaniu naszego pisma.
Druk: ArtDruk

Wysokość nakładu obejmuje również dodruki. Redakcja nie udziela pomocy technicznej w instalowaniu
i użytkowaniu programów zamieszczonych na płytach CD-ROM dostarczonych razem z pismem.
Sprzedaż aktualnych lub archiwalnych numerów pisma po innej cenie niż wydrukowana na okładce
– bez zgody wydawcy – jest działaniem na jego szkodę i skutkuje odpowiedzialnością sądową.

Pismo ukazuje się w następujących wersjach językowych:

polskiej , francuskiej

PHP Solutions Nr 2/2007 www.phpsolmag.org 5

Aktualności

PEAR::HTML_CSS Suhosin – zabezpieczenia dla PHP

Od początku roku wydano już kilka poprawek
i dodatków do pakietu HTML_CSS działają-
cego w ramach repozytorium PEAR. Pakiet
ten umożliwia tworzenie arkuszy stylów CSS
S uhosin to zaawansowany system za-
bezpieczeń dla PHP. Został zaprojek-
towany, by uchronić użytkowników tej plat-
strzeżonych (np. GLOBALS, _ COOKIE, _ ENV,
_ FILES, _ GET, _ POST, _ REQUEST, _ SERVER ,
_ SESSION, HTTP _ COOKIE _ VARS, HTTP _
zgodnych ze standardami W3C przy pomocy
klas PHP. Projekt rozwijany jest od 2003 ro- formy przed znanymi i nietypowymi błę- ENV _ VARS, HTTP _ GET _ VARS, HTTP _
ku, pozwala na parsowanie plików lub ciągów
z wielu źródeł jednocześnie. Wyniki naszej dami, zagnieżdżonymi tak w skryptach, POST _ VARS, HTTP _ POST _ FILES, HTTP _
pracy możemy „wyeksportować” jako elemen- jak i w samym silniku PHP. Suhosin skła- RAW _ POST _ DATA , HTTP _ SERVER _ VARS,
ty “inline” kodu HTML, wewnętrzne lub ze-
wnętrzne deklaracje na stronie, tablice dekla-
da się więc z dwóch części, z których moż- HTTP _ SESSION _ VARS). Do danych prze-
racji, ciąg znakowy lub zapisać do pliku. na stosować każdą z osobna, lub razem. kazywanych przez powyższe metody mo-
W nowej wersji 1.1.0 dodano możliwość wy-
Pierwsza część pakietu, to patch dla silni- żemy zastosować filtrowanie wyklucza-
szukiwania selektorów i właściwości za po-
mocą wyrażeń regularnych typu Perl. Pakiet ka PHP, który implementuje kilka niskopo- jące zbyt dużą ilość zmiennych lub jedy-
działa pod PHP 4 oraz 5. Jest także rozpo- ziomowych zabezpieczeń przeciwko prze- nie te, które zawierają zbyt zagnieżdżo-
wszechniany na licencji PHP 3.01.
http://pear.php.net/package/HTML_CSS pełnieniom buforów, czy błędów w for- ne tablice, zbyt duże tablice, których na-
http://www.laurent-laville.org/index.php? matach ciągów znakowych. Druga część zwy bądź wartości są zbyt długie. Może-
module=pear&desc=css
to rozszerzenie do PHP, wprowadzają- my także kontrolować ilość plików uplo-
PHP6 nadchodzi ce wiele innych zabezpieczeń. Dostaje- adowanych na serwer, zaś te wrzucone
Wraz z końcem roku, na wielu blogach osób my więc opcje symulacji zabezpieczeń, poddawać sprawdzeniu przez zewnętrz-
pracujących nad PHP6 pojawiły się zapo-
wiedzi nadchodzącej wersji. Zgodnie z tym, funkcje sha256() oraz sha256 _ file() do ny skrypt. Pliki będące binariami są auto-
co pisaliśmy o nowej wersji (PHP Solutions silnika PHP, obsługę CRYPT _ BLOWFISH w matycznie odrzucane, wycinane są tak-
3/2006 (14)), będzie to raczej ewolucja, niż
rewolucja. Wiadomo już, że ponad połowa crypt() dla wszystkich platform, zabezpie- że wykonywalne fragmenty wewnątrz in-
pracy nad wsparciem dla Unicode została za- czenia dla otwartych stron z wywołaniami nych plików. W przypadku zablokowania
kończona. Funkcjonalność ta będzie głów-
phpinfo(), zabezpieczenia użytkowników lub odrzucenia zmiennej bądź pliku, mo-
nym atutem PHP6, możemy więc spodziewać
się pierwszych wersji testowych w ciągu naj- baz danych SQL, enkrypcję ciastek, możli- żemy przekierować użytkownika na inną
bliższych miesięcy. wość wyłączenia funkcji eval(), modyfika- stronę, pokazać błąd lub uruchomić inny
http://blog.libssh2.org/index.php?/archives/48-
PHP-2006-A-look-back.html tora /e funkcji preg _ replace. skrypt PHP. Wszystkie działania pakietu
http://www.gravitonic.com/blog/archives/ Możemy także określić maksymal- są monitorowane i logowane do dzienni-
000305.html
ną ilość rekursji, zapobiegając nieskoń- ka systemowego lub zewnętrznego skryp-
script.aculo.us 1.7.0 czonej ilości wywołań funkcji, otrzymu- tu, są opisane adresem IP Internauty, na-
Wielkimi krokami nadchodzi stabilna wersja jemy także zabezpieczenie przeciw- zwy i linii pliku, w którym wystąpił błąd.
1.7.0 pakietu script.aculo.us, zawierającego
wiele przydatnych efektów stosowanych na ko atakom używającym pustych linii To tylko niektóre z wielu możliwości, jakie
stronach opartych o AJAX. przekazywanych do mail(), czy “\0” do oferuje pakiet Suhosin. Dodatkowo, pro-
W nowej wersji podniesiono ilość klatek na
sekundę dla efektów z 25 do 60, całość po- preg _ replace(). Możemy zablokować jekt współdziała z innymi aplikacjami, np.
winna więc działać zauważalnie szybciej. eksportowanie zmiennych superglobal- Zend Optimizer. Na witrynie projektu znaj-
Nowością są efekty morphingu, które możemy
zastosować dla dowolnych klas CSS. Przy-
nych PHP za pomocą funkcji extract() dziemy bardzo obszerną dokumentację,
kłady morphingu możemy zobaczyć pod ad- oraz import _ request _ vars(). Ochronie forum dyskusyjne, oraz informacje o od-
resem http://mir.aculo.us/demos/script-acu- poddane są także zmienne sesyjne: da- krytych niedawno błędach krytycznych w
lo-us-1-7-beta-demos.
http://mir.aculo.us ne są poddawane enkrypcji, identyfikato- popularnych aplikacjach PHP. Pakiet udo-
http://script.aculo.us ry sesji są sprawdzane pod kątem długo- stępniany jest na darmowej licencji PHP
Dokumentacja Prototype ści i typów znaków, ze wskazaniem na te License 3.01.
Już w poprzednim numerze informowaliśmy o zastrzeżone. Z formularzy filtrowane są
innowacyjnym frameworku Prototype dla Java- znaki ASCIIZ oraz ignorowane są zmien- http://www.hardened-php.net/
Script oraz możliwościach, które daje dewelo-
perom PHP przez AJAX. Dokumentacji do te- ne typu GET, POST i COOKIE o nazwach za- suhosin.127.html
go projektu jednak zawsze brakowało – dostęp-
ne były jedynie tutoriale, nie dające pełnego ob-
razu możliwości, drzemiących w Prototype. Au-
torzy pakietu wciąż zbierają informacje krążące
po Internecie, by zebrać je w całość. Chociaż
oficjalna dokumentacja nie została jeszcze opu-
blikowana, wiele informacji można znaleźć na
stronach polecanych w komentarzach do wpisu
na blogu autorów.
http://encytemedia.com/blog/articles/2006/10/
31/prototype-a-call-for-documentation
http://prototype.conio.net/

Piąta doroczna
konferencja eZ Systems
Wiele razy na łamach PHP Solutions poruszali-
śmy zagadnienia związane z rozwiązaniami fir-
my eZ Systems. Obecnie trwają przygotowania
do piątej już konferencji, która odbędzie się w
Skien, w Norwegii w dniach 6-8 czerwca 2007.
PHP Solutions patronowało także poprzednim
edycjom konferencji. Serdecznie zapraszamy!
http://ez.no/community

6 www.phpsolmag.org PHP Solutions Nr 2/2007


Suhosin – zabezpieczenia dla PHP
P
HP Unit w wersji 3 wprowadziło za-
awansowaną obsługę pakietu XDe-
bug. Umożliwia on śledzenie błędów,
wyświetlając informacje o funkcji zawie-
rającej błąd, parametry do niej przesy-
łane (także do funkcji własnych), nazwę
pliku, w której rezyduje, oraz numery
wierszów. Dodatkowo, otrzymamy infor-
macje o alokacji pamięci, możliwych nie-
skończonych rekursjach, będziemy tak-
że mogli wyprofilować swój skrypt. XDe-
bug jest dostępny dla platformy Linux,
posiada także binaria dla Windows. Ist-
nieją osobne pakiety dla PHP 4 i 5. Li-
cencja jest oparta o PHP License 3.0.
pMachine – gotowe pakiety
J eśli szukasz zbioru projektów,
których można używać za darmo
w zastosowaniach nie komercyjnych,
to pMachine jest właśnie dla Ciebie.
Sama strona projektu jest schludna i
prezentuje jakość, której możemy spo-
dziewać się po każdym z modułów.
Zaznaczyć należy, że każdy z modu-
łów może działać niezależnie od innych,
mogą one jednak być także połączone,
tworząc potężny CMS. Autorzy przygo-
towali dla nas bardzo eleganckie forum
dyskusyjne, sklep internetowy, funkcjo-
nalną galerię obrazów, system wiki do
tworzenia własnych encyklopedii oraz
system do tworzenia blogów – pMachi-
ne Pro.
Głównym jednak atutem firmy jest ich
ExpressionEngine. Jest to bardzo ela-
styczny system publikacji treści, który
potrafi połączyć wszystkie inne produk-
ty w całość. Już na stronie głównej pro-
jektu ujrzymy odnośniki do ponad 200
przykładowych witryn, które używają te-
go oprogramowania – jest na co popa-
trzeć. Firma pMachine opracowała także
własny framework – Code Igniter, które-
mu powinni przyjrzeć się programiści za-
PHP Solutions Nr 2/2007
Dokumentacja projektu jest obszerna i
czytelna, znajdziemy w niej informacje o
implementowaniu XDebug do PHP Unit.
Podobne treści znajdziemy także na
stronach PHP Unit. W efekcie otrzyma-
my potężne narzędzie, pomocne w de-
bugowaniu naszych projektów. XDebug
jest rozwijany od 2002. Aktualizacje nie
są częste, jednak zawsze wnoszą no-
we funkcjonalności. Na temat PHP Unit
pisaliśmy obszernie w PHP Solutions
1/2006 (12).
http://xdebug.org
http://phpunit.de
interesowani tworzeniem systemów klasy
Enterprise. Już teraz możemy bowiem
zobaczyć, co na jego podstawie moż-
na zbudować – każdy z wyżej wymienio-
nych modułów działa w oparciu o ten fra-
mework, i trzeba przyznać, że całość pre-
zentuje się bardzo dobrze.
Produkty z tej firmy są tworzone już
od 6 lat, możemy więc być pewni, że są
pisane przez doświadczonych progra-
mistów. Deweloperzy powinni przyjrzeć
się bliżej rozwiązaniom zastosowanym
w projektach tej firmy – kilka pomysłów
można bowiem sukcesywnie zaimple-
mentować i w swoich dziełach.
http://www.pmachine.com
www.phpsolmag.org
Aktualności
Heurystyczna
ochrona przeciwko
atakom SQL Injection
SQL Injection to znany problem dla więk-
szości deweloperów PHP – wszyscy zabez-
pieczamy nasze skrypty, by do danych prze-
syłanych metodami POST i GET intruz nie
wkleił swojego kodu SQL, który, nieprze-
filtrowany, mógłby ujawnić zawartość na-
szej bazy danych. Stefan Esser wprowadził
niedawno w swoim projekcie heurystycz-
ną ochronę przeciwko takimi atakami. Po-
lega ona na logowaniu i/lub blokowaniu za-
pytań SQL zawierających komentarze (za-
mknięte lub otwarte), zapytania UNION lub
zagnieżdżone zapytania SELECT. Tego typu
zapytania nie są często stosowane, jednak
wykorzystuje je się przy znacznej ilości ata-
ków SQL Injection. Zabezpieczenie zostało
wprowadzone do projektu Suhosin, opisane-
go szerzej w tym wydaniu aktualności, war-
to jednak zastanowić się, czy podobne roz-
wiązanie nie znajdzie zastosowania i w na-
szych projektach.
http://blog.php-security.org/archives/67-Heuri-
stic-SQL-Injection-Detection-for-Suhosin.html
Seagull Framework 0.6.1
Po kilku miesiącach przerwy, nowej wersji do-
czekał się słynny framework Seagull. Uspraw-
niono system raportowania błędów, doda-
no możliwość podawania argumentów do za-
pytań CLI, wprowadzono prefixy dla baz da-
nych, dodano element CAPTCHA dla komenta-
rzy i wiele innych funkcjonalności. W PHP Solu-
tions 4/2005 (10) zamieściliśmy obszerny arty-
kuł na temat tworzenia portalu opartego na tym
rozwiązaniu.
http://seagullproject.org
PEAR dla każdego
Repozytorium PEAR z każdym dniem rośnie,
jednak wciąż poszukiwane są opracowania do
projektów tworzonych w jego ramach. PHP Kit-
chen (http://www.phpkitchen.com) opracowa-
ło zbiór linków pomocnych w poznawaniu PE-
AR oraz jego pakietów. Dowiemy się wiele na
temat instalacji, konfiguracji, a także pakietów
PECL. Dodatkowo, znajdziemy kilkadziesiąt
odnośników do tutoriali na temat najprzydat-
niejszych narzędzi: Cache, Cache_Lite, Config,
Console, Crypt_HMAC, DB, DB_DataObject,
Archive_Tar, Error, HTML_AJAX, HTML_Pro-
gress, HTML_QuickForm, HTML_Table,
HTTP_Upload, LiveUser, Mail, Mail_Mime, Ma-
il_Queue, Log, PHP_Documentor, PHP_Unit,
Services_Google, SOAP, Spreadsheet_Excel_
Writer, Structures_DataGrid, Structures_Graph,
Text_Captcha, Tree, XML_Parser, XML_Seria-
lizer, XML_Tree, czy XML_RSS.
http://www.phpkitchen.com/index.php?/
archives/668-PEAR-Tutorials.html
Zend Framework
Średnio co miesiąc autorzy Zend Frame-
work uraczają nas nowymi wersjami pakie-
tu ułatwiającego tworzenie aplikacji PHP.
W wersji 0.6.0 dodano nowe komponen-
ty (m.in. Zend_Auth, Zend_Console_GetOpt,
Zend_TimeSync), przepisano na nowo kod
kluczowych komponentów (Zend_Session,
Zend_Http_Client) i poszerzono dokumenta-
cję. Dodatkowo zlikwidowano ponad 100 błę-
dów. Zend Framework wyrasta więc na lide-
ra w zakresie frameworków dla PHP. Szerzej
o nowym rozwiązaniu pisaliśmy w PHP Solu-
tions 04/2006 (15) – z pewnością warto przyj-
rzeć się ponownie temu projektowi, ponieważ
od czasu publikacji artykułu zyskał wiele funk-
cjonalności i rzesze zwolenników.
Licencja: własna, darmowa.
http://framework.zend.com
7
Aktualności
Spamowi mówimy STOP
W dobie Internetu, niemal każdy użytkownik (a
zwłaszcza programista aplikacji webowych) po-
siada swój blog. Wspólną inicjatywą bloggerów
z całego świata było powstrzymanie automa-
tów spamujących w komentarzach do ich wpi-
sów. Efektem prac jest Akismet, darmowy pa-
kiet, który w kilka minut możemy zaimplemen-
tować do swojej witryny. Domyślnie, jest to do-
datek do aplikacji WordPress, jednak można
go zaimplementować także w autorskich roz-
wiązaniach. Akismet zidentyfikował dotychczas
ponad 500 milionów spamerskich wiadomo-
ści, każdego dnia wynik powiększa się o ponad
milion wiadomości. Nie trudno wyobrazić so-
bie, ile miejsca i transferu zostało oszczędzone-
go dzięki temu projektowi. Statystyki wykazują,
że aż 94% wszystkich wiadomości filtrowanych
przez Akismet to spam. Obecnie, pakiet jest
jednym z najskuteczniejszych rozwiązań anty-
spamerskich. Polecamy jego implementację na
własnych witrynach!
http://akismet.com
Bad Behaviour
Bad Behavioru to zestaw skryptów PHP, który
analizuje nagłówki HTTP wysyłane przez oso-
by (lub automaty) odwiedzające naszą witry-
nę. Na podstawie ustalonej czarnej listy i pew-
nych heurystycznych metod, potrafi skutecznie
odróżnić spamerskiego bota od przeglądarki
lub robota wyszukiwarki. Użytkownicy tego pa-
kietu chwalą go sobie nie mniej niż rozwiązanie
opisane powyżej. Obydwa te systemy, w połą-
czeniu, zapewniają niemal całkowitą ochronę
przed spamem na naszej witrynie. Dodatkowo,
Bad Behaviour filtruje popularne roboty, próbu-
jące przeprowadzać ataki na naszą stronę. Pa-
kiet jest darmowy, prosty w użyciu i łatwo mo-
dyfikowalny.
http://www.homelandstupidity.us/software/bad-
behavior/
Geeklog CMS
Geeklog to nowy, szybki CMS, posiadający
wiele udogodnień. Standardem są oczywiście
moduły takie jak kalendarz, repozytorium pli-
ków, systemy ankiet, zintegrowane forum, za-
awansowane statystyki, wyszukiwarka, czy
nowości. Dodatkowo mamy do dyspozycji
wielojęzykowość, katalog witryn oraz syste-
my CAPTCHA dla komentarzy i na forum. Ja-
ko edytor WYSIWYG zastosowano popularny
i skuteczny FCKeditor. Jeśli jeszcze nie znala-
złeś odpowiedniego dla siebie CMSa, wypró-
buj Geeklog!
http://www.geeklog.net
Nucleus CMS
Z kolei Nucleus, to CMS mający już swoją hi-
storię i całą gamę pluginów. Obsługuje wie-
le systemów blogowych jednocześnie, wie-
lu autorów, kategorie wpisów, oferuje system
komentarzy, przyjazne URLe, skórki, szablo-
ny, archiwa, wyszukiwarkę, wątki RSS i Atom
dla różnego typu treści, interfejs XML-RPC,
posiada możliwość uploadowania plików gra-
ficznych do galerii. Jest dostępny w 16 wer-
sjach językowych, posiada także system
backupowania. Jest także, rzecz jasna, dar-
mowy.
http://nucleuscms.org
Analizer plików audio w PHP
PHPAudioFile to wprawdzie już nie rozwija-
na klasa, ale oferująca bardzo ciekawe możli-
wości analizy plików WAV, OGG, MP3 i AIFF.
Skrypt podaje długość ścieżki, typ kompre-
sji, jakość próbkowania, ilość bitów przypada-
jących na każdy kanał oraz udziela informa-
cji zawartych w tagach ID3. Dodatkowo ge-
nerowane są pliki PNG wizualizujące prze-
bieg utworu.
http://freshmeat.net/projects/phpaudiofile
8 www.phpsolmag.org
CAPTCHA przeciwko spamowi
C APTCHA to akronim od “Comple-
tely Automated Public Turing Test
to Tell Computers and Humans Apart.
Innymi słowy, są to obrazki, z których
musimy często przepisywać kod, by
nasz wpis, komentarz, czy temat na
forum został opublikowany. CAPTCHA
jest stosowany w celu wyeliminowa-
nia automatów spamujących, próbują-
cych ataków typu bruteforce, zakłada-
jącym masowo konta itp... Dewelope-
rzy aplikacji mają ostatnio wiele nie-
przespanych nocy, właśnie ze wzglę-
du na rozwiązanie doraźne, jakim jest
CAPTCHA. Stosując bowiem obrazki
w celu odróżnienia człowieka od ma-
szyny, stwarzamy kłopot w przegląda-
niu witryny osobom niewidomym. Ma-
ło tego, niektórzy wciąż używają prze-
glądarek tekstowych, np. Lynx, inni z
kolei mają wyłączone wyświetlanie ob-
razów. Stosując CAPTCHA, tworzymy
bariery – jeden problem znika, poja-
wiają się inne. Internauci od dłuższego
czasu zwracają na to uwagę, proponu-
PAT – PHP Application Tools
P HP Application Tools to pakiet róż-
nych skryptów dla deweloperów
PHP. Idea stworzenia zestawu narzędzi
darmowych (większość z nich jest na li-
cencji LGPL, niektóre na GPL) powstała
już kilka lat temu. Dopiero teraz jednak,
czterech programistów, wzięło sprawy w
swoje ręce. Efektem jest 10 modułów, któ-
re możemy implementować na własne wi-
tryny. Na stronie projektu znajdziemy więc
opis: patBBCode – pakietu do tworzenia
własnych kodów BBCode, podobnych do
tych znanych z for dyskusyjnych; patCon-
figuration – pakiet, dzięki któremu może-
my stworzyć konfigurację jako plik XML,
który następnie eksportujemy np. jako plik
konfiguracyjny PHP; patError – klasa słu-
żąca do obsługi błędów; patForms – uła-
twiające tworzenie formularzy na naszych
witrynach; patSession – warstwa abstrak-
cji służąca do obsługi sesji w PHP; patSpi-
derizer – narzędzie pomagające w decy-
dowaniu i konfigurowaniu, które z elemen-
tów naszej witryny powinny być zindekso-
wane przez roboty wyszukiwarek; patSy-
sinfo – wyświetlające wiele informacji o
zasobach systemu, na którym działa na-
sza witryna (w tym także jego obciążenie);
patTemplate – system szablonów podob-
jąc jako alternatywy zagadki, czy pliki
audio. Ostatnie rozwiązanie ma w za-
sadzie jeszcze więcej mankamentów:
nie każdy ma bowiem możliwość odsłu-
chania nagrania. Wydaje się więc, że
najlepszym wyjściem jest stworzenie
systemu dającego wybór użytkowniko-
wi, jakim sposobem chce się “zauto-
ryzować”. Do podobnego wniosku do-
szedł autor klasy PhpCaptcha. Oferuje
ona rozwiązania tak graficzne, jak au-
dio, jest rozpowszechniana na zasa-
dach określonych w licencji Free BSD
License. Klasa potrafi generować lo-
sowe teksty na obrazach w zadanych
czcionkach TrueType, z opcjonalny-
mi cieniami, losowymi tłami, o różnych
wielkościach czcionek dla możliwych
do wyświetlenia, zdeklarowanych zna-
ków. Do działania wymaga przynajm-
niej PHP 4 z biblioteką GD 1 lub GD 2
oraz obsługę czcionek FreeType.
http://www.ejeliot.com/pages/2
http://www.w3.org/TR/turingtest/
ny do Smarty, jednak szybszy i prostszy;
patUser – system autentykacji użytkowni-
ków, który możemy szybko zaimplemen-
tować na naszą stronę; patXMLRenderer
– pakiet pozwalający na transformację pli-
ków XML do łatwych w przeglądaniu wi-
tryn HTML (lub innego formatu zgodnego
z ASCII, generuje kod zgodny z szablona-
mi patTemplate). Dodatkowo, mamy moż-
liwość skorzystania z siedmiu innych pro-
jektów: patDbc, patGuestbook, patNew-
sletter, patServer, patRSS, patSHMC, pat-
Messenger. Aplikacje PAT to coś więcej
niż framework – to gotowe rozwiązania,
które są bardzo przydatne i funkcjonalne,
a także łatwe w implementacji.
http://www.php-tools.de
PHP Solutions Nr 2/2007
Opis CD
DzPHP 4.1.
D zPHP 4.1. jest wygodnym i efek-
tywnym narzędziem do pisania
i testowania stron napisanych języ-
kiem PHP i HTML. Przystępny inter-
fejs sprawia, że staje się on łatwy dla
PHP/Java Bridge
(wersja 3.2.1)
M oduł Java dla języka PHP. Pre-
zentowana wersja stanowi ulep-
szenie poprzedniej – 3.1.8., obie
wersje mogą być używane razem. Za-
wiera podstawowe pliki: java dla PHP/
Apache HTTP, a ponadto funkcję pro-
stego zamykania, która automatycznie
rozpoczyna i kończy sesję, kiedy ser-
wer HTTP odpowiednio zaczyna lub
kończy pracę.
10
wszystkich programistów, zarówno po-
czątkujących, jak i doświadczonych.
Dzięki niemu tworzenie stron przy uży-
ciu PHP i HTML nie jest już tak skom-
plikowane.
Eclipse-SDK (wesja 3.2.1)
(wersja 3.1.2), PHPEclipse
(wersja 1.1.8)
E clipse to rozbudowane środowisko
programistyczne napisane w Javie.
Największą jego zaletą jest to, że daje
możliwość korzystania z wielu wtyczek,
co w konsekwencji rozszerza jego fun-
kjonalność. Eclipse można nazwać uni-
wersalnym środowiskiem, a świadczy
o tym fakt, że posiada wtyczkę CDT
obsługującą popularne języki C i C++,
a nie wyłącznie Javę.
www.phpsolmag.org
PHPmyvisits (wersja 2.3)
P HPmyvisits pozwala sprawdzić
dokładną statystykę odwiedzin
strony interentowej. Jest programem,
który dostarcza informacji na temat
liczby odsłon oraz danych odwie-
dzających. Praktyczny interfejs spra-
wia, że korzystanie z programu nie
przysparza wielu kłopotów. Statysty-
ka jest kompletna i ukazuje się w po-
staci przejrzystej i łatwej w odczyta-
niu grafiki.
PhpGroupWare
P hpGroupWare jest pakietem do pra-
cy zaspołowej, rozwijanym w ramach
projektu DotGNU. Jest stosowany jako
zbiór komponentów usług sieciowych. Mo-
gą one być wykorzystywane również (po-
przez XML-RPC) w innych aplikacjach w
pracy w sieci, pod warunkiem, że aplika-
cje te zostały stworzone z zastosowaniem
DotGNU.
Ebooki
Ponadto nowe e-booki
• Introduction to Programming Using Java,
• The Java Language Specification,
• Thinking in Java.
PHP Solutions Nr 2/2007

PONADTO
- PHP/Java Bridge 3.2.1
- Eclipse-SDK 3.1.2 oraz 3.2.1
- PHPEclipse 1.1.8
- PHPmyvisits 2.3
- Stato 0.7
- phpGroupWare
na naszej stronie internetowej pod adresem www.phpsolmag.org/pl
Wszystkie listingi z artykułów zostały zamieszczone
Na CD
HITY
Programy komercyjne:
- DzPHP Editor 4.1 o wartości 49$
- Captcha Magic 1.0 o wartości 19.95$
- PHP Magic (Trial)
E-BOOKS
- Introduction to Programming Using Java
- The Java Language Specification
- Thinking in Java
na naszej stronie internetowej pod adresem www.phpsolmag.org/pl
Wszystkie listingi z artykułów zostały zamieszczone
Dla początkujących
Szybkie i przyjemne
programowanie z Code Igniter
Piotr Maliński
W SIECI
• http://www.codeigniter.com
– strona frameworka
• http://www.php.rk.edu.pl
– kurs CI po polsku
• http://www.todlaciebie.pl
– przykładowa strona
wykonana w oparciu o Code
Igniter
• http://pl.wikibooks.org/
wiki/PHP/Wstęp_
do_programowania_
obiektowego
– wprowadzenie do
programowania obiektowego
12
Stopień trudności: lll
Wzorzec MVC jest dość popularny i charakte-
ryzuje się rozdzieleniem komponentów aplika-
cji, tj. modelu danych, interfejsu użytkownika i
logiki sterowania w taki sposób, aby modyfika-
cje jednego komponentu minimalnie wpływały
na pozostałe. O sile MVC przekonamy się, gdy
rozpoczniemy pracę z Code Igniterem.
B
y szybko i bezboleśnie opano- }
wać obsługę prezentowanego tu- $obiekt = new Klasa();
taj frameworka musisz znać pod- echo $obiekt->funkcja();
stawy programowania obiektowego. Mu-
sisz wiedzieć, co to jest klasa, metoda i Klasę definiujemy stosując słowo "class"
obiekt oraz oczywiście musisz znać pod- i podając po nim nazwę klasy. Nawiasy
stawy samego języka. Pomocne mogą klamrowe określają zawartość klasy. Klasa
być artykuły poświęcone PHP na wikibo- zawiera "funkcje", które nazywa się meto-
oks, które dokładnie opisują zagadnienia dami. Metody definiuje się jak funkcje.
programowania obiektowego. Klasy to w Klasy natomiast wywoływane są ina-
bardzo dużym uproszczeniu zbiór funkcji. czej niż funkcje. Pierwszym etapem jest
Oto przykładowa klasa: stworzenie obiektu klasy:
class Klasa <?php
{ $obiekt = new NAZWAKLASY();
function funkcja()
{
return 'a'; Co należy wiedzieć...
} Powinieneś znać podstawy PHP i HTML.
function inna($a)
{ Co obiecujemy...
Nauczysz się tworzenia profesjonalnych
return trim($a);
aplikacji internetowych wg wzorca MVC.
}
www.phpsolmag.org PHP Solutions Nr 2/2007

Rysunek 1. Efekt działania naszej wyszukiwarki Flickr
Nowy obiekt tworzy się stosując słowo
"new", po którym podajemy nazwę kla-
sy (tak jakby była to funkcja). Zmienna
($obiekt w przykładzie), do której przy-
piszemy stworzony obiekt, będzie miała
dostęp do wszystkich metod, które wy-
wołujemy: $obiekt->NAZWAMETODY();.
W funkcjach zmienne wewnątrz nie
są dostępne na zewnątrz i na odwrót,
chyba że daną zmienną określi się ja-
ko globalną, podobnie w klasach. Sto-
sowanie zmiennych globalnych nie jest
zalecane, szczegóły podam przy oma-
wianiu wzorca MVC. Klasy mają dodat-
kową zmienną wewnętrzną - $this->
określa ona zmienne dostępne global-
nie wewnątrz klasy. Zazwyczaj takie
zmienne ustawiane są w konstruktorze
(automatycznie wykonywanej przy two-
rzeniu obiektu metodzie), a potem wy-
korzystywane przez poszczególne me-
tody.
Co to jest
Framework MVC?
Mianem frameworka określa narzędzie
stanowiące podstawę do tworzenia apli-
kacji. Framework zawiera elementy uła-
twiające i przyśpieszające tworzenie apli-
kacji. W przypadku PHP framework za-
pewni nam obsługę szablonów, połączeń
z bazami danych, obsługę formularzy i
wiele więcej. Naszą aplikacją może być
galeria czy system artykułów. Tworzenie
takiego skryptu od zera wiązałoby się z
napisaniem kodu odpowiedzialnego za
wymienione powyżej czynności, a dopie-
ro w drugiej kolejności z napisaniem kodu
samej aplikacji.
MVC (ang. Model-View-Controller) to
wzorzec programistyczny – pewien sche-
mat, wg którego tworzy się aplikacje. Ce-
lem takich wzorców jest uporządkowanie
kodu w jasny i klarowny sposób, zapew-
niając jego czytelność, nie tylko dla auto-
ra kodu. Wzorzec MVC jest dość popu-
larny i charakteryzuje się rozdzieleniem
komponentów aplikacji, tj. modelu danych
PHP Solutions Nr 2/2007
Code Igniter Dla początkujących
(np. operacje na bazie danych), (np. sza- • wykorzystuje wzorzec MVC Model-
blony) interfejsu użytkownika i logiki ste- Widok-Kontroler przy tworzeniu apli-
rowania („pozostały” kod aplikacji) w taki kacji, lecz nie narzuca go,
sposób, aby modyfikacje jednego kompo- • lekki i wydajny; komponenty frame-
nentu minimalnie wpływały na pozostałe. worka mają postać wtyczek, które
O sile MVC przekonamy się, gdy rozpocz- można ładować w razie potrzeby,
niemy pracę z Code Igniterem. • automatycznie generuje przyjazne
wyszukiwarkom URLe dla stworzo-
Co to jest Code Igniter? nych kontrolerów,
Code Igniter to framework PHP rozwija- • jest bardzo dobrze udokumentowany
ny przez firmę pMachine i rozprowadza- i posiada liczne grono użytkowników.
ny na liberalnej licencji zbliżonej do licen-
cji Apache/BSD. Code Igniter, w skrócie CI nie jest narzędziem tak rozbudowanym
CI, jest bardzo prostym lecz funkcjonal- jak np. Prado. Nie oferuje takich opcji jak:
nym narzędziem. Oto jego krótka charak-
terystyka: • pełna abstrakcja baz danych (wspiera
tylko podstawowe operacje),
• wymaga PHP w wersji nie starszej niż • rozbudowane moduły takie jak system
4.3.2, działa również pod PHP 5, uprawnień i użytkowników,
Listing 1. Przykładowy model nowości
class News extends Model
{
function News()
{
parent::Model();
}
function get_news()
{
// Wszystkie newsy sortowane malejąco po news_id
$this->db->orderby("news_id", "desc");
return $this->db->get('news');
}
function add_news($data)
{
// dodanie newsa
return $this->db->insert('news', $data);
}
function update_news($id, $data)
{
// zmiana newsa o podanym numerze news_id
$this->db->where('news_id', $id);
return $this->db->update('news', $data);
}
function delete_news($id)
{
// skasowanie newsa o podanym news_od
$this->db->where('news_id', $id);
return $this->db->delete('news');
}
}
www.phpsolmag.org 13
Dla początkujących Code Igniter
Mimo to jest to bardzo dobry produkt ze
względu na łatwość i przyjemność pracy,
a braki można uzupełnić własnymi biblio-
tekami i pomocnikami.
Instalacja i konfiguracja
Pobieramy archiwum z frameworkiem ze
strony projektu i rozpakowujemy go do
pustego katalogu i przesyłamy na ser-
wer. Jeżeli teraz otworzymy w przeglą-
darce URL prowadzący do katalogu z
frameworkiem to zobaczymy powitalną
wiadomość. Możemy przystąpić do two-
rzenia własnej aplikacji.
Struktura frameworka
Główny katalog Code Igniter zawiera
plik index.php odpowiedzialny za wy-
świetlanie kontrolerów naszej aplikacji.
W katalogu system znajdziemy katalo-
gi: application, cache, codeigniter, dri-
vers fonts, helpers, init, language, libra-
ries, logs, plugins, scaffolding. W kata-
logu language umieszcza się pliki z tłu-
maczeniami interfejsu frameworka. Nas
głównie będzie interesował katalog ap-
plication jako, że to w nim zawarty bę-
dzie cały kod naszych aplikacji. W kata-
logu tym znajdziemy:
• config - katalog zawierający pliki kon-
figuracyjne,
• controllers – katalog przechowujący
kontrolery,
• errors – obsługa błędów (np. 404 –
brak strony),
• models – katalog zawierający modele
• views – katalog z widokami.
Konfiguracja
Podstawowa konfiguracja ogranicza się
do edycji pliku config/config.php i poda-
nia ścieżki URL do naszej instalacji fra-
meworka jako wartość $config['base _
url']. Pozostałe pliki konfiguracyjne bę-
dą interesować nas w dalszej części ar-
tykułu. autoload.php określa, jakie biblio-
teki i pomocniki mają być automatycznie
ładowane, database.php zawiera da-
Listing 2. Tabela dla modelu nowości
CREATE TABLE `news` (
`news_id` smallint(5) unsigned NOT NULL auto_increment,
`news_title` varchar(255) default NULL,
`news_text` text,
`news_date` int(10) unsigned NOT NULL,
PRIMARY KEY (`news_id`)
) ENGINE=MyISAM AUTO_INCREMENT=1 ;
14
ne dotyczące bazy danych, routes.php
określa m. in. domyślny kontroler.
Odnośniki
CI używa przyjaznego wyszukiwarkom
i ludziom mapowania adresów URL i
zmiennych. Oto przykładowe odnośni-
ki: http://www.strona.pl/index.php/klasa/
metoda/; http://www.strona.pl/index.php/
klasa/metoda/parametr/ ....
Gdzie klasa oznacza klasę kontro-
lera jaka ma być wywołana, metoda –
nazwę wybranej metody tejże klasy,
a parametry, których może być wiele,
przekazywane są do metody.
Kontrolery
Kontroler to klasa umieszczona w pli-
ku o nazwie takiej jak nazwa klasy,
umieszczonym w katalogu controllers.
Nazwa zawierać możne znaki alfanu-
meryczne (cyfry i litery) oraz znaki pod-
kreślenia. Nazwa klasy jest używana w
linkach URL do jej wywoływania. Przy-
kładowy odnośnik: http://localhost/html/
ci/index.php/form
Wywoła klasę o nazwie "Form". Kla-
sa ta powinna znajdować się w pliku
"form.php".
Nazwa pliku musi zaczynać się z
małej litery, nazwa klasy - z dużej. Me-
tody klasy kontrolera są automatycznie
dostępne poprzez system odnośników
CI, za wyjątkiem metod zaczynających
się od znaku podkreślenia.
Widoki
Widok to niejako szablon strony lub jej
elementu (np. nagłówek, szablon newsa
itp.). Widok wywoływany jest przez kon-
troler, który wypełnia go danymi i wysyła
do przeglądarki. Widoki umieszczamy w
katalogu views. W kontrolerach dany sza-
blon ładujemy poleceniem:
$this->load->view('nazwa_widoku');
Co wyświetli zawartość widoku. By prze-
kazać wartości do widoku wystarczy ja-
www.phpsolmag.org
ko drugi parametr podać tablicę z dany-
mi. By przypisać widok do zmiennej, a nie
wyświetlić go, wystarczy jako trzeci argu-
ment podać wartość True:
$widok = $this->load->view(
'nazwa_widoku', array('dane' =>
$zmienna), True);
Witaj Świecie w CI
W katalogu controllers stwórz plik
test.php o kodzie:
<?php
class Test extends Controller
{
function index()
{
echo 'Test CI';
}
}
?>
Otwórz plik config/routes.php i zmień
wartość
$route['default_controller']
na nazwę kontrolera - „test”. Teraz głów-
na strona frameworka wyświetli tekst
„Test CI”. Stworzyliśmy pierwszą prostą
aplikację. Stworzyliśmy prosty kontroler
i ustawiliśmy go jako domyślny. Metoda
index jest domyślnie wywoływaną meto-
dą kontrolera i jak każda inna dostępna
jest również pod odnośnikami:
index.php/test/index
index.php/test
Modele
Modele to klasy PHP zawierające meto-
dy operujące na danych w bazie danych.
Przykładowo model "Artykuły" posiadał-
by metody typu "dodaj", "zmień", "usuń".
Modele zapisuje się w katalogu models.
Nazwy modeli muszą zaczynać się z
Dużej litery, nazwy plików - z małej. Co-
de Igniter nie wymusza stosowania mo-
deli, można operować na bazie danych
również w kontrolerach, lecz warto z
nich korzystać. Szkielet modelu:
class Nazwa_modelu extends Model {
function Nazwa_modelu()
{
parent::Model();
}
}
PHP Solutions Nr 2/2007
 Code Igniter Dla początkujących

Mamy zwykłą klasę dziedziczącą z kla-
sy "Model". Tworząc konstruktor musi-
my dodać:
parent::Model();
By załadować w Kontrolerze model sto-
sujemy:
Metoda ta pobierze wszystkie wpisy z po-
danej tabeli. Można też, jako drugi para-
metr, podać limit wyników (LIMIT) lub też
Limit i Ofset (np. pobierze 10 wyników,
ale nie 10 pierwszych tylko zaczynając od
5 (ofset to 5).
Warunek WHERE
Pobieranie określonych kolumn
$this->db->select('pole, pole2, pole3');
Pozwala na pobranie wartości tylko z
określonych pól podanych jako argument.
Podajemy nazwy pól oddzielone przecin-
kami.

