Simplicius, Saint (pape).

Sanctorum Hilari, Simplicii, Felicis III, romanorum pontificum, necnon Victoris Vitensis, Sidonii Apollinaris et Gennadii,... Opera omnia... Intermiscentur S.
Lupi, S. Euphronii, S. Perpetui, S. Eugenii, S. Fausti, necnon .... 1847.

1/ Les contenus accessibles sur le site Gallica sont pour la plupart des reproductions numériques d'oeuvres tombées dans le domaine public provenant des collections de la
BnF.Leur réutilisation s'inscrit dans le cadre de la loi n°78-753 du 17 juillet 1978 :
*La réutilisation non commerciale de ces contenus est libre et gratuite dans le respect de la législation en vigueur et notamment du maintien de la mention de source.
*La réutilisation commerciale de ces contenus est payante et fait l'objet d'une licence. Est entendue par réutilisation commerciale la revente de contenus sous forme de produits
élaborés ou de fourniture de service.

Cliquer ici pour accéder aux tarifs et à la licence

2/ Les contenus de Gallica sont la propriété de la BnF au sens de l'article L.2112-1 du code général de la propriété des personnes publiques.

3/ Quelques contenus sont soumis à un régime de réutilisation particulier. Il s'agit :

*des reproductions de documents protégés par un droit d'auteur appartenant à un tiers. Ces documents ne peuvent être réutilisés, sauf dans le cadre de la copie privée, sans
l'autorisation préalable du titulaire des droits.
*des reproductions de documents conservés dans les bibliothèques ou autres institutions partenaires. Ceux-ci sont signalés par la mention Source gallica.BnF.fr / Bibliothèque
municipale de ... (ou autre partenaire). L'utilisateur est invité à s'informer auprès de ces bibliothèques de leurs conditions de réutilisation.

4/ Gallica constitue une base de données, dont la BnF est le producteur, protégée au sens des articles L341-1 et suivants du code de la propriété intellectuelle.

5/ Les présentes conditions d'utilisation des contenus de Gallica sont régies par la loi française. En cas de réutilisation prévue dans un autre pays, il appartient à chaque utilisateur
de vérifier la conformité de son projet avec le droit de ce pays.

6/ L'utilisateur s'engage à respecter les présentes conditions d'utilisation ainsi que la législation en vigueur, notamment en matière de propriété intellectuelle. En cas de non
respect de ces dispositions, il est notamment passible d'une amende prévue par la loi du 17 juillet 1978.

7/ Pour obtenir un document de Gallica en haute définition, contacter reutilisation@bnf.fr.

 PATROLOGLE

, , CURSUS COMPLETUS
SIVE
BIBLIOTHECA UNIVERSALIS, 1NTEGRA, UNIFORMIS, COMMODA, OECONOMICA,

MIMM SS. PATMM, BOCTORUM SCRIPTOMMQIIE ECCLESIASTICORUM

QUl

AB MYO APOSTOLICO AD INNOCENTII III TEMPORA

FLORUERUNT;
RECUSIO CHRONOLOGICA
OMNJUMQUM EXSTITERE MONUMENTORUM CATIIOLIG/ETRADITIOMSPER DUODECIMPRIORA
ECCLESIiE S.<ECULA,
JUXTAEDITIONES ACCUHATISSISIAS , INTERSE CUSIQUE NONNULLIS CODICIBl'3 MANUSCRIPTIS COLLATAS,
PERQUAM DH.IGENTERCASTIGATA J
DISSERTATIONIBUS,COMMENTARIIS VARIANTIBUS
LECTIO.NIBUSQUE CONTINENTER ILLUSTRATA;
OMNIBUS OPERIBUS POSTAMPLISSIMAS EDITIONES QVJETRIBUSNOVISSIMIS S.ECULIS DEBENTUR ABSOLUTAS
DETECTIS,AUCTA ;
INDICIBUSPARTICULARIBUS ANALVTICIS, SINGULOSSIVETOMOS, SIVEAUCTORES ALICUJUS MOMENTl
DONATA
SUBSEQUENTIBUS, J
CAPITULIS
1NTRA IPS'JMTEXTUSIRITEUISPOSITIS, NECNON ETTITULIS S IXGULARUM PAGINARUM MARGINEMSUPERIOREM
DISTINGIIENTIBUS SUBJECTAMQUE MATERIAMSIGNIFICANTIBUS, ADORNATA ;
CUM
OPERIBIJS DUBHSTUMAPOCRVPIIIS, ALIQUA VEROAUCTORITATE INORDINE ADTRADITIO.NEM
ECCLESIASTICAM POLLENTIDUS,AMPLIFICATA;
PUOBUS 1NDICIBUS GENERALIBUS LOCUPLETATA : ALTEROSCILICET RERUM, QUOCONSULTO, QUIDQUID
UNUSQUISQUE PATRUM I N QUODLIBET TBEMA SCRIPSERIT UNO INTUITU CONSPICIATUR; AI.TERO
SCRlPTURiE SACRJE, EX QUOLECTORI COMPERIRE SIT OBVIUM QUINAM PATIIES
ET IN QUIBUS OPERUM SUORUSI LOCISSLNGULOS SINGULORUM LIBRORUM
SCRIPTUR/E TEXTUS COMMENTATI SINT.
EDITIOACCERATISSIMA",C.ETEMSQUE OMNIBUS FACILE ANTEPONENDA , Sl PERPENDANTUR t CHARACTKRUSI NITIDITAI
CHART/E QUALITAS, 1NTEGR1TAS TEXTUS,PERFECTIO CORRECTIONIS, OPERUM RECUSORUM TUMVAR S .
TUHNUMERUS, FORMA VOLUMINUM PERQUAM COMMODA SIBIQUE INTOTOOPERIS DECURSU CONSTAN R (ZA
SIMILIS,PRETIIEXIGUITAS, PR.ESERT1MQUE1STA COLLECTIO, UNA, JIETIIODICA
ETCIIRONOLOGICA, dtf\'
SEXCENTORUM FRACMENTORUSl OPUSCULORU.MQUEHACTENUS IIIC ILLICSPARSORUM, /l2 ^
PRIMUM AUTESlIN NOSTRA EX OPERIBUS
BIBLIOTIIECA, AD OMNES ,/ETATES, / 03
nCOS, LINGUAS FORMASQUE PERTINENTIBUS, COADUNATORUM. £"* / |—
SERIES PRTMA,
IN QUAPRODEUNI'PArttES, DOCTOKF.S ECCLESJ*LATIN\€
sr.RlPTOliESQUI':
A TEKTUI.LIANO AD GKEGORIUM MAGNUM.
ACCURANTE J.-P. MIGNE,
CUtlSUUM
COMPLETORUM
INSINGCLOS ECCLESIASTICS
SCIEMMS AAMOSEDITORE.

PATROLOGIJE TOMUS LVIII.

S. HILARITAP*:, S. SIMPLICH PAPJS,S. LUPI TRECENSIS,S. EUPHRONII EDUENSIS,RURICII
LEMOVICENSIS, VICTORIS VITENSIS, SIDONII APOLLINARIS, S. PERPETUI TURON.,
CEREALIS, S. EUGENII CARTHAGINENSIS, FAUSTI RHEGIENSIS,
S. FELICIS III, GENNADII MASSILIENSIS,
TOMUSUNICUS.

PARISIIS, VENIT APUD EjHTOREM,

IN \TA DICTA DAMBOISE, PRES LA BARIUERE DENFEft,
ou PETIT-MONTROUGE.
18V7
 SANCTORUM

HILAM, SIMPLICII,

FELICIS III,

ROMANORUM PONTIFICUM,
MECNON

VICTORIS VITENSJS, SIDONIl APOLLINARIS

Er

GENNADII

PRESBYTERI MASSILIENSIS

OPERA
OMNIA,
NUNC PRIMUM CURA QTJA PAR ERAT
EMENDATA;
LUCUBRATIONES
AP ERLDITISSIMAS MANSI,GALLANDII,JACOBISIRMONDI,EDMUNDIMARTENE,
STEPHANIBALUZII,ALBERTIFABRICIIATQUEMARGARINIDE LA IlIQNIi
PEHQUAM DILIGENTERCOLLATA -
ET EXPKBSSA.
INTERMISCENTUR
S. LUPI, S. EUPHRONII, S. 1ERPETUI, S. EUGENII, S FAUSTI,
NECNON
RURICII ET CEREALIS,
VARIARUMSEDIUMEPISCOPORUM,

SGRIPTA QUJE SUPERSUNT UNIVERSA.

TOMUS UNICUS.

PRIX: O FRANCS.

PARISIIS, VENIT APUD EDITOREM,

i.V VIA DICTA D'AMBOISE, PRES L\ RARRIERE D'ENFER ,
ou PETIT-MONIROUGE.

1817.
 ELENCHUS OPEtlUM
i

QUiE IN HOC TOMO CONTINENTUR

S. HILARUS PAPA.
Epistolae et dccreta. col. 11
S. SIMPLICIUS PAPA.
Epistolse. 31
SS. LUPUS et EUPHRONIUS
Episloloc. 63
RURICIUS.
Epbtolarum libri duo. 67
VICTOR VITENSIS.
Historia persccutionis Vandalicse, cum Ruinarti commcntario. 125
SIDONIUS APOLLINARIS. _ '
Epistolaj el carmina. 435
S. PERPETUUS.
Teslamentum. * 753
CEREALl*.
Libcllus contra Maximinum Arianum. 757
S. EUGENIUS CARTHAGINENSIS.
Professio fldci episcoporum Africre a S. Eugenio redacla. 769
Kscerptum ex Gregorio Turoiiensi de S. Eugenio et aliis confessoribus. Ibid.
Epistola S. Eugenii ad cives suos. lbid.
S. FAUSTUS RHEGIENSIS.
De gralia et libcro arbitrio libri duo. 783
Epistolae. 835
Sermones. 869
S. FELIX III.
Epislolse, tractatus ct dccrclura. 889-979
GENNADIUS MASSILIENSIS.
Liber de Ecclcsiasticis Dogmatibus 979
I.iber de Scriploribus Ecclcsiasticis. 1053

ERRATA.

Col. 209, lin. 4 (ascendcndo) : succcssus; lege : Successus.

Col. 245, lin. 8: adicitc; lege : addicitc.
Ibid. : adigete; lege : adigilc.
Col. 642, lin. 16 : Cachidici; lcge : Calchidici.

MIGftE,succursalistea Moiitrotige,de VrayetdeSurcy,

imprimeur,rue de Sevres,37, a Paris. .*
 ANN. D0MINI CCCCLXI-CCCCLXII.

S. HILARUS PAPA.

PROLEGOMENA.

VITA HILARI PAPiE.

(Ex libro Pontificali.)

1 Hilarus natione Sardus, ex palre Crispino [Cri- A posuit dominicum, et crucem aureain cum gemmis,
spiniano~\,* sedit annos sex, menses ires, dies 10. pensantem pondo librarum 20. In conlessione fecit
Uic fecit decretalem, et per universum Orientem januas ex argcnlo, pensanles lib. 50 supra confes-
• sparsit [legedirexit], et epislolas de flde calbolica, sionem arcum aureum, qui pensat libras 4 quem
conQrmanstres synodosNicaenam,Ephesinam, el Cbat- portant columnae onychinte : et eo loci stat :gnus
cedonensem,b et lomum sancli archiepiscopi Leonis. aureus, qui pensat librasduas. Coronam atiream ante
Et damnavit Euiychem et Nesloiium, et omnes eo- confessionem. Pharum cum delphinis, pensantem
rum sequaces, et omnes baereses, conflrmans damna- libras quinquc. Lampades aureas 4 pensantes lihras
lionem [lege dominationem. lia et Luc.\ et principatum duas. Nympheum ei triporticum ante oralorium san-
sanclaesedis caiholicaeet aposlolicae.Hic ' fecit con- ctae Crucis, ubi sunt columnae mirae magnitudinis,
slilulum de Ecclesia iu basilica ad Sanctam Mariam, quae dicuntur " Hecatonpenta. Lacus et ' conchas
cousulatu Basilisci et Hermenerici, xvi calendas cithariacas duas, cum columnis porpbyreticis * soraitis
Decembres. Hic fecit oratoria tria in basilicaeCon- [lege perforatisj, aquam fundentes. Et in medio lacum
aantinianae baptisterio, sancti Joannis Baptistae, et porphyreticum cum concha h raita [legec thariacaj in
sancti Joannis evangelistae, et sanctae crucis, omnia medio, aquam fundente, circumdata et a dexlris et a
ex argento et lapidibus preiiosis. Confessionem c au- £ sinislris in medio cancellis sereis et columnis, cum
lem sancti Joannis Bapiistaefecit ex argento, pensan- fastigiisetepistyliis undiqueornatisex musivo, et co-
tem libi.is 100 el crucem auream. Et confessionem luninis Aquitanicis, el tripolilis et porphyrelicis. Ante
sancli Joannis evangelislae fecit ex argento, pensan- confessionembeatiJoannis posuit coronam argenteam,
tem libras 100 et crucem auream. Et in ambobus pensantem libras 20. Pharum cantarum, pensaniem
oratoriis januas aereas argenio clusas. In oralorio libras 25. Iiem ad sanctum Joannem intra sancium
vero sanctceCrucis fecit confessionem, ubi d lignum fontem lucernam auream cum nixis [lege lychnis
* Cod. 490 Lucensis, exsparsit. o Idem cod., Exatonpentaicat.
b ldem rod., vel lomumsancti episcopi. f Idem cod., concastriatas.
e In eodem cod.deest autem et inferius deest fecit. f Idem cod., ralatis.
d Idem cod., agnutn. k Idern cod., ralata.
1 Post iiiterregnum septem fere mensium, pridie Daniel Stylita sanctitaie et miraculis celeberrimus
idns Novembris anni 461, qui est Leonis imperatoris clamii, qui precibus suis , ut referunl acta ejusdem,
quintus, liilarus natione Sardus, olim diaconus, et in Leoni iniiieiatori ex Verina conjuge prolem masculara
concilialiulo Epliesino legatione lunclus, in locum obtinuit et urliis Conslaniinopoliianaeinceniliuin qua-
sancti Leonis suhrogalus fuit. Initio pomiflcatus ea tiidiiainim exstinxit. Qna fortuna Hilarus insidiis
(|iiae tribus cecumenicis conciliis contra Arianam, Diotoin Alexaiiiirini e latrocinio Ephesino elapsus,
Nestorianam et Euiychianam haeresim decrela fue- C posl legationem peractam Romam vener t, quidve
runt confirmavit, novum paschalem cyclum annorum egerit, diximus supra in notis epislolae illius, quam
qningentorum quadraginta duorum per Viciorium Hilarus adhue diaconusad Pulcberiam Augustam hac
Aqnitanumejus facullaiis tum facile principem, Gen- de re conscripsit. SEV.BINIUS. — Vide quae de hac
nadio et Mariano Scoto auctoribus, fieri curavit : epistola notavimus ad calicem coltimnse sequenlis.
Anthemiumimperalorem.Occidenlis, inquit Gelasius EDIT.
epist. 11 ad Dardan., cum Philolheus Macedonianus, ' Quarto idus Seplembris anni Christi nati 467,
ejus fam:liaritatesuffultus,nova concitiabuladivisarum qui e-t Leonis 11 imperii, Hilarus vita ac pontiflcatu
seclarumin urbeminducerevellet, apud bealumPetrum defunctus, sedit annis sex, mensibus decem , minus
apololum palam ne id fieret, clara voceconslrinxit, in duobus diebus. Constabit verum esse quod dixi, si
tantum, ut non ea facienda cum interposilionejura- iniiium et flnem pontilicaius consideres. SEV.BINIUS.
menti idem imperator promitteret. Hujus temporibus 9 Id cst decrelum synodale. Hoc autera decreium,
Conslantinopoli, cuidam pictori Christum forma Jo- de quo loquitur auclor Pontificaiis Anastasius, laium
vis pingere conanti, manus exaruil; post facinoris et fuil in concilio Romano sub Hilaro celebrato anuo
delicti confessionem, Gennadius episcopus Constan- Domini 465, qui pontifkatus Hilari quintus annus
tinopoliianus eum sanavit. Cedrenus in compen. d. est. SEV.BINIUS.
PATROL. LVHI.
|i HlLARl PAPJE 12
myxis] luminum 10 pensanlem lib. 5. Cervos ar- i\ pensantem libras duas. Turrim argenteam cum del-
genteos irts fundentes aqnam, pensantes singulos phinis, pensantem libras 25. Scypbos argeuteos tres,
libras 50. Turrim argenieam cum delpbinis, pensan- pensantes libras 24. Caliees ministeriales 12 pcnsan-
tem lib. 60. fcofumbam auream, pensantem ljbras tes libras 2. AUare argetateum,pensans lib. 40. Lam-
di&s. ih basilica Con&tanlinianaa canibaros argen- pades argenteas 10 pensantes libras 20. Amas ar~
teos, pendentes ante altare 10, pensantes singulos genieas duas, pensantes singulas libra* 10. ln basi-
lilras20. Scyphum aureum pensanlem Iib. 6. Alium lica beati Laurentii martyris, pbaros canlharos argen-
"
scyplium aureum , pensantem lib 5. Calicesaureos 5 teos decem, pensanies libras 10. Camharos aereos
pensantes singulos libras singulas]/egeduas].Scyphos viginli sex. Ministeriaad baplisnium sive ad pceniten-
argenteos 5 pensantes singulos libras 10. Calices mi- liam argeniea, pensantia libras decem. Pharos aercos
nisleriales 20 pensantes singulos libras 2. Amas ar- 50. In urbe Roma constituit' ministeriales qui cir-
genteas 5 pensantes singulas libras 10. Ad beatum cufrcnt consliiutas staiiones. Scyplmmaureum s an-
Petrum apostolum scyphum aureum , pensantem li- satum vcl slationarium, pensaniem libras octo. Scy-
bras 5. Alium scyphum aureum cum gemmis prasinis phos per titnlos viginti quinque, pensantes libras 10.
et hyacinthinis, pensaniem libras 4. Calices argcnteos Anias argeuleas 25 pensantes ulibras 10. Calicesmi
ministeriales 10 pensantes singulos libras 2. Amas B nisieriales 50 pensantes singulos libras2. Haecomnia
argenteas 2 pensantes singulas libras 8. Bharos can- in basilica Consiantiniana, vel ad Sanctam Mariam
tharos argenteos b 14 peusantes singulos bbras c 3. constiluta reeondidit. Hic fecit monasieria ad san-
Ad beatum d apostolum scyphuroaureum, pensaniem cium Laurentium, et balneum,s et praetorium i saii-
libras 5. Scyphos argenteos 4 pensantes singulos cto Laurentio. Fecit autem oratorium sancti Slephani
libras 6. Calices ministeriales 10 pensantes singulos in baptisteiio Laleranensi. Fecit autem el biblioihe-
libras duas. Auias argenteas duas, pensantes singulas cas duas in eodem loco. k Ad Lunam vero monaste-
libras 10. Ad beatumLaurenlium marlyrem scyphum rium in urbe construxit; Hic fecil ordinationem unam
aureumcumgemmis prasinis et hyacintbinis, pensm- in urbe Roma per mensem Decembrem, presbyteros
tem lib. 4. Lucernam auream nixorum [lege lycbno- viginti quinque, diacones l quinque, episcopos per
ruin] 10 pensanlem lib. 5. Scyphum aureum purissi- diversa loca viginti duos. Qui eliam sepultus est nd
mum, pensantem Hb. 5. Lampades aureas 2 pensan- sanclum Laurenlium in crypta, juxta corpus beali
tes libras singulas. Pharum canihaium aureum, Sixli. Et cessavit episcopatus dies decem.

• Idem cod., Phara canthara. 6 Idem ansalum, vel deest.

b Idem cod., xxiv. h Idem cod.,
cod. addit singulas.
c Idem cod., v. p** *
Idem cod. addit et aliud sub are.
d Idem cod., Paulum apostolumscyphumaureum i In eoderricrid.deeslS. Laurenlio,et sequehlia us-
pensantemlib. v, alium scyphumaureum cum ijemmis quek ad bibliotheeas.
pensantem lib. v. Scyphosargenteos,eic. ldem cod., Item monasteriumintra urbem Romam
a Idem cod., LX. ad Lunam.'
( Idem cod., ministeria. 1 Idem cod., vi.

EPISTOLJE HILARI PAPiE.

' EPISTOLA D EPISTOLA I.

RILARIDIACONI SACR^G ROHANJG , ET SANCTI UILARlPAP.fiAD EPISCOPOS
ECCLESIJE TARRACONENSES. DE
LEONIS PAPJELEGATI,ADPULCHERIAM AUGUSTAH. STNODALl DECRETO.
De Ephesino conciliabuio, faciiortibus Dioscori, et Flavio Basilitco et Hermihericoviris clarissimisconsu-
fuga sua. libus.
Glorioiissimoeet piissimcePulcheriai Auguttas Bilariut
diaconus. I.
Studium ruihi fuisse, etc. Quoniam religiosus, sancto Spirilu congreganie,
(Eanc epistolam, quw est XLVJ inter Leoninas, conventus borlaiur, ut a quaecunque pro disciplina
exscriptam reperies Patrologia; nostrce tom. LIV, ecclesiastica neeessaria sunt, cura diligentiore ira-
0ol. 857.) clenius : si placel, fralres, ea quaead ordinationum
a Cod. Luc., 129, quadam quat.

1 Epislolae Hilari papae collalae sunt cum tribus thoeano, Arelatensi ei Lirinensi; postrema etiamcum
exemplaribus, qua?epistolas omnes continebant: Pi- aliis duobus, quorum alterum Corbeiensismonasterii.
 T3 - EPISTOLA I. 14
tenorem pertinent, juxta divinae legis praecepta et Vmus : dictum est quindecies. Ista per d sanctum
Nicaenorumcanonumconstituta, itaadjuvante Domino Petrum, ut in perpeluum " serventur optamus :
in omne sevum mansura solidemus, ut nulli fas sit dictum est octies. Haecpraesumptionunquam fiat :
siue slatus sui periculo vel divinas constituliones, dictum esl decies. Qui haec violaverit, inse inveniet:
vel apostoiicccsedis decrela temerare : quia nos, qui dictum est sepiies. Ei facto silentio, Hilarus episco-
potissiini sacerdotis administramus offlcia, talium pus dixit.
transgressionum culpa respiciet, si in causis Dei V.
desides fuerimus inventi : quia meminimus, quod Prselerea, fralres, nova et inaudita (sicul ad nos
timere debemus, qualiier comininelur Dominus ije- inissis de Hispaniis epistolis, sub certa relatione
gligentiae sacerdotum, siquidem reatu majore delin- pervenit) in quibusdam locis perversitalum semina
quii, qui poiiori honore perfruilur : et graviora facK subinde nascuntur. Deniqne nonnulli episcopatum ,
vitia peccaiorum, sublimitas dignitalum. qui f non nisi meritis praecedentibusdaiur, non di-
II. vinum munus, sed bacrediiarium putant esse com-
Cavendum ergo imprimis est, ne ad sacratos gra- pendium : ei credunt, sicut res caducas atque mor-
dus, sicul gesiis prioribus ante a prcescriptumest, tales, ita sacerdotium, velut s • legali [legatorio]
quisquam, qui uxorem non virginem duxit, aspiret. %aut testamenlario jure, posso dimilti. Nam plerique
'Repellendus est etiam quisque, qui in secundaeuxoris sacerdoles in mortis confinio constituti, in locum
nuptias contra apostolica praecepla convenit. suum feruntur aliosdesignaiis nominibus subrogare:
III. ut scilicet non legiiima exspectetur eleciio, sed de-
Inscii quoque litterarum, necnon et aliqua mem- functi gratificatio pro populi habeatur [prtebealur]
brorum damna perpessi, et bi qui ex pcenitenlibus assensu. Quod quam grave sit, aestimate, aique ideo,
sunt \ex poenitentessunt], ad sacros ordines aspirare si placet, eliam banc liccnliam generaliter de eccle-
non audeant. Quisquis lalium consecrator exsliterit, siis auferamus, ne (quod turpe dictu esl) liomini
factum suum b dissolvel. quisquam putet deberi, quod Dei est.
IV. Ut, autem quod ad nos prolatum [per/a(wm],est,
Sed etquod quis commisitillicite, aut a decesso- ad vestram etiam possit pervenire notitiam, Hispa-
ribus suis invenit adraissum, si proprium periculum norum fratrum et coepiscoporum nostrorum scripta
vult viiare, damnabit: nos enim in nullo volumus leganlur. Paulus notarius recilavit
severitatem ultionis exercere. Sed qui in causis Dei h Addilur in ms. Justelli : Et statutum est ne quid
vel contumacia, vel in aliquo excessu deliquerit, aut ultra hujusmodi a sacerdoiibus praesumatur.
ipsequodperperam fecitabolerenoIuerit:iu se, quid- 8 EPISTOLA
quid in alium [alio] non resecarit [resecuerit], inve-
niel. Quod ut deinceps possil lenacius custodiri, si TARRACONENSIUM EPISCOPORUM AD4 UILARUH PAPAH.
placet, sentenlias, causas et subscriptiones proprias De ordinatione episcopi per Silvanum Calaguritanum
omnes e commendale [commodate],ut synodali ju- episcopumcontra Patrum regulas et ISicamoscano-
nes facta apud Romanum pontificem conqueruntur,
dicio auditus [adiius] claudatur illicilis [illicitus]. eumqueconsuluul, quid in hoc casu facere, aul qua
Ab oniversis episcopis et presbyleris acclamatum ratione abusibusejusmodi occurreredebeant.
est : Exaudi Christe, Hilaro vita : dictum est' sexies. Domino beaiissimo, et apostolica reverentia a nobis
Haec et confirraamus, el hacc docemus dictum est in Christo colendo papse Hilaro, Ascanius episco-
oclies.Haectenenda sunt, haecservanda sunt: diclum pus; et universi episcopi Tarraconensis provinciae.
est quinquies. Doctrinae vestrae gratias agimus : di- " Eliamsi nulla exslaret [dictaret] necessitas eccle-
cttimest decies. lsta ut in perpetuum serventur.roga- siaslicaedisciplinse, expetendum re vera nobis fuerat
" Cod. Luc. 129, proscriplum. e Cod. Luc, in Deo serventur.
b Cod. Luc, ipse dissolvet. f Cod. Luc, non sine.
c Cod. Liic, commodate. e Cod. Luc, legati aul lestamentijure.
d Cod. Luc, Domnum. h Hoc additamentum in cod. Luc deest.

alterum S. Remigii Remensis. Et supersunt tamen
non pauca quaeemendatiorum codicuiu opem deside-
rant.
Tum ad verba liaecepistolae 8 : Et retro anle posi- jj
tum. Ita et Lirinensis : sed m:igis arridet, quod ex
alterius libri vestigiis eruitur : et retro omne propo-
siium. HKCvir ilte diligentissimus omissa cum aliis
nonnullisin editioneregia. JAC SIRHONDUS.
1 Dionys., quater. HARD.
8 Lupus, et Harduinus, legati aut testamentijure.
, * Haecepistola lecta est in concilio Romano anno
Domini 465 Romaecelebrato, de quoinfra. Dum le-
geretur, Patres suas sententias acclamandoet inler-
lorjuendoaddiderunt. Hoc igilur loco placuit eam ex
Cresconio et manuscripto Vaticano ad verbum col-
locare, sicut a Tarraconensibus ad scdem apostolicam
scripta et directa fuerat. In synodo Romana r.um
oppositis acclamationibus, interloculionibus, et sen-
tenliis Patrum excusa hnbeiur. Ulrobique itaque po-
nenda fuit : ut quas illa ex Palrum sententiis inter-
positis additiones accepisset, facile consiare posset.
Et quanquam barbaricus furor Goihorum Ilispania-
rum Ecclesias prope omnes devastantium, vigorera
ecclesiasiicaedisciplinaein Hispaniisrelaxasset, Tar-
raconensem tamen provinciam eustodera legum et
canonum perraansisse, Romanum poniilicem obser-
vasse, omnes controversias ad eumdem velut ad
supremum judtcein ei pastorem Ecclesiae delulisse,
haecepistola manifesio salis imlieat. SEV.BINIUS.
4 In mss. fere semper Hilarius scribitur. HAR-
DlllNUS.
• Has epislolas Hilari cum- tribus mss. coniulit
 15 IIILARl PAPJE 16
illud privilegiura sedis vestrae, quo susceptis regni, Hscripth. Orantem pro nobig sanclum apostolatum
ulavibus post resurrcciionem Salvatoris, per totum vesirum jugi aevodivina conservet aeternitas.
nibem beaiissimi Petri singularis prsedicaliouniver-
sorum illuminationi prospe.vit : cujus vicarii princi- 1 EPISTOLA
piiussirut eminet, ita metuendus est ab omnibus, TARRACONENSIUH EPISCOPORUH ADHILARUH PAPAH.
L-Iamandus. Proinde uos Deum in vobis peuittis ad-
et apostolicareverenlia a nobisin Christo
iTuntes, cui sine querela servitis.ad fiderarecurrimus Beatissimo,
colendo papasHilaro. Ascanius et universi epi&copi
apostolico ore laudalam , inde responsa quarentes, Tarraconensis provincice.
iindc nihil errnre. nihl praesumptione, sed pontifl-
cali loluin deiberalione prcecipitur. Quam curam aposlolalus vester de provinciarum
suarum saccrdotibus gerai, filio noslro illusiri Vin-
Cum lisecita se babeant, est tarnen inler nos fal- centio
provinciaenostrae, referente cognovimus : cu-
sus f.-aier, cujus praesumptionemsicut diutius tacere jus impulsu votum nostrum in ausum scribendi prona
non licuil, ila et loqui luturi judicii necessilas impe- devoiione surrexit. Ergo provinciali litierario ser-
ravit. Silvan.s i|uidam episcopus Calagurse in ultima mone debita coronse vestrae obsequia deferenles, his
parte nosiiae provinciacconsiilulus, divinaliones [or- quaesiimus,ut dignalione, qua caeteros, etiam humi-
dinationes] sibi indebilas usurpando, humilitaiem ltatem nostram in oralionibus vestris in mente ha-
nostram ad boc usque perduxit, ut conlra rjus va- bere dignemini, beaiissime el apostolica revereniia
nissimam superslilionem sedis vestrae unicum reme- in Christo a nobis colende pater: illud specialius de-
dium flagiiemus. Ilic nanique jam anle scptem aut precantes , ut faclum nostrum, quod lam volo pene
octo amplius annos, postpouens Patrum regulas, et omnis provincisc, quam exemplo vetustaiis in noli-
vesira instituia despiciens, nullis pe'cutibiis populis tiam veslram defertur, perpensis assertionibus no-
episcopum ordinavit : cujtis praeproperum factum siris, roborare dignemini. Episcopus Bariinonensium
exi limanies fraterna et pacific» po-se admoniiione civitatis sanctus Niindinarius sortem explevit condi-
snnari, profecit in pejus. Denique contra vctusialem tionis bumanae. liic episcopo venerabili frairi nostro
canoijuru, cnntra synodi constituta, aherius fiatris Irenaeo, qnem ipse anifta iu dicecesisua nobis volen-
nostri prcsbylerum, spiritu lantum prxsuniplionis ac- lilins constiiuer.it, derelinqueim ei, quod potuit ha-
census, in eodem loco, qui illi fuerat destinaius, cui bere pauperms , s<>preinie-,olai.latis arbiirio, in lo-
invito et repugnanti imposuerat manus, et qui uostro cum SIIUIIIui suhslituereiur, optavit : sed defuncti
jam coelui fuerat aggregatus episcopum fecit. Hinc judicium in cjus ineriium non vacillat. Siquidem
factum est, ut de ejus miserrima temeritale ad nos omnis clerus ei plebs ejusdem civitatis, et optirai et
2
Caesaraugusianseurbis episcopus fraicr noster relcrret, pluriini provinciales, ul idem ejus locum observaret,
eujus diligenlia et sollicitudo admodum prospexerat, a nobis speraverunt, dato consensu. Nos cogitantes
ni in aliquo profuissei. Siquidem cunctis in vicinia defuncti judicium, et probantes ejus viiam, et eorum
posilis episcopis, ne se schismalico adjungerent, fre- nobilitalem aique niultitudinem, qui pelebant, simul
quentissirae coutradixit : sed obslinationo dainnabili ei uliliialem Ecciesiaememoraiae,opliniumduximus,
totum, quod erat illicilum, et quod nobis pudor est .ut lanlo sacerdoti, qui ad divina migraverat, non
dicere, non erubuil solus ille committerc. minori> meriii substitueretur antistes, praesertira
Proinde quia his praesumplionibus, quse unitalem cum Ecclesia illius municipii, in qua ante fuerat or-
dividuni, quse schisma f.iciunt, velocier debel oc- dinatus, semper hujus civitaiis Ecclesiscfuisse dioe-
curri: qusesumus tedera vesiram, ut qtiid super bac cesis conslet. Ergo suppliciler precamur apostolatum
parle ob.-ervare velitis, apostolicis aflatibus inslrua- vcslrum, ut bumilitatis noslrae decrelum, quod jusfe
mur : qualenus fraternitate collecla : prolatis in me- a nnbis videtur factum, vestra auctoriiate firmetis.
dinm vencrandaesynodi constituiis, conlra rebellionis Jamdudum sane quesli fueramus litleris noslris de
spirilum vcstra aucloritaie subnixi, quid oporteal praesuinptione Silvaui episcopi : et miramur, quod
de ordinatore et de ordinato fieri, intelligeie, Deo rvnnlla apostolatus veslri responsa suscepimus. Nunc
ailjnvanle,possimus. Erii profeclo vester triuniphus, haeceadem suggerenles, petimus, ut quid super his
si apostolaius veslri temporibus, quod sancti Pelri rebus observandum sit, apostolicis sermonibus nos
caihedra obtinet, catiiolica audiat Ecclesia, si no- dignemini informare. Et ne forsitan per negligentiam
vclla zizaniorum semina fuerint exsiirpata. Et sub- portiloris, aut per longinqui itineris difflCultalem,

Sirmondus : postremam etiam oum aliis duobus. Ii locorecilala.primoordinemerilo collocaiafuit. Accla-

sunt Piiboeaneus, Arel., Lirin., Corb., Rem. Har-
duinus etiam cum collectione Dionysii ms. unde
emendaliores damus.
1Hanc epistolam (quae prioris jamdudum scriptae
mentiineni facit, adeoque lempore posierior est),
priori illi Tarraconensium p istposui hoc loco : putavi
cnim gratius fore ad veritaiem rei geslae facilius per-
spiciendam, si, quocprius acta sunt, priore locoenar-
rer.tur et coilocenlur. In concilio Romano haecprimo
mationes episcoporumleclioni hujus epistolse inlerpo-
silas infra designabimus in praedicioconciboRomano.
Memoratu dignaduo continet. Unum, quod ad Roma-
nam sedem tantum pertineat dispensare in iis, quae
conlra canones praesumpla sunl : alterum, quod
nulliiis concilii provincialis lanla e-t auctoriias, ut
inconsulta sede apostolica id praestare poluerit. SEV.
BIMUS.
17 EPISTOLA II. 48
humilitatis nostrae.ad vos scripta non potuerintex A atqufe consensum fratris Ascanii roetropolitani ali-
hoc negotio pervenire, eliara suggeslionem nostram quatenus consecretur anlistes; quia boc vetus orda
maluimus iterare. Et subscriptio;Orantem pro nobis tenuit, hoc trecentorum decem et octo sanclorum
sanclum apostolalum vestrum jugi sevo divina con- Patrum deflnivit aucloritas; cui quisquis obvias te-
servet aeternitas nobis omnibus et Ecclesiae suse, tenderit manus, eorum se consortio fatetur indi-
domine vere [venerande]noster el apostolice papa. gnum, quorum praeceplionibusresultarit.
II.
EPISTOLA II. In quorum contumeliam a superbo spiritu etiam
BILARI PAP/EADASCANIUH ET RELIQliOS TARRACONEN- pars illa contemnitur, qua velatur [cavetur], ne quis,
SISPROVINCLE EPISCOFOS. relicta Ecclesia sua, ad alteram transire prsesumat.
/. Ut nullus sine consensu episcopime:ropolilani epi- nimis improbe conniventibus, et (ut dolealur
ordinelur. Quod
scopus
II. Ut nullus episcoporum,relicta proprla Ecclesia,ad gravius) vobis asserentibus, Irenaeus episcopus co-
aliam traiiseal. nalur admitlere, qui [quod] noslra auctoritate robo-
III. Ut 1rewns remotus a BarcinonensiEccleria, ad rari cupiiis, quos maxime de rebus illicitis magna
propriam revertntur.
IV. Denmnvendis episcopisqui illiciteordinati sunt, indignaiione prohatis acccndi. Lectis ergo in con-
et ne irt una Ecctesia duo episcopi tidbeanlur. B ventit fratrum,'quos natalis mei festivitas congrc-
V. De damnatione lrenwi, si ud suamEcclesiamnon garat, liilcris vestris , quac de ordinandis episcopis
rererti.lur.
secundum siaiula canonum vel pracdecessorummeo-
Ilil.rus episcopusAscanio et universis episcopisTar- rum decreta sunt, prolaia senlentia, gestorum, qnao
raconensis provincise.
pariter diteximus, tenore discelis.
Postquam litteras vestrae dilectionis accepimus, III.
quibuspraesumpiionesSilvani episcopiCalagurensium Unde remoto ab Ecclesia Rarcinonensi; alque ad
Eci lesiccretundi petistis, et rursum Barcinonensium d sua
remisso Irenseo episcopo, sedatis per sacerdo-
quseriiis nimis illicila vota firmari : honoratorum et
a lalem * modestinm voluntatibus , quae per ignoran-
pnssessorum Turiassonentium, Calcantesium , Ca- tiam ecclesiasticarum legum non
Triciensium, desiderant, quod
laguritanorum, Virgiliensium ', Legio- oblinere; talis proiinus de clero pioprio Bar-
nensium et Civitatensium, cum subscriplionibus di- licet,
cinonensihiis episcopus ordiuetur, qualem te prspci-
versorum, litteras nobis constal ingestas : per quas frater Ascani, oporteat eligere, et deceat
id quod de Silvano vestra pue,
querela deprompserat, consecrare : ne si f similiier forte factum
excusabant. Sed reprehensione justissima eorum non sine fuerit,
b non
„ objurgatione tui maxime nominis retundat
pariier justa allegalio carebat; quia praeter nostra praeceplio,quod in injuriam Dei,
conscieniiam metropolitani, fratris et coepiscopi [retunda'ur]a quo specialiler sacerdolalium esl gratia dignitaium,
nostri Ascanii, nonnullis civiiatibus ordinato>claruit didicerimiis admissum. Nec
< episcnpalis honor haere-
sacerdotes. Unde, quoniam quidquid ab allerulra
ditarium jus putetur, quod [qui] nobis sola Dei noslri
parie est indicalum, omni videmus perversitate con-
necessitate hac ra- benignitaie Chrisii [abest a cod. Just.] confertur.
fusum, temporum perspecta ,
lione decernimus ad vcniam pertinere quod gestum IV.
est, ut nihil deinceps contra praecepta beati apo- Ordinatos ergo nunc episcopos (licet dum te] qui,
sioli, nihil contra Nicaenorumcanonum conslitutiim s licet te ignorante provecti sunt, cum suis aueiori-
tentelur. bus h merueruntsubmoveri) bac ratione flrniamus; si
1. necviduarum [viduae]maritus fuerit quisquam, >et in
Hoc aulem primum, juxta eorumdem Patrum re- uniusvirginisnupliasacvotaconvenerit, sicutet lega-
gulas, volumus custodiri, ut nullus praeler notitiam lia constituta praecipiuni, dicendo: Sacerdos tirginem
•Cod. Luc, Cascatensium,Calogorritanorum,Va- D e Cod. Luc, tententiam.
regensium, Tritientium, Leviensium,«t Derovictnsium ' Cod. Luc, aliter.
civitalum. E Cod. Luc, licetnunc te.
bCod. Luc, isia. h Cod. Lnc, meruerinl.
c Cod. Luc, Inde. ' Cod. Luc addit : nec tuundm conjugis, sed in
d Cod. Luc, suam. «niuf, etc.
1 Dionys. Varegentium,Tritiensium, Liviensium, episcopi Carthaginensi, sermone trigesimn secundo
et Veroriscensiumcivilatis.HARD. de verbis Dominiin finc, deque anuiversario die or-
' Per natalem diem pontificis Hilari intellige diem dinationis suae, homilia 24 et 25. Quomodohoc idem
onlinalionis sive electionis, quo in summum ponti- nonnnlli aucloritate Paulini epislola decima sexta ad
fi em ilecius et assumptus fuit. Soleinnis cnim hoc Delphiuum confirment, non video. Loquitur enim de
lemp' re censueludo erat, ut plures episcopi singulis solemniillaetanliquissimacousuetudine,quasolebant
annis itomarr. convenirem, magna cum solemnitaie lideles, nulla habita ratione calorum acslivorum,ad
cclebraturi illum diem, quo episcopus RomanaeEc- naialem diem sanctorum aposiolorum Pctri et Pauli
cle-i* ad siiiimi poniiliiatus culmen assumptus fuil. coneurrere : de qua egimus supra in notis epislolae
Sanctus Leo aliquos semiones de sua ordinalione, illius praeambulajrisconcilii Cbalcedonensis, quam
sive anniversario die assuiiipiionis SUIBad fastigium Galla Placidiascripsit ad Pulcheriam Aujuislain.Vid«
et culmen summi poniificauis habuit. lluc faciunl ea Barontum anno465, num. 17. SEV.BINIUS.
quse sanctus Auguslinus habet de die natali Aurelii
 19 HILARIPAPJE 20
uxoremaccipiat, tion viduam, non repudiatam (Leiit. A et cod. Jusl.] pravi desiderii poslulasse, adhibendo
xxi; Eiech. XLIV): seeundum quod etiam beatus apo- in epistolarumprooemioconciliimentionem: lanquam
stolus Paulus, magister gentium, de his qui fieri de- culpse minuerentur excessus per multitudinem im-
siderant sacerdotes, propria inslilutione non lacuit, peritorum [impetitorum. Forie pelilorum], cum si
dicens : Unius uxoris virum (I Tim. m). Cujus sane etiam sub significatione [subsignationem] unus-
lenore sententise ita informati csse debetis, fratres quisque sui nominis tecum pariter reiulissel, et sub-
carissimi, ut inter cselera quae cavenda sunt, bsec scriptiones proprias factas [fratres] singulis commo-
sludeatis prsecipue a custodire, qusecognosciiis anie dassent [cemmendassent],dileciionem tamen luam
universa mandari. In quibus etiam prospiciendum rei, de qua [quw] displicet, summa tangebal: quia
[perspiciendum]esi, ne duo simul sinl in una Eccle- pro loco et honore tibi debito, caeterisacerdotes do-
sia sacerdoles : nec litterarum ignarus , aut carens cendi fucrant, non sequendi. Unde sicut in generali-
aliqua parie membrorum, vel etiam ex poenileiitibiis bus litteris indicavi, lrenaeusad propriam revertalur
[exposnitens]aliquis ad sacrum minislerium prorsus Ecclesiam, et Barcinonensibus de suo clero pro-
sinatur accedere. Nec tautum puietis petitiones va- tinus consecretur antisles, cui tamen siatuia cano-
lere populorum, ut cum his parere cupilis, volunla- iiuni et.aposiolica praeceptaconcordent. Et licei hi
tem Dei noslri, qui nos peccare prohibet, deseralis. B qui praeter notftiam alque consensum tuaedilectionis
Cujus indignatio ex hoc gravius commovetur, quia ordinati suiit sacerdoles, cum suis debuerint aucto-
benignilas ejus, dum fiunt illiciia per eos qui sunt ribus submoveri : nequid lamen in tanta necessitale
interpretes placationis, offenditur. decernamus auslerum, eos qui episcopi facti sunt, ita
V. volnmus permanere, ut in apostolicis prseceplioni-
Ut aulem omnia secundum baec quae scripsimus, bus et statutis sanclorum Palrum non reperianiur ob-
corrigantur, prasenles liileras , Trajano subdiacono noxii, ac deinceps nihil, quod conlra disciplinamcc-
noslro veniente, direxijnus. Quod si Irenaeusepisco- clesiasticamvcniat sieut hactenus faclum est perpe-
pus ad Ecclesiam suain, deposito improbitatis am- tretur. Tuaesolliciludinis est, fraier carissime, omnia
bilu, redire neglexerit, quod ei non judicio, sed hu- debita tibi auctoiilate tueri, el illicitis non modo non
maniiate praestabitur, removendum se ab episcopali praebere assensum, sed etiam cuncta, quae conlra
Consortioesse cognoscat. Deus incolumesvos custo- regulam facta repereris, coercere : atque ante omnia,
diat, fratres carissimi. Data terlio calendasJanuarii quse sola uniiate [Iwmanitaie]decenjimus, Irenseum
(an. Dorn.495), Basiliscoet Herminericoviris cla- ad Ecclesiamsuara redire compelle. Ad quamsponie
rissimis consulibus. potius redire [remeare]debebit, si a sacerdolali con-
G sorlio non [deestnegatio in cod. Jusl.,eademque su-
1 EPISTOLA III.
perflua] metuit separari. Necunius Ecclesiacduo esse
HILARI PAP£ADASCAMUH TARRACONENSEM EPISCOHIUpermittantur antislites, quod opporiunius supradicii
PRIVATIH SCRIPTA : ESTQUE KJUSDIH ARGUHENTI CUJI subdiaconifieri delegamu^ instanlia, quem etiam pro
EPISTOLA PRiCEDENTE. conservandaEcclesiaedisciplina, commearead Hispa-
Dileciissimo fratri Ascanio Hilarus episcopus. nias, disposilionis nostrac fecit auctoritas. Deus au-
Divinaccirca nos graiiae memores esse debemus, tem incolumemle cusiodiat, frater carissime.
qui nos per dignalionis suae misericprdiam [gratiam] • EPISTOLA IV.
ob hoc ad fasligium sacerdolale provexit, utmandatis
in HILAUPAP£ ADALEONTIUM, VERANUH ET VICTURUM
ipsiusinhaerenteset quadamsacerdoiii[sflcerrfo(um| EPISCOPOS.
ejus specula conslituti, prohibeamus illicita, ct se-
illis Ingenui et Auxanii episcoporumconlro-
quenda doceamus. Unde direciis per Trajanum sub- Delegat versiam, slaluilque, ut Cemelenensiscivilas et Ni-
diaconum nostrum litteris admonemus, quseut male caense castellum ad unius episcopi regimen rever-
sunt facta, corr.igantur. Et miramur admodum di- tantur.
leclionemtuam Barcinonensiurapelitiones non solum Dileciissimisfratribus Leontio, Verano, et Victuro
nulla auctoritaie retndisse, verum etiam, directis ad JJ episcopis, Hilarus papa.
nos litteris, consummationem [consensionem: ita Movemurralione justitise, quac licel ab omnibus

aCod. Luc, custodiri.

1 Hujus pluriumque aliarum epislolarum ponlificia-
rum idem et commune esseexordium, patebit facile,
si,prima Zephyrjni, et terlia Fabiani, cum hac teriia
i Hilari: item si tertia sancti Leonis cum secunda Pe-
lagii conferantnr. SEV.BINIUS.
'* Epistola haec scripta fuit ea occasione: Auxanius
episcopusper obreptionemimpetraverat, ut Ebredu-
nensis provinciasuo episcopatuiquoadjurisdictionem
ecclesiasticamsubjicerelur. Quodcumin praejudicium
Ingenui Ebredunensisepiscopi, Alpium Maritimarum
metropolitani,aucioritate apostolicaconcessumesset,
ad insianliam et querelam ejusdem Ingenui, Leonlio,
Veranoel Victuro causse inquisilionem et insiaura-
tiohem jurium Ebredimensis metropnliianidelegavii.
Adversusillos qui insana cupiditate laborant, ut sn;e
dioecesisfines dilatent, aureamet notaiu dignissimain
sententiam addidil banc : Exspectaliofruclus nosiri
ministeriinon inlatiludine regionum,sedinacquisiliane
ponitur animarum. Baron. anno 465, num. 27. Sr.v.
BlNIUS.
8 Etiamsihic nullamenlio fial cujus EcclesioeLeon-
tius episcopus fuerit, dubium tamen nuilum esi Fo-
rojuliensem episcopum fuisse, quem Hilarus Arela-
tensis in fnnebri orationede sanctoHonoratoepiscopo
21 EPISTOLA V. 22
qui recta sapiunt, debcat custodiri, tum prsecipue A neat, ut ad unius antisiitis regimen praedicta loca
Domini saccrdotibus non est lemere negligenda, reverlantur, quse in duos dividi non decuit sacer-
qiiorum cx-ieros informari convenit institutis. Fratei dotes. Deus vos incolumes custodial, fratres ca-
igitur el coepiscopus noster Ingenuus Ebredunensis, rissimi.
Alpiuminariiimarum provinciapmetropolilani semper • EPISTOLA V.
honore subnixus in prscjudicium suum, sicut annexa HILARlPAPAADLEONTIUM EPISCOPUH ARELATENSEM.
declarant, qusedamnos, petente fratre et coepiscopo De episcopaiussui primordiis,
uostio Auxanio, statuisseeommemorat, quae univer- Dilectissimo fratri Leontio, Hilarus papa.
si, in hac eadem causa defensionibus contrairent. Quantum reverenliae in spiritu Dei, qui subditos
Siquidcm relaiionibus in nostro judicio recensitis, sibi inbabitat sacerdoles, bealo Pelro apostolo et
qu« frater el coepiscopus noster Veranus ad sanctae sedi ipsius deferatur, omnibus arbitror esse comper-
nemoriae decessorem meum cum caeteris provinciae tum, quibus paternarum traditionum incorrupta cu-
sacerdotibus misit, et aposiolicae sedis, quae tunc stodia est. Quos cum volumus de nostrae ordinaiionis
directa fueral, responsione patefacta manifestum primordiis gratulari, opera quae in nos divinae pieta-
est, nihil postea debuisse tentari, nec ad injuriam tis dignatio ostendit, sanctitati tuae duximus indi-
l "
synodalium regulariun quidquam per obreptionem, canda : ut ipse primum pro eo quem nobis invicem
quacproxime facta est, oportcre constitui. Nam licet semper impendimus, praestante Domino, laMerisaf-
et lioc etiam quod a nobis est elicilum censealur in- fectu : deinde ut dispositione tuae fralernitalis omni-
lirmuin, quia el ipsum insinualum est exsequi no- bus per tiniversam provinciam fratribus et consacer-
luisse qui meruit; tamen ne odio vel gratia movea- dotibus innotescat, quod humilitatem meam dextera
mur, quae in causarum disceptatinnibus esse non Domini visitare dignata sit, et milii apostolicae sedis
debel, ita veslrae caritati cognitionem annexse que- regimen non pro merito, sed pro suae graiise abun-
rimoniae delegamus, ut nihil adversum venerandos dantissima largitaie commiseiit. Proinde, frater ca-
ranones, nihil contra sanctaememoriaedecessoris mei rissime, quod sancliiali uiae prsesenti sermone pate-
judicium valeat, quidquid obreptum nobis esse con- fecimus, in omnium fratrum, quemadmodum dixi-
slileril. * Nolumus namque fratres carissimi, eccle- mus, notitiam deferre dignaberis ut supplicaturi
siarum privilrgia, quae semper sunt servanda, con- DominonostroJesuChristo.sicutexsultaiionisgaudia,
fuudi : nec in alierius provincia sacerdoiis alierum ita profutura universali Ecclesise orationum suarum
jus habere permiitimus -.quia per hoc non minus in nobisvota conjungant. Deus te incolumem custodiat,
sanctarum tradilionum delinquilur sanciiones, quam fraier carissime. Data vm calendas Februarias (anno
in injuriam ipsius Domini prosilitur, cujus exspecta- " Christi 462), D. N. Severo Augusto consule.
tio fructus nostri ministerii non in lalitudine regio-
animarum. Habeat EPISTOLA
num, set in acquisitione ponitur * ARELAT.
frater et noster In- LEONTII EPISCOPIADHILARUM PAPAM.
iinque pontificium coepiscopus
genuus provinciaesuae, de cnjus dudum ab aposiolica GratulaturHilaro pontificatum:rogatque,ut Arelatensis
Ecclesicejura tueatur.
sede est illicita cessione culpatus: et cusiodiiis omni-
bus, quae super ecclesiis Cemelenensis civitalis, vet Quod Leonera sancti-simum prsedecessorem tuum
castelli Nicaensi , sicul diximus, sanctae memoriae mors abstulerit conlra baereses invigilaniem, el lo-
decessoris mei deflnivit aucloritas, nihil ecclesiarum lium in agro Domini, heu! nimis frulicans eradican-
juri noceat, quod in altera memoratarum a prscdiclo tem, dolemus : quod de tua sanctitate reparaverit,
fraire, ad cxcludendam cupiditatem, quemadmodum gratulamur. Nam gaudet filius de lionore matris : et
perhibuit, ambitionis alienae, proxime est episcopus cum Ecclesia Roniana sit omniura mater, fuit nobis
consecraius : sed siatutae correctionis forma perma- gnudendum, quod in tanta consternatione rerum,

pratilecessnre summis laudibus extulit, et ad quem D clesiisorthodoxairetigionisretro principes prastilerunt,

Sidonii Apollinaris litterse scripise reperiuntur, cu- firma et illibata in perpetuum decernimuscuslodiri.
jusqne sanctus Leo meminit in epislola 89 ad episco- Omnes sancliones, qum contra canones ecclesiasticoi
pns GalliseViennensis. Baronius praedicto loco. Sav. ihterventu gratias vel ambitioniselicitazsunt, siio ro-
BlMUS. bore el firmilate vacuatas esse pra;Upimus, eic. Quid
1 Hoc exemplo constat, aures sumiiiorum pontifi- de privilegiis inviolabiliter custodiendis senserit
ciim falsis ac sini>lris accusaiionibus et relalinnibits sanctus Leo, ex ejusdem epistolis 53, 51, 55, 89,
pi-rsiipe oppleri, adeo ut bonos alque iiinocentes 109, cognoscere licet. SEV. BINIUS.
* Haecepistola circularis est et encyclica, ex more
qnamloiiiieex malis informalionibu-i condemnent ac
oppTiniant. Nemo ergo miretur, quod sanclus Leo et consuetudine de novi ponlificiscreatione ad omnes
l!:!aruni Arelaiensem, Hilarus poalifex Mamertnm Ecclesias transmissa. Haec ejusdem argumenti, eo-
Viennei.ser, episcopossanclitateceleberrimos acerbe rumderoque verborum ad Leontium scripta, exstat in
exagiiarint: cuin et in his quse contentiosiora siint, vetere codice Arelalensis Ecclesise, unde cum se-
faeillnntim sit sub specie recti unumqueiuqiie deci- quentibus omnibus acceptse, ab illustrissimo cardi-
l«re. SEV.BINIUS. nale Baronio primum in lucem emissseinveniuntur.
' De privilegiis ecclesiarum antiquitus concessis SEV.BINIUS.
4 Hanc Leontii epistolam primus edidit Daclieriu»
nihil iniiovandum esse non tantum decretis constiiu-
uiin fuit. Privilegia, inquitlib. 12, cap.deSacrosancta in Spicil. tom. V, nunc 111,pag. 302.
Ecdesia, qua generalibusconstituionibus universisec-
23 HILARI PkPM U
et inflrmilaie sseculorum super eam te erexerit, ut A j scribere, lam instructa ad nos fueril persona dire-
judices populos in sequitate,et genies in lerra dirigas. cta, quse inquisilionem nostram plene ex omnibus
Unde cum nobis nuntius ille per Concordium Eccle- possit instruere. Spondeo enim, quantiim gratia Dei
siae nostras diaconura, qui lunc praesens ei-at cuin donat ut spondeam, boc me ad universalem sacerdo-
snnclilas lua ad id honoris fastigatum culmen evecta tum Domini concordiam provisurum, ul omnes non
est, relalusest, gratias Deo nosiro reddidimus, ette sua audeant quaerere, sed quae sunt Christi siudeant
dccrevimus quam primum hac humilitatis nostrae obtinere. Deus le incolumem custodiat, frater ca-
epistola salulare : ut et sic affeclus, qui inter tuam rissime.
sanctitalem et nos jamdiu coaluit, in Dominocorro- EPISTOLA VII.
horaretur, et de csetero augeatur cum debita reve- DILARI PAP.EADLEONTIUH.
rentia, qua decet filios patrem prosequi. Benediclus Monel ut relationem mittal de Herme , qui Ecclesix
itaque qui venil in nomine Domiui. Jam fortiter san- Narbonensis episeopatum temere usurpasse dice-
ctiiati tuse insudandum, el anlielandum est, ut quod batur.
sanclissimus Leo papa incepit, ad terminabilem per- Dilectissimo fratri Leontio Hilarus papa.
ducas limiiem, et cum exercitu Gedeonis per tubas Miramur fraternitatem luam ita legis catholicae
in ore fortium concrepantes, el per lampades in ro- 6 immemorein esse, ul quaequeiniqua, et contra Pa-
busta manu agitatas et ventilatas, malediclos muros trum nostrorum staiuta, in provincia quse ad mo-
Jericbo jam tolies anathematizatos et quassatos san- narchiam tuam pertinet, si ipse aut non vis, aut non
clilas tua faciat prosiernere. Cseterum cum Ecclesia poles, etiam nec nos silentii tui lacilurnitate permit-
nostra Arelatensis semper ab apostolica sede aroplis tas corrigere. Siquidemquod et rumore cognovimus,
favoribus et privilegiis fuerit decorata ; rogamus et quantum diligenter a diacono Joanne, qoi a ma-
sanctitaiem tuam ut per eam nihii nobis decedat, gniflco viro filio nostro Friderico lilteris suis nobis
sed potius augeatur, ut el collaborare tecum in vinea insinuatus est, requisivimus, quod iniquissima usur-
Domini Dei Sabaoth valeamus, et invidorum conalus patione quidam Hermes episcopatum civitatis Narbo-
infringere: quos, si non esset auctoritas reprimens, nensis exsecrabili lemeritate praesumpserit. Quam
certura est de die in diem grassaluros in pejus, quia rem decuerat sanctitatera tuam ut nobis in vesiigio
ualitia qua nos oderunt, ascendit semper. Dat. Se- indicaret. Quade re, frater carissime, monemus, m
vero Aug. cos. si Ades adbibeatur assertis, seposita excusatione, ad
nos tam tuae dilectionis, quara fralrum nostrorum,
EPISTOLAVI. aut per portitorem litterarum, aul per quem ipsi
HlLARl PAPjEADLEONTIUH. ( elegeritis, subscriplam manuum vestrarum relatio-
G
Retpondetad lillerat Leontii, quasscripserat cumprw- nem transrnitlatis; ut quod definire possimus recur-
cedentemHilarii epitlolam nondum accepisset. . remi pagina possitis agnoscere: Deus te incolumem
Dilectissimo fratri Leontio Hilarus papa. custodiat, fraier carissime. Data III nonas Novembrii
Dilectionimeae.quaecircaEcclesias Gallicanas, om- (anno Chr. circ 462).
nesque in eis Domini sacerdotes, etiam in inferiori EPISTOLA VIII.
gradu positos, abundat, multum accedit augmenti, HILARIPAP£ADEPISCOPOS DIVERSARUM PROVINCIARUM
quod per virum spectabilem Pappolum filium no- GALLI*.
slrum sermonis tui ad me sunt delata principia. Ex I. Hermen Narbonensi Eccleiiw prmidere ita permit-
quo tamen conjicio, paginam meam, quam dudum II. tit,Ututconcilia ordinandorumepitcoporumcareat potestate.
de episcopatus mei primordiis misi, nec dum tradi- quotannis fiant ex quibusprovinciispo-
lerunt, ei a Leontio eorivocentur.
tam tibi fuisse cum scriberes : de qua ulique non III. Ul sinemetropolitanililterit epitcopi in aliampro-
siluisses, nisi perlatorum aliqua causa tardasset. vinciamnon proficiscantur. Quod ti eas impelrare
non poterunt, cautam ditcutiet epitcoput Arelaten-
Unde quod et consueludo poscebat ct caritas, jara- tit.
pridem me exsecutum fuisse signiflco, et hoc ipsis IV. De parochiis Ecclesiw Arelatentis, quat repettbat
litterarum exemplaribus, quae direxi, plenius nosse D Leontius, judicium ad episcoposremittit.
V. Ut prcedia eccletiattica non alienentur,' niti apud
voscupio.ut officio fraterno in nullo intelligatis concilium alienationiscausa prius doceatur.
fuisse me desidem, et ila vicissim frequentandis stu-
Dileciissimis fralribus episcopis provinciaeViennen-
deamus alloquiis, ut vicem nobis communis prsesen- sis, Lugdunensis, Narhonensis priinae et secundae,
tiae scribendi cura compenset, fraler carissime. Af- et Alpium Pceninarum [Penninarum], Hilarus epi-
fectus ilaque tui gratiam perire non passus es, quod scopus.
ei sollicitudni intentum te esse cognosco, ut custo- Quanquam noiitiam dilectionis vestrse quanta vel
diendi paternorum canonum regulis studere me cu- qualia in Narbonensi ac Biterrensi Ecclcsia dudum
pias. Quo desiderio nihil concipi salubrius potest, sint admissa non lateant, et praesumplionis improbi-
quani ut in una Ecclesia, cui oportet nec maculse tas ad nos usque perveniens procul dubio regionibus
aliquid inesse, nec rugse; una sii in omnibus obser- manifesia sit Gallicanis.apostolicsetamen sollicitudi-
vatio discipliuse. Cui si aliquid eruditioi.is aut cor- nis interest culpas in nostro deprehensas examine
leptionis addendum est, rectissime per vestram dili- non tacere; ne per incongruum silentium cum iniqua
gentiam consuletur, si queniadmodura es dignaiusi agentibus babere videamur conniventiae porlionem.
£5 EPISTOLA VIII. 8«
Olimigitur urbium praesidespraedictarumsanctaeme- A dum, ne error, quem juvante Christo Dominonostro
moriaedecessori meo non minus quara nobis, etiam nuper abolevimus, aut in similes, aut in novos un-
tunc attulerunt doloris, illicitis petitionibus audendo quam prodire possit excessus. Quodutique non aliier
prosequi, quod vix apud patienliam nostram sola ne- poterit praecaveri, nisi slatuta venerandorum cano-
ressitaium potuit deploratione leniri. Quibus enim , num in faciendis conveniibus,' quos bactenus omilti
sicui etiam vos probatis, faclum conslat exemplis , fecit certa necessitas, exsequamur : in quibus pos-
et qua non objurgatione dignissimumest, quod san- sint, pro emergentium necessitate causarum , ad ec-
ctorum Patrum decreiis, et ipsis repugnat canonum clesiasticae ohservantiam disciplinae, et quoe secus
instiiutis? cum ideo se frater jam et coepiscopus no- facta fuerint, corrigi, el sequenda consiitui.
ster Hermes a Narbonensi Ecclesiacredidit jure su- II. Per ahnos itaque singulos, ex provinciis quibus
scipi, quia indigne a Biierrensibus, quibus ordina- potuerit, congregari, habeatur episcopale concilium :
tus esi, dicebal excludi. Qui si vere hoc in se factum ita ut opportunis locis atque temporibus, secundum
doleret, et legitimo remedio subvenire propriae scis- dispnsitionem fratris et coepiscopi nostri Leontii, cd
set injurisc, vindictam magis debuit sperare perpes- sollicitudinem in congregandis fratribus delegavi-
sis, quam veniam perpelralis. Deniquesi nunc sallem mus, metropolitanis per litteras ejus adraonitis, cele-
communi omnium Domini sacerdotum uiatur animo, B bretur : ut si quid usquam vel in ordinandis episco-
si iroitetur exemplum, si ad haec quae ecelesiastiCae pis, vel presbyteris, aut cujuslibellociclericisfacien-
quietis contemplatione utcunque sopita sunt, oculis dis, contra praecepta apostolica reperitur admissum ,
cordis intendat, et pro totius Ecclesise pace, vel fide, aut in eorum conversatione quippiam reprobatur,
quae sunt mullipliciier errata consideret : nihil est communi omnium aucioritate resecetur. In ea prse-
profecto quod non eliara ipse reprehendat, et eru- cipue celebrilaie conveniatur, quaeprsesidenle Chri-
bescat sibi annui quod in altero laudabililer impro- sto Domino nostro, et veneranda sit sanctis, et formi-
barit. Scimus enim, et jamdiu de memorati fratris dnnda perversis. Nec cuiquam licebit a regulis eva-
conversatione nihil babemus ambiguum , cum ante- gari, quas sibi juxta canonum definitiones unita fra-
actaevitaeipsius cursum, et retro antepositum [omne ternitas in commune prsefixerit : cum imminente
propositum] nostro revolventes animo, hos illum, quotannis examine ila sioguli actus suos dirigent, ut
quos in eo arguimus, incurrisse potius,quam fecisse, his discussio judicii optari magis debeat, quam ti-
sestimamusexcessus. De quibns praesidente fratrum meri. In dirimendis sane gravioribus causis, et quae
numeroso concilio, et ex diversis provinciis ad diem illic non potuerint terminari, apostolicae sedis sen-
natalis nostri in honorem beali Petri apostoli per lentia consulatur;
Dei gratiam congregato, prsesidentibus fratribus et C IIL Illud eiiam non possumus prseterire, quod sol-
coepiscopisnostris Fausto ei Auxanio, atque agenii- licitudine diligentiore curandum sit, ne praeler me-
bus plurimis, qusevigorem respiciunt auctoritatem- tropoliianorum suorum litteras aliqui ad quamlibet
que judicii, id a nobis pacis est amore constitutum , provinciam audeant proficisci: quod etiam in omni
ut in sentenlia, quam subadversioneutriusque lega- genere officiiclericalis per singulas debet Ecclesias
tionis inde direcise, Chrislo Dominonosiro inspiran- custodiri. Quibus econtrario hacrationeprospicimus,
te, protulimus, neque caritas evangelicse indulgen- ut si lioc impetrare per aliquam non meruerint si-
tise, neque apostolicsevirga defuerit diseiplinse.Nam- multatem, cum duobus metropolitanis provinciarum,
que in lotum nec remittere nos fecit indulgentia, nec quae congruaesunt, Arelatensis episcopus cuncta dis-
affectiocoercere. cutiens, pro causse qualitate observanda consliiuat:
I. Ei qui nunc EcclesiaeNarbonensipraesidereper- nec in injuriam alterius alienum clericum susclpi
mittitur, ordinandorum episcoporum, ob hsec quae prseter testimonium proprii antistitis secundum ca-
prave facla sunt, sustulimus potestatem, quam ita nonum statuta praecipiet. Singuli autem fratres, uni-
ad fratrem et coepiscopura nostrum Consiantium versique cognoscantparendum esse prsesentibus con-
UceticaeEcclesiaeantistitem, quia acvo bonoris pri- stitutis, quibus etiam commonitio noslra denuntiat
mas esse dicitur, pertinere censuimus, ut si super- D in eos Christi Doraininostri judicium minime defu-
stite Herme episcopo defunctus fuerit, illum haec turum, qui declinando superba rebellioneconventus,
cura respiciat, quem repererit episcopalis ordo pri- conscientisesuae tesiimonio confutantur sacerdotalis
matem. Herme autem episcopo deficiente, faciendo- innocentisefiduciam non habere.
rum mos antistitum Narbonensiraox reddatur Eccle- IV. Praeterea ejusdem fratris libellus oblalus est
sise, quera non civitas, sed causa prsesumptionisami- nobis, quo perhibet parocbias Arelatensis Ecclesiso
sii. Uudevestrse fraternitaiis in Domino sincera di- a praedecessoresuo liilario in alios (quod non licuit)
lectio, sollicitudinem pastoralis curae in suis sedibus fuisse translatas, petens illas pristino juri nostra au-
partita nobiscum, commissarum sibi Ecclesiarumdi- ctoritale reslitui. Sed moderaminis apostolici memo-
ligeniiam vigilanter exerceat, et eorum taliier quse res, fraternitaii vestrae querelam ipsius remisimus
in Narbonensi provincia emersere, meminerit, ut de- audiendam : ut in vestro conventu ea quae a nobis
lesletur factum potius quam sumat exemplum. Quod sperala sunt, allegentur, et quse ecclesiasiicis regu-
ita deinceps es=enolumus.sicut novimus, non fuisse. lis congruunt, decernantur.
Iiaque, fralres earissimi, necessariis studiis est agen- V. Simul etiam super hoc universam fraternitalcra
27 HILARI PAPifi 28
volumusesse commonilam, ne prsedia, quse neque A } quotannis concilia, quorum maxime iu fraire ei co-
deserta, neque damnosa sunt, et ad Ecclesiam pex- episcopo nostro Leontio Arelatensis Ecclesiaesacer-
lineiii, ex quibusplurimorum consuevit necessitati- dote summam placu,il esse , celebrentur; nec aliud
bus subyeniri, sdiquo jnre in alterum transferantur, fieri posse credamus quam quod pro communis Do-
nisi prius apud conciliuin alienatiorjis ipsius causa mini domo nostra ordinalio vobis placitura consti-
docealur, ut quid fierj debeat, commimiomniumde- luii: tamen repetitis litieris eadem nuncquoque ob-
liberatione (raijiejiir. Deusvos incolumes cuslodiat, servanda decernimus; prsecipue cum gravissima
frntres carissirai. Dala in nonas Decembris ( anno Viennensisciviia(is episcopus involvatur offensa, in
Cbr. 470'), GL. P. Severo Augusto consule. iojuriamfralris et coepiscopinostri LeontiiDeensibus
antistilem consecrando.De cujus facio vindictaecon-
EPISTOLA IX. gruae sententiam differentes, relationi fratrum quse
QILARI FAPJSADLEONTIUM. inlerim fuerant visa respondimus. Sed quoniam lanli
De tfamerto episcopo,qui exlra suos fines Deensibus excessus majorem nobis solliciludinismateriam de-
episcopitmcrdinarat , ul illius causam in synodo tulerunt, baecad universamcarilatem eliam per fra-
examinel. • trem et coepiscopumnoslrum Antoniumscripia dire-
[lilectissimofratri Leontio flilarus. 3] ximus , quibus admonita communis omnium sollici-
Qnaliter cpntra sedis apostolicie veniens conslilu- ludo procuret, ne quisquam fratrum in alterius pro-
ia, sacerdotalem modestiara Mamerius episcopus ruplurus injuriam , transcendat lerminos a veneran-
Viennensis excesserit, dilectjonisluaedebuimus rela- dis Palripus constitutos. Unde omnia quae a npbis
tione cognoscere, utausibusialihus maturum eljuxla sunl per fratres et coepiscopos nostros Faustum et
ecclesiasiicaruni ordinem regularum congruumjudi- Auxanium deQnita roborantes , congregaiiones an-
cium prpferremus. Qii,anturi|enjm (ilii nosiri, yiri il- nuas , ordinante fralre et coepiscoponostro Leontio,
liistris, magistri militum Gunduici sermone est indi- admonitis metropolitariis, quod sscpedicendumesl,
calum, praediclusepiscopus iuviiis Deensibiis, et qui iis locis celebrare dignemini , ad quae conveniendt
ad ecclesiariin^ejusnupierum, quem ei aposlolicae nulla sit cuiquam commeaniium difGcultas.Cui dili-
sedis depgtayjt augtoritais,sicut in scriniis nos(ris |e- genliaeetiam prpyisio adliibenda est, ul oppnrmniias
gimus, minime pert'ineb<in|,liostili more, ul dieitur, queniadmodum locorum, iLaconslituatiir et lempo-
occupansciviiaie^, episcopuniconsecrare pracsum- rum : ut inexcusabilior quisquis (am nccessarium et
psit. Iii qup, frater carissime, si ita est, quam mulli- salubre constilutum iiostrum negligendum putarci,
plex culpa sit, pronuntiare possimus, nisi judicii ut appareat, fratres earissjmi. Illitisautera confirnialio-
diximus, et rriprJqraitig nobj? esset, et ord^oservan- (C nem, quero Vienpensi? episcopus alienum, et ad se
ilns. Atq.ueideo menipr solli^itudinis.quaiii dileciio- minime periinen^em, grayiier ordinare praesumpsit,
ni tuaescis esse commissam, quidquid nunc ad noti- fr^tris et coepiscopi noslri Lepnlii reliquimus volun -
tiam nostram bre,v{insiiiualione delatum e$t, iu con- tati; quera confidimusnon prscler bumanitaiem pen-
ventu synolali, qui secundum slatuta nosira annis s^arequse justa sunt. Deus vos incotumes.custodiat,
singulis te sibi prsesidente est congregandus, discu- fralres carissimi.
lere quae suntacta debebis, e(. a pracdictorationeni EPISTOLA XI.
facti sui sub universo coetu fraternitatis exigere, ac
deinde omiiium litteris iiostrse intimare notitiae : ut HILARI PAP/EADEPISCOPOS
STNODO
QUlDE HAUERTI
COGNORANT.
CAUSA IN
quod sanclp Spirii^ dictante est faciendum, ad eom- Prwceptum Hilari papoede Ecclesia Deense, ubi epi-
prjmendos;conatus i(lici|os ordinemus. Deus te inco- scoput indebitea Yiennensiepiscopoordinalusest.
lrpnem custodiat, fraier carissime. Dalavi idiisOcto- I. Ut per Veranumepiscopummoneatur Mamertusut
bris (apno C{\r. 463), Basilio viro clarissimo con- ab ordinalionibutindebitis, ordinissui et privilegio-
sule. rum pericuto, in posterumabsiineat.
II. Ut qui Deensibusa Mamertoconsecralusest, Leon-
EPISTQLA X. tii Aretatensisepiscopi, aquo consecraridebuil, ar-
HILARI PAPiEADEPISCOPOS DIVERSARUH PROVINCIARUU1** bitrio confirmetur.
qALLI<E. Dilectissimis fratribus, Vicluro, Ingenuo, Vdatio,
Ne a^uis.quqtfi s^uosUrminos transcendat,el ul concilia1 Eustasio, Fonteio, Vivenlio, Eulalio, Verano ,
quolarinisLeontiiepiscopiopera convocentur. Fausto, Auxanio, Proculo , Auspnio, Paulo, Mc-
Di]ectissiniisfratr;il^usepiscqpis proyinciaeViennen- moriali, Coelestio,Projecio, Eutropio, Aviliano,
sis, Liigdunensis, Narbonensis primseet secundse, UrsO, et Leontio, Hilarus.
Alpin.i-, Illlarus episcopus. Sollicitis admodum nobist et ex his quae proxima
Elsi meminerimus fraternilatem vestram ea quse> ad uos relatio cerla delulerai, multa exspectatione
sunt a nobis statuta reiinere, nec aliquid ex liis dis-- suspensis , iitlerae dileciionisveslrse, fratre et coepi-
simulare quaescripsimus: ut scilicet pro discijlinai scopo nostro Anlonlo, quem dignum lanla legatione
ecclesiastica, et pro causis quas inter Domini sacer- probamus interpreiem, deferenle, sunt Iraditae, quae
dotes oboriri plerumque non dubium esl synodalia i nos ipsis contextus sui contristavere principiis. Nam
1 Anno Cbristi 470 c vivis jam excesserant et st Hilarus papa et Severus Augustus, qui consul fuit
anno Christi 462.
89 EPISTOLA XI. 50
nostri Anlonii insinuatio reseravil, elaret
qui requiescere solliciiudinemnostram, et magnam ex Ai coepiscopi
parte relevari in his quce a sanclae memoriaedeces- praediclum privilegia certis conclusa terminis vel!e
sore meo de Viennensi episcopo praefixasunt, crede- perdere plus volendo, qui abusus fralris et consacer-
bamus, evidenli assertione cognovimus , et non sine doiis Leontii moderantia , Deensibus conira fas epi-
dolore miramur , definitiones illas ' a Mamerto epi- scopum, eiiamsi est meritus, non limuit conseerare.
scopo nunc potuisse Iranscendi, per quas Ecclesiae In quo factum ejus convenerat sic resolvi, ut juxla
privilegium probarat acquiri; cum prsecipue fratris eorum qu;c perpetrata sunt qualitalem, non sine ja-
et coepiscopi noslri Leontii moderatio formam conti- ciura proprii ordinis, eliain illum a sacerdotali con-
nentic praebere debuerit ambie.nli : aut si spiritu sortio submoveri cerneret, quem creavil indebitc,
semulalionisinflatus, eum (quod non oporluit) arbi- quemque indignissime fecisse convincilur, correptum
Iraius est negligendum; decessoris sui sallem instru- justa ultione sentiret, ne conceptae audaciaeincasti-
clus exemplo, illius imilaretur temperahliam, cujus gaia temeritas licentiae se pepeiisse putaret exem-
honore perfungitur, nec transgrediendo violaret, plum. Verum ad Ecclesiarum quietem lantse trans-
quod jam nunc , nisi patienlia; moderamina tenere- gre=sionis vulnera , memores aposlolicae sapientise,
mus , posset amiltere. Cui unquam profuit mens re- curari volumus anle fomentis, ut corporis nostri
bellis? aut quem superbiienon incliiiavii elatio? Al- IB membrum forte sanandum in inlegrilatem pristinam
tior esl humililatis gr.nia, cui pauperlaie spiritus ad per mitiora medicamenla revocetur, nec credalur ne-
praemitim promissae beatitudinis iter regni coelesiis gligi quod interim non monelur abscindi. Praevia me-
aperilur. Nec perfunctorium praevaricalor exislimet dendi seinper austerilalis est lcnitas, nec omnis
esse quod fecit, si erudilus docirinis ecclcsi.isticis , ferro statim culpa compescitur, aut inexplorato vel
quid uterque mereaturaguoscit: cum altcr secundum qnod facile prodesse possit offertur. Nunc enim lem-
proplielicam vocem in medio dominicacdoimis habi- poris opporluiiitas, niinc languenlis necessitas, nunc
lare probibetur ; alier respiciente se Deo semper medicinae ipsius et inodus esl quaerendus et qualitas;
junclus asscrilur, cujus consolatione salvatur. Pos- ut omnis per sapientiam facta in vitiis reprimendis
sent venerabilium veterum multa replicari, que juxla solliciludo curantis gaudeat reparatione quod salvat,
vcritalem dicta demonsti antur; sed ab eadem causa, nee careat moderatione quod resecal. His igilur ve-
rmse se ut loquercmur, ingessit, recentiora sunt stra fralemitas graviter prudenterqueperpensis, taliq
exempla sumenda. Nam dignitatem Viennensis Ec- apud nos dissimulari posse uon aeslimet, in quoriim
clesiseMameriusepiscopusArelatensisaniistilis quon- se maxime contumeliam,qui non immerito pulsalur,
dam iransgressione crevisse, et pro corrigendis quse crexit. Fratri enini nostro Leonlio nihil constituii a .
perperam gerebaniur, inviolabili postea definitione (G sanctaememorisedecessore meo juris potuit abrogari,
compositum, ne alier inglorius, allerin lolum veteri niliil valuit, quod honori ejus debetur, auferri: quia
bonore per viliuin praecessoris reperirelur exulus. Cbrislianorum quoque principum lege decretum est,
Sicut ergo et vestrae dilectionis relatio , et fralris et ul quidquid Ecclesiis earumque rectoribus, pro quieie
.' Mamerlus, aias Mamercus, sanctissimse vitae et pmnitentiw celebramus, etc Et circa finem : Nullus
bealissimi obitusViennensis episcoput;,qui usum sa- sibi de industria atiquas occupationes inquirat, per
cuiin litaniaruin anliquitus edilum , disciplinsesolu- ijuas se de Ecclesimconvenlusubducet.Sine dubio pec-
tione.ciiltusremissionenegleclum in Gal iis tempore calorum suorunivutneradiligit quiin isth tribus diebui
Valentiniani terlii imperaioris, anno Cbrisii 452, ut jejunando, orando et psallendo medicamentasibi spiii-
scribil Ado Viennensis, reslituit, Iriduoque anie As- tnalia non iftquirit. Litanias vero et processiones
censionem suo exem|>lo et experimento utilissimo, lemporibus sancti Gregorii Thaumaturgi et Tcriul-
eas quae rogationes appcllatae sunt, et nunc ab uui- liani tertio saeculoin Ecclesia usurpalas fuissc, pMel
versa Ecclesia receptae, celebravit. Ilas a Mamerio ex epistola Basilii sexagesima tertia ad Neocicsarien-
nonprimum in Galliis fuisse in>titulas, sed lantum ses, et Tertulliani libro secundo ad Uxorein. Iteni cx
magno cnm fervore ad terraemoius , incendii, aiia- iis quac <li\i Biipra in notis canonis decimi sepiiioi
rumquecLidiiim pericula avertcnda reformalas, posl concilii Laodiceni. Vide quaehac de re prolixe scribit
Adoneni, testaiur Sidonius libro quinto, epistola Baronius anno 475, num. 11 et seqiienliluig, et in
quarta ad Aprmn his verliis : Harum rogalionum so- D ] notis Marlyrplogii 25 Aprilis, vcrho Litanias.
lemnilalemprimusMamerlus paier et ponlifex reveren- Hunc Mnmertum Viennenses anuiversaria festivi-
dissimo exemplo,utitissimoexperimenloinvexii.Erant late coluntundecimo Maii. Qualis quantusque fnerii,
qui.lem piitis (quod salva fidei pacesit diclum) vagas, Sidoiiii Apollin.iris,qui eum novii, eoque faiuiliaris-
lepentes,'infiequeulesqtte, alque(sic dixeris) oscitabunda} sime usus 1'uil, epistola undecinii lib. iv ct prima
suppticationes,quwsemperinterpellantiumprandiorum Iil).VIIindical : Alcimus Avilus, secundus post enni
obicibushebetabantur: ad quas, ul nihilampliusdicam, Viennensisepiscopiis, in homilia quam de rogaiioui-
figulo pariter et horlulano non oporluit convenire.ln bus babuit; GregoriusTuronensis Hist. Franc.,li|i.ii,
his aulem, quas supra falus summus sacerdos et pro- ca'p. 34, etc Qnod ilaque adversus hunc Maniertum
tulit pariier ct coniulil, jejunaur, oratur, psallitur , et sanctitate insignem Hilarus poulifex liae epistola,
fletur, etc quasi alienam jurisdictionem illicile usurparit, adeo
Unde patetsanctumMamertura episcopum non tam vebementer insurrexit, non est mirum. Quis nescint
instituisse quain resiituissesacras rogationes, easque ssepeaccidcre ut falsis accusationibus et subrepiioni-
iu meliorem formamreduxisse. Haruin enim rogaiio- bus aures pontiiicura repleamur,etciim putant agere
num triduanarum ante Ascensioiiem Domini cele- quod jiislum appareat, innocentem exagiient.
lirari solitarum sancius Augustinus multis annis Ma- Quod accidil Leoni pontifici sanctissimo in causrt
merio anlerior meminit sermoue 173 , de Tempore , Iliiarii Arelalensis, qui epistola 89, acerrime iimocen-
in vigilia Ascensionis : Scire debemus, inquit, et in- tem perstrinxit, idem ex obreptione Hilaro pontilic
telligere, fraires carissimi, quia dies compunctionii et in causa Matueni acciilisse potuit. SEV.BI.NHJS,
 31 SIMPLICICSPAPA. S2
omnium Domini sacerdotum, aique ipsius observan- A dc propriis excessibtis increpare, quibus prsfcepliim
tia disciplinae,in auferendis confusionibus aposlolicse consiai frequenter iguoscere. Necesse est autem, si
sedis antistes suo pronunliasset examine, veneranter nullumcorrectionisejus indicium sumpserimus (quod
accipi, tenacilerque servari, cum suis plebibus cari- illa cst professione retinendum, qua delinitioneinse"-
tas vestra cognosceret: nec unquam possent con- dis apostolicaepericulo ordinis sui semper conser-
vclli qnaeet saccrdotali ecclesiastica prseceptione ful- vandam sine ulla deinceps Iransgressione testelur),
cirenturei regia. Unde, fratres carissimi, praesum- ad Arelatensem Ecclesiam easdem qualuor civitatcs,
ptionem praedicti, quse in fratris et coepiscopi nostri quarum non fuit aut non fuerit Mamertus episcopus
Leontii processit injuriam, ita convenit tolerari, di- ordinatione contenius, esse revocandas. Quod etiam
gnac nunc interim ullionis immunem, ut si transgres- lunc onortebit fieri, si ullusunquam post eum, quein
sor remediis abutitur saiisfaciionis et veuiae, nec nunc caritaie corripimus, et ullerius ab illicilis con-
culpam praeseniis Oxcessus curandam fiilurse obser- fidimus abslinere, prsesumplionis hujus imitalor
vantiae seduliiate promittit, redeunte querimonia, eo exstiterit.
privilegja Viennensis Ecclesiaead Arelatensem antisli- II. De hocsane, qui licel indebile, Deensibus co-
lcm iransferanlur exemplo, quo migravere principio. gnoscilur ordinalus, justiiix ratione censuimus, ut
1. Unde noslrae moderalionis nonien lenentes, ad B sacerdotium ejns fratris et coepiscopi nostri Leonlii
Veranum fratrem et coepiscopum nostrum scripla di- conlirmelur arbiirio, a quo rile debuit consecrari.
reximus, ut prsediclum ex nostra delegaiione con- Deus vos custodiat, fralres carissimi, aevo iongiore.
veniat, qualenus quid de eo retuleritis agnosea?^' Data sexto calendas Maitias (anno Clir. 464), P. C.
quia onerosurn esse non debei, delinqiientem fratrem Basilii \iri clarissimi consulis.

DECRETA HILARI PAP^E.

DECRETUM nus (Exod. xvi).Non enim est quantitasvisibilisinhoe

HM.ARI PAP^JUXTA GRAT1ANUM , QUOD IN PRIORIBOS NON seslimandamysterio, sedvirtussacramenti spiritualis.
PONITUR. ALIUDDECRETUM
Corpus Christi in similis porlionibussinguli totum EJUSDEH,EX CODIGE LleRORUH SEXDECIH, CAP.19 DE
accipiunt. CONTbNTIOSIS.
Ubi pars est corporis, est et tolum. Eadem ralio iSi quit videlur conleniiosusesse, dicente Apostolo,
est in corpore Domini, quse in manna , quod in ejus nos lalem consueludinemnon liabemus, sed neque Ec-
ligura prcccessil. De quo dicitur : Qui pluscollegerat, clesia Dei (I Cor. n) : si quis facit, notetur, usquequo
nonhabttitamplius,nequequiminusparaverat, habuitmi- secorrigatu.
" E.vstal el iu Burchar. lib. x,
cap. 55, apud quem pos rema verba sic lego, usquequocorrigatur. MANSI.

ANNODOMINICCCCLXVH.

SIMPLICIUS PAPA.

PROLEGOMENON.

VITA SIMPLICU VAVM.

(Ex libro Pontificali.)

(a) Simplicins nationeTiburtinus,ex patre Castino, D Ilic dedicavit basilicam S. Stephani in Ccelio monta
(fc)seditaunos quindecim mensem unum dies seplem. in urbe Roma, ct (c) basilicam beati aposioli Andreae
(a) Cum post obitum Hilari decem diebus se- ' clarissimi. ltaliam tolumque Occidentale iinperium
des vacasset, anno Christi 467, qui est Lconis im- suo dominio subjecit, liluloque imperatoris purpura
peratoris Orientalis II , vigesimo die Septembris et regalibus indumentis abjectis, regio tanium no-
crcatus esl ponlifex Snnpbeius Tibnrlinus Castini mine usurpato, deinceps tcnuit. Gallias cum Hispa-
filius. Hujtis lemporibiis tolus ferme Christianus or- nia ArianiGotbi oblinuerunt. Dirns calholicorum per-
his sub haerelicorum piinciptim dominio consiitutus secutor Arianus el tyrannus Gensericus universae
fuit, niillusqne penitus rex catholicus alicui sallem Alricae imperavit. In Oiiente post obitum Leonis,
exiguic provincise dominabaiur. Etenim post Anthe- Zeno imperalor Eutychianus simulaia perlidia acer-
niiiiiii, Olybiium, Glycerium et AugustulumOcciden- bissiinum se Ecclesiaeimpugnatorempracbuii.Pelrum
tis imperatores occisos vel relegaios, Odoacer Eru- Fnllonem Acoemetariim monachuin, et Timotlienm
loruin lex Arianus juxta vatieinium sancii Severini, yElurum sacrilegum Alexandrinse Ecclcsiae iuvaso-
Noricorum ct vicinarum geniium apostoli miraculis rem, quos ob baeresim e( seditionem Leo imperator
& PROLEGOMENON. 34
ad sanctum Pelrum aposto-
juxta basilicam Sanclae Mariae,et aliam basilicam S. jK quiescit. Ilic(d)constituil
Siephani juxta basilicam Sancii Laurenlii, et aliam lum, et ad sanclum Paulum aposlolum, et ad san-
basilicam intra urbem Romam juxla palaiium Lici- ctumLsurentium marlyrem, hebdomadasut presby-
nianum, beaiaemarlyris Bibianae, ubi corpus ejus re- teri nianerenl ibi propler poenitentes et baptismum,

juslissimo judicio in 'exsilium relegarat, Zeno impera- bis : IIcc autem in templohac carmina legisse memini
lor impius non tantum ab exsilio revocavit, verura musivoopere descripta:
etiam marlyiioAntiocbeno, eiTimotheo Alexandrino,
praesulibus sanciissimis et caibolicis inde ejectis, Hwc libi mensvalide decrevil prwdia, Cliriste.
monachos sacrilegos et apostatas iisdem, non sine
magno totius Ecctesiae periculo ac dispendio, subro- Cui leslator opes detulit ille suas.
gavit. Ad haecnon parum perturbalionisaddidit Aca- Simpliciusquepapa sacris catleslibusaptans,
cii Constantiiiopolitani violenta ambitio, qua conatus Effecit vere muneris essetui.
est diu desideratam sedis Constaniinopolitanae prae- Ne quod apostolici deessenllimina nobis ,
rogativam per imperatorem a Simplicio extorquere, Martyris Andrewnomius composuit.
Utitur hwc hwres titulis ecclesia justis,
quam sub prsedecessorihus pontilicibus duobus ali-
quoties Irustra expetiverat. Inler has maris procellas .B Plebs Succedensquedomo mysticajura locat.
venlorumque turbulenlas agitaliones, barbaricos in- devola veni, perque hmc commerciadisce,
ter furores et Arianorum procaciam cum potentia Terrena censu regna superna peti.
conjunciam, deploraiissimis bisce temporibus, Sim-
plicius ponlifex, omnium Christianorum principum Haecex Platina. SEV.BINIUS.
prsesidio desliiutus, eadem auctoritale et libertate
qua semper aniea praedecessores, in calhedra Petri (d) Constituit ut propter ingruentem populum prei-
consedit. Ambilionis praesulis Acacii, tesle Gelasio liyteri per vices htbdomadales in designatis ecclesiis
epistola undecima ad episcopos Dardauiae, restilit: praestolentur, semperque ad confessioncs peccatorum
Timntheum ^Elurum sed Alexandrina ejecit: impe- audiendas, et ad reliqua sacramenta pro necessitaie
ratori Zenoni concilium universale exigenli contradi- fldelium dispensanda parati adsint. Qui hoc munus
xit, eumque post editam lidei confessionem in com- peragebam, dicti sunt bebdnmadarii, ideo quod alii
munionem Ecclesiae recepit, ea lege ut se calholicae aliis per vices succederent. Unde manifestum est sa-
fidei detensorein praeberet, Fullonemque impiissi- cramentalem peccatorum confessionem a Christo Do-
mum Antiochenaesedisdetentorem urbe et episcopatu mino institutam, an erioribiis saeculis liucusque fre-
ejiceret. De rebus Alexandrinis, prout ipse pro sua quentatamfuisse.Quodnovantesnoslri temporis aiunt,
iiiiiversorum sojlicitudine peticrat, ab Acacio per Nectarinm Consianlinopolilanum episcopum cnin
lileras cerlior redditur : niinirum, quod Timolheus presbytero pcenitentiario, ejusve munere et offlcio,
j£lurus AlexandrinaeEcclesiaeinvasor sibi ipsi mor- sacramenialem peccatorum confessionem susiulisse,
tem liausto veneno intulisset, ei Timoiheus catboli- ridiculum est. Nihil enim ad subsiamialem usum
cus in sedeni, unde ejectus fuerat, restituius esset. g hujus sacramenti pertinens Nectarius suslulit, sed
Cum ex Alexandrinse Ecelesiae legaiU (quos Timo- tanlum vel abstulit, vel moderatus esi illiim ritum,
theus episcopus Romara miserat ad postulandam ve- quo publica peccata per libellum confessionis peeni-
niain, ob id quod Eutycliianorum limore penerritus tentiam presbytero oblaturi recensebantur, aique ab
Dioscorum ad altare nominassel) Simplicius poniifet eodem illa quaemajus scnndaluingenerabanl, publice
iutellexisset Petrum Moggum Alcxandrinac sedis recitabantur, pront ille pro sua prudentia necessa-
quouilam invasorein, poslquam inde ejecius fuis- rium esse judicabat. Quoniam igitur hujus occasione
set, in civiiate latere, ibique mulios seducere , scandaliiiii illud, quod de diacono elinulierequadam
mandavit Acacio, ut ejusdem Moggi relegationem referunt Socraies et Sozomenus, obortum fuerat,
apud imperaiorem urgeai; missum ad se libellum poe- banc consuctudinem et ritum publicse pcenitentiae
nitenli.-Eeorum qui a lide caihoiica per Eutycliianos . Nectarius sustulit. El quoad hoc, eum multi alii epi-
principes et aniistites seducii fueranl, approbat, iis- scopi fortasse imitati sunt: quamvis non defuerir.t,
que absolutionem nb baeresi soli apostolicx sedi quigraviiertulerunt anliquamillam et bonesiam con-
rcservalam paierno affectu impendit. Unde quid ali- suetudinem, et ad frenandos peccator<s utilissimant,
qiiitlcolligas, nisi quod Simplicius pontifexeara cathe- abrogaiam esse. Poterat enim hac in re pro diversi-
dramoccuparit, quae auctore Deo aliissimo supra fir- tate tocorum et temporum esse diversitas judiciorum
mam petram iia est aediftcaia, ut adversus eam nulla absque errore. Quocirca cum Socrales libro quinlo,
hominum inferorumque poient a prsevalere possit ? cap. decimo nono, et Sozomenus libro sexio, capiie
Quas lurbas invasores duarum sedium palriarchalium decimo sexto, referunt, unumquemquereliclum tsse
Petrus Cnapheus, Tiinolbeus yElurus ei Petrus Mog- _" consilio animisui, elc., si illud Socrates Novatianus
gus in Ecclesia conciiarini, ex notis epislularum hoslisque pcenitenliae,et Sozoinenus, teste Gregorio
Simplicii paiebit, Zeno imperator qua mione impe- libro sexto, epistola 195, frequenter mentiri solitus,
riiim adeptus, postque Basilisci lyrannidein reslitu- malitiose non addiderum, exponendum est id factuni.
IIIS,qualisve in Deum et religionem fuerit ibidem fuisse, nnnad excludendam confessionem, sed publi-
diretur. Memorabileest, quod hoc lempore accidisse cam iilam satisfactionem et consultationem presliy-
refert Nicepliorus lib. xv, cap. 12, nimirum duobus teri pcenitentiarii: atque hoc modo uniuscujus ue
episcopis concertantibus, uno Ariano, altero catholi- libertati relictum fuisse, ut conflterelur cui vellet
co, Arinuma calholico provocaium esse ad tesli- sacerdoti jurisdictionera habenti, ctjuxta illius prae-
inonium per ignem; recusanle Ariano, cailiolicum scriptum peracla poenitentia ad sacra mysteria aeee-
per ignem illaesumtrausisse, el ex igne disputasse. deret. Ita Bellarminus lib. m de Poeuitentia cap. 14,
SEV.BI.MUS. Suarez lom. IV, disp. 17, sect. "2, num. 30 et se-
(b) Annis quindecim mensibus quinque et diebus quentibus. Illustrissimus cardinalis Baronius lom. I,
decem sedisse, initium pontiflcalus et obitus Simpli- auno Domini 56, totam hanc bistoriam, quasi a So-
eii ostendiint. Principio enim incnsis Martii, anno crate, Novaliano, el Sozomeno mendace conflcta sit,
Domini483 defunctum esse, coustat ex epistola Fcli- omnino fere rejicere videtur. Quod cum cilra difli-
cis successoris ejusdem. SEV.BINIUS. cultates graviores sustineri non possit, placet magis
(c) Hsecbasilica inmonteEsquilino olim erecta, hoc id quod supra dixi. Vide notas coneilii Laodiceni.
tempore penitus diruia jacci. Apud Platinam unura SEV.BlMUS.
ejusdem monumenium conservalum exsiat his ver-
 85 SIMPLICIIPAPJE 38
(a) regionem teriiam [de regione prima] ad sanctura ,i. catholicus, et Acacius, dicenies, quod etiam in morte
Laiirenlium, regionem primam ad sanctum Paulum, Proteri catholici Pelrus esset permixtus. Tunc ar-
regionein sextam vel sepiimam ad sancium Petrum. chiepiscopus Simplicius dissimulans, nunquam re-
(b) Sub hujus episcopatu venit relatio de Grsecia ab seripsirAcacio; sed damnavit Petrum, exspeclans
Acacio Constantinopolilano cpiscopo, et afflrmavit tempus poenitenlise. Hic fecit in ecclesia Romana
Petrum Alexandrinae urbis Eulychianislam tiaereli- scyplram aureum, pensantem libras 5, camharos ar-
cuni, facta peiilione ab Acacio episcopo, chirogra- genteos ad beatum Petrum 115,pensantes singulos
pho ejus conslructa. Eodem tempore fuit Ecclesia lib. 12. Hicfecit ordinaiiones in urbe Roma tres per
priraa, « hoc est, sedis apostolicseexsreculrix.Tunc mensera Decembrem et Februarium , presbyteros
Simplicius prsesul hoc audiens, damnavit Pelrum quinqUaginlaocto, diacones undecim, episcopos per
Alexandrinum, de quo Acacius innuinerabilia cri- diversa loca numero b Iriginla sex [8$]. Hic sepullus
niina afflrmabat : ila tamen, ut pcenitentisereserva- esl in basilica Beati Petri apostoli, vi nonas Martii,
ret tempus. Eodera tempore rescripsit Timotbeus et cessavii episcopatus dies c 6.
a Cod. Luc, Itocesl prima sedes b Cod. Luc, Lxxviu.
aposlolica exsecu- c Cod. Luc, vil.
trix.
(a) Ex septemregionibus Urbis, Eruli qui EcclesiaeB fulsit, quantumvis Occidentalisorbis Romani imp«-
calholicsenon communicabant, utpote quod Ariani ratores defecissent, barbarumque Ariani in Ilalia
essent, tres occupabani. Unde facium est quod Sim- principatum obtinerent. SKV.BINIUS.
plicius pontifex quntuor tanlum regionibus pceniten* (b) llarum rerum enarr.iiionem prolixiorem vide in
liarios, eosque bebdomadarios presbyteros posueril. notis epistolarum. Sr.v. BINIUS.
Ila RoraanseEcclcsiaeaucloritas atque majestas ef-

EPISTOLiE SIMPLICII PAP^.

1 EPISTOLA I. rtunquamKlectibilesperpelrarentur excessus: a qui-

SIMPLICII TkVJEAD ZENONEH [reCliuS HISPALENSEH] bus si nullo te patemarum regularum poteras conti -
SPALENSEH EPISCOPUH. nere praecepto,saltem sanctaememorisepraedecesso-
De commissailli vice sedis in omnibus Hispaniarum ris lui fueras revOcandusexemplo.Qui cum minus de-
Ecelesiis. Hispalensem episeopum tirum optimum liquisset faciendo presbyterum iuvilum, senserat ta-
sedii apostoUco? vicariumconstituil. roen dignum protali usurpationejudicium. Ubiisiadi-
Dileclissimo fratri Zenoni Simplicius. Q dicisti, quse in fralrem et coepiscopumliostruin Grc-
Plurimorum relatu comperimus dilectionem tuam gorium non eleclione, sed invidia perpetrasti, quein
fervore Spiritus sancti ila te Ecclesisegubernatorem inexcusabiHviolentia pertrahi ad le passus es, atque
exislere, ut naufragii detrimenla, Deo auctbre, non vexari.ut eihonorem lanlum non per animitranquilli-
sentiat. Talibus idcirco gloriantes indiciis, congruum tatem, sed per amentiam (sicut dicendum est) irroga-
duximus vicaria sedis nostrse le aucloritate fulciri, res? Nequeenim talia potUissentfieri saniiate consilii.
Nolumus exaggerarc quod a dignum est, ne cogamur
cujus vigore munitus, aposlolicae institutionis decre-
ta, vel sanctorum terminos Patrum, nullo modo judicare quod dignum. Nam privilegium meretur
tfanscendi permittas: quoniamdigna honoris remu- amittere qui permissa sibi abutitur potestate. Sed
neralione cumulandusest per quem ih his regionibus una nos raiio facil esse sententiae mollioris, quam
divinus crescere innotuit cullus. Deusfe incolumem maluimus te, fralre et coepiscopo nostro Projecio
custodiat, frater carissime. referente, cbgnoscere, nbn nostris litteris propter
EPISTOLAII opprobrium publicare. Nam scandalum, cujus auctor
SIHPLIGIl PAt*Ai AD JOANNEH RAVENNATEH EPISCOPUH.cognosceris, ita moderatio nostra compescuit, ut
non
ReprehenditJoannem quod Gregoriumadhibila vi epi- frater et coepiScopus meus Gregorius (quem
r scopumordindssel; cui ul MutinensemEcclesiam, [) provectum conslat esse, sed pulsum) nullam causnn
| nullam eausam cum Joanne habiturus,' gubernet, (sicul peliit) tecum habilurus, Mutinensemgubernet
prwcipil. Ecclesiam , et contubernium spirilale [speciale],
Simplicius episcopus Joanni episcopo Ravcnnati. quod sortiri non oportebat invitum, non recuset am-
Si quis esset intuifiis ecclesiasticsedisciplinse, vcl plecti. Cui si quid negotii forsitan emerseril, na-
si quid apud to sacerdotalis modestise teneretur, strum b ex [ab] eo vel contra eum petatur examen.
« Cod. Luc., gestum. b Cod. Luc, ab eo.
1 Haec
episiola magnum et vigilantissimiim Sim- nicariira vicarium constituit, ita alibi Acacio Con-
plicii papai) studium ostendit, qnod sub gbidio Eru- staniinopolitano inOrientalibus Ecciesiis moderandis
lorum exislens, non priclermiserit solliciludinemex- vices suas delegaveril. Idque f.iciumideo ut is cui lo-
ternarum Ecclesiarum, qnse longiiisposiise, sub Go- tius Ecclesisecura a Deo cominissa fuit, nulla in re
thica servitute gcmebant. Observandtimquod, sicut ofliciosuo defuisse videretur. SEV.BIMUS
tioc loco Zenonem HispalensemEcclesiarum Hispa-
 57 EPISTOLA IV. 38
Necessitalibus etiam, quas (faciente le) compellitur Apraedicti fratris compellatur instaniia, c cui eliam
sustinere, hac definitione " consulemus, ut refuso hoc specialiter praecipimus imminere, ut tres illas
praedio, quod ante annum b sibi datum esse com- ooiiiones, quas per triennium dicilur sibi tantum-
memorat, atque ad Eeclesiam Ravennatera reverso, modo vindicasse, restituat. Dala decimo tertio (xiv)
possessio in Bononiensi triginta solidorum reddituum calendarum Decembrium (anno Domini 475), post
[reditus] liberorum sine dubitatione tradatur in diem consulaium Leonis Augusti.
scilicet vilre ejus, salvo proprietatis jure Ravennafis EPISTOLA IV
ad
Ecclesise, quam post praedicti obitum revertetur. SIHPLICIIPAP.EADZENONEH.
Quod si non fueril nostris paritum constilulis, quid
ul Timotheum Mlurum, qui Alexandrinam
post transgressionem maneat contumacem, ipse per- Rogql sedem iterum occupare,et clam Conslantinopolisuas
pendis. Denuntiamus autem, quod si post hac quid- hwresesdissemihareconabatur, regia potesiate cohi-
quam lale praesumpseris, et aliquem seu episcopum beat.
scu presbyterum, seii diaconum, invittim facere forte Zenoni Augusto [Basiliscoin cod. Virdunensi']
credideris, ordinationes libi Ravennalis Ecclesicevel Simpliciusepiscopus.
jfimiliensis noveris auferendas. Data c terlio calen- Cuperem quidem, quantum ad meae spectat devo-
das Junii (anno Domirii 482), Severino viro claris- JJ lionis arbitrimn, qua principes Cbristianos jugi ve-
simo consule. aeratione suscipio, debita pietati vestrae continus
EPISTOLA III officiadeferre colloquiis. Sed cum ad hujus intentio-
SIHPLICII PAP.fiAD FLORENTIUH, EQCITIUM ET SEVE- nis augmentum eiiam sacrse cura religibnis accedat,
RUHEPISCOPOS. ratio mihi negotii pptioris incumbit, ut simul ho-
GaudenliusAufiniensisepiscopus,obillicitas ordinalio- noriflcenliam
nes faclas, muneresacerdotali et triplici parle redi- vobis prona mente persolvam, et cau-
tuum ecclesiwprivatur. sas fideliler insinuem : quia me ad utramque vel
Simplicius episcopus, Florentio, Equitio et Severo dicata traliit clementise vestrse semper affectio, vel
episcopis. respectus ordinis mei et apostolici moderaminis sol-
Relatio nos vestrse dilectionis instruxit, et gesto- liciludo compellit.
rum series plenius intimavit, Gaudentiura Aufinien- Funclus igitur, gloriosissime ac clementissime fili
sis [Burch., Offiniensis]Ecelesiae sacerdolem, contra imperator Auguste, munere salutandi, quse in Ec-
statuta canonum ac hostra praccepia, ordinationes clcsiis Orientis per haerelicorUmlalrocinia recidiva
itlicitas perpetirasse, quarum illi lotam penitus au- rursus dicuntur scandala concitari, nec debeo silere,
ferri prsecipimus poteslalem. Scripsimus enim ad nec possum. Nam sicul in meam notitiam ferventium
Severum fratrem et coepiscopum nostrum, ul (si' C pro fide catholica detulerunt scripta * monachorum ,
necesse fuerii) ipse in supradicta Ecclesia, conside- conipen Timotheiim parricidam, qui iEgyptiacse
ratis Patrum regulis, hoc fungatur offlcib, quo ille pridem vastalor Ecclesiae in morem Cain (ut lectio
abusus esse convictus est: iia ut hi qui' illicile ab divina [Gen.iv] lestatur) ejectus a facie Dei, hoc
codem suni provecti, ab ecclesiasticis ministeriis esl, ab Ecclesise digniiate seclusus, et jam per de-
sint remoti. Simul etiam de redditibus Ecclesiaevel serta vagus, sceleratse conscienlisediu tormenta pas-
oblatione fidelium, quid deceat nescienli, nihil li- surus, in exsilium proprii erroris abductus est,
cere permitlat, sed sola ei ex bis quarta [una] por- resumptis pristini ftiroris incendiis conflasse nibilo-
tio remittatur. Duaeecclesiaslicis fabricis, et^roga- minus agmina perdilorum, et Alexandrinae urbis
lioni peregrinorum et pauperum profulurse, ab Ona- Ecclesiam, quam sacerdolali prius sanguine cruen-
gro [a Bonagro]presbytero sub periculo sui ordinis tavit, ipsum denuo nunc cruentum depulsione legi-
ministrentur; d ultima inter se clericis pro singulo- timi pervasisse pontificis : ut cui illa relegationis
rum meritis dividatur. At vero minisleria ecclesiae bumilitas injicere debuerit ex iis quse ithpie gesse-
quse alienata comperimus, reparare prsesumplor,'.Drat, aculeum pcenitendi, nutriendi potius otia tri-
a Cod. Luc ita et prima manu; sed altera aeque d Cod. Luc, ullimam clerici... dividant.
auiiqua emendat: consulimus. ' Manus aequeantiqua in raargine addit baecverba
b Cod. Luc, ibi. in texlum ad locum a me signatum revocanda : cl
c Cod. Luc, quarlo calendas Junii. quw absluiil restituere cogalur, cui, etc.
1 Et Basilisco, noh Zenoni scriptam a Simplicio epistolam, eidem Zenoni offerendam, ea qUidem in-
banc epistolam probat Pagius ad an. Cli. 476, n. 11 tentione, ne in transverstim ab hsereticis penitus
' el 'seqq. ageretur. Et quanquam uni imperatori omnis mali
Cum Simplicius ea fidelissima relatione inona- or.go tribui deberet, utpote qui sacrilegum invaso-
cborum CohsiahlinopoliianaeEcclesiaeaccepisset Ti- rcm Ecclesiie ab exsilio cum lionore revocasset, ta-
motheum /Elurum, scelestissimum A!exandrinaeEc- men ipsi culpam ascribere prudentissime dissimtilat,
clesiae invasorem, non solum ab exsilio solutuin ut ad peenitentiamagendam commotura, faciat pa-
fuisse, sed etiam libere Coustaniinopoli morari, ibi- trati sceleris desiructorem.
que vires omnes pro haeresi propaganda iusume.re, ln consularem notam mendum irrepsil: nam loco
hane epi.uolain ad Zenonem Augustum, cujus pa- Armati, qui hoc anno, prout emendaliores fasti le-
trocinio ipse clanculo fovebiilur, scripsil: adjungit slanlur, cum Basilisco consulalum agebat, posiluui
paienlein ad Acaciutn episcopum scriptam liac de re est nomen Augusli. SEV.BINIUS.
 59 SIMPLICII PAP;E 40
buisse videatur atrocioris insaniae: quo procul dubio \ Certe ut facilis vobis necessafia non desit instru-
Cain ipso longe detesiabilior approbatur. llle siqui- clio, earumdera exemplaria litterarum ad fratrem et
dema perpetrato semel facinore daranatus abstinuit, coepiscopumnostrum Acacium misi vestris sensibus,
bic profecit ad crimina majora post posnam. offerenda. Haecigitur pielas tua si recensere digne-
Nec eo tamen scelerum fine contentus, Constan- lur, vel quae toiius Orientis episcopi de hujus prse-
tinopolitanam insuper urbem, recti semper dogmatis drcalionis consensione rescripserint, aspiciet pro-
amore flagranlem (ne quid inlemeratum populator fecto examinata diligenfer, el veraciler promulgata,
liumansesalutis omitteret) fertur audacter ingressus, atque ideo pestiferae falsitatis arabagibus nequaquam
ct a suse consortibus pravitatis libenler audisse soli debere pulsari. Quia revera quae de Scripturarum
Cbristo debitam vocem, qua plane non in nomine fonte purissimo sincera perspicuaque manarunt, nul-
Domini venire benedictus, sed divini culminis usur- lis agilari nebulosae versutise poterunt argumentis.
pator evidenter est monstratus Anlichristus : qui Perstat enim in successoribus suis hsec et eadem
cum etiam a communionecatholica tam laudabililer apostolicse norma doclrinae, cui Dominus totius cu-
esset exclusus, per quorumdam privatas domos, re- ram ovilis injunxit, cui se usque ad finem saeculi
spersis humano sanguine manibus, non divina sacri- minime defulurum, cui portas inferi nonquam prae
ficia, sed sacrilegia celebrasse raemoralur, in quo U valiiuras esse promisit; cujus sententia quae liga-
utique non est ejus firmata susceplio, sed consciorum rentur in terris, solvi testalus est noo posse nec in
divulgata proditio, cuni eodem de illa iniquitatis ccelo (Matlh. xvi).
sede, nisi resipiscant, omnimode casuros, quam sic- Quapropter clementiam veslram, cui mea vica
ut diabolus palcr ejus, Allissimosirailem se faciens, propensius frater et coepiscopus meus Acacius sup-
seternum sibi perfidus construere non desinit ad plicabit, precor atque obsecro, ut imiiatores facti
ruinam. lanlorum et lalium praedecessorum, nefandse prac-
Haecvenerabilis imperator, cum horreat animus sumplionis operarios calholico pectore respuentes,
vel a tanto gladiatore fuisse tentata, maximo tamen regia censeatis potestate cohiberi. Quisquisaliud (sic-
(fateor) stupore detineor, sub vestrae pietatis aspe- ul praedixit Apostolus) prwterquam quod accepimus,
ctibtis potuisse commiiti. Quis enim devotam semper seminaremolitur; anathtma tit (Galat. i). Nullus ad
Deo clementiaevestrae mentem, et orihodoxis dedi- aures vestras peruiciosis mentibus subrependi (Al.
tam regulis, aut ignorel, aut ambigat? quippe qui subripiendi) pandatur accessus : nulla retraclandi
supernaedispositione providemiae, sicut pro utiliiate quidpiam de veteribus conslitulis fiduciaconcedatur.
publica augustae memoriaeMarciani pariler el Leonis Quia (sicut saepius iterandum est) quod aposlolicis
erudili virlulibus, sic eorum siiis etiam ad catholi- Q manibus cum Ecclesise universalis assensu acie me-
cam veritalem sensibus insliiuti: nec cuiquam om- ruit evangelistaefalcis abscindi, vigorem sumere nori
nino sit dubium, pieiatem tuam illorum esse fidei potest renascendi: nec in dominicae vitis fructivam
sequacem, quorum es successor imperii. Quae cum (fructiferam)valet redire propaginem, quod igni de-
de veslrae tranquilblatis animo ccrta ab omnibus putalum constat aelerno.
teneantur et fixa, absit ut lemporibus veslris di- Si hseresum denique machinamenta cunclarum
vini cultus integritas, et nntiquiius roborala fidei ca- ecclesiasiicis proslrala decretis nunquara sinuntur
tbolicae putetur interpellanda sincerilas. oppugnatione elisa reparari ceriamina: anie omnia
Respieite, quaeso, ad divina beneficia; et quse sint autem quaeso, ut beati Marci evangelisiae sedes
vobis collata pcrpendite; aique ut bsec prospera (Alexandrinamloquor Ecclesiam) a cruentissimi prse-
' Valeant permanere, propitiandum esse censete au- donis incubalione liberala, calbolico reformetur an-
clorem muneris, non lsedendum.Inier quaslibel enim ti-titi, liberiatemque suam pariter recipiat et qnie-
occupaiiones publicas a religioso prineipe magno- tem. At vero impius parricida, qui divinis simui est
pere procurandum est, quod ejus protegit principa- reus legibus et humanis, reducius eodem quo jure
tum: ct pr.T-ferendacunctis rebus est ccelestis ob- fuerat ante detrusus, ab innocentiura nece retraha-
servantise rectitudo, sine qua recle nulla consistunt. D tur animartim; procul a regno pietatis vestrae funesti
Suppetunl affatim clemeiitiae (use (si in paialii sui capitis venena discedanl : quaequoniaid salutiferse
requiri mnidet archivis) cum nostrorum coeuntia praedicationis auribus obturalis, medicamia verba
delinitione majorum documenta copiosa. Neque enim capere nequiverunt, ab bumani couventus abducia
conscienliam veslrara latere credendum est, quae pernicie, in virulenliae suae congrua solitudine con-
per cunctas provinciasOrientis ex iraperii veslri arce tabescant: quo magis B. Petri aposioli voce, qualis-
diffusa sunl: illa scilicet quae vel «d augusiae me- cunque sedis ejus roinister, obtestor, ul inimicos
morise Marciani, nihilominus et Leonis, vel ad Chal- auliquaettdei non sinas impune grassari, qui vestros
cedonensis concilii beatse recordationis praedecessor optatis habere subjecios; ut veraeconfessionispacem
meus Leo consulla direxit: quibus ita plene atque cunctas Dominiservare decernalis Ecclesias, qui or-
dilucide sacramentum dominicaeincarnationis expo- bem vestri imperii desideralis lenere pacatum; et
suit, ut non modo catholicus, sed ne Christianus unicam spem salutis, quse genus hominum ad regna
quidem valeat nuncupari, quisquis illic et rcdempiio- ccelestiaviiamque perducit aeternam, nulla patiamini
nis SUJG causas non evidenter aguoscat. parle violari, qui placatum Deum vel regno vestro
41 EPISTOLA VL 4-2
' Januarias A Nota namque et omriibus illic potestatibus cele-
cupilis, vel saluti. Dala quarto idus
(anno Chr. 476), Basilisco Augusto [Armato coss.] brata, quae sanctae memorise prsedecessor meus Leo
consule. ad consultationem augustse recordalionis Leonis scri-
' EPISTOLA V. pserit, et quam veneranter accepta sinl, recogno-
scant: appareat sic (ut confidimus) ejus imitalor
SIHPLIClI PAP.EADACACIUH.
esl successor
Scribit Acacio, ut omni conatu obsistat Timollieo ne fidei, ctijus, propiiianle Deo, dignior
concilium universale, quod ille apud imperatorem imperii; sibique scriplum aestimct, quidquid ante se
agebat, habeatur. principibus pia esl traditum lectione. llla est namque
Simplicius papa Acaeio episcopo Conslantino- perennitas, regnique per seriem propaganda poste-
polilano. ritas, si in successore reperiiur, quod a praedecessoro
Quantum presbyterorum et ex diversis monaste- descendit.
riisDoraino servienlium monacborum relatione pate- Hortor ergo, frater carissime, ut raodis omnibus
faclum est, Ecclesias Domini rursus diabolus inquie- faeiendae synodi perversorum conatibus resislatur;
lat; ita ut excluso Alexandrino sacerdote, baereticus, quae non alias semper indicta est, nisi cum aliquid
atque ab universilate damnatus, cumdem locum de in pravis sensibus novum, aut in assertione dogma-
qiio puUus fuerat occupasse dicatur; insuper, qui- B tum emersit ambiguura : ul in comraune iraciantibus,
busdam faventibus, Constantinopolim ausum fuisse si quae esset obscuritas, sacerdotalis deliberationis
contendere, ut civitas Chrislianorum principum circa illuminaret auctoritas; sicut primum Arii, ac deinde
fidei catholicae verilalem devolione prsecellens, et Nestorii, postremura Dioscori atque Eutychetis fieri
Clirisiiana plebs in defensione religionis altentn, coegit impielas. Et (quod misericordia Cbristi Dei
hsereticorum pravitate , quaejam fuerat sopita, lur- nostri salvatoris avei tat!) intimandum est abomina-
betur. Sed misericordia Dei, cujus est causa, nou de- bile esse contra sentenlias lotius orbis Dnminisacer-
fuii, ut Timotheus, qui ab universali Ecclesia sacer- dotum et principum utriusque rectorura, damnatos
dotalibus sententis et imperialibus consilulis juste reos restituere, reJuci cxsules, relegatos in causa
fuerat segregalus [Al. jure est segregatus], ad Eccle- nefarise conjurationis absolvi. Itaque (quod saepe re-
siam tux dilectionis, vel ad (idelium domorum limina . petendum est) haec omnia clemeniissimis auribus
noh permittereiur accedere. Qtiem conventus novos suppliciter intimato. Veniel procul dubio Deus in ad-
pro se didicimus comminari, resolvi existimantem julorium vestrum , in cujus mauu cor regis esse re-
quod de se universalis decrevit auctorilas. Unde quia tinens conslilulum potestatis suae nesciat [Al. nescit]
sauclx memoriae praedecessorum nostrorum exstante aliunde principium, Dala quinto idus Januarii [Al. vi
doclrina, conira quam nefas est disputare, quisquis C cal. Februarias].
recte sapere videtur, novis assertionibus non indiget 3 EPISTOLA VI.
cdoceri, sed plana alque perfecta sunt omnia quibus SIHPLICIIPAP.EADACACIUH.
poiest vel deceptus ab baereticis erudiii, vel in v nea
Domini plantandus institui, implorala fide clemen- Commendat Acacium quod TimotheoMlwo nulla ec-
clesia Conslantinopatipatuerit, hortaturque eumdem
tssimi principis vocem faciendse synodi fac respui, ul imperatorem moneal ne Chalcedonensitconclii
nee sit apud aures imperaloris Christiaui pigra sug- slalula violari permitlat.
gestio; quia salus.ejus et regni ipsius Christus est Simplicius episcopus Acacio episcopo Constanlinopo-
fortiludo. litauo.
Ergo eum prscdiclis presbyler s ac monachis op- Cum filii nostri illuslris vir Latinus patricius et
porlune pietati ejus nostro quoque nomine supplica, spectabilis Madusius pro legalione publica mitleren-
et legationem banc pronobis quoque deraentsu tur, negligere non potuimus quod omni inteutione
ipsius, ne quid subrepatur [Al. subripiatur], insinua : curamus. Proxime namque cum presbylerorum et
omnium pariter precibus instruatur, ne per occupa- monachorum de Timotheo olini ab universali Ec-
tiones publicas quieti ecclesiasticae aliquas inimicus clesia separato querela venisset, lam Chrislianissimo
moliatur insidias: integritati suaeAlexandrinamreddi Dprincipi quam dileclioni tuse scripsimus, ut modis
praestet Ecclesiam, et beati Marci evangelislaesede omnibus resistil ne quid hsrreticorum contra Chalce-
hostem parricidamque propellat; el qualiter catlio- donense eoncilium moliatur audacia, fraier caris-
liese fidei teneaur inlegrilas, in penetralibus aulse sime; el dilectionis luse laudandoconstanliam, mul-
suse dignanter inquirat: quae nc aliqua forsiian fldei tum nobis, imo ipsi Domino placere raemoravimus,
aemulorum fraude vilienlur, licet in ecclesise luse quod damnatum hominem non solum fidei, sed etiam
possint scriniis inveniri, tamen exemplaria misimus, parricidii causa, nullam Constanlinopoli ecclesiam
quaepietati ipsius pracparahis [AI. properabis]offerri. introire permiseris. Quod nunc iterum commonemus
1 Legendum : iv nonas Jun., sicut et in sequenti: v gumento quo supra dixi. SEV.Bimus
idus Jun., elinsepiima : ui id Jun., ul suspicabatur 3 Hanc episiolam aliasque nonnullas ejusdem ar-
liollandusad diem 2 mensis Mariii, ubi de S. Simpli- gumenti, occasione publicae legationis quam misit
cio agit. Vide Pagium ad an. Ci>.476, n. 14. Odoacer ad Zenonem, Acacio scripsit. Ex Valicano
1 llaec esl illa epistola ad Acaciurn scripla qnam codice acceptam, primumque tomo 1 Epistolarum Ko-
pontifex patentem et nondum obsignaiam cum prse- nianorum pontificum excusam, buc (ranstulimus cum
cedenle epistola misil ad imperatorem illo fine et ar- sequentibus. SEV.BINIUS.
PATROL. LVIII. 2
 45 SIMILICII PAPJ5 44
ut cum ad dilcctlonem ttiain eadem scrpla pervene-,- y4 necessilate dirigerc, nisi ad omnem plenitudinem,
rint, imo etamdoncc venianl, apud Cliri-iimis-i- non jam defcndendte, quaesolidse[forte solide] jacta
mum principem eiiam nosiro nomine agere snppli- est, fidei, sed repellendis haereticis atque damnalis
citer alque insinuare non desinas, ut quae toties <lt illa sufficerenl, quse etiam ad sancise memoriseFla-
bene statuta sunt, nulla obreptione violeulur : quiai vianum, atque ad sanctam Chalcedonensem syno-
icc'iii ejus cerlum et singulare est fiimamenium,, dum, vel ad augustse recordationis Marcianum ac
veio aique aelerno regi congregaiorum in causa lideii Leonem, beataememoriseantecessorem meum scri-
divino spirilu sacerdotura illscsura conservare con- psi-se reiinetis, alque tolius Orienin episcopi rescri-
ciliiim. piis ad principem tunc Leonem propriis intimarunl.
Unde insolubile esse non dubium est, quod vel anle
EPISTOLA VII.
decreverunt in unum convenientes tol Domini sacer-
SIMPLICII PAP£ ADPRESBVTEROS ET ARCHIHANDRITAS 1 dotes, vel
CONSTANTINOPOLITANOS. quod singuli per suas Ecclesias constituii,
eadem nibilominus sentientes, diversis quid vocibus,
Clericorumac monacltorumConstantinopolidegenlium ! sed una mente dixerunt, damnantes eorum exsccra-
ftdei consiantiam eommendat, cum Timotheum. ad
eommunionemnon admiserint; illumque, ut swpe, bilium auctores pariler et sequaces. Quapropter inler
damnatum, ostendit non audiendum. ] tot formas, quaeerectse sunt, praedicandi,non asser-
B
, tione sed constantia nitendum est. Jam proba-
Simplicius episcopus presbyteris et archimandri.is tum nova,
apud ConStanlinopolimconstitutis. est, quid (Domino vos juvante) profecerint la-
Per filium noslrum laudabilem virum Epiphaniumi bores vestri, Deo placitus fructus ostendit, quandc
liticris "vestraedileciionis serius qiram voluistis ac- ejus domum vobis obsistentibus latroni introire non
cei tis, magno sumus dolore permoti, quod illic inira licuit, qui nonnullis occurrentibus sibi, Iatenles ad-
Ecclesiam Deiscandalorumrecidiva nascunlur incen- buc forsitan sui similes publicavil, non enim jun-
dia,ubitoiius[Al.to(tu]auctoritateaposioIicxsedis,ct gunlur bona pcssimis, recla perversis; nec possunl
sententia synodi universalis exsiincta sunt. Cui nam- salutaria coire cum noxiis: quia luci communionulla
que in tolo lerrarura orbe cum perversitate dogma- cum lenebris, nec infidtli portio cum fideli. Unde
tum nefandorum Nestorii, Eutychelis, Dioscorique necessario damnatorum comiiahuniur exitum, qui
damnatio; cui Timolhei rursus Alexandrinae Ecclc- talium delegere consortium; nisi forte resipiscenti-
siaepervasoris non est nota dejectio? Tesiis est antc- bus animis, et maxime qui nuper decepli suni, vi-
rius Epbesinum, testis est rccens Chalcedonense denles in quae abrupta suut ducti, ad splendorem
cnncilium, quod quisquis desidcrat retractari, in nu- veraefidei discussa conferant se nube mendacii. Qtiod
mero fidelium pronuntial se non baberi; cum prsc- fj ( aposlolicae sedis pielate ut provenire possit op'a-
diclorum talis impietas auctoribus et principibus mus, quia vitam in Domini voluntalem cognoscimus,
Cbrisiianis, non solum ab Ecclesisecorpore, verum a ad chnslianissiinum quoque principem, vel ad fra-
cceiu omnium exsiliis segregata diversis, uuilacsen- Irem ei coepiscopumnoslrum Acacium competeniia
leoiiacdamnatione percussa esL De quorum nibil est simul scripta direximus, cujus accusandum silentium
nunc errore dicendum; quia post traditionem tanto- non pulamus, quia scientes fidem probatissimi sa-
rum Doniini sacerdotum, qui longe ante nos in uni- cerdolis, cerium tenemus suum non esse quod la-
versa mundi parie bas quoque hxrescs evicerunt, cuit. Ut autem plenius dileciio vestra cognoscat no-
beatae recordalionis prsedecessor nosier Leo multi- slrarum, quas ad Christianissimum principem misi-
plici sernwne doclrinae, quid calholicaeverilatis se- mus, seriem littcrarum, exemplaria, iiiternuniio
quatur intcgriias, quid detestclur, asseruit. Hac quem misisiis redeunte, direximus. Data m idus
erudifione fundaia, non conteniione opus est, ut Januarii, consule suprascrfplo.
adhuc lanquam de dubiis judicelur. Sed sicul dile- EPISTOLA « VIII
ctionem veslram gaudemus facere, firmis conira de- SIHPLICIIADZEN0NEH IHPERATOREH.
jeclos state vesiigiis : nec vos adversarius terrcat, JJ Gratulatur ei de recuperalo imperio, hortaturque nt
aut tardam putelis desuper venire victoriam. Cadere AlexandrinumepiscopumseSi suw resiiiuat, et Leo-
didicit qui resultat. Breviter haecad consultationem, nis, el Chalcedonensisconciliidecreta servari faciai.
imo etiam consolaiionemvestrae scripsimus carilati, Simplicius episcopus Zenoni Augusto.
olentes aliquos, quemadmodumcupitis, pro causse Inter opera divinae providenliae, qua? pia scmper

. CumZeno imperator scelestissimum Timolheum sanctaeprotomartyris Theclse, devn to tyranno ad fn-

ab exsilio quo illum Leo imperator mulciaverai,
pos'lhabitis omnium catbolicorum volis, spretisque
sanctissimi pontificisLeonis piis admonitionibus, re-
vocasset, et contra ipsum Christum Dnminum in
urbem introduxisset, nccidit juslo Dei judicio, ut BaT
siliscus flagelluni Dei ct virga furoris Uomini ad Ze-
nnnem puniendum, imperium invaserit, eoque in ex-
silium, unde exsecrandum hiereiiciim revocavcrai,
fugato, illud anno ono et sex mcnsibiis tenuerit.
Quibus evolulis, Zeno per liiijusmodi vexaiionem
ijoiniiliil mctior redditus, precibus et inlertessione
sces im| erii rediit, scripiaque siaiim ad poniifnem
Simpliciumepistola, onhodoxse fideicaiholieaepro-
fessionem integerrimam edidit. Quam cum pomifex
magno cum gaudio accepisset, banc illi gratulato-
riam epistolara reddidit, qua de recuperaio per Dei
gratiara imperio ei congratulalur, ei ut,~amoto vio-
lehto invasore Timotheo, verum AlexandrinseEccle-
siaeantislitem exsulnntem sedi suaerestituat, horta-
lur. Invasor sedis, coghito zelo imperal' ris, non ex-
speclans senteniium judicis, optavit tibi mortem,
inquil Liberaius capi e decimo ^exio, et istud perse-
45 EPISTOLA VIII 40
et jusla sunt, nosiris quoque temporibus eloqui po- A ram tonge potiora quara cupio : sed mei memor offi-
lentias Dominivix quselibet bumana lingua sufficiet. cii, in hanc parlem clemenliam luam ideo prolixiore
Quis etenim valeal vel cogitalione comp'ecti, vel hortor alloquio, quia imperii tui paritcr et salutis
voce depromere, quod in ipso ulriusquc rei laboran- affectu, illis tc causis iqhcerere semper exopio, qui-
lis articulo et votis publicis religionis sanctae leldi- bus solis et .prxsenlis regni stabilitas custoditur ; ct
ditvos quieti, nisi quod tanti consideralione mira- aeterni gloria comparatur. Unde ante omnia precor,
culi clamandumesi cum propbeta : Hwc est mutaiio ut A-lexandriuamEcclesiam non minus a funesto
dexterwexcelsi (Psal. LXXVI) , quaeexaltanles semet- quam ab haeretico pervasore clementisc veslrsc dis-
ipsos potenter humiliai, et humiliantes se clementer positionibus liberatam , caiholico ac legitimo resli-
exaltat? In quibus cliara si dispcnsationis supernse tui ccnseatis autistiti; eisque etiam quos lemeritate
sagacius mensura libretur, profecto evidenter appa- diabolica diversis ecclesiisordinasse perhibetur eje-
ret, ideo perfidorum irrepsisse perniciem, ut fldes ctis, reciac Udeisubrogari constiluatis episcopos : ut
clementise tuac etiam inter adversa probaretur; sicut rempublicara vestram a lyrannica dominatione
quantoque magis rebus urgeri crederetur infeslis, purgaslis, ita ubique Ecelesiam Dei ab haereticorum
tant» clarius vestra magnanimitas immineret : alque latrociniis alque contagiis exuatis; nec id potius
ob hoc mansuetudinis vestrss de Constantinopoli- B prsevalere patiamini, quod iniquitas temporum, et
tana urbe provenisse discessum, ut universorumdesi- eos quos non solum veslro imperio, sed et in Deum
deriis expeliti, gloria majore rediretis; ut ex con- quoque rebellh spiritus coucitavit; quam quod tot
irariorum periculis, quod in vobis esset cunctis utile tantiqiie pontiflccs, et cum egregiis orlhodoxisquc
nnsceretur. Davidicscnimirum illius virlutis exem- pontiflcibus universalis Ecclesisedecrevit assensus,
plo, qua singulari patientia cedens paululum furori- Giialcedonensissynodi constitula, vel ea quse beatsc
bus panicidae, continuo victoriam populorum preci- memoriae prsedccessor meus Leo aposlolica erudi-
bus imploratus praeslanliore fasiigio est reversus in lione perdocuit, inlcmeraia vigere jubeatis; quia
legnum. Laetare igitur, venerabilis imperator, cos necullo modo retract.Ti polest quod illorum deflni-
fuisse luos hosies qui exstiierunt Divinilatis inimici; tione sopitum est, nec ullateiius recipi totiens uno
atque gaude cum Ecelesia laborasse, et cum fidei undique ore damnaius. Ipsa esl quippe, sicut cx-
cilholicscliberlale imperium restitulum, atque ui in perti esiis, catholica fides, quae potcntes de sedo
uninibusdoceas causam libi cum Deo esse commu- lsesa dcposuit, et exaltandos bumilcs cu.-todita scr-
nein, cujus ope viriliter freius insisle; ut per quem vavii. Qoaie satis agendum est pieiali tuse, ul qui
puldicosincubalores subegit, Ecclesisequoque depel- bujus libi auctor est doni, sil ipse etiam propagatur.
lat tyrannos. Sicut enim pietas vestra meriio recle- C Data octavo [al. septimo] idus Octobris (anno Chr.
que confldii, illo nos tempore nibil aliud Deum no- 477) post consulaium Basilisci el Annaii,
slrum suppliciler implorasse, quam ul nobis Romani EPISTOLA
imperii praesules quales nunc loquimur, reddcren-
ACACII
ADSIMPLICIUU PAPAH ".
lur; ita exspectari cernis, ut bujusmodi vos esse
ipsorum aciuum qualiiaic monslretis, Kespicile, Simplicium de AlexandrinwEcclesiceslatu certiorem
i|uxso, auguslae inemorise Marciani atque Leonis facit, scribens ob Timotheihwretici mortem, Petri
Moggiejusdem Ecclesiw perturbatoris fugam, pa-
oiuni inundo conspicuam catbolica devotione con- cem Ecclesimredditom esse, ac Timolheumsumsedi
siantiain ; et salubri consideratione perpendite, cum restitulum.
in eodem Ioco slare nequiverint qui ab eoruin recti- Domino beatissimo sancto palri archiepiscopo
tudine de.viarunt, successorem regise potestatis kgi- triarchmepiscopo]SimplicioAcacius. [pa-
limiim, ac divinilus atlribulum eum fore sine dubio, Solliciludineiii omnium Ecclesiarum, secundum
qui iliorum fldei pcrsliterit imitator. Debes, glorio- Apostolum (// Cor. xi), circumfereutes, nos indesi-
sissimeel clementissirae fili imperator, augusiaeme- nenter hortamini, quamvis sponte vigilanies ac prse-
morise tantorum virorum laliumquereverentiam, de- currentes : sed vos divinum zelum solito [divinoxeto
bes vices muneribus Dei. Ule te ad istorum reduxit D sollicitos] demonstraiis, slaium AlexandrinseEccle-
imperium: (u Deo istis similem redde famulatum. sise certius requirentes; ut pro piternis canonibus
Et quia liac beato Aposiolo docente nos Petro mea suscipiatis laborcm, piissimo stillantes sudore pro
nupcr humilitate prxdicante, refulata sunl, a casu- his, sicut semper est approbamm. Sed CltristusDo-
ris, Deo fautore, proflciant in regni solidilatc man- minus nostcr, qui diligenlibus se in bonum coopera-
suris. Kquidem litteris quas vcstra clementia desli- lur (Rom. vm), nostris cogiiationibus insidens, ct
navit, pignus immensum venerandse religiosiiatis unam nobi>in his incnicm atque eamdem pro gloria
accipiens, et ingenli gralulatioue respiro, el omnino sua esse cognoscens, omnem vicloriam ipse p.eifecit,
iioii ambigomentem vestrain in rebus divinis gestu- consortes nos cum iranquitlissimo principe faciens,
o In cod. vetustiss. Frisingensi saec, ut alibi an- memoriw
Simpticiumpapam Ramanwurbis, ubi dam~
nolavi, vin, haec epistola ila :
eiiuntiatur Incip. natum retutit Petrum Alexandrinum.
exemptumepistolwquem(sic) misit Acaciusad sanclat
veranierorans, ab humana vita liausto venenosolulus rumsiioruiu insurrexil, eui iinperalores qui prseces«
est. Ila in semeiipsmnjusto Dei judicio viudex sccle- - sc.-iiiitinique admodum ignoverant. SEV.BINIUS,
 47 SIMPLICHPAPiG 48
et Timolheum quidem decessorem, spirantem pro- A dit, quae nos liberos pro populis Christianis apuJ
cellas, et ecclesiasticam tranquiUilalem (sicut appa- omnipotentiam ccelestem praestatinterpretes. Sicut
Tuit) conturbantem, vilaesubduxit humanae, dicens ergo in reditu fratris et coepiscopi nostri Timolhei
ei: Tace et obmutesce(Marc. iv). Petrum quoque, qui gratulamur, ita eum commouenle dilectionetua cu-
ab Alexandria more similiter [similis]procellae sur- pimus irreprehensibilem reperiri : quia memiuisti
'Toxernt, dissipavit, atque in aciernam fugam (sancto hoc, eum jamdudum fidelis praesulis non habuisse
Spiritu flanle) convertit, unum el ipsum de his qui constantiam, quando ei, ut damnati Dioscorinomen
olim fuerant damnati. Sicul eniui in nostris archivis inter altaria recilaretur, extortum esi. Data tertio
[concilih] inventum est, et de vestris scriniis [itre- idus Marlii (anno Chr. 478), IIIo viro clarissimo
n««], si dignamini requirere, poleriiis agnoscere consule.
|use in tempore de eodem subsecuta, ab Alexan- EPISTOLAX.
drino episcopo Romam ad alterulrum sint relata. SIHPLICII PAPJEADZENONEH IHPERATOREH.
Qui Petrus noctis exislens filius, et operum diei lu- Gratias agit TimotheumAlexandrina Ecclesiwresli-
cemium alienus apparens, omnino tenebras ad latro- lulum, eumque rogat ut Petrum ejusdem Ecclesice
cinium peragendum congruas, earum cooperator perturbatoremexpellijubeat.
>inveniens media nocte, adhucjacontecadavere illius B Simpliciusepiscopus Zenoni Augusto.
qui paternos canones subverterat, insepulto, subre- Per Pelrum virum spectabilem comitem Placidise
pstl in sedem \surripuit scdem],sicut ipse arbitratus nobilissimae feminae olim divinorum exsultatione
csi, uno et solo prsesente, et eo qui consors illius munerum, triumpbalis in Doraino regni vestri gloria
insistebat insanise, ita ut propter hoc roajoribussup- dilatatur, cura universalis Ecclesise gaudio medio-
pliciis subderctur : nec quod sperabal effectum est. critatis meaelilteras obtulisse meminerim; nec intrr
Scd illequidem de se ex parte vel minima judicans, universos catliolicoe Gdeisacerdotes opera Domini
misquampenitus omnino comparuil. Timottieus au- noslri vel solus polui lacere, vel primus : quia se-
lem pnternorum canonum custos, qui Davidicaeman- cundum beatum Paulum apostolum(// Cor. xn), Ec-
suetudinis exeraplo subditur, et usque in Dnempa- clesiarum omnium curam suslinens, mihi summam
liens, atque polestati proprisc restitutus a Christo, gaudii de reddita pro cleme itia vcstra earum quiete
proprisesedis honore laetatur : et spiriiualium filio- specialiter vindic.ivi, quod vos Divinitatis auxilio,
Tum voces accipiens, gratiam curationis exspectat dejectis religionis et regni hostibus, meruerimus
multiplicato in se honore a Cbristo prineipc saccrdo- habere victores, et in uno eodemque provenlu,
tum : propter qucm cl t lcrantisc coronam sibimet Cbrislo in nobis ubique vincente, e.tculms verae fi-
-religavit. At eniius igilur oret vestra beatitudoet C dei, et status est reparatus imperii: quod utrumque
pro Cbrislianissimo imperatore, et pro nobisipsis. ideo fuerat (diabolo se ad tempus interserente) tur-
Nihil enim praetermitlitur eorum quae ad custodiam balum, ut alterutrius adversariis dissipatis, prxco-
ecclesiast.cse respiciunl discipliiise. Universam fra- nia fierent majora vincentis; unde tam praeclarsc
leriiitatem quae vobiscum est in Christo, et ego et fructum virtutis adeptus eum laetitia universalis Ec-
qui meeuin sunt, salutamus. El alia manu. In Do- clesiaenunc quoque sine cessatione facio; tacere non
inino conserveris, saneiissime el beilissinie pater possum gratias sine dubio perennes quod antiquae
[ora pro nobis, juttittime pater]. veraequefidei in fratre et coepiscopo meo Timotheo
Alexandrinam Ecclesiam reddidistis, cujus ad me
EPISTOLA IX.
sisirucu PAP-eADACACIUH. iiuper lilterse commeanies, expulsa profanitale Eu-
Gralulatur TimotheumAlexandriwepiscopumcalholi- tychetis aique Dioscori damnatorum, ad regendos
cum suw Ecclesiwfuisse reslitutum, orthodoxos beati Petri et evangelistaeMarci sedem
ante comperlum est) se recepisse commemo-
Simplicius episcnpu3 Acario episcopo Conslanlino- (quod
politano, ravit; incilans nos volentes, ut haecipsa pietalis ve-
Quam sit efficax supplicaniium Domino perseve- stris sensibus rcferremus. Ut ergo Iranquilliias ve-
rantia sacerdoium, et quam jucundo gratuletur af- D stri perpetua et flxa sitregni, quielem quam cunclis
fectu, studium quod defensioni fidei sinceris menti- In memorata Ecclesia prsestitistis, pervigili protc-
bus cxbibetur, litteris tuse dileciionts agnoscitur, ctione custodile : et quod juvante vos Domino pro
quando po l tanta certamina, quibus Dei misericor- innocentium fecistis salute animarum, religiosiore
lia in causa propriae religionis famuloset minislios sindio et diligentia atientiore protegtte : quia non
Miasconsiituens potestati, probatissimos sibi fecit minoris est gloriae quod cpndideris scrvare quam
esse victore-, siquidem Alexandriua Eccles:a divino concedere [condere]; el omnibusest probatum, lan-
tandem judicio liberata, in consorlium conimunium lum vobis diviui favoris impensuin, quanium Chri-
nos advocans gaudiorum, eum qui ab baretico fuga- sliansereligioni a vestra pielate est 6edulila is exhi-
tns fuerat, ad ejus sedem rediisse testaris. Unde ani- biliiin. Et quamvis in omni parte regni sui profutura
mis exsullanlibus ad universalis Ecclesiaequietem, divina culiui providentia vestra non desislerel cu is
Cbristo Deo nostro pro salule primum fidelissimi publicis iranquilliiatem Ecclesise praeferre, precor
priucipis .-upplicamus, cui pro devolione, qua cun- lamen ul quod p r nos serio poslulat, imo quod
ctos antevenit sacerdotes, pietas hsecdivina conce- ipsi specialius supplicainus, Peirum Alcxandrinsc
49 EPISTOLA XII. 50
Ecclesiae pervasorem, et ob hoc jnre damnatum,. A sumus) in aliqua religione [forle regione] antiquus
quia moliri quaedamlatens in Alexandrina (sicut ad ille serpens toties excisi capitis virus effuodat, et
nos scriptum est) civitate conira haec quae a vobis inficiendi aliquos occasionem (quod absit) rursus in-
sunt statuta, memoratur, ad exieriora transferri veniat, provida pracceptorumsuaepietatis ordinatione
piissima prseceptione jubeatis, ne aliquos modicse disponat religiosis, et sicut evidenlius npprobavit
fidei (quod facere perbibetur) inflciat, et ad pervcr- Deo, se commendantibuslegibus sanciat, nevel in
sitalis SUJCinstrumenta traducat. Longe sint ab in- lenebris delitescant, et improvisi ambulantrs in luce
nocentibus pcrniciosa coniagia, ut per vos intra Do- percutiant, et bis quos in lide pauperes esse repeie-
mini gregis ovile sit sincerilas, quam sola tenere rinl (quod propbeta testatur) insidietur ut rapiat.
potest imperialis auclorilas. Peirum maxime, qui nonnullarum domorum, suiqnc
EPISTOLA XI. similium latebris confovetur; et quem zelo fidei ab
SIHPLICIl PAPJEADACACIUJI. episcopatu constituit submoveri, in exteriores terras
Scribit TimotheumAlexandriwcatholicum episeopum alijici, sicut ct nos pietati ejus scripsimus, ad eccle- "
a se venieinpetiisse,quod Dioscorinomeninter atta- siasticain pacem speciali praeceplionedecernat: quia
ria limore duclus recitasset, ei se ad imperatorem rursus asseritur aliqua contra disposiiionem fidei
litleras dedisseut Petrum diclmEcclesimperturbato-
rem procul arceat. B ipsius sine cessatione moliri. Quia igitur lia-c oppor-
Siinplicius episcopus Acacio Constanfinopolitano lunitae perlaioris tidissimi nos oportuit indicare, et
episcopo. specialius admonere, bortamur ul cum iniernuntius
Quantos et quam uberes fructus constanliae fidei, remeare cceperii, vel si qua forsit.n altera occasio
et devotarum circa religionem caibolicam menliuni reperielur, quamprimum nos facias certiorcs, et cu-
semper habeal fortitudo, labor tuse dilectionis et eo- ram nostram sublevare deproperes. Ui autem perfecto
rum qui pariler repente diabolo jamdudum turhan* gaudiogauderemus, idem fraler et coepiscopusnoster
tur, ostendit. Nam cum Christi inimicus et regni Timoiheus exemplum libelli satisfactionis eorum
Cliristiani semper aulara inox casurus invaderet, quos a cathoIiesRiidei veritate Timotheus et Petrus
atqtie impia persecutione fideles Domini plebemque ulrique daranati, damnationis lerrore Iraduxerant,
coucuteret, nralione atque vigiliis sacrilega tcnta- veniam postulantes, ad nos pariter destinavit, sacer-
roenta superavit, et se victoria ccelestis eo usqne dotali pietate lapsis subvenire desiderans : quod di-
porrexit, ut regressu religiosissimi principi*, Eccle- vinaemiserationis intuitu, quaeneminem vull .perire,.
siaequoque Alexandrinse catholicus redderetur anti- refutabile non puiamus.
stes, de quo mox cum exsullalione divinse graliae EPISTOLA XIII.
gaudia nostra contulimus, et mutuis nos litteris feci- SIHPLICII
mus gratulari. Et licet laelitiaeipsius nunquam sui PAP£ ADZENONEM IMPERATOREU.
Horlatur ut Timolheum Alexandrinw Ecclesim sua
defuerit plenitudo, tamen frater et coepiscopusnoster opera reslitutum protegat, et ut Petrum ejusdem
Timotlieus persecutione probabilior factus, pristini Ecclesiwperturbatoremlongius expellijubeat.
non immemor insiituti per fralrem et coepiscopum Simpliciusepiscopua Zenoni Augusto.
Isaiam, el filios nostros Nilum presbylerum, et Mar- Proxime quidem cum ad Urbemfrater et coepisco-
lyrium diaconuro Alexandrinae Ecclesiae solemnia pus mediocritalis meaeTimotheus Alexandrinseurbis
scripta direxit, quibus et illud quod anie perterrilus antistes novalo raore misissct, vicloriam vestrse fidei
de Dioscorinomine fecerat, se destruxisse memora- in ejus resiitulione cognovi. Pietale enim vestra fulta
vit, et remissionem ipsius erroris expeliit, nosque de Divinitatis auxilio, et imperii tranquillitas, el calho-
quiete fecit Ecclesiae graulari, experius erga se licse religionis splendorem suum, scandalornm nube
quanlnm nobiscum tua carilas videi, quod in eo tunc discussa, recepit integritas : de quo me gralias posi
reprehendimus non inultum el reconciliatum sibi, Deumclementiae veslrae egisse reminiscor, et nunc
nunc divinaemiserationis affectum, frater carissime, quoque cultum vestro regno debilura silere non po-
meraoratis in urbe, quae mox venerant, consiitulis tui, ne quodammodoviderer ingratus, si vobis qua-
occasionemlilii nostri Petri, viri speclabilis comitis, D libet opportunilate vel imperii vel Ecclesiarura lau-
quasi ex sententia proficiscentis amplexi, tam noslro dare desisterem tot triumphos. Exbibens ergo debi-
proposito, quam petitione fratris ct coepiscopi nostri taeveneratiunis officium, precor ut studiosius circa
Timothei, legatorumque ipsius precibus, idipsura ad universos rectse fidei sacerdotes, et maxime circa
tuara voluimus pervehire notiiiam, ut etiam nunc Alcxandrinum episcopum, cujus certa.minis et testes
communium fieres particeps gaudionun, et in prse- fuistis ei judices, protectionis impendatis auxilium,
dictae Ecclesiae tranquillitaie (quemadmodum dixi- et decernatis piissimis constilulis Pelrum sedis ipsius
mus) laboris lui nobiscum carperes fructum, et pervasorera (cui nec in diaconatu suus poiuit ordo
christianissiraoel clemenlissimo principi nostras lit- constare) longius a tam prseclara civitate relegari,
leras offerens,super hac eliam re, ut et ipse quoque ne inflrmiores [forle infirmioris]fidei aliquos forte
devotionis et fidei propriae donis, se Deo prote- seducal, et in eadem Ecclesia (quod absii) quaeso-
gente, laetclur, alque insistenie caritate tua acriori- pistis scandala rursus exagitet. Probaslis in corpore
bus studiis catholicx religionis salutaria scripta mit- illum vobis dexterae suae dedisse prxsidiutn, qui ad
lendo iminire dignettir tyclesias, ne (sicut cxperti lotius orbis gaudium, et in Ecclesiseunivcrsalis ex<
61 SIMPLICIIPAPJE S2
Sullationem in vestra clementia Romanum servat. Agnis jubentur perire suppliciis : in quo et quieii
iroperium. Data x calendas Noverabris (anno Chr. Eeclesiaeet veslro consuletis imperio, quia vindicaia
478), viro clarissimo consule. Dei contumelia ulciscentis est gralia, et concilialur
• EPISTOLA XIII. bis divini favoris auxilium, quorum cura sacrilegium
non reliquerit impunitum. Sed ut loquar flducialiter
SIHPLICIIPAP£ADACACIUH.
principi Christiano, si praeteritarura litterarum quas
Eadem quw in superiori epislola. de Petri aliorumque nomine jamdudum ad fratrem et
Simplicius episcopus, Acacio episcopo Consiantino- coepiscopummeum Acacium scripsisse memini, ordo
polilano. teneretur, ad hoc non potuil pervenire; quod jure
Proxime quidem dileclioni tuse, peientibus his qui nunc meruit vindicare. Mandaveramnamque ut facta
ad nos a fraire et coepiscopo noslro Timoiheo Ale- suggestione pietali vestrse, prsedictus, ut et cseleri
xandrinac Ecclesiseanlistite dirccli fuerant, commune qui per occasionem lyrannicse dominationis invase-
gaudium litteris indicavi, et de fruclu piissimi ope- rant Ecclesias Dei, extra metas veslri pellerentur
ris, quod catliolicus memoratae Ecclesiae sacerdos imperii, ne pestiferis sensibus quibusque simplicio-
est restituius, pariter nos gaudere memoravi: quod ribus ore sacrilego virus infundercni, et verbis im-
nunc quoque signiflcareproperavimus, ut agnosceres B piis conlra fidem orihodoxam innocentiores aniraas
gaudia sileutium non amare. Unde semper exsulians, i-auciarent; quod tum apparet, cum minus ista cu-
et oralionum communiumcupiens vota sociari, hor- ranlur, el levia esse creduntur; actum est, ut(quem-
lor, fratcr carissime, ut rebus per clementissimum admodum perhibetis) inter aliaria, non jam ptebs
el Christianissimura principem Deo auciore compo- persuasionibus eorum, sed ipsi quoque praesules et
sitis, diligentiaesolliciludo non desit: sed Pelrus ab praedicalores iidei perirent funestis gladiis sacerdo-
indebitp sibi honore dejectus, in Alexandrina regione tes. Unde si quae aliae ruliquiaesub vestro reperiun-
non sinalur habitare, sed procul extra lerminos pa- tur imperio, eas vel nunc in exteriores terras jubelc
triae, sicut eliam nos poposcimus, frequcnti cum propelli, ne qua deinceps in eo sit necessilas el causa
postules suggeslione relegari; ne quos imperitorum supplicii; quia meiius est aditum obstruxisse quam
praviialis suae persuasione seducat, et a calholicse pcenamexegisse peccati. El quoniam seditiones An-
tramile vcrltalis averlat. Quidquid autem de religio- tiochenas religiosissimo proposito sedandas non ali-
sissimo impelrabis imperio, cura tuse dilectionis ad ter exislimastis, nisi praeter prxjudicium venerandi
mram nolitiam faciat pervenire, et nos actuum ad illius concilii Nicaeni apud Constanlinopolim iisdem
custOdiam evangelicae doctrinae pertinentiura det pelentibus ordinarelur antistes, quod in ejus tanlum-
esse consortes. Data xvi calcndas Novembris (anno 'G modo persona sic memorastis assumpium, ut dein-
Chr. 478), lllo viro clarissimo consule. ceps secundum definitiones Patrum Orientali synodo
EPISTOLAXIV. creatio Antiocheni pontificis reservelur, nec haberi
SIHPLICIIPAP£ ADZENONEH IHPERATOREH. loco vultis injuriae, quOd dissensionis gratia factum
Laudnt imperatoris sollicitudinemin his puniendisqui est auferendsc. Tenet hanc pietatis vestrae beatus
Antiochiwin episcoporumcades eonspiraverunt.Do- Petrus apostolus sponsionem,et Christianissimifide-
let suas ad Acacium liiteras extecutioni non fuisse meniem in liaec vcrba jurass-,
mandatas, et AntiochenmEcclesiwantistilis electio- lissimique principis
nem, Nicwni concilii non observatodecreto, factam quod posthac in Antiochena urhe veteri more ser-
approbat. vato a comprovincialibussuis episcopis ordinetur, ne
Simplicius episcopus, Zenoni Augusto. quod nunc frater el coepiscopus meus Acacius vobis
Do Ecclesia Anliochena venerandos mihi semper est jubentibus exsecutuS, in usum posierilalis vcniat
vesirae pietatis apices gavisus accepi, quibus inge- et staluta Palrum, quaepraecipue praestaslis illsesa,
nito vobis sludio catholicsereligionis post defensio- confundal. Unde quaea vobis amore quietis sancle
nem (idei, quaev-.s serv.it ac custodit, impielatis au- el religiose sunt prdinata, reprobare non possumus,
daciara et faeinora apud Aniiocliiam perpelrata coer- ne slalus AnliochenaeEcclesiae suh noslra dubila-
cita reperimus. Exsultanlcs vobis inesse nnimum *^ lione videatur ambiguus, praecipuecum is qui legilur
lidelissimisacerdotis et principis, ut imperialis au- ordinatus, lestimonio clementiaevesirsc, et lanta sit
i-toritas etjuncia Chrislianaedevotioni acceplabilior prsedicationesubnixus, ut in eo praeter horum vul-
Deo fierel, et appareret integritas, cum hi qui in nerum dolorem posito possimus et Ecclesise quae
cpiscoporura neces sacrilcga csedevcrsati sunl, di- illum meruit, gloriari. Haec repen is sermonibus et
1 Timolheus Alexandrinus episcopus in sedem tarc, et secreio rem agere, seducentem multos, et
reslituius tres hosce legatos, I-aiam episcopum, Ni- cladem illins Eccfesiaegraviter procurare : adeoque
lum presbvterum et Marlyrium diaconum, ex more necessarium videri ut ad haec pericula tollenda, l<m-
antiquo au Romanum pomificem ablegayit, veniam gius in exsilium pelleretur. His acceplis scribit im-
rogans delicti sui illius quo, gladiis Eulychianorum peratori et Acacio episcopo Simplicius papa, pelens
coactus, contra constiiulinnes Leonis papae, nomeii boc sedulo curari ut quamprimum homo scelestns
Dioscori apud altare recitavit. Et quanquam id moni- longius in exsitium delrudatur : ideo in primis, quod
tus fecisset, non leve lameu faciuus illud in tanto episcopum Alexandriaeageret, quem necdura diaco-
ponliflce videri poteral. lnsuper eadem legatione no- num ordinatum esse constaret. Vide Baronium
lun. fecit Petrum Moggum Alexandrinse sedis inva- anno478, num. 9 et sequentibus. SEV.BINIUS.
corcm, qui fugam eaptasse videbalur, in civitaie lati-
53 EPISTOLA XV. R*
venerationis officio respondere curavi, ut lant.is bae- A^ clionis non irialiniuliilcm cog.oscimus fuisSCfainu-
rcticorum fraudes ct facinora divinis et saecularfbus latum : quia Ecclesiarum jura rcspiciens, diu le non
I-gibns persequenda, quse saepiusprobatis esse.tam immerito suspendisse lestaris, ne videreris ambire
noxia, de memoria et conversatione hominum'jubea- quod lano principi, et in tani gravi causnnon poleras
lis auferri, quorum impietaiis nulla, quanlum videlis, abnegare. Quapropter, frater carissime, institiilorum
potest aucloritate compesci. Data x calendas Julias veterum, quse in te sunt probata, nou imincmor, si-
(anno Chr. 479) post consulatum Illo viri claris- cul veniale judicare non pervides quod tibi cerlum
simi. est imperalum, ila ipsc dans honorcm patribus, la-
' EPISTOLAXV. bora ne necessitas sit ulla fariendi quod oplas nunc
SIMPLICII PAP.EADACACIUH. sati-factione purgari.
Eadem quozet in superiori. OBSERVATIOP. ANTONHPAGI.
Simpliciusepiscopus Acacioepiscopo Conslanlino- Ad an. Christi 479, num. 2 et seqq.
politano. Hac duse proxime allatae epistolaeBaronio omni-
Clementissimiprincipis lilteris.luaeque dilectionis, bu-que suasere Stephanum seniorem episcopum An-
de sacrilega et funestissima caede, quse apud Antio- liochenum, anno 479, ab baereticisinlerfectum fuis-
se, et in ejus locum imperaloris jussu Slephamuri
cbiam facta est, saucialus et nimiumaffectus mcerore, B j. juuiorem Constantinopnli ab Acacioordinalum. Ve-
respondeo, aslruens, si qusejamdudum de Petro et rum vulgaris bsecopinio falsa est, et in subscriptione
s epislolse Siinplicii papaead Zcnoncm loco,
aliis complicibuseorura scripserara, et ut pietali ejus priorconsulalumilli
posl V. C. legendum e-t, consula-
cumcacteris, qui aderant, fralribus suggerere paslu- tum Placidi V. C, idcoque ea epistda post data anno
laram, ut opiaveral, ordinalum fuissel, haereticorum 482, cum Piacidius an. 481 consulatum gesserit. De-
temeritas ad tanium facinus non veniret; ne [forte tritis cnim prioribus nominis Placidi litteris facile
ut nonaliler fuit librario errare, et loco Placidi legere/fi»; eo
nee] aliquid necessilalis existeret, prae- 1-2et 13quse eam praecedunt,dalse
magisquoepislolse
dictae subveniretur Ecclesiae,nisi ut aliquid de jure sunt lllo V, C. consule,anno se. 473. Ilaeduaeigilur
ejus curatio ipsa minueret. Quamvis enim profecerit epistolscSimpiicii, in quibus mentio de cacde epi-
ad quielem, quod Cbristianissimi printiiiis jussione, scopi Antiochcni, ejus nomine suppresso, pcrlinent
ad an. 482, eseque non de Stephano seniori, sed de
vel sine prsejudiciocanonum a tua caritate fueril An- Slephanojuniori intelligendse. Hic enim abhaerelieis
liochenus episcopus ordinatus: lamen non est sine interfectus, et neu'er ab Acacio ordinatus, sed Ca-
invidia facium, cujus cavemlum deinceps eliam ille lendio, qoi Siepliuiojuniori successit, ut ad an. 483
ir.onsirabo. Qiiod vero ex Baronioait Biniu- novo ct
icsliur, qui praecepit,exemplum. In quo pietatis inusilaio exemplo episcopum AntioclienumConstan-
ejus gratias dignum est nos refrre: quoniam ita tinopoli ordioaiiimfui«se,corruit ex iis quaead an. 4411
gloriaesusemoderatu-s esl poiestatem, ut fidelissima r( diximus. Ibi enim ostendiinus Maximumep. Antio-
devotione Palrum regulis submitiere quae juberel, CbenumConslinninopoliab Anatolioconsecraiuni. In
Evagrii verbis a Binio post Baronium relatis illa,
nec in auclorilatem recipi quod sequenti constituit quam triennio in hunc usque unnum lenuit, neque in
seiale prohiberi; ut scilicei in hac tantummodo per- edilione Chrislophorsoni, neque in editione Valesii
Ea igitur errore typographi Baronii verba
sona, quam jussu ejus et sludio quietis Antiochensi- leguntur. ab Evagrii lextu diverso cbaractere nondislinguen-
bus, non lua usurpatione,aniistitemconsecrasii,quod tis, iia edita. Evagrius enim durationem sedis Ste-
factum est necessitate, sufficeret. In quo luse dile- phani non memoral, el tamen hic Binius, aliique lo-
1 Auctoreet impulsore Petro Cnapbeo, quemZeno de antistite deligendo Antiorbiae comitia habe-
imperator ab ipso ihrono dejectum, in Antiochena rentur. Eleclus est Constanlinopoli Stepbai us ju-
Ecclesia nimis inconsultedegere versariquepermisit, nior. Sed cum id praeler regulas e<clesiasiicas et an-
Eulychiani ibidemnovas turbatinnes cruentaspie se- tiquam AntiochenaeEcclesisecoiiMietudincmaccidis-
riiiioni-svicissiinconcilarunt. Nam cum Stephanus, set, utpote quaenon nisi in concilio omnium Syriae
orthodoxus episcopus, una cum suis in magna eccle- episcoporum Antiochenum episcopumordinare sole-
sa sacram synaxim solemniter celebraret, Peiri Cna- ret, Zeno imperator litteras ad pontilicem seripsii,
phei omniumhominumperditissimisoboles Eutychia- quibus ea quse gesta erant a Romano pomilice rata
ni, confecto agmine, exertis gladiis furentes ingressi, haberentur. Pontilex respondil se faciaiu ordinatio-
in Dei sacerdotes saevientes, eosdem saevissimetru- nem libenter ratam habilurum, modo exemplum hoc
cidarunt, sanciissimumque ipsum antistilem Siepha- D ] extraordinarium posteris nihil pra-judiciiafferat, id-
nuni, in quem poiissimum majore odio sestuabaut, et que imperator juramento promiltat. Ita r.ovoel pror-
, ira inccnsi corripiebanl ad necem, usque atrocissimis sus inaiidito exemploconiigit, utqui a totius Syrise
l<rmentis confecertint. De qno ex Joanne Rhetore episcopisordinari soleret antisles Antioclicniis,agenle
suorum temporum accuratissimo scriplore Evagrius imperaiore, et ratum balienle pontilice Komano,
lib. III, cap. 10, liaecscribit : Petro EcclesimAntio- Steplianusjunior ab AcacioConstantinopolitanoepi-
chenwexlurbato, Stephanusillius sedemcapessil,quam scopo ordinatus fueril. Accidil eliam hac occasionc.
triennio in hunc usqueannum lenuit. Hunc, snbdit, quod sicut latens humor malus, ctidi a natura in cu-
Antiochenicalamis ad similitudinemhastarum prma- tem tranFmiltitur, levi confricalionepruriius morda-
cuti:, uii sciibit Joannes Rlietor, confecerunt. Corpus cior excitatur; ita plane ambitio primatus quae in
ejusdem in Orontem amnem projectum fuisse, ex Acacio hactenus latuit, boc facto magis magisque in-
eodem Joanne scribit Nicephorus lib. xv, cap. 18. censa, appetitum primatus illi vebemcniiorem inges-
1'osiqnain vero Zeno imperator, missis Anliochiam si',usque adeo ui famis, seu potius expleiulserabiei
inilitilius ultoribus, de sacrilegis bomicidisdebitas causa, custod ta ranonum claustra rupeiii, ct vincnla
pocnas sumpsisset, jiissit ut Antiochenus futurus catholicsccommunionisfregerit, el se suosque posle-
episcopusConsian inopoli eligeretur ; idqne ideo ut ros praecipitesdederit, ut infra suo loco dicem s. Vh
vaci el quieii ejus civitatis prospiceret: limebaiur de Uaroniuinnnno 479, num. 1 el 2. SEV.BIMU.'..
eniui obducta cicaTix in ulcus vicissim rruptura, si
55 SIMPLICHPAP.fi 56
cum illum integrumEvagrio ascribunt, quod monen- .\. Joannem confirmare: demum precatur ul imperato-
dum duxi, ne in posterum locus ilie fucum faciat. rem moneat, ne hwreticojam damnalo favere velit.
(Lege Pagium ad an. Christi 482, num. 5 et seqq.
ubi plura de hisSimpliciiepistolis, de caedeSlepbani Simplicius episcopus Acacio episcopo Conslanlino-
non senioris, sed junioris; el de solo Calendione ab politano.-
Acacio Constaminopoli ordinato.) Miramur pariter et dolemus, ila in tuae dilectionis
* EPISTOLA XVI. animo dissimulatam lacerare [latilare] curam carita-
tis et fidei, ut cum christianissimus imperator piela-
SIHPLICII PAtJEADEUHDEH. tis et religionis instinctu affandi me, et de causis ec-
Calendionii AntiocJieniepiscopi electionem'cmfirmat. clesiasticis consulendi, fideles atque solertes inter-
Simplicius episeopus Acacio episcopo Constanti- nuntios destinaret, ipse et alternae gratiae et vigilan-
nopolitano. tise pastoralis oblitus, nec alloqui nos volueris, nec
Antiocbeni exnrdium saeerdotis qua ratione fuerit de his quai ad catholicse veritaiis custodiam periine-
serius indicalnm, quamvis miuime nos latere potue- bant duxeris instruendos : alque ideo, frater caris-
rit, tamen et ipse vel synodus ipsius indicavit. Quod sime, quse non immerito cernis libera affectionecul-
sicut non optavimus fieri, ita faciles excusationi, pari, potiore diligentia repensando, cognosce proinde
quaro necessilas fecit, exstitimus: quia quod volunta- g delegatum tibi munus impendens, sensus tuos pru-
riura non est vocari non potest in reatum. Et ideo denter atlolle, et pro tuendis Ghalcedonensis synodi
per fralrem el coepiseopum nostrum Anastasium, qui constitulis vehemenler invigila, ne per negligentiara
ex pracdictaregiOne directus est, litleris quoque luae desidiamque noslram subrepaiur gregibus Domini
dilectionis acceplis, alterni vicissitudinera sermonis lethale dispendium [Al. sutpendium]. Nuper ab Mgj-
tuse reddidimus charitati, necessario fratris ei coe- ptia synodo, quaeet nuinero plurima, et fidei caiho-
piscopi nostriCalendionis sacerdotium gremioaposto- licse esset communione suffulta, aique ab ipso omut
fccaesedis amplexi, in consortium nostrum per gra- prnpemodiim clero Alexandrinse scdis ad nos ex mo-
tiam Christi Dei nostri lantse urbis antistitem collegii re relalio missa patefecit, sanctae memoriae fralrem
unione numcramus. Miramurautem nihil nos de slatu quemdam [quondam]ct coepiscopum nostrum obiisse
Antiochense Ecclesise le instruente didicisse, quera Tiinotheum, inqne ejus vicem consona fidelium vo-
nuuc ita babere se comperimus, ut improbi per oc- luntate Joannem, cui ad sacerdotiuui constare crede-
casionem obitus * sanctse memoriae Timothei eam- rentur omnia, subrogalum, ut nibil omnino resiare
dem Ecclesiam conenlur babere caplivara. Unde videbatur, nisiul Deo nostro graiia; agenlibus nobis
agendum est dilectioni luse cura clementissimo prin- alque gaudenlibus, ut sihe sirepitu, quod catholicus
eipe,-ne convellalur sub ejus imperio, quod lyranni C in defuncti ministerium successisset anlisles, aposto-
teraporibus poluit oblineri. Data idibus Julii [anno licse quoque moJerationis assensu votivam sumeret
Cbr. 482], Severioo viro clarissimo consule. firmitatera : cum ecce secundum consueludinem mihi
* EPISTOLA XVII. tul a disponenli tranqiiillissimi principis scripta sunt
SIHPLICII PAP.BADEUHDEH. reddila, quibus memoratum tanquam perjurii reum,
una cum litteris ab eo lilleras quod fraternitati quoqtie lusenon essedicerelurinco-
Conqueritur imperaloris
non accepisse, imperatorem,Petrum hwreticumin gniium, sacerdotio perhiberet indignum. lllico re-
et
Alexandrimepitcopumpetere, dum ipte paratus esset traxi pedem, et meam revocavi super ejus confirma-
1 Anno Redemptoris nostri 482, sub consulatu Se- vieissim occupata , Theopaschilarum hneresim ssepe
verini, Stephanus junior Antiochenus episcopus ter- damnatam palam non taotiim prumulgavit, sed ipsi
tio anno sedis suaeex hac vita migravit: collectaque etiam sanclissimaeTrinitati in trisagio hymnocrucem
ibidem synodo vidnorum episcoporum, electusest in ascripsil, verbo et opere docens, non unam tantum
cjus locum Calendion episcopus, qui, ut tesiatur Eva- pirsonam, sed totain sacrosanciam Trinitatem pas-
grius lib. m, capite 10, omnes se convenienles in- sam esse. Undeinfra quara vehementer Orienlalis Ecclesia
duxit ul tum haerelicoTimotheo, tum litteris Basilisci lurbata fuerit dicetur. Vide Baronium anno
generatimad omnes scripiis,anaihema dicerent:Antio-
qui- 482, IIUIII.2,5. SEV.BINIUS.
* Timotheus Alexandrinus episcopus calliolicus
que Zenonis permissu, magni illius Euslaihii
cbeni episcopi, de quo in notis Nicseniconcilii supra . anno 492 diem obiil, cum sedisseiannos23.I.iberatus
'3 cap. 16. Ab episcopis ^Egypti in unum coeuntibus
egimus.sacrasreliquiasAniiochiamiranstulit.Adliunc
in sedeAntioehena conflrmandum esse missum Ana- communi consensu Joannes hnmo orlhodoxus in lo-
stasium epscopum, eumque Calendionis elec.ti ron- cum ejusdem subrogalus fuit. Missa esl legatio quse
lirmalionem abapostolica sede impelrasse Simplicius cleciionis confirmalionem peteret. Hujus legationis
papa AcacioConstanlinopolitano renunliai. Quid post relatu cum statum AntiochenaeEcclesise pontifex co-
haecAcacius? Calendionem criminis laesaemajestatis gnovisset, euroque Acaeius subdoie et maliilose sub-
reum, adeoque episcopatu indignum esse denuntiat; licuisset, sequentem illi epistolam 17 scripsit, qua
tom quod facliosis quibusdam, ut ait Evagrius, con- eura non immerilo redarguit quod de rebus tanti mo-
tra Zenonem adbsesisset; tura etiam quod nomen menti nihil scripsissel, cum ex credito sibi vicari i-
ejusdem Zenonis e diptycbis abstulissel. Gelasius prsefeclurae sedis apostolicse officio illud facere de-
episi. 11 ad Dardanos. lta qui confessorem Eusta- buissei. ' Qua occasione baec epistola scripta sit dixi su-
thiumin noraineconfessorisrecepit, su>iinendo exsi-
Kum confessionis gloriam est consecutus. Post amo- pra in notis epistohe decimae sexlse verbis sanctm
tum Calendionem, subdit Evagrius cap. 16 prsedicti memoriwTimothei. Subrogatum in locum Timotbei
libri, PelrusVulio cognomentoCnapheus,qui anie Ca- Joannem Zenonefandum imperator impulsu Acacii episcopum
tendionemel Stephanum eplscopusfuit Aniiochim,.per- amovil, eique illum Petrum Moggumanie
peram sedem recuperavit: eaque per vhn ct dolura dejecUim liaereticum substituit, eo prselextu quod
57 EPISTOLA XVII. S*
tione sententiam, ne quid conlra tanlum ac tale A subinde quse gerantur, quaevegerenda sint, veraciter
testimonium praeproperefecisse judicarer. Sed illud indicare, ul creditorum libimet dispensatione domi-
me non niediocriter fecit attonitum, quod iisdem nica talentorum in hac multiplicatione fidelis servus
lilteris suis Petrum, qui baereticorum sociusdudum ostendaris, si non lantum in Ecclesia cui prsesides,
exstitisse probelur et princeps, quod conscien- sed ubicunque polueris, pro unitate calholica el pro
tiam dilectionis luae meminimus non latere, instru- paternis definitionibus suadere non renuas. Data idi<
ctionesque ipsas quibus fuerit confutatus, nosse bus Juliis (anno Chr. 482), Severino viro clarissimc
confidimus, quemque etiam dubium non sit adhuc consule.
exlra communionem durare calholicam, saepeque
nos de eodem ex illa urbe pellendo scripsisse sit
cerlum, ad praefatseEcclesise regimen existimet pro- FRAGMENTUMEPISTOLJE
vehendum : cumque promiltat rectse fidei definitio-
SIHPLICIIPAP£ADZENONEM.
nibus convenire , a cujus utique (sicut superius dixi)
consorlio tam degit cxtraneus, quam ab ejus commu- Incipit epistola sanclae memorise Simplicii papse ad
nione discretus esi, ad quam si nunc redire conten- Zenonem imperalorem.
dii, nisi per saiisfactionem Chrisiianis regulis com- Inter cwteraet ad locum.
petentein non polest introire, ac perinde [proinde]
non ad fasiigium sacerdotalis dignitatis accedere; Sed jain veniamus ad eos quorum unum a pontifi
sed medelse, quae post poeniludinem praestandaest, cio Alexandrinse Ecclesiaesecludendum, alterum huio
consequenter aplari auimaesuae cupiens reconciliatus praeflciendumtranquillitatis luae scripta pronuntiant,
auxilium , non gradum summi honoris affeclans, qui ac primo, si placet persona Petri, meritum expenda-
diu convincitur fuisse perversus , ne per speciein re- mus. Nimirum liic est complex parricidac [forte par-
meanlis non remedium sincerse salvaiionis inquirat, ricidii] Timolbei, et exsilio sempilerno veslra quo-
sed facullatein propagandse praviiatis inveniat. Quo que jussione dignissimus. Hic conlra veriiatem mili-
facto non bunc roagis ab errore delrabimus, quaro tantium socius semper, et doctor. Hic, de quo
perniciem fidelibus irrogamus, eoque modo Clialce- Alexandrina urbe pellendo saepe me litteris rogassa
donensis synodi statuta violantes, aditum sscvaco- non dubium est; qui si esset rectse fidei, in catholica
pulaiione grassandi in Ecclesiam lupis rapacibus utique communione mansisset. Quod si ad eam nu-
aperimus. Denique ab eisdem ipsis, cum quibus olim per emendandus accedit hoo ipsum diu retenti con-
a caibolica partkipatione divisus est, pontifex dici- futatur erroris, quam lamen emendationera si vel
tur postulari : ut satis evidenter appareat non eos C nunc sincera mente perquireret, satisfactionem con-
rectam fidem velle, sed in praesule proprio nefandi sequenler afferret : non expelit [forte exspectai] di-
dogmaiis quaerere poteslatem; neque inter ipsos et gnitatem, qui post prenitudinera indulgentia dignus
veraciter sentientes pax inde possit fosda generari, esl, non bonore. Absit ut ejus saluli si resipiscit, in-
unde haereiicarummentium crescit funesta damnalio, videam; complector, hortor et gaudeo, gloriosissime
et calholicorum succedit miseranda captivitas. Tan- imperator; sed diu pravitatis vurnere sauciato medi-
tis igiiur malis atque periculis pro sacerdoiii quali- cinae venia competit, non potestatis. Tunc enim reli-
lale, et caiholicse praedicationis intuitu, ut qua potes gionis poierit nuneupari, si perversitale damnata ad
ralione sapienter obsistas, maximis undique rebus sanam fidem remeare praeelegerit. Alioquin mani-
aslringeris : ncc dilectioni luae fas est id segnius festus est eum non curatiouem proprii desiderare
operari, quod ad animae tuae causam, honoris. aesti- languoris, sed ambire fastigium, quo perfidiae suae
mationisque respectum non dubitas peninere. Oppor- virus miseris animaniibus confidentius liceniiusque
tunitatibus ergo repertis, clemenlissimi principis vo- diffundat, et de superiore loco mullo violentius in
lunlalem incessabiliter pro fide calholica supplicando, servitutem catholicam redigat libertatem. Quaeso
et ab his sedulo revocare quae nociva sunt dogmati deinde qui ejus provectui suffragentur, et cos audio
Clirisliano, et secimdum haec quae mandamus, infor- D esse archimandritas, et monachos, vel si qui sunt
mare crebro, iuque eam partem quse amica sit veri- alii qui sese a communione catholica separaverunt.
tati, potius instare non desinas, et (ut sanctum Ti- Horura ergo testimonium comprobandum est, quo-
motbeum venerandus apostolus Paulus instituii) rum admiitenda persoria, quibus sanse fidei est con-
opportune, importune, obsecrando, insinuando ex- scientise causa non suppetit, et qui cum eumdem
ponendoque nullalenus allegare cessabis, et nobis [eodem] pari tenentur errore. Finis.
perjurus esset Joannes : utpote qui jurasset non fu- quamvis de petitionebac a Zenone facta mnniii fuc-
lurum ut pateretur se aliquando in Alexandrinum runt ex cpistola Simplicii ad Acacium. Hanc vero,
episcopum eligi. Vide Baroniura anno 482, num. 11 quamvis non integram, dedit nobis insperalo vetus-
et 12. SEV.BINIUS. tissimus cod. Frisingensis, quem in usum liujus edi-
1 Epistola Simplicii tionis consuluit P. Frobenius Forster Benedictinus
papae qua respondet Zenoni
imperatori peienli Alexandrinae Ecclesiae ex nece prior et bibliothecarius S. Emmerami Ratisbonse. Ex.
Timolbeo illaia vacanti prseficiPelrum Moggum, re- hac vero niliil discimus supra id quod jam innotue-
jeeto Joanne quem sibi Alexandrina Ecclesia elege- rat, Simplicium scilicet obsequi imperatori recusasse\
rat, epistola hsec, inquam, hucusque latuit eruditos, JOAN.Dou. MANSI.
K9 SIMPLICIIPAPJE EPfSTOLAXVIII. 60
' EPISTOLAXVIII. 1A suo cognoscitimperio, EcclesiaeDeiab hscrelicorum
SIHPLICMAD EUHDEH. contagione et pravkate violentur, sed docirinse dia-
Mirari te ait Atacium de AlexandrinatEcclesiwvexa- bolicaepraeceptionapietatis ipsius pr.TSienlurimmu-
tionibut nequaquamse monuitse; hortalur aulem ut hes. Ul ii qui sibi crediderint sacerdotale minisle-
imperatori insinuet ut eidem Ecclesiw pax optata rium damnati hcminis praesumptioneconferri, pro-
reddatur. mulgata imperhrli constilulione etiam a convcntu
Dilectissimofralri Acacio Simplicius. hominum segregandi jubcaniur excludi : qualenus
Cogitalionumferias non babemus: nec enim quie- his submolis, atque in solitudinis perpetua refoga-
srere nos causa permitlit, quam si relinquamus, tione damnatis, antistiies calholici deceptis vel red»
apud Chrislum Dominum nosirum, cujus interesl, dantur Ecclesiis, vel creeniur. In quo nec nosiroe
cxcusabiles [forte inexcusabiles]sumus. El mirum preces apud religiosissimumprincipem, nec dilectio-
est dileclionemtuam tot emensis temporibus, et lot nis luse suggestio, aut lanlorum fratrum noslrorum,
opportunitalibus indc venientibus, nil nos de Alexan- quos advenisse Consiantinopolimreperimus, implo-
drina Ectlesia, qusetam graviter quatitur, instruere ralto sacerdotum, aut supplicntiomonachorum labo-
voluisse; cum monere le nec increpaiio nostra desli- rare poteril. QUinquidquid ad mlegritatem calliolic.o
lerit, ut participala solliciludine, litleras meas apud B1 fidei peninct, in qua Ecclesiarum esl constiruta se-
Christianissimumet clemenlissimum principemprae- curitas rcgressu pietatis suse, Dominose ubique pro-
seniibus tuae dileclionis prosequereris alloquiis, el sequente omnium praeveniensvota restitirt. Et apud
instituli veteris memor, in orthodoxorumdefensioncm menlem Christianissimam facilis est impetrandi gra-
nobiscumsic semper incumberes, ne quisquam no- tia, ubi religionis est cau-a. Sicut ergo litteris no-
slrum, Christiana plebe pereunle, reatura dedilionis stris, iia tuae dileciionis, vel omnium fratrum qui se
incurrat, et mercenarius potius videatur esse quam ad documenta fidei suae Christianissimi principis
pastor. Unde horlamur dilecticnem tcam ut oppor- praesentavere conspeclui, suggesiione repccndum
tune alque importune piis auribus insinuare non de- est, ut Timotlieos cum sequacibus suis ad irremea-
sinat, quatenus remotis scandalis quae in Alexandri- bile dirigatur exsilium. Cum quo Pautus ab Ephe-ina
nam Ecclesiam recidivis ausibus irruerunt, pax Ecclesia, et Peirus ab Antiochena civitaie depulsus,
optaia reddamr, el celeriter vigilanliaeluaeprofectus, atque omnes qui ab eo se, vel ab his quos ilficiie fe-
posthabitis diificultaiibus, inducatur. Dala octavo cerat, sestimant episcopos ordinatos, eadem debeni
idus Novembris, Severino consule, directa per Resli- lego percelli. DeAntonio autem, qui eorum quos
lulum. contra Ecclesiam lyrannos miserat, antesignanus
EPISTOLA C existens , sicul scriptum est (Psal. vm, 5), inrmicus
SIMPLICII ADEUHDEM. et defensor apparuit. De Joanne quodam Constanti-
A Luca HolsteinioRommedita. nopolitano, qui ab bserelicisApamenumsacerdotium,
Dileclissimofratri Acacio Simplicius. quod ei, qui presbyler aliunde fuerat, vel a catboli-
Lilleris tuse dilectionis, quas per filium nosirum cis sumere non licebat, se baerelicumpublicavit, et
Epiphanium diaconum probatae fidei direxisti, ea quod in se perperam factura est improperium retor-
qusesirictim religio-issimiviri lilii nostri presbyteri, sit in auclorem; expeilens ab Antiochk Pelrum
nrchimandritse cum monachis vel anle scripserant, pervasorem ipsius, eamdem Ecclesiam ipse pcrvasit,
lalius indicasti, et prolixo quidem volumine, sed sub anaihemale a Chrisiianorum consoitio, vcl ipsa
sermone necessario relulisli; ut quid vel Constanti- appellatione removemus : nec unquain his salisfa-
nopoli, vel in aliis regionibus ab hsereticis gestum ciionis paiefaciendusest locus. Quia sicut Judns inter
disceremus : ac singula quae contra ecclesiasticasre- apostolos, ita isti inter ministros Dei subdola et dia-
gulas, et contra ipsam calholicam fidem ubicunque bolici spirilus fraude latuerunt. De Cbrisiiani quo-
commissa sunt, ante noslros oculos collocasti; qua- que populi fide et devotione gaudenies, profectum
leuus videatur quo eliam remedio subveniretur Ec- ejus et multiplicaiioneraDeo jugiter supplicantes ex-
clesiis, quibus vim sub occasione tyrannicaedomina- D petimus : ut in limore atque amore Dominiperseve-
tionis, et per absentiam Christianissimi principis rans, et numero augeri, et ccelesti mercatur prote-
perniciosus latro et recidivus invasor Alexandrinae clione muniri. In quo maxinie gloriamur, ei Deo
Ecclesiaelapsus exsiliis irrogavit. Undeunicum post noslro gratulabimur complacere, quia pastoralem
Deum, qui Ecclesiam et rempublicam consolaione respicit fructum , religiosi ovilis augmentum. Diu
mirabili visitavit, etiamsi hoc fieri minime poslulas- autem frnires et coepiscoposnostros apud Constnn-
ses, clemenlissimiimperatoris auxiliumduximusim- tinopolim non convenit demorari : nunc prsecipne,
plorandum; ul pro omnibusquaeregno ejus Dominus cum propter concussionem persccutionis quce inola
tribuit, ne ulterius iu orbe terrarum, quas subditas fuc at, sollicilacatque altonitsesunl in suprascripiis
' Perbreves basce et aculealas liileras postremas venenali colubri, Iruculeniacbestiaeetfaces haeretico-
ad Aracium dedit Simplicius, quibus illum adversus rum, Cnapheuset MoggusAntiocbena:et Alexandri-
hxreticos ad pracliumevo-are conalur; sed frustra, II.T.sedi obtrudantur, Tegitimiqnepossessores Calen-
ntpole qui transfuga faclus in castris adversariorum dion et Joannes episcopi indc cxpcllantur. SEV.
militet, sollicilequeapud imper.Uoremagal, ut duo UIMUS.
fil SS. LUPUS ET EUPHRONIUS.— 1N S. LUPUM EPISC. TRECENSEM NOTlTIA, 62
Ecclesiis civilaies : ne aliquis dubius ralionis et Ire- A scri|isit. Ex ea iutelligimusAcacium monuisse Sim-
piilos mentis exspectet novi aliquid post Clialcedo- plicium de synodo a se apud Consiantinopolim indi-
cta. Ait enim Simplicius : Lnde unicnm posl Deuni,
nense concilium contra deflnitiones ipsius retraclari: qui Ecclesiam et rempublicam consolalione mirabili
qnia per universum munduin insolubil: observatione visitavit, etiamsi hoc ficri minime postulasses, ctemen-
reiinctur, quod a sacerdotum universiiate est con- tissimi imperaloris auxilium duximus implorandum,
ut pro omnibus qum regno ejus Dominus tribuit, ne
stitii'iiii]; et sicut apparuit coeleslis totiens ultionis ulterius in orbe terrarum, snbdilas suo cognoscit
assertione flrmatum. Unde divino judicio reluclatur imperio, Ecclesiw Dei ab quas hmrelicorum contagione et
qui-quis ejusdem vencrabilis deflnita concilii post pravitale violentur, sed doctrinmdiabolicmprmceptione
tot divinaeindignationis exempla non sequitur. pielalis ipsius prwstenlur immunes. Ul ii qui sibi cre-
diderint sacerdotaleministeriumdumnati liominisprm-
OBSEHVATIOP. ANTONIIPAGI iumplione conferri, promulgata imperialiconstitulione,
eliama conrenluhominumsegregali,jubeantur excludi:
ad an. Christi i77 , num. 12 et 15. qnatenus his submolis, alque in solitudinis perpelua
Ilolstenius in Collectione Romana publicavit epi- relegatione damnalis, antistiles caiholici deceplis vel
stolam Simplicii papae ad Acaeium Constaniinopol. reddantur Ecclesiis, vel creenlur. In quo nec nostrw
episcopum quae s ne die et consule esi, quamque preces apud religiotissimumprincipem, nec d.lectionis
Labb-us lom. IV Concil., pag. 1059, posl omnes luw suggeslio, aut lanlorum fratrum noslrorum, quod
Simplicii epistolas male collucavit. Cum enim eam R advenisseConstantinopolimreperimus, imploraiio sa-
scripserit Simplicius, pauln postquam accept ab cerdolum, aut supplicatio m-jnachorumlaborare po-
Acacio vim, qnae illata fuerat Eeclesiis, snb occasione terit.
turannicw dominalionis, el per absentiam Christianis- Imploraverat autem imperatoris auxilitim Simpli-
simi principis; et ipso tempore, quo jElurus adliuc cius in epistol i ad Zenonem vin idus Octob. posi
vivebat, quem cum sequacibus suis ad irremediabile consulatumBasilisci el Armalii, ideoque Holsteniana
exsiliumdirigi, a Zenone iinp. petendum esse dicit, epistola prioribus mensibus anni insequeiilis data.
apparel eam epistolam in finura Collectione concilio- Iu illa cnim, quam an. 477 vm idus Vclob. scripMt
rum immediaie collocandam esse post epistolam 8 Simpliciiis, ait. Unde anle omnia precor, ut Alexan-
Simplicii ad Zcnonem imp. datim vm idus Octob. drirtam Eccksiam non minus a funes'.o,qitam ab hm-
post consulalum Basitici et Armati, qua Simplicius reiico pervasore clementiwvestrm dispositionibus libe-
gratulatur imper.itori de recuperato imperio; cum ratam, calholico el legiiimo restilui censeaiis antistiti
post illam in eailem collcctione concil. sequatur epi- eisqueetiam, quos temerilale diabolica diversis ordi-
stola Acacii ad Siniplicium, qua ei Timolhei iEluri nasse pe.rhibelur,ejectis, reclm fi 'ei stibrogari consli-
niorlem sigoificat, quae adhuc Simplicium Iatebat, tualis episcopos, etc.
cum Fpistolam ab llolsienio ediiam ad Acacium

ANNODOMINICCCCLXXISL.

S. LUPUS TRECENSIS
ET

S. EUPHBONIUS EDUENSIS.

NOTITIA
IN SANCTUM LUPUM EPISCOPUM
( Ex Bibl. Galland.)
1*Sanctus Lupus Tricassinus episcopus, vir plane C
admirandus, magnam sui nominis celebritaiem po-
steris reliquit, ut ex veterum de eo testimoniis satis
inielligimus. Euchcrius enim Lugdunensis de solilu-
dine Lirinensi verba laciens (o): Hmc, inquit, habuit
reverendi nominis Lupum, qui nobis illum ex tribu
Bmjamin lupum (Paulum apostolum) relulit. Sed
nnus prsc caeleris audiendus Sidonius, qui eumdem
Lupum compellans, bsec scribit (b): Tu Pater Palrum
et episcopusepiscoporum, et alter swculi tui Jacobus,
TRECENSEM.
dequadamspecuta carildtis, nec de inferiore Ilierusa-
lem, lota EcclesimDeinostri menibrasttperinspicis: di-
gnus qtti omnes consoleris infirmos,quique merito ab
omnibusconsularis.Alibi aulem eum vocat (•:)facite
principempontificum Gallicanorum, sum tam profes-
sionis magislrum quam dignitatis auctorem. Quin est,
inquil (d), primus omniumtolo, qua patel, orbe ponli-
ficum, cujus prwrogalhw subjicilur, cujns censurm
allremil eliam lurba collegii, in cujus gravitalis com-
parationemipsa etiam grandarvorumcorda puerascunt

(a) Eucher. epist. ad Hilar., §42, Bibl. PP. Lugd. opp. Sirmoiid. edii. Paris
tom.VI, pag. 866 b. (c) Id. lib. vn, epist. 3, pa». 1041 c, ibid.
(b) Sidon, lib. vi, episf. 1, pag. 995 b, tom. I (rf)Id. lib. vi, epist. 1»pag. 996 b, ibid.
63 SS. LUPl TRECENSIS ET EUPHRONH 61
Yerbo, est Lupus Sidonio (a), norma morum, eolu- A 427, in Britanniam vero legalum anno 429 slaluunt.
mna virtutum, vera,quia sancla,dulcedo. Haecet alia Qui postquarain Tricassino prscsulalu ipsos quinqua-
hujusmodi complura de prsesule nostro Trecensi grnta duos annos explesset, anno deraum 479 pienus
Arvernorum anlistes. dierum in coelum ex hac vita migravit (k).
2° Neque solum egregiis pietatis ac inlegritatis 3* Magni hujus Trecensis ponlificis qui fuit exi-
dotibus quae pomiflcem deceani, sed etiam doctrina mium EcclesiaeGallicanse decus, cujusque immensa
et erudilione reliquis antecellentem sanctum Lupum praeconia memoriaecommendavit Sidonius Apollina-
praedicat idem Sidonius. Primum enim Arbogastem ris, duae tantum epistolaesuperanl; quarum alteram
comilem, qui sibi enodandas proposueral varias e sa- ediditSirmondus (/), unde in conciliorumcolleclionem
cris Scripiuris petitas quaesiiones,ad jpsum Trecen- deinceps transiit (m); alleram Acherius in Spiciie-
sem episcopum remisit, testatus (b) quod illius do- gio (n). Et priorem quidem post annum 443 scripsit
clrinm abundanti eventilandwnee ejus consullaliosuf- sanclus Lupus suo et sancti Euphronii Augustodu-
iceret. Deinde vero ad eumdera sanctum pontificem nensis episcopi nomine ad Talasium episcopum An-
scribens (c) : Mihi, ait, rigor censurmtum in litleris degavensem, qui utrumque prsesulemconsuluerat de
cequeul moribus est ambifariamcontremiscendus.Ve- tribus capitulis : nimirum de vigiliisnatatis Domini,
rum ex eo potissimum intelligimus quanta sapientiae B Epiphanimel Paschw ; de bigamis; el de iis qui con-
laude claruerjt sanctus Lupus, quod anno 429 vix jugali assumuntur. Posteriorem vero noslcr Trecensis
exactis in episcopatu duobus annis, a Patribus Gal- antistes Sidonio inscripsit, qua illi episcopatum Cla-
licanis in magiia synodo congregatis legatus in Bri- romontanura gratulatur. Hancautem epistolain scri-
tanniam adversus Pelagianos una cura sancto Ger- psisse sanclus Lupus perhibelur desinenie anno 471,
mano Antisiodorensi episcopo fuerit omnium suflra- episcopatus ejus 45, scilicet posl novemjam decurta
giisdesiii atus. Quadelegatione pluribus ven. Beda (d): quinquenniain apottolicatede, ut ait ipse Sidonius in
ejus.demquelegationis historiam fuse persequiiur No- litteris quas eidem sancto praesuli rescripsit («). De
risius (e), ac post eum Tillemontius (f) et alii. Dixi- utraque porro epistota Tillemontium (p) atque auctores
mus Lupum in Ecclcsia Trecensi regenda biennio Hisloriaelilterariae Gallicse(q) consulere praestat. At
exacto, in Brilanuiam missum fuisse anno 429, ne- vero de posteriore viri eru.liti verba hic exscribere
que enim viris doctis (g) probalur Pagii senlentia, libet (r): < QuJ hanc epistolam legerit, fallor, inquit,
qui ex Sidonii epistola ubi ait (/<),Luputn in aposto- nisi mecum impense doleat jacluram (ot aliarum,
lica sede novem jam exegisse quinquennia, existiraat quas ab eo (Lupo) scriptas fuisse colligimus ex Sido-
prsesulem Arvernensem per quinquennalia imperii nio; dum illum facit Ecclesiarum omnium in rebus
Caesareisupputationem iniisse, adeoque Lupi ordi- ^ dubiis consiliarium, in adversis consolatorcm. Juvat
nationem anno 428 illigandam esse definit (i). No- (amen vel seniel loquentem audivisse Sanctum, ut
risius itaque ac Tillemontius locis citatis Baronium inde penitius ejus iudolem spiritumquc noverimus. >
assectati (;'), sanctura Lupum ordinatum fuisseanno
(a) Sidon. ibid., pag. 997 c. (k) Bolland. Act. SS. tom. VII Julii in comment.
(b) Id: lib. iv, epist. 17, pag.953 c, ibid. de S. Lupo num. 45 et 82, pagg. 59, 67.
(c) Id. lib. ix, episl. H, pag. 1105 c, ibid. (<) Sirmond. Concil. Gall. lom. I, pag. 122.
» (d) Bed. Hisi. eccl. lib. i, cap. 17. Concil. toui. V, pag. 71, edit. Ven. Labb.
(«) Noris. Hist. Pelag. lib. n, cap. 5, pagg. 304 n) Acher. Spicil. tom. V, pag. 579, tive nov.
!m)
seqq., opp. lom. 1. edit. tom. III, pag. 302.
(f) Tillem, tom. XV, pagg. 15 seqq. (o) Sidon. lib. vi, epist. 1, pngg. 997 a, tom. I
(g) Id. lom. XVI, pag. 123, not. 1, et pag. 7S0, opp. Sirm. cit.
not. 6 in S. Sidon. (p) Tillem. lom. XVI, pagg. 135 seqq.
(h) Sidon. lib. vi, epist. 1, pag. 997 a, opp. Sir- (q) Hist. lilter. de la Fruuce, tom, 11, pagg. 490
niond. tom. I. seqq.
(i) Pagi. Prolegom. ad dissert. Hypat,, § 31, et (ri Bosch. ad Act. SS. tom. VII Julii, pag. 67,
ad ann. 428, § 25, iiem ad ann. 472, § 5. num. 82.
Baron. ad ann. 472, §§ 14 et 15. D >'
(j)

SS. LUPI ET EUPHRONII EPISTQL^.

EPISTOLA PRIMA.
UPUSDOHNO
PAP£S1D0N10.
GratTasago DominoDeo nostro Jesu Cbristo per
Sp ritum sanctum, qui te, carissime frater, in hac
generali tilubatione et pressura dilectissimaesponsse
Ecclesiae suae, ad ejus sustentationem et consola-
lionem in sacerdotem vocavit, ut sis lucerna in Is-
rael, elsicut ambitiosos honores mundanse militiae
ciiin summa laude exsecutus es, ita militiae ccelestis
operosa munia el humilia ministeria ipso adjuvame
Cliristo alacriter percurras, nec retro ad aratrum
applicata manu, pigritantium agricolarum more ocu-
los converlas. Tu imperatorios apices per gloriosis-
simas affinitaies proxime consecutus es; tutrabeales
ornaius splendidasque praefecturas, et quidquid ir-
requieta desideriorum series sibi beatius in sseculo
potcst lingerc, honoriticus et inter streperos plausus
65 EPISTOLJE. 66
exercuisli. Mulalus est ordo, el in domo Domini 1 EPISTOLA II.
apicem attigisii, qui non in exuberanti mundani fas- SANCTORUH EPISCOPORUH LUPITRICASSINI ET EUPHRONtl'
tus fulgore, sed in maxime infima mentis depres- AUGUST0DUNENS1S, ADTALASIUH EPISCOPUH ANDEGA-
fcione,et humili resupinati cordis abjectione pertra- VENSEH.
ctandus est. Qui olim conabaris nalalium decora De tolemnitatibus, et debigamisclericis, et iis qui eon-
additis honoribus superare, nec credebas bomini Domino jugati assumuntur.
sancto el in Christo cultu alque honore ve-
sufficere, si cseteris par esset, et pares non trans- nerando beaiissimo fratri Talasio episcopo, Luptis
grederetur, in eum statum devenisti, in quo licet et Eupbronius episcopi pariler pesiii.
superior nulli ledebes superiorem rcputare; minimo Commotiitoriumquod per subdiaconumArcontium
subditorum luorum suppo.-itus, eo plus eris honora- missum fuerat, inspeximus : ad quod sanctiiati tuse,
tior, quo te humiliias Christi accingel, et eorum sicul poposcisti, respondere curavimus. Vigilia naia-
plantas osculaberis, supra quorum capita pedes tuos lis Dominilonge alio more, quam Paschae vigilia, ce-
olim collocare dedignabaris. Isle profecto jam tibi .lebranda : quia hic nativitatis lectiones legendae
labor ineumbit, ut sis omnium servus, qui videbaris sunt, illic autem pnssionis.Epiphaniaequoque solem-
omnium dominus, et aliis incurveris, qui caeteros niias habet suum specialem cultura. Quaevigilisevel
couculcabas, non quia eras superbus,sed quia digni- B inaxime, aul perpete nocte, aut cerle in maiuiinum
talum prscteritarum majesiate, ne dicam vaniiate, vergente , curandaesunt: paschalis autem v gilia a
tanium tibi cscteros antecedendum erat, qcantum vespere raro in raatiilinum usque perduciiur. Deinde
tibi modo prae cseteris est recedendum. Fac ergo in vigilia Paschse diversorum librorum lectiones sunt
ut nunc ingenium transferas ad divina, qui tantura recensendse, quse lotaebabeant aliquid de praefigura-
valuisli ad huraana. Colliganl plebes tuaeex ore luo tinne, aut vaticiniopassionis: antedicia autem vigilia,
spinas de capite Crucifixi, qui ex verbis tuis collige- prout visum fuerit; iuter psallendum et legeuduM,
bant rosas de pompa mundiali;el capiant de eloquio sive de prophetis, sive de Novo Testamento, qcod
sacerdotis verba disciplinae ccelestis, qui capiebant quisque voluerit, non legili, sed voluntaria lectione
de eloquio doiiiinaniis normara disciplinse crvilis. praesumet. De clericis vero bigamis, usque ad ostia-
Ego q idem qui te tanlum amavi cum sequebaris rios Ecclesia permitlit et paiitur: etquam quis sacer-
aridilaiem sseculi, quaii mensura putas jam amare dotum regiilam pro dislrictione sua assumpserit, jure
scquenlem utertaiem coeli? Jam delibor, et insians custodiei. Exorcistas vero, aut subdiaconos, a secun-
est resolulio mca, sed non putavero resolvi, qui dis nuptiis penilus eicludit. Generationemvero filio-
licet solutus, in le vivam, et te in Ecclesia relin- rum ab his , quos conjugalos assumimus , melius.
quam. Gaudeo exui, poslquam Ecclesiam induisti, Z esset, si fieri possit, arceri : quos melius est
el le induit Ecclesia. Macte amicilia vetuste, scd non assuini, quamde his postea sub diversa s~ensuum
fraternilate recens. Suppriuiit postremus tilulus an- varictate certari; cura meliussit omnes disceptaiio-
liquos, nihil est quod hodie velim de praeterita me- num causas excludi, ut qui non vult in clericatu ge-
minisse dilectione, quando moderna digntatis et nerari, non constitualin altario conjugatos. Hsecpro
firmiorem facit esse caritatcm et lenaciorem. 0 $i consuetudine Ecclesiarum nosirarum , quarum una
Deusvellet ut te amplecierer! sed in spiritu pcrficio estregula, paginae bujus sermone texuimus. Si qaid
quod non possum in corpore, et prsesente Christo vero pro honore Domini potest districtionis accrc-
non ampiius reipublicaepraefeclum veneror et os- scere, et si imitari non possumus.pro Dominihonore
culor, scd Ecclesise, qui milii filius aetate, dignitate laudabimus. Nam jam Ecclesiseobsequiis aggregatos
frater, el meritis pater est. Ora pro me, ul in Do- ad secundas nuptias transire non paiimur : quos,
mino consummaius.opusquod injunxil consummero, postquam assumpti fuerint, etiam a primis penilus
el in eo tandem impleam tempora quae restant, qui arcemus; exorcislas dunlaxat, atquo subdiaconos.
lot el tanta (v i- mihi!) his quse non debui, implevi, In Augustodunensi auiem Ecdesia, vel osiiarius in
sed apud Duminummisericordia. Meuior esto mei. D imo officio constitutus , si uxorem aliam accepeiit,
' Hujusetiam episiolsetcmpusincertumesi, nisi quod eldiaconos, poslquam in clerum assumpiisunt, etiam
Talasii n >vi,uta)iparet, episcnpi admonere nomen a primis nuptiis arceri: in Auguslodunensi, osiaiios
viiietur, ut non mullo post Andegavense concilium, a secunlis. Postremo subdiaconis pacem inter se
in quo episcopus ordinatus esl, ad eum missam cre- dare in sacrario debere , nou in alturio. Exsiat liaec
dainus. Prxter varia ejus exemplaria, quse in ma- epistola in variis codicibus anliquis, cilaiurque in
nus nostras venerunt, animadvertimus ejusdein pervetusta collectione caiionum S. Germani Pari-
lieri mentionem in antiqua collectione canonum, siensis. JAC SIRHONDUS.
quae est in bibliotheca S. Germani Parisiensis. * Lupi Tricassiui episcopi apud omnes clarissima
JAC. SIRUONDI. — Talasii episcopi consultalioni esl memoria : Euplironii Augustodunensis ex Sido-
de tribus capitulis respondenl. Primum de vigiliis nio, Grea'orio Turon. et ex ldatio qui altcram ejus
Natalis Domini, Ephiphaniae, el Paschse, quo rilu epistolam coinmemorat in Cdronico anni CCCCLI :
celebrandaesinl. Tuin de inferioribusclerrcis, quibus Diebus, inquit, insequentis Paschw visa quwdam in
uxnres ducere licet, utrum secundas nuptias inire cwlo, regionibus Galliarum; epislola de his Euphronii
possinl. Qna in re pati quidein Ecclesiam doceut, ut Auguslodunensisepiscopi ad Agrippinum comitem
usiiarii alias uxores ducanl, et bigami liant: exor- facta evidenter ostendit. De Talasio Aodegavensi di-
cistas vero et siiliducoiios a secundis nuptiis penitus clum esi ad synodum Andegavenseui, in qua ordinai
excludere. Cselerumin Eccles a Tiicassina exorcistas tus est. JAC SIRMONDUS.
67 RIRICH EPISCOPI 68
ab officio peniius abdiiatu:. Subdiaconosautem ad A sicut supra niemoratum esl, osiiarius, ut secundisse
pncera inter sein sacrario oportet accedcre : in alla- nupliis illigarit, non solum ab officio, scd eliam a
rio aulem , non nisi dum porrigunl pallas diacono, cominuiiioiie penitus arcetur.
aut suscipiunt quod referlur; ad pacem autem ne- (Habes infra nonnullas Ruricii et Sidonii Rhcgien-
quaquam eis pennissum est. Si autem illius amentise sis epistolasad Lupum Trecensemscriptas.)
fuerii, vel exorcista, vel subdiaconus, vel etiam,

ANNODOMINICCCCLXXX.

RURICIUS.

JACOBI BASNAGII IN RURICIUM OBSERVATIO.

Ruricius Senior dictus, ut distingueretur ab ejus B ibique institulis canonicisregularibusfuissesepultum,

nepote cognomine et Lemovicensi episcopo, ex il- quaeomnia a vero sunt aliena. lllud certissimumesi,
lustrissiina Anicioruin prosapia ortus erat. Saeculo Ruricium Fausto, Leonlio, ^Eonio, Sidonio, quin
primum fuit addiclus, ut tesiatur Faustus (Epist. 6), imo ipsi Caesario,celeberrimis lunc temporis Gallia-
ipsi amicissimus,qui de illius conversione iia Iseia- rurrtepiscopis, fuisse amicissimuro, ut ex ipsius epi-
bundus exsultat: Posl hujus vitm jactationes ad por- slolis patet. Per senectutem vix aercm ferre potuil:
tumrctigionis,proramsa!ulis,Excelsimanugubernante, per hiemem paulo robUstior, aesiivis diebus in h<>-
converlit: posi umbrasseducenliumvanitatumelinlusio- spitio et locis frigidisconsuetudinariam infirmitalem
nes transvolanliumsomniorum,manswaet lolida con- stiperare vix polerat. Ideo a concilio Agathensi ab-
cupivit,et despectotandem sceculoinfelici, artem ejus fuit: illud aegrepassus est Cscsarius, a quo fuerai
magnamrapuil. lberiam uxorem duxerat. Ex ea libe- invitatus. Quin imo Sedatus, Neraausensisepiscopus,
ros non suscepisse videtur. Clericusfaclus, ad Lcmo- bac in re Caesario manus dedir. Querelas vel inju-
viceasem episcopatum promotusest, qui tum magno riam repulitlturicius, litlerasCaesariiad se tardissima
non haliebatur in pretio. Ideo tamen se conlemni venisse significans, nec lamendebuisselardius com-
non patiebalur Rflritius. Nobis, inquiebat, auclori- moneri, qui fvrtasse tnerebatur ambiri. Obiil paulo
latem demere non debel urbis humilitas. SiquidemC post illud concilium. Aiunt bibliothecscPatrum edi-
tnulio melius multoque eminenlius est, civilatem de tores atligisse annum 499. Sed cum conciliumAga-
sacedote, quam sacerdolcmde civitatenoscere (Epist. thense sub Cacsarioconvocatumfueril an. 506, ulte-
32, lib. u). Aiunt in illo episcopatupost Martialem rius multo vitara produxisse Ruriciumconstat. Polilo
vieesimuraquarlura fuisse successorem. Sed inier siylo, ut saeculaferebant, scriptoosunt ejus epistolae;
fabulas amandari debet ille Martialis tum apud Bur- paucissima tamen qusevel ad dograata, vel ad illo-
degalenses, tum apud Lemovicenses episcopus. Mo- rum temporum bistoriam pertineant, possis excer-
net quidem amicum Celsum , ut ad solemnitatem pere; plerseque enim sunt officiosaeepistolae, vel
lanctorum cum sorore venial (Epist. 114, lib. n): consolatorise,vel ad pielatem fugamque sseculiad-
unde quis forsan conjiciat, sanctorum, quorum so- bortatoriac. Observavit Balusius, ipsi morem fuisse
lemnia celebrabantur apud Lemovices, unum fuisse raeliores scriptores perlegere, ipsorumque verba sibi
Marlialem.Meraest conjectura! Sed prseterea san- propria facere; idque prolat variis argumentis ex
ctos antiquosqui nunquam exsiitere, aut saltera de geminis, quas tura edebat, Sulpiiii Severi epistolis
quibus fabulosa multa narrantur, coli, quis hodierno (Miscell.tom. I, prwf.), ex quibus uiique hausisse
die mirelur? De ipso Ruricio, qui notior nobis de- aliqua, indicto nomine, videtur Ruricius; et revera
buit esse, ferunl, in communi LemovicaeccemeterioD aliqua sunt similia, ila ut plagii reusesse videalur eo
monasterium in bonorem sancli Augustni erexisse, deterioris, quod verba et voces tanium usurpaveii'.

RURICII EPISCOPI EPISTOL^;.

LIBER
EPISTOLA PRIMA.
Dominosuo peculiari in Chrislo, Donmopalrono
Fautto epiicopo Ruriciut..
Olim te, domine mi venerande, ac beatissimesa-
PRIMITS.
cerdos, fama celeberriraa prsedicantecognovi. Olim
desiJerio pii amoris infuso, illis te, quibus scribere
dignaris, oculiscordis intueor; sed nihilominusetiam
corporeis videre festino: si quo modo possim, inter-
r>9 ENSTOLARVMLIB. f. 70
redentibus vobis, peccatorum meorum vincula dis- A J peccato, s nejmlicii recordaiionc , peccatum; ut dn-
rumpere, acceplisque columbaeillius pennis (Ps. LIV, plici alque majori delicto ipse mc premam, ut qui
7), a venantiumlaqueis evolare (P*. xc, 3), ct vobis- tarditatis rens sum, esse incipiam falsiiatis : et ab
cum positus in dominica lege rcquie-cere ; ul sitiin, humana usque injuria crimen exlendam ad selernam :
quamopuscula vestra legendoconcepi, ipso prsesente, nunc tantum exspectans de segnitise noxa senien-
unde illa manarunl, uberius hauriens reslinguerem, tiam; divinse vero pro mendacii ultione subjiciar.
ut carilatis igniculum, quem in tepidW animsc dor- Praeseriim cum vera confessioindulgentiam ; et falsa
micntis favillis ferveulibus suscitastis, prolatis de excusaiio mereatur offeosam. Malo itaque tam s:m-
condensa scriplurarum pabulis, vivax flamma robo- plici confessione quam supplici veniam petere, quam
rarei, quae eloquio sancti oris accensa, more sibi peccata geminare. ilabes ergo, pater oplime, pastor
solito, in peclore peccatoris vim naturae potenlis egregie, meam culpaemesespontaneam confessionem.
exereret, calefaciendofrigida, inluminando tenebro- Habes et in discipuli errore, quod c rrigas; et in
sa, el spinas criminum consumendo. Adbaesit,dcctor oviculaelanguore, quodsanes. Potestatisque eljudi-
cximie, anima mea postte. Me auiem adjuvent ora- cii lui est, uirum velis ulceris mei puiredinem terri
liones tuae, ut possim, terrenis actibus spretis, ccele- rigore rescindere, an medicamentorun lenitate cu-
stibus inliiare. Quia corpus, quod corrumpitur, aggra- B rare. Ego lamen iitram elegerilis curationem ani|lc-
vat animam (Sap. tx, 15), ul inclinare aurem suam clar intrepidus; nec paternae iclum dexterse decli-
adoracula divina non possit (PS.XLIV,11), ut domum nabo; dummodo porlionem promissse hxreditaiii
patris oblivio obediens, quse vocanlis imperio de adipiscar. Neque attendam quae mibi pcena sil in
terra sua el cognatione discedal (Gen. xu, 1) alque flagello, sed quam habeam in lestamento. Melios
illam, quaeei demonstratur, potius concupiscat. Non enim mihi est flere super patre, quain ut alidn-ei
e iim adhuc valel pusillilas nosira mclum obnoxiae contemptus a patre. Quia parentum pielas distrin-
conditionis expellere, et caritati pcrfectse purgata git, ul corrigat; non perseverat, ut puniat, nec
corda reserare, ul relinquentes prsescnlia, petamus lantum ei mceroris infert arrogantia superbieniis,
seierna; ejectaque ancilia (Gen.xxt,. 10), liserediialem quanlum gaudium fert hiimililasconfitenlis. Sic ille
paternani lilieri possiinnsaiipisci. Quamobremspero, Evnngelii indulgenlissimus paler filium, praecepiai
dondne nii, ut pro me indesinenler orelis, el quolies substaritise decoctorem , lceto suscepit amplexu,
digniii fneri is aiiditaiem lerrse mese eloquentise p-omptior gaudere de reditu, quam impulare de
veslrse imbre perfundere, non mihi, sicul nnnc feci- lapsu (Luc. xv). Denique non exprobrantur faii-
sii>, et adhuc mese infirmitatis ignari, delicalos et nora, non luxuria, non egestas ; sola conversi rc-
diilces cibos, sed ausleriores, et aegritudini meae C versio omnia damna compensat. Quia major fuii
congriios suggeratis; quia non expediunt slullo deli- procul dubio patri faculias redilus, quaui rerum
ciae; postmodum proditoribus meis censorium prae- facultas. ltaque absccssio reum fecerat, regressio
beatis assensum , qui more humani ingenii, affcclu fecit insoniem. Ea misericordia sufficit hscredi.
i imio prsepediti, a veritate judicii declinanles, in- Quin etiam palernse cleraenliaevenia sola non suf-
currunt pro amore mendacium. Sane nec vereatur ficit, quod ulnis fovet, quod gratia permulcel; nisi
sanctitas vestra, ne vulneribus meis gratior sil foven- et munera larga muliiplicet. Dat annulum ne rursus
lis dextera, quam secantis. Quia ea nec me posse a patre, perfidia duce, discedal. Calccamenta dat
curari, et tamen gravitercomputruisse, Dominodante,' pedibus, quo facilius ardui itineris. aspera et dura
jam sentio. Et ideo eligo, ut me justus miscricordise1 contemnai. Dat et ipsam primam quain pcrdidcrat
increpatione corripiat, quam caput meum oleum1 stolam, ut quem a morte receperai, prislina immor-
peccatoris impinguet (Ps. CXL,?!). Supplici itaque: talitate donaret. Dalur etiam ipse juniori vilulus re-
prece deposco, ut de illo ihesauro penetralium ve- verso, qui seniori agnus datus fuerat de ./Egypto
strorum, unde nova et velera proferre consuevislis1 profecturo. Quia ipse educit ex ^Egyptopater. Tanti
(Matth. XIII,52), peritissimi utpote medici, qui lan- parentis imitare taulus fidem. Trade peccatoribtis ad-
guentium innumeras et varias segritudines quotidie, Djutorium, prsesta conantibus remissioneni, interces-
gratia Dei adjuvani<\ sanalis, languori qnoque men,' sionem largire, confiientiqiie filio non s<l m ipse
quaeconvenire cognoscilis, roedicamenta miltalis. reniam tribue, sed ipse veniam deprecare ; ui queni
EPISTOLA II. in peregrina paliia appellasl.beruin, in propria pos-
Domnosuo, peculiari in Christo Dominopalrono, sis videre liberaium. Klqui pcr ,-eamisil dominicam
Fatisto episcopoRuricius. liberaliiatem, per le merealur cousequi liiierialein,
iia me hacienus impia negllgentia et negligens' nec a vestro separelur solatio , qui scqucsiraiiii-
impielas possederunt, ut quid , domine mi, in me! praemio.
pmissimuni accusem, nesciam ;" ct quid in me pri- EPISTOLA III.
iiuini excusem, non inveni.im. Si enim argumen-- DevinctissimoFilio semperque magnifico" Uesperio
lalionem aliquam ad excusandas excusationes in, Ruricius.
exhibere leutnvero (/'«. CXL,4), adjiciami Scribendi mihi ad unanimitalem luam adiium,
peccalis
• Juvenis fuit qui litteras ara bat. lllum virum mngnilkum, Ge nmam litlcrarum el aniicorum ap-
71 RURJCIIEPISCOPI - 72
qnem obsiruxerat imperitia, palefecit aifeelus et illa jA EPIST.TV.
dominalrix omnium pieias, per quam fleclunlur ri- Devinctitsimofilio semperquemagnificoHetperio
Ruricius.
gida, saxea molliiinlur, sedantur tumida, leniuntur
aspera, tumescunt lenia, mitescunt sava, sacviunt Recepi apices unanimilatis tuae, lam gratia quam
milia, accenduntur placida, acuuntur brula, domi- eloquentia; tam amore pariter quam lepore; tam
nantur barbara, immania placantur. Eliam in me sale quam melle respersas. In quibus nec dulcedini
opus suum peragens, os elingue reser.ivit, producens dcesset aliquid, nec sapori. Qui cum omni dictionis
me ex lutissirao silenlii recessu ad publicum formi- et rationis arte prseemineant, solo tamen asediscre-
dandumque judicinm ei invitalio veslri nova subire pare videniur judicio. Dum enim paginulaemea?,non
compellil. Scilicet, ut qui hactenus illam sententiam laudi aplae, sed vituperaiioni ineplia rusticitaiis ap-
secutus anliquam, qua dicitur : Sacpenumeroprsc- tatse, raajora raeritis iribuere festinas, et sequeris
stare tacere, quam dicere; inscientiam meam ma- vel declamalionis cursum, vel diligenlis affectum; a
luerim verecundiaetaciturniiate legere, quam impu- norma recti judicii declinasti. Ad quain rem ego per-
denler incondito sermone proferre, nnn tam consue- fectionem non ignorantiaeviiio, sed sponlaneo arbi-
tudinis roese immemor, quam rusticitaiis oblilus, tror descendisse consilin, triplici ex causa : ut in
quasi ex Arione in Orpheum repente raulatus, velim B ] lenui raaleria el acumen ingenii, et oris facundiam,
diserlissimis auribus tuis ore garrnlo non >amofli- et afQuentiamsermonis ostenderes. Sicuti in jejuno
ciosus quam injuriosus exislere. Dum et ignota per- atque otioso cespite magis slrenuiias cultoris appa-
tenio, el insueta praesumo. Sed dabitis, ui reor, rel, cum aut rebellionem glebarum lenacium repetita
veniam venienti ex necessiludine necessarise neces- ssepius impressione vomeris domat, aut aridiiatem
siiatis. Quia quod dilectio in rnortalium mentil us nimiam stercoris aspersione fecundat, ut fruciuum
naturali potestate sibi vindicet, conscium mntuae copiam, quam soli natura negat, industria producat;
passionis pectus agnoscit. Ergo neexcusatiopidiuiius iia et tu egeslatem epislolae meae eloqueniise luse
immorantes, ita paginam dilatemus, ut non solum uberlate ditasii, ut possil esse, si eam suppresseris,
tibi non exhibeat sermo incomptior, verum etiam te loquente, laudabilis; si vcro protuleris, incutiat
copia inordinaia fastidium ; jam in vocem pielalis et mibi de falsa laude, et tibi de judicii errore vere-
erumpimus, et desideriorum verba ructamus, com- cundiam. Et idcirco, quia imperiliam meam tui pu-
mendanles libi pignus nostrum, deposiium tuum, dorisopus esse voluisti, cave ne, praeconiolu i nobis
cujus nos suscepiione cepisti. Tibi enira spem poste- non respondentibus, lua periclitelur electio. Itaquc,
ritatis meae; tibi solalium vitae prsesentis, et leva- si quid mihi credis, si quid utrique consulis, indi-
men, si divinitas annuerit, futurae; libi uni omnia C gnum memoria, oblivione dignissimum volumenabs-
inea vota commisi. Te * elicitorem et formatorem conde, si vis et me ad arbitrium tuum oraloris fa-
lapillorum nobilium, et rimatorem auri, te reperto- raam et le probatijudicis obtinere personam.
rem aquae latentis elegi, qui sciris abstrusas lapidi- EPIST. V.
bus gemmas propriae reddere gencrositali; quaeuti- Devinctissimofilio semperquemagnificoHesperio
que in tanta remm ccnfusione amilterent nobilitalem, Ituricius.
si judicem non baberenl. Aurum quoque, arenis vi- Spoponderas, fili carissime, ut mibi aliquos de
libus mivinm, nisi arlilicis solerlia lavetur aquis, ramusculo quem ex amaritudine in domesticumsa-
ignibus eliquetur, nec splendorem poterit retinere porem verlendum iransferendumque susceperas, flo-
nec meritum. Septas etiam aquarum manantium ve- sculos destinares, quorum odore cognosceremquam
nas, et obductum terra fluenli alveum, nisi diligen- spem spei gerere deberem; utrumnam ipsi flores ger-
tius eruderaverit appelitoris induslria, laiicis unda mina, aut rursus ipsa germina fructus sui qualitate
non fluet. Ita et tenerorura adbuc acies sensuum promitterent, iidemque ilerum fructus utrum possint
ignorantiae nubilo, quasi crassitate scabrosse rubigi- te excoquente mitescere, et dulci eloquentiseverbn
nis olftessa, nisi as-idua doctoris lima purgetur, ne- audienlium corda saiiare. Quod quia nescio quam.ob
quit sponte elarescere. Tuum ergo nunc, luum cst, D causam facere distulisti, opportunum vos admonendi
in liis omnibus et opinioni luse, et nostro pariter lempus inveni, quo in harmonia mundi univcrsa
respondere judicio, ne aut tu praesumpsisseillicile, animantia bruta parilcr, et elinguia, incedentia, vo-
aul nos inconsiderale elegisse videamur. lanlia.alque reptilia, suis quaequemodis, suis sibilis,
suisque qcaeque vocibus, elsi sono dissono, aul ore

pellabat Sidonius, ep. I. iv, ep. 22. Ad eum saepius
scripsit Ruricius, ul patet ex epist. 3, 4, 5, ipsi in-
scripiis. BASN.
a Ita expresse ms. novalo vocabnlo et non inele-
ganle sensu ab eliciendo, sicut Jupiier ab eliciendis i
fulminibusdicebatur Elicius, Ovid. iu Fast.:
Eliciunt cmlote, Jupiter : unde minores
Nunc quoque le celebranl, Eliciumquevocanl.
Nisi malis legere : licitatorem, quod non placei ;
vel: e/«cidalorem,qiiodmalim. HsccCanisius.—Mn'e,
ni fallor, laudanlur illi versus Ovidii. Non ideo dicc-
batur Jupiter El cius, quod fulminavibraret et cUcc-
ret, sed quod e coeloilici se pateretur. Cum emrii
Jupitcr in graliam Numaedesideramis scire quo-
modo fulmen piari posst-t, e ccelis in lenas trans-
ir.eassel, Elicius dicebatur. Sic eliam Hesperius Eli-
citor lapillorumdirebaiur, q od gemmas e lerra vel
Iapidibus educerel. BASN.
75 EPISTOLARUMLIB. I. 74
diverso, part lamen affectu, quasi uno concentu in A commendare non possimus, saltem vel paginis raan-
laudem proprii auctoris erumpunt, et potenliam, dare curemus.
quam promere nequeunt, sentire se produnt. 11oc EPIST. VII.
namque tempore cuncti orbis species rediviva repa- Domino suo peculiariler in Chrislo patrono Bassulo
ratur. Et quidquid in eo silu squalidum, frigore tur- episcopo Rurkius.
bidum, glacie concrelum, nuditaie deforme, aridilate Quam me diligere sancta pietas, -et pia sanctilas
prsemortuum bactenus fuit, ad inslar resurrectionis veslra dignelur multimodo probatis affectu, dum
cmergil; ui discat humana fragilitas de visibilibus legenda transmiilitis, et neglecta corrigitis, dilectio-
invisibilia, et de prseseniibus fuiura cognoscere, et nem diligendoprovocatis; et quod prsedicatisverbis,
spem ventursemelioris setatis, deposita desperatione, doceiis exemplis. Sed quoniam semen vestrum iu
percipiat. Nunc etiam lellus sterili rigore conclusas, "terra sterilietdumosa non proficit, utpolequse senli-
quasi virili semine hoc verno lempore concepto, oc- bus supercrescentibus suffocatur, ne sicut infruciuo-
cullis maritata meatibus, venas laxat ad partum. Et sam illam /iculneam me jubeal Dominus vineae, quam
hincquod deliciis suave, quod esui dulcc, quod usui lanto tempore nequidquam exspectal, abscindi; vos
utile, quod victui necessaritim, quod visui jucundum, severiorem sententiam orando differle, donecdoclri-
quod olfaclui gratum, quod lactui blandum, omne j}- nae vestrsc b pinguedine lanquam lerrae amariludo
producit. Siquidem hsec est illa temperies, quse infructuosa dulcescat. Sed quoniam plus sunt apud
mundi nascentis materiam, quasi adhuc in incuna- me delicla quam vcrba, nec possura facta expiare
bulis teneram in greniio qnodam clemenlissimaeal- sermonibus, obsequium saltem epistolare dependo,
tricis complexu nutrivit; ne substantiam nullo labore et librum, quem praestileratis, me remisisse signi-
duratam aut aeslivus fervor exureret, aut hiemalis fico. Alium, qui identidem vestris usibus nunc ne-
algor exstingueret, aut ventorum flabra portarent. cessarius non est, spero per portitorem harum re-
Uabet itaque suscepius tuus convenientissimum tem- milti. Jubealis simul quod si propilio Deoad solemni-
*
pus, quo animi socordia tandem aliquando depo- tatem sanctorum gurdone abituri sitis, recurrentibus
sita, hebetudinem cordis exacuat. Et si inter boraines scire faciatis.
declamarc non potesl, saltem inter pccudes clamare, EPIST. VIII.
aut inler volucres garrire festinet. Dominosuo peculiari inChristo Domino patrono e Si-
EPIST. VI. donio eptscopoRuricius.
Dominosancto et piissimoPatri Nepoliano presbytero Prsedicantibus vobis, ssepius audisse me recolo,
Ruricias. nullatenus ab iuiquiiatibus nos posse purgari, nisi
^1
Codices quos sanctilas vestra transmisil accepi, fuerimus crimina nostra, conscientia compungenle,
eloquentia claros, scientia pcrfeclos, doctrina pro- confessi. Quis enim, non dicam consequi, sed vel
bos, fidei puritate perspicuos; qui sacrorum testimo- quserere queat indulgentiam, nisi deplorationi con-
niorum ubertale locupleles, auctoritale prseslantes, fessionem erroris adjungat? Quia error indulgentiam,
luce fulgenles, facile el fidelium mentes illuminent, non indulgentia requirit errorem. Quod cgo valde
et infideliumerrores detegant atque convincant. Quo- serum esse cognoscens, facinus meum nuper admis-
rum ego gustu admodum tenui pellccius poliusquam - sum, pietati vesirae indicare non distuli. Ne quod
refectus, ad satieiatem proptcr sollicitudines sseculi modo prodente me spectat ad veniam, tacenle post-
pervenire non potui. Sicut enim stomachus cum fe- modum penineret ad culpam. Sedjam ipsum dolum
brium ardore decoquitur, dulces sibi ante cibos nec proferimus in medium. Furti me vobis reum statuo,
oblatos ore recipit, nec requirit ablatos; ita et ani- et depositum veslrum me, ignnrantibus vobis, illicite
mus mundauis anxietalibus curisque confectus, spiri- praesumpsisse pronunlio. Quod ul tnmen commiile-
tales dapes nec desiderat absentes, ncc carpit appo- rem, occasionem perpetrandi facinoris vos dedistis,
sitas, nec sentit infusas. Quae cum ita se in me aut (entantes cupidum, aut indoctum erudire cupien-
habeant, vos tamen el pii parentis probastis affectum, jv tes. Codicem namque, quem de fratre meo Leonlio
et solliciti magislri minisleriura, et seduli medici me recipere jusseralis, Iransiulisse me faleor. Quod
implestis officium, ut lali taedio laboranti medica- si probatis, d ignoscite; si impuiatis, agnoscile. Quia
nienia congrua mitieretis. Quibus ct propter negli- confessioni querela sociatur. Nam primum nt eum
gcntiara meam ego non valeo consequi sospiiatem. legerem volunlas imptilit. Deinde ille ut transferre-
Vos tamenpercipietis a juslo repsnsatore mercedem, tur extorsit. Nam cum de dapibus ipsius adliuc
qui eliam pro ingraiis grates benevolas referre con- pauca libassem, taliter me guslu illecebrosi saporis
suevit. llorum ego praefatorum codicum unum, sicut illexii, ut primi quodammodo parentis imitator, Do-
jussistis, retinui, alium remisi, quem S. Hilarii Pi- mino repenle conteraplo, ad satietatem studuerim
ctavae urbis antistitis esse noveritis. Quod quia pervenire; magisque consilium suadentis quam im-
prseceperalis, indicare curavi. Hunc vero retenlum perium dominantis audicrim. Nam ut omnia pecioris
perinittilis transferre; disposui, ul quod memoriae mei arcana manifestem, videbar mihi libri ipsius
• Ms. in inargine delestala. c
b Ms., pinguine. d FuitArvernoriiincp:sc.,isqueceleberrimus.BASNf
Forte aguoscite; si imputatis ignoscite.
PATBOL. LVIII. 3
75 RURICIIEPISCOPI 78
verba adhofUil&ftatldire : Quid cessas, ingrate, quid Aambigo. Cum et vos abundeiis tabellariis, et me
dubitas? Nosii erga te communis Domini voluntatem, sciatis lahorare egestate sermonis, ac sierilitnte exi-
quam diversis occasionibus te elimare contendat, lis ingenii, velut sestivis mensibus arentis vense cur-
quam tibi etiam invito spiritales cibos soleat bonus sum sudare, nonfluere.Addidistisetiam,sicutAcbilli
paslor ingerere. Mihi crede, plus tibi, si distuleris, Patroclum, aut Herculi Theseum, vel Theseo Pyri-
quam transtuleris imputabit. Quia sludiosis favere, thoum, ita vos mihi debere sociari. In his fabulis
non invidere consuevit. His et taiibus silentio allo- factisque majorum non praerogativam personarum,
quiis in vincula ejus me voluntarius pariteret coacttis sed comparationem debemus dilectionis accipere;
sponie conjeci, ad exemplandum eum festinus accessi, ut amicorum recolentes nomina, sequamur exempla;
Quem nescio utrum, sicut est, transcriptum an pa- et eorum in nos vocabula transferenles, merita con-
ralum reddere debeam in veslro pendet arbitrio. feramus ; alque ex ipsqruin gestis magnifica quaeque
Ego tamen libens multam quam intuleritis, exci- et honesta carpenies, vitae nosirse utiliter coaple-
piam; quia remedium meum vestrura cred.o esse xnus; et serviamus nobis in caritate candida, non
decretum, et sententiara vestram medelam duco adulatione fucata. Studeamusque quod in araiciliis
esse, non pcenam. illorum poetarum falsitas (inxit, in nobis animorum
'B
EPIST. IX. veritas peragat; ut dura imitari videmur amiqua ,
Dominopeculiari ifi Ghritlo Dominopatrauo Sidanio relinquamus imitanda; et seniorum facla laudantes,
Ruriciut. laudemur a posteris. Haecergo, domine mi, flamma
Iia uie recens praedicatio, et antiqua dilectlo ve- pectons mei, persuasioni«tuse, quam conscieniix
slrse pielalis illexit, ul aiideam auribus vestris ine- mese amplius credens, gerulo festinante, breviler
ptiis meis facere ssepius,injuriam; dum vestram, cursiraque dictavi: quaeperitia tua et probitas tua,
quantura sterili ingeiiiolo conceditur, attingere cupio si aracci verecundisc consulit, aut eelare debebil,
disciplinara. Quam etsi assequi grande est, atque aut emendare curabit.
difficile, sequi tamen pulchr.um est atque sublime. EPIST. XI.
Qiiouiam summarum rerum non adeptio tanlum, J)omino sublimi sewperque magnifico fratri Fredar.
sed etiara imitatio ipsa jucunda est. Quia nunquam Ruricius.
fere aliquis ejus rei portione ad inlegrum caret, ad Quoniam amcenitati nemoris vestri etiara deserli
quam scandere ac pervenire contenderit. Desidero nostri ineptias voluistis adjungi, transmisi, sicut in-
itaque, domine mi, desidero, inquam, tuis cibis jimxistis, abietum plantas, non specie, sed proceri-
refici, tuo fonte, potari, luis repleri dapibus, tuis tate placiiuras; non fruclibus, sed sui peregrinatione
epulis saginari : quas siquis, distribuentibus vobis,•',C mirabiles; non usu aptas, sed amcenitaie jucundas.
non summoore libaverit, sed lotis animae visceri- Quippe quae cum coaluerint crassitndine umbrarum
b Cevenarum frigus c Oceanis in aestatibusprsebiturse.
bus appetens conviva sorbuerit, atque intimo peclo-
ris postmodum easdem ruminalurus absconderii; Et hoc inier illas prteclarissimas diversi generis
incipiet assiduis ructationibus in laudem Domini arbores, tam decore quam utililate praestantes, opu-
omnipotentiserumpere; refertus corde, ore jejunus, lentas onere, distinctas flore, odore fragranles. lllis
dura satur esurit, et saturalur esuriens; magis in enim industria veslra coniulit, quod soli natura non
regeneratione saturandus. Nec deesse poterit cibus, prolulit. Nam ut ruborem rosarum, liliorum cando-
cujus pastus in verbo est. Ut ego harum deliciarum rem, lauri perpetuum virorem, etalia bujuscemodi,
parliceps esse merear vestris patrociniis obtineie, similia vilibus praetermiltam (quia saepe per abun-
mihique supra mensuram virium connitenti auxilia- dantiom pretiosa vilescunt, et facit copia quotidiana
tores accedite, simulque et ab ovili vobis credito fastidium) illic etiam graminum, germinum, fruleto-
non inveniar alienus. Orate, errantemque ovem a runi peregrinae collatse sunt suavitates, visui usuique
pascuis sseculi ad caulas dominicas reporlate; quia vernantes. Sed quid illic primum laudandum sit, aut
confido quod iniercessionibus vestris fieri possit mirandum, ubi etiam iemporis iniemperies tempe-
agnus, qui vester meruerit esse discipulus. iP ratur? Siquidem inibi torridae fervor sestatistam um-
brarum quam undaruni rigore depellitur. Hiemis vero
EPIST. X. in tanluro non senlitur asperitas, ut intra eadera po-
Domino, pectorisuo, Lupo, a Rurkius. tius lepor aeris, el cantus avium, veris reddat effi-
Accepi litteras raagnanimiialis tuae, quibus excu- giem. Sed quid ego immemor imperiiiacmeae, pau-
sare dignaris quod ut me rarius eloquentise tuse pere sermone, mi domine, ruris vestri diviiias, de-
rore respergas bajuli taciat inopia; simulque eiiara licias desciibere, aut enarrare contendo, ad cujus
indicas temiran cur, cum milii eorum frequentia laudem eiiam ingenia majora succumberent? Date
suppetat, verhorum quoque copia eompia non desit, itaque impudentise meae veniam, quam extorsistis,
vobis scribere ssepius detrectem. Quod vos per iro- qui ut auribus veslris verbosus existerem. dignatio
niam, ut esl leporis vestri facundia, jactasse non veslra me compellit. Confidensquod epistola Iongior

* Fuit episcopus Tricassinus. c Vox corrupta.

b Vox corrupta.
77 EPISTOLARUMLIB. I. 78
vobis, dominis meis, si displiceret affatu, placeret A cymba inslabili fluctuantem, quasi jam de sublimiori
affectu. Cum intellexeritis eam non pro eloqueniise specula vel eminentiori colle respicitis?. Egone vos,
lepore, sed pro vesiro amore copiosam; simulque, qui ad portum venise per pcenitentiae indulgentiam,
quia sciebam siiblimitatem veslram in amicis vestris Domino gubernatore? b Non ego penitus, frater di-
plus reprehendere taciturnitatis verecundiam, quam lecte, sic scripsi, ut mihi aliquid blandiens', vos iin-
loquacem familiaritalis audaciam. probo dente morderem, nec ut vos lsederem; sed
mihi epistolae familiaritale vincirem. Nam si bene
EPIST. XII.
Domino pectoris sui CelsoRuricius. considerelis, votorum sunl illa verba, non actuum ;
et optantis potius quam moneniis.Quia non quid age-
Trepido in praeconium vestrum os elingue rese-
remus, sed qualiter vellem ut
rare, cui scio jure etiam ingenia majora succumbere. Caeterumsi actus vitaemese viveremus, exposui.
praeieritae praeseiuisiiuii
Quid enim primum de affeclionis aut dignalionis ve- discutias,
strae latide commemorem? qui omnes mihi ruris, pudebit te, intimo et secretissimo frairo
a moris, et, quod his omnibus majus est, caritalis lesle, ferre, quse non pudtiit Deo leste c promittere,
pro quibus facinoribus meis spero vos potius Domino
delicias contulistis, aut certe, si quid horum dcfuit, supplicetis, ut
non vobis est quos in hoc sseculo amiciiiarum et
deputandum tempori, imputandum. B propinquilatis voluit esse
Nam totum apud vos, quod carum pectus, quod ha- rum consortes, in fuluro bono-
buit clarum mundus, inveni. Nulla me penilus jocun- jubeat esse participes.
dilate fraudastis; quin etiam desiderabile mihi bo- EPIST. XIV.
spitioli mei desertum veslra vicinilate fecistis. Et Domino pecioris sui CelsoRuricius.
idcirco me mngis finiiimum vobis esse congaudeo, Equuin qualem jusseras deslinavi, mansuetudina
quia non ex toto raalus est, qni bonis jungitur. Sed placidum, membris validum, firmum robore, forma
ne exbibeat vobis ipsa ineplia sui longior seruio fa- prsesiantem, d faclura composilum, animis tempera-
slidium, salve largissimum dico; et vitrarium, sicut iuiii, nec prseproperum scilicet velocitate.necpigrum:
jussistis, me destinasse significo : cujus opus nilore, cui frenus et siimulus sit sedentis arbitrium, cui ad
non fragilitaie oportet imitetur,ut dilectio, quaenobis cvehendiim onus, etvelle suppeiat et posse ; ita ut
a parentibus relicta, magistro tradila, vitse commu- nec cedai superposito, nec deponat imposiium. His
nione, firmala est secundis, elimeur adversis, nulla itaque, sicut oporluit intimaiis, sajutatione prselala ,
penitus turbinum procella frangatur. Nam sieut auri pollicitaiione dispensa, promissa deposcimus, ut ad
atque argenli pretiosa sinceritas, si seris, aut plumbi, solcmniiatem sanciorum ad nos, Heo propilio, una
vel cujuslibei allerius malerise vilioris fueril admix- _ cum sorore venire dignemini , honorem palronis,
tione corrupta, nisi ignium examinatione purgatur, fratribus affectum, graliam populis prsesliluri.
necsplendorem naturalem poterit habere, nec soiium. EPIST. XV
Nam nec visui claritaiem, nec linnitum reddit audi-
tui, magisque raucum resonat, si feriamr, el slridu- Domino suo, peculiari in Christodomino patrono,
e Eonio episcopoRuricius.
lum. Hanc ergo senieniiam, non meam, sed Domini,
Agniio transitu sanclo, cl venerabilis apud me
frater optime, contuentes pariter et sequenles, ita rccordatiotiis domini mei decessoris vestri .\eontii,
vitam nostram medio cursu, gubernatore ipso Do-
anin.o et mente confusus diu multumque tristatus
mino, lemperemus, ut cum serenitas arrideat, pro- sum
quod et impedientibus peccatis meis, lanto anti-
sperior flatus invitet, mare placidum bhndialur; sliii occurrere non merueram, et tali essem parente
scienles tamen illam sequoris subjecti planitiem ad
Cujus etsi exlerioris hominis non fruebar
insiar inontium repente consurgere; neque in altum privaius. inierioristairieii
ubi eam aut teni- aspectu, gratia delectabar, et mentis
navem nostram paliamur impelli;
acie jtigitcr adhxrebam; per quem et in quo mihi
pestas solvat, aut unda demergat.
prsesens quodammodoet cernebatur oblutu, et a:idie-
EPIST. XUI. balur affeclu, et palpabatur altactu, et tenebatur
Domino pectoris sui Celso Ruricius. D amplexu. Siquidem ciri nullo se melius loco quam
Recepi apices germanilatis luac, qui niiiii non pa- in corde, caritalis ipsius sede, conspiciunl. Unde et
rum scrupuli retulerunt. Vereor enim ne secus de amplius de»iderabnm oculis videre carnalibus, quem
lilteris meis quam a me missaesunt censueritis. Et ita spiriialibus intuebar. Sed dolori meo consolatio-
idcirco quasi temerariae praesumpiionis memores vi- nem ea quaeprius tribuerant, solatium ipsius meriiu
deamini, dum ut pro vobis orem, ac saepius commo- dedorunt. Quia conlido quod quem paterna pietaie
neam, poslulatis. Egone, frater optime, casiigare vos dilexii, et sedula intercessione cuslodiat. Sed liscc
audeam,qui me nequeo castigare'! Egone vos,qui me sanctilati vestrse quasi vobiscum colloquens, atque
sseculiadhuc in turbinibus tanquam in maris aestibus a vobismeeroris ipsius levamen requirens, diclante

a Forte oris. cum Ililario Leonis successore habuit, dein a ponti-

b Deesl verbum. fice Romanoconcessa sunt illi vicarialus jura, quibus
* Forte committere. inscio pontifice uti lentaverat. Deillo Leonlio ssepius
d Forte Fartura. Ruricius I. u, ep. 39, etep. 41, 48. BASN.
• Is fuit Arelatensis episcopus, Liles quasdam
79 RURICH EPISCOPI SO
dileclione, retulerim. Nunc vero, ut dicere institue- A undosum marc, excitantibus veniorum sicvieiiiium
ram, accersione ipsius domini mei ei aposiolatus tlabris, erepto ab oculis noslris nebuli< ac nuljilius
vestri ordinatione comperta, ad ofticium vestrum die, iier agere crederemus. Quia etiainsi mundo ra-
mitiere cogitabam. Sed muneribuSvestris humilitatis dius solis illuxit, ad nos, prse dcnsitatc iiemoris
mese prsevenistis obsequium : quae mihi majorem splendor ipsi s, et calnr jiervMiiro non valuit, dum
scribeiidi fiduciam contulerunt, quia .prsesumoquod nos ila per iier infelicium lelicium pr»ceritas pre-
quem liberalitaie feceritis dignum, ab animis vestris . mit, el s c inumlatio roris aspergit, ut coulracii fri-
iion habealis alienum. El ideo sicut dictis intellexi, gore, vel cnacti apric.iatem ignis plurimis diebus
quoniam tanli habere dignamini, sospitationem bca- cynocaumalisquaeriiiius.Sed cumadlocmn, nd quoin
litudinis vestrse per lilleras uberem dico; simulquc tendebal inleutio pcrvenissemus, vallnli aquis aique
pcculiari prece deposco eo mecum agerc lanto ha- madefacti, sili occepimus deperire. Quia cuin essei,
bealis affectu, ut dominum Leontium prsemisisse, et uLdiximtis, rigor in aere, eral lamen tepor in foiik-,
commutasse polius quaiu perdidisse cognoscam. odorin ilumine, ardor in campo, sestus in castro; ct
ut brevi sermone uuiversa concludam, per talein
EPIST. XVI. viam nos iter egisse cognoscite, per quam nec ad pa-
Domiiio venerabili, admirabili, el sanciis omnibusB railisum, non dicam ad exsilium ire quisquam desi-
mquiparando,fratri Sidonio Videnti, Ruricius. derel. Quapropler quia hsecomnia Dominus nosier
Olim (e, fratcr carissime, fama celeberrima prsedi-
illis et n:e incurrere, et vos jussit evadere; peccala inea
cante, cognovi, et in sede cnrilatis quibus ipse a vesiris meritis eliam visibili ilinerc discernens; et
inclius lcrrena despicis, el ccelestia divinaque consi- vos arcta el laboriosa spirilalitcr pergiiis via,
unde nomen qui
dcras, oculis inentis aspexi: ipsius istas non inciderclis angustias, ct no^ qui lata et
ascripsi, cujus niuncre donatum esse le vidi. Et ideo
retrorsum semper respicienles incedimus,
diini le iu speculo cordis diligenlcr, et pulchritudi- spatiosa,
hujus iiicurrimus injurias. Orate Domiuuin, cui
nem interioris hoininis lui vcheraenler admiror, ad omnia ut elsi per diversiun
in possibilia conlUemur,
desiderandum animi mei viscera concitasti, quae
dilectione com- iler, ad unam nos lamcn urbem faciat convenire; in
tanium afleclum tuuin meracissiina nos misericordia potest inferre, vos merita.
mola sunl, ut quem spiritalibus oculis contemplor, quam
etiam carnalibus cernere concupiscam. Quamobrem, EPIST. XVIII.
salve in Cbrislo Doininoplurimum, diccns specialius, Dulcissimo ct unanimo filio • Omacio Ruricius
ut u;ia cum domno meo ad cpiscopus.
quaeso, episcopo, quera Ut per Venerium dulcedini luae non scriberem,
nos venlurum pro sua dignatione confido, vohis, ad
C non negligeiitiae,nec imputaiionis alicujus, sed oc-
humililatein nostram visitandam, faciatis injuriam, fuisse Unde bas per Ainelium
ul possimus in unum posiii fructumde nostra invi- cupationis salvecognosce.
cem carpereprsesentia; dum scisciianlis intentio fit dedi, quil.us plurimiini dico, et ut proposiii
lui seniper reminiscaris, conimoneo. Nec aniniuui
respondeniis eruditio; et niuluus quoda nmodo pro- tuum Deo dicatum aut a ccepio ilinere blandior
fectus discenlis efficilur, ei docentis. Pax, pax, pax. visus jam
avocci, aut modulaiior corrumpat auditus, aut
EPIST. XVII. dulcior gnstus inliciai, aut mollior sollicitet taclus,
Domnoanimm sum, et tolis in ChristoDominodile- ant suavior odoraius illiciat, et per feneslras cor-
ctionis visceribusexcolendoPomerioabbati Ruricius poris niors inlromittatur ad animam. Sed neque sii-
. episcopus. vam lenens, conira Domini senientiam retro respi-
Scriplum est, sicul ipsi mclius noslis, Mihi vindi- cias, iil directum linese sulcus amillat: quin potius
clam, ego retribuam,dicil Doiiiinus.(Ocul. xxxu, 55; ita in eum, cui te, ipso inspiranle, vovisti, omnibus
Rom, xu, 19) Jamvosmihisi quidimputntisignoscite, sensibus inliies, et cordo delixus adliaereas, ut cum
quia sciatis Doininum vindicasse. Tam aviis nos es-c te vel una prsufatoruinvitiorum illex forma pulsave-
iiineribusnoveritis.iiiiamabditassoliiudiiiesiiiductos, rit, fide firma.el divina meditatinneiuunitiim peclus
ul cas reiexereanimusborreai, mens refugiai* sermo D adire non possit. Et quamlibet in lurbis posilus esse
non queat. lncurrimus namque seniiiam obstiuctam videaris, inlrans in cubiculmu cordis tui clauso ostio
ramis, spalio constriciam, spinis liiriam, siirpiL-us tuo, Dominumorare non desinas(Mati/i. vi, 6), ut
claiisam, ob>ilamsentibus, situ asperam.saxoriiiua^- qui videt in occulto, dicat libi, sicut sanclo Moysi
geribus inipediiain, radicum coiiiiexioneconslratam, vociferantiad se non voce, sed corde, dicebat: Quid
cce.iOvoraginosam,ul in tam variis lamquemullipli- clamasad me(Exod. xiv, 15) ? Et spero ut in lalilius
cibusmalisnonesselsiinplcx formapericuli; dumca- oralionibus etinm mei meminisse digneris, et citius
ballorumpedcs radieum virtusdetinei, etsoli putredo te ad nos, ctiam si inter nos reducit affeclus, desnle-
non susiinet; montibus vero ita in sublime porre- rium dulcissinne et saluberrimsequietis adducat.
ctiini, et vallibus in profunda demersam, ut nos per

• Fuil il!e presbyler dileclissimus Ruricio, cujus ad Aprunculum obtineret. Vide iuferius 1.u, ep. 27,
ope usus est Eparcliius, ut litteras cominendatilias et 56. BASN.
*1 KPISTOLARUMLIB. II. 88

LIBER SECUNDUS.