$this->load->model('Nazwa modelu'); $this->db->where('nazwa kolumny', LIKE - pobieranie

Po załadowaniu modelu uzyskujemy do-
stęp do jego metod:
$this->Nazwa_modelu->metoda();
Bazy Danych w CI
Połączenie z bazą danych ustawiamy
w pliku config/database.php. Znajdzie-
my w nim:
$db['default']['hostname'] = "localhost";
$db['default']['username'] =
"użytkownik";
$db['default']['password'] = "hasło";
$db['default']['database'] =
"nazwa bazy";
// sterownik: mssql, mysql, mysqli,
// odbc, postgre, sqlite
$db['default']['dbdriver'] = "mysql";
// prefiks
$db['default']['dbprefix'] = "";
// Czy używać trwałych połączeń
$db['default']['pconnect'] = FALSE;
// czy pokazywać komunikaty błędów
$db['default']['db_debug'] = FALSE;
// czy załadować klasę Active Records
$db['default']['active_r'] = TRUE;
wartość); wierszy zawierający
podany podłańcuch
Określi warunek "WHERE" limitujący wy-
niki – pobrane zostaną tylko te rekordy $this->db->like('pole', 'wartość');
(wpisy z bazy danych), które spełniają ten
warunek. Można kilka razy zastosować tą Operator LIKE w SQL pozwala na wy-
metodą dla uzyskania łączonego warun- branie wpisów, zawierających w okre-
ku where. Lub też można zastosować ta- ślonym polu podany "podłańcuch". Me-
blicę asocjacyjną: toda like ma takie same opcje z argu-
mentami (tablice też może być), jak
$array = array('pole' => $wartosc, where. Istnieje też metoda orlike łączą-
'pole2' => $wartosc2, 'pole' => ca warunki przez "lub".
$wartosc);
$this->db->where($array); Sortowanie wyników
By uzyskać warunki łączone przez "lub" $this->db->orderby('pole',
wystarczy użyć metody "orwhere": 'desc lub asc');
"desc" posortuje malejąco a "asc"
$this->db->orwhere(takie same parametry); rosnąco.
Listing 3. Kontroler z formularzem i kontrolą danych
class Formularz extends Controller
{
function index()
{
// dane poszczególnych pól w postaci tablicy
$data["tytul"] = array('name' => 'tytul');
$data['tresc'] = array('name' => 'tresc', 'rows' => 3, 'cols' => 40);

Podajemy dane naszej bazy, a następ- // określenie warunków walidacji

nie przechodzimy do pliku autoload.php
i dodajemy "database" do automatycz-
nego ładowania: $autoload['libraries']
= array('database');. Code Igniter udo-
stępnia nam Active Records – bibliotekę
mapującą obiekty na kod SQL. Za jego
pomocą możemy tworzyć niezależne od
typu bazy danych aplikacje, lecz w przy-
padku bardziej złożonych zapytań bę-
dziemy zmuszeni do zastosowania suro-
wego kodu SQL. Oto przegląd możliwo-
ści mapera:
Pobranie danych
$this->db->get('nazwa tabeli');
$this->db->get('nazwa tabeli', LIMIT);
$this->db->get('nazwa tabeli', LIMIT,
OFSET);
$rules['tytul'] = "required|min_length[5]|max_length[12]";
$rules['tresc'] = "required";
$this->validation->set_rules($rules);
if ($this->validation->run() == FALSE)
{
$data['tytul']['value'] = $this->input->post('tytul');
$data['tresc']['value'] = $this->input->post('tresc');
$this->load->view('form', $data);
}
else
{
// przypisanie danych z formularza
// wyświetlenie wyników
$news['tytul'] = $this->input->post('tytul');
$news['tresc'] = $this->input->post('tresc');
$this->load->view('wynik', $news);
}
}
}

PHP Solutions Nr 2/2007 www.phpsolmag.org 15

Dla początkujących Code Igniter
Ograniczanie ilości wyników
$this->db->limit(Limit);
Dodawanie wpisu
$dane = array('pole' => wartość,
'pole2' => wartość);
$this->db->insert('tabela', $dane);
Metoda insert dodaje wpis do bazy da-
nych. Przyjmuje ona jako parametr nazwę
tabeli oraz tablicę asocjacyjną lub obiekt
z danymi. Tablica jako klucze musi za-
wierać nazwy pól, a jako ich wartości – te
wartości, które mają być dodane do bazy.
Zmiana wpisu
$this->db->update('tabela', $dane);
Parametry jak dla "insert". Modyfikuje
wpisy nowymi danymi, zazwyczaj towa-
rzyszy jej warunek WHERE do modyfika-
cji określonego wpisu.
Kasowanie wpisów
$this->db->delete('tabela', array('pole'
=> wartość, 'pole' => wartość));
Kasuje wpisu, dla których podane pola w
tablicy spełniają warunek
Listing 4. Implementacja wyszukiwarki Flickr w kodzie strony
<h1>Wyszukiwarka Flickr</h1>
<?PHP
echo $content;
?>
Widok flickr_form.php wygląda następująco:
<center>
<?=$this->validation->error_string; ?>
</center>
<?php
echo form_open('flickr/index');
?>
<table width="90%" border="0" cellspacing="3" cellpadding="3">
<tr><td width="180"><B>Fraza</B></td><td>
<?php echo form_input($query); ?></td></tr>
<tr><td> </td><td><?php echo form_submit('submit', 'Szukaj'); ?></td></tr>
</table>
<?php
echo form_close();
?>
Natomiast flickr_result.php:
<?PHP
foreach($flickr['img'] as $val) {
echo '<a href="http://www.flickr.com/photos/'.$val['owner'].'/'.$val['id'].
'/"><img src="http://static.flickr.com/'.$val['server'].'/'.$val['id'].
'_'.$val['secret'].'_s.jpg" style="margin:5px;" alt="" /></a>';
}
16
Łączenie tabel – JOIN mać wyniki musimy wykonać na uchwy-
cie metodę result() zwracającą wyniki
$this->db->select('*'); w postaci obiektu lub result _ array() w
$this->db->from('tabela1'); postaci tablicy.
$this->db->join('tabela2',
'tabela2.pole = tabela1.pole'); Formularze
$query = $this->db->get(); Code Igniter posiada pomocnik (ang.
helper) do obsługi formularzy. By za-
Pozwala połączyć wyniki z dwóch zależ- ładować go w autoload.php dodajemy
nych tabel. Przykładowy model dla modu- „form” do tablicy $autoload['helper']
łu nowości przedstawia Listing 1. lub też ładujemy go bezpośrednio w
kontrolerze:
Wykonywanie zapytań SQL
$this->load->helper('form');
$query = $this->db->query(
'Zapytanie SQL'); Otwarcie Formularza
Metoda "query" wykonuje zapyta- form_open('kontroler/metoda');
nie i zwraca do niego uchwyt. Dodat-
kowo do dyspozycji mamy: $this->db-> Zwraca tag form z atrybutem „action”
escape('łańcuch'); Odpowiednio zabez- ustawionym na podany odnośnik. Dodat-
piecza znaki specjalne języka SQL. kowo jako drugi parametr można prze-
kazać tablicę asocjacyjną, której klucze i
$this->db->dbprefix wartości staną się atrybutami i ich warto-
ściami taga form.
Zwraca prefiks do tabel ustawiony w kon-
figuracji. Pola ukryte
Wyświetlanie pobranych danych form_hidden('nazwa', 'wartość');
Wykonanie własnego zapytania SELECT
czy też skorzystanie z "get" w Activer Zwróci kod pola ukrytego z podanymi da-
Records nie daje nam od razu wyników. nymi.
Dostajemy uchwyt do nich. By otrzy-
Pole Input/text
form_input('nazwa', 'wartość');
Można także zastosować tablicę:
$data = array(
'name' => 'username',
'id' => 'username',
'value' => 'johndoe',
'maxlength' => '100',
'size' => '50',
'style' => 'width:50%',
);
echo form_input($data);
// wynik:
<input type="text" name="username"
id="username" value="johndoe"
maxlength="100" size="50"
style="width:50%" />
Lista Select
$options = array(
'small' => 'Small Shirt',
'med' => 'Medium Shirt',
'large' => 'Large Shirt',
'xlarge' => 'Extra Large Shirt',
www.phpsolmag.org PHP Solutions Nr 2/2007
 Code Igniter Dla początkujących

); Biblioteka „validation” oferuje kilkana- tość pola musi mieć maksymalnie/

echo form_dropdown('nazwa', $options); ście warunków: minimalnie * znaków.

Otrzymamy:
<select name="nazwa">
<option value="small">Small Shirt
</option>
<option value="med">Medium Shirt
</option>
<option value="large">Large Shirt
</option>
<option value="xlarge">Extra Large Shirt
</option>
</select>
Checkbox
form_checkbox('nazwa', 'wartość')
Co zwróci kod checkboxa. By był zazna-
czony, jako trzeci parametr wystarczy
ustawić wartość logiczną True.
Radio
form_radio('nazwa', 'wartość')
• required: pole jest wymagane, musi
mieć jakąś wartość,
• valid _ email: pole musi zawierać po-
prawny adres email,
• numeric: pole musi zawierać same
liczby,
• alpha _ dash: pole może zawierać je-
dynie znaki alfanumeryczne, podkre-
ślenia i myślniki,
• alpha _ numeric: pole może zawierać
jedynie znaki alfanumeryczne,
• alpha: pole może zawierać jedynie li-
tery,
• exact _ length[*]: wartość pola mu-
si mieć określoną długość exact_
length[6] - 6 znaków,
• max _ length[*], min_length[*]: war-
Listing 5. Zmodyfikowany kontroler wyszukiwarki Flickr
<?PHP
class Flickr extends Controller
{
private $api_key;
Opcje można łączyć za pomocą znaku |
$rules['username'] = "required|
min_length[5]|max_length[12]";
Możemy dodać dodatkowo do parametrów :
• xss _ clean: oczyszcza dane ze "zło-
śliwego" kodu (ataki XSS),
• prep _ for _ form : zamienia znaki
HTML na znaki specjalne przez co
można je wyświetlać bez problemu w
formularzach,
• prep _ url: doda http:// do linków jeże-
li brakuje,
• strip _ image _ tags: usunie tagi IMG
zostawiając czyste linki URI.

Obsługa taka sama jak checkboxa. public function __construct()

Przycisk Submit
form_submit('nazwa', 'wartość')
Zwraca kod przycisku submit, gdzie "war-
tość" to tekst jaki pokaże się na przycisku.
Zakończenie formularza
form_close()
Zwróci tag zamykający „form”. Można ja-
ko argument przekazać łańcuch - zosta-
nie od dodany za tagiem zamykającym
formularz.
By w kontrolerze uzyskać dostęp do
pola z wysłanego formularza wystarczy
skorzystać z metody input:
{
parent::Controller();
$this->api_key = 'TWÓJ KLUCZ API';
}
public function index()
{
$ar = Flickr::_search('kubica');
foreach($ar['img'] as $val)
{
echo '<a href="http://www.flickr.com/photos/'.$val['owner'].
'/'.$val['id'].'/"><img src="http://static.flickr.com/'.
$val['server'].'/'.$val['id'].'_'.$val['secret'].
'_s.jpg" style="margin:5px;" alt="" /></a>';
}
}
private function _search($query)
{
$x = simplexml_load_file('http://www.flickr.com/services/rest/?method=flickr.
photos.search&text='.$query.'&per_page=20&api_key='.$this->api_key);
$ret['total'] = (int)$x->photos['total'];
$r = array();

foreach($x->photos->photo as $res)
$this->input->post('nazwa Pola');
{
$r[] = array('id' => (int)$res['id'], 'title' =>(string)$res['title'],
Walidacja Formularzy 'owner' => (string)$res['owner'], 'secret' =>
Code Igniter oferuje również bibliotekę (string)$res['secret'], 'server' => (int)$res['server']);
do walidacji m.in. formularzy. Wystar- }
$ret['img'] = $r;
czy w autoload.php dodać dla tablicy
return $ret;
libraries wartość „validation”. Listing 3 }
przedstawia przykładowy kontroler wy- }
korzystujący pomocnik form i bibliote-
kę validation.

PHP Solutions Nr 2/2007 www.phpsolmag.org 17

Dla początkujących Code Igniter

• upraszcza aktualizacje kodu,

Listing 6. Ciało klasy Flickr • dla kontrolerów nie jest ważne jak
model zdobywa dane, ważne jest
<?PHP
class Flickr extends Controller { jedynie w jakiej postaci je zwra-
private $api_key; ca. Zachowując tą samą struktu-
rę danych możemy zmienić typ ba-
public function __construct() {
zy danych bez edycji całego kodu
parent::Controller();
aplikacji.
$this->response = array();
$this->api_key = 'KLUCZ API';
} Niektórzy mogą spytać, czy nie war-
to wybrać jakiś gotowy CMS i nauczyć
public function index() {
się go rozszerzać. Otóż jest to jedna
$data["query"] = array('name' => 'query');
możliwość, ale tworzenie nowych mo-
$rules['query'] = "required|max_length[20]|min_length[3]|xss_clean";
$this->validation->set_rules($rules); dułów do CMS nie jest ani przyjemne
ani proste jak we frameworkach. Doku-
if ($this->validation->run() == FALSE) { mentacja API dla modułów jest mniej
$data['query']['value'] = $this->input->post('query');
lub bardziej kompletna, ale co ważniej-
$this->response['content'] = $this->load->view('flickr_form', $data, True);
sze – każdy CMS narzuca różne ogra-
}
niczenia, które mogą bardzo utrudnić
else { tworzenie specyficznych aplikacji. Dla
$ar = Flickr::_search($this->input->post('query')); przykładu – duże i dojrzałe CMSy ta-
$this->response['content'] = $this->load->view(
kie, jak postnuke czy mambo nie ma-
'flickr_result', array('flickr' => $ar), True);
ją natywnych modułów for dyskusyj-
}
$this->load->view('index', $this->response); nych. Istnieją np. zintegrowane modu-
} ły phpBB, ale nie jest to natywny mo-
duł, jak np. w php-fusion czy Drupalu.
private function _search($query) {
Wspomniany Drupal, o coraz bardziej
$x = simplexml_load_file('http://www.flickr.com/services/rest/?method=flickr.
rosnącej popularności, to nie zwykły
photos.search&text='.$query.'&per_page=20&api_key='.$this->api_key);
$ret['total'] = (int)$x->photos['total']; CMS lecz połączenie CMSa z prostym
$r = array(); frameworkiem, dzięki czemu zmodyfi-
kowane i rozbudowane instalacje Dru-
foreach($x->photos->photo as $res) {
pala działają na wielu serwisach.
$r[] = array('id' => (int)$res['id'], 'title' =>(string)$res['title'],
'owner' => (string)$res['owner'], 'secret' =>
(string)$res['secret'], 'server' => (int)$res['server']); Na zakończenie
} Powyższy artykuł miał za zadania za-
$ret['img'] = $r; prezentowanie możliwości prostego w
return $ret;
budowie frameworka bazującego na
}
modelu MVC i ułatwień jakie oferuje
} podczas tworzenia aplikacji interne-
towych. Nauka nie powinna przyspa-
rzać problemów, a opanowanie pracy
Wyszukiwarka Flickr Kontroler korzysta z trzech widoków. z tym narzędziem umożliwi ci szybkie
Stworzymy teraz prostą wyszukiwarkę Pierwszy – index.php jest dość prosty. i sprawne tworzenie CMSów jak i in-
Flickr.com wykorzystując udostępnione Otrzymaliśmy prostą wyszukiwarkę nych skryptów. n
API serwisu. Tworzymy prosty kontro- zdjęć z serwisu flickr.com
ler: Po wstawieniu własnego Klucza API
kontroler będzie w pełni sprawny i wy- Siła MVC
świetli 20 pierwszych grafik znalezionych Stworzyliśmy prostą aplikację według
dla frazy „kubica”. Metoda _ search jest wzorca MVC. Prawdziwe aplikacje jak np.
niedostępna poprzez odnośniki, gdyż za- forum dyskusyjne to kilka tysięcy lub wię- O autorze
czyna się od znaku podkreślenia. Metoda cej linii kodu, który musimy w stanie roz-
Piotr Maliński jest studentem Politech-
index wykorzystuje ją i wyświetla zawar- wijać. Jakie są zalety MVC?
niki Warszawskiej na kierunku Techno-
tość zwróconej tablicy. Efekt przedstawio- logia Chemiczna. Od czterech lat zajmu-
no na Rysunku 1. • każdym elementem (logika, interfejs i je sie tworzeniem aplikacji w PHP, jak
Teraz rozszerzymy istniejący kon- model aplikacji) mogą zajmować się też od niedawna o Pythonie. Jest rów-
nież autorem serwisów o nazwie Biblio-
troler o formularz na poszukiwaną frazę inne osoby,
teka Riklaunima.
oraz skorzystamy z widoków. Kod zmo- • można stosować dopasowane do ele-
dyfikowanego kontrolera widzimy na Li- mentu programy (np. edytory xhtml do Kontakt: riklaunim@gmail.com
stingu 3. szablonów),

18 www.phpsolmag.org PHP Solutions Nr 2/2007

Projekty

Wsparcie SEO w systemach

zgodnych ze standardami W3C
na przykładzie eZ Publish
Stopień trudności: lll
Juliusz Całyniuk

Przestrzeganie standardów kreowanych przez

W3C jest sprawą pierwszorzędnej wagi dla
witryn WWW – o tym nie trzeba przekonywać
nikogo. Strony zgodne ze wskazaniami tej
organizacji zapewniają długoterminowe
bezpieczeństwo związane z możliwymi zmianami
technologii.

W
ebmaster, projektant i progra-
mista WWW odpowiedzą, że
standardy służą każdemu in-
ternaucie. Dokładniej służą temu, aby
wszystkie przeglądarki poprawnie wyświe-
tlały stronę spełniającą wytyczne W3C.
Standardy mają zapewnić długoterminowe
bezpieczeństwo. Nowa wersja przeglądar-
ki lub nowa technologia nie powinny spo-
wodować konieczności zmiany witryny.
Wcześniej zwróciłem jednak uwagę, że
„czytelnikami” stron WWW nie są jedynie in-
ternauci korzystający z przeglądarek interne-
towych. Innym ważnym odbiorcą treści pu-
blikowanych w internecie są wyszukiwarki.
Systemy wyszukiwawcze starają się prze-
czytać jak najwięcej stron WWW, a następ-
nie zindeksować i uporządkować ze wzglę-
du na ich treść. Takie zadanie wymaga bar-
dzo dobrego zrozumienia struktury danych.
Zgodnie z powyższym można posta-
wić tezę, że wspierając standardy W3C,
optymalizujemy strony dla wyszukiwarek
internetowych.
SEO i standardy W3C
Search Engine Optimization (SEO), czyli
optymalizacja stron WWW dla wyszukiwa-
rek internetowych, jest jednym z elementów
pozwalających promować serwisy WWW.
Optymalizacja może stanowić część szer-
szej strategii marketingowej w internecie
– Search Engine Maketing (SEM). Dla ko-
mercyjnych przedsięwzięć kwestia optyma-
lizacji dla wyszukiwarek jest bezsporna, po-
zwala bowiem skutecznie dotrzeć do poten-
cjalnych zainteresowanych z informacją o
Co należy wiedzieć...
Czym są standardy i technologie WWW:
XHTML, CSS, WCAG, RSS; podstawy
XHTML; znajomość podstaw budowy
serwisów WWW.
Co obiecujemy...
Optymalizacja stron WWW dla wyszuki-
warek (SEO). Dowiesz się, jaki jest zwią-
zek pomiędzy standardami W3C i SEO.
Nauczysz się też podstaw optymalizacji
dla wyszukiwarek.

20 www.phpsolmag.org PHP Solutions Nr 2/2007


produktach lub usługach. SEO ma ogrom-
ne znaczenie dla witryn WWW, a zwłasz-
cza przedsięwzięć komercyjnych. Świadomi
tego faktu projektanci potrafili zaimplemen-
tować wsparcie dla SEO w budowanych
przez siebie systemach zarządzania treścią.
Standardy W3C zapewniają wsparcie SEO,
ponieważ promują:
• oddzielenie treści od formy jej prezen-
tacji (wykorzystanie XHTML dla opisu
treści, CSS dla formatowania),
• właściwe wykorzystanie języka opisu
strony (brak błędów składni w XHTML
ułatwia systemom wyszukiwawczym po-
prawnie interpretować treść dokumentu),
• stosowanie właściwej struktury doku-
mentu (XHTML udostępnia znaczni-
ki dla podstawowych jednostek infor-
macyjnych dokumentu: nagłówki, listy,
paragrafy, odnośniki, grafiki itd.),
• wykorzystanie metainformacji (XHTML
pozwala na zdefiniowanie: tytułu, opi-
su zawartości, słów kluczowych, usta-
wień języka itp.),
• dostępność treści stron (wskazania
Web Content Accessibility Guidlines
– WCAG – promują np. dodawanie
alternatywnych opisów dla obiektów
osadzanych, typu obrazki i multime-
dia oraz alternatywnych bloków <no-
script> i <noframes>).
Dla systemu Web Content Management
(WCM) wspieranie standardów siecio-
wych oraz SEO to podstawowe wymaga-
nia. W jaki sposób system może wspie-
rać optymalizację? Jest przynajmniej kil-
ka możliwości:
• czytelne adresowanie URL,
• poprawne formatowanie dokumen-
tów poprzez odpowiednie stosowa-
nie znaczników: tytuł strony, nagłówki,
opisy odnośników i grafik,
• informacja o języku dokumentu,
• dynamiczne mapy stron.
W dalszej części postaram się przedsta-
wić przykłady wsparcia SEO przez system
eZ Publish.
eZ Publish i standardy
eZ Publish przedstawiany jest jako:
• Content Management System (CMS)
– system zarządzania treścią zawierają-
PHP Solutions Nr 2/2007
cy pełną wbudowaną funkcjonalność po-
trzebną do zarządzania informacją z bar-
dzo elastycznym systemem szablonów,
• Content Management Framework (CMF)
– wzorzec projektowy dla różnorodnych
systemów informacyjnych; jest otwarty,
elastyczny, rozszerzalny, skalowalny, a
przede wszystkim wspiera standardy.
eZ Publish wykorzystuje takie standardy i
protokoły jak: XHTML, CSS, WCAG, RSS,
Open Document, SOAP, WebDav.
Najbardziej istotne z punktu widze-
nia systemu WCM są standardy kreowa-
ne przez W3C, czyli XHTML, CSS oraz
WCAG. Zgodność z nimi zapewnia rów-
nież pomoc w optymalizowaniu serwisów
dla systemów wyszukiwawczych.
Wbudowane
wsparcie dla SEO
eZ Publish posiada mechanizm “przyja-
znego adresowania”, który podzielić moż-
na na 3 poziomy:
• Adresowanie systemowe (automa-
tyczne), czyli zapisywanie adresów
URL pozbawionych znaków innych niż
alfanumeryczne oraz znaków podkre-
ślenia. Podstawową zaletą tej transla-
cji jest pozbycie się znaków charakte-
rystycznych dla przesyłania parame-
trów w żądaniu GET protokołu HTTP.
Rysunek 1. Narzędzie translacji adresów URL dostępne z poziomu panelu administra-
cyjnego eZ Publish
www.phpsolmag.org
SEO Projekty
Uzyskujemy dzięki temu adres postaci:
http://www.domena.com/content/view/
full/66 w miejsce przykładowego ad-
resu pozbawionego translacji: http://
www.domena.com/index.php?id_kat=
news&art=123&SessID=123jkls8je3k-
s905lpswas23we89d9ei.
• Translacja z adresowania systemo-
wego do “nice urls” (automatyczna),
czyli zamiana parametrów systemo-
wych na czytelne dla człowieka fra-
zy. Translacja odbywa się na podsta-
wie nazw kolejnych obiektów w ścież-
ce do przeglądanego dokumentu.
Przykładowo, zamiana adresu: http://
www.domena.com/content/view/full/66
na “nice url”: http://www.domena.com/
oferta/uslugi/seo. W efekcie takiej zamia-
ny systemy wyszukiwawcze otrzymują
dodatkową informację (słowa kluczowe)
na temat zawartości dokumentu.
• Translacja manualna dokonywana
przez administratora serwisu. Dzięki
odpowiedniej funkcjonalności eZ Pu-
blish administrator może samodziel-
nie dokonać konwersji adresu. Taka
funkcja nie jest wykonywana często,
jednak może znacznie skrócić adres
oraz podkreślić słowa kluczowe. Funk-
cja jest również przydatna w sytuacji,
kiedy adres URL powinien być łatwy
do zapamiętania (np. trzeba go podać
słownie lub zamieścić na plakacie).
21
Projekty SEO
Przykładowo, ważną informację o promo-
cji przedstawianą na stronie zamieszczo-
nej głęboko w strukturze serwisu WWW
i adresowaną: http://www.domena.com/
firma/aktualnosci/promocje/promocja_zima_
2006_2007, możemy uprościć do: http://
www.domena.com/promocja
Poprawne formatowanie
dokumentów
Jak wspomniałem wyżej, standardy siecio-
we są sprzymierzeńcem SEO. Podstawo-
wym zadaniem wyszukiwarek jest indek-
sowanie treści tekstowych. Aby przepro-
wadzić ten proces, system wyszukiwaw-
czy musi rozumieć czytane dokumenty.
Nie trudno się zatem domyśleć, że zgod-
ność dokumentów ze standardami W3C,
a przede wszystkim HTML i XHTML jest
bardzo istotna dla tego procesu.
System WCM powinien zatem wspierać
standardy, aby sprawić, by dokumenty były
czytelne nie tylko dla ludzi (korzystających z
interfejsu przeglądarek WWW), ale również
robotów wyszukiwarek. System powinien
zapewnić przesłanie metainformacji charak-
teryzujących dany dokument:
Format dokumentu.
Przykładowo dla XHTML 1.0 Transitional:
<!DOCTYPE html PUBLIC "-//W3C//DTD
XHTML 1.0 Transitional//EN"
Rysunek 2. Zawartość znacznika <title> wyświetlona przez przeglądarkę
Rysunek 3. Formatowanie treści w eZ Publish Online Editor
22
"http://www.w3.org/TR/xhtml1/
DTD/xhtml1-transitional.dtd">
Język dokumentu oraz
kodowanie znaków.
<html xmlns="http://www.w3.org/1999/
xhtml" xml:lang="en" lang="en">
<meta http-equiv="Content-Language"
content="en-GB" />
<meta http-equiv="Content-Type"
content="text/html;
charset=iso-8859-1" />
Tytuł dokumentu.
<title>Tytuł przeglądanej strony</title>
Dodatkowe metainformacje
Najczęściej wykorzystywane znaczniki
<meta> zawierają opis zawartości doku-
mentu oraz słowa kluczowe:
l <meta name="description" conten-
t="eZ Publish Documentation" />,
l <meta name="keywords" content="eZ
Publish, documentation, manual, refe-
rence, eZ systems" />.
Wszystkie z wymienionych wytycznych
wspierane są przez wbudowane szablony
eZ Publish. Oto przykładowy szablon ukła-
du strony pagelayout.tpl:
www.phpsolmag.org
<!DOCTYPE html PUBLIC "-//W3C//
DTD XHTML 1.0 Transitional//EN"
"http://www.w3.org/TR/xhtml1/
DTD/xhtml1-transitional.dtd">
<html xmlns="http://www.w3.org/1999/
xhtml" xml:lang="{$site.
http_equiv.Content-language|wash}"
lang="{$site.http_equiv.
Content-language|wash}">
<head>
{include uri="design:page_head.tpl"}
</head>
<body>
<!-- tresc dokumentu -->
</body></html>
Ustawienia językowe:
{$site.http_equiv.Content-language|wash}
czytane są z pliku konfiguracyjnego syste-
mu site.ini:
[RegionalSettings]
Locale=eng-GB
W szablonie page_head.tpl włączanym do
głównego układu strony (pagelayout.tpl),
ustawiane są między innymi znaczni-
ki <meta> czytane z konfiguracji zawartej
również w pliku site.ini:
[SiteSettings]
MetaDataArray[author]=eZ systems
MetaDataArray[copyright]=eZ systems
MetaDataArray[description]=Content
Management System
MetaDataArray[keywords]=cms, publish,
e-commerce, content management,
development framework
Dodatkowo generowany jest znacznik <title>
składający się z nazw kolejnych obiektów,
poczynając od aktualnego, przez kolejnych
przodków, aż do głównej strony serwisu.
Szablony oparte
na blokach <div>
W przeszłości układ strony WWW two-
rzony był przy użyciu zagnieżdżonych ta-
bel, co pozwalało na bardzo wygodne roz-
mieszczanie elementów na stronie, jednak
powodowało kilka istotnych problemów.
Oto najważniejsze z nich:
• niejasna konstrukcja dokumentu (np.
nagłówek mógł znajdować się w innej
komórce, wierszu, czy nawet tabeli w
stosunku do treści kolejnych akapitów),
PHP Solutions Nr 2/2007

• elementy formatowania pomieszane z
treścią strony (np. wstawienie instruk-
cji dla CSS bezpośrednio w znaczniku
HTML lub „tworzenie nagłówka” z ko-
mórki tabeli przez odwołanie do odpo-
wiedniej klasy zdefiniowanej w CSS),
• skomplikowana interpretacja – kod
źródłowy HTML był zwykle dużo więk-
szy i często składał się z wielokrotnie
zagnieżdżonych tabel.
Ponieważ podstawowym celem stawia-
nym CMS jest oddzielenie warstw: treści i
prezentacji, szablony wzorcowe w eZ Pu-
blish skonstruowane są bez użycia tabel,
a oparte na blokach <div>. Taka konstruk-
cja pozwala zamknąć stronę WWW w czy-
stej formie dokumentu XML.
Zalety takiego rozwiązania są istotne,
ponieważ niwelują wady stylu tabelarycz-
nego, oferując w zamian:
• oddzielenie treści (zamkniętej w for-
macie XHTML) od formy (formatowa-
nie w CSS),
• czystą konstrukcję dokumentu (widać,
gdzie jest tytuł, nagłówki listy i paragrafy)
• możliwość prostej integracji – importu
lub eksportu danych,
• lekką stronę z treścią – mniejszy roz-
miar dokumentu,
• przenośność pomiędzy przeglądarka-
mi (również urządzeń mobilnych z ma-
łymi ekranami).
Znaczniki treści formatowanych
Większość nowoczesnych systemów
WCM udostępnia redaktorowi wbudowa-
ną aplikację – edytor online, który pozwa-
la formatować treść stron WWW. Ważne
jest, aby zapisywana po sformatowaniu
treść była również zgodna ze standarda-
mi W3C. Generowanie kodu zawierające-
go wpisane formatowanie CSS lub znacz-
niki <FONT> jest niedopuszczalne.
eZ Publish posiada własne dedykowa-
ne rozwiązanie wyróżniające się zgodno-
ścią ze standardem, za który obrano kre-
owany przez W3C XHTML 2. Z pozoru
podstawowe formatowanie tekstu jako na-
główków, paragrafów, list punktów stano-
wi jeden z kluczowych elementów odpo-
Rysunek 4. Kod wygenerowany przez
eZ Publish Online Editor
PHP Solutions Nr 2/2007
wiedniego interpretowania jego zawarto-
ści przez wyszukiwarki. Format zapisane-
go dokumentu XHTML 2.0 jest następnie
konwertowany na zgodny z XHTML 1.0
przy wykorzystaniu szablonów systemu.
Wysokiej jakości formatowanie zgod-
ne z XHTML jest kluczowe dla SEO. Po-
zwalając redaktorom serwisu na dowol-
ność (wstawianie niepoprawnego kodu
HTML) niszczy się efekt pracy włożonej w
tworzenie zgodnych ze standardami sza-
blonów stron.
Dostępność
Wskazówki WCAG służą dostosowa-
niu treści dostępnych na stronach WWW
użytkownikom starszym, niepełnospraw-
nym oraz interpretację przez urządze-
nia mobilne. Podobnie, jak inne standar-
dy kreowane przez W3C, daje on również
silny oręż do optymalizacji dla wyszukiwa-
rek. Jedną z reguł, którą powinny spełniać
witryny zgodne z WCAG, jest konieczność
opisywania grafik.
Mówi się, że jeden obraz znaczy wię-
cej niż tysiąc słów. Prawdopodobnie dla-
tego wyszukiwarki traktują opisy alterna-
tywne bardzo poważnie. Nie są w stanie
zinterpretować treści ilustracji inaczej niż
przez opis, który został do niego dodany.
Także w tym zakresie eZ publish udo-
stępnia wygodne narzędzia redaktorskie.
Dodanie obrazka i opisanie go pozwoli
wygenerować kod XHTML z opisem alter-
natywnym, czyli znacznik postaci:
<img src="ilustracja.png"
alt="Alternatywny opis dla ilustracji" />
Mapa strony
Dla procesu indeksowania stron WWW
niezwykle istotne jest wewnętrzne linko-
wanie, czyli powiązania pomiędzy strona-
mi serwisu. Stąd dla wyszukiwarek klu-
czową rolę odgrywają strony-bramy, czy-
li strony zawierające dużą liczbę odnośni-
ków wewnętrznych. Najpopularniejszym
przykładem takiej strony jest „Mapa ser-
wisu”.
Rysunek 5. Efekt wyświetlenia tekstu al-
ternatywnego grafiki przez przeglądarkę
www.phpsolmag.org
SEO Projekty
Dynamiczna mapa nie jest już nowo-
ścią w systemach typu WCM. Jest ona
cenna, ponieważ wiarygodnie odzwier-
ciedla strukturę serwisu, a przez to do-
brze opisuje jego zawartość. Dodatkowo,
nazwy działów i dokumentów są wysoko
oceniane, ponieważ mają formę nagłów-
ków i odnośników.
eZ publish umożliwia generowanie ma-
py serwisu lub jego dowolnej gałęzi. Jeżeli
zatem tworzymy stronę z kilkoma rozbudo-
wanymi działami lub nawet kilka serwisów
WWW opartych na jednej instancji systemu
CMS, możliwe jest niezależne generowanie
map dla działów lub serwisów.
Mapa strony generuje się automa-
tycznie po odwołaniu do adresu: http://
www.domena.pl/content/view/sitemap/x,
gdzie “x” oznacza numer węzła w drze-
wie struktury zawartości. Przykładowy kod
strony związany bezpośrednio z mapą
może posiadać następującą formę:
<h1><a href=”/”>Mapa strony Domena.com
</a></h1>
<h2><a href=”/dzial_pierwszy”>
Dział pierwszy</a></h2>
<ul>
<li><h3><a href="/
dzial_pierwszy/folder_x">
Folder X</a></li>
<li><h3><a href="/
dzial_pierwszy/
folder_y">Folder Y</a></li>
</ul>
<h2><a href=”/dzial_drugi”>
Dział drugi</a></h2>
<ul>
<li><h3><a href="/
dzial_drugi/folder_a">
Folder A</a></li>
<li><h3><a href="/
dzial_drugi/folder_b">
Folder B</a></li>
<li><h3><a href="/
dzial_drugi/folder_c">
Folder C</a></li>
</ul>
Rysunek 6. Efekt wyświetlenia tekstu al-
ternatywnego grafiki przez przeglądarkę
z zablokowaną opcją pobierania obrazów
23
Projekty SEO
RSS
Nowoczesne systemy wyszukiwawcze
cenią wysoko aktualne treści, dlatego dla
procesu SEO ważna jest częsta aktuali-
zacja zawartości. Blogi oraz wszelkiego
typu serwisy dostępne w formie RSS sta-
nowią cenne źródło bieżącej informacji.
Dodatkową zaletą witryn WWW, udo-
stępniających subskrypcję RSS, jest moż-
liwość publikowania skrótów wiadomości w
innych serwisach. W takich sytuacjach stro-
na otrzymuje to, co w przypadku rankingu
Google jest najważniejsze – odnośniki do
własnej treści z zewnętrznych witryn.
Możliwość importu i eksportu kana-
łów RSS jest jedną z podstawowych funk-
cjonalności eZ Publish. Wykorzystując na-
rzędzia dostępne w panelu administracyj-
nym, automatyzujemy generowanie RSS
dla eksportu oraz importu.
Import, czyli pobieranie informacji z
obcej lokalizacji, pozwala wzbogacić ser-
wis o:
• częstą aktualizację,
• wartościowe treści związane z tema-
tem witryny (wzmocnienie słów klu-
czowych),
• odnośniki zewnętrzne do cennych źró-
deł informacji (wartościowe źródła mo-
gą wzmacniać wiarygodność strony).
Eksport, czyli udostępnianie własnych treści:
• wzbogaca rozwiązanie o nowy kanał
komunikacyjny,
• pozwala uzyskać odnośniki do naszej
strony, które pochodzą z innych witryn.
Samodzielne
rozszerzenie wsparcia SEO
Poza wymienionymi wyżej przykładami
wsparcia SEO przez systemy WCM, a
Rysunek 7. Funkcjonalność eksportu i importu RSS w panelu administracyjnym
eZ Publish
24
dostarczonymi przez eZ Publish „w pu-
dełku”, można wzbogacić go o nową
funkcjonalność. Rozszerzalność syste-
mu oraz możliwość modyfikacji to rów-
nież cechy ważne dla programistów roz-
wiązań bazujących na WWW. Dzięki
nim można zaimplementować ulepszo-
ną obsługę znaczników <meta>, albo
Google Sitemaps.
Metatagi
Google jasno informuje o całkowi-
tym ignorowaniu zawartości tagów me-
ta “keywords”. Musimy jednak pamię-
tać, że inne mechanizmy wyszukiwaw-
cze niekoniecznie postępują w ten sam
sposób. Jeśli nawet metatagi nie stano-
wią podstawy opisu informacji zawartych
na stronie, to stanowią część opisu jego
zawartość.
Warto zatem w przypadku, gdy SEO
jest dla nas bardzo ważne, skonstruować
mechanizm obsługi dla osób redagują-
cych treść. W przypadku eZ Publish zada-
nie jest proste i polega na:
• rozszerzeniu klasy Artykuł, czyli do-
daniu nowych atrybutów – pól teksto-
wych o nazwach: „Słowa kluczowe”
oraz “Description”,
• dodaniu krótkiego skryptu szablo-
nowego, który wyświetli zawartość
wypełnionych pól w znacznikach
<meta name=”description”> i <meta
name=”keywords”> niezależnie dla każ-
dej strony.
Google Sitemap
W Google opracowano technikę wspie-
rającą proces indeksowania witryn. Go-
ogle Sitemaps to dokumenty XML o spe-
cyficznej składni, odzwierciedlające struk-
turę serwisu.
www.phpsolmag.org
Dla systemu WCM, którego głównym
zadaniem jest oddzielenie treści od pre-
zentacji, generowanie dowolnego formatu
dokumentu nie powinno stanowić proble-
mu. System eZ Publish pozwala budować
szablony w dowolnym standardzie zgod-
nym z XML. W domyślnej wersji system
pracuje z XHTML 1.0 Transitional. Można
jednak opracować własny format.
Specjalnie dla potrzeb Google Site-
maps udostępniona została wtyczka do
systemu, pozwalająca generować doku-
menty w takim właśnie formacie.
Rozszerzenie można pobrać ze stro-
ny społeczności: http://ez.no/community/
contribs/template_plugins/googlesite-
maps_extension
Podsumowanie
Jednym z celów, jaki chcemy osiągnąć przy
budowie strony WWW, jest dotarcie do sze-
rokiego grona zainteresowanych prezento-
waną tematyką odbiorców. Pragniemy, aby
planowana grupa docelowa wiedziała o je-
go istnieniu. Często nie możemy sobie po-
zwolić, żeby było inaczej. Najlepszym przy-
kładem jest sklep internetowy.
SEO to nie pozycjonowanie, ale opty-
malizacja – pomaganie wyszukiwarce
w odpowiedniej interpretacji zawartości
wszystkich stron serwisu WWW.
Mając zamiar wykorzystać system
CMS, gotowe narzędzie zapewniają-
ce podstawową funkcjonalność zarzą-
dzania treścią, należy zwrócić uwagę,
czy respektowane są w nim standar-
dy W3C. Jeśli tak jest, uzyskamy także
wsparcie dla procesu SEO.
Wbudowana konwersja adresów URL
pozwalająca uzyskać przyjazne odnośni-
ki, staje się normą. Należy jednak zwró-
cić uwagę na inne elementy optymalizacji,
a przede wszystkim odpowiednie dostoso-
wanie do standardów sieciowych. Czytelny
dokument jest sprzymierzeńcem SEO. n
O autorze
Juliusz Całyniuk zajmuje się zarządze-
niem projektami oraz relacjami z klienta-
mi i partnerami WebStyle Systems. Od
siedmiu lat jest związany z oprogramo-
waniem dla platformy LAMP. Współtwo-
rzy serwis polskiej grupy użytkowników
systemu eZ Publish.
Kontakt:
juliusz.calyniuk@ws-webstyle.com
PHP Solutions Nr 2/2007
Strona poświęcona językowi PHP. Skierowa-
na głównie do webmasterów i twórców opro-
gramowania.
www.strefaphp.net
Główna strona firmy gdaq.pl multimedia zajmu-
jącej się kreowaniem wizerunku firm poprzez
projektowanie stron, hosting, e-marketing etc.
www.gdaq.pl
Misją serwisu jest dostarczanie rzetelnych in-
formacji z zakresu szeroko pojętej informatyki.
Strona zawiera newsy m.in. z działów: progra-
mowania, bezpieczeństwa oraz Internetu.
www.itnews.icx.pl
To serwis branży IT, oferujący m.in. newsy, ar-
tykuły, recenzje książek i magazynów oraz fo-
rum. Strona obejmuje również patronat nad
projektami IT.
www.webhat.pl
Strona zawierająca skrypty, newsy i artykuły
dotyczące aplikacji CMS oraz forum poświęco-
ne temu zagadnieniu.
www.trycms.org
Strona zajmująca się różnymi zagadnieniami z
działu IT. Prezentuje m.in. newsy, artykuły oraz
pliki do ściągnięcia i forum.
www.huntersq2.boo.pl
Portal w całości poświęcony językowi PHP.
Można tu znaleźć m.in. recenzje, artykuły oraz
newsy poświęcone temu zagdnieniu.
www.php.pl
Serwis dla początkujących, jak i zaawansowa-
nych webmasterów. Zawiera gotowe szablony
stron oraz posegregowane skrypty PHP i Ja-
vaScript.
www.szablonypro.com
Strona poświęcona językowi php. Można tu
znaleźć m.in. artykuły oraz dział “download”
oraz wypowiedzieć się na forum.
www.php.org.pl
Strona jest polską bazą tutoriali, zawierającą
różnorodne teksty o tematyce informatycznej.
www.webtutorials.pl
Strona, na której znajdziesz profesjonalne sza-
blony stron www. Ponadto prezentuje tutoriale,
artykuły i porady dla webmasterów.
www.d4u.pl
Główna strona studentów Politechniki War-
szawskiej.
www.polibuda.info
Dla zaawansowanych

Ankiety w stylu rankingowym

z użyciem AJAX-a
Stopień trudności: lll
Krzysztof Trynkiewicz

PHP od początku swojego istnienia był wyko-

rzystywany do tworzenia różnego rodzaju ankiet
i rankingów. Specyfika formularzy w HTML nie
pozwalała jednak nigdy na stworzenie prostego
w obsłudze systemu, w którym oceny przyzna-
wane są hierarchicznie. Dzięki technologii AJAX,
wreszcie możemy stworzyć obiektywne systemy
rankingowe z przyjemnym dla oka interfejsem,
opartym na CSS i JavaScript.

W SIECI
• http://prototype.conio.net/
– framework AJAX-owy,
• http://script.aculo.us/
– pakiet Script.Aculo.Us,
• http://www.sergiopereira.
com/articles/prototype.js.
html – obszerny opis
Prototype,
• http://ajax.eldoras.com
– witryna projektu ankiet
AJAX-owych Autora.
W
dobie społeczności Inter-
netu istotne jest, by znać
opinie jego użytkowników
na wszelkie tematy. Na wielu witry-
nach spotykamy więc ankiety, w któ-
rych oceniamy pewne zachowania, sy-
tuacje, zdarzenia, czy też informuje-
my o naszych upodobaniach. Na pew-
no jednak każdy z nas trafił na ankie-
tę, która zmusiła go do refleksji – jeże-
li bowiem mamy do wyboru dwie nie-
mal równoważne możliwości, wybranie
jednej, oznacza dyskredytację drugiej.
Ten mankament powoduje, że ankiety
w Internecie nie odzwierciedlają ide-
alnie gustów ankietowanych. Idealna
ankieta powinna więc pozwalać nam
na udzielenie kredytu nie tylko jednej
opcji. Jakkolwiek taki stan rzeczy wy-
daje się oczywisty w życiu codzien-
nym. Tak, jest to trudne zadanie do
zrealizowania przy pomocy formularzy
dostępnych w HTML. Możemy wpraw-
dzie obok każdej z pozycji umieścić
osobne pole na wybór oceny, jednak
wynik będzie uzyskany kosztem wielu
kliknięć Internauty – a więc często je-
go frustracji. Takiej sytuacji nie ryzyku-
ją webmasterzy, tworząc ankiety z jed-
ną możliwą odpowiedzią. Od 2005 ro-
ku, kiedy to rozpowszechniła się tech-
nologia AJAX, zadanie to stało się nie-
mal trywialnie proste. Nieznajomość
nowej technologii, niechęć do języka
JavaScript i obawy o niekompatybil-
ności przeglądarek powodują jednak,
że w Internecie niemal niemożliwe jest
spotkanie ankiet hierarchicznych. Re-
Co należy wiedzieć…
Przydatna będzie znajomość podstaw
technologii AJAX.
Co obiecujemy…
Dowiesz się, jak tworzyć ankiety w sty-
lu rankingowym przy pomocy technolo-
gii AJAX.

26 www.phpsolmag.org PHP Solutions Nr 2/2007

 Ankiety AJAX-owe Dla zaawansowanych

wolucja nadeszła jednak wraz z opra- ny jest banalnie proste i skuteczne. Na języka CSS (reprezentowanym przez
cowanym przez Sama Stephensona bazie tego wspaniałego skryptu stwo- identyfikatory) efektów pojawiania się,
frameworkiem Prototype dla języka Ja- rzono także zestaw graficznych udo- ukrywania, przenoszenia i wielu in-
vaScript. Dzięki niemu, tworzenie po- godnień w języku JavaScript – Scrip- nych, kompatybilnych z większością
łączeń AJAX-owych ze skryptem PHP taculous. Stosując ten pakiet, otrzyma- nowoczesnych przeglądarek. Stosując
bez konieczności przeładowania stro- my możliwość nadawania elementom wszystkie te udogodnienia, możemy
stworzyć efektowny oraz efektywny
system rankingowy.
Listing 1. Wygląd ogólny ankiety w kodzie HTML

<!DOCTYPE html PUBLIC "-//W3C//DTD XHTML 1.0 Strict//EN" Niezbędne

"http://www.w3.org/TR/xhtml1/DTD/xhtml1-strict.dtd"> przygotowania
<html xmlns="http://www.w3.org/1999/xhtml"> Do pełni szczęścia będzie nam po-
<head> trzebny, oprócz PHP, framework Proto-
<meta http-equiv="Content-Type" content="text/html; charset=UTF-8" />
type oraz pakiet Scriptaculous. Zestaw
<title>AJAXowe ankiety</title>
<script src="js/prototype.js" type="text/javascript"></script> Scriptaculous pobierzemy z adresu wi-
<script src="js/scriptaculous.js" type="text/javascript"></script> docznego w ramce W Sieci. Zawiera on
<script type="text/javascript" language="javascript"> także framework Prototype, jednak jeśli
<style> chcemy – możemy sprawdzić, czy jest
#categories {
to wersja aktualna na stronie projektu,
list-style-image:none;
list-style-type:none; ewentualnie zamieniając plik prototy-
margin:0px; pe.js na odpowiedni. Powinniśmy roz-
padding:0px; pakować pliki o rozszerzeniu js z ka-
} talogu lib pakietu Scriptaculous oraz
#categories li {
plik prototype.js do wspólnego folderu,
background-color: #ECF3E1;
border:1px solid #C5DEA1; np. javascript. Nasz kod zamieścimy w
cursor: move; dwóch plikach PHP: index.php oraz ra-
width: 130px; te.php. Pierwszy z nich będzie odpo-
margin-top:5px; wiedzialny za prezentację ankiety oraz
}
wyników, drugi – za zliczanie głosów
#submit {
background-color: #C5DEA1; oraz ich pobieranie z bazy. Kod CSS
border:1px solid #ECF3E1; jest w tym wypadku istotny, znajdziecie
padding: 2px; go w pliku index.php.
width: 80px;
cursor: pointer;
text-align: center;
Wygląd zewnętrzny
} Zacznijmy od stworzenia treści ankie-
</style> ty. Przykładowa ankieta, wraz z kodem
</head> CSS, została zamieszczona na Listin-
<? gu 1. Pobrane biblioteki JavaScript zo-
$options=array('Rock', 'Pop', 'House', 'Techno', 'Chillout', 'HipHop', 'Other');
stały włączone do kodu strony, style
?>
<body>
<div id="container">
Jaką muzykę lubisz?
<ul id="categories">
<?
$i=1;
foreach($options as $option){
print '<li id="item_'.$i.'">'.$option.'</li>';
$i++;
}
?>
</ul>
<br />
<div id="submit" onclick="SubmitForm('categories');">
Submit
</div>
</div>
</body>
</html>

Rysunek 1. Gotowa ankieta AJAX-owa

PHP Solutions Nr 2/2007 www.phpsolmag.org 27

Dla zaawansowanych Ankiety AJAX-owe

CSS zostały zdefiniowane tak, by an-
kieta wyglądała odpowiednio, mimo że
użyjemy do jej prezentacji listy HTML.
Biorąc pod uwagę dostępność, nale-
żałoby stworzyć formularz HTML dla
osób z wyłączoną obsługą JavaScript,
który dzięki niemu byłby ukrywany,
jednak nie jest to w gestii tego artyku-
łu. Możliwości wyboru zostały wpisane
do tablicy, a następnie wyświetlone za
pomocą pętli. Wygląd ankiety został
przedstawiony na Rysunku 1.
Prototype w praktyce
Po kodzie naszego przycisku można
poznać, że aktywuje on funkcję Sub-
mitForm z parametrem będącym iden-
tyfikatorem listy naszej ankiety. Funk-
cja ta (Listing 2.) będzie zdefiniowa-
na wewnątrz znacznika head. Będzie
to główny silnik naszej aplikacji: jej za-
daniem będzie połączenie się z pli-
kiem rate.php z parametrami określo-
nymi w zmiennej pars (o nich za chwi-
lę). Do wykonania połączenia wykorzy-
stamy klasę AjaxUpdater frameworka
Prototype. Jak można się spodziewać,
wywołuje ona witrynę z danymi para-
metrami, przekazując je przy pomo-
cy określonej metody, zaś to, co zosta-
nie odesłane, trafi do znacznika o iden-
tyfikatorze target, zastępując już obec-
ny tam kod (w naszym wypadku ankie-
ta zostanie zastąpiona jej wynikami).
Prototype oferuje także szereg innych
klas i funkcji, które pomagają w pre-
cyzyjnym określeniu, jak ma się zmie-
Listing 2. Funkcja wysyłająca ankietę
<script type="text/javascript" language="javascript">
// <![CDATA[
function SubmitForm(someid){
var url = 'rate.php';
var pars = 'rates='+escape(Sortable.serialize(someid));
var target = 'container';
var myAjax = new Ajax.Updater(target, url, {method: 'post',
parameters: pars});
}
// ]]>
</script>
Listing 3. Funkcja przypisująca efekty wizualne do listy
<script type="text/javascript" language="javascript">
// <![CDATA[
Sortable.create('categories',{dropOnEmpty:true,handle:'handle',
constraint:false});
// ]]>
nić witryna po pobraniu wyników zapy-
tania AJAX. Nam wystarczy jednak ta
jedna – jeśli zależy nam na transferze,
możemy pokusić się o wycięcie nieuży-
wanych fragmentów kodu z pliku proto-
type.js. Do wyjaśnienia pozostała jesz-
cze zmienna pars. Wiąże się ona z pa-
kietem Scriptaculous, którego funkcja
Sortable.serialize() zwraca ciąg zna-
ków w stylu tego z zapytań GET, które-
go składowymi są numery pozycji z na-
szej listy, przypisane jako kolejne ele-
menty tablicy, o nazwie będącej iden-
tyfikatorem listy. W naszym przypad-
ku, dla niezmienionej kolejności pól,
funkcja ta zwróci następujący ciąg:
categories[]=1&categories[]=2&catego
ries[]=3&... itd. Kłopot w tym, że jeżeli
prześlemy taki ciąg znaków bezpośred-
nio jako zbiór parametrów, otrzymamy
w PHP tablicę z jedynie jednym – ostat-
nim – elementem. Musimy więc cały
ciąg znaków eskejpować i przypisać do
jednej zmiennej (rates), którą będziemy
rozkodowywać na właściwą tablicę po
stronie serwera. Pozostało nam jesz-
cze przypisanie odpowiednich efektów
wizualnych do naszej listy. Uzyskamy
to, stosując funkcję Sortable.create()
pakietu Scriptaculous. Jej kod, widocz-
ny na Listingu 3, musimy umieścić po
kodzie listy, bowiem będzie on ją mo-
dyfikował – musi więc być już widocz-
na. Najlepiej kod ten wkleić zaraz przed
znacznikiem kończącym body. Pełen
kod pliku index.php, w odpowiedniej ko-
lejności, widoczny jest na Listingu 4.
Zliczamy głosy
Nasz system ankiet jest już niemal goto-
wy. Musimy jeszcze dopisać kod odpo-
wiedzialny za zliczanie głosów i ich wy-
świetlanie. Zadanie może sprawić trudno-
ści jedynie przy zagadnieniu rozkodowy-
wania przesłanego w zmiennej rates łań-
cucha. Listing 5. pokazuje, jak tego doko-
namy. Najpierw, zamienimy go na tablicę,
z której pozbędziemy się zbędnego wy-
miaru (categories). Następnie przetwo-
rzymy ją w pętli, przypisując kolejnym po-
zycjom (istotna jest tu kolejność w tablicy
$options) ich kolejność ustaloną przez
użytkownika (przy czym niższa liczba
oznacza wyższą pozycję). Wszystko, co
pozostało do zrobienia, to wpisanie wyni-
ków do bazy danych (zapewne będziemy
odejmować wybraną kolejność od ilości
wyborów, by uzyskać wyższą notę dla po-
zycji wyżej notowanej w hierarchii) przez
sumowanie oraz wypisanie aktualnych wy-
ników. Tę część pracy pozostawiamy czy-
telnikowi, wymaga bowiem jedynie użycia
prostych zapytań do bazy oraz kilku lini-
jek kodu CSS odpowiednio formatujące-
go wyniki (nie zapomnijmy go uwzględnić
już w pliku index.php!). By otrzymać wy-
niki własnego głosowania względem po-
zycji w tablicy $options, wystarczy użyć
kodu zaprezentowanego na Listingu 5.
Porównując wartości $item['order _ id']
z indeksami tablicy $options, otrzymamy
listę dostępnych wyborów.
Co dalej?
Jak pokazaliśmy, stworzenie efektownej
i efektywnej ankiety przy pomocy frame-
worka Prototype, zestawu Scriptaculous
oraz PHP jest łatwe i intuicyjne. Jako za-
danie domowe pozostawiamy połączenie
wyników z bazą danych. Czytelnicy, któ-
rzy gustują w rozwiązaniach AJAX-owych,
zapewne zechcą użyć dodatku Behavio-
ur (http://www.bennolan.com/behaviour/).
Został on stworzony przez Bena Nolana,
który słusznie zauważył, że wprowadzając
dodatkowe parametry do znaczników (np.
onClick w naszym "przycisku"), ponow-
nie zanieczyszczamy kod, który powinien
być zgodny z wytycznymi XML. Behavio-
ur pozwala na przypisanie elementom za-
chowań JavaScript za pomocą ich identy-
fikatorów. W ten sposób dołączamy kolejny
plik w nagłówku witryny, jednak oczyszcza-
my sam kod HTML. Czytelnicy pragnący
zastosować ten typ ankiety powinni pamię-
tać, by wartości głosów były odpowiednio
sprawdzane pod kątem zgodności w pliku

28 www.phpsolmag.org PHP Solutions Nr 2/2007

 Ankiety AJAX-owe Dla zaawansowanych

Listing 4. Kompletny plik index.php

<!DOCTYPE html PUBLIC "-//W3C//DTD XHTML 1.0 Strict//EN"

"http://www.w3.org/TR/xhtml1/DTD/xhtml1-strict.dtd">
<html xmlns="http://www.w3.org/1999/xhtml">
<head>
<meta http-equiv="Content-Type" content="text/html; charset=UTF-8" />
<title>AJAXowe ankiety</title>
<script src="js/prototype.js" type="text/javascript"></script>
<script src="js/scriptaculous.js" type="text/javascript"></script>
<script type="text/javascript" language="javascript">
<script type="text/javascript" language="javascript"> Rysunek 2. Główna witryna
// <![CDATA[ script.aculo.us zawiera wiele prezentacji
function SubmitForm(someid){ wizualnych pakietu
var url = 'rate.php';
var pars = 'rates='+escape(Sortable.serialize(someid));
var target = 'container'; Listing 5. Funkcja przypisująca
var myAjax = new Ajax.Updater(target, url, { efekty wizualne do listy
method: 'post', parameters: pars});
} <?
// ]]> parse_str($_POST['rates'],
</script><style> $ratesArray);
#categories { $ratesArray = $ratesArray[
list-style-image:none; 'categories'];
list-style-type:none; for($i=0;$i<count($ratesArray);
margin:0px; $i++) {
padding:0px; $finalArray[] = array(
} 'order_id' =>
#categories li { $ratesArray[$i], 'rate' =>
background-color: #ECF3E1; $i +1);
border:1px solid #C5DEA1; }
cursor: move;
width: 130px; foreach($finalArray as $item) {
margin-top:5px; print($item['order_id'].' =
} '.$item['rate'].'<br />');
#submit { }
background-color: #C5DEA1; ?>
border:1px solid #ECF3E1;
padding: 2px;
width: 80px; rate.php, przed wpisaniem ich do bazy. Pa-
cursor: pointer; miętać także należy o zablokowaniu moż-
text-align: center; liwości wielokrotnego głosowania przez te-
}
go samego użytkownika naszego serwisu.
</style>
</head> Z pewnością warto także przyjrzeć się bli-
<? żej pakietowi Scriptaculous, bowiem w ar-
$options=array('Rock', 'Pop', 'House', 'Techno', 'Chillout', 'HipHop', 'Other'); tykule wykorzystaliśmy zaledwie mały pro-
?> cent jego możliwości, podobnie zresztą,
<body><div id="container">
jak samego frameworka Prototype. W koń-
Jaką muzykę lubisz?
<ul id="categories"> cu, polecamy obejrzeć witrynę projektu an-
<? kiet hierarchicznych autora (patrz ramka
$i=1; W Sieci). n
foreach($options as $option){
print '<li id="item_'.$i.'">'.$option.'</li>';
$i++;
}
?>
</ul><br /> O autorze
<div id="submit" onclick="SubmitForm('categories');">Submit</div>
</div> Krzysztof Trynkiewicz od wielu lat zaj-
<script type="text/javascript" language="javascript"> muje się tworzeniem witryn w technolo-
// <![CDATA[ gii PHP oraz Flash. Ściśle współpracu-
Sortable.create('categories',{dropOnEmpty:true, je z magazynem PHPSolutions. Obec-
handle:'handle',constraint:false}); nie rozwija kilka równoległych projektów
// ]]> autorskich, dostępnych na witrynie http:
</script> //eldoras.com.
</body></html>
Kontakt: chris.trynkiewicz@gmail.com

PHP Solutions Nr 2/2007 www.phpsolmag.org 29

Dla zaawansowanych

ASwing + AMFPHP,
czyli przepis na szybkie GUI
Stopień trudności: lll
Rafał Malinowski

Masz już aplikację napisaną w PHP, ale chcesz

ulepszyć jej działanie? Możesz łatwo
stworzyć aplikacje Flash-owe w oparciu
o darmowe narzędzia. Prosto i bez trudu
przejdziesz trudną drogę, która doprowadzi do
powstania serwera aplikacji, który będzie mógł
komunikować się z Flash-em. Dodatkowo,
pokazujemy zastosowania ASwing.

C
elem artykułu jest przedsta-
wienie zalet tworzenia inter-
fejsu użytkownika we Flash-u.
Chcemy pokazać, jak łatwo i przyjem-
nie da się tworzyć GUI dla aplikacji na-
pisanych w PHP. Będziemy do tego ce-
lu używać biblioteki ASwing, która po-
zwala na budowę aplikacji z gotowych
graficznych komponentów. Przekaże-
my wiedzę, która każdemu początkują-
cemu programiście pozwoli na zbudo-
wanie RIA, wykorzystując w zaawan-
sowany sposób PHP-owy serwer apli-
kacji. Artykuł podzieliliśmy na cztery
tematyczne części. W każdej Czytelnik
znajdzie konkretny, bardzo uproszczo-
ny, ale działający przykład, zgodnie z
formułą HelloWorld, czyli bez dodatko-
wych upiększaczy.
I tak:
• część pierwsza dotyczy procesu two-
rzenia aplikacji Flash-owych w opar-
ciu o darmowe narzędzia,
• część druga wprowadza do podstaw
OOP w ActionScript 2.0,
• część trzecia przedstawia ASwing
– narzędzie do tworzenia GUI z do-
stępnych graficznych komponentów,
• część czwarta zaznajamia z AMFPHP
– zapewniającym wydajną komunika-
cję Flash-a z PHP-em.
Na samym końcu, w oparciu o to, co zo-
stało przedstawione, napiszemy bardziej
zaawansowaną aplikację typu klient-ser-
Co należy wiedzieć...
Przydatna będzie znajomość zasad pro-
gramowania obiektowego.
Co obiecujemy...
Dowiesz się, jak szybko i łatwo stworzyć
w GUI dla Twojej PHP-owej aplikacji, jak
w prosty sposób przesyłać dane między
PHP a Flash-em. Nauczysz się też pod-
staw programowania w ActionScript 2.0.

30 www.phpsolmag.org PHP Solutions Nr 2/2007


wer, która będzie już wymagała od Czy-
telnika nieco samodzielnej pracy.
Hello World – MTASC
Na początek, prosty przykład pokazujący
podstawy działania kompilatora MTASC,
którego będziemy używać do tworze-
nia aplikacji Flash-owych. MTASC (http://
www.mtasc.org/) jest kompilatorem pli-
ków .as wywoływanym z linii poleceń.
Jego zadaniem jest zamiana kodu
zrozumiałego dla człowieka na kod ma-
szynowy, dający się uruchomić w prze-
glądarce przy pomocy Flash Player-a,
czyli popularnie nazywanego SWF lub
MovieClip. MTASC wywoływany jest z li-
nii poleceń, można go więc zintegrować
z różnymi edytorami plików tekstowych
czy programów automatyzujących pro-
ces kompilacji (np.: Ant) – my w dalszej
części artykułu pokażemy, jak zintegro-
wać go z Eclipse 3.1. MTASC jest potęż-
Listing 1. Plik HelloWorld.as
class HelloWorld {
public static function main (mc:MovieClip) : Void
{
mc.createTextField("myText", 1, 100, 200, 300, 400);
mc.myText.text = "Hello World !";
} i dokładnej analizie pliku we wskazanym
} miejscu będziemy w stanie szybko roz-
Rysunek 1. Konfiguracja wtyczek Eclipse – FDT i ASDT
PHP Solutions Nr 2/2007
nym programem zapewniającym kompa-
tybilność z Flash Player-em, w wersjach
do 8 włącznie i do tego jest to jeszcze
program pisany w konwencji opensour-
ce. Jak widać, same plusy.
Przyjrzymy się podstawowej składni
kompilującej kod programu do pliku .swf:
mtasc (pliki .as z kodem programu) -swf
(nazwa pliku swf)
W celu przetestowania MTASC na-
piszemy prosty program w języku
ActionScript 2.0. Tworzymy nowy plik w
naszym ulubionym edytorze tekstowym
i nazywamy go HelloWorld.as, a na-
stępnie wpisujemy kawałek kodu przed-
stawiony na Listingu 1.
Po zapisaniu pliku, komenda:
mtasc HelloWorld.as -swf HelloWorld.swf
-main -header 800:600:20
www.phpsolmag.org
GUI Dla zaawansowanych
skompiluje program do postaci Hello-
World.swf. Tak przygotowany plik mo-
żemy otworzyć w przeglądarce interne-
towej z zainstalowanym FlashPlayer-em.
Przeglądarka, otwierając plik o rozsze-
rzeniu .swf, przekaże jego obsługę do
FlashPlayer-a, który powinien pokazać
nam w przeglądarce napis Hello World !
Jeśli mamy problemy z kompilacją
programu, znaczy to, że popełniliśmy ja-
kiś błąd podczas pisania.
Możliwe błędy podczas kompilacji to
przede wszystkim błędy występujące w
składni kodu. W takim przypadku kompi-
lator zwraca dokładne informacje na te-
mat umiejscowienia błędu:
nazwa pliku : numer linii : numer znaku
w linii : komunikat błędu.
Kod, w którym nie zamknęlibyśmy klam-
ry kończącej definicję klasy HelloWorld
spowodowałby komunikat błędu nastę-
pującej postaci:
HelloWorld.as:15: character 0 : parse
error Unexpected <end of file>
Nie zawsze więc widać na pierwszy rzut
oka, o co chodzi, ale po kilku literówkach
wiązywać napotkane problemy.
Przyjrzyjmy się dokładniej parame-
trom, które użyliśmy do kompilacji pro-
gramu:
• parametr pierwszy to nazwa pliku
kompilowanego, czyli źródło progra-
mu,
• parametr -swf HelloWorld.swf wska-
zuje, jak ma nazywać się plik wyniko-
wy kompilacji,
• Parametr -main mówi kompilatorowi,
aby program po uruchomieniu roz-
począł pracę od wywołania meto-
dy statycznej main, której prawidło-
wa definicja to public static function
main (mc:MovieClip): Void. Oznacza
to, że w tym miejscu będzie zaczy-
nał prace program wynikowy,
• parametr ostatni -header 800:600:20,
ustala rozmiar pliku .swf na 800x600
pixeli i FPS na 20.
Teraz kilka słów na temat naszego
programu. Wiemy już, że program roz-
31
Dla zaawansowanych GUI

poczyna swoje działanie od wywoła- MovieClip-ów. MovieClip-y tworzą struk- da np. po dwie kropki i kreskę. Wszyst-
nia metody statycznej main(mc:Movie- turę drzewiastą, czyli każdy MC ma swo- kie akcje, które wywołamy na wskaza-
Clip), (parametr -main). MovieClip (MC) jego rodzica i może mieć wiele dzieci. W nym MovieClip-ie dotyczyć będą rów-
to pojedynczy obiekt widziany na sce- uproszczeniu, wygląda to więc tak, że nież elementów, które on posiada. Czyli,
nie (czyli w przeglądarce), który jest mamy np. niebieskie tło, które posiada jeśli teraz sprawimy, by jedno kółko prze-
jednocześnie pojemnikiem dla innych na sobie dwa kółka, a każde kółko posia- stało być widzialne, to elementy, które są
do niego przyczepione (dwie kropki i kre-
seczka) też przestaną być widzialne. Jak
Listing 2. Plik ASBasic.as – podstawy składni w ActionScript każde drzewo, tak i to posiada swój ko-
// do skompilowania klasy potrzebne są : rzeń, czyli MovieClip leżący najniżej.
// definicje klas z pakietu mx.data W metodzie main jako parametr mc prze-
import mx.data.*; kazywana jest referencja do _ root, czyli
//definicja klasy mx.controls.Button głównego MovieClip-a na scenie.
import mx.controls.Button;
Dostając referencje do _ root – Movie-
// definicja klasy ASBasic rozszerza def. klasy MovieClip
// ASBasic należeć bedzie do pakietu(ang.:package) : „org.me” Clipa leżącego na samym dole sceny, mo-
class org.me.ASBasic extends MovieClip { żemy osadzić na scenie dowolny obiekt i
// zmienna w AS poprzedzona musi byc słowem kluczowym "var" będzie on widzialny. W naszym przypad-
// AS pozwala na określenie typu zmiennych „:Button” ku jest to TextField, czyli pole tekstowe.
public var button:Button;
Metoda createTextField tworzy nową in-
// kwalifikatora dostępu protected w AS nie występuje
// protected var pProtected; stancję TextField, nadając jej nazwę „my-
// typowanie zmiennych nie jest konieczne Text” i ustawiając głębokość osadzenia na
public var object; poziomie 1. Głębokość osadzenia Movie-
/** Clip-a na scenie to poprostu kolejność, w
* Konstructor – nazwa methody musi być taka jak nazwa klasy
jakiej będą rysowane elementy na ekra-
*/
public function ASBasic(name:String) { nie. Jeśli więc jeden obiekt rysowany bę-
// wywołanie konstruktora klasy dziedziczonej dzie wczesniej, a drugi później, to ten dru-
super(); gi może zasłonić pierwszy. Sytuacja taka
// $this->param zamieniamy na this.param pojawia się, gdy więcej MovieClip-ów na-
this.button = new Button();
leży do jednego MovieClip-a i ważna sta-
// try, catch, finally działa identycznie jak w PHP
try { je się ich kolejność. Kolejne parametry
this.setName(name); metody createTextField to współrzędne
} x i y (100, 200) oraz wysokość i szerokość
catch (e:Error){ pola tekstowego (300,400). Nazwa jaką
this.setName("Basic example");
ustaliliśmy dla tworzonego obiektu („my-
}
finally { Text”), jest potrzebna, by w kolejnych kro-
} kach operować na jego właściwościach,
} czyli między innymi przypisać do para-
// metoda w AS tak jak w PHP poprzedzona musi być metru text wartość HelloWorld (mc.my-
// słowem kluczowym „function”
Text.text = "Hello World !";), co jest
public function add(p1:Number,p2:Number) : Number {
var sum : Number = p1 + p2; równoznaczne z wypełnieniem pola tek-
return sum; stowego tekstem HelloWorld.
}
private var name:String; Przygotowujemy
public function getName() : String {
return this.name;
narzędzia do pracy
} Oczywiste jest, że na dłuższą metę pro-
public function setName(name:String) : Void { gramowanie w notatniku staje się meczą-
if (name !== null) { ce. Nawet, jeśli używamy edytora teksto-
this.name = name; wego, który koloruje nam kod, to podpo-
}
wiadanie składni i wykrywanie błędów
else {
throw new Error("Name can not be null!"); semantycznych jest niezastąpioną po-
} mocą dla każdego, a zwłaszcza począt-
} kującego programisty. Skupimy się te-
public function addStrings(s1:String,s2:String) : String { raz na przygotowaniu środowiska pra-
// dodawanie String-ow w AS
cy tak, aby programowanie w Action-
// używamy operatora „+”
var sum:String = " " + s1 + s2; Script-cie stało się naprawdę przyjemne.
return sum; Do tego celu użyjemy IDE Eclipse (http:/
} /www.eclipse.org). Dostępne są jeszcze
} inne edytory wspomagające pracę z Ac-
tionScript-em. Wartym wspomnienia jest

32 www.phpsolmag.org PHP Solutions Nr 2/2007

Dla zaawansowanych GUI

przykład Se|Py (http://www.sephiroth.it/
python/sepy.php), ale Eclipse jest na-
rzędziem znanym większości programi-
stów PHP, stąd nasz wybór padł właśnie
na niego. Eclipse wymaga zainstalowanej
wirtualnej machiny Java. Mamy tu dowol-
ność w wyborze wersji Javy, ale propo-
nujemy zainstalować wersję 5, którą bę-
dzie w przyszłości wymagana przez roz-
szerzenie Flashout. Po ściągnięciu Ec-
lipse, koniecznie w wersji 3.1.x (my bę-
dziemy pracować na 3.1.2) przechodzi-
my do instalacji rozszerzeń wspomagają-
cych pracę w języku ActionScript. Do wy-
boru mamy:
na liście FDT (lub/i ASDT) i klikamy
„Finish”.
Aby zainstalować Flashout (który po-
trzebny będzie dla tych, którzy wybrali
ASDT), ściągamy ze strony projektu pa-
kiet instalacyjny. Po rozpakowaniu, prze-
grywamy znajdujący się w środku kata-
log plugin do odpowiedniego (też plugin)
w folderze macierzystym Eclipse.
Konfiguracja Eclipse
Po zainstalowaniu, FDT (czy ASDT) wy-
maga skonfigurowania. Z menu Eclipse
wybieramy:
„Windows” -> „Preferences”
Rysunek 1. przedstawia to, co powin-
niśmy zobaczyć. Powinniśmy usta-
wić tu ścieżkę do kompilatora MTASC
(parametr MTASC dla obu wtyczek),
oraz ścieżkę do bibliotek Action-
Script-a (FDT – „Core Libraries”, ASDT
„Core path”). Core Libraries to zbiór
podstawowych dla Flash-a bibliotek,
które dostajemy wraz z MTASC w ka-
talogu /std.
Wtyczki Flashout nie trzeba konfigu-
rować.

• FDT (Development Tool for Flash –

http://fdt.powerflasher.com/) – spraw-
dza poprawności składni, podpowia-
da i automatycznie kompiluje pro-
gram. Jest w tej chwili najlepszą do-
stępną wtyczką dla Eclipsa wspoma-
gająca AS, ale niestety płatną,
• ASDT (AS Development Tool – http://
aseclipseplugin.sourceforge.net /
wordpress/) – podpowiada ale nie
wykrywa błędów składni. Jest to jesz-
cze niedopracowana wtyczka (wersja
0.0.8beta5), ale dostępna za darmo,
• FlashOut (http://www.potapenko.com/
flashout/) – umożliwia automatyczne
kompilowanie programu. Współpracu-
jąc z ASDT zapewnia funkcjonalność
FDT, posiadając dodatkowo funkcjo-
nalność pomagającą w debugowaniu
kodu.
Rysunek 2. Eclipse i FDT – nowy projekt
Ze względu na to, że rozpoczynamy do-
piero pracę z ActionScript-em, proponuje-
my rozpocząć pracę z trial-ową, trzydzie-
stodniową wersją FDT.
Aby zainstalować FDT, (lub ASDT –
dla bardziej zaawansowanych) urucha-
miamy Eclipse, a następnie z menu wy-
bieramy kolejno:

„Help”->”Software Updates”->
”Find and install...”