EPISTOLA PIUMA. i\. dico. Iter meiim, vestrumque conspectum menld

Doiunis]sublimissimiset in ChristoDominodevinclissi- praevenio, atque omnia, sicul jussistis, et dignum ac
mis [ratribus " Namacio et CerauniwRttricius. deliituni fuit, inspecta, tradita, firmata significo.
Amiquisapicnies amicos duos unam animam ha- Nec vereor quod dcbeat animos vesiros vel aliquan-
bere dixerunt : quod valde verum esse praedico,. lisper offendere, qnod unum vocabulum de libello
proboque. Nam poslquam a veslra germanitate dis- dotis vident esse sublractum ; cum boc quod deest
cessi, divisum esse me sentio, p.irteinque incam numero, non solum compensalum, sed eliam auctum
vobiscum resedisse cognosco. Nec absentibus vobis agnesciiis in merito.
integer esse mihi videor. Et cum me in me non in- EPIST. III.
veniain , apud vos me, ad vos reversus, inquiro, Dominissublimibuset in ChristoDominodevinctissimit
atque ibidem, quanliim mc jubes reliquisse, tanlum (raliibus Namacioet CeraunimRuricius.
vesiri mecum abstulisse conspicio. Et ita priusquam Quam graviter sim de luclu vestro nunlii airocitale
fiat, annuente Domino, pignorum nostrorum voliva perculsus, facilius vos pro miiliio potestis amore
conjunctio animorum intcr nos facta jam divisio, conjicere, quam ego possim litieris intimare. Qula
qnse b divino amplectenda magis est diligentibus, animus niinio mcerore confeclus, quod horret reco-
quam vilanda; per qnam (it in cordibus corum cari- B '. lere, reniiil expedire. Doleo, fralrcs dcvinclissimi
latis integrae sincera iransfusio ; cujus ego vinculis lam aeerlio casui vestro, el loto corde rompalior.
colligalum a vobis esse me gaudeo, et talibus calenis Nam eisi ad praesensa vobis separaius sum corpore,
vinctus exsulio, obstringique me earum nexibus ma- tamen semper mente conjnngor, et dum a vobis
gis cupio quam resolvi. Quibus et vos conslrictos animo non rccedo, planciibus vestris inleresse me
essc confido. Rcdeuntibus ilaque vesiris salve largis- credo. Quia secundum divinam scnlentiam quod pa-
simum dico, et ex oinnihus gralias agens derelinquo titur uniini membrum, omnia membra compatiuntur
quse ad pr.Tconium noslrum perlinent. Ideirco me in corpore. Nos enim non solum lide concorporamur
siluisse significo, quia in propriis laudi.bus, sicut inCliristo, sed eliam liliorum conjnnctione conne-
dicitur, est odiosa jactantia; vesira enim laus mea ciimnr. Unde etiam si curariim lanta inlemperies
facta est; et ideo, ut dixi, de magnanimiiaie vestra permisisset, ad solandos vos, pro epistolis ipse vc-
lacere melius duxi; quia quidquid de vobis dixero, nissein. Sed quid facimus, fratres optimi, quod di-
mihi videor contulisse. vinae resislere jussioni, sicut virlute non possumus,
EPIST. II. iia nec voluntale debemus, et omni advigilaniia prae-
Dominissublim;ssimisel in ChristoDominodevinclissi- cavere ne dum dulcia nobis pignora nimio dolore
mis frnlribns Namacio et CerattnimIluricius. C deflemus, blasphemi, aut quodammodo injuriosi vi-
Inler reliquas grales, quae :i me vobis jure refe- deamur in Domino; ct gravins animam nostram
rendsc sunl, prsesenlia :<cvisione palroni communis auctor ipsius merilis inventa nccasione confodiat,
domni Poslumini ingcntes gralias ago, quod bospi- quam carorum amissione percussil. ldeo in omni
lioliim vestrum fecistis ipsius oralionibus illusirari. amariludine vel dolore ad illum nobis refugiendnm
Quia dum vobis exhihct fidem, noliis trilmit Uene- est, et nd illum omnes casus nostri loto corde refe-
dictioueni; et licet fueril vigilanlissimus inspector, rendi, qui sanat vulneratos, qui relevat moestos, qui
iniporiiniissimiisesactor, disuiciissimus exsecutor, consolatur afflictos. Et illa sententia sancli Joh
levia iiiinen liscc omnia graiia vestra et sanctitatis omnino dicenda est: Dominus dedit, Dominusabtlu-
sunepouderalione pensavimus; quia sicut scriptum tit, sicut Dominoplacuit, ita el factum esl, sit nomen
est : Caritas omnia suslinet, caritas nunquam exci- Domini benediclum (Job i, 21). Haec ergo, Domini
dil (1 C.or.xm, 7), prscsenim cum hoc, quod visus pectorismei, scribere vobis idcirco praesumpsi, nt
exigere, nobis eum credimus Dei benelieio contulisse. dolorem communcm, quem sciebam, quod verbis
lutque eo c propria civiiate remeante, non quia ne- meis miligare non poteram, vel divinis eloquiis ut-
eessariacessenl, sed quia voluit, dedi, quibus indivi- cunque moderarer. Et vere non minimum potestis
duangermanitati vesira:snlve largissimum desiderans D capere de Christi voluntate solalium, qnod quatenus
" Fuit Namacius, ui fallor, idem rum Namacioad illum, scribit Ruricius noster. lllisNata fuit,
quseju-
qiiein scripsit Sidonius Apollinaris, in Aquitania se- venis obiit, ut pntet cx epislola Ruricii (ertia. Fuit
c.nndadegens. Vir docius, q-.ii in castris intcr excu- aller Namacius rosl obitum Ruslici Arveinorura epi-
biales curas litteris incubuit. Ubi vacabat a militia scopus, a nosiro distinguendus. BASN.
et pugnis maritimis adversus Snxones illa littora b Forte rfititsio.
infestnntes, venationi fuil deditus, solusque canes c Ms., propria dicivitate. Sed vocula di est deleta.
venaticos npris movendis aptos hnbuit, dives procul An propria de civitate, an propriam in civitatem
dubio, uipote qui tum venaretur tum sedificaret. legeiiduiii.
Cerauniam habuit conjugem, ad quam saepius,ut ad
85 . RURICIl EPISCOPI 84
ipsum immaturus manebat iuteriius, tiilem eum esl. A saepius dicam: Quit dabit capiti meo aquam, et oculis
dignatus assumere, qualium regnum dixit esse coe- meis [oritem lacrymarum (Jerem. ix, 1.)? Sed ille
lorum (Matth. xix, 14); ut et patronutn haberetis ex populi sui peccata tfeflcbal; ego vero propria, quae
filio, et minus doleretis amissum, quem a Domino el me el vos pondere suo et numerosilate presserunt;
videbalis assumplum. ego ut illius moriem, et meam vitam, illam defun-
EPIST. IV. ctam, et me supersiilem plangam. Longe aliud libi,
venerabilis soror, quasi de nosiris meritis praesume-
Dominissublimibuset in Chrislo Domino devinctistimis
bas, cum lanlum tibi, nimia caritate decepta, de
fratribus Namacio el CeraunimRuricius.
nostris orationibus, rtie refellente, proniitteres, ut
Saepius, carissimi fratres, propter commnnis lu- domum luam nostra inlercessione salvandam, ct
clus acerbissimum casum vobis scribere, aut ad vos filiam
per me, ut ita dicam, fore crederes immorta-
venire disposui, sed semper me et ab itineris pro- lem. Sed cito
cinctu infirmitas corporis, et ab epistolari officio apparuerunl merita mea, quae me ir-
remediabili. vulnere sauciarent, et le secus quam
nimius dolor cordis retraxit. Nam si quando ad scri-
oportnerat de peccatore credenlem, tanii pignoris
bendum animum conalus sum intendere, slaiim sen- orbitate
percuterent. Vel nunc certe, in Chrislo
sus horruit, mens refugit; et ita mibi pro sermo- Domino venerabilis
B
' soror, et te falsa credidisse, et
nibus semper flelus occurrit; tit prius paginam
meveradixissecognosces. Sednimium diu, immetno-
lacrymarum iinbre perfunderem, quam stylo pinge- res prseceptorum ccelestium.,humano dolori
pracbe-
rem, sicut dixit ille paternam indicans de filii amis- mus assensum. Ad diviha nobis
sione pietatem. praeceptaredeundiim
est; ne ila plangamus corpore mortuam , ui ipsi
Bis conatus erat easus effingerein auro; corde moriamur. Discedenles ergo paululum de prae-
Bis palrim cecidere manus.
sentibus, rursum futura cogitemus; ut quos inflrmant
Vel quod potius a me diciiur: Quoniam negabat praesentia, futura corroborent. Nos debemus, fralres
consolari anima mea (Psal. LXXVI, 5). Haud injuria. carissimi, illam ferre cOnditionemhumanse fragilita-
Perdidi enira flliam, quam et me suscepisse, et vos lis, quam et prophetae, et apostoli, et sancti jusiique
genuisse gratulabar, perdidi vitae solatium, posteri- omnes, vel, quod majus est, omnium Dominusnosler
latis spem, decus familise, cordis gaudium, lumen suscipere dignalus est. Deplorare (sed magis Deo
oculorum. Nec simplici sum orbitate perculsus. Nam gratias agere et gaudere) non convenit, quod filiara,
cum filia et fralres amisi, quorum me solabar affectu, qualem quidem voluimUs, quam Divis qui dederat
quorum me conjunclione jaclabam. Disruplum est, promisit, habuimus; etquidem mutuvimus, non per-
fraires carissimi, vinculum germanilatis nostrse , C I didimus; sed ad Cbristnm, ipsojubenle, prsemisimus.
ablalum nobis esl pignus muluaecarilatis. Heu mihi, Ilabere enim fllios generalis est beneficii; bonos
fratres optimi, dum deposilum vestrum cujus me vero habere specialis est pracmii. Sicut vivere com-
traditione ceperatis, amitto, una vos perdidi. Et ideo mune est omnium; bene vero vivere et bene descen-
in unius necessitudinis gradu, complurium mihi ne- dere de hac vita paucorum esi; non tamen naturae
cessitudinum solalia sublata suspiro. Solain tamen conditione, sed culpac; nec divina praescriptione,sed
patriam, quae mihi per ipsam acquisiia fueral, non propiia voluntate. Et ideo uon turbetur cor uosirum,
amiitam, qui h.-inc mihi polissiraum lcrram quam nec Uliampro ainissione, sed pro desideriodefleainus:
ill.i corpore suo occupavil, patriam judicabo. Sed nec ut dominicis promissis increduli, aut praecepii
quo immemor officii, memor gratiae, dolore impel- obliti esse videamur. Flemt liberos suos, qui spem
'
lente, progredior? et tempore aliqualenus vulnus ob- resurreciionis habere non possuni; quam eisperfidia
ductum, rediviva recordatione, tanquam nova sectione sua adimit, non divina sententia. Fleant moriui mor-
rescindo ? el qui consolari vos polius per divina ruos suos, quod in perpeluum sesiimant'inierisse.
promissa cupiebam, consolationem ipse non capio. llli nuilam moeroris sui babeant requiem, qui non
Causas tamen vobis recidivi hujus doloris exponam. credunt esse requiein mortuorum. Nobis vero, qui-
Utcunque enim animus mcerore confectus recipere D ] bus etspes et ponioChristus est, spes in terra mo-
consolationem apostolica exhortatione jam cceperat, ricnlium, porlio in regione vivorum; quibus mors
quae ait: Nolo vos, fratres, ignorare de dormienlibus, ista non nalurae, sed Vitaeprscsentis est finis; quia
ne contristemini, sicut cwteri, qui spem non habent eara in meliuscredimus esse reparandarn, juxta Apo-
,(/ Thess. IV, 15). Sed ubi infelix noster communis stoli senteniiam : Cum corruplibile hoc induerit in-
advenit,et eum sine ea, qua prius splendebat, gemma eorruptionem(1 Cor. xv, 54); cum propheta dicendum
conspexi, per quam mihi et acceplior esse solebat, est : Dominus dedit, Dominus abstulit, sicul Domino
et gralior, et quasi ornamento proprio spoliatus mihi visum esl, ita factum, sit nomen Domini bened.ctum
et indecorus apparuit. Novit ille, fratres carissimi, (Job i, 21). Quia lenenda est in tentatione poeniien-
qui cordium occulta rimatur, quod ita mihi dolor tia, ne cogat ant ore corde delinquere.
repente geminatus esl, et ita mihi per singulos dies Fletus ilaque vesiros fides prompta detergat; quia
detanta indole ilh'(is, et istiiis desolaiione affeclus credimus caros nostros vitam non lam perdere quain
duplicatus est luctus, ut nec hunc aspicere, nec illius mutare; relinquere sseculum cernimus et luctibus
meminisse sine lacryrais queam; et propheticum illud plenum, et ad regiOnem beatitudinis feslinare; exira
 85 EPISTOLARUMLJB. H. 86
de |ieregrinatioiie laboriosa, et ad quieiis patriam X . sermo meditalus, qui einillilur, et non aniiltilur'
pervenire. Unde et propbeta dicil: Educ de. carcere tribuitur, ei habctur; videtur dfscedere, nec recedit;
aniimm meam ad cunfitendum nomini luo (Psal. a me dirigilur, a le suscipitur; a me scribilur, a te
CXLI,8). Crediie inihi, Iratres caiissimi, quia illa legilur; nec tamen dividilur, cum quasi divisus inte-
j mde sua quiete secura, de noslra est salute solli- ger utriusque corde leneatur. Quia verbi more divini
ciia; qnaesi nobiscuin posset miscere colloquia, boc traditur, et non egreditur; confertur indigenli, et
diceret: Nolite, pii parenles, nolile me flere; nec non auferiur auctori; accipieniis lucrum, sine dis-
ingrali tam benigno Domiiio planctibus nimiaedile- 'pendio largientis; ditans inopern nc 1 altenuans
ciionis existere. Esto, habuerit tempore meaearcisi- possessorem.
(iouisboc pietas, jain dcbet doloreni ve-truin lides EPIST. VI.
com lempore lemperare. Quia clsi vobis mortua Domnosuo et peculiari in ChtistoDominopalronoCro-
sum, Deo vivo. Aut nunquid vos magis potestis nopioepiscopoRuricius episcopus.
amare quam Dominus, qui inc fecil? qui me donavil •• In oidinando grege dominico, vel regendo, inter
viia, emii, redemii, quia voluit; et quando voluit speculatores alque prsepositosnon praesumptiodebei
prosua piciate suscepit. Aul qtiod magis duloris ve- e-se, sed ratio; ei de cuslodia solliciludo, non de
sf.ri potestis habere sulaiiuin , quam quod Dominus B pervasione contentio : ne mercenariorum subeant
nosicr unicuiu Filiuni suum pro nobis est tradere iioiam, dum pasiorum non tenent disciplinam; et
diguaius ad mortemVEt cum Filius Dei secundum inveniantur, sicut Apostolus dicit, nonCliristi gloiiam
carnem mori voluerit, homo tam acerbe debet con- affectare, sed propriam (/ Tkes. n, 6); dum malunt
ditionem humanse sortis excipere ? Quamobrem , ab lioininilius perciperc laudem, quam a Domino
piissimi parentes, vestra potius peccata defleie, et exspectare mercedcm; praesentis appelitores lucri,
de satisfactione vestrorum crimiiiuiii cogiiate; ul si et praeinii contemplores scterni. Unde, sicut idera
me in Christo diligitis (quia me veie diligere non Aposiolus (liom. xn) docet, si paciGcaad opus san-
potes;is, nisi in Doinino diligalis) in sinuin patriar- cluin congregatione concurdes, si sine simulatione
chae venire mereamini, ubi Dominus pro innoeentise diligentes, si cum sollicitudine ministrantes, si unius
mene [fo le SI«E]ptuiiaie, et pro sua pietate consli- capiiis membra sumus, corporis unanimiter debemus
luit, qttia misericordia ejus melior est super vila esse reclores. Quia caulae grcgis dominici possunt
(Psal. iixn, 4). Ut ibidein ilon falsis, sed veris; non esse humerositate multx, non fideivarietate diversae.
temporalibus, sed auernis gaudiis pariter cxsuliare- Ut, sicut ipse Dominus praenuntiare diguatus est,
pos-imu^. TaliLus oportel-,ut vos; opiimi fraires, el non nobis per invidiam dissidentibus, et per dissen-
his snnilibus pneceptis ac [sponsionibus]sponsibus Ifj sioneiii gregem dominicum dividemibus, multiplex
dcTiiimicisconsolemur. Quia sicut apud Dominuin per nos scliisma procedat, sed magis per unitatem
futura jam facta sunt, itarlidelis catholicus promissa doctrinse simplices oves dominicas congregautibus,
coelestia, quae tempore suo implenda conlioii, debet fiai in nobis unus grex, ct uniis pastor (Joan. x, 16),
etiam quodammodohabere praesentia, spe praecipere qui sicul est rex regum, et Dominus dominanlium,
possidere fide, operibus oblinere. Haec enim sunt sacerdossacerdoium, et pontifex pontificum; ila in-
quaonobis exhibent in moeroribus sobvtium,in con- telligntur et pastor esse pastorum. Quamobrem stu-
irariis Udnciam, in prosperis moderationem; neaut dio cariiatis, non cupiditatis, fforle cnm his] has ad
exlollamur secundis, aut cedamus adversis, aul tri- snnciilaiem veslram presbylerum meum pro dicecesi
stibus consumamur. Hsec ergo, fralres carissimi, Cemiliacensi, unde jampridem vobis scripseram, de-
transmiitenda vobis ad communem quamdam conso- stinavi;ne si lacuissem negligentiaedeputaretur, non
lationem, non sii.e magnOanimi dolore diclavi. Nec concordiae. Rationi ° irralionabilis videsc. ssisse non
nie paulo latius proirahere sermonem afflueniia ver- jiauci, ut si agnoscitis vera esse quae.dico, aul justa
borum compulil, sed aestusanimorutn; uldesiderium, quse rcpelo; nec me injuriam diutius, nec vos inquie-
quod recordatio accenderat, commemoratio diutina tudinem diulius susiinere paliamini.
crcbra leniret; et in hoe etinm parem graliam erga D ^
EPIST. VII.
commuuem filiam comprobemus, et sicut nos ejns Domnosublimi
viia devinxerat, ita ejus memoriain eadem dilcctione semperque
b magnificefratri Etafio /?«rt-
cius episcopus.
cusiodiat. Ita propitio Deo operum tuorum fama percrebuii,
EPIST. V. ut omnes in laborilius constituti commendari se ger-
Domnosublimiel in ChristoDominodevinclissimo fratri nianitati vesin» omni precuni ambitione depdscant.
Namacio Ruricius. Quia fatigationemsnamapud voseffectum baberenon
Qui occasionem scribendi prO necessitudinis jiire cfubitnnt. Undectiam portitor harum, nomine Ulfila,
perquirimus oblatam , praetermittere non debemus ; queminihi « Frareirius presbyter suis litteris coro-
ut reddat nobis quamdam prsesenlise porlionem itiendavit, ad vos commendatiiia»postuhrvit, quas e
• Locus corruptus.
b In castello Rulbenorum montibus cihclo niura tnvitavit, ut patet ex ejus ep. 15, 1. iv, alii eum
allare, Eriphium, male, ni BASN.
imo ecclesiamconsiruxerai, eo tempore quovix aliut c Vel Frasetrius. fallor, appellanl.
audebatvetustussarcire; ad eam consecrandam Sido-
87 RURICH EPISCOPI 88
e' pro jussione divina, et pro jussione mutua libenler, A quia eruditio nostra merces vestra esl; d et lempora
indulsi. Quibus iudividuaecaritati veslrae salve plu- collatio desiderii veslri, veslri esl scrmonis affectus.
rimuin dico, et prsefatum pro aflectione germana, Ita enim paucis diebus, quos raihi vere et paucos et
non pro pontificali atictorilate commendare prae- brevissimos vesier fecit affectus, dum coulemplatione
sumpsi. Quia in peccalore amittit dignitas dignita- vestra non solum satiari nosler nrquit, verum etiam
tem; cni honnr indebilus oneri est poiius quam ho- videndo magis exardescit intuitus ; cum nos et desi-
nori. Quod Iicet vobis placere pro nostra devinctione deraremus praesentes, et ad hoccoram posilos quac-
tonlidam, lamen siquid nobisveri vel vicarii amoris rcremus; sensus nostros foule purissimo benigni pe-
impenditis, spero condolealis potius quam gaudeatis. - ctoris irrigastis, ut quamlibet nulla deinde sancti oris
Quia indignum me, et penilus non merentem non niunera preliosa perciperem, praeseniiam tamen ve-
attollit res lanta, sed deprimit. slram inira mentis meae arcana possideam, et effi-
giem vestrani in speculo mei cordis intuear, quain
EPIST. VIII. illa lua caritas perfecla depinxit, ut nullius sctatis
Domino sancto et aposlolico et mihi pra cwleris in oblivione possit deleri; quia jugi recordalione mo-
Christo Domino cullu affectuquepeculiarius exco- menlis singulis innovatur. Illic enim vobisctimcx
lendo, patrono et papm Aenio * Ruricius episcopus. consiieludine
U pielatis vestraesecretius colloqnor. Illic
Quoticnsque [forte quotiescunque]quicunque san- eliam de vitsemelioris inslitutione pertracto. Illic vos
cios aut apostolicos viros quos misericordiaeopera, -labiis menlis exosculor, et manibus cordis ample-
opcrum merita, meritorum vila comraendat, atque Ctor. Quo fit, ut vera dilectio, quaein visceribusmeis
omnium virtutum fama disseminat, aerumnarum mole viva vultus vestri figuralione nutritur et igniculo ca-
depressi coguntur expetere, dum litlcrarum quaerunl rilatis acrenditur, amoris vestri vicissitudinem mihi
labori suo, benelicium conferunt desiderio nostro. reprorailtat, et animus meus mihi animi vestri fide-
Et cura sit illorum labor noster dolor, fit tamen per jussor assistat; dum quantum mibi de vobis praesu-
officii collalionem eornm necessitas quodammodo raere debeam, conscium mutuae dilectionis pectus
carilas nostra, qua dum ipsorum ncqiiiescimuspeti- interrogo. Unde scribendi mibi aditu orationibus vc-
tioni, nostracsatisfacimus volumati, et ila fit ut ege- slris tandem aliquando reserato, banc salulationem
stas petentis sit largientis ntiliias. Fratri itaque et defero, et intercessionem peccatorum requiro. lllud
compresbytero nostro, Possessori nomine, b quo speciali prece deposcens, ut misericordiaraDei nostri
pius est potius, quam facultate; quia quod habuit assiduis petitionibus flagitelis omnibus delictis meis,
pro fralris redemplione profudii, factus est possessor atque omnibus, opitulantibus vobis consueludinaria
paradisi, dum proprielatis saeculi dcsinit esse pos- r clemenlia et copiosa bonitaie, deliciis, etsi non ad
sessor. Ad aposiolatum vestrum commendatitias po- idem prscmium, sallem ad eumdem nos portum quie-
slulanti libenler indulsi. Cujus necessitatem si di- tis jubeat pervenire; ut quaienus hic propter spaiia
gnatur plenius sanctitas vestrn cognoscere, epislolam interjecia terrarum oculis corporis ssepiusnos videre
quam ad humililatem mearn frater noster Eumerius non possumus, vel ibidemde rautua prsesenlia gau-
episcopus per ipsum dircxit, tanli habeai recensere; deamus; nt quando vobis a justo Judice relribuatur
el illico agnnscet qualiler ipsi debeat et pro consue- corona meritorum, mibi a piissimo redemptore, et
ludine consulere, et pro caritate mutua condolere. advocato perfeclissimo • commissorumvenia non ne-
Qui ut fratrem ab hostibus redderet liberum, secre- geiur. Ipse anle judicium peccaloris agere dignetur
ditorum maluit esse captivum, et ui ille crudelissima causara, ne in judicio puniat culpam, quia novit
morte non privarelur vita, ipse extorris est factus e quippe omnipotens nec in bonitate clementisejudicii
patria. perdere verilatem, nec judicii severitate clementia'
Snncti apostoli Pauli sentenliam c consliluentes, amiltere bonilatem. Et ideo per ineffabilemmiseri-
qua Romanis scribens ait: Nolo vos ignorare, fra- cordiacac virtutis operationem vobis prseslare dignc-
tres, quia sape proposui venire ad vos, ted prohibitut tur, ut quos hic veritate conjunxit, illic habitatione
smn usqueadhuc (Rom. 1.13); et nos dicere pudore D non separet; promissionemvestram recolens peculia-
insiigaute compelliraur: Crebrius voluiraus ad since- rius rogo, ut fratrem Pomerium sanciitas vestra non
rissimam pielatem vestram scripla dirigere, sed pro- solum non retineat, verum eiiam ad nos venire com-
hibiii sumus usque nunc; prohibente nimirum illo pellal, partemque suam nobis in dividuiimutriusque
qui bonse volunlati consuevit semper obsistere, invi- transmittai. Nec eum a vobis discedere, si ad me ac-
dens sciliret profectuinostro, et affectui vestro,; af- cesserit, judicetis, quia et vos bic inveniet in me, et
fectui nostro et profectui vestro. Profectui noslro et cum eo vos, residente corpore, ut confidimus, corde
affectui vestro; quia doctrina veslra eruditio no- venietis. Sed et inde non parvum fruclum habere po-
stra est, et epistola noslra consolatio desiderii vesiri teritis, si rusticitas nostra doctrina ipsius aliquid in
est; et rursus profectui vestro el affectui noslro; Dei timore profecerit.
" Leg. Monio, qui fuit eo tempore Arelaterisis * Prins erat in ms. contuenter.
episcopus, et ut aiunt, vicarius ponlificis Roniani * Et semper consolatio desiderii noslri, vestriest
-er Gallias. BASX. termonis affectus.
t>Ms, viliose, quod pejus est. * Ms.qmmissorum,forte omissorum.
 89 EPISTOLARUMLIB. II. 90
EPIST. IX. A' juvenes, quia vicisiis malignum. Scribo vobis, pueri,
Domnoanimm sucs el in Christo Domino visceribus !5 quia cognovistis Palrem. Qna discretione verborum
excolendoPomerioabbati Ruricius episcopus. non aetatemexferioris hominis, sed qualitalem inte-
Sapientessacculiamicosduos iniam animamhabercc rioris assignat. In quantum enim in Dei cognitione
dixerunl. quod ego eliam ecclesiastico testimonio 0 ac dilectione proficimus, patres sine dubio nuncupa-
verum esse confirmo, quod ait: Credenliumautem n mur. In quanlum vero contra adversarium, qui lan-
erat animaet cor unum (Act. iv, 32). Unum iitique e quam leo circuit, qumrensquemdevoret (I Pet. v, 8),
caritate, non numero; et fidei simplicilalc, non sin- viriliter dimicamus, juvenes esse cognoscimiir. In
gularitate personae. Hoc ergo prsedico proboque; quantum vero socordiae desidisequecommiitimur, et
nnm ex quo a vestra unanimitate discessi, divisura j ad incedendam mandatorum viam fidei inllrmilale
esse me sentio, partemque meam vobiscum resc- defirimus, alque ad conluendaac peragenda praece-
disse cognosco. Necabsentibus vobis, integrum esse5 pta divina a saecularium actuum inleniione quasi e
nie Credo; et cum me in me non inveniam, apud vos3 somno segniores assurgimus, rectissime puerorum
me ad vos regressus inquiro; alque ibidem quanlum, Ievitaie censemur. Unde et apostolus Paulus ita com-
mei vobis reliquisse, tantum vestri mecumabslulisse> monet negligentem : Surge qui dormis, et exsurge a
conspicio.Et omnipotenli Deo gratias super tam ad-. B '. morlMts,ct continges Christum, sive illuminabit te
mirabili facto ejus refero, quod ita generali iribuere, Christus (Epltes. v, 14) Nam et Dominus in Evangc-
dispensalione dignatus est, ut intereosquos locorum, lio, cum ci a circumstanlibus dicerelur : Ecce mater
inlervalla discriminant, liber ae nullis conclusus nb- tua, et fralres tui qumrunlte, volentesviderele (Matth.
sentiae legibus animus commearet; nihilque esset[ xn, 47), ita respondit. Quaeesl mater mea, aul qni
tam impenetrabile, quod mentis aspectibusnon pa- sunt fratres mei ? El ostendens aposlolos, sequentes
teret; sed per cordis intuitura inde se invicemcari, se,NonneIii, qui faeiunt voluntaiem Patris mei ?
gratia intercurrente, conspicerenl, iibi caritas ipsa, Materenim Christi dici possunius, quando Chrisium
consislit. Et ideo salulein plenissimeerga mc, quan .- corde geslamtis. Nnmct S. Maria, quaeet virgo con-
tum propria mente conjicio,pietali vestrse deferens, ccpit, virgo peperit, virgorermansil, Dominum no-
omni precum ambitionedeposco; sinobis parem re- strum non complexu virili, sed fide marilante conce-
pensatis affectum, si simili caritate nos diligilis, sij pit. Fraircs vero ipsius efficimur, quando ita vilam
aliquid in visceribus vestris amor nosier operatur, si noslram omni virtulumgeneredisponimus, fulcimus,
usquc ad medullascordis vestri dilcctio nostra perve- ornamus, ut baeredesDcjesse possimus,etcohseredes
nit, si ita vos pro me, quam me pro vobis dulcedine, . • Cbristi(fiom. vm,17). Cuieniradubium,quodsihaere-
pntestatis edomuit, ut imperio ipsius nec possiiis re- Q( des Dei Palris efficimur,rectissime et fratres Clirisi;
sistere, nec velitis; ad desiderantem fratrem deside- dici, ipso adoptante, po(erimus?qui nos plasmavit ut
rans quantocius venire feslinabo, beneficioet pro- suos, redemit ut alienos; elegit ut servos, asrivitut
nissum soluturus debitum, el muluum mitigaturus filios. Plasmai enim nos potestale, redimit passione;
affeciiim.Qnia coram positi sequalem vobis gratiam prsescientiaasciscit ingratia. Nostamen fiiiiper ado-
de nostra contemplatione et collocutione praestabi- plionem, ille solus filius per naluram; qui ut nos ad
mus, tantunique, si ut diligeris, diligis, a me retri- eamdem qua excidcramus beaiiiudinem revocaret,
buetur cariiaii itise, quanlum tu mese ipse detuleris. cum peniius non desierit esse quod erat, voluit ta-
Nec sane invenicndo faiigaiionem poteris formidare, men esse quod non erat, ut verbum caro fieret. Et
Quia, ui ille dixit, vicii itcr durum pietas. Et juxta dum Creator in creaturae humiliiMledescendit, ad
ApnsloUimnosirum : Caritas omnia suslinet (I Cor. Crcatoris sublimilalem creaturn conscendit. Quo fit
XIII,'), quse nec quaeiit quse sua sunl, nec unquam ut humanitnti divina communicenl. Et divinitaii hu-
novit cxcedere. Opportune etiam desideranti viatori mana pnrticipent, secundum illud Apostoli: Quicum
auiumnalislemporiscongruit cum carilate temperies, in forma Dei esset, non rapinam arbitratut esl essese
si camlamen prsetcritseaeslatis fervor accendat, non wqualemDeo, sed semelipsumexinanivit, formamservi
mlvcnienlUhiemis algor exstinguat. I accipiens,in similitudinemhominumfaclus, el habitu
D
repertus ut homo. Humiliavit seipsum, factus obe-
EPIST. X. diens usque ad morlem,mortemautemcrucis. Propler
ltem epistoladomni Ruricii.
quod Dcus exaltavit illum, et donavitilli nomenquod
Releclis litteris meis, fbrtasse miraberis, quod ve- est super omne nomen, ut in nomine Jesu omnegenu
neralioni tuaefratri scripserim; cum hoc necselali flectalur, ccelestium,terrestriumet inferorum, et omnis
nostrse conveniat, nec honori. Quia sicut me major tingua confitealurquoniamDominusJesus Cltristus in
es natu, ita minor es gradu. Et ideo si ad luam, Deo gloria estDeiPatris (Philip. n, 6). Undeel ad Corin-
propiiio, longaevitateinaut ad nostram respexissemus lliios idem doclor scribcns ait: Ilaque nos neminem
adminislrationem,aut Palri scribere debueramusaut novimussecundumcarnem; elsi cognovimusenimChri-
filio. Sed quia et S. Joannes apostolus in epistola slum secundum carnem: sed nunc jam non uovimus
(1 cap. i) sua unis eisdemque, et patribus, et juveni- (11 Cor. v, 16). Quia cessante in eo intirmilate cor-
'bus scribit, et pueris, dicens: Scribo vobis, palres, porea, tottis crcditur in virlute divina. El ideo juxla
quia cognovistiseum qui ab inilio est. Scribo vobis, eunulein aposlolum, quonia-qoranes in Chrislo unum
 91 RURICII EP1SC0«?I 9*
sumiis (GalaV.ili, 28), frftlres recilssime uuncupa-. A VII,2). Ideoque pro Urso et Lupicino, qui ad ine,
mitr, qiiia nos et dtftls uierus sacri fonlis e/Tiidlt, et quasi vobis pcculiariler, sicut superius dixi, cariiaiis
eadem ubefa'hratris*Eccl&ia}',spiritu vivtBciftite,l.i- jure devindum, procnmmum suorum interoessione
ctarunt simul. IdcircO',Irater, scripsi, quia- et' Deo veneruiit, precaior accedo;; ut primum Deo, deinde
propitlb a Saecuriatiibns' ad aetertiambeatiiuairiemte nobis hoc quod commiserunt donare digneris et a
aniinam convertisse cognovt, et imiiatotem illius infieri; nec nos de eorum damnatione confundas,
Evangelicpnegoliatoris effectarri, qui vendhis omni>- qui se absoluios esse cum ad hiimjlitatem meam de-
buS suis comparavir preiiosissimam margarriam; Vel ducti sunt, crediderunt.
illius, qiil reperto'in agro thesaiiro, distrooifs, qtiau
habeba-t,universis, agrnmipsumlaudabuTciipidilate' EPIST. XII.
niercatuse9t (Mall/i. xili, 44)>;nonaliensepossessionis Insalo sseculi islius adversis ac diversislempesii-
iniporiunus inhiator, sed proprite facullatis providus tibtisfluciuantem leratem ad portum salutis tandcm
'dislribntor, caritaiem, utpote sincerrimam, reiiriens aliquando, Domino guhernante, applicuisse congau-
corde perfeClo; rioh1ul parciu» venderet, sed ut<lar- deo. In cujus fida ac tranquilla stalione composilus,
gius feneraret. Super quo faclo gaudeo, et Deo gra- ' sestus ipsius perfidi, el iniqui, etamnri ridebis. Dein-
tias agt), quod seciinduitldiviiias bonitalis suae atque g ceps non limebis de quibus parum formidinis, ita
viriuiis-, pef inaeslimabilemmisericordiamsuatn pro- mulium gaudii habcre jam poleris, quod cos vel retro
pemodUm, ut ita dixerim, conlra senteiiiiam suam dereliclos respicis, vel in celsiori specula conslitiuus
venire" dignatur1.QUiacum ipse dixeril, difficileeos despicis, et le evasisse miraris. Superesi ul clavo
qui pecanias liahent, regnum adipisci posse crelorum. manum inserens, astra semper intentus aspicias, ct
Eece le et Hisdignavit in saeculo,et provehere festi- ita cceptie navigationi velum pandas, ne le aut in
nat in regnO. Sed laimen idem DominuS continuo altum vchemenlior flatos excuti.it, aut in vicina Ut-
rigorem prioris hujuscemodi senlentise, quam apo- loribus saxa collidal. Neque etiam, juxta sentenliam
stoli vehemenlius fbrmidabaril, misericordiaesuaemo- Domini Salvaioris, jani slivam tenens arairi relror-
deramirie tempetavit, dieens: Quod itiipossiliileesset sum, clamoribus Sodomsecollabeniis percitus, forle
in se liominibus per naturam, possibile Deo in cls respiciens Loth imiteris uxorem (Gen. xix, 26). Aul
esse pet gr-itiam: qUod in te, cui operi ut lotis usque deiGgypto jam profectus, et fluctus Rubri niaris
impendiis proinls iricumbaS,pro affeCtumutuae cari- dextra laevaque pendcntes (Exod. xvi, 4), lantum
tatis admbtleo, ill ita fabricseturris iilius, quam Do- libi fcrentts aiixilLum,el persequeulibus te paranies
minus in EVangelioconstrui prsecepii^strenmis sedl- exilium, Dominoviam luam el prseparante etillumi-
ficalor'iiisistas, ul adversaril !iii habeaiit potius de Q itanle,. tmnsgressus, eteremi arduum iter arripiens,
ejus perfectione qubddoleauf, quam de imermissio- ollaecareium recorderis, aut ccepas, qiise in modum
ne, quOdrideanl'. corporalium voluptatum ipsa sui qualilale corrupla
EPIST. XI. noscuiitur, et feiiila, nec usu grala, nec odore sua-
Domirio'sublimi seniperquemagnificofratfi PYdisidio via, nec stabilitale mansura ; quidquid in boc sseculo
RuriciUsepiscopus. mulcet auditu, mollescit attactu, lenocinainr aspeciu,
Plerique dum me apudindivfdiiarit mihi sublimiia- blanditur ul capiat, fnmulatur ut tenent, illicit ut oc-
tem vestram non vitae merito, sed amieiiianiih privi- cidal. Nam quamcunque capere volueris voluplaiem,
legio ifralfumpdsse1corifidunt, commcntlatitias a no- permanet quod' puniat, praeteritquod delectat; dn!-
bis, quibus Vobisexciisentur, inquiruni; qiias eis cedo fugitiva perlransit, conscientia dannniura vel
pio officii rioStri necessitaie negare non possumus; dntnnanda subsistit. lnde etiam dicil Salomon : Lin-
notl pritfsumptionisaudacia, sed ministerii distiplina. gua merelricis tnel stillat; innovissima autem die-
Durfleiillispraesentis vitsestoluia, et vobis*prbvidere btts amariorem felte invenieseam (Prov. v, 3). Quod
desideranius*seternae; ut et illiper paiiehtiam ve- lamcn nibilominuset ipse cum praedixisset, incurrit.
siram reserventlir ad^rifjeniieritiam;et vos per mise- Et ideo vide quod malum sit, frater carissime, quod
ricortflam1 perVeniati9 ad veniam. Sicut dicit Scri- Jjtdum
; deleslalur, admittilur; dum refugitur, vix viia-
pturia' : Qitia judicium sine misericordia erilitliqui tur. Unde ei lu, sicul dicil Scriplura, Omni custodia
ttdnfedefit rititericordiam(J<ac.n, 13).Quia qui disit: servacor tuum (Prov. w, 23), eidiscute conscieniiam
Dimitle et dimittitur vobis (LtW. vi,- 58), ptvcul luam, ne undeexiJsfcvideris aspectu, hsereasaffeciu:
diibiO',quem viderithie faeere quod1praceepit, in fu> Sed dioas- potius Domino cum propbeta : Adhmsit
turo restituet quod promisit. NOUM enim illlus verilas anima mea post te, me autem suseepit dexlera tua
prsesto esl; illi fides nostisr non desit» Unde mani^ (Psat. LIII; 9). Vel illud eiiam : Mihi autem adhw-
fcstissitue potesiis' adverlere absolutioiiem»misero- rere Deo bonum est, ponere in Deo spem meam (Psal.
rurii vestrorurri, esse ihdulgentiain peccalorum; et L)fxii,28). Ut quanto labore, quanlaque instanlia
hoc veslris conferenduiTiprecibus, quod vos praestiie- militasti saeculo, servias Deo; dicente Apostolo, vel
ritis alienis'; juttai ipsius in Evangelio senieniiam: monente : Humanum dico, propler infirmitatemcarnit
Ofiofudiciojudicqveriiis, judicabiturde vobis(ttatlli. veitrw. Sieut enim exhibuittit membra vetlra servire

• Vox mendosa.
93 EPISTOLARUMLIB. II. 94
immunditiwel iniquilati: ila nunc exhibele membra A selerno et vero Judice dictum, quod nisi cx corde di-
vestraservire justiliw in sanctificalionem.Cum enim miserimus fratribus, nobis diniilli non debcat. Hi-
servi essetis peccati, liberi eralis justitiw. Quem ergo beiis iiaque sponsionem meam, reddile mihi (idem
frtictum habuistis tunc, in quibus nunc erubescilis? veslram. Quia in epislola mea procul dubio vincu-
Nam finisillorum mors est. Nunc veroliberaii a .pec- lum quod elegerilis babelis : aul raritalis, quod sa-
eato, servi autem facti Deo, habetis fructum ve&irum lubriler constringnt el custodiat; nut perfidix-, quod
in sanctificalionem,finem vero vitam alernam (Rom. culpabililer innectal et perdat. Nec inilii aliquid de
vi, 19). Patientia, frater caris ime, non nomine est judice prioris lemporis imputetis, quia definilionis
suscipienda, sed opere; non pre tantummodo agenda, meae est, in comitiisservare concordiani, et in judi-
sed corde. Verum est, quod sicut ulroque, hoc est, ciis tenere ccnsuram. Ulud etiam peculiarius gaudeo,
inieriore ct exleriore homine delinquimus, ita et quod vos in integram domini el fratris mei familiari-
ulroque poenitere debemus; ut, sicutdicit idem apo- lalem rediisse cognovi. Superest ut quod illius in
stolus; Corde creditur ad jusliliam, ore autem con- bono tribuit gralia, vestra in Doraino custodiat d in-
fttsio fit in salutem : ita gemilus cor nostriim con- sequilla.
scienliacompungente concipiai, ut eos os noslrum per EPIST. XIV.
confessioffemconfusionis effundat. Quinquagesimus fyDomiiue venerabilietin Chrislo Dominomagnificandoj
vero psalmus, qui pcenitudini dicaius pnriter et re- filiw Ceraunim8 Ruricius episcopus.
missioni, die noctuque cum rugjjn fletuque cantetur, Ut pictorem vobis aniei non transmiiterem hsee
ut vere et salubriter dici possit: Rttgicbama gemitu r rcfecil; quia advenlu novi judicis te occupatam esso
cordis mei (Psat. xxxvn, 9). El : Iniquilates meas credidi, atque ita deterrilam, utde liis rebus cogitaro
egoagnosco(Psal. L, 5). El: Delicltimmeumcontra non possis. Sed quaeDeo propitio vos et litteris et
nte est semper (Ibid.). Vel illud e:iam : Quoniam relatione vesirorum ex sententia agere ac valera
iniquitatemmeam e:jo pronunlio el cogitabo pro pec- coguovi, saluiatione prselata, piotorem, quamlibet
cato meo (P*at. xxxvn, 19). Hic enim ante nos pec- hic esset occnpatus, cum discipulo destinavi; quia
cala nostra esse debent, ul in aeternuni coilra nos malui meaedelrahere necessitati, unde veslrse sa-
esse non possint. Quia ita lcgilur in proplielis : Dic tisfacerem peliiioni. Sed quiaet propositum veslrum
lu prior iniquitatestuas, ut justificeris(Isai. XLIH,26). el nostr-im poscit officium, his veneralionem vestrain
A quo priores dicturi sumus iniquitatcs noslras co- pnucis monere praesumpsi, ut opere illius ad agen-
ram Dominovel prolaluri? nisidiabolo utique, qui diiin peenilentiam, et nova novi hominis vestimenta
delictorum et incentor est et delaior: Ipse enim ut sumenda capias exeniplum, quo facilius in te Adam
peccemus insligat, ipse cum peccaverimus, accusat; C veiustus intereat, et vivificator exsurgat; quemad-
ut ideo in confessione criminum a nobis praevenia- modum ille parietes variis colorum fucis niultimoda
tur in saeculo, ne contra nos babeat quod proferat in arle depingit, iia vos animam veslram, quae est
futuro. lemplum Dei, diversis virlutUm generibus excolaiis,
EPIST.JXHI. ut vere de spiritali doino vestra spiritaliter cum
Beatissimiset in Chrislo venerabilibus fralribus Fm- prophela dicere possitis : Domine, dilexi decorem
damio a el VilicopresbyterisRuricius episcopus. habitalionis tum, et locttmhabitationisgloriw tuw (Psal.
Quaralibet litleras fraternilatis vestr.e per b subsi- xxv, 8; Act. vn, 48). Quia secundum ipsius Doinini
diaconemconiimtum non perciperem, tamen bas ego nostri sentenliiini, Non in manu factis habital Deus
ac per ipsum ad vosaffeciu instigante direxi; ut et (Acl. xvn, 24), nec in tabernaculis viri beneplacitum
desiderio salisfacerem, et scribendi aditum prius, ei; sed beneplacitum est ei super tiinenles se, et in
prior utpote, patefacerem, ne in posterum locus re- eo qui sperat in misericordia. Et ipse iierum uos
linqueretur excusationi; et res voluntatis, diffidenliae per proplietam docere dignatur : Coelummilit ihrcnus
et verecundiae esse diceretur. Salutem itaque in esl, terra aulem scabellumpedum meorum: quam milti
Cbristo Domino plurimam dico beatiiudini veslrae, et sedem wdificabitis, aut quis erit locus requklionis
spero, ut me, sicut decet ecclesiasiicos viros, non IPmew, nonne hwc otnnia fecit manus mea? aut supef
labiis, sed corde diligalis; et de me cariiate sincera quem alium respiciam, nisi superhumitem, etquietum,
in alloquio prislina dicere praesumalis. Quia si illa et tremenlemsermonesmeos (Isai. Lxvi, 1). Et ip-e in
fuisset vera, permanserat; et si fuisset« mutata, Evangelio Dominus clamat: Venitead m'e,omnes qui
muiata non fuerat. A cujus tamen fueiit parte mu- laboratis et onerati estis,. el ego reficiam vos (Maiih.
taia, et consciemiaenostrae noverint, et conseietitia- xi, 28), et reliqua quaesequuhtur. Et ideo, in Cliri lo
rum cogniloi- sine asserlore cognoscil; quem ego Domino cnrissima soror ac filin, prisiinae conversa-
tesiemadhibeo professioni meae: nec de initio siraul- tionis ambitione depositi, humilitatem debes cnrdis
talismeesse culpabilem, nec in corde raeo quidquid induere, misericordinm indigcntibus fenerare, casti-
actura est dictumve resedisse, quia scio nobis ab latem non solum corpnris, sed animse procurare;
" Fuerunl presbyteri diceceseos Lemovicensis, qtii c Hocest alia.
cum Ruricib eoruiii episcopo liles prius Iiabuerunt. d Vox mendosa ; forte insequella. .,
BASN. 6 De ea supcrius episl. 1, lib. i.
b Forle subdiaconemContimtum. .' Forte res fecii.
9S RURICII EPISCOPI %
quod adjuvante Dominout ncquirere valeas pariter ct, A sed Palrent veslrum, qui in ccelisesl (Mallh. v, IfiV
cuslodire, jejunandum est saepius, et semper oran- Cujus est et uldelur, et omne quod dnlur. Quiajuxta
dum, quia Adam paradisi et custos dclegalur et Apostolum: Omne datum boiium a sursum de Patre
colonus (Gen. n, 15), scilicet ut haberet operandi luminum descendil, a quo et volunias tribuilur, et
materiam libertas arbitrii et quod orationum obti- prsestatur effeclus. Quia pceniientia non nomine lan-
nuisset industria, parcitatis abstinenlia custodiret. tum obtinenda, sed a-ctu est exsequenda. Pcenitentia
Sed quoniam neglexit sibi servare jejunium, per non est nomen otiosum, quae ex qualitate operis
concupiscentiam vetilam amisit et vitam et immor- possidet laboriosa vocabulum. Non enim potest pcc-
talitatem. Sub a Hierobabel muros Hierusalem re- nitens dici, qui poenilonda commiltit, sed ille qui
versi ad captivitatem reparabant, cum eis esset prseterita peccata vel maculas bumilitate cordis,
contra alienigenas pro eorumdem murorum resiau- • subjeclione corporis, bonorum operum sedulitale,
ratione cerlamen, operabanlur dexlra, et sinistra assiduitate orationum, conlinualionegemituum,pccto-
pugnabant (// Esdrw iv, 17) : scilicet sculum fidei ris contusione, lacrymarum profusione detegit [deter-
laeva contra adversarios prsetendentes, et dexira git]; ut possit dicere cum propheta : Ne memineris
bonorum operum tanquam Iapidum compositorum iniquitates noslras anliquas (Psal. LXXVIII, 8), utique
moeniaconstruentes, sed et ipsi viri qui sedificabant]B non quotidianas. Et illud : Laboravi in gemitu meo,
cum prophelis suis, super lumbos cincti operabantur, lavaboper singulas noetesleclummeum (Psal. vi, 7).
quod et Dominusin Evangelio observare nos prsecipit Et : Lacrymis meis stmlum meum rigabo (Ibid.). Et
dicens : Sint lumbiveslri prwcincli,et lucernmvestrx iterum : Rugiebama gemitucordis ntei (Psal. xxxvii,
ardentes(Luc. xn, 55) : praecinctusest lumbis, cujus 9). Et iterum : Quoniam iniquitales meas ego pro-
caro caslitati militat, et non libidini; et mens illius nuntio et cogitabo pro peccato meo (lbid., 19). Sint
lanquam ardens lucerna praefulget,quam praeceptis ideo hic crimina nostra ante nos, et contra nos, ul
suis Christus accendit. Quia haec omnia secuiidiim in die judicii essc non possint, et illud etiam hic
Apostolum in figura noslri facta sunt (/ Cor. x, 6); positi cum fidiiciadicere mereamur : Delictummeum
scire nos convenii, quod quandiu sseculi actibus e.go cognosco, et injustitias meas non operui (Psal.
fuimns occupali, tanquam Babyloniiset regi eorum xxxi, 5). Dixi, pronuntiabo adversns me et injusli-
captivi a Judsea producti in hostium regione servivi- lias meas Domino, et tu remisisti impietntem eordis
mus, unde per poenitentiam ad patriam, hoc est, ad mei. Certum est quod in quantum tibi de priori
ccelesiemHierusalem matrem omnium fidelium re- conversatione displicueris, in tantum Domino pla-
vertenles, debemus omni virtutuni genere reparare cebis, et iu quantum libi placueris, illi sine dubio
collapsa, sarcirc discissa, delere praeterita, cavere iC displicebis, qui dicil : Quoniam dissipat ossa liomi-
praesentia, parare venlura; ut per benignitatcm Do- num sibi placentium (Psal. CXL,7). Et ideo tanquam
mini a pristina peccalorum capiivitate distracii, non severissimi censores culpas nosiras in nos ipsi di-
Babyloniorum regi, sed Regi ccelorum Christo in striclius vindicemus, ct ipsi nobis per diversos cor-
llicrusalem, quaequecongregationi sanctorum aedili- poris cruciatus lortores quodammodo existamus et
catur civitas, serviamus. Et idcirco faciem noslram judices; et in illo justae examinationis tempore non
debemus, magis lacrymis rigare, quam lavacris, ut habent in nos Regis sententia, quod dnmnet, quos
dicere cum propheta possimus : Quia cineremsicut jam hic cnsligationis vitm disciplina correxil, quia
panem manducabam,el polum meum cum fletu misce- juslus et misericors judex bis non judicat in idipsimi,
bam (Psal. ci, 10). Debemus corpus noslrum inde- hoe est, ei se exhibel mitem, quem invenerit bic
fessis vigiliiset continuis edomare jejuniis, ut veium esse prae peccatorum satisfactione crudelem; illi
exercentes inter animam carnemque judicium, uon benignum, quem in hac vita cognoverit sibi fuisse
caro dominetur spiritui, sed spiritui caro vicla de- districtum; secundum illud evangelicum : Quiperdi-
serviat. Cujus rei exemplum nobis Dominus, dum derit animampropter me, invenieleam (Matlh. x, 38).
per angelum ad Agar Sarse ancillam loquitur, dedit, Vel illud : Bedli qui nunc lugelis, quia ridebitis (Luc.
quaedominam suam deserere maluerat qiiam audire, D vi, 21). Breve est enim omne quod in hoc mundo
dicens ei : Revertere et eslo subdita dominae tuae agitnr, sive bonum, sive malum, sicut experimentis
(Gen. xvi, 9). Ut his laboribus omnibus et bonis Dominus aut proniisit aut voluit jarfi probari. Et
operibus dedita possis esse et conversatione per- idcirco ad sustinendas pro Dci amore pressuras
fecta, et eonfessione devota, et in regno patris tui constanles esse debemus. Quia si ad vesperum de-
illius de quo Dominus in Evangeliodicit: Nolite vobis morabitur fletus, et ad matuiinum Isetitiasubsequitur
vocarepalremsuper terram, unus enim est paler vester (Psal. xxix, 6). Itaque nonc seramus in lacrymis,
(Matth. xxiii, 9); secundumnonien tuum in illa bea- quod lunc metcmus in gauiiis (Psal. cxxv, 6). Haec
torum turba vera splendere Ceraunia, et vocabuli pauca ad conforlandam Hdemvestram pro exborta-
tui auclor existere : de quo splendore operum Do- tionis solatio dicta sufficiunt, quse licet ipsc non
ininus dicit: Sic luceal tux vestra coram hominibus, faciam, lamen ut et vos agatis exhortor. Scio enim
ni videanl opevavestra bona, el magnificent,non vos, exfiortationi posilam esse mercedem; quia legimus:

u liorobabel.
 *
97 EPJSTOLARUM LIB. II. 98
<
Flere cum flentibtts(Hom. xn, 15). Et ne forte lu in A^ choata sermone seinper et fola est, debet augeri
judicio diceres : Quasjvi qui simul mecitm conlrisla- corporali vUone, non miuui, et ciescere intuitu,
retur, el non fuit, et comolantesme, et non iineni quseccepil affalu.
(Psal. Lxvm, 21). Perfectiora vero atque majora in EPIST. XVI.
Scripturis diviuis, unde ista decerpta sunt, inslru- Domino sublimi semperquemagnificofratri Turencio
nienia perquire, si vis aut ccepta perficere, aut ad Ruricius episcopus.
pollicilapervenire. Dabil tibi laliler quserenti Domi- Exigil solliciti cordis affectus, ul imperilioris
nus scieniiam pariier et virtuiem, ul et lecta inlelli- pvomalur affatus: nec erubescit ruslicitaiis oppro-
gas, el iniellecia custodias. Nam pater orphanorum brium, dummodo iinpieat carilatis imperium. Sicut
ct arbitcr viduarum cum te de se lanium sperare sanclus aposlolus dicit: Perfecla caritas foras mitiit
compererit, et pupillis tuis tiibuet paterna pietale limorem (I Joan. iv, 18). Quia longe melius est
praesidiura,el te remuneralione judicis perducet ad proxiinum diligere sincere quam prsedicare perfecic.
praemium. Siquidem multo plures inveniunlur in mundo elo-
EPIST. XV quenliae Ieporc prsedili quam diiectionis vigore per-
fecii. Quia sicut quod bonum est rarum est, ila ar-
Dominosanctoel aposlolico ac mihi prm cwlerisin
**
ChrisloDomino cullu affecluque peculiariusexco- Bduumquod acterniim. Proclivis namque, juxla Do-
tendo patronoel pupm" Monio episcopo Ruricius mini sentcntiam, et trita via est quse praecipitat in
episcopus. gehennam; aictior vero et difficiliorquae sublimat
Anle paucum tempus litteras vestrae sanctiialis ad gloriam. Quaecausa? nisi quia illa niolti gradiun-
accepi, quibus etiam de inofbciositate tanti liabuistis tur, bac pauci; etideo imminente jam praesenlissevi
affectuosius commonere, dicentcs : Niliil carilate termino, et senii die usquequaquevicino, sicut nos
praestantius.Quod ego valde verum esse conlirmo, eliam docel caesariesdetonsa, vel convenil, ne in ve-
et secundum Aposlolum, illam cariiatcm dico esse teribus annis juvenilia facta meditemur, atque in
perfectaiu et sublimem, quw de cordepuro, et con- confecto corpore, et corde dccrepito adolescenlise
scienlia bona, el ftiie non ficta procedit (I Tim. i, 5), regnet cupido, de qua judicii tempore in illo tremendo
quso,juxta eumdem Apostoltim, paitens esl, benigna aeieinscdispensationis examine, quando ille omnium
est, quw non infiatur, non wmulatur, non quwrit mortaliumtestis et judex non solum merila ponde-
quw sua sunt, non gaudel super iniquitate, congaudet raturus et faeta, verum eiiam verba est discussurus
aulem veritali, omnia credit, omnia sperat (I Cor. et vola, juxta pollicitationein suam, aquae frigidae
xui, 4 seq.). El inde est, quod nunquam cadet. praebiiionidaturus est prsemium(Maith. x, 41), aliis
Patiens est, quia contra teniationes sacculi vel pro- C de otiosi verbi levitaie supplicium; reos nos etsi non
cellas ih Deuin delixa pcrstat immobilis; benigna de perpeirati facinoris voluptate, salteni de concu-
esl, quia proximorum profectibus deleciatur; non pisccntidevoluntate constituat. Quia qui videril mu-
inflatnr, quia iion superbit humili; non' scmulalur, lieremad concupiscendum,jam mwchaius est eain in
quia invidere nescit sequali; ron quacrit quse sua corde suo (Maiih. v, 28). Quodet de rebus omnibus
sunt, dum juxta Domini sentenliam sibi etiam mini- aliis siiniliier observare nos convenit, ul singulis
nios anteponit, et aliorum commoda suis mercaiur appetentise parlibus imbecillis bujus corporis ampu-
incommodis; non gaudet super iniquitale, quia lae- taiis talibus membris, sic debiles, et tamen integri,
tari nisi fratrum prosperitate non novit; congaudet, poiius introeamus in regnum, quam salvi, et lamen
aulem veritali, quia aniicum sincera, non fucala di- perdili, in aeternumprojiciamur incendium. His om-
lectione veneratur, nec falsa adulatione subsannat,t nibus salubriter pertractalis et ritc perspectis, dum
sed vero lionore concelebrat. Omnia credil, quia ini tribuunlur induciae, declinemus a malo, et bonuin
divinismandatis promissisque conlidit, et ideo omnia( incessanter operemur ,(Gal. vi, 10); obliviscamur
speravit, quia pro minimis magna, pro caducisi prseterita, conlemnamus prsesenlia, futura cupiamus,
perpeiua, pro tcmporalibus aeterna sibi retribuendai obliviscamur in factis, recordemur in consciemiis, ut
non ambigit. Nunquam cadit; quia humilitas Iiabere; TJ ] omne peccatum nobis morialur in vita, vivat in pce-
iion potest casum, cum babeat semper ascensum,, nilenlia : nunc seminemus in flelu, quod poslmodum
ci cmn jugiier excelsa mediielur, liabitare tameni metamns in gaudio. Quia tempus bujus vitae tempus
in- sublimibus non praesumil; cum conversatio ejuss est operis, dies vero retribulionis lempus est messis,
babciiiur in ccelis, ipsa lamen videlur adhaerere ter- quando sine dubio hoc uuicuique apparebit in ger-
renis; excelsa opera mente dejecta babens, undee mine, quod nunc spargit in seraine. Sicul ail quidam
glorieiur in Domino, nec lamen exlollatur iu sseculo. Siinclorum: Respondebilmihi cras juUitia mea (Gen.
llacc quiajussisli scribere, non pro eruditione noslra,i, xxx, 33). Cras uiique diem resurreclionis appellans.
sed pro dignatione vestra, praesumpsi. Vestruni vero o Ilacc vos, fralres optimi, non ponlificali auctoritate,
est nos edocere verbis, et ad banc eamdem cariiatem n sed fraterna pietate fidenler scribere unanimitati
provocare semper exemplis, Quia dileclio, quse anlee veslrae,carilale dictante, praesumpsimus,qui ut vo-
cognilionein inuluo inter absenles epistolario in- bis vcl circa vos non dictatoris ingeuium, sed ger
* Episcojmsfuit Arelatensis de quo
epist. 8. BASN.
99 RIIRICU EPISCOPI 100
mani probaremus affectum. Salutem iiaque dicens,^A EPIST. XVIII.
rogo, sicui promittere dignali estis, librum nobis SancloRuriciut ciienspalrono.
S. Augustini de Ciuilaie Dei per portflorem harum Sedalo, moniiis parens paiernis,
Grates concinii, et referi salulem.
sinc dilaiione mittatis. Cujus dum nos leclione scdi-
civitatis habilacula Quem blandis precibus rogat, limendo,
licniis in terris, vobis ejusdem Nefors displiceal levis camrena,
prseparetis in ccelis,ad quam tamen aliter pervenire tanti judicip niinor magistri.
non possumus, nisi caritalis gradibus conscendamus. Hoctu luminibus libens b reversa,
vos et in hac Hoc sanclis manibus freqnens revolve,
Quia ipsa est eminenlior via, quae posi- Hoc tu dum relegis, mei memento,
los sociat Deo, et de posita perducit ad Deum. De jfe seinpir recolat, canatque lingua,
Et mens me lcne.u, sopor reteotei,
qtia etiara prophela testatur, Ambulant de viitute in Mesemper recinat luuin labellura.
virlutem; tidebitur Deusdeorttm in Sion (Psal. LXXXIII, Hos tu visceribus piis reconde.
bic
8). Quamobrem collyrio bonorum operum oculos Hos tccto residens, viamque carpens,
cordis acuamus, ut illic Deum videre possimus. Quia llos inier caliccs, foro recumbens,
secundura .Evangelium, Beati mundo corde, quoniam Et parcas epulas cibosque dulces,
Antro pecloris et inedulla cordis
Deumvidebunt(Malth. v, 8). Ac proinde oportci bic Inclusos recita, canenle mente,
interioris hominis praeparetur intuitus, ut illic non B J Sic nos et mutuos videre vultus,
hebeteniur obiuius. Et vivisilribuaireferre verbis,
-Quaenunc inlima pecloris fatigani,
EPIST. XVII. Largilor Deus omnium bonorum,
Domino sancto ac beatissimoet mihi peculiari cullu Christus cum Patre sempiterno regnans
excolendo a Sedato epi- Sanclo Spiritui dignantes hymnos.
affectuquespecialiier papw Finiunt versus.
scopo.Ruricius epitcopus.
Culpaiis mc ssepius, el crebrius impulaiis, quud EPIST. XIX.
individuaemibi in Cbrislo Dominobeatitudiui vestrae Dominoindividuosemperquemagnificofilio c Rustict
Ruricius episcopus.
hucusque non seripserim. Ulinam sic esset facultas
faciendi, sicut est voluntas scribendi, et caritas, quse Inquieludinem mihi ab aliis, et vobis a me facit
corde concipitur, ore proma' ur. Sed ubi deest effatus, amicitia communis. Quia qui me apud vos, non dico
silet affeclus, et intra lalebras pectoris conlenta es,t mulluni, sed orania posse confidunt, ad ecetesiolam
sui conscienlia, senonesse in dilectione eujpabilero, noslram pro sua securilate confugiunt. Quorum non
etsi in officiorum redhibitione se non cernit acqua- possum non et condolere gemiiibus, et precibus obe-
iem.iQuia confidit, quod sicut ipsa araorem fratris dire, ut pro ipsorumquidem reatu, sed et pro vestro
in se sui conjectione persenliat, ita et diligens frater V parilerprofeclu, potestaii veslraeaiientius supplicem.
eum simililer possit ex sua dileciione cognoscere. Nec mireris qupd dixi illorum reatum ad vestrum
Quia nulla re melius aliorum cordium secreta, quam pertinere profeclum. Siquidem illorum iiidiilgeniia
arcanorum nostrorum conlemplationemetimur. Tan- veslra fu venia. Sicutet inopium indigentia, largien-
tum enim nos caritate diligimus. Parui ilaque peli- liinmesse noscitur copia. Hoc enim nobis retribue-
tioni veslrae, parui jussioni, ut qualibuscumqueser- lur in judicio, quod praesiilerimusin saeculo; dicente
monibus contexta vobis scripta transmitterem; quse ipsp Dpmino : Dimillite,et dimitletur vobis, dnie et
vos, si nos simpliciler, ut coniido, diligitis, aut cen- dqbilur vobis(Luc. vi, 38). Et ilerum : Si dimiseritis
festim delebitis, ne quod vobis cordi est, aliis inci- hominibus,et Pater veslerdimittetvobis peccata vestra
piat esse despectui; quia non acqualijudicio amor (Malth. vi, 1.4). Unde .evidenter agnoscimus Denm
audii, et odium : aut certe vobis tantum relegenda nostrumsenlentiam suam in nosira posuisse censura :
servabilis, ut quolies in vobis videndi nos cariiatis qui precum nosliarum misericors el justus audilor
ignis exarsit, desiderium vestrum eorum colloquio potestati suae de nostra leniiate pracscripsit; ut in
temperetis. Quin etiam ut amoris noslri circa vos eos quodammodp non haberet jus severitatis, quos
sincerilatera plenius noscerelis, injuriam inferre prsc- hic avidos non perspexerit ullionis. Quia quod ipse
sumpsimus. Quia certi sumus quod non tam diserta "' est, boc et nos esse desiderat. Misericors est; mise-
cupiunt audire, quam fortia; non lam voluptuosa, ricordes quaerit dicens: Estole perfecti, sicut et Patcr
quam vera. Quapropter credimus quod pietaii veslrse vester perfeclus est (Matth. v, 48). Quolidie veniam
uec longitudo paginaenostrse afferat satietatem, nec peccaniibus et snpplicantibiis iribuit; ideo et indul-
l usticus sermo fastidium; scienles quod quanto nos genliam a peccatoribus poscit. Unde et oratione do-
•IBipJiusruminaverilis,"tanto esuriatis ardentius. minjca ipsius dicimus doclrina : Dimiite nobis debita

a Fuit illeNemausensisepiscopus, ad quem ssepius'> Narbonensis episcopi ad Eucherium epislola a Sir-

icripsit fiuricius. BASN.
bAlias, recurre.
« Fuere ,phures Rusiici eo tempore. Annaliumi
MassiliensiumscriptorRustjcuni sibi tinxit Massilien-
sem episcopum, qui fuit forsan Narbonae,Narbonen-
sisautem secundas in his Galliarum provinciis, postI
flpiscopum Arelatensem, partes tenebai. Est illius»
mondoedita. Sed is, qui jam episcopus ab anno 430
obierat procul dpbio, cum scriberet Ruricius, epi-
scopus iion nisi an. 470. Fuit alter Ruricius, vir
illuslris Burdigalensis,quem solo nomine Rusijcum
appellai Sidonius : Solo nomineRuslicumvideo. Hic
fuit ad quem scripsit Ruricius epislolas 19 et 53
hujus libri. BASN.
 101 EPISTCQLARUM LIB. II. .102
noslrasicule/nos dimitlimusdebiloribusnostris (Matth. A rarum reddo mutuum sosprtationis officium et sicut
,%},12). Quibus verbis durissimis nos viiiculis illiga- ad vos rumor pervenit, sufficienler ,me secundum
miis, nisi quod pollicerp.urimplemus : qui ,e,t,perpro- niiserationem divinam, non secundum merita mea
.phetam sic dicit: Homo hommi tenel irqm, el a.Do- tribulaium csse siguilico. Quia ipse qui cibat lacry-
mino qumrit medelam (Eccli. xxvm, 5). Quapropler Hiis in ininiiiia mcnsura (Psa/. LXXIX,6),cnstigationi,
a juxla pietatem suam, pro imbecillilate noslra, mo-
pro Baxone, qui ad ecclesiam usercse confugit,in-
tercessor accedo; sperans ut primum pro Dei timore, dum slaluit, ne iufirmitas nostra in mauus suse cor-
deindepro nosira iiuercessione ipsi parcere digneris. reptione defecerit. Ideoque propitia miscralione sua
Cujus absolutione et iu nobis lollere confusionem, jam commodiorem esse me nuutio; consolalionem
et.vobis polestis comparare inerceileui. vobis vesiri mceroris pagina deferente iransmiilens,
•ut qui esiis laboribus noslris pro caritate compa-
EPIST. XX.
Ruricius episcopusCapillulo filio salutem. tienies, siiis la-tilisc in Dei nomine de recepla inco-
lumiiaie pariicipes , ipsius loctione dispono. Ora
Ingrata mihi est frequentior aegriiudo ves ra ; qoac
pro me.
miliietiamvidetnressecommoniiiodivina, qua mavult EPIST. XXII.
Dominus noster pro sua pietate largissima peccatores >B)omiiio devinctissimosemperque magnifico Vero Ru-
ut annorum suorum jB
castigare quam perdere; quos ricius episcopus.
cetaslongaevanonb convenit, vel convincat iiifirmiias, Relectis litteris pielalis vestroc, Deo gratias egi,
ut deponant saeculi byssum, et sumant Ecqlesiac vc-
esi cilicium, contrilionis indicium. quod vos prius revaluisse, quam infirmalos esse ea-
stimentum, quod rum relatione cognovi. Quod vobis tam frequenter
Qttia cor eontriium el humiliatum Deus non spernit ac>idir<;, propitio potius Deoquam offens', confido.
\Ps. L, 19). llle enim vadil ad ceeluni, qui se collidit
et se Q it quem diligit Dominus corripit (Prov. m, 12).
ad solum. Quia qui se exattat humiliabiinr, qui autem oinnem filium quem recipit (Hebr.
Itumiliat exaiabitttr (Matth. xxni, 12). iUnde et dicit Casiigat In divina
ille : Adhwsit <mima sii, C). iiaque vos disciplina suseeptos se-
-poeuiiens perfeetus pavimento dula admoniiio cl mitis oslendit. Quia paterna clc-
tnea, Domine, vhifica mesecitndumverbum tuum(Ps.
mentii mavutt per multimoda incommoda negligen-
cxvm, 25). Quid est, secunduin verbum tuum, nisi tem
secundum promissionem tuam? quod qui coram le niiiantem corrigerefilium,quam punirepeceantein; inavult
lu eum ac dubium ad servitium suum babenis piae
peceala s a deflerii, compmiclusin mundo,
secu- moderationis attrahere, quam errabunduin et p-r
in
perducis regno, ubi possit deinceps cantare
sieculi praecipitialapsantem acrioreveibere coercere.
rus : Audivit Dominus, el miserlus tsl mihi : Domi' C est enim indulgentissimus paterfamilias, qui
meus. Convertisli meum Ipse
nus faclus est adjuior planctum > aniinam suam ponit pro ovibus suis. Ipse est bonus
in gaudmmmihi : conscidisli saccum meum, et prw-
qui ovem rcdilam ad caulas dqpiinicas ma-
cinxisti me Uvtilia(Psal. xxix, 12). Unde suadeo pie- pater, vult liumeris reportare sollicilus, quam sti-
tati vestrse, ut quod cogitaslis, celerius, Deo adju- mulispropriis
urgenlibus revocare districtos. Ijsc est pater
vante, fac alis. Quia mors non lardat, ipso Domino male prodigo filio, et pr,aeceplaesub&tanliae
dicenle : Ne tarderis convertiad Deum, ncc differas pius, qui ad sevel
sero redeunti non solum crimina
de die in diem (Eccli. v, 8). Subilo enim venil ira de.octori,
vindicise te. .anteiiora non iinpiilat. verum etiam prscmia amiss;i
ejus el in lempore disperdet Ideoque dum ulnis fovel, osculi.spermulcet, mu-
dura tempus habemus, converlamur ad Domiinui), muliiplicat, neribus dilat, doctrina confirmat, non (antum ad
nlnoii cuin hoc mundo damnemur. Quia sine dubio
ejus indignatus abscessum, quanlum la-latus ad re-
illi misericors Deus suuin praestat auxiliiun, quein ditum enim horum omniuin nominum
sua cernit allcnlum. (Luc. xv). Ipso
circa praecepta in se effectus affectusque suscepit, ut sicu! i ieit
EPIST. XXI.
' Aposlolus, inultifarie mullisque modis (Uebr. 1. 1)
Ruricius episcopusEufrasio episcopo. nos erudirel verbis, instrueret disciplinis, provocarut
"
GraLiasago sincerissimae inClirislo Domiuo ger- benefieiis, informaret exemplis, reconciliaret prece,
iiauitati vcstrse, quod perlaio taedio ad vos noslro, redimeret passione, vivificaret morte, imraorlalitate
roufestim nos litteris veslris visiiare tami liabpistis; donaret, justificarel resurreclion.c, ascensione pnr-
qui dum infirmitatis uostrae sollicitudinein gerilis, laret. Et reconciliatos per sangiiincm suum, in enm,
sanilaiem vesiri pecioris approbatis. Quia sicut ipsi a qua excideramus, Patris gratiam reformaret. Ipse
mclius uosns, Finis prwcepii.eslcaiilas.de corde pftrp, enim est apud Palrem propitialio noslra (Joan. n, 2),
tl conscientiabona, et fide non ficta (ITim. i, 5). Et sine cessatione suggerens pietati suae: Pater, non
qui visilat infirmtim in dilectione firmatur. Unde solum pro his rogo, sed pro his qui credituri sunl in
peculiarius spero, ut quein requiritis affaiibus, ora- me per verbum illorum (Joan. xvn, 9). Paler, volo,
tionibus adjuvetis. Red^untibus iiaque gerulis litle- ubi ego sum, et ipsi sint mectim(Ibid. 24). Pater,
* Forle Ecctesia viscera vel ul«r«m, — Nisi malis Aprunculi successor. Divionensem sedem
jajn anle
legere Userchw, nomeu geographicum. EDIT. occupaverat, ibique Quintjanum Gothorum insidias
b Forte convincilvel currexit.
c Fuit ille Arvernoruni episcopus duodeeimus, vernorum fugientem humaniter recepit. Ei in episcopatu Ar-
succossit Apollinaris Sidonii filius.BASN.
 105 RURICII EPISCOPI 164
ignosceiltis, nesciuntenim quid faciunt(Luc. xxm, 34). A b EPIST. XXIV.
Ipse nobis quotidie per apostolum suum clamat: Aliua raihi, Deo teste promiseras, quod ipsum
Nolile diligeremundum, nequeea qua in mundosunt; deberes colere, non « Januum; cujus criminis etiam
qui enim diligit mundum, non est caritas Patris in eo. me vis esse consorlem, ut ego ad hunc crrorera
Quia omne quod in mundo esl, concupiscentiacarnis, colendum delicias subminislrem, et oleum incendio
concupiscentiaoculorum, et tuperbia vitw humanw, superfundam. Quod neutro noslrum noveris expedire.
qum non est de Patre, sed de mundo est. Et tnundut Sed dices fortasse, Pollicitus es. Quo ore a me pro-
iransit, et concupiscenliaejus. Qui autem [ecerit.vo- missa perquiris, cum tu sacramenla violaveris? Unde
luntatem Dei, manel in mternum, sicut et Deui manet dabis veniam meae
promissioni, quandiu te buie ser-
in alernum (I Joan. n, 16 seq.). Ipse in Evangelio vire
cognovero d parsioni. Ne confirmare videamur
blandiliis inviiat, muneribus provocat, adhortalioue
pactum, ciijus reprehendimus fac uin; etsimusscan-
sollicitat, dicehs : Venilead me, omnesqui laboratis dalo, e cujus esse debemus exemplo.
el onerati estis (Matth. xi, 2*8), et reliqua. Ut quasi
colla EPIST. XXV.
jugum salutaribussubdenies pracceptis, salutari
Ruricius Apollinari suo salutem '.
suo liberiatis et misericordiae currui subjungamur,
ct ideo auderemus revocantem sequi, audire cla- Quia noslri curam semper gerere pro mulua cari-
blandientem modo non sen- tate dignamini, indico solliciiaepietali et pise solli-
inanlem, spernere; ne
citudini vestrse, nos non parvum quidera, sed, Deo
liamus postmodura judicantem : quo judicio ? Sicut
propiiio, voluptuosum, a vobis reversum, sumpsisse
in
ipse Evangelio praemonere et docere dignatus est:
nobis plurimura prodesse possit, si
Cum in majestalissuw sede consideret(Matth. xix, 28), negotium, quod
aut intenlionem intellectus, aut intellectum sequere-
ijuando non solum merila ponderaturus el facta, ve-
lur ingenium. Sine causa enini solis ortuni caecus
rum eiiam verba est discussurus et vota. Quem hic
Hle quidera videntibus semper exoritur;
nunc videril salutaria sua praecepta negligere, et ad- exspectat.
non cernentibus vero jubar ipsius, quasi nubibus
monitiones suas saluberrimas superba mente con- * Solliura enim noslrura domnum
semper operitur.
temnere, non solum cum stultis a janua regni cce-
quem transcribcndum subli-
lesiis excludet (Matth. xxv, 3), verum etiain partem patremque communem,
milali vestraededisse rae dixeram, legendum recepi.
ipsius cum infidelibusdeputabit; ut cum quibus habet lectio sicut mibi anliquum restaural affeclum,
in sseculo societatem, cum iisdem in «ternum habeat Cujus
ita prse obscuritate diciorum non accendil ingenium.
poriioncm (Luc. xn, 46). Quamlibet ipsura post tam longi lemporis spatium
EPIST. XXIII. caritatis igniculum scintillis suis inler oblivionis fa-
villas ulcunque relucentem, nonnunquam et suspi-
Filio Conslanlioa Ruricius episcopus.
riosis fleiibus excitemus, et interdum dulcibus nobis
Quamlibet Baccbo, symphoniis, et diversis musi- flelibus irrigemus; quo tamen illo imbre perfusus
cis, nec non etiam et puellarum choris le deditum quanto magis inticitur, lanlo magis incenditur; quia
esse coguoverim, tamen quia bonum cst ab his, dum per lacrymarumcopiam desideriorumatqueaffectuum
pervalde fervet adolescentia, aliquoiies respirare, et crescit flamma, non deficit. Hunc ergo, si Dooiinus
magis Domino vacare, quam Libero, parenlibus pise definitioni vestrae Iribuet, ul fautor, effectum,
quoque operam dare, quam cantibus; moneo ut vobis prsesenlibus percensere festino et effici disci-
crastino, quod eril quarta feria, Brivaetemporius ta- pulus de magistro. Quia non me pudet eliam in hac
men, quod le faclurum ininime credo, mihi jejunus setate, nec piget discipuli arripere industriam, dum-
occurras. modo affecta setate artis consequar disciplinam.

a Constantium, quem ut saecu.o nimis deditum in- ciso, apud Mediolanum relegatus est: rediit Arver-
crepal hic Ruricius, quique magis Libero vacabat nam profugus. Deinde Vocladensi prselio adfuit, rbi
quam Domino, nec diebus fesiis jejunus aderat tem- ipsum cum maximo Arvernorum populo comiisse
plo, laudavil ssepius Sidonius. Fuit vir singularU in- JD asserit Savaro. Sed iterum evasit Apollinaris. Placi-
genii, quique elnquenlia sua Romanis partibus mul- dinam babuit uxorem: illa vero ciim sedem Arver-
ium profuit. Fuit eminens poela sacra» litteralurae norum obilu Eufrasii vacare audiret, eleclumque
sludiosus, erat autem Lugdunensispresbyter maleque Quintianum, ipsum adiit supplex or.ins ul Apollinaris
episcopus dicitur ab Isidoro. Vitam S. Germani scri- episcopam Arvernorum gauderet. Cessit precibus
psit eleganti stylo. Est altera ad eum Ruricii epistola Placidinae Quintianus. Apollinaris vero oblatis regi
nuuiero 42. BASN. tnuneribusin episcopalusuccessit, quo abutensquatuor
b Videtur esse scripta ad eumdem Constanlium. mensibut migravit ad sceculum.Vixit igilur Apollina-
c Forle Janum. ris post Vocladense prselium, contra quam asserit
d Forle portioni vel personw. Savaro. Fuitque filius degener qui oblatis regi mu-
6 Forte quibus. neribus sedem a
f Apollinaris fuit illius celeberrimi Arvernorum abusus est. Filiumparente oecupatam tenuit, eaque
habuit Arcadium, cujus ignavia
episcopi filius.Hunc laudavit Ruricius tauquain patris Arvernia fuii devastata. Mater Placidina et soror pa-
vesligiis inhaerentem : Cujus vos esse filios, nonsolum tris Alcima coraprehensaeapud Cadurcum urbem, re-
generosilateprosapiw, verumeliam et eloquenliwflore, bus ablaiis exsilio sunt condemnatse,ipse vero Arca-
elomni virtutum generecoinprobatis.Laudaverat iilium dius, sceleris auctor, Biluriges petiit (Greg. Tur., I.
paler; nos lamen nalum degenerem inox sumus pro- III, c. 12). Sicdegeneres heroum filii. BASN.
baluri. Vicloriuuiducem in lialiam secutus, eo oc- BSidonium intelligil, quem Solium alii vocant.
',05 EPISTOLA XXIX. lOfi
Prius enim quilibet debet discere quam docere. Quia ; I ram Deo, et angelis ejus, ac congrcgatione carnir
prsepropcre doetoris usurpal supercilium, nisi disci- totius apparere. Saluto itaque unanimitalem tuam, ei.
puli snsceperit anle famulatum. Quid enim justius rogo ut pro nie orare digneris, simulque cum oppor-
uuam ut ipse sis paterni inlerpres eloquii, qui uni- tunum vobis fuerit, nos tanti habeatis visitare. Vale.
versa qux ille conscripsit, non lam de codicis mem-
EPIST. XXVIII.
brana, quam de cordis poles pagina proferre ? Cujus
vos essc filios non solum generositate prosapiae, ve- Ruricius Eufrasio a suo salutem.
rum eliam et eloquenliae flore, ct omni virtulum Miror sanctitatem vestram post lantorum et talium.
genere comprobatis : quae bona vobis non lam do- virorum judicia poiius quam rescripla inscitiae mese
cirina coniulit, quam natura. Qnia rivus de lonle qusesisse sententiam. Quod vos magis pro necessilu-
prorumpens licet fluendo proficiat, el plenitudinem dine quam necessitate fecisseconjicio; nc cujus lanti
currendo conquirat, auclori lamen nnde sumit voca- habelis prancipuumin aniuio tenere culluin , viderc-
bulum, debet et meritum. Quem si divina clementia mini in negolio praeiermisisse conseiisum. Undc
usque ad hoc tempus supercsse voluisset, sicul jam gratias ago individuac mibi in Christo gerinaniiali
tum de vestra imilalione lnetabatur, ita nunc de per- veslrae, qund ita de nobis pracsumere et judicare di-
fcctionc gauderel; cum spein sd rem cerneres perve- B gnamini, ut nihil habeamus aut incaritalis simplici-
nisse; nec sibi invideret aequalem, qucm optaverat tate subdolum , aut in veritatis puriiale fucatum.
cssc meliorem. Reddo itaque dcbitum unanimilatis oflicium , et de
causa qua mihi scribere dignati estis, idem nie quod
EPIST. XXVI.
et fralres nostros sentire significo. Sed quid facto
Quamlibet per diaconem Justum non meriierim opus sit, vel quid mihi polissimum fieri debere vi-
litteras bcnigni pectoris et facundioris accipere , deaiur,
per diaconem vestrum verbo fideliter inli-
quibus et erudirelur ingenium, et desidcrium pasce- mavi, quia.... m. fuit litteris indicare. Ora pro me.
relur. Ego lamen , qui malo affecluosus rusticus,
quam urbanus impius judicari, scribendi opportuni- EPIST. XXIX.
tateiu mihi perire non passus sum; utpote qui mihi Ruricius Eracliano suo salulem.
nollem , non dicam occasionem scribendi, scd nec
videndi vos, unius saliem horae spatium deperire. Qui se reum de oTDcioessecognoscit, prius sup-
ldcoque salve plurimura dico, et rogo ut sine com- plicare debei quam audeat salulare. Quia sicut im
luuni deirimento, et utriusquc compendio, nos sem- portunc occurritur imputanii, ita opportune rcmiiti-
pcr, opporiunilale porrecta, lilteris vestris illustrare tur conlitenti. Et ideo nos nostram in palam pro
C duximus noxam , ut facilius pervenirc possimus ad
dignemini. Quia quod nobis iu affectu impendilis,
non expendilis; quod iribuitis, non amittiiis; et quod veniam. Quia non relinquitur locus inipiilationi, ciiin
nobis in charta Iransmittitis, vobiscum in corde re- aditus paluerit deploranti, secunduni ilirimsentcn-
linciis. liam : Dic lu prior iniquitales (uas, ut juslificeris.
Non eniin praevalebilaccusantis invidia, ubi humili-
EPIST. XXVII.
las praecesserit supplicantis. Quamobrem nos si jain
Ruricius Ommaciosuo salulem. excusando diluimus culpam , veniamus ad causam.
Sic a pieiaie vcsira discessi, quod a vobis penilus Saluiem ergo laniani dicimus pielaii vcstrse,quantam
non recessi. In eadem vos parte hominis inierioris poiest affectus intelligerc, et non polest sermo pro-
exhibui, in qua vobis remansi. Scio quia ibidem re- ferre; quanlam sentire possumus, et non valemus
mansi, undemenecinsidiator antiquus poluit, neque exponere; quanlam poiest interioris mens desiderio
recens consiliator [cor.cilialor]excludere. Uude etiam calefacla concipere, et non potest lingua exterioris
sentenlia illius vos sapientissimi Salomonis admo- asserere. Undegraiias agentes ipsius carilalis auctori,
neo : Fili, ne derelinquas amicum antiquum, novus qui eam in cordibus vestris est dignatus inserere,
enim non eril timilis ilti. Vinumnovumamicus novus; oremus ut praecipuumstia b largitatio munus in nobis
velerascet, el cum sttavitatebibes illud (Eccl. ix, 14). D cuslodire semper, et jugiter dignetur augcre. Quia
Ei ideo nosvelerascamusin amiciliis, elde die in dicm juxla Apostolum ipsa est eminentior via quse ducit
affeciibus innovemur. Quod si amicus rclinquendtis ad vitam. Quod superest, specialiter quaeso, ut com-
non est, quanto magis pater, qui erudiil, qui nutri- muni patrono nobis quotidie supplicetis. Quia, sicut
vit, qui adjuvanie Domino ad sacerdoiium usque legitis, multum valeloratio justi assidua. Et sicut
perduxit : cui fortasse etiam juxia divinam miseri- ipsc Dominus noster in Evangelio dicit de illo qni
cordiam Iucis istius debetur usura I Sed haec ego tres panes ab amico suo noctis lempore, importune
bealitudini tuae scribo, non quasi aliquid imputans, quidem , sed salubriter, quod improbiiati praestitum
aut exprobrans , sed ut filio carissimo , quem sine fueritinsisientis, quod negabatur amicitiis flngitantis.
ullo naevocupio in hoc mundo impieiaiis incedere, Reliqua per portitorem verbo mandavi, quse longuni
et puruui atque immacutatum in illo die judicii co- fuit lilleris indieare. Unde sicut principium epi-

* De co ad epist. 20. b Forle largiiio.

PATROL. LVIII. k
107 RURICII EPISCOPI 4AR
stolae conlinet, rogo ut pro larditate veniam dare, Anigredinem, ita nunc suo pullis vestibus operum
dignemini. Vale. luce candescat. Peccator eniin qua die conversus
EPIST. XXX. ingemuerii, tunc salvus erit. Dummodo juxta saucti
Ruricius episcopusCapitlulo filio talulem. Pauli aposloli seni«aiiam,sicui exbibuimus haclenus
Gratias ago pielati vestrse quod me consulere corpora nosira servircj sxculo, et iniquitati ad ini-
i'c n civilatis ordinatione dignamini; cum vobis suf- quitaiem, ita nuuc cxhibeamus mcmbra noslra ser-
iiicre, Deopropilio, satis abundeque possitis. Elideo virc justitise in sanclificationem (Rom. vi, 13). Nec
qui.a quod vobiset fralribus vestris placet, nobis dis- simus quasi timenles Deum, aliud sermonibus prae-
plicere non debet. Bene facilis, ut homiocm quem lendentes, aliud habeiiles in moribus; aliud osien-
communis consensus elegil, ordinetis. Sed admonele tantes in vestibus,aliud actibus comprobanies ne nos
illum ul veritatistudeat, non falsitati; paci, non per- mordeat sermo ille Dominicus, sub vcsiilu ovium
dilioni; disciplinae, non discordise; utilitali publicae, luporum.rabiem contegentes. Quia oculus ille divi-
n»n privalse cupiditali; juslitise, non rapinae. Tuea- nus, sicul scriplum esi, omni loco bonos speculatur
tur bonos, emendet reos : miseros non faciat, sed el malos. Sine dubio, qilem ad se integro corde trans-
defendat. Corrjgat sonles, custodiat innocentes; ut ire conspexerit, ipse in cor illius jugi habitatione
iia agens magis fuiuro possit placere judicio quam B desceudet, ul eo habitaiore non careat, cui se prse-
prsesenti. paravit babilaculum. Gralias itaque Domino nostro
EPIST. XXXI. supcr tam inenarrabili ejus, boniiate in commune
mavult sjervosmoiiere quam perdere;
Dominoillustri semperquemagnifico filio b Agricolat referamus, qui
Ruricius episcopus. corrigere, quam punire; et pro usura brevis vitse
donare. Quod superest, saluto plu-
Relectis litleris subliraitalis vestrae,gratias Deo egi perpetuaet regna
revaluisse ordinalione rimum, ancillam vestram vobis peculiari insinua-
quod vos prius ipsius, quara lione commendo:
quamlibet hoc salva vestra pietale
iufirmatos esse cognovi, et nobis anxielatem tolle- non ul quo eam suscipere tanti habuislis af-
tamen in- egeat;
ret, elvobis redderet sospitatem. Quam fectu, semper foveatis, induliuque largitale divina
firmitatem vobis clementer illalam, propitio poiius
irato Domino solita utrosque nos sibi paravit obnoxios; vos avos faciens
quara ipso nostro, pro ejus sua
Sic enira fecunditale, nos proavos. Domnara filiam nieain
pielate, conjicio. legimus, quod corripiat desiderio et honore, quo dignum esi, sospito. Ob
Dorainus quem diligit; diligit aulem omnem filiuui
6). etiain in cujus, si facultas essel ambulandi, erat volunlas
quem recipit (Hebr. xn, Quod vobis, vos visendi ; ulquam interioribus
re lit ordinatis affectibus promplissima
quanlum audio, probaiur; C o.culis pro affuiitatis ipsius conjunctione jugi recor-
veslris, suum vobis insinuaret affeelum, et habitu
dalione conspicimus, exlerioribus cerneremus. Opto
animoque mutalo, jugum vobis suae lenitatis impo- bene
agas.
neret, ut salutari currui suo colla subdentes, dum
mandatorum suorum levc onus evehitis, peccatorum EPIST. XXXII.
graveni sarciuam deponatis. Hsecest enim mutatio Dominotancto el apostolico,omniquea me honore et
dexlerae Excelsi, dum dc peccatoiibus justos, de ex- amore speciatius coiendo fratri Cwsario c episcopo
iraneis domesticos, aoiicos sibi facere dignalur ex Ruricius.
servis, Superest ut nunc conversionem quam pro- Frater et conpresbyter nosler Capillutus dupliciler
lulistis in veste, probetis in corde; et baec commh- liac vice nobis gratus apparuit, dum et ipse nobis
tnlio interindumentum vestrum liabeaturetanimum; jam diu desideratus occurrit, et quamdam vestri
11 sicut ille sub candidis vestibus habiiit hucusque prsesentiam nobis per vestras litteras repraesenial.

» Hsec vox, ut puto, corrupla est. equidem, abrogala illa jura denuo inslaurasse Sym-
b Fnit Agricola vir illustris, Aviti imperaloris machum ipsique Csesario utenda concessisse. Sed
filins, Bedicii fraier.qui tum comes magisierqtie mi- effluxerunt anni ocio a concilio Agathensi ad vica-
litum Arvernorum mulla in urbis defensione adver- D rialus Arelalensis restiiutionem. Propria igiiur nisus
sus Gotbos gesserat , illius sororem Papianillam aucloritate conlempioque Romaui praesulisedicto,
nxorem duxerat Sidonius Apollinaris, ut patet ex conciliura Agathense convocans Csesarius ad Ruri-
ep.c 1. li, ep. 12. BASN. cium utadesset scripserat. Reniiil Rnricius, eo quod
Seripserat ad Ruricium Csesarius ut concilio ex non satis firma valetudine uteretur, sed poiius eo
universaGolhorumditioneAgathseconyocaloprsesens quod se a Caesariodespectum crederet; aberant etiam
adesset. Habetur ejus epistola interepistolas Fausti, pierique eprovincia Viennensi, qui, quamvis Alarico
superius editas (Vide infra). Celeberrimum fuit illud subditi, coram Arelatehsi prsesule fasces demittere
concilium, ih quo Galliariim primatem se gerebat epi- riolebant, et propria jura a Symmacho rccens con-
scopus Arelatensis, qui concilia convocabat illisque firmata venditabant. Irsjtus eorum absenlia Caesarius
praeerat. Autumat vir eruditissimus Baluzius hanc legem sanxit qua ferebatur ut si metropoliianus epi-
dignitaiem Csesarioauctoritate pontificali fiiisse de- scopus adcomproyinciaiesepistolis direxerit, in qui-
liiaiidatam et sancitam. Sed eo tempore, aiiho scili- bus eos aut ad ordinaiionem summi pontificis, aut
cet 506, Symmar.mis Romanse sedis praesul, jura ad synodum invilel, poilpositis omniius.excepla gravi
prius ^Eonio Arelatensi episcopo concessa penitus infirmitatecorporis, aut prwceptione regia, ad consli-
abrogaverai, conslitulionem Leonis magni a se re- tutam diemadessenon differanl. Hoc decretum a con-
siitutam confirinaverat, asserens levem inconstan- cilio lalum, tum eiiara Caesarii queretae de Ruricii
temuue anitftum pontifici non convenire; verum absentia, huic epistolai dedertint ocCasionem.BASN.
109 EPISTOLA XXXIV.
Quo redcunlc has reddere procuravi, quibus debi- A fit servi;" ut possit impassibilis pali, incomprcben-
tum beatiiudini vestrse rependo caritalis officium. sibilis capi, iminortalis mori, qui mortem occuni-
Quod vero scribitis, cur ad synodum, sicut collo- bendo perimeret, ut vitam resurgendo repararet;
cutio habuil nostra, non venerim, fecit hoc infirmi- Sed quid ego obliius mei, avidus tui, quasi de hu-
tas, non voluntas. Ipsi enim recolere potesiis quam juscemodi rebus tecum colloquens, et inde in
fessum me Burdigalia [forte Burdigali] videritis ; desiderium lui vehementius perardescens, resiin-
el hoc hyeme, quando esse soleo fortior solito. Quia guere silim meam velul quodam dileclionis rivulo
aesiivis diebus etiam in hospitio meo, et locis frigi- festinans, inscrutabilia ct inaccessa pertentans, quid
dis, ipsam consuetudinariam infirmitatem suslentare loquar, qui loquar, cui loquar non considero. Sed
vix valeo; ne dicam, quod illos coetus [wstus] re- dabit, ut confido, veniam pietas, quam commiliit
gionis illius ferre quiverim, si venissem. Unde ma- affectus. Quia caritas omnia Suslinet. Salve itaque
gis spero ut pro mc orare dignemini, ct ad tempus plurimum dico individuo roibi pectori veslro, et
aliud, quod inlimaiis, si Deus vitam cesserit, venire rogo ut pro me incessanter orare dignemini, simul-
vultis, nobis per liominem veslrum maturius indi- queeiiam partem corporis mei, per quam vobis has
cetis. Quia litteras vestras ad me modo lardissime trado, pcculiari insinualione commendo, ut in illis,
venisse signilico. Quia ctsi non pro dignilate, vel B quam me diligatis integre comprobetis. Quos vobis
pro aetate, non debemus tardius quam alii commo- eo arbiiror fore cariores, quia meam vobis secura
ncri, qui fortasse (uiminus prudens dicam) mere- deferunt portionem. Quibus quidquid dignali fueriiis
bamur ambiri. Quia si aliis nomen urbium prsestat dilectionis impendere, nobis vos conferre cognoscite.
auctoritas, uobis auctorilatem demere non debet ur- Quia fi, juxta sanclum Aposlolum, minus membrum
bis huraililas. Siquidem mullo melius, mulioque tnajori in dolore compatilur, et majus procul dubio in
eminentius est, civitatem de sacerdole,*quam sacer- minoris prosperitalelalatur (I Cor. xu, 26). Et ita de-
dotcm de civitale noscere. mum fil, ut omnibus usquequaque merabris in pace et
quiete composilis, capul, totius corporis rector ut pote
EPIST. XXXIII. et dominalor, exsultet. In quo capite omnia membra
Dominotanclo et apostolicomihique in Chrislo Do- jubentur aspicere, dicente propheta : Sapientis oeuli
mino speciali cullu affectuque cwleris prwferendo
patrono Sedalo episcopoRuricius episcopus. incapite ejus(Eccl. ii, 14). Quod alius propheta evi-
denter exponit dicens : Oculi mei semper ad Domi-
Dum scribendi vobis omnis pecloris mei animns num,quia ipse evellitde laqueopedes meos(Psal. xxiv,
vossiliens occasionem frequehler inquiril,aliquando 15). Et iterum : Ad te levavioculos meos, qui habitas
diuturna meditationc pertractans reperit idoneum C in cwlo(Psal. cxxn, 1). Erigamus itaque oculos cordis
portitorem, perquem et silenlia longe disrumperem, uostri ad Chrisiura et in mundi istius nocte manus
et sibi spiritalcs delicias postulare, oris veslri cu- nostras operibus fructuosis extollamus ad Dominum,
piens rore respergi. De qua, credo, siti sanclus et ipse caput noslrum esse dignetur, et nos adhae-
Psalinista dicebat: Anima mea sicut lerra sine aqua rere capili nostro, ut illa corporis sui membra esse
tibi (Psal. CXLII,6). Illa nimirum aqna ariditatem mereamur, ut de hoc sseculo discedentes, lanquam
corporis sui restinguere sobria ebrietae desiderans, exitu Israel de Mgypto dicere redemptori noslro
de qua Dominus noster in Evangelio claraare digna- possimus : Adhcesitpost te anima mea; me autem sus-
tur : Si qttis silit, venialel bibat. Flumina enim aqum cepit dexlera tua (Psal. LXII,9)'. Cum ea diebus ac
vivm de ventre ejus ftuunl (Joan. vn, 58). Hanc noclibus fueril in corporis hujus carcere meditata,
aquam Samaritanae etiam idem Dominus offerebat, tinde non confundatur ad vota. Ora pro me.
hoc est, Ecclesiaeex genlibus congregandse dicens:
Aquaquamego dabo, fiet in eo fons aqum salientis in EPIST. XXXIV.
vitam aternam (Joan. IV). Hanc aquam si quis fide- Dominosancto et apostolicomihi%uein Dominospecialt
lis non gustu tantum summo tenus ore libaverit, cultu affecluquecwteris prwferendopairono Stdalo
sed totis animae visceribus appetens conviva sor- 0 episcopoRuricius episcopus.
huerit, protinus in laudem Domini omnipotentis Per arciatrum [archiatrum] Palladium lilteras fe-
erumpit; et hoc incipiet ructare quod biberit; cundicordis et facundi oris accepi, quse nos ad visio-
sicut beatissimus evangelista aique discipulus, qui nem muluam volo pectoris invitabant. Sed quid faci-
super pectus Domini recumbere meruit, mysteria inus, quod desideriis aniraorum nostrorum diversai
regni coelestis audivil, et in illam vocem quam ante membrorumresistitinfirmitas?dum vos nimietale ro-
nullus audierat, clamavit: lnprincipio eral Verbum, busli, nos tenuitate exesi corporis impedimur: dura
el Verbum erat apud Deum, et Deus erat Verbum vos alieni, et qualuor pedes ferre nequeunt pondero-
(Joan. i, 1). Hoc erat illud Verbum, quod sine sos; me eliam proprii el duo sustinere prae defectione
tcmpore a Patre genitum, in tempore creatur ex vixpossunt, Quofitutiroplere communia votanequea-
matre, ut crealor fieret; ut csse possit humanilatis mus. Ego enim (testis est Dominus) quod si valuis-
quxdam porlio, divinitalis totius plenitudo; el ple- sem, ad synodum condictam omni aviditale venissem.
nitudinem humaiiitatis portio ipsa humanitatis sua Sed mca disposita ilineris voluntate necessilas imlie-
n.issioneredimeret; dum imago invisibilis Dci, forma cillilalis inhibuit. Quia aeres [aerem] regionis illius
 III , RURICII EPISCOPI 112
prrserlim noc tenjporc ferre non potcram : quod ct,t A dendi sut»t dispnrati corporc, cum pariter in eo niehte
vos ita crederc confido, et pravos ad aliud derivarei junganlur. Ora pro me.
non dnbi o. Ilis iiaque snfficientcr, ut potuimus,
! EPIST. XXXVI.
indicatis, salulaiione nnimi desideranter impensa, si Ruricius
Iransmisi vobis 1 episcopus dulcissimis nepotibiisb Par hemio
dignum duciiis, caballum, qualem ct Papianillw.
vobis sciebam cssc neccssnrium, mansuetudine pla-
Posiquam pielas veslra discessit, dimidium esse
ciduin, membris validum, firmum robore, forma prx- me
semio; maximam raei partem, hoc est, in-
stantcin, fiictiira compositum, nnimis lcmperatum, leriorem quia
scil. nec tarditale pigrum, nec velociiate praeprope- hominem.residenlecorpore, vobiscum am-
bulassc cognosco, ita t.imen qnod et vos in peclore
rum, cui frenus ac siimulus sit sedcnlis nrbitriiini, meo,
cui ad evebendiim onus et velle suppclat pnritcr cl qnod hic remansii, mancre conspicio. Saluio
dulcedinem vestram, et ut verborum meornm
posse : ila ut nec ccdnt superposio ncc deponat im- itaque memores sitis admoneo, quia cerium est vos juxla
positum. Supercst ut rescripto, quoinodo vobis pla- Salomonis senlentiam
ceai, indicelis. Quamlibet ila dcindividuo milii corde posse in bonis Dco dirigeulc
proficerc, si seniorum consiiia ei amori habeantur et
prrsuinnn, quod vobis etiam mnla a me comniissa, r. usui
non dicam iransmissa complaceanl. Tanla est enim apto bciie agalis.
inlegri v's amnris ut in amicum [forle amico] nil EPIST. XXXVII.
displiceat, cum niagis maliim displicere debeat. Et Ruriciut episcopusfratri c Pet
binc illud esl, quodjudicia lioininiini aut amorc prae-
aul odio ut rccia non Qoiii obedienlia sacrificiis anteferlur, idcirco ru-
pedinntur, proferanlur. Vos sticitatem menm malo proderc quam perdere carila-
vcr<>,qnos nec odium exasperat, ncc inflnrmiiatiu-
lcm : Scientia enim inflat, caritas, ut ipsi melius
ci
vidi», jocos noslros libcnier accipiie, et de sospi- noslis, ardificut (I Cor. vm,
tate ve Ira vcl actibus afflucnlcr insiruiic, ut dum 1). Quamobrem quia
ut vos per singulas occasiones el de meis
vos dintiiS lcgiinus, copiosius imbuamur. Ora pro ine. jussistis
aciibus facerem cerliores, el desiderium vesirum,
f:piST. xxxv. quod milii non mco mcrito, sed generali et insiia
vobis dilectionedependjiis, alloquio temperarem ; me
Domno sancto el apostolico, mihi in Clirhto Domino qnidem Deo
speciuliter excolendo, fratri Cwsario a episcopo, Ru- omne propiiio foiiorem, sed heu I plenum et
ricius episcopus. liospiiiolum nosirtim diversis incommodis la-
borare significo. Peculiarius rogo atientius Doinino
Qw oecasioncs scribendi nobis inviccm pro mutua /• supplicelis, ul qui nobis incoliimiiatem veslris ora-
rariiaie iiiquirimtis, oblatasprsetermiilerc nou debe- lionibus
rcddidislis, el his opem ac medelam diviuse
mus; ul conferat nobis quamdam pncscniisc portio- misericordiaeintercessionis vestrae pnlrocinio coufc-
nem senno meditator [lortc medialar]; qui emillitur, raiis. Ora pro me.
ncc amiititur; iribuilur, ei babelur ; videlur disce-
• EPIST. XXXVIII.
dcre, nec rccedit; a mc dirigilur, a le suscipitur; a
nie scribilur, a ic legitur, nec taincn dividitur; cum Dominissubliiuibuset magnificisfiliis Eudomioet Me-
lantiw Ruricius episcopus.
quasi divisr.s, inieger tamen uiriusquc corde tenea-
uir. Quia vcrbi niore divini iraditur, et non egredi- Qunm gravis mihi orbiialis veslracsit luclus testis
tur; confertur indigenii, ct non aufcriur anctori; est pectoris mei conscius Dcus; quod verbis sublimi-
accipiemis lucrum MIICdispcndio largieniis; dilans taii vestrse indicare non possnm. Nam ita animum
inopem, necaitenuans posses5orem. Ideoqoe vcniente inciiin doloris veslri passio sauciavil, ac si unum de
illo nepoie meo diilcissimo Parthemio has peripsum propriis aflectibus [forlc affinibus]perdidissem, quia
daro non distuli; ut el mcam praescniiam vobis litte- me vobis proximmu et quodammodo consangui-
ris exhiberem, ct ipsuni parilcr coinmendarem : cui iieum bene mecum agendo fecistis. Alque ideo quia
quidquid dignali fuerilis dileclionis impenderc, nobis laborcs et augustias noslras frequenter in vobis pro
vos pracscniare noveritis. Siinulquc eliam peciiliarius veslra dignatione stiscipiiis, juslum est et nos ve-
rngo ul"pro mc ipsisque pignoribus noslris inces- slris, ciim acciderint, parlicipare mceroribus. Si enioi
santer oretis, nec impediant affectum amorum no- jtixla Apostoli (/ Cor. xu, 26) sententiam, unius cnr-
siiornm spaiia inlerjecla regionum; quia qui in Do- poris ntembra sibi invicein compaiiuntur et condo-
miito, qui pnvseiis estubique, se diligunt, non cre- lenl, decel nos quoque, corum incommoda saepepe>

a IV.co superius. lumnam lapidibus obrutus est. Fuit aliera Papiauilla

b Fuii vir nobilis Parihemius, quiposicn vixitapud
Tlieodrbciium Ausiraskc legem in gralia, sed t-uni
tiilmia praiu-r legesexegisset, inortuirege, io populi
inliimi cl pcricula inaxima ingulil. rapianilla fuil
i-ju.snvor. qiiam cum aniico Aiisaniopereincral. Sli-
nmlis ronsei miai coinpiinciiis, in nica inclusus
a pipulo Troveris repcrtus esi. Sputis pcruneius,
upsuis csestis, viticlis jpost tergum nianibus ad co-
eodem lempore, sed Aviti imperatoris lilia, ab ea
quam CIIIIIc.onjugelandat bic Ruricius tanqnam di-
iiiidium animae suae, diversissinia. Attoniius fnrsan
slupes inlcin viruin, qualis fuit ille Parihemius, lau-
daii :ib episiopo; al cpiscopus liomo cst, ct niliil
lniinaiii a te alienuni puiai. BA-N.
' HMCvox in uis. ila expressa est ul nescias an
legendum sit Petro an Petur. an Petut.
113 EPISTOLA XLI. 114
cipiamus. Dolemus itaque casui vestro, cl planctibus A puri alimento innocentiae tempereiis. Nec niirumest
veslris interesse nos credimus. Sed quid facimus hoc tamen in veslra virlutc miraculura, ul diligntis
domini filii? Equidem voluntali divinac resislere nec venerantes vos, qui odientes amare consuevislis.
possumus nec debemus, et omni sollicitudine pra- Siquidem el ad augendam circa nos caritatem ve-
caverc, ne dum dulcia nobis pignora nimio dolore siram, duo lumina nostra detinelis, Aureliamun ilicn
deflemus, blasphcmi quidem et injuriosi inveniamur atque Leontium : pro quorum spc et consuiniiialioiie
in Domino, el gravius animns nostras aucior ipsius rogo ul indesinenter divinaemisericordiae, sicui vos
niorlis, inventa occasione, confodiai, quam carorum conlido facere, supplicetis, et cum illis iicrum pio
auiissione percussit. ldeoque in omiii amariludine nobis semper oretis; quia fiducialiler crcdo, quod
vel dolore ad Deum nobis esl refugieiidum, et ad profeclioni veslrae, et illorum insipientuc, pro ipsa
illuin omnes casus nostri tolo corde referendi, qui adhuc teneritudine, a nutritore Domino uil negetur.
sanat vulneratos, qui relcvat mcestos, qui.consolatur Saliilem iinque uberem dico piclati veslrae, quantuiii
afflictos.Et illa sancli Job senlenlia omnino dicenda, polest promere oris altectus, non quantum cordi-i
est : Dominusdedit, Dominus absiulil, sicut Domino po eit alfectus. Et rogo ui prsefatos dulcissimos sti-
placuit, ita factum est; sit riomen Domini benedictum r.nilos pectoris mei nostro nomine sospiietis; nos-
(lob 1, 21). Et ille hoc quando dicebat, decem (ilios " que, quoiiescunqiie sc opporlunilas porrcxerit | or-
cum omui faculiaie perdiderat: Nec tamen blaspbe- tiioris, benediciionis vestro! imbribus irrigetis. Oia
mare aut damno aul dolorc compulsus est. Sicut pro me.
dicil Scriplura : ln omnibus quw uccidebant ei, nihil EPIST. XL.
peccavit labiis Job (Job u, 21). Qtiod ego cl pieiali Ruricius epitcopus " Apollinari b suo talutem.
vcstrae scribere pro mulua cariiate praesumpsi, ut Aflecius subliinilntis veslrae in visceribus nostris
dulorem animorum vestrojum, quem litteris uieis violcotus cxactor .ost, et amori veslro me potius
mitigare non poteram, vel divinis eloquiis utciinque quam pndori ineo servire compellil; dum non eon-
moderarer. Et vere, si mihi quasi vesiro crediiis siderai, quo sermone , qua pagina; tanium vestris
cordi, non minimum poiesiis capere de Chrisii Do- imperiis obseqnamur. Cogitis enini nos auribus pe -
mini volunlaie solatium, quod quatcnus inurialurus rili:e vestrse verbis rusiicis injuriam frequenter in-
mauebal interitus, talem eum dignatus est assumere, ferre , dum apices nostros saepius vultis nccipere:
qualium regnum docet esse cceloriim; ut et patronum pareo voluniaii vesirae , pareo jussioni. Malo eniin
liabereiis ex filio, et minus doleretis amissum, quem de meipso tibi magis quam inihi crederc. Quia pie-
a Dominovidebatis assumplum. Oplo bene agatis. tatis, non polestalis est, quod jubelis. Et ideo, quae
EPIST. XXXIX. displicueriut emendabitis procul dubio potius quain
Dominosanclo el apostolico in Christo Dominocttllu prodclis. Siquidem nibil esl imperiosius caritale; cui
affecluque specialius excolendo pulrono Victttrino quisque toio cordc sc dederii, libenter et vincula
[Victorino]episcopo Ruricius episcopus. iiiius impacta patielur, et onera illala pottabit, duni
Fratcr et compresbyler noster Capillulus, licet prsecipientis imperiuin. non invitus excipii, sed de-
apices vestros nobis non detulei it in charia relegen- volus cxercci. Prsestabit ilaque divina inisericor-
dos, lamen lolius [forte poiius] exhibuit in corde dia ULtumuliibus leiiiporis hujus, vel necessiiaiibus,
conscriplos: undc eos nec fur auferre, nec violenlus aul dilatis in perpeluiiin, nut paruinper eppressis,
eripere, nec imber eluerc, nec velustas possit abo- ciiius fruclus « nos taciat ile nosira carpere pracseu-
lere dum mihi lidelis admodum veslri pectoris con- tia, ut desidcria, quje incilaniur nffcctibus, aspeclibus
sors et deditissimus delator ssepius ii.culcai, cl dul- niiligeutur. Finit.
cius, qiraliier me et quam assidua dileclione dc me EPIST. XLI.
ruminelis. Non quod in ine sil unde cariiatis vestrsc Domino devinctissimoel milii omni houore vencrabili
pascere possitis esuiiem, qui solidos et nunquain frairi d Leontio Ruiicius.
perituros cibos et accipere soliti estis el darc; sed Cratias ago, quodctnosiricuraingercre,et novitatc
quando fortior esca defuerit, lenuilatein nostram pro ** oleruin, qune libenter liabere nos n.ostis, nosreficcre
laclis poculo sorbeatis, ut desiderium pii cordis et lanti babuistis; quod ct consuctudini prsesialis pari-

aMs.,Apo//onari. ilubio Forojulicnsis Leontiiis eo tcmporc Sidonii et

b l)e eo ad epi>t. 25.
c Lege vos, vel nos [acial de vestra.
d Fuit ille Leontius Arelatcnsis episcopus; quam-
vis enim de ipsins obilu tacuerit superius Ruricius,
id solum probat illius epistolas sceuiidum seriem
lcniporum r.on esse dispositas. Fuit qiiidem alter
Leonlius Forojuliensis episcopns, cni concilia Galli-
i-aoa convocandi jus concessit Leo Magnus, ut Gal-
lorum animos llilario Anlalensi addictos facilius
avocaret. Sed is Leontius fuit jam proveciae aelatis
ann» 445, ut testatur ipse Leo. IIinic Leontium au-
tumavit Baronius euradem esse ac illuui cui epistolae
Sidouii ei Ruricii sunt direciae; sed obierat procu)
Buricii; coaevus vero fuit Leomius Arelaleusis qui
Raveliio successil. Leontins Forojuliensis circa an-
iiuin 44'< obiii; non is igitur esse poluil cujus cxi-
tumdeflct Ruricius episcopus ab anno 470. Errat
tripliciier Savaro qui Li-ontium Forojnliensem cum
csse putarct cni Sidonius , ilcm Fnnsiiis scripsere ,
quiqiie subscripsit cpisto'3eFausli nd Lucifcrum pre-
sbyierum, idque inconcilio Lugdunen-i. 1° Is quciu
laudat Fauslus, fuit Arelaiensis, rui coinmissus Gal-
liarum vicarialus. 2" Nescio quid sibi velit Savnro,
ubi loties Lucilerum. presbyterum inciilcat. Non fuit
Lucifer adversus quem lela sua vibravit Fnustus;
sed Lucidus, injuria iu Luciferuin, bouiineiu ignu -
 115 RURICH EPISCOPI 116
ter et aniori. Ideoque redeuntc puero vestro, reddo Avestram plurimum sospilamus. Et quia dc no-tra
reciprocum sospitalionis officium; et ut de suscepto, dignaris esse salute. sollicitus, juxla vola pietatis
Deo propitio, officioindesinenter cogiteiis admoneo. vestrae me valere significo, simulquc deposco, ubi
Quia Deus non inilium boni operis, sed fincm requi- sanctum pascha faciuri sitis, me recurrcnlibus in
rere comprobatur, dicens: Qui perseveraverHusque in slruatis, Finit.
finetn, hic salvut erit (Mdtth. x, 22). Praestabit, ut EPIST. XLV.
credimus, misericordia ipsius, ut qui poenitendi vobis Ruricii episcopiad presbyterutn Albinum.
animum inspirare dignalus est, ipse vobis et in Ubi ad me communis luclus nuntii rumoie perve-
agendo virtutem , et in consummatione plenam tri- nit, quod tamen miratus sum , quod non boc priua
buat pro sua miseralione remissionem, qui solus ex germanitatis vestrae relatione cognovi, ipse ad vos
polest et sanare corrupta, et reparare collapsa, et requirendos continuo venissem, nisi me dierum ho-
delere commissa, et abdere praeterita , conservare rum reverentia retardasset. Has transmisi, quibus
prsesenlia, et donare venlura. Finit. spero, ut me excusatum habere dignemini, et filiam
EPIST. XLH. nostram , quam audio Se vehemenler affligere , ud
Ruricius ad domnumConstantium. vicem meam, tam ex ratione quam ex vestra aucto-
De deliciis transmissis gratias ago, et quanlum in- ** riiate consolemini, quod Dominus noster de servo
dicaslis, tanlum me utrarumque avium suscepisse suo, et quando voluii, el quod voluit, fecit. Et ideo
significo; simulque etiam per pueros ipsos, qui no- contra volunlalem Doniini venire videbitur, cui dis-
bis baec detulerunt, lergus aprunum me pietati [tuae plicet divina prseceplio: utique divina ; quia animatti
indico transmisisse; ul dum nos volatilia quae trans- nostram ille solus, cum voluerii, ex corpore poiest
misisti. deliciamur, tu bipede de .quadrupede facto educere, qui fudit ih corpore. El idcirco luclus isle
satierSs. Cujus lamen malo carne, quam vita capiaris iiimius, qui videlur csse pietatis, magis ex dialioli
quia qui semper de ssccularjbus cogitat, el jugiier consilio quam ex pieiate descendit; ut cum dolor
terrena medilatur, huic aninianli Scriplura divina consolationis impatiens querelis suis Deum impii-iitis
nierilo comparatur. Quia de omnibus animalibus e\probrat,qui pisemisitFiliuntperhumanauicomiiio
solus homo sublimis crealus est, et effecius, ut au- nem, per incredulilaiem animain perdat. Plangant
ctorem suuro semper ccelo intentus aspiciat, non inorlui morluos suos, quos resurreciuros csse noa
mundalia opera solo incessabiliter defixiis exerceat. credunt, qui animam cum carne aDstiniaiuinicrire,
EPIST. XLIII. qnibus nulla de beatitudine animse, nulla de corporis
AddomnumAmbrosium*episcopumRwiciusepiscopus. restauratione fiducia esl, Nos vero, qui spem resur-
^
Aposiolica praecepta nos commonent ut a quibus reclionis habemus in Clirislo, qui animas nostras,
divina percipimus, eis terrena prsebeamus, quod nos juxla pollicitalionem ipsius Domini, iu saii<:ton:m
vel in hac duntaxat parte servantes, pro coelestibus finibus credjmus collocari; ad ipsum nos corde ct
opulis, quas nobis et serroone vivo, et patrum tra- oraiionibus conferamus; ct consolationi de ipsins
ciatibus ministratis, Iegumina-marina transmisimns. promissione capiamus, quod credentes in se secum
Per haec nil nos habere proprium comprobantes; vivere faciat. Nec ullus apud eiim nisi infidelis mor-
siquidem et a divinis bonis sumus, quae vos tribuitis, tuus judiceiur. Et iia planclus noslros, sicul Scri-
peregrini, et nos peregrina transmittiraus. Itaque piura nos edocet, temperemus, dicens : Luctutta-r
quia nos a marinis codestibus exsulare, et solis ter- • pientis teptem diebus, impii vcro omnes dies vva
renis sedibus inCubare cognnscimus, a vobis specia-' sum(Eccli. xxn, 15). Sicut scimus illum mortuum
lius postulamus, ut bsec aliena a nobis libenler acci- cbrpore, anima vero pro innocentia sua Deo vivere;
pere, et veslra uobis dignemini frequenler impen- ita nos viventes corpore, corde moriamur. Finii.
dere. Illud sit affectionis, hoc minislerii; illud do- EPIST. XLVI.
ctrinse praestatur, lioc gratiae. Ruricii episcopiad Taurencium.
EPIST. XLPV. ;
j) Ago gratias promplissimse in Dominoduvolioni, ct
Ad domnum Hispanum Rurttii episcopi. sincerissimae erga me carilati veslrae, quac divinse
Agogratias quod dum nobis dona iiomiiie, re spolia bonitatis iihiiatrix, id quod me sibi prospicil suppli-
transmillitis , pietatem vestram erga me sineerissi- candum.priusquam rogelur, el nostrmn praeoccupare
hiarii comprobalis , qua nos amplius quam deliciis benevolentia sua festinai officium; duni uon solinn
delectamur. Siquidem inde esuriem corporjs cora- custodire, verum eliam auge.rein istuui sibi gessii [in-
'
pescemus, hinc cordis : inde venlri transitorium gessit] affectum, quem idcirco beueficiis aniicipando
porrigimus pasium : hinc vero animo mansurum Iselificat, quia ad modicum contristare formidat. Et
prsebemus affecium. Proinde tam amori quam mu- ideo mavult offerre laceiiti gratiam, quam praesiaic
neri vestro gratias repensantes, reciprocis pietatem poscenti: sciens procul dubio, plus esse in eo meiili
lum , transmutatus. 3* Denique Arelatensi conciiio, quens fuiMiuerarutn cominercium. Habentur ill;e
cui prsefuil Lepntius, subscripsit; abfuisse aulem episiolaeConcil, I. IV.BASN.
videtur a concilio Lugdunensi, quod unicum tamcu aDe eo Siddnius I. ix, ep. 6. Suspicatur Savaro
indicat Savai:o. Cnm Leoniio Arelatcnsi non mddo- fuisse illiim Senohonscm episcopum cui successil
episcopis Gallicanis, scd etiara Hilario pontifici fre- Agraetius. BASM.
117 EPISTOLA L 118
igund spontanea benignitate deferlur, quam quod A ! nwrielur reciptet omnia, neque simul descendetcum eo
prc<ilius indulgetur. Siquidem horum unum non nisi gloria domus ejus (Ps. XLVIU, 17). Et iierum -.Dormie-
nccessiiale datur necessiiudini ; aliud vero saepe runl somnum suum, et nihil inveneruntomnes divilia-
eiiam precaioris sedulaedimittitur improbitati (Luc. rum manibussuis (Ps. LXXV, 6). Qui si benigni essent
xi,8).UinlesaIvereeiprocuindicens,depietatisvestrse aniinsesuse, illi potius boua sua crederent, qui et ido-
promissione securus, puellam vestram in rem neus fidejussor est pauperum, et largissimus reddi-
directis pueris vestris, consignasse significo : cui tor usurarum. Non ergo cupidus sis, frater carissime,
confido quod juxla pollicitationem vestram, non nunc recipcre in duplo'; quod Dominus redditurum
solum veniam , sed etiam gratiam pro nostra inier- se tibi promittit in cenluplum, unde nec a tinea po-
cessione iribuatis. teris periimescere exierminium, nec a fure formidare
dispcndium (Matth. xix, 29). Quia ipse Domiuus no-
EPIST. XLVH.
ster munerum suorum et largitor et custos est. Finit.
Ruricius domino venerabili fralri a Joanni.
EPIST. XLVIII.
b Manuscommiinis susccplus, quod voluntarie ta-
Aprunculo c episcopo Ruricius episcopus:
cere debuerat, fecil uunc necessitate compulsus, ut
ad venerationem tuam commcndaliiias flagilaret, ct Exegit mutui amoris affectus nd individtiam niih;
veslram sola ex cnusa lilleras destinare,
se gratiae liioc, etsi propler ncgligentiani suam de sanclitatem
cliamsi non se occasio opportuna porrexerit. Undo
praeteriio ingratus, per insinuationcra nostrain nunc
tamen gratificandus ingererei. Cujus peliiioni ideo per bominem filii mei Leontii has ad apostolaluin
veslrum dedi, quibus sospitatione prselala, quam ex
promptius acquievi, quia credidi, sicut et confido,
vos pclitioni meae libenter anmiere. Unde saluta- semenlia, Deo lavente, valealis, inquiro. Quia ipsi
lione dcpensa spero, ut ipsum pro intcrcessione no- nostis incolumitatem vestram noslram esse laetitiaiu;
stra recipere tanti habeaiis. Et quia hoc, quod de- sperans ut, redeunie praefalo, nos reddalis de vestris
videtis essa
buii, reddidii, usuras illi solidorum ipsorum, non actibus, propitia Divinitate, securos, quos
tantum pro precibus nostris, quantum pro divinis de prosperitate sollicitos.
praeceplis donare digneris. Quod pro conversatione EPIST. XLIX.
vestra, qua vos, Deo propitio, per dies singulos audio Ruricius episcopusCeraunimsalulem.
profieere, sine dubilaiione praesteiis. Quia ipse no- De sincerissima, qua nos pro benignitate auimi
siis, quod ille regnnm Dei lactitiaet gratulatione per- lui, non pro nostris meritis dignaris excolere in Do-
cipiei, el in monlem Domini glorificatus ascendet, mino, caritate confidens, securus bas ad veneratio-
qui pccunisc snse usuram non in prsesenli sseculoa £ nem tuam dircxi, quibus in Dominoac Deo nostro
proximo suo exegerit, sed a Dominoexspeciaverit in salutem uberera dicens, specialiter rogo ut ea quae
a
fulurq; nec per dolosa beneficia laqueos laboranti- per servum vestrum Amandum verbo speravi, si
bus injicit insolubilium debiiorum , sed illius estfe- possibile est, nobis sine dilalione prsesiare dignemini.
neralor et creditor, qui dicit: dale, et dabitur vohis, Quia liaccres et nos relevare polest, et vobis ntillum
et qua mensura mensi fueritis, ea remeiietur vobis. potest afferre dispendium; quod ego pro beneficio
Infidelis ulique ct iniquus cst eiiam sibi, qui lioc maximo computabo. Iterum in quo jusseritis, vel
quod elegit concupiscendum, non vull habere perpe- usus exegerit, vicem reciprocis obsequiis repensaro
tuum. Quamvisenim quicunque mulia condat, mulla coniendam.
congreget, et infinila diversis nundinalionibus ac- EPIST. L.
quirat, mendicus de hoc mundo discedet, nisi de Ruricius episcopus Censurio ° eptscoposaMtem.
rebus suis portionem suam ad seternam beatitu.dinem Lilleras sanctitatis vestrae, eisi per occasionem,
anle praemiserit, dicente Doinino per propbetam : accepisse me gi atulor. Non enim interest uirum ex
Ne timueritis, cum dives factus fuerit homo, et cum necessilate aut ex volunlale, dummodo inlerse invi-
multiplicala fuerit gloria domus ejus. Quia non cum cem qui se diligunt colloquanlur, et quos corpore lo-
a Duo fuere tunc lemporis in Galliis viri eogiioini- D matre Arverna iiidem natum dixit Baroniusan. 484,
nes, prior professor fuit grammaiices, alter vero in I. vi, 427. An intellexit annalista Aprum esse eum-
episcopum Cabilonensema Patiente electus. Hic est dem ac Aprunculum, vel ipsius fratrem? Neuirum
atl quem scribit Ruricius, quemque fmtrem appella- verum esi. Aprunculus nou fuit Arvernus. Lingonum
vli. Ilic Joannes humqnitaleinsignis, inquit Sidonius, jn Burgundionibus sedem lenuit, sed Arianorum lii-
leetor primiim fuerat et ea ratione minister altaris ab giens insidias Aryernorum episcopus, post morleiii
ihfantia. Deinde archidiacoiius factus, in eo munere Sidonii fuit elecfus. Ab eo autem toto ccelo differt
pliirinios annos ob industriam detenlus est; landem Aper sive Asper, qui nequaquam fuii episcopus. Illius
t-ccundiordinis sacerdos faclus, cnm episcopi laba- parenles vide enumeratos apud Sidonium I. iv, ep.
ecentem m Ecclesia Cabilonensi disciplinam restau- 21, 959 op. Sirmond. BASN.
rare vellenl, cpiscopus, niliil tale cogitans, ut aiunt, d Forte significavi.
elecius est. BASN. e Fuil ille Antissidiorensis episcopus, appellatut
b Hsec vox ita litteris M et A implexis contracla a Sidonio Censorius, atiarnen presbyler, qui ejus
cst ut desperem legere, divinandum igitur. Forte nomine viiam S. Germani inscripsil, sic habet : Do-
Amicus. tnino beatissimo et ntilti apostolico honore venerabiti
c Sacpius ad eum scripsit Ruricius, ut patct ex Censurio papw Constantius peccalor. Sic Ruricius uo-
epistolis 51, 55 et 56. Ad euui periinere Aprum, ster. BAS.N.
 119 RURICII EPISCOPl 120
corum iniervalla discriminant, animorum ac sen- A EPIST. LII.
suum colloquia iida conjuiigaiit. Quia boc nobis ge- Ruricius eptscopusPrwsidio fitio salutem.
nerale vel niaximum virlus diu jaclse pielalis indulsit, Plerumque [Plerique] dum me apUd individuam
ul qui nos aspectu carnali non possumus contueri, mihi sublimitatem veslram non vitse merito, sed
spiriluali cernamus obtutu. Unde redeunle gerulo ainicitiarum privilegio multum posse confidunt, com-
liticrarum bas, sicut injiinxislis, reddere procuravi, mendatitias a nobis qUibus vobis excusentur, inqui-
ut el sollicitudini vestrae el mutuae caritati pariter runt: quas eis pro officii nostri necessitate negare
rcsponderem. Salve itaque aposlolatui vestro pluri- non possumus; non prsesumpiionis audacia, sed mi-
muin dependo, et lioc quod apicibus mearum tesli- nistcrii disciplina, dum el illis praesentis vitse sola-
monio voluistis agnoscere, ulruin Sindilla porcos tium, et vobis providere desideramus aelernse. Ut et
stios, prudenle Fcedamio perdidisset; noveritis mc illi per patientiam veslrara reserventur ad poeniten-
apud homines meos, ubi fuerunt, diligenter perqui- tiam; et vos per inisericordiam perveniatis ad ve-
si»se. Sed sicut ante jam noveram magis et islos Ia- niam, sicut dicit Scriplura ; Quiajudicium sine mise-
boiem facienle a paci Sindillse perpessos esse, et ricordia erit qui non fecerit misericordiam(Jac. u, 13).
ipsum porcos suos per perversiiatem suam, duni de Quia dixit: Dimitlite, et dimittitur vobis (Luc. vi, 37).
adversa parte esse se jaclitat, amisisse cognovi. Cae- B Procul dubio quem viderit hic facere quod prsecipit,
terum prsefatum Fcedaniiura illi inhullo culpabtlem. in fuluro ei restiluet quod promisit. Nobis enim il-
Nain quod periulit, nulli nisi debet et omnibusim- lius veriias prscsto est, si illi fides nosira non desii.
putare. In qua causa, quantum ego conlemplatiohi Undemanifestissime pplestis advertrre absolulionem
veslri, ut homines vestri, aut a cuslodia liberaren- miserorum veslrorum esse indulgeniiam peccatorum;
tur, aut porcos veslros reciperenl, laboraverim, ipsis et boc vestris conferendum precibus, quod vos prse-
jam referentibus, plenius potuislis agnoscere; quod stalis alienis, juxta ipsius in Evangelio sententiam :
propterea necesse non fuit lilteris indicare. Vestrum Quojudicio judicaveritis, judicabitur de vobis (Matlh.
est hominem verum juste ab hujus calumnisc obje- vn, 2). Idemque pro Urso etLupo, quiad ine, quasi
ctione defendere, qua mciim injuste scriptis agnosci- vobis peculiarius, sicut superius dixi, caritalis jure
tis suslinere, devinclum, pro criminum suorum iulercessione ve-
EPIST. LI. nerunt, precator accedo; ut primum Deo, deinde
. . Ruricius episcopusSlephano suo salutem. nobis hoc, quod cornmiserunt, donare digneris; nec
Ita.mc paucissimis diebus ad cultum suum pietas nos de eorum damnatione confundas, qui se jam tum
veslrse sanctiiatis illexit, ul cum vos, Deo propilio, absolutos esse, quando ad humilitalem meani deducli
corde detineam, ct oculis mentis iniuear; tamen G sunt, crediderunt.
semper affeclu instigante: perquiram. Quia scilicet EPIST. LIII.
breve videtur omne qtiod dulce esl; ita inexplebile Ruricius episcopus Rusticob fitio salutem,
est omne, quod carne [carum] est. Et omnipotenti Extra affectum consuetudinarium et prohatum et
Deo gralias super tam admirabili dono ejus, quod ita
humanitatem nobis dignaris impendere, dum usibus
generaliier servis suis tribuere ineffabili dispensa- tuis
delrabis, quod nbstris largiaris expensis. Quia
tione dignatus est, ul hi qui disparantur corpore,
vesiro referente cognovi, quod piscalionis in
anitnis jungerentur; neque esset aliquid lam longin- puero
viscera pro parle Visera nobis jusseras delicias mi-
quum difficile quod mentiuni obtutibus obviarii. Sed nistrare. Unde salutalione depensa, gratias ago pluri-
per cordis intuitum ibi se invicem diligenles caritatis mas,*exorans divinam misericordiam ut pro honore
contemplatione conspicerent, ubi caritas ipsa con- nobis proipsius timoredependiiis, et praesen-
sistit. Quofii ut devinciio in visceribus quem
vestra, quae vobis conferat felicilalem, et beatitudi-
rfieis jugi recordatione, dum quotfdie renovalur, au- tium rerum
nera tribuat fulurorum. Finit.
gelur, amoris vestri mihi vicissitudinem repromiltat,
animns meus mihi animorum veslrorum fidejussor EPIST. LIV
assistat, dum tanlum sibi audel de vesira dilectioue \) Ruricius Aprunculo Kepiscoposalutem.
praesumere, quanlum vobis concupiscit impendere. Sicut litteras sanctilatis vestrae per virum venera-
Salutem ilaque beatitudini vesirae plurimam dico, et bilera Elogium cura gratulationesuscepi, ita has, eo-
rogo, incessanter communi Domino suppliceiis, ut dem redeunte, libenter emisi. Quibus apostolatui
secundum divitias bonitatis suae atque virtulis, cui vestro debitum deponendo [dependo]sospitationis of-
omnia possibilia confileraur, ut si in hoc sseculonos ficiura, simulque deposco ut pro nobis orare digne-
propter vitae istius turbedines ac procellas, et regio- mini, et id a communi Dominopeculiarius postulare,
uum intervalla saepius videre non possumus, vel ad ut jam landem aliquando in unutn venire, et nos vi-
illam urbem quse sedificatur ul civilas (Psal. cxxi, dere mereamur; ut carilas, quaesecundura senten-
3), faciat convenire, ad quam nos misericordia Do- tiam dominicam in pectoribus nostris per absentiam
mini poterit perferre, vos merita. quod peris est [forle longi (emporis], refrixit pei

* Locus corruptus. :. "» De eo superius ad epist. 48.

b De eo superius ad cpist. 19. .,; i:. ., i
 121 EPISTOLA LX. 1 i
piaesentiam iterum in sospitis cineribus suscitelnr,t A ' meam dignaii estis, pro ea quaeinler nos est, propi-
etvivis vocibus, quasi nobis flalibus veteris amoriss lio Deo, carilaie, consulere, et nobis utrum justa
redivivum reparetur incendium : quod amore alqnee esset vestra districtio, meis potissiraum apicibus in-
virtuie ignis illius, qtieni Dominus misit in lerrain(i dicarem; sciat Dominus noster quod ego facluin ve-
(Luc. xu, 49), el spinas negligentisenostraeatqne de- strum et probo, et collaudo, et vebementer adrniror.
sidiii-,vi nalurse potenlisexurai, lenebras dorniienlis
s Quia dum uni indisperato per admonitionem gladii
cordis illtiminet. spiritale [forte spiritalis]pro reddenda saluteinlulistis
EPIST. LV. dolorem, mullis conlulislis languenlibus saniialcm.
llem alia Ruricii ad ipsnm episcopum. Multietenim in Ecclesia qui curari nequeunl verbo,
Assiduitnsa supplicatum supplet in nobis grntiai tf sananiur exemplo. Superest, severitatem misericor-
communis officium, ut hoc quod facere debeamus s dia consequaluq, ut recipiaiis lenitate patris, quem
super mutuscdilectionis affecium, facimus per ex- corripuisiisaucloritatepontificis.Etjuxlailluuievan-
ternae necessiiaiis imperium; dum aiiensetribuimus s gelicuin (Luc. xv, 50), invocanles quein nos'per om-
petiiioni, quod propriaedebere nos cognoscimusca- nia et sequi et oportet imilari, qui filio patemaesub-
riiati. Ui lisccliiierarum necessitudoesset ex volun- stanliae decoclori, et facinus confitemi non solum
late necessiindiiiisjocunda nova calamitate deploran-. B veniam clemenier impertiil, verura eliam pristinam
tis extorta. Tamcn quia spontaneam scribendi negle- gratiam libenter indulsit; et nos condoleamuslapso,
gimus gratiam, saltem prsetermittere non debemus s subveniamus allrilo, ainplectamurreversum, laelemur
ingeslam. Ideoque per fratrem el compresbyterum j inventum. Quod et aposiolatum veslruin propterea
nostrum Maxenliuin, qucm nobis frater b episcopuss fecisse cerlus sum, ut paululum infirmanlem filiuin
ipsius commendavii, dedi, quibus sospilatione de- excluderelis a matre, ut eum ipsi post modicumre-
pensa, ipsum apostolatuivestro, secundum quod po- stitucreiis incolumem; et eum conlristaretis ad
slulavit, insinuo; quia illic noloset amicos haberese> tempus, dc quo gaudereconcupiscitis in aeternum
dicit, qui eum beaiiludini vestrae possiot in praesenti
J EPIST. LVIII.
plenius intimare, quorum lestimonio possil credi, Ruricius episcopusfilio Severosalulem.
quod asserlioni ipsius fortasse non creditur. Negligentiamnostram aique pigritiam dum vos ev-
EPIST. LVI. cusatis, arguitis, et nos beneficiiset officiisveslris
ltem ad ipsum. agnoscimus debitores. Sed scio boc sincero amore,
Filii noslri Omacius et Eparchius ad me litteras; quo nos diligilis, facere atque pcrfecto; quia parum
plenns lacrymis et deploralione miserunt, specialiler est carilali vesti-a-,quod nobis tribuilis, dum totos
deprecames ul apud sanciitatem vestram pro igno-. C vos nobis et quotidie impendere desideralis. Sed no-
rantiaeipsius tilii noslri Eparchii inlercessor existe- bis satis superque sufficeret benevolentia, e quam
rem; confidentesquod pro araore muiuo nibil nobisi prompti aniini et assiduitas deesset obsequii. Unde
negare deberetis. ldemque presbyterum noslrumi salulatione depensa, gratias ago uberrimse pietati ve-
Eusebiolumad pietaiem vestram in bac catisadirexi. strac,quod crga me bonse inemorisepatris vestri non
Per quem saluio plurimum, et rogo ut praefato,sicut; solum relinelis, sed etinm vicislis affectum.
decel, sufficienler admoniio, indulgenliam errorii EPIST. LIX.
illius dare pro nostra c supplicatione minime iniqua. Ruricius episcopusfilio Slhorachiosalutem.
Sicut in defensione peccati stulte alque infideliter Ago atque habeo uberes gralias pietati vestrae,
pcrduraniiculpa, donec agnoscatreatumd(non) debet[ quod nos negligentiam famulorum noslrorum scire
relaxari, ila agnitio peccati debet conferre veniami fecislis, dum subvectionem congruam, quam nobis
confitenti.Remedium est enim mali confessionon si- callidus subtraxerat inimicus, benignus subminislra-
mulata delicli; nec ultioni publicserelinquilur locus, vit alTecius. Queni idcirco nobis Dominus lioc ad
ubi reus conscienlia torquenle punitur. lempus permisit inferre, ut et ooslrain pnlienliam
EPIST. LVII. _ per injuriam, et vestram erga nos cariialem per com-
Item alia Ruricii ad ipsum. * j
patientiain comprobaret, ac sine dubio facultalis no- .
Anle diem quam litteras vestrse sanctilatis accepe- strse vobis lucrum operis per benelicium dilectionis
rim, compresbyterummeum, sicul ipso referente po- afferret.
leritis agnoscere, ad germaniialem vcstram in eadem EPIST. LX.
qua mihi scripsislis causa direxeram. Et quia mihii Ruricius episcopusfitio Vittameno.
nou solum ipsc filius nosler Epsrchius, sed eliam Familiares nosvobis facitvestra dignallo, dumlioc
Iraicrsuusflebililer perlilteras supplicarunt, aposio- quod a nobis libcnter offerlur, a vobis g»at«nter ac-
laiui vestri precator accederem. Qui et confessione cipitur. Siquidem illud munus acceplabile proiiatur
culpac, el deprciatione veniae, et consanguinilatis et dulce, quod.non magniludoinsinuaverit, sed com-
alfcciu compulsus, indulsi. Quia vos mihi superhac mendarit affectio. Quaeres facii, ut ad persolvenduin
re scripturos essc non credidi. Sed quia hurailitatem vobis spoutanesedevolionis obsequium, etiam id ba-
" Forle siipplicatuumvel suppticaniium. d Ilaecvox abest in ms.
*•'%\&.,episcopi. • Prompli animi, quanquamamduilas, eic.
Ms.. ittpplicationeminiquiu.
 125 RURICIORUMEPISCOPORUMClV. LEMOVlCIN^EEPITAPHIUM. 124
bearaus in volis, quod non habemus in vcrba [verbis]. A peclorismei, inquo affectumvestri aviditate suscepi,
Itaqiie salutatione depensa, quia centUm pera [pira] paginae colloculione transmitio; simulque deprecor
siililimiiati vestrse, alia centum fllise mesn destinare ut communi Domino supplicetis ut cilius nos faciat
prsesumpsi. Qusesi forlasse displicuerint saporis gu- fructum de noslra capere prsesentia; quosque suae
stu, placebunt, rit confidimus,transmittentis affectu. inspirationis instinctu cOnnexuit, vultuum eliam mu-
fcPlST. LXI. tua visione conjungat; ut desiderium in nobis quod
Rurieius episcopus(ratri » Namacio, accendit aflalus, restingoat oblutus. De columnis vero
Saluto plurimum, et spero ut si secundo crastino -gratias ago; ei, sicut jussistis, quia modo propter
non potueris, vel terlia feria ad nos venire digneris. imminentem hyemem vehicula illo dirigere non pos-
Quia desiderio tuse caritalis accensi, et nos dicimus sum, post sanctum Pascha, propiliaDivinitate trans-
cum propheia: Animamea sicut terra sine aqua tibi. miitam. Dc minoribus vero sicut verbo mandasiis,
Defecit spirilus meus. Ne avertas faciem tuam (Psal. si iuveniri possuut, mihi vel decem necessarias esse
CXLII,6,7). Ne moreris advenlum, ut pectoris nostri, signilico. Sed si Dominus prospera universa conces-
quod parvi temporis solalio susciiastis, exstinguaiis scrit, antequam vehicula dirigam ad vos hominem
incendiura. Finit. desiinabo.
EPIST. LXII. B EPIST. LXIV.
Ruricius episcopusfilio Vitlameno. Ruricius epiteoput fratri Volutiano c epitcopo.
Gratias ago dignanlissimacerga me sublimiiaii ve- Ita quod pejus est, caritatem aniiquam, ct insitam
slrae, qiibd hos de actibus aiqtie iricolumiiate vestra, nobis, partim (quoniam confitendum est) negligentia
qiios hostis, Dco prdpiiio, pro amicitiarum juresol- nostra, parlim necessitate temporis, pariim corporis
liciios, facitis liilerariini sedulitale securos. Unde his inllrmitate facienle, longa delebit oblivio, ut penitus
reciprbciim reddo hobiliiali vestrae salufaiionis offi- imniemores noslri facli non solum vos nullis officiis,
ciurii.et ine lias de Decaniaco ad vris dedisse signi- sed nec lilteris requiraraus. Miror nobilitatcm luam
fico, nieamque vbbis favore divinilatis, quam b vobis quasi filium ad me litleras destinare, cum sine ullo
placere confido, indicans srispitalem. Pra?slabit Do- respectu religionis aut propinquilatis tibi injtirise
minus ut ciiius hinc regressris veslris merear obtu- noslrae sic placeant, ut eas vindicare non velis. Unde
iibns prxsentari. Ut cujUs benigniiate veslra incita- nisi existimationem personae mese, aul officii cogi-
stis desideria, visiorie sollicltelis affectum. tassem, portiiorem litterarunr tuarum lalem ad te
EPIST. LXIII. raiseram, quales homines meos non matrona vestra,
Ruriciut epitcopttsfratri Claro episcopo. fed domina procax et effrenata nimium perduxit;
Apostolaiui vesiro pro ea quam mibi non pro meis P cujus mores si lu taniotempore euin famse tuoedi-
meritis, sed pro benevolenlia animorum vestrorum tninuliene, aut volunlarie aul necessitate supportas,
Impendiiis, caritalei, non dicam vicera non possnm alios noveris nec velie ferre, nec esse contentos. Nam
repensare benefliiiis, sed nec tanlas gratias quantas qnod scribis , le melu lioslium bebetem factuni : li-
hieremirii,serihoriibus explicare. Impendo tamen per mere bosleni non debei exlraneum qui consuevitsu-
litteras debitum sospitaiionis ofllcium, partemque stinere domesticum.

Deeo ad librum. gatus, eo quod in Gothorum suspicionem incidisset:

h Ms., tos. primum auliiuiabant scilicet eum Francis favere. Dc eo vide
c Fuii Turoneiisis episcopus, Perpetui successor, plura apuii Gregor. Turon. I, 226, lib. x , 31. BASN.
poslea a Warige Goihorum rege in Hispaniara relc

EPITAPHIUM
BURICIORUM CIVITATIS
EPISCOPORUH LEMOVICIN*,

(Ex VenanttiFortunatilib. iv, carm.S.)

Invida mors, rapido quamvis rainiteris hialu,
Non tamen in sanctps jura lenere valcs.
Nam postquamremeaiis domuitferalarlara Chrislus, Hic probus, Hle pius;'hicserius, ille screnus,
Justoriim merilis stib pede victa jares.
flic sacrapontificum, toto radianlia mundo,
«Merabrasepulcraiegunl; spiritus aslra colit.
iRuricii gemihi flores quibu.s.Annjciorum,
Jiiiicla parehtali culmine Roiha fuit.
Accrimulantegradus prsenomine, sanguinenexi,
•Exsulianl pariter hinc anus, indenepos.
D Tempore quisque suo fundans pia templa palroni,
Iste Auguslini, condidit ille Peiri.
Certantes pariter quis sibi major eril.
Plurima pauperibus tribuenles divitecensu ,
Miserunl coelos, quas seqiierentur opes.
Quos spargente mariii rcdimentcs crimina mundi,
Inter apostolicos credimns esse choros.
Felicesiqiii HCde nobiliiate fugaci
Mercati, in coelisjura senatus habent.
123 VICTOR VITENSIS. PROLEGOMENA. lU

ANNODOMINICCCCLXXXt.

VICTOR VITENSIS.

PROLEGOMENA.

EPISTOLA DEDICATORIA.

Josephus Berlinelli Joanni archiepiscopo Minolto Olhobono, episcopo Palavino.

Parum ego prudenter, ne dicam temere fecisse videar rerum quibusdam non satis justis cesti-
matoribus, gui tibi, amplissime antistes, viro omnium humanissimo ponam ante oculos et
pei secutururn humanitatem omnem exuentium crudele spectaculum, et immanissimm perseculio-
nis imaginem. Refugit enim animus non modo inlueri, sed etiam reformidat dicere qumcunque
exhibet Hisloria nostra, sanclissimorum nempe omnis cclalis ac status hominum carnificinam,
dolores, vulnera^ equuleos, mortes ac morlium genera inlolerabilia; reformidat dicere barba-
rorum ubique smvientium crudelitatem, episcoporum, sacerdotum, aliorumque infinitum nu-
merum ila pro nomine Jesu constanter firmiterque patientium, ut tortor ipse prius ac tormenta
viderentur defessa, quam qui ea passi sunt, licet eo usque cruciati fuerint, ut quo minus ha-
berent virium ad perferendum, eo vim magis iormentorum et cruciatuum acerbilatem senli*
rent. Verum hujusmodi athletas Christi, tales ac tantos religionis nostrw auctores et mayistros,
liceat tibi pontificali auctoritate gravissimo si non oculis aspicere, animo certe et cogitatione
complecli; liceatque mihi dignitatis ac virtutis tum prmconium facere meditanti, quorum no-
mina sunt scripta in ccelis, eorum memoriam annalium monumentis commendatam nomini tuo
consecrare. Quos igitur non vidisti, vides tamen qui et quales postulent patrocinium tuum;
vides quam dignum sit generoso principe porrigere afflictis dexteram, atque opis indigenlibus
opitulari; quamdignum optimo episcopo episcopos sibi similes, sacerdotes ministrosquejsactos
pro Christi fide perpessos, benigne suscipere ; quam dignum denique humano pectore miserabi-
lium misereri hominum, laboranlibus succurrere, et prmsidium petentibus nihil negare. Hmc
cum videas non ego cmdes, non verbera, non secures, non vincula, non reliqua suppliciorum
genera propono oculis; sed qum mutum carilatis ac benevolentim exempla nobis passim occnr-
runt in hac Historia; atque eo propono libenlius, non tam quod omnia te digna sint, quam
quod majorem eorum partem moribus tuis exprimere videare. Utinam vero is ego essem,
ut, tu qui sis et quantus semper fueris, cum satis videam admirerque maxime, satis etiam qum
tua sunl non modo dicere, sed dignis celebrare laudibus dicendo possem l Sed cum perscqui
omnia non queam ( quis enim omnia persequatur ejusjqui non honoris nomen, sed honorem
adeptus sit f ), patere aquo animo, me bene multa prmterire consulto, qum in medio posita et
cernunt omnes el mirifice laudant. Dicant alii nobilitatem generis, velustatem familim, patrim
inclytm el parentum decora, cognationes, majorum nomina, qumque ab iis praclarissime gcsla
sunl; ea tu quamvis luorum sint atque magna, respuis tamen tanquam aliena, rteque quidqunm
tuum putas nisi quod virtus fecit tuum. Dicant alii, te Alexandro VIII pontifici maximo ne-
potem esse, te Petro Othobono cardinali amplissimo consobrinum, te a Benedicto XIII ponti-
fice optimo designalttm episcopum; magna quidem ista sunt, singulariaprope, alque adeo tua;
sed non ea sunt quce dici a nemine satis possint. Dicat qumcunque facis Patavina celeberrima
civitas, bonarum artium sedes ac magistra, cui prmes, dicat seminarium istud litterarum tuuni
juventuli instituendm aptissimum, quod tu splendori pristino restituendttm suscepisti; majota
equidem ista censemus, et majoribus etiam digna laudibus; at nos nec quodcunque in te tau-
dabile est proponere nobis volumus, nec aliis demonstrare nisi quidquid est maximum. Maxi-
mas autem esse ducimus easdemque admirabiles virtutes tmimi, quw solw tum sunt, qum libi
 127 VICTOR VITENSIS. 12C
cum aliis non communes, qumque iicet commendari ab omnibus nequeant, sunt tamen omnium
commendatione dignissimw. Ac primo quidem sese offert itx Deum pietas acreligio ista tam
Deo cara, tamque episcopi propria, tum excelsaindoles, suavitas morum et integritas, in em-
nes benignilas, atque naturm tum accommodata caritas et beneficentia, tumprm cmterh, qum
maximm singulm, et laudandw sunt, summa illa modestia, qua et prmstat aliis, et te laudari
nonsinis. Ad nos igitur quod attinet, qui nimium limidi quam prudentes parum videri malu-
mus, ne alicujus gratiam assentatiuncula quadam aucupari dicamur, summm omnium virtuti
tuw morem gerimus, alque universo laudationis genere supersedemus. Qui tamen non patimur
testimonium aliquod observantim nostrm publicum desiderari, Historiam hanc, mole quidem
parvam, re autem ipsa magnam, teque dignam offerimus amplitudini tum, rogamusque ut qua-
lecunque sit munusculum probes nostrum, neque despicias condonantis animum, qui cui mul-
tum debeat, et multum dare non possit, satis esse aulumat, si ei plurimum debere velit. Tu
interim, antistes oplime, et virtule magis ac merilis quam dignitate ac laudibus clare, qui di-
vino videris munere donatus Eccleslw tuw, de ea perge, ut facis, laboribus ac vigiliis beneme-
reri, gregum tuorum innumerabilium incolumitati consulere, et perpetua clementiw tuw relin-
quere monumenla ad Christi Redemptoris wternam laudem

P. FR. CHIFFLETli

ELTJCIDATIONES IN VICTOREM VjTENSEM

ln nolis noslris ad opera Fulgentii Ferrandi Car-. A acciderit, qunt fugerint, quot perierint, qnot etquo
lliagincnsis Ecclesise diaconi, non una se dedit oc- relegaii sint; haec netno negaverit ad eum perti-
casio de Viciore hoc, ejusque Hisioria quaedamprsc- nuisse, qui totam ejus historiam persecutionis de-
libandi, quaenunc operaepretium esl accuratius pro- scribendam susceperal. Apparet deinde ex veteri
sequi. De libro primum dicam, tum de auctore, ut codice Sanclse MariseLaudunensis, inquo ea Notiiia
causara ex effectis invesligemus. (ui ipse refert Sirmondus) sequebatur Ralionem fi-
CAPUT PRIMUM. dei ab Eugenio Cartliaginensi, aliisque episcopis
Operis inscriptio. oblatam Hunerico regi; adeoque descripiioni perse-
Titulus anle omnia operi prsefigendus : quem culionis Africanse implexa et illigata erat. Apparet
haud salis dislincieconcipiunt plerique, De Persecu- denique ex ms. codice, ex quo Abrahamus Ortelius
lione.Vandalica. Nam ct Geiserici extra Africarn, in in Thesauro geographico civitatum Africae nomina
Ilispania, in Iialia, Dalmatia, Campania, Calabria, cx radem ipsa Nolilia dcprompta, passim episcopo
Apulia, Sicilia, Sardinia, Brutiis, Lucania, Epiro Victori ascribit.
Veleri sive llellada, persecuijo fuit, ul initio prinii CAPUT III.
libri asseril Viclor : unde non dubiuin relinquitur LibriFidei quis auclor.
quin opus suum ipse inscripserit Historiam persecu- R D Liber Fidei, Historiac persecutionis Africanae illi-
tionis A/Vicati<E,,quera liliilura prsefert in ms. codice gatus, dubium cst a qrionam fucrii
conscriptus. Vi-
CarlusiaePortarum. At quoniam per lempora S. Ful- ctori ipsi, cujus est reliquum opus, ascribunt ple-
gcntii Ruspensis episcopi, orihodoxos quoque in rique : alii Eugenio Carihagincnsi episcopo, secuii
Africavexavit Trasamundus, nobis, qui his omnibus Gennadium in Catalogo, cap. 94, ubi hsec habet :
calamilatibus supersliles sumus, Victoris lucubralio Eugenius Carthaginis Africw civitalis episcopus, et
bajc, cl teuipore et loco ita circumscribenda est.ut confessor publicus petitus a Chunerico Vandalorttm
sit Historia persecutionis Africanw sub Geiserico et rege, calholica fidei expositionem,et maxime verbi
Hunerico Vandalorum regibus. ; omousion proprielotemdisserere; cum consensn om-
CAPUT II. nium Africm, el Maurilanim, et Surdinim, atque
Ejus pars est Notitia ephcopornm Afiica. Corsicmepiscoporum et confessorttmqui in catholica
Quod Nolitiam episcoporum Africae, qlii Carlha- permanserunl, composuitiibrtim Fidei sanctarumScri-
giuem cohvenire a rege Htincrico jussi siint (qiiam plttrarum senlentiiscommunitum,etper collegasconfes-
aiionymain edidit Sirmondus), idem ipse Victor vel sionis sum porrexit. Porro Viclor in fnie libri secundi
conscripserit, vel sallem a forcnsi labulario descri- cnllioliCHomnibus Afiicn: episcopis eum Iribuere
ptam operi suo inserueril, apparet primuin cx ipsa '**videtur, cum ail: Quod ante nosiri providenles, li-
ralionc argumenii. Cum"enimin ea Notitia non sola belluinde Fide conscripseranl, satis decentersttfficien-
episcoporuni acsedium nomina recenseantur, scd ct lerqtte conscriptum, dicentes : Si noslram fidem co-
in coniextu, et ad calcem adnolelur quid cuioue gnosctre deiideratis, luee esl veritas quam tentmut. Ia
120 PROLEGOMENA. 130
codice cartusiae Sanctse Trinilatis prope Divionem, A praecellens, cujus jussu Viclor anno Chrisli 487 per-
sic inscribitur hic liber : Incipit liber Fidei callwlicw sccutionis Africanse Histor'.ain fcripsit.
conlra Wandalos, edilus a Januario Zaterense, Villa- CAPUT VI.
ticoaCasis Medianis, episcopis Numidiw; Bonefacio Operis in S librcs parlilio.
Foracianense, el Bonefacio Gazanense, episcopis By- Quod spectal ad divisionem hujus Ilistoriae, in-
xacenis. Verum hi sunt episcopi per quos directus rertum est nn eam Vicior in plures libros partitus
est liber ille, ut in ejus fine annotatur; non a quibus sit. lmo cum nulla appareant hiijns divisionis vcsti-
conscriplus. His itaque posilis existimaveritn, bunc gia, nulla in ipso textu plurium lihrorum meutio,
librum aul ab ipso Eugenio CarLhaginensiprimale, nullae transiiiones, nullse extra lotius operis princi-
aitt ejus jussu ab erudito aliquo fuisse elaboratum : pium et finenivel prologorum, vel epilogorum formse,
ac denique ab omnibus regni cpiscopis recognitum et verisimilius est eam Hisloriam ex mente aucloris
probatum : sed lamcn a quocunque tandem fuerit (ut fere velustiores aliae solent) uno tenore decur-
conscripius ad Victoris Hisioriam pertinere. risse : divisiones porro factas esse a recentioribus,
nnnc in pauciorcs partes, nunc in plures, pro genio
CAPUT IV.
Histoiim annus Chrisli 487. cujusque atque arbitrio. Iiaque cum vulgaisc cditio-
Tempuscontcriptw B nes plerseque tres libros exbibeani, sex omnino re-
Tempus quo haec Hisloria conscripta est indica- pcrimus in codice ms. cartusiae Portarum : sed bac
vit auctor ipso operis initio, sexagesimumannuin ex ratione distinctos, ut idem sit ulrobique liber primus;
quo Vandali in Africam cx Hispania trajecerant. at liber secundus vulgatus in duos, tertius in Ires
Porro hic transilus cum a Prospero in Chronico np- subdividatur. Ad finem libri iv post illa veiba : Dala
telur Hierio el Ardabure consulibus, hoc est, anno sub die sexto calendas Martias, Carthugini, sequunlur
aerae Christianae 427, ad hunc uumerum addilo haecnon aucloiis, sed recentioris librarii assumenia :
sexagenario, prodibit hujus opcris elaborali annus Hac cst lex, Itcc prwceplum iniquissimi regis et. Deo
487. odibilis Honorici, filii Geiserici,quam adversus piorttm
CAPUT V.
ge:ttemveluli draco bino ore sibilans edidit. Sed jam
Cui nuncupatus hic liber. /Etas Diadochi ephcopi lcmptts est ttl in quarlo lioc libello finem narrationis
Pltotices in Epiro Veteri.
faceie debeamus: qttia indignum et indecens esl, ut
Cui liber bic nuncupalus raerit conjicere licet sub tyrannica collocutione sermo divinus subjaccat.
ex Victoris prsefatione. Nani is quicunque cst, histo- Auditum ergo petimus ab auditoribus libenler acconi-
riam texere cogitabat, cui Africanani perseculionem modari, cum principium libri quinli in eorum sonueiit
illigarel: tanlaeque eral vel auctoritatis, vel digni- C auribus: quoniam magna et miranda marlyriim cerla-
latis, ut cjus jttbenlis imperio, obedientiw ceiv.cem mina nos confidimus narralnros, p-astanle ipso Je&u
submiilerese profiierelur episcopus Viclor : qui cum Christo Domino, qui laureis mirifice sanctos coronat
Constanlinopoli scriberet, vix alius occurrit cui sttos. Eaplicil liber quartus. Incipil liber quinttts. Ad
lantnm deferre honoris vel potuerit, vel debuerlt, finem vero libri quinli, post illa verba: Et Maximus
ab Acacio qui luin in vivis crat, patriarcha Consian- monachus, cl Septiimts monachus, haec subjiciuutur :
tinopolilano. lllam eniin sedein iste oblinuit annis Sed licel Itorum gloriosissimorumntartyrum, in prw-
scptemilecim, ex anuo Christi 471 in 488, secun- senli non quiverimusexplanare admiranda cerlamina,
dum auclores probaiissimos Hisiorise Byzantinae.Ad- propter aliorum videlicetinnumerabilittmmulliiudinem
dit Victor, sicut Timoihtns et Lucas Pauli aposloli, mariyrttm; in fine tamen hujus operis nostri promit-
sic el istum beati episcopi Diadochi fuissc discipu- timus, Dontinoadjuvante, nos ea narraturos, Nunc irgo
lum. Omne inquit, datum optimum et omne donum hujus libclli quinii narrationis nostrm hic finis sit.
perfectum cceliius accepisii : entdilus a tanio ponti- Explicil liber quinlus. Incipit liber sextus. [Ex illo
fice, loloquelauiiis genereprwdicando beato Diadocho, jam tempore crudeims Arianorum episcopi, etc. Ad
cu)us ttl aslra lucentia exslanl quampt.urimacalholici finein denique libri sexti, post illa verba, simili morte
donmatismonimenladictorum. Et sat est libi ut aqui- D periil, ila concludil librarius : Expiuit tiber sextus.
pares doctrinam docloris; quia salis est discipttto ut Incipit Passio Sanclorum superius promissa, qui apud
tit quomodo magister ejus. Fuit h'c Diadochus epi- Carthaginem passi sunt.] Pradicalurus triumphos, etc.
scopus Pbotices in Epiro Veteri, ul tesiatur Photius Hi siint ex codice Porlarum eirUoyot-;non sucloris
in Myriobiblo, codicc 201, qui et rurstis ejusdem ipsius, sed antiquarii, seu medio sevo interpolatoris;
meminit cod. 231. Asceticum ejus iibrum centum quos operis partibus a se constitutis quasi limiies
capitum, a Francisco Turriano Laiine rcdditum ha- posuil.- Mihi parlium proportionem, el lectoris com-
bei BibliolhecaPairum : quo ex opere rapui aliquod modum speclanii, media fere via incedere placuit,
cilat Maximus monachus, qui Heraclio imperanie eamque Hisloiam quinque in libros partiri; qiiorum
floruil, Patrem Diadochum eimsa honoris eum ap- primi argumenliim erit: GeisericiVandalortim regh
pellans. Cum autcm hactenus obscura fuerit Diado- Africana persecutio; secundi, Inilia perseculionisII u-
chi a-tas, cx hoc certe Vicloris loco habenuis, circa nerici Vandalorum regis; terlii, Professio fidei calho-
mediuin quinti post Chrislum Sa.culi illum chiruissc; tieorum cpiscoporum Ilunerico regi oblala ; quarli,
ut eo nitnirum magislro nsus fuerit vir ille dignitate Hunerici regis savitia in episcoposonhodoxos, cum
 151 VICTQRVITENSIS. 132
liorttmcatalogo; quinli, Crudelitas regit Hunerici in A . ipse in Byzacenorum episcoporum serie de se scri-
caterot catholicot. Subjicientur per modum appen- pserit; Victor Vitentis. non occurrit: certo liiiniiura
dieis, acta 7 nionachorum marlyrum Caspensis ter- Del consilio reservatus, haud secus ac Virgilianus
ritorii.quorum auclorem quoqueVictorem episcopum' iil.e, cruenti praelii
facit cddex Porlarum, et bealus Rbenanus, accuralus Accipienssouitumsaxide vertice pastor,
scriplor, qui in hujus operis edilione, ad finem ho- ut dirse illius persecutionis historiam posterorum
i'ura actorum, llislorise Viclpris episcopi finem ad- raemorisecomraendarel.
notavit. Sane hsec acla cum in omnibus quae videre CAPUT VIII.
nobis licuil Vicioris exemplaribus, tura cusis, lum Scripsit Constanlinopoli.
manuscriplis, Hisloriam perseculionis Africanse ab Hanc porro scripsit, ntreor, Constantinopoli. Non
eo conscriptam excipiant, fruslra alius quseritiir eo- enim diu in Africa latere potuisset, ac lot qusesilo-
rum auctor, qui cum horura martyrum in historise rum fugere oculos, qui latebras omnes scrutabantur,
cursu paucis yerbis jam meminisset, poluit ad ipso- ut calholicorum, ac praeserlim episcoporumnemincni
rum res geslas fusius enarrandas animu.raadjicere, ab Ariana ssevilia imtnunem relinqHerenl. Opiuor
pracsertim quod in eorum lorraentis et tyranni sse- ergo illum muiato habitu, Consuminopolim evasisse
i in comitatu Uranii legati Zenonis imperatoris, quem
viiia, et martyruin ingentes auimi, et divina erga illos B
providcnlia solito clarius eniluisset. libro v teslem profert, crudelitatis Carthagine iu or-
CAPUT VII. Ihodoxosspectante illo exercitse. Sedquihoc, inquii,
Victor fuit episcopusVitentis. fabulotum putat, UraniumZenonis legatum interroget,
De Victoris cpiscopatu multorum bactenus opinio cujus in proesentiaprwcipuegesla sunt; illa tcilicet
fuil, Lticensem fuisse in provincia proconsulari; cauta, quia venient Carthaginem, tese pro defensione
quod nos in Ferrando noslro haud inanibus argu- Eccletiarum catholicarum venissejaetabat. Et ut .ilti
incnlis improbavimus. Scio*Victoris Ulicensis epi- ostenderet tyrannus te nemmem formidare, in illis
scopi mentionem esse in collatione prima Carthagi- plateit vel ricis plures tprtores et crudeliores statuit,
niensi, numcro 128, P. C. Varanis, anno Clirislo 411. in quibus tegatis morit ett atcendendoad palatium et
Sed bic nihil pertinet ad Hunerici regis tempora. descendendotrantire: ad opprobrium videlicet reipu-
Scribens autem Victor episcopus Historiam persecu- blicm ipsius, et nostri jam deficientistemporisfwcem.
tionis Africanse,anho sexagesirao ex quo in Africam Et paulo superius, cum eorum meminisset qui lin-
Vandali de Iiispania trajecerant, hoc est, anno serae guis radicitus abscissis, expedite nihilominus loque-
Christianae 487, in Notitia provinciaeproconsularis bantur, subdit: Sed si quis incredutus esse votuerit,
meminit Florentini Ulicensis episcopi, tribus qua-1C pergat nunc Contlantinqpolim; el ibi reperiet unumde
tuorve ante annis ab Hunerico rege in Corsicam re- illit, subdiaconemReparatum, termonet politot sine
lcgaii: ubi lum delinebalur cum aliis ad sex et ulla offeniionf toquenlem: ob quam cautam venerabilit
quadraginta extorribus episcopis, qtiando Historiam nimiumin palatio Zenonis imperatorishabelur, et prw-
lianc suam scribebal Victor: quem si quis Florentino eipue regina mira eum reverentia veneratur. Ecce,
Olicensi jam lum fortasse mortuo suffectumobjiciat; Iectores suos invitat, vel prsescnles, ul Uranium
nse ille parem prudens aestimatorvidebitur tam ini- legatum Constanlinopoli in aula imperaioris consu-
quorum temporum, per quaedispersis quaquaversum lant; vel absenles, ut Constaniinopolira pergant, ibi
Ecclesiarum omnium Africanarum ovilibus; ac eo- persecutionis Alricanse seriem cogniluri: vix, aut
rum Vel enecatis pastoribus, vel procul a pairia nulla ratione faelurus, si non ipsc lum ibidem man-
amandatis, vix eis spiritum ducere, nedum gregibus sionem haberet. Cum igitur ad calcem Notitise epi-
suis invigilare, aut episcopis morle sublaiis succes- scoporum Africanorum ita colligit: Corsicarelegali46,
sores ordinare integrum fuerii. Quam certum cst Hic^relegatinumero 302, posterior numerus de Con-
aulem nunquam Uticensem fuisse Victorem huuc, stanlmopolim ablegatis accipieudus esi.
tain est indubitalura Vilensem fuisse episcopum: CAPUT IX.
qusc provinciseByzacense civilas cum ignoia esset •D - Fuit prrmat provinciwBytaeenm.
rcccntioribus librariis, illi mendum in antiquis exem- Hunc ipsum Victorera Viieusem episcopuni censui
plaribus suspicati, ac vocum delusi affiniiate, Uii- primatem postmoduin (juisse proviucise suse Byzace-
censem pro Vilensi reposuerunt. In codice cartusiae na>, cujus est meniio in Vita S. Fulgentii, abeo in
Portarum ms. bonse nbtse, ipso operis iniiio legi: episcopum Ruspensem ordinari jussi. Nec vanis in-
Incipit prologus in Historia perseeulionis Africanm diciis. Nam (ul ad Ferrandum pluribus explicuimus)
edita a sancto Victore palrim Vitensis episcopo: ac in Africa, exlra provipciam proconsularem cujus
poslmodum incidi in hujus Ilislorise ediionem Pari- caput Carlhago, vag.e erant ac desulloriae primsu
siensem anni 1541, typis Galeoti Pralensis, a Bcato sedes, et seniorera cujusque provinciac episcopuin
Rhenano curatam, in qua post prsefationem, Quon- sequebanfur : seniorem, inquam , non aelale, sed
dam veteres,etc, sequiiur inscriptio : Historia per- promolione sive ordinalione; qui idcirco scnis ap-
secutionisAfricanmprovinciw,lemporibusGeisericiet pellatione designari solebal; adeo ul piomiscue aut
Hunerici regum Vandalorum, auctore sanctoViclore sencx, aut suac provincise primas, aut jirimse scdis
epiccopo Vitensi. Ut jam minime dubium sit quin episcopus nuncuparetur. Jam sic ratiociuor. Nolitia
153 PROLEGOMENA. 134
Byzacenatres omnino Viclores episcopos repraesen- A A CAPUT XI.
tat: Narensem lertio decimo loco, Vitensemsexto et Hunerici persecutionistemptts, ejusque edictorumad-
versus calholicot; inter qum ominosa solis defeclio
quadragesimo, primo el centesimo Gauvaritanum. media intercessil.
Cliristi anno 487, quo scribebat Victor Vitensis, de-
cem jara sublati erant ex episcopis Byzacenis, iique Hunericum cruentam bestiam docet nos Victor
(ut verosimilius) seniores atque infirmiores: qui si libro ii saeviisse qua in Manichseos,qua in suos Aria-
primi decera fuerunt, quos recenset Notitia; ex eo nos per quinque annos vel amplius: inde porro con-
VictorNarensis in reliqua episcoporum serie tertium versum ejus furorem in orthodoxos. Idem libro f
loctnn, Vitensis trigesimura sextum, Gauvaritanus multis describit famernac"luem quae Africara depo-
primum et nonagesimum oblinuit. Jam vero, salis pulaiaesunt, saltem ab aestate anni octavi Huuerici,
conslat, Vicloris primatis Byzaceni mandato Fulgen- Chrisii 484. Qua ssevienle ciade, cessavit pcrsecutio
lium Ruspensibus ordinatum episcopum aiuio Christi catholicorum ab Arianis, quos fecerat communis
507, vicesimo anno post 487. Per hos igilur viginti calamitas de sua ipsorum salule sollicitos; lunc eniin
annos longe est probabilius obiisse ex episcopis By- rex ipse Hunericus ( ut ait Victor), suisjprovinciiset
zacenis quinqueet triginta qui Victori Vitensi, quam domibus singulos revocarijussit. Cum igitur Huneri-
duos lanlum qui Narensi aut omnino nonaginia qui B cus ociavo regni sui anno ad fincm vergenle inter-
Victori Gauvaritano decedere poluissent. Qua ratio- ierit, vel liinc licet colligere, ejus in catholicos per-
cinaiione conjicio, eumdera esse Viclorein Vitensem secutionem baud multum supra duos annos solidos
cpiscopum a quo persecntionis Africanse descripta tenuisse; nempe toio anno regni septimo, cum parlo
est Historia, qui et viginti post annis fuit primas anni sexti, et parte octavi. Nunc reddenda sunt suis
Byzacenus. tempuribus duo ejus edicta, quorum prius fuit de
CAPUT X. omnibus Africse episcopis Carthaginem convocandis
ad calendas Februarias anni 8 Hunerici rcgis, Chrisii
Chronologica Geisericiet Hunerici regnorumperiodus. 484. Posterius de claudendis
ecclesiis, datum Fe-
Cartbagine potilur Geisericus, Theodosio XVIIet bruario anni ejusdem 484. Prius quidem anno regni
Feslo coss. ex Prospero et Marcellino in Chronicis, Huncrici 8, Christi 483, die Ascensionis dominicsa
hoc est, anno Christi 439. Idem refert ldatius anno promulgaium est, ex libro secundo. Ex dieautem
Placidii Valentiniani, seu Theodosii Junioris monar- promulgalionis emendanda estdiesedictosubscripta,
chise 15. Nec aberrat fragineuliim Augiistanumquod XIIIcalendas Junias, hoc est, Maii raensis 20. Nam
cdidit Henricus Canisius post Cbronicon Tironis, eo anno incidit Pascba in 10 Aprilis, Ascensioin 19
lomo V Lecl. antiquae,pag. 161, occupatam a Geise- C Maii. Quomodo ergo publice in ecclesia lectura est
rico Carlhaginem nolans, P. C. Theodosii XVII et ediclum 19, si lantum postridie, nempe die Maii20
Fcsii : cum haec formula enunliandi consulatus, datum confectumqueest?Putamus igitur datum ipsa
eumdem scnsum habeat cum illa vulgata qua usi die Asccnsionis, xiv calendas Junias, vel certe biduo
sunt Prosper et Marcellinus, uli ostendimus in Notis ante, hoc est xvi calendas; ut numerus xui pro
nostris ad vitam S. Fulgentii, auctore Ferrando. xiv vel xvi irrepserit, facili notae v in n transmu-
Quod crgo apud Victorem legitur, lib. l de Persecu- tatione. Ab eo vero tempore ad calendas FebrUarias
lione Africana, captam a Geiserico Romam, regni anni 484 fluxerunt novem fere solidi menses. Unde
ejus anno 15, de annis compleiis accipiendum est. vox novemcx editione Coloniensi, et ex codice Por-
Romam enim occupavit Geisericus Valentiniano VIII tarum a nobis haud timide resiituta est in locum
et Anihemio coss., hoc est, anno Chrisli 455, ex edicii posterioris, hactenus in vulgatis corruplum,
Prospero, Marceilinoet aliis chronograpbis : el qui- qui sic se liabet: Poslmodum universosconstat fuisse
dem baud multo post Maximum pridie idus Junias a eommonitos, spatio temporit prwrogato mentium no-
suis occisum. Hic erat annus regni Geiserici quintus vem novwquecontentionis (si quid ad eorumproposita
decimus exactus, et labens decimus sextus. Diem posset aptari), ut ad ealendas Februariat anni oclavi
ctiara captaeCarlhaginis exprirount iidera, Prosper, "Dregni noslri, sine melu aliquo convenirenl.D.iliim est
ldatius, et auclor fragraenti Augustani, xiv calendas autem ediclum hoc poslerius quod libro quaiio
Noverabris; utmendi suspiciosit apud Marcellinum, coolinelur, vi calendas Martias, adeoque ipso inlcr-
ubi legilur x calendas. Ex ea die Viclor Vitensisad calari die anni 484 bissextilis; cujus diei iufelix
fiuem libri i numerat regni Geiserici annos 37 et esse omen majorum opinio fuit, vel teste Valenti-
raenses tres; quibus in fragmento Augustano addun- niano, qui anno 364 proximo post bissextilem die
tur dies sex. Si a 19 Octobris anni 439 numeres an- apud Nicseam imperaior levauis esi, cum bisscxii-
nos, 37 menses tres iricenarios, el dies sex, conjicics lem ipsura quasi ominosum declinasset, ut scrihii
Geiserici obitum in annum 477, diem mensis Janua- Ammianus libro xxvi
rii 13. Hinc porro adde cura Victore Vitensi, regni Sed el per ea lempora ominosum solis deliquium
Hunerici annos 7, menses 10 tricenarios, et insuper memorat Gregorius Turoncnsis lib. u Hist. Fianc.
ex fragmento Augustano dies 18; videbis illum in- cap. 3 : Tunc, inquit, el sol telcr apparuit, i:a ut vix
teriisse anno regni sui octavo pene completo Chrisii ab eo pars vel terlia eluceret. Credo uaiiiqi.e p o
484, die 6 Deccmbris. taiitis sceleribus et effusione sanguinis innoceiilis.
135 VICTOR VITENSIS. i«
Qucd noviluniiim ecliplicum inler barbarica dno illai A diu Carthagine restitissel ? Placet ergo lectio codicis
cdicta medium fuit, cum evenerit die mcnsis Januarii Portarum, et editionis Coloniensis vetustse, quae
14, ct potuit spectari Carlhagine, lioris aniemeridia- hunc habet episcopnm Canhaginensem, episcopo
nis, ut labulacaslronomicse nos docent. Deograiias proxime defuncto subrogaium. Quod vero
CAPUT XII. mox addil Victor :'Unde factum est ul post obitum
Duo legali Zenonis.imperatoris ad Hunericum, Regi- episcopi Carthaginit. etc, de ipsius Thonise obitu in-
ntts anno 483, Hunerici 7; Uranius anno 484, telligendura putamus; sive ille in catomi supplicio
ejusdemregis octavo. animara exhalarit, sive ei fuerit aliquantulum su-
De Uranio nulla est dubitatio : hic enira (ut refert persles. Hinc licet disiinguere apud Viclorem epi-
Victor libro v) cum ad defensionem Ecclesiarum scopos Carlhaginienses omnino quatuor. Primus fuit
catholicarum se venisse jactasset, Hunericus, ut ei Quodvuldeus, Neapolim relegalus anno 439, staiim
illuderet contumaciusque insuliaret, in illis plateis post captam a Geiserico Carthaginem. lllo mortuo
velvicisplures tortores et crudelioresstatuit, in quibus in exsilio, anno (ut videtur) 452, die 26 Oclobris,
tegatis ntorisest ascendendoad palatium et descendend* egit Valentiiiianus imp. apud Geisericum, ut post
transire. At de Regino baud ila consenliunl codi- euih ordinarelur Carthaginiensis episcopus nomine
ccs. Rhenani editio Parisiensis anni 1541, et fere B Deogratias. Is capiivos a Geiserico ex Italia in Afri-
recentiores aliae sic habent : Nam die Ascensionis cam abductos, paterno coraplcxus affectu, landein
Domini, legatus Zenonis imperaloris, regina pra- senio et lalioribus confectus, obiit in obsequiis ca-
sente legendum in media ecclesia episcopo Euge- plivorum Romanorum, 22 Marlii, anno 456, cum
nio dirigit prwceptutn, etc. Sed age : quomodo sui annis tribus praefuisset. Mox post eum ordinatus
muneris pulavit esse imperatoris legatus, ut Hune- Thomas, ipso sui episcopatus exordio, Arianorum
rici tyranni hoc cdictum Eugenio episcopo in media nequitia lormemis -enecalusest. Exinde per annos
ecclcsia legenduin dirigeret,, quod ad domini sui 24 Carihago sine episcopo fuit, donec Zenone et Pla-
rem nihil facgret, quinimo ejus sludiis maxime cidia Olybrii relicta Augustis poscenlibus, passus est
adversarelur? Ergo hunc locum sic refert editio Co- Hunericus Eugenium Cartbagine ordinari episcopum,
loniensis anni 1535: Nam die AscensionisDomini, anno (ut videlur) 480; qui haud mulio posl, Huuerici
legalo Zenonis imperaloris rege non prasenle legendum persecuiionis pondus sustinuit, fuhque itli diu su-
media ecclesiaepiscopoEugenio direxil prwceptum,elc. perstes.
Nutat quoque bsec lectio, quic ediclum et legato CAPUT XIV.
Zenonis el episcopo Eugenio directum significat, Thomas senex venerabilis,catomo seu calomis cwsus.
obscurc, ne dicam inepte. Sic ergo hunc locum ni- C Vulgati recentiores lib. l : Venerabilemsenem in
tide reddimus ex codice cartusiae Portarum: Nam publica facie catomis cecideruni. Codex Portarum,
die Ascentionis Domini, legato Zenonis imperatoris catomo: editioColon. 1535, cathomos mendose. Ca-
Regino prasente, legendum, etc. An hic ipse sit Re- lomo el catomis*adveribialiier usurpari, ultro con
ginus comes ad quem esl Ferrandi diaconi liber de cesserim Rosweydo in Mariyrologium Adonis, 15 Jn-
septcm Regulis innocentise, in medio relinquo, cum nii, et Lacerdac in Adversariis sacris. At cum lego
id neque negare ausira, neque affirmare. in aciis Babylse marlyris, 24 Januarii: Iralus vero
CAPUT XIII. Numerianus jttssit tres infantes levari in catomo: et
dari duodecim plagas, secundo aulem novem,
Carthaginensesepiscopia Victore memorati, Quodvult- priori
deus, Deogratias, Thomas, Eugenius. tertio vero septem; intelligo calomum eo loco noini-
Ex hoc nuraero Tliomam exclusil Baronius, secu- naliter accipi; nec de ipso supplicii genere, se 1 de
tus recenliores Vicloris editiones, quse lib. l sic ha- loco, vel potius de machina sive instrumento suppli-
hent plerseque : Ordinalor quondam memorati tacer- cii; puta, columna, palibulo, scu trabe, Iignove ad
dotis (nempe episcopi Deogratias) nomine Thomas, quod verberandi attolli vel suspendi solerent ad cx-
dum variis ab cis insidiis swpius arctarelur, quodam cipienda humeris verbcra. Catomari jussa esl S. Eu-
tempore venerabilem senem in publiea facie catomis D lalia Emerilensis; ct in tbcatro calomidiari decoclo-
ceciderunt. At in codice Portarum (cui cunsenliens res saiuit Adrianus ex yElio Spartiano. Catomare
est quoad hoc editio Cnloniensisanni 1535) sic legi: ergo, seu caiomidiare est, v.cna -rav wfiwvTV7TT£IV,
Ordinalur quidam in sacerdotiumnomineThomas. Qui ad scapulas verberare. Hoc ex etymo indubitalum,
dum variis, etc. Vides hic censcri Canhaginiensem sed de niodo ac de re ipsa ambiguum csi. Nam ci-
episcopum Thomnm, nec immerito. Amabo enim, tati Rosweydus et Lacerda catomo seu catomis caedi
si Deogratlas episcopum ordinavit Tbomas, ipse crgo vel suspendi pulant esse, capile deorsum de alicujus
episcopus fuil. Si fuit episcopus, quomodo non cjus humeris suspensum verberari. Consemiunt Baronius
sedem appellavit Victor, ul in aliis solel? Adhaec, in notis ad Romanum Martyrologiuiu, 15 Junii, B.
si Thomas cum aliis duobus episcopis secundum an- ct posteum Bollandussivo Enschcnius, 12 Febr. in
tiquos canones episcopum Deogralias consccravit, noiis adactaS. Eulaliaev. m. Barcinonensis, C; nisi
quoinodo solilarie ejus ordinator diceretur? Deni- quod in eo poensc genere rectum corporis statum
quc, ordinalo antc iriennium episcopo Deogralias, agnoscunt; adeo ul catomis aliquem csedcrc lioc sit,
ituuinodo exira propriam sedein contra canones tan- quod ludimagislri solenl, ad alicojus hunieros per
137 » PROLEGOMENA. 138
brachia appensis pueris, in eorum nales inlligere AL tius quam unquam antea quod vellcnt eloquerentur.
verbera. Nititur hsecsenlentia duobus Marlyrologio- Ego vero, inquit, putabamfieri non posse ut tibicen
rum locis, nerape 15 junii el 18 Novcmbris, ubi qui carensitbiis arlis sum specimeuullum darel; itemque
catomovel caiomis csesi seu suspensi mcmoranlur, cilharwdus destitutus citliara musicam arlem eam
Vitus et Barula, pueri sunt. Numquid et in pueris exerceret.At novumhoc spectaculumcogit tne senten-
censebitur Thomas ille episcopus jam senio gravis, liam illam mulare, clc. Ipse ego vosviros vidi, et lo-
cl Eulalia Emerilcnsis marlyr, quia catomali, seu quentesaudivi; el vocemadeoarticutatamessepossetni-
calomo csesi leguniur? Gravioris, inquies, ignomi- ratus sum. Inslrumentum vocisinquirebam,cl auribus
niaehoc fuit, sencs inierdum, aui in digniiate con- non credens, oculis judicandi munus remisi; atque ore
stituios viros, aut eliam feminas puerorum more apeno, linguam totam radicitus vulsamvidi. Eosdem
verberari. Quid porro Adrianus imperator? tune il- a se visos Byzantii, atque audilos testalur Procopius
lum sanxissc dixeris, ut decocioribus de aliorum lib. i dc BelloVandalico.Marcellinusquoquein Chro-
humeris per manus pcdesve suspensis, in theatro, nico , Theodorico et Venanlio coss. (hoc est anno
in omnium oculis verbera ad naies infligerentur? aerscChrisliana: 484) : Denique,ait, ex hoc fidelium
Haccego adduci non possum ut credam, absque so- contubemioaliquanios ego religiosissimosviros, pra-
lido et manifeslo aniiquitatis lcslimonio, cum ad B ] cisislinguis, manibustruncalis, apud Byzanliuminlc-
manum sit barum vocum quem supra posui planis- gravoce conspexiloquentes.Justinianus ipse iniperator
simus sensus, ium ex elymo, tum ex omnium gen- in conslitutione de ofticio prsefecti prselorio Africae
tium usu; ut nimirum hoc sit calomis cacdi, seu (lib. l Cod., lit. 27): Vidimus,inquil, venerabilesviros,
catomari, aut catomidiari, quod humcris seu sca- qui abscissisradkilus linguis pmnas suas miserabiliter
pulis vcrbera excipere. Qui porro sic cacdendicrant, loquebanlur.S. Giegorius Magnuslib. in Dialogorum,
cum alligati, levali aut suspensi fuisse leguntur, cap. 32, illos ex Africa profugos, ad Constantinopoli-
cavc bic alicujus humeros cogites ad quos illi nsani- tanam urbemvenisse asserit, et de miraculo acccpisse
bus aut pedibus appendercnlur (quod quibusdam in ab oculatis ipsis tcslibus cura in eam Orientalis iin-
locis ad puerorura casligalioncm fieri solel); sed perii metropolim missus esset apocrisiarius, quod
columnam cogila, ut in Christi flagellalionc: aut pa- ad annum 583 refert Baroniusnumero 12. VictorTu-
libulum seu trabem ligncam, ut in Antoninsevir- nunensis in Chronico, Zenone Aug. consule (alieno
ginis martyrio, quam (apud Metaphrastem) jussit licet loco) : Quosconfessores,inquit, quod linguis ab-
Feslus suspendiet verberari. Cumquee ligno esselde- scissisperfecle ad finemusquelocuti sttnl, urbs regia
posita, clc. Miramurautem pucros casligandi morera atlestatttr, ubi eorum corporajacent. Tum ad finem
pene raomentaneum, paucisque in locis usu reee- Chronici, anno 40 imperii Justiniani: TheodorusCe-
ptum, a viris erudilis in orbis Romani praeloria in- barsusilanus episcopus, defensor Irium capilulorum,
duci; ubi martyres, tyrannorum et carnificum furore exsilioadurbemregiam,eomenseel die quo Juslinianus
tandiu lamque atrociter virgis ac flagris concide- tnoritur; cl juxta confessoresquibusUgnericusVanda-
bantur, ut nonnunquam (licet adversus Romanas lorum rex linguas absciderat, tepelitur. Quod ergo in
leges) animam cum sanguine in eo lormenlo profun- Menaeiset in Menologiohi leguntur , per omnes di-
detcnt. tionis Romanacoras fuisse dispersi, vel accipe de
CAPUT XV. transitu, cum essent in ilinere seu terrcslri, seu ma-
De confessoribusquibus llunerici jussu cum lingua rilimo priusquam Constantiuopolimpervenirenl; vel
radicitusexcismfuissent,expeditenihilominusloque- foriasse dccoium nonnullis qui miraculumsuum cir-
bantur. cumlulerint. Nam ex iis plerosque Constantinopoli
Victor Iibro iv : Rex: Hunericus, inquit, Comitem degisse , vitamque ibidem exegisse, non sinunt du-
'
quemdamcuiniracundia dirigens, prwcepit ut in me- bitare auctores citati.
dio [oro, congregatailluc omni provincia,linguas eis Ex bis sexaginta confessoribus fuisse Vigilium
et manus dexlras radicitus abscidissel. Quod cum n Tapsensem seu Tapsilanum episcopum conjectura
faclum[uisset,Spirilu sanclo prmstante,ita loculisunt est, quod et memoretur ultimo loco inter episcopos
et toquuntur,quomododntea loquebantur. Sed si quis provinciae Byzacentc, qui Carlhaginem ab Hunerico
incredulusesst voluerit, pergai nunc Conslanlinopo- evocaliconvenerunt; et scripseritConslantinopoli, ut
lim, et ibi reperiel unum de illis, subdiaconemRepa- a nobis probatum est; tolque et tales libros scripse-
ratum, sermonespolitossine ttlla offensioneloquenlem; rit, seu dictaverit, quolel quales nemo (quodsciamus)
ob quam causamvenerabilisnimiumin palatio Zenonisi ex omni ejus collegarum numero. Unde oppido ve-
imperatorishabetur, et prmcipueregina mira eumreve- risirailc est fuisse illum I/.T5V).oyiwT«Twv (ut habent
reniia veneratur.Hos confessoresfuisse numero sexa- Menaea)qui ad id supplicii sunt delecti, ut linguis ac
ginta Grseci referunt in suo Menologioct in Menseis. dextris multarentur, ne verbo scriptove Iixresira op>
Nonfuisse autem omnes episcopos osiendit Victor, pugnarent. Verum hcec, ut dixi, conjectura est, cum
Reparatum subdiaconum in eorum serie reponens. in tanto scriplorumsilenlio qui nomina singulorum
jEneas Gazaeusin Theophraslo , tertia post suppli- non expresscrunl, supra conjecturam nibil mihi
ciumdie id illis benelicii divinilus collaium ait, noni affulgeal.
ui lingnasrccipercnt, sedut absque linguis, arlicula- Ex his sexnginia confessoribusumisfuil (ul babent
PATROL.LVIII. 5
«39 VICTOR VITENSIS. 140
cum Menologio Menea, et Gregorius Magnns ciialo J\ ritanits eivitatis episcopus tcripsit adversum Arianot
loco) qui prolapsus in carnis (lagilium, divinam a se librum unum el tongum, quem Gensericoregi Vanda-
gratiam repulit,ut non possel exinde quidquam loqui. lorum per suos audiendum obtulit, sicut ex prowmio
De duobus idipsum narrat Procopius, haud absque libri ipsius didici. Scripsit el de pwnilenda publica
erroris aut mendacii suspicione. Cseterum vel hinc librum, in quo et regulam vivendi pwnitentibus juxta
sestimare licet quara ardua sit virlus caslitas ; et illa Scriplurarum auctoritatem slaluit : et ad Basilium
Cypriani, sive Origenis verba replicare libro de Sin- quemdamsuper morlem filiiconsolaloriumlibellum, spe
gularitale clericorum, baud longu ab initio : Mors per resurreclionisperfecla instructione munitum. Homilias
feminam adhuc usquegrassalur. Mentior, si non vide- eliam composuitmullas, quasa [ralribus salutis propriee
mus exindeinterilus plurimorum. Quanti et quales epi- sollicitis,in libris digestasservari cognovi. HaecGenna-
scopi, et clerici simul et laici, post confessionumvicto- dius. Quodvero Pelrus Equilinus ad xu calendas Maias
riarumque calcala certamina , post magnalia el signa ejusobilumadnoiavit, bausii fortasse ex labuIisCala-
vel mirabilia usquequaque monstrata, noscunlur cum ritanis, quaeea ipsa die Victorem quemdam meraorant
his omnibus naufragasse, cum volunt in navi fragili ibi depositum. Ex hoc fonle turbido (Petri, inquam,
navigare! Quantos teonesdomuit una muliebris infir- Equilini testiinonio) inultiplex in recentiores mana-
mitas delicata ; quw cum sit vilis et misera, de magnis '.B vil allucinatio. Etenim Maurolicus abbas Siculus ea-
efficitprwdam! dem die Aprilis vigesima sic habet in suo martyrolo-
CAPUT XVI. gio : lUm Vicloris Carlhaginensisepiscopi,viri doctis-
Victor episcopusVitensisan sanctus vindicalus. simi, temporeAnaslasii imperatoris. Petrus Galesinius
Restat quaesiio haud levis momenti, de Victoris Viciorem hunc ex Carthaginensi Uticensem sibi fin-
nostri apotheosi; de qua boc tantum dico , nullo me xil; sic enim ait ad eamdera diem Aprilis 20 : Uticas
sat firmo antiquitalis testimonio fulcire illam posse. in Africa, S. Victoris episcopi el con[essoris. Dubila-
Scio.in antiquis aliquot codicibus tribui opus de per- vit Philippus Ferrarius quam se in partem verlerei;
seculione Africana sancto Victori episcopo; sed hic utrumqne enim hune auclorem ciians in caialogo ge>
titulus a librariisest, penes quos nulla est auctoritas, nerali sanctorum qui non sunt in Martyrologio Ro-
sanctorum canoni quemquam inscribendi. Mea qui- mano, Victorem neque Carlhaginensem cum Mauro-
dem conjeclura est, illum vitam sancle exegisse in lico, neque cum Galesiuio Ulicenseni, sed in Africa
Sardinia, cum esset primas Byzacenus; atque ibidem episcopura dixit; utrique concors, et neutrius errori
sepultum esse inter tot alios heroes, vel advenas, vel subscribens. In Africa (inquit die 20 Aprilis) S. Vic-
indigenas, de quibus multa collegit Jacobus Pintus toris episcopi. At Baronius hanc Scyllam declinare
in opere de Christo crucifixo, lib. m, tit. 4, loco 12. C nisus, haud satis vitavit Charybdim; ad diem raensis
Verum per initia octavi posl Christum saeculi, et Augusti 23 : Ulicw in Africa , inquit, beati Vicloris
anno Chrisli 720 (ut existimat Pintus), Sardiniam episcopi; a quo et conscriptam Historiam Vandalicse
devaslantibus Sarracenis, ita lurbati sunt lot sanclo- in Africa persecutionis affirmat in nolis; de quo
rum lumuli, ut maximseillorum partis nulla resteni tamen Victore mirum est nec verbum fieri uspiam
certa vestigia , adeoque nec Victoris Vitensis; nec apud Bedam , Usuardum , Adonem , Rabanum Mau-
ulla sunt (quod sciam) veterum Marlyrologia, aut rum, aliosque anliquos. Tanlum in Usuardo edito
Ecclesiarum antiquae tabulae qusc de illo sanctorum Coloniaead annuml521, ea die Augusli 23, sic lego:
faslis ascriplo fidem faciant. Petrus episcopus Equi- Cenomanis Victorisepiscopiel confessoris; cum tamen
linus in caialogo sanclorum Iib. iv, cap. 70, Victor, Victoris seu Victorii Cenomanensis meminerint alia
inquil, Carthaginensium episcopus floruit lempore Marlyrologia ad calendas Septembris. In hoc igitur
Anastasii imperaloris : qui prwclarus virlulibus et totius antiquiiatis silentio , sacraeRituum congrega-
doclrina fuil. AdversusArianoscomposuitlibrutnunum. tioni expendendum relinquimus, num Viclor seu
De pwnilentia librum unum , in quo viveridiregulam Vitensis, sive Uticensis episcopus, auclor operis de
pwnitenlibusjuxla Scripturarum auctorilateminslituit. Persecutione Africanasub Geiserico et HunericoYan-
Ad Basilium quemdam super morlem consolatoriumD dalorum regibus, ritevindicatus, et in sanclorum ca-i
fibrum unum , spe resurreclionis perfectum, et instruc- nonem relatus censeri possii.
tione munitum. Homilias etiam qum a fralribus salulis
CAPUT XVII.
proprim solticitis, in libris digesimservanlur. Qui et xn
calendasMaii carnis debilumsolvit. Relulit ista Pctrus Variantet aliquotlectionesex codieems. carthusiwPor-
ex Gennadio, cap. 77 , sed parum sincere; nam tarum, ad Victoris Vitensisepitcopi opus de Perse-
Viclorem pro CarLennensi Mauritanise Cscsariensis cutione Africana.
cpiscopo scripsit Carlhaginensem ; et floruisse duifc (Hancvariantumlectionumdescriptionemconsultooniit-
tempore Anastasii imperatoris, cum ad superiora timus utpole lectori miqime desiaerabilem,cui textum
Ruinartiaoaeeditionis emendatissimum in hac nostra edi
Geiserici Vandalorum regis temporaesset referendus. tione exhibebimus.EDIT.)
Gennadium ipsum audi: Victor, ait, CartennwMau-
«H PROLEGOMENA. 142

PR^EFATIO SIRMONDI
In historiam Vandalicm persecutionis.

I. Inter innumeras fere barbaras nationes quae A j est pro Dei causa decerlare, aul pro verae fidei de-
labente saeculoquarto aut quinto ineunte, in Roma- fensione pugnaniem fortiter occunibere ; nec feren-
num orbem, ac potissimum in imperii Occidentalis dum est ut minori loco apud Christianos, qui pro
provincias inundarunt, ntilla sane Vandalorum gen- Clirisli (ide propugnanda decerlarunt hab a tur,
tem saevitiaet inhumanitate superavil. Id praedicant quam qui pro terreno regno, aut adipiscendo, aut
velera quseque isiorum lemporum quse supersunt tuendo, curas suas omnes posuerint.
monumenla, atque, ut de rebus potissimum eccle- II. Nobis itaque in hoc opusculo propositum est de
siasticis loquar, Fasli sacri, qni cum vix unum aut prseclaris illis viris potissimum agere qui in Vandalo-
alterum martyrem sub aliis Barbaris passum com- rum.gentis Arianorumerroribus addictissimae,perse-
roemorent, complures simul, et quidem frequenter, cutionibus exagitati, auteffuso sanguine mariyrii co-
sub Vandalorum gravissimis persecutionibus occu- ronam adepti sunt, aut saltem gloria confessionis pro
buisse passim lestanlur. In Vandalis quippe nativa tuenda Christi Domini divinitate claruerunt. Verum
feritas, hsereseosperfidia gentilium superstitionibus cum civilis et ecclesiastica historia ita sese invicem -
permisla, insatiabilis rapacitas , aliaque ejusmodi adjuvent, ut vix de una aliquid sine alterius subsidio
vilia ita concurrebanl, ut nulla apud eos esset aut dici possit, nobis subinde necessiias incumbitde Im-
sexus infirmioris, aut imbecillioris setatis commise- B 1 perii vicissitudinibusac de illis principibus qui tunc
ratio, nulla ergan-es aut personas sacras religio. temporis imperarunt, vel breviter agere: tumut una
Verum barbaricus iste furor, qui multos martyres qusequeres suo loco ac tempore dicaiur, tum quia
ccelo intulil, idem ipse in causa est cur nihil ferede civiles ejusmodi vicissitudines, quse Vandalorum ir-
Sisdemmartyribus cerium habeamus ; quippe cum ruptionibus occasionem praebuere, locum etiam de-
ferro, flamma alque rapinis omnia vastarent, nullam derint excitandis istis persecutionibus , quas descri-
de rebus suis scribendi, imo ne respiraudi quidem bendas et promoduloillustrandasaggredimur. Com-
facultalem relinquebant iis qui ex illis procellis re- plectitur autem hscc llistoria totum illud tempus
liqui erant. Sed etsi qul forte aliqua in litteras retu- quod a prima Vandalorum in Gallias impressione ef-
lerint, liaecomuia in istis tumultibus, et urbium pro- fluxit, usque ad exslinctum eorum in Africa impe-
Vinciarumque frequentibus excidiis perierunt. Qui riura, id est annos circiter centum viginti et oclo;
vero postea de rebus islis commeniarios ediderunt, siquidem anno 406 Vandali ex patria sua elTusi,post
tiegotia civilia tractare, aul expeditiones miiitares varias forlunas usque ad annum Cbrisli 534 Africam
commendare, quam de Mariyrum triumphis data obtinuere, quo landem anno sub Justiniano Augusto
opera disserere maluerunt, uli de Procopio aliisque Belisario duce pulsi sunt. Duas autera in partes to-
nonmillis auctoribus patet, quorum opera ad nos us-' C tum hunc libellum tribuimus. Prior Vicioris Viiensis
que pervenerunt. Unum habemus hoc de argumento opus egregium cum variis codicibus accurate colla-
Victoru Vitcnsis aureum plane opusculum de perse- lum , aliaque nonnulla monunienla complectitur,
cutioneAfricana, sub Genserico el Hunericoexcitala: quae subsequentibus nolis et observationibus illu-
quanquam et ipse pauca ex mullis, neque ipse dis- strare conali sumus. Altera vero pars bisioriam lo'-
simulai, refert, uipote qui narrationem suam ad so- tam hujus persecutionis ita conlinenter scriptam
lam Africam coarclat, quamvis ad longeplures pro- exhibet, ut interdum nonnulla interseraniur vetera
vincias, et tredecim omnino compulat, persecutio- scripia, sed quse historise filum minime interrum-
nem Gcnserici pervasisse fateatur. Vix tamen quid- punt.
quam aliudexiisrebus, prseter eaquaeabisto auctore III. Primum ilaque in priori parte locum obtinet
referuntur, rescire nobis licet. Verum et id ipsum Victoris Vitensis episcopi de Persecutione Vandalica
operis cjus preliura auget, noslramque excilare di- opusculum, quo nullum fere illuslrius in tota anti-
ligentiam debet ad sacras illas sanctioris antiquiia- quitate monumentum, utiliusve aut efficacius, tiim
lis reliquias colligendas, quae quo rariores, eo pre- ad inflammandiirain fidelium pectoribus et animis
tiosiores censeri debent. Quanquam pudor est pro- Cbristianse religionis studium ac fervorem, tum ad
fanos auctores adeo sollicilos acdiligentes in bellicisi D confirmanda sacrae doctrinse dogmata, tum denique
rebus, praeclarisqueberoum suorum facinoribuscom- ad revincendos baereticos, tam veteres quam recen-
meraorandisfuisse; nostros vero adeo incuriosacne- tiores. Hinc est quod ubi primum lucem aspexit, op-
gligentesinsanctorumprseclarispro fideceriaminibusi portunum imprimis visum est ad retundendas nova-
posleriiali mandandis: quibus lamen nibil efficaciusi torum calumnias, qui calholicse Ecclesiaedoctrinam
esl ad accendenduminnobisdiviniamorisfcrvorem. novilatis nomine criminabanlur. In hoc enim opero
Et quidem si dulce et decorum est pro palriae aut; laudaniur incruenli sacrificiidivina mysteria et sacri
teipublicse causa ;nori, louge majori laude dignumi rilus; hic invenire licel corporis et saoguinis Christi
 445 WCTOR VITENSIS. Hi
sacramentum, pcenilentiae munus et reconciliationis jA Quam quidem viri eruditi sententiam, non modo arn-
indulgenliam sacerdolum ministerio concessarn, ad plectimur, sed adeo cerlis et indubiiatis argumentis
quos peccata solvere ex Christi instilutione perlinet: propugnari posse censemus, ut neminem ei unquam
liic baplismatis unitas maxime commendatur, hic in posterum esse refragalurum arbitremur. Id cnim
fonlis baptismalis sacrse benedictiones laudalse, so- exigita nobis omnium codicum mss. unanimis con-
lernnes ritus in defunctorum (idelium exsequiis usi- scnsus, quorum ne unus quidem, ex iis saltem qui
tati memoranlur. Basilicsc in sancLorum honorem baclenus visi sunt, Victorem Uiicensem istius ope-
Deo consecralae, sanctorum in ccelis regnantium in- ris auctorem prsefert. Nos quatuor omnino invenimns
vocalio, RomanaeEcclesise primatus, virgines Deo iu quibus hscc Hisloria habetur inlegra; ex iis Ires
sacrse, aliaque ejusmodi bene multa passim occur- Vicloris patriw Vitensis episcopi nomen diserte et
runt; quse eo certiora sunt tradilionis antiquse i.ndi- non semel rcprsesenlant, in quarlo autem Viclor
cia, quod ab isto auctore ntilla data opera, ct absque episcopus simpliciler dicilur, nulla sedis ipsius facta
ulla affectationis specie prolata fuerint. Visum est menlione. His eonsenlit codex ms. carthusiac Porla-
eliam idem opus magni momenti ad compescendum rum, antiquus et optimae notse, qui, tesiame Cbifflc-
eorumque hserelicorum furorem; proposito exemplo tio, bunc littiluni praefert: Prologus in Historia per-
iVandalorum, ne ipsos rebus sacris violandis imilari B 1 secultcnis Africanw, edita a sanclo Viclore patriw
viderentur. Certe ea fuit mens beali Rhenani, cujus Vitensis episcopo. Eumdem auctorem episcopum Vi-
opera primo in luceni prodiit: Africanam, inquit in tensem, non Uticensemdiserte appellari in codice ms.
admonilione praevia, Victoiis Historiam vel in hoc bibliolbecae Valicanae monet Lucas Holstenius in
perlegisseproderit, quod vix aliud exemplum ad de- animadversis ad Martyrologium Romanum ad dicmx
terrendum a religionissectis sil efficatius, quod ibi sub calendas Seplembris. Denique bealus Rbenanus, qui
oculos ponatur, quatn dira atque infanda Chrisliani primus anno 1535 hanc historiam lypis mandavit,
in Chrislianos perpelraverint, dum Barbari suo in Ro- quod ex uno saltem ms. codice faclum fuissc faien-
manosodio morem gerenles,religionis pratexlu in illos dum est, Viciori eam Vitensi iribuit; quod sanc ci
taviunl. Hinc tam frequentes deinceps fuere ejus non accidisset, si illius codex Uticensis notissimacin
editiones, tum in Germania, tuni in Gallia, in qui- Africa urbis tilulo fuisset insigniius. Undc inferru
bus provihciis hsereiicorum furor maximc grassa- licct, codices ex Italia, Germania et Gallia in hoc
batur. unum consenlire, ut Victor iste Vilensis, non Uti-
IV. Porro hujus Hisloriae auctorem fuisse episco- censis dicatur.
pum quemdam Africanum, nomine Viclorem, nulius V. Primus omnium qui sincerum hujus operis ti-
unquam in dubium revocavit; at de ejus sede non tulum corrupit, videtur fuisse Reinhardus Lorichius.
una fuit omnium sententia. Libri quippe editi, alii Hic quippe anno 1557 Golonise eamdem Ilistoriam
iVictorem Uticensem, alii Vitensem prseferunt; prx- sub Vicloris patriw Uitcensis nomine evulgavit, a
valuisse tamen videbatur, etiam apud viros eruditos, tinearum injuria, quibus arrodi videbalur, ut ipse lo-
eorum opinio qui Ulicensem appellabant, cum Ulica quitur, vindicatam. Et quamvis anno 1541 Rhcnani
civilas omnibus notioressel quam Vitensis, quam ne- ediiio Parisiis apud Galeotum Pratensem, itcrum sub
jno fere noverai. Verum postea quam ex nolitia Victoris Vitensis norhine recusa fuerit; cum tamen
Africana compertum fuit Victorem episcopum Vilen- ejusdem boc ipso anno aliera Lorichii editio, sub
sem Vandalicse perseculionis lemporibus in Africa Victoris Uticensis nomine, pariter facta fuissel Basi-
floruisse, qua tcmpestale Uticensis episcopus , non lcae apud Westhemerum, placerelque cunctis bella
,Victor, sed Florcntinus dicebatur, ut cx eadem no- illa, ul ipsis videbatur, reslitutio; inde factum esl ut
liiia patet, tunc nemo non assensus est Victoretn, subsequentes editiones omnes, sive in Gallia, sivcin
prseclari hujus auclorem operis, Vilensem [esse ap- Germania, aut in aliis regionibus, Vicloris Lliccnsis
pellandum. Neqtie dixeris Florentino Ulicensi in ex- nomen prsetulerint. An vero id proprio marle, aut
silio apud Corsicam defuncto Victorem forte fuisse l> ex codicis alicujus vitio id commiserit Lorichius,
substitutura, qui hanc historiam descripserit. Istse mibi sane incertum est: quamvis prebabile videalur
enim merac sunt conjecturse quse codicum mss. au- codicem ipsius caeieris similem fuisse, idque inde
ctoritati prsevalere nequaquam possunt, prsesertim conjicio, quod hunc auctorem Victorem patriw Uti-
cum episcopis tunc defunctis nullos alios in his lu- censis episcopumappellet, ul cseteri nostrum Victo-
muliibus fuisse subsiitutos consiare videatur. Porro rem palriw Vitensis.Et quidem palrim vox dicecesi
qui Victorem Ulicensem pro Vitensi intruscrunt, id alicui integrse melius quam urbi nobilissimse, qualis
commiserunt ex ignoratione sedis Vilensis, cujus crat Ulica, compelere videiur. Victorera cnim patrise
loco Uticensem sibi notam substituerunt, mendum Vitensis episcopum dictum fuisse facile crediderim,
in antiquis exemplaribus irrepsisse suspicali; sed quod cum in illius dioecesi nulia esset urbs, lotius
eadem vocum affinitate qua alios delusos fuisse exi- alicujus parvae regionis episcopus dicebatur. Sic iit
Slimabant, sese ipsi deluserunt. Merito ilaque a Marmarica loti provinciscunus episcopus prsecrat, iu
Petro Francisco Chiffletio S. J. presbytero, Victori qua cum ncn esset civitas admodum celcbris, quse
"Viiensiepiscopo, lanquara suo vero ac legitimo au- cseterarum capulessc mereretur, episcopus nunc liic,
ctori, Historia Africaiiscperseculionis rcstituta est. nunc illic sedem habens, lolius regionis eniscopus
«45 PROLEGOMENA. 146
Vicloris istius nomen in
appellabalur. Sed opus non esl hujus rei exempla ex- A perirc licet. Primus, qui
tra Afiicse limites mutuari, cum in concilio Lalera- Fastis sacris a?cribendi occasionem praebuit, videtur
nensi sub sancto Martino, actione 2, inter cseteroi fuisse Pelrus de Nalalibus, ut conjicil Cbiffletius. Hic
Patres Byzacenos subscripserit Candidus gratia De enim die 20 Aprilis Viclorcm episcopum Carthagi-
episcopus palrise Dicensis. Nec mirura videri episco- nensem laudat, quem ait sanciitate et doctriua sub
pos sine civilate fuisse, cum certum sit in Africa eo- Anasiasio imperatore floruisse, eique omnia opuscula
rum complures in villis et fundis et per agros insti- attribuit quse Gennadius in caialogo, cap. 77, a Vi-
tutos fuisse, ut sibi invicem exprobravere Aurelius clore Carieonensi episcopo cdita commemorat. Mau-
calbolicus, et Primianus Donatisla, Carlhaginenses rolicus abbas Petrum secutus, eadem die Victorem
episcopi, in Collatione Carlhag. cap. 181 et 182, co- Carlbaginensem cpiscopum, virum doctissimum, qui
gnit. 1. sub Anaslasio imperatore claruit, celebrat, omisso
VI. Verum Vitensis sedis obscurilatem in noslrc operum catalogo. PetrusGalesinius paulo alilerhabet,
Victore primatus dignitale compensatam fuisse con- nempe Ulica in Africa sancti Victoris episcopiet con-
tendit Chiffletius,qui cap. 9 opusculi in eumdem au- fessoris, atqtie in annotationibus complures laudat
ctorem eum ipsum esse censet Victorera provincise Victores Africanos, quibus id elogium compelere
Byzacense primatem, quo concedente Fulgentius in B possit. At Ferrarius in catalogo generali sanctorum,
Ruspensis Eccleske thronura evcctus est, ut narral qui in Marlyrologio Romano non babenlur, babet
ipsius Fulgentii Vilsc scriptorcap. 16. Id ut probel solummodo, Jn Africa sancti Vicloris episcopi, quem
virerudilus, observat in Notitia Africana tres solum- tamen in nolis monct alium non esse a Victore Uti-
modo Viclores inter Palres Byzacenos haberi, quo- censi, qui hisloriam persecuiionis Vandalicaeconscri-
rum prior, Victor scilicet Narensis episcopus, decimo psit. Ex quibus omnibus patet obscuram apud anli-
tertio loco recensetur; Victor Gauvarilanus nonage- quos fuisse Victoris nostri niemoriam, nec unquam
simo primo, ac denique noster Vitensis, qui locum nomen ipsius in Faslis sacris locuni habuisse, quod
trigesimum sextum in ea obtinet. At seque insolens ei cum aliis compluribus viris sanclitate et doclrina
videtur Chiffletioaffirmare episcopos nonaginta, aut celeberrimis commune est. Nec licet nobis ex incer-
solnmmodo duodecim, viginti annorum spatio inler- tis prorsus et dubiis monumentis Victori nostro no-
iisse, hincque rem vcri oinnino similem esse putat, inen conciliare, qui solidas verasque laudes ob lara
Victorem Byzacenae suae provincise primatum obii- egregium opus a se edituin meretur, cujus prseclaras
nuisse. Id vero si admitlalur, Confessionis tilulum virtutes, ut loquuntur doctores Colonienses qui Bi-
ipsi deberi fatendum est, non solum quod sub Hune- bliothecae Palrum editionem procurarunt, pietatem,
rico cum caeteris fuerit exagitatus, aut certe quod G erudilionem, religionis zelum ad vivum cxpressas
Trasamundi violenlia e sede fuerit abreptus, sed hoc in ejus opere cernere licet.
etiam quod exsul pro Christi fide e vivis excesserit, VIII. Queerunt item nonnulli quo tempore vel qua-
Victorem enim Byzacenaeprimatem in Fulgentii Vila nam in regione constitulus Viclor hanc historiam
laudalum, quisquis demum fucrit, exsulem obiisse conscripserit. Priori qtisestioni facere satis difficile
colligitnr, quod eo lempore quo, pace Ecclesise resti- non est, cum ipsemetVictor seanno, postquam Van-
tuta, episcopisin sedes suas redire licuil, non Victor, dali in Africam ingressi fuerant, sexagesimoscripsissa
sed Liberalus Byzacenae provinciae primalum obli- les.telur, qui sane annus est vulgaris serae487, cum
neret. certiim sit Vandalos anno 427, Hierio n et Ardabura
VII. Majoris fortasse momenii esse nonnuliis vide- consulibus, in Africam ex Ilispania trajecisse. Verum
bitur alia quaestio quam idem Chiffletius movet, non ila facilis esl alterius quaestionis solulio. Victo-
uirum scilicet Viclor hujus Hislorise scriptor inler rem Constantinopoli de persecutione Vandalica scri-
sanetos aliquando relatus fuerit, aut publico aliquo psisse Chiffletiusinfert ex duobus ejusdem Historiae
cullu donatus. Ipsum cerle iis sanctis confessoribus locis. Primus habetur libro v, num. 7, ubi Victor
qui sub Hunerici lyranni persecutione pro fidei ca- post descriptos varios cruciatus quibus afficiebantur
Iholicaedefensione decertarunl, annumerari debere D ortbodoxi, hsec subjungit : Sed qui hoc fabulosum
nemo, ut pulo, inficiabilur. Quin et in veleribus co- putat, UraniumZenonis legaluminterroget, etc. Locus
dicibus mss. sanctus Viclor passim appellatur. Sed alter ex eodem libro desumptus est num. 6, ubi de
hsec erat veterum formula, qua bic titulus auctoribus Tipasitanis confessoribus, qui absque lingua loque-
ecclesiasticis, maxime episcopis, tribuebalur. Magis bantur, agens, ssubjicit: Si quis incredulus esse vo-
ad rem pertinet quod ea de re in hodierno Mariyro- luerit, pergat nunc Constantinopotim,etc. Quibus ver-
logio Romano legilur, ubi die 23 mensis Augusli bis, inquit Cliilfletius, Victor Constantinopoli agens
baecbabentur: Uticwin Africa beati Victorisepiscopi; praesenles lectores invitat ut Uranium in aula ver-
quem Victorem Baronius in notis ad hunc locum santem interrogent, absentes vero in urbem ut ve-
monet eum ipsum esse qui ob scriptam Vandalicse niant, totam persecutionis seriem cognituri. Hineque
persecutionis bistoriam celebris est. At Lucas Holstc- infert illos antisliies qui ad calcem Notitiae Afri-
nius in animadversis ad Martyrologium Romanum, canae, hic relegati dicuntur, Conslantinopoli exsu-
hsecverba a recenlioribus addita fuisse jure conque- lasse. Scd hanc opinioncm Cotelerius torao III Mo-
ritur, quaereipsa nusquam in anliquis codicibus re- :. numentorum Ecclesiae Gracce, in notis ad vilam san-
147 VICTOR VITENSIS. U8
cti Sabae improbat, quod minus recte illi aniistiles, A episcopum et Rufinianura exsulem ex Africa episco-
Conslantinopolim retegati dicerentur. Poluit, inquit, pum ipsum a proposito revocasse; quod scilicel mo-
Hunerieus, rex Vandalorum, episcoposcalholicosrele- nachos ibi degenies a communionebeali Peiri perfida
gareinvaria toca ditionis sum, potuit e regno suo ex- dissensio separaret. Vide infra nolam 3 in Viclorem
petlere, poluit Constantinopetimmittere, sed ejusmodi Vitensem pag. 61, 62.
missio nequaquamretegatio censenda ett. Unde infert X. Hsec Victoris Historia ea complectitur quse
vir eruditus probabilius esse Victorem in veteri Vandali adversus orlhodoxos commisere ab ipso eo-
Epiro, quse regio Yandalis subjecta erat, exsulantem rum ingressu usque ad Hunerici mortem ; ita tamen
conscripsisse historiam suam, quse etiara fuerit oc- ut multa ab eo auctore prsetermissa sint, sive quod
casio opus suum nuncupandi Diadocho, quiin eadem non satis ipsi fuerint noia, sive quod ea potissimimv
provincia episcopus fuisse dicitur. Verum si conje- quse sub Hunerici persecutione testis oculatus viderat
cturis uti licet, mihi verisimilius videtur Victorem referre statuisset. Hinc saepiusinnuit se ex pluribus
in Africa historiam suam exarasse. Multa quippe pauca selegisse, multaque a se fuisse omissa , non
habet passim quibus innuit se in exteris regionibu» solum quse in exteris regionibus contigerant, sed
non versatum fuissecum hanc scriberet. Qui vero hic etiam ex iis quse in variis Africse regionibus pertu-
relegati in Notitia dicuntur, ii ipsi mihi videntur esse B lerant orthodoxi. Generalem vero in tota Africa sub
de quibus, testante Fulgentii Vitsc auctore cap. 4, Hunerico persecutionem adversus catholicos com-
Hunerici tyranni persecutoris attuta malignitas ordi- motam fuisse diserle tradit Victor, potissimum libro
naverat, ut juxta palriam propriam peregrinationis in- v, quam cladem ad exteras etiam nationes pertigisse
commodumsustinerent. Talis fuit Faustus Preesidien- Genserici temporibus ex eodem auctore constat, qui
sis episcopus, qui ut ibidem dicilur, non longe a sua sub libri primi finera Iredecim omnino provincias
ealhedra relegari jussus fuerat. Id de Victore nostro extra Africam recenset qusedira ejusmodi tempestata
potius quam de cseteris facile crediderim, quod ad exagitalse fuerant.
conventuin Carthaginensera noit occurrerit, proinde- XI. Quod altinet ad hujus Hislorise divisionem,
que ei facilius fuerit Arianorum manus evadere. In- non liquet an eam auctor ipse plures in libros fuerit
vitat autem Victor lectores ut Uranium interrogenl, partilus. Si primum librum excipias, qui in omnibus
tunc fortasse adhuc in Africa agentem; cum vero (am editis quam mss. codicibus ad Genserici mortera
alios ut pergant Constantinopolim admonet, se, ut desinit, tot sunt variae istius operis divisiones quot
quidem mihi videtur, in ea urbe non versari aperte fere occurrunt codices mss. Trcs in libros , praeter
declarat. passionem sanctorum monachorum, dividitur in vul-
IX. Multo minus probabilis est ejnsdem ChiffletiiC gatis editionibus; at quinque aut sex libros exhibent
opinio , sentienlis Victorem , quem Constantinopoli codices mss. et quidcm qui varie in variis incipiunt;
scripsisse praemittit, historiam suam vix alteri quam Chiffletiusvero totunl opus quinque in libros, prout
Acacio Constantinopolitano nuncupare aut potuisse, sibi melius visum est, disttnxit, cujus vestigiis con-
aut debuisse. Id enim ut credamus velat summa in sulto inhsesimus ob publicum commodum, quod haec
sedem apostolicam reverentia qua lunc temporis te- divisio jam receplissima sit apud eruditos.
nebantur cpiscopi Africani, cum econlrario gravis- XII. Quserunt nonnulli an fidei professio quae ter-
sima inier Romanum poniificemel AcaciumConstan- sium Hisioriae Vicloris librum constiluil., reipsa huic
tinopolilanum intercederent dissidia, quse tandem in auclori tribuenda sit. Cete Gennadius in catalogo
aperlum schisma eruperunt. Certe in concilio Car- ipsius auctorem facit Eugenium Carthaginensem epi-
thaginensi quod statim post restitutam Ecclesise scopum, sive quod revera ab ipso edita fuerii, sive
Africanae libertaiem convocaverat Reparatus, con- quod ejus jussu Victor, seu quivis alius eam condi-
testati sunt ejusdem Ecclesise Paires se nihil admis- derit, aut landem quod cum ipse eacterorum oninium
suros, nisi consueludo, aut EcclesimRomanwdefinilio primas esset et praecipuus totius Africseantistes, ejus
proderelur. Jam initio tyrannidis Vandalicsein Africa " sedi et dignitati dalum fuerit, quod ab alio quopiam
Capreolus Cartbaginensis antistes in epistola ad Pa- nomine oranium factum fuerat. Omnibus simul Afri-
tres concilii Ephesini eos adhortatur ut errores quos canis episcopis tribuitur in vetustissimo codice ms.
repullulantes apostolicaesedis auctoritas, sacerdotum- Ecclesiae Laudunensis, ubi sub lioc titulo habetur:
que in unum consonans sententia oppresserat, se- Incipit libellttsepiscoporumcatholicorumad Unericum
tunda disputatione non agilent. Et quidem Byzaceni regem Vandalorum datum. Tum, Regali imperio,elc,
patres in Sardinia exsules a Joanne et Venerio in- ut in Vicloris Historia; ipsique subjungitur Notitia
terrogati quid de gratia et libero arbitrio sit senlien- EcclesiseAfricanae, a Sirmundo primuin edita, quam
dum , id discendum esse respondent ex capitulis in postea Chiffleiius Vicloris Historise inseruit. Porro
quibus continetur quid Romana, hoe est catholica, eadem fidei professio sub Vicloris nomine seorsim
sequatur et servetEccletia. Sed magis ad rem noslram edita habelur in Bibliothcca Patrum, unde ansam
facit quod auctor Vitse sancti Fulgentii narral capitc sumpsere nonnulli qui catalogos scripiorum ecclesia-
12 et 15; nempe cum idem Fulgentius ad uliimam slicorum texuere, novum inducendi Victorem, hujus
Thebaidmregionis eremum pergere animo desiinasset libelli auclorem, quem aliqui Victorem Culennse epi-
vitae perfectionis desiderio, Eulalium Syrncusanuhi scopum fuisse exisiiraarunt, quod iste apud Genna-
149 PROLEGOMENA. 150
dium in catalogo cap. 77 adversus Arianos tibrum A Lorichii editio B:;silesfiprodiit anno 1541, lypis Bar-
unum longum conscripsisse memoretur. At illi ad- tholomseiWesihemeri. In qua item urbe anno 1555 ex
verterc debuerant Victoris Cartennensis librum Gen- Henrici Petri officina prodiil nova sacrorum aucto-
serico oblattim fuisse , ul sc ex prsefationedidicisse" rum collectio sub Ortbodoxographiae nomine, in
testalur ipsemet Gennadius Ioco laudato ; quem qua, inier alia sacrseanliquitatis monumenta, haben-
proinde alium esse a lidei libello qui in Victoris Hi- tur Vicloris noslri libri tres de Perseculione Vanda-
storia habetur, fatendum est. Cseterum Victoreodem lica, cum passione sanclorum sepiem monachorum.
modo fideiprofessionem Hislorisesuseinserere poluit Caeterumanno 1569 novam ilem Victoriseditionem
quo Ilunerici edicta. Parisiis curavit vir de re Iitteraria bene meritus,
XIII. Superest ut dicamus de vetustis exemplari- Franciscus Baldiiinus, celebris jurisconsullus, qui
bus ad quaehanc nostram Vicloris editionem emen- primus omnium hnnc Historiam commentariis illu-
davimus. Codices rass. in quibus integra Victoris stravit. Paulo post, anno scilicet 1876, Margarinus
VitensisHistoria babetur, omnino qualuor habuimus: Bignius Parisiis edidit Bibliolhecam sanctorum Pa-
tres srilicet ex bibliolheca Colberlina , quos pro suo trum, quse iterum anno 1589 in eadem urbe excusa
more et consueta erga lilleras benevolentia, exhibuit est, et in uiraqne locum habet noster Victor; sicut
nobis V. C. Slephanus Baluzius ; quartum vero ex B et in Coloniensium editione, et in aliis ejusmodi san-
monasterio Benediclino Sancti Martini a Campis or- clorum Patrum operum collectionibus, quaedeinceps
dinis Cluniaeensis. Ex Colbertinis antiquior sseculo in lucem prodierunt. Quoeomnes editiones sub Vi-
nono aut sequenti scriptus videlur, secundus paulo ctoris Ulicensis nomine vulgatse sunt praeter duas
rccenlior est; lerlius vero nonnisi annos quingentos beati Rlienani, in quibus Victor Vitensis episcopus
videlur prseferre, sed qui manu accurala et diligenti appellatur. Sed veriim titulum asseruit Petrus Fran-
exaraius est, in cujus paginarum marginibus varise ciscus Cliiffletiusin jara laudala editione, quam anno
ex alio aliquo codice lectiones habenlur , ila ut hic 1664 Divione fieri curavit. Caeterum, ne ii qui La-
codex pro duobus merito censendus sit. Codexdeni- tine ignorant lam eximii operis leciione fruslraren-
que Sancli Martinia Campis, qui olim monasteriiCres- tur, in vernaculam linguam non semel translatum
piacensis fuil, ab annis item fcrme quingentis vide- est. Et primo quirfem Gallico prodiit sseculoprsece-
lur scriplus. Consuluimusctiam varias lectiones co- denli, anno scilicel 1563, opera Francisci Belfore-
dicis bonsc notse, ul asserit Chiffletius, carlhusise slii, Parisiis apud Gabrielem Buon; et anno 1664
Portarum , quas idem ipse vir eruditus in nolis ad altera in eadem urbe, ab illustrissimo Arnaldo An-
Victorem nobis suppeditavit. At praeter bos codices, dillio procurata. Ad hsecAn»Iiceedila esl anno 1605.
alios idem ires habuimus, in quibus, demplo priori' " Haruni vero omniiim ad nostram Vicioris Hislorisa
libro , Yktoris nostri Historia integra habetur sub editionem adornandam usi sumus, collatis inter sesa
Passionis sancii Eugenii titulo. Unus ex his esl RR. tam mss. quam editis codicibus, quorum varias le-
PP. Fuliensium monasterii Sancli Bernardi in hac ctiones suo loco exhibebimus. Haec de Victoris Vi-
urbe Parisiaca, alter in noslra Sancli Germani a Pra- tensis Historia prsemittere visum est. De his vero
tis biblioiheca asservalur, uterque ab annis circiler quaespectant ad cselera monumenta, quae in islo vo-
500 conscriptus. Sed uno sseculo recentior videlur lumine continenlur, fusius hic disserere supervaca-
li-rlius ex his. codicibus, qui est monasterii nostri neum foret, cum sua unicuique o^usculo prfemissa
Sancli Cornelii Compendiensis. Praeterea fidei pro- admoniiio id abunde doceat. Sed tamen ut totius
fessionem,id cst terlium Victoris llistorire librum, et HisloriseVandalicse seriem sub uno, ut ita dicam,
Notitiam EcclesiseAfricansecontulimus cum vetustis- oculi conspeciu lector habere possit, post eorum quse
simo et optimaenotaecodice ms. ecclesiaccatbedra- hic continentur syllabum, chronologicum indicem
lis SanclaeMariseLaudunensis, qui ab annis minimum exhibemus, in quo singula quseque istius Hislorise
oclingenlisexaratus est. capita singulis annis quibus contigisse vulgo exisli •
XIV. Editiones vero ejusdem auctoris, quas videre manlur consignavimus. Si quid vero, imo quidquid
licuit, hse sunt. Primo quidem cseteris omnibus anti- a me in tolo liujus Historiaedecursu peccatum fue-
quiorem consuluimus, a beato Rhenano procuratam rit, benigne accipiat lector, et meum saliem in ro
Basileseanno 1535 , quo ex officina Frobeniana Vi- tam prseclara, sed fere neglecla, conatum aequi bo-
ctor noster Vitensis, inter alios historisp ecclesia- nique consulat, animo reputans, nec mibi sinceri aut
sticse auctores, primum inlticem prodiit. Eadem a;- veri studium, nec diligentiam, sed eruditionem argu-
ctorum collectioParisiis iterum excusa esl ann. 1541, mento parem aliquando defuisse, quam ab aliis eru-
lypis GaleoliPratensis. At eo temporis intervallo quod ditioribus suppleri optamus. Cseterum bsec Vandali-
inlerutramque editionem effluxit,bscceadem Victoris csc persecuiionis Historia pars erat totius Historise
Historia ColoniseAgrippinseanno 1537, a Reinhardo perseculionum ab Arianis tum imperatoribus, tum
Lorichio Hadamario typis mandata est, et quidem ex eliam Barbaris excitalarum, quam paratam habeba-
codiee ms. uti videtur, siquidem in epistola dedicato- raus; cujus aliam partera, siquidem piis et eruditis
ria, hane bistoriam a linearum, quibusarrodi videba- viris non displicituram intellexeriraus, cum tempus
tur, injuria se vindicasse profitetur. Altera ejusdem erit magis opporlunum.typis mandare curabimus.
151 VICTOR VITENSIS. lg2

DISSERTATIO
IN VICTOREMVITENSEMCUMNOVAIPSIUS VITA,
Gallice adornante D. Liron.

ARTICLK PKEUIER.— De Victor de Vite et de son His- A qui regardait sa personne, et entreprit d'eclaircirdcs
toire : pourquoi la viehle cel autcur-a ite inconnue faits qui etaient demeures jusque-la dans 1'obscuriie.
jusqtfa present. On ne saurail revoquer en doute 1'erudition du P,
Eolre les historiens qui ont laisse a la poslerite Chifflet; et comme il est certain qu'il a rendu un
quelque parlie de ce qui s'est passe dans 1'Eglise de service considerable au public par son travail, aussi
Dieu, il y cn a tres-peu qui nous aient appris des ne pense-t-on point a le priver des jtisies louanges
aclions plus memorablcs que celui qui a ecril i'his- qu'il merite. 11faut avouer neanmoins qu'il a trop
toire de la persccution que les Vandalcs exciterent donne a ses conjectures, et que faute d'avoir assez
conlrc les catholiques d'Afrique dans le cinquicme examine le textedc son auteur.il en a fail un homme
siecle, depuis l'an 457 jusqu'a l*an484 (a). Quoique assez different du veritable Victor de Vile. Ceux qui
1'autcur d"un ouvrage si excellcnt meriiat d'elre ex- ont ccrit apres lui ont ele obliges de 1'abandonncr sur
trcmcment celebre dans lous les siecles qui l'onl qnelques fails; mais ils ne l'ont pas cncore assez
suivi, il est pourtant vrai de dire qu'il n'a point eie epurc : et nous croyons que les uns et les autres se
beaucoup connu. Ceux qui ont fait des catalogues sont tellemciit eloignes dc la verite, quc lorsqucTon
dcs ecrivains ecclesiasliqucs, Gennadc de Marscille, comparc 1'Histoire de Victor avec la Vie qu'o:i lui a
qui vivait de son lemps et qui a parle de saint Eugene B faile, on trouve deux hommes qui ne se rcsscmblcnt
de Carlbage; saint Isidore de Seville, saint Ildepbonse presque en rien, comme il sera facile de juger, cn
de Tolede, Honore, pretre d'Aulun, Sigcbert de comparant 1'ouvrage de M. Baillet, qui a ecril le
Gemblours, Henri de Gand, el Pabbe Trilheme, n'ont dernier sur cetle matiere, avec la nouvelle Vie que
point parle de Victor : de sorle que si ceux qui ont nous donnons au public.
dresse des mariyrologes dans le neuvieme siccle, ne Si l'on demande d'ou vient que tanl de pcrsonnes
1'avaient cile en quelques occasions, on peut dire habiles se sont trompees sur Ie sujel de Victor, il est
qu'un si grave bistorien et un ouvrnge si ulile a facile d'en docouvrir les raisons. La premiere est,
1'Eglisc scrSicnt demeures presque entierement in- quc nous n'avons aucun ancien auleur qui ait parle
connus jusqu'au seizieme siecle. de lui, qui nous ait marque ses qualites ct lcs prin-
Ce fut i'an 1535 quc Rhenanus, hommc savant, fit cipales circonslanccs de sa vic. Ainsi, n'ayant poinl
iihprimcr pour la preiniere fois cbez Froben 1'His- de guide pour se conduire cn cc qui regarde cct his-
toirc dc la persecution des Vandales sous le nom de torien, cbacun a parle do lui comme i! a pu, ct selon
son veritable auteur, je veux dire de Viclor, eveque 1'applicalionqu'il a apportec dans la leciurc dc son
de Vile. Maisilarriva (comme si l'on avaii conjure ouvrage.
dans tous lcs lemps, pour obscurcir la memoire dc ce. C 2° On aurail pu remedier a cct inconvcnicnt, en
pieux bistorien) que Lorichius la publia dcux ans examinant avcc beaucoup de soin ct d'altcniion ce
apres a Cologne, sous le nom de Viclor d'Uiique; et quc Victor dit de lui-meme dans son His'oire; mais
quoique Poneut reimprime' a Paris, Pan 1541, 1'edi- la verite nous oblige de reconnaitre que Fon s'csl
tion de Rhenanus avec le nom de Victor de Vite, comporte avec trop de negligence sur unc cbose si
celle de Lorichius ayant aussi paru pour la seconde importante.
fois a Bale la meme annee, tout le monde depuis ce 5"Enfin la source de presque loules les faules que
lemps-la a attribue 1'Hisloirc de la perseculion des l'on a faites dans la Vie de Victor est qu'on i'a con-
Vandales a Viclor d'Utique, dont le nom se trouve fondu avec son predecesseur qui portaii le meme
dans toutes les editions qui ont ete faites depuis Pan- nom, donl il est fait menlion dans le cataloguc des
nee 1541, jusqu'a ce qu'enfin Ie P. Pierre Francois eveques d'Afrique qui vinrent a Carthage par le com-
Chifflet, savant jesuite, la rendit a son veniable au- mandement du roi Huneric, 1'an 484, pour conferer
teur l'an 1664, en quoi il a ete suivi par dom Thierry avec les eveques Ariens. On n'a pas vu que Pon ne
Ruinart, bencdiclin, a Perudition de qui nous sommes pouvait accorder PHistoire de Vicior avec ce cata-
redevables de la plupart de ces faits. logue, et fauie d'avoir dislingue Victor de Vile, dont
Depuis I'edilion de Rhenanus jusqu'a celle du P. 0 il est parle dans ce monument, de celui qui a com-
Chifflet, on connaissait assez peu Victor de Vile, et pose PHistoire de la persecution, on a tout brouille
ceux (b) qui avaient parle de lui n'en avaient dit que ct tout confondu, comme nous esperons le faire voir
tres-peu de chose. Mais le P. Chifflet, en lui ren fort clairement dans la suile.
dant son ouvrage, crut devoir aussi rechercher ce
" "
(a) On la renouvela plusieurs fois depuis.raais avec (b) Les theologiens de Cologne, Balduin, Vos-
moins de violence. sius, etc.
153 PROLEGOMENA, 15*
ART.2. — Etat de la queslion. JA deraent dc cc que nous avons a dire, ct qui don -
II s'agit donc de savoir quel est ce Victor qui a neronl beaucoup de jour a toutes nos prcuvcs; c'cst
ccril PHistoirc de la persecution des Vandalcs. Ceux pourquoi nous prions les lecleurs, particulicreineiit
qui ont examine ceite matiere avant nous avouent ceux qui voudront jugcr de celie dispuie, do les
qu'on a attnbue longtemps cet ouvrage a Viclor eve- avoir loujours devant les yeux.
que d'Ulique,.vilIe celcbrc de la prcvince proconsu« 1. Tout le monde convient qifenlrc les tyrans
laire; mais dans la suile, lorsque Pon eut appris par qui ont afflige PEglise caibolique, il ify en a
la Noiice de PEglise d'Afrique, que Yictor, eveque peut-etre jamais eu dc plus cruel ct dc plus exe-
de Vitedans la Byzacene, vivait pendant la persecu- crable que Huneric, fils de Genseric, roi des Van-
tiou des Vandales, et que dans le nieme lemps ce dales en Afrique. Ce prince etail encore fuurbe ct
n'elail pas Viclor, inais Florentin qui gouvernait ruse; de sorle que, ces deux mauvaises qualiies
1'Eglise d'Ulique, pour lors lout le monde est coii- etanl jointes ensemble , il prit des moyens capables
venu que Pauteur de Pllisioire de celle persecuiion de ruiner la foi catholique dans toute PAfrique, si
devait elrc appele Victor de Vite. On trouve aussi Dieu ne Petit soulcnue par sa loulc-puissance.
plusieurs manuscrits qui donnent a Victor la qualile 2. Depuis Pan 457 ou 439 qne Genseric commenga
d'eveque de Vilc; el de tout cela on a conclu que'.D a persecutcr ouvertement les calholiqncs, jusqu'a
Viclor dont il est paile dans la Nolice d'Afrique ct Pan 484 quc son fils ct successeur Huneric mourul,
Victor 1'historien elaient la mcmc personne. PEglisc d'Afrique fut presquc toujours dans la deso-
Dans le dessein que nous avons de donner une lation, affligee, opprimee, ravagee. II n'y cut poinl
nouvcllc Vie de cet ecrivain ecclesiaslique, nous de conciles ni d'assemblees d'evdqucs. On cmpechait
noussommes trouves obliges d'examiner avec soin souvent d'ordonner des successeurs a ceux qui
cetle matiere; et nous avons reconnu que Pauteur etaient morts, et ceuxqui restaient vivaient dans la
de 1'ilistoire de la persecution des Vandales s'appe- crainte ct la doulcur. Gehseric defendit aux lideles
lait cffectivenient Viclor, et qu'il a ete eveque de de s'assembler dans les eglises, et Huneric les ferma
Vite, parce que tous les manuscrils ne nous per- tout a fail ct en cliassa tous lcs eveques.
meitent pasd'en douter. Mais nous sonunes obliges 3. On ne peut point doutcr que chaque dveque,
de prendre une autre route pour Ic reste ; et nous dans des temps si tristes cl si deplorables, ne ftit
esperons monlrer tres-clairement que Viclor qui a oblige a unc continuelle residence, d'aulant plus que
ccrii 1'Ilistoire de la perseculion dcs Vandales n'a l«s evequcs et lcs clercs ariens, appuycs dc toute la
n'a point ele eveque pendant toulc la vie du roi Hu- puissance du roi, tournaicnt sans cessc aulour des
neric, qui mourul Pan 484; mais que s'il a ete ho- C i troupcaux, clierchanta devorer quelques brcbis, car,
nore de cette dignite, comme nous lc croyons, il ne outre Pimpiele arienne, ils rebaptisaient tous ccux
Pa recuc que sous le regne deGuntabond,successeur qu'ils pouvaient seduire ; quc cbaque cveque ne soit
de Huncric, ct apparemment Pan 487, lorsque saint dcmeurc daus son Eglise, ;i moins qifil n'cu ail ele
Eugene, eveque de Carlhage, fut retabli dans son lire par forcc; et que lcs peiiples inemes ne les eus-
Eglise : d'oii il s'ensuit que Viclor Phislorien n'est scnt empeclies de s'absenlcr. On cn voit une preuve
point ccl eveque donl il est dit dans la Nolice d'A- dans ce que dit Victor du B. Cyprien, cveque d'Uni-
frique.qu'il nc se trouva pas prcscnt, oti qu'il ne vint zibire, qui se fut joint volonliers aux 497ft confes-
pas a la conference de Carthage. scurs, si on lc lui cul perniis.
Nous nous eloignons donc de ccux qui onl ecrit 4. En consiiqucnce de cela, on ne voit aucun eve-
sur cel autcur cn trois poinis iinporlanls, dont tout que hors de son diocese dans loule Pilisioire de
lc reste depend absolument: 1° cn ce que nous sou- Viclor, a moins qu'il n'en ail eteenleve par violence.
lenons que lout ce que Viclor 1'bistorien a fait pen- 5. On divise maintenant 1'Ilistoirc de Viclor en
dant la vie de Genseric ct de Huneric, il Pa fait u'e- cinq livres : le premier contient la persecution' de
taut point encorc eveque, mais sculemenl clerc et (icnseric, les quatre aulres decrivent celle de son fils
apparemment pretre dc PEglise de Cartbage; 2° en ' Huncric. La profession dc foi des eveques catholi-
ce que nous pretcndons quc cc n'esl point celui dout ques qui fut presenlee a Carlhage au roi Huneric
il estparledans la Notice d'Afrique; 5° enfin nous reinplii tout le troisieme. Dans les suivanis Pautcur
soulenonsencore qu'iin'a poinl etc exile par Huneric. coniinuc sa narration. Je suppose, ce qui parailra
Ces trois points ont tant de rapport Pun avec 1'aulre, evidenl a tous ceux qui lironl cetle Histoire, que
qu'il suffit de bien prouver le premier pour ne point Victor y a suivi Pordre des temps : non pas qu'il ait
douter dcs deux autres. Nous nc laisserons pourtant fait unjournal; maisjedis qu'il n'a point confondu
pas dc demontrer le troisieme en parliculicr, afin la suitc dcs faits generaux, qu'il n'a point altribue a
qu'il nc restc aucune difficullcsur loul cela. Genseric cc qui a ele fait par Huneric, qu'il a jdccrit
ART.3.—Premier point: que Viclor de Vile,hisiorien avant la conference de Carthage ce qui s'est passe
ecclisiastique,na point ele failiveque avanlian 487. avant cette conference, et que ce qu'il rapporle en-
Ce que nous allons prouver ifetant pas connu suite est cffectivemcntarrive apres celle conference,
dc toulle monde, il est a propos de supposer d'abord ct non devant, etc.
certains faits evidents, qui seront comme le fon- 6. Pour ce qui est de la personne de Victor en
155 VICTORVITENSIS. 15«
particulier, on verra qu'il a ete teraoin oculaire des A
, 3° On voit par la narraiion de Victor que le clerge,
principaux faits qu'il rapporlc dans son histoire, et qui penetrait les mauvaises inlenlions du roi Van-
qu'il a eu par consequent bcaucoup de parl dans les dale, aima mieux que PEglise de Carihage demeurat
affaires de PEglise. II ne parle jamais de lui au sin- dans 1'ciat ou elle etait depuis 24 ans, c'est-a-dire
gulier, mais toujours au pluriel, en quoi il a peut- sans eveque, que d'en avoir un a dcs conditions qui
elre voulu imiter saint Luc. Ainsi, lorsque Victorse allaient infailliblement causer une violente persecu-
sert de cette manierede parler : Nous allames, nous tion; ce qui ne manqua pas d'arriver aussitot apres.
dimes, etc, on doit conclure qu'iletait present; et Mais le peuple, incapable de ces rellexions, voulut
!orsqu'il ne s'en sert pas, il est hors de doute qu'il absolument avoir un eveque, et on ne put pas Pem-
ne rapporle que ce qu'il a enlendu el appris des pScher. Si Pon considere le siyle de Victor, ce fut
autres. lui qui parla a 1'ambassadeur Alexandre; ce qui fait
7. Huneric conimenca a regner Pan 477. En 481 deja voir que Victor etait membre du clergc de Car-
il permit qu'on ordonnat un evcque a Canhage, qui thage; car uu eveque particulier d'une province
fut saiut Eugene; et cette ordinalion fut suivie bien- differente de la proconsulaire ou eiait Carlhage,
tot apres de la persecution. L'an 483 la persecution n'aurait pas, ce semble, parle ainsi.
augmenta d'une etrange maniere ; et pour faire en- B 4" L'admirable peinlure que Victor fait des vertus
core plus de mal, Huneric indiqua et ordonna la et des grandes qualiles d'Eugene qui lul elu, et le
conference de Carlhage. L'an 484 la conference se delail ou il entre sur cela, confirment bcaucoup cetle
fit: Huneric continua la persecution qui s'etendit pensee. En effet il particularise si evactement toutes
par loute PAfrique, el il mourul malbeureusement. ehoses, qu'il est dilficile qu'on ne se persuade qu'il a
Cest par sa mort que Victor finit son Histoire. voulu peindre au naturel son propre eveque, en c
Tout cela suppose, nous allons faire voir que qifil dit de sainl Eugene.
Victor n'a eie fait eWeque qu'apres Pan 484, Voiciune seconde preuvc. Viclor, ayanl decril Ies
sous le regne de Gunlabond, successeur du roi vertns et la conduile de saint Eugene, dit que les
Huneric. eveques ariens, el particulierement Cyrila, en con
L'i premiere preuve qui se presenle est tiree du Oiirentune jalousie et nne envie effroyable; de sorle
second livre de Victor. L'an 481 Pempereur Zenon qu'ils le calomniaient lous les jours. Ils prierent le
et Placidie, fillede Valentinien III, ecrivirentau roi roi de defendre ht Eugene de s'asseoir sur le irone
Huneric, et le prierent de permetlre que Pon ordon- episcopal et de precher le peuple selon la couiume.
nat un eveque a Canhage. Huneric envoya Alexan- Ce prince fit encore davantage a Pinstigation de scs
'
dre, ambassadeur de Zenon, a PEglise des caiholi- ^ pasleurs : il fit dire a saint Eugene que sa volonic
ques, el le (it accompagner de son secrelaire nomme ^tait qu'il cmpecbSt d'entrer dansPcglise des catbo-
Vilarit, qui fit lire publiquement la permission du liques tous ceux qui portaient Phabit des Vandales.
roi. Cela se passa le 18 dc juin, ou, sclon quelques Notre auleur ajoute que 1'eveque rdpondit que la
editions, le 19 de mai, en presence de Victor, dont maison de Dieu est ouverte a tout le monde, que
voici les termes : t Cet edit ayant cte lu a toute personne ne peut rejeter ceux qui veulent y entrer;
PEglise en nolre presence, nous commciicames a qu'Eugene dit cela, a cause qu'il y avait une grande
gemir et a dire lout bas que l'on cberchailles moyens multitude de nos calholiques qui se servaient de
de nous persecuier. II est certain, c'esl une chose 1'habit des Vandales, parce qu'ils avaient des em-
connue, que nous parlames en ces lcrmes a 1'iini- plois dans la maison du roi. Ces termes, nos catlto-
bassadeur: c Si cela est ainsi, et si Pon mct dcs liques, conviennent beaucoup mieuxa un preire de
i conditions si dangereuses, cetle Eglise aime mieux PEglise dc Carihage qu'a un evcque d'une aulre
t n'avoir point d'eWeque.Jesus-Chrisi, qui a daigne province.
« lagouverner jusqu'a present, la gouvernera en- 1° Iluneric, apres celle reponse, mit des bourreaux
« core. i Mais Pambassadeur ne voulut pas recevoir a la porle de Peglise, qui avec un inslrument fait
cetle rcmontrance; eten meme temps le penpleprit • " expres arrachaient la peau de la lete a lous ceux qui
feu pour avoir un 6veque; il jetail des cris insup- y entraient avec Phabit des barbares. Victor dit qu'il
portables que Pon ne pouvait arreier par auctine' cn connaissait plusieurs qui avaient souffert ce trai-
raison. > tement inhumain, et qifil ifen savait aucun de ceux-
1° On ne voit pas bien pourquoi un eveque de lai la qui se ful pour lors Cloignedu droit chemin. II cst
Byzacene, ce qu'on suppose qu'etail Victor, seraitt visible qifun ^veque de la Byzacene, province diffe-
venu a Carthage dans un terops oii l'on n'avait pas; renle dc la Proconsulaire, n'aurait pas pu parler dc
affaire de lui. L'Eglise etait gouvernee par les pre- cette maniere, sous le regne du cruel Huneric; au
tres, selon Pancienne pratique de PEglise. lieu que cela convient parfaitemenl a un pretre de
2° Ceile permission du roi Huneric fut apporleet Carthage, qui avait une parfaite conuaissance des
dans PEglise, lorsque Pon n'y pensait pas; ainsi il1 personnes et des prcvarications qui etaient arrivees
n'y avaitpasde raison particuliere de faire venirdess depuis. Car ce mot tunc, pour lors, marque assez que
eveques de dehors, uncore moins d'une provincee plusieurs lombereni dans la suite. Or il n'y a qu'un
differente de celle de Garihage. tCmoin oculaire qui ait pu coniiaitro tant de per-
157 PROLJiGOMENA. 15*
sonnes a Carlbage. On verra plus bas pourquoi nous. A cution, en condamnant a Pexil 4976 eveques, pre-
jugeonsque Viclor elait prelre pluldt que diacre. tres, diacres et aulres membres de PEglise, qu'il
2° Viclor ayant ainsi marque les commcncements cnvoya dans le desert pnr le ministere des Maures.
de la persecution de Huneric decril exactement les Tous ces confesseurs furent assembles h Sicca et a
cruautes qifilexerca conlre ses freres et ses neveux, Lara, villes de la Proconsulaire, pour etre livres
qif il entreprit de faire tous mourir pour faire tomber aux Maures. Un de ces confesseurs elait le B. Felix
lacouronne des Vandalessur la tete de son fils et de d'&bbir, ville de la m^me province, qui etait eveque
sa poslerite. Pour entendre cela, il faut savoir que depuis 44 ans , et paralytique. Victor elail presenl;
Genseric son perc, avait ordonne par une loi que le il faut 1'entendre parler: i AprSs avoir beaucoup pense"
plus age de ses petits-fils et de ses descendanis re- que ce bon vieillard ne pouvait pas etre transporle
gnerait toujours a Pexclusion des autres. Huneric sur un animal, nous fimes demander au roi par ses
alla meme plus loin : car, voyant que le patriarche officiers que puisque Felix allait bienldt mourir, il
de sa religion, nomme Jocundus, etait extremement commandat que cet cveque demeurat au moins a
aime et estime dans la maison de son frere Theodo- Carlbagc. > Et dans la suiie Victor parle encore en
ric, il Dt bruler tout vif cel eveque au milieifde Car- ces termes : « L'ayant \\6 de iravers sur un mechant
thage, lout le peuple elant present, devant les degres B cheval, nous le portions pendanl lout le chemin ,
de la grande place neuve. Ce ne sont pas seulement comme une pidce de bois. »
ces particularites qui font voir que c'est une personne Victor etait donc present en personne. Voyez la
de Carthage qui ecrit, ce qui suit est encore plus sixieme fait. Tout ceci se passa dans la province
remarquable. Victor eiaitpresent, sinon a cette exe- Proconsulaire. Or qui pourra comprendre qu"un
cution impie, au moins a Carthage. Voici ses pa- e^vequede la Byzaccne se soit loujours irouvd par-
roles: i Nous considerames dans celte impiete cri- tout a point nomm^? Cela ne peut s'accorder avec
minelle les maux qui allaient tombcr sur nous; et les faits que nous avons supposes. •<
nous nous disions tous les uns aux aulres : Peut-on Ce qut suit doit etre pese avec soin. 11est dil
esperer quecelui qui estsicruel envers son propre qu'on assembla tous les confesseurs dans les villes
dveque epargnera notre religion ou nos personnes? i de Sicca et de Lara; que deux comtes y elant ve-
Voila donc Viclor a Carlhage', lorsque saint Eugene nus, commencereut a parler aux confesseurs avec
enetait eveque, et qu'il n'y avait aucune necessite des paroles douces et engageantes, etc; que ceux-ci
ni aucune raison apparenle qu'un eveque d'une aulre s'ecrierent lous a haute voix : Nous sommes chre-
province s'y rendSt, suriout si Pon considere que la tiens, nous sommes catholiques, elc; qu'on les ren-
persecution etait deja assez allumee. Voyez les faits C ferma dans une dure prison, ou neanmoins ils etaient
2,3el4. assez au large. «On nous permeltait, > :>jou(eViclor,
5* Huneric s'etant defaii de lous ceux qtfil crai- < d'y entrer, d'y faire Pexhortalion aux freres, et de
gnait, et croyant avoir ainsi eUabli le royaume des celebrcr les divins mysteres J. On doit inferer de cet
Vandales dans sa famille, tourna toule sa fureur endroit Iroischoses importanles:
contre PEglise catholique. Dieu fit connailre celle La premiere, que Victor n'ctait p3S du nombre
grande persecution avant qu'elle arrivat par plusieurs des confesseurs; il sedislingue d'etix tres nettement
visions miraculeuses. Environ deux ans avant qu'elle dans toule cette narraiion; il etait libre. La seconde,
commencat, une personne de Carthage vit dans une que Viclor ctail pretre; entln qu'il n'est point vrai-
vision Peglise de Fauste, ofi s'assemblaient les ca- semblable qu'un evequc eul quiile soh diocese en ce
tholiques, avec tous ses ornements et dans tout son lemps-la, puisque ce que lit Victor dans ceite impor-
eclat. Un moment apres, les cierges et les la.mpes tante occasion pouvait etre execule par un pretrc
furent eteintes, une obscurite surprenante succeda ou meme par un diacre; la liberte qu"il avait pour
a la lumiere, une puanteur horrible se fit senlir, et agir, ce qu'il fit en parliculier pour le B. Felix d'Ab-
Peglise ne parut plus dans son premier etat. Celte bir, les grosses sommes qu'il porlait : tout cela fait
vision fut rapportde a saint Eugene en presence de " voir que Viclor demeurait a Carlhage , qu'il avait
Victar. Le voila donc encore a Cartbage; et c'est la des amis a la cour du roi Huneric, et que saim Eu-
troisieme foisque nous Py voyons, et par con-eqnent gene Pavail envoye avec de Pargent, afin qu'il ac-
c'est un fort prejuge, pour ne rien dire de plus, que compagnat les saints confesseurs jusqu'au lieu de
Victor n'etait pas eveque dans une province diffe- leur exil, pour avoir soin de leurs necessite^s spiri-
rentede la Proconsulaire, telle qifeiait la Byzacfine, tuelles et corporelles, et examiner ce qui se passe-
mais seulement pretre de Carlhage, el qu'il demeu- rail. La suite confirriiera toutcela.
rait dans celte ville. Au resle, ce n'est passans raison queje dis qu'un
11 faut encore remarquer que de sept visions qu'il eveque lfaurail pas pu quitter alors son diocese.
rapporte cinq furent vues par des caiholiques de Car outre la raison que nous en avons marquee, le
Carlhage, et les deux*autres par deux eveques de la nombre de ceux qu'on conduisail en cxil elait deja
province Proconsulaire, dont Peveque de Carthage fort grand et trcs-prejudiciable aux peuples caiho-
etait le metropolitain particulier. liques. Victor nous decrit les plaintes que les lide'es
4° Le tyran Huneric augmenla Ie feu de la perse- faisaient en voyant passer lesj cohfesscurs, de ce
 159 VICTORVITENS13. 160
irifils n'auraient personne pour bapliser ies enfants,., A que Victor cn dit dans le n. 10 est effroyablc. II
pour licr les pccheurs el delier les penilenls, pourr ajoute:« A Ia fin neanmoins, ayant donne de grands
enterrcr les morts et offrir le divin sacrifice. L'cxem-- presents aux Maures, on nous laissa entrer avec
ple du saint eveque Cyprien d'Unizibirc le fait cncoree peine et en secret, pendant que les Vandales ctaient
voir. U consola les confesseurs, leur temoignant aa endormis. t On voit en cela la chariie inepuisable
tous une alfection egalement pieuse et tendre. II elaitt de saint Eugene, dont Victor dit que les aumones
prdl a douner sa vie pour ses freres, ct a se livrerr paraissaient incroyables. ,
volontairement aux memes peines; mais on ne le luii 9° Victor accompagna lessaints, commenousavons
permit pas. Enfin Victor, rapportant la foi admi- ddja dil, jusqu'au desert. Cela parait par toute sa
rable de cetle vieille femme qui se joignit aux con- narration, et principalement par ces paroles: Nous
fesseurs avec son petit-fils qui etait encore cnfant,, ne pumes pas compter tous ceux qui moururent en che*
dit qifil la reprit de ce qu'elle agissait a contre- min, parce \que le nombre en fut trop grand. Ayant
temps et contre la prudence, en se joignantaune ; fini cette matiere au n. 12, il dit dans Ie suivani, que
compagnie d'horames, ct s'unissant, sans y eire oDli- Huneric songea a faire encore pis contre 1'Eglise de
gee, a farmee de Jesus-Christ. On voit par lous cesi Dieu, afln de perdre lout le corps, apres avoir de-
faits qu'un cveque n'aurait pas dA abandouncr soni B ] cliire quelques membres. Car le jour dc PAscension,
diocese dans cetle occasion; mais les soins dc Victorr le comte Reginon, ambassadeurde Pempereur Zcnon,
conviennent admirablement a un pretre de Carthagei etant present, il envoya une ordonnance pour elre
depute par saint Eugene. lue a Pevequc Eugene au milieu de Peglise, et les
7° Dans le n. 8, Victor rapporte ce qui rcgarde eni courriers en porlerenl en ineme temps des copies
parliculier le B. Felix, eveque d'Abbir, dont nous; dans toute PAfrique. Huneric ordonnait dans cel edit
venons de parler; ct dans Ie n. 9 il decrit cc quii a (ous les eveques caiholiques, laissant a part[toute
arriva dans les villes de Sicca et de Lara, ou tousi excuse fondee sur la crainte, de venir a Carlhage lc
les confesseurs furenl assembles poureire livresaux; premier jour de fevrier de Pannee suivante, afin d'y
Maurcs qui dcvaienl les conduire dans le desert. II1 conferer avec ses eveques, et prouver par les Ecri-
est fort vraiscmblable que ce qui est dit de Felix; lures Ia foi qu'ils defendaient. L'edit est date du20 de
d'Abbir dans le n. 8 se passa a Carthage, ou cett mai Pan 483. Yolci ce que Viclor ajotilc a cela : Co-
cveque avait ele conduit d'abord. Ces paroles de> gnoscentesigilur qui aderamus, simulquelegentet, con*
Victor : Suggessimusul a suis rex peteretur, ut saltemi tritum est extemplo cor noslrum, et conlenebralisttnt
eum propere morilurutn Carlhagini este juberel, quiai oculi nostri. Nous qui etions presenls, ayant Iu cet
ad exsilium nulla possel ralione perduci. Ces paroles,' " ordre, notrecceur ful brisc de douleur, etc. Et cn-
dis-je, font assez voir que Felix et Victor etaient; suite: On delibera sur ce qu'on avait a faire, el Pon
a Carthage, ou Ie roi dcmeurait. Car il tfeut pas ete ne Irouva point d'aulre remede a un mal si pressant
facile a Victor, s'il eul ete a Sicca ou a Lara, d'ccrire que de presenter une rcquclc, elc |
a la cour pour obtenir la grace qu'il demandait; au On voit par ia que Victor ayant conduit lcs confes-
lieu qu'il n'etait pasdifficile de faire parlerau prince seurs jusqu'au lieu de leur exil, ou il ne pouvait plus
par quelques Vandales qui etaient favorables aux Ieur rendre service, il retourna prompleraent a Car-
catholiques, ou par des catboliques de ia maison dui thage, et qu'il y etaii prescnl lc 20 de mai deTannee
roi, pour obtenir si peu de cliose. Enfin si Felix et 483. Ccite conduite est toule nalurelle et convient
Viclor avaicut eie a Sicca ou a Lara , Viclor aurait tres-bien a un pretre de PEglise de Carlhage, et non
sans doule fait reflexion que le roi aurait pu repon- a un eveque de la Byzacene, qui aurait dit au moins
dre que si Pon pouvait faire transporter Felix a Car- retourner dans son diocese apres ce service rendu
thage, on pouvait le transporter aussi facilement dans aux confesseurs. Voila donc la cinquieme fois que
le deserl. Ainsi nous voyons Victor a Carlhage pour nous Irouvons Victor a Carthage, ou pluiot il y de-
la quatrieme fois. meurait toujours, si les ordres de son eveque ne Po-
8* Quoi qu'il en soit, les 4976 confesseurs fureut ^ bligeaienl de s*enabsenter pour le service de PEglise.
assembles de divcrs endroiis a Sicca et a Lara, et 10° Tout ce que nous avons dit jusqu'a present
Viclor les accompagna dans tout le voyage jusqu'au faisant voir que Viclo.ra souveut parle de lui-meme,
desert, qui dtait le lieu de leur exil: Dum iter agere- il serait fort eirange, s'il avait ete eveque de Vile,
tnus cumDei exercilu comitantes. Mais avant que d'al* qu'il n'eut point dit qu'il elait eveque; et il esl comme
lerplusloin.nousne devonspasoublier une remarque impossible qu'il n'eut du moins marquC son episco-
considcrable. Nous avons dit que la prison des con- pat. II serait fort etonnant que cet auleur, qui nous
fesseurs ne fut pas si etroile au commenccment, et assure que Huneric, apres la conference de Carthage,
qu'on permetiait a Viclor d'y entrer. Mais les deux excita une persecution si generale dans toutes Ies
corates envoyes par le roi n'ayanl pu corrompre provinces]dePAfrique,qu'il n'y avait ni lieu ni maison
personne par leurs fausses caresses ct leurs pro- qui en aientete exerapts; il serait, dis-je, etonnant
messes, on mit les saiuts dans des lieux etroils et que Victor ne nous eut pas dit un seul mot de ce qui ,
affreux oii ils ne pouvaient presque pas remuer. On se passa dans son diocese.
leur refusa mcme Ia consolalion d'etre visites.-Ce 11° Victor ne rapporle que quelques faits particu-
 161 PROLEGOMENA. 162"
liers et cboisfs parrai lout ce qui s'est passe dans Ics A iis Pcnleverent a ses parenls par le commandement
provinces d'Afrique, au lieu qu'il en dit de leur palriarche Cyrila, et le rebaptiserent par
fJTfiierentes
beaucoup davantage de la province Proconsulaire force. Apres ce temoignage de Victor, que nous trou-
dont Cartliage etait meiropole. Mais pour ce qui est vons encore a Cartbage apres Pexil de lous lcs evfi-
de la villememe de Carthage, notre auteur a lait unc ques d'Afrique, ilest evident qu'il nMtaitpoint evequc,
hisloire tres-complete et tres exacle de tout ce qui mais seulement prelre de PEglise dc Cartbage. Ainsi
s'y estpasse de memorable sous les regnes de Gen- nous croyons avoir tres-bien prouve le premier poinl,
seric et de Huneric. II entrc dans un si beau detail qui est que Victor ifetait pas encore «'veque lorsquo
des grandes actions des saints eveques Deogralias et Huneric mourut, apres Ia conference de Carthage
Eugene; tous les faits y sont si bien circonstancie*s, Pan 484. Ceux qui voudront soutenir Popinion vul-
les personnes nommees par leur nom, et tout ce qui gaire seront obliges de faire voir que tout ce que
sert a rendre une histoire autbenlique y est si mar- nous avons dit esl sans fondement.
que, qu'il n'y a personne qui ne juge que cela n'a pu ART. 4. — Second poinl : que Victor ihistorien est
venir que d'un temoin oculaire qui faisait sa demeure diffdrentde Victor, ivique de Vite, dont ta Notice
a Carthage, et qui avait une parfaiie connaissance dWfriquefait menlion.
des lieux, des personnes et des moindres circon- B Nous aurons bienlot termine Ic second point, qui
stances. esl que nolre Victor 1'hislorien n'est point le Victor,
12*Enfin voici un fait qui suffit seul pourdemon- e"vequede Vite, dont il esl parle dans la notice ou
trer invinciblement ce que nons pretendons. Apres calalogue des eveques d'Afrique. Car si Victor
la conference pretendue, Iluneric depouilla lous les 1'bislorien n'etait pas eveque Pan 484, comme nous
evequesqui avaient etc assembles a Carlhage de Icurs croyons Pavoir d^montre, c'est unc conscquence
Eglises, de leurs maisons ct de ieurs bicns; ensuite neccssaire qu'il n'etait pas eveque de Vitc, ct qu'ainsi
il leur fit enlever tout ce qu'ils avaienl apporie a ce ifest pas lui qui est raarquc dans la noiice. Cela
Garthage, et les fit chasser bors de la ville; desorle ne souffre pas de replique.
qu'ils n'avaient plus qne les habils qui les couvraient. Jc ne puis m'empecher d'ajouler ici une remarque:
Victor dit que dans cet etat si deplorable, les saints c'est que Viclor, dans Ie r&it de la confe"rence,
eveques prirent un ires-sagc parti, qui ful de ne se lorsqifil parle des eveques, se scrl loujnurs de la
point retirer. On en peut voir les raisons dans notre troisieme personne du pluriel, tes iveques, nos
historien, qui rapporle cnsuite la fourberie dont Hu- eviques, par ou il se dislingue d'eux. Apres avotr
neric se servil pour pcrdre ces homrnes de Dieu; et rapporte la profession de foi, lorsquM reprend sa
la fin de celte intrigue diabolique fut que ceux des 'C narration et qu'il raconte ce qifelle produisit, il se
eveques qui avaient promis de faire le serment que sert dc la prcmiere personne du pluriel : d'ot'i on
ce mechant prince avait demande recurent comman- peut infcrer qu'il elait prcsenl a Carlhage et a la
dement de ne voir jantais leurs villes et leurs Eglises; conference. Cela parait d'aulant plus probable,
ils furcnt relegues, et on leur donna des champs qu'apres avoir rapporte Pedit du roi, lorsqu'il decrit
pour les culiiver comme des laboureurs et des fer- les mauvais traitements que ce prince fit souffrir aux
miers, a condilion qu'ils ne feraient aucun exercice eWcquesqui etaicnl venus a Carlhage, il quitte la
de religion ni de leur minislere. A Pegard dcs autres premiere pcrsonne et reprend la troisieme. Ainsi on
qui n'avaienl pas voulu jurer, ils furent bannis dans ne peut douler qifil ne se distingue d'eux, quoique
Pile de Corse ppur y couper des bois. Tout cela fut present. Or, selon la nolice, Viclor de Vite ne vint
ex&ute avec autant de rigueur que d'exaclitude. pas a Carlbage. Donc Viclor Phistorien qui elait a
Voila donc tous les eveques d'Afrique cn exil, Ies Carlhage esl different de Viclor, eveque de Vile, dont
uns dans Pile de Corse, et les aulres hors de leurs la notice fait mention.
dioceses, dans des campagnes, reduits a labourer et ART. 5. — Troisiemepoint; que Viclor ihistorien n'a
cultivcr la terre. Cependant dans le grand feu de point iti exili par Huneric.
ceile cruelle persecution, lorsque lous les eveques ** Cest ici que la negligence de ceux qui ont ecrit
tStaienlbannis, nous trouvons encore notre Victor a snr notre Victor parait evidemment. On jugera si je
Carthage. Cest lui qui nous Papprend. II assure dans me irompe.
le liv. v, n. 9, que Peveque Eugene etant deja dans 1* Presque touies les remarques que nous avons
le lieu de son exil, les Vandales altaquerent son failcs sur le premier point retombent dans celui-ci.
clerge compose de 500 personnes. Ces barbares Nous avons fait voir que l'an 481 Victor etait a Car-
firent souffrir a tous ces pieux ecclesiastiques la faim thage le 18 du raois de juin, lorsque le roi Huneric
et lcs fouets, et les envoyerenl ensuite en exil. Onne envoya permission aux catboliques d'elire un eveque;
voii point que Victor ait eu part a cetle persecution, qu'il y etait encore quelque temps apres, lorsque
parce que probablement il ri'etait pas pour lors a ce prince cruel fit bruler lout vif son patriarche
Canhage; mais il y relourna peu de temps apres: Jocunde; que Victoretail dans la memc ville, lorsque
car ii ecrit ensuile dans le n. 14 qu'il fut lemoin Dieu fit connaiire par des visions la persecution
(Nobisvidentibus),et qu'il vit une violence que Ies future. Nous l'y avons trouve encore lorsque Pon
Yandales exerce>ent sur un enfant de qualiie. Car (it parler au roi pour le B. Felix, eveque d'Abbir
 165 VICTOR VITENSIS. 164
Du moins il cst constant qu'il accompagna, Pan 483, A 1'edit jusqifa Passemblge des eveques, Huneric n'en
Parmee des confcsscurs jusqu'au lieu dc leur exil, exila aucun; et que puisque Viclor n'a point ete exile
etant lui-meme libre, agissant el iravaillani pour les avant Pedii, comme nous 1'avons prouve, il ne Pa
secourir dans toutes leurs neeessites spirituelles et point ele non plus avant la conference, ou le premier
corporelles. Enfin Victor &ait encore a Carthage le fdvrier de Pan 484.
20 de mai 483, lorsque Huneric envoya a saint 3° Enfm, pour ce qui est du temps que les eveques
Eugene son 6d\l pour la conference de Carthage, qu'il demeurerent a Carthage, on ne saurait raisonuable-
assigna au premier de fevrier de 1'annee suivante. ment douter que Victor n'y ait aussi ete prCsent,
De tous ces faits je conclus que Victor n'a point ele tant il decrit exactement toutes les inhumanite^sde
exile avant Ie 20 de mai 483. Huneric. Ajoutez acela ce que nous avons remarque
2° Depuis le 20 mai de Pan 483, jour que Huneric dans Particle precedent.
signa son edit pour la conference, jusqifau premier 4° Lorsque lous les eveques eurent ete depouilles
jour de fevrier de Pannee suivante, que les e>eques de leurs Eglises et de lous leurs biens, et exiles les
calboliques se trouverent lous a Canhage, on n'eu- uns dans Pile de Corse, et lestautres en divers lieux
voya plus aucun eveque en exil. 11y a de Papparence de PAfriquc, sans qu'aucun eut eehappe h la cruelle
que les exiles furent rappeles el qu'ils retournerent " exaciitude des Vandales, Huneric excita une perse-
dans leurs Eglises en consequence de Pedit du roi. culion generale dans toute PAfrique, en sorte qu'il
Du moins ne peut-on pas nier que tous les Cveques, ne demcura dans ce grand pays ni lieu ni maison qui
meme les bannis, ne soient venus a la coiiference: ne fussent remplis de pleurs et de gemissemenis. On
car, n'epargna ni age ni sexe, exceple ceux qui succom-
1° Huneric ordonne par son edit a tous les eveques berent a la violence des bourreaux. Or pendant cetle
calholiques d'Afrique de venir a Carihage pour y effroyable perseculion, qui commenca apparemment
prouver leur foi par les Ecritures. II n'en excepte a la fin d'avril (o) de 1'an 484, et qui dura jusqu'a la
aucuh, non pas meme les exiles : Omnes Carthagi- morl de Huneric, Victor demeurait a Carthage.
nem veniatis : et Viclor parle ainsi : Conveniuntnon Nous en avons une preuve sans replique dans le
solum universmAfricw, verum eliam insularum mul- livre v (n. 14) de son Histoire, oii il rapporte une
tarum episcopi. violence qui fut faite dans cette ville a un cnfant
2° Huneric insiuue asscz par ces paroles : Omissa d'environ 7 ans, par le commandement de Cyrila,
omni excusatione formidinis, que Pexil cessaii. dont il dil qu'il fut temoin, videntibus nobis. Cetle
3° ViclOr fait voir clairement que Pintention de preuve est si forte et si evidenle, qu'il est inutile de
Huneric etait que tous les evequcs sans exceptioh' " s'y arreter plus longlemps.
vinssentaCarlhage, parce que ce prince fourbe avait On peut encore remarquer que Vicior, ayant sou-
invente' ce moyen pour ruiner la religion catholique; vent parle de lui-meme dans plusieurs endroits de
ce qu'il jugeait ne pouvoir exdculer qu'en extermi- s«n ouvrage, on ne voit pas pour quelle raison il
nant lous les eWeques: Ul qui membra aliqua absci- aurait voulu nous cacher la grace qu'il aurait recue
derat tolum laniando perderet corpus. de Dieu, s'il avait ete chasse de son Eglise et exile
4° Nous voyons en effel que F61ix d'Abbir, qui etait pour la foi. II est donc evident que Victor n'a rien
un des 4976 exiles, se trouve dans la Notice d'Afri- souffert en sa personne pendanl le regne de Huneric,
que, c'est-a-dire dans le calalogue des eveques qui et que Dieu le conserva libre, pour rendre aux (ide-
vinrent selon 1'ordre du roi a la conference de Car- les persecutes, tous les services donl ils avaient be-
thage Pannee suivante. II en esl de meme de Presi- soin, et pour ecrire et laisser a la posleriie tanl de
dius de Sufleiule et de Donatien. grands combals des saints martyrs et confesseurs
5° II se trouva a ceite conference 466 eveques ca- d'Afrique, qui sans lui seraicnldemeures dansPoubli.
tholiques, ou 458, si Pon en retranche 8 de Sar- Tout ce que j'ai dit jusqifici parait si clair, si
daigne et des iles voisines. Or du temps de saint bien fonde sur la narration de Victor, et si bien lie,
Augustin, lorsque Pempereur Honorius permit 11 " que je ne vois pas qu'on puisse y opposer rien de
grande conference de Cartliage contre les donatisles, solide. Je crois neanmoins qu'il ne sera pas inulile
il n'y avail que 470 ^veches et 406 ^veques catholi- d'aller au-devant d'une objection que pourraient
ques. On doit donc inferer que lous les eveques peut-elre me faire ceux qui souliennent que Victor
d'Afrique se trouverent a\Carthage Pan 484, puisque a ecrit son Histoire dans son exil. Vous prelendez,
leur nombre est aussi grand et meme plus grand que me diront-ils, que Victor eiait prelre de Caribage
sous Pempire d'Honorius. , et qu'i'. etait dans cette ville pendant et apres la con-
i II doit donc demeurer pour constant que tous les fereuce. Or Victor nousapprend qu'apres la confe-
eveques d'Afrique se trouverent a la conference de rence de Carthage, saint Eugene, dveque de celte
Carthage en Pan 484; qu'ainsi ceux qui avaienl ele ville, etant deja dans le lieu de son bannisseraent,
exiles furent rappeles. Que depuis la publication de les Vandales atlaquerent aussi tous les clercs de sou

(a) Nous croyons qu'il faut lire a la lin de Pedit tholiques qui a precede cet edit fut dalee, sub dit
de Huneric, sub die vi calendas Maias, au lieu de xu calendarmn Maiarum.
Uartias, puisque la profession de foi des ev&jues-ca-
«0, PROLEGOMENA. 166
Eglise, qu'ils les firent battre de verges et de batons, A cdit pour ordonner a tous les eveques catboliques
qu'ils leur firent souffrir une cruelle faim, et qu'ils de touie PAfrique de se trouver a Carthage pour en-
envoyerent tous ces genereux ecclesiastiques en exil, trer en conference avec ceux de sa secie. Tous ces
dans des lieux' fort eloignes. II faut done conclure faits demeurent sans aucun fondement.
que Victor a eu part a ces souffrances el a Pexll. Mais, dira-t-on, que deviendra 1'autorile de la No-
Je reponds a cela : 1° que, tout ce que j'ai avance' lice d'Afrique, qui nous apprend que Viclor, eveque
etant suffisamment prouve, je ne suis j asobligeetque de Vite, ne se trouva pas a la conference de Car-
l'on n'a pas meme droit de demander que je prouve thage? Et que deviendra aussi Pautorite' des manu-
touies les circonslances qui peuvenl en dependre. scriis qui nous obligent de croire que Victor, eve-
La raison de cela est que 1'on peut formcr des diffi- que de Vite, a compose PHistoire de Ia persecution
cultes conlre les faits les plus certains, Iorsque ceux des Vandales?
qui les onl rapporles n'onl pas voulu en faire le de- Nous rcpondons a cela que nous recevons ega-
tail. Je dis toutefois: lenient Pune et Pautre autorite'; mais que nous pre-
2° Que Victor ne se servanl poinl de la premiere nons garde seulement a ne pas confondre deux
personne, lorsqu'il decrit la persecution que souffrit hommes differents, comme ont fait ceux qui ont ecril
le clerge' de Carthage, comme il a couiume de faire B l avant nous sur cette matiere. Car ayanl prouve clai-
lorsqifil parle des choses oii ii a eu part, et ne di- rement, par PHistoire de la persecution des Vanda-
sant rien du tout qui puisse donner lieu de croire les, que Viclor qui en esl Pauteur n'a point 6l6 6\e-
qu'il ail soufferl avec les autres ecclesiastiques, on que jusqu'a la mort de Huneric; et d'ailleurs la
a droit de supposer qu'ii n'a point eu part a cetie Nolice d'Afrique faisant foi qu'il y avait un eveque
persecution. Voyez le sixieme fait. de Vite en Afrique pendant la vie de Huneric; enfin
5" Cest meme apres la narration de lous ces faits Pauioriie de tous les manuscrits ne nous laissanl
et de Pexil des ecelesiasiiques, que Viclor nous as- point lieu de douter que Viclor, dvdque de Vite en
sure, n. 14, qu'il etail prdsenl a Carthage, Iorsqu'on Afrique, ne soil auteur de PHisloiredela persecution
rcbaptisa par force cet enfant dont nous avons par- des Vandales, il s'ensuit que cet historien estdiffc-
Ie. Voyez le cinquieme fait. Cest pourquoi, comme rent de Victor eveque de Vite dont la Notice fuit
nous voyons dans toute la suile de son Hisloire que menlion; il s'ensuit que Pon ne saurait accorder en-
Victor etait souvent employe dans les affaires les senible la Notice el PHistoire, qu'en dislinguanl
plus importantes de PEglise, et qu'il a fait pour cela deux Victor, evdques de Vite.
plusicurs voyages, il est fort probable, ou qu'il suivii * Nous disons donc qu'il y avait effectivement en
saiul Eugene, son eveque, pour prendre soin de lui C Afrique Pan 484 un eveque de Vite nomme Victor :
et voir ce qui se passail, ce que la maniere dont il c'esl ce que la Notice nous apprend; que tous les
ddcrit les souffrances de ce saint confesseur peut eveques d'Afrique ayanl ete' obliges de venir a Car-
auLoriser be.utcoup, ou qu'il fut charge' de quelque tbage pour la caiise dc Ia foi, et tous y dtant venus,
commission pour Puiilite des Eglises, qui etaient a la reserve de deux e"vequesde la province Byza-
alors dans une affliclion incroyable, apres la perte cene, Victor de Vite et Possidius de Massimane, on
de leurs pasleurs. De sorte que Victor ayant ele doit inferer que ces deux evequcs moururent en ce
oblige de s'absenter de Carthage, il ne put y retour- temps-la ou fort peu de temps apres. II n'y a que
ner qu'apres le bannissement du clerge, sa presence cette raison qui les en ait pu empecher, puisque,
y etant pour lors absolumenl necessaire. Tout cela comme nous avons dit, Huneric rappelameme d'exil
est fort probable en soi et s'accorde aussi tres-bien les cvdques catlioliques, afin qu'ils vinssent a la
avcc la narration de Victor. Ainsi il n'en faul pas confdrcnce. Mais apres la mort de ce roi barbare,
davanlage pour repondre a la difficulte. qui arriva vers la fin de Pannee 484, Gunlabond
AnT. 6. — Que ion ne peut accorder la Notice d'A- ayant rappele d'exil saint Eugcne, eveque de Car-
frique el 1'autorile des manuscritsavec iHisloire de thage, ct donne quelque paix a PEglise, on doit pre-
la perseeutiondes Vandales, qtfen admettanl deux "J sumer que Yictor Phisloricn fut 6\u dv^que de Viie
Victor evequesde Vite. 1'an 487, puisque les manuscriis s'accordcnt lous a
Nous croyons avoir bien prouve ce que nous avons lui donner le nom de Victor et la qualite d'cveque
promis : savoir que Victor Phistorien n'elait poinl de Vile. On voit par la que nous conservons a cha-
eveque lorsque Huneric mourut sur la fin de Pannee que monument toule son auloriie', que par ce moyen
484; 2" qufl n'est poinl le Victor 6veque de Vile la contrariete qui se trouve entre la Notice d'Afrique
donl il est parle dans la Notice d'Afrique; 3* qu'il et PHistoire de Victor cesse entierement; au lieu
n'a point ele exile par Huneric. que dans Popinion qu'on a suivie jusqifa present on
Cela etant ainsi, il ifest poinl vrai, comme on Pa, ne peut pas concilier ces deux monumenls authen-
ecrit, que Victor Phistorien fut fait eveque de Vite tiques, comme il resulie de tout ce que nous avons
Vers la fin du regoe de Genseric. II n'est point vrai dit dans les articles 3, 4 el 5.
qu'il aileu grande part a la persecution de Huneric, Si quelqu'un regarde comme une chose extraordi-
qui le chassa de son siege. II ifest point vrai quc naire qu'un homme nommd Victor ait succede a un
Haaeric Pa relegue Pau 483, Iorsa.u'il lit publier uni autre Victor, que celui-la sache, 1' que le nom d«
167 VICTOR VITENSIS. 168
Victor dtait si coromun en Afrique, qu'il y avait 50 i i saint Fulgencc, eveque de Ruspe. Or ce point e*tant
eveques qui le porlaient dans celte province Pan 411, sans fondemcnt, pour ne rien dire de plus, toul cc
et qu'il s'en trouve plus de 20 dans la Nolice dont que Pon a bati dessus devient encore plus incertain,
nous parlons, c'est-a-dire qui vivaient Pan 484.' savoir:que nolre Viclor souffril beaucoup dans la
2* Quand le nom de Viclor auraii cle moins com- persecution de Tbrasamond, successeur de Gunla-
K)un,celte raison serait lout a fail faible et ne me- bond; que ce prince le fit .prendre prisonnier dans
rfierait pas d'elre objectee, puisqu'on trouvc des son Eglise, el amener dans les prisons de Cartbage ;
hommcs qui ont porte des noms pcu ordinaires, qui que Victor envoya commission etant en chcmin aux
se sont neanmoins succede dans une meine Eglise. eveques de la Byzacene de consacrcr S. Fulgence,
On pourrait en produire un grand nombre d'exem- dveque de Ruspe; qu'apres un an de prison ii ful
ples: cn voici deux qui suffiroiit. Le nom d'Epictele exile daus Pilede Sardaignc, et qu'il y mourut con-
esl assurement bien plus extraordinaire et bcaucoup fesseurPan 510, ou selon d'aulres Pan 512. Nous
moins commun que celui de Viclor; et toutefois nous croirons tout cela quand on nous cn aura donnc des
trouvons Epictele, eveque dc Centum-Cellesou Ci- preuves. Cela regarde un aulre Viclor, el non celui
vila-Veccbia, qui assista au prcmier concile d'Arles de Vile.
1'an 314, et un aulre Epictetc, son succcsseur, qui ]B 4° Le R. P. Ruinarl a eu raison de rejeter ce quc
se signalasous Conslance par son impiete, ayant «5le quclques-uns prelendent quc Victor a ete mis entre
un deschcfs des Ariens dans POccident. Dans la ville les sainls. On dit que ccux qui ont mis les premiers
de Pudenlianc cn Numidie il y avait cu un cvequc le nom de S. Viclor d'Utique dans les martyrologcs
catholiqne nommc Memmianus. Celui-ci clant mort, ont eu intention dc faire cel bonncur a la meinoire
on ordonna en sa place un autreevSqne qui se nom- de celui qui a fait Pbisloire. Mais ces auteurs, qui
mait aussi Memmianus: c'est ce quc nous apprcnons sont Galesius, Baronius cl Ferrarius, etanl ires-mo-
des actes de la grande confercncc de Cartbage. Ain- dcrnes, et n'eiant poinl fondes sur les manuscrils dcs
si, pour revcnir a notre sujet, le premier Viclor, martyrologcs, ni sur aucun aulcur ancien, on ne doil
evfiquede Vite, est cclui dont il est fail mention pas avoir egard a leur intcnlion. Ainsi leplus sur est
dans la Nolice; Ic sccond et son successctir cst le de s'en tenir sur ce point ii la reflexion du P. Rui-
pieux hisloricn de Ia perseculion dcs Vandalcs, con- nart. Ce qui esl d'autani plus necessaire, que Pierrc
formemenl aux manuscrits. Examinons mainlenant Natal, qui est peut-elre le premier qui a donnii lieu
en peu de mols si les aulres faits que Pon a avances au culie de Victor, a voulu parler d'un autie Victor,
dans la vie dc Victor sont mieux fondes que ceux eveque do Carlenne en Afrique.
que nous venons de detruire. C 5° M. Baillet n'a pas cu raison, ce me semble, de
ART.7. — De quelquesaulres fails qtfon atlribue rejeter ce que dil le meme benediciin, que Vite eiait
sans fondemenla Viclor ihislorien. pltiioluncanton qu'une ville, etn'a pas dit croireque
Les trois points que nous avons examincs ci-dessus c'etail une ville, parce qifelle est marquee dans les
Itant donc certains, il s'ensuit, carles dressees sur la Notice des Eglises d'Afrique:
1° Que l'on s'est trompe, lorsque Pon a dil que car cettc Noticc ne nous apprenant point si Vite est
Victor avait ecrit son Hisloire dans son exil, soit a un pays ou une ville, ceux qui ont dresse ces cartes
Constantinople, selon leP. Cbifflet; soit dans Pan- ifont pas du faire une ville de Viie, s'i'ls n'en ont eu
cienne Epire, suivant M. Cotelier. Ainsi, conforme- quelqifaulre aulorile que la Notice, ce que Pon nc
ment a notre troisieme point, il faut reconnailre nous apprend point. Ce que dit Victorde S. Papinien,
avec le R. P. Ruinart, benedictin, et M. Baillet, que qifil appelle iveque de notre citi, le prouverait bien
Victor n'est point sorli d'Afrique : mais il faut les micux; mais Pauloritedes nianuscrils de Viclor, oii
abandonner cux-memes, en ce qu'ils supposent que il csl qualifie cveque du pays ou canlon de Vite (Pa-
Victor etait en exil cn quelquc lieu de PAfrique. Car trim Vitensis), nous fait croire qu'il parle de la ville
oulre qu'il ne dil rien d'ou on lc puisse inferer avcc de sa naissance, et non de celle donl il eiait evcque.
quelque vraisemblance, nous trouvons qu'il etaila D 6° Si Pon deraande enfin ce que nous pensons de
Carlhage apres Pexil dc tous les eveques d'Afrique Pauteur du troisierae livre, qui conlient la profession
el du clerge de Carlhage. de foi des ev6ques d'Afrique qui ful prescnlee au roi
I 2° II ify a point dc vraisemblancc, a ce qifa ecrit lluneric, nous r6pondons que Gennade de Marseille,
le P. Chifflet, que Viclor a dedie son Hisloirea Acace, auleur conlemporain, Pattribue a saint Eugene de
eveque de Constanlinople; ni a la pcnsee dc M. Co- Cnrtlinge; le manuscril dc Laon, a tous les eveques
telier, qui a cru que cet ouvrage a ete adressC a Dia- d'Afrique; et les Bibliolhequesdes Peres, a notreVic-
dochus, eveque dans Pancienne Epire. Toul cela est tor; Victor lui-meme 1'altribue a (ous les eveques.
sans fondement. Mais la maniere dont il s'exprime, etant trop vague,
| 3* Victor n'ayant ete ordonne evSque qu'aprcs Ia nous donne lieu de croire que les eveques formerenl
paix ds PEglise sous Guntabond, c'esl-a-dire proba- ce projet lorsqu'ils furent tous assembles a Car-
blemenl Pan 487, il ne peut pas avoir ete primat de Ihage, et qu'il ful execule par saint Eugene, nolre
la province Byzacenevingt ans apres. Ainsi ce n'est Viclor et quelques autres ecclesiastiques de Car-
point noirc Victor dont il est paric dans la Vie de thage. AussiVictor 1'appelle-t-il notrelivre. Et q.uoi«
 169 PROLEGOMENA. 170
quejene nfarrete pas a cetle expression, on peut A de lui-meme, et de decrire la suite de sa vie. Nous
pourtant croire probablement que sa modestie l'a y avons fait joindre celle qui a ete composee par feu
porte a s'en servir, pour mieux cacher la part qu'il a M. Baillet, afin que les lecleurs puissent voir d'un
euea cette piece. Apres avoir examine les difficul- coup d'oeil en quoi nous differons de ce savant criti-
tcs qui regardent la personne de notre pieux histo- que et des autres.
rien, il esl temps de recueillir ce qu'il nous a appris

VIE

DE
VICTOR,
EVEQUEDE YITE EN AFRIQUE,|HISTORIENECCLESIASTIQOE.

Victorelait Africain (Liv. v, n. 1), mais nous ne B ] arrive dans PEglise de Carthage, qu'il n'y a poin\
savons pas en quelle ville ni en quelle province il a lieu de douter qu'il n'y ait passe la plus grande par-
pris naissance. Quelques-uns ont cru pouvoir inferer lie de sa vie.
d'un endroit de son Histoire qu'il etait de Peradamie, Nous croyonsqu'il futpretro decettecelebreEglise,
ville de la Byzacene. Ils n'ont pourtant pas ose insis- dont le clerge elait compose' de 500 personnes, ou
ter sur Pexpression de Victor. En effet on pourrait meme davantage. 11apprit Phistoire admirable des
dire par la meme raison, qu'il etait de Tamalluma saints martyrs Martinien, Salurien, de leurs deux
dans la meme province (Liv. i, n. 1), el meme de freres, et de Pillustre vierge Maxime, de la boucha
Carlhage (Liv. i, n. 14), puisqu'il appelle notre Ar- de celui-la meme qui les avait gardes en prison, ct
mogaste ce saint confesseur qui vivait a Carthage du B. Fauste, eveque de Buronitie. Maxime vivait
dans la maison de Theodoric, fils du roi Genserlc, encore Pan 487, apparemment dans la provincc pro-
et qui y mourut. consulairc, oii elle gouvernait un grand nombre da
Ce qu'il y a donc de probable est que Victor est vierges, et Victor la connaissait Ires-bien (Liv. n, n.
ne dans une ville qui avait le titre de cite, dont saint 9; liv. v, n. 9; liv. i, n. 10; liv. i, n. 11; liv. i, n. 4).
Papinien etait eveque l'an 430, dans Ie lemps que les Genseric, ayant renouvele la perseculion, envoya
Vandales mirent le siege devani la ville d'Hippone C un certain Proculus dans la province proconsulaire,
(Liv. i, n. 3). Ce fut pour lors, dit Victor, que le pour contraindrc les eveques a lui livrer les vais-
venerable Papinien, eveque de nolre cite, eut tout lc seaux sacrcs et les livres des Eglises (Liv. i, n. 12).
corps brule avec des lames de fer toules rouges. Si le Ce fut dans ce lemps-la quc S. Valerien, eveque
concile de Thelepte ou de Telle ifest point suppose, d'Abbenza, s'etanto]iposegenereusement a cettepro-
on y voit que Papinien etait eveque dans la province fanation, ful chasse hors de la villc, avec defense a
Byzacene Pan 418 (Conc. tom. 11, col. 157). Ainsiil loutes sortes de personnes de lui donner retraite ni
est apparemment le meme que celui dont parle Vic- dans leurs maisons, ni dans leurschamps; de sorle que
tor. Quand il dit donc que Papinien etait eveque de ce venerable vieillard.age de plus de quatre-vingtsans,
sa ville ou de sa cite, nous Pentendons de la ville de demeura longtemps dans le grand chemin, depouille
sa naissance, et non de celle dont il etait eveque. Ce de tout, expose a toutes les injures des saisons. Vic-
ifest pas que Victor ne fut peut-etre deja eveque tor dit qifil eut le bonheur de le saluer dans ce cruel
lorsqu'il ecrivait ceci; mais Vite.dont il a ele eveque, exil.il parlc de cette action avecungrand sentiment
n'eiant pas une cite, puisqu'il n'en est parle dans au- de pieie et d'humilitc. Cela arriva, comme nous
cun monument, etque les manuscrits de Viclor Pap- croyons, apres la mort de S. Deogratias, eveque de
pellent nn canton ou un pelit pays (Ruin. praf. § 4 »D Carlhage, qui mourut i'an 457 (Liv. i, n. 8).
et 5), il est necessaire, et nous nous croyons obliges Victor avait aussi connu particulieremenl les \\-\
d'entendre cette expression de la vilie oii il avait pris lusires confesseurs Armogasle, Archinime et Satur,:
naissance, plut6t que de celle qu'il gouvernait en qui demeuraient ii Carlhage, oii ils confessfirenl la
qualite d'eveque. foi catholique, et resislercnl avec une force admira- f
Victor dCcrit si parliculierement tout ce qui s'est ble aux promesses et aux cruautes du roi Genserie ;
passe de memorable a Carthage depuis que Genseric, et de ses enfants, Huneric et Theodoric (Liv. i, ». >
roi des Vandales, se fut empare de cette grande ville, 14, 15, 16); on nesaurait lire ce qifen ecrit Victor
Pan 439 (Hist. persec. Vand., passim), il marque et qu'on ne se senle oblige de reconnailre qu'il vivait a
nomme si exactement tous les lieux ou les actions Carthage des le temps de Genseric.
se sont passees dans la ville et aux environs; on Py Ce prince etant mort Pan 477, apres avoir regne
trouve si souvent pendant le regne de Huneric ; il y trente-sept ans et trois mois en Afrique depuis Ia
connaissait un si grand nombre de pcrsnnnes; enfin prisc de Carthage, Huneric, son fils ainc, lui suc-
il cnlre dans un si grand dulail de tom cc qui cst ceda. Ce prince, si fameux par ses cruautes detesta-
PATROL. LVHI. 6
171 VlCTOft VlfENSls 1. 172
bles, se comporta d'abord avec assez de douceur et j\ coulume. Le roi voulut ensuite que le saint eveque
de modCiationenvcrs les calholiques (Liv. n, n. lj, defendit Pentre^ede Pegiise^a tous ceux qui por-
jusque-la qu'il souffrit qu'ils s'assemblasseni publi- laient Pnabit des Vandales. Mais Eugene ayant re-
quemeni dans les egiises, ce quc Genseric avaii de- pondu que la maison de Dieu etait ouverle a lout le
feudu. II permit meme, a la priere de Placidie, sa monde, lluueric commenQala persecution en atia-
helle-soeur^veuve d'01ybre et de Pempereur Zenon, quant ceux qui portaient Phabit de sa nation, parce
quo PEglise de Carlhage, qui n'avait point eu d'eve- qifils avaient des emplois dans sa maison. On leur
que depuis vingt-quatre ans, en eliit un librement arrachait toule la peau de la tete avec les cheveux
ei le fit ordonner. MaisHuneric, sous cette apparence (Liv. II, n. 4). Plusieurs en moururent; d'autres
d'humanite, commenca a faire connaitre aux catho- perdirent les deux yeux. On trainait les fetnmcs en
liques ce qu'il mediiait contre eux. 11 errvoya a FE- cet eiat daris toutes les places de la ville pour les
glise de Canhage Alexandre, ambassadeur de Zenon, montrcr &tout le monde, et joindre la confusion .i
afin que lc peuple choisit en sa piesence un eveque la cruaute; mais, malgre ces mauvais trailemenls,
qui fut digne de ce rang; mais il le fit accompagner Vicior assure qu'il en connaissait un grand nombre,
de son secrelaire nomme Vitarit, qui portait un edit „ ct qifauciin de lous ces illuslres calboliques ne
pour etre lu publiquement. Le roi declarait par cet B ] s'eloigna en aucune cliose du droit chemin de la ve-
edit qu'il permettait que Peglise de Carthage se fit rile.
ordonner quel eveque elle voudraLl, mais a condilion Huneiic avail un violent desir de laisser le royaume
que ies eveques ariens qui etaient a Constantinople a ses enfanis (Liv. u, n. 5), conlre la constiluiion
el dans les provinces de POrient auraient la liberte de son pere Genseric, qui avait ordonne que ce se-
dans leurs eglises, sur un ordre de Zenon, de pre- rait le plus age de ses peiits-fils ct de se> descen-
cher et d'inslruire le peuple en quelles langues il> danis qui succederait loujours a la couronne (Pro*
voudraient et de suivre la loi chrelienne (c'est-a-dire cop. lib. i Hist. Vandat.). Ce prince cruel, pour
Ics dogmes des ariens); que si cela ne s'execulait venir a bout de son desscin, commenca a persecu •
pas a leur egard, Peveque qui serait ordonnc a Car- ter ouveriement son frere Tbdodoric el ses enfanls,
thage, et ses clercs, et les auires eveques avec leurs aussi bien que ceux de son frerc Genton; et, pirca
clercs qui etaient dans toutes les provinces d'Afrique que le premier deses eveques.que les Vandales appe-
seraient envoyes cbez les Maures. laient patriarche, nomine Jncunde, etait tres-Iionoro
Cet edit ayant et6 lu ie 18 de juin, ou, selon quel- et aimedans la maisonde son frere, dont les cnfanls au-
ques «ditions, le U de mai Pan 481, a touie PEglise ., raienl pu ohtenirle royaume par le suffrageet le credit
asseuiblee, Victor qui etait aussi present, commenca G | de ce prelat, Huneric le fit brlller tout vif au niilieu
a gemir et a se plaindre, parce qu'il paraissait que de Carlhage en presence de tout le peuple. Viclor
1'on cherchait des pretextes pour persecuter el acca- futlemoin de ceite impiete criminelle,el, considerant
bler les catholiques; c'esl pourquoi ce genereux mi- dans cette aciion les maux qui allaient fondre sur
nistre de Jesus-Christ declara publiquement a Pam- les catholiques, il avoue qifils se disaienl les uns
bassadeur Alexandre que si cela etait ainsi, et si aux aulres, qu'un princc qui etait si cruel cnvers
i'on permeltail a dcs conditions si dangereuses que son eveque, ifetait pas pour epargner la religiou
PEglise de Carthage eut un eveque, elle airaait caiholique el ceux qui en faisaient profession. Cela
mieux n'en point avoir; que Jesus-Christ, qui avait se passa Pan 481, deux ans avanl le graud feu dc la
toujours daigne la gouverner, la gouvernerait cn- persecution (Liv. n, n*.6), que Dieu fit connaitre par
core. Teile fut la genCrosiiede Victor, qui crut, en plusieuis visions et plusieurs signes dont il honora
qualile d'un des principaux membres du clergii, de- plusieurs sainls persoimages, alin que ses servileurs
yoir laire connaitre le veriiable avantage des Eglises ne fussent pas surpris et eussenl le teinps de se for-
d'Afrique, et en parliculier de celle de Cartbage; lifier contre tanl de maux.
mais saremonlrauce fut inulile, PambassadeurAlcxau- Victor, toujours atlemif sur les biens el les maux
dre ify fii point attention, et ne s'en mit point eu " de 1'Eglise, recueillit exactement ces visions, en
peine; (Pailleurs le peuple, qui voulait avoir un eve- ayant appris plusieurs de la bpucbe de ceux qui en
que, jeta des cris insupporlables, en sorte qu'on ne avaienleie favorises. La piemiere nieme fut rappor-
put pas Papaiser par un autre moyen. Eugene fut tee en sa pr&ence au saint eveque Eugene. Nous
donc eiu. Cetait un hommc saint et agreable a Dieu, marquerous iui celle de PevequeQuintien, parce qne
dont la vertu elait si eclaiante, que les Vandales Victor en a doune Pexplicalion. Ce saint prelat etait
memes le respectaienl. Si son ordinalion combla de assis sur une hauta montagne, d'oii il voyait dans
joie tous les fldeies de PEglise de Carthage, sa re- la plaine un troupeau de brebis, dont la mullitudc
putation excita bientot Penvie des eveqties ariens, etait innombrable. Au milieu de ce graud iroupeau
et particulierement de Cyrila, un des principaux il y avait deux chaudieres sur le feu; il y avait aussi
d'entre eux, de sorte qu'ils Paccablaient tous les des bouchers qui tuaient les brebis et qui jelaient
jours de nouvelles caloinnies. Ils porterent le roi a leurs chairs dans Peau bouillante, et par ce inoyen
lui ordonner de ne point s'asseoir sur lc ironc epi- tout ce grand troupeau fut detruit el coiisomine.
scopal, et de ne point insiruire le peuple selon la Victor dit que ces deux cbaudieres marquaient Ies
173 PROLEGOMENA. 1T4
deux villes de Sicca et de Lara, oii Pon assembla £^ de precher et exhorter les Ircrcs, et d'y celebrerles
d'abord cetle grande multilude de confesseurs qui divins mysieres (Liu. n, n. 9,10).
furent envoyes en exil dans les deserts de PAfrique, Les Vandales perseculeurs n'ayant donc pu cor-
ou qu'el|es signiliaient le roi Huneric et Cyrila, son Tompre personne, non pas meme un seul enfant, re-
eveque, qui fui le principal auleur de la persecution, chercherenl les lieux les plus eiroils el Ics plus af-
selon Viclor (Liv. n, n. 18). freux pour y enfernier Parmee du Seigneur. On re-
Iluneric tenta plusieurs moyens ires-criminels fusa aux confesseurs toute sorte de consolalion , et
pour avoir occasion d'exciler une persecution pu- on ne permit a personne de Ies visiter. Pour rendre
blique el generale dans touie PAfrique (Liv. n, n. les gardes plus exacts et plus cruels, on les frappa
7); mais, n'ayant pu y reussir ni deshonorcr 1'EgIise a coups de baion, et on les tourmenta benuconp. Ou
de Jesus-Christ, il leva le masque, et ayant fait jeta les confesseurs de Jesus-Chrisules uns sur les
ramasser 4976 eveques, preires, diacres el aulres autres comme des sauterelles; et, comine ils ne pou-
membres de PEglise, il les envoya en exil dans le vaient sortir pour les necessites naiurelles, ils firent
deseri. Enlre ces sainis confesseurs il y en avait plu- de leur elroile demeure un lieu d'horreur qui etait
sieurs affliges de la goutle,' ct d'autres que le grand }_ plus insupporlable que les plus uffreux suppliccs.
age avait prives de la vue. Entre ceux-la eclatait le B . Dans celte extremite, Victor ne perdit point courage :
B. Felix, eveque d'Abbir, ville de la Proconsulaire, il donna un jour, pendant que les Vandales dor-
qui eiant lombe dans une violente paralysie, ne maient, de grands presents aux Maures, qui lui per-
sentaii plus ricn et ne parlait plus du loul. Notie mirent a peinc d'entrer en secret dans ce lieu, ott il
Victor se trouva fort embarrasse d'un lel accident, enfonca dans Pordure jusqifaux genoux. Le pieux
et ayant considere qu'il elait impossible de Irans- Victor s'est contehte de nousexposer en deux mots
porler le saint vieillard sur un cheval, il s'adressa ce qu'il fit pour les saints confesseurs en cette occa-
a quelques Vandales de la cour qui prierent le roi sion imporlante; car, aussitot apres, les Maures leur
d'ordonner que, puisque Felix allait bieniol mourir, comtnanderent a tous avec de grands cris de se pre-
il pul au moins demeurcr a Cartliage, d'autant qu'o* parer au voyage qu'ils devaienl faire (Liv. n, n. 10).
ne pouvail en aucune maniere le conduire au lieu Ces barbares traiterent les saints avec une extreme
de Pexil. Mais le tyran leur repondit avec fureisr : cruaute : ils les forcaient de courir en leur jetant des
« S'il ne peul pas se tenir a cheval, qu'on Patlache pierres et les percant avcc la poinle de leurs lances.
avec des cordes a des bceufs indomptes pour le Lirai- Lorsque les vieillards et les personnes de^licatesfu-
ner oii j'ai commande. » Victor fut donc oblige de . rent hors d'eiat de pouvoir marcher, ces hommes
lier le venerable evgque de iravers sur un mechant C sans pitie les lierent par les pieds et les tratnerent
cheval, et de le faire porter peudant lout le chemta parmi les pierres, jusqu'a ce qu'ils eussent rendu
comme une piece de bois. Tous ces saints confes- 1'esprit. Le nombre de ceux qui moururent de la
seurs furent assembles dans les villes de Sicca et de sone fut si grand, que Viclor ne pul paslescompter
Lara, ou les Maures avaient ordre de se rendre, (Liv. n, n. 11,12).
parce que Pon devait leur y livrer les sainls pour II eut pourtant dans cette inste occasion un grand
les conduire dans le desert. Cetail une vaste soli- sujet d'edification qtfil ne faut pas oublier ici. Pen-
tude, remplie d'une si grande quantite d'animaux ilant ce voyage, qui fil tant de martyrs, Victor, ac-
veneneux et de scorpions (Liv. n, tt. 12), qne ce compagnant celte grande armee de confesseurs, vit
que Pon cn disait paraissait incroyable a ceux qui ne un jour urie pauvre femme agee qui portait un sac
le savaient pas. 11y avait memc quelques-unes de et quelques habits; elle tenait par la main un petit
ces beles qui empoisonnaient de leur souffle ceux cnfant qifelle consolait en lui disant : Courea, mon
^ui en eiaient fort eloignes. Telle etait la demeure seigneur, voyez-vous comment tous ces saints mar-
qu^luneric avait dcstinee aux confesseurs. cheniavecjoieetse hatent d'arriver a la couronne?»
t'endaiit qifils etaieut dans les deux villes que Victor la reprit de ce qtfeiie agissait a contre-temps
nous avons marquees, le roi y envoya deux comles •" et contre les regles de la prudence, de se joindre a
(Ibid., n. 9) qui lacherent, par de belles paroles et une compagnie dhommes, et de s'unir aux confcs-
des promesses, de corrompre l.es servileurs de Jesus- seurs. Elle lui repondit: « Benissez, benissez-moi,
Christ; mais ce fut fort inutileraent, car tous ces et priez pour moi aussi bien que pour cet enfant,
saints n'y repohdirent qu'en renouvelant a haiite voix raon iciii-fils; car quoique p^cheresse, je suis lille
leur confessinnde foi. Cest pourquoi on les enferma de Pancien eveque de la ville de Zura. > Celie ville
dans une facheuse prison, ou ils etaient neanmoins de la province Proconsulaire etant tres-^loigne^edu
lieu ou les confesseurs etaient pour lors.Yictor lui
asse/. au large. Victor roeme, que nous croyons avolr
repliqua : < Pourquoi marchez-vous dans nne si
ele dejiute et envoye par saint Eugene de Cartbage,
grande pauvrete, et quelle raison avez-vousde venir
son eveque, avec des soinmes considerables d'ar- ici de si loin? > Cettc picuse femme lui repondit :
gent pnur secourir les confesseurs en tout ce qu'il « Je m'en vais en exil avcc ce petit cnfuni, volre ser-
pourrait, jusqu'a ce qu"ils fussent arrives au lieu dc vileur, dc peur quc Penni-minc Ic ironve seul et ne
letir exil, Victor, dis-jc, eut permission d'y entrer, le lire de Ja voie de la verite pour le precipiter dans
175 „ VICTORVITENSIS. 176 .
ta mort. >Aces paroles, Victor, les ycux baignesde i Mais les eveques catholiques, qui avaient prcvu tout
larmes, ne put ricn dire auire chose, sinon que la cela, avaient aussi dresse une longue profession ile
volonte de Dieu s'accomplit. Les plus vigoureux des leur foi, qtfils envoyerent au roi par quatre evcqucs,
confesseurs etant arrives dans le desert, Victor,qui le 20 d'avril. Ce livre fut composea Carthage dcpuis
s'etait acquitte de sa commission, ct qui ne potivait 1'arriveedes eveques; et ainsi on peut croire q .'d
plus rien faire pour ces saints, se rendil prompie- fut ecrit par S. Eugene, noire Victor el quelquesau-
ment a Carthage aupres de son eveque, S. Eugene tres (Liv. n, n. 18; liv. IV, n. 1).
(Liv. n, n. 9,12). Je ne rapporlerai pas ici les suites affreuses de
Cependant Huneric medilait quelque chose de plus celte preiendue conference, et la cruaute plus que
horrible coutre PEglise, que ce que nous venons de barbare que le roi vandale exerca contre un si grand
rapporler; el apres avoir aitaque quelquesmembres, nombre d'evcques. ll suffitde dire qu'ils furent IOUS
il resolut de perdre tout le corps. Le jour que PE- enfin exiles, les uns dans Pile de Corse, et les autres
glise celebre la fete de PAscension de Nolre-Sei- en differentsendroits de PAfrique; mais lous hors
gneur, il envoya a PevequeEugene un edit pour etre de leurs Eglises. Apres quoi ce princc inhumain en-
lu au milieu de Peglise, en presence du comte Regin, voya des hoirimessemblables a Ini dans toutes les
ambassadeur de Pempereur Zenon. Regin etait ca- r) provinces, qui n'epargnerent que ceux qui succom-
tholique, et nous avons encore les letires qne saint berent a leurs violences. II n'y eut ni lieu, ni maison
Fulgence (Epitt. 18) el Ferrand, diacre de Carthage, qui fOt cxempt de la perseculion; les pleurs et lcs
lui «crivirent longlemps apres potir repondre a ses gemissemenls se lirenl entendre partout. Vicior, qui
questions. Pendant que Pon porlait 1'editdu roi a etait prelre de Carthage, demeura dans ceite ville
1'eglisede Carthagc, les courriers partirenl en dili- pour soutenir les fideles : car ce fut la que laviolenco
gence pour en porier des copies a tous les eveques de la perseculion fut plus grande, a cause de la pre-
caiholiques qui etaient dans loutes les provinces sence du roi et de son palriarcbc. Le pieux bisiorien,
d'Afrique el dans les ilcs de Sardaigue, de Major- qui ne decrit que quelques fails parliculiers arrivcs
que, dc Minorqueet d'Vvica, qui obeissaienl aux dans les provinces, tfomet rien de ce qui se passa
Vandales. Le tyran ordonnait par cet edit a tous les devantses yeux dansla capitale de 1'Afrique.II fut
eveques, saos exception, dc venir a Carthige le pre- temoin de la violence que Cyrila fit exercer conlre
mier jour de fevrier de Pannee suivante pour rendre un enfant d'environ sept aus, fils d'une dame de qua-
compte de leur foi, ou pour en couferer et disputer lite, lequel ceprelat (It rebaptiser par force (Liv. iv,
avcc les eveques ariens (Liv. u, n. 13). u. 5 ; liv. v, n. 1, 4).
Victor, qui elail present a la lecture de cet edit, J Dien, ayant purifie son Eglise par cetle effroyablo
eut le cceur brise dc douleur, et ne put retenir ses pcrsecuiion, jeia enfin au feu les verges dont il s'e-
larmes. II crul que Huncric disant qifil ne voulail lait servi pour la chatier. II ne tomba pas tine seule
pas qifil y ciA de scandale dans les provinces que goutte d'eaudans PAfrique.etla famine futsigrandc,
Dieu lui avail accordces, il avait marque forl claire- que cette vaste province en fut depeuplce, el lcs
ment qtfil ne voulail point qtfil y etit de catholiques Vandales ne souffrirent pas moins que les nalurcls
dans son royaume. On deiibera sur ce qtfil y avait a du pays. Enfin le malheureux Huneric, apres sept
faire, et Pon ne trouva poini de nieilleur remede a ans et Uix mois dc regne , alla recevoir les chaii-
un si grand mal, que de presenter une requete au inents qui etaient dus a son impiete. 11mourut man-
nom d'Eugene, (ive|ue dc Carthage; mais Huneric, ge par les vers (Liv. v, n. 14).
qui avait pris resolulion de perdre les catholiques, Guntabond, fils de son frere Genton , lui succeda
D'y eut aucun egard (Liv. n, rt. 14). conformement a la ioi de Genseric, caril elait leplus
Le premier jour de fevrier de Paniiee484, lcs eve- age des princes de la maison royale. Guntabond fut
|ues d'Afriquese trouvereni a Carthage au uoinbrede assez favorable aux catholiques; il rappela d'exil S.
466 ou environ, accables de douleur et de trislesse. . Eugene, eveque de Carlhage, et, dans la troisieme
Notre Victor ifoublie rieu de ce qui se passa de con- annee de son regne, qui eiait Pan 487, il fit rendre
siderable dans cette triste conjoncture; el comme les aux catholiques de Carlhage le cimetiere de Sainl-
eveques avaient demande que le peuple fut presenl a Agileemartyr, comme nous Papprenons d'un ancien
I.. confereuce,il est au moins probableque Victor,qui auleur et tres-exact, qui a conlinue la chronique de
etaii a Cartbage Pannee precedenie, et que nousy Prosper. Ce fut vers le meme temps que S. Eugene,
trouverons encore apres la conference pcndant la e*iantde retour k Carthage, ordonna, comme nous
p.rsecuiioii, assista aussi a cette assemblee. Le pa- croyons, notre Victor, eveque de Vite, a la place
,iriarcbe des Vandales, Cyrila, qui avait excile cet d'un auire Victor qui elait mort irois ans aupara-
incendie, et qui ne se sentait pas capable de soutenir vant: c'est ce que nous jugeons devoir inferer des
le cboc des caiholiques, employa Panifice, les men- manuscrits de PHistoire de Victor, qui lui donnent
senges, les calomnies el la violeuce pour rompre la tous la qualite d'ev6que de Vite.
conierencc et pour ne point entrer en malierc, en Le bon eveque crnt que Dieu.qui avaitpermisqtfil
quoi il ne rcussit que trop heureusemcnt, parce que fut temoin d'une si cruclle perseculion, Pavait con-
lluneric se conduisaii uniqucmciit par ses conseils. serve afin uifil en ccrivit Phistoire uour rddification
177 PROLEGOMENA. 1/8
de PEglise et Pinstruction des slecles suivants. II en-. A rapporte de Victor trouveront sans doute qtfil y a
treprit ce travail a la priire d'un de ses amis , dont de grands rapporls entre la vie de S. Luc et ht
le nom ne nous est pas connu, Pan 487 de Jrisus- sienne. II n'a pas eHe aussi connu qtfil meritaii de
Cbrist, 60 ans depuis Pentree des Vandales en Afri- Petre, comme nous Pavons remarque dans la Disser-
que (Vict. in prologo; lib. i, n. 1). tation. Le prologue mfimeqtfil a mis a la tete de son
Ce que nous venons de rapporter des actions de histoire est si corrompu, qtfil tfest paspossible d'en
Victor fait voir que, quoiqtfil ne paraisse pas avoir tirer aucun fait certain. Mais les auteurs des mariy-
rien souffert en sa personne, il a pourtant eu beau- rologes se sont beaucoup servis de son ouvrage. Son
coup de part a lout ce qui s'est passe sous Huneric, nom ne se trouve pas dans les anciens manuscrits
el qtfil n'y avail peut-elre personne dans toute PA- des marlyrologes. Pierre Galesinius semblc etre le
frique qui ail ele mieux informe que lui de toutes les premier qui Pa mis dans le sien, sous le nom de Vi-
particularites de cette celebre persecution des Van- ctor d'Utique, et de la il esl passe dans le Romain.
dales, dont il a laisse la memoire a la poslerite. Mais s'il est vrai que ce soit Pierre Natal qui a donne
Nous Pavons divisee en cinq livres, quoiqtfil n'y ait lieu a cetteaddition, lorsque sur le 20 d'avril il a
pas de preuve que celte division soit de son auieur. faitmention de Victor, cvequede Cartbage,quoiqtfil
Elle est ecrile d'un style simple, mais fort toucbant, B ait voulu parler de Victor, eveque de Carlenne , on
et Its couleurs en sont tres-vives. On a raison de la voit assez que le culte de notre Viclor de Vite n'a
regarder comme Pun des monuments les plus consi- aucun fondement dans Pantiquite. llyabien d'aulres
derables qui nous soient restes, non-seulement de sainls personnages qui ne se trouvent pas marques
l'Eglised'Afrique, mais meme de toute Panliquite dans Ies fastes de PEglise : et, apres tout, on ne sau-
cbretienne. rait lire PHistoire de Victor, que l'on n'y reconnaisse
Nous ne trouvons plus rien de noire Victor depuis sa foi, sa chari(e\ sa piete singuliere, son zele poui
I'an 487, parce que nous ne croyons pas que ce que la religion et le salut des ames, son huinilile et set
Pon en dit soil fonde , ni que ce soit lui dont il est autres vertus, qui, jointes a sa science , lui donnent.
parle dans la Vie de S. Fulgence, eveque de Ruspe. un rang considerable parmi les grands hommes qui
Ceux qui liront avec atiention ce que nous avons ont edifle et insiruil PEglise de Dieu.