Następnie:

„Search for new features to install” ->

”Next”->„New Remote Site”

i odpowiednio w polach Name i URL

wpisujemy „FDT” i „http://fdt.power-
flasher.com/update” (lub „ASDT” i „http://
aseclipseplugin.sourceforge.net /
updates/„). Zaznaczamy nowy element Rysunek 3. Eclipse i FDT – konfiguracja parametrów kompilacji

34 www.phpsolmag.org PHP Solutions Nr 2/2007


ActionScript 2.0 (AS2)
– podstawy
ActionScript 2.0 należy do rodziny ję-
zyków skryptowych implementujących
standard ECMA-262. Do rodziny tej
należy między innymi JavaScript czy
JScript, stąd też osoby znające JS do-
strzegą na pewno duże podobieństwo
AS2 do tego języka. Porównując AS2
do JS zauważyć należy jedną podsta-
wową różnicę, jaka występuję pomię-
dzy tymi językami. JS (w dużym uprosz-
czeniu) operuje na danych odzwiercie-
dlających strukturę znaczników XML-
owych opisujących wygląd strony – do-
brym przykładem będzie tu znacznik
<DIV>. W AS2 występuje podobna struk-
tura danych, odzwierciedla ona jednak
drzewo MovieClip-ów – czyli np. anima-
cji. Tu i tu mamy więc warstwy, przezro-
czystości, współrzędne, ale w AS2 do-
tyczą one innego typu obiektów. Innymi
słowy MovieClipy to coś takiego jak war-
stwy <div> w JS.
Dla programistów PHP naukę Action-
Script najlepiej rozpocząć od przedstawie-
nia przykładowego kodu. Listing 2 przed-
stawia definicję klasy ASBasic. AS2 jest
językiem obiektowym. Istnieje możliwość
programowania w AS2 metodą procedu-
ralną – program zapisany jest w postaci
luźno rozsianych funkcji czyli procedury,
ale metoda ta wykorzystywana jest głów-
nie w pracy z Flash IDE, gdzie graficz-
ny interfejs pozwala na zarządzanie po-
szczególnymi grupami procedur. Przy du-
żych projektach wskazane jest, aby orga-
Rysunek 4. Eclipse i FDT – konfiguracja dodatkowych parametrów kompilacji
PHP Solutions Nr 2/2007
nizować kod zgodnie z zasadami OOP
(Obiect Oriented Programming), czyli w
postaci klas zapisywanych w oddzielnych
plikach.
W AS2 definicja klasy i nazwa pliku, w
którym definicja jest zapisana muszą się
pokrywać, czyli klasę ASBasic zapisujemy
w pliku ASBasic.as. Dodatkowo w AS2
pojawia się nowe dla programistów PHP
pojęcie tzw. pakietu (ang. Package). Pa-
kage określa przestrzeń nazw, w obrę-
bie której nazwa klasy musi być unikalna.
Od strony systemu plików struktura pakie-
tów zapisywana jest w postaci drzewa ka-
talogów. Definicja klasy org.me.ASBasic
zapisana jest więc w pliku ASBasic.as w
katalogu org/me/. Dzięki takiemu podej-
ściu, nie musimy stosować instrukcji inc-
lude(file _ path); a wystarczy nam import
my.package.ClassName; który jednoznacz-
nie wskaże definicję klasy ClassName w
pliku o nazwie ClassName.as w katalogu
my/package/.
Dla tych, którzy znają podstawy pro-
gramowania obiektowego, definicja kla-
sy ASBasic przedstawiona na Listingu 2.
powinna być zrozumiała. Dodatkowe ko-
mentarze powinny wyjaśnić pozostałe
niejasności.
Debugowanie
Gdy chcemy nauczyć się jeździć na nar-
tach, czeka nas lekcja wstawania i upa-
dania. Tak też jest i w programowaniu.
Zanim więc zaczniemy tworzyć większe
programy, przyjrzymy się możliwościom
debugowania kodu napisanego w AS2.
www.phpsolmag.org
GUI Dla zaawansowanych
Niestety, możliwości, jakie daje nam AS2
nie są duże i polegają w głównej mie-
rze na wyświetlaniu komunikatów o sta-
nie wykonywania algorytmu w miejscach
uznanych przez nas za krytyczne dla pi-
sanej aplikacji. Czyli, nie różni się to w ni-
czym od metody stosowanej w progra-
mowaniu w PHP, prócz tego, że w AS2
zamiast funkcji echo() stosujemy trace()
(print _ r() nie posiada swojego odpo-
wiednika w AS2 – ale istnieją metody,
aby uzyskać podobny efekt. Stosowa-
nie metody trace() jest utrudnione, gdy
programujemy używając MTASC: jej ko-
munikaty bowiem nie są wtedy widziane,
wyrzuca ona bowiem tekst do wydzielo-
nego okna dialogowego jedynie, gdy pro-
gramujemy używając Adobe Flash IDE.
Okno dostępne jest tylko podczas uru-
chamiania MovieClip-a z poziomu Flash
IDE i jest niedostępne dla programistów
używających MTASC. Dlatego, aby zo-
baczyć prosty wynik działania meto-
dy trace() trzeba trochę gimnastyki, co
zniechęca wielu początkujących. Same-
mu należy bowiem zadbać o to, gdzie i w
jaki sposób wyświetlane będą przez nią
komunikaty. Przedstawimy teraz scena-
riusz, jak szybko zobaczyć wynik dzia-
łania metody trace(). Jeśli pracujemy z
MTASC, służy do tego następujący para-
metr kompilacji:
- trace nazwa_metody_statycznej
Sprawia on, że każde wywołanie me-
tody trace() napotkane przez kompila-
tor zostanie zamienione na wywołanie
wskazanej przez nas metody. Zaletą te-
go rozwiązania jest nie tylko to, że z po-
ziomu samego kompilatora możemy ste-
rować, czy i gdzie powinny pojawić sie
generowane komunikaty, ale także to,
że MTASC wzbogaca wywołanie funkcji
zastępującej trace() dodatkowymi trze-
ma parametrami, które określają dokład-
nie miejsce wywołania metody trace():
• pełna nazwa klasy i metody,
• nazwa pliku,
• numer lini.
Dzięki temu, automatycznie nasz log
wzbogacony jest o bardzo ważne in-
formacje, pozwalające na zidentyfiko-
wanie miejsca wystąpienia błędu. Aby
wykorzystać te parametry definicja
metody zastępującej trace() powinna
wyglądać tak:
35
Dla zaawansowanych GUI

class Tracer() { kie komunikaty dostępne w interne- Eclipse i FDT

public static function
log(msg:String,clazz:String,file:
String,line:Number);
} bardziej zaawansowanych,
Dla tak przygotowanej metody obsługu-
jącej logi parametr -trace powinien wy-
glądać tak:
-trace Tracer.log
Co do samego miejsca, gdzie komuni-
katy powinny być prezentowane, moż-
liwości jest dużo i zależą one tylko od
tego, co wstawimy w ciało naszej me-
tody Trace.log(). Wszystko jednak
sprowadza się do wysyłania komuni-
katów do zewnętrznego programu lub
innego MovieClip-a, który to dopiero
zajmuje się wypisaniem ich na ekran.
Ciekawsze narzędzia odbierające ta-
cie to:
• http://osflash.org/xray – polecamy dla
• http://sos.powerflasher.de/english/
english.html – bardzo prosty, wyma-
ga Windows,
• http:/ /sock4log.sourceforge.net /
– bardzo prosty, wymaga Java 5
– niezależny od OS.
Najszybciej i prościej będzie nam
rozpocząć pracę używając Sock4Log,
który jest małym serwerem nasłuchu-
jącym na wskazanym porcie komunika-
tów wysyłanych ze specjalnie napisa-
nej dla niego metody trace(). Program
jest niezależny od systemu operacyj-
nego, dlatego też następne przykłady
opierać się będą właśnie o współpra-
ce z nim.
– tworzymy projekt
Nowy projekt stworzymy używając per-
spektywy Flash, która dodana została do
Eclipse po zainstalowaniu FDT. Aby użyć
perspektywy Flash w Eclipse z menu, wy-
bieramy: Windows -> Open Perspective
-> Flash.
Teraz w oknie Flash Explorer klika-
my prawym przyciskiem myszki i z otwo-
rzonego menu wybieramy: New -> New
project.
W otwartym oknie New project ko-
lejno wykonujemy: Flash -> „New Flash
Project, Project name -> wpisujemy na-
zwę, np.: HelloWorld.
W oknie konfiguracji źródeł folde-
ru powinniśmy mieć zaznaczone źródło
„MtascSTD”, które dodaliśmy wcześniej.
Teraz Finish i w oknie Flash Explorer po-
winna pokazać się nowa pozycja Hello-
World.
Teraz dodamy katalog, w którym
przechowywać będziemy źródła nasze-
go programu.
Klikamy prawym przyciskiem myszki
na pozycje HelloWorld, następnie: New ->
Source Folder. Nowy folder proponuję
nazwać src.

Dodajemy pierwszą klasę

Klikamy prawym przyciskiem myszki na
pozycję src, następnie:
New -> Class, Package -> nazwij-
my np.: org.me, Class Name -> nazwijmy
np.: HelloWorld i klikamy „Finish”.
Jeśli w nowym pliku wpiszemy to, co
zostało już pokazane na Listingu 1, to
na ekranie powinniśmy zobaczyć to, co
Rysunek 5. Sock4log – test funkcji trace() przedstawia Rysunek 2.
Teraz pozostaje nam tylko skompilo-
wać i uruchomić program.
Listing 3. Program demonstrujący działania Sock4Log
Z menu wybieramy: Run” -> Run...
import org.webservicesware.sock4log.Tracer; W lewej części okna klikamy prawym
class org.me.HelloWorld { przyciskiem myszy na FDT-MTASC Sup-
public static function main (mc:MovieClip) : Void
port -> New
{
// Inicjacja połączenia socketowego z Sock4Log Następnie w prawej części okna wy-
Tracer.init(); pełniamy w zakładce „Main” kolejno:
trace("Start");
mc.createTextField("myText",1,100,200,100,100); • Name -> helloword – to nazwa, jaka
mc.myText.text = "Hello World !";
będzie wyświetlać się w menu run,
mc.myText.border = true;
mc.myText.type = "input"; • Project -> HelloWord – wybieramy,
// implementujemy metodę wywoływana w reakcji na klikając na przycisk Browse... i wska-
// zdarzenie onChanged – czyli na zmianę treści zując nasz projekt,
mc.myText.onChanged = function () { • Main Class -> org.me.HelloWord – to
trace("onChanged Event : " + this.text);
tzw. entry point aplikacji – czyli klasa,
};
} w której zdefiniowana jest publiczna
} metoda statyczna main() , od której
wywołania rozpoczynać będzie pracę

36 www.phpsolmag.org PHP Solutions Nr 2/2007

 GUI Dla zaawansowanych

program. Finalnie, powinniśmy zoba-

czyć to, co na Rysunku 3, a po przej- Listing 4. Plik HelloWorldASwing.as – wprowadzenie do ASwing
ściu do zakładki „MTASC Arguments”
import org.aswing.JFrame;
– to, co na Rysunku 4. import org.aswing.JLabel;
class org.aswing.me.HelloWorldASwing {
Uruchomienie kompilacji rozpoczyna /**
kliknięcie na przycisk Run. Po wyko- * Create the GUI and show it.
*/
naniu tej akcji, w naszym oknie Flash
Explorer pojawić powinien się nowy private static function createAndShowGUI() : Void {
plik default_mtasc.swf. //Tworzymy okno zatutułowane HelloWordlAswing
Zanim przejdziemy do dalszej części var frame:JFrame = new Jframe("HelloWorldASwing");
artykułu, należałoby przetestować jeszcze // ustawiamy jak okno ma zareagować gdy chcemy je zamknąć
frame.setDefaultCloseOperation(JFrame.DISPOSE_ON_CLOSE);
możliwość debugowania naszego progra-
//dodajemy "Hello World" label.
mu. My do tego celu wybraliśmy program var label:JLabel = new JLabel("Hello World");
Sock4Log, jako najprostszy i niezależny // dodajemy label do okna
od systemu operacyjnego. Zachęcamy frame.getContentPane().append(label);
jednak do zapoznania się w miarę możli- // ustawiamy rozmiar okna
frame.setSize(200,100);
wości z pozostałymi dwoma programami,
//Display the window.
jako ciekawymi alternatywami. frame.setVisible(true);
Po ściągnięciu Sock4Log ze strony }
projektu (http://sock4log.sourceforge.net/),
należy przegrać plik org/webservicesware/ /**
* Entry point for aplication
sock4log/Tracer.as do odpowiedniego
*/
katalogu naszego projektu (src/org/web- public static function main(mc:MovieClip):Void {
servicesware/sock4log/Tracer.as). Te- createAndShowGUI();
raz dodajemy dodatkowy parametr kon- }
figurujący proces kompilacji w zakładce }

z Rysunku 4.

������������� ���������������
����������������

������

������� ��������� �����������

�������������
������

�������������
���� �������������� �������� ��������� �������������� ������

�������������
������
�������������
������������� �������

���������� ���������

������������ ���������

������ ������� ������� ���������� �����������

������� ����������� ������������

������

Rysunek 6. ASwing class diagram – poglądowa struktura komponentów

PHP Solutions Nr 2/2007 www.phpsolmag.org 37

Dla zaawansowanych GUI

-trace org.webservicesware.sock4log.
Tracer.log
Zmieniamy odpowiednio kod naszego
programu tak, by inicjował nowy me-
chanizm logowania i wywoływał po-
jedynczą metodę trace(); (Listing 3).
Przed uruchomieniem MovieClipa na-
leży jeszcze uruchomić program na-
słuchujący komunikaty wysyłane przez
naszą aplikację. Robimy to komendą:
java -jar „Sock4Log.jar”
Wynik działania kodu widoczny jest na
Rysunku 5. Każda zmiana pola teksto-
wego wywołuje akcję onChange() i w
efekcie wysyła komunikat do programu
Sock4Log, który prezentuje go nam na
ekranie.

Listing 5. Plik CelsiusConverter.as – programowanie zdarzeń ASwing – wprowadzenie

ASwing to prawie wierna kopia bibliote-
import org.aswing.*;
ki Swing napisanej w Java, dlatego też w
class org.aswing.me.CelsiusConverter {
var converterFrame : Jframe;
dużej ilości miejsc dokumentacja ASwing
var converterPanel : Jpanel; sprowadza się do odesłania czytelnika
var tempCelsius : JtextField; na strony bardzo dobrze udokumentowa-
var celsiusLabel, fahrenheitLabel : Jlabel; nej biblioteki Swing. My też radzimy, aby
var convertTemp : Jbutton;
w razie problemów szukać tam pomocy :
public function CelsiusConverter() {
(http://java.sun.com/docs/books/tutorial/
var frame:JFrame = new JFrame("Convert Celsius to Fahrenheit"); uiswing/index.html http://java.sun.com/
frame.setDefaultCloseOperation(JFrame.DISPOSE_ON_CLOSE); j2se/1.5.0/docs/api/javax/swing/package-
frame.setSize(250,90); summary.html)
converterPanel = new JPanel(new GridLayout(2, 2));
Ponieważ kopiowanie dokumentacji
addWidgets();
//Add the panel to the window.
powszechnie dostępnej w internecie nie
frame.getContentPane().append(converterPanel, BorderLayout.CENTER); jest celem tego artykułu, postaramy się
//frame.pack(); tylko wprowadzić do filozofii tworzenia
//Display the window. okienek w ASwing, opisując podstawowe
frame.setVisible(true);
jego elementy. Rysunek 6. przedstawia
}
poglądową strukturę komponentów do-
/** stępnych w ASwing. Jak widać, wszystkie
* Create and add the widgets. one dziedziczą po klasie Component, która
*/ implementuje takie podstawowe mecha-
private function addWidgets() : Void {
nizmy, jak pokazywanie i ukrywanie kom-
//Create widgets.
tempCelsius = new JtextField("2");
ponentu, ustalanie rozmiarów, położe-
celsiusLabel = new Jlabel("Celsius",null,JLabel.LEFT); nia itd. Drugim podstawowym elementem
convertTemp = new Jbutton("Convert"); ASwing-a jest klasa Container, która jest
fahrenheitLabel = new Jlabel("Fahrenheit",null,JLabel.LEFT); pojemnikiem dla komponentów. Contain-
//Listen to events from the Convert button.
er implementuje mechanizmy, jakie po-
convertTemp.addEventListener(Component.ON_RELEASE,
actionPerformed, this);
trzebne są do tego, by mógł on opisać re-
//Add the widgets to the container. lacje, jakie panują między poszczególny-
converterPanel.append(tempCelsius); mi komponentami, a w szczególności ich
converterPanel.append(celsiusLabel); ułożenie względem siebie (tzw. Layout).
converterPanel.append(convertTemp);
Jak widać na diagramie Container dzie-
converterPanel.append(fahrenheitLabel);
}
dziczy po klasie Component, czyli mo-
public function actionPerformed():Void { że przechowywać sam siebie. Wszyst-
//Parse degrees Celsius as a double and convert to Fahrenheit. kie komponenty, które pozwalają na in-
var tempFahr:Number = (Number(tempCelsius.getText()) * 1.8 + 32); terakcję z otoczeniem dziedziczą po kla-
fahrenheitLabel.setText(tempFahr + " Fahrenheit");
sie EventDispatcher. Każdy komponent
}
ma swój zbiór zdarzań (ang. Events), któ-
/** re może wywoływać, dla przykładu JBut-
* Create the GUI and show it. ton wywołuje zdarzenie ON_PRESS – w
*/ chwili, gdy zostanie naciśnięty, a JWin-
private static function createAndShowGUI() : Void {
dow ON_WINDOW_CLOSING – gdy zo-
var converter:CelsiusConverter = new CelsiusConverter();
}
staje zamykane. Zdarzenia te zostają wy-
/** słane do wszystkich obiektów, które zgło-
* Entry point for aplication siły się, jako nasłuchujące.
*/ Jak widać, zasady działania ASwing
public static function main(mc:MovieClip):Void {
są bardzo logiczne: mamy elementy, któ-
createAndShowGUI();
}
re możemy układać na scenie i które się
} ze sobą komunikują. To, co pozostaje
nam do zrobienia, to oprogramować re-

38 www.phpsolmag.org PHP Solutions Nr 2/2007

Dla zaawansowanych GUI
Rysunek 7. ASwing – okna programów
akcje na te wysyłane przez otoczenie ko-
munikaty.
Aby rozpocząć pracę z ASwing, na-
leży ściągnąć ostatnie wydanie biblio-
tek ASwing ze strony www.aswing.org (w
czasie pisania artykułu była to wersja ba-
ta 1). Następnie musimy dodać biblioteki
do naszego projektu. W tym celu klikamy
prawym przyciskiem myszki na nazwę
projektu w oknie Flash Explorer i wybie-
ramy z listy Properties. Następnie w uka-
zującym się oknie wybieramy: Flash
Properties -> Add Linked Libraries... ->
Add... i, jeśli wykonujemy tę operację po
raz pierwszy, klikamy na New.... Wypeł-
niamy parametry wymagane do stworze-
nia nowej pozycji na liście bibliotek: Na-
me -> ASwing – beta1, Location -> ścież-
ka do katalogu ze źródłami ASwing.
Klikamy na przycisk OK i nowa biblio-
teka powinna pojawić się na naszej liście.
Wybieramy ją, klikamy przycisk OK i mo-
żemy zacząć kodować.
Przykłady, które wybraliśmy do za-
prezentowana działania podstaw ASwing
zostały oparte o tutorial Swing na stronie
http://java.sun.com/docs/books/tutorial/
uiswing/, tak, aby przedstawić wspólne
części obu bibliotek i jeszcze raz zapro-
ponować naukę ASwing w oparciu o do-
kumentację Swing-a.
Najlepiej będzie rozpocząć naukę od
kompilacji i uruchomienia programów (Li-
sting 4 i 5, Rysunek 7). Są one bardzo
proste i właściwie wystarczy spojrzeć na
kod, by wiedzieć, co się w nich dzieje.
W pierwszym przykładzie (Listing nr 4),
tworzymy pojedyncze okno z tekstem
„Hello World”. To, co w tym przykładzie
jest istotne to fakt, że nie wystarczy stwo-
rzyć instancji klasy JFrame – odpowiedni-
ka okna – ale trzeba jeszcze ustawić jego
visiblity na true. (frame.setVisible(true);).
Jframe jest klasą dziedziczącą klasę
Container, oznacza to, że można do niej
dodawać Componenty. Jlabel jest wła-
40
śnie takim komponentem. Używamy me-
tody append, aby dodać Component do
naszego okna.
Na Listingu 5 przedstawiamy już nieco
bardziej skomplikowany przykład. Na po-
czątku tworzymy kolejno dwa pola JLabel,
jeden JButton i jedno pole typu Jtext-
Field, w którym można będzie wpisywać
tekst z klawiatury. Po dodaniu wszystkich
elementów do tworzonego okna, należy
ustalić, jak ma reagować nasz program na
zdarzenie naciśnięcia przycisku: służy do
tego metoda, jaką posiada klasa JButton :
addEventListener();
Metoda ta dodaje słuchacza (ang.
Listener), czyli referencję do obiektu,
który będzie powiadamiany o zdarze-
niach, jakie wywołuje nasz JButton. W
naszym przypadku, interesuje nas zda-
rzenie kliknięcia, czyli Component.ON _
RELEASE . Dodatkowo, ustawiamy jesz-
cze, jaką metodę chcemy, by urucho-
mił JButton na naszym obiekcie, gdy zo-
stanie wywołane zdarzenie, ustawiamy
więc actionPerformed. Całość ostatecz-
nie ma postać:
convertTemp.addEventListener
(Component.ON_RELEASE,
actionPerformed, this);
Teraz wystarczy wykonać operację na
własnościach text obiektów JTextField i
udało się nam stworzyć program konwer-
tujący temperaturę w stopniach Celsjusza
na Fahrenheita.
Wraz z biblioteką ASwing dostajemy
szereg przykładów tego jak wykorzystać
Listing 6. HelloWorld AmfPHP – przykładowy serwis
<?php
class HelloWorldService
{
function __construct()
{
$this->methodTable = array
(
"say" => array
(
"access" => "remote",
"description" => "Pings back a message"
)
);
}
function say($sMessage)
{
return 'You said: ' . $sMessage;
}
}
?>
www.phpsolmag.org
wchodzące w jej skład komponenty. War-
to przejrzeć, jakie jeszcze możliwości da-
je nam ASwing.
Komunikacja Flash
z otoczeniem
Twórcy technologii Flash położyli bardzo
duży nacisk na to, by ich produkt był w
stanie komunikować się ze światem ze-
wnętrznym w sposób prosty i ustanda-
ryzowany. Firma Macromedia (a teraz
Adobe – będziemy używać obu nazw
firm, ponieważ w Internecie wciąż wię-
cej informacji na temat Flash-a znajdzie-
my wyszukując po nazwie Macromedia
Flash) wyposażyła ActionScript w sze-
reg bibliotek, pozwalających na komuni-
kację z otoczeniem w ustandaryzowany
sposób. I tak, do komunikacji ze świa-
tem zewnętrznym do wyboru mamy:
• FlashRemoting – pozwala na komu-
nikację Flash-a z serwerem aplikacji
używając do tego standardu Action
Message Format (AMF), który po-
zwala na serializację i deserializację
obiektów przesyłanych między ma-
szynami,
• XMLSocket – pozwala na komunika-
cję z serwerem używając do tego po-
łączenia socketowego,
• LoadVars – odpowiednik AJAX-owe-
go XMLHttpRequest. Pozwala na po-
bieranie z serwera danych używając
do tego protokołu HTTP. Ten typ ko-
munikacji wykorzystywany jest, gdy
chcemy porozumieć się z serwerem
przy pomocy standardu XML-RPC,
PHP Solutions Nr 2/2007

Rysunek 8. Serwis eksplorer dla AMFPHP
• FSCommand – umożliwia komu-
nikowanie się z odtwarzaczem
Flash-a, lub programem, w którym
FlashPlayer jest osadzony. Połą-
czenie takie wykorzystać można
do komunikacji np. z przeglądarką
lub w szczególności z JavaScript-
em osadzonym na stronie,
• LocalConnection – umożliwia ko-
munikowanie się z innymi uru-
chomionymi w środowisku klien-
ta MovieClip-ami. Komunikacja ta-
ka pozwala na porozumiewanie się
między odgrywanymi przez Flash-
Player, różnymi MovieClip-ami, ale
tylko w obrębie jednej aplikacji, tj.
np. uruchomionych w jednej prze-
glądarce,
• WebService – pozwala na używanie
WebService-ów (protokoły SOAP
i WSDL) przez Flash, jest to w tej
chwili jeden z najczęściej używa-
nych standardów komunikacji mię-
dzy maszynami.
Ponieważ ramy tego artykułu nie po-
zwalają na opisanie wszystkich metod
komunikacji, co byłoby niewątpliwie
bardzo ciekawe, skupimy się na roz-
wiązaniu, jakie daje Flash Remoting.
Jest to bowiem rozwiązanie, które za-
pewnia najwyższą wydajność, z racji
tego, że serializuje i deserializuje dane
do plików binarnych, czyli maksymal-
nie zmniejsza wielkość przesyłanych
danych między klientem a serwerem.
PHP Solutions Nr 2/2007
Flash Remoting
Flash Remoting to określenie używa-
ne przezMacromedia (a teraz Adobe) do
zdefiniowania technologii, która używa-
na jest do komunikacji serwera aplikacji z
Flash-em w oparciu o protokół AMF. Mó-
wiąc o Flash Remoting, mamy na myśli
dwie strony komunikacji :
• serwer – tą część implementują me-
chanizmy potrzebne dla korzystania
z AMF przez serwery aplikacji. Adobe
wspiera tu jedynie dwie technologie:
Java iMicrosoft .Net. My będziemy
korzystać z trzeciej, darmowej imple-
mentacji AMF dla PHP – AMFPHP,
• klient – część implementująca AMF w
języku ActionScript od strony klienta,
czyli Flash-a – tzw. Flash Remoting
Component. Jest to darmowy kompo-
nent, który musimy pobrać ze strony
Adobe.
AMFPHP – wprowadzenie
AMFPHP (http://www.amfphp.org) – to
projekt, który wychodzi na przeciw ocze-
kiwaniom środowiska opensource co do
darmowego wykorzystania technologii
Flash w architekturze klient-serwer. In-
stalacja i konfiguracja sprowadza się tu
do ściągnięcia źródeł programu i umiesz-
czenia ich na serwerze np. w katalogu
amfphp/. Aby sprawdzić, czy wszystko
działa poprawnie, należy otworzyć stro-
nę: http://localhost/amfphp/gateway.php,
na której powinien pojawić się komunikat
www.phpsolmag.org
GUI Dla zaawansowanych
„amfphp and this gateway are installed
correctly ”. To wystarczy, by rozpocząć
pracę z AMFPHP. Warto jeszcze zazna-
jomić się z treścią plików:
• gateway.php – który będzie wywoły-
wany przez Flash-a. Przez niego bę-
dą szły wszystkie zapytania do na-
szego serwera aplikacji. Tu możemy
dokonać pewnych zmian w konfigura-
cji np. ustawić zmienną środowiskową
PRODUCTION _ SERVER na true, co spra-
wi, że zmniejszy się poziom logowa-
nia błędów i informowania o nich.
Warto zapoznać się z treścią komen-
tarzy występujących w tym pliku,
• debuggateway.php – to plik, któ-
ry przydaje się, gdy powstają pro-
blemy we współpracy Flash-a z ser-
werem aplikacji. Korzysta on z gate-
way.php, obudowując go i dodając
większą ilość sprawdzeń dla komu-
nikatów przychodzących i wychodzą-
cych (głównie skupia się na popraw-
ności formatowania zapytań).
My będziemy korzystać ze standardo-
wych ustawień AMFPHP, dlatego naszą
prace rozpoczniemy w katalogu amfphp/
services/, gdzie umieścimy pierwszy Hello-
WorldService (Listing 6) w pliku helloworld-
service.php.
Na początek prześledzimy proces
przetwarzania zapytania serwera apli-
kacji.
• Krok 1. AmfPhp (gateway.php) odbiera
zapytanie w formacie AMF z Flash-a,
• Krok 2. Dane komunikatu zostają de-
serializowane i zamienione na obiekty/
typy PHP-owe. AMFPHP uzyskuje
w tym miejscu informacje o tym, jaka
metoda jakiego serwisu ma być wyko-
nana i z jakimi parametrami,
• Krok 3. Jeśli nie zostało ustawione in-
aczej, AMFPHP przeszukuje katalog
services/ w poszukiwaniu pliku, któ-
rego nazwa pokrywa się z nazwą wy-
woływanego serwisu,
• Krok 4. AMFPHP powołuje do życia
instancję obiektu klasy, która została
znaleziona w szukanym pliku i urucho-
miony zostaje jej konstruktor. W kon-
struktorze następuje zainicjowanie ta-
blicy methodTable, w której to zosta-
ją zapisane informacje, o możliwych
do wywołania metodach, jakie wystę-
pują w danej klasie oraz informacje o
tym, jakie są ewentualne wymagania/
41
Dla zaawansowanych GUI

dodatkowe parametry wywołania me-

Listing 7. Prosty przykład wykorzystujący HelloWorldService tody,
• Krok 5. Jeśli wszystko się zgadza, na-
import mx.remoting.*;
import mx.rpc.*; stępuje wywołanie wskazanej przez
import mx.remoting.debug.NetDebug; klienta metody i serializacja tego, co
import mx.services.Log; zostało zwrócone,
import org.webservicesware.sock4log.Tracer;
• Krok 6. AmfPHP wysyła odpowiedź
class org.me.test.AmfPhpClient {
do Flash-a w formacie zgodnym z
private var tfReq:TextField;
private var tfResp:TextField; AMF.
var myLogger:Log;
// Tu rozpoczyna prace program Listing 6. przedstawia prosty serwis,
public static function main(mc:MovieClip) {
który posiada tylko jedną metodę
Tracer.init();
say($sMessage), która do przekazywa-
var amf:AmfPhpClient = new AmfPhpClient(mc);
} nej w parametrze wiadomości docze-
public function AmfPhpClient(mc:MovieClip) { pia ciąg znaków i zwraca go w postacji
// Tworzymy nowe pole tekstowe – tekst wysylany 'You said : ' .$sMessage;
mc.createTextField("tfReq", 0, 10, 10, 200, 50);
W konstruktorze mamy inicjację ta-
this.tfReq = mc.tfReq;
blicy asocjacyjnej $this->methodTable,
// niech obramowanie pola będzie widoczne
this.tfReq.border = true; w której kluczem jest nazwa metody, a
this.tfReq.text = "Hello AmfPHP"; ciałem – opis jej parametrów wywołania:
// niech pole będzie edytowalne
this.tfReq.type = "input";
• access – ustawiamy na remote jeśli,
// Tworzymy nowe pole tekstowe – tekst odbierany
chcemy, by metoda była dostępna dla
mc.createTextField("tfResp", 1, 10, 60, 400, 100);
this.tfResp = mc.tfResp; Flash-a,
this.tfResp.text = "Waiting for response"; • description – opis metody widoczny
// inicjujemy NetConnection Debugger podczas przeglądania metod serwe-
mx.remoting.debug.NetDebug.initialize();
ra aplikacji.
this.myLogger = new Log( Log.DEBUG, "AmfPhp" );
// piszemy wlasna funkcje obsługi zdarzenia onLog
this.myLogger.onLog = function( message:String ):Void { Gdy już mamy stworzony serwer, może-
trace( "AmfPhpClient-Logger => "+message ); my przejść do jego przetestowania. Naj-
}; prościej będzie uruchomić przeglądarkę
var thiz:AmfPhp = this;
serwera aplikacji: http://localhost/amfphp/
// piszemy wlasna funkcje obsługi zdarzenia onChange
browser/index.html. Powinniśmy móc zo-
this.tfReq.onChanged = function() {
thiz.say(this.text); baczyć w niej, po lewej stronie, listę do-
}; stępnych serwisów, jakie udostępniamy
} i po wybraniu jednego z nich – po prawej
var gatewayUrl:String = "http://localhost/amfphp/gateway.php";
stronie listę metod, które możemy w ramach
public function say(s:String):Void{
serwisu wywołać. Jeśli klikniemy na jedną z
// inicjacja nowego servisu (url,logHandler,nazwa serisu)
var _service:Service = new Service(this.gatewayUrl, metod, będziemy mogli przetestować wysła-
this.myLogger, 'HelloWorldService', null , null); nie zapytania i odebranie odpowiedzi, co zo-
// wywołujemy zdalnie metodę say() stało przedstawione na Rysunku 8.
var pc:PendingCall = _service.say(s);
Mamy działający serwis, możemy te-
// ustawiamy reakcję na odpowiedź – referencje do funkcji
raz przejść do programowania Flash-
pc.responder = new RelayResponder(this, "say_result", "say_error");
} owego klienta.
// funkcja obsługująca odpowiedz metody say
function say_result(re:ResultEvent) Flash Remoting
{
var resp:String = 'The result is: ' + re.result;
Component
Jeszcze do niedawna Flash był techno-
trace(resp);
this.tfResp.text =resp; logią, z którą pracować można było tyl-
} ko przy pomocy Flash IDE. Jest to narzę-
// funkcja obsługująca błąd w wywołaniu metody say dzie dostępne dla rodziny Windowsi Mac
function say_error(fe:FaultEvent) {
OS. Dla posiadaczy Flash IDE, przygoto-
var resp:String = 'There has been an error.'+
wanie Flash-a do pracy z AMFPHP spro-
'\n Fault code : ' + fe.fault.faultcode +
'\n Fault message : '+fe.fault.faultstring; wadza się do zainstalowania darmowego
trace(resp); komponentu Flash Remoting Component,
this.tfResp.text =resp; który jest do ściągnięcia ze strony http://
}
www.adobe.com/products/flashremoting/
}
downloads/components/, a następnie
przekopiowania plików *.as z katalogu mx,

42 www.phpsolmag.org PHP Solutions Nr 2/2007

 GUI Dla zaawansowanych

który powinien znaleźć się gdzieś w oko-
licach: \Documents and Settings\user_
name\Ustawienia lokalne\Dane aplikacji\
Macromedia\Flash 8\en\Configuration\
Classes\ do katalogu MTASC_ROOT/
std/mx/, gdzie MTASC_ROOT to katalog
domowy naszego kompilatora MTASC.
Unix-owych użytkowników (lub tych, któ-
rzy nie posiadają Flash IDE) czeka trochę
dłuższa droga. Należy bowiem:
• Krok 1. Ściągnąć plik flashremoting _
comp_sourcecode.zip – który zawie-
ra kod źródłowy (dostępny w tym sa-
mym miejscu, co Flash Remoting –
patrz wyżej),
• Krok 2. Dokonać poprawek w kodzie
tak, by można było go kompilować
przy pomocy MTASC:
plik: mx.remoting.debug.GlobalLocalCon-
nection
linia 93 – zmieniamy z : var suc:Boolean
= true; na : var suc = true;
plik: mx.remoting.NetServiceProxy.as
linia 60 – zmieniamy z : client
na : this.client
linia 72 – zmieniamy z : serviceName
na : this.servicename
linia 73 – zmieniamy z : nc
na : this.nc (w obu miejsach)
linia 74 – dodaj średnik : ; za klamrą za-
mykającą funkcję var f=function...
plik: mx.remoting.debug.commands.
GetConfig
dodaj konstruktor: public function
GetConfig() {super();}
usuń wywołanie : super(); z metody
GetConfigCommand()
plik: mx.remoting.RecordSet.as
linia 51 – zmieniamy z : „ mx.events.Event-
Dispatcher.initialize( this );” na :
„GDispatcher.initialize( this );”
linia 404 – zmieniamy z : return na : re-
turn null
Listing 8. Odpowiedź z serwera aplikacji
Ściągamy plik Gdispatcher.as z http://
www.gskinner.com/blog/archives/2003/
09/code_gdispatche.html i przegrywamy
go do katalogu std/ w macierzystym fol-
derze MTASC.
• Krok 3. Przegrać katalog mx/, w którym
poprawialiśmy pliki, do katalogu std/ .
Dopiero teraz możemy przejść do próby
połączenia z serwerem aplikacji.
Amf-AS – wprowadzenie
Tworzymy nowy projekt i nową klasę, naz-
wijmy ją AmfPhpClient, w pliku AmfPhp-
Client.as. Listing 7. przedstawia przykład
klasy komunikującej się z naszym serwisem.
W konstruktorze klasy tworzymy dwa po-
la tekstowe tfReq i tfResp, które odpowied-
nio przechowują tekst do wysłania i pokazu-
ją tekst odebrany z serwera. Typ pierwsze-
go pola ustawiamy na „input” tak, by mogło
być edytowane. Inicjujemy też obiekt klasy
Log, który będzie informował nas o szcze-
gółach operacji na poziomie Log.DEBUG –
czyli najniższym. Metoda onChange(), którą
nadpisujemy w obiekcie tfReq, będzie roz-
poczynała proces komunikacji z serwerem
aplikacji po każdej zmianie treści pola tek-
stowego, wysyłając do serwera aktualną je-
go wartość. Sam proces komunikacji z ser-
werem aplikacji wygląda tak:
• Krok 1: Metoda OnChange rozpoczyna
działanie w momencie zmiany treści
pola i wywołuje metodę naszej kla-
sy say(s:String), gdzie s = wartość
tekstu pola,
• Krok 2: Inicjowana jest instancja kla-
sy Serwice, która będzie obsługiwać
wszystkie wywołania konkretnego ser-
wisu serwera aplikacji. Kolejne para-
metry konstruktora określają adres ser-
wera, ewentualny loger, nazwę serwi-
su. O pozostałych dwóch parametrach
na razie nie będziemy nic pisać,
• Krok 3: Wywołujemy metodę say()
serwera aplikacji. Ponieważ wywo-
łanie jest asynchroniczne, czyli nie
wiemy, kiedy przyjdzie i czy w ogó-
le przyjdzie odpowiedź serwera,
wywołanie zdalnej metody zwraca je-
dynie tzw. PendingCall – obiekt, któ-
ry przechowuje informację o toczącej
się, wywołanej akcji,
• Krok 4: Ustalamy, jaka ma być reakcja
na odpowiedź serwera aplikacji. Two-
rząc nowy obiekt RelayResponder
ustalamy, że przy zakończeniu po-
myślnym akcji należy wywołać meto-
dę say_result na obiekcie this, a przy
zakończeniu błędnym – metodę say _
result, również na obiekcie this,
• Krok 5: W chwili, gdy serwer aplikacji
przekaże odpowiedź wywołanej przez
nas metody, Service przekazuje infor-
macje o zakończeniu oczekiwania na
odpowiedź do ustawionego przez nas
PendingCall, który to, w zależności od
tego, jaki był wynik operacji, przekaże
odpowiedź do odpowiednio wcześniej
ustawionych metod naszej klasy.
W ten sposób możemy przejąć odpo-
wiedź z serwera i wyświetlić ją na ekra-
nie. Listing 8. przedstawia wykaz komu-
nikatów, jakie dostaliśmy podczas wyko-
nywania tej operacji: komunikaty rozpo-
czynające się od AmfPhpClient-Logger->>
zostały wygenerowane przez instancję
klasy Log.
Podsumowanie
Doprowadziliśmy do powstania serwera
aplikacji, zdolnego do komunikacji z Flash-
em oraz tzw. grubego klienta (ang. fat
client), czyli aplikacji Flash-owej, w której
ASwing jest w stanie przedstawić w dowol-
ny sposób dane odebrane z serwera. Przy
odrobinie chęci, przedstawiony szkielet
można rozbudować i stworzyć okienkową
aplikację prezentowaną po stronie klienta
w dowolnej przeglądarce internetowej. n

AmfPhpClient-Logger => 9/4 7:56:21 [INFO] AmfPhpClient:

Creating Service for HelloWorldService O autorze
AmfPhpClient-Logger => 9/4 7:56:21 [INFO] AmfPhpClient:
Creating gateway connection for http://localhost/amfphp/gateway.php
Rafał Malinowski jest programistą Ac-
tionScript, Java i PHP. W wolnych chwi-
AmfPhpClient-Logger => 9/4 7:56:21 [INFO] AmfPhpClient:
lach tworzy framework dla Flash-a/Flex-
Successfully created Service
a i udziela się w kilku projektach Open
AmfPhpClient-Logger => 9/4 7:56:21 [INFO] AmfPhpClient:
Source. Obecnie pracuje w Superme-
Invoking say on HelloWorldService
dia Interactive jeko projektant / programi-
The result is: You said: Hello AmfPHP!
sta Java.
AmfPhpClient-Logger => 9/4 7:56:21 [INFO] AmfPhpClient:
HelloWorldService.say() returned "You said: Hello AmfPHP!" Kontakt: malinr@wp.pl

PHP Solutions Nr 2/2007 www.phpsolmag.org 43

Dla zaawansowanych

Przeglądarka bazy danych

przy użyciu PHP-Gtk2
Stopień trudności: lll
Christian Weiske

Bardzo mocną stroną PHP są wbudowane funk-

cje obsługi baz danych. Z kolei aplikacje okien-
kowe wiodą prym dzięki intuicyjnym interfej-
som, doskonale reagującym na działania użyt-
kownika. W tym artykule opiszemy, jak połączyć
zalety tych dwóch aspektów programistycznych,
budując przeglądarkę bazy danych, którą łatwo
będzie można udoskonalać oraz dostosowywać
do różnych systemów bazodanowych.

W SIECI
• http://www.gnope.org
– pakiet PHP5 + Gtk2 dla
Windows,
• http://gtk.php.net
– strona główna projektu
PHP-Gtk2 wraz
z repozytorium,
• http://cweiske.de/files/
download/phpgtk2/
DatabaseBrowser.tar.bz2
– pełen kod aplikacji
zbudowanej w tym artykule,
• http://pear.php.net/package/
MDB2
– pakiet MDB2 dla PEAR,
• http://pear.php.net/package/
Gtk2_ExceptionDump
– pakiet Gtk_ExceptionDump
dla PEAR,
• http://pear.php.net/package/
Structures_Form_Gtk2
– pakiet Structures_Form_Gtk2
dla PEAR.
S
łysząc kombinację słów „ba-
za danych” oraz “przeglądarka”,
na myśl przychodzi nam zazwy-
czaj phpMyAdmin lub podobne jemu na-
rzędzie. Wygląd (ang. layout) tych apli-
kacji jest w większości przypadków bar-
dzo do siebie zbliżony: w górnym lewym
rogu mamy menu rozwijane z możliwo-
ścią wyboru bazy danych, na której bę-
dziemy pracować, zaś poniżej wyświetla-
ne są jej tabele.
Cała zawartość prawej części apli-
kacji jest przeznaczona na wyświetla-
nie zawartości i struktury aktualnie za-
znaczonej tabeli. Często zawiera także
elementy nawigacyjne, pozwalające na
zmianę struktury, właściwości czy za-
wartości tabeli.
Ponieważ takie rozmieszczenie jest
popularne i dobrze znane większości
użytkowników, nasza przeglądarka ba-
zy danych będzie także miała taki wy-
gląd. Oto lista wszystkich funkcjonalno-
ści, które omówimy w ramach artykułu,
wraz z ich reprezentacją koloru w wido-
ku strukturalnym (patrz Rysunek 1):
• możliwość wyboru bazy danych z me-
nu rozwijanego (pomarańczowy),
• wyświetlanie nazw i ilości wierszy
tabel w zaznaczonej bazie danych
(zielony),
• wyświetlanie zawartości (wierszy) za-
znaczonej tabeli (fioletowy),
• numeracja i sortowanie, nawigacja
wierszy za pomocą przycisków w to-
olbarze (niebieski).
Co należy wiedzieć...
Przydatna będzie znajomość podstaw
PHP-Gtk oraz podstawowych zapytań
SQL.
Co obiecujemy...
Dowiesz się, jakie nowe funkcje przynosi
druga wersja PHP-Gtk. Zbudujesz prze-
glądarkę baz danych z funkcją sortowa-
nia i podziału na strony.

44 www.phpsolmag.org PHP Solutions Nr 2/2007

 PHP-Gtk2 Dla zaawansowanych

Na Rysunku 1. pokazaliśmy, jakie wid-
gety GTK+ zostaną użyte oraz, w jaki
sposób będą zagnieżdżone.
Ponieważ GtkWindow może mieć
jedynie jeden element potomny, a my
potrzebujemy użyć kilku widgetów, sko-
rzystamy z GtkContainer. GtkHPaned
z kolei idealnie będzie pasował do na-
szych wymagań: dzieli bowiem okno
na dwie sekcje, których rozmiar może
zmieniać użytkownik.
Dla lewego panelu użyjemy kla-
sycznego GtkVBox, w którym zagnieź-
dzimy nasze rozwijane menu (Gtk-
ComboBox ze specjalnym GtkListStore
funkcjonującym jako jego model), oraz
dla listy tabel – także GtkTreeView
z odpowiednim GtkListStore jako mo-
delem.
Prawa strona naszej aplikacji jest
podobnie zamknięta w GtkVBox. Prze-
trzymujący element GtkTreeView, będzie
pokazywał wszystkie wiersze. Będzie
on także zawierał element GtkToolbar z
przyciskami nawigacyjnymi, usprawnia-
jącymi poruszanie się po liście: pierw-
sza i ostatnia strona, odśwież, następna
i ostatnia strona.
Kilka słów na temat stylu kodo-
wania i używania klas: z doświadcze-
nia wiem, że bardzo pomocne okazu-
je się rozszerzanie klas głównych wid-
getów Gtk, tworząc własne klasy i osa-
dzając je według kolejności zagnież-
dżenia. To może powiększyć ilość linii
kodu przy małych projektach, jednak
jest absolutnie niezbędne przy budo-
waniu wielkoskalowych projektów – in-
aczej szybko zgubimy się we własnym
kodzie. Ta metoda pozwala także na
łatwe przystosowanie kodu do ponow-
nego użycia, ponieważ wystarczy za-
łączyć klasę i zainicjować ją komendą
new MyClassName() – bez porówna-
nia jest to mniej kodu, niż w przypad-
ku wycinania i kopiowania kodu każdej
funkcji (co z kolei utrudnia znalezienie
i korektę błędów).
Podłączamy się do bazy
Wykonanie połączenia do bazy danych,
używając MDB2 jest relatywnie proste:
wystarczy stworzyć cią DSN (ang. Data
Source Name), który odpowiada nasze-
mu środowisku, i wywołać metodę sin-
gleton klasy MDB2:
require_once 'MDB2.php';
$dsn = 'mysql://username:
password@hostname/databasename';
$mdb2 = MDB2::singleton($dsn, array());

Jeśli otrzymujesz błąd podobny do

"MDB2 Error: not found", prawdopo-
dobnie nie masz zainstalowanych odpo-
wiednich sterowników MDB2. Wystarczy
wykonać polecenie pear install MDB2_
Driver_mysql, by całość zaczęła działać
(należy zamienić “mysql” na nazwę na-
szego systemu bazodanowego).

Rozprawiamy się z błędami

W przypadku dużego projektu, zaprzęgli-
byśmy do pracy wyjątki, sprawdzając, czy
zwracany obiekt w $mdb2 to PEAR_Error
i rzucalibyśmy wyjątek w przypadku praw-
dy. Ponieważ tego typu zabiegi są bardzo
Rysunek 1. Struktura przeglądarki bazy danych kosztowne pod kątem np. czasu wykony-
wania, czy pisania aplikacji, użyjemy za-
let pakietu PEAR : Gtk2_ExceptionDump.
Wymagania Tworzy on graficzny zrzut wszelkiego ro-
Przygotujmy najpierw nasze stanowisko. Niezbędne będą: dzaju błędów: wyjątków, obiektów PEAR_
Error, kiedy zostaną utworzone oraz błę-
• PHP 5.1.x
dów PHP, w przypadku ich pojawienia się
• zainstalowany moduł PHP-Gtk2
• zainstalowany PEAR z pakietami MDB2 i Gtk2_ExceptionDump (patrz ramka W Sieci) (patrz Rysunek 2).
• dostęp do bazy danych Dobrą wiadomością jest, że ten skom-
plikowany z pozoru proces reprezentują w
Ja wybrałem MDB2, ponieważ oferuje najłatwiejszy sposób dostępu do różnych typów baz kodzie zaledwie dwie linijki:
danych, w tym Oracle, DB2 i MySQL. Jeśli pracujesz w systemie Windows, polecam uży-
cie pakietu Gnope (patrz ramka “W Sieci”), który zawiera wszystkie niezbędne składniki, require_once 'Gtk2/ExceptionDump.php';
pozwalające rozpocząć pracę z PHP5 i Gtk2. Jeśli używasz Linuxa lub Macintosha, powi-
Gtk2_ExceptionDump::setupAllHandlers();
nieneś pobrać PHP-Gtk2 Alpha (patrz ramka “W Sieci”) i skompilować go samodzielnie. W
manualu załączonym do pakietu znajdziesz instrukcję, jak przeprowadzić kompilację dla
Nie musimy już martwić się o błędy i
obu systemów. Mamy już zainstalowane narzędzia pracy, możemy więc przejść do właści-
wego rzemiosła. możemy skupić się na programowaniu
funkcjonalności naszej aplikacji. Taki

PHP Solutions Nr 2/2007 www.phpsolmag.org 45

Dla zaawansowanych PHP-Gtk2

zabieg jest bardzo przydatny przy two-

Listing 1. Kod klas wyświetlających bazy danych rzeniu prototypu aplikacji, jednak je-
śli zamierzasz rozprzestrzeniać swój
class DatabaseBrowser_DatabaseList extends GtkListStore
kod, powinieneś zaimplementować wła-
{
sny system obsługi błędów, by klient
public function __construct() otrzymywał bardziej przydatne i bar-
{ dziej czytelne informacje o ewentual-
parent::__construct(Gtk::TYPE_STRING); nych błędach.
$this->loadDatabases();
}
Wyświetlamy tabele
protected function loadDatabases() Pierwsze zapytanie SQL, jakiego bę-
{ dziemy używać, to naturalnie "SHOW
$res = DatabaseBrowser::$mdb2->query('SHOW DATABASES'); DATABASES ". Jego wynikiem wypeł-
while (($row = $res->fetchRow())) {
nimy GtkComboBox. By być przygoto-
$this->append(array($row[0]));
} wanym na wprowadzanie zmian i udo-
} skonaleń w przyszłości, skorzystamy
} z naszej własnej klasy, która będzie
rozszerzała GtkListStore. Widget ten
$cmbDatabase = GtkComboBox::new_text();
posiada jedynie jedną kolumnę typu
$cmbDatabase->set_model(new DatabaseBrowser_DatabaseList());
Gtk::TYPE_STRING, która przechowu-
Listing 2. Wyświetlamy dostępne tabele je nazwy dostępnych baz danych. Kod
klas zamieściliśmy na Listingu 1, wynik
class DatabaseBrowser_TableList extends GtkListStore
jego działania widać na Rysunku 3.
{
GtkListStore oferuje kilka metod do-
public function __construct() dawania wierszy. W tym przypadku za-
{ stosujemy append(), ponieważ jest dla
parent::__construct(Gtk::TYPE_STRING, Gtk::TYPE_LONG); nas najłatwiejsza w użyciu. Pobiera
}
ona jako parametr tablicę, która powin-
public function loadTables($strDatabase) na mieć tyle wartości, ile nasza lista ma
{ kolumn.
$this->clear(); Zauważmy, że stosujemy obiekt pu-
DatabaseBrowser::$mdb2->setDatabase($strDatabase); bliczny $mdb2 typu static naszej głów-
$res = DatabaseBrowser::$mdb2->query('SHOW TABLES');
nej klasy, DatabaseBrowser, do wykony-
while (($row = $res->fetchRow())) { wania zapytań do bazy danych...
$strTable = $row[0]; W połączeniu z dwoma kolejnymi
$nRows = DatabaseBrowser::$mdb2->queryOne( linijkami, otrzymujemy działające me-
t'SELECT COUNT(*) FROM ' . $strTable); nu rozwijane z listą dostępnych baz da-
$this->append(array($strTable, $nRows));
nych.
}
} Kiedy użytkownik wybierze bazę
} danych, powinniśmy wyświetlić mu Gtk-
TreeView (Listing 2). Element ten bę-
$lstTables = new GtkTreeView(new DatabaseBrowser_TableList()); dzie zawierał nazwy tabel oraz ilość
$renderer = new GtkCellRendererText();
wierszy w nich dostępnych. Podobnie,
$col = new GtkTreeViewColumn('Table', $renderer, 'text', 0);
$lstTables->append_column($col); jak poprzednio, stworzymy własną kla-
sę rozszerzając GtkListStore. Tym ra-
$numberRenderer = new GtkCellRendererText(); zem musimy pamiętać, że lista musi
$col->pack_end($numberRenderer, false); być czyszczona i ponownie uzupełnia-
$col->add_attribute($numberRenderer, 'text', 1);
na przy każdym kolejnym wyborze ba-
$cmbDatabase->connect('changed', array($this, 'onSelectDatabase'), $lstTables); zy danych przez użytkownika. Tym sa-
mym, klasa otrzyma własną metodę lo-
public function onSelectDatabase($cmbDatabase, $lstTables) adTables(), która będzie wymagała ja-
{ ko jedynego parametru, nazwy bazy
$strDatabase = $cmbDatabase->get_active_text();
danych. Wynik jej działania będziemy
$lstTables->get_model()->loadTables($strDatabase);
} wyświetlać w dwóch kolumnach: jednej
dla nazwy tabeli, drugiej dla ilości re-
$scrTables = new GtkScrolledWindow(); kordów w niej istniejących.
$scrTables->set_policy(Gtk::POLICY_AUTOMATIC, Gtk::POLICY_AUTOMATIC); Wypełnienie elementu GtkTreeView
$scrTables->add($lstTables);
będzie wymagało tym razem więcej
pracy, niż w przypadku baz danych w

46 www.phpsolmag.org PHP Solutions Nr 2/2007

Kei.pl Ciao GmbH
Kei.pl działa na rynku usług hostingowych od Ciao GmbH jest właścicielem wiodącego porta-
2000 roku. Do naszych zadowolonych Klientów lu konsumenckiego w Europie – Ciao.com. Do
z dumą możemy zaliczyć wiele przedsiębiorstw nowo powstałego centrum rozwoju oprogramo-
sektora MSP, instytucji oraz osób prywatnych. wania we Wrocławiu poszukujemy doświadczo-
W ofercie Kei.pl znajdują się pakiety hostingowe, nych programistów PHP. Chcesz dobrze zara-
a także usługi dla wymagających Użytkowników biać, pracować w międzynarodowym środowi-
– platformy e-Biznes oraz serwery fizyczne. sku i w przyjaznej atmosferze – dołącz do nas.
http://www.kei.pl www.ciao-group.com/careers_wroclaw.php

Agencja Interaktywna

Prenumerata PRO
– br-design.pl
Kreowanie oraz obsługa serwisów interne-
towych, programowanie aplikacji interneto-
wych według indywidualnych potrzeb klienta,
realizacja projektów graficznych i prezentacji
multimedialnych.
www.br-design.pl

Więcej informacji: patrycja.wadolowska@software.com.pl tel.: 022 887-13-45

Firma Informatyczna
„Saulewicz”
Wdrażamy technologie internetowe w opar-
ciu o serwery linuxowe i rozwiązania „Open
Source”. Oferujemy aplikacje bazodaniowe
pracujące w środowisku PHP. Prowadzimy
konsultacje dotyczące bezpieczeństwa sys-
temów sieciowych.
www.saulewicz.com.pl.

Masz ciekawy e-pomysł?

Potrzebujesz pomocy!
Zapewniamy profesjonalną i kompleksową
obsługę w zakresie: stron internetowych
– systemów zarządzania treścią; sklepów
internetowych – projektów graficznych;
aplikacji internetowych – drukowania off-
setowego.
www.intersum.pl

protHOST
Rewelacyjny hosting o12 już od 49 zł netto/rok
(w tym cPanel PL). Rejestracja domen od 1 zł
netto. Webdesign i pozycjonowanie. Wszystko
czego potrzebujesz.
http://o12.pl

Hosting
Elastyczny dobór pakietów, pakiet POCZTA
– 40 zł, pakiet START (www, email, 10 domen,
php 5, mysql, pgsql) – 150 zł, pakiety KOM-
FORT, PROFIT, PROFITSSL, zarządzanie przez
cPanel. Rejestracja domen globalnych, krajowych,
funkcjonalnych i regionalnych. Ceny od 50 zł.
www: http://www.lubman.pl,
e-mail: biuro@lubman.pl,

Dzsoft Agnat Sp. z o.o.

Siedziba firmy znajduje się na Ukrainie. Naszą Dostarcza pełen wachlarz usług związanych ze
ofertę kierujemy szczególnie do osób, które zaj- stronami WWW. Serwis www.agnat.eu obsłu-
mują się językiem PHP, gdyż sami specjalizuje- guje kilkanaście tysięcy Klientów z całej Polski
my się w tym, pisząc nasz własny kod. Posia- oraz Unii Europejskiej, wyposażając je w do-
damy również edytor Perl oraz inne przydatne meny internetowe, hosting, pozycjonowanie,
oprogramowania. Nasi pracownicy to specjaliści, kreację stron WWW, kampanie reklamowo-pro-
zajmujący się optymalizacją specyficznych po- mocyjne, oprogramowanie i aplikacje niezbędne
trzeb języka PHP i Perl. do prowadzenia biznesu w sieci.
http://www.dzsoft.com

cjalizować widgetu GtkListStore z usta-
loną odgórnie ilością elementów Gtk::
TYPE_STRING, lecz musimy robić to dy-
namicznie. Poza tym, kolumny baz da-
nych SQL nie posiadają typów STRING,
lecz szeroki zakres innych typów: INT o
różnych długościach, a także VARCHAR,
SHORT/MEDIUM/LONG TEXT, ENUM
oraz inne.
Mimo, że nie jest to optymalne roz-
wiązanie, możemy użyć Gtk::TYPE_
STRING dla każdej kolumny, nieza-
leżnie od typu danych, które zawiera-
ła będąc w bazie danych. Takie podej-
ście ma jednak pewne poważne wady:
nasz model zużywa więcej pamięci, niż
jest to konieczne, przechowując przy
tym wszystkie dane w jednym modelu,
włącznie z wielkimi BLOBami, które za-
pewne nie powinny mieć takiego prze-
znaczenia. Przeglądanie tabeli z takimi
elementami może być bardzo powolne.
Z drugiej strony, mapowanie bazy
danych w taki sposób ma – w celach
demonstracyjnych artykułu – niepod-
ważalną zaletę: jest bardzo łatwe w im-
plementacji, bowiem omija nas koniecz-
ność mapowania typów z SQL do Gtk,
które dodatkowo różniłoby się w zależ-
ności od typu używanego systemu ba-
Rysunek 3. Pole wyboru bazy danych
Rysunek 4. Tabele w bazie danych
PHP Solutions Nr 2/2007
PHP-Gtk2 Dla zaawansowanych
zodanowego. Wszystko więc, co musi- DESCRIBE, otrzymamy w wyniku na-
my zrobić, to ustalić ilość kolumn w ta- zwy kolumn i ich liczbę.
beli, ich tytuły, zaś później stworzymy Problem pierwszy został już wielo-
odpowiednią ilość widgetów GtkTree- krotnie dostrzeżony przez dewelope-
ViewColumns, by wyświetlić nasze da- rów PHP-Gtk2, czego skutkiem jest im-
ne. Używając oświadczenia SQL-owego plementacja metody set_column_types()
Listing 4. Model przechowujący nasze dane
class DatabaseBrowser_TableModel extends GtkListStore
{
protected $nPageSize = 20;
public function __construct($strDatabase, $strTable, $arTypes)
{
$this->strDatabase = $strDatabase;
$this->strTable = $strTable;
parent::__construct();
$this->set_column_types($arTypes);
$this->update('refresh');
}
public function navigate($strAction)
{
switch ($strAction) {
case 'first':
$this->nCurrentPage = 0;
break;
case 'back':
if ($this->nCurrentPage > 0) {
--$this->nCurrentPage;
}
break;
...
}
$this->update();
}
...
public function update()
{
$this->clear();
$this->nRows = DatabaseBrowser::$mdb2->queryOne(
'SELECT COUNT(*) FROM ' . $this->strTable);
DatabaseBrowser::$mdb2->setLimit($this->nPageSize,
$this->nCurrentPage * $this->nPageSize);
$arData = DatabaseBrowser::$mdb2->queryAll(
'SELECT * FROM ' . $this->strTable . $this->strOrder);
foreach ($arData as $arRow) {
$this->append($arRow);
}
}
...
public static function getTableStructure($strDatabase, $strTable)
{
$arData = DatabaseBrowser::$mdb2->queryAll('DESCRIBE ' .
$strDatabase . '.' . $strTable);
$arStructure = array();
foreach ($arData as $arColumnDef) {
$strColumnName = $arColumnDef[0];
$arStructure[$strColumnName] = Gtk::TYPE_STRING;
}
return $arStructure;
}
}
Listing 5. Przypisanie handlera dla efektu kliknięcia
$col->set_clickable(true);
$col->connect('clicked', array($this, 'onClickedHeader'), $strColumnName);
www.phpsolmag.org 49
Dla zaawansowanych PHP-Gtk2

widgetu GtkListStore, która pobiera tabli-
cę typów Gtk.
By zaimplementować solucje obu pro-
blemów, najpierw musimy stworzyć sta-
tyczną metodę getTableStructure, któ-
ra wykonuje zapytanie "DESCRIBE $ta-
blename" do bazy danych i zwraca tabli-
cę asocjacyjną. Nazwy kolumn są uży-
wane jako klucze, zaś typy Gtk::TYPE_
STRING jako wartości. Dzięki temu, mo-
żemy używać tej tablicy tak dla tworzenia
GtkTreeViewColumn, jak przekazywać ją
do set_column_types() bez dodatkowych
modyfikacji.
Kolejnym dobrym pomysłem jest po-
dział wyników na strony. Mimo, że GtkLi-
stStore może przechowywać dowolną
ilość wierszy, przetrzymywanie wszyst-
kich danych może zająć za dużo pa-
mięci, czasu na przekazanie danych
z serwera do aplikacji, zaś sam użyt-
kownik na pewno nie będzie zachwy-
cony, widząc miliony wierszy. Dewelo-
perzy GTK+ zauważyli potrzebę wpro-
wadzenia przycisków nawigacyjnych,
dodali więc kilka elementów zwanych
Stock Items, które wykonują pożąda-
ne przez nas zadania: Gtk::STOCK_
GOTO_FIRST, Gtk::STOCK_GO_BACK,
Gtk::STOCK_REFRESH, Gtk::STOCK_
GO_FORWARD i Gtk::STOCK_GOTO_
LAST. Przekazanie każdego z tych ele-
mentów do konstruktora new_from_
stock() widgetu GtkToolButton's powo-
duje, że otrzymamy menu z przyciskami
oznaczonymi odpowiednim tekstem i iko-
nami. Używając metody insert($btn, -1)
widgetu GtkToolbar, otrzymamy pożąda-
ny rezultat w około dziesięciu liniach ko-
du, widocznych na Listingu 3.
Następnie, jak widać na Listingu 4,
tworzymy klasę DatabaseBrowser_Table,
rozszerzając GtkTreeView oraz klasę Da-
tabaseBrowser_TableModel, będącą roz-
szerzeniem GtkListStore, ponieważ jest
to nasz główny silnik przeglądarki, któ-
ry powinien umieć wypełniać się dany-
mi, gdy zajdzie taka potrzeba. Kieruje-
my komendy nawigacyjne, przekazywa-
ne przez przyciski, do metody navigate(),
po prostu zmieniając wewnętrzną zmien-
ną nCurrentPage klasy i wywołując funk-
cję update().
update() używa naszego obiektu
MDB2 do wykonania zapytania SELECT
po użyciu setLimit(), który precyzuje,
które rekordy chcemy pobrać dla aktu-
alnie wyświetlanej strony. Następnie, ta-
blice zwrócone przez metodę queryAll()
są przekazywane bezpośrednio do me-
tody append() modelu. Efekt naszej pra-
cy jest widoczny na Rysunku 5.

Dodajemy sortowanie
Jedna z funkcjonalności, oferowanych
przez tabele i często oczekiwanych, to
możliwość sortowania wierszy przez
kliknięcie na nazwę określonej kolum-
ny. GtkTreeViewColumn posiada wbu-
dowane funkcje wspomagające sorto-
wanie. Nagłówki mogą zostać skonfi-
gurowane jako klikalne, zaś dodatkowo
automatycznie będą dodawane strzał-
ki, sygnalizujące aktualny układ, we-

Rysunek 5. Nasza przeglądarka wyświetlająca rekordy

Listing 6. Wykonujemy sortowanie w zależności od klikniętej kolumny

public function onClickedHeader($column, $strColumnName)

{
if ($column !== $this->sortColumn) {
if ($this->sortColumn !== null) {
$this->sortColumn->set_sort_indicator(false);
}
$this->sortColumn = $column;
$this->sortColumn->set_sort_indicator(true);
}

if ($column->get_sort_order() == Gtk::SORT_ASCENDING) {
$column->set_sort_order(Gtk::SORT_DESCENDING);
$strOrder = 'DESC';
} else {
$column->set_sort_order(Gtk::SORT_ASCENDING);
$strOrder = 'ASC';
}
$this->model->setOrder($strColumnName . ' ' . $strOrder);
$this->model->update();
}
Rysunek 6. Sortowanie tabeli wg ilości
pobrań

50 www.phpsolmag.org PHP Solutions Nr 2/2007


dług którego posortowana jest tabe-
la. Łącznikiem, między modelem da-
nych obecnych w aplikacji z przedsta-
wianymi użytkownikowi, jest GtkTree-
ModelSort.
Sortowanie danych jest tym, czego
zazwyczaj potrzebują użytkownicy. Nam
jednak zwykłe sortowanie nie wystarczy,
bowiem objęte by nim były jedynie aktu-
alnie wczytane wiersze. Użytkownik bę-
dzie oczekiwał, że kliknięcie na nagłówek
reprezentujący nazwy kolumn spowoduje
wyświetlenie wszystkich nazw zaczyna-
jących się na “A” na pierwszych stronach,
czego nie osiągnęlibyśmy stosując sorto-
wanie lokalne.
Bazy danych mają wbudowane funk-
cje sortujące, więc najłatwiej będzie nam
z tych dogodności skorzystać. Musimy
zidentyfikować kliknięcia na nagłówkach
kolumn i wygenerować odpowiednie za-
pytanie SQL z “ORDER BY ” dla danej
kolumny.
Przy tworzeniu naszych kolumn Gtk-
TreeViewColumn, każda z nich otrzyma
dwa nowe wiersze widoczne na Listingu
5. W funkcji onClickedHeader() wykona-
my sortowanie (Listing 6).
Wszystko, czego jeszcze potrze-
bujemy, to przekazanie informacji o ty-
R E
PHP Solutions Nr 2/2007
PHP-Gtk2
pie sortowania do zapytania SQL wy-
korzystywanego przez metodę update().
Osiągniemy to, używając prostej meto-
dy setOrder(). Rezultaty widać na Ry-
sunku 6.
Konkluzja
Stworzyliśmy prosty, intuicyjny i niezależ-
ny system przeglądania bazy danych w
300 liniach kodu używając Gtk2 oraz pa-
kietu MDB2 z repozytorium PEAR. Ob-
sługuje on podział danych na strony i sor-
towanie, będąc bardzo łatwym w rozsze-
rzaniu.
Przeglądarki można użyć jako pod-
stawy do budowy własnego edytora baz
danych, do którego zapewne przydatny
okaże się pakiet Structures_Form_Gtk2
dostępny w repozytorium PEAR (patrz
ramka “W Sieci”), idealnie nadający się
do manipulacji danymi, o dynamicznie
określanej liczbie pól.
Pełny kod przeglądarki bazy danych,
którą zbudowaliśmy, jest zamieszczo-
ny na CD oraz w Internecie (patrz ramka
“W Sieci”).
Co dalej?
W tym artykule omówiliśmy jedynie pod-
stawy wyświetlania danych z bazy SQL.
K L A M
www.phpsolmag.org
Dla zaawansowanych
Do aplikacji można dodać wiele przydat-
nych funkcjonalności:
• obsługa zakładek, by umożliwić prze-
glądanie wielu tabel jednocześnie,
• wyświetlanie widoku struktury tabeli,
• używanie różnych typów danych w
modelu, w celu usprawnienia prędko-
ści i efektywności działania aplikacji,
• dodanie pola tekstowego, pozwalają-
cego na wprowadzenie własnych za-
pytań SQL z możliwością wyszukiwa-
nia wartości,
• możliwość edycji wierszy dzięki wyświe-
tlaniu danych rekordów w innym oknie,
przy użyciu Structures_Form_Gtk2.
Zapraszamy do wypróbowania nowych
możliwości PHP-Gtk2! n
O autorze
Christian Weiske jest studentem infor-
matyki na uniwersytecie w Leipzigu, w
Niemczech. Jest członkiem zespołu roz-
wijającego i dokumentującego projekt
PHP-Gtk2, jak również autorem wielu
pakietów PEAR.
A
51
Dla zaawansowanych PHP-Gtk2

GtkComboBox, ponieważ nie posiada
on odpowiedniego konstruktora, który
mógłby ustawić wszystkie kolumny.
Użyjemy więc następujących kompo-
nentów:
• GtkTreeView jako główny widget, ma-
jący dostęp do modelu Database-
Browser_TableList,
• GtkTreeViewColumn, wyświetlający
zawartość kolumn,
• GtkCellRendererText, by narysować
nazwy tabel w wierszach,
• GtkScrolledWindow, by wyświetlone
zostały suwaki na wypadek, gdyby li-
sta tabel nie mieściła się w oknie.
Ostatnie zadanie, to umożliwie-
nie przewijania listy, co staje się trywial-
ne przy użyciu widgeta GtkScrolledWin-
dow. Miejmy na uwadze, że GtkTreeView,
w odróżnieniu od wielu innych widge-
tów, posiada swój własny system wido-
ku. Oznacza to, że jeśli będziemy przewi-
jać zawartość widgetu, tytuły kolumn bę-
dą zawsze widoczne. Dodatkowo, upew-
nijmy się, że paski przewijania nie będą
widoczne, jeśli nie są konieczne. To za-
danie spełni proste odwołanie do set_
policy.
Listing 3. Tworzymy menu nawigacyjne
$this->tbl = new DatabaseBrowser_Table($strDatabase, $strTable);
Po połączeniu kodu, otrzymujemy
aplikację widoczną na Rysunku 4.
Pokazujemy dane
Zmapowanie zawartości całej tabeli z ba-
zy danych do jednego widgetu GtkList-
Store jest możliwe, acz nie trywialne.
Będziemy musieli zmierzyć się z dwoma
problemami:
Po pierwsze, lista kolumn każdej ta-
beli nie jest znana podczas progra-
mowania naszej przeglądarki baz da-
nych. Oznacza to, że nie możemy zaini-

Konstruktor GtkTreeView potrzebuje, $scrwnd = new GtkScrolledWindow();

jako pierwszego i jedynego parame- $scrwnd->set_policy(Gtk::POLICY_AUTOMATIC, Gtk::POLICY_AUTOMATIC);
tru modelu, podajemy więc mu instan- $scrwnd->add($this->tbl);
cję naszej klasy DatabaseBrowser_
$this->pack_start($scrwnd);
TableList.
GtkTreeViewColumn potrzebuje z $tb = new GtkToolbar();
kolei czterech parametrów: jako pierw- $arButtons = array(
szego, tytułu nagłówka kolumny. Ja- Gtk::STOCK_GOTO_FIRST => 'first',
ko drugiego – obiektu GtkCellRenderer, Gtk::STOCK_GO_BACK => 'back',
Gtk::STOCK_REFRESH => 'refresh',
który zajmuje się rysowaniem danych
Gtk::STOCK_GO_FORWARD => 'forward',
modelu. Trzeci parametr determinuje, Gtk::STOCK_GOTO_LAST => 'last'
który atrybut GtkCellRenderer zostanie );
ustawiony (np. GtkCellRendererText ja- foreach ($arButtons as $nStockItem => $strAction) {
ko atrybut “text”, ale już GtkCellRende- $btn = GtkToolButton::new_from_stock($nStockItem);
$btn->connect_simple('clicked', array($this->tbl, 'navigate'), $strAction);
rerPixbuf jako "pixbuf", bowiem determi-
$tb->insert($btn, -1);
nuje obraz). Czwarty i ostatni, parametr, $this->arButtons[$strAction] = $btn;
to numer kolumny modelu, który prze- }
trzymuje dane zawarte w atrybucie.
Moglibyśmy teraz po prostu dodać
drugą kolumnę, by wyświetlać ilości
wierszy, lecz istnieje także inna metoda:
dodanie drugiego elementu GtkCellRen-
dererText do tej samej kolumny. Ponie-
waż klasa GtkTreeViewColumn imple-
mentuje interfejs GtkCellLayout, może-
my użyć jej podobnie, jak w przypadku
GtkBox, używającego pack_start() oraz
pack_end(), w celu dodania większej ilo-
ści rendererów.
Jeśli uważnie śledziłeś dotychcza-
sową treść artykułu, zapewne zastana-
wiasz się, skąd lista tabel “wie”, kiedy
zachodzą zmiany w liście baz danych.
Odpowiedź jest prosta: jeszcze nie wie.
Musimy więc uzupełnić kod, dodając
uchwyt (ang. handler) do sygnału Gtk-
ComboBox changed (reakcja na zmia-
nę). Przekazujemy objekt tabeli do funk-
cji pełniącej rolę callbacka (połączenie
zmiany z jej efektem), bowiem będziemy
odnosili się do metody loadTables() mo- Rysunek 2. Wynik działania Gtk2_ExceptionDump po stworzeniu obiektu PEAR_Error
delu, który wcześniej zdefiniowaliśmy. przez MDB2

48 www.phpsolmag.org PHP Solutions Nr 2/2007

Narzędzia

PHP5 WebServices vs MS .NET

vs Java vs Java Mobile
Stopień trudności: lll
Łukasz Budnik

W tym artykule pokażemy, jak stworzyć prostą

usługę w PHP5, jak się z nią połączyć. Następnie
pokażemy, jak należy łączyć się z usługami
sieciowymi MS .NET, Jakarta AXIS (Java). Pokażemy
też jak zaimplementować usługę z Security
Extension udostępnianą po HTTPS w PHP5, jak
napisać klienta PHP5, który będzie się łączył z taką
usługą i weryfikował oraz zabezpieczał połączenie
własnym certyfikatem i kluczem. Pokażemy
również, jak połączyć się z usługą PHP5 z komórki
(Java, w dodatku Java mobile), a także, jak
mapować obiekty złożone z PHP5 do MS .NET.

W
PHP5 pojawił się bardzo inte-
resujący moduł SOAP. SOAP
(ang. Simple Object Access
Protocol) zapewnia nam możliwość two-
rzenia własnych oraz wywoływania zdal-
nych usług sieciowych, rozsianych po
całym Internecie. Implementacja SOAP
w PHP5 nie zawiera wszystkich rozsze-
rzeń protokołu SOAP, ale sami możemy
je dopisać, ponieważ zarówno klasy ser-
werów, jak i klientów, możemy rozsze-
rzyć (klasy nie są typu final).
Web Services,
protokół SOAP
Ale zacznijmy od początku. Web Servi-
ces to systemy, które są projektowane
tak, aby komputery o różnych architek-
turach, różnych systemach operacyj-
nych działające w rozproszonym środo-
wisku mogły wywoływać zdalnie swoje
pewne operacje poprzez sieć Internet.
Najczęściej wykorzystują one jako war-
stwę transportową HTTP (lub HTTPS).
Można powiedzieć, że Web Services to
nowa wersja CORBA.
SOAP jest to protokół, poprzez który
realizowane są wszystkie operacje Web
Services. SOAP bazuje na XML, jest
więc bardzo prostym protokołem, do któ-
rego obsługi wystarczy nam zwykły par-
Co należy wiedzieć...
Powinieneś posiadać dobrą znajomość
PHP5, znać ogólne zasady współpracy i
projektowania systemów rozproszonych
na różnych systemach. Mile widziana
znajomość podstaw SOAP i WSDL.
Co obiecujemy...
Nauczysz się pisać własne usługi siecio-
we, dowiesz się, jak rozszerzyć domyśl-
ne klasy PHP5 klienta i serwera SAOP.
Nauczysz się zabezpieczać swoje usługi
z rozszerzeniem WS Security Enhance-
ments i HTTPS. Nauczysz się, jak mapo-
wać złożone obiekty i przesyłać je pomię-
dzy różnymi platformami technologiczny-
mi. Dowiesz się, jak połączyć się z usłu-
gami sieciowym MS .NET, Jakarta AXIS.