VIE

DE SAINT VICTOR,
DE VITEEN AFRIQUE,CONFESSEUR,
£VEQUE
Par M. Baillel,pritre.

I. Le Martyrologe romain nout propose parmi les IC ce nom dans la Byzacene, qui ilait au levanl el au
taints dont iEglise honore ta mimoire le 23 a"aoul, midi de la provinceProconsulaire, a quelquetlieuet de
mt saint Victor, iveque iTUtique en Afrique. Sur cela Rutpe, d'ou saint Fulgence fut iveque. Victor fut fait
Baroniut a cru que ce taint n'itait autre que iauteur iveque de Vite vers la fin du regne de Genseric,
ciiebre de Hlisloire de la persicution de iEglise a"A- premier roi det Vandalet en Afrique, qui mourut
frique sous tes Vandales, parce qtCilitait, commepret- ian 477; il eut grande part a la perticution que le roi
quetout le mondede son temps, dans iopinion de ceux Huneric, fils et successeurde ee prince, renouvela eon-
qui onl fait cel auteur evique d'Utique. S'il itait vrai tre iEglise cathotique. Commeil te rendit tsili difen-
que taint Victor eul iti effectivementivique d'Utique, seur de la foi orthodoxetouchant la diviniti de Jisut-
qui itait une ville de la province Proconsulaire fort Chritl contre les ariens, il fut aussi du nombrede ceux
connue dans iantiquiti, nous terions obligis de recon- qu'Huneric chassa de leurs siiges pour ce sujet. 11 pa-
naitre qu'il serait tout diff&rent de Victor auteur de rait qu'it itail dija religui ian 484, lo*rsquece prince
CHistoire de la persiculion. Mais, parce qu'il parait fit un idit portant ordre a tous les iveques catholiques
que ceux qui ont mis les premiers te nom de saint Vic- de toule iAfrique de se trouver a Carthage, pour en-
tor dUtique dans let martyrologes ont eu intention de trer en conftrence avec ceux de sa secte(a).
faire cet honneur a ta mimoire de celui qui a compose]D On ne sail point assuriment quel fut te lieu de son
iHistoire, on voit qu'il s'agit ici de Victor qui (ut bannistement. Quelques-unt (b) ont cru que c'itait ta
ivique, non pas dUlique, mais de Vile dans la pro- vilte de Conttantinople, non pat quletle lui eut iti pret-
vince Byzacene. Quelques-uns ont icrit que Vile itait crite par le persicuteur, mait pertuadis que Victor
plritbl le nom d'un canton que telui d'aucune ville de iavail choisiecommeun lieu de refuge oit i/ etpirait de
cette province. Mais les cartes drestiet tur la Notice vivreen paix tous la proteclion de iempereur Zinon.
det Eglises oTAfriquemarquent neltement une cille de D'autres (c) ont eonjecture que c'itait dans tm endroit
(a) Catal. episc. Afr., t. IV Conc; Schelst, de ' (e) Cotelier, tom. III, mon. gr. ad Vit. S. Sabbse
Eccl. Afr., p. 292 et seq. Ruin. edit. Vict.
(b) Chiffl. ed. Vict., G. Cav. Bibl. ecd.
179 VICTORIS,\IT,ENS*S 180
de Vaneienne.Epire. Muis il n'y a poiiit d'apparenceA fendait d'ordonuer des ivequesen la p.lucede ceux qui
qu'U soit sorti de iAfrique, et s'il, en eut it/i iloigni, il. mouxftient.!i'ayant pu se faire.obeiravectoute son uu-
n'aurait pu ilre aussi exaclemeiUinfarn\i. qu'il te fut, lorili, il en fil amatstr jusqu'.a4eu$ cents qu'ilreligua
des ppaticularitis dc la persecution.dout,ilvoululiqisser. daus, iile de, Sardwgne. Nous ne savons point ce qui
la mimoire a la pasteriii. 11 en.,icri%ttil\tsioire /!«n put porter ce prince a\ipargnet saini. Victor pour cel'e
487, durant san exil. N,oui.iayo#S:en.lcinqliyxes; e(le foit. Mais deux a,ns,apret,ayanl appris qu'Une faisait
est eit styte simpte, mais foxt toucliaut, ei tts couleurs poiitltdifficulti d'(Or4pn»fir des ivequespour les igliset
en sont tres-vives. N.ous,la regarda,i\t,commefuu des. catholiques qui en- manquaknl, tmlgri sa difense, it
manuiucnlsles plus considerablesde iEgiise. d'Afxique, entra dans utte,telle colers,conlre lui, qu'il ienvoya
qui nou\ssoientrestit. , prendre prisonjWT,et, le fil amener dans lesprisonsde
II. lliinericeiailnmt des le 15 djicembrede ian 484, Carlhage,^Commetl Uail,eu chemin, let diputit de la
auquelil avait (aiipirir une parlie des ivequescalho- ville a)e Rusps. vinfen/t:s'adretter encere a lui comme
tiques, el releguiJ/aulre dans iile de Corse. II eulpour au initrjOfioliUifn de laproeince, demandant saint Ful-
successeur Gondebaud,oit Guntabond son neven, qui. gencepour teur iiiique.. II n'alliguq pour, sexcuser ni
donna une especede paix a 1'Eglise, en laissant ralen- les ordres dtt roi,niles chainesqui lui liaieut les mains,
tir la perticulion. Muis ce fut une paix de pelile dttrie, Bni la presence menacavte des gardes qui fobtidaient:
et le repos donl findulgence. de ce prince filjouir les rien ne iempeclui de donner avx deputis.de la ville d*
prilais catho{iquesrevenus de leur exil, duranl les pre- Ruspe la satisfaction qu'ils demandaient, et il envoya
mieres annees.de sonregne, fut souyenltroubli par les une commissiousetrele aux iveques voisins pour sacrer
efforts des iviques.ariens, qui cherchaient continuelle- Futgen.ee.II fut regardi.a Carthaue comme le ptinci-
ment^a leur nuire. Guntabond eut nianmoins le cou- pal objet de la haine des iveques ariens. Et TJirasa-
rage de rfoisler aux sollicitatipns de ceux de sa secle, mond,, loujours irtitidu mipris qu'il avail fail de ses
et de rappeler mime de Cexille resle des iveques.ca- ordres, te bannit apresun att de prison, et ienvoya en
thqliques; mais iorsqu'il seinblait faire csperer une Sajtdfiigneavec beaucoupd'autres confesseurs de la foi
bonne paix a f.Eglise d'A(rique, il fut enlevi du monde calhgtiquf. 11 tnpujrfifd/uu celexil, vers iun 510, selon
aprei douze ans de rigne, par une mqladie qui lui fit quelques-uns,ou,l'qn 512,«/e/e»d'quires, peu de lemps
laisser la couronnea son frere Thrasamond. Ce nou- qpres que_sain_Fulgence, bannvpour la niemecause,
veau roi, obsidi par les iviques de sa secte, rappela ful arrivi dans le memeiteu.
les tristes lemps de son oncle Huneric, et, quoiqu'il ful ^r'"Viclor, connu dans tout les temps»de fEglise par
moins cruel, il n'en donna guere moins,tfexerckeaux qtfitrQ,icrite*de^euralonglempsinconnuaux
bH~isf»irq
iviques calholiques, qui avaientfdu letvpovrconterver C fidHeyqui-f&rihprofesitSn^de ne connailre les saints que
la pureti de la foi parmi leurt peuples. Qn. nt peut par leur cultii Bn/effet, son nomne parait dans attcun
douter que saint Victor ne ful du nombrede ceyx..qy,i a[es aticiens marlyrologes. On pritend que le premier
eurenl le plus a souffrir, principalement depuis que qui en a parli est Pierre Natal, qui ia mis dans son
s'itant vu le milropolilqin ou primql de la province calulogueau 20 dtavril; d'autres ionl reculi au letifte-
Byzachte, il se trouvail commechargi d'une inspection, tnain, comnteoti' le voitdans le Martyrologegennani-
giniralesur les pastiurs el sur les troupeaux. Thrasa- que.deCanjsius. Nousne savonspoinl ce.qui a obligi les
tnond, pour saper iEglise calholiqtte par ses fonde- compilateurs du Marlyrqlpgeromain a le marquer au
tnenls, donna un idil vers ian 504, par lequel il di- 23 d'aoul.

HISTOEIA

PERSEcrjTioms Apir^a: rnoYrucM.

N. B. In editione Sirmondiananotaepost.texlum separatimedilse sunt: nos.lcctoris commoditaticonsslenles sub

texium reyocaVimus.Paginalionemvcro notaruui, sicut in Sirniondoliabe,tur,
....-,. cra^siori cliaractereexpressimus,ut
index analyttcushonsinefruciu postearecudatfir.EDIT.

PROLOGUS. Dsjterii flore, ignaris » historiarum calatlms offerrent

tnupere propinatos, dabanlque operam ut
JQuondamveteresob studiumsapiei\viseenucleare graluito
fuerat
ai((ue sciscitari, assidue minirae desistebapt, quae nequaqusim lateret|; \r\ totum, quod' in parte
forle, vel qualia, prospere vel secus, prpvipciis, lo- geslum. Sed illi fas^iumundiajis amoris inflati, glo-
| cis aut riam e,lalionissuae lopee lateqiie gestiebant laudabi-
regionibus evenissent, de quibus vel in qpi-
bus exacuenles stylum ingenii sui, redolenle magi- liter diffamari. At vero venerabilitas studii tiiL hi-
6L " Sio Qu-ihodoxograpbia,Lorichius voro, tfi- sancti Martinia Campis redolentesmaghieriifloreigna-
storiw,calathos, etc. Cseterifere codicesraannscripli et ris, etc, ut supra. Paulo aliler e,dilio beati Rheuani,
ediii; exacueniesstylumingeniisui,atqueredotentesmo- in quibus.edackerent:..'fl6resignarit htsloria atacriier
e'*terii flores ignaris historiarum calathot, ,etc. Codex offerrent.
1S1 DE PERSECUTIONE VANDALICALIB. 1. 182
stoiiam lexere a jubens, inquirit, simili quidem fer- <\, video Timolheum, ab inciinabulis infanliae sacris lit-
vore.dispari tamenamofc; el2 Ilt*ut laudarenUir in terjs eruditum : nec non fnter alios sublimem atque
saeculo,ipse ut praeclarus appareas in futurp, .et dj- expeditum Lucam, arle medicum, aposloli Pauli
cat: In Dominolaudabitur anima mea; qudiant rnan- genlium dpctpris discipulum. Ego namque jubentis
suetiet lafentur (Psal. xxxm, 3). Poleris, jnquis, ut imperio obedientiae ceryicem submiitens, quse obve-
voles, qnia pmne datum optimum, el pmne donum nerunl in partibus Africse, debacchanfibus Arianis,
perfcctum ccelitus accapisii, erudiius a tanto ponli- scnsim breviterque indicare tentabo, et quasi rusli
fice, lotpque laudis genere prscdicando beato l)ia- cns operarius defatigaiis ulnis, auruin colligam de
docho b, ctijus, ut astra lucenlia exstant quamplu- aniris occultis,speciem vero adhuc sordentem atque
lima caihplici dogmaiis monimenta diciorum. Elsat confusam, non cunctabpr nrtificis judicio igni exa-
e-l tibi ut aequiparesrloclrinam doctoris ; quia est sa- minandam contradcre, qui monelarios possit solidos
lis discipulo, ut sit quomodo magisier ejus. Alium [a.1.piclurare] efformare.
a Sic Orthodox. el Lorichius. Caeieri vero eodices alias diximus, nec sane probabile est hnncauctorem,
manuscripti et editi babent, cupiens, inquirii, elp., qui lam prseclara de Romani pontificis auctnritajte
quae dno vqcabula si jreijneaptur, ista prxfntip yjde- habet, liisloriam suam nuncupasse Acacjo, qui adeo
bitur esse pbtius ajlerius ciijuspiani Victiiremnb- lunc adversus Ecclesiam Romanam excandescebat.
sirum hlloquenlis',' qtiam Viclofis ipsius llislorian Scriptaquippeesthsecf}2tiistnriaanno487,quo lem-
auctoris. Sic et iufra iidem codices liabent, Poteris, g pore fervebant maxime inler Felicem papam et Aca-
ut voluisti, oraissa v.p,ceinquis. Sed quq.cunqu» lan- cjum Constiintinopplj.tanijingravjssima dispidia. At-
dem modo is locus exponatur, fatendum est praefa- qiiepatilo posl Acacius ipse e vivis excessit a Roma-
tioiiem lianc ita verbbrum ambagibus esse invoiufairi, nse Ecclesiae communione segregaius; indcque ria-
ut diflicilesit verum Hliusauctoris sensum asseqni, IiiDiscbisma inier ulramque Ecclesiain, Orientalem
quod in causa est, cur eara deprayatam esse, ,ve! ex scilice.t el Q.ccidenlaleip, quod tandiu perseveravit.
scriptorum neg|ige.nlia,ye! - ' ex• •alia quam
'"- ignoramiis
•• •• Ilaud magis cerlum est Acacium Diadnchi anlislilis
causa, suspieemurl' fuisse, queiri' ex prsefecto orplianorum
b Siccum uno e manuscriptis tribtis bibliotliece discipulurii
hospilii ad sedein Constantiriopolitanam evectum
Colberlinse, ad quos historiam hanc coiiLiiJimus,ho,- fuis.sescribil Eyagrius. Nec scio an Acaciocongriiant,
benteditioues beali Rhenani et Chiffleiii. Colberti- qnse in iii.i praefatione Victor atlribuit ei, cui opus
nus allec liabet,' Dlacodo! Cseteri, Diacono. Pbrro Siiiiin'iniiiciipavit. "Alium video, iiiqoit, Timotlteum,
Chiffletius,'qui Ulrem certam suppnnit Victorem no- etc, dtque Lucam ane medicum, apostoli Pattli do-
strum Conslanliuopoliagenlem peisecutionis -Vaiida- ctoris gentium discipulum, et alia quse hic repclere
licseHiitoiiam conscrips.sse, infert statim eam Acacio non juyal. Hsec lanien pau|o fusi.us proseculus sum,
ConstanLmopolilanppatriarchae fuisse ab eo nuhcu- ut Victorem nostrum , quem Acacii schismatici
prtiam ': cnnt, inquit, "'iiia:alius occurrerei, cui Victor communione polltilum incaule dixit Chiffletius, ab
tantum deferrehonoris vel potuerit vel debuerit. Tum b:ic labe vjndicarem- Caeteruin etsi aflirmare non
g.raduraJacieus, Diadechum liic niemoratuiii, queio ausim , Djadochum hic memorajuni, Pholicensetii
IIIIIICipsum esse biadocbum episcopmn Phoiices iri cpiscopum fuisse, id iamcn a verosunili multo nori
Epiro Vetcria Photio inBiblioibecalaudatum censet, G es-se alienuin, ultro lateor, maxime cum his tempo-
faeit Acacii Cnnstantiriopoliianiroagislrum, ul ei quse ribus Diadochum in Epiro Veteri episcopum habea-
in hac prsefatione habenlur possinl aplarj. Cujus mus, qui neinjie sub Didaci nopiine, jnler alios ejus
cliam Diadocliisetatcm ex hoc Victoris Ioco, antea provincise anfisiites, subscripsit epistolae ad imper;\'
obsciirain se deprehendisse ait. At hsec nonnisi di- torem Leonem dalse ; quse nabelur in concilio Chal
vinando scripsil vir erudilus. Victorem, cum Histo- cedonensi, parteiu, cap. 51.
riain scriberel , Constantinopoli non degisse jam

LIBER pmmm.
GEISERICIVANDALORUM
REGIS1N AFRICAPERSECUTIO.

31. Vandalorum ingressus in Africam.—-Sexagesi-
mus nune, ut clarum est, agiiur annus (an. 487) ex
quo populus ille crudelis ac ssevus Vainlalicsegentis
Africse miserabilis [al. miserabiles] atLigit fines,
iransvadans facHitransilu per angustias maris, qua n
inier Hispaniam Africamque sequOrhoc magnum et
. spatiostim, bissenis millibus anguslo s.e liniile.cpar-
ctavit. Transiens igilur quantitas universa, callidi-
tate Geiserici ducis, ut famam terribilem suse face-
ret gentis, ijlico slatuit omnem miiliiiudiiieui nujue-
raii, quam huicluci ad illam usque diem uterus pro-
fuderat veniris. Qui reperti suntsenes, juvenes, par-
voli, servi vel domini, octoginta niillia numeraii.
fjua opinione diviilgata', usqiie in bodiernum a ne-
scientibus armatorum ? tantus numerus sestimatur,
cum sit nunc exiguus et infirmus. tnvenientes igimr
pacatam quielamque prpyinciam, speciositatem totius
terrse ftorept.is, quaqnaver&um, impietatis agmini-
bus impelebant [al. impeiiilebanlj, devasiando depo-
puiabahtur, incendio atque homicidijs lotum exter-
minantes. Sed nec arbustis fr,uciiJ[eri.spmniihQde
[at.oranino] parcebant; ne foilequos autra moniiuin,

" Procopius libro i de Gello Vandalico observat,
a Genserico Vandalos et Alanos sub ducibus non mi-
nus 80, quos Hillenis pmfectos vocabat, locis oppor-
lunis in prwsidiisJocatos fuisse; quod nomen fiicum
omnibus fecit, cum uemo non crederet eos, qui sic ap.
peljabanlur, bominibus revera mille fuisse pra-posi-
tos. Unde quanquam, ut prosequilur ille aucior, non
plus qitamquinquaginlnmillium esset exercitusulritts-
que geniis, ocloginla tamen millium nomen fecerat ac
spectem.
 VICTORIS VITENSIS 184
185
aot prserupta terrarum, vel seclusa quaeque occulta-, Anequeo narrare; quos stimulis ferreis ad ambulan-
verant, posl eorum iransilum illis pabulis nutriren- dum urgebanl, quorum nonnulli sub fascibus mise-
tur; et sic eadem, atque iterum tali crudelitale fu- rabiliter animas emisere. Senilis maiuritas aique ve-
rentibus, &oeorum contagioue nullus remansil locus neranda canities, quae csesariem capitis ut lanam
immunis. Prseserlim in ecclesiis, basilicisque sancto- candidam dealbarat, c nullam sibi ab hospilibus mi-
rum, ccemeteriis vel monasteriis sceleratius saevic- sericordiam vindicabat. Sed etiam parvulos ab ube-
bant, ut raajoribus incendiis domos oraiionis magis ribus maternis rapiens barbarus furor, insontem in-
d
quam urbes, cunctaque oppida concremarent. Ubi fantiam allidebat ad terram. Alii e regione pedes
forle venerabilis aulseclausas repererant portas, cer- tenentes, a meatu prorsus naturali usque ad arcem
latim iciibus dextralium, aditum reserabant, ut capitis dissipabant, quando tunc forte Sion capliva
recle lunc diceretur : Quasi in silva lignorum, securi- cantabat: Dixit inimicus incendere flnes meos, in-
bus consciderunljanuas ejus in idipsum; in securi et terlicere infanles meos, el parvulos meos se elisu-
ascia dejecerunt eam. Incenderunt igni sanctuarium rum ad terram (IV Reg. vm, 12).
tuum in terra; poltuerunt tabernaculum nominis tui III. JEdificia subvertunt. — In sedificiis nonnullis
(Psal. txxv, 6, 7). magnarum sedium, vel domonim, ubi ministerium
4 II. Eorum swvitia.—Quanti lunc ab eis prseclari B ignis minus valuerat, teciis admodura [Colb. dissipa-
pontiflces et nobiles sacerdotes diversis pcenarcm tis] despicatis, pulchritudinem parielum solo aequa-
generibus exstincli sunt, ut traderent si quid auri vel banl; ut nunc antiqua illa speciositas civiiaium, nec
argenli a proprium, vel ecclesiasiicum haberent! Et [at. qusej quia fuerit prorsus appareai. Sed et urbes
dum quse erant, urgenlibus poenis facilius proderen- quamplurimae, aut raris, aut nullis habitaloribus in-
tur, iterum crudelibus tormentis oblatores urgebant, coluntur. Nam et hodie si qua snpersunt, subinde
autumantes quamdam partem, non tolum esse obla- desolantur, sicut in Carthagine odii causa, ° theaira,
tura; et quanto plus dabatur, tanlo amplius quem- sedem Memorise, et viam quae Cceleslis vocabalur,
piam babere credebant. Aliis palorum vectibus ora funditus deleverunt. Et ut de necessariis loquar, ba-
reserantes; felidum coenum ob confessionem pecu- silicam [Colb. 21, majorum] majorem, ubi corpora
nise faucibus ingerebant; nonnullos in frontibus et sanctarum raarlyrum Pcrpetuse atque Feliciiatis se-
tibiis, nervis remugientibus torquendo cruciabant. pulla sunt, f Celerinae vel Scillilanorum, et alias
Plerisque aquam marinam, aliis acetum, amurcam, quas non destruxerant, susc religioni liceniia tyran-
liquamenque et alia multa atque crudelia, tanquam nica manciparunt. Ubi vero munitiones aliquse vide-
ulribus imbulis ori apposita, sine misericordia porri- bantur, quas hostililas barbarici furoris oppugnare
gebant. Non infirmior sexus, non consideratio nobi- C nequiret, congregatis in circuilu caslrorum innuroe-
litatis, non reverentia sacerdotalls, crudeles animos rabilibus turbis, gladiis feralibus cruciabant; ut pu-
miligabat: quinirao ibi exaggerabatur ira furoris, ubi trcfactis cadaveribus, quos adire non polerant ar-
honorem conspexerant dignitatis. Quantis sacerdoti- cente murorum defensione, corporum liqucscentium
bus, quanlisque illustribus b onera ingentia, uli ca- enecarent fetore. Quanti ,et quam numerosi lunc ab
melis vel aliis generibus jumentorum imposuerint, eis cruciaii sunt sacerdotes, explicare ouis Doterit?

" Nota hic bona ecclesiastica a caeteris.quseetiara
a clericis possidebantur, distingui. Vide codicem ca-
nonum Ecclesiae Africame cap. 32, sive canonem 49
concilii terlii Carthaginensis.
< b Colb. 1 cum Chiffl. addil, viris. Illuslris litulus
erat magnsedignitatis, qui prsefectis prsetorio, quse-
storibus, eic., tribuebatur. De hoc plura videsis
apud Cangium in Glossario.
c Edilorum aliquot lectionem retinuimus. Colb. 1
habet hostibus.Caeteri,nullamsibi misericordiam,etc,
prseler Colb. allerum, in quo deest siH.
d Colb. 3 et Cliilfl., Atiis. Quidam editi, Alii parvu-
lum pedibus, etc. Infra vero pro forte Sion, Lorichius n°
habet, porta Sion.
e Editi tres, sicut ibi Carthqqineo dignam theatro .
wdem, etc. Et infra Cxtestis; CoTb.2, quam Ccelestem
vocabant. Porro celebre fuit apud Afros Ccelestisido-
lum, de quo Tertull ianus63in Apologelico, Ambrosius
contra Symmachum, et plura Salvianus libro vm de
Gubernalione Dei. De hoc templo et de Memoriae
sede, hic quoque memorata , plura habet Baronitts
Annalium tomo v Sacrorum, seu potius abominatio-
num Coeleslis dese spureiiias, delestalur AugusLinus
lib. II de Civitate Dei, cap. 26. Viam Ccelestis Van-
dalica manu eversammemorat auctor libri de Promis-
sionibus et prsedictionibusDei, part. 2, proraissione
38 impleta, qui inter sancti Prosperi opera edilus
esi, Templum Cceleslis, quod huic visenomen dede-
rat describit idem auctor his verbis : Apud Africam
Carthagine Coslestitinesse ferebanltemplum nimis am-
ptum, omniumdeorum suorum wdibusvallatum. Cujus
platea lithostrala pavixnento, ac pretiosis columnis et
mcenibusdecorata, propein duobus fere millibus pas-
suum prolendebatur. Subjungit deindequo pacto tem-
plum illud, ab Aurelio episcopo Carthaginensi pur-
gatum, vero Deoconseciatum fuerit: cui rei praesen-
lem se fuisse auctor ille asseverat, quem ea de re
fusius disserentera consulere potest. qui plura cupit
discere. Variaeillse deorura sedes sub Constantio Au-
gusto et Placidia, Valentiniani tertii parentibus, de-
structse fuerunt, insistenle Urso tribuno, quarum lo-
cus in agrum conversus est in mortuorumsepuiturant,
ut laudatus auclor narrat.
' Colb. 2, Celerini. Celerinse basilicam memorat
Augustinus sermone 174. De Ceierina martyre et
ejus nepote Celerino agit Cyprianus epislola 39 edit.
Oxonii, alias 34. Scillitanorura vero martyrum, de
quibus hic Victor, acta protulimus inier Acta mariy-
rum sincera, ad annum 200, pag. 75, et passionem
sanctarum Perpetuse et Felicitatis ad annum 202,
pag. 81. Scillitani autem martyres siu dicti siint a
Scilitana, proconsularis provincise urbe, cujus epi-
scopus Parialor, synodicae ejusdem provinciai anti-
stitum subscripsit, ut videre esl in concilio Latera-
nensi sub sancto Marlino, Actiohe 2.
 185 DE PERSECUTIONEVANDALICALIB. I. 186
Tunc enim et nostrse civitalis venerabilis a Papinia- Aj IV. Carthaginis excidiutn.— Quid multa? Post has
[ aus, anlistes, candenlis ferri laminis loto adustus truces impietatis iusanias, ipsam urbem maximam
;. est corpore. Siniiliier et b Mansuetus Uricilanus, in Carlhaginem Geisericus tenuit et inlravit; et anti-
j poria incensus est Forniiana. Qua tempestate 11-ippo- • quam illam ingenuam ac nobilem libertalem d in
, regium obsessa est civitas, quam omni laude dignus serviiutem redegit. Nam et senatorum urbis non
- beatus Augustinus, librorum multorum confector, parvam multitudinem captivavil. Et inde proposuit
pomifex gubernabat. Tunc illud eloquentiae quod decrelum, ut unusquisque auri, argenli, gemma-
uberiim per omnes campos Ecclesise decurrebat, rum , vestimenlorumque preiiosorum quodcunque
ipso metu siccatum est flumen, atque dulcedo suavi- haberei [al. offerretj afferret; et ila in brevi avi-
tatis dulcius propinaia, in amaritudinem absinthii tas alque paternas opes tali industria absiulit rapax.
versa est, ul Davidicumpraeconiumconveiiiret: Dum Disponcns quoque singulas quasque provincias, sibi
consisteretpeccatoradoersum me, obmutuiet humilia- Byzacenam Abaritanam, atque Getuliam, et par-
lus sum, et silui a bonis (Psal. xxxvm, 2, 3). Usque lem Numidiacreservavit; exerciiui vero Zeugitanam
ad illud tempus 5 ducentos jam trigintaet duos con- „vel proconsularem funiculo hsereditaiis divisit;
fecerat libros, excepiis innumerabilibus epislolis, vel Valenliniano adhuc imperatore reliquas, licet jam
expositione tolius Psalterii, et Evangeliorum, atque B f exlerminatas, provincias defendenle ; post cujus
traciatibtis popularibus, quos Grseci homiiias vo- mortem, totius Afrii-scambitura obliuuit, necnon et
cant, quorum numerum comprehendere satis impos- insulas maximns, Sardiniam], Siciliam, Corsicani,
sibile eslc. > • Ebusum, Majoricain, Minoricamet alias multas su-

* Sic editi 4. At cod. Porlarum habet Pampinius; Fulgenlii, cap. 29. Denique his omnibtis antiquinr
Colb. 1, Pampianus; Colb. alter, Pampinianus. Or- fuit Geminiusa Furnis,qui pro rebaptizandis hsereticis
ihod. et Lorichiuscum Marlin. et Colb. lertio, Pam- sententiam dixit in concilio Carthag. sub sancio Cy-
pinias, quod noinen ulerque codex etiam in titulo priano, num. §9.
capiti prsefixoexhibet. Hujus, quem Papinumappel- c In Colb. 1, qui annorum est circiter 700, inter-
lat.et Mansuetiepiscoporum,memoriamrecolit velus seruntur bic sex versus sub Epitaphii litulo, quos elsi
kalendarium in sancluario Capuono Micbaelismona- nostri Victorisesse non exislimemiis, huc lamen re-
chi, die 28 Novembris,qua item die in vulgalis mar- ferre visum est.
tyrologiis feslivitaseorum celebratur. Ex his vero EP1TAPH1UM S. AUGUST1NI.
Usuardus et Ado priorem Papinium appellant, FIo-
rus Papyrium. Quo item die plures alios, qui passim Hic posuitcineresgenitrixcaslissimaprolis,
in Victoris historia laudantur, simul in iinum Ado Augusline,tui altera lux tneriti.
conjungit. Ctijns verba hic referre juvabil, sicquippe C' Quiservanspacis coelestiajura sacerdos,
babet post rclatum sanctorum Papinii et Mansueli Commissos populosmoribusinstituis.
Gratiavos manet, gestorumlaudecoronat.
martyrium sub Genserici persecutione : Quotempore Virtutummater feliciorsobolis.
etiam alii sancti episcopi,videlicet QuodvultdeusCar-
thaginensis, Valerianus, Urbanus, Crescens, et qui Paulo post,pro his verbis, truces impietatisinsanias,
vocabatur Hubeideum, et Emtachius, Crescenlianut, Colb. 1 cum edito uno habet, trucis impietalesinsaniw.
el Cresconius,et Felix, et Hoitolanus, et Florentianus, d Gensericus Carthaginem cepit die 19 Ociobris
propler eamdem prmdicationisveritalem, qravissimo anno 439, qua de re fusius agiinus in Commcntario
damnali exsilio,in tonfessionepietalis cursumvilwsum nostro historico cap. S, infra. De bujus vero urbis
consummaverunt.IlaecAdode sanclis illis confessori- polenlia el variis ofliciariis plura babei Salvianus
bus, de qtiihus suis locis singillalim agemus. lib. VII de Gubernalione Dei, ubi observat, Cartha-
b Sic Colb. 1 cura edit. Cbiffl. Balduin., etc. At gine, sicut et Romse, senatum variasque dignilates
Colb. alier cum Marl., Viricitanus; Colb. tertiuscum fuisse instilutas, retentis etiam iisdem nominibus,
Orthod. Lorichio et aliis edil., Juricitanus. Sed hanc qu.e Romsein usu erant. Universa, inquit, penitus,
sedem reperire non licuit. Urcitana occurrit lum in quibus in toto mundodisciplinareipublicwvel procura-
Ind. Cyprianico, lum in Notitia Africana in piovincia lur, velregitur, in se Itabuit.lltic enimomnia officiorum
proconsulari, cujus episcopus ibi dicilur Quinlianus, publicorumiiulmmenla...illic copiw militares, et re-
quo loco Harduinus iri notis ad cap. 4, 64 "n. v gentes militiam poteslates, illic honor proconsularis,
Plinii, legendura esse censet Quintianus Ucikmus, illic quotidianusjudex et rector, quantum ad nomen
cujus nominisduas in Africaurbes fuisse certum est, jn quidemproconsul,sed quantum ad potenliam consul;
vel ex Plinii loco laudato, ubi ait: Ucitana duo sunt, iltic denique omnesrerum dispensatoreset differentes
majus et minus. Et OclavianusepiscopusUcimajusin* inler se tam gradu, quam vocabulodignitates.
° Colb. 1 et Mart. Efesum. Orlhod., Rhenan. el
terfuit collalioniCarthaginensicognitione l,cap.l33.
Tripolius episcopus Ecclesiw Ucilana subscripsit. Lorichius hanc vocem oinitlunt. Ebusum insula est
SynodicaeProconsulariura actione 2 concilii Latera- maiis Medilerranei,cu.jusepiscopus, Opilio de Evuso
nensis. Tamen in indice Cyprianico edit. Oxon. re- recensetur infra in Nolitia Africana omnium poslre-
censeiur inter alias urbes Africae,Urei, sed fortassis nius. Inde paiet cam quoque insulam Vandalis in
ex hoc Noiitiseloco. Porro hic sanctus antisies in Africa re^nantibus siihjeciam foisse, proindeque im-
porta incensusFomlttma dicitur; quibus verbis, ut merito hic cam in aliquot editionibus orailli. Vide
quidem mihi videtur, designatur Cartbaginis porla, autem qtise de ca aliisque locis hic a Victore memo-
qua viaerat ad urbein Furnitauam. Si tamen de iis. raiis, observamus infra in notis ad Notitiam Africa-
loqualur Victor,quse ante caplam Carthaginem con- nara. 65 f,e Odoacro ai>;emHeruloruni rege, qui a
tigere, hsccde ipsa urbe Furnilana accipienda erunt. Genserico Siciliam sub tribuii debito bic dicituracce-
Cujus loci FlorenlinusepiscopusFurnitanus ex Dona- pisse, niliil observandiim occurrit, cum ejtis gesla ex
lisiaruin secta inlerfuit collaiioni Carthag. cap. 198. vulgalis passim auctoribus nota sint. Primus esl cx
Et Simeon.fpiscopusplebisFurnitanw subscripsitcon- barbaris qui, exstincto Occidenlali Imperio, in Italia
cilioCartliag.sub Bonifacio;qui idem Bonifaciusapud regis nomen obtinuit. Eura secutus est Tbeodoricus
Ftirnos ecclesiam consecrasse dicilur in Viia sancti Maguus qui Oslrogolhorumrcgnura in Italia instiluit,
187 VICTORISviTENsis m
pefbiasibi consuei» defendil. Quarum unain illaruin, lA |ur] exsilio truderetur. Et dum ista fier.ut, qui su-
id es», Siciliam, Odoacro liali* regi postmodum tri- pereranl magni saccrdotes atque insignes viri nic-
butario jure concessil; ex qua ei Odoacer singulis moralarum provinciarum quas diviser.il Vandalis,
qoibusqne temporibus, ul domino tributa dependit, cogiiaveruntsuppljcandi gralia regeip adire. Quidum,
aliquam lamen sibi reservans parteiq. Prsterea ul moris est, ad MaxiJTflanum littiis exisset, quod
pnecipere nequaquam cunctatus est Vandalis ut Lnguja vu.lgiconsuei,udii|e vocitatur , amissis jam
episcopps atque lajeos nobiles de suis eccjesiis ecclesiis el rebus occurrere d apsi sunt; supplicaiues
[al. et locis] et sedibus nudos penitus effugarent. ut ad consolandum populuni Dei, sallem habitandi
Quod si optione proposiia exire ,tardareni? ser.yi faciiitas, Vapdalisjara doipiparitibus,|g concederetir.
perpetuo remanereot. Quod etiam iu plurhnis Quibjis jJle per internuiujum rabido pre respondisse
faclum est, mullos enira episcopos, el jaicos, fertur. D.ecreyiegode Ronjine etgenere vesiro nul-
claros atque houoratos viros, servos esse novimus lum dimittere, et vos audeiis talia posiulare! Quos
VandaloruH). ctiam vicino mari yoluiteadem liora demergcre, nisi
y. Cferuf»pellit. — Tunje vero flWMArjljaE urbis a suis diu ne hoc faceret rogaretur. Reccdenles igi-
vpiscopum, id est, Cartliaginis, Deo et fcominjbus lur illi, trislitia et mcerore cpnfecti, cosperiint quali-
inamfesiuni, noroine? QuodvuUdeum, et jnaxiraam ',P fcr pqterani, ,el ubj polerant, ablatjs ecclesiis divina
turbamclericonuu navib.iAB fractis injpps^ps, ^dos, ntys|erja' celebrare. Submde autem crescenle opilms
atque exspoliaws bxpel.ljp.rsc.c,epU. _Quqsfteus ujise- regnp, ,maj,orccepit et suoerbia propagari.
ratione honilaiis sux, prospera navigai^eNeapolira VI. Sebastiani fides. — Referam autem faclum
«Jampaniseperducere dignatus est civitaiem. Senato- quod ipso gestum esi lcmpore. Fuit comes quidam »
rnm aique b honoralorum mulliludinem, primo Sebastianus, famosi illius gener comiiis Bonifacii,
exsjjyip£$«$$}}.^ontrivjl, postea transmarinas ih par- ncer consilio, et slrenuus in bello; cujus Geisericus,
tes pcojecit." f»\$ fiWm ^WB?» u,1 J,lBfati sicut consilia neecssaria habebat, ita el prscsenliam
sumus, cum clero venerabili, illico ecdesiarojiorojine formidabal. CpD^ensa,ujem iljum exsiinguere, occa-
«•Restitutan!, fh uua senmer episcopi commanebant, sionem roorlis de religiope quaesivii.Cogitavitrex ut
sjaserejisj^ri»!JW^S^N1!^ ,1"*?<ntra praesenlibus episcopis atque domesiicis suis, Seba-
1' •*^u!t!V.",*^.11;8?.?
muros iueran! civilatis, cmnsuis divji,iisap.siul4l. siianum taliier Cpnypnire). SebasUane, inquit, scio
fced etiam foris njuxp,?quascunque yoluit occupavit, quia fideliler nobis adluerere jurasti, cupis verilatem
et prsecipue.duas egregias et amplas sancii martyris sacramenii labores tui vlgilantiaque demonslranl.
Cypriani: uriani ubil^n&uui^ni j^i/^iiajjiu$ ejus Sed ul nobis connexa semper jugisque maneat ami-
sepultum est corpus, qoi 4ocus>Mapp»lia«vocilatur.'C *UJa^ua,I,ipcplacuijlpraes|eniihussacerdoubusnostris,
Quis vero suslUjPAt$j4&!?$80 Pftyi&WWr*rW51"- ul cjns efficiaris ciiUer religionis quam et nos et no-
dari, dum prseciperet «ostrorura corpora de/uncto- ster pppulus veneramiir. ^GuiSebasiianus, rem invc-
rjim, sine sole»jiilate hynworum, (^ sileiUhjad n^snjiiran^^ull^qu^e^e^ssaria.m prptemporeacule
sepuUuram pcrduci f Addit adhuc, utet parscleri- responiit; Qussp, dftttuoe rex, ut nunc unus panis
coru.m quKreman&erat, P? 11?1' [*'• exit1° t*adere_ mundissimusac{a/. similagineus]similaceusafferalur.

»,Eius menioriji cehAraiur dje 2f>Qclobris. Euni terra angusta admodum et longa, qune in mare ex-
cseJ.eruAPniutixitAflodjc 28 Novembris, uj diximus porrecla, 'fihcuk' exsejnaj formarn reprsesenlare vide-
retur. Similta erum locaCsesar in libro m de Bello
comfliejniaMp
' bisiqrijo, cap. 9. GallicolLfnoB/as,sen. ut afise ediliones habeni, lin-
> Jjei, .wcrail$Mm m $tossarjo. Honorqtorum qnits appellal.ScilpbMea ligula nomen iia invaluit, ut
grqdus occwrytil i^fl auwrjes, iUusirtum,claristimo- Martialfs grahimafitiosirHdeat, qui lingutmvocabu-
t^"t'jA')ij^i^i0: pSj#si%k» vffl"eapuil hunc lnm retlnere affectabani,' icttm'jamapnd ipsos eiiam
aucjLoreai.
"c sehaldHe?et^equites ita ohsolevissel, ul non aliler
jfte hacbasilica vjde R.aroniumad annuni 397. quam *
iiWd', aut pronuntiaretur, aut scribereiur.
3.Hleali6iMu|,?il|hii*,>sriji,i sj-jip, rityidere est pas- LoriChius, fahvtmis jflff/is. De Sebastiano plnra
4\mm cooice ^ih^hhm jEfcclesia)Africarise. De diia- liabenl Idacius eiProsper in Chronicis. Ipsius autem
tiis vero lnTr,* ^iihein^l-fffrs,fti horioretn sancti Cy- **
_ nienforhiexs.lat in MaMyjrologio Gailice edito Leodii
Miani.crr^vfs, dikiinausXi) admpnUiohead ejiisdem an.p,o2624, ut leStanHirBollahdianiad diem 27 Maii,
sancirac.lahum. 17iin A,^iisrnarlyrumsincerls pag. Alrbivero nusquain r*p(fitur i.niir sincios locatus;
QTO.JIJyo aiiiehi pacto m caiholicorum polestalein sub nisi fort.e is ibse hiBse dicalor Sivasiianus maritjr,
Belisario re^ierit fcxiis tlna, quamAriahi violarant, qTriin vejieri caleiidam Carthaeineiisi die xm cal.
jfu^uf exp.6yitProcopius' bbrd li de Betlo VandaliCb, FebrnarHreeolitur. Misdies est nalatis magni Se-
q«i aeife hos etiam disserenius infra in Commen- bastiarii,1 cujus memoria in toin catliolica Ecclesia
tar|ip%isiprico, cap. 12. celebris semper Mt. Porrn comparalio baptismatis
"'*
&0&. z.et Mart. cum Orthpdox. Rlrenawo, Lo- com fiHie, qnam hic adlrihuissedJcitur Sebastianus,
richiO«i a.H^, lifsisutii. Colb. tertius, usi suttt sup- Iwbelur in breviario fidoiadversns Arianos, quod a
piicatwwbus. Et paufp infra, quibus .. .'rajiondiite Sirmondo cum -aliisofUsculisanno 1650 Parisiis edi-
'Co&, 1 iet'e^ft."l habehtprofrotBr.Cora.alter, lum est. Unde corijicere licel libellnm hunc Vandalis
lari. el Oithod. cum Rlienano el Loricb., quibus in Africa regnantibus scriptiim fuisse, ut eo tanquam
Serfpr.
0cit'rex :De)crevi,etc. Porro Maxuliianumlittut, hic eneliiridioadversu* Ariaftoscathoiici iiterentur. Dc
h yittc-re rriemoralum,' a Mqxuliiatia procdnsularis Boiiifaeioautem, Comiie famoso,cujus Sebastianus
provinciseJifbc, sic dictum fui*^ putat Orteiius; fcf- gener hic dioitur, ptura in Coinmeniario historico
0n/am Verosic appeflatam inferpretatur, quod esse capite 5 dicturi sumus.
189 • DE PERSECUTIONEVANDALICALIB. I. 190
Qui cum ignorasset Geisericus Sebastiani victoriam, A in medio Vandalorum nostri nullatenus respirarerit,
illico jussit alTerri.Appreliendensiiaque Sebastianus neque usquam orandi aut'« immolandi concederelur
mundissimum panem, ita elTatusest: Hic panis tit gcmeniihus locus; ul manifesle tunc propheiise va-
nd lantum decorem sptendoris veniret, qtio mensse licinium compleretur : Non est in hoc temporeprin-
regiaenecessarius haberetur, discussa spuria furfu- ceps, attl propheta, vel<dux, neque locus ad sacrifican-
ris, ex raassa similaginis eonspersus, per aquam dum nomini tuo (Ikin. in, 58). Nam etdiversse ca-
irausivit et iguem: idctrco et aspcclti clarus, et esu lumniaenon deerantquol-idie, etiam illis sacerdoiihus
siKivishabctur. Ita et ego mola catholicae matris qui iri his regionibus versabantur, quse regis palatin
(ommolitus, et cribroexaminationisul simila munda tributa pendebant. El si forsitan quispiam, ut moris
purgatus, rigatus sum aqua baplismalis, et igne est, dum Dei popnlum admoneret, Pliaraonem, Na-
sancti Spiritus coctus. El ut hic panis de furno, ila biicbodonosor, tlolofernem, aut aliquem similem no-
et egoper officia'sacramentorum divinorum, artifice mi.nasset, objiciebatur iili quod in personam regis
Deo, de fonte mundus ascendh Sed fiat, si velis, ista dixisset, et statim exsilio trudebatur. Hoc enim
quodipse propono. Iste panis confringalurin frusn, perseciilionis genus agebatur, hic aperle, alibi oc-
inadidelur aqua, et iterum conspergalur, miltatur-
fnnium: faciara hor- _ culte, ut piortim notnen talibus insidiis interirel.
quein simeliorexierit, quod de re plurimos saQ';rdotumtunc novimus rele-
taris. Quam propositionem Geisericus cum omnibus Qua
ut se sul- gaios, sictit Urbanum Girbensem, Crescentem me-
qui aderant cum audissel, italigalus est, b
vere omnirtonon posset; [Al. quem alio] quare alius Iropolitanum Aquitaniie civitalis, qui centum vi-
generis argmnento posiea bellicosum virum occidit. ginti 7 pracerat episcopis, Habetdeum Teudalensem,
VII: Pertmitio gravit. — Et ut ad id redeamus Eustratium [al. Suifeianum] Suffectanum; etTripo-
unde digressi sumus, terret prseceptis feralibus, ut litanos duos, c Vices Sabratenum; et Cresconium

» Ea voee missse sacrificium designatur, in quo c Colb. 2, Marlin. Port. et Orlhod., VieisSabrate-
vere Ghrislum.iminolari semper credidit Ecclesia ' num. Colb. iertius, Bricis Sambratenum.Legendum
calhplica. Loricliius tiatiet, usqnequaqueqrandi vel forte Vincenem Sab/atenum, Cerle ex compluribus
immotandi. Noliliselocis patet in scribendis ejusmodi nominibus
bStc. codd. lam editi quam mss. Ex istis tamen ssepius litteram n oniissnm foisse, sic ihi Crescespro
duo Colberiini in margine aliler habent: QQ prior, Crescensnon Semel Iegilun. Ado sanctos amistites
Episcoput,Eqlame; i\t£r,Equitana. Christianus Lupus recensens in marlyrologio die 28 Novemuris,qui sub
indissertatione de appellationibiisEcclcsiaeAfricanae, Genserico pulsi fiierant in, exsilium, inter Eustra-
capi 2', l^geKidrimhfc esse CensetMuutitaniwdvila' ™ thium, quem Eustdchium appellat, et Cresconium,
lis : quamopinionem improbat v. c. Balueius, quod locat Cresceniianttm,qui forte is ipse est qui hic me-
iinlU ejus nominis civitas in ACriea uspiam compa- moratur. Namalias Crescentiani nonmeminit Victor.
reat. Baronius vero ad annum 443, pro Aquitanim Et quidem eo ordine recenset. CrescentianumAdo,
reposuit-Amritana. Eral autem Assura in proconsu- quo in Victore VicesSabralenus habetur. Sane riu-
larjs; sed bujus provincisemetropolis, tum civilis bium mihi non est quiu hoc loco episcopus siiniil
lum ecclesiasticasola erat Carthago, ut omnibus no- cum sede sua designetur; hic nempe Victor alios
lum est. In aliisautem provinciis,quierat episcoplis recensens antistites, eos cum suis ipsorum sedibuc
ordinaiione senior obtinebat primatum, nulla civita- nominat; deiude in codd. mss. haocvox in duas par-
tum facta distinctione, cui tamen.primatit aut metro- les dividiiur. Idem posiulat etiam hujus loci contex-
poittani nomen assuraere non licebal, sed dicebatur tus, ubi memorantur diio episcopi provinciseTripo-
episcopusprimw sedis, aut senex, seu senior; qua de litanae, Sabratenus nempe, uti videtur, et Oensis.
re inler,viros eruditos jam nulla vidotur esse contro- Sabrata vero et Oea notissimaesunt istius provincise
versia, quamvis antea aiiter nonnullisvisum fuisset. urbes, in Notilia Africana et in collatione Carthagi-
HsecverO ecclesiastica dispositio non vetabat quin nensi memorala*. Ex quibus liquet audiendum non
provinciae.singulaeciviles suas metropoles haberent. esse Baronium, qui in notis ad diem 28 Novembris
Ilis praemissis insolens liic videtur, quod Crescens MartyrologiiRomani, quo die antistitum hica Viclore
appelleturmetrapolitanus.AnViclorin exteris degens memoraiorum festum recolitur Floreiilianum, quem
provinciis, eorum cum quibus agebat loquendi mo- infra cum HortoIanoViclormemoratlib.iv.cap. 4. Vi-
dum adhibuit? Certe in concilio Epbesino Capreolum cessabratenumepiscopum appellat, eumque 67 sieul
Cartbaginensem episcopum Patres metropotitanumJ)' et Cresconium (quamvis is;e in NoliiiaAfricseOentis
appellaruol. Et quidem Ferrandus, ut jam Gbiffletius episcopus diserte dieaiur, quod, et ipse ibidem scri-
obsemvit, Africanisprimatibus ailribuit quiecunque bit Baronius), a duobus episcnpis Tripolitanis hic
de metropo|iianis in veterum conciliorum canonibos recensitis dislinguil, quos quidem Tripoliiaiios-putat
stattua fueraht. Sednec percgrinura omninofuit apud esse Crescentianumet Hortulanum hic ab Adone lau-
Afros metropolilaninomen; eo quippe utitur Augu- dalos. Cseterumpro CresconiumOensem,codex Por-
stinus initio libri de gestis cum Emerito episcopo tarum cum Rhenani editione habet CresconiumEen-
CaesariensiDonatisia, ubi Deuterium episcopum ca- sem. Cerie in mss. codicibus urbs ista ssepiusEea,
tholicum ejusdemurbis, metropolitanumGwsariensem aut Ea dicitur. Colb. i et Marl. habent Meensem;
appeliat. iam vero quxenamsit illa sedes Aquilana, Colb. alter UticensemColb. 3 Censoriensem; Lori-
nobis non liquet. In indice urbium Africscoperibus chius et aliquot editi Nicensem. Tanien Cresconum
sancti Gyprianieditionis Oxoniensis praelixo,memo- Oensem, in Notitia Africse iuter Palres Tripolituios
ratur Aquiiana,qusedicilur fuisse incertse provincise, memoratum, hicdesignari exlra dubium cst. Deiitra-
Plures erant in Africa Aquensesepiscopi.Ex iis untis diie hac urbe, Sabrata scilicet el Oea, vide noias iu
fuil e Mauritania Csesariensi, cujus sedein hic desi- Noliiiam Africne,ubide Tripolitanis cpiscopis, nuin.
gnari censet vir eruditus Stephanus Baluzius, in noiis 2 et t. Porro FelicemAdrumetinmcivitatisephcopum,
ad caput 13S collationis Garthagin. De ea vero in bic a Victore laudatum, cum cseleris recolunl Ado c|
noiis ad notitiam plura dicemus num. 23, de episco- Mailyrologium Romanum, die -8 Novembris.
pis hujiis provincise.
191 VICTORISVITENSIS 192
Oensem; ct Adrumelinse civilatis Felicem episco-,A rentur. Et quia loca nulla sufficiebant ad capessen-
pum, ob hoc qiiod suscepisset queradam Johannem dam multitudinem tanlam, basilicas duas nominatas
monachum iransmarinum; sed et alios multos, quos et aroplas,b Fausti, et Novarum, cum leclulis atque
longum est et enarrare. Quibus tamen in exsilio po- straminibus deputavit, decernens per singulos dies
sitis dum obiius obvenisset, non licebat alios eorum quanium quis pro merito acciperet. El quia plerosque
eivilalibus ordinari episcopos. Inter hsectamen Dei [al. mansio] insuetudo navigii et crudelitas capiivi-
populus in fide consistens, ut examen apum cereas tatis afflixerat, non parvus inler eos numerus fuerat
scdificansmansiones, crescendo melleis fidei " cal- segrotorum,quos ille beaius antistes, ut nutrix pia,
culis firmabatur; ut impleretur illasentenlia: Quanto per momenla singula cum [al. vice medici] medicis
magis eos affligebant,tanto magismulliplicabantur, et circumibal; sequentibuscibis, ut inspecta vena, quid
invalescebantnimis (Exod, i, 12). cui opus esset, illo prsesenle daretur. Sed nec noctur-
VIII. Deogratias virtules. — Post hsec factum est, nis horis ab hoc opere misericordise feriabalur; sed
snpplicanie Valentiniano Augusto , Carlhaginensi pergebat excurrens per singulos lectos, sciscitans
Ecclesiscpost longum silentium desolationis, episco- qualiter quisque se haberet. Ita se huic tradideral
pum ordinari nomine Deogratias : cujus si nitatur [Colb.1, omni] omnino labori, ut nec defessismem-
quisquamquas per illum virlutes Dominus lecerit, B bris, nec cariosse jam seneciuti paTceret. Quara
pauiatim [al. excurrare] excutere, anie incipient livore Ariani succensi, dolis eum quamplurirois vo-
verba deficere quam ille aliquid valeat explicare. Iuerunt ssepius enecare. Quod credo, prsevidensDo-
Illo igitur episcopo constilulo faclum est, peccalis minus, cito passerem suum de manibus accipitrum
urgenlibus, ul urbem illam quondam nobilissimam voluit liberare. Cujus exitum ita c Urbici captivi
alque famosissimamquinlo decimo regni sui anno planxerunt, ut tunc se putarent magis tradi manibus
Geisericus caperet Romam (an. 455); etsirnulexinde Barbarorum quando ille perrexit ad ccelum. Functus
regum multorum divilias cum populis captivavit. est autem sacerdotio annis Iribus. Cujus amore et
Qnsedum mullitudo caplivorum Africanum altinge- desiderio populus intentus potuerat membra digni
ret littus, dividentibus Vandalis et Mauris ingentem corporis rapere, nisi consilio prudenti, dum d pro
populi quaniitalem, ut moris est barbaris, roarili ab more orationi vacatur, nesciente muliitudine sepeli-
uxoribus, et liberi a parentibus separabantur. Sta- relur.
lim sategit vir Deo plenus et carus, universa mini- IX. Thomat confestor. — Et quia lacendura sem-
sterii vasa aurea vel argentea dislrahere, et liberta- per non esl de impietatibns hserelicorum, nec vere-
tem de serviiute barbarica liberare, et ut conjugia cundum poterit esse quod ad laudemproficitpatientis;
foederata manerent, et pignora genitoribus redde- C ordinatus quondam sacerdos nomine • Tbomas, dum
« Sic Colb. 1 et editi tres. Al Orthodox. et Lori- videtur esse quam Augusiinusin breviculocollalionis
cbius, claviculis.Chifflet., caliculis. Paulo anie, ut dieic tertiae,c. 13, n. iS,batilicam Novorumappellal.
examen, eic. Lorichius habet, ut examinaapum ce- Sic Optatus Iibro primo adversus Parmeniarum,
reas wdificanita,etc. Romanum pontilicem, urbicumepisco-
b Orlhod. cum Lorichio et ver$ionegallica Belfo- Zephyrinum
pum appellat. Et idem Optatus urbicamcommemora-
reslii, Fausti et Varii.Colb. l,amplas, qumin nomine lionemdicit lib. n. Vide Cypriani epist. 43, al. 40.
Fausti trant constructm,et Novarum. Et paulo infe- Cacierumpro urbici, edit. Lorichii habet urbis.
rius, pro cum leclulis, Lorichius habet, eorumlectu- d Sic Lorichius, Orthod. et Belfor. At Chiffl.babet
lis. Porro eelcbris eral apud Carihaginem Fausli dum morw vacalur; Rhenan. dum avocatur. Porro
ecclesia, in qua aliquot AfricanoeEcclesiaesynodi ce- sanctus Deogratias ordinatus fuerat Altio et Sludio
lebratse sunt. In ca sanctus Augusiinus sermonem consulibus, id est anno 454, in basilica Fausti. Ejus
habuil 122, ubi eiiam ordinatus fuit Deograiiassan- festiviias celebratur in Martyrologio Roraano die 22
ciissimus anlistes, cujus hic prseclaras virlutes com- Marlii, el in kalendario Carthaginensi nonis Januar.
memorat Victor. Tunc enim erat primaria, et prse- * Lis est inter auclores an Thomas hic memoralui
cipua Catholicorum ecclesia apud Carthaginem, cum in episcoporum68 Carlhaginensiumcatalogo locum
basilicam Restilutam Ariani, ut supra dictum est, habere debeat.Et quidemcum nusquaraalias ejus men-
occupassent. In ipsa etiam baplismales fontes erant, tio habeatur, res est ex hoc Vicioris loco finienda.
quod paiet ex ipso Viclore infra lib. 2, nuin. 17. Quare omnium quos videre licuit codicum lectiones.
Quin, et compluribiissanciorum marlyrum reliquiis TJ proferam,ut quisque, proutsibi melius visum luerit,
ditatam fuisse discimus ex aniiquis mariyrologiis ea de re judicium ferat. Cliiffleiiusei, ut ipse testa-
Adouis,Usuardi, eic, ubi idibus Julii hsechabenlur : tur, codexcarlusiae Portarum habent: Ordinalurqui~
In Africa, civilateCarthagine,natalissanctorumCato- dam in sacerdotiumnomine Thomas, qui dum, elc.
lini diaconi, et reliquorummartyrum,qui requiescunt Orlhod. et versio Bellbr., Ordinatur quidam sacerdo-
in basilica Fausti. Pro Fattsti, vetus martyrologium lio, eic. Edit. Rhenani Balduini et BibliolhecaePa-
sanclo Hieronymo vulgo atiribulum, babcl sanctm trum, Ordinator quondam memoralitacerdotis, etc. :
Faustm. Sed, uljam a viris erudiiis non semel ob« quam lectionem uli germanam propugnat Baronius.
servatum esi, apud veleres frequenter occnrrunl istae Porro in Orlhodoxographiaet aliquot edilis, post hsec
lillerarum mulaiiones. Cseterum Catulinus hic me- verba, Ordinalor nomme Thomat, resumitur,
moratus, is ipse est ahsque duhio de quo Augusliiiiis Thomat venerabilisepiscopus, dum, etc.: quse verba
habuit scrmonem qui per Natalem Catutini inscribi- ex margine, uti in mss. Colb. 1 et Martin. habentur,
lur.Ejus item memoriacelebrisesl iu kalendarioCar- in lextum videntur translala fuisse. Hinc etiam Lo-
jlhagiiien-i,idibus Julii. Denique post receptam a Ju- i ichius sic habet: Ordinatur quidam sacerdotiono-
stjniano imperatore Africam, Reparalus Carlhagi- mine Thomas.Tum titulus capiiuli sequenlis Ordina-
ncnsis nntisleS in basilica Fausli sedem restiiuit lur quidam sacerdotio nomineThomas. Deinde capi-
episcopalem, ut in Commentario historico diceinus tuluni sic incipit: Thomas episcopusvenerabilis,dum
cap. 12. Basilica Novarum hic meraorala, ea ipsa varii*.etc. Porro lectionem duorum codicumColber-
193 DE PERSECUTIONEVANDALICALIB. I. 194
variis ab eis insidiis ssepiusarclaretur, quodam tem- ,\ membra mei corporis dedicavi, nec posstim huma-
pore venerabilem senem in [al. publica] publico num sortiri conjugium, habens jam ccelesicmet ve-
facie catomis ceciderunt. Quod ille non ad oppro- rum sponsum. Sed dabo consilium. Si velis, poteris
brium, sed ad mercedem computans glorise suse, in et ipse tibi praeslare , dum licet, ut cui ego concu-
Dominolaetabalur. Unde factum est ut post obitum pivi nubere, delecteris et ipse servire. Ita factum est,
cpiscopi g Carlhaginis, Zeugitanae et Proconsulari Domino procuranie, ut obediens Virgini etiam ado-
provinciaeepiscoposinterdiceret ordinandos, quorura lescens suum animam lucraretur. Nesciente igitur
erat numerus centum sexaginta qualuor. Qui paula- Vandalo spiritalis secreli commercium, compunctus
tim deficienles, nunc, si vel ipsi supersunt, tres tan- atque mulatus Martinianus, etiam suis fralribus per-
tura esse videnlur : Vincentius a Gigitanus, Paulus suasit ut thesaurum quem invenerat haberent, ut pote
b Sinnaritanus, vere merito et nomine Paulus; et germani, communem. Conversus itaque cum tribus
alius Quinlianus, qui nunc persecutionem fugiens, fralribus suis, Dei quoque puella comilanle, nocte
apud c Edessam Macedonise civitatem commanet clam egredientes,' Tabraceno monasterio, cui prae-
peregrinus. erat tunc nobilis pastorAndreas, sociantur. Illa vero
X. Maxitna et alii martyres el confessores.—d Sed haud procul monasterium incoluit puellarum. Sci-
eliam lunc marlyres quamplurimi fuisse probanlur. B scitanle igilur barbaro inquisitionibus et muneribus
Confessorumautem ingens et plurima mulliludo, ex crebris, quod gestumeratcelari non poiuit. Inveniens
quibus aliqHos narrare tenlabo. Erant lunc servi itaque jam noa sua, sed Chrisli mancipia, conjicit
cujusdam Vandali: fuit autem hic Vandalus de illis, in vinculis, et variis tormentis Dei famulos insecla-
quos Millenariosvocant, • Marlinianus, Saturianus, tur; agens cum eis non tantum ut pariter misceren-
et eorum duo germani; erat et quscdam conserva tur, sed, quod gravius est, per rebaptizalionis cce-
eorum egregia Chrisli ancilla nomine Maxiina, cor- num, fidei suse ornamenta turparent. Pervcnir. hoc
pore simul et [al. mente] corde decora. Et quia Mar- ipsum usque ad noiiliam Geiserici regis, qui prsecc-
linianus armifaclor erat, et domino suo satis vide- pit iit landiu implacabilis herus servos affiigeret,
baiur acceptus, et Maxima universaedomui domina- quandiu illius succumberenl volunlati. Jtibei in mo-
baiur, credidit Vandalus, ut fideles sibi magis dum ferarum fustes rnbustos veluti palmatos cum
memoraios facercl famulos, Martinianum Maximam- siirpibus fieri, qui [Colb. 1, qualientcs] quatientibus
que conjugali consortio sociare. Maninianus adole- tergis non solum ossa confringerent, sed etiam tcre-
scentiilorum sseculariummore conjugium affectabat; brantes aculei inlrinsecus rcmanerent. Qui dum
Maximaque,jam Deo sacrata, humanas nuptias re- sanguis efflueret, ct dissipaiis carnibus viscera nu-
fulabat. At ubi venlum est ul cubiculi adireniur se- C darentur, sequenli die, Chrisio mcdente, seniper in-
creta silentia, et Marlinianus nesciens quid de illo columes reddebantur. lloc saepius ac mulio factum
decreverat Deus, maritali fiducia quasi cum conjuge est lempore, [tlart. ut] et nulla plagarum vestigia
cuperet cubitare, viva voce ei memorata famula videbanlur, sancto Spirim subinde curante. Post boc
Chrisli respondit: Christo ego, o Marlinianefrater, n arciantur maxime duracustodia, compedeque cru-

linorum selegimus,cui pene conformisest ea quse in tem e proconsularibus aVictoreindicari exlra dubium
Coib. terlio et in codice sancli Marlini liabetur, ubi est.
ordinalnr quondamsacerdotio, etc, quod cseteris vi- b Sic Colb. 2 cum Rhenano et aliis editis. Ai Mart.
deatur lextul conformior. Et quidem hoc me polissi- et Cclb. 1 habent Sitinariianus. Edit. 2 Silmaritanus.
mum movel, ut Thomsenomen ex Carthaginensium Nosirse lectionis veriias ex Noiitia Africana confir-
anlislilum caialogo expungam, qtiod nulla ipsius me- mattir, uhi imer episcopos provinciscproconsularis,
moria in veiustissimo kalendario Carlhaginensi ha- num. 3, Paulus Sinnarensis, uti ex cod. Latidunensi
bealur, in quo tamen cseleri islorum temporum Car- rcstiiuimus, occurrit. Videnolas ineum Noiiiiselocum.
Ihaginensesepiscopiaccurate recensentur. Ei quidem e Lorichius, Adessam.jEdessa porro urbs est Ma-
in eo non solum Aurelius,Capreolus, aut Deogralias, cedoniacin yEmatliia, quae vulgo Vodena appellatur.
qui in Africae vivis excesserunt, sed et Quolvuttdeus In Notitia Africae inter Episcopos proconsularis re-
et Eugenius, in exiernis licet provinciis fato liincli. censelur Quintianus Urcitanus, qui fortassis is ipsc
inemoraniur. DeindeAdo sanctos cpiscopos qui sub D est Quintianusquem hic Viclor nosier laudat.
Genserici persecutione passi fucrant, recensens ex d Sic Colb. 1. Cseleri,Sed etiam marlyria quamplu-
Victoris historia, Thomamhunc omisit. rima esse.... ex quibusaliqua, etc.
* Orlhod.et Lorichitis habeni Vigitanus.In Notitia e OrlUod.,Q9 Maturiantts;Lorichius, Mauritanus;
Africaeoccurrit VinceniiusZiggensisin proconsulari, 8ed inferiussemperscribitiUaiwriaHiis.Colb.1sequen-
quem bunc ipsum esse qui hic memoraiur, putat eru- teni appellat Saturnianum. Marlyrologiavetera Ado-
ditus Baluzius in notis ad cap. 128 collaiionis Car- nis, Usuardi, Flori, eic. die 16 Octobris habenl Mar-
lliaginensis,ubi inter Catliolicosanlislites recensetur tianus et Salyrianus. DeMillenariis vero hic inemo-
QuadralusepiscopusplebisGegitanm. Videsisinfra(Col. ralis, jam supra diximus ex Procopio (Ad imam col.
288)nolam41in cpiscoposprovinciseproconsularisqui 181, ii. »).
in Noiilia babentur. Porro sedem bic a Victoreme- f Tabraca urbs cst nota apud nntiquos auctores,
moratamesse Gegetu,quse ulira Naraggaram versus inter Proconsularem el Numidiain,iu hodierno Alge-
Numidiamsila est in labulis Peutingerianis, censet rii regno sita, cujus episcopus Vietoruus a Thabraca
Norisius in censura notarum Garnerii in Marium sententiam dixit num. 25 in concilio Carlhag. sub
Mercaiorem. Hinc anonymus Ravennas Iib. iii.num. sancto Cypriano; et RuslicianuscollationiCartliagin.
6, Gegetucollocat in Numidia. lntcr episcopos Mau- ndfuit, ciiin Clarentio ejus adversario ex paric Donati
ritania; Sitifensisnum. 13 in Notitia Africana reccn- Cognit. 1, cap. 125et 187.
setur ConstantimGegiianus.Scd bic aliquem aiuisii- s Sic reslituimus ex duobus mss., uno scilicct Col-
 195 VTCTORISVlTENSIS 196
deli exienduntur, quibus euin Dei servorura visilan- A ul ager jam cullus et ingraminatus votnere praedica-
tiurii iion deessct frequentia videntibus cunclis in- tionis evangelicum susciperel seinen, ei imbre sacri
gentium lignorum putrescens soluta est fortitudo. bapiismatis rigaretur. Mittunt legalos -per itinera
MTracutum0 hoc et voce omniuni celebralur, etnobis distenla deserli; perveniturtandem adcivitatem Ro-
ille ad qVienicuslodia periinebat, cum sacramenlo manam; rogatur episcopus ul presbyterum ac mini-
testalus esl ita fuisse. stros credenli populo destinaret.b Explet cum gaudio
XI. Mdrtyrium complent. — At ubi Vandalus vir- quod petebattir pontifex; Dei construilur ecclesia,
tulem heglexit cognoscere divinaro, ccepit in domo baptizatur siiniil muliiludo maxima barbarorum, et
ejus vindicatrix ira grassari. Moritur ipse simul et de lupisgrex fecundus mulliplicalur agnorum. Hoc
filli; familise atque animalium, qusecunque opiima Geiserico rclatione sua renunliat Capstir. De qua ro
erant, pariter intereunt. Remapens itaque doniina surgens invidia.juhet famulos Dei ligatispedibus p^st
vidua, marilo, fillis, et subslahlia deslituta, servos lerga cunenliinn quadrigarum, inter spinosa loca
Chtisti cogriato regis [a/. Sesacni] Sersaorii gratia silvarum pariter interire; ul ducia atque reducla du-
munerls otfert. Qui cum eos, ufpote oblatos, cum niosis lignoruro aculeis iunoceniium corpora carpe-
gratulaiibrie riiriiia suscepisset, filios et domesticos ^ rentur, iia deligati, ut exilum suum invicem pervide-
ejus sarictorum nierito hiaie ccepit daemon variis mo- B.reni. c Qui cuin xincti, currentibus indomilis equis,
tibus agiiare. Ex qrdine itfe cogriatus, ut gestum erai, plangentibus Mauris,,sese muiuo conspicerent, vale
suggerit regi. Decernit statim rex cuidam geniili regi sibi in angusto fugseunusquisque ita dicebat: Frater,
MaurOrunicui nomen itierat [a.. Capsuni] Capsur, ora pro me; implevit Deus desiderium nostrum. Ta-
religandos debere transmilii. Maximam vero Chrisii liler perveiiiiur ad regnum ccelorum. Ilaque orando
famularii cbnfulsus et victus " prqprise voluntati di- alque psallendo, gaudenlibus angelis ,pias aninias
misit; qrite nunc superest virgo,.mater muliaruni vir- emisere. Ubi usque in hodiernum diem non desinit
ginuin Dei, nobis efiam hequa^uam ighota. jPerve- ingenlia mirabilia Jesus Christus Dominus nostcr
nienies autein tradunlur ineinorato regi Maurorum, operari. Nam nobis bealus quondam d Faustus Buro-
commaneriti iriparte ereroi quae dicilur Capra-Picta. niianus episcopus attestatus esi csecamquamdam mu-
Videntes igitiir Christi dlscipuli multa apud genliles lierero illuminaiam fuisse, ubi ipsc aderat presens.
illiCila sacrificiorurii sacirilegia, coeperunt prsedica- XII. Perseeuiio ifit acrior. — Accenditur post hscc
lione et conversatione sua ad cognitionem bomini adversus Dei Ecclesiam Geiserictis. Mittit Proculum
Dei nostri barbaros invitare; et tali modo ingentem quemdam in provinciam Zeugilanam, qui coarctaret
mullitudinera gentilium barbarorum Chrislo Domino , ad iradendum minisleria divina, vel libros cunctos,
lucraverunt, ubi anlea a nullo fama Chrisliaiii nomi- C Domini sacerdotes, ut .primo armis nudaret, et iia
nis fuerai divulgata. Tunc deinde cogilant quid fieret, facilius inermes hostis collidus captivaret. eQuibus

berlino, et allero Martin., quibus cohFottnisesi Ver- pro piangenlfbusMauris, aliqui codices liabent, plqu-
sio Belforestii. Alii vero cqdices, quasi uni Maximae dentibusMauris. iJtraque lectio ferri potest. Nam liar-
id miraculum contigisset, sic habent: Post hocarcla- bari illi, vel quod, ut supra dictum est, ad fidem
tur Maxima dura custodia, cuspideque crudeli exlen- essen.t conyersi, ve) naiurali omnibus hominibus
ditur,cuicum, elc, pro cuspide. Aliqui habent sem- commiseralione, ut aiias ssepius in mai tyruin ago-
per. Porro nostra lectio qonlirmalur ex Usuardo, hiluis evenit, scgre poterant videre homines lam
Adone et Nptkero, qui compendjum martyrii san- atroci supplicio afflictos, maxime quod irlud adeo pa-
ctornm Maximseet spciorum ex Vicioris narratione tienter ferrent inartyres. Plaudere etiain poteraut
texriere m suis martyrologiis, die16 OeioDris.Adpnis prsp.gaudip quo afficisolebant homines eruenloriim
verba baec sunt .: Saricldrtirninqrtytum Martiani e't speclaculprurocerlaminuinque avidissimi.Porro qua-
Saiyriani cum kuobtls eqfilm frqtribus, et .egregife luor horum fratrum simul et Maximsefesiivitatem
Chrisliancilla Maximhvkgiiiin). Qtii.... jiodosisfn- celebrarit vulgata martyrologia die 16 Ociobris, qui-
stibuscmti, et utque ad ossa lariiitli, ciimv\u(ip ierripqr,e bus in nonnullis marlyrplogiis alii 270martyres ad-
tdtia ^diirentur, sequeitii'diesemper irifotumesredde- jungiintur.scd qui in a|ja persecutione passi fuerunt.
baritur. Post etiam durtt etirceris custdkia dayinati, d Mart.Orth.elLoricliius.Faujiiiius. Majorestdiffi-
cum fttissentarctati in nervuni, tnira Dei viriu(ejngen- cpltas de ipsius sedis ,nomine. Omnes fere habent
lium lignorum piiirescensiplula 'esl'foriifua)b,eic... H) B,uronilanus.Legendum forte B.uconitanus.ln col-
« Sic duo iriss. Colbertmi cum Lprichio. £seleri lat. Carihag. cap. 198 qdfuii, Donqius episcopusBuc-
habent propria voluriiate. ISpstramle^ciione/h.coflfir-jJrvconieffsisexparteDonatistarum. Bucconiaaulem urbs
inat Ado, qui loco ih hota 'su^eWbriMSiaTo,Baximae erat Numidjae; napi inter iiujus provinciseepiscopos
marlyrium ex Victore sic prp^quijtffr|!: kd aitdanii- recei)sej.urin Noiilia Africaija Vitalianus Bocconien-
racittum,MaximaClfrMi famiila, suceWerlM ^missa, sis, Anonyrrius .Ravennas inter urbes Mauritaniae,
maier posimodum"Mltarumvirtiiiium D.eieffeclq,eta. quani\fiqditanam appeflat, lib. m, num. 11, turrem
b Sic etiam habeii Rhehahus, tfiSi <$$$. pro COH- Huconis menioral. An ex ea Buconitanusdictus cst
struiiur h'abet cbristituitur.Cofti. ^l, Explitum est curii episcopus ? Porro Coll). 2, Lorichios et alii halieiit
gaudto quod petebatur. Ordinalur pontifex, etc. SiC Bufiinitanus. Adfuit in collat. Cartbaginensi rapile
iere habet alfer Colb.Sed Loriclfrus.fei/effi)-'gaudio 13.3Ponatus episcoput plebis Burilan., quam urbeni
ob id guod pelebaturipoiitilex Dei. 'Coifstriiitureccte- incerlse provincise fuisse dicit Morisius in censura
sia, etc. Garnerii, quamvis eam ad proconsularem pertinuisse
c Chiffleiiuset alii fres editi, qiii cume vicinp cur- suspicelur, earaque ipsam esse cujus episcopus Cre-
rentibus Mauris, sese mutiio 'cdnspicereiit. Vafe, eic. scilurus Busitanus subscripsit synodicse in concilio
Sic etiam legisse videtur Ado, qui loco jam laudaio sancti Martini actione 2. Sed bic episcopum aliqnem
sic habel : Vicino currentibus indomith equis, vale e Mauritania indicare,|iti videtur, Victor voluit.
sibi, eic, nihil dicens de Maurorum planctu. Sed ct c Lorichius, Quis non vossetcondotereclamantibus,
137 DE PERSECUtiONE VANDALICALIB. '.. i'j5
se non posse iradere clainanlibus sacerdotibus, ipsi. 4.1is in medio crepidinis altaris probantur oceisi. Natii
rapaci manu cuncta depopulabanlur, alquede palliis qui gladiis lunc interempli non sunt, postea pcenis
altaris, pruh nefas! caroisias sibi et femoralia facie- altrili, regio jussu omnes pene necati suni, prscser-
bant. Qui tamen Proculus, hujus rei exsecutor, fru- tim malurioris aeiatis. Alibi namquc, sicut Tiuuzuiiu;
statim sibi comedens linguam, in brevi turpissima f contigil, in magalibus vici Animonise, vel aliis i:s
consumpiusestniorle.TuncetianisanctusValerianus 3 locis, tcrapore quo sacramenta Dei populo porrige-,
Abbenzse civitatis episcopus, durii virililer 10 sa_ bantur, introeuntes maximo cum furore, corpus
cramenta divina ne traderei dimicasset, foras civita- Christi etsanguinem pavimento sparserunt, et illuul
lem singularis jussus est pelli; et iia prscceptumest, pollulis pedibus calcayerunt.
ut nullus eum neque in doino, neque iri agrp dimii- XIV. Res mira. — Ipseenim Geisericus prsccepe-
leret habitare : qui in slrala publica nnilto tempore ral, ita persuadenlibus episcopis suis, ul inira aulant
[«/. nudo] riudus jacuit snb aere. Annorum aulcm suam, filiorumque suorum, non nisi Ariani per di-
b erat pius octoginla, quein nos (unc indigni in tali versa ministeria ponerenlur. Intcr alios ventum est
exsilio meruimus salutare. lunc ad Armogastem nostriim. Cujus cum diu ac sae-
XIII. Lectoris, elc, martyrium.— Quodani teriipore • pius tibias lorquendo lunieniibus coiistringercnt
Paschalis spleranitas agebatur; ei dum in quodam B chordis, el fronlera, in qua Christus vexillum suse
loco, qui c Regia vocilalur, ob diei Paschalis hono- fixerat crucis, rugataai « magis quara aratam discin-
rem nostri sibimel clausam ecclesiam reserarent, dentes atque mugientes ostenderent, ncrvi ut lila
comperiunt Ariani. Staiim quidam presbyter eorum aranearum, sancto cceluin respiciente, crepabam. At
d Adduit noinine, congregata secum armalorum raa- ubi lortorcs nervicas cbordas disruplas esse viileruni,
nu, ad expugnandam lurbam accendit iiuioccniium. allaiis crebrius forlioribus chordis atque cannabinis,
Introeunt evaginalis spathis, arma corripiunt; alii illo nibil aliud nisi Christi nomen invocanie, illa
quoque tecta conscenduni, et per fenesiras erclesise omnia evanescebant. Sed et capiie deorsum dum ad
sagittas spargunl. Et tunc forle audiente et canente onum pcnderet pedem, dormire quasi super Je<tmu
populo Dei, lector unus in pulpilo sislens alleluiati- plumis stratum, oranibus videbalur. Quem cum
cum nielos canebat. Quo tempore sagiita in gutture h Theodericus regis filius, qui ejus dominius erat,
jaculatus, cadente de manibus codice, moriuus post poenis non valentibus, capite truncari jussisset, »
«cecidilipse. Nam etalii quamplurimi sagitlis ctjacu- suo prohibetur Jocundo presbylero , dicenle sibi:
elc. El infra, Ipsi rapaci. Rhenan. et aliquot eriiti, fesliirrirecolit MariyrologiiuiiRomaHumdie 5 Aprilis.
lpse, elc, in numero singulari. Et infra pro palliis, G . f Mirum est quantain in hujus loci nomine scri-
Mari. et Cluffiei. babent pallis. bendo varient codices lam mss. quara ediii. Lcctio-
a Sic habenl mss. 3 et 2 edlll, ubi Itdbenlw. Lorl- nem Colb. 1 retinuimus; alias hic exbibcre visuiii
chius, Habenstm.Cotb. 2, Abense.Rhenan. Ctiiffl.et est, ut quisque quam meliorem pbtsverit eligat.
alii, Abensis.In Collal. Carlhag. cap. 153, intcr Ca- Editi complures, Sicut.Thuna&udmconligili. cl Gali-
tholicos anlisiites memoratur Forlunatus episcopus bns vico Ammonim; Orlhod. et Lorichius, in Tumi-
plebis Abbenzensis, qui iiullum sijbiadversarhim Do- ruda cotttigit Gafais..y,icq, ve^a/iis, etc Cqde,xMar-
natistam habebal. Capite autem 198 inter Dohatisias ti|i.,, Tinuzuda contigky^^e^palbusv^ujm^Ammoe.
fuit Luciiis episcopus Habensis. Porro Valeriani iij'6 Carihus. Poirt...Tinzndwconiigt}eiGalbm vicpApirho-
raemorati fesium . vulgat,a. martyrologia Adonis, niw. Colb. alter, Tinuzuda conVgUGaibus^if,. Colb,
Usuardi et aliorum recolunt die 15 Decembris. Vale- leriius, Tunuzada.,.,vicuin,, ,etc. Apu'd Piiniuiri Librr»
rianum ilem cum aliis episcopis Africanis qui sub iv, cap. 5, recensetur ofyn&itm.^Thunudisense.Pto-
Genserico rege fuerunt exagjtali, meriidrant Ado et leinaeoThunusada. Io collaiioiie Caribag., cap, 201,
Martyrologium Ronianura die 28 Novembris, quem occurrit inter: Doiiaijsias y}clqriqnns.eyisco.pusTunu-
unum et eumdem cum priori esse putat Baronius in sidensis. Est.«t,-iriJabulis Peutingerianis thunu,, Quid
notis ad eam diem ; idque certum. videlur. Sancti vero hac voce Galibus, aut Gdlbus, aliisque -equenti-
Vateriani episcopiet sanclorum Eustachii et socjerum bus designeiur, divinare non licel. Magal;a auteiri
festivitaiem meraorat kaiendarium vetus in sanctua- apud Arros erant yil.jge,seu patiperuni el pastoruin
rio Capuano Michaelis monachi, die 15 Decenibris; tuguria. De his Virgilius ^ueid. 1:
qua item die in altcro kalendario, ab eoJem auctore nu Miralur molem JEneds Magalia quondam.
relalo, memoranlur Eustraiius et socii martyres. Is Ammoniam vero aliam ignoro, pneler eani LP y:«
est ipse Eustratius de qup supra Viclor nura. 7. Vale- partem i" qua potjssimuinJupiter.Ammon col,eb:i|in;
riani corpus cum sancti Aogusi,inireliquiis, ul piitant, sed quse huic loco non cqygrujt. Lege.ii^iun forte, in
in Italiam allatum,asservaturRodobii,qiiocl oppidum mqgalibus vici Ammonis. Ptolemseus quippe li.1),iv,
estdioecesis Vercellensis, ut observat Ferrerius in c'9'p. 3, memoraiis civitatcs quse ihter duas Syrtes
Ilistoria episcoporum Vercellensium. . recenset Ainmonis.
b Sic mss. omnes et editi quos videre licuit, prac- erani,
« Colb. l el edit. 1, magisqueexarutam, desccitden-
ter Chiffletium,qpi habel 70v,Nphis,co.ipa,f!Jam, con- tes alque mugientes extensi tunl nerpi, et ut fila, etc.
senliunf Usuardus, Ado, elc.in raartyrologiis die 15 Colb. alter et Mart., rugam magisque exarqtam...
Decemhris. , .,., ostenderunt nervi. Et infra pro cannabinis, Lorichius
c-Mart., Lorich. et ediii 3, Reia. Dupiex urbs est habet caballinis.,-
in indice urbium operibus sancti Cypriani prsefixo, . h Duo mss., Theudericus. Afi'),,fheaerichus. seu
Regium dicta. In Notitia Africse recenseuir inler epi- Theodaricus. Dicitur a ProcopUj tlDro i Historisc Van<
scopos Mauritanise Caesariensis Victor Regiensis; et dal., fheodorus, etabsqueliberisdefunctus. Vide infra
in Numidia Fortunius Regianensis. (Col. 205, n. •). Lorichiiisseinper, Thedergchtts,scmel
d Edili 4, Andiot; et 1, Andiul; Lorichius, Adiut; Dederychus. ld noinen, quod apud Septeiiliionalei
Colb. 1, Anrfuii. Et in infra Chiffl. cum Lorichio, iiopulosregibiisel piincipibusiamiliare erai, eoiuni
congregatam atmatorum manum, etc.
• Hujns lectoris et cselerorum jingua, Teuderiich, id est populis pollens, dicebatur.
bic memoratorum
 199 VICTORIS VITENSIS 20C
Poteris eum diversis affliclionibus interficere. NamlAire; qui cum roullis msidiis premeretur ut catholi-
sigladio peremeris, incipieni eum a Romani marty- cam amitleret fidem, ipse eum rex poslea blandiendo
rem prscdicare. Tunc Theodericus in Byzacenami aflatibus ssecularibus invitabat, promiltcns multis
provinciam ad fodiendas eum condemnat scrobes. eum [al. deliciis] divitiis cumulandum, si volunlali
Postca quasi ad majus opprobrium, haud procul Car- ejus audiium facifem commodasset. Qui cum fortis
thagine, ubi ab omnibus videretur, eum pastoremi atque invictus in fide mancret, jubel eum subire
prsecepit esse vaccarum. Inter hsec, dum, Dominoi senlentiam capilalem; ita tamen callidus occulle
revelante, dormitionis suse proximum cerneret diem, prsecipiens, ut si in illa hora vibrantis gladii perii-
advocat quemdara Felicem, venerabilem Christia- mesceret ictum, magis eum occideret, ne mariyrem
num, procuraiorem domus filii regis, qui Armoga- gloriosum fecisset; si autem fortem in confessione
stemut apostolum venerabaiur; dicitque illi: Tem- conspiceret, a gladio temperaret. Sed ille ut colum-
pus mese resolutionis advenit. Obsecro te per fidem na immobilis Chrislo solidante fortis efiectus, con-
quam utrique tenemus, ut b sub hac ilice, roe sepe- fessor reverlilur gloriosus. Etsi marlyrem invidus
lire digneris, redditurus [al. Dominoj Deo nosiro,nisi hostis noluit facere, confessorem tamen nostrum
feceris, rationem. Non quod ille curaret ubi aufqua- non potuil violare.
Iiter suum sepelirelur corpus; sed ut illud demon- B ] XVI. Saturi fidet. — Novimus et alium ea tempe-
strarelur quod servo suo revelaverat [al. Deus] Chri- staie nomine Saturum: qui, cum lucidiunesset mem-
stus. Respondit Felix, et dixit: Absit a nobis, con- brum Ecclesisc Chrisli, el pravilatem Arianorum
fessor venerabilis; sed sepeliam le in una basilicarum liberlale calholica frequenter arguerel (fuit hic pro-
cum triumpho et gralia quam mereris. Cui bealus curatordomus Hunerici), convenitur, accusante f Ma-
Armogastes : Non, sed H quod dixi facturus es. Ille rivado quodam diacono, quem Hunericus infaustus
timens Dei hominem contristare, veraciter quod jus- singulariter honorabai, ut fiercl Saturus Arianus.
serat promisit se esse facturuni. Statim inlra pau- Promittuntur honores et diviiiae multse si faceret,
cissimos dies c comes bonse confessionis de hac vita prscparanlur supplicia dir.i si nollet : hac optione
migravit. Feslinavit igitur Felix sibi delegalum sub proposita, ut si regalibus jussibus non obediret,
arbore fddere sepulcrum. Cui cum intexae radices et primo facta discussione, et ante amissa domo vel
solidilas aridse telluris moram facerent, et labore subslanlia, distractis omnibus inancipiis ac fiilis,
angerelur quod tardius sancli membra corporis bu- uxor ejus, ipso prscsente, cainelario in conjugium
marentur, landem abscissis radicibus mulio altius traderelur. Quod ille plenus Deo magis ut velociter
terram cavans, conspicit sarcofagum splendidissimi proveniret, impios provocabat. Ob qtiam causam
marmoris praeparalum, qualem forte nullus omnino C ( uxor ejus inducias visa est ab his qui exsequebanliir,
habuit regum. nesciente marito, petisse. Accedit ad maritum alia
XV. Archinimus confestor. — Sed nec quemdam Evaconsilio magistrata serpentis (Gen. m). Sed ille
d Archinimum nomine, Masculanum, debeo prseter- Adam non fuit, qui illecebrosa \al. viise] vet-ise ar-

• Romanorum nomine Catholicos fuisse designa-
tos, lumabhsereticisipsis, ul ili hoc loco, tum-etiam
a catholicis auctoribusprobat rnultis exemplis noster.
Mabillonius in prsefationc ad Liturgiam Gallicanam.
His adjiciendus est Theodosius Junior Augustus in
epislola ad Acacium aliosque episcopos et anacliore-
tas, quaein concilio Ephesino refertur, ubi eos adhor-
talur ut sese probatos Romanw religionis sacerdotes
exhibeant. Vide Baronium tomo v Annal. ad ann.
402 el 432. Is autem mos polissimum invaluit, cuoi
barbari Arianaeseciaeaddicii Romani Imperii provin-
cias devastarunt. Vide infra Ifiol. 255, n. b).
b Sic Mari. Orth. el Lorichius. Alii, sub siliquw 1"
arbore, etc
• « Ex hac voce occasio sumpta est Armogastem in
Romano Martyrologio comilem appellandi, die 29
Marlii, quasi vir iste sanctus comitatus diguitate ali-
quandofueritinsignitiis. At fallar si voces illae, comes
bonw confessionis,a/iud hic signent quam in aut cum
bona confessioue.Unde Ado, Usuardus aliique veleres
martyrologiorum scriptores, qui hac ipa 29 Martii
die feslum ejusdem sancti confessoris duorumque se-
quenlium , Archinimi scilicet el Saturi, seu Satyri,
recolunt, nibil habent de hac comitis dignitate.
d Chiffl., Archimimum, nomine Masculam, quasi
nomen proprium liujus confessoris Mascula, qui mi-
micse arli prssfectus fuisset. At unus Colb. omnium
vetuslior, el Mart. cum Lorichio etOrlhod. habent
Archinimum,qui et sic appellatur in Adonis martyro-
logioediio, alquein iriluis vetustis mamiscriptis,'cui
etiam consentit Florus. Apud Usuardum vero, cujus
autographum penesnos habemus, legilur Archiminus;
quam lectionem exhibent qualuor iiern alia marlyro-
logia, a Bollandianis die 29 Mnrtii laudala. Codex
Colberlinus secundus, Archiminium.Notkherus autem
in marlyrologio 72 Qu°d a Canisio tomo VI anliquse
lectionis vulgatum est, habet Archimimus.QuseLectio
est eliam codicis lertii Colberlinse bibliothecse, sed
omnium recentioris. Martyrologium Leodiense Argi-
nimum eum appellat. Jam vero exemplar veiustuui a
Baronio laudaium habet Masculanum.Cui suffragaii-
turmss.2 Colb. et edit. Rhenaui, Balduini, Bignii
ct Colon., ubi legitur Masculan. Marlin. habet Mas-
culum. Lorichius Orthod. et Sur. Archinimumno-
mine , Mnsculinum, et Belfor. vertit Masculin. E
quibus omnibus liquel nomen liiijus confessoris pro-
priun fuisse Arcltinimumaut Archiminum,Masculam
vero, qusenrbsfuit inNuniidiacelebris, ejus patriam.
De qua urbe plura habes in nntis ad episcopos Nu-
midise, qui in Notitia recensentur num. 94. Et qui-
dem ex omnibus martyrologiis a me supra laudatis,
qu:e hunc sanctnm simul cum Armogaste et Saturo
die 29 Martii commemorant, ne unicum quidem Ma-
sculw meminit, omnes econtrario Archinimum lau-
dant; quod nempe islorum Fasiorum scriptoribus
persuasum fuerii, bac voce Masculan, non confesso-
rem ipsum, sed ejus patriam designari. Hinc emen-
dandi recentiores, qui Masculam, professione archi-
mimum, incaute in faslos sacros invexere.
e Mart., Maurivado. Orlhod. et Lorichius , Mau-
ridano. Legendum forte Varimado, Vide Commenla-
rium historicum cap. 4.
201 DE PERSECUTIONEVANDALICALIB. II. 209
boris poma conlingeret: quia non indigens, sed Sa- jlA ego, securus de promissis, verba tenebo: Si quis non
turus vocabalur, [al. satiatus] saturalus ab ubertate dimiserit ttxorcm, fitios, agros, aut domum, meus non
domus Dei, et lorrente deliciarum ejus potatus. Ad- poleril essedicipulus(Luc. xiv, 26). Quid ultra ? Dis-
venit mulier ad locum ubi marilus singularis orabal, cedentu muliere cum filiis rcfutata, conforlatur Sa-
conscissisvestibus, crineque soluto, secum comitan- turus ad coronam, discutilur, cxspoliatur, poeniscon-
libus filiis, > unamque infantulam, quse tunc lacla- teritur,mcndicus diniillitur, inlerdicitur ei prodeundi
batur manibus geslans; quam nescienlis projiciens accessus. Totumei tulerunt, slolam tamen baptisma-
ad pcdes mariti, eliam ipsa suis genua complectitur tis auferre ei non potuerunl.
ulnis, sibilansvociferatione draconis: Miserere mei, XVII. Geisericiperseculionisconclusio.—Post lisec
dulcissimc, simul ct tui; miserere communibus li- Geisericus ecclesiam Carthaginis claudi prsccepit,
beris, quos conspicisipse. Non subjaceant conditioni dissipalis alque dispersis per diversa exsilioruiu loca,
servili, quos claros prosapia reddidit generis nostri. quia episcopus non eral, presbyteris et minislris.
Non subjiciar ego indigno el lurpi conjugio vivente Quse vix reserala est Zcnone principc supplicanto
uiarito, qusc mihi semper inier coscvas plaudebam per palricium Severum; et sic univcrsi ab exsilio
de Saluro mco. Cognoscit Deus quia invitus facturus redierunt. Qusevero in Hispania, in Italia, Dalmatin,
es hoe, quod forlc volunlarie aliquanti fecorunt. Cui 6] Campania, Calabria, Apulia, Sicilia, Sardinin, Bru-
illc Job sancti voce respondit: Tanquam una ex in- liis, '" Venetia, Lucania, Epiro Velcri, vcl Hellada
sipientibusmulieribusloqueris (Job u, 10). Formida- gesscrit, mclius ibi ipsi qui passi sunt miserabilifer
rcm, mulier, si soia csset hujus vilseamara dulccdo: [al. lugenda] lugendo narrabunt. Sed jain persecu-
Arlificio,conjux, diaboli minislras. Si diligeres mari- lionis noslrse, a Geiserico quanto sublimiter, tanto
tum, nunquamad secundam mortem altraheres pro- crudeliter gestse, iste sit finis. Duravit autem in re-
prium virum. [al. Detrahanl] Distrahanl Glios,sepa- gno annis triginla septem el mcnsibus tribus.
rcnt 12 uxorem, auferant subslanliam; mei Domini
a Mart., unumque parvulum, qui, eic, in genere his vcrbis. Epiro Veteri, vel Hellada, Loricliiushabel
masculino. Sic fere Loricbius, unaque infanlulum, Epiro, Hellade. Vocula veteri omiltitur quoque in
qui, etc. cdiiione Ithenani. De morte Genserici videCommen-
b Orthodox.soluminodoet Lorichius cumversione tarium bistoricum capitul. 7.
Gallica Belforestii Venetiam hic recensent. Et pro

LIBER SECZTJYDUS.
HUNERICI.
INITIA PERSECBTIONIS
I. Hunerici inilia. — Mortuo igiiur Geiserico, C scriplum habens in femore: Manichmus disapulut
• Hunericus major filius patri succcd.t. Qui in pri- Chritti Jestt. Propler quod magis c laudabilior me-
mordio regni, ulhabet sublilitas Barbarorum, ccepit moratus tyrannus videbatur : in uno displicens, quia
milius et moderatius agere.et maximc circa religio- cupidilali insaliabili vebementius inhiabal, et pro-
ncm nostram : ut ctiam ubi anlea sub rege Geiserico vincias regui sui variis calumniis atque indiclionibus
[al. prxdicaium] prspjudicatum fuerat nc spiritalcs onerabat; ut de illo prsccipuedicerelur: d Rex egcns
fiercnt convenlus, conventicula concurrercnt popu- magnus csl calumnialor. Dedit autera liceniiam, Ze-
lorum. Et ui se religiosum oslcndercl, b staluil sol- none imperatore, atque e Placidia relicla Olybrii
liciiius requirendos hacrelicos Manichseos; cx quibus rogautibus, ul Carthaginensis Ecclesia sibi qucm
roultos incendit, plurimos aulcm distraxit navlbus vellel episcopumordinaret, qusejam per viginti qua-
transmarinis : quos pene omnes Manichseossuserc- luor 13 annos lali ornamento fuerat destituta.
ligionisinvcnit, et prsccipuepresbyteros et diaconos, II. Permittit episcopi ordinationem.— Mittit ergo
Arianschsereseos.Unde roagis crubescens, amplius tunc ad ecclesiam Alcxandrum illustrcm, bujusmodi
in illos cxarsit. De quibus reperlus cst unus, nomine legalioncm ferenlem, ul in prsesentia ejus catholicus
[al. DemeniianuslClementianus, monachus illorum, populus diguum sibi petcrct sacerdotem, deslinans

B Codices mss. Sancti Germani a Pratis, Sancii D d Colb. 2, Germ., Ful. et Comp. cum Loricbio,
Cornelii compendiensis, et monasterii Sancli Ber- Rex egensreditibus, etc Mart. el Colb. 1, magnosest
nardi R. R. P. P. Fuliensium Parisiensium babent calumniatus. Orth. et Lorichius, magna calamilasesi.
Nundcicus.Orihodox. et Loricbius, HunericusNun- Porro apud mediaesetatis auctores baecvox, catttm-
drius. &cucalumniari, idem significal73 ac 'i'em iu-
b Orlliod. el Lorichius, sotliciliusjubel esserequi- niare,
tentare, seu pro aliqua repetenda in jus vocare. Vi-
rendos. Mart. et Comp., solticitius requirebat. Infra desis Glossarium Cangianum.
pro dislraxit, aliqui babent destruxii. Lorichius vero 0 IIscc erat EudoxiseHunerici uxoris soror, quse
deduxit. simul cum ipsa earumque matre a Genserico, Roma
c Ilsecvoxdeest in Mart., Germ. cl Ful., qui infra capta, in Africam abducta fuerat. De liis plura iu
liabent Videbat.... qua cupiditate. Lorichius verosic Commcnlario hislorico capile 6. Pro Placidia Lori-
habet, propter quod ntagis tnemoraltislyrannus lude- cbius scniper babel Placida.
bal in uno displicentquia, etc. , '
PATROL.LVIH. 7
tOS VICTORISVITENSIS 204
poque per notarium suura, nomine [edii., VitaredJ ^Pecuniam apud eum nunquam mansisse probatur,
Vitarit, edictum quod publice legerelur, bunc conti- nisi forte tali hora offerretur, quando jam so! diei
nens modum : < Jussit vobis dominus noster [al. di- explicans cursum, nocturnis lenebris ordinem daret
cere] diei, quia imperator Zenon, et nobilissimaPla- et locum. Taiilum [al. additur sibi] reservabat quan-
cidia, per Alexandrura virum illustrem scripserunt, tum diei sufficeret, non quanlum cupiditas expe-
petentes ut Ecclesia Canhaginis religionis vestrse tisset, Deo nostro subinde quotidie ingentia et majora
proprium episcopum habeat. Hoc fieri prsecepit; donante. Sed cum fama ejus esset ubique celebris
alque eis rescripsit, vel legatis ab eis direclis diei atque manifesta, cceperunt exinde Arianorum epi-
jussit, ut sicut pelierunt vobis episcopum quem vo- scopi invidia gravi torqueri, quotidianis, et prsecipue
lueritis ordinetis; sub eo tenore, ut nostrsc religionis b Cyrila, eum calumniis insectantes. Quid plurimum?
episcopi qui apud Conslanlinopolim sunt et per alias Suggerunt regi de illo ut suum nequaquam sederet
provincias Orientis, ex ejus prsecepto liberum arbi- thronum, neque ad Dei populum verbum faceret 14
trium habeanl in Ecclesiis suis, quibus voluerint consuetum. Deirrde (ui) quoscunque mares vel femi-
linguis populo a tractare, el legem Cbristianam nas in habitu barbaro incedenies in ecclesia conspi-
colere : quemadmodum vos bic, vel in aliis ecclesiis, ceret, prohiuerei. Ille respondit ut decuit. Domus
qu;c in provinciis Africanis consliiulocsiinl, liberum B Dei omnibus patet, intrantes nullus poterit repellere.
arbiirium [a(. habebitisj habelis, in ecclesiis vestris Maxime quia ingens fuerat mullitudo nostrorum ca-
missas agere, vel iraclare, ei quse legis vestrse sunt, tholicorum, in habilu illorum incedentium, ob hoc
quemadmodum vultis, facerc Nam si hoc circa eos quod domui regise serviebant.
non liierit [al. reservatum] observalura, tam episco- IV. Pertecutionis initia. — At ubi ab homine Dei
pus qui ordinalus fuerit quam clerici, scd et alii tale responsum accepit, statuit in portis ecclcsioe
cpiscopi cum clericis suis, qui in Africanis provinciis collocari tortores : qui videntes feminam vel mascn-
sunt, jubebuntur interMauros milti. > Quodediclum lura in specie suse gentis arabulantes, illir.o palis
dum nobis prsesemibus, quarto decinio calendarum minoribus dentatis jaclis in capite, crinibusque in
[edit. u, Juniarumj Juliarum universseEcclesiaelegere- eisdem colligatis, ac yehementius slringenles, simul
tur, gemere ccepimusmussitantes, eo quod medilanti- cum capillis omnem pelliculam capitis auferebani.
bus dolos malorum esset futura persecutio prseparata. Nonnulli aulem, dura hoc fieret, statim oculos aini-
Et ita legalo dixisse probamur : « Si ita est, inter- serunt, alii ipso dolore defuncti sunt. Mulieres vero
posiiis his conditionibus periculosis, ba?c Ecclesia post hanc pcenam, cnpiiibus pelle nudatis prnecone
episcopum non delectatur habere. [al. GubernetJ prseeunte per plaieas, ad ostensionem totius civitatis
Gubernal eam ChrisLus, qui semper dignatus est G ducebantur. Quod sibi magis quae patiebantur, lu-
gubernare. i Quam suggestionem legatus accipere crum maximum computabant. Quorum nos plurimos
neglexit. Simul et populus, ut tunc (ieret, ut ignis novimus, nec scimus aliquem eorum tunc, etiam
exarsit, cujus erat claraor intolerabilis, qui nulla poenis urgenlibus, a recto iiinere destitisse. At ubi
posset ratione sedari. isto iuodo fidei infringere non valuit [al. ullumj
' III. Eugenii virtutes. — Ordinato itaque episcopo muruiu, cogitat ut nostrae rcligionis homines in aula
Eugenio, viro sancto Deoque accepto, sublimis nata ejus constituti, neque annonis, neque stipendiis soli-
est laelitia, et gaudium cumulaium est EcclesiseDei. tis potirentur. Addidil quoque el laboribus eos con-
Exsullat niultitudo catholica sub barbara domina- terere rusticanis. Dirigit viros ingenuos et admodura
tione, de ordinatione pontificis reparati. Nam maxi- delicatos ad campum Uticensem, nt sub ardentis
inus numerus juvenum atque adolescenlularum, solis iricendio, cespites messium desecarent. Ubi
sibiinet in commune congaudens, atteslabatur quod omnes cum gaudio pergentes, in DominoIsetabantu>-.
nunquam vidisset episcopum in throno sedentem. In quorum contubernio qnidain fuit aridain habens
Porro ille vir Dci, sacerdos Eugenius ccepit per manum, quse per annos quamplurimos nulliim ei
conversationem operum bonorum venerabllis et re- prsestiterat obsequiuui. Qui cum veraciter excusaret
verendus haberi, etiam ab eis qui foris sunt; et ita D se operari non posse, magis violenter jussus est
esse omnibus gratus, ut, si fas esset, animam suam pergere. Sed ubi ad locura ventum est, et prsesertim
pro eodem universos ponere delectaret. Eleemosynas pro eo orando ingemuerunl omnes, pietate divina
quoque tales per eum Dominus dignatus est facere, illa arida incolumis confessori rcstitula est manus.
ut incredibile videatur tanta eum impendere, ubi Hinc jam Hunerici persecutio dotoris atque parturi-
Ecclesia, totum barbaris lenentibus, nec unius tionis nostrse sumpsit inilium.
nummi babere cognoscitur facultatem. Humilitaiem V. Bunericus in suos smvit.— Ipse aulem qui sese
in illo, caritatem, pietatem divinitus condonatam, si jam dudum omnibus lenem oslenderat, desiderans
quisquam incipiat laudare, non polerit explicare. post obitum suum filiis, quod c non contigit, regnum
* Hac voce veteres exprimebant instructiones seu b Sic ut plurimum scribitur. Alii Gyrila, aut Cy-
adhortationes ad populum, quas Grseci vulgo homi- rileas , aliqui eliain Cyrillus; et sic infra quotiescun-
lias dicebant, ut ipsemet Viclor supra exposuit li- que nomen istud occurrii. De boc semel monuisse
hro i, num. 3, ubi inler a'ia sancti Augustini opera sufficiat.
tractatus populares qttos Grwci homiliat vocant, rae- c Nondum revera contigerat. cum hane Historiaui
Biorat, scriberet Victor, anno scilicet 497; sed postea taBMtf
205 DE PERSECUTIONEVANDALICALIB. II. 206'
statuere, Theodoricumfralrem filiosqueejus, a Gen- A pater monens sacramenlo interposito commendavc-
tonisque fratris nihilominus filios crudeliter ccepit rat: quos ille immemor fidei, et sacramenti violator,
insequi. Quorum nullutn dimiiteret, nisi ei mors diversis pcenis et incendiis trucidavii. Nam Ileldi-
desiderii sui voluntatem auferret. Primo sciens ciun quemdam, quem pater ejus prsepositumfece-
uxorem Theodorici fratris astulam, credo, ne forte rat regni, jam veteranum atque annosum, cum de-
roaritum aut inajorem filium, [al. qui] quia prudens decore capile truncavil; ejusque uxorem cum alia,
et sapiens videbatur, consiliis acrioribus adversus nomine e Theucaria, in medio civitatis incendii.
tyrannum armaret, crimine imposito, gladio eara Quarum corpora per vicoset plateas trahi mandavit,
interfici jubet. Postquam bcciditur et ille filius [al. quse tota die jacentia, rogatus a suis episcopis vix
magnis] magnus lilteris institutus, cui secundum vespere sepeliri concessit. Camut namque Heldici
constitutionem b Gciserici, eo quod major omnibus fratrem, quia ad ecclesiam eorum confugeral, occi-
esset, regnum inter nepotes poiissimum debebatur. dere non poiuit; quem tamen in loeo latrinaruin
Accendiiur adbuc crudelius aliquid perpeirare. [Lor., obscuro] obsceno conclusit, mulloque euin ibi
Astante vulgo in media civitale pro gradibus plateae tempore degere statuit. Postea cum caprario quo-
novse, episcopum suse religionis, nomine Jocuudum, dam et rusiico, ad faciendas scrobes vineis prolulu-
quem c patriarcham vociiabant, prxcepit incendio B ras condemnavit : quos eliam duodecies per annum,
concrcmari, ob hoc quod in domo Tbeodorici ger- id est, per singulos menses, flagellis crudelibusdis-
raani regis acceptissimus habebatur; cujus forte sipabat; vix modico aquse,cibariique pauis concesso.
suffragiomemorata domus regnum potcrai obtinere. Iloc per quinque vel amplius perpessi siint annos;
In quo impielatis scelere futurum nobis adcsse quibus hsec supplicia proficere polerant ad seiornam
prospeximus malum, aientes invicem singuli nobis: mercedein, si calholici fuissent, et fidei suse merito
Qui in suo ila crudelis effectusest sacerdote, quando isla perferrent. Sed ideo istud silere nequivimus, ut
nostrse religioni, vel nobis parcilurus est isle? Tunc impietas regis eliam iu suis minirae sileretur; qui
et Gentonis majorem filium, nomine Godagis, cum non solum episcopum suum Jocundum, ut superius
uxorc, absquesolalioservi aul ancillaecrudeli exsilio demonslravimus, flammisadussit, sed el presbyteros
delegavit. Fratrem vero Theodoricum, post occisio- et diaconos suos, id est Arianos, quamplurimos
nem uxoris et filii, nudum atque deslilutum simililer incendit, nec non et besliis mancipavil.
relegavit. Post cujus mortem filium qui supererai, VI. Visionesanle persecutionem.— Ampuiaiis igi-
infantulum, duasque filias 15 ejusadulias, impositas tur in brevi omnibus quos timebat, et solidans sibi,
asinis, longius affligendo projecit. Sed et coraites ut putabat, regnum, quod breve futurum erat el ca-
quamplurimos et nobiles gantis suse objectionibus C ducum, omni ex parte f otiosus atque 6ecurus, uni-
falsis insectans, ob hoc quod germano suo faverent, versa lela furoris in persecutiones Ecclesise calholi-
alios incendit, alios gladio jugulavit; imitator exi- cse, rugiens sicut leo, convertit. Anle persecutionis
Stens Geiserici patris, qui sui fratris uxorem ligato laroeu tenipestaiem, multis prseeuntibus visiooibut
pondere lapidum, in d Ampsagamfluvium Cirtensem et signis, imminens demonstralum fuerat mahmi.
famosum, jactando demersit, et post necem niatris, Nam ferme ante biennium quam fieret, vidit quidam
etiam filios interfecit. Sed et multos ei Geisericus s Fausti ecclesiamsolito in ornalu fulgenlem, cereis

contigit, quando defunciis Gunlamundo et Trasa-• pare. Hinc nnium in nonnullis regionibus, quas ali-
mundo, Ilildericus, Hunerici ex Eudoxiar filius, re quando illi coluere, palriarcbae nomen, quod etiam
gnum obtinuit, pacemque reddidil Ecclesise Afri- posteri Ecclesisecatliolicse reconciliaii retinuerunt.
canse, ut fusius dicemus in Commentario hislorico Vide hac de re fuse et erudite disserentem Ludovi-
capite 12. cum Thomassinum Oratorii Gallicani preshyterum ,
» AliiscribuntGentunis.Orlhod., Genzonis.Sic eum lib. i novseet antiquse EcclesiaeDisciplinse,parle i,
quoque appellat Procopius libro l de Bello Vandalico, cap. 21, Lntinseeditionis.
nbi scmel et iterum memoratur , eratque secundus d Sic legendum. Al i, Ausagam. Fluvius ille nunc
Genserici filius.At fallilur iste aiictor, qui locolau- patria lingua dicilur Suffegmar,quiAfricani propriam
dato Theodorum, sic quippe Theodericum appellat, a Mauriianiasepaiat. Obejus forlassis magnitudinem
postremumnalu ex Geizerici liliis, ncutrius sexusli- in Colb. 2 et in cilii. Rhenani famosus cognomina-
beris reictis, ante moriem patris vitam explevisse tur, aliis lameii diciiur/e/u/osus aul fecilotut. Pliniiis,
scribil. Ex hoc quippe Vicioris loco patet Theodori- D Pomponius Mela aliique auclores, qui liunc fluvium
cum ejusque filios post Genserici mortem fuisse su- memorant, nusquam sic eum appellavere.
perstiles, quos Hunericus adeo crudeliter alflixit. e Hsec in mss. Mart., Germ. et Ful. dirilur The-
b lllc testamento prseceperat , inquil Procopius varica, apud Orthod. et Lorichium, Themaria. Sie
libro i Hist. Vandal., ut semper qui ex suis posteris Heldicum, alii Heldicam appellant, et Camut ejus
prior omnium essetsetate, regnum obtineret, exclu- frairem, quidam dicunt Gamuth. Lorichius, Caniul
sis eiiam ejus qui antea regnavisset filiis, si aliquos Eildici frairem, etc
haberent agnatos seniores. flinc Hunnerico, non Hil- f Mari., Ful. et Germ., ofiosus. Alii, brevefueral
dericus ejus filius, sed Guntamundus, deinde Trasa- el cadueum,omni ex parte oliosus, elc
mundus primo successere,postea Hildericus.Gilimer 74 e Tres Colb., Mart., Oribod., Bald., Lor., et
priraus lianc legem violareaggressus est, suo damno, Surius, sic habent, fulgentem; etdum twlarelur tanti
uti dicemus in Commenlarioliistorico, fusiusqueex- fulgoris candore, cereisquoquefutgentibus, palliisque
ponit Procopius iu libris duobus de BelloVandalico. velaminum,ac lampadibusrulilantem, subilo, etc. Et
e Familiare fuit apud istos aliosque barbaros prae- paulo infra : Omnisqueilla albatorum turba, etc. Po-
cip-mu gentis suse episcopum patriarcham nuncu- suimus ex 4 inss. Marl., Gcrni., Ful., et Colb. 1. At
207 VIGTORISVlTENSIS 208
ar-
quoque fulgentibus, palliorumque velamine ac lam- Axxvi, 20). Vidit ct venerabilis Paulus cpiscopus
padibus rulilanlem. Et dum lnetaretur candore tanti boreiu usque ad ccelos ramis florenlibus exlensam,
fulgoris, subilo, ail, luininis illius concupiscibilis quse etiam dilatione sua omnem [al. dcest pene] pene
exstinclus esl fulgor, ac teuebris succedentibus ad- Africam opacabat. Et cum universi cjus magniludine
versarius naribus nalus est felor : omnisque illa alba- et speciositate gaudcrent: ecce subilo, inquit, venit
torum turba, expellentibus quibusdaro. jEthiopibus asinus violenlus, qui defricans cervicem suam supcr
minala est foras: ob boc jugiter lamentans, quod robur radicum ejus, impulsu suo cum ingcnti sonitu
eam in claritate pristina nequaquam vidcrit iterum illam mirabilem arborem elisit ad lerram. Sed et
resiilutam. Nam visionem islam nobis prscsenlibus Quinlianus d honorabilis episcopus vidit se supcr
sancto remlit Eugenio. Vidit el quidam presbyter qucmdam monlem stare, de quo conspiciebal grcgein
ipsam Fausli basilicam refertam turbis innumerabi- innumerabilium ovium [al. additur suarumj, et iu
lium populorum, et post paululum evacuatam, etre- medio gregis duae erant ollsenimium bullientes. Ade-
ollis
pletara porcorum muUitudine atque caprarum. Iteni rant autem ovium occisores, qui earum carnes
alius vidit aream triticeam venlilationi paratam, gra- bullientibus demergebant. Et cum ita ficrct, omnis
nis adhuc ventilatoris judicio necdum a palea sepa- illa mr.gnitudogregis consumpta est. Reor ego ill.is
ratis : et dum ingentis massse, licet confusse,magni- B duas ollas, e Siccensem et Larensem duas csse civi-
tudinera miraretur, subilo ecce lurbo veniens tem- tates, in quibus mulliiudo prima fucrat congrcgata,
pestatis, sonivago flalu cccpit advcnlum suum et a quibus incendium inilium sumpsil; aut Huneri-
surgenlc pulvere demonstrare. Cujus impelu palea cum regem, et Cyrilam episcopumejus. Sed de mul-
illa omnis omnino volavit, remanentibus granis. Post l.is visionibus, quia breviiati consulendum fuit, hacc
hsec venit quidam procerus, splendido vullu, habitu- dixisse sufficiat.
que nilido fulgens, qui ccepit grana vacua macilenla VII. Perseculio gravis. — Quid ullra ? Censet pri-
atque similagini reproba purgando projicere. Quaediu mo lyrannus jussionc (erribiii, ul nemo in ejus pala-
16 examinans, vix magniludinem illius massse, licet tio mililaret, neque publicas ageret aciioncs, nisi
probatse, ad acervum tamen perduxit exiguum. ltera sese Arianum fecisscl. Quorum ingens numerus vi-
alius ait: Stabat quidam prsecelsus super montem, gore inviclo, ne fidem perderet, militiam tempora-
qui E Ziquensis dicitur, et clamabat dextera levaque: lem abjecit. Quos postea domibus projeclos, omni-
Migrate, migraie. Alius conspexit rugiente ccclo at- que subslantia cxspoliatos, in insulas Siciliara ct
que lurbato sulphureas b nubes, ingentes lapides ja- Sardiniam relegavit.f Quin etiam slaluere per lotam
culari : qui lapides dum cecidissent in terratn, plus . Alricam fesiinavit, ut noslrorum episcoporum de-
accendebanlur, et majoribus Uammisardebant, alque C funclorum fiscus sibi substantiam vindicaret. Qui au-
intranles in penelralia domorum, quos invener.mt tem defuncto succeJere poterat, non anle ordinare-
incendebant. Qui aulem vidit, ait, quia cum se in tur, nisi fisco regali quingenlos solidos obtulisset.
quodam cubiculo abscondisset, miseralione divina ad Sed hoc tedificium, ubi conslrucre [Lor., visus]nisus
eiim flamma non poluit pervenire : reor ut illud pro- cst diabolus, statim illud deslruere dignatus est Chri-
pbeiicum compleretur : Claude ostium luum, etc abs- stus. Suggerunt ei doincslici sui, dicenles: Si islud
condere aliquantulum, donec transeat ira Dei (Isai. iirmavcrit praeceplio veslra, nostri episcopi, qui sunt

Colb. alter pro albatorum habet oblatorum. Chiffl., provinciae ad Paulum Constantinopolilanum episcn-
Bald., Sur., et Rhenan., cum Colb. tertio, bealorum pum.quse lecla estin concilio Lateranensi sub sanclo
Lorichius abbatum. De Fausti ecclesia supra egimus Martino. act. 2, ubi Candidus Siccensis. Et adfuit
nola25(Co/. 191, n. b). conc. Carthag. anno 525 Vitulus episcopus plebis
n Memoratur civitas Ziquensium in Africa, in Larensis. Ex utraque item urbe episcopi, tum catho-
cpistola Constanlini Magni ad Probianum, sicut et in lici, tuni Donatistae, collationi Carlhag. interftiere.
PurgationeCseciliani. Cseterum Lorichius habet, su- ln ea qnippe Forlunatianus episcopusEcclesimcatho-
prab montemDomini, qui Ziquensis,etc. licmSiccensissscpe interlocutus est, etcapit. 159 sub-
Colb. 2, Ful., Uerni., Mart.. Rhenan., Orlh., et scripsit. Paulus vero ejus adversarius cap. 198, in-
Sur., habenl nubes qttmingentes cwperunllapides, etc. ter alios Donatislas recensilus est. Victorius aulem
Colb., i,Sulphureas ingenlesquettubes,etc Loricliius, D Larensis episcopus cum Honorato ejus adversario
turbalas sulphureas nubes,quw ingenlescaiperunt, etc. cap. 151 eomparuil, et Honoralus iierum cap. 197.
c Colb. 2 et Rhenan., abscondete pusillum, etc. Adfuil ct Restitulus episcopus Larilensis Donatisia
! d Hunc Colb. 1 ctedili 2 Quintinianum appellant; cap. 208. De harum urbium situ erudite disserit Hen-
quem Siccensem episcopum fuisse ccnset Baronius in ricus Norisius in Observaiionibus adversus Joannem
notis ad Martyrologium Romanum die 23 Maii, ubi Garnerium , quas consule. Denique in concilio Car-
cuin sanctis Lucioet Juliano in persecutione Vanda- thag. sub sancto Cypriano sentenliam pro hseretics
lica passus dicilur. Sed de bis inferius plura dicemus, rebaplizandis tulit Castus a Sicca num. 28. Eain ur-
ubi de persecutione Guulabundi, in Commentario hem nolam reddidit famosaUrbanum inler et Apia-
hislorico capite 10. rium coniroversia. Ililarense oppidum, et Siecense
• Sic Colb. 2, Germ., Port., Mart., cum Orthod. memorat Augustinus episiola 229. An vero Paulus
et Lorichio. Sed Colb. 1 et Ful., post Larensem ad- et Quialianus, bic a Viclore memorali, harum ur-
dunl Laribus. At Colb. 1, Rlienan., Cliiffl., Bign., bium episcopi fuerint, incerlum esi, cum id Viclor
Bald. et Sur., ollas, sicca Veneria, et Laribus, duas, reticeal, nec lise duae sedes in Africse Nolitia lia-
etc. Suntautem Sicca Veneria et Lares civitates duas beanlur.
oliiu episcopales in Africa proconsulari. Prioris epi- 1 Sic Orth. ct Lorichius. Al Mart., Germ. el Ful.,
gcopus subscripsit epistolocsynodicc Patrum ejusdeiu Qiwd etiam. Caeteri,guodam iemporestaltiere, elc.
209 DE PERSECUTIONEVANDALICALIB. II. -. 01«
in parlilius Thracisc et aliis regionibus constiluti, A yersi in Siccensem et Larensem civitates, ul illuc
pejora iucipicnt pati. Prsecepit deinde sacras virgi- occurrenles Mauri, sibi iraditos ad eremum perdu-
nes congrcgari, dirigcns Yandalos cum sua) genlis cerent. Stipervenientes igilur comites duo subtiliiate
obsletricibus ad a inspicienda et contreclanda con- damnabili, blandis sermonibus cum Dei confessori-
tra jura verecundiae verecunda pudoris, ubi nec bus agerecoeperunt : Quid vobis, inquiunt, vidctur,
matres adcranl, nec aliqua calliolicarum mairona- ut ita • pertinaces sitis , et domini nostri pracceptis
rum. Quas [al. crucianies] torquentes gravi suspen- minime oblempereiis, qui esse poieritis in conspectu
dio, atque ingentia pondcra pedibus colliganles, la- regis honorabiles, si ejus festinetis facere volunia-
minasquc ferri ignilas dorso, venlri, mamillis et lcm ? Slatim illis ingenti vociferaiione clamantibus,
lateribus apponebant. Quibus intcr supplicia diceba- et dicentibus : Cbristiani sumus, catholici sumus :
tur : Diciie quoniam episcopi vobiscum concunibunt, Trinitatcm unum Deum inviolabiliter confilcmur,
ct clerici veslri; quarum acerbitatc pcenarum pluri- includuntur graviori quidem, sed adhuc laliori cu-
mas tunc scimus exslinclas. Alise quaeremanserunt, stodia; ubi nobis copia dabatur inlroire; et verbum
culibus arescenlibus faclsc sunl curVsc Nilcbanlur admoniiionis fralribus facero, et divina mysteria
cnim semilam invenire per cujus aditum, publicam, celebrare. Ibi et infantuli fuere quamplurimi, [Lor.,
sicut fecii, faceret perseculionem. El ila faciens, Bqui] quos gcniirices materno sequebantur aiTcclu,
nullo modo invesligare poluit quomodo Chrisli Ec- d alise gaudenles, aliae Iristes, alias relrahentes;
clesiam macularet. aliaegaudebant se marlyres peperisse, alise moliendo,
17 VIII.Fidelcsin exsilium pulsi.— Quibus aulem diluvio rebaplizaiionis nitebanlur a confessionc (idei
prosequar fluminibuslacrymarum, quando episcopos, revocarc. Nullum lamen lunc nec blandimenla vice-
prcsbytcros , diaconos el alia Ecclesiac oiembra , id runl, nee carnalis pieias aliquem inclinavit ad lcr-
cst, qualuor raillia nongentos b scptuaginta sex, ad ram. Nam qutedam lunc quid fecerit anus, breviter
cxsiliura creini destiuavit? in quibus erant podagrici referre delectat. Dum iier ageremus cum Dei cxer-
quam plurimi, alii propter selalem annosam lumine citu comitanlcs , et forte niogis noclibus promoverc-
(emporali privati. In quorum cral numcro bealus mus propter solis ardorem.conspicimus niulierculam
Felix c Abbiritanus episcopus, babens jam in cpisco- sacculum , el alia vesiimenia portantem , manti in-
patu quadraginta quatuor annos, qui paralysis morbo fantulum unum tencnlem, atque his seriiionibus
percussus , nec senticbat quidquam, nec penitus Io- consolanleiii: Currc, dominc meus. Vides universos
quebalur. De quo nos maxime cogitanles quod non sanctos quomodo pcrgunt, et fesiinant hilarcs ad
posset jumento portari, suggessimus ut a suis rex coronam? Qtiam nrs cum incrcparemus , quol ir/i-
petereiur, ut saltera cum propere moriturum Car- C portuna viderelur, aut viris pro sexu jungi, aut exer-
Ihagini csse juberet, quia ad cxsilium iiulla posset cilui Cbristi sociari, respondit : Benediciie, benedi-
ralione perduci. Quibus ila fertur tyrannus cum fu- cile , et oralc pro me , et pro islo parvulo nepole
rorc dixisse: Si animali sedere non potest, jungantur meo; quia, elsi peccalrix, filia sum quondam ° Zu-
boves indomiii, qui eum colligalum funibus trahendo ritanse civitalis episcopi. Cui nos : Et quare ita ab-
perducant quo cgo prsecepi. Quem ex transverso jecte aiubulas, vel qua ralione de tam longo itinero
super burdonem vincium, quasi quemdam ligni huc pergere demonstraris? Quaerespondit :Cum Iioc
truncum, toto ilinerc poriabamus. parvulo servo veslro ad exsilium pergo, ne inveniat
IX. Mira fides tnulierculw. — Congreganlur uni- cum solum inimicus, et a via veritatis revocet ad
a Colb. 1, Mart. et Orlh. cum Loricbio, ad inspi- cap. 128. Porro Felix hic a Victore laudatus, is ipse
ciendum, et conlrectandum contra jus verecundiwel esse videtur, qui in Notitia Africana inler proconsu-
pudoris, ubi, etc Harum virginum memoriam recolit lares episcoposnum. 2 Abaritanus dicilur, qua de re
Marlyrologium Romanum 75 die 16 Decembris. vide notas SnNotitiam. Ejus et caeterorum hic lauda-
b Sic Col. 2, Mart.,Germ., Ful., Port., Lorichius, lorum memoriain recolunt vulgala martyrologia die
elOnhod., cum MartyrologiisAdonis, Usuardi.Not- 12 Octobris, Grsccivero 7 Septembris.
ktri, elc At Colb. 1, Rhenan., Surius, Bald.Belfor. D d Lorichius ct Rhenan. non habent aliw trisles. Et
cum Baronio in MartyrologioRomano, Sexagintasex. infra, moliendo.Colb. 1, moriendos. Rhenan., Sur.,
Cbiffl.et Bign. Sexuginta quatuor. Bign. eiBald., morituros.
c Sic Colb. 5, Orthod. et Loricb., quibus accedunt e Germ., Ful., et Ortliod. cum Lorichio, Zurina.
Marl., Ful. etGerm., ubi, Abiritanus. l'ort., Harbi- nm. Mart. Zurinatim. Colb. 1, Turitanm; Sur., Qui'r>
ritantts. At ChifO.edit., Abderitanus. Rhenan., Sur. tana. ln Indice Oxoniensi jara laudaio Zura incerlse
et alii editi, Abdiritanus.Porro in Africa urbs duplex provincise dicitur. At ex collalione Carlbagincnsi di-
fuil Abbirdicta ; quarum allera Abbir Majus diceba- scimus.eamcx proconsnlari fuisse. Elenimcum Quin-
tur. Utriusque episcopus collationi Carthagincnsisd- tus, u( "vulgalaeeditioncs habent, nam v. c Baluzius
fuil, Felix scilicet episcopusAbbir Majus cap. 155, habet Qui supra, pro Paulino Zurcnsililleras nesciin-
ubi nullus ibi fuisse Donatista dicitur; et cap. 215, te, qui prcesensadcrat, se subscripsisse fuissct lesla-
AnniboniuscatholicusepiscopusAbbirilensis. Concilio lus in collatione Carlbag. cap. 153, Paulinusquc ipsc,
autem Carthaginensi anno 419 subscripsit Candidus caibolicus episeopus, se habere unilatem professus
episcopusGermaniw,qui alias ibidem sitnpliciler .16- fuisset, Habeldeusdiaconus Primiani episcopiCartha-
biritanus dicilur, ejus scilicet urbis, ni fallor, cujus gincnsis partis Donati, dixit : Presbyter est illic no-
successus ab Abbir-Germaniciaiiahabelur in concilio ster. Dioccesisnostra est. Recensetur ct eodcm capiie
Cartbag. sub sanctoCypriano, num 16. Ab bis urbi- collationis, ut jam diximus n. 59, Donatus episcopm
bus diversa omnino erat Abdera seu Abzcra, cujus plebis Burilaiuc. ,
ejiiscopusFructuosus niemoralur in collat. Carthag.
211 VICTORISVITENSIS 2121
mortem. Ad hsec verba repleti Iacrymis nihil dicerc ,\ manibus gestantes, suosque infantulos vesiigiis mar-
valuimUs, nisi ut volunlas Dei fieret. lyrum projicientes, isia voce clamabant : Quibus nos
X. Carceris incommoda. — Sed ubi adversarius, miseros relinquitis, dum pergitis ad coronas? qui
qui jara forte dicebat : Purlibor spolia, replebo ani- hos baptizaturi sunt parvulos fontibus aquseperennis ?
mam tneam , inlerficiamytadio meo, dominabilur ma- qui nobis pcenilentiae [al. manus] mtinus collaturi
nus mea (Exod. xv, 9), nullum poluit [al. aucupari] sunt, et reconciliationis indulgentia, obslrictos pec-
occupare; inquirit angusta et teierrimi loca, in quo- calorum vinculis , soluturi? quia vobis dicluiu est:
rum conclavibus Dei exercitum coarctaret. Tunc eis Qumcunqucsolveritissuper terratn, erunt soluta et in
etiam visiialionis humanse negala est 13 consolalio. cwlis (Matth. xvin, 18 ). Qui nos solemnibus oratio-
Puniuntur et custodes fustibus, et graviler alfligunlur; nibus sepulluri sunt morientes? aul a quibus divini
jaclantur confessores Christi super iuvicem, anguslia sacrificii ritus exbibendus est consuelus? vobiscum
coarctante, unus super alium, ut agmina locustarum, et nos libeat pergere, si liceret, ut tali modo filios a
et, ut proprie dicatur, ui grana preliosissima fruraen- patribus nulla necessitas separaret. In his vocibus
torum. In qua constipatiune, secedendi ad naturale ' vel lacrymis*, et laudibus nullus jam pergore ad-
officium nulla ratio sinebat; a sed locura stercoris missus est consolator; sed arctabatur muliitudo ad
et urinse urgente necessitate, ibidem faciebant, ut B currendum , ut ubi d cannava erat prscparata , la-
ille lunc felor et horror universa pcenarum genera boriosam caperet mansionera. Qui cum senes defi-
superaret : ad quos aliquando dato ingenli munere cerent, et alii forle, etsi juvenes, delicaii corpore,
Mauris , dormienlibus Vandalis , vix clam admissi cceperunl haslilium cuspidibus ad currendum , et
sumus inlrare. Qui introeuntes, veluii in gurgite luti, lapidibus lundi ; unde magis delicientes, amplius
usque ad genua ccepimus mergi; illud lunc Iliere- lassabantur.
mise videntes fuisse complelum : Qui nutriti sunl in XII. Swvitia in confessores.—Postvero imperatura
croceis, amplexati sunt ttercora sua (Thren. iv, 5 ). est Mauris ut eos qui ambulare non poterant, ligalis
Quidmulta? praecepli sunt undique perstrepentibus pedibus, velut cadavera animaliura mortuorum, tra-
Mauris, ad iter ubi destinaii fuerant prseparari. herent per dura et aspera lapidum loca , ubi primo
XI. Itinerisincommoda.—Exeuntes iiaque die do- vestimenla , postea niembra singula carpebanlur.
minica , linita habenies stercoribus vesiimenta, fa- Quibus per gladios aculos pelrarum [al. bic... alibi]
cies simul et capita, a Mauris tamen crudeliier huic caput conterebatur, alii latera findebantur, et
minabautur, hymnum cum exsullatione Domino de- ila inter irahentiura raanus spiritum exbalabant.
cantantes : Hmc esl gloria omnibus sanctis ejus (Psal. Quorum numerum nequaquam valuimus colligere,
CXLIX,9). Aderat enim ibi tunc beatus pontifex Cy- G multitudine coercenie; exaliaiur lamen per loium
prianus b Unizibirensis episcopus, consolator egre- 19 aggerem publicum vilis sepultura sanctorum, lo-
gius, qui singulos pio et paterno fovebat affectu , quentibus tumulis. Reliqui habiliores ad solitudinis
non sine fluminibus currentium lacryraaruin: paratus loca perveniunt,in quibus [Colb. 1, colligati] collo-
pro fratribus aniraam ponere, et se ultroneum, si cati, bordeum ad vescendum ut jumenla accipiunt.
dimitlerelur, lalibus passionibus dare; qui lotum Ubi etiam veuenatorum animalium atque scorpionuiu
quid habuit, egentibus fratribus in illa tunc necessiiate tanta esse dieilur multitudo , ul ignorantibus incre-
expendit: quaarebat enim occasionem qualiter confes- dibilis videatur , quse solo flalu etiam procul positis
soribus sociaretur, ipse animo et virtute confessor. veneni virusinfundii. Abscorpione enim percussum,
Qui postea per multos agones et squalores carceris, nullum. dicunt aliquando evasisse. Quoruyi ferilas
ad exsilium quod desiderabat, cum exsultatione per- virulenla usque ad praisehs lempus, Chrisio defen-
rexil. QuanLseet lunc tnullitudines de diversis regio- denie, nullum servorum ejus nocuisse doceiur. Sed
nibus, et civitatibus, ad visendos Dei martyres oc- cura illic aluntur hordeaceis granis , postea et boc
curreriht populorum, testantur visevel semitse-.quse ablalum est : quasi non posset Deus qui pluerat pa-
cum agmina venientium nequaquam caperent, per irihus manna, e pascere et nunc lali exsilio manci-
vertices montium et concava vallium concurrentes D patos.
turbse fidelium inaestimabiles descendebant, cereos XIII. Reyis edictum. — Cogitat acriora adversus

» Chiffl. cum aliquot edilis et mss. ratio non sine-
bal loci; sed stercoris, etc Colb. 2, Rhenan. et Hald.,
Loci, sed ttercora el urinam. Et infra, dantes ingentia,
etc. Chiffi. et alii, dato ingenti munere. Lorichius,
dando ingentiamunera, etc.
b Aliquot mss., Unizibilinentis.Lorichius, Unzibi-
linensis. Porro Cyprianus hic memoratus, idem ipse
esl qui in Notitia Africana inter Byzacenseepiscopos
recensetur. De qua urbe vide nolas.in Byzacenas ur-
bes n. 41. Ejus, sicut et aliorum supra memoraio-
rum, festum recolunt vulgata mariyrologia die 12
Oclobris.
c Hacc duo verba vel lacrymis desunt in Mart.,
Lorich. et Orthod. In atiis vero isia desunt, et lau-
dibus.
d Chiffl. cannaba. Mart, Colb. 1, Ful. el Germ.,
n6» tunc navis erat, elc. Orih. et Loricbius, Ubi tunc
Mauris erat prmparata laboriosatncaperemusmansio-
nem. Cselertimhaec vox cannava, apud raedise aetatis
auctores designat cellam vinariam, aut similem lo-
cum subierraneum, 76 QuemGallice appellamus une
cuve, quod huic loco optime congruit. Vide Glossar.
Cangianum.
e Pro et nunc Lorichius habet eiiam. Colb. 1, pa-
scere et nunc fainiliam suam. His igitur lali exsilio
mancipaiis, cogitat, etc
 213 DE PERSECUTIONEVANDALICALIB. II. 214
Ecclesiam Dei, ut qui membra aliqua absciderat, A medium imminens calamiias, nisi ut a sancto Euge-
totum laniando perderet corpus. Nam die Ascensio- nio raiionabilis, si cor barbarum molliretur, suggc-
nis Domini, legato Zenonis imperatoris a Regino renda darelur, tali lextu conscripta.
prsesente, legendum in media ecclcsia episcopo Eu- SANCTI EUGENH RESPONSIO.
genio dirigit prseceptum, tali tenore conscriplum : 2QSuggerenda Hunericoregidataab Eugenioepiscopo
quod etiam universaeAfricse [at. veredis] veredariis Carthaginensi, ul ad collalionemde communisfidei
currentibus desiinavit. causahabendameliam transmarini episcopivocentur.
flUNERICl BEGISPRJECEPTUM. « Quoties animae vel vitse seternae ac fidei Chri-
stianse causa tractatur, intrepide (sicut regalis pro-
EugenioCarthaginensi, cwterisqueepiscopiseatholicis videntia
per univertam Africamconstitutis,directum, ut ad compromisif) necesse est ut quod compelit
fidei tum reddendam ralionem Carlhaginem ve- suggeratur. Nuper potestas regia per [al. Witaredum]
niant. Witarit nolariura parvitatera meam admonere di-
i Rex Hunerix Vandalorumet Alanorum, universis gnata est; qui d nobis de meriio ac religione fidei,
episcopisomousiauis. preeceptiim ejus in ecclesia prsesente clero et plebe
i Non semel, sed ssepius constat esse prohibitum, recensuit. Ex cnjus lenore cognovimus ad omnes
ut in sortibus Vandalorum sacerdotes vestri conven- B coepiscopos meos praeceptumregium similiier ema-
tus minime celebrarent, ne sua seductione animas nasse, ut die constituta pro dispulatione fidei ve-
subverterent Christianas. Quam rem spernentes plu- niiilur, quod nos venerabiliter acccpissesuggessimus.
rimi, nunc reperti sunt contra interdicluin missasin Cui prsefato notario humilitas mea suggessit, debere
soriibus Vandalorumegisse; asserenles se integram eliam iransmarinarum omnium partium, qui nobis-
rcgulam Christianseac verse fidei tenere. Et quia in cum sunt in una religione vel communioneconsortes,
provinciis a Deo nobis concessis scandalum esseno- agnoscere; quia ubique regno ejus obtemperant uni-
lumus, ideo Dei providentia, cum consensu sancto- versi : maxime quod totius mundi sit causa, non
rum episcoporum nostrorum boc nos slaluisse co- specialis provinciarum Africanarum tantummodo
gnosciie, ut ad diem calendarum b Februariarum Et quia secundo responso suggerendam me promisi
proxime futurarum, omissa omni excusationeformi- oblaturum, merito suppliciter [al. precorj peto ma-
dinis, omnes Carlliaginemveniatis, ut de ratione fidei gnificentiam luam, ut ad domini et clemenlissimi
cum nostris venerabilibus episcopis possilis inire regis aures memoratam suggestionemmeara perferre
conflictum; et fidcm omousianorum, quam defendi- digneris;quo ejusclemeniiadignanter agnoscal, nos
tis, de [al. diversis] divinis Scripturis proprie appro- disputalionem legis, cum Dei adjutorio nullatenus
betis, quo possilagnosci si integrara fidem tenealis.' E declinare vel fugere; sed sine universilatis assensu,
Hiijus auiem edicti tenorem universis [al. coepisco- nos non debere asserendae fidei nostrcecausas assu-
pis] episcopis luis per universam Africam constitutis mere. Quod petiraus ut benignitate, qua tantus est, et
direximus. Dala sub die decimo tertio calendas Ju- justitia sapientise susc dignetur annuere. Data ab
nias, annoseptirao regni Hunerici. > Eugenio episcopo Ecclesise catholicse Carihaginis. »
XIV. Cognoscentesigitur qui aderamus, simulque XV. Bejicitur. — Sed eum haec suggestio a bealo
legentes, conlritum est extemplo cor nostrum, el Eugcnio offerceiur, ille qui jam conceperai dolorem,
coulenebrati sunl oculi noslri; et vere tunc dies festi urgebatur iniquitaiera gravius parlurire; ct ila san-
nostri conversi sunl in luctum, et cantica in lamen- cto viro Eugenio episcopo per ° Cubadum prseposi-
tationem, dum edicti tcnor indicaret futurse perse- tum regni sui mandasse videlur : Subde mihi uni-
cutionisfurorcm; et prsesertim ubidixit:/nprovinciis versum orbem terrarum, ut sub potestate mea totus
a Deonobisconcessisscandalumessenolumus:c quasi mundus redigatur, el facio, o Eugeni.quod dicis. Ad
diceret : In provinciis nostris catholicos esse nolu- quod bealus Eugenius respondit ut [al. decuit] po-
mus. Tractatum est quid fieret. Nullum invenit re- tuit: Quod ralionem, inquit, non habel, dici non de-

• Mart., Fnlg., Germ., cum Orthod., Sur., Lori- ]D Januariarum; qui lamen infra habenl Februariarum.
chio, et Belfor., rege non. Colb. 1, rege nostro. Bign. Et infra pro Junias Germ., Ful., etOrlli., babcnt
et Bald., regina. Rhenan.,/e^alus.... regina prwsenle, Julias. Marl., III cul. Julias.
etc Certe Eudoxia, Valentiniani filia Romse capta c Quasidiceret: In provinciisnoslris, catholicosesse
Hunnerico nupserat; sedjam aufugerat Constantino- nolumus. Haec desunt in Colbert. l.Mart., Germ.,
polim, ut refert Zonaras. Eam cum marito annis sex- Loricbio, et Orthod. Et infra, ubi ex Colb. 1 posui-
decim vixisse tradit Nicephorus lib. xv llistor., cap. mus, nisi ut a sancl>, etc. Plcriquc ediii habent nisi
12 : unde relinendam esse lectionem vulgatam cen- a sanclo, etc. Cneterifere mss. cum Orih. et Lori-
semus. Eteniin Reginus comes poluit lunc in Atrica chio, Tunc sanclo Eugeniorationabilis causa visa est
fuissc legatus. Eum nerape Afris probe nolum fuisse si cor barbarummoliretur, suggerendo, si legenda da-
patcl, quod postea in Orienlis partibus constitutus, retur d
lali textu epistolaconscripta.
qusestionesaliquot bealo Fulgenlio solvendas propo- Colb. 2, Ful., Germ., Mart., Port., et Orthod.
suit, quibusilleresponditepist. 18; et post Fulgentii cum Loricbio, nobismerilo religionisac fidei. Colb.
mortem Ferrandus diaconus, ut ejusdera Ferrandi tertius, de merito religionisfidei ejus prwceptum.
opusculum de hoc argumento testatur. Illud edilum e Coll). 1, cum aliquot edilis, Obadum; Colb. altor,
est a Chiffleliocum cseteris ejusdem aucloris operi- Oubadum, ct sic infra. Paulo ante, iniquitulemvra-.
bus, Divione,anno 1649. vins partvrire. Lorichius, ut iniquilatemgraviuspar-
bColb. 2, Ful.,Germ., Mart., Lorichius, etOrth., luriret.
 '
215 ,VICTORISVITENSIS 216
buit. Sic est hoc quomodo si dicatur homini, ut per A quanlo magis communis mensa ciborum polerit in-
aera feraiur el volitet, quod moris non est humanas quinare, cum dicat idem apostolus : cum nefariis
natursc Dixi enim, si nostram fidem, quae una et neccibum habere communem (1 Cor. v, 11)?
vera fides est, poteslas regis agnoscerc desiderat, XVII. lngens miraculum. — Sed cum ignis jam
roittat ad amicos suos : scribam el ego frairibus persecuiionis accenderetur, et flamma infestantis
roeis, ut veniant coepiscopi mei, qui vobis nobiscum ubique regis arderct, ostendit Deus noster quoddam
communem fidem noslram valeant demonstrare, ct miraculum per servum suum fidelem Eugenium,
praecipue Ecclesia Romana, quse.» caput est omnium quod prselerire non debeo. Fuit in eadem civitaie,
Ecclesiarum. Ad hsecCubadus : Ergo tu, cldomlnus id esl Carthaginc, quidam caecus civibus civilatique
meus rex, similes estis? Eugenius episcopus dixit: noiissimus, nomine Felix. Hic visitatur a Domino,
"
Ego similis rcgi non sum; sed dixi : Si vcrain co- diciturque ei nocte per visura , dies enira Epipba-
gnoscere desiderat fidem, scribat amicis suis, ut di- niorum illucescebat : Surge, vadead servum mcum
rigant noslros catholicos episcopos; et ego scribo Eugenium cpiscoptim, ct dices ei, quia ego te ad il-
coepiscopis meis, quia catlioliccc fidei univcrsse ima lum direxi. Et illa hora qua benedicet fontera, ul
est causa. Hoc agebat Eugenius, non quoJ deessent baptizentur accedenies ad fidem, coniinget oculoi
jn Africa qui adversariorum objecla refellerenl, sed 6 luos, ct aperientur, et vidcbis lumen. Qui tali vi-
ut illi venissent, qui alicni ab eorum dominatu, ma- iione commonilu*, pulans se, quomodo assolet, de-
jorem ffdociam libertalis baberent, pariierque op- ludi per soiniiium, surgerc noluit csecus. Sed cuni
pressionis nostrse calumnias universis terris et po- itcrum uigerclur in somnum, similiter ut ad Euge-
ptilis nunliarent. nium pergerei, compellitur. Rursus negligit, tertio-1
.-: XVI. In episcoposswvitia.—Illeaulem qui nectebat mie festinanter et graviter increpalur. Excilat pue-
dolos, audire noluit raiionem , agens argumenlatio- rum qui ci solitus erat manum porrigere. Pergi'.
nibus crebris, ut quoscunque episcopornm audicrat veloci agilitate ad Fausti basilicam; orai, et venieni
eruditos, variis inseclalionibus agiiaret. Jain ad exsi- cum ingentibus lacrymis, suggerit cuidaiu d subdia-
lium b Vibianeiue secundo Donatianiim impositis cono nomine PeregrinO ut eum episcopo nuntiaret,
cenlum quinquaginia fustibus miserai episcopum, indicans sc babere aliquod secreli genus inliman-
21 necnon et Sufeiulcnsem Prscsidiuiii, virum salis dum. Audiens episcopus jussit liominem inlroire.
aculum. Tunc ct venerabiles Mansuelum, Germanum, Jain cnira ob cclcbritatem fcstivitatis, bymni nociurni
Fusculum, et mulios alios fusligavit. Duin hscc ge- per totam ecclesiam canente populo concrepabant.
runtur, impcral ul cum noslri- rcligionii viris illorum Indicat caccusantistiti ordinera visionis suac, dicitquc
mensain nulliis communem haberet, neque cum ca- C illi: Nonte dimittam nisi niihi, sicuta Domino jussus
tholicis omniiio vcscercntur. Quse res non ipsis ali- cs, reddidcris oculos meos. Cui sanctus Eugcnius :
quod praeslitit bcneficium, sed nobis maximum con- Recedc a me, frater; peccator sum et indignus, ct
tulillucrum. Nam si sermo eorum, diccntc Apostolo, supcr omiies homincs delinqucns, ut potc, et qui iu
sicul cancer consuevit serpere (// Tim. n, 17), hscc tempora servatus suin. Ille auiem tenens genua
a Sic olim Cyprianus Romanam-Ecclesiam princi- nadensemin Mauritania Caesariensi.Prsesidius aulem
palem appellabat, epist. 59 cdil. Oxon., alias 55, qucm hic laudattis, is ipse cst qui dicitur Suffetulensis in
lmilali sunl alii Africani Patres. Optatns lib. n adver- Noiitia Africana inier cpiscopos Byzacense, sicut et
sus Parmenianmn, Aogustinus passim, et alii. Vide Mansueius Afufeniensis et Germanus Peradamiensis,
Mabillonii nostri prsefationem in Liturgiam Gallica- in eadem provincia. At Fusculum reperire non licuit,
nam. Cscterum Julius papa in epislola ad Orientales nisi foilc fuerit Filtiosm Aggaritanus, ineadcm Byza-
episcopos conqueritur se ab iis ad concilium advoca- rena provincia memoratus. Certe pro Fusculus in
tum non fuisse. Vidc Sozomen. lib. ni Hist. eceles., Usuardi aulograplio habelur Fulcotus.
cap. 10. Fulgenlius et cseteri episcopi exsules in Sar- ' In Colb. 1, annorum circiier 800, eadem manu
dinia, epistola 15 ad Venerium et Joannem, laudant quo lextus ipse scriptum est in margine : Nota quod
Hormisdseponiilicis Romani verba, ut ostendant de in die sacra Epipltaniotum apud antiquos baplismut
gralia omnibus esse teiienduiu, quid Romana, in- _" fieret. Idem habet in capituli tilulo editio Lorichii,
quiuni, id.esl, catholica sentilel servat Ecclesia. bac vocula, nota. Hanc vero consucludi'
b Sic editi fere omnes, nisi quod babent Vibianen- excepla
ncm improbant Siricius papa in epistola ad Hime-
sem. Colb. 1 Vibianense teeundum. Sicut et Mart., rium Tarraconensem episcopuin, et sanclus Lco in
Ful. et Germ. : sed qui infra pro epitcopum habent epist. 16 edit. Quesnellianse, ad Siciliai episcopos,
episcopos, quasi sccundi nomine, cpisuopus hic qui- quibus poslea alii poniifices, et in variis provinciis
dam a Viclore designarelurDonaiiano sociaius. Simi- synodi adlncserunt. Alii tinieii in aliis provinciis
liter Orthod. ei Lorichius habenl : Vinianense, se- servabalurconsuetiido, quod de Africa cerium esi.
cundum, Donatianum impositis centum.... episcopos; Idein in Orientalibus provinciis observatum fuisse
el sub fetulense prwtidium verum,aculttm, etc Sed liquet luiu ex Graecorum Euchologio, lum cx Prato
bse lcctiones mendosissimseSUIIL.Unicum quippe hic spiriluali Joannis Moschi cap. 171,apud Cotelcrium
tantummodo designari Donatianumepiscopuin, liquet lomoII MonumenloruniEccles'seGrsccse,ubi refcrtur
ex vetuslis martyrologiis Usuardi, Adonis, et Noike- sacrum fontem singulis annis in Vico quodam, die
ri, in quibus die 6 Septerabris solus Donatianuscuni fcsto Theophaniorum sponte sudarc solilum fuisse,
infra recensitis celebratur his verbis: 77 Sanctorum ul ex ea aqua baptismus coiiliceretur.
. Donaiiani, Prmsidii, Manstteti, Germani et Fusculi, d Editi, Diacono. Priorem leclionem prsetulimus,
qui, etc, quo item die in Rouiano Martyrologio me- i|iise videiur istorumtemporum disciplinsemagis csse
inoranlur. Porro inNotitia Africana quatuor Donalia- conformis. Subdiaconi quippe extra sacrarium sia-
nos epjscopos invenio; Veselitanumscilicet et Tegla- bant, ex concilio Laodiceno.
nemem in Nuuiidia, Eliensem in Byzacena, et Uzi-
217 DE PERSECUTIONE VANDALICALIB. II. 218
cjus, aliud non dicebat, nisi illud quod jam dixerat: A J choro doctorum nomine « Lsetum , slrenuum atque
Siculjussum est redde mihi oculos meos. Atteridensi doctissimum virura , post diuturnos carccris squalo-
quoque Eugenius inverecundam credulitateiu, et quiai rcs incendio concremavit, scslimans tali excmplo
jam lempus urgebat, pergit cum eo, comitante offi- limorem incutiens, reliquos se clistirum. Tandem
cio clericorum adfonlem. Ubi fixis genibus cuin in- vcnitur ad disputationis conflictum, ad locum scilicet
genti gemitu, pulsans singultibus ccelum, crispantemi quem delcgcrant adversarii. Evitantes igilur noslri
benedixit alveum fontis, et cum completa surrexissett vociferationis lumullus, ne forie postmodum Ariani
oratione, ita cseco rcspondit: Jam libi dixi, fraler dicercnt, quod cos nostrorum oppresscril mulliludo,
Felix, peccator homo ego sum; scd qui te visitares dcligunt de se noslri qui pro omnibus rcspondercnt
dignatus est, prsestet tibiDoniinus secundum fidemi decem. Collocat sibi Cyrila cum suis saiellilibus in
tuam, et aperiat oculos luos. Simulque vexillo cruciss loco excelso superbissimum thronum astamibus [al.
consignat oculos ejus. Statim caecus visum, Domino> nobis] nostris. Dixeruntque nostri episcopi: d Illa
reddente, recepit. Quem secura, quousquc universii semper est grala collalio, ubi superba non dominatur
baplizarentur, i.bi detinuii a ob boc, nc tanto mira- polesialis elalio; sed ex consensu communi veniiur,
culo populus excitatus, virum conlereret qui rece- ul cognitoribus discernentibus, partibus agenlibus,
perat lumen. Fit postea manifeslum Ecclesiac uni-- **quod verum cst agnoscatur. Nunc autem quis erit
versse. Procedit ad aliare cum Eugenio, sicut moris3 cognitor, quis examinator, ut libra jusiitiac aut bene
est, qui fuerat csecus, suse salulis oblalionem Do- prolata confirmet, aut prave assumpta refe!lat?'Et
mino reddilurus. Quam episcopus accipiens altarii cum talia et alia dicereniur, nolarius regis respon-
impusuii. Fit slrepitus, gaudio b provocante, irrevo- dit : Palriarcha e Cyrila dixit. Ad quod superbc ct
cabilis populorum. Stalim nunlius pergit ad tyran- illiciie sibi nomen usurpalum nostri detcstati dixc-
num. Rapitur Felix, inquiritur ab eo quid factum sit,, ruiit : Legatur nobis quo concedenle istud sibi no-
22 qualilerque receperit lumen. Dicit ille ex ordine3 men Cyrila assumpsit. El exinde slrepilum conciian-
lotum, dicuntque Arianorum episcopi: Hoc Eugenius5 les, calumniari advcrsarii cceperunt. Et quia boc
per malcficiafecit. Et quia oppressi confusione lu- noslri petierant ut sallem, si examinarc non liccbat,
roen non poterant hubilare, eo quod Felix universsc a prudenti multitudini vcl exspectare licerel: jubentur
civitati manifeslus esset et notus; lamen volehantt universi filii catholicscEcclcsiacqui aderanl, cenlcnis
eum , si fas esset, necare, quomodo Judaei suscita- fuslibus [al. caedi] lundi. Ttinc clamarc ccepit bcatus
tum Lazarum cupiebant occidere (Joan. xu, 10). [Lor., Eusebius] Eugenius : Vidcat Deus vim quara
XVIII. Latus tnartyr. — Appropinquabat jam fu- patimur, cognoscat afflictionem et persecutionem
turus dies illc calumniosus calendarum Februaria-- quam a persecutoribus sustinemus. Convcrsique no-
rum, ab eodem statutus. Conveniunt non solumn stri, Cyrilse dixerunt: Proponc quod disponis; Cy-
universse Africte, verum etiam insularum mullaruran rila dixit : NescioLaline [Colb. 1 addit loqui]. Noslri
episcopi, afflictioneet raoerore conlecii. Fit silentiuraii episcopi dixerunt: Semper te Latine cssc Ioculum
diebus multis, quousque perilos quosque et dociissi- manifesto novimus; modo excusari non debes , prsc-
mos viros [al. cxinde superarel] inlcrim separaret,, sertim quia tuMiujus rei incendium suscitasli. Et vi-
calumniis appositis enecandos. Nam unum ex ipsoo dcns catbolicos cpiscopos ad conflictum mag;s fuisse

a Loricliius sic habet : Ob hoc tantum miraculum n bantur. Dc his Augiislinus in breviculo collationis.
populusexcitalus, comprimere virttm qui receperallu-;- Plura vero habel Morinuslib. i Exerciiationum ecclc-
tnen cmperunt.Fit postea, elc skisi. cap. 20. Eorum mcniio passim in conciliorum
b Alii, metante aut comilanle. Colb. 1, mediante. '.. aclis habetur, ex quibus facile quivis corum officium
Orthod. el Lorichius, provocanteinmstimabilis,eic Etinfra, prolata confirmet,etc.
c Hic fuit episcopus Neptitanus in Byzacena, ul exx dignoscere78Polest-
Ful. ct Mart., confirment, aut probra assumpla refel-
Notitia patet. Idem lestatur Viclor Tunnonensis inn lanl. Germ., conftrmel uul probra, etc Orlhod. ct
Chronico, et Isidorus in Historia brevi Vandaloriun, i, T) Loricliius, imprcbeassuntplarefellat.
sera 501. Ejus memoriam simul cum supra recensitiss e Hunc locum rcslituimus ex mss.Colb. 1 ct Port.
confessoribuscelebrant vulgala Martyrologia die 6 Interpcllarunt quippe calholici, cum bacc verba, ia-
Septembris. Victor tamen Tunnonensis in Chronico o triarcha Cyrita dixit, Nolarius pronunliaret- Ferro
laudato eum die xu calendas Octobris glorioso mar- eniin non poierant, ut ille Cyrilam uuncuparet pa-
tyrio coronatum fuisse asseverat, Zenone Auguslo o triarcliam, unde scrmonis ipsius filiiin inierruperc.
consule. Ejusdem sancti viri apparitione bellum ad-1- Colli. allcr, Rhenan., Chiftl., Bald., ct Bign., omissa
vefsus Vandalos a Justiniano iinperatore susccplum m una linea. Cyritadixit: Legatur, ctc. Aliter habent
fuisse scribit jam laudalus Isidorus, scra 560. Ad ,d Sur., Onhod., Lorithius, el cura eis Bald. in piole-
quod tamcn fuissc incitatum ndhortationibus episcopi pi gonicnis, scilicet, Patriarcha Cyrila dixit, aliqttos
cujusdam, qui Dei monitu cx Oriente Constantino- i- vestrum sttperbe ct illicile sibi nomen caiholicormn
polim veneral, asserit Procopius libro i de Bello lo usurpasse. Nostri lentati dixerunt: Legatur, ctc. Sed
Vandalico.Paulo infra astimans lali exemplolintorem iii ni fallor, vocem Catholieorumabsque nis. posueruni,
inculiens, ctc Colb. 1, wslimans quod timorem
tii quod alias scnsus vidcretur cis essc nullus. Nam
excitarct. Mart., Ful., Germ., Sur., Oriliod. et Lo- )- Ful. et Germ., qui banc leclionem babent, pro ca-
ricbius, limoremincuterel reliquis et twsuram.
II. llwlicorumIiabent patriarcha, et Colb. lertius -cuui
d Aliiquod....
habent, Illo est semper traclanda toculio,ubi,
i, Comp. ncutram. Porro familiare erat, ut jam supra
etc Et infra, Cognitoribusdiscernentibus.Aliquot mss. s. observavimus, apud islos aliosque barbaros, praeci-
el editi, decernentibus.Porro cognitores dicebanlur tr puuui geulis suse episcopum patriarcham nuucupare.
qui recognoscendis cpiscoporum sentenliis commilte- 2- ~,.-.
219 VICTORISVITENSIS 320
paralos, "omninovolebat audientiam diversis cavilla- A cienterque conscriptum, dicentes : Si nostiain fidera
lionibus declinare. Quod ante nosiri prsevidenies, cognoscerc desider.itis, haec est veritas quam tc-
libellumde Ode conscripserant, satis decenter suffi- nemus.
• Sic habel Lorichius. Al alii mss. et ed. omnino audienliam declinavit

LIBER TERTIUS.
PROTESSIOFlDEI CATHOLICORUM EPISCOPORUM HUNERICOREGl OBLATA.
23 L Unitas subslantim Dei. — Regali imperio II. Probatur ex Scripturis. — Ex Palre autem esse,
fidei catholicse, quam tenemus, praecipimnr reddere id esl unius cum Patre substanlise, his lestimoniis
rationem, ideoque aggredimur pro nosirarum virium approbalur, Apostolo dicente : Qui eumsit splendor
mediocritate, divino fulli a adjutorio, quse crediraus glorim, el figura tubstantiw ejut, gerens quoque omnia
vel prsedicamusbreviter intimarc. Primum igilur de eerbovirtutis sum (Hebr. i, 5). Et itcrum ipse Deus
unitale substanlise Palris et b Filii, quod Graeci Paler incredulorum perfidiam objurgans, qni prsedi-
o/xoouo-iovdicunl, exponendum nobis esse cognosci- cantis pcr prophetas Filii vocein in sna subsiantia
mus. Palrem ergo, et Filium, et Spiritum sanctum manenten»audire noluerunt, 24dixit: Non audierunt
ita in unitate Deilatis profitemur; ut ct Patrem c in vocem*subslantiw (Jer. ix, 10), qnam vocem sub-
suse proprietale personsosubsisiere, et Filium nihilo- B slantiae [edit. ciim lam] contemplam lerribili conle-
minus in propria exslare persona, atque Spiritum stalione increpans, ad eumdem prophetam loquitur,
sanclum personoc suse proprielatem retinere fideli dicens : Saper monles"accfpileplanctum, et super se-
confessione fateamur. Non eumdeni asserentes Pa- mitat deserti luclum, quia defecermt, eo quod non sint
tremquem Filium, neque Filiumconfilentesqui Pater homines; non audierunt vocemsubitantima volalilibus
sit, autSpiriltis sanctus; neque ita Spirilum sancium cali usqtte ad pecora (lbid.). Et rursum eos qui a
accipimus, ui aut Pater sit aut Filius; sed ingenitum professione unius substaniise declinantcs, in eadem
Pairem, et de Palre [a/.natum] genitum Filium, et de fidei subslanlia stare noluerunt, increpat dicens : Si
1'atre etd Filio procedentem Spiritum sanctum, unius stetistenlin tubstanlia mea, avertittem titique eosa via
credimusesse substantise[Lor.,et] vel cssenlise: quia tua mala, el a pestimit cogitationibus suis (Jerem.
ingcnili Patris el geniti Filii et procedentis Spirilus xxm, 22). Et ilerum non exlra subslantlain Patris
sancti una est deilas, tres vero personarum proprie- Filiura confitendum, sed in endeni ' lideli oculo con-
tates. Et quia conira hanc catholicam vel apostoli- tuendum apertissime declaratur, dum dicitur per
cam fidem exorla hseresis novitatem quamdam in- prophelam : Quit stetilin subttanlia Domini, et vidit,
duxerat, asserens Filium non [al. ex] de Patris sub- ' et audivitverbumejut (Ibit., 18)? Pairis ergo sub-
stantia[a/. nalam]genitum, sed ex nullisexstautibus, V stantiam Filium esse propheticis jam olim designa-
id est ex nihilo subslilisse : ad hanc impietatis pro- lum est oraculis, dicente Salomone : Sttbsiantiam
fessionem, qusecontra fidein emerseral, refellendam enimet dulcedinemluam, quam s tn filios habes osten-
et penitus abolendam, 6f*oouo-iov sermo Grsecus posi- debas (Sap. xvi, 21), quam in figura et iinagine pa-
tus est, quod inierpretalur unius subslantise vel nis coclestispopulo Israel ccelilus apparet profluxisse.
essenlise, significans Filium non ex [al. nullis] ullis Quod ipse Dominusin Evangelio exposuit, dicens :
exstanlibus, nec ex alia subsiamia, sed de Paire Non Moyses dedit vobis panem de cwlo, sed Pa'er
natum esse. Qui vero pulat 6f*oouo-iov auferendum, meusdat vobis panem de cmlo(Joan. vi, 32); se uii-
ex nihilo vult asserere Filium exstitisse. Sed ex ni- que panem ipse [Lor., definiensj designans, cuiu
hilo non est, ex Patre sine dubio est, et recte 6fto- dicii : Ego sum panit vivus qui de coetodescendi
euo-tov,id est unius cum Patre substantise, Filius est. (Ibid.il) Dc quo eliam propheta David dicit: Pa-
11Cod. Laudunensis et alii, auxilio. Mart., Comp., LXX Inlerpretet. Quodesl verum. Cseterumpro tuper
Lor., et Orlh., fidemquamcredimus. monles,e:c, Lorichius, el alii habent, super montem
b Colb. 1 addit manti recenti et Spiritus tancti. planclum,ei pro semitam,aliqui, scntitas.
c SicMart., Germ., Ful., et Chiffl. At Colb. 1, accipe ' Laud. et Colb. 2, Fidc/ifermeniis oculo. Rhenan.,
Comp., Lorichius, el Orlhod., pio suw habent sua. fidetitermentis oculis. Ful. Germ. et Orthod., fidtli
Colb. alleY,et Laud. cum Bald., Rhenan. ct Bign., . mente. Colb. lertius, fideliter mente. Lorichius, fidei
suaproprietatis persona. SicelColb. tertius in margi- •D menle.
ne,d qui in lextu habet, sua propria Deilatispersona. B Hujus loci et aliorum, qui hic habenlur, egre-
Hsec particula deest in Laud. et in editione Rhe- gias habes expositiones in libro seu Besponsione
nani. At in Colb.1 alia manu scripta est. Et in reca- 79sancti Fulgeniiiad decem Arianorumobjectiones,
pitulationeinfra num. 21 non habelur. Exstat tamen lnresponsionescilicetadquariameorumobjeciiouem.
in cselerte mss. et edilis. CseterumColb. 1, Mart., Ful., Germ., el Orth., cuin
• Laud. addil. mem.Infra aulem in Comp. et apud Lorichio, habenli» Filio. Ei infra.pro quam in, p.tc,
Lorichium sic habetur: Qui cumsit tplendor et figurd Orth. et Loricliius quiain. Colb. 1, qui in, ui quse
substantia ejus et substantiam noluerunt audire hwre- sequuntur de Filio possint intelli^i. Et quideiu cxi-
tici. Dixitalius propheta : Non audierunt vocem,etc gere videtur sensus illorum Palrum ul legatur tn
Vox haretici deest in Comp. Porro in Colb. unius Filio.
margine haec verba habentur: /n Jeremia secundum
221 DE PERSECUTIONE VANDALICALIB. III. 222
nemangelorum manducavithomo (Psal. LXXVII,25). lA ait : Ego et Paler unum sumus; et: Qui videt me videt
III. Paler elFilius sunl aquales.—Namque ut adhuc et Patrem; et: Omnia qumcunquePaler facit; eadem
evideniius Patris et Filii substantise unitas, ct a di- facit Filius simililer, vel csetera quse superius conti-
vinitatis sequaliias ostendatur , ipse in Evangelio nentur. Ula vero quse de co secundum hominera rc-
dicii : Ego in Patre, et Paler in me est. Et : Ego et feruniur, isia sunt : Pater major me est (Joan. xiv,
Pater unum sumus (Joan. x, 38, 30). Quod non ad 28). Et: JVonveni facere voluntatemmeam, sed volun-
unitatem tantummodo voluntalis, sed ad unam refer- talem ejus qui misit me (Joan. vi, 38). Et, Pater, si
(ur eamdemque substanliam, qtiia non dixit : Ego et fieri potesl, transeat a me calix iste (Malth. xxvi, 39).
Paier unura volumus; sed, unum sumus. Ex eo enim Vel ctim de cruce dixit: Deus, Deits meus, quare me
quod sunt, non ex eo lantura quod volunt, palernse dereliquisli(Malth. xxvn, 46)? Et iterura ex persona
unilatis declaratur assertio. ltem Joannes evangelista Filii propheta dicil: De venlremalris memDeusmeus
dicit : Proplerea ergoquarebant eumJudwi inlerficcre, es tu (Psal. xxi, 11); vel cum minor anyelis (Psal.
quia non solumsolvebatsabbatum,sed el Patrem suum vni, 6) indicatur, ct quam plura his similia , quse
dicebat Deum, wqualemsefaciens Deo (Joan. v, 18). studio brevitatis non inseruimus. Filius ergo Dei
Quod utique non ad Judseos esl [al. potius] penitus ntillis conditionum necessitatibus obstrictus, sed li-
referendum, quia evangelista veraciter dixil de Filio, B ] bera divinitatis polentia, ita quse nosira sunl mira-
quia sequalem Deose faciebat. Iiem in eodem Evan- bili pietate assumpsit, ut a suis qua? divina sunt,
gelio scriptum est: QuwcunquePaler facit, eadem et omiiino non desliterit : quia Divinitas ncc augmen-
Filius facit simililer (Ibid., 19). Et, sicut Paler susci- tum admitlit, nec palitur detrimeniein. Undc gratias
tat mortuoset vivificat, ila et Filius quos vull vivificat agimus eidem [Comp., DeoJ Domino nostro Jesu
(Ibid.,%\). Item, ut omnes honorificent Fiiium, sicut Christo, qui propter nos et propter nostram salutem
honorificanlPatrem (Ibid., 23). ./Equalisenim honor de ccelo descendit, sua passione nos redemit, sua
non nisi sequalibus exhibetur. Item ibi Filius ad Pa- morte vivificavit, sua ascensione glorificavit, qui se-
trem dicit : Omniameatuasunt,ettuamea(Joan.xvn, dens ad dexteram Patris venturus est judicare vivos
10). Item, Phitippe, qui me videt, videt,et Patrem. et moiiuos, justis selernacviiae prsemium Iargilurus,
Quomodolu dicis: Oslendenobis Palrem (Joan. xiv, impiis atque incredulis meriia supplicia redditurus.
9)? Hoc non dixisset, nisi Palri per omnia fuisset V. Generatio Filii. — Profitemur iiaque Patrem
aequalis. Item ipse Domiuus dixit : Creditisin Deum, de seipso, hoc csl de eo quod ipse est, sempiterne
et in me credite (Ibid., 1). Et adhuc ut unitaiem atque inelTabiliter Filium genuisse; Filium non ex-
sequalitatis demonstraret, ait : Nemo novit Filium trinsecus, [al. vel] non ex nihilo, non ex alia subja-
nisi Pater , neque Patrem quis novit nisi Filius, et IC cente materia, sed ex Deonatum esse. Et qui de Dco
cuivoluerit Filius revetare (Mallh. xi, 27). Et sicut natus est, non aliud est qtiam id quod Pater esi, ct
Filius cui vull revelat Patrem, iia el Paier revelat idcirco unius substantise est: quia veriias nativitalis
Filium, sicul ipse Petro ait confilenli eum Christum diversilatem non admillit generis. Nam si altcrius
Filiuni Dei vivi esse : Bealus es, Simon Barjona, quia a Palre substanlise esi, aul verus Filius non esl, aut,
cttroet sanguis nonrevelavit libi, sedPater meus qui in quod nelas est dicere, degener natus est. Est enira
cwlis est (Matlh. xvi, 17). Et iterum Filins dicit : verus Filius, sicul ait Joannes : Ul simus in vero Fi-
Nemo venit ad Patrem nisi per me (Joan. xiv, 6). Et, lio ejus (I Joan. v, 20). Non est etiam degener, quia
JVemovenit ad me, nisi Pater meus, qui misit me, al-' Deus verus de Deo nalus est vero, sicut idem Joan-
traxerit eum (Joan. vi, 44). b Unde claret aequalilas nes evangelisla exsequitur, dicens : Hic est Deus
Pairis et Filii, cum ad se invicem credenles addu- veruset vitawterna (Ibid.). Et ipse Dominusin Evan-
cunt. Item dicit : Si cognovissetis me, et Patrem geiio : Ego sum, inquit, via, verituset vita (Joan. xiv,
meum ulique cognovisselis,el amodo noslis eum, et 6). Ergo si aliuiide subslantiam non habet, de Palre
vidislis eum (Joan. xiv, 7). habet; si de Patre babet, unius esl subsiantise cum
IV. Duw in Chrislo naturm. — Verum quia duas Patre. Sed si unius substantisenon est, ergo non de
in Filio profitemur esse naluras, id est Deum verum D Palre, sed aliunde est : quoniam unde est, inde sub-
et hominera verum, 25 corpus el animam habentem : stanliam habeat necesse esi. Omnia enim ex nihilo,
quidquid de c excellenii sublimitatis potenlia de eo Filius vero de 1'alre. De duobus eligat quisque quod
referunt Scripturse, admirandse ejus divinitati tri- velit, aut del ei substantiam de Patre, aut fateatur
buendum seatimus : et quidquid infra bonorem ccele- ex nihilo subsiitisse.
siis potentise deeodem humilius enarratur, non verbo VI. Solvitur objeclio. — Sed prophelicum forsilau
Dei, sed bomini reputamus assumplo. Secundum objicilur tesliraonium : Generationemejus quis enar-
divinilatem ergo est boc quod supeiius diximus, ubi rabit llsai. LIII, 8)? Cum [al. ergoj ego non dixc-
a Rlienan., et Divinilas aqunlilas. Colb. 1, Divini- se invicemcredentesadducere.
tas ostendalur wqualis. Et infra, Eyo in Patre, elc, c Mart., Germ., Comp., Ful., ct Ortliod., exceUen-
Ghilfl., Bigu.et Uald. cnm Colb. 1, Rhenano, babent lis. Colb. 1, exceltentius. Lorichius, excellentissubli-
solnnnnodo, Ego el Pater unum sttmus. Laud., Ego mitalis potenlim, etc., Et infra admirandm , elc
in Patre... Ego enim el Pater, elc Mart., Comp., Lorichius., et Ful., ad memo-
b Marl., Colb. 1, Fnl., Germ., Rhcnan., Lorichius, randamGerm., ejus divinilatem.
et Orlliod., Undc clarei mnualiltiismPatris et Filii ad
223 VICTORISVITENSIS 221
rim : Enarra mihi modum vel qualitatem divinsc.A dem Filio dicil: Qui cum sit sptendorgloriw, et figura
generaiionis, el lanti secreti arcanum humanis verbis substantim ejut (Hebr.\, 3) : in quo evidenlius et
cnunlia, quoniam unde natus sit, non queraadmodum coxtcrnus Palri, et inseparabilis a Patre, el unius
nalus sit requisivi. Divina enim generatio inenarra- cum eo esse subslantiseperdocelur, dum luci splen-
bilis est, non ignorabilis. Nam usque adeo non est dor semper esl coselcrnus, dum splendora [al. lucc]
ignorabilis, id est non ignoralur unde sit, ul ct Pa- lumine nunquam est separatus, dum splendor a luce
tcrde seipso gcnuisse, et Filius de Patre se natum c natura vel subslamia nunquam polest essc diver-
sscpissimeprotestetur, quod nullus omnino ambigit sus. Qui enim splendor lucis esf, idem et Dei Palris
Clirislianus, sicut in Evangclio demonstralur, ipso virtus est : sempiternus crgo propter virlulis seler-
Filio dicenle : Qtii autem non credit, jam judicalus nitatem , inseparabilis propier clariludinis unilatem.
ett, quia noncreditin nomineunigeniliFilii Dei(Joan. Et hoc est quod nos fideliler profiiemur, Filitim do
III, 14). ltem Joannes evangelisla dicit: 26 Et t"rft" Palris substanlia natum; sicut ipse Patcr Deus aper-
mut gtoriamejus, gtoriamtanquam Unigeniti a Patre lissimura perhibet lestiraonium. Qui ut de sua inef-
(Joan. i, 14). Ergo professionem noslram brevi ser- fabilis naturse substantia propriura se Filium ge-
mone concludimus. [Laud., SictttJ Si vcre de Palre nuisse monslraret, ad inslruendam fragiliiatis nostrsa
natus esl, unius subslanlisc est, ct [al. vere] verus 8 imperiiiam, ut nos ex visibilibus ad invisibilia eri-
Filiusesi; scdsi unius substantisc non est, nccverus gcret, terrensc nativiiatis vocabulumad divinscgcne-
Filius est; ct si verus Filius non esl, nec verus Dcus ralionis iraxit exemplum, dicens : Ex utero ante
est. Aut si vcrus Deus est, et lamen de Patris sub- luciferumgenui te (Ps. cix, 3). Quid clarius, quid
stanlia non esl, ingenitus ergo et ipse cst. Sed quia luculentius clTariDivinitas dignaretur? Quibus indi-
ingenitus non cst, factura ergo est, ut [al., puieiur] ciis, quibus existentinm rerum excmplis propriela-
putalur, aliunde subsistens, si de Patris subslaniia lcm generationis poluit intiraare, quam ut pcr uteri
non est. Sed absit hoc ita crcdere. Nos enim unius appellalionem proprictatem d genilricis ostcnderet?
subsianlisecum Palre Filium profilemur, delesianies non quia corporeis compositus est membris, aut ali-
Sabellianam hseresim, quse ila sanctam Trinilatem quibus artuum lineamentis distincius; sed quia nos
confundit, ut eumdcm dicat esse Patrem quem Fi- aliter veritatem divinsegenerationis audilu mentis pcr-
lium , eumdemquc credat esse Spiritum sanclum , cipere non possemus, nisi humani uteri provocaremur
non servans ircs in unitate pcrsonas. vocabulo, utambigi ultra nonposset, dc Dci substanlia
VII. Ingeniii et geniti cademsubstantia. — Sed for- nalum esse, quemconstat ex Patris utero exstitisse.
sitan objicitur : Cum ingenitus Palcr sit, genitus 27 ^III' IndivisaDei substantia. —Credeiilcs ergo
Filius, non ficri posse unam eamdemque subslan-' C Deum Pairem dc sua substaniiaimpassibiliterFilium
liam genili atque ingenili : cum ulique si sicut inge- generasse, non dicimus ipsam substaniiam aut divi-
nitus Paler cst, ingenilus esscl Filius, lunc magis sam csse in Filio, aut diminulionem pertulisse in
diversa posset esse substantia, quia unusquisque a Patre; et pcr hoc passionis potuisso vitio subjacere.
seipso subsislens comraunemsubslantiam cum altcro Absit enim a nobis, ul lalia vel opinemur, vcl cogi-
non baberet. Cum vero ingenilus Pater de seipso, id temus, vel credamus de Dco: quia nos perfeclum
esl de eo quod ipse cst, a si quid illud est aul dici Patrem, perfeclum Filium sine sui diminutione, sine
polesl (imo quia ul cst dici omnino non polesl), aiiqua derivatione, sine omni omnino passionis infir-
Filium generavit, apparei unam esse gigncniis geni- milale genuisse iideliter profitemur. Nam qui objicit
tique substanliam, quia Deum de Deo, lumen de lu- Deo, quod si de scipso genuit, divisionisvilium per-
mine Filium esse veraciler profiiemur. Nam lucem lulit, polest dicere quia et laborem scnsit, quando
esse Patrcm Joannes aposiolus lcstis cst, dicens : universa condidit, et ob hoc die seplima ab omni
Quia Deuslux est, ct tenebrwin eo non sunt ullw (I opcre suo requievit. Sed ncc in generando de seipso
Joan. i, 54). Ilem de Filio ait : Et vita eral tux ho- passioncm vcl diminmionern aliquam sensil, nec in
minum, et lux in tenebris tttcet, ei lenebrweam non condendo universa fatigationem aliquam perlulil.
comprehenderunt(Joan. i, 4, 5). Et infra : Erat lu- P Namquc ut evidenlius nobis divinsegenerationis im-
mcnverum, quod illuminalomnemhominemvenientem passibililas • demonstraretur, Deum ex Dco lumen
tn hunc mundum(Ibid., 9). Undc apparet Palrcm ct [Lor., dej ex lumine Filium profitendum accepimus.
Filium unius esse subslantio:, dum lucis etluminis Si ergo in cfficienliavisibilisac mundani luminis lale
diversa non potcsl csse subsiantia ejus, sciliccl quoe aliquid invcnilur, ut luminc ex luminc sumpui, ct
de se gignit, el quae b du sc gignente existit. Dcni- per quamdam gcncrationis naiivitatcm exorto, ipsa
que ne aliquis intcr Patrcm ct Filium diversitalem luminis origo, qutc ex sc lumcn al.ud dcdit, nec ini-
uaiuralis Iuminis introducat, ideo Apostolus de eo- iiui, ncc ullum omninodctrimcntum minislrati ex sa

' a Lorichius, Si quidem illud aut dki potesl, imo
quia ut dici omninonon polest, etc Rhcn. ut noslra
edit., nisi quod pro omntiiohabet omnia.
b In plerisque deesl se. Lorichius habet de gigncnte
tonstat.
c Colb. K, naturalis substantia:.Mart, etOrlh. cum
Lorichio, nalura ac substantia.Comp., splendor a luc:
ac substamia. Rhenan., nalura subslantim.
d Omnesmss.,prsetcrColb. 1 et Port., generationis,
sicut ct ediliones veteres Rhenani et Lorichii.
« Laud., Colb. 2, Rhenan., Loricbius et Orih,,
insinuaretur
223 DE PERSECUTIONEVANDALlCALIB. III. 2iC
luminis perpeti [Rhen. contingat] poluit : quanto Ji vni, 25). 28 Superferebatur autem Spintus Dci super
rectius ct melius de divini et ineffabilis luminis na- aquas, utpoie creator, virtute potentisasuse contiuens
tura credendum esi, quod ex seipsa lumen gcnerans, creaiuram; ut ex bis viva omnia producturus, ipse
niinui omninonon poluit? Unde aequalisest Patri Fi- rudibus b elemenli signis propria fomenta prseslaret,
lius non natus ex tempore, sed gignenti coxlernus, et jam tunc mysierio emicante baptismatis virlutem
sicut splendor ab igne genitus, gignenli manifeslalur sanclificationis liquoris natura perciperet, [at. pri-
xqusevus. llaec de Palris el Filii sequalilate, vel de rnamque] primaque ad vilam corpora animala produ-
subslanliso unitale, quantum brevilalis ratio sivit, cerel, David proinde Deo aspiranie, teslalur: Verbo
dixisse sufficiat. Domini ccclifirmali sunt, et Spiritu orit ejut omnitvir-
IX. Spiritus tanctus est Patri et Filio consubstan- tus eorum (Psal. xxxu, 6). Vide quam plena sit brt-
tialis. — Superest ut aliquid de Spirilu sanclo, quem vitas, et quam clare in sacramcntum c unilaiis re-
Patri ac Filio consubstantialem credimus, coscqua- currit. Patrem in Domino; in Verbi significatione
lem ot coselernum dicamus, et testimoniis approbe- Fiiium ponens; Spiritum sanctum Altissimi ex ore
mus. Licet enim hsccveneranda Trinitas pcrsonis ac nuncupavit. Et ne vocis ediiio accipereiur in Verbo,
nominibusdisiincta sit, non lamen ob hoc a se alquc ccclos per eum asserit csse firmalos. Ne autera slalus
a sua seterniiale discrcpare credenda esi; sed manens .B a in Spiritu pularelur, ccelestis in co virlulis pleni-
antc saccula diviniias in Palre, et Filio, el Spiritu tudinem demonstravii. Narn ubi virtus, ibi necesse
sancto, vere ac propric credilur, ncc dividi nostris est persona subsistens; ubi omnts, no:i ablata a Patre
interpretalionibus polest, nec rursus versa in unam et Filio, scd consummata significatur in Spirilu san-
personam Trinitas ipsa confundi. Ilacc fides p!cna, clo : non ut solus babeat quod in Patre et Filio est,
hsec nostra credulitas csl. Idcirco deos nec ccstimari sed ut lotum habeai cum utroque.
patimur, nec vocari; scd unum Dcum in praedictis XI. Tres personmin uno nomine.— Et iterum cura
personis ac nominibusconfitemur. Incnarrabilis cnim de vocatione gentium Dominus loqiierclur, inira
Divinitas, non ut concludi aut apprebendi vclut vo- unum Diviuilatis nomen (Palrem, Filium el) Spiri-
cabulis possct, inlra noinina personasque se praesti- lum sanctum praodicans,ail : Eunles docete omnet
tit: sed ut idquod crat csse nosncrettir, intelligen- gentes, bapiizanteseos in nominePatris et Filii et Spi-
tiam sui ex parte, quam caperc humansc nientis an- ritus sancti (Matth. xxvni, 19).El ilerura ccelesiia
guslisc praevalebani, credeniibus dedit, propheta di- Corinihiis pracdicansApostolus, hsecsubdidit: Graiia
cenle : iVisicr«/ideii/is, a non intelligeiis(Isai. vn, 9, Domininostri Jesu Christi, et caritas Dei, et commu-
tec. LXX). Una eslergr/Trinitalisdeiias, et iu hujus niculiosancti Spirilus cum omnibusvobis (I Cor. xm,
vocabuli appellalioiie significatio csl tinius substan- 'C 23). Et ut aperlius in bac Trinitale unitatem sub-
lise, non unius pcrsonsc. Ad quain rcra fidelibus stanlise fateamur, illud cliam nobis est intuendum,
comprobandam in testimonium sui Divinitas ipsa quoraodo Deus, cum de mundi et hominis creatione
multisel creberriniis conlestalionibus scmper adfuit. disponerct, sacramenlum Trinilalis oslenderii, di-
Liceat ergo brcvilalis compcndio cx muliis pauca cens : Faciamus hominem ad imaginemel similitudi-
proferre, quoniam[al. vere] vera probalio majesla- nem nostram (Gen. i, 26). Cumdicit nosiram, oslendit
tis, tametsi habet pluralilaiem lestimonicrum, plura- ulique non unius; cum vero imaginem et similitudi-
lilate tamen non indiget, quoniam credcnli pauca suf- nem, • profert sequaliiatem, distinctiones persoha-
ficiunt. rum insinuat; ut in eodeni opere sit Trinitatis aperta
X. Scripturis probatur. — Primum igilur de Vete- cogniiio, in quo nec pluralitas [at. causa] cassa est,
ris Tcstamenli libris poslmodum eliam Novi, Pairem, nec simililudo disseuliens, dum et consequcntia sic
Filium, ct Spiritum sanctum unius docebimus csse loquuntur: Et dixit Deus, et fecit Deus, et benedixit
substanlise, libro Genesissic inchoantc : ln principio Deus (Gen. I). Et necesse est ut creaiionis lotius au-
fecit Deus ccclumet terram; terra autem eral invisibi- ctor Deus unus sit. Quam fidei rationem antiqua
lis, et ittcomposita,el tenebrmeranl super abyssum, et denique pcr Moysenbcnedictio pandil, el comprobat,
Spiritus Dei ferebalur super aquas (Gen. i, 1, 2). [al., " qua benedicere populum sscramento irinae invoca-
Ille quij Illeprincipiumqui Judseisquis esset interro- lionis jubetur. Ait enim Deus ad Moyscn: Sic benc-
ganlibus dixit : Principium, qui el loquor vobis(Joan. dices populummeum, et egobenedicamillos : Benedi-
a Hic locus est secundum versionem Sepluaginta, e Colb. 1, Mart. el Orth. cum Loricbio, tn sacra-
ubi OUSE pj o-ui/ijTe:Vulgata, non permanebitis.Caele- menlo unitas recurrit. Quin et paulo ante, pro plena
rtun ut plurimum textus Seripturse proferuntur hic brecitas, Lorichius habet, plana brevitas.
cx versionc LXX, plerumque nec islius versionis d Laud. Mart. et Orih., in spiritum reputetur. Ueti-
sunt, ncc Vulgatse,ut conferenti patcbit. Sic et loca nenda tamen nostra leclio. Tribus enim islis voeibus,
Novi Tcstamenti quandoque tcxlui Graecosunl con- Domini, Verbo , et Spirilu, in psalmo laudatis, ires
forinia, aliquandonostracVulgatse,nonnunquam neu- Trinitalis sanctissimsapersonas exprcssas fuisse san-
tri qnoil hic semel monuisse salis sit. ciissimi confessoresostendunt.
b Sic ex codd. Port. et Laud. simul junclis lcgen- e Plnrcs niss. cum editis aliquot, similitudinem
dum csse censuimus.Nam Laud. habet elementisignis proferl, aqualilatem distinclionispersonarum insinuat.
fomenta. Port., elementit propria fomenia. Cseteri Et infra, similimdodissentient,Laud. habet dissimili-
oiunes niss. et edili : ipse rudibus clementis; ignis tudo dissentiens.
yroprii fotnentapraslareU
BOT VICTORISVITENSIS 22«
cat te Dominuset custodiat te. Illuminel Dominus(a-, A longo separationis intervallo divisi ? sed tres, inquil,
ciemsuam superte, el misereaturtui. AttollatDominus untimsunt.
faciem suam super te, et det tibi pacem(Num. vi, 23 XII. Creatto tpttt ett comntunit. — Ut autem ad-
seq.). Quod hoc ipsum prophela David conlirmal, huc magis magisque sancti Spiritus cum Patre ef
dicens : Benedicalnot Deus, Dettt noster, benedicat Filio una [Lor., dignitas] divinilas in creandis rebus
nos Deus, et metuant eum omnes fines terrw (Psal. omnibus dcmonstretur, habes crealorem Spiritum
LXVI,8). Quam Trinitatis unilatem supernse angelo- sanclum in libro Job: Splritus, inquit, divinusest, qu\
rum virtutes [ms. 2, in unoj hymno veneranlur, et fecil me; et Spirilus Omnipolentisqui docet me (Job
ter numero, Sanctus, Sanetus, Sanctus, DomiuusDeut, xxxiu, 24). Et David dicit: Emitte Spiritum tuum et
tabaoth (Isai. vi, 3), indesincnti canenlc ore, in creabuntur, et renovubitfaciemterrw (Psal. cm, 50).
unius fastigium dominationis gloriam ejtis exallant. Si creatio et renovatio per Spiritum erit, sine dubio
Quod ut adhuc apertius fideliumsensibus inculcelur, et principium creationis sine Spirilu non fuit. Post
eoelestiummysteriorum conscium producimus Pau- crealionem igilur ostend >mus, quia vivificat etiam
lum. Ait enim : Dhisiones autem donationum suni, Spiritus sanctus, sicul Pater el Filius. Equidem-de
idem autem Spiritus; el divisiones minislrationum persona Patris refert Apostolus : Tesior in contpectu
tunl, idemautem Dominus; et divisionet operationumB Dei,qui vivificatomnia (1 Tim. vi, 13). Vitam vero
tunt, idemvero Deut, qui operatur omnia in omnibus dat Christus. Ovet, inquit, memvocemmeamaudiunt,
{I Cor. XII,4 seq.), etc. Et certe has divisionuin dif- et ego vitammlernamdo illit (Joan. x, 27, 28). Vivi-
fereniias pro qualitaie ac merito participantium Spi- ficamurvero a Spiritu sancto, ipso dicenle Domino:
rilum sanclum a docuit operari, cum ipsarura gralia- Spiritus est qui vivificat(Joan. vi, 64). Ecceuna vivi-
rum differentias partirelur, in ultimis intulit dicens: ficatio Palris et Filii et Spiritus sancti aperte de*
Hac autem omnia operatur unus atque idem Sp.ri- monslrata est.
tus, dividenspropria unicuiqueprout vult (Ibid.,\i). XIII. Prwscientia. — Prsescientiam rerum om-
Unde nullus ambiguitali relinquiiur locus, quin 29 niuin in Deo esse, et occultorum cognitionem, liccl
clareat Spirilum sanctum et Deumesse, et susevolun- nemo Cbrisiianus ignoret, tamen ex Danielis libro
laiis auctorcm, qui cuncta operari, et secundumpro- monstrandumest. Deus,inquit,quioccuttorumcognitot
prise voluntatis arbitrium divinse dispensationis dona it, qui prwscius esomniumantequamnatcantur (Dan.
largiri apertissime demonslratur. Quia ubi volunta- XIII, 42). Hseceadem praesciemiain Christo est, sic-
ria gratiarum disiributio prsedicatur, non poiest vi- ut refert Evangelisia : Ab initio autem sciebal Jesus
deri condilio servilulis : in creatura eniin servitus quis estet eum tradilurus, velqui essentnon [al. deesl
inlelligenda est, in Triuitaie vero domiaalio ac liber- " non] credentesin eum (Joan. vi, 65). Quod sit aulem
tas. Et ut adbuc luce clarius unius diviuitatis esse occultorum cognitor, ex hoc manifeslum est, cum
cum Patreet Filio Spiritum sanctum doceamus.Joan- obscura con-ilia Judseorum traducens dicebat: Quid
nis evangelislselestimonio comprobatur. Ait namque: eogilatis nequam in cordibus vettris (Matth. ix. 4) ?
Tres tunt qui tettimonium perhibenl in catlo, Paler, Similiter prsescire omnia Spiritum sanciuiu, ipse
Verbum,el Spiritut tanctus, etb hi tres unum sunt (I manifestaiit dicens ad apostolos : Cumvenerit Spiri-
Joan. v, 7). « Nunquid, ait, tres in dilferenii sequali- tus verilalis, docebilvot omnia, et ventura annunliabit
tate sejuncti, aut quibuslibet diversitatum gradibus vobit (Joan. xiu, 16). Qui ventura annuntiare perhi-

a Chifu. et alii, docens.Lorichius vero habet, do- rum eumdem locum laudat Fulgentius in libro de
cuit operari, et ut sic ipsarum graliarum, eic. Trinitate, et in alio adversus Pintam episcopumAria-
b In cod. Colb. annorum circiter 700 hsec babeiur num scripio : quanquain islius auctorem alium a
observaiio in margine : Nota in epislola beali Joan- Fulgentio fuisse, ipsi lamen sequalem, censeant viri
nis ita legenlum. Cselerumbaec verba, Tres sunt qui, erudili. Vide Mabillonii appcndicem 2 ad Lilurgiam
etc, qii;c in nonnullis sacrorum Bibliorum codicibus Galliranam, pag. ccxi.vi. Tamen Augustintis libro n
translatoruin infidelitaie cxcidisse conqueriiur s.in- D contra Maximinum,cap. 22,ntim. 3, ubi bxc verba ex
ctus Hieronymus, vel quivisaliusauclor quisub hujus beati Joannis epistola, Tres unum sunt, disculii, co-
80 sancti docloris nomine prologum edidii in episio- dice usus fuisse videtur in quo testimonium istud
las canonicas, religiosius in codicibus Africanis Putris, etc, expressum non erat. Idem dicendum dc
conseivata fuisse patet ex hoc loco, ubi Patres Afri- Facundo llermiaiiensi libro i pro defensione trium
cani in unum congregaif pro emittenda fidei profes- capitulorum. Sed opus istud Facundus exira Africam
sione ea adhibueiunt. Nec unquam ea de re recla- Conslantinopolidegens conscripsit. Miruinestautem,
masse legiinusArianos, quiregali tunc polentia freti, quod in nonnullis etiani velustissimis hibliorum co-
nihil non poterant adversus catbnlicos. Quin et Ful- dicibus mss. prsefigaturprologus supra laudalus epi-
geutius paulo post in libro conira Arianos sub finem, stoiis canonicis, et quidem sub sancli Hieronymi no-
eumdem locum addncit, non solum tanquam e Scri- mine, et lamen iu texlu versiculus ille omissus sii.
plura sumptum, sed et quem a beato Cypriano lau- Sed hanc controversiam accuralius discutiendam re-
datum fuisse ait, sub lestimonii ex Scriptura nomine: linquimus sodalibus nostris, qui Hierouymi operibus
Cyprianus, inquil, hxc testimoniade Scripturis inse- recensendis operam navant.
rutt. Dicil Dominus: Ego , elc Et iterum :De Patre c Alii codices habent in differentiaqualitate. Lori-
et Filio et Spiritu sancto scriplum est; et tres unum cbins iiidifferentiajqualilate. Rbenanus, indiffefenlt
tunt. Cyprianus aulem eiim laudavit lum in libro de~ aqualilaie.
Unilale Ecclesise, tuin in epislola ad Jubajanum. Ile-
229 DE PERSECUTIONE VANDALICALIB. III. 230
belur, prsescire omnia non dubitalur : quia ips< A ait: Spiritus Dontini repletit orbem terrarum, et hoc
•scrulalur altitudines Dei.et novit omnia quse in Dec quod continetomnia scientiamhabet vocis(Sap. i, 7).
sunt, sicul memoral Paulus, dicens : Spiritus enin. Item David dicil: Quo ibo a Spiritu tuo, et a facie lua
omnia scrutatur, eliam aliiludines Dei (I Cor. u, 10), quo fugiam? Si ascenderoin ccelum, tn Ulic es; ti de-
Item in eodem loco : Sicut nemo scil hominum qua scendero e in infernum ades; si tumpsero pennas meat
tunl hominis, nisi spirilus ejus qui in ipso est; ita ne- in directum, el habitaveroin extremis maris : etenim
nto scit qumsunl Dei, nisi Spiritus Dei (Ibid. ,11). illuc tnanus tua deducel me, ei continebit me dextera
XIV. Poienlia sancii Spirilus. — Ad inielligendam lua (Psat. cxxxvin, 7 seq.).
vero poientiaiii Spiritus saucli, pauca de terribilibus XVI. Habitat Deus in sanctis suis secundum
proferamus. Vendiderat possessionem, ut scriptum promissionem qua dixerat : Habilabo in illis (II
est in Actibus apostolorum (Cap. v, 2), suppressa Cor. vi,16). Quod vero Dominus Jesus dicit in Evan-
parte pecuniaedolosus discipulus, reliquum pro loto gelio: Manelein meet egoin vobis(Joan.xv.4), probat
ante pedes ponens apostolorura, offendit Spiritum boc Paulus dicens : An nescitis quia Jesus Chrislusest
sanctum, quem putabat se latere. Sed quid ad eiim in vobis (II Cor. xm, 5)? Hoc aulem tolum in Spiritus
dixit conlinuo beatus Petrus ? Anania, quare Salanas habitaiione adimplelur, sicul memorat Joannes : Ex
replevit cor tuum ut mentireris Spiritui sanclo (lbid., B hoc, inquil, scimus quia in nobit est, quiade Spirilu
3)? El infra : Non es menlitus hominibus, sed Deo suo dedit nobis (l Joan. iv, 13). Similiter el Paulus :
(Ibid., 4). Alque iia percussus viriute ejus, cui Nescitis qttia iemplum Dei estis, et Spiritus Dei habi-
inentiri voluerat, exspiravit. Quid hic vult beatus tat in vobis(I Cor. iu, 16)? Et iterum dicil: Gtorifi-
Pelrus inlelligi Spiritum sanclum? Utiqueclarum cst, cate el porlale Deum in corpore vestro (I Cor. vi, 20).
cum dicit, iVonmentituses hominibus, sed Deo.Mani- Quem Deum? utique f Spirilum sanctum, cujus tem-
feslum cst ergo, quoniara qui mentitur 30 Spiritui plum esse videmur.
sanclo, Deo mentilur : et qui crcdit in Spiritum san- XVII. Nam quod arguai Pater, arguat Filius, ar-
cium, credit in Deum. Tale aliquid, imo fortius quid- gual Spiritus sanctus ita probandum esi. In psalmo
dam Dominusin Evangelio ostendil, dicens : Omne quadragesimo nono legitur : Peccatori aulem dicit
peccalumet blasphemiaremiltetur hominibus : qui au- Deus : Quare lu enarras justiiiam meam, el assumiste-
tem blasphemaverittn Spirilum sanctum, non remille- stamentumnteum per os luum(Psal. XLIX,16)? Et in-
lur ei, nequein hocsmcuto, neque in fuluro (Matth. fra : Arguam le, et sfafuam[Laud. ante] contia faciem
xu, 31, 32).bEcce terribili senlentia irremissibile di- tuam (Ibid., 21). David similiter orans dicit ad Cbri-
citessepeccatumei quiin Spiriium sancium blasphe- Slum : Domine,ne in ira lua arguas me (Psal. vi, 2);
maverit. [al. Comparat] Compara buic senlenlise illud C quia ipse venturus est arguere omnem carnem. Quid
quod scriptum esl in libro c Regnorum : Si peccando vero de Spiritu sancto Salvator in Evangelio dicil ?
peccaverit vir in virum, orabunt pro eo : si autem in Cum venerii, inquit, Puraclitus, ille arguel mundutn
Deum peccaveril, quis orabit pro eo (I Reg. n , 25) ? de peccaio, et dejustitia, et dejudicio (Joan. xvi, 8).
Si ergo blasphemare in Spiritum sauctum, et pec- Hoc piacvidens David clamabat ad Dominum : Quo
care in Deum simile, id est, inexpiaoile crimen csi, ibo a Spirilu tuo, el a facie tua quo fugiam (Psalm.
jam quanlus sil Spirilus sanctus unusquisque cogno- cxxxviu, 7)?
scit. XVIII. Nam et quod bonus sit Pater, bonus Fi-
XV. Prasentia Dei ubique. — Deus qtiod ubique lius, bonus Spiritus sanclus, sic probatur. Dicit pro-
sil praesens et impleal oinnia, ore discimus d Jere- phcta : Bonuses tu, Domine, et in bonitale tua doct
mise : Ego, inquit, Deus approximans, el nonde lon- me justificationesluas (Psal. cxviu, 68). De seautem
ginquo : si absconditusfueril ttomoin absconditis, er- ipse Unigenitus: Ego sum pastor bonus(Joan. x, 11).
goego non videbo eum? Nonne ccelumcl terram ego De Spiritu seque sancto David in psalmo dicit ad Do-
impleo(Jer. xxin, 23, 24)? Quid aulem de sua ubi- minutn : Spirilus tuus bdnus deducel me in terram
que prscsentia Salvalor in Evangelio dicil? Ubicun- [Laud., uiantj reclam (Psalm. CXLII,11).
que, ail, fuerint duo vel tres collecti in nomine meo, XIX. Quis autem digiiitatein illain Spiritus sancti-
ibi et ego sum inmedio eorum (Matth. xvm , 20). De possit tacere? Antiqui enim prophelae clamabanl:
Spiritu adaequesancto, quod adsit ubique, dicit pro- Hmc dicit Dominus.Hanc vocemCbrislus adveuieus in
pheia ex persuna Dei : Ego in vobis, el Spiritus meus 3]_suam personam revocavit, dicens: Egoautem dico
stal in medioveslrum (Ezech. xxxvi, 27). Et Salomon vobis (Matth. v, 22). Novi autem prophetse quid [al.

a Colb. 1, Scrutalor est altitudtnis.
b Fu!., Germ., Colb. 1, Orthod., Lorichius, etc,
Ecce lerribilissentenlia! Irremissibile, etc
c Afri ssepiusbunc litulura libris Regum attribue-
runl, ut patet ex Tertulliano Iib. u contra Marcio-
ncin, beato Augustino passim, concilio ui Carthagi-
nensi, etc Quin et sanctus Cyprianus, Grsecavoce
plerumque libros Batileiun appellat. ldem faciunt
etiam nonnulli ex aliis provinciis Patres, quod laroen
iaiprobare vidctur sanclus Hieronyrous iu prologa
Galeaio. Et quidem Lorichiiis hic legit, Regum.
<iPlures mss. et veleres ediii habent Esaim. Hic
tamen locus est cx Jeremia desumptus.
* Colb. 1 et Lorichius, ud infernum. El infra, Si
sumpsero. Lauduu., Si recipiam. Pro in directum
Colb. 1, diluculo: pro extremis, Colb. alter, extremo;
prof continebit,Ful., Germ., et Lorichius, leitebit.
Colb. 1, Spiritum sanclum vocat, cujut templum
este debemus.
851 » VICT0R1SVITENSIS 232
quij clamabant? sicut proplieta Agabus in Actibus A dum, si judical, si bonus el rcctus est, si de eo cla-
apostolortim : Hmc dicit Spiritus tanclut (Acl. xxi, mattir://a'c dicit Spiiitus sanctus; si prophetas c»n-
41). El Paulus ad Timotheum : Spiritus, inquii, stiluit, si aposlolos mittit, si episcopos prseficil, si
manifeste dicil (1 Tim. IV, 1). Quse vox omnino de- consolalor est, si cuncta dispensat prout vult, si
monstrat indiflerenliamTrinitaiis. Et Paulus quidem abluit et juslificai, si teulatorcs suos inlerficil; si
dicil se a Deo Patre et Christo vocatum fuissc et is qui cuin bhsphemavcrit non habct rcmissionem,
missum : Puulus, inquit, aposlolus non ab homini- ncquc in boc sscculo, ncquc iu fuiuro, quod uiique
bus neque per liominem, sed per Jesum Christum, Deo proprium CSL: hseccumjla sint, cur de eo du-
[Laud., ad.] et Deum Palrem (Gal. i, 1). In Aciibus hitatur, quod cD'ussit, cum eum operum magni-
aulem apostoloruni legitur quod a Spiritu sancto sit tudo quod est ipse inanifeslet? Non utique alienus
segrcgalus et missus. Sic enim scriptum est: Hccc cst a Patrrs et Filri roajestate, qui non est ab ope-
dicit Spiritus sanctus : Segrega'e mihi Barnabam et rum virtute alicnus. Fruslra illi nomen divinilatis
Saulumin opus quo vocavieos (Act. xm, 2). Et paulo negalur, cujus poteslas non potest abnegari. Frustra
post : Ipsi, inquit, missi a Spiritu sancto descende- prohibcor cum cum Patre ct Filio venerari, quem
runt Seleuciam (Ibid., 4). Item in eodem libro : Al- cxigor cum Patre et Filio confueri. Si illc milii cum
tendite vobit el universo cjregi, tn quo vot Spirilut B Palrc ct Filio confert Tcmissioncmpeccaiorum, con-
tanctut constitttitepiscopos(Act. xx, 28). fert sanclificationcm et vilam pcrpcluam, ingrams
XX. Paracliti nomencommune.— Ne quis autein sum nimis el impiissimus, si ei cum Patrc et Filio non
Spiritum sanctum, quia Paraclilus dictus est, con- refero gloriam, 32 aul s' non est c!,ul Palre colen-
templibile aliquid existimet. Paraclilus cnim advo- dus el Filio, crgo ncc confiiendus csl in bapiismo.
catus est, vel potius consolator secundum Lnlinam Si autcm omnimodo confilcndus est sccundum di-
linguam, qusc appellalio eliara Filio Dei connuuiiis ciiiin Domiui, cl (radilionem aposlolorum, t.c scmi-
est, sicut dicit Joanncs : Hmc inquit, scribo vobis plena sit fides, quis me polcrit ab ejus cullu probi-
ul nqn peccetis;sed et si quis peccaverit, a Paraclitum bere? In quem enim credere jubeor, ci eiiam debeo
habemus apud Palrem Jesum Chrislum justum (I supplicare. Adorabo crgo Palrem, adorabo et Filium,
ioan. n, 1). Nam et ipse Doznintis cum dicit ad adorabo et Spiritum sanctum, una cademque vene-
apostolos, Alterum Paraclilum mitlel vobis Pater ralione. Quod si quis durum hoc pulat, audi.it quo-
(Joan. xiv, 16), sine dubio cum dicit alterum Pa- roodo David ad culturam Dci fideles boriaiur : Ado-
raclitum, se quoque Paraclitum manife;lai. Sed ne- rale, inquit, scabellum.pedumejus (Psal. xcviu, 5).
que a Palre hoc nomen Paracliti alienum cst. Bene- Si rcligionis est adorarc scabellum pedum cjus,
ficentiseenim nomen est, non naiurse. Denique ad ^ quanto magis religiosum si cjus Spiritus adoretur?
Corinlhios Paulus ita scribit: Benedictus Deus Pa- Ille utique Spiritus, quera beatus Petrus in lania
ter Domininostri Jesu Chrisli, Pater misericordiarum, sublimiiate prsedicavit,dicens : Spiritu sanclo misso
etDcut omnis consotationis,quinos consolatur (II Cor. de cwlis., in quem eoncupiscunt angeli prospicere
i, 34). El cuin consolalor diciiur Paler, consolator (l Petr. i, 12). Si angeli cum cupiunt aspicere, qiianlo
Filius, consolator etiam Spiritus sanctus, una tamen roagis nos homines morlales d eum despicere non
nobis consolalio a Trinitate prscslatur; sicut el una dcbemus, ne fortc el nobis dicalur, sicut diclum est
rcmissio peccatorum, Aposlolo affirmanle : Abluti, ad Judseos : Vos semper Spiritui sanclo reslitislis,
inquit, estis el.juslificati, et sanclificatiestisin nomine ticut et palres vestri (Act. vn, 51).
Domini noslri Jesu Christi, et in Spiritu Dci nostri XXII. Quod si hsec lanta et lalia non inclinant
(I Cor. vi, 11). Posseinus plura adbuc de divinis animum ad vcnerandum Spirilum sanctiiin, accipito
Scripluris proferre teslimonia, quseb juxla baplismi adhuc aliquid forlius. Sic cnim Paulus inslruil pro-
gacramcntum trinitatem unius glorise, operalionis pheiasEcclesix.in quibus titiquc etper quos Spiritus
ac potenlise manifcstant: scd quia ex bis plenus est sanclus loquebatur: Si, inquil, omnesprophelaverint,
sapientium inteilcctus, multa prscterivimus studio inlrel auiem aliquis infidelis, aulidiola, convinciturab
brevitatis. " omnibus,cxaminalurab omnibus,occulla quoqttecordis
XXI. Recapitutatio.— Faciamus ergo recapilula- ejus manifesta[al. sunfj finnl: cl tttnc cadensin (aciem
tionem diclorum nostrorum. Si de Patre procedit adorabit Deum, pronunlians quia vere Deus in vobit
Spirilus sanclus, si liberat, si Dominus est et san- eU (I Cor. xiv, 24, 25). Et ulique in cis Spirilus
ctificat, si creat cumPalreet Filio el vjvifical, si pr.x- sanclusest, qui propbctant. Si ergo infidelescaduni
scieniiara habet cuin Palre et Filio, si ubiqtie est ct in faciem, et adorani Spirilum sancium perlcrriii,
implet oinnia, si habiiat in electis, si arguit inuii- ct confilenlur[Lor.,victi] invili: quanlo magis lidc
0 Vulgala, Advocatum,quod idem est. Grsccusenim c Sic Germ., Ful., Colb. 1, Loricbius ct Oriho-
texlus habet, naouxWov, a qua voce Paraclitus, dox. Al cseleri liabenl, Deus non sit, cum operum
ctiain per lilteram t breviler ut aiunt cnunlialam, tnagniludine, quod esl ipte manifestet.
derivari potest, ut pluribus probal V. C. Joannes Ba- d Lorichius, non denegemuseum. Et inferius, Spi-
ptista Thiers, in singulari de hac voce disserlaiione. ritui sancto resi.tistis. In Scriplurae lextu liab lur re-
b Quia in baptismo dicitur, In nomine Patris, et sislitis. TamCn in breviario lidei apud Sirmondiuii,
Filii, et Spiritus sancti, 81 quibus verbis uniias Tri- sicut el hic, legilur mfilislis; quare vocem hanc,
nttatis exprimitur. qm in edius ct mss. habctur, reliuuioius.
233 DE PEUSECUTIONE VANDALICALIB. IV: 234
libus expedit ut voluntarie et ex affectu adorent Spi- A quisiCbristianus vocetur, et non tuerilspirilalis, nec
rituin sanclum? Adoralur aulera Spiritus sanclus, sibi satis de salute confidat.
non quasi separaiira more gentilium, sicut nec Filius XX111.Sit ergo nobis secunduni salularis baptisrai
separatim adoratur, quia in dextera Patris est; a confessionem (ides integra Trinilatis, sil una devotio
sed cum adoramus Patrem, credimus nos et Filium pietatis : nec raore gcnliliura poteslaiurn diversitates
ct Spiritum sanctum adorare : quia et cum Filium opineraur, aut creaturara quantum ad deitatem in
invocanius, Patrem nos credimus invocare, et cuui Trinitate suspicemur. Sed nec Judscorum scandalo
Palrem rogamus, a Filio nos exaudiri confidimus, mpveamur, qui Filium Dei 33 negant, qui Spiritum
sicul ipse Dominusdixit: Quidquidpetieritis Patrem sanclum non adorant; sed potius perfectara Trini-
in nominemeo, ego faciam, ut honorificelur Pater in talem adoranles et magnificantes, sicutc in inyste-
Filio (Joan. xiv, 13). Etsi Spirilus sanclus adora- riis ore nostro dicimus, ita conscienlia teneamus,
tur, ille uiique adoratur cujus est Spiritus. Ulud Sanclus, Sanclus, SanctusDominusDeussabaoth. Ter
autem nullus ignorat, quia divinsemajestali nec addi dicentes Sanctus unam omuipotenliain confilemur,
quidquam, nec minui humanis supplicationibus po- quia una esl religio, una glorificatio Triniiatis, ut
lest: [ Lor. sic ] sed unusquisque secunduin propo- audiamus ab Apostolo, sicut audierunt Coriutiiii:
situm voluntatis suse, aut gloriara sibi acquirit fide- JJ Gratia Domini nostri Jesu Christi, el dilectio Dei, et
liter venerando, aut confusionem pe.rpetuam perti- communicatio Spiritus sancli cum omnibus vobis
naciler resislendo. Certum est enim quia superbia (II Cor. xin, 13). Hsec est fides noslra, evangelicis
et b contemplio damnat, honorificentiavero iructura et apostolicis traditiombiis atque d auctoritate fir-
devotionis exspeclat. Quare aulem fideles non hono- mata, et omnium quse in mundo sunt catholicarum
rificent iniegre Trinilatem, ad quara se perlinere ecclesiarum societate fundata, in qua nos per gra-
confidunt, cujus nomine se renalos, cujus servos tiam Dei omnipotentis permanere usque ad finem
se nominari glorianlur? Nam sicut [al. ad nomen ] a vitse hujus confidimus et speramus.
nomine Dei Patris homines Dei appellantur, ut He- Explicit libellus directns sub die [al. xvuj xu ca-
lias homo Dei diclus est, ut Moyses homo Dei appel- lendarum Maiarum per Januarium e Zattarensem,
latusest; sica Christo Christiani nuocupamur, sic Villaticum a Casis-Medianis episcopos Numidise, et
etiam a Spiritu spiritales appellamur. Si igitur vo- Bonifacium Foratianensem, et Bonifacium f Gratia-
celur quis horao Dei, et non sit Chrislianus, nihil est; nensem episcopos provinciae Byzacense.
a Lorichius brevius sic habet, sed cum adoramus d Desunt haec duo verba, auctorilate firmata, irt
Patrem, credimus invocare Spirilum sanctum; et cum Colb. 2, Oriliod. Rbenan. et Lorichio.
Patrem rogamus,a Filio nos exaudiri confidimus,elc e Plerique mss., Zatterensem.Co\b. \,Zailarensem.
b Sic Mart.; qusc utique leciio videtur cseteris In Nolitia Africana in ms. Laud. dicitur Jacterensis.
praferenda, quse habent, contenlio.Lorichii editio Vide quaein notis ad ipsam Notitiam observamus do
eamdem noslrain lectionem confirraat, habet quippe, hac urbe. Porro Lorichius pro Januarium habet Je-
contemptus. r nuarium.
c Inter Missarum solemnia tum Grseci, tum La- 1 Colb. 1, Rhenan., et Bald., Galianensem.Port.
tini, hymnum hunc cantare semper consueverunt, et Orth. cum Lorichio, Gazanensem. Colb. alter,
quod cum nounulli in Gallis exlra missas publicas Mart., Ful., et Germ., Gazanensem.In collat. Car-
negligerent, staluit synodus Vasensis auno 529, thag., cap. 198, inter episcopos Donaiistas recense-
can. 3, ut in omnibusmtssis, sive matutinis, sive qua- tur Victor episcopusGralianensis.Porro licet alii ires
dragesimalibus, vel qum in commemoralionibusde- episcopi hic memorati recenseantur in Notitia Afri-
funclorumfiunt, sempereo ordine quo ad missas pu- cana, ibi lamen desideratur Bonifacii hujus Gratia-
blicas diceretur. De variis istis missis videsis Mabil- nensis nomen : quod sane mirum est. Nisi is ipsc sit
lonium lib. i de Lilurgia Gallicana, cap. 6, vel de iis cujus primo loco meinorali noinen excidit; tuiicque
fusius disserentem pise memoriae cardinalem Bona pro Vassinassensis,ut ibi habelur, legendum esset
lib. i Rerum Liturgic, cap. 13 et sequentibus, Cave Gratianensis. Et quidem Petrus abbas in concilio
autem ne confundas hunc hyinnum, quem Graeci Carthaginensi sub Bonifacio, meminit Bonifacii Gra-
eVivixiovseu iriumphalem appellant, de quo Isaias tianeiuis episcopiprimw sedis provinciwByzacenw,ad
cap. vi, et Joannes in Apocalypsicap. IV, cum eo querii recurrerat absente episcopoCarlhaginensi, cui
dicunt; quemque illi saepius, monasierium ejus nullo medio subjeclum erat. Boni-
qtieni iidem Tpto-ttytov
Latini vero seinel in anno, feria scilicet sexta Para- facius tamen, qui huic libello fidei subscripsii, nou
sceves, cantare solent. Sanctus Deus, sanct/ts, for- videtur fuisse priinas, cum post BonifaciumForatia-
tis, clc Dehis consulenoslrum Hugonem Menardum nensem subscripserit, qui quidem Bonifacius Fora-
in nolis ad sacramentarium Gregorianum, pag. 10, tianensis in Notitia Africse, inter Paires Byzacenos
de his rebus fuse et erudite disserentera. D sexagesimus octavus memoralur.

LIBER QUARTUS.
HONERlCl S.EV1TIA.IN EPISCOPOSCATHOLICOS.
I. Arianorumcalumniw. — Qui [al. cunquej cum mentientes suggeruut regi de nobis, eo quod strepi-
nosler libellus tegerelur, oblatuin veritatis lumen tum fecerimus, audieutiam fugientes, qui eadem hora
nequaquam sufierre csecisoculis potuerunt insanien- accensus et credens mendacio, festinavit facere quod
tes, vocibus infremenles, graviterque ferentes, quare volebat. Et jam conscriptum decretum babens, ct
nos nomine nostro catholicos dixerimus. Statimque occulte cum eodem decrelo per diversas provincias
PATROL.LYIII 8
 235 VICTORISVITENSIS 83(1
siios homines dirigens, cpiscopis Carthagitie posilis, A «e Cbhlliclui pafatos astruerent, primo die a venera-
una die universseAfricseeccleslas claustt, uhiversam- billhtts episcttpis tlbslrls e!s videlur esse propositum,
j que subslantiam episcoporum et eeelesiarum suis ut o^ouertov,B*eutMWmili eraHl>(exdlvtois Scripturis
cpiscopis mrinere condonavil. Nescietis quoque quid propHe appfdbafeht t aul certe quftd a tnllle *«t quot
loquereiur, nCquede quibus affirmabat, tegerii quaitt eictifrttnl, pe-ntificibusde loto brbe in Ariminensi
dudum Chrisiiani imperatOres lioStri cbhtra eos Ct cohcilto, vel apad Steleuciam amputatum est > pr*-'
contra alios hsereticos pro honoflttcemia Ecclesiffi damnarent. Quod nequaquam f*cere VolUeniht,uni- j
catholic* dederant adversuiri nOsilli prbpohere hOn versa ad seditiottem per Se <> concitaw populo revo-
erubueruht, addenles multa de siiis, sicut placuit cantes. Quihimo bt secttmladie.dum eis maiidaremus
tyrannicsepotesiaii. Ilacccsl ehirrtseries datseet pro- ui de eadem fide, slctJti propesilhm ruerat, respdn-
positselegis. dereht: * hoc vidfenthrassumpSiise ad temei-itaiem
II. Edicltim Bunerici regis adXiersuscdtholieoS. trattsactath, ul sediiiotie et elambfibus omniiaper-
Rex Hunerix Vandalorttm et AlanOrulh,uniVersis turbhntes, ad confllfctumfaeerent minimc perveniri.
populis nostro regno subjectis. <f Qhimiisprovocantibus, «latuimiis ut eoram ec-
<Triulnpbalis majestaits et regtscprobatur 34esse clesiaeclariderettlUr, hae illiBeoridiiibne praisci-ipta,
virtutis mala in auclores consilia retorquere. Quis- B ut tatidiUessent clausse quandiu [al. malleni] nolient
quis enim aliquid pravitalis invenerit, sibi iriiputet ad cohflictuih propositum pervenire. Qnwd«a obsti-
quod incurrit. In qua re nutum divini judicii cle- natiohe facere volherunt, quam pravis videntur as-
mentia nostra secuta est, quod quibusque personis, s'urrip*iSseCohsitiis. Adeo ih hoBest neceBsariHmac
prout eorum facta meruerint, seu boria, seu fortc justissimum fetbrqwere, quod ipsartim lcgum conti-
talibus a conlraria, duhi facit expertdi, sinnll etiam nerilia detaonstratur, qnas inductis secum in errorem
provenit coiripensari. ltaque his provocanlibus qUi ihiperatoribris s diverSorum temporum tunc contigit
conira prseceptionem inclytse recordationis patris prorhtilgari. Qriarum illud Videtnrtenere «onceptio,
nosiri, vel mansuetudinis nostrae Crediderinl esse ul hulla exceptis ihstitrilionis suse anlistitibfis eccle-
renitendum, censuram severitalis assumitnus. Auclo- sia paiefel; nulli liceret ali aut convictuBagere, ant
rilatibus enim cunctis populis fecimus irinotesci, rit eiercere cbnventus! hec ecclesias aut in urbihus,
in sortibus Vandalorum nullos convenitls omousiarii aUt ih quibusdarripnrVissimisliicis, penilus obiincre
sacerdotes assumerent, nec aliquid mystCriorum, neqhC cOnslt-uere; sed prsesumpta fisci juritws jun-
quse magis polluunt, 6ihimet vindicarent: quod cura gerentur; sed eliam et eorum palrimonia, ecclesiis
videreraus esse neglectum, et plurimos esse repertos sute fidei soci.ita, suis antistitibus provenirent; iiec
dicentes se integrain fidei regulam retinere, post- G i) cOmmeaildiad qhajcunque loca talibus iicenHo pa-
modum universos constat fuisse commonitos, spath» lerel, sed extorres omnibus urbibus redderehtur et
tcmporis proerogato mensium novero , b novseque locis; ncc baptismatis haberent omniiio aliquam fa-
contentionis (si quid ad eorum proposita posset cullatem, aut forte de religione dispuiandi, et nullam
aptari), ul ad calendas Februarias anni octavi regni ordihahdi habeVeHt liCCttttam, sive Cpiscopos, sivc
nostri, sine ineiu aliquo convenirent. Qui dbm huc praeshyleros, vel alios quos ad clerurii pertiliere
ad Carthaginenseih confluerent civitatent, post mo-> contingeret, proposita severiiaie vindictse, ut lara
ram temporis prsestituii, aliam quoque ditaiioncm hi qui se patCrentdr hujustnodi himores accipere,
aliquantorum dierum dedisse cognoscimur. Et dum quam etiam ipsi ordirialOresdenis libris auri singult

82 a Lorichius et OrthOd., secuta, personis prout
eorum facta... conttafla decrevit.Itaque, etc. Et irifra,
Orth., Prwceplioni.Colb. 1, Baid. Khen., ei Bign,,
qui prwceptionem...etse temnendam. CliifQ. et alii,
mendose, qui prwceptionem....retinendam.
b Colb. 1 et Mart., ndvern, qum contenlionit ti n
quid ab eorum prdpOsilopossit. Alii mss. ut in edilis;
sed pro novmquehabeht «o«a; quw; el Orth. pro
coritenttonisbabet toMentiones.Lorichius sic babet:
fideiregulam custodifevel retinere, univettos constat
fuissecominonitosad spatia lempoHs ptorogata mew-
tium novem. Quwcorttintionis»i qtiid... postii aplari,
ad calendasscilicelFebruarias, etc
c Modusloquendi apud Afros usilatus, ul patel ex
Oplato lib. i contra Parmenianum, Augiistinolib. vn
de Baptismo, cap. 7, quibus verbls,- plus minas, vel
potius et amplius, significatur. Porro a mille circiter
episcopis dogma catholicorum damfi.ttnm ftiisse m
Aiiminensi concilio, seu apud Seleuciam, dicit hic
lyrannns : quanquam ipsomet Athanasio altestante,
haud plures quam quadrliigenti Ariminum, Seteii-
eiam vero cenlum et sexaginU convenerinli Sed
Ariani postquam partiin callidis artibus, partim vi
ealholicos antistiies ad suas parles inclinassent, aii-
Uuotex seipsis delegerunt, qui per urbcs provincias-
que cursitandos episcopos qui absentes fuerant, ad
•ubBig&ahdaillorum dogmata coegerunt. tJtraque
auiera iifa synodus anno 359 coacta fuit, jubente
Conslantio Augusto, qui Occidenlales Ariminum,
Oriehlales vero Seleueiamlsaurise urbcm convenire
mandaverai,
d Sic Oilh. Cffitefi,eoncitatipopuli.
« Colk 2, Gliiffl., Bald., Rhenan., et Bign., tloc
evidenteratsumpsete lemeritatetransacta. Mart., Ful.,
Germ., Corop., Lorichius, et Orth., Hoc videntur
aitumpsisse temeritate transacta.
f Chiffl., etc, Quibus hoc provocantibut. Rhen.,
Quibttshoc provocantes.
s Alii, iinperaTotibmdiverm. Port., qwtt mdvrtos
secum in errorem imperalores diversorum lemporuin
prontutQare ifiTtetotHigit. Leges quse hic laudantur,
ut plunmum habentur in CodiceTheodosiano lib.
xvi, IRi 5) ca^WMHmtollis,quarum epilomen pro-
fert hic Vandalus. Cseterumpaulo infra, pro concep-
iio, Orlh. et Lortehius hahent ccmtexM. El pro
exceptis, Rhen. et ChifH.snperexceptis.
h Honc locum ex Lorichio et Orihod. restiluiraus.
Colb.,nec veniendiad, etc Gseterimss.et edili, men-
dose, commeihdi-arc qttacunqrie,etC.
 257 DE PERSECUTIONEVANDALICALIB. IV. 25»
niultarenlur, eo adjecto, ul nullus eis locus esset vel A dc primatibus officiorum Ires numero punirenlur
auditus supplicandi, sed etiam * si qua specialia me- aliis viginti librarurn auri condemnalione multandis.'
ruissent, minime prsevalerent: el si in hac pernicio t Quare his necesse est conslilutionibus obligari
perdurareni.de proprio solo ablali in ex$iliuni35sut) omousianos omnes, quos hujusmodid malse persua-
[al. prosecuiionej persecuiione idonea mittereolur. slonis constat lcnuisse et tenere materiam. Quos ab
In populosquoque prsefati imperatores similiter sav omnibus supradiclis abstinere decernimus, In prose-
vienles, quod eis nec donandi liberlas, nec testandl, cutionem venmris per ordines cunctarum urbium;
aut capiendi, vel ab aliis relictum penitus [at. siroja- sed etiam judiees qui superioribus neglectis drra sup
cerei] jus esset; non fideicommissi nomihe, non plicia diversis non intulisse monstrantur. Omnes ergo
legaii, non donationibns, aut relictione quse mortis sopradictse fidel o^ooio-tovcrrorrbus hnpllcatos, quae
causa appellatur, vel quolibet codicilto, aliisve for- cuncto praedamtiata est concilio tantorum numero
silan scripturis, ita ut etiam qui in sois palatiis mi- sacerdotum, universis rcbus praediciis, ct contraeti-
litarent, condemnationi gravissimse pro digniialis bus prsecipimus abstinere, quod nitiit sibi noverint
merito facerent subjectos, ut omni honoris privitegio esse permissum ; sed universos similis pcenamaneat
cxspoliati infamiam mcurrerent, et publieo crimlni et astringat, si ad veram religionem, quam vcnera-
bujusmodi persouse se cognoscereot esse subjectas; B mur et colimu--, inlra diem calendarum Juniarura
officialibus eliam judicum divcrsorum tricena «r- anni oclavi regni nostri, conversi non fueriiit. Diem
genli pondo poenaproposita: quam si quinque vici- autem prsestitutum ideo pietas nostfa constituit, ut
bus in errore perdurantibus conligisset uiferre, tom prsedamnantibus errorem indulgentia non negetur,
demum lales couvicti, atque subjngatf verheribiis, etobstinatos animos supplicia digna coereeant. Qui
in exsilium mitterentur. Deinde codices «swersos atitem in eodem errore permanserint, seu domtis
sacerdotum, q«os persequebantor, pmceperant igni- nostrse occupati miliiia, seu forsitan diversis liiulis
bus tradi. Quod de libris bujusmodi, quibus «ibi no- necessitatibusquepraeposiii,36Pro gradibussuis de-
minis illius errorem pereuasit iniquitas, pneciphmis scriplas superius multaruffl illaiiones cogantnr exci-
faciendutn. Hsec eiiiw, ut dicuun est, pro singults pere, nihil valituris quse forsitan per suhrcptionem
quibusqae personis illi observaada pneeeperaiit, «t queniquam talium comigit promereri. 1n privatas
b iliustres stngulatim auri pondo «rainquagenadarent, etiam, vel cuiuscunque gradus et loci personas hoc
spectahiles auri pondo quadragena, «enatores -atiri nostra promulgatio praocepit observandtim, quod
pondo tricena, populares *uri porxfo vieena, sacer- oirca tates supradictis !egi'bnsvidebatur expreisum
dotes auri pondo tricena, deeurioives aud pondo nt pceniscongruis subderentur. Judices autem pro-
fal. ter quina] quina, ncgotiatoresauri ipoitdoqnifra,ple-C vineiarum quod statutum est negligentes exsequi,
beiiauripondoquina.drcnmeelliones^argenti pottdo supcrieri pcena, quae taltbus est prascripta, consti-
dena. Et si qai forte in hac pernieie permanerent, tutmus obligandos.
confiscatis omnibus retras suis, exsifioniafoarenittr. < Veris autem •majestalis divinse cultoribus, id est
Ordines autem eivitatum, sed et procuraiores et sacerdotibus nostris, ecclesias umver^as, vel lolius
conduclorcs possessionumtali f>cetiaj-utiebaniuraffli- cleri nominis supradicti qutbuscunque terris et regio-
gere, ut si forte tales celare deRgereiil, et minime nibus constitulas, qusc, propitia Divinitale, imperii
pubiicassent, et [al. tantos in...] retenlos jndicio non nostri regimine possidentur, una cum rebus qusead
facerent prsesentari, ipsi lenerentnr nd poenam; easdem pertinent, hoc dec.retostatuiinus debere
pro-
conducloribns eliam regaliirm prsediorum hac mulia
ficere, non dubitanles ,pLusalimoniseinppuro proli-
proposiia, ut quantum domui regiae inferrent, tan- cere,
quod sacrosanctis ponijficibus * jusLecallatum
tum ctiam fisco,pcensenoinine, cogerentur exsolvere.
Id generaliier iu ouuiibus couducloribus vel posses» est. Hanc ergo legem, e fonte justitise profluenlein,
soribus, qui iu eadem supereiiiionecrediderint perdu- cunclis prsecipimusinnotescere, quatinus nullus sibi
randum, constitueruirtobscrvari. De judicibus eiiam ignotum esse quod prseceplum cst possil oblendere.
qui buicrei iiistanlissitneiuoniiniulneliaii^pceiiapro- D Qptamus vos bene valere. Dala sub die vi calendas
scriptiouis et sanguisis «uppficiopunirentur. Sed et Martias, f Cartbagine. »
a Comp., Si tpiiv mhmisse velleul, «tintmti, eic Ei iriferius, ab omnibus, elc Comp., Lorichius, et
Loricliius, Si qua miuusminimeprwvalevent. Rhenanus, af> yiominifrtts.Ful., Germ., Colb. 1, et
g3 t> Colb. 2, Mart.. FnlM Germ., Lorichius, et Orthod.,/lomiiiifcws oblinere.'Et pro diversis non
Orlhotl., omissalinea : llluslressingiUalimauripondo intulisse, Colb. 1, Mart. Conip. et Orthod., adversis
quadrayena,populares, elc Pra»siugitlatiin Loriehtus intittisse.
habel singuli. In Colb. tertio, Cnrnp. et Lanictiionon c ;Id qooque, ioiperaloruni exemptis male usus
recensenuiretiam senatores. et negotiatones.Colb. 4, Hniierictis decrevii, quod pro catholicis pdversus
Hhenan., Lorichius, et Bstld., pro sucerdolesbabent Donalistas juste lactiim 'fuisse probat non semel Au-
tacerdotalet, eiRUen. nou recew-et negoiiaiores. gustinus, poiissimum iracts(tti-6in Joannenr, numer.
c Sic Colb. 1, Ful., Germ,.,Cosap., Loiuchius, ei 2S, libro n conlia Peilianuni, cap. 58 et seq.
Orlb. Alii, auri. Nostra leelio .nielior : tion eiiimiisto f -Hic in nis. Colb.ninn. 1746, ab annis circiter
dena auri soJ.visseni,prioribus quitia tantummodo 700 scriplo, adjicilur sequens lemnia, quod elsi Vi-
solveBiibos. cloris noslri e^se nobis non videaiur, huc lanien re-
d Rhenan., mali. Orlh. cum Lorichio, malis per- ferre operse prelium erii. IIwc est tex, hoc prwce-
suasosignis. Colb. 2, et Comp., tnalis veisuasis ignis. plttminiqnissimi regis et Deo adibilis Hunerici, ftlii
239 MCTORIS VITENSIS 240
III. Smvitia in episcopos catholicos. — Post baec A cturi sumus: Chrisliani sumus, 37 episcopi somus,
cdicta feralia veneno a toxicalo transversa, jubet apostolicam fidem unam et veram tenemus. Facioque
cunctos episcopos qui Cartbagine fuerant congregati, post confessionemfidei silentio modico, illi qui a rege
quorum jam ecclesias, domos et substantiam ceperat, fuerant destinati fesiinabant extorquere episcopis
in hospitiis quibus erant exspoliari, et exspolialos sacramenlum. Tunc beati viri c Hortulanus et Flo-
foras muros propelli. Non animal, non servus, non rentianus episcopi pro omnibus et cum omnibus di-
mutanda quse ferebant vestimeuta penitus dimittun- xerunt: Nunquid animalia nos irrationabilia sumus,
lur. Addens adhuc ut nullus quempiam illorum ho- ut nescientes quid charta conlineat facile aut teiuere
illi a rege destinali
spitio reclperet, aut alimoniara prseslaret. Qui autem juremus? Acceleraverunt quoque
hoc miserationis causa facere teutasset, cumuniversa scripturse eis propalare tenorem, qui hujusmodi ser-
dorao sua incendio cremaretur. Sapienter tunc etiara monibus fueral coloratus. Sic enim calumniosa series
re-
urojecti episcopi fecerunt, ut, licet mendicantes, conlinebat. Jurate, si post obitum domioi nostri
cxinde non abirent: quia si recederent,b non tantum gis, ejus filium Hilderirh desiderelis esse regem, vel
violenter omnino revocarenlur, sed et mentirentur si nullus vestrum ad regiones iransmarinas epistolas
eos, sicut mentiti sunt, fugisse confliclum; maxime diriget : quia si sacramenlum hujus rei dederilis,
quia ubi reverterentur, jain nequaquam fuerai eccle- B restituet vos ecclesiis vesiris. Cogitavit tunc multo-
siis substantia vel domibus occupaiis. Dum ergo ge- rum pia simplicitas, eiiam conlra prohibitionem di-
mentes in circuitu murorum nudo sub aere jacerent, vinam, sacramentum dare, ne Dei populus in poste-
faclutn est ut rex impius ad piscinas exisset, cui uni- rum diceret, quod vitio sacerdotum, qui jurare no-
versi occurrere maluerunt, diceules: Ut quid taliter luerunt, non fuerint ecclesise resiitutse. Alii quoque
affiigimur? pro quibus malis forle coinmissis ista astutiores episcopi, sentientes dolum fraudis, nequa-
perpetimur? Si ad disputaiionem congregati sumus, quam jurare voluerunt, dicentes prohibitum fuisse
quare exspoliamur, quare traducimur, quare differi- evangelica auctoritate, ipso Domino dicente, Non
mur, et sine ecclesiis, et domibus noslris foras civi- jurabitis in toto (Matth. v, 54). Quibus ministri regis:
latem fame et nuditale laborantes, mediis slercoribus Secedant in parte, inquiunt, qui jurare disponunt.
volutamur? Quos ille torvis ocuiis respiciens, prius- Qui cum secederent, notariis scribenlibus quid quis-
quam suggestionem eorum audisset, jussit super eos que diceret, et de qua civitate fuisset excepium est.
cum sessoribus equos diraitti ut tali violentia possent Similiter factum est et de iilis qui minime juraverunt.
non solum conteri, verum etiam enecari. Quorura Statimque pars utraque custodiaemancipalur.
lunc mulii contrili sunt, et praecipue senes et infirmi. V. lnexsiliumtruduntur.— Postmodura verofraus
IV. Dolo circumveniuntur.— Tunc deinde jubentur G quaecelabatur apparuit. Jurantibus itaque dictumest:
ad quemdara locum, qui dicitur aedes Memorise,illi d Quia contra prseceptum Evangeliijurare voluislis ,
viri Dei occurrere, fraudem sibi nescientes aptatam. jussit rex ut civilates atque ecclesias vesiras nunquam
Ubi cum venissenE, charla eis ostenditur fnvoluia, videatis, sed relegati, colonaius jure ad excolendum
diciturque illis ista subtilitate serpentis; Dominus agros accipiatis : ita tamen ut non psallaiis , neque
noster rex Hunericus, licet doleat quod fueritis con- oretis, aut ad legendum codicem in manibus geste-
temptores, et adbuc ejus voluntali obedire tardetis, tis; non baptizetis, neque ordineiis, aut aliquem re-
ut ejus efficiamini religionis cujus est ipse, nunc conciliare prsesumalis. Simililer non juranlibus,
tamen bonum de vobis cogilavit. Si juraveritis ita ut aiunt : Quia regnum filii domini noslri non optalis ,
quod ista charta continet faciatis, dimittel vos eccle- idcirco jurare noluistis. Ob quara causam jussi estis
siis ei domibus veslris. Ad quod umversi episcopi in Corsicanam insulam relegari, ut ligna profutura
responderunt: Semper dicimus, el diximus, et di- navibus dominicis incidatis e.
Geiserici,quam adversus piorum gentem, veluti draco tione, Orlutanut. Fuit autem episcopus Benefensisin
bino ore sibilans, edidil. Sed jam tempus est ut in Byzacena, ul ex Notitia patet. Florentianus vero sic
quario hoc libello finem narrationis facere debeamus; dicilur in Colb. 2, Ful., Mart., Port., Ortli., Lo-
quia indignum el indecensesl ul sub lyrannica collocu- rich., et Belf.; sicut et in Notitia Africse, ubi epi-
tione sermo subjaceat divinus. Auditum ergo petimut scopus Midilensit in Numidia appellatur. Colb. ter-
ab auditoribus libenter accommodari,cum principium tius cum aliquot editis, Florentinianus. ts porro simul
libri quinti in eorum sonuerit auribus, quoniammagna D cum llortulano accensetur apud Adonem; et in Ro-
el miranda marturum certamina confidimusnarratura, mano Marlyrologio, aliis confessoribus Africanis su-
prwstante ipso Jesu Chrislo, qui laureis mirifice san- pra memoratis, die 28 Novembris; de quibus vide
ctos coronat suos, amen. Tum babet. lncipit liber supra notam 11 et 25 (Coll. 185. n. », et 190, n. °).
quintus. Posl hwc, etc Porro hoc loco in aliquot mss. codicibus et ediiis
» Ali iiiot mss. et editi, toxicata transverso. Caete- interseruntur multa quaeex superius relato Hunerici
rum Cypnanus edicta perseculionis feralia appellat edicto detracta sunt, quae suo loco, ut aiii codices
epist. 5z ad Anlonianum, quse nunc est edit. Oxon. habent, et ordo rerum geslarum postulat, relulimus.
55, Feralia edicia inetnor.it quoque auctor Passionis d Sic Loricbius. At Chiffl. et alii, Quare conlra....
septem raonachoruui martyrum, superius a nobis voluittis? Juttit rex, etc. Alii, pro qua re jussit, etc.
relatse. infra, colonatut jure, etc. Comp. et Loricbius,
b Orlhodox el Lorichius, nunquam omninorevoca- 84,El cotoniasjure ad excolendumagrum accipiatis.
rentur. Et infra, muximequia ubi, etc. Lorichius et • Hic ChiffletiusNoliliam Ecclesiae Africanseinse-
alii, maximequia non revenerentur. Jam neque ulla ruit, quam visum est polius seorsira postinoduai
erat Ecclesicesubstanlia, vel omnibus occupaiis. proferre.
* Colb. 2 el Ful., Hortalanus. Ali sine aspira-
141 DE PERSECUTIONEVANDALICALIB. V. 244

&LIBER QVIJYTUS.
PERSECUTIO GENEUALIS HoNERICI ADVERSUS OMNESORTHODOXOS.
I. Perteculio generalis. — Addidit itaque » besiia A. nuiibus oculorum, el increpans auctoritate nialerna ,
ilia, sanguinem sitiens innocentum,episcopis necdum ilaconfortavit, ul malre multo fortior redderelur. Cui
adhuc in exsilium direclis, per universas Africanse inter crudelia verbera constiluto ila dicebat : Me-
lcrrae provincias, uno tempore tortores crudelissi- mento, fili mi, quia in nomine Trinilalis in matre
mos desiinare, et nulla remansisset domus el locus Ecclesia catholica bapiizati sumus. Non perdamus
ubi non fuissel [al. ululatus] ejulaius et luctus, ut indumentum nostrse salutis, ne veniens invilaior vc-
nulli setati, nulli parceretur sexui, nisi illis qui eorura stem non inveniat nuptialem, et dicat minislris: Mit-
succumberent voluntati. Hos fustibus, illos suspen- tite in tenebras exteriores, ubi erit fletus ocittorum, et
dio, alios ignibus concremabant. Mulieres vero et siridor dentium(Matth. xxn, 13). llla, fili, pceni li-
prsecipue nobiles, contra jura naturse, nudas oronino menda est quae nunquam finitur; illa desideramla
in facie publica cruciabant. Ex quibus unamnostram vita quse semper habetur. Talibus itaque filium soli-
Dionysiamcursim ac breviter nominabo. Cum vide- dans verbis, velociter niartyrem fecit. Venerabilis
rent eam non solum audacem esse, sed etiam matro- vero adolescens, Majoricusnomine, in cerlamine con-
nis cseteris pulcbriorem, ipsam primo uisi sunt fusli- fessionis spiritum reddens, cursum palmiferum con-
bus exspoliatam appelere. b Quse cum pateretur, di- summavit; ainplexansque illa hostiam suam, quanlis
ceretque de Domino suo secura : Qualiter libet cru- B potuit vocibus 39 Domino gratias agens, ad gaudium
ciate, verecunda taraen membra nolite nudare; am- spei futurse, in sua domo maluil sepelirc; ut quo-
plius illi magis furentes, celsiori loco vestimentis tiens super sepulcrum ejus Trinitaii preces effundit,
exuiam constituunt, spectaculum eam omnibus fa- alienam se a filio nunquam esse confidat.Quanti igitur
cientes. Quseinter ictus virgarum, dum rivuli sangui- per eamin illa civitate, ut praefali sumus, acquisiti
nis toto jam corpore fluitarent, libera voce dicebat: sint Deo, longum est enarrare.Nam elejus gerrtiana,
Mfnistridiaboli, quod ad opprobrium meura facere nomine Daliva, atque Leontia filiasancti c Germahi
eomputatis, ipsa laus mea est; et quia erat Scriplu- episcopi, cognatusque Dativae, venerabilis Emilius
rarum divinarum scientia plena, aptatis arctata poe- medicus, religiosus quoque Tertius Trinilatis confes-
nis, et ipsajam raartyr, alios ad marlyrium confor- sione pra-clarus, vel Sibidensis Bonifacius quanta
labal. Qusesuo sanctoexemplopeneuniversam suam pertulerint, qualibiisque cruciaiibus evisceratse, vel
patriam liberavit. Quse cura suum unicum filiura, eviscerati sint, qui valet ex ordine dicat.
Bdmodumadbuc tenerse setatis et delicatom , timore II. Servi passio. — d Servus quoque Tuburbitanse
pcenarumformidolosum conspiceret, verberans eum civitatis majoris, generosus et nobilis vir, pro Chri-
* Bestise nomen persecutoribus tribuit passim vum Tuburbitannm, et Vkioriam inferins memoran-
Lactantius in libro de Mortibus Perseculorum. Ita dam, qui proinde, evcepta Victoria, bis in Baronii
Neronemmalambestiamappellat num. 2. De Diocle- Q marlyrologio commemoranlur. Porro Emilins, queni
tiano ejusque coilegis dicit num. 16. Tres acerbissi- alii Emelium dicunt, ab Usnardo et Adone jEmilia-
ma bestiwswviebant,etc. Hoc autera optime persecu- nus appellatur. Paulo infra, Sibidensis. Urbem hanc
toribus congruere probat idem auctor lib. v Divina- reperire non licuit. Forte legendum Sicilibensis.Hsee
rum Institutionum, cap. 11. Dehis plura Baluzius in enim, ut observat Norisius, utrumque Tuburbum
notis ad cap. 19 prsedicti libelli. • oblique respiciebat, a majori M. P. 18 distans. Cu-
b Comp., Qua cum peteret, diceretque : De Deo jus episcopus ex parte Donati, Quadratianus noinine,
tum secura, etc. Rhen. ut ediii alii, nisi quod pro collationi Carthag. interfuit cap. 198. Est et urbs
pateretur, habeat peteret. Paulo ante, nisi sunt... Cilibicnsisctijus Tertullus episcopus ilem Donatista
Lorichius habet suuf... aptare. in eadem collalione recensitus fuit cap. 206. Zubedi
c Unicum Germanum, jussi
appetere.
episcopum scilicet Perada- fundttm in territorio Fussalensi memorat Augustinus
miensem in Byzacena, repraesentat Notitia Africae, libroxxu de.Civitate Dei, cap. 8.
de quo superius mentio facta est. Si is est ipse qui 85 d Varial in omnibuscodicibus locihujus lectio.
bic memoratur, colligerepossumusVictorem nostrum Chiffletianamreiinuimus, quam exbibentetiam Bign.,
patria Peradamiensem fuisse, ex his scilicel verbis : Rhenan. et Bald., nisi quod, proSeruus, hahent servi.
Unam nottram Dionusiam,elc Et quidem de Diony- Porl., Ful., Germ., Orth., Sur., et Lorichius, servtts
sia aliisque marlyribus hic memoratis, tanquam de quoqueTuburbitanmcivilatis Majorus, generosiet no-
sibi magis notis loquilur. Tamen infra, ntim. 11, Ha- bilis viri, etc Sic et Colb. 1; sed pro Majorus habet
betdeum noslrum episcopumappellat. Porro horum majoris; et Comp. Majoricus. Colb. alter ut Chiffle-
omnium martyrura memoriam simul recolunt vul- _ tius, nisi quod habet generosi et nobilis viri. Colb.
gata Latinorum martyrologia die 6 Decembris; Grsecisf terlius in margine prima mauu habet Majori mart.
vero die sequenti. Usuardus sic babet : In Africa Porro eral in Africa duplex civitas Tuburbium dicfa,
sanctarum Dionysiw,Dativw, Leontia, et religiosiviri majus scilicet et minus. El quidem unicum ex hoc
nomineTerlii, JEmiliani el Bonifacii, cum aliis tri- Victoris loco martyrem, qui Servus dicebatur, agno-
bus, qui omnes, etc. In Martyrologio Romano his scunt laudata superius martyrologia; quamvis recen-
Usuardi verbis adjicilur separalim : Ibidem sancti tiores aliqui vocem majoris, quaead Tubttrbiirevocari
Majoriei, fitii sanctm Dionysiw, qui, etc. Et die se- debet, pro confessoris nomine accipienles, alteruni
quenti: Tuburbi sancti Servi martyris, qui, etc. At martyrem nomine Majorum excCa,\averuni. Dealio, >
Ado trium ab Usuardodesignaiorum noroina recen- ilem martyre, hujus Servi occasione, Tiburi in lialia
set, et Servilii, el Victricis, et Majorici. Ex quibus conficlo agemut in Commentario nostro hislorico,
verbis liquet frei illot, quorum Usuardus lacuit no- cap. 6.
niina, fuisse Majorieumfilium sanctse Dionysise; Ser-
 215 VJCTOIUSVITENSIS 244
itoqnas pertulitquis explicet pcenas? Qui post csedes A ciiam qni crticiabant couspincrent mnriuam, depo-
innunicrabiliiim fustium, trochlets frequentibus ele- suerurit prorsus omni parlc exanimaiam. Quae po-
vatus, dum " tota prse urbe penderei, liunc in su- siea relulit quamdam sibi virginem aslilisse, alque
blime tolleutes, iciu cclerl dimissls ilerum fuhibus tetlgisse membra singula, et illico fui-se sauaiam.
cannabinis, super silices plaiearura pondere corporis IV. Victoriani martyris fides. — Qualiter auie:ii
veniens, ut lapls super lapides corruebat. Sed ct Adrumetinsecivitatis civem Viclorianum, tuncd pro
ssepius uaciiim, el lapidibus acutissimis defricalum, consulem Carihaginis, praedicem, nescio, deficienli-
[al. ut] et cutibus separaiis, pelles corporis lateribus bus verbis. Quo in Africsepartibus nuilus ditior fuit,
dorsoquo vlderes ei [at. venire] ventri pentlere. lsie qui eiiani apud impium rccem pro rebus sempcr sibi
jam temporibus Gelseiid non valde dissimilia per- commissis fidelissimnsbabebaiur. Mandaturei a rege
tulcrat, ne amici cujusdam sui secrela nudaret: familiariler, diciturque quod einn habilurus essd
quanlo magis nunc, m [at. sua] suse tidei sacramenta prae omnibus ° domesticum, si ejus pracccpio faci-
munirel? Et si homini gratis lideliler exhibuit fidem, lcm commodasset assensnm. Sed ille vir Dci iuissis
quanlum debuit illi, qui redditurus esi pro fide mer- ad Betalo dcdit cum fiducia magna responsum: Se-
cedem? curus ego sum de Chrislo DcOct Domino nico. Il:i-c
III. Victorimfortitudo. — In civitale veru b Culusi* B regi dicatis : Subrigat ignibus, adigal bestiis, c\-
lana non valeo quse gesta sunt nuntiare, quia et cruciet geheribus omnium toriuciiiorum. Si conscn -
ipsam quantilatem marlyrum vel etiam confessorum scro, fruslra sum in Ecclesia catholica bapiizam-.
impossibile csl homini suppulare. Ubi quaedam ma- Nam si haocprsesens vita sola fuissei, 40 ot aliam,
irona, aticirix sui nominis Victoria, dum in conspe- qusevereest, non speraremus selernam, nec iia f fa-
ctu vulgi continualo suspendio cremarclur, a marito cerem utadmodicum alquetemporalitergloriarer, it
jam perdito filiis prsrsenlibus taliter rogabatur : ingratus existerem ci qui suam fidem milii contulit,
Quid pateris conjunx? Si mc despicis, vcl horum [al. credilori] Creatori. Ad quod tyrannus excilalus,
miserere quos genuisti, impia, parvulorum. Quare quanlorura tempnrum, el quaniiseum afflixil pcenis,
oblivisceris uteri tui, et pro nibilo ducis q os cum humanus serino non poteritcxplicare. Qui tripudians
gemilu peperisti? Ubi sunt foedera conjugalis amo- in Domino, feliciterquo consummans, inariyrialem
ris? ubi societatis vincula , quse inter nos dudum ho- coronam acccpii.
nestatis jure tabulse conscriplse fecerunt ? Respice, V. Fratres duo confessorei.— Apud BTainbaicn-
quscso, filios ac maritum, et regisejussionis implere sem quoquc civitalem gesia quis queat ccrlamina
festina prueceptum,ut et imminentia adhuc torinema mnrtyriini explicare? Ubi duo germani fraires Aquis-
lucreris, simul et mihi doneris et liberis nostris. Sed C Rcgensis civitaiis, sibi securi de Domino inviccui
illa nec llliorum fletus, nec serpentis nudiens blan- b juraverunt ul rogarent tortores ut una posna pari-
diinenta, e affectum mullo altius elevans a terra, quesupplicio torqnerenlur. Et dum primo suspendio,
miindum cum suis desideriis coniemnebat. Quam u.olibtis lapidum pedibus alligatis, lola die pendc-
cum jara conlinualione suspendii avulsis bumeris, rclii. tiiuis illorura peilvit se deponi, et sibi indticias
» Sic Colb. 1 et edit. duo. Alil omnes, totam per troverslas, quorum gratia sanctus doctor aliquotopu-
nrbem: quac leciio confirmari potest ex Seqiientibus srula cdidil. Denlqiie hanc urbem, Sissam Nigram
verbis, ubi sanctus niartyr snper sillcet platearumcor- alinuaudo appellaiam fuisse observai Oxoniensisopc-
ruissedicitur. Deducebaiurforle ex plalea in plaieam. roiii Smcli Cypriani editionis auctor, in notis ad con-
Infra, Comp., pro dimissis, babel dlmlssut. ciliuni Carthag., nuni. 5.
b Urhs est in Proconsulari, cujus JSmitianut epi- a H.rc vox deest in Colb. 2, Mart., Lorich., Orlb.,
scopus in Notitia recenselur. De qua urbe plura ha- Rheri., etc At Colb. 1 habet quod enm earum prce
bes in noti- ud Nritiliam infra. ontnibltshaberet. Et infra, securits ego, etc. Sic Lori-
« Colb. 1 et Orlh. Ciim Lorlchio, asrectum ocu- cliius. Cseierl, secutusde Deo.... Dico qumregi, etc
lorum multo. Colh. alter, affectu mnllo altius etevata. Miirh et Hwe rtgi, etc
d Hoc nomine inielligendus hic, ut puto, est ina- f Colb.Cpmp.,
2 cum editis aliquot, fecissemad modi-
gistratus aliquis a fcge insiitutus, qui jus diceret, ve- cum... gloriori.
luti umbra qu.idam Romanoriim proconsnlum in s Mart., Colb. et Oflh., Tambadensetn.Colb. aller,
Africa. Victorianutrisimul ciim duobus germanis in- Tambianensem.Ful. et Germ., Tambudensem. Apud
fra laudatis celebrant vulgata martyrologia die 25 Atigustiniim libro vii contra Donatistas, cap. 44, me-
Martii. Iis inlerserit GfllesiniusVerotum et alios, de nioratur Secundinusepiicopusa Tambais, qui in con-
qulbus infta agemus in Commentario historico cap. D cilio Carihag. sUb sanctOCypriano, num. 80, diciinr
10. De his Bollandiani 21 Februarii et 25 Martii; martyr SccundianutuThambeh.\n Noi|tia Africselnler
quo ilem die in vetusto calendario Capuano, quod Byzacenos Palres recenselur 8Q ServusdeiTambei-
Michael monachus publici juris fecit in sanciuario tanus. De hac Ufbe et Aquis Itcgiensi, hic 'quoque
Capuano, festivitas indlcatur sancti Victoriani et so- memorata, vide notas in NotitiainAfricae.
ciorum ejut martyrum. Porro Victoriani ejus de quo h Ful., intravetuni. Rhfinaii., Chiffl. et alii editi,
hic agimus reliqnias aliquot se habere gloriantur jittaverunl et rogaverwht.Paulo infra exponilur quale
Leodienscs, ut testatur Saussayus in marlyrologio fueiat eorum juramentuni, cum eorum alter ad fra-
Gallicano die 23 Marlii. Adrumetum porro celebris irem titubantem dixit ; Super corpus et tanguinem
erat urbs in Arrica, liyzaeenseprovincisecnput, cujus Chritti juravimui. Jam siib ssecnlitertii medium No-
Felix episcopus supra lib. i, num. 7, a Victore me- vatianus schismatieus suos jurare cogebat super cor-
moraiur. Plura de bac urbe congerere inullle esset. pus et sanguinem Chriiti quod nunquam ad Cornelii
j Faniosi fueresancti Augusiiniiemporibus Adrumeiinl poniificis partes iransirent.
monaclii, ob rnoias de Gratia et Praedestinationecon-
215 DE PERSLCUTIONEVANDALICALIB. V. 246
daii. Cuifr.Uer alius, mclucns ue fidem ncgarel, de A roina lormcntoBurapoleiit edicere. Quseres* bodie-
suspcniio claiuaUat: Noli, uoli, frater; uon iia juruvi- que posita in promplu demonstral. Alios sine mani-
mus CUrislo.Accusabotc cum ante ihronuiu ejus ter- hus, alios sine otulis, alios absque pedihus, alios
riltilera venerimus : quia super corpus ejus et san- truncos narihus auribusque intendas, 41 aliosque
guinein juravimus ul pro eo [Lox., simul] invicem videas uimio suspendio spatulis \at. scapulisjevulsis,
patiamur. Ista dicens et al>a multa, confortavit ger- caput, quod eminere solebat, in medio scapularuui
iiianiiui ad praelium passionis, qui clauians iugenti fuisse demersum, dua» jugiter inaltis[a/. sedibus]
voce dicebat: \al. Adicite] Adigete suppliciis quibus sedibus suspendio cruciantes, impulsione manuuin
vultis, et pcenis Christianos arctate crudelibu* : funibus agitaUs, per vacunra aerem huc atque illuc
quod frater meus facturus est, hoc ego etiam ago. faciebant vagari pendenies. Qui nonnunquam disru-
Qiiantis jain laminis ignitis adusti sunt, qualibus piis funibus de illa altitudine suspensionis, ictu va-
ungulis exarali, quibus crucialibus torti, res ipsa do- lido corruentes, plurimi arcem cerebri cnra oculis
cet, quod eos ipsi tortores a sua facie projecerunt, auiiserunt: alii confractis ossibus spirilum continuo
diceutes : Islos imitatur universus populus, ut nullus reddiderunt, alii post paulura exhalaverunt. Sed qui
ad nostram religionera penitus converlalur; et prae- hoc fabulosum putat, ' Uraniura Zenonis legalum
cipue quia nulli livores, nulla pcenarum vesiigia in B inlerroget, in cujus prsesentia prsecipue gesla sunt;
cis penitus videbanlur. illa scilicet causa, quia veoiens Cartbaginem sese
. VI. Mira fides Typasensium.Ingens miraculum. — pro defensioneecclesiarura catholicarum venisse ja-
Iu a Typasensi vero quod gestura est Mauritanise ctabat. Et ut illi ostenderet tyrannus se neminom
majoris-civiiaie ad laudem Dei insinuare festinemus. formidare, in illis plateis vel vicis plures tortores et
Dum suse civitati Arianum episcopum ex uolario crudeliores staluit, in quibus legatis moris est ascen-
k Cyrilae ad perdendas animas ordinatum vidissent, dendo ad palalium et descendendo transire : ad op-
omnis simui civitas eveciione navali de proximo ad probrium videlicet ipsius reipublicse, et nosiri jam
Hispaniamconfugit, relictis paucissimis qui adiliiui deficicntis lemporis Isecem.
non invenerant navigandi. Quos Arianorum episco- VIII. Matronmexsutaniisconslantia. — Tunc igitur
pus primo blandimenlis, postea minis compellere el qusedam uxor cujusdain cellaritse regis uomine
cccpit, ut eos faceret Arianos. Sed fortes in Domino f Dagila, quse (cmporibus Geiserici multoties jain
pcriiianentes, non solum suadentis iusaniani irrise- confessor exstiterai, matrona nobilis ac delicata, fla-
ruut, verumciiam publice mysteria divina in domo gellis et fustibus omnino debilitata, exsilio arido et
una congregaii celebrare ccepcrunt. Quod ille co- invio relegatur, ubi nulliis hominum forte consola-
gnosccns, relationem occulte Carthagiiiem adversus C tionis gralia veniendi haberet accessum, relinquens
eos direxit. Quae cum regi iunotuisset, comilem cum gaudio domum, maritum siiiiul et [ al. filium ]
quemdam cum iracundia dirigcns, praecepii ui in filios.Cui postca oblatum esse dicilur, ul iit iniliorem
mcdio foro, congregaia illuc omni provincia, linguas eremura translaia, frueietur, si vellet, solatio socio-
cis et nianus dexteras- radicitus abscidisset. Quod rum. llla vero ingens sibi adesse credens gaudium,
cum factum fuissct, Spiritu sancto prsestante, ita lo- ubi nulliis lmmanusesset consolantis affectus,ne fie-
cuti sunt el loquuntur, quomodo antea loquebantur. ret supplicavit.
Scd si qnis incredulus esse volueril, pergat nunc IX. Cleri Carthaginensis certamina. Murillm egre-
Constantinopolim, el ibi reperiel ununi de illis, sub- gium facinus. — Tune etiam Eugcnio paslore jam in
diaconem Reparaium, sermoncs polilos sine ulla of- exsilio constilulo, universus clerus EcelesiseCartha-
feusione c loquentem. Ob quam causain venerabllis ginis csedeinediaque maceratur, s fere quingenli vel
nimium in palatio Zenonis imperaioris Imbetur, et amplius. Inter quos quamplurimierant lectores infan-
prsccipueregina mira eum reverentia veneratur. tuli, qui gaudentes in Domino, procul exsiliocrudeli
VII. Vandali in suos smviunt.— Sed quis congruo truduntur. Sed libertatem tunc, cura media urbe cse-
sermone possit exsequi aut coacervare diversitates derentur [al. Miritse]Murittaediacoui cseleris libe*
h
poenarumquasexjussu regis sui, etiam ipsi Vandali D riorera tacere non debeo. Fuil quidam Elpidoforus
in suos hominesexercuerunt? In ipsa quoque quse nomine, nimium crudelis ei ferus, cui fuerat delega-
gcsia sumCarthaginc, si niiaiur scriplor singiilalim tum membra confessorum Christi suppliciis grassah-
astruere, etiam siue ornatu sermonis, nec ipsa no- tibus laniare. Hic dudum fuerat apud nos in ecclesia
" In Africse Notilia memoratur inter episcopt-s Orth. et Lorichius, Avium.
MauritaniaeCxsariensis Reparalus Tipasiianus. Est f Colb. 1, Comp. et Port., celtarii regit nomine
et alia Typasa in Nuinidia, cujus episcopus Husticus Dagilli, qui. Orlh. et Loricli., Dagitii, Ful., Germ.,
in eadem Notitia recensetur. De ulraque agimus in Mart., Colb. alter, el Belfor., Dagilium, qui, etc;
notis ad Nolitiam Afrirse. ita ut maritus eiiam aliquando confessor fuerit.
b Rbenan. et Chilfl. cura aliquot mss. et editis, fi Horuin oniiiium siinul cum Eugenio, Muritta et
Cyrilam. Orlb. et Loricbius, ex notario aulm ad. Salutari, meinoiiara celebrant martyrologia vulgata
c Deconfessoribusabsquelingua loquenlibusplura die 15 Julii. Muriilaiitaliquot ilein mariyrologia sin-
dicemusin Commeniario historico cap. 7. gillatim memorant die 24 Marlii.
d Lorichius, hodie cuique proposiia in promptu h Colb. 1 et Port., Helpidoforut. Orthod. Lorichius.
demunsttatur. Epidoforus.
Germ., Ful., Mart., Comp., etColb. 1, Aniutn
247 VICTORISVITENSIS 248
Fausti baptizalus, quem venerabilis Muritiadiaconus ,A alia Muritia diecnte, igne conscientiseante ignem ae-
de alveo fontis susceperat generatum. Post vero dum ternum obmutescens Elpidoforus torrebalur
apostataret, lantse exstitit feritatis adversus Eccle- X. Clericiin exsiliumirusi.—cParantes itaque uni-
siam Dei, ut superior omnibus exsecutor persecutio- versi dorsa sua verberibus, alacres ad exsilium per-
nis fuisset inventus. Quid multa? Dum primopresby- gunt. Quibusadhuc in ilinere longioris viseconstiiu-
teri suppliciis macerandi ordine citarentur, post ar- lis, destinantur, episcopis Arianorum suggerentibns,
chidiaconum Salutarem , aplatur pienis memoratus homines immisericordes ac vio!enti,ut illud quod eis
Murilta. Fuit enim secundus in officio ministrorum. forte miseratio Christiana victui contuleral profulu-
Quia cum Elpidoforo sedente et fremente, honorabi- rum, crudeliler auferrelur : quando unusquisque eo-
lis senior ccepissetextendi, priusquam [Lor., crucia- rum libenlius forte cantabat : Nudus exivi de utero
retur] exueretur, clam forte nescientibus cunctis, il- matris tnem(Job i, 21), nudum etiam me oportet ad
1a, quibus eum suscipiens de fonte dudum texerat, essilium pergere, quia Dominns novit esiirienlibus
• sabana bajulabat. Quibus ventilalis , simulque in cibum porrigere, el in deserto vesiire.Vandali nam-
ostentione cunctis extentis, in his verbis loqui exor- que duo sub Geiserico ssepius facti confessores, co-
sus, totara ad fletum et lacrymas commovisse dici- milante matre, conlemptis omnibus divitiissuis.cum
turcivitatem. Hsecsunt linleamina, Elpidofore mi- B eisdem clericis ad exsilium perrexerunt. De muliitu-
nister erroris, quae le accusabunt, cum majestas ve- dine autem pergentium confessorum,id est Ecclesisc
nerit judicantis. Custodientur diligenlia mea ad te- Carthaginis clericorum, suggerente quodam d exle-
slimonium tuaeperditionis, ad demergendum te in ctore Theucario perdito, quos ille noverat vocalet
abyssum putei sulphurantis. Hsecte, infelix, imma- strenuos atque aptos modulis cantilense, designation*
culatum cinxerunt de fonte surgentem : hsecte, mi- sua debere dicit duodecim infaniulos separari, quos
serrime, acrius persequentur, flamraantemgehennam ipse cum catholicus esset, tunc discipulos habuit.
cum cceperispossidere : quia induisti te maledictio- Statim illo suggerehte, sub festinatione viro dimit-
ncm sicut vestimentum, scindens atque amittensveri tuntur, et vi barbarici furoris bissenus numerus pue-
42 baptismatis etfidei sacramentum. Quid facturus rorum de itinere revocatur. Segreganlur corpore ,
es, miser, cum servi Palrisfamiliasad ccenamregiam non spifilu a grege sanctorum, qui limeiites praeci-
congregare cceperint inviiatos? Tunc te aliquando pitium, cum suspiriis lacrymarum , ne divellerentui
vocalum, terribiliter indignatus exutum stola rex constringcbant manibus genua sociorum, quos vio-
conspiciens nuptiali, dicet libi: Amice, quomodohuc lentia lamen hserelica, minacibus separans gladiis ,
venisiivestemnon habens nuptialem (Matth. xxn , 12 Carthaginem revocavit. Sed dum cum eis, quasi cum
seq.) ? Non video quodcontuli, non agnoscoquod de- C tali aetate [al. pleriquenon] jam blandiliis ageretur,
di. Perdidisti militise chlamydem quam b in tutela superiores suis inventi suntannis, et ne obdormirenl
virgineorura membrorum deeem mensibus texui, ct in morte, lueernam sibi evangelici luminis accende-
lendicula crucis exlcndens aqua raundavi, et purpu- runt. Indignantur ob hoc graviter Ariani, et se su-
ra mei sanguinis decornvi. Non conspicio cultum si- peratos a pueris erubescunt. Undeaccensi subdi ite-
rtim fustibus jubent; quos jam ante paucissimosdies
gnaculi mei, characierem non video Trinitatis. Talis
inleresse non poteril epulis meis. Ligaie eum mani- variis verberibus dissipaverahl. Imprimuntur vulne-
se volunta- ribus vulnera, et fursum pcena restaurala recrude-
et
bus, pedibus suis, funiculis, quia ipse scit. Factum est, Domino confortante , ut nec selas
rie separare voluit a catiiolicisdudum fratribus suis. minor deficeret in dolore [al. sed], et magis animus
Ipse funes extendit,continualos in laqueum, quibus cresceret roboratus in fide quos nunc
Cartbago miro
el semelipsum vinxit; et alios, ne ad islud venirent colit affectu, et quasi duodecim
aposlolorumchorura
convivium, impedivit. Juxta semilam multis scanda- conspicit puerorum. Una degunl, simul vescuntur,
lum posuit, quem nunc cum rubore perpetuo et de- pariter psnllunl, simul in Domino glorianlur. Illis
decore sempiterno de conviviomeo projeci. Hsec ei diebus el duo negotiatores , Frumentius, c et alius
» Hac voce lintea designari, vel ex hoc Victoris Dcum Loricbio, habent vullum. Sur.,
Bign., Colb. 1,
loco, colligerc licet. Consenliunt fere omnes glossa- et Rhen., non conspiciunt oculi mei characterem.
riorum Scriptoresapud eruditum Cangium in Glossa- c Colb. 1 habet, Paremes itaqueuniversi, dorsasua
a
rio, ubi Grsecismutuata dcilur. Eadem voce usus verbeributhabeniet repleta, alacret, elc
est non semel Gregorius Magnus, poiissimum Dialo- d Iu editis legitur ex tcclore; videtur tamen legen-
gorum libro iv, cap. 55, nbi homini e lalneo exeunti dum esse exlectoreuno vocabulo, ul osiendamr bunc
tabana proeparata fuisse referi. Et lib. m, cap. 17, olim Ecclesiaelectorem, posiea aposiatam spurcissi-
bomo sabano constrictm tepulius fuit. In collat. mtim fuisse. Pro Theucario, Lorich. ei Orth. habent
Carthaginensi cognilione 2, cap. 53, cumque intra Theucorio, Bign. Theucarim. Apud Bollandianosdie
sabanumvolumen,etc. Plura occurrunt passim hujus 24 Martii Theutorico.Mart. Tlteucarioperdico.
rei exempla. Vide Bolland. in vitam sancti Zozimi, 6 Colb. 1, paulo fusius : ct alius similiter ejuswqui-
die 24 Januarii. vocus Frumenliut dicebalur, ipsittsejusdemurbis Car-
b Sic Lorichius. Alii, in tela virgineorum,etc Ali- thaginis, uno vocabulo,
parilerquegratia simul egre-
qui post membrorum addunt gesialus. Sic et pro ten- gio, etc Port. babei quoque hsecverba : Ipsius ejus-
dicula, Sur. et Bign. Iiabent lendicuLtscrucis, quas dem 87 urbis Carlhaginis.'Eorum memoriamvulgaia
fixiendens.Colb. 1, post crucis, addit manus. Et in- martvrologia celebrant die 23 Martii.
Jra, pro cuttum, Ful., Germ., Comp., el Orlhod.,
249 DE PERSECUTIONE VANDALICAL1B. V. 2S0
Frumenlius ejusdem urbis egregio marlyrio coronati A uolentibus faucibus ingerebat. Nam si coiiiniumsDo-
sunt. Tunc et septem fratres, non natura sed gratia, ininus, qui ad boc venerat ut potaret, cum gustasset
simitl in monasterio 43 comraanentes, confessionis noluit bibere, quanto magis iste servus et confessor
cerlamine expleio, iramarcescibilem peivenerunt ad fidelis omnino nollet, nisi baeretica feritas ingessis-
coronam, id est Liberatus abbas, Bonifaciusdiaconus, set ? Ex quo acelo prsesertim illi passioni noxio mor-
"Servus subdiaconus, Ruslicus subdiaconus, Rogatus bus accepit augmentum. Cui pietas Christi roiseri-
monaclius,Septimus monachus et Maxiinusmonachus. cordiler subveniens poslea sanura c exhibuit.
XI. Anfoniisavitia in tanctum Eugenium. — Nam XII. In sanctum Habetdeum. —d Alium auteai no-
illo tempore crudelius Arianorum episcopi, presby- strum episcopura Habetdeumsimiliter relegatum Ta-
leri et clerici, quam rex et Vandali, s;eviebant. Nam mallumensi civitate, in qua Antonius fuerat, quan-
ad persequendum ipsi cum suis clericis ubique gla- tum potuit infesiare res ipsa demonstrat. Nam cuin
diis accincti currebant; sicut quidam episcopus, inter diversiseum persecutionibus affligeret, necposseteum
illos cscleris crudelior, Antonius nomine; qui lam facere Arianum, videretque Christi militera semper in
nefaria et incredibilia in nostros exercuit, ut narrari confessione conslanteni, promiserat suis, dicens: Nisi
non queant. Fuit iste in quadam civitate proxima eum nostive fecero religionis, non [al. sum] sit An-
eremo, quce Tripolitanse provinciae vicinalur, qui, ut B tonius. At ubi in sua promissioneminor inventusest,
bestia insatiabilis, catbolicorum sitiens sanguinera, suggerente sibi diabolo cogitat aliud. Pedibus mani-
buc illucque ad rapiendum [Rhen., fugienlesj rugiens busque ligatis, vinculis ingentibus arctat episcopum,
excurrebat. Nam impius Hunericus scieus Anionii oreque obturato ne lingua clamaret, aquam corpori,
ferocilatem, in [al. ipsius] ipsis eremi partibus vo- ut pulabat, rebaptizalionis spargit: quasi valeret
luil sanctum Eugenium b relegari. Quem cum cuslo- couscientiam ligarecum corpore, aut non ibi adesset
diendum Antonius accepisset, ita eum arctiori custo- qui audit gemitus compeditoriim, et cordis secreta
dia cinxit, ut nullum ad eum imroire permitteret: rimatur: vel superare posset aqua mendax tantae vo-
insuper variis insidiarum alque pcenarum suppliciis luutatis propositum, quod jam homo Deie metanli-
cogiiabat eum exslinguere. Sed Eugehius sanctus, bus lacrymis miserat legatumin ccelum. Exuil statini
duin nostrae perseculionis defleret inconinioda, et as- vinculis viruin, et tali, quasi gaudens, prosequilur
peritate cilicii senile attereret corptis, nudamque voce: Ecce jain, frater Habetdeiu», noster Chrislia-
super humum cubitans stratum [at. sacris] sacci sui nus effectus es; quid ultra facere poteris nisi ut vo-
rigaret imbrlbus lacrymarum, aliquando sensit inle- luntali conseniias regis? Cui Habeldeum : llla est,
6lum paralysis morbum. Quo \al. nuntio] nuntialo, impie Anloni, mortis damnalio,ubi voluntatistetietur
in gaudia conversus Arianus, pergit festinus ad cu- C assensio. Ego (idei meae lenax, vocibus confilens
bile [mis. 44, exsilii] eximii hominis Dei; et cuin crebris, quod credo et credidi, clamando defendi.
videret, urgente passione, verum pontilicem balbu- Scd et44P0Slen miam calenisvinxisti, elorisjanuam
tientia verba producere, cogiiavit simul exstinguere oppilasii, in praetorio cordis violentise meae, subscii-
quera superesse nolebat. Prsecepit ut acetom aspe- bentibus angelis, gesla confeci, et lectitanda impera-
rui.i nimisque acerrimum qusereretur; quod cum lori meo iransmisi.
fuisset allaiu*" venerabilis senis recusantibus et XIII. Arianorum violentiw.— Erat quidera gene-