52 www.phpsolmag.org PHP Solutions Nr 2/2007

 SOAP w PHP5 Narzędzia

ser dokumentów XML. SOAP jest stan-

dardem opracowanym przez W3C. Je-
go implementacje znajdziemy na każdej
platformie technologicznej, w tym takich
gigantów jak MS .NET, Java czy Java w
wersji na urządzenia przenośne.
Jak działa SOAP? Klient podczas
zdalnego wywoływania metod wymie-
nia z serwerem dokumenty XML o ści-
śle zdefiniowanej strukturze, tak zwane
koperty. Koperta z kolei zawiera dwa ele-
menty: Header (nieobowiązkowy) oraz
Body (obowiązkowy). W Header można
wstawiać dodatkowe informacje typu da-
Rysunek 1. Rozbudowana koperta SAOP – WS Security Enhancements ta, miejsce skąd wywołujemy usługę, lo-
gin, hasło. W Body klient umieszcza in-
formacje o metodzie, którą chce wywołać
Listing 1. Koperta SOAP służąca do wywołania zdalnej usługi PobierzArtykul
oraz ewentualne jej parametry. Serwer
<SOAP-ENV:Envelope SOAP-ENV:encodingStyle= odpowiada również kopertą, w której mo-
"http://schemas.xmlsoap.org/soap/encoding/"> że być nagłówek (Header) i zawsze mu-
<SOAP-ENV:Body> si być ciało (Body), w której znajdują się
<!-- nazwa metody --> dane, które są wynikiem wykonania zdal-
<ns1:PobierzArtykul>
nej procedury.
<!-- parametry... tutaj parametr o nazwie id, typu xsd:int o wartości 1212 -->
<id xsi:type="xsd:int">1212</id> Podstawowy schemat żądania został
</ns1:PobierzArtykul> przedstawiony na Listingu 1.
</SOAP-ENV:Body> Natomiast odpowiedź została przed-
</SOAP-ENV:Envelope> stawiona na Listingu 2.
Nie musimy znać dokładnych struktur
Listing 2. Koperta SOAP będąca odpowiedzią na wywołanie usługi
PobierzArtykul kopert wymienianych pomiędzy klientem a
serwerem, ponieważ są one tworzone au-
<SOAP-ENV:Envelope SOAP-ENV:encodingStyle="http://schemas.xmlsoap.org/soap/ tomatycznie i nie potrzebujemy w nie inge-
encoding/">
rować, jeśli nie chcemy np. rozszerzać do-
<SOAP-ENV:Body>
<!-- wynik działania PobierzArtykul -->
myślnych implementacji SOAP w PHP5.
<ns1:PobierzArtykulResponse> W późniejszej części artykułu, pokażę, jak
<!-- typem zwracanym jest xsd:string o podanej zawartości --> rozszerzać klasy PHP5 i modyfikować ta-
<PobierzArtykulReturn xsi:type="xsd:string"> kie koperty. Przykład koperty SOAP żąda-
zalozmy, ze przeszukalismy baze i to jest ten jedyny artykul
nia klienta z security extension możemy
</PobierzArtykulReturn>
</ns1:PobierzArtykulResponse>
zobaczyć na Rysunku 1.
</SOAP-ENV:Body>
</SOAP-ENV:Envelope> WSDL – Web Services
Definition Language
Listing 3. Wiązanie ProsteOperacjeSoapBinding WSDL to najtrudniejsza część związana
<wsdl:binding name="ProsteOperacjeSoapBinding" type="impl:ProsteOperacje"> z Web Services. WSDL to język, w któ-
<wsdlsoap:binding style="rpc" transport="http://schemas.xmlsoap.org/soap/http"/> rym definiujemy naszą usługę tak, aby in-
<wsdl:operation name="PobierzArtykul"> ne systemy mogły z niej korzystać. WSDL
<wsdlsoap:operation soapAction=""/> składa się z 5 najważniejszych części:
<wsdl:input name="PobierzArtykulRequest">
<wsdlsoap:body encodingStyle="http://schemas.xmlsoap.org/soap/
encoding/" namespace="http://t:81/soap/article/ • <types> – definicje typów złożonych,
ProsteOperacjeWS.php" use="encoded"/> które nie są obsługiwane przez XSD,
</wsdl:input> jeśli nie używamy tablic, czy własnych
<wsdl:output name="PobierzArtykulResponse"> klas kopertowych, nie musimy definio-
<wsdlsoap:body encodingStyle="http://schemas.xmlsoap.org/soap/
wać nic,
encoding/" namespace="http://t:81/soap/article/
ProsteOperacjeWS.php" use="encoded"/> • <message> – definicje wiadomości, de-
</wsdl:output> finiujemy tu z jakich typów składają się
</wsdl:operation> dana wiadomość, jeśli z typów złożo-
</wsdl:binding> nych, muszą one być wcześniej zdefi-
niowane w <types>,

PHP Solutions Nr 2/2007 www.phpsolmag.org 53

Narzędzia SOAP w PHP5

Listing 4. WSDL definiujący przykładową operację PobierzArtykul Listing 6. Plik

ProsteOperacjeWS.php
<?xml version="1.0" encoding="UTF-8"?>
<wsdl:definitions targetNamespace="http://t:81/soap/article/ProsteOperacjeWS.php" // plik z naszą klasą ProsteOperacje
xmlns:impl="http://t:81/soap/article/ProsteOperacjeWS.php" require_once 'ProsteOperacje.
xmlns:soapenc="http://schemas.xmlsoap.org/soap/encoding/" inc.php';
xmlns:wsdl="http://schemas.xmlsoap.org/wsdl/"
xmlns:wsdlsoap="http://schemas.xmlsoap.org/wsdl/soap/" // parametrem konstruktora
xmlns:xsd="http://www.w3.org/2001/XMLSchema"> // SoapServer jest adres do pliku
<wsdl:message name="PobierzArtykulResponse"> // WSDL
<wsdl:part name="PobierzArtykulReturn" type="xsd:string"/> $server = new SoapServer
</wsdl:message> ('ProsteOperacje.wsdl');
<wsdl:message name="PobierzArtykulRequest">
<wsdl:part name="id" type="xsd:int"/> // klasa implementująca portType
</wsdl:message> $server->setClass('ProsteOperacje');
<wsdl:portType name="ProsteOperacje">
<wsdl:operation name="PobierzArtykul" parameterOrder="id"> // przekazujemy sterowanie do PHP5
<wsdl:input message="impl:PobierzArtykulRequest" name="PobierzArtykulRequest"/> // – to wszystko
<wsdl:output message="impl:PobierzArtykulResponse" name="PobierzArtykulResponse"/> $server->handle();
</wsdl:operation>
</wsdl:portType>
<wsdl:binding name="ProsteOperacjeSoapBinding" type="impl:ProsteOperacje">
<wsdlsoap:binding style="rpc" transport="http://schemas.xmlsoap.org/soap/http"/> • <portType> – definiuje zbiór operacji
<wsdl:operation name="PobierzArtykul"> udostępnianych na zewnątrz, jest od-
<wsdlsoap:operation soapAction=""/> powiednikiem interfejsu klas, opera-
<wsdl:input name="PobierzArtykulRequest">
cje definiuje w dzieciach <operation>,
<wsdlsoap:body encodingStyle="http://schemas.xmlsoap.org/soap/
encoding/" namespace="http://DefaultNamespace" use="encoded"/> które definiują operacje, pobierają na
</wsdl:input> wejściu pewną wiadomość i zwraca-
<wsdl:output name="PobierzArtykulResponse"> ją wiadomość; wiadomości muszą być
<wsdlsoap:body encodingStyle="http://schemas.xmlsoap.org/soap/ definiowane w <message>,
encoding/" namespace="http://t:81/soap/article/
• <binding> – wiążę operacje zdefinio-
ProsteOperacjeWS.php" use="encoded"/>
</wsdl:output> wane w portType z konkretnym pro-
</wsdl:operation> tokołem (najczęściej HTTP/HTTPS)
</wsdl:binding> oraz zawiera informacje na temat ko-
<wsdl:service name="ProsteOperacjeService"> dowania parametrów/odpowiedzi kon-
<wsdl:port binding="impl:ProsteOperacjeSoapBinding" name="ProsteOperacje">
kretnych operacji,
<wsdlsoap:address location="http://t:81/soap/article/
ProsteOperacjeWS.php"/> • <service> – wiąże wcześniej zdefinio-
</wsdl:port> wany binding z konkretnym adresem,
</wsdl:service> pod którym dostępna będzie nasza
</wsdl:definitions> usługa.
Listing 5. Kod klasy implementującej interfejs naszej usługi sieciowej
Z tak opisanej usługi klient może dowiedzieć
// w normalnych warunkach klasa ProsteOperacje się wszystkiego, czego potrzebuje, aby wy-
// łączyła by się z bazą danych i pobierała artykułu wołać dowolną metodę. Istnieje wiele pakie-
// dodatkowo ciągi znaków przesyłane SOAP muszą być
tów typu WSDL2Java, które generują kody
// zakodowane w UTF-8, używam do tego prostych funkcji konwertujących
require_once ('Strings.inc.php');
klientów w Java-ie, gotowe do użycia i wy-
wołania zdalnego serwisu, MS .NET sam
class ProsteOperacje { tworzy referencje i wiązania obiektów, rów-
function PobierzNajnowszyArtykul() { nież w PHP5 w kliencie SOAP wystarczy
return Strings::ConvertFromISOToUTF("załóżmy, że to jest ten artykuł");
podać adres do pliku WSDL, aby można by-
}
function PobierzArtykul($id) {
ło korzystać ze wszystkich usług zdefiniowa-
return Strings::ConvertFromISOToUTF("zalozmy, ze przeszukalismy baze i to nych w Web Services.
jest ten jedyny artykul"); WSDL może na pierwszy rzut oka wy-
} dawać się bardzo trudnym. Nic jednak bar-
function Pobierz10Najnowszych($kategoria) {
dziej mylnego, jest wręcz dziecinnie prosty.
return array (
Strings::ConvertFromISOToUTF('pierwszy artykuł'),
Zobrazuje to nasz pierwszy przykład.
Strings::ConvertFromISOToUTF('drugi artykuł'),
Strings::ConvertFromISOToUTF('kolejny artykuł') Pierwsza usługa Web
); Service PHP5 – WSDL
}
Zdefiniujmy klasę, której publiczne me-
}
tody będą operacjami udostępnianymi
przez naszą usługę. Poniżej pokazuję,

54 www.phpsolmag.org PHP Solutions Nr 2/2007

 SOAP w PHP5 Narzędzia

jak krok po kroku zdefiniować operację,

której sygnaturę można zapisać jako:
String PobierzArtykul(int id).
Jak widzimy używamy tu typów xsd:
string oraz xsd:int – nie potrzebujemy
więc tworzyć żadnych innych typów.
Przechodzimy od razu do elemen-
tów <message>, zwyczajowo przyję-
ło się aby nazwy wiadomości składa-
ły się z nazwy operacji, plus Request
dla wiadomości wysyłanej przez klien-
ta (żądania), oraz Response dla wiado-
mości wysyłanej przez serwer. Pisze-
my zatem:

Rysunek 2. Jeśli przeglądając usługę przez przeglądarkę zobaczymy błąd przewrot- <wsdl:message name="Pobierz
nie znaczy to, że usługa działa, tylko nie ma danych POST ArtykulResponse">
<wsdl:part name="Pobierz
ArtykulReturn" type="xsd:string"/>
</wsdl:message>
<wsdl:message name="Pobierz
ArtykulRequest">
<wsdl:part name="id" type="xsd:int"/>
</wsdl:message>

Następnym krokiem jest definicja ele-

mentu <portType> i <operation> a w niej
elementy input oraz output, które wska-
zują na zdefiniowane przed chwilą wia-
domości. Nazywamy portType jako
ProsteOperacje, oraz operation jako
PobierzArtykuł. Jako atrybut message
elementów input oraz output podajemy
odpowiednie wiadomości z przedrost-
kiem impl: (namespace impl).

Rysunek 3. Każda usługa powinna przedstawić się podając swój WSDL po doda- <wsdl:portType name="Proste Operacje">
niu ?wsdl do adresu usługi <wsdl:operation name="PobierzArtykul">
<wsdl:input message="impl:Pobierz
ArtykulRequest" name="PobierzArtykul
Request"/>
<wsdl:output message="impl:Pobierz
ArtykulResponse"name="PobierzArtykul
Response"/>
</wsdl:operation>
</wsdl:portType>

Mając już zdefiniowany interfejs o

nazwie ProsteOperacje musimy zwią-
zać go z protokołem, stylem wywoły-
wania zdalnych metod, oraz określić,
czy i jak kodowane mają być wiado-
mości. Definiuję warstwę transportową
jako HTTP, styl RPC (ang. remote pro-
cedure call) oraz definiuję kodowanie
encoded dla wiadomości. Jako atrybut
type podaję nazwę portType (wartość
atrybutu name dla elementu portType
Rysunek 4. Pierwsze zdalne wywołanie naszej usługi sieciowej z przedrostkiem impl:). Wiązanie na-

PHP Solutions Nr 2/2007 www.phpsolmag.org 55

Narzędzia SOAP w PHP5

Listing 7. Pełny kod klienta PHP5 łączącego się z usługą sieciową, wraz ze śle-
dzeniem wywołań i obsługą zdalnych wyjątków

require_once ('Strings.inc.php');
$client = new SoapClient(
'http://t:81/soap/article/ProsteOperacjeWS.php?wsdl',
array('trace' => 1, 'exceptions' => 1)
);
try {
echo '<pre>';
var_dump(Strings::ConvertFromUTFToISO($client->
PobierzNajnowszyArtykul()));
$id = 1212;
var_dump(Strings::ConvertFromUTFToISO($client->PobierzArtykul($id)));
$artykuly = $client->Pobierz10Najnowszych();
for($i = 0; $i < count($artykuly); $i++) {
$artykuly[$i] = Strings::ConvertFromUTFToIso($artykuly[$i]);
}
var_dump($artykuly);
} catch (SoapFault $e) {
echo $e->getMessage();
// wyswietlmy zawartosc XML po ludzku
echo wordwrap(htmlentities($client->__getLastRequest()));
echo wordwrap(htmlentities($client->__getLastResponse()));
}
echo '</pre>';

Rysunek 5. Dodanie Web Reference do Listing 8. Tworzenie Thread t = new Thread()

projektu C# .NET
public void run() {
String url = "http://t:81/soap/article/ProsteOperacjeWS.php";
zywam “ProsteOperacjeSoapBinding”,
HttpTransport transport = new HttpTransport(url, "ProsteOperacje");
które przedstawia Listing 3. SoapObject request = new SoapObject(url, "PobierzArtykul");
Ostatnim elementem jest powiązanie request.addProperty("id", Integer.valueOf(idArtykulu.getString()));
wiązania o nazwie ProsteOperacjeSoap- try {
Binding z adresem pod którym będzie do- odpowiedz.setText("\n" + ((String)transport.call(request)));
} catch (IOException ex) {
stępna usługa. W elemencie <port> dla
ex.printStackTrace();
atrybutu binding przypisuję nazwę wiąza- }
nia z prefiksem impl:. }
};
<wsdl:service name="ProsteOperacjeService"> t.start();

<wsdl:port binding="impl:
ProsteOperacjeSoapBinding"
name="ProsteOperacje">
<wsdlsoap:address location=
"http://t:81/soap/article/
ProsteOperacjeWS.php"/>
</wsdl:port>
</wsdl:service>

Pełny WSDL jaki przed chwilką stworzyli-

śmy możemy zobaczyć na Listingu 4.

Pierwsza usługa Web

Service PHP5 – serwer
Jeśli mamy już WSDL, teraz pójdzie
nam już tylko z górki. Implementacja SO-
AP w PHP5 jest bardzo prosta w użyciu.
Jak pokazałem na Listingu 5, usługa jest
dostępna pod adresem: http://t:81/soap/
article/ProsteOperacjeWS.php (oczywiście
zmieniając serwer, port i lokację skryptu na-
leży pamiętać o modyfikacji WSDL – ele-
ment <address> i parametr location). Rysunek 6. Usługa sieciowa napisana w PHP5 wywołana z poziomu Java SE

56 www.phpsolmag.org PHP Solutions Nr 2/2007

 SOAP w PHP5 Narzędzia

Załóżmy, że mamy klasę Proste-
Operacje, taką jak pokazana na Listingu 4,
którą chcemy udostępnić jako usługę sie-
ciową. Normalnie, wszystkie artykuły po-
winny być wyciągane z bazy danych, ale
my w przykładzie użyjemy danych wpro-
wadzonych na sztywno. Listing 6 prezen-
tuje jak powinien wyglądać plik ProsteOpe-
racjeWS.php. W tym momencie, jeśli połą-
czymy się z naszą usługą np. przez prze-
glądarkę WWW, dostaniemy komunikat,
że nie znaleziono danych POST (wiado-
mości SOAP wrzucane są w ciało wiado-
mości HTTP a zatem muszą używać meto-
dy POST) – zobacz Rysunek 2. Wiele silni-
ków Web Services próbuje w momencie łą-
czenia się do usługi pobrać WSDL automa-
tycznie. Przyjęło się, że WSDL powinien być
zwracany zawsze, jeśli QUERY_STRING jest
równy '?wsdl', zatem dopiszmy na samym
początku pliku ProsteOperacjeWS.php:
if (0 == strcmp($_SERVER
['QUERY_STRING'], '?wsdl')) {
header('Content-type: text/xml');
Listing 9. Przykładowa usługa sieciowa napisana w C#
readfile('ProsteOperacje.wsdl');
die();
} syłane SOAP musi być w UTF-8, więk-
Teraz jeśli w przeglądarce podamy adres:
http://t:81/soap/article/ProsteOperacjeWS.
php?wsdl zobaczymy definicję WSDL na-
szej usługi tak, jak jest to pokazane na Ry-
sunku 3.
Pierwsza usługa Web
Service PHP5 – klient
Aby przetestować naszą usługę, należy na-
pisać klienta. Napisać klienta podobnie jak
serwer jest bardzo prosto, a nawet prościej,
bo nie musimy tworzyć żadnego WSDL. Aby
wykonać dowolną metodę zdalną w wersji
minimalistycznej potrzebujemy 2 linii:
$client = new SoapClient('http://
t:81/soap/article/ProsteOperacjeWS.
php?wsdl');
var_dump(Strings::ConvertFromUTFToISO
($client->PobierzNajnowszyArtykul())
);
Jak widzimy, użyłem tu ponownie funk-
cji konwertującej. Wszystko, co jest wy-
szość stron polskojęzycznych używa jed-
nak kodowania ISO-8859-2, użyłem więc
prostej funkcji konwertującej polskie zna-
ki diakrytyczne z UTF-8 do ISO.
Jeśli spojrzymy na Listing 5, za-
uważymy, że SoapClient posiada rów-
nież drugi argument, który domyślnie jest
NULL. Są to opcje, bardzo przydatne np.
podczas testowania. Jeśli włączymy fla-
gę trace, będziemy mieli do dyspozycji
dwie metody:
$client->__getLastRequest();
$client->__getLastResponse();
które zwracają odpowiednio: ostatnie żą-
danie wysłane do serwera i ostatnią odpo-
wiedź. Jeśli włączymy flagę exceptions,
PHP5 będzie reagował na wyjątki, które zo-
stały wyrzucone na zdalnej maszynie, dlate-
go też na Listingu dodałem blok try/catch
wokół wywołania metod na obiekcie $client.
Wynik naszego pierwszego zdalnego wywo-
łania przedstawiony jest na Rysunku 4.

namespace WebServiceTest Web Service PHP5 serwer

{
– klient w MS .NET
Mamy już działającą usługę sieciową. Na-
public class WebService : System.Web.Services.WebService {
[WebMethod] pisaliśmy do niej klienta w PHP5. To nic
public string getString(){ nadzwyczajnego. Połączmy się do niej z
return "Jestem łańcuchem"; innej platformy technologicznej.
} Dodanie usługi sieciowej jest dziecin-
[WebMethod]
nie proste. Będąc w oknie Solution, wy-
public double getDouble() { starczy prawym przyciskiem myszki klik-
return -123123.23123d; nąć na Project, następnie wybrać Add
}
[WebMethod]

public long getLong() {

return Int64.MaxValue;
}
[WebMethod]

public int getInt() {

return Int32.MaxValue;
}
[WebMethod]

public bool[] getBooleanArray() {

return new bool[] { true, false, false, true };
}
[WebMethod]

public object[] makeItArray(int i, double d, string s, bool b) {

Object[] o = new Object[] {i, d, s, b};
return o;
}
}
} Rysunek 7. Usługa sieciowa napisana w
PHP5 wywołana z poziomu Java Mobile

PHP Solutions Nr 2/2007 www.phpsolmag.org 57

Narzędzia SOAP w PHP5

Web Reference (Zobacz Rysunek 6) i po-

Listing 10. Klient PHP5 łączący się do usługi MS .NET dać adres definicji WSDL. U nas będzie
to: http://t:81/soap/article/ProsteOperacj
require_once ('Strings.inc.php');
$client = new SoapClient( eWS.php?wsdl. Wszystkie typy zdalne i
'http://localhost/WebServiceTest/WebService.asmx?wsdl', obiekty służące do połączeń są domyśl-
array('trace' => 1) nie wrzucane do przestrzeni nazw takiej,
); jak ma nasz projekt z rozszerzeniem na-
$functions = $client->__getFunctions();
zwy hosta z jakiego pochodzą. Czyli, wy-
echo '<pre>';
var_dump($functions); wołanie zdalne będziemy zapisywali tak
$string = $client->getString(); (mój testowy host to t od słówka test):
var_dump(Strings::ConvertFromUTFToISO($string->getStringResult));
$double = $client->getDouble(); t.ProsteOperacjeService proxy =
var_dump($double->getDoubleResult);
t.ProsteOperacjeService();
$int = $client->getInt();
var_dump($int->getIntResult); int id = 1212;
string artykul = proxy.PobierzArtykul(id);
// UWAGA!!
// MS Int64.MAX_VALUE Web Service PHP5
// jest w PHP jako float!
serwer – klient w Java SE
$long = $client->getLong(); Posłużę się tutaj środowiskiem NetBeans.
var_dump($long->getLongResult); Stwórzmy nowy projekt. Po utworzeniu klik-
$booleanArray = $client->getBooleanArray(); nijmy na nim prawym przyciskiem o okienku
var_dump($booleanArray->getBooleanArrayResult->boolean); Navigator i wybierzmy opcję: New -> Web
Service Client. Następnie podajemy adres
// nie zadziała!
//$response = $client->makeItArray(123, -123.0, "string", true); WSDL usługi i klikamy OK. Po kilku sekun-
dach będziemy mieli utworzone wszystkie
class MakeItArray { niezbędne pliki do połączeń z usługą. Mo-
public $i; żemy też skorzystać z narzędzia do testo-
public $d;
wania zdalnych wywołań, za pomcą klik-
public $s;
public $b; nięć w NB możemy wywołać dowolną meto-
public function __construct($i, $d, $s, $b) { dę z dowolnymi parametrami. Jeszcze tylko
$this->i = $i; jedna mała uwaga: kody źródłowe klas NB
$this->d = $d; generuje dość niestandardowo do katalogu
$this->s = $s;
bin. Należy je ręcznie skopiować do katalo-
$this->b = $b;
} gu src! Następnie, w obsłudze konkretnej
} akcji piszemy:
$response = $client->makeItArray(new MakeItArray(123, "-123.0", "string", true));
var_dump($response->makeItArrayResult->anyType); ProsteOperacjeService po =
echo '</pre>';
new ProsteOperacjeService_Impl();
this.wywolanaUsluga.setText((String)this.
listaUslug.getSelectedItem());
try {
this.wynikUslugi.setText
(po.getProsteOperacje().
pobierzNajnowszyArtykul());
} catch (RemoteException ex) {
ex.printStackTrace();
} catch (ServiceException ex) {
ex.printStackTrace();
}

Wynik działania graficznego klienta Java

SE możemy zaobserwować na Rysunku 7.

Web Service PHP5

serwer – klient w Java
Mobile
Aby połączyć się z usługą sieciową w
J2ME mamy do wyboru: natywny JSR
Rysunek 8. Klient PHP5 łączący się z usługą MS .NET, rezultat 175 (dość ograniczony, w dodatku ofe-

58 www.phpsolmag.org PHP Solutions Nr 2/2007

Narzędzia SOAP w PHP5

rujący tylko tryby DOCUMENT/literal)

Listing 11. Przykładowa usługa sieciowa napisana w Java'ie lub skorzystać z darmowych biblio-
tek typu kSOAP czy WingFoot. Ja uży-
public class WebServiceTest {
ję kSOAP.
public String getString() { Aby połączyć się z usługą należy
return "Jestem łańcuchem ąśź"; utworzyć obiekt HttpTransport podać
} adres URL do usługi (nie do WSDL,
kSOAP sam pobierze WSDL dodając
public double getDouble() {
return -123123.23123d; ?wsdl do adresu). Tworzymy żąda-
} nie jako SoapObject – drugim parame-
trem jest nazwa zdalnej metody. Je-
public long getLong() { śli metoda ma parametry dodajemy
return Long.MAX_VALUE;
je jako property. Służy do tego meto-
}
da addProperty – pierwszym argumen-
public int getInt() { tem jest nazwa parametru, drugim – je-
return Integer.MAX_VALUE; go wartość (jako obiekt, dlatego użyłem
} Integer, a nie int).
Samo łączenie się do usługi musi być
public boolean[] getBooleanArray() {
return new boolean[] { true, false, false, true }; wykonane w odrębnym wątku, inaczej
} emulator generuje ostrzeżenie o możli-
wym dead-locku podczas prawdziwych
public Object[] makeItArray(int i, double d, String s, boolean b) { połączeń z komórki, tworzę więc
Object[] o = new Object[] {new Integer(i), new Double(d), s,
new Boolean(b)
}; Thread t = new Thread() {. Przedstawia
to Listing 8.
return o;
} PHP5 jako klient
}
Jak zauważyliśmy Java, Java mobile czy
Listing 12. Klient PHP5 łączący się do usługi AXIS (Java)
.NET komunikuje się bez problemu z na-
require_once ('Strings.inc.php'); szym serwerem SOAP. Java pracuje na
Unicode, .NET zazwyczaj na WinCp1250,
$client = new SoapClient(
a jak zauważyliśmy, wszystkie znaki są
'http://localhost:8080/axis/WebServiceTest.jws?wsdl', array('trace' => 1)
);
poprawnie przedstawiane, nie ma także
problemów z przesyłaniem różnych ty-
$functions = $client->__getFunctions(); pów danych.
echo '<pre>'; Ale to tylko i wyłącznie dlatego,
var_dump($functions);
że to Java czy .NET biorą na siebie
// UWAGA!
wszystkie rzeczy związane z przekształ-
// AXIS zwraca odpowiedź w formacie: ceniem odpowiedzi na swoją wewnętrz-
// Jestem &#x139;&#x201A;a&#x139;&#x201E;cuchem ną reprezentację.
// &#xC4;&#x2026;&#x139;&#x203A;&#x139;&#x15F; Co będzie, jeśli to my z poziomu
// jest ona błędna - polskie znaki nie są kodowane w UTF-8
PHP5 będziemy wołali metody z .NET
// tylko zamieniane na encje, stąd problem ponieważ PHP
// próbuje najpierw rozkodować UTF-8
czy z Jakarta AXIS?

var_dump($client->getString()); Web Service PHP5 klient

var_dump($client->getDouble());
var_dump($client->getInt());
– serwer MS. NET
Stwórzmy testową usługę sieciową napi-
// UWAGA!!
saną w C#. Jej kod przedstawiony jest na
// Java Long.MAX_VALUE Listingu 9. Dla skrócenia listingu, usuną-
// jest w PHP jako float! łem automatycznie wygenerowane meto-
dy typu: InitializeComponent, oraz usu-
var_dump($client->getLong());
nąłem dyrektywy using.
var_dump($client->getBooleanArray());
Widzimy, że mamy zdefiniowane ope-
// działa bez problemu! racje, które mają nam zwrócić różne ty-
// nie trzeba niczego pakować w obiekty py danych, począwszy od int, double,
string po tablice typów prostych a skoń-
var_dump($client->makeItArray(123, -123.0, "string", true));
czywszy na tablicach obiektów. (w .NET
echo '</pre>';
int, double, string czy bool są równoznacz-
ne z obiektami).

60 www.phpsolmag.org PHP Solutions Nr 2/2007

 SOAP w PHP5 Narzędzia

Bardzo pożyteczną funkcją, z ja-

kiej skorzystamy, jest __getFunctions,
która jest wywoływana na obiekcie
SoapClient, a która zwraca nam sygna-
tury zdalnych metod. Z nich dowiemy się
np. że MS .NET opakowuje wszystkie
wiadomości zarówno input jak i output.
I tak np. $client->getString() zwraca
nam obiekt, w którym znajduje się pole
getStringResult. Aby wywołać metody
z parametrami, musimy utworzyć obiekt,
którego nazwy pól są takie same jak na-
zwy parametrów usługi MS .NET. Listing
7 wyjaśni wszelkie wątpliwości, a Rysu-
nek 8 potwierdzi poprawne działanie na-
szego kodu.
Listing 13. Definicja WSDL typów złożonych: autor, ksiazka oraz tablica książek
<wsdl:types>
<schema targetNamespace="http://t:81/soap/article/ComplexTypeWS.php"
xmlns="http://www.w3.org/2001/XMLSchema">
<import namespace="http://schemas.xmlsoap.org/soap/encoding/"/>
<xsd:complexType name="autor">
<xsd:all>
<xsd:element name="nazwisko" type="xsd:string"/>
<xsd:element name="ksiazki" type="impl:ArrayOf_impl_ksiazka"/>
</xsd:all>
</xsd:complexType>
<xsd:complexType name="ksiazka">
<xsd:all>
<xsd:element name="tytul" type="xsd:string"/>
<xsd:element name="isbn" type="xsd:int"/>
</xsd:all>
</xsd:complexType>
<complexType name="ArrayOf_impl_ksiazka">

Klient Web Service <complexContent>

<restriction base="soapenc:Array">
PHP5 – Serwer Jakarta <attribute ref="soapenc:arrayType" wsdl:arrayType="impl:
AXIS (Java) ksiazka[]"/>
Stwórzmy teraz analogiczny kod usłu- </restriction>
gi sieciowej AXIS. Jest on pokazany na </complexContent>
</complexType>
Listingu 11. Usługi sieciowe JWS to nor-
</schema>
malne kody źródłowe Java'y z rozsze- </wsdl:types>
rzeniem nie java, a właśnie jws, które
kopiujemy (tak, tylko kopiujemy!) bez- Listing 14. Definicja WSDL typów złożonych: autor, ksiazka oraz tablica książek
pośrednio do $CATALINA_HOME/web
if (0 == strcmp($_SERVER['QUERY_STRING'], '?wsdl')) {
apps/axis/. header('Content-type: text/xml');
Znów skorzystamy z funkcji __get- readfile('ComplexType.wsdl');
Functions, która zwróci nam sygnatu- die();
ry zdalnych metod. Z nich dowiemy się }
class Autor {
np. że Jakarta AXIS w przeciwieństwie
private $ksiazki = array();
do MS .NET nie opakowuje wszystkich function __construct($nazwisko) {
wiadomości. Możemy z nich korzystać $this->nazwisko = $nazwisko;
wprost tak, jakby były lokalnie wywoły- }
wanymi funkcjami. Ale zauważymy, że function dodajKsiazke(Ksiazka $ksiazka) {
$this->ksiazki[] = $ksiazka;
coś jest nie tak. Polskie kodowanie! Tak,
}
jeśli podejrzymy koperty SOAP wymie- }
niane z usługą AXIS okaże się, że pol- class Ksiazka {
skie znaki nie są kodowane w UTF-8, private $tytul;
tylko są zamieniane na kody znaków ty- private $isbn;
function __construct($tytul, $isbn) {
pu &#1111;. Jest to niewątpliwie błąd
$this->tytul = $tytul;
AXISa, można oczywiście z tego wybrnąć $this->isbn = $isbn;
na co najmniej kilka sposobów, ale nale- }
ży o tym pamiętać pisząc własny system }
– AXIS nie spełnia standardu! Listing 12 // klasa usługi sieciowej
class ComplexType {
pokazuje jak wywoływać usługi sieciowe
function PobierzAutora($id) {
Java'y w PHP5, a Rysunek 9 potwierdzi // załóżmy, że szukamy w bazie autora o id = $id i znaleźliśmy
poprawne działanie naszego kodu. $autor = new Autor('Budnik');
$autor->dodajKsiazke(new Ksiazka('PHP vs .NET vs Java vs J2ME', 1212));
Typy złożone i mapowania $autor->dodajKsiazke(new Ksiazka('PHP LIZ DB', 1313));
return $autor;
Nie jest sztuką przesłać obiekt ty-
}
pu string czy int, sztuką jest przesłanie }
obiektu PHP do np. MS .NET czy do Ja- // mapowanie klas! TypZłożonyWSDL => NazwaKlasyPHP
va'y. Załóżmy, że mamy usługę siecio- $classmap = array('autor' => 'Autor', 'ksiazka' => 'Ksiazka');
wą z metodą, która zwraca klasę Autor, $server = new SoapServer("ComplexType.wsdl");
$server->setClass("ComplexType");
z polami nazwisko – typu string oraz po-
$server->handle();
lem ksiazki, które jest tablicą obiektów
Ksiazka. W WSDL będziemy musieli zde-

PHP Solutions Nr 2/2007 www.phpsolmag.org 61

Narzędzia SOAP w PHP5

finiować trzy typy złożone: autor, książka

Listing 15. Kod klasy C# Ksiazka, z publicznymi property i metodą konwertującą oraz tablicę książek. WSDL przedstawio-
obiekty
ny jest na Listingu 13.
class Ksiazka { Klasa PHP implementująca np. typy
private xh.ksiazka ksiazka; autor czy ksiazka, wcale nie musi mieć
public string Tytul { publicznych pól. Mogą one być ukryte
get { we wnętrzu jako pola private. Wystar-
return ksiazka.tytul;
czy, że jest pewien mechanizm za po-
}
} mocą, którego możemy te pola ustawić.
public int ISBN { W naszym prostym przykładzie posta-
get { nowiłem przypisywać pola w konstrukto-
return ksiazka.isbn; rach. Spójrzmy na implementację i kod
}
usługi sieciowej zamieszczonej na Li-
}
public Ksiazka(xh.ksiazka ksiazka) { stingu 14.
this.ksiazka = ksiazka; Połączmy się z nią w MS .NET. Plat-
} forma Microsoft wykonuje mapowanie
public static Ksiazka[] Convert(xh.ksiazka[] ksiazki) { praktycznie za nas, ja napisałem dodat-
Ksiazka[] dotNetKsiazki = new Ksiazka[ksiazki.Length];
kowo klasę Ksiazka ze statyczną meto-
for (int i = 0; i < ksiazki.Length; i++) {
dotNetKsiazki[i] = new Ksiazka(ksiazki[i]); dą Convert. Aby móc dodać do Data-
} Source tablice klas, klasy muszą mieć
return dotNetKsiazki; stworzone publiczne property, które au-
} tomatycznie będą mapowane na kolum-
}
ny. Kod łączenia się z usługą wygląda
Listing 16. Wgranie usługi na serwer z obsługą SSL i zmienienie w WSDL ele- jak poniżej, kod klasy Książka zamiesz-
mentu <address> atrybutu location czony jest na Listingu 15, a wynik dzia-
łania z kolei na Rysunku nr 10.
<wsdl:service name="ProsteOperacjeService">
<wsdl:port binding="impl:ProsteOperacjeSoapBinding" name="ProsteOperacje">
t.ComplexTypeService proxy =
<wsdlsoap:address location="https://ers:4433/soap/article/
ProsteOperacjeWSSecExt.php"/> new t.ComplexTypeService();
</wsdl:port> t.autor autor = proxy.PobierzAutora
</wsdl:service> (Int32.Parse(this.idAutora.Text));
nazwiskoAutora.Text = autor.nazwisko;
Listing 17. Szkielet nowej klasy serwera
ksiazkiDataGrid.DataSource = Ksiazka.
class SecExtSoapServer extends SoapServer { Convert(autor.ksiazki);
public function __construct($wsdl) {
parent::__construct($wsdl); Implementujemy SOAP
}
public function handle($rawData) {
Security Enhancements
// sprawdź dane użytkownika plus HTTPS – serwer
$this->CheckCredentials($dom); Implementacja SOAP w PHP5 zawie-
// zapisz zmodyfikowane żądanie i prześlij do klasy rodzica ra jedynie podstawowe operacje. Jeśli
parent::handle($dom->saveXML()); chcemy skorzystać z jakiegoś rozsze-
}
rzenia musimy sami je zaimplemento-
private function CheckCredentials(&$dom) { wać. Spróbujemy teraz udostępnić na-
// tu napiszemy własną obsługę WS-SE szą usługę w sposób w pełni bezpiecz-
} ny – z uwierzytelnianiem oraz z przesy-
} łaniem żądań i odpowiedzi po szyfrowa-
nych łączach. Najprostsze jest oczywi-
Listing 18. Częściowy kod serwera
ście udostępnienie naszej usługi przez
$nodes = $dom->getElementsByTagNameNS ('http://docs.oasis-open.org/wss/ HTTPS, wymaga to jedynie wgrania na-
2004/01/oasis-200401-wss- wssecurity-secext-1.0.xsd', 'UsernameToken'); szej usługi na serwer z obsługą SSL i
if ($nodes->length == 0) { zmienienie w WSDL elementu <address>
$valid = false;
atrybutu location tak, jak przedstawia
} else {
// użytkownik jest tu: to Listing 16.
$nodes->item(0)->firstChild->textContent; Stwórzmy zatem na naszą nową klasę
// hasło tu: serwera, szkielet będzie wyglądał tak, jak
$nodes->item(0)->firstChild->nextSibling->textContent; na Listingu 17.
$valid = true;
Widzimy w nim, że rozszerzamy podsta-
}
wową klasę SoapServer, nadpisujemy tylko
metodę handle, w której z $rawData wczy-

62 www.phpsolmag.org PHP Solutions Nr 2/2007

 SOAP w PHP5 Narzędzia

Listing 19. Kod serwera SOAP wspierającego WS Security Enhancements

if (0 == strcmp($_SERVER['QUERY_STRING'], 'wsdl')) { } else {

header('Content-type: text/xml'); // użytkownik jest tu:
readfile('ProsteOperacjeSecExt.wsdl'); $nodes->item(0)->firstChild->textContent;
die(); // hasło tu:
} $nodes->item(0)->firstChild->nextSibling
->textContent;
class SecExtSoapServer extends SoapServer {
public function __construct($wsdl) { // załóżmy, że tu połączymy się z bazą i to sprawdzimy
parent::__construct($wsdl); $valid = true;
} }

public function handle($rawData) { // wyrzuć zdalny wyjątek jeśli jest błąd

if (false == $valid) {
if (true == empty($rawData)) { $this->fault('SOAP-ENV:Client', 'Invalid credentials');
$this->fault('SOAP-ENV:Server', }
'Bad Request. Can\'t find HTTP_RAW_POST_DATA');
} // teraz muszę usunąć nagłówki, które już przetworzyłem
$dom = new DOMDocument('1.0'); // domyślna implementacja PHP5 SOAP nie obsłuży nam
try { // WS Security, a element Security ma podany atrybut
// ładuję dokument danymi z POST // mustUnderstand="1" wtedy przesłane do parent::handle
$dom->loadXML($rawData); // wyrzuci wyjątek, że nie zrozumiał
} catch (DOMException $e) { $header = $dom->getElementsByTagNameNS (
$this->fault('SOAP-ENV:Client', 'Bad Request.'); 'http://schemas.xmlsoap.org/soap/envelope/',
} 'Header')->item(0);
// weryfikuję dane użytkowników
$this->CheckCredentials($dom); // cały węzeł Security
// zapisz zmodyfikowane żądanie i $security = $dom->
// prześlij do klasy rodzica getElementsByTagNameNS ( 'http://docs.oasis-open.org/
parent::handle($dom->saveXML()); wss/2004/01/oasis-200401-wss-wssecurity-secext-
} 1.0.xsd', 'Security')->item(0);
$header->removeChild($security);
private function CheckCredentials(&$dom) { }
$valid = true; }
$nodes = $dom->getElements ByTagNameNS(
'http://docs.oasis-open.org/wss/2004/01/ require_once ('Strings.inc.php');
oasis-200401-wss-wssecurity-secext-1.0.xsd', require_once ('ProsteOperacje .inc.php');
'UsernameToken' $server = new SecExtSoapServer ('ProsteOperacjeSecExt.wsdl');
); $server->setClass('ProsteOperacje');
if ($nodes->length == 0) { // trzeba jawnie podać: $HTTP_RAW_POST_DATA
$valid = false; $server->handle($HTTP_RAW_POST_DATA);v

R E K L A M A
Narzędzia SOAP w PHP5

Listing 20. Łączenie z usługą Listing 21. Szkielet klienta przy zastosowaniu metody
AddWSSEHeader
ers.ProsteOperacjeServiceWse proxy=
new ers.ProsteOperacjeServiceWse(); class ExtendedSoapClient extends SoapClient {

string pw = "I love Jessica Simpson"; function __construct($wsdl, $options = null) {

parent::__construct($wsdl, $options);
proxy.RequestSoapContext.Security.Tokens.Add ( }
new UsernameToken(
"xh", pw, PasswordOption.SendPlainText function __doRequest($request, $location, $action,
) $version) {
); $this->AddWSSEHeader($dom);
// doRequest do rodzica
try {
textBox1.Text = proxy.PobierzNajnowszyArtykul(); return parent::__doRequest (
} $request, $location, $action, $version);
}
catch (Exception ex)
{ public function SetUsername($username) { }
System.Console.WriteLine( public function SetPassword($password) { }
"Wyjątek: " + ex.GetType() + "\n" + ex.Message private function AddWSSEHeader($domDocument) {
+ "\n" +ex.StackTrace // tutaj wygenerujemy nagłówek
); }
}
}

tamy dokument DOM XML (nie ma tego
w powyższym szkielecie, nie ma także po-
kazanej weryfikacji, czy dane POST wpro-
wadzone nie są puste, czy żądanie jest po-
prawnym dokumentem XML), przekażemy
później przez referencję dokument do meto-
dy prywatnej CheckCredentials. W tej meto-
dzie pobierzemy elementy <Username> oraz
<Password> elementu <UsernameToken> we-
wnątrz <Security> w nagłówku koperty. Ko-
perta ta została przedstawiona na Rysunku
1. Samo pobranie użytkownika i jego hasła
jest sprawą banalną, wystarczy wyszukać
element Username z przestrzeni nazw http:
//docs.oasis-open.org/wss/2004/01/oasis-
200401-wss-wssecurity-secext-1.0.xsd, póź-
niej, za pomocą API DOM XML, pobrać od-
powiednie wartości. Praktyczna uwaga: dla
hasła należy sprawdzić jeszcze atrybut Ty-
pe, aby dowiedzieć się, czy hasło jet skró-
tem SHA1 czy PlainText. Sam kod jest pro-
sty i przedstawia go Listing 18. Pełny kod
serwera umieściłem na Listingu 19.
Aby mieć pewność, że poprawnie zaim-
plementowaliśmy to rozszerzenie, stwórz-
my projekt np. w MS .NET. W przypadku
VS 2003 musimy mieć doinstalowany pakiet
WS Security Enhancements 2.0 w wersji dla
developerów. Dodajemy Web Reference
jak poprzednio, podajemy adres do WSDL
czyli: https://ers:4433/soap/article/ProsteOp
eracjeWSSecExt.php?wsdl, przejdźmy na-
stępnie do katalogu Web References i po-
prawmy MS, dopisując do każdego http://
kluczowe 's' czyli https://. Używam testowe-
go certyfikatu serwera, który sam stworzy-
łem, muszę więc przekonać MS, że jest on
wartościowy (inaczej nie będę mógł się po-
łączyć z serwerem SOAP): najprościej jest
otworzyć w IE stronę: https://ers:4433/soap/
article/ProsteOperacjeWSSecExt.php?wsdl
lub dowolną z serwera ers:4433 i po prostu
zainstalować certyfikat. Po zainstalowaniu i
włączeniu WS SE 2.0, po wygenerowaniu
referencji do usługi sieciowej będziemy mie-
li do dyspozycji dwa obiekty służące do wy-
woływania zdalnych usług. Pierwszy z nich
o nazwie usługi z końcówką 'Service', jak
dotychczas, oraz drugi obiekt – z końców-
ką 'ServiceWse', który posiada dodatkowe,
rozszerzające bezpieczeństwo, metody. To
wszystko. Możemy już bez problemu połą-
czyć się z naszą usługą pisząc to co prezen-
tuje Listing 20. Efekt pokazany jest na Ry-
sunku 11.