» CodexPort., Servius... Septiminus. Horum porro cioris contexlu patet Antonium Tamallomse, uni sci-
sanctorum martyrura passionem retuliinus supra pa- licet ex bis urbibus, prsefectum fuisse. Pene omise-
gina 99, ad talcem HisloriseVicloris VitensisJ[Videin- ram monere in Colb. 1 hic haberi, eremo Tamalbi-
fracol. 263), quolocoplura de illisobservavimus;po- niensi.
lissimumde additionc quaein codicibusduobns manu- c Hic in Colb. 1, n. 3119, margine ista habentur :
spiicris habetur, unoscilicetcarthusioePortarum, etal- Qui veneiabilisvir per multas tribulationes, mullasque
tero biblioihecaeColhertinse,num. 1746. Colbertinus patieniim coronas, ad ultimum ui tdui Julii in pace
itaque, qiiemvidimus, post horum marlyrum recensiia quievit. Pnedicandi vero Salutaris archidiaconus, et
nomina, sic habet: Sed licel horum gloriosissimorum Murilta secundus in officio minislrorum, tertio jam
martyrum inprwsenli non quiverimuspleniusexplanare confessoreserecti, gloriosmin Christo perseveranliwti-
imitanda vel admiranda ceriainina, propter aliorum tulo iltustrati sunt. De Eugenio el sociis seorsim age-
videlicetinnunterabtliummultiludinem martyrum; in ,mus in Commeniario historico, cap. 8.
fine tamen hujus operis nostri, promiltimus, DominoD d Aliquot mss. et editi: Alio autem nostro episcopo
adjuvanle, hot ea\ narraluros. Nunc ergo hujus libelli Habetdeumrelegalo.... infestari, etc Comp. pro Ha-
quinti narratioms noitrwhic fiuisest. Incipit autem li- beldeum habet apud eum; illum lamen infra Habet-
ber sextus in isto codice sie : Ex ilto jam tempore deum appellat. ct pro Tamallumensihabet Adlumen-
crudelius, etc sis. Habetdeus in Africse Notitia Tamallumensis in
b Eugenius Tamallenum relcgalus fuisse dicitur Byzacena dicilur, qui proinde ex urbe Ta-
episcopus
in Notitia Africana. Nullum auieni urbis nomen in inallum i in Byzacena Tammatlumam Mauritanisere-
tota Notitia occurrit quod prnpius ad istud accedat legalus fuit.
quam Tamalluma, quo eliam Ilabetdeus exsulasse in- e Colb. 1 et Port., micantibus. Mart., Comp., Lo-
fra dicilur. Duplex antem erai Tamalluma, una in richitis, ei Orlh., mitientibus.Et inffa : Ecce, etc.
Byzacena, alter.i in Mauritauia Sitifensi. Erat et Colb. 1, Comp. et Marl., Ecclesia jam, (rater Ilabel-
Turris Tamallumw, cujus episcopus collationi Car- deum, nostrm Christianus, elc In cod. autem Coinp,
thag. interfuit. Hanc vero eamdetn esse ae Tamallu- et edit. L»richii desunt ha?cverba : Quid ultra, etc,
maiu Byzacensecenset eruditus Baluzius. De his locis usqne ad Cni, elc
agirmis in notis ad NolitiamAfrican.ui).Porro ex Vi-
251 VIGTORISVITENSIS 252
ralis ista violenlia tyrannorum. Nam Yandali pio bac A impietas Ariana a parcnlibus filios parvulos separarc,
re ubique erant destinati, ut transeuntes itinera sa- ut posset per pietatis affectum cliam virtutem pro-
cerdotibus suis adducerent jugulandos. [At. ac] At sternere genitorum. Disjunguntur ergo a parentibus
ubi eos failacis aquae gladio peremissent, indicium leueta pignora tiliorum. Cumque vellet Liberalus la- j
eis perditionis scriptura teste tradebant, ne alibi si- crymas emittere, auctoritate uxoria increpatur, et'
mili violenlia traherentur ; quia non licebat sive ne- in ipso rueatu exitus sui illico lacrymae siccaverunt.
gotiatoribus, sive privatis aiicubi transire, nisi de- Ait enim ei conjux : [al. El] En propter filios, Libe-
scriptam characteris indicio suam miseri ostenderent rate, perdiiurus es animam tuum? Computa eos nou
morlem. Quodperrevelationemservo suo Joanni olira 1'uissenaios; nam et ipsos omnino vindicaturus est
jamostenderalChrislus, ubi dicit: NuUilkebitaliquid Christus. Nonne vides eos clamatiles, et diccntes,
em.trevel vendere, nisi qui habuerit characterembestim Chrisliani sumus ? Sed ha3Cmulicr quid in conspectu
m fronte sua et itimanu sua (Apoc. sui, 16, 17), Nam judicum egerit tapendum non est. Nam cum ipsa et
et episcopi atque presbyteri illorum, cum armatorum maritu,s,*Hcetseorsum, carceris custodia tenerentur,
manu noclurnis teuiporibusvicoseioppidacircuibaDt, ila utsepenitusnon yiderent, mandaiur mulicri,dici-
et sic despicatis postibus januarum, aquam gladium- turque illi: Solve jam duriliam tuam. Ecce vir tuus
que gestantes animai um praedonesintrabant: et quoa B paririt imperio regis, el nostcr faclusest Christianus.
domi repererant, alios forto in lectuiis soporatos Aitque illa: Videam illum, et faciam ego quod vo-
imbre igneo atque fuimineo respergentes, dsemonia- luerit Deus. Educta jgitur de carcere, invenit virum
ca vociferatione Christianos suos ipsi parilcr vocita- suum stanteni, cum ingenti mulliludine, pro [al. tri-
bant, ut* ludum potius suse haereseos, quam aliquam bunali] tribunalibus connexum, ei verum sestimans
religionem ostenderent. In quo minus capaces et qupd finxerant inimici, injecta manu apprehendens
iguari implelum in se pollutionis sacrilegium [al. oram vestimenlorum ejus 45 gulturi proximam, vi-
imputabant] pulabant: prudentiores vero nihil sibi, denlibus omnibussuffocabateum, dicens: Perdite, et
quod nolentibus atque dormientibus ingestum est, reprobe, gratise Dei et misericordiae ejus indigne,
obesse gaudcbant. Nam et multi cadem tiora cinerem quare voluisti ad modicum gloriari, et in aiternum
capitibus suis injecerunt, alii sesc, \el quia factum perire? Quid libi proderit aurum? quid argentum?
est, cilicio lugubri texeriint, nonnulli cocno fciido Ii- Nunqnid liberabunt te de camino gehennse ? Dixitet
nierust, et lintcamina violeuter imposita per Gla alia multa. Cui marilus respondit: Quid pateris, mu-
consciderunt, atque in hlrinas fetidaque loca mauu lier ? quid tibi videtur, aut quid forte de me audire
fidei projecerunt. potuisti ? Ego in nomine Clirisii • Catholicus pernia-
XIV. Egregium mulieris faclum. — b Tali violen- C neo, nee ainiilere potero aliquando qtiod leneo. [Al.
tia, nobis videntibus, in Cnrtliagine fillus cujusdam ulii] Tunc bajretici mendacii sui conscii, et detecti,
nobilis, annorum circitcr septern, jussu Cyrilae a f.illaciamsuam colprare uiinime poiueruut.
parcntibus separatus est, malre sine verecundia ma- XV. Confessoresin desertismortui. — Et quia su-
tronali, soluiis crinibus, post raplores tola urba perius de violentia immanitatis eorum breviler dixi-
currcnlc, inlantulo clainanlc ut poieral: Chrisiianus IIIIIS,liaiic plurimi mctueules, alii inspeluncis, alii
sum, Christianus sum, c Ciirislianus sum. Cui, Tri- in descrtis locis viri vel feminie, nullo sibi conscio
nitatcm in his ternis vccibus declarantem, os obtu- sese claudebant : et ibidem, nulla succurrente sus-
ranies, insontem infanliam in suum gurgitem de- tenlaiioiiB ciborum, fanie vel frigore vicli, contritum
merserunt. lla de filiis medici venerabilis d Liberati et contribulalum spirituin exhalabant, [al. per] in-
factum csse |irobatur. Nam eum ex jussu regis cum ter IISBC alfliciionis incornmoda,inviolataesecum fidei
uxorc ct liberis ad exsilium mitti jubcrelur, cogitavit securilaleui porlantes. Sic enim f Cresconius pre-
* Mss. ferc omnes el editi : Ludum prorsus. suce tem, etc.
lnereseo*magis quam, ctc. Coinp. tamen habet po- e Cnlbolici nomen verae fidei cultoribus semper
iius. Loricliius, Ludum poihi »M«hwreseosaquum, adlimsisse, bonlra nitentibus frustra hacrelicis, patet
quam, elc. cx var.is sanclorum P.nrum, atque Uistoriaeeccle-
b CoJb. 1et Port., Talis viohnlia... Carthuginefucta siastieae Kcriptoninilocis; Lactantio lib. iv, cap. 30;
esl: Filius, etc. Augu-tino passim{ Socrate, qui et Novatianrs a ca-
c FuL, Germ., Comp., Colb. 1, Pnrt.., et Mart., O tliolicis discernit, etc. ln catholicoeEcclesimgremio,
per sanctum Stephanum Chrisliunussum. Neinonescit inquil Augustinuscontra epislolam Manichaei,c.ip.4,
sanctum Stephaniim tunc lemporis in Africa celeber- metenet ipmm nomen calholicw, quod non sine causa
riinum fuisse, ob miracuia quaeper ejus sacras reli- inter muttas hmresestic ista Ecclesiaobtimit, ut cum
qojas ex P.iLi-stinaallatas, crebrius in ea provincia omneshwreticise calholicosdici velint, quwrentitamen
tiebant, Augustinus de iis passim agii, potissimum in petegrino alicui, ubi ud calholicamconveniatur,nullus
Lbris deCivilnteOei. Quaeautemsequunlur, Cui, etc, hmrelkorum vd basilkam suam, vel domum autleut
ex Port. et Colb.1 descripsimus; atii vero cum editis oslendere.
tanliimmodo banent, cui et os obtnrantes. 1 Eum cum supra recensitis roemorant vetera ali-
88 d Hujus sancti, atque uxoris illius et filiorum quot martyrologia apud Bollandianosdie 33 Martii. i
memoriim celebmni Galesinius et aliquot rnartyro- Pro MisentinmPort. Iiabet MitentaMB.Colb. 2, Mart.,
logia die 23 Marlii; qua diede iisuuoque agunt Bollau- FuL, et Germ., Mimianm. Golb. tertius, ilitetance.
diani. Inferius autem, Nam cum, elc, aliler habenlur Urih., Loricli. et Belf., Miritanw. De civitate atitcm
in cod. Comp.; uhi, Nam cumjussu.... parvulossuos Zi iiiensiiiiiijain supra egimus iSupra col. 207, n. "/•
filiot teparuri nun potse el per pietatisajjfeclumvirtH* Caet'Tiimmss, Port^ Colb-1, Mait., Germ, et Ful„
253 DE PERSECUTIONE VANDALICALIB. V. £S4
sbyter Mizentinae civitatis in spelunca Ziquensis A nusquam penilus viscbanlur. Et uhi forle gramiao-
montis reperlus est, putrescente jam solutus cada- sus cespes huuiida tunc iu \alle localus, pallentem
vere. potius quam virentem na.sceniis feni coepeiat pro-
XYL Et quia de sancto Habetdeum prcefali jam ferre colorem, illico urens et igneus flatus aderat,
sunms, pergit tune ad Carthagineni, adiieccniuit totum torrendo desiccans, quia [al. pulverea] put-
ncfarium regem, ut conscientiam suam quam semper verulenta tempestas arido sub aere decoquens cun-
familiarem a Trinitatis [af.habuii] hahuerat et anii- cta, omnem nebulaverat locum. Nullum geslum cst
cam, etiam hominibus faceret manifestain. Ncc eum tempore illo commercium : nullum cespitem terrae,
retinere potuil Anlonius propter vereeundiam suam. juvencis trahenlibus, scindens vertit aratrum ; quia
Offert impiissimo regi libellum in hac similiiudine nec bovcs suberant, nec b raslra omnino remanse-
verborum. Quid quaesojam cum projectis habeiis? rant. Inter haec omnia aulemmala, et rusticorum
quid cum eis quos exsilio relegaslis, quotidie dimi- manus alia interierat, et subinde quae forle super-
catis? Abslulistis substantias; ecclesiis, pafcia, do- erat, jam sepulturam quaerebat. Et quia, urgcnte
niihiisqiie privastis, Sola anima remansit, quam cap- iamis incommodo, neque commercia, ut fati suuius,
tivarc conlenditis. 0 tempora! o mores! univeisus pro consueltidinc, neque cultura reddebamr debita
hacemundus inlcHigit, et ipse qui persequilur videt. B terris; juvenum , senum, adolescenlium, atque ado-
Si iidcs dicitur quam lenetis, quid verae lidei uiein- lescentularum, puerorum vel etiam puellarum agmina
bra tantis persecutioniuus agilatis? quid vobis cum simul et funera , nbi poierant, quomodo poterant,
exsilio noslro, quid vobis cum egcnis iu lioc sueeulo, passim diffundebautur, circumeunles oppida, vicos
quorum esl vila semper in Chrislo? Liceat salieiu vel singulas urbes. Conversi cniin in arcum pravum
gaudere consoitio besliarum eis quos alijecistis a et pcrversum (Psat. LXXVH,57), aique irritantes
facic omnium populururo. Dum liacc cl his siuiilia Dcum ad aquas conlradictionis (Psal. cv, 52) famem
ponlifcx Dci dixisset, sceleratus lyrannus hoc ei paliebanlur ut canes (Psal. LVIII, 7, 13), non ut
mandasse perhibetur : Vade ad episcopos nosiros, comederent paneiii,sed ut iufensam sentirent, qtiam
ct quud libi dixerint sequere, quia ipsi hujus rei lia- negaverant, Trinitalem. Alii diffusi per cainpos, alii
bcre noscuntur per omuia poleslatcu). Scd ncquc secrcta silvarum pelebant; antiquas radices herba-
Anloiiium haecres ali insania poiuil revocarc, seieu- rum , vel quisquilias aliquas requirentes. Nonnulli,
lcm magis imperio regis ob hoc multum posse pla- cum domo niterenluregredi, in ipso limine corruen-
cere. Habetdeum vero episcopus gaudeus bo.:o con- tcs, catervatim fanie debellante cadebant; slraiae
scieniiaesuacad locum exsilii maluii rcineare. vero vel scmilae cadaveribus replelae, exhalaniiuiu
XVII. Famts valida. — Ea tcmpestate facta cst fetorc mortuorum , gradienles vivos ornni ex paite
incredibilis fames, et ccepil Africam totam una depo- necabant. Ncc decrani quoiidie ubique exspirantium
pulalione vastare. Nullus lunc adfuii iinber, nulla funera, et non erat virtus , quac miseralioiiis inipen-
prorsus giitta de ccelo profluxil. Mcc frustra, sed deret sepuliurain. Neque enim suflicicbant ad scpc-
vcro et justo judicio Dei, ut ubi, pcrsequentibus licndum vivi, fame doniinaute, et ipsi post paululum
Arianis, coenosi gurgiiis-aqua [«/. clignis] ignis ei morituri. Cupiebant singuli libcrtatcm suain lilio-
sulphuris bulliebat, indulgenti* ccelestis, qucesem- rumque suorum perpctuae servituti redigere, et non
per aifluenler aderal, pluvia ncgurelur. Lurida re poterant invenire. Montes el colles, plateae eivita-
manserat terrai facies omnis. Nou vilis tegcbaiur tum , viae vel scniitic unum omnibus fecerant ubique
SBSlatepampineis opacata virgullis, non sata respcr- scpulcruni, quihus inedia dcpascens denegavcrat vi-
sa vultus cetpituni viridabant : non olea seinpcr ctum. Vandali aulcm ipsi, quos et prius frequentia
viridis , foliisque rcpieta [al, jucundi] jticuudis dc- multaru.ii provinciarum spolia, et [Colb. 1, receutia]
coris sui consuetum tcgmen habebal : non pomorum retentio Africacprimo fecerant diviies, majore inopia
virgulta, maritante tellure, gemmas produxeranl lorquebaniur. Ei quanto sibi vidcbanturscrvoruin
florum, poslca fructus, ut assolent, \al. editurai j U aggestionc superbi, tanto amplius deliciebant fame
rcddiluras. Tristia fuere tetraque omnia, et par pcs- torquente defecti. Nullus filium, nullus conjugem,
tileiniac clades Africam confuderat omnem. Nou iio- nullus proprium tenuit servum : sed exiens unus-
niiiiibus, non jumenlis germiuantis herbae ediderat qulsque, non ubi voluit sed ubi valuit, aut statim
tcllus omnino virorem. Arueranl dudum 46curreit- defecit,autnunquam omnino redivit. Urgebaturetiam
tium impetu prcecipiti alvei flumintiin , fonliuiiitjue tunc infelix multiludu ad ipsam urbem Carihaginem
ciispantesperennilatesublracta pariler siccalueeraut congregari. Et dum illuc catervatim adhuc aniniata
vense. Oves et boves universi, insuper et pecora cadavera conflnerent, ubi rex inferendarum mortiuni
campi, simulquebeslisesilvarum, inedia consumeme, vidil slrages, pelli urbe omnes illico jubet, ne conla-

cum edit.Orth. etBelf.,hahent Quizitance:qux lectio,
si veraest, hic Qufeaaut QuidaMauritAniceCiesaf iensi§
civitas indicatur, cujus loci episcopus, Tiberianusdi-
ctus, secundo loco inter istius provinciaeepiscopos,
in Notitia memoraiur. De qua urbe plura iuferius ob-
servabimus in notis ad Notitiain,
a Comp. et Rlien., Trinitas. Loricliius, divinitatis.
El iulra pro verecundiam, Colb. I habet iracundiam.
b Sic optime Ful. At Colb. I el Orih. cum Lori-
chio, aralra. Colb. alter, meiidose, asira; aiii,
caslra.
255 VICTORISVITENSIS 250
a c
gio deficientium,commune pararet etiam exercitui, A talia tormentorum invenit, qualia nec ipse Me-
ejns sepulcrutn. Suis ergo provinciis et domibus sin- zenlius exquisivit? Dimicavit contra innocentiam
gulos imperat revocari. Sed nec erant qui reverte- cupiditas furoris, etd avaritiae crudelitas, ut et ani-
rentur, dum quisqueutique sepulturam suam in vultui mas perderet, et substanliam harpagaret. Si collatio
portaret. Et idcirco forte major rebaptizatorum per- desiderabatur, quare rapinaererum alienarum, nun
ditio potuit provenire, quiadum promittitur ab Aria- tanium sacerdotum, verum etiam omniumlaicorum?
nis praesentis transactio vitae, nec illud obvenit, et Sed illi exspoliati laetati sunl, et rapinam rerum
mors sequens prima secundam praevenit. In taniumi suarum cum gaudio susceperunt.
igitur sibi devastans vindicavit famesdominium, utt XIX. Adsit jam quaesoomnis aetas, omn.s sexus,
loca nonnulla et admodum populosa, habitaloribusi omnisque conditio. Adsit, obsecro, omnis turba ca-
exstinctis, alto nunc silentio, 47 parietibus solisi tbolici nominis: quse gremio materno loto orbe ge-
exstantibus, conquiescant. statur, quaesola germanum commodare novii affe-
XVIII. Barbarorum tnores. — Sed quid ego jauii clum, quae didicit a Paulo magislro et gaudentibus
immoror in hoc quod explicare non queo? Nain ett collaetari, et cum lugentibus Iamentari (Rom. xu,
si nunc superessent, vel eis fari de talibus licuisset, 15). Conveniant simul ad domum nosiri doloris, et
et Tullianae eloquenliae fluvius siccaretur, et Sal- B paribus oculis fundamus flumina lacrymarum, quia
lustius elinguis omnimodisremaneret. Et, ut alienosi causae et fidei nostrae unum est negotium. Ntillum
indignos rei lantae praeteream, si Caesariensis sur- volo ad condolendum mecum haereticum convenire,
gerct Eusebius ad hoc opus idoneus, aut ejus trans- qui forte addere conrupiscit super dolorem vulnerum
latorGraecaefacundiae, [Lor., Latinaeque]Lalinisquei meorum (Ptal. LXVIII,27), el gratulalur quotidie
floribus Rufinus ornatus: et quid multa? non Am- malis meis (Psal. xxxiv, 26). Nolo, nolo ego ex-
brosius, non Hieronymus, nec ipse noster sufficerel traneum, sed fralernum quaero affectum : nolo ali-
Augustinus. Audite hoec,omnet gentei; auribus per- quem filiorum alienorum, quorum os locutum est
cipite, omnes qui habitatis orbem, [quique terrigemv, vanitatem, et dextera eorum dextera miquiiatis
et (Uii hominum, simul in unum dives el pauper (Psal. CXLIII,8) : quia filii alieni semper mentiti
(Ptat. xLvm, 1). Nonnulli qui barbaros diligitis, et sunt mihi, qui inveteraverunt et claudicaverunt a
eos in condemnalionemvestram aliquando laudatis, semitis suis (Ptal. xvu, 46). Isti dicunt mihi quo-
discutite nomen, et intelligite mores. Nunquid alio1 lidie : Vbi ett Deut tuus (Psal. XLI, 4)? dum affligi-
proprio nomine vocitari poterant, nisi ut barbari tur populus pretioso Agnisanguinecomparatus. Inler
dicerenlur; ferocitatis utique, crudelitatis el lerro- quorum opprobria ego ad flagella paratus (Ptat.
ris vocabulumpossidentes? Quos quantiscunquc rau- iC xxxvii, 18), cantare nnu desisto Dominoflagellanti:
neribus foveris, quantiscunque deliuieris obsequiis? Amove a me flagella tua (Psal. xxxvm, 11), quia
illi aliud nesciunt, nisi invidere b Romanis : et ego defeci, non a fortitudine manus tuae, sed a
quanlum ad eorum attinet voluntatem, seinper cu- persecutione baeresis Arianae.Adveniant igiiur nunc
piunt splendorem et genus Romani nominis obnubi- omnes qui mecum angustac 48 v'* carpmu iter, et
lare, nec ullum Romanorum omnino desiderant vi- propter verba labiorum Dei custodiunt vias duras
vere. Et ubi adhuc noscuntur parcere subjeciis, ad (Psal. xvi, 4), et videantsi est dolor, sicut dolor meus.
uteiidum servitiis illorura parcunt; nam nullum di- Quoniam vindemiatut tum in die furoris Domini
lexeruul aliquaudo Romanorum. Si dispulare nite- (Thren. i, 12), aperuerunt super me os tuum omnes
batur nobiscumde fide barbara ferocitas, et haeresis inimicimei, sibilaveruntet fremuerunldentibus; dixe-
Ariaua raiionabiliter disputaret. Sed quando [al. te- •runt: Devorabimuseam. En ista est dies quam ex-
nuit] lenet rationem, quaea Patre DeoDeum Filium spectabamut: invenimut,vidimut (Thren. u, 16). Ade-
separat Salvatorem? Quare dolis et calumniis ege- stote, angeli Dei mei, qui nunquam deestis consiituti
runt, et velut spiriius tempesiatis, procella sui fu- in ministerio vestro, propter eos qui haerediiaicm
roris totum subvertere voluerunt? Si dispuiatio ne- capessuri sunt aeternae salutis (Hebr. i, 14), ct
cessaria fuerat episcopalis, quare suspendia, qnare-* videle Africamtotam, dudum tantarum ecclesiarum
ignes, quare ungulae simul et cruces?Quare Aria- cuneis fullam, nunc ab omnibus desolatam; lantis
norum serpentina proles contra innocentes genera ordinibus sacerdotum ornatam, modo sedentem vi-
* Lorichius, pararetetiam suit, tibi quoque tepul- apud Hadnanum Valesiumlibro vi Rerum Fr.mcica-
trum. rum circa medium, et jam de hac re aliquid diximus
b Post varias barbarorum irruptiones, cum in ple- supra (Col. 199, n. a).
risque imperii, polissimum Occidentalis, provinciis, « Hic fuil Tyrrhenorum rex, ob summamin deos
barbari simul et antiqui populi, quos oli.-u Romani el homines impietatem famosus. Cum vcro a suis
subjugaverant, permixti esscnt, mos invaluit ul isti pulsns e regnn fuisset, Turno adversus ilineam bel-
Romani, alii Barbari appellarentur, ita ut nulla liar- lum gereuli adhaesit, in quo ab eodem ^Enea fuit oc-
bari vocabulo ulli irrogaretur injuria, quod econira- cisus, ut narrat Virgilius iEneidos libro x. Meminit
rio honori ducebant ii, qui nunqnam Romanorum et Plinius lib. xiv, cap. 11, MezenliiEiruriae regis a
jugo fucrant subdili. Unde Theodoricus, Ostrogotho- Varrone memorati, quem Rutulis adversus Latinos
rum in ltalia rex, leges pro barbaris, id est suae gen- sub vini mercede auxilium tulisse refert.
tis hominibus, et pro Romanis,aniiquis scilicetItalise d Sic Comp.; alii, avaritiacrudelilatis.Idera Coinp.
incolis, tulit. Plura ea de re exempla vide si vacat, cum Lorichio, pro harpagaret babet arripertt.
2-.7 DE PERSECUTIQNEtANDALICA LIB. V. 258
duam et abjectam. * Sacerdotes ejus et seniores in A cendente in vobis Doinino, ut equi velocissimi cur-
deserlis locis et insulis defecerunt, quaerendo sibi sitaslis. Praecipuetu, beate Pelre, quare siles • proovi-
escas ad manducandum, et non inveniunt (Thren. i, bus et agnis a communi magnoDominomagna tibicau-
19). Considerateet videte quia Sion civilas Dei no- tela et sollicitudine commendatis(Joan. xxi, 15*e<7.)?
stri facia est vilis, facta quasi polluta menstruis in- Tu sancte Paule geniium magister, qui ab Hierusalem
ler inimicos suos (Thren. i, 11, 17). Maimm suam usque*ad Illyricum praedicastiEvangelium Dei(Rom.
misit bostis ad omnia desiderabilia ejus, quia vidit xv, 19),cognoscequidVandalifaciunt ct Ariani.et iilii
gentes invadere, et ingredi airia sua, de quibus lui gemunt lugendo captivi. a Tu Petri germane, et
praeceperasne iniroirent ecclesiam tuam (Thren. i, non in passione dispar, gloriose Andrea, qui inter-
10). Viaeejus lugent, eo quod nemo conveniat in pretaris virilis, quoniam viriliter certasti, considera
die festo. Egressus est a facie ejus omnis decor et gemitum Africani populi, et non displiceat libi, sed
deliciae(Thren. i, 4, 6): didicerunt vias asperas am- interveni pro nobis ad Deum. Universique ingemi-
bulare virgines ejus, et juvenes ejus, in aulis educati scite sancti simul pro nobis ° apostoli. Sed scimus
monasteriorum, abierunt in captivitatem Maurorum; quia indignum est vobis pro nobis orare; quia ista
dum lapides [al. sancli] sanctuarii ejus disperguntur, quaeeveneiunt nobis, nonad probationem, quomodo
non tantum in capilibus omnium platearum (Thren. B 1 sanctis, sed malis meritis supplicia debebantur. Sed
IV,1), sed eliam in locis squalidis metalloruin. Dicite et pro malis orate jam filiis, quia et Christus oravit
Deo uoslro susceptoriejus, habentes fiduciamsuppli- etiam pro inimicis Judscis(Luc. xxm, 34). Sufficianl
candi,quoniam tribulatur, etventer illius turbaiusest castigationi quaejuste illata sunt nobis, el jam jam-
a fletu ejus (Thren. i, 20); quia sedit inter gentes, et que delinquentibus venia postuleiur; dicaturque An-
requiemnon invenit, necestqui consolelur eam(T/tren. gelo percutienti: Sufficii, jam cohibe manum tuam
i, 2, 3). Quaesivita b Patribus Orientis qui simul ccn- (1 Paral. xxi,jl5). Quis ignoral haecnobis probrorum
tristaretur, et non fuit; consolanlem, et non invenit: nostrorum scelera procurasse, aberrantibus a man-
dum manducaret in esca sua fel, «t in siti sua polaretur datis Dei, et in lege ejus nolentibus ambulare (Psal.
aceto (Pt. LVIII,21, 22), sponsi et Domini sui pas* LXXVII, 10)? Sed prostrati rogamus, ut non sper-
siones imitando, qui idcirco passus est pro ea, ut naiis vesiros miseros f peccatores, per eura qui
sequatur vesligia ejus (I Pet. n, 21). vos ad apostolicum 49 culmen provexit humiles
XX. Auctor sanclot invocat. — Deprecamini, san- piscatores.
clissimi patriarchae, de quorum stirpe generis nala XXI. Tenuit sceleratissimus Hunericusdominatio-
est quaenunc laborat in lerris. Orate, sancti pro- nem regni annis sepleui, mensibus decem, merito-
phetae,cognoscentesafflictamquam autea vaticinante'i G rum suorum e tnortem consummans. Nam putrefa-
praeconio cecinistis. Estote, apostoli, suffragatores clus et ebulliens vermibus, non corpus, sed partes
ejus quam ut aggregaretis, universum orbem, as- corporis ejus videntur esse sepultae. h Sicut ille
89a HisverbisViciore piscopos et presbyteros, uli codice ms. nititur, saltem cognito , ut palet tum ex
videtur, designat. Sacerdotis nomen frequeniius olim ediiione Regia, lum ex Oxoniensi.Caeterumtres illos
cpiscopis quam presbyteris tribuebaiur, ut videre est gradus interpreiantiirnonnulli, pnpulos, presbyteroi
in GlossarioCangiano, et passim apud auctores anli- ei episcopos. Ideoewm, utaii ihideniAmbrosiusnum.
quos. Sic auctor Vitaesancti Fulgentii sanctum hunc 175, quia solus proftteturex omnibus,Petrus, omnibus
virum a Fausto episcopo presbylerum fuisse ordina- antefertur. De cura omnium beato Pelro commissa,
tum his verbis exprimit : Repenteeumsacerdos con- plurababelBernarduslib.il deConsideratione,cap. 8.
tecrat pretbyterum.Tamen, el quidem ipsis prioribus, d Ha-cverba usque ad universique,dcsunl in mss.
Ecclesiae saeculis, sacerdotis nomen presbyteris tri- Colb. 1, Mart., Ful., Germ., el in edilis Sur., Bald.,
butum esi in Africa, ut videre est apud Cyprianum Bign., Orlh., et Bclfor. Tamen erga sancium An-
episiola 67, alias 68. Imo Oplatus lib. i diaconos iui dream singulari devotione affectos fuisse Africanos
tertio sacetdotio constitutos dicit: episcopos primo, colligi potcst ex veteri calendario Carthaginensis
presbyteros secundo sacerdotii gradu concludcns. Ecclesiae,in quo ex aposiolis solus Andreas, qui ibi
Quin ei apud Afros, primates saepiusvocabantur te- vD aposlolus et martyr dicitur, cum Jacobo, praeter forte
net, quod nomen aliis etiam episcopis nonnunquam aposiolorum principes, celebratur. i
tribuebant, ut observat Cangius in Glossario. Cacte- e Huc referendum qund de Afris habet Salvianus
rum haecverba et sequenlia fere omnia ex Threnis; in Iibris de Gubernalione Dei, potissimum lib. vn et
seu LamenlationilKisJeremiae sumpta sunt. VIII,uliieorum depravatissimos mores.ac praeseriira
b Colb. 1 et Mart., partibut. El fortassis melius. luxuriam, spectaculorum avidiiatem, hominum Deo
Nam, ul infra dicemus in Commeniario bistorico, sacr.itorum contemptum aliaque id genus vilia, qui-
saepiusimperatores, potissiraum Orientis, Africamei bus illi in sese ipsos Dei vindiclam commoverunt,
barbarorum manibus eripere conati sunt; sed incas- egregie describii ac deplorat.
sum usque ad Justiniani tempora. Africanos autemi £ Legendum forie precatores. Porro Colb. i, Port.,
ab episcopis Oriemalibus auxilium poposcisse nus- Germ., Ful., et Chiffl. habent, peccatores, ui itlum
quam legimus. pro nobis deprecari digneminiQUIVOS, etc
c Non quippe populi solum, sed el ipsae oves, idI < Lor. habet morie consummatus. Et infra soli
est populorumpasiores beati Petri curae commissae i Comp., Orth., et Lorichius habent putrefactus. Cae*
sunt. Ambrosius lib. x in Lucam, num. 176, tress leri mss. et editi, pulrefactum.
fideliumordines Petro commendatos fuisse testatnr,, h Hunc locum sic ope Orthod. tt Lorichii reslilui-
primo quidem agnot, secunda vice, ovieutas, leriioi inus. In caeterisiiullus sensus apparet. Singulorum
denique oves.Unde conjiciunt nonnulli in textu Joan- lainen codicum lectiones repracsenlare lipet, ut quis*
nis pro voce 7r/aoj3ana,quae secundo loco legitur,, que ea de re possit jtidicium ferre, ut sibi placuerit.
olitn scriptum fuisse nbofiarx. Haectamen lectio nulio» 90 Editiones Rhenani.ChiffL, Sur. Bign., et Bald.',
259 AD OPP. YICTORISVIT. APPENDIX. 200
legis datae transgressor rcx quondam ul asinus se- pultus est, ita isle in brevi simili morle periit.
sic habent: Sed et ille legis dalor, el transversor, ex A.19, Joachlm regi Judsepraedicilquod ob scelera qni-
Donatkmorumhwresiadeosveniens,quondamNkasius bus iavolutabalur stptUtura asini foret tepuliwus, pu-
tn bmi simiii morte periil. Colb. 1, legis datoetraut- trefactui et projeclus exlra porlas Jerusalem.Hanc vero
versor, etc. Port., transgressor.Cojh. alter el Mari., intaustain lluuerici mortcin describil Viclor Tunno-
legis datte tt.insgressor rex Donalianorttmhtetesium nensis, et ex en sancltts Isidorus in Chron»coaera
adeos veniensquondam Utasius, eto. Sicet Ful. cum 5<M> iciferenlcsinsum inter innumerabilesimpielalum
Germ., qui pro Domtianorum habent' Donalistarum. snarunt tlragei quat i« cathoUcos exercuerat, octavo
Comp., legisdalcetransversorrex Donalistarumhcsre- requi anno, ut Arius pater ejns, interioribut cunclis
sum, etc, nt alii. Colb. leriius, adhuc mchdosius, effusis miserabitttervitain finiisse.Idem , uti videtnr,
sed ille lege -chttaet transversorex-dmatio ewnm, etc» MiiHiitlirfcgorius Turwvens* antistes, quitib. nde
Observanduiu quod pro tNkasius mss. habeant Uca- Gestis Francoritm, cap. 3, uarrat hunc regein a djc-
sius aut Ulasius, quod nostrae reslitutioni favcl, sjc uione correpttim sesepropriis morsibus dilaniasse :
cnim habent pro ut asinus. Porro in hoc loco, eo qua, inquit, thralie vilam amisit, cum paulo antetol
rhodo qno a nobis restitntus est, alludit Vietor ad id teter vmhinotisns fmstet, tjuod sub finem anni 484
q«od refertur Jeiemtae cap, 22, ubi prophela versu cunligit.

APPENDIX PRIBIA,
- SIVE
OPUSCULUM VICTORI VITENSI PROBABILITER ATTRIBUTUM.

ADMONITIO.
1. Hanc beatorum monachorumPassionem Vicloris Vitensis Historiae subjungimus, tiniversos quolquoi
videre licuit codices manuscriptos et editos secuti, in qiiihus omnibus utrumque opus simul conjungitur. Et
qoidem Vnmss. codicibtrsplerisqtte lisecPassio snb quarti aut trohrti libri Viciorrs Historiae titulo habetur,
ita ut dobium esse no* possilquin tis qtii kos codices descripseraiii persuasum fiierit hanc Passioneni ger-
manum ftiisse fetum ipsiusmct Victoris episcopi qui persecuUoiieraAfricanam tam pJo QdeUquecalaujo
descripsit. Qiiinet in uno codice Colberlino, numero scilicet 905 hisloriae Victorinte ita coiijiingitur ista
Passio, absque uflo tilulo antdivlslotiis nota, ut legentibus videatur esse nnhis et ejusdem narralionis series.
Omnes vero clausulam Explicit, quae in nianuscripiis codicibus pest singula tjussque«puseiila anponi solet,
nonaisi post haac PaSsioMemrepj«seirta*U; sub irac vel alia sw*Uiin aliis (orm», Explkk ilisioria persecu-
tionis Africavmper bealum Viclorem,etc. His addequod in altero Colbertino codice, numero 5119, iu quo,
utijam a nobis observatum est in praefalione, vari;e aliqitotalterios codicis lecliones reprsesentantur in
margitie, "posiVictoris Historiam statim sobsequaTormemorstta Passio, hnwe pras se ferens Ittuttmi: Libellus
tjusdemde Passionibus, etc 50 ^" Col>bentino vero terti«, rwm. scilicet 1746, verLahsecJiidetaiH inar^iite e
regione tituli addita s\ml,Prosequiturplene marlyriumseplemmonachorum,sicutpromiseralsupra, etc. At codex
manuscriplus cartliiisiaePortarum. ut observat Petrus Franc. Chiffleiius, in ipso Passionis titulo id ipsum
expriroit, sub his verbis: Inoipil Pa.uio sanctorumsuperiusprowissa,qui apud Garihaginem passi sunt. Locus
vero in quo banc Pa&sionismarrationem proniisil Victor, alius nou csub co Jeuiniaie, i^iwdia lainJato Col-
beriino codice teriio insertum, infr-aiu notis ad Viotorem Vjtensem, inlegfum suo kico. proieranus, •u/utxJ
quidem et incodice Porlarum, ut idem Chiiflctius observat, habeuir in hscc verbs : Sed licei horum tjiorio-
sissimorummartyrum in prassenlinon quiverimuiexpianareadmiranda cerlamitia,piv/pter^Uim-um vUlnlicelimiu-
tnerabiiiummuUitudinemmartyrum, m fine tamen huj-Usoperis{nosui promuiimu*, Oominoudjtmanie, nos ea.
narraturos. ilaec illi codkes, <qweelsi a Vklore JK« putemus fuisse scrlpla, de iis tame* lecierca <tto«ere
necessarium duximus,
2. Pene omiseram Adonem Vienwensemarchiepiscopum, et jtost eum Notkeruuinaoaacbiin SaivcUGalli,
eorumdem sanciorum momachorumwartyrii narraiionem Victori kem nostro atiribuisse, «t patet ex ipsius-
met Passionis com^eDdio, ^ood ex hac ipsa quAiuexhibemus narraiione verho leuus •encenpiuM,Vjcioii
Africano«ipiscopo; qui persecaitioiieiiiVandalicam descripsU, aUriuuuut. Sed eorum verba proferre juvabit.
Sic qdippe hahent in suis niartyrologiis ad diein 17 Augusti: A,pudAfricam.,nataie muctonnm murlyruiv Libe-
raii abbalis,£ynifacii diaconi, Servi<#illustki<srMiacononnm,lloaali et Septjmii mauaciiaruui,et Muxintipueri,
quiperseculione V'andalicaimsucrudelissimiulque impHssimiregie ILu>i&'*&, dc ..terrkorio Capsenms^kntatis,
ex habiiqeulomonasterii avslracli, aiquead urbem Carthagwmperducti sunl. Vtepro confessionecallLalica! fiiioi
el uuici baplismalisde.fensione,primo caroeralicuslodiwmaucipati,4l cmielibm ferri puudmbm attclali,Unein\o-
sisdeputati tuntlocis. Vbi cum die ac nocteChristianwnpopulum in fidei aomtantia^lrvb»rattent, ptssit ft/ron-
nus furortsucxerwis, miwn liynmuMiiuani\mL$4idiinp^^ inpelago.ignesupipesilo,
adcremari.Cum aulem pro voluntateinfandi regis velxrudeiiumnmistrotrum,mtensis>eoxuwmaiabut,81peditnis
elevaiit, tignis iguisjuisset iu/ectus, statim imperiodivino, ridentibus cuootk, exelinctus est: et dum iwpiut
renovaretur, iterumalque itemm etcstinyuebanlurglobiflamnmum. Undetnagisiyranuus furmesimul >etpudore
repletus, jussil eot temorum veclibusenecari, it iia singuUmin aa&ikm cummt,^rebriictmnmutis, perimi.
Sicque-speciosumcurrnm ceilaminis sui, caronante Domium,peDfecei^nL-Qorpora etmm in mare jactata, stub
a
eademhora iUassalitloribusreddita, Chrisiiuno tnopuloreverenter sublata, prweuntectero, cum hymnis aole-
mnibusconditasunlinmonasterio conliguobasilica?qu« dioiturCeleritw..SaribtU beatus VActorAfrkanus epiecopus
initistoria cjusdem Yandalicw persecuiionis,quam et *piet^mca^0rkmitiuuil,^tfid^4ttqueiUustntityU
aigessit.
3. Haecfusws refejirc visuuj est, .proul in illis anicloribus haheiUur,ut clarum «il jaui Jimie-sseouioyeiSBfl-
sum fuisse viris hisloniaesacrae studiosis, Vietorem nostrumhujuss*nctorum «nouachorwu Pnmmis fuisfic
auctorern.Idem confirmari possel ex loquendi modis quiiidam in .utnoqueopu9c»*tepaesim «ccionuia, «tyli
similiiudine, aHisqueejusmod:jirgumentis, quai unicuiqueval^anuti atloadenti «JnviamSL Sod haec Jkisius
^persequinon vacat; praesertim cum etsi non fuorit 'unde<piaque.<oeHiun an ifciu prersu* 'tuerit Kifitwuetet
261 PASSlO LlfeERATi Et SOCIORUM. 2(52
Passionis aticiOr, nenio tameii, utquiilem fexistinfd,iiifieinri potest, et islant ab antkjuissimn, et quiiletu
VictOri, si is ipse iiotl 8it, aequali auetrtre deScfiptam fuissfe:qtiod vel ex ipSiuSleciioite quiVis fatiile dcpre-
hender6 pbtest.
i. TeiiipUsquo saticti hiaftyres iili corottati fueruHt, satis indicat Passionis auctor cum eos artlto Hhneriei
rcgis sepiimo martyrii palhiam adeptosfuisse fefert. Gum feitiraHutlfefictisanno 484 excessefit fe Vila, com-
pleto fere octaVoIregnisui anno, nraffceofum amio ttf&cedenli, scilicet 485, consighanda est. Qim atllem die
martyrium illi compleverint %% nbn satis interse convenltiht aoetofes. Aetis hemy* si crfetiamiJS, sexto
nonas Julii, id est secuhda ejusdern litettsis dife, passt fuerriht; eortim vefo mettit>riam martyrologia rfecen-
liora simul et antiqua die 17 Augiistt'cfelcbfatfl.Sed Passiotiis aUcvofiiasvidetur pfirfereuda martyrdtogita,
quaeforiassis festivum horuth rhaityfiint dieni ntutavterunt, ob aliquam eornm sncrarum rciiquiarum transla-
lioitem, qilod alias saebiustOlitigit.
5. Quonamtandeiti hi loco, atlt apprelief.si fuerint.aul rtvdVveni subrerint, iion est Opus ut tiic fusiits ihqui-
ramtts. cuin ex ipsa eorum PassiOiteeonstet eits e mbhastefio teffitorii Capstfhsis in Bytftcetia, Ubi Viiam
monasticam dueebant, Carlhagifierh addirctos foissfe, ibiqire hiartyfio xloronaloS. Sed occasiotte Capiensis
civitatis, in eujusvicihia eds cfithmof.ivosfuisSvsnaffat PaSsioitis auctof, mihi iii meiiiem vcnit feosfortassis
ipsos martyres esse qui in vetustissiitvbcaleftdarm Africano CSpitani mdrtpes celebfatftur. €efte eflrdHis-
simus vir Joanncs MabillOiihis,qiii e itts. codice<caleitdarit)mrstud efhit, et pfimns edidtt, suspicalur pw
Capitahorumlegetidum esse Capsiianorum; ouServavqtiein fepistola6'3Cypriahi, iibi editi habeilt Capsemfeto^.
maiiuscriptosciVuiceshalntisse Capensem.fitit;ni'dem rhiruin vhrferelurhos sanctos martyffes, quos adeo apiid
Carthagiiiem cetebres fois&ecefttint est, mrlluth in'calendafio illo, qtiodeirca tofum hiartyfii «Mnpus <con-
cinnalum fuisse probat idein vir erudihis, loCuiii tiabuisse. H*c lameii noitn^i conjectando profleiitfiiis,
quod nempe aliaeitem sint civitates ATricsequibus a?que Canitanorum nomen atlfibui possit. Hahemus quippe
in Notitia Africaiia Felicem fepiscnpumCarpiianiim cx procxifisiitari, ut iiiliil dicahi de PfiMOCaprtnsi, ex
Mauritania. Quin tet Tacape, Tiipolitaii* proviiiciacnMa HvitaS, in vafiis Ptoleiii*i etliiifmibiJs et todicihns
maiiuscriptis, exCeptouno PalocsMiio,dicitur Cape. Accedil quod martyreS nostfi dife 1 Julii paSsi in actis
dicuhlur, quorum tamen nremofiaiii, nlt dixiniiis, vulgata marlyrologia ilie 17 Augnsti feetttWit. At CapitA-
norum 53 festivitas neuiro ex his drb sdA... idtts itdioembris tonsignatur in calehdari-0Afritano
6. Caeterumlianc manyfiim Passioiiisnafrationenitanti tteCitLorichius, ut feaiiiVi<Ct«ris HiStrrtoepfsermV
tcndain esse duxerii,'quamvis in cedice qiio usiis fiierat coiisiitueret xjiiaftnm 'cjusdetn Histofiae Kbfutit;
quod se fecisse lestainf Obdiias tooWs^imum fatioiies primo henipe q^iod eofttin martyfmW rfteiuio fi;it in
Victoris (Iistofia, iit, cum huc tectof pcrvenefit, jain sit de eorum glofiosis ceit.iiiiiiiibus ihsinnctus. Et
qiiidem est Meliitibrevis et pefspfcua saeviti* qfta m catholicos exarserfeAriahi exposifm, ttiide nwgte placet
altera ejus ratio, qtia se Cam Hisioriac pfichiisissfedicit, ut vel mtica titta paginb, Statft» •trceipkttlwfor :sfe"
cimenconstanlimqUafortes Chrisii mtrfiyresirthiSle/rtaiequentiihorlem oppetertmalUerifhiquathtaChrkto revelli.
Lum porro ad toiidem codicfesmahusfcHMhsel editdS coniulimus, quot Hisloriam Victofis, eos nempc i«
i|iiibus Victoris HistOria iiuegfa Coiitiiiebatiif, maiiuscripitosscilicetColiTertiriosirestt iJiiftmSancti MartiVi
i Campis, pfseter carthnsiahhtti Pttrtaritifi- Oe Msautem et Vethslis editis snperflutim fotei hic *gef*,'cu«i
nihil dicendum occurfat praetiefea qflaeiii pWelatioiiead Viciwem observavmrus.

54 t>ASSIO MB3SRATI ET SOGIORUM.

(Adcodicesmss. et Yeteres editionescollata.)

I. Prajdicaturus triumplms Martymn ^eatornni^ad,,A edictis iino letrnpore tota-m coeptt AfricamcAiWRio-
enarranda quaegestaiunt aoxiliutn exposco «liviniMn, vcie.. l3rimo sacerdotmii et romistrorutn copiosissi*
ut qui illis ipraestititsupera^di ««twiam , milii indi'- manfet maxiniani ituirbam, et in longinquas-ct«xwc-
gno et immerit» quaniulacunque verbm-um ptoifigflt mas regiones exsflfe «rudeli detrosit. Quil.nre'• his
ornamenta. Tunc etenim valebo quae desiderata «unt nciitum gemusfrtmretiti, quod qumentis solis edcre
iiidicare^ si (psi dignenlur pro me niisero Domitra (oneesmm est, neiiwaquam indtislria molari contrr-
supplicare. lum, sedmanentefnrfuris corticeiorioalum, pro mt*.
—
II. Persectaiogravis in Afrket* Seplinins namtfue seratione dari praccepii. Post vero , crescente tmjiic-
agebalur annus crudelissimi atqm» impiissimiregis tatis insania:,eiiam hoc auferricrudelissimus impera-
Hunerici, et ecee antiquus hostis, veternosus utique viu Post modicumqwoque temporis, universas simul
anguis, [at. trisftlci] irisulcas lingiiaevenena vibrana, ceiilesias, ipvaejudieatisvenerabWibusportis, oaemefltis
Cyrila qtiodamAriomanitai«tmepiscofto ministro usu« ingentibus claudi mandavit. Universa tvamqwemo-
cst; SBbverteitset obtinens antmmn regls cruenti^ u< nasteria virorum vel fraeUarunisanctafHmgenlililjus,
ila suaderet non posse eum pacatum atque Inngaevum id est, Mauris -, cum habitatoribos «ionari pr*cepit%
obtiuere legnum , nvsinomen perdefet innocentuiB. Unus fuii omnibus ejulams, »»s pi-oChristo ino-
Qui lamen Dei judicio posi non multos dies turpis- riendi integer et plenus affeclus. Paria currebant flu-
sima morte praeventus soMens ViTimbus<exs>nirav-Utmina lacrymaram;'quia «^periniseral Dominus cibari
Insectari coepit ore cruen*o omneni "catholicorum eos .pane lacryniannn, et potari eos tn teerymis in
multitutlinem, qu«eper totam provinciart Africanam, mensura, aut forsitansineimensura-.Bt si reperta <est
in modum (sicut praedictum est Ahiahae patriarcliae _ exier.sdearea inhians cadaveribtismoiiuisipars aliqua
[Gen. XXII,, 17]) arense-maris luerat multiplieata , «t " pereuntium 55 corvorum, niajor est tamen in tro-
eam relKiptizatioirissauckret wachoera, atque swknn noreTrinitalis nlimerus felicium columbarum.QuaMi
illam singularis et puii haplismalis, quam Ghristus nobile>et Otptimiviri, ainpli cl lati cespkis d «knni-
vino carnis suae psiilicans, prelo exprimens crucis nici lerram eum coelo commutaveninl, et simwlcor-
fecerat dealbatam, lerne iiigrediftis turparet illuvie pus cum substantia tradidemnt; atqiie delfc*tae«t
sordulenta. Accipiens ^uoquetyramius, «t crat « du- nobilissiina? feminae, contra veneccmdiaraDatuia^,
cibiliset ferus, serpentinam snggestionein, feralihus spectante vulgo virgis cses*, variisque twmei*tis
tt Codices 2 Colb., docMiis^ qwibus fayent edTtii bcirt solum.
Ortliodo\ogra4»bi3e et Lofiehn, ubi, docitis. Codex c Colb. 2 cum Orlhodox. et Loriclito, ptomherat-.
Pnriariun feahel«oriiifis. Paufo inferius, uno tempore: d Sic Hhenanus. Alii, Domirti.Go\b. 1, ceapitei
nliqtioiediti babcnt prolempore. Domini.
h Colb I, bisactum. Et inlra pro solis quidani ha-
165 AD OPP. VICTORISVIT. APPENDIX. 264
cruciatae, [al. victricia] victoriae tropaea portarunt ? A tearum Domino decantantes: Gloria in excelsis Deo,
Quanti inlunluli irridentes edicta feralia ante mun- el in lerra pax hominibus bonae voluntaiis. Votiva
dum conteinpserunt quam in illecebrosam ejus semi- nobis haecdies est et omni solemnitate feslivior.
tam inlroirenl? Ecce 56 nnnc tempus acceptabile, ecce nunc dies sa-
III. Monachi septem apprehensi. — Tunc appre- luiis, quando pro flde Domini Dei nostri perferimus
hensi sunt et seplera fratres quanium pertinet ad pneparatum supplicium, ne amillamusacquisiiaelidei
concordiam dominicaeservituiis , in monasterio ha- indumentum. Sed et nopulis publica voce " clama-
bitantes in unum : quia bonum est et jucundum ha- bant: Ne limeatis, o popoli Dei, neque formidetis
bitare fratres in unura : id est Bonifacius diaconus, minasatque terrores praesenlium tribulationum : sed
« Servus subdiaconus, Ruslicussubdiaconus, Libe- polius moriamur pro Christo, quomodo et ipse mor-
ratusabbas, Rogatus inonaclius, Seplimusmonachus, tuus est pro nobis, redimens nos < pretio sui sangni-
et Maximus monachus, in numero scilicet Macha- nis salularis. Unum tamen vehemenii conatu, qui in-
bacorum germanorum, quos una maler Ecclesia ca- ter eos infantulus videbalur, nomine Maximum, cu-
tholica genueral, el per viscera fOntisaetemi salu- piebant auctores malorum a sanclomm consorlio
briter pepereral, de territorio b Capsensis civitatis, separare, dicentes : Infantule, quid festinas ad mor-
cui praefuit sanclus Vindemialissacerdos egregius, et lein? dimilte eos, insaniunt, et audi consilinm no-
Christi fidelis antisles. Quibus attractis ad urbem strum, ut possis invenire vilae remedium, et tauti
Carthaginensem, primo eis illecebrosis hlandimenlis regis adire palaiium. Tuuc ille, aciate qnidem puc-
serpens voluit sibilare, promittens honores caducos, rili, senili tamen maturilate, clamabat : Nemo me
et divilias ingentium voluptatum; nec non et regis H [Lor., separet] separat a sancto patre meo Libersto
amicitiam, vel alia multa, quae solent insipientium abbate, et fratribus meis, qui me in monasterio nu-
animas, aucupante diabolo, visco mundiali captare. Irierunt. Cum ipsis sum iu timorc Dei conversalus,
Sed haecomnia Cbristi milites ac si contagia respue- cuiii ipsis desidero passionem suscipere, cum quibus
runl, clamantes uno ore : Unus Dominus, una ftdes , credo me et fuluram gloriam invenire. Nolite pulare
unum baptisma. Nec poterit in nobis, adjuvante Do- quia posMtis seducere pueriliam meam; simul nos
mino, ilerari, quod in saucto Evangelio semel prae- Dominus seplem voluit congregaiv, sinitil dignabitur
ceptum est dari : qui semel lolus est, non babet ne- omnesuno marlyrio coronare. Quoi odo nenio perire
cesse iterum lavari, quia mundus est tutus. Facite potuit de septenario illo numero feiiciumMacliabjeo-
quod vultis, inferte poenas corporibus nostris. Melius rum, ita etiam seplenus nostrae congregationis nu-
est temporalia ad modicum sufferre supplicia quam merus nullwn inveniet detrimeutum. Nam si nega-
aeterna [al. pati] pendere et subire tormenta. Habete veroeum, et ipse negabit me; qiiniiiain ab ipso dic-
quaepromittilis, cum ipsis divitiis post paululum pe- lum est: Qui me negaverit corani lioiiiinibiis,negabo
rituri. Nobis vero nullus de postibus frontium vale- el ego eum coram Patre meo, qui est in coelis; et qui
bit evellere,c quod in uno baplismale artifex Trini- me confessus fuerit coram homiuibus, conQtebor et
las dignata est litulare. ego cum coram Patre meo, — qui est iu coclis.
IV. In carcerem trudunlur. —Quid mulia? Dum VI. Palmam atsequunlur. Perducti itaque cwn
tali constanlia divinilus munirenlur , jussi sunt car- festinatione ad navale supplicium , pro voluntate in-
cerali custodiae mancipari, et ita crudelius d onerati fandi regis vel crudefium minislroium, extensis ma-
ferri ponderibus , tenebrosis deputaii sunt locis, ubi nibusetpedibus, sclavali potiusferumur quani ligati.
ntilla miseralio airideret lenitatis. Sed populus me- (i Quo dumignis fuissetlignisinjectus,slatim impefiodi-
moratae urbis, in Domino semper (idelis, dato mune- vinovidentibus cunctisexstinctusesl: et dum saepius
re carcerariis, die ac nocte Christi mariyres frequen- renovareturnutrientibus pabulis, iterumatque iterum
labat, et ita ab eis docirina et virtute lidei robora- h exstinguebatur rogus globo flammarum. Et cinn
balur , ut talia etiam ipsi pro Christi noraine plena exinde magis tyrannus furore simul esset el rubore
delectilione perferre cuperent, et capulo persequen- repletus, jussit eos remorum veciibus enecari, et ita
tis [al. facilej facilia supponerent colla. Hoc autem singulos in modum canum cerebris comminutis ex-
tyrannicas pervenil ad aures, qui ebrietate furoris stingui. Qui lali genere mortis debitum spiritum fe-
accensus , jubel eos adhuc inauditis suppliciis adigi, liciter Domino reddiderunt : nec expavsrunt lignis
et majoribus vinculis onerari, navimque imperat Li- quatienlibus mortificari, quibus sempei fuit omnis
gnorum aridoriini manipnlis adimpleri, atque in ea- spes in ligno. Sed cum in mari venerabilia corpora
dem omnibus alligatis in raedio pelago igne suppo- jactarentur, illico, quod contra nalurain estaequuiis,
siio concremar. eadem hora illaesa corpora pelagus liltori reddere
V. Eorum forliludo. — Eductisque illis de cuslo- maturavit; nec ausum fuit, ut moris est, triduana
dia, multitudo populi Dei, bellalores Trinitatis quasi dilaiione in profundo retinere, ne praeceplodoiuinico
agnos innocuos ad viclimam deducebat, et rigentium minime paruissei. Ad quod miraculi genus et ipse
catenarum , quasi quaedam monilia pervide- tyrannus, licet impoenitens, ul fertur, expavit. Gau-
at, quia non fuerunt illa vincula, sed ornanieiiia. dens autem quae aderat multitudo, corpora sancto-
Eondera
Incedebant itaque ctim fiducia ad supplicium, quasi rum mariyrum diligenii tradidit scpulturae, praeeunte
ad epulas concurrentes, una voce per ambiius pla- D clero venerabili Carlhaginensis Ecclesiae.Ubi etiam
» Port. et Notkerus in martyrologio, Servius; Or- Nolitiam infra inter Byzacenos, num. 60 (col. 325).
thod. cum Lorichio , Serus. Et infra, pro Sepiimus, « Colb. 1, Lorich. et Orth., quot in uno, etc. Alii,
Colb. i et Port. cum Notkero habent Sepiiminus. quod in Trmitatts dignalus ett, etc. Nonnulli pro
Ado vero legil Septimiut. Porro in recensendis horum quod habent qui.
martyrum nominibus, Liberatus nominatur post eos d Aliquot codices habent arctati. Et quidem sic le-
qui sacris iuitiati erant, ob Ordinis reverentiam. git Ado, qui in hujus Passionis compendio sic habel:
Postea stalutum est ut abbates sacris essent ordini- crudelibus ferri ponderibut arctati, etc.
bus insigniti. Observa item eos qui aliquo ordine * Alii habent, sed etpopulut publicavoceclamabat.
insigniti erant, omisso monachi nomine, hic titulo ' 1 Lorichius habet, prelioto tanguine salutari.
suae dignitaiis fuisse designatos, quse erat veterum s Colb. 1 cum Chillletio, clavatit polius ferunlur
consuetudo. Hinc sanctus Hieronymus, Beda venera- quam ligatis. At Lorichius cum Orlhodox., elevari
bilis, aliique viri sancti, presbyteri solummotlo pas- potius (erunlur quam Hgari. Ado babei, manibus ex-
sim appellantur, quos lamen vere monachos fuisse lensit, et pedibus elevatis, lignis, etc.
«onstat. Unde Gennadius cap. 59 , Leporius adhuc h Duo Colb. cum Marlin., exstinguebaniur rogi
monachus,posteapresbyter, elc. globo (lammarum. Loricb. «t Orthod., ignei glohi
b llaec urbs in Byzacena sita erat, de qua, el Vin- flammarum.Chiffl. et alii, extlinguebantur globi flani'
demiali bealissimo pontifice, plura habes in notis ad marum : quod idem bab I Ado.
565 IIOMILIADE S- CYPRIANO. 266
et praedicandidiacones, leriiojam confessores effecli, A confessione Trinitatis beatissimi marlyres passi
Salutaris et Muritla, geruli reliquiarum adfuerunt. sunt, et speciosum cursum certaminis sui, coronante
VII. lliiinataesunt igitur cttm hymhis solemnibus Domino, perfecerunt: cui est honor et gloria in sae-
lipsana; beatae sancioruni in monasterio " Biguae, cula saeculorum.Ameii.
conliguo basilieao quae dicilur Celerinx. Et sic in
SicetAdoin martyrolngio.Tamen Colb. 2, Port., et Balduino , nabent continuo. Basilicam Celerinae
Lorich. et Orihod., non habent Bigum; et pro conti- memorat item Victor lib. i, num. 3; et de ea vide
guo, Colb.'duo, Porl., M.irtin.ctun Bignio, Rhenano nolam 10 in eumdem auctorem, supracol

APPENDIX SECUNDA
SIVE.
OPUSCULA VICTORI VITENSI PERPERAM ATTRIBUTA.

ADMONITIO IN HOMILIAM SEQUENTEM.

57 Homiliam sequentem de beato marlyre Cypriano,quaein codicibus manuscriptis duobus vetustis, uno
scilicet bibliolhecoeColbcrlinoeet allero iuonasterii Sancti Martini a Campis, babctur post relatam a nobis
sanclorum septem monacliorum Passionem , huc etiam proferre visum cst; quod etsi fortassis Vicloris
liostri nou fiieril, cjtis tamen est setalis , ncc indigna est omniiio quac ipsi attribuatur. Porro Cyprianum
singulari animi devotione coluerunt semper Afri, apud quos hujus ^ancti martyris festivitas adeo celebris
erat, ul dies qua recolebalur simplicilerCyprianea,atlesiante Procopio libro t de BelloVandalico, appellaretur;
quod etiam nomen nautae, ut idem auctor aflirmat, ad procellas quoecirca id teinpus per singulos annos oriri
"solebant,translulerant. Inter lot autem immania facinora quaea Vandalis post captam Carlhaginem commissa
fiicrant, id potissimuin abhorrebant catholici, quod prxclarissimani ecclesiam quae ipso in niari? littore in
ejusdem sancti martyris honorem conslructa erat, sub lluuerici priucipatu invasissent Ariani, ubi, pulsis
inde catholicis sacerdoiihus, nelario suo rilu sacra peragebant.
2. ld cum oegre adniodum lerrent verae fidei cultores, sanclus Cyprianus, ut ex publica fama acceperat
Procopiiis, qui id ipsum referl in libro n de Bello Vandalico, soepiusnoctu iis qtii in fide orthodoxa constantcr
perseverabaiu, per visum apparebat, eos ad paiiemiam adliortandi gratia, pollicens sese tandem aliquando,
idquehrcvi, adversus fidci hostes vindicalurum ; atque eo temporis intervallo, cum nempe maxime perseculio
sxviret, praesentis homiliaeauctor sernionem habuit, ut ex cjus lectioue patebit. Et quidcm paulo post rei
eventus heati niartyris pollicitaiionuui veriratem comprobavit, ut idem scribit Procopius, qui rebus gestis
praisensaderal. Etenim cum BelisariusJustiniano imperanlecirca sancti marlyrisfesiivitaiis tempus in Africam
appulissei, rccla Carlhaginem petiit, atque in ipso ualalis Cyprianici pervigdio, Ariani qui teniplum, ut jam
diximus, ipsi dicatum, ea qua polueiant magiiilicentia adornarant, audita Vandaloruni strage, lugam staiim
arripuere, sicque^catholicirecuiierato beati martyris templo, festivitatem ejus cum ingenti gaudio celebra-
verunt. Sed de bac rc fusius, Deo dante, agendum erit inlerius in nostro Commentario bistorico capite 12.

HOMILIA DE S. CYPRIANO EPISC ET MARTYRE.

58 •• Hodie nos solitum doferre sermonem beati B II. Sed in his omnibus, fratres, erigamur ad Do-
Cypriani natalitia fcsta compellunt. Quis enim possit minum , qui jacemus ex nobis; nec desperationis
tanti martyris silere virlutes, tacere gloriarn, merita exstinguamnr incommodo, qui spei sumus remediis
non referre, nisi fortequi nunc niceroris ejus propriaj Christo vivificante salvati. Beatus Cyprianus in Deo
sedis ainissioncm jiersentiunt. Non ille victoriaruni et cum Deo liber est, qui captivus habetur in nobis;
stiarum modo agit in ccelestibus sic triumphos coro- et in supernis regnat, qui in terris bostibus videlur
naruiii suarum [nec] supernis infulis sic potitur, ut addictus. Adest.sibi, nec nohis deest; pro peccatoii-
non laniati populi, dispersi cleri, fugati sacerdotii, hus apud jusium judicem juslus patroiius b assislit,
perditaccastitatis, violati pudoris, polluti sanctuarii, apud pium regem innocens advocatus exorat. Dicit
altaris profanali grande vulnus cum ipsa viscerum Domino: Domine, quare iradidisti adversariis domum
sucrum captivitate deploret. Ipse est qui etante lap- tuam, inimicis haereditatemtuam? cur profanissancta,
sos el ruinas suorum lali deflet affeciu, dicens : a Et cur munda pollutis, et cur lupis agnos? Cur tradit
nos cum prostralis fratribus proslravil affeclus. An- bestiis g,regem, pastorum Principem pastor audacter
lisles populum, pastorgregem, parens [Colb.pariens] appeilai; 'cur Rex exercitum sic devotum hostili
patriam, marlyr fidem non sine magno dolore per- subjecerit ditioni, dux strenuus convenienler inqui-
quiril. Exstingueretur harharus, quia civis bahetur rit; catr perlidis addixeril sie lideles , sacerdos iti
exstinctus; nec teneret altaria perfidus , a quibus martyiiio- probalus inclamat. Ait etiam corporis sui
lidelis lugetur exclusus, vel ex parte solarelur ipse causas dicendo : Domine, cur membra quae te sic
marlyrum soliludo, cui ntiquc obsecuturus deerat, confessa sunl passus cs captivari ? cur testem san-
si devolus non insultabat, sacrilegus non instabat „ £uin.is,.quem lanlo suhlimaveras honore, tanto de-
illusv. Hoc diximus, fratres, ut proharemus iteruin (^ spectnl reliquisli, ad postremum el de nobis et de
pati martyrem , iterum martyrem lormenta sentire, nostri&,,quae[Mart. quiaj lua 59 sunt omnia fac sicut
iteruni pro omnibus carnifices susiinere, qui pro se vis. Kbr est nomen tuum, ubi est gloria tua, ubi est
el de sc, post tautas palmas fueral jam seciirus; lunc virtns tua ? Haecdicendo gentes quae te ut nos inva-
semel caesuscapite, nunc quotidie propriis punitur in derent blasphemaverunt. Exsurge : quare obdormis,
membris, el quorum Iselabatur obscquiis, eorum Domine? exsurge, el ne repellas usque in finem.
hiciibusnunc tenetur astrictus. Redde tibi tuam gtoriam , terram tuam tuis redde,
a Sic quippe loquitur Cyprianus initto libri de t Cod. Mart., ea;islif.Colb., pium judicem vel reyem.
Lap-
sis : In prostratisfratribus, el me proslravil affectuti
PATROL.LVIII. 9
M? APPLNBIX AD VICTOREMVITENSEM. 268
retftje meis Ossamea1; nt le triumphante, et hostes A stes, qui hoc eodem die passus in tali causa socium
tuiperoant, et nos in sedibus nostris ifostro ordine non relinquif, non deserit in tali postulatione cot-
gamdeamus. lrgam.
III. Adest et sanctus Cornelius Romae urbis anii-

ADMONITIO IN NOTITIAM AFRICANAM.

B2l- Episcoporum catholicorum qui pro lidei suae fatioiiefeddenda.pracceptofTunerici regis Vandalorum
Ariani Carthaginem convenerant, catalognm, sub Notiticeprovinciarum et civitalumAfrica?litulo, ex antiquo
manuscripto codice cathedralis E^elesiacLaudunensis primus oirmium ptiblici jttris fecit vir ob antiquitalis
sacrn siudimn et summam eiudilionem clarissimus, jacobus Sirmondus sociefatis Jesu prcsbyler. Veium
cnir, in eo codice hdei lihello, qui tertium Vinoris Vitensis Historiae librum constituit, Notitia ista subjun-
KiTotur, Petrus Frnnciscus Chiffletiiis cx eadem socielale ansam inde accepit, eam intcgram Victoris
llisiori.R, in nova i ujns auctoris editinne, qnam procuravit, inserendi, tribus potissimum, ut ipse ait in
npiKCuioElucidaiioniim in Victorem, capiie 2, ad id faciendum ralionibus inductus. Primo scilicet, quod,
II jam diximus, Notitia hoecfidei professioni quoeapud Viclorem habetur, subjecla in codice Laudunensi
liierit. Deinde quod non solum eprscoporum aut civiiainm'nomina ibi nude recenseren ur, sed eiiam mo-
nuerit auctor qui eam collegit, quid cuiqtie antisiitum acciderit, quinam scilicet perierint ex iis in iiinere,
aut remanserint, qtiive effugerint, aliaque ejusmodi pecnliariter observata fuerint, quaecolligere dcbuerat is
qiii persecutionis hisloriam uuegram describendi provinciam in se suscepisset. Denique AbrahaimisOnelius,
qui in Thesattro Geogiapliic» sxpe ssepiu",ex manuscriiilo CfillifiSbanc Notitiam laudat, eam passim Victci
Uticensi tribuit.
2. Vcriim licet ullro faleamnr Notitiam Afric mam, prout a Sirmondo edita esl, ac in codice ms. Laudu-
nensi habetur, ad Vandalicaepersccntionis historiam pertinere; non siatim tmien infcrendum essc putamus
eam a Victore adoptalam fuisse, prxserlim ctim alia monumcnta ad idem argumenium perlinentia exsli
tisse cerlum sit, quoetamen suae Historiocnon insernit isle auclor, qni mulia de martyrum ct confessorum
proeclaris actionibus se praetermisisse nnn somel fatetur. Sed et eorumdcm 63 marlyrum vassionesaliquas
laud.it Gregorius Turonensis libro u HistoriacFrancorum, quas tamen non habet Victor, ut nibil de pra--
clara Eugenii Carthaginensis epistola, ah eodem Gregorio nobis servata , dlcam , quam Eu;;eiiiiis suis scri-
pserat in exsilium perrecturus, ul eos ad conslanter in fide perseverandum adhortaretur, qua proinde nihil
magis ad persecutionis Vandalicnehistoriam peninebat. Omisit tamcn eam Victor; qua ratione, nohis
divinare non licet; sicut neque de aliis rebus.qmcex libera liominumvoluntale pendent, rationem reddere
teneinur. Suflicit enim nobis ui eam Notitiam seorsim a Vicioris Hislnria proferamus, quod in nullo piorsus
manuscripto cndice, snliem ex iis qui hactenus nohis sunt noti, Vicioris Historiae inserta habeaiur. Nrc
rp.ullumnos movet quod Abraham Ortelius hanc Nolitiam saepius sub Vicioris (Jlicensisnomine laud iveril.
Verisimile quippe est eam iti codice Hallefi, a quo Ortelius illam acceperat, suhjunclam fuisse fidci libello,
nt in codice Laudunensi; quein quidem libellum cum Viclorinac Hisioriie partem esse deprebendisset Orie-
lius, totum simul Fragmentum Victoris appellavit. Eodem pacto Victorem dixit Vtkensem, quod nempc in
editis eum sic nominatum legisset.
3. Verum utut sit ea de re que sane magni momenli esse mihi non videfur, manuscriptis codicibus,
virorum erndiforum consilio, inliacsimus; nobisque multo magis animo fuit tam preiiosi monumenii diiigen-
tem et accuratam editionem procurare, quam rescire an revera Vielor ipsum suae Histori.c inseruerit necne.
Quare cum jara abaliquot annis in Campaniaoi profectus, Lauduno transirem, gavisus sum hanc occasionem
opportunam me nacium fuisse inspiciendi coram ipsum eodicem manuscriptum, cujus rei cum mihi ab hu-
manissimis hujus urbis insignis Ecclesiaecanonicis copia facta fuisset, Sirmondi edilionem cum manuscriplo,
qui optimae notae esl, et ab aunis ad minus octingintis diligenti et accorata inanu descriptus, sedulo contuli,
variasque lecliones annotavi, quas inferius in notis referemus. Ut vero nihil a me desideraretur ex iis quac
in mea potestate fuissent,"Abrahami Orlelii Thesaurum Geographicum , ab eo recognitum et auctum An-
tuerpiae anno 1596evolvi; alque civitatum Africanarura nomina quae in ea cditione ex Fragmentn Victoris
Ulicensis manuscripto passim laudantur coilegi; quae cuiii simul cum Notilia a Sirmondo edita conlulissem,
deprehendi quibusnam in locis convenirent, aul inier sese discreparent codices illi duo, de quibus rebus
leclorem suo loco monere cttrabo. Fragmenium porro illud ssepius sub Ualleri codicis nominc laudamus,
quod hoc ipsum a »iro clarissimoLudovicoHallero ab Harlesleyn, sacrce antiquilalis studiosissimo,se acce-
pisse passim Ortelius profltealur.
4. Unum superest de quo lectorem monitum veliin, priusquam 64 Notitia exhibeatur, qnod scilicet post
pleraque episcoporuin qui in hac Nolitia recensenlur nomina, Sirmondus has lilleras per. apposnerit;
quamvis in manuscripto codice hae habeantur prbt. aut in aliquibus pfrr.,. ita ut in istis vocabulis liueola
lilleram 6 per medium ut plurimum secei. Sirmondi restiuiiioni, aut potius conjecturoe favet codex ipse
manuscriptus Laudunensis, in quo post recensiia seorsim omnium confessorum nomina, quantus fuerit
eorum nuinerus exponit, cxindeque quot ex eorum numero perierim, quotve permanserint, aut in exsilium
ahierint indical. Sicque litieras illas, quae post cpiscoporum aliquot nomina habenlur, nihil aliud signifi-
casse probabile est, quam bos ipsos qui tali vocuta a caeteris discernuntur, in viaperiissc; sicul et eos qui
in Corsicam relegati, aut ftiga elapsi eranl, bis vocihus Corsica, aul (ug. designati inveniuntur. Deinde
verisimile non est his litleris presbyteros, quod aliquando suspicabar, designari. Non enira presbyteri ad
conventum illum venire jussi fuerant; nec tot occurrissenl, qui pro suis episcopis comparerent, idque«non
impune tulisset tyrannus. Accedit quod nonnunquam etiam post eorum nomina, qui priores recensentur,
baec vocula occurrat. Verum licet baec omnia momenla ad mutandam codieis leciionem Sirmondum indu-
cere potuissent, visum est tamen melius rem prout in manuscriplo habetur exhibere, relinquens ea de re,
cuique prout volueril, liberum judicandi arbilrium. Et quidem non semel deprebendi iisdem lilteris in
aliquot manuscriptis presbyteros fuisse designalos, quod polissimutn observari in cod. ms. Bibliothecae
Colbertinaenum. 3281, ab annis circiler octingenlis scripto, et in aliern ejusdem bibliolhecacannorum 600,
num. 401, quamvis in isto saepius bis litleris prbr. vnx presbyter scribatur. Plura de hac re proferre super-
fiuura esset. Fortassis aliquando codex aliquis occurret cujus opera diflicultas haec elevari poterit. --
,_& Denique numerus cpiscoporum qui summatim in ejusdem Notiliaj fioe repetitur, non congrait ouo e»
m NQTITIAAFRICA. 270-
qui deprelienditur eosdem episcopos seorsim enumerando. Qua in re etiam manuscripti Iectionem servavi-
mus", cum fieri potuerit ut aliquot nomina e Notitia exciderint. Ne tamen hoc aliquibus incommodum
videatur, quod alius numerus in singulorum enumeratione habeatur, et alius in iis simul collectis, retenta
manuscripti lectione, Sirmondi reslitutiones inler ansulas apponi curavimus. Sic et lilulum ab eodcm viro
docto huic raonumento impositum, Notitia scilicet provinciarum, etc, ei qui in manuscripto habetur, Inci-
fiunt nomina, etc., praemisimus.

NOTITIA
PROVINCIARUM ET CIVITATUM AFRIC^E.

55 INCIPIUNT NOMINA EPISCOrORUH CATHOLICORUJI Dl- A Nomina episcoporumprovinciwISumidiw.

VERSARUMPROVlNCU.RUHQUICARTHAGINEEXPR<ECEPTO
REGALI VENERUNT PROREDDENDA RATIONB FIDEl,DIE
CALEND. FEBRUARIAS, ANNO SEXTO REGISHUNERICl.
Voininaepiscoporumprovinciceproconsufaris, vel qui
in exsiliummissi sunl.
Eugenius Carthaginiensis, Tamalleni.
Felix Abaritanus, exsilium.
Paulus Sinnarensis, cxsilium.
Felix Piensis, Corsica exsilium.
Harianus liippzaritensis, ul supra.
Pascasius Gunelensis, ut supra.
Sacconius Uzialensis, ut supra.
BonifaciusMemhrositanus, fung.
GulosusBeneventensis.Corsica.
Reparatus Utimmirensrs, ut supra.
Paslinatus Puppitanus, ut supra.
Reparatus Puppianensis.
Fortunatianus Araditanus, Corsica.
Deumhabet Thelensis, Corsica.
Liberatus Mulliiauus, utsupra.
MannuciusDuassedemsai.
Hirundinus Missuensis, Corsica.
Jona Lapdensis, utsupra.
Peregrinus Assuritanus, in exsilium hic.
Quiniianus Urcitanus.
Cresconius Tennonnensis, prbt.
Fiorenlinus Ulicensis, Corsica.
. Pascasius Migirpensis, ut supra.
Carissimus Gisipensis, in exsilium.
Gaius Uzitensis, prbt.
Exitziosus Verensis, Corsica.
Cresces Cicsitanus, in exsiliuin.
Bonifacius Bolitanus, Corsica.
Felix Carpitanus, ut supra.
Carcadius Maxulitanus, ut supra.
Cyprianus Bonustensis.
Dalmatius Tinnisensis, Corsica.
iEmilianus Culsitanus, Corsica.
Felix Bullensis, prbt.
CieineiitinusNeapolitanus, Corsica.
Fclix Cui bitanus, ut supra.
Deuterius Simminensis, ut supra.
Aurelius Clipiensis, ul supra.
Coronius Meglapolitanus,ut supra.
Benenatus Timideusis, tit supra.
VincentiusZiggensis, in exsilium.
56 Florentius Seminensis, Corsica.
Honoratus Tagaratehsis, prbi.
Vindemius Alluburitanus, iu exsilium.
Cyprianus Ceilensis, in exsilium.
Augentius Uzippariianus, in exsilium.
Cassosus Ausanensis, hic.
MaximinusMaraggaritanushic.
Felix Muzuensis.
Joannes Bullensium regio.
Crescilurus Titulitanus.
BenenaiusTuburbiiensis.
VictorEudalensis.
Pascasius Tulanensis.
Sunt numero 54.
Felix Berceritanus.
Augentius Gazaitfulensis, prbt.
Quodvulideus Calamensis.
Honoratus Castellanus.
Leontius Burcensis.
Firmianus Centurionensis, prbt.
Rufinianus Vadensis.
Paulus Nibensis, prbt.
Martialis Girensis.
Victor Cuiculitanus.
Cresconius Amporensis.
Adeodatus Fesseitanus, prbt.
Vitalianus Bocconiensis.
Dumvirialis Damatcorensis, prbt.
Donatus Ausuccurensis.
Palladius ldicrensis prbt.
Gaudentius Putiensis.
Vicior Suggilanus.
B Beneuaius Lamviritanus.
Timotheus Tagurensis.
Melior Fossalensis, Nam.
Frumcntius Tubusicensis.
Felix Lamsortensis.
Abundius Tididitaniis prbt.
Valentianus Montensis, prbt.
Adeodatus Nobabarbarensis.
Adeodatus Idassensis.
Florentius iNobagermanieiisis.
Villaticus de Casis Medianensis.
Eusebius Susicaziensis.
Victorinus de Noba Caesaris.
Vitalianus Vazaritanus.
Junior Tigillabensis.
Vigilius Ressanensis, prbl.
Leporius Augurensis.
Pascentius Octabensis.
Petrus Madensis.
Q Fclix Matharensis, prbt.
Florentius Centenariensis.
Felix Gilbensis, prbl.
Florentianus Midilensis.
Fluminius Tabudensis.
Oplantius Casensicalanensis.
Pcregrinus Punentianensis, prbt.
Felix Nobasparsensis, prbt.
Felicianus Melensis.
Domnicus Caesariensis, prbt.
Candidus Nobasinensis, prbt.
Quodvulldeus Caelianensis,Nam.
, Januarius Jacterensis.
n Viclorinus de Castello Tituliano.
" Fructuosus de Giru Marcelli.
Crcsconius Tharasensis.
MaximusSillitanus, prbt.
Vigilius Hizirzadensis, prbt.
Victor Municipensis.
Servus Arsicaritanus.
Felix Casennigrensis.
Donalianus Vaselitanus.
Pudonlius Madaurensis.
471 APPENHIXAD VICTOftEMVITENSEM.
Donatus Rusticianensis.
Donatus Villadegensis.
Cresces Buffadensis,prbt.
Adeodatus Sistronianensis, prbt.
Rusticus Tipasensis.
Simplicius Vibiiitanus.
Slephanus Sinitensis.
Pascenlius Cethaquensusca.
Donalianus Tcglalensis.
CresconiusZabensis.
Antonianus Mustilanus.
Reparaius Tubuniensis.
Anasiasius Aqueiiobensis.
Victorinus Brabrensis, prbl.
Felk Tebestinus.
DomninusMoxoritanus, melallo.
Secundus Tamogaziensis, prht.
Victorinus Legiensis.
Quodvultdeiis Respeciensis.
Januarius Velesitantis.
?i7
enenatus Mazacensis, prbt.
DonaliisLugurensis, prbt.
Victor Circensis, prht.
Pardalius Macomadiensis.
Januarius Legensis, prlit.
Qiiodvulldeus ad Turres Concordi.
MaximusLamfuensis, prbl.
Marcellinus Vagraulensis.
Domnicosus Tigisitanus.
Donalus Gilbensis.
Fortunius Regianeusis, prbt.
Donatus Silensis.
Victor Gaudiabensis.
Januarianus Marculitanus.
Januarius-Centuriensis.
Felix Suabensis.
Crescenlianus Germanicnsis.
Annibonius Vadesilanus.
Januarius Gaunanensis, prbt.
Fortunatianus Naratcatensis.
MaximusLamiggigensis.
Felix Garbensis, prbt.
Julius Vagarmelitanus.
Ponticanus Formensis, prbt.
Vicior de Turres Ammeniarum.
Servus Belesasensis. -
Honoratus Fatensis.
MensorFormensis.
Peregrinus Muliensis.
Gedalius Ospitensis.
Fulgentius Vagadensis, prbt.
Secundiiius Lamasuensis.
Crescentius Tacaretensis.
Benenatus Milevitanus.
Quodvulldeus Ullitanus.
Proflcius Seleucianensis, prbl.
Proficius Vadensis, prbt.
Januarius Tagastensis, prbl.
Donaius Maximianensis.
Adeodatus Zaradlensis, prbt.
Felicianus de Giru-Tarasi.
Cardelus Lamiggigensis.
Flabianus Vicopacensis.
Sunt numero 125*.
Nomina episcoporumprotinciw Byzucenw.
Vassinassensis *.
Et Aquis.
Liberalus prbt. Amudarsensis.
Mansuetus Afufeniensis.
Pascasius Septimuniciensis.
Horlulanus Benefensis.
Victorinus Ancusensis.
Eubodius Mididitanus.
Terentianus Tubulbacensis.
KogatianusVadentinianensis.
272
A Bonifacius Masclianensis.
VictorinusSeberianensis.
Viclor Narensis.
Leontius Decorianensis.
Servusdei Tambeitanus.
Laetus Neptitanus-
Felix Custrensis, prbt.
Flabianus Bulelianensis.
Decimus Theuzilanus.
Serbandus Putiensis.
Reslilutus Thagamiitensis.
ProesidiusSiifeiulensis, in cxsilium.
Eusiratius Sufetanus.
Secundinus Garrianensis, prhl.
Praefeciianus Abaradirensis, prbt.
Sabinicus Oclabiensis.
Adellius Maciaritanus.
Reslitutus Aquiabensis.
Antacius Medianensis.
T, MensiiisTurrensis.
Filtiosus Aggaritanus.
Fastidiosus Egnatiensis.
Germanus Peradamiensis.
Donatus Ermianensis.
Pascasius Tenitanus.
Domninus Tarazensis.
Hilarinus Troliniancnsis.
Fortunatianus Lcptiminensis.
Honoratus Tagariatanus.
Alhinus Oclabensis.
Aurelius Feradimaiensis.
Felix Crcpedulensis.
Cyprianus Unuzibirensis.
Innocentius Muzucensis.
Pnssidiiis Massimanensis, nou occurrit.
Vietor Viteosis, non occurril.
Yictorinus Scebatianensis.
Adeodatus Pederodianensis.
Athenius Circinitanus.
C Florentinus Tuziritanus.
Vindicianus M.iraziancnsis.
AdelflusMallaritanus.
Adeodatus Praecausensis.
Restitutus Aquis Albensium.
Felix Irpiniauensis.
Victorinus Usulensis.
Habetdeus Tamaullmensis.
Concordius Cululitanus.
Servus Menefessilanus.
Qiiintianus Casulis Cariancnsis.
Itestiiiitus Acolitanus.
58 Vindemialis Capsensis. -
Quodvulldeus Durensis, prbl.
Heliodorus Cufrutensis.
Marcellinus Tasbalien-is.
Forlunatianus Cililauus.
Honoratus Tiziensis.
BonifaciusForatianensis.
D Servius Arsuritanus.
Felix Forontonianensis.
Succeusianus Febianensis.
Julianus Vararitanus.
BonifaciusFrontonianensis.
Secundianus Mimianensis, in exsilium.
Donatus Boanensis.
Bonifacius Maraguiensis.
Pirasius Nationensis.
Faustus Praesidiensis.
Rusticus Tetcitanus.
Primianus Gurgaitensis.
Bonifacius Filacensis.
Honoralus Macrianensis, prbt.
Frumentius Teleptensis.
Honorius OppenRensis.
Fortunatianus Tagarbalensis.
SimpliciusCarcabianensis.
Donatus Rufinianeusis.
273
Liberaius Aquarum Rcgiarum, prbl.
VictorianusQuxstorianensis.
Rulinianus Victorianensis.
MaxiniusGummilanus.
Peregrinus Materianensis.
Fortunatus Mozotcoriiauus.
Pacatus Vicoaieriensis.
Proficius Stiblectinus.
Saturus Irensis.
Mangentius Ticualtensis.
Villaticus Auscgerensis.
Crescouius Temoniareiisis, prbt.
Paulus Turreblandinus, prbt.
Resiiliiius Segerniitanus, in exsilium.
Victor Gaiivaritanus.
Donalianus Elieosis.
Siephniiiis liiisfcnsis.
Vinitor Talaptulensis.
florlciisius Autentesis.
Tertullus Juncensis.
Eusebius Jubaltancnsis, prbt.
Servitius Unuiicopolitanus.
Donatus Aggaritanus.
Vigilius Tapsitanus.
Sunt iiumero 117*.
Et cathedraequaeepiscopos non habuerunt.
Madassuma.
Dionysiana.
Sulianis.
Orroea Coelia.
Cunculiana.
Ticihus.
Sunt numero 5 ¥.
Nomina episcoporum Maurilaniw Ccesariensit.
Glorinus Juncensis.
Teberianus Quidiensis.
Viclor Siifnriiaiius.
Syrus Corniculanensis.
Lucius Itensis.
Honoratus Tiinicilanus.
Donatus Nobiceusis, prbt.
Paiera Milianensis.
Reparaius Girumonlensis.
Avus Altabensis.
Donatus Panatoriensis.
Martialis Columpnatensis.
Subdatius Sucardensis.
Subitanus Idcnsis, prbt.
Donatus Tifiltensi--.
Felicianus Idensis.
Onesimus Fidolomensis.
Vicior Taborentensis.
Verecundus Nobensis.
Stephanus Zucabiaritanus.
ApocoriusCaesariensis.
•FelixRusubiriianus.
Dnnatus Subbaritanus.
Januarius Aquensis.
MarlianusMuribtagensis, prbt.
Claudius Vagalilanus.
Passiianus Tigisilanus.
Salo Fallabensis.
Doualianus Usinadensis.
Paulus Flumenzeritanus.
NicetiusCastellominoritanus.
Restiiutus Floriancnsis.
MensinsAlamiliarensis.
Maxentius Tigamihenensis, prbt.
Urbanus Amaurensis, prbl.
Cresces Sestensis, prbt.
Douatus Tcriiaiiiuiiensis.
Forlis Caputcillensis.
Januarius Nasbincensis, prbt.
Palladius Bacanaricnsis,
Palcns Villcnobcnsis,
NOTITIA AFRICiE. 274
A Passinalus Masticcabensis,prbt,
Longintis P.imariensis.
59 llonorius Benepotensis.
Burco Vardimissensis,prbt,
Felix Amhiensis.
iCmilius Mediensis
Arator Catulensis.
CacciliusMinnensis
Lucidus Cartennitanus.
Victor Uegiensis.
Rogatianus Vannidcnsis, prbt.
Primus Caprensis.
MeteunRusucctiritanus.
Riilu,sSfasferiensis.
Eusehius Obbilanus.
Secmus Timidanensis.
Donaius Frontensis. ,
Vicior lcosiianus.
Quodvultde-.isTahlensis, prbt.
j> Kestulus Lapidiensis, prbt.
Donatus Voncnrien-is.
BonifaciusRusguniensis.
Beiiantius Oppidonebensis, prbt.
Mattasius Casiclijabaritanus.
Felix Aquisirensis.
Victor Caltadriensis, prbt.
Cresces Tigabitanus.
Idonius Rusaditanus.
Gelianus Reperitanus. '
Ingenuus Ubabensis.
Petrus Oboritanus.
Faustus Casiraseberianensis.
Vitalis C;istranobensis.
Pctros Castelanus, prbt.
Quintasius Mntecitanus.
Paulinus Rubieariensis.
Pascasius Mammillensis.
Tacanus Alhulensis.
Emptacius Siccesitanus.
C Talasjus Graiinopolitanus.
Victor Manaccenseritanus, prbt.
Pannonius Bitensis.
Felix Flenucletensis, prbt.
Campanus Bidcnsis.
Valentinus Castelli Mediani.
Romanus Sufaritanus.
Secundus Maurianensis.
Reparatus Bulturieusis.
Lucius Maturbensis, prbt.
CocciliusBalianensis.
Rogatus Sereddelitanus.
Mingin Nobensis, prbt.
Reparatus Castelli Tatroportensis.
Pliilo Arsinnaritanus.
Vassinus Elfantariensis, prbt.
Patera Catabitanus.
Vincemalus Baparensis.
lieparatus Tipasitamis, prbt.
JJ Ronianus Tamadensis, pr.bl.
Victor Voncarianensis.
MaddaniusMnrconcnsis.
Crispinns Tabadcarensis.
Quodvultdeus Snniiiiulensis, prbt.
David Tad;imatensis.
Candidianus Catrensis, prbt.
lleparalus Cissitanus.
Poequarius Tasaccurensis, prbt.
Quintus Tabuniensis, prbt.
MaximusTuscamiensis.
Auxilius Gunugilanus, prbt.
Reparatus Sitensi*.
Saturninus Vissalsensis, prbt.
Felis Maxitensis, prbt. .
Gaius Adsinnadensis, prbt.
Cresces'Satalcnsis, prbt.
Saturninus Serlcnsis, prht.
Viclor Nuuiideiisis, prl)t.
»5 APPENDIX AD VICTOREMVITENSEM. 276
Cerealis Castelloripensis. A VillaticusMozotensis.
Lucius Tamazucensis. Honoratus Tamascaniensis, prbt.
,' Suntnumero 120. Justus Acufidensis, prbt.
Et cathedrae quaeepiscopos non habuerunt: yEiniliusAsvoreraixlensis.
Majucensis. Uzulus Thuccensis.
Nabalensis. AufidiusSnrislensis.
Tubunensis. Victorinus Perdicensis.
Maurensis. Possessor Zabensis.
Tingariensis. Pascasius Salditanus.
Oboritanus. Flavianus Vamallensis.
Num. 3*. Sunt numero 44 *.
Notnina epinopon,m proeinriw Mauritamm Sitifentii- Nomina epiicoporum provincitsTri politame^
Ruflnus Tamallumensis. Calipides Leplira2gnensis.
Donatus Sitifensis. Leo Sabratensis.
MaximusCoviensis. Faustinus Kirbilanus.
Domitianus Igilgitanus. Cresconius Oensis.
Honorius AquaeAlbensis. Servilius Tacapitanus.
Festus Satafensis. Sunt numero 5*.
Victor Horrensis.
Maximus Thugusubditanus. • Ndmina episcoporuminsulw Sardiniw.
Victor Jerafitaniis. Lucifer Calaritanus.
Vadius Lesuitanus. Martinianus de Foru Trojani.
Pacatus Equizotensis. Bonifacius de Sanafer.
Felix Castellanus, prbl. Macarius de Minorica.
Conslantius Gegitanus, Vitalis Sulcitanus.
Victor Eminenlianensis. Felix de Turribus.
Saturnius Sociensis, prbt. Helias de Majorica.
Jacobus Lemelefensis. Opilio de Euuso.
Cresciturus Cellensis, prbt. Sunt numero 8*.
Emeritus Macrensis, prbt.
" Redux Nobalicianensis. Ac sic fiunt omnes episcopi diversarum provincia*
?0rgentius Zallatensis. rum numero 466 *.
Vindemius Lemfoctensis. Ex quibus perierunt numero 83, id est:
Abus Ficensis. De proconsulari numero 3 [4].
Restuius Maerianensis, prbt. De provincia Numidiaeniimero 55 [51].
Vitalis Assafensis. provincia Byzacena numero 10.]
Victor Flumenpiscensis. le provincia MauritaniaeCasariensis ntimero52.
EDe
Inventinus Maronanensis, p [De provincia ManritaniaeSitifensis ntmiero 8.]
Romanus Molicunzensis. ^ Permanserunl numero 478 [378].
Victorinus Serteitanus, prbt. Corsica relegati numero 46.
Monlanus Cedamusensis. Hic relegati numero 302.
Clemens Tbaraagristensis. Fugerunt numero 28.
Adeodatus Pribatensis. Passus numero l.
Rogatus Parteniensis. Confessor numero 1.
a Columnaescquentcs usque ad 90 inter notas (ex- sacrw coniinent, quem de more praeiermittimus, In-
ui Historiwsubjectas requirendae suni, a nostroeedi- dicem Scripturw generaiemin universam Patrologiam
lionis columna 179 ad col. 259. Novem autem quae postea edituri. Confer observationem nostram, col.
supeisunt ut ad 99 perveniatur, indicem Scripturw supra citata 179 ante prologum positam. EDIT.

NOT.dE ET OBSERVATIONES IN NOTITIAM ECCLESIJE AFRICAN.E.

99 ixoiiiiamAtncanae bcclesi.-e,supenus a nobis torum qm de Alncams urnious egcre, commcntarii
editam, ad manuscriptos codices conferre non satis relevassent. Et quidem cum ex hominum dociormn
essevisum est, nisi ea quoque nolis et observationibus dissidiissemperaliquodreipublicce litterariac commo-
illustrarelur, ne nuda urbium oppidorumve nomina dhm accedal; id mihi contigisse non diffiteor ex
lectoribus exhiberemus. Quapropter rem nemiui in- controversia quae orta est inter eruditos viros Joan-
gratam me facturum esse exislimavi, si qnaecunque nem Garnerium e societate Jesu presbyterum, et
ex antiquis monumentis tam sacris quam profanis D Henricum de Noris Augustinianaclamiliae, bibliothe-
colligere licuit huc proferrem, ad illiistrandam Afri- caeValicanaenuper a beatissimo pontilice Innocentio
caegeographiam sacram. Hunc vero laborem eo li- XII praefectum. Hac enim occasione dum Norisius
bentiori animo suscepi, quo nemo bactenus id operis Garnerii notas in inscriptiones epistolarum synoda-
aggressus est; tametsi non modo semel et iterum, lium, quae inler Augustinianas lunc erant 90 et 91
sed saepius recusa fueritNotitia Africana, ex quo, ab jam vero in nova ediiioneBenedictina num. 175 ei 176
erudilissirao viro Jacobo Sirmundo e tenebris eruta, habentur, severius vexai, multa non minns erudito
primam lucem aspexit. ld quidem sperare fecerat quam sublili calamo de Africanis urbibus, absirusa
libri titulus, quem sub EcclesioeAfricanwnomine ab prius et nmllis ambagibus involuta, explicuit et de-
aliquot annis evulgavit vir clarissimus Emmanuel texit. Haud minus utiles mihi fuere eruditaeobser-
Schelestralus; sed alio cogitationem verlit, ncc de vationcs et nolae, quibus vir claiissimus Stepbanus
episcopalibus Africae urbibus illustrandis quidquam Baluzius Collaiionem Canhaginensem, in tomo primo
curasse visus est. novae Colleclionis Conciliorum a se editam, illustra-
Rem porro arduam, viribusqueimparem meis a me vit. Aliosviros eruditos qui mihi subsidio fuere, cum_
susceplam fuisse, etsi ante opus tentatum mihi non sese opporluna obiulerit occasio, stio loco absquc
satis fuisset persuasum, sane in rpso operis decursu grati animi testificaiione abire non permiuam.
omnino expertus sum, adeoque incunclanter incos- Caeterumhic lectorera monilum velim me, si quando
ptum laborem abjecissem, nisi hunc virorum erudi- plus aequoconjecluris indulgere videar, id semper in
277 ANNOTATIONESIN NOTITIAM AFRKLE. 278
primis atlendisse, ul in refcrendis urbium, oppido- A J 194, n.b). Sinnarensis\ero restituimusexcodice Lau-
rum aut cerle ipsorum bominum nominibus, ea sem- dunensi.nam alias editi habebant Sinuarensis. Nostra
per, proul in manuscriptis codicihus aut sallem in autem lectio conlirmatur ex concilio quinto generali,
edilis habeniur repraesenlarem : ratus unius litleruloe cui subscripsit Victor episcopusmunicipiiSinna, pro-
mutatione res aliquando ita perturbari, ut urbs una ex vincicc proconsularis. Ad utramque leciionem flecti
provincia io JOO alteram provinciam transferalur poiest ea quae habettir in Collatione Carlhag., ubi
aut certe una contletur ex duabus, aut alier dividatur cap. 155 inter catholicos antistites recenseiur Sie-
in duas, aliaque id genus incommoda orianlur, quos phanus episcopusplebisSinnuaritensis. Aliqui lamen
in scopulos viros eiiam erudilcs aliquando, incaulos editi habent Simuaritensis, et paulo post Ad Sinuar.
impegissedifuteri non possumus. Sic, ut alia exempla Licet vetus codex , ut lestalur vir erudilus Stepha-
praetermitiam, Victor noster ex Vitensi factus est nus Baluzius, habeat Ad Sinnar.; de qua voce vidc
episcopus Ulicensis, ex Ryzacena in proconsularem itifra inter MauritaniocCicsariensis urbes, num. 113.
provinciam Iranslatus, et ex bumili forte vico aut 4. PIENSIS.Hunc locumex Halleri codice reperire
oppido cui praeerat, in celebris Romanornm coloniae non licuit apud Ortelium. Legendum fortassis Picen-
sedem evectus. Certe, quamvis hoeccautela in omni- sis. Eienim in Tabulis Peuiingerianis Picus memo-
bus rehus adhibenda sit, religiosius tamen in descri- ratur. Habetur etiam inier proconsularis provinciae
bendis urhibus Africanis leuenda est; quippecum, episcopos qui synodicae supra n. 21 lautlatae sub-
ut ait Plinius initio libri quinti, populorum vel oppi- scripserunt, Felix episcopus Pariensis, an huc revo-
dorum Africae nominu vel maxime sint ineffabilia, candus? Apud Polyhium memoratur locus Prion di-
prwlerquam ipsorum linguis; ex pronunliationis si- », ctus, ubi Hamilcar Carlhasinensium dux Spendium
militudine, qutc in aliena lingua reperilur, vix ac ne aliosque rebelles fudit et cepit.
vix quidem aliqnid cerli crui polest. 5. HIPPAZARITENSIS. Mirum est quanlum varient
ANNOsExto. Sic habei codex ms. ecclesiaeLaudu- auctores in hujus verbi nomine describendo, non
nensis, sed mendose. Certum quippe esi ex Victore solum diversi, sed eiiam quandoque unus el idem.
caeierisque antiquis scripioribus, ediclum pro episco- Apud Ptolemaeum lib. iv, cap. 3, 'imrov AiamkiTOf ap-
porum' conventu, mense Februario anni sequeniis pellatur quam urbem sic a Graecis nominari obser-
apud Carthaginem habendo, dalum fuisse xm calend. val Plinins libro v, capit. i, propter aquarum irriqua.
Junias, anno 7 regni ilunerici. Unde meriio emen- Eodem cognomine designatur npud Pomponium Me-
davit Chiffletius8 pro sexlo. lam lib. l de Situ orhis, cap. 7; idque jure, ut pro-
bat Vossius in notis ad hunc Pomponii locum, con-
AD PROVINCIAMPROCONSULAREM. tra Salmasium, qui id inficiari ausus est contra
1. EUGENIUS CARTHAGINIENSIS, TAMALLENI. De Euge- omnium fere seriptorum fidem. Eadem porro civitas
nio illustrissimoChrisii confessore multa habes apud Hippozarrhulus dicitur ab Antonino , et in Tabulis
Viclorem Vitensem libro n et sequentibus, et adliuc Peutingerianis Ipponte Diarito. Apud anonymum Ra
plura inferius in nostro Commentario bistorico, ca- vennensem geograplmm, quem e RegiaeUibliothocce
pite 8. DeCarthagine vero, quamSolinus Polyhistoris codice ms. edidit nosler domnus Placidus Porche-
capite 50, alterum posl Bomam orbis terrarum decus ron, lib. in, num. 6, appellatur Ilippone Zareston ,
appellat, plura congerere superlluum esset. Nam, ut ci lib. v, num. 5 Yppone Zarettum. Denique
Sallustii in libro de liello Jiigurtbino verbis utar, Ulicensium, et Hippacritarum cbitates Carthagiui
de Carthagine silere melius \puto quam pauca cticere.C { vicinas passim laudat Polyhius libro m Hisloria-
Ejusexcidium paucisexponit Victor noster libro i; de rum. Haud ininus variant monumenta eciL;sia-
quo plura dicemus in Commentario nostro cap. 5. stica quam profana. ln concilio Carlhaginensi sub
Lori auiem hic Tamallenum appellali, quo Eugenius sancto Cypriano, pro rebaptizandis IiaBrelicisnum.
exsul aciuscst, silum describit Victor, libro v, num. 72, sententiam tulil tnartyr Peirus ab Hippone Diar-
n, quem Tamallumensem civitatem fuisse numero rhilo, cujus objectionem solvit Augusiinus lib. vn da
sequenti indicat,de qua urbe fusius agemusinfra,ubi Bapusmocontra Dinatistas, cap. 55, ubi eodem no-
de Tamallumensi episcopo, inter Byzacenos num. 55. niiiie civiias ista dcsigiialur, quanquam in editis ali.
2. FiiLix ABARITANUS. IS ipse videtur essequi apud quot, et in omnibus manuscriptis, ut noslri in novsi
Viclorem libro n, num. 8, Felix Abbirilanus appella- hujns sancii operum editione observarunt, babealur,
tur, in quem locum plura de urbe Abbirobservavimus Hippone Zarilo. Ipse lamen Augustinus lil). xvi de.
nota79(Supracol.209,n.c). Abaritanamtamen provin- Civitaie Dei, cap; 8, Hipponem Diarrhitum appellai.
cinm iuemoral idem Victor lib. i, num. 4; et quidem Epistoloesynodicaeproconsiilariumantislitum in con-
a proconsulari diversam. Eieniin ibidem Abaritanam, cilio Lateranensi subscripsil Donatus gralia Dii epi-
aliasqueprovincias sibi reservasse diciiur Gcnsericus, scopus sanctwectiesiw Ipponharitensis. Ejusdein loci
exercitui suo Zeugitana seu proconsulari dimissa- Et episcopus ex parle Dnnalistarum, nomine Vietor, in
Plinius libro xvi, cap. 56, Arundinem piscatoriam Collatione Carthaginensi cap. 155, ubi unus e custo-
AbaritanamexAfrka, tanquam caeterisprastantioreln dibus cartharum consiiluitur, 102 api>ellaturabsqua
laudat, CastellumAboritanum laudat Orlelius ex Vi- addito episcopusHipponiensis.Seticap. 179dicilur epi-
Ctore, ut ail, Uticensi; sed cum Abaritanam urbem ex ,i^ scopus Hipponensis Diarrylorum;elidem cap. 159jnm
eodem Victoreiste auctor memoret, non unum el eum- "' dii lus fuerat adversarius Florentini episcopi ecclesim
dem locum his voCibussoluit designare. Haud tamen cntholkw Hippensh Zarilorensis, sive, ut emendat
improbabile est Aboritanut hic in Notitia pro Abarita- clarissiiuus vir Stephanus Baluzius , Hipponensium
nui legendum esse. Habemus nenipe Aboram urhem Zaritorum. Ex varia autera hujus noinenclaturoescri-
in Africa, quam ad proconsularem provinciam 101 bendi ratione apud auetores anliquos, liquel omniuo,
pertinuisse cerlum est ex epistola synodica ejtisdera quod jam non semel a viris eruditis ab observatum est,
provinciaeepiscoporum ad Paulum Constantinopoli- litteras % et d seu di proiniscue illis adbibitas
tanum episcopum, quae lecta fuit in concilio Latera- fuisse. Quod compluribus exemplis, si necessarium
nensi contra Monothelitas sub sancto Mariino, actione esset, facile posset comprobari. La de re consule si
seu secrelario 2. Huic enim subscripsit Felix episco- lubet Justellum in cap. 78 codicis EcclesioeAfricanae,
pus sanciwecclesiwAborensis.ProelereaCarthaginensi. • Norisium Historise Pelagianie libro n, cap.Baluzium.5, et in
Collationi anno 411 in Donatistarum causa babilaa, observationibus adversus Garnerii notas,
cognilione 1, cap. 155, inlerfuit Trifolius episcopus passim in notis ad Collationem Carthaginsnsem,Con> po-
Aborensiscatholicus. Denique apud Plinium lib. v, tissimum in cap. 139, tomo 1 Collectionis novae
cap. 4, Aborienseoppidum memoralur. ciliorum, et in cap. 6 Lactantii de Mortibus persccu.
5. PAULUS SINNARENSIS. Hic episcopus laudatur at torum ; Joanuem Uarduinum in notis ad Pliniutn;
Viciore lib. i, num. 9, ubi sedes ejus varie in variis> Garnerium, Chifttetium, aliosque passim auciores,
codicibus scribilur, ut observavimus in nota 30 (Col. quos fusius recensere non vacat. Denique etsi nem<
279 APPENDIX AD VTCTOREMVITENSEM. 280
nesciat alium praeter hunc Hipponem fuisse cogno- A A fuisse episcoptim polius crediderim quam Memblosi-
mento Regium, cui nempe praefuitAtiguslinus; non tanum. Nec obstat quod nonnulli Membressam nd
tamen erit inutile hic observasse, iitramque banc Numidiam pertinuisse existimaverint : cum Vicio-
urbem a Strabone libro xvu Ilipponem Regiwn fuisse rem episcopumecclesiwMembressitanwhabeamus.qui
appellatam. De utraque Solinus iu Polybistore cap. inter caeteros proconsularis provincioeepicopos, sy-
30, Hipponem, Regiumpostea dictum, ilem Hipponem nodicae jam laudaloesubscripsit in concilio Laiera-
alterum, de inlerfluenlefreto, Diarrhilon nuncupalum nensi sub sancto Martino, aclione 2, et Pascliasius
nobilissimaoppidaequitesGrwcicondiderunl. Membressilanus item episcopus inlerfuerit synotlo
6. GUNELENSIS. Codex Hallcri apud Onelium, Gu- Carthaginensi sub Bonifacio, anno 525. Quin et
nelmensis,urbs sub utroquenomineaequemihi ignota. Membresa, ul in codice Halleri, cum unica s scrihi-
7. UZIALENSIS. Sic uterque codex ms. Editi autem tur in concilio Carihag. sub sancio Cypriano, in quo
babent Uzalensis, et quidem melius : Celebris est pro rebaptizandis haereticis confessorLuciusa Mem-
apttd Augustinum cpistola 55 et alibi passirn Evo- bresa sententiam dixit. Ejusdeui urbis, quam Mem-
dius Uzalensis episcopus,quem laudant omnia fere brissam appellat, meminit Procopius libro n de Bello
istius ocvi sacra monumenta. Hunc vero miratur Ba- Vandalico, ubi eam Cartbngine trecentis et quinqua-
luzitis inter alios episcop >s,qui Cnllalioni Canhagi- ginia stadiis distitisse scribit. Ipsam vero in Niinii-
nensi anno41l, interfuerimt, non fuisse recciisitnm; diaeet proconsularis flnibus silam fuisse ex Antonio
cum ex adverso Felix ejusdem urbis episcopus, cap. liquet.
204, inler Donalistas comparuerit. Evodii nomen, 9. BENEVENTENSIS. Sic codex ms. Laudunensiscum
quod in laudmaeCollaiionis, cogmtione 5, cap. 141, •** R
II vulgatis editionibus. Codex lamen Halleri apud Or-
depravatum fuerat ex codice ins. restituit idem Ba- lelium habel Benentensis. Unde stispicatur crudiius
luzius, ubi antea Emwdio, seu Ennoilio legebatnr. Baluzius iti notis ad caput 128 CollationisCnrtliagi-
Muslulus episcopus,item Uzatensis. subseripsii con- nensis, Beneventensemseu Benentensemurbem , bic
cilio Cartliaginensi sub Bonifacio.Uzahe silum desi- ln Notitia memoratam, eam ipsam esse cui proeerat
gnat Augusli ms lib. xxn de Civitale Dei, cap. 8, ubi Adeodatusepiscopusplebis Bencennensis,inter catho-
urbem hanc Uticaecolontaeproximam fuisse teslatur. licos anlistites in Collalionis capile laudato rccensi-
Uzalitanum oppidum Latinum appellal Piinius lib. v, tus. Jam antea Garnerius Bencennensispro Beneven-
cap. 4. lensis legendum esse censuerat; sed hoccsententia
8. MEMBROSITANUS. Codex Halleri apud Ortelium, Henrico LNorisio non placuit, qui ca de causa Garnc-
Membresitanus.Memblosaet Membresa, seu potius riuin redarguit in censura adversus ipsius notas in
Membressa,duoesunt ejusdem ferenoiiiinis urbes in inscriptionem epistoloesynodicoeCarthngineosiscon-
Africa, a se invicem diversoe,ut invicie probat ad- cilii. Conlendit quippe Norisius Bencennam et Bene-
versus Garm-rium Henricus Norisius , in animadvcr- ventum duas fuisse in Africaurbes oinnino diversas :
sionibus ad ejusdem Garnerii notas in MariumMer- quarum priorem ex Collatione Caribaginensi nolam
catonui. Et quidcm in Collaione Carlliag., cap. 155, fuisse dicit; alteram vero non solum iu Noiitia, sed
memoritur Theasius episcopusplebis Memblositanw, etiam in percelebri concilioArelatensi quod anno 414
qui unilatemEcclesiwcatholicwapud se haberi testi- celehratuiu fuit, memorari. El qiiidem huic synodo,
iicatus est. Licet paulo autea recensiius fuisset Gen- inter alios aniistites qui coni CaecilianoCarthaginensi
nadius episcopusplebis Membressitanm<alholieu-, cui ex Afrka convenerant, subscripsit Anaslasius episco-
ex parte Donati cap. 198 upponitur Restitulut. Fateor C pus de civitateBenevenlina.
hunc Restiluium in vulgaiis editionibus episcopum 10. UTIMMIRENSIS. 1ii Collalione Carlhag., cap. 1-26,
ptebit Simingiiensis appellari, sed mendose, ul ani- memoratur Severus epitcopus plebis Ulimari; 104
madvertit erudilus Baluzius, qui eo loci verba ali- nn buc revocandus? PorrosoepelaudalusBaluziuspro
quot inter nsulas adjecit, ut duos Restitutos, hic ex Utimmirensislegendum censct lliimminensis;cui loco
errore librariorum in unum conflatos, restituerct : praefuissepulai OctaviumepiscopumplebisUlimmen-
unum scilicet Donatistam, Gennadii Membrcssiiani sis, in Collatione cap. 133 memoratum. Huic senten-
adversarium , allerum vero catholicum, Simingiten- tiaefavet codex llalleri, in quo pro Uiimmirensis,ut
sem episcopum. I'.tquidem illeRestiluhisalius noo est ohservavit Ortelius, legilur Ulimiensis.Sed fone non
abeo/iesfiiii/oqiii 103 fervenie inter Donalistisschi- advertil vir erudilus urbem Uliminirensem hic in
smate in locum SalvitMembressitanifiurat ordinatus, Notitia memoratam, jam ab eo cum Ulmensicoiijun-
ut narrat Auguslinus cpistola 108 novoc editionis. ctam fuisse. Nam cap. 126 dictae Collationis, uhi
Salvius auieni ille in famosa Bagajensi synodo anno anlea legebaiur Timianus episcopusplebis Ulinensis,
394 damnatiis ftierat; de quo passim Augustinus in cum Felice ejus adversario, pro Utinensis rcstituil
libris advcrsus Donatistas, ubi varias cjus fortunas Utmensis, eo quod inferius capite scilicet 155, lsaac
describil. Utr.unque vero urbem, Membressminempe episcopusUtinensis catholicus cum Feliciano Dona-
et Memblosam,meiuorat, ni fallor, aiionymus Raven- tista recenserelur; et in notis ad hunc locum infert
nensis, apud quem lihro in, num. 5, habetur Mein- iltmam ad proconsularem provinciam pertinuisse,
brisca, et numero sequenti Membrone. ilae sunt . quod episcopns in Notiliavulgata Ulimmirensisdiclus,
eliam, ul pulo, in Tabulis Peutingcrianis Membrissa_. n
"
in codice Halleri, quo usus est Ortelius, Ulimiensis
et Membione.Jam vero cum Bonifacius,bic in Notitia appellatus, occuirai. Verum cum hoec quasi subdu-
menioratos, in codice Laudunensi et in editis Mem- bitando ille dixerit, nihil aliud voluissevidetur quam
brosiianus appelletur, quoe vox tam ex Memblosa suas conjecturas in medium proferre, ut quisque
quam ex Membresadeduci potesi, quod utrohique postea, quod sibi melius visum fuerit, araplecti pos-
unica solumtnodoliliera mutanda sil: incerlum re- sit. Ctclerum Leo Allatius, et Henricus Norisius,
linquilur cuinnm cx duabus islis urbibus ille antistes duas urbes Utinas \n Africa admillunt, ex quibus
proefuerit. Baluzius quidem GennadiuinMembressita- alleruira cum aspiratione Uthinascrihi debet. Dcinde
num episcopuni, et paulo post TheasiumMembtosiia- veteresCollationis editiones Ociaviuinepiscopumple-
num in notis ad cap. 153 Collationis Carthaginensis, bis, non Ulimmensis,sed Ulinunensisappellanl; et
proviuciaaproconsularis antistitibus, ex Notitia, nt cap. 198 Bonifaciuscjus ex parle Donati adversarius,
ait, Africana acceuset. Sed cum In ipsa Notitia uni- Utunnensisepiscopusdiciiur. Praeferendatamen vidc-
cus occurrat cpiscopus Membrositantis, alteruter so- tur Ifaluziilectio quaebabet Utimmensis.
lummododebebat ex hoc argumento Proconsularibus 11. PUPPITANUS. In Collatione Carlliaginensicap.
attribui, quamvis utramque hanc urbem ad procon- 126 inter Patres catholicos recensitus fuil Pannonius
sularem provinciam pertinuisse inflciari nolim. Ve- episcopusplebis Puppiteniis. Et Fortunalus episcopus
rum si accurate descriptae fuerunt schedae, quas ex plebisPuppitanw inlerfuit Carlhaginensi synodo quae
codice llilleri Ortelius acceperat, in quibus Mem- sub Bonifacioanno 525 celehrata fuit. Primus omniuiu
bretitanus babetur; Bonilaciiim Meinhressitanum epistolcesynodicteproconsularium, sxpius jam me*
281 ANNOTATIONESIN NOTITIAM AFRlCiE 282
moralae, subscripsil Gulosus episcopusPuppitanus. \>A sus eumdem Garnerium hic designari pulat sedem
Sc et in plerisque aliis conciiiis et monumentis ec- Assenemsalensem,cujus episcopus ex parte Donati
clesiasticis passim occurrit episcopus Puppitanus, Fortunatianus Assenemsalensis,seu polius , ut habet
aut ecclesicePuppilanw. Tamen Anloninus urbem edilio Baluziana, a Senemsalis inlerfuil Collationi
bancP«'pu< in liinerario appellal. Dicilur in Tabulis Carlhag. cap. 201. Et in concilio Carthaginensi sub
Peulingerianis Pudpuf. Anonymus Ravennas lib. v, Bonifacio,inler proconsulares recensetur Patronianus
num. 5, habet Pulpu; quam lectionem conflrmat Senemsalensis,et in synodo Lateranensi sub sancto
noster Placidus Porclieron ex Prisciani lihro sexto Martino Julianus Senepsalitanarum, quibus vocibus
de Partibus orationis, ubi baccTiti Livii verba ex eamdem urbem designari censet vir eruditus. Verum
lihro CXIII,ut observatOrtelius, deperdito, laudal iste rem, ut quidem mibi videtur post Holstenium acu
auctor. Et ipse circa Pulpud oram tuebalur. leligit Baluztus, in emendandis veteribus monumen-
12. REPARATUS PUPPIANENSIS. IS ipse dedicavit tis sagacissimus, qui hic legendum esse monet Duas
monnsterium in Byzacena provincia, pro cujus asse- Senemsal., id est duarum Senemsalensium. Sic Ju-
renda libertate Peirus ahbas lantopere desudavit in lianus supra niemoratus, in laudato Lateranensi con-
concilio Carthaginensi sub Bonifacio; cui concilio cilio subscripsit proconsularium epistolae synodicae
subscripsit Reparali successor Gaudtosus episcopus ad Paulum Constanlinopolitanum datac, sub bac for-
plebisPupianensis. Huc quoqne revocandus est Bo- mula, Julianus episcopus sanctw Ecclesiccduarum
nifacius episcopusPappianensis, qui synodicaepro- Senepsalilinarum,seu potius, Senemsaiilanarum. Du-
consularium antistitum in concilio Lateraucnsi sub plex igitur erat, uti videlur, locus ejusdem nominis,
sancto Martino lectaesubscripsil. His omnibus anli- ,II unicum babens episcopum, qui hac de causa quan-
quior fuil Vktor senex Puppianensis, laudatus in doque Senemsalitanus dicebatur, alias vero duarum
concilio Carlhaginensi sub Aurelio anno 397, cujus Senemsalitanarum,ut hic in Nolitia, aliquando etiam
concilii canones in codice Ecclesiac Afrieame refe- a Senemsalis, uli supra observavimus ex Collatione
runtur a Justello pag. 540. ln concilio autem quod Carthaginensi. Alia porro fuit ejusdem pene nominis
snb Genetblio in eadem urbe habitum fuit, Victor urhs in proconsu!ari,cui prxfaivFelixSelemselilanus,
Pupputanensis dieiiur in quibusdam codicibus, in in concilio Caithaginensi sub Genethlio memoratus.
aliis vero Puppianensis. Vide tom. II Concil.edilionis De quo et Gratianus loquilur 16 q, ic.Felix, uli
Labbei, col. 1158 et 1828. nionct Baluzius in notis ad cap. 201 Collalionis
13. ARADITANUS. Sic ulerque codex ms. cuni edi- Carlbag., occasione 106 CresconiiepiscopiSilemsi-
tis. Hunc Ortelius sic dictum luisse suspicaiur ab lensis, ex Donatistarumsecia,qui ibidem memoralur.
Aradi Scrdiniw, quam, inquit, insulam Viclor sub 17. MISSUENSIS. Missuam memoranl Anloninus in
Africw dicecesicomputal. Sed fallitur vir erudiius. Itinerario, et anonymus Ravennas lib. v. At Tabuloe
Sardiuiaequidcm episcopi tunc temporis ex Africana Peutiuger., Plin. lib. v, cap. 4, el alii auctores banc
dioecesierant, sed inferius seorsim recenseniur; nec urbem Misuam appellant, Ptolemocusvero Nisuam.
unquaniad proconsularem105Provinc'a"> periinue- Missuam Carthaginensiumnavale appellat Procopius
runt. ConcilioCarlhagincnsi sub Bonifacioanno 525 lib. II de Bello Vandalico. Servusdei episcopusMit-
habilacadfuit /Emilianus episcopusplebis Araditauw. suensis subscripsit concilio Carthag. sub Bonifacio
Occurrunt passim in Orientalibus synodis episcopi anuo 525. Habetur et iuferitis num. 49 Muzua.
Aradi, sed isti ex Phoeniciafucrunt. 18. LAPDENSIS. Ejusdem locividetur fuisse Rufinut
14. THELENSIS. Eidem urbi proefuitBonifuciusepi- C ( episcopusLabdensis ex parte Donati in Collalione
scopns Telensis, qui episiolae synodicoe, in concilio cap. 198 memoralus. Vicior item Lapdensisepiscopus
Laicranensi sub sancto Martino laudatae, inter anti- interfiiit concilio Carlhaginensi sub Bonifacio. Et
stiles procousularis provincioesubscripsit. Natalicus infra intcr autistites MauiitanioeCaesariensis, Resli-
episcopusTelensisDonalistninterfuit concilio Cabar- lulus Lapidiensisepiscopus,num. 61.
sussitano; jam quippc inter omncs viros eruditos 19. ASSURITANUS. In concilio Carthaginensi sub
constat sic istud concilium appellari deberc, quod sancto Cypriano, pro rebaptizandis bacreticissenlen-
anlea editi Cavernensedicebanl, cujus occasione con- tiam lulit iiiuii. 68 confessor Viclor ab Assuris. Et
flnxerant nonnulli Cavernas Susis, locum Carihagiui idem Cyprianus Epictelo fratri, id estepiscopo, ni
propinquum. De hac re vide Baluzium in nova Ca- fnllor, et plebi apud Assuras consistenti scripsit epi-
noiium Collectione, col. 95 et256, aliosqnc passim stolam , quaj est in nova editione num. 65. Eidem
auctores. CoeterumFelix Telensisex eadem Donati- urbi praefuitEvangetusepiscopusEcclesiwAssurilanw,
starum secta Collaiioni Carthag. inlerluii cap. 208; in concilio Carihaginensi sub Aurelio memoratus in
quo ex loco Baluzius argumentum deducit ad pro- codice canonum Ecclesiae Africanoe,aptid .lusiellum
bandum Telam et Zelani duas fuisse in Afiica mhes pag. 546, qui et adfuit Collationi Cartbag. cap. 120.
a se invicem riiversas. Nam in eadem Collatione Pono Prmexlatus episcopus Assurilanus Donatista
cap. 156, i\aialicus Donaiista adversarius esse dici- subsci ipsit concilio Cabarsussilano anno 395, et anno
lur Donaliani episcopi plebis Zellensis catliolici; <t seiiuenli in Bagaiensisynodo e scde sua dejectus est.
rursus cap. 165 idem Natalicus episcopus Zellensis Rocjati, quem iidem DoualistaePraetextato subroga-
intcr Donatisias comparuit. In hac itaque sententia .j. verant, meminit sanctus Augustinus libro ni contra
dicendum est Felicem successisse Natalico, qui Ca- Cresconium, cap. 56, cui postea ad unitalem calbo-
barsussilanae synodo subscripsit, a quo diversus licam converso, ut idem sanctus doclor narrat in
fueril Natalicu* qui hic in Collationc memoratur. libro deGeslis cuui Emerito num. 9, Circumcelliones
Denique celebris esl synodus Telensissive Zellensis, manus et linguam praeciderunt. Assurashaud semel
ob controversias de ejus siuccritate aut falsitate hoc memorat Anloninus in Itinerario; quam urbem As-
saeculocommotas. surus Plolemaeus appellat, Tabulae Pcutingerianae
15. MULLITANUS. Interliiit Collationi Carthaginensi Assures. Eamdem porro urbem esse oppidum Azuri-
cap. 155 Candorius episcopus ptebis Mullitanw, cum tanum, seu, ui alii codices habent, Absuritanum, a
MarcellinoDonastita MIOadversario, qui et cap. 198 Plinio lib. v, cap. 4, laudatum, vult Harduinus, cui
memoratur. Segetius ejusdem urhis anlistes, post favctsynodicaproconsularium inconcilioLateranensi
restitutani KcclesioeAliicanaepaccm, subscripsit sy- sub sancto Marlino: ipsi enim subscripsit Vklorinui
nodo Carlhagineosf sub Bonifacio habitae anno 525. episcopusEcclesioeAuzirilanw. Tamen praeter Evan-
16. DLASSEDEMSAI. Stc ulcrque codex ms. cum gelum Assuritanumepiscopura, qtiera supra diximus
editis. Garncrius legit Duassendelmui.Sed ex proprio in Collalione Carthaginensi inter catholicos compa-
inarle. Nec fclicius censuit ea voce Dionysianamur- ruisse, cap. 120, VictorepiscopusAzuresiscalholicus
bcm designari, cum infra imer Byzacenoeprovinciae interlocutus csi cajiite 187. Scd nodum bunc solvii
urhes, quac episcopis erant deslitul.c, niemorelur Baluzius, qui observat Victorem istum, cognitione2,
\)\on>wqna, Noiisius ycro in obgervaliojiibmsndvcr» cap. 15, Ajurensemepiscopum appellari. Et quideui
583 APPENDIX Afl VJCTOREMVITENSEM. 284
cum cap. 187 Uudato Victor affirmet se in urbe,Asupra Adrumetum versus Tripolim millia passuum
Rotariensi ecclesiam habere, ad Nnmidiam videiur decem et octo, ut teslatur Antoninus in Pinerario,
pertinuisse. Felix quippe a Roturio, apud Optalum proindeque longius a proconsulari dissita quam ui e.
Iibro i memoratus, ex Numidis erat. Vide infra Ser- provincise attribui possit. Huic eiiam scnteniioefavei
vium Arsuritanum inter Byzacenaeprovinciaeepisco- Plolemaeus, qui libro iv, cap. 3, inter urbes quoesui
pos, num. 67. Adrumelo erant, Uzilam commemorai. Quis autem
20. URCITANUS. Codex Halleri apud Ortelium babet nescit Adrumetum ad Byzacenam periinuisse ? Cae-
Uracitanus. Et apud Victorem libro i, num. 3, lauda- terum Baluzius Uzitensi buic urbi in Notilia recen-
tur Mansuetut Urkitanus, qui jubenie Genserico rege sitae praefuisseputat Panlum episcopumpleb s Uziita-
iu porta incensusetl Fotnilana: cujus oecasione pltira rentis, qui in Collatione Carthaginensi cap. 128 cum
de bac urbe observavimus in nota ad hunc Iocum aliis calholicis Patribus comparuit.
(Cot 185,». b). Ejusdem urbis episcopum fuisse 26. EXITZIOSUS VERENSIS. Editt Exitioms. Porro
censet Baluzius Bonifacium Urugilanum , qui ex huic sedi suspicatur Baluzius praefuisse Vitalem epi-
Donali parte Collationi Carthaginensi interfuit, scopum Ucrensem, qui in Collatione Carlhaginensi
cap. 187. capit. 208 inter Donalistas memoralur. Cerie in Col-
21. TENNONENSIS. Optalus episeopus Tonnonensis lationis editionibus quae Baluzianam praccesserum,
subscripsit concilio Garlhaginensi sub Bonifacio, Vilalis iste, non Ucrentis appellatur, 108 se(1 Viren*
anuo 525, sed celebrior fuit Victor ejusdem urbis tis. El quidem in Tabulis Peutingerianis habelur Veri,
anlistes, Cbronici quod sub ejus nomine vulgatum quem locum anonymus Ravennas libro m, num. 5,
est auctor. Is pro trium capitulorum defensione cum TJ j Verim nominat. Quodvultdeus episcopus Verensis
aliis Africanis episcopis, imperante Justiniano, exsi- subscripsit concilio Canhaginensi anno 419 sub Au-
)ium aliaque graviora incommoda pertulit, ut ipsemet relio; sed his anliquior est Vitalis episcopusde civitate
in laudato Chronico atteslaiur. Verensium, qui cum Caecilianoaliisque antistiiibus ad
107 22.UTiCENSis.t/r6est/ft'cae/Carthago, inquil concilium Arelalense primum ex Africa advenit.
Pomponius Mela l.ibrb i, cap. 7, ambceinctytw, ambw 27. CRESCES CICSITANUS. Editi Crescens. In colla-
a Phoenicibutconditw: ilta fato Calonis insignU, hwc tione Carthaginensi cap. 209 inier Donatistas com-
tuo. Ulicara altera veluti Africw clauslra appellal Flo- paruit Flavosus episcopusChsilanus; cum jam paulo
"tis libro iv, cap. 2. Morte Catonis nobilem Plitiius Superius, cap. scilicet 206, Quovultdeus episcopus
libro v, cap. 4, quam haud procul Canhagine disii- Cessilanus ex eadem secta recensilus fuissel, qui
lisseex Antonini Ilinerario, Tabulis Peulingerianis, lamen Quodvultdeus in aliis edilionihus, quae scilicet
Polybio, aliisque auctoribus facile colligi potest. Baluzianam praeccsserunt, Cissilensis,et in Labbeana
VictorepiscopusUticensiscvtmGedalioDonatista ipsins cap. 207 Gessitensisappellabatur. Alteruter fonassis
adversaiio iuterfuit Collationi Carthaginensi, capiie ex his duobus Cicsitanam sedem hic in Notitia me-
128. Plura de hac urbe, apud sacros simul et profa- moratam occupavit. An vero alter ad Manriianiam,
nos scriptores celebri, congerere supcrfluum esset. in qua provincia eliam Cissitana civitas infia ntiin.
23. MIGIRPENSIS. In concilio Carthaginensi sub 107 habetur,fperiinuerit, incertum est. Suspicatur
sancto Cypriano, secundus pro rebaptizandis bcere- Baluzius Flavosum in Quodvultdei, qui in itinere
ticis senlentiam dixit Primus a Misqirpa, seu potius, defunctus fuerat, locum a Donatisiis substitulum
ut observat editor Oxoniensis, Felix eo nomine pri- fuisse, quod tamen, eliam ipsimet Baluzio difficile
musa Misgirpa; non enim aliter quam Felix a Migirpa'C videttir, ob hoc polissimum quod amborum istorum
ab Augustino appellalnr, proeseriim libro vi de Ba- episcoporum nomina, uno et eodem die in Cidlatione
piismo conlra Donaiistas, cap. 6, ubi illius objeclio- recitata fuerint, nibil ad Ftavosi Cissitani episcopi
nes solvit. Videsis quae ad hunc locum nostri in notis nomen dicentibus catholicis, qui paulo ante, cum
observarunt. Vicior episcopusplebis Migirpensis ca- Quodvultdeus jam defunctus recenseretur , gravem
tholjcus cum Glorioso suo adversario comparuit in controversiam ea occasione adversus Donalistas
Collaiione Carthaginensi, cap. 126. Sed et idem commoverant. CaHerum in concilio Cartbaginensi
Gloriosus ilcriim, cap. 198, inter Donatistas recen- sub Grato-laudalur Elpidoforus Cuisitanus, qui huc
situs fuit. Ilabemus et Titum seu Tulum Migirpensem posset revocari, nisi aliunde eo loci Cuiculitanus legi
episcopum, qui concilio Carihaginensi sub Aurelio debere nohis constaret. Vide infra inter Numidas
interfuit anno 597, apud Ju^tellum in codice cano- num. 10.
num Ecclesia? Africanae, pag. 546. 28. BOLITANUS. rtolcmaeus inter alias urbes qung
24. GISIPENSIS. In Collationc Carihaginensi, cap. libro iv, cap. 5, snb Carlhaaine fuisse commemorat,
235, recensilus fuit inter catliolicosPatres Januarius Vol secundam recensei, Huic praefuit Crispulusepi-
episcopusEcclesiw Gisipensismajoris, qui nulluin ad- scopus Ecclesiw Votitanw, qui cum QuodvultdeoDo-
versus se Donatistam habebat. An vero cx hoc loco nalista ipsius adversario, Collalioni Carthaginensi
colligi possit iluas fuisse in Africa civitates, qiiarum interfuit cap. 128. Quodvulldeusitem comparuit cap.
una Majoris addilamenlo ab altera discerneretur, 208, in quem locum U. C. StephnnusBaluztus emeii-
affirmare non ausim; praesertim quod nullum ejus dat quoe ad capul 128 de Voliiana plebe dixerat,
rei argumentum in monuinentis anliquis mihi occur- fj quam scilicet eo loci cum VotisMauriianiaeTingitanae
rat. Iiedemlus Gisipensis inierluit concilio Carthagi- populis lapsu calami confuderat. Monet idem vir
nensi sub Bonifacio anno 525 celebrato; et episioloe erudilus in caput 133 Voliianam urbem a Vallilana
synodali proconsularium Patrum ad Pauluin Con- distinguendam esse. Cxterum Nolitiacleciio conflr-
siantiiiopolitanum episcopum, inconcilioLateranensi i mari potest ex Vita sancti Ambrosii, capite ultiino,
sub sancto Maitino laudaiae, subscripsil Mellosus; ubi Paulinus Muranum episcopumBolitanum laudat.
episcopusEcclesiwGisipensis. Caveauiem neGisipen- Bolitanos Manyres in Africa celebres fuisse ex Au-
sem urbem cum Ginesiteusi confundas cum Garnerio, guslino patet, qui in corum nntali die scrnionem
qui gravem inde Norisii censuram incurrit. habuil in basilka Gratiani. Is est sermo 15 de Verbis
25. UZITINSIS.Norisius hic legendum pulat Uci- Apostoli. Sanctorum Volitanorummemoria celebratur
teusis, ab Uci urbe, quae duplex erat ejus nominis in in vetustissimo Carthaginensi calendario, die xvi
Alrica, ut ex Plinio observavimus in nota 12 ad Vi- calend. Novembris.
ctorein Vitensem (Col, 185,«. b). Eral tamen in Africai 29. CARPITANUS. Carpis a Ptolemaeo memoratur
oppidum Uzila dictuin, quod laudat Hirlius inlibro de\ lib. iv, cap. 3. flanc urbem Plinins appellat Carpi.
Bello Africano, et Dio Cassius lib. XLIII.At oppidumi Carpos vero memorat Optatus Milevitanus libro n
isiud ad Byzacenam pertinuisse contendit Norisius, adversus Parmenianum. Secundinusa Carpis censuit
idque ex ipsius Hirtii verbis posse evinci putai. Ibii hacreticos esse rebaptizandos, in concilio Carthagi-
enim Uzila dicitur u porlu Leptis Parvae mitlia sex: iiensi sub sancto Cypriano num. 24, cui respondei
fassuum abfuisse Lejttis autem erat in Byzacena sanctus Augustinus libro vi de Baptismo contra Do-
 285 ANXOTATIONES1N NOTITIAMAFRI&E. 286
natistas, cap. 31. AnfdniusepiscopusplebisCarpitanw, ', A etiam ex eodice canonum EcclesiaeAfricanae.Is idem.
rum suo adversario ex parte Donati, nomine Vera- ipseestquia Paulinolaudaturin Vitasancii Ambrosii
tiano, recensitus est in Collatione Carthaginensi cap. cnpile ultimo, quamvis ibi in editis episcopusColossi-
126. Idem VeraHonu»cnp. 223 inter euslodes labu- tanus appellelur, contra HO omnium fere mss. cod.
larum ex secta Donatistamm computatus est. Pen- fidem, qui, ut testantur nostri in nova saneti hiijus
thadius Antonii successor, episcopusEcclesiwCarpi- docioris operum editione, habent Culusitanus, quod
tanw subscripsit concilio Carlbaginensi quod subb lamen nec ipsi emendaverunt. Soeculoscquenti Mar-
Aurelio anno 419 celebratum luit. Venerius iteraa cianus episcopus plebis Culusitanw interfuil concilio
Cappitanus episcopus saeculo sequenti concilio Car- Carthaginensi sub Bonifacio anno 525. Denique sy-
thaginensi sub Bonifaciointerfuit. Denique interalioss nodicae episcoporum proconsularium quoein concilio
proconsularis provinciaeepiscopos 109qtii synodicae e Laterancnsi sub sanclo Marlino actione 2 reciiata
subscripserunt in concilio Lateraneosi sub sancto0 fuit, subscripsit Pelrus gralia Dei episcopusEcclesiw
Martino, actione 2 memoratur Bassus episcopusEccle- Culcitanensis.Urbem tamen Culucitanama Culusitana
sicc Capitanw. distinguendam esse contendil Norisius adversus Gar-
30. MAXULIT\NUS. Maxulam habent Tabulae Peu- nerium. Nam Antoninus in Ilinerario, et Tabuloe
tingeriaose. Ptolemaeus vero lib. iv, cap. 3, Maxulam n PeutingerianaeCulucitanas in media Ntimidia locant,
commemorat, et paulo inferius inter eas urbes quaa e cum tamen certum sit ex omnibus testimoniis quae
sub Carthagine erant, MaxulamVeteremomnium pri- sitpra laudavimus Culusilamad proconsularem perti-
mam recenset. Maxulam coloniam appellat Pliniuss nuisse. Culuciam memorat anonymus Ravennas li-
libro v, cap. 4. Porro in concilio Carthaginensi subb R bro v, num. 4. Nec immorari licet refellendo alteri
Genethlio Numidius Massylitanus memoratur capi-- " Garnerii errato, qui eamdem Culusitanam urbern cum
lulo 6, quod est in codice AfricnnaeEcclesi:e cap. 8. Curobileiisi confundit. Ex his quippe quoe inferius de
At in Collatione Carthaginensi capite 112, comparuit. t Curuhi dicemus num. 36, patebit has omnino diver-
item Numidius episcopusEcclesiw catliolkw Maxuli--' sas fuisse. Denique Culusitanam civilatem laudat
lanw, simul cum Felice ipsius adversario ex secia Do- Victor- Vilensis libro v, num. 3, in qua lot martyres
natistarum. Denique alius Numidius ejusdem urbiss ac confessores sub Vandalica persecutione florue-
antistes concilio Carlhaginensi sub Bonifacio, aiinoD runt, ut impossibitefuerit eos homini supputare. Prae
525 subscripsit. Sanctorum Maxulitanorum fesiivitass caeteris laudat Victoriammatronam illustrem.
in veteri catendario Carlhaginensi celebratur die xi! 34. BULLENSIS.
. cal. Augusii. De iis duos habemus sancti Augustinii sententiam adversus Confessor Therapius a Bulla tulit
haerelicorum baptisma in conci-
sermones, qui de sanctis marlyribus Massylitanisin- lio Carthaginensi sub sancto Cypriano, num. 61; cu«
scribuntur.
31. BONDSTENSIS. Inter catholicos Patres qui ad' jus argumento respondct Aiigustinus libro vn dc Ba-
Coilationem Carthaginensem convenere, memoraturr candus ptismo couira Donatistas, cap. 25. Huc forte revo-
quoque est Vktor Bulnensis qui synodali
capite 133 Rufinianusepiscopus Bonustensis.
52. TINNISENSIS. In Tabulis Peulingerianis occurrit' episiolx proconsularis provincioc episcoporum jain
laudatae
Tumsa, fortassis pro Tunita. Tumissam eiTunizam1 soepius subscripsit, ut videre est in concilio
Lateranensi sub i-ancto Marlino aciione 2. Bulw
memorat anonymus Ravennas libro m, num. 6; Pto- semel et iteritm memorat Pocopius lihro i
lemaeuslib. iv, cap. 5, Thinissam laudal, et Interur,- campumde Bello
bcs quat sub Carlbagine erant Thernisamet Ulhinam.• iL. diam. Vandalico, qui erat in itinere versus Numi-
Praecedenti autem capite jam Tenissam memoraverat,i gustinus Campi Bullensis meminit quoque sanctus Aq-
sed in CoesariensiMauritania. Tunes celebris est apud' sis REGIOR. epistola 63. Vide inferius num. 50, BULLEN-
Polyhium, cujus situm libro xiv desiribit his verbis :
Tunes Carlhagineabest stadia ferme 120 ex omni 35. NEAPOLITANUS. Omnium postremus Junius a
ferme parte Cartliaginis potest conspici. Hanc urbem Neapoli pro rebapiizandis hoerelicissententiara dixit
ex Carthaginis ruinis crevisse verisimile est, etiam in concilio Carthaginensi sub sanclo Cypriano. For-
nunc regni, seu polius reipublicoe ipsi cognomi- lunatianus Neapolitanus episcopussubscripsit concilio
nis caput. Sexiifianus Tnneiensis seti Tuniensis epi- Caribaginensi quod anno 419 sub Aurelio celebratum
scopus, vices egit Primosi episcopiCarihaginis in con- fuit; 126 idcmque interfuit Collationi Carthaginensi ca-
cilio v generali. Stispicatur Baluzius Tinnisensi urbi, pite cum Ampelio Donalista ipsius adversario;
Iiic in Notitia meinoraiae, praefuisseValerium episco- qui Ampelius iterum capite 206 inter ejtisdem sectae
pum plebis Utinisensis, in Collatione Carthaginensi cpiscopos recensitus esl. De hac urbe agunt Hirlius
capite 126 inter Orthodoxos Patro» rcceiisitum. Edi- in libro de BelloTabulae Africano, Pomponius Mela, aliique
lioncs lainen quae Baluzianam j raucessere habent auctores, quam Peutingerianae mediam fere
Utinicensis. Sed baec varietas lectionis viri erudiii inler Clypeam et Pudput locant. Consenlit Antoninus
senienlioe non adversatur, siquidem ct codex Halleri iu Itinerario, ubi Puiput, Curubis, Neapolis, Clypea.
in Nolilia pro Tinnisensis babebat Tinicensis, ut ex CaeterumPtolemaeus Neapolim coloniam appellai, Li-
Ortelio coiligilur, qui Tiniciam ex Victore ms. codi- berum OppidumPlinius. Alioeerant in aliis provinciis
cis Halleri laudat. Caeterumin jam laudaia Collalione | nrbes Neapolis dictae.
capile 180 inier Donatistas comparuit Colonicusepi- u 36. CURBITANUS. Huic lectioni favet jam non semel
scopusThinistensis, ubiBainzius legendum essecenset iaudata synodica proconsularis provinciae episcopo-
Thinissensis.Sed hanc sedem ad Numidiam revocari rum, in concilio Lateranensi sub sancto Manino ap-
debere arbitraiur cum Baronio. Denique in concilio probata, cui subscripsil Benenalus yralia Dei episco-
Carlhaginensi sub sanclo Cypriano inler rebaptizan- pus sanctw Ecclesiw Curbitanw. Frequentius tamen
tes ntini. £9 sententiam pronuntiavit confessorVe- veieres Curu6imscrihebanL In Collatione Carthagi-
naniius a Tinisa, cujus objeclionem solvit Auguslinus nensi cap. 198 inler Donalistas recensilus fuit Victor
libro vii de Baptismo conlra Donatislas, capit. 13. episcopus Curubilanus. Adfuit et concilio Carthagi-
33. CULSITANUS , seu potius Cutusitanus. Nicasius nensi sub Bonifacio anno 525 Peregrinus episcopus
quippe Cutusilanus memoratur in concilio Carthagi- EcclesiwCurubilanw. Eadem civilas Curubisa sancio
nensi sub Gralo. Celebris fuit Vincentius episcopus Augustino appellalur libroxxn deCivitaie Dei, cap. 8.
EcclesiwCulusitanw, qui fuil unus e septein calholi- Sacris scriploribtis profani consentiunt Plioius, Au-
cis episcopis qui in Collatiohe Carlhaginensi elecli loninus in Itinerario, ononyiniss Ravennas libro v,
suni pro luenda Ecclesiae catiiolicac causa adversus numer. 5. Curobim tainen, seu, ut habet codex Pa-
schismaticos Donalistas; recensiius quoque inler cae- laliniis, Curabimappellat Plolemaeuslibro iv, cap. 3.
feros Palres cap. 158. ldem anlisles interfuit conci- Post. Norisii in 111 Garnerium, censuram nemo
lio Cartliagiiiensi sub Aurelio quod anno 519 cele- erit, opinir, in posterum qui banc urbem cum Culu-
bralum fuit, tit patel tum ex <ditione Labbeana, tum sitana confundat.
287 APPENDIX AD VICTOREMVITENSEM. 288
57. SIMMINENSIS. In codice Halleri Simminiensis. A Lateranensi sub sancto Martiniajam saepiuslaudata,
Apud anonymum Ravennensem lib.rov, num. 5, oc- cui inter provinciaeprnconsularis episcopos subscri-
currit Siminina, quam urbem eamdem esse putat no- psit Reparatus episcopusEcclesiw Megtapolitanw.
ster Placidus Porcberon cum Sinuama, quaelibro m, 40. TIMIDENSIS. Felix episcopus EcctesiwTimirten-
num. 5, apud eumdem auctorem memoratur. Opina- sis recensetur inier episcopos proconsularis qui sy-
lur Baluziushic in Notitia scriptum fuisse Simminen- nodica* subscripserunt eidem Concilio act. 2, cl 7'i-
tit, et inferius num. 42, Seminensis pro Simitensis, midensium marlyrum calendariomemoria celebris olim fuit in
quod in Collatione Carthaginensi cap. 126 inlerfuerit in Africa, ut ex vetusto Cartbaginensi patet,
inter Patres catholicos Benenalus episcopus Ecclesiw quo 11 calend. Junii sanclorum TimidensiumTesti-
Similtensis; etalter Benenalus episcopusEcclesiwSe- vitas memoratur. Hacceadem urbs est qnaevulgo Ti-
mitensis subscripseril cum aliis proconsularis provin- mida Regia dicebatur, cujus episcopum Faustum
ciaePatribus synodicaejam saepius laudalae, qnae ap- confessorem laudat Augustinus libro vn de Baptisrao
probaia fnit in concilio Lateranensi sub sancto Mar- conlra Donalislas, cap. 22, qui longe antea in conci-
tino. Sanevarii modi, quibus variis in- locis civiias lio Cnrlhaginensi suh sancto Cypriano pro haereticis
haecsciibiiur, ansam praebent conjecturisindolgendi. rebaplizandis num. 58 scntcniiam dixerat. Rettitutus
Oppidum Simittuensememorat Plinius lib. v, ca.p.4. episcopusTimidensiitmRegiorum subscripsit concilio
Antonino dicilur Simittu. In concilio Cartbaginensi Canhag. sub Bonifacio anno 525. Porro huic eliam
ediiionis Lnbbeanac, quod anno 411)sub Aurelio ce- urbi proeftiisseJanuurium episcopum plebis Tunuden-
lebralum est, inlerfuit Adeodalus Similuensis, seu sis, qui in Collalione Carthag. cap. 120 memoratur,
Sumitensis, seu Simoethensis,qui in codice canomun j$ censuerunt aliqui viri erudili : contra quos insurgit
ecclesiasticorum ex Dionysio.Exiguo apud Juslellum Norisius iu observationibus adversus Garneiii notas,
col. 169, et in codice ranonum Ecclesise Africanoe * qui sedem Tunudensem a Thunu ex Tabulis Peutin-
col. 396, dicitur AdeodatusSimidicus, seti ut habel gerianis, auta Tunuba ex Plolemaicis, aut cerle ab
textus graecus, StpiStxcnic. Cave lamen ne unam et oppido Tunudisensi, quod Plinius lib. v, cap. 4, in
eamdem urbem esse cxistimcs Simittu ct Sintidicam. proconsulari locat, potius esse repetendam censet.
Duas enim esse omnino diversas probat Norisius in Tunudisensisreposuit Baluzius in nolis ad bunc Col-
observaiionibus adversus Garnerium , jam socpelau- lalionis locuni, quod Victorianus Donaiista, qui ibi
dalis. Et quidem id facile evinci potest cx Collalione Januarii advcrsarius ditiltir, infra cap. 201 ejusdem
Carthaginensi, ubi cap. 126 Benenatus Simiitensis Collationis appellelur episcopus Tunusudensis. Thu-
jam memoratus, testatur nec atium secumepiscopum, nusdam memorat Ptolemoeus lib. IV,cap. 5. Sed de
nec hcereticossibi adversarios habere. El cap. 135 urbeTunusudensi pluradiximusin nota46 ad Victo-
item inter catholicos recensittis est Adeodatusepisco- rem Vilensem (Col. 198, n. f).Porro id viros eruditos
pus plebis Simidicensis, qui pariler unilate catholica impulerat ut bic Tunudensispro Timidensisscriptum
gaudeb.it. Hinc collige atit in subscriptionihus Lab- fuisse censueriut, quod veteres Collationis editiones
beanis restituendumesseSimidicensis pro Simitensis, haberent Tumidensis, quod mendum etiam viro eru-
aut cerle Adeodatum in isto Cartliaginensi concilio dito, qui sancli Cypriani Oxoniensem novissimam
mcmoraium, alium prorsus csse ab Adeodato Simi- editioncm ciiravit, fucum fecit.
dicensi, in Collalione cap. 155 laudato, qui Benenato 41, VINCI.;NTIUS ZIGGENSIS. ln Collalione Carthag.
_ cap. 197 inier Donatistas comparuit Donatus episco-
successerit, ut vult Norisius. Vide infra num. 42, ubi '-'
de Seminensiepiscopo agcmus. pus Zkensis, quo nomiifesedem Ziggensemhic in No-
58. CLH?IENSIS. Eodem modo scribilur nomen Sie- liiia memorainm designari putal V. C. Baluzius in
phaniepiscopi EcclesiwClipiensis,qui subscripsit sy- notis nd hunc Collationis locum; ihique repreliendit
nodicac proconsularium in concilio Lnicranensi sub Ilolslenium, qui Zicensem hanc urbem cum biccensi
sancto Mariino, actione 2. Et CrescensClipiensisepi- eamdem esse putavit, cum alias Paulus Siccensisepi-
scopus inlerluit concilio Carthaginensi sub Bonifacio scopus ex Donatistis cap. sequenti memoretur. Et
anno 525. Tabulae Peutingeriana: iiabent etiam Cli- quidsm Forlunatianus Siccensis Catholkus episcopus
peii. Saepius tamen veteres scribebanl Clypeam aut cap. 159 profitetur ita unilatem catholicam in urbe
Clupeam. Sic quippe habent Ptolemaeuslibro iv, cap. sua haberi, ul cpiscopus Donatista qui ibi morabatur,
3; Caesar libro n de Bellocivili; Hirtius lihro de vix nomine notus esset. Caelerum Vincentium, qui
Bello Africano; Plinius, Anloninus in liinerario, bic in Notitia Ziggensisepiscopus dicitur, euin ipsum
Ponipon us Mela, Solinus, Polybius, et alii passim esse censet Baliizius, qui apud Aictorem V.tensem
auctores. Ejus rei rationem reddit Siluis ltalicus lib. lib. i, iiiiui. 9, appellaturepiscopus Giyiianus, de quo
i, quod nempein clypei modum esset exsirucia. Col- vidc notani 29 in linnc auctorem (Cot. 195, n."). Sed
lationi Cartbaginensi interfuit Laodkius episcopus eo pacto urbs Zicensis, seu , ul vult Baluzius, Zicj-
ptebis Clypiensis,qui cap. 153 cum Geminiosuo ad- gensis in Collalione meniorata, alia erit ab ista Ziy-
versario inemoratus est. Geminius ilerum cap. 198 gensi de qua nginius, quam lamen eamdem cum Ge-
cum caeteris DOnatistis comparuit. Haecurbs prima gilana esse dicil. Nam in Collalione Quadralus episco-
omnium Africanarum in Romanorum pntestalem de- pus plebis Gegitanw catholicus cap. 128 prolitelur
venit sub Regulo, ut observat Polybius libro i Histo- D nunquam in sua urbe ulliini fuisse Donatistarum epi-
riarum, Florus libro n Historiae Romanoc, cap. 2. scopum; 113 proindeque Donalus Zkensis, qui, uti
llerculem in ea cum Anthaeo Afrorum rcgc decer- dmmus cap. 197 intcr Donatistas adfuit, adversarius
tasse veteres putabant, ut refert Procopius libro u ejus cssenon poterat. Denique in Antonini llinerario
de Bello Vandalico. De Anthaeo aulem plura babent inter Carlhaginem et Tuburbum Minus locatur Cigisa.
fahuloe, sed quaj hic recensere non vacat. El Anonymus Raveunas memorat lib. m, num. 6,
39. MEGLAPOLITANUS. Siclcgendumessecompluribus Gegite inter urbcs quae in proconsularis et Numidiae
exemplis probat Norisius, quiGarnerium reprehendit flnibus jacent. CandidusepiscopusSicensissubscripsit
quod Megalopolitanusabsque ullius codicisauctoritale synodicaeproconsularium in conciiio Lateranensi sub
scripseril. H2 Codex llalleri apud Ortelium habet sanclo Martino actione 2. Sed isle fortassis Siccm
Megapolis; sed pro Norisio stat codex Laudunensis Veneriw cpiscopus fuit, quae civitas ut plurimum
annorum 800. Et quidem licet in Labbeana Concilio- Sicca absque ullo addito dicebatur. De hac vide no-
rum editione capite 133 Coltationis Cartbaginensis lam 75 in Viclorem Vilensem (Col. 207, n. e)*.
niemoretur Romanus episcopusplebis Megapotitance, . 42. SEMINENSIS. Hic Seminensis et supra Simim-
in editione tamen Albaspinei habetur Megtapolitanw, nensis pro Simitensis scriptum fuisse censet Baluzius.
cui lectioni respondere veterem codicem manuscri- Adfuit tamen, ul ipsemet fatelur, coucilio Carthagin.
ptum monet Baluiius in nota ad hunc locum. Edilio sub Bonifacio anno 525 Junianus episcopusSiniinen-
PapiriiTilassonihabet Neglapolitanw.Caeterumnostraa lis, qui et alias scribitur Simminensis, Vide supra
lectioni favet etiam syriodalis epistola ex concilio liutti, 37,
J89 ANNOTATIONESIN NOTlTlAMAFRICE. 290
45. TACARATENSIS. In Collatione Carthag. cap. 128 A conciliisubscriptionibus, col. 399, RufianusMaxensis
memoratur Lucius episcopus civitatis Tagaralensis, appellatur, et in alio codice, ut monet idem Justel-
ciim Quinloipsius adversario, qui iterum inter Dona- lus, Ruftnianus episcopus Mazensis : cerlius codex
listas recensitus fuilcap. 208. Ortelius ex ms. Hal- habet Mugensis. In collatione autem Dionysii Exi-
!eri Tagarensem urbem in proconsulari memoral. gui apud eumdem, col. 169, dicitur RufinianusMuzu-
Habcmus inferius inter Numidiaaanlistiles num. 112 bensis.Porro etsi in tanla lectionum varietate gentiina
CrescentiumTacaraiensem. leciio non facile discerni possit, cx'leris lamen potior
44. ALTUBURITANUS. Sic ms. Laudun. Codex vero nobis videtur ea tjtiac Rufinianumappellat Muzuen-
Halleri, Altubarilanus. At cditi Altaburitanus. No- sem episcopum.Cerium quippe est aliquera e procon-
stram leciioncm flrmanl Tabulae Peuting. et vetercs sularibus episcopis bic recenseri. At Muzucensissedes
quique geographi. In Collat. Carlhag. cap. 123 inter ad Byzacenam pertinebat, de qua et de Muzulensi,
catholicos recensetnr Basilius episcopusplebisAltibu- inlra intcr istius provinciocepiscopos num. 42 dice-
ritanw, cutn Augustali ex parte Donatistarum, qui inus. Muslentisvero ad Numidiam, ut cx Anionini
cap. 197 iterum memorattir. Ex eadem secta Victor Itinernrio aliisque aticioribus certum est, elAnlonia-
episcopusAltiburitanus concilio-Caharsussitanointer- nus Muslitanus infra intcr Numidas nnni. 71 recen-
fuit. At calholicus fuit ConstanlinusepiscopusEccle- setur. Et qtiidem licet fuerit in proconsulari urbs
siw Altoburitanw, qui synodicoeproconsularium sub- Mustensis dicia, a Muzuensi disiingui debet, ut ex
scripsit in concilio Lateranensi sub sanclo Marlino. Collalione cerlum est. Bufinianus quippe Muzuensis
Eadem urbs, ni fallor, mcmoratur in Antonini Itine- ibi, ut jam diximus, testattis est se unilatem calholi-
rario, ubi Altieuroslocus occurrit medius fere inter " cam habere. Et Victorianus Mustitanus, quem Nori-
Carthaginem etCirtam. sius contendit ex proconsulari fuisse, duos liabcbat
45. CELLENSIS. Occurrit infra inter Palres Mauri- adverstis se episcopos Donatistas. Vide infra NUNI-
taniae Silifensis num. 17 Cresciturus Cellensis. Ad CIAINOS num. 71. Mazensis vero, Maxensis, aut Mu-
alterulram urbem referendus est Honorius episcopus gensis, seu Muzitlensis,atit Muzubensisurbes ex aliis
plebis Cellensis, qtii inlerfuit Collationi Cnrtliag. monumentis nobis notoenon sunt. Madensemquidem
cap. 126 cum Casto Donaiista, qui et cap. 187 me- in Notitia liabemus, sed ex Numidia num. 57. Deni-
moraiur. que concilio Cabarsussitano subscripsil Lattnus Mu-
46. UZIPPARITANUS. In Tabulis Pculingerianis ha- giensis, at e qua fuerit provincia nos latct; et quidem
betur Uzippira, et in Collalionc Carthag. cap. 131 liuslicianus Mutigensis, de quo agit sermo sub no-
recenselur Afariauus_ episcopus Uizipparitanorum. niine sanrli Auguslini in fine tomi IXedit. Iienedicti-
Noslram lamen leclionem conflrmant alia vetera in- noe c Numidia videtor fuisse. Denique omnes codices
strumenta; nam concilio Carthag. sub Bonifacio Gracci, sive in concilii prologo, sive in subscriplio-
anno 525 adfuit Semeniius Uzipparensis. nibus, constanter liabent 'Po-jytxvojMou£ouEvaaiavof,
47. AUSANENSIS. Sic codex uterque ms. cum ediiis. unico excepto qtii semel habet, Ma;svo»ic. Sed hoec
Legendum forte Ausa/ensis.Nam concilio Cabarsus- fortassis fusius quam rcs postulabat.
sitano anno 595 iuter alios Donaiisias subscripsit 50. BULLENSIUM REGIO.Legeitdum est Bullensium
Salvius Ausafensisepiscopus,qni aiino sequenli in sy- Recjiornm.Cujus loci antistes aliquando simpliciter
nodo Bagaieusi e sua sedc dejectus fuit. Et quidein Bullensis episcopus dicebatur, ut ex Collatione Car-
iste Salvius in edilione Labbeana Ausacensis,seu, ut Ihaginensi patet, ubi capite 208 inter Donatistas re-
in margine habetur, Ausanensis appellatur. Ipsum Q censelur Felix episcopusBultensis, qui tamen aniea
tamen ad Sitifensem provinciam pertinuisse verisi- cap. 155 dictus fuerat adversarius Dominki episcopi
milius est, ubi Assafa; de qua urbe vide infra SITI- plebis Bullensium Regiorum. ln concilio Carthagi-
FENSES, num. 24. nensi suh Gcnelhlio memoralur Epigonius episcoput
48. NARAGGARITANUS. Sic codex Laudun. cum edi- Butlensium Regiorum, ut emendatum est ex codice
tis. Scribendum (amen absque dubio Naraggaritanus. ms. Lucac Holstenii; nam antea legebalur Bulten-
Et qiiidem Halleri codexapudOrlelium habet Narag- sium ftegionum, ut vidcre est in tomo II. Concilio-
garitensis, quam tamen urbem auctor iste incaute rum Labbeanaeedit., col. 1161, 115 et in appen-
Numidiacallribuit. Porro Naraggara civilas est ex dice col. 1850. Bultam Regiammemorant Anioninus
Ptolcmoeo,Antonino, Tabulis Peulingerianis, aliis- in Itinerario, Tabulae Peulingerianae, et Plinius li-
que aucloribus nota, cujus episcopus ex Donatisia- bro v, cap. 3, qui eam tiberum oppidum appellat.
rum secta, nomine Faustinus, in Collatione Carthag. Eadem est, ni fallor, quam PtolemaeusBullariam ap-
eap. 208 memoratur. Concilio Carthag. sub Bonila- pellat lihro iv, cap. 3, ubi hanc nrbem sub Legione
cio anno 525 subscripsisse legitur Vktorinus episco- Augusti 3 conslitulam fuisse. mcmoral. Et fortassis
pus plebis)Nagargaritanw,pro Naraggaritanw. H4 pro Bitlleriensislegendum est Bullariensis in subscri-
lnter alios proconsularis provinciae Paires, qui sae- plionibtis synodicoeproconsularium in concilio Late-
pius jnm laudatae epistoloc synodali subscripserunt ranensi sub sancto Mariino, ubi Mellosus episcopus
in concilio Lateranensi sub sancto Martino, occurrit Bulteriensisoccurri:.
Benenatusgratia Dei episcopussanctw EcctesiwNarag- 51. TITULITANUS. Inter Donatistas qui in Colla-
garitanw. Denique Polybius libro 15 Hisloriarum *' _. tione Carlhaginensi capile 202 comparuere, memo-
TzblnMapyapovmemoral in Africa, quem locum Ca- ratur Victor episcopusTitutitanus, qui jam capile 126
saubonus venilsimul et inlerpretatur Margarum,sive dictus fuerat adversarius Cresconii episcopi plebis
Nadagaram. Sane iste Polybii locus nosirae favet le- Tituli. Unde conjicimus urbem hanc Tilulum fuisse
ctioni, cum alias litteram M pro N librariorum incu- appellatam. Vktorinus de Caslello-THutiano infra
ria irrepsissc nobis visum fuissei. inter Numidas habeturnum. 51.
49. MUZUENSIS. In Collatione Carthaginensi capite 52. TUBURBITENSIS. Duplex erat in Africa, ut sciunt
128 comparuil Rufinianus episcopusplebisMuzuensis, omnes, urbs Tuburbuimdicla, quacMajoris, aut Mi-
qui professus est unitatem caiholicam se habere. Is noris additamcnto distinguebantur. Utraque tamen
est ipse Rulinianus, ul monet ertiditus Baluzius, qui promiscue Tuburbiumsimpliciter quandoque diceba-
concilio Carthaginensi sub Aurelio anno 419 inler- tur, quod ex Collatione Cartbaginensi patet. In ea
fuit; quanquam ipsius sedis nomen varie in variis quippe cap. 203, MaximinusDonatista episcopus Tu-
codicibus, tam editis quam manuscriptis, scriptum burbitanus dicilur, qui antea, capite scilicet 133 ad-
reperilur. Nam in Labbeana editione tomo n Conci- versarius Vktoris episcopiTuburbitanorum Minorum
liorum, col. 1605 et 1605, dicitur RufinicmusMuzu- fuerat appellaius. Sic RufihianusepiscopusTuburbi-
lensis, seu Mustensis; col. autem 1670 Rufinus epi- tanus ilcm Donatista sine addito capite 201 memora-
tcopus EcclesiwMazensisappellalur. Apud Justellum lur, qui adversarius erat Cypriani episcopi plebis
incodice canonumEcclesiaeAfricanoeprimo, col. 5)6, TuburbilanorumMajorum calhulici, ut patel ex ca-
dicilur Rufinianus Muzucensis; at postea, scilicel in pite 155, ubi dicilur Rufinus. Alterutrius episcopi
 291 APPENDIX AD VICTOREMVITEN3EM. 292
fuere Sedatus a Tuburbo, qui in concilio Carthagi- A 2. GAZAUFCLENSIS. -Sic dicitur apud Anloninum,
nensi sub sancto Cypriano inter rebaptizanles sedit, ubi Gazaufuta. Adversus haereticorum haptismum in
loCutusque est num. 18; el Fautlut episcopusde civi- concitio Carlhaginensi sub sancto Cypriano senlen-
tate Tuborbitana, unus ex Africanis anlislilibus qui tiam prolulit num. 76 martyr Salvianus a Gazaufala;
ciim Caeciliano Carthag. ad concilium Arelaiense cujus objectionem solvit Augustinus lihro vn de Bap-
primum convenere, ut ex ejusdem synodi subscri- tismo conlra Donalislas, capile 40. Gazophylaappel-
jitionibus pntet. Tuburbim coloniam habet Plinius lat Procopius lib. n de Bello Vandalico, quem locum
iibro v, cap. 4. Tuburbominus intcr Bullam Regiam bidui iter a Constantina distitisse scribit. Gazaupata
et Cigisam locat Auloninus in Itiuerario. Utriusque habetur in Tabulis Peutingerianis.
vero situm exhibenl TabulnePeutingerianae. Tuburbo 3. CALAMENSIS. Memoratur frequenler urbs ista
memoral Ploleimeus: alios auclores omilto. Eidem apud Augustinum, utpote qunenon longe ab Hippo-
forlassis urbi procfuil Germanus, qui synodicac pro- neregiensi distabat, ex libro xxn de Civiiate Dei,
consularium suhscripsisse dicitur in concilio Latera- cap. 8. Idem sanclus doctor Megalium Calamensem
nensi sub sancto Martino, ubi episcopussanctw Ec- episcopum, lunc temporis Numidiaeprimaiein, pas-
elesiwCiumluturboappellatur, forte pro civ. m.id est sim laudat, n quo ad episcopnlis dignitatis apicem sc
civitatis Majoris, aut Minoris Tuburbii; sanc episco- evecium fuisse professus est in Collatione Cartbagi-
palium sedium nomina in hac epistola ut plurimum nensi, cognitione 3, cap. 247. Idem refert Possidius
sunt depravata. Servum illustrem confessorem Tu- Mcgalii posl Crescenlianum in Calamensi sede suc-
burbitanwcivitatismajoris laudai Viclor nosler lib. 105 cessor; qui Collationi Carthaginensi inler Palres ca-
num. 2, de quo vide notam ad eumdem locum _ tholicos capite 159 comparuit, cum jam antea capite
"
(Col. 242, n d). Tuburbitanas martyres celehrat vetus 55 cum aliis sex episcopis pro luenda adversus Do-
lalendarium Carthaginense in cal. Augusti; quod nalistas Ecclcsiaecausa fuisset clectus. Celebris cst
nomen aliqui celebribus marlyribus Felicr.ali et Per- idem antisles ob vitam Augustini a se litteris man-
pettiai altribuerunt. Alii vcro Maximae et aliis ejus datam, quo nomine inter scriplores sacros locum
consortibus. De bis erudite noster Joannes Mabillo- adeptus esi. Crispinum habuit adversnrium ex
nius in notis ad praedictum calendarium, quam qui- i'ure tonalislarum secla, ab Augustino passim 117 me-
dem quaestionem nos quoque agitavimus in Admoni- moralum, qui paulo ante Collationem defuncius est,
tione ad Passionem sanctarum Perpetuae ct Felicita- ut in ea teslificatus est Pelilianus capile 139 jam lau
tis in Actis Martyrum sinceris, pag. 81. Vide et dato. Donaius Calamensis episcopus ex eadem secta
page495. apud Optatum libro i iuter traditores recensetur qui
55. EUDALENSIS. S:c aicrque coicx ms. cum editis. Girter.si synndo sub Secuodo primate Tigisitano ad-
Mallem tamen l('gere cum viris eruditis, Stepliano fueranl. Coeterumcelebris adhuc erat Calamensis ci-
Baluz o iu noiis ad Collationem Cartliag. et Joanne vitas saeculonono exeunte, utpote quse prima recen-
Harduino in notis ad Plinium, Theudalensis. Certe sctur inter-caeteras Niimidioe urbes in Noiitia, quae
Victor Yitensis libro i, num. 7, Iaudat Habetdeum imperante Leone Sapienlc conscripta fuit. Hanc No-
.episcopum Teudalensem a Genserico relegaium: de titiani omnium primus Groece el Latine edidit Caro-
quo vide BVZACENOS, num. 55. Collationi Carthag. lus a Sancto Paulo, sed mutilam, ut conqueriiur
- cap. 126 adfmt UrbunusepiscopusptebisTheudalensis. Guillelmus Beveregius, qui eamdem ex codice ms.
Eudalam tamen a Theudala distinguit Carolus a San- bibliothecacBodleianaeOxonii integram lypis Schel-
cto Paulo in Geographia sacra, sed ex boc NotitiaeC donianis publici juris fecit anno 1672, in adnotalio-
loco. H6 Theudale memoratur a Plolemaco lib. IV, nibus ad canones concilii Trullani tomo II Synodici
cap. 5, quod a Plinio lib. v, cap. 4, immuneoppidum st:u Pandectarum Canonum apostolorum, etc. Sed
appellatur. immerito vir ille, alias eruditus, catholicis, qtios pro
54. TULANENSIS. Non babelur apud Ortelium. In more hacreticorum papistas appellat, pravoe lidei
concilio Carthag. sub Gralo adfuit MetusTaccanensis: crimen impingit, eis exprobrans hanc Notiliam in eo-
an hucrevocandus? ln alio cod. vocatur Caunensis. rui» codicibus aul corruptam fuisse, aut saltem ab
Sed ejusmodi conjectationibus hoerere non vacat. iis haud fideliter editam ; klque facttiin fuisse dicit
Porro hic quinquaginta tantummodo el quaiuor in gratiam Romanorum pomificuin, proplerea quod
episcopi in provincia proconsulari memorantur, in ea longepiures ephcopatusConstanlinopolitanoquam
quamvis longe plures in isla provincia olim fuisse Romanopalriarchwsubjecti enumerarentur,et fines illi
certum sit. Sed populis in varias rcgiones dispersis, prwscriberentur, qui dominium el potestatemin lotum
urbes quamplurimw,ul ait noster Victor lib. i, num. 3, Chrislianum orbem sibi arroganter vindical : quasi
aul raris, aut nultis habilaloribus incolebantur. Certe vero Romanae Ecclesiae pontilicum praerogativae,ex
numerumeorum cenlum sexagintaqualuor fuisse idem majori aut minori episcoporum numero qui ei, ut
auctor assevcral num. 9 libri laudati, cum post Deo- aiunt, palriarchico jure subjiciuntur, repeii debeant;
gratias Carthaginensis episcopi obitum Gensericus et non potius ex primatu Petro supia caeteros aposto-
Zeugilanwet proconsulari provinciwepitcoposinlerdi- los, a Christo concesso, quem ad ejus sedis succes-
xit ordinandos. Synodicaeepistoloe islius provinciae sores transmissum fuisse perpelua ac constanti tra-
cpiscoporum ad Paultun patriarcham Constantinopo- l^ dilione scmper crcdidil, uti etiam nunc credit Eccle-
litanum, qtiac lecla fuit in concilio Lateranensi sub sia catliolica; docuere sancti Patres, Graecisimul et
sancto Marlino actione 2, sexaginta et oclo Palres Lalini, agnoscebanlqtie Graeciipsi eo tempore quo ab
subscripsisse memorantur. Nec tamen ibi aut Cartha- eis Nolitia hoecdescripta fuit, in cujus initio Patriar-
ginis, aul compluriura aliarum iirbium, quoe hic in charum ordo ila disposilus hnbetur, ut primum locum
Notitia habentur, recensenlur episcopi. obtineat Romanus pontifex. Denique non erat quod
AD PROVINCIAMNUMIDI^. Beveregius adversus catholicos adeo commuverelur,
cum multo antequam scriberet lerapore, eadem No-
1. BEBCERITANUS. Codex Halleri, Becerritanus.Ei- titia, integra prorsus et insecta, a viro calholico et
dem sedi praefuissecenset V. C. Baluzius Fortunatum erudito, Jacobo scilicet Goare e familia snncli Doini-
episcopumVescerilanum, qui in Collatione Carthag. nici, edita fuisset anno 1648 in appendice ad Codi-
cap. 187 inlcr Donatistas recensetur. Orlelius tamen num Curopalatem, qui unus est ex auctoribus qui in
et Carolus a Sancto Paulo Vesceritanam urhem in percelebri Byzantinaellistoriae scriptorum collectione
Collalionememoratam eam esse putant quoea Ptole- lypis regiis Lutetiae Parisiorum edili sunl. Sed his
maeo Ou-:<7Xs6n/)dicilur, in Mauritania. Inter Numidioe diutius immorari non vacat. Ipsam vero Notiliam in
civitates quae in Noiilia Leonis Sapientis, de qtia in- posterum laudabimus siib Leonis Notitiw nomine, cu-
fra n. 5 habentur, occurrit Kao-rpovniSipa, seu Ca- jus ut variaeeditiones discerni cossiiit, earura alteram
itrum Bedere, ut vertiiur in editione Beveregiana; al Jacobi Goaris, alteram vero Beveregii, aut, ul jain a
Goaris versio habet Cattra Vetera. viriseruditispassim laudalur, Noiiiiam Bodluiauam
£53 ANNOTATIONESIN NOTITlAMAFRICiE. . 294
appellabimus.BasiliiArmeniNotilia a nonnullis eliam ,A Proficius Vadensis.Porro Norisius in observalionibus
dicla fuit, qnod in Beveregiana editionc MatthaeUs adversus Garnerium, Vadensis et Vagensis nomine
quidam Armenus se eam descripsisse progressus idem significari existimat. Cujus sententia conlirmari
fuerit. potesl ex Notitia Leonis Augusii, in qua inicr urbes
4. CASTELLANUS. Inter Donatistas qui ad Collatio- Numidiaeepiscopales Graccustextus rccenset liayuj,
nem Carthaginensemconvenere.meraoratur cap. 180 quoein editione Jacobi GoarisLatine dicitur Vada, in
Severinus Castellanus episcopus. Sed incerlum est Beveregiana auiem Batjes. In eadem edilione Bevero-
utrum hic ex Numidis fuerit, cum aliaein aliis Africae giana memora'.urihidem nuin. OBaSnj,Latine Bades;
provinciis urbes passim occurrant Castellumdictae. et num. sequenli Meieum.At in Goaris ediiione ambae
Vide infra inler MauritanioeCaesaricnsis urbes num. istaeurbesin uiiamconflanlur,quaeGraeceBa5ojM«),so)s-,
75, et inter Sitifenses num. 12. Catleilum locum Latine vero Vaawmefi/a.fappellatur. In concilio Cai-
munilissimum, in quo Jugurtlioe Numidarum regis thaginensi H9 sub sanclo Cypriano, pro bairet cis
divitiaeasservabaniur, describit Salustius in libro de rebaptizandis sententiaiu lulerunt numcro 15 Dativus
Bello Jugurtliino, quod tandem a Caio Mario consule a Badis, et num. 50 Libosusa Vaga; ct sic quoque ap-
expugnatuin fuit. ldem est, ni fallor, oppidum quod pellantur a sancto Augusiino, qui eoruin ohjectiones
Castellum in montis toco munito locaium appellat solvit, piioris quidem iibro 6 de Bapiismoconira Do-
Hirtius de Bello Africo, in quod Juba frumentumalia- natistas, cap. 22; alterius vero eodem lihro cap. 57,
que ad bellumgerendum necessariacongesteral. In No- el libro lii, cap. 6. Concilio Carlhaginensi sub Gr3to
titia Leonis imperaloris a Goarc llijediia, Caslet- interluit Crescens Vagensis, seu, ut habet exeinplar
lum inter Numidiae civitates meinoralur. Graecusn Vaticanuni, Baqensisepiscopus. tn Collatione autem
tamen textus habet Kao-TaSays,in editione Beveregii "Carlliaginensi cap. 180 inler Donatisias comparuit
Kao-Taiiayat,Latine Caslamagw. Pancratius episcopusBadiensis,qu'emBaltuius censet
5. BURCENSIS. Codex Halleri Bursentis. Burcam a adversarium fuisse Polenlii episcopiBladiensit, ca-
Plolemaco mcmoratam ediior Oxoniensis novoeedi- pite 121inter catbolicos recensiti; putatque vir eru-
tionis operum sancti Cypriani non aliam esse censet diius his vocibus Budicnsisaut Bladiensis Vadensem
a Buruch, cujtis episcopus Quietus sententiam num. urbem hic iu Noiitia memornlam designari. Sed iu
27 dixit in concilio rebaptizantium sub sancto Cy- eadein Carlhaginensi Collatione cap. 215 duo epi-
priairo. Sic quoque Quietus appellatur apud Augusli- scopi Vagenscs catholici memoraiilui' Ampelius et
num libro vide Baptismo contra Donatistas, cap.34, Primulus, quorum cum i.num Vadensem, altcrum
ubi sanctus doctor illius argumenta refellil. Et qui- Vagensemnppellari dcbere censuisset Garnerius, a
dem a Btiruc deduci potuit Burucensis. Tamen in Norisio repreliensus est, quod certum sit duns luisse
Collaiione Carthag. cap. 201 memoratur inter Dona- hujiis nominis urbes in Africa ex Plinio lib. v, cap.
tisias LucianusepiscopusBurugiatensis. 4. Coiisenlit Ptolemaeus,qui primam libro iv, cap. 2,
6. CENTURIONENSIS. Uterque codex ms. babet Cen- in Mauritania Caisarien-i, alteram vero in Numidia
turianensit. Editorum lectionem retinuimus, quae ve- Iocat, quam nempe sub Ciriesiis fuisse scribit capile
teribus raonumentis magis consenianea est. Nam in sequenti. Prioris situs ex Tabulis Peulingerianis di-
Collatione Carthaginensi cap. 202 inter Donaiistas .'icitur. Bndam iu Mauritania Gaditana babe. anony-
rccensitus fuit Januarius episcopus Centurionensis. mus Ravennas lihro m, num. 11. Sed etiam si duoe
Apud Optatum lih. i memorantur Fetix a Rolario et non essenl in Africa urbes Vaga dictae, nihil tamen
Nabor a Centurion. Codex ms. archimonasterii Re- iQ hic in Collationeesset emendandum; cum unica so-
migiani apud Remos habet Felix a Ratorio, el Na- Iummodo urbs Vnga hoc loco designetur, quae duos
bor a Ceniurionit; quae verba eodem quoque modo simul hahebat catholicos episcopos, Ampelium scili-
habenlur in altero cod. ms. monasterii nostri sancti eet, qui a caiholicis fnerat clectus et ordinatus, el.
Theoderici prope eamdem Remorum urbem; sed Primulum, cui, cum antea fuisset in ea urbe Dona-
pro Ralorio legendum est Rolario, ut habet codex lislarum episcopus.ad unitatem caiholicam converso,
ms. Saneii Germani a Pratis. Ex his autem Optaii episcopalis honor et locus reservatus fuerat, ut ipse
verbis emendandus est aclorum Cirtensis synodi Ampelius testilicalus est in eadem Collatione cap.
locus, qui apnd Augustinumlibro ui contra Cresco» 176, ubi aflirmat ex eo tempore imitatem catho-
nium laudalur cap. 27, ubi Secuudus primas dixit licam semper in Vagensi Ecclesia integram inviola-
Felici a Roiaria Centurioni, elc.; quac lectio eodem tamqne perseverasse. Quare alterius urbis fuisse di-
modo depravata habehalur in veteribus Optati editio- cendus est Privatus Vagensis episcopus in eadem
nibus. Duas autem urbes bis verbis designari tum Collation: cip. 177 inler Donatistas memoratus. El
apud Optatum.tum apud AugusLjnum.confinnalurex quidem iste cap. jir.ccedenti episcopusAusagensh di-
Collalione Carthaginensi, ubi praeler episcopum ctus fuerat. Hiucqiie infert Norisius Vagam fuisse
Ccnturionensem, uti diximus, cap. 202 memoralum, urbem unam in Africa, quae Ausagaecognomen ba-
cap. 187 inler Donatistss occurrit Vktor episcopus buerit. Imo cum et eap. 179 duas fuisse Auzaggas
Rolarieruis. Quin et Centurionensis hujus episcopi dicatur, unam cui Januarius, alteram cui Pn'ua/«sex
occasjone liceat inilii illustrare loctim cx passione Donatistis prxfuerunt, qualuor in Africa Vagas fuisse
sanctorum Ja.-obict Mariani, quam inler acta mar- _ colligit vir erudilus. Verum Ausaggam nonuisi ex
lyrum sincera ct selecta ail annum circiter 259 pro- " errore pronuutialionis pro Vaga hic acceplam fuisse
luli. Ibi autem num. 5 Centurionum et Cirlensium acut.\obsi rvavit eruditus Baluziusin nolis ad ejusdem
magislralus in auxilium advocati fuisse dicuntur a Collationiscnpul 176. Quippecum Notariusreciiasset
Staiionario, qui sanclos inartyres cruciabat: qtto loco Privatus episcopusAusagensis,seu, ut veleres manu-
Hensclienius pro Centurionum reposuerat centuria- scripli habent, et uti videtur, sicut pronunliabant
rum, quasi alias nullus esset sensus. Ego vero vete- Afri, Ausvagensis;Ampelius, qui Vagensisepiscopus
rum codicum lectionem retinui; sed mihi non vene- erat, non audiia priori syllaba, pulavit Vagensem
rat in mentem hac voce Centurionum alicujus urhis urbcm suam rccenseri, statimque inlerlocutus est in
nomen signari,quodtamen jam omnibus perspicuum sua civilate perfectam unitalem esse. Unde cum de
esse debet. Quin et ex eodem actorum locoCenturio- sua ipsius civiiatc imn fleri meniiOnempostea intel-
nensis urbis situm discimus, cum ibi haud procul lexisset, controversia illico sopita est. Norisio tamen
Cirla seu Constanlina, urbe celebri, et Muguis,quoe favet, quod non semel postea Privalus siinpliciter
erat ejusdem Cirlensis coloniw tuburbana vicinitas, Vagensis episcopus in eadem Collationc nominalus
eam distitisse laudata acla tesientur num. 2et seqq. occurrat. Caeierumibidem cap. ceniesimo trigesimo
7. VADENSIS. Sic uterque codex ms. cum edilis. quinto memoratur Valentinut episcopus Vaiensisex
Duas hujus nominis urbes in Numidia fuissevel ex catbolicis, etcap. centesimo octuagesimosexto Quin-
hae ipsa Nolitia colligitur: nam praeter Rufinianum tasius ejusdem loci cx Donatistaruin sccta; sed utro-
Vadtntem hic memoratum, babeturinferius num. 117 biqtie Baluzius repostiit Vaiamnm. Vide ejat notae
 29S APPENDlX AD VICTOREMVITENSEM. 296
in cap. 55, et alias ibi laudatas. Nihil allexo de Ba- A in Africa cui nomen crat Giru. Sic infra num. 52
gaia, quam cclebrem adeoreddidei unt, tum Bagaiensis Gtru Marcelti, num. 121 Giru Tarasi; et in Maurita-
Donatistarum famosa pseudo-synodus, tum Donalus nia Caesariensinum. 9 Girumontensis.
Bagaiensis, quem uti mariyrem iidem Donatistae 10. CUICULITANUS. Memoralurin CollationeCarlh.
adeo impense 120 colcbant, de quo Optatus plura cap. 121 Cresconius episcopus Ecclesiw Cuiculitanw
habet lib. m. Sed boecurbs illustrior evasit oh imtna- catholicus, qui teslatns est adversarium suum e cor-
nia stipplicia, quibtis in Maximianumejusdem loci poie exivisse. ElpidoforusepiscopusCuiculilanuspro-
catholicum antistitem Donalistae soeviernut. Ilaec vinciw Numidice laudatur in concilio Carthaginensi
fusius exponil sanctus Augustinns epistola 85, num. suh Bonifacio, ex alleia synodo sub Grato babita :
26 et seqq., qui passim eumdem snnctum conlesso- indeque emeodanda istitts synodiuiraque editio tomo
rem laudat; illiusautem memoria celebraiur in Mar- II Conc. Labb., ulii col. 717, cap. 11, Elpidophorus
tyrologio Romano die 3 Octobris, in quem diem vide Cuizitanus,seu Chuzilanus, aut Cukialilanus; et col.
Baronii notas : ibi quippe illuslrissimus cardinalis 1825, ex cod. Vuticano Cuiccaliianus nominaiur.
plora de isto egregio confessorc congessit. Caclerum Crescus seu Cresconiusepiscopus Cuiculi subscripsit
Donatianus Bagaiensisepiscopus, sed Donalista, ad- concilio v generali. Sed bis omnibus antiquior est
fuit etiam Collalioni Cartbag. cap. 176, sicut el Felix Pudentianus a Cuiculi, qui pro rebaptizandis hoereti-
a Bagai concilio rebaptizantium sub sauclo Cypriano cis senlentiam tulit in concilio Carlhag. sub sancto
num. 12. Ex his autem omnibus quae jiroiulimns, Cypriano num. 71, cujus objectionem ex responsio-
quivis facile inielligere potesl quam difflcile sit inier nibus quas ad aliorum rationes jam fecerat, solvit
tot ambages aliquid certi de isiarum civitatum nomi- R Augustimis libro vu de Baptismo contra Donatisias,
nibus statuere. Vagac in Numidiae proviucia urbis " cap. 55. Hujus urbis mentio hahctur in Antonini
siium discimusex aclis sancti Mammariisociorumque ltinerario.
mariyrum, quae ex celebri bibliolheca principalis 11. AMPORENSIS. In Collatione Carthag. eap. 193
monasterii Benediclini Sancti Gaili apud Helvetios inler Donatisias recensitus fuil Servatus episcopus
crula, lomo IV Veterum Analeclorum a domno Amphorensis, quem hunc ipsum csse putnt Norisius
Joamie Mabillonio edila suni. Ibi Mammarius aputl qui cap. 121 Donali episcopiEcclesiccAnburensisad-
Vagensemchitalem in Numidia apprehensus diciiur, versarius dicilur. Anburnm et Amporam seu Ampho-
non longe a Lambese, altera ejusdem provincia' nota ram unnm et eamdem esse urhem praeter Norisium,
civitate.a quibus eliatn haud procul distitisse Tamu- asserunt eliam viri erudili Joannes Garnerius in notis
gadim, Tigisimet Boseth cognomento Anforaiiam ex ad Marium Mcrcatorem, ct Stepbanus Baluzius in
iisdem aclis colligitur. Mihi iere exciderat monere in notis ad Collationem Carlhag.; qui loco lattdato pro
vciuslissimo Carlbaginensi kalendario lv kalendas Anburensi, legit Ambulrenti,moneique frequentesesse
Novembris Vagenses marlyres celebrari, quos sibi in ms. codicibus lilternrum p el b, aut 0 et u permu-
ignotos esse fatetur idem Mabillonius. Sed suspicari tationes. Hinc non audiendus Lucas Holstenius, qui
fortnsse quis posset eos esse Mammarium sociosque pro Anburensis legcndum esse putat Abbirensis.
ejus, quorum acla modo laudabamus. Licet enim in 12. FESSEITANUS. Sic codex ms. ulerque cum edi-
civitateBosethfiierintconsuminati.Mammaritistamen, lis. Ilunc locum legenti primum in mentem ventt
qui omnium erat veluti paler et praecipuus, apud Fezza urhs his temporibus in hodierna Rarbaria ce-
Yagam primus omnium comprehensus, fuit, indeqiie lehris, ciim regno sibi cognomine; quam puiantesse
per varias urbes cum aliis circumductus; owacs r. ~ Volubitemurbem a Plolemoeo,Antonino, aliisqne an-
apud Ya.53.na intc-TC-galisunt ei m tafters; reclusi a Cqnis meraaratairu A.uYftktuilis,iclum.queFczzaiij!fl)
Ciimite; unde tandem ad Anulinum missi, qui eratin regnum ad eam Africoe partem spectat qua: olim
civitale Boselh, Vagenses dici exlunc poluenmt, Mauritania Tingitana appellabaiur, et ipsa urbsFezza
quod nomen etiam ad posteros transmissutn est.Utut in maris littore versus Hispaniam sila est, proinde-
sit, Mammarii et sociorum ejus memoriam, quam que longe distans aNuraidia, ad quam Fesseitana urbs
ubique ignotam esse existiinaverat idem vir eruditus, hic memorata atlinebat.
deprehendimus celebrem csse in Lotharingia, ut le- 13. BOCCONIENSIS.InCollatione Carthag. cap. 198
stis est Andreas Saussayus Tullensium in eadem pro- inter Donatistas occurril Donatus episcopus Bucco-
viucia antistes, qui in niarlyrologii Gallicani supple- niensis, haud dubie huc revocandus.
ntento haechabet pag. 1131: Quarto idus Junii. In 14. DAMATCORENSIS. Legendum, admonente eru-
Lotharingia natalis sancti Mammarii et sociorummar- dito Baluzio, /iamaccorensis,vel Vamaccorensis,cujus
tyrum, quos in una conjessionesummceDeitalis per- loci Cassianus episcopus adfuit Collationi Carlbag.
sislenles, ferus persecutor {rucidavil.Quaeoptime cum cap. 128 cunt Donato>ipsius adversario. Mirum au-
actis Mabillonianiscongruunt, in quibus etiam iidem tcm eidem Baluzio videmr qtiod Donatus cap. 187
martyres hora sexta IV idut Junii passi dtcimlur. ejusdem Collationis dixerit nulitim sesc adversarium
Porro Notkerus die 14 Martii inter alios Alricanos babere in plebe sua, nisi solum Absalonem,cum, iu-
marlyres Mammarium recenset; sed nec sociorum quit vir eruditus in noiis ad hunc locura, Cassianus
nomina, nec dies ejus festivtis cum aclis componi cap. 128 episcopusBamaccorensiscatholicus mmina-
possunt. De istis vide Bollandiauos ad camdem 14 D tvs sil, el a Donato agnitus. Sed fallor si Donatus
Martii diem. nomine Absalonis bic alium volucrit designare proe-
8. NIBENSIS. Suspicatur V. C. Baluzius huic eidem ter ipsummel Cassianum, quem Absaionem appellat,
sedi praefuisse Justum episcopum Nicibensem, qui id est fllium rebellera,quod, cum antea ejus preshy-
inter Donatistas Collalioni Carthag. adfuit cap. 201. ter Donatista fuisset, ad unitatem catbolicam con-
Memoratur in eadem Collationecap. 197 Quodvultdeus versus eidem ac ipsaeecclesiaea catholicis praefectus
Nebbiianus, de quo inler Byzacenos infra num. 14, fueril. Unde Donalus capit. 128 ail : Agnoscoillum
ubi de LoeloNeplitano. Ortelius autem in Thesauro Cassianum, presbyterineusfuit. Et cap. 187, cum idem
Geographicopro Nibensis legendum esse putat No- Donatus dixisset, 122 Nullum habeo adversarium
beniis. Altamen non editi solum, cum codice Laudu- nisi Absalonem, Aurcliiis Macomadiensiscaiholicus
nensi, sed ipse eliam Halleri codex Nibensis liahet, episcopus subjunxit: Hic est episcopus prwsensCas-
ul ipsemet Ortelius alteslatur. Yide infia inter cpi- sianus. Porro bujus episcopi occasione locum conci-
scopos MaurilaniaeCaesariensisnum. 91. Nobas Fu- lii Cnrihaginensis sub sancto Cypriano babiti cor-
tciani in Numidiahabent Peutingeri Tabulae. ruplum emendat idem Baluzius, quod jam editor
9. GIRENSIS. Ejusdem loci, ut quidem ccnset Balu- Oxoniensis subodoralusfuerat. Qui enim ibi Felixau
zius, fuil Lucianus epitcopusEcclesiwGutrensisinCo!- Amaccuraaut Amachorra in vulgalis editionibus ti i-
lalione Carthag., cap. 125, 121quam urbem suspi- gesimus oclavus sententiam dixit, a Bamaccura ap-
calur Carolus a Sancio 1'aulo esse Gurram in Tabulis pellnri debet. Eodem modo emendandum est istius
Pcutingerianis memoratam. Cer;e non una urbs fuit urbis nomen apud AUgustiuumlibro vi de Baptismo
 897 ANNOTATIONESIN NOTITIAMAFRICE. 298
conlra Donatislas, cap. 40, ubi sanctus doctor ejus- 1A censet praefuissemunicipioTogiw, cnjus loci Victor
dcin Felicis objectionem solvit. Denique Plinius lib. episcopus inter proconsularis provinciae Patres sub-
v, cap. 4, memoral Vamacurescivitalem, quam eam scripsii synodicae in concilio Lateranensi sub sancio
ipsam esse de qua hic agimus idem Baluzius existi- Martino laudatsc, aclione 2. Porro erat in Numidia
inat. Aliud tamen videlur Joanni Harduino, quos urbs Sugus dicta, quoeforte hic in Notitia designatur.
auctores tu, si lubet, consule. Non enim decet inter Eam non semel Antoninus in Itinerario memorat,
tantos viros me judicem interponere. quae a Cirtensi colonia provinciaemetropoli 25 millia
;• 15. AUSUCCURENSIS. Sic uterque codes ms. et edili. passuum distabat. Sigus diciiur in Tabulis Peulinge-
Dissiuiularenon licet quod Felix ab Amacurra, num. rianis.
proecedenticx Cypriano et Augustino memoratus, in 19. LAMVIRITANUS. Sic codex Laudunensis. Ortelius
plerisque Augustini codicibus mss. et editis dicatur ex Halleri codice, Jamviritanus. Sed in nonnullis
Felixab Accuraaut Acura, ex quo Auccurensis,seu mss. codicibus litieracL ct J nisi cx sensu vix distin-
Ausucurrensis deduci poluisse nonnulli fortassis gui possunt. Editi, Lambiritanus. In Collatione Car-
exislimabunl. ihagineusi capite ducentesimo sexto, Crescentilianus
16. IDICRENSIS. In vulgatis editionibus Carthagi- episcopusLalambirinusDonalista palam professus est
nensis Collaiionis cap. 128 Marcianus recensetur apud se non haberi traditores : sic illi schismaiici
episcopusldierensis dictus, et iu editione Massoniana catholicos appellabant. Anonymus Ravennas libro
Idurensis, cui opponitur Marlialis Donatista. Sed lertio, num. 6, inter Numidiaecivitatesrecenset Lam-
error est scriptoris. Nam idem Martialis cap. 187 in brese et Lambridin. Habetur ct in Tabulis Peutinge
omnibus editis dicitur Idicrensis : quin et in Balu- .R rianis Lambridi. Erat in eadem provincia Lambes»
ziana editione, quae omnium estcasligaiissima.utro- '
" civilas, passim apud veteres memorata. Quin et duo
bique dicitur Idkrensis. Sic et apud Optatum lib. n cpiscopi, a Lambete dicli, habentur inter rebapti-
Felix Donatista in ms. codice Remigiano dicitur zanles in concilio Carthaginensi sub sancto Cypriano
Edierentis, et paulo post Idicrentis. Hujus autem ediiionis Oxoniensis, sed mendose. Yide infra num.
Felicis nefaria facinora fusius prosequitur Oplatus 112. Omilto Feticem Lambientem episcopum Donati-
libro laudato. ldicram memorat Antoninus in Iti- stara, de quo plura in Collalione cap. 201.
nerario. 20. TAGURENSIS, seu Tagorensis,ut videtur. Duplex
17. PUTIENSIS. Chiffletius habet Puriensis, sed autem erat Tagora. Nam in Collatione Carthag. cap.
mendose. Nam Sirmondus, ex quo Notitiam hanc 133 memoratur Poslhumianus episcoput plebis Tago-
exscripsit, diserte habet Pulientis, sicut et codex rensis, qui unitatem se haberc profitelur; et cap.
ms. ecclesix Laudunensis; Ortclius vero ex Ilallcri 143 Resiitutus episcopus item calholicus Tagorentis
codice Puliensts, et Pulienlis. Infra inler Byzacenae,. rccenselur, qui erat custos labularum. Unam ex his
provinciaucivitates iterum habeturPutiensis num. 18. in Numidia fuisse vel ex hoc Notitiaeloco patet:
Porro in Collalione Carthaginensi cap. 204 inter Do- quod item ex Antonini Itinerario colligitur, sicut et
natistas comparuit Felix episcopusPutiensis, quem ex cpistola 59 sincti Augustini, ubi Xantippus epi-
eumdem esse Felicem censet Baluzius, qui cap. 135 scopus Tagorensis de Numidix primatu cum Victo-
ejusdem Cullationis adversarius dicitur Ambibiiepi- rino contendisse memoratur, quamvis in nova sancti
scopi catholici plebis Pisilentis. Quin et capite 149 Augustini operura editione, Xantippus iste dicatur
memoratur item ex Donatistarnm secta Florianus episcopus Tagosensis; quam sedem a Tagora diver-
episcopusplebisPutiziensis, seu, ut addit idem Ba- C G sara fuisse stispicatur Norisius libro u Historiae Pe-
luzius in notis ad hunc Collaiionis locum, Putiensis lag., cap. 8. Et quidem, ut nostri observarunt in
in provinciaByzacena,ul patel ex Notitia. Vcrum etsi notis ad laudatam epislolam, omnes ferc mss. hunc
daretur Putiensis et Pisitensit, seu Putisuensisnomi- episcopum Tagosensem appellant : unus habet Ta-
nibus, Puteam urbem promiscue in Collatione desi- gonensis.' Lovanienses Tagaslemis reposuerunt. pro
gnalam fuisse, baud lamen assenliri possum Felicem Tagosensis, sed mendose, ul viri erudili jam non
Putieusem capite 204 memoratum, hunc ipsum esse semel monuere; et mendosius Justellus in canonem
Felicem qui cap. 133 diclus fuerat adversarius Am- 86 Collectionis Africanae putat reponendum esse
bibii Pisilensis. Fclix quippe Putiensis Collalioni Conslantiensit. Tagoram e duabus unam Norisius in
pratsens adfuil, accessit, nutndavit, et subscripsit. Al animadversionibus adversus Gamerium in proconsu-
Felix Ambibii adversarius, teste Yalenliniano dia- lari locat ex Tabulis Peulingerianis, ubi Tagora seu
cono Donatisia capite 133 abfuit a Collatione, litie- Tachora; quoe tamen distingui dcbet a Tagarata
rasque excusatorias misit tenectutis causa. Quin et cujus episcopus tum ex catholicis, tum ex parte Do-
AmbiviumPisitensem, de quo hic agimus, ex pro- nati habetur in Collatione, ul ex iis patet quae dixi-
t onsulari provincia fuisse censet eruditus vir Henri- mus in nota 43 (Col. 189) atd proconsulares In actis
cus Norisius in observationibus adversus Garnerium, 124 sanctae Crispinae,quaccx 2 mss. codicibus san-
eumdemqiie praefuisse putat Pisitanw civiiati, quae cti Theoderici prope Remos inter acta marlyrum
libro primo de Miraculissancti Slephani,sub nomine sincera protulimus, celeberrima istbaec martyr dici-
Evodii Uzalensis, cap. 13, memoratur. Ab ea itaque tur Thagarensis, ab Anulino proconsulc vexata, et in
alia erat Pisita seu Pisida, quam in conflnio provm- r» jx Colonia Thebestina, quaesane ad Numidiam pertine-
ciarum Tripolitanaeet Byzacenaesitam fuisse probat bat, mortem passa.
erudilus Baluziusex TabulisPeutingerianis, 123 ubi 21. FOSSALENSIS. Sic mss.; at editi, Fussatensis.
inler Puteam Byzacenoeurbem, et Sabratam ln Tripo- Celebris cst in Africanis historiis Antonii Fussalensis
litauaPisida locataest. Unde cum necPisida Norisii, causa, quam fusius Ccelestino papaeAugustinus ex-
uipote quara in procorisulari sitara fuisse dicit; nec ponit epistola 209, ubi hanc urbcm ab Hipponensi
eiiam Baluziana Pisita seu Pisida, quam nempe in quadraginta lanlum millihusahesscscribii, quamque
Uyzacenaeet Tripotitanse finibus locat, Putiensi urbi, ad paroeciam Ilippponeiisis Ecclesiaealiquandiu per-
iiic iu Notitia memoratae, possint aptari: aliundeque tinuisse ibidem testalur. Miraulca ibidem sancti Sie-
>demvir eruditus Putiziensem Florianum ad Byza- pliani merilis edila narrat idem sanctus doctor lib.
cenam revocaverit; superest ut solus Felix, qui ca- xxn de Ctviiate Dei, cap. 8.
pite ducentesimo quarto Collationis inter Donatistas 22. TUBUSICENSIS. Sic uterque codex ms.; at editi
roemoratur, Puliensi Numidiaeurbi, de qua hic agi- habent Tubursicensis. Et quidem Tuburskum merao-
mus, praefuissedici possit. rat Anloninus in ltinerario. Dicitur a Plinio lihro v,
18. SUGGITANUS. Memoraturin collatione Carthagi- cap. 4, Tuburnicense oppidum. Meminit Augustinus
nensi capite 209 CresconiusepiscopusSiguitanus, ex epistola 44 Fortunii Tuburski episcopi, ex secta Do-
Donatistarum secta, huc fortassis revocandus. Adfuit natistarura. In codice canonum Ecclesioe Africanae,
eidem Collationi cap. 187 Paschasius episcopusTug- capite 100, Iaudatur civitasThuburskentis in Numidia,
gensis itera Donatisla, sed istura erudilus Baluzius ibique agitur dc Mauientio episcopo , queui eidoui
PATROL. LVIII. 10
 299 APPENDIX AD VICTOREMVITENSEM. 300
Ecclesiaepraefuisse discimus ex Collatione Caribagi- A praefuit,sj hujus sancli operum editori Oxoniensi cre-
nensi, cnpile 143, nbi Maurentius episeopusEcclesiw dauvus. At pplius revocari debetad Germaniaminlia
Tubursicensis comparuisse dicilur, cum Januar.o ineiiioralam num. 9", ut ihi dicemus.
ipsius ex secta Donatistarum advers irio; Januarius 29. VILLATICUS i)E CASISMEDIANENSIS. UIIUS foit
item recensetur capite 201, ibique episcopusappella- ex episcopis qui libellnm GdeiHuner c i regi i blule-
*ur de TubursicoNumidiarum, ut urbs ista distingua- runt, ut ex libro in Viptoris Vitensis patei, supra ;>.55
iur a TubursicoBurw, ctijus antistes Servusdei episco- (Col, 234). Pro Januuno episcepoplebisCatarum Mc-
pus plebis Tuburtken Burw babetur in eadem Colla- dianensium subscripsil Honorius e^iscopus iu Colla-
lione, cap. 121. Is ipse est quem Aitgustinus lib. iu tione Carthag. cap, 135. Comparuii wmen Jaminrius,
corttra Crescoiiium, capite 43, Servum epi-c pum et declaravii se habere ex parte Donati adversariuni
catholicum a Tubursicubure appellat. Hanc vero Ec- nomine Mmilianum, qui *i£milianus recensitus e.-t
clesiam ad proconsularem pertinuisse prohatitr ex inter Donalislas capite 198, ihi ;ue episcopus Casen
concilk)Carthaginensi sub Bonifacio,cui inter raeleros sium Medianensiumappellatur. Iuter episcopos Ryzi-
istius provinciaeepiscopos subscripsit Reparatus epi- cenos infr.i nura. 27 h ibetur AntaciusMedianensis.
tcoput Tubursicuburensis. Buram autem Tnbursici 30. SUSICAZIENSIS. Orlelius ex codice ms. Halleii
aguomen soluramodo fuisse constat ex Collatione; 'laudat locum Susicazhnsem.
,iam Donaius capite 121 adversarius Servidei Tubur- 31. DENOBA C.*SAIIIS. Ilanc nrbein eamdem fuisse
ski Burw dicitur, et capite 207 simpliciter episcopus cum t'ii'0 Catsaris pulal Oxonieusis operum sancti
Thuburticensis,ut jam adversus Gai neriuin observa- Cypriani elilor, innotis ad concilium Carthag. sub
vit Norisius. Familiare auiem erat Afris voces duas 11saiicto Cypriano, num. 25; ubi sententiam dixit /u-
sic in unum conjunctas efferre , ita infra ejuscopus nuarius a vicoCwtaris. Pamelius lairieii eo loco Vici
Leptiminensis, eic. Cwsarisnoinine Jol. sive Juliam Cwsareamin Mauri-
23. LAMSORTENSIS. Codex Halleri npud Ortelium lania designari scribit.
habet Jamsortensi»; retinenda lamen est vulgata le- 32. VAZARITANUS. lnierfuit ColIationiCarthag. eap.
ctio. Etenim Collationi Canhaginensi capite 149 iu- 188 CalipodiusepiscopusVazarilanusinter Donatistas,
terfuit Anlonianut episcopnsLamsortensis Donaiistn, qin cap. 129 diclus fuerat adversarius Adeodali epi-
qui iterum sub Antoniinomine recensetur cap. 163, scopiptebisBazaritanw. Quain tirbem cum Varariiaia
ubi nullum sibi adversantem catholicum babuisse liyzacenae urbe de qua inferius, n. 70. incaute coiifu-
palam professns esl. DeAntouiano Lamsorlensi plura dit vir alias perquam eruditus. Loci Vazaritani liieu-
habet Norisius adversus Garnerium. Fallitur lamen lio lil in capile 54 codicis canonum EcclesiaeAfiica-
vir eruditus cnm ait Antonianum huoc iiusijuam An- II;c. Sed is iocus ad proconsularem perlinuisse vide-
toniumdiclum fuisse; at jure Garnerium rejirehentlit, lur. Nami! i EpigoniusBullensiiimRegiorumcpiscopus
qui bunc pessiraum Donaiistam pro catholico epi- conqueriiur adversui Juliaiiiim, quod clericuni a se
scopo ihtruserat. Caoterum Florenlius episcoputca- hapnzatum, et in MappnliensiEcclesia lectorem con-
tholicus Lamsortensis subscripsil concilio Carthagi- stilutum, Ju ianus diaconum tamen ordinasset, ea
nOnsisub Bonifacio anno 525. Inter episcopos Mau- specie quod loci Vaiariiani civis esset; atquc in sui
ritaniae Sitifensis infra num 21 habetur Vindemius pairocinium Vicioris Puppianensis ordinatione anli-
Lemfoclensis. quissimi a ctoriiatem adducit. Epigonius aulem et
24. TIDIDITANUS. Codex Halleri, Tiditanus. lu Col- Yictor Puppianensis ex proconsularibus erant. Sed
latione Cnrthag. cap. 155 inter caiholicos reccnsitus G lameu cum ibi non 126dicalur cujusnam provinciao
fuil Lampaiius episcopusplebis Tiseditensiscum Do- fueril Julianus, Bulleosiuin vero dioecesisNumidiae
nato ipsius adversario, ut restituit Baluzius ex capite fuerit contermina, nilimpe lit qiioiniiius Julianus Nu-
198, ubi inler Donati-tas comparuit Donalusepiscopus, mida dicatur, conira quem in cnncilio coram lotius
Tiseditanus. Jam vero Garnerius ex Notitia emen- Africaepriraate Kpigouiusquerelas detulit. Habeniur
dandum esse Collationis lextum conlendit; e coutra- in Tabulis Peulingerianis Vatartet Bararus.
rio autem Notisius ex Collatione emendari dehere 33. TIGILLABENSIS. Donalus episcopus Tigillabensis
Notiiiam asseverat; proindeque hic reponendum esse ex parte Douatiadfuit Collationi C rtliag. cap. 215,
Tisidiianus. Rem in medio relinquit Baluzius; etqui- qui jam anlea, cap. scilicet 155, diclus fuerat adver-
dem 125 sal's esl 9U0<*"ler<lue unam et eamdem sarius Regini episcopi Tigillavenss.
esse urbem consenlianl. Favet Norisio Salustius, qui 34. RtsSANivNSis. Ejusdem loci fuil Octuvianu*epi-
Tisidium describit in libro de Bello Jugurthino, cap. scopusplebis Ressanensis,qui unitatem lalliolicaiu se
62. At pro Garnerio stare videtur Notiiia Leonis habere piofessus est iin (.ollaiione Carihag. cap. 126.
imp. superius meraorata : in qua ex Latina Goaris Conqucstus tamen est Verissimus Tacaralensh eptco-
editione, inter Numidiaccivitates receiuetur Tididita, pus Donalisti cap. 121 quaiuor cpiscopos in sua ple-
qiiae Graece appellatur Tittro. Sed edilio Beveregii be a.catholicis luiss- ordinaios, inter «;uosOctavia-
Groeceet Latine habet TITIJO-SOV. Rum recensel, quein Baluzius eum ipsuui fuisse exi-
25. MONTENSIS. Eidem, uti videtur, urbi praefuit Slimat, qui Ressanensiscap. 126 dicitur.
Donatianus episcopusMontenut, qui inier caiholicos '' 55. AUGURENSIS. Iluic procul dubio nrhi jir.cfuit
antisiites memoratur in CollaiioneCarlhag. cap. 121. Montanus in Collatiotie Carihag. cap. 126 memora-
In Tabulis Peutingeriauis occurrit Monte. " tus, ubi dicitur episcopusEcclesiwcath., id est catho-
26. NOBAIURBARENSIS, seu Nova Barbarensis,ut ha- licae, Auguritunw, quem vulgaioeedilioncs, ultinia
bet codex Halleri. duo veibi in unum conflantes, Cathauguritensis Ec-
27. IDASSENSIS. Codex Halleri, Idacemit. Rogaiia- clesiw episcopumappellaveraul, ut iiiouei Baluzius iu
nut epitcopusIdassensisDonatisla CollationiCanbag. notis ad hunc Collaiionis locum. Audurus fundus ab
cap 182 comparnit; quoex loco banc urbem non longe Augusiino mtrnoialur lib. xxu de Civil. Dei, cap. 8.
Macomadiaabfuissecolligimus.Nam cum Rogatianus 56. OCTAJIENSIS. luter Patr.^ Byzacenaeprovjncioe
nullum adversum se caiholiciuu episcopum habere num.38habeturA/6i;i«s Ociabensis,elnum. 24,Sa6ini-
professus fuisset, Aurelius episcopus Macomadiensis euusOetabiensis.Neutium lamenex bis habct Orlelius
inlerloculus esi se ibi presbyterum Florentinum ha- ex codice Halleri, quatnvis Octavumurbem iniisex au-
bere, donec huic sedi episcopus ordinaretur. ctoribus coinmemorei.lucoiirilioCariliag.subsanrto
28»NOBAGERMANIENSIS. Codex Halleri habel Noba- Cypriano senienliain dixt oom. 78 Victorab Ociavo.
germonensis, id est Nova Germania, sic dicta, ut a Apnd Oplalum lib. in menior.ilur tocus Qctavensts,
(iermania civitate distingualur, de qua inferius nuin. in quo Circumcellionum pluriiui occisi fueruni.
97. Seniores NovatGermanioesemel el iterum uie- 37. MADENSIS. Sic m-s et ediii. Limitit Madensit
morantur in codice canpnum Ecclesi;«Africanae,eap. iiieniinil liber Notitiarum imp rii seci. 55.
100. CohfessorJambus a GeriHamcia/iainconcilioCar> 38. MATHARENSIS. Interfuit Collationi Cartliag. caji.
thag. sub saucto C>iiriano memoralus eideiu civitati 120 Honoratus MaiharensiseoiscopuscatlioJicus,(jui
301 ANNOTATIONESIN NOTHTAMAFRICifc. ^ll
nullum contra se habebat~episcopum Donatistam.,A 47. C/EswuENsis.Urbem Coesarienscmin Numidia
39. CENTENARIENSIS. Cresconius episcopusCenlena- fuisse colligi potest ex sancti Maximilianiactis, quoe
riensis inCollatione Carthaginensi inter Patres catho- inter alia marlyrum acta sincera edidimus supra.
licos recensilus est cap. 133, quamvisinflrmilatecor- Ibi autem memoratur PrwpositusCasariensis qui ad-
poris pracpeditusadesse non potuerit. Centenariasre- fuit coram Dione proconsule in foro apud Teveslen.
censei anonymus Ravennensis lib. m, n. 6. Ad Thebeste auiem, ut omnibusnotumest, adNumioiam
Centenariumhabent TabulacPeutingerianaesegmento I erlinebat. Cocterumin Collatione Carthag., praeter
1 et2. Deuterium episcopum Caesariensem in Mauritania,
40. GILBENSIS. Est et infranum. 90 DonatusGilben- qui cap. 143 cum Emerito e\ parte Donati memora-
sis. Unde conjici polest duas fuisse hujus nominis ur- tur , occurrit cap. 188 Cresconiusepkcopus Cwsara-
bes in Numidia.In concilio Cartbag. sub sancto Cy- nensis Donaiista ; qui lamen videlur fuisse ex Maipi-
priano inter rebaptizantes septimus sententiam dixit tania Sitifensi. Nam cap. 189 Novalusepiscopns ca-
Lucius a CastroGalba. ln quem locura observat edi- tliolicus Sitifeusis presbyterum catliolicum in ea
tor Oxoniensis,Galba et Gilba idem signari, ejusque urbe haberi testatur , fusiusqneexponit quanta mala
nominisurbes dtias fuisse, qu lriim altera Castri addi- ibi Donatistaepairaverim.
tamento distinguebatur. In Collatione Carthag. cap. 48. NOOASINENSIS. In Colla inne Carthag. cap. 121
201 iuter Donalistasrecensitus fuit Victor episcopus recensetur intercatholicos fleslttulusepiscopusplebis
Gibbensis.ApudYictorem Vit. lib. I, num. 7, laudalur Novasinnensis,cum Felice ipsius adversario ex pnrie
UrbanusGirbensis,qui forte ad alterutram ex his urbi- Donati; sed et iste inter Donaiistas cap. 187 et208
busrevocandus est. Non enim erat ex Tripolitana, ubi n ilerum memoratur.
eliam habetur episcopus Girbitanus. Nam Victor ibi 49. CELIANENSIS. Sic ms. uterque cum edilis.
Uibanum,scilicet Girbensem,a Tripolitanis discernit. 50. JANUARIUS JACTERF.NSIS. Sic uterque codex ms.
Et sane in concilio Carthag. sub Bonifacioanno 525, Editi 12S aiiieni habent Zaclarensis, quaelectio vi-
praeter VinceniiumGirbitanumex Tripolilana occur- detures e alteri proererenda,non solomquod Zactara
rit Donalut episcopusplebisGervitanw. urbs sit Nuroidiie nolissima , verum eliam quod ex
41. MIDILENSIS. Confessor et Marlyr.Jader a Midi- episcopisquatuor, qui fldei prolessionis libelluin Hu-
la adfuit concilio Carthaginensi sub sancto Cypriano, nerico regiobtulere,umis fuerit Januarius Zultarensis
pro rebaptizandis haereticis,cujus objectionem solvit e Numidia,ut testatnr VictorVitensislibro III, pa,'. 53
Augustinus libro vu de Baptismo contra Donatistas, (nobiscol.234);dequo videnotam 159 (Col.234, n. e),
cap. 9. Eidem urhi praefuissecensuerat BaluziusSe- nbi jiro Zattareusis aliqui codices mss. Iiabent Zat-
renianum,qui in Collatione Carlhag. 127 caP- 142 terensis. I:i Collatione Carthag. cap. 128 inter Patres
episcopus Midilensis appellatur. Sed liuuc errorem caiiolicis recensitiis fuit Licentius episcopus plebis
ciiiendivii in nota ad cap. 194, et ad calcem tomi Zatlaronsis. Felix ilem Zactarensisepiscopuslegaius
I NovaeCollectionis Conciliorum, col. 1591. Midilen- Numidiw interfuit concilio Cnrthag. sub Bonifacio
sem tamen episcopumhabemus in eadem Collatione, anno 525, et alteri in cadem urbe sub Reparato ar-
lulianum scilicet, episcopumMidlensem Donatistam, chiepiscopo anno 534. Habemns etiam Cresconium
pro quo ob infirmitatem abseute, Rufinus presby- episcopumZattarensemprovinciwNumidice,qui adfuit
ler comparuit, et subscripsitcap. 142. conciiio v generali, ut videre est apud Baluzinm to-
42. TABUDENSIS. Huic urbi proefuit Vklorinus epi- mo I novae Collcctionis Conciliorum, col. 1198. Si
tcopusplebisTabudensis, uti reslituit Baluzius in Col- C lamen aliquis Jacterensem episcopum, qui hic in No-
laiione Carthag. cap. 133. Ibi enim antea legebaiur titia juxta uianuscriptoscodices memoratur, a Janna-
Tabudesenensis.Certe paulo post ipsemet Victorinus rioZattarensi.qui libellumfidei Hunericoohlulit, vo-
se Tabudensemepiscopum dicit, et cap. 202 Argutus luerit distingiiere, suam ipsius sententiam poleril
adversarius ejus ex Donatistarum secia, episcopus Bomfacii Gralianensis exemplo tueri, qui licet a
Tabudensis appellatur. Thabudeos babent Tahulae Victore ftierit recensitus inler eos qui eumdeui libel-
Peulingerianae. Pautus episcopus Tabucensis inler Imn regi obtolerunt, nusqiiam tamen in Notitia com-
proconsularis provinciae episcopos subscripsit syno- paret. Deinde Jauuarius Zaclarensis , qui lihellum
dicoequaelecta fuil in concilioLateranensi, sub sancto fideiobtulit, antiqnior erat VillaticoCnsoeMedianensi,
Martino, actione 2. ctti a Victore loco laudnio praeponitur; et tamen hic
45. CASLNSI - CALANENSIS. In Collalione Carthng. in Notitia Januarius iiiini. 50 recensetur, ciun jam
cap. 133 Fortunatus dicitur episcopus loci Casensis prius, num. scilicet 29, Villatici nomen fuerit dc-
Calanensis. Porro Casw Calanew civjtas memoralur scriptum.
in Nolitia Leonis imperaloris a Goare ediia , qiuo la • 51. Da CASTELLO TITULI.Codex Halleri , Castello
men in editioneJieveregii dicilur Cuscata. Et quiqui- TitutV.ano.Iluic sedi aliquando praefuisseCresconium
dem utrobique Graecus textus habet K.ao-xaXa, omis- episcopum piebh Tiiuli inter catholicos Collatiouis'
sione scilicelultimarum ulriusque voculoesyllabarum. Cartbag. cap. 126 memoraium, censuit Joannes Gar-
44. PUNENTIANI.NSIS. Sic uterque ms. cum eoiiis. nerius. Sed «a de re a Norisio reprehensus est. Nam
Legendumlamen absqtie dubio Pudenlianensis. Nam Victor, qui ibidem Crescouii adversarius diciiur,
in Collatione Carlhag. cnp. £01 raeinoratur Cresco-j. cap. 2<j2appcllatur episcopusTilulilanus. Tilulitanus
nius episcopus Pudenlianensis ex parle Donati. El. " autem episcopus ex proconsularibuserat, ul vidimus
GregoriusMagnusepislola 55. lib. n, indictione 10, supra inler istius pj;oviucinee|iiscopos nnm. 51.
meminit MaximianiEcclesicePudentianw in Numidia 52. DE GIIIUMARCI LLI.Orlelius ex Halleri codice
consti;u'.wepiscopi,qui ctim pecuniacorrupiusfuissei, habet Giga Marcetlw. Loctis sub ulroque nomiiie
episcopum Donatistam in sua ipsus civitate ordiharii mihi aeque ignoius. Huic fortassis praefuil Lucidus
permiserat. ephcopus Murcellianensis,qui in Collatioui:Carthag.
45. NOBASPARSENSIS. Codex ilalleri Nobasparlensis. cap. 153 inter Donatistas comparuit. Adiuit et conci-
T.iiu n paulo ante Onelius memoratNovamSparsam; lio Carihag. sub sancto Cypriano Julianus a Marcel-
et NovwSparsw meminil Antoninus in Itinerario, ex liana , qui apud Augusiinum libro vu de Baptismo
quo patei banc urbeinhand procul a Silifi silamfuisse. contra Donatistas, cap. 30, in editis nonnullis et ple-
46. METENSIS. Eidem urbi praefuitGralianut epi- risque mss. a Marcellina appellalur.
scupnsptebis Melensis in Collatione Carlhag. cap. 53. TUARASKNSIS. Iiifra inter Palres ByzacenosQC-
I2o, ut ev veleri codice ms. emendavit B duzius, cum curritnuin. 32 Domninus Tarasensis.Ortelius laudat
ante.i Metenensislegeretur : quae emendatin ex hoc ex codice llalleri urbem Tarazensem,a Viclore Uli-
liiinatur quod Fortunatianus, qui cap. 126 d citur ad- censi laudatam; sed provinciam non indicat. Adluit
vorsaiiusGraliani, cap. 187in aliis quoi|iie editioni- concilio Carthag. sub sancto Cypriano Zozimus a
lui, Meteusisepiscopusappellelur. Apnd anonymumi Thttrassa; cujus objectioni respundet Augustinus
liavciineiisemlibro v, num. C, babclur Jlfufa. lib. vu de Baptismo conlra Donaiistas cap. 20.
 305 -'.':'-- -i, APPENDIXAD VICTOREMVITENSEM. 304
5J. SILLITANUS. Eidem urbi praefuil Faustinui epx-A lam ad Byzaccnam peninuisse probat eruditus Balu-
teoput plebit Sitlitanw, qui Collationi Cartbag. cap. zius , ex Antonini llinerario, in quo Vegesela, seu
128 cum Pottidonio sno adversario comparuii. Et Vegersalla inter Amudarsam, Auteutum, Sufclulam,
hunc quidem Possidonium Baluzius non distinguit a ei Menegem,seu MeneferaByzacenaeurbcs staiuitur.
Pottidio Sitilitenti, seu , ul ipse legit, Sititenti, qui Id ipsiun conflrmat ex Collaiione, ubi Privatianus
cap. 197 inter Donalistasrecenseiur. Porro idem vir supra laudatus fatetur se episcopumCillitanum Do-
eruditus Squitlacium episcopum EcclesiceScillilanas natistam adversarium habere; el quidem Donatus
o.uinDonato ipsius adversario cap. 143 ejusdem Col- Ciliilanus accedeos agnovit Privatianum, et lestatus
latinnis memoratum, Numidiaequoque ascribit, ex esl Vcgesclam 130 ex sua fuisse dicecesi. AtCilli-
Notitia, ul ait; quanquam in Notilia Scillitauus epi- tana civitas nd Byzacenam pertinebat, inquit Balu-
scopus nusqunm, Sillilanus vero semcl tmtummodo zius, quod vel ex ipsa Notiiia certum est; siquidem
habeaiur. Quin et Scillilonam urbem ad proconsula- iuicr istius provinciaePatres infra num. 64 Fortuna-
rem pertinuisse patel ex ejnslola synodica ejusdem tianus cpiscopus Cilitanus memoratur. Verura ibi
provinciae episcoporum ad Paulum Conslanlinopoli- ostendeimis duas admiiti posse Cililanas urbes, qua-
tanum scripta, quae inconcilio Lateranensi 129 sub ruin proiude una ad Byzaceuam pertinere potuit,
sanctoMartino aclioue 2 recitata est: cui inicr alios, altera veroad alteram provinciam, Numidiamscilicct,
ut jam in Notis ad Victorem observavimus, Pariator si utramque Vegesclam ad Niiinidiaui pertinuisse
episcoput sanctw EcclesiwScililanw subscripsil. His aliundc probari possit. Ei quidem si.Januarius Vele-
adde Speratum, aliosque martyres,suh Scillitanoriim sitamtsinlra uum. 20 recensitus alieri Vegeselaeprae-
iiomine eeleberrimos, apud Carlhaginem proconsuli ,T. liierit.duae admiltendaeerunt isiiusnominis in Africa
oblatos, ac ab eo damnatosmarlyrium ciinplevisse, urbcs. Nec obstabit Antonini locus supra laudatus,
ut ex eorum actis patet, quae inter acta mariyrum . cx co nempe, uti observavitNorisius, nihil aliud de-
sincera edidimus pag. 77. Fatendum tamen est in duci potest quara Yegeselamin Byzacii ct Numidiaj
Leouis Aogusti Notitia inter Numidiae.civitatesha- conliuio siiam fuisse.
beri Xxtiv, quaein Goaris versionedicitur Scilita. At 60. MAUAURENSIS. Urbs obApuleii nalale celebris,
divisioues provinciarum tunc temporis fuisse muia- sed multo feliciorquod in ea Auguslinus litteras di-
las, vel ex eo patet, quod Carlhago ibi sub Byzacena dicer t, ut ipsemel testalur libro u Confessionum,
statuiiur. cap. 3. Vide et ejusdem epistolam 232. Martyres Ma-
55. HIZIBZADENSIS. Sic uierque codex et ediii. daurcnses idem sancius doctor vindicat adversus
Ejusdem Inci fuit, ut censet Baluzius, Felix epitcoput Maxiinum grammaticum epistola 17. Mudurumsub
Izirianensis, inCollatione Carthag. cap. 133 memora- legione Augutti 3 locat Plolemaeuslibro iv, cap. 3.
lus. Sed an Notitia ex Coltatione , aut Collatio ex Antigonuscpiscopus Madaurensisadfuit concilio Gar-
No itia sit einendanda , incertum est. ihagiiiensi sub Graio. Collationi vero Catihaginensi
56. MUNICIPENSIS. Nescio quo paclo Joanni Gar- cap. 126 Placentinut epitcopuscatholicus plebis Ma-
nerio, viro erudito, exciderit, ut urbcni hanc cumi daurensis comparuit cuin Donaloipsius adversario ex
MoptensiSitifensis provinciaemmicipio coufunderel. Donaiisiarura secta. Porro in noiis ad huncCollatin-
Mopta enim, scu potius Mopti, uon alia rationc mu- nis locum inonet et probat eruditus Baluzius imme-
mrij>i«mdieilur,quam quod non essel colonia,seu, ut: rito nonnullos Madaurum urbem cum Quidia con-
toquunlur, urbs latio donata , sed quae vivebat legei I fudisse.
niunicipali, ut ohserval erudiius Norisius. Hinc Felix; C 61. RUSTICIANENSIS. LeonliusepiscopusRusticanen-
Donalisia qui cap. 143 Collalionis Cartliag. adver- tii Donalista in Collalione Carlhag. cap, 198 compa-
sarius Leonis episcopi municipii Moptensis dicilur ,, ruil, nullumque contra seadversarium habere pro-
postea cap. 180 iuter Donatislas episcopusMoptensis i fessus esi. Ruttici habent TabuIicPeuiingerianae.
absque ullo addiio appellatur. MacomadiaRutlieianainferius memofaturin num. 84.
57. ARSICARITANUS. Sic ediii et mss. 62. VILLADF.GIENSIS.Sic codex uterque ms. Legen-
58. CASENNIGRENSIS. Codcx Halleri Cassenigrensis. dum Villaregensit; cujus loci Fetix episcopus ctnn
Nemini notus non est famosus Donalus a Casis Ni- Victore Donaiista suo adversario intcrfuit Collatioui
gris, praecipuusDonatistarum nasceniium antesigna- Carthag., cnp. 128 cdit. Baluzianae.Iterum cap. 207
nus, el a quo illi, ut plerisque viris eruditis placet,, meinoralur idem Victor inter Donatisias. Et cap. 48
nomen a?sumpsere. Inter omnes Donatistas in Colla- et 77 codicis canonum EcclesiaeAfricanaeCretconius
tione 129 Carthag. cip. 149 prior recenselur Ja- VUlare.gensnin Numidia episcopus reprebendilur,
nuarinut episcopusCasensiumNigrensium. quod propria sede relicta, Tubieiisem Ecclesiam in-
59. VASELITANIIS. Codex llalleri Vesolitanus.Scri-- vasisset. Candidum Villaregiensemepiscopum, cui ex
bendura absque duhio Vegesetilanus. Duae fueruntL Donaiista faclo catholico honor episcopalis serva us
hujus nominis urhes in Africa. Nara in Collaiionc; cst, laudat Augustinus lihio n conlra CresconiumDo-
Cartliag. cap. 135 mcmoraiur Reqinus episcopusEc- nnlislam, cap. 10.
clesiw Vegeselitanwcum GavinoDonalisia ipsius ad- 63. BUFFAUENSIS.' Suspicatur V. C. Slephanus Ba-
versario; et antea cnp. sciliccl 155 jam reccnsiius> luzius hujus luci c|iisiopiiin fuisse Ililarum, qui in
fueral inter catbolicos Privatianus episcopus plebisi TJ ' Collalione Carlhag.itcap. 120 episcopusEcclesiwBo-
Vegeselitanw.Unnm ex illis ad Numidiamspeclasse: fetanw , scu , ut aliaecdiliones habcnt, Bofetdiciiur.
cerium est lum cx hoc Noiitiaeloco, lum ex concilto) Sed melius forte ibi legcrelur Boset.Ncc obslat quod
Carihag. sub Bonifacio, cui pro se et pro Januario) inferius cap. 126 recensealur Palatinus episcopusBo-
Masculitano subscripsil Januaiius episcopus Vegesi- setensis, cum Felice ipsius adversario, qui Vosetanui
litantis provinciwNumidim.Ea ipsa procul dubio urbss cap. 202 dicilur. Nam Palatinus ex proconsularibus
est Megesela, quam prope MasculamAnloninus inl erat, uti infert idem Baluziusex cpistola proconsula-
ltinerario locat. Privatus Vegesitilanusepiseopus ad-- rium in concilio Lateran. sub sancto Martinoact. 2
fitit concilio Carlliaginensi sub Grato; ct Vigisitita- rclaia, qui subscripsit Cretciturut epitcoput Ecclesiw
nam plebem lnudat Augustinusepistola 64 quod epi- Butiiauw, seu, ut babet cod. ms. Bellovacensis, Bo-
scopum in plenario Alricae concilio exauctoratuml sitanw. At habemus aliam civitatem Bosethin Numi-
. suscipere constanter renuisset. Vegeselmitem ini dia ex actis sanctorum Mammariiei sociorum, a no-
Numidia possessionis,ubi Marculusfaraosus Dona- stro Joanne Mabilloniotomo IV Analectorum vulgn-
tista, ct alii ejusdem sectaea Macarianis, ut ipsi aie- lis; in quibus civitasista ler memoratur: prima vice
bant, raale habili sunt, mcntio cst in ejusdem Mar- dicitur civitat BoselhAnforiaria, secundo civitnsBo-
culi passione, quam edid.t nosler Mabilloniustomoy seth, tertio denique civiiat BosethAmphoriaria.Quam
IV Analcctoriini, quanquam ibi habe.ilur Vwgesselw, , urbein ad Numidiam perlinuisse colligimus ex co
sed in cud. ms. Corbcicnsi, ad qneni hanc passionein i quod proediclimartyres per varias Nuinidiaecivitates,
conluliiniis, legitnr Veaeselc.Allcr.<mvero Vegese- scilicet Vagam, Lambesem, Tamugadini «l T.igisiiu
505 ANNOTATIONES1N NOTITIAMAFRICifi 308
circumacti, ab ipsis tandem Numidiw mililibusBo- A ri. Fuit et in Maurilania Sitifensi Zabensisurbs, cu-
seth penfueti sunt, ubi martyriumconsummavere. jus aniistes inter istius provinciaeepiscopos nuin. 40
131 64. SISTRONIANENSIS. Sic ediii ct mss. recenselur. Alterutrius fuit Lucius episcopusZabensis
65. TIPASENSIS. Habetur infra inter episcopos Mau- ex parte Donaii, qui Collationi Carthag. cap. 198 in-
riianiac Cnesariensisnum. '99 Reparatus Tipatitanut. terfuit. ln Noiitia jam laudala a Goare edila, sub pro-
Tipasam in Numidia memorant Tabuhe Peutingeria- vincia Byzacenae,quae urbes aliquol e proconsulari,
n;r, Antoninus iu hinerario, ei anonymiis Ravennas Numidia et Byzacena complectitur, occurrit Zabi,
libro III, num. 6. Firmus episcopus EcclesiwTipasen- quae in cditioue Beveregiana apj ellatm- Subiba, et
sis, Numidiaeprovinciaelegalui, subscripsit runcilio utrobique Graece hahelur lo-iSiSa. Holstenius ptilat
Carthaginensi sub Bonifacio anno 525. Idem, vel hanc esse Zamam urbem regiara.
illius nomins simul ct sedis successor, Firmut epi- 71. MUSTITANUS. Mcmoratur in CollationeCarlhag.
tcopus Tipason Africanwprovinciwadfuit concilio v cap. 121 Vktorianus epitcopus ptebis Mustilanw, qui
generali. ibidem duos adversarios Donaiistas se babere con-
66. TIBILITANUS. Codex Halleri npud Ortelium Ti- queriiur, Felkiunum, nempe Mustitanum,et Donatum
blilanus. Huic urbi prafuisse Donatum Tisilitanum Turensem. De his agit Auguslinus in breviculo colla-
epitcopum,qui in Collalione Carlhag. cap. 121 inter lionis primoediei, cap. 12. Vcrum hos episcopos e
catholicos recensitus est, contendit Joannes Garne- proconsularihus fuisse contendit Henricus Noiisius
rius. At conlra insurgunt viri eruditi llenricus Nori- in observationibus adversus Garnerium, qua in pro-
sius, et Stepbanus Baluzius, Tibilitanam urbem a vincia Muslensetn et Turrensem urbes invenil. Prio-
Tisililana disiinguendam esse iuvicte probantes ex JJ rem quidem ex epistola synodica Patrum provincioe
hoc ipso Collationis loco, qnem pro sua scntentla proconsularis, quae laudaia est in concilio Lateran.
siabilienda protulerat Garnerius. Nam ibi Donatus sub sancto Mariino actione 2, cui inter alios subscri-
Tisiliiaiuis nullum habere adversus se Donatistam psit Januarius miserkordia DeiepiseopussanctmEccle-
episcopum palam professus est, nemine reclamante. siw Mustitanw. Et quidem Felicjanus in Collaiione
Et lamen capit. 197 Sallutliut episcopusTibilitanut cap. 122 interrogaius fuit an communionem haberet
inler Douatislas comparuit, qui et ipse nullum con- cum Primiano, qui scilicet eral ex Donali secta epi-
tra se catholicum episcopum babere asseveravit. Cae- scopus Cartbaginensis, proindeque ex proconsulari,
lerum Florentiut ephcopus Tisiliensis adfuit conrilio quanqiiam, ul nihil dissimulemus, non ibi deprovin-
Caribaginensi sub Bonifacio anno 525. Sed gravior cia agebatur, sed de scbismate quod inter ipsos Do-
est difficultnsan Tibilitana civitas bic mcmorala ab natisias oriuni fuerat, aliis Primiano, aliis vero Maxi-
Aquis Tibilitahis distingui debcat. Marinus ab Aquis miano adhoereniibus.llle Felicianus ex iis unus erat
Tibititanis Donaiista occurrit apud Optatum libroi, qui anno 593 coucilio Cabarsussitano interfuerat, et
is scilicet ipsCqui synodo Cirlensi iuter alios Dona- anno sequenii in synodo Bagaiensi fueral condemna-
lislas traditores interluii, ut ex ejusdem conciliiactis tus. Mustitanorumsimul et Asturilanorummeuiio fre-
narrat Augustinus libro III conlra Crcsconium Dona- quenler apud Augustinum orcurrit in libris contra
tistam, cap. 27. Et idem Augustinus libro xxu de Ci- Donalistas. Assuritani autem ad proconsularem per-
vitate Dei, cap. 8, rcTert miraculum quod apud Aquas tinebant, ut supra vidimus (Col. 282). Jtfustiex Anto-
Tibilitanas in memoria sancti Stephani conligeral sub nini ltinerario in utriusque provinciaeproconsnlaris
Proeulo ejiisdem loci episcopo. Tibiti habet anony- scilicet et Nnmidiaeconfinio sita erat. Eadem est, ni
inus Ravennas, sed non meinorat Aquas Tibililanas; C fallor, quac Mubsi dicitur in Tabulis Peutingerianis.
cum tamen Thibilimhnbeanl Tabulae Peutingerianae, Muste vicum inler duas Syrtes memorat Ptolemaeus
simul et Aquas Tibilitanas, facile crediderim duas lib. iv, caf). 5. Porro Thurris Sicilibae proxima iu
fuissecivitaies a sese invicfm diversas. Tabulis Peulingerianis, eidera proconsulari provinciae
67. SINITENSIS. Testatur Possidius in Iudiculo ser- attributa videiur. Sed de hac urbe iterum ageiiius
moncm Smitt contri Donatistas a beato Augustino infra, ubi de Byzacenisnum. 28. Yerum etsi Norisius
habitum foisse. In Collaiione Carthag. cap. 202 Cfe- Mustitanamin proconsulari provincia urbem admise-
tconiusepiscopusSinilensisex parie Donati comparuit. rit, haud taraen infieialur aliani cjusdem noraiuis iu
Erat prope llipponenscm urbem Castellum Sinitense Numidia quoque exstiiisse, cujus episcopus ex Dona-
cx Augusiioo lib. xxn deGivitaie Dei, cap. 8. Vide tistarum secta, nomine Cresconiut, Collalioni Car-
cjiisdem cpistolam 105, num. 4, ubi de Marcellino thag. cap. 206 interfuit, ubi dicilur episcopus Musti.
ejusdein loci cpiscopoagitur, cujus nomen ex Colla- At admissa hac senientia , lejicicmla erit Baluzii
lionis Cariliaginensis gestis excidisse suspicatur Ba- emendatio, qui Musertitanusibi pro Musti posuit. Sed
luzius. Suniiu coloniam habenl Tabuloe Peutinge- id, ut vir erudiius ipse monel, ex conjectura, fateiur
rianoe. quippe vetus exemplar, simul cum omnibus editis
68. CETIIAQUENSUSCA. Monet erudilus Baluzius Mustibaberc. Vide infra MauritaniaeCaesarieusisepi-
monstrosum isiud nomen ex eo natum esse quod, sco|ios num. 76.
cura in veteri exemplari scriptum esset Ceihaquemis, 72. TURUNIENSIS. Sic scribenduiii esse hujus urbis
sludiosus aliquis advertens primam hujus nominis nomen monet Norisius in Animadversionibus contra
syllabam muiandam esse in ca, duas bas litlcras in p Garnerium, quamvis in Collatione Carlhag. cap. 121
margine apposuerit, quns posteri exscriptores simul habealur Cresconius episcopus Ecctesiw Tubiniensit.
cum priori lectione conjungentes , fecerunt Cetha- Cave auieni ne urbem hanc cuin Tubiensi in Muiri-
quensusca.Inde inferl Pascentium, hic in Nolitia me- tania Caesariensi confundas. Diversas enim esse vel
moratum, eidcm urbi praefuisseac Bonifacium,qul ex eo evinci potest, quod praeter Cresconium supra
in Coilaiioae Cartbag. cap. 143 episcopus Ecclesia memoratum et Proiasium adversariuni ipsius, com-
Cataquensisdicitur. lbidcrn Speralus Donaiista Boni- paruerit in endem collaiione cap. 133 Felix episcopus
facii adversarius, sicul et inferius ca|i. 202 reccnse- Tubkntis, 133 et 'Pse catholicus. Tubunain lamen
lur. Oeniquesancius Augusiinus de Pauto et Bonifa- urbem in Mauritania Caesarieusi exstiiisse cerlum
cio episcopisCathaquensibusagit episl. 96 et seq. edi- est. Et infcrius in hacipsa Notiiia Tubunainter sedes
lionis Benedictinae. istius provinciae, quae eniscopos non babebanl, re-
69. TEGLATENSIS, aut Tegutalensis,cujus loci Dona- censetur. Nemesianusa Thubunis quintus inter reba-
tus episcoput Donatista interfuit Cnllationi Carihag. ptizaules sententiam dixit in concilio Cartbag. sub
cap. 198. Mirnmautem est huiic Donalum a Carolo 'sancto Cypriano; cujus objectiones fusius refellit
a Sancio 132 Paulo Fuliensi cpiscopis Sardiniae Auguslinus lib. vi de Baptismo coiitra Donalisias,
accenseri, in qua insula Tegulam local iiiler Sulcbi cap. 12. Apud Tubunas colloquium habuerat Augu-
et Nuram, in Geographia sacra. Teglata babetur in stinus cum Bonifaciocomite, qui lunc cupiebat di-
Tabulis Peutingerianissegmento 3. inissis rebus omnibus vitam monastica'iu ainplecli,
70. ZABENSIS. Ilunc raemorai quoque codex Halle- hocque ipsi ad dcteriora lapso in iiiemoriaui revocat
S07 APPENDIX AD ViLTOttEM VITENSEM. 508
Augusimus epistola 220. CaeterumOrtelius ex VLcto-A cesim Legensem, ciii prseerat Dacianus, ex Tacara-
re, itt ait, Uticensi ms. Tubaniqm in Numidia locttm lensi distraclam fuissc existimal Baluzins in uolis ad
memorat. Sed Tubqniam pro Tubuniam lapsu calami cap. 121 Collationis.
huc irrepsit. 79. RESPF.CTENSIS.Sic mss. et editi.
73. AQUiENOBENSis. Felicianus episcopus Aquwno- 80. VALESITANUS. Sicmss. et editi. Vide quaesnpra
ventit inter Donalistas comparuit in Collatione Car- observavinmsde Veselilanoiium.59. Ilabelur iiiTa-
Ihag. cap. 198. bulis Penlingerianis Velesi, segmenlo 3.
74. BABRENSIS. Sic qttoque codex Halleri apud Or- 81. MAZACENSIS. Apronianus episcopus Ecclesitv
telium. calholkce Mazacensismandato, cui per absenliam uon
75. TEBESTINUS. Celeberrima fuit coloniaThebesli- subsciipser.il, eonsensum praliuit in collaiione Car
na, quam martyrio proeclaroillustravit heala Crispiun, Ihag. cap. 215.
cujus acta ex duplici ms. codice monasterii nostri 82. LUGURENSIS. Sic ms. Lnudun. cum editis. Al
Sancti Theoderici prope Remos protulimus inler acta codex ms. apud Ortclium liabei, Jugurens;s.
mariyrum sincera ad annum 504, pag. 494. Lucius a 83. CIRCENSIS.Sic codex ms. uterque. Editi vero
Thebette in concilio Carihaginensi sub sancto Cypria- balienl Cinensis. Et quidem nullus alias iu hac No-
no, pro hoerelicisrebaptizandis sententiam tulit num. litia Ciriw, seu Constuniinmei iscopus memoratur,
31; cui respondet Augustinus libro vi de BaptisniO quae lamen erat provinciae melropolis, nt appellaiur
coutra Donatistas, cap. 38. Romutus Thebestensisad- in codice canonum Ecclesioe Africanae,cap. S6. In
fuit concilio Cartfiaginensi sub Grato. Carthaginensi vclusta Anionini ltinerarii editione Lugdunensi, jiro
anteni Collationi cap. 121 interfuit Urbkus epxscopusn Cirta fere semjerCiVea liabetur. Epistolam Augustiui
plebis Thebestinwcaiholicus cum Perseverantioillius 130 Circensibuspro Cirtensibusinscriptam fuisse mo-
adversario, iterum cap. 180 inter Donatistas recen- nel Pamelius in notis ad concilium Rebajitizantium
sro, ubi episcqpusTeveslinusappellaiur, sub quo no- sub saucto Cypriano; ubi complura refen exempla
mine.Cabarsussitanoconciliojarn aiitea snbscripserat. ex quibus liquel soepiusCirca pro Cirla in veleribus
Quiit et synodum ThevestinamDonaiisiarum meinorat monumeniis scripium fuisse, quod tnmen ex libra-
Oplalns Ubron. fheveste dicitur a Ptolemneolib. iv, riorum solummndoerrore provenisse nemo inficia-
cap. 3, sicut et in Antonini Iiinerario, atque inTabu- bilur. Et quidem in epistola laudata, quae nunc est
lis Peutingeriams. Plura de hac urbe ex anliquis scri- 114, Cirtejisibusemendatum est. Non licuit lamen bic
ptoribus congerere supnrfluum essel. Sex dierum manuscriptorum lectionem muiarc, cum alioemiilta;
ilinere Cartbaginensi ab urbe distilisse asseverat Pro- ineadem Notitiao('Currantali;isurbes ignotie, et econ •
cojiius lib. li de Bello Vandalico. lhi, ut refert idem trario nonnullaealias iiotissimoenmiitantor; forlassis
aiicior, Romani cum Mauris iniere pnrlium, in quo quod tunc excisnejacerent, tit Adruinetum, llippore-
Salomon, qtiem Jusiini.inus imperator Africaepraefe- gius, etc. Cerle in procousolnii quinquaginta lantiio -
cerat, occisus fuit. Deniquein Nolilia Bodleiana inter inodo et qualuor cpiscopales civitales Nolitia exhi-
Numidi* urbes memoralur Tebete. Sed Goaris edilio bet, et tamen Victi^r Vitensis libro i, nuin. 9, affir-
Laiina habet Teleple, Graece autem TSASOT». mat eo tempore qup Vandali in Africam transmise-
76. MOXORITANUS. Sic codex Laudun. cum edilis; runt, episcopos in proconsulari centum sexaginta
cdex lamen Halleri apud Ortelium habet Maxori- quaiunr fuisse. Caterum inler*eos antisiites qui
lanus. conc lio Clinlcedonensi interluerunt , oieinoratiir
77. TAMOGAZIENSIS. Thamogada seu, ut alii scri- C AbramiusepiscopusCircemis.Sed ille, uti videiur, ex
buut, Tamugada, eelehris infer caeieras Nuniidiaeur- Afris non ernt. Mngjsad rem pei linet Rufinus Prin-
bes fuit, de qua plura congessit V. C.Stephanus Ba- cipatisCircensis, in episiola 159, alias 158, memora-
luzius in Notis ad Acla purgalionis Cneciliani, tomo lus ab Augustino; quamvis enim nostri Cirtensisrc-
II Miscellaneorum, pag. 480. Novatus a Tamugadeia. posuerint, monuerunl t inien in codicibus mss. 3 to-
conciiio Carthaginensi sub sancio Cypriano, num. 4, lidemque edilis Circensishaberi.
hoerelicos esse rebaptizandos censuit, cujus objectio- 84. PARDALIUS MACOMADIENSIS. IS ipse est Parda-
nem refellit sahctus Augustinus libro vi de Baplismo lius episcopus, uli videtur, qoi Romano coucilio ciim
coritra Donatistas, cap. 11. Duo fuere ejusdem urbis tribus aliis Africanis episcopis inieiTuit anno 4K7.
episcopi ex Donatistarum secla celebres, Oplatus sci- Tres porro hujus nomyiis urbes in Afriea disiingmt
licet.a beato Augustino passim memoratus, cujus Henricus Norisius, quaruni siius ex Antonino facile
Donatistaenataliiia celebrabaut; et Gaudenlius,quem colligi potest. Priorem quippe in Numidia locat
iidem scbismaiici ctnn aliis sex suoesectae episcopis M, M. I'. LIll Cirla distantem; alteram in Tabulis
delegerant ut causam communem contra catholicos Petitingerianis Macomades Minores appcllatam, sta-
in collaiione propugnarent; in qua simul cum Fau- tuit inter 135 Thabaltam et Thenas Byzacena'pro-
siiniano episcopoplebis Thamogadenshcatholico com- vinciae civitates, et paulo post inter Thenas et Vi//as
paruit cap. 128. Duos libros conira eumdem Gauden- Vicum, luiii Tacapas, unde istam in Byzacena»et
tium conscripsit sanctus Acgustinus, qui habentur Tripolitanae cohiinio silam fuisse discimus, quod
tom. IX edit. Benediclina:. Tamogadibabent Tabulae etiam palet ex Plinii lib. v, cap. 4, ubi Byzacii urbes
Peutingerianae, Tamugadi in Antonini Iiinerario; sic j) commemorans, habet Rhusv'ma,Thapsut. lnde The-
quoqueappellalurin actis sancti Mammariil34Jam nw, Macomades, Tacape, Sabmta. Urbes hie recen-
a nobis laudalis, ex quibus discimus urbem ista.m sitaeante Macomadescx Byz iceua erant; quae vero
haud longe a civiiatibus Yaga, Lambese el Tigisi postea sequuntnr ex Tripolhana. llinc Li:nes Maco-
remoiam fuisse. Eversa fuit a Mauris, ut tesiatur madiensisin Nolitia impoiii OccidemaiiS ji.milur sub
Procopius lib. n de Bello Vandalico,sed brevi poslea custodia ducis Tripolitniii.Terlio denique urbs Mi:-co-
resiaiiraiaoi fuisse colligitur ex eodem auctore, qui madfs Syrlis in Itinere a Lepli Mamia Alcxnndriain
paulo inferins copiam frugum maximam in ea exsti- occurril, proinde ontnino d versa ab iis quas snpra
tisse scribit. rommemoravimus. Porro in Collalione Carihaginciisi
78. LEGIENSIS. Infra num. 85 memoratur Januarius s.epius inierlocutus est Aurel us episcopus Ecclesioc
Legensis. Et ex Collatione Carlhag. colligimus du- Macomadiensis, el comparuit interPaires catiiolicos,
plicein in Africa fuisse Legensem urbem. Nam cap. cnp. 116, cum sno adversnrio cx parle Donati Satu-
121 Dacianus episcopnsplebis Legensis catholicus af- stio. Illum vero ex Npmidia fuisse patel ex cap. 182,
firniavit nullum se liabere Donalistam adversarium. ubi se presbyterum habere lestatus est in urbe ldas*
Capite vero 187 CresconiusepiscopusLegensisex paNe . sensi, dum iliic episcopus ordinaretur. Idassa eiiim
Doniiti, adversarium nec se habere, nec tinquam ha- ad Numidiam pertinebat, ut ex hac ipsa Noiitia cer-
buisSeprofessus est. Fortassisin alterutro Collatiohis liun esi.Ad Byzaccnaui ilnque referenda est altera
loco Legiensispro Legensis legendum est; aut certe Macomadia, quoe in cadem Collatione inemoratur
i Notitia utrqbiaue Leaemisscribi debet. Porro dioe- NamMacomadiam duplicein in Nuraidia solus exco-
109 ANNOTATIONESAD NOTITIAMAFRI&E. 310
gitavit Garnerius absqne nllo auctoris, sive anliqui A 1 Yiclor Suggitanus. Eral tamcn in Mauritania Caesa-
sive recentioris, testimonio. Isiani vero Rttsticianam rieosi Siga coloniaapud Ptolemaeumlibro v, cap. 2,
dictam fuisse discimus ex Collationis cap. 197 ; ubi qtiam Antoninus Sigam municipiumappellat; ex qua
cum Porficeiiliusepiscopus MacomaziensisDonalista fortassis nonnulli Cresconium appelhuum fuisse Si-
comparuissel, seque niillum jialere adversarium guitanum opinabuntur.
fuisset professus, Forlunati mus episcopus calliolicus 90. GILBENSIS. Jam recensitus fuit supra num. 40
ex qua esselMacomadia inlerrogavit; cui cum Profi- Filix Gilbensis: ubi plura de hac urbediximus.
renlius ex Rusticianarespondissct, nihil ampliiis For- 91. RF.GIANI NSIS.Hunc quoque ntemorat Ortelius
lunatianusinlerlocutus est. Cassiusa Macomadibusin ex Viciore. Sirmondus nudum nomen exhibet; at in
concilio Cartbag.pro rebaplizaniihiis slelit niioi. 22; Laudunensi ms. codice additur prbl. ut ad pleraque
cnjiisobjectionemsolvit Augnsiinuslii.ro vi de Bapii- aliorum nomina. Gregorius Magnus libro x, epist.
smo contra Donatislas, cap. 29. Donatum Macoma- 52, scribit ad ColumbumNumidioeepiscopum ocoa-
diensemepiscopum, qui relicio Donatisiarum schi- si"iie Paulini cujusdam Regensis episcopi,(|iii apud
smaie ad Ecclesiaecalholicoe unitaiem transieral, sanclissimum jonlificem accusatus liierat. Huncvero
laudat idem Augustinus lib. n contra Cresconium, Reijianensi Ecclesiae praefuisse crcdiderim potius
rap. 10. PiolemaeusMacodamamhabet lib. IV, cap. qnam Regiensi, infra in Mauritania Caesnriensin. 51
5, pro Macomadim. recensitne, quod de episcopo ex Numidia provincia
85. LIGNSIS.Vide supra Legiensis num. 78. In Gregorius eo loci agere videaiur. Vide Sitif.
codiceHalleii non habetur. num. 57.
86. Ai>TIIRRES CONCORDI. Apud Ortelium ex cod. „,^ 92. SILFNSIS. Huc revocari posse Satunium Siten-
;i lleri dicilur Turris Concordiw. sem episcopum Donatistnmcap. 197 Collationis me-
87. LAMFUENSIS. Ortelius cx Halleri codice habet mornium, suspicatur Baluzius. At Sitcnsis episcopus
Jamfuensit. In codice Laudunensi quem vidimus, ila ad Mauritaniam Coesariensempertinebat, qui inter
rlTqrmata est piima liltera, ul Jamfuensis aequeac istius provinciae episcopos num. 112 infcriws ha-
Lamfuensislegi possit. Pro vulgata editorum lcctioue bctur.
siat Collatio Cartliaiiinensis, in qua capi<e 135inter 95. GAUDIABENSIS. Sic edili et mss. In Collationa
caiholicos Paires recensitus est Safargius episcopus cap. 201 inter Donatistas recensitus est SafurniiiMs
plebisLampucnsis.Quin elconcilio Carlhaginensi snb ephcopns Gazabianensis. Glaudi in Numidia babet
ISonifncionnno 525 subscripsit Ponlius episcopusple- Antonini Iiinerarium.
bis Lamfitentis.Dubital autein V,.C. Stephanus Ba- 94. MARCDLITANUS. Legendiim puto Masculitanus.
luzius an Lamfoctenseoppidumab Ammiano Marcel- Codicis tamen utritisque ms. lectionem mulare non
lino lib. xxix laiidaliini, idem fuerit cum bac Lara- licuit. Et quidem in indice geographico operibus
fuensi urbe. Sed bunc scrupulum amovebimus in sancti Cypiiani editionis Oxoniensis praeflxo,practer
notis ad Sitifenses episcopos nurn. 21, ubi Lemfo- Masculam, habetur quoque Marculi in Numidia, sed
ctensnn urbem ex codicibus mss. restituinitis. f irtassis ex lmc Notiliaeloco. Ca:(erum Mascula urbs
88. VAGRAUTENSIS. Sic uterque codet ms. cum erat in Numidia oiiimbus nota, cui praecrat lemporo
clitis. Collationis Carlhag. Malchus episroput plebisMascu-
89. TIGISITANUS. Hiijus urbis situm discimus ex litanw, qui in ea recensetur cuin Vi«a/iipsius adver-
aciis saneii Mammarii, jam non semel laudatis, ex sario c-i|>.128 et %H. Et longe antea concilio Car-
ijuiliiisVagam, Lqmbesem,locum quxdicittir, Ad Cen- 'C thag. sub sancio Cypriano interfuerat confessorCla-
iitm Arbores,Tamugadim,Tigisimct Bosetka sese in- rus a Mascula. Januarius item Masculilctnusepisco-
vicem hauil longius distilisse colligi polcst. Tigisim pus subscripsit concilio Caithag. sub Bonifacioanno
Niiu idioeurbem memorat Procopius libro n de Bello IXXV.Donatus Masculitanus 137 Donatisla meino-
Vandalico. Celebris est in Donatisiarum hislnria raiur non semel ab Optato lib. t, et ab AuL'iisiinoli-
ScciindiisTigisitanus Numidiaeprimas tempore per- bro III conlra Cresconiom ex actis synodi Cirtensis,
seculionis, qui synodn Cirtensi praefuit. De eo Opia- cui ille cum aliis tradiiorihus ex eadem secia iuler-
tns libro i adversus Parmenianum, Augustinus epi- erat. Archinimum Masculanumlaudai' Vicior Vitensis
stola 43 ad Glorium 136 el alios, quae anlea erat libroi.num. 1\ De quovidenoiam52(Co/. 199, n.d).
162, et passim in libris contra Donaiistas. Plura de 95. CENTURIENSIS. Memoratur in codice canonum
eodem liabebantur in cognitione 3 Cotlalionis Car- Erclesioe Africanae cap. 87 Qublvultdeus ephcopus
tliag.. cap. 157 el seqq., ul pntet ex indhe quem Cenluriensh, is ipse, ni fallor, qui in Co'laiione Car-
eruditus Baluzius tomo I NovaeCollectionisConciho- iliaginensi cap. 126 inicr caiholicos recensilus cst,
rum edidit. Sed ipsa gesta excidere, quae lamen ali- cum Cresconioillius adversario ex partc Donati. Tc-
quaienus suppleri possunt cx ejusdem Collationis stis est Prpcopius libro u de Bello Vandalico castel-
Breviculosancti Auguslini, in quo inulta de Secnndo lum Ccnttnia; dictum, in Numidia exstitisse.
Tigisitano cap. 13 et seqq. Cnllntionis diei 3 haben- 96. SUABENSIS. !sic editi ex cotlice Laudunensi.
lur. Porro duaeerant in Africa urbes Tigisis dictae. Codex Hallcri babct Sttavensis,quod idem est. Lito-
Nam inlra inter MauritaniaeCaesariensisPatresnum. rius episcopusplebls Suavensis catbolicus adfuit Col-
27 Passitanus Tigisilanus memoratur. Tigisi et Thi- 'j. lationi Carihag. cap. 155, qu-m malc Garnerius Sua-
giti, praeter Thiges, habentnr in Tnbulis Peutingeria- i nensem appellavit, ul eiim Sugunensem episcopum
nis. Et quidem in Collaiione Carthaginensi praeter faceret : qua dc re a Norisio rcprehensus est.
Sotlemntumepiscopumplebis Tigisitanw eatliolicum, 97. GERMANIENSIS. AnonymusRavennensislib. iu,
et Paschasium Donatistam illius adversarium cap. num. 6, meminit urbis Germaui,et in Tabulis Peutin-
135 memnralos recehsilus est rap. 2C9 Gaudentiut gerianis babetur Ad Germani. Supra num. 28 recn-
episcopustoci Tigisitani ex Donalistarum secta ; pro situs esl Florentius Noba Gerpianiensis;cui loco ln-
quo, cum ex inlirmitaie in itinere remansisset, sub- nocentiumephcopum EcclesiwGermaniensis calholi-
scripsit CresconiusepiscopusSiguitanus. Quinam vero cum, in Collaiione Carihaginensi memoraium, prac-
cx isiis INiunidia:iribuendus sit incertum est. Balu- fiiis-e putat aucior ediiioiiis Oxohieir-is operum
z us SollemniumNumidam fuisse infert, quod Resti- sancti (lypriani, qui el confessoremJambum a Ger-
luliis, qui, inquil, olius etse non potest quam NoVa- maniciana uniim e rebaptizantibus qui concilio Car-
sinnensisin Nuraidiaepiscopus, pro eo subscripserit. tftaginensi suh sanclo Cypria.no interfuere, cidem
At pro GaudeutioCresconius Siguiianus subscripsit. loco trihuit: quo- tnmen ad hanc Germaniensem
.Scoitsaiitem erat in Numidia M. P. xxv Cirta di- urbem, ile qua hic agimus, revocari debere vcrisi-
stans m ex AntoniniIlinerario certum est, et ex Ta- milius est. Sed et lallilur idem vir etuditys altribucns
biilts Pemingerianis, ubi segmento 2 Tigisi media Germanitianam, utaii. notiamByzacenoeprovinciae,
lncaiur inter Sigus et Cirtam, segmento'5 memora- ciim ex hac ipsa Notitia certum sit tum Germauinui
lur Siguete. Quin et supra num. 18 recensitus est Novam, lum alteram quaasimpliciler Germania dice-
 Sil APPENDIX AD YICTOREM VITENSEM. 312
balur, aa Numidiam periinuisse. Gerraanicianam.A latur. In Notitia vero quae sub Leone Sapiente con-
tamen in Byzacena admittere videtur Antoninus in scripta est, babetur inter Numidiaecivitates Vaaar-
Itinerario. Germankianentes ad curam suarm perli- melita in editioneGoaris; Graecustamen textus habet
nuisse testalur Augustinus, qui ipse Numida erat, BKSIJJ M»>eiuv;quem locum edilio Beveregii in duas
episiola 251. Porro in concilio Carthaginensi sub urbes distinguit B«8»? et Mn/suv; Latine Badet et
Aurelio anno 419 in codice canonum Ecclesiae Afri- Meleum, quae num. 6 et 7 recensentur.
canoecap. 153 subscripsit Candidut episcopusGerma- 104. FORHENSIS. Ihferius num. 108 ilerum For-
niw. Sed iste episcopus fuit Abbir Germankiance. mensis episcopus habetur. Alterutrius fuit Justus
Nam in altero codice, ut monet Justellus, vocatur Formensis episcopns Donalista, pro quo aegrotanle
episcopus Ecclesiw Abitinensii Germankianorum Ec- subscripsit Martialis Idicrensis in Collatione Carlhag
rlesiw, et in ejusdem concilii prologo dicitur Candi- cap. 209. ldem dicendum de Urbano Formensi epi-
dus Abbirilanus. In editione autem Labbeana tomo scopo Donalisla, de quo Optatus lib. n.
II ConciL, col. 1603, Abbirilanus, seu Abdetitanus, 105. DE TURRESAMMENIAKUM. Aliis, ut mnnet
ct col. 1605 Abbiritanus, alias Germanicianorum. Carolus a Sancto Paulo in Geographia sacra, de Tur-
Uirobique vero inter proconsularis provinciae episco- ret Armeniarum.Codex Ilalleri habet Turris Samme-
pos isl« recensetur. Huic urbi praefuit Succestut ab riarum.
Abbir Germaniciana in concilio Carthag. sub sancto 106. BALESASENSIS. Codex Halleri Balesasensis.
Cypriano memoratus num. 16. Vide notam in Victo- Eamdem urbem esse suspicatur Baluzius cnjus anti-
rem Viiensem supra pag. 75 (Col. 209, n. «). stes in Collatione Carthag. cap. 126 Adeodatusepi-
' 98. VADESITANUS. Sic codex uterque ms. cum edi- o scopus Belalitemis inter catholicos Patres recensilus
tis. Huic urbi, ut opinatur Y. C. Baluzius, proefuit fuit.
Cresconiusepitcopus Baiesitanus ex Donalistis in Col- 107. FATENSIS.Ortelius memorat Facenscm in
lat. Carlhag. cap. 201 memoratus, quem eumdem Mauritania Sitifensi locum episcopalem ex Victore
esse censet Cresconiumqui cap. 126 adversarius di- Uticensi. Verum nullus istius nominis infra inter
citur Forlunati episcopi caiho\WiEcclesiw Undesita- hujus provincise antistites recensetur.
nm; quare idem vir eruditus ibi emendavit Vadesi- 108. FonMENSis.Jam supra num. 104 recensitus
tanw. est Ponticanus Formensis.
99. GAURIANENSIS. Sic scribitur in ulroque ms. 109. MULIENSIS. Hunc quoque memorat codex
cod. et editis. Apud Ptolemoeum libro iv,cap. 2, Halleri apud Ortelium. Subscripsit concilio Carthag.
memoratur Garra; et infra in Byzacena niim. 22 sub Bonifacio Marianus episcopusmunicipii Tullientit
memoratur Secundinus Garianensis. ex Numidia legatus. Jara supra observavimus conci-
100. NARATCATENSIS. Codex Halleri Naratealensit. lio Cabarsussitano subscripsisse Lalinum Mugiemem
Nostra lectio firmatur ex concilio Carlhag. sub Boni- episcopum ex 139 Donatistarum secla. Mitia hahe-
facio, cui subscripsit Columbut episcopus plebis Na- tur in Tabnlis Peutingerianis.
raccatensis. 110. OSPITENSIS , seu , uti videretur , Hospitentis.
101. LAMIGGIGENSIS. Sic ms. codex, Laudun. At Nam in Collatione Carthag. occurrit Benenatus epi-
editi babent Lamiggizensis.Melior est nostra 138 tcoput plebis Hospitensis catholicus ; qui cura cap.
Iectio, quamvis inferiiis iterum habeatur episcopus 133 aflirmasset nullura alium in suo loco episcopum
Lamiggigensis. Duas quippe hujus nominis urbes in "_ esse, Lucullus episcopusDonatista dixil: Persecutio
Africa ftiisse ex Collatione Carthag. patet, ubi cap. semper me fugavit; et cap. 198 idein Lucutlus epitco-
133 Innoceutius Lamigyigemis recensetur cum Ju- put ab Hospitiit duos adversus se habere calbolicos
niana Donatista ipsius adversario, qui et ilerum professus est, quorum unus modo fuerat ordinatus,
comparuit cap. 298. Et cap. 1$7 memoratur Recar- quod scilicet, cum forte Lucullusab Hospitiis fugatus>
gentius episcopusLamiggigensis Donatisla, quiprofi- sese recepisset in aliquod oppidum ejusdem dicece-
tetur se nullum habere adversarium. Ex hac lcctioiie sis , ibi et catholici episcopum ordinaverint, qui ei
restituta solvitur scrupulus erudili Baluzii, qui in resisteret. Caeterum Larolus a Sancto Paulo hic in
notis ad hoc 187 Collalionis caput, suspicaiur pro Notitia pro Ospitensislegendum esse putat Ospinensts,
Lamiggigemisibi debere legi Lamiggizensis.Sic quo- laudatqne Leonem epitcopum Ospinentemin concilio
que in recenlioribus catalogis, in quos invecta est VII Carthag. meraoratum; sed idera aucior, ubi de
Lamiggiza, restitui debet Lamiggiga. Coelerum in Mauritania Caesariensi agit, in ea proviucia locat
cod. Halleri, ut refert Orlelius, una earqm civilattim Oppinum, a Ptolemaep libro iv, cap. 1, memoratum,
dicitur Lamigginensis, altera Jamigginensis. Vide eique loco praefuisse ait Leonem Oppini episcopum,
Greg. M. Iib. i, ep. 82, ubi ArgentiusLamigensis. qui concilio Cartbag. vn subscripsit. Unicus vero Leo
102. GARBENSIS. Adfuit Collationi Cartbag. cap. Oppini subscripsit huic synodo, et quidem ex Tingi-
209 Felix Garbensis celebris Donatisla, qui in vulga- tana, ut dicemus infra ubi de Byzacenis num. 82, et
tis Optati Milevitani episcopi edilionibus libro I ap- in Sitifensibus num. 33, ad verbum MOZOTENSIS.
pellatur Garbiemis aut Gabriensis, et in 2 mss. codi- 111. YAGADENSIS. Codex Halleri, Vagradentii.
cibus, uno scilicet sancti Remigii Remensis, et altero Ejusdem forte loci fuit Donatut episcopusVagealensis
sancti Theoderici prope eamdem urbem, Gardensis, 0 in Collatione Carthag. inter Donatistas cap. 180 me-
in tertio, qni est Sancti Germani a Pratis, Gabrensis moratus. CaeterumBagrada celebris est Africaeflu-
dicilur. At Viclor ab iisdem Donalistis Romam mis- vius, qui urbem cognominem habebal, ubi Romano-
sus ut ibi eorum sectae episcopatum teneret, in iis- rum legatos a Carthaginensibus contra jus gentium
dera Optali editionibus libro n Gar&iensisdictus, ini comprehensos fuisse scribil Livius. Bagradai urbem
laiidalis mss. Garbensis appellatur. Victor a Garbe: et Bagradam fluvium memoral anonymus Ravennen-
dicitur in actis synodi Cirtensis apud Augustinumi sis lib. in, num. 6. Placet eorum sententia qui Ya-
libro III conlra Cresconium, cap. 27. gadensem urbem bic memoratam, Bagaienseoppidum
103. VAGARMELITANUS. Codex Halleri Vagormetita- esse censent, adeo in ponalistarum hisioria famosum.
iius. Scribendum est Magarmelitanus,ul recle monet; Dequo plura habes supra num. 7 (Col. 293).
Baluzius in notis ad cap. 126 Collationis Carthag.,, 112, LAMASUENSIS. Haecurbs in Tabulis Peulin-
ubi Secundus episcopusplebit Magarmelitanwrecen- gerianis dicitur Lamatbua, ab Anlonino in Itinerario
sims fuitcum Fe/ice ipsiusadversafio, qui et nap. Lamatba. Utramque lectioncm admittit Collatio Car-
298 inter Donatistas adfuit. Secundus vero hic ini tbag., ubi cap. 128 Avitut episcopusplebit Lamatuen-
Collationememoratus is ipse esi, ni fallor, qui Leporiit sis memoratur cum Januario ipsius adversario, qui
libello emendationis per Sirraondum edito, subscri- cap. 187 Lamasbensisdicitur. Pusittus ejusdem urbis
psit liis verbis : Secundut episcopusEcclesiwAquentiti episcopus interfoil concilio Carthaginensi sub sanclo
sive Megarmitahw,et in epistola.quae ea occasione adI Cypriano pro rebaptizandis haereiicis,cujus objeclio-
episcouos Gallicanos scripta fuit, Secundinus appel- neiu solvit Augustinus libro vu de Bajiiismo cpntra
313 ANNOTATIONESIN NOTITIAMAFRlOdE. 314
Dnnatistas, cap. 39. HTictamen in editione Oxoniensi iA 118. TACASTFNSIS. Codex Halleri apud Ortelium,
diciiur Pusitlus a Lambesa; scd errore, ut arbitror, Tagartemis. Celebris et fortunaia civiias, quaemaguo
-
amanuensium: etenim priores edilionessiraul cumAu- Augustino orium praebuit, ei Alpiumejnsdem Augu-
gustino habent wLamasba,et quidem in eadem synodo stini amicum babuit antistttem. Isie variis Africanae
num. 6 jara tnemoratus fuerat Januariut a Lambese. Ecclesiaeconciliis interfuit, passimque in Collaiione
113. TACARATENSIS. Nescioquo pacto Holsienius et Carlhaginensi interloculus est, in qtiajinus e septem
Harduinus in notis ad Plinium lib. v, cap. 3, hunc fuit episcopis qui pro luenda Ecclesiae calbolicae
episcopnm sic a Tacatua urbe dictum fuisse scripse- causa adversus schismaticos electi fuerani. Firmi
ritnt. Erat quippe Tacarata urbs in Nuraidia , cujus Tagastensis episcopi constantiam laudat idem Augu-
dioecesisadeo ampla erat, ut Verissimus, illius urbis siinus libro de Mendacio,cap. 15, quod nec tnenliri
ix parle Donati episcopus, in Collatione Carthag. voluerit, nec lorraenlis etiam atrocissimis unquam
cap. 121 conquestus fuerit quod in sua dicecesi ca- adigi potuerit ad hominem quem occultaverat pro-
tholici quatuor episcopos consliluissent. Ex his ibi- dendum. Celebraiur ejus memoria in martyrologio
dem Aspidinsejiiscopusplebit Tacaratensisrecenselur. Romatio die 31 Julii. Plura vero de Tagasta proferre
Caeteros fuisse Datianum Legensem, Octavianum supervacaneura csset. ln Antonini llinerario inter
Restianentemet Fortnnatum Casensem Calanen«em, Hipponem Regium et Nnraggarain media Incatur.
qui Collationi interfuerunl, viri erudiii cxistimant. 119. MAXIHIANENSIS. Codex Halleri, Maximinentis.
Verissimusquippe loco laudato quaiuor sibi adversan- Petrus abbas in concilio Carthag. annn 525 sub Bo-
tes catholicos recensuit. Sed oppidorum in quibus nilacio , pro luenda monasterii sui liherlale exem-
eraut constituli nomina non relulil. 1'orro non iinus R plnm altulit Raccensismonasterii, quod licel Maxi-
inficias Tacatuam urbem in Numidia, et quidem cele- " mianensi Ecclesiw vicinum fuerit, ad consolalionem
brem fuisse, quam Ptolemaeuslibro iv, cap. 3; Anto- tamen 141 primatis provinciwByzacenw se confere-
ninus in ltinerario; Plinius lib. v, cap. 3; anonymus bat. Maximianensesmemorat Liberatus iirimas Byza-
Ravehnas, et TabulaePeutingerianaelaudant. Eamdcm cenae in cpist. ad Bonifacium Carlhag. in concilio
inter Rusicadam et Hipponem Regium sitam fuisse Juncensi. Hanc vero urbem a Ruspensi haud prorul
ex Antonini Itinerario colligimus. Habemus ct Taga- abfuisse colligitur ex Vita sancii Fulgentii cap. 29,
ratam ab his 140 diversam, de qua inter procon- ubi sanctus ille ponlifex ob comprcssas finitimarum
sulares num. 45 Taguram in Numidia num. 20, et plebium rixas laudatur, et potissimum quod Maxi-
Tagariatam in Byzacenanum. 37. mianemis animositalem plebis, quw ordinatum sibi
114. MILEVITANUS. Hlustrem hanc sedem fecit episcopumrecipere nolebat, sedaverit. SynodicaePa-
Optatus Milevitanus episcopus , cujus libios ad Par- trum provinciae Byzacenaequoe lecta est in concilio
menianumde scbismaie Donalistarum saepiusexcusos Lattran. sub sancto Martino actione 2 inler alios
nemn non novit. Nomen ejus in martyrologio Roma- subscripsit Bonifaciusepiscopus tanclw EcclesiwJu-
no die 4 Junii inler sanctos confessores inscriptum stini et Maximiensit.
est. Complures in eadem urbe habiloesunt synodi, 120. ZARADTANSIS. Sic uterque codex ms., editi
inter quas celebris est ea quae anno 416 in Pelagia- vcro Zaradtemis. Laudat Baluzius concilium Carthag.
norura causa liabita fuit: cujus synodalis epistola ad anni 525, sed ibi subscripsit epitcopus Zactarensii.
Innocentium papam inler Augustinianas epistolas Al in collatione Carlbag. cap. 128 recensitus fuit Cret-
exstai num. 176; eamque contirmavit idem pontifex coniut epitcoput plebisZaraitemit, cum Rogaio ipsius
ibidem epistolis 182 et 183 edilionis Benedictinae.iC adversario, qui et cap. 203 inter Donatistas compa-
AdeodatusepiscopusMilevitanuse Donalistarum se- ruit. Apud Plolemaeum meraoratur Zaratha, quam
cta cura aliis sex episcopis electus est ad agendam inter Mauritaniaj urbes recenset. Huic loco magis
suae sectae causam conlra calbolicos in Collatione convenit Zarat urbs in Numidia, quam nempe prope
Carthaginensi,in qua saepiusinterlocutus est. Severtti Lamnsbam locat Anloninus in Itinerario.
vero.ejusdem urbis episcopus calholicus, paulo antea 121. DE GIRUTARAZI. Hanc urbem apud Ortelium
e vivis excesserat, ut dicitur cap. 215. Mileum babet ex codice Halleri reperire non licuit.
Antoninusin Ilinerario; MifeucoloniamTabutae Peu- 122. LAMIGGIGENSIS. De hac sede actum est supra
tingerianae, et in synodo Cirtensi Secundus priroas num. 101.
Purpuriura a Limata objurgavit, quqd duos sproris 123. YICOPACENSIS. llujiis oppidi nomen est, ni
suaefiliosoccidisset Milei, qiiam urbem a Milevidis- fallor, VicusPacis. Cod. Halleri liabet Vknspacensis.
tinxil Carolus a Sancto Paulo; sed alii viri erudili Adfuit Collationi Carthag. cap. 143 Asterius episco-
refragantur. • pus ptebit Vicensis,cum Urbano episcopo Donaiista,
115. ULLITANUS. Codex Halleri apud Orlelium ha- qui cap. 206 episcopus Vkensis dicitur, nec tamen
bet Villitanus, forte pro Vallitanus, ut censet Holsle- sese alterutrum noverant. Ilis locis insuspicalur Ba-
nius in annoialionibus ad Carolum a Sanclo Paulo. luzius Vicipacensisepiscopum desiguari, quamvis,
Et quidem Bonifaciusepiscopusplebis Vatlilanwinier ul ipscmet prosequilur, aliaesint urbes in Africa Vici
catholicosPaires in Collaiione Carthagiuensi capitc diciae. Melius huc revocalur Florentianus Vicopaca-
135 recensilus est. Yictori Garbensi, Donatisiarum tensisex Numidia legatus in concilio Carlhaginensisub
Romano episcopo, ut ipsi aiebani, Bonifacius Balli- "n Bonifacio anno 525 qui et ibi dicilur Vkopacentit.
tanus successil, apud Optatum libro n. Al Vallim in * 124. SUNTNUMERO 125. Taraen nonnisi 123recen-
proconsulari Antoninus et Tabulac 1'eulingerianaelo- sentur; nonnulli forlasse per araanuensiuin incuriam
cant. Certe in coucilio Cartbag. sub Bonilacio sub- excidere.
scripsil Restitulus episcopusptebis Vallitanw. Sed in AD PROVINCIAMBYZACENAM.
eadem synodo memorainur Restilulus Viltensis et * YASSINASSENSIS
Porpirius Vullensis, quurum fortassis alteruter huc ETAQUIS. Ilaec verba in editis re-
essei revocandus, si a Nuinidia esset. feruntur post aliquot puncta, veluti si quod prius
116. SELEUCIANENSIS. Ortelius ex codicc Halleri erat in codice legi non potuisscl. At nos ea reiuli-
habet Seleuciamensit.In Collalione Carihag. cap. 121 mus eo prorsus modo quo in ms. Laudunensi ha-
comparuit Terenliut episcopus Seleucianemiscatlio- bentur, in quo nihil omniuo deiriiuni aut lacerum
licus, cum MessianoDonatista ipsius adversario, qui apparet, relinquenles nnicuique quid ea de re vo-
ileruiu cap. 206 memoralur; ila lamen ut in editione luerit judicandi lihertaiem. Vix lamen dubiiim csse
Papiri Massonicap. 121 habelur Solencianemit, et poiest quin his vocibus duoe sedes designaiae ali-
cap. 206 Seleuciamensis,ex quo fortassis iiltimo loco quando fuerint. Porro Ortelius citat Africw locum
Onelins nomen hujus urbis exscripsit, nam Collatio- episcopalemnoiniue Vassilanum, ex Viclore Ulicensi,
nem Carlhag. simul cura Yictore ms. laudat. qui alias in Notilia non occurrit. Concilio Chalcedo-
117. VADENSIS. Plura de bac urbe diximus supra nensi act. 15 subscripsit Valerianus Bassianentit ex
uiun. "i. Africa.
31|B APPENDIXAD VICTOREMVITENSEM 516
1. AMUDARSENSIS. Sirmondus sic habel: LiberalusA a Baluzio memoratus alius sit a Juliano a Murcel-
Amudarsensi.1,per. At in eod. ms. Laudunensi sic liana, qui apud Cyprianum et August num meinora-
habetur, Liberatus prb. Amudartemis. In Collatione lur, 143 ul dixinms noia 52 in Numidas. Neque
Carlhag. edilionis Massoni hacc leguntur cnp. 126 : dicas Marccllianam el Masclianam eamdem urbem
Maiut episcopus Plenius Auvidarsenss; aliae edit., fuisse. Nam in Collajione ('anliagin. cap. 155 Luri-
Amudarsenss;'quem locum Baluzius sic emendavit, dus episcopusplebisMarceltianensisel Batilensh, a t
Majus episcopusplebisAmudnrsensis, ejusdem scili- apud se catbolicam unitatcm haberi, et lanien, nt
cet urbisquae liic in Notitia memoratur. El quidem mox dicebamus, Plutianus episcopus Masclianeush
nola 142 est aPl|d veferes Amudarta, quam, ut Dnnafisia cap. 208 cbmparuit. Errore ilem li<rario-
idiim vir erudilus obsmat, Plolemacus et veteres rum Numidius,qui in concilio Carlhag. suh Geneth-
liinerarii Anlonini editioiies Amurdatam appellani. lio memoratur, Matclianiianus appellatns est tonio
tleriii editio Antonini Amudarsamhabet. II Concil. edii. Labb., col. 1160; nam ille episcopus
2. MANSUETUS AFIJFENIENSIS. Sic codex uterque fuil Massylilanus,ut ex ejusdem tomi appendice, ubi
ms. ctim editis. Is autem Mansuetusipse videtur esse concilium islud ex cod. Vatic.ino correctum habe-
qirem Victor Vitensis laudat libro n, num. 16 : de tur, et ex capile octavo codicis canonum Ecclesiae
qiio vjde nolam siipra 93 (Co{.215, n. b). Africamepaiet.
3. SEPTIMUNICIENSIS. Sicedili et mss. Septimunkiam 10. SEBERIANFNSIS. Sic editi simul et mss.
memorat Antoninus in Itincrario. Et Ferrandus ali- 11. NAREN-IS. Naram memoralAnloninusinltine-
quot relert concilii Seplimunicensis canones in Bre- rario. f!,\.Januariutepispopus Narensisex Donatisiarum
vialione. T>secla ihterfuit Cnllationi Carihag. cap. 206. _
4. BENF.FENSIS. Urbis hujus silum discimusex cap. 12. DI.CORIANINSIS. Llrbis hujusnomenunica litlera
14 Vitaesancii Fulgentii, ubi laudatur monasterium aliter sdihitur in synodica Palrum ByzacenorMTi ad
Vicenst, seu, ut liabent alii codices, Juncensi proxi- Constaniinum imperatoremconlra Monotlielit^s,qu;c
mum liltori, Benefensiautem maxima ex parle conti- recitata esl el approbata in concilioLatcraneiisi sub
guum, in quod sese Fulgcnlius recepit, quod ibi ri- sanctoMartinoactione seu secreiario2, cui inter alios
gjdi propositi disciplina antiqui servnreiUr. Concilio subscripsitPaschasiusniisericordiaDeiephcopussanc.w
Cabarsussitano Dbiiatistarum subscripsit Guntatiut EcclesiwDelorianensis.
Benefentis episcopus.Collationi autem Cartliag. cap. 15. TAMBEITANUS. Tambaiensemciviiatem memo-
•
133 ndftiil AZmilianusepiscopusEcclesimBenefensis* rat Vicior Vilensis lib. v, num. 5. Martyr Secundia-
catholicus, eo ipso die quo Mazimianusillius advcr- nus a Thambeis adfuit concilio Carlhag. sub sanclo
sarius defunctus est, ut ibidem el eap. 198 Donali- Cypriano num. 80, cujus objeclionemsolvit Augusii-
staeaflirmarunt. nus libro vn de Baptismocontra Donatjsias, cap. 44.
5. ANCUSENSIS. Ejusdem loci episcopns fuit ex Do- Gemeliusepiscopusa Tambeiscum cacteris Douaiistic
natistnrutn secta Donaius ephcopus Ancusensis, in sectae episcopjs siibscripsit concilioCabarsussitann.
Collaiione Carlbag. cap. 208 memoratns, quem eum- Deniquein Collatione Carthaginensicapite 198 Fau-
dem Donatumesse puiat Baluzius qui cap. 126 Gu- stinus iiem Donatista, episcopusTambeiensiscorapa-
dudi episcopiAniusensisseuAvinsensisadversarius in ruil : qui is ipse procol dubio est qui cap. 128 Sopa-
vnlgaiis edrtionibusdicilur. Hinc ipse pro Aniusemis tris ephcopi plebis Tumbalenshcatholici adversarius
reposuit Ahcusensis. appellalur. tlinc ibi eruditus Baiuzius Tambaiensis
6. MIDIDITANUS. IS e-t forte qui in cod. Halleri G restituit.
Meditlitanusdicitur. In Collatione Cartbag. cap. 208 14. LJETUSNEPTITANUS. Hic est celebris martyr
inler Donalistas lecensetur Liberalis episcopusMili- laudnt Viclor Vitensis libro n, numero 18; de
diensh; pro quo suspicatur Bnluzius legendum essc 3uem (io plnra diximus npta 98 (Swpraro/. 217,».c). Nepte
MididiensU.Sic et in Vita sancii Fulgentii cap. 12, ab arionymoRavennensimemoratur libro lii.nuni. 5.
ubi in ediiis memoralur chims Ididi, monet idein Eidem yero urbi priefiiissesuspicatur BaiuziusQuod-
vir erudiius in anliquo cud. ms. Colbertino baberi vulldeum ephcopum Nebbitanum, qui in Collalione
Mididi. Porro in Collatione Cartbaginensi cap. 142 Carlhaginensicapiic 197 inter Donalistasrecensitus
miinoratnr Serenianus episcopus Miditensis, quem fuit.
forlnssis nomiulli huc revocari posse censebunt. 15. CIISTBENSIS. Codex Halleri, Custensis. Edili,
Pertinebaletiim i:le ad Byzacenamprovincinm.Nain Caslrensis.Lectionemcod. m's. Laudunensisretinere
cum sese habere cuiholicamunitatem professus fuis- visum est, dum niutandi ralio suppelat. CaUra b >lic-
set, Peregrinus Sufetanus episcopus Donnlista in- tur in Tabulis Peulingerianis. sed exira Byzacenam.
terlocutus" est : Presbyterum illic habeo Vktorem;: 16. FLAUIANUS BULELIANENSIS. Ediii habeni Flavia-
diceceiismea est. Sufetam nutem ex Byzaceua fuisse! nus Bubelianensis,ex quibos, uti videlur, index ope-
nemoinficiaripotest,memoraturquippeiiifranum.21. ribiis sancii Cypriani prajfixus memorat Bubeliam;
7. TUBULBACF.NSIS. Codex llalleri, Tubolbacemis. qiiam babet quoque Ortelins ex Ilalleri rodice. Bu-
Nostra lectio potior. Eienim in Collaiione Carthag. li.lam oppidum Alricaeinterioris idem auclor memo-
cap. 126 memoratur Januariut episcopuscatholicusi rat a Cornelio Balbo cxpugnatum , cujus rei tcstem
plebis Tubulbacensis. „ laiulat Plinium. At Plinius libro v. cap. 5, inter
8. VADENTiNiAttENfis, seu fa/eiKmianensisEienimi K oppida quorum simulacra Cornelius Balbusin tritiiu-
cpistolaesynodicacconcilii ByzaCeiiiad Constanlinum i phum dusii, Bulubamrecenset et Bubeiumnationem.
Aiigustiim, quoein concilio Lateranensi sub sancto) 17. THEUZJTANUS , sCu Theudilanus. Familiaris
Martino aciione seu secntario 2 lecta fuit, interf qnippe erat, ut jam obpervavimtts,apod Afros lit-
alins subscripsit ultimus Rodibatdut gratiq Dei epi- tcrarum 2 et d permutatio. Plinius lib. v, cap. 4,
tcopus tanclw Ecclesiw V'alentinianensis.In codice: iniiT nlia oppidalibera Theudemememorat.Caiterum
lliilleri memoratur episcopiisVadacihiensisin Afrka. codexHaileri hahet Zteutilanut.
9. MVSCLIANF.NSIS. Codex Halleri, si bene legit Or- 18. SF.RIUNDUS PUTIENSIS. Editi, Servandus.Deurbe
lelius, habet Masdianensit.Masclianasmemorat An- Putiensi plura hahes supra, pag. 122 (Col.297, num.
toninus in ItinerariO. Collationi Carthag. cap. 208I 17),u'hiAeGaudentioPutiensiinlerNumidasnum, 17.
interfuit Plutianus ephcopus MasclianensisDonatista,, lis adde apud anonymomRavennensem144 'llK '">
in quem locum observat erudittts Baluzius concilibi hiiiii.5. Putea, et Ad Puiea inter Africanascivitatesre-
Carthag. sub sancto Cypriano inter rebaptizaniesi censeri. Puteam recensel Piolemaetisinter urbes quae
adluisse Jutianum a Masclianh.Sed hunc invenire'. sub Adrumeloconsiilutaeerant, proinde huc revo-
non licuit in editis, nec eum memorat Augustinusi Candam.
in libris de Baptismo'contra Donatistas, in quibus» ' 19. THAGVMUTENSIS. Huicloco praefuitMilicus epi-
antisiitum qui concilio isti interfuerunt objectiones> tcopus,plebisTagamulcnsit,intercaibolicos antisiites,
singillatim refellit. Et quidem fallor si Julianus istet in Collatione Carih. cap. 126 memoraius. Quam ur-
317 ANNOTATIONESIN N0TITIAJ1 AFRIC^E. 518
bem cum Tadamatensi, infra inler MaurilaniaeCaesa-A 25. MACTARITANUS. In concilio Carthag. sub san-
riensis urbes num. 105 recensita, eamdem esse dixit clo Cypriano inler rebaptizantes Marcus a Maclari
Baluzius. senlentiam dixit num. 38; cujus objectionem fusius
20. PB/ESIIHUSSUFETULENSIS. Laudatur hic antistes refellit Aujiustinus lib. vn de Baptismo contra Dona-
apud Yiclorem Vitensem libro n, num. 16, et in tisias, cap. 2. In Collationeautem Carthaginensicap.
iiota°in hunc locum (Col. 215, n.h). Privatianus 202 inier Donatistas recensitus fuit Comparatorepisco-
a Sufelula sedit in concilio Carlh. sub sanclo Cy- pusMaclaritanut. Denique Plinius lib. v, cap. 4,inler
priano inter rehaptizantes num. 19. Et Jocundus oppida libera compulat Matlerense, quod idem essc
ephcopusplebisSubfetulensis, cum Tiliano ipsius ad- ac Maciaritanumcensuit vir eruditus Joannes llardui-
versarioCollationi Carlhag. interfuit cap. 127. Titia- nus. Sed foriassis Matterensequod, ut fatetur Har-
nus item inter Donatistas comparuit cap. 208. Quin dtiinus, procferuntomnes codices, melius Matturitano
et idemJocundus legatus fuit provinciacByzncenaead oppido inferius num. 50 recensito, quam' Maciari-
eoncilium Carth. anno419, ut ex eadem synodo et tano congrueret.
ex codiceeanonum EcclesiaeAfricanaecap. 127disci- 26. AQUIABENSLS. Cod. ms. Laudun. habet solum-
mus. ConciliurnSufetulenselaudat Ferrandus cap. 2. modo Aquiaben.Inter Donalistas qui concilio Cabar-
Sufelutamdenique memorat Antoninus in Ilinerario. sussitano subscripsere fuit Januarius Aquenensis
21. EUSTRATIUSSUFETANUS. Codexnis. habet Eustra- episcopus.
sius.Lectionemtamen vulgalam retinuimus, quod eam 27. ANTACIUS MEDIANENSIS. Ediii habent Autacius.
confirmet ipse Victor Vitensis lib. i, num. 7, pag. 7, Donatus episcopus a Me.dianisZabuniorum inter Do-
ubi Eustratius laudatur. Dicitur lamen Eustachiusab g natistas recensilus fuit in Collatione Carlhag. cap.
Adone, sicut el in MartyrologioRomano, die 28 No- 202. Sed ad Mainiianiam Sitifensem periinuisse vi-
vembris. In concilio Carlhag. sub sancto Cypriano, delur. Nam ibi NovalusepiscopusEcclesiwcatholicat
nuin. 20, sententiam tulit Privalus a Sufibus; cui et Silifi se presbyierom in ea urbe supri mortui epi-
Privatiano Sufetulensi, num. praecedenii memorato, scopi catholici corpus ordinasse professus est, qui Ec-
respondet Augustiuus libro vi de Baptismo comra clesiam hanc regeret, donec ibi quamprimum epi-
Donatisias, cap. 26 et 27. In Collatione Cartltag. scopus consccraretur. Coeternm infra inter ejiisco-
cap. 142, cum nominatus fuisset Serenianusepiscopus pos MauritaniaeCaesariensisnum. 86 babetur Valen-
Miditensis, statim Peregrinus Diioaiista episcopus tinus episcopus Castelli Mediani, quem locum apud
Sufetanus, qui etsic cap. 187 appellatur, interlocu- Ammianum Marcellinummemorari ccnSct Hadrianns
uis est. asserens hunc locum e sua esse dicecesi, ubi Valesios, ut ibi dicemus.
preshyterum nomine Vicloremhnbebat. Capiie auiem 28. TURRENSIS. In Collalione Carlbag. cnp.121 me-
215 MaximinusSufetanus, aut, ut aliaeediliones ba- moratur Maximianusepiscopusplebis Turensiscatho-
beni, Sufetus episcopus, inter catholicos qui nondum licus, qui niillum se babere ndversarium Domtisiam
subscripserant occurrit. Caeterum Sufi memorniur declaravit. Tamen cap. 197 inter Donaiistas .compa-
in Antoninillinerario. In synodoSuphetana heaius ruil Pascasius episcopusTuremis, quem lapsu me-
Fulgemius Patres supplex bravit ut Quodvultdeo morioeBaluziusNumidis ex Notitia attrihuit. Nam in
episcopoprior supra seipsum locus concederetur, ut Notitia Turrensis unicus hic inter Byacenos, nullus
in ejusVita narratur cip. 29. Suffeclanos marlyres vero in Numidia recensetur. Non tamen audemus in-
sexaginta memorat Augustinus epis>ola50, quos (iciari Turensemepiscopumunnni in Numidia fuisse.
hujiis oppidi incolaeob confractum Herculis simuli- G Nnni Donatus Turensis, et Feticianus Mustitanus ad-
crum trucidarant. Horum memoriam c.lebrat Marty- versani dicunlur Vktoriani episcopi plebis Musti-
rologium Roiiianum die 30 Augusti. lanw catholici, in CollationeCarthag. cap. 121. Mu-
22. GAKRIANENSIS. Orteliusex codice llalleri habet stitana autem civitas ad Numidiam pertinebat, aut
Garrensis, qtiaelectio favet sententiae editoris Oxo- certe ad proconsularem, ut supra a nobis expositum
niensis operum sancii Cypriani, qui putat Vktorem est in notis ad Numidasnum. 71. Unde Donatus iste
aGorin concilio rebaplizanlium num. 40 memora- teriiae Turensi a duahiis snpra recensitis diversae
tiiin, ad urbem istain Garrianensem posse revocari. praeerat. Tres itnqueex Collatione habemusTiirreuses
Garrhamhabet Piolemaeuslib. iv, cap. 2 ; sed inter episcopos in Africa, et quidem ex diversis jirovinciis.
Mauritaniaecivitates. Porro V. C. Stephauus Balu- Ex iis uniim nd Byzacenam pertinuisse, vel ex hoc
zius bic legendum esse censet Gattianensis, quod in Notitiae loco quem illnstramus, certum est. Secun-
Collatione Carthaginensi cap. 198 reccnsitus fuerit dnm ad Siiifensem Manriianiamrevocat Baluzius ex
Vicior episcopusGatianensisDonatista; et ex episco- Nolitia Bodleiana, in qua intef Manritanie secundae
pis quatuor qui lidei profcssionem Hunerico regi ob- civiiaies recenselnr Turris, seu, utGoaris ediiio ha-
luleroiit apud Victorem Vitensem sub finem librim bei, Tures. Sed, ni fallor, Turris isia quae in Bod-
unus fuerit BonifaciusGatlianensis.Sed haecsentenlia leiana Noiiiia' menioraiur, extra Africam er.it, adeo-
id habet incommodi, quod episcopus Galtianensis, que non potest ad Sitilenseiii provinciam revocari.
qui libellum fldei Hunerico porrexii, apud Yictorem Ea enim est qnne inler Sardinineinsnlae urbes inlra
dicalur Bonifacius; Garrianensis vero antistes hic in num. 6 recenseiur; quod ex ijisamei Bodleiana 146
Notiiia memoralus dicilur. Secundinus. Nec facile 'j. Nuliiia evinci potcst, ubi cum Turri Calaris metropo-
quis sibi persuadeat Secundiiiiim tunc Bonifaciostic- lis, et SK/CI",qiuecerto certius ad Snrdiniam pertine-
cessorem datutn fuisse cum Notitia haec fuitscripia. bant, recensenlur. Nec in ista Notitia Maoritnnioe
Nam, ut vel ex titulo patet, episcopi in en recensen- sccundoennmine intelligi debet MauritaniaSitifcnsis,
tur qui ad conventum Cartbagineusem jussu 145 cum ipsa Sitifis exlra illam provinciam recenseaiur,
Hunerici regis convenerant; deinde Sccundinus ex scilicet in Numidia. Sicul nec quoe Maurilania prima
antiquioribus erat, utpote qui ex centum ei septem hic appellatur, fuit MauritaniaCaesariensis,cuoi sola
vigesimussaltem secunduserat. Si tamen alicui V. C. urbs Rhkonorura,seu potins ulinedilioneGoaris el in
Baluziisenlentia magis placuerit eidcm quoque sedi utriusque lextuGroccoRinocorurumrecenseatnr. Alii
praefuissedicendus erit Januarus gratia Dei episcoput deniqueTnrensis urhs luii,qtue ex Mustitana dioectsi
tanclceEcclesiwGalianemis,qui synodicaeByzaceno- a Donalistisavulsa fueral; quaeque aut ad prnconsn-
rum Patrum subscripsit in conciho Lateranensi sub larem, aut ad Numidiam, uli tliximus, revmari dc-
sanctn Martino actione 2. Vide notas in Victor. bet. lsti videiur^praefuisseSamfuciusepiscopusplcbis
pag. 81. Turrensis, de quo Augustinus agit epist. 54 et !s5.
25. ABARADIRENSIS. Abarat/iramAlricocepiscopatum Denique lectorem moniium volim Turreusem am
liabetOrtelhus ex codice Halleri. Turensem episcopum proniiscue in auctonbus scri-
24. SABINICUUSOCTABIENSIS. Edili, Sabinianus. Vide pluin reperiri,quod mnltis argiiineiitis evinci possel.
Numidasn.3U, u!iiPASCENIIUS OCTABENSIS. Unictim exempluin snlliiiei, Hoiaii scil cei. uui iu
5t9 APPENDIXAD V1CT0REMVITENSEM. 52C
CollationeCarthag. cap. 121 Turensisdicitur episco- A / pus plebis Trofimianensit; quam leclionem alleri
pus, et in Breviculo ejusdem Collationisapud Augu- praeferl Lucas Holslenius.
stinum die 1, cap. 12, Turrensh. 36. LEPTIMINENSIS. Codex"HalleriLeptimiemis, id
29. AGGARITANUS. lterura infra num. 108 occurrit esl LepiisMinoris;PlolemaeoAenrjf t&ixpa., Anlonino
Aggaritanacivitas.Alterutri praefuit Mmitianus epi- LeptisMinor;anonymoRavennensipostTabulas Peu-
scopus Aggeritensis,qui inler catbolicos anlislites in tingerianas, Lepte Minut. In concilio Carthag. sub
ColIaiioneCarthag.cap.126comparuit cumCandorio sancto Cypriano nro rebaptizandis haereticissenten-
suo ex Donatistarum secia adversario. Candorius liara lulit Demetriusa Leptiminus,num. 36. Et col-
item memoratur capp. 149et 163. Aqar oppidum in lalioni Carthng. cap. 121 inlerfuit Romanusepisco-
ByzacenamemoratHirtius in libro de Bello Africano. pus.ptebisLeptiminemiscum Victorinoejus adversa-
Aggar habetur in Tabulis Peulingerianis, a qua.nou rio,.qui et cap. 187 ihter Donatistas comparuit, ubi
proculsita cernitur Aggar Setneple, lum Agarsel; et raendose in ediiionibus Baluzianam antecedeniibus
juxta priorem Aaoarvisitur Aggerfet,qui lainenlocus episcopusEpliminensisappellalur. Hanc vero urbem,
in proconsulari videlur situs fuisse. Porro apud Pli- Leptimabsque addilo aliqui nominarunt, ut Pompo.
nium hb. v, cap. 4, inter opplda libera recensetur nins Mela, qui libro i de Siluorbis. cap. 7, in Africa
Acnarifanum,seu, ut alii codices habeni, Accharita- minori Leptimrecensel, et paulo posl Leptfmalteram.
num, seu Accaritanum; quo nomine Y. C. Joannes Sic omnino Plinius, qui tamen post vocem alteram
llarduinus indicaricensel Aggaritanamcivilalem, cui addil, qucevocaiur Magna. Hipponem, Adrimeium,
precfuitDonalus, in Notiiiamemoralam. Ea est ipsa Leptim,aliasque urbes in ora maritiraa a Phoenicihus
quoeiuferius num. 108 habelur. Ad alteruiram Plinii j., conditas fuissedicit Sallustius lib. de Bello Jugur-
locum revocari posse ullro fateor; sed quanf c dua- tbino; liberam civilatem Leptinappellat Hirtius da
bus Plinius indicarc volueril, divinare non licet. Bello Africano; AejmovPolybiiis sub finem libri I
50. EGNATIENSIS. Sic uterque ms. cum editis. Hanc Historiarum; Leptim urbem memorat Tilus Livius
urbem nusquam r»perire licuit. libro xxxir, in ora Syriis Minorissitam, quam adeo
31. GERMANUS PERADAMIENSIS. IS ipse est qui luu- potentem fuisse dicit, ut singula in diestalentavecti-
datur apud VictoremVitensemllbro u, num. 16. Dei gat Carthaginensibusdarei. Hanc fuisse Leptiin ma-
quo vide notam 93 (Col. 215, n. b). Eadem urbs e.st,, gnam verisimiliusest. Contrariaetamen-opinionifa-
ni fallor, quam Hirtius Paradam appellat in libroi vct, quodipsam Massa.iissaNumidiaerexad regnum
dc Bello Africano,ubi miserabilem illius sortem de- stium periinere contenderct. Deniquein concilioLa-
scribil. Porro Lucas Holsieniussuspicatur hanc ur- teran. sub sancto Martino act. 2, synodicaePairum
bem esse Ferradum Minus, cui pracfuil Felicianusi Byzacenorumsubscripsit Crhcintinus gralia Dei epi-
episcopusplebis FeradUanw Minoris, in Collationei scopustanciceEcclesiwciviiathLeplis.De Lep:iMagna
Larth. cap. 153 inter caibolicosmemoratus. dicemusubi de Tripolitanis, num. 1.
52. ERMIANENSIS. Celebrem hanc Ecclesiam fecitt 37. TAGARIATANUS. Sic codex ms. Laudun. Edili
Facundus Hermianensis,qui duodecim libros pro> babent Tegarialenus.Erat in proconsulari Taqarata,
triiiin Capitulorumdefensione ad imperatnrem Ju- ut in nota 44 ad illius provinciaeepiscoposvidimus.
stinianum scripsit. Benadut epitcoput Hermianensis t Erat in Africa Tagora, seu Tagura duplex, de qui-
sui scripsil synodicaePatrum Byzacenorum iu conci- bus vide notam 20 ad Numidas. Denique erat et Ta-
lio LateraiL,sub sancto Martino, act. 2. Haecautemi carata in eadem provincia, de qua nuin. 113. De
urbs saepiusscribitur cum aspiralione, ut ex allatisi < G Tagariata autem seu Tegarieta nihil dicendum oc-
exeraplis patei, et ex Collaiione Canhag. cap, 155,, currit, nisi quod in Collatione Carthag. cap. 201
ubi Secundinusepiscoputplebit Hermianensisoccur- ex Donatistis adfuerit Felix epitcopusTagaraientit ;
ril cum Maximiano ipsius adversario. Iste lameni an ejusdem loci? Ortelius ex ms. cod. Halleri Taga-
Maxiraianusin veteribusedilionibuscap. 187 dicilurr ritanumoppidnmmemoral,quod fortassisad hunc lo-
Ermianensis. Procopius lib. i de Bello Vandalico » cumperlinet.EtPtolemaeusinterurbcsquae subAdru-
Hermionem^yzacii locumcommemorat. meloerant,Taraarumrecensel,proindequeiiiByzacio.
33. TENITANUS. Codex llalleri, Tevitdnus.Thenas i 148 38.OcTAiiENSis.Vide inier Numidasnum.36.
cum aspiralione scribunt Plinius lib. v, cap. 4; Anto- 39TFERADIMAIENSIS. Ejusdem urbis fuit Vincentia-
ninus in Itinerario, et anonymus Ravennas lib. iu;; nus episcopusplebit Feradilanw Majorit in Collatione
qui lib. v liabelT/wnas.SicapudGruterum pag.363,, , Carthag. cap. 126memoratns. Alia erat Feradiiana,
ubi MercurialitThwnit.memoratur. Ptolemaeusscri • Minor dicia ex cap. 135 ejusdem Collationis: uhi
bil Thewnw.ConciliumThenitanumlaudat \^JFer- occtirrit Felkianut ephcoput ptebisFeraditanwMi-
randus in Breviationecanonum. In concilio Cartbag. noris, ct in utraque civitate unitas erat catholica.
sub sancto Cypriano senlentiam tulii inter rebapii- Vide supra num. 31.
zanles num. 29 Euchratiut a Thenis. Et in synodo> 40. CREPEDUI.ENSIS. In CollationeCarthag.cap. 135
Lateran. sub sancio Marlino, acl. 2, lecla fuit epi- mcmoratur inter calholicos amistites Barbarianut
siolasynodicaepiscoporumByzacenatprovinciae,cuii episcoputCrepenulentit.Noiitioelectionem confirmat
inler alius subscripsil Felix cphcopuscivilatis Theni- synodica Patrum Byzacenorumin concilio Lateran.
tiis. In Collnlionelamen Carthag. cap. 133 scribiturr Tj sub sancio Martino, act. 2, cui suhscripsit Spet gra-
Lulonius episcopusEcclesiwTenitanw,cujus adversa-- t.a Dei ephcopus sancite Ecclesiw Secrepedulensis.
rius cap. 201 Securusepiscopusurbis Tenitanie appel- Scriptumerat, uii videlur, episcopusS. E. Crepedu-
latur. Denique Poniianus episcopus Theniianus me- lensis, id esl snnctwEcclesiw, etc.; quae exscripior
moralur in Vita sancti Fulgeotii cap. 29. siraul conjunxit, et verba sanciw Ecclesiw ileriim
34. TAKAZENSIS. Eidem fortassis urbi praefuitSe- alius fortassis postea addidit, quod in omnibusaliis
cundus episcopustanctw EcclesiwTagatensit, qui sy- subsciiptionibns baberentur.
nodicaeByzacenorum saepiuslaudataesubscripsil ini 41. CYPRIANUS UNUZIBIRENSIS. IS ipse est qui apud
concilio Lateran. sub sancto Martino: quaetameni Victoremlib. n, num. II, laudaiur, de quo vide in
sedes raelius forle congrueret oppido, Tagestensi, , eumdemlocum noiam 85 (CoL211, n. b). Synodicii-
seu, ut alii codices habeni, Tdgesensi, quod Plinius; Palriim Byzacenorumin concilioLateran. jam saepius
inler oppida libera Africnereccnset lib. v, cap. 4. laudataesubscripsiti)onatu$miserkordiaDei episcopui
Sed eidein synodicaesubscripsil Theodorusepitcoputi sanetatEcclesiw Uniziterensis.Eidemitemurbi praefuis-
Eccletiw Tamazeni;et Lucas liolstenius laudal Ste- seex parte DonaliMaximinumepitcopumUzabirent.m
phanumTaracentemex eadein epistola, qui in editis in Collatioue Carihag. cap,201 recensilura, opinatur
dicitur Taraquensis.Porro recensiius est supra inter Baluziusin nolis ad eura locum; ubi et hanc urbem
Numidasniim. 55 CrescouiitsTharasensis. a Ptolemaeoo^iSippat dictam fuisse monet. Oc
35. TROFINIANENSIS. Collationi Carthag. cap. 133 currit ct apud Plinium lib. v, cap. 4, inier oppidn
inter calholicosantisiites iuterfuitProbantius ejtisco- libera Africae,Utusubritanum.
 '
321 ANNOTATIONES1N NOTITJAMAFRl&E. * 322
42. MUZUCENSIS. Reprehcndiiur a Norisio Joannes A duinus; Idque duobus argumentis evinci potest ex
Garnerius quod Maxensem, Muzuensemel Muzucen- Collalione,Carlhagiiiensipelitis, in qua Tusdritanus
sem Africaeurbes coufuderit. Alias vero idem auctor episcopus a Tuzuritano aperte distinguiiur. Aptus
Muzulensema Muzucensinon satis distinxit, ut cum nempe Tuzuritanus ab Harduino memoraius is est
eodem Norisio Baluzius monet in cap. 133 Collalionis ipse qui cap. 187 inter Donalistas comparuit, ei jam
Carthag. De his confer quae sujira observavimus in cap. 120 dictus fuerat adversarius Assetici episcopi
noia 49 ad episcopos provinciaeproconsularis. Porro calholici EcclesiwTuzurilanw. Proindequu alius est
in ipsa Collalione cap. 133 memoralur fieswittus qui in ipsa Collatione cap. 206 habettir inler Dona-
ephcopusplebisMuzucensiscum Idaxio ipsius adver- tistas episcopusTusdritanus, nomine Honoralus. Quin
sario, qui ilermn cap. 206 comparuit, In concilio et ejusdem urbis episcopum ratliolicum delexit vir
Carlliag. sub saucto Cypriano semenliam dixil pro perspicacissimus Baluzius. Nam capiie 122 ejusdeni
rcbapli/.andis baereticis num. 54 Januarius Muzulen- Collationis memoratur inter Patres orthodoxos Na-
sis, ubi in cod. Corbeiensi, ul observat Rigaltius, vigiusephcopus Dydritanus, pro quo Tusdritanus re-
legilur a Muzucha,Holsienius e veiustissimo ms. con- ponendum esse monuil vir eruditus, quod Uonoratus
teiidit lcgenduraesse Muzuca, ul referi Baiuzius, qui qui ipsius Navigii ex Donatislarum secia adversarius
et ipse asseril in cod. Colbertino legi Modulensis. ibi dicilur esse, is ipse sit quetn Tusdritanum cap.
Muzulensis habet Augustinus lib. vi de Baptismo 207 appellaium fuisse diximus. Allcrum argumentum
contra Donatistas, cap. 41, ubi Januarii objectionem suppeditat nobis idcm Baluzius, quod nempeTuziri-
solvit. Muzulam, ul observat editor Oxoniensis, lana seu Tusdritana civilas hic memorata, non ejus-
exhibent TabuloePeutingerianae. Plinius inler majo- n dcm provinci.e fuerit ae Tuzurilana qua? Aptum ha-
res civitatesquaenationesdici possent lib. v, cap. 4, buit episcopum. Ccrtc Thusdrum, neinine diffttenie ,
Misulanos,seu, ut alii codices habent, Musulanos ad Byiacenam pertinebat, quod ex Anlouini ltinera-
niemoral. A Tacito lib. u Annalium Muzutanorum rio haud procul ab Adrumelo, Leptt Minore et Usulis
valida gensel solitudinibusAfricw propinqua dicitur. situm fuissc novimus. Al Aplus erat ex Arzugitana
Florus vero lib. m, cap. 1, Muluchamurbem babet. provincia, utipserael Asselicus cap. 208 CoIIationis
43. MASSIHANENSIS. ld est Maximianensis, ut monet declarat liis verbis : Sub testificatione omnipotentis
V. C. Lucas Holstenius. Unde buc revocandum esse Dei... dieo nos sic essede Arzugibus profectos die ter-
putat Bonifacium episcopum Ecclesiw Justini ac tio calendarum Maiarum. Arzugitana autem Tripoli-
Maximiemis,qui inler alios Byzacenos Patres syno- tanac provinciaepars erat, aut certe ipsi conligua, ut
dicaesubscripsit in concilio Lateranensi sub sancto patet ex cap. 49 codicis canonum EcclcsiaeAfricaua:,
Martino. Certe liltera x saepius in ss-mutatur, unde ubi In Tripoli forle et in Arzuge interjacere videntur
Maxulitanusepiscopus ex proconsulari saepius dici- barbarw gentes. Et quidem licet Byzacenaecontermina
tur Mastylilanus. Ilabetur inler Numidas num. 119 fuerii, Tusdrum in altera Byzacenae150 Parte versus
episcopus Maximianensis. proconsularem siia erat, ut ex Antouino vidimus.
44. VICTOR VITENSIS.Librorum de Persecutione Quin et Tusdrum nemo unquara extra Byzacium lo-
Africana auclor, de quo et ipsius sede plura diximus cavit. Oppidum Tisdre memorat Hirtius in libro de
in nostra praefaiione,quae bic repelere superfluum Bello Africo; et synodicse inter caeteros Byzacenae
fuerit. provinciae episcopos subscripsit Benerius episcopui
45. SCEBATIANENSIS. Sic uterque codex ms. Editi Ecclesiw Turditanw. ©uorpo? est Herodiano lib. vn.
babent Sebattianensis. C Porro praeter bos omnes liabemus item Turuzitanat
149 46. PEDERODIANENSIS. Sic habenl mss. codi- plebis episcopum, nomine Serotinum, in Collalione
ccs et editi. Carthng. cap. 133 inter calholicos memoratum, quem
47. CIRCINITANUS. Codex Halleri, Circitanus. Hoc cum Thurzae aul Turzo in Byzacena urbi, supra a
nomine insiilam Circinam designari putat Chilfletitis, nobis ex Ptolemaeo landatae , praefuisse scripsisset
in quam sanctus Fulgentius paulo anle moriem seces- Garnerius, a Norisio reprebensus est quod a Thurta
sit, ut in ipsius Vita narratur cap. 29. Cercinnamin- Thurusitanus minus recte declinaretur, putatque hunc
lufam ejusque incolas Cercinnates, non semel memo- antistitem potiori jure ad proconsiilares esse revocan-
rat Hirtius; et Ptolemaeus Cercinaminsutam et civi- dum. Nam cum ipse Serotinus nullum adversus se
tatem inter insulas quae Africaeadjacent recensel; et Donatistam habere dixisset, reposuit Habetdeum
Polybius Cercinam Africw insulam memorat libro m. diaconus Primiani Carthaginensis : Presbyter illic est
Sitadicitur inler Siciliam et Africamin Anlonini Itine- Caltus. At certum est, ipsomet Norisio fatente , Ha-
rario maritimo, a Tacapis distans stadia 622. Eamdem beldeum aliquando, etiam cum de aliis provinciis
haud longe ab Acylla et Thapso remotam fuisse colli- ageretur, fuisse interlocutura. CaeterumThusuros in
gitur ex Tito Livio lib. xxxm. proconsularis et Byzacenaefinibus exhihent Tabulae
48. FLORENTINTJS TUZIRITANUS. Edili, Florentius. Ex Peulingerianae, et Helpidius Tusdritanus episcopus
Ploltmxi libro iv, capite 5, tres habemus sub Adru- Donatista subscripsit concilio Cabarsussitano anno
melu civiiale, proindeque in Byzacena provincia ur- 393.
hcs, quac,licct nomine aliquatenus conveniant, a se 49. MARAZIANENSIS. Marazaniam appellat Antoninus
tjmen invicem sunt distingucndae , priusquam de jv in Itinerario. Ejusdem, ut puto, loci fuit Felix a
Tuzirilana sede hic memorata aliquid scribamus. Hae Marrazana, qui adfuit concilio Carlhag. sub sanclo
siinl Turzo, Titurus, et Thytdrus : a quibus eliam Cypriano inter rebaplizanics num. 46. In Collalione
distingui debet Thurusa iu proconsulari, ct forlasse Carlhag. cap. 133 recensitus fuit Eunomius episcopus
Tuzurus in Arzugitana. Dc omnibusistis urbibussin- plebis Marazanensis, cujus adversarius Habetdeus ex
gillatim agcndum, quod earuiu duas, vel ciiam ires Donatistarum secta ibidem raultum conqueritur,
nliqiiando nonnulli in unam conllarint. V. C. Joannes quod nec ipse nec ejus praecessorunquam fuerint in
Ilarduinusin notisad lliniumopinatur Tusdritanum, civitatem adraissi, ad quam tamen ordinati fperant.
quod inter oppida libera recenset Plinius lib. v, cap. Marazanense conciliom laudat Ferrandus in Brevia-
4, idem esse ar Tuziritauam urbem, hic in Notitia tione canonum. Huic item urbi praefuisse ccnset Lu-
memoratam. Deinde gradum faciens, Aplum, qui in cas Holstenius Saturinum episcopum Ecctesiw Miri-
Collalione Carlhagiiiensicap. 187Tuzuritanus episco- cianensis,qui cura aliis Patribus Byzacenaeprovinciae
pus dicitur, ad idera quoque Tusdritanum oppidum subscripsit synodicaein coucilio Lateran. sub sancto
revocal. Verum etsi nonnullis forte videretur Floren- Marlino, act. 2.
tium Tutirilanum aeque ad Thusdrum ac ad Tisurum 50. MATTARITANUS. IIIcollationc Carthag. cap. 133
revocari posse, cum litierae d et z apud Afros promi- memoralur Cultasiusepiscopusplebis Matarilanw, qui
scue usurpari solerent; ncmo lamen inficiari poiest unilatem se habere professus est. Vide supra MACTA-
aliain fuisse urbem Tuzurilauani, cui Apius praeerat, RITANUS, niini. 25. Marcus a Mactari ex Cartbaginen-
a Tuziritana quam Tusdritanam fuisse censet Har- si coucilio anud Augustiuuui uiemoralus. in libro vn
52i APPENDIX AD VIGTOREMVITENSEM. 324
de Baplismo contra Donatistas, cap. 2, ut diximns A memnratur Gregorius epitcoput Tamamallensis, pro
supr.i num. 25, in plerisque Augustini codicibus mss. quo V. C. Baluzius posuit Tamaltensis, et quidem
dicitur a Mattari. Plinius lib. v, cap. 4, habet oppt- recte, nam Litrius Donatista, qui ibidem Gregoiii
duin Matterense, pro quo Hermolaus MadaUrettseob- adversarius dicitur, cap. 208 nnminaiurepw-epus 7'a-
trusit, contra oiniiium rass. Adem, ut conqueritur mallenw. Prseter hunc cap. 126 occurrit Snbratius
Harduinus , noia 17 : quam lectionem alii incaute episcopus plebit Turre Tamallumemis cum Jurnia
adoptaverunt. Eidem urbi praefuit, ut censet Holste- ipsius adversario, qui iterum comparuit inter Dona-
nius, Viclor Marlyritanus episcopus Afer, qui apud listas cap. 208. Baluzius censet Gregoriumcap. 127
Cassiodorum libro de Divinis Institutionibus, cap. niemoralnm, fuisse episcopumTamalluuiaein Sili-
29, Cassiani Collaliones expurgasse dicitur. Certe fnsi provincia; Tamallumam vero hic in Noiit a
mss. codices, ut nosier Joannes Garetius observavit memoiaiam aliam nou fuiss^ea Turre Tamallumensi,
in nova hujus auctoris operum ediiione, habenl Mar- cui Sibratiii- praefuit,apud qiiam etiam Eugenium
taritanus. Editio Parisiensis anni 1529 Martyrilauura episcopum Carlhag.ii^usem fuisse relegatum putat.
quidem habetin textu, sed in margine laudat codicem Certe Turrem Tamalltimim in Byzacena exstitisse
qui habebat Mattaritanus. neino inliciari potcst, nam inter alios provinciaeBy-
51. PRJXAUSENSIS. Sic mss. et edili. Suspicatur lacenm episcopos qui synodicae ad imperaiorcm
Holsienius huc posse revocari raonasterium Prwcisu Coiistaiilinum scriptac in concilio Lateranensi suh
in concilio Carthag. sub Bonifaciomemoralum occa- sancto Marlino, act. 2, subscripserunt, habetur
sione immunitatis quam monasterio suo asserere co- Penlasius episcopnssanclwEcctesiwTurriumTamulus,
nabalur Petrus abbas. Ex ejusdem lamen abbatis li- "R seu Turrium Tamal, ul ex codice ms. IJellovacensis
bello stipplici monasterium Praecisu intra Lepti Mi- Ecclesiaeemendat ideih Baluzius. TamallumensisEc-
noris dicecesisfines silum fuisse colligi poiest. Vide clesiw plebes invaserat Vincentius152 Girbitanus,
inlra num. 92. ex consilio Juncensi : unde conjicitur hancmbem
52. AQUISALBENSIUM. Inter Donatistas Januarius epi- in exlremis llyzacehaJpnrlibus fuisse silam versus
tcoput AquwAlbensit]adfuil CollationiCarlhag. cap. Tripoliinnain, ad qtiarriGirba peninebat. Et quideni
197. At incerluin est an ist<urhi praefuerit, aut alteri in lioite Tripolitano Turrem Tamalleni siiam fuisse
cjusdem noininistnferius in Mauritania Siiifensi re- docel Antoninus in Itiilerario, ubi liic litulus occur-
censitae numero quinto. rit: Iter quod timilemTripotttanumper turrem Tamal-
151 53. IRPINIANENSIS. Paulo aliter scribilur in leni a Tacapis Leptim Magnamducit. Tum recensens
Collatione Carlhag. cap 133, ubi Barbarut episcoput oppida ; A Tacapis ad Aquat, Agarlabds,Titrrem Ta-
plebit Hierpinianensis, edilioni LabbeanaeHierpinia- mulleni, Ad Tentplum, elc. Porro Tamalleni nomen,
censit, inter ortbodoxos Patres recensetur. hicab Anlonino usurpalum, Baliiziisenientiam con-
54. USULENSIS. Cattianus Utulentis episcopus in- firmat, Eugeiiium apud Turrem Taraallumae exsu-
terfuit concilio Carthaginensi sub Grato; et Theodo- lassesiribeniis. Eugenliusquippe in Nolitia Tamal-
rut Ututensisfamosus Donatista, de quo passim Au- lenum relegalus dicitur. Si lamen Turris Tamallumne
gusiinus in libris contra Cresconium agit, concilio a Tamallumensi Byzaccntccivitaie non dislingu.itur,
Cabarsussitano subscripsit anno 393, atque anno se- Habetdeus hic in N 'tilia memoratus alius esse dicen-
quenli in Bagaiensi synodo eondemnatus est. Is vero dus rst ab Habeldeo, quem Viclorlibro v, num. 12,
in codice ms. Colberlinaebibliotheese,ut monet Ba- laudat; nam i|ise in propriam siiam civitatem rele-
luzitis, Scukm.it dicitur, quamvis Usulensemurbem C gatus luisset, quod hemo facile admiserii. Nullus ta-
ab Uculensi diversam fuisse certum videalur. Et- nien |iraeter islum Habeldeus in Notilia occurrit. Nec
cnim in Collalione Caribag. cap. 126 comparuit Pri- diceudum Victorem loco laudato loqui de. Habetdeo
valus episcoput plebh Usilensis e calholicorum nu- Theudalensi, quem jam libro i, num. 7, laudaverat.
mero, el cap, 128 Ceriehts episcopus plebis Ucu- Iste eniin, nisi omnem prorsus temporum ordinem
tensis item caiholicus memoratur, qui uniiaiem ca- perturbaverit Vidor, jam defunctus erat, siquidem
tiiolicam apud se haberi professus est. Hunc vero a Victor Theudalensis, ui pro Eudalensis-legendum
proconsulari fuisse discimus ex synodica epistola censet ipse Baluzius, iii Notiiia reccnsetur inter pro-
istius provinciaePatrura, quae in concilioLateranensi consularis , rovinciae episcopos. Fortassis Turris Ta-
snb sancto Marlino lecta fuit, cui Crisconiusepisco- matlumwaui Tamalteni a Tamallumensi civitate Hy-
pus Ecclesw Uculensh subscripsisse legitur. Synodi- zacii dislinguehda est, quod innuere videtur Viclor,
coeByzacenorum quae in eodem Laierauensi con- Antonium fuissedicens in ciiiitaieproxima eremo, ct
cilio laudata fuil,. subscripsit .Laurentius episcopus siatira subjungens Eugeniuin in ipsis eremi partibut
civitatis Usilabis, huc forle revocandus. Sedit inter fuisse relegatum; humero tamen seqnenti Habet-
episcopos concilii Carthag. sub sancto Cypriano con- deum simililerrelegatumin civitateipsa Tamallumensi
fesser Irenwus ab Ululis, quem Usulensemepiscopum scribil; quaeverba ideo deTamalluma Byzacenaein
fuisse eenset operum sancti Cypriani editor Oxonieh- Tamalluiham MauritaniaeSilifensis infra recensitam
sis : ct quidem jam antea Lovanienses apud Augusti- interprctatus sum, not. 188, in Victoris Historiam
num libro,.vi de Baptismo conlra Donalistas, ubi (Co!.250, ». d), quod tamen a Yictoris sensu videtur
sanclus doctor argumenta Irenxi pro rebaplizandis n aliennm. NamdeTamalluma loquitur, quaevicina erat
haercticis solvit, pro UluUs ediderant Usulis. Sed Tripolitanaeproviuci»; atTripoliianam inler et Mau-
liuiic locura ad manuscriptorum fidem nostri resii- ritaniam Siiifensem interjacebant Byzacenaet Numi-
tuerunt. OuTti>aa Ptoleuueo memoratur, Antoninus dia. Hasdifficultatessagacioribus solvendasrlinquo.
inter Tusdrum et Thenas Usulam civitatem locat. 56. CULULITANUS. Forte huc revocandus cst Resti-
f;'si//adieiturabanonymoRavennensiiib. m.num.S.et lutianut episcoput ptebis Sululilanw inter catbolicos
iier.umlib.v, num.S. DeniqueinTabulisPeulingerianis recensitus in Collatione Carihag. cap. 135. Vide
media interRuspemet Taparuram ftfanicipiumUtiUa infra num. 93. Earadem urbein esse Chullabi, cujtis
statuitur, Cave aulem ne Zeltensemurbemcum Usit. auiistes Aureliusconcilio Caithag. sub sancto Cv-
lensi. cinfundas. lllas vero diversas esse vel ex eo priano adfuil, puiat editor Oxoniensis. Cululim re-
evinci polest, quod in Collatione Carthaginensi prae- censel.Procopim libro Vide iEdificiisJustiniani inter
ter Usulensem el Uculensem episcopos supra laudi- urbes Mediterraneas Byzacenaequasbic imperatorad-
tos, habeatur cap. 134 Donatianus episcopusplebis versus Mauros munierat. In Notitia Bodleiana a Y. C.
Zellensiscatbolicus, cum Natalicoipsius adversario, Guillelmo Beveregio editi, inter provinciw Byzaciw
qui ilerum inter Donatistas c»p, 163 memoralur. urbes occurrit rium. ilGolates, GraeceKokoiUt, quo
55. HABETDF.US TAMALLUMENSIS. Duae saltem erant nomine Cululitauam civitatem hic inemorat.m desi-
in Africa urbes Tamallumadictae.Nam infra Rufinus gnari patetex ejusdem Notitioeeditionea Goare pro-
Tqniatlumensh primus inler Mauritaniae Sitifensis curala, ubi habelur Latihe Cululi, quanquaui Graecus
episcopos recenselur. In Collatione Carthag.cap.127 texlus jiraferat K.ouxov),n;.'
525 ANNOTATIONESIN NOTITIAMAFRICiE. 320
57. MENF.FESSITANUS. In Collatione Carthag. cap. A Donatista habeatur in eadem Collalione, de qua re
135 memoratur Mensurius episcopusplebis Medefessi- tamen nemo est interlocutus. Denique Capseshabetur
tanw, vulgari lilterae n in d muialione. Nostra auiem i:i Notitia Leonis imperatorts tum apud Gtiillehnum
leclio conftrmatur ex Procopio lib. n de Bello Vanda- Beveregium, lum in edilione Jacobi Goaris.
Iho, capite23; ubi Menefesenin Byzacio urbem me- 61. DURENSIS. In Collaiione Carthag. cap. 197 inter
moral. Menegesemhabet Antoninus in Itinerario, in- Donatistas memoratur AntonianusepiscopttsDruemis,
ler Vergersaltamet Thevestensilam. et cn-p. sequenti Bebianus episcopus Dutensh, quin
58. CASCLIS CARIANI NSIS.Huic urbi praefuii, ut pu- et cap. 197 Paschasius episcopus 154 Dusitanus,
tat V. C. Baluzius, Sifnanits episcopus Carianems in omnes ex Donati parte. An aliquis ex his Durensis
alifdivinabunt.
Collatione Carlhag. cap. 126 memoratus. lbi lamen fuerit 62. CUFRUTENSIS. Codex llalleri Cufratensis. Lectio
Holsienius legit Carlanensh, ut Cartennam urbem in- nostra alieri praeferenda est. Nam telkianus episco-
venirel, sed perperam. Casutam memorat Anloninus,
in proconsulari provincia sitam. In alterutra ex istis pus plebis Cufrutemis adfuit concilio Carlhag. anno
qui et Collattoni Carthag. cap 128 iitter episco-
uibibus, studiosus quidam contnlit codicem ms. ope- 403,catholicos
rum sancti lldnrii, 153 '"eiinte soeculosextp, ut ap- pos63. receiisilus est.i
seu Tasvattenss. Hinc qui Col-
paret ex veleri inscri ptione, quam ex eodern codice lationisTASBALTENSIS,
gesia exscripsere, v in f muiaip, quod eum-
delineatam domnus Joanncs Mabillonius in libro v de dem rcddereot
Re diplomatica, pag. 355, relulit. Coniuli in nomine sonum, posuerunt Julianus episcopus
Domini Jesu Chrisli aput Kasulis conslilulus, anno plebisTasfaltensis, qui cap. 128inter catholicos receu-
situs est. Nostra lectio conlirmatur ex conciho
quarlo decimoTrasamundi regis. Porro idem Mabillo- " Carthag. sub sancto Cypriano editionis Oxoniensis,
niuselD.MicbaelGermanusinliinereltalico, pag.143, in
lestantur se Romaevidisse pretiosum istud sacr.e anii- num. quo pro rebaplizandis haerelicis senlentiam tulit
35 a Thasbatte; cui Augustinus res-
quitatis monumentum, abannis fere mille et ducenii?, pondit inAdelfius libro vi de Baplismo contra Donatistas,
id est inedio circiter saeculo aniequain conferretur,
42; ubi nonnulli codices babent a Thasvalte,
scriptum : qnod in bibliotheca Vaticanse ecclesiae cap. sicul et Cypriani editiones a Pamelio et a Rigaltio
propria asservatur.
Scribilur quandoque cum aspira- apud procuraiae. Aspiratiouem addit quoque cgdex Halleri
59. ACOLITANUS. Orielium, ubi Thasbaltensislegitur. Antoninus
lione Achola. Sic Ptolemoeus lib. 5.
iv, cap. Strabo in liiuerario Taballam memorat inter urbes Byza-
lib. xvn Acholam inter' civitales liberas recenset: cenae. Et Innocentius Thebattensis inter caeterosDo-
quam Tabulae Feutingerianae inter Tapsum el Ru- nati seclae e|iiscopos subscripsit concilk) Cabarsussi-
spam locant. QuiiUusepiscopus Acoliianeus synodicae tano anuo 593.
Byzacenorum subscripsit in concilio Laieranensi sub 64. CILLITANUS. Ejusdemrocifuissevidelurlertiofus
sancto Martyno, actione 2. Acolam recenset anohy- Cillitanwiii Collatione Carlhag. cap.
mus Bavennas lib. v, num. 5. Hanc csse Acillam ab episcopusplebh
128 recensitus, cum Donalo ipsius adversario, cap.
Hirtio memoratam putant Holstenius in notis ad Ca- 187 iterum inter Donatistas memorato. At Privatia-
rolum a SanctoPaulo, et Harduinus in notis ad Plinii nus episcopus Vegeselilaiius catholicus cap. 155 ait
lib. v, cnp. 4;ubi oppidum Acolitanum inter libera se habere adversarium Donatum episcopumCillita-
recenselur. Sed ea de re subdubitat Ortelius in The- num, qui Donatus ibidera ait Vegeselamsuaeesse dioe-
sauro geograjthico. Holsienio et Harduino favere vi- C ceseos, seque ibi presbyteros habere; unde inlert
detur Tilus Livius, qui lib xxxm Acyllam haud longe V. C. Baluzius Vegeselam in Byzacio urbem admit-
a Thapso et a Cercina insula ftiisse scribit. Thapsus teudam esse. Fieri lanieii potuit ul Donatus Cillita-
aiiteni in Byzacena eral, el ad eamdem provinciam nus, Tertioli ailversarius, alius fuerit a Donaio Cilli-
revocabatur Cercina, ut patet ex hac ipsa Notitia, lano, quem suum adversarium appellavit Privatianus
supra num. 47. Unde Sigonius et Glareanus in nolis Vcgeselitanus : atqne eo pacto duae admittendae es-
ad bunc Livii locum Acholam et Acyllam camdem sent Cillitanoeurbes. Caeteruminler Patres Byzacc-
esse urbem asseruertint. Ejiisdem loci cives fuisse nos qui synodicte subscripserunt in concilio Latera-
Aquilitanos, apud Grulerum DXII,cum Leplilanis et nensi sub sancto Martino, occurrit Fortunius episcopus
Usallitanis junctos censet idem Holstenius. Cellensis, forte pro Ciltensis. Celtas Picenlinas iu
60. VINDEBIALIS CAPSENSIS. De boc sanciissimo an- - Byzacenaeet Tripolitanc conflnio habet Auton iius,
tistile plura dicenlur iu Commemario historico cap. qui paulo post Cellas vicum raemorat, utraque a Ta-
8, prater ea quae baheotur in Passione sauciorum capa M. P. xxx distabat. Idem furte locus est subdu-
monachorum qui in Capsensi territorio commoraban- plici nomine. Memoral idem auctor Cilio in Byca-
tur, supra pag. 55(nobiscot. 263). Porro hidpro Cap- cena.
sensis, codex ms. habetCabsensis,sed ideni esl. Capsa 65. TIZIKNSIS. Censet V. C. Stephanus Baluzius
vero urbscelebrisfuit.quam Plolemaeuslib. tv, cap. 3, urbi huic praefuisseAplum episcopum plebis Tigiensis
iiuer urbessu!>Adrumelo}conslilul asrecenset. Munilnm qui Collationi Carthag. inler catholicos cap. 120 in-
fuisse ex eo patet quod in ea Jugurthae regis thesauri, terfuit. Tamen iu notis ad caput 126, in quo item inter
teste Strabone lib. xvu, assei varentur. De eadem up. calholicos occorrit Pascasius episcopus plebis Tiju-
urbe Salluslius in libro de Bello Jugurthino scribit : censis, monet Honoralum episcopumTizieniem in No-
Erat inter ingenlessolitudines oppidummagnum alque litia baberi. Tum laudat Augustinum, qui lib. contra
vtlcns nomineCapsa : ipsius cxcidium poslea descri- Donatistas post Collationem cap. 22 meminit urbis
hil. si IHei Florus lib. m, cap. 1. Plinius vero lib. Tizicw, quam in proconsulari locari innuit. Deinde
v, cap. 4, Cupsiianosiiieiuoral ex iis qui non civitates aliis judicandum relinquil, nn Tizica sit eadem urbs
tanlum, sed plerwqueetiam naiionesjure dici possunt. ac Tujuca. Sane in ejusmodi dubiis satius est ea quae
Capsam coloniam habenl Peutingerianoe Tabulae. in auctoribus anliquis habeniur, iu mediura proferre,
Capsensis civitatis meminit sanclus Cyprianus ep. 56 suspensa inlerim senteutia. Vide Maurit. Caesar
ad Fortunatum aliosque episcopos. Et in concilio num. 27.
Carihag. sub eodem Cypuano inter rcbapiizantes 66. BONIFACIUS FORATIANENSIS. Codexms. Laudun.,
sedjt num. 69 Donatulus a Capse. Fortunatianus Forlianensis. Ilalleri vero,' Forianensis. Vulgatam ta-
Capsitanus adluit concilio Carlbag. sub Grato. Et men lectionem retinuiraus, quaeconformis est Yictori
inler Donatistas concilio Cabarsus-ilano anno 393 Yitensi, apud quem Bortifacius,unus scilicei ex qua-
subscripsit QuintasiusCapsensis.Iu Collatione autem tuor episcop s qui fldei professionem Hunerico regi
Cailliaginensi Forlunatus episcopus plebis Capsensis obtulere, Forulianensis in omnibus tam editis qiiara
occurrit <ap. 126cum CelereDonatisla ipsius adver- maiiiiscriplis appellatur. Hinc mirari subit Foratia-
sario, qyi et cap. 206 memoratur. Nescio.auiein quo nam in indice sancti Cypriani operibus praefixo in-
pacto cap. 208 Donatianus episcopus item Capsensis certte provinciac scdibus annumerari.
327 APPENDIX AD VICTOREMYITENSEM. 328
67.SERVIUS ARSORITANUS/SSC codex ms. Laudunen- A.in synodica pro Taraquensis Ilolslenius legit Tara-
sis. Editi vero, Sertws.V.C. JoanncsHarduinusinno- ccnsis, ut dixiinus supra numero 34.
tis ad Plinium 1.v, 155c- *>mc'" Notitiascribendum 75. NATIONI.\S;S. Fautlinut episcoput Nationensis
esse censet AptiritUnut,ulinveniat A^ziriianus,cujus intcr Dcnatistas meinoraiur in Collalione Carthag.
loci Fructuosus episcopusCollationiCarihaginensi in- cap. 208.
lerfuilcap. 128. At urbs Abzirilana ad proconsularem 76. FAUSTUS Pn.tsioiENsis. Iste Fauttut ipse idem
pertinebat; eaderaeniin est quaeAbdera atias dicitur. videtur csse qui non procul a sua sede in exsilio
Abdera autem neminc diflitentc in proconsulari erat, agens, monasterio praefuit in quod sese beatus Ful-
quam su6 Carthagineconstitutam dicit Ptolcmoeuslib. gentius recepit, ut in ipsius Vita narratur cap. 4. De
iv, cap. 3; Abderitanumvero et Abziritanameamdem eo plura habes infra in Commenlario bistorico cap.
esse urbein probalur non solum quod litteraed el z 11. Leontius episcopusPrwsidiensis inter Donalislas
promiscue passim ad eamdem rem designandam as- recensitus est in Collatione Carthag. cap. 208. Prac-
sumanlur, ut alias ipse Harduinus probat, sed eliam sidium non semel occurrit in Tabulis Peulingeriauis,
cx concitioCarthag. subGenethlio, ubi Viclorin edi- sed ut plurimum per modum adjuncti, ut suni Mttni-
tis et aliquot mss. A6«iritanus diCitur, in aliis vero cipium, colonia, etc. Segmenlo 1 habetur Prwsidium,
Abderitanut, ut observarunt viri eruditi Norisius et et segm. 4 Prasidio.
Baluzius, quod eliam in ConciliorumLabbeana edi- 77. TETCITANUS. Sic duo mss. et edili. In Notitia
tione in margine nolaium est. Cave tamen ne Abde- Imperii sub djsposilione ducis Tripolitanae habetur
rilanam seu Abzirilanam urbem cum Abbiritana Prwpositu» limitisTeuchitani.
confutidas, eas enim esse omnino |diversas probat j, " 78. GURGAITENSIS. Sic uterque codex ms. cum edi
Norisius adversus Garnerium. Praeter has Plinius lis; forle legendum Gurgitensis. Eleniin in concilio
mcminit etiam oppidi Azuritani, quo nomine Atsurai Carthag. sub sancto Cypriano pro rebaptizandis bae-
designari monet idem Harduinus. De ista urbe plura relicis senlentiam lulit num. 74 Felix a Gurgitibus,
diximus, ubi de proconsularibus num, 19. Caeterum qui et eodem modo appellalur a sancto Aiigusiiuo
in indice sancti Cypriani opcribus praelixo, Arzuri in lib. vn de Baplismo conlra Donalistas, cnp. 38, ubi
Byzacena locatur, sed forte cx hoc Notitiaeloco. Non sanclus docior istius antislitis objectionein solvit.
est autem contemnenda Caroli a Sanrto Paulo con- 79. FILACENSIS. Hanc urbem apud Ortelium repe-
jeclura, qui in Geographia sacra puiat hnjus Arsuri- rire non licuil, quod forte in codice Halleri decs-
tanw urbis episcopum fuisse Bonifacium, qui syno- set.
dicae patrum Byzacenorum in concilio Laleranensi 80. MACRIANENSIS. Ejusdem loci fnisse Ferocem
sub sancto Marlino, act. 2, laudatae, sic subscripsisse episcopum plebis Macrianemis Majorit in Collatione
reperilur : Bonifacius gralia Dei episcoptis sanctw Carthag. cap. 125 memoralutn, censct Baluzius,quara
Eccletiw Sasuritanw. Sassura Vkus habetur in Ta- tamen urbem lapsu memoriae Nunvdiaeattribuit ex
bulis Peulingerianis. Notilia. In ea quippe Macrianensc; duo lanium epi-
68. FORONTONIANENSIS. Codex Halleri apud Orte- scopi babentur, unus in Byzaccna de quo agimus,
lium, Ferontonianensis. Infra num. 71 habetur Boni- alter vero in Mauritania Silifensi num. 23. Porro ex
faciut Frontonianemit. Collatione tres hujus nominis urbes fuisse iu Africa
69. FEBIANENSIS. Ilaud dubium quin eidem sedi colligimus ex lotidem scilicct episcopis calbolicis
pra-fueril Sallttttius epitcopus sanclw Eccksiw Rebia- Macrianensibusqui in ea laudanlur. Eieniui proeter
nensis, qui cum aliis Byzacenis Patribus synodicaeG Fcrocem supra laudatum , et ipsius ex pirle Donati
subscripsit in concilio Lalcranensi sub sanclo Marti- adversarium noniine Pomponium, iu Cabarsussilana
no, act. 2. Synodicam ex hoc Noliliaeloco cmendan- synodo memoratum, Silvanus cap. 135 memoralur,
dam esse puiat Ilolstenius- qui profiiciur nullum hahere adversus se Donaiistara;
70. VARARITANUS. Distingnenda cst haec sedes a et cap. 215 inlcr episcoposcatholicos, qui antea uon
Vazaritana Numidiocurbe, de qua in notis ad istius comparuerant, sed poslea subscripscre, occurrit Fe-
provinciaeepiscopos num. 52 egimiis. Et quidem in tix episcopus Macrianensis. Recle lamen erutlitus Ba-
Tabulis Peutingerianis habelur in Byzacena Bararut luzius monet cx numero episcoporum etiam unius
munkipium; et inter urbes quas su6 Adrumeto fuisse communionis qui eidem loco prafuissedicuniur, non
scribil Ptolemoeus,occurril Cararus. gtalini inferendum esse totidem fuisse ejusdcm uoiui-
71. FRONTONIANENSIS. Codex llalleri Frolonianen- nis urbcs quot occurrunt episcopi; quandoque enitn
sis. Habetur supra niini. 68 Forontonianeiisis. duo erant calholici cpiscopi in una et eadem urbe :
72.MiuiANENSis.CodexHalleri, Miminensis.Hucforte quod comingehat potissimura cum aliquis Donalisla
polius quam ad Marazanam revocandnsessel Saturi- ad Ecclesiaecaiholieacunitatem accessisset. Huicenim
uits episcopussanctwEcclesiwMiricianensis,recensi- cl nomen, el locus cpiscopi relinqucbatur, ut patet
tus inier Byzacenaeantislites qui synodicaesubscri- ex Ampefio et Primulo cpiscopis Vagensibus in cap.
pseriiiii in toncilio Laleranensi sub sancto Martino, 176 Collationis Carlhag. memoratis, de quibus dixi-
acl. 2. Certe corrupta pleraque urbium nomina in mus supra ubi de episcopo Vadenti inter Numidas
bujus epistolaesubscriplionibus, me audaciorem fa- num. 7. Porro Sitvanus episcopusplebisMacriancnsis
ciunl in conjectando quam alias par essct. p.
" supra inemoralus, concilio Caribag. anno 405 sub-
73. BOANENSIS. Ejusdem loci, ut suspicalnr erudi- scripsit. Concilinm Macrianenselaudat Ferrandus in
tus Baluzius, fuit Januariut episcopusEcclesiwBanen- Brcviatione canonum.
sit, qui synodicaead Conslanlinum Augusiuui intnr 81. TELEPTENSIS. In eacivitale natusest sanctus Ful-
alios patres Byzacenossubscripsii in coucilio Latera- gentius. Julumus a Teteptesentenliam dixil in eoocilio
nensi sub sanclo Marlino act. 2. ArJfuileiiam Colla- arlliag. sub sancloCypriano. Et Donatianusepiscopus
lioui Carlhag. cap. 126 inter calholicos Viclorepi- Eccleiiw Teleplensis cum Bellkio ipsius adversario
scopus plebis Bahannensis, quaeeadem fuisse videtur Donalisla l57'llterfuitCoIlalioni Cartbag. cap. 121.
cuin Boanensi. Beianum Baianemem Donalislain ex Belliciusilcrum cap. 198 memoratur. Tamencap. 208
Maxiinianislis in synodo Bagaiensi cxauctoralum rursus inter Donaiistas comparuit Datianusepiscopus
huc quoque revocat eruditus vir Lucas Holste- Teteplensis,quod Biluzius haereticornni impudentiae
nius. tribuendum esse censei, qui falsos episcoposintrude-
74. MARAGUIENSIS. Codex Halleri, Maraguinemis. bant, nisi mendum aliquod in hunc locum irrepserit.
Ejusdemforte loci fuil Stephanusephcoptts\^Q sanclce Fortasse legendum cst Taleptulensit scu Tataptentit.
tcclesiw Taraquensis,qui synodicaeinter Patres By- Istiusquippe noroinisanlistesoccurrit infra num. 103.
zacenos subscnpsit iu concilio Lateranensi sub san- CaelerumDonatianut Teleptensitepiscopusprimwsedit
clo Martino, actione 2. Quaenam autem lectio sit Byzacenaepassiui in conciliis memoraiur. De Talapta
proeferenda incertum est, tametsi mendosiores sunt et Telepte in Notitia Leonis imperatoris memoralis
in synodica subscriplione ijuani in Nolitia. Caelerum vide infra nuni. 103. Tetevtem urbem in Bvzacena
 329 ANNOTATIONES1N NOTITIAMAFRICJE. 530
medilerr.meam muniit Justinianus Augttstns, ex Pro- A 89. GUMMITANUS. In Collatione Carthag. cap. 215
copio lib. vi dc ^Edificiis. inler episcopos catholicosqui non subscripserant, st
82. OPPENNENSIS. Editi habent Openuensis, et co- postea comparuerunt, memoraiur Joannes Gummi-
dex Halleri apud Ortelium Opemiensis.Index geogra- tanus episcopus. Soeculoundecimo cum ob barbaro-
phicus operibus sancti Cypriani praefixus, nostrae rum illuvies quinque solummodo superessent in
lectioni ex codice Laudun. conformis, memorat Op- Africa episcopi, unus ex iis erat Gummitunus, qui
penna. Leo Ospinensis, seu Opinensis apud Labbeum forte cum esset coererissetale senior, primatis Afri-
tomo n Concil., cob, 1603 el 1605, concilio Cartha- caenomen et honorem ambiebat contraCarthaginen-
ginensi sub Aurelio anno 419 subscripsit. Sed iste sis Ecclesiae privilegia, cnjus conatus retudit sanetus
episcopus erat e Maurilania Tingitana, ut dicemus Leo nonus papa epistolis 3 et 4. Haud dubium quin
infra num. 33 ad Silifenses. Oppinum nempe, seu, ejnsdem urbis fuerit Slephanus episcopus Ecclesiw
nt habet codex Palalinus, Opinum inter Mauritaniae civitatisGummasis,qui cum aliis Byzacenaeprovinciaa
Tiniiiianaeoppida recenset Plolemaeus lib. iv, cap. 1. episcopis synodicam scripsit ad Consianlinum Au-
85. TAGARBALENSIS. Codex Halleri, Targabolensis. gustum, quae exstat in Concilio Lateranensi sub
In Antonini itinerario inter Tacapem et Turrem Ta- sancto Martino, act. 2.TIuc quoque revocat V. C.
malleni in limite Tripolitano occurrit Agarlabas. Siephnnus Baluzius S«6n!'anumepiscopumplebisGum~
84. CARCABIANESIS. Concilio Cabarsussensi inter menartarum, qtii concilio Carlhaginensi SubBonifacio
alios Donaiislas anno 393 subscripsit Viclorianus anno 52S interfuit et subscripsit.
Carcabianensis episcopus, qui anno sequenti in Ba- 90. MATERIANENSIS. Sic quoque in Halleri ms. di-
gaiensi synodo, vigente gravi inier Donatisias schi- "_ citur, Ortelio teste.
smate, e sede sua dejectus fuit. De illo agit Augusii-' ~9i. MOZOTCORITANUS. Sic uterquecodex ms., ai in
nus epistola 108, ei passim.in libris contraCresconium editis legitor Moroieorilanus. In indice operibus
Donatistam, sicut et in sermone 2 in jisalmum 56. sanciiCypriatii prasflvooccurrilJlforofen'in Byzacena.
Donatianus Yicioriani successor ex eadem secta in- 1)2. VICOATERIENSIS. Sic etiam subscripsit syno-
(erliiit Collationi Carlhag. cap. 201. dlcae Byzacenorum Palrum in concilio Laieranensi
85. RUFINIANENSIS. Codex Halleri Ruffianensis. sub sauclo Martmo, act. 2, Ebasius episcopussancice
Ejusdem loci fuit Marianus episcopus p/e6ts Rufinia- EcclesiwVico Aieriensi. Et Peirus abbas in concilio
nensis, ut restituit Stephanus Baluzius, in Collationc Carihag. anno 525, sub Bonifacio, pro tuenda mo-
Carlhagin. cap. 128 memoratus. Ciiin enim, ul idem nasierii sui immunitate adversus Liberatum Byza-
vir erudilus monet, in codice scriptum esset Maria- cenae provinciaeprimatem , exemplum profert mona-
nus episcopusplebis Rufinianus, aul forte Rufiniun., sterii Prwcisu, tjuod licet jn medio Leptiminensis
putavil Pithaeus voce Rufiniqnus quempiam episco- Ecclesiw positum esset, praetermissoep;scopo vicino,
|um desiguari, aliquidque ab exscriptore fuisse Vicoateriensis Ecclesiw ephcopi in longinquo poshi
omissum; unde sic edidit; episc. plebis Rufinia- consolationembabebat. Rognlianus vero Donatista in
nus. Idem dixil, etc. Sane in editione Papirii Mas- collatione Carlhag. cap. 198 dicitur episcopus a
soni, uniciim est punclum post vocem plebis, ex quo Vico Ateri.
inferri potest nibil in manuscriptis detritum fuisse. 93. SUBLECTINUS. Sic et in anonymo Ravennensi
86. AQUARUM REGIARUM. ln cap. 126 Collationis scnbimr Sublecte, lib. scilicet m, num 5, ct lib. v,
Carlhag. inter catholicos amistites recensitus fuit num 5. Tainen sacpins cum duplici l occurrit apud
Maximianut ephcopusAqueusiumRegiorum,qui alium C veteres. Tabuiae PeutingiTianoe habent Sutleai.
episcopumin patria sua non haberi professus est. ls Mariianus Sulleclinus Douatista in synodo Bagaiensi
ipse legatus provinciae Byzacen.e inttrfuit concilin ab aliis Donatistis condemii. tos est, aiino 594, ut
Cartbag. vn sub Aureli», ubi in edit. Labbeana rcfertur in coll.ectioneConciliorum Baluziana col.'98.
episcopusAquw Regiensis; in codiceautem cauonum ldem lestatur sanctus Auguslinus passim in libris III
Ecclesiae Africanae cap. 127 et 133 dicitur solum- et iv conira Cresconium, Restitutimum episc.pum
modo MaximianusAquensis; licet in aliiscodd. mss., plebisSulnllitanae, in Collatione Carthag. cap. 155
tit moiiet Jusiellus, dicaiur Aquensis Regiorum, lega- inter Caiholicos memoratum, hucrevocat Holsienius,
lus provinciwByzacenw.Seduirobique in lextuGra:co sicut et Hilarum Sullitanum Donaiistam, quicap.^01
habetur 'Azupsysvo-iwT»?. Aquas Regias a|ipellani Ta- comparuit. Iloe lainende aberutro tlici non potest,
buloePeulingerianae eiAntoninus in Itinerario. Eam- cum Restitutiauus 159 unitaiem caiholicam se lia-
dem urbem laudat Victor Vitensis lib. v, num. 5. bere professus fuent. Istiim e Mauriiania fuisse veri-
87. QDiESTioRiANENsis. Codex Halleri apud Orte- similius videtur Baluzio, quetn ad urbem Cululita-
liuin, Quwstorianensis,sine dipblhongo. Inter Patres nam, supra num. 56 recensitam, revocari posse
Byzacenaeprovinciaequi synodicam" scripserunt ad suspicati suinus. Caelerum habemus £x Procopio,
Constantinum Augustum, in concilio Lateranensi sub libro i de Bello Vamlalico, Syllectum maritimum oppu
sancto Mariino, act. 2, habetur Beatus Stephanus clum, in quod primum appulii Belizarius Africam a
Spesindeo 158 miserkordia Dei ephcopus sanctw Vandalis vmdicaturus, cum antea loci antistitem cum
Ecclesiw Questorianensis. primoribus urbis sibi conciliasset. Quin ct ex hoc
88. RUFINIANUS VICTORIANENSIS. Is ipse est, ni fal- j, loco ejus siiiiin discimus ; nam liomani exiude per
lor, quem ex Africa profugum, in insula Siciliae v Leptim et Adrumetum Grassam pervenere, postea
vicina monasticara viiam ageniem consuluit sanclus Decimum, qui locus septuaginta prope stadia Car-
Fulgentius, ut narratur in ejusdem sancti viri Vita thagine aberat.
cap. 15, quamconsule. Porro Saturninus a Victoriana 9i. IRENSIS. Franciscus Chiffletiusvir erudiius, in
pro iterahdo haereiicorum baptismo sententiam lulil notis ad Ferrandum hic legcndum esse censet Idi-
in conciho Carlhag. sub saricto Cypriano, num. 51 ; rensis, cu|us loci, inquit, episcopvs Collationi Car-
cujus argumento respondet Augustinus lib. vn de thag. interluit. Habetur quidem in Collaiione cap.
Baptismo conira Donatislas, cap. 15. Geiulkus Victo- 128Marcianus episcopus Idicrensis, qui in veteribus
rianensis epitcopussubscripsitconrilioCabarsussitano edilionibus dicitur ldierensis, et in ea qoam Papirius
inter Donatistas. Cujus etiam sectae luit Saturninus Massonus vulgavit, Idurensis. Sed isie nd Numidiam
episcopus Victorianensis, in Collatione Carihag. cap. pertinebat; de quo egimus in notis ad illius |)n vincia:
201 memoraius. Resiilulum Victorianensem laudat episcopos num. 16. Verisimiliusest 1rensem urbem
Augusiinus epist. 105, qiiem ex Donati schismate ad eamdem esse ac Irineosem, ut putat Carolus a San-
unitatem catbolicam conveisum scliismalici variis cto Pauloex Fuliensi episcopus abrincCnsi-, cujus nu-
poenisexagitarunt. Alia fuil Vkloiiana villa de qua listes in Coll.tioneCailbag. cap. 215 inter cpiscopoa
idem Augustiuiislib. xxn de Civitale Dei, cap. 8. Ab catholicos qui imtio Collationis nou subscripserant,
utraqiieauiem diversa luil Vkloria a Ptolemaeorecen- recensetur, appellaturque Tertuliianus episcopusHi-
sila interMauritaniaeCaesariensisurbes,lib. tv, cao.2. renensis. Certe iste ad Bvzaceuam pertinebat, naui
PATROL. LVIII. 11
551 APPENDIX AD ViCTOKEMVITENSEM. 332
in concilio Lateranensi suo sanclo Marlino, aclione Ai sanctw EcelesiwRuspensis subscripsit synodica: Pa-
Byzacenis subscripsit tium provinciaeByzacenaequae lecta est in concilio
2, synodicaecum aliis Patribussanctee
Theodorus humitis episcopus Eecksiw Hiri— Laleranensi sub sancto Manino, acl. 2. Porro Ruspi-
nentis. nmn aiRuspe non dislinguil Joannes Harduinus nota
95. TIGOALTENSIS. Ejusdem loci, uti ojiinaiur Ba- 13 ih librum v Plinii, tium magna, inquit, apud senon
luzius post Holstenium, fuit Asmunius,seu, ut vete- sit uniut Ptolwmei mctoritas, qui eas lib. IV,cap. ni,
rcs editiones habent, Somnius episeopus Tigualensk, diversas facit, cum tamenbliiauciores nonnisi alter-
in Collatione Carthag. cap. 126 memoratus; qul uiram laudent. At pace viri erudili, utramque Ta-
conquestus est duos in sua dioecesi a Donatistis or- bulae Peutingerianaerepraesentant, sicut etanonymus
dinatos fuisse episcopos, Gaianum nempe et Priva- Ravennas lib. v. Alterutriiis fuit Secundus episcopus
tum. E quibus Gaianut eode.n capite, el iiifra cap. Eccletiw Ruspitemit, qui inler caiholicos cap. 121
186 comparuit, quiquenntea jam inierfuerat eonci- collationis Carthag. recensetur: quem incaute omui-
lio Cabarsussitano anno 595. Alypius lamen Taga- no Garnerius NumidiS allribuit ut adversus illutti
stensis episcopus catholicus in Numidia pro Asmunio probat Henricns Norisius. Ruspina celebris est in
interlocutusest; sed exinde non inferendum est quod HistoriaeRomanaescriploribus qui bellum a Gaesare
fuerint ejusdcm provincioe. gestum iu Africa descripsere, Hirlio, Dione, Cas-
96. AUZEGERENSIS. Memoratur in collatione Car- sio, etc.
Ihag. cap. 208 Donatus episcopus Auvigerensis, Do- 103. TALAPTUJLENSIS. Codex Halleri, Taleptulensh.
natista. Stephanus episcopus sanctw Ecciesiw Talaptulensis,
97. TEMONIARENSIS. Legendum absque dubio Te- *a cum aliis Byzacenis Patribus subscripsit synodicte
monianensis; nam Collationi Carthag. cap. 126 ad Constantinum Augusiura quae lecta fuit in conci-
recensetur inter calholicos Cresconiusepiscopusplebis lio Lateranensi sub sanclo Martino, actione 2, an vcro
Temonianensis,quem hunc ipsum esse Cresconium, bic Stcphanus huic sedi polius quam T.etepiensiattri-
AfricanaeEcclesiae, cap. 127, buendussii.aliijudicabunt. Idetndicendum AeDatiano
qui in codice canonumBaluzius.
memoratur, censet Vktorinus episcopus TefepteHstinColIationeCarihag.memoralodequosupra
EcclesiwTemunianensissubseripsit synodicae Byza- nom. 81. Sic et in ^qlitia Leonis imp. editimiis Be-
cenorum in concilio Lateranensi sub sancto Mariino, veregiame memoratUr Taleptes, quae in editione
act. 2. G<>arisdicitur Talapta. Et utrobique Graccus texlus
98. TURREBLANDINUS. Eju dem urbis ep SCOJ.US Do- babet TaAeirT»?,Paulo inferius inler Numidioc urbes
natisla memoratur in Collatione Carihaginensi cap. occurrit Telepte apud Goarem, sed videturesse potius
208, ubi Maaamtnus episcppus Twrrebtandensis,seu, Thebeste, ut diximus s«rpranum. 75 de Numidis.
ut veleres habebant editiones, Turreblansh. Paulo 104. AUTENTESIS. Codex Halleri, Auteniensis, pro
aliter in concilio Lateranensi sub sancto Martino sy- Autentensis. Aulentum in Byzacena locat Antoninus
nodicaePatrum Byzacenorum subscribit Datianus epi- in llinerario. Oplatus episcopussanclw Ecclesiw Au-
scopus sanctw Ecclesiw Turreblandis, Graece Touppe- tententis,cum aliis ejusdcm provinciae episcopis sub-
6av3flf. Ortelius ex Victore ms. codicis Hnlleri habet scripsit synodicae laudatas in concilio Lateranensi
Turris Blandini, et Turris Blansis. sub sancto Martino, actione 2,
99. RESTITUTUS SEGERMITANUS. Codex Laudunen- 105. JUNCENSIS. Adfuit Collationi 161 Carthag.
sis Restutus. Alius Restitutus ephcopus Segermiiunus ., cap. 187 inter Donatislas Valentinianus episcopus
Donatisla interfuit Collationi Cartbaginensi cap. 198, C ( Juncensh, ut ex veteri codice ms. restituit V. C. Ba-
qui jam comparueratcap. 126, cum Felix episcopus luzius, cum antea habereiur Inucensis. Posteriorem
recensereiur. lnter re- laraen hanc leciionem reiineri dehere ceuset Henri-
plebis SegermitensiscatholicusNkomedes
baptizantes sententiam dixil a Segermis, cus Norisius in censura Garnerii, Juncensem et Intt-
num. 9, in concilio Carthag. suh sancto Cypriano; censemurbes distir^uens, qoaruiii priorem in Byza-
cui respondit Augustinus 160 l'oro vl de Baptismo cena, alleram vero, cui prtcerat Valentinianus, iu
conlra Donatistas, caj). 16. proconsulari locat. Inuca hai etur in Tabulis Peu-
100. GAUVARITANUS. Codex Halleri, Gaunaritanus. lingerianis haud procul a Majori Tuburbo, quaui
Collalioni Carthag. cap. 128 interfuit Rogatus epi- prope urbem Cartbaginem locat Anloninus in Itine-
scopusGaguaritanus, qui ex Donatistis ad unitatem rario , ubi Unuoa dicitur, media inter Vallem et Car-
catliolicani iransierat. thagiuem ipsam. Consenlit anonymus Ravennas fih.
101. ELIENSIS. Sic eiiam scribilur in Collatione iii, num. 5. Junces in Notitia Bodleiana mierByzaciw
Carthagin., ubi <:ap.126.memoratur Fiiscinullus epi- urbes memoratur, quae in Goaris ediiione Juca dici-
scopus plebisEliensh. ApudanonymumRaveunensem tur. Graecustextus habet rouyxvj.Celebris fuit syno-
libro lii, num. v habetur Elie, siciil elin aliquot co- dus Juiicensis suli Liheiato Byzaceiuc provincioepri-
dicibus mss. Itinerarii Antonini, quamvis editi ba- mate anno 524 ineunle, id est, tlilderki regis priuio,
beant Elkes, ut monet noster Plauidus Porcheron in e qua legati ad concilium Carthaginense , sub Boni-
notis ad hunc anonymi locum, ubi laudat tabulas facio anno sequenti habendum missi fuere. Ejusdera
Peutingerianas, quae babenl Mliw. Inter Patres By- synodi canoneni referi Ferrandus diaconus in sua
zacenos qui synodicae in concilio Lateranensi sub K j canonum Breviatione iium. 26. In ea ilem.synodo,
sancto Martino laudatae subscripserunt, occurrit Con- quamvis editi quidum habeanl Vincensi,sed mendose,
slantinus episcopus sanclw Ecclesiw Heliensis. ut monent viri erudili (codex noster annorum 80-O
102. RUSFENSIS. Sic codex Laudun. At Orlelius ex habet Juncensi), sanctus Fulgeniius Quodvuhdeo
Halieri codice babet Rufensis. Edili Ruspemis. Codi- episcopo praelatus est; cui lamen locum cessil paulo
':' cis nts. Laudtin. lectionem relinuimus, quamvis cdi- post in concilio Sufelano, ut narrat ejusdem sancii
torum lectio melior videatur. Haec autem varieias Vitae auctor cap. 29. Huic fortassis urbi praefuftNu-
non est nisi penes scribendi modum. Etenim litterae inidiui, qui inter alibs Byzacenaeprovinciaeepisco-
ph. simul, aut sola litlera p indilferenter olim adhi- pos synodicae ad Coiislaiiiiiiuin Augusium datae, in
; bebantur, ut Trophwa pro Tropwa. Typhus pro Ty- concilio Lateranensi stib saucto Martino, actione 2,
pus, et alia ejusmodi P/i. vero ei.j* juxta noslrum subscripsisse legitur iu linnc moduui: Numidius hu-
pronunliandi inodum idem sonant, inde ex Ruspensis milu episcopus sanclct EcclesiwSosianw Juncis. IIol-
scriplumest Rusphensis; el poslmodum Rusfensisel stenius suspicatur Grouce scriptum fuisse Souyixiijf
dictum et scriplum est. Jam vero nerao est in Hislo- rouyiojff, quod liujus loci Ecclesia Sapientiae divinae
ria ecclesiastica ita hospes qui Ruspeiisem civitaitera fuerit dicala. Sed lioc divinare esl. Pene omiseram
ignoret, celebrem in primis ob magnum Fulgenliura, monaslerium quod in beatiFulgentiiVita iueiuoraiur
sanctitate vitae, gloria confessionis, et scriptis illu- cap. 14, Juncensi littori pioximum, ul di.-erte babct
strem- de quo plura dicemus in Commeiilario hislo- codex sancti Germaui jain laudatus, el Benefensi
rico, putissltuum capp, 11 et 12. Julianut ipiscopui contianum. Caeteruni inter Mauritaniae Cacsaricusis
353 ANNOTATIONES1NNOTITIAMAFRICJE. 554
Palres priiiius bmnium infra Gloriiuts Juncensis ba- ,A esse pulat qui in Anlonmi .tinerario dicitnr Sitvani.
betor. 115. ORHEA CJJLIA.Eadem linea cum praecedenti
I0'J. JLBALTIANENSIS. Collationi Cartliaginensicap. nrbe in codice manuscripto legitur, interposiio ali-
1-28iiiterfuit Geta ephcopus plebis Jubaltianemis, qui quo spalio, cum tamen alias singulae urbes singuias
is ipseestGeta, ul ceosetV.C. Baluzius, qui legalus lineas occupent, quin et in fine, quasi duae iion es- .
fuit ex provincia Byzacena ad conciliuiii Carthag. sent uibes, habetur. Sunt numcro5. Porro hujus ur-
anno 403, ut referlur in codice canonum Ecclesiae bis noinen saepius scribitur cum aspiratione apud
AJricanaecap. 90. Eidem viro docto et Ilolstenio ul- veleres, ut in editione Sirmondi. Dicitur ab Antonino
Iro assentior exisiiinanlibus ejusdem loci cpiscopuni Horrea Cwlia victts Byzacenw.Concilio Carthag. sub
fuisse Restutumseu Resiiuiutn, qui dicitur episcopus sanclo Cypriano iiiler rcbnpiizantes adfuit num. 67
saiictceEcctesiwJubeclidiemit, vel, ul hnbel codex Tenax ab Horrehcwliw; qHO etiam modo scribitur
ius. Ecclesiae Bellovacensis, Jubdiidiensis, in sub- apud Augiistinum lib. vn de Baptismo conlra Doua-
scriplionibus synodicae Byzacenorum aiitistitum in tisias, cap. 51, ubi sanctus doctor Tenacis obje-
to.-icilioLateranensi sub sancto Mariino, acl. 2. Ctionem solvit.. In prioribus editionibus Collalionis
107. SERVITIUS UNURICOPOLITANUS. Editi habent Carthag. cap. 201 inier Donatistas recensetur Janua-
Servilius.CodexHaileri Unorecopolilanus, rius episcopusHaran celtensis, sed legendum
108. AGGAIUTANUS. Supra num. 29 liabelur Filtio- est, ut restituit ertiditus Baluzius, Horrew Cwliensis.
sus Aggarilanus; quo loco nonnulla de urbe Aggari- Denique Hilarinus ephcopus Orreocwlensis, synodo
lana observavimus. Sane duas urbes Aggar diclas, Canhagin. sub Aurelio anno 419 legalus provinciw
cxhibet intiex oj)eribus sancti Cyprimi praefixus; n Byzacenwinlerfuil; qui in codice cannnum Ecclesiae
unain in Byzacena, alteram in proconsulari. Sed Africanae post cap. 127 dicitur Hilarianus ephcopus
uler.]iie Aggarilanusanlistes in hac Notitia ex Byza- Horreocetlorum, in.alio codice Horreicwliensh, ut
cenis fuit. monet Justellus : Graece nutem "Oppsoxi).ttav, et in
109. VIGILIUS TAPSENSIS. Cclebris scriptor, cujus subscriplionihus IlorreocceUends,Gracce'Oppsoxihis.
opera edidit et illustravit vir eruditus Petrus Fran- 114. (IUNCULIANA. Huio procul dubio 1§3 urbi
ciscus Cliiffletius e societate Jesu presbyter, qui pncfuit Januarius ephcopus plebis Cenculianensis,in-
mulla de eoden anlistite el de ijisitis operibus scitu ler catholicos latres iu Collatione Cnrih. cap. 128
tligna obser*avii,cum antea paulo obscura essel ejus nieinoratus, quem Biluzius lapsu calami Numidiae
memoria, ut patet ex Beliarmino in hbro de Scri- atlribuit. In Notiiia a Goare edita sub Byzacena pro-
ploribus ecclesiasticis ad annum 495, et Labbeo iri" vincia memoratur Cenculiana; Groccus texlus bahel
dissenatione llislorica de eodem argumento. Excu- KarjgaxO^ur; quam vocem in duas dividit Noliiia
sari rion potest Casimirus 162 Oudinus, qui post Bodleiana a Beveregio ediia, duasque urhescomme-
Vigilii ediiionem Chiffletianam, ipsttni anno 560 flo- morai Latine Campia el Cileos; Graeccaulem Xa^tct
ruisse scripsit in supplemeuto Bellarmini. Porro et Xi)siuf.
urbis isiius nomen saepiusapud auctorcs.cum aspi- 115. TICIBUS. Eodcm modo appellaiur in synodica
ratione scripium occurrit. Thapsum nempe habent Piitrum Byzacenorum in concilio Laieranensi suh
Ptolemaeus,Titus Livius lib. xxix et xxxui, ct Lucius sanclo Martino, nct. 2, cui inter alios suhscribil lio-
Florus libro iv Hisloriae Rom., cap. 4. Thapsum mulus episcopussanctceEcclesiwcivtlalis Ticibus. Ti-
oppidum inaritimum appcllaut Hirtius libro dc Uello ces in Getulia ineiiinrai anonymus Ravcnnas lib. m,
Africo, et Plinius libro v, cap. 4. Capsum tainen C num. 9. Ticenamurbem babet Ptulemaeus;et iu Col-
habeni TabuloePeutingerianae, Epilome libii cxiv latione Ci.rthag. cap. 121, Gultus episcopusTicemh
Titi Livii deperditi, et anonytnus Ravenuas. Celebre inter catbolicos comparuii. Si ianien Ticensi urbi
autem fuil istud oppidum oh fugaiii Juboercgis cae- prafuerit Candidus pairiw Dicensisephcopus,qui lau-
terorumijue Julii Caesaiis hostium , qua occasione datae Byzaceuorum syuodicae subscripsit, Ticensis
siium ejus egregie describit Dio Cassius libro XLIII civitas a Ticibus eiit distinguenda, alias duo ejusdem
Uislnriarum Romanaruin. urbis episcopi syuodicaesubscripsissenl, quod nemo
SUNTMMtuo107. Sic codex Laudunensis et Sir- facilfi admissurus esl.
inundi ediiio. Chiftlelius tnmen posuil 111, quod
AD PROVINCIAMMAURITANI.EC^ESARIENSIS.
prater 509 anlistjles qui hic reienseiilur. sint eiiain
duo quorum nomina initio videniur excidisse. 1. JUNCENSIS. Vide qti;e supra diximus de Junccini
110. MADASSUMA. CodexHalleriMadyssumma.Apnd episcopo, inter Byzicenos num. 105.
Aiitoninum in liinerario dicilur Mardartuma. Huic 2. TEBERIANUS QUIDIENSIS. Editi, Tiberianus. Hanc
tirbi pro Donatistis praefuit Primulianus episcopns urbem Ortelius ex Victore Liicensi ms. laudat, sed in
Mandasundtanus, in Collalioue Carlhnginensi cap. Numidin, qnod lapsumemoria:conligisse crediderim.
187 menioratus, qoi et videlur interfuisse concilio Quidam vero ei Quiziam,seu Quizaineamdem urlrem
Caharsussitano, nam inter eos qui subscnpsere ba- essediversis nommibus apjiellaiamnemo potest infi-
betur Primuliunus episcopus, cujus sedes non desi- ciari, cum liiteraed ct z ab Afris indilferenteradhibe-
gnatur, Notitia L<onis impcratoris a Goare edila rentur, utijam non semel monuimus; idque specialim
inier Byzacemecnitnies nn morat Madctssummci.Grx-n de hnc urbe eviiici p.-uest ex Collaiione Carthagin.
cus lamen levtus ihidem, sicut I.aiina simul elGracca cap. 145, ubi cum Prhcus ephcopus Ecclesiw Qui-
cdiiio lieveragiana hnbct MaSaaovSct. diensis inter cath licos Patres recensiius atieslatus
111. DIONVSIANA. Codex Halleri, Donhiana, Con- fuisset, converso cum suis parentibns ad unitatem
fessorPomponiusa Dionysiana pro rebaptizandis hae- catholicam eo qui sibi adversabatur episcopo Dona-
rcticis seiiientiain protnlit iu concilio Carlhag. sub tista, niillum superesse in sua civitate ex ista secta
sancto Cypriano, num. 48; cujus objeclionem solvit * schismaticum, interlocuius est Honoratus Donatista,
Aiigustiiiiis lb. vn d.: Bapiismo contra Donatistas, et dixit : Ephcopus noster Quizkensis succuluit in
tap. 12. Forlunatus item Dionysianensisepiscopus perseculione, ut emendavil erudilus Baluzius; nam
cum aliis DonaiistL siibscripsil concilio Cabarsussi- antea ibi legebatur: Ephcopus noster qui Zkensibus
lauo anno 595. Victorex eadem sccta, cpiscopusitem succubuit in persectttione.Porro haec urhs apnd Pli-
Dionijsianensh,reccnsitus cst iu Collatione Carthag. nium lib. v, cap. 2, dicitur Quiza Xenitana, peregri-
«ao. 198: sed non comparuit, quod lunc aegrotaret, norum oppidum; qiiibus vocibus eadem urbs triplici
nt lestalus est Primianus ejiiscopus Carthaginensis lingua designatur. Quiza nempe dicla cst a Mauris,
l!onatisia. inquit Harduiiius; Xenitana vero a petegrinis qu;
112. SULIAMS. Codex Halleri, Sulianw. Huc for- eam condidere : Eevorenim Graeceperegrinum sonat
tassis revocandus est Urbanus ephcopus Sutilanus, quod sequentibus verbis Plinius Latine exposuit'
qui inter Donalistas coni|iaru i in CollationeCar- Caeterum varias insi varii auctores dignitaies Ui\
thag cai). 201. Al llolsicnius Su'iani5 locum hunc buunt. ui idem omservatvir eruditus: nani a 1'oin"
 335 APPENDIX AD VlCTOREMVITENSEM. 336
ponio Melalib. i, cap. 6, caslellum dicitur; munici- A 9. GIRUMONTENSIS. Codex Halleri, Girumentemh:
pium ab Antoninoin Itinerario; el coloniaa Ptolemaeo 10. ALTABENSIS. Sic mss. etediti. Anioninus, Alta-
lib. iv, cap. 2, ubi Buiza; el ex codice Palatino C'«i'*a bam in Numidia locat. Noiitia Leonis Sapientis itiicr
appellatnr. Porro vir clarissimus qui operum sancti ejusdem provinciaecivitates, in Latina G'aris edi-
Cvpriani novnm editionem Oxonii procuravit, suspi- tione, habet Altaba; Graecusvero A/xaSou;.In 165
citur Secundinum a Cedias, qui undecimus inter re- Bodleiana vero Graeceet Latine locus isie Leradus
baptizanles in concilio Canhag. sub sancto Cypriano appellaiur. Tu Collalione Cnrthag. memoratur epi-
loculus est, Qnidiensi urbi praefuisse, ila ut Cedios scopus ''Assabemii; dequovide inlia inter Sitifenses
pro Qnidias scriplum sit. At si haecconjectura admit- num. 24. »
tatur, jam duaeQuidiaeurhes recipiendaeerunt; nam 11. PANATORIENSIS. Snspicatur ertidilus Baluzius
praeter Priscum jam landaium, qui in Collatione' ejusdem loci fuisse Pelagium episcopum Vanarionew
Carlhagin. cap. 143, 164 ul diximus, affinnavit se sem, qui inier Donalistas cap. 187 Collationis Car-
adversarium lunc non hahere.quod et Douaiislnefassi thag. recensetur, ubi profiieiur se adversarium nnn
suni, occurrit cap. 165 Fortis episcopusCediensisex habere. Certe pro'Panaioriensis scripium forie erat
Donati parte, qui nullum conlra secalholicum habere Banaloriensis, lilterae vero 6 ci ti iudilfcrenter pro
protestatus cst. Secundinus vero concilii Cyprianici alterulra apud veteres adhibebnnlur.
e iam apud Auguslinum lib. vi de Baptismo contra 12. COLUMPNATENSIS. LiberNniitiarum Imperii sect.
Donatisias, a Cedias dicitur, ubi sanctus doctor ejus 54 memorat PrwpositumLimilis Columnalensit; ex-
objeciioni respondet, proqtia tamen voce mss. duo, scriptor addidit litteram p, ut nonnulli scribebant.
ut nostri in nova editione observaninl, habent a Ce- _" Dompnut pro Domnus.
zas, alii plures a Chezas. Sic fere Pamelius in Notis 13. SUCARDENSIS. In^Collatione Carthag. cap. 135
ad Cypriaoum. Sed liacc lectionum varietas diflicul- recitaiiim fuit nomen Pompeiani episcopi Sucardensis
taiem non solvit. catholici, pro quo, cum aegrolnret, respondit Alypius.
3. SUFARITANUS. Inferius num. 87 iterum recitatur Ipsiusquoque adversarius DonatusSucardensh orgro-
episcopus Sufaritanus. In codice tamen Halleri semel labat, ut tesiatus est Marinianus Donatista cap.210.
Sufarilanus occurrit, nam alter Susarilanus dicilur. 14. IDENSIS. Ortelius ex Victore, uti vocat, Ulicen-
Caiterum si nostra lectio admillatur, aut duas fuisse si, Idense in Mauritania Caesariensi episcopum me-
hujus nominis urbes in hac jirovinciadicendura erit, morat. At non dicit utrum semel aut bis in Halleri
aut certe dnos in una civitate fuisse catholicos anli- codice ms. urbs ista rccensita fuerit. Vi.leinfra ritim.
stiles, ex quibus nlier fortassis eschismaie ad unita- 16. Hanc suspicatur Holstenius esse Ididt oppidiim
tem conyersus, locum et dignitatem episcopi reiine- in vita sancii Fulgentii memoratuin. Sed Mididi ba-
bat. Eidem porro Ecclesiaepracerai lempore Collaiio- bent codices duo mss., Colberiinus siilicet unus et
nis Carlh., ut censet crudiius Baluzius, Reparatus alter Sancli Germani a Pratis ab annis 800 conscri-
episcopus plebis Sufasaritanw, qui inter caiholiios ptus: quae urbs orat.in Byzacena, supra col. 000.
antistiies comparuit cap. 155. Quin et cap. 188, obi 15. TITILTKNSIS, Sic editi et mss. Ilucrevocandum
aniea legebaiur Reparatus episcopus Ecclesicecatho- esse suspicatur Holstenius Donaiumepiscopnm Tisi-
licw Sifaitensis, qui inlerlocuius est, idem Baluzius litanum, qui in Collatione Carlhag. 121 inier catho-
reposuii Sufasaritanw. Cneterumin Autonini Itinera- licos Patres recensitiis fuit. De quo supra col. 000.
rio semel el iterum inter Maiiritauioeurbes memora- 16. IDENSIS. Jam supra num. 14 recensitus est Su-
tur Sufasar, quaecivitas abanonymo Ravennensi Su- G bitanus Idensis, et num. 5 Lucius Ilensis.
fasu dicitur. In Notiiia Leonis imperatoris a Goare 17. FIDOLOMENSIS. Sic hnbeiur in mss. et ediiis.
edita inier Mauritaniaesecundie urbes locum h.ibet
Suffara, scd quae in editione Beveregiana Senaphas 18. TABORENTENSIS. III Collatione Carlhagiuensi
appellatur. Yide inferius in provincia SardiniaeSo- cnp. 115 Marinus, seu Martinus Ecclesiw calholicm
NASTER, num. 3. Taborensis comparuisse legitur cuin Viclore ipsius
4, CORNICULANENSIS. Sic editi codices simul ei mss. adversario, qui et ilerum cnp. 201 inter sectnesuae
Cornklano meminil anonymus Ravennen-is lib- m, episcopus recensilus est. At V. C. BalUziushunc ex
num.4; sed in Mauritania quw diciiur Cyrenensh. proviucia proconsiilnri fuisse probal duobus argu-
Habetur ilerum lib. v, num. 6; cujus situm ex Ta- menlis. Primo, quod intcr alios istius provinciaean-
bulis Peutingerianis melius disces. tistites qui epislolae syuodica:ad Paulum Cuiistnuti-
< 5. ITENSIS.Nihil occurrit de hac urbe. Terlullus nopolitaiium in concilio Lateranensi sub san. to
Abitensisepiscopusinter Donatistas sedil in concilio Marlino, actione 2, relaiae subscripserunt, occurrit
Cabarsussitano; sed revocari potius debet ad procon- Coustanliusgralia DeiepiscopussanctccEcctesiw Tal-
sularem, in qua provincia apnd Anioninum Abitta borensis. Altero, quod cum cap. 126 ejusdem colla-
locatur. Qiiam urbem Ptolemaus inter illas quoesiib tionis Felix episcopusptebis Visitensisdixisset se ad-
legioneAucju>lalerlia erant, recenset. versarium non habere, Viclor episcopus civiiatisTa-
6. TIMICITANOS. Inteifuit Coilationi Carlhag. cap. borensis,ille scilicet Donaiista qui supra memoratus
135 Victor episcopusplebis Timicitanw, qui bnbebat est, dixit: Proxime recessit. Ego ibi inlervenio,id est,
. adversarium e Donatistis Optalitm, ibid.m et infe- D ut idem Baluzius interpreiatur, a paucis diebus obiit,
riusrap. 197 meinoraloin. Plinius lib. v, cap. 2, Ti- ad ego plebis ejus curanugero. At Visiteosis Ecclesia
mici inter civilatesmemorat; Ptolemacuslib. iv, cap. proconsolaieni peilinebai; nam Valentinianus
2, Timicecum aliis Mauritanine Caesariensis urbibus eptscopusptebis Viskensisepistolaesyimdicaeprocon-
receuset, et cap. sequeuti occurrit item Timica inter sularium laudataenon siibscripsit. Visiienseo autem a
ea loca quaesub legione Augusti tertia ersnt. Visicnsi Ecclesia disiinguit vir iruditus. (Jude,
7. NOBICENSIS. Sic quoque apjieliatur in codice si vera sit ejus sentenlia, aiia Taborenieusis Eiclesia
Ilalleri, pro Novkensi, ut puiai Orlel.us. quae in Maurilania fuerii, qoaereoda est, cui praefuerit
8. MILIANENSIS. Eiderii nrocul dubio urbi praefuit nosler Victor hic in Notitia laudatus.
Victor ephcopus ptebis Malianensis,qui recensitus est 19. VERECUNDUS NOBENSIS. Verecundum Nobensem
in Collatione Carlhag. cap. 135, cinn Nesiorio Dona- habet qtioque codex Halleri, teste Oitelio.Yide infra
tista ipsius adversario, qui el iterum inter alios sectae num. 9o, ubi Mingin iiem Nobensis.Alterutrius epi-
, suae episcopos cap. 208 comparuii. Mallianam babet scopus fuit Felix tpitcopus Novemit catholicus, in
Antoninus in Itinerario inter Sufasar et Tigavas CollationeCarthag. cap. 215 memoratus. In concilio
Castra MaurilanioeCaesariensis urbes. Tivaga habet Carthag. sub sancto Cyprianopro iterando haeretico-
editio Bertii, sed mendumest librarii. Scnpsit Au- rum baptismo sententiara tulit num. 60 Rogatianusa
gustinuscpistolam.quaecstin novaeditione236, alias Nova; cujus objeciioni respondet Augustinus libro
74, ad Deuterium episcopum occasione Victorini cu- vn conlra Donaiistas, cap. 24. Habentur iu 166
jusdarasubdiaconiil/af/ianensi.sexMafciclnvoriim secta. Africa plures cjus nomiiiis urbes, ted cum aliqno ad-
 337 ANNOTATIONESIN NOTITIAMAFRICJE. 53S>
dilo, ut Nova Sparsa, Nova Cwsaris, etc.; de quibus A nus, qni cap. 155 Subo-abburitcnshdicitnr iu edilio-
suis locis dicendum. Ad Novas habet Antoninus in nibus Baluzianam antecedentibus, non Suburitanus,
Iiinerario, haud procul ab Oppido Novo, infra num. neque Subbarilanus, sed Zuggabarilanus, appellari
64 in hac ipsa provincia memorato. debel, uti emendavit Baluzius. Vide supra num. 20.
20. ZUCABIARITANUS. InCollatioiieCarthag. cap. 155 Martyrttm Suburbilarum mentio babebatur in ser-
inler caiholicos Patres recensilus est Maximinnus mone 52 sancii Augustini a Sirmundo edito, qui est
episcopusplebisZuyabbaritanw, qui in prioribus edi- novne editionis 545. De quibus vide admonitionem
liooibos ante Baluzianam Suboabburitinsh mendose nostram in passioneni sanciarum mariyrum Perpe-
ilicebatur. At sic emendavit eruditus Baluzius, qund tuae ct Felicitatis, num. 5, in Aclis Manyrum since-
Germanus,qui bic Maximianiadversarius ex Donati- ris, pag 82.
slarum seita dicitur, iap. 182dis. rle episcopusZug- 24. AQUENSIS. Complures erant hujus nominis ur-
gabaritanus nnmineiur. Veleres Plinii editiones Iib. bes in Africa , ctiam piater eas quae aliquo addita-
v, eap. 2, Succuburmemorabant, quem locum Joan- inento dislingiiehaniur. Secimdus, qui Leporii lihello
nes Harduinusex omnibusmanuscriplis, utiait, einen-; suhscripsit, sese Ecctesiw Aquensis, sive Megarmita-
davit, bahetque Succabar, quae iirbs ibi diciiur nceei iscopum appellat; sed hic erat ex Numidis, ut
Colonia Augusla.Sic qunque appellalur iu Th. sauro diximus in notis ad ejus proviticiaeepiscopos nuin.
Golslii pag. 258. Ainmianusvero lib. xxix municipium 105. Adluit Collnlioni Carthag. cap. 208 Vklorinia-
Sugabaritanum memorat monli Transcellensiadctine. nus episcopusAquensisex Donatistarumsecta , quem
Ptolemaeiislib. iv, cap. 2, babet ex cod. Palatino ad Arzugilanam jirovinciam pertinuisse colligitnr ex
apud Berlium Zuchabari. Editi anlea hahebant Bu- U "
eodem Collationis loccr, ubi Asselkus episcopusca-
chambari. Iluic urbi Forlunatum a Tnccliabori, qui tholicus municipiiTusuritani interloquilur se de Arzu-
inter rebaplizantes in coi.cilio Carlhag. sub sancto gibus dieui calendarumMuiarum profeclumfuisse, ac
'
Cypriano, num. 17, adfuil, praefuissearbilralur Pa- Virtorinianum in via Donaiisiarum factione fuisse
melius in nolisadsanclum Cypriaimm, sed perperam. ordinaiuin. Receusetur et cap. 198 iiem ex Donati-
Nam Stephanus ephcopusTuccaboriensis. inter pro- stis CresconiusepiscopusAquensis; sed Niimidisistum
, consulares babetur qui synodicae subscripserunt iu accenseri debere facile colligi potest ex eodem loco,
concilio Lateran. sub sancto Martino, act. 2. nani cum ibi Cresconius traditorem se non hnbere
21. CESARIENSIS , iirbs totius provinciae nobilior, dixisset, interlocutus est Aurelius episcopus calholi-
ex qua dicta est MatirilaniaCaesariensis.Paucis ver- cus Macomadiae,et dixit : Habemushic presbylerum,
bis elogium ejus absolvit Plinius lib. v, cap. 2. Oppi- nam et episcopusibi fuit, modo defunctus esl, et in
dum ibi celeberrititumCwsarea, anlea vocitatumJol, loco ejus necdumest ordinalus. Aurelium aulein Ma-
Jubw regia, a divoClaudio coloniwjure donala ejus- coinadiae Numidicaeepiscopum fuisse probavimus
demjussu deduclisveteranis.Dicitur a Plolemoeolih. supra in notis ad istius provinciaeepiscopos num. 84.
II, cap. 4, Jol Cwsarea; ab Antonino Cwsarea Celo- Sed praeier bos oinnes habemus adbuc episcopum
nia; a Pomponio Mclalib. i, cap. 6, Jol ad mare ali- Aquensem ex CoIIatione, qui, ut videtur, hujusce
quando ignobitis, nunc quia Jubcc reyio fnil, el quod Aqiiensis Mauritanix urbis cpiscoptisfuit. Is est H4-
Cwsarea uocitatur tilnslris. Bucchi quoque reg>am pidius episcopusplebisAquensisqui cuni Reparato suo .
fuisse contendit Solinus. Prius, inquit cap. 28, Boc- adver.sario cap. 155 recensitus est; qui Reparalus
chi regia, poslmodumJubw induhientia populi Romani ileruin inter Donaiistas capit. 197 comparuit. Aquas
donodala. Dictur.a Procopio fj.syaknxat jro),ijav!)pw7rof
C ioter Sufasar et ipsam Caesaream hahei Anloninus
ix TTV1CUO\Iooo-a.Coeteros profanos omilto tjui plura in Itinerario, cui loco videtur Aquensis episcopus
de hac urbe coigesserunt; qune hodie superest, ut hic uiemoraliis praefuisse.Caiterum V. C. Stepli.nius
multis placet, sub Algerii nomine, celebiis regni co- Baluzius orlein Aqiieiisemhic laudalam eam ip-ani
gnoniiais capul: i|iiaiu lamen opinionemSuiison alii- esse censet civilatemAquilamwcujus Crescens iu li-
que geographi erudili rejiciunt. Oliuiciviii~ernt tolius hro i HistoriaeVicioris Vilensis, nuiuero 7 Meiropo-
provinciaemctropolis, quod nomen ad ejus quoque litanus fuisse dicilur. Qua de re plura diximus itt
episcopum transtulil sanctus Auguslinus, qui, ut jam notis ad liiinc Victoris locum, niini. 22. Certe Aqiti-
alias observavimus, Deuteriumepiscopummetropoli- laniab Aqtas in Gallia dicti sunt, ut observat Joan-
tanumCwsariensemappell.it initio libri deGestis cum nes Harduinus in libro iv Pliuii, cap. 19, qui idco
Lmerito Caesarieusi Donalislarura epi-copo. Porro indifferenter AquensesetAquitani, ut vuli Baluzius,
bic Emeritus unus e septem fuit episcopisquosDona- dicebanlur. Baluzioeliani favet, quod Crescens cen-
tistae pro suaecausaedefensioneagenda in Collatione lum et viginli ephcopis praefuisse dicatur : totidem
Carthaginensi eleger.mt, qui passim in ea interlocu- enim MauritanioeCaesariensisaniistiles habentur in
tus legitur. Idem |iraesenserat riira totius provinciae Noiilia, pncter sex alias sedes, quae tunc temporis
epibcopiset umversa plebe, quando Augusiinus ser- episcopos non bahebant.
monem habuit apud Caesaream,qoemtotum, ut ipse- 25. MURUSTAGENSIS. Sic inss. et editi.
niet Augustinus releri libro n Reiractaiionum cap. 26. VAGALITANUS. Eidem urbi praefuit ex parte
51, non inveniensquid responderet, Emeritus tanquam Donali Miggin episcopus Vagalilanus in Collatione
mulus audirit. Al vero, Deulerius ejusdem urbis ca- 'Q Carthaginensi cap. 208. recensiius. Vagal inler Mau-
Iholicus episcopus in eadem Lollatione uuus fuit e ritaniae oppida meinorat Anloninus in ltinerario.
cusiodibus tabularum : simulque comparuerunt et 27. TIGISITANUS. Jam vidimus inter Numidiaeepi-
sese invicem agnoverunl cap. 143. Caeierumex hoc scopos niiiii. 89 Thigitanum episcopum, quo loco
Nolitiaeloio lalsi convincitur eoruui opinio qui pu- retulimus ea quae de uiraque urbe 168 cognomine
tabnnt eos Africaeprimates, etiam in aliis a procon- colligere licuit : quae consulas. Orielius Tighilanum
sulari provinciis, pro sedium suarum dignitate, non memorat et Tigistanumex Victore, ut loquitur, Uti-
vero secundum ordinationis tempus fuisse consiitu- censi. Ticjisinter MauritaniaeCaesariensis urbes ba-
los : quae opinatio jam ab omnibus explosa est. bet Ptolemaeus libro IV, cap. 2. Tigisim anonymus
22. RUSUBIRITANUS. Rusubus apud Orleium ex Vi- Ravennas lib. IH, iiuin. X. Aptum Tigiensemin Col-
ctore Liicensi ms. inemoraior. PtolemoeushabeUib. lalione Carlhaginensicap. 120 episcopumcalholicum
lv, eap. 5, Rusicibar, Vide infra 167 num.77. Ru- huc revocari debere censet Lucns Holstenius. Hunc
sippisimmunicipiumexhibent TabulaePeuiingerianae. tamen Tiziensi in Byzacena civitati praefuisse ait
25. SUBBARITANUS. Codex Halleri, Subarritanus. Baluzius, utdiximus num. 65 inter Byzacenos.
Ptidemaeuslib. IV, cap. 1, inemorat iuter Tiogilaiiae 28. FALLABENSIS. Hanc urbem non memorat Or-
civitaies Subur, ex qua Maximianum iu Collaiione telius, quod in fraginenio Halleri fortassis non habe-,
Canliag. episcopum Suburitanum tlictum fuiSsescri- retur.
bit Carolus a Sanclo Paulo. Al Maxmiianus Suburi- 29. USINADENSIS. CodexHalleri, Usidanenih.
tauus nulloscst in Collalione Cartbag. Nam Maximi;'- 10. FI.UMENZERITANUS. Sic editi et inss.
559 APPl-NDIX AD VlCTOREMVITENSEM. 510
51. CvsTELi.OMiNORiTANiis. Hunc non MiabetOrle- A, J recenseri inter Mauritauiac secundae civitaies Bene-
lius ex Halleri fragmentn. polam.
52. RESTITUTUS Sic
FLORIANENSIS. ediii; codex 45. VARDIMISSENSIS. HUCrevocandns est Victor
Laudunensishabet Restutus: quaevaria lectio saepius episcopusplebis Bariimhiensis , qui inter catholicos
io Iiac Notitia coniingit. Plolemxus libro iv, cap. 2, atilistiles recensilus fuil in Coltatione Carlhag. cap.
inter MauritaniaeCaesariensisurbes memorat Phto- 135.
ryiam; Graecustexlus habel tikapvlx; ex qua dubio 46. AMBIENSIS. Maximusmarlyr in aliqnot codici-
procul Phloryanensis scu Florianemis vox derivata bus mss. passus dicitur apud Ambiensem provinciam,
cst. t
ut observavimus in admonitione ad jusdem sancti
53. ALAMILIARENSI«. Sic hujus loci nomen Ortelius acla, n. 2, in Actrs Mart. sincer., |>ag.143.
ex Victore scrib.it, ac si ex duabus vocibus fuerit 47. MEDIENSIS. Hiinc non memorat Orlelius cx
compositum, scilicel Ala-Miliaremh. Et qnidem non Halleri codice. Ad Mcdiasbabent Tabulae Peutinge-
semel in Notitia Imperii Ata Miliaria, seu Ata Milia- rianae scgmento tertio , sed, ni fallor, exira Maurita-
remis habelur; aique exinde fortassis urbs ista no- niam.
raen sortita est, ut a Germanis Germania. 48. CATULF.NSIS. Sic mss. et editi. Casulam, ut
54. TIGAMIBENENSIS, Codex Halleri, Tigamibemen- jam observ.ivimus, memorat Antoninus in Itinerario.
sis. Sed quando hic locus haud procul Carlhagine aberai,
35. AMAURENSIS. Sic editi et mss. Anonymus Ra- Iiuc revocari non potest. Cerealis episcopus Afer,
vennas inter urbes quae ad eliam partem Mauritaniw qui librum adversus Arianos edidissc dicilur apml
Sitifcnsis sunt, Amabu Mune, id est municipium mc- R '
a
Geiinadiumcap. 96, episcopus Castulensis appellatnr
morat ex quo forte Amauvensit, tum Amaurentit vox nb anonymo auctore antiquo de 12 scriplorihus ec-
deductaest. clesiasticis apud Mirneum.Vitleinfra num. 119.
56. SESTENSIS. Sic mss. simul et editi; ei infra 49. MINNLNSIS. Codex Halleri, Minuensis. Conc.
num. 117 habetur Sertensts. Porro Orlelius susjiica- Carlb. sub Bonifaciosubscripsil Secundinusepiscoput
tur hic esse kgendum Septensis, quamvis nihil affe- p'ebis Minensis, provinciw Mauritanim, et quidem
rat de urbe Seplensi, qme tamen uoiissima est. Ciesariensis,ut palet ex Bonifarii epistola ibi relala ,
Septum sic appellatum fuisse refert Procopius libro ubi dicilur Secunuus. Jl/inam setncl habel Aiitoninus
i de Rello Vandalico, quod juxla illam urbem septeni in Itinerario, et alias Minnam. Alia est ilfinnaVilta
tumuli ntlollerentur, a qoa alteram Herrulis roliiin- Marsi, ab eodem auctore prope Lcptira Magnam-de-
naiii haud procul sitam fnisse scrihit : quod idemi signata,
fere repetit libro n. Teslis est idem Proropius Hbroi £.0. CARTENNITANUS. Hanc sedem illustravit Victor
vt de .rEdificiis,c>p. 7, castrum istud post expulsnsi Carlenncc Maurilaniw civitalis episcopits. ut loqiiilur
ex Africa Vandalosa Justiniano August > restaoralum Gcnnadius in libiode scriptoribus ecclesiasii is, qui
fuisse, quo jubenie cxstructtim est ibi templiun ini scripsit adversus Arianostibrum vnum longum, quem
Deiparae Virginis honorem. In Notitia Bodteiana Gensericoregi per suosaudieadum oblulit, etc. Porro
semel et iterum memor.itur Septum inter Mauiilaniac vaiiani codices in isiius auctoris nominc describcn-
secundaeurbes, ubi tres Liius provinciaepriorcs civi- do : dicilur quippe Vtctor Canhenw in codice tns.
>ales sic exhibeulur : priino quidem Septum simpli- monasterii Fiscamnensis; in nostro autem vetusiis-
citcr; altera vice Septum ad partem Thenissi; teriioi simo nppellatur Maurut Cartennw. Quod vero ille
denique loco halieliir Spanias, cui conformis est; iC pielatem et Scriptur.irum scientiam simul cum ar-
lextus Graecusibidem relatus. At in Goaris editionei dore fidei i onjuuxerit lestis est Genuadtus , qui alia
oinnia haecunico articulo concluiluntur, Grace qui- ip ius opnsciila ibidem commepdat. Ex his cst Libel-
dem sic : itenTovstj ti p.ipot 'lo-naviat; Latina auterai lus consolatoriusad Basiliumquemdumde morte filii,
.versio haec habet, Benepoia in parte Uhpaniw, quem biinc ipsum esse cxislimant viri eruditi, qui
37. TERNAMUNENSIS. Ejusdem loci fuit cx partes sub liiulo de Cousolaiionein adversisinler opera san-
Dona-iistarum Sarmentius ephcopus Ternamusensis,, cti Basilii Magni in nonnullis ed.tis hnbetur. Scripsit
inCollatione Carthag. cap. 180 meinoralus in Ba u- p-oetciea librum d: Pmnitenlia Pubiicani, j.ul pnlius
ziana edilione; nam alite habent, e.tquidcin cap. 179,, de Pcenitenlia publica, ut habet noslrum Gcnnadii
Cernamusensis,et Missoniaua Cerramustnsis. Ea esll t xemplnrjnm laudaium , quod ab annis circiter cen-
dubio procul civitas quaeab Amoniiio dicitur Tura- liiin supra mille exaraluoi est. In codiceFiscainncr.si
namusa Castra; unde uifert Baluzius liic in Notitiai niinoruni circilcr 600 dicilur de Pcenileniia siuc ullo
legendum esse Ternamusensis pro TernamMneasis;: iiiidilamento,qiti fortasse verns esl litulus. Nam in
quin et in Notis ad laudatum Collationis locuin fusius,, Appendice opernm sancli Ambrosii ediius e-t liher
et quidem pro more suo erudite, disserit dc vaiiisi de Pwiiilenliti, cujus i.ucior sese ipse Victoiem »p-
litlcrarum mutalionibus quae occurrere solent in ve- pellat, euuiqueesse censenl viri erudiii, quem Geri-
tcrihus mouumeniis, potissimum Africanis. nadius Inco laudatn commemorat. ln codice tamen
58. CAPUTCILLENSIS. Memoratur ab Anlonino ini Sorhonico opus islud sub snncli Aiolnosii uomiuc
Itiuerario, ubi Caput Ciladicilur. Et in Notitia Impe- ltabeiur, sed pcrperam, Plcrique 170 autem viii
rii sect. 54, Prwposilus 169 Hmitis Capui Cillemisi JJ eruditi ipsum Victori Tunnoiiensi episcopo tribuen-
notatur sub dispositione ducis Mauritaniae Cx>sa- - d.umesse exisiimaut, quod in uno codice majoris ec-
riensis. clesiacRemensis, et in altero Herivallensis monaste-
39. NASBINCENSIS, Codex Halleri apud Orlelium , rii, islum prae se ferat tilulum, Incipil liber sancti
JVar6i««n*fs, Victoris de Lapsh Tonensh episcopi, hisloriographi.
40. BACANARiENsis. Sic babet uterque ms. simulI Codex vero Remensis oplimau nntoe ab annis saltem
cuin editis. 800 conscripius est, quem Hincroarusarchiepiscopus
41. BALLENS VILLENOBENSIS. Sic codex ms. Lau- huic ecclesine donavit, ul non semel in ipso codice
dun. At editi, Valens. Codex Halleri, Baleus. Narai indicalur. Titulus atttein supra laudatus prima maiui
' Orielius ait in Victore mentionem fieri Balei Ville- descripius est. Porro Rustkum Cartenitanumepisco-
nobensis. pum catholicum sanctus Aogusiinus memorat initio
42. MASUCCABENSIS. Sic Laudun. et edili; unicat libii de Gesiis cum Emerito Caesariensiepiscopo Do-
liitera aliter codex Halleri apud Ortelium, Mazucca- natista. Famosus esl Rogatus rpiscopus Cartennen-
bensis. sis, qui in Donatislarum schismate fadionis Rogaii-
43. PABARIENSIS. Hunc quoque laudat Ortelius ext starum nomen dcdit. Successit ci Vincenlius, cujus
Yictore. Pulmariam insulam haliet Antonius in lline- epistolam ronfutai Augustinus epistola 95, quae me-
rario marilimo sitam inier Africam et Sardiniam. rilo iuier libros locum obiinere posset, Carlennas
44. BENEPOTEOTIS. Sio uterque ms. et editi. Su- memorat Ptoleinoeuslibio ui, cap. 2, ct Antoninus
pra num. 36 vidimus in Notitia Leonis imperatorisi in llinerario. Cartennamhabet Pomponius Mela, seu
 341 ANNOTATIONESIN NOTITIAMAFRIC/E. 12
Cartinnam oppidum, ut ex mss. codicibtis monuit A et alii passim. Nomcn i|isi cl origiu. n\ iribuissc vi-
Isnac Vossius. Eamdem urbem Colonice Au,usti ginli Herculis socios narrat Solinus in Polybistore
litulo donntam ftiisse referl Plinius libro v, cap. 2. ca|i. 28, cum nempe Hercute illac transeunte, ut ille
CalcndariiimCarthagiuensevetustissimum die iv no- auctor liabet, riaiiiti a6 ejus comitatu descivissent,lo-
nns Februarii sanclorum Carieriensium memoriam cumdeligunt, jaciunl mwnia; ac ne quis imposiloa se
recolit , in quorum die festo sermonem habuit Ati- nomineprivatim gloriarelur, de condenlium numero
gustinus, per Nalale Cartheriensium inscripium, ut urbi nomendatum est. EZXOTI quippe Graece,viginti La-
teslatur Possidius Indiculi cap. 9; quos quidem mar- line sonat. Ejusdem urbis episcopus fuit Laurentius
tyre.ssuspicatur nosicr Mabillonius, tomo III Anale- Icosilanus, Legalus MauritaniwCwsariensisad conci-
cmruin, pag. 421, ad Cartennam Mauritaniaecivita- lium Carihag. anno 419sub Aurelio hahitum, ul me-
l>m posse revocaii. Viri eruditi conjeclurae fivel ln- moratur in codice AfricanasEcclesi;v. Crescens vero
cus codicisFiscamnensissuprameinoraius. Jamsupra itcm Icosilanusephcopus, sed cx Donatistartimsecin,
inoiiuiinusin nolis ad Byzaceoos, num. 58, Cariii- inietitiit Collalioni Carllmg. cap. 197. Ex his paiei
nensim etCnrtennensem, duas in Africa nrbe> epi- expungendam esse ex urbium Africanarum caialogo
scopalcs abaltero viro erudito in unam fuisse conlfa- Leositam,qunmex hacNoliiiaclectione mendosa non-
las, quod jam anlea Holstcuius fecerat. nulli invexerant.
51. RIGIENSIS. Apud Viciorem Vitensem libro i, 60. TAIILF.NSIS.Eidem forteurbi iiraefuit ex Dona-
num. 15, memoratur locus quidam nomine Regia , lislis Urbanus ephcopus Tatensis in Collalione cap.
iu quo Ari..ni nrmata manu ecc les am violarunt, 193 m.inoratiis. Iluc Holsteniusrevocat limiiem Ta-
quemdamquelectorem in pulpiiocaneiiiem inter alios „" blaceusemin Nolitia Imperii memoratum.
sagilta confoderunt. Duplex autem urbs est in indice 61. RESTUTUS LAPIDIENSIS. Etliic editi babeut Re*
Cypriani operihus proclixo Regium dicta, quarum slilittus. Laudiam memorat Ptolemams Hb. iv , cap.
nltera Mauritai.iaeaitribuitur. Ea foilassis esttjuae in 2, uhi de Mauritaniaeurbibus agit': quaa lamen vox
Anlonioi ltinemrio Ad Regias. Vide Numidas nuin. melius Lapdensi, seu, ut in quibusdam codicibus le-
91, uhi ejdscopus RCGIANENTIS. giiu'-. Labdensi urbi compeleret, cujus episcopua
52. YANMDENSIS. Sic uterque codcx ms. Edili au- Mipri intcr pii.coiisiilares num. 18 recenselur, ni im-
tcm Vaunidensis. peiliret provinciarum distantia
53. CAPRENSIS. Eremum Caprapicta dictam me- 62. VONCARIENSIS. Meuioratur in Col atiohe Car-
uiorai ipse Viclor Vitensis. An ex ea, aul cerle ex tbag. cap. 208. Felix episcopusBoncarenshex Dona-
aliquo bppido ipsi cognoinine episcopus Caprcnsis lislaruiii secta, quo noinine absque dubio Voncarien-
noioeii accepit? Cerie n va ecclesia in hac regimie sh civitas bic memorala designaiur.
excitata memoratur apud laudatum auciorem libro i, 03. RufGUNtiNSis. Mirumest quam varie hujus ur-
num. 11. b^s nomciiapud varios auctores, imo apud eosdemin
54. METCUN RI.'SUCCURITANUS. Editi Metcur.Eidem vnriis'codirilius, siriplum reperiatur, uti fuse disse-
urbi praefuit Fortunutits ephcopus plcbis Rusuccurri- riteruditus Baluzius in notis adcaput 180 Collatiouis
lana: calholicus, qui in Collatione Cartbag. tap. 155 Ca'rthagiuen-is,occ isionevocis Ternamusensis.Porro
recensilus est cum Optctioiliios adversano, iierum Nitmerianus Rusguniensisepiscopus , unus e legatis
inter Donaiistas cap. 176 mcmorato. Httcetiam rc- MaiiritaniocCxsaricnsis, adluit concilioCaithag. suh
vocan.lus est Nice.lus Rusurrensis, aut Rusurrianen- Aurelio anno419. Eadem civitas memqraturin An-
sis, MaurilaniceCasariensislegatusad concilium Car- IC tonini Itinerario Cotoniwnomine donata , ubi, sicut
tbag. anno 419 suh Aurelio, ut referiiir in codice etap:id anonymuni RaveiMnitentlib. in et v dicitur
AfricanoeEcclesiac.Lt qnidem 1 ctio Labbeana magis Rusguniw. Hnnc llarduinus putat esse Cotoniam Au-
notiis fivel, ubi habe.iur Nivellits Ruscuriemis, et in gusli Rusconiasa Piinio lib. v, cap. 2, memoratam.
inardne Rusuccurrensis, vel Rusccorensis, lomo II, Dicitur a Ptolemao Rustonium: ct quidem in indice
c .1.1603et 1005. CaeterumPlinius lib. v, cap. 2, ait Cypriani operibuspraeflxoRiutonioet 172 Rusgonia
Rusucuriiimcivitalehonaratum fuisse a Claudio. Co- idem signilicari djcitur.
loniam appellam Antoiiiuus in Itinemrio, et Tabuloe 64. BENANTIUS OPPIDONF.BENSIS. Sic codex ms. Lau-
Peuiingeriariir:.Abaliis item auclrribus memoraiur, dunensis. Editi autem, Venantius. Orielius vero ex
apud Ploleniivumlih. lv, cnp. 2, /fiisuccoiedicta. Halleri codice , Benanliusopidonobemis,qno nomine
55. SFASFIRIENSIS. Sic uterque ms. cum editis. designatur OppidumNo.um, de quo Plinius libro v,
50. OUBITANUS. In .Collatione Carlhag. cap. 195 cap. 2; Anloniniis in itinerario; anonymus Ravennas
mier Donatislas comparuil 171 Felici.-simusepisco- et alii, quibus adjungendus est Ptolcmaeuslibro iv,
pus Obbensis.Interfuit eliam c ni.ilio quinlo gene- cap. 2; ubi OVTrtvS-vvto, Latine Oppidoneum, quod
rali Valerianusepiscopus Obbce,Africanat provinciw, Colonia titulo ibi insignitur, sicut et npud Anto-
ut habetur in nova conciliorumColleciioneBaluziana; niiiiim.
fn tdilioiie Labbeana dicitur provinciwproconsularis, 65. CASTELLI-JABARITANUS. Illudesl forle Caslellum
ct in margine Africana1. Sed bis omnibus antiquior Aboritanum,quod exVictore Ulicensilaudal Orielius
est Paulus confessorab Obba,qui in concilioCnrtbag. in Thesauro geographico, qui alias ex eodem Att6o-
Euhsancto Cypriano pro bapiismo bapreticornmite- ]jv rilanum episcopum in Manritania Cwsariensim,emo-
raudo sententiam dixit num. 47. Aliquot mss. et rai. Videinfra nuin. 72.
edili habcnt a Bobba, quo etiam modo legitur apud 66. AQUISIRENSIS, Huic , ut verisimilc est, loco ex
Augustinum l;b. vn conira Donatistas, cap. 11; sexta Donatislarum praefuit Honoralus episcopusAd-
qiiam iectionemedilor Oxoniensis operum saucti Cy- quesirensis, in Collatione Carthag. cap. 188, ineiuo-
priani coiifirmaii posse ait cx iiiriio, qui, ut ipse iu ratos.
notis refert, in Ma rilania a Lixa 40 M. P. in medi- 67. CALTADRIENSIS. Sic mss. et editi
tenaneo AugusliColoniamBobbam collccat. 68. TIGAUITANUS. Inter catholicos anlisliles quos
57. TIMIDANENSIS. Codex Halleri, Timidianensis. iniiio lihri de Gestis cum Einirito rccenset Augusti-
58. FKONTENSIS. Sic scribitur in ulroque codice et nus, occurrit Patladius Tigabitanuscpiscopus.Eidem
in editis. sedi paulopost praefttitHoiioralus, adquem egregiam
59. ICOSITANUS. Sic diserte babet codex ms. Lau- epistolam scripsit idem sanclus Augiistiiius, novae
dunensis. Ediiivero mendose Leositanus.Et quidem editionis228, in qua fusius disserit an liceat pastori-
nemo non novit, Icosium , celebrem apud sc.ripiores bus, fervenle persecutione, plebesproprias deserere.
lum sacros tum profanosurbem quicColoniar nnmine Hanc epistolam fere integram refert Possidius in
et privilegiis gaudebat.. Eam a Vespasiano donatam Vila snncti Augustini. In codice canonum Ecclesiaj
Latiofuisse scribit Plinius lib. v, cap. 2. Ilanc mc- AfriCiinaecap. 97 mentio fil civitatis Thiganemis in
uiorat Plolemaeus,Pomponius-Mela,Anloniuus, Am- Mauritania , cui , uti videlur , praeerat Primosus; el
iuianus Marcellinuslib. xxix, aiioiiymus Raveuuas, ijiiidem ms. codex , ut monet Holstenius , babet Ti-
 543 AP-PE-NDIX AD VIGTOREMVITENSEM 344
gatiemris, Graecus textus in editis -rriceiy«S«voa-tas-j
\ locum, an e Numidia fuerit aut e Mauriiania Caesa-
nolzwg. Apud Ptolemammlib. iv, cap. 2, dicilnr Ti- riensi. Tamen supra, ad cap. scilicet 135 ejusdeni
gava; codex Palatinus babet Pigava. Civ tas Tigavw Collalionis, ubi Severinusephcopus Donalista lesti-
memoraiur a Plinio lib. v , cap. 2. Tiqavias laudat nionium reddit in negotio qnod ad Caesariensesspe-
Ammianus Marcellinus lib. xxix, CSP.5. Porro du- ctabat, eum Caslellanuin in Mauriiania episcopum
plicem nominis islius locum in Mauritania fuisse ex fuisse fassus est. Casuilum inter MauritaniaeCaesa-
Antonini llinerario patet, uhi Tigavas munkipium, riensis urbes memorat anonymus Ravennensis lib.
OppidumNovumcolonia.Tigavacastra. Tamen editio III, n. 8.
Bertii babet Tivagas caslra. 76. MUTECITANUS. In Canhaginensi Collalionecap.
69. RUSADITANCS. Lcgendumpulat Harduintis Ru- 133 memoratnrLeonliusepiscoputplebisMusertitanw;
tadirannt, seil potius Rusadiritanut, qund ex Plinio pro quo suspicalur V. C. Baluzius legendum esse
!ib. v, cap. 2, in Maurilania Tingitana Rusadir oppi- Mutecitanw.Et quidem Ortelius in Thesauro geogra-
dum et portus babeaiur, Dicilur Rusaddercoloniaapud phico Mulecitanam urbem ex Collalione Carthag.
Antoninum in Itirierario, a Ptolemaeovero lib. iv, laudat, quara tamen nusquam reperire mibi licuit.
cap. 1, 'PuTo-aStoov. Et Pomponius Mela Rutadir et Idem auctor paulo inferius MulicitanumLimitemin
Sigam parvat urbesin Mauritania Tingitana recenset, Mauritania Cwsarkmi laudans ex libro Notitiae,ubi
cum alias, inquil, nibil sii in bac provincia memo- babetur sect. 54, monet in codice membraneo pro
ratu digmim. Verum, ni fallor , Rusadiianus episco- Muticilani haberi Maulicitani. Porro cmn Leontius
pus hic in notitia recensitus sic dictus fuit a Rusazo. supra ex Collatione laudatus ibidem nullum se ha-
Erat autem Rusiizut colonia Augusti, quam p.uilo ,R bere Donntistam adversarium asseverasset, liabel-
"
inferius ipse Plinius in MauritaniaCicsarieosi recen- deus diacnnus respondit Cresconiummodo fuisse pro
set. Dicitur ab Antonino Rusazusmunitipium, a quo ea urbe ordinatnm. Unde infert BaluziusCresconium
6icut et a Ptolemaeolibro iv, cap. 2, in eadem prn- Donaiistam qui inferius cap. 206 episcopusMustita-
vincia locatur. Et quidem pra-ter loci situm , favet nus dicitur, ipsummel esse Crescomumquem Habel-.
eiiam nobis Afroruin familiaris scribendi ratio, qui, deus memoraverat; ac |iroinde, ibi pro Muslitanus
ut ex iiiso llarduino aliisque viris eruditis iam non reponendum esse Muserlilanus, quod et fecit. Sed,
semel observalura est, littcras d el a indifferenler ut supra diximus in nolis ad episcopos Numidiaenum.
adhibebanl; ita ut Ruznsuset Rusadus idem sint. 71, et ad Byzacenosnum. 28, Henricus Norisiuscon-
70. REPERITANUS. Oppidum Reperitanumex Virtore tendii Cresconiuinistum vere Mustitanumin Numidia
• babet Ortelius. AnonyuiusRavennas lib. m, iium. 8, episcopum fuisse, duasque ejus nominis urbes in
Repetinianam urbem ntetiioral in Maoritiioia Caesa- Africa exstitisse scribii, quaruoi altera ad proconsu-
riensi, proqua n ster Placidus Porcheron suspicatur larem, altera vem ad Niiniidiamspectahat. Denique
legendum esse Reperitana. in calendario Carihaginensi vn id. Octobrislit me-
71. IIBAP.ENSIS. Ubadam \n MauritaniaCaesari^nsi moria sancti Quintati, quem hunc ipsum 174 esse
memorat Orlelius ex Victore Clicensi. Habetur et Quinlasum siispicamr domnus Joannes Mabillonius,
f/6a(a in Africa (.ropria ex Plolemaeo, quam urbera qui hic in Notitia Mutecitunusepiscopus dicitur. Al
su6 Adrume.tofuisse dicit lih. iv. cap. 3; qtiaeproinde in vulgato martyrologio Hieronymiano, ut idem vir
ad Byzarenam revocari debet. D6asa castellumbabe- erudiius observat, cadem die inter alios Afros reco-
tur in Tabulis Peufingeriains, s d in Numidia, 173 litur Quintasus. In isio aiileni marlyrologio pauciores
ut qiiidem mihi videtur. Pono Uhabam eamdem ur- iC e recenlioribus sanciis occurrunt prima manu de-
bem esse cuni Baba a Ptolemaeoet Slephano memo- scripli.
rata censei Holstenius. 77. RUBICARIENSIS. Sic et codcx Halleri. In Car-
72. OBORITANUS. lnter hnjus provinciaesedes, quae ihag. Cnllntione, cap. 197, inter DonaiisiasConslan-
inferius episcopostunc non habtiissedicuntur, quando tius epitcoput Rutubkcariensis coraparuil, quem ad
Africaeepiscopi Carlhaginem mandato regis conve- Mauritaniam Cae-ariensempertinuisse ex Noliiia se
nire jussi sunt, numeratur loco6 Oboriiana.Ex com- colligere ait Baluzius.In Notiiiavero Rusubkcarientis
pliiribus aulem urbibus qnas ex Victore Ulicensime- episcopus nusquam habetur, nisi eo nomine Ru6ica-
morat Ortelius, una csi cui praefuit Auborilanusepi- riensemurbem, de qua hic agimus, aut certe Rnsubi-
scopus in Maurilania Cwsariensi,quera isle auctor ab ritanam, superius num. 22 reccnsitam, de-ignare vo-
urbe Aubureumdicta sic appellatura fuisse putat. Ego luerit vir eruditus. Subicarensecasiellumin Maurita-
vero hac voce nullumalmm a Petro Obqrilano, bic in nia silum memorat Ainmiauus Marcellinuslib. xxix,
Notitia memorato, designari existimo. Nec obstat cap. 5, quod ab hoc Rusubkcariensiseu Rubicariensi
quod ex eodem Victore Oboritanamurbem inemoret oppido alitid non esse verisimillimnmest. Certe cl.
ipse Ortelius, cum infra, ut mox dicebamus, altera vir Hadrianus Valesius, cui Baluziusse ultro assen-
ejusdem nominis sedes habeatur. tiri profitetur, eo loci apnd Arnmianum Rusubbica-
73. CASTIIASEBERIANENSIS. CasirorumSeberianensis rente legioportere suspicatur. Si lamenNoiitinelectio,
mentionem ex Victorefacit Onelius. quae Rubkariensis hahet, melior fuerit, potius reti-
74. CASTRANOBENSIS. Codex Halleri, Castronobensis. nenda erit vulgata Ammiani lectio, cumpropius Ru-
Ea est urbs quam Antoninus in liinerario CaslraNova._ bicariensisvox ad Subicarensh accedat quam ad Ru-
appellat. Ejusdem nominis urbcm memorat anony- '" subiccariensis.Porro Rusubricari habet Antonius iu
mtis Ravennensis in Tingilana lib. m, n. 9. Itinerario, Rusubeser Ptolemaeuslibro iv, cap. 2, et
75. CASTELLANUS. Hanc sedem aliis plerisquehujus Rusicibercap. sequenti. In Tabulis Peutingeri Rusi-
provinciaeurbibus notiOremfecil VoconiusCasiellani bricari.
Maurilaniw Oppidiepitcopus, qni a Gennadio inier 78. MAHHILLENSIS. Victor episcopusMammiltensis,
scriplores ecclesiasiicos in Catalbgocap. 78 compu- cum Sereniauo suo adversario cap. 208 iiem meoio-
tatur, ibique laudatur quod praeter ea quac contra ralo, adfuit Collationi Cartbag. cap. 135. An liuc rc-
Jmlaeos,Arianos, aliosque Ecclesiaeinimicos scripsit, vocari |iosset Mammwregio, in qua M.uioruin prin-
ediderit eiiam Sacramentorumegregiumvolumen.Hic cipes castra habuisse dicuntur apud Procopium lib.
antisies, ul Miraeusobservat, ab Honorio et Trithe- n de Bello Vandalico, alii judicabunt. Videtui tauu u
mio dicilur Buconius, quam lecticnem habel quoque ad Byzacium pertinuisse : et quidem MamraaniByza-
vetus exemplar Gennadiiex bibliotheca Fiscannensi. cenaeurbem mediterraneam babet idem aucior libro
In noslro autem vetustissimocodicedicilur Vuconiut. vi de jEdiQciis, cap. 6. Mamillam iuter Byzacenae
De Cereali Castellano, qui etiam inter scriptores civitates memorat Notilia Leonis imperatons apud
ecclesiasiicos locum meruit, vide infra num. 119. Goarem, sed Graecustextus hahet Ma/*n5ic;cditio
Porro in CollationeCarthag. cap. 180 Severinusepi- autem Bodleianafiraece et Latine TftaptSu.
seopus Castetlanusex Donatistarum secta recensitus 79. ALBULENSIS. Sic habet uterque codex ms. cum
est; quem se nescire ait Baluzius in nota ad hunc ediiis. Hoecurbs ad Albulat in Anloniui Itincrario
 * 546
545 ANNOTATIONESIN NOTITIAMAFR1C4L
appellatur. Albulas in Mauritania Silifensi memoral A nibil tamen babet codex ms.inter ConcilioCabarsussilano
anonymus Ravennaslib. m, num. 8. anno 393 babito subscripsit caeteros Donalislas
80. SICCESITANUS. Sic editi cum utroque codice ms. Pancralius Balianensis episcopus; quam urbera a
Nomen istud a Sicca Veneria celebri urbe derivari Baiauensi distinguendam esse infert erudilus fialu-
putaiOrlelius.At fallitur; naminCoilatione Carthag. zius, quoil nnno sequenti in famosa Bagaiensi synodo
praeier Fortunatum episcnpum catholicum Skcensem Beianus Baianensis cum aliis nonnullis e sede sua
saepius memoratum, et Paulum ipsius ex pane Do- fu. rit dejeclus. CerteDonalus in laudato Caharsussitano con-
nali adversarium, ut diximus in Notis ad episcopos cilio adfuil qunque episcopus Belianemis;
provinciae proconsularis num. 41, inter Donatislas quibus vocihus diversas urbes designari certum est,
comparuit Martinus episcopusSiccesitanus, cap. 197.' nisi qnis af/irmare volueril in una aique eadem urbe
Adde quod Siccam nemo hactenus Mauritatiiaeatlri- complures simul unius Donatistariim sectaeepiscopos
buerit. Meliusforte a Sketia Mauiilani.e urbe, quae fuisse, quod nemo facile sibi persuaihbit.
juxta Dionem Xyphilioi, Macrini, imperatoris patria 92. SEREDDELITANUS. Hunc quoque ex Victore Or-
fuit, Skelitanus dicerelur, indeque Siccesitanus. telius Inudat.
81. GRATINOPOLITANUS. Hac in urbe sedit Publkius 93. NOBENSIS. Jam supra num. 19 habelur Vere-
episcopusGralianopotitanwplebh, in Collatione Car- cundus Nobensis. Et quidem in codice Halieri dnplex
tliaginensicuni Deuterio, Donalisla ipsius adversario, urbs Nobensis memoratur, quarum episcppi fuere
cap. 155 memoraius. Altera ejusdem nominis urbs Verecunduset Paufus, ut testiilur Ortelius. Verecun-
fuit cui Philudelphus episcopusGralianopolilanusprae- ' dus aulem, tit jam diximus, supra recensitus est; at
erat, tempore coucilii Ephesini, qui inter alios ejus- g alter lum io editis, tum in codice Laudunensi Mingin
deni synodi Patres subscripsisse invenitnr. dicitur. Quod n»men apud Afios inusilatum non
8£. MANACCENSERITANUS. Sic etiam babet codex erat, ut compluribus exemplis probare difficile non
Halleri. esset. Unde vereor ne Nobensem urbem cum Nibensi
85. BITENSIS. Teriufltis A6i(ensisepiscopussubscri- confuderit Ortelius. Eleniin inter episcopos 176
psil concilio Cabarsussitnno, ut jam diximus supra Numidiae sujira num. 8 habeturHalleri Paulus Nibensis.
nuni. 5. Nibensem autem ex manuscripio laudat iilem
84. FLENUCLETENSIS. Hic apttd Ortelium ex llalleri Ortelius, sed siatim monet legendum fortassis esse
codice non habeiur. Nobensem; ihde conjicio Ortelium id quod prius sub-
175 83. BIDENSIS. Hancurbem a Vindemi distirr- dubitando dixerat, posimodum affirmate scripsisse.
guendnm nonessecensetBaltiziusin noiisad cap. 208 94. CASTELLI TATROPORTENSIS. Hunc apud Ortelium
Coliationis Canliag., ubi inter Donatislas occurrit ex Halleri codice re|)erire non licuit.
Reparatus episcopusVindensis. At Bidensis episcopus 95. ARSINNARITANUS. Sic uterqne codex ms. quam-
hic memoratus, sic dicitur a Bida, urhe et colonia, vis editi haheant Arsinuaritanus, sed mendose. Ete-
quam Ptolemrus tibro iv, cap. 2, inter Maurilauiae nim Plinius lib. v, cap. 2, Arsennariam inemorat
Caesariensiscivitates comniemorat. In Nmitia Imperii oppidumLaiinorum, quod a Ptoiemaeo lib. iv, cap. 2,
sectione 54 habetur Limes Bidemis sub dispositione Arsenaria coloniadicitur, ab Antonino et ab anonymo
ducis Manritaniae Citsariensis. Biddam mtinicipium Ravennensi Arsenaria. Eanidem urbem Arsinnam
in Mauritania Caesariensi locat anonymus Ravennas appellat Pomponius Melalib. i de Situ orbis, cap. 6;
lib. ui, num. 8. Ab liis dislinguend.i est Biua, cujus ',_" quam lsa:ic Yossius in liunc Melae locum , vnlgo
cpiscopus , F-austinus Binensh Donalista , concilio Arsenariam dici observat. In Collatione Carthag.
Cabarsussitano subscripsit; et ex catholicis Victor cap. 133, inentio fit Adsinnar; sed hic locus revo-
episcopusplebh Vineusis in Collatione Carlhag. cap. cari d.ijet ad urbem Sinnarilanam, ul supra dixi-
128 recensitus est. Uanc enim urbem ad proconsu- mus in nolis ad episcopos provincioeproconsularis,
larem pertinuisse paiet ex synodica istius provinciae num. 5.
episcoporum in concilio Lateranensi sub sancio Mar- 96. VASSINUS ELFANTARIENSIS. Ediii, Vassinus.
lino, aclione 2, cui subscripsit Fructuosus Vinensis Concilio Caharsussitano anno 595 subscripsit Migqin
ephcopus; et ex concilio Carthag. anni 525, uhi re- ab Elefanlaria episcopus Donatistn, qui anoo sequenli
fetlur Bonilacii epislola ad qnosdam proconsularis in Bagalensi concilio exauctoratus fuit. De eodem
provincic aniistiies,inier quos memoralurCresconius Augustinns pnssim agit iu lihris m el iv contra
Binensh. Quin et illius silum discimus ex Antonini Cresconium. Occurrit in Tabulis Pemingerianis Ele-
Itinerario, ubi media locatur inler Carthaginem et fantaria, sed in proconsulari, ut videlur, non procul
Putput. ab Utica. Et quidem duas bujus nomiuis in Airict
86. YALENTWUS CASTELLI MENDIANI. Hunc ipsum urbes fuisse indicat anonymus Raverinensis, qui
esse censet Mabilloniusnoster qui in calendario Car- Elefanlariam inler Numidiaesive proconsularis urbes
thaginensi idibus Novembris recolitur. Porro jam habet lih. m, num. 6. Et p.ostea,, num. 8, recen-
supra inter episcopns provinciaeByzacenae num. 27 ' sens MaurilanioeCaesariensisoppida, Melepantariam
hahelur Anlacius Medianemh. Apud Ammianum memorat.
Marcelliuum libro xxix, cap. 5, mentio occurrit 97. CATABITANUS. Sic mss. cum editis.
Munimenti nomine Mediani, qtiod ad Mauritaniam ID 98. VINCEIMALUS BAPARENSIS. Codex Laudunensis
Caesariensemrevocari posse censet Valesius. Et qui- Vincemalos. Ptolemaeuslib. IV, cap. 2, inter Mau.
dem Marcellini narralio ferre non poiest, ut hunc ritaniae Caesariensis civitaies memorat Vabar, ex
locum de MedianoByzacenseurbe interpretemur. qtia Vfltareusis, et inde fortassis Baparensis urbs
87. SUFARITANUS. Jam supra num. 5, Sufaritanus ditla est.
episcopus recensiius esi, uhi iionnulla observavimus 99. TIPASITANUS. Jam supra inlcr Numidiae epi-
de bac urbe. C:eterum, ut jam ibi monuimus, in scopos niitn. 65, recensitus fuit Ruslicus Tiputensis.
codice Halleri ajtcr eorum Susaritanus dicitur. Sed Apud Thipasam Cwsariensis Maurilaniw civitatem,
Ortelius, qui bujus manuscripti lectiones nobis ser- leste Oplato lib. n, Urbauut Formensis, et Felix
vavit, nori monet quinam ex his duobus Susaritanus, Idkrensis, duw faculw incemw livoribus, nliiqua
;,ut Sufaritanus dictus fuerit. Donaiisiocnihil non adversus catbolicos ausi fuerunt.
88. MADRIANENSIS. Sic quoque scribitur apud Or- Lacerali sunt viri, tractw sunt matronw, infanles ne-
teliumex nii. Ilalleri. Huc Mallianamurbera revocari cati, abacti tunt partut. Quin el, ut paulo inferius
posse censel Holstenius, de qua plura diximus supra Optaius narrat, iidem episcopi, quod lio.rrendnmest,
mim. 8. jusserunl eucharisliamcanibus fundi; sed isli statim
89. BULTURIENSIS. Sic ms. uterque et editi. . accensi rabie, ipsos dominossuos, quasi latrones sancti
90. MATURBENSIS. Maturbum memoral Ortelius ex corporis reos, dente vindicetaniaverunt. Ampulla.verc
Viciore. ; sancti chrismaiis, quam per feneslram projecerant,
9!.. BAI.IANENSIS. Adjecit Sirmondus voculamj»er; anqelica manu subvecta, inter saxa illwsa comedit.
547 APPENDIX AD VICTOREMVITENSEM. 348
Ejnsdem urbis oivivwafidem egregiam laudat.Victor: .4 tnemoraius. Hiuc levanda Baluzirsuspicio, qui Satur-
Yitensis lib. v, num- 6. Caelerum urbem hanc me- unm liniic Sileusi in Numidia urbi praefuissein notis
morat Ptolemaeus, lib. iv, cap. 2, Occurrit et ini nd hunc Collationis locum innuit.
Antooini llinerario coloniwlilulo decorata. Latiodatai 113. VISSALSENSIS. Codex Halleri, Vissalensis.Vi-
diciiur a Pliniohb. v, cap. 2. Ttposaerrore, ni fallor,, salta habetur in Tabtilis Peutingerianis , sed in Nu-
librariorum, pro Tipasa legilur apud, Ammianurai midia.
MarcelHnuinbb. xxix, c, 5. 114. MAXITENSIS. Sic et cotlex Halleri apud Orle-
100. TAHADENSIS. Sic codex Halleri, At editi cumi lium, qui ex Trogo Hiarbam Maxilanorum regem lau-
cod. Laudunens) Tamadempsis. Fluvium Tamundamt dal. Mazkes passim lnudat Amraianus Marcellinus
mcmorat Pomponius Mela Ub. i, cap. 5. Eumdeml libro xxix.
lluvium siraul cum urbe sibi cogiiomine laudat Pli- 115, ADSINNADENSIS. In Indice
Edili, At/smMarfensis.
nius lib. v, cap. 2, quam Carolus a Sanclo Paglo) Cyprianico babetur Adsinuada. An Cyprianus Dona-
Tanudam appellari debere censet post OrlcUum, cu- lisla , qui memoraltir in cap. 135 Collnlionis, huc
jus episcojius Donatus Tanudalensis inter Donaiistass sit revocandus, incerlum est, quod locus in editis et
Collationi Carlhag. cap. 197 iuierfuit. Sed hic locuss mss, sit ita conuptus. ui nullum scnsnn) paii possit.
Jidetur a nosira Tamada differre. Et quidein editii Sic liabet : Cyprianus dicitur ephcopusqui 178 'M'c
nalienl Donalus Tanudaiemii. iutendit Adsinuar, seu , ut mss. bahent, Adsinnar.
101. VONCARIANENSIS. Supra jam recensilus estl Yide Baluzii notam in bunc locum.
Voiifarienm num. 62, et utcrque hahetur etiam ini . 116. SATAFENSIS. Infra inler Sitifenses num. 6
codice Halleri. ja habeiur Festus Sqtafensis. Alierutrius toci fuit Adeo-
177 102. MURCONF.NSIS. Sic ulerque codex ms. datus episcopusplebis Satafensis, qui Collationi Car-
cum editis. Tamen in Coll.iiio.neCarthag. cap. 1555 thag. cap. 128, tomparuil cum Urbano ipsius adver-
Auxilius episeopusplebis Nurconemis iuier catbolicoss sario, inrer Donaiistns ilerum, cap. 187, recensito.
anlisiites comparuit, qni seex MattriianiaCaesariensi ii Salaphilanum oppi.'um memorat Plinius libro v, cap.
fuisso indicavit. 4, quod sibi ignotum esse faietur Harduinus : q.iare
103. TABADCARKNSIS. Codex Halleri, Tababcaremis. varias conjeciaiiones proponit, ex quibus una esl qna
Paulo item aliter scribilur iu ColIaiioneCartliag. capf suspicatur legi posse Sataphitanum, uteo pacto locus
155, ubi Victor episcopus plebis Tabaicarentis, ett isle inlelligi possit dc Salafcnsi urbe , quaein liac
Marcianus ejus ex parle Donali adversarius recen- Notilia memoraiur. Donalttm Salicinensemin Mauri-
sentur. taniii Caesariensiepiscopuin, rx Novati secla ad uni-
104. SUMMULENSIS. Codex Halleri, Sumulemis. No- lalem catholicam convcrsum , laudat sanctus Leo
lus cst Silvanus episcopusSummensisseu Zummensisx x Magntts papa epist. 1 , alias 87 , qnem Satafenscm
sed hie erat ex Numidia, cujus provinciaeprimas fuitt fuisse contendit Lucas Holstenius, quod et in vetu-
passiroque apud Augustinuni dicilur Senex SHvanus. slissimo codice ms. Vaticano num. 1342 appeltetur
Vidc cpist. 141. Iluc revocnri posse locum Subbulen- ephcopus Salafensis.
sem, ab Oj.CatoMilevitauolib. III memoratura, exi- 117. SERTENSIS. Sicuierque codex ms. cum edilis.
siimat Holstenius. Sed id ex conjedura , Optaluss In Collatione Carthaginensi capite 155 memoratur
nosler ms., ut editi, habet locoSnbbulemi. Proculus episcopusplebis loci Senensis, quem locum
105. TADAMATF.NSIS. Codex llalleri, Tainmensh : eumdeni csse ac Sertensem, hic in Noiitia memora-
quae le. tio non fnvet senleotiae V. C. Baluzii, quili C tnm, censel V. C. Baluzius. Proeier bunc duo item
Tadamatensi oppido praefuissecenset Miticumepisco- occurrunt in Collatione episcojii, Zerleiues dicti :
pum plebis Tsgamutensh, in Collalione Cartbag. cnp.i. nempe Gaudemius episcopus Zertensh ex parte Do-
126 inter catholicos memoratum. Vide supra Byza- nati, cap. 187 recensilus , qui nonnisi presbyterum
cenos num. 19. ex calholicis adversarium habi:bat, et cap. 201 iteriim
106. CATUENSIS. Sic ulerque codex ms. cum editis. inter Donaiistas Salustius ephcoptts Zerlensh coinpa-
Miivulllamen Carolns a Sancto Pnulo legere Castren- ruit. Alteruler forte ex proconsnlari erat: nam inler
sis, quod apud Antoninum locus Castra diclus memo- hnjus proviociae anlistiies synodicaead Paulum Con-
reiur, qui item babetur in Tabulis Peulinjterianis.i.- sianliuo|ioIitanum scriptaesubseripsit Florentius cjra-
Non lamen licuit, ex sola conjeciura, manuscriplo- tia Dei episcoput sqnclw EcclesiwZemcnsh. An v.ro
ruin simul et editormn lectionem mulare. alter e Manritania fuerit incertum est. Cerie neutcr
107. CISSITANOS. Ptolemaco wo-o-o?.TnbulaePeutin- ex istis Proculi adversaiius erat, siquideni ipse loco
gerianoc habent Cissimunicipium; una litierula alilerr laiidat) se unilatem babere professus e t. Qtiinimo,
Anioniniis in Itinerario Citi mumciphtm.Huc absque e si vera sit lectio ejiistolae 141 snpcii Augustini, erat
dubio revocandus esl Flaiosus episcopusChsitanus,i, ilem in Numidia urbs Zerla, quac Zeiten-i concilio
qui in Collationc Carthagiitensi cap. 207 inlcr Donn- adversus Donatistas habilo in Numidia nomeii de-
listas recensilus fuit. De islo et Quodvultdeo, quili derit.
ctiam aliquando dicitur episcoptis Cissitanus, videe 118. NUMIDENSIS. Ejusdem urbis Jauuarius episco-
supra proconsutares num. 27. pus Numidicnsis e\ parie Donaiistarum Coltalioni
108. TASACCHRENSIS. Sic ulerque codex. Apud An-- p Carlhag. interfuit cap. 188, qui seex Mauritania Cic-
loninum in Itinerario Tasagora inter Mauritaniae c saricnsi fuisse professus est. Eamdem scdem a sua
majores urbes memoratur, qnam ab hac Tasaccur- dioecesiexcisam fuisse ibidem conquestus est Repa-
rensi aliam non cssc arbiiramur. ratus episcopusEcclesicecatholicwSifaiiensh, sive, ut
109. TABUNIENSIS. lliinc quoqoe Ortelius ex Vi- emendat Baluzius, Sufasaritanw. CaeierumOrtelius
ctore habel. Thabenensesmemorat Hirlius in extre- i- ex ms. llalleri laudat episcojium Nuooidensem ex
ma reani.JubiCregione maritima locatos; sed quos add Victore ms., quo nomine, ut puto, Numidensisinlel-
Mauriianiam Sitifensem pertinuisse luse ei eruditee ligendus esi.
probal llenricus Norisius. 119. CEREALIS CASTELLO RIPENSIS.Caslellum lli-
110. TUSOAUIENSIS. Codex Halleri habet Tusca- pense ex codice llalleri memorat Orlelius. Lucas
mensis. Holsteiiios in annotationibus ad Carolum a Snncto
111. GUNUGITANUS. Edili, Gunagilanm. Codex veroo Paulo puial Cerealein hic meuioratum bunc ipsoin
Halleri, Gunaitanus. Melior lamen nostra tttctio, quaeae esse Cerealem episcopum Afrum quem Gennadiusj
est codicis Laudunensis. Nam coloniara Augusti Gu- inier seriplnres ecclesiaslicos laudat in Calalogocap.
nugi meuiorat Plinius lib. v, cap. 2, Habetur item in n 96, ob libellum quem contra Maximiiiiitncpi-copnnt
Itinerario Antonini ct apud anonymum Ravennalem n Arianum conscripsil. 0|:iisculuin i-tud linhemus in
lib. III et v, uhi Gunugut. Bibtiolheca Patnmi, ubi auctor sese ipsmn Cereul,m
112. SITENSIS.liujus loci fuit Salurnut episcopus :s Castetlanum episcopum appeftat, cui (iroimle poiiuS
8 fldes est habenda quam scriptori aiioiijino de 121 c i -
Sitensis Donatisia , in Ctillatioiie Carthag. cap. 198
549 A.NNOTATIONES IN NOITTIAMAFRICiE. 550
ptoribus ecclesiaslicis, aut aliis posteriorum tempo- A Choba municipium habent quoque TabuloePeutinge-
rum nuctoribus, qui-illuniCaslulensemaut Caslafensem rianae, quibus consentit Anonymus Ravennas, qui li-
cpiscopum scribunt. Gennadius sedis ipsius nomen bro in, ntim. 6, Choba mune, id est munkipium, in-
non retulit. Scripsit eo tempore quo Yandali capia ter alia Mauritani.-eloca recenset.
Carlliagine in Africa regoabant. 4. ICILGITANUS. Codex flalleri, Igiltitanus. Scriben-
120. TAXAZUCENSIS. Codex Halleri , Tamazensis. ditm absque dubio Igitqilitanus. Cclebris quippe est
Tamazensem tamen episcopum, ab Ortelio e\ Victore colonia Igilgili, quam laudant Ptolemaeus, Pliitius
Uiieensi laudatum, Byzacen* altribuit Carolus a libro v, cap. 2, et anonymus Ravennas. Habetur
Snticto Paiilo, quod ejusdem provinciae episcopnrum qunque in Tabulis Peulingerinnis, in-Antonini Itine-
synodicae,in concilio Lateranensi sub sancto Martino • rnrio, etc. Notiti* tamen lectioni favet Ammianus
I nidato, subscripserit Theodorusepiscopus 179 Ta- Marcellinus libro xxix, cap. 5, ubi Sjlifensis Mauri-
masenus. At inler Byzacenos nullns est Tamazensis laniic littus memornt, quod.appellanlaccolaelgilgita-
episcopus ex hac Notitia. Forte huic loco praeliiil num. Codices lamen mss. quos laudat Valesius ba-
Daeianus ephcopus Tamkensis, inter Donatislas in bebant Gilgitanum; el iu Silifensi provincia fnit urbs
Collationc Carlbag. cap. 163 memoralus. Iste euim Gegitana, cujus antisles infra habetur num. 15. D.'-
non erat Timkentit, de qua urbe supra num. 6. nique in Collatione Cnrlhag. cap. 121 receusitus fuit
121. MAJUCCNSIS. Sic etiam Ortetius ex Victore, ui inter Patres orthodoxos Urbicosus episcopusplebis
aii Uiicensi. Eguilguiliianm, quo loco viri erudili censent legen-
122. NABALENSIS. Haec est secunda cathedra ex iis dum Igilgilatince.
quae tunc episcojios non babebani. Tamen Orielius a 5. AQU^ALBENSIS. AquceAtbensiumloci episcopalis
ait in codlce Halleri Nabalensis episcopimentionem in Maurilania Siiifehsi ex Victore Uikensi laudat Or-
fieri, sed lapsn, uti videlur, memoriae. NabudesMau- telius. Jam supra inter Palres Byzacenae provinciae
rilanineCacsariensisgenlem memorat Plinius. • numero 52 recensilus est ejiiscopus AouisA/6ensi'wm;
125. TIBUNENSIS. Vide quae de bac urbe diximus uhi Januarii episcopi AquaeAlbensis et Donntistte, in
in nolis ad episcopos Numidiaenumero 72. Inter Mau- Collatione Carthng, cap. 197 memorati , fecimus
ritnniaeCaesariensisurbes receuset PtolemaeusThu- uieiiiioiieoi.
bunamlih. IV,cap. 2. Anonymus ttavemiensislib. m, 0. SATAFENSIS. Jam snpra inter MauritaniaeCa'sa-
num. 8, Tubonh. rieusis Patres iium. 116 memoratus fuil Cresees Sa-
124. MAURENSIS. Sic editi et mss. Forte eidom loco lafensh. Satafensem hanc posieriorem in Antonini
prnefuiiex Donatisiarum secta CresceniianusMarren- Ilinerario memorari ex loci sito palet, nam auctor
locat.
sts, aut, ul alii habent, Murensis,qui concilio Cnbar- ille Satafi inier SilifenSemet Ficensem urbes
sussiiaiio subscripsii. Mauruin rcccnset Anonymus 7. HORRENSIS. Eamdem sedem memorari in Colla-
Ravcnnns lib. III, niiin. 11, intcr civitates Mauritauiac, lione Cartbag. cnp. 198 eensei Baluzins, ubi inter
uunm Gaditanam nppeliat. Donalistas comparuit Cresconiusepiscopusab Horrea
125. TiNGAUiENsis. Sic ct Orteiius ox Victore. Aninicensi, cum Horrea, quaeCwtia cognoniiiiabalur,
12i.i.OBORITANUS. Jam supr i num. 72 Oboritanus ad Byzacenam pertinuerit. Sed erat ilem Horrea
episcopus recensitus est. Quem locum consule. urbs in proconstilari, nam inler hujus provincioeepi-
INUM. 5. lloc lemma deest in editis. Ex eo autem scopos qui syuodicoe ad Panlum Consaniinopolita-
patet, exscriptorem ejtisniodi numeris versus seu li- num in concilio Lat.'ranensi subDonaius saocto Martinn,
neas, non vero civitaium nunierum dcsignare vo- 1 act. 2, siibscrip-erunt, occurrit epkcopns
luisse. Unde licct evidens sit sex civiiales hic recen- Orreensh, ut cx codice Bellovacensi restituit Balu-
seri, ctini tamen duaein unaqtiaque linea baberenlur, zius, nam editi habcnt Ortensh. Cerie anonyinus
appositum est uum. 3. Ravennas lib. m, nuin. 7, et lib. v, nuni. 4, Ho-
ream in Siiifensi iuemorat, et aliaui ejusdem notni-
AD PROYINCIAM MACRITANIiESITIFENSIS. nis lib. ni, iiiim. 4, mediam inier procousularis et
1. TAMALLOH.NSIS. Tamullumam ex Victore, ut Byzacenaeurbes, qtiae videniur in Tabulis Pcutinge-
appcllai, Uiicensi memoral Ortelius in Thesauro geo- riiinis indicari; ubi prior Ad llorrea Orbita,concilio alteta
grapliico, ubi aii iu Maurilaniti Coesariensiex Tabu- vero Mmiubio Horrela appellatur. Denique
lis 1'einingeriauis baberi Ttimaniiunumaut Tamaunu- Cartliagin. sub Bonifaciosubscripsit Avus episcopus-
nam. Et quidem ibi legiiur Tamannuna municipium, plebis Horreensis. Sed Horream Sitifensem j erspi
et castelluin. Caterum inter Byzacenneurbcs supra cue habemus in Aiitoniui Itiner >iio desiguaiain, uhi
inenioraias cuin. 55 habclur iteni i-piscopus Tamal- inter Sililim et Tubusubtum lorata tlicitur, M. P. 18
lumensis, quo loco plura de bis urhihus dixiinus. a priore distans.
2. StTiFi.Nsis.Nota esi liaeccivitas vel ex eo quod 8. TIICGU.SUIIDITANUS.Sic cditi cum utioque cod.
toti provinciaeuoiiien dederit. Novatus Sitifensis an- ms. llaixtuinus tamen in nmis od Plinii lih v, cap.
tisics laudalur ab Augustino epist. 229, sub ipsius 2, monet legendum csse Tulii.'SM6t/i(a)ius. Maximum
vitx (inem scrijiti ; suae provinciae legalus adfuit Tubusubdititniimex hac ipsa Notitia laudal Valesius
concilio Carthag. anno 419, el non semel in Colla.- in notis ad Ainmianiim Marcellinum. El quidem in
li"iie Carthag. inlerlocutus est, in qua cap. 143 cum ivNotitia provinciarum seclione 20 habetur Prwposi-
Marc'ano sno adversario com|>aruit.'Optatus item Si- tus limitis Tubusubditani. Yeleres lanien Tubusu-
tifensit lauditur in epislola Bonifarii Carlhagineiisis ptum scribebant. Sic Pliemams lib. IV,cap.Aimnia- 2; Pli-
concil. lom. IV, col. 1653. Opialus episcopus in epi- nius loco l.iudato, Antouinus in Itinerario,
siola 185 riiitcti Augustini memoratus, aut mm fuit nus Marcellinu^lib. xxix, caji. 5, et alii. Anonyiniis
Si.ifensis episcopus, aul inler duos Novaiossedii. Si- Ravennas Iwbet lib. HI Tubusubros. In Collationa
lija colonia dicitur a Plolomoeo lib, IV, c.ip. 2. Sitifi Carlbag. cap. 187 nicmnratur Ftorentinus ephcopus
passiin in Anloiiini Itinerarto occurril. Alios auctoics a Tubusuplu Donaiisln, in quem locuoi censel Balu-
t r.vtertiiitlo. Cteteruni suh Nimiidiae provincia, in zius, eamdem urbem in Tabulis Peulingcriaiils ap-
Notiiia Leoni, im|>eraitris a Goare edila occurrit Si- pellari Subutlula \Q\ quaehautl procul Leptimagna
tiphi, qiiauquin Graacustextus ibidem, cl Graicussi- ihi indicatur. Al Tnbusupti situm discimus ex Anlo-
niulque Laiinus in Bevcgerii editione habeat sirt- nini Itinerario, ubi semel et iteruin prope Saldas loca-
fVOf. lum menioratur, ab ista civitate M. P. 18 dissittiin.
5. COVIF.NSIS. Nihil de hac urbe liabet Ortelius. Certe npud Ammianum locolaudato Tubasuotum op-
Iliine esse Cobamunicipiumab Antonino memoratum pidum Ferrato conliguum monti dicilur. Mons auie u
facile crediderim. Ad Siiifensem 180 quippe pro- Ferratus, ut ex Peuiingerianis Tabulis paiel, :i Ru-
vinciatn istud oppidum pertinuisse Aiitoiiious ipse succurro colonia Saldas usque pertingehai.
indicat in Itinerario, uhi Coha iuter Saldiin ct Igil- 9. JERAFITANUS. Codex Halleri, Gerafitanut.
giiiin uotas Silifcnsis provincire civitates locatur. 10. LE-UITANUS. EX Donatistis Collationi Cnlliag.
 r,r)l APPENDIXAD VICTOREMVITENSEM 552
cap. 198 adfuil Romanusepitcoput Lesuitanus.MedioA . iiem in Byzacena civitas Macrianensis, cujus episco-
ferc itinerc Satdas et Silifim Lesbi habetur in Anto- pus num. 80 inter illius provinciaeantistites recen-
nini ltimrario, M. P. xxv a Tubusupto distans. situs est supra pag. 156 (iVo6i'scol. 328) : quem lo-
11. EQUIZOTENSIS. Codex Halleri, Equotensis.Ta- cum cousule. Porro Macrianentemin Siiifensi Manri-
bulaePeiilingeiiaiioeEquehelo. In CollalioneCarthag. tania episcopumagnoscit codex Halleri, testeOrielio,
r.ap. 201, meiuoratur Victor episcopus Equizetensis qui de Byzaceno nihil habet. DeuteriiMacrianensis
Doiiaiistn. Priores Baluziana ediiiones hahenl Egui- episcopi ex Donali secta meminit Aiigustinusepist.
zetenth ;qtiibus veibis eamdemurbem designari nemo 95, quem ex Maurilaniafuisse innuit.
inficiabilur. 24. ASSAFENSIS. Sic codex uierque cum ediiis. In
12. CASTELLANUS. Castelli noriten familiare erat Cnllatione Carlhag. cap. 128 metimratur Sextiliut
aputl Afros. De isto siogulare nihil dicendumoccur- epitcopus plebis Assabensiscum Martiano Donatisia,
ril. Vide supra Numidas num. 4, el Csesarienses qui et sic cap. 19Sappellatur. Asavaseu .4dSavamu-
niim. 73. Sed assemiri non licet Holstenio, qui putat nicipium liabeiur iu Anlonini Iiinerario, et in Tabu-
Caslellum istud idem esse cum Castello Mauiilaniae lis Peutingeriauis. Eidem forle uibi prneeral temporc
Caesariensiscivitate, supra inter islius provinciae sancti Cypriani Lucius ab Ausafa, qui in concilio
urbes rccensito num. 75. Carihag. nuin. 75 haereiicosrebaplizandos es^e cen-
15. GIGITANUS. Io Collatione Carthag. cap. 128 suit. Cujus objectioni respondet Augustinus lib. vu
liabetur Quadratus ephcopus plebis Gegitanw inier de Bapiismo coiilra Donatisias, cap. 57, Salvius Au-
caibolicos. Sed incertum est an ex Siiifensibns fue- safensis episcopus Donaiisla Mihscripsitsynodo Ca-
rit. Vide notam 29 in VictoremViiensem (Supra col. ,£ barsussilanae anno595, et anno sequenti iu concilio
195, n. ») et 41 in proconsulares (Supra col. 288). Bagaiensi fuil exauctoratus. De quo |>assimAugnsti-
14. EHINENTIANENSIS. Ilaud improbabilisesteorum niis agit in libris contra CresconiumDonaiistam. Vide
opinio qui in Collatione Caribag. cap. 208 locum - AUSANENSEH inter procousiilares, nuin. 47.
hunc corruptum : MarcianusepiscopusEminenliutepi- 25. FLUMF.NPISCENSIS. III Collniione Carthag. cap.
scopus in iiinere remansit; Felix Novasinnetisissub- 205 inter Donalistas compariiil VielorepiscopusFlu-
scripsil pro eo. Sic sanari posse putant : Marcianus menpiscensis. Exinde viri eruditi censuerunt apud
ephcopus Emineniianemis in itinere remansit, etc. Optatum libro n, ubi memoialur Januarius Flamen
Porro Marcianus el Felix hic memorati e Donatisla- Phlemh, legi debere Flumenpiscemh. Quod cerlum
rum secta erant. esse cx tribns mss. codicibus nobis constat, unn sci-
.15. SOCIENSIS. Hunc ex Victore ms. Mauritianac licet monasterii Remigiani apud Remos, allero ex
Caesariensitribuit Ortelius, sed lapsu inemoriae, ni moiiasierioSancti Theoilerici prope eamdem urbem;
fallor lertio denique nostrae bibliotbecaeSancti Germani a
16. LEMELEFENSIS. Sic codexms. ulerque cum edi- Pratis.
tis. Dubital Ortelius num ista urbs ea fuerit quse nb 26. INVENTINUS -MARONANENSIS. Edili, Juventinus
Optato lib. n dicitur Lemellensecasiellum. Id innuit Marovanensis. Codex Halleri apud Oiielium, il/aro-
Ioci situs, nam Januarius Flumenpiscensis et Felix nensis. Qo.enam vero ex islis ieciio sit praeferen!a
Diabensis Donatistae episcopi, qui illuc cucurrisse divinare non licet.
dicuntur, ex Sitifensi provincia erant. Lemellensem 27. MOLICONZENSIS. Sic codex Laudnnensis. Orte-
episcopum catholicumnomine Primotum ihidem lau- r< lius vero ex llalleri codice. Molicuniensh. Al e.liti
dal Oplatus, qui ejusdem urbis ecclesiam a Donati-lis habenl Melicbuzensis,el e\ iis, ni fallor, index Cy-
violatam fuisse refert; qua occasione diaconi plurimi prianicus Melicbuzamrecemel.
cum altare defenderentcruentati sunt, et ex iis duo, 28. SF.RTEITANUS. Sic uterque codex ms. Ediii
Primus scilicet et Donatus, occisi fuere; quorum me- vero, Sericitanus.Nostralcctio firmatur ex Collalione
moria die 9 Februarii in Marlyrologio Romano re- Carthag., ubi cap. 80 memoratiir MaximiauusSertei-
colitur. lanus episcopus Donaiisla; capite vero -215, Fetix
Vide supra inter proconsularesnum. Serteilanus episcopuscalholicus pedem dolere dicilnr,
17. Ci LLENSIS.
45, ubi habelur Cyprianus Cellemis. Cellas in Siti- quanqiiam isie in prioriijus ediiionibus Serierlensis
fcnsi memorat Autonius in ltinerario, ubi hoecurbs aut Sertirtentis appellelur.
media inter Pefdiren et Mncri visiiur; 29. CEDAMUSENSIS. Sic uterque ms.; sed edili
i 18. MACRENSIS. Inierfuit Collationi Carihagin. cap. hahenl Cadamusensis. Index Cyprianicus .memorat
206 Maximusepiscopus MacrensisDonatista. Macri, . Cidamutn. Procopius libro vi de yEdificiismemorat
utmox dicebamus, prope Cellasin Anlonini Itinerario urbem Cidamama Maiiris inbabitaiam, sed io 183
babetur. Magri habenl Tahulic Peulingerianae. liinite Tripolitano. Cydamum lubet IMiniuslib. v,
19. NORALICIANENSIS. Sic qnoquc aj)jielluiurin ms. cap. 5, e regioneCabratw,proindeque in Tripolitana.
Hallcri. Urbis nomen videmr fuisse Nova-Liciana. Caeterumleclio nostra finel erudito Baluzio, qui su-
20. ZALLATENSIS. Sic mss. cl edili. Memoratur spicalur legendum esse Ceramusensem;ciijus loci
apnd FlolemaeumZalapa, sed inier urbes quae sub Senerianus episcopusCeramunensiscatholicus Colla-
Adrumeloerant, proindeque ad liyzaceoampertiuens. tioni Carlh. interfuit cap. 133. De hac re fuso di-se-
Sic ulerque 182 code\ ms. At D
21. Z::«F0CTi.Nsis. < reiitem Baluziuiuconsule in nolis nd laudalum Col-
ediii babenlLemfactentis; ex quo lortassi-.loco Index lationis locum.
Cypriani operibus praefixusLemfuciam exhibet. No- 30. TUAHAGRISTENSIS. Incod. Halleri scribitur abs-
slra auiem lectio conflrmaisii' ex Ammiano Marcel- que aspiratione Tamagristensis.Sic hahetur in Col-
lino libro xxix, cap. 5, ubi Lamfoclemeoppiduminler latione Cartbag. cap. 1^8, ubi Primulus episcoput
Tyndentiumet Massinissensiumgentesposrlum memo- plebis Tamagristensh cathobcus memoratur cum Sa-
ratjr. Porro si isla restilutio nota Valesio fuissct, turnino Donalisla ipsius adversario, iterum cap. 11)7
Lainfoctenseoppidum Ammiani hoc ijisum csse quod recensito.' 31. PRIVATENSIS.
hic in Notitia babetur, ullro asscverasset, qund non- Privatum locum episcnpalem ex
uisi subdubilando proferre ausus est. Sic el Baluzius Victore laudal Orlelius Viltam Magnam et Villam
suspicatus non fuisset Lamfoctense oppidum Am- Privalam habet Antoninus, sed in Tripolilana. Ct/-
miaiii idem esse cum LaniftiensiByzacenaeurbe, de prianus episcopusViltwMagnentit subscripsit syuo-
qua supracol. pag. 155 (Col. 509, nuin. 87). dicac proconsularium in concilio Later.m. sub sanclo
. 22. FICENSIS. Felix ephcoput Ficensis catltolicus Marlino.
c-omparuitinCollationeCarthag, cap. 215. In Tabulis 32. PARTENIENSIS. Sic quoque scribilur apud Orle*
Peutingerianis memoraiur Ad Ficum; qui locus in litim ex Victore.
Antonini liiuerario inter Satafam et Igilgilim silus 53. MOZOTENSIS. Sic mss. et edili. Ea est absque
dicitur. dubio civitas quoealias Moclenshaul Moplensisdici-
23. RESTUTUS MACRIANENSIS. Ediii, Retliiulus. Erat lur. Afoptimunicipium babetur iu Tabulis Peulinge-
 S53 ANNOTATIONES1N NOTITIAMAFRICE. 354
rianis, quod occasionempraebuitGarnerio urbem is-. A In editione Gnssanvillaeiidem Paulinus dicitur epi-
tam cum municipio Numidiaecivitate confundendi; scopus Tegessis civilatis, ex plerisque mss. ut islfi-
quam ob rcm Norisii censuram incurrit. In Collat. aucior observat; nlii codices ctiin editis Tegesis;apud
Carih. cap. 143 inter Palres catholicos recensitus Labbeum tomo Y Conciliorum Regemis, ut divimus
est Leo Mopiensisephcopus, qui Felicem ex Donati in notis ad Mumidasnum. 91. Laudat idem Holsle-
parle adversarium habebat; et idem Felix cap. 180 nius Metum Tuccanememex concilio Carlhag. sub
inter Donatislas comparuit. Porro is idem est Leo Grato : sed iste Taccanensisaut Cannensisdicitur in
qui provinciaeSitifensis legatus adluit concilio Car- vulgatis editionibus. Vide proconsulares num. 54.
thag. sub Aurelio aiino419, quanquam in editis non Habemus item Tuccam Castellum, quod in procon-
semel corifunditurcum Leone Oppinncnsiepiscopo, sulari a Justiniano imperatore aedificatuni est, ut
qui ad earadcm synodum e Mauritania Tingitana le- refert Procopius lib. vi de yEdiliciis. Denique Tuc-
gatus missns fuerat. Et quidera LeonemMoclensem^ cam inter Mauritaniaesecundaecivitates exhibet No-
diserte habet textus latinus codicis Ecclesiae Afri-' titia Leonis imperatoris a Goare edita. Graecustamen
canae, tum in concilii praefatione, lum in subscri- textus habet X«O-T/>OV To0?a, cui editio Beveregiana
piionibus. In subscriptionibusautemgraecisAsMfatro conformis est, ubi Graeceet Latine dicitur Caslrum
MOXTJJ (sic); sed in praefationeAe«vOTrTsvo-taxifdici- Tutar.
tur. In Labbeana editione tomo II Concil. col. 1603, 38. SURISTENSIS. Sic editi simul et mss.
duo pariter Leoues occurrunt: uterque diclus legalus 39. PERDICENSIS. Aiitouinusin Itinerario Perdicem
Mauritaniw Tingitanw vel Silifensh; ibique posle- memorat inter Zarat et ipsam Silifim, ab isia M. P.
rioris sedes non indicatur, at prior dicitur episcopus„ 25 dissitam. Silvanns ephcopus plebis Perdicensis
"
Ospinensis,ct in margine adnolatur : Al. Moctemis, Collationi Carthag. adfuit cap. 124 cuin Roguto Do-
quasi his duabtis vocibus unica urbs indicaretur. natista ipsitis adversario, qui et iterum comparuit
iSedcum certi simus Opinum el Moctuin duas fuisse cap. 187. Silvanus legatus provinciaeMauritanioeSi-
civitaies ab invicem diversas, et legatum Tingitanw tifensis in concilio Cartbag. anno 305 memoratur,
aul Siiifensissimul unum et eumdem episcopum non quem hunc ipsum esse censet Holstenius qui in Col-
fuisse; haud dubilamus quin ex his duobns Leoni- laiione Perdicensis episcopus diciiur.
bus, unus Opinensisex Tingitana legalus Mauriianiae 40. ZABCNSIS. Jam hujus nnminiscivitas recensita
majoris legaius fueril, de quo inter Byzacenosnum. est in Numidia num. 70. Sabi memoral Antonini Iti-
82, et alter Moctensise Sitifensi provincia. Haecfor- ncrarium inter oppida Macri et Aras, quorum prins
tasse cvidentius patebunl, si aliquando occurrat co- supra num. 18 hahetur. Hnjus urbis episco|ius fnit
dex emendaiior. Felix Diabensis,cum Januario Flumenpiscensi,apud
34. TAMASCANIENSIS. Ejusdem procul dubio loci Optaium lib. n in inoralus. Licet enim in editis,
fuit Donatus ephcopusTamascanientis ex secta Do- imo et in codicibus mss. Remigiauo et Sancti Theo-
natisiarum, in Collatione Carthag. cap. 197 memo- derici appellelur Diabemis,codex noster Sancli Ger- -
ratus. Tamascanimunkipium exhibent Tabulse Pcu- mani a Pralis diserte hahct Zaben>is.Et certe noiunt
lingerianae. ornnes litteras di et * apuj Afros indifferenler suni-.
55. ACUFIDENSIS. Acufidamex ms. Halleri laudat pfas fuisse. An ad hanc quoque sedem, aut ad Za-
Orlelius. bensem Numidiaeurhem revocandus eliam sit Fi-
36. ASVOREMIXTENSIS. Sic codex ulerque ms. Editi denlius episcopusDianeusis Donatista qoi Collationi
autcm, Asuoremitensis.Hinc in indice Cyprianico, < C Carlhag. cap. 198 adfuit, incerlum rnibi est. Dianam
Asvoremita.Carolus.a Sancto Paulo hmdat codicem quippe in Numidia exstitisse ex Itinerario Antoiiini
ms. in quo legitur Asaoremixlenst. Sed hoc est forte certum est, nia.n urbein Baluzius coinmemoral in
librarii erratum. Nec pulo alium codiccm ab tlalle- nolis ad eumdem Collaiionis locum. Zebenregionem,
riano, quem Ortelius laudat, Carolo a Sancto Paulo cui caput Sitiphh, 185 memorat Procopius lib. u
visum fuisse. de Bello Vandalico, quae forte ab' hac Zabensi civi-
3T. THUCCENSIS. Saepiusabsque aspiratione scribi- tate nomen habuit.
tur Tucca. Quatuor vero hujus nominis urbes in 41. SALDITANUS. Haecsedes ex Halleri codice non
Alrica fuisse probat Norisius in Censura adversus habelur apud Ortelium, qui tamen Saldas coloniam
Garncrium. Siiifensis, de qua hic agimus, situin ac- laudat ex Piolemaeo, ubi lib. iv, cap. 2, imer Mau-
curale describit Plinius tib. v cap. 2, his verbis : ritaniaeCoesariensiscivitaies memoratui. Eodem co-
184 OppidumTucca impotilum mari el flumini Am- loniw tilulo don.ilur in Tabulis Peutingeri, et in
psagw. Ainpsaga aulem Numidiam a MauritaniaSi- Antoniiii Itinerario. CotoniamAugutti Salde appellat
lifensiscparabat. HincTabulaePeulingenanaehabent, Plinius libro v, cap. 2. Donatum episcopumSayen-
Tucca fines Mauriianiw et Africw; et anonymus Ra- sem, cnp. 126 Collalionis Carthag. inemoralum huc
vennas iih. m, num. 6, Civitas Tuca, quwjuxia mare revocari posse suspicatur tlolslenius. DonaiusSaien-
magnum dividit Numidiam et Maurilaniam Silifen- sis dicitur in editione B.iluzii, et quidem Ibrte pro
sium. Alia erat Tucea, cognomento Terebinthina, Suensis, >iti ille existimat, quod Maxnnus epitcoput
quani in extremis provincioeproconsularis et Ryza- Suensis inlcr proconsulares subscripserit Synodicae
cenaelinibus exstilisse indicat Antonini llinerarium. f. iu concilio Lateranensi sub sancto Marlino.
Concilin Carliiag. sub sancto Cypriano duo adfuere 42. VAMALLENSIS. Sic mss. et ediii. Huc revocari
episcopi Tuccenses, netnpe confessor Salurninus a posset oppidutn Geiniiiellense,ni ab omnibus Numi-
Thucca, num. 52, et Honoratus a Tucca, num. 77, diae tnbuereiur. Quippe cum litterae V et G saepe
praeter Fortunaium a Tuccabori, num. 17 memora- saepiuspro eadem re signanda adhibeantur ajiud ve-
tuiii; quo nomiue Tuccam Terebinlhinam designari teres, pro Gemellensissrribi potuisset Vemellentis.
putat editor Oxojiiensis.Et quidem episcopus Tuc- Sane in Sililensis Mauritauiaeet NumidiaefioibusGe-
' caborilanus erat ex proconsulari, ut diximus nota mellasurbem sitatn fuis.secolligitur ex Antonini lii-
20 de Mauritania Caesariensi.Recentior erat episco- nerario, ubi media iiiter Novam Sparsam, quoe ad
palus Tuccensis,aul Tuncensis, in Numidia, cui lem- Numidiam perlinebat, et ipsam Sitilim localur, ab
pore ColiationisCarthag. praeeral Sabinus episcopus ista M. P. 25 distans, quod et ariiculo scqueiiti
catholicus; nain ibi cap. 65 et 130 Adeodatusepisco- repelitur; ubisita est inter NovamPetram el eamdem
pus MilevilanusDonatisla conquestus est oppidum Sttilim. An vero alia sit quaeinter Thebesteii Ntitni-
istud a sua dicecesifuisse avulsura. Tuccam in Nu- diaeurbem et Capsam Byzacenaepaulo inferius in
midia nova memorat Ptolemaeus lib. iv cap. 3, et eodem liinerario recensetur, aliis judicandiim relin-
aliam sub LegioneAugusta3. iiuc revocat Holstenius quo. Littwus a Gemeltisfuil unus e rebaptizautibus
Paulinum Tuggensemin Nutnidia episcopum, de quo in concilio Carthag. sub sancto Cypriano, nuin. 82,
Gregorius Magnus lib. x, epist. 32, agit. Sed iste et apud sanctum Auguslinura libro vn de Baptismo
uusquaiu Tuccensisdicitur, imo, nec forte Tuggensii. contra Donatistas.
 555 APPLNDIX AD VIQTOREMVITENSEM. S;,p,
Aum. 44. Et tamen 43 solummodo rerensenlur : A priano Monnulut a Girba rebaptizandos esse haereti-
aliquot fortassis nomina excidere. cos probare conatus cst num. 10; cnjus ohjeciinnei
confutat Augustihtis libro vi de Bapiismo contra Do-
AD PROVINCIAMTRIPOLITANAM. italist^s, cap. 17. Proculus Girbitanut epheopus Do-
1, LGPTIMAGNENSIS. Leptis Magna urbs est apud nalista subscripsit concilio Cabarsussilano, ct cx
veleres noiissima, quoeTripoliianae provinciaecivilis eadem secla in Collatione Carthagin. cap. 199 re-
raetropolis erat. Magua dicehalur, quod altera Lep- censitus est EisasiusepiscopusCirbitanut, qiiem Imnc
lis civilas Minor scilicel dicta, in Africa liaberetur; ipsum Evasium esse censet Baluzius, qni cap. 126
de qua egimus inler Byzacenas niim. 36. Lepiis adversarius diciiur Quodvultdei epitcopi Givirtensis,
Magna, inquil editor Oxoniensis operum sancti Cy- seu, ui ipse legit, Girbitahi. Saecnlo sequcnii, auuo
priani in uotis ad concilium reb.iptizantiiim, eiat sciiicet 525, concilio Cartliag. sub Bonifncio adfuit
urbs Tripolitanw ex tribut urbibus Taphri, Abrotono, Vmceritiusepiscbpus pl&bisGervilanmscu Girbiianw,
et Lepit Magna conflala, quae musuatus est ex Julii provinciwTripotVtahwlegatus. Iiem in coiiCiiioJun-
Soluii Polyhistore, ubi capite 50 liaec habentur: Tri- censi anno prxcedenti accusatus fneral plebes Ta-
polim Achmilingua sua signanl de trium urbium nu- matlumensis Ecclesiw inVasissc, ut palet cx ejusdem
mero Taphrw, Abroiani,Leptis Magnw. Al quod de syiiodi littiloiipudLabbeumlomo iv concil., coi. 1627,
provincia seu rcgione dixit Solinus, id ita Oxonienss et ex Bonifacii Carlhaginensis i-piscopiepist.ii, ibi-
editor interjirelalus esl, quasi de ipsa urbe dictum dem col. 1644. Vide Numidas num. 40. Porro Girba
fuissei. Porro Iiarduinus in notis ad Plinii librum v, episcopalis sedes'fuisse diciiur imulw Lotophagves,
c. 4, aliter refert Solini verbi. Tripolim, inquil, „ quam urbem PtoleritJErislibro IV. cnp. 3, Gerrain
Achxi iingua sua signant cle trium urbittm numero, B appellai. Girbam ihsutam li.ibet Anloniiius in Itine-
Oew, Sabratw, Leptis Magnw. Plinius lainen loco rario inarilimo. Girbam, Tipasdm ct alia ioca in
laudalo liltus inter duas Syrtes describens, ait : Ibi insula repraesentant T.ibulacPeUtiiigerianae.Deni(|iie
cinilasOeensis, Cynipsfluvius ac regio. Oppida Nea- in Notitia Imperii sect. 42 inemoratur procura:or
polis, Gaphara, Abiotonum, Lcptis altera, quw cog- Baphii Girbitani, 187 proviucir Tripolitanw. Gallus
nominalur Magna. Sed Harduimis falettir in noiis et Volusianus Jn msitfd Menynge,quw nunc Girba est,
fusioiibus, num. 14, omnes libros pro Gaphara ha- impcratores creati dicuulur in Epiiome Sexli Au-
berc Tuphra; se lamen Gaphara posuisse ex Ptole- relii Vicloris.
DI330,\%Q quod nullum, inquit, sit in lola Africa 4. CREscoNicsOENSis.Huncipsiim a Gensericoiu ex-
oppidumquod Taphra vocetur. Verum nec ille Plole- silium relegatum fuisse scribit noster Viclor Vitcnsis
nioeumsecuius est: istc enim habct Garapha portus libro i, nmn. 7. Sed niirum est qnam varii sini au-
libro iv, cap. 5. Paulo eliam aliier babel Scylax, clores in hujus urhis nomine scribendo, quod tanien
ipso atlestante Harduino; nemjie Tpafapa.-roXi;.(Jbi codicum exscriptoribus tribuere malim, tit patei ex
vides Harduinuiti Taphram urbem, quam Solinus et his qiiaein nola 23 ad laudalum Victoris locum ohser-
Plinius diserte habebant, sustulisse, ut Gapliaram vavimus(Suprq col. 901, n.c). Oce.amhabet Antoninus
induceret, eliam reclamantibus, quosiu sui pairoci- in Ilinerario, Heoam Plolenueus lib. iv.cap.5. Diciinr
liium adduxil, Sylace et Plolemaeo.Coeterum Ptole- a Plinio «r6s Oeemit. Agrum Oeensem\n Tripolitana
inaeus loco laudato, pracler porttim Garapha supra provincia memorat Anim anus Marcellinuslibro xxix,
nieinoraltim, Neapolim, Tripolim, et ex Palalino co- cap. 6. Staluam apud Coenseshabuissc dicitur A|in-
dice Leptim Magnam, iinitis urbis iria nomina cnm-1C leius in epistola 138, nlias 5, Augostini ad Marcelii-
memorat. Trijiolitana civitas etiam nunc celehris est hum ; sed Oeenseslegi debel, quod nou solnm ex duo-
Ciim regno sibi cognomiiie iu Africa, vulgo dicta busmss. qni iia habent, sed ex ipso cliara Augustini
Tripolidi Barbaria. Leplim Magnam uon semel liabet contcxlu probatur. Nani posl banc vocem sequitur,
Antoninus in ltinerario, cujus episcopus Dioga in ex qua civilaie uxorem habebat : Pudentilla aulem
cottcilio Carih, sub sancto Cypriano memoralur, ct Apuleii u\or, ipso Aputcio tcsiein Apologia, Oecn-
Victorinus ephcopus Leplimagnensis Donatista sub- sis eral, tit observavii Hadrianus Valesins in uolisad
scripsit coiieiL Cabarsussitano anno 393. Salvianus Ammian. Marcellin. CaelerumOeumseu Eam passim
ejusdem urbis item ex Donatislarum secia episcopus, Iaudal Angiistiiius, varie in variis codicihus mss.
Collatioui Garth. adfuit cap. 208, ubi Lepiitanus scriplam, ut a nosiris observatum est. Pori oNatatis
simpliciier episcopus dicitur. Lepli autem Mngnae ab Oea tam pro se qnam pro suis comprovincialibus
ipsum pracfuisse ex eo colligimus, quod Victorinus Pompeio Subraterisiet Dioga Leptimagnensi loculus
Donatista Leptiminensis episcopus in eadem Cotla- esl in concilio Caiibag. sub sanctn Cypriano. Ratio-
tione habeatur, ut diximns nuin. 56 ad Byzacenos. nes quas pro rebaptizandis baereticisatlulii, conliitat
Atiimiaiius Marcellinus libro xxix, cap. 6, eamdetn Auguslinus libfo 7 de Baptismo contra Donatistas,
ctiam urbeiii Leptim sine addilo appellat. Leptim cap. 47. Marinianus episcopus ab Oea ev parte Do-
Magnam, Tripolim et Penlapolim memorat Procopius natiinterfuitCoIlalioniCanbag. cap. 201.
libro n de Bello Yandalico. Leptim fuisse pairiam 5. TACAPITANUS. Tacape niemorat Ptoloniaeus lib.
Severi Augusti teslaiur Aurelius Victor: quod de iv, cap. 5, ex codice Palatiuo : alii liabent Cape.
Lcpti Magna inteiligendum esse discimus ex iib. vi '»I> v Dicilurin Tabulis Peuiingerianis Colouia Tacape, et
Procopii de ^EdiHciis. Tacapas ColoniamappeWm Anloninus in Itinerario ;
2. SABRAIENSIS. Sabraiam laudant Ptolemseusli- Plinius vero libro v, <an. i, Tacape simpliciler. De
lire iv cnp. 3; Anionimis in Itinerario, TabulaePeu- hac qtioque Procopiiis lib. vi de jflidificiis. Dulciiius
tiiigerianae, Plinius librov, cap. 4, et alii. Sabatram episcopus'plebisTttcdpitanwcalbolicus interfuit Col-
appellat Pfocopius lib. w i;e ^Edificiis. Nados epi- laiioui Carthag. cap. 155, qui Fiticem. adversarium
scopus Sabratemis catholicus interfuil Collatioui Cur- babebat ex Doiialisiarum secta : sed iste iiiliriniinie
Ihaginensi cap. 155; ubi dixit: E diverso habui, sed praepcdftiis comparere non pothit. Poiro ex hoc Col-
tnodonon habeo. Advtrsarium scilicet liabuerat Do- lalionis loco, ui niooct Bnlnzius, nota fit sedes Dul-
natum, xjui cum atiis Donalisiis Cabarsussitano cou- citii episcopi, qui in concilio Caithag. anni 305 Tri-
ciiio subscripserat nnno 595, et anno sequeuii in poiiiaiiae proviuciae legatus dicitur. Guius ejusdcm
Bagaiensi synodo fncrat exauctoralus. De hoc pas- urbis episcopus, el provincia: suaelegaitts subsciipsii
sim Augustiniis in libris contra Ctesconium. Pompo- concilio Carthag. subBoiiifacio anno 525, qui lamei
tius episcopus Sabratcnsis erat tempore sancti Cy- in coiicilii actis Gallus appellatur.
priani, ut dicemus infr i nunt. 4. Deniqtte VicesSa- 6. NUM.5. Non plures erani in hac provincia Au-
bratenus habetur apud Victorem libro i, rium. 7 de relii lemporibus antisliies ; iiniiicum in concilioCar-
quo plura diximus in nolu 23 ad eumdem auctorem thaginensi Honoratus et VJrbanOscpiscopi petiisseit'
(Supra col. 190, n. c). ut synodus stalueret ne episcoj.orum ordinationes
5. GiRBirvNUs. IiiConcilio Carlhag. subsancto Cy- nonnisi a duodecim episcopis celebrareniur, respon-
557 ANNOTATIONESIN NOTITIAMAFRICiE. 3S*
tlit Attre.ius formam aiiliquam servari debere , ut. A edita, memoralur Minorica,quaeGraecediciiurMiivuza
non minus quum tres sufficiant: nlras rem fuluram vria-o;.EodemmodoGrsecescribitur in Bevereginnaedi-
vahle iiieominodamiis qui Tripolitanam incolebant, tione : at Laline Menycainsula pro Minorica venitur.
cum in ea provincia, ut asseritur, episcopi sint tan- 5. SULCITANUS. Siilciiaiio< memorat Plinius libro
lummodoquinque. in, cap. 7. Poinponius Mela libro n de Situ orbis,
188 AD PROYINCIAMSARDINl^E. cap. 7 ait, Urbium anliquissimwCalaris et Sulchi, clc.
Sulchi item inenioralur in Noliiia Leonis superius
NOUINA episcoporum ihsutw Sardiniw. Addendum laudata, ci qnidem eodem modo in itiraque editione
c.st etvicinarum insularum.quarum episcopi hicSar- Latine etGracce. Sulcei memorai Antoninus in Itine-
tlininealtribuuiiiur, qnod Calarim , praccipuam illius rario. Sulci dicitur in Tabulis Peuliogerianis. Cele-
insulaeurbem, melropolim haberent. Cocterun)Justi- bratur passim apud auclores. Sulcitana sc.des Viltam,
niantis praefecto pralorio Africae sepiem provincias sive Valtim Ecctesiivprimo iranslala fuit, qua posl-
assignavit, e quarum iiumero ultima Sardinia appel- niodum penilus exstincta, dioecesisSulcitana Calari-
latur, Cod., lit. 27, constit. 1. tamc Ecclesiaeadjuncta ost.
1. LUCIFER CALARITANUS. Bona simul ct mala fama 6. DETt RRIRUS. Ad Turrem inier Sardinineopjdda
celebris est alius Lucifer Calaritauus episcopus, qui nieuior.it Auloninus iu llinerario. Turrim Libysonis
post innumeros pro ( hiisli divinitate propugnanda Plinius hnbet libro tn , cap. 7, quae Ptolema.o libro
superatos labores exsiliaque {durissima, carceres ct m, cap. 3, esl-Turrit Byssonis. Anonymus Ravenuas
graviora incotiiinod.ipro causa Ecclesiae, sub Con- insulas quaeSiciliaevicinaesunl sic recensel : Turru
siantio imperalorc Ariauo perpessa, tandem schisma- bus, Sibrorum, Cuniculari, Ficaria, etc. Turribus ha-
li occasionem aut snltem nomen iribtiit. Au veio " bent Tabulae Peutingeriana: interCnralini et Nubain.
bneclabes talis fuerit, ut exiude nomeii ipsius e sau- Complures ibi inartyres pro Cbrisio passos mnriyro*
ctorum confessorum caialogo expungi debeat, gravis logia vulgntapassini commemorant. llanc quoque ci-
est, potissimum inler recentiores, controversia. Lu- vitmem inter Mauritaniae secundoc urbes compulat
ciferi sanctiiatcm ex Calaritanae Ecclesioe traditione Notitia Leonis imperaloris, in utraque edilione. Ar-
et ex anliquis aedibus sa. ris quae suh ejus nomine cbiepiscopali posiniodiim digniiate aucla fuit, quaa
passim in Sardinia babentur, tueri conalur Ambro- Sassarim landeui translata cst.
sius Machinus ejusdem urbis archu piscopus , cujus 7. DEMAJORICA. Instila sic dicli qtiod e dii.ibus
senteniiam amplexus est criiditusvir DanielPapebro- Balearibns sit major. Africoe Eparco adimc jiarcbat
cliius die20 Maii Bollandiani, quo die Luciferi Cala- lempore Leonis sapieulis, ut ex Notitia saepios lau-
ritani nomen in sacris Fasiis scriptiiin legitur. At data patet, ubi inier civitates qu:e Mauriianiaes ctin-
Luciferum, quem uti sanclum colunl Sardi, hunc dje luncerani altiibulne, recen-etur Majorica insula
ipsum esse suspicatur Nalalis Alexander saeculo iv, in Goaris ediiione, ubi Grocce habelur ytawjpvv.ot.
art. 13, quem sub Vandalica persecntioiie nb llunc- vno-oj. Grx'cus auteih textus Bcveragianac editionis
rico rege exagitaiutn hic Notilia Afriiana commemo- miitala prima lillira habel N«tti/;»iza voaoc;,et ibi
rat. Yerum cum haec opinio nullo pnetcr coujectu- vertitur Najurka insttla. 1'alearesautem insul.e po-'
rara fundamento stabil.ri possit, eam quasi iuancm stea a Maur.s liispanias devastnntibus occupaiaesunt,
rejicit Papebrocbius, niulto plures et graviores esso qui ibi regnum cx islis dualius iusulis, et Eubuso in-
alliriuans pro asserenda prioris Luciferi sanctitate stiiiieriini, qtiod usque ad saictili decimi lertii me-
rationes, quant pro admiltendo iiujus posierioris , C dium perseveravit. ilnde Majoricaeregni noiiien na-
alias vix noti, ciiltu publico. Caeterumde Calarensi lum est. Sed anno 1252 Jacohus Arragoniaerex, pul-
urbe, aut illius episcopis, plura ex antiquis monu- sis inde Mauris, easdein insulas regno suo adjecil.
menlis congerere non vaeat. Adhuc sa culo nono Sar- El tunc apud Majoricamepiscopalis sedes simul cum
dinia ad Africam pertinebai, utex Nolilia Le uiis Sa- Christiana religionc restituta fuil, ciijus nnlistesTar-
pientis patet, iu qua Calaris metropolis inier civitatesi raconensi metropolilano primum subjectus, postmo-
Mauriianioesecundae compulatur, tub gloriositsimo i dum Valeutia ad dignitatem archiepiscopa'em evecta,
Afrkw Epaico constituta. Groecus textus habet Xa- iutei-Vaientini meircpolitani suffraganeos compula-
paXof;nnde in editione Beveregii veititur Caraius, tus est.
Pleiique veteres Caralim scribunt, Antoninus, Ilir- 8. DEEvuso. Ebusum insula Mcditerranei maris;
lius, TabulaePeutingeri, cic. una est ex duabus Pyliusis, prope Majoricam siia,
2. DE.FOKUTROJANI. Editi habent de Foro Tra- quam Hispani veinacula lingua Ivica appellani. Pro-
jani. lielinuiiiius ta.nen codicis ms. lectionem. cipius libro i deBello V.mdalico scribitj, Interno in
Quamvis cnim urbs isia notior sit suh Fori Trajanii tnnri h.butam videri, t>e/«/i in ejus vesii'mlo, septem
nomine, aliquot innien codices, ut monet Ortelius,, probe dierum navigalu ab Oceani illapsu, juxla quain
pjssiin h.ibent Forum Trojani. Hanc urbem murisi Majoricam et Minoricamfiiisse dicit. Libre autem n
cinxii Justiuianus Augusius, ut refert Procopius iib. tres easdem insulas ab Oceanifaucibus non ila mul-
vi de ^Ediliciis. tum distitisse refert. Ebusos in Ilinerario imarilimo
5. D.:SANAFCR. llunc locum in NolitiaLconis impe- Antoninus commemorat. De eadein insula loqnitur
ratoris editionis Bevcregi.imeinemorariexistimaums,, nos:er Victor libro i, num. 5. Singuinre autem est
ubi inleraliascivita esMauriiani;eseCund:e,quaeSar- D foujusinsulae privihgiuni, ut uno ore omnes histotici
diniaiuvicinisqueiiisulascompleciitur, recenseturSa- praedicant,quod in ea nullum animal \Ql venena-
naphus nuiii. 10, sicque uicitur etiara Graece.Goans> tiiui aut gigni possit, aut aliunde allatum enutriri.
laineii tditio habet Suffara, Groecelovpapya. 9. ET SICFIUNT...NUH;«O466. Non tamen memo-
4. DE MIN.-RICA. Lna est ex 189 Ualearibus in- rantur plusquam 461, nisi addantur duo JSumidoc,
sulis, a Majoricastadiis 600 dissitn, ut habet Anto« TJIdiximus supra pag. 141 (Col. 514, num. 124), et
uini Itinerarium mariiimum. Habemus Severi hujus> aliquot Byzaceni, quorum fortassis nomina excide-
insulae episcopi epislolam de miraculis sancti Ste- runt. Vrde pp. 141 et 57 (iVo6i«Coll. 314 et 271).
phani, quoeedita est in appendice lomi VII operuhti Caeterorum vero nuraerorum quivis faeile cmen-
sancti Augustini editionis Benedictinoe.Ex hac porro» dabit errata, qnae vel ex librariorum iircaria, vel
epistola discimusduo in ea insula oppida fuisse, quae s alia occasione irrepserunt. Gaeterum, ul jam ino-
uuicuin solununodohahebant episcopum. Intet ept- huimus, codicis Lauitnnensis iecliones accurate de*
scopales sedes quaesub Mauritaniaesecundaj provin- scripsiiiius; quae vero SirnfondUs emendavit, retu-»
cia habentur in Notitia Leonis intperaloris a Goarei litnus inier ansulas.
 339 APPENDIX AD VICTOREMVlTENSEM. 360

APPENDIX TERTLA,
SIVI
TH. RUINAUTI COMMENTARIUS HISTORICUS
DE
PERSECUTIONE
VANDALICA.