Implementujemy SOAP
Security Enhancements
plus HTTPS – klient
Napisanie klienta w PHP5 łączącego się z
naszą usługą jest proste. Musimy udostęp-
nić publiczne metody, służące do ustawienia
użytkownika i jego hasła, następnie musi-
my nadpisać metodę __doRequest i napisać
własną prywatną metodę AddWSSEHeader,
która będzie generowała odpowiednie na-
Rysunek 11. Klient MS .NET łączący się po HTTPS do naszej usługi WS Security główki WS SE. Szkielet klienta wygląda tak
Enhancements jak na Listingu 21. Pełny kod klienta umie-

64 www.phpsolmag.org PHP Solutions Nr 2/2007

 SOAP w PHP5 Narzędzia

Listing 22. Kod klienta SOAP wspierającego WS Security Enhancements i łączącego się z usługą po HTTPS
class ExtendedSoapClient extends SoapClient { envelope/', 'Body');
private $Username; $body = $body->item(0);
private $Password; $header = $soapEnvelope->
function __construct($wsdl, $options = null) { insertBefore($header, $body);
parent::__construct($wsdl, $options); }
} else {
function __doRequest $header = $nodes->item(0);
($request, $location, $action, $version) { }
$dom = new DOMDocument('1.0'); // tworzę właściwy element Security
try { $security = $domDocument->createElementNS
$dom->loadXML($request); ('http://docs.oasis-open.org/wss/2004/01/
} catch (DOMException $e) { oasis-200401-wss-wssecurity-
die('Dokument nie jest prawidłowy: secext-1.0.xsd', 'wsse:Security');
' . $e->code); // w nim element UsernameToken
} $usernameToken = $domDocument->createElementNS('http://
// dodaję nagłowek WSSE Security Header docs.oasis-open.org/wss/2004/01/oasis-200401-
$this->AddWSSEHeader($dom); wss-wssecurity-secext-1.0.xsd', 'UsernameToken');
// musimy recznie dodac https, bo inaczej nici... // w nim Username
// PHP tez sobie do konca nie radzi z HTTPS $username = $domDocument->createElementNS
$location = 'https://vega.eti.pg.gda.pl/~xh/soap_ssl/ ('http://docs.oasis-open.org/wss/2004/01/
ProsteOperacjeWSSecExt.php'; oasis-200401-wss-wssecurity-secext-1.0.xsd',
// doRequest do klasy nadrzędnej SoapClient 'Username');
return parent::__doRequest($dom->saveXML(), $usernameText = $domDocument->createTextNode
$location, $action, $version); ($this->Username);
} // załóżmy, że Password zawsze będzie PlainText
public function SetUsername ($username) { $password = $domDocument->createElementNS
$this->Username = $username; ('http://docs.oasis-open.org/wss/2004/01/
} oasis-200401-wss-wssecurity-secext-1.0.xsd',
public function SetPassword ($password) { 'Password');
$this->Password = $password; $passwordText = $domDocument->
} createTextNode($this->Password);
private function AddWSSEHeader ($domDocument) { $type = $domDocument->createAttribute('Type');
$soapEnvelope = $domDocument-> $type->value = 'http://docs.oasis-open.org/wss/2004/01/
documentElement; oasis-200401-wss-username-token-profile-
// pobieram nagłówek 1.0#PasswordText';
$nodes = $domDocument->getElementsByTagNameNS // podpinam wszystkie elementy do dokumentu żądania
('http://schemas.xmlsoap.org/ $username->appendChild($usernameText);
soap/envelope/', 'Header'); $password->appendChild($type);
// jeśli go nie ma muszę go stworzyć $password->appendChild($passwordText);
if ($nodes->length == 0) { $usernameToken->appendChild($username);
$header = $domDocument-> $usernameToken->appendChild($password);
createElementNS $security->appendChild($usernameToken);
('http://schemas.xmlsoap.org/ $header->appendChild($security);
soap/envelope/', 'Header'); }
$body = $domDocument->
getElementsByTagNameNS ('http://schemas.xmlsoap.org/soap/ }

ściłem na Listingu 22. Aby jednak wywołać
taką zdalną zabezpieczoną usługę, musi-
my stworzyć odpowiedni certyfikat. Konia z
rzędem temu, kto wyczyta w dokumentacji
PHP5, jak to zrobić. Certyfikat, jaki jest po-
trzebny, aby móc łączyć się po HTTPS do
usług sieciowych to połączenie klucza pry-
watnego i certyfikatu w jednym! Wystarczy
połączyć oba te pliki w jeden i zapisać jako
np. cert.pem Wywołanie takiej metody jest
już banalne, sprowadza się jedynie to 3 lo-
gicznych linii:
require_once (
'ExtendedSoapClient.inc.php');
$client = new ExtendedSoapClient(
'https://ers:4433/soap/article/
ProsteOperacjeWSSecExt.php?wsdl',
array('trace' => 1, 'exceptions'
=> 1, 'local_cert' => 'cert.pem'
)
);
$artykuly = $client->
Pobierz10Najnowszych();
Podsumowanie
Nauczyliśmy się dziś, jak współpracować
z innymi platformami technologicznymi.
Teraz śmiało możemy współtworzyć sys-
temy rozproszone na bazie Web Servi-
ces komunikujących się z takimi giganta-
mi jak MS .NET, J2EE, Java Mobile. Wię-
cej, możemy korzystać z różnych rozsze-
rzeń standardu WS Security Enhance-
ments, które możemy z łatwością w kilka
chwil zaimplementować. n
O autorze
Łukasz Budnik jest studentem V ro-
ku Informatyki na Politechnice Gdańskiej,
uczestniczy w projektach nad rozwijaniem
systemów zbierania i analizy danych w po-
staci XML, jest rówież administratorem
serwisu www.komputery-internet.net.
Kontakt:
lukasz.budnik@komputery-internet.net

PHP Solutions Nr 2/2007 www.phpsolmag.org 65

 Kasa dla
Webmastera
Jak zarobić na stronie www?
Poradnik dla przedsiębiorczych
webmasterów
Paweł Grzesiak
W SIECI
• Ad.net, http://www.adnet.pl/
• AdClick, http://www.adclick.pl/
• ARBOmedia,
http://www.arbomedia.pl/
• IDMnet, http://www.idmnet.pl/
• phpAdsNew,
http://www.phpadsnew.com/
• phpPgAds,
http://www.phppgads.com/
• http://www.google.pl/adsense/
• OnetKontekst, http://
kontekst.onet.pl/
• Adkontekst, http://adkontekst.wp.pl/
• AdPortal, http://www.adportal.pl/
• AllPay.pl, http://www.allpay.pl/
• CashBill, http://www.cashbill.pl/
• Ebill.pl, http://www.ebill.pl/
• Wapacz, http://www.wapacz.pl/
• Wapster.pl, http://www.wapster.pl/
mobilepay/
• AllPay.pl, http://www.allpay.pl/
• Platnosci.pl, http://www.platnosci.pl/
• Przelewy24.pl, http://
www.przelewy24.pl/
66
Istnieje wiele źródeł, z których właściciel strony
może czerpać zyski. W artykule przyglądamy się
dostępnym metodom zarobkowania, zwracając
szczególną uwagę na opłacalność każdej z nich.
P
rzez kilka ostatnich lat zaszło w
sieci wiele pozytywnych zmian.
Nie boimy się już płacić za to-
wary i usługi. Coraz chętniej korzysta-
my więc ze sklepów internetowych. Ich
korzyści odkrywa coraz więcej osób, nie
tylko dlatego, że są szybszą metodą na
zakupienie dokładnie tego, co potrzebu-
jemy. Zakupy w sieci są także tańszą al-
ternatywą pozyskiwania dóbr, bo kosz-
ty prowadzenia sprzedaży przez Inter-
net są znacząco niższe. Niewątpliwie,
istotny wpływ na popularność płacenia
przez internet miały serwisy aukcyjne.
Zaufanie, jakim darzymy najpopularniej-
szy serwis aukcyjny, Allegro.pl świadczy
dobitnie o ogromnym postępie, jaki do-
konał się w świadomości użytkowników
sieci. Omawiane zjawisko, niczym na-
czynia połączone odbija się na byt wła-
ścicieli wszelkiego rodzaju serwisów in-
ternetowych. Mowa tu oczywiście o ser-
wisach nie nastawionych bezpośred-
nio na sprzedaż towarów, czyli o takich,
www.phpsolmag.org
Stopień trudności: lll
które oferują przede wszystkim intere-
sujące treści lub usługi internetowe. Fi-
nansowe możliwości wielu tych serwi-
sów zmieniły się odkąd użytkownicy są
bardziej skorzy do płacenia za warto-
ściową treść. W polskiej sieci trend pła-
cenia za korzystanie ze stron interne-
towych stał się masowy i nieunikniony.
Wszystko to za sprawą fatalnej kondy-
cji rynku reklamowego nastawionego ra-
czej na duże przedsięwzięcia, typu por-
tale, niż pojedyncze serwisy. W dodatku
portale prowadzą sprzedaż reklam sa-
modzielnie, stąd brak tu prowizji należ-
nych sieciom reklamowym. Choć i we-
wnętrzna sprzedaż reklam przez portale
to tylko kropla w morzu ich potrzeb. Ta
forma aktywności może być jedynie do-
datkiem w ogólnym rozrachunku rodzi-
mych portali. Zarabia się w najróżniej-
szy sposób, np. wprowadzając opłaty
za szybszą indeksację witryny w porta-
lowym katalogu, czy wyszukiwarce. Są
to usługi mocno wątpliwe, bo ideą po-
PHP Solutions Nr 2/2007

wstania katalogu stron www, czy wyszu-
kiwarki jest rzetelne i równorzędne trak-
towanie wszystkich stron www.
W ciągu ostatniego roku stał się bar-
dzo zauważalny rozwój reklamy kontek-
stowej, która nie dość, że nie jest na-
chalna, to jeszcze okazuje się klikalna.
Dzieje się tak nie z nieudanej próby za-
mknięcia reklamy, a z faktycznej warto-
ści przekazu reklamowego.
Wszystkie do tej pory omówione
czynniki rodzą sobą pytanie: czy nasta-
ły dobre czasy dla tych, którzy utrzymu-
ją się z prowadzenia serwisów w sieci?
Spróbujmy odpowiedzieć na to pytanie
podsumowując możliwości zarobkowe
właściciela strony www.
Pierwszym podziałem, który rysu-
je się, gdy mowa o płatnościach jest fi-
zyczne źródło dochodu. Wyróżniamy
więc metody, które:
• Pozyskują środki bezpośrednio od
użytkownika. By skorzystać z usłu-
gi, użytkownik musi dokonać płat-
ności na stronie www. Jego rachu-
nek telefoniczny lub bankowy ob-
ciążany jest należną kwotą,
• Pozyskują środki od reklamodaw-
ców, czy pośrednio od użytkownika.
Reklamodawca zainteresowany pro-
mowaniem swoich towarów i usług
decyduje się na uiszczenie opłaty
na podstawie ustalonego modelu ce-
Rysunek 1. Ad.net to największa sieć reklamowa w Polsce
PHP Solutions Nr 2/2007
nowego. Użytkownik płaci za rekla-
mę pośrednio, ponieważ koszt rekla-
my zawarty jest w cenie towaru lub
usługi.
Sieci reklamowe
W myśl zasady „reklama dźwignią han-
dlu” powstały pierwsze sieci reklamo-
we. Najstarsza polska sieć, IDMnet za-
wiązała się już w 1997 roku. Podstawo-
wym zadaniem sieci reklamowej jest po-
średnictwo w sprzedaży powierzchni re-
klamowej należącej do partnerów sieci
oraz obsługa w ten sposób powstałych
kampanii.
Możemy zatem wyróżnić trzy strony biorą-
ce udział w transakcjach:
• Reklamodawca – dom mediowy, fir-
ma, agencja reklamowa dysponują-
ca określonym budżetem na reali-
zację kampanii marketingowej wła-
snego produktu. Część środków
kierowana jest do realizacji w sie-
ci. W ten sposób w/w zleca realiza-
cję kampanii sieci reklamowej. Na
podstawie grupy docelowej, sta-
nowiącej przedmiot zainteresowa-
nia reklamodawcy, dobierani są ci
partnerzy sieci reklamowej, którzy
spełniają założenia. Reklama trafia
do internautów, którzy mogliby być
najbardziej zainteresowani przeka-
zem danej kampanii,
www.phpsolmag.org
Kasa dla
Zarabianie
Webmastera
• Partner – firma (rzadko osoba fi-
zyczna) dysponująca serwisem
lub serwisami internetowymi o
określonej powierzchni reklamo-
wej. Partner przyłącza się do sieci
reklamowej podpisując stosowną
umowę na wyłączność. Sieć rekla-
mowa zapewnia partnerowi pro-
cent od dochodów uzyskanych w
wyniku realizacji kampanii na jego
stronach. Partnerowi może przy-
sługiwać tzw. gwarancja – o ne-
gocjowanej wartości. Gwarancją
określamy minimalną miesięcz-
ną kwotę, którą partner otrzymuje
bez względu na wyniki sprzedaży
w danym okresie rozliczeniowym,
• Sieć reklamowa – odpowiada za
pozyskiwanie klientów oraz ich ob-
sługę. Sieć realizuje kampanie re-
klamowe, kierując je do serwisów
wybranych partnerów w oparciu o
ich oglądalność oraz tematykę. To
sieć reklamowa najczęściej decy-
duje o tym, komu przydzielić da-
ną kampanię, a komu nie. Jest to
jak najbardziej stronnicza decy-
zja, stąd partner nie ma wpływu na
ilość realizowanych u niego kam-
panii. Sieć reklamowa dostarcza
tzw. technologię adserverową, czy-
li oprogramowanie zdolne do rota-
cji reklamami oraz zbierania i ana-
lizy wyników kampanii. Dostarcza,
zarówno dla partnera, jak i dla re-
klamodawcy, odpowiednie panele
administracyjne przydatne w śle-
dzeniu postępów kampanii.
Pomimo obiecujących zapewnień sieci
reklamowych, rzeczywistość pokazuje,
iż uzyskanie wystarczających do prowa-
dzenia serwisu dochodów z tytułu reali-
zacji kampanii jest zadaniem trudnym.
Polski rynek reklamy jest podzielony po-
między największych na rynku graczy i
to pomiędzy nimi rozgrywa się dzielenie
reklamowego tortu. Trudno więc liczyć
na dochody bez osiągania bardzo du-
żej oglądalności idącej minimum w set-
kach tysięcy unikalnych użytkowników
miesięcznie.
Należy również pamiętać o wysokich
prowizjach naliczanych przez sieci rekla-
mowe, które obniżają znacznie zarobek
partnera od kosztu reklamy, jaką przezna-
czył na nią reklamodawca.
67
Kasa dla Webmastera Zarabianie
Rysunek 2. phpAdsNew to bezpłatne oprogramowanie do obsługi kampanii rekla-
mowych
Sieci reklamowe to nie tylko wyświe-
tlenie różnego rodzaju i formatu reklam
na stronach www. To także realizacja
kampanii opartych o mailing, czyli wy-
syłkę internetowych przesyłek poczto-
wych o treści reklamowej do dużej gru-
py odbiorców. Stworzenie rozległej listy
osób zainteresowanych treściami po-
chodzącymi z danego serwisu owocu-
je możliwością zaoferowania sieci rekla-
mowej tego typu usługi. W przypadku,
gdy znajdzie się reklamodawca skłonny
zrealizować kampanię mailingową, mo-
żemy liczyć na jednorazowe zwiększe-
nie dochodu.
Sprzedaż reklam
na własną rękę
Alternatywą dla włączenia w szeregi jed-
nej z sieci reklamowych, jest sprzedaż
reklam na własną rękę. O ile wydaje się
to sensowne z ekonomicznego punktu
widzenia, to realizacja w praktyce jest
zadaniem wymagającym bardzo dużego
wysiłku. Z pewnością na reklamę sprze-
dawaną na własną rękę nie zdecydu-
ją się duże agencje, czy domy medio-
we. Możemy zatem liczyć wyłącznie na
mniejsze firmy, które z braku wystarcza-
jącego budżetu skupiają w niskobudże-
towych kampaniach. Tego typu klient naj-
częściej jednak trudno podejmuje decy-
zje i nie jest przekonany do reklamy in-
ternetowej. Ta w dodatku, jak wiadomo,
nie należy do najefektywniejszych.
68
Ustalanie cen na usługi w zakresie
sprzedaży powierzchni reklamowej jest
zadaniem niezmiernie trudnym. Należy
pamiętać, że nie tylko zbyt wysokie, lecz
także i zbyt niskie ceny mogą odstraszyć
reklamodawcę.
Problem technologii służącej do ob-
sługi tej formy reklamy jest łatwy do roz-
wiązania. Wystarczy skorzystać z jednej
z bezpłatnych aplikacji. Oprogramowa-
nie na otwartym źródle, służące do rota-
cji bannerów, jest nieskomplikowane do
Rysunek 3. Reklama kontekstowa w wynikach wyszukiwania to dziś żadne novum
www.phpsolmag.org
instalacji i końcowego wdrożenia. Przy-
kładem takiej aplikacji jest phpAdsNew,
gdzie od serwera wymagana jest obsłu-
ga PHP i MySQL. Istnieje także alterna-
tywa w postaci phpPgAds przygotowa-
na do obsługi wraz z bazą danych Post-
greSQL.
Płatne odnośniki
Pewnym pomysłem ułatwiającym pozy-
skiwanie klientów jest stworzenie usłu-
gi sprzedaży płatnych linków. Pole-
ga ona na wyświetlaniu listy odnośni-
ków reklamowych w określonych miej-
scach, np. na stronie głównej serwisu.
Treść reklam tekstowych (odnośników)
reklamodawcy ustalają samodzielnie,
bezpośrednio na odpowiedniej stronie
serwisu. Po uzupełnieniu formularza z
propozycją treści płatnego odnośnika,
dokonują oni płatności przy użyciu jed-
nej z dostępnych metod (mikropłatno-
ści sms, płatność bankowa – przelew
z..., kartą kredytową).
Reklama kontekstowa
Głównym zarzutem wobec reklamy
bannerowej jest jej mała skuteczność.
Przy użyciu coraz większej siły raże-
nia (coraz większe reklamy, w dodatku
w postaci filmów wyświetlanych na peł-
ny ekran) sieci reklamowe starają się
możliwe zwiększyć zasięg i skutecz-
ność reklamy. Z marnym skutkiem.
Reklama kontekstowa powsta-
ła, by odmienić los rynku reklamowe-
PHP Solutions Nr 2/2007

Rysunek 4. Z Google AdSense można bardzo szybko zacząć zarabiać
go w sieci. Pomysł, który wdrożyła na
świat jako pierwsza wyszukiwarka Go-
ogle jest stosunkowo prosty. Dostar-
czyć użytkownikom reklamę, która bę-
dzie dostosowana treścią do wyników
wyszukiwania.
Google AdWords był pierwszym na
świecie programem skierowanym do re-
klamodawców na całym świecie. Po re-
jestracji, reklamodawca zyskuje możli-
wość publikacji reklam w wynikach wy-
szukiwania Google. Ponieważ reklamo-
dawca samodzielnie ustala słowa klu-
czowe, które pozostają w korelacji te-
matycznej z jego reklamą, ukazuje się
ona tylko dla interesujących go słów
wprowadzanych do wyszukiwarki. Idea
płatnych odnośników reklamowych w
wynikach wyszukiwania i gigantyczny
sukces komercyjny zarazem skłonił Go-
ogle do otwarcia programu Google Ad-
Sense.
Google AdSense
Google AdSense skierowano do właści-
cieli stron www. Dzieląc się zyskami z
reklam, Google umożliwia właścicielom
stron www publikację reklamy kontek-
stowej i płaci za każde kliknięcie w tą
reklamę. Dołączenie do programu jest
bezpłatne, a wypłaty dokonywane ter-
minowo przelewem na rachunek banku
(dostępne w Polsce). Warunkiem wy-
płaty zgromadzonych środków jest uzy-
skanie po danym okresie rozliczenio-
wym $100 ogólnego zarobku.
PHP Solutions Nr 2/2007
Zarabianie
Reklamy dobierane są na podsta-
wie treści strony. Roboty indeksują-
ce analizują każdą ze stron, na której
znajduje się reklama, tak, by zaofero-
wać reklamy, które są możliwie zbliżo-
ne do tematyki serwisu.
W praktyce zysk osiągany z tego
tytułu może być bardzo zróżnicowany.
Głównym tego powodem jest brak inte-
resujących reklam. Jeżeli reklama tek-
Rysunek 5. OnetKontekst to próba stworzenia polskiej alternatywy dla Google
AdSense
www.phpsolmag.org
Kasa dla Webmastera
stowa nie zainteresuje odwiedzających
dany serwis, będzie skutkowało to bra-
kiem kliknięć, a co za tym idzie mar-
nym przychodem. Dlatego też niektóre
branże, gdzie reklam jest znacznie wię-
cej, mogą poszczycić się znacznie lep-
szymi wynikami. Słyszy się wiele gło-
sów na temat możliwości zwiększania
własnego zysku z AdSense. Problem
polega jak zwykle na poprawnej opty-
malizacji kodu źródłowego strony, tak,
by Google przyznawało lepsze, tzn.
droższe reklamy. Choć cena jaką otrzy-
mujemy za jedno kliknięcie w reklamy
jest niejawna, wiadomo, iż zależy ona
od popularności danego słowa kluczo-
wego. Im dla tego słowa istnieje więk-
sza ilość reklamodawców, tym stawki
za jedno kliknięcie są wyższe. Znacze-
nie przy zarobkowaniu odgrywa także
kolor reklamy, jej umiejscowienie oraz
wymiary.
Google nawiązuje współprace nie-
mal z każdym serwisem internetowym.
Wadą takiego rozwiązania są bardzo
niskie stawki, ponieważ system może
pobierać dla siebie prowizję dochodzą-
cą nawet do 80%. Informacje te są jed-
nak niejawne. Wielu właścicieli kont Ad-
Sense zostało posądzonych o zjawisko
kradnięcia kliknięć (ang. Click Fraud).
Mieli oni jakoby dokonywać kliknięć na
własne reklamy. Taki proceder jak za-
69
Kasa dla Webmastera Zarabianie
Rysunek 6. Zarabianie na mikropłatnościach SMS jest łatwe dzięki pośrednikom, ta-
kim jak Wapacz
broniony i grozi za niego utrata zgro-
madzonych środków oraz usunięcie z
programu. Wiele serwisów broniło się
przed takimi oskarżeniami, lecz Google
pozostało nieugięte. To jeden z proble-
mów AdSense, trudny do rozwiązania,
bo tym sposobem można w bardzo ła-
twy sposób pozbawić konkurencję tego
źródła dochodu.
Reklama kontekstowa
po polsku
Sukces AdSense wiąże się z ogromnym
odpływem polskiego kapitału za granicę.
Powstały więc polskie odpowiedniki, któ-
re wyraziły chęć podzielenia rynku stwo-
rzonego przez AdSense.
Systemy reklamy kontekstowej pol-
skich portali powstały w drugiej połowie
2005 roku, natomiast AdPortal (w mo-
mencie przygotowywania tekstu w prze-
budowie) – w połowie roku 2006. Ponie-
waż żadna z tych firm nie prezentuje in-
formacji na temat osiąganych zysków,
trudno wyrokować o skuteczności dzia-
łania tych programów. Można stwierdzić,
iż z pewnością ich zasięg jest znacznie
mniejszy od Google AdSense. Prowizje
utrzymywane na ok. 50% nie są w sta-
nie skłonić większości webmasterów do
przejścia na rozwiązania polskie. Powo-
dem jest przede wszystkim zauważalnie
mniejsza ilość reklamodawców. Tech-
nologia oferowana przez polskie syste-
my kontekstowe odbiega też od rozwią-
70
zań oferowanych przez Google. Brak tu-
taj mechanizmu przydzielającego rekla-
my na podstawie zawartości strony. To
webmaster ustala tematykę serwisu, ko-
rzystając przy tym ze specjalnego kata-
logu.
Mikropłatności SMS
Dotychczas wszystkie zaprezentowa-
ne metody oscylowały wokół zarabiania
na publikacji reklam. Przejdźmy teraz
do formy bardziej inwazyjnej, to znaczy
mikropłatności SMS. Inwazyjność ozna-
cza tu konieczność wprowadzenia opłat
za pewien rodzaj usługi. Wiele witryn za-
blokuje tutaj powszechny dostęp do arty-
kułów lub do działu z plikami. Użytkow-
nik otrzyma dostęp do pobierania plików
lub możliwość obejrzenia artykułów do-
piero wówczas, gdy uiści opłatę. Formy
dostępu, to znaczy ilość plików, czy ilość
artykułów, które można objerzeć po jed-
nym zakupie, różnią się w zależności od
serwisu.
Odwiecznym problemem, przed któ-
rym stawali posiadacze stron www, by-
ła obsługa płatności. Brakowało środ-
ka płatniczego, który byłby dostępny
dla większości użytkowników Interne-
tu, a przy tym nie wymagał zbyt wiele
wysiłku. Wiadomości SMS o podwyż-
szonej wartości spełniły te oczekiwania
więcej niż dobrze. Po wysłaniu wiado-
mości o podwyższonej wartości (np. 2 zł
+ vat, 5 zł + vat), użytkownik otrzymuje
www.phpsolmag.org
kod dostępu, który następnie wpisuje na
stronie www, która zachęciła go do za-
mówienia usługi. Użytkownik wprowa-
dza kod na stronie, otrzymując dostęp
do usługi.
Mechanizm taki jest zatem bardzo
prosty od strony użytkownika i wła-
śnie to zadecydowało o rozpowszech-
nieniu się tej usługi w tak znacznym
stopniu.
Tworzenie od zera własnego sys-
temu do obsługi mikropłatności SMS
mija się z celem. Oznaczałoby to bo-
wiem konieczność postawienia osob-
nej maszyny do obsługi przychodzą-
cych SMSów, a przede wszystkimi wią-
załoby się z podpisywaniem umów ze
wszystkimi polskimi sieciami komórko-
wymi. Dlatego powstali partnerzy, któ-
rzy dostarczają potrzebnej do realizacji
usługi technologii.
Po utworzeniu nowej usługi w ser-
wisie partnera, generujemy listę kilku
tysięcy kodów, które następnie umiesz-
czamy w bazie danych. Gdy użytkow-
nik naszej strony wyśle wiadomość
SMS, kolejny kod z listy zostanie do
niego wysłany. Wystarczy teraz spraw-
dzić, czy na naszej liście kodów istnie-
je ten, wprowadzony na stronie przez
użytkownika. Po jego wykorzystaniu,
następuje usunięcie kodu. Algorytm
wydaje się więc bardzo łatwy do imple-
mentacji i taki też jest w praktyce.
Oto lista partnerów obsługujących mi-
kropłantości SMS:
Zarobki z tytułu wprowadzenia mi-
kropłatności SMS mogą być bardzo
znaczące, o ile dobrze zostanie prze-
myślana strategia odnośnie sprzeda-
ży. Stawki oferowane przez partne-
rów są stosunkowo niskie w porówna-
niu do wartości jednostkowej wiadomo-
ści SMS. Przykładowo za SMS wysła-
ny przez użytkownika o wartości 6 zł +
vat otrzymamy nieco ponad 2 zł netto.
Stawki są negocjowalne, gdzie większa
sprzedaż oznacza nieco wyższe zyski.
Nie można jednak liczyć na zbyt wyso-
kie stawki. Znaczną część prowizji po-
bierają przede wszystkim sieci komór-
kowe i to one powodują, że usługi SMS
są drogie i przynoszą zyski jedynie na
masową skalę. Najdroższy SMS to wia-
domość o wartości 9 zł + vat, najtańszy
– 1 zł + vat, stąd usługi muszą opero-
wać właśnie w tych granicach ceno-
wych. Warto wybierać dużych partne-
rów, ponieważ mają oni największy ob-
PHP Solutions Nr 2/2007

rót, a zatem i dużą siłę przebicia w sie-
ciach komórkowych. Wypłaty następują
tu cyklicznie co miesiąc w formie wpła-
ty na konto, z opóźnieniem trzy mie-
sięcznym (tak rozliczają się sieci ko-
mórkowe).
Mikropłatności bankowe
Dla usług o większej wartości stosuje
się mikropłatności kartą lub przelewem.
Pozwalają one dokonywać płatności je-
dynie posiadaczom kart wypukłych (ok.
20% ogółu kart) oraz klientom banków
elektronicznych. W tym ostatnim przy-
padku korzysta się ze specjalnej for-
my zapłaty nazywanej przelew z....
W ten sposób można płacić korzysta-
jąc z usług:
• mTransfer – przelew z mBanku,
• Płacę z Inteligo – przelew z Inteligo,
• MultiTransfer – przelew z MultiBanku,
• Przelew z BPH,
• Przelew z ING BankOnLine,
• Przelewy24 – przelew z BZWBK,
• Płać z Nordea – przelew z Nordea
Bank Polska,
• Przelew z PKO Inteligo.
Także i w przypadku płatności kartą
zalecane jest korzystanie z pośredni-
ków. Oferują oni znacznie korzystniej-
sze stawki niż przy mikropłatnościach
SMS, ponieważ prowizje krążą w oko-
licy kilku procent.
Implementacja tego typu płatności
jest znacznie trudniejsza i uwzględnia
sporą dawkę programowania. Właściciel
serwisu musi bowiem upewnić się, iż pie-
niądze zostały poprawnie przelane, co
niestety trwa. Zazwyczaj do ok. 15 minut
(i tak ta sytuacja uległa znaczącej popra-
wie). Ta metoda płatności nie jest już tak
dostępna, jak mikropłatności SMS, stąd
skorzysta z niej znacznie mniej użytkow-
ników. Mikropłatności kartą lub przele-
wem należy stosować wszędzie tam,
gdzie grupę docelową stanowi pokole-
nie 30-40 latków, gdzie poczucie bezpie-
czeństwa płatnościami kartą jest wyso-
kie, a samodzielność podejmowania de-
cyzji i posiadanie tego środka płatnicze-
go najczęstsze (w porównaniu do prze-
ważającego pokolenia 15-30 latków).
Programy partnerskie
Jedną z najstarszych metod zarobkowa-
nia na stronach www są programy part-
nerskie. Po przyłączeniu do programu,
PHP Solutions Nr 2/2007
Zarabianie
Rysunek 7. Platnosci.pl w znaczący sposób ułatwiają wdrożenie usług elektronicznych
płatności bankowych
właściciel rozpoczyna reklamowanie ser-
wisu oferującego program. W zależności
od programu, właściciel zarabia np. uzy-
skując procent od sprzedaży będący wy-
nikiem przejścia z serwisu reklamującego.
Technologia stosowana w tym przypadku
ogranicza się do plików cookies oraz sto-
sowania specjalnych parametrów wejścio-
wych przesyłanych metodą get (poprzez
wpisanie adresu URL z parametrem).
Swoje programy partnerskie oferuje
ogromna ilość firm, głównie sklepy in-
ternetowe. Programy oferują witryny z
bardzo różnych sektorów rynku. Warto
wybrać programy należące do sklepów
internetowych skorelowanych z tematy-
ką danego serwisu. Powodzenie znaj-
dą także programy niszowe, oferują-
ce unikalne programy. Idea programów
partnerskich, choć stara, bardzo rzad-
ko oferuje przyzwoite zyski. Rzadko też
dochodzi do wypłaty środków, które w
dodatku mogą po pewnym okresie cza-
su bezpowrotnie przepaść.
Przykładem korzystnej sieci rekla-
mowej jest pośrednictwo w sprzedaży
logo i dzwonków na telefony komórko-
we. Wszelkiego rodzaju dodatki tego ty-
pu cieszą się nieustającą popularnością
i przynoszą duże zyski, jako że stanowią
produkt czysto usługowy. Przykłady ser-
wisów oferujących takie programy:
• PP Wapacz.pl,
http://partner.wapacz.pl/
• PP WapSter, http://partner.wapster.pl/
www.phpsolmag.org
Kasa dla Webmastera
Podsumowanie
W artykule przyjrzeliśmy się dostępnym
metodom zarobkowania. Warto teraz wy-
brać zestaw metod najbardziej pasują-
cych do przedmiotu działalności danego
serwisu internetowego. Wdrożenie więk-
szości z powyżej zaprezentowanych me-
tod zarobkowania nie powinno sprawić
większych trudności programistycznych.
Jako że rejestracja, czy nawiązanie
współpracy jest bezpłatne, do zarabia-
nia, oprócz wartościowej strony www, nie
potrzebne są już żadne dodatkowe środ-
ki finansowe. Zainteresowanych szer-
szym ujęciem tematu zachęcamy do za-
głębienia się w pozycję książkową auto-
ra tegoż artykułu. Szersze podejście do
problematyki oraz zestaw przykładowych
wdrożeń mogą okazać się przydatne w
podejmowaniu dalszych decyzji. n
O autorze
Paweł Grzesiak jest projektantem witryn
internetowych z sześcioletnim doświad-
czeniem. Zajmuje się tworzeniem rozbu-
dowanych witryn w oparciu o rozwiązania
własnego autorstwa. Jest autorem ponad
50 publikacji w Magazynie Internet, Inter-
net Maker oraz phpSolutions. W styczniu
br. nakładem wyd. Helion ukazała się je-
go książka pt. „Jak zarabiać w Internecie.
Witryna, która przynosi zysk.”
Kontakt: pawel@grzesiak.com.pl
71
Recenzje

Tworzenie sklepów internetowych.