193 Quamvisex Victoris Vilensis Historia, quam A praesidiisdestitueral, invasere. Id Arcadiovi et Probo
modo exbibuimus, praecipuaquaequeVandalicaeper- cnnsulibus, sub anni scilicet 406 fmem ct sequentis
secutionis capila baurienda sint, rem (amen nemini initium, contigisse tradunt nonnulli veteres historia-
ingratam nos esse facturos arbitrati sumus, si ea rum scriptores, Prosper, Cafcsiodorus,etc.; quam
quae passim in probatis et veiustis auctoribus de eo- tamen eladem hiennio post, Basso et Pbilippo consu-
dem argumenlo occurrunt, hic in unum congerantur, libus, duobus scilicet annis anteaquam Roma ab Ala.
nt hoc subsidio non solum ea quae forte a Viciore rico Gothormn rege caperetur, alii cnm Paulo Orosio
paulo strictius narrata fuerunt, fusius exponantur, et Marcellino comile evenisse volunt. In hoc autem
sed ut ipsa etiam quae ab eodem auctore luerunt . consenliunt omues, ea tempestate Gallias jirinio, ttim
oraissa, quatenus in tanta rerum ac lernporum lon- Hispanias, ac tandem Africanas provincias exngiiatas
ginquitate licet, quocunque modo a nobis suppleri fuisse : quaeclades eo atrociores liiere, i|UOipsi qni
possint. Et quidem cum Arianicsein Africa per Van- ens inferebant, animis efferaiiores erant. r.lenini
dalos perseculionis describendae provfncia nohis ob- proeter eam quam invehit haeretica fraus crudelita-
ligerit, nobis non licuit quidquam praeiermiitere, lem , nulia naturali lenitate, nullo urhanitnlis succo
quod ad tam nobilem hisloriae ecclesiasticaeportio- Vandalorum mores, uti apud Romanos.eraot conditi.
tiem illustrandam condncere viderelur. Verum ut 5. Qua vero saevitia, quove furore io Gallias primo
absque ulla confusione narratio procedat, visum est irruperint, describit testis omni exceptione major,
operaeprelium eam iu aliquot capita partiri. sanctns Hieronymus in epistola ad Agerruchinm, ubi
CAPUT PRIMBM. sic loquitur : Pro»sen(««ntmiseriarum ptiuca percur-
_ ram. Innumerabites et ferocissimwnationesuniversas
Vandalorum in Galliat irruptio. •**Galtias occuparunt. Quidquidinier Alpesel Pyrenwum
1. Non una est auctorum de Vandalorura origine est, quod Ocednoet Rheno includilur, Quadus, Vanda-
sententia. Hi, teste Procopio, libro i de Bello Vanda- tus, Sarmata, Alani, Gipedes, Heruli, Saxones, Bur-
lico, Golhicae nationis portio, Arii placitis, sicut et gundiones, Alemanni, el, o lugendarespublica! hosles
caeierx naliones barbara?, addicti, ad M.roiidemolim Pannonii. vaslarunt. Etenim Assur ver.it cum illis.
sedes habuere: quibus ob rerum necessariarum penu- Deinde recensens nohiliores Galliarum civimtes quae
riam dimissis, ascita secum Alanorum gente, primura en occasione excisaeaut direptae fuerunt, sic prose-
in eas regiones quae circa Rhenuin sitae sunt, lunc a quilur : Magontiacum, nobilisquondam civita^, capta
Francis possessas, irrupere; tum paulo post simul atque subversaest, et in ecclesiamulta kominummillia
cum aliii feris et barbaris nalionibus in varias impe- truddata. Vangionestonga obsidionedeleti, Remorum
rii Romani provincias ingressi, eas penilus devasta- urbs prwpotens, Ambiani, Attrebalw; extremiqueho-
runt. At Hadrianus Vahsius iuitio libri tn Rerum minum Morini, Tornacus, Neme'e. Argentoratustrans-
Francicarum mirum sibi videri ait, hanc de Yanda- lati m Germaniam. Aquiianiw, Novemquepopulorum,
lorum origine opinionem cuiquam poluisse probari, Lugdunentis et Narbonensis provinciw, prwter paucas
quam nimirum omnium antiquorum leslimoniis plane urbes, populata sunl cnncta, quas el ipsas foris gladitts
oppositam esse 194 contendit: cum, ut ipse ait, el intus vastal fames. Non possum nbsquetacrymisTo-
Vandalos, quos aln Vindilos, alii Vandilos, alii Van- losce facere menlionem, quw ul 195 nuc usque non
dalios appellant, Plinius Secundus inter genera Ger- rueret, sancti eptscopi Exsuperii merita prwttiterunt.
manorum quinque; Taciius inter antiquas Germaniae Alias in Stiliconem invebit idetn sanctus llieronyinus,
gentes numeret: cumque Dio-Cassius in libro LXXII,C quem semibarbarum proditorcm appellat, quod nempe
Julius Capitolinus, Eutropius, Tabula Theodosiana, ille e Vandalorum genle originem ducens ad primas
ae Hieronymus, eos Marcomanis et Quadis Germano- imperii dignitates eveclus, nosiris, in ;uii, contra iws
rum populis conlines circa DanubiurLet Albis caput opibus armasset inimicos. In epistola ad Heliodorum
ponanl. Sed idem auctor poslea innuit Procopii sen- de eju-modi barbarorum incursionibus loquens,- ma-
tenliam, Salviani, Sidonii, aliorumque scriptorum tronas nobiles el virgines Dei ludibrio habilas, epi-
auctoritate conQrmari posse: unde cum isti iis tem- scopos captos, prisbyteros et diversos clericorum
poribus floruerint quibus Yandnli in variis imperii gradns interfeclos, ecclesias eversas, equos ad altnria
Romani provinci s adhuc grassabantur, hanc opinio- stabulatos, manyrum effossas reliquia-, et alia simi-
nem de posteriorum saltem Vandalorura origine lunc lia commeiiiorat, quibus Romanus orbis jam ante
receptissitnam fnisse nemo difGteri potest. urbis Romc excidium fuerat obrutiis.
2. Hos omnes barbaros Siiliconis perfidia evoca- 4. Easdem vero Galliarum calamitates deplorat
tos fuisse affirmant veieres simul et recentiores hi- Salvianus presbyter Massiliensis, qui et ipse rebus
storici, quorum opera ad imperium Eucherio filio sno gestis praesens aderat. Sic enira inter alia de iis qui
conciliandtini uti volebai: atque ita perfidus dle, in- urbium excidia evaserant, loquitor libro vi, de Gu-
quil Paulus Orosius sub libri vn (inera, ut unuin pue- bernatione Dei: Omnisctutias bustum erat, inmalis el
rum purpura indueret, totius generis humani sangui- post excidia cretcentibut. Nam quot hostit exciAia
nem dedit. Porro Vandalorum conaiibus primi obsti- non occideral, post excidiumcalamilas obruebat: cum
tere Franci; quos, viginti ex illis lerme millibus lerro id quod in excidioevaserat morti, post excidiumnon
•peremptis, Godigiscloqueeorura rege occiso, usque. p. " superessetcatamilati. Alios enim impressa allius vul-
ad internecionem delevissent, nisi Alanis ad Van- nera longis mortibusnecabant, alios ambustoshostium
daloruin auxilium accurrentibus, ipsi postmodmn flammis, etiam post flammas pcena lorquebat. Alii in-
Fraud fugali fuissent. Inde Vandali simul cumAlanis teribant fame, alii nuditate; alii tabetcentes, aln ri-
conjuncti, substitulo in Godigiscli locum Gunderico gentet; ac sic in unum exitum mortis perexcidio dhersa mo-
ejus filio, Rhenum transiere, et Gallias, quas Stilico riendi genera corruebant, Et quid plura? uniitt
301 RUINARTIIN IHSTORIAMPERSEC. VANDAL. COMMENTARIUSHISTORICUS. 562
ur6i* affligebanlurquoque aliw ckilates. Jacebant si- A ecctesioelimine martyriura gloriosum fecit; qua ilein
quidem passim,quodipse viili alque sustinui, ulriusque occasione complures omnis sexus, actatis et condi-
texus cadavera nuda, lacera, urbis oculos inccstaniia, lionis barbarorum manibus occubuerunt. Quoruin
avibus canibusque laniata : lues eral viventium felor moriem, etsi nonnulli ad Altilae Hunnorum regis
funereusmorluorum, mors de morte exlialabatur; ac sic lempora referre conenlur; cum scilicet post annos
eliam qui excidiis tupradictw urbis non inlerfuerant, circiter 45 Remorum urbs ab eodem rege iierum ex-
raala alkni excidii perferebant. Nec ea putandum est pugnata fuisse dicilnr : manet lamen inconcussa no-
a Salviano u.ore oratorio dicta fuissecum exaggern- bilis istius Ecclesiae tradiiio, quae Nicasium caeieros-
lione, ut populosad poenitentiam provocaret, cum ea que ejus socios martyrcs a Vandalis fnisse interemptos
omuia qnaenobis supersunl istorum temporum monu- constanter asseverat; quam quidem Irnditionem jam
inenta idem prorsus allestentur. Hujus rei tesiem saeculonono et decimo pro antiqua babitam fuisse ex
locuplelissimuin adducimtis auctorem libri de Provi- Hincmaro et Flodoardo colligi poiest. Quin, et cum
deutia divina, qui sub sancti Prosperi nomine vulga- innumerae fere barbarae nationes islis lcniporibns
tus est. Hic autem extrema quaeque in his cladibus Gallias inundarint, mirum non est quod alii Vandalos,
Gallos pertulisse affirmat in ejusdem opusculi pro- alii Hunnos, aut Alanos ejusmodi cladium fecerint
logo, ubi palriae susc, quas piae oculis habebat, cala- auctores. Caeterum barbari per varia Remorum di-
mitates deplorat. Nullam urbem, nullum oppidura; lionis loca discurrenles , qtios forte babebnnt obvios
non casiella aut arces, imo nec ipsos agros cxcidium interficiebant : e quorum numero nonnulli, qui po-
evasisse aii, uno verbo : stea miracuiis claruerunt, marlyrum litulo condeco-
Si tolusGallosseseefTudisset iu agros R rati siiut. Ex liis est Adcrius in Chaniaco vico pas-
Oceanus,vastisplus superesset aquis. "sus, ctijus reliquiic sub Gervasio pontifice sacculo
undecimo miraculis delectae, magna poslmodum in
Ncc minus in homincs in
qnani urbes socvilumfuisse venerationea circumslantibus populis habitaefueruni.
scribit idem auctor; nulli ut sextii aul aetali barbari Cclebrior fuit Oriculus, cnm duabus sororibus suis
parcentes, obvios quosque Irucidarent. Oricula ct Basilica interemplus apnd Sindunum
Necquerar oxslinclamnullodiscriniineplebem : Dulcomcnsis pagi vicum; quorura sacra corpora ob
Morsquoquejjrimorumcesset ab invidia. bellorum liimullus in urbem allata, in percelebri ar-
Quidpueri insontes?quidconmiiserepuellie, chimonaslerio Remigiano religiosissime asservaniur.
Niillaquihusdedernt criminavila brevis? Colitur apud Atlrebates Diogenes, quem aiiint a Ho-
Quare templa Dei licuit popularierigni? mano pontificc direclum , el beato Nicasio priinum
Cur violalasacri vasaniinislerii? istorum populorum antistitem 197 consecratum, in
NonUonorinnuptasdevotaavirginitatis, communi GalliaeBelgicocclade trucidalum fuisse. At
Nec lexit viduasrelligionisamor.
Ipsi desertis qui vilamducere in antris. nnlla hanc in rem habentur veterum testimonia, ut
Sueranl lnudantesnocte dieque Iteum, observarunt Iiollandiani lomo I, Februarii die C, in
Nonaliamsubiere nccem. quamquisque profanus: proemissis ad sancti Vedasli vitam. Eadem quoque
Idemturbo bonossuslulil atquemalos. tempestate involuiam fuisse Veromanduorum Augu-
Nullasacerdotesreverentia nomiuisahni stam nonnulli tradiderunt; at Laudunum seu, ul ve-
Discrevitmiseri suppliciispopuli. teres scribunt, Lugdunum clavatum, a barbaris op-
Sic duri caesiflagris,sic igne perusli;
Inclussevinclissic gemuere manus. pugnatum quidem fnisse, sed minime expugnatutn ,
C testis est auclor anliquus libri de Vila sanctoe Sala-
193 5. His calamitalibus decennio integro Gal- bergoe.
lias afuictatas fuisse Iaudntus anctor testatur, quod 7. Eamdem quam Remorura civitas sorlem altcra
tamen de Gothis potissimum intelligi debet. Vandalos Belgicoe metropolis, Augusta scilicet Trevirorum,
autem caeterosque barbaros eorum socios aliqtiandiu cxperta est: quam etsi non recensuerit Hieronymus
in Galliis substilisse tradit Panlus Orosius libro vn, loco laudato inter praecipuasGalliarum civiiates quoe
eap. 40, quod Pyrenaei jugis proepediti fuerint, ne lunc a barbaris dire|iix fuerunl, communem lamen
eilo in Hispanias pcrtingerent. Excitatw per Siilico- hanc cladem pertulisse extra dubium videtur, cum,
ttem, inquit, tjentesAfanorum,Sueuontni,Vandalorum, tcste Salviano initio libri vi de Gubernationc Dei, in
mullwqueeum his aliw Francos prolerunl, Rhenum islis barbarorum incursionibus usque qualer direpta
transeunt, Galliasinvadunt, directpque impetuad Py- ct eversa fuerii. ld diserte asserit velus auctor, qni
renwum usque perveniunt; cujus obice ad tempusre- primornm istius urbis episcoporum gesia descripsit,
pulsw, per circumjacenlesprovinciasrefunduntur. Lau- in vita sancti Maierni. Ei quidem in hac ipsa Vanda-
dat praecipne idem auctor Didymum et Vcrinianum lorum irruptione, de qua nunc agimns, Valentinum
fratres duos nobilcs atque Iocupletes, qui cum servis Trevirensem episcopum barbarortim gladio occu-
suis aliisque quos tumultualim collegerant, rusiicis buisse tradit AndreasSaussayus in martyrologio Gal-
militihus, Honorio principi fide servala, llispanias licano die 16 Julii; qua item die Valeniini Trevirensis
non solum a Constaniino lyranno, sed etiam a bar- episcopi memoria inRomanoMarlyrologiocetebratur,
barorum incursionibus, quandiu vixere Intaii suni; ted absque nlla de ipsius mortis lempore aut aliis
sed isti interea per Gallias diffusi, omnia ferro ffam- rj circumslantiis facta menlione. Nec Yalentini mcminit
maque depopulabantur. Browerus, qui Trevirenses Annales conscripsit, in
6. Porro cum i&laenationes; barbar.c Ariana labe quibus tamen nmlta dc Vandalis habet.
infeciae, aut variis gentilium superstitionibus adliuc 8. Post Belgicarum regionum devastationes, totum
addiclaeessent, non min;ss animarum quam corpo- eliatn corpus omniumGalliarum , ut loquitur Salvia-
rum saluli insidiabaniur; nec dubium e&lquin his nus lihro vn, Vandalorumincendioexarsit. Et quidem
temporibus ob lidci inlegritatem servandam rntilti ex in varias earurii provincias diffusi, quo furore apud
nostris Gallis graviora perpessi fueriijt supplicia. Et Belgas soevierant, in caeteris quoque regionibus de-
quidem licet nemo de his rebus singulares commen- bacchati suut. Bisunlini, MaximaeSequanorum pro-
larios, saltem qui ad nos usque pervencrint, edidcrit, vinciaegens praecipua, Antidium episcopum et mar-
uouuulla lamen adlmc tum in historiis, tum in Fastis lyrem a Vandalis occisum celebranl die 17 Junii.
ecclesiasticis vestigia supersunt, cx quibus facile col- lo Pseuduno castro apud ^Etluos in prima Lngdu-
ligiiur, et frequentia tunc lcmporis, et illustria fuisse nensi, ut probat noster Mabillonius in sacculi quarti
complnrium sanciortun martyria. Hnc ceite revocari Benediclini parle n, pag. 494, passi snnt Florentinus
possunt quassupra ex prologo libri de Providenlia ct Hilarius martyres, die 27 Septembris in vulgatis
divina retuliinus num. 4. Cclebrat autem Ecclcsia niartyrologiis celebrati; quos nonnulli ex nominis
Reinensis die 14 Deceinbris beatissimi Nicasii ponii- simililiidinc decepti apud Sedunum, quod ntinc est
licis.siii festum, qtii cum virgine Eutropia ipsius so- Valesiae superioris caput, mailyrium complcvisse
rore, FUireniio diacono et Jocundo Icctore in ipso arbitraii sunt. At Pseuduntim diseri'- habciit vcter.t,
PATR-L. LVIII.
 363 APPENDiX AD VICTOREMVITENSEM. 3Gl
marljrologii Usuardi evemplaria mss. ipsumque A GAPUt II.
aiiiographum quod penes nos habemus. Quin et in ffispani* d Vandatis occupatwet oppressw.
veinsiissiiiio codice ms. monasterii Remigiani apud
Reoios, ab annis circiter 800 seripto, habetur passio 1. Direptis Gailiisv Vandali in Ilispanias ingressj,
integra eorumdem martyrum, in qua'apud Pseudu- eas parilcr ferro et flainma depopulati suni. Actit
ntiin castrum in linibus/Eduorum raarlyrii coronun namque, ut loquilur Orosius lib. vn, cap. 28, magnit
adepti fuisse dicin.tur. Ad earadera quoque persecn- cruentisque dhcursibns, grqvet rebut atque hominibus
lioocin rcvocaiitConsiantienses, secundoeLugdunen- vaslqiiones intulere. Quod contigisse scribit idem
sis nopuli, Ileterium niartyrem die.16 JuLii, quem in auctor, cum posl Didymi et Veriniani fralrum necem,
in-ula Gersuo occisum iradit Saussayus in marlyro- Honoriaci, sic vocabanlur barbari quidam in militiat
lngio Gailicano. ldem auctor alios qnoque trecentos societatem a Romanis allecli, quibus 199 Pyrc-
sex .giiia scx martyres, quos eadem persecutio in naeoruni cuslodia a Constante C inslantiui tyranui
Vastincnsi quarioc Lugduneiisis pago percelebii su- filio tradita fuerai, aditu patefacto, cunclas cjentes,
stulii, dic 26 Dccembris commemoral. Quin et Fra- qum per Galliat vagabaiilur, Hitpaniarum provinciit
terniis episcopus Au.isiodorensis ipsa consei ralionis inimijeiuni, nt exinde majorcm et ipsi praedandi
8U33die a barbaris urbem suam devasiantibus mar- Iic,entiam haberent. Ujspanias.a Vandalis occupatas
tyrio cnrouatus cst, ex veiusiissimisAutisiodorensium fuisse HonorKivm et Theodosio III consulibus, i I est
Annalibus, inquil Papirius Massonus in Hisloria ca- aeroeCbristianx anno 409, testis est Prosper in
laiiiita tim Gallioe;quo loco barbaros ibi memoratos Clironico, cum Cassiodoro et aliis. Consentit Idaiius
non ahos a Yandalis fulsse censet. Hiseiiam adjnn- ji in Fastis consrit"alfipi|s;itt Ciironico autem nori con-
"
gendus est DESIDERICS 198 Lingoiiiensitiin episco- sules solum atit serarii ex quibus annus colligi
pus, quem ciim innumera cleri etpnpuli sui multi- polest, sed ipsum etiam diem qrto ista calamitas
tudine interemptuth a Yandalis fuisse tradunt, cttjus patriae suac cohtigerat, exprimit his verbis ; Alani,
fesliviias die 25 Maii in Fastis Ecclesite recolitur. et Vandali, et Suevi Hitpanias inffressimra 447, elii iv
Passi quoque iisdem lemporibus dicuntnr Valeiius calendas, alii ni Idm.Octobris memorant, die 4, lertia
Desiderii arcbidiaconus, et Prudentius marlyres^ feria, Hohorio viii et TheodosioArcadii filio fn con.
quoium marlyrologium Gallicanuhi; prioris quidem sulibus.
die 22 Octobris, alterius vero 6 ejnsdeni raehsis 2. Eo atuem furorj quo in Galliis ssevierant Van-
festum commemorat. Desiderii episcopi ilem a Van- dali, Hispanias aggressi sunt. Quod uno verbo expo-
dalis oceisi celebris esl nieirtoria apud Genuenses nit Salvianus, illorum temporum seriptor disertis-
Liguriae populos, leste Fetrario in Caialogo generali simus, cum librt) vn d'e {Jubernatioue Dei iisdem
sauctorum italiae die 25 Maii. Sed is ipse est qui a flammisquibus arserarit Vdtti, Hispahos etiam arshse
Lingonensibus celebratur, ul videre est apud Bollan- refert. Sed bas calamitatespatilo fusius exponit Ida-
dianos dic 25 Maii. Quin el eumdem ipsum etiam lius Lemipensis in Gallacciaepiscopus, qui rehus
esse suspicor quem Saussayus die 19 ejusdem nien- gestis ut plurimum praesens adfuit. Sic quippe inter
sis, el alii eliam ctim illo auctores apud Carnotenses alia habet: Debacchantibusper Hispanias barbaris, et
passum domtnemorant. Huc etiam revocari forsitaii satvienleniliilominuspestilentiw mdto, opcs Ct condu
debet Ansonios martyrEngotismensis; quamvis enim laminurbibus siibVtaHtiam.tyraiihicitsexactordiripit,
tulgo snb rege Chroeo Valeriani temporibus martyr ^ et milesexhaurit; fdmes iliia grdtsalur, 'adebut liuina-
occubuisse dicatur; quae tamen de eo narranlur, vi-(G nmcurnts ab humano generevi famii fuerml devoratm;
dentur melius hisce temporibus congruere. Apud malret quoqttenecatisvelcoctisper se mtorum tuorum
Arceyas Trecensis dioecesisoppidnm, die 16 AuguBti sint pastw corpor^btis.Bettimoccisontm gladio, fame,
recotitor feslum sancti BAISEMII, quera pariter aiurrt peitilentia, cadaveribusatsuelm^quOsquehominumfor-
sub Varfdatis nrarlyrio coropatum. Sed si vera «tt tioret interimunt, eorvtmquecarnibut pustw passim in
bacc iraditio; alius iste dicehdus est a Balsemiu san- humani generitefferanturinterilum.Et quidem sanctus
cti Basoli iiepole-, ctrm constet Basolum diu posl Augtistiiius, ab Honotato Tlrigivensi episcopo inler-
ha^nc ipersecuiTonem',jEgidii :scilicei archieptscopi rogatus quid in barbaroruin irrupiione pastoribus
tempoTibus, Remos accessisse. ecclesiarum agendum esset, exeinplum Hispanorum
9. Atii denique martyres alris iri locis venerationi antistitum iis verbis proponrt, ex quibns colligere
habenlnr, quos sub Vandatis martyrio coronatos licel magnas tunc temporis in Hispania clades eon-
passim ferunt, sed de quibus fusius agere non vacat. tigisSe. Etenim urbes penitus eversas, et populos in
Et quideBoex iis nonnulli subGhroco rege, quem captivitatem abductos, aliasque ejusmodi calamitates
iraperatoris Valeriani lempOribus in Gallias irrupisse commemoral. Iiaenim, inquii sanctus doctor in epi-
v61unt, passi dicunlur; quamvis non desint qui et stola ad eum quem laudavimns Honoratum, novat
haecChroci teriipora simul ctim istis de quibus agi- edilionis 228, alias 180, quidam sancti epitcopi de
mus VandalortrmpersecutionibuS commisceant. Isto- Hispania profugerunt,prhts plebibuspariimfuga lapsis^
rum quippe temporum monomenla tot rebus dubiis partim peremplis,partim obsidionecohsumpth, partim
et incertis, imo et quandoque certissime falsis per- captivitatedispersis; sed multo plures, itlic manenti-
mista sunt, ut vix illis, maxime quaead chronologiam < y. 6us propler quos manerenl, tub eorumdempericuiorum
spectant, adbiberi possit luta fides. Neminem laraen derisitatemanseruht. ,
inficiari posse existimo, eos sanctos, quos unanimi 5. Diuturniorem vero in Hispaniis Vandalorum
omiiium consensU Yandalorum gladiis occubuisse moram fuisse nerao imbigit. Siquidem illi deviciis
profanae siinul ct sacras veteres historia? referiint, Romanonrm copiis sub (iodigisclo duce, uti narrat
ad hanc de qua agimus persectitionem ut plurimum Procopius libro i de BelloVandalico, sed scribendum
esse revocandos. Nec obstat quod eorum 'plerique est Gunderico, in Hispaniiscontederunt.Romanossub
sub Vandalis adhtic geritilium superstitionibus ad- Castino magislro railitum a barbaris inHispania de-
dictis passi memoreiitUr; cum certuffl sit lias natio- victos fuisse Honerio \m at Tbeodosio x consulibus,
nes barbaras, etiam posiquam Cbristianae religioni id estaeraeChrisiianae-anno422, cum Bonifaciumco-
nonien dederunt, diutius aliqnot paganorum super- mitem a societate belli rejecisset, ex Prosperi Cbro -
stiiiones retinuisse. Qtiin et plerosque ex illis adhuc nico discimus, cui Catssiodoruset Idatios suffragan-
gentiura erroribus iunc temporis fuisse detentos du- tur. Ejusdembarbarorum in Romanosvictoriae ine-
bium lon est. Sed ad alia transeundum; jam quippe minit Sulvianusiibro vii de Gtrbernatione Dei, ubi
de istis paulo fusius quam par erat egimus, quan- non semel observat Hispalnosa Yandalis, id est ab
quaui ea omittere fas non ftfil quae ad nostrae gen- infirmissimit, iit ipse vocat, et ighavhsimis hostibus
tis tuarlyres nonnihil illustrandos conferre pote- fuisse devlctos et plane subactos, Deosic disponento
rant. ut vel sic agnoicenles plagam eeeteitk manus ile jirae-
. teriiispcenitentianjagereni. Gteterumlubvertit, iuquil
565 «RUINARTIIN HISTORIAMPERSEC. VANDAL.COMMENTARlUS HiSTORlCUS 5GK
Idatius in 200 Chronico, memorata plagarumgrat- A 1 quaestionemcaeteri sarvioremadhibuerunt. Hoc au-
salioneHispaniwprovinciis,barbari ad pacem ineun- tem potissimuui aegre ferimus, quod sacrac istius
dam Dominomiseranleconversisunt, quod allero post Virginis nomen Gregorins reticuerit. Ipsnm quidein
eorum in Hispanias ingressum anno conligisse scri- Yincentiam appellant vulgati auetores llispani apud
bil. Conditionesvero quibns Romani posl tot clades Tamayum Salazarem in martyrologio Hspai.ico tlie
in Hispaniisresidui Vandalorum servituti mancipati 15 Martii, sedexDexiro, id eslsuppositiiio, etiiullius
fuerint Paulus Orosius libro vu, cap. 28, fusius ex- prorsus fidei auctore;quam ainnt anno 421.Caurhe
ponit. At barbari Hispnniaruin provincias inter sese martyriuin consiiininasse. Ejus lamen festivitateiu
sorte dividcntes, Galloeciam,ut scribit ldatius. Van- die 16 Maii commemorat Higuera. CoeleriimCauria
dali et Suevi occupavere; Alani Lusitaniam et Car- civitas est Lusitaniuehaud iguobilis, episcoiiatus se-
tbaginensemprovinciam; Vandali, cognomento Si- des, Emeritensi olim, nunc vero Composteltanaeme-
Hngi, Boeticam;Hispanis,qui in castellis et civitatibusi tropoli subjecta. Yerum elsi coetera qu;e ab illis
communemclndem evaserani, barbarorum per di- aucioribus de Vincentia proferunlur, ulcunquc lole-
versas provincias dominantium imperio omninosub- rari possent, nullo tamen pacto componi potest an-
jectis. Qnin et Hugo Grotius in prolegomcnisad1 nus ab iis assignaius cum Gunderici successore,
HistoriasVandalorum.Gothorum,etc, in ipso Anda- quem pers cuiionis istius auctorem Gregorius indi-
lusiaellispaniarum provinciaenomine, imperii Van- cat. ldatius nempe Gunderici mortem ad quanum
dalici vesligia superesse apud llispaniam asseverat, Vnleiitiiiianiimperaloris annum revocat, quam uno
quam nempe regionem olun Vandalusiam, seu Van- scilicet anno contigissescribit, antequam Gensericus
dalico idiomate Wandalolh, ab istis barbaris appella- n ejus successor in Africam transmillerct; sed nemo
lam fuisse contendit. Laudal autem Paulus Orosius> ante annum 428 aut sallem427 Vandalosin Africam
loco laudato barbaros, quod post inilum foadusitai iugressos fuisse dixerit; proindeque ista virgo ante
ntites facti fuerint, ut eos lot cladibus Hispnnias af- annum 427 aut 426 passa dici non potest.
fecisse pceuiteret, el qnidam inreiiireniur Romani,, 6. Caeterumad eamdem quoque Vandaloruni in
qui sub Vandalorum dominio pauperem libertatem i Hispaniis perseculionem Victorioecujusdani vidu.c
babere mallent, quaminter Romanostribulariamsol- martyrium revocaremus, quara idein Tamayus llorci
ikiludinem susiinere.Scd quam brevis pax illa fuit,, in Hispania sub Vandalis eoronatam fuisse commc-
si tamen unquamfuisse dicenda est. Quam enim pa- morat die 17 Noverabris,si aliquem bujus rei vadem
cera barbari cum aliis habuissent, a quibus natura,, baberemus praeter idem Dexlri nebulonis pseudo-
moribusel religioncadeo crant alieni, qui nec §ami chronicum, ejusque propugnatores, ut ne dicam illu-
inler sese unquara haberc potuerunl ? stratores : seii cum neminem praeter hunc falsum
4. Variosbellorum tumnltus.quibis tunc temporis> tesiem proferat Tamayus, ullam ipsi fidem adhibere
flispaniaeexngiialaefuerunt, describere ad nostriimi nobis religio est. Hic porro erat Hispaniarum status,
nonpertinet instiluium : sed lntaciam praetermittere: cum Vandali post Baleares insulas devaslalas, ut lo-
non licel gravissimampersecutionemquant adversusi quitur Idatius in Cbronico, eversamque Carlbaginem
orthodoxos in Hispauiaeo lemporefuisse commoiami Spartariam, tum Hispalim, nobilissimas urbes, uno
«sseverat Gregorius Turonensis antistes libro n Hi- verbo posl Hitpanias penitut deprmdalat in Africam
sloriaeFrancorum,cap. 2 : in hoc tamen falsus, quodI- a Bonifacio comite acciti siint, ea occasioue quaiu
regem sub quo illam fuisse exciiatam scribit, appei- sequcnti capite exposituri sumus.
lat Trutimundum.Sed hoc nomine Gensericumab eo>C CAPUT III.
eemper designatum fuisse ex narrationis serie ett Vanddlorumin Africamingressus.
pntissimum ex capitesequenli facile colligitur, ubiI
successoreniTrasimundi Honoricumnominatumscri- 1. Quaecausa fuerit Yandalorumin Africam ad-
bit. Quod qua ralione contigerit, parum inlerest fu- ventus, Procopii verbis exponendumest, qtii libro i
sius i<iquirere; sed persecutionem illam acerbissi-- HisloriaeYahdalicae bis verbis rem narrat: Africoi
mam fuisse palet, ex eo quod tyrannus, attestanlee calamiias sk evenil.Duo Romani duces erant, Mtius
eodem Gregorio, orlbodoxos per tolam Hitpaniam,, el Bonifacius,validi ambo, belliquererum peritia se-
ul Arianwperfidiwcontentirent, tormenlit ac diversis s cundi mtatis suw nemini. His wmulatus circa civilt
mortibutimpellerel. regimenintercedebant.Cwlerumtanta erat animimagni-
5. At idemauctor locolaudato narrat nobiliscujus- ;- tudo, virluiesquealiw, ul si quis ulrumvit Romanorum
dam [luolliemariyrium, quod huc ipsius verbis re-- ullimumdicat, a vero non sit abilurus. Ita omnis Ro-
ferre visum est. Faclum tsl, inquit, ul puella qum- manalaus in illosduos canfluxeral. Horum alterum,
dam religiosa, prwdives opibut, el secundumtwculi li BonifaciumPtacidia, hocc erat imperatoris Valenti-
dignitalemr.obililale tenaloria florens, el, quud his is niani in mater, Conslinlii relicla, Tbeodosii magni
omnibus est nobilius,fide cutholica pollens, Deoque e filia, 202 el Honorii soror, quae filii nomine impe-
«nnip.unli irreprehensibiliterserviens,ad lidnc quw- rium adininistrabat, toti prwfecitAfricm. Dolebalid
llionemadducerelur.Cumqueregs fukset oblala con- Mtio, sedminimedispliceresibi tem ostendebal.Non-
speciibiis,ccepiteam primumad rebaptizandumblandis is dum enimin apertumodia proruperant,sddsubpersona
lermon-busitlieere. Qum cumvenenosumejusjaculum n g amkitiwlegebantur.Profeclumjam in AfricamBonifa-
fidei parmapropellerel,prwcipilrex facultatesejus au- cium crimtnari apud Ptacidiam JElius ccepituf regni
.ferriqucejam mentepossidebatregna paradisi, deinde e appetitorem, et ipsi et imperatoriAfrkam ereplwum.
suppliciuapplicalamsine spe prmsentisvitw-torqueri. i. Nequerem exploratudifficilem.Si euimRomamBoni-
Quidplura? posl multas qumslionet,potl abtatosler- faciumvocarel,non venturum. Hcecut audiit femina,
renarum divitiarumthetaurot, cumad hoc frangi non n laudatum Miii consiliumsequilur. Al occuparatjam
possetut beatam scinderetTrinitaiem, ad rebaptizan- Mtius elam scribereBonifaciomatremimperatorisin-
iduminvita deducitur. Cumquein ittud cwnosumtava- sidias ipsiusin exiliumstruere: ejus reiindicium prw-
tirum vi cogereturimmergi, ac proclamaret: Patrem n dixil, fore ut sine causa subito revocaretur.Hcecerant
cum Filio ac Spirilum 201 sanclumunius credo ettee quw litleris ipsius continepantur. Qqibus neutiquanv
subttanliw essenlimque:digno aquai unguinecunctas s tpretit Bonifacius,timul aderanl qui ipsum ad impe
-
infecit, id ett fluxu venlris aspergit. Ex liinc ad legiti- ratorem accireht, negavil se aut imperatariaut malri
tnamdeductaquwstionem,posl eculeos,post flammaset :< ejus pariturum, Mtii monita silenlio premens. His
ungulas, Christo Domino capith decisionesacratur. Placidia inletlectis lam Mtium jfidissimumprlncipi
liaec Grcgorius,quc procul dubio ex vetustioribus s credidit, quamsutpeclumhabuitBonifacium. Hic.vero
iiionumeiitisexcerpserat. Idque conjicere licet exle- necparem se imperalorispotenliwsentiens,nec salutem
gitimwquwstionisvoce, quam vetus auctor Hispamis s sperans si Romam proficiscereiur, consullare cwpit
passionissancti Vincenlii, aliique scriplores anliqui \\ quomocloVandalossibi adjungeret,qui Afrkm nropin-
4« taarlyinm agones descripsere, ad designaudam i* ctuani Uispanhm obltuebaiu. Morluoibi Godiaiiclor
567 APPENDIX AD VICTOREMVITENSEM 368
fdit successerantduo, hatus jusla matrefamilias 1 defecisse vel ex eo patct quod in ipso belli initio ad
Gon- A
tharit, Giterichus aliter genitus, quorum itle wtateet Romanorum paries redierit, ubi scse prima obtulil
ingeniotecort, alter vero ad bettainplurimum exercilus occasio; imo, ut narrat Idatius, in mmulalionemMlii
et solertiw eximius. Mistit igilur Hispaniam Boni- de Africaper Placidiam evocatusin Iialiam, ad pala-
faciut de amicorum numero potissimis cum ambobus tium rediit; et slalim amolo JEiio, magisler militum
Godigisclifiliis mquuminiit fwius, ut cuique ipsorum faclus est; resque e<>landem devenere, ul aperlo
tertia pars Africw cederet; quod si quis belloimpelere- praelio Bonifaciuset iEtius in ses: invicein dimica-
tur, communeperkulum essel. Hmc pacti, Vandali renl, idque PlacidiaeAugustaeinslinctu, si Marcellino
fretum ad Gadet transvectiin Africamvenere. comiti credamus; quae saneomniaProcopii narratio-
2. Ex bac autera Procopii narratione colligi polest nem egregie conlirmant: nam, uti ex Proco|>ioiufra
Bonifacium, vivente adltuc Gunderico, foadus cnm dicttrri sumus, Plncidia tandem, cogniiis /Elii fraudi-
Vandalis iniisse, quamvis illi nonnisi post ipsius bus, erga Bonifacium semperse bcuevolam praebuit.
mortem in Africam transfretarint. Nec ab ea sen- 5. Al licet Bonifacii inimicorum pessimam volun-
tentia alienus videlur fuisse Idatius, qui in Cbronico, lalem excusare animus non sii.cum lamensui ipsius
ad primum Yalentiniani imperatoris annum, refert culpa ejusmodi strucndis adversus se calumniis occa-
Yandalos post direptas Hispanias Mauritaniam inva • sionem praebuissefatendumest. Quippecum defuncia
sissc; deinde quarlo Valentiniani anno Gundcrici priore conjuge sua, alteram ex Vandalorum genlc
mortem consignal; ac denique anno sequenti obscr- duxisset, ct oemuliseum calumniandi ansam, et itn-
vat Yandalos sub Genserico rege,-relict:s Ilisjianiis, peratoribus malade ipso suspicandi locuin pr.tbuii.
in Africam transmisisse. Qiiin et Gunderici morlem •n'" Id forsitan ipsi elinm vitio verlebatur, quod Casli-
in Hispania funestara fuisse narrat Idaliiis, auclor num magistrum mililum in Hispania adversus Yan-
qni in hac parte omni exceplionc major videtur, et dalos moventem, ob privatas quasdam simultaies,
ex eo sanctus lsidorus in brevi Yandalorum bistoria. anie aliquot annos dimisisset, indeque res Roraano-
Aiunt quippe illi auctores Gundericum, capta tlispa- rum iufelicein habuissent exitum. Quara vero niale
lensi urbe, omnia sibi licere autumantetn, in civita- audieril eliam apud amicos Bonifacius, occnsioue
tis basilicam, quam sancto Vincenlio sacram fuisse nupliarum, quas ul diximus, cum uxore Vandalica
Isidorus Grotii et Rodericus affirmant, manus irrc- contraxtrat, discimtisex sanclo Augustino, qui alias
verenter immisisse, propter quod scelus divina manu ejus viriules lanlopere commendaveiat. Ipsuni eiiim
punilum fuisse, statimque in ipsis templi foribus a ob id facinus graviter reprehendil sanclissimus an-
«laeinonecorreptum et miserabiliter exagitalum ani- lisies cpistola novx edilionis 220, ubi conqueritiir
mam exhalasse scribunt. Alii tamen, ut se ab ipsis quod licet uxorem islam, nonnisi post ejuraiam Aria-
Yandalis accepisse teslatur Procopius, Gmith irium, norum sectam, et eritissam lidei catliolicaeprofcssio-
sic ille Gundericum appellare solet, Genserici fratris nein, sibi conjuniisset, exinde 204 tamen Ariani
Buidolis occisum fuisse memorabant. Al, ut ui sit ea adeo in ejus domn prtcvalucrant, ut filiame< ca, tt
de re, communis est omr.iumsententia Vandalossub quidem videtur, susceptam Arianorum ritu baptizari
Genserico duce Africam occupasse, nec ea dc re oblinuissent: quin et uisi, inquit, fama falta fuerii,
quisquam, ut puto, inficiari polesl. qumdam ancillw Deo dicaiw per eosdem baereticos
3. Hic autem mirari subil, ldaiium, qui semel el rebaptizataefuerunt. HaecAugustinus, qui amieiiioe,
iterum Yandalorum Africaeinvasionem corhmemorat, quun olim cum Bonifacio habuerat, inenior, eum
nihil dc Bonifaciohac occasione dixisse. At Pros; er, (C priusquam Vandalos in Africam introduxissel, ad
qui Bonifacii defectionem narrat, ipsi simul et Ro- meliorem frugem reducere conahatur. Id etiam san-
ininis adversus eum bellum gerentibus barbararum clum virum maxime angebat, quod populi ex exlre-
nationum in Africara ingressum attribuit. Exinde, in- mis Africocpartibus barbari, qui nunquam Romano-
quit, genlibut quwnavibus uti nesciebant,203 d"m a rum armis subjicipotuerant,occasionem oppnrtunam
concertanlibusin auxilium vocanlur, mare perviumfa- nacti, in Romanorum provincias effusiessent, easque
ctum est... Gens Vandalorum ab Hispaniain Africam pcnitus devastarent: ex quibus rebus, tum Ecclesiae,
iramiit. ldem babet auctor Hisloriae miscellar, quac tum etiam reipublicaeinnumera propemodum incom-
vulgo sub Pauli diaconi nomine circumferlur. Sed moda consequebantur. Sed haec omni i nonnisi levia
paulo inferius culpam omnem in solum Ronifaciuin quaedam^ravissimarum calamitatum qu;e paulo post
rejicit. Bonifaciusvero, inquil lib. xiv, sentiensse non contigerunt praeludiafticre.
posse luto Africamtenere,cernemqueperkulum instare; 6. Boniraciusitaque, qui JEiu prodtio ie Romani
in perniciemreipublicweffervescens,VandalorumAla- impcrii puhlicus hostis dtilus fuerat, cum bclltnn
norumque genlemcumGentericotuo rege ab Hhpanih a Iversus sc indictum susiinere propriis viribus non
evocatosAfricwinlromitit, qui cunctam pene Africam posset, pacto cum Vandalis inilo, eos in sui ipsius ct
ferro, flamma, rapinit crudelissime devastantes, ca- reipublicaeexilium in Africam accersivit. lllos ex
tholkam insuper fidem Ariana impielate subvertere. omni antateet condiiione octoginla hominutn millia
His accedit Jornandes de rebus Geticis cap. 55, ubi numero lunc fuisse scribii Yicior Vitensis libro i,
referl Gizerichum regem Yandalorunr a Bonifacio, num. 1. Cumque eo animo venissent ut exstinclis aut
ut iu Africam veniret, fuisse invilalum, cum in Va- ni peiiitus servituli redaeiis incolis, in ea provincia fige-
lentiniani Augusti offensam incurrens, non aliter rent sedes, universa penilus depopulabautur, nec
reipublicacmalo vindicare se poluisset. Van- aetali, nec sexui parcentes. Et quidem Idatius Vauda-
alosa Gothisex Hispania pu.sos in Africant trans- los gmnes simulcum eorum familiit ih Maurilaniamet
3uam
misisse llierio et Ardabure consulibusscribit Cassio- Africam, reliclis Hispaniis, iransmisissc observat,
dorus in Chronico. quod mense Maio, Olympiade cccu, auno 5 Valenli-
4. Verum elsi illi auclores ntillnm penitus facino- niani III, conligisse scribit. Sed ceriior videtur con-
ris quo yEiius Auguslam simul et Bouilacium delusit, sulum nota qtiae in Prosperi Chronico habetur, uhi
mentionem fecerint, non lamen hanc hislomm a Gensericus rex Vandalorum ex Hispauia in Africam
Procopio aut conlictam fuisse, aut cx falso rumore Iransiisse dtcitur, Hierio et Ardabure consulibus, id
acceptam inferendura esse puiamus. Imo, si paulo est acraevulgaris anno 427.
accuratius ea quaeab Idatio aut a Pi ospero ea occa- 7. Cuui vero Africa lot innlisque lumulubus agita-
sione referuntur disculere lubet, aliquot forsitaii relur, quaequidem orania in Bonifacii rejiciehantur
istius rei vesligia reperientur in eoriim verbis, cx rebellionem ; qui Romae erant familiares ipsius et
quibtis veritatem expiscari licebit. Prosper nempe antiqui amici, quihusque nola oiim fueranl bomiuis
Uonifaciumbellum publiconomine illalum fuisse ait, moruui probitas et animi vinus, persuadere sibi non
non solummodo quod ejus inlra Africam potentia polerant laniuin virtim regnandi cupidine abreptum
lloriaqueaugeretur, sed eiiam quia ad Italiam venire a Romano imperio defecisse. Quare communi cum
tbnuerat. Iiluin vero invitum ab imperatoris obsequio Placidia Augusla consilio, quidam ex illis, uti nanat
y?,3 RLTNARTIIN HISTORIAMPERSEC. YANDAL. COMMENTARIUS HISTORIGUS. 570
Procopins libro laudato, Carlnaginemproiiciscuntur, ,A bominis adeo tamost imaginem vens ac nativb colo-
rem propius exploraturi. Ibi collocuti cumBonilacio, ribus depictam aspicere. Erat, inquii, Gizerkhus
visiseliam fraudulentis /Etii lilleris, reqne uti erat Romanorumcladein Urbe nothsimus, stalura medio-
omnino comperla, citissime in Italiam reverluntur, crls,el equi casu claudicans, animo profundus,sermone
universamrerum seriem, quovc artificio subornata rarus, luxuriw conlemptor; ira turbidus, habendi cupi-
fuerat ista prodilio, Augustae alque cliam caeteris dus, ad sollkilandas genles providentissimus,semina
Bonifaciinecessariis relaluri. OiriniaMl\i fraudibus conlehlionumjacere, odia miscere paraius. Eumdeni
contigisse liinc primum intellexit Placidia, cujus ta- Idatius alquc Isidorus locis superius a me laudaiis,
mcn cum poienliam reformidaret, ejusque opus ha- ex fide catholica aposlaldmeffeclumiu Arianam trans-
berct industria ad sustentandas imperii vacillantis iisse perfidiam, ut aliquorumrelatio habei, observant;
vires, factumdissimulavit. Sed omni ncgolio c imiiis quod an sitverum, divinarennn liccl. Ccrte Vanda-
Bonifaciiamicis declaratn, eos obtestata esl ut Boni- liis haeresi Artanaj, quam a Gotbis popularibus suis
faciuin in iinperaloris lidem et obscquium revocare hauserant, addiclissiirii)Sfuisse ex Procopio jain
modis omuibus conarentur, sese ipsam gravi jure- supra dixinnis: cuiSalvianus passim, a'ii |ue206ai'-
jtirnndo obsiringens nunquam ei pro defectione ctores consenliunt.
iiociiurain. Etquidem, ni fallor, huc revocari debet 10. Quisnam vero lunc fuerit Africae status, ex
Darii comitis in Afric.im adventtts; cui gratulalur Possidio discendum est, in YitasanctiAugustini, suce
sanclus Augiislinus epistola 229 quod in Africain patriie caiamitates liis verbis deptorante capite 28 :
missus ftierit pacis, absque pugna, aut sanguinis Dhina, inquil, voluntaleel potestate provenitut manus
cffusionc, conciliandaecausa. Qui cnim pugnanl, in- D D ingens diversis telis armata et bellisexercitata imma-
quit ad illum sanctus antisles, si boni sunt, pacem, sed nium gentium Vandalorumet Alanorum, commixtam
per sanguinem205 auwrunl; tu autemnecujusquam secum habens Gothorum genlem, aliaruinque diversa-
sanquisquwreretur mittus es. Nec spe sua frustratus rum personas, ex Uispaniwpartibus transmarinis, na-
cst Darius; nam, uii prosequitur Procopius, et reruin vibus Africminfluxitsel el irruhset, universaqueper
gestaruin series satis probat, Auguslae amicorumqne loca Maurilaniarum, etiam ad alias nostras transiens
precibus libenti animo paruil Bonifacius, siatimque provinciaset regiones,omni swvienscrudelilaleet atro-
societatiscum Barbaris initoe poenitentiaductus, qua cilate, cuncta quw poluil extpoliaiione,cmdibut, diver-
precibus, qtia promissis eos interpellavit, ul in lli- sisque tormenth, incendiis aiiisque innumerabitibuset
spanias reverierentur. Quod cum illi facere praefracte infandis matis depopulqtaesl; nulli sexui, nulliparcens
deirectarent, bello aperto dimicatum est. At cuin in mlati, nec ipsis Deisacerdotibusvel ministris, nec ipsis
co Bonifnciuscomessimul cum Aspare Orientalium ecclesiarum ornamenlit, seu instrumentisvel wdificih.
copiarum duce victus atque fugatus a barbaris [fuis- El paulo inferius : Videbat ille homo Dei, sanclus
sei, tola pene Africa in Yandalorum potestatem Augustinus, civitatesexcidio perdiias, pariterque cum
derenit. wdificiisvillarumhabitalores,atios hostilineceextinctos,
8. Rem porro plane admirabilem ea occasione alios effugatos alque dispersos; ecclesias sacerdotibus
couligissc Marciano, qui poslea imperalor fuit, nar- ac minhtris deslitulas, Virginesquesacras, el quosque
rat Procopius, quam bic referre libei. Is tum Asparis continentesubique dissipatos; el in his alios tormentis
dome licus, cum aliis multis Roraanorum a Vandalis defechse, alios gladio inleremplosesse, alios in capli-
in praeliocapius fuerai. Cum vero quadain die subdiu vilate perdita animi etcorporis integrilaie ac fidei, malo
inler alios captivos dorrairet Marcianus, Gensericus C more ac duro hostibusdeservire; hymnos Dei el laudes
vidit aquilam alis exiensis super eum volilantem, ne de ecclesiisdeperisse; mdificiaecclesiarumquampluri-
ab aeslu fervescente aliquid pateretur incommodi. mh locis ignibusconcremata,solemnia quceDeo deben-
Rediligenter perpensa, conjecit barbarus Marcianura lur de propriislocisdessissesacrificia,sacramenladivina
aliquando ad imperii fasces perventurum; qtiare vel non quceri, vel qucerentiqui iradat non facile repe-
cum liberum abire permisit jurejurando obligatum riri;in ipsas monliumsilvasetcavernas petrarnm, et
nunquam se adversus Vandalorum gentein militatu- speluncas confugkntes, vel ad quasque muniliones,
rum. Unde, inqnit idem auctor, ille Theodosioposlea alios fuisseexpugnatos, et interfectos, alios ila necessa-
mortuoad imperiumproveclus,oplimumse cwteraprin- riis tutientaculis evolulosatque privatot, ut fameconla-
cipemprwstitit; at res Africwquales inveneral reliquit. bescerent, ipsosqueecclesiarum prmpotitos et clerkos,
Eamdem hisioriam babet Evagrius scholasticus libro qui forte Dei benejicioveleos non incurreranl, vel in-
II Ilisioria: ecclesiaslicae,cap. 1, sed quam cx Pro- currentesevaserant,rebus cmnibusexspolialosatque nu-
copio de-cripsit. Marciauumtaiiien, ul imperalorem datos,egenlissimosmendicare;neceis omnibusadomnia
decebat,cominotumadversus Vaudulos ad bellum se quibus julciendi essentsubveniri posse: vix tres super-
parasse assevernt Tbeodorus Lector lib. i, cum sci- sliles ex innumerabilibus ecclesias, hoc est Carlhagi-
lici t ea didicissel quae Gensericus m excidio urbis nensem, Ilipponensemel Cirtemem, quw Dei beneficio
Romaeadversus Auguslaspatraveral; re lamen infe- exchw non sunt, el earum permanent civitates,et divino
cla e vivis cscessit. el humano fultw prwsidio; licet post ejus obitum urbs
9. At Genscricus.fugalo Bonifacio.more bnrbaro- Hipponensisincolisdesiituta ab hoslibusfuerit concre-
rum victoria abutens, cuncta simul, sacra scilicet et D mata. Ilaecille de Vandalorum invasione, qui Hippo-
profana., in Africauis provinciis devastubat; idque ncm,uti paulo iiiferiusnarrai,qiialuordecimmensium
tanta cuin utrocitate, ut el ipsi barbari ad crudclius spatio obsessam tenuerunt, defunclo Augtistino tertio
quam innata eoriim feritas soleret, cuni Afris agen- ejusdem obsidionis meiise, Theodosio xm et Valcn-
duni, occulta quadam vi sese stimulatos faleremur. tiniano ni consulibus , id cst anno aeraeCbristianoe
ld lestatur Salvianus libro vn de GubewialioiieDei. 450, die v kalendas Seplcmbris, cum annos vixisset
lila utiquecwleslismanus, in ;uit, quw eos, Vandalos 75 menses 9 dies 15.
scilicet, ad punienda Hispanorum flagitia illuc iraxe- 11. Cacterumhanc Africanaeregionis cladem accu-
ral, eliam ad vastandamAfricam transire cogebat.Ipsi rate ac siucere a Possidio fuisse descriptam confir-
deniquefatebantur uon suum esse quod facerent, agi mari potest ex Capreoli Cartliagineusis antislilis epi-
enim se divinojussu ac perurgeri. Ex quo inlelligi po- siolaexcusatoria ad EphesinaesynodigeneralisPatres,
lest quanta sint mala nostra, ad quos vaslandos alque qua nec ipsum, nec ex Africanis episcopisquemquam
cruciandotirebarbari compellunlurinviti.Idem innuit ad eam synodum occurrere potuisse asseverat, ob
Jnruandes de rebus Geiicis cap. 55, scribens Gizeri- miserrimum ictius Africae statum, cum nequidem
chum in Africa ad divinilatem, ul ferlur, accepla po- inlra Africaelimitcs, ut ea de re traclarent, in unum
leslatediu, regnasse. ldem auctor Genserici corporis convenire ijisis licuissel. Omnis,inquit, hac lempestate
babitum moresqueanimi et ingenium egregie reprae- viw uditus prmclususcst. Etenim effusa hostiummulti-
seniat loco laudato, cujus verba huc proferre juve- tudo, et ingensubiqueprovinciarumvastatio,quw inco-
rit; neque enim cuiquara ingratura iore exisiimo lis vartim exstincth, parlim in fugam actis, absolutam
 S7I APPENDIX AD VICTOREMVITENSEM 572
desolationh speciem,quoquoversumtonge latequeporri-- A , exsiat epistola Antonini Constantinae.episcopi, qua
gilur, oculisoffert, promptamillam coeundi facultalem i eum ad martyrium foirtiier pro fidei catholieoetlefen-
ademit. Laudarunt Cyrillus ac cum eo universi Palress sione subeundum adhortatur; quamquidem epistolam
Capreoli in servanda fidei integritate sollicitudiiietn,, djversam esse ab ea qtiaea Gennadio tribuitur IIono-
cujus epistolam nihilaliud spirantem quamut expur- rato Constantinae episcopo, suspicatus esl Baronius
gata novitate, inquit Vincentius 207 Lirinensis in1 ad annum Christi 447, propterea quod in edilis sub
secundo coramonitorio, anliquitas defenderelur, pu- Antonini nomine vulgata sit. Idem tilulus Auberto
blicis syriodi gestis inseri mandavil Cyrillus Alexan- Miraeofucum fecit in Auciuario scriptorum ecclesia-
drinns, synodi prseses, actioue i; ob idque Bessula1 sticorum, capite 114, ubi recenset Antoninum Con-
Capreoli diaconus inter Patres concilio inierfuit. Stnntiniensem episcopum, qui scripsil epistolam con-
Aliam item ejusdem Capreoli epislolam adversus Ne- tolaloriam ad Arcadiuriiactum in extiliuma Genserko
storianos ad Vitalem et Constaniium, seu potiusi Vandalorum reye, etc, quasi alius esset ab Honorato
Tonantium, Hispanos, e codice ms. monasterii Heri-- quera Gennadius in Catalogo commemorai. Eum ta-
vallensis erutam primus integram edidit Jacobuss men unum et eumdem fuisse jam consemiunt viri
Sirmondus, quae postea saepius recusa est. Denique: erudili, qui Anloninui Honoratus appellabaiur. Om-
Capreoli cum sancti titulo, quem ipsi eiiam Vincen- nein sane dubitandi locum tollit anliquus codex ma-
tius loco laudato tribuit, meraoria in veleri Cartba- nuscriptus bibliotbecaeuostrae Sancli Germaui a Pra-
ginensis ecclesiaecalendario,... cal. Agusti recolilur,, tis, ab annis circiier centum supra mille rharactere
quod hic observare visum est, cum non omnes aliii Merovingico seu Franco-Gallico conscriptus, in quo
antistites in isto calendario designati hac sanctitaiisi •n Gennadii CatalogusHieronymiano subjungilur;atque
nota honorentur. in eo auctqr illius de qua agimus epistolae, sine ulla
CAPUT IV. falsi suspicione Honoratus Antoninus dicitur. Sic
Gemeriei Vandalorum regis pertecutionit iniiia. quippe habet numero 225, qui capili 96 editionis Mi-
raei respondet: Honoralus Antoninus Conslantiw ci-
i. Cum inclinatis imperii rchus Valenlinianus im- rilatis episcopustcripsif,ad Arcadium, qui pro confes-
par esset adcompescendosVandalorum conaius, paxi sione fidei catholices in Africm parlibus a Genserko
cum i!Iis per Trigeiium legatum eo paclo sancita est,, rege missut exsulabat, epislolamadlabores pro Christo
ul una Africae portio barbaris relinqueretiir, alterai ferendos cohortaloriain, ei exemplis prwsentibus,et
sub poteslate Romanorum permanenie. Alteram pa- ' Scripturarum relationibus roboratam; et quod confes-
cis hujus conditionero mcmorat Procopus lib. i Hi- sionis fidei perseveraniianonsolum purgel peccala, sed
storiae Vandalicae, quod scilicet Gensericus annuumi et meritum procuretmqrlyrii. Ibi lamen pro Comtanlim
Valentiniano imperatori tributum penderet, dalo eii legendum est Constantinm,qtiod nomen ista civitas
in obsidem Hunerico (ilio ; quem lamen postmodum,, habuit a Constanlino Magno, cum alias Ciria appella-
flrmata inter uirumque amicitia, Valentinianumad pa- relqr. Etiam nunc sub eodem Constantinae noraine
trem reniisisse idem auctor asseverat. Hicc omniai celebrem esse scribit vir de re litteraria optime me-
sacrament" confirraata fuissescribit Isidorus inVan- ritus Gisbertus Cuperus, in notis ad Lactantii librum
dalorum Brevi Historia arra 467. Sed locum et tem- de Mortibus persecutorum ad cap. 43, ubi ejus ico-
pus initi foederis signat Prosper in Chronico, hanc nem aeri incisam exhibet, curiosisque observationibus
pacem Hippone ui idus Fcbruarii factam fuisse scri- illustrat.
bens, Theodosiaxv et Valeniiniano IV consulibus, id|U( 4. PorroAntoninus successisse videlur Fortunalo
est, oerae vulgaris anno 455, quod et ex Cassiodorii ejusdem Consiantinaeciviiaiis antistiti, qui anno 411
Chionico confirmatur. Collationi Garthaginensi inter catbolicos el donatistas
2. Verum si pacis hujus beneficio orthodoxi quii habilae interfuit, el anno416synodo Milevitanaj.Sed
sub Romaiiorum ditione remanserant, utcunque se- quo anno in Cirtensis ecclesiaeihronum conscenderit
curi a barbarorum insultibiis fuere, gravior inde ad- miltiplane incompertum est. Solius ejus epistolae ad
versus illos qui Vandalis subjecti fueruni exorta est Arcadium meminere tbm Genn.wlius,tum Honorius
tempeslas; quos nempe Gensericusvi aperta ad Aria- Augustodiinensis; sedetsi brevior sit, ca cst lamen
norttm hacresimpertrahereconatus est. PerseCutionem quae suo auclori locuiriinter ecclcsiaslicos scriptores
banc altero post ioituin foedusanno consignat Pro- jure merito acquisierit, quod nemo qui eam legerit
sper sub JEtio n et Sigisvultoconsulibus, anno scilicet inliciabilur. Vix enim aliud reperire est in isto saecu-
457, tibi haec habet : Geizerkhus rex Vandalorum jo scriptum quod magis priorum temporum vcnam,
intra habitalionis sum limiles volens catltolieam fidetii apostolicumque vigorern spirel: quare hane exhibe-
Ariana impietate tubvertere, quosdam nostrorum epi- re bic integram visum est operae preliuin, maxime
scoposeatenus persecutus esl, ui eos privatos jure bctsi- quod ad martyrum Vandalicaeperseculionis hisloriam
licarum suarum eiiam civilatibuspelleret, cum ipsorum plane pertineat.
constantia nultis superbissimiregit terroribus cederet.
Horum anlislilum ires recenseniur in editiOne€hro- EPISTOLACOHORTATORIA.
nici Prosperi Labeana tomo I Bibliothecaettovse,pag. BONOBATI ANjOIjUaCOKSTARTI^ EPISC0PI
51, quorum nomina in cacteris desideranlur. li sunt L _. . ad Arcadiumprofide exsitlanlem.
Possidius, Novatus et Severianut, qui ibidem dicun- (Hanc epislolamdedimusPatrol. tom. L, col. S67.)
tur cmterit fuisse clariores. Quinam vero fueriht illi
praesules,divinare non licet. Celebres tunc fiiere Pos- 212 H- "'s Honordti tilteris excitalus Arcadius ,
sidius Calamensis in Numidia antisles, ob vilam san- gloriosum agonem, quem pro fide orthodoxa exsu-
cti Augustini ab eo editam nemini ighotus, et Nova- lansjam inctjeperat, pretiosofine consummavil. Con,
tus, Sitilensis in Mauritaniacognomineepiscopus, qui temptis nempe quibus affluebat ingentibus divitiis,
Collationi Carlhaginensi in causa Donatistarom ad- rejectaque ea quae ipsi offerebaiur, et qua adeo antea
fuerunt, et concilio Carthaginensi adversus Pelagia- valuerat, regis amicilia, imo et pro nihilo ducens
nos sub Aurelio eptscopo subscripserunt. Certe No- conjugis affecium, post superaia forti animo diversa
vatttm Sitifensem adhuc superstitem fuisse sub Au- tormentorum genera, quibus ejus conslantia tentata
gustini vitae finem ex ejusdem sancti viri epistola fuit.gloriosa tandem morte proChristo illustremar-
229 ad Darium comiiemsuperius laudata certum est. tyrium complevit cum tribus aliis snis contribulibus,
208 5. At vero non solum adversiis episcopos ut refert Prosper in Chronico his verbis. ^tio n et
hanc perseculionemcommotam fuisse patet ex iisquae Sigisvulto consulibus,id est, secundnm nostrum coiu- ;
idem Prosper de Arcadio ejusque sociis subjungit, putandi modum, ahno 457, per idem tempusquaiuor
quos diversis posnis exagitalos marlyrio tandem Hispani viri, Arcadius, Probus, Pascbasius et Euty-
glorioso vitam finiisse idem auctor tesiatur. ts ipse chianus, dudum apud Genserkum meriio sapientimae
eslArcadius, sfdquem pro fideorthodoxa exsulantem fidelis obseauii cqri cldriqne habebantur; quos rex u\
375 RUINARTI 1N HISTOP.IAMPERSEC. YANDAL. COMMENTARIUSHISTORICUS 574
insiruclissimuni, catbolicis conlra Arianos propouit,
copulatiores,s.iij/atjeret, in Ariariqmperfidiqmtransire A ui
prwcepil. Sed ilu hqc fqciiius conslqntissimerespuen- exinde quid haerelicorum cavilfetinnibtis respon-
les, excitatqin rabidissimam iram barbaro, primum deant, haurire possint, cumab iis impeleren'ur. Imo
proscripti, deinde in exsilium acli, luni atrocissimh Varimadus diaconus Arianus, adversusuti quem liber
suppliciis excruciali, ad pqslremuht diversis mortibus iste scriptus est, non alius videtur esse, suspica-
inlerempti itluslri mqrtyrig mirabiliter occubuerunt. tur Sirmondus in praefalione ad opuscula quinque
His subjungit idem auctbr Paulilli pueri catbolici cer- dogmatica superius laudata, quam Marivadus diaco-
tamen, qui maluil ex aulico dilissimo vile pro Chrisli nus, quem, teste ipsomet Viciore Vitensi lib. i, num.
noinine mancipium fieri, quam ejurare lidei caiholi- . 16, adhuc vivenle Genserico Hunericus singulariter
cae professionem. Puer atitem, inqiiit, Pauliltus no- bonorabat. Porro ejusdem operis auclorem fncit Pe-
mine, (rater Eutychiani el Paschasii, pro elegantiq trus Franciscus Chiffietius Vigilium Tapsensem epi-
formmalque ingenii admodum regi acceptus, cuni a scopum.in opusculo 2 de Vindiciis htijus Africani
professioneatque amore caihoticmfidei nullis minisde- episcopi elucubrationum , quod eliam hoc nomine
turbari postet, fustibusdiucmsus,et ad infimamseri>j(u- edidit in libros tres distribulum. Sec| refragantur co^
tem damnalusest: ideo, ul apparel, non inlerfectus,ne dices mss., qui, ipsomel aitestaire Chiffletio, idera
de superaiasmvitiaimpii regis etiamwlasilla glqriarelur. opus Idatio episcopo tribuunt. Chiffletii opinionerii
6. Horura sancloruiri niemoriam celebrahi veleruiri impugnat Y. C. Joseph Anlelmius in dissenalione
simul et recentiorum martyrologiorum scriptores,- ex quam nuper edidit de symboli Alhanasinni auctore,
quibus Ado loctim Prosperi integrum marlyrologio sect. 2. Verum elsi persuasum nobis sit Idalium epi-
suo inseruit ad diem 15 Noverabris, quod et postea _" scopum hujus operis autlorem, riequaquam esse Ida-
in Roinauo quoque Martyrologio factum esi. At tium Clarium episcopum Hispanum, qui Theodosii
Usuardus solum ea relulit quaead quaituor priores at- Magni lemporibus ob accusatum Priscillianum haere-
linent, nihil de Paulillo commemorans, sicut nec licum celebris fuil, iil plerique ex recentioribus no-
Florus, in cujus marlyrologio iidem saricti pariler minum similitudine decepli arbitrati stint; non t nien
recensentur, sed die praecedenti. Ibi eiiam, sicut et inficiari possumus ipsum altcri Idalio, Lcinicoesci-
in Canisiana Prosperi Chronici editione, qui inter licet in Gnllaeciaepiseopo, ascribi posse, quom Gen-
ipsos quartus sub uomine Eutychiani reccnsehir, ap- serici temporibus floruisse constat, cuni Vandnli
pellatur Eutychius. Eoruradein Chrisli marlyrum le- Hispania relicia in Africam transfrelarunl. Etquidem
stiyitatem, velutj suorum concivium, celebranl Hi- ipsemet in Chronico, iiuod ad lerlium usque 214
spaoioescripiores. Et merito quidem. Eos enim Iti- ihiperatoris Anthemii arinum perduxit, se rebus'ge-
spanos fuisse, vel ex Prosperi loco qnem supra slis quae narrat praesentem ut plurimum fuisse pas-
descripsimus constat. Plura proe cicteris habet de iis sim testatur.
TamayusSaiazar in martyrolugio Hispanico, ubi eo- 8, Paulo post islud tempus, cum scilicel Cartha-
rum acta ad diem 13 Novembiis ex variis auctoribus ginem jam Gensericus invasisset, CerealisCa-tellensis
consarcinavii. Quin et ibi epitaphium eorum sepul- episcopus librum adversus Maximinum A.rianacsecioe
cro, uti refert, inscriptum iaudat, in quo Arcadins episcopum conscripsit, qui exstat in Bibliolheca Pa-
Toleti, caeteri Salmanticaenati dicuntur, vocanturque trum, laudaturquea Gennadio cap. 66. Idem Cerealis
marlyrum Yandalicaepersecutionisin Africa primitim. in Noliiia Africana recensetur inter MauritaniaeC»3-
Postremum bunc tilulum eis esse debitum, ex epi- saricnsis episcopos, qui Hunerici regis maudato Gar-
stola Honorati Antoniui, quam supra 213 retulimus; JE ] thaginem convenerunt pro reddenda fideisuaeratioiie,
nemo potest inficiari. Ibi enim Arcatliuih sic Hono- de quo supra dixitnuspag. 179. Floruitineadenipiovi
ratus alloquitur num. 5: Signifer es Chrhli, in acie , ciaYoconius Casiellmus,seu, ut habet nostrum veius
primus ambulas. Si lu cecideris, ab aliorum morte exempiar,Cas(fl//ana?Maurilaniaeurbisepiscopus,cujus
non eris immunis, etc. Sed quoepracterea de istis varia opuscuIarecensetGennadiuscap. 78. Videsupra
marlyribus ex recentioribus narrat idem auclor, ne- col. 175(Nobiscol.545, num. 75). Denique uraHdtopt-
mo facile admittet absque aliquo vatle certioris lidei. nionecelebrisnpudeumdem auctorem.cap. 75, dicitur
7. Caeterummulto plures hac teinpestale martyreset Asclepius Afer in docendoex tempore, qui etiam ad-
confessores pro Christi asserenda divinilate in Africa versus Arianos sicni etcontra Donatistas multa scri-
decertasse auctores Jaudati innuunt, quamvis pauco- psisse memoratur. Sed illius sedis nomen varie varii
rum solummodo nomina brevitalis studio recensue- codices scribunt, ita tamen ut nullus a corruptione
rint. Necetiam dcfuere sanctissimi pracsules,qui sese videatur immunis. Editi liabcnt, Asclepius Afer in
vcluli muros aereos pro donius Domini defensione Bagaiensi lerritorio vici non grandis episcopus; no-
Genserici conatibus opponerenl: ex quorum numero struni vero Gennadii exemplar velustissimum liabet,
aliquot laudat Gennadius in cataiogo scriplorum ec- inGabaensi terrilorio Vicinmgranlis,elc.; alia manUj
clesiasticorum qui, accepto calamo, fidei catholicae non tamen adeo amiqua, Vicine civitatis. Priorem
veritatem contra Arianos scriptis egregie propugna- lamen lectionem confirntat codex Fiscamnensis, ut>
runt. Celebris inter alios fuit Victor Cartennae in monuitme nosterdomnus Guillelmus Fii/as.re, ubim
Mauriianiaepiscopus, qui librum a se adversus Aria- Navigensilerritorio VicinigrandisepiscopusAiciinr. Ho-
nos editum ipsimet regi Genserico offerri curavit, ut n" norius cap. 72eumdem simpliciter in Baiensi territorio
se didicisse teslatur Gennadius cap. 77 ex ejusdem ephcopumappeltat.Etquidem hicforie nomen alicujus
libri prologo. De hoc vide supra pag. 169 (Nobis col. vici designatur. Episcoposenini in viltis eiin fundis, et
540, num. 50). Ad idem quoque procul dubio tempus per agros in Africa fuisse nemo nescit, quod ex Col-
revocari debet breviariumfidei adversus eosdemAria- latione Carthaginensi cap. 181 et-182, aliisque ve-
nosconscriplum,quod cum aliis quatuor vcteruni au- luslis monumentis absque magno negoiio probari
cloruraopusculisediditJacobusSirmondusannol650. posset. Sed.bis diutius immorari non vacat. Caeteros
Et quiderajam supra observavimus in nota20 ad Viclo- vero auctores qui subsequentibus temporibus fleruere
rem Vitensem(Sttpra co(. 188, n.e), Sebaslianumco- praetermitto, inter quos enituit potissimum bealus
milema Genserico sollicitatuni ut patriam religionem Fulgentius, de q'u.6plura suo locodicturi sumus.
abnegaret, existo breviario responsionem hausisse qua CAPUTV
tyranniconaiusirritosfecit. lisdera temporibusprodiit Gensericut capfa Cqrthagine in ipsws civessmvit.
in lucemLiber seu Declaralio quorumquelocorumde
Triniiale contra Varimadum Arianwseclw diaconum, 1. Gensericus, de cujus fide ob pacem sacramen-
quodquidemopus editum est in Bibliotheca Patrum, to, uti diximus, eoiifirmatam, securus videbatur im-
ubi ipsius auctor in praefalioneoperi praefixase apud perator, videns Romanis alio detentis, eas urbes quaa
Neapolim Campaniae urbem constitutum scripsisse sibi ipsi non parebanl, se haud magno negoiio inva-
testatur eo lempore quo Ariani de infidetium regum surum, repentino impetu Carthaginem advolans,eaui
tioriabaniur suverbia; quem librum, veluUavHiarium suo subiecitimuerio, ralus, capta totius Africoeitrba
 375 APPENDIX AD VICTOREMVITENSEM 57«
prxcipua, cum senatum virosque nobiles in sua bn- A j enim timeret Gensencus ne, si illi vel modicum qnid
heret potestate, foreut ntilli deincepssibi resisteudo cx pristina auctoritate retinercnt, aliquando sibi iu-
pares essent. At lanta cum saevilia in istius miserri- fensiores essent fuluri, universos qui aliqua dignitaic
in:e urbis cives exarsii, utnisi omnes fere istius cevi pollcbant, vel generis nobiliiate caeteris prnestanliores
auctores lestes eorum quae liac occasione Gensericus ulcunque videbantur, bonis omnibus spoliatos (rans
patravit haberemus, omnem prorsus tidcm excedere mare navigare compulit, nisi maluissent ad vilinrum
viderenlur. Rem aliorum verbis esponerc juvai, ne mancipiorum conditionem redigi. Priorem sortem
quis forle me celeberrimae civilalis calamitates exag- beati Fulgentii avum 216 passum fuisse discimus cx
gerasse existiniel. Sic itaqne de hoc excidio loquitur ejusdem sancti vila, cap. 1, ubi Gordianus, sic cnim
Prosper in Chronico: Theodosioxvn et Festoconsuli- appellabalur, cx senalorum Carthaginensium numcro
tus, id cst acraevulgaris anno 459, Mtio rebus quw impositam peregrinalionem libenli animo suscepissc
in Gallih componebanturintenlo, Gensericus,de cujus dicitur, volenssallem,facullatibus perdilh, non perdere
amicitia niltil meluebalur, xiv calendas Novembris libertatem.
Cdrthaginem dolo pacis invadit, omnesqueopesejus, 4. Aliorum quorutndam forluiiam docent nos Theo-
excructatisdiverso tormentorum genere civibus,in jus doriti epistolae, qui e palria profugi, post peragratas
suum vertii; nec ab ecclesiarumdespotiationeabstinem, varias Orientis provincias in Syriam u«que periige-
quat et sacrit vasis exinanilas cl sacerdolum ddmini- runt. Celebris inter caclerns fnit Coelestiacus,aui, ut
siralione privalas, non jam divini cultus locn, sed suo- aliae etlilioncs habent, Coelestianus quidam , quein
rum.%\§jussit esse habitacula; ih universumcaptivi idera Theodorilus Appellioni commentlai ei istola 29;
populi ordinem swvus, sed prwcipue nobitiialiel reli- "*.R in qua Carihaginensium vices deplorans, cgregic ur-
gioni infensus, ul non discernerelur homiiAbusmagit bis istius cladem dqscribil. Oua; Carihagineiisc, in-
an Deo bellum inlulissel. Havc aulem caplivilatem quit, passi sunt, Mschyli cl Sophoclh iragwdia egerent,
Cqrthago subiil anno poslquam Romana esse cwperat atque Iwinm quoquetiiiguamfortasse vincerelmatorum
585. Eadem babet Isidorus in Uistoria Vandalorum magnitudo. Illa enim a Romanh ipsisquondamvixcapla,
aera 467. Ille viotata sacramenti religioue Carthaginem imo quw cuin maxima Roma de principalu swpe certa-
dolo pacis invadil, ctc, ntProsper; quibus addit: rat, eamque in summum dhcrimen adduxerat, ludi-
Arianam pestilenliamper totamAfrkam intromittit, ta- brium modo facta esl barbarorum. El qui ccleberrimam
eerdoles ecclesiw pellit, mariyres plurithos efficil; et, ejus curiam ornabant, orbe toto nunc errunt, vitam ex
juxta prophetiam Danielit, demutalh mysteriis sanclo- hospilalium hominum manibus sustentantes, cienlque
rum ecclesiasChristi hoslibustradidit. Quaeultima ver- spectanlibuslacrymas, et rerum humanarum inslabiti-
baex Idalii Cbronico inutuatus est. Di.mivero nolat taiem volubililalemque declarant. Atios eqnilem ridi
Marcellinus comes x calendas Novembris, quo asse- complures inde vrofectos, el timui : nescio enim, qnod
rit Carlbaginem a Genserico occupaiam fuisse. At ait Scriplura (Prov. xxvil, 1), quid supervenlnra pa-
praeferenda est Prosperi el Idatii auctoritas. riat dies. Tum Appellioni Caelesliacuui speciali afie-
2. De Africanarum piovinciarum ipsiusquc Car- clu commendat, qui magiiiitn ex calamiiatibus quibus
tbaginis excidio plura habet Salvfanus Massiliensis affiictabatur faciebat in pictale provenlum. Veneror
presbylcr in libris de Gubernaiione Dei, quorum autem, inqtiit, in prlmis prwslanlissimumet magnifi-
sextus ct duo sequentes fere sunl loii de boc argu- centissimumCcelestiacuin,q.uiel calamitatcmwquo(ert
mento. Has vero calamitaies divinmseveriiatitribuen- animo, et felicitalis mutationem in occasionemvertit
das non esse, dieit idem auctor, sed Afrorum sceleri (C philosophiw, universorumque Rec.oren laudai, el hoc
depulandas, qui Vandalos gravi, anlequamilluc perge- conducere arbilratw^ quod itle aul fierijussil, aui ne
renl, ac loncjainiquilale traxerant. Eorumdem Afro- fierty non prohibuit. lneffabilis namnue est divinw
rum vilia et depravatos mores ita exaggerat, ut nul- Providcntimralio. Hunc una cum uxore ac ftliis pcrc-
lum apud ipsos bonum, sed tolum malum fuissc nsse- grinantem Abrahamitica bcnevotciiliaexcipial maqni-
verare non dubitet , quod nempe exclusa naturcci ficenlia lua. De animi enim tui magniludineconfisus
originalis sinceritate, aliam quodammodoin his nalu- hotpites ittot introdueo , ct tiberatem dexleram tuam
ramvitia fecissent. Eorum polissimum impudiciliami oslendo.
insectatur libro vn. At libro sequer.lt in eos maximei 5. Exslant apiid eumdem Tbcodoritum vari n lit-
invehit, quod nulla in servos Dei, poiissimum mona- terae ad episcopos nonnullos, aliosque viros nobiles
chos, sanctos Dei appellat, reverentia lenerenliir, dataedeeodem argum.nio, inquihns laudatsuinmam
quos contra irridebant, maledkebant, detestabanlur, Ccelestiaci in his calamitatibus pcrferendis paiien-
inseclabantur, ea omnia in illos pene facientes qum ini liam. Paupertatem aulem, inquit epistohi 54 ad Pairi-
Satvalorem nostrumJudworum impielat anie fecilquami cinm comitem, facile ita fert, quomodopauci divtlias.
ad effmionem ipsam divini sanijuinis perveniret. Tumt Ulilur etiam hac occnsione pii-simus autisics ut re-
' paulo post suhjungit: Inter Africwcivitates, et maxi- rum humanarum fragiliiatem ob oculos poneret eo-
me intra Carlhaginis muros, pallialum et pallidum, ett rum ad quos scribebal. Sic ad Stasimum comiiem ct
recisis comarum fluenliumjubis usque acl cuiem ton- primalem loquilur epistola 55 : Expono mngnificen-
tum videre, lam infelix ilte populus quam infidelissine>. tix tuw patriam illi\ (Coelesliaco)esse omnibus idim
convkio atque exsecraione vix poterat. Et si quandoi r. decantatam Libyam, civitatein vero spectaiissimam
aliquis Deiservusaut deMgypliorum ccenobih,aul, elc, , Carthaginem, tribum et [amiliam iu senalu clarissimo,
ad urbem iltam officio divini operis accessit, simul utt lum opesmagnas, et supra quam opus erat uffluentes.
populo apparuil, contumetias, sacrilegia et maledklio- Verum liwc omnia fabula nunc sunl, el rebus destituia
net excepit. Nec solum hoc, sed improbissimisflacjitio- narralio Talis nimirum est hominumfili iias, ttc.
sorum hominum cachinnis, et delesiantibus-ridenlium i Eadcm fernie repetil in epislnla 30 ad Arium Sophi-
tibilis qitasi taureis cwdebatur, vere, ut si quis ea insciuss stam, ct iu epistola 52 ail Tlieolisnnii Bernea: epi-
rerum fieri videretnon atiquem hominemtudificari, sed/ scopum. Sed observalione digna sunt qnae de eotlem
novum inaudilumque monstrum abigiatque exlerminarii Crelestiaco scribit atl Domnum Aniioclieiiumejiisc>-
arbitrarelur. Haecct alia plura Salvianus raore suo) pum, epistola 51. Prwstanlissinw, inquit, et magnifi-
popnlos ad pngniteniiam provocnndi desiderio abre- cenlistimoCcelestiacopalria quidem ceteberrima Cvr-
ptus. Sed de hac Carthaginis clade consuleudus estt thago,-geuus vero qnodilta fuilspeclttbile.At w.tnce.t
potissimum Victor Viiensis libro primo : ex quo di- eapulsus exteras oras peragrat, et Dei amantium nia-
scimus Quodvultdeum Carthaginis episcopum tumi num circumspicil. Habet prwlerea ontis necessarium,
maxima cleri sui parle, vetustae navi impositum utt quod illi curas auget, uxorem et filios et famulos, quo-
undis absorberentur, Neapolim Campaniae feliciterr rum causa pluribus egel impensh. Ego vero itliui ani*
appulisse. De isio agemus iufra cap. 9. mum admiratus sum. Sic enim quasi secundis ventis
i 3. Caeterum quo nobiliores erant CarthaginensiS s ferretur, gubernatorem laudal, el gravem tempeslatem
urbis cives, eo iniserabilior luil illorum casus. CumX - nihiti 217 /"««''•Pietatem namque ex calamitate sua
 577 RUINARTI IN HISTORIAMPERSEC. YANDAL.COMMENTARIUSHISTORICUS. 57g
Incatus eti, felicissimumque huncitli fructum infelicitass A Nos ver.o ejus passionis gesta integra ex codice ma-
aittilit. Nam dum prosperafertum ulerelur, hujusmodii nuscriplo, quem cum Bollandianaeditione contuli-
sermonet non admittebal : illa vero spolialus , simul• mus, nacti, ca operae pretium duximus bic exhibere.
abjecit impieialem, et pielatit dkitias nunc pottidet,,1 Quamvis enim non ab iis scrijita fuerint qui rebus
quarum gratia advertilatemisiam contetnnil.Haecpaulo. geslis pracsentcs adfucre, non lamen iis deneganda
fusius referre visum esl, ul exinde paieat calamiiates> omnino fides qui res prout cas a palribus suis acce-
et viiae hujus miserias nt plurimutn illis e:-se perne- perant, absquc ullis lictionum additamentis posteri-
cessarias qui saluti suae consulere volunl, cuin aliasi tati mandare salcgerunt. Necquemquam movercdc-
divitiis el bonoribus afflnentibusne de ea quidem <:o- bel quod in his Julia a paganis deorum sacrificja cu-
giiare in mcntem vcnial. rantibus passa dicalur. Non enim adeo eraut exstir-
6. Sedel alios quoque Africnnos cives e patiiaex- pati limc lemporrsgemihes, ut in locis snltem dissitis
lorres, litteris suis commendnre curavit idem Tbeo- sacrificiaconsueta planeomiserint. Etquidem sa-culo
doriius. Exstat ex iisuna, numcro sciticel 52 , ad sequenti sanctus pater licnedictus, altestante Grcgo-
Ibam Edessaeepiscopum, sicutet sequensad Sopbro- rio Magnolibro 11Dialogorum,cap. 8, ethnicos prope
nium episcopum Coustaniinae, in quibus episcopum Cusinum montem demoranles ad fiilem adduxit, eo-
queiiidani ex Africa ob barbarorum crudelilatcm rumquedelubrum Apollini sacrum, silvamque eorum
profugum, noinine Cyprianum, eorum pietati com- superstitioni dicatam, qiiaeadhuc supererant, plane
niittit. Sed hic omittere noii licet qnod cjusdem everlit ac dcstruxil. Quin et Cyrus, homo gentilis,
Africanaeperseculionis occasione scribit idem TheO- eo ipso lemporc quo Carthaginem invaseruiit Van-
doritus epistola 70, ad Eustalbium iEgarum an- JJ ] dali, primas Romani imperii dignitates obtincbat.qui
listitem, pro Maria nobili pucMa, (juae in comrauni et altero post captam banc urbem anno consul re-
palriae clade in servatn vcndita, inSyriam usquc nuntiatus fuit. Non inultiim postea Marccllianus, et
pervenerat. Res est ipsius verbis exponenda, quae ipse elbnicns , dux Romani exercitus adversus Gen-
inlerpretatione non indigent. Tragwdia dignum cst sericum cum lleracliano constitutus fuit sub Lcone
yuod de Maria nobilistima narralur. Hwc enim, ut imporaiore. Scd quid externa quaerere exempla opus
ipsa referl, et alii quidam testati sunl, fitia est magni- est? cum cx sancto Gregorioconstet adbuc suo tem-
ficenlissimi Eudwmonis, sed in illa calamitaie quw pore gentiles plurimos fuisse in Corsica insula, ubi
Africaminvasit, avilamliberlatemamisit, et niancipata ipsa Julia pnssa dicittir. Is enim lib. ru, indict. 1,
est serviluli.Mercaloret vero eam a barbaris emptam epistola 2 , Petro Corsicaeepiscopo gratulalur tjuoii
popularibus quibusdam uostris vendiderunt. Vendita gcntilium conversioni procurandaesollicite incumbe-
porro est una cum ipsa el puella, ipsius otitn famuta rel, quorum multos ejus opera ab idolorum cullu
domeslica.Itaque acerbumservitutisjugum pqriler du- jam revocatos fuisse lestatur. Porro sanclac Julioa
cebant ancilla et domina. Cvterum discrimenignorare virginis et ir.ariyris memoriacelebris est in niartyro-,
famulanotuit, necoblitaest prislinm dominalionis, sed logiis liiin antiquis tura recenlioribus , qnaeejus fe-
benevolentiamin calamitale reservavit, et post commu- stum diem 22 Maiirecolunt. Hac itera die inemora-
nium dominorum famulalum , famulabatur etiamilti lura FerrarioinCatalogo generali Sanctorumltaliae,
quw comerva putabalur, pedes abluent, leclulumster- ubi ait Juliam apud Bonifaciura Corsica? oppidum
nens, et retiqua simililer officiaprocurans. Res ad em- fuisse occisam. Sacrum vero ipsius corpus in insula
ptorum notitiampervenit : inde vulgataper urbem hu- Gorgona remansit usque ad annum 765, quo a Desi-
jus liberias, el probitas ancillm. Quw cum didkissent C dcrio Longobardorum regc Brixiam translatum est,
qui apud not dcgunl mititet fidetissimi, ego enimlunc ubi in monasterio Benedictino, a se Ansacuxoris suae
aberam , prelio emploribus reslituto , illam a tervitule suasionibus magnificenlissimeconstructo pro Angel-
tindicarunt. Ego vero post reditum , et de calamitaiit berga eoruni lilia , collocatum fuit, ibique bactenus
casu, et de laudabiti niilitumsludio certior faclus, illis summa populi devotione celebratur.
quidemfaustaprecatus sum;nobitissimamvero puellam
cuidam e religiosissimis diaconis [Al. edit. piissimw PASSIO
cuidam diaconissw]commendavi,et annonamilli affa- SANtT^ miAMVIRG1N1S ETMARTVRIS
timpraberijussi. Jam decemelapsimenseseranl., cum
patrem audiens adhuc vivere, magisiratumquegerere (Ex cod. ms. archimonasteriiRemigiiS. Remcnsisciiin
m Occidente,redire ad illum, ut par erat, concupivit. cdil. coll.)
Et cum affirmarenlnonnulli ad nundinas quwapud rot 219 'NCiPif MOLOCUS.
nunc aguntur complures ab Occulentemercatoresven-
turos, poslulavit ul cum litterit meis proficiscerelur. I. Scriptiiniest,fralrescarissimi:Narrabuntea filiis
Hac ego de causa ephtolam tcripsi, pietatem tuam ob- suis, ut ponant in Deo spem suam, el nonoMiviscaii-
tesians u! generosw stirpis curam gerat, et religione tur quxcunquc opcrntus est Detis in snnclis suis
prwdilo cuipiamjubeat, ul cum navicnlarih et guber- ( P..al. LXXVII , 6 et teq.). lllis namquc diebus,
ucdoribus,mercatonbusqueagat, el fidiseam viris com- requirentibtis nobis a senioribus qualis fnit vita
millal, qui patri resiituere queant. Prortus enim lu- saiiciiu inariyris Juliae, vel quod tiopatuin ejus
crum ingens referenl, 7111filiam ad palrem prwler rD passionis obtinuerit palma [Bolt., palioain] mar-
spcm omnemhumanam perduxerint. HoccTheodorilus tyrii, hoc nobis plena (ide gestorum relulcruutsibi a
ad episcupum /Egarura, quae civilas olim erat cpi- pareniibus stiis ita fuisse relatum : quod nos idem
scopalis sedes sub Anazarbensi metropolita, in ex- posterilati qualicunque paginula, non lam elegantia
trema Ciliciaeparte, ad quam negotiatores ex diver- scrmonis quam siiuplicitate fidelissima, lectoribui
sis orbis partibus solebant conveuire. credimus transmittcndum, ne forlasse scnescenle
7. Huic vero historiae aliam adjungit Baronius Ju- ilde, in occultis lantae martyris passio a impendatur,
lioe cujiisdam virginis, quae non solinn, sicut Maria, quae a b capite Corsicaeeffusione sanguinis in antore
post captam a Yandalis 218 Cnrlhaginein pariter in Domini nostri Jesu Chrisli lotara provinctam con-
Syriam abducta et vendua fuit, sed pralerea scrvitu- secravii.
tem, aliasqne calamitates glorioso tandem martycio I.NCIPIT PASSIO.
coraplev t. Haecest Julia virgo celebris cujus agoucin
ideni Baronius ex Adouis martyrologio, seu potins ut II. In tempore illo cum civilas Carlbago capta
ipsemel observal in notis ad Martyrologium Roma- fuisset,luncbeata Jtilia ex ea captiva ducta est, atque
num , cx Adonis appendice profei-t ad nnnum 440. sonito in servilium pervenit cu<usdamviri noraine
" Cod. Remig., inoccultustantm marlyris impenda- finibus verstts Italiam. Tota nunc insula subest Ge<
lur. Forte, nullus cultus tantw manyri, etc. nuensium dominio
Capo Corso, promonloriura in Corsicx insulae
 579 APPENDIX AD VICTOREMVITENSEM 580
Eusebll. Sed venerabilis martyr apostolicumobserva- \ tuo quantum petienl nano, el ncxum luae conditionis
bat prscceptuni. Servlebat domino carnali, non quasi absolvo. Sancta vero Julia respnndit: Lihertas mea
nd oculum serviens, sed lanquam Deo omni imperio Chrisli servitium est, cui ego quotidie pura mente
» sublimi subdita (Ephes. vi, 6; Col. m, 22) famula- defervio.Cailerum isiiimvestium erroiem non solum
balur. Et licct b paganus fuisset dominus ejus, admi- non veneror, verum etiam et detesior. Tunc Felix
rahatur tantam ejus servitii virluleiu : propier quud Saxo jubet eam alapij cacdi.Sanrla vcro Julja ait : Si
qtinm Inallquo venerabatur conslantiam ejusdem re- Douiinus meus Jesus Cbristus propter me sputa et
ligioijis. At ubi explelo servitio famulatus sui requies alapasin facie accepit, quare non ego [Forte proptcr
ei data fuisset, aut leclioni vacabat, aut oralionibus ipstim} propler roe ipsani alapis caedar , el pro
insistebat, Igifur cum se cibi contritiono in amorem spuiis laerymis meis maxillae mcoprigeniur? Iterum
Dei [Bolt., affligeretj affigeret, nullatenus a domino saevissimusdraeo jussit eam criiiibus lorquei i. Vetie-
sno nec blahdtmentis, nec monitionihus, vel unius rabilis Dei martyr lorquelur, fiagellatur. I|la veroin
diei, ul ferlur, °jejnnio jiotuit relaxari, nisi solum confessione sna clamabat; lllum tppfitror qni pm-
Resurrectionis dominicse diei. Pallebaivulliisejus pter rae (lagelljs caesus cst: nani si Doiiiinus jncus
jejunio, sed fides firmadurabat: arescebant memhra propler me spiois est eorouatus, et Jropoeumcnicis
affiiclione, sed mens eoelo inlenta verbis Dej quoii- suseepit, quare non ego per nioUi'icm capijlorum
die pascebatur; pallebat violis abslinentiae, [Forte meorum , 11 per ejus vexil|um fijr sustiniam liujus
albescebat] ardescebat liliis caslitatis. passionis cerlaminn, ut merear pr veuire ad njartyrii
III. llaque domlnus ejus caroalis Eusebius , civis palmam ?
SyriaePalsestirioe,»d Gallia*cum pretiosisnimis mer-i • V. Itaqite fesiinus draco , saevitiaesuacdanina
cimoniis properans , inopinantibus nobis, quod pre- fl pateretur , slalim jussil san n Clirjsti faniulnm in
tiosum habuit Gapitc Corsitac reliquil. Igilur com jatibulo crucis imponi: /expergchtcto Eusehio
ihidem forllssimis remigiis navim suam anchoris si- ibidem maxiraa perdomuu ,;arnis certamina viclrix
slerent, vident 220 etninns ritus sncriticiorum ibi- ultima. e Cumque illesoporis frena laxassel, sancta
dem a paganis impendi. Statim praceps l.usehius illa anima carne solula , martyiii pilnia roscatii, :)d
cum suisotnnibus adsacrlficandiiin descendit. Eadem ostra ccelortimlaetum cum nngclis petit volaium, i!ii-
vero die faurUrndaenionibussuis immolabanl. lnterca ' dem in llialamo crucis dotnlja sua, nsianiibus ange-
cum illi crapulis baccbareniur, saucla vero Julii lis, plena fide confcssionis recilavit, ei sanguinis sui
propter illorutp errorem deimo pectoris alta suspiria effiisioiie subsciipsil : alque fpsr eos divina dispen-
protralieret, nuntialum estFe!icida satelliiibus suis, satione in insula Margaiita nuntiatiim 221 eil
in navi esse puellam quoe cultum deoruni irriderct. sanctorum congregatioui monacboium. Qui cnhfeslim
Eusebium Illius scrpentis, dicens : Quare ,. navim conscenderiiiit, et Ievanfes vela, prsestnnte
- Alloquitur
noji omnes qui leeuin sunt, ad cultum deortim no- sibi venti solaliuiu , suhilo pervenerunt in Capiie
slrorum descenderunt? Praeterea audio ibi esse ( orsicte, el lequirentes ita invenerunt, sicut eis ab
jpnellam quaeriomina deorum noslroruui deridel. Ad angelis fuerat revelalum. Qui ciim oinni revercntia
haecEusebtus respondit: Puellam quam dicis, nullo- deponentes corjuis sanctoe mariyris Christi de crurp,
modo a cultu vel superstiiione Clirisiiaiiorum amo- posuerunt cam in n.ivi, et levantes vela navigavenipt
vere procvalui,neque sub interminatione ad nostram subomniceleritaleregredientespraestantesibivenios.
religionem addueere potui; et nisi mihi fidelissimo VI. Tunc obviaverunt eis monaclii. cum navj de
servjtio famulatus sui necessari» esset, j.im eam Q ( insula quae dicilurh Capraria, praestanieconira
sibi vi;iito
poenisafllcerem. Tunc Felix Saxo dixit ad eum : Aut maguum solalium; eiinirali sunl quod venti
eamdiis nosfrls votasolvere compelle, aulcerte dabo foriiludinem in modum volucrqmvela pleqa iier simm
libi de meig quatuor [Cod. Rom., ancillis] ancillas, agerent. Qui aceedentes et diligeniissimc rcquirenles,
queetibi plactierinlmeliores; aut pretium qped taxa- quae virlus Dei esset ja nayj, exposuerunt eis omnia
tum fuerit, tantum da mjhi eam. Ad haec Eusebius perordinem sicutgesla fueraqi, et postulauies ab
rcspondit: Si mihi integrum censum tuum dare vo- eis reljquiarum beAe^iclionen) impeuaveruijt «f re-
lueris, non poleritfld ejusdem meriiuot servilii com- gressisunt in sua. Illi aulcm pervenerunl in insulam
parari. Gorgonensem, et deponentes corpus ejus de navi, et
IV. Tunc habito congilio venenatissimus serpens condientes eam aromaiibus posueruni in monumenio
convivium praeparavit, ubi Eusebius poculis crapula- cum gaudio magno. Gesta autejn sunt baec xi calen-
tus , alto somno sopittis est. Statim gentilium turba das Junii. In quo locp fiorent oratio.nes sanctorutn
furens navim conscenderunt, atque exinde sanctam ad laudem Domininosiri Jesu Christi, cui est honor
Juliam ad tittus deposuerunt. Tunc Felix Saxo dixit et gloria in sjecula saeculorum.Amen
ad eam : Sacrifica diis, puella : ego pro te doraino
* Boll., imperio subdila publice famulabaiur. ipsa, magno Elruriae duci subdita. De Gorgonae in-
b Papebrochius censet reponi debero Arianus, aul sulae mooachis Gregorius Magnusin lib. i, cpist. 50.
Saraeentu, At tota passioqis serres exigit ut iegalur sCod. Bo.l., prosperg vento perveneruul ad monq-
paganus. sierium suum, eic.
« His verbis quaslibet dominicas dies intellige, ut k Insula Capraria media est inier Corsicamet Gor-
tn plerisque sequioris acvi auctoribus. Vide episto- gonaro, Hujusce Misutsemonacbos ob conversatio-
Iam 14 S. Leonis editionis Quesneliauaequae est ad £D nemsanciam IaudalAugustinus epist. 48 ad Eudoxium
Dioscorum Alexandrinum. eorum abbatiem data, Mascezel advcrsus fratreni
. d Cod. Bodec. apud Boll. addit, qui major eratiu- suuin Gildonem in Africa rebellantem pugnaturus,
ter turbat inmtolantium. Jn Adonis appendice dicitur nocles in orationibus com Caprariae insul* nionacliis
princept quod forte praecipuusesset loci illius. Inlra transeglt; quin et eoruin aliquot secutn in Afrieam
dicitur felix Saxo, forte Sago, a Sagona Corsiese duxit, ut ipse armis, illi vero precibus pugiiareni.
urbe nunc diruta, ut suspicatur Papebrochius. Apud Post nocteniiti hymnis ei orationibuspervigijejpirans-
Ferrarium in Calalogo sanctorum Italiae dicitur acUm munitut ipsis coelesliumsacramenlorumthysle-
FelixTribunus. riis proclium iniit, atque cum parva mililum mariu
* Lectiouem eod. Bodecensis retinuimus. Floren- jngenlem rebellium exercitum in fugam veriit, ut
tinus et Remig. habent, Cumque laxastent clautlra narrat Patrius Orosius, auctor illorum temoorum,
tepulcri tubjecta,merilis, ex ore ejus columbarapido lib. w, cap. ?5. Monacbos Etrusci maris insularuni
petiit astra volalu. Ibidem, etc. a Fabiola visilatos fuiSsescribit Hieronymus in ejus-
f Cod. Remig. addit , qum nune vutgo Gorgona di- dem Fabiolaeepitaphio. Vide Baroniura et auctores ab
:itur. Est autera inler Corsicam iusulara et oram eo laudatos ad annum 398. Caeterumcodex Bodec,
fusciae sita . olira Pisanorum , nunc, sicut et Pisa uihil habet de hoc Caprarioemonacliorum occurstl»
581 HUINARTI IN HISTORIAMPERSEC. YANDAL.COMMENTARIUSHISTORICUS. 58S
CAPUT VI. AIll Orienlales provtncias irrupllonem proprio uiotu
A
Genserkus Romam invadit, variasque imperii provin- snscepnrit Attila, atit certe aGenscrico, virocallidis-
cias devastat, sjmo, ad id fuerit pecunia instigatus, ul iioiinulli
voluni, inccrttim esl.
1. Cum Gensericus capta Carthagtne nibil sibiin 4. Caclerum Valentinianus omui spe Carlliaginis
Africa meluendum esse sciret, Sicitiam aggressus imperio vindicandae frustratus, tertio poslquatn a
est, idque eodem anno quo Carlhaginem invaserat, Vandalis capta fuerat aono, Dioscoro et Eudoxio
ut scribil auctor Chronici Paschalis; sed eam irru- cohsiilibus, id esl nnno 442, pacem cum Genserico
ptionera cum Idatio, Prospero et Cassiodoro, anno renovavit, Africa, uti referi Prosper, et cum eo Cas-
seqnenii potius consignandnm essc ccnscnt viri cru- siodorus, et alii, certit spaiiis inter ulrumquedkisa,
diti, Valentinianoscilicct Auguslo v et Anatolio con- Byzacenam, Tripoliianam, et provincinm qtiae pro-
sulibus, id est anno vulgaris aerae440. Haeccsl pro- consularis diccbatur, barbaris dimisit imperalor, re-
cul dubio patriae suaecalamitas, qtiam Paschasinus lentis Maurilania utraque Caesariensiscilicel et Siti-
Lilybaetanusin Sicilia episcopus deptorat in cplstola fensi, Numidja, et ea regione quoe veteris olira
ad LeonemMagnumpontificem, in qua nuditaiera et Maurilaninepars eral poslea stib Tingiianae nomine
alias aerumnas, amarhsima captiviiate faciente, se in- cognita, sed qu;c ad Ilispaniarum dioscesiin pertine-
currisse conqiierilur. Et quidem gravem fuisse islam bat. Numidiaepartem adjicit Victor Vitensis libro i,
Siciliae calamiiatem ex aliis quoque auctoribus qui num. 4, ubi Byzacenam, Abaritanam, atque Getu-
ea de re scripserunt, colligi poiest. Test itur quippe liam, el partem NumtdiaeGensericum 223 silji re~
Isidorus in brevi Vandalorum Historia, ara 467, -„"* servasse scribit, dala exerciiui proconsulari seu
Gensericura, direpta oinni Sicilia, etiam Panormum, Zeugitana, Cccterat,inquit, provinchs licel extermina-
tolius insulaecnput, obsidione cinxisse. Id vero hau- tas Valentinianoadhuc dcfendenle. Hic pnrro in me-
sit ex Idatii episcopi Chronico, qui gravem ea occa- moriamrevocare juvat Leonis,rebus gesiis plus quam
sione perseculionem adversus catholicos in eadem nomine Magni, Romani ponlificis, pro Ecclesia Dei
provincia a barbaro rege commoiam fuisse scribit, sibi commissa smnmam sollicitiidinem, qui veritus
instiganle scilicet MaximinoArianae sectx fautore, ne inter tantns bellorum tumullus, quibus agilabatur
quod ab orlhodoxis anlistitibus paulo antea ftiisset Africa, ecclesiaslicaedisciplinaevigor aliquod dispeu-
condemnatus. Haec sunt Idatii verba : Gaiserkus Si- dium pateretur, pacis obtentu, quam inter iinpera-
ciliam deprwdalus, Panormum diu obsedit: qui dam- torem et Geusericum confirmatam fuisse mox dice-
nati a calholkisepitcopisMaximi,apud Ckiliam Aria- bamus, opportunam csse censuitoccasionem miitendi
norum 222 ^ucis, adversumcatholkos prwcipitatur in islas regiones legali, qui vice sua rebus omuibus
instinctu, ttt eos quoquo paclo in impielalemcogeret provideret. Potentium ephcopum, ad id opus a beato
Arianam: nonnutlisdeclinantibus, aliquami duranlet pontilice electum fuisse, aique in Africam uansmi-
incalholica fidecontummaveremartyrium. Eam tamen sisse discimus ex ipsius epistola ad cpiscopns per
provinciaro, sicut et Brulios, Gensericum invadere MaurilaniamCoesariensemconslilulos daia, quae in
nunquam potuisse testalur Theodoricus rex Gotho- prioribus edilionibus ordine 87, in Quesuelinnavero
rum, aptid Cassiodorum lib. i Variarum, epist. 4, editione omnium prima est. In ea vero epistola re-
quod eas Cassiodorus avus fortiter tutatus fuisset. prehendit vigilanlissimus pontifex Mauritaniae epi-
2. Totus ilaque huic expeditioni incumbebalGen- scopos, quod vel oJ) temporum perturbutiones,aut
sericus, Skiliam, inqnit Prosper in Chronico, et post C ( ambientium prasumptiones, aut certe ob populares
eum Cassiodorus, qraviter affliaens, cutn coeplum lumultus indulgenliores facti, indignos aliquot ad pa-
opus, audito Sebastianicomilis m Africam adventu, storale fasligium evexissent; quosex ordiue dejici
interrupit: veritus quippe ne lantus vir sibi absenti imperavit, servata tamen ea moderatione quam tem-
aliqua negotia facesseret, statim Carthaginem rcdiit. poris acerhissimi necessiias exigebat. lbidem prae-
Yerum nihil aliud Sebastianus quam saluti propriat scribit quid famulabusDei quw integritalempudoris in
consulere fuga quoerebat. Uic eniin polest Bonifacii, oppressionebarbarka perdiderant, facicndum csset.
cujus filiam duxerat, mcrlem, socero suo substitij- Concilio Cbalcedonensi, quod duranie hac tranquil-
tus, paulo post iGtio locum cedcre coactus fuerat, a liiate contra Eulycbetem habitum est anno 451, non-
qno staiim e palatio, ut Idalius scribit, evpulsus est. ntilli cx Alricanis episcopis adfuerunt. Ex his duo,
Elapsis deinde ali piot annis exsulet profugut, eodeni scilicet Valerianus Bassianensit, et ulter Bassianus
Idatio leste, ad palaliumOrienlis navigavil,cxindeque Afrus, subscripscre actione 16. Jam antea aclione 6
simili forluna fugatus, adTheodoridem, sicilleTbeo- memorati fuerant Aurelius episcoput Adrumelinut, et
doricum appellat, Gothorum regem confugil; ac tan- Rusikianus episcopusAfricanus.
dem in Africamad Vandalostransiens, post aliquod 5. Respirabant itaque paululunt in altera Africae
temporis intervallum, conliciis advcrsuseum caluni- parte veracfidci cultores, qui sub Valeniinianidiiione
niis, Gensericijussu apud Carlhaginem occisus est. remanseraiit. Al qui Genserici subjacebaut imperio,
Quaeomnia variis in locis ab ldaiio commemorata, rxlreuia quaeque patiebantur, ul vix quidem iis luto
uno ariiculo Marcellinuscomes concludit, ad annura respirare liceret, ut fusius narrat Viclor Vilensis lib.
435. Prosper vero ejus ex Hispania in Africamad-• _ l, num. 7. Non minus in suos saeviitlyrannus, ciim
ventum anno 440 consignal. Laudanda aulem in ipsoi "' optimates quosdara e 6uis vitaesuoeinSidiatos fuisse
potissinmm est summa ejus in conservanda ortho- iulellexissei. Imo, ut aliortim praeveniret conatus,
doxaefidei puritale constantia, de qua Victor Viten- quos ad idem audendum, data occasione, pronos fore
sis lib. l, num. 6; unde occasionem sumpserunt non- suspicabatur, plurimos variis suppliciis vexatos in-
nulli ipsius nomen iu fastisecclesiasticis inscribendj, lerimi jussit. Ei tam multit, inquit Prosper ad amitim
ut diximusinnoia20 ad Viciorem(Supracol. 188,».e). 442, quo consulcs erant Dioscoruset Eudoxius, regis
3. Cum autem baecin Africa ct Sicilia gererentur, tuspkio exilio fuil, ut hac sui cura plus virium perde-r
Theodosius Augustus,comparaia ingenti classe, ad- rel quam si belio iuperaretur.
versus Yandalos bellura movit, sed infeliciexitu, ut t 6. Yaluit tamen aliquid apud regem barbarum
Prosper refert ad annum 441, quo Cyrus consulatum Valenliniani Angusti nomen, qtto nempe supplkante,
gerebat. Ariobinda nempe et alii duces, quos impe- utloquitur Victor Vitensis lib. i, num. 8, Carthagi-
ralor classi praefecerat, negotiumlongit cunctationi- nensi Ecclesiw posl longumsitentiumdesolationisepi-
but differenles, Skilim magis oneri quam Africmprm- scopum ordinari tyrannus prrmisit, annis mlicet
tidio fuerunt. Quin et cum anho sequenti, Dioscoro' circiter tredecim pnstquam Quodvultdeus navi vetu-
scilicetet Eudoxioconsulibus, tlunni sub Attila legei stae impositus in exsiiium pulsus fuerat. Ad hanc
in Thraciam et lllyricura ingressi, has provincias der dignitalem eveclus e.t Deogratias, vir sanciissimus,
popularentur, Theodosius exercitum revocare coa- cujus cgregias virlutes, cl poiissimum sutnmam ad-
CiU8*stquem in Yandalosdirexcrni, An vero istami versus eos qui ex urbe Roma in Africara captivi de-
 ''
383 APPENDIX AD VICT-REM VITENSEM. 581
portali lueranl, carilatem pluribus-latidat Yictor A I puilura quoque caruit. Post hunc Maximi exitumcon-
noster libro laudato, num. 8. Ejus inaugiirationis feslim secuta esl mtiltis digna lacrymis Romana capii-
'diem etannum, imo et ipsum locum notavit auctor vitas, el Urbem omni prmtidio vacuam Gentericus
Clitonici, quod ex ms. codice Augustano sub tironis obtinuit, occurrentesibi extra porlas sancloLeone epi-
Prospcri nomine publici juris fecit Canisius tomo I tcopo, cujus supplicalioita eum, Deo agenle, lenivit,
Antiquac Lectionis. Sic ibi legitur : Mtio et Studio ut cum omnia in potestale ipsius essent, tradila sibi
consulibus,idesljuxta nostrum vulgarem numerandi civilate, ab igne tamen et ccedealque supplkiis absti-
modum, anno 454, Carthagine ordinatur ephcopus neret. Per quatuordecimigitur dies secura et libera
Deogratiat in basilka 224 Puusti, die dominico, scrutatione omnibits opibus suit Roma vacuala csi,
VIII calendas Novembris; quem Ecclesix Carthagi- multaque mitlia captivorum, prout quique aul mlate,
nensi, et quidein difficillimis lemporibus, annis tri- aut arte placuerunt, cum regina et filiabus ejut Car-
bus praefuisse scribil Victor laudatus, indeque ipsius ihaginemabducta tunt. HaecProsper, cui cum caeieri
obilum anno circiter 457 conligisse colligimus. Fe- auctores qui de cadem Romana clade scripsere con-
siiim ejus diem, ut in nota 27 ad Victorem diximus senliant, ipsorura verba referre supervacaneum foret.
(Supta col. 191, n. b), MarlyrologiumRomanuni 22 InfelicemPetronii Maximisortem, qui non sustinebat
Martiicelebrat; at in calendario Carlhaginensi, quod dominusesse, cuiriamea non sustinuerat essetub do-
paulo post ipsius obituin conscriplum est, nonisJa- mino, iugct Sidonius Apollinaris lib. n, epist. 13.
nuarii beatissimi hujusantistiiisaVposhioconsignatur. 9. Al Evagrius Urbem a Gensericoincensam fuisse
7. Is erat in Africa rerum stams, cum JEtio et scribit libro u Historiae, cap. 7 quem aurum, ar-
Sludio consulibus, id est anno 454, Valentinianus T> T gentuni, caiterasque regias gazas navibus imposilas
Maximisecrelis ariibus, cujus uxori ipse vim intu- Carlhagiiiem revexisse asseverat Procopius libro i
leral, impulsus, jElium sub specie rerum novarum de Bello Vandalico, ex quibus unam simulacris omi-
occidit. Hoc tamen facinus lferaclio spadone insti- siam uaufragio periisse, fama attestante, refert. De-
ganie Auguslum admisisse, ex vulgari fama scripsit niqiie idem auctor asserit nihil quod al cujus ino-
Prosper in Chrpnico; sed Heraclii opera ulebatur menti in regia domo fuerit, a barbaro intacium re-
Maximus, ut ex Marcellino comite colligitur, qui mansisse: Ne ws quidem, inquit, aut quidquam aliud
iElio sublalo jara neminera sibi adversaturiim ratus, unde pretium \fieri pottet in palalio retiquerat. Diri-
Valenlinianum ipsum sequenli anno interfecit', sta- puerat et Cnpitolium, Jovis lemplum, tegularumque
limque non solum imperium invasit, verum etiatn partem absluleratalleram,qum ex wre purissitnofaciw,
mortua, ut relert Procnpius, priori sua uxore, Eu- auroque largiter oblitm, magnificamplane mirandam-
doxiam Valcnliniani relictam malrimonio, quamvis que speciemprwbebanl. In his vero spoliis ex eodcm
invitani, sibi copulavit. Inde natum Romanacrcipu- auciore discimus, tibro n, ea fuisse quw olim captis
blicaecxcidiuin, atque ipsius Urbis clades. Nam cum Jerosoltjnus Romam pertulerat Tilus Vespasianut,
aliquando MaximusEudoxiaetolam rerum gestarum, rata qtiacsocculosequenli Jusiinianus imperator, recupe-
seriem enarrasset, fassusque essel Valentinianumi Carlhagjne, Jerosolymis restituit. Sed et ipse
sua opcra interfectum fuisse, ejus, ul inquiebni, du- Justinianus in constiiutione de officio praefectiprae-
cendaedesiderio , haecfurorc, quem tamen dissimu- torio Africae, inler alia quaea Genserico Roma ca-
lare conabatur, accensa, mariti necem, quam abi pla, in Africam delata fuisse commemorat, reccnset
ipsa procuralam nonnulli suspicabantur, quoquoi imperialia ornamenta, quac ilem capto Gilimere Con-
pacto ulcisci consiituit. Tum moroe impatiens stalimi G ( sianlinopolira advecta sunt.
ad Gensericum Carlhagincm misit barbariim, suppli- 10. Fama est apud vulgatos auctores, maxime
cans ne proditorem homicidamYatentiniani priucipisi posterioris aevi,recepta.Gensericuai tribus praecipuis
opiimi, quem vivum inier amicos habuerat, caede > Romaebasilicis pepercisse, quam indulgentiam Lco-
gaudere impune sinercl, sub cujus lyrannide ipsai nis papaeprecibus et monitis acceptam volunt. Quin
quoque tum toto imperio gemebat; cuncia se illii et addit auctor libri pontificum , vasa ab imperatore
prodituram poilicita, si sibi hac in rerum angustiai Conslanlino variis locis sacris Romaeconsecraia, in
opem ferie vellei. tres memoralas basilicas delata, communem cladem
.' 8. Eudoxiaeconsiliis facile aurem accommodavit t evasisse, cx quibus sanctissinius pontifex, caeteras
Gensericus, vir suo gentisque totius vitio avarissi- ecclesias, quae barbarorum manibus direpioeac la-
mus, oblalamque llaliae ac Urbis ipsius diripiendae t befactatae fuerant, restauravit. Cerle ob liberatam a
occasionem ambabus, utaiunl, manibus srripiens , barbaris Urbem , Romae festivilatem publicam insti-
copiis quas ad piraticam exercendam, repentinasque3 tutam fuisse lestis est ipsemet sanctus Leo sermone
expeditiones habere consueverat, congrrgalis, ett 81, qui inscribitur de Octava sanctorum apostolorura
ingeuti classe brevi comparata, in Iialiam transmi- Pelri el lauli. In eo autem conquerllur sanclus pon-
sit. Romam statim profectus, neminem ibi sibi resi- tifex quod isla celebrilas, ad quam antea 06 diem
stentem inveniens, Urbe simul et pnlaiio potitusesi. cattigationis,inquit, et liberalionisnostrmcunctut fide-
Jam enim antea Maximus, qfli audita barbarorum!i lium populus ad agendas Deo graiias confluebat, ita
advenlus fama fugam capessieral, a populis regiis- eOanno quo sermonem hunc habuit fuisset neglecia,
que administris interfectus, et in paries dissectuss r, ut pauci adraodum ad eam convenisseni. Haecautem
fuerat. Quam fosda tunc fuerit senatus populique e contra Baronium, qui eo loco de Attilaua irruptiona
Romani facies, nemo est qui possil verbis expriniere,, Leoncm Magnumsermonem habere censet, de Urbis
quamvis ab iucendiis et coedibusGensericum Leoniss sub Genserico direptione omnino intelligenda esse
papaeprecibus motum abstinuisse scripserit Prosper,, probat Quesnellus ex ipso lotius sermonis contextu.
qui his verbis tam ingentem cladera deploravit, ad1 Et quidefn Leo hanc Urbis fi6eraiio»em, non solura
aniiuni aeraevulgaris 455, quem Valentiniani vm ett ineffabiti omnipotentis Dei misericordimdeputat, qui
Anlhemii consulatu designavit : Ut autem, inquit,, corda furentium barbarorum 226 mitigare diynalut
hoe parricidium, Valenljniani nempe Augusti caedes,, ett; sed et sanctorumcurm attribuil, quae Urbem re-
perpetratumest, Maximutvir gemini consulatuset pa- formavit taluti, a captivitate eruit, a cwdedefendit:
triciwdignitath sumpsit imperium.... Augustamainh- quat quidem verba Allilanac minus recte, Genserici
tionemviri lugere prohibitaminlra paucittimos diesinn vero irruplioni optime congruunt. Favet etiam tem-
conjugium suum transire coegit. Sed hac inconlinenita a poris a sancto Leone designati circumstanlia.Quippe
non diu potilut eit. Nam potl alterum mensem, nun- cum in die octava festivitatis apostolorum de negle-
tialo ex AfrkaGenserici regis advenlu, multisquenobi-- cu Urbis liberatae coinmemoralione conquestus sit,
libusac populaributex Urbe [ugientibut, cum ipte quo- patet hanc circa illud tempus Romte celebrari soli-
que, dala cunctisabeundi tkentia, trepide vellet 225 I lam fuisse. At boc ipso terapore Urbem e Genserici
abscedere,a famulis [edil. Can., forte reginae] reijiis
s lyrannide liberatam fuisse inde colligitur, quod oc-
dilunialut est, et membralim dejectus in Tiberim. se-i- ciso nridic idus Junii Maxiino, tertia die serjuenti
3S3 RUINARTI 1N IIISTORIAM PERSEC. VANDAL.COMMENTARIUSHISTORICUS. 3tf0
Gensericus Romam invaserit, quam tandem per qua- A 2 in Panegyrico Anthemii imperatoris , his ver-
luordeciui dies direplam et expilalam, ut ex Pro- sibus :
spero diximus, dcmum reliquii, in Africam trans- HincVandalusboslis
missurus. Ncc obcst quod eo in sermone ludis cir- Urget, cl nostrumnumtrosaclassequolannis
in
Militatexcidium,conversoqueordinefali
censibus.qui nequaquam mense Junio celeb*ra*bantur, TorridaCaucaseosinferlmihiByrsafurores
magis quam sanctorum cultui addictos fuisse Roma-
nos dicat sanctissimus pontifex: cum ex ipsiusverbis 14. Ejusdcm rei testem luculentissimum habemns
inferri non possit, ipso tempore quo haec loquebattir, Procopium, qui libro i de Bcllo Yandalico, ejusmodi
ejusmodi ludos celebralos fuisse. irrupliones posl Yalentiniani obitura frequentiores
11. Ctcterum Gensericus Carthaginem redux Eu- fuisse referl; cum iieinpe pracler Alanos Mauri quo-
doxiam juniorem Hunerico filio suo uxorem dedit; que sese Vandalis in his expedilionibus adjunxcre.
Placidiam vcro ipsius sororem , quae Olybrio de- Gensericus, inquit, Maurorumauxilio validior factut,
sponsata fueral, cum Eudoxia Augusla earum matre ,- poslquamnunc V'alentinianusfatis concesserat, quoties ver
Conslantinopolim ad Leonem imperatorem direxit, redierat, Siciliam, nunc ltaliam populabundut
ut saepe laudalus Procopius narrat. Evagrius tamen vexabal, oppida alia in servilium traliens, diruens,
lib. II, cap. 7, eas Marciano redditns a Gcnserico alia cuncta rapinis exhauriens, donec inde ipsa vasli-
fuisse scribit, ut eum placaret, ira excandcscentem tale locorum rerumquepenuria fugatus ad Orientis j'm-
lum ob Urbis incendium, tum quod Augustae tanla peratoris subdita se verlit, Itlyricumque omne et Pelo-
contumelia alfectaefuissent.Procopio consentitChro- ponnesum, eique adjacentes insulas , atiaque Grmci
Inde Italiam Skiliamque repetens, si
nici Alexandrini seu Pascbals anctor, qui Valenti- j, j nominisinvadit.
niano Augustovm et Anlhemio comulibus, refei l has quid nuper relktum fuerat, diripit. Cerie Maurossi-
principes feminas a Leone imperatore c Gcnserici memorat mul cum Vandalis commistos in ltaliam irrupisse
captivitate redcmptas fuisse. Sed tunc lemporis vi- mine supra laudatus Sidonius Apollinaris car-
vebat adbuc Marcianus. Eudoxiam aiino sextoLeonis 5; ubi Majoriano Augusto graiulattir ob Victo-
imperatoris Conslaiilinopolim remissumfuisse seribit riatn in islns gcntes barbaras relatam :
Idatius in Cbronico, postquam scilicet per aliquoi CampanamOantibusaustris
annos in Africa a Genserico deienta fuisset. IIocc Ingrediensterrain, securummiliteMauro
tamen opinionum varielas ita componi polest ,; ut Agiicolamaggreditur,pinguis[ier transtra sedebat
Marciano ob tanlain injuriam imperatnrioe familioe Viioialiis.opperienspraedamquamjusserat illuc
illatam excandesceuii, Augusias dimillcrc polliciius Captivocapicntetralii; sei vestra repente
Iuter ulruiiiquehostcm dederantsese agminaplanis.
fuerit, quamvis , id exstiucto paulo posl Marciano,
non nisi post aliquot annos sit exsecutus. Certe jain Magnam hnc occasione cladem Vandalis illatam
supra, cap. scilicet 4, num. 8, ex Thcodoro lectore describit idc.n auctor, dissipato penilus et fugato
observavimus Marci.aiiuinadversus Vandalos exerci- barbarorum exercilu, cui a Genserico praefeclusfue-
tum comparasse, quamvis ejus conatus morle inlcr- rat sororis suc maritus. tngenlem quoque vicloriam
veniente irriti liieriui. Gensericus iulcrea, uii tcsiis sub Avito in Vandalos relatam memorat Idalius in
est idera Procopius, ut sibi Africam tonira Romano- Chronico, ubi magnam eorum mulliludinem a Rici-
rum insultus assereret, omnes, excepla Cartliagine, mere circumventam caesamque fuisse asserit, qui
illius urbes ac oppida muuita , muris prorsus nuda- cum sexaginla navibus ad Gallias vel Italiam move-
vil, eo scilicel consilio, non solum ut Afri qui novai C ( rant. Id in Corsica insula contigisse arliculo sequenti
moliri vi-llent, carerent confugio, sed eliam ut ne iii testaiur.
qui forte miiterenlur ab imperatoribus, spem ullami 15. CaeterumMnjoranus oinnes, inquit Procopius,
quidqtiam tentandi in.Vandalos haberent. qui antea Romanis imperaverant, virtute superans,
12. Verum gravior fuit ejus in bomines quam in Africae dainnum nunquam leviter perferre pottiit,
urbium muros persecutio. Etenim quos, uti prose | nihilque non audere paratus erat 228 ut partem
idem aul hauc terrarum orbis imperio Romano rcstituerel.
quilur auctor, (ama opibusegregiosnoveral,
cum agris simulque pecunia omni,velul mancipia, filiis;1 Eo animo in Africam mutato babitu transmeasse di-
Honorkho el Gensonitradebat A/iis Afrorum plu- citur, Genserici vires aliaque per semelipsum, prius-
bellum snsciperct exploralurus, Aliquanlas
rimos oplimosque fandos ademit...quorum veteribus * qtiam
etiam nctves,ut in Idatii Cbronico legitur, in Hispa-
dominit, liberis quidem, sed egestate pressis, abire quo' nia praeparari ad transitum, hucquc in
vellenlikebat Deterioresterras veleribusretinque-'. Africam statim curaverat
bal dominit, ted tanlo sub tribulo, ut illis de suo nihil' iilas Vandali transmissuruscommoniti jam properabai, cum
reiiret. Hinc, inquit, factum ut fugerenl multi, multi et per proditores corripuere ;
interficerentur criminibut variis , uno frequcjitissimo,! sicqueduobus imperator re infecta in ltaliam reversus est;
quod pccuritasocculiare dkerentur. lla omnit 227 qua: Augustis, Leone scilicet et Majoriano,
id est anno Christi 458, conligisse Cassio-
Africa gravissimis calamitalibus implkila esl. Perse • consulibus, Veriini elsi tanto classis suoe damuo
culionem hanc fusius describit Viclor Vitensis libro' dortis tradit. fuisset Maiirianus, ab incoaptotamen ojiere
I, a nura. 9 usque ad tibri finem; ubi etiam quornm- " perculsus
dam marlyrum agones referl, qui in variis provinciis5 n1 minime delerritus est, qui nunquam proposilum
consuminalo mariyrio claruerunt. Sed haccex ipso Africae recuperandae abjccit, Romanis idipsum ex
Victore repetenda suut, quae videsis supra pag. 8l imperatoris viriule sperantibus: cum econtrario Gen-
et sericus nihil non movcret ad pncem ab eo impetran-
(col. 193) sequentibus. dam, quam pcr legatos paulo post ereptas-quas su-
13. Non minus autem extra Africam saeviebatGen- pra memoravimus naves, postulasse .ab imperatore
sericus, ut teslaiur idem auctor, qui libro laudato,, observat Idatius. Verum cunt huic cxpcditioni lo-
nuui. 17, iredecim provincias recenset in quibus cru- tus incumberel Majorianus, repentino vhcerum
delissimus ille lyrannusacerbissirnam persecutionem(l mor6o absumiiur, inquit Procopitis , vir in sub-
. commoyit. Quw vero, inquit, in Hhpania, in Itatia,, ditos moderatus, in hostes terribilis. Eum lamen a
Dalmatia, Campania, Calabria, Aputia, Sicilia, Sar- Ricimere iulerfectum fuisse Laiini anctores prodiinl,
dinia, Bruliis, Venelia, Lucania, Epiro Veteri vel/ quorum polior, ut ait Papirius Massonus iu Historia
Hellada getserii, melius ibi ipsi qui passi suit tnise- calamitatiim Galliae,bac in parte debet esse auclori-
rabitiler lugendonarrabunt. Non enim sese continebatt las. Et quidem bis favet, praeter locorum viciniam,
inira Africaeterminos barbari regis saevitia. Singulis s ipsa temporum circurastanlia. Id.ilius qoippe, q ii id
nempe annis piraticam eiercens, Siciliam, Italiam,, d;serte habei, sicul Ennodius Ticinensis, ei Cassio-
caeterasque Romanorum provincias, quas praesidio o dorus, eodem quo Majurianuslempore vivebanl. Lo-
desiitutas l.mguenle imperio sciebat, depopulabatur. cum indic iiit comes Marccllinuset MariusAveiilineii-
De hicreconqueriturSidontus Anollinaris ca miuee sis seu Lausannensis cniscopus in Clirouicis. cuitt
 587 APPGSDIX AD VICTOREM VITENSEM. 588
Jornande in libro de reutis Geticis cap. 45, ubi Ma-,• A in poema GalliCum de etdem sancto Pa.ilino, et
joriani mortem Derlonae ad Iram amnem contigisse! auctor qui novam ejfisdem sancti viri opertHn edi-
lestanlur. Ilanc porro Genserici arlibus ipsi accer- lionem, anno 1685, Parisiis procuravit, quos alios-
sitam fuissc mibi verisimillimum reddit ipsa hominis> que qtii de hac controversi I fusius egernnt, consulas
improbissimi iiequitia, qui multo plura fraudulentisi si vacat.
molitionibus quam viittite bellica aul roagniiudines 18. Laudal Ferrarius in Catalngo generali sanclo-
animi ausus est. Cseterum post Majorianinecem, quae: rum ltaliae die25 Haii, Sentium, seu Sensium, aut,
Degalaifoet Severino consulibus, boc est anno vul- ut alii scribunt, Senziam, quem cnm Mammiliano
garis rerae461 contigit, paulalim republica ad inleri- presbylero ac tribus nionachit, Covutdeo, lslochio et
tum vergenle, hihil adversus Vaudalos ipsius succes- Infanle', a Genserico Canipaniain Italicam devastante
sores suscepere , quos ne vix quidem nomine sibii in Africam deportatum fuisse refert. At nil de iis
netosfuissefatetur Procopius,cum,inquit, necdiutur- sanctis eerii habetur, uti videri potest ex his quae
nttm ipsis, ncc rebus gestis insigne fuerit imperium. Godefridus Henschenius observavit ad diem 25 Maii,
16. Cum itaque Gensericus tiulium jam haberel. ubi cjusdem sancti Sentii acta proferuntur, sed quat
sibi resisteittent, impune Romani imperii provinciasi nullius sunt aiictorilatis. id uniim constat, Sentium
deVastabat, quem ideo piratam et tatronem appetlat; Blerae, vulgo Bieda, in Etruria, uii praecipuum loci
Sidonius, qui plura locis a tne Snpra laudatis de: patronum coli: sacroe autem ipsius reliqui* Spoleli
Vandalorum deprsedsiionibus habet. Tantus autemi in ecclesia sanctimonialium ordinis Servorum, magno
erat Genserici Vandalicique nominis lerror, Ul nttllai populi concursu celebfantur.
imperii provincias se ab fcjusinsuhibus tulam cssei & i 19. lisdem Genserici temporibus Majorii, qui Ti
pularet. Narrat auctor Vitae sancti Danielis Slylitx burlini cujusdani nobilis viri servus eral, martyrium
cap. 35, apud Surium die 11 Decembris, famam tunc contigisse, mihi aliquandiu verisimile visum est,
temporis per universas imperii provincias vulgatam quamvis apud Petrum Equilinum epiScopum in Ca-
fuisse Genscricum cuih ingenti classe adversus Ro- talogo lib. ix, cap. 104, et Ferrarium in Catalogo
manos brevi "veiitumm, cujus belli pracmiuut ipsa generali sanctorum Italiae 24 die Octobris, dicalur
ibret Alexandria civilas. Insolens est quod de eo lia- in persecutione 230 Vandalka sub Hunerko rege
bet Procopius, nempe ferum illum principem, comprebensus. Hunericus quippe Tiburi nullam un-
cum aliquamlo e Carthaginis poriu solvissei, a nauta quam habuit potestatem. Yarios cruciaius quibus in
interrogatum qno vellet ihferrc bellum, respondisse, eum barbaii sirvicre produnt illi auclores. Primum,
lneos quibus iralus est Deus. Ita nullis de causis, sub- inquiunt, fuslibutiiu mactalut, trocleisdeindeinaltum
jicit idcni auclor, in quosvis hostililer.incurrebat. pluries etevalm, et deors'im celerrime demersus tuper
Vandalos ideo repeirftnwMi et swvumhostem appellai titicet cerrvebat. Tum tapidibus illi plagw ui^ue adeo
Theodoricus rex'apud Cassiodorum libro t Variantm, confrieantur, donec nudata viscera cernerentur ei dif-
epist. 4, quod absqne causa et ulla belli.indictione fluerent. Quibus in suppliciis nihit.de constantia remil-
prwiMJias quasque, 229 prout ipsis placebat, de- tent, quin etiam eum in fidei eathoticm confessione
populandas aggredereiithr. conslanlior appareret, novissime gladio ccesus nobile
17. Ad aliquam porro ex his annuis barbarorum martyrmn absotvit nono calendat Novembris. Cujus
excursionibus revocare conanlur nonnulli auctores corpus ibi (Tihirre) sepvtittm adkuc perseverat. Haec
eetebre illird Paulini Nolani «piscopi facium, q«o(l a illi: sed«um baecVertiaexscriberem, mihi in memem
Gregorio Magne ih lib. m Dialhgorum, capite \ re- G ( venil apud istos mcttojres non alium liic indicalum
latuin est. lbi sanclissimus pontilex narrat se a se- quam Sermm Tflburbii HajoriS in Africa martyrem,
nrarrtras accepisse, beattriii Paulinum, «um in redi- quem revera sub Hunerico paseum taudat Victor
mettdis captivis egenrsque Siibrevandisres suas omnes Vitensis initio Wbriquihti, nt jam in notis ad liunc
prorsus constimpsisset, a ^paupere ^uadam vidna locura piaemftuuimus. Et quidem si quis illonim
sollrcitaium fttrsse de pretio quo ftliont suum a Yan- verba cum Victoris lextu comparare voluerit, facilc
dalis CahipanvsTritfevastawibus ^captum, atque in inlelliget eumdem reipsa esse marljrem, quem ob
Afrieaih tJeportatotn redinrere posset. Cui cum niltii Tuburbn el Tiburi nommum similitudinem Ferrarius,
eroganduth soperesset; sese ipswm pro viduse filio iti Petrum incauie secuius, Catalogo suo sanctorum
servitnieni commtrtahdtim dcdisSc. Verum cum haec Itatioe ioseruit, CauUus egit cardinalis Baronius, qui
oumia. aMaqtiequaeibi hamnlur SahcliPaulini gcsta Servum htinc a Yictore memoratum, ahsque ulla
ctnn co tempore de qtio hic agimus componi prorstis usquam Majorii Tiburlini martyris menlione, die 7
ntm valcant, alia salvandse liftjusrowraiiotirsvia quae- Decembris celebravit iu Martyrotogio Romano. Ex
renda est. Paulinum a barbnris Campaniam devastan- hoc tamen aliisque similibus iocis intelligere pos-
libus vexatom fiiisse scr.bit saiicios Augtfst. lib. i sumus quo pacto ejusmodi aucttwes, ob levcm quan-
de Civ .Dci, cap. 10. Cum enim illi Nolam, cui beatus doque conjeciuram, martyres alienis locis aut tem-
Panlihus praeeral episcopiis, deveiiissent, compre- poribus consigoariut, vera cum fnlsis perniiscendo,
lietrsum variis toi-mentis affecere, til tocum Ubi opes ut conjeclationcs suas faciant verisimiiiores. Itinc
snas reconditas haberet ab co «xlorquerent. Sed perturbatae historiae, et marLyrum gesla, quae alias
chm ifte cx imrhensis quas olim possederal divitiis ]) |j sinceriorn er.mt, auctorilate sua excidunt.
nihil omnino sibi reservasset, bic vocibus, nli loco 20. Sed et aliud ejus rei exemptum proferre lubet.
laudato refert Augustinus, Deum deprecabatur: Do- Hoc enim ad nosirum pertinet instilutum ut res
mine, non excrucieryropter aurum et argenlum, ubi marlyrum qui sub Yandalorumperseculioni-
efiitnsittt ethniameaiu scis. Sed hr«eo temporeqtro geslas us passi dicuntur, pro modulo nostro illiislrare
Gothi pest capfam sub Alarico Urbem per tarjas salagamns. Idem Petrus 'Equilinus lib. xi Catalogi
ltatiae provincias difftisi omnia 9epopu:ta%arJHir, eon- sanCtOTttm,cap. 89, vitSc comiiendium rerert sancti
tigisse consentiuttt univcrsi; quam tamen histoiiam Hdbelieutn. martyris, quem Lunensem episcopum
narraiiohi a sancto Gregorio lanquam ex vetusta se- fuisse asscverat. Inde TJgbellustomo 1 ItaliaeSacrae,
niorum traditione Telataelocum praebutsse existima- col. 892, primum tnter ejusdem Ecclesiaeantistiies
rem, nisi triulta qooe ibi a saticiissimo pontilice Habeldeum recenSet. Cujus feslivitalem eo nomine
referuhtur de Yandatis, ab hac sententia me dimo- Ecclesia Sarzanensrs, ih quam Lunensis episcpalis
verent. Et qvrrdem Baronius Paulinum revera in sedes ttanslata est, celebrat singulis annis die 17
Africam abducium foisse sub Cuntbari Genserici Februarti; qua item die pariter istius sancli memo-
fratre contendit ad annum 451. Sed hunc ipsum re- riam ferrarius^n Catalojgogenerali sanptorum Italiac,
gem in rlispania occisum fuisse supra dixitmis, anie- et Bollandiani recofunt, baec de ipso, Petro auctore,
quam Vandali in Africam transmjttereni. De ista referenles : Habetdeum episcopusLunensisel martyi\
Pantini caplivitate fuse agunt Chifflelius in libro cui tempore Vanddlicmferiecutionit in lldlia marlyrium
titulus est Paulihusitlustratus, Peraldus in prxfaiiose patitts eit, quidtmtAfianw profetiioniresisterel, primo
 389 RUINARTIIN HISTORIAMPERSEC. VANbAL. COMMENTAB.IUS HlSTORICtJS. 390
in exsiliuthrelegalus esf. Detndeipsum Vandali revb-- A j ftireitmvehtoscecidit, partim vi ejecit ex Africa, uti
cantes, obluratoeidemore,ipsum aqua moreArianorumi fusitis narrat Procopius lib. i de Bello Varidalico.
rebaptizartinl, pulantes ex hoc ejus conscienliamvio- Sicque Leonis expeditio irrita fuit.
lare : sed dum adhuc illis fortius reshterel, ab eisdeiht 22. Haud feticiores fuere Anthemii conatus, cui,
capite cwsusest. Frustia autem sesc torquent Ferra- uli testalur idem Procopius, Leo ad capesseudum
rius et Bollandiani in adinveniendo hnc Habeideb,, Occidentis imperium auclor fuerat, 232 ut ejus
quem divinanl unuin fuisse cx iis episcopis qui lem- Opera contra Vandalos uteretur. Primum Anllicmii
pore Vandalicaepcrsecutionis ex Africa profugi aull adversus illos conatum, staiim alque ad imperium
pulsi in italiam confugcrunt, quemque ab Arianis ini evectus est, inulilcm fuisse tnetabolarum commwa-
Italia ob catholicaefidei defensionem oecisu-.nsuspi- tiotK atque importunitiienqvigationis,tcstatur Idatins
cantur. Hic enim, ut mihi quidem certum videtur,, in Chronico. Vairdatos tamen rirca iltud lempus iit
alius non est ab Habetdeo episcopo qni, referente3 Sicilia fusos alqie fugatos fuisse sub duce Marcellino
Victore Vitensi libro v, num. 12, in Tamallumensem i ex eodcm Idatie discimus; sed viclorrarahanc postea
Urbemrelegatus, ibi ab Anlonio rebaptizatus, eadeih- foedavitMarcellini caedes, qnem ab ipsis Romanis
qoe passus est quaePeirtis Eqtiilinus de suo Lunensii occisiini fuisse iradit Marcellinus comes, cum iisdem
martyre narrat. Hinc dubio procul Habctdeus Lunensii Carltiaginem properanlibus opem ferre Contenderel:
nulluin 231 in Romano Marlyrologio locum invenil. quod in Sicilia contigisse, Anlhemio u consule, id
Ex eadem Petri oflicina prodiii Victor Canhagihensisi est anno 468 Cassiodorusscribil. Sed et postea ipse
episcojiUs, qUemille .iucior in Catalogo sahctorum,,- Ahtbemius Festo et Marciano consulibus, id est,
libro IV, cap. 70, floruisse scribit Anastasii impera- »i nnno472 a Ricimere sublatus est: nec deinceps alj-
Voiis temporibus, eique aitribuit universa opera qu£3 quid ulterius adversus Vandalos Occidentis impera-
tlehhadius a Yictore Cartennensi in Mauritania epi- tores aggressi sunt.
•
25. Hui animo elatos Gcnsericus, magis eiiam
scopo cdita ftiissecoroihemorai. Porro etst hibil hocc
errore turpiiis sit, Victorem iairlen Carihaginenseml quam anlea, inquit Procopius, res Romanas raptabat.
inde Tecehtioresaliquot suis martyrologiis inseruere. Ihiquo animo eum lulisse scribit idem auctor, quod
Yide admohilionem ih Victorem Vilensem num. 7. Anlhemius, rcjecio Olybrio,a Leonc pracfectusimpe-
Fallnntur denique qui pntant iisdem quoque Vanda- rio Occidentali fuisset. Olybrium quippe Genscricus
lorum incursionibus Lirinensem insulara cum cele- inuhis precihus mtiltoquc siudio commendaral, ob
berrimo sancti Honorati monasterio a Genserico 3 hecessilutlinem quam cuui eo habebat per Placidinm
flireptam fuisse. *Quienim Porcarium abbatem, in- Valenliniani III liliam, EudoxioeHunerici uxoris so-
huinerosque isiins insul* monachos, ea occasiono 3 forem, qnaeOlybrio nupserai, ul jam supra observa-
Htartyrium periulisse asserurit, fabulas venditant,, vimus. llanc itaque rejiulsam passus Gensericus,
*d quos rcfellendos, si quis argumenta cupit, adeatI iit iuiperii provincias atrocius scevireccepit, vir alias
Baronium ad annnm 453, aut ccne Mabillotiium i ad rapinas semper paratus. Horrcndum est quod de
tom. 111Actorum sanctorum ordinis nosti i Benedi- ejus crudelitate narral idem auctor sub libri primt
<ctini, p»g. 525 et 526. Jam ad id unde divertit,, fineni. Cum enim aliquando idem tyranniis Pelopon-
©ratioitemVevocemUs. neso inhians Tacnarum appulissct, indeque mulfis
21. Leo irriperalor tot cladinm, quas quotidie a) sUorumoccisis fuisset ejeclus, paulo post Zacymbum
'Genserico variis provinciis ilfatas accipiebat, "per- venii, et multis quos ibi repererat interfectis, qtiin-
iaestis, his tandem imperii calamflatibns remediumi (C gentis VerOprimorum in servitutem abductis solvit
«dhibere voterts, twgentes copias adversus Vandalos s e littore : sed cum jam medium tencret loniiim, om-
perat, quos terra marique simui aggredi constituit. hium istorum corpora in frusta concisa prqjici in
JaTii Marcetlianas ih Occidente jpatricias eos e Sar- mare imperavil. Haecin specimen Geuserici crudeli-
drnia insula penltirs expulerat; jam Heraclins alierr ialis Procopius referl. Cum vero tara saevihostis
belli dux, qoi exnrbe regia in Africanam Tripolimi irruptiohcs continuas impeJire non posset Zeno, qui
ab imperalore tnissus fuerat, agentes ibi Vandalos j lUiic lemporis imperium administrabat, ad pacia lan-
«ommisso pratlio viceral, suosque recta ducebatt flem, inquit Procopius(,ctim Genserico veuil, fwdus-
Cartbaginem, brevi eam occUpaturus: cum Basilisti,t que perpetuumsahxit, ne quiclunciitamiiosliieVanduli
ifa\ imperatoriae milte et ccntum navium classi prae- ih Romanos cmptareril, aul a Romanis paterentur;
erat, socordia aitt, ut aliis placet, proditione, tami iruod fcedus usque ad Jhsiiniani tempora, ut subjun-
procclara initia foedissimumexitum habuerunt. Remu gii idem auctor, perSeVcravit. Hic enim siiscepio
sic evenisse tradunt auctores Graeci. Basiliscns, Ve- adversus Yahdalos bello, Africain ab eorum serviune
TinaeAriguslaefrater, ob impietates et haeresimEu-- liberavit. Caelerum Theodprictis Golhorum rex in
tycbianam, quam fovebat, celebris, cum Aspare ett Italia a Cassiodorolaudatur in Chronico, qnod, inicr.
Ardaburio ducibus militum Arianse sectae addictissi- atia pr.cclare in reipublicae bonum gesia, Siciliam a
inis fcedus occultum iniit sub his conditionibus, ull Yandalorum cohiinuis depraedaiionibusliberaverii.
«cilicet Asparet Ardaburius, qui erant caeterisduci- Cujus rei alium qiioqite testem hab.;inustocupletissi-
bus emiiientiores, Basilisco procurarent imperium,t mum EnnodiuriiTicinensem episiopum, in panegy-
quo itle adepro eis rependeret, ut Arianis suam ipso-- |» ; rico quem eidem Theodorico regi dixit, ubi sic enm
rum seclam liceret tuto propagare. Addunt nonnulli [i alloquitor : Quid castigtitasVandalorum,ventisparen-
iinperium Basilisco promissum fuisse ea lege ut Gen- tibus eloquardeprmtaiiones,quibuspro annua pensione
serico,cui, ut pote Arianaescclae acerrimo defensori,t satis est amicitiaiua? Evacjari<utlrapossibilitatemne-
occulle favcbant Aspat cl Ardabufius, imperatoriama SciUrit,duce sapieritiattfflhesessemeruerunt, quia obe-
classem proderet: quamvis communior opinio fuerill dire non abnuunt. Sed id mullo post Genserici obitum,
BasilisctrmGenserici pecunia corriiptum id fecisse,,t contigit, anno sciticet 4'91, Olybrio consule. Coete-
ut aperte declarat Theodorus lector libro i Excerplo- ,. rum pacii foederisintitftu 'Gensericus, supplicante
rum Historiafe.Itt ut sit de variis istis runtoribus, idd per patricium Severiim Zenone, ul scrihit Victor li-
unum apud Omnesconstat, Basilisci culpa Rnraano- i- bro i, n. 17, pacem utcOnqire Ecclesiae reslituit.
rum classemGartbaginijantjam imminemetn periisse, !( Reserata quippe est ecclefsiaCarthaginensis, ui idem
qnod ille diotius, Genserici vel corruptus pecunia, it auclor testattir, quam antea, dissipatis atque uisper-
vel dolo deceplus, anceps cunctatus luisset, cuni alio-i- sis per diversa exsilioTumtoca TpreSbyteriset mini-
qui, Si recta perrexisset Carthaginem, eam absque e stris, claudi jusserat; et sic 'liniversiab exsitioredie-
dubio, onini lunc Vandalorum praesidio deslitutam,, funt.
facile occupasset. Classe ilaque dissrpata, Genseri-
cirs, qui paulo aniea videbatur animo concidisse, r 23S CAWIT \n.
terTestrts Romanorum e^ercilus milites, e sua spee
potiundae Canhagiiiis plane dejectos, partim dolo o Gmerico HunMcut tueceditj tub quo mutii clarutt*
591 APPENDIXAD VICTOREM YTTENSEM. . 392
marlyret el confetsores, hi potissimum qui prmcisa A Conditorem hnptoraiil, qui recatiorem eis naturam die
lingua loquebantur. terlia post largilur, non dato quidem ulterius lingutv,
ted facultalis sine lingua articulate, quam unquam
1. Paulo posl inilam cumZenone imperaiore pacem, antea, quod vellcnt eloquendi munere. Tantuin porro
Gensericus, post multarum provinciarumclades, ihquit miraculum non vulgajri rumore, aut ex aliorum quo-
Yictor Tunnonensis in Chronico, el Christiani apud rumpiam relatione accpisse se dicil isle auctor; sed
Africam populi spolia atqueneces, e vivis excessit, rem a seipso ililigenlisstme exploratam fuisse (esta-
anno, ut auclor est Procopius, post caplam Cartlia- tur, ne ullus remanerel dubii, aut forle suspicionis
ginemtrigesimo septimo, uempe quadragesimo regni loeus. Ipse ego, inquit, eot viros vidi, et loquenles
sui anno, Olybrio et Rusttco consulibus, il est, aerae audivi, et vocem adeo artkulatam este potte miratus
vulgaris anno 464, utscribilViclor Tunnonensis loco tum : intlrumenlum vocis inquirebam, el auribus non
laudnlo : sed utrumque a vero aberrasse nemo ambi- credens, oculis judicandi munus remisi; atque ore
git; lamelsi eumdem errorem secutus est Isidorus aperto linguam tolam radicitus evuttam vidi, ac siupe-
in brcvi Vandalorum Historia, ubi Victoris verba factus mirabar, non sane quo pacto vocemconformn-
descripsit: in hoc etiam falsus, quod Romaeexcidium renl, sed quomodo conservali essent. Dicil medicorum
Augustarumque captivitatem post Majoriani impera- doctrina, conleslalur eliam et nalura, quia linguw in-
toris moriem contigisse exisiimavii. Rei verilas ex cisio, inlerfectio est ejus a quo incidilur. Idem lesta-
Historia Victoris Vitensis potius est repetcnda, qui tur Eusebius occasione saucti Romani, ut a uobis
in fine bbri i Gensericum in regno annis triginla sep- observalum est in Aclis Martyrum siuceris pag. 381.
tem et mensibus iribus durasse lestatur, post caplam -_D *
El forte ex hoc Eusebii loco ;£neas medicprum pla-
scilicet Carthaginem, ul ex Procopio jam observavi- citum a se laudatum didicerat. Porro ^Encas, philo-
nius; alias sane Zenone nondum imperante defun- sopliiac Platonicoe sectator, ex istorum conlessornrn
etus fuisset, quod nemo unquam dixeril. Itaque cum miracuto argumentum deducebat ad probandam
ex omnium consensu Carthaginis excidium anno 459, corporum futuram resuTreetioiiem; quin et exinde sc
roensc Octobris contigerit, recte colligiiur Genseri- didicisse teslabatur Deum iia esse universae naiurae
cum anni 477 initio e vivis abiisse. Qnin et cum in Dorainum, ut nihil earum quaevidentur rerum ftrmum
veteri fragmento quod Prusperi Chronico subjungitur ac fixum existimare debeamus, si id Deus loco stio
in codice Augustano apud Canisium tomo 1 Aniiquac movere voluerii.
Lectionis, dies sex supradicto numero addanlur, 4. Rem majori adhuc admiratione dignam narrat Mar-
aliundequo, ut diximus cap. 5, num. 1 ccrtuin sit cellinuscomcsinChroriico,puerumscilicet calholicuni
Carlhagincm xiv calendas Novembris caplam luisse, quinntcamulus erat, praecisalinguarecteexindelocu-
recte Genserici obitus a V. C. Ilcnrico Norisio anno lumiuisse. lnlegrum ejusauctoris locum referrejuve-
477, die 25 Januarii consignattis est lib. n HistoriiE rii, quippequi paucis banc Africanam p*ersecutionem
Pelag., cap. 21. altingit, et res a se visas scribit. Ind. vu, Theodorko
2. Genserico Ilunericus ex ipsius filiis natu maxi- el Venantio, cots., idisi, ooraeChristianae suno 484,
mus successit, ob ipsius in orthodoxos, potissimum lolam per Africam crudelis Hunerici Vandaiorum regis
Ecclesiarum antistiles, crhdelilatem famosus. Iloc in notlros catholkos persecutioimporlata esl. Nam ex-
quippe solo nomine apud auctores notus est, quippe sulatis ^diffugatisqtieplusquam 534 Orlhodoxorum epi-
quem nec res in bellis praeclare gestae, nec ulla ma- scopis, ecclesiisqueeoium clausis, plebs fidelium variii
gnarum rcrum expeditio, ui in patre.contigcrat, illtt- G C tubacla supplkiis,beatumconsummavitcigonem.Nempt
strem fecerunt. Sic brevi inter alios ejus vitam com- tnnc idem rex Hunerkus, unius calholici adolescentis,
pendio concludit Procopius libro i deBello Yandalico: vitam a nalivilate suasine ullo sermone duceniis, lin-
Fuit hic Honorkus , inquit, in Africam habitanles guam prwcepit excidi, idemquemuius, quod sine hu-
Chrhlianos omniumqui unquam fuere smvissimusini- mano auditu Christo brcdem fide didicerat, mox prm-
quistimusque. Vi enim in Arianorum eot placila per- cisa sibi lingua tocutuscst, gjoriamque Deo in primo
trahere volens, quos sibi obnitenles repererat, flamma vocissuw exordio dedit. Deniqueex hoc fitfetiumcon7
aliisque cruciatibus enecabat. Miillis el linguas exscin- lubernio aliquantos' ego religiosissimot viros, prmchit
debai efaucibus, qui mea etiam wtaiwByzancii ambu- linguis, manibus truncalis , apud Byzanciuni integra
tabant, integro ulentessermone,nihilque de velere pmna voce conspexiloquenles. HwcArianorum crudelitas in
persentiscentes : e queis duo, pottquam se prostituti religiosos Christi cultores, suprascriptis comulibus,
pudoris feminis miscuerant, loqui desiere. Ocio ille merise Februario cmptl infligi. fjuod scilicctconventus
annos regni cum explestet, morbo exemptus est rebus Carthaginensisaddiemcalend. Februariarum indiclus
humanis. esset, unde ansam cepit lyrannus otthodoxos anti-
3. Africanos istos confessores qui lingua excisa stiles gravitis affligendi.
recle loquebantur, alii quoque auctores , eliam Pro- 5. His denique tanti miraculi testibusadjieiendus est
copio anliquiores, celebrarunt; ex quibus fuere Vi- Grcgorius Magnus,235 cnjus, etsi ea lantum narret
ctor Vitensis episcopus, et /Lneas Gazensis, qni qtiae-abaliis diiiceraf. auctoritas spernenda non est.
Zenone imperatore fforuerunt. Victoris verba ex Hic vero lib. in Dialogorum, cap. 32, se, cum apud
quinto ejus historise libro, nura. 6, repetenda sunt, pj j Conslantinopolim mor.iretur, seniorem quemdam
ubi tesiatur boc ipso tcmpore quo .'cribtb.it, uoum episcopum cognovisse refert, altesiantem se aliquot
adhucex illis confessoribus, nomineReparatum, sub- ex iis antistitihus Africanis olim vidisse qui absque
diaconum, superstilem fuisse, quem in Zenouis palatio lingua loquebantur, e quorum numero uuus in carnis
commorantem, ob boc miraculum regina summopere peccatum.lapsus, hoc dono privatus illico fuerat. Sed
venerabaltir. Caetera quaede hac re debel isie auctor, hos antistiies ea poena affectos fuisse scribit in per-
videsis supra p >g.43 (Nobis col. 249) Haud minoris secuiione Alricana qtiae justiniani imperatoris tem-
est auctorilalis.£neae234te3l>n)onium.Quaeenim'" poribus a rege Vandalurum excilala fueraf, quod
Africaconligerant referi Vicior; iste vero quaeConstan- lapsu memoriac a sancio Gregorio dictum fuisse vo-
liuopoli probe noverat, scripti, commendavit in libro lunt noiinulli. Et quidem e prioribus, quos Huiicrici
de Immorlalitate animae el corporum resurrectione; temporibus passos fuisse certum est, aliquos sua
in dialogo scilicet qui Theophraslus inscribitur, ubi acate, id est impcranle.Jusliniaiio, superstites fuissc
postquam de Magna Libya, sic Africam Graeci appel- scribii Procnpius, uli supra diximus. Et ipsemct
labant, nonnulla praemisisset, quam ait dura premi Justinianus imperator in conslitutione de olikio
tyrannide, haecpostea subjungit: Tyrannus criminisin praefecti praelor.o Africm lib. i cod. Justiniani, tit.
leco ducit eorum qui ejut imperio subsunt, pietatem; 27, se vidisse testatur hos venerabiles viros, qui ab-
jubetque illud lam prwclarum et bonum dogma sacer- scissisradicilus tinguh pmnassuas miserabiliter loque-
dotes qbnegare; iis qui non obtemperani,proh scelus! bantur. Quam Justiniani Augusli constilutionem lau-
caram Deo linguamexscindit..,. Illi vero ipsius natum dal Evagrius ltb. iv, cap. 14; ubi suaeHisloriaeea ipsa
393 RUINARTI 1N HISTORIAMPERSEC. VANDAL.COMMENTARIUS
HISTORICUS. 594
inseruit qux ex Procopio de his sanctis viris supra A d priam peregrinationis incommodum sustinentes, ad
rctulimus. negandumDeuin(acilcflecterenlur.Quod aulem his iu
G. Eosdem ronfessores Constantinopoti sepultos exsiliis ab haerelicorum vexationibus miniroe securi
fuisse scribit Viclor Tunnonensis in Chronico sub fuerint sancti illi viri, declarat idem auctor, cuiu
consulatu Zenonis Augusti, ubi ait, quod linguisab- postca, capiic scilicct 8, de eodem Fausto subjungit,
scissis perfecte finem ad usque loculi sunt, urbs regia ipsum recrudescente perseculione per diwrsas lale-
aitesiatur, ubi eorum corpora jacent. Et sub fmem bras commicjrasse,ne barbarorum insultibus pateret.
Chronici idem auclor teslatur Theodorum Cabarsu- Unde mirum non est si jderique matuerint apud
silanum, episcopum Africanum, qui cum ipso ob exteros pauperem vitam quiete transigere, quam in
causam irium capitulorum in exsilium missus.fuerat, palria tot subesse calamilatibus. Ex istis indubie
luncque in urbe rcgia agentem posl morlem, juxta fuit Rulinianus, Byzacenae provinciae episcopus,
confessoresquibus Ugnerkus Vandalorumrex linguas quem ex Africana perseculione fuga elapstim in
absciderat, sepultum fuisse. Ipsorum vero, quos se- Siciliaevicina insula monachi vitam agenlem visitavit
xaginta numero fuisse aiunt, memoriam celebrant sanctus Fulgentius, ex ejus Vita, capite 13.
Gracci, tam in menologio, quam in magnis, ul lo- 9. Persecuiionem itaque ab Hunerico molam
quuntur,menaeisubi,>oyw6aroiappellanliir. Inmenolo- acerbissiinam fuisse ea quae jam protulimus satis
gioquod e versione cardinalis Sirleti Canisius tomo 11 probanl, quodet ex aliis item auctoribus qtii de boc
Leclionis Antiquaeinseruit, complurcs simul memo- argumenlo scripserunt, constat. De hac Isidorus,
rantur apud Carlbaginein partim interfecti, parlim llispalcnsis in brevi Vandalorum Historia sic loqui-
amputatis linguis in exsilium ejecti sub Hunerico _" tur -. Ilunericus Ariano suscitatus furore calholicos
rege. Sic res ibi narralur : Eodem die, 7 scilicet per tolam Africam alrocior palre persequitur.Ecclesias
Decembris, tancti trecenti martyres in Africa cjladw tollit, sacerdotesel cunclossacri ordinis clericosexsilio
consummatisunt, subZenone imperalore et Hunerico tnittit, monachosquoque atque laicos qualuor circiter
Ariano rege, propter orthodoxm fidei confessionem millia exsiliis durioribus relegavit. Marlyres fecit,
apud urbemCarlhaginemobtruncali, cum Arianissen- confestoribus linguas abscidit, qui linguis abscissis
tire non passi. Sacerdolibusaulem majora excogilantes usque ad finem perfecte tocuti sunt. Eamdera pcrse-
supplkia, duos incenderunl,sexaginta vero cloquenlio- culionem Yictor Tunnonensis, Isidoro antiquior, in
ribus linguas exciderunt, qui dispersi per omnemRo- Chronico duobus Iocis commemorat; sed perturbat
manorumregionem,Dei iptius vimin efficiendismira- temporum ordinem, cum illam prima vice revocat
culis maximamsine lingua prwdicabant, ita dislincte ad terlium Lconis Augusli consulatum, id est, aerae
et aperte, et artkulata vexbaproftrentes, ut hwcviden? vulgaris annum 467, decennio scilicet et amplius
ieset audkntes obstupescerent:ex quibusunus quispiam anlequam Hunericus palri succcsserii. Ibi (amen
post gratiam confessionisChrisli lapsut in peccalum Hunericum Ariano furore suscitatum calholicos prats
carnis divinam gratiam a se ipso fecil discedere. palre persecutum fuisse scribens, haec subjungit:
7. Verum etsi apud auctores etiam anliquos, inter Chrhlianorum 237 ecclesiaslollit, sacerdotesexsitio
confessoresqui post praecisamlinguam expedite lo- miltit. At aliquot post annis eamdem pcrsecutionem
qiiebanlur, potissimum laudentur episcopi qui hoc jam plane cffervescenlem in cacteros cliam ortho-
immani supplicio affecti fuerunt, adeo ut vix caelero- doxos saeviisse narrat; cujus verba proferre operae
ruro menlio fiat (quod contigisse pulamus, vel quod pretium duximus, cum ibi loca quaedam, in quae
isti ob dignitatem magis essent conspicui, vel quod C sancli confessores relegati fuerunt, recenseantur,
postea in varias inperii Romani provincias dispersi, quaealias nobis ignota erant. Sic vero habel: Zenone
noliores caeteris fruere, potissimum in urbe regia, Augutlo contule, id est, anno Christi 479, nam hic
ubi eorum plerique commorabantur); multos tamen Yictor de terlio Zenonis Augusti consulatu agit,
alios fuisse etiam promiscui sexus, quibus hoc Hunericus Vandalorum rex perseculioni per toiam
snpplicium illatura est, indubiura videtur. Hujus Africamnimis imistens, Tibunnis, Macriel [al. Nippii]
236 rei leslem habemus omni exceplione majorcm Nippis, aliisque eremi partibus cathoticos, jam non
Viclorein Vitensem,qui libro v, num. 6, rcfert ple- sotum sacerdotes, el cuncli ordinit ctericot, sed et
rosque Typasilaute urbis cives in Hispaniam aufu- monachos alque taicos, quatuor circiter millia exsiliis
gisse, cum Arianum episcopum suae civitati ordina- durioribus relegat, el confessoresac martyres facit,
tum fuisse accepissenl; caeleris vero qui residui confessoribusquetinguas abscidit, etc. Tunc Lwlns
fuerant, quod mysleria divina catbolico more cele- Neptensh Ecclesiw epitcopus gloriosomarlyrio coro-
brassenl, linguas simul et dexteras manus ampulaias naiur ux catendas Octobris, el Eucjeriuts episcopus
faisse Quod cum factum fuisset, inquit ille, sanclis- CarthaginensisEcclesiw, posl dira cremi exsiiia, plti-
simi illi confessores, prwstante Spiritu sancto, ila rimis afftkiionibuspmnhqtieclarus habelur. Hacc vero
loculi sunl el loquunlur, quomodoanlea loquebanlur. omnia infami Hunerici persecutoris exilu concludit,
8. Fuerunt et atii plurimi confessores qui vel in qucm inler innumerabilessuarum impietalumstraget,
Africa martyrium consummarunt, aut certe ex patria quas in catholkos exercebat, octavo regni sui anno,
sponte, vel persecutorum violenlia exlorres lacti, interioribuscuncliseffutis, ut Ariumpatrem ejut misere
per varjas orbis plagas absque certis sedibus vagari j. vitam finiiste nirrat, quae verba Isidorus supra lau-
coacti fuerunl. Quin et complures item fuisse certum datus ex hoc Victoris loco exscripsit. Porro frag-
est qui in ipsa Africa dura captivitate mancipati, mentum Tyronis Chronico assutum, quod ex Canisii
gloriosum cerlamen inierunl pro Christi diviniiatis editione jam non semel laudavimus, hanc Hunerici
defensione, ut colligerc licet ex variis Vicloris llisto- persecutioncm anno regni ejus septimo consignat his
riae locis. Laudatur in Yila sancti Fulgenlii, cap. 4, verbis. In fine anni 1 regni sui catholkw Ecclesim
Faustus episcopus, qui propter fidei catholicc con- persecutionem fecit, omnesque ecclesias clausit, et
fessionem npn longe a sua calbedra relegatus, mo- cunctosDominisacerdotescum EugenioCarthaginensi
nasterium in ipso exsilii sub loco construxerat. Qua episcopoexsilio retegavit. Qui Deijudicio scatens ver-
nccasione observat idem Fulgentii Yilae auctor, mibusvitam finivit.
mullos alios Africaeepiscopos ejusmodi exsilio lunc 10. At tota persecutionis abHunerico motaeseries
temporis punitos fuisse, quod hoc pacto persecutores repetenda est ex YictorisVitensis Historia, ubi illius
Ariani sanctos illos antistites variis incommodis initium, variaque incrementa et diligenter observa-
faciliusdivexandos, ct ad veram fidem abnegandam vit, et accurate descripsit. lncoepitpaulo post Eugc-
inducendos crederent : cum alias id diflicillimum nii Carlhaginensis episcopi ordinationem, quae anno
esset, si illi extra Africae terminos iransmigrantes, 481, ul cap. sequenii dicemus, celebrata est. Cum
iuter catholicosversarentur. De multis enim sacerdo- nempe, uti narrat laudalus auctor libro n, num. 3,
tibus, inquit ille, hoc Hunerici tyranni pertecutorit Eugenii fama ubique celebris esset, Arianorum epi-
astutu maliijniias ordinaverat, ti( juxla palriam pro- scopi tyranno suggesserunt ul bcalum antistilem po-
PATROL,LVIIL 13
 APPENDlX AD ViCtOREM VlTENSEM. ' 3&

^ferloerbuni facere nori pateretur, aliaque ah eo A V. C. Henrictis Norisius lib. n HistoriaePelag., cap.
exiglSretqu* rellgioni nostrae contraria erant. Hinc, 21; et potissimum in emendandis quoe ad calcem
iriquit, Huherici persecutio doloris atque parturiliohis operis habentur.
riqslrwiumpsit inilium. Postea edixit ul nemonisisese
in pa- 13. Porro tantis Africanae Ecclesite calamitatibus
laiio riiilUaret,tieqitepubticasageret actiones, Fetlcem pontiftcem Romanum condoluisse disciiiius
Afiuniimfedsset; tum eos quiea occasione militiara ex Evagrio, qui libro m Historiae eccle-iasiicae,cap.
abWceriini, iji Siciiiam et Sardiniam relegavit, ut ba- 20, litteras Felicis papae ad Zenonem imperaioreni
Beiiir iium. 7. Ibidem conlumelias virginibus sacris scriplas laudat, quibus eum commonebatde persecu-
illatas, £ilt>t|UeVictor describit, quibus tyrannus se- lione quos in Afrka excitata fuerat ab Hunerko. Sed
nijiam nitebatur invenire pefcujus aditum pu6lkam exciderunt poniilteieeillae litterae, quibus (amen pa-
fucerelpersecUtionem.Num. seq. ad. 13 egregie de- ruisse imperatorein inde conjicimus, quod Uranius
scribit iter inlinitorum propemodum confessorum Zenonis ad Hunerictim legatus, apud Yictorem lib.
qui tyranni jussu in exsilium deportali sunl. Sed haec v, num. 7, sese prb defensionecalholicarum ecclesia-
proeludiafueremajoris persecmionis. Cogita6a(quippe rtim Carfiacjinemvenissejactitarit. Sed quantum isla
Hunericus, inquit Victor num. 13, acriora adversus legatio 239 aPut' Hunei icuin profuerit, ex eodcm
Ecclesiam Dei; ut qui membra aliqua absciderat, to- Victore discendum eSt. Ut enim, inquit, I7/Iostende-
tum laniando perderet corpus, Ea de causa universos rel tyrannus se nemiriemformidare, ih illis plateis vel
Africae episcopisCarthaginem evocal ad collatiouem vtcis plures tortores et crudelioret statuit, in quibus
de rehus fidei catholicos inter et Ariaiios anno se- legatit. moris est, ascendendoad palalium et descen-
queiiti babendam. Datuin est autem edictum mense n derido transire, ad opprobrium videlket ipsius Reipu-
Maio, anno sepliino Hunerici, qui anno vulgaris aeroe blicm, etc.
4>3 respondet. CAPUT VIII.
11. Amio itaque 484 Eugenius cnm caeleris ortho-
dOxsefidei defensoribus ad diem 238 vel)it prajjti- Denonnullis sancto Eugenio episcopo Carthaginemi, aliisque
ttituin, ut cum Arianis conferret. Verum tyrannus, confessoribusel martyribus qui tub Hune-
rci pertecutionevexati fuerunt.
qui in suo cdicto pollicilus catholicis fuerat omnia
tuta, lidem statitn infringit, iis qui bona (ide vene- I. Multa licet in Victoris VitcnsisHisloria de ueato
rant manum injicieiido ; deinde in doctissimos potis- Eugenio Carthagineiisi episcopo babeantur, visum
simiim saevit, eorumqie nonnullos necai, e quibus est tamen operacpretium de eo seorsira agere, quod
celebrisest Laetus, qui h c occasione martyrium le- multa, el quidem non levis momenti, in aliis auclo-
lici agone Comptevit, ut dicitur num. 18. AliOsitem ribus de ejtis gesiis passim occurrant, quae praeier-
recensel Victor num. 16, quos Inslilius caesos jnm niittere non licet. Tanta enim fuit apud omnes san-
antea in exsilium delrudi jusserai. Nec laracn his ctissiriii hujus confessoris fitiia, ut paucos reperias
injuriis fracti animo fuere episcopi catholici, sed qiti istius aevi auclores rpii eiun scriptis suis non cele-
superstites remanserant ad locum conveniunt, collii- braverint. Laudan.ltis est ob eam rem inter alios
tionem de rebus (idei habere pnrati. Quod cun ferre Gregorras Turonensts amistes. qui. initio libri u
non possent Ariani, tumultu concitato catliolicos ca- • HistoriaeFrancorum observat jain sua aetate marly-
iumniis variis affecere; Tuncque, ihquil Victor, rtinf aut coniessoriim Africanorum qui in Vaudalica
universi Ecclesimcatholkw filii qui aderant, centenis parsecutione ciaruer.int, passionesconscripias fuisse,
fustibus tundi jubentur. Orlhodoxi itaque nihil verbis ifj quarum ati ;Uot se legisse testatur, ex quibits non-
se facturos advertentes, fidei libellum, quem anlea nulla eitcerpsit suaeHistoriae inferenda. At sanc me-
scripserant, protulerunt, sicque finita est collatio. lius hac in re consuluisset posteriiaii, si excerptis
Nam Ariani, qui suam vicissim edere debuissent fi- niinime contentus, tam pretiosa moiiunienla iutegra
dei professionem, cum se victos fuisse eos puderet, striplis commendasset. Etenim aliud a sc visum
clainarunt omousianos, sic caiholicos appellaban:, furss6:praeter Victoris Viiensis Historiam , vel ex eo
sediliosos esse et procaces, idque suo Hiinerieo ita soto evinci potest, quod ex paucis quae ex istis pas-
persuasere, ut ille deinceps iniquissimo semper sionibns a se delibala corinneiuorat, coinplura oc-
animo adversus orthodoxos fuerit. Jubet itaque ty- currant quae iri Victoris libris desideraniur. Uude
rannus ecclesias catholicas claudi in universa Africa, eiiamsi aiiiiuando haec in Victoris llistoria exstite-
atque earum episcoporumque bona suis altribui im- rint, ut nonnulli suspicantur, qui Victoris opus ad
perat, edicens adversus orthodoxos qusecunque a nos iiitegrum non pervenisse voluul; non minus (a-
catholicis imperatoribus adversus haereticos vario- men uobiS utilia foreot ad suppleudos sabein istos
rum teriiporuin slatuta fuerant. Edictuin iniegruin Victorinaelli-tori;e liiatus. Veruni ut ut sit de rebus
refert Yictor lib. IV. Nec his comenius, epi-copng istis, id iinuni nobis persuasum esi, ea scilicet quse
omnes qui Carthaginem convenerant in exsilium a Gregorio narranlur de illis sanotis viris, pro certis
pelli jubet, qui statiui in hospitiis, ubi degebant, ex- et liidubilatis baberi posse, ul pole qiiu: ab anctori-
spoliati foras muros propelluntur, ciim vetitum fuis- bus Eugenio coaeqnalibiis scripta fuisse nenio po:est
set sub gravissiiriis posnis ne eos quisquam aut ho- inficiari. Cum enim Eugeniiis ipse atque Gregorius
spitio reciperei, aut alieiii cibum praeberet, ut nar- -^eodem soeculoexcesseriiit e vita, iste scilicet saecttlo
rat idem Yictor iib. IV, num. 3. "seiio laberite, hic ineunie: fieri lion potest ut pas-
12. At generalem in Africa persecutionem ab Hu- sioues mnriyruiii, qnaS jaui Scriptas inveneraf Gre-
nerico motam fuisse, eiiam priusquam episcopi pel- goritis priilsquarri' llistoriam suam scriberel, initio
lerentur, diserte scribit laudatus auctor libro v; ubi salteni sni saeculieditae n n fuerint. Quin el, si con-
num. 4 refert, per unhersas Afrkanwlerrm provincias jecturis indulgere liceat, verisimile est tam pretiosa
uno tempore lorlorescrudetissimosfuisse destinatos... monumetra afr Eugenio ejusqtie sociis in Galiias al-
ut nulti wtati, nulti parcerelur sexui, nisi illis qui eo lala fuisse, pairum scilicet suorum hac in re, sicut
r«m suceumberentvoluhtati, Hos fustibus, illos sit- et in persecutionuni loleranlia exemplum imitanti-
spendio, alios ignibus tortos fuisse commemorat: bus, qui saeculotertto in exsilium pro flde detrusi,
tum varia in diversis provinciis sanctorum marty- proeclaroesancti Cypriani conlessiouis acta prae raa-
rtmi certamina describit, quae ex eo repelenda stint nibus semper habebant, ut eoruiri lectionead marty-
a num. scilicet 2- ad 15. Mulios etiam haereticorum riuiiierudreniur, quod jaih observavimus in Actis
violentiam declinantes, in desertis et speluncis fame Martyriitn siuceris pag. 193. Et quidem Eugenii epi-
aut frigore iisdem lemporibus necatos fuisse testn- siohm ad suos, cuui in exsiliiim deportaretur, scri-
tur. Sed paulopost tyrannus in suo peccato mortuus ptam aliunde itoo Imbtiisseexistimamus. Hinc patet
est, cum sol lantam crudelilaiem, ui Gregorii Turo- niiiil adversus borum gestorum veritaiem concludi
nensis verbis utar, exhorruisset. De bac porro ecli- posse, quod Grcgorius ili recensendis Vandalorum
psi quam tunc temporis sol passus est, coiisutendus r.gum uominibus tapsus fuerit, Haecenim ex proprio
397 RUINARTI 1* HISTORIAMPERSEC. VANDAL. COMMENTARIUSHISTORtCUS. ^, 598
fundo, caelera vero quae de r.ugemo atiisque confes- 'j\ clesiceconfirmationemvivere asseril. Locum uilegriun
sonbus Africanis profert, ex anliquioribus atque referre ab re -nonerit ex quo discimus tanti viri elu-
certis monumentis hauserat. Caelerum ea omnia quae cubrationes quibus Ecclesiam catholicam illuslravit.
de hac persecutione tam in 240 Historia Franco- Sic autem habet in velustissirao nnstrae bibliothccae
rtim quam in libro de Gloria Marlyrum reiert, suo Saneti Germani codice manuscripto, lilteris Franco-
loco inferius exhibebimus, cum nonnulla praemiseri- Gallicis, sive Merovingicis, ab annis circiier cenium
mus quae de illis sanctissimis confessoribtts alii au- supra mille, ut jam diximus, exarato : Eugenius Car-
ctores babent. thaginis Africw civitath episcopus, et confessorpubli-
2. De Eugenii ordinalione sic loquitur Viclor Tun- eus, pelitus a.Chunerko Vandatorum rege, cathotkm
nonensis episcopus in Chronico : Viviano V. C. et fidei exposilionemet maxime verbi omousii raiionem,.
Basitio comulibut Carthaginensis Ecclesim post Ca- consensuomniumAfrkanorum et Maurorum, Sqrdinicu
preolum, Quodvuttdeut,Eugeniusepiscopusordinalur. et Corsicmepitcoporum el confetsorum qui in calho-
Aiiiuis his consulibus designatus apud Victorem aerae lica permanterunl fide, composuit tibrum fidei, non
Ghristianae anno 463 respondet, quo snne Eugenii solum sanciarum Scripturarum, ted etPalrum tesli-
iirdinniio consignnri nequit. Eienim ex alterius Vi- moniis communitum; et per collegat confessioivs sum
ctoris, Vitensis scilioet Hisloria, cenum est Euge- porrexit ad porlandum. [Editi perrexit. Jam vero as-
nium liuic Ecclesiae praefectuin fuisse sub Huuerico porlandus] pro fidelis lingum remuneralione in exsi-
rege, cum nirairum iste barbarus ad Zenonis impe- lium, vice sui commonitoria fidei, et unius sacri et
ratoris PlacidiaequeOlybrii relictae preces, catbolicis conservandibaptismath ovibussuis, quasi pastor sotli-
Carthaginensibus pernlisisset episcopi electionem, ut B citus dereliquit. Allercalionesquoquequas conlra Aria-
fusius nnrrnt ille auctor libri n inilio. At anuo 462 nos prwsutes per internuntios habuit, conscripsit; el
Gensericus Hunerici pater et praecessor adhuc in legendas per majorem domusChunerko direxil. Simi-
vivis agebat, et Zeno his lemporibus nondum con. liler ei precespro quiele Christianorumeidemvelut apo-
scenderat imperialem ilironoin, uti certum esl, et logias obtutit. Vivereadhuc ad con/irmationemEccle-
ex ipso Vicioris Tunnonensis Chronico probari pos^ siiedkiiur. Ex his atitera Eugenii opusculis a Gennadio
set. Sane ex aliis compluribus Victorini htijits Chro- recensitis, praeter fidei Confessionis librum, qui totus
nici locis certum est bunc auctorem, cum episcopos Vicioris liistoriae insertus est, el suggereridam Hu-
diver.-arum sedium recenset, simul in unum amiiim nerico regi oblatam, apud eumdem auclorem, unica
plures congessisse quos tatnen variis el plurinium superest ejus epistola, quam in exsilium abripiendus
ilissiiis leniporibus ordinatos fuisse nemo inliciabitur. ad suos cives Carlhnginenses conscripsit, ut eos in
Sic paulo iuferius Hilarium, Simplicituni et Felicein lide catbolica confirmaret. Hanc porro cum aliis si«
ponlifices Romanos in unum congerit, sicut et Gen- milibus bac voce commonitoria, seu, ut edili habent,
uadiuin, Anatolium et Acacium episcopos Constait- ephlolas designari dubium non est. Earadem infra
linopolitanos, et, ut cxteros taceam, Alexandrum, ex Gregorio Turonensi, qui nobis illam conservavit,
Martyrium et Julianum Antiochenos. Adde Victoretn exhibebimus ad aliquot manuscriptos codices colla-
eo loci nullam Deogratias episcopi fecisse mentio- tnm.
nem : quem tamen inter Quodvultdeura, qui pro 4. Cardinalis Baronius, ad annum 493, contendit
fide in exsilium puisus esl, et Eugenium Ecclesiae Eugenium a Guntabundo Hunerici successore varie
Cirtbaginensi praefuisse constat. At Eugenii ordina- exagiiatum, et tandem extra Africam ejectum in Gal-
lionis tempus ex longe certioribus argumentis colli- Q lias appulisse, atque ibi apud Albigensem Aquitanioa
gere licet, ex iis scilicet quae supra cap. 6, iium. 6, civitatem hoc ipso anno quem etiam regi Gunlabund»
de beato Deograiias ejus decessore observavimus. extremum fuisse dicit, e vivis excessisse. A' V. C.,
Cum enim ex his pateat Deogratias anno circiler 457 Henricus Norisius, lib. n Historine Pelagianae, cap.
ad superos abiisse, aliundeque ex Yictore Yilensi lib. 21, Eugenii obitum nonnisi decennio posl contigisse
ii,iiuiii. 1, cerium sit Ecclesiara Cartbagiiiensem cxislimat. Et merito quidem. Na;n Yictor Tunnonen-
iiniiis 2i post ipsius obitum episcopo destitutam sis anlisles in Chronico, qui jam antea, ut diximus,
niansisse; patet quoque Eugeiiii ordinationsra, qui, Eugenium post diversa eremi exsilia, plurimis affli-
ut ex eodem auctore discimus, beato Deogratias suc- ctionibuset pmnis clarum fuisse dixerat, disertis ver-
cessit, anno circiter 481 debere consignari. Et qui- bisasserit eumdem sanctum virum subTheodori con-
dcm boc anno nondum aperta erat gravis illa perse- sulalu, id estvulgnrisaerae anno 503, morfuum fuisse.
cutio qua Hunericus postea tam graviter Africanam En ejus verba : Theodoro V. C. consule Eugenius
turbavit Ecclesiain, ut supra cap. praecedenti num. Carthaginensis episcopus confessor moritur. Nec ibi
10 et sequeiitiexposuimus. res plures in unu.n commisctiisse Victor accusari
5. Porro Victor Tunnonensis loco laudato obser- potest, ut supra de eo dicebamus : cum nempe hic
vat Eugenium posl dira eremi exsilia piurimisafjlictio- de solo Eugenii obitu verba faciat, superius autem
nibus pwnhjue clarum apud omnes fuisse, quod ex res multas variis tetnporihus gestas in unum quasi
nliorum eliam ejusdem oevi illustriorum scriptoruin fasciculum congesserit. Sed et Victoris testimonio
testinioniis confirraari pi.tesl. De bis quae ab Antoniu allerius etiam nniiqui scripioris auctoritatem adjun-
Tamalluuiensi Arianorum episcopo in exsilio apud n git idem Norisius, fragmenii scilicet vetustissimi,
eum constitutus pertulil, non alium qu eriimis testem " quod Tyronis Chronico suhjunctum est apud Cani-
praeter Victorem Vitensein, quera consulere licet lib. siiiin toiiio I Lectionis Antiquoe,ubi Guntabundo ita
v, iiiiin. 11. Aniiiii vero ipsius magnitiidinem plu- Eugenius acceptus fuisse dicitur, ut ab eo rege non
riiuum commendat Gelasius papa in epistola 13 ad. solumi|ise ab essilio fuerit 242 revocatus, sed et
episcopos Dardaiiiae, quibus Eugenii collegartimqne cacteris quoque antistitibus orthodoxis Eugenii pre-
iilius cxempiuin aule oculos ponit, ut e re sacenlo- cibus integra libertas fuerit restituta. Guntatnundus,
lum esse ostendat, principum conatibus obsistere, inquit ille auctor, tertio anno regni stti cwmeterium
cum regia mictoritate (irmare niltintur ea quae ad- sancti martyrh Agiteiapud Carthaginemcalholich dan
versus justitioe leges (iunl. Ecce, inquil, nuper.Hu- prwcepit, Eugenio Carthaginensi episcopo,jam de ex-
nerico regi Vandalkm nalionis, vir magnus et egregius silio revocalo. Tum subjungit: Decimoautem anno re-
sactrdos et Eugenius Carthaginensisephcopus, multi- gni sui ecclesiascatholkorum aperuit, et omnes Dei
que cum eodem catholki sacerdotes 241 constanter sacerdotes, petente Carlhaginensi episcopo, de exsilia
restiierunt swvienti, cunctaque extrema toterantes, revocavit. Itiem quoque testantur posterioris sevi au-
hodieque persecutoribusresistere non omillunt. Euni- ciores, interquos HermaiinusCoolraeius in Chronict:
licni sanclissiiniimanlislilem confessorh pubtici titulo taudati frngmenli verba exscrijisisse videtur, testatui
euiruni Gennadius Massilien-is.in Catalogo scriplo- Gun abiindum decimo regni sui auno cath ilicos ooi-
ruui ecclc-s:aslicoi'inii,qtiem vivente adhuc Eugenio nes episcopos, persuadente Eugeiiio cpiscopo, abex-
Mtnbebni: ibi eniin.cap. 97, Eugenium adliucad Ec- silio revocasse. et diu clau-as ecclesias ace redditl
^m T APPENDIX AD VICTOREMVITENSEM. 400
aperuisse. Neque dicas Gunlabundnm posl id clemen-- A j bibliothecae Colberlinac, in quo Passioni sincti Eu-
tiae tempus in saevitiam tandcm dcclinassc. Elenimi genii ex Gregorio Turonensi desumpioe, quam infra
Iragmenti anctor, qui altero post banc generalemscri- ex- exhibebimus, praemiltitur hic lilulus : Incipit Viia
silii relaxationem anno Giintahundum iuteriisse sancli Eugenii episcopi, qui obiil in vico VinncioVIII
bii, nullam facit perseculionis mcniionem, Unde con- idus Septembris. De ejusdem vero obitu hicc in AI-
iicere licel nullam rcveraab co regc excitatam fuisse;; biensi Breviario habeiittir : Eugenius in Galliam
proindeque alterumcsseEugenii cxsilium potins ad Tra- pulsus, in Albigensi pajo ad Veram amnem, juxla se-
samundi tempora rcvocandum : quem quidemi pulcrum Amaranthi martyris consedit; ubi wdificato
rcgem gravissimain adversus orthodoxos persecutio- tnonasleriotol laboribus mrumnisqtteperfunctus, mor-
ncm commovisse nemo esl qui nesciai. Certe Gela- luus est, ejusquetepulcrum gloriosumfuil. Caitcra ex
sius pontifex Romanus, qui epislolam ad episcoposi Viclore Viterisi et ex Gregorio Turonensi excerpti
Dardaniae,jara a nobis supcrius laudaiam, Vicioreseui sunt.
potius Viatore V. C. consule, id est anno 495 conscri- 8. Est atiicnt Vianciuin vicus haud procul ab urhe
psit, testatur co adhuc lempore quo scribebat Euge- Albiensi, quem Pomius comes Tolosanus Amelio
nium cum cacteris Africanis episco|iis persecutoribus Albiensi episcopo et canonicis Sanctne Cacciliaetledit
restiiisse; quod sane de Eugenio in Galliis agente labente soeculo decimo, ut patet ex ejusdem Pomii
non dixisset. charta apud Catellutn libro i Historioe Comiium To-
5. Celebrh est beati Eugenii memoria in martyro- losanorum, qua Ponlius vicum Viancii salvum fore in
logiis tam rccenliorihus quam antiquis, in quibus Christi posterum decernit ad honorem sancii confessoris
ipsius festivitas die 13 Julii celebratur, adjunctis ipsi "*,n terorumEugenii, et sancli Amerandi martyris, el t ao-
cacteris cleri Carthaginensis confessoribus quos in sanclorum qui ibi requiescunt. Daia est
Hunerici perseculione passos fuisse Victor Vitensis rege Lothario defunclo, anno secundo quo filius ejus
commemorat.Ceteris brevius rem exprimit Florus: Ludovkus cwpit regnare; atque in ea laudantur Ade-
Apud Africam, inquit, nalale sanctorum confessorum lardus abbas Viancii, Aymerius prmposilus, Amelius
Eugenii Carthaginensis episcopi, fide et virtulibus ac capiscota, el alii canonki. Hanc avi sui donatioucm
miraculis gloriosi, et universi cleri ejusdem Ecclesiw. confirmat Raymundus comes Tolosanus, Ildefonsi co-
Quibus verbis Ado sequentia subjungit : Qui cmde tnitis filius, apud eumdem Catellum loco laudalo; ct
inediaque macerali, fere quingenli vel eo amplius : in- boc pariler in bonorem sancti Eugenii et aliorum
ter qunt quamplurimi erant lectores (et) infantuli gau- sanctorum qui iu Viancio requiescunt. Saeculoduo-
denles in Domiho; procul exsilio crudeli exlrusi siinl. decimo conteniio orta cst inter raonachos Aurilia-
Tum Salutarem et Muriitam ex Victoris llistoria no- censes et episcopum ac canonicos ecclesiaeAlbiensis,
tissimos laudat; que quidem omnia apud Usuardum occasione ecctesiae Viancii, quam ntrique sibi vindi-
cl Nolkerum tolidem verbis referuntur, sicut et in cabant. Rem commisit Atexander papa episcopis Ru-
hodierno Martyrologio Romano. Notkerus tainen post thenensi et Cadurcensi, ut patet ex ejusdem ponlificis
hanc vocem confessorum, babct, imoel vktoriosorum epistola, quam ex cod. tns. Colberlino edidit V. C.
martyrum. Huic vero infanluli adjungit conjunctivam Stephanus Baluziuslibro iv Miscellanenrum,pag. 46i.
que, ne aliquis existimet eosdem leitores fuitte et in- Et quidem Auriliacenses monacbos causa cecidisse
cx actis visitationis faclac a Simone de
fantulos qui hic coinraeniorantur.itaHoc autem obser- colligimus
vare visttm est, quod Raronius apud Usuardum Bello Loco archiepiscopo Bituricensi, apud eumdem
legendum ntonuerit in Martyrologii Romani notis ad C Baluzium libro laudato. lbi cnim Siraon archiepiscc-
bancdiem, quam quidemillustrissimi cardinalis con- pus anno 1286, mense Aprili, Albiensem dioecesim
jecturara Nolkeri auctoritate est fullam esse depreben- visitans-, apud Viancium prioratum ecclesimAlbieinis
dimus;quanquam faiendum in Usuardi aulogra- venisse dicitur, ubi a praepositopraedicii loci reccptus
pbo dilucide scriplum, lectores infanluli: quae verba et procuratus est. Anno 1291 idem antistes rursus
ex Yictoris Vitensis lib. v, num. 9, desumpta sunt. 244 Albiensem diaecesim visitavit, qui receplus est
Recentiorum martyrologiorum verba singillaiim pro- ut antea apud Viahciumprmposiluram de eccletia Al-
fcrre supervacnneum foret. Galesinius pro Eugenio, biensi. Tandent Ludovicus de Ambesia Albiensis
Eusebium Carthaginensemephcopum babel. episcopus, sanctorum Eugenii, Vindemialis, Longini,
6. Cacteruraetsi tantaauctorutri nubes in boccon- Amaranthi marlyrum et Charhsimw virginis corpora,
veniat, ut pro Eugenii festo, die 13 Julii celebrando, quw ab ipsa illorum morle in ecclesia Viancii in terri
omnes consenlianl: inde lamen colligere non licet .lorio Albiensireposita fuerant, in ecclesiam calhedra-
bunc fuisse sancti hujus viri tlepositionis diem : siqui- lem, sanctaeCaeciliaesacram, transferri curavit, anno
dem iu vetustissimo calendario Alricano, quod certe 1404, die 29 Seplembris, ubi eliam nuuc religiosis-
pauto post ipsius 243 morlem conscriptuin est, No- sime asservantur; quanquam translationis istius me-
nis Januarii depositiosanclorum ephcoporum Deogra- moria die 2 Octobris polissiinum cclebratur, ut ex
tias et Engenii celebratur. Ejus vero in Galliasadven- Brcviario Albiensi discimus.
tiim commeinoral Andreas Saussayus in corollario 9. Quaeri polest hoc loco quonam jure Trasamun-
mariyrologii Gallicani dio 1 Januarii, his verbis : Al- dus Eugenium relegaverit in iirbem Albiam, in regno
biqm in Aquitania advenlus sancli veteri Eugenii episcopi n" Golhorum sitam, atque adeo Trasamundo baud stib-
Carlhaginensis el marlyris, quaeex Albigensis jeclam, ut quae ab Africa tongo terrarum marisquc
Ecdesitc traditionc, ul videtur, desumpsit; at ea quoe inlcrvallo disjuncla esset. Cur non potius cum in
liostca subjungil, Eiigenium scilicet a Guntabundo Sardiniara deporlari jussit, littora"Africoecontra si-
Vandalorum rege iterato exsilio dainnatuin ac fragili tam? cur non inextreraas Africncsolitudines? Ncquc
rati impositum in Gallias advenisse.aliaquc ejusmodi cniin verisimile est dalum Eugenio fuissc arbitrium
iion pauca, ex Baronio aliisque recentioribus, aut cxsilii; nam si illud ipsi concessum fuissel, non ar-
eliam ex proprio fundo hausit. bilror praelalurum Italiaefuissesedes Golhorum.quo;
7. Sed verura Eugenii obitus diera certius forle ex fidci catholicae adversarios esse non ignorabat. Nulla
ejusdem Ecclesi» Albiensis traditione, quam ex quo- vero hujus rci probabilior causa nobis occurrit, quam
cunque alio instrumento repeti posset. Cum enim anliqua Vandalorura cura Gothis affinitas, et eadem
ibi fato functus fuerit sanctissimus ille ponlifex, ejus- secla et religio : quae ratio Eugenii persecutores in-
que sacrae reliquiae ibi semper venerationi habitae duxit ut is a collegis suis distractus, inter Gothos,
fiierint, verisimile est festum ejus diem hunc ipsum pertinacissimos videlicet Arianidogmatisdefensores,
csse instituium, qui aliquando ei snpremus fuerai. quibus lunc Alnricus imperabal, eo raiserabiliorera,
liic verodies esl sextus mensis Septcmbris, quo beali quo longiorem vilam traheret.
Eugonii festivilas in Albiensi Ecclcsia etiam nunc sub 10. Aliam ilein quacslionem movent nonmilli,
ritu duplici celebralur, idqne ex vcteri ntultoriim iitrum scilitet Eugenio niartyris titulus debeatur ?
gseculorum tr.iditione, ut patel ex veleri ms. codice Sed his iraruorari parum interest, Gum enim Euge-
401 RUINARTI IN HISTOftlAMPERSEC. VANDAL.COMMENTARIHSIHSTORICUS. 402
nius post varios pro Chrisii nomine superatos labores, iA landiani, die 2 ejusdem mensis, horuni nntisiilum
post ingenies aerumnas, semel et iterum e patria pul- viiam, a Godefrido Henschenio e manuscriptocodicc
sus in exsilio tundera vitara finierit, viderint qui haec Chrisiinoe Sueciae reginoe erutam, ex qua, cum ab
quaerunt, an ii tantumraodo martyres appellari pos- ipso Titiano scripta fuisse dicatur, aliquid forte cx-
sint, qui inter tormenta ac supplicia exspirantes mar- piscari licebit, tum de tempore quo idem Titi.inus
lyrium consummarint. Certe si confessoris titulus TarvisinneEcclesiae prsefuit, ttim de Eugenio et Vin-
Kugenio solum concedatur, ipsi tamen martyrii me- demiali, quos Iiali celebrant. Sic vero incipit : Dum
ritumel praemium non defuisse nemo non falebitur. universalit synodusapudCarthaginem ab Honerico rege
ln veieribus scriptis quaesupra laudavimus, confessor congregaretur, ex omnibus regnis atque insulis qiiw
dicitur; in hodierno autem Albiensis ecclesiaebrevia- sub ejus regiminelunc lemporisdegebant, die calenda-
tio appellatur martyr, sed paulo latiori significaiione, rum Februariarum, sexcenli septuaginta episcopi in
quippe cum ei responsorium islud assignetur quod unum sunl pariter congregati, pro fide tanctw et indi-
pro iis qui sanguinem suum non fuderunt solet reci- vidum Trinitatis cerlaturi; quos ipse deceplus Ariano-
taii. rum perfidia, omnes exsilio damnare jussit; e quibus
11. Praeter Eugenium, Ires alios confessores com- CarthaginensisepiscopusEugenius et Vindemialissum-
memnrat Gregorius Turonensis, Longinum scilicet et mw scientimsummwquesanctitalis inler atios emicue-
Vindemialem episcopos, atque Octavianum archidia- ruut, et fidemsanclw et individuwTrinitatis inviolabi-
conum, de quibus pauca, deficientibus vetusiis mo- liter constaniissima voce edocuerunt. Qua de re a'
iiumentis, hic dicenda occurrunl. In Notiiia Africana, propriis sedibusexpitlsi, yeregrinalioniscausa tidlrans-
q.iampostVictoiis tlisioriam (Snpra co/.269)exhibui- _," marina conrolarunt, etc. Hoecin Vita. In opusculo
IIIIIS,inter alios diversarum provinciaruin anlistiies vcro dc Yindemialis et Florenlii iranslationc ab eo-
qui lluncrici mandato ad conventum Carihaginensem dcm auctore conscripto, ista legunliir : Florenlii vero
oceurreriint, reccnsetur Longinus Paniariensis epi- atque Vindemialis, licet orlus eorum, vila atque trans-
scopus ex Mauritania Caesariensi, num. 43, et Vinde- itus apud illos floruhsent, nobis lamen Dominut
mialis Capsensis episcopus ex provincia Byzacena, venerabiliacorpora eorum,lemporequo voluit revelavit,
num. 60. Idem Vindemialis in Passionc sanctorum cic. De Florenlii viia nihil habei, sed de 246 vin"
monachnrum num. 3 (Supra col. 263) sancli liiulo dcmiali alque Eugenio sic resumit: Igitur bealitsi-
donatur, appellaturque sacerdos egregius et Chrhti fi- mus Vindemialit Africano solo ortus, atque nuiritus
delis antisles. Hos vero ipsos esse qui a Gregorio esl, sed a beaio confessore Chritti Appiano episcopc
laudantur, etsi omnino affirmare iion audeamus; ve- edocius, el ccelesticonversatione,fide ac religione im-
risimile tamen nobis videtur. Neque euim alii occur- butus, presbyleri dignitaiemadeptus, in quo digne Deo
runt horum nomitiniii antistites in antiquis monu- mitilans ad episcopalusonus vsque pervenil; ubi et in
meotis, qui cum Eugenio Carlbaginensi adversus partibus Africwuna cum Eugenio, multa per itlos siyna
Iliinericum et Cyrilara pro fide Chrisli decerlare magnifica et innumerabilia omnipotcns Dominus ope-
245 potuissenl. Eosdem in Galliam cum Euge- rari dignalus esl. Deinde vero tam peregrinaiionii
uio venisse putant Albigenses, qui ipsos apud Vian- causa quam el prtrdkalionit ob amorem Christi, ad
cium sepullos fuisse commemorant. Legimus in bre- insulam Corsicam pervenerunt, ubi dum fidem Domini
viario Albiensi ad dicm 2 Octobris , sanctorum Vin- nosiriJesu Christi prwdkarenl, etc Sanclus vero
demialis et Longini martyrum corpora, simulcum Vindemialisex prmfatis partibus regrediens, marilima-
sancti Eugenii sacris reliquiis ex vico Viancio in ca- C I que littora eircuiens, procellotisfluciibus ultra progre-
thedralem ecclesiara Albiensem Irauslata fuisse : et diens, usque ad castrum Sauvensq pervenit una cum
quidem in chartis comilum Tolosanorum, quas ex sanctissimo Eugenio, cum quo et multa miracula in
Calello supra laudavimus, non solum Eugenius ct parttbus Africwatque Carthagineegit. Indeque venien-
Amaramlius in Vianciiecclesia requiescere dicunlur, les usque ad caslrttm Vandense, in illis parlibus plu-
sed et alii quoquesancti, qnorum noniina reticcnlur. rimam populi mullitudinem sua prwdicatione Domino
Vindemialera item et Eugenium episcopos celebraut noslro Jesu Christo acquisierunt. Tum sanclus Euge-
llnli scriptores,dequibus, cum nonnulli ipsos eosdem nius in insula prope Vademe castrum, duobus inde
esse existimaverint cum Eugenio Carthaginensi, et mitliar.bus dislonte, vila funcius tlicitur; ad cujits
Vindemiali a Gregorio Turonensi memoratis, accu- tumulum, inquil Tilianus, mulia el innumerabilia
ralius hic agendum e-t. omnipolens Dominus dignalus est operari miractila,
12. Tarvisium urbs est in llalia celebris, qua; toli Sanctus vero Vindemialis a prwfalo castro recedens,
marchiaeTarvisinae nomen tribuit. Ejus incoloe prae- Corskam properans, ibi in sancio proposito inconla-
cipuos palriic suac prolectores ac palronos colunt minalum reddidit spirilum. Tnni de translatione a se
sanctos Florenlium el Vindemialem episcopos, quo- facta sic narraiioncm prosequitur : Posiquam a Sa-
riini isium r.itioue Afrum, atque Eugenii, iiidem racenis captam Corsicam, multasque ecclesiasDei a
Alricnni cpisropi, socinm fuisse commeraorant. Hos fundamenlh deslructasrelalu multorum comperhsenms,
laudat Pelrus dc Natalibus, in eadem marchia Equi- ego Titianus sanclw Tarvisianw Ecclcsiw episcopus,
liuus episcopus, in Calalogo sanctorum lib. IV, cap. nulu divino ad prwfatam perveni insnlam, vbi lam a
110, ubi eorumdem corpora ex insula CorsicaD,cura r. , nautis quam a loci illius incolis didkimus ubi bcalis-
a Saracenis devasiaretur, Tarvisium a Titiano ejus- simorun confessorum Chrisli in tarcophagis posita
dem url is episcopo advecta fuisse scribil. Itujus vero corpora fucranl, Vindemialisutique ac Florenlii epi-
irahslaiionis mcminit quoquc Ugbelius tomo V Italiae scoporum Inde corpora eorum levantes, ad Tarvi-
sacrse in Taroisianorum episcoporiim ratalngo, ubi sianumsolum pervenimus.... collocavimusin ecclesia
Titianiiin anno circiter qiiadringentesiiuo huic Kccle- Sancli Joannis Baptistm.
siae proefuisse scribit. . Sed quanlum in designantla 14. lloecaulem paulo fusius relulimus, ut pntc ne-
hujiis aiitistitis actate a vero deflexerit, vel ex eo ccssariaad illiisiiaiidainistorunisanclorum hisioriam.
convinci potest qnod Yindemialis, cujus Titianus Lx hac quippe Titiani narratione complura colligeie
vitam scripsisse dicitur, conventui Carlhaginensi licct. Primo ipsummet Titianum saeculi quinti initio,
cura Arianis, jubenie Ilunerico, babito interfuissc ut Ughellusexistimavil, non vixisse : siquidem Vin-
inemoretur. Et quidem lieel Ugbellus Hiincricianae demialem et Eugenium conventui Carihaginensi qui
hujus collaiioiiis dlserte non meminerii, eam tamen sub Hunerico rege anno 484 coactus est, interfuissc
satis designasse videtur, cum Eugcnium ct Vindentia- refert. Sed et ejusdem rei aliud praebet nobis argu-
lem Carthaginensi contra Arianos concilio adfuisse, mentum, cum sesnnclorum Florentii et Vindemialis
alque eosdem ea:AfricapersequenlibusArianis in Ila- corpora suara in urbein transtulisse narrat eo lem-
liam descendissescribit. pore quo postcapiam a SaraccnisCorsicam insulam,
13. Verum dc istius auctoris sensu fusius dispu- dirulaeerant erclesiae : qua: sane septirao aut ocavo
tare nihil inierest, cum habcumis totuo I Maii Bol- saectilo,quibus Saraceni insulam islam aliasqiic rc-
103 APPENDIXAD VICTOREMVITENSEM. 404
jiones vicinas depopulabaiilur, potius videntur con- A ria Eugenii elVindemialis episcoporum Africanorum
jtruere quam quarto aut quintoj: quippe cum ea tem- foriuna, ex Titiani, ui videlur, narratione acccpla,
pesiale Corsica Romanorniii aut certe Vandalorura Vindemialemin Cdrsicam reversum, ihi defnnciura
jominio snbesset. Deinde ex Tiiiani narralione de- fuisse lestatur et sepultumubi et olimsanctusFloren-
juciirius ipsummet Titianum multa de Eugenio, Yin- tius quiescebal;nibilque amplius sive Titianus, sive
demiali, etc, conscripsisse, quaj non ei satis com- Petrus de ejusdem Florentii rebus geslis babent.
pcrta erant, imo et a veritate aliena. Nam ut de Hinc, si conjecturis in re tam obscura indulgere licet,
Vindemiali nihil dicam, Eugenimn a se laudatum, suspicari possuraus Florentium antiqiiiini Corsicae
ipsura esse putat celebrem. Carihaginensem episco- insulaeepiscopum fuisse,juxta 248 CUJUS sepulcrnm
pum qui convemui Carthaginensi interfuil; quod la- forte honoris causa, Vindemialis confessor septilius
men certis et iudubiiatis historiaemnnumeniis re- fuerii, sicul Eugenius Carthaginensis , atteslanK
pugnat. Legantur quae de Engenii Cartbaginensis Gregorio Turonensi, prope beati Amaranlhi lumu-
exsilio e' aerumnis quas ab Antonio apud Tamallu- lum in Galliis sepulturam meruit. Ejusdem verosan-
mampassiis est, scripsit testis integne lidei Viclor cti Florcniii memoria etiarn nunc celebris est in in-
Viicnsislib. v, u. H, nemoque non advenet ea cum sula Corsica, ob SanctiFtorentii urbem, sic ab ipsius
iisquc de suo Eiigenionnrrat Titianus componi-nul- Ecclcsia dicliim, in quara antiqua episcopaiis sedes
laicnus posse. DeindeEugeniusCarthaginensisexGre- Nehbiensisurbis, a sancto Florentio inedio milliari
gorio Turonensi, auclore suppari, atqne ob locorum dissitoe, postmodum translata fuit. Unde quis conji-
viciniam minime suspecto.in 247 AlbigensiAquiia- cere possel sancium Florenlium Nebbiensemepisco-
niaecivilate defunctus est, ubi sepulcrum ipsius j im j> pum fuisse; qi.iaelamen a nobis ita dicta sic accipi
lunc teinporis db creberrima miracula celeberrimutn velim.ulinflciarinolimusFlorentiumhicmemoratuni,
ernt, quod el ex ejusdem Eccl.siae continua Iraditio- forle unum esse ex eorum confessorum numero qui
ne, veteribusque instrumeiiiis confirmari potesi. Ti- sub Hunerico rege ex Africa in Corsicam relegati
tianus vero suum Eugcuium in insula quadam lialie fuerunt. Id fonasse nonnullis eo verisimilius vidc-
vicina e vivis excessisse scribii. bitur, quod in Notitia Africana, id est, in cataiogo eo-
15. Cum itaque nobis constet Eugeniuin et Vinde- rum aniistitum qui sub llunerico fldci causa vexali
mialem a Titiano memoratos alios e se ;b iis san- fuerunt, intcr proconsularis provinciaeepiscopos
ctissimis antislilibiis qtti aptid Viclorem el Grego- Florentinus Uticensiset FlorenliusSeminensisin Cor-
riuiiiTuronensem sub iisdem nominibuscelebrantur, sicatn relegati recenseniur, praeier alios plures ejus-
niliil nobisdeillis dice.ndtiinoccurrit. nisi quod forte dem nominis sanciissimos antistites qui ibi bahcntiir
fuerint ex illorumconfessoruni numero qui ex Africa ex aiiis provinciis. C:eterum in Flori martyrologio,
ob Vandalorumpersecutionera extorresfacii, inCor- sicut el in4iiitiquo Romnno per Florentinium edito,
sicam devenerunt, ubi in Christi divinitalis confes- die 1 Februarii recolitur Passio sanclorum Vinde-
sione defuncli, celebrcs evaserunt. Horum vero re- tnialis et Eugenii. Sed quinam ii fuerint, nec illi indi-
liquias post aliquot saeculanactus Tilianus Tarvisia- cani, nec nobis divinnre licet. Certe in Floren-
nusantistcs, eorum vitara, lura ex iis quaepnblica ijnii martyroogiis, mariyresposleriorisaevi persecu-
regionis >stiusfama vulgata eraut, lum etiain ex iis lionum pauci aut niilli omnino memoraniur, ut jam
auaesibi aliunde comperla erant de Eugenii Cartlia- non semel observavimus. Sed de Ivs satis; superest
ginensis praeclare gestis consarcinavit, vera scilicet tit de Octavianoaliquid dicamus.
cuui falsis, ut flt, incaute permiscens; indeque apud G 18. Octavianiarchldiaconi primus menlioncmfecit
auciores qiii postmodum in islis partibus floruerunt, Gregorius Turonensis, ex quo recentiores nomen
iuvaluit opinio Eugenium et Vindemialem quos ve- ejus martyrologiis inscripserunl. Hos secutus Baro-
nerabanlur eosdem esse cuiii Eugenio Carlhagiuensi nius ipsius elogium die 22 Martii Romano Mariyro-
ac VindemialiCapsensiepiscopisquos lantopere ve- logio inseruit his verbis : Carlhaginesancti Octaviani
teres historici celebraverant. archidiactni, et mullorum millium martyrum qtii ob
16. Eaindem fere foitunam experlus est Vinde- fidemcatholicama Vqndalisi cwsisunt. Alterius Car-
inialis in Romano Martyrologio, die 2 Maii. Ciun thaginensis archidiaconi, nomine Salularis, mcminit
cnim ex antiquis fasiis Vindemialis Corsicensis, Victor Vilensis lib. v, num. 9, cui velsuccessit Ocia-
absiqueullo addilo, prxdicta die memorareiur : qui vianus, vel ccrte ipse Octaviano. Tunc enim unus
posteaMartyroiogiiKomaniediliouemcurarunl, eum- erat soluminodoin singulis ecclesiis archidi iconus;
dem esse hunc Vindemialemcum allero quem Gre- qui vero eum scquebatur secundus erat in officiomi-
gorius Turoneosis laudat exislimanles, Gregorii elo- nislrorum, ut de Murillaloco laudatoYiclor loquitur.
giiim addideruut prioris comnieinorationi; aique ita Sed jam GregoriumTuronensem de Vandalorumiu
uuum ex duobus coiificienies,netitrum rite recolen- Alrica persecuiione loquentem audiamus : cujus qtii-
dum proposuere. Sicquippcibi laudatur-.SanctiVin- dem fragmentumnd tres manuscriptos codices con-
demialisipiscopi: baecdeCorsicensi dicla erant; ad- tnlimus : unum scilicet e Rcgiabibliotheca,alteium e
dilum est quod de Vindemialialtero Gregoritis scri- Colbcrtina, et terlium, quem penes tios bahemus, in
psit, et martyris,qui una cutnsanclis episcopisEugenio.D quorum duobus posterioribus sub titulo Passionis
el Longino,doclrina et miraculisadversm Arhnos de- sanctiEugenii descriptum est: quem titulum retiuui-
certans,ab Hunerkorege oblruncarijubelur. Et qui- mus. Habetur vero apud eumtlem Gregorium Turo-
dem Ferrarius, quasi niilla bic esset Vindemialis nensem libro secundoHistoriaeFrancorum, cap. 2 et
Corsicensis mentio, ipsum eumdem cum Eugenio, sequentibus.
inter sanclos qui in MarlyrologioRomano non ha -
bentur receusuit in Catalogodie itein 2Maii. PASSIO
17. Denique eo modo quo Eugenius et Vindemia- S.
lis m Corsica celebres, incaule pro Eugenio Cartha- EUGENIICARTHAQIHEKS1S EPISCOPI
EI ALIOROM SOHTESSORini.
ginensi et YindemialiCaspensi episcopis habili sunt,
sic Florentiusinler Africanos praesulesa Maurolico, (Videsisinfracol. 769.)
Galesinioet Ferrario, aliisque recenlioris aeviscri-
ploribus recensitus est, quod ejus corpus siraul cum EPISTOLA
YiiideinialisAfricani reliquiis ex Gorsica Tarvisium
translatum fueril : quamvis Titianus, qui, ut supra S.EDSENIlEPISCOPI CARTHAGINENSISAOCIVES SUOS
vidimus, translatioriemhanc curavit, ejusque hislo-
rinm scriptis edidil, nihil usquam dixerit ex quo vel Pro custodienda fidecatholica.
lcvis oriri possit istius opinionis suspicio. Quin et
contrarium omninoinnuit Pelrus Equiliuus lib. IV (Hanc epistolamvidesisinfracol. 769.)
Calaiogi,cap. 116, ad diem 2 Maii, ubi exposita va-
405 RUINARTI IN HISTORtAMPERSEC. VANDAL.COMMENTARIUSIIISTORICUS. 400
254 CAPUT IX. A. qnod in monasterio a se apud Neajioliui construc.to
De sanclis confessoribusqui sub Vandalorum persecu- vitam coluerit monaslicam cum Quodvuldeo et aliis
ex Africa ejectis. Consen it Mariyrologimn
lionibut, reqnantibus Gemerico aut Hunerico ex episcopisRomanum die 28 Octobris, ubi Gaudiosus in moiia-
Afrka pulti velprofugi in Itatiafloruerunt. sterio apud eamdem urbem sancto fine quievisse di-
1. Complures fidei catholicoe defensores laudat citur.
j.assim Vicior Vitensis qui persecutionibus Vandato- 4. Exslat etiam nunc Neapnli celeberrimum sacra-
11iiiexagitati Africam illustrarunt: de quibus cum rum virginum ccenobiumcum etclcsia sibi adjuncla,
niliil dicendum occurral praeter ea quae aui ab ipso quoesub beati Gaudiosi nomine Deo sacr ita esi. At
Vicinrc inemoraniur, aut qu.e in notis ad ejusdem illud monasterium ab eo quod Gaudiosus condidit di-
\ictoris Hi-toriaetextum, vel cerie capite proecedenti versiun omninoesse contendit Caracciolusin Hisioria
t!t!sancto Kugenioejusque collegis a nobis observata Nenpolitana, ubi Gaudiosi monnsterium sub sancti
siiui; de illis polissimum hic nobis agenduin incum- Agnelli nomine nunc notum essearbitratur. Observat
bil qui ex Africa pulsi, vel propria S|ionte exsultan- noster Mabilloniusin Actis sanctorura ordinis S. P.
tes, in Ilaliainadvecti ibi claruerunt; quos quidem, N. Benedicti ad annum 596, ubi de sancto Agnello,
etsl pauca de ipsis ex auctoribus antiquis dicenda beati Gaudiosi mnnaslerium eo in loco olim exsti-
supersint, omiitere non licuit, ne quis tam praecta- ti se ubi Dominicani postea ecclesiam scmirulain in
ros viros, oh fidei confessionem vitaesanctitatem, ac honorem beatoeMariaede Sanilale vulgonuncupataiii,
eliam miracula freqtienlia celeberrimos, a nobis in- erexerunt : quod ex Paulo Regio in Italica sancti
super habitos jure conqueralur. T»Agnelli vita se accepisse ait. Eumdcm locum Caput-
2. Narrat Victor Yilensis libro i, num. 4, Gense- Trii olim dicium fuisse Ughellus scrihit. Caeieruman-
ricura po>t captam Carlbaginem, divisa suis Vaudalis liquae beati Gaudiosi ecclesiaesitum dignoscere pos-
Africa, praecepisseut episcopi simul et laici nobiles sumus ex Joanne diacono, qui apud Ughellum de
c propriis locis et ecclesiis nudi pellerentur, quos, si sancto Nostriano episcopo Nenpolilano, qui paulo
parere recusarent, in servituiem redigi imperavit. post sancti Gandiosiadventum vixit, agens, eum se-
Idem colligi potest ex Vita sancli Ftigentii cap. 1. At pullum fnisse refert in ecclesiabeati Gaudiosi Christi
longc acerbiota contra Quodvultdeum Carthaginen- confessorh. (orit urbemeuntibusadsanclum Januarium
scin episcopum (ieri praecepil, ut forte caeteri tali martyrem, in porticu sita. De hac snncli Januarii ec-
cxemplo avera religione deterrerentur. Illum nempe, clesia vide Mabillonii Iter Palicum, pag. 114.
ul narrat idem auctor libro laudato, iium. 5, simul 5. Gnudiosuin Bythiniaeurbis episcopura appellat
et maximamturbam clericorumnavibusfracth imposi- Ugbellus lomo VIlialite sacrae,quem i.biTimasii Nea-
tos, nudos atque exspotialotjussit expelli: quos Deut poliiani cpiscopi temporihus in ttaliam appulissescri-
miterationebonilatissuw protpera navigationeNeapo- bit. CerleBiihinam interalias Africoe256 urbescom-
lim Campaniwperducere dignatus est civitattm. Ilacc memorat anonymus Ravenncnsis, quo nomine facile
Victor, qui ulterius non loquitur de isio sanciissimo crediderim Abilinensemnotam iirbem designari. Et
aniistile, eapncul dubio ralione quodea lantum q-ae quidem Gaudiosum vicina: Cnrlhaginensibus civitati
intra Africam coiitigerant describere voluerii, ul praefuisse verisimile est. Abitlna autem urbs erat ex
aliasaperte declarat. EtenimQuodvulldei memoriam proconsulari, et quidem saiis celehris, ut liqtiet ex
apud Carihaginenses non excidisse patet ex vetusiis- ejusdem provinciac antistitum epistola synodha ad
simo calend.irio Carthaginensi, ubi vi idus Januarii G Paulum Patriarchani Constantinopoliianum, quac in
de posilioQuodvutldeusepiscopimeinoratnr. lilein Na- concilio Lateranensi sub saucto Martino. actione 2,
poli in exsilid positus confessor occubuisse diciiur lecta fuit. lpsi quippe inter alios subscrips t Augusta-
255 '"i MnrtyrologioRomano die 26 Octobris, quo tis gratia Dei episcopus sanclwEcclesimAbitincnsis.
item die celebratur a Ferrario in Calalogo generali Abiiinensium martyrum, qui antea mcndose Aluli-
sauciorura Italiae.Ipsius vero sacroe reliquiae in ejus- nenses martyres appellabantur acia prolulimus inter
dein urbis ecclesia, sub sancti Gaudio-i nomine di- alia sincera ad annum 304, pag. 409; ex quibus eliaui
cala, religinse asservanlur. paiet hanc urbem ad proconsularem pertinuisse. An-
3. Gaudiosum inler alios Quodvultd.i exsul.intis tiquam esse episcopi sedemex concilioCartliaginensi
sncios recensent velera ecclesiae Neapolitanae monu- siib sancto Cypriano colligitur, cui inter alios reba-
menta, ejusque memoria in ea urbe caeteriscelehrior pliznntes inlerfuit Saturninus ab Avitinis. Eamdem
fuil, ob liionasteriiiin quod ab eo constructum fuisse urbem memorai Auguslinus libro HI contra episto-
ferunt, in quo postea Agnellus abbas sanclissimns lam Parmeniani, el alias non semel. Denique Victor
floroit. Id leslatur vetus auclor ejusdem Agnelliviloe, cjnsdem Ecclesiae episcopus catholicus, ex iis qui
cujus fragmentum Baronius Anualibus ecclesiasticis inilio absentes fuerant, tandem sobscripsit Collationi
iiiseruit, in quo htc de nostro Gatidioso leguuiur: Carlbaginensi cap. 215, cum jam aniea Fel.x cjtis
Agnellusabbaselectusin monasterio quod beatus Gau- adversarius inler Donatistas cap. 201 comparuisset.
dtosus cognomenloSeptimus Cwlius, sanclce Bilinensis 6. Gaudiosi obitum anno 433 comigisse tradtt
Ecclesiw pontifex in Africa, condere siuduit in hac Ughellus post Capaeiiim : sed quo fundamento? Ba-
Patthenopea civitate, eo tempore quo ex Africm parti- 0 ronius eumdim anno cireiter 414 floruisse dicit in
bus advenit cum sancio Quocivultdeoel cwteris prmsu- noiis ad Martyrologium Romanum, die 28 Octobris,
libus, fugienspersecutionemV'andalorum.Nec uiirum cui, ut jam diximus, ipsius festivitas consignalur.
est Gaudiorum in terra peregrina exsulaniem mona- Certe anno439 GensericusCarthaginem invasit mense
sierium condidisse. Sic enim erant vitai monasticoe Octobri, atque paulo post Quodvultdeum, cojus ex-
alfecti sanctissimi illi confessores, utquamprimumin silii soiius Gaudiosus luisse dicilur,exptilil. Ejusdem
exsilii locum advenissent, ibi monasleria stanierent: sancli viri corpus in ipsa, qiiam supra laudaviiniis,
quod compluribus exemplis.comprobari posset. Sic, saiictinioni.iliniiiecclesia religiosissimeNeapoliasscr-
ut Faustum praelermittamus, qui bautl longe a sua vatur. Hinc ipse distinguendusest, ut inonei cardi-
rathtdra ablegatus monasicrium consiruxerat, Eage- naiis Baronius, ab alio ejusiem nominis sancto an-
nius, ut capiie praecedenlidiximus, prope Albiensem lislite cujusreliquiae apud Salernum in crvpia infe-
in Gallia civitatem, mouasterium apud Viancium vi- riori cathedralis ecclesioereconditae suni, quamvis
cum aedificavit;idem fecere Fulgemius aliiquesancti acta ulriusque a nonnullis auctoribus simul permista
antislites, qui sub Trasamundo in Sardiniam |iulsi fncrint. Gaudiosi Salerniiani festivilas in Romaiio
ftierunt. Rulinianum item Alricanuni episcopum, in Martyrologiodie 26 Octobris memoratur. llaud tamon
insula Siciliaevicina vitam monasticam agenlem, io- arbitramur recte colligiposse diversos fuisse ejusilem
visit idem Fulgcnlius cum ad loca sacra iter insti- nominis sanctos, quod eorum reliquiac diversis in
tueret. Jure merito iiaque laudatur Gaudiosus npud locis asservari dicnnlur, cum saepius contingat ali-
Ferrarium in Catalogo geuerali sanctorura lialiae, cujus saucti corporis partes in diversis ecclesiis lia-
407 APPENDIX AD VICTOREMVITENSEM. 408
beri.quae tamen ulrobiqueVorpomnominedonantur.. A men ei omnis prorsus deneganda (itles. r,le*nimcap,
Hunc loquendi modum inEcclesia antiquissimum esse 3, num. 16, nonnulfa quae refert, se exrelatu quo-
ex Theodorito palet; qui in epistola 130, ad Timo- rumdam tacerdolum, qui Caslrensi morli proximo
iheutt) episcopum data, sic ea de re, veluti de rece- adfueranl, se accepisse testatur : quae verba e'x anti-
ptissimo loquendi usu scribit: Ipti quoque ad hunc quo vilae scriptore fuisse crediderim , quaevero se-
diem cum triumphantiummartyrum templaingredimur, quunlur ex interpolatore : Htec vero, inquit, qua
sciscitari solemus quis vocelur qui in theca conditus nottris sentibttt pietas perennisDei per sanctorum Pa-
est: et quibus res nota ett retpondent, Julianum for- trum dkta tradidit, ideircoannotare ttuduimut, ut dum
tasse martyrem, aut Romanum, aut Timotheum.Et aliquit fidelium alkujus sancli, ex Castrensis scilicet
quamvisne integra quidem ibi tittt corpora, sed per- sociis, solemnitatem cetebral, pariter de cunctorum
exiguwretiquiw, communi tamen nomineetiam corpus triumpho twtelur. Ibi enim rationem reddit cur in
appellamus. Katrot iroXkuxi;oOSsTEXEIMV T5Vaa/wrort Castrensis Vita, aliorum etiam gesta interseruerit,
JtttftSVMV, «Xk«CflJX/SOTaTtUV llttyailWV,akV oftwf T£ qui simut cum eo ex Africa pulsi, varias in Italiac
stotvflovoftattxal TOo-wfta7rpoo-Kyo|5suoft£v.Porro Ba- urbes 258 et regiones dispersi, ibique defuncti ce-
ronius in notis ad Martyrologium Romanum die 26 lebrabantur.
Octobris testatur se in vetustissimo Neapolitani sub- 9. Eorumdem confessorum nomina recenset idem
urbii cceraeterio vidisse inter alia insignia sacroean- auctor, cap. 2, num. 8, eo scilicet ordine quo navim
tiquitalis monumenta, inscriptionem sancii Gaudiosi ingressi fuerunt. Primus dicitur Rosius; tum Secun-
lurnulo olim imposiiam, quam ob velustalem licet dinus, qui fecundmsobolisproles appellalur: deinde
iam pehe diminutam descripsit, ex quo nos eam quo- nHeraclius, qui JuraChritti in populit audacter con-
que bicexhibemus : HIC. REQUIESCITS. GAUDIO- sparsit. Postea Benignus, Priscus, Elpidius, Marcus,
SUS. QUI. VIXIT ANN..... DIE. KAL. NOVEMB Augustinus, Canion, Vindonius; loco undecimo Si-
INDICT.VI. 257 De eadem se|iulcrali inscriptione gnifer prmcepiorCastrensis, cui puppis arx possidenda
agunt Capacius et Ughellus. Sed an stalim post traditur, ab indole quiflatibus imperavitiniquis; ulli-
Gaudiosi obitum sepulcro ipsius imposita fuerit, pro- mus denique Tammarus, cui prora navis gubernanda
nunliare non licct. Sane proeterquam qtiod Gaudiosus committitur. lidem babentur in Romano Martyrolo-
ibi sanctus dicitur, cui confessoristitulus meliuscon- gio die 1 Septembris, et apud Ughellum tomo VI
gruisset, mirum fortasse videbitur nonnullis, quod ltalioe sacrae, ubi deCapuanis archiepiscopis; nisi
nulla ipsius episcopalis dignilalis mentio ibi facta quod in ulroque auctore pro BepignoAdjutor, et pro
fuerit. Augustino Augustut recenseantur. Plerosque vero ex
7. Antiquam Ecclesioe Neapolitanae traditionem ipsis episcopali dignitate illustres fuisse, praeter va-
occasione ejusdem sancti viri memorant auctores riarum Italioe Ecclesjarum iraditionem, innuit quo-
Itali, quam hic practermittere non licuit. Aiunt nem- que laudatus Vilso auctor, iibi cap. 2, num. 6, Ca-
pe Gaudiosum ex Africa extorrem factum, secum strensis convertut ad confralres el coephcopotila est
inter alias snuctorum reliquias Neapolim attulisse allocuius : Fralres tnei et domini, etc. Quin et jam
ampullam vitream, concrelo sanguine beali proto- cap. 1, ntim. 3, dixerat a lyranno proeceptum fuisse
martyris Stephani repletam, quae haclenus in ejus- ut ex unaquaque pruvincia sancti Dei vincli adduce-
dem sancti ecclesia asservatur, ubi, inquit Baronius rentur. Congregata vero ingenti multitudine, etiam
in notis ad Martyrologium Romanum die 3 Augusli, et tancli viri... summi sacerdotii honorc prccdiliinler
miraculumhaclenus perseveral,ut super allare ampulla C eram, qui gralanles cum commissisgregibusgradie-
posila, dum sacra missarum sokmnia peragunlur, li- bantur, putantes se cum martyrii triumpho vitam con-
quescerevelut recenseffusut tanguis aliquando contpi- sequitempiternam; exquibut prwcipuerulilabant Rot-
ciatur. Teslatur idem Baronius anno quo auctoritaie siut, Pritcus, et Tammarius, seu , ut alius codex
GregoriiXlHsummi ponlificiscalendarium Romanum habet, Zamorus el Catlrensit.
emendalum fuit, istud miraculum eo ipso die qtio 10. Non solum ilaque pnstores, sed ipsos quoque
beati Gaudiosi festum fuit celebraium , conligisse, greges hacc lempestas involvit, ut idem vitaeauctor
ctim antea decimo solummodo die post bujus sancti fuse narrat. Pueros ac senes, mulieresque simulcum
festivitalem videri soleret : hujusque rei testem af- . viris ad certamen accurrisse scribit cap. 1. Et quidem
fert Franciscum Mariam Tarasium cardinalem, cui hacc initio persecutionis : quae cum postea magis in-
tunc lemporis apud Neapolim commoranti, et sacrum valuisset, catervatim tti unaquaque provincia sancti
in ejusdera sancti sacello celebranti, sanguis visus Dei vincti adducti sunt, qui variis poenis cruciati
esl liquefieri. Certe in libro i de Miraculis sancti liierunt priusquam mari commilierentur, ut dicilur
Siephani, qui sub Evodii nomine inter sancti Augu- num. 3. Primo itaque alter ab altero separatim in
stiui opera vulgatus est, cap. 1, meniio habeturejus- carcerera retrusi fuerunt, tum simul in unum Iocum
modi ampulloequae in Uzalensi proconsularis provin- congregali, alii virgis, alii alapis, lapidibus alii caesi
ciaeurbe asservabatur. fuere; cumque variis modis lentati fuissenL, et nec
38.Ex eodem sancti Quodvultdei Carthaginensis minis aut verberibus eorum constantia potuisset
sodaliiioPriscum aliosque confessoresundecim fuisse frangi, landem consilio nescio cujus Aristodemi, navi
putat Anlonius Caracciolus in sacra Neapoli cap. 26, jj vetustissimi impositi fuerunt, ut in mare demersi
eosque episcopos non fuisse censet, sed diversorum niltil eorum reliquiarum residuum esset; sed Dei
ordinum clericos, cos scilicel quos Victor Vitensis e nutu in Caropaniam ltalicam feliciter appulsi, pro-
Carthaginensis Ecclesiaeelero simul cum,suo episcopo vinciam istara miraculis et sanctitale viise illustra-
vetustaenavi impositos Neapolim appulisse memorat. runt. His consenlil Martyrologium Romanum die 1
At hoecsententia aliis non placet. Et quidem si iis Septembris, ubi duodecim illi viri sancti, qui caele-
ijuaenobis supersttnt de his rebus monumentis fides rorum erant veluti duces et magislri, in Yandalorum
aliqua possit adhiberi, stare non. polerit Caraccioli persecutione ob lidem calholicam varie afflkti dicun-
opinio, quae neque recentiorura suffragiis, neque ve- tur, et vetuslae navi impositi ex Africa ad Campa-
terum aucioritale slabiliri potesi. V. C. Godefridus niaelittora pervenisse, ubi Cbristianam religioaem
Henschenius tomo II Februarii. Bollandiani, die H in iis locis dispersi, diversisque ecclesiis praefccti
ejusdem mensis edidit Vitam sancti Castrensis epi- mirifice propagaverint. Eorum porro in Italiam ad-
scopi, unius scilicet ex istorum confessorum nume- venlum anno quarto Vandalicaepersecutionis consi-
ro, ex qua forte nobis aliqua lux affulgere poterit ad gnat saepe laudatus sancti Castrensis Vilae auclor;
illustranda ipsorum gesla. Quamvis enim naevisnon sed cum alias tempora prorsus permisceat, nulla
carcat, atque scripta fuerit ab auctore rerum ante mto fides ejus calculo adhiberi potest. Si aulera
sua tempora gestarum prorsus ignaro, aut certe ab conjecturis indulgere voluerimus, nullus fere eril
aliquo posteriori vttiata, qui Valentis Ariaui impera- annus sub Vandalita dominaiione ad queiu hoecper.
loris perseculionem cum Vandalicaconludii, non la- secutio revocari non possit. Eos tamen ex Quodvult-
I
409 RUINARTI IN HISTORIAMPERSEC. VANDAL.COMMENTARIUSHISTORlttJS. 410
dci sodaliiio fuisse non arbitramur, quod islius lur- A temporum tisu, ignem projectae nullatenus poluerunt
mae Castrensis signifer el praeceptnr dicaiur, qui violari. Insutlur undique flatibus, |il in illit volor ru-
tiiuliis Quotlvultdeomelius vel ob sedis proerogativam bicundut. Saltum tandem ex igne faciuht; nultain itlit
congruisset, cujus tamen ne quidem mentio ulla hic combuslionhnota invenilur, ticuti qui prwsto erant re-
babelnr. Sed de ipsis singillaiim agendum. tulerunt. Airquot itera opuscula in sancti Secundini
2591i.Rossius, seu,ut aliiscribunt, Rosiut, pri- honorem a Guaiferio edita laudat Petrus diaconus,
mus inter caeterosconfessoresrecenseturin Vila sancti qui Guarferium temporibus Alexii el Henrici impe-
Castrensis cap. 1, num. 3; ubi non solum summi sa- ratorura ac Desiderii abbatis vixisse teslatur. Sed
ccrdotii dignitate praefulsisse, verum etiam meritis, ipse Guaiferius suam aetalem prodil in Vilaelaudatae
et moribus, et sensus decorerutilasse memoratur. Cur prologo, quam nempe se Desideriiabbalis jussu scri-
priorem locum obtinuerit ratioredditurcap. 2, num. psisse eommemoral.Desideriusveroannol086, Gre-
8. Ingrediatur prius, inquiunt satellites, reverenda gorio VII summo pontifici defunclo subsliliitus est,
canitieelsanditate prwditusRossius.Quacverba licet a sub Viciorislll nomine, curaanno 1659 a Nicolao II
persecutoribus prolata fuerint, indicant tamen talem cardinalis fuisset creatus. Plura de Guaiferio liabel
nb orlhodoxis Rossium habitura fuissc. Res ejus in BoUandus loco laudato. Beatum Guaiferium mona-
italia gestaenobis ignotocsunt; sed ipsius festivitatera cbum Cassinatem inter sanctos quorum dies natalis
aliquot marlyrologia apud Bollandianos die 16 men- ignoralur, celebrant Arnoldus Vionel HngoMenardus
sis Maii celebrant. Cotilur potissimum Beneventi, ob in Appendicemartyrologii Benediclini.
ipsius sacri corporis translationem in Sanctae Sophioe 13. De Iteraclio nihil dicendum occurrit, nisi quod
ecclesiam, quam ea in urbe Arechis, unus e Longo- T. " ecclesia ipsius nomini dicata in charta Alhenulfilau-
bardorum ducibus, magnificentissime construxerat. tlala memoretur. Heraclium, Maurum',etJustummar-
Celebris est etiam in Suessana dioccesiRossiimemo- lyres colunt Fulginates Umbriaj populi, apud quns
ria, in qua urbc olim ecclesiam ipsi dicalam fuisse eoruradem martyrum corpora in ecclesia catbedrali
colligimus ex charta Atbenulli Capuani cpiscopi, asservantur; sed quinam illi fuerint, quove loro
apud Ughellum tomo VI Italiae sacrae, col. 673, ubi aut lempore roartyrio coronati fuerint, plane igno-
de Suessensibus episcopis. rant.
12. Secundinus aliunde nobis probe notus non est 14. Benigni ex Africa exsulis nomen in sola sancti
quam ex iis quae ex sancli Castrensis vita protuli- Castrensis Vita legitur. At qui ibi Benignus, ab aliis
mus. Sancti Secundini episcopi corjius asservatur Adjulor seu Adjutorius, ut jam a nobis observalum
in majori ecclesia apud Troiam Apuline opulen- est, appellatur. Porro Adjutoris memoria apud Bene-
tissimam civitatem, cujiis festum ibi die 11 Fc- venliini et Cavam.ubisacrae illius habentur reliquiae,
bruarii celebratur, huncque nonnulli ab eo quom celebris est. Quin et prope amplum est oppidum
hic laudamus, alium non esse ccnsent : sed res est quod sub sancti Adjutoris nomine notissimum est.
incerta. Plura de Secundini Trojani invenlione ba- Ejusdem sancti viri festivitas die 19 Novembris in
bentur apud Bollandianosdie supra memorato. Se- Catalogo generali sanciorum italiaea Philippo Ferra-
cundini feslum 8 Decembris apud Mantuam celebra- rio memoratur, ubi de isto sanctissimo confessore
ri lestis est Micliaelmonachus in Sanctuario Capua- agit. At plura de eo babet hac ipsa die Tamajus Sa-
no, ubi laudat vetiistissi.mumcalendarium, in qno 27 lazar in martyrologio Hispanico, qui eumdem sanctum
mensis Maii festivitas sancti Secundini consignata virum ex Hispania cum Genserico, in cujus exercitu
habetur. Ejusdem sancti memoriam apud Mantuanos C miliiabat, in Africamtransmeasse scribit. Sed cum ibi
olim celebrem fuisse colligit idem auctor ex complu- Adjutor, uli refert, orlbodoxos variis poenis a rege
ribus ecclesiis, quae sub ejtisdem sancti noraine di- affligi cerneret, relicla militia apud Habensem civita-
catae passim in Manluana dicscesi occurrunl. Quin et tem se recepit, cujus postea urbis episcopus factus
Sancti itcm Secundini ecclesia in dioecesiSuessana est; ac tnndem sub Trasamundo rege cum aliis con-
memoratiir in charta Alhenulfi, quam ntim. superiori fessnribus velustaetiavi imposiius, in Campaniamap-
laudavimiis. Denique Ferrarius in Cntalogo generali pulil, qua in provincia apud Cavam episcopali miine-
sanctorum ItaliaeSeciindinuin et Castura episcopos refungens, excessit evita. Haecille ex variis aucto-
Sinuessaecommemorat, die prima Julii; quos tamen ribus quos laudat, promore suo sanctos quoslibet ad
apud Suessam celebres esse latetur, vel quod Sinues- Hispaniam per fas et nefas pertrahens. Sed autiquum
sae nomen pro Sucssa obrepserit, vel quod eversa aliqucm auctorem liarum rerum lesiem exspectamus.
Sinuessa sacrae eorum reliquiae Suessam translatae Certe apud Victorem Vitensem lib. i, num. 12, Ya-
fuerint, uhi etiara nunc, ipso Ferrario attestanie, lerianus Abbenzensis, aut Abensis, ul in nola 41 ob><
quiescunt: btinc vero Secundinum, aTrojanoalium servavimus, taudalur ob praeclaram confessioncm;
essecontcnditquemaliasdie 11 Februarii laudaverat. sei iu Notitia Africaenec ipse, jam quippe defunctus
Snucii Sccundini Vitam a Benedicio, qui et Guaiferius crat, nec alius quisquam ejusdem sedis episcopus
ilicebatur, monacho Casinensi scriptatn laudat 1'eirus memoratur. Nemoeiiamsibi facile persuadebit Adju-
diaconus in libro de Viris illustribus Casinensibus, lorem, quem in Hispania priiho militantem, deinde
cap. 29; qnamquidem Yitam ecodicems. Casinensi anno427in Africamcum Vandalistransmisisse voluni,
nostcr Mabilloniusab aliquot annis in liaiiam profe- n posunodumsubTrasamundo,qui anno496 Vandalorum
ctus descripsit. Sed nibil aliud esl quam ipsius Se- imperiiimsiiscejiil.episcopuminllaliampulsum fuisse,
cundini Invenlionis historia, qiinm ex mnnuscripto in qua etiam regione episcopatumadministraverit. De-
canlinalis Baroniiedidit Bollandusdie 11 Februarii, niqueAbbaaut Aba urbserat ad proconsularem perti-
cum aliaquara vetusiiorem putat vir erudiius. Ex his nens, ulex Polybii lib. x cerium est, 261<iu>eam baU('
autein discimus, cum Troja civilas Apuliaesuper ve- procula Carthagine exstilisse memorat.Atex Victo-
t..ris urbis, Ecana dictae,ruinas coustrueretur, incoe- re Vilensi lib. i, num. 9, conslat nullum suo tempo-
meterio Sancti Marci inventum fuisse sepulcrura re ex proconsularis et Zeugiianaeprovinciae episco-
marmoreum cum hac inscriplione, excsis quidcni iu- pis residuura prorsus fuisse, praeter tres quos ibi
fcrionbus lapidis panibus, sed quaetnmen facilc legi recenset. Scribebat aulera anno 487, ul ipsemet al-
poteral. Hic requietcil S. ac venerabitis Secundinut lesiatur, id esi, annis underim priusquam Trasamun-
epkcopus, qui sanclorum fabricas renovavil, raptut dus regnum adeptus fuisset.
in requiemIII Id. Febr. Porro cuin inventi sacri cor- 15. Priscusprae caeteris celebris fuit. Hunc simul
poris fjina per lolam civitalem celebrata fuisset, cum Castrensi, ut narratur in istius Vita, cap. 1, num.
accurrerum stalim omnes ferme urbis incolac,qui pu- 3, barbari a cacterissejunxerant, ut eorum constan-
tanles, 260 ul ail Guaiferius, fas esse quod pium tiam tentareut, quod iis devictis, caeleros facile ces-
est, coepere osculari reliquias, etc. At loci tpiscopus suros arbilrarentur. Ejusdem Prisci feslivitas poiissi-
ut eas coli sineret nonnisi poslqunin divinitiis fuit mura in Romano Marlyrologio, et apud Fcrrarium in
punitus, adduci poiuit. Reliquiaeigilur, pn istoruin Caialogosanctorutn llaliaerecolitur die 1 Septembris,
111 APPENDIXAD VICTOREMVITENSEM. 419
tujus solummoao occasione caeterorum ipsius socio- }A bem exsiitisse collegit Ughellus ex charia veter'
rum nomina videnlur recenseri. Michael iuonichus sanclinionialiiimsancti Joannis, in miamtlindonn pro
in Sancluario Capuano tcstatur Prisci nieinoriam ex Yindonii.nomen irrepsisse suspicalur.
veieri traditione Capuae celebrari, quem Mantuau 21. Cistrensis iuter caeterosturmaeduodenaecon-
episcopum fuisse scribit, quare Iiunc auctoreni se- fessores celebrior est, imo caeieri fere omiies ex
cutus Uglielltis, eideni Prisco locum duodecitnuui i|>siusactis soliimmodo noli suni, ut ex hisquae in
inter MaulUiinosepiscopos dedit, tomo Yl Itaiiae sa- hoc fere loto capile dixiinus evidens esl. Episcopum
cnii, ubi plura deeo habet, sed prursus incerla. illum fuisse |>riusqnam in Iialiam transferretur,
16. De Elpidio pauca occurrunt, nibil exploratum. aperle declarat ejus Viiaeauclor : sed cuinam Eccle-
Michael monachus in saepe laudalo Saoctuario Ca- s ic |iraefuerit altum tibique silentium. Ego vero su-
puano hujiis sancti viri festum in ecciesiaCasapuHi spjcatns sum non semel, Castrensis vocahulonon viri
die 26 Maiirecoli scribit. At alii alium ibi Elpidium alicujus, sed urbis episcopalis nomen designari, quod
a noslro Africano diversnm cclebrari putant, qoi ad ip-iiin cpiscopum aniisso proprio nomiue, trans-
Alellensi Ecclesiae sacculoquinto praefuissedicitur. laiuiii (uisset. Id persuadere videlur ipsius vocabuli
Islius festivilastum in Ecclesia Beneveulana, Itiin in forma,qua locum potius quam hnminein indicari
oppido sancti Elp:d'i dicto prope Aversam, die 24 priina Ironle ncmo non exisiimat. Deinde castri no-
ejnsdem mensis celebraiur. Sed haediflicultaiesahs- men urbibus attributiim frequenter in veleribus Afri-
que cerlioribus iiioniiinentis tlirimi nou possuut. EI- c;i!m ntimcnlis legitur, et quidem inter Patres By-
pidii Atellani reliquias iu Ecclesia Salerniiana a«s r- zncenaeprovinciaeFelix episcopus Casirensis in No-
variaflirmat Ferrarins in CalaMngo generali sanctorum ".j. tilia Africana editionis Sirmondi occurrii. Yerum
Iialiae, quem etiam ab Elpidio Africano disiinguit. ctim auclorcs quique, ctim receniiorc, tum antiqui,
Plnra de hac re habent Bollamliani tomo V, die 24 sancluui Cnstrensem. constanter appellaverint, ab
Maji. eis, sinc ulla praeterconjecluris auctoriiate, recedere
17. Marcus nomine lcnus nobis cognilus est. Mar- non licuil. Porro Caslrensis in Campaniaui appul-
cus Bovini in Apulia episcopus celebris cst in eadem sus Suessara urbcm petiit, ubi in suburbauo quodam
urbeeiajvud Benevenlum, ubi feslivilas ipsius diel4 tuguriolo vitam angelicam ducens, miraculis clnrus ,
Junii recoliiui;. Habelur ct alius ejusdem nominis ut narrat ejns Vitaeauctor cap. 3, excessit c viia die
episcopus Ecanae,cujus festum die 13 Oclobris cele- undeciraa Februarii, qua ipsius fesium in Roniano
bratur, ut observat Ugbellus tomo VI Italiaesacrac, Manyrologio celebiatur. Sepultus est in Castro-Vul-
ubi de episcopis Capumis. Sed quinam ilii foerint turni, quod tunc ad Capuanos episcnpospertinebat,
incertiiin est. ibique sacrum ejus corpus saeculonono arjbucserva-
18. Qui Augusluiusdicilur in Vita sancti Caslren- batur, ut ex Radalperli episcopi Capuani veteri epiia-
,'is, idem appellatur Auguttut in MartyrologioRoma- phio paiet, quod ex Michaelemouacho llcnscheniiis
np, consentientibus Ughello iu Iiatia sacra, Ferrario retulit in praemissis ad ejusdem sancti CnslrensisYi-
in Galalogogenerali SS. Italiae, aliisque auctoribus tam, jiaragr. 2, num. 6. Postea saeculoduodecimo ,
vulgaiis. De cctero Augustinus sive Auguslus plane excepto canjte, translatum est a Guillelmo II cogno-
ignotusesi, ni>i quod ecclesiam ipsius nomini dica- mento Bouo, Siciliae ret;e, in ccclesiam Montis
tam memorat Michae) monachus in Sanctuario Ca- Rejialis melropolitanam, quam evocaiis e monasterio
puano. Forlunatus lib. IVde Vita snncti Mariini Au- Cavensi inonachis BcnediclinisCaluniacensis fami-
gustinuni Goncordiaein ltalia celebrem laudat, sed C I lice, pius isteprinceps aedificaverat.Canterumbeati
quem longe alium a nnstro esse putatnus. Hunc ipsum Caslrensis memoriam per universam Campaniie re-
Concordiac episcopura appellat Ughellus. Sed mirari gionem celebrem fuisseprpbant non solum complures
suhit tjuod nec apud Ferrarium in utr.que Caialogo, ecciesiie, qnas sub ejus nomine Deo dicaias fuisse
IIec apud nlios sanctorum Italiic collectores, quos (estantur Michael monacbus, Ugbcllus, et alii passim
quidemvidere licuit, ipsius memoria occurrat, qiiain. auctnres; sed eliam velera quoequemarlyrologia,
vis jam Forlunati tempore notissimus fuerit, quera quaememoriam ipsius celebrant. Ex 263 bs vero
nempe inler illustriores urbium Italiae paironos lau- aliquol Cnstrensem marlyris litulo exornarunt, quod
datus auctor recenset bis versihus: scilicct multn |iro Cbrisii divinilaiis confcssione per-
Si petis illud iter, qua se Concordia cingit, tulerit. Cerle culiiim ipsitis vetiistissimuinesse evinci
Aitgutlinus adest preliosut, Basiliusque. poiesi ex calendnrio ante anmiin, inquit Godefridus
llcnstiienius, sepli igentesimumqiiadragesiraumpri-
Est et alius Augustinus Aquileiensis episcopus, qui iniiin exaraio, in quo beaii Casirensis memoria re-
|iaulo post evcr.-aina Gothis Romam fioruil, eo ipso colitiir. Noinen ipsitis legituretiam in Martyrologio
tempore quo alter Augusiinus Ecclesiara Africauam Romano veteri, quod sub sancti Hieronymi nomino
illuslrabat, ul ex Henrico Palladio 262 observat viilgnttiin est, quanqiiani recenlius censeri debeat,
Norisiiis in Censura Garncrii, quam V. C. Antonio aut saltem muliis sanctorum nominibusauctutn.Coe-
MagliabecoMagui Elruriocducis bibliotliecario nun- lcra non recensebo, qnaeapud Botlaiidiamis ad diem
cupavii. 11 Februarii vidcre licet. Laudat Peirus diaconus in
19. Canion celebris est apud Acherontinos, qui U libro de Viris ilusirihiir Cisincn-ihus, cap. 6, Lau-
corpus ipsius in metropolilana ecclesia religiose as- remiiim qucindain, cx monacho Casinensi incerlae
servamm magna devniioue veneraniur. At si labulosis scdjs cpiscopum, qui soeculocirciter decimoCatlren-
qiiaeiili exhihenl actis aliqua fides praebeatiir,Caniou tis episcopi patsionem versibus udornavit. Denique
iste longe alius est ab e» de quo bic agimus. Isic cjustlem sancti culttis ex Italia in Siciliam propaga-
quippesub DiocletianoetMaximiano manyrium coi,- jus est, cum sacr.e ipsius reliquiae,uti supra diximus,
stimuiavit, noster vero nonnisi sub Vandalica perse- in Moiitis lieualis ecclesiam translatae fuerunt, uhi
cutione confcssoris litulum adepius est. Ctun laoen ciiam iiuiic religiose asseivantur a nosiris monachis
Acherontini in istis actis suum Canionem primo in Bcnedictinis, qui in hac nieiropolilana ecclesia per-
Africa episcopum fuisse dicaut indeque iu Italinra severant.
transmissum, ibi ab Elpidio Aiellensi episcnpo se- 22. Uitimus ex duodenario confessorum nuinero
pultum fuisse, conjiciunt mcrito Bollandiani atiique recenseiur Tnmmarus, seu, ut alius codex habct,
auciores post Michaelem monachum et Ugbellum, Zauiinarus , et apnd Ferrarium in Catalogo sancto-
utiuni ab altero disiingiiendum nou esse. Dehis plura rum Italiae 11 Frbniarii, Tomasus. Hunc Ughellus
leges, si vacat, apud BoilandianostomoVI Maii, ad loino VTIIItaliaesacrae, Viperamsecutus, inter episco-
diem 25 ejusdem mensis, quo beati Canionis festum pos Beneventanos recenset. Alii tamen , quibus vide-
Acheronliat poiissimum recolitur. lur accederc Ferrarius iu Catalogo laudato die 15
20. Vindoniinullam prorsus memnriam reperire Octobris, ThammaroiiiBencventaiiuina nosiro diver-
licuit. Miodonii ecclesiara olim foris Capuim ur- suut eisc seniiuiil. Prioris feslunt die 15 Octobris ce-
 413 RUINARTIAD HISTORIAMPERSEC. VANDAL.COMMENTARIUS HISTORICUS. 414
letnatur Benevenii, in cujus urbis ecctesia metropoli-- A rium S. J. presbyierum , libro u Rernm Moguutiaca-
lana sacrae ejnsdem sancti reliquiaesub majore altarii # rum, capp. poiissimum27 el 28 , ubi fuse el erudite
requiescunt. Tammari vero Africani mcmoriam diei disserit de sanclo Albano et sociis ejus, sub quormn
1GJaiuiarii in Capuana dioecesicelebrem essescribitt nomine exslabal olim nobile ccenobiumordinis no-
Michaelmonachusin Sanctuario Capuano, ubi obser- slri Benedictini apud eamdem urbem construcium.
vat eumdemsanrtum confessoremin vicode Pontano,, Hic tnmen observari velim, Honorii noiiien in Albani
o'im Sancti Tammari dicto, qui nunc ad Aversanam i vitaeHistoriam , sicut et in plerasque islius aevisan-
dioecesim perlinet, supremura diem ohiisse , ibique! ctorum vitas, loco Hunerici irrepsisse : quod faclum
fu sse sepultum hoc ipso loco ubi etiam nunc ejusi esse puto ainanueiisium inscilia, qui cum Honorii
tumulus visitur. imperatoris nomen magisquam mores sciront, ipsum
S3. Iloecsunt quaede illis sanctis confessoribusex: Hunerico, seu, ut veleres codices plirunique hahenl,
Africa in lialiam pulsis observare visnm est operae! Honorico, non minus furioso Ariano quam impio ty-
pretium, quorum gesta, etsi rebus incerlis et dubiis,, raimo, substituerunt. Hinc natse in plerisque istis
aliquando etiam falsis, permista sint, intacta lameni geslis haeloquendiformnlae: Honoriiimperatorisper-
pr.Ttermittere non licuit, cnm ipsorum memoria ini secutionesmvienle,ctc. CumHonoriusswvissimusper-
plerisque Italiaeurbibus celebrelur. Et quidem, licet, secutor,et aliae ejnsmodi, qu;c occasionemaliis jiric-
nos deficerei Victoris auclorilas, neminem esse puioi buerunt etiam pontificiininomina, aliaque immutandi
qui inficiari velit, Africaa Vandalis devaslola, inlini- quaavidebant in prioribus gestis nonsalisHonorii tem-
tos propemodum omnis sexus et conditionisbomines poribuscongruere. Sicqueres omnino perturbataefue-
ex hac regione in varias provincias diffusos esse, g] runt, alqtiegesta illa onuiisua auctorltate exciderunt.
potissimum in llaliam, quae coeterisEuropaeprovin- 25. Haudccrtiora sunl quaede PossidioCalamensi
ciis paulo pacatior erat ob imperaiorum praescniiam. episcopo, sancli Auguslini amico ipsiusque Vitarj
Ex istis vero comjiluresepiscoposfuisse inde conjici- scriptore, nanaul cives Mirandulaeoppidi in Lom-
mus, quod jam ante Augustini obitum , ul aflirmat bardia , qui se istius sancti viri corpus habere glo-
Possidius, ires solummodosuperslites cssent in Afri- rianlur. Nihil quippe aliud ea de re compertumest,
c:i Ecclesiae quae suos episcopos haberent. Deindc nisi sancti Possidouii cujusdam presbyteri nul epi-
barbari episcopos acrius caeteris insequebantur, scopi reliquias litinc in lociiinsaeculononoex Apulia
quod eos scireut prac aliis fidei orthodoxaeaddictio- translalas esse , u.t observavit 265 Daniel Papebro-
res : et quidem eos omnes non semel sub Genserici cbius die 17 Maii Bollandiani, nbi ea de re fuse dis-
ct Hunerici piincipatu e sedibus pulsos fuisse leslalur serit. Sed nescio quo pacto ipsi irrepsil, ut ibi pro-
ipse Victor. Unde licet pauci adinodiimhic a nobis baret Possidium a Possidoniodiversum esse iionien,
recensili fuerinl, hinc lanien inferendumnon est plu- observasse Calamensem episcopum, in Collatione
res omnino non fuisse, quos omisimus, vel qund no- CarihaginensiPossidiumappellari, Possidoniumvero
bis salis non fncrint noti, vel etiam quod non suppe- qui cap. 127, cognit. 1, ejusdem collationisrecensc-
lerent verisimilia sallem insirumenta quibus res lur, fuisse episropum loci superioris : quasi islis vo-
ipsorum gestas iltiistrare possemus. cihus aliqua urbs sic appellata indicarelur. Mirum
264 24. Ex his in exemplum sit Theonesttis, est, inqiiam, virum cruditum non animadverlisse
qui ab Ilunerico ex Africa pulsus , a Damasotamcn Possidonium ibi nicinoratum, Vtlalem, Donatum ac
Romano pontifice AltinensiEcclesiaepraefectusfuisse caeteros,quos ibi loci, aut civiiath superiorisepisco-
tliciiur. Mirumest autem quantum in cxponendaillius C ( pos appellnri observat, fuisse Donalistas, qui supe-
sociorumqiiefortuna varii sint auctores, qui tempora, riorisloci aul civilatis, itfest, ejusdem cum calholico
loca , personas, resque omnes iia periurhant atque episcopo,qui proxime antea nominatus fuerat, sedis
confundunt, ut nibil prorsus certi ex eorum scriptis cpiscopisuaesectae.Sic ibi Fauslinus episcopuscatho-
colligipossit. Tbeonestosalii duos fuisse dicunt, qui licus plebis Sillitensisa notario recensilus dixii: Prm-
in unum conflalisint; alii unicnm fuisse propugnant. sto sum; slatimque Possidoniussuperiorisloci, id est
Inter Theonesti socioscelebrisest Albanus, quiapud Sillilensis, ex parte Donati comparuit, el dixit :
Magontiam,superioris Germaniaeurbem, contra Aria- Agnoscoillum; nempe Sillitensis episcopusDonatisia
nos disputans, ab iis occisus dicilur; quam fortunam fnssusest se agnoscere episcopum Sillilensem calho-
expertum etiam fuisse Ursum Augusiaein Rhaetia licum.
volunt. Quin et nonnulli ipsummet Theonestum vio- 26. Denique sunt et alii confessorcs qui ex Africa
lenias Arianorummanus sensisse memnrant, quem in Italiam tempore Vandalicaepersecutionis adven-
nempe prope Tarvisium Italiaeurbem ab illis haereii- lasse dicuntur : sed cum plerique eos ad usque To-
cis furentibusoccisumfuisse dicunt, cum aliis duobus tiloe rcgis Gotborum tempora pertigisse affirment,
sociis, Tabra scilicetet Tabrala. Nonnullitamen opi- satitis vistim esi eorura exsilium ad Trasamundi per-
nanlur Alhnnum et Ursum, atque ipsumraet Theo- sccutioncm revocare.
nestum, qui Vercellis polissimum colitur, ex The- CAPUT X.
baeorum icgione milites fuisse , quos incaute a Vandalorum in Africa sub Gunta-
posterioris ;wi scriptoribus ad Arianorum lempora De persecutione . bundorege.
summotos fuisse dicunl. Ita Ferrarius in Vita sancti j
Eusebii episcojii Vercellensis, qui duos Tbeonestos 1. Exslincto tluncrico, Gunitabundus, sive, ut alii
distinguit, unum Vercetlensem, qui cum sociis suis scribunt, Guntamundus Vandalorumin Africa impe-
Urso et Albano ex Thebaeorum legione, sub Maxi- rium adeptos est desinente anno 484. Hniiericus
iniano imperatore martyrium complevit; alterum quippe, qui initio anni 477 pairi successeral, annos
vero Altini episcopum, qui Tnbram ct Tahratam fere octo integros regnavit. Rem accurate exponit
socios habuit. Eamdem 0|inioncm sequitur Ferra- auctor fragmenlijam laudati, quod Prosperi Chro-
rius in Catalogogenerali sanctorum Ilaliae, ubi die nico additum est apud Canisium tomo 1 Lectionis
20 Novembris Theonesium Vercellensem corame- antiquae,ubiHunericus nnnis 7 mensibuslOet diebus
morat, die vero 22 ejusdem mensis Theoneslum 22 Vandalicum in Africa impcrium lenuisse memo-
Altiniepiscopum. Al MoguniiniAlbanumsuum Theo- ratur: quo ex loco patet ipsuin idibus Deccmbris e
ncsti episcopidiscipulum fuisse volunt, cuju- pariler vita decessi-sc, siquidem, ul ex eodem fragmenio
soeii fuere Tabra et Tabrala, eosque Tabraamum et supra cap. 7, num. 1, collegimus, die 25 Jam arii
Tabrotkaamum,quaevocabulaPunica putat esse Sera- palri defunclosuccesserat. Porro GuntabundiimGen-
rius, appellam. Sed bis difficuliatihus enodandis, serici ex Genzone filio ncpotem fuisse sciibit Proco-
ituo polius proponendis, diutius immorari non licet: pius lib. i de Bello Vandalico, quein hunc esse Go-
qni plurarupii, adeal Ferrerii episcojii Vcrcellen^is, dagisa Victoie Vitensi, lib. n, nuui. 5, memoraium,
viri eruditissimi, librum supri laudalum de Vita nminulli existimant. Regnura autem obtinuit prae
«aucti Eusebii, pag. 121 el seqq., et NicolaumSera- HildericoHunerici lilio,quod e Genserici liberis nalti
415 APPENDIXAD YICTOREMVITENSEM. 416
major esset. Geuserkus quiupe, regni Vandalici in A 4. Caeleruin etsi variae aiictornm senicntiae quas
Africa conditor, lcstamento suo, ut jam a nobis ob- modo de Guntabundi persecutione protulimus, iia a
servatum est, praeceperatut regnum ad illum semper se invicem dissitae videanttir, ut difficile fueriteas
deveheretur qui ex sua agnalione omnium essel natu componere; eas lamen utcunque tolerari posse arbi-
maximus. Iror, si ad ea attendamus quse 267 de rege Gunta -
2. Porro lis est inier auctores utrum iste Gunla- bundo referunlur in Tyronis Prosperi Clironico, sen
bundns inter ortbodoxorum persecutores debeat re- poiiiis, ut ipsum appellat llenricus Norisius lib. i
censeri, cum non una sit ea de re scriptorum, etiam HistoriaePelag., c. 21, in nobili fragmento appen-
autiquorum, sententia: Procopius lib. ideBello Van- dicis Chronici Prosperi, quod, ut jam diximus, ex
dalico diserlis verbis affirmateo regnante catholicos ms. codice Aiiguslanoedidit HenricusCanisius tomol
exagitatos fuisse. Hic, inquit, Gundemundutmultit in Lectionis antiquae. Integrum porro bujus aucloris
Mauroi prmliit factis, traclalisquepessimeChrislianit, Iocum exhibere oper.e pretium est. cum aptissimus
tvgro corpore interiit; ex quibus verbis Baronius sit ad ea componenda quae de Gunlabundi regno
Guntabundum a Deo e vila hominum abreptum fuisse apud auclores antiquos conlraria videntur. Sic vern
collegil, quod pertecutionem aliquandiu intermittam se babet: Posl eurn, Hunericum scilicet, regnavit
dcniio excitasset, in qua, ut ipseputat, EugeuiusCar- Guntamundus, Gentunisejusdem Hunerici regis fratrh
thaginensis.episcopus secundo e sede pulsus, inGal- filiut, annot undecim mensetnovemdies undecim: qui
lias 266 amandatus est, ubi vivendi finem habuil. tertio anno regni tui ccemeteriumsancti martyris Agitei
Eidem sententiac suffragrari videtur epistola Gelasii apud Carthaginem catholicis dare prmcepit, Eugenio
papaead Dardaniae episcopos, inilio anni, uii jam "R Carihaginensiepiscopo,ab codemjam de exsiliorevo-
obserravimus, 495, proindeque regnanie adhuc Gttn- cato. Decimoautem anno regni tui ecclesiascatholko-
tabundo, data. ln ea qtiippe bealus pontifex sanctum rum aperuil, el omnesDei sacerdotes pelenteEugenio
Eugenium laudat, quod cum aliis diguilatis suaecol- Carthaginensiepiscopo,de exsiliorevocavit.Qvmeccle-
legis Vandalorum furori pro catholicae fidei defen- siw fuerunt clausm annos II [lege 10 ut infra] menses
sioue constanii animo resiiiisset, et eo ipso tempore 6, dies 5, hoc est ab octavoanno Hunerki, id est, ex die
quo banc scribebat episiolam, resislerct; quihiis vn idusFebruarii usque in decimumannum regis Gun-
verbis Gelasius, ut evidens est, et ea quae fecerat tamundi, in diem iv idus Augusti, in quocompleiisunl
Eugenius cnm caeteris Africanis episcopis in Colla- supradkti anni 10 menses 6 dies S; qiti memoratus
lione Cartbaginensi, et ea quae tunc regnante Gunia- Guntamundutrex potlmodumvixitannot duos mensem
bundo patiebatur, voluit indicare. Conlrariam lamen unum. Haec inficiabitur nemo, scripta fuisse ab ho-
mnnino senteniiam amplexus est sanctus Isidorus mine accurato et diligenti, qui certe rebus gestis
Hispalensis episcopus, qui in brevi Vandalorum Hi- vidclur interfuisse, ut inanses et dies ipsos ila slu-
storia totum Guntabundi regnum aera 514 bis verbis diose designare potuerit. Ex hoc aulera fragraeufo
concludit : Unerico succedit Guntamundus, regnans colligitur Guntabunduni tertio saltem regni sui anno
aimis duodecim.Qui statim pacemEccletimreformant, catholicisfavisse, quibus alias ecclesiam in ipsaurle
cathoticotab exsilio revocavit. Eodem fere modo lo- regia babere non permisisset; imo et ipsummet Eu-
quitur Viclor Tunnonensis in ipsa Africa episcopus, geuium ei fuisse acceptissiinum ex eo patef, quod
ei Isidoro antiquior, qui hacc in Cbronico habel: ipsura longe ante coeteros orlhodoxos antistites ah
Hunerico succedilGuntamundus, regnat annis duode- exsilio revocaverit; ac postmodum ipsius precibus,
cim, qui nottrot protinut de extiliorevocavit. C caeteris quoque episcopis, post restitutas ipsis eccle-
3. Hucetiam revocari poiest Felicis papaeepistola, sias, redire permiserit in suas sedes. Hinc lamen
quara ipsemet Baronius laudai, ad episcopos Afri- inferre non Iicet prioribus Guntabundi regni amiis
canos data, Dynamio et Sulidio consulibus, id esi, perscculionem in Africa cessasse, quani iiichoaiam
Cliristianoeoeroeanno 488. In hac autem epistola saltem pcrmisisse mullo verisimiliusesi, idque Arianis
pontifex, posl deploratam EcclesiaeAfricanaccladem, furentibus ail mulla audcndum sufGcicbal: imo cum
in qua non solum vulgus promiscuutn, aut inferio- plane revocala non fuerit anle decimum ipsius regni
rum ordinum clerici, sed ex ipsisraet ctiam diaconis, annum, ut ex laudato fragmento colligilur, loto hoc
presbyteris, et episcopis nonnulii lapsi fuerant, mo- temporis intervallo catholicos ahArianis pessime ba-
dum ct conditiones praescribit quibus ii, qui secumlo bitos, ac miilta et gravia pertulisse nenio dilfiteri
bapiismo ab Arianis polluli fuerant, ad poeniieniiam potest qui apud Victorem Vitensem legissc meinine-
reciperenlur. Eadem vero epislolajam anlea in co;i- rit ipsos rcge etiam crudeli, scilicel Ilunerico, cru-
cilio Romano anno praecedeiile lecta fuerat; unde deliores fuisse, Crudelius, inquit ille libro v, numero
cum ejusmodi remedia fervescenlc persecinione rc- 11, Arianorum epitcopi, presbyleriel clerki, quam rex
quiri non soleant, verisimile est lunc lemporis Eccle- el Vandati saviebanl.
siam Africanam aliqua pace, concedenie aut saltein 5. Certe ex Fulgentil Yila patet perseculiones
dissimulanie Guntabundo, fruitam esse. Et quideui Arianorum non semel islis temporibus recruduisse.
Rom.ino huic cnncilio quatuor intererant episcopi Ctnn enim ipse Fulgeiitius cap. 4 sese recepisset in
Af.icani, qui forte a suis collegis Romam legati fue- mouasterium quod a beato Fausto episcopo, non
rant, ul, sicut olim MagnusCyprianus fecerat, sedis "n longe a sua cathedra relegato, fuerat aedificaiumin
apostolicaesenteotiam circa lapsorum reslitulionem ipso exsilii sui loco; inde abrrc coactus est, quod
sciscitarentnr. Non enim forluiio buc advenisse pu- nata rursns talis periecutio fidei fuerit, inquit Vitae
landisunt. Siquidem in ea synodo nihil fere de alia auctor capite oclavo, quw sanclce memorimFaustum
qua|)iam re acliun est quam de AfricanaeEcclesiae epitcopumcogeretper diversaslatebrascommigrare,nec
necessitatibus. Quatuor porroisti anlislites Africani inipso monasteriojugiler siuerelrequktcerc.Hanclamen
in subscriplionibus appellantur Pardalius, Rusticus, perseculionem adversus episcopos potissiinum coni-
Donatus et Viclor; al ibi quibusnam Ecclesiis prae- motam fuisse patet ex eo quod Fiilgenlius paulo post
fuerint, vel ex qua fucrint Africae provincia, non sese in vicinummonasteriuin cui Felix abbas ipsius
indicatur. Si lamen conjeclura uti liceai, cttm cos amicus praeerat, recepisse dicitur, in quo ab Ariano-
conventui Canhaginensi sub Hunerico inlerfuisseve- rum insullibus plane securus fuit. Unde cardinali
risimile sit, sedes eorum ex Notitia Africana erui Baroniofacile subscribimus asserenti hanc tempesta-
poierunl. In ea auiem unicus Pardatiut, qui Maco- tem in sacerdotes speciatiin fuisse excilatain, quod
madiensis Ecclesite in Numidia episcopus fuit, recen- complures 268 catbolicos, qui, urgenle saevissima
setur. Rusiicusvero duplex nccurrit, primus Typa- ilunerici perseculione, iteratn ba|ilismaie ab Arianis
sensis in Nuraidia, alter Tetcitanus in Byzacena. At polluti fuerant, ad puBiiitentiamjuxta concilii Romani
veru cura Donaii ibidem novemderira, et Victores decrelum et Felicis papx epistolam recepissent.
vigiuli duo recenseantur, quiuam ex islis concilio Hinc Felix Arianus presbyler Felicera abbatem et
Roinano adfuerint, nonnisi teraere divinari potest. Fulgentium acrius persecutus est, quod eos, uli ob-
117 RUINARTI IN HISTORIAMPERSEC. VANDAL.COMMENTARIUSHISTORICUS. 418
servat Vitaeauctor cap. 10, ad occulte reeoticiiian- A quod in Africa passi dicerentur, ad Vandalicam per-
dos, quos ipse perverlerat, advenisse in suam pa- secutionem revocaverit.
triam suspicaretur. 9. Eamdem censuram merctur cum die 14 Mariii
6. Verum eidem Baronio assenliri non possumus, Petrum et Aphrodisium sub Vandais in Africa mar-
complurium marlyrum necem sub Guntabundi per- tyres laudat, apud Yictorem Uticensem, ut ipse ait
sccutione factam referenti, quos nempe anno circi- in aduotationibus, meinoratos. De illis cniin apud
ter 490 martyrium pcriulisse scribil passim in notis laudatum auctorem altum ubique sileutiuin. Ex hoc
ad Martyrologium Romanum, incaule hac in re Pe- tamen Galesiniiloco Baronius eosdem inartyres auno
irum Galesinium seculus, qui varios martyres, quos circiter 490 consummalos fuisse scribit, laudatque
sub nnliquis principum etbnicorum persecutionibus banc in rem Usuardum. At neque Usuardus, neque
in Africa passos fuisse longe verisimilius est, ad Van- alii martyrologiorum scriptores apud Florentiiiium
dalorum tcmpora absque legitimo fundamento revo- aut Bollandianos, qui istos marlyres memorant,
cavit. Fucum fecit eruditissimo cardinali Galesinius Yandalicaepersecotionis meminere; imo nec Apliro-
lainlaiis coilicemmaniiscriplum antiquum iu quo san- disium seu Eufrpsium usquam Petro conjungunt. Sed
ctorum istorura inemoria inscripta haberetur in ve- istos omnes marlyres, quos ex Galesinio aliisque
leri riiartyrologio: quod quidem negare noluerim; at similibus auctoribus recensuimus, ad Vandalicam
si non me fallit conjeclura, nihil aliud praeler nuda perseculionent non perlinuisse, vel ex eo evinci po-
mariyrum nomina in co codice habebatur : ex qui- tesi, quod eorum memoria in vetustissimis martyro-
iuis complures, qui in Africa passi laudabaniur, Van- logiis apud Florentinium laudatis passitn habealur:
ilalicoeperseculioni pro suo arbitrio, conjectationibug „jD in islis eniin ne unus quidem ex illustrioribus illis'
suis plus acquo indulgens, il>eatictor attribuit, ut de sanciis viris, quos sub Vandalis in Africa claruisse
noniiullis jam non semel observavere Joannes Bol- ccrlo scimus, occurril. Quis vero sibi persuadeat
landus, ejusque sincerae eruditionis sacrae amantis- Deogratias, Eugeiiium, Laetura, Maximam, sanctos
simi coniinualore,. Ex iisdem vero aliquol in exem- monachos septem, duos Frumentios, aliosque ejns-
modi celeberriraos coufessores et martyres in iis
plum huc proferre visum est, ne quis, ejusmodi au- ipsis Fasiis
ctorum lestimonio tide lcviter babita , incaulc in desiderari, in quibus alii complures ignoli
errorem labatur. quos suh.eadem pcrseculione passos pulant, adraissi
fuissent? Ilaud cerliora suni de Florenlio, apud
7. Die 27 Januarii Galesinius haec babet : In caslrum Tyle sub persecutionequae Yandalica passo, nar-
Afrka sanctorum marlyrum Datii, Realrii, Mmiliani, rat Andreas Saussayus in marlyrologio Gallicano,
Archimini,Armali, Caii, Aviti et Adiuti, qui, Vandalis diebus 23 Maii et 27 Octobris, ubi istum
Eccletiam Dti oppugnanlibus,pro Christi fide forliter marlyrem
saxum in flumine positum aralri vomere
dimkatione suscepta, marlyrii coronam acceperunt. super ingens
truncalum fuisse scribit, cujus sacrum caput miro
Laudat pro liac re confirmanda martyrologium vclus modo in insulam Barbarara
manuscriptum, quotl qtiidem rcvern ab ipso visum,• ctiim, ibi honorilice asservariprope Lugdunum adve-
fuisse ullro nssenliar, sed iti quo laudata mariyruin testatur.
10. Cautius itaque egit illuslrissimus cardinalis ad
nomina absquc tilla pcrsccutionis Vandalicae men- decimum octavum Februarii diem, ubi Lucium, Sil-
tione inscripta crant. Cerie iu veleri martyrologio vannm, Rululum,
snb sancti llieronymi nomine vulgato, quod ex com- ct MaximumAfricae Crasskum, Secnndinum, Fruclulum
edilis quidera reslilulos fuisse dicil ex
pHiribusevemplaribus ct inanuscriplis -edidit
V. C. Franciscus Maria Florentinius nobilis Lucen- C ( soepius laudato Galesinii codice manuscripto, scd
lamen incerlo et lempore et loco passos fuisse
sis, hab.ntur iidem martyres diebtis 26, 27 aut 28 quos confitelur: quamvis Galesinius ipse eosdem.exceptis
Jamiarii, pauto lamen iniitalis quorumdara nomini- Sccundino et Fructulo, de quibus nibil ha-
liiis; imo ct noiiniilli ex iis ihi e.vtra Africam passi Classico, su6 Vandalka persecutionecrudelissimecrucialos,
tommemoranlur. De quibus, si lubei, consule huiic bet, et tormenla et necempro catholka fide forliter subihse
auclorcm, et Bollanduin ad 27 Januarii diem. Idein indubilanier asseruerii, addiiis cliam corum dignita-
diceudura est de sanciis Verulo, Secundino, Servulo tibus; nam tres
et socih liotnti, quos 21 die Februarii Adrumeti in nacbum fuisse dicit. priorcs clericos, Maximumvero nio-
Alrica sub Vandalorum persecutione corona insigniter omnes omnino eidem Ghiuius plus ausus esl, qui
donatos fuisse idem Galesinius scribit. Ex istoruni1 tioni : ciini lamen niliilattribuit Yandalicae persecu-
aliud ex anliquis martyrolo-
viginti martyrum numero Sirkium, Felkem, Saiir- a
ninumet Fortunatum Baronius nominai, qui quidem1 giis Bollandianis et Florentinio laudatis colligi
recensetur in variis nnliquis martyrologiis apud Flo- possit, quam istos marlyres iu Africa celebres fttisse.
his laudatos auctores, si vacat, consulc ad
rentinium et Bollandianos eadem die, scd absque1 De 17 et 18 Februarii. Aliud item exemplura profe-
nlla temporis nota ex qua conjici possit eos sub1 dies rendura est, 270 ex tuo paiebit ipsummet Baro-
Yandalis potius quam sub aliorum principum perse- nium non multum laudato Galesinii martyrologio
cutionibus occubuisse. ndhaesisse. In vulgatis martyrologiis die 14 Januarii
8. Ulterius proccssit idem Galesinius ad diem 23> coininemoratio fit sancli Eupbrasii cpiscopi, de quo
Maii, ttbi ex cod. ms., ui ipsc ait, et ex Yictore lau-- ij) Galesinius, ut alias, lidenter dixil: ln Africa sancto-
dnt Quintium,Luciumel Julianum, qui in persecuiione v rum marlyrum Euphrasii episcopi, Cyriaci diaconi el
Vandatka, pro pietate calholica susceplisfortiter con- sociorum, qui a Vandalis pro callwitcr fidei defen-
certaiionibus, ut forlissimi Dei milites coronis pro vi- sione lelerrimis excruciali supplkiis, nobili martyrio
ctoria donaii sunt. Eosdem manyres adoptavil Baro- coronati sunt. In notis vcro monel pro Eupharasio
nius, nisi quod |>roQuintio, aul Quinlo Quiniianum i legendum csse Eusirathium, ut ipsum cum Euslraiio,
269 subslituit, ul istius nominis anlistilem a Yi- aut, ut alii scribunt, Eustachio, Suffetano episcopo,
ctore Yitcnsi libro n mcmoraium invcniret: scd baec: qui sub Gcnserico passus apud Viclorein Vilensem
absque ullo vel probabili fundamento, ul patel ex iis; memoratur, confunderet. At Baronius niliil ad textum
quat de istis martyribus Florentinius et Bollandianii aut ad notas Galesinii atlendens, Euphrasium hic
ad eamdem diera observaverunt. Caetcrum cum proi laudalum suspicatur bunc psse Euchralium cui san-
asserendis Yandalicae persecutioni istis martyribus3 clus Cyprianus scripsit epistolam 61, quique in con-
Galesinius Victorem laudaverit, qm tamen, ui cer- cilio Rebaptizantiura sub Thenilani epitcopi nomine
tum est, nihil prorsus de iis habet, quidni etiain eii senteniiam dixit.
iidem denegemus martyrologium ms. laudanti, quod1 11. Fatenduin tamen est alios ante Galesinium
a caeterisomuibusadeo discreparet. Malatamen fide5 auclores cxstitisse qui martyres aliquot Africanos
eum egisse credere nolim, sed quod plus aequoiudul- Vandalicaepersecutioui absque legitimo fiindatiicnio
seril conjeclationibus cxcusari non potest, ut poiei atlribuerunl.-In bis Petrus de Natalibus episcojiUi
qui adeo levi fundameiito martyres, ea solum rationti Eiiuilinus lonse autea id corainiscrat in CaialoKu
Ui APPENDIXAt> VICTOREM'VlTENSEM. 450
sanetorum. Cujus rei exemplura liabeniusin sanclo A . CONFESSIO
Aquilinosociisqueejus, de quibus lib. u, cap. 44, sic FIUCISABI&TISETS. TULGEHTll POSTEABUSPENSISTOISC.
Scribit: Aquilinus, Geminus, Eugenius, Marlianus,
Quintus,Theodotusel Tryphonmdrtyret apud Afrkani
marturio co-
sub persecutioneVandalka prmcldrissimo
ronati sunt die n nonas Januarii, ut dicit Ado. Quae 274 CAPUT XI.
verba Galesinius, Maurolicus et Canisius ambabus, De
ut aiunt, manibus excepere. Bafonius in notis Ado- persecutione Trasamundi Vandalorum regis in
nem pro bac re ex Pelro laudat. Sed haec nusquam, Africa.
quod quidem sclamus, Ado scripsit. In martyrologiis 1. Trasamundus post fratris sui Guntabundi mor-
Florentinii et aliis a Bollando laudatis, in Afrka eo- lem Vandalorumin Africa rcgnum adeptus est anno
rum fieri coinmemOratiodicitiir, sed nec tempus, nec 496, ut contendil eruditus Norisius libro n ilisioria!
locum passionls indicant. Caelerumnonnulli proelef Pelagianae, capite 21, qui ex fragmemo jam mm
eos quos laudavinius, fonasse occurrent martyres semel laudato, cujus verba capite pnecedemi retu-
quos incaute i ecentiores illi ad Yandalicam persecu- limus, Guntabundumdie 24 Septembris anni 496 e
tionein revocare conati sunt. Sed de his plura scri- vivis abiisse probal; lametsi Baronius, Pelavius alii-
/bere supervacaneum existimamiiS, cum ea quaepro- que viri docti, Guntabundi moriem anno prxcedetiti
tulimiis sufflciant ad praemuniendosleciores contra consignaverint.
iuanes horum atictorum conjeciuras. De i-tis autem 2. Persecutionem a Trasamundo rege adversus
paulo fusiushic agere visum est, quod ipsorum inar- orlhodoxos excitatam fuisse nemo unquam in du-
3
lyrium BaroniUsanno circiter 490 passim consigna- bium rcvocavit: at quaenamilla fuerit, vel quousquc
verit, qrios tamen, etsi sub Yandalis passos fuisse progressa, aut quive in ea confessores vel martyres
constaret, ad Guntabundi tempora non debuisset re- passi fuerint, non est adeo certum, cum istorum
vocare. Non eniiri ille ita unquam adversus ortbodo- temporum auclores non satis accurate eam descii-
xos exarsit, rit ipsp regnante tara saeva persecutio pserunt. Certe Trasamunduin, quem alias multis
exciiaia fuisse aflirmari possit, quem econtrario per- laudabilibus exornat, plus astu qtiam vi aperta in
secutionem sedasse certo scimus. Et quidem ante . catholicos egisse tradit Piocopius libro i de Bello
annum 490 jara Eugeifiura ab exsilio revocaverat, Vandalico,ubi haechabet: Fraier Trasamundussuc-
eiqne restitui praeceperat sahcti Agilei ccemetc- cessor, ei, scilicet Guuiabundo, fuii, forma, ingcnio,
riiun. unimiquemagniludirieexcellens, Chrhtianos vero ad
12. Sed qualiscunquefuerit Guntabundi regis crga patrium tibi dogmatrantferre cupient, non vi in cor-
calbolicos indulgeniia, hi tamen non ita ab Ariano- pora incessit, ut prioret, sed honores magislratmque
rum insultihiisSecuri erani, ut eofum furorem ali- ostentans, pecnnimquoque largut, inobtequentesqui
quaiido non fueririt experti. Id patet exabbassancti Ful- essenl nosse dissimulqns. Quin et si qui aut consilio,
gcntii exemplo: cum enim ille et Felix sedem aut fortuna gravibus delicth se implkuerant, his se-
lnuiare coacli, quod subilobarbarkmmultiludinispro- clam mutantibus impunitatem criminum dabat. His
vinciaturbarelur incurtu, iri pagmn Sicceusemdeve- Procopii verbis utitrir Baronius ad annuin 495 ut
nissenl, ibi a presbvtero quodam Arianocontumeliis lirobet Eugeniura Carlhnginensem episcopum sub
et verberibus affecti, gloriosaeconfessioniscoronam Giinlabundoin exsilium ejecium fuisse , cura verisi-
obiinuere, ut harrat Vitae Fulgentii auctor. Id vero G mile non sii, ut ipse aif, principem quem scriptores
contigisse cum ntilla adversus catholicos commota caiholici tol egrejjiis dotibus exornatum praedicant,
esset persecutio, saltem aperia, ex eodem Vitae quemque Fulgenlius ipse , qui sane Trasamundum
Car- probe noverai, regem parente melioremappellat, au-
scriplore facile colligitur, allestanle, cap.il, animo
ihaginensem Arianae sectoe episcopum eo ctorem friisseut vir sanciissimus in tam longinquas
fuisse, Ut Fulgentium vindicare ob acceptas injurias regiones ejicereiur. At certioribus, ut nobis videtur,
paralus esset, 271 si 'Pse Fulgentius voluisset ad momentis supra capit. 8 demonstravimus, Eugciiiutit
etini querelas referre adversus ptesbyterum Aria- revera a Trasamundo exsilio muliaium fuisse; nec
num : quod sane episcopus Aiianus lervente perse- argumenta quae ibi protulimus Procopii verbis ele-
eutione non fniSset ausus. Sed operae pretium erit vaulur, nec ipsis adversatur beali Fulgentii auclori-
integram bujtis confessionis narrationcm exbibere tas. Procopioquippe ignntum nonfuit multos con-
ex saepe laudato Vitae auctore, ipsiusmet Fulgentii1 fessores a Trasamundo in exsilium ejectos fuisse;
discipulo, postquam pauca de ipso Felice abbate quod el si ipse igoorasset, id sexcenti alii auctores
praemiserimus. conlestarenlur, ut Baronius ipse non inficiatur. Ful-
13. Felix abbas erat illitis monasterii in quod1 gentius vero eo ipso tempore quo Trasamundnm
Fulgentius , ut supra dixinius, post aliquantam in1 laudato elogio donavit, ipse cum caeierisByzacenae
FausU episcopi ccenobio moram, sese receperat. provinciae antisiitibus e patria et sua sede extorris
Ttinta nufemerat modestissimi abbatis hurailitas, ut1 erat.
Fiilgentium, statira atque monasterium ingresstis1 . 3. Porro certum est longe anie annum 508. quo
fuit, in sui ipsius locum caetcris praeesse voluerit;I Jjf Fulgentii ordinalionen» celebraiam fuisse contendi-
inc a coepto deslitit, doiiec Fulgeiitium salteirvso- mus, persecutionem adversus calholioos a Tra-a-
cium digniiatis et sqllicitudinisparlicipem fecerit,>, mundo inchoaiam fuisse,cum scilicet edicto vetuisset
ita ututerque monasterii abbas essel, ut narratsoepe; ne episcopi noviin demortuorum cathoticorum sedes
laudatus Yilae auctor. Igitur, inquit cap. 8, Fulgen- promoverentur : hec nisi cura islam legein trans-
tium, Felix abbciscum gaudio suscipiens, imparemque ; gressi fuissent Byzaceni Patres, a rcge iu exsilium
se ejus virtulibus tcient, et nOmehet potetlatemeii abire jussi sunt, 275 Fulgenlium vero non statim
tradidil abbalis.Illeplenus sludiohumilitatisrecusabat ' post promulgatum iriterdictionis edicium fuisse or-
privitegiuriipotestatis:et post rhuttd certaniinapietalis,
• diuatum , ex ipso Fulgentii discipulo illius Yitaeau-
cx corisehtu tolius cshgregationh, pqttus violentiam i etore discimus, qui <-ap.16 sic de illo ediclo loqui-
caritalis vix consentit esse cotlega botii contorlit. Ita* lur : Tunc regalis aucldritasepiscoposordinari prohu
duo viri sdnctittimi... .jitgum bohumgubernandmcon- buerat, nec viduatit plebibutproviderepattoret licebat.
greqationiiexcipiunl.... Unus eorum,Tieatusvidelicel t Necstatim ei contradixere catholicianlislites. Siqui-
Fulgenliut, docendisfralribuspecutiaritervacabat,alieri- dem , ut idem aucior observat, Fulgentius , quein
iwquotidianominitieriosoilicltiuslabqrdbdl.... nihilt episcopum habere vicinaeEcclesiaevehemenler de-
atter sine conieritu atteriui faciens, etc. Scd jarai siilerabant, securus hujus interdictionis tempora in
ulriusque pro lide certamen referendum est, monasterio transigebat. Ordinaliones quippe cele-
brare non lentaveruril orthndoxi, dura complures
Ecclesiacvidualsepastoribus fuerant. Postquam, in-
421 RUINARTI IN HISTORIAMPERSEC. ViNDAL. COMMENTARIUSHISTORICUS, 422
quit iaem auctor, saers turba pontificum qui reman- ,Ksoleas accipiebal, frequenter nudis pedibtis ambulabat.
terant, communkato inter se consilio, definierunt ad- Casulam pretiosam vel superbi coloris nec ipse habuil,
vertus prwceptum regis in omnibus locis ordinationes nec monachossuos habere permisit.... Suw auiemcon-
cetebrare ponlificum....fitrepenle communisassumptio, tinentiw, Deo leste, fiduciam gerent, in qua lunica dor-
presbyleros, diaconot, el si quos inveniret electio, ra- miebat, in ipsa sacrificabat: el temporesacrifirii mu-
pere, benedicere, consecrare certatim locis singulis ttinda esse corda potius quam veslimenladicebat. Iluic
properantibus. Latebat interea Fulgentius, nec in bealissimosacerdotinullus aliquando extorsii cujusibel
hiotiasterium reversus est, duro cathedris quam ma- generis carnes accipere, sed soia simplkiier olera, pii-
xime proximis episcopos haberi proprios existimavit. sanas et ova, quandiu fitit juvenis sine oleo; po tqunm
Cum itaque longe anle annum 508 cessaverint or- vero tenuit, tuperfuso oleo manducavit, ideo vleum
dinaiiones , qtiod verisimile non sit intra unius aut persnasus accipere, ne catigo prwvalehsoculorum, le
alterius anui intervallum totepiscopos evivis abiisse, clionis impediret officium.A vino aulem sanus sempei
ut proeseoti periculo novorum ordinatione providfe- abslihuit.... Antequamvigiliwhuntiareniur a fralribus,
retur; istud interdiclionis edictuin a Trasamundo ipse semper corde el corpore vigilans aul orabat, aut
regni inilio latum fuisse conjicimus. Quin et juxta legebat, aui dictabat, avil cukunque spiritali medita-
Baronii sententiam, qui anno 504 sancti Fulgentii tioni sotusvacabal... Ad agendas cum servisDei vigilias
episcopatus initium consignat, Eugenius nonnisi post inlerdum descendebat, sed privaias apud se vigilias,
declaratam aperte persecuiionem in exsilium pulsus studiis quibus dixi, mutlo laiidabilius exercebat. Istoo
dici potest. Nec insolens cuiquam videii debet, Eu- Craiil Fiilgenlii delicioe,quare, uti prosequilur idem
geniuni, quem prae caelerisaversabantur Ariani, Tra- _" auctor cap. 19, in nullo loco visus est unquam sine
samundi jussu exsilio fnisse puiiiluin, quod et Gun- monachishabilare. Cumque Rnspeiisi Ecclesiaefuisset
tabiindo auclor fuisset calholicos anlistites ab exsilio praefecttis, hoc primum berieficiuma suis civibus im-
revocandi, et ipse Canhagine catholicam religionem petravit, ut sibi nionasterium aedificarelur. Idque non
palam profiteretur. Ibuge ah ecclesia conditum fuit, Ruspensibus certa-
4. Caeterumhanc regiaepracceplionistransgressio- tim tfd hoc nedificiumsuiriptus cooferentihiis, inler
nem locum et occasionem apertce persecutioni pr.c- quos potissimuni Poslhumiamis chriyianisstnus el
buisse innuit saepe laudatus auctor Vitaesancti Ful- inier suot nobilissimus laudatur, qiiod agriim ad id
gentii cap. 16. Idquippelacinusaggressi suntepiscopf opns aptissimum sponlc beato puntifici Obttilerit
Byzaccnaeprovinciae, quod cogitarent, aut regis ira- 7. Cuin iiaque sanctissimus atitistes lotus gregi
cundiam, si qua forsitan existerel, mitigandam, quo suo pascendo_incumberet, ac simul vitae nioiinslicae
faciliut ordinali in suis locis vel plebibus viverent; aut exerciliis ad "m&rlyrium erudiretur, repente, inquit
si persecuiionisvioleat a nascerenlur, coronandosetiam Yitoeauctor cap. 2"0, diriguniur ministri regulis furo-
fidei confessione,quosdignos inveniebant promotione; ris, ul detentut etiam ipse cum cwtcrisin exsitium Sar-
ministeriumvero suum facilius impleturos alque ihler diniw confessorChristi nobilis truderetur. Abductusve-
ipsas tribulaiiones propriis plebibussolaiia prwslituros. lociter tristitiam yaudio majure vihcebal, quod lam
Sed cnntrarium omnino evcnit. Nam succedenie, in- gloriosmconfessionisesse partkeps inchoabat. Comitan-
quit idem auclor, majore tristiiia, versa fuit in publicos libus ergo monachissimul et cterkis, mqgisler egregius
luclus ordinationisassumplmiwtilia. Excanduil nerape Ulriusqiteprofessionh exil, flenlibus onihibus laicis, de
Trasamuudus ob violatam a se latam legem, sta- r calhedra honoris ad locumcertaminis propcravi). Car-
timque cunctos antistites exsilio mullaridos decrevit. C tliagineiii adductus, mtinera, quae sibi a fidtiibus
5. Primos iracundiae regis impetus pertuiit Vicior oblaia fuernnt, monasterio suo, quod aj.ud Ruspas
ipsius provinciiuByzacenaeprimas, qui omniumprior construere cceperat, profulurd mandavil. Ipte vero
a regis servisexeuntibuscaptus Carihaginem adductus navim crucifixo corde el corpore nudus ascendit. Con-
est. Sed ne deesset,inquit Fulgenfii Vitaeaucior cap. stiitiius in exsilio nihil de cousueta vivendi severiinie
17, fideicatholkw cohira Arianos fidetissimusprwdka- remisit, ntque camdem quam in monasierio 277
tor, Deusin temporetribtilalionis absconderenoluit vas ditxerat vitnm , quoad licuit, cum paucis monachis,
eleciionis, sanclum videlicet Fulgentium, quem Ru- qni ipsuin comitati fuernnt, stmluit exercere; quin et
spenses a Viciore primate in itinere constiiuto petie- duobiis episcopis, Illuslri, scilicet et Januarlo, ul se-
runt, ut sibi ipsis a vicinis episcopis in antistilem cum babitaient adductis, similitudiriemmdgnicujits-
ordinari permitleret, qund anntiente Victore siatim dem mouasterii,monachisel clericisadunatis. sapienler
factum est, anno scilicel 508, ut ex ipsius Vitaeau- effecit. Post aliquot vero de strictissima Fulgemii so-
ctore colligit Henricus Norisius libro n IlistorioePe- ciorumque ejus vitoediscipliiia sic concludii auclor :
lag., cap. ultimo, quod anno videlicet 533 idem snn- Quii illius habitationis digne explcel laudet? Domus
ctus e vivis excesserit ipsismet Januarii calendis itla lunc Caratilanw civilalis oraculum fuil. Itluc enim
276 cura Ruspensem sedero per anhos viginti et sex veniebat afflictuspercipere remedium consolalionis, ibi
obiinuisset. gerebantur inir discordantes pacis et concordiwpacla
6. Quaenam vero fuerint beatissimi hujus viri in fidetia, divinamvolentibusaudire diligentiut leclionem,
episcopatu virtules, fuse exponit saepe laudatus Vitoe minislrabat ibi Dominus plenissimmexpositioniswdifi-
attcior cap. 18, nec ab re erit eas brevi hic comme- T»calionem. Deleclabalnobiles viros, si fieri potsel, qtto-
morare, cum iis sese ad gloriosae confessionis coro- tidie beaium Fulgentium cernere disputantem, ctc. Hacc
nani comjaraverit beatissimus antistes. Suscepit epi- paulo fusius ex Vila sancti Fulgentii del.bare visum
sCopalum,inquit Vitoeauctor, sine aliqua ambitione.... est, cum vix guidquam aliud de ista Trasamundi per-
nec ita factus est episcopus, ut este desisteret mona- secutione in aliis aucloribus autiquis hahc.tur. Sed
chus : sed accepta pontificis dignitute , professionis n'ec lanti viri egregias virlules praelerniillcre licuii,
prwteritws rvavil integritatem. Servata vero professio- quarum, tt-ste ipsius vila?auctore, vel sola f.iiiiatem-
tiis imegritas plus omavit pontificisdignitatem. Nun- pore persecutionis Carlhaginensii Ecclesim populos
quam denique pretiosa vestimentaquwsivit, aul quoli- recreabat, et provocabalad mqjora gaudia, quod sci-
diana jejuma prwlermisit, aut conditos suaviter cibos, licel catholica lidcs in tanlo ponlifice, qui caeteroruui
vel imer hospitesmanducavit, aut diicumbendotaltetri erat et ingeniumet lingua, de baeresi ejusque faulofi-
requiescere,el resolvere rigidum propositumvoluil; sed bns gloriosa liiumpharei.
una tantum vilhsima lunica, sive per wslatem, sive per 8. Hic vero locus esset inquirendi quanlus fuerit
hiemem, paliemerindutus. Orario quidem, sicut oiniies istoruin confessorum numerus qui pro fidei veritato
episcopi,nunquam utebalur . pelticeocingulo tauquam a lyranno bac tempestate exagitati fuerunt. Sexaginta
tnonachus utebatur. Sic... ambiiionemvestium fugie- et eo amptius episcoposliinc catena Rgatosex$iiiifuisse
but, ut necipsa calceamentasuscipiens clerkorum, aut refert saepe laudaius Vitaeauctor, praeter nionacbos
vttimis a.tigis in tempore Itiemis, aut ccdicjulhin lem- el clericos complures, qui, ut ex eodem auctore col-
pore wstaitsulerelttr, Intra monasteriumsane inlerdutri ligitur, antistites suos in exsilium fuerunt secuii, Et
123 APPENDIX AD VICTOREMVITENSEM. 424
quidem Felkianut, Fulgentii postea in sede Ruspensi A i legatus. Et quidem is ipse est Diacianus, ni fallor,
successor, apud Sardiniam cum beaio pontificepret- qui in epistolis monacborum Scytharum quas modo
byier exsul habitaveral, ut ex Yitte prologo palei, laudabimus, inter Ryzacenos Patres primus omniuin
quin et ipse Vitaeauctor, quem Cbiffietiusaliique viri recenselur. Major est de Pomicano difficulias, nisi
eimliti Ferrandum, celebrem EcclesioeCaithaginen- beali et sauctitalit liluli, quos liuic aniistili, quod alias
sis diaconum, esse exislimant, non semel indicat se non solet, tribuit Vitae Fulgentii auctor, videanlur
cx codera confessorum sodalilio fuisse.' Cneierum probare bunc episcopum e Confessorum nuinero
longe plures episcopos quam iste auclor, ex Africa fuisse, et quidcm ex iis qui majori sanctilaie emine-
in Saidiniam tunc leraporis pulsns fuisse traduut alii bant, utex vilaetextu colligitur. Recole,inquit auctor
scriplorcs etiara anliquissimi. Solos enim Byzacenae ad Felicianum Fulgenlii successorem, vitionemfide-
proviiitiae antislites meraoral idem auctor; alii vero lissimam beati Ponlkani Thenitani episcopi, etc, cui
cos ctiant qui ex aliis provinciis ejecti fuerant recen- beatitt. Fulgentius per tempusquietis apparuit, et af-
senl. Certe Victor Tunnonensis in Afriea episcopus, fabili, skut tolebat, atpectu tatutans amicabiliter :
qui vivente Justiniano floruit, diserlis verbis affir- Quo, inquit, nunc tanclitas tua velociter ambulat?
mat in Cbronico, ex omni Africa cenium viginti epi- Cui, ete.
scopos a Trasamundo in exsilium detrusos fuisse. 10. Ponlianum iiem e Byzacena provincia cpisco-
Haecsunt ejus verba : Trasamundus, Ariana insania punt habemus: qui statim post redilum e Sardinia
ptenut, catholicot imectatur, catholicorum ecclesias concilio Juncensi inlerfuit. Sed an idem ipse sit quem
claudit, el in Sardiniam exsilio ex omni Africana Ec- num. praecedentilaudavimus, non satis nobis constat.
clesia centumvigintitpiscoposmittit. Eadem habet Isi- n• Sane el ipse Pontkanus nOnnunquam appcllaiur, ut
dorus in brevi Vandalorum Hisloriaaera526.ioiidem paiel cx epislola Bonifaciiepiscopi Carlhagiuensis ad
rccensel auclor Hisioriae miscellae, quaevulgo Pauli Liheraiuni primatem caelerosqueByzacenaeprovinciae
diaconi nomine inscribitur. Quinque superadjiciunt antistitcs. Baronius 279 -^ annum 546 laudat epi-
Sigeberlus et Marianus Scotus. At Hermannus Con- stolam Poniiani episcopi Africaniad Jusliniannm Au-
tractus triginla el ducentos cpiscopos a Trasamundo gustura de celebri triura Capituiorum quaeslione. Ex
in Sardinia variisque insulis aftlictos fuisse commc- qua quidera epislola, quod a Pontiano nomine com-
morat. ldem*lere habenl alii islius aevi scriptores, plurium episcoporum conscripla fuerit, colligit
quos singillalim recensere nihil juvat; at vel ex solo Cbilfleiius, ipsum ejus scriptorem provinciae prima-
Eugeuii Carthaginensis exemplo palel aliarum eiiam, tera fuisse, et forte liunc ipsum Ponlianum, quem ex
praeter Byzacenam, provinciarum episcopos e suis Fulgenlii vita el ex synodo Junccnsi laudavimus. Sed
sedibus a Trasamundo ejectos fuissc. etsi id nnn adeo constet, certum est Ponlianum, seu
9. Id antem potissimum nos movet, qtiod lantorum Ponticanum, qui concilio Juncensi interfuit, e con-
virorum 278 ferme oranium non solum res geslae, fessorum numero fuisse, sicui et Reslitutom ejus col-
sed ipsa etiam noraina prorsus ignota nubis sint. Quae legam, qui ambs e laudata synodo ad Carthaginense
vero de iis colligerelicuit ex antiquis AfricanacEccte- concilium, quod stattm posl ordinationem suam con-
siae monumentis, iiaecsunt. Primo ex Vita sancii Ful- vocavit Bonifacius, nomine lolius provinciae Byza-
gentii cap. 16 cerlum est, Yictorem lotius Byzacense cen c antistitum legati fuerunt. llis denique confes-
provinciae primalem, omniuni |>riinum in exsilium soribus cerlo cerlius accensendus quoque est Libe-
trusum fuisse. Regis, iriquii auclor laudatus, commota ratus, ejusdem provinciac Byzacenae primas, quo
iteritia cunctosjam decreveralexsilio mancipandos, in G (' nomine stalim post redilum ab exsilio saepe laudaiae
ipium primitus ordinatorem, id etl primatem, nomine synodo Juncensi proefuit. De his vide lom. IV Con-
Vktorem, procedentetententia, qui jam a servis regis cil. editionis Labbeanac, col. 1627 et sequentibus.
txeuntibut caplus ducebaturad Carthaginem,elc. Hunc 11. Plures item ex iisdem sanctis confcssoribus
Yictorem euin ipsum csse censet Chiffletiusqui sub noii sunt nobig occasione monacborum Scytharum,
Victoris Vitcnsis nomine notissimus, persecutionis qui ob nonnullas quaeslionesin Oriente excitatas Ro-
Afrieanac historiam descripsit. Quo id fundamento mam missi, ad Fulgenlium caeterosqueipsius in Sar-
conjiciat vir eruditus, dixiraus in admonitioiie praevia diuia exsulantes collegas litteras dedere, ut ipsorum
ad eamdem Hisloriara num. 6, ubi eliara observavi- de agitalis quaeslionibus senlentiam sciscilarenlur.
mus Victorem primatem hic memoratum, quisquis Exsiat inicr opera sancti Fulgenlii epistola, scu liber
illi! landcm sit, in exsilio excessisse e vivis. Victori Petri diaconi aliorumque ipsius fratruui ea occasione
caeterisqueByzacenaeamisiilibus in exsilium truden- scripta, in cujus inscriplione seplein cx iisdem con-
dis paulo post adjuuctus est ipse Fulgentius, eaque de fessoribus recensenlur. Sic se babet: Dominit san-
causa, ul narrat Vilacauctor cap. 20, a ministris re- clhsimis, el cum cnriii venera.ione nominandis, Da-
galis furoris detentus Carlhaginem adductus e=t. Duos tiano, aliquot editi Iiabenl Diacono, Fortunato, Al-
item ex iisdcm sanciis cunfessoribus episciqios me- bano, Orontio, Boelo, Fulgenlio, Januario et cm-
morai idem aucior capite laudato, illustrem scilicet teris epiicopis et in Chritti confessionedecoratis\,
et Janunriura, qui Calari, ut supcrius a nobis obser- exigui Petrits diaconus,Joannet, Leonlius, alius Joan-
vatum est, communeinvitam cum Fulgeniio ducebant. nes, el cmleri fratres tn causa fidei Romam misti. lis
Ilis ilubio procul accensendus quoque cst Quodvull- D j responderunt Africani Paires uumero quindecim, id
deus episcopus, qui in synodo Junccnsi (sic quippc esl, proeierjmemoraios in superiori epislola novem.
scribcndum csse cx yelerihus codicibusmss. conslai, Nam Albanus in priori recensitus, in ista respon-
cl cx co quttd Juncensis, non vcro Vincensis civiias sione non habetur, quod forlassc jam fato funclus
in Byzacena occurrat) Fulgenlio priorem locum proe- esset. li autcm hoc ordine descripti suiit: Datianus,
rijicre conatus est, quem ei vir sanctus postea in Foriunalus, Boelhus, Victor, Scholastkus, Orontius,
concilio Sufetensi ultro ccssit. Deniqticejusdem Viiae Vindkianus, iViclor, Januariut, Victorianus, Pholu
capile ultimo duo ilem cpiscopi recenseiilur, ex con- nus, Quodvultdeus, Fulgentiut, Felix el Jaiuiarius.
fessorura, uti videtur, numcro. Hi sunt Dacianus By- Qui omnes, exceptis Fulgentio, Fclice et Janiiario,
zicente primas, el Ponlicanus, seu, ut alii liabent, afiam scrinserunt epislolam ad Joaunem arcbiinaii-
Pontianus episcopus Tlienitanus; cui, cum ad Ful- driUm et Yenerium diaconum de gratia Dei et bu-
gentii successorem cligendum lluspas propcraret, mano arbilrio, quanquam mirum sit Fulgentii nomen
idcm vir sancius conspicuus visus est, cique suuin in istius cpislolae inscriptione desiderari, quae, quia
successorem jara ordinatum esse declaravit. Certede ejus csse fetus putatur, uiter caeleraFulgentii opera
Daciano nulla videtur esse dilficullas; cunt enira pri- edita est. Hactenus quaeex certioribus Ecclesiaemo-
matis dignitas in Africa omnium ordinatione seniori numeuiis de istorura ex provincia Byzacena anli-
episcopo provinciaedeferri solerei, DacianusFulgen- stilum exsulum nominibus colligere licuit.
tii, qui niinquain primas liiit, ordinatioiic prior esse 12. lisdem vero lemporibus celebris fuil Possessor
debuerat, proindequc cum catteris in Sardiniam re- Africanus episcopus, sed incerieeprovincite, qui Con-
425 RUINARTI IN IIISTORIAMPERSEC. VANDAL.COMMENTARIUSHISTORICUS. 42«
sfantinopoli adversus Anastasium imperatorem, Ti~ .A logogeneralieadem dieprima Septembris, qua Reguli
motheura ejusdem urbis episcopum, aliosque Euly- festum celebrari diximus, tum etiam die 3 ejusdem
chianaehaereseosfautores egregie decertavit. Qua de raensis, quam sub Oclaviani nomine sacram esse
re exstat ad eumdem Possessorem Hormisdaeponti- scribii, qui pariier Justum et Gleraentem, sed die
ficis Romani epistola, in qua fidem ipsius et con- quinta Junii, celebrat.
stantiam egregie laudat, eumque ut in cceplisperse- 14. His adjici possent nonnulli quos Sardi, et po-
veret adhonatur. Optimam, inquit, vettrw caritatit tissiraum Calaritani apud se sepultos fuisse tradunt:
audkntet inttantiam, et cognoscentesrectmvilw trami- sed quamvis inficiari nolimus ex tanta confessorum
tem, quem sine strepitu vindicalis, Deo nostro gratias multitudine qui in Sardinia insula exsilium pertule-
sine cessationepersolvimus,ul in ea ditpositione280 runt, multos antereditum in patriam interiisse, non-
persistas,et cmterisquod sequanlur tribuas exemplum. dum lamen videre licuit idonea monumenla ex qui-
Isla sunt dona cozleslia,ista s,unt divinwretributionis bus eorum nomina bic recenseri possent. Cerie ex
indicia, istasunl Deijudicia, qnm tea caiholko sacer- unica inscriptione, quam Papebrochius ad diem 20
dotum notuerunt separari comortio. Unde, frater ca- Maii Bollandiani, tomo V, exbibet, facile colligimus
rhsime, prwsentibushorlamur atloquiis ut in ea con- ejusmodi instrumenta prorsus incerla esse ac nullius
stantia qua exorsuses perseveret, et augmenla proba- auctoritatis. Sic quippe se babet.
bitibut initiit tubminislres: quia bonum opus, prwci- JANUARIUS EPP. ET M.
pue quod ad doctrinam fidei pertinel, nisi semper * S. S. LUDOVICUSEPP. ETM.
creverit, videtur imminui. Et si tribulatio mundana ET S. EGIDIANUSEPP. ETM.
conligerit,ante oculosveslrbs fulura prmtniaponentes, B , SUNTAFRICANUS.
apostolka vosadmonitionecontutimus: Non suitt con- '
dignw patsiones hujus temporit ad futuram gloriam Hujus inscriptionis vitia singulalim discutere non
quw revelabiturin nobit, etc. (Rom. vm). Haecpaulo vacat, cum vel tinum Ludovicinomen, qtiod tuncnec
fusius referre visum est, quod vix dubium esse pos- apud Afros, nec apud Romanos in usu erat, imo nec
sit qnin ob fidei catholicaedefensionem Possessor ex etiara aputl barbaros eo modo scriplura , satis super-
Africa ab Arianis extorris factus fuerit. Id affirmare que probet hoec monumenta suspectae omnino fidei
nondubitat cardinalis Baronius ad aniium517 qui et esse, ulpote vitiaia, si non plane supposititia. Melioris
multa de eodem Possessore habet ad aiinuin 520, noioesunt variae inscriptiones quaein Ttirritati.e ec-
ubi ipsius ad Hormisdam et Hormisdse ad ipsura clesiacruderibus repertoe sunt saeculosuperioria Ga-
epistolas, occasione Joannis Maxentii, monachorum- vino ejusdem loci, seu Sassaritano archiepiscopo :
que Scytharum scriptas profert. Et quidem Byzaceni sed nihil prorsus ad illuslrandam Africanaepersecu-
Patres in epistola inter Fulgentianas decima quinta, tionis Historiamconferunt.Eas videsis apud Jacobum
ad Joannera et Veneriuin data, Hormisdaeepistolam Pintum libro mde Christo crncifixo, tilulo 4, loco 12.
ad Possessorem scripiam coramemorani,ibique eum- 1". Verum, ut ad id unde pauto digressa est, re-
dem anlistitem appeliant sanctum fralrem, consacer- currat oralio, Syramachus, qui, fervescenle in Africa
dotemquenostrum Potsetsorem. Porro idem Baronius Trasamundi persecutione, apostolicacsedi praeerat,
ad annum 504 eidem confessorum numero accenset accepto lam saevoeadversus Ecclesiam catholicam
beatum ephcopum Primasium anlislitem Afrkanum, tempestatis nuntio, sui esse muneris esse ratus con-
cujus exposilionem in Apocalypsim laudat Cassiodo- ' firmare fraires suos , in tribulationibus et aerumnis
rus Institutionum divinarum cap. 9. Oplalum Siti- C positos, egregiamadeos epistolam conscripsil, uteos
fensem,regali prmceptionedetenlummemorat Bonifa- tum ad aequo animo perferendos exsilii labores, luiii
cius in concilio Carthaginensi anno 525, sed ibi non eliara ad constantiam in defendenda Ecclesiaecausa
declarat cur, caeteris restitutis, huic ad Ecclesiam servandam adbortaretur. Hanc epistolam habemus
suam redire fuerit interdictum. Huc forte revocan- apud Ennodium libro n, epist. 14, quam inde descri-
dus quoque est Maracinus episcopus, qui concilio ptam huc proferre visura est.
Toletano u, anno 531, sub hac forma subscripsit:
Maracinus in Christi nomne episcopus, ob causam fi- EPISTOLA
dei cuiholkw in Totetana urbe exsilio deputatus... SYMMACHl TAPiEADEPISC1NSARD1NIAM DEPORTATOS,
inlerfui, relegi el subscripsi. lisdem denique tempori-
bus Pomerius, naiione, ut observat Gennadiusin Ca- (Hancepistolamedemuscum et Symmachiopera.)
talogo, Maurus, in Galliis floruit.
13. Quod si steraus nonnullarum It- liae Ecclesia- 28216. Exhoc porro conquirendarumreliquiarum
rtiin traditionibus, aliquot insuper confessores ex studio quo confessores istos fligrasse colligimus ex
Africa extorres sub Trasaraundo in Italiam adven- laudata Symmachiepistola, confirmari potest aliquot
tasse fatendum erit. Cum enim sub Totila Gotho- ItaliacEcclesiarumtradiiio, quaesanctorum martyruin
rum rege inistis regionibus claruisse dicantur, non corpora ex Africa per istos confessores allaia, apud
potest eorum exsiliumad priores persecutiones, quae se asservari contendunt. Ex his fuisse sanctorum
anle Trasamundi lempora excilalae sunt, revocari: Marcelli, Casli, Emilii, et Saturnini martyrum reli-
alias viri illi sancti anle annum 496, qui Guntabundo p quias putat cardinalis Baronius in noiis ad Martyro-
Trasamundi praecessorisupremus fuil, iu Italiam ac- logium Roniaiium die sexla Octobris , qua istorum
cessissenl; et tamen adhuc post quadraginta et am- festivitas 283 Capuaecelebralur. Casti, et Cassii
plius annos (Tolila quippe ante annum 541 Goibo- episcoporum ibidem celebrium mcminit quoque Fer-
rum in lialia regnum non suscepii), variis Ecclesiis rarius in Catalogo gencrali sanctorum Iialiae die 7
praefecti dicerentur : quod nemo, ut arbitror, sibi Novcmbris. Aliaein aliis ecclcsiis esse dicuntur, sed
facile persuasurus est. Ex iis praecipuusest Regulus, quas singillatim recensere non est operaepretium. Et
qui, ut referiur in Martyrologio Romano die 1 Se- quidem Neapoli, occasione translationis sancii Seve-
ptembris, ex Africa in ltaliam appulsus, Populonii in rini Noricorum apostoli in eam urbem, gratulatur Ba-
Umbria sub Totila rege marlyrium consummavii. ronius ad annum 496, quod mirificecivitasilla stu-
Discipulus ipsius fuisse dicitur Cerbonius, inter Po- diosa semper fuerit reliquiarum sanctorum marlyrum
pnloiiii anlistites omniura prior ab Ughello tomo111 et confessorum;utpote quaenon salis habuerit e proxi-
lialiae sacrae recensitus. Idem auctor lomo I inter mo accipere sanctumJanuarium, iste fuit Beneveuti
Voliierranos episcopos secundura appellat Justura episcopus, el e longe ex ejusmodi ditari the-
Africa
Africanum, qui Vandalorum perseculionem fugiens siuris, nisi eiiam e Danubii ripis sacra pignora sancti
in 1 aliam venit, ubi a Volaterranis in episcopum Severini in Ilaliam delata a sancto ponltficeGetasio
adlectus, a Clementefratre suo el Octavianocollegis impetraret.
in exercendo pastorali raunere adjutus est. lis eti.un 17. Sedinter alia cimelia quacsecum in Sardiniam
Felicem episcopumaccenset Ferrarius in 281 ^a'9- attulere episcopi Africani, unum certe e pretiosiss:-
PATROL.LVIII. n
 427 APPENDIX AD VICTOREMViTENSEM. m
mis friit beati Augustinicorpus. Cujus quidem irans- A nihit non movens ut orthodoxos partim vi, partira
lationem etsi nullus istius teraporis scriptor memora- promissis, imo etiam et ratiociniis (eloquentia eniro
vcrit, tunc tamen faclara fuisse ex iis qtiaepostme- et magna loquendi facilitate pollebat) ad snam sen -
dum conligere certissime scimus. Constat quippe tenliam addnceret, ut narrat Vitae sancli Fulgemii
sauctissimi doctoris corpussaeculioctavi inilio e Sar- auctor, quem fere unicura habemus qui de ea pcrse.
diniat in suburbanum Papiense monasterium, quod cutione fusius eonscripserit. Inlerea, inquil cap. 21,
Cceluin-Aureuinjam dicebatur, translatum fuisse a Trasamundi regit adversus religionem cathotkam
Liutprando rege Langobardorum.cum ca tempestate mens implacabitiset ira terribilis, inler aiperat perse-
Sardinia a Sarracenis dcvastaretur; idque Pelri Pa- cutionet, subdolasqtiefactiones, quibuswquatemDeo
piensis episcopi suasu, ut scribit Ferrarius in Cata- Patrinegare Chrislum,calholkos nunc lerroribut coge-
iog» sanctoruru Italiae die septima Maii. Porro lunc bat, nunc promistionibutinvitabal. Simulare cwpit ra-
temporis fama.erat ubique recepta, ejusdem sancti tionemse simplicilerinqnirere catholicwreligionis; re-
doctoris reliquias in istam insulam allatas fuisse a periri neminemputatis cujus poitet in tuit erroribus
sanctis confessoribus, quos Vandali Arianiex Africa assertione convinci. Proponebat denique mullas [al.
extorres iecerant. Hnjus rei testem babemusPetrum. multis] ineptarum tendkuks quwslionum, nec si quis
Oldradum episcopumMediolanensemquijussu Caroli eirespondere voluisset,aut despkiebat aut repellebat,
Magni islius translationis historiara scriptis manda- imo quasi palienter audiem, satisfieri sibi-non potse
vit. Oldradi epistotam ad eumdera iraperalorem ea jactabal. Hucrevocari debent quaesupra ex Procopio
ile re datam profert Baronius ad annum 725, ubi observavimus, Trasamundum plusastutia quam cru-
haec babet: Corpus sancti Augustini in Sardiniam _" ciatibus catliolicos persecuium fuisse. Sed nemo non
Iranslalumesl a fidelibuset calholicisepiscopis,qui ob * videt persecutionem hanc caeterismulto fuisse peri-
Ehrisli fident ab iniquo Trasamundo rege, una cum culosiorem. Haud tamen permisit Deus ut his in an-
Fulgentio Ruspensiephcopo, una cum innumerabilibut gustiis fideles orthodoxi necessaria sibi ope destitue*-
Christi fidelibus in eamdem imulam relegati fuerant rentur. Efficiebatenim, uti loquitur idem auctor,
fuo teinpore Vandali armis Africam vastabanl, ne plurimoi religiosot audax fideisum constantia,per oc-
gemmaet tkesaurus tanlus ab immundisspirilibus pol- casionesa Dominovrwvaratasstudiosi regis convincert
iverelur, secumcum nonnullisaliis sanclorumreliquiis blasphemias.
deportarunl : ibi mullis miraculit claruit. Utriusque 20. Sed et nonnnlli quibus ad regis aliorumve ob-
etiam translationis meminit Paulus diaconus libro vi jecta respondendi facultas deerat, ad episcopos ex-
de Gestis Langobardorum, cap. 48. Luitprandtts, in- sules tilteras dederunt, ut ab eis discerent qua ra-
quit, audient quod Sctrraceni, depopulata Sardinia, tione haereticorum cavillationes possent rcfellere.
etiam loca illa ubi ossa Augustint propler vastattonem Exstant de hoc argumento complures tractatus apud
barbarorumolim translala et honorificefuerant condi- Fulgentium, quibus absentes in fldeconfirmabat. Sic
ta, fmdarent, misil eo; et dato magno preiio accepit et in libro de Fide ortiiodoxainslrnxit Donalum, quem
translulit ea in urbem Tkinensem, etc. His accedit Ariani, proposilis adversus Chrisli cum Patre aequali-
Beda, qui in martyrologio sincero die 28 Augusti tatem variis quaestionibus, a recta (ide revocare co-
baec habet : In Africa sancti Augustiniephcopi, qui nabantur. Scripsit et ad Felicetn Notariuroul insi-
primo de sua civitate propter barbaros Sardiniam dias hacrelicorum,quibuscum conversari illum opor-
trantlatus , nuper a Luitbrando rege Longobardorum tebat, facilius devitaret. Inlibrosecundoad Monimum
Tkinis relalus, et honorificeconditusest. Celebrisfuit, G patmarem, uli aiebant,- referente ad Fulgentium ipso
ki plerisque ecclesiis liujus translationis memoria, Monimo,haereticorum 285 interrogationem refulat,
quae etiam nunc in variis martyrologiis recolitur die de tacrificio corporis tt tanguinis Christi, quod pkri-
28 mensis Februarii. Contigit vero, uii probat noster que soli Patri exislimabanlimmolari: Cur , inquit ca-
MabUloniusin Ilinere Italico pag. 221, anno 712. In- pite 6, ipse Fitiut sanctificare nequeatsacrificiumcor-
dequeemendat quod in actis sanciorum ordinis Bene- porit sui, quod offerimusnos, cum corpus suum ipse
dieiini scripserat, ubi banc iranslationem consigna- sunctificaveril, quod obtulit, ut redimeretnos ? Tanta
ferat anno 722. Monastcriumvero Coelum-Aureum, vero erat Fulgcntii, eiiam absentis auctoritas, ut qui-
quod diu sub nostro S. P. Benedicti ordine perseve- cunque, aitillius Vitaeauctor cap. 20, in qualibetsa-
/avit, canonicis regularibus socculoxm cessit, quibus cerdotum exsulantiumplebetentabat inquietusextiste-
adjuncti fuere Augustiniani eremitae. De re , vel episcopiproprii jussa contemnere; beato Ful-
lis pllira Baroniusel Mabilloniuslocislaudatis.
fioslniodiini gentiodktante sic corripiebalurabtens, tit salisfaclionit
284 *'• A( ver0 Symmacbus pontilex, cujusepi- remcdiutn quwrens, enavigato mari continuo fieret
slolam consolaloriaiii supra retulniius, non voce so- prwsens.
lummodo aul calamo Christi confessoribus, sed re 21. Tanti viri videi.dict audiendi desiderio captus
etiam et opere opera tulit. Exempla nempe praeces- Trasainundus, bunc e Sardinia Carthnginem adduci
sorura suorum secutus, sanclorum Cbrisii confesso- proecepil : cui cum. dicta quadam veneno perfidite
rum passionibus communicabat, eis quae ad victura plena legendaceleriter direxisset, ila plane eis respon-
aut vestitura necessaria erant suppeditando. Hic, dit sanctus anlistcs, ut etsi sapienliam ejus rex lau-
inquit Anaslasius, omni anno per Africam vel Surdi- p. daret, humilitaiem praedicaret,tamen obstinata mente
niam episcoph qui in exsilio erant relrusi, pecunias veritatem inlelligeie non meruerit. Cum interea
et vestes ministrabat. Habemus el alterum hujus rei Carlliaginensis populus triumphi spiritalis interpres,
testem, auclorem nempe Vitacsancti Aviti Viennen- propositionesregis fuisse convktasIwto murmure con-
sis episcopi, quam e veteri manuscripfo codice eruil fiteretur, el catholkam fidem semper etse vklrkem,
eruditus vir Philippus Labbeus tomo I Dibliothecae conjunclit beali Fulgenlii laudibus gloriaretur. Altc-
novae, pag. 693, ubi liaec leguntur : Hujus, beali rum inire praeliumpaulo postea tentavit rex infidelis,
Aviti, temporibus gravhsima perseculio Vandalorum raissis ad Fulgentium novis quaestionibus, quibits
cwterarumquegentium in Afrka excanduit,et Symma- omni fe,re meditandi, aut describendi facuitale sub-
chus,pqntifex per Afrkam et Sardiniam episcopisqui lata, eum nunquam faclurum satis existimabat. At
in exsHioerant, quingentis quinquaginta pecunias et quantum a spe sua fuerit dejectus vafer ille princef ->
vesiesministravit. Eisdem beatum Symmachum quo- probant Fulgentti libri tres ad Trasamundum inscri -
tidicwasubsidiaminhlrare non deslilisse scribit auctor pti, quos ea occasione beatus antistes conscripsit
Historise miscellaj sub nomine Pauli Diaconi, tib. Eadem facilitate Pintam Arianum episcopum, qui
xvu. Omitto Adonem in Cbronico, Hermannura Gon- regera devictura vindieare conatus fuerat, confutavit
tractum, aliosque aevi posterioris scriptores, qui an- singulari libro adversus enm edito. Mirum est autem
tiquos exscripsere. quanluin tunc calholicaereligioni profuerit Fulgen-
19. Caeterum pulsis pastoribus Trasamundns se tius, qui, ut ssepe laudalus teslaiur auclor ejus Viiae
ibsque ullo uegolio invasurum greges esistimabat, cay. 21 Alioi jam rebaptizutos errorein tuum pfon-
429 RUINARTIIN HISTORIAMPERSEC. VANDAL. COMMENTARIUS HISTORICUS 430
gere 'doccbat, et reconcitiabal; alios ne suas elanimas A , potesl, quem conslat non viventem solum, scd ctiani,
pro terrenis commodis perderent admonebat; qqos quantum ei fas fuit, mortuum in eos saeviisse. Morti
\ain perditioniproximossenlkbat, ita blandhverecun-
sermo- siquidem proximus, ut post Yictorem Tunnonensem,
nibus leniebat,ut propter ejus benevolenliam, alii quoque auctores asserunt, Ilildericum, qui ei erat
darentur cogitatam implere maliliam, reversique velo- successurus, sacramento obsirinxit, ne catholicis aut
citer agerent pwnitenliam.Et confortali alii verbisejut, ecclesias rcdderet unquam, aut restilueret privilegia.
et doctrina sale conditi, redarguebant Arianos hmre- Quanium vero infesli essent catbolicis tunc temporis
tkos cumomnifiducia.Sic mirabiligratia factumfuit... Yandali, vel ex uno exeraplo colligipotest, quod Pro-
ut per\minislerium perseculionisfides catholicaincre- copius, alia Trasamuodo plus aequo favens, Hisloriae
mentum potiut quam defectum accipefet. lrao cl ca- Vandalorum lib. i inseruit. Narrat quippe iste auctor
pile 24 conqueruiilur Ariani Fulgentii doctrinam ita loco laudato Yandalos adverstts Mauros qui circa
praevaluisse, ut de sacerdotibustuis (regem alloquun- Tripolim habitabant bellmn illaturos : Prima stalim
tur) reconcilietaliqttanlos. Proinde nisi cito subvene- die ut caslra posuere, in Chyistianorumtempla induclh
ris, religio nostra deficiel,et quicunquea nobisest ba- equit animanlibusqueuliis, nutlo ludibrio abstinentes
plizalus, homousioniterum prwdkabit publice reconci- libidini indulsisse, el quos nacli erant sacerdoles, ala-
liatus : nec si persecutionemvolueris concitare, timeri pis mutlhque in lergum verberibusvexatoscoegisse ea
poteritregalis swvitia. Multum quippe conforlal stabi- ad minhteria quw servorum vilissimis iniungi solent.
lesque(acit omnesephcoposFulgentii prwsentia. Nec desinebanlper id iter quolidie Vandali eadetn pec-
» 22. Nibil iiaque non movebant Ariani ut Fulgen- care'.Sed istis aliisque ejusmodi facinoribus Dci viu-
tium Carthagine pellerenl; sed iis assenliri non po- T>dictam in seipsos concilanles, fugati planeque a bar-
(erat Trasamundus, qui beatum antistilem, sive quod baris victi luere, atque paulo post Trasamundus mce-
ipsius doctrinam et virlutcs reverilus, nihil adversus rore confectus excessit e vita, anno 525, die 28 287
eum decernere vellet, sive quod eo paclo se victura Maii, uti probat Norisius Ilistoriae Pelagianae lib. n,
fuisse palam fateri videretur, intra Carthaginemdiu- cap. 21.
tius relinere volebat. Et quitlcm nonnisi magna neces- CAPUT XIL
sitate constrictus,suis ipsi importune suggerentibus, Pax EcclesiwAfricanmrestitula.
quod alias frustra adversus calholicos laboraret, ni-
bilque suam sectje succ proficere possc diligentiam, 1. Ex Trasamundi morte mtitata est omnino Afri-
quandiu praesens in Africa esset Fulgentius, eura in canaeEcclesiaefacies. Mirabilh nempe bonitas, inquit
exsilium rursus deportari oegie licel et quasi invitus Fulgenlii Vilseauctor cap. 28, Uilderici regnare inci-
assensit, ea tamen lege ut id noctu el clam populo pientis, Ecclesimcalholicwper Afrkum comtitulm /i-
fierct. 286Scdservi sui triumphum pnblicum esse bertatemrestiluens,Carthaginentiptebi proprium dona-
voluii Deus : flantibut nempe ex adverto venlit, plu- vitanlistitem, cunclhquein tocisordinationespoiiliftcum
rimoi diet (Fulgenlius) iu litlore transegil, iia ut per fieri clementitsimaauctoritale mandavii. Bonifaciior-
diet plurimot omnit pene illuc civitas convenirel,et de dinationem in ecclesiaSancti Agilei apudCarlhaginem
manu ejus, valefackm, communkaret. Sicque postea fieri praecepisse Hildericum in regni sui exordio,
(avente aeris serenilalein Sardiniam reportatus, exsu- restituta omnibus catbolicis libertate, testalur vetus
lantium eoepiscoporumtwlos animos reddidit..., con- auclor fragmenti Tironis chronico subjuncti apud Ca-
currentibus undique cum gaudio Chriitianis hominibut nisium. At Victor Tunnonensis episcopusin Chronico
videreathletam Chrhli (orlissimum,qui certaminesin- C contendit id ab Hilderico antequam regnum capes-
gulari smvietuitimpetumregis (regerat, ad divinacattra seret praestitum fujsse : quod ipse a Trasainundo
rediitu intignibus laureis adornatum. Reversus in sacramenlo fuissct obslrictus, uli supradiximus, ne
exsilium Fulgeniius, monasterium, permittente Bru- posteaquam regnum fujsset adeptus, catholicis un-
matio seu, ut alii scribunt, Primasio, aut Viliateo, quam restituerel libertntem. Uilderix, inquit, qui ex
Calaritano episcopo, prope sancli martyris Saturnini Vatentiniani imperaloris (Uia d Gizerico captivata et
basilicam, extra urbis muros conslruxit, ubi congre- Ugnerkojuricla natut est, regnavitannis 7 mensibus3.
yatis quadraginla et amplius (ratribui, ditciplinm cm- Hic ergo sacramenloa decessoresuo Trasamundo ob-
nobialit ordinemcuslodiuitillmsum; ibique vilaeauste- ttriclus ne catholkis in regnosuo aut eccletiat aperiret,
rioris exemplo, et scriplis, quibus Ecclesiam illu- aul privilegia restituerel, priutquam regnaret, nec
sirabat, confessionis susc gloriam adaugens, usque tacramenti terminos pmleriret, prwcipit et sacerdotes
ad Trasamundi morlem perduravit. catholkos ab exsilioredire, ecclesiataperire; et Boni-
23. Quid vero posl Fulgentii ex Africa discessum faciumcum dogmatibut divinii satis slrenuum, ad po-
adversus orthodoxos decreverit Trasamundus, au- stulalionemtotius urbisCarthaginentis Eccleticcepisco-
ctores non referunt: quainvis verisimile sit Arianos, pum consecravit.Idem testalur Isid.rus in brevi Cbro-
sublato tam invictissimo fidci defensore, rcgis aui- uico Vaudalorum aera555. Porro lanta Hilderci erga
mum in caeteros exasperasse. Commemornt auctor catbolicos benevolentianonnullis petsuasit ipsuni ca-
Vitaesaepelaudatus, Fulgentium eo lemporeCartha- tholicamfidemprofessurafuisse, quara ab Eudoxia nia-
ginentibusepislolam,sublimiexhortalionepertpkuam, tresua accepisset. Eani tameitmansiietudiniipsi innntae
ubi pene cunctos dolot et faltacia blandimenta,quibus t\ potius referendam esse alii censent, cum, teste Pro-
infeliees teducebantur animw ad mortem, gravhsima copio, nulli unquam, nec catholicis nec aliis gravis
conquetlionedigetsiste. Vi aperta in orlhodoxos sae- fuerit.
vilum fuisse innuit ipse Fulgeutius, sive quivis alius 2. Devotionempopuli Carlhaginensis, qua gralula-
aucior libri qui inler ipsius opera adversus Pintam, bundus excepit sanctos confessores, ac prsesertim
tunc lemporis Arianum episcopum, inscribitur. Ibi Fulgetitium, ab exsilio redeuntes, describit auctor
numero 4 fidem tum crevisse probatur : per exsilia Vitaeejusdera sancti Fulgentii cap. 29 : Resonabat,
innocentium,el protcriplionet miserorum, et lormenla inquit, ditiinalaus ex omnibut tinguis.Ad sancti quippe
et oppressienemcaptivorum.Idem colligipolest cx Bo- Agilei basilkam sequenspopulus et prmcedens,confes-
nifacii episcopi Carthaginensis epislola ad Missorem sorum bealorum triumphum nobitemcelebrabat. Sed
Nomidiaeprimatem, secundo Hildericianno scripta, singularis erat omnium in bealum Fulgentium affe-
ubi sic Ioquitur : Posl gravissimwtribulalionis jugem ctus. Ubi, inquit Vilaeipsius auclor, facies Fulgentii
pene motestiamquam communileruniveria provincim apparuit, immensusnasciturclamor, ullercantibusom-
Afrtcanx toleravit Eccletia. Eodem fere modo loqui- nibus quis primo salutarel agnoscendum,quis caput
tur Felix Zactarensis episcopus, Numidiaelegatus ad benedktnti inpponeret, quis exlremisvel saltem digith
conciliumCarlliaginense sub eodem Bonifacio: Pott mereretur tangere gradienlem, quis videre vet ocutis
ditcrimina exitialia,inquit, quibut perurictim epitco- procul stantem.Cum vero iiinnensa pluvia eodein tciu-
palis honor subjacebatarctatus. Et sane nemo eum pore supervenisset, irapeditus non est populorum
graviter adversus calbolicos excanduisse inficiari concuKus; imolantumpdes nobiliumcrevit,ut vlanttii
 431 APPENDJXAD VICTOREMVITENSEM. 4'-2
luti tuper oealumFulgentiumgrutanterexpansisrepel- A lafridacmorlem dicit, minaturquese reginaeex Amtdi
lerent imbres, et novumtabernaculi genus arlificiosa sanguine exortae caedem armis brevi vindicaturum,
caritate componerent.Hic vero obs-ervarejuvat quanla nisi ipsi cuncloequeGolhorum genli fiat satis. Ama-
fuerit bealorum confessorum religio, qui e longa pe- lafridam in vinculis detentam , et Gothos omnes
regrinatione reduces, ut primum altigerunt liltus, e 289 a Yandalis interfectos fuisse scribit Proco-
navibus egressi stalim ad ecclesiam Sancti Agilei pius libro i Hisloriae Yandalicae, incusatos res no-
properaruni.gratiarum actiones publicasDeoredditu- vas in regis regnique perniciem moliri. Non tamen
ri: et quidem ut paulo inferius habet auctor Vitaelau- Gothos adversus Hilderictim quidquam istis tcmpo-
datus, vix appropinquanle vespere sanclm memorim ribus lentasse legimus, quod forte paulo post Hilde-
Bonifacioephcoporeprwsentati,benedixeruntomneset ricus e solio a Gelimere absque magnonegotio fuis-
laudaveruntcommuniterDeum. set dejectus. Quorum animos tyrannus ille regnura
3. Fulgentius post aliquol dies Ruspas profcctus, affectans haud dubium placaverat. Theodoricum has
per omnesilineris prolixi vias gaudia majora 288 re~ injurias ultum nonfuisse testatur laudatus Procopius,
periens, in occursumsuum populisundiquetendentibus, quod non satis valere se classead petendam Africam
cum lucernh el lampadibuset arborumfrondibus,red- judicaret. Caeterum Hildericofavebanl Justinus Au-
dentibus gratiam ineffabili Deo.... per omnet Ecclesiat gustus, et, qui paulo post imperium adeptus esi,
tanquam proprius eahcopus suscipiebatur. Sedi suae Justinianus, quod ex raatre Eudoxia genitus Hilderi-
restilutus simul cum suis monachis vixit, ita tamen cusimperaiorum Romanoruraaffinisesset. Et quidem
ut absque abbatis Felicis conscientia quidquam de Justinianus factus iraperalor, cum Gelimer Hilderi-
rebus ad monasterium perlinentibus non ageret. Mo- n cum e solio dejecisset, foedus inter Zenonem el
nachos saepiusad ecclesiasticammiliiiam assumpsit; " Gensericum regem oiim initum abrupit, aique com-
adeo omnia temperans, ut nulla lis aliquando inter parato ingenti exercitu, per Belisarium ducem victo
monachos el clerkos ventilarelur. Plura habet idera caploque Gelimere, qui paulo post Consianlinopolim
Vitit:auctor de Fulgentii in plebe regenda seduliiate, ad iriumphum pcrductus est, Africam totam recupe-
variisque libris pro fideicalitolicaedefensioneeditis. ravit, ut fuse scribit Procopius in libris de Bello
Sed de islis lusius disserere ad nostrum non pertinet Vandalico. Betisarii triumpbum egregie reproesenlat
institulum. At omiltere non licet eximiuin summce idem aucior, qua occasione Gelimer illustre rerum
humilitalis exemplum, qucl ab ejus Vitaeauctore re- liumanarum fragilitatis rc simul et voce exemplum
fertur cap. 29. Cum enim pro reparanda Ecclesiae dedit. Adducius quippe ad circum cum slirpis regiae
disciplina post reditum ab exsilio patres Byzaceni ad principibus caeu-risqueprimoribus Vandaloruro, qui
conciliumJuncense convenissent, Fulgentius Quod- natalibus aut etiam corpori- proccritate erant specta-
vultdeo episcopo, qui se eo priorem existimabat, om- biles, siatini atqne imperatorem in sublimi sede po-
nium ju.licio praelatusest: quod tunc quidem Incite situra vidit, quo ipse venisset malorura considerans,
tulil bealus anlistes, ne auctoritalem concilii excu- neque ad lacrymas, neque ad lamenta prolapsus,
sando minuere videretur. Sed pnulo posl in synodo has in voces erupit ex sacris libris desuraptas: Va-
Suffetana preces snpplices coram omnibus Patribus nilas vanitalum, vanitas. Recenset Procopius spolia
fudit, ut sibi volenli Quodvultdeus anteponerelur, preiiosiora quaeex Vahdalis reportata in iriuinpbuin
limens propter suum honorem generari fratri scanda- ierebantur. Erant, inquit laudatus auctor, ea quibus
lum; meliusquejudicans per caritalem se fieri mino- solitumminitirare regi Vandalo,sedesauremet pilenta,
rem, quam sine caritale majorem. Cuin iiaque ruinis C quw regiam matronam vectaverant, gemmarumprwter
Ecclesiaesuae reparandis totus insisteret, quod eliam ea incredibilis splendor, ex auro pocula qumque alia
Bonifacius Carlbaginensis episcopus generali totius regiw niensm ostentamenta. Tum veroargenti centena
Africaeconcilio convocato, quod anno 525 habiiuin aliquot millia pondo, pretiiqueingentitatia, qum Ro-
est, per universam Africam(ieri procurabat, ad me- mano quondampalatio direpio Gizerichut abstuleral.
liorem vitam anbelans, in insulain Circinam cum In his et illa quw captis olim Jerosolymis Romam
paucis fralribus majoris perfectionis studio secessit, pertulerat Tilus Vetpasianus.Omnia quoqueimperialia
ubi paulo post ad extremam usque horam sana mente ornameiita quae Gensericus Roma capta in Africam
pertevetans,inquit Vitaeipsius auclor, ipsis Januarii Iranstuleral, sibi reslituta fuissetestatur Justiuianus
calendis, post peraclamvesperammigravit evila.anno imperator cod. lib. i, tit. 27. Anno sequenli, qui erat
posiquam EcclesiaeRuspensi praefectus fuerat vige- vulgaris a>rae535, Belisarius consulatum adeptus,
simo quinto, aetatis vcro suae sexagesimo quinlo : more veterum consulum triumphavit, ac captivoium
quibus verbis aunum aeracvulgaris 553 indicari pro- buraeris porlatus, curruique impositus, ut Procojiius
bat Henricus Norisiuslibro n llistoriae Pelag.,capiie narrat, inde missiliade Vandalorum spoliis sparsii in
ultinio. Fulgentium die 1Januarii recentiora simul et vulgus; vasa scilicet argentea, zonas aureas, variaque
vetera inartyrologia commemorant, quem merito ut regii luxus instrumenta, quae plebs cura magnis plau-
sanctissimum doctorem, vigilantissimum antislitem, sibus recipiebat.
iiivictissimumqueChrisli confessoremEcclesiacatho- 5. Maximus vero hujus victoriae fructus fuit pax
lica veneratur. Ecclesiae Africanoe: persecutionem quippe, quam
4. Caeterum pax ab Hilderico concessa nonnisi n nonnulli sub Gelimerislyrannide recruduisse volunt,
aliquod veluii praeludiumfuit summaeillius tranquil- " penilus lunc lemporis exstinctam fuissc nemo difli-
iitatis quara Ecclesia Africana post paucos annos letur. Certe Gelimerem catholicis favisse nemo sibi
consecuta est. Etenint Gelimer Gelilaride Genserici persuadebit, quem scilicet eiiam in suosfuisse saevis
filio natus, cui post Hilderici mortem Yandalorum simum omnes consentiunt, ut ne quid dicam de Hil-
regnum debebatur, raoraeimpatiens, pulso Hilderico, derico, optimo principe, quem crudeliler cum aliis
anno 531 regnum invasit. Favit ejus rebellioni Hil- ipsius affinibusoccidi jussit, ut testatur Victor Tun-
derici indoles; is nempe adeo limidus erat, ut ne uonensis in Chronico, ad quarlum Justiniani Augusti
tjuidem gladii aspectuiu ferre posset. Deinde idem consulaium : qui auctor non semel observat mulios
Hildericus Golhorum animos a se alienos fecerat ob nobilium Africm ab eodem rege fuisse inlereniptos,
AmalafridaeTbeodorici raagni filiaeneceni. HaecTra- quorum bona per fas et nefas postea diripiebai.
samundo nupserat : ai cum post mariti moriem, ut Eumdem vero Arianorum secue addictissimumfuisse
narrai Victor Tunnonensis, ad barbaros fugiens,cora- ex Procopio colligimus, qui libro u de BelloYatida-
misso praelioCapsaepropc eremum inlercepia fuisset, lico refert Gelimerem speciosis290 >"Galatia prae-
paulo postin cuslodiade,uncta esl: quod aegreferens diis,quaecumpropinquis inhabitaret,a Justinianodo-
Alhalaricus, Theodorici ex Aiiialasutiihafilia nepos, natum quidera fuisse, pairidatus vero dignitatem nor
qui Ostrogotbis in Italia imperabat, ea de re' conque- fuisseadeptum,quodabArtt placiiisdiscederenoluissel,
stusestapudCassiodoruinlib. ixYariarum, epislolal, 6. Recupeiala itaque a Romanis fuil Africa indi-
a.useesl M!Hildericumdala, ubiviotcntamfuisse Ama- clione xn , Jusliniano Augu lo iv et Paulino consu
 433 RUINARTI IN HISTORIAMPERSEC. VANDAL. COMMENTARIUSHISTORICUS. 454
libus, id est vulgaris aeraeanno 514, post annos scrli- A una in honorem DeiparacVirginis sacrata prae cseteris
cet septem supfacenlum quam a Vandalis occupata eminebat; alteram sub ejusdem beatissimae Virginis
fuerat. Simulque restituta fuit imperio Carlhaginensis nomine apud Septam, quae in ora Africaeprope alie-
civitas, anno postquam a Genserico capta fuerat ram Herciilis columnam sila est, construxit: Primam,
nonagesimo quinto. Publicas ea de re gratiarum inquit Procopius, tpsi Mariae Deiparae dicans eonse-
actiones Deo Opt. Max. retulit Juslinianus Augustus cransque oram imperii, castellum hoc universo homi-
in constitutione de officio praefecti praetorid Africae, num generi inexpugnabilereddidit. Nobilissiinam item
quoehabetur in eodice Justiniani libro i, lituio 27-; ecclesiam apud Sabratam Tripolitanae urbera a Ju-
ubi sibimet ipsi de tanlo beneficio sibi a Deo con- sliniano aedificatammentorat idera auctor; duas vero
cesso gratulatur. Quas, inquit, gratias,aul quas lau- apud Carthaginem lieri praecepit, priorem scilicet in
des DominoDeonottro Jesu Christo exhiberedebeamus, palaiio Dei Genitrici, alteram exira palaiium Sanctae
nec ment nostra potett concipere, nec tingua proferre. Primae, quae una erat, inquit Procopius, ex sanclis
Multas quidem et antea a Deomeruimuslargilates, et indigenis, sacram. Monasterium pr.t terea intra cjus-
innumerabiliacirca nos ejus beneficia eonfilemur, pro dem urbis muros ad portum qni Mandracium appel-
quibnsnihil dignumnos egissecognoscimus.Prm omni- labatur condidit. Porro ecelesiarum bona quae bar-
bus tamen hoc, quoci nunc omnipolens Deuiper nos bari invaserant, idem imperator suis queequelocis
pro tua laude, et pro suo nominedemonslrare dignalut restiiui curarvit, aliaque bene multa decrevit in eccle-
est, excedit omnia mirabilia opera qum in twcutocon- siarum ac sacrorum ministrorum gratiam, quae in
tigerunt, ut Africa per nos tam brevi teniporereciperet Novellis aliisque imperatoriis constitutionibus ba-
liberiatem, antea nonaginta quinque annosa Vandalis _B bentur. Gaudium auxit novarum aliquot gentium ad
captivata; qui animarum fueranl simul hostes el corpo- Cbristi fidem conversio, barbarorum scilicet qui circa
rutn. Nam animasquidem, diversa tormenta atque sup- limitem Tripolitanum habitabant. Ex his Mauros,
plicia non ferentet, rebaptizando ad suatn perfidiam cognomento Pacatos, qui Cidamam urbera incolebant,
trantferebant; corpora vero liberis nalalibus clara jugo memorat Procopius libro vi de iEdiliciis, cap. 3; et
barbarico durissime subjugabant : ipsas quoque Dei Mauros Gadabitanns capite sequenti, quos haud pro-
sacraanctas ecclesiassuis perfidiismaculabant, aliquas cul ab urbe Lepti Magna habitasse scribit.
vcrc ex eis stabuta fecerunl. Vidimus venerabilesviros 9. Defuncto autein his lemporibus Bonifacio epi-
qui abscissisradiciius linguis suat pmnas miserabiliter scopo Carthaginensi, Beparatus in ipsius locum as-
(inallem legere mirabililer) ioquebantur. Aliivero post sumptus est, Belisario V. C. consule, id est anno
diversatormeniaper diversasdispersiprovinciatvitamin 535, si Victori Tunnonensi credamus. Qui tamen
exsilio peregerunt. Quo ergo sermone, aut quibus ope- concilium Carthaginense sub Reparato anno 534 ha-
ribus dignas Deo gralias agere valeamus, etc Hac in bilum fuisse voltint, necessarinm est ut ipsius ordi-
constitutione impcrator Africamin pristinum statum nationem eodem saltem anno consignent, Certe Aga-
restiiuiam, iisdern privilegiis gaudere vult quibus peti epistolaead Reparatum scriptae mense Septemhri
antea perfritebatur. Prseter praefectnmpraetorio,quem datae sunt post consulaium Paulini, quo idem 535
Carthagine commorari jussit, caeteros quoque offi- annus designatur. Porro Reparatus statim post suam
ciales instituit, qui per diversas Africae regiones in ordinationem, restituta episeopali Carthaginis sede
majoribus urbibus sedes proprias haberent, eisque apud Fausli basilicam, multis locupletatam sanclo-
omnibus stipendia singillatim assignavit. Dicecesim rum marlyrum reliquiis, quara Ariani sub Hunerico
Africanam septera in provincias partitus est: Tingi- < C per vim occupaverant, conciliura generale totius
tanam scilicet, ct quae anlea proconsularis vocaba- Africac in ea celebravit, ad quod ducenti deceni et
lur Carthaginem, Byzaciura, Tripolim, Numidiam , septem episcopi convenisse dicuntur. Lecti sunt ibi
Mauriianiara, et Sardiniam, quarum priores quatuor veterura conciliorum canones, multaque decreta
a consularibus, Ires vero posteriorcs a praesidibus fuerunt pro reslauranda Ecclesioc disciplina, quam
administrari votuit. Iu sequenti constitutione, de mi- priorura temporum acerbitas in istis regionibus labc-
litaiibus officiisac judicibus agit, assignans loca in faclarat. Missaesunt etiam ex eadem synodo legatio-
quibus militum duces per varias Africae provincias nes duae, ad pontilicem Romanum una, altera vero
instiiuii sedes habere debeant. ad Justiniaiiura Augustum. Hac petilum est ab impe-
7. Nec his conlentus irapcrator, ut Africam pri- ratore ut res ecclesiarum quas barbari rapuerant,
stino splendori restitueret, novas iubes aedilicavit, catholici antistites aliique sacri ministri recipereni,
vero muriscinxit, omnem denique regionem magni- quod ab itnperatore concessum #fuisse jam supra
ficentissimis aedificiis, necessariisque munimenlis observavimus, idque patet ex novellis 36 et 37;
adversus barbaros, et ornavit, ei protexit, utfusius altera vero legatione Patres Africani Romanum pon-
narrat Procopius libro sexto de ^Ediliciis a cap. 5 lilicein de pace Ecclesiis restituta certiorem facie-
usque ad finem. Et hisCaput Vadamin -Byzaceria,et bant, cujus senlentiam de recipiendis ad Ecclesiam
Tuccam in proconsulari nrbes de novo exsiructas preshyleris Arianis qui ejurata haeresi redibant, ac
recensel, Leptim Maguam Tripolilanae meiropolim de aliis nonnullis ecclesiasticae disciplinae capitibus
pene dejecta.u mur.scinxit, in ea vetus palatium, sciscitabantur. 292 Legati erant Caius et Petrus
olim a Severo Auguslo, qui ibi natusfuerat, aedifica-,p. episeopi, cum Liberato Cartbaginensis Ecclesiaedia-
tum, sed penilus fere collapsum resiauravii. Cartha- " cono, qui ob scriptum Rreviarium celebris fuil. Hos,
ginem Justinianeam appellari voluit, quo noinine Joanne II mortuo, Romam appulsos Agapetus ipsi
eiara donavit Adrumetum, Byzacii metropolim, olim, substituliis. suscepit. Concilii Carthaginensis acia
ut Plinius observat, Sissam Nigram diclum, qiioe excidere; at synodicam epistolam ad Joannem papam
civitas adeo a barbaris 291 fucrat neglecla, ut vix habemus, sicut et Agapetiresponsionem, quam pon-
antiqui splendoris umbram retinerel. Bagam vero in tifex Reparalo, Florentio, Daciano et aliis episcopis .
proconsulari urbein, antea vix notam, vere urbem, inscripsit.quos exinde collegimusfuisse provinciarum
inquit Procopius, fecit, qunm ipsius cives, ne ingrati primates, Reparatum scilicet Carthaginensera; Flo-
viderenmr, in bonorem TheodoraeJustiniani uxoris, rentium Numidioe,ac Ponlianum Byzacense.Litteras
Theodoriadem appeilarunt. Ex ejusdem Augustaeno- praeterea seorsim Agapetus dedit Reparato Cartha-
mine Tbeodorianaebalneaespectatu dignw,inquit idem ginensi, qui paulo post legationem missam, accepta
auctor, dictacsunt. Alia in aliis Africaelocis publica ipsius in Joannis locum ordinatione, ei scripserat. In
aediliciaab eodem imperatere constructa videsis apud illis pontifex gratulatur de restituta Ecclesiae Afri-
laudatum auctorem, canae(ibertate, quamgratiisDeo omnipotentiredditis,
8. Cneierum non minus in sacris quam in prnfanis ut utilis ac fructifera fiat apprecatur. Et hic erat
aediliciis conslrueiidis niagiiilicus liiit Justiuianus, felix Africnnae EcClesiaestatus, quaepost lot calami-
quem apul solam Leptim Magnam ccclesias quinquu lates landeui barbarorum oppressione tiberala, brevi
tuu trtixisse. relcrt Procouius libro liudato : ex iis iiristinuin splcndorem pecuperavii.
«5 SIDONIUSAPOLLINARIS. 456

«WO DOMINlCCCCLXXXH.

SIDOMUS APOLLINARIS
ARVERNORUM
EPISCOPUS.

PROLEGOMEI\Av

EPISTOLA DEDICATORIA.
JACOBUSSIRMONDUSD. RUPIFUCALDIORANDANO,
S. R, E. eardinali episcopo SUvaneetensi.

Destinatum tihi ante annos complures Sidonium nostrum, illustrissime cardinahs, pio voto
aceidit ut per eosdem fere dies prelo subjicerem, quibus te ab Italia reducem plaudens Gallia
privatis publicisque gratulationibus prosequebatur. Nam cum a me itidem ex veteris clientela:
nexu adventorium tibi munus aliquod deberi sentirem, optandum erat profecto ut tale nancu
seerer, quod non solum desideria nostra testari, sed tuam quoque gratiam inire ac promereri
possef. Nunc vero sua sponte id oblatum est, quodamari abs te, si te amas, probarique necesse
sit. Quid enim aliud tibi offero cum Sidonium offero, quam alterum te tibi, hoc est prozstan-
tissimum genere, doctrina, virtute antistitem, iisdem laudibus ornamentisque prmdito antistiti?
prcefecto Galliarum patre natum, GaUicanee militiee magistri filio; prmfectum urbi Romce,
eardinali tantum.non primo in Ecclesice Roma.no?gradu constituto; episcopum denique Arver-
norum Arvernicm sedis ejusdem episcopo f Tametsi enim te Arvemis tuis jampridem subduxeris,
maluerisque desiderari ab iis prcesentiam tuam quam perpetuum illis bonum esse quo frueban-
tuf, hceret tamen vigetque in omnium animis gralissima pontificatus tui recordatio. Neque
ulla unquam erit cetas qua lustra illa quinque non eelebret, quibus ad Ecclesim Cluromontance
clavum sedens, omnes illi prudentissimi vigilantissimique pastoris numeros reddidisli : cum
creditam tibiplebem ccelestibus disoiplinis, nec verbis tantum ae sermone, sed scriptis etiam
voluminibus, veroj pietatis magister erudires; tum vitam ipse, morumque formam omnem sic
inslrueres, ut quibus successissts, quorumve in cathedra sederes, perpetuo medUuri, laudandcv-
que imitationis studio, nune Austremonii, Illidiique sanctitatem, Venerandi atque Eparchii
religionem, Quintiani constantiam, Galli modestiam,benignitatemque oimulari viderere: nunc
eniti, ut humanarum rerum despicientia Bonitos, sacrorum loeorum cultu Genesios, revoean-
dis ad rectam fidem deviis Avitos, sublevandis irwpum calamitatibus Sidonios, universum
denique lectissimorum quondam prasulum senalum, Arvernia suoe virtutum tuarum luminibus
exemplisque renovares. Quanquam hcec a me quorsum, qui nec laudes tuas scribere institui,
neo si velim, opus habeam proeterita retexere, cum in promptu sint, ac laudem omnem vincant,
quw tn te aut Roma nuper venerata est, aut nunc aula suspicit, aut forte sua Imti prcedtcani
Sihanectenses tui? Altamen hinc vides, illustrissime cardinalis, qua fiducia benevolenlitv
approbationisque tuw vemaculum tibi ac pene domestieum munus exhibeam ; ut cum nominis
tui studiosorum conatus omnes benigne complecti soleas, pracipuam lamen Sidonio nostn>
gratiam tot tibi nominibus addicto et eonseerato deberi eonfidam. Itaque ne istam quidem tam
lenti po$t tat annos officii tarditatem, ne mihi fraudi sit pertimesco, cum facilem veniam, aut
laudem potiut, ni fallor, judicio tuo relaturus videar; quem intelliges hac ipsa veteris debiti
profesiiQne Qn,t\qwn\ e( constantem in tui veneratione atque obsequio perseverantiam decla-
rar$. 1
—** . *' ll.A.T.
M Deditissimus JAC. SIBMONDUS,
1 Soc. Jesu presb.
457 -- PROLEGOMENA. < «8

NOTITIA IN SIDONIUM APOLLINAREM.

...,«^i;.... (ExGalland.) . .

I. Quae nunc Clarus Mons, Gallice C/ermont, appel- A torum senlentia. Si Pagium audias (n), rettt pettitus
latur princeps in Aquitania I civttas, olim vocabatur ignoramus. Tillemonlius annum 490 , diemque 21
Augustonemetum, moxquejdicta est Arverni, ut es Augusti decernit (o). Historiae Gallicae lilterarise
Plinio constat(d); atque boc solo fere nomine passim scnptores Tillemontii placilis quam proxime acce-
designata est apud veleres atque in conciliis (6), dunt (p). Sammarthanusdenique,utaliosomittainus,.
IIujus itaque urbis episcopatum obtinuit Sidonius, xii cal. Seplembris anno 4S2 sancti praesulis obllum
Lugduni ortus (c) nonis Novembris (d) circa annum consignat (q). Quandoquidem autem viros doctos
430, cujus integrum nomen Caius SoIIius Apollinaris modo laudatos latuere quae hac de re scripserit Sca-
Sidonius; vir scilket, ut ait Gregorius Turonensis liger, ea hic referre haud otiosum forlasse fuerit.
(e), secundum swculi dignitatem nobilissimus, el de Sic igilur ille (r) : « Gregorius Turonepsis agens de
primis Gatliarum senatoribus, Cathedrara Arvernen- Sidonio Apollinari Augustonemeti Arvernorum epi-
sem ascendisse Sidonium anno 473 ex variis ejus scopo, ex iis quae de tempore obitus ejus suinmi viri
cpistolis aslruere nilitur Pagius (f); secus atque memorat, nobis praeivit ad annum quo is decessit
duxerat Baronius vir maximus, initium ejus pontifi- indagandum. Ait (s) diem proxiinunt ab ejus obitu
cafus illigans pnecedenti anno 472 (g): ejusque sen- fuisse dominicam. Jam ex ecclesia Augustonemelensi
lentiaeadbaererenoscunlur viri doctissimi, Sirmondus B(Clarum Monlem vocant) consiat eum decessisse
imprimis (h), Tillemontius (t) el Sammarthanus (;'). 23 Augusti. Ergo 24 fuit dominica, littera dominicali
Neque enim audiendus Labbeus, qui ab aliquot an- E. Ex scbedio veteriCluniacensi in quo erat scriptuin
nis ante 472 ordinatum fuisse Sidonium ex crebris ejus epitaphium, addiltim erat obiisse Zenone irape-
ejus per ea tempora datis ad vartos epislolis evinci raule. Procul dubio igilur hoc contigit aituo 480
alfirmat(«:). Christi, cyclosolis xni (/). Nam non videlur anuo486
II. Ad episcopatum igitur licet invitus assumptus, cyclo solis xix. Nimium enim remotum est teutpus.
qui prius in excolendis liberalibus disciplinis se pene In scbedio igittir ita scriptum fuit epitaphium, quod
contriverat, deinceps ad divinas litteras perlractan- P. Pilhoeus noster, vir summa et probilate et erudi-
das animum studiaque omnia convertit. Porro tanta tione, nobis communicavit (u):
erat du ejus prudentia existimatio, ut oborta conten-
tione in eligendo metropolilano episcopo Biluricensi, C. SOLLIIAPOLLINARIS MODESTI SIDONII
Sanuis contiguus sacroquepatri
bujusmodi clectionem comprovinciales praesules ab Vivit hic meritis Apollinaris.
ipsu pendefe voluerunt (l), Magna vero atiiuii demis-
simte praslitum fuisse nostrum antistitem, ex iis Illic Sidonius tib'i invocelur.
poiissiiuum ipsius epistolis quas compluribus episco- C xn cal. Sept. Zenone hnperalort
pis inscripsit, compertum habemus : ut propterea
dignus fuerit qui ad sanctilaiis culnien a Deo evehe- XIIcal. Sept. ponit, cum ecclesia Arvernorum a
retur (m). Exactis denique in episcopatu Arvemensi priraa usque antiquilate retinet x ea). Alioqui si
octodecim ferroe annis, vir non ininus litteris quam obierit xn cal., boc fuerit anno Gbristi quidem 482,
— Obiit igitur Sidouius
egrefciamorum probitate insignis, in coelumex bac imperii autem Zenoniani 7.
vita emigravii,.ejusque nomen in tabulas ecclesiasti- aiino 5 Zenonis Augusti, post consulatum ipsius Ze-
cas sub die 213Augusli relalum. nonis (ni), Fl. Basilio juniore Y. C. cos., anno se-
III. At vero de anno sancti Sidonii emortuali, de- cundo Hlodovei, indictione tertia, x cal. Sept., sab-
uue supremo ejus die, baud una est virorum erudi- bato. • Hactenus Scaliger.

(a) Plin. Hist. nat.-lib. xxxiv, cap. 7. Paris. 1670.

(6) Samnmrl/i.Gall.Christ. nov. tom. II, pag.222. (/) Sidon. lib. vn, epislt. 5, 8, 9.
(c) Sidon. lib. i epislt. 5 et 8, et Sirmond. ad (m) Baron. ad ann. 472, § 16.
carm. 17. (n) Pagi. ad ann. 484, § 28.
(d) Id. carm. 20. (o) Tillem. Mem. eccl. tom. XW, pagg".274 et
(e) Greg. Turon. Hist. Franc. lib. n, cap. 21.. 75S, not. 16 sur saint Sidoine.
(f) Pagi. Prolegom. ad Dissert. Hypat., §§ 31 el D (p) Hist. litter. de la France lom. II, pag. 557.
52, ct ad ann. 472, § 5. (q) Sammarih. 1. c. pag. 233.
(g) Baron. ad ann. 472, § 14. (r) Scalicj. de Emeud. Temp. lib. vt, pag.Oloscq.
(d> Sirmonrf.ad Sidon. epist. 1, lib. vi, ct epist. (s) Gregor. Turon. Hist. Franc. lib. n, cap. 23,
12. lib. ix. pag. 75, edit. Ruinart.
(i) Titlem. Mem. eccl. tom. XVI, pag. 749, not. 6 (t) Gonfer Labb.Cbronol. techn. part. 1, pag. 114,
stir saint Sidoine. ad ann. 480.
(j) Saminarth. I. c, pag. 232. (u) Integrum epitapbium liabes infra, Viiic"Sido-
(k) Labb. Clironoi. liist. part. 1, pag. 344 edit. nianae a Sirmondo conscriptte subji-ctuni.
1^159 SIDONIUSAPOLLINARIS. 4iC
V. Verum, ut cutn Raunio loquar (a), c nihil est A censuere sequioris aeviscriptores, Flodoardus, Sige-
admodum quod cogat discedere a sententia cardina- bertus Gemblacensis, Honorius Augustodunensis,
Jis Baronii (i), quam qttidem approbavisse et ve- Hugo Floriacensis, Petrus Venerabilis, abbasClunia
riorem existimavisseSirmondus videtur (c): nempe censis, aliique, quorum praeconia proferre net|ur.
Sidonium pervenisse ad annum 484, idque intelligi refert neque libet.
. ex ijisius ad Oresium epislola, in qtia se ab exordio VI. Coeterum quanti babendus sit Sidonius, Sir-
; religioswprofessionis, poeiicaerenuntiavisse ac eo in mondum audire juverit, qui ejus scriptorum dotcs
. silenlio tres jam olympiaias, bocest annosduodecim, probe noverat. Sic igitur ille in ipsius elogio, quod
decurrissescribit ((/). Nam verba boec, ab exordiore- opusculis Sidonianis atiexuit (/) : < Ingenii moni-
ligioswprofessionis,de iniiio episcopatus et Baronius menla, quamvis alia plurima scripserit, hoec sola
et Sirmondus merito intelligunt: siquidem, Eparckio quoerestant publici juris esse voltiit. In quibus sane,
migrante, Sidonium ex Urbi prmfecto subsitlutum seu metro vinctis, seu liberis ac solutis , sive narrct
testatur Gregorius Turonensis (e): migralionem au- aut suadeat, sive laudet aut vituperet, etquodcunque
tem Eparchii Baronius aliique ad annum 472 refe- argumenlum tractet, par in omnibus felicitas et co
runt..» Haecille. At de bis satis. pia, alque ea lum verborumtum sententiarum varie-
V. Maxime claruit Sidonius poeticis imprimis et B tas, ut mira in eo vis ingenii et abundantia quaedam
rheloricis litleris; quo nomine nulli suae aelalis se- doctrinaestalim eluceat Neque vero in iis lantuui
cundus : ut proinde viris ea lempestate praestantibus quae attentius nteditabatur et elaborabat, quanius
fuerit magno in pretio habitus et summis laudibus esset ostendit; sed in extemporalibus etiam repeu-
auctus. Cujusmodi sunt sancti proesules, Lupus Tre- tinisqtte scriptionibus , quarum illi tam prompta
censis, Eupbroiiius Augustodunensis , Principius facultas erai, ut non pauculos dunlaxat verstts non
Suessionensis, Remigius Remensis, Ruricius Lemo- meditatos funderete vestigio..... sed jusla interduui
viccnsis, utalios praetereamus. Claudianus Mamertus, utroque orationis genere opuscula pari celeritatc
qui suos libros de Stalu animw auctori nosiro tum pertexerct Caolerum cum talis omni ex paric
praefectorio dicavit, in epistola nuncupatoria eum tantusque esset Sidonius, ejiisque scripta omnilius
vocat (f) doclissimumet oplimum virum, potissimum mirifice probarentur, ipse unus rie se modice senlire
disertorum, eruditissimumvirorum ac veterisetoquen- ac parum sibi usquequaque satisfacere videbaiur.
liw reparalorem. Et alibi ad ipsum jam episcopum Itaque et multa suppressit, et quaedam adorsus, ut
scribens (g) : Cum, inquit, Scriplurarum ceeleslium Atlilac bellttm, operis perlaesus abjecit. Historiam
mysteriarimaris, quo te studiosiusimbuis,eo doctrinam prseterea sui temporis ut scriberet hortanle Leonn
cwleris copiosiusinfundis. Gennadius autemdeeodem C Eurici regis consiliario detrectavit, cum dicerel
Sidonio haec habet (h): Sidonius Arvernorumepiseo- historiae scribendaeconsilium clericis minime conve-
pus scripsit varia et cjrala opuscula, et sanw doctrinw. nire. i Huc usque Sirmondus.
Homo siquidemlam divinisquam humanis ad inlegrum VII. Quod superest, eamSidonianorum ediiionem,
imbulus, acerqueingenio.... catholicuspaler, el doctor Baunium secuti (m), typis exprimendam iradidimu,
insignh habetur. Sanclus item Avitus Viennensis de quam ipsemet Sirmondus summa diligeutia recogni-
Apollinari Sidonii filio verba faciens, paternwfacun- tam et illustratam evulgavit. Neque toinen eorum ulla
diw (Sidonianae) delicias, et fluminafontium paterno- praetermislmus, sive quae in posteriori editione Lab-
rum extollit (i). Qui rursus ad ipsum Apollinarem beus ex Sirmondi schedis adjecit, sive quaeSirmnn-
scribens (,;'): Hic nunc, inquit, nilitl falso, nihil as- dianorum ediior ex compluribus tum regiaetum Col-
senlatorie me loqui, coram sincerilate vestra imprecor berlinae biblioihecaemss. codicibusad Sidoniitextum
testemDeum, lahium me tuo judicio delectalum,veluli emaculandum eruit. Adjecimus praeterea observalio-
ti auribus domnimei patris tui (Sidonii) meditata con- nes illas quas in ident consilium Iaudatus editor in
(essus,cujuscunqiielaudis momenlosub censoredona- praefalione ad lomum I collectionis Sirmondianoeex
rer. Gregorius denique Turonensis (k) : Sanctus variis virorum eruditorum operibus descripsit. Non-
Sidonius, ait, lantw facundiw erat, ul plerumque ex " nulla denique alicubi adnotavimus, nobis aliui.de
improvisoluculentissimequcevoluisset,nulla obsistente petita.
mora componeret. Neque aliter de antistile nOstro

(a) Baun. praefat.ad tom. I opp. Sirmond., (j 11
sub lin.
(b) Baron. ad ann. 484, §§136, 139.
(c) Sirmond. ad epist. 12, lib. tx.
(d) Sidon. epist. 12, lib. ix.
(e) Greg. Turon. Ilisl. Franc. lib. n, cao. 21.
(f) Claudian., pag. 417.
(g) ld. epist. 1, pag. 455.
(li) Gennad. de Vir. illustr. cap. 92.
(i) Avit. Vien. epist. 38.
(j) Id. epist. 45.
(Ii) Greg. Turon. Hist. Franc. lib. n, cap. 22
(/) Sirmond. Vit. S. Sidon., col. seq.
(m) Baun. proefat. ad Sirmond. opp. tom I, § 11,
initio.
 m ROLEGOMENA. 4-

VITA

S. SIDONII APOLLINARIS
A SIRMONDOADORNATA.

Sidonium nobilissimo inler Gallos genere, ac pa-- A diu lamen postea superstes, Aprunculo successor
(reavOquepraefectis praetorio Galliarum natum con- non sine divina prtcsensionedesignato, ad coeliprac-
stat. De patria cum alii diversa sentianl, ipse Lugdu- mia evolavit xn calendas Septembris. Qui dies eximlc
nensem se non semel nec obscuris verbis significat. anniversarioeipsius memoriaeapud Arvernos dicatus
Sed crebra in ejus libris Arvernorum mentio, apudI est, et tumulo inscriptus cum epitapbio. Liberos ex
quos conjugem primum Aviti imp. filiam, deindei Papianilla conjuge anle episcopatum susceptos re-
cathedram episcopalem sortitus esi, nonnullis an- liquitApollinarem filium, et Rosciam ac Severianam
sam dedit ut Arvernum suspicarentur. Lugduni ergo1 filias. Ingenii vero monimenta, quamvis alia plurima
natus, atque optimis, quibus tum adhuc referta erat; scripserit, haec soia quae restant publici juris esse
Gallia, liberalium artium usus magistris, inter quos1 voluit. In quibus sane, seu metro vinctis, seu liberis
Ennium in poeticis, Ensebium in philosophicis com- ac solutis, sive narret aut suadeat, sive laudet aut
memorat, eam in omnibus natura et studio laudem1 viluperet, et quodcunque argumentum tractet, par
est consecutus, ut eruditorum sui aevi (quod Ma- inomnibus felicitas et copia, atque ea tum verbo-
merti Claudiani de ipso elogia docent) perilissiraus1 rura, tum sententiarum varietas, ut mira in eo vis
ac disertissimus haberetur. Poeticae imprimis fama1 ingenii et abundantia quaedam doctrinaestatim elu-
clarus, non solum apud aequales amicos, verum1B ceat. Qua opinor fiebat ut doctis etiam aetatis suae
etiam apud principes ipsos in pretio fuit. Quorum hominibus, velut Ruricio Lemovicensi, obscnrior
alterum declarant omnium generum epigrammata atque interpreie egere judicaretur. Neqne vero in
et carmina, qnae amicornm rogatu variis de rebiis iis tantum quae alteniius meditabatur et elaborabat
officiosissime scripsit; altemm tres panegyrici, qni- quantus esset osiendit, sed in cxtemporalibus etiam
bus Avituin socerum, Majorianiun, et Anlheminm repentinisque scriptionibus.Quarumilli lam prompla
Augustospublice laudavit, benevolentiaequea singu- facultas erat, ut non pauculos duntaxat versus non
Iis fructura tulit. Nam et Romaestatuam inter poetas meditatos fundcret e vestigio, quale fuit distichum
sub Avilo in fori Trajani bibliolbeca uieruit, et a quo Satyree caluniniam deprecatus est apud Majo-
Majoriano.cumcircenses daret Arelate, solemni ejus rianum, et alteruin reciprocum quo lusit in torren-
epulo intcr honoraios adhibitus est, atque a Salyrae, tem, aut tetrastichuin quod in Pbileraatii gratiam
cujus insimulabalur, invidia singulari exemplo vin- composuit; sed justa interdum utroque orationii
dicalus. Ab Anthemio denique, postcomitivainalias- genere opuscula pari celeritate perlexeret. Ejusmodi
que quibus ornatus antea fuerat dignitates, praefeclus enim fuit concio Bituriceusis, quam paucis boris
Urbi creatus, atque patricius, familiam suam, quara dictavit, et Anacreonticum carmen, quod BurdegalaV
praefectoriama majoribus acceperat, reddidit patri- 4C iu Petri librum magistri epistolarum subito profe-
ciam. Nec multo post defuncto Arvernorum epi- rens, cum eximiis illius saeculipoetis Doiniiulo, Se-
scopn Eparchio, in ejus locura, quamvis renitens, veriano atque Lampridio decertavit. Sed nunquain
et nondum clericus, suffectus est. Quod mtinus quid in hoc genere posset clarius enituit quam cum
sumraa cum modestia susceptum, pari cum sancti- subtracto sibi, ut estapud Gregorium Turonensera,
tate ac vigilantia, turbidissimis temporibus, maxi- inter sacra libello ex quo recitare consueverat, to-
masque iuter difficullates tum privatas tunt publicas tam nihilominus dicendorum seriem apposite ac lti-
adrainislravil. Primum enim obsessis per Gothos culenter explicuit. Caeterumcum talis omni ex parte
Arvernis, diulinae acerrimaeque oppugnationis iho- tantusque esset Sidonius, ejusque scripta omnibus
lestias perlulit; deinde redaclo ex nepotis Aug. fce- mirifice probarentur, ipse unus de se modice sen-
dere in hostium potestatem oppido, ab his per lega- - tire ac parum sibi usqueqnaque satisfacere videba-
tionis speciem relegatus aliquandiu exsulare coactus tur. Itaque et.multa, ut dictum eSt, suppressit, et
est. Tum suis tandem redditus, cum in officiicuram quredam adorsus, ut Attilae bellum, operis pertaesus
intenius, nullam inter barbaros optimi pastoris par- ahjecit. Historiam proelerea sui temporis ut scriberei
tem omilieret, ac singulari in omnes benignilate, hortante Leone, Eurici regis consiliario.detrectavii,
pracipua in egenos munificentia, neminem ipse la- D J cum diceret hisloriae scribendae consilium clerico
ccsserct, aemulorum tamen, ut mos est, in se odia minime convenire. Atque haec fere omnia, multoque
concitavit: duorum vidclicet presbyterorum, qui elitim plura de Sidonio discerc licet ex ipsis operibus
omni Ecclesioesuaepotesiate per suntmam contume- Sidonianis. Coliiur autcm apud Arvernos, ut jam
liam exutum, in maximas rerum omnium angustias quoque monuimus, stato die riluque sanctorum 1111-
conjecerunt. Sed diuiurnam eam cladcin essc divina mero praeclariantistitis memoria, rcligioseque asscr-
ultio passa noa esl. In integrum ergo restitulus, nec vantur .siicra ejus ossa in basilica Geuesiana, quo
413 SIDONUA-POLLINAIUS M
olim ex vetere S. Saturnini sedicula, in quapri- A porro' cpiiapbitini, cujus supra meminimus, ex ve-
jam
mum coudilhs fuerat, translata commemorant. Ejus terPcodice Cluniacensi depromptuui sic habet:
EPITA-PHIUMSIDONII.
. Sanctis contiguus, sacroque patri Scripsit perjieluis habenda saeclis.
Vivit sic meritis Apollinaris, Et post talia dona gratiarum,
Inlustris titulis, potens bonore, Summi pontificissedens cathedram,
Rector mililiae,forique judex. Mundanossuboli refundit actus.
Mundiinter lumidas quielus undas, Quisque hic dum lacrymis Deum rogabis
Causarum moderans subinde motus, Dextrum fundepreces super sepulcrum.
"
Leges barbarico dedit furori, Nulli incognitus, et legendus orbi,
Discordantibusinter arma regnis, Illic Sidonius tibi invocetur.
Pacem consilio reduxit amplo. XIIcal. Septemb. Zenone imp.
Hsecinter tamen et philosophando
fESTlMONIADE SIDONIOAPPOLLINARI.
MAMERTICLADDIANl PBESBVTERI VIENNENSIS. I : grata volumina, et sancedoctrinae. Homo siquidem
Exstant Mamerti Claudiani de Statu animae libri tam divinis quamhumanisad inlegrum imbutus acer-
tres ad Sidonium scripti, in quibus illum, inter cse- que ingenio, scripsit ad diversos diverso melro vel
tera laudum elogia, potissimum disertorum, erudi- prosa compositum insigne volumen, in quo quid in
tissimum virorum, ac veteris eloquentiae reparalo- litteris possit ostendit. Verum in Christiano vigore
rem appellat. Epistolaeautem, quam operi praelixit, pollens etiam inter barbarae ferocitatis duritiem,
titulus hic est: Prafeclorio patricio doctissimoviro
Claudianut S. quaeeo tempore Gallos oppresserat, catbolicus pater
et oplimo C. Sollio Sidonio
et doctor habetur insignis. Floruit ea tempestate
GENNADII PRESBYTERI MASSILIENSIS DE VIRIS
ILLUSTRIBUS CAP.XCII. qua Leo et Zeno Romanis imperabant
Sidonius Arvernorum episcopus scripsit varia et

C SIHlll AP0LLIN4RI8 SIIIOMI

EPISTOL^E.

LIBER PRIMVS.
N. B. In edilioneSirmondiananotse posttextum separatimeditsasunt. Nos, Tectoriscommoditaticonsulentes,sut
texlumrevocavimus.Illafnmveropaginaiionem,sicut in Sirmondobabetur, crassioricbaractereexpressimus,ut index
analjticusin nolaspostcanonsinetruciurecudatur.EDIT.
EPISTOLAPRIMA. C pus elicuit, omnes retraclatis exemplaribus eiiu-
Sidonius b Conslantio suo salutem. cleatisque uno volnmine includam, Q. Symmachi
1 Diu prsecipis, domine major, summa suadendi rotundilatem, C. Plinii disciplinam maturitalemque
luctoritate, sicuti es in iis quacdeliberabunlur con- vesligils c praesumptiosis inseculurus. Nam d de
siliosissimus,ul si quac litlerae paulo poliiiores varia Marco Tullio sllere me in slylo epistolari melius
Kcnsione fluxerunt, prout eas causa, persona, tem- puto, quem 2 nec e Julius Titianus lolum sub no-
* 6 ° Quidam codices Modestiquoque nomen ad- b Lugdunensi postea presbytero :
< cujus exslant
dunt, hoc mndo, C. Sollii Apollinaris ModesiiSido- libri duo de Vila S. Germani Antisiodorensis.Hunc
nii, > nec insolens fuit ea oetate, ut quinque unius eumdem multis saepe laudibus ornal Sidonius, lum
cssent vocabula : caeterum hujus praenominis nulla in caeterisquas ad i|isum aliosve scribit, lum maxime
usquam est mentio apud Sidonium: nisi eo forsan in posirema omnium epistola ad Firminum. Apud
alludere videatnr, cum ad Uresium scribens signili- Isidorum de Viris illustribus in mentione Paulini
cat, malle se modesttim quam facctum existimari. episcopusappellatur, sed perperam ni fallor.
Sidonii vero nomen ultimo loco pnsitum, ut verum e In aliquibusntss., prwtumptuoiit,
ct |vroprium.Quare qui ordine inverso SidoniumAjiol- d Non quod Ciceronis slylum in enon probet, ut
linarem vocant, Angelum Polilianum el alios quos- Petrarcha et Politianus censuerunt: sed J quod su-
dam secuti, qui anie cenium fere annos ita primi ap-• JJ perbura ducal Ciceronis imiiationem sibi polliceri,
pellarunt, prxter morem faciunl saeculi Sidoniani, quam ne Titianus quidem pro dignitale expresserit.
Eodemque in errore versantur qui Prosperum Tiro- e Senior, paier Tiliani altcrius, quo magistro
nem scribunt, cunt Tiro Prospcr dicendus sit, atque usus esi filius Maximini Aug. Capitolinus: Oratorc
ita in antiquis exemplaribus inscribatur. utttt est Titiano filio Tiliani tenioris, qui provinciarum
' Quinqueprioresnotarumpaginas, sicutcliamtres ullimas,ad Sidoniioperumcalcemrejecimus,ubi excusaesunl
sul lituloCoronidis,a nostrapa^. 7,7-718niedia,ad linempagjn»751-752.Hai aulemoolopaginascrassioricliaracterei <
uou expressimus,ut pole ad quas lectorin iudicenonrevocetur.EDIT.
445 EPISTOLARUMLIB. I 440
minibus illustrium feminarum digna stmililudine ex- A significaretur. Pareo libens, in quanlura 3 epistola-
pressit. Propter quod illum caeteri quiquea Fron- ris pagina sinit, laudans in te tam delicatse sollici-
tonianorum, utpote consectaneum semulati, cum tudinis ingenuitatem. Igitur vir est et illis dignus
?eternorum dicendi genus imitaretur, oratorum si- agnosci qui eum miuus familiariter intuentur: ila
:»iam nuncupaverunt. b Quibus omnibus ego, im- personam suam Deus arbiter et ratio, naiurae con-
mane dictu est, quantum semper judicio meo ees- sunimatae felicilatis dote sociata, cumulaverunt. Mo-
serim, quanturaque servandam singulis pronuntia- resautem bujuscemodi, ut laudibus eorumf nibii ne
verim, temporum suorum raeritoruraque praerogati- regni quidem defraudet invidia. Si forma quaeratur,
vara. Sed scilicet tibi parui, tuaeque examinationi corpore exaclo, longissimi-sbrevior, procerior, emi-
has non recensendas (hoc enim parum est), sed de- nentiorqtie mediocribus. Capitis apex rotuudus, in
faecandas, ut aiunt, limandasque commisi, sciens le quo paululum a planitie frontis in verlicem csesaries
immodicum esse fautorem non studiorum modo, refuga crispatur. Cervix non sedet nervis. Geminos
vertim etiam studiosorum. Quamobrem nos nunc per- orbes bispidus superciliorum coronat arcus. Si vero
quam haesilabundos in hoc deinceps famae pelagus cilia flectanlur, ad malas medias palpebrarum margo
impellis. Porro auiem super hujusroodi opusculo tu- prope pervenit. s Aurium legulse, sicut mos geutis
tius conticueramus, contenti c versuum felicius quam B E est, b crinium superiacentium flagellis operiunlur.
peritius editorum opinione, de qua niilii jam- Nasus venuslissime incurvus. Labra subtilia, nec
pridem in porlu judicii publici, post lividorura la- dilatalis oris angulis ampliata. Si casu dentium se-
tratuumscyllasenavigatas, sufficientis gloriaeanchorai ries ordinata promineat, niveum protinus repracsen-
sedet. Sed si et bisce deliramentis geuuinum mola- tat colorem. Pilis infra narium antra fruticantibus
rem invidia non fixerit, actutum tibi a nobis volu- quotidiana succisio. Barba concavls birta tempori-
mlna numerosiora percopiosis scalurentia sermoci- bus, quam in subdita vultus parte surgentem stirpi-
nationibus multiplicabuntur. Vale. lus tonsor assiduus genas ad usque forpicibus evellil.
EPISTOLA 11. Menti, gutturis, colli non obesi, sed succulenti,
Sidonitts d Agrkolm suo talutem. lactca cuiis, quse propius inspecta -juvenili rubora
Sjfcpcirtimeropostulavisti ut, quia e Theodoricii sufTundilur. Namque hunc illi crebro colorem IIOH
regis Gothorum commendat populis fama civllita- ira, sed verecundia facit. Teretes humeri, validi la-
tem, litteris tibi formae suae quantitas, vilae qualitas> cerli, dura bracbia, patulse raanus, recedenle alvo

libros puicherrimot scripsil, el qui dictut est timia suii C gnum adeptus. Hujus ergo adhuc superstitis formam,
, temporit, quod cuncla imitalus estet. Julium Tilianumt mores, aclioncs omnes graphice describit.
utroque nomine vocat etiam Ausonius ad Probumt i Hocaddit, quia rarum est ut principes suis in-
epist. 16; Jttlium oratorem Cassiodorus lib. i Divi- visi non siut. Seneca Thyeste : Simul ista mundi
narura Inslilutionum 25. Cujus quidem varia fueruntt conditor posuit Deus, odium atqueregnum. Cicero pro
opera, quaeab antiquis scriptoribus commemorantur:: Flacco: g Fmcem civitatum quid ett negotii conci-
ut libri Provinciarum, seu Cosmographiae, a Capito- lare? in eum prwserlimqui nuper tummo cum imperio
lino, Servio et Cassibdoro; fabulae.tEsopiaeab Auso- fuerit, summo autem in amore esse propter nomen
nio; libri de Agricultura a Diomede; artis rheloricoee ipsum imperii non poluerit?
prxcepla ab Isidoro; themata Virgiliana a Servio9 s Notae sunt ligulae in mcnsae vasculis mstar co-
eodera. Sidonius boc Ioco epistolas etiam a Titiano9 cblearium. Aliud est cocblear, aliud ligula ; scd nos
ediias significat; non veras, sed fictas nominibuss hodie cocblearia vocamus, quae ligulae snnt verius.
illustrium feminarum, quales sunt Ovidii quae Heroi- Ab barum similitudine aurium legulas dixit, quia
dum nunciipantur. curvaeet cavaesunt; lolliginum item ligulas eamdera
" Seclalorum Cornelii Frontonis, qui princeps fuitt ob causam Apuleius : ut contra, lienis regulam alibi
oralorum sni saeculi, T« npSnu, ut est in Dionisepi- Sidonitis et Alcimus Avitus dixerunt, paluli et recti.
lOme, TWV TOTE 'PtafiatMVsv Satous tpepou.evos.
Diversae
e Nec minus eleganler Severianus Gabalensis, qui
cnim per singulas aetatcs fuerunt pliiloso|)Iioriini,, cymbalum auribus tribuit homilia 5 in Hexacmeron
poetanim, oralorum sectaeet famiiiae.Ut igilur poelae e *HKxoriHx*LT>iv/piiirtv s*^etTVIV To yap mpcxei-
oi|<tv.
alii Virgiliani, alii Ovidiani, et jurisconsulli aliiii /MVOV TO?Sov. Legulam autem pro
/.vp.Sod.mstoo-fjtei
-
Cassiani, alii Proculiani: sic oratores ea aetale Fron- ,T) ligula agnoscunt eliam glossaria, quae UUO-T/IOV in-
loniani dicli, qui Frontonis imitationem profiteban-- t*' terpretanlur.
tur, et Fesliani fortasse, qui Postumii Fesli. Veluss b Gotbicaegentis mos fuil caesanem discriminare,
inscrrptio, Pcslumio Titianooratori\pronepol>et secta- alque implexa criniuni flagella in aures et terga de-
tori M. PoslumiiFes.i oraloris. mitlere. xxix: Nonnullw gentesnon
b Non solum Ciceroni, verura etiam Plinio et Sym- solum in IsidorusOriginum
vestibus,sed et in corpore aliqua sibi propria
macbo. Ad illos enim redit, post ea quae de Fron- quasi intignia vindkant, ut videmut cirros Germano-
tonianis inseruil. Etsi senlio, inquit, quam imparr riim, grauos et cinnabar Gothorum.Ubi cirros inlel-
illis omnibus sim, qui epistolas suas siiperioribuss ligo in nodum coactos: quod proprium Suevorum, qui
s:cculisediderunt, tibi lamen parui, et has meas vel1 majorem Germanioepariem oblinehant, insigne facit
famacpericulo emisi. Tacitus : granos vero Iiacc Ipsa crinium flagella de
c Ilinc apparet poemata Sidonii haud paulo antee
quibus et synodus Bracarensis, cum de lectoribus
epistolas in lucejn exiisse. »ie granos genlili rilu dimitlanl. Sic enim ,le-
d Sidnnii sororio, Papianilloouxoris fratri, ut do- cavet,
gendum recie monuit Garsias Loaysa; sed perperam
cebit epistola 12, lib. n. exposuitde veste laica et oblonga, cum ex ipsis Isidori
e Junioris. Duo enim hujus nominis Vesogothoruml verbis liqueat granos ad vestes minime pertinere. Crl-
in Gallia reges fuerunt: prior Valliae successor, quii nium porro flagella Francis etiam, regis praeseriim
in pugna Catalaunica occubuit: alter ejus filius, postt stirpe natis, in usu fuisso docent Agathias lib. v, et
Tborismodi fralris caedem, anno a pugna leriio re- Gregorius Turouensis lib. vi, cap. 21, «t aliis locis.
447 SIDONIIAPOLLINARIS 44g /
pectus accedens. Aream dorsi humilior inter excre- A J acceplum modo insinuatis e regione capuibus in- l
menia costarum spina discriminat. Tuberosuni est lendit, modo ad talum pendulum nodi parte con-
utrumque musculis prominentibus latus. 4 l'i suc- versa, Iauguentem chordae laqueum vaganlis digito
cinctis regnat vigor ilibus. Corneum femur, interito- superlabenle prosequilur: et mox 5spicula capit, im-
dia poplitum bene mascula. Maximus in minime pl t, expellit: quidve cupias percuti, prior admonet:
rugosis genibus honor. Crura suris fulta turgentibus, eligis quid faciat, quod elegeris ferit: et si ab al-
et qui magna sustentat membra pes modicus. Si terulro errandum est, rarius fallitur figenlis ictus,
actionem diuturnam, quae est forinsecus exposita, quam destinanlis obtulus. Si in convivium venitur,
perquiras, anlelucanos a sacerdotum suorum coetus quod quidem diebus profestis simile privato est, non
winimo comitatu expeiil, grandi sedulitate venera- ibi impolitam congeriem liventis argenti mensis ce-
tur : quanquam, si sermo secrelus, possis animad- dentibus suspiriosus minister imponit. Maximum
verlere quod servet istam pro consueludine potius tunc pondus in verbis est: quippe cum illicaut nulla
d
quam pro b ratione reverentiam..Reliquum mane narrantur, aut seria. Toreumatum peripetasma-
rcgni adminislrandi cura sibi deputat. Circumsislit tumque modo conchyliala profcrlur suppellex, modo
sellam comes armiger, pellilortim turba satellitum byssina. Cibi arte, non pretio placent : e fercula ni-
1 tore, non pondere. Scypborum, paterarumque raras
ne abs't admiltitur, ne obstrepat eliminatur : sicque B
pro foribus immurmuratc exclusa velis, inclusa can- «blaiiones facilius est ut accuset sitis, quam recuset
cellis. Inter haec intromissis genlium lcgalionibus, ebrielas. Quid muliis ? Videas ibi elegantiam Grae-
audit plurima, pauca respondet. Si quid tractabi- cam,f abundanliam Gallicanam, celeritatem Italnm,
tur, differt : si quid expedietur, accelerat. Hora est publicam pompam, privalam diligentiam, regiaiu
secunda? surgit e solio, aut thesauris inspiciendis disciplinam. Dc « luxu aulem illo sabbatario narra-
vacaturus, aut stabulis. Si venatione nunliata pro- tioni meoesupersedehdum est, qui ncc latenies potest
cedit, arcum lateri innectere cilra gravitatem regiam latere personas. Ad coepta redeatur. Dapibus ex-
judicat: quem tamen, si cominus avem feramque plelo somnns meridianus saepe ntillus, semper cxi-
aut venanti monstres, aut vianti sors offerat, maniii gnus. Qiiibns horis viro tahiila cordi est, tesseras
post tergimt reflexaepuer inserit, nervo lorove flui- colligit rapide, inspicit sollicite, volvit argnte, miitit
tanlibus : quem sicut puerile computat geslare the- instanter,hjoculanter compellat, patienter exspectat.
catum, ita muliebre accipere iain tensum. Igitur In bonis jactibus tacet, in malis ridet, in neulris
« Suos dixit, Arianos denotans, quales erant om- videres. Martialislib. III.
nes Gotbi. Oubitistrudit et inde convivas,
b In poster. cdit., religione.Sicet Savaroniana, ac Ellultusostro,sericisquepulvinis.
mss. aliqui. %
« Sic et Corippus lib. m, Justini minoris consi- _, . e Plerique pondere legtint; alii splendore, ut Pi-
stoiium describens, protectores exira velum collo- " tboeicodex, quod non minns arridet. Eadein enim
cat, bis versibus : conjunxit Plinius de Carmanioemurrhinis agens lib.
Nobilitasmediossedes Augnslapenates, xxxvn, cap. 2 : Splendor his sineviribut, nitorque ve-
Qualtuoreximiiscircumvallatacolumnis. rius quam splendor.
{ Quam in dialogis non semel suggillat Sulpicius
Et post alia : Severus : et Francis familiarem testatur Luitprandus
Velategunt postes: custodesarduaservant Ticinensis lib. i, cap. 6 : Melensis, ait, episcopus
Limina, et indignisintrarevolenlibusobstant, cibaria ei multa secundumFrancorum consuetudineni
Condensinumerisfastunuluquetremendi. minhlraret.
Consistorii regii fores velis praetendebantnr : pro- s Festorum dierum, per quos pnblicis privatisque
xima huic statio cancellis septa et clausa erat. lntrai conviviis major luxus : adeo quidem ut cynico dente
velum, hoc est in consistorium ipsum, admissi co- Antisthenes iopriv yatnpi[iapyias ayoomivvocilaret.
miles et participes consilii: satellites inlcr cancel- Qnin dies festos iniellignt dubium esse non potcsi.
los et vela subsiitcre. De his cancellis quibus judi- Hosenim profestisnpponit.quorumconviviasineliixii
dicum item omnium secrelaria vallabantur, Cassio- fuissedixit. Sacrarum nempe litierarum more locutus
doius senator xt Variarum 7 9 et glossae anii- e3t,.quae fesla omnin, quoscunque in dies incidant,
quac : Caula, cancelli anle judkem. Exlra caula, sabbata vocant: o-aSSaTovnatrav iopzr,vxa).oCo-tv, ait
foris versus airia. Graeci xiyxAiSevvocant, hoc est, Isidorus Pelusioles Iib. in, c. 10. Cnnstat quidem
Qvpa;St/.TOwTaf TWV«/s/etwv, fi Stxao-Twptwv, Suida Orientales olim in ecclesiaetiam sabbatis, perinde ac
lcsie. 1
D feriari solitos, conventusque sacros agerc:
d Libro ii, episiola ad Serranum, terkatum to- dominicis,
quam ob causam Aslerius, AmaseaePnnti episcopus,
renma; el lib. IX, in carmine Anacreontico, rutilum in homiliade repudioxaX»jv Tr,vo-uvMoiSa
TOJo-a6SaToij
torettmabysso. Quibus omnibus locis toreumata pro xai xf.; xvpiay.H;',et Gregorius Nyssenus in oraiionc
toralibus posuil, et voce ahusus csl, Prudentii exem- quadam dies illos fralres vocal, luxuinqiie adeo et
plo in Psychomacbia: delicias sabbatarias reprebendit: cum Occident.tlcs
udaubi multo contra dominico contenti, sabbati ferias, ut Judaen-
Fnlcramero veteriqneloreumatarore rigantur. rtun proprias, neglexerint. Unde et Tcrtullianus in
Apolngelico: Secundo\Q locoab tis sumus, qui diem
Et Salviani lib. iv ad Ecclesiant. Toreumala enim sabbati otio el luxui discernunl: id est dmniuico fc-
proprie sunt thcriclea vasa caelala, quibus uiliil com- riamur, ut illi sabbato. Licet ergo pntuerinl forlasse
iiiune cum purpura el bysso. At toralia, slragulae Gothi, ut Groecommdiscipliuacalumni, sabbatis quo-
vesics leciorum iricliniarium : quaevulgn ex pellibus que Graccorum rilu ferhiri: aptiur, tameu esl quod
erant, |iro tacultatum luxusque modo purpurea fie- diximus, sabbati nomine boc loco dies festos omnes
banl el serica. Ci.ceroPbilippica 2 : ConchyliatisCn. intelligi.
Pvmpeiiperislromatis servorumin cellis lectot strutot . h ln aliquibus mss., joculariter.
449 EPISTOLARUMLIB. I 450
irascitur, in ulrisque philosophatur. Sccundas fastidil.A bus non minus mulcet virius antmunt quam cantus
vel timcre, vel facere: quarum opportunitates sper- auditum. Cum surrexerit, inchoat nocturnas aulica
nit oblaias, transit oppositas. SlTieraotu evaditur, gaza custodias, armati regioe domus aditibus assi-
tine colludioevadit. Putes illum et in calculis arma stunt, quibus borae prirai soporis vigilabunttir. Sed
Iractare. Sola est illi cura vincendi. 6 Cum luden- jam quid meas islud ad J partes, qui libi indicanda
dum est, regiam sequestral tantisper severitatem, non multa de regno, sed pauca de rege promisi ?
bortatur ad ludum, Iibertatem, communionemque. Simul et siylo finem fieri decet: quia et tu cogno-
Dicamquod sentio: timet timeri. Denique obleclatur scere viri non amplius quatn studia personamque
commotione superati: et tunc demum credit sibi veluisti, et ego non historiam, sed epistolam efficere
non cessisse collegam, cum fidem fecerit victoriae curavi. Vale.
suaebilis aliena. Quodque mirere, saepe illa laetitia, EPISTOLA III.
minimisoccasionibusveniens, ingentium negotiorum Sidonius b Philimatio tuo salutem.
merita fortunat. Tunc pelitionibus diu ante per I nunc, et legibus me ambitus interrogalum c se-
patrociniorum naufragiajaclatis, absolulionis subitae natu move, cur adipiscendae dignitati baereditariac
portus aperitur. Tunc etiam ego aliquid obsecralurus euris pervigilibus incumbam: d cui pater, socer,
feliciter vincor, quando mihi ad hoc tabula pelit, ut B avus, proavus, praefecturis urbanis praetorianisquc,
causa salvetur. Circa nonam recrudescit moles illa « magisleriis palatinis militaribusque micuerunt. Et
regnandi. Redeunt pulsantes, redeunt submovenTes, ecce Gaudentius meus bactenus tanlum Tribunilius,
ubique liligiosus fremit ambitus : qui tractus in bscitanlem noslrorum civium desidiam f vicariano
vesperam, coenaregia interpellanle rarescit, et per apice transcendit. Mussitat quidem juvenarn nostro-
aulicos deinceps pro patronorum varietate disper- ,< rum calcata generositas : sed qui transit derogantes,
gilur, usque ad tempus concubiaenoctis excubaiurus. in hoc solum movetur, ut gaudeat. Igitur vcnerantur
Sane intromiltuntur, quanquam raro, inter coenan- hucusque contcmpluin, ac subitcc slupenlcs dona
duiu mimici sales, ita ut nullus conviva mordacis forlunae, quem [consessu despiciebant, sede suspi-
linguaefelle feriatur. Sic tamen quod illic nec organa ciunt. llle obiter slertenlum oblatraiorum aures rauci
hydraulica sonant, nec sub phonasco vocalium con- voce praeconiseverberat: qui in eum licet sliniulis
centus meditatum acroama siimul intonat. Nullus inimicalibus excilentur, scamnis lamen amicalibus
ibi lyrisies, choraules, * mesocborus, tympanistria, deputanlur. * Unde te etiam par fuerit privilcgio
psaltria canit: rege solum illis fidibus delinito, qui- m praefeclurac, in h quae participanda de-
* Pertinet ad pantomimos cordacistas, qui corda- < fj dorelus lib. v; nunc «ysptovaTWV h au/vi Tafewv, ut
ccm, aiaxponxuiiciTptiriiopxnac»,saltabant. His enim Zosimus lib. n. Glossae nostrae, [iaytarpo; off txiuv
rjui crotalis vel manuum plausu signa dabat, quia in ovoftaoOSsv?TTOV TOO TWV
ijyoufiievov au^txwvxaxaloyon
medio clioro erat, mesochorus dicebaiur, ut docuit StaantixivMii.
nos vetus scholiastes Juvenalis ad satyram 11. Quo { Vicariie praefecturae: qui vicarianus bonor, et
s;iectans Plinius junior lib. u epistolas ad Maximum, vicariana dignitas passim, aut etiam vicaria aliso-
mesochorum non inepte dixit eum qui in auditorum lute, ut de magisteria dicebamus. Vicarii ergo erant
corona caeleris ad laudaudum [oratorem conductis qui pro praefectis \\ practoriosibi creditas aliquot
plaudendi signum dabat. provinciarum dicecesesadminisirabant: ut pracfecii
b LugdunensiCaussidico, de quo lib. v, epist. 17 praetorio Italioevicarii tres fuerunt, urbis Romic,
ad Eriphium ejus generura. Italiaeet Africat: totidem praelecti proetoriiGalliaruiu
e Lege Calpurnia sancitum olim fuerat arabitus vicarii, unus Hispaniarum, alter Britanniarum, ter-
damnitos ftrire apxuv, fi-nrt|3oiAsuetv,ita ut adilu tius septem provinciarum per Gallias, de quo hic agi
curiae houorumque perpetuo arcerentur. Lex Julia censeo. Non enim audiendi sunt qui tres vicarios iu
poenammitigavit,eamque redegit ad quinquennium: una Giillia ponunt, cum rectc in Notilia scriptum sit
auctor Dio lib. xxxvi et LVI. Verum lex Julia, ut vicarios in Occidente sex tantum fuisse; hos ninii-
Modestinusdocet, in Urbe cessavit, postquam magi- riiui quos enumeravimus. Quia igitur vicarii proximo
stratus a principe creari ccepli; et pcenaein eos qui gradu erant a praefectis, Ausonius in Mosella vica-
apud principem ambirent aliae postea decretae, ut riam secundam praefecturamvocat, vicariosque Italioe
lib. i cod. Theod. ad legem Juliam de ambitii. iQ et Brilanniarum designat liis verbis :
Quare Sidonius, cum senatu movere leges ambilus AutItalum populos,Aquilonigenasque Britanno.
dixit, non ad sui, sed ad superiorum lemporum mo- Praelecturarum titulotenuere secundo.
rem respexit.
d De proavoSidonii ejusque honoribus nihil lectum s Suadet ut praefecturaeassessionem sibi oblatam
memini. Apollinaris ;avus praefecttts praetorio Gal- recipiat, atque hujus muncris privilegio antiquati
liarum Tueral principe Honorio, paler imperanle honoris, alterius fortasse assessionis quam apud
Valenimiano. Avitus denique socer, et praefectus vicarium gesserat, jacturam resarciat. Assessores
itera, et magister utriusque militiae, ut suis locis consiliarii praefectorumperacta militia mullis privi-
Dstendelur. ornabantur, ac vicariis denique ipsis aequaban-
e Officiorum: quaepalatii magisterii Eumeniorhe- legiis tur, cod. Tbeod. de comitibus qui illu^tribus as-
lori pro scholis^Eduorum. Magisterofliciorum totam sederunt. Qua praerogaiiva carebant qui vicariis
palatii disciplinam, omnesque scholarum ordines et lantum aut aliis minoribus judicibus assederam.
ofiicia regebat. kide nomen -illi, vel ab ofiiciisvel ab Ideo verendum ait Philematio, ne si extra praefecto-
aula ipsa et palatio. Rutilius Numatianus : rianae assessionis praerogalivam in concilium vene-
i rit, reipsa sentiat se nullum fructum ex vicarioruin
OQiciisregerem cum regia lect magister, assessione cepisse.
Armigerasquepii principisexcubias. b In poster. edit., quam vartkipandam. Sic iu aliis
Crseciquoque nunc ltyotytvovTUVjfanAituv, ut Tlieo- libris editis.
451 SIDONIIAPOLLINARIS - 452
posceris, antiquaii honoris pernicitcr satciie dispcn- A EPISTOLA V.
dium: ne si exlra proerogativamconsiliarii in con- Sidonius c Heronio suo salutem.
cilium veneris, solas vicariorum vices egisse videare.
Vatc. Litteras tuas Romae positus accepi, quibus an se-
cundum commune consilium sese peregrinalionis
8 EPISTOLA IV. me;c coepta proraoveant sollicitus inquiris. Viam
Sidoniut a Gaudentiosuo salutem, etiam qualem qualiterque coiifecerim, quos aut (lu-
Vios viderim poelarum carminibus illusires, aut
Macte eslo, vir amplissime, fascibus parlis dole urbes mceniumsilu inclytas, aut monles nominum
meritorum : quorum ut litulis apicibusque potiare, opinione vulgatos, aut campospraeliorumreplicationc
non maternos reditus, non avitas largitiones, non monstrabiles : quia volupluosum censeas, quae le-
uxorias gemmas, non paternas pecunias numeravisti: clione compereris, eorum qui inspexerint fideliore
quia libi econlrario b apud principis domum, ins| e- didicisse meraoratu. Quocirca gaudeo te quid atjara
cta sinceritas, spectata sedulitas, admissa sodaliias cupere cognoscere; natnque hujuscemodi sludium
laudi fuere. 0 lerque quaterque beatum te, de cujus d ex affectu inleriore proficiscitur. llicet, et si secus
culmine datur amicis laetilia, lividis poena, posteris „i quaepiam, sub ope tamen Dei ordiar a secundis;
gloria; tum praetcrea vegetis cl alacribus exemplum, quibus primordiis majores nostri etiam sinisteritatum
desidibus et pigris incitantentum; el tamen si qui suarum relationes evolvere auspicabantur. Egrcsso
sunt qui te quorunque animo deinccps aemulabunlur, mihic Rhodanusiacnostrae mcenibuspublicus cursus
sibi forsitan, si te consequantur, debeant; tibi debe- usui fuit,' utpote sacris apicibus accito, el quidem
bunt procul dubio, quod sequuntur, Speclare mihii per domicilia sodaliura propinquorumque: ubi sane
videor, bonorum pace proefata, . illam in invidisi moram vianii non veredorum paucitas, sed amicoruin
ignaviam superbientem, et illud militandi inertibus> mullitudo faciebat: quae mihi arcto implicita com-
familiare fastidium, cum a desperatione crescendi, , plexu, itum reditumque felicem certantibus votis
intcr bibendum philosophantes, ferias inhonorato- comprecabatur, Sic Alpiumjugis appropinquatutn :
rum laudant, vilio desidiae, non studio perfectionis. quarum mihi citus ct facilis ascensus, et inter utrim-
Cujus appeiilus, ne adhuc pueris usui foret, majorumt que 10 terrentis latera pracrupti cavatis in callem
judicio rejiciebalur; sic adolescentum declamatiun- nivibus itinera mollita. Fluviorum quoque si qui non
culas pannis textilibus comparantes, inlelligebantt navigabiles, vada commoda, vel cerle pervii pontes,
eloquia juvenum laboriosius brevia produci quami quos antiquilas a fundamenlis ad usque aggerem cal-
porrecta succidi. Sed hinc quia isla haec satis, quodI - cabili silice crustalum crypticis arcubus fornicavit.
subest, quxso, reminiscaris, velle me tibi sludiii s Ticini cursoriam (sic navigionomen)ascendi: qua in
hujusce vicissitudfnem reponderarc, 9 modo mei Eridanum brevi delatus, et cantatas saepecomessaliler
actionibus justis Deus annuens et sospitein praeslet,, nobis Pliaelhontiadas, et commentitiasarborei meialli
et rediicem. Vale. lacrymas risi. UlvosumLambrum, cceruluinAdduam,
» Vicario 7 provinciarum, ejus honoris apices co- siam appellavit.
dicillosque tunc adepto. ' Alioquiprivato veredis publicis uti nou licuisset,
b Antbemii Aug. vicarii a principe jpso creaban- cum lex Honorii lioc exceplo capiie interdicat. Ne
tur, non a praefectis. Cassiodorus senalor in For- quis, ait, siH deinceps cursum publicum privatus
mula vicarii urbis, Propria est jurisdktio, quw daturr usurpel, nisi cum aul a nobis evocalnr, aut a clemen-
a principe. Proinde Maximinus ferox ille prafectuss tiw nostiw venerationediscedit. Moris aulem fuisse
praeioriide quo Marccllinuslib. xxvm, cum vicariami tit quos ad sc accirent principes, eveclionemillis
Dorypboriano delatam cuperet, non eam deiulill concederenl, indicant litleroc Coustantii Aug. S.
ipse, sed a principe impetravit. Secus rectores pro- Athanasiumevocantisapud Theodoretum lib. n et Ju-
vinciarum qui a pr.xfectis ipsis millebantur, remo- liani ad Eustocbiuni bis vcrbis, yxs p.iQelaviJ7raT£taf.
vebanlurque sine speciali auclorilate principis, utt *A?£tSeo-sS«udo-iofSfbp.o;o-/rtp.a-:i^J3W(*EVOVsvt, xai
patetixex lib. m de OfficioPP. Orientis et fllyrici, elt TtapiirTia.
Fib. de Advocalis divers. judicum. Propterca vicei HOsiendit liic locus cursum publicum non equis
tantum praefectoria judicare diccbantur; vicarii au- tantum vebiculisque stetisse, sed navigiis etiara ac
tem vksesacra, ut qui a principe jurisdiclionem ha-- _ drontonibus per iliimina, lacus, sinus, ut res tulit,
berenl. Senaloridem, vice sacra sentenliam dicis.. " distribuiis. Quod sane verum est. Nam id saiis quo-
Et lib. i cod. de officiovicarii, Vkaria dignitas sacrw B que apparet ex tabula itincraiia, quae iter Verona
cognitionh habet potestatem, et judiccitionis nostrw 5 Ravcnnam per Ilosliiias designans, HostiliisRaveu-
solet reprmsentarereverentiam. naitt pcr Padum iier facienduranolat; el cx Senatort
c Lugdunum ab Urbe missa, ul duae praecedentes 5 apud quem Tbeodoricus rex dromonariis Hostilien-
ac reliquae bujus libri omnes praeier ultimam. Haec c s bus in liunc modum scribit lib. u Variarum : Et
vero elegantissimam 12 conlutet tolius ilineris Ro- ideo comitisacrarum largitionutn noslra prwcepit au-
mani descriplionein. cloritas, ut in Hostiliensilococonstiiuidebeatit: qua-
> d In aliis libris, de. ienus fiscali humanitate recreati, excurtut cum vere-
' • Lugduni, patriie utrique communis. Ul Klioda- dariit per alveumPadi more solito faciatis: ut diviso
nusia Sidonio, sic Araria interdum aliis, quoti adI labore equis publicis debeatsubvettiri, quando cursut
utriusque fiurainisconfluentes posita sit. Alias quo- vesier non atterilur, qui per vias liquidat expeditur.
que urbes ad Rbodanum sitas Rhod.miiidas dixit ini Dromouari remiges erant dromonuiii: dromones au-
carniine Anacreontico. Irenaeusvero ralionem ipsamt tem, Spipwts, eursorise, cxpediti cursus navigia huic
traetuinaue circa Rhodaiiutn 'PoSavovo-iav, Rlj.idanu- rei desiiuala.
 4S5 KPISTOLARUMLIB. I. 4^4
velocem Athesim, pigrum Mincium, qui Ligusiicis A utriusque Adriatici maris oppida divisui fuere. Hinc
Euganeisque monlibus oriebanlur, paiilura per ostia Ariminum, Fanumque perveni, illud Juliana rebel-
«dversa subvectus, in snis etiam gurgitibus inspexi: lione meraorabile, hoc Asdrubalianofunere infectum.
quorum ripae torique passira quernis acernisque ne- Siquidem illic Metaurus, cujus ita in longnm felicitas
moribus vestiebantur. Hic avium resonans dulce con- uno dieparta porrigitur, ac si etiam nunc Dalmatico
centus, quibus nune in concavis arundinibiis, nunc salo cadavera sanguinolenta decoloratis gurgitibus
quoque in juncis pungentibus, nune et in scirpis inferrel. Hinc caetera Flaminioeoppida, statim ut in-
enodibus, nidorum strue* imposita nutabat: quae grediebar, egrcssus, laevo Picentes, dextro Umbros
cuncla virgulta tumultaatim super amnicos margines latere transmisi. Ubi mihi seu Calaber Atabulus, seu
soli biouli succo fola frulieaverant. Atque obiter pesiilens regio Tuscorum, spiritu aeris venenaiis
Cremonam pervectus adveni, eujus olim est Tityro flatibus incbriato, et modo calores allernante, modo
Manluano larium suspirata proximitas. Brixillnm frigora, vaporatura corpus infecit. Interea febris,
dein oppidum, dtim succedenti * /Emiliano nautae sitisque penitissimum cordis medullarUmquesecre-
decedit Venetus remex, tantum ut exiremus, intra- tum depopulabantur. Quarum aviditati 12 non solum
vimus, Ravennam paulo post cursu dexteriore sub- amoena fontium, aut abstrusa puteorum (quanquam
euntes: quo leci veterem civitatem, novumque por- B hacc quoque), sed lota illa vel vicina vel obvia
tum, b media via Caesaris ambigas utrum conneclat, fluenta,id estvitrea Fucini, gelida Clilumni, AniCnis
an separet. Insuper oppidum duplex pars interluit coerula, Naris sulphurea, pura Fabaris, turbida Ti-
Padi certa, pars alluit: qui ab alveo principali mo- beris, metu tamen desiderium fallente, polllcebamur.
lium publicarumdiscerptus objectu, et H per eas- Inter hacc patuit et Roma conspeclui : cujus inilii
dem derivatis tramitibus exhaustus, sic dividua d non solum formas, verum etiam naumachias vide-
fluenta parlitur, nt praebeant mcenibus circumfusa bar epotaturus. Ubi e priusquam vcl pomreria con-
pracsidium,infusa eommercium. Huc ciim peroppor- tingeretn, triumphalibus apostolorum liminibus aflu
tuna cuncla raercatui, tum prsecipuequod esui com- sus, omnem proiinus sensi membris male fortibus
peieret deferebatur: nisi quod, cum sese hinc «alsum explosttm esse langorem. Post quae ccelestis expcri-
porlis pelagus impingeret, hinc cloacali pulte fossa- mentapatrocinii, conducti diversorii parte suscepius,
rum discursu lintrium ventilata, et ipse lentati lan- atque eliam nunc ista haec inter jacendUm scripti-
guidus iapsos humoris nanticis cuspidibus (braminato tans, quieti pauxillulum operam impendo. Nequc
fundi glutino sordidaretur, in medio undarura sitie- adhuc principis, aulieorumque lumulluosis foribus
bamus : quia nusquam vel aquae ductuum liquor obversor. Interveui etenim r nuptiis patricii Ricimc-
integer, vel cislerna defaecabilis, vel fons irriguus, G ris, cui fllia perennis Augusii in spem publicacsccu-
vel puleus illimis. Unde progressisad Rubiconein ritatis copulabatur. Igitur nunc in ista non modo
ventum, qui originem nomini de glarearum punieeo personaruut, sed etiam ordinum parliumque laelilia,
colore mutuatur : qnique olim Gallis Cisalpinis, Transalpino tuo lalere conducibilius visum : quippe
c Ilalisque veteribus terminus erat, cum populis cuiu hoc ipso tempore quo hoecmihi exarabantur,

* Quemadmodumin viis militaribus stataemutatio- est, ut fabrica sit mirabilit, et aquarum salubritas sin-
nes eraat vebiculorom equorumque qui cursui pu- gularis. Cum tribus generibus ductus aqnseliant, au-
blico serviebant; sic in fiuviis dromenum. De Tici- ctore Vitruvio, rivis per canalcs structiles, aut fistu-
nensi et Hostiliensi vidimus : nunc de Brixillensi lis plumbcis, seu lubulis fictilibtis; qui slructiles
docemur. Significat enim Brixilli, quod oppidum in fiunt rivorum canales, Formac proprie nuncupantiir.
dextra Padi ripa jEmili* fuit provinciac, mutationem Nomen inde, ul apparei, quod subdilis forrais instrue-
remigum fuisse, ac Venetis ^milianos successisse; banlur. Qtia ratione formacei quoque Afrorum llispa-
iia videlicet, ut supra Brixillum supernates dromo- norumque ex tcrra parieies dicti, quoniam in forma
narii Veneli fuerint; deinceps vero infernates J£m\- circumdaiis duabus tabulis infercianlur, ut docet
liani. Plinius lib. xxxv, cap. 14.
b Quaeetipsa lertii oppidi speciem gessit. Triplex * Extra pomoerium erat divi Petri basilica : nec
enira Ravenna Jornandi in Geticis. Prima Ravenna, clausa fuitante Leonis pnpoeIV lempora, qui novam
trltima Classis, media Caesarea. Itaque urbs vetu*nnominis sui urbem mcenibus cinxit, quae basilicac
Sidonii est Ravenna, vokis apyaia. Zosimo. Novus ** pracsidioesset adversus Sarracenos.
portus, Classis, nomen hoc 13 "a classe nacla quam f Harum ctiam mcminit epi t. 9 cl in Panegyrico
Augustus ibi collocavit. Via twsaris, Caesarcaipsa, Anthemii : Sic socer Augusiusgenero Ricimerebenlus.
media inter Urbem el mare. Quod sequiiur oppidum Infauslae nuptiae : quas ingrato genero exprobrat
duplex, non ad tria haec membra, sed ad veterem Anthemiiis apud Ennodium in Vita Epipbauii. Quis,
tantum Ravehnam feferendum, quant Padi pars in- inquit, tioc velerum relroprincipum fecil unquam, ut
fluens dhplicem faciebat. inler munera quw pellito Qetm dari necesse erat, pro
c Olim Rubico finis Italioe. Cicero in Anlonium quiele communifitia ponereiur? Nescimusparceresan-
Philip. 6 : Ut exercitunt citra flumen Itubiconem, qui guini noslro, dum servamut alienum. Antliemii filiae
/inis est Gattice,educeret. Iialiam enim a GalliaCisal- homen Ascilam non fuissc, ut quidam censuerunt,
pina dirimebat.Post Augustum, qui Cisalpinam ltaliae mottuimtis in Notis ad Ennodium, simulque erroris
adjecit, ltaliae Onis Alpes luere, non Rubico. Strabo fonlem indicavimus ex verbis Grcgorii Tuionensis.
lib. v* MSTB 8t T>ivinitpuav T5V'Alniuv, apx° ™s v"v Et quidem animadverli poluerat barbarum Ascilae
Troitaf. Pott Alpium, inquit, radices initium nunc homeii Graecaepuelloenon convenire, cum Graecorum
Ilalim. inos fuerit palriis et sisuificaniibus nominura voca-
d Aquaeductus. Casslodorus in Comiliva Fonoa- buiis uii
Um Urbis : In (ormit Rontanit utrumque prarcipuum.
A :''
455 SIDONHAPOLLINARIS 456
vix per omnia theatra, macena, praetoria, fora, tem- A i servi peregrinantur. 14 Et nunc (proh pudor!) si
pla, gyntnasia, * talassio fescenninus explicaretur. relinquare inter bussequas rusticanos, subulcosque
Atque etiautnum econtrario studia sileant, negoiia ronchantes. Quippe si et campum siiva treiuente
quiescant, judicia conticescant, differanlur legalio- proscindas, aut prati (loreas opes panda curvus falce
ues, vacet ambitus, et inter scurrilitates hisirionum populeris, aut vineam palmite gravem cernuus ra-
totus actionura seriarum slatus peregrinetur. Jam stris (ossor invertas; liinc est tibi summa votorum
quidem virgo tradita est, jam b corona sponsus, jami beatiludo. Quin potius expergiscere, et ad majora se
palraata consularis, jam cyclade 13 pronuba, jami pingui olio marcidus, et innervis animus altollai.
loga senator honoratur, jara penulam deponit inglo- Nonminus est luorum natalium viro, personam suam
rius: el nondum tamen cuncla thalamorum pompai excolere, quara villam. Ad extremum quod tu tibi
defremuit, quia necdum c ad marili domum novai juventutis exercitium appellas, hoc est otium vetera-
nupta migravit. Qua festivitate decursa, caetera tibit norum, in quorum manibus efletis enses rubiginosi
laborura nteorum molimina reserabuntur, si tameni sero ligone mutantur. Esto, mulliplicaiis tibi spu-
vel consummata solemnilas aliquando terminaveritl raabunt musta vinetis, innumeros quoque cumulos
istam tolius civitalis occupatissimam vacalionem. frugibus rupta congestis horrea dabunt, densum pe-
Vale. 61 cus gravidis uberibus in mulctram per antra olida
EPISTOLA VI. caularum pinguis tibi pastor includet: quo spectat
Sidoniutd Eulropio suo salutem. tam faeculentopatriraonium promovisse compendio;
Olim quidem scribere libi concupiscebam, sedI ct nousolum inter isla, sed, quod est lurpius, propter
nunc vel maxime iinpellor, id est, cum mihi ducens> isla letuisse? Non nequiler te concilii tempore, post
in Urbem, Cbristo propitiante, via carpitur. Scri- sedenlcs censentesquejuvenes, inglorium rusticum,
bendi causa vel sola, vel maxima, qua te scilicet ai senent stantem, nobilem latitabundum pauperis ho-
profundo domesticaequietis extractum ad capessenda ) norati sententia premet, cum eos quos esset indi-
e mililiae palatinae munia vocem. His additur, quodi
gnum si vestigia nostra sequerentur, videris dolens
munere Dei tibi congruit oevi,corporis, animi vigorr antecessisse. Sed quid plura? Si pateris hortantem
integer; dein quod equis, armis, veste, sumptu, fa- conatuum tuorum socius adjutor, praeviusparticeps
mulilio instructus, solum, nisi fallimur, inciperee ero. Sin aulem illecebrosis deliciarum cassibusinvo-
formidas: et cum sis alacer domi, in aggredienda a lutus, mavis, ut aiunt, Epicuri dogmatibus copulari,
peregrinalione trepidum le iners desperatio facit: sii qui jactura virtu.tis admissa, summuin 15 bonum
tamen senalorii seminis bomo, quiquotidie trabealiss sola corporis voluptate determinat, testor ecce ma-
proavorum imaginibus ingerilur, jusle dicere potesl;t 'J jorcs, testor posleros nostros, buic me noxae nou
semct peregrinatum, si semel el in juventa videritt esse conflnem.
domiciiium legum, gymnasium lilterarum, curiama EPISTOLA VII.
dignitatum, verticem raundi, palriam liberlalis, ini Sidonius Vincenliosuo salutem.
qua unica ' totius s mundi civilale soli barbari ett Angil me b casus Arvandi, nec dissimu'o quin
» Sic libri optimoe notae. Alii thalassia, quod add lex illa, ut ducalur uxor ad virum, non vir ad uxorem.
rcm nihil facil. Talassionis aulem et vox et carmenn d Viro nobili, adbuc quidem privato, postea prac-
notum in nuptiis. fcclo praetorio Galliarum, lib. m, epist. 0.
b Primi Christiani corona in nuptiis usi non sunt.;. e Non verae militiae,sed quo sensu mililare palatio
Namcum in numinis alicujus tutela coronac omnes :s dicti oinnes qui in aula versanlur, eliam si arma non
essenl, ideo abstinebant, ne profanaereligionis parli- tractent, ut notarii, scriniarii, largitionalesel celeri,
cipes viderenlur. Terlullianus 14 de Corona mili- i- de quibus titulus de privilegiis eoruiii qui sacro pa-
lis : Coronantet nupliw sponsos: el ideo non nubimus is latio militant. Quinimo mililiam palatinam verac et
ethnkis, ne nos ad idololatriam usque deducant, a qua a armatae leges opponunt. Tria enim oranino militiae
apud illos nuptiwincipiunt.Postquam desiit hoc peri- i- genera disiinguunt: armatam seu mililarem, quaeiia
culum, prislinum morem amplexi sunt: quem aBli- i- vocari ccepitpbstquammilitiaenomen ad alia transla-
quissimum apud Hebraeosfuisse teslis esl Esaias, qui li tum; palalinam eorum qui inlra palatium merebant;
sponsum corona decoralum describil cap. 61. Basi- i- terliain reliquorum omnium, qui diversis judicibus
lius Seleuciaein Tecla. Xopeuo-«yap irti TWOW J. D potestatibusque apparebant, qualis quae militia pro-
yajxw.
Rayti Se mpiQwia p.iv0"0t,TtepiQriGo) SeT<H vujiutwTW w consularis aut praefectianadicebalur. Honorius imp.
o-$> TOViroAOsuxTovXrifavov.Theophanes Clironictau- I- de diversis officiiset appar. : Cujuslibetjudicis appa-
clor in Copronyrao. "E^suievEtpjjvyrvASOVTI ™ mS> w ritores, inter quos etiam prwfeciianos locamus, ad
auToO,ariifias aurouf ev TWvawT»0aytou XTStpavou raS> quamcunquealiam militiamvelpalalinam velmilitarem
THSfiao-Cksbas x«t TOO ya/xou.lrenen Leoni filto copu-<- transierint, retrahendi hos copiamillit quot deteruere
tavit, coronantillos in tancti Stephani templo imperii ii tribuimus.
simul ac nupliarum corona. 1 Orbis scilicet Romani, post AntoninumPium,
0 Ducendaead maritum sponsaeprimum exeroplum, ), qui quod Augusto, si Dioni fides, suadebat Mecenas,
legemquea Deo manasse, qui Evam ad Adamum de- :• re perfecit, ut jus Romanaecivilatis commune fierel
duxit, probat Severianus bom. 5 in Hexaemeron : omnibus subjeclis. Novella78 Justiniani. Quo factum
Kat opa TOV iraaa yap ©eoOywv»«pxaia xavitv
VOJAOV" l>v ul Roma una omnium pairia el civitasesset: in qua
nv cris foaeas- "Hya^evo Qsbs TIQV -yuvatxanpbs TOV ov soli, quod ail Sidonius, peregrini censerenlur au|
'ASautxai ipetvevTOUTO vbp.osIwf o~hp.spov,
TWV <a servi, in quos jus illud cadere non poterat, aut bar-
yuvatxa
Syeo-QaeTWavSot,ouT6VavSpanpbsTijvyuvatxa.Legem m bari qui non parebant imperio.
inspice: omnis quippeantiqua vox 'Dei regula est na- i- s In aliquibus libris orbit.
turw. Duxil Deusuxoremu1 '*"<•*( et manet hodieque ue 15 h Arvandi bujus praefectipraetorii Galliartuu.
451 EPISTOLARUM LIB. I. 458
angat. Namque hicquoque curaulus accedit laudibus A , cinclus cuslodia quam potestate discinclus, captus,
imperatoris, quod amare palam licet et capite dam- destinatusque pervenit Romam : illico tumens,
natos. Amicus homini fui, supra quam mnrum ejus quod prospero cursu procellosum Tuscise littus
facilitas varielasque patiebanlur. Teslatur hoc, enavigassel, tanquam sibi bene conscio ipsa
propter ipsum milii nuper invidia conflata, cujus me quodammodo elementa famularenlur. In Capitolio
paulo incautiorem flamma detorruit. Sed quod in custodiebatur ab hospite a Flavio Asello, comite
amicitia sleli, mihi debui. Porro autem in natura sacrarum largitionum, qui adhuc in eo semifuman-
ille non habuit diligentiam perseverandi: libere que- tem praefeciuraenupcr extortae dignitatem veneraba-
ror, non insullatorie : quia fidclium consilia despi- tur. Inlerea legali provinciaeGallioeTonantius b Fer-
ciens, fortunae ludibrium per omnia fuit : denique reolus praefeclorius, c Afranii Syagrii consulis e filia
non eum aliquando cecidisse, sed lam diu stetisse nepos, d Thaumastus quoque et Petronius, maxima
plus miror. 0 quoties sacpe ipse se adversa perpes- rerum verborurnque scientia prsedili, et inter prin-
^sum gloriabatur! cum tamen nos ab affectu profun- cipaiia patrioe nostrae decora ponendi, praeviumAr-
diore rniiuram ejus quandoque lemeritatera misera- vandum publico nomine accusaluri « cum gestis de-
remur, definientesnon esse felicem, qui lioc Irequen- crelalibus inseqnunlur. Qui inter coelera quaa sibi
ter poiius esse, quam semper judicaretur. Sed B ; provinciales agenda mandaverant, interceptas litteras
gnbernaiionis sua: ordinem exposcis. Salva fidei re- deferebant, quas Arvandi scriba correptus dominum
verentia qiiae amico etiam afflicto debelur, rem dictasse profitebatur. Haec ad f regem Goihoruin
breviler exponam. Praefecturam primam gubentavit charia videbatur emitti, pacem cum Graeco impera-
cum magna popularitale, consetiuentemque cum tore dissuadens, s Briiannos super Ligerira sitos im-
maxima populatione. Pariter onere depressus 16 I pugnari oportere demonslrans, h cum Burgundioni-
ocris alicni, metu creditorum successuros sibi opti- bus jure gentium Gallias dividi debere confirmans, et
mates acmulabatur. Omnium colioquia ridere, in hunc ferme modum plurima insana, quae iram
consilia rimari, officia contemnere, pati de occur- regi feroci, placido verecundiam inferrent. Hanc epi-
renium raritate suspicionem , de assiduitafe fa- stolam laesae17 majestatis crimine ardenter juris-
slidiura : donec odii publici raole vallatus, el prius consulti interpreiabantur. Me et » Auxanium, prae-

et judicii quo majestatis Romse damnatus est ab An- nat, quia Pontium Alticum per ea tempora virum
themio, meminere veteres plerique cbronographi, clariasimum legerat: cum tamen ex lajiide sepulcrali
sed nomine interpolato. Cassiodorus, cumque seculi qui Romoevisitur, certum sit Ailici hujus consulis
Marianus et Hermannus Aravundum vocaut. Paulus cognomen Nonium fuisse, non Pontium. Sic ctMari-
diaconus Servandum; quo etiam modo Sigebertus, £ niani, Asclepiodori collegae,nomina concinnans, Ru-
Olho, Conradus abbas et alii: verum nomen cum in- fium Praetextatum Marinianum finxit pro Fl. Avilo
tegra bisioria Sidonio debetur. Mariniano, ut in alio marmore appellatur: et pro
a Qui in antiqua inscriptione Fl. Eugenius Asellus. Petronio Maximo Sidonii nostri, Anicium Maximum.
Hoc tenipore coraes erat largltionum : postmodumi Eodemque modo in aliis compluribus, 16 quos hic
praefectus Urbi fuit, in eoque magislralu in basilica persequi consilium non est. De Syagrio autem dice-
S. Pauli arse maximae tholum cum quadralo cir- tur ad librum v.
d Thaumasto Apollinaris fratri scribillib. v,
cum aram exedrae ambilu reparavit. Vidimus ipsi,, episl.
cum opus adbuc restaret (nunc enim eversum est),, 6, Petronio ul
Arelatensi, reor, jurisconsulto lib. n,
subjeclas porphyreticis columnis bases marmoreas,, v et VIII.
' Quae^rovincialium decretum de Arvandi accusa-
atque in bis binas ad utrumque aditum his verbis in-
scriptas. tione coniinebant: quod infra provincialemandatum,
FL. EUGENIUSASELLUS pagina decretalis dicilur in concione Bituricensi. Le-
V. C. PRvEF. URBI gati enim sine civitalis aul provinciae a qua missi
V. S. I. REPARAVIT. fuerunt decrell tabulis non audiebantur. L. n, cod.
Theod., de legatis.
b Praefectusfuerat pralorii Galliarum. In carminei f Euricum, qui Theodorico fratri, de quo epist. 2
Propemptico: dictum, successerat ante biennium. Graecus autem
Hicdocli invenies patremTonanti, imperalor quocum pacem fieri nolebat Arvandus, non
RectoremcolumenqueGalliarum, est Leo, qui procul a Gothis,in Oriente regnabat, sed
PrisciFerreolum paremSyagri. D Anlhemius, qui Romam e Graecia venerat, ideoque
ab Arvando Groecusimp. per ludibrium vocatur, ut
Sed de Ferreolo Sidonii affine plura ad epislolam 12,, a Ricimere Galata.et Graeculus apud Ennodium in
)ib. vii. Nuncsatis sit monere falli eos qui hoc Ioco) Epipbanio.
Tonantium a Ferreolo distinguunt, quasi duo sint, , s Armoricos.Ne quis de Rrilannia insula cogitaret,
cum unicus sitFerreolus praenomineTonantius; sicutt notam adjecit qua Britones Gallicos designavit.
Afranius Syagrius non duorum, sed unius est appel- Horum, cum scripserit Sidonius, rex fuit Riothimus,
latio. AJioquiquatuor ab una provincia legati essenl,, is quem Euricus, ut Jornandes in Gelicis narrat, An-
cura plures quam teruos mitti legcs velcnt. themio Aug. suppeihs ferentem ad Biluricas profli-
c Syagrii consulatum quem Gratiano imperanles gavit.
cum Antonio gessit, fasti omnes loquunlnr, Afraniii h Ut Britanni in Armoricis, sic Burgundiones in
praenomenunus habet Sidonius. Quod vero Postu- Sequanis et finilimis Gallise populis sedes fixerant.
mum Syagriura in commentariis suis appellat Onu- Rex autem illorum hoc tempore Gundeucus, opinor,
frius, suo nimirum more facit, quo solel vir dili- seu• Gunduicius, Gundobaldi etfralrum parens.
genlissimus, nomina quoe semel in uuo quopiami Praefectorio palre natum Arvandi verbismox do-
cunjuncta meminerit, in omnibtts copulare quus eo- cebit. Sed Auxanios in Gallia praeter hunc insignres
iiim aliquo affectosvidet. Sic cnim post aliquot annoss duos eadem aclas habuit. 1'ntim episcopum, qui cum
Auicum qui collega fuit Cocsarii, Pontium cognomi- Fausto Reiensi Romam de Herinetis Narboncusis.
PAtROL. LVIII. 15.
 450 SIDONHAPOLLrNARtS . 460
Etantfssimum virura, iractalus iste non latuil, quii A ut moris est, e regione consistunt. OITertiirprsefecto-
Arvandi amicilias, quoquO genere incursas, intcr riis, ante proposltionis exordium, jus sedendi. Ar-
ipsius ndversa vitare, perfidum, barbarum, ignavum vandus jam tunc infelici impudentia concilo gressu
computabamus. Deferimus igitur nih 1 tale metuenti mediis prope judicum sinibus ingeritur. Ferreolus,
a tolam perimachiam, qua.msumrao artificio acres et circumsistentibus latcra collegis, verecunde ac leni-
flammeiviri occulere in lempus judicii medilabanlur: ter in imo subselliorum capite consedit, ita ut non
Bcilicet ut adversarium incautum, et consiliis soda- minus legaiura se quam senatorem reminisceretur:
lium repudiatis sibi soli temere fidentem professionei plus ob boc postea laudatus honoralusque. Dumhaec,
responsi praecipitis involverent. Dicimus ergo, quid1 et qui procerum defuerant, adfuerunt, consurgunt
nobis, quid amicis secretioribus tutum putaretur. partes, legaiique proponunt. Epistola, post provin-
Suademus nil quasi leve fatendura, si quid ab inimi- ciale mandatum cujus supra mentio facta est, profer-
cis etiam pro levissimo flagitarelur : ipsam illani dis- ttir; atque cum sensim recitaretur, Arvandus nec-
simulationem tribulosissimam fore, quo facilius per- dum inlerrogalus se dictasse proclamal. Respondere
suasionis securilalem inferrenl. Quibus agnitis, pro- legati, quanquam valde nequiter constaret quod ipse
ripit sese; atque in convicia subita prorumpens : dictasset. At ubi se furens ille, quantumque caderet
Abite degeneres, inquit, et praefectoriis palribus in- B ignarus, bis t rque repetita confessione transfodit,
digni, cum hac superforanea trepidatione : mihi, , 19 acclamatur ab accusaloribus, conclamatur a ju -
quia nihil intelligilis, banc negotii partera sinite cu- dicibus, reum laesaesmajestalis confiteiilem teneri.
randam. Satis Arvando conscientia sua sufficit: vix Ad hoc, et millibus formularum juris id sancienium
illud dignabor admittere, ut advocati.mihi in actoni- ' jugalabatur. Tum demum laboriosus larda paenitudine
bus repetundarum patrocinentur. Diseedimus tristes, loquacitatis impalluisse perhibetur, Sero cognosccus
el non magis injuria quam. mosrore confusi: quisi posse reum majestatis pronuntiari eiiam eum qui non
enim medicorum jure moveatur, quolies desperatumi affectasset babilum purpuratorum. Confeslim privi
furor arripiat ? Inter haec reus noster areara Capito- legiis geuiinoeprcefecturoe,quam per quinquennitim
linam percurrere albatus : modo subdolis saluiatio- repetitis fascibus rexerat, exauguralus, et plebeiac
nibtts pasci, modo crepanles adulationurii bullas utt familiaenon ut addilus, sed uf redditus, publico car-
recognoscens libenter audire, 18 modo serica, et; ceri adjudicatus esl. Ulud sane oeruranosissimum,
gemmas, et pretiosa quocquetrapezitarum involucrat sicut narravere qui viderant, quodquia se sub atratis
rimari, et quasi mercaturus inspicere, prensare, de- accusatoribus exornatum ille, politumque judicibus
pretiare, devolvere, et inter agendurn multum dele- intulerat, paulo post cqm duceretur addictus, miser,
gibus, de teroporibus, de senaiu, de principe queri,1" nec miserabilis erat. Quis enira super statu ejus nimis
quod se non priusquam discuterent, ulciscerentur. inflecteretur, quem videret accuratum delibutumqne
Pauci mediidies; il in traclatorium Irequens senaius;
latomiis aut ergaslulo inferri ? Sed et judicio vix per
sic post comperi: nam inter isla discesse.ram. Pro-
cedit noster ad curiam paulo ante delonsus pumica- hebdomadem duplicem comperendinaio, capite muf-
cum accusatores concreti, tatus, in c insulam conjectus est serpentis Epiilaurii:
tusque, semipuliati atque
nuntios b a decemviris operirentur, et ab induslria, ubi usque ad' inimicorumdolorem devenustalus, et a
squalidi pr.eripuisseot reo debitam miserationem subi rebus humanis veluti vomttu fortunae nauseantis ex-
invidia sordidatoruin. Citati intromittuntur; partes,, sputus, nunc d ex velere senatusconsulto Tiberiano
causa iegatus Hilari papaesynodo interfuit, ut Hilari dens Hieronymus ariversus Vigiiantium , Senatoriw
episiolaelestanlur.Alterumabbatem, Sidoniani Abra- videtket dignitalis swtt, inquit, ulnon inter homicidas
hae apud Arvernossuccessorem: de quo lib. vn, epist. teterrimo carcere, sed in libera honestaquecustodia, in
17 ad Volusianum. Fortunutorum inmik, eflinCampisElysiitreclvdanlur.
* Tolura susceptae accusationis ordinem et appa- Post haec comperto jam crimine publico carceri ad-
ratum. Legati enim, cum duplici actione Arvandumi dicitur. Venuleius d. cod., L 5 : Si confessus fuerii
aggredi liceret, majestatis ob titteras ad Euricum da- D reus, donec de eo pronumutur in vincula pubticacon-
tas, et repetundariim ob notas postrioris praefecturae i jiciendut est. Nunc denique judicum sehtenliis dam-
populationes ; solam hanc prae se ferebant, de maje-i natus in insulam Tiberinam eonjicitur, donec ad
state studio dissimulabant, ul incautum in judicio principem referatur.
opprimerent. d Quod Tiberii Augusii jussu factum est, ut poenae
imparalumque
b Quidam legendum conjiciunt a quinqueviris: quia damnatoruma senatuin decimum semper diem dif-
scilicet de capite senatons cum praefecloUrbis judi- ferrentur; ut narrant Tacitus ni Annal., et Dio lib.
cabant quinque senatores sorte ducti, ex lege ultima LVII.Verum Arvando pceha non 10, sed 50 dieruni
cod. Theod. 17 de Jurisdictione, etl. xm de ac- spatio dilata. Quare Justus Lipsius Sidonium meino-
cusationibus. Quod sane post Stdonii etiam tempora ria lapsum censuit,quisenatusconsulto Tiberiano tri-
observatum, prodit judicium Basilii et Proetextaii buat quod proprium erat legis Theodosianae Si tin-
apud Cassioderum"4 Variarum".Sed in decemviris .dicari, cod. de ptjenis, quee dies 50 poenamsuspendi
,hoc loeo libri omnes eonsentiunt. 'jussit. Sed nos politissimo viro assentiri res ipsa
* jEsculapii. Triplex itaque in hoc judicio Arvandii vetat. Eienim lex Theodosii, ut verba declarant, so-
'custodia. Primum enim liber» custodiaetraditur ho- lius principis sententias coercuit, senatusconsullum
'spiti Asello: quod hominis dignitali tribuium estju- sola senatus judicia, ut Dionotat. Arvandi vero judi-
Jdicionondum constituto, ex 1.1 d. de cuslodia reo- cium senaiorium fuit, ac proindeex senatusconsulto,
jrum. Reos enim dignitate conspicuos, ut senatores, non ex lege moderandum. Quod igifur 30 dies sena-
,tole probationes carceri non addicebant. Quo allu- tusconsullo ascribit. arsinnento esr ad rlics tOveMtlf
461 EPISTOLARUMLIB. i. 461
trigiiria dieruin vitam post senlenliam trahit, uncum A j tur, student pilaesenes, 21 ale8e juvenes, ° armis
et gemonias, el laqueum per horas turbulenti carni- eunuchi, litteris foederati.Tu vide qualis sit civitas,
ficisborrescens. Nos quidem, prout valemus, absen- ubi tibi lar familiaris incolitur, quse l facilius tcrri-
tes praesenlesquevola faciinus, preces 4upplicalio- torium potuit habere quara terram. Quocirca me-
nesque gerainamus, ut suspenso ictu jam jamque mento innoxiis Transalpinisesseparcendum, quibus
mucronis exserti, pietas Augusta seniinecem, quan- coeli sui dote contentis, non grandis gloria datur, si
quam 20 publicatis bonis, vel a exsilio muneretur. deteriorum collatione clarescant. Vale.
lllo tamen, seu exspeclat exlrema quaeque, seu su- EPISTOLA IX.
slinet, infelicius nihil est, si post lot notas inustas
Sidonius s Heronio suo salutem.
contumeliasque,aliquid nunc amplius quam vivere
timet. Vale. Post nuptias patricii Ricimeris, id est, post imperii
EPISTOLA VIII. utriusque opes eventilatas, tandera reditum est in
Sidonius b Candidianosuo salutem. publicam serietatem , quaerebus actitandis januam
Morari me Romae congratularis : id tamen quasi campumque patefecit. Interea nos h Pauli praefecto-
facele, el faiigationum salibus admixtis. Ais enim rii tam doctrina quam sanctilale venerandis lari-
gaudere te, qtiod aliquando necessarius tuus videam B ] bus excepti, comiter blandae hospitalitatis officiis
solem,qupui utique raro bibitor Ataricus inspexerim. excolebamur. Porro non isto quisquam viro est
Nebulas enira mihi meorum Lugdunensium expro- in omni artium genere prsestantior. Deus bone,
bras, etdiem quereris nobis malutina caligine ob- quae ille propositionibus aenigmata, senlentiis sche-
siructum vix meridiano fervore rcserari. Et tu milti ma(a, versibus commata, digitis mechanemata
baec ista Capsenatisfurni polius quara oppidi verna facit? Illtid tamen in eodem sludiorum omnium cul-
deblateras ? De cujus naialis tibi soli, vel jocunditnte men antevenit, quod habet huic eminenti scientiae
velcommodo; quid etiam ipsesenlires, dummigras, conscientiam superiorem. Igitur per bunc primum,
indicasli: ita tamen quod te Ravennaefelicius exsu- si quis quoquo modo aulam gratiae adiius, exploro :
lantem, auribus Padano culice pcrfossis, raunicipa- cum hoc confero, quinam potissimum procerum spe-
lium ranarimi loquax turba circumsilit. In qua palude bus valcret nostris opitulari. Nec sane multa ctincta-
indesinenler rerum omnium lege perversa, muri ea- tio, quia pauci, de quorum eligendo palrocinio dubi-
dunt, aquaestant, turres fluunt, naves sedent, argri taretur. Erant quidem in senatu plerique opibus
deambulant, medici jacent, algent balnea, domiciiia culti, genere 22 sublimes, oetate graves, consilio
conflagranl, sitiunl vivi, natant septtlti, vigilaut fu- utiles , dignitate elati, dignalione comimines : sed
res, dormiunt potestates, c fenerantur clerici, Syri G l servata pace reliquorum, duo fastigatissimi consula-
psallunt, d negotiatores militant, milites negotian- res, * Gennadius Avienus, et I CaecinaBasilius prae
senatusconsulti accessisse postea (quo tempore incer- relinque viris. Foederali autem, quos iterura nominat
tum) dies alios 20, et tamen eidem senatusconsulto lib. ti, epistola xm, militura genus eranl e barbaris
tributos fuisse, quomore legibus Juliis, aliisque mul- gentibus, quae pro Romants principibus militabani.
ta quseillis posteaadjecta fuerunt, tribui solere juris In quibus lacile principes Gothi, qui a Constantino
interpretes observarunt. conducii foederatorum inde nomen sortili
a Hoc Sidonii precibus concessissevidetur Anlhe- primum sunt. To-zQoifoiSopazot.in epitomeNovellaeGraecae11.
mius. Nam Cassiodorus, Paulus diaconus et alii, Ar- Sed fcederatos cx aliis etiam gentibus diclos docet
vandum jussu Anibemiinon morte, sed exsilio mul- Olyihpiodorus in excerptisPhotii, et novella 51 Theo-
tatum seribunl. dosii, quce Sarracenos foederatos.coramemorat. Item
b Fuit is Coesenaspatria, sed domo Ravennas. Ra- Procopius i belli Persici.
vennam enim migrarat. Huic vero cognominis, el f Propter circumfusas paludes, quae terrae partem
qui per aeiatem avus esse potuit, Candidianus alter, occupant, ejusque usum negant. Est enim proprie
qui contra Joannem tyrannum ad Ravennam multa terra quae aratur etcoliiur: territorium quoquo civi-
fortiler gessit: de quo inter alios Olympiodorus in tatis fities et jura lenduntur.
excerptis Photii. s Ad quem scripsit epistolam 5, cujus haee quodam
18 c Procul erant a fenoris quaestnclerici, quos modo succidauca est, reliqua persequens Romanae
quoquo modo fenerentur ordine moveri, xu.Qaipeio-Qainarrationis, cum praefecturam urbis adeptus jara
TOO vl-hpovcanones jubent. At Syrorum ars propria esset.
fenerari. Quare Syrorum nomine feneratorum genus JJ i h De hoc Sidonii hospite Paulo quem tantopere lau-
omne complexusest, ul Salvianus lib. iv de Providen- dat, niliil compertum.
lia : Consideremussolas negoliatorum el Syrkorum 1 Collega Valenliniani Aug. septimo ejus consulalu,
omniumturbas, qum majorem ferme civitatum univer- anno Christi 450. Vetus inscriptio Romaein basilica
versarumparlem occuparunl. :
d Non solum armata, sed omni prorsus militia ne- D. Pauli FL.
gotiatores prohibiti. Cod.: Negoliatores ne militent.
Militibusrursum non sola mercatura, sed alia quo- j Quint» ante hsecanno eonsul cum Viviano. Fue-
que privali usus negotia interdicta. Ambrosius Iib. i rat idem et praefectuspraet. Italiae per aliquot annos,
de Officiis:Et«niin si is qui imperatori mililat a susce- et patricius, ut testantur novellaeMajoriani etSeveri.
ptionibuslitium, aclu negotiorumforensium,venditione Post bunc autem Basilium, duo alii ejus nominis con-
mercium prohibelur humanis legibus; quanto magis sules fuere : unus ultimoanno Odoacris, qui ad hujus
qui fideiexercetmitiliamab omni usu negotiationisab- nostri discrimen Basilius junior dicitura Cassiodoro,
stinere debel. qni et ipse praefectuspraetorioItalioeac patricius fuit:
'
. Militare eunuchos jure non potuisse arguit lex 4 alier anno 15 Justiniani, ordinariorum consulum
<Lde remilitari; et Claudianus in Euiropium, Arma piistremus. — Haecitota ad pag. 10 pertinet. EDIT^
4C5 SIDONIIAPOLLINARIS 484
ceeteris conspiciebantur. Hi in amplissimo ordine, A cili, neuter sumptuoso : sed si ulrumque coluisses,
seposita a praerogativa partis armatoe, faeile post facilius ab Avieno familiarilatem, a Basilio benefi-
purpuratum principem principes erant. Sed inter hos cium consequebare. Quibus diu utrinque libraiis, id
quoque, quanquam slupendi, tamen varii mores, ct traclatus mutuus temperavit, ut reservala senioris
genii potius quam ingenii similitudo. Fabor hamque consularis 23 reverentia, in domum cujus nec nimis
super his aliqua succinclius. Avienus ad consulaium raro venlilabamus, Basilianis poiius frequentaloribus
felicitate , Basilius virlute pervenerat. Ilaque digni- applicaremtir. llicet dura per hunc amplissimtim vi-
tatum in Avieno jocunda velocitas, in Basilio sera rmn aliquid dc legationis Arvernoe pelilionibus ela-
numerositas praedicabatur. Utrumqtte quidem, si fors boramus, ecce calendac Januaria:, qute b Augusti
laribus egrediebanlur, arciabat clienlium praevia, pe- consulis mox futuri repetendum fastis nomen oppe-
c
dissequa, circumfusa populosiias : sed longe in pari- riebantur. Tunc palronUs, Eia, inquit, Solli meus,
bus dispares sodalium spes et spiriius erant. Avienus quanquam suscepti officii onerc pressaris, cxseras
si quid polerat, in filiis , generis , fratribus prove- vnlo in ob:-equiumnovi consulis veterem musam, vo-
hendis moliebalur; cumque semper domestitis can- tivum quippiam vel tumultuariis fidibus carmioan-
didatis deslringerelur , erga expediendas forinsecus lem. Piacbebo admittendo aditum , recitaturoquc
ambientium necessiiates minus valenter cfficax erat: B I solalium , lecitantiquc suffragium. Si quid experlo
et in hoc Corvinorum familiae Deciana praefereb.ilur, cred s, multa libi seria hoc ludo promovebuutur.
cinctus Avienus suis, lalia Parui d crgo praeceptis : favorem ille non sublraxil
quod qualia impetrabat
conferebiit Basilius discinclus alienis. Avieni animus injiinclis : ct imposilac devolionis aslipulalor invi-
e
totis, etcito, sed infructuosius; Basilii pattcis, ct ctus, egit cuin consule meo, ut me praefectum fa-
sero, sed commodius aperiebattir. Neuter atlitu difli- ceret senatui suo. Sed lu, ni fallor, cpistolte perosui
FL. CELERINUS V. D. SCRINIARIUS 20 b Anthemii, qui jam antea consul fuerat in
1NL. PATRICl^E SEDIS DEP. 1D.NO- Orienle, scd privalus, nunc ilerum suscepto imperio
VEMB. D. N. FL. VALENTLMANO futurus, ul novis principibus mos erat. Soleb:\nl enim
AUG. VII. ET AYIENO V. C. COSS. novi imperalores proximis post imperii auspicia ca-
Idem, biennio a consulatu, honorifica curn Leone,' Iendis Januarii consuliitumedere , quod fasti omnes
ad Atiiiam letiilionej functus est, osicndunt, et Sidonius de Avito carmine 8 :
Magno regein 1<9
ut ex Prosperi Cluonico didtei : cujus verba hoc loco[
proplerea subjiciam, quod niemorabilis et hactenus Prineipisauterior, nunc consulisiste coruscat
Aunus,el merita traheis diademalacrescuut.
jnaudiiic rei notitiam coiitinent, cum in vulgatis Pro-
: sic autcm babenl ini
speri edilionibus desiderelur Plinius quoque juninr Trajani modcralionem laudat,
antiquo exemplari : bunc annnm qui ejus fascibus de more debeba-
HEKCULANO ET SPOIUTIO COSS. p(" quod
tur , privatis consulibus credere maluerit : cum ab
A((i/a redintetjralit viribus quas in Galtia amherat,> aliis principibus lanla avidiiale ambiietur , ul illum
Ilatiam ingredi per Pannonias inlendit, nihil duce no- plerique destinatis consulibus proereptum in sc trans-
slro Aelio secttndumpriorh belli opera prospicienle; ila1 ferrent, Ilinc est quod posl lcmpora Justiniani, cuni
ul ne clusurisquidemAlpiumquibushostesprohiberipote- sublatis consulibus ordinariis, in pub'itis monimenlis
ranl uteretw.hoc solum spei suis superesseexislimans,> imperii simul et consulalus principum notoe jungc-
ti ab omniltalia cumimperatore tiscederei. Sedcum hoc; rehtur, anno uno posterior erat ocra consulatus, hoc
plenum dedecoris et perkuli viderelur, conlinuit vere- modo : Data kalendit Maii C. P. imperanle Augutto
cnndia melum , et tot nobitium provinciarumlaihsima1 Fl. Heraclio, anno ix , et post consulatum ejusdem
eversionecredila esl twvitia et cupidilat hostilis expleta. anno vm; quia imperium Heraclius Martio mensc
Nihilque inter omnia consilia principh ac senatus po- inierat, sequenti deinde Januario consulalum. Al in
vulique Romani salubrius visumest, quam til perhoc legatos' synodo vi, aclione 1, Constantini imp. annus 27 cum
ne- anno post ejus consulalmn 12 comparatur, magno
pax truculentissimiregis expeterelur. Suscepit
gotiumcumriro consutariLeo Avieno,et viro prwfectorioTri- numeri utriusque intervallo, propterea quod in anuis
getio beatissimus papa taboribut anxilio Dei fretus, quem' impcrii omnes ii compuianlur quibus cum patre su-
scirel mnquam piorum defuisse. Nec aliud' perstite ante consulatum suum regnarat.
seculum quam prwsumpseral fides. Nam tota legatione' c De panegyrico Anthemii quem Basilii liorlatn
summi sacerdotis prwsenlia rex; dictum ait, dicetur suo loco : de morc autcra novos
dignanter accepta, itaabstineri
gavisus est, ut beilo discederet. prmciperet, el ullra Da- consules per panegyricos salulandi, lib. vm, cpisl. 6.
nubium promissa pdce \
D d In aliquibus libris, ego.
« Parsarmaia est, cui opponitur civilis. In Pane- e Hinc liquet Sidonium praefectura Urbis donatum
gyrico Majoriani, de Pelro magislro epistolarum1 ab Antliemio n consule, hoc est annosenatus 468. Praelectura
cjus : Urbis praefectumsenaius vocat, quia princejis
Qui cumcivilisdispenset partis habenas, erat, paires consulebat, de illis judicabal, illorumque
Sustinel armali curas. jura tuebalur. Senator in formula, Symmachus lib. x.
i : Pluret militiam Episl. Numatianus ex pr< fecto Urbi :
Vcgetiusllem Renatus lib. teque-
banlur arrtmtam: necdum enim pars civilisflorentiorem Si non displicui,regerem cumjura Quirini,
abduxerat juventutem. ln illa censenlur qui arma tra - Si colui sanclosconsuluiquepalres.
ctant; in hac qui leges , et reliqua stulia pacis. Ut
ergo duplicern hoc loco senaium distinguit Sidonius, Et Sidonius ipse suam hanc praefecturara in sapphi-
sic duplicem Maximi imp. aulam Paulinus lib. III de co sic describit :
"VitaS. Martini :
Addunturlecti proceres,quosregia jnxta
Culminavicinisplendorconnectitlionoris, Capiensbonorem,
Insignes trabcis,legutnarmorumquetenentes Ouipatrum ac plebissimulunusolim,
Arbitnuui. veijura forij vel classicabelli. Jura gubernat.
 465 EPISTOLARUMLIB. I. 406
prolixitatem, voluptuosius nunc a opusculi ipsius re- A ; quinque Brundusio profectas 25 cum speciebus tri-
legendis versibus immorabere , scio ; atque ob hoc lici ac mellis, ostia Tiberina tetigisse. Quarum onera
carmen ipsum loquax in consequentibus charta de- exspeciationi plebis, si quid strenue gerit, rapiim
porlat, qute pro me interim dum venio diebus libi faciet offerri, commendatttrus se mihi, me populo,
pauculis sermocinetur. Cui si examinis tui quoque utrumque libi. Vale.
puncta tribuantur, oeque gralum mihi, ac si me in EPISTOLA XI.
comitio vel inter rostra concionante, ad sophos Sidonius f Monlio suo salutem.
meum , non modo lati clavi, scd tribulium quoque Pelis tibi, vir disertissime, Sequanos tuos espeii-
fragor concilaretur. Sane moneo, praeque denunfio, turo satyram nescio quam , si sit a nobis perscripta,
quisquilias ipsas Clius tuae hexametris minime exae- (ransmitti: quod equidem te postulasse demiror. Non
ques. Merito enim collata vestris mea carmina, non enim sancttim est, ut de moribus amici cito perperam
heroicorum phaleris, sed epitaphisiarum noeniiscom- sentias. Huic eram themati scilicet incubaturus, id
parabuntur. At tamen gaude, 24 I 11011 bic ipse pa- jam agens oiii, idque habens aevi, quoffjuvenem mi-
negyricus, ct si non judicium, certe eventum boni litantemque dictasse praesumptiosum fuisset, piibli-
operis acccpii. Quapropter, si tamen letrica sunt casse autem periculosum. Cui naraque graramaticum
amrenandajocularibus, volo paginam glorioso, id est, B ] vel salutanli Calaber ille non dixit:
qttasi Thrasoniano finc concludere, Plautini Pyrgo- Simala condideritin quemquis carmina,jus est,
polynicis imitalor. Igitur cum ad pracfectiiram, sub Judiciumque?
ope Chiisti, styli occasione pervenerim, jubeas ilicet Sed ne quid ultra tu de sodali simile credas, quid
b pro poteslate cinctuli, undique omnium laudum fuerit illud, quod me sinislrae rumor ac fumus opi-
convasatis acclamalionibus, ad astra porlare, si pla- nionis afflavit, longius paulo, sed ab origine exponam.
cco, eloquentiam ; si displiceo , felicitatem. Viderei Temporibus Augusli Majoriani, venit in meditim
niihi videor ut rideas , quia perspicis nostram cumi charla comitaium , sed carens indice, versuum plena
iniliteComico ferocissirao jactantiam. Vale. saiyricorum mordacium: sane qui satis invectivaliler
abusi nominum nuditate, carpebant plurimum vitia,
EPISTOLA X.
c plus homines. Inler hxc fremere Arelatenses, qno
Sidonius Campanianosuo salulem. loci res agebatur, et quaerere quem poelarum publici
Accepi d per praefectum annonaelitteras tuas, qui- furoris merito pondus urgeret, 26 liSmaxime au-
bus cum tibi sodalem veterem mibi insinuas judicii ctoribus quos notis certis auctor incerius exacerba-
novo. Gratias ago magnas illi, maximas tibi, quodI verat. Accidil casn , ut s Calullinus illustris lunc ab
statuistis dc amicitia mea, vel praesumere luta, vel'I C Arvernis illo veniret, cum semper mihi, lum praecipue
illaesacredere. Ego vero noliliam viri familiaritatem- commiiitio recenti familiaris. Saepeenim cives magis
que non solum volens, sed et avidus ampleclor: : amicos peregrinatio facit. Igitur insidias nescienli,
quippe qui noverim nostram quoque gratiam hoc ob- tam Poeonius, quam Bigerus has tetenderunt, ut plu-
sequio mco fore copulatiorem. Sed et tu vigilantiaei rimis coram tanquam ab incauto sciscitarentur, hoc
suoerae, id est, famcemeaestatum causamque com- novum carroen an recognosceret. Et ille : Si, inquit,
menda. Vereor antem ne ° faraem populi Romanii dixeritis. Cumqtte frustra diversa, quasi per jocum
Iheatralis cavere fragor insonet, et inforlunio meo> effunderent, solvitur Calullinusin risum, intempesii-
publica deputetur esuries. Sane hunc ipsum e vesti- voque suffragio clamare crepit, dignum poema, quod
gio ad porlum miltere paro, quia comperi naves> apicibus perennandum auratis jusle h tabula rostra-
a Pnnegyrici Anthemiani, quem cum his litteris> raeatus curara gerunt.
rniltebat. e Quereloepanis, per quns populns ingruente fame
b Meanimirum proefectoria. 21 Cinctnti, hoc estt tumultuabalur, praefecli Urbis capili siepe immine-
cincti erant praefecti, el alii omnes magistratus qui- bant, lit Terlulli exemplum docet apud Marcellinum
bus gladiijuserat,quoruminsigne cingulum ot apyjiv» j. lib. xix. Haeauiem in tbeatris maxime circisque au-
apxoto-i/xsTa^iyoujxat TSXX^WVOS, Ut loquitur GregO- - " diebantur, ubi et populus frequens, et major licentia.
ritts Nazianzenus epistola ad Africanum : qui -honor r Tacilus v Annal. in Dnmilii et Scribonis consulalu :
cinguliinjure passim.Hinc illa superius, cinctut Avie- Iisdem consulibus gravitate annonm juxta seditionem
nut, Basitius dhcinctus; et lib. v, ep. 7, cinctis jura,, ventum: multaqueel plures per dies in theatro licentius
dhcinclis privilegia. De circensi alio tumultu qui Constantino-
e Sic veteres libri, non Campanio : quomodo etit efflagitata.
poli accidit, Eunapius in Sopalro : de Romano Zosi-
JuliusFeroxCampanianusV. C. praefeclusUrbi lempo- i- mus lib. v, quando Heracliano comile Africae occu-
ribusDiocletianiinantiquae basis inscriptione:etCam-i- patos portus tenente feralis illa vox in circo audiia :
virdisertissimus Cassiod,!. ix, Var. 4.-. Pone prelium cami humance.
d Erat is sub praefeciiaptid
panianus
Urbis potestate. Quaree f Sequano, ut prima statim verba indicant. Scripta
Paulo post ad portum Ostiensem mitiitur a Sidonio,', est epistola temporibus Amhemii; sed ea narrat quae
i ut frumentum quod naves Brundusinae advexerant,, Majoriano regnante acciderant, anno, ut Severini
t per caudicarios in Urbera subvehendura curel. Elsi,i consiilalus ostendit, 461.
j\ enim augere Urbis copias propria erat cura praefecti:i s In cpigraphe carminis 12 non amplius quam
annonae, eadem tame* ad pracfectum quoque Urbiss clarissimus appellatur. Honore igitur aut privilegio
:anouam ad superiorera potestalem pertinebat, 1. 1,, quopiam omatus postea fuerat quo fieret illustris.
cod de officioPraefedi Urbi. Itaque et Sidonius hocc h Digua, inquit, satyra , quoe in aosincisa pro ro-
loco, etSymmachus lib. x, cp. 48, proefectura urbicaa slris vel in Capitolio inter legum ac publicorum mo-
f[nis;ertcescommunem cum prsefecto annonse com- t- numentorttm tabulas collocelur.
467 SIDONUAPQLUNARIS 468
lis acciperel, aut etiam Gapitolina. Paeonius exarsit, A tunc incipiunt dignitates. Igiturislesic prsefecioritis,
cui satyricus ille morsum dentis igniti avidius im- sic senator (cujus moribus quo'd praeconia compe-
presscrat : atque ad astantes circulatores, Injuriae tentia non ex asse persolvo, generi sui moribus de-
communis, inquit, jam reum inveni. Videtis ut Catul- beo), mullorum plus quam bonorum odia commovit
linus deperit risu? Apparet ei nota memorari. Nam adhuc ignoranli mibi, adbuc araico, lanquam socculo
quae causa compulit festinam praecipitare senlenliam, nieo canere solus versu valerem. Venio Arelatem,
nisi quod jam tenet loturo, qui de parle sic judicat ? nihil adhiic suspicans : unde enim ? quanquam puta-
ltaque Sidonius nnnc in Arverno esl: unde colligitur rer ab inimicis non adfuturus; ac principe postdiem
auctore illo, islo audilore, rem textam. Itur in furias, viso, in forum ex more descendo; quod ubi visum
jnque convicia absentis, nescientis, innocenlisque est illico expavit, ul ait ille, 28 r,il fortiter ausa
conscientiae; fidei quaestioninil reservatur. Sic levis seditio. Alii tamen mihi plus quam deceret ad
turbae facilitatem, qua voluit, contraxit persona po- genua provolvi; alii ne salutarent, d fugere post sta-
jpularis. Erat enim ipse Paeonius populi totus, qui tuas, ccculi post columnas; alii iristes, vultuosique
tribunitiis flatibus crebro sedilionum pelagus impel- junctismihi lateribus incedere. Hic ego, quid sibi
leret. Coeterumsi requisisses, qui genus, unde do- baec vellet iu illis superbiae nimiae, in istis humili-
mb ; non eminenlius quam a muuicipaliter natus : B tatis forma, mirari, nec ullro taraen causas interro-
quemquem inter initia 27 cognosci, claritas vitrici gare, cum subornatus unus e turba facliosorum da'
magis quam patris fecerit. Identidem tamen per fas sese mihi consalutandum. Tunc procedente sermone,
nefasque crescere affectans; pacuniaeque per avari- Cernis hoc? inquit. Et ego, Video, inquam,gestusque
liam parcus, per ambilum prodigus. Namque ut fa- eorum miror equidem, nec admiror. Ad haecnoster
milioesuperiori per filiam saltim quanquam hone- interpres : Ut salyrographum te, inquit, aut exse-
stissimam jungeretur, contra rigorem civici raoris, crantur, aut reformidant. Unde ? quando ? respondi:
splendidam, ut ferunt, dolem Chremes noster Pam- quis crimen agnovit ? quis detulit? quis probavit?
pbilo suo dixerat. Cumque de capessendo diadema- Moxque subridens: Perge, inquam, amice, nisi mo-
te b conjuratio Marcelliana coqueretur, nobilium ju- lestnm est, et tumescentes nomine meo consulere
ventuti signiferum sese in faclione prsebuerat: homo dignare, ulrumnam illedelator aiit index, qui satyram
adhuc novus in senectute, donec aliquando propter me scripsisse confinxit, et perscripsisse confinxerit:
experiuienta felicis audaciae, natalium ejus obscuri- unde forle sit tutius si retractabunt, ut superbire
tati dedit hianlis interregni rima fulgorem. Nam desistant. Quod ubi nuntius retulit, protinus cuncti
vacante aula, turbataque republica, solus inventus non modeste, neque singuli, sed propere et caterva-
est, qui ad Gallias adminislrandas, fascibus prius C lim oscula ac dexteras mihi dederunt. Solus Curio
quam codicillis ausus accingi, mensibus multis tri- meus, in transfugarum perfidiam invectus, cum ad-
bwtal illusirium potestaturn spectabilis praefecius vesperasceret, per cathedrarios servos vespilfonibus
asceuderet: anno peracto militiaeexlremaeterminum tetriores domum raplus ac reportalus est. Postridie
circa vix honoratus, * numerariorum more, seu po- jussit Auguslus ut ejaak»sao eireensibus ludis inter-
tius advocatorum, quorura cum finiuntur actiones, essemus. e Primus jacebat cornu sinistro consul

• Cujus nimirttm majores publicam nullam digni- ma cod. de Numerariis. Idem judicium de advocalis
tatem attigerant, sed intra municipiorum suorum ho- pranfecturaeutriusque, qui post officiumexpletum dl-
nores ac jura consenucrant. Quomodo et Augusti mittebanlur cum comitiva consistoriana, I. 8 de Ad-
avum municipalibus 22 magisteriis conlentum vi- vocatis divers. jndicum. Cum his ergo Paeonium
xisse narrat Suetonius cap. 2. Cicero pro Sylla : Esl comparat, qni proefecturaequim usurparat, codicil-
enim ipte a materno genere municipalis. Eodemque losd circa finem tantum administraiionis acceperat.
sensu, quia in rounicipiis humiliora et obscuriora Quibus vidclicet refertum erat forum Arelaten-
sunt omnia, municipalem tcholum Ausonius ad Gra- se, ut aliarura fere civitatum. Joannes Maxentius
tianum, et Sidonius bb. iv, 3, municipales oratores, in Apologia: In publicum usqueprodiere,circa regum
in carmine ad Felicem munkipales poetas dixit igno- eliamslatuas inclamantes. Aifhunc vero morem oc-
biles et obscuros. cultandi se post coluranas alludit Rasiiius de fenera-
"»Marcelliani patricii, Aetii quondara familiaris ; _ toribus agens, qnorura eccursum declinant debitores;
**
quem auctor est Procopius l Vandalici, cocso Aetio OuSetff jruxTYifOUTUras Ttlriyas TOU«vTaywvwTOu
rebus novisin Dalmalia studuisse, potentiaroque sibi vTcofevyei, i>sbSaveit^o[ievosTOU
^ptio-Touxas O-UVTU^I^S-
comparasse ulrique imperio formidabilem. Quod rtpbs xiavas xat T*tj^oufO7roo-xta5«ov T«Vxefalrr». Et
Prisci etiam rhetoris excerpta confirmant. Interre- Ambrosius Basilii imilatione lib. de Tobia, cap. 7 :
vero, cujus occasionera nactus Paeonius prae- llle gressus delaloris singulos numeral , aucupatur
ecturam Gallicanam arripuit, non post Maximi cee- deflexus: isi* continuo post columnas caput obumbrat.
?;num
dem cui Avitus mox successit, sed ante Majoriani ' Operoeptetium estquo quisque loco jaceat ob-
auspicia, postereptum Avito imperium. Nam decem servare, ul lioc exemplo doceamur, qui olim accum-
amplius meusium fuit intervallum, el turbata Rici- bendi ordo fuerit in sigmate, hoc est in stibadio seu
rtieris factionibus resjmblica. lecto semirotundo. In sigmate enim fuit epulura Ma-
c Numerariorum munus dignitas non est, sed of- joriani. Sigmatis porro duo erant extreraa velut cor-
ficium dignitatis. Principes tamen numerariis qui in niia. Cum igitur in dextro stibadii cornu collocet
oflicio praefectipioet. mililiam deponerent, honoris Majorianum, in siuistroconsulemSeverinum; dubium
praerogativamdecreverunt. Ac Sidonii quidem aetate 23 "on est 4um primusj ille locus habitus sit
tribuni praetoriani fiebant: pnstea vcro Anastasius quem occupat imperator, proximus quem consul.
Aug. eos honore comitivsedignilatis ornavit, 1. ulii- Neque in his opinor est quod miremur. Hiduo«li.im
 4C9 EPISTOLARUMLIB. I. 470
ordinarius Scverinus, vir inter ingenles principum A piter Paeonius irgre lulisset, quod fuit lui pius, com-
utolus atque inaequalem reipublicoe statum graliae pellato tacente respondit. Subrisit Augustus, ul erat
semper aequalis. Juxia eum Magnus, olim ex prae- aucloritaleservata, cum secornmunioni dedissei, joci
fecto, 29 nuper ex consule, par honoribus persona plenus : per quem cachinnum non minus obligit
geminatis: recumbenle post se Camillo filio fratris, Atbenio vindictae,quam contigisset injuriae. Colligit
qui duabusdignitatibus el ipse decursis, pariterorna- iiaque sese * trebacissimus senex, et ut semper in-
verat proconsulatumpatris, patrui consulatum. Paeo- trinsecus acslu pudoris excoquebatnr, cur sibi P.TO-
nius binc propter, atque hinc Alhenius, homo Iitium nius anteferreiur, Nou miror, inquit, Augusle, JJfJ
temporumquevarietaiibus exercitatus. Hunc seque- si mihi standi locum praeripere conetur, qui tibi in-
balur Gralianensis omni ab infamia vir sequestran- vadere non erubescit loquendi. Et vir illustris Gra-
dus, qui Severinum sicut honore postibat, iia favore lianensis, Multus, inquit, satyricis hoc jurgiocamptis
praecesserat. Ultiraus ego jacebam, qua purpurati aperitur. Hic imperator, ad me b cervice conv*rsa,
laevum latus in dextro margine porrigebatur. Edu- Audio, ait, c coraes Sidoni, quod salyram scribas. Et
lium mulia parie finita, Coesarisad consulem sermo ego, inquam, hoc audio, domine princeps. Tunc ille,
d sed ridens, parcevel nobis. At ego, inquam, quod
dirigitur, isque succinctus: inde devolvitur ad con-
sularem, cum quo soepe repelitus, quia de litleris B ab illiciiis tempero, mibi parco. Post quae ille : Ei
factus, ad virum illustrem Camillum ex occasione quid faciemus his, inquit, qui te lacessunl? Et ego:
transfertur, in tantum ul diceret princeps, Vere Quisquis est iste, domine imperalor , publice accu-
habes patruum, frater Camille, propter quem me fa- set. Si redarguimnr, debila luamus supplicia convi-
miliaetuaeconsulaturaunumgr.ilulercontulisse. Tunc cli: caeterum objecla si non improbabiliier cassave-
ille, qui simile aliquid optaret, lemporc invento, Non rimus, oro ut indultu clemenliae tuae, praeter juria
unum, inquit, Domine Auguste, sed priraum. Sum- injuriam, in accusatorem meum qtioevolo scribam.
mo fragore, ut nec Augusti reverentia obsisieret, Ad hoc ipse Paeoniumconspicalus, nulucoepit consu-
excepta senlentia est. Inde nescio quid Athenium iu- lere nutantem, placeret ne conditio. Sed cum illa
lerrogans superjectum PaeoniumcompellatioAugusla confusus reticuisset, princepsque consuleret erube-
praeteriit, casu an industria, ignoro. Quod cum tur- scenti, ait, Annuo poslulalis, si hoc ipsum evestigio
apud nos primi et eximii accubitus. Summa cornua ut ioquilur Chrysostomus homilia 27 in I ad Corin-
Juvenco lib. 111: thios ; sive in leciulo, ut Tertullianus de Ccrona.
Si vcsquisquevocatcceoaeconviviaponens, Agnoscam, inquit, necesseest et recumbentemin leclulo
Cornibusin summisevitat ponere membra Chrhium. Recnhuisse.iutem in ea Christum, non in
(Juisquesajiit. medio stipaniibus latera hinc inde apostnlis, tit no-
Id novum potius videri queat, et ab usu nostro re- strivulgo pictores repraesentant.sed dexlro in cornu,
motius, quod tertius, quartus ac reliqui deinceps il- C quo loco Maximum,Majorianumquejacenies vidimus,
lum ordine subsequantur qui primus est in cornu tum alia in libris labulisque aniquis monimenta
sinistro. Nam post Severinum consu'em sequitur ostenduni, lum musivum Caniiaeopus, 24 a desi-
Magnusex cnnsule, tum Camillus, Pxonius, Athe- derio Casinensi abbate, qni Viclor II posiea fuit, de-
si ad veram imaginem expressa
nius, Gratianensis, ullimusque Sidonius ad dextrum dicalum.Quaequidem
cornu vergens, in quo jacebat Majcrianus. Itaque in sunt (nec certeapparet cur videri non debeat), haud
pleno stibadio uliimus primo proximus erat, a primo diflicile fuerit intelligere cur aut Joannes qni per
eodemremolissmus ex adverso sectimlus. Nec alius setatem forlasse ultimus erat, Chri-to proximus in
ordo fuit iu Maximi conviviocui interfuit S. Marli- cjus sinu accubtierit, aut Petrus, qui rcmotior in-
nus, apud Sulpicium Severum el alios. In dexlro nuisse Joanni dicatur ut Christum de proditorc in-
enim cornuMaximusAug. in sinistro consul Evodius, terrogarel.a Exercitatissimus. Supra de eodem, homolitium
dein comitesMaximi frater ac patruus,et reliqui or-
dine proceres describuntur, al jue inter hos raedius temporumquevarieialibusexercitatus.VoXGraecaeori-
abeo quod est Tpi§o§;qua ratione Demosthenes
presbyter Hartini : extra stibadium vero in sella ginis
Marlinus ad deUram Maximi.Paulinus lib. in de Vita yEscbiiiemtzep'vzpip.p.a rHs «yopas appellavit, qui in
Martini, cumproceres commemorasset, foro versatus usuque trilus esset. Quo sensu et Mar-
Hosinter medius,qua sigmaflectiturorbe, tialis lib. vii de Pompeio Avito :
Presbjter accubuit: dextra Jaevaquepotentum Jure madens,varioquetogtelimatusin usu.
Ordoducum, membrlssuper aureafulcralocatis
Pressit subjectumpretiosivellerisostrum D Neque alia est notio TOUtrebaciter lib. ix, epist. 11,
Addextramregissanctovenerabilisore malui factum confiieri simplkiter, quam trebaciter
Conseditsenior.
diffiteri, hoc est callide et astuie. Ut ergo legula su-
Qno profecto ad dexlram Maximi sedere non poterat, perius pro ligula, sic trebacissimus nunc item pro
nisi Maximusin dextro cornu accumberet. Ilmora- tribacissimus ; facilis enim banim litterarum per-
lissimus ergo stibadii locus cornu dextrum, ut dixi- mutiitio.
mus, proximus sinistrum. Quare apud Gregorium b Reflexa. Ambrosius in Lncam cap. xvi: Nonne
Turon. 1. Mirac. LXXX,Arianus ille qui dexiraepariis tibi videlurChrhtumcecidhsein collumJoannis, quando
cornu occupat, ct catbolicum sacerdotcm hospilem erat Joannes in slnu Jesu cervicerecumbensreflexa?
suum in ^inistro statuit, ludibrio illum hac etiam in c Ex eo genere comitum.ut opinor, qui honorarii
re utincaeteris habet. Sedadmonet nos stibadii men- tantum et sine administratione fuerunt, Consiantini
tio et ordo accumbentium, ut de Clirisli quoque Aug. vetere inslituto, ut docet Eusebius in Viia ejus
Domini suprema coenadisquiramus *, quam in stiba- lib. IV.
dio itidem straio celebratam constat iiri O-TISV.SOS , d In ms., subrident.
* Snntet duaein eamdemrem
cpistolaeSirmondiJose- .Domini,uecnonconviviiapudSimeonemPharisseumtypi
pho Mariot!Suaresioinscriptoe: exstantqueinter opp.Sir- comparent, quosin ipsius Sirmondiscriniis reperit cJ,
moudianatom. IV, pag. 663 seqq., ubi quoque Creuai Baunius. •
 47i SIDONIIAPOLLINARIS 472
versibus petas. Fiat, inquam : retrprsumque conver-, 4 iram tristitia siccesserat; nec satis defuit quin gcla-
sus, tanquara aquam poscerem manibus, tantumque rent, tanquara ad exsertum praebere cervices jussa
remoratus quantum stibadii circulum celerantia mi- mucronem. Vix post haec alia pauca, surreximus.
nisteria percurrunt, cubilum toro reddidi. Et impe- Paululum ab aspeciu imperatoris processeramus, at-
rator : Spoponderas te liceniiam scribendaesaiyrae que oiiamnum chlamydibus induebamur, cum mihi
versibus subitis postulaturum. Et ego: consul ad pectus, praefeclorii ad manus cadere, ipse
Scribereme satyraquiculpat,maximeprinceps, ille meus amicus crebro et abjecte miseranlibus cun-
Hancrogodecernas,aut probet aut timeat. clis bumiliari: ita ut timerem ne mihi invidiam sup-
Seculus est fragor, nisi quod dico jactamia est, plicando moveret, quam criminando non concitave-
par Camillano: quemquidemnon lam carminis digni- rat. Dixiad eilremum, pressus oratu procerura con-
tas, quam temporis brevitas meruit. Et princeps, globatorum, sciret conatibus suis versu nil reponen-
Deum testor et stalum publicum, me de 31 caelero dum, derogare actibus meis si lamen in posterum
nunquam probibititrura quin quae velis scribas, quip- pepercisset; etenim sqfficere debere, quod salyrae
pe cum tibi crimen impactum probari nullo modo objectio famammihi parasset, sibi infaraiara.In stim-
possit; simul el perinjurium estsententiam purpu- ma perluli quidem, domine major, non assertorem
rati tribuere privatis hoc simullatibus, ul innocens ac B calumniaelantum, quantum murmuratorem. Sed cum
secura nobilitas propter odia certa crimine incerto mibi sic salisfactum est, ut peclori meo, pro reatu
periclitelur. Ad hanc ipse senlentiam cum verecun- cjus, tot polestalum dignitatumque culmina el jura
de, capite demisso, gralias agerem, concionatoris submitlereniur , fateor exordium contumeliae lalis
mei cceperunt ora pallere, in quae paulo ante post lanti fuisse, cui finis gloria fuit. Vale.

LIBER SECUNDUS.
32 EPISTOLA PRIMA. dorainus, exigil nt tyrannus, addicit ut judex, calu-
mniatur ut barbarus, toto die a meiu armatus, ab
Sidonius a Edicio suo salulem.
avariiia jejunus, a cnpiditaie lerribilis, a vanitate
Duo nunc pariler mala sustinent Arverni tui. crudelis; non cessat simul furla vel punire, vel fa-
Quaenam? inquis : praesenliamb Seronati, et absen- cere; palam et ridentibus convocatis ructat inter
liam tuam. Seronati, inquam, de cujus ut primtim cives pugnas, inter barbaros litter.is ; epistolas, ne
etiam nomine loquar, sic mihi videtur quasi pnescia primis quidera apicibus sufficienter initiatus, publice
futurorum lusisse foriuna, sicuti ex adverso majores a jaclantia dictat, ab impudentia emendat; totum
nosiri praeliaquibus nihil est fcedius,bella dixerunt: quod concupiscit quasi cnmparat, nec dat pretia
quique eliam pari contrarietate, fata, c quac non contemnens, nec accipit instrumenia desperans; in
parcerent, Parcas vocitavere. Rediit ipse Catilina " consilio tacet, in concilio jubet, in ecclesia jocatur,
33 sceculinostri, nuper d Aturribus, ut sanguinem in convivio praedicat, in cubiculo damnat, in quae-
forlunasque miserorum, quas ille ibi ex parte pro- siione dormitat; implet quotidie silvas fugieniibus,
pinaveral, bic ex asse misceret. Scitote in eo per villas hospitibus, altaria reis, carceres clericis;
dies spiritum diu dissimulati furoris aperiri : aperte exsuilans Gothis, insiillans Romanis, illudens prae-
invidet, abjecle lingit, serviliter superbit : indieit ut fcctis, collttdensque numerariis; ° leges Theodosia-
a Sororio suo : sic enim appellat carmine 20 Pa- . Theodosiano proefixa est. Caeierum Aturres, seu
pianillae scilicet uxoris fratrem, Aviti Aug. filium: Adures, nomen primum fuit populi, non oppidi.
qui primum sub Antliemiocomes et magister militura Oppidi enim Aturrensium nomen Vicus Julius, cujus
fuit in. Gallia, deinde patricius creaiusest a Nepote. mcntio apnd Gregoriuin Turonensem lib. ix, cap. 7
Vertim ejus nomen Ecdicius: quo modo in codicc et ei 20, et de Gloria confessorum cap. 52. Quare Ru-
In epistolis Juliani, 'ExStxiwenapxv Atyu7rrou.Sic et sticus Vicojuliensis episcopus, qui concilio Matisco-
Alcimus Ecdicius episcopiis Viennensis. Quin recte nensi II subscribit, cpiscopus est Adurensis : idein-
quoque Ecdicius hic ipse appellatur el scribittir apud que judicium in Vita S. Philibeiti, cum a Vici Julii
Gregorium Tnronensem lib. n, cap. 24, truncala voce civibus expetitus dicitur. Sed ul in eadem Novempo-
Decius apud Jornandem. pulania, quae Cossio Vassatum olim eral, Vasates
b Hujus patriae pesiis solus omnium meminit Si- posiea de gentis nomine nuncupata est : sic Vicus
donius : ex quo lamen non faeile deprehendas quem- _" Julius Aturres. Erant autem Alurres hoc tempore
nam gesserit magistralum. Publicis tributis praefuisse cum tota vetere Aquitania in potestatc et imperio
conslat, iisque indicendis vel exigendis in provin- Gothorum. llaque a Gothis redibat Seronalus.
cialium viscera socvisse.Quo nomine aliisque delatus e Tbeodosianae leges sunt Romanae redaclae in
abArvernis, Romaclandem capitis damnatus est, ut codicem Theodosianum, qui tum vigebat: Theodori-
scribit lib. vn, epist. 7. Contrarium Serouato nomen cianae Golhicae, a Theodoricis regibus Gothortim.
est Citonatus apud Gregoriutn Magnum. Quanquam enim Anlhemii lemporibus, cum hoec
t c In aliquibus libris, quia. scriberet Sidonius, Gothis in Gallia praefuitEuricus
! d 25 Recle ex manuscriptis banc leclionem as- Theodorici fratris successor, Thendoricianas lamen
seruit Joannes Savaro V. C; nos enim fugerat emen- dicere maluit ob paronomasiam cum Theodosianis.
datio. Sunt autem, ul idem docuit, Alurres iu No- Ex his porro conjectura est, cutn Euricus in lsidori
verapopulis ad Aturrum fluvium qui Adurcs postea Cbronico legum institula Gothis primus tradidisse
dici cosperunt : quo etiam modo Aduris Iegitur in dicilur, non sic esse accipiendum, quasi ante Euri-
verbis Aniani post auctoritatem Alarici, quae codici cum leges Goihicaenullae fuerint : sed quod carunt
475 EPISTOLARUMLIB. II. . 474
nas calcans, Theodoricianasque proponens veteres JJ \ uxorium patrio mihi dulcius. Haecmihi tum meis,
culpas, nova tributa perquirit. Proinde moras tuas praesule Deo, nisi quid tu fascinum vercre, concor-
citus cxplica, et quidquid illud est quod le relentat, dia. 35 M°ns ab occasu quanquam terrenus, arduus
incide. Te exspeclat palpilaniium civium extrema lamen inferiores sibi colles tanquam gemino fomite
liberias. Quidquid sperandum, quidquid desperan- cffundit, qualuor a se»cireiter jugerum latitudino
dum est, fieri le medio, te praesule, placet. Si nullcc abductos. Sed donec domicilio competens vestibuli
a republica vires, nulla prcesidia, si nulloequantum campus aperitur, mediam vallem rectis traclibus
rumor est. Antbemii principis opes : statuit le prosequuntur latera clivorum, usque in marginem
auclore nobilitas, a seu palriam dimittere, seu ca- villae, quae in BoreamAustrumque conversis fronlibus
pillos. tendilur. Balneum ab Africo radicibus nemorosoo
34 EPISTOLA II. rtipis adliscrescit; et si coeduaper jugum silva trun»
Sidonius b Domitio suo satutem. cetur, in ora fornacis lapsti velut spOntaneo,deciduis
struibus impingilur. Hinc aquarnm surgit cella co-
Ruri me esse causaris, cum mibi potius queri clilium; quoeconsequenti unguenlariae spatii parili-
suppeiat tc nunc urbe retineri. Jam ver decedit tate conquadrat, excepto solii capacis hemicyclio:
acslali, et c per lineas sol altalus extremas, in axem B ; ubi et vis ferventis undrc per parietem foraminatum
Scythicum radio peregrinante porrigilur. Hic quid flexilis plumbi meatibus implicita singultat. Inlra
de rcgionis nostrae climate loquar? cujus spatia conclave succensum solidus dies, et haec abundantia
divinum sic tetendit opificium, ut magis vaporibus lucis inclusoe, ut verecundos quosque compellat ali-
orbis occidui subjiceremur. Quid pl ra? Mundus in- quid se plus putare quam nudos. Hinc frigidaria
canduil, glacies Alpina deletur, ct hittlcis arenlium dilatatur, qua? piscinas publicis operibus exstruclas
rimarum flexibus terra perscribilur, squalct gtarea non impudenter aemularelur. Primum lecti apice in
in vadis, limus in ripis, pulvis in campis, aqua ipsa conum cacuminalo, cum ab sngulis quadrifariam
quxcunque perpcluo labens, traclu cunctantc lan- concurrenlia dorsa cristarum tegulis inlerjacentibus
guescit. Jam non solum calet undn, sed coquitur; et imbricarentur; ipsa vero convenientibus mensuris
nunc dum in carbaso sudat unus, alier in bombyce, exactissima spatiositate quadratur : ita ut ministe-
tu endromidatus exterius, inlerius fasciatus; insuper riorum sese non impediente famulatu, lot possit
et concava d municipii Camerini sede compressus, recipere sellas,f quot solii sigma personas. Fenestras
discipulis non oestu minus quam timorc pallentibus, e regione conditor binas confinio cameroe pendentis
exponere oscilabuudus ordiris, Samia mihi mater admovit, ut suspicientum visui fahrefacttira lacunar
fuit. Quin tu mage, si quid salubre tibi cordi, raptim C < aperiret. Interior parietum facies 36 so'° laevigatt
subduceris anhelantibus angustiis civitatis, et con- caementi candore pontenla cst. Non bic per nudam
ttirbernio nostro aventer inserlus, fallis clementis- liiclorum corporum pulcliritudinem lurpis prostat hi-
simo recessu inclementiam canicularein ? Sane si storia; quoe sicut ornat artem, sic devenustnt arii-
placet, quis sit agri in quem vocaris, situs accipe. ficem. Absunt ridiculi vestitu et vultibtis histriones,
e Avitaci sumus; nomen hoc prxdio^: quod quia pigmenlis multicoloribus e Philistionis supellectilcm

corpus et codicem primus collegeril Euricus : quod Lucann. Hodemque modo ex antiquis exempiaribui
perspicue docent verba Isidori ejusdem in Leuvi- restituimus carmine 13.
gildo. . Si quis Avitacumdignarisvisere nostram.
aAut sponlaneum exsilium subire, aut clericainm.
Hoc malebai videlicet Arverna nobilitas, quam Go- IIujus aulem prcedii, quod elegantissime copiosissi-
thorum parlibns, si in illorum potestatem veniret, ineque describitur a Sidonio, reliquiae aliquando
miliiare. Clerici enim a militia iinmtines. Porro qui creditae sunt exstare ad Serlievam lacum, qui a mu-
clerici ticbani, loiidebantur, ut notum esl: interdum nicipio Arvernorum modico spalio aberat. Verum is
vero dimittere capillos dicebant non tondere, sed paucos antc annos derivatis quae illic slagnabant
demillere et prolixos nutrire, ul Grcgorius Turon. aquis peniius exhaustus, opinionis hujus vaniiatem
non scmel. Quo more si loqui placeat Sidoniitm, ita j) ] ostendit. Sunt qui Papianillae lacuin de Cambonensi
quoque deditionem Gothicam imelliget, quia Golhi accipiant : verisimilius aliquanto. Sed ne huic qui-
criniti. dem, mea sententia, satis congruit Sidoniana descri-
h Grammatico doclori: de cujus doctrina et censo- ptio.
ria severitate in carmine Propemptico : f Ila prorsus Jegendum, non quol solet, ut in
Ac primumDominilarem severi vulgalis hactenus. Cyprianus epist. 76 ad et Magnum :
Inlrabis,trepidantibuSCamcenis. Et solio et phcina opus sit, quibus ablui mundari
= Cum vergit ad tropicum solstitii aeslivi : quo corpusculumpossit. Sermo enim est, non de sigmate
spectant etiam illa Plutarchiiad principem indoclum : seu slibadio,,sed de solio cellae caldariae, quod paulo
nunc eodem sensu solii
'ikios OTavuil/taftaiaSp/itsyto-TOV,
e\apQtisevzoZsftopeiais. ante solii heinicycliuin dixil,
26 d Abest a nonnullis codicibus vox Camerini: sigma a figura semirotunda: a qua et: tori accubitales
in quibusdam aliis expungilur' : ut addita videri seu stibadia sigmata nuncupantur quemadmodum
possit, tanquara glossema municipii. Sunt in quibus porticus Constantinopolitana Juliani apud Zosimum
legatur Amerini, ut jam suspicari lice.it a glossogra- lib. iii, sigma quoque diclaa cst a semicirculi figura.
cella caldaria ejusque
pho scriptura fuisse mnnicipii Arverni. De Arverno In balneis qui lavabant,
quippe oppido agi videtur. solio transibant ad frigidariam, ibique in sellis con-
c Ila scribunt antiqui libri fere omncs. Nomcn ab sidebanl. Tot igilur in frigidaria sellas esse oporte-
Avito ductum, Papianilloepraedii dominac paire; ut bat, quot personis locus erat in caldaria.
apud Ausonium Pauliacus et Lucaniactis a Paulo et K Poetae mtraographi, y«>o)TO7roto0, ridiculi, ipso ii|
 "
475 SlDONn APOLL1NAR1S
mentientes. Absunt lubrici, torluosique pugillatu et, A arcuata intervalla reseralur: nec pilas surl *,
nexibus palaeslritae: quorum etiam viventum luctas, sed columnoe,quasiarchitecti peritiores d sedi" ' m
si involvantur obscenius, casta confestira." gymna- purpuras 37 nuneupavere. In hanc ergo pisciiiam
siarcnorum virga dissoivit. Quid plura? nihil illis • fluenlumde supercilio montis elicitum, canalibusqne|
paginis impressum reperietur, quod non vidisse sit circumactis pcr exteriora natatoriae * latera curva-1
sanctius. * Pauci tamen versicuMlectorem adventi- turt, sex fistuloeprominentes lconum simnlatis capi-'
tium remorabuntur, minime improbotemperamento; libus effundunl; quaelemere ingressis veras denlium
quia eos nec relegisse desiderio est, nec perlegisse crates, meros oculorum furores, certas cervicum
fastidio. Jam si marmora inquiras, non illic quidem jubas imaginabunlur. Hicsi dominum seu domesiica,
Paros, Carysios, c Proconissos, Phryges, Numidae, seu hospitalis turba circumstet, quia prae strepitu
Spartialae, rupiura variatarum posuere crustas; ne- caduci fluminis, muluae vocum vices minus intelli-
que per scopulos JEthiopicos, et abrupla purpurea guntur , inaurem sibi populus confabulatur: ita so-
genuino fucata conchylio, sparsum mihi saxa furfu- nitu pressus alieno ridiculum affectat publicussermo
rem mentiuntur. Sed etsi nullo peregrinarum cau- secrelum. Hinc egressis frons triclinii matronalis of-
linm rigore ditamur, habent tamen tuguria seu ma- fertur ; cui conlinuatur vicinante textrino cella pe-
palia nostra civicum frigus. Quin potius quid habea- R nuaria , discriminata tanlum parietc castrensi. Ab
mus qttam quid non habeamus ausculta. Huic ba- orlu lacum portieus intuetur, magis s rotundatis fu'ta
silicae appcndix piscina forinsecus, seu si graecari h collyriis, quam ' columnis invidiosa monubilibus.
mavis, baptisterium ab Oriente connectitur, quod A parte vestibuli longitudo i tecta interius patet,
viginti circiter modiorura millia capit. Huc elulis c mediis non interpellata parietibus : quae quia niliil
«alore venientibus triplex medii parietis aditus per 'psa prospectat, et k si non hypodromus, saltim cry-

risu raorlui, ut refert Suidas. Eusebius in Chronico e Callimacho xoftmvxBzajnftsvmv : ct xo-

« o-rpoyyxAnv
sub Tiberio, Philistio mimbgraplms natione Magne- lovpiav Hesycbius an-OTOuitav. Par pilarum colum-
sianus, Romwclarus habelur. Mimoriun inventorem narumque, sed conversa antithesis Natali 10 Pau-
facitCassiodorus lib. xiv Variarum ultima. Epiphanius lini:
' <IeManichaeiS : Ta Si SXkast7rstvris ovxav yelao-etev; Namsteterantvaslodeformibusagminepilis,
tof Ta%a TK TOU tWrtwvof stvai avayxaioTepa,r) za Nuncmeliorcdatis eademvicefultacolumnis
TOUTOV pvQoloyias.Cmtera sine risu quis commemorel? Et spatiicepere et luminisincrementum.
cum verisimilioraquodam modovideantur, quw Phili-
hic (abutis suis commentusest. b Coluriis.
ttion, quam quw
* BaTwvyvp.vatriapxosin marmore Anconitano. 1 Insignibus : quales ndhiberi solent in monimen-
De virga autem Servius in i jEneidos : Hodiequetam Q tis. Cyprianus diaconus in Vita S. Caesariilib. i, sub
athielarum, quam gladiatorum certamina virga diri- finem : Et ut conferrel sacris virginibusquas congre-
muntur. Sed lanistarum virga, qua gladialoribus gaveral curam necestariamsepullurw,monubilesarcas
modum adnibebant, rudis proprie dicta. Glossaeve- corporibushumandii de saxis ingentibusnoiiter fecit
teres : Budis p"aS$os, v TWV lirto-TaTwv rS>vjxovojiaxuv. excidi.
b 27 Tetrasticum nempe hujits piscinae foribus I In quibusdam librls, intrinsecus.
impositum, quod inter Sidonii carmina exstat. Tit. k Certa emendatio, qnara liliri omnes scripti asse-
19: rnnt, proquomendosevulgati exbibeiilbippodroiniiiii,
id est circnm. Non ,enim circum intelligii, qui quor-
algentespost balneatorridafluctus,elc. sum in aediumvestibulo, aut quid habet cum crypto-
titrate
es exigit ut Proconnesos scribatur. npoxbwno-os, porticu commune? sed leclam ut dicit longitudinem,
insula maris ^Egaei, candidi marmoris fodina cele- et clausum undcquaque deambulacrum : qualia sunt
bris, ut auctor est Strabo lib. xm. in veslibulis niagnatum, aut qualia quaestadia opar-a
AOrnamenta. Sicut enim vesti afferl lumen clavus vocat Tertullianus 28 in 1'bclload martyres. Hy-
purpurae, ut Fabii verbis ular, sic aedibuscolumnae. jiodromus autem ex eo dictus, quod sub eo ince-
Purpurae noroen scriptores ad omnia translerunt, datur, sicut peridromis in xyslo hypaethra ambulatio
quae ornaium decoremque signilicant. Sidonius infra a circumitu , et diadromis a transitu : balnei mem-
epist. 10: Omnes nobiliumsermonumpurpurw. Ciccro brum in llippia Luciani. Non laluiteavox Angclum
in Oratore : Quos numeros cum quibus tanquam pur- DeCembrium,qui lib. v .hyptidromum distinguit ab
pura miscerioporteat.Lticiamts in Hippia de membris n** hippodromo: nec saeculisui erudilissimuraAldelmum,
balnei : *o S£svSovoixosXOXWTO?, «WTOV TS KoXi.iv apud qtiem in libro de Virginitaie Babylas martyr
iev&iito-ros, xal d>sTzopovpaSirrSio-plvos.In onyche ad palalinas ducitur zelas, et imperialisveslibuiihypo-
demura gemmaquam Barnniicardinalis oplimi bene- dromum. In quibus verbis imaginem vides porticus
ficentiaedebemus, artificis manu sculpla baec legun- Sidonianae: et si snam Sidonius, quia nihil prospe-
tur, EYTTXEI,MAK.EAON, H KOP*TPA TONAAEA*QN. ctabat, crypioporticum appellare malit. Plinius vero
Sit felix, Macedo,purpura, hoc est decus et gemma, junior, a quo vocemhanc baud dubie muiuaius est,
frdtrum. in descriptione Tusqanicaevillaesuaelib. v, epist. 13,
4 In aliquibus libris fluvium. hypodromumvocai hativam porlicum.consertis inler
' In libris tiltora. se ac refiexis arborum fruticumqueramis contexiain;
aliquibus
s Collyna quid sint hoc loco non capio. Scriptum quales quaein bortis natura vel arte fieri solent, et
credidenm a Sidonio coluriit. Intelligit enim pilas ex qualem inVoroango Appollinarissui praediodepingit
pluribus saxis in orbcm accisisexstructas : quas ideo Sidonius in Propemplico. Talis et vitea porticus Cy-
columnis opponit, ut paulo superius nec pilw sunt priano in epistolam ad Donatum. Dant, inquit, seces-
mediee, sed columncc; quia columnaeex unico fiunt sumvicina secrela : »bi dum errqtici palmilum lapsus
lapide, pilae e multis. Saxa autem in orbem caesa nexibusptndulis per arUndinesbajulas repunt, vileam
non polerant aptius appellari quam rotundata colu- porticumfrondea tecta fecerunl. Piinii verba interpre-
ria. Colura enim dicuntur quae extrema sui parte tatione non egcnt : ascribam tamen, tit ex iis statim
truncantur, et xolovpaiavrrhpav interpretatur Suidas liqueat,jure illi per Sidoniurareddendara esse vocem
477 EPISTOLARUMLIB. n. 47»
ptoporticus meo mihi jure vocitabitur. Hacc tamen A i blaterantes, cycnos atque anseres concubia nocte
aliquid spatio suo in extimo deambulacri capite de- clangentes, interapesla gallos gallinaceos concinen-
frudans, efficit membrum bene frigidum, ubi publico tes, 39 oscines corvos voce triplicata puniceam sur-
lectislernio exstruclo , clientarum sive nuiricum Io- gentis aurorae facem consaluiantes; diluculo ante
quacissimus chorus receptui canit, cum ego meique philomelam inter frutices sibilantem, b prognem
dormilorium cubiculum petierimus! A cryptoporticu inter asseres minurientem ? Cui concenlui licebit ad-
in hiemale triclinium venitur, quod arcuatili camino jungas fistulaesepiiforis armentalem camoenara,quam
saepeignis animalus pulla fuligine infecit. Sed quid saepe nocturnis carminum certaminibus insomnes
haec tibi, quem nunc ad focum minime invilo? quin nostrorum moniiura Tityri exercent, inter greges
potius ad te, tempusque pertinentia loquar. Ex hoc tinnibulatos per depasta buceta reboantes: quae la-
triclinio fit in diaetam 38 sive ccenatiunculam men varia vocum cantuumque c certamina, profun-
transitus, cui fere tolus lacus, quseque tola lacui dius confovendo sopori tuo lenocinabuntur. Porli-
patet. In hacstibadium, etnitcnsabacus: in quorum cibus egresso, si portum lilloris petas, in area virenli,
aream, sive snggestum, a subjecta porticu sensim, vulgare quanquam, non procul nemus: ingentes tiliae
non breviatis angustatisque gradibus ascendilur. Quo duae, connexis frondibus, fomitibus abjnnctis, unam
loci recumbens, si quid inter edendum vacas, prospi- B I umbram non una radice conficiunt: in cujus opaci-
ciendi voluptalibus occuparis. Jam si libi ex illo tate, cum me meus Ecdicius illustrat, pilaevacamus:
conclamantissimo fontium decocta referatur, videbis sed hoc eo usque, donec arborum imago contractior,
in calicibus repente perfusis nivalium maculas ac intra spatium ramorum recussa cohibeatur; atque
frusta nebularum; et illam lucem lubricam poculo- illic aleatorium lassis constimpto sphasrislerio faciat.
rum, quadam quasi pinguedinesubiti algoris hebeta- Sed quia tibi sicut aedificiumsolvi, sic Iacura debeo,
tam. Tum respondentes poculis potiones, quarnra quod restat agnosce. Lacus in Eurum defluus meat,
rigentes cyathi siticuloso cuique, ne dicam libi gran- ejusquearenis fundamenta impressa domicilii, ventis
diter abstcmio, metuerentur. Hinc jam spectabis ut motaniibus aestuansbumectat alluvio. Is quidem sane
promoveat alnum piscator in pelagus; ut stataria circa principia sui, solo palustri voraginosus, et ve-
reth suberinis corlicibus extendat, aut signis per siigio inspectoris inadibilis est: ila litni bibuli pin-
certa intervalla dispositis , traclus funium librentur guedo coalescit, ambientibus sese fontibus algidis,
hamati: scilicet ut nocturnis per lacum excursibus littoribus algosis. Attamen pelagi mobilis campus
rapacissimi a salares in consanguineas aganlur insi- cymbulis late secatur pervagabilibus, si flabra po-
dias. Quid enim hic congruentius dixerim, cum suere. Si turbo Austrinus insorduit, immane tur-
piscis pisce decipilur ? Edulibus terminatis, excipiet C
( gescit; ita ul arborum coniis quae margini 40 'nsi-
te diversorium , quia minime aestuosum , maxime slunt, superjecloe asperginis fragor itnpluat. Ipse
aestivum.Nam perhoc, quod in aquilonem solum auiem secundum mensuras quas ferunt nauticas, in
pateseit, habel diem, non habet solem , interjecto decem et septem stadia procedil. Fluvio intratur,
consislorio perangusto, ubi somnolentiae cubicula- qui salebratim saxorum obicibus affractus spumoso
riorum dormitandi potius quam dormiendi locus est. canescit impulsu, et neclongum scopulis praecipitibus
Hic jam quam volupe cst auribus insonare cicadas exemptus, lacu conditur : quem fors fuat, an incur-
meridie concrepantes, ranas crepusculo incumbente rat, an faciat, prxterit cerle, coactus per cola sub-

quam ex ejus scrinio deprompserat. Nam apud Pli- Ano TnioY.

nium quoque hippodromus inepte legitur pro hypo- " Hujus piscis meminit Ausonius in Mosella:
dromo. Sic igitur babent. Hanc disposilionemamwni- salar distinclustergora gutlis.
teclorum Purpureisque
talemque longe tateque prwcedit hypodromus.
Medius patescit, statimque inlrantium oculis totus of- Quo indicio purpurearum notarum, et quia ex salare
ferlur. Platanh circuilur : itlw hedera vesliuntur, farionem, ex farione salmonem fieri docet, salares
ulique snmmwsuis , ita immalienis frondibus virent. r, j. tructas esse multi conjiciunt, quo salmonataevocan-
Hedera truncum et ramos pererral, vicinasqueplatanos tur, 29 el in salmonem transire credunlur. Alanus
transilu suo copulat. Has buxus inlerjacet : exferiores ab Insulis de planctu naturaa: lllic tructuta sinus
buxot circumvenitlaurut, umbrwqueplatanorum suam marinos ingrediens in wquore baptizata salmonh no-
confert. Rectus hic hypodromilimes.In exlrema parle mine censebatur.
hemkyclo frangilur, mutalquefaciem : cupressis atn- b Minuriunt hirundines Sidonio, Spartiano in Geta
bitur el tegiiur, densiore umbra opacior nigriorque. palumbes. Scite utrumque : nam minuritio et mino-
Ac hujUsioodiponicum Plato xarao-TsyovSpoixovdi- rum avium cantum omnem significat, et flebilem,
cere videtur in Euthydemo, SIVSMOVTS 5S, inquit, 7rs- qualis est gemitus palumbium. Ita grammatici Graeci
pnzaTiirnvsv yjnTao-Teya Spofitu.Porro autem ul hip- fitvu^t^stvexponuntTbripip-axat^S7rroviSstv,)}Qpnveiv.
podromus in his locis pro hypndromo, sic apud Pli- Cicero i de Oratore : Hoc nos, inquit,' si facere veli-
nium alterum lib. v, cap. 32, Hippius mons, et apud mus, anle condemnenturii quorum causasreceperimus,
Ptoiemaeumin descriplione Bilbyniae-imuo?TcoT«[j.bs, quam toties quoties prwscribilur pwana aut minuritio-
Bippiusfluviusperverse legitur pro Hypius.De Prusa nem citarimus: duo genera conjunxit, paeana, qui
enira urbe agunt, quaedupiex eral in Bithynia ; una concilatioris vocis esi cantus, et minuritionem, quae
sub Olympo roonte, allera ad Hypium fluvium. Sic remissioris. Plutarchus de discrimine adulatoris el
enim scribendum hoc nomen docet inscriptio vc!e- amici : Ot no^),ot(3ao-tXseov ovx 'Awo^wvsfftsv av fttvu-
rum nummorum L. Veri et Diadumeniani IIPOTSIEQN pta-o>o"i, Atovuo-«tSs av p.sQva,Q£>viv, 'HpaxXst? Se av
IIP02TntQ, et vetus quoque lapis Romaein quo di- jr«Xat<uo-t.
stinguuiitur IJPOTSAEISAHOOATMHOT, ei rtPOTSAEis c In aliquibus libris, modulamina.
479 SIDONIIAPOLLINMHS 480
terranea deliquari, non ut fluctibus, sed ut piscibus,A tibi amplius conferre poluerunt, quam ut si id no-
c
pauperaretur : qui repulsi in gurgitem pigriorem, luissimus, transiremtis invili. lllud peculiare tuum
carnes rubras albis abdorainibus extendunt. Ila illis est, illud graliae singularis, quod tam qui te aemu-
nec redire valentibus, nec exire permissis, quemdara lenlur non habes, quam non invenis qui sequanlur.
vivum et circumlalitium carcerera corpulentia facit. Vale.
Lacus ipse qua dexler, incisus, flexuosus, nemo- EPISTOLA IV.
rosusque; qua Iaevus, palens, herbosus, sequalis. Sidonius Syagrio suo talutem.
jEquor ab Africo viride per littus , quia in undam Vir clarissimus Projectus domi nobilis, ct palre
fronde porrecta, ut glareas aqua , sic aquas urabra palruoque spectabilibus , avo eliam pracstanlissimo
perfundil. Hujusmodi colorem ab Orienle par silva- sacerdote conspicuus, amicitiarum tuarum, nisi re-
rum corona conlinuat: per Arcloum lalus, ut pelago spuis, avidissime sinibus infertur: el cum illi familiao
natura, sic species; a Zephyro plebeius et lumultua- splendor, probitas morum, patrimonii facultas, ju-
rius frulex, frequenterque leraborum superlabentum venlutis alacritas, in omne decus pari lance conqua-
ponderibus inflexus. Hunc circa lubiici scirporum drcnt; ita demum sibi tamen videbilur ad arcem fa>
cirri plicanlur simulque pingues ulvarum paginaena- sligatissimae felicitatis evectus, si gratiae luae sodali.
lant, salicumque glaucarum fota scmpcr dulcibus B late potiatur. Oplantii clarissimi viri nuper vita
aquis amaritudo. In medio profundi brevis insula, functi filiam (quod Deo prosperanle succedal) lice*
ubi supra molares naiuraliier aggeratos, per im- in conjugiumpetierit, oblinueritquea matrepupillae;
pactorura puncia rcntorum navalibus trita gyris meia parum lamen votorum suorum promotura censet
protuberat, ad quam se jocunda ludenlum naufragia effecium, nisi assensum (uum stiper bis emnibus, -
collidunt. Nani moris istic fuit senioribus nostris seu sedulitate sua, seu precalu nnslrae intercessionis
a agoncm Drepanilanum Trojanac superslitionis 41 adipiscitur. Namque ipse quantutn ad institulionem
imitari. Jant vero ager ipsu (quanquam boc supra spectat pnellae in 43 locutn morlui patris curarura
debitum), diffusus in silvis, pictus in pralis, peco- participalione succedis, conferendo virgini parenlis
rosus in pascuis, in pastoribus peculiosus. Sed non affectum, patroni auctoritatem, lutoris officium.Quo-
amplius moror, ne, si longior siylo (erminus, rele- circa quia dignus es ut domus tuae celeberrimam
gentem lc autumnus inveniat. Proinde mihi tribue disciplinam, etiara procul positorum petat ambitus,
veniendi celeritatem, nam redeundi moram libi ipse sicut decet bonarum partiura viros, benignilate re-
praestabis : dalurus hinc veniam , quod brevitatem sponsi proci supplicis verecundiam munerare; et qui
sibi debilam paulo scrupulosior epistola exccssit, ita expeiilus deberes illi expetere pollicendam,
dum totum ruris silum sollicita rimalur, qutc tatnen C securtis permille promissara : quia sic te condi-
submovendi fasiidii studio nec cuncla pcrstrinxit. tioni lmic merilorum ralio pracfecit, ut ncc su-
Quapropler bonus arbiter, et artifcx lector non pa- perstili Oplantio in liberos suos decucrit plus licore.
ginam quae spaiia describil, sed villam quac spaliosa Valc.
describilur, grandem pronunliabunt. Vale. EPISTOLA V.
EPISTOLA III. Sidonius Petronio suosalulem.
Sidonius b Felici tuo salutem. Joannes familiaiis meus inextricabilem labyrin-
Gaudeo te, domine major, amplissimae dignitalis thum negotii mulliplicis incurrit, et doncc suarum
infulas conseculum. Scd id mihi ob hoc solum de- merita cliartarum, vcl vestra scienlia, vel si qua est
stinato tabellario nuntialum non minus gaudeo. Nam vcstroe,si lamen cst nlla, similis inspexerit, quid re-
licet impraesenliarum sis poiissimus magisiraius, ct spuat quidve oplet ignorai. Iia se qtiodam modo
in lares Philagrianos palricius apex tanlis posl sae- biperliloe litis forma ccnfundit, ut propositio sua,
culis, tua lantiim feliciiateremeaverit: invenis tamen, quem actionis ordinem propugnatura, quem sit ini-
vir amiciliarura servantissime, qualiter .honorum pugnalura, non noverit. Pro quo precem scdulam
luorum crescat communione fasligium, raroque fundo, ut perspeciis chartulis suis, si quid jure com-
"
genere exempli altiiudinem. luam humiliiate subli- pctit instriiatis; quat qualilerve sint objicienda,
mas. Sic qnondam Q. Fabium magislrum cquiium quac refellenda monstrantes. Non enim verebimur,
dictatorio rigori, ct Papiriaitae superbiae favor pu- quod causae isiius cursus, si de vesiri manaveril
blicus practulit. 42 Sic et Cn. Pompeium super fonte consilii, ulla conlrastantium derivatione tenue-
aemulosexlulit nunquam faslidila popularitas. Sic lur. Vale.
invidiamTiberianam pressit univeisilatisamore Ger- 44EPIST0LAVI.
manicus. Quocirca nolosibi do successibus tuis prin- Sidoniut Peyatio suo salutem.
cipalia beneficia plurimum blandiantur; quae nibil Proverbialiter celebre est saepe moram esse me-
a Ludricam nauraachiam, qua iEneas ad Drepanum tulatur, non est consulatus, ad quem Feliz nunquam
Siciliae,
b Magn3palri parentavit, de qua Eneid. v. pervenit; sed patriciatus, cujus praeterea testis est
Felici, Magniexconsulis filio. Hos enim a Gennadius in Fausto.
Philagrio patricio oriundos diserle scribit Propem- c Fuit lamen posiea patricius et ipse Sidonius, ut >j
j
plico, ul Avilum quoque Augustum in panegyrico. patet ex cpist. 16 ad Papianillam, lib. v, et ex Ma-
Sed de Felice plura carmine 9, quod tolum illi dica- merti Claudiani dedicatoria ad Sidonium.
tmn est. Amgtlissimaporro dignitagquam Felici gra-
4fji EPISTOLARUMLIB. II. 482
ttwem , sicuti et nunc experti sumus. Menstruanus A ^ EPISTOLA VIII.
aiuicus tuus longo islic lempore inspecftis, meruit Sidoniut Desideratosuo talutem.
inler personas nobis quoque caras devinctasque cen- Moestissimushaec tibi nuntio. Decessit nudius ter-
seri : opporlunus , elegans , verecundus, sobrius, tius, non absque justitio, a matrona Filimalia, mori-
parctis, religiosus, et his morum dolibus praditus, gera conjux, domina clemens, utilis mater, pia filia:
ut quolies in boni cujusque asciscitur amicilias, non cui debueril domi forisqiiepersona minor obsequium,
amjilius consequatur bcneficii ipse quam tribuat. major officium, aequalis affeclum. Haec cum csset
lloec libi non ut ignoranli, sed ut judicio meo salis- unica jamdiu matri amissae, lacile diversis blandi-
facerem, scripsi. Quamobrem triplex causa laetandi: menlorum generibus effecerat, ne patri adhuc juveni
libi prima, cui amicos sic aut instituere, aut eligere sobole, sexus alterius desideraretur. Nunc aulem per
conlingit; Arvernis secunda, quibus hoc in eo pla- subita suprcma virium coelibalu,patrem orbitale con-
cuisse confirmo, quod le probasse non ambigo; illi fodit. His 46 addilur, quod quinque liberum parens
tertia, de quo boni quique bona quocque judicave- immaluro exitu reddidit infortunatam fecundiltitem.
runl. Yale. Quiparvuli, si matre sospite perdidissent jamdiu
EPISTOLA VII. debilem patrem, minus pupilli existiraarentur. Hanc
B tamcn, si quis baud incassum bonor cadaveribus
Sidonius Explkio suo salutem.
impenditur , non vcspillonum sandapilariorumque
Quia justttia vestra jure fit universilali per com- ministeria ominosa lumulavere : sed cum Libilinam
plura recli experiraenla vencrabilis, idcirco singulas ipsam flcntes omncs externi quoque pren.sitareni,
quasque personas id ipsum cfflagitantes in examen remorarentur, exoscularentur, sacerdolum propin-
vestrum libens et avidus emitto, tjuamprimum am- quorumqiic manibus excepla, pcrpeluis scdibus dor-
biens, me discussionis, illos sirnultatis onerelaxari: mienti similior illata cst. Post quae, precaiu parcntis
quod demum ila sequetur, si non cx solido querimo- orbati, nacniam funebrem, non pcr elegos sed pcr
nias partium verecundus censor 45 excludas : bendecasyllabos, marmori incisam, planclu |irope
quanquam et hoc ipsum, quod copiam lui jurgantibus calente diclavi. Quam si non satis iihprobas, costeris
difficileconcedis, indicium sii bene judicaluri. Quis epigranimaium mcorum voluminibus applicandam
enim se non ambiat arbitrum legi, aut prelio aliquid mcrcenarius bibliopola suscipiet. Si quid secus, suf-
indulturus, aut graiioc?Igitur ignosce ad lam sanctac ficit saxo carmcn saxeum coniineri. Hoc enira cpi-
conscientioepr.xrogativamraplim perniciterque pro- tapbium cst.
perantibus : quandoquidera sentenriam tuain, ncc Occasuceleri feroqueraplam
Nalisquinquc,patrique,conjugique,
viclus ut stolidus accusat; nec viclor ut argutus irri- puC Hoc(lentispalriaemanusloearunl
det; veritalisque respectu dependunt tibi addicti rc- MatronamPhilimaliamsepulcro.
0 splendorgeneris, decusmariti.
vcrqntiam, graliam liberati. ProinJc impense obse- Prudens, casta,decens,severa, dulcis,
cro, ul inter Alelhium et Paulum, quoeveniunt in At|ue ipsissenioribussequenda:
Discordantiaquaasolent putari,
disceptationem, mox ut utrinque fuerint opposita, Moruincommoditatecopulasli.
discingas. Namquc, ni fallor, supra decemvirales, Nam vitaecomitesbonaefuorunt,
Libertas gravis,ei pudorfacetus.
pontilicalesque sententias , aegritudini lntjus propeI Hinccst quod decimamluaesalull
inierminabilis jurgii, snla morum tuorum lemperan- Vix actamtrieteridem dolemus,
Atque in temporibusvigentisaevi,
tia solita judicandi salubritate medicabitur. Vale. b Injuste tibi jusla persolula.
a Pro Philematia. Priscum et verum nomen erat. Aelia Philematio in anliquis lapidibus reperi-
Philematium : quomodo a' Luciano scribitur in dia- tur, et 30 Tuia Pbilematio in hoc Dceciensi,
logo Charmidiset Tryphacnac,quem claudithis ver- TITIA
bis : *ita](iiaTiovSs izo^ilayraipeTa>.Dicta enim Phile- PHILEMATIO
niatium u7roxo/>io-Tizwj ab osculo : quod iunuil Lucre- VIVA SIBI
tius illo versu lib. IV: D ET S13ISFECIT.
Simula••JwH ac satyracst, labiosafUr^a: Utriusque antem exemplum exstat in altero lapide
eadem forma quaChelidonium, Eustochium, Glyce- riam pervetusio, nostra memoria in urbe ad porlara Sala-
effosso : in quo exsculpti sunt duo conjuges col-
rium, Musarium, Cymbalium, et alia seu vera seuII liberti, et sub uiraque
ficta nomiua muiierum : quoe posterior oelas aliterr effigie singula cpilaphia rudi
incisa. Muliebris auteni hoc cst iiiiijum,
inflexit, ut Philematia, Chelidonia, eodemque modo 0 opere .
coeteracappellarentur. Sed pro Philcmalia I ilimalia,, AUBELl.V L. L. PIHLEMATIO.
; et pro Philemaiio Filimaiius tandem scribi coepU,
;retcnto Graecacvocis sono, non ortbographia et quan-1 Viva1'hilematumsum Aureliano ninilata,
titate. Ita enim Filimatius in codice Tbeodosiano ie-|" Casta,pudens,volgeinescia, feida viro.
gitur comes sacrarum largitionum sub Gratiano:; b Communis hocc querimonia in mortc immatura
. iiem apitd Sidonium lib. i, epist. 3, et lib. v, cpist.l. snblaiis. Ilinc illa in antiquis monumentis, Maleju-
17, ubi Filimatii mentio cst hujusce, opinor, Fili- dicantibus fatis , ci, Sublata est oculis fato dktante
matiaenoslracpatris. Jam vero non solum Philema- i- iniquo. Elegans in hoc genere * Abgari regii juvcnis
tium apud veteres femina dicebatnr, verum etiamn ejiitaphium, quod Itomaepaucis abhinc annis ad D.
Philematio. Sicut enim Venuleia Philemaiiunt, sicc Pauli basilicam erulum meminimus, dignumque vi-
" De islo ;- scusWise in epistolaad V.C.JoannemMassonde uumrao
Abgaroregiojuvene cujusepitapbiumhieex-
bibet Sirmondus.videststuiaeconjeceril cmditus Franci-t- Abgariregis, editaOxoniaa1736,pag. 21.
483 HDOMTAPOLLIMRIS 484
47 Placeat tibi carmerJ nec ne,' tu propera,' civita-,A rat ex aequo divisioni lancera ponere vicissitudo, li-
temque festiuus invise. Debes enirn consolationis cet uni domui mecum, alteri cum meis viuculum
offfciumdttorum clvfum'domrbus affTrctis.Quod ita foret propinquilaiis: quia Ferreolo, praefectorioviro,
sclvas, Deutti quseso, ne unquam tibi redhibeatur. praetsr necessiludinem sibi debitam, dabat aelas et
dighitas primi inviialoris praerogativam. Ilicei a de-
EPISTOLA IX. liciis in delicias rapiebamur. Vix quodcunque vesti-
Sidoniuta Donidio suo talutem. bulum intraturn, et ecce htic sphaeristarura contra-
Quxris eur ipse jarn pridem Nemausumprofeclus stantium paria inter rotatiles cuastropharum gyros
veslTaserumobadventum desideria producam. Reddo duplicabantur, huc inter aleatoriarum vocum compe-
causas reditus tardioris, nec moras meas prodere titiones, frequens crepitanlium fritillorum tessera-
moror, quia quaemihi dulcia sunt, tibi quoque. lnter ruraque strepitus audiebalur. Huc libri affalim in
agros amoenissimos, apud humanissimos dominos promplu : videre te crederes aut grammaiicalesplu-
Ferreolum et Apollinaremtempus volupluosissimum teos, autc Athenaei cuneos, aut armaria exstructa
exegi. Prasdiorumiis jura contermina, domicilia vi- bibliopolarura. Sic tamen quod qui inter matronarum
cina, quibusb interjecta gestatio lassat pedilem, nec cathedras codices erant, stylus iis religiosus invenie-
sufficitequitaturo. Colles aedibussuperiores exercen- B ] balur : qui vero per subsellia patrumfamilias,ii co-
tur vinitori et olivitori. Aracynthum et NySam,cele- thurno Latialis eloquii nobilitabatur. Licet quaepiam
Brata poetarum carminibus juga, censeas. TJnidomui voluraina quorurapiara auctorum servarent iu causis
in plana patenliaque, alteri in nemora prospectus ; disparibus dicendi parilitatem. Nam similis scientiae
sed nifailominusdissiroilis situs simililer oblectat. viri, hinc Augustinus, hinc Varro; 49 h'nc Hora-
Quanquam de praediorura quid nunc amplius posi- tius, liinc Prudcntius lectilabantur. Quos inter Ada-
tione, cum restat hospitalitatis ordo reserandus? Jam manlius Origenes, f urranio Rufino inlerpretatus,
primum agac issimis in hoc exploratoribus desiina- sedulo fidei noslrae lectoribus inspiciebalur. Pariter
tis, qui reditus nostri iler aucuparentur, domtis utra- et prout singulis cordi diversa censenles sermocina-
que non solum (rabiites aggerum pubiicorum, verum bantur, cur a quibusdam prolomystarum, tanquam
4&eliam calles compendiistortuosos, atque pasloria saevus cavendusque tractator improbaretur : quan-
diverticula insedit, ne quo casu dispositis officiorum quam sic esset d ad verbum sentenliamque transla-
insidiiselaberemur. Quas incidinius, fateor, sed mi- tus, ut nec Apuleius Phaedonemsic Platonis, neque
nime invili : jusquejurandum confestira praebere Tullius Ctcsiphontem sic Demosthenis in usum re-
compulsi, ne priusquam septem dies evolverentur, gulamque Romani sermonis exscripserint. Studiis
quidquam de itineris nostri continuatione meditare- C liisce. dum nostrum singuli quique prout libuerat,
mur. Igitur mane quotidiano, partibus super hospite occupabantur, ecce et ab archimagiro advenlans,
prima et grata contenlie qusenampolissimum ante- qui lempu^ insiare curandi corpora moneret: quem
rius edulibus nostris cuiina fumaret -.nec sane pote- auidem nuniium e per spatia clepsydrae horarum
delur quod buic loco intexatur. Est ergo hujus- Fuit autem Athenaeum publicum urbis gymnasium
jaodi. litlerarum, quod Uadrianus Aug., ut Aurelius Victor
'EXTOV iiz' EIXOO-TW
iMivas STOf"jiSyapos,evQa tradit, Graecorilu conslituit. Qua in urbis parte non
indicat: fortasse in regionc 8 fori Romani. Nam eo
Tapj^uS»,aotpStvwj sVsx^wo-e fttTOf. sane loco ludos litterarios coliocat P. Victor et mancl
Tfi fflovoj-
o>sdStxbsTts omia-Seasv ao%o»svovfS>s, illo in iractu ad radices Avenlini scholae Graecorum
AuTcrjo-as'TOyevosxat filiovs irapovs.
nomen in aedeS. Mariac: ubi et B. Augustinum do-
Tufi6ovSe 'AvTwvstvof eS>QSTO TOUTOV aSsXfSt, cuisse ferunt, qnein in AlhenccoRomanorethoricam
0W«vo repbiifiaaikevs"AS-yapOf «v yevevaS'•
professum fuisse obscurum non esl. Atlienoeiautem
Quisex, bisquedecemcompleveratAbgarusannos,, meminit inier coeterosDio apud Xiphilinum de Diiiio
Parcarumuuro esl hicsilus imperio. Juliano : Suva^a-yiwv n'[jJissis TO'A9>jvai«v,xalovftsvov
Frinraevam exstinxitlucemcuilivoriiiiquus, KTZO rfis sv auTwKaiStvop.hiuv aaxricretas•Not contul,
Mceroreafficienset genuset socios. -. inquit, in Athenmumconvocat^cui loco nomen esl ab
Germanohunctumulamfralridedit Antoninus, ** exercitalioneeorum qui in ipto erudiunlur.
Abgarus olimrex queisgeuitor fuerat. d Origenis plurima inlerpretatus est Rufinus.
a Viro spectabili, civique Arverno, ut conjecturai Cujus versionem mirum est a Sidonio lau-
lantopere
est ex epist. 5, lib. m. Hsec autem scripta est int dari; cum Hieronymus delibris ns/si kpyS>vtestelur
agro Nemausensi, e villis Apollinaris et Ferreoli,, multa ab iilo interpolata, detracta, additu, infamem-
quas describit. eam interpretationem appellet in epitapbio Mar-
b Nunc locus et spatium in quo gestari licet: sicutt quecellae. Sed mirari desino, cum redit in mentemno-
in Romana inscriptione, IN HOCPOMARIOGESTA-; stros fere Gallos et Occidentalesomnes in Rufinum
i' TIONISPER CIRCUITUMQUINQUIENSEFFICIT propensiores fuisse.
PASSUS MILLE.Alias gestaiio est ipsa exercitaiio,, e Geminum antiqui moris vestigium, clepsydra et
qua gestamur aut vebimur, e.juo, lectica, vel quoviss horse inaequales.Horarum ex aqua, id est clepsydram
genere vebiculi. Sed Sidonius praeterea iransfertt Roraanis priraus fecit NasicaCensor, ut notat Censo-
etiatn ad ambulationem, cum alii distinguant. 31 I rinus : nominat iterum Sidonius epist. 13 ad Serra-
Seneca epist. 55. A gestatione cum maxime redeo,, num. Cassiodorus in ea quam pro Theodorico rege
non niiiius [aligalus quam si tantum ambulassem, , sciipsit ad Gundobaldum. Horologiumaliud, inquii,
quantumsedi: labor enimest diu ferri. Et Plinius lib. ubi solis meatussinesole cognoscitur,et aquh gullon-
XXVII : Imprimis vero prodest ambulatio, geslatio, ett tibus horarum spalia lerminanlur. Aqualile vocat in
ta pluribus modis. divinis Insiitnlionibus. Graeci vSpta.£>poo~x*iztix, ut
»Lib. ix, epist 14 : Alhenwi tubsellia cuneata. Hero Alexandrinus jrvevwttzwvI; 'h.xbi.mdcv elvotva-
 485 EPISTOLARUMLlB. 1L 480
tiicrementa servantem, probabat competenter ingres-;A j tati quem verecundia non adhibel, cbaria posuisset.
sum a quinla digrediens. Prandebamus breviter, Quarum quoque replieatio 51 neret amrjBnanarratu,
copiose, senatorium ad morera, quo insitum instilu- nisi epislolaetergum madidis sordidare calamis cru-
tumi|ue, mullas epulas paucis paropsidibus apponi: besceremus. Sed qui et ipsi in procinctu sumus, le-
quamvis conviviumper edulia nunc assa, ntinc juru- que snb ope Christi actutum nobis invisere placet,
leula varietur. Inter bibendum narratiunculae, qua- expediliustibi ccenaeamicoruro in mea coenaluaque
rum cognilu hilararemur instiiueremurque, quiai commeraorabunlur : modo nos quamprimum hebdo-
eas bifariam orditas, laetiliaperiliaqiic comitabantur. madis exactoespatia complela votivaereslituant esn-
Quid multa? Sancie, pulcbre, abundanler accipieba- rilioni : quia disruptura ganea slomachum nulla
mur. lnde surgentes, b si Voroangi eramus, (hoc unii: sarcire res mclius quam parcimonia solet. Vale.
praedionomen) ad sarcinas et ad diversorium pedemi
referebamus : si Prusiani (sic fundus aller nuncupa- EPISTOLA X.
batur) Tonantium cum fralribus, leclissimos aequae- Sidonius d Hesperio suo satutem.
vorum nobilium principes, straiis suis ejiciebamus,
quia nec faeile 50 crebro cubilium nestrorum in- Amo in te quod litleras amas, et usquequaqne
struinenta circumferebantur. Excusso c lorpore me- B praeconiis cumulatissimis excolere conlendo1 lantse
ridiano, paulisper equitabanvis, quo faeilius peclorai diligenliaegenerositatem per qnam nobis non solum
marcida cibis coeuatoriaefami exaeueremus. Balneasi initia lua, verum etiam sludia nostra commendas.
habebat ulerque hospes in opere, in usu neuter : sedI Nam cum videmus in hujusmodi disciplinam junio-
cum vel pauxillulum bibere desiisset asseclarurai rum ingenia succrescere, propter quam nos quoque
meorum famulorumque turba compolrix, quortimi subduximus feruloemanum, copiosissimum fruclum
cerebris hospitales craicrae nimiura immersoe do- nostri laboris adipiscimur. lllud appone, quod lan-
rninabantur, vicina fonti aut fluvio raptim screbs> lum increbuit multitudo desidiosorum, ut nisi vel
fodiebatur, in quam forte cum cumulus lapidura am- paucissimiquique meram Laliaris linguae proprieta-
bustus demiiterelur, anlro in hemispberii formam> lem de trivialium barbarismorum rubigine vindica-
corylis fiexilibus inlexto, (bssa inardescens operie- veritis, eam brevi abolitam defleamus interilamque :
batur : sic tamen ut superjectis Cilicum velis, paten- sic omnes nobilium sermonum purpuraeper incuriam
tia intervalla virgarum, Iumineexcluso, tenebrantur,, vulgi decolorabuntur. Sed istbaec alias. Interea lu
vaporem repulsura salientem, qui undae fervenlisi quod petis accipe. Petis auiem ut si qui versiculi
aspergine flammalis silicibus excudilur. Hic nobis> mihi fluxerunt, 52 postquam ab alterutro dlscessi-
Irahebantur horae, non absque sermonibus salsis>G mus, hos tibi pro quadam morarum mercede pernu-
jocularibusque; quos inter halilu uebuloestridentis> merem. Dicto pareo, Nam proadituses, quanquam
oppletis, involutisque saluberrimus sudor elicieba- juvenis, hac animi maturitate, ut tibi eliam natu
tur; quo prout libuissel effuso, coctilibus aquis inge- priores gercre morera concupiscamus.** Ecclesia
rebamur, barumquo folucruditatem nostram tergente: nuper exstructa Lugduni est, quae studio papae Pa-
resoluti, aut fontano deinceps frigore, putealique,, tientis sumraura ccepii operis accessit, viri sancti,
aul fluviali copia solidabamur. Siquidem domibus> strenui, severi, misericordis, quique per uberem
medius it Vuardo fluvius, nisi cum deflua nive pastusi mtinificenliiimin pauperes humanitatemquc, non mi-
impalluit flavis ruber glareis, et per alveum perspi- nora bonae conscientiae cuimina levet. Hujus igilur
cuus, quietus, calculosusque, neque ob hoc rainus» aedis extimis, rogatu praefali anlistitis, tumulluarium
pisciura ferax delicatorum. Dicerem et coenas, ett carmen inscripsi trochoeis triplicibus, adliuc milii
quidem unctissimas, nisi lerrainum noslrae loquaci-- jamque tibi perfamiliaribus. Naraque ab hexametris

pxaavresTn TS>V vSpiav upoo-xoizeioivl%ei,n Tts ri[&vivv
a Hoc$esl
Kirapa-t iQ.i*tsizpoo-avayeypaizrat.
undecima nosira. Horarum apud vetcres5 n
usus erat inaequalium: quoeduodenaein dies singulos
ab exortu solis ad occasum numerabaniur, lotidemi
in singulas noctes. Quo fiebat tit pro dierum modoa
vel noctinm incquales essent, nunc breviores, nuncc
longiores. Quod speclans Augustinus de Vera Reli-
gione, Hora, inqiiit, brumalis wstkw comparaia mi-
nor est.Gfieruiii quia sexta illoruni hora in meridiem a
terminabatur, eo liebat ut quinta unde imae afliniss
semper esset. Hanc igilur eamdein denotat Persiuss
sai. 5, quinla dum linea tangitur umbra : in solario
32 scilicet heliolropio scioterico, in quo ejus-
modi horae notabantur. Quinta autem bora prandii.i.
Martialis lib. vm :
Horasquinquepuer nondumtibi nunliat,et lu
Jam convivamihi, Caeciliane, venis.
Ausonius in Ephemeride :
Sosia,prandendumest: quarlamjam totus in horara
Sotcalet, ad quiulamfiectiturumbranolam.
b Praedium id Apollinaris. In Propemplteo ; Las-
sum le Voroangusobiinebil.Nostrum hic inveniesApol-
linarem. Prusianus erat Tonantii Ferreoli. Utraque
s villa ad Wardonem fluvium, qui per VolcasAreco-
micos evolvitur in Rhodanum, vetusto ponte et aquae-
duciu structurae Romante nobilis : quorum. adltuc
reliqua sunt vestigia.
c Supra lib. i, epist. % de Theodorico : Dapibus
expletosomnus meridianus semperexiguus, swpe nul-
lus. Meiidiationem appellant : de qua intelligendus
est Juliani locus ad Libanium. 'Kviyvavx6is rovlbyo-j
izpbapto-Tou o-^sSov.'Aflio-Tiio-af
Ss,izpivavairavo-moQat,
o TO\OITZOV aizoMSaxa. aesterno, inquit, die orationem
legi ante prandium prope integram : potl prandium
vero, anle somnumquod deerat absolvi.
d Is videtur quem lib. tv, epist. 22, virum magni-
ficum appellii, gemmam amicorum liueraruinque.
Huic ergo Hendecasyllabos mitlit, quos de basilica
Lugduni exslrucla condiderat.
<>Quaenamilla fuerit incertum esl. Nam quo minus
u
S. Irenaeibasilica videatur, facit auod ab Arari pro-
487 SIDONH APOL-LiNARIS !'-*.'-'" 48«
eminenlium poetarum » Constanlii et Secundini ^vi-• A Hincsesep^esIatqueeqtfesreBeetit,
cinantia altari basilicoe latera clarescunt : quos in Strideutumet mbderatoressedorum: ,
Curvorumhiuc cjiorushelciariorum, .
hanc paginara admilii nostra quam maxime vere- d ResponsantibuS allelniarip s, j<
cundia vetat, quam suas otiositates trepidanler eden- Ad Ctiristum leval amnicum celeuma.
Sicsic piallite, nauta, vel viator :
tem meliorum carminum romparatto premlt. Nam Namqueiste estlocus omnibuspetendu;
sicuti novam nuptara nihil minus quam pulchrior Omues quo via ducit ad salutem.
pronuba decet : et siculi si vestialiir albo quisque 54Ecceparui tahquam junior imperatis.Tu modo
fuscus, fit nigrior : sic nostra, quanlulacunque est, fac meraineris muliiplicato me fenore remunerandum:
tubis circumfusa potioribus stipula vilescit: quam quoque id facilius possil volupluosiusque, opus est
mediam loco, infimam merito, despicabiliorem pro- ut sine dissimulaiione lectites,. sine fine leclurias.
nuntiari. non imperilia modo, sed et arrogantia fa- Neque patiaris, ut te ab hoc proposito propediem
cit. Quapropter illorum justius epigramraata micant, conjux domuro feliciter ducenda deflectat : sisque
quam isla baec, quoe imaginarie tantum et quodara oppido meminens, quo olira Marlia Horlensio, Te-
modo umbratiliier effingimus. Sed quorsuui ista?1 renliaTullio, Calpurnia Plinio, Pudenlilla Apuleio,
quin potius pauperlinus flagitalaecanlilence culmus Rusiiciana Symraacho legeiuibus meditanlibusque
immurmuret. B candelas et candelabra tenuerunt. Certe si praeter
53 Quisquispontificispatrisquenostri rem oraloriam, contubernio feminarum poeticum'
ColiaudasPalientishic laborem,
Voticompotesupplicalione ingcnium, et oris tui limam frequentiura studiorum
Concessumexperiere quodrogabis, cotibus expolitam, quereris obtundi, reminisce e
jEdes t elsa nilet, nec in sinisirum
Autdextrum trahitur, sed arcefronlis quod saepe versum Corinna cum suo Nasone comple-
b Ortumprospicitaequinoctialem. vit, Lesbia cum Catullo, Cesennia cum Goetnlico,
Intus lux micat, atque liracteatum
Sol sic sollicitalurad lacunar, Argentaria cum Lucano, Cynthia cum Properlio,
Fulvo ut concolorerret in metallo. Delia cum Tibullo. Proinde liquido claret, sludenli-
Distinclumvarionitore marmor, bus discendi per nuptias occasionera tribui, desidi-
Pereurrii cameram,solum,fenestras:
Acsub versicoloribusflguris bus excusalionem. Igitur incumbe, neque apud te
Vernaasherbidacrusla sapphiratos litterariam curara (urba depretiet imperitorum : quia
Flecti per prasinumvitrum lapillos.
Huicest porticus applicatatriplex natura comparatum est ul in omnibus artibus hoc
0 FulmenllsAquilanicissuperba:
Ad cujusspecimenremotiora sit scienliae preliosior pompa, quo rarior. Vale.
Clauduntatria porticussecundie: EPISTOLA XI.
Et campum medium procul locatas Sidonius e Rustico suo salutem.
Vestissaxea silvaper columnas.
llinc aggersonat,hincArar resultat. C Si nobis pro situ spatiisque regionum vicinaremur.
cul absit, parumque ei conveniat situs ecclesiaeSido- echo in ripa. resonat. Et cantici ergo Iemma expres-
nianae. Papirius Massonus de S. Stepliani ecclesia sit, ct voce usus est propria. Est enim proprie celeu*
quac metropoiitana sedes olim fuit, interpretatur. ma carmen nauticum; quod proinde qui canunt
Qtiaecum inler Ararim aggeremque publicura posita naulae, xelevovresLongo dicuntur lib. III notjxsvtx&hi;
sit, Sidonii descriptionem facile recipiet, si exslru- ubi et celeusma elegantissime describit, et ecbo in
cta constet a Patiente, a quo sanc multas plurimis proxima valle ut Sidonius in ripis, celeusmati re-
locis fundatas restitutasque lestis esl epistola ultiraa sponsantem. Sed celeumalis Sidoniani argumentum,
lib. vi. Alleluia ct Dei laudqs erant. Quo more veteres Chri-
a Constantius notus est ex epistola 1 et al.is pas- stiani modulos suos et cantica in Christi sanctorum-
sim. Secundini ul poetae meminit iterum lib. v, que honorem saepe veriebant. Ac ne a nautie d sce-
epist. 8. daraus, Paulinus de reditti Nicetae:
b Cbristianorum sedessacraeab exordio in Orien-
tem converti solitae. Clemens lib. u Consiitutionum, Navitaalsetisolitumceleusma
Concinentversis modulisin hyranos,
*0 otxofflaro> erzip.hxns,xara avarotjxs rerpapp&vos. Et piis duceiltcomitesin sequor
Paulinus epistola 12 ad Severum, Prospectus basilkw Vocibusauras
non, ul usilalior mot est, Orientem spectat. Quod si
quid interpellaret, altare saltem eo oirigebant: quo Item Asterius Amaseae episcopus in Phocara marty-
silu Romae plurima visuntur. Ideo notati quondam rem. NaUTatSs xai rzlarnpes ot iravTa^ou, Ta avvhQn
us tStovojxorAntiocheni, quod ab usilato ritu disce- ,I» xsXsuerfjtaTa, otf TOUJrXou7rovov7rj0oo-avaTrauouatv, s^
derent. 33 Socrates lib. v, cap. $1 :'Ev'AvTto^sia xotvijvTOUuaprvpos f«STs6aXov evfnplav. xai Sta y\i>o--
Ss rris Svpias risxxXwtao.vria-rpafov eyet TVJVfiso-tVou oiif SO-TIVoXwjo *wxaf aurots'ittaSbiievos Nautm, in-
yap rzpbs avaToXafT6 Qvo-iao-rhptov, «).Xaizpbs Suciv quit, et remiget ubique gentium consueta celeusmala,
opa. Judoeorum vero teraplum ad obeuntem coeli quibus navigationistwdium contolantur, ad communemi
ptagam spectabat: quod divinac litene docent, ob- martyris laudetn transferunt, unoque prorsus omnium
servatque inler alios Theodoretus. Nec repugnat Ari- ore Phocas decantalur. Augustinus de Cantico novo :
SleaS ClJosephUS,quivaov7rp6ffTWV SMxai TijvctVKTO-At sil noslra tutela Christi gratia, celeuma nostrum
XavrerpafQat, ad auroram, et Orientem conversum dulce cantemusAlteluia, ut tmliac tecuri ingrediamur
fuisse scribunt: quia de vestibuli noii de frontis pro- sempiternamac felicissimampatriam.
spectu loquuntur. e Burdegalensi. Lib. vm, epist. 11. Sed alii
c Colamnis e marmore Aquilanico in Pyrenacijugis terea ejus nominis in Gallia paulo ante Sidonium prae- ,
ii-
caeso; quarum eliam raentio in Vita Hilari papoe,in lustres vixerunt, ulDecimiusRusticus, dequo lib. v,
qua nominantur coluranae Aquitanicae, Tripolitae et epist. 9 et Rusticus episcopus Narbonensis, ad quera
porphyreticae. Aliud est scriptoribusGraecis marmor Leo papa scribit. Quorum utri, an alii potius cuipiam
*AXUT«VO'V,ut Theophani et Cedreno de funere Ana- Rustico tribuenda sit episiola ad Eucherium, quae in
stasii Aug. ab Acyto Sporadum una. codice Gorbeiensi post ejus Quxsiiones in gcriplu-
d Dum nautae, inqttit, alleluia decantant, id ipsum ram subjicitur epistolis Salviant el Hilarii ad Euche.-,
 «89 EPISTOLARUMLIB. II. 490
nec a sc praesentia mutua vasti itineris longinquitate- A 1U0(' invitandi libi in piscationem comcs venire dis-
discriminarelur, nihii apicum raritati licere 55 'ni simulo. Namque n.e multo decumbentibus nostris
roaptae familiaritatis officia permitterem : neque jam1 validiora moeroris relia tenent; quse simt amicis
semel raissa fundamenta certanlis amicitiae, diversisi quoque et externis indolescenda. Unde te quoque
honorum generibus exstruerecessarem. Sed animo- puto, si rite germano moveris aflectu, quo temporis
rum conjunctioni separala utrimque porreclioribusi puncto paginam hanc 56 sumpseris, de rediiu po-
terminis obsistit habitatio, equidem semel devinctisi lius cogitalurum. Severiana sollicitudo conimunis,
parum nocitura pectoribus. Sed tamen ex ipsa com-. inquietaia primum lentae lussis impulsu, febribus
iuunium municipiorum discrelione procedit, quodI quoque jam faligalur, iisquc per noctes ingravescen-
cum amicissimi simus, rariiatem colloqtiii de prolixai tibus : propter quod opiat exire in suburbanum : lit-
t rrarum inierjectione venientem, in reatum voluraus; teras tuas denique cum snmeremus, egredi ad villu-
transferre communem, cum de naturalium rerumi lam jam parabimus. Quocirca seu tu venias, seu
difficultatenec culpa nos debeal manere nec venia. moreris, preces nostras oraiionibus juva, ut ruris
Domine illuslris, gerulos litierarura de disciplinoc '. aurani desideranti salubriter cedat ipsa vegelatio.
tuaeinstitutione formatos, et morura heriliura vere- Certe ego, vel tua soror, inter spera meiumque su-
cundiam praeferentes, opportune admisi, palienter' g] spensi, credidimus ejus taedium augendum, si volu-
audivi, competenler explicui. Vale. piati jacenlis obstitissemus. Igitur ardori civitatis at-
EPISTOLA XII. que torpori, tam nos quam domum lotam, praevh
Sidoniut a Agricotwtuo satutem. Christo, pariter eximiinus : simulque mediocrum
Misistitu quidem lembum mobilem, solidum, lectii consilia vitamus assidentum dissidentumque; qui
capacem, jamque cum piscibus. Tum praetereagu- parum docti et satis seduli languidos multos officio-
bernatorem longe perilum, remiges etiam robustos; sissime occidunt. Sane contubernio nostro jure ami-
expeditosque, qui scilicet ea rapiditate prattervolant ciliae b Juslus adhibebitur, qucm, si jocari liberet in
amnis adversi terga, qua defluil. Sed dabis venia.n,, trislibus, facile convincerem, c Ghironica magis in-
rium euradem, nescio. Hoc tamen 34 loco, nei dum doces potterot. Ora pro me, vere tancte atque
diutius lateat, non ingralum, ulspero, leclori embo- amice Dei, el mihi in Chritto omni cultu sutcipiende
lum producenda putavi. papa.
o Ad quem libri i, epist. 2 Papianillae fratrem
EPISTOLA RUSTICI ADEUCHERIUU.
licet ex his verbis : Ego vel tua soror, qui-
Dominovere sancto papmEucherioRustkus. Tran- conjicere bus iutelligit Papianillam. Severiana vero Sidonii
tcriplit extultanter ac raplimquwdeprecanle me exem- ( filia, de qua, aut altera cognomine, Alcimus Avitus
C
plahda mhisti, illico ad beatitudinemveslramvolumen ad Kuscinamsororem.
utrutnque direxi. Unica vero ilta ac sine comparalione b 35 Admonet Justi hujus medici commemo-
doclrina, qumex utroqueTestamentomagnorumwnig- ratio peraniiqni et eleganlis epiiaphii L.
matum abtolulissimeaperiens quwsliones, amolovela- roedici ?rs«toSsuTou,hoc est Primigenji
mine oculiscordis verum tpirilalis inielligentiwlumen Iguvii circumforanei, quod
apud Umbros ante biennium hoc eflbssum est.
infundit, quam admiralioni milti fueril, manifestius Ejus porro exemplum, quod ex Urbe ad nos misit
declarasse non potui, quam ul eam a me falear non Petrus Marionus,
praeslatili juvenis ingenio et do-
digne potte lauaari. Quanquamquid ego ad attollen- ctrina, sic habet:
dum qum ididisti tolum me ette imparemdicam? Pace
dictumsit omnium qui tttnt optime hit qum liberalia L. SABINUSL. L.
appetlant studia inslituti, nec ab his quidem mira li- PRIMIGENIIJS
brorum luorum prwconia satis digne excoti potse exi- ORTUS AR1GU.VIO MEDICUSFORA
slimo. Quia licel (acilius esse decernamjudkare quam MULTA SECUTUS
dicere, mihi tamen aileo yersuasum esl non estehoc ARTE FEROR NOTANORILIOREFIDE.
facile, ut merilo deflniam,quod nemorectius lam prm- MECONSURGENTEMVALIDAFORTU-
clari operit prwdicalorexisterel, quam ejus invenlorel NAJUVENTA
DESTIVIT RAPIDIS IMPOSITTQUEROGIS
cognitor; quia quod nemo sic poluil invenire, ulique CLUSINOCLNERESFLAMM-tECESSERE
nemo sic laudare. Sed dum hmc lacitus mecumvolvo,
occurril mihi quod in bibliolhecastudiosi swcularium SEPULCRO
lillerarum puer quondam, ut ie wlalis illius curiosilas1T» PATRONUSPATRIO GONDIDITOS-
habel, prmlereundolegistem. Namcum tupra memora- SASOLO.
tw mdit ordinator ac dominus, inter expressas lapillis c Uterque insignis : ac Cbiron quidem adeo
prae-
aut ceris discoloribus,(ormatasque efflgies vel orato- stans medicus, quod Junius Philargyrius observat,
rum, vel etiam poetarum, specialia singulorum auto- ut iE>culapium ipsum docuisse dicatur. Quare Si-
typis epiqrammata subdidistet; ubiad prwjudkati elo- donius de Chironis arte nihil deirahil: sed ut impc-
quii venit poetam,hoc modoorsus est: ritiam Justi medici notet, jocum captat ex altera no-
tione vocis yrsipav, qua deleriorem signilicat, et
Virgiliumvatemmeliussua carminalaudant, multis saepe similes argutias praebuit. Ita entm Diu-
In freta dumfluviicurrent, duinmpntibusunibrse
Lustrabuntconvexa,polusdumsiderapascet, genes Cynicus, auctore Laerlio, 'iSuv TTOTE SUOxsvrau-
Semperhonos,nomenquetuuin, laudesquemanebunt. povs xaxiora s^uypafnp-ivovs,eun, HbreposTOUTOJV ^si-
duos centauros
Ei vere, dummodo orationibus tuis culpa non teneat, puv; Conspicatus aliquando
horum est Chiron?
petiitne
pictot, Vler, inquil, hoc est pejor
quod inler tacrot apicei commeinoralionesque sancto- et inepiior: non centauri nomen, sed picturae vitiunr
rum mundialiuma me scripturarum ponunlnr exem- designans. Par etiam, etSidoniano
pla, tnerilo tnihi doininum Eucherium menterecoknti rbeloris jocus oratione in Asclepiadas, propior Aristidis
meir.oratumin memoriam oput recurril. Nam dum quos ail a
erunl tuperiut cpmprehensa, omnium Chrittianorum patre /Esculapio medicinam edoctos. Nec enirn opus
fuisse ui in Chironis disciplinara traderentur, cum
ore ci amore cebebraberi*,prwdkandus in posleruit domi magisirum
haberent, quo Ch'ron juxia itoineu
i PATRQL. LVIII. 16
491 SIDONIIAPOLLINARIS 492
stilutum arte quam Machaonica.Quo diligenlius po-, i vel secuiorum, $o|us iste paculiaris tuus Maxintus,
stulandus est Christus obsecrandusque ut valetudini maximo nobis ad ista documenlo poterit esse :
cujus curationero cura nostra non invenit, potentia qui quanquam d in arcem praefectoriam, patriciam,
superna medeatur. Vale. cousularemque intrepidus ascenderat, eosque quos
gesserat raagistratus, ceu recurrentibus orbitis inex-
EPISTOLA XIII.
plelus iieraverat: cura lamen venit omnibus viribus
Sidonius Serrano tuo salutem ad principalis apicis abruplum, quamdam pntestatis
Epistolam tuam nobis a Marcellinus Togalus ex- immensx vertiginem sub corona patiebaiur, nec su-
hibtiit, homo perilus, virque arnicorum : quae pri- siiuebat dominus esse, qui non sustinuerai esse sub
moribus verbis salulatione libata, reliquo sui 57 doinino. Denique require in supradicto vitaeprioris
tractu qui quidem grandis est, patroni tui b Petronii graliam, polentiam , diulurnitaleiu , aeque diversi>
Maximi imperatoris laudes babebat. Quera lamen tu principatus c paulo amplius quara bimestris or g:-
jertinacius aut amabilius quam reclius veriusque iiein, turbinem, finem : 58 profecto invenies ho-
felicissimum appellas, propler hoc quippe, cur per miiiem bealiorem prius fuissc, quam bcatissimus
amplissimos fascium liiulos fuerit evectus usqtie ad nominarelur. Igilur illecujus anlerius epnloe, mores,
imperiura. Sed sentenliie lali nuiniuam ego assentior, B pecuniae,pompae, litterae, fasces, palrimonia, patro-
ut fortunatos putem, qui reipublicaepraecipitibus ac cinia fforebant, cujus ipsa sic denique spatia viue
lubricis culminibus insistunt. Nam dici nequit quan- custodiebantur, ut per borarum dispositas clepsy-
lum per horas ferl in bac vita miseriarum vita feli- dras explicarenlur; is nuncupatus Augustus, ac snb
cium istorum, si tamen sic sunt pronuntiandi, qui hac specie palatinis liminibus inclusus, ante crcpu-.
sibic hoc nomen , ut Sylla, praesumunt : nimirum sculum iugemuit, quod ad vota pervenerat. Curaque
qui supergressi jus fasquc commune; summam bea- mole curarura prislinae quielis lenere dimensum
litudinem existiiiiaul, summam potestaiera : boc ipso prohiberetur, veleris actutum regulaelegibus rentm-
satis miseriores, quod parum imelligunt itiquieiis- tiavit, atque perspexit pariter irc non posse ncgolium
simo se subjacere famulatui. Nam sicut hominibiis principis et olium senatoris. Nec fefellerunl futura
reges, iia regibus dominandi dcsideria dominaiitur. moerentein. Namque cum caeteros aulicos honoies
Hic si omiltaraus antccedenlium principum casns, tranquillissime percurrisset, ipsam aulam turbulen-
suura longe inferior erat. Sed Aristitlem ipsum au- *»r>i5paho-ra ^ouXsTaiSoXoCv.Quo nomine Sullain
diamus : Tevop.evavs Se auTOuj- rpifet 6 izarhp svvyeias exagitarunt mulii: sed ad Sidonii mentem Palerculus
xiJTfotf.Kat iizstShSSSJ^STO h jjXtxta,oux sSt3a|aTOxhv lib. ii : Felicis nomen assumpsit: quod quidemusur-
rsxvnv iarpixhv, a\V eSiSalevauTOj- ou yap ftt iv G passetjustissime, si eumdemetvincendielvivendifinem
Xsipoivos sSit (3a8i?stv,ejrovrafotxoiS7rto-TaT»jV ou 7roXu hdbuisset. Non enini est felix qui non seihper felix.
Sh xaT'S7rwvufitioni xsipwv «§» nv Sevrepos- ltoetius de Consolatione i :
» Caussidicus, advocalus : ut lib. IV, epist. 3, de
Quidme felicen:totiesjnclaslis,amici?
:
advocatisArelatensibus Togatorum illic peroramum Qui ceciditstabilinon erat il!e gradu.
In
periiiamconsulereperrexit. antiquo marmore quod d Praefecturae urbicariae, quain pcne adhnc ado-
ad Ennodiuin produximus, Pelilius Processius V. lescens anno et sex meusibus Honorioreguante gessit,
S. logatus inlustris prmfectiprwtorio : el togati prae- lesiis cst, praeter statuae Peironianee in-criptionem,
lorianobatqueurbicarioe praefecluroeincodice passim. haec altera brevior, quae Komaein basilica S. Mariac
Quomotlo et toga ipsa pro advocationc et causidi- majoris exstat, sed a paucis observatur.
cina. Constantius in Vita Gerroahi : Tribunalia prw-
PETRONIUS
feclurw professione advocationis brnqvit. Tocjceprw MAXIMUSV. C
coniis prmminentemprotinus respublka ad honorum
PRiEF. URRI
prmsumpsit insignia. Fuit auteni Marcellino 36 CURAVIT.
patria Narbo-Manius. Qu.ire inter claros Narbonen-
ses laudatur carmine23. Praetorianam quam sub Valentiniauo principe itera-
b Qui caesoPlacido Valentiniano imperii sedem in- vit, el patriciatum iiulicnt novella Valentiniaui ejus-
vasit anno Christi 455- Res nota ex onin,ibushisto- dem 31, quae inscribilur Maximon prarfectopraei. et
ricis. Sed quod vulgaiis hactenus scriptoribus patricio. Consulaluum denique indices sunt Fasti ad
intactum, filium quoque Caesarem habuit Maximus Q annos Christi 453 et443. ltaque in Tironis Prosperi
nomitie Palladium. Quod uni debemus Idatio nosiro ClironicoPiihoeano Maximus vir dicitur gemini con-
integro. Nam qiiod tdaiii titulo excusum esi Chroni- sulatus cl iairiciue diitnilalis. Practer liocc omnta,
cum, Idatiani Chronici tantnm cst breviarium. ln novuiii cl 37 privatis iiiusilanim honoris genus
nostroigiturexemplari.postValeniiniaiii Aug.cacdem Pcironio Maximniributum a Valentiniano vidimus
haec legunlur : Posl qucm mox Maximusex consuli- in nummo a-reo pra?grandi, in quo antica facies Va-
bus iZRomm Augustusappellatur. Qui cum imperator lenliniani vultum exhibet cum solila insrripiione,
factus reliclam Valentiniani sibi duxisset uxorem; et D. N. PLA. VALENTIMANOSP. F. AUG.; altera
filio suo ex priori conjuge Palladio quem Cwtaremfe- Maximumsenalorio habitu in sella sedentem, et vo-
cerat, Valentiniani /iliam in conjugium tra:',iditsel, lumen in ejus dextera, in laevascipinnemcum aquila,
magnorummoluum quot verebatur, perturbalione di- nomine hinc inde ascripto, PEIRONIUS MAXIMUS
stortut, et quia in occitorum per Vateniinianum, et in V. C. CONS.
ipsius interitum Vatentiniani, ambitu regni consilia e Pene trimeslris. Clironicum anonymiim Cuspi-
iceletla patrata coittu]lerat, cum imperium deterere niani : Post interitum Valentiniani imp. tevatus est
vetletet Romam, vix quatuor regni sui mensibus ex- Maximusimp. xvi cal. Aprilis; et occisusest prid. idus
plelh, in ipsa Vrbe tumullu populi et sedilione occidl- Junias. Tres ergo pene nienses:recteque Marcellinus
tur mililari. comes terlio mense membraiimdiscerptum
c Jtissit enim se Felicem appellari. Plutarchiis, scrihit : malelyrannidisCassiodorus, qui intra duo menses, et
ixiXluo-ivIVUTOV tvrvxh Tzpoo-ayopevto-Qat. TOUTO y&p6 Idaiius, qui quarto expleto.
493 EPISTOLARUMLIB. III 491
tissime re\it, inter tumultus miniura, popularium, , \ nabat exemplo, ne cibi ingressi per ora, per vtiinen
foederatorum, quod et exitus prodidit novus, celer, cxirent. Unde post mixtas fietibus preces atque miil-
acerbtis : queiii cruentavit fortunae diu lenocinnitis timoda suspiria, vix absolulus emicalimque prosi-
perfidus finis, quae virum, ut scorpius, ultima sui liens, illa refugit celeritate divitias deliciasque re-
p.irte percussit. Dicere solebat vir lilleralus, atque gales, qua solent appeti : reductus ad desideria
ob ingenii merita quaestorius, partium cerle bona- mediocrium limore summorum , et satis cavens, ne
rum pars magna, a Fulgentius, ore se ex ejus fre- beatuni ullra diceret duceretque, qui seplus armis ac
quenter audisse, cum perosus pondus imperii, vete< salellitibus, et per hoc raplis incubans opibus, ferro
rem securilatem desideraret, Felicem le, Pamocles, pressus, premeret aurum. Quapropter ad siatum hu
qui noo nno longius prandio regni uecessitaicm tole- jusraodi, domine frater, nescio an constet tendere
ravisti. Iste enim, ul Iegimus, Damocles provincia beatos: palet certe miseros pervenire. Vale.
Siculus, urbe Syracusanus, fumiiiaris tyraono Diony-
sio fuit : qui cum nimiis laudibus bona patroni, ut 60 EPISTOLA XIV.
caetera, scilicet inexperlus, efferrel : Vis, inquit Sidonius Maurusio suo satutem.
Dionysius, bodie saliem in hac mensa bonis meis Audio industriae luae volisque communibus, ube-
pariler ac malis uli ? 59 Libenter, inquit. Tum ille riore proventu quam minabatur sterilis annus, rc-
confeslim laetum clienlem, quanquara et attonitum, spondere vinderaiam. Unde et in b pago Vialoscensi,
plebeio tegmine erepto, muricis Tyrii, seu Tarenlini, qui Martialis oelate ciieriore vocilatus est propler
concbyiiaio ditat indutu : el renidentem gcmmis, hiberna legionum Julianarum, suspicor diulurniiis
margaritisque aureo lecto, sericatoque toreumali te inoraturum. Quo loco tibi cum ferax vinea est,
imponit. Cumque pransuro Sardauapalicum in nio- tum praeterea proodium uiagiio non minus domiiio,
rera, panis daretur e Leonlina segete confeclus, iu- quod te tuosque plurifaria frugum mansionumquc
super dapes cultae ferculis cultioribus apponerentur, dote remoretur. Ilicet si horreis apothecisque, seu
spumarenl falerno gemmaecapaces, inque cryslallis penu impleta, deslinas illic usque ad adventum hi-
calerent unguenta glacialibus : binc suffita cinnamo rundineum, vel ciconinum, Jani Numaequeninguidos
ac ihure ccenatio spargerel peregrinos naribus odo- inenses in otio fuliginoso, seu tunicata quiete trans-
res, et madescentes nardocapilios circuinfusa llorum miliere, nobis quoque parum in oppido fructuosaa
serla siccarent : coepit supra tergum sic recumben- protinus ampulabuntur causae raorarum; ut duin
lis repeute vibrari mucro dislrictus e lacunaribus, ip-e iiimirum frueris rure, nos te fruamur, qttibus
qui videbalur in juguluin purpurati jam jamque rui- « ut recognoscis, non magis cordi est aut voluptati
turiis : nam (ilo equinae seiae ligalus, el ita pondere sgcr cum reditibus amplis, quam vicinus aequalis
minax, ut acumine gulam formidolosi Tantaleo fre- cum bonis moribus. Vale.

°Qui sacri palatii quacstorfuerat. Quaesluraautem,
quia litteralos postulat, jignitas dicia est litterarum,
a Senatore i Variar. 12.
b Ita libri omnes, quos vidiraus.Caelerumvici bnjus
horaen hodiernum adhuc incertum. Cura autera si-
gnificet antiquum illius nomen fuisse Vialoscunt,
posiea ob biberna Julii Caesarisdiciura fuisse Mariia-
lem , iioti aspernanda est Savaronis conjectura, qui
Mariiacutn esse putat, vicum agri Ricomngeusis,
Volvico linitimum.

LIBER TERTIUS.
61 EPISTOLA PRIMA.
Sidonius d Avilo suo saiutem.
Mullis quidem vinculis cariialis ab ineunte pueri-
tia, quidquid venimusin juventutem, gratiae sese niu-
luae cura nexuerat. Primum quia malribus noslris ._
summa sanguinis juncii necessiludo. Dein quod ipsi
iisdem temporibus nali, magistris usi, artibus insii-
tuti, lusibus otiaii, principibus cvecti, stipendiis per-
functi sumus : et quod est ad amicitias ainpliandus
Ii s validius efficaciusque, in singulis quibusque per-
sonis, 62 vel expetendis aequalilervel cavendis, ju-
dicii parilitate certavimus. Propter quae omnia, proe-
ter coiiscicntiam quae interius libi longe praestiiniior
eminenliorque, multum voluntaies nostras copula-
verat decur.-arum forinsecus actionum similitudo.
Scd quod fat ndum est, diu erectis utriusque amoris
macbinis, ipse culmina pretiosa posuisti, ectle.iiam
b Arverni inunicipioli , cui praeposilus etsi iinnicriio
videor, peropportuna oblatione locupletandb : cujus
possessioni plurimura contulisti Cuticiacensis pracdii

" Consobrino, ut vioelur : cui gratius agit de Cu- modo nunc a quibusdam usurpari coepit, veierum,
ticiitcensi praedio subiirbauo, quod ille Arvernorum opiuor, niino dixil, sed Arvcrnos integro gentis vo-
Ecclesiaecujus episcopus jam. erat Sidnnius, ex so- cabulo, ut Parisios, Petrocorios, Remos, posiquara
roria haereditate donaveral usiis iuvaluit, ui princeps cujusque populi et cirila-
b Quoeurbs Arverna epist. 12, oppidum Arvernum iis oppdum communi ejus noinine ornarctur. Ita
lib. vi epist. ii tiiu. et lih. vn, cpist. 5. Sic etiam eniin Plimus, Marcellinus, Orosius, Pauliiins, Noii-
Grcgorius Turon. urb.m Arvernicam vocat, Joruan- tia Occidentis el alii Arrernorum urbem, quam Cla
des itrwcmArrernaiem, et civitatem Arvernam,oinnes runi Monieui diciiniis, Arvernos appellaui, Arver-
CUtliadicclo. Aiveriiani absolute, ut Roinam, ijuo- Diiii niiiiiiuaiii.
 s SIDONII APOLLINARIS
495 496
. tuburbamtate, non mmus nostrae proiessionis frater- A arabiendus affectu. «jeus bone! quod gaudium fuit
nilatem loci proximilate dignatus ditare, quara re- laboriosis, cum tu sanctum pedem semirutis moenibus
dilu. Et licet sororiaehoeredilalis duo consories esse intulisli? quam tu ab omni ordine, sexu, actate sti-
videamini, exemplo tamen fidei tuac, superstes ger- paiissimus ambiebare? quae salsi erga singulos libra
inana commota est ad boni operis imitationem. Ila- sermonis? quam te blandum pueri, comem juvenes,
que tibi coelitusjure redhibetur tui facii meritum, gravem senes metiebantur? Quas tu lacrymas, ut pa-
alieni incitamentum. Quo fit ut reperiare dignissi- rens omnium, super aedes incendio prornlas el do-
mus, quem divinitas inusitato successionum genere micilia semiusla fudisti ? quantum doluisti campos
sublimct: quaetamen nec diu distulit religiosam de- sepultos ossibus insepullis? quac tua deinceps exbor-
votionem centuplicatis opulenlare muneribus: quae- tatio, quoe reparationem suadentis animositas ? His
que ut confidimus, nihilo segnius coclestia largietur, adjicitur, quod cum inveneris civitatem non uiiiius
cum terrena jam solverit. Nicetiana namque, si ne- civica simultaie, quam barbarica incursione vacua-
scis, haereditas. Cuticiaci supernum pretium fuit. tam, 64 PAcem omnibus suadens, caritatem illis
Quod reslat exposcimus, ut sicul Ecclesiac nostrae, illos |iatriae reddidisti. Quibus tuo monilu non mi-
ita etiam civilatis seque tibi sit cura coramunis: quae us in unum consilium, quam in unum oppidutn re-
cum olim, lum debebit ex hoc praecipuetempore, ad B verlentibus, rouri libi debent plebem reductaro, plebs
tuum patrocinium vel ob luum patrimonium perli- reducta concordiam. Quocirca satis te toli suutn, sa-
nere. Quod cujus raeriti esse possit, quippe si vestra tis se loti tuos acslimanl: el, quacgloria lua maxima
crebro illud praesentia invisat, vel a Gothis credite, est, minime falluntur. Obversatur etenim per dies
qui saepenuraero63 eliam b Septimaniam suara fa- meniihus singulorum; quod persona setate gravis,
slidiunl vel refundunt, modo invidiosi hujus anguli infirmiiate fragilis, nobililate sublimis, religione ve-
etiam desolata proprielate potianlur. Sed fas cst, nerabilis, solius dilectionis obtentu, abrupisli lol re-
praesule Deo, vobis inler eos et rempublicam me- pagula, tot objecias veniendi difficultates : ilinerum
diis, animo quietiora concipere. Quia etsi illi, vete- videlicet longitudinem, brevilatem dierum, nivium
rum tiniura limitibus effractis, omni vel virlute vel copiam, penuriam pabulorum, laiiiudines sotitudi-
mole, possessionis lurbidae metas in Rhodanum Li- num, anguslias mansionum, viarum voragines, aut
gerimque proterminant : vestra tamen auctoritas hamore imbrium putres, aut frigorum siccitate Iri-
pro dignitale sententiae sic partem uiramqtie raode- bulosas : ad hoc aui aggeres saxis asperos, aut flu-
rabitur, ut ct nostra discat, quid debeat negare cum vios gclu lubricos, aut colles ascensu salebrosos, aut
petitur, et poscere adversa desinat, cum negatur. valles lapsuum assiduitale derasas : per quaeonmia
Vale. . G incommoda, quia non privatum commodum requi-
EPISTOLA II. rebas, amorem publicum retulisli. Quod resial,
Sidonius c Constantiosuo salulem Deum precamur, ut aevimetis secundum vota pro-
Salutal tc populus Arvernus, cujus parva tuguria moiis, bonorum amicitias indefessim expetas, ca-
magnus hospes iinplesli, non arabilus comitalu, sed pias, refcras : sequaturque tc affectio, quam relin-
0 Quac de Vcsogoilioriim in Gallia motibus rum, el Forum Julium Octavanorum cognomen tule-
38 spnrsim a Siilunio sequenlihus libris com- runt a militaribus coloniis sexiae vel «ciava: Icgio-
memoraniur, ca ferc perlinent ad Julii Nepotis im- nis; sic Riterrae seu Ratlirae Septimanorum, Plinio
perium, bnc est ad aunum Christi 474, quo lempore lesie, cl subdilus urbi ager Seplimaniae. Atque hoc
Arverni ab Eurico rege obsessi. Euricus enim, ut sensu Aphrodisium Rilterrensium in Septimania pri-
Joruandes narrat, cuin paucis annis crebras princi- inum episcopum memorant anliqua martyrologi.i, et
pum Roraanorum mutationes videret, rei bene gc- Vita Ludovici Pii Vadalam monasterium in Seplima-
rendacspem adeptus, conlinuo in eorum fines irrupit. nia. Porro Gnthos in eo priniuni provinciae Narbo-
Missus est a Nepote Aug. legatus Epiphanius episco- nensis tractu consedisse, nec desunt qui scribant, et
pus Ticinensis qui pactione cum Eurico feliciler, ut fidem faciunt quae de illis narrat Olympiodorus The-
videbatur, inila rediit ad Nepolem. Acta legalionis bacus apud Photium. Quare haec primum fuil Septi-
perscquiiur Ennodius in Vita Epiphanii. Verum Eu- j. mania Gothorum : postea nomen ad tolam primam
ricus, rupto mox foedere, cum imperium in Rhoda -' Narbonensem transfusura est, quara hodieque Lin-
num Ligerimqua promovere staiuissct, interjectas' guadociam a Gotbis dici voltint, quasi Landgolhiam.
gentcs ai inis aggressus, earum episcopos odio catho- In lestamento Caroli Magni : Purtem Burgundiw cu n
licaepartis homo barbarus et Arianus parlira exsilio, provincia, el Septimania sive Gothia, usque ad Hitpa-
parlim ferro multat. Arvernos, qni reliqui erant in niam Pippinut accipiet. Ita et Gregorius Turonicus,
Roiiianoruni fide obsidet, forliter propugiiante Ecdi- Jonas Aurelian. Nithardus, Joannes VIII, epist. 111,
cio comiie et magistro militum, Sidonii sororio. So- et alii, Scptiinaniam perpetuo sumuni pro priina
luta jam obsidione hosles in hiberna discesseranl : Nirbonensi.
cum Licinianus quaestor ad Gothos Rotna niissus c Lugdunensi, ut adnotatura est lib. i, episi. 1.
Arvernos ex pacto dedi jubel, S donio frustra recla- Scripta post obsidionera urbis Arvernae, cum e<i
mante, qui solum verlere coactus aliquandiu abfuit Constanliiis Lugduno vcnisset. Quare iter asperum
a snis. Ecdicius ad tlurgundionum reges se contulit. quod discribil, illud esi quod 39 Lugdunum et
Enricus Vicloriumcomiiem Arvernis imposuit. Hcc Arvernos interjacet : quod quitein in Tabula Peu-
Sidonius cpistula 1,5, 4, 7, hujus libri; et iib. vu, tingeriana, sed longiore, ut in viis mililarlbus mos
episl. 1, U, 7, 17; lib. vui, epist. 9; lib. ix, epist. 2. est, anfractu dcsignatnr Imc modo : Lugduno, Vuva
b lm|)eni sui lines. Gothorum in Gallia priinae se- Segusianurum xvi, Mediolano xv, Raidomnt sn,
des in Seplniiiinia. Quo nomiue primum dictus est Ariolka xn, Vorogio xiv, Aquit Calidh vm, Auaufo.
pagus et ager Biierreusis, Nam ut Arelate Sextano- ntmexxu.
497 EPISTOLARUMLIH. III. IM
quis : el initiatae per te ubicunque gratiae, longum A Jt sirium madef.cla sudoribus fulcra resitpinanl, alii
tibi redhibeanlur quara fundamenla, tam culmina. de concavo libi cassidis cxituro flexilium lamiparnm
Vale. vincul.i diffibulanl, alii explicandis ocrearum nexi-
65 EPISTOLAIII. bus implicaniur, alii hebetatorum ctede gladioruiii
Sidoniut " Ecdicio suo tatuiem. lateia dentaia pernumerant, alii cacsimatque |>uu-
Si quando, nunc maxime Arvernis meisdesidera- ctim foraminatos circulos loricarum digitis Iivescen-
ris, quibusdileclio tui immane dominatur, el q.uidem t tibr.s mctiuniur. Hic licelmulli conplexibus tuornm
muliiplicibus ex causis. Primum quod sumraas ini tripudianies 67 adhoerescerent, in te maximus la-
affectu parles jure sibi usurjat terra quae genuit. roen laciitinepopularis impelus congerebaiur -.tar.-
Dein quod saeculotuo solus ferme mortalium es, quii demque in lurbam inerntem quidcm veneras, sed de
patriae non minus desiderii nasciturus, quam gaudiii qua te nec armalus evolveres : fercbasque uimiruin
nattis feceris. Astipulantur assertis materni quondamt eleg.inler ineptias gratulanlum; et dum irrtienttiin
puerperii tempora, quoe proficiente conceplu con- tumultuoso diriperis amjilexu, eo conditionis acces-
cordanlibus civium votis numerabantur. Omitto illat seras, piissimus publici amnris inlerpres, til necesse
communia quidem, sed quoc non mediocria caritatiss esset illi uberiorem referre te graliara, qui tibi libe-
incitamenta sunt, istius libi reptatas cespitis glebas.. B
] riorera fecisset injuriam. Taceo deinceps collcgise
Pr.ilereo quod haec primum gramina incessu, flu- te privatis viribus publici exercitus speciem, paivis
mina nalatu, venalu nemora fregisti. Omitlo qtiod I extrinsecus majorum opibus adjutum, rt inferiores
hic primum libi pila, pyrgus, accipiter, canis, equus,, bostium ante discursus castigatis coercuisse popula-
arcus ludo fuere. Mittoistic ob gratiam pueritiaetuae e tibus. Taceo te aliquot superventibus cuneos ma-
undique genlium confluxisse studia litterarum, tuae- ctasse turmales, e numero tuorum vix binis ternisvo
que personaequondam debitum, quod sermonis Cel- post praeliuin desideratis : ci lantum calamitalis ad-
tici squamamdepositura nobililas, nunc oratorio stylo,• versaepartis inopinatis certaminibus infiictum, ut oc-
ntinc etiam camcenalibusmodis imbuebalur. Illud ini) culere caesorum numerosilaiem consilio deformiore
d meditarentur. Siquidem quos humari nox succincia
le affectum principaliter universitatis accendit, quod
quos olim Latinos fieri exegeras, barbaros deincepss prohibuerat, decervicatis liquerc cadaveribus : tan-
cssc veluisti. Non eniin poiest unquam civicis pecto-'- quam minoris indicii foret, quam villis agnosci cri-
ribus elabi, quem te, quanlunique nuper omnis aetas, . niiura, dimisisse truncatum. Qui postquam Ince rc-
ordn, sexus e semirutis murornra aggeribus conspi- voluta, intellexerunt furlutn ruinoesuoe crudcli vili-
cabantur, cum interjectis aequoribus in adversumII tate patuisse; tum demum palam officiis exsequialN
perambulalis, et vix b duodeviginti66 equilum so- •- C lius ccrupabantur, non magis cladem fraudc quam
dalitate comilalus, aliquot roillia Gothorum; uon n fraudem festinalione relanies : sic tamen, qmd nec
minus die quam campo medio (quod difficilesit po- •- ossa luntultuarii cespitis mole tumulabant: quibus
steritas creditura) transisti. Ad nominis tui rumo-i- nec elutis vestimenta, nec vestiiis sepulcra tribiie-
rem personaeque conspeclum, exerciium exercita-t- bant, juste sic mortuis lalia jusla tolvenles. Jacc-
lissimum stupor obruit: ita ut prac admiralione ne-- baut corpora undique locortim plaustris ccnvccta
scirent duces partis inimicae, quam semulii, quam- i- roranlibiis : quae quoniam perculsis 68 iudesineii-
que te pauci comitarentur. Subducta esl lota proli- i- ter incumberes, rnpiim succensisconclusa domiciliis
nus acies in snpercilium collis abrupti : quae cum n culminum superlabentium rogalibus fragmentis fu-
prius applicaia esset oppugnationi, le viso non est st nerabantur. Sed quid cgo ista haecjuslo jdusculum
explicata congressui. Interea tu coesis quibusquc ic garrio ? qui laborum luorum non ex asse historiain
optimis, quos, novissimos agraini non ignavia, sed id texere, scd pro paric memoriam facere praesumpsi,
audacia fccerat, nuilis tuorum certamine ex laulo ;o quo magis crederes voiis tuoruin; quoruiii exspecla-
desideiatis, solus planiiie quam patenlissima potie-t- lioni aegiescenti nulla salubrius ociusque, qu.in. lui
bare, cum tibi non daret tot pugna socios, quol so- >- adveulus reincdia medicabunlur. Igitur si quid no-
let mensa convivas. Hinc jam per oliura in urbem n " stralium precalibus acquiescis, actulum in jjntriain
reduci, quid tibi obviam processerit officiorum, plau-
t- receptui canere lcstina, et assiduitatem luam peii-
suum, fletuum, gaudiorum, magis tentant vota con- >- culosae c regum familiaritati celcr exime; quormu
jicere, quam verba reserare. Siquidem ccrnere eratit consuetudinem spcttalissimus quisque llainmaruin
refertis capacissimacdomus atriis, illam ipsam feli- i- naturacbcne comparat, qttoesicut pauliiluina se re-
cissiraam stipati reditus tui ovationem : dura alii ii mola illumiuanl, ila salis sibi admota coinburunt.
osculis pulverem tuum rapiunt, alii sanguine ac spu- i- Vale.
mis pingiiia lupala suscipiuni, alii sellarum eque-
a Arverno, Aviti imp. filio, ut dictum est lib. n,i, lib.
II, cap. 24: QuemEcdkium mirmvelocilaiitfuitse
epist. 1. Is comes hoc lcmpore magisterque miliium n tnulit commemoran'. Nam quadam vice miiltititdinem
Arvcrnorumurbem a Gothi^ obsessam propugnarat, I, Gothorumcum decem viris fugussepertcribilur.
niultaque adversus Gotbos f rtiicr gesserat, quae a c Rurgiindionum, quihus familiaris erat Ecdicius.
SiJonio laudantur. ltaquc iu Diirgundiam posie.i, uriie Golhis dedila
b Apud GregorinmTuron. decera tantum nume- i- seccssit, in eaque habiiav.t, ul ostendunt quae de co
rautur. Sic enim de hac ipsa Goihoruin luga scribitit narrat Grc^orius loco siijna sciiplo.
49S SIDONIIAPOLLINRIS 500
EPISTOLA IV. A EPISTOI.A VI.
Sidomus Felki suo salutem. Sidonius J Eutropio suo salutem.
* Gozolas natione Judaeus, cliens culminis lui, Si veleris commilitii, si deinceps innovatae per
cujus mibi quoqUeesset persona cordi, si non esset dies gratiae bene impraesentiarum fides vesira remi-
secta despectui, deferl litteras meas, quas grandiicr niscitur, jirofecto inlcliigilis ul vos ad dignitalum,
anxius exaravi. Oppidum siquidem nostrum, quasi sic nos ad desideriorum culmina ascendere. lta
quemdam sui limitis opposiliobicem, circumfusarum namque fascibus vestris gratamur omnes, nterectain
nobis gentium arma lerrificanl. Sic aemulorutn sibi per illos non magis veslram domum qnam nostram
in medio positi populorura lacrymabilis proeda, su- amicitiam censeamus. Teslis est ille tractalus, in
specti Rurgundionibus, proximi Gotbis, nec impu- qno cxhorialionis mcae non miniroum incitamenla
gnanlum ira, necb propugnantum caremus invidia. valuerunl : quibus vix poluistis adduci, ut praeleclu-
Sed isthinc alias. Interea si vel penes vos recta sunt, ram philosopbiaejungeretis, cum vos consectauei
beneest. Neque enim hujusmodi pectore69 sumus, vesiri Plolini dogmatibus inbaerenles, ad profundum
ut licet aperiis ipsi pcenis, propter criminum oc- intciupestivaequietis otium Platonicorum palaeslfa
culta, plectamur; non agi prospere, vel ubicunque rap.uisset : cujus disciplinaelunc fore astruxi liber.un
velimus. Namcertum est, non minus vitiorum, quam B professionem , cum nil familiaedebuisset. Porro «u-
hostlum esse captivum, qui non etiam inter utala tcm desidiacvtcinior putabatur coniemptus ille mili-
tentpora bona vota servaverit. Vale. lioe, ad qiiara jaciitant 71 lividi, bonarura parlium
EPISTOLA V. viros non pnsse potius quam nolle conscendere.
Sidonius Hypatio suo salUtem. Igjtur quod loco piimore fieri par est, agimus gra-
Si vir speciabilis, morumque vestiormn suspector tias uber.es Cbristo, qui stalum celsiludinis tuae, ut
admiratorque Donidius solam ralionem domesticae bactcnus parentum nobililale decorabal, ila eliam
utiliialis habuisset, satis abnndeque sufficcret fides nunc litulorum parilitate fastigat : simul et animo-
vesira commodis suis, etsi nulltts intercessor accede- rum spebus erectis fas cst de caiiero sperare melio-
ret. Sed amore meo duclus est, ut quod ipse per sc ra. Ccrte creber piovincialium sermo est, annum
impetraverat, me faceret postulare. Itaque nunc ho- li nuiii de magnis, non tnra fructibus quam potesta-
nori vestro hic quoqne rumulus accrescit, qund dno tibus arsiimandum. Qua de re vestrura est, doinine
efficinuir debitores, cuni tameu untis e nobis bencli- iniijor, exspeciationem nostram compctcniibus di-
cium consequalur. c Eborolacensis pratdii cliam anle S|iositionibus munerari. Nam memor originis luae
barbaros desolalam mcdielatem , qu;e doiiius palri- nob liinn sibi persuasit universitas : quaudiu nos
ciae jura modo respicit, suflragio vesiro juri stio ^ Sabini familiarexerit, Sabiniani familiamnon tiinen-
oplal adjungi. Ncque ad hanc nun.linniioncmstimulo dam. Vale.
cupiditatis, sed respectu avilaerecordatiiinis addu- EPISTOLA VII.
cilur. Siquidem fundi ipsius iniegriias familix suae Sidonius Felici suo salulem.
dominium, usquc in obitum vitrici nuper vita dece- Longura a litleris temperatis. Igitur uir que no-
denlis, aspexit. Nunc autem vir alieni nnn appe- sirum mos suus agitur : ego garrio, vos laceiis.
tens, sui parcus, pi ssessionis antiquat a se alienalae Unde eliam, vir ad reliqua lidei officia insiguis, ge-
uon lam damno angitur quam pudore : quam nus reor esse virtutis, tanlo te otio non posse las-
ut redimere conetur, non avariliae vilio, sed vere- sari. Ecquid?. nunquamnc respeciu movebcre fami-
cundiae necessitate compellilur. Tribuere dignare liarilalis antiquae, ul landem a coniinnati sileniii
vulis 70 suis> precibus raeis, moribus luis, ut ad proposito pedem refcras? aut nescis, quia g:iini'o
soliditatem ruris istius le palrocinante perveniat, non respondere convicium est? Tu ntices, vel biblio-
cui rein parenlura, sibique non solum notam, vcrum thecarum medius, vel togarum; et a me o fiiiuni
eliam inter lactentis infantioe rudimenla reptatam, paupertini sermonis exspeclas, cui siribendi, si hene
sicul recepisse parum fructuosum, sic non emeruisse perspicis, magis est facilitas qiiam faculias. Ccrte
nimis videlur ignavum. Ego vero tantuin obstringar - vel nflus noster maleriani luo siylo 72 facial:
indullis, ac si meae proficiat peculiariter proprietaii, mementoque viatorum manus grayarc char U, <|iia-
quidquid meus aetate fraler, professione filius, loco tenus amicorura cura relevetur : et indicare feslina,
civis, fide amicus, acceperit. Vale. si quara praevioDeo, " quaestor Liciiiiaims irepida-
a Perquem Felici eidem scribit lib. iv, epistola 5. caulam fluvium, vcluslo Benediciiiiorum ccenoliin
N irbonensis ergo patria fuit, ut Magnus Felix. notum. Ilinc oriundus crat Donidius, tuiic clericus,
b Burgundionum item, qui Romanorum in fide ste- et incola urbis Arvernoe. Idco Sidonius eniscopns
lerant post pacem ab Aetio duce datam. Itaque Aetioi loco civem, professione fllium dicit.
adluerant in pugna Catalaunica; et nnper sub An- d Viro nobili et philnsophiocstudiis dedito, iumc
ttiemio Riothimum regem reipublicoe fcederatum, a praefecto |)roetorioGalliarum. Hanc eniin illi digni-
Golhis acie fusum fugatuin.qiieexceierant : ut boc tatem gralulatitr. Et quia euradeni ipsumad militiam
ciiam bello Arvernis auxilio fuisse niirum non sit. palatinam et honores capessendos horlatus anlea
Projiierea Euricus geulibus ad Rbodanum usque po- fucrat lib. i, epist. 6, ejus bicepistolae raeminil, et
titus, inox Burgundioues quoque armis appetiii, le- cxhortaiionis iracialuin appellal.
Ste Jornande. '= Qucm a nepoie Augusto legatum ad Euricum
c Ebrolium hodie ojipidulum Arreruorum ad Si- rcgcin supra iuonuiinus. Ex hac aulcm epistola UUH
»01 liPlSTOLARUMLIB. III. 302
itom iuuiuae ,anuam securitatis aperuerit. Persona A t conslat inconci iui, si li»|uaiur; peccare, si laceai.
6i<|iiidemest, ul perhibent, magna exspectalionc, Sed et ipsi sarcinain vesiri pudoris inspicimiis, cujns
major adveniu , relatu sublimis, inspectione subli- IKCC semper verecundia liiii, ul pro culpis erubesce
mior, et ob omnia felicitatis naiuraeque dona mon- reiis alienis. Gerulus epislolaruiii,liuinilis, obscurus.
snbilis. Summa censura, par comitas, et prudentia ilespicabilisqueetiam usque ad dainnum innoccnii,
(idcsquemisso mitteniique conveniens. Nibil affeita- ignavia1, mancipia sua, Britannis clam sollicitanii-
luuisimulaiumque,ponderique sermonumvera polius; bus, abducta deplorat. Incerluin inilii estan sit cerln
scveritas quam severitatis imitatio; et non ut |iJu- causatio : sed si inler coram posiios eequanimiter
rimi, qui cum credita diffidenter allegam, volunt; objecta discingitis, arbitror hunc laboriosum posse
videri egisse se caulius. Sed neque ex illoiiim , utt probare, quod objicit : si tamen inter argutos, ar-
feruni, numero, qui secrela dirigenlium principumi maios, tiimulluosos, virlule, numero, conlubernio
vemlitames, ambiunt a barbaris bene agi cum legatoi coutumaces, poterit ex aequoet bono solus, iner-*
poiius quain cum legatione. Hunc nobis morum virii mis , abjectus, rusticus, peregrinus, pauper audiri.
tenorem sccuudusrumor invexit. Mandateperniciter,, Vale.
si vcro dicta conquadrant; ut tantisper a peivigilii EPISTOLAX.
sialione respircnt, quns a muralibus excubiis noni B Sidonius Tetradio suo salutem.
dies niuguidus, nou nox illnnis el lurbida reccpiuii Plurimum laudis juvenes noslri moribus suis ap-
canere peisua lent : quia ctsi barbarus in liibernat plicant, quoties de i egotiorum meritis ainbigenles
conccdai, mage diOermii quam relinquunt semel ra- ad peritorum consilia (lecurrunt : siculi ntinc vir
dicatam corda formidinctn. Palpate nos prosperis,, clarissimus Tbeodorus, domi quidem nobilis, sed
quia nostra non tam procul est a vobis causa, qnami modestissimae conversalionis opinione generosior,
patria. Vale. qui per lilteras meas ad luaslitteras, id est ad me-
73 EPISTOLA VIII. racissimumscientisefontem, laudabili aviditate pro-
Sidonius » Eucherio tuo salutem. -ficiscilur, non modo reperturns illic ipse quod di-
Veneror autiquo;, non lainen ita ul qui sequaevo- scat, sed et forsitan relaturus inde quod doceat. Cui
ruii) mcorumvinutes aut merita postponam. Neque > contra poientes factiososque, si veslra 75 perilia
si Romana respublica in extrema bxc miseriarumi sbundanter non opitularetur, prudentia consulia suf-
defluxii, ut sludiosossui nunquam remunerelur, noni ficeret. Respondete, obsecramus, nisi vobis tamen
iilcirco Brut"S Torquatosque non pariunt sxculai utriusque nosirum sociaepreces oneri fasiidiovere-
uiea. Quorsum ista liaec? inquis. De te ad te niibii -pulabuntur, judicio suo, testimonio meo; el sub-
sermo cst, vir efficaeissime, cui debet respnblica,p C gtamiam causamque supplicis fluctuantem m dicabi-
quod supradiclis solutum lauilat bistoria. Quapropier: lis responsi salnbritate fulciie. Vale.
ignari rerum temeraria judicia suspendant, nec per- EPISTOLA XI.
severent saiis aut suspicere praeteritos, autdespicerei Sidonius d Simpliciosuo satutem.
pn-sentes : quandoquidem facile clarescit, reinpu- Etsi desiderium noslrum sinisteritas lanla comi-
blicam b morari beneScia, vos mereri. Quanquami talur, ul cliani nunc nosiris invidearis obtulibus :
mirandum granditer non sit, natione feneraiorumi nou idcirco is es, virorum optime, de cujus nos mo-
non solum inciviliier Roinanas vires administranle , .ribus lateanl cel-a memoralii. Ila cnncti nosirales,
verum etiam fondanieiUalitererucntc, si nobiliumi iideuique summales viri, optimarum le exactissima-
virorum militariumque, et supra vel spem nosiiaj,, rumque partiuui pr:rsianiissimuni patremfamilias
vel opinionem pariisaflversx bellico.-orum, non lami consono praeconio prosequuntur. Astipulalur liuic
defuerint facta quam praumia. Vale. de te senieiuix bonorum, vel sic electus geuer, vel
EPISTOLA IX. educta sic lilia : in quorum copula tam felicem libi
Sidonius c Riothamosuo taluiem. conlroversiam vola pepererunl, ut ambigas, ulrum
Servalur nostri consiielndo sermonis ; namque>" judicio, an institutione superaveris. Sed lamen binc
miscemus cum salutatione querimouiam : non om- vel inaxime parentes ambo venerabiles esie securi :
nino buic rei studentes, ut stylus noster 74 sit o(&- idcirco coeteros vinciiis, quod vos lilii Iransierunt.
ciosus in titulis, asper in pagiuis; sed quod ea sem- Igilur dona venia litteras primas; quas ul necdum
per eveniunt, de quibus loci mei aut ordinis hominemi millere desidia fuerat, ila vereor ne sit misisse gar-
venisse liquet, cum Gothi ab obsidione Arvernorumi signis profligavit. Nec vero miruin e<t regem non
in biberna concessissent. DeLiciniano iierum scribett appellari Uioitiamum, sive, ut Jornandes scribil,
lib. v, epistola 16'ad Papianillam. Riotliimum, ciim nec Gunduicium Hilarus papa, nec
40 a Virum illustrem vocat in concioue Biluri- Gbilpericum Sidonius rcges vocent; quorum tamen
censi, senatorem Gregorius Turon. Hunc enim essei uterque rcx luit Burgundionum.
conjicioEucherium senatorein, quem a Victoiio duce• d llli ipsi fmlassc, qui paucis post annis Sidonio
liclis calumniis oppressum, necaiumque narrat lib. dcsignante crraus csl episcopus Bituricensis. Juvat
n, cap. 20. conjectiiram quod de Simplicii bujus flliis ail : Vos
b In aliquot mss , moderari. ftlii iransierunt : de Simplicii episcopi flliis in con-
< Britonuin regi, ut opinor : quem Euricus Anllie- rione, (luibus comparatus pater felieior indt incipit
niio cum 12 millibus suppetias ferentem in pago lii- csse qttod vincitur.
tui ico, ui Jornandes in rebus Geticis refert. colialis
 803 SIDONIIAPOLLINARIS, 504
rulitas. Carebit sane noslrum nsevoloquaciialis offl-• Ageries, quam la.vigala pagina tegat. Kgo venerabili
ciiim, si exemplo recursantis alloquii, impudentiami Gaudentio reliqui prelium lapidi-, operisque merce-
paginacprjcsenlis absolveris. Vale. dem. Carmen boc sanc quod consequelur, nocte
^ 76 EPiSTOLA XII. proxima feci, non expolilum, credo, quod viae uon
^Sidoniut * Secundotuo talutem. parum inlenlus : quod pelo, ui labulae quantulum-
Avi mei, proavi tui tumulura hesterno, proh dolor! cunqueesi, celeriter indalur. Sed vidc ut viiium non
(Ie manus profana pene temeraverat : sed Deus faciat in marmore lapidicida : quod factum sive ah
udfuil, ne nelas tanlum perpetraretur. Campus autem industria , seu per incuriam, milii magis quain »
ipse dudum referlus lam bustualibus favillisquam qnadraiario, lividns leclor ascribat. Ego vero, si pio
cadaveribus, nullam jamdiu scrobem recipiebat! Sed studio rogata curaveris, sic agam gratias, quasi uil
lainen tellus, humalis quaesuperducitur, redierat in libi quoque laudis aut gloriaeaccedat, quem patruo
pristinam distenla planiliem, pondere nivali, seu luo, id est me remolo, solida prxsemis officiisolli-
diiiturno imbrium fluxu sidemibus acervis. Quae fuit citudo mansisset pro gradu seminis. Vale.
causa ul locuin auderent, tanquam vacantem, cor- Serum poslpatruos,patremquecarmen
porum bajuli rastris funebribus impiare. Quid plura? Haudindignusavoneposdicavi:
Jam niger cespes ex viridi; jam supra anliquum 0i> Ne forstemporeposlumo,vialor,
Ignoransreverenliamsepulti,
sepulcrum glebie recentes, cum fortepergens urbem 'lellurem lereresinaggeralam.
c Praefe:tus
jacet hic Apollinaris,
ad Arvernam, publicum scelus e supercilio vicini Ppsl pr.ttoria rectaGalliarum,
collis aspexi; meque equo effuso lam per aequala Moereniispalriaesiuu receptus.
quam per abrupta proripiens, et moraoexiguac sic 78 Consultissimus, utilissimusque,
Ruris, militise, foriquecultor,
quoque impatiens, antequam pervenirem, facinus Exemploquealiis periculoso,
audax pracvioclainore compescui. Duin dubitant in Libersubdominantibus tyrannis.
crimine repcrti, dilaberentur an slarent, superveni. Haecsedmaximadigniiasprobatur:
Quodfrontemcruce, >> membrafootepurgans,
Confitcor errorem; supplicia captorum differre non Primusde numeropairumsuorum
Sacrissacrilegisrenuntiavit.
potui : sed supra ipsum senis nostri operlorium Hoc primumest decus, haecsuperbavirtus,
torsi latrones, quantum sufficere possil superstitum Spe prsecedere,quoslionorejungas.
curae, morluorum securitaii. Cseterumnostro quod Quiqnehicsunltitulisparesparentes,
Hosillicmeritissupervemre.
sacerdnli nil reservavi; meaccausae,suaequepersonse
Noviquidcm auctoris nostri non respondere doclruai
prsescius, in cominune consului; ne vel liaec justo
clementius vindicarelur, vcl illa jnsto severius vindi- epitaphii qualilalem; sed anima pcrita musicas non
caret. 77 Cui c,lln tamen tolum ordinem rei, ut p refulat inferias. Tibi quoque non decet tardum vK
satisfaciens cx itinerc mandassem; vir sanctus et deri, quod hseres terlius quartusque dependimus :
uslus irncundiaeineaededit gloriam, cum nil amplius cum tot annornm gyro voluto magimm Alexaudrum
manibus Acliillis, ct Julium («sarem
ego veniam postularem, pronuntians more niajoruin parentasse
reos lanta: temeritaiis jure caesosvideri. Sed ne quid Hectori, ut suo, jusla persolvisse didicerimus. Vale.
iu |OS'eniiri casilms liceat, qnos ab exemplo vitare EPISTOLA XIII.
debemiis, pisco ut actulum, me quoque absente, lua Sidonius e Apollinari tuo salutem.
cura, sed mco sumptu resurgal in molem sparsa con- Unice probo, gaudeo, admiror quod castitalii
n Fratris filio : ad quem miltit Apollinarisavi sui theca Palatina vulgatis addi licel ex codiceS. Mariae
epiiaphium.quodnocte proximacxararat; inandatque Virdunensis.
ut in marmore incisum ejus tumulo impouat : aique
hsecse quoque absenle, id est anie reditum suum, 41 Ad ecclesiamS. Laurentiiin Damato, quee alio
ut curet hortaiur. Cum igitur ad urbein Arvernam nomine uppellaturin Pratino.
pergens ex itinere haecscribat, consequens est tu- Ad Fontem.
miilum Apollinarisavi non Arvernorum urbi vicinmni0 Iste salutarefonscontinetinclitusundas,
fuisse, sed Lugdnno : unde digressus in sepulcri Et solethumanampurilicareluem.
violalores ipso itineris initio inciderat. Non enim Munia sacratiquaesintvisscire liquoris1
procul Lugduno abfuissc lumiilum hinc palet, quod Dant regnatricemfluminasanctafidera.
cum de muliaiis reis ad episcopumreiulisset, illico v Abluefontesacroveteris contagiaviUe,
responsum in ipso itinere accepit. Sacerdotcm itaque 0 nimiumfelix,vive renatusaqua!
suum appellat Palieniem episcopnm Lugdunensem, Huncfontemquicunquepetit, lerrena relinquit,
Subjicitel pedibuscaecaminisleria. -*
et in epitaphio Apollinaris pairiam Lugdunum.
b Lapidicidae.Cod. de excusat. artif. I. i: Quadra- • Quidam codices ascribunt filio. Palris eniin cst
tdrii, quos Grarco vocabuloXtSoSijxroif appellant : et ad filium paraenesis,et Apollinarem Sidonii fili» no-
taxorum quadratarii, Cassiodorus in psalmos. Ars men fnisse, docei lum epist. 9, lib. v, tum 1, lib. ix ;
quadrataria in Agone SS. Coronatorum, et in frag- et Ruricius lib. n.epist. 25. Apollinaris auleni hic
mento vetusli lapidis Romaein cedeS. Hagnes. videiur, quem MediolaniS. Victoris ope custodia so-
c De praefectura Apollinaris avi, et de lyranns Iutum narrat Gregorius Turon. i Mirac. 45. Vocla-
quos eotempore passa estGillia, dicenduin lib. v, densi dein praelio cum Arvernis interfuisse lib. u
epistola 9, ad Aquilinum.
d In baptismo,quem
bistor. 37, non lamen occubuisse, quod de suo qui-
primuse familiasua suscepit; dam addunt. N.im eumdem posiea in episcopali Ar-
unde patet error Beati Rhenani, qui Sidonio nosiro vernorum calhedra moriuum, idem alibi, ut censeo,
tribuit, quod ejus avo debebatur. Huc auiem facit tesiis est Gregorius. Apollinaris porro ex Placidiua
anijquum urbis epigrainma, quod i eliquis e biblio- uxore filius Arcadius : de quo scribit idem lib. m,
*0i» EPISTOLARUMLIB. III. 509
:iff.ctu contubernia fugis impudicorum ; pracserlira A j verrucis per margnem curvum protuberantihus.
quibus nibil pensi, niliil sancti est, in appetendis Portat et nasum, qui cum sit amplus in foraminibus,
garriendisque turpitudinibus : quique quod verbis el sirictus in spina, sic patescit horrori, quod an-
inverecundis aurium publicarum reverenliam ince- guslalur olfactui. Praetendit os etiam labris plun>
stant, grandiler sibi videnlur faceiiari : 79 CUJUS beum, rictu ferinum, gingivis purulentum, dentibus
viliiatis esse signiferum gnalbonem patriac noslrae buxeum; quod spurcat frequenter exhalatus e con-
vel maximum intellige. Esl enim hic gurges de cavo molarium compulroceniium mephiticus odor,
suloribus fabularum, de concinnatoribus criminum , quem supercumulat esculenta ruciatio de dapibus
de sinislrarum opinionum duplicaloribus; loquax besternis et redundanlium sentina ccenarum. Pro-
ipse, nec dicax, ridiculusque, nec laeius, arrogans- mit et froniem, quae foeJissimogcstu cutem plicat,
que, nec constans, curiosusque , nec perspicax, supercilia dislendit. Nnlrit et barbam, quaejam se-
atque indecenler affeciato leporc, plus rusticus : nectute canescens, fit tamen morbo nigra Syllano.
tempora prsesentia colens, praeterita carpens, futura 81 Tola diniqiie estmisero facies itapallida, veliiti
fastidiens. Beneficii, si rogaturus est, impnrtunus per horas umbris moestificatalarvalibus. Taceo reli-
petendi, derogator negali, semulator accepli, callidus quam sui molem, vinclam podagra, pinguedine solu-
rcformandi, querulus flagilati, garrulus restituti; at B 1 tam. Taceo cerebrum crebra vibice peraratum; quod
si rogandus, simulator paraii, dissimulator petili, parum amplius tegi conslatcnpillis qnam cicatricibus.
vendilor praesliti, publicalor occulii, calumnialor Taceo prae brevilale cervicis, occipili supinalo scapu-
inorati, inficiator soluti : osor jejunioruni, settalor lartim adhaererc confinia. Taceo quod decidit honor
epularum; Iaodabilem proferens non de bene vivente, humcris , decor brachiis, robur lacertis. Taceo chi-
sed de bene pascente senientiam. Intcr bacc tamen ragricas manus unctis cataplasmatum paimis, tan-
ipse avarissimus, quemque non pascit lam panis bo- quam coestibusinvolutas. Taceo quod alarum specu-
nus quam panis alienus : hoc solum comedens doini, busliircosisatqucacescentibus latera captiva vallatus,
si quid e rapiis inter alaparum procellas prsemisit nares circumsedentium ventilata duplicis Ampsancti
obsoniis. Sed nec est sane precdicabilis viri in tolum pe-to funestat. Taceo fractas poudere arvinae jacere
silenda frugalitas; jejunat quotiens non vocatnr; sed mammas, qunsque fcedumesset in pectore virili vel
sic quoque levitate parasiiica, si invitetur excusans, prominere, has ut ubera materna cecidisse. Taceo
si vitelur explorans, si excludaiur exprobrans, si ventiis inftexi pendulos casses partium genilalium,
admilialur exsultans, si verberetur exspectans. Cum qtiia debilibus pudendae, turpibus rugisturpius prae-
discubuerit, ferlur actutum, si tarde comedat, in ra- bere velamen. Jatu quid hic tergunt, spinamque com-
pinas; si cilo saturetur, in lacryinas; si sitiat, in "* memorem? de cujus licet internodiorum I' mitibus
querclas; si inebrieiur, in vomicas; si fatigct, in erumpens nrcam pectoris texat curvatura costarum;
tontumelias, si fatigetur, in furias : fetulentiaeom- tota nihilominus haec ossium ramosa compago sub
nino par cloacali, quae quo plus commola, plus 80 uno velul exundantis abdominis pclago latet. Taceo
feiida est. Iia vivcns paucis voluplati, nullis amori, Iumborum corptilentiam, cliniumque , cui crassitu-
omnilms lisui est: vesicarum ruplor, fractorque fe- dini comparata censetur alvus exilis. Taceo femur
rularum; bibcndi avidus, avidior detrabendi, rabido aridum et pandum, genua vasta, popliles dclicatos,
pariter ore spirans ccenuni, spumansvinum, loquens crura cornea, vitreos lalos , parvos digitos , pedes
venenum, facit ambigi pudilior, temulenlior, ari grandes. Cumque distonis horreal ita liniamentis,
facinorosior exislimetur. Sed dicis, animi probra per quse muliiplicem pestilentiam exsnnguis semivi-
vullu colorat, et deprecalur ineptias tnentis qualitas vusque, nec poilatus sentiat, nec sustentatus inco-
corporis. Elegans videlicet lionio pervenustusque, dat, 82 verbis (amen est ille quam membris exse-
cujusque sit speclabilis persona visentibus. Enim crabilior. Nam quanquam pruriiu laborat sermonis
vero illa sordidior atque deformior est cadavere ro- inhonesti, tum patronorum est praecipue cavendus
gali, quod tacibus admotis semicombustum, moxque .. arcanis; quorum est laudator in prosperis, delator
sidente strue lortium devolutum , reddere pyraejam in dubiis: at si ad occulla familiarium publicanda
faslidiosus pollinctor exhorret. Practer liaec, lumna lemporis ratio sollicitet, mox per hunc Spanacum
gerit idem lumine carenlia; quaeSlygiaevice paludis, qusecunque sunt clausa frangunlur, quaeque obserala
volvunt lacrymas per tenebras. Gerit et aures imma- reseranlur : iia quod quas domorum nequiverit uia-
iiiiate barrinas; quarum fistulam biforem pellis ul- chinis apertse simultalis impetere, cuniculis clandes-
cerosa circumvenil, saxeis nodis et tofosis humore linte proditionis impugnat. Hoc fabricatu Doedalus

capp. 9, 12, 18. Arcadii filia Placidina, uxor quon-
dam Lenntii junioris Burdigalensium episcopi. Ex
quibns lucem accipiet Fortunalus, qui Placidinae
hujus orijinem referl ad Avilum Augustum, lib. I,
«armine 14 :
Cogoramore.eliamPlacidinsepaucareferre,
0°* tibi tunc conjuax, est modocara soror.
T.umeaab Arcadioveniensgenitore refulget,
(.iuomanet Augustumgermeu, Avite, tuum.
Imperiifastustolo qui rexit in orbe,
Cujusadhuc pollensjura senatus liabet.
Humanigeneris si culminaprimarequiras,
NomineCaesareonil supercssepotest.
Vere prorsus. Nam abneptis fuil Aviii ex Papianilla
filia et Sidonio. Ilaque apud Gregorium conupius
estlocusi Mirac. oo', in hunc inodiim restilueudus,
Alcimasoror el Placidina conjux Apollinaris epitcopi,
quod perspicuum est ex libr. itt, cap. 2 et 12.
607 SIDONII APOLLINARIS fi»8
unster ain ciliaru ii cuimen aeuilicat : qui sicut soda- 4. nugas sive confectas opere prosario, seu poelaruin
Ubns veUuThescus inier secunda sociatur; sic ab iis stylo canlilenosas, plus voluminuni lectione dignere
jMjstiuodum vejut Proteus inter adversa dilabitur. repositorum. Gaudeo hoc ipso, quod recognovichar-
Jgiuw ex volo meo feceris, si talium sodalitati ne con- lulis occupari nostris olium tuum. Setl probe intel-
gressu quidem primore sociere, roaxime illorum quo- ligo, quod moribus luis hanc voluplatem non operis
rum sermpnilms prostiluiis ac ibealralibus nullas lia- effeclus excudii, sed auctoris affeclus. ldeoque pl»s
benas, nulla praemillit repagula pudor. Nam quibus debeo, quia glcriac puncium quod dictioni negarcs,
citra honeslaiis nilorem jnclitabundis loquacis faece das amicitiae. De caeterisvero studii noslri dcrogain-
peUilaniiaelingua polluiiur infrenis, his conscientia ribus, quid ex asse pronuntiein, nondum deliberavi.
quoque sordidatissima est. Denique facilius obtingil, Nam qui maxime sibi docius videlur, diclionem sa-
ut quispiam seria loquens vivat obscene, quam va- nam et insanam ferme appetitu pari revolvit, nnn
leat ostendi, qui pariter existat improbus dictis, et amplius concupiscens crecta quae laudet, qtiam de-
probus moribus. Vale. specla quaerideat. Atque in hunc modum scientia,
EPISTOLA XIV. pompa, proprietas linguae Latinae judiciis otiosurum
Sidonius Placido suo talulem. maxiino spretui est: quorum scurrilitali negligenlia
Quanqijam te tija tenet a Gratianppolis, comperi 8 comes, lioc volens lantum legere quod carpat, sic non
lamen hospitium vcterum fldo relatu, 83 Q,u°dmeas ulilur litteris, quod abutilur. Vale.

n Nomen indiltnn a Gratiano. Vetus emm et pro-
prium fuilCularo. Unde muri Cularonciises bodieqne
leguntur in antiqua inscriptione portse civiiatis. No-
jiiiiiatur itein in Tabula Itineraria Peulingerr, et in
Notitia imperii, quae iribunum cohortis primae Fla-
viac Cuarone stationem habuisse docet. ln episiola
50 IManciad Ciceronem, quae esl 23 libri x ad Fa-
miliares, 42 legendum jam olim censuimus iu ulii-
mis verbis, tularone in jinibus Allobrogum, non CV-
varone, ut vulgo edi solei. Fines Allobrogrum facit
Gralianopolim, quia ad Isaram posiia est, quae Allo-
broges claudil, separatque a Voconliis.

LIBER QUMTUS.

84 EPISTOLA PRIMA. lum te facere quod posSes, sed et vellejquod faceres:

a iileo |iie te bonum uon minus qnam perilum pronun-
Sidonius Probo suo taluiem. tiari ? El vere inlra Eusebianos lares talium te qtiae.
Soror milii quae uxor tibi: hinc inter nos summa dam moneta susceperaldiscipliuaruin, cujus pliili.so-
el principalis uecessitudo, et ea quidem patruelis, phica incude formatus: nunc varias uobis rerum ser-
non germana fraternitas, quae plerumque se purius monumque rationes, ipso etiam qui docuerat, pro-
foriius, meracius amat. Nam faculiatum intergerma- bante paudebas : nunc ut Plato discipulus jam pr.ipc
nos prius lite sopila, jam qui nasciintur ex fratribus, G potior sub Sbcrale, slc jam tu sub Eusebio nostro,
nibil invicem conlroversantur: et hinc saepe caritas inter Aristoielicas calegorias artifex dialeciicus atti-
in patruelibus major, quia desislit 85 simullns a di- cissabas, cum ille adlmc actatulaui nostram, mobi-
visione, nec cessat affectus a semine. Secundus no- lem, lenerani, crudain, modo castigatoria scveritate
bis animorum nexus accessit de studiorum parilitate, decoqueret, modo 86 mandatorum salubritate cou-
quia idem sentimus, culpamus, laudaraus in liitcris, diret. At qualium, Deus bone, quamque pretioso-
etaeqoe nobis quaelibet diclio placet improbalurque. rnm !... quas si quis deportaret philosophalurus, aut
QuanqUam mihi nimis arrogo meum julicinm confe- ad patudicolas Sicambros, aut ad Caucasigenas Ala-
rens tiio. Quis cnini juvenum nesciat seniorumqne, nos, aui ad equimulgas Gelonos, bestialium rigida-
te mtbi magisirum fuisse proprium, cum videremur rumqtie nationum corda cornea, flbraeque glaciales
habere communem? et si quid beroicus arduum, procul dubio emoilircnttir egelidarenturque : ueque
comicus lepidum, lyricus Caiilinelnsum,orator matu- iliorum feroc am stolidilaiemque quae secundum bel-
rum, historicus" verum, saiiricuS fignralum, gram- luas ineptit, brulescit, acccnditur, rideremus, con-
niatiCds regulare, paiiegyrista plausibile, sopblsta temtierenms, pertimesceremus. Igiturquia nosutaf-
seritini, epigrainmista lascivum, commentalor luci- finitas, ita siudia junxerunt, precor, quoquo loci es,
diim, juiisconsullus obscurum, muhifariatn condide- D amicitiaejura incohcussa custodias: longumque tibi,
ruiit; id te omnifarianv singulis, nisi cui ingenium et si sede absumus, adsimus affectu : cujus inleme-
siljique quisdefuii tradidisse?Deus bone! quamsibi ratae paries, quantum ad nos spectai, a nobis in
binc patres nostrl gloriabantur, cum viderent, sub aevum, si quid est vitae reliquum, perennabuntur.
ope Christi, te docerd posse, me discere: et non so- Vale.

* Magni Felicis fralri, praestantis doctrinae ac ju-
dicii viro. Sic cnim Felicem alloqiiilur ih cannineO:
Germai^umtamen ante sed memento
Doctrina-coluineuProbu-nadvocare.
Probi vero uxor Eulalia, carmine 24, sub finem.
Quare Eulalia Sidnnii soror hoc loco, sed soror pa-
ttuelis. Nam ut frater interdum dicitur nou sobim
germantis, verum etiam patruelis; sic soror lum ger-
raana, tum patruelis. aut eiiatu consobrina.
 809 EPISTOLARUML*B. IV. «10
87 EPISTOLA II. A eximi.c commtin^.n. iiain si etiamnum silere medi-
" Claudianus Sidonio papat salulem. leiiwni, omnes ei me cui, et illum per quem seribere
debeatis, indignum arbitrabuntur. De lemporum staiu
(Hanc epistolam edidimusPatrologisetom.LIII,
col.779,ubi videsis.) jam nihil, ui prius, cnnsulo, ne sil moribus tnis oneri,
M adversa significes, cum prospera non sequanlnr.
Nam cum te non deceal falsa mandare, atqne ite;n
88 EPISTOLA III.
desinl votiva memoratu; fugio quidquid illud ni li
SidoniusClaudianotuo salulem.
est, per bonorum indicia cognoscerc. Val.'.
(Hancetiam epistolamvidesisPatrol. lom. LIII, col.781.) EPISTOLA VI
Sidonius c Apollinari suo salutem.
Per Fansiiiitiii) nntistilem, non tninus mibi velcris
92 EPISTOLA IV.
contubernii sodnlitate qnam novae professiOniscom-
Sidoniut b Simplicio et Apoltinari mis salulem.
iminione devinctiim. verbo qiia'piam 94 cavcnd.i
Eccum, vel tandem adest promissio mea, exspe- mandaveram : dicio partiisse vos gaudeo. Siquidein
ctatio veslra, Faustinus patcrfamilias domi nobilis, et B prudenlibiis cordicitns insitum esi, vitare fortuita':
inter maxima patriae, jam mihi sibique communis, sicut itidem absurdum est, si coeptis audacibus ad-
ornamenia numerandus. Hic ineus fraier natalium verselur eventus, consiirgere in querimonias, ct in-
parititate, amicus animorum siinilitudine : saepe cum consnllnrum dispositionum ctilpabiles exitus ad in-
boc seria, saepe etiam joca miscui, cumque ab hinc formanda casuu n incerta converlere. Quorsum ista
retro juvenes erarous, in pila, in tesseris, in saltibu», baec? ais. Faleor ms nimis vcrilum, ne lempore li-
cursu, venatu, natatu, sancta semper ambubu-, quia moris publici non limeretis, et solidae domus ad hoc
mnnente caritate, contentio. Mihi quidem major liic xvi incoiicussa securiias, ad tempestuosos hostium
natu, lantum lamen, ut eum non tam honorari ne- incursus pro intempestiva devotione irepidaret, in-
cesse csset, quam delectaret imilari : simul et ipse Clioarelqnenpuil animorum maironalium teneritudi-
hinc amplius capiebatur, quod sediligi magis, quam nem solemnitas expetita vilescere : quanquam in
qnasi coli intelligebat. Sed provcciu aetatis, ex mililia pectoribus earumdcm ila sibt sit gcnuina sanctilas
clericali, cum esset amabilis prius, coepit modo esse peculiare metata domiciiiiim, ul si quid secus vianli-
venerabilis. Per hunc salutem dico, videre vos, sub bus accidissel, laeiaturacfuerint qtioddamse pro mar-
ope Christi, quam maturissime, si per stalum publi- lyre lolcrasse. mariyrium. Ast ego cui majorem <iif«
cnm Iiceat, cupiens. Quocirca nisi desiderium meum ,Q ftdcnliam minor innoccntia facit, super boc ambiguu
videlur onerosum, remeante praefato, fiam locorum sententiaecauiiori libenliusadbaeresco, nocdifflcultcr
vestronim et teniporum gnarus. Stal sententia elu- appMcoreliam tuta nietueiiiibus.Proindc fartnm bcne
ctari oppositas privatarum occupationum difflcultates; est, quod anccps iler salubrilcr dislulislis, neque
et complectendis pectoribus vestris quamlibet lon- intinjactum tanlac aleaestatus tantae fnmiliacfu I. Et
gutn officium dcputare: si tamej), quod etiam nunc licet inclioata via potuerit prosperari, ego tanieu
veremur, non vis major disposita conftiiitl.it: quae vos hiijusmodi consilioalbumcalciilum minime apponam,
quoque non93 perindignum est cum fralre Faustino, ctijiis temeritas absolvi neqnit, nisi bcneficio felici-
prout tempora m.nent, traclatu communicato delib - latis. Dabil quidem talia vota diviuilas diguis succes-
rare : quem ego quia diiigo, tanquam qui me diligat, sibns promoveri: licebitque adhuc horumce lerro-
misi. Si respondel judicio meo, gralias ago. Porro rum sub pacis amoenitale mtininisse; sed piaescntia
aulem, cum vir bonus ab omnibus censeatur, non faciunt caulos, quos videbunt fuiura securos. Interitn
est bomo pejor, si non est optimus. Valete. ad pracscns, apicum 95 (>blatnrd.imna sibi quacpiam
EPISTOLA V. per Geuesium veslium iuflicla suspirat. Si perspicis
Sidonius Felici suo salulem. a vero non discrcparc querimoniam, tribui quacso
Iterat portilorem salulationis iteratio. Gozolas D J convincenti reformationem, percgrino celeritaiem.
. ves'cr (Deus tribuat ut noster) apicini meorum se- Si vcro cnlumniam plcclibili sufflammat invidia, in
cundo gerulus efflcitur. Igitur verecundiam uiriq.ie eo jam praecessit vindicta pulsaii, quod procax peii-

a Mamertus Claudianiis Viennensis ecclesiaepres-
hyler, Maiuerli episcopi frater. Discernendi enitn
suut germani duo, Mamertus episcopus et Mamertus
Ciaudianus presbyter, cujus est hicc epistola. Utricfue
commune vocabulum, Mamertus : sed episcopo pro-
prium id iiometi fuit, presbytero cognomeii : nam
pioprium cl verum hujus nomen, Claudiamis.
b Hos iterum conjungil epist. 12, ad singulos etiani
" scor^im alias scribit. Videnlur fr.itres fmsse, cum
Sidoniu necessitudinis vinculo colligali: quod quidem .
de Apollinari liquet ex epist. 9, lib. n.
c Kidem. Invitati ad martyris apud Arvernos so-
Jeinnilaiem Siuiplicius et Apollinaris, ab insiituto
itincre meiu hostitim destiterant. Factum landat Si-
donius, gautletqiic liomum, id e>l familiam, uiillis ad
id icmpiis adversis turbatam, liostium iiicursiliiis
non fuissc exposiiam. Cave igitur ad arcciii 1'olinia-
cam cum viro docto referas : aut de arcc illa lihi
persnadeas vel Apoll nariuin olim fuisse, vel iiotii.ii
ab Apolline derivasse : quod Gabricl Simeonius,
bomn Etruscus ingenioso commeuin sibi visus r-i
divinasse. Nam velus iioincn i.rcis Pmloiniiiatiiis:
quotl passim legcre esl luin in aliis amiqtiis iiloim-
mentis, tum in litleris Urbani V papae nd Caiolum
rcgcm pro Armando vicecomite, loci domino
 BH SIDONIIAPOLLINARIS 512
lor sumptu ct itinere confectus, temere propositte A 97 subdiius ager berliis abundans, fluvius ante ocu-
lilis exsudat incommoda : alque hoc in " maximo los avibus ac pisce mtilto referlus : praeler haecjun»
biemis accentu.summisque ctimulis nivium, crnstis- ctam habens ripae domum hovam vetus amicus, cu-
qUeglacierum : quod lempus, quantum ad sectatores jus immensae humanitati, nec si acquiescas, nec si
liiimn spectat, breve quidem saepe est audienliae, sed recuses, modum ponas. Igiiur huc nostris anteceden-
dililurnum semper injuriae. Vale. libus, cum tui causa substitissemus, quo puer ocius
EPISTOLAVII. vel e capite vici remitiereiur, c jam duae secundaefa-
Sidonius Simplicio suo saiulem. cite proccsserani, jam sol adultusroscidae noclis hu-
Solel dicere, currentem mones, qui rogatur ut fa- morem radio crescenle sorbueral, aeslus ac sitis in-
ciat quod facturus fuerat etiam non rogatus. Percun- valescebant, atfiue in profunda serenitate contra
tlere forsitan, quospeclel isla proemitti.Bajulus api- calorcm sola quae legeret nebula de pulvere. Tum
cum sedulo precatur, nt ad vos a me litteras ferat: longinquilas viac, per virens aequor campi palenlis ex-
( cujtis a nobis itinere comperlo, id ipsum erat ulique, posila visenlibus, quippe ob hoc ipsura sero pransu-
J si lacuissel, orandus : namque hoc officium vesler ris, ingemebatur : nam viaturos et si nonduin terebat
potiusamor, quamgeruli respeclus elieuit. Caclerum labore, jam tamenexspectationeierrebat.Quae cuncta
hic ipse beneficium se computat meruisse, qui prac- B " praemissa, domine frnler, huc lenduul, ul libi pro-
Stitil; quanquam idenlidem quod poposcit acceperit; bem, neque animo vacasse me multum, neque cor-
sed quse nobis amicitiarum jura, ininime agnoscens. pore, neque tempore, quo postulatis oblemperavi.
Unde, quanquam absens, facile conjeelo, quo repente llicet ul ad epistolae vestrac tenorera jam reverta-
stupore ferieiur, cum inluitu nostri dignanler ad- mur, post verba quacprimum salve ferebani, lioc po-
missus, intellexerit se paginam tneam magis otiose poscisli, ut epigramma transmitterem duodecim ver-
flagitassc 96 quam tradere. Videre milii videor, ut sibus teriuinaltim, quod possil aptari conchaecapaci,
liomini non usque ad invidiam perfaceto, nova erunt quae per ansarum latus ulrumque in extremum gyri a
omnia, cum invitabitur peregrinus ad domicilium, tre- rota fundi d senis cavatur siriaturis. Quarum puto
pidus ad colloquium, ruslicus ad laeliliam,pauper ad deslinas vel ventribus pandis singulos versus, vel
mensam. Etcum apud crudos ceparumque crapulis curvis, meliore consilio, si id magis deceat, capitibus
esculentos bic agal vulgus, illicea comitate tractabiiur, inscribere : istoque cultu expolitam e reginae Ra-
acsiinierApiciosepulones etByzantinoscliironomon- gnahildaedisponis offerre, volis nimirum luis pariter
las hucusque ructavcrit. Atiamen qualis ipse quantus- atque actibus palrocinium invictum praeparaturus.
que est, percopiose me officii votivi compotem fecit. Famulor 98 injunciis quomodocunque, non ut vole-
Sed quanquamhujuscemodisaepepersonaedespicabiles "** bam: scd tuae culpaeprimus ignosce, qui spaiii plus
suntferme, insodalibus tamen per litlerasexcolendis, pracstitisti argentario quam poelae; cum procul du-
iispendii multum caritas sustinet, si ab usu frequen- bio non te lateret, inlra oificinam littcratorum car-
lioris alloquii portitorum vilitate revocetur. Valc. minis si quid incus metrica produxeril, >ion uiinus
EPISTOLA VIII. forli et asprata lima poliri. Sed ista vel similia
Sidoniusb Evodio suo salulem. quorsum? ecce jam canla.
Cum tabellarius milii liiteras tuas reddidit, qui te Pislrigcro quaeconchaveliitTritone Cytlieren,
Tolosam,rege mandante, mox profeclurus certis ami • Hacsibi collatacedere nondubilet.
Poscimus,inclina paulisperculiren berile :
cis confitebatur; nos quoqueex oppido longe remo- Et munusparvumrnagnapalroua cape.
tumrus petebamus. Me quidem niane primo remora- Evodiumquelibensnon aspernareclientem,
tjuem taciens grandem,tu quoquemajoreris.
tum, vixetenaci caierva proseculorum paginaetuaeoc- Sic libi, cui rex est genitor, socer atque marilus
casio excussit, ut satisfaceremandatosaltim viaior, Nalusrex quoquesil cum patre, poslquepalreni,
Felices tymphae,clausaequaeluce melalli,
saltim equespossem. Caeterumdiluculofamiliapraeces- Oralamendominaelucidiorafovent.
serat, ad duodevigimimiliiapassuum fixura lentorium, Nam cumdignattirregiua bic tingere vultus,
Candorin argentumrmttilure facie.
quo quidem loci sarcinulis relaxaudis tnulia succe- D£
dunl conducibilia : fons gelidus in colle nemoroso,, Si tanlum amore noslro teneris, ut scribere lias

1 * Id GraecisQipov; x«i ^ctfifivof «z/«j. Nova vocis;
iiotio : quam iterum usurpat lib. v, 44 epist. 17> , pandi sunl Slriges, id esi canaliculi, quasi sulcus in
, ab accenlo ludi; el lib. vu, plausuum muximoaccentu.
b Quidam libri Ennodio, alii Euhodio, morc anii-
quo. Uuic miltit epigramma: quod ejus rogalu scri-
pserat in argenlea conclia incidendum, quam reginae'.
Golhorum RagnaliildaeEurici conjugi oblatiirus erat.
c Horaequatuor ab oriu solis. Alieram secundami
dixit in Narbone: Cutu mane exierat novum, et ea!e--
scenshoram sol dabat alteram secundam. Ea esl hoial
nosira per acstatem paulo amplius quam nona.
d Slriatam fieri concham
oporiuil, ut nativam re-
ferrei. Sunt euim conchae marinae quaedam strianc:
Plinio et Apuleio. Striae porro et striges in columnisi
el vasculis quid sin), notum ex Vitruvio. Ilic venlres
aratro; curva capita siriae, partes eminulae, velut
inter sulcos.
porcae
* Eurici uxori. IIujus cnim ul potius existimem
quain Thcod. rici, facit ratio lemporum quibus bae
scriptaesunlcpislola-, et quasisub liiijus fincui suadet
occuli auclorem epigrammatis, ne videlicet miiuer.s
gratiam delerat si prodatur, quod quidem superstite
'] beodorico cui gratus et familiaris erat, non dice-
Kt Sidonins. Reginaeigiturnomen uni Sidonio dcbe-
mus : cui cognominem alteram, Sigivaldi noslratis
uxorem, memorat Gregor. Turon. in Vila ^Euiiliaiii.
KI5 EPISTOLARUMLIB. IV. 51«
nugas non ertioescas occuic auctorem, de lua rectius A / statum condinonemque non dominio, scd judicio re-
pane securus. Namque in • foro tali, sive Athenaeo, git: putes eum domum propriam non possidere, seil
b plus cliarta vestra quam nostra scriptura lauda- potius adminislrare. Qua induslria viri ac 100 ,c,u-
bilur. peranlia inspecla, ad reliquorum quoque censui per-
EPISTOLAIX. tinere informaiionem, si vel summo tenus viia caele-
Sidonius ludustrio suo salulem. ristalis publicaretur. Ad quam seqiiendam, praeter lia-
Interveni proxime Vectio, illustri viro, et aciiones bitum quo inlerim praesenlisaeculoimponitur, omnes
ejus quolidianaspenitissime et veluti ex otio 99 'n~ noslrae professinnis homines utilissime incitarentur.
spexi. Quas quoniam dignas cognilu inveni, non in- Quia, quod pace ordinis mei dixerim, si tanlum bona
dignas relalu exislimavi. Primore ,loco, quod jure singula in singulis erunt, plus ego admiror sacerdo-
caeterislaudibus anleponemus, servat illaesamdomi- talem virum quani sacerdotem. Vale.
uo domus par pudiciliam :servi utiles, rustici mori- EPISTOLA X.
geri, urbani, araici, obedienles, patronoquecontcnti; Sidonius Felici suo talutem.
mensa non minus pascens hospitem qunm clienlem; Erumpo in salutationemlicet seram, domine meus,
humanitas graudis, grandiorque sobrietas. Illa levio- annis ipse jam multis insalutatus; frequentiam ve-
ra, quodipse quem loquimur.inequis, canibus, acci- R ] (eris officii servare nou audens, post quam mc soli
pilribus instituendis, spectandis, circumferendis, uul- patrii flnibus eliminatum peregrinationis adversa frc-
li secundus. Summusnilor in vestibus, cultus in sin- geriuil. Quapropter ignoscere vos quoque decet eru-
gulis.splendorin pbateris; pompostisincessus,animus bescentibus : siquidem convenit humiliatos humiiia
serius ; iste publicam fidem, ille privatam asserii di- sectari, neque cum illis parem familiariiatis tenere
gnitatem; remissio non vitians, coneptio non cruen- constanliam, quibus forte sil improbum plusamoris
tans,etseverilasejuslemperamenti,quacnonsiltetra, quam reverentiae impendere. Propier boc denique
sed tetrica. Inter haecsacrorum voluminnm lectio fre- jam diu laceo, vosque lacuisse, cum filius meus He-
quens; per quam inter edendum saepiussumit animae liodorus huc venit, magis toleranler quam libenter
cibum; psalmoscrebro leclitat, crebrius caniat, novo- accepi: sed dicere solebas, quanquam fatigans, quod
que genercvivendi,c monachum complet, non sub pal- meam quasi facundiam vererere. Excusatio isia licc,
liolo, sed subpaludamento, ferarmn carnibnsabstinet, etiam si fuisset vera, iransierat: quia d post termi-
cursibus acquiescit: itaquc occulte dclicateque reli- nalum libellum qui parum cultior est, reliquas dct.uo
giosus venatu titilur, nec utilur venationc.Filiamuni- litteras e usuali, licet accuratus mihi melior non sit,
ca«i parvam,post obilum uxoris relictam.solatiocacli- sermone 101 contexo. Non enim lanti est poliri
baiusalitaviia teneritudine, malerna diligentia, pater-1G formulas editionc cariluras. Caeterumsicaritalis tune
na benigniiale. Erga familiam suam nec in proferen- morem prisiino colloquiorum cursui reddis, et nos
do alloquiominax, nec in admiltendo conciliosperna*, vetuslac loquaciiatis orbilas recurremus. Praeter hace
nec in reatu investigando persequax, subjectorum avide, pracvioChristo, siculii locorum fuerilis, modo

« Atlnditad Romanaeurbis loca, in quibus recitnri c Monachorum insigne fuit pallinm.utphilosopho-

pocmata et oraliones solebant. Dc Athenaaotesiis rum. Nam et ipsam monachorum vitam x«i Zaxno-tv
Lauipridius in Alexandro : Ad Alhenaum, inqml, au- GracciPatres philosophiam nominaruni. Unde agmina
diendorumel Grmcorumet Latinorum rhetorum vel palliata nionacliorum in funere S. Martini apud Sul-
poelarum cauta frequenterprocessit. Capitolinus ilem picium Severum. Alque ut philosophos Grseci merito
in Perlinace et Gordiano; ac Sidonius ipse lib. ix, ridebant, qui pallio et barba tenus pbilosopharentur,
epist. 1*, ad Burgundionem : Dignus omnino quem sic noslri monachos, qui habitu saeculoiinponerent,
Roma plausibilibus foverel ulnis : quoque recitanle utaitSidonius,quibusqueyi).oTO!f.ta«KTo TftSwviov.Isi-
erepilanlis Athenmisubselliacuneataquaterentur.Sym- dorus Pelusiotes epist. 22,oOxfn», aSriyot, ao-xao-ewy
machus deniquc lib. ix, 81. De Foro Trajano Fortu- xat :
KknpofopiaTpiSwvof vnnvm ini$ti%i; Monachivi-
natns adBerthcramnum episcopumCeimmannensem: tam, fralres, non complelpallii el barbasostenlalio.
d Infra epist. 22 : Ul epistolarumcuram lerminatis
]" libris earum converteremttsad stylum hislorim. Uier-
Vivmodntam nitidopomposapoematacultu
AuditTrojanoRomaverenda forc. que locus indicat Sidonii epistolamm primam edilio-
nem non fuisse, quam Constantio nuncupavit: sed
earum aliquot libellos ante Constanlianam colleciio-
De Foro Martis, index vetus aduulalio iu codice nem in lucem emissos.
Apuleiano bibliotbecaeVaticanaehis verbis : Ego Sal- « Laiinoquidem, sed rudi et impolito,
Inslius legi et emendavillommfeliciter, Olibrioet Pro- qualis tunc
in usu vulgo Galliae.Olim sane Gallis sermo pecu-
bino coss. in foro Marlis controversiamdectamansora- liaris et diversus a Latino. Unde Varro, Hieronymn
tori Endelechio. liurtus ContlanlinopolirecognoviCm- teste, Massilienses trilingues vocabat, quod Graece,
sario et Atlico coss. Quo ex loco praeterea docemur Latine et Gallice scirent. Poslea fecit assidua )cum
qno tempore cailiedram Romaetenuerit Endelecbius Romanis consueludo, ut Latinum usurparent, sed ut
rlicior, lioc est, ut interprelorSeverus, saucttis Ende exteris gentibus evenire solet, rudem et incullum,
lechius, orator et poeta Christianus cnjus cxsat bre- qui proinde magistri studio et industria perpoliri de-
ve 45 c>rinen de morlibus boum : quanquam aetatis beict. Idco laudat Ecdicium Sidonius lib. m, epist.
alteriuii erat argumenlum ex Paulino, qui Eiidclecbii. 3, quod ejus exemplo nobilitas Gallicana Celticiser-
ut amici sni, meminit in epist. 9 ad Severum. monis sqnani i deposita Latinam linguam in scholii
b Conclia argentea, in qtia exarandi erani versus accurateperdiscerei.
Eodemquespec(atlib. vtu, epist,
Sidonii. 1 ad Joannem.
815 SIDONHAP.0LL1NARIS 516
f |edt«>palrQnus indulgeat, advolaluri, ut rebus ami- jA extollat?qiitid conditionishumanae per omnia meiuor,
ciiia v.egetetur, quaeyerbis infrequentata torpuerat. clericos opere, sermone populares, exliortatione moe-
Yaie.; rentes, destitutos solatio, captivos pretio, jejuuos
EPISTOLAXI. cibo, nudos operimento consolabatur. Pariler et su-
Sidonius h Petreio suo saiutem. per bis plura replicare superforaneutn slatuo. Nam
Angit me nimis damnum saeculi mei, nuper erepto merita sua, quibus divilem conscientiam censu pau-
avunculo luo Claudiano oculis nostris, ambigo an peratus locupletavit, spe futurae rclributionis celare
quempjam deinceps parem conspicaturis. Vir siqui- plus sluduil. Episcopum fralrem majorem nai" affe-
dem 1'uitprovidtis, prudens, docttis, eloquens, acer, cluosissime observans, quem diligebat ut fllium, cum
el hominum aevi, loci, populi sui in^eniosissimus : tanquam palrem venerarelur. Sed et ille suspiciebat
quique indesinenler salva religione philosophareiur; hunc grandiier, habensin eo consiliarium in judiciis,
ct licet crinera barbamque non pasceret,c pallium et vicarium in ecclesiis, procuratorem in negotiis, villi-
ctavam nunc irrideret, nunc etiam exsecrarelur, a cum in praediis, tabularium in tributis, in lectionibus
collegio tamcn complatonicorum solo habilu ac fide comitem, in expositionibus 103 interprelem, iu iti-
dissociabalur. Deus bone! quid erat iilud, quotens neribus conlubernalem. Sic uirique ab alterulro, us-
ad eum sola consultationis gratia conveniebannis? B 1 que ad invidiam exempli, matura flde germanitatis
Quam ille omnibus sialim totum non dubitans, uou officia restituebantur. Sed quid dolorem iiostrtim
fastidiens aperiebal ? voluptuosissimum repuiaus, i-i moderaiuri causis polius doloris fomenta sufficimus?
forle oborta quarumpiam qucesiionum insolubililaic Igilur ut dicerc inslilueramus, huicjam, nt esl illud
labyrinthica scientiae suae thesauri eventilarenlur. Maronianum, cineri ingrato, id est gratiarn non rela-
Jam si frequent.es consederamus, offieTumaudiendi luro, nseiiiamcondidimus trislem Iticiuosamque, pro-
omnibus, uni solum quem forsitan elegissemus, de- pemodum laboriose, quia facerei dictandi desueludo
putans 102 Jus loquendi: viritim, vicissimque, non difficu.Italem : nisi quod animum natura desidiosis-
turnuUuali.m,nec sine sehemalis cujuspiam gestu ar- simum, dolor flelu gravidus accendit. Ejus hec car-
tificioso docirinae suae opes erogaturus. Deiu quae- menesl.
cunque dixisset, protiuus reluctantium syllogismorum Gcrmanidecnset dolorMamerli,
Mirantumunica pompaepiscoporum,
contrarictatibus excipiebamus. Sed repellebatomnium Hocdat cespilemembraClaudianus.
nostrum lemerarias oppositioues.Iiaquenihil non per- Triplex bibliothecaquomagistro
Romana,Attica,Christianafnlsil:
pensum probalumquerecipiebatur. Hineetiam llliapud Quamtotam monachusvireniein aevo
nos maxima rcverentia fuit, quod non salis ferebat _ Secreta bibiliastitulione.
Orator, dialecticus,poeta,
in
aegre pigram quibuspiam sequacilatem. Haec apud <t» dTractaior, geom.etra,niusicusque.
eum cul| a veniabilis erat: quo flebat, essel ut nobis Doctussolvere vinclaqusestionum,
' Et verbis gladiosecaresectas,
patieiitia ejusdem sine imitatione laudabilis. Quis Si quaecalholicamfidemlaeessunt.
enim virum super abditis consuleret invitus, a cujus Psalmbrumbicmodulatoret phonascus,
Aute aliaria, fratre gratulante,
disputalionis communione ne idiotarum quidem im- Instructasdocuitsonareelasses.
Hic solemnihusannuisparavit,
perl.torurnque sciscitalio repudiarelur? Haecpauca de Quae quotemporeleetaconvenirent.
studiis. Caeterum caetera quis competenti praeconio • Antistes fuit ordiae in secundo,
a Victorius comes Arvemorum, quem suum jure 9, et Claudianus ipse de Staiu animae, lih. i: Sed vi-
sseculari palronum dicit lib. vn, epist. 17ad Voliisia- deo prophetas, evangeiistas,apostolos (hi authentici)
num. post eliam authenticorum pturimosiraclaloressnas pro-
b Filio sororis Mamerli et Claudiani: ad quem mit- priis voluminibus nomina prmnolasse. Similia eiiam
tit Claudiani avunculi nupervita functi epitaphium. scribit lib. n, ubi Hieronymum laudat potissimum
c Clavam itidem inter philosophorum insignia cum tractalorum; et Severus dialogo 1 Origenem tracta-
pallio jungit lib. ix, epist. 9, elcarmine 15, torem sacrarum litterarum peritissimuin. Vox cre-
Tesricanodosaecommendatpalliaclavae bra illius maxime saeculiscriptoribus, quo natum vi-
detur innuereVincenlinsLirinensis incommoniiorio:
Prudentius in Hamartigenia: Doclores, inquit, qui Iractatores nunc appellantur :
Hinc gerit Herculeamvilissapienliaclavam, quos hic idem Aposlbluseliam prophelasinlerdumnun-
. eo quod per eos prophelarum mysleria populis
Ostentatque sups vicalimGymnosophistas. ]D cupat,
aperiuntur.
**
e Episcopus, in ordine el gradu presbyteri. Ma-
46 E Graecis Lucianus in Parasito : SuX«pfo
tyovat z«i stf j3K^av=tov a7rtovT£?, xat lw' apio-zov.Li- mertum.inquil, fratrem episcopum plurimis in rebus
banius Andronioo epist. 1515:TMVSi ov wtkoaoifovvzuv iia sublevabat, ut quamvis presbyter lautum esset,
yaxpttv iav %&>yoivx xotizpiSuva xai fiaxrripiov.Philo- episcopus ipse quod.nn modo viderelur. Clericorum
sophantium,in.|iiit,valedicere barbosetpallio el baculo. primo in ordine sunt episcopi, in secun.dopreshy-
Et quod pfopius ad clavain, Chrysostoinus de stainis teri, in lenio diaconi, itaque ita deinceps.Optatus Mi-
XVll: noy vuvdaiv o'.TOJ?zpiSotv/.;avaGeShiiiivQi, xtil levitanus lib. i : Quid commemoremlaicos qui tuncin
/3a9u yevstovScixv-vres 1, v.a<.pimaXuTYISi^ii wipovzes ecclesianulla fueyant djgnilale suffulti? quid minislros
ol Twvi%n>Sev yMo-ofoi: Ubi nnnc suntquielpidliis ami- plurimos? quid diaconesin leriio? quid presbyterosin
ciuntur, et promissambarbum oslentanl, clavas dex- secundosacerdotio cotislitutos?Ipsiapices el principcs
Ua gestantexterni philosopU? onmium episcopi, elc. Ordo igilur secundus Sidonio
d Paulo superius di.vit : In expostiowbus interpre- cst ordo presbyteroriim. Odo Dorobernicus de S.
lem, quod eodem relerri potcsl. Tractaiorcs enim Wilfrido, quando factus est pre^byter :
d cti, sacrarum litlerarum interpretes ei doetores. Tandemcollajugo subdensdejectapetito
Idcirco autbenlicis opponit Sidonius lib. vtt, epist Ordinisapiaturcaslebsinhonoresecundi.
517 EPISTOLARUMLIB. IV. 518
104 Fralrem fascelevans episcopau. A quaevota sun. communia, illum lcctio, me ille capie-
Namde ponlilicistenore summi, bat; cum repenie pucr familiaris asiitit vulluosus :
Ille insigniasumpsil, hiclaborem.
At ut quisqttedoles, amicelector, cui nos, quid ita? et ille lectorem, inquit, Coustaii-
De tanlo quasi nil viro supersit, tera nomine pro foribus vidi a dominis Simplicio et
Udis parce genis rigare martnor;
Measet glorianon queuDlhuniari. Apollinare redctintem ; dedil, inquit, liucras quas
sed perdidil quas recepit. Quibtis aguitis,
Ecce quod carinen, cum primum adfui, super una- acceperat,
serenitas laetitiaemeae confestim nubilo superducti
nimi fratris ossa conscripsi. Nafhque tunc abfui cum
mceroris insorduit; taniamque mibi bilem nuntii hti-
funeraretur; nec ob boc lamen perdidi in toiuin dc- contrarielas excitavit; ut per plurimos dies
sideratissimam flendi occasionem. Nam dum lorle jusce
laxa- illuni ipsum bermam stolidissimum venirc antc ocn-
medi>arer, lacrymis babenas anima parturiente
los meos incxoratus arcuerim ; laturus aegre, si mibi
vi: fecique ad epitaphium, quod alii fecerant ad se-
apices, aut quoscinque, aut quorumcunque non red-
pulcrum. Haecergo seripsimus tibi, ne forte arbilra-
rere solam nos colere vivorum sodalilatem, reiqtie derel; taceam vestms, qui mibi, dum recli compos
ttio judicio essemus, ni-i amicorum vita carentum aninius durat, miuime frequentes uiaxime desidera-
ut reminisceremur. Nam- biles judicabtintur. Al poslquam uostra sensim lem-
semper, aeque incolumium,
B intervallo ira defremuii, percontor num vcrbo
que et ex boc, quod vix reservalur imaginaria fldes poris
vel superstilibus, non praeier acquum opinabere, siI quispiam praeterea detulissei. Respondit ipse, quan-
mortuos ament. Vale. qnam esset trepidus et slernax, ct prae realu balbu-
perpaucos esse conjicias, qui tiret ore , c.tculiret intuilu , lotum quo inslrui, quo
EPISTOLA XII. delectari valerem, paginis qu;c inlcrcidisseni, fuisse
Sidoniut SimpHcioel Apollinari tuis salutem. mandalum. Quocirca recurrite ad pugillircs, rcpli-
Deusbone! quantum naufragioso pelago conformisi cale membranas, el scripla rcscribilc. Tandiu enim
esl motus animorum , quippe cum nuniiorum turbi- xqiianiroiteradmiito, ut desiderio meo sinisier even-
nibus adversis quasi propria tempestate confundiiur. lus offlciat, donec ad vos 106 nostro sermone per-
Nuper ego flliusque communis Terenlianae Ilecyrae! veniat, ad nos vesirum non pcrvenisse sermonem,
sales ruminabamus : studenti 105 assidebam natu-- Valeie.
rae meminens , et professionis oblilirs. Quoque abso- EPISTOLA XIII.
lutius rhylhmos comicos inciiata docililale sequerc- Sidonius b Vectiomo salulem.
tur, ipse etiain fabulam similis argumenti, id est,, Nuper rogatu Germanjci spectabilis viri Cantillen-
• Epitrepontem Menandri in manibus habebaui. Le- sem ecclesiatn inspexi. Est ipse loco sitorum facile
gebamus pariter, laudabamus , iocabamuraue : elI C I primus; qtiique post tergum cum jam c duodecim

Possentejus generislestimoniainnumeraproferri:sed 1 scopum appellare videtur, corruplum esse jam alii

omnium instar erit lex nova impp. Theodosii et Va- mouueruni. Quorsum enim secum ipse pngnarei, ut
lenliniani, in qua presbyteri seciiudi sacerdotes nun- episcopum bic diceret quem presbyterum postea
cnpantur. Ea autem in codice pervetusio legitur liis> vocat? Justus vcro. qui in arca sepulcrali qure in
verbis: S. Illidii basilica visitur , Arvernae urbis episco: us
TBGOD0SIUS ETVALENTINIANUS AUGUSTI ADVERUSi PR/E- inscribitur , non est Jtistns ille archidiaconus S. Illi-
FECTUM 1'It.ETOtllI. dii episcnpi; sed Juslus alter qui reipsa fuit episco-
Aivernonim postAvolum, ante Caesarium: cujus
Audemusquidem sermonemfacere, soliloplus timore e pus
sane nomen apud Gregorium Turonicum in epi^co-
eapti de sanctisel venerabilibussaccrdotibus, el secun- porum elencboquaerinon debet, quia pnst Gregori,:m
dis sacerdolibus ItfJ vel rtiam levitis, et eos cuni' vixit. De Jnanne
omni limore nominare, quibns omnis terra capul incli- denique archid acono Cabilonensi
nat. Et post alia : De obnoxiisvero, si qni ambulave- par11est allucinatio, quam prodet epi.il. io.
rint cumepiscopo, vel cum presbytero, aut eliamcum Epilreponlem Mcnandri fabulam citat Slobaeus
* sermone
diacono , sivein platea , sivein agro, sive in quolibel 87 ex eaque proferl hos versus,
loco, nullo pacto eos retineri vel adducijubemus, quo-
niam in tacerdolibus Ecclesia constal. Data xv calen-- iffTt,<i 8'iSuvSitjt'
Aiff^idv avdp^iicivov*
das Januarias, Theodosioxm et Valenlinianoin coss.
Ex his, opinor, nemo non videl presbyieros inier- Itlem aliis locise7rtT/>E7rovTa?,xa!iinzpoTzov;. Alciphr.ni
dnm dictos fnisse secondos sacerdotes , aut sccundi'. jD item iirnpiirovza; inter fabulas Menantiri numerat
ordinis sacerdotes : qua nimirum notn di-tingueban- epislola ultima ei Athenaeiislib. xiv. Meiuinii ci I.I-
Itir ab episcopis , qui primi ordinis erant sacerdoies, ciio aucloris nomine Quiniilianus, Epitreponti per-
ei stimmi sacerdotes appellabaniur.Quod verodoctis-l fectam oratorii judicii icleantconiineredoceus, lib. x,
simo Savaroni venit in mentem, presbyteros oliin, cap. 1.
eiiam episcopos fuisse nuncupatos, atque ita Clau- b Viro illustri,cujus supra mentio epistola 9. Can-
dianum hoc loco episcopum dici a Sidouio; id, utt lillensem ecclesiam dicit, a Canlilia vetere ci.stello
paucis dicam, aSidonii mente et veterum more alie- Arvcrnoriim, 48 cui"s nienlio in Tabula llinera-
nissimum est. Nec mirari satis possum inanem fahel- ria Peutingeri. Annales reruin a Pippino gestaruni
lam de primi et secundi ordinis episcopis in quorum- anno 762 : Aquitaniam ingressus qumdam oppidn el
damaniraistantum fidei obtimiisse, ut inore scripiis- castella manu cepil: in quibus prmcipuafuere Burbo-
que suis nihil frequenlius habeant, qn.im duos olim,' nium, Cantitla, Ciarus Mons.
si Deo placet, in singulis cathedris episcopos fuisse. c Annos 60, ut Juvenalis, quem aemulaiur sa-
Mera est fabula, ut dixi : neque ad cam astruendain\ lira 8 :
ab illisquidqtiamallerlur, quod non sua sponte dissi-
liat. Etenim Gennadii locum , ubi Claudianum epi- Stupet hse,'qnilam post terga reliquit
Sexagiutaafiuos,Fonteioconsuieuatus.
 fiiij» ; SIDONII APOLLINARIS 520
lusira transmittat, quolidie tamen babitu cultuque A te baeienus philosophantem, nova subtio ob juris-
conspicuo non juvenescit snlum, sed quodammodo diclionem gloria cnpit, d et nos aliquod nomcnque
repucrascit. Enim vero vestis astricta.lensus cothur- decusque gessimus. At si videlur humililas uostrae
" crinis in rotae
ijus, specimen accisus, barba intra professionis babenda contemptui, quia Cliristo res
rugarum latebras mersis ad cutem secta forpicibus; humanas vitasque medicaturo nutrium conscicntiarmh
ad hoc et munere superno membrorum solida con- cullro squalens ulcus apenmus : quod et in nostri
junciio, inieger visus, amplus in celeri gressus in- ordinis viris etsi adbuc aliquid de negligenlia felct,
cessu, incorruplae lactea dentium compage gingivae. nihil jam lamen de superbia lumet : noveris volo,
Non illi stomacbus nauseat, non vena flaminatur, non ut esi apud praesulcm tori, sic esse apud judi-
non cor incutilur, non pnlmo suspirat, non riget cem mundi. Namque ut is qui propria vobis non ta-
Iumbus, non jecur turgel, non mollescit manus, non cuerit flagitia , damnatur; ila nobiscum qui eadem
spina curvatur; sed prseditus sanilate juvenili, solam Deo fuerit confessus, absolvitur. Unde liquido patet,
sibi vindicat de senectule reverentiam. Propter quse incongrue a partibus vestris nimis reum pronuntiari,
benclicia pecuiiaria Dei, quoniam vobis jura amiciliae cujus causa plus spectat tribunal alienum. Quaproptcr
grandia vigeni, quippe vicinis; obsecro ac moneo ut " imminentem querelam nostri doloris nequaquam va-
consilio luo, cui sequendo per conscientiam maguam , lebis tilterius effundere; quia succedentibus prospe-
maximam tribuis auciorilatem, non multum fidal ris, sive obliviscare, sive negligas gratiam antiquam,
ambiguis, nec nimis nimiae credat incolumilali : sed juxla est acerbum. Proinde si futura magnipensitas,
tandem professione religionis arrepta, viribus potius scribe clerico; si prsesenlia , scribe collegac. Et hanc
resurgentis innocentiae convalescal, 107 faciat se in teipse virtutem, si naturalis est, excole; si minus,
vetustus annis merilis novum. Et quoniam nemo ut insitiiiam appone; qtia sodaies vetustos nunquam
fermeestqui plectibilibus careat occultis, ipse supcr pro consequentum novitate faslidias. Porro auiem
bis quae clam commissa reminisciiur, palam fusa sa- vidcbere sic amicis uti quasi floribus, tandiu gralis,
lisfaclione solvatur. Nam sacerdotis pater , flliusque donec recenlibus. Vale.
ppntificis, nisi sanctus est, rubo similis efficitur; 109 EPISTOLA XV.
qnem de rosis natum, rosasque parienlem, et genilis Sidonius • Elaphio suo satutem.
gignentibusque floribus medium, pungentibus com- Epulum mulliplex, et capacissima leciisternia
paranda peccatis dtimorum vallat aspcritas. Vale. para;.plurimis viis, pluribus turbis ad te vcnitur;
EPISTOLA XIV. ita bonorum contubernio sedit: quippe postquam
Sidonius b Polemio suo salutem. omnibus tempus fttttirae dedicationis inclaruit. Nam
C. Tacitus e majoribus unus tuis, Ulpianorum '« lrptislerium quod olim fabricabamini, scribitis jam
temporum consularis, sub verbis cujuspiam Germa- posse consecrari. Ad quae festa vos voli, nos mini-
nici ducis irt historia sua reltilil dicens : c Cum Ve- slerii, officii nmlios , fidei totos causa soliicitat. Si-
spasiano mihi vetus amicitia, el dum privaius essei, quidem res est grandis exempli, eo tempore a vobis
amici vocabamur. Quo respicit, ais, ista praefari? ut nova ecclesiarum culmina slrui, quo vix auderet alins
scilicet memineris, co lempore quo personaib publi- velusla sarcire. Quod reslat, optamus, ul Deo nostro
cam portas, graliae te privalae memorem semper esse per uberes annos , sicut vota reddilis , ita vovealis
oportcre. Biennium prope claudilur, quod te praefe- reddenda : idque non solum religione celata, sed et
ctumpraetorioGalliarum, nonnova vestra dignatione, ccnversione manifesla : mitigaloque temporum
sed noslro affectu adhuc vetere gaudemus. Qui si statu, lam desiderio meo Chrislus indulgeat, quam
Romanarum rerum sinerel adversilas, acgre tolerare- Ruthenorum; ut possitis et pro illis offerre sacriQ-
mus, nisi singulaepersonae , non dicam provinciae, cia, qui jam pro vobis offerlis altaria. De caetero,
variis per te beneficiis amplificarentur. Et nunc cum quanquam et extremus autumnus jam diem brevial,
id quod possibililas tua non habet, verecundia non et viatorum sollicilas aures, foliis toto nemore la-
pelatur: dicas velim, qualiler fueris fulurus humauus benlibus, crepulo fragore circumslrepit; inque ca-
in faclis, qui perduras avarus in verbis. Nam tuorum V slellum ad quod invitas, ul pote Alpinis rupibus cin-
peritiaecomparatus, 108 non solum Cornelios ora- ctum, sub vicinilate brumali difficilius ascenditur;
lorcs, sed Ausonios quoque poetas vincere potes. Si nos lamen, Deo praevio, per tuorum monlium lalera
< Utrumque inler prisci cultus delicjas, lege cau- Taeilo concepla : Erga Vespasianum, inquit, vetus
lum Leviiici xix : OuTromo-eze o-iabnvix TMJxop.y;zii; mihi observanlia, el cum privatus esset, amicivoca-
xlifaXijsuptv. OuSsfBtpeizeznv otytvTOUniiywvo; ipMtv. bamur.
d Fuerat enim praefectus Urbi : cujus dignitalis
Hoc esl, interprete llieronymo : Non in rolundum
attondebiliscomam, nec radetis barbam : quemadmo- ac magis'eriae miliium, par erat praerogativapraelo
dum, inquit Hcsychius lib. vi in Leviticum, hi facere rianae, lib. i cod. Theod.de Praefeclis.praetorio, sive
consueverunt qui barbalicas smdenl. comas. Urbis, et magisiris miliium.
b Praefectopraetorio Galliarum, cujus et Araneolae e Quidam, Eriphio. Rogatus ab Elapbio Sidonius,
sponsae luscrat epilhalamium carmine 15, in quo ut ad dedicandam ecclesiam veniret quam ille in
quidem, alque in epistola nuncupatoria , de Polemii quodam castello Ruthenicae dicecesis exslruxerat,
duclrina philnsophandique sludio permulta. operam spondet : quia nimirum episcopus Rutbeuis
« Verba sunt Claudii civilis Batavorum principis co lempore nullus erat, ul docelepistola G, lib. vti
apud Tacitum lib. v Hisloriarum, sed paulo aliter a Ad Ebphium csl Ruricii epist. 7, lib. n.
89! EPISTOLARUMLIB. IV. S2S
confragosa venientes, nec subjectas cautes, nec su- A mani, si qua adhuc uspiam est, Belgicis olim sive
perjeclas nives expavescemus : quamvis jugorum Rhenanis abolita terris, in te resedit: qno vel inco-
profunda declivitas aggere cochleatim fracto saepe lumi, vcl perorante, etsi apud limitem ipsum Lalina
redeunda HO sit : quia etsi nulla solemnitas, tu jura ceciderunt, verba non titubant. Quapropter
satis dignus es, ut est a Tullianum illud , propler alternum salve rependens, granditer laetor, saltem in
quem Thespiaevisanlur. Vale. illuslri peclore tuo vanescentium litterarum reman-
EPISTOLA XVI. sisse vestlgia : quae si frequenti lectione coniinuas,
Sidonius b Ruricio suo salutem. experiere per dies, quanto antecellunt belluis homi-
Accepi per Paterninum paginam vestram, quse nes, lanto anteferri rusticis institutos. De paginis
plus mellis an salis habeal incerlum est. Caeterum sane quod spirilalibus vis ut aliquid inlerpres itn-
eloquii copiam hanc praeferl, hos olet tlores, ut bene probus garriam, justius haecpostulabunlur a sacer.
appareat, non vos manifesta modo, verum etiam fur- dolibus loco propinquis, aetate grandaevis, flde claris,
liva quoque leclione proflcere. Quanquam el hoc fur- opere H2 vulgatis, ore promptis, memoria tenaci-
tum quod deprecaris, cxeraplati libelU, non venia! bus, omni denique meritorum sublimium dote po-
tam debeat respicere quam gloria. Quid tu enim tioribus. Namque ut anlislitem civitatis veslrsc relin-
facias absque virtute, qui nec ipsa peccata sine laudei B 1 quam , consummatissimum virum , cunclaruniquc
commillis? Ego vero quidquidimpositumest fraudisi virtutum conscientia et fama juxla beatum, multo
mihi ut pote absenli, libens audio, principalique proi opportunius de quibuscunque quscstionibus tibi in-
munere araplector, qui quodammodo damnum in- terrogantur inclyti Galliarum palres et protomystae,
demne toleravi. Neque enim quod tuo accessit usui,, nec satis posiius in longinquo Lupus, nec parum in
decessit hoc nostrac proprietati; aut ad incrementai proximo Auspicius : quorum doctrinae abundanti
scienliae vestrx per dctrimenta venistis alienac.Quini eventilandae, nec consullatio tua sufficit, Proinde
polius ipse jure abbinc uberi praeconio non carebis ; quod super hac precum parte non parui, benignus
qui magis igneo jngenio naturam decenter ignis imi-- quidem, sed et justus ignosce : quia si vos imperi-
lalus es, de quo si quid demere velis, remanet totus> tiam fugere par est, me quoque decet vitare jactan-
qui transfertur. Unde jam parce trepidare, deques tiam. Vale.
moribus amici piusculum recto secus credere. Nam- EPISTOLA XVIII.
que in hoc facto nos magis vulnus polluit culpae, sii Sidonlus Lucontio suo salutem
feriat ictus invidiae.Vale. Oblivisceris quod rogaris, eque contrario, si quid
IHEPISTOLA XVII. . injungas, ex asse meministi repelere. Perlongum
Sidonius c Arvogastisuo salulem. ' est, de ciio redilu quae tu, tuique promiseritis mihi,
C
Eminenlius amicus tuus, domiue raajor, obtulitt meisque : quorum omnium non sunt vel minima
mihi, quas ipse dictasli, litteras litteratas, et gratiae! completa. Quin potius, cura fugam a nobis machina-
trifariam renidentis cullu refertas : quarum ulique! romini, quo reversuros ad sacrum pascha vos puta-
virlutum carilas prima esl, quae te coegit in nobis,, rcmus, nullae graves sarcinae ad praedium ex oppido
vel peregrinis, vel jam latere cupientibus, humiliai ductre, nulla serraca, nulla esseda subvehendis one-
dignari: tum verecundia, cujus instinclu dum imme- ribus altrahebantur. Utque de matronalium partium
rito trepidas, merito praedicaris; tertia urbanilas,, nil querar fraude, quas cum expedilis tulistis impe-
qua te ineplire facetissime allegas, cl Quirinalis im- dimentis, luque fralerque communis d Volusianus,
pletus fonte facundiae,potor MosellaeTiberim ruclas: vix singulorum clienlum H3 puerorumque corni-
sic barbarorum familiaris, quod tamen nescius bar- latu ambiebamini : per quod solliciludinem prose-
barfemorum ; parducibus anliquis lingua, manuque;; quentum vana mox recurrendi spe fefellistis; certe
sed quorum dextera solebat non minus slylum tra- frater Volusianus, qui forte pergens in praediaBajo-
ctare quara gladium. Quocirca sermonis pompa Ro- cassina, totamque provinciam • Lugdunensem se-
• Libroiv in Verrem: Praxiteles Cupidinemfecit,] D sium videlicet Leucorum eplscopo : cujus nuperrime
illum qui est Thespiis : proplerquemThespimvisuntur.! ad Arbogastem cdita esl epislola quae haec omnia
Nam alia visendicausa nulta est. Idem tradit Straboi conlirmal. Docel enim Arigii filium fuisse, comitem
Iib. IX: AtSe6£0-7r£at npbzepovpiv eyvwptfovTO Sta zbvt Treverorum, e stirpe Arbogaslis alterius Franci, qui
"Epwzanpa?tT&ouf,ov tykv-fye j comes fuit Valentiniani junioris. Barbaros ergo qui-
piv exeivo;,avifiijxeSe >i
iztxipa Seorrisuo-t.Hpbrtpovp.svvvvovx zivs; zbv
b-^bu.tvoi t buscum versabatur, Francos interpretor, qui jam
"Eputza avi§atvovtiri Tiiv6eav,allo>; ovaava?to9saTOv. tum in Belgica prima dominabanlur; aniistiiem ci-
t>Cujus et lberiae conjngis epithalamium cecinitt viiatis episcopum Trevirensem ; Lupum vero Tricas-
carmine II, episcopo postea Lemovicensi. Is enimi sinum, ad quem non semel Sidonius.
est cujus paucis abhinc annis ex S. Galli bibliothecai a Fraler Sidonii : ad quem lib. vm epist. 17.
editi sunt duo libri epistolarum, quas partim episco- e Lugdqnenses provinciae Sidonii aevo quatuor
pus, partim anle episcopatum scripsit. In illis suntl erant, totidemque in Nolitia imperii descfibuntur:
aliquot ad Sidonium, atque in his octava, cui Sido- quae ad nostram banc aetalem antiquas retinent mc-
nius hoc 49 l°co respondet. Eidem et alias scribiti iropoles. Primae caput Lugdunum, de qua lib. v,
lib. v et vin, nondum episcopo. epist. 7. SecundaeRolhoroagus, cui subest civitas
c Ex Sidonii verbis docemur Arbogaslem stylumi Baiocassium hoc loco. Tertiae Turoni, quae nomina-
inter arma tractasse, domo Belgamfuisse, babitas- lur in cpistola Leonis Biluricensis, aliorumque epi-
icqtie ad Mosellam, non procul ab Auspicio, Tullen- scoporum, Ne clericis expetant scccnlaria judicia,
PATUOL.LVIII. n
«23 6ID0NH APaLLlNAftlS «31
cundam pervagaturus, cxspeclalioncm nostram spe- J^ Septim»quaemundofal rica mira tuit.
Namgemmjs,anroj argentqsi splenduitillud,
cie brewtoris itiueris elusit. F.i nuno tu ipse sic mul- istud transgrediiiirCunciamefallafide.
tis contra fidem diebus otiabuntkis, ais tilii, si quas Livorabi mordax, absovanturquepriores,
piilnoret, aul addatyarrula posterilas.
poslea luserim metro nugas, mitli. oporlere. Aunuo Dumqtievenit Christus,populosqui stiscitetomnes,
injttnClis, quia dignus es ut lalia iegas. Nam carmen Perpeluo durent culminaPerpetui.
ipsum quod nunc e manibus elabitur, tain rustica- Obtulimus, ut cernis, quod cantilenae recenlis
num est jamque impolitum, ut me non illud ad obviam manui fuil; sed nec hoc minus, si moras
a
Vjillam,sed potius e villa mittere putes. Basilicam nectis, astra quatiemUs, versibus quoque s ilirogra-
sancti ppfitiflcis confessorisque Martini, Perpetuus phis, si res exegerit, usuri: quos huic carmini leni-
episcopus, dignissimus lanto praedecessore succes- taie adaequandos fatso putabis. Namque efficacius,
jor, ntullniii priori, quae fuit hactenus, capaciorem citius, ardenlius natura morlalium culpat aliqua,
novavit. Magnum est, ut ferunt, opus nominandum- quam laudet. Vale.
njue;quod in honoreni tali,sviri facium, talis vir fecisse llg EPISTOLA XIX.
debuerit. Hujus roe pariclibus inscribere supradictus Sidonius Fiorenlino suo salutem
sacerdos lioc epigramma compellit, quod recensebis; ' Et moras noslras, et silenlium accusas : utramque
Ut est in bis quaecunquedcposcit privilegio carilatis B purgabile est; namque et venimus et scribimus:
imperiosissimus. A'q<*eutinam molis iliius pompam, Vale.
sive donaria, nil bujus obsequii lurpet oblatio: EPISTOLA XX.
quod secus fore plurimuna tiraeo. Nisi forsitan inter Sidonius Domitiotuo satutem.
omnia yenusta sic cpigrammalis istius foeditas pla- Tu cui frequenter arma et armatum et armatos
ceat, m niger naevus candido in corpore : qui inspicere jucundum est; quam voluptatem pulamus
guidcm solet sic facere risum, quod accipere suffra- mente conciperes, sid Sigismerem regium juvenem,
gium. Sed quid hmc ampliug? pone flslulas ipse ritu alque cullu gentiliiio ornatum, ut pote sponsum,
paslorias, et elegiae nostrae, quia pede claudicat, seu petitorem, praeiorium soceri expetere vidisses?
panum porrige. Illum equus qnidem phaleris comptns, imo equi
114 Martinicorpus, lotis venerabileterris, radiantibus geinmis onusti aniecedebani, vel eiiam
ln quopost vitsetemporayiyit honor, subseqitebantur : cum lamen hoc magis ibi decorum
Texerat hic primumplebeiomachinacultu,
Quaeconfessorinon erat sequasuo : conspiciebatur, <]uodpraecursoribus suis, sive pedis-
Nec desistebatcivesonerare pudore sequis , pedes et ipse medius incessit, flammens
Gloria magnaviri, gratia parvaloci.
' Aotistessed qui numeralurb sextus ab ipso, cocco, rutilus auro, lacteus serico, tum cultui tanto,
invidiam: '
ton^ajn^CTpetuussustulit coraa, rubore, cute concolor. Regulorum autem,
Interhutnreriibvensmodicipeneirale sacelli,
Ainplaquetecta levansexteriore domo. sociorumque comrtantum forma et in pace terribHis :
Cre\eruiitq.uesimul,vaUjlptnbuente patrono,
* fn spaliisaedes, quorurn pedes primi perone seloso talos adusque
cofjdiiorin merilis: '
QuaeSalbmoniaeopotis est confligeretemplo, vinciebantur; genua, crura, suraeque sine legmine.

ad epjscopos provmcice Tertife. Sic enim ex antiquis
exemplaiibus ibi legendum eslj. non Thiracim, ut
vulgo legrtur inler epistolas Leonis papae, quibus haec
parum caute inserta est, cum ejus non sit. Quanae
meiropolis Senoues, unde Senonia appellaltir lib. vn,
epist. 5, et in Notitia deTractu Armoricano. Caeterum
Lugdunenses provinciae, cum primum dividi coepe-
runi, duaetantum fuere : post quatuor factae,a Theo-
dosio, ut conjicio. Nain a Ruiio Festo duae tantum
nuinerantur, nec plures ab Ammiano Marcellino, qni
Turones in secu ida Lugduhensi collocat, Senones in
prima : ut satts appareat tertiam ex secunda, quar-
tam ex prima nalam esse.
* De hac S. Martini basilica quam Perpetuus Tu- ]p
Bonum episcopus condidit, remota velere par-
vula, qiiani Briccius aedificarat, agit Gregorius Tu-
ron. lib. ii, cap. 14, et lib. x in elencbo episcoporum.
Ejus |iarielibus Perpelui rogatu varia diversorum
poetarum iuscripla fuerunt epigrammala : quac oiim
Qpllecia, nunc eliara in plerisque Sulpicii Severi co-
ijicibus ad Vitae S.Wartini cafcein adjecta reperiun-
tur : aique inter alia Stdonianum boc, quod nobilis-
simo basilicaeloco, i t est in abside, ineisum notant,
in quam S. Marlioi corpus fuerat translatqm : tteinde
alterum. Paulini Petrocorii, supra ottium,basiliea;a
parte Ligeris : qtwd versibus constat 2S, hoc modo.
Qnisqifesoloadclinisnjcrsisti in pulverevultum,.
80 et qtir sequuntur. Editi enim sunt sob flnem li-
biyirum vi de Vita Martmi, sed sine tilulo: de quibus
etPaaHnus ipse scribit in epistola ad Perpetuum.
fcfflt1prajterea ibidem Hartint Dumiensis versietili:
II scilicet quos super oitium a parie meridiaua adjectoi
postea fuisse sU,q{pr?|t i^lem Gregorius lib. v,
fap. 37.
b Sextum a HartmoiPerpetuum dixit, quia Justinia-
B^tm,ppinor.et Arroeptiymnumwat qui Rriccio puUo
sedem ejus lenuervint; quos in episcoporum indiciilo
praeterit GregoriUs : proinde qnartum illic a Marlino
statuit Perpeiuum. Al lib. n alium calculum secuius
quinlum facit.
c Hanc saepe causatn ascrihunt, qui anliquis aedi-
ficiis nova substiiuiint: quod videre est in Clirislianis
monitmentis antiquarum inscriptionum. Nolieautern
in suburbana S. Felicis ecclesia quam Paulinus epi-
scopus condidit, restant hodieque versus quos Paulini
ipsiug esse plerique judicant, renovala ab eo, ul est
in Natali x, basilica compositos.
Parvus erat locus ante, sacrisangustusagendis,
Supplicibusqueneganspaadere posse manus
Nune populospaiiosasacrisaltaria praebet
Ofliciis,mediimartyrisin gremio.
CunctaDeo renovataptacent,novatomniasemper
Christus, et in ctimulumluminisampliflfat '
Sie et dilecti soliunjFelicis honorans,
Et splendojesimnlprotulilet spaiio.
dGoihumne, Francum, an Burgundionem, non
satis exploratum. Ulua certum est, sigismerem huhc,
contra quam viro doctp visum sit, diversum esse a
Sigismere comite Athafariciregis Ilaliae,cujus menlio
apud Senatorem lib. vm, epist. 2, tum quia loca et
tempora discrepant, tnm qnia comitem illum regio
san^uine ortum Iv&ui nihil est quod mrarfMf.
525 EPISTOLARUMLIB. IV. «526
Praeter hoc veslis alla, stricta, versicolor, vix ap- A J hic vagientrs infantiaelactentia membra formavimus;
propinquans poplitibus exsertis, manicae sola bra- hiccivicarum bajulabare pondusulnaruni. Hincb avus
cliiorum principia velantes, viridanlia saga limbis Fronio blandus tibi, sibi severus, qui exemplo esse
marginata puniceis : H6 penduli ex humero gladii potuisset his qnos habemus nos in exemplo; hinc
balteis supercurrentibns strinxerant clausa bullatis avia Auspicia , quae libi post (uaematris orbata de-
latera rhenonibus. Eo quo comebanlur ornatu, mii- cessum, dependit una curam duarum. Sed et mater-
niebantur : lanceis uncatis, securibusque missibilibus tera tua hinc , ct hinc fuit sanctior sanclis Fronlina
dextrae refertae, clypers Iaevampartem adumbranti- virginibus, qnam verebaiur mater, pater veneraba-
bus, quorum lux in orbibus nivea, fulva in umboni- tur, summae absiinentiaepuella , summi rigoris ac
bus, ita censum prodeliat, ut siudium. Cuncla pror- fldei ingenlis, sic Deum timens, ut ab hoininibus
sus hujusmodi, ut in aciione tlialamorumnon appa- timeretttr. Hic le imbuendumliberalibus disciplinis,
reret minor Martis pompa quam Vcneris. Sed quid grammatici, rheiorisque studia florentia inonilu cer-
haec pluribus? Speciaculo tali sola praesentia tua tante foverunt: unde tu non tam mediocriter insiitu-
defuit. Nam cum spectarem quae tibi pulclira sunt tus exislis, ut tibi liceat Anernos vel propter lilte-
non te videre, ipsam eo tempore desiderii tui impa- ras non amarc. Taceo c territorii peculiarem jocun-
tientiam desideravi. Vale. ] ditatem; laceo illud aequor agrorum, in quo sine
B
EPISTOLAXXI. periculo quaesluosae fluctuant in segetibus undae: -
Sidonius Aprosuo salutem. quod industrius quisque quo plus 118 frequentat,
Est qnidemprinceps in genere monsirando partis boc minus naufragat : viatoribtis molle, fructuosum
paternae praerogativa-. scd tamen multum est quod apatoribus, venatoribus voluptuosum; quod montium
deb mus et matribus. Non enim a nobis aliquid exsi- cingunt dorsa pascuis, latera vinelis, lerrena villis,
lius fas est honorari, quod pondera illarum, quam saxosa castellis, opaca lustris, aperla culturis, con-
quod istorum semina sumus. Sed originis nostrae cava fontibus, abrupta fluminibus; quod denique
definiendaemateria vcl ratio sit penes pbysicos: nos hujusmodi esl, ut semel visum advenis, multis patriae
unde haccista praemisimuspersequamur. » Heduus oblivionem saepe persuadeat. Taceo civitatem ipsam,
pater libi, mater Arverna est. Primis Heduisdebe- tui semper sic amantissimam, ul soli nobilium con-
ris : ergo non solis, vel propter illud excmplum no- tubernip praeferre nil debeas; cui tu manu injecta
stri Haronis, quo tesie Pallas sic habitus Arcas, feliciter raptus inserebare : sicquc qmnes praesentiae
quod pariter et Samnis, in Mezentium movere po- vestrae voluptas , quod tamen nullum satias cepit.
tuisset, ut peregrinus, arma Helruscorum, ni mixlus Jam quid istic de re familiari tua dicam, cujus hic
matre Sabella, partem quoque 117 patriae inde' C status est, ut tuam expensam boc sit facilius tolera-
traxisset. Ecce habes magnum maximo auctore do- tura, quod crebrius? Nam dpminus agricola si larem
cumentum, quod palriae pars computandasit et regio hic foveat, sic facit sumptum, quod augat et reditum.
malerna : nisi poetas, et cum ab historia non rece- Haecunus tibi omnium, cerle bonorum civium vplo,
dunt, mentiri existimabis. Igitur Arverni si portio- petiiu, vice garrio: qui cum tanlo honore te poscanl,
ncm lui saltim vicissimjure sibi vindicant, patienter tanlo amore desiderent, intelligi datur, gaudii plus
admitte querimoniam desiderantum; qui tibi per le, dum tribuis quod rogaris, asseculurum. Vale.
unius oris mei officium, non unius pectoris profu- EPISTOLA XXII.
dere secretum. Quos palam et coram dicere puta : Sidonius d Leoni suo tdlutem.
Quid in te mali tantum, iitgrale, commisimus, ut Vir magnificus Hesperius , gemma amicorum lit-
per tot annos quondam humura allricem nunc velut; lerarumque , nuper urbe cum rediit e Tolqsalium ,
hosticumsolum fugias? Hic incunabula tua fovimus;; praeciperete dixit, ul epistolarum curam, jam termi-
•Hedui Arvernis ut scdibus vicinis, ita mnltisi versibus ornat in panosyrico Avili. Cerlat enim Le-
saepeprivalis pnblicisquefcederihusconjuncti.Fidemi manici agri amcenitas cum fecunditate. Sed amoeni-
faciat vetus ara marmorea, quaeGenio Arvernorumi talis famam tesiantor Childeberti regis verba, quae
a Suavi quondam jEduo posiia, in Iticomaginostrae j D recitat Gregorius et ipse Arvernus, Itb. m, cap. 9:
«iburbauoMausiacensjcoenobiorestat his verbis : jDicere,inquit, eral sotitusrex, Velimnnquam Arver-
nam Lemanem,qum tantmjocunditatis gratia rtfulgere
GENIOARVERNORUH dicitur, oculis cernere.
SEX. ORCIUSSUAVIS d Consiliario Eurici regis Gothprum, et velui qnae-
^EDUUS. siori : hoc enim significant quae ad eumdem scribit
b Hic idem yideri potest, quod non facile affirma- lib. vin, epist. 5. <Quantuspraaerea vir fuerit elo-
rim, Fronto comes, gemina legatione functus a.dl queittiae ac poeticse studiis, jurisque ciyilis exunia
Suevos in Hispaniam, primum sub Valentiniano,, cogniiione, multis passim lpcis praedicat Sidpnius.
deinde sub Avito. Utriusque meminii 51 Idatiuss Item Ennodius in "Vila Epipbanii, de hujus agens
noster: prioris anno 11 Maitiani, posterioris triennio) legatione ad Euriaim : Erat, inquil, ea tempestate
post, his verbis : Per AvitumAugustumFronto comes s consiliorumprincipis el moderaloret arbiter, Leo no-
legatus nrittiturad Suevos:simililerel a rege Gothorum» mine, quem per 'eloq.uenlim meritum non una jam de-
Tneuderico,quia fidus Romanoesset imperio: ut quiai clamationumpalma susceperat: qui cnm tummogaudio
uno estentpacisfatderecopulali,jura faederitpromissa J adventumpontificis.indicavit notitimpublicm,Sed et
tertarent. supcrsies Eurico Ldo; idem quoque munus obiit in
«Inferidris Arverniae nostrae, quaepcculiari voca-- - aula Alarici filii : cu jus ilem consiliarjus a Gregono
Mo Lemane dicia. Hojus uberlatem multis etiami . dicitur lib. I Miraculorum,.cap. 92.
 521 SIDONHAPQLLINARIS 528
natis libris earum, converteremus ad stylum histo- A monum copia impletus ante, nunc rerum, non reli-
riae. Reverentia summa, summo etaffectu, H9 quisti cur venenato morsu secere. Atque ideo te in
talem atque lantam sententiam amplector : idoneum posterum consuli utilitas, audiri voluplas, legi au-
quippe pronuntias ad opera majora, quem mediocria ctorilas erit. Vale.
putas deserere debere. Sed quod fatendum est, fa- 121EPISTOLA XXIII.
cilius audeo hujusmodi suspicere judicium, quam Sidouius * Proculo tuo salutem
suscipere consilium. Res quidem digna quam tu Filius tuus , imo communis, ad me cucurrit; qui
juberes: sed non minus digna quam faceres. Namque te relicto deliquisse se moeret, obrutus poenitcndi
et anliquitus, cum C. Cornelius C. Secundo paria pudore transfugii. Igitur audito culpae tenore, cor-
suasisset, ipse postmodum quod injunxit arripuit: ripui latilabundum verbis amaris, vultu niinaci, el
idquc ab exemplo nunc melius aggrederis : quia et mea quidera voce, sed vice tua: dignum abdicatione,
ego Plinio ut discipulus assurgo , et lu veluslo ge- cruce, culeo clamans, caeterisquesuppUciisparrici-
nere narrandijure Corneliumantevenis; qui saeculono- dalibus. Ad haecille confusus irrubuit, nil impudenti
slro si reviviscerei, teque qualis in lilteris el quantus excusalione deprecatus errorem; sed ad cuncta con-
habeare , conspicaretur , modo verius Tacitusesset. victum cum redarguerem, verecundiaejunxit comites
Itaque lu molem thematis missi recte capessis, cui B lacryraas, ita profluas uberlimque manantes, pt se-
praeler eloquentiam singularem, scienliae ingentis cuturae correciioni fidem fecerint. Rogo ergo sis
magna opportunilas. Quoiidie namque per potenlis- cleniens in se severo: et domlnum sequens, non ba-
simi consilia regis, totius solliciius orbis, pariter beas le judice reum se profitente damnabilem:quem
ejus negotia et jura, foedera et bella, loca, spatia, si inaudiia genera poenarum jubeas inexoralus exci-
mcriia cognoscis. Unde quis justius sese ad ista pere, non potesl amplius per le dolore, quamper se
succinxerit, quam ille, quem constat gentium motus, pudorc torqueri. Libera metu desperationem suam,
legationum varielates, facia ducum, pacta regnan- libera confidentiam ineam, et pictatis palernaene-
lum , tota denique publicarum rerum secreta didi- cessilate, si bene interpretor, te quoque absolve,
cisse? quique praestanti positus in culmine, non qui conficeris occulto, quod filius publico moerore
necesse babet, vel supprimere verum, vel concin- conflcitur: cui fecisse me constat plurimura injuriae;
nare mendacium? At nostra longe conditio dispar, si tu tamen vel parum feceris : quam certe ut spero
quibus dolori peregrinatio nova, nec usui Iectio ve- non facies, nisi scopulis durior duras, aut adamanti-
lusta : tum religio professioni est, humilitas appe- bus rigidior perseveras insecabilibus. Ergo si de
tilui, mediocritas obscuritati; nec in, praesenlibus moribus tuis deque amicitiis jusle meliora praesumo,
rei tantum, quantum in fuluris spei locatum. 120 G exciisalo propitius indulge : quem 122 reconcilians
Poslremo languor impedimento; jamque vel sero fore fldelemconslanter in posterum spondeo; quo-
ipropter hunc ipsum desidia cordi aequaeva.Certe que velociter culpa soluto, ego beneficio ligor : ma-
jam super studiis nulla laus curae, sed ne posthuma gnopere deposcens, non ut ignoscasmodo, verum ut
quidem: praecipue gloriam nobis parvam ab historia et protinus, el reverlentem non domo solum , sed
ipetere fixum ; quia per homines clericalis officii et peciore admillas. Deus magne! quam laelus orie-
temerarie nostra, jactanler aliena, praelerita infru- tur tibidies, mihi nuntius, animus illi, cum paternis
ctuose , praesentia semiplene, turpiler falsa, peri- pedibus affusus , ex illo ore lacso, ore lerribili con-
culose vera dicuntur. Est enim hujusmodi thema,' '• vicium exspeclans, osculum exceperit. Vale.
vel opus, in quo bonorum si facias mentionem,
Kuodicagralia paratur; si notabilium, maxima of- EPISTOLA XXIV.
fensa. Sic se ille protiuus dictiont color, odorque Sidonius Turno suo talulem.
satyricus adraiscet. llicet scriptio historica videtur Bene nomini, benc negoiio luo congruit Hantnani
ordine a noslro mullum abhorrere, cujus inchoatio illud:
invidia, continuatio labor, finis est odium. Sed tunc Turne, quodoplanlidivumpromitlerenemo
Ista proveniunt, clericis si aliquid dictetur auctori- D Auderet,volvendadiesen altulituliro.
bus , qui colubrinis oblatratorura molaribus flxi, si Pecuniam pater luus Turpio, vir tribunjtius, mu-
quid simpliciter edamus, insani; si quid exacte, tuam pridem , si recordaris, b a MaximoPalatiuo
vocamur praesumptiosi.At si tu ipse, cui datum est poslulavit, impelravitque; nil quidem loco fiduciae
saltibus gloriaeproterere posse oervicesvituperonum, pignorisque , vel argenti sequeslrans , vel obligans
seu supercurrere, materiae istiu» libens provinciaiu praediorum: sed, ut chirographo facto docetur, cauta
sortiare: nemo te celsius scripscrit, nemo aniiquius, centesima est feneratori : quac per bilustre producia
etiam si placeat recentia loqui; quandoquidem ser- tempus modum c sortis ad duplum adduxit. Sed cum
* Ejusdem est argumenti cuiri epistola Plinii 22, c Usura centesima duodecim nummos singulis
lib. iii, nisi quod Plinius pro liberlo Sabinianum annis peragit in ccntenos. Fuerint ergo centum au-
patrotium, Sidonius pro lilio pai:remexorat. rei Turpioni hac lege dati a Maximo: usura in de-
b Ex eorum genere, opinor, qxii sacris aut privatis cennimn producta cum capile conficiet ducentos
largitionibus militabant, el in provincias a coinitibus vicenos: quaesmiimaduplumsortis non aequatmodo,
«lirigisolebaut, I. 1 cod. TheoiJ. de palatinis sacra- sed superat. Verum Sidonius , ut viri docti observa-
tutu largitionum el rerum privaitarum. runt, excurrenlis supra djuplumsumnise ralionem
549 EPISTOLARUMLIB. IV. 530
pater tuus morti propinquae morbo inctimbenle suc- A barbaram inslantiam indultis tantisper induciis mo-
cuinberet; alque ob hoc ipsum publica auctoritas deraretur : et.si decessisset aeger, tribueret haeredi-
inale valentem patremfamilias violenlius ad refor- bus annui luctus tempus immune: si, quod optarem,
mandum debitum arctaret, nec sustineri valeret im- prislinam Turpio salutem recuperasset, indulgeret
probitas exsecutorum; proficisceuti mihi Tolosam, exhausto per otium facultatem convalescendi. Adhuc
jain desperatus 123 litteris imperavit, ut me ro- rogabam, cum repente vir totius caritatis flere gran-
ganle creditor vester modicas saltem largiretur in- diler ccepit non moram debiti, sed periculum debi-
ducias. Precibusorantis cilus annui: quia cumMaximo toris; frenatoque singultu, Absit a me, inquit, ut haec
mihi non nolitiae solum, verum et hospitii velera reposcam clericus ab aegro, quae vix petissem miles
jura. Igitur ad amicum libens ex ilinere perrexi, a sospile. Sed et liberos ejus ila diligo, ut etiamsi
quanquam villa non paucis aggere a publico milli- quid adversum cesserit amico, nil sim ab his Smplius
bus abcssel. Ut veni, occurrit mihi ipse, qtiem no- postulaturus quain mei officii raiio permittit. Qua-
veram anterius corpore erectum, gressu expeditum, propter scribe sollicitis; quoque credant plus litteris
voce liberum, facie liberalem, multura ab anli- luis, meas junge, quisquis ille fuerit languoris even-
quo dissimilis incessu. Habitus viro, gradus, pudor, tus (qttein lamen fratri prosperum optamus) quod et
color, sermo religiosus; lum a coma brevis, barba B anntium solutioni spatium prorogabo, et superposi-
prolixa, tripodes sellae, cilicum vela foribus ap- ' tam medietatem qtiaeper usurae nomen accrevit, in-
pensa, leclus nil habens plumae, inensa nil purpurae; dulgeam, sola simpli restitutione contentus. Egi ad
humanitas ipsasic benigna, quod frugi, nec ita car- haec gratias, Deo maximas, hospiti magnas, qui sic
nibus abundans, ut leguminibus. Cerle si quid in ci- amaret tain suain famnm quam conscientiam, confir-
bis unctius, non sibi, sed hospilibus indulgens. Cum mans amicum prremiltere sibi quod dimiiteret vobis,
surgeremus, cl.mi percontor asianles, quod gemis atque binc superna regna mercari, quod beneficia
vitae de tribus arripuisset ordinibus; b monachum terrenanon yenderet. Ergo quodrestat, enilere, ut
ageret, an clericum, poeniteniemne ? dixerunt,nuper auctore le prolinus saltim commodata summa solva-
impacto sacerdotio fungi, quo recusantem facliose li- tur : sicut ingenies nihilominus gratias agas etiam
gasset civicus amor. Luce revoluta, dum puericlien- nomine illortim qui tibi germanitale conjuncii, fors
lesque capiendis animalibus occuparentur, secrelae per aelatemsapere non possunt quid muneris con-
collocutionis pcto copiam. Pracstat : amplector nil sequanlur. 125 Non «sl cur dicere incipias, Habeo
opinanlero, gratularique me primum pro sui status consortes, necdum celebrala divisio est; avarius
apice conflrmo, tum consequentes misceo preces. conslat me esse tractatum quam cohaeredes; frater
Turpionis nostri rogata profero, allego necessitates, C et soror sub annis adhuctutelaribus agunt; necdum
extrema deploro, quae duriora moerentibus amicis sorori maritus, fratri nccdum curator, curatori uec*
hinc viderentur, quod fenore ligalus corpore solve- dum satisdator inventus esl; quod quidem loluiu
retur: meminisset ergo professionis suae novae,124 crediloribus bene, sed malis dicitur. At cum habet
sodalitatis antiquae, exactorumque circumlatrantum talis oersona contractum,quaevelil medium relaxare,

non babuit, quia sciebal usuras cominunes supra au- Tolius Occidentatis Ecclestwclerum ab ipsis V.cciesim
plum ncc deberi, nec exigi posse, 1. 26 D. de condit. Christi primordiis barbam radendi moremtenuisse.La-
indeb., et 1. 4 D. de fenore natuico. Cnjus legis me- lini lamen postea barbam plerique rasilarunt. Idque
minit Plutarchus, sed privatae, Asianis a Lucullo im- discrimen Graeci Lalinique cleri : quod religioni
positSB:Tou? paxpozipov;, inquit, TOUapyaiov zbxov; noslrae nihil offlcere accurate disserit synodus Le-
ivixoftv. Meminitet Diodorus lib. u Antiquii. ^Egy- movicina : in cujus actis diei secundaerecitantur ca-
ptiis olim latae 52 a Bocchoride-: ToOpezu.\vyypa- nones synodi Biiuricensis, quorum septimus clericos
<fH;<%avtia~avza; ixlSkvtSta TOUZOXOM rikti'iv jrotetv$ omnes tonsuram ecclesiasticam babere jubet, boc
Smktttnov : Eos qui ex syngrapha fenerarenl, veluilum- esl barbam rasam et coronam in capite. Adeo variae
plius quam duplum sortis usura conficere. hac etiam in parte vices lemporum fuerunt. ;
» Observare licet in his verbis veterem cultum b Facil Sidonii dubitatio, ut intelligamus brevem
cleri Gallicani ac totius EcclesiaeOccidentalis : ubi _ comam, barbam prolixam, monachis ac poenitenti-
comam fluenlem statim ponebant, qui se militiae " bus fuisse cum clericis communem. De monachisdo-
sacrae accinxerant. Prudentius de sancto Cypriano: cet Hilarius Arelatensis in Vita Honorati : Redigun-
Defluacsesariescompescilurad breves capillos. tur ad brevescapillos luxuriantes comm, transferlur ad
nilorem mentisvestiumsplendor, cervicislaclem decus
El manent hujus moris vestigia in sacro rilu quo palliis rigentibus occupatur: quibus verbis monachum
fiunt cierici. Episcopus enim quos cooptat, iis ca- designal. Item Salvianus lib. viu : lntra Carthaginis
pillorum cinnos hinc inde delibat, quae prima ton- muros palliatum, et patlidum,elrecisiscomarum fluen-
sura nominatur, el tonsi olim ejus gradus cleiici, tium jubis usque ad cutem lonsum videre populus vix
Olim cnim revcra londebantur, nec postea integrura poterat: id est monachum. De poenitenlibus autem ,<
crat coniam alere. Synodus Agalhensis can. 15: comam itidem tondere solitos constat ex canone 15
Clerici qui comam nutriunt, ab archidiacono eliam si synodi Agathensis, et can. 12 synodi m Tolelanae,'
noluerinl, invitidetondeanlur. Inde concilii iv Cartha- lib. v, capitularium 52. Gregorius Turon.lib. vi; cap.'
ginensis, can. 44 : Clericus nec comam nutrial, nec 57 : Caput, inquit, tolondit, alque pxnitenliam acci-'
barbamradat, vel ut alii veteres libri legunt, londeal. piens spirilum exhatavit. Inde est quod in Onirocriti-
Barbam igitur alebanl, ut hodieque Gracci, et Latini cis legitur ; 'Eav zi; tS>jOTtixovptvasTIJV xeyaWvauTo€
lion pauci: ut prorsus non capiam, quod scribit Gre- o>; iv TUTT&I \xjova%6v,
" iiezayorio-ttovzo;, r> cf,foSaksi
gorius VIIad judicemCaralitanum lib. ix, epist. 10: 6ktyiv. ;''£':'":..
35, SIDONHAP0LLINAR4S «*
cum tolurapossit exigere; si moram pautur quta-A A quam paiam prootto, strepituque aespecto mrox tu-
quid propter misericordiam concesserat pie, juste rentis, jactis repente manibus arrepttim, nihilque
reposcit propter lnjuriam. Vale. tum minus quam quaeagebantur optantem suspican-
EPlStOLA XXV. lemque, sanctum Joannem , virum bonestate, inan-
Sidonius* Domnulosuo salutem. sueiudine insignem (lector hic primum , sic minister
Nequeo differre, quin grandis conimunionele gau- altaris, idque ab infantia; post laborum lemporum-
dii festinus impertiam : nimirum nosse cupientem, que processu, archidiaconus; in quo seu gradu , seu
quid paler noster in Christo, pariler et pontifex Pa- minislerio multuro reientus propter industriam, diu
tiens,b Cabillonumprofeclus, more religionis, more dignitate non poiuit augeri, ne poiestate posset ab
constantiae sUaefecerit. Cum venisset in oppidum solvi), attamen hunc c jam secundi ordinis sacerdo-
suprascriptum, provincialium sacerdolum praevio tem, dissonas inler partium voces, quae dilferebant
parlim, partim comltante collegio, scilicet ut muni- laudare non ambienlem, sed nec audebant culpare
cipfo summus alfquis antistes ordinaretur : cujus ec- laiidabilem; stupenlibus factiosis , erubescentibus
clesiaediscfplina nutabat, postquamjunior episcopus; malis, acclamaniibus bonis, reclamantibus nullis,
Paulus discesserat decesseratque : exceperunt ponti- collegam sibi consecravere. Nunc ergo < Jurensia &i
iicaleconcilium variaevoluntates oppidanorum, nec: B * teremittunt jam monasieria in quac libenter solitus
lion et illa, quaebonum publicum semper evertunt, ascendere, jam ccelestibus supernisque praeludis ha-
studta privata; quae quidam triumviratus accenderat; bitaculis, gaudere le par est de communium patrum
J26 competitorum : quorum hinc antiquam nala- vel patronorum, 127 seu sic sentiente concordia,
liiim praerogativam reliqua deslituius morum dotei seu sic concordanle sententia. Illitis quoque nomine
ructabat: hic per fragorcs parasilicos, culinarum suf- exsulta, quem creaverunt Euphronius lestimonio,
fragio comparatos, Apicianis plausibus ingerebatur ;; Patiens manu, ambo judicio. In quo fecitEuphronius
bic apice votivo si potiretur, tacita pactione promi- quod conveniret non senectulis modo snoe, verum
serat ecclesiastica plausoribus suis praedaepraedia i etiam dignitatis longaevitati : fecit et Paliens vir
fore. Quod ubi viderunt sanctus Patiens et sanctuss quamlibet magnis par tamen laudibus, quod satis de-
Euphronius, qui rigorem flrmitatemque sententiae i cuit facere personam, quaecaput este civitati noslrao
sanioris, praeler odium gratiamque, prlmi tenebant;; per sacerdolium, provinciae vero vestrae per civila-i
consilio cum coepiscopis prius clam comraunicato,, tem. Vale.
53 tt Afro, viro docto, et ob litteras quaestorio: G C epislolam 11 de Claudiano. Joannes, inquit, cum diu
qUorumalterum docent epist. 13 et 15, liti. IX, alte- in archidiaconi gradu detentus fuissei proptcr indu-
rWi episiola ad Polemium, quae praecedit ejus epi- striam, jam tartien aUcta dignitatc presbyter erat,
ihalamium. Domnulum etiam inter eos imi scriptis; cum efteciusest in episcopum. Archidiaconornmordo
suis claruere, numerat auctor VitaeHilarii Arelaien- el ^radus olim alius non erai quam diaconorum.
sis. Vox est viroxoptaztxri,a domno seu domino. Sal- Quare curo presbyteri flebani, arcbidiaconalu defun-
vtanus epistola ad Hypatium : llla ego vestra Patla- gebantur, quod ex anliquis OmnibUsliisioriis perspi-
tdiit, vestra gracula, veslra domnuia : cutn qua his tett cuum est. Ideocanones qtri ordtnes sacros arcbidia-
vocabulisquondamindulgentissimapielale lusistis. conis non alium quam diaconatumpraescri-
b Vetus Eccl-siae mos crat in episcopis coustituen- bunt. iudicunt, Synodus Arvernica UrbaniH, can. 3 : Ut nul-
dis, ut quem cierus Ecclesiae et utriusque ordiniss lus fiat decanus in ecclesia nisi presbyter, nullus
populus delegisset, bunc sibi collegisque provinctali- archidiaconusnisi levita. Laxala exinde disciplina'
Bus qtii convenerant, probatum metropolitanus epi- usus obtinuit ul arcbidiaconatus etiam presbyteris
tcopum renuntiaret. Leo episcopis Galliaede electio- deferreiur.
%fe'Raveuiiii: Quodergo, inquit. >nAretatensiehiiaie,i, d QU* in Jura monte crebra. Gregorius Turon.
Vfefitncio bealmmemorimHitario, virum 'eliain nobis s ih Vita Lupicini et Romani : Illa Jurensis deserti
yfribdtum, fratrem Ravennium, secundum desideria a Sicteta, qum inter Burgundiam Alamunniamquesila
tteri, honordtorumel plebis unanimiter consecrdstis,, Abenticm adjacenl civilati. Horum facile princeps
V&niimftetervStaiisvestrm opus nostrojudicio robora- lnonasterium S. Eugendi, qUod S. Claudii postea
*Wrs.ieremad CprscoposVietinensis provinciae: Perr i-rj nuhcupittum. Ut autem haec Jurensia, sic Jiirenses
facem&ifrietemWifrafiiiurisunt 'podtuletitut. Te-' - 54 reSes Flodoardo in Chronico dicti Rodulphus
neatur suMifipifo iHimeorum, horioYaibrumlestimO- - et Cenradus, qui "rriilto BtirgOndiae tractu ihrpera-
Hmft, ^rtifntoeontensus et plebis : qui prtsfutvirusettif bant.
otitmWs, ab omrWus deiigatur. Oonvenferantetgoo * Lugdiinrj,cujus caput Patiens, qiifa episcopus;
PitieWs metrOpolltantls Lugdonensii, fiuphroniuss per cTvitatenlvero, quia Lugdunum metrOpolis est
eplscoptfs AWgtfstdaunensis,aiiique provinciales iitit provinciae,idem qnoqu^caput lotius provinciaeprimae
Wteex irrorc agcrent. Qui cum diversa riactl essent it Lugdunensis. Lugdunumporro civitas et pairia Si-
efvium stUdia, 4pii episcnpum inter se delegerUnt donii : ejus episcoptis, cum ha:c ^criberet, Patiens ,
queimpopUlusrennmrattim snsciperet. quem propierea iiiiiio epistolae suum in Chrisio pa-
«JSoCest presbyterum , qui secundi ordinis et it trem Vocat
ptftxmli post >.. "., :• 1.est- .-
episeopum
<^....>.,Mf,j..- - -\ ut ''dictum
gradus, *' i^-•_est afl
a ;_,

LIBER QmNTUS,
128 EPISTOLA PRIMA. paiienliam impendas. Magnumhoc est, et litterarum
Sidonius a Petroriio suo talutem. viro convenientissimum, cum Sludiis ipse maximis
Audio oood lectitandis epistolis meis voluptuosam polleas, ea et in aliis ctiam miiiima complecti. Sed
• A«tat«nsls fori togato, quem Romam cum alii» legatum vidimus in causa Arvandi lib. i, epist. 7,
555 EPISTOLAROMLIB. V. 534
ex hoc ipso consummatissima libi gloria repondera- A i diae habenis obsequium alloquii impudentis ilera-
lur.nam satis eminet meritis ingenii proprii, qui mus. Cujus improbitas vel hinc maxime dignoscitur,
fuerit fautor alieni. Commendo Vindicium necessa- quod lacelis. Ergo ne quid tempore hostilitatis age-
rium 129 meura, virum religiosum, ct levilicaedi- retis, frater, nosse non merui? Dissimulastis trepido
gnitaliquam nuper indeptus est, accommodatissimum. pro vobis amico vel securitatem prodere, vel ti-
Qui meis e pogillaribus transferre quae jusseras non morem? Quid est aliud, si requirenti tuas supprimis
vacans, per qnam provinciam iuil, hic vobis aliquid actiones, 131 quam suspicari eum qui tui sollici-
iwemarom munusculi vice delulil : quanquam quae tus existat, aut certe non gavisurum compertis
tua sanctitas, semper grandia lilleras nostras praemia prosperis, aul tristem, si diversa cesserint, non
pules. Interea necessitatem praefali porlitoris insi- futurum? Facessat haec a bonis moribus impietatis
nuo, quem traxit isto negotii oborti bipartita condi- opinio, et a candore suo vera caritas naevum lam
tio. Siquidem hae definitione perrexit, ut aut ineat miserae suspicionis eliminet. Namque, ut Crispus
litem, autadeat baereditatem. Nam patrueii paterno vester affirmat, idem velle, atque idem nolle, ea
(aclil)iinteslatoque deftincto, per agnationis pracro- demum firma amiciiia est. Inlerea si vel vos var
gativam succedere parat; nisi tamen cceplis facliosa letis, bene est. Ego aulem infelicis consci. ntioa
visobviel. Conlra quas tamen cunctas difflcultates, B J mole depressus, vi febrium nuper cxlremum salutis
solus post opem Chtisli supplici luo sufficis : cujus accessi; ut pote cui indignissimo tanlae professionis
b ante com-
confldo, quod si meruerit persona gratiam, conse- pondus impactum est : qui miser
queiur causa vicloriam. Vale. pulsus docere quam discere, et ante praesumens
EPISTOLA II. bonum praedicare quam facere, tanquam sterilis
Sidonius Nymphidio suo salulem. arbor, cum non babeam opera pto pomis, spargo
a Librum de Statu animse, tribus voluminibus il- verba pro foliis. Quod restat, orate, ut operae
'
Iustrem, Mameitus Claudianus, peritissimus Chri-' pretium sit, quod ab inferna propemodum sede
stianorum pliilosophus, et quorumlibet primus eru- remeavimus : ne si in praeteritis criminibus man-
ditorum totis sectalae pliilosophiacmembris, artibus, serimus, incipiat ad animae potius mortem perti-
partibusque comere el excolere curavit, novem quas nere, quod vivimus. Ecce quod agimus indicavi-
vocant Musas,disciplinas aperiens esse, non femi- mus ; ecce adbuc quid agatis inquirimus. Fit a
nas. Namque in paginis ejus vigilax lector inveniet noslra parte quod pium est : vos deinceps facita
veriora nomina Camosnarum, quae propriam de se quod videtur. Illud sane velut Atticas leges ita aere
sibi pariunt nuncupaiionem. 130 Hlic enim et credite incisum , nos sub ope Christi nunquam ad-
**
grammatica dividit, et oratoria deelamat, et arilh- missuros amoris lerminum, cujus studuimus fundare
metica numerat, et geomeiria melitur, et musica principium. Vale.
ponderal, et dialeetiia disputat, et astrologia praeiro- 132 EPISTOLA IV.
scit, et architectonica struit, et metrica modulatur. Sidonius Simplicio suo salutem.
Hujus leclionis novitale laetatus, excitaiusque matu- Quod non recepj scripta qui miseram, imputo ami-
rilale, raptim recensendam iransferendanique, ut vi- citia?, sed deputo plus pudori. Nam, nisi praeterequum
deras, petisti, ut peiieras impetrasti, sub sponsione autumo, ut salutatio mihi debita dissimularetur, non
eitaeredbroitioitis.Nec mefalli, nec le fallere decet. illud contumaeia, sed verecundia fuit. At si ulterius
Tempus est commodata restilui : quia Iiber ipse, si paginae garrienti forem claudis, pessulum opponis;
placuit, debuit exhibere satietatem, si displicuit, de- quieli quidem tuae non invitus indulgeo, sed non
buit movere fastidium. Tu autem quidquid illud est, procul a le reos meos invenlurum me esse denuntio.
fidem tUam ceferiter absolve : ne si repetitum libel- Nam totam silentii vestri invidiam verti non injurium
lum serius reddere paras, membranas polius videaris est ad superbiam flliorum, qui se diligi sentientes,
amare, quam litieras. Vale. quoddam patiuntur de nostra sedulilate faslidium :
EPISTOLA III. quos monere pro patria auctoritate debetis, ut con-
Sidonius Apollinari suo salutem. tractae apud nos offensaeamaritudinem polilis affati-
par erat quidem garrulitatem nosiram silentii ve- bus dulcare non desinant. Vale.
sfcritaliohe frenari. Sed quoniam perfecta dilectio EPISTOLA V,
hori lam debet recolcre qtiid ofliciorum solvat, quam Sidonius e Syagrio suo salutem.
meminisse quid debeat; eiiam nunc laxatis verecun- Cum sis consulis pronepos, idque per virilem suc-
Huic ergo ut jurisconsuito commendat Vindicium ipse non didict. Itaque factum est, ut prius docereinci-
ecclesiaesnae diaconum, cujus iterum meminit lib. perem quam discere.
vii, epist. 4. c Afranii Syagrii olim consulis pronepoti, a quo
" De quo ejusque auctore Claudiano, multa epist. etiam, sed genere materno, ex filia orins Tonantius,
2 et 5, tib. IV. lib. i, epist. 7. Ad bunc vero iterum scribit lib. vm,
b Ambrosiusin re pari, boc est in auspiciis impacti epist. 8. Syagrii Lugduncnses fuere. Nam Syagtii
episcopatus, lib. i de Offlciisministrorum : Cumjam consulis sepulcrum Lugduni, epist. 12 bujus libri;
ejfugerenon possimusofficiumdocendi, quod nobisre- et ex eadem pente Syagria, quam Ecclesiaetliesau-
fugientibus tmposuit sacerdotii necessitudo. Et post rum appellat Ennodius in Epiphanio, Ltigduni flore-
alia : Ego enim raptus de tribunalibus alque adtnini- bat sub Gundobaldo rege Burgundionum ; apud quos
tiraiionis injuiis aa tacerdoiium, docerevos coipiquod et hic Syagrius in pretio. Ilaque quod Syuiuiacaus
S?,B SIDONIIAPOLLINARIS M6
cessionem (quanquam id ad causam subjiciendam JA. 134 EPISTOLA VI.
minus allinet); cnm sis igitur e semine poetae, cui Sidonius c Apollinari suo salutem.
procul dubio stattias dederant lilterae, si trabeae non Cum primum acslas decessit autumno, et Arvcr-
dedissent : quod eliam nunc auctoris culta versibus nortim timor potuit aliquantisper ralionc lemporis
verha testanlur, a quo studia posterorum, ne parum . temperari, Vienhamveni : ubi Thaumastum germa-
quidem, quippe in hac parte, degeneraverunt: im- num tuum, quem pro jurevel sanguinis vel aetatis,
mane narratu est, quantum 133 stupeam sermonis revercnda familiariiale complector, moestissimum
te Germanici notitiam tania lacilitate rapuisse. Atqui invcni. Qui quanquam recenti caelibatu granditer af-
pueritiam tuam competenler scholis liberalibus me- ficiebalur, pro te tamen parum minus anxius erat.
mini imbutam, et saepenumero acriler eloquenterque Timebat enim verebaturque, ne quam tibi calum-
declamasse corara oratore, satis habeo compcrium. niam turbo barbaricus, aut militaris concinnaret im-
Atque haec ctim ilasint, vclim dicas, unde subito probilas. Namque confirmatd magistro mililum Cbil-
hauserunt peciora tua euphoniam gentis alienae; ut perico, victoriosissimo viro, relalu venenato quo-
modo mihi post ferulas lectionis Maronianac,posique rumpiam sceleratorum fuisse secrelo insusurraium,
desudatam varicosi Arpinatis opulentiam Ioquacila- tuo praecipue machinatu, e oppidum Vasinnense '
temque, a quasi b de Hilario vetere novus falco pro- B parlibus novi principis applicari. Si quid hinc libi
rumpas? /Eslimari minime potest, quanto mihi cae- tuisque suspicionis incutitur, raptim doce recursu fa-
terisque sit risui, quoties audio, quod te praesehla miliarium paginarum; ne vobis solliciludinis aut
formidet facere tinguae suae barbarus barbarismum. pracsentiaemeaeopportUnilas pereat. Curae mibi pe-
Aslupet libi epislolas inlerpretanti curva Germano- culiaritcr eril, si quid tamen cavendum existimabis,
rum seneclus, et negotiis muluis arbitrum le disce- ut te faciat aut gratia impelrata securum, aut explo-
ptaloremque desumit. Novus BUrgundionumSolon in rata iracundia cautiorem. Vale.
legibus disserendis; novus Amphion in ciiharis, sed EPISTOLA VII.
tricordibus temperandis, amaris, frequenlaris, expe- Sidonius Thaumaslo suo salulem.
teris, oblectas, eligeris, adhiberis, decernis, audiris. Indagavimus tandem , qui apud s tetrarcbam no-
Et quanquam aeque corporibus ac sensu rigidi sint strum germani tui, et e diverso partium, novi 135
indolsftilesque, amplectunlur in te pariter et discunt principis amicilias criminarentur, si tamen fidam so-
sermonem patrium, cor Latinum. Restat boc unum, dalium sagacitatem clandeslina delatorum non fefel-
vir facetissime, ut nihilo segnius, vel cttm vacabit, lere vestigia. Hi nimirum sunt, ut idem coram posi-
aliquid lectioni operis impendas, cuslodiasque hoc, tus audisti, quos se jam dudum perpeii inier clemen-
prout es elegantissimus, temperamenlum, ut ista " tiores barbaros Gallia gemit. Hi sunt quos timent
tibi lingua teneatur, ne ridearis; illa exerceatur, ut etiam qui timenlur. Hi sunt quos baec peculiariter
rideas. Vale. provincia manet inferrc calumnias, deferre personas,

lib. i epistolarum Syagrium consulem trans Alpes gistrum item militum appellal, in epislola ad Leon-
habitasse significat, de Lugduno intelligendum est. tium episcopum Arelatensem.
Petrus Colvius ex ms. Claromontensi : quasi de e Quod Vasio Vocontiorum Pomponio Melae et
Syagrio veterenovus Franco prorumpas? Plinio, Ouao-iwvPtolemaeo. Posterior aetas Vasense
b Sic libri plerique : alii varie harilao vel harilio, dixit pro Vasionensi.' Sed Vocontiorum fines olim
ut difficilesit statuere quid potissiinum scripserit Si- in provincia Vienncnsi Ialissime patuerunt. Plinii
donius. Sensus est, Ut vidcaris mihi ex avi patria in vcrba sunt lib. m, cap. 4 : VocontiorumciBilalis fm-
exoticam mmaius, ex Gallica in Germanicam. Pari deratm duo capita, Vasio et Lucus Augusti : oppida
cleganiia RuriCius lib. i, epist. 5 ad Hesperium, ex vero ignobilia 19. At Luci hodie nomcn obscurum et
Arione in Orpheum repente mutari dixit, pro eo quod jam olim a Fabi.i Valentis exercitu incendio defor-
est, doctum subito fieri ex ruslico. 5$Scilicet, in- mattim narrat Tacitus lib. i Historiae. Clarior fama
quit, lam consueludinismemimmemor,quam ruslicita- ^. urbis Deensis, quae Colonia Dea Augusta Voconlio-
u
tis oblilus, quasi ex Arione in Orpheum repente mula- rum dicitur in lapide Arelatensi. Fuit et MonsSeleu-
tut, velim diserlissimis auribus tuis ore garrulo non cus inter oppida Voconliorum, Magnentiana clade
tam officiosusquam injuriosus existere. nobilis : sed cujus nomen apud omnes ferme depra-
o Thaumasti fratri, Sidonii consanguineo.
d Burgundionum regi, Clotildis noslrse, ut reor, vatum est. Nam apud Socratem J&ikzoa-tksvxo; legi-
tur, apud Sozomenum MovTtoo-eXeuxo?; alibi Movpo;
patri. Quatuor hoc lempore Burgundionibus reges lihvxo; : vera appelljatio quam Historia Tripartiia
imperabant, Gundobaldus, Gundegisclus, Chilpericus retinet, Mons Seleuci, Lucum inter et fines Yocon-
et Gnndomarus, Gundeuci, ut Gregorius, lib. n, liorum, ac Vapincum, ut ex ltinerariis jEtliici ac
cap. 28, docet, filii, ejus qui post-Gundicarium ab Burdigalensi videre est. Tridui plus minus itinere
Aetio caesum, regnum oblinuit cum altero Chilpe- abest Lugduno. Quare ad montem Seleuci referen-
rico fralre : quorum meminit Jornandes in rebus Ge- dum est quod Mursae bac in parie Iribuit Socrates
ticis. Itaque ambigi posset de ulro Chiiperico agat lib. n, cap. 27.
Sidonius, nisi epistola sequenti tetrarcham appellaret, f Non dubium quin novum principem appellet, qui
quatuor fratres designans qui simul regnabant. Jani Romaecoeperat imperare : sed quemnam inlellig.it,
quod Chilpericum hunc non regem, sed magistrum in tanta principum quae tum paucis annis accidit,
militum vocat, eo more facit, quo Sigismundum Gun- mutatione et varietate non liquet.
dobaldi filium Alcimus Avilus patricium , Hilarus s Chilpericum, qui Lugduni rerum poliebatur, di-
papa Gunduicium seu Guniieucum, aut, ul est apud viso tunc in quatuor regna Burgundionum imperio.
Jornandem, Gundiacum horum quatuor palrem, ma-
 557 EPISTOLARUMLIB. V. 55»
afferre minas, auferre subslantias. Hi sunt quorum A pardi, ad facetias ursi, ad fallendum vulpes, atl su-
laudari audis in otio occupationes, in pace praedas, perbiendum lauri, ad consumendum minolauri. Spes
iutcr arma fugas,inter vina victorias. Hi sunt qui firmas in rernm molibus babenl, dubia lempora
causas morantur adhibiti, impediunt praetermissi, cerlius amant, ei ignavia pariier conscientiaque ire-
fastidiunt admoniti, obliviscunturlocupletati. ili sunt pidanles, cum sinl in practoriis leones, in casiris le-
qui emunt lites, vendunt intercessioncs, deputant pores, timent foadera, ne disculiantur; bella, ne
arbitros, judicanda diclant, dictata convellunl, attra- pugnenl. Qnorum si nares alflaverit uspiam rubigi-
huut litigaturos, prolrabunt audiendos, trabunl ad- nosi atira marsupii, confestim videbis illic et oculos
dictos, reirahunt transigentes. Hi stint quos si petas Argi cl nianus Briarei, el Sphingarum ungues, et
etiam nullo adversante beneficium, piget promiltere, perjuria Laomedontis, et Ulyssis argulias, ct Sinonis
pudet ncgare, poenitet praestitisse. Ili sunt quorum fallacias, ct fidem Polymnestoris , et pietatem Pyg-
comparationi digitum tollerenl R Narcissus, Asiati- malionis adbiberi. His moribus obruunt virum non
cus, Massa, Marcellus, Carus, Parthenius, Licinus minus bonitale quam polestate praeslanlem. Sed qtiid
el Pallas. Ui sunlqui invident tunicatis otia, siipen- faciat unus undique venenato vallalus inlerprete?
' dia
paludalis, vialica veredariis, mercatoribus nundi- Quid inquam faciat, cui natura cum bonis, vila cum
nas, munuscula legatis, portoria quadrup'aloribus, B J malis csi ? Ad quorum 137 consilia Pbalaris cruen-
praedia provincialibus, b llamonia municipibus, ar- tior, Mida cnpidior, Ancus jaclantior, Tarquinius su-
cariis pondera, mensuras allectis, salaria labulariis, perbior, Tiberius cailidior, Caius periculosior, Clau-
dispositiones numerariis, praetorianis sportulas, ci- dius socordior, Nero impurior, Galba avarior, Olbo
vitalibus inducias, veciigalia publicanis, reverenliam audacior, Vilellius sumpluosior, Domilianus trucu-
clericis, originem nobilibus, consessum prioribus, leniior redderetur. Snne quod principaliter medetur
congre^sum aequalibus, cinctis 136 Jura > discinctis affliclis, temperat d Lucumonem nostrum Tanaquil
privilegia, scholas inslituendis, mcrcedes instituentt- sua, et aures marili virosa susurronum faccc com-
bus, lilteras institulis. Hi sunt qui novis opibus cbrii, plelas opportunilate salsi sermonis eruderat. Cujus
ut et minima cognoscas, per utendi intemperantiam studio scire vos parest; nihil interim quieti fratrum
produnt imperitiam possidendi. Nam libenter ince- communium apud animum communis patroni e ju-
dunl armati ad epulas, albati ad exsequias, pellili ad niorum Cibyratarum venena nocuisse, neqne quid-
ecclesias, pullali ad nuplias, c castorinali ad litanias. quam (Deo propiliante) nocitura ; si modo quandiu
Nulltim illis gcnus hominum, ordinum, temporum , pr.rsens potesias' Lugdunensem Germaniam f regit,
cordi est. In foro Scythae, in cubiculo viperce, in nostrum suumquc Germanicum praesens Agrippina
convivio scurrae, in exactionibus harpyiae, in collo- C moderetur. Vale. *
cutionibus slatuae, in quaeslionibus besliae, in tracta- EPISTOLA VIII
libus cocbleae, in conlractibus trapezitae; ad inlelli- Sidonius « Secwulinosuo salutem.
gendum saxei, ad judicandum lignei, ad succensen- Diu quidcm est, quod tc hexamclris familiarius in-
dum flammei, ad ignoscendura ferrei, ad amicitias servienlem stupentes praedicantesque leclitabamus.
56 a Caesarianiomnes liberti, pravo ingenio, de- d Chilpericum regem uxor. Quia Lucumonis, hoo
lalionumque infamia clari : Narcissus, Pallas et Li- est Tarquinii Prisci, uxor fuit Tanaquil, figurate haec
cinius Claudii Augusti; Massa, Marcellus el Carus nomina transfert ad Chilpericumeluxorcm : ui paulo
Ncronis; Asiaticus Vitellii; Parthenius Domiliani: inferius, Germanici et Agrippinaenominibus eosdem
de quibus Seneca, Persius, Juvenalis; Martialis, Ta- designat, qiiia Agrippina uxor fuit Germanici patris
citus, Plinius uterque, Suetonius et Dio.
b Flaminia, flaminum sacerdolia. Flamonii vocem Caligulac. e Qui moribus referant fratres illosTlepolemum et
pro flaminioagnoscunt veleres glossae, el inscripiio Hieronem c Cybiris Cilicisc, quorum opera usus Ver-
AlbaeJuliae. res in depraedanda Sicilia. De his Cicero 6 Verrina.
L. FL. VALENS Urbis vero nomen corrumpnnt, qui aliter scribunt
OB IIONOREM vel enuntiant. Sic enim Cybiratarum ipsornm num-
FLAMONH _^
" mus antiquus , in quo scriplum est KlBTPATON , et
B. P. D. I Cybiralica civitas recte apud Tacitum IV Annalium.
1 Sic appiilat Lugdunensem regionem, in qua Bur-
Id flaminicum muhus dicitur in alia inscriptione an- gundiones Germani dominabantur. Niliil Sidonio fa-
tiqua. Flamines autcm in municipiis fuisse constat, et miliarius quam in Germanorum nomine ludere, cum
peculiariier municipiis tributos, ut provinciis sacer- de Burgundionibus est sermo, qui ex Germania, ut
dotes. Drepanius Pacatus in panegyrico, reverendos dixi, prodieranl. Supraepist. 5, curva Germanorum
municipalipurpura flaminet, insignes apicibut sacer- senectus.Carmine 12, el Germanicaverbasustinentem.
dolet. NovellaMartiani 15, Ne flamini municipali, sa- Germaniam sane partem illam Galliaequam Burgun-
cerdoti provincimliceret Itabereuxoremanciltam. diones 57 occuparant, quae proprio dehinc nominc
' Castorina, seu fibrina veste amicti. Isidorus ori- Burgundia nuncupata est, eo modo dici iicuit, quo
ginum xtx : Fibrinum, inquit, lana castorum, et ftbrina Britaimiam insulam scimus Saxoniam transmarinam
vestit, tramam de fibri tana habens, castorina. Ambro- a nonnullis scriptoribus inierdum vocitatam, ab An
sius de dignitate sacerdotii : Caslorinat qumrimuset glis qui e Saxonia eo trajecerant.
sericas vestes: et ille se inter episcoposcredit alliorem, e Lugdunensi, cujus ut poetaejam menlio fuit lib
quivestemindueriictariorem. Eodem speclant lutrinae ii, epist. 10.
pelles in Carolo Eginarlbi.
1 Sirmondi liotam in hunc locum conlra Savaronem confirmat
Wesselingius ad Veit. Romanorum Iljner.,
pag. 368. ..
 «59 SIDONHAPOLLtNMvIS 546
Erat siquideni materia jocunda, seu nuptrafas tihi, A viliis proficientibus tyrtnnopoliiarum, locopletabun-
thalamorum faces, sive perfossaeregiis icfibus ferae tnr. Non enitn tam merfiocriier imnmesruni, quos
describerentur. Sed triplicihus trochaeis nuper ifti rtostra Judicia, saecttla, loca, fcrtunatos ptitant; ut
rheiruih hendecasyllabum compaginatis niliil ne luoi de noriiinibus ipsorum quandoque rcminiscendis sit
quMernjudieio simile fecisti. Deus bone! quid illic posteritfl» lab»raiurR. Namque improborum probra,
inesse» fellis, feporis, piperataeque facundiaeminime aeqtte qt proeeonra bonorum, immorlalia manent
liciius inspexi? nisi quod ferventis fulmen ingehii, et V4Ifr.
ctWluiisalsa lrbertas, 138 plus personis forte, qii4m EPISTOLA IX.
cau»is impediebantur: ut mihi non frguraiius Con- 'SidoniusAqUilinomo taluttm.
stantini domurri vitamque videatuf, Vel pupttgiSse Iri meo aere duco, Viromnium vtrtUlum capacissi-
vieisu gemaio b coirsol Ablavius, vel momordisse , me, si digrriimtn quoque putas, «l quanias habeinus
distichc lali clam palatiiiis fortbus appenso. amiCitiarUmcausas, tintas habeamus ipsi amicitias.
Saturniaurea saeclaquisrequirat ? AvttUmest qtrod reposco : testes mihi rmpraesentia-
Bunt hiee gemmea,sed Neroniana Tum aviliostri srtperlioc neg^olio• Apollinaris ei Ru-
Quia sciflcet prfedjctus Augustus, iisdetu fere terii- sticiis advocabunlur; qiios laUdabilifainiliaritate con-
rtoribus, exstinxerat»conjugem Faustam calore bal-1B jmixerat litterarum, J.39 digiiitauirn, periculorum,
hei, filium Crispum frigore veneni. Tu tamen niliilo cbnscienliarum similitudo: cum ' in Constantino in-
segnius operam salteni facetis satyrarum coloribus consianliam, s in Jovino facrlitafem, b in Gerontid
intrepidus impende. Nam lUa scripla, d nostrorum perfidiam ; singttla ih sirrgulis, bmnia ' in Dardano
" In aliquibus mss., mellis. Conslantem filiummisit cum Gerontio magistro mili-
b Nortduiriconsiil fuerat, sed quinto post anriocon- iflm , et ArtoHintfrb4vo pWefectopraetorri. Zosimus
srilaturricum Basso gessit, anno imperii Constantini lib. VI: 'Eiri TOOVOIS 6 Ri»v<7T«f el; rJjv 'iGnplavStiiv,
25. Crispum auiem a patre necatum anno 20 Grseci arparnybvp.ivTiptyrtovi-yuv, 'Airoktvaptov 8ern; «vkn;
fere ac Latini auctores consentiunt. Ablavii porro u7rap^ov.Idem ZosimusAi ollinarem post haec a Con-
versuum in Consiaritinumtinus omnium veteruin rhe- Staiitino praefecitrraspoliatum tradit: quae fortasse
minit Sidoriius. est vnconsiantia, quam notat Sidonius. Hujus porro
0 Ordo praeposterus. Nam Crispum prius occidit, Gonstantini consulatus indicium est in lapide Trevi-
deindc Fajistam. Vepeni autem Crispp dali solus au- rensi, cujus Graecaminscriptionem protUlit Josephus
ctor est Sidohiiis, et post Sidonium Giegorius Turo- Scaliger lib. v tle EriiendationeiempPruiii, liocmodo.
hictis. Caetera fose, «ed quod sblet odib Cnmstantini,
Zbsimiis lib. n. Hiitoria Hippolyti et Phaedraefabulis EN6AAEKEITAIETCEBIAEN EI
PHNHOTCA IEPOKfiiBHTIC Ano
finiillima. De qua cum multi varia narrent, liaud KQMHC AAAANDNZHGACAMI
sciqquam exploratum videripojsit, quod in collecta- KPON JIPO^ ETUN IE. THATEIA
neis antiquis6eK^tKTeov urbisConstaiiiinopoIitanae,quae
in inultis bibliolhecis occurrunt, memini me legere, ONQPIOTTO H. KAI KUN2TAN
Consianiintim Crispo fiiio a se interfecto, cum facti TINOT TTOA. MHNl HANEMOT
dolore ictus esset, statuam argenteam auro IB. BMEPA KI. B. EN EIPHNH
errorisque
supCifusam, capite aiireo, cum boc tittilo posuisse, < C QtiaeritScatiger, et igriorare s'e feteiur, quis sit iste
HAIKHMENOS TIOSMOT,filius meusinjuria ttesus.Cu- Coristantinus Hohorii collega in vihconsulaiu. Milii
jus rei vindices laudantHerodotum aique Hippolytum dubium non est quin hic sit Constaniinus lyrannus,
tShrorrographos. qiii biennio anie venerat in Gatlias, atque bis inpo-
** Burgmidionum. Distrinxcrat Secundinus (sic testalem redactis, consulalum ediderai, anno Christi
*flrrtVnostra esl conjectura ) saiyricum rientem in 409, collegam se Bonorio AugustoconSuliascribens,
]6tr«rehas illoS fraires de quibus ante dicirrmest. cum diib, ut Oliro^iddorus Twebaeusscribit, concor-
WflHfi antem sniit omrilbus tragica funera regiaedo- (Siamliit^eriique socielatem affectarat.
mus: in qua Gundobaldus duorum fratrum sanguiiie « Qui et ipSe rVArpAit-ariiirtduil, quo lempore Con-
m^ji^rmMti CnilpWIcieVGOrtdemaTi, qworum ipse staniunis Arelate obsessus ab Honorii ducibustene-
aWiis fggrii'paftg nntCa fueral ejecius : Chilperici balur: a quibtis itidem cum Sebastiano fratre qnero
eiiim (»onjU&6m8idoiii»Supra laudalam aquis obrUil. lyrannidis pariicipenrfecerat, armis oppressi, Nar-
HWcigitufeSf arg*menlum,qurid comparsi cum Cori- bone landem, ut tlatiuS noster iiarrat, interfecti sunt.
-«Mftmtan'», ScimWS: ard«aec ex Ennodii lEplpbariio, h Adversus Constantirtnmet Constautem. Nam cum
Sundobaldurn pest h*t facinora Lftgduni,Gimdegi- Gerontio Constans Hisjpahiamcommisisset, ille subito
SclUmfrairferri€eW»Vaereghi solrurhItabuiSse. mutata voluntate barbaros concitavit Maximumque
"* W ApoUinaril Bidbhii ftvi prwleetura praelorio clientem Suumregiis itisignilnis ornatiim in Hispania
GaMftrUm,doCuit noS ejtts epttaWitom Hb. nventei. jPeUiiuqehs, triiJe"ctoth Galliam exercitu, Constantem
12; RuMciis' aulem Aquilini avUs,est Deeimius Ru- Vlennae«piatw interTecit. Orosjus lio. vn, Sozome-
WiciisTs, dUem siftrtps^rai Renallis Frigeridus, 6x ntis lib. ix, cap. 1S.
. »a"gistr6 oTficfdrumpraefectum item ab iisdem ty- ]" ^Claudjo Postumo Dardand, praefedo praetorio
Wftirtts*creaium fuisse post Apollinarfem. Ita par Galliarurii: cujtls rilaxime indusiria Jovinus tyrirtmis
^uflSWquedignitas. De morle, Mem Frigeridus apud avcrso a^ 5]ft ejus sotietate Ataulfo rege oppressus
',Br1^num1'ruilo'n. KtV.il, capi 9: lisdem, inquit, dk- est, ut Tirdrrttsplerin Chrbnrco iradit: quba etiam
*8s p¥mfectuslyrHhndrumDeeimiutRuitieuS^Agrmciut confirrnat OiyrripibdQriis.Dartfarii prafecturas testis
WmmcmbMariOfim Jovini, mltiqtie 58 no- est Honorii leii 117 cdd. Theod. de decurionibus; et
tneie, afad Arverno* ehpti a ducibus MdnotUnh, et vetus inscriplio qttae haud prbculSistarico provin-
ctudelitet interempti suttl pe-st debellatamConstantlni ciaett Narbonftnsls cemltiir irt rupe opere humano
tyraririidem; Idein pr*terefli KUslicusvidelur, quem diVisa, quam vutgb Petrarii sdssam vocant.
testatur Olympiodorusapud Photium, in huptiis Pla-
cidiaeet Ataulfi epithalamium cum Altalo et Phaeba- CL. POSTUMCSDARDANUSV. INL. ET PA
(liqcecinisse. TRICIiE DIGNITATIS. EXCONSULARIPRO
* Qfuie Britannia tyrannidem irt Galtias transiulit, VrNCIiE VIENNENS18.EX MAGiSTROSGRI
sedemque fixit Arelate. Inde ad occupandas Hispanias Nl LIB. EXQUJEST.EXPRIEF. PR^T.GALL.
nii LPISTOLA-ftUMLIB. V. Sl9
:rimina simtilexsecrarehlur. /Etateque media, palres A A rentur. Sed ut comperi, erubeseebat jatn eliain iunc
aostri sub uno contubernio, vix dum a pueritia, in virserius et formaedole placuisse; qiiippe cuimerito
totam adolescentiam evecli, principi Honorio a tri- ingenii suffecissal adamari; et vere optimus quisque
buni notariiflue militavere, tanta carilate peregri- morumpraestantiuspulchritudineplacet. Porro autem
nante ut inter eos miuima fuerit causa concordise, praelervolantia corporis decoramenta curretitis aevi
quodfiliiamicorum commemorabanlur.In principatu profecludefecluque labascunt.Hunc quoqtie manentt
Valenliniani imperatoris b unus Galliarum praefuit senlentia, Gallis postpraefectusd Prisctfs ValerianHS,
parli, atter soliditati. Sed ita se quodam modo lituli consiliis suis iribunalibusque sociavil; jndicitiin an-
amborum compensationefraterna ponderaverunt, ut tiquuin perseverantissime tenens, ut cui scientiae
prior fuerit fascium c tempore, qui erat posterior di- obtentu junxerat sobolem, jungeret et dignitatem.
gnitate. Ventum ad nos, id est, venium est ad nepo- Tua vero lam clara>tam speetabilis dictio est, ut iili
tes: quos nildecuerit plus cavere quam"neparentum divisio e Palaemonis, gravitas Galiiotiis abundantia
antiquorumque nostrorum per nos forte videalur an- Delphidii,Agroeciidisciplina, fortitudo Alcimi,Adel-
tiquala dilectio. Ad hoc in similem familiariiatem, pliii teneritudo, rigor Magni, dulcedo Victorii, non
praeler baeredilariampraerogativam, muliifaria op- modo non superiora, 141 sed vix sequiparabilia
portunitate compellimur: actas uiriusque non minus B I scribaniur. Sane ne videar tibi sub hoc quasi hyper-
juncta quam palria. Unus nos exercuil ludus, magi- bolico rhetorum calalogo blanditus quippiam grati-
sler instituit; una nos laetitia dissolvit, severiias ficatusque , solam libi acrimoniam Qnintiliani pom-
coercuil, disciplinaformavit. De caetero, si Deusan- pamque Palladii comparari non ambigo, sed potius
nuit, in annis.jam seneclutis initia pulsantibus, si- acquiesco. Quapropter si quis post vos Latinae favet
mus, nisi respuis, animae duae, animus unus; im- eruditioni, linic amicitiae gratias agit, et sodalitati
buamusque liberos invicem diligentes, idem velle, vestree, si quid hominis habet, lertius oplal adhiberi.
nolle, refugere, sectari. Hoc patrum vero jam supra Quanquam quod est gravius, non sit satis ambitus
vota, si per Ruslicum Apollinaremque, proavorum iste fasiidium vobis exeitaturus, quia pauci studia
praedicabilium,lam reformenlur corda quam nomina. nunc honorant. Simul e>naturali vilio fixum est ra-
Vale. dicatumque pectoribus bumanis, ut qui non intelli-
140 EPISTOLA X. gtinl artes, non mirentur artifices. Vale.
Sidonius Sapaudo suo salulem. EPISTOLAXI.
Si quid omnino Pragmatius illustris, hoc inter SidoniusPolentino suo salutem
retiquas animi virtutes optime facit; quod amore Multum te araamus : et quidemhujusce dilectio-
studiorum lesingulariteramat, in quo solo, vel maxi- * nis non est erroneus aut forluitus affectus. Nam-
me animum adverlit, veleris peritiae, diligentiacque que ut sodalis tibi devinctior fierem, judicavi. Est
resedisse vesligia. Etquidem non injuria libi fautor enim consueiudinis meae, ut eligam anle, post dili-
esl: nam debetur ab eo percopiosus litteris honor. gam. Quaenam.inquis, in metibi probamla placuere?
Hunc elim perorantem et rhetorica sedilia plausibili Drcamlibenter et breviter: qtiorum unum lieri gralia,
oratione frangenlem, socer eloquens tiltro in fami- ttlterum cbaria compellit. Veneror in actionibus tnis-,
liam patriciam ascivit: licet illi ad hoc (ut sileara de quod multa bono cuique imitabilia geris. Colis ut
genere vel censu) aetas, venuslas, pudor, patrocina- qui soteriissinie, aedificasut qui dispositissime, ve-
ET NEVIAGALLA CLAR. ET 1NL.FEM. MA lur egregiis, dum ad tmperiale secretumlales constei
TERFAM. EJUS LOCO CUl NOMkNTHEOPO etigi m quibusreprehensionisvilium nequeat inveniri.
Ll EST VIARUMUSUMC.ESIS UTKIMQUE b Consularem aut praesideiu in aliqua prnvincia
MONTIUMLATKRIB.PKiESTITERUNT. Galliaefuisse oporiet palreni Aquilini. Nam Sidonii
MUROSET PORTAS DEDERUNT.QUOD pater praefeciuspraetoriotoli Galliaepraefuit,lib. vin,
IN AGRO PROPRIOCOiNSTITUTUM TUE epist. 6.
TlONl OMNlUMVOLUERUNTESSE COM « In aiiquibus libris, tenore.
MUNE..ADNITENTE ETtAM V. INL. COM. J" d Vir praefectorius.Praefectus enim praetorioGal-
AC FRATRE MEMORATIVIRI CL. LEPIDO - liarnm fuerat, in eoque magistratu assessore usus ge-
EXCONSULARlGEKMANIJEPRULE. EX nero suo Pragmatio. El jam praefectoriuserat Aviti
MAG. MEMORLEEXCOM.RERUM PRIVAT. Aug. principatu, nt doce.ttilulus carminis 8.
UT ERGA OMNIUMSALUTEM EORUM 60 * Horum omnium nihil hodie superest praeter
StUDIUM ET DEVOtlONlS PUBL: : TltU dcclamationes Quintiljani. Palaemonistamen Hadria-
LUS POSS : : OSTENDI. iji temporum rhetoris meminit Eusebiusin Cbronico;
Gailionisfratris sui Seneca in praefationeQuaestionum
Egregium Irtsignisoperis monumentum: ex quo nohi nattiralium. Atlicum Tironem Delpltidiuni laudat
solum Dardani et NeviaeGallaeuxoris nomina didi- Ansonins carmine B Professorum. Idem etiam Cen-
cimus, sedvarias praetereaejusdem el Claudii Lepidi sorium Atticum Agrceciumcarmine IS.Atticum Hie-
fratris dignitates. Dardanoitem scribunt Hieronymus ronymus in Cliroirico. Adelphii memoria obsciirior.
et Augiistinus:sed Augustiiiushonorum ejus non ine- Magni oraioris Romani clarior ex .epist. 84 Hiero-
luinit, Hieronymusdnplicem ejus praefecturamcom- pynii, et ex apologia 1 in Rufinum. Victoriusfortasse
meiuorat. rlvetor est Massiliensis,cnjus exstant poemata. Pal-
a
Principis secretarii: qui adilus honorum pobilii jadius is videtur de quo Symmachus turo aliis loci.>
adolescentiae.Cassiod. Senator lib. i Variar.: Pater lum epist. 9, lib. i: Movet,inquit, novus klhenmilio-
Candidalisub Valentinidno principegessit tribuni et' spes Laliare concitmm, divisionis arle, inventionnin
notarii taudabiliterdignitatem: honor qui lunc daba- copia, sentuumgravitate, luce verborum.
 543 £>IDONirAPOLLINARfc> j 544
naris ut qui emcacissime, pascis ut qui exactissime, A / evolulus, jam metu eijsanguibus Gabatitanise proxi-
jocaris ut qui facetissime, judicas ut qui aequissime, mo inferlur : quos singulos sparsos, inoppidatos,
suades ut qui sincerissime, comraoveris ut qui tar- nunc inauditis indiclionuro generibu3 exhaurit, nunc
dissime, placaris 142 ut °.u' celerrime, redamas ut flexuosa calumniarum fraude circumrelit; ne tum
qui fidelissime.Haecomnia exempla vivendi jam liinc quidem domum laboriosos redire permitlens, cum
ab annis puberibus meus Apoliinaris si sequitur, tributum annuum datavere. Signum et hoc certura
gaudeo : cerie», ut sequatur, admoneo. In quo do- est imminentis adventus, quod catervatim, quose
cendo instituendoque, modo sub ope Christi dispo- cunque converlerit, vincti trahunlur vincula tra-
siiasuccedant, plurimum laetor maximam me formu- hentes : quorum dolore laetatur, pascitur fame :
lam vitaede moribus luis mutuaturum. Vale. praecipne pulchrum arbitratus, ante lurpare quam
EPISTOLA XII. punire damnandos : crinem viris nutrit, mulieribus
Sidonius Calminiosuo salutem. incidil: e quibus tamen, si rara quosdam venia re-
Quodrarius ad vosa nobis pagina meat, non no- spexerit, hos venaliias solvit, 144 vanitas illos,
3lra superbia, sed aliena impolenlia facil. Neque nullos misericordia. Sed explicandaebestiae tali nec
super his quidquam planius quaeras; quippe cum oratorum .princeps Marcus Arpinas , nec poeta-
silenlii hujus necessilalem par apud vos metus in- B l rum Publius Mantuanus, sufficere possunt. Proinde
terpretetnr. Hoc solum tamen libere gemo, quod quia dicitur haec ipsa pernicies appropinquare (cujus
turbinc dissidentium partium segreges facli, mutuo proditionibus Deus obviet) praeveni morbum provi-
minime fruimur aspeclu. Neque unquam patriaesol- dentiae salubritale ; contraque lites jurgiosorum, si
licitis offerris obtutibus ; nisi forsitan cum ad arbi- quae roovenlur, pactionibusconsule, c contra tribuia
trium terroris alieni, vos loricae, nos propugnacula securitalibus : ne malus homo rebus bonorum vel
tegunl. Ubi ipse in hoc solum captivus adduccris, ut quod noccat, vel quod praestet inveniat. In summa
pharetras sagittis vacuare, lacrymis oculos implere de Seronatovis acciperequidsenliam? Caeteri affligi
cogaris; nobis quoque non recusantibus, quod tua per suprascriptum damno verenlur; mibi latronis et
satis aliud moliunlur vota , quam jacula. Sed quia beneficia suspecta sunt. Vale.
inlerdum, etsi non pcr foederum veritaUm, saltem EPISTOLAXIV.
per induciarum imaginem , quaedamspei nostraeli- Sidonius Apro suo salutem.
bertatis feneslra resplendet: impense flagilo, uti nos, d Calenses nunc te Baiae, et scabris cavernalim
cum maximepotes, affaiu paginaefrequentis itnper- ruclata pumicibus aqua sulphuris, atque jecorosis ac
lias; sciens libi in animis 143 obsessorum civium phlisiscentibus languidis medicabilis piscina delectat.
illam manere gratiam, quae obliviscalur obsidentis C An fortasse montana sedes circum castclla; et in
invidiam. Vale. eligenda sede perfugii, quamdam pateris ex muni-
EPISTOLA XIII. tionum frequentia dilficullatem? Quidquid illud est,
Sidoniusa Pannychio suo salutem. quod vel negoiio vacas, in urbem tamen.ni faliimttr,
b Seronatum Tolosa nosti redire : si nondum (et 8 rogationum contemplatione revocabere. Quarum
credo quod nondum), vel per haecdisce, Jam Clau- nobis solemnilatem primus Mamertus paler et ponti-
sentiam pergit Evanlhius; jamque contracias operas fex, reverentissimo exemplo, utilissimoexperimento,
cogit erudersre, si quid forle dejectu caducaefroudis invenit, instituit, invexit. Erant quidem prius (quod
agger insorduit. Certe si quid voraginosum est, ipse salva fidei pace sit diclum) vagae,lepentes, infre-
liumo advccta scrobibus opplelis (repidus exaequat, quenlesque, ulque 145 s'c dixcrim, oscitabundae
ut pote belluam suam de vall-eTarmis ducaliler ante- supplicationes; quaesaepeinterpellanlum prandiorum
cessurus; musculis similis inler saxosa, vel brevia, obicibus hebetabantur, maxime aul imbres, aut sere-
balenarum corpulenliam praegubernanlibus. At ille nitatem deprecaturae; ad quas (ut nil amplius dicam)
sic ira celcr, quod piger mole, seu draco e specu vix ligulo pariter atque hortulano non oportuit conve-
* Bituricensi, viro illustri, ut est in ConcioneD I e De inslitutis a Mamerto Vieanensi episcopo ro-
lib. vu. - gationibus exst.it homiliaAlcimiAvili ejusdem Eccle-
b De quo superiuslib. n, epist. 1. Tunc Aiurribus siaeantistitis, ei consentiunt antiqui omnesscriptores.
redibat, nunc Tolosa : ulrobique ex aula regis Gotbo- Quare (rustra laborant, qui propterea quod litanias
rum, quornm partibus favebat. supplicationesque ante Mainertum in Ecclesia exsti-
c Securitates sunt apochae: documenta illatiomim tisse legunt, ideo illurii rogationum non primum au-
appellat Symmachus lib. x, epist. 43, syngraphas ctorem, sed resiauratorem dici volunt. Frustra, in-
nimirum, quas qui tributa solvunl a susceploribus ac- quam. Neque enim quaeslioest an primus litaniarum
cipiuntuducisecausa. Cassiodoruscanonicario Veue- ' usum in Ecclesiam invexerit, quera constai multo
liarum : Validascontra le apochas inverierunt,invictas antiquiorem fuisse : sed an eas inslitueril quae ante
securitatesillis dedit calamilassua : violenler abstulit Ascensionem Domini celebrantur, Rogationesque
quod quawebat. Hinc, Primiscrinius securitalum in propria jam voce nuncupantur. In quo, ut dixi, con-
officiocomitis privati. senliunt omnes, et Sidonii verba invenit, instiluit,
d Scripli aliquot libri Caienses,alii Calensestegunt. invexit,dubitari non sinunt. Rogaiionumergo primus
Baiaesunt aquaecalidae. Et sunt hodie in Arvernis, aucior Mamertus. Non solum insliluit, ut statae ac
quae id nomen vico dederunt: nara calidas aquas solemnes illis diebus supplicationes essent, sed sup-
palria lingua vocant. In Tabula ctiam Peutingeri, ut plicationum formam usitala saucliorem auguslioreoi-
supra dictum est, nominantur Aquae Calidae in iti- que praescripsit.
nere quod ab Augustonemeto LuKdunumducit.
 5*5 EPISTOLARUMLIB. V 546
nirc. In his antem quas suprafatus summus sacerdosi A gerulum codicellorum, quorum in adventu, fratri
et protulit pariter et contulit, jejunalur, oralur, etiam tuo Ecdicio, cujus aequetitulis ac mcis gaudes,
psallitur, fletur. Ad haccte festa cervicum humiliala- honor patricius accedit; celerrime, si cogites ejus
rum, et sternacium civium suspiriosa contubernia aetatem; si merita, tardissime. Namque illejam pri-
peto : et si spiritalem animum tuum bene metior, dem suffragium dignitalis ineundae non solvit in
modo citius venies, quod non ad epulas, sed ad la- lance, sed in acie : acrariumquepublicum ipse priva-
crymas evocaris. Vale. tus non pecuniis , sed manubiis locuptetavit. Hoc
EPISTOLA XV. tamen sancle Julius Nepos, armis pariter summus
SidoniusRuricio suo salutem. Augustus ac moribus, quod decessoris Ahthemii
Officiisermone pracfato, bibliopotam vestrum non fidem, fratris lui sudoribus obligalam, quo citerior,
gratiose, sed judicialiler experttis insinuo : cnjus ut hoc laudabilior absolvit;' siquidem iste complevit,
fidemin pectore, sic in opere celeritatem, circa do- quod ille sacpissimepollicebatur. Quo fit, ut deinceps
minum te mihi sibique communero satis abunde pro republica opiimus quisque possit ac debeat, si
probavi. a Librum igitur jam ipse deportat Hepia- quid cuipiam virium est, quia securus, binc avidus
teuclii, scriptum velocilale summa, summo nitore; impendere : quando quidem mortuo quoque impera-
quanquamet a~nobisrelectum et retraclatum. Defert B 1 tore, laborantum devotioni quidquid spoponderit
et volumen prophetarum, licet me absente decursuin, princeps, semper redhibet 147 principalus. Interea
sua tamen cura manuque de supervacuis sententiis tu, si affecium luum bene colligo, liisce compcrtis,
eruderatum; necsemperb illo contra legente, qui magnum solalium inter adversa max.ima capis : nec
promiserat operam suara : credo quia inflrmitas fue- animum tuum a tramile commuoium gaudiorum vi-
rit impedimento , quominus pollicila compleret. cinae quoque obsidionis terror exorbitat. Novi enim
Restat ut exhortatio veslra , sive sponsio, famulum probe, ne meo quidem te, quem ex lege parlicipas,
sic vel sludentem 146 placere, vel meritum, gratia sic honore laelalam : quia licet sis uxor bona, soror
competenti remuneretur : quaeutique pro tali labore quoque optima es. Qua de re, propitio Deo Christo,
si solvilur„incipiet veslram fespicere mercedem. Sed ampliatosprosapisciuaetitulos ego fcstinusgralaloriis
cum boc ego de sola gralia precer, vos quid mereatur apicibus inscripsi, pariter absolvens sollicitudinem
aspicite, quemconstat affectum domini magisambire tuam , frairis pudorem : quem nil de propria digni-
quam praemiura.Vale. tale indicaiurum, si verccunduin forte nescires, nec .
EPISTOLA XVI. sic hnpium jttdicares. Ego vero non tanlum insigni-
Sidoniute Papianillm sumsalutem. bus vestris, quae tu hactenus quanto liberius, tanto
Ravenna veniens d quaestor Licinianus, cum pri- "' impatienlius pracstolabare (quanquam iis quoque
mura tetigit, Alpe transraissa, Galliaesolum, litteras granditer) quantum concordia fruor : quam parem
adventus sui praeviasmisit, quibus indicat esse se noslris, suisque liberis in posterum exopto; votis irt
61 * Ut Pentateuchum veteres appellarunt quin- vult exercere marili. Qua de re ul ranones omiitam
que libros Mosis, ita el Triteuchum tres qui proxime qui passim occtirruni, praeclara exstat Lupi Tricas-
sequuntur, Josue, Judices etRuth. Sic enim Atliana- sini et Eupbronii Aiigustoduiiensisepiscoporum cpi-
sius ad Marcellinum: utrosque vero simut junctos, stola quae morem hunc testatur : sed huic edendae
Octateuchuni. lta Casstodorus cap. 1 Divinarum in- aliuserit locus, Deo adjuvanle*. Nuncsatis sit exem-
stitutionum, et Graecioranes quorum scripia legun- plum Paulini Nolaui, cui Terasia de conjuge facta
tur ffr TIJV 'Oxrareuxov.Quia autem Hebraci,ut Epi- soror, ul in Chronico loquilur Idatius : Germani An-
phanius et Hieronymus observant, historiam Rulh tissiodorensis, de quo in ejus Viia Constantius pres-
unum in librum cum Judicibus compingunt, inde byter : Uxorin sororemex conjugemutalur : et Leou
factum est ut Heplaleuchum plerique dixeriut pro tii episcopi Burdegalensis, de cujus Placidina idem
Octateucho: ufHieronymus epist. 7 et 28, et Sido- scribit Fortuiiattis : denique Urbici Arvernorum
nius hoc loco. quem narrat Gregorius lib. i, cap, 44,
b Velus adnotatioin codiceMarliani Capeltae,quam episcopi,
multis lacrymis eluisse, quod consuetudinem eccle-
inlegram protuli ad Ennodiumlib. i, epist. 19 \Fetix siasticam temcre aliquando violasset. Quodergo Iege
rhelor emendabamcontra legenle Deulerioscholastico ac more sancitum, praedecessorisquesui facto testa-
discipulomeo. Qui libros ex collatione meliorum co- lum memiuerat Sidonius, id aut ignorare, aut im-
dicum emendat, socium adhibet qui legat, dum ipse D ] pune contemnere qui potuit? Et tamen sunt qui ex
codicem unum inspicit. Is conira legere dicebatur. Papianillaementione ltoc loco fucum fieri posse con-
In alio codice Macrobii Theodosii emendator haec fidant; et quia lib. iv, epist. 12, cum Apollinare
annotarat : Aurelius Memmius Symmachus V. C. filioTerenlium Menandrumquelegil Sidonius episco-
emendabamRavennmcum MacrobioPlolino Eudoxio: pus, inde lilium 02 Jam epliebum, jani GraecaeLa-
quibns verbis contra legisse Eudoxium significat. tinaeque linguac auctoribus initialum , a patre jam
c Aviti Augusti filiae, Sidonii uxori ante sacerdo- episcoposusceptum contendaut: quem res ipsa docet
lium, nunc sorori, ex canonum praescripto et pe,r- epistolas omnes Constantianaecollcctionis, hoc esl
peiua consuetudine priscaeEcclesiae: in qua qui ex librorum vn priorum , quas episcopus dictavit, in
conjugio ad sacerdotium asciscebantur, ab uxorum ipsis pene ponlificatusauspiciis dictasse. Sed quid
toro separali, non aliler deinceps cum illis quam cum facias homiuibus, qui cum veri nihil dicanl, sibi
sororibus versabantur. Hieronymusepist. 1 ad Pam- tamen clausis oculis credi volunt?
machium: Episcopi, ptesbyteri, diaconi, aut virgines d De hujus altero in Galliam advenlu jam supra
eliguntur, aut vidui, aut cerle post sacerdotiumin scripsit lib. m, epist. 7. Nunc de codicillis patri-
(eternum ptidici. Faustus Reiensis in epistola non ciatus, quos Ecdicio comiti allulit a Nepote Au-
edita : Perdit gratiam consecraliqui adhuc officium guslo.
* Uanc enistolam edidimus supra col. 66.
 m SIDONHAPOLLINARIS 543
commune deposceas, ut sicut nosutramque familiami X j ioeosa, fatigatoria : praeierea (quod beatissimum)
noslram praefectoriam nacli, etjam patriciflm divimji nuUa mentia de poieslatibus aut de tributis; nullus
favore reddidimus -.ita ipsi quam suscipiuntpatriciam, sermo qui proderet, nulla persona quaj proderelur.
«faciant consularem. Roscia te salutat, cura com- Fahulam certe rcferre dignam relatu, dignisque sen«
munis s qu» in avia? amitarumque induigentissimoi tenliis quisque potuisset: audiebatur auibitiosissime.
sinu, quod raro nepotibus contingit alienis, et oumi Nec erat idcirco non distincia narratio, qt^ia laetitia
severitale nulrilur : qua tamen tencrum non infir- permixla. Inter haecotio diu marcidjs aliquid agere
matur aevum, sed informatur ingenium. Vale. visum. Mox bipeniiis, ut erat aeias, acclamationibus
148 F.PISTOLAXVII. afflagitata profertur Uis pila, bis labula. Sphaerae
Sidonius > Eriphio tuo salutem. primus ego signifer fui, quae mibi, ut posti, non
Es, 3riphi meus, ipse qui semper : nunquamques ipinus librocomes habetur. Altera ex parte, frater
te tantum venatio, civitas, ager avocat, ut non obiter meus Domiucius, homo gratiae sumniae,suroroilepo-
voluptate liiterarum teneare : fitque eo sludio, utt ris, tesseras ceperat quatiebatque : quo velut classico
nec nostra fastidias, qui tibi, ut scribis, musas ole- ad pyrgum vocabat alealores. Nos cum caiervascho-
mus. Quae sententia lamen large probalur vero ca- la&ticorumlusimus abunde.quautum merebra torpore
rere : quanquam el apparet, aut ex joco venire, sit B ] stalarii laboris bebelala, cursu silubri vegelarentur.
laeins es, aut ex amore, si serius. Caeteruma jusioi Hic vir illustris Pbilematius, ut est illud Mauluani
longe resultat, cum mibi assignas, quae vix Maroni,, poetae:
vix aut Homero competenter accommodarenlur. Haec > Ansus et ipse manujuvenunjlentare labor«m,
relinquamus, idque, unde causa, sermocinemur. Di- 150 sparistaram se lurmalibus constanter inuni-
rig-iad te praecipis versus, quos viri amplissimi so-- scuil. Pulcbre enim boc fecerat,sed cum adbnc essent
ceri tui precibus indulsi : qui contubernio mixlus> anni minores. Qui cuin frequenter de loco stanluto
aequalium,vivit moribus ad jubendum obsequendum- medti current^ impulsusummoveretur; nunc quoque
que juxta paratis. Sed quia scire desideras et locumi acceptus in aream, tam ptlae coram praetervolanlis,
et causam, quo facilius intelligas rem peregrinam,, quam superjeciae, neo intercideret tramitein, nec ca-
tibi polius vilio verte, quod loquacior erit opere prae- verel; ad boc per calaslropbam saepepronatus, aegre
fatio. Conveneramus ad sancti Justi sepulcrum, sedI de ruinoso flexu se recolligeret; primus ludi ab ac-
tibi infirmitas impedimenlo, ne tuiic adesses : pro- centu scse removit suspiriosus exiis incalescentibus.
cessio fuerat ante lucana, solemnitas anniversaria,, Namque et jecuseuli fibra tumente pungebant exerci-
populus ingens sexu ex utroque, quem capacissimai tatum crebri dolores. Desliti protinus et ipse, faciu-
basilica non caperet, el quamlibel cfncla diffusis cry-- €< rus communione cessandi rem cariiatis, ne verecun-
pta porticibus. Cullu peracto vigitiarum, quas alter- diam lassitudo fraterna pateretur. Ergo ut resedimus,
nante muleedine moaachi ctericique psalmicines con- el illum mox aquam ad faciem petere sudar admo-
celebraverant, quisque in diversa secessimus; noni nuit, exliibita poscenti es.l: pariter, et linteum villis
procul lamen; ut pote ad leriiam prsesto futuri, cumi opustum, quod pridiaiW sqtiama politutn casu sub
sacerdotibus res divina facienda. De loci 149 sane> ipsis cedictilaevalvis bipatentibus de jauiioris erecto
turb&rurnquecohTpressu,,deque numerosis iumini.bus ; trochleatim fune nutabat: quo dum per otium gena.s
iUalts, uimis anheli : simul et aestati nox adhuci stccat. Vellem, inqpit, ad pannum similis oflicii, ali-
proxima tacilo clausos vapore torruerat; et si jamt quod ietraslichonmihiscribijuheres.Fiat,in4uam.Sed
primp frigore l.amenautumnatisauroraedetepescebat. quod meum, drxit, et nbraen metro teneret. Respondi
J(aque cum passiui variif, ordiu,um corpora di&perge- possibilia factu quoc poppscisset. Ait et ip.se, Dicla
rentur, placnit ad c conditorium Syagrii consulis ci-- ergo. Tunc ego arridens, illico,scias Musas moveri,
vium primis una coire, quod nec impletojactu sagittaei si choro ipsarum non absque arbitris vacem. Respon-
feparabaiur. Hie pars sub nmbra palmitis adulti,, dit Hle violenter et perurbane, ui est natura vir flarn-
<|uara slipitibus altaiis cancellatinique pendentibus> meus, quidamque facundiaefons inexhaustus : Vide,
pampinus superducla lexuerat; parscespite inviridi, i D ] domine Solli, ne magis Apollo forte moveatur, quod
fiedfloribus odoro cohsederamus. Verba erant dulcia, guas alumnas soliis atj secreta sollicitas. Jam potes

Rectus ordo dignitatum. Nam palrici.itiis bonor b Lugdunensi, gene«o Philemalii: ad quem mitlit
medius est inter prsefecturam et consulatum, ut docet tetrastichum, quod in soeeri ejus gratiam gcripserat,
Gassiodorus in Formula patriciatus. Al consulaius cum ad S. Justi basiticam una convenisseol. Incidit
emnium drgiiilalnmapex, xopvynxat xs?akn,ut verbis autem S. Justi episcopi Lugdunensis anniversaria
utar Ciirysostomi ect oratione ti; zrt* hmypapnvTWV solemnitas in iv nanas Septembres: hocesi in aujnmni
jrj5«§»i>v.'Ev roi; fiuartxoi;, inquit, Tcp&ypMaiv
•
siavv principium, ut innuit Sidonius.
OfrX«iiz(tk\ai'ourraaat Ss rn; avrn; txiiae aW ai p-iv c Sepulcrum el monUnentum.Peiranius : In con-
pitl&ovf,«fSe skkrrov;' olov,iva &Trirn; xaruripas rbv diiorium etiam protecuta ett defunctum.Suetosius Au-
1it.pfip.bv
jroinai>p.eQu,eazty b rn; noketa; ixStxo;• sarci gusti xvni: Condittvriumet corpus Altxandri magni
ayiirepo; zxuvov,b TOU SGVQV; hyeu.w sart p.ir' <vm.vav coronaaurea imposila dc floribusasper*it veneralut ett.
IVfPoif5pj»wv;/(sii;ti>viart Traktvo azpaznkazn;- sanv Et in epitapliio Raroli magni : Sub hoc conditotio
6 $Tc'txpy,o{'loriv hitaripa TOUTWV tkpxn, *lr&> vnarotv tilum es( corpus Karvli magni atque ottlwdoxi tmpe-
<kp%n-Et po.-t alia : n T«VUTTKTWV apyrt xcSairtp xo- tatorit: in antiqui» mswiptioB»»» r<^«i«»<>fiii»*-
fvyn xc.i xstpaknTnkaaitsirixetxau
 549 EPISTOLARUMLlB. V. 550
nossc, quem ptausum senlentia tam repenlina, tam A EPISTOLA XX.
lepida cominoverit.Ncc plus 151 moratus, mox suo Sidoniut Pastori suo salutem
scriba qui pugillarem juxla tenebai, ad me vocato,
subditum sic epigramma composui. Quod die besterno tractatui civitatis in conciliode-
Manenovo,sen cumfervenliabalnea posctint, fuisti, ex industria factum pars melior accepil; quae
SeucuruvenatuIrouscalefactaniadet. suspicata est id te cavere, ne luis humeris onus fu-
Hoc loveal pulctter faciemPiiilemalius udam,
Higret ut in bibulumvellusab ore liquor. luraelegationis imponeretur. Gratulor tibi quod istis
Epiplianius nosier vix supra scripta peraraverat, moribus vivis, ut neccsse habeas electionem tui ti-
et niiuliatuin esl, hora monente, progredi episcopum mere : laudo eflicaciam, suspicio prudenliam, 153
de receptorio : nosque surreximus. Da postulatae lu prosequor laude felicitatem. Opto denique aequalia
veniam cantilenae. Illnd atitem ambo, quod majus iis, quos aequaliter amo. Multi frequenter quos exse-
est, qnodque me nuper in quemdam dies bonos male crabilis popularitas agit, civium maximos manu pren-
ferenicm parabolice, seu ligurate dictare jussistis, sant, aequeconsessu publico abducunt, ao sequestra*
quodque expelitum cras dirigetur, clam rcccnsete; tis oscula impinguni, operam suam spondent,sed non
et si placet, edentes fovete; si displicet, delentes petiti. Utque videantur in negotii communis asser-
ignoscitote. Vale. JJ lione Iegati, evectionem rcfundunt, ipsosque sumptus
EPISTOLA XVIII. ultro recusant, et ab arabilu clam rogant singulos, ut
Sidonius a Altalo suo salulem. ab omnibus palam rogenlur.Sic quoque cum fatigatio
illorum possit libenter admitti, libentius
Heduaecivilati te praesiderc ccepisse, libens atque lamen gratuita amabilius verecundi leguntur, idque cum
atque
cum gaudio accepi. Laetiliaecausa qtiadripartita est:
expensa : tantum impudentia sese ingerentum pon-
prima, quod amicus; secunda, quod justus es; lertia, deris habet, etiam c fasci cum tributario nomine
quod severus; quarta, quod proximus. Quo fil, ul ipsoruwinil superfundilur. Proinde quanquam le non
noslria nostrorumque contractibus, plurimum velis,
fefellit, quid boni quique meditarentur, redde tc
debeas, possis opituiari. I^itur amplectens in fami- tamen
liari vetusto novum jus potestalis indeptae, materiam exspeclantium votis, expetenlumque caritatem
Quod defuisti pri-
beneficiistuis jam diu quaero. Quibus me lantum fi- proba, qui jam probasii pudorem.
mum, modesliae ascribitur: ad ignaviam respicit se-
dere agnosce, ul el si non invenio quae poscam,qusc-
cunda dilatio. Praelerea tibi Arelatem profecturo est
siturus milii videaris ipse quaetribuas. Vale.
venerabilis in itinere mater, fratres, amantes, reda-
152 EPISTOLA XIX. manlisque patriaj solum, ad quod et praeler occasio-
Sidonius Pudenli suo salutem. C nem voluptuose venitur: lum domus propria, cujus
Nutricis meae filiam fitius tuae rapuit: facinus in- auctorcm, vineam, messem, otivelum, tectum quo-
dignum, quodque vos nosque inimicasset, nisi pro- que ipsum, vel dum prseterveharis, inspicere res
tinus scissem te nescisse faciendum. Sed conscientiae comroodiesi. Quapropter missus a nobis et tibi per-
tuae purgationepraelala,petere dignaris culpae calen- venis. Namque erit talis viae tuae causaeque nottrae
lis impunitafem. Sub condiiione concedo, si stupra- conditio, ni fatlor, atque opportunilas, ut pro bene-
torem b pro domino jam patronus originali solvas ficio civiiati posse imputare quandocunque videaris,
inquilinaiu. Mtilier autem illa jam libera est : quae quod tuos videris. Vale.
lum demum videbitur non ludibrio addicla, sed
si 154 EPISTOLA XXF,
assumpta conjugio ; reus noster pro quo precaris,
mox cliens faclus e lributario, plebeiam polius inci- Sidonius Sacerdoti et Juslino suis saiulem.
piat babere personam quam colonariam. Nam meam d Victorius patruus vester, vir ut egregius, sic un-
liaecsola seu compositio, seu satisfactio, vel non me- decunque doctissimus, cum caelera potenler, lum
diocriter contumeliam emendat: qui tuis votis alque poientissiine condidit versus. Miliiquoque semper a
amicitiis boc acquiesco, si laxat libertas marilum, ne parvo cura musarum. Nunc vos parenti yenilis lise-
conslringat poenaraptorem. Vale. D redes, quam jure, tam merito. Ilicet ego poette
a Comiti Augustodunensi : hoc enim, opinor, est 0 Sic legendum, non faseiumtributario. Etiam.in-
quod ait jEdux civiiaii-praesidereccepisse. Comita- quit, cum expensam itineris in seipsos recipiunt, tri-
lum /Edueusem ante calhedram episcopalem rexit butorumquc onerihtis eorum causa nihil accedit. Le-
Gregorius Lin«onicus annis 40, ut Turonensis in ejus gatis enim decerni solet viaticum. Arcadius librp de
Vita referl. Huic nepos fuit Atialus, de quo auctor Muneribus civilibiis, D. de muneribus et honoribus :
idcm l.b. III, cap. 15. Ante hos vero Attalus hic alter. Legati quoque qui ad tacrarium principit miltuntut,
b Duplex illa dislinctio agricolarum, io censitos vialicumquod legativumdicitur, interdum tolent acci-
seu triiiutarios, servos et colonos liberos, qui et in- pere.
quiliui, cod. de agricolis, perpetua et constans non d Quaeripotest, cum tempora non discrepdnl, an
est, ne apud ipsos quidem jurisconsiiltos. Quare ferri hic sit Victorius Aquiianus qui Cycluin Paschalem
hoc loco polest Sidonius, qui eumdem Pudenlis agri- Hilari archidiaconi, Romani postea ponlificis, rogatu
cnlain servum, origiiiarium inquilinuin, et colonura composuii, Constantino et Rufo coss., ut ex ejus ad
facit: ei iiianumilli vuii, ut iiat ex domino patronus, Hiiarum epistola patet. Victoriiautem ex fratre nepo-
03 ex servo diens. 8ic enim et I. n cod. in quibus tum Jusiini et frairis, tacilo nomine iierum meminK
causis coloni dominosaccusare possunt, agncolarum in Propempfico.
domiui et jwfroai distinguuntar
 SIDONIIAPOLLINARIS 55i
g51
fio profcssione, vos semine. Ergo justissi- A dat, ut jungilur. Ideoque patrimonia tenete, date
proximus
mum est, ut die functo sic quisque noslrum succe- carmina. Valete.

LIBER SEXTITS.
155 EPISTOLA 1'RIMA. peritissimus tubieen ad Clirislum a peccatis receptni
canere; 157 el evangelici pastoris exemplo non
Sidonius domino a papm Lupo satutem.
atnplius laetaris, si permaneant sani, quam si non
llenedicttis Spiritus sanctus cl pater Dei omnipo- remaneant desperali. Te ergo norma morum, le co-
tenlis, quod tu pater patrum, et episcopus episcopo- lumna virlulum, le, si btandiri reis licet, vera, quia
rum, et alter saeculitui Jacobus, de quadam specula sancta, dulcedo, despicatissimi vermis ulcera digitis
caritalis, nec de inferiori Hierusalem, loia Ecclesiae exhortationis conirectare non piguit: tibi avarilias
Dei nostri membra superinspicis ; dignus qui omnes r non fuit pascere moniiis animam fragilitatejejunam;
consoleris infirmos, quique merito ab omnibus con- et de apotheca dileciionis altissimae, sectandae nobis
sularis. Et quid nunc ego dignum dignationi 15@ humilitatis propinare mensuram. Sed ora, ut quan-
huic pulris et fetida realu terra respondeam? Collo- doque rcsipiscam, quanlum meas deprimat oneris
quii salutaris tui, et indigentiam paliens et timorem, •impositi massa cervices. Facinorum continualione
recordatione vitao pleclibilis adducor, ut clamem libi, miscr eo necessitalis accessi, ut is pro peccaio po-
quod dixit Domino luus ille collega : Exi a me , quia puli nunc orare compellar, pro quo populus iimo-
homo peccalor sum, Domine (Luc. v, 8). Sed si istc ,n centum vix debet impetrarc si supplicei. Nam qnis
d
timor non temperetur affectu, vereor ne Geraseno- bene medclam aeger impariiat? quis febricns arro-
rum desliiuar exemplo, discedas a finibus meis. Quin tanli tactu pulsuni distinguat incolunicm? qnis dcscr-
potius illud, quod mihi conducibilius est, colleprosi torscientiam militaris rci jure laudavcrit? quisescu-
mei te proposita conditione constringam, ut aiam libi: lenlus abstemium compelenter arguerit? Indignissi-
jSivis', potes me mundare (Maith. viu, 2). Qua illc mus morlalium nccesse habeo dicere quod facere
sententia non plus de Cliristo quid peteret prodidit, detreclo : et ad niea ipse verba damnabilis, cum
quam qui crederei publicavil. Ergo ne cum sis pro- imperem quaenon impleo, idem in me quolidie cogor
cul ainbiguo primus omnium loto, qiia patet, orbe dictare senteniiam. Sed si lu inter me et illum cui
pontificum, cum praerogalivae subjicialur, cum cen- concrucifigeris, Jesum Chrislum Dominum nosirum,
surae tuaeattremat etiam turba collegii; cum in gra- pro scelerum meorum populo, junior magc quam
vilatis veslrae comparationem, ipsa etiam grandaevo- minor Moses, iniercessor assistas ; non ulterius de-
rum corda puerascant; cum post desudatas b militiae sccndemus in infernum viventes; nec per carnalium
Lirinensis excubias, et inapostolica sede c novem viliorum incenliva flammati, ad altare Domini ignem
jam decursa quinquennia, ulriusque sanctorum ordi- diutius accendemus alienum. Quia quanquam nos,
nis quemdam te conclamatissimum primipilarem .i ut pole reos, glorise libra non respicit; 158 sal,s
spiritalia castra veneremur : tu nihilominus hastato- tamen superque gaudebimus, si precatu tuo levare
rum antesignalorumque pautisper contubernio se- valeamus interioris hominis nostri, et si non inte-
queslratus, ullimos calones tuos lixasque non despi- grum ad remunerationem, certe vel cicatricatum
cis, et ad extimos trahariorum qui per insipientiam pectus ad veniam. Memor nostri esse dignare, do-
suam adhuc ad carnis sarcinas sedent, crucis diu mine papa.
portatae vexilla circumfers, ac manum linguaeporrigis EPISTOLA II.
in conscientia vulneratis. Nosii, ut apparet, ex ad- Sidoniut papm ° Pragmatio suo salutem.
versa acie saucialos, dux veterane, colligere; et Veuerabilis f Eutropia matrona, quod ad nos

Episcopo Tricassino. In hunc librum et sequen- c Annos 45. Quibus ex verbis cardinalis Baronius
tem congestae sunt epistolae ad episcopos scriptae. acra subducta colligit Sidonium, qui nonmulto post
Gallicanorum autem ejus aevi pontiiicuin Sidonii ju- adeplum episcopatum hanc cpistolam scribebat, in
dicio facile princeps Lupus, cum caeteris rebus, tuin episcopali cathedra sedere coepisseanno Chrisii 472.
Briiannica fegalione, et pacali civibus suis Attilac Is denim Lupi-erai in episcopaiu 45.
gloria clarus. In aliquibus liljris, arroganti et mgrotanli.
b Insulanam angelicaecongregationis militiamdixit 64 * Ctijus sedis fuerit episcopus, non liquet.
Faustus Reiensis epistola 5 ad Ruricium, de Lirino 'r. Qui enim Augustodunensem fuisse conjiciunt, Eu-
eadem loquens, quae commune -tunc erat sacculum plironii successorem qui interfuit synodo Epaunensi,
abdicantibus gymnasium. )n ea versatum fuisse manifesto argumento revincuntur, quod ^Edunrum
Lupum non sotum hic locus ostendit, et lib. vin, hoc tempore anlisles fuerit Euphronius : ctijus no-
epist. 14, sed Eucherius quoque ad Hilariumde laude men una cum Pragmatio subscriptum cum legatur in
eremi: Hcec habuit, inquit, reverendinominisLupum, epistola Fausti ad Lucidum, sequilur ul Pragmatius
aui nobis illum ex tribu Benjamin Lupum retulit: hmc hicf diversus-sit ab;JEduensi.
nabuit germanum ejus Vincentium, inlerno gemmam Vidua Arverna, cujtts Clius Agrippini ftliam
tplendore perspicuam. Lupi fralrem dicit Viricentium duxerat. Hanc ctiam levi conjectura S. Eutropiam
Quin esse putant, cujus nomen in marlyrologium relatum
presbyierum, clarissimi nominis scriptorem.Arela-
borum potissimura meminisse apud Hilarium cst XVIIcalendas Octobris. Liceat autem cum singu-
tensem videtur, quod Hilarii sororem Piineniolam laris exempli feraina alteram componere, cujus
Lupus in mairimonio quondam habuerat. egregias sexuique decenlissimas virluies praedicat.
855 EPISTOLARUMLIB. VI. d8*
spectai, singularisexempli (quae parcimonia cl hu- /A nis animatis, neque sitim ignorantiae hactenus saecu-
manitate certanlibus : non minus se jejuniis, quam laris ullo supcrnae rigatis imbre doctrinae; non ego
cibis paupercs pascit, et in Christi cultu pervigil, tamen tantum mei meminens non sum, ut a meis
sota in se compellit peccata dormire) moeroribus or- praesumam parlibus aequaliofficiorum lance cerlan-
bilalis necessitate lilis adjecta, in remedium mali dtim. Nam cum nostra mediocritas aetate vitae, tem-
duplicis perfectionem vestrae consolationis expetere porc diguitatis, privilegio loci, laude scientiae, dono
festinat, gratanter habitura, sive islud tibi peregri- conscienliaevestraefacile vincalur; nullum meremur,
natio brevis, seu longum computeturofficium. Igitur si par exspectamus alloquium. Igitur non incusantes
praefata venerabilis fralris mei nunc jam presbylerl silentium vestrum, sed loquacitatem noslram potius!
Agrippiui, ne injuriosum sit dixisse nequitiis, certe excusare nilentes, commendamus apicum portito-
fatigatur argutiis : qui abulens imbecillitate matronae, rem : cujus si peregrinationem prompto favore fo-
non desistit spiritalis animaeserenitatem saecularinm veatis, grandis 160 actionibus illius portus securi-
versutiarum ilatibus lurbidare :' cui filii, nec post talis aperitur. Negotium huic testamentarium est:
multo nepotis amissi, duaepariter plagae recentes, ad latent euin propriarum merita chartarum. Togatorum
dititurni viduvii vulnus adduntur. Tentavimus inler illic perorantum merita peritiam consulere perrexit;
utrumque componere nos maxime quibus in eos B pro victoria computaturus, si se intellexerit jura
novum jus professio,*etustunique faciebantamicitiac, superari; uiodo'ne sibi suisque desidiaevitio perpe-
aliqua censentes, suadentes quaepiam, plurjma sup- ram cavisse culpetur. Hunc ealenus commendare
plicantes, quodque miremini, iu omnem concordiae pracsumo, ut si eum instruere dignanter advocatio
staimn 159 promptius a feminea parte discessum consulia fastidit, b auctoritas coronac tuae dissimu-
est. Et quanquam se altius profulurum filiae paterna lanlibus siudeat excudere responsi celeritatem. Me-
jactaret praerogaliva, nurui tamen magis placuit mor nostri esse dignare, domine papa.
munificentiaesocrualis oblatio. Jurgium interim se- EPISTOLA ;IV.
uisopilum vestris modo siuibus inferlur. Pacificate Sidonius domino papm Lupo salutem.
cerlantes, et pontificalis aucloritate censurae suspe- Pracler officium quod incomparabiliter eminenli
clis sibi parlibus indicite gratiam, dicile veritatem, apostolaiui tuo sine fine debeiur,' et si absque inter-
Sancta enim Euiropia, si quid vadimonio meocredi- missione solvalur, commendo supplicum bajulorutu
Us, victoriam computal, si vel post daiuna non liti- pro nova necessitate vetustam necessitudinem : qui
get. Unde et suspicor vobis unam pronuntiandam in Arvernam regionem longura iler, his quippe tem-
domum discordiosam, licet iuveniatis utramque poribus, emensi, casso labore venerunt. Namque
discordem. Memor nostri esse dignare, domine papa.' G unam c fcminam de affectibus suis, quam forte d Var-
EPISTOLA III. gorum (iiocenim nomine indigenas lalrunculos nun-
Sidonius domino papm Leontio salutem. cupant) superventus abstraxerat, isto deductam ante
Elsi nullis hortalibus primordia nostraeprofessio- aliquot annos, islicque distractam, cura non falsoin-
epitaphium quod in vetere S. Petri basilica Romae . circulus lantummodo capillorum emineret, instar
Visebatur.Esl autem hujusmodi : coronce. Sic enini describit Gregorius Turon. de Ni-
GABINIA GAUDENTIA H. F. IN cetio Trevirorum episcopo : S. Nicetius, inquit, ab
QUA FUIT 1NIMITAB1L1SCASTl orlu suo ciericusest designalus: nam cum partu fuissel
TAS 1N PROBISSIMA VERE effusus, omne caput ejus, ut est consueludopuerorum,
CUNDIA INCOMPARABILIS IN a capillis nudum quidem cernebalur : in circuilu vero
INOCENTIA PERPETUA QUIE mediorumcapillorum ordo apparuit, ut pulares ab iis-
SCIT 1NPACE QVM VIXIT ANN. dem coronamclerici fuissesignatam. Hodie apud nos
XVIII. M. XI. D. XXI. VARIUS VI antiquam coronae formam 65 so" ^ere monachi re-
CTORCONJUGIB.M. D. XII. KAL. tinent, et pueri vocales symphoniaci. Nambrevis ille
AUGUST. orbis in vertice quo cleri pars magna utitur, insolens
* Episcopo Arelatensi. Multa sunt in verbis Sido- oliin aiquc inusitatus in Ecclesia fuit, ut docet cation
nii quae Arelatem designent; ut quod ait de privile- 40cconcilii iv Toletani.
gio loci et de tdgatis illicperorantibus. Arelatensium charisticiDe familia propinquam. Paulinus auclor Eu-
autem episcopum his temporibus fuisse Lcontium, :
nuila est dubitatio. lloc enim oslendunt Ililari papae Cummihiplenadomusearisaffectibusesset.
epistolac: ex quibus eliam docemur Leonlium sedem D El post alia :
iniisse anno 462, hoc est decem plus niinus annis jam dudumcnnctisaffectibusexpers
anle Sidonium. Synodus praeterea Arelatensis cujus Primasocruac matre, dehiticet conjugefuncla.
meminit Faustus, cui praefuit idem Leontius : et d Sidonius ipse interpretaltir indigenas Jatruncu-
Ruricii epist. 15 ad ;£onium, in qua Leontio tunc los. Proprie tamen Vargi dicebanttir cxtorres, et
vita functo iEonium successisse significat. Leontius patria expulsi : ut in lege Ripuaria 87 et in Salica
Forojuliensis de quo vir docius suspicatur, Sidouio 57 : Si quis corpusjam seputlum exfodierit,et exspo-
anterior fuit, Burdegalensis posterior. liaveril, wargus sit, hoc est expulsus de eodent pago.
b Enuodius Symmacho papaelib. iv, epist. 22 : Nimirum ex profugis cxsulibus indigenac fiunt latro-
Erigat parvulosimplorata coronm vestrm miseratio. Id nes. Non dissimili sensu aliquaudo dicti sunt et
est auctoritas tua, miseratio vesira. Ut purpurain Bagaudae. Aurelius Victor in Diocleliano: Excita
inlerdum pro principe dicimus, sic coronam pro cle- manu agreslium ac latronum, quos Bagaudas incolm
ri.co: quia haec insigne est clerici, ut ilia principis. vocant.'liem Scamari, legum Longobardarum tiiulo
Auguslinus Proculiano epist. 147 : Per coronam nd- 1 apud Jornandem in Geticis. Eugippius in Vila S
stram nos adjurant veslri: per coronam vestramvoi Scverini: Islri fluenlapraiternteanslatrones properan-
adjurant nostri. Tonsura clericalis ila olim liebat, ut ler intequilur, quos vtilgusScamaros appellabal.
PATROt. LVUl -,. 18
»55 SIDONIIAPOLLINARIS 556
dicio comperissent, cerlis quidem signis, sed non \ ceret, ut gradius impbhtasi de curaa raritate rubigi-
recentibus inquisivere vestigiis. Atque obiter hxc nem. Unde missb in hoc solum negotii gerulo litte-
eadem laboriosa, priusquam ii adessenl, in negotia- rarutn, quam vofiis sil corpusculi Status iusolido,
toris nostri domo dominioqne; palam sane venunr- qnamve ex animt sehtenfia res agantur, sollicitus in-
daia defttngitur; 161 quodam Prudenle (hoc viro quiro : sperans neisemel mihi amor vester indullus,
nomen, quem nuncTricassibus degcre fama divulgat) aut interjecti itineris longitudine, aut absenliaecoin-
ignoiorum nohis hominum collaudanie contractum; murirsdiuturnitate tentietur: quia bonitas conditoris
cujus subscripiio intra formulam iiundinarunr, tah- haibitationempotius hominum quam.caritatem fina-
quam idonei astipulaloris, oslenditur. Atrcloritas libtrs cTaudit angustiis. Restat ut vestra beatitudo
personae, opportunitas praesentiaetuae, inter coram compunctorii salubritate sermonis avidam nostrae
posilos fac le valebit, si digimljiiur, seriem totius ignorantiaepascat esuriem. Est eriim libi nimis ustti,
indagare violentiae.Quaequod gravius est, eo faciuo- trt exhortationibus tiiis interioris 163 uominis ma-
ris accessit, quantum portilortim datur nosse memo- ciem saepenumeromysticus adeps et spiriialis arvina
ratu, ut etiam in illo latrocinio quemdam de numero distendat. Memor nostri esse dignare, domine papa.
viantura consict exslinctutn, Sed quia judicii vcsiri ErtSTOLA VII.
medicinam expetunt, civilitalemque qui negotium Sidonius domino papoee Fonteio salutem.
criminale parturiunt; vestramm, si bene melior, Si aliquid ad inchoandam gratiam compendii po-
partium pariter et morum est, aliqua indemni com- sieris tribuat necessiiudo praemissa seniorum, ego
positione istorum dolori, illorum periculo subvenire; quoque ad apostolatus tui notiiiam pleniorem cum
et quodam salubris sentemiae temperameuto, hane praerogativa domesticae familiaritatis accedo. Nam
parlem minus affliclam, illam minus ream, et utram- sic te familiaemeaevalidissimum in Christo seniper
que plus lacere securam : ne jtirgii status, ut sese patronum fuisse reminiscor, ut amicitias tuas iiori
ferl temporis locique civilitas, talem discedat ad tam expetendas mihi quain repeiendas putem. His
terminum, qualem ccepit habere principium. Mcmor adjicitur, quod ihdighissimo mihi impositum sacer-
noslri esse dignare, domine papa. dbialis homeri officii confUgere me ad precum ve-
EPISTOLA V. Strarum praesldia compellit: ut adhuc ulcerosaecon-
Sidonius domino papm a Theoplatto salutem. scientiae nimis liiulca vulnera vestro saltem cicatri-
Causam meam nesciens agit, qui ad vos a me lit- cehtur oratu. Quapropier me ineosque commendans,
teras portat. Nam dum votivi mihi fit gerulus oppor- et excuSaris litteras seriores, granditer obsecro, ui
tunus officii, beneficium praestat, quud se arbitratur „ intercessione Consueta cujusviribus immane polletis,
accipere : sicuti nunc venerabilis Donidius, 162 clericalis tirocinii In nobis leptantia rudimenta tuea-
dignus inler spectatissimos quosque numerari, cujus mini: ut si ^uid digriabitur de morum pravitate no-
clientem puerosque commendo, profectos, seu in strorum immuiabilis Dei mutare clementia, tolum id
patroni necessitatem, seu iu domini. Laborem pere- suffragiorum vestrbrdm patroclrilo debeamus. Memor
grinantium, qua potestis ope, huraanitale, interces- . noslri esse dignare, domine papa.
sione lutamini: ac si in aliquo amicus ipse per im- 164 EPISTOLA VIII.
peritiam novitatemque publicae conversationis vide- Sidoniui domino papm d Grmco talutem.
nitur minus efficax, vos hoc potius aspicite, quid Apicum oblator pauperem vitam sola mercandi
absentiscausa,non quid praesentis persona mereatur. actione susientat: non illi est opificium quaestui, mi-
Memor nostri esse dignare, domine papa. litia commodo, cultura compendio : hoc ipsum quod
EPISTOLA VI. mercenariis prosecutionibus et locatitia fatigatione
Sidonius dominopapm b Eutropio salutem. cognoscitur, fama quidem sua, sed facultas crescit
Postquam foedifragamgentem redisse in suas se- aliena. Sed tamen quoniam illi fides magna est, et si
Uescomperi, neque quidquam viantlbus insidiarum parva subslantia, quoties cum pecuniis quorumpiam
parare; nefas credidi ulterius officiorum differre ser- * catapli recentis rtundinas adit, creditoribus bene
uloiiein, rie vester affcctus quamdam vitio meo du- D credulis sola deponit morum experimenta pro pi-
* Hujus nomen inter episcopos qui synodo Arela- Sobscripsit idem synodo Arelatensr. Et quia novns
tensi, de qua Fausius, subscripsere. erat episcopus cum haeescriberet Sidonius, non fn-
b Ad hunc inter alios Gailiaeepiscopos scripta ex- lilis fuerit conjectura si hunc esse Graecumdiacbnum
stat epistola Hilari papae anuo 464. Interfuii etiam credamus, ad qtieniest Fausti Reiensis epistola con-
svnodo Arelalensi suprascriptae. Sunt qui puient ira Nestorium.
Arausicanum episcopum esse cujus mentio in marty- «Navium qriaead portum Massilienseniappulerant.
rologiis vt cal. Junias. Proprie enim xazairltiv dicuntur quae importarilur.
c Episcopo Vasionensi. Hoc enim docet episiola i, Quare in veteribus glossis, Catapha ett advenlusria-
lib. vii, ad eumdem. Quare idem qunque Fonteius vium. Utitur iterum ea vbce lib. vii, epist. 7. Sic cata-
videtur ad quem et collegas episcopos sunt Leouis plus Puteolanus Ciceroni pro Rabirro Postumo, JVi-
magni et Iiilari papae epistolae. Ex Lucidi eliaut liaevs Martiali; et alib genere, LaUtgmacataplutHnr-
professione liquet Fonteium synodo Are- cello, sive ui aliis placet, Vindiciano in carmine dc
Eresbvteri
itensi cum caeterisadfuisse. Medicina. 06 Contra, cum e portu solvitur, avtk-
d Episcopo Massiliensi, quod docebit epist. 2, lib. , irXouf dicitur : quo nomine portus erat Constanli-
vn, etaliae quas eidem postea scribit pro eodeio i uopoli.
Ajuiulio: lioc euim nouienlectori quem rnmmcinhH.
$57 EI>ISTOLAMJMLIB. VI. 588
gnore. Inter dictandum mi-lriisla suggesta sunt, nec A EPISTOLAIX
ob hoc dubito audita fidenter asserere : quia non SidoniusdominopapmLupo talutem.
parura mihi intimos agunt, quibus est et ipse salis Vir jam honestus Gallus, quia jussus ad conjugem
intimus. Hujus igitur teneram frontem, dura rudi- redire non distulit, litlerarum mearum 165 obse-
menta commendo: et quia nomen ejusdem lectorum quium, veslrarum reportat effectum. Cui cuin pagina
nuper albus accepit, agnoscitis profecturo * civi me quam miseratis, reseraretur, actutum coinpunctus
epistolam, clerico debuisse formalam. Quem prope- ingemuit; destinatamque non ad me epistolain, sed
diem non injuria reor mercatorem splendidum fore; in se sententiam judicavit. Itaque confestim iter in
si hic ad vcstra obsequia festinans, frigoribus fon- palriam spopondit, adornavit, arripuit. Quem nos
tium civicorumsaepeb fonlem mercatoris anteferat. propter hanc ipsam poenitudinisceleritatem, non in-
Memornostri esse dignare, domine papa. crepative, sed consolatorie potius compellare curavi-
a Epistolam dicit hancce quam dictabat : privatasi civitatts episcopo, Wolfeon ConstantiensisEcclesim
scilicet lilteras, quibusAmantium, utcivem commen- prmsul perpetumbeatitudinis optat in Christosatulem.
dalurus erat, etiamsi clericus. non fuisset. Forma- T. E. N. 2. De cmleronoveril sancta fraternitas veslra,
tam, canonicas litteras: quas ideo lectori, ut episco- quod iste clericusnomineAnno, nostra in parmcia in-
pus debebat, quia sine his pcregrinari clericis noni structus ac detonsus, parvilatemnoslram rogavit qua-
licuit, ut concilia omnia passim osiendunt. Sed for- B , tenusillicommendatiliastitterasconscribetemus. Deinde
matarum, ut de his paulo liberius evagemur , duo post i alia : Sancta Trinitasvestram beatitudinemad re-
genera foerunt. Nam clerici aut in aliam dicecesimi gimen scinctmsum Ecclesim perpelualiterbene valere
transibant, ulin ea manerent, et dimissoriae daban-• concedat. $, Indictione x. Continethmc formata epi-
tur, quas synodus in Trullo xvui, tknokvzixa;proprie stola summamnumeriM.ccc. XXV.
vocat; sine quibus inter Ecclesiae alterius clericosi- Summa numeri adnotaia est MCCCXXV recte. Ea
non COOptabanlur, xlnptxavixzb; enim est quae ex omnibus, juxla Attici formulam,
fznSivxra>vtxiZtkvzKV
•cn;TOU emaxb-rrovlyypatfovarrttkvzixn;svizipac Graecisiitteris et nolis, lumcommunibus, tum pro-
oixevov
x«T«7rTSo-8ai (sic) 'Exxknaia.Ejusquegeneris sunt for-- priis in unum collectis conficilur. Communes voco
mataeomnes, quaeapud Burcharduni, Ivonemet Gra- quaein omnibus formatis rcperiuntur ; proprias quae
lianum leguntur. Aut non penitus migrabant, sed ad1 varianl in singulis, hoc modo:
tempus, privatiseupublicinegotiicausa,uthicAman- Communeslilterm.
lius, el qui ad comitatum ibant: atque bis commen- n. Proprim.
datiiiae lantum dabanlur, quas Graecipromiscue nunc prima Patris . LXXX. x. prima Wolfeonis, qui
ovazazixa; nominant, nunc sipnvtxa;,id est pacificas. scribit. cecc.
Etsi enim pacificas a commendatitiis aliquando di- T. prima Filii . cccc. E. secunda Bernalli cui
Slinctasdoceat canon 40 synodiChalcedonensis,con- scribitur. v.
stat tamen neglectum ab aliis discrimen id fuisse. A. prima Spiritus S. l. N. tertia Annonis, qui
Quare Graeci ipsi, cum harum litterarum formulas accipit. L.
tradunt, debinis tantuni quaereresolent,7rwf ypayov- n. prima Patri. . LXXX. £. quarta Constantiae,
atv oiapxt&pti;avazaxvxbv,x«tn&; a-rro\vrixbv ypaptpta. unde scribitur. cc.
Latini vero utrumque genus formatarum nomine w noia numeri. . xcix. X. nota Imlictionis, x.
complexi sunt: ita tit formatae liHerae universim cui respondet A M H N, id quae id teitiporis erat,
respondeant canonicis, xavovtxai; imazo^kai;(quo est, i. XL.viu. L. cumscripta estFormata.
eliam modo appellanlur in synodo Meldensi can.5'0, SummaDCLX. Sumina IICLXV.
et.ab Hincmaro in formata ad yEneam episcopum Summa uttiusque MCCCXXV.
Parisiensem) dividanturque in dimissorias et com-
mendatilias, sicut illaeei; aTcolvrtxa;xai avazaztxa; : Ad hunc modum cujusvis formataesummam sia-.
quanquam dimissorias, quia sine commendalione tim erues, si ad DCLX, quem numerum omnibuscom-
aliqua pacisque symbolo non liebant, commendati- rounemesse vides, allerum adjicias, qtii ex propriis
tias quoque interdum et pacificas appellabant : at cujusque litleriset indictione prodierit. Sunl porro,
non contra dimissorias, quae commendaiiliaetanlum qui ab his numeris, et quod certa quadam forniula
essent. Ex quo patet rectius fecisse Graecuminter- texerentur, inde nomen formatis factum puient. Ve-
prelem synodiCarthaginiensis, cum formatam can. rius est quod alibi observavimus, formatam a sigilli
23 vim verbi secutus ztzvKoip.ivmverlit, quara cum forma dictam, q-ua muniebatur. Sic enim veteres
a.rrokvzixin exposuil : quia de dimissoriis ibi sermo glossaeVaticanse: Formalam epislolam sigitlalam in-
non erat, sed de puris commendatitiis. De formatis terpretantur : idqnie haud dubte sensil qui formatam
ergo plena sunt concilia, ut dixi: et nota est ralio in concilio Carth:aginensi Grdecevertit T£TU7rwftiv»jv.
numerorum formalis addendorum, quam ex synodi Est enim TU7TOUV- smazoknv, obsignare : 68 et ccr-
Nicaenaepraescriptoedidit Atlicus Constantinopolila- JJ lum est sigillum apponi solitum formalis. Concilium
nus, ex Attico Gralianus, caeterique canonum colle- Cabilonenseu, can. 50 : Litteris in quibus sinlnomina
clores, qui formalarum etiam exempla subjiciunt. episcopiet civitaiis plumboimpressa. Ratbodus episco-
Nec difficileest cuivis qui modo litteras Graecaset pus Trovirensis informala sua apud Ivonem: Hanc
numeros quos singulaesignificant, non pcnitus igno- epistolamGrmcis litteris hinc inde munire decrevimus,
ret, totum illarumartificium collaiispraesenim exem- et annulo ecclesim noslrm bullare censuimus.Bultare
plis perspicere. Sed quia corrupla fere antiquario- illius saeculiverbo usus dixit, ulBovyievstvet fiovkla;
rum vitio ac mutila sunt exempla quae proferunt, imSakkttv.Nicelas Choniates, Bullam, id est, sigil-
67 emendari restituique ante omnia debent. Sit lum, ac zvrrov seu formam imprimere. Bernardus
ergo nobis exemplum, quod a Gratiano d. 73 poste- episl. 230, Exstani littermintegrceet bullatm, Den:que
riore loco producitur. Ea est formata, non A, ut sicut imperatorum constitutiones inferioribus saeculis
habent libri vulgati,sed.Wolfeonisep. Constanliensis non solum TU7T(x«r quasi formales, sed eliam Qeiot
ad BernaltumArgentariensetn (utraque olim civitas rvnoi, saerm formce,ulraque lingtia vocilatae sunt;
maximae Sequanor. provinciae),non pro Hermanno, post etiam Caesarum et pontificum diplomala bullae
sed pro Annone scripta. Quare siclegitur in vet. ms. vulgoa sigillis nuncupatae: sic formalam epistolam »
n.r. A.H. Sariclissimoin Christo fralri summaque forma dixisse videntur, vclut a bulla bullatam.
«httcedinecaritntitamplectendoBernallo Argentariemiit i>Quidam, mediatotii, »\\ip>medicatwrk.
 tS9 SIDONIIAPOLLINARIS jjjGO
jnus; quia vicinarelur innocentiaefeslinata correctio.. A
j coram narratione patefaciel. Nam prudentiae satis
JNeque enim quisquam, etiam sibi bene conscius,, obviat, epistolari formulae debilam concinnitalcm
plus facere praesumpsit; si quis lamen vestrae cor- plurifario sermone porrigere. Sane quia secunduut
reptionis orbitam non reliquit : quippe cum ea ipsat vel notitia, vel judicia terreua, solent 167 hujus-
quac legimus, parceiitis verba censurae, maximae i modi homines honestas habere causas; tu quoque
emendationis incilamenla sint. Nam quid polest essei potes hujus laboriosi, etsi impugnas perfidiam, pro-
castigalionis bujusce tenore pretiosius, in qua fortei pugnare personam. Memor nostri esse dignare, do-
peccaio animus aeger,reperit intrinsecus remedium, mine papa.
cum non valeret extrinsecus invenire convicium?' EPISTOLAXII.
Quod superest, obsecramus, ut crebra oratione per Sidoniut dominopapaf d Patienti salutem.
quain vitiis omnibus immane dominamini, nos quo- Aliquisaliquem , ego illum praecipueputo suo vi-
que sicut evangelicos magos remeasse manifeslumi vere bono qui vivit alieno : quique fidelium calaini-
est, veljara nunc peraliam viam morum in beato- lates indigentiamque miseratus, facit in lerris opera
rum patriam redire faciatis. Peneomiseram quod prae- ccelorum. Quorsum ista haec , inquis? Te sententia
tereundum miniroe fuit. Agite gratias Innocentio quam maxime, papa beatissime, pelitjcui non sufG
speclabili viro, qui ut praeceperatis, gnaviter morem B I cit illis tantum necessilatibus opem ferre quas nove-
gessit injunclis. Memor noslri esse dignarc, dominc ris; quique usque iu extimos terminos Galliarum
papa. caritatis indage porrecta, prius soles indigentum re-
EPISTOLA X. spicerecausas, quaminspicerepersonas. Nulliusobest
Sidonitts domino papma Censoriosalulem. tenuitati debilitatique , si te expetere non possil:
Gerulumiitterarum leviticiordinis honestat officium. nam praevenismanibus illum, qui non valuerit ad te
Hic cum familia sua depraedationis 166 Gotbicae pedibus pervenire. Transit in alienas provincias vi-
lurbinem vitans, in tcrritorium vcstrum delatus esl, gilaniia tua : et in hoc curae tuaelaiitudo diffunditur,
ipso, ut sic dixerimus, pondere fugac; ubi in re Ec- ut longe positorum consoletur angustias : et binc
clesisecui sanctitas lua praesidet, parvam sementem fuit, ut quia crebrolenon minus absentum verecun-
seraiconfecto cespiti advena jejunus injecit: cujus dia, quam praesenlum querimonia movet, saepeter-
ex solido colligendaefieri sibi copiam exorat. Quera seris eorutu lacrymas, quorum oculos non vidisti.
si domesticis fidei deputata bumanitaie foveatis, id Omilto ilia quaequotidie propler defectionem civium
esl, ut debitum b glebae canonem non petatur, tan- pauperatorum, irrequietis toleras excnbiis, precibus,
tum lucelli praestitumsibi computat peregrini homi- expensis. Omitlo te tali semperageretemperamento,
nis, ut census, sic animus angustus, ac si in patrio G C sic semper humanam, sic absteraium judicari; ut
solo rusticaretur. Huic si legitimam, ut mos est, so- consiet 168 indesiuenter regem praesentcmprandia
lutionem perexiguacsegetis indulgeas, tanquam opi- tua, reginam laudare jejunia. Omilto te tanto cullu
pare vialicalus, cum gratiarum actione remeabit. ecclesiam tibi creditam convenustare, utdubitetin-
Per quem si me stylo solilae dignationis impartias, spector melius ne nova opera consurgant, an velusta
mihi fraternitatique istic silae, pagina tua veluti reparentur. Omilto per te plurimis locis basilicarufn
paulolapsa reputabitur. Meraor noslri esse dignare, fundamentaconsurgere, ornaroenta duplicari. Cum-
«lominepaua. que multa in statu fidei tuis dispositionibus augean-
EPISTOLA XI. tur, solum hxreticorum numerum minui: teque quo-
Sidonius domino papm c Eleutherio salutem. dam venatu apostolico, feras c Photinianorum nicn-
Judaeum praesens charta commendat: non quod tes spirilaiium praedicationrtn cassibus implicare,
mihi placeat error per quem pereunt involuli; sed alque a tuo barbaros jam sequaces, quolies convin-
quia neminem ipsorum nos decet cx asse damnabi- cuntur verbo, non exire vestigio, donec eos a pro-
lem pronuntiare dum vivit. In spe enim adhuc ab- fundo gurgite erroris felicissimusanimarum piscator
solutionis est, cui suppetit posse converti. Quaesit exlraxeris. Et horum aliqua tamen cum reliquisfor-
vero negotiisui series, ipse rectius JpraesentaneaD D san communicanda collegis. Illud autem deberi tibi
» Episcopo Anlisiodorensi, aaquem Ruricii epist.' scopos in epistolis Fausti ac Lucidi, et in martyrolo-
1, lib. ii, et Constantii presbyteri attera, in fronte gio. Nam a Lugdunensibussuis anniversario die co-
iibrorum de Vita S. Germani. Sed uterque Censu- liltir III idus Septembres. Hujus vero Sidonii epi-
rium vocat. stolae, Patientisque episcopi munificentiae,meminit
b l'.a libri fere omnes, non petatis: ut carmine 23, Gregorius Turon. lib. xi, c. 24. Ubicum famem in
Usuram pelimutque, teddimusque. Canonem proprie Burguridiagrassatam scribit, confirmat regem a Si-
dixit pensionem, quae debetur ex praedioemphyteu- donio Burgundionum intelligi : Gundobaldumscili-
tico, i/xjuTSUTwv munus, onusque rnv ynvytatpyeiv, cet, quem Lugduni sedem habuisse jam ante mo-
xociTSXO; Trapy/eiv. Inde canonicarii, qui canonem nuimus. e Arianorum. Hoc enim -erant Burgundiones, in
publicum exigunt.
c Incertaesedis episcopo. Nam Tornacensis Eleu- quibus ad rectam fidem tradscendis laborabat Pa-
therius de quo quibusdam venit in mentem, Sidonio tiens. Pauliartisiae,Photiniani, Bonosiaci, etsialiqua-
videtur aiiquanto fuisse poslerior. lenus diversos, cognatos tamen cum Arianis errores
d Episcopo Lugdunensi, de quo epist. 10, lib. xi, sectati sunl, aeternam Cbristo generaiionem detra-
et ultiina lib. IV.ls est ad quem Vitam S. Germani hentes.
BcripsilConstantius,cujusque nonteninler alios epi-
361 EPISTOLARUMLIB. VI. «fia
iquodam, ut jurisconsulti dicunt, " prrcci-puititulo, A superstitionis exemplis, lanquam minus idoneis, re-'
nec tuus polerit ire pudor inficias; quod post Gothi- ligiosuslaudatusoffenditur; seposita mystici intelle-
cara depopulalionem, post segetes incendio absum- cius reverentia, venerabilis patriarchae Joseph bisto-
ptas, peculiari sumptu, inopiae communi per deso- rialem diligentiam comparemus, qui contra sterilita-
latas Gallias gratuiia frumenla misisti; cum tabe- m septem uberes annos insecuturam, facileprovi-
scenlibus fame populis ni.miumcontulisses, si com- dlt remedium quod praevidit. Secundum tamen mo-
mercio fuisset species ista , non munere. Vidimus ralem sententiam, nihil judicio meo minor esi, qui iu
anguslas tuis frugibus vias; vidimus per Araris et superveniente simili necessilate non divinat, et sub-
Rhodani ripas, non unum , quod unus tmptcveras venit. Qnapropter et si ad integrum conjicere non
horreum. Fabularum cedant ligmenta gentilium, et; possum, quantas libi gratias Arelatenses, b Reienses,
ille quasi in ccslumrelatus pro reperla spicarum no- Avennicus, Arausionensis quoque et « Albensis
vitate Triptolemus; quem Graecia sua caemenlariis, dVaIentinaeque,nec nonet • Tricastinae urbis posses-
pictoribus significibusqueillustris, sacravit templis, sorexsolval; quia difficile est eorum ex asse vota
formavit statuis, effigiavil169 imaginibus, Illum metiri, quibus noveris alimoniam sine assecollatam.
dubia fama conciliat, per rudes adhuc et Dodonige- Arverni tamen oppidiego nomine uberes perquam
nas populos, duabus vaguin navibus , quibus poetae gj gratias ago; cui ut succurrere meditarere, uon ta
deinceps formam draconum deputaverunt, ignotam communioprovinciae, non proximitas civilatis, no«
circumtulisse sementcm. Tu, ut de medilerranea opportunilas fluvii , non oblatio pretii adduxit.
taceam largitate, victum civitatibus Tyrrheni maris Itaque ingenles pcr me referunt grates, quibus obli-
erogaiurus, granariis tuis duo potius flumina , quam git per panis tui abundantiam , ad sui sufficientiam.
duo navigiacomplesti.Sedsi forle Achaicis Eleusinae pervenire. Igitur si mandati officiimunia 170 satis
Haec propria et praecipua laus tua , cum 69 i noslris appellantur, dicli olim Helvii fuerunt, e{
cacleris minime communis. Qui (esiamenlum ita praeciptiaeorttm urbs, Plinio teste, Alba Helviorum:
condit, ut rem certam cuipiam extra sortem praele- unde et ipsi quoque Albenses nuncupali. ln litteris
get, per prafceptionemlegare dicitur, res vero ipsa Paschalis: n papaead Guidonem archiepiscopumVien-
praelegatum et praecipuum. Glossae Juris nosirae: nensem Alba, qum et Vivariumdicitur. Jam enini
Praeceptio, TOi%aipszov ktytkrovtirovv T6 i%o>Qtv zn; explosus est error eorum qui, Marlianumsecuti, Hel-
xknpovo<j.ia;, z&ptsptxtp vios cum Albigensibus confundebant. Helvii quippe,
ii; iv rrpt>aftnxnxaza~ktp.T;avbp.tvov
xknpovbu.0). Otovoza.v ovzo>;SOTW, Upb;zo>piptt zn; eodem auctore Plinio, el omnibus geographis, int
Kknpovopia; , n; xaztknrovzo>Setvi, fiovloptatavzbvnai Gallia erantNarbonensi, ab Arvernis seu Vellaunis,
rbSeTOTrp5.ypiai'xetv sv i^atpiztp. qui Arvernis tum attribuebantur, Cebenna tanttim*
b Aliquot , Regenses: quo etiam modo Gregorius monte disclusi, ut tradit Caesar.Rhodano eliam al-
Turon. Confessorum85. Alii Regiumvocant, ut legi- C< -, luebantur, quod notat Strabo. Quae quidem omnia
'-'
tur apud Gennadiumde Scriploribus ecclesiasticis in Vivariensibus apte conveniunt, non Albigensibus
Fausto. Nota est civitas provinciaeII Narbonensis, qui in Aquitania, procul a Rhodano , Arvernisque
cujus catliedram Maximus et Fausius nobilitarunt. siti sunt. Gregorius Turon. lib. x, cap. 24 : jn
Vera et antiqua appellatio fuit, quam Sidunius usitr- Vivariensem,Avennicamqueurbemgraviter tues ingui-
pal in Eucharistico, cum Reios appellat. Hanc enim naria d
devastavit. Sidonius Albensem urbem dixisset.
asserit vetus inscriptio in eadem provincia, ex qua De Valentia notissima, atque ut Tiro Prosper irt
siraul discimus Reios Apotlmares fuisse cognomina- Chronico scribit, nobilissima Galliarum civitate, hoc
tos : quod ctiam docet Tabula itineraiia Peulingcri : animadvertendum cst Ievi errore duci cos qui Cava-
ut dubium esse non debeat quin ad bunc.qnoque rum urbem faciunt, si Plinium aiiclorern habere se
modum emendandussit corruptus Plinii locus lib. m, putcnt, qui Valenliam inagro Cavarum locare videa-
cap. 4, de Gallia Narbonensi: Oppida, inquit, Lalina tur lib. m , cap. 4. Plinii enim verba ex cmendatis
AqumSextimSalluviorum,AvenioCavarnm,Apta Jutia codicibtis distingui sic debent, ul in agro Cavarum
Vutgeniium, Atebece Reiorum Apotlinarium, Alba non Valcntia, sed Arausio sita inteiligattir ; quod
Helvorum, AuguslaTricaslinorum: ubi male vnlgo, vertim cst. Arausio quippe , ut Avenio , Cavarum
Alebeciorum Apollinarium. Sed recta est .codicis erat. Valentia autem non Cavarum , setl Segolauno-
VaiicAni lectio, quam exhibui. Inscriptio autem illa rum uibs fuit, ui docet Ptolemaeus, qui Segolaunos
sicbabet: cum Plinio supi a Cavaras , inter illos et Allobrogas
statuit.
M. SEVERIUS M. F. 8 Tricastini Ptolemaeo Segalaunis
FABULATORFLAM proximi sunt
,,pad
h orientem, ex T. Livio noti, etAmmiano Marcel-
. ROM.ET. AUG. IIII VIR. PONT lino , cum Annibalis iter ex Allobrogibus ad Alpes
*.OL.REIOR. APOLLINAR Cottias describunt per Tricastinos, Vocontios atqua
SIBI ET CAREIiM CAREI FIL Tricorios : ex Notitia ilem civitatum et conciliis, iu
PATERCLJE OPTIM.UXORI quibus civitas Tricastinorum et episcopi Tricastini
*
suis locis nominanlur. Horum urbes niemorant
Est et alia Nemausi, quaecontinet epitaphium POM- Plinius Auguslam, Ptolemaeus Neomagum : cujus
PEI MATERNICIVIS REl, et huc etiam referen- nominis vestigia oppidulumin eo tractu retinet, quod
da est. Niomum vocant. Hodie vero Tricastinorum caput a
c Vivariensis. ln Nolitia civitatum Galliae,Civitas S. Paulo nomen habet, ubi sedes
episcoporurn, cum
Albensium, nunc Vivarium. Qui nunc Vivarienses a Tricastinorum cognomento.
* VerumHadrianiValesiisententiaest inJNotitiaGalliae
genti cuiqueurbem principemsuumqnecaput assignara
pag. 60 Augustamet Neomagum,quas nou Sirmondus consuevit,uuam iisdem Tricastinisurbem Noviomagmn
modo,sed et Jos. Scaligeret Holsteniusduasesse urbes attribuere : ambosigitur non aliud gentis caput agno-
diversis censuerunt, unam eamdemqueurbem esse, visse.NamTricastinorum,inquitValesius,geniis exiguaj
qnamPliniusLaiino,Ptolemaeus Galliconominedesigna- et Immilisduofuissecapitaverisimilenou est. —BIUNIUS
rit. Pliaiumenimverononaliam Tricaslinisurbem prae- Sirmondeditor praefat.ad tom.I, § 11.
ler Ausiisiamascribcre:pariterquePtolemaeum, qui suam
 563 SIDONIIAROLIifcNAKlS 504
videor explesse, ex legato nuntimvero. llicet scias A mala, bonus sacerdos, bonus pater, bonus annus es:
volo, per omnem fertur Aquitaniam gloria tua : quibus operae pretium fuit, lieri faniem suam peri-
amaris , laudaris, desideraris, excoleris, omnium culo, si aliter esse non poterat lua largitas experi-
pecloribus, omniura votis. Inter haee temporum raento. Memor nostri esse dignare, domine papa.

LIBER SEPTIMUS.
171 EPISTOLA PRIMA lides tua in illo ardore plus caluit : et cum in con <
Sidonius domino* papceMamertosalutem. speclu pavidaeplebis, objeclu solo lui corporis ignis
recussus in lerguin fugitivis flexibns sinuarelur , mi-
Rumor est Gothos in Romanum solum castra mo- raculo terribili, novo, inusitato, adfuit 173 flaminaa
visse. Huic semper irruptioni nos miseri Arverni cedere per reverentiam, cui sentire defuit per naiu-
janua sumus. Namque odiis inimicorum hinc pecu- ram. Primum igilur el iis paucis nosiri ordinis viris
liaria fomenta subminislramus, quia quod necdum indicis jejunia, interdicis flagilia, supplicia praedicis,
terminos suos ab Oceano inRhodanum Ligeris alveo remedia promiitis : exponis omnibus, nec pcenara
limitaverunt, solam sub ope Christi moram de noslra - longinquam esse, nec veniam; doces denuntiataeso-
'tantum obice patiuntur. Circumjaclarum 172 vero litudinis minas orationum frequentia esse ainolien-
-spatia , tractumque regionum jara pridem rcgni mi- "' das; mones assiduitatem furenlis incendii, aqua po-
nacis importuna devoravit impressio. Sed animosi- tius oculorum quam fluminum posse restingui; mo-
fati nostrae lam temerariae, tamque periculosae, non nes minacem terrae motuum conflictationem fidei
nos aut ambustam murorum faciem, aut putrem su- stabiliiale firmandam. Cujus confestim sequax humi-
dium cratem, aut propugnacula vigilumtrita pecto- lis turba consilii, roajoribus quoque suis fuitincita-
ribus confidimusopitulatura: solo tamen invectarum mento, quos cum non piguisset fugere, redire non
teauctore rogationum palpamur auxilio : quibus in- puduit. Qua devotione placatus inspector pectorum,
choandis instituendisqueb populusArvernus.etsi non Deus, fecit esse obsecrationem vestram vobis saluti,
effeclu pari, affeclu certenon impari ccepit initiari, caMeris imitationi, utrisque praesidio. Denique illic
-et ob hoc circumfusis necdum dat terga terroribus. deinceps non fuere vel damna calamilati, vel ostenta
'Non enim latet nostram sciscitationem, primis tem- formidini. Quae omnia scieris populus isle Viennen-
poribusharumcesupplicationum institutarum, civitas sibus luis et accidisse prius, et non accessisse poste-
ceelitus tibi credita per cujusmodi prodigiorum ter- rius, vestigia tam sacrosanctae informationis am-
ricuiamenla vacuabatur. Nam modoc scenae mcenium plectitur, sedulo petens, ul conscientiaetu.-cbeatitudo
publicorum crebris terrae moiibus concutiebantur; mitlat oratiohum suarum suffragia , quibus exempla
nunc ignes saepeflammati caducas culminum crislas ^* ' transmisit. Et
quia tibi soli concessa est, posfavorum
superjecto favillarum monte tumulabant; nunc stu- memoriara , vel confessorem d Ambrosiumduorum
penda foro cubilia collocabant audacium pavenda marlyrum repertorem, in partibus orbis occidui,
mansuetudo cervorum : cum tu inter ista discessu martyris * Ferreoli solida translatio, adjecto nostri
primorum populariumque statu urbis exinauito, ad capite Juliani, quod istinc lurbulento quondam per-
nova celer veterum Ninivitarum exempla decurristi, secutori manus relulit cruenta carnificis : nou inju-
ne divinaeadmonitioni lua quoque desperatio convi- rium est, quod pro compensatioue dcposciraus, ut
ciaretur. Et vere jam de Deo tu minime poteras nobis inde veiiiat pars pairocinii, quia 174 vobis
absque peccato post virtutum experimenta diffidere. hinc rediit pars patroni. Memor nostri esse dignare,
Nam cum vice quadam civitas conflagrare ccepisset, domine papa.
11Episcopo Viennensi, de quo supra. Mamertus Alium quidem tubatum sonus el strepitus armorum»
etiam dicitur ab Hilaro papa et Lucido, Avito, Gre- alium qumdam triumphi scena delerreat : quanquam
gorio Turon.et aliis. QuiMamertum scribunt, a libris ea dvox temere omissa est in vulgatis.
antiquis discedunt et a vocis origine. Nam a Ma- De reliquiis SS. Gervasii et Protasii ab Ambro-
merte Mamerlus dicitur, et a Mamerto Mamerlinus, sio Mediolani repertis, Ambrosius ipse epist, 15 et
non Mamercinus. Cura bac auiem epistola compa- ' sermone 91; Augusiinus ix Confessionum,et xxn de
Tanda est AlcimiAviti homiliade Rogationibus, cujus D Civitate; Gregorius Turon. de Gloria martyrum, lib.i,
f.'' rnentiofacta est ad epist. 14, lib. v. Sunt enim ut cap. 47.
sic tota narrationis serie simillimae. o Ferreoli corpus integrum cum capile Juliani,
' argumento,
b Mamerti Rogationes quae Domini Ascensionem quod ab Arvernis Vieunain fuerat allalum, humiliore
nntecedunt, imitati sunt non solum vicini populi Gal- primum adRhodani ripam basilicacondiderantVien
liae.uthic locusostenditetconcilium v Aurelianense, nenses. Mamertus in ampliorem ecclesiam a se ibi
veruin etiam caeterae nationes, atque ipsa tandem dem conslructam transtulit, cum hac inscriptione :
Roma, Leonis III auctoritate, ut docent ritualium HeroasChristigeminoshaec'continetaula
librorum auctores. Ideo litaniam Gallicanam appella- Julianumcapite,corporeFerreolum.
runt, quia ejus institutio e Gallia, et litaniam mino-
rem, ut majore distinguerent, quae vn calendas Haec Gregorius Turon. hunc quoque Sidonii Iocuiu
a
Maii celebralur. citans, de Gloria martyruiu lib. n, cap. 2. Eadeni
« 71 Facies exlerior: ductum a scena theatri. martyrum lipsana post Saracenicam direplionem
Sfc scenam corporis dixit Tertullianus de anima; Wilicarius Vieiiiieiisiuin itidem episcopui, proprio
(cenam triumphi Eumenius in panegyrico de scholis:' intra urbem letnplo locavit, ut refert Adom Ghronico.
gft EPISTOLARUM LIB. VII. 568
IEPKTOLA II. J , aspernanter resalulari. Agere cum singulis, proiit
aetatis ratio permitleret;graridaevosobsequiis,acquae-
Sidonius domino papce Grmco salulem.
vos officiis obligare; pudiciliam prae caeteris sobrie-
Oneras,consummatissime poniificum, verecundiam talemque sectari: quod tam laudanduin in juvenlute
meam multifaria laude cumulando, si quid stylo ru- quam rarum. Summatibus deinceps, et tunc coiuiti
sticante peraravero : atque uiinam reatu careal, civitati, non minus opporluni, quain frequeulibus
quod apicum primore congressu, quanquam circum- excubiis agnosci, innotescere, faniiliarescere; sic-
scriptus, veritati resullanlia tamen et diversa con- que ejus in dies seduliias majortnn sodalilalibus
nexui. Ignorantiae siquidem meae a callidus viator promoveri : fovere boni quique certatim, votis om-
imposuit. Nam dum solum mercatoris praetendit of- nes, plurimi consiliis, privali donis, cuncti bencficiis
ficium, litleras meas ad formatae vicem, scilicet ut adjuvare; perque haec spes opesque istius 176 ra*
lector, elicuil, sed quas aliquam gratiarum aclionem ptim, saltuatimque cumulari. Forte accidit ut diver-
continere decuisset. Namque, ut post coroperi, plus sorio cui ipse successcrat, quaedamfemina non minus
Massiliensiumbenignitate profectus est quam status censu quam moribus idonea vicinaretur: eujus filia
sui, seu per censum, seu per famitiam forma patere- infantiae jam lemporibus emensis, necdum tamen
-lur. Quae tamen ut gesta sunt, si quispiam dignus ;B nuhilibus annis appropinquabal. Httic hic blandus
rclator evolveret, fierent jocunda memoratu. Sed (siquidem ca actas infantulae, ut adbuc deccnter),
quoniam jubelis ipse, ut aliquid vobis a me laelum nunc quaedamfrivolu, nunc ludo a;ta virgineo scrota
copiosumque pagina ferat; date veniam, si hanc donabai; quibus isti parura grandibus causis pluri-
ipsam tabellarii nostri bospiialitalem comicis salibus mimi virgunculae animus copulabalur. Autii obiter
comparandam, salva vestrarum aurium severitate tbalamo parcs : quid moror mullis? Adolescenssolus,
perstringamus; ne secundo insinuatum non nunc lenuis, peregrinus, filius familias, et e palria patre
primum nosse videamur. Simul et si moris est regu- non solum uonvolcnte, vcrum eiiani ignorante di-
larum, ul ex materia omni usurpcntur principia di- scedens, puellam non iuferiorem natalibus, factilta-
cendi, cur hic quoquc quodcunque mihi sermocina- libus superiorem, medio episcopo, quia leclor, sola-
ttiro maleria longius quacratur cxspeclaturqtic, nisi tio comilis, quia cliens, socru non inspicienle sub-
ut sermoni 175 nostro sit ipse pro causa, cui noster stantiam, sponsa non dispiciente personam, uxorem
.scrmo erit pro sarcina? Arverni liuic patria, par.n- pelil, impetrat, ducit. Conscribuntur tabulac nuptia-
les natalibus non superbis, sed absolutis, et sicut les : et si qua isiic municipioli nostri stiburbanitas,
niliil illustre jaclantes, ita nihil servile meluenles; malrimonialibiis illic inserla documenlis, mimica
conlenti censu modico, sed eodem vel sufficienle, vel C largitate recitatur. Peracta circumscriptione Iegitima
Ijbero: militia illis in clericali potius quam in pala- ct fraude solenuii, levat divitem conjugem pauper
tino decursa comitalu. Pater isti grandiler frugi, et adamaius : et diligenter quae ad socerum pertinue-
liberis parum liberalis : quique per nimiam parcimo- rant rimalis convasatisquc, non parvo etiain corol-
niam juveni filio plus prodesse quam placere maltie- lario facilitalem -credulitatemque muuificentiae so-
rit. Quo relicto tunc puer isle vos petiit nimis expe- crualis mungens, recepiui in paltiain cccinit prae-
ditus; quod erat maximum conalibus primis impedi- sligiator invictns. Quo profecto inater puellae pro
menluni: nihil esl cnim vialico ievi gravius. Attamen c hyperbolicis insiiumeniis coepit actioiiem repetun-
primus illi in vestra mocniasatis secundus iniroilus. darum vellc pioponere; et tunc demuin de nianci-
b Sancti Eustachii qui vobis decessii, actutum diclo piorum sponsaliiiae donalionis 177 paucitate mce-
factoque gemina benedictio est : hospitium brevi rerc, quando jaro de nepolum numerosilaie gaudebat.
quaesitum,jam Euslachii cura facile invenlum, cele- Ad hanc placandam nuster llippolylus perrexerat,
riter aditum, civililer locatum. Jam primum crebro ctiiu liiteras meas prius oblulit. Habelis historiam
accursu excolere vicinos, identidem ab iis ipse haud juvenis eximii: fabulam d Milesiaevel Atticaeparem.

* Amaniius. lta er.ini vocat epislola 7 et 11 hu- D lionis propter nupuas, quam bypobolum a Graecis
jusce;et supra indicavimus ad lib. vi, 8. Porro appellari docenl juris interprctes; aut hyperbolica
non dissimilem, ai contrario evenlu historiam de illa eadem inslrumenia, in quibus Amantius multa
Andarchio Massiliensi, qui Ursi civis Arverni filiam pracdia, non sua sed aliena, bypoboli nomine hyper-
uxorem callida fraude appetiit, habet Gregorius Tu- , bolice largiius fuerat: quae nunc abipso frustra sci-
ron. lib. iv, XLVI. licet reposcebanlur. Cacterum admonet sponsalili.c
b Massiliensemcathedram ordine rexerant Vene- donationis mentio, ttt vocem hanc Enuodio nostro
rius, Eustathius et Graecusepiscopi. Decessit ergo reslUuaittus : in Vita Epiphanii, cujus oratio descii-
Graeco Euslathius, sive ut alii scribuni, Eustasius. bitur 72 ad GundobaldUinregem : Sit, inquit, fllii
Sic enim legilur in epislola Hilari papae aimo 464. tui sponsalitia largitas, absolulio caplivorum : o/ferat
Euslathius apud Gennadium de Scriptoribus eccle- pactm sua; munus, quod el Chrislus accipiat.
siasticis in Museo. d Nunquam dubitavi quin ita scriptum esset a Si-
c Alti perhyperbtlicis. Jac. Cujacius, vir magni et donio, iion mititim,cujus lioc loco aliena est signifi-
enacti judicii, legendum' censet hypobotici: quod catio. Mdesiorum vero fabulac, amaloriae erant, et
valde probarem, si alicujus antiqui Iibri suffragio «XOX«O-TO( . Quare Milesiaedicuntur omnes ejus generis
tiiieretur. De bis enim est sermo. Veruin ulrovis et argumenli, in quo excelluit Aristides. Plutarchus
modo legas, ideui est sensus. Nam aul hypabolica in Crasso, de Surena Seleuciaetriumpbante : Tiiv §i
licit iustruuienta sponsalitiae, ut mox vocat, dona- yepovaitxvTWV SekevxitavaQpoiaa;titjnv.yxtv dtxil«o-T*
 567 SIDONII APOLLINARIS m
Simul ct-ignosciie praeter aequumepislolarem formu- A quidquam pontificali deperire personse; quod sacer-
iam porrigenti: quam ob hoc stylo morante produxi, dotii fastigium non frangitis comitate, sed fleclitis,
(it non tanquam ignotum recipereiis, quem civem Quibus agnilis sic inafdesco, ut tum me sim felicissi-
beneficiis reddidistis. Pariter et natura comparatum mum judicaturus, cum mihi coram posito sub divina
est, ut quibtis impendimus studium, praestemus af- ope contigerit, tam securum de Deo suo pectus, licet
fectum. Vos veroEuslachium pontificem tunc ex asse praesumptiosis, 179 arctis tamen fovere complexi-
digno haerede decessisse monstrabitis, si ut propin- bus. Accipite confitentem : suspicio quidem nimis
quis testamenti, sic ctientibus pairocinii legata sol- severos, et imbecilliiatismeae conscius, aequanimiier
vatis. Ecce parui, et obedienlis officium garrulitate fero asperos mihi: sed, quod falendum est, hisce
complevi, licet negotium indoclo qui prolixiiatis iu- moribus facilius liumilitale submiltimur, quam fami-
jungit, ecgre ferre non debeat, si non tam eloquentes liaritate sociemur. Irt summa, viderit qua conscien-
epistotas recepit quam loquaces. Memor nostri esse tiae dote turgescat, qui se ambientibus rigidum red-
dignare, doroine papa. dit: ego tamen morum illius semulalor esse praeele-
EPISTOLA III. gerim, qui etiam longe positorum incitare iu se af-
Sidonius domino papm a Megelhiosalulem. feclat affectum. lllud quoque mihi inter maxima
Diu multuraque deliberavi, quanquam mihi animo B granditer cordi est, quod apostolatus vestri patroci-
affectus studioque parendi sollicitaretur, an destina- nium copiosum verissimis domiuis animaemeae, Sim-
rem, sicuti injungis, contestatiuncnlas quas ipse di- plicioetApollinari, inlermina intercessione conferre
ctavi. Vicit ad ultimum sentenlia, quae tibi obseqtien- vos comperi. Si verum est, rogo ut non babeat ve-
dum definiebat: ergo petita transmisi. Et qtiid modo stra caritas finem: si falsum est, peto ut non differat
dicemus? grandisne haec o.bedientia? puto grandis habere principium. Praclerea commendo gerulum
est:grandior impudentia tamen. Hac euim fronle lilterarum, cui istic, id cst, in Vasionensi oppido,
possenius, lluminibtis J78 aquas-, silvis ligna irans- quiddam necessitatis cxortum sanari vestrae auctori-
mittere : hac enim temeriiate Apellem peniculo, lalis revereniiae pondere polest- Memor nostri esse
ccelo Phidiam, malleo Polycletum muneraremur. dignare, domine papa.
Dabis ergo veniam prsesumptioni, papa sancte, fa- EPISTOLA V.
cunde, venerabilis, quae doctissimo examini tuo na- Sidonius domino papm b Agrmciosalutem.
turali garrulitale deblaterat. Habet consuetudo no- fiituricas decreto civium petitus adveni: causa
stra pro ritu, ut et si pauca edit, mutta conscribat: fuit evocalionis lilubans Ecclesiae status; quaenuper
veluti est canibus innatum, ut et si non latrant, la- summo viduata pontilice, ulriusque professionis ordi-
men hirriant. Memor nosiri esse dignare, clomine C nibus ambiendi sacerdolii quoddam classicutu cecinit.
papa. Fremit populns per studia divisus: pauci alteros,
EPISTOLA IV. multi sese non offerunt 180 solum, sed inferunt.
Sidonius domino papm Fonteio satutem. Si aliquid pro virili porlione secundum Deum consuias
Insinuare quoscunque jam paveo, quia commen- veritalemque, omnia incurruut. levia, varia, fucala :
datis nos damus verba, vos munera : lanquam non ct quid dicam? sola est illic simplex impudentia. Et
principalitas sit censenda beneficii, qnod a me pec- nisi me immerito queri judicaretis, dicere auderem,
catore digressis sanclre communionis porlio patet. tam praecipitis animi esse plerosque tamque pericu-
Testis horum esl Vindicius nosler, qui segnius do- losi, ut sacrosanclam sedem dignilalemque affectare
mum pro mtinificcntioeveslraefasce remeavit; quoquo pretio oblalo non reformidenl; et rem jam duduin in
loci esl constanler affirmans, cum sitis opiuionei nundinam mitti auctionemque potuisse, si quam pa-
magni, gradu maximi, non lamen esse vos ampliusi ratus invenitur emptor, vendilor tam desperalus in-
i dignitate, qurtmdignatione iaudandos. Praedical san- vcniretur. Proinde quaeso ut officii inei navitatem,
. ctas, mclleas et floridas, qure procedunt de tempe- pudorem, necessilalem, spectatissimi adventus tui
rata communione. blanditias; nec tamen cx hoc trnes contnbernio, tuleris auxilio. Nec te, quanquam

MtWtotxwv. Meminit et Lucia- D ricas venerat Sidonius, aget postea epistola 9. Ex

pi<SkixzS>v'Apto-TsiSou
nus in dialogo cui titulus "Eptazt;. Hinc et Milesiae bac antem ct octava, ad Euphronium , quae in non-
Punicre Apuleii diclaea Severo imp. in episiola, quia nullis ex,emplaribushuic proxime subjungittir, obser-
Milesiarum genio scriptae ab auclore Pceno. De his vare cst, moris olim fuisse in constituendis episcopis,
et Ilieronymns apologia 1 in Rufinum : Quasi non ut si qtiando provincialium episcoporum legitimus
< cirtatorumtutbaMilesioruminscholaftgmenladecanlet. numerus deficeret, ex fmitimis provinciis alios ad-
R Episcopo Bellicensi. Numeratur inter episcoposi vocarent. Quos quidem etsi numerus alioqui non
quib synodo Arelalensi inlerfuerunt. deesset, pro arbitrioi lamen provincialium episcopo-
Senoniao,iioc est provinciae quarlae Lugdunensis: rum adhibere ex synodi Nicaenredecreiis licuisse,
melropoliiano: cujus inler sanctos antistites suos docet epistola synodi Conslantinopolilanae,quam re-
- festum diem agunt Senonenses idibus Juniis. Cave citat Tlieodoretus lib. v, cap. 8: nspt Se r5>vxaz«
cum Agrcecio altero confundas. Cujus nomen in sy- fiipo; iv zai; ixxknaiai;TCt/latb;«, o>;"a6t, Osajib;,
nodo Agathehsi legilur, et ad quem scripta exslat xtxptkznxt, x«i TWVtkyiav iv zn NiKaiotTtaziptovopot,
epistola synodi Carpenloralensis. Hic enim mullo v.aVixtkaznviirapyj.av zov; rn; iirapxta;, xai timp^
TO
posterior, et alterius sedis fuit episcopus, Antipoli- ixtivot fiovkotvro, avV avroi; TOUJbptopov;, Tcpb;
tanae nimirumV in Alpium maritimarum provincia. av[itfipovTroteiaBaira; ^stpoTovia?.
De Bituricensis episcopt clectione cujus gratia Bitu-
 569 EPISTOLARUMLIB. VIL 570
« Senoniae caput es, mtcr .haec dubia subtraxeris A , spiritualium testimoniorum mucrone eonfoderis ;
intentionibus medendis Aquitanorum: quia minimum servala caelerorum tara reverentia quam pace ponti-
rcfert quod nobis est in babitalione divisa provincia, ficum; non injuria tibi defleo, qualiter ecclesiasticas
quando in religione causa conjungitur. His accedit caulas islius aeris Iupus qui peccatis pereuntiutu sa-
quod de urbibus b Aquilanicacprimae solum oppidum ginatur animarum, clandestino morsu necdum 182
Arvernum Romanis reliquum partibus belta fecerunt. intellecti denlis arrodat. Namque hostis antiquus,
Quapropter in constituendo praefatae civilaiis anti- quo facitius insullet balatibus ovium destitutarum,
stite, provincialium coilegarum deficiraur numero, prius dormitantium incipit cervicibus imminere pa-
nisi melropolitanorum reficiamur assensu. De cae- storum. Neque ego iia mei meminens non sum, ut
tcro, quod ad bonoris vestri speclat praerogalivam, nequaquam me bunc esse reminiscar; quem longis
nullus a me haclenus nominatus, nulltts adhibitus, adhuc abluenda ftetibus conscicntia premat; cujus
nullus electus est: omnia censurae tuae salva, illibata, stercora tamen, sub ope Clirisii, quandoque mysticis
solida servantur. Tanlum hoc mecum duco, vestras oraiionum tuarum rastris eruderabuntur. Sed quo-
ynviiare personas, exspectare volunlates, laudare niam supereminet privati reatus verecundiam publica
sententias: et cum in locum statumque pontifiefs salus, non vercbor, eisi carpat zelum in mefidei'
quisque sufficitur, ul a vobis praeceplum, 181 a me B sinisler inierpres, sub vanilatis invidia causam pro-
procedat obsequium. Sed si (quod lamen arbitror dere veritatis. d Evarix, rexGothorum, quod limitem
minime fore) precibus meis apud vos malesuadus ob- regni sui, rupto dissolutoque foedere antiquo, vel
stiterit interpres, poteritis praesentiam vestram polius tutatur armorum jure, vel promovet, nec nobis pec-
cxcusare quam culpam : sicut e diverso, si venitis, catoribus hic accusare, nec vobis sanctis hic discutere
ostenditis quia terminus potuerit poni vesirae quidem permissum est. Quin potius si requiras', ordinis res
rcgioni, sed non potuerit caritati. Memor noslri esse est, ut et dives hic purpura byssoque veletur, et
dignare, domine papa. Lazarus hic ulceribus et paupertate feriatur. Ordinis
EPISTOLA VI. res est, ut dum in hac allegorica versamur yEgypto,
Sidonius domino papm « Basilio sahitem Pharao incedat cum diademate, Israelita cum co-
Sunt nobis, munere Dei, novo nostrorum tem- phino. Ordinis res est, ut dum in hac figuratae
poruin exemplo, amicitiarum vetera jura : diuque Babylonis fornace decoquimur, nos cum Jeremia
est quod invicem diligimus ex acquo. Porro aulem, spiritualem Jcrusalcm suspiriosis plangamus ululati-
quod ad communem conscientiam pertinet, lu patro- bus, et Assur faslu regio tonans sanclorum sancta
nus: quanquam hoc ipsum praesumptiose arrogan- proculcet. Quibus praesentumego futurarumquc beati-
"
tcrque toquar. Namque iniquitas mea tanla est, ut< tudinum vicissitudinibus inspectis, communia patien-
mederi de lapsuum ejus assiduitate vix etiam luae tius incommoda fero. Primum, quod mihi quae me-
supplicationis efficacia queat. Igitur quia roihi es rear inlrospicienti, quaecunque adversa provenerint,
tam palrocinio quam dilectione bis dominus, pariter leviora repulabuntur; dein 183 <ju°d certum scio,
et quod memini probe, quo polleas [igne sensuum, maximum esse remediura interioris hominis, si in
fonte verborum : qui viderim Modaharium civem hac area mundi variis passionum flagellis trituretur
Gothuro, Arianaehaereseosjacula vibrantem, quo tu exterior. Sed quod falendum est, praefaiura^cgcn»

» Provinciae quarlac Lugdunensis, ul observatum sem, Faustum Reiorum, et Graecum Massiliaeepisco-

esl ad cpist. 18, lib. iv.
b Ut lib. iv, epist. 18, Lugdunensem secundam.Pro-
vinciaeolim, cum simplices essent, pleraeque postea
principum nutu in plures dividi ccepernnt. Hinc orla
cognomina, ut aliae primae dicerentur, aliae secundae,
tertisc, et ila deinceps pro numero provinciarum. j)
Aquitaniae igitur duae fuerunt. Prima, cttjtis caput
Biiuriges; secunda, cujus capul Burdegala. Semper
autem 73 divisis provinciis pars illa primae no-
men obtinuit, cui metropolis obtigit, quae tolius pro-
vinciaeante divisionem caput erai: ut Narbonensls
prima dicta est, in qua Narbo, Lugdunensis prima in
qua Lugdunum, Aquitania prima in qua Bituriges.
Inde est primarum provinciarum raetropolitani pri-
mates erant reliquarum ejusdem nominis provincia-
rum. Sicut enim Lugdunensis episcopus, ut liquet ex
Gregorii VII eptst. 35 et 56, lib. vi. Primas est
qualuor Lugdunensium : sic Bituricensis ulriusque
Aquitaniae. Atque ita ferme in aliis provinciis, cum
ex una plures fiebant, idem mos fuit, ut in ea pri-
inas esset quseprima et antiquissima inter metropoles
erat. ' haerens vestigiis. Nam in Novempopulissunl Elusani,
«Aquarum Sextiarum, ut reor, episcopo. Ut ita
conjiciam facit, quod sub finem epislolae Basilium
urbe medium esse dicat inter Leonliura Arelatcn-
pos: inter has autem urbes medio prope spatio sila
est melropolis Aquensitim. Basilii autem hujus, tunc
adliuc presbyieri, prudens consilitim factumque in
funere Hilarii episcopi Arelatensis narrat aucior vilae
Hilarii.
d Euricus, qui et Eoncus, lib. vm, epist. 9. Sic
]
Deudorix apud Strabonem et Theuderis ac Theodo-
ricus, unicum est nomen. Htijus vero Euricianae in
catholicos persecutionis, Sidoniique epistolaememinit
Gregorius Turon. lib. n, cap. 25 : Sidonii, inquit,
lempore Evarix rex Gotkorum, excedens Hispanum
limitem, gravem in Gatliis super Christianos intutit
persecutionem. Truncabal passim perversitati sux non
consentientes, clericoscarceribus subigebal; sacerdotes
vero alios dabat exsilio, alios gtadio trucidabal. Nam
et ipsos sacrorum templorum adilus spinis jusserat
obserari scilicet ut rarilas ingrediendi oblivionemface-
ret fidei. Maxime tunc Novempopulanm, geminmque
Aquitanim urbes ab hac tempestaie depopnlalm sunl.
Exstatque hodie \et pro hac catisa ud Bdsilium episco-
pum nobilis Sidonii ipsius epistola. Haecille, Sidonii
Vasates, Convenae, Auscenses : reliqui in duabus
Aquitaniis. Sed apud Gregorium mendose legitur:
geminmgueGermanim >
87, SlDQNIl APOLLlfJARIS 572
Gothorum.quanquam sitob virium menta terribilis, AL ecclesiarum conventicula rarescunt. Quid enim fide-
non lam Romanis mcenibusquara legibus Christianis libus «olatii super*st, quando clericalis non modo
iqsidiaturum pavesco. Tanium, ut ferunt, ori, tantum disciplma, verum eliam memoria perit ? Eqnidem
pectori suocatholici mentio nominis .acet, ut am- cum clftricus quisque defungitur, si benedictione
bigas, ampliusne suac gentis, an suse seciae leneat succidua non aceipiat dignitalis hxredem, in illa
principalum. Ad iioc, arrais patens, aceranimis, ecclesia sacerdotium moritur, nou sacerdos. Alque
alacer annis, hunc solum patitur errorem, quod ila <)uidspei restare ,pronnnlies, ubi facit terminus
•putat sibi traclaluum consiliorumque successum tri- hommis finem religionis ? Altius inspicite spiritua-
bui pro religtone legilima, quem potius assequitur lium damna membrornra; profecto intelligetis quanti
pro felicitate lerrena. Propter quod discile cito subripiuntur episoopi, tantorum vobis populorum
catbolici status yaleludinera occultam, ut apertam fidem periclitaturam, Taceo vestros d Crocum Sim-
festinetis adhibere medicinam. Burdegala, Pelro- pliciumque collegas, quos cathedris sibi traditis
corii, Ruteni, Lemovices, Gabalilani, a Elusani, eliminatos, similis exsilii cruciat poena dissimilis.
Vasates,b Convenae,Auscenses, mulloque jam major Wamque unus ipsorum se dolet non videre, <|uo re-
numerus civiiatum, sumrais sacerdotibus ipsorum deat: alter se dolet videre, quo non redit. Tu sacra-
morte truncalis,c nec ullis deinceps episcopis in de- EB lissimorum pontificum Leonlii, Fausti, Graeci,urbe,
lunctorum oflicia suffeclis (per quqs utique minorum ordine, caritate medius inveniris: per vos mala
ordinum ministerja subrogabantur), Iatum spirilualis foederum currunt, per vos regni utriusque pacta
ruinae limitem traxit. Quam fere ponsut sic per sin- conditionesque porlantur. Agile qualenus haec sit
gulos dies.raorientum patrum proficere defectu, ut amicilia, concordia principalis, ut episcopali or-
non solum quoslibet haereticos praesenlum, verum dinatione permissa,; populos Galliarum quos limes
eliam haeresiarchas priorum temporum potuerit in- Gothicae sortis incluserit, teneamus ex fide,~*elsi
fleclere : ita populos excessu pontificum orbatos, non tenemus ex foedere.Meraor nostri esse dignare,
Iristis intercjsas fidei [desperatio premit. Nulla in domine papa.
desotatis cura dicecesibus parocbiisque. Videas in 186 EPISTOLA VII.
Ecclesiis aut pulrcs culminum lapsus, aut 184 val- Sidonius dominp papm « Grmcosaluterri.
varum cardinibus avulsis, basilicarum adiius hispi- Ecce iterum Amantius nugigerulus nosier Massi-
dorum veprium fruticibus obstrucios. Ipsa, proh liam suam repelil, aliquid, ut moris est, de manu-
dolurl yideas armenta, non modo semipatentibus biis civitaiis domum reportaturus, si tamen cata-
jacere yestibulis, sed etiam herbosa viridantium plus arriserit : per quem joculariter plura gar-
altarium latera depasci. Sed jam nec per rusticas (G rirem , si pariter unus idenique valeret animug
solum solitudo parocbias: ipsa insuper urbanarum exercere laeta et tristia sustinere. Siquidem nostrl

a Nulla esl injuria quod Elusanos praeponatcaeteris ad fontes Garumnae.Horum olim civitas Lugdunum,
Novempopulanis. Fuit enim, cnm Elusa meiropolis AoUySouvov Kovouevuvdicta Slraboni et Ptolemaeo.
esset totius provinciae, et sub ea cuin reliquis civi- At Comingensium hodie caput et sedes episcoporum,
tas Auseiorum, qnse nunc melropolis : ut testantur , civilas S. Rertrandi : quam ipsam Lugdunum esso
non modo veteres Notitiae provinciarum, in quibus persuadet silus, ab eo nihil discrepans, quem urbis
Novempopulanaecivitales hoc modo describuntur : Convenicaedescribit Gregorius Turon. lib. vn, cap. 54.
Mettopolis civitas Elusatium, civitas Aquensium, ei Posita enim est in collc. Lugdunum autem vetere
post alias postrema, ciiitas Ausciotum; verum etiam Gallorurri lingua est Clarus Mons. jCihici quidem
subscriptiones antiquarum syriodorum. Agathensi Itinerarium, cum ab Aquis Tarbellicis Tolosam iter
etenim concilio subscripserunt Clarus Elusae melro- assignat per Lugdunum; item cum ab Agenno Lug-
politanus et Nicetius Auscioium ^episcopus; Aure- dunum miliia passuum numerat, 65deLugduno Con-
lianensi 74 primo Leontius, non Tolosanae, ut venarum accipi debet.
«xcusum est, sed Elosanaemelropolis, et c Hoc ipsum in persecutione Vandalica deflet
perperamidem
Nicetius Ausciorum episcopiis. Remensi denique Viclor Clicensis , de episcopis agens in exsilium
apud FJodoardum lib. n, cap. 5, subscripsere ilidem pulsis ab Hunerico : Quibus, inquit, in exsilio positis
Sepocus Elosanensis et Audericus Auscensis: eo- dum obitus obvenistet, non licebat in eorum tivita-
demque,exemplo in aliis, quandiu metropolis fuit libus alios otdinate.' Episcopis ergo morte sublatis
Elusa. Nunc enim, quae rerum vicest-sine episcopo cum alii non subrogarentur, per quos presbyleri,
in vicum pepe redacta esl- Eusam ab incotis, sive > j) diacones caelerique inferiorum ordinum clerici desi-
Eosam d,icir recte docuit Scaliger ad Ausonium. gnarentur, summam in Ecclesiis omnibus vastitatem
Erranl yero, et Auimiano Marcellinoerrorem affin- sequi necesse erat.
guiit, qui in his ejus verbis lib. xv, In Natbonensi dCroco episcopo inter alios inscripia estepistola
clutaett.Narbona et Totosa, pro ctusa Elusam legi Lucidi presbyteri. Ex quo liquet illum interfuissc
volunt. Elusa enini in Novempopulis est, hon in synodo Arelatensi. Episcopus fuit Nemausensis; de
Narbonensi. Nec minus falluntur qui Elusonem Pau- Simplicio autem, non liquet.
lini epist. 6, sive Elusionem, ut est in Itinerario « Episcopo Massiliensi, de quo supra. Scripta eo
Burdegalehsi, eamdem cum Elusa faciunt : cum tempore quo ex feedere pacis a Nepote initaecum
Elusio i«ier Telqsam el Narbonem sita fuerit in Eurico, Arverni Gothis a quibus vi capi non potue-
Narbonensi, .^Jusft inler Auscios et Burdegalam, in * rant, dedi jussi surit lit dictum est ad epislolam 1,
Novempopulana, ut dictum est. Ad eam quoque per- lib. III. Propterea Sidonius .non immerilo querilur
linet velus inscriptio Nemausi, quac conlinet epila- Arvernorum meliorem fuissesub bello quam sub paca
phium L. Taurini Aurelii civis Elusensis. condilionem.
b Qui nunc Comingenses. Narbonensibus uroximi
 573 EPISTOLARUMLIB. VH. 57I
faic nune est infelicis anguii status; cujus, ut fama»A Namque alia regio tradita servifinra Sperat, Arverna
iconfirmat, melior fuit sub bello quam sub pacei supplicium. Sane si rnedicari nostris 187 ultimis
conditio. Facta est servitus nostra pretium secu- non valeiis, saltem hoc efficile prece sedula, ut san-
ritatis alienae. Arvernorum , proh dolor! servi- guis vivat quorum eSt moritura libertas : parate ex-
tus : qui, si prisca replicarentur, audebant se quon-- sulibus terram, capiendis redemptionem, viaticum
dam fratres Latio dicere, et sanguine ab Iliaco po- peregrinaluris. Si murus 'knoster aperitur hostibus,
puloscomputare. Si recentia memorabuntur, ii suntt non sit clausus vester hospilibus. Memor noslri esse
qui viribus propriis hoslium publicorum arma remo- dignare, domine papa.
rati sunt: cui saepe populo Gothus non fuit clauso1 EPISTOLA VIII.
intra mcenia formidini, cum vicissim ipse fieret op- Sidonius dominopapm « Euphronio talutem.
pugnatoribus positis inlra caslra lerrori. Hi sunt qui Quandoquidemme clericalis officii vincula ligant,
sibi adversiis vicinorum aciem tam duces fuere1 felicissimum mediocritatls meae statum pronuntia-
quam milites. De quorum tamen sorte certaminum, rem, si nobis haberenlur d quam terriioria vicina,
>i quid prosperum cessit, vos secunda solata sunt; lam moenia. De minimis videlicet rebus coronam
si quid contrarium , illos adversa fregerunt. Illi tuam maximisque consulerem : fieretque actionum
amore reipublicae* Seronatum, barbaris provincias B I mearum quasi cujuspiam fluvii ptacidissimus cursus
propinantem non timuere legibus tradere; quem atque inoffensus, ei e tractatu tuo veluti e saluber-
convictum deinceps respublica vix praesumpsitocci- rimo fonle manaret. Procul dubio tunc ille non esset
dere. Hoccine meruerunt inopia, flamma, ferrum, aut spumosus per jadantiam, aut lurbidus per Su-
peslilentia, pingues caedibus gladii, 186 et macri perbiam, aut ccenosus per conscientiam, aut praeceps
jejuniis praeliatores? Propter hujus tamen inclytae per juventulein. Quin potius in illo squalidum ei
pacis exspectationem, avuisas muralibus rimis lier- quid ac putre sorderet, lotum id admixta consilii
bas in cibum traximus; crebro per ignoranliain ve- tui vena dilueret. Sed quod hujuscemodi volis spatia
nenatis graminibus infecti, quae indiscrelis foliissuc- sunt longa inter posiia praepedimento,sedulo precor,
cisque viridantia, saepe manus fame concolor legit. ul consulentem de scrupulo incursae ambiguitatis
Pro iis tot tantisque devotionis experimentis nostri cxpedias: et quia e Simplicium spectabilem virum
(quantum audio) facta jactura est : pudeat vos, cpiscopum sibi llagilat populus Bilurix ordinari,
precamur, hujus fcederis nec ulilis nec decori. Per quid super tanto debeam negotio facere decernas.
vos legaliones meant. Vobis primum, quanquam Ilujtis cs namque vel erga me dignationis, vel erga
principe absente, non solum traciata reserantur, ve- reliquos 188 auctoritatis, ut si qnid fieri voles (vo*
rum etiam traclanda committuntur. Veniabilis sit,( C les autem quidquid aequissimumest), non suadere
qutesumus, apud aurcs vestras veritatis asperitas, tam debeas, quam jubere. De quo tamen Simplicio
cujus convicii invidiam dolor eripit. Parum in com- scitote narrari plurima bona, alque ea quidem a plu-
mune consulitis : et cum in concilium convenitis, rimis bonis. Quae testimonia mihi prima fronte col-
non tam curae est pubiicis mederi periculis, quara loquii non satis grata, quia sotis graliosa, judicaban-
privatis studere fortunis : quod ulique saepe diuque tur. At postquam aemulos ejus nihil vidi amplius
facientes, jam b non primi comprovincialium ccepi- quam silere, atque eos maxime qui fidem fovent
stis esse, sed ultimi. At quousque istae poterunt du- Arianorum; neque quippiam nominato, licet necdum
rarepraestigiae? Non enim diutiusipsi majores nostri nostrae profcssionis, illicitum opponi : animum ad-
hoc nomine gloriabuntur, qui minores incipiunt non verti exactissimum virum posse ceiiseri, de quo ci-
habere. Quapropter vel consilio, quo potestis, sta- vis maltis loqui, borius tacere non posset. Sed cur
tum concordiaetam turpis incidite. Adhucsi necesse ego ista haec ineptus adjeci, tanquam darero consi-
estobsideri, adhuc pugnare, adhuc esurire delectat. lium qui poposci? Quin potius omnia ex veslro
Si vero iradimur, qui non potuimus viribus oblineri, nutu, arbilrio, litterisque disponentur, sacerdotibus,
invenissc vos certum est, quid barbarum suaderetis popularibus manifestabuntur. Neque cnim ita desipi-
ignavi. Sed cur dolori nimio frena laxamus? Quin D 1 raus in totum, ut evocandum te primum, si venire
potius ignoscite affliclis, nec imputate mcerenlibus. possibile est; deinde si quid secus, certe consulen-
75a De quo lib. 11, epist. 1, et lib. v, epist. lib. tv, el de quo epistola ultima lib. ix. Colilur inler
XXIU. sanctos 111nonas Augusti. Subscripsit epislolaeFau-
b Episcoporum provincice Arelatensis. Massilia sli et synodo Arelatensi. Anle episcopatum vero ba-
olim provinciae fuerat Viennensis : at Sidonii aevo silicam S. Symphoriani in urbe sna condidit, ut au-
Arelatensi altribuebatur. Jam enim Leonis magni ctor est Gregorius Turon. lib. 11,cap. 15. Hujus et
;' decreto divisa in duas fuerat provincia Viennensis; Lupi Tricassini habemus epistolam, cujus ante men-
iia ut pars Viennaccederet metropoli, pars Arelato. tio facta est, de bigamis clericis et iis qui uxores
Inter Arelatensis auiem provinciae civitates prima diucrunt; alteram desideramus quam Idatio teste
erat Massilia; tum Avenio, Arausio, Carpenlorate, ad Agrippinum comitem scripserat, de prodigiis quae
Vasio et aliae. Primi ergo comprovincialium epi- in Gallia sub Atlilaeadventum visa sunt.
d Arverni ^Eduos contingunt. Itaque inter utrius-
scopi Massilienses. At nunc, ait Sidonius, reliquis
&re civitatibus in Gothorum vcl Burgundionumpo- que populi direceses et territoria nihil interjeclum,
testatem redaclis, jam non primi in ea provincia cce- At inter urbes ipsas longa dierum aliquot interpo
perant esse, sed ultimi. sita spatia.
• De quo in concione, post epistolam sequentem.
• Augustodunensiepiscopo : ad quem est epist. 2,
 575 SIDONIIAPOLLINARIS ; S76
dum deeerneremus, nisi in pmnibus obsecuturi., A tacendi patientiam quam loquendi monstrasse doctri-
Memor nostri esse dignare, domine papa. nam : et sic incipienles quosque inter disputantium
EPISTOLA IX. consectaneorum calhedras mulum suslinuisse quin-
Sidoniut domino papm * Petpeluo talutem. quennium; ut etiam celeriora quorumpiam ingenia
Desiderio spirilualium lectionum quarum tibi tam non liceret anle laudari quam deceret agnosci. Iia
per authenticos quam per disputatores bibliotheca fiebat, ul eosdem post longam taciturnitatem locuios,
, fidei catholicae perfamiliaris est, etiam illa quae quisque audire coeperat, non Uceret : quia donec
maxime tuarum scilicel aurium minime digna sunt scientiam natura combiberit, non roajor est gloria
occupare censuram, noscere 189 cupis. Siquidem dixisse quod noveris, quam siluisse quod nescias.
injungis, ut orationera quam videor adplebem Bitu- At nunc mediocritatem meam manet longe diversa
rigis in ecclesia sermocinalus, libi dirigam : cui non condilio : cui per suspiriosas voragines et flagitio-
rhetorica partitio, non oratoriac minae, non gram- rum volutabra gradienti, professionis hujusce pon-
roalicales figurae, congruentem decorem, discipli- dus impactum est. Et priusquam ulli bonorum red-
namque suppcditaverunt. Neque enim illic, ut exacte dam discenlis obsequium, cogor debere caeterisdo-
peroranlibus mosest, aut pondera historica, aut cenlis officium. Adjicitur huic impossibilitati pondus
poetica scbemata, scintillasve controversalium clau- B pudoris; quod mihi peculiariter paginae decretalis
sularum libuit aptari. Nam cum me partium seditio- oblalu, c pontificis etigendi mandaslis arbitrium, co-
nes, studia, varielates, in diversa raplarent; sic ram sacrosancto et pontificatu maximo d dignissimo
dictandi mihi materiamsuggesebat injuria, quod tem- papa : qui cum sit suae provinciae capul, sil etiam
pus occupalio sublrahebat. Etenim tanta turba com- mihi institutione, facundia, privilegio, tempore,
petitorum, ul catliedraeunius numerosissimos candi- aetate praestantior : ego deque, coramque metropo-
datos nec duo recipere scamna potuissent. Omnes liiano verba faclurus, et provincialis, et junior, pa-
placebant sibi, omnes omnibus displicebant. Neque riter fero imperili verecundiam, procacis invidiam.
enim valuissemus aliquid in commune consulere, Sed quoniam vestro sic libiluni errori, ut ipse pru-
nisi judicii sui faciens plebs lenila jacluram, sacer- dentia carens, prudentem vobis, iu cujusque perso-
dolali se potius judicio subdidisset: presbyterorum nam 191 nona multa concurrant, sub ope Clirislj
sanepaucis angulalim b fringultientibus; porro au- episcopum exquiram : noveritis hujusmodi assensu
tem palam ne mussitantibus quidein ; quia plerique multum me honoris, plus oneris excipere. Primore
non minus suura quam reliquos ordines pertimesce- loco, grandem publicaeopinitfnissarcinam pendilote,
bant. Igilur dum publice tolos singuli cavent, fa- quod injunxistis incipienti consummata judicia : at-
clum est ut omnes non aspernanter audireni, quod C qttc ab hoc rectum concilii tramilem postulatis, in
deinceps ambienler expeterenl. Itaquc paginam sume quo recolilis adhuc nuper erratiim. Igitur quia vobis
subditis voluminibus adjunctam : quam duabus vigi- id fuitcordi, obsecro, ut quales nos fide creditis,
liis unius noctis aeslivac, Chrislo teste, dictaiam, laies intercessione faciatis; atque dignemini humilita-
plurimum vereor, ne ipsi amplius lectioni quae hoc tem nostrara orationibus potius in coalumfcrree quam
de se probat, quam mihi credas. Memornoslri essc plausibus. Primum tamen nosse vos par est, in quas
dignare, domine papa. roe obloquiorum scyllas, et in quos linguarum, sed
• . CONCIO. humanarum lalratus quorumdam vos infamare co-
190 Refert historia saccularis,dilectissimi, quem- nanlum turbo conjecerit. Est enim haec quaedamvis
dam phiiosoDhorum discipulis advenieniibus prius malis moribus, ut innocehtiam multitudinis devenu-
a Turonum episcopo , lertiae Lugaunensts melro- instituto. Sed provinciatibusab Eurico sublatis, vici-
politano : cujus provinciae duabus synodis praefuit, narum provinciarum evocandi fuerunt episcopi: et
Veneticae el Turonensi. Huic ergo miltit Sidonius populus, cum e magno candidatorum numero incertus
concionem.quam ad plebCm Bituricain in Simplicii esset quem expeteret, communidecreto suffragia sua
episcopi eleciione liabuerat. De Perpetuo et basilica in unius Sidonii Arvernorum episcopi arbitrio et vo-
S. Marlini ab eo strucia, jam dictum est lib. iv, epist. luntale constiluit. Sidonius Simp'jcium virum specia-
18. Meminitejusdem cum laude aliquot locis Pauli-' D bilem delegit.
nus lib. vi de Vita S. Martini, el in versibus de Ne- d Agrcecio Senonensi, quem epist. 5, invitarat.
potulo. Coiam lioc ergo metropoliiano verba facturus erat de
b Passerum ihor.e garrientibus. Nam passerum est metropolitani Biluricensis eleciione, ipse provincia-
fringultire seu fringutire. Unde Sidonius lih. ix, lis tantum episcopus : quanquam inter comprovin-
epist. 2 : Fringultienles paiserum susurros proprie ciales Aquitaniaeprimac episcopos principem Iocum
dixit; et passcrum genus cst fringillus. Glossae, obtinet episcopus Arvernorum.
° Deprecatur inanem plausum,qui frequensolim ab
' c o arp6v96;,
anivo; fringillus.
Quacde populi suffragiis in episcopis eligendis auditorum corona excitari solebat, eliam in sacris
ad epistolam ultimara lib. IVnotavimus, eadem vale- concionibus. Ita et Chrysosiomus 'AvSptetvTuv xi: Tt
banlin creandi melropolilani comitiis : quibusnimi- ptotz&vxpbrtavoysXo? TOOTWV ; Tt Si TWV xat
enaivo>v,
rum prseerat qui praerogativa collegis provincialibus ro>VBopvGuv', tntxvvo;iptot, TOSttkr&vepytavvpa; em- '.
anleibat. Leo Magnusad Anasiasiumepisl. 82 : Me- Sst?«tTa Xsyoftsvanavra;: Quit mihi fructus plausuum l
tropolitano, inquit, defuncto, provincialesepiscopi ad istorum? aut quis laudum et strepiluum?Laus mea ett, [
civilalemmetropolilanamconveniredebebunt, ut om- ut ea qum dicunlur, tebui faclisqtteipsis omnes exhi-
nium 76 ciericorum alque omnium civium votun- beatit. Quem morem Bernardi etiam temporibus per-
tate discussa, ex pretbyterisejus Ecclesim,veldiaconus durasse nonnullaeejus liomiliaodeclarant.
opttmut 'eligatur. Fecissent ergo Bituriges ex vetere
'
577 EPISTOLARUMLIB. VII. S78
sicut scelera paucorum : cum lamen e diverso bono- A mullorum nolare personas: boe solum astruo, quod
rum rarilas flagitia mullorura nequeat excusare vir- cum nullum proferam nuncupalim, ille confitelur
tulibus communicatis. Si quempiara nominavero repulsam qui profitetur offensam. Sane id liberius
monachorum,quamvis illum Paulis, Antoniis, Hila- dico de mulliludine circumstantiura mullos episco-
rionibus, Macariis conferendum, sectatae anachore- pales esse, sed totos episcopos esse non posse; et
seos praerogativacomitetur, aures illico meas incon- cum singuli diversorum charismatum propriclate
dito tumultu circumstrepitas ignobilium pumilionum potianlur, sufficere omnes sibi, omnibus neminem.
inurmur everberat conquerentium : Hic qui nomi- Si mititarem dixero forle personam, protinus in haec
natur, inquiunt, non episcopi, sed potius abbalis verba consurgilur : Sidonius ad clericalum quia de
complet officium; et inlercedere magis pro anima- saeculari professione translalus esl, ideosibi assumere
bus apud ccelestem, quam pro corporibus apud ter- melropolitanum de religiosa congregatione dissimu-
renum judicem potest. Sed quis non exacerbescat, lat: natalibus turget, dignitatum fastigatur insigni-
cum videat sordidari virlulum sinceritatem 192 bus, contemnit pauperes Christi. Quapropter imprae-
criminationevitiorum ? Si eligimus*bumilem,vocatur sentiarum solvam, quara non tam bonorum charitati
abjectus; si proferimus erectum, superbire censetur. quam maledicorum suspicioni debeo fidem. Vivil
Si minus institutum, propter imperitiam credilur ir- B 1 Spiritus sanctus, omnipotens Deus nosler, qui Petri
ridendus; si aliquatenus docium, propter scientiam voce damnavit in Simone mago, cur opinaretur gra-
clamatur inflatus. Si severum, tanquam crudelis tiara benedictionis pretio sese posse raercari; me
horretur; si indulgenlem, facilitatc culpatur. Si sim- in eo quem vobis opportunum censui, nec pecunioe
plicem, despicitur ut brutus ; si acrem, vitatur ut favere nec gratiac; sed slalu satis superque trutinato,
callidus. Si diligentem , superstitiosus decernitur; personae, temporis, provinciae,civitatis, viruin cujus
si remissum negligens judicatur. Si solertem, cupi- in 194 consequentibus raptim vila replicabitur,
dus; si quietum, pronuntiatur ignavus. Si abste- competenlissimum credidisse. a Benediclus Simpli-
miura producimus, avarus accipitur; si eum qui cius, hactenus vestri, jamque ab hinc nostri (modo
prandendo pascat, edacitatis impetitur : si eum qui per vos Deus aunuat) habendus ordinis comes, ila
pascendo jejunet, vanitatis arguitur. Liberlalem pro> utriquc parli vel aclu, vel professione respondet, ut
knprobitate condemnant; verecundiam pro rustici- et respublica in eo quod admirelur, et Ecclesia possit
tate fastidiunt; rigidos ab austeritate non habent invenire quod diligat. Si natalibus servanda reveren-
caros; blandi apud eos communione vilescunt. Ac si tia est, quia ct hos non omiitendus evangelisla mon-
apud eos utrolibet genere vivatur, semper hic ta- ., stravit (nam Lucas laudalionemJoannis aggressus,
men bonarum partium mores pungentibus linguis C! < praestantissimum computavit, quod sacerdotali de
maledicorum veluti bicipitibus bamis inuncabuntur. stirpe veniebat, et nobililatera vitae praedicaturus,
Inler haecmonasterialibus disciplinis aegresubditur, prius tamen extulit familiae dignilalem); parcnles
vel popularium cervicositas, vel licentia clericorum, ipsius, aut cathedris, aut tribunaiibus praesederunt.
Si clericuin dixero, sequentes aemulanlur, deroganE Illustris in utraque conversalione prosapia, aut epi-
antecedenles. Nam ita ex iis pauci, quod reliquo- scopis floruit, aut praefectis: ita semper hujusce ma-
rum pace sil dictum, solam clericatus diuturnitatem joribus, aut humanum,aut divinum dictare jus ausus
pro meritis autumant calculandam ; ut nos in anti- fuit; si vcro personam suam traclatu consiliosiore
stite consecrando, non utilitatem velint eligere, sed pensemus, invenimus illam tenere istic b inter spe-
aelatem : tanquam diu potius quam bene vivere, ctabiles principes locura. Sed dicitis viros Eucherium
debeat accipi ad summumsacerdotium adipiscewduiti, et Pannichium illuslres haberi superiores : quod
pro omnium gratiarum privilegio 193 decoramento» hactenus eos eslo putatos: sed praesenlemjam modo
lenocinamento.Et ilaquispiam in ministrando-segAes, ad causam illi ex canone non requiruntur, qut ambo
in obloquendo celeres, in tractatibus otiosi, IB setli- ad c secundas nuptias transierunt. Si annos ipsius
tionibus occupati, in caritate infirmi, in factione ro- computemus ; habet efficaciamde juventute, de se-
busli, in aemulationumconservatione slabiles,inJ ^neclute consilium. Si litleras vel ingenium confera-
sententiarum assertione nulanles, nilunlur regere mus, certat nalura doclrinae.Si humanitas requirenda
Ecclesiam, quos jam regi necesse est per senectam. est, civi, clerico, peregrino, minimo maximoque
Sed nec diutius placet propter paucorum ambilus, eliam supra sufficientiam offerlur, et suum saepius
l '« Non esl cognomen hoc loco benedictus, sed epi- " Gregorlo Turon. Confessorum 86, et lib. HI Histor.,
"llieium quo Christianos viros plerique ornabant. 16.
Paulinus epistola 9 ad Severum : Alius libellus ex kis b Principes municipii, pnncipales. Glossarium:
est quosad benedictum,id ett Chriitianum virum, ami- Princeps, np(»roT;o\irn;.Jam supra Simpliciumvirum
cum meumEndelechium tcriptisse videor. Endelechii spectabilem dixit, epist. 8. Ad Eucberium vero et
enim nomina eranl, Sanctus Severus Endelechius, ut Pannychium scripsit lib. lii et lib. v.
alibi observatum. Sic benediclus Pascasius Paulino « Bigami enim episcopi esse per canones non pos-
eidera in epistola ad Victricium, benedictus Eleu- sunl; ac ne clerici quidem ullius gradus, ex canone
iherus Terlulliano de Praescriptionibus, benedictus primo synodi Valentinae,et aliis passim: quanquam
pap"aCyprianus in epistola cleri Romani ad clerum varianl in inferioris gradus ordinibus, orout diversus
Carthaginiensem, benedictus Paulinus Fausto Reien- z~ locorum mos fuit.
si, benedictus Tetradius et benedictus Agricola
m SlDONII APOLLINAtUS 580
panem illc potius qui non erat redditurus agnovit. A runi, aut altarium calhedras cum sui ordinis laude
Sf necessitas 195 arnprcndae Iegalionis incubuit, tenuerunt. Sarie quiapersona matronac verecundam
noh' Hfe semei "pro1 nWc civitate sielit arile pellitps et succinctam sul exigit mentionem, constauier
feges", vel ante prmcipes' purpufatos. Si amKgitur, asiruxerim, respondere illam feminara sacerdotiis
qTro'magistfo rndimenfis fidei fue'rft imbuius, ut utriusque familiae, vel ubi educata crevit, vel ubi
proverbiairter Ioquaf, domi habuit unde disceret. electa migravit. Filios ambo bene et prudenter insti-
Pfrstremo iste est ille, carissimi, cui in lenebris er- tuunt; quibus comparalus pater inde felicior incipit
gastulairibiis cdnstituto, multipliciler obserata bar- esse, 197 4u'a vincilur. Et quia senlenliam parvi-
Bariei carceris divinitus claustra patuemnt. Ltum, talis meae in liac electione valituram esse Jurastis
tit audivfmus, Htam socero quam patre poslpositis, (siquidem non est validius dicere sacrameuta, quam
*4 Sacerdotium duci oportere vociferabimini. Quo scribere), In nomine Patris, et Filii, et Spiritus san-
qtiidem lempore plurimunr laudis domum retulit, cii, Simplicius est, quem provinciaenostrae melropo-
quando hoiiorairi parentum maluit digniiate qaarn Iitanum, civitalis vestrae summum sacerdotem fieri
ptbpria. Pene transierain quttd praeieriri non opof- debere pronuntio. -Vosautem de viro de quo loqui-
ttrerat. Sub Moyse quondam, sicut psalmographus mur, siiiovam sententiam meam sequimini,.secundum
ail, in diebtis antrquis, ut taberiiaculi fcsderis forma B vestram veterem consonate.
eortsurgeret, lotus Israei rn eremo ante BeseleeliSpe- EPISTOLA X. »
des, oblafltii Symbblum coacervavit impendii. Salo- Sidoniut papm c Auspictotuo salutem.
Jnon deinceps, ut lemplum cedincaret in Solyinis, so- Si ratio temporum regionumque pateretur, non
lkltfs poptrli vires in opere concussit: quamvis Palae- per sola officia verborum amicitias semel initas ex-
slirioruni ctfptivas opes, et cireumjectorum reguiri colere curarem. Sed quoniam fralernce quielis voto
tflbutarias functiones, auslralis reginaeSabaitis gaza satis obstrepit conflictantium procella regnorum;
eumulaverit. Hic vobis ecclesiam juvenis, mites, te- saltim inter discretos separaiosque lilterarii consue-
nuis, solus, adhuc filius familias, et jam pater ex- tudb sermonis jirre retinebitur, quoejam prideui-ca-
ttruxil. Nec illum a proposila devotione suspendit ritatis oblentu merito inducta veteribus annuit exem-
vel tenacitas senitm, vei iniuitus parvulorum: et plis. Superest ut sollicito veneratori culpam ratac
ramen futt b morum factnra quae taceret. Vir est ocCUrsionisindulgeas : quaequominus assldue con-
mtrrtque, ni fallor, tbtrus popttlaritatis alienus : gra- spectus tui sacrosancta contemplatione potialur, nunc
frim non captat omriiuifi, sed bonorum ; nori indi- periculum de vicinis timet, nunc invidiam de patro-
Sefeta familiaritate vilescens , sed examinata sodali- nis. Scd de his ista haec eliam multa sunt. Interim
tSKepfetiosns; ct 196 Donoviratu aemutissuis ma- G Petrum, tribunitium virum, portitorem nostri ser-
gis prodesse cupiens quam placere ; Scveris patribus monis insinuo, qui id ipsum sedulo exposcit; quique
tomparandus, qui jiivenurit filiorum non tam cogitant quid negotii ferat praesentaneo compendiosius potest
tota quam commoda. In adversis constans, in dubiis intimare memoratu :; cui precor, quod in vobis est
fidus, in prdsperis modestus, in liabitu simplex, in opis, intuitu paginae198 praesentisaccedal; manente
ffermOTie comis, lh contubernio aequalis, in consilio respectu nihilomirius aequitatifs, contra quaui nec
praecellens. Amicitias probalas enixe expetit, con- magis familiarium causas commendare cousucvi.
stamter retlnet, perewniter servat. InimiciliaS indi- Memor noslri esse dignare, domine papa.
etas honeste exefcet, lardc credii, ceieriter deponit: EPISTOLA XI.
mawme ambiendus, qttia minime ambitiosus, non Sidonius domino papm GtmcOsalulem.
studet suscipere sacerdotium, sed mereri. Dicet miiii Invideo felicitatt consueludinarii portitoris, a qim
lliquis : Unde tibi de itlo lani cilo tanta comperta contigil saepius vos yideri. Sed quid de Amantio lo
tuBl? Cui respondeo, Prius Biiuriges neveram quam quar, cum ipsSs qooque liltefas meas aemuler, quae
BiUteigas.liultos initinere, muuosin commilitio, mul- sacrosanctis reserabuntur digitis, inspicientur obtu-
toa in eoittractu, multos in traciatu, multos in sua, , tibus? Et ego istic inteif semiustas muri fragilis clausus
multos »n nosira peregrinatione cognascimus. Ptu- ^. angiistias, belji ferrofe conligui, desiderio de vobia
rima notiliae dantur et ex opiwioneeonipendia : quia meo nequaquam satisfacere permillor. Aique ulinain
Bontaan parvos terminos posuit famce nattira, quam haec csset Arveruae forma vel causa regionis, ut
pMr«r> Quocirca si urbium status nontam murorum minus excusabiles excusaremur. Sed quod est du-
anttylu, quam civitnttctaritate laxandosest; non mo- rius, per injustitice nostrae merila conficitur, tit ex-
doprimum qui essefis, sed ubi essetis agnovi. Uxor cusatio nobis jusla non desit. Quocirca salulationc
, Hll de Palladiofum stirpe descendit, qui aut littera- praefala, sicut mos poscit officii, magnopere deposco,
'
J*.ttWg,jfttet Palladium et 77 Eulodium» qui pro- tat destinavi,mansuelhdineplacidum,membrisvalidum,
X]mifu,e,rantepiscopiBituricences,huncpatrein,itlBm fimunirobore, fotritaptmsiaritem,fdciutacompositum,
socerum Simplicii fuisse. Patladii ergo lilia ; uxof animis temperdtum. ;
Sjmpljcii. Ipfra: fJxqr illi de Palladiorum slitpe de- '* tullensi Leucoruini episcopo. Scripta quo tem-
•finmi. pore Gothi curii Romanis bellum gerebant, et Bur
'? Ita fueftt mpr|l)us compositus, ut ecclesiam a se gundiones Arvemfs, ut dictura est, auxilio erant ad-
cpiiullam, faudem vilans, silentio premeret. Utilur versus Gofhos.
eadem vocc Ruricius epist. 14: Equum qua4emj*t<w
 m EPIST6LARUM LIB. VII. &J2
ut interim remittatis occursionis debitum vel verba A beratorem sola te dispositionum salubritate tole-
solventi. Nam si commeandi libertas pace revocetur, rasse': proplerque prudentiam tanlam provideniiaiu-
illud raagis verebor, ne assiduitas praesentiaemeaesit que, currum tuum provinciales cum plausuuni maxi-
potius fulura fastidio. Memor nostri esse dignare, mo accentu sponlaneis subisse cervicibus ; quia sic
domine papa. habenas Galliarum moderare, 200 ut possessor ex-
199EPIST0LAXII. hausius tributario jugo relevarelur. Praetermisitc re-
Sidonius * Ferreolo talutem. gem Gothiaeferocissimum.inflexuraaffatu luo melleo,
Si amicitiaenostrae potius affinitatisque, quam per- gravi, arguto, inusitato : et d ab Arelatensium por-
sonae tuse tempus, ordinem, statum cogitaremus; tis, quem Aetius non potuisset praelio, te prandio
jure vobis in hoc opere, quantulumcunque est, pri- removisse. Haec omnia prtetermisit, sperans con-
mae titulorum rubricae, prima sermonum officia de- gruentius tuum salve e pontificum, quam senatorum
dicarenlur. Isset per avitas libi stylus noster ctirules; jam nominibus adjungi : certsuitque just,ius fieri si
patricias nihiiominus infulas enumeraturus ; non inter perfeclos Chrisli, quam si inter praefectos Va-
tacuisset b triplices praefecturas, et Syagrio tuo pro lenliniani constituerere. Neque le sacerdotibus po-;
toties mulatis praeconibus praeconia non negasset. lius admixlum vitio vertat matigrtus inlerpres ; nain
Patrera inde palruosque minime silendos percurris- B grandis ordinum ignorantia tenel.hiric aliquid de-
set: et quamlibet posset triumplialibus adoreis fa- rogaturos: quia seculi cum epulum festivitas publica
miiiae luaedefatigari; non tamen eatenus explicandis facit, prior est in prima mensa conviva, postremus
antiquorum.stemniaiibus exinaniretur, ut ob hoc ad ei qui primus fuerit in secunda: sic absque couflicta-
narrandam gloriam luam fieret obtusior : qui si tione prccstantior secundum bonorum sententiani
eliam in scribendis majorum luorum virtutibus fuisset computalur honorato maxime, minus religiosus. Vale.
hebetatus, tuis denuo meriiis acuminaretur. Sed sa- Ora pro nobis.
lutationem tibi debilain deslinaturus, non quid fuis- EPJSTOLA XIII.
ses, sed quid potius nunc esses consideravit. Prse- Sidonius Sutpicio suo saiulem
termisit Gallias libi administralas tunc, cum maxime f Himerius antisies, filius tuus, notus inilii lia
incolumes erant. Praetermisit Altilam Rheni hostem, ctenus parum vultu, salis opinione, quae quidem in ;
Thorismodum Rhodani hospitem, Aetium Ligeris Ii- bonam oartem porrigebalur, Lugdunum nuper a

« Tonantium Ferreolum, Syagrii consulis ex fitia est, ut Prosper in Chronico docet, Theodosio ]
Aug..
nepotem, praefectumpraetorio Gailiarum fuisse, in- G C li ct Valentiniano Caes. consulibus, boc est anrio
telligi licuit ex epist. 7, lib. i. Ex hac vero docemur Christi 425, multo ante Ferreoli praefectiiram ; pro-
eo magislratu functum esse post annum Christi 450, inde ad iiunc locuin obsidio illa uon perlinet. Altora
fortasse posl Sidonii patrem. In haec enim tempora fuit Thorismodi, cujus hic meminit Sidonius, dcpulsi
res Attilae inciderunt, quocum pro Romanis con- periculi laudem Ferreolo tribuens : quem ait plris.;
lixere Aetius, quera ob Iiberalos obsidiOneAurelia- hostem demulcendo potuisse, quam arihig prsestittirus
nos Ligeris liberatorem vocat, et Thorismodus Go- erat Aetius, si adfuisset. Sicenim ad superiorem ob-
tbus, Theuderici regis in acie ccesi filius. sidionem alludit. Tertiam commemorat Paulinus
b Afranii Syagrii praefeciuram commemorat Ani- lib. vide Vita S. Martini, narrans ^Egidimn
comiteni,
bfosius in concilio Aquileiensi. De Syngrio enim ac- ab hostili exercitu vallatum, facta eruptiorie, ho- .
cipi debent illa ejus verba de episcopis Orienlalibus: stem fugasse, non sine ccelesti ope S. Marlini.
Denique eiiam pmfectus Jlalice litietas dedit, ul si Arelalum etsi non nominat, aperle tamen designat
vellent convenite, in potestaie habetent. Meminit et his verbis:
Antmianus Marcellinus lib. xxvm. At Sidonius tri- Haudalio penitusqueipso rerum ordine venit
plicem vocat, quia trlbus anuis eam continuavit, anno Nuntius,illamurbeni tarttaobsidionesolulam,
ul
videlicel 380, dotent leges codicis Theodosiani ad PraecipitemRhodanummolliquaeponte subegit,
Syagriura P.P. llaliaelib. vn,18; el lib. xi, 30.Tum Et junxit geminas connexotramite f ipas.
anno 381, liti. vm, 5 et 7. Anno item 382, quo anno Hahc porro ad Theodorici jUnidris tempora refefen-
consut eliam fuil, lib. xi, 16; el lib. xu, 1. Arite dani ptito, post mortem Aviti, priusqtiam ille cum
praefecluram vero , magister officiorum fuerat anno j% n
u Majoriano foedus renovaret. Nam /Egidius magistQr
372\ Ad Syagrium eumdem coraplures sunt epistolae mililiae tunc erat, ad Eurici vero temppra non per-
Symmaehi lib. l: Ausonii quoque epigramma opefis venit, a quo landem occupaiatn ciitti Massilla Afe-..-.
initio praefixum,quod summam ufriusque benevoleti- latem scribUnt Isidorus et Jornaiides,
liam et necessitudinem declarat. e Non quod pontifex jam facius esset
c Thorismodum, qui regnum adeptus Romanis in- sed quia Ferreolus,
episcopis illum Sidonius admiscebat, qui
festior esse crepit: eaque de causa a fratribus suis epistolam ad ipsum missam iis insereret, quae tolo
qui pacem optabant, necatus est. Prosper auctiiir hoc libro ad episcopos scriptae sunt. Episcopus cerle .
in Clironieo OPILIONE V. C. CONSULE. Apud Gothos Arelatensis, quod viro docto visum est, Ferreolus
intra Gatlias contistentes, inler filios Theodori regis, esse non potuit, cum Leoniio, qui hoc tempore se- '
quorum Thorismodusmaximus natu patri successerat, debat, successerit in ea cathedra ^Eonius, et ^Eonio
orla dissensioest; et cum tex ea moliretur qum et Ro- Caesarius.
tnancepaei el Golhicmadvetsarentur quieti, a germanis f Sulpicii ad quern scripta est epistola, fllius Hi-
tuts, quod noxiis dispotitionibus irrevocabililer inslu- merii nepos. A S. Lupo institutum et promotum
t$t, occisusest. Thorismodi caedem alii quoque nar- constat: cujus autem loci antistes fuerit, incertum.
rani, caediscausam hic unus prodidit. Nam quod liuiic eumdem nonilulli faciunt cum Ca-
d Arelaiensem urbem Gothi, priusquam ea poti- meliano S. Lupi sttccessore, probari nobis non po-
reiitur, non semel fruslra tentarunt. Nam tripli- test, et niultis modis refellitur. Abbalem polius
cem 73 observasse videor obsidionetn. Primam a fnissc suspicor quam episcopum. Anlilistes euim Si-
Tneudcnco magno rege, qui Aelii virlute repulsus doiiio etiain abbaies dicuulur* ttt Abraliam episl. 17.
 583 SIDONIIAPOLUNARIS 681
Tricassibus venit: quo loci milii raptim ac breviter Adunlaxat
J instilulorum tanlus colligitur affectus,
inspeclus, sanctum episcopum Lupum, facile prin- quanlus nec praesentanea sedulilate conficitur. Igiiur
cipem pontificum Gallicanorura, suac lam professio- si ita est, desistant calumniari communis abseniiao
nis magistrum quam dignitatis auclorein, morum necessilatem, 203 vulluum mage quam uiorum'
nobis imitatione restituit. Deus bone! quaeviro cen- praedicatores. Equidem si liutnana substantia rectius!
sura cum venustate, si quid 201 deliberet forle, mole qiiani mente ccnsenda est, plurimum iguoro
vel suadeat? Abundat animi sale cum consulilur, quid sectindum corpulentiam, per spaiia quainvis
inelle cum consulit. Summa homini cura de lilleris, porrccta, finalem, in homine miremur, quo nihil
sed maxime religiosis, in quibus eum magis occupat aeque miserum destitulumque nascendi conditio pro-
'
medulla serisuum, quam spuma verborum. Tota duxit: quippe cum praebeat tanquam ab adverso,
illi aclionum suarum intentio, celeritas, mora, Chri- bovi pilus, apro sela, volucri pluma vestitum : qui-
stus est; quodque mirere vel laudes, nihil otiosum bus insuper, ut vim vel inferant, vel repellant,
facit, cum nihil faciat non quictum. Jejuniis dele- cornu, dens, unguis, arma genuina sunt: membra
ctatur, edulibus acquiescit; illis adhaeret proptcr vero nostra in bunc mundum sola censeas ejecta,
consuetudinem crucis, istis liecliiur propler graliam non edita : cumque gignendis artubus animaliura cae-
caritatis. Suramo utrumque moderamine : quia B I terorum multifario halura praesidio,quasi quaedam
comprirait, quolies prandere siatuit, gulara; quoties sinu patente maier occurrat: humana tantum ,cor-
abstiuerc, jactanliam. Officia multiplical propria, pora effudit, quorurii imbecillitali quodammodo no-
vilat aliena: cumque ipsi vicissim deceal occurri, vercarelur. Nam illud, sicuti ego censeo, qui ani-
gralius habet, si sibi mutuus lionor debealur mage, mum tuum membris duco potiorem, non habet aequa-
quam rependatur. In convivio, itinere, consessu, litatem, quod statum nostrum supra pecudes veri
Inferioribus cedii; quo fit ut se illi volupluosius falsique nescias, ratiocinalio animae intelleclualis
lurba postponat superiorum. Sermonem maximo evexit: cujus si tanlisper summoveant dignitalem
temperamenlo cum coltoquenle dispensal; in quo isti, qui amicos ludificabundi non lara judicialiter,
non patiluf ullam, aut verecundiam externus, aut quam oculariter intuentur; dicanl, velira, iu homi-
familiaris injuriam, aul credulus invidiam, aut cu- nis forma quid satis praestans, quid spectabile pu-
riosus repulsam, aut suspiciosus nequitiam : aut tent. Proceritatemne? quasi non baecsaepecongruen-
perilus caiumniam, aut imperilus infamiam. Sim- tius trabibus aptelur; an forliludinem? quaevalenlior
plicitatem columbae in ecclesia servat, in foro ser- in leoniuaecervicis toris reguat; an decorem linea-
pentis astutiam; bonis prudens, malis cautus, neu- mentorum? quem crebro melius inligit, et argilla
tris caliidus judicatur. Quid plura ? Totum te nobis CCsimulacris, et cera'picturis; an velocitalem? quae
ille jam reddidit: tbtam tuam temperanliam, reli- coinpelentius canibus ascribitur; an vigilantiam ?
gionem, libertatem, verecundiam, et itlam delicatae cui certat et noclua; 204 an vocem? cui non ces-
meniis pudicissimam leneriludinem jocunda simili- serit asinus claritate; an industriam? cui pro suo
tudine exscripsit. Quapropter quantum 202 volue- moduio comparari nec formica formidat. Sed forsi-
ris deiuceps frui secreto, indulgere secessui, licebit tan praeferunt vim videndi: lanquam non sit emi-
indulgeas: quandoquidem nos in fralre meo Hime- nentior visus aquilarum. Praeferunt audiendi effica-
rio, avum uomine, patrem facie, utrumque prudentia ciam: tanquam sus hispidus non aniistet auditu.
jam tenemus. Vale. Praeferunt odorandi subtilitaiem: tanquam non prae-
EPISTOLA XIV. cedat vullur olfactu. Praeferunt gustandi discretio-
Sidonius Philagrio tuo salutem. nem : lanquam non plurimum binc nos cedamus et
Proxime inter summates viros (erat et frequens simio. Quid de tactu loquar, quihto sensu corporis
ordo) veslri mentio fuit. Omnes de te boni in com- nostri, quem sibi indifferenter tam