PHP i MySQL. Wydanie II. «««««
Autor: Marc Wandschneider

Jesienią 2006 roku pojawiło się na rynku II wydanie książki “Tworzenie sklepów internetowych. PHP i MySQL”. Reklamowa-
no ją jako poradnik, z którego można nauczyć się jak stworzyć własny sklep internetowy. Reklama, reklamą, a jak jest na-
prawdę? Pierwsze, co rzuca się w oczy przy pierwszym kontakcie z książką, to bardzo staranne wykonanie oraz spis treści
obfitujący w interesujące tematy. Ze spisu treści wynika, że znajdziemy w niej wiedzę na temat szablonów Smarty, biblioteki
PEAR, mechanizmów autoryzacji i bezpieczeństwa oraz dowiemy się jak napisać nasz sklep. Wszystko wygląda pięknie do-
póki nie zaczniemy czytać. Książka liczy sobie około 500 stron, z czego 250 to wstęp do właściwego tematu. Z pierwszej po-
łowy naprawdę możemy się czegoś nauczyć np. trochę XML-u, obsługi wyjątków czy też poznać pakiety z biblioteki PEAR.
Natomiast w drugiej połowie zaczyna się dziać coraz gorzej. “Naukę” na temat sklepu podzielono na fragmenty np. katalog
produktów czy też koszyk, ale gdy zajrzymy do tych działów nie zobaczymy porad z typu “jak pisać”, ale napotkamy od razu
na klasy i obiekty, z których dajmy na to koszyk jest zbudowany. Przez takie podejście do sprawy mamy wrażenie, że tak na-
prawdę czytamy dokumentację sklepu internetowego. Przeglądamy spis elementów i listingi wraz z ich lakonicznym
opisem. Bardzo często zdarza się też umieszczanie niepełnych listingów, pod którymi dowiadujemy się, że braku-
jące elementy znajdziemy na dołączonej do książki płycie. Zasadniczo więc mamy marne szanse na zrozumienie
przekazywanej treści, jeżeli nie będziemy podczas lektury korzystać z komputera. Podsycając negatywne odczucia
należy zwrócić uwagę na tytuł i treść. W tytule mamy PHP i MySQL. Ale, gdzie podział się ten MySQL ?? W całej
książce nie ma ani fragmentu wyjaśniającego formę zwrotów do bazy danych. Autorów możemy za to bardzo po-
chwalić za ostatni dział - “Obsługa zamówień”. Jest naprawdę ciekawy i dowiemy się z niego, jak uruchomić w na-
szym sklepie płatności za pośrednictwem banków internetowych czy tez kart płatniczych. Dobrym aspektem jest
też wykorzystywanie w pełnym zakresie programowania obiektowego. Podsumowując można stwierdzić, że nie
jest to książka dla początkujących. Aby zrozumieć treści przez nią przekazywane, trzeba znać zasady programo-
wania obiektowego, język PHP i MySQL.
Zrecenzował: Łukasz Skowroński

MySQL «««««
Autor: Paul Dubois

Drugie wydanie „MySQL” Paul’a Dubois jest swoistym kompedium wiedzy na temat tego popularnego silnika bazodanowego
i całej otoczki, która mu towarzyszy. Na ponad tysiącu stron znajdziemy niemal wszystko odnośnie MySQL - od składni SQL,
poprzez optymalizację zapytań, po zaawansowaną administrację serwerem bazodanowym oraz omówienie API MySQL za-
implementowanych w popularnych językach programowania (C, PHP, Perl). Ale zacznijmy po kolei.
Książka wydana w oryginale w roku 2003, a w Polsce rok później, może się wydawać nieco nieaktualna i tak jest w rze-
czywistości. Poruszane zagadnienia dotyczą MySQL w wersji 3 i 4, co może wywołać pewien niesmak u osób starających
się być na bieżąco. Dzisiaj na wielu serwerach panuje już przecież MySQL 5. Z drugiej strony trzon systemu pozostaje nie-
zmieniony, więc większość zagadnień pokrywa się z jego najnowszą wersją.
Sama książka napisana jest bardzo czytelnie. Jej lektura nie powinna sprawić problemów nawet mniej zaawansowanym
użytkownikom. Autor bardzo dokładnie opisuje wszystkie zagadnienia, unikając stosowania języka typowo technicznego
i popierając wszystko stosownymi przykładami. Całość podzielona jest na trzy części: „Sposób używania MySQL”,
„Interfejsy programowania do systemu MySQL”, „Administrowanie MySQL” oraz „Dodatki”. Mogłoby się wydawać,
że każda z nich kierowana jest do innego odbiorcy, ale po chwili przemyślenia dochodzimy do wniosku, że przecież
o każdą z nich zahaczamy choć trochę w swojej codziennej pracy.
Podsumowując, „MySQL” Paul’a Dubois to wartościowa książka, którą warto mieć w swojej podręcznej biblio-
teczce. Trzecia edycja otrzymałaby ode mnie najwyższą ocenę, druga dostaje oczko niżej, ze względu na pewne
braki w stosunku do najnowszych wersji MySQL.
Wszystkim, którzy czują się mocno w języku angielskim, mogę polecić trzecią edycję „MySQL”. Wierzę, że nie
ustępuje ona merytorycznie swojej poprzedniczce, a zawiera informacje o nowych mechanizmach zaimplemento-
wanych w MySQL 5 (widoki, wyzwalacze, procedury przechowywane). Więcej o książce na stronie autora: http://
www.kitebird.com/mysql-book/.
Zrecenzował: Marcin Stefaniak
 Testy
Marcin Kowalczyk
Kierownik Działu Systemów i Serwerowni
N owoczesne społeczeństwo informa-
tyczne, z uwagi na ostatnie trendy
w rozwoju usług internetowych skupiają-
cych się na interaktywności, współtwo-
rzeniu przez internautów zawartości por-
tali oraz przesyłania dużych plików multi-
medialnych stawia coraz większe wyma-
gania firmom prowadzącym działalność
w oparciu o nowoczesne technologie in-
ternetowe oraz globalną sieć jako platfor-
mę komunikacji. Podmioty takie zmuszo-
ne są do ciągłego rozwijania własnej in-
frastruktury informatycznej, co nierzad-
ko łączy się z koniecznością ponoszenia
wysokich nakładów inwestycyjnych. Taka
sytuacja może stanąć na drodze rozwoju
lub stanowić poważną barierę wejścia dla
wielu firm chcących zaistnieć na poważ-
nie w środowisku internetu.
Takim właśnie firmom proponuje-
my współpracę polegającą na możliwo-
ści umieszczenia ich serwerów w na-
szym Centrum Hostingu i Kolokacji w Su-
permedia (Data Center Supermedia). Jest
to propozycja dająca możliwości wykorzy-
stania zaawansowanej i stale rozbudo-
wywanej infrastruktury firmy Supermedia
oraz przy okazji zapewniająca najlepsze z
możliwych warunki pracy serwerów. Ofer-
ta usług Kolokacji (hotelingu) serwerów w
Supermedia Internet Provider jest rozwija-
na właściwie od początku 10-letniej dzia-
łalności firmy. Nasze Data Center znaj-
74
duje się w siedzibie firmy: w Pałacu Pry-
masowskim przy ulicy Senatorskiej, w sa-
mym centrum miasta. Taka lokalizacja za-
pewnia Klientom łatwy dostęp do powie-
rzonego nam sprzętu, z drugiej daje pew-
ność stałego nad nim nadzoru. Paradok-
salnie historyczne wnętrza doskonale na-
dają się dla nowoczesnych technologii –
chronione przez grube mury pałacu oraz
system zamków elektronicznych i dodat-
kowej ochrony komputery naszych Klien-
tów są bezpieczne jak nigdzie indziej. Do-
datkowo Kolokacja w Supermedia zapew-
nia wszystkie wysokie standardy jakie
przewidziano dla tej usługi: klimatyzowa-
ne pomieszczenia, wydajny system pod-
trzymywania napięcia, odcięcie od „brud-
nego” prądu, ochrona i opieka administra-
torów. Jednak nasi Klienci wybierają nas
również dlatego, że zapewniamy ich sys-
temom doskonałą łączność z internetem
dzięki własnym łączom światłowodowym
oraz łączom do najważniejszych operato-
rów i dostawców internetu. Niejednokrot-
nie zdarza nam się słyszeć opinie, że pod
tym względem nasze usługi są nieco „na
wyrost” w stosunku do potrzeb naszych
Klientów. Wiemy jednak, że wraz z roz-
wojem internetu oraz rozwojem naszych
Klientów te potrzeby mogą rosnąć – dla-
tego staramy się uprzedzać fakty i rozbu-
dowywać strukturę by móc rosnąć wraz
z nimi.
www.phpsolmag.org
Oczywiście zdajemy sobie spra-
wę, że nawet najlepsza i ciągle roz-
wijana infrastruktura nie stanowi
100% gwarancji sukcesu oraz pełnej
satysfakcji Klientów. Nie mniej waż-
nym a być może nawet ważniejszym
jest czynnik ludzki, czyli odpowiednio
dobrany i kompetentny zespół admi-
nistratorów.
Myślę, że warto w tym momencie
pokusić się o nieskromność i zapewnić
wszystkich obecnych jak i potencjal-
nych Klientów, że zespół doświadczo-
nych inżynierów stanowiących obsadę
Data Center Supermedia to gwarancja,
że każde z „goszczonych” urządzeń
jest w dobrych rękach. Wiadomo, że
nawet najbardziej niezawodne syste-
my mogą czasem odmówić posłuszeń-
stwa – tak jak np.: klimatyzacja, któ-
ra zgodnie z prawami Murphy’ego od-
mówiła posłuszeństwa w gorący letni
dzień. Wtedy właśnie okazało się jak
szybko i jak skutecznie nasi specjaliści
potrafią radzić sobie z kłopotami. Tak
doświadczony zespół jest zresztą nie-
zbędnie potrzebny na miejscu, ponie-
waż jako centrum usług internetowych
Supermedia świadczy Klientom usłu-
gi daleko bardziej kompleksowe, wy-
kraczające niejednokrotnie poza stan-
dardowe ramy usług kolokacji. Dlatego
część z naszych kolokacji to przypadki
nietypowe, połączone z szeregiem in-
nych usług.
Potrafimy również sprostać często
nietypowym wymaganiom Klientów na-
szej agencji interaktywnej Superme-
dia Interactive – i właśnie dlatego pro-
fesjonalna obsługa oraz indywidualne
podejście do każdego Klienta to głów-
ne atuty kolokacji w Supermedia. Naj-
lepszym dowodem skuteczności oraz
jakości naszej pracy i naszych usług
jest duża popularność kolokacji w na-
szym Data Center oraz stale rosnąca
liczba Klientów. Cieszymy się również,
że nasi obecni Klienci zaczynając od
jednej usługi, często zaczynają korzy-
stać z szerokiej oferty usług Superme-
dia zamawiając i aktywując kolejne z
nich. Dzięki temu mamy powody i mo-
tywację, aby dbać o nich jak najlepiej.
No i ciągle się rozwijać:).
PHP Solutions Nr 2/2007

Marek Berkan, Project Manager,
CodeLine
W 2002 roku szukaliśmy miejsca, w
którym moglibyśmy umieścić nasz
serwer internetowy. W tym czasie wybór
usługodawców krajowych był bardzo
ograniczony, ponadto nie było takiego
dostępu do tanich usług firm zagranicz-
nych jak w chwili obecnej. O usłudze ko-
lokacji firmy SUPERMEDIA dowiedzieli-
śmy się od jednego z naszych klientów,
który wtedy także z niej korzystał. Fir-
R E
PHP Solutions Nr 2/2007
Testy konsumenckie
ma ta miała jedną z najkorzystniejszych
ofert cenowych, ponadto nie stosowała
dopłat z tytułu użycia serwera w obudo-
wie wolnostojącej, jaką my wtedy dyspo-
nowaliśmy – pozostałe firmy preferowa-
ły obudowy do montażu w szafie rack i
dopłaty innych obudów były stosunko-
wo wysokie. Z perspektywy tych kilku lat
współpracy uznaliśmy, że decyzja wybo-
ru kolokacji w kraju była słuszna, ponie-
K L A M
www.phpsolmag.org
Testy
waż możliwość fizycznego dostępu do
serwera kilka razy umożliwiła nam roz-
wiązanie różnych problemów. Jesteśmy
także zadowoleni z wyboru usługodaw-
cy i nie mamy zastrzeżeń do poziomu
świadczonej usługi – prawdopodobnie
częściowo wynika to również z faktu, że
nie mamy wygórowanych wymagań. Nie-
zawodność usługi na przestrzeni tych lat
niemal stuprocentowa, kontakt z przed-
stawicielami firmy – bezproblemowy.
Naszym zdaniem na pochwałę
zasługują również administratorzy SU-
PERMEDIA. W sytuacjach, gdy docho-
dziło do awarii naszego serwera szyb-
ko kontaktowali się z nami telefonicz-
nie i sugerowali możliwe rozwiązania.
Również w przypadku odwiedzin ser-
werowni można było liczyć na ich po-
moc i miłą atmosferę, co niestety nie
zawsze jest standardem.
Jedyne czego moglibyśmy jeszcze
oczekiwać to obniżenie ceny usługi oraz
podwyższenie parametrów, ponieważ
mamy wrażenie, że usługi tego typu na
przestrzeni tych kilku lat trochę stania-
ły, prawdopodobnie dzięki konkurencji
zagranicznej. Podsumowując, jesteśmy
zadowoleni ze współpracy z firmą SU-
PERMEDIA, ponieważ za rozsądną ce-
nę gwarantuje ona dobrą jakość świad-
czonej usługi i bezpośredni dostęp do
serwera.
W skali ocen od 1 do 5 ocenił-
bym firmę i usługi przez nią oferowa-
ne na 5.
A
75
 Testy Testy konsumenckie
Daniel Maksymiuk,
Warszawskie Centrum Numizmatyczne
W obecnych
czasach suk-
ces firmy oraz jej
przetrwanie na rynku
zależne jest od wielu
czynników.
Do niektórych z
nich na pewno zali-
czymy profesjona-
lizm i doświadczenie, a także postęp i
szybkość wdrażania nowych technolo-
gii. Wychodząc na przeciw swoim klien-
tom nasza firma zdecydowała się uru-
chomić sprzedaż poprzez internet. W
przyszłości planuje także uruchomienie
aukcji on-line. Do tej pory wydzierża-
wialiśmy jedynie miejsce na serwerze,
a strony internetowe z całą naszą ofer-
Jakub Kuran,
QPrint
S zybki rozwój technologiczny gospo-
darki wymusza na większości firm
konieczność dostosowania się do sytu-
acji i dokonywanie licznych inwestycji w
nowe technologie. Internet jest jedną z
inwestycji, której patrząca w przyszłość
firma nie może zignorować. Dlatego od
samego początku działalności inwesto-
waliśmy w budowę własnego systemu
informatycznego, który pozwalałby na
optymalizację procesu realizacji i przyj-
mowania zleceń. Po wdrożeniu modułów
pozwalających na przyjmowanie zleceń
przez Internet niezbędne okazało się za-
pewnienie dobrego łącza o dużej przepu-
stowości oraz cechującego się dużą nie-
zawodnością – klienci nasi razem ze zle-
ceniami dostarczają najczęściej pliki gra-
ficzne, których rozmiar znacznie przekra-
cza 10MB. Szybko okazało się, że łącze
indywidualne do którego podłączony był
nasz system jest niewystarczające, dlate-
go byliśmy zmuszeni do znalezienia roz-
wiązania, które zapewniałoby odpowied-
nie parametry łącza.
Nasze rozwiązanie od obsługi Klien-
tów on-line pozwala na wybór właściwej
technologii druku, ustawienie wszyst-
kich niezbędnych do tego parametrów
oraz co ważniejsze przesłanie goto-
wych do druku przy wykorzystaniu sie-
ci internet. Niweluje to również koniecz-
ność bezpośredniego kontaktu w celu
uzyskania wyceny czy złożenia zamó-
wienia ale w rezultacie generuje duży
76
tą były w wersji off-line. Z biegiem cza-
su okazało się, że ilość przechowywa-
nych danych była tak duża, że usługa
dzierżawienia pamięci dyskowej okaza-
ła się nieefektywna. Postanowiliśmy za-
tem zakupić własny serwer, który w peł-
ni miałby spełnić nasze oczekiwania i
kolokować go w profesjonalnej firmie w
Warszawie. Firma, którą wybrano z po-
śród wielu innych konkurencyjnych firm
to Supermedia Internet Provider. Oka-
zało się, że spełnia ona wszystkie nasze
podstawowe ustalenia. Do kryterium wy-
boru, które miały być spełnione należa-
ły: profesjonalizm, dogodna lokalizacja,
całodobowy dostęp do serwera i konku-
rencyjne ceny. Siedziba firmy Superme-
dia Internet Provider ma doskonałą loka-
ruch w sensie ilości spływających za-
pytań czy obsługiwanych jednocześnie
Klientów. Dokonując wyboru odpowied-
niego dostawcy musieliśmy skupić się
na możliwości ciągłego przekazywania
informacji oraz zapewnienia ciągłości
obsługi on-line wielu Klientów naszej fir-
my jednocześnie. Tak więc ważna była
nie tylko przepustowość łącza, ale rów-
nież gwarancja ciągłości działania sys-
temów. Wybierając firmę Supermedia
Internet Provider kierowaliśmy się po-
ziomem obsługi oferowanej przez firmę
oraz dostępnością do naszych serwe-
rów ulokowanych w centrum Hostingu
i Kolokacji Supermedia w Warszawie.
Centrum mieści się w dogodnym punk-
cie niedaleko warszawskiej starówki a
sama firma zaoferowała bardzo dobre
warunki umożliwiające zarówno zdalną
konfigurację systemów jak i bezpośred-
ni dostęp do własnych maszyn uloko-
wanych w Supermedia. Zespół wykwa-
lifikowanych inżynierów pracujących w
Dziale Technicznym bez żadnych pro-
blemów radzi sobie z obsługą koloko-
wanych urządzeń oraz konfiguracją
urządzeń do backupu.
Zastosowanie tego rozwiązania po-
zwoliło na czerpanie korzyści wynikają-
cych z posiadania specjalnie przygoto-
wanego systemu informatycznego, od-
powiednio wydajnej infrastruktury tech-
nicznej oraz bezpośredniego dostępu
do łącz światłowodowych w jakich po-
www.phpsolmag.org
lizację – znajduje się niedaleko Starego
Miasta, firma ma profesjonalną obsługę,
a także może poszczycić się korzystną
ofertą cenową. Podczas całego okresu
współpracy nie pojawiły się żadne pro-
blemy z działaniem naszego serwera,
z czego jesteśmy niezwykle zadowole-
ni. Dzięki temu możemy całkowicie sku-
pić się na działalności firmy i nie myśleć
o ciągłym kontrolowaniu poprawności
działania naszego serwera. Biorąc pod
uwagę usługę, która jest nam świadczo-
na przez firmę Supermedia można jej z
całą pewnością dać maksymalną oce-
nę, jeśli chodzi o jakość hotelingu. Jeśli
miałbym ponownie wybrać firmę do ko-
lokacji serwera zdecydowanie byłaby to
Supermedia Internet Provider.
siadaniu jest firma Supermedia bez ko-
nieczności ponoszenia kosztów budo-
wy własnych specjalnie zaprojektowa-
nych pomieszczeń utrzymujących od-
powiednie warunki do pracy nasze-
go systemu oraz tworzenia kosztownej
infrastruktury. Nie bez znaczenia po-
zostaje fakt, że firma Supermedia za-
pewniła nam jednocześnie bezpośred-
nie stałe łącza internetowe do naszych
lokalizacji w Warszawie, co pozwa-
la na optymalne wykorzystanie posia-
danego pasma na komunikację pomię-
dzy wszystkimi systemami i serwera-
mi QPrint. Pozwoliło to na zbudowanie
wydajnej infrastruktury opartej o dodat-
kowe lokalne serwery, które pełnią jed-
nocześnie funkcje mirrora systemu cen-
tralnego, dzięki czemu pracownicy ma-
ją bezpośredni i szybki dostęp do ma-
teriałów nadesłanych przez klientów w
ramach sieci lokalnej danego punktu
usługowego – jest to rozwiązanie nie-
zbędne do zapewnienia optymalnego
przepływu zadań i związanych z nimi
materiałów graficznych. Dodatkowym
atutem takiego rozwiązania okazała się
możliwość konfiguracji systemu tele-
komunikacyjnego na bazie VoIP i inte-
gracji wszystkich linii telefonicznych ze-
wnętrznych jak i wewnętrznych w jeden
system telekomunikacyjny. Dzięki temu
klienci dzwoniący do pod jeden nr te-
lefonu mogą zostać przełączeni do do-
wolnej lokalizacji firmy Qprint.
PHP Solutions Nr 2/2007

Grzegorz Pilarski
Warsaw Data Center
K olokacja serwerów lub innych urzą-
dzeń w wyspecjalizowanym ośrod-
ku jest najlepszym sposobem uzyskania
warunków niezbędnych w prowadzeniu e-
biznesu: bezpiecznej i stale monitorowa-
nej lokalizacji serwera, niezawodnych łącz
oraz sprzętu elastycznie dostosowane-
go do aktualnych potrzeb. Usługi Warsaw
Data Center stanowią idealne rozwiązanie
dla każdej firmy, która opiera swój rozwój
na wykorzystaniu aplikacji internetowych.
Oferta WDC zaspokaja wszelkie po-
trzeby związane z kolokacją serwerów.
R E
PHP Solutions Nr 2/2007
Testy konsumenckie
Klienci mogą instalować własne syste-
my lub skorzystać z wynajmu serwerów
lub innych urządzeń. Lokalizacja siedzi-
by WDC gwarantuje najwyższy stopień
bezpieczeństwa, zapewnia przestrzeń
umożliwiającą nieskrępowany rozwój
oraz infrastrukturę stworzoną specjal-
nie dla potrzeb serwerów. Ponadto na
miejscu przebywają wysokokwalifiko-
wani inżynierowie i technicy WDC, któ-
rzy przez 24 godziny na dobę 7 dni w ty-
godniu dbają o utrzymanie wszystkich
urządzeń w ruchu i reagują natychmiast
K L A M
www.phpsolmag.org
Testy
w przypadku wykrycia jakichkolwiek nie-
prawidłowości. Kolokowanie serwerów
i urządzeń w Warsaw Data Center jest
nie tylko ekonomicznym rozwiązaniem
ale także zwiększa jakość i niezawod-
ność świadczonych usług. W szczegól-
ności:
• obniża koszty utrzymania więcej niż
jednego łącza do internetu bez potrze-
by inwestycji w drogie routery umieją-
ce obsłużyć protkół dynamicznego ro-
utingu BGP4,
• obniża koszty utrzymania personelu
wyszkolonego do utrzymania własnej
sieci rozległej,
• obniża koszty bezpiecznego zasilania
bez potrzeby inwestycji w urządzenia
podtrzymujące napięcie przez wiele
godzin,
• obniża koszty archiwizacji danych bez
•
potrzeby inwestycji w urządzenia archi-
wizujące, oprogramowanie i nośniki,
zapewnia monitoring i obsługę przez
24 godziny na dobę 7 dni w tygodniu
bez zatrudnienia działu technicznego
pracującego całą dobę,
• umożliwia prostą rozbudowę i dostęp
do usług wedle narastających potrzeb,
• zdecydowanie skraca czas dostępno-
ści usług (większość usług dostępna
w przeciągu 24 godzin),
• zapewnia Gwarancję Jakości Usług
(SLA).
A
77
 Testy Testy konsumenckie
Michał Faber
serwis biznes.net
P rowadzę rozmaite serwisy interneto-
we od 1999 r. Pierwszy z nich dzia-
łał na zwykłym PC-cie, który stał podob-
no w jakiejś kawiarence internetowej na-
leżącej do mojego wspólnika. Nigdy tam
nie byłem, nie znałem konfiguracji sprzę-
towej, ani przepustowości łącza, ale wiem
że serwis ładował się strasznie wolno.
Dodatkowo po każdym długim weeken-
dzie, albo świętach przez kilkanaście go-
dzin serwis nie działał w ogóle, prawdopo-
dobnie na skutek awarii zasilania, braku
miejsca na dysku, czy błędów konfiguracji
systemu. Wtedy po raz pierwszy zetkną-
łem się z firmą Warsaw Data Center.
Na jednym ze spotkań First Tuesday
otrzymałem od WDC propozycję prefe-
rencyjnych warunków wynajmu serwe-
ra dedykowanego. Długo się nie zasta-
nawiałem. Później okazało się, że była to
słuszna koncepcja. Po migracji aplikacji i
danych serwis ładował się znacznie szyb-
ciej, a co najważniejsze, po raz pierw-
szy od dłuższego czasu mogłem spokoj-
nie spędzać weekendy i święta. W cią-
gu kilku lat które od tego czasu upłynę-
ły aplikacja obsługująca portal interneto-
wy się rozwijała, zarejestrowanych użyt-
kowników przybywało, wysyłaliśmy coraz
więcej codziennych newsletterów, a w do-
datku około roku 2003 pojawił się znaczą-
cy ruch przychodzący z wyszukiwarki Go-
ogle. Wszystkie te czynniki uświadomiły
nam zapotrzebowanie rozmaitych usług
internetowych na pasmo, przestrzeń dys-
kową, szybkość procesora, czy wielkość
pamięci. Uruchamiając kolejny portal zde-
cydowałem się na usługę kolokacji serwe-
ra. Oczywiście w Warsaw Data Center.
Alternatywą do kolokacji był wyna-
jem serwera dedykowanego, ale chciałem
Magdalena Stec,
shooters.pl
W pewnym momencie działalności
naszej firmy stwierdziliśmy, że po-
trzebujemy skorzystać z usługi kolokacji
serwerów. Wybraliśmy tę usługę, ponie-
waż posiadamy własne zasoby sprzęto-
we – farma 40 serwerów. Nie mamy też
potrzeby dzierzawić ich od innych provi-
derow, tylko sami, we własnym zakresie
je dostarczamy i wykorzystujemy.
Generalnie w kraju korzystaliśmy już
z paru firm kolokacyjnych i dalej z nich
korzystamy. Jednak potrzebując alterna-
78
mieć swobodę w kształtowaniu całego roz-
wiązania składającego się z aplikacji porta-
lowej, określonej struktury dość dużej ba-
zy danych i konfiguracji sprzętowej serwe-
rów. Chciałem po prostu eksperymentować
z różnymi ilościami pamięci dostępnymi dla
PHP i MySQL, dostepną przestrzenią dys-
kową, czy sprzętowym rozdzielaniem ser-
wera bazy danych, aplikacji i webserwera.
Przy wykorzystaniu serwerów dedykowa-
nych nie zawsze było to możliwe, ze wzglę-
du na ich standaryzację: ograniczenia
maksymalnej wielkości pamięci, czy rodza-
ju dysków. Poza tym chyba dojrzałem do
posiadania własnego sprzętu, co w przy-
padku biznesu portalowego daje poczucie,
że jest się właścicielem czegoś więcej niż
tylko domeny, bazy danych i aplikacji we-
bowej. Kolokacja okazała się dla mnie do-
brym kompromisem bo daje swobodę dzia-
łania, a jednocześnie nie wymaga budo-
wania własnej serwerowni i utrzymywa-
nia rozbudowanej infrastruktury. Od kilku
lat jestem zadowolony z usług kolokacji w
tywnego pomieszczenia dla naszych ser-
werów, zaczęliśmy szukać kolejnej firmy i
tak trafiliśmy do Warsaw Data Center. Fir-
ma zapewniła nam najbardziej elastycz-
ną usługę tego typu w kraju, dotyczą-
cą zarówno oferowanego pasma inter-
netowego, jak również samego dostepu
do urzadzeń. Możemy liczyć na pomoc
o dowolnej porze dnia i nocy. Zdecydo-
waliśmy się na Warsaw Data Center, po-
nieważ ich oferta wydała nam się najbar-
dziej korzystna. W momencie poszukiwań
www.phpsolmag.org
Warsaw Data Center, a kilka lat w tej bran-
ży to wieczność. Zmieniają się technologie,
zmienia się rynek usług telekomunikacyj-
nych. Na szczęście nie muszę znać szcze-
gółów tych przemian.
Jestem zadowolony z usług WDC.
Wszystko działa jak należy, ale co waż-
niejsze w praktyce poznałem ich procedu-
ry i organizację działania. Właśnie po pro-
cedurach poznaje się doświadczenie zdo-
byte w walce z materią teleinformatyczną,
która złośliwa jest i skrupulatnie przestrze-
ga praw Murphy'ego.
Korzystałem z usług WDC zarówno
jako osoba prywatna, jako przedstawi-
ciel kilku firm, polecałem także ich usługi
swoim klientom. Można powiedzieć, że je-
stem stałym klientem co przekłada się na
pewien rodzaj zażyłości i zaufania między
dostawcą, a odbiorca usługi. Tego rodzaju
relacja pozwala spokojnie i profesjonalnie
przezwyciężać trudności, które miewają
obie strony. Wystawiam WDC ocenę pię-
ciu gwiazdek.
firmy, u której moglibyśmy kolokować na-
sze serwery, były brane pod uwagę roz-
wiązania konkurencyjne. Jednakże w po-
równaniu z innymi, Warsaw Data Center
zapewniało nam największą elastyczność
rozwojową oraz dostępność. Na pytanie,
czy skorzystalibyśmy z usług kolokacji fir-
my Warsaw Data Center, odpowiedzia-
łabym zdecydowanie tak. Nie żałujemy
naszego wyboru i jesteśmy zadowoleni z
jakości usługi, którą oferuje nam ta firma.
W skali 1-5 gwiazdek oceniamy ją na 5.
PHP Solutions Nr 2/2007
 Cyber rzeczywistość – Cyber uzależnienie Felieton

Cyber rzeczywistość
– Cyber uzależnienie
Łukasz Skowroński

takie życie, to jest przecież nasze życie.
To jest nasza rzeczywistość. I tu właśnie
zaczyna się problem.
Powstają nowe określenia typu: sie-
cioholizm, cybernałóg. Uzależnienie od
komputera staje się problemem, takim jak
alkoholizm czy każdy inny nałóg. Specja-
liści coraz głośniej nas przed tym ostrze-
gają. Ale przecież nas to nie dotyczy.
Jesteśmy pewni, że panujemy nad kom-
puterem. Tkwimy w przekonaniu, że każdy
normalny człowiek korzysta z komputera
przez 20 godzin dziennie. Bo przecież,
po co mi jakaś inna forma aktywności. Je-
musi przerwać. To jest jak wirus, który
atakuje nieświadomych zagrożenia. Ist-
nieją też już przypadki rozwodów, właśnie
z powodu nadużywania komputera przez
jednego z małżonków. Zarażony człowiek
z każdym dniem oddala się od innych
ludzi, otaczając się murem, w którym jedy-
nym wyjściem jest jego komputer.
Dla dobra swojego i otaczających
nas ludzi, sprawdźmy się. W sieci mnó-
stwo jest testów sprawdzających nasz
stan uzależnienia lub od razu wybierz-
my lepszą drogę. Postawmy sprawę ja-
sno – komputer jest urządzeniem, któ-

P
opatrzmy na nasz współczesny
świat. I zastanówmy się, co wi-
dzimy – widzimy samych siebie,
widzimy innych ludzi i oczywiście widzi-
my nieodłączny element naszej cywilizacji
– komputery. Maszyny, które służą nam do
pracy i nauki, bo przecież do tego zostały
stworzone. Ale z biegiem czasu te narzę-
dzia zaczęły umożliwiać nam też rozryw-
kę, robienie zakupów, kontakt z przyjaciół-
mi. Mało tego, komputery stają się naszy-
mi przyjaciółmi. Wracając do domu, pierw-
sze, co robimy, to pędzimy do niego – że-
by biedaczek nie był sam – z myślą : sią-
dę na chwilkę i sprawdzę czy nie ma no-
wych wiadomości. Po chwili, co najczę-
ściej oznacza godzinę, wygrywa fizjologia.
Kiedyś przecież trzeba coś zjeść. Szyb-
ka przekąska i znowu wracamy do naszej
maszyny. Godzina za godziną, dzień za
dniem – po chwili – rok za rokiem, przy-
zwyczajamy się do takiego życia. Lubimy
stem najlepszy w grę sieciową, zostałem
doceniony przez użytkowników mojego
ulubionego forum, jestem na bieżąco, bo
internet jest moim źródłem informacji – to
jest rzeczywistość. Rzeczywistość, w któ-
rej znajduję akceptację.
Niestety, takie myślenie jest nagmin-
ne i bardzo szkodliwe. Najczęściej taka
osoba nie zdaje sobie sprawy ze skali pro-
blemu. W naszym skomputeryzowanym
społeczeństwie, coraz częściej możemy
zauważyć młodych ludzi, nie tylko w wieku
szkolnym, którzy już nie widzą niczego
poza komputerem. W Polsce nie jest to
jeszcze tak widoczne jak, np. w Stanach
Zjednoczonych, ale warto zwrócić na to
uwagę już teraz. Nie jest to tylko problem
ludzi młodych. Uzależniony i nieświadomy
rodzic przekazuje ten model życia swoim
dzieciom, które z kolei przekazują ten
styl swoim rówieśnikom. Tak powstaje
pewnego rodzaju pętla, którą ktoś kiedyś
re ma nam umożliwić sprawną pracę i
naukę oraz rozrywkę w rozsądnych ilo-
ściach. Zamiast poświęcać czas na bez-
produktywne siedzenie przed monitorem
wybierzmy się na spacer, spotkajmy ze
znajomymi, poczytajmy książkę lub Wasz
ulubiony magazyn. Ocalimy dzięki temu
zdrowie psychiczne jak i fizyczne, któ-
re przy dłuższym nadużywaniu kompute-
ra na pewno by ucierpiało. Otyłość, pro-
blemy z kręgosłupem i układem krążenia,
słabszy wzrok, to tylko nieliczne “atrak-
cje” nadmiernego poświecenia się takie-
mu “hobby”. Dodatkowym atutem powro-
tu do normalności niech będzie fakt, że w
dzisiejszym realnym świecie, każdy chce
osiągnąć sukces. Każdy chce być KIMŚ.
Żeby to osiągnąć musimy dokonać wybo-
ru. Poświęćmy się rodzinie, pracy, nauce.
Zdecydujmy się na prawdziwe życie, do
którego zostaliśmy stworzeni, a nie na cy-
ber namiastkę świata. n

PHP Solutions Nr 2/2007 www.phpsolmag.org 79

 www.buyitpress.com

Zaprenumeruj swoje ulubione magazyny

i zamów archiwalne numery!

Już teraz w kilka minut możesz zaprenumerować swoje ulubione pismo.

Gwarantujemy:
- preferencyjne ceny
- bezpieczną płatność on-line
- szybką realizację Twojego zamówienia
Bezpieczna prenumerata on-line wszystkich tytułów Wydawnictwa Software!
zamówienie prenumeraty

Prosimy wypełnić czytelnie i przesłać faksem na numer: (22) 887 10 11 lub listownie na adres: Software-Wydawnictwo Sp. z o.o.,
Bokserska 1, 02-682 Warszawa, e-mail: pren@software.com.pl. Przyjmujemy też zamówienia telefoniczne: (22) 887 14 44

Imię i nazwisko............................................................................................ ID kontrahenta..........................................................................................

Nazwa firmy................................................................................................. Numer NIP firmy.......................................................................................

Dokładny adres....................................................................................................................................................................................................................

Telefon (wraz z numerem kierunkowym)................................................... Faks (wraz z numerem kierunkowym) ....................................................

E-mail (niezbędny do wysłania faktury)............................................................................................................................................................................

automatyczne przedłużenie prenumeraty

Tytuł
Ilość Od numeru Opłata
Ilość
zamawianych pisma lub w zł
numerów
prenumerat miesiąca z VAT
Software Developer’s Journal (1 płyta CD)
– dawniej Software 2.0 12 250/1801
Miesięcznik profesjonalnych programistów
SDJ Extra (od 1 do 4 płyt CD lub DVD)
– dawniej Software 2.0 Extra! 6 150/1352
Numery tematyczne dla programistów

Linux+DVD (2 płyty DVD)

Miesięcznik o systemie Linux
12 199/1791

Linux+Extra! (od 1 do 7 płyt CD lub DVD)

Numery specjalne z najpopularniejszymi dystrybucjami Linuksa
8 232/1982

PHP Solutions (1 płyta CD)

Dwumiesięcznik o zastosowaniach języka PHP
6 135

Hakin9, jak się obronić (1 płyta CD)

Miesięcznik o bezpieczeństwie i hakingu
12 1991/219

.psd (1 płyta CD + film instruktażowy)

Dwumiesięcznik użytkowników programu Adobe Photoshop
6 140

.psd numery specjalne

(.psd Extra + .psd Starter Kit)
6 140

Suma

Jeżeli chcesz zapłacić kartą kredytową, wejdź na

stronę naszego sklepu internetowego:
1
Cena prenumeraty rocznej dla osób prywatnych
2
Cena prenumeraty rocznej dla osób prenumerujących już Software Developer’s Journal lub Linux+
3
Cena prenumeraty dwuletniej Aurox Linux
www.buyitpress.com
W następnym numerze PHP Solutions 3/2007 (20)

W sprzedaży od kwietnia

BEZPIECZEŃSTWO UWAGA KOLEJNY TEST KONSUMENCKI

n Bezpieczeństwo Sesji n Sprzęt: Serwery

NARZĘDZIA
NOWE ARTYKUŁY W DZIAŁACH:
n ImageMagick i PHP
graficzny kombajn n dla początkujących

n Agavi n dla zaawansowanych

pokażemy jak szybciej, prościej i wydajniej budować aplikacje
internetowe przy użyciu frameworka Agavi n kasa dla webmastera

I wiele innych artykułów, których nie możesz przeoczyć!

Redakcja zastrzega sobie możliwość zmiany zawartości pisma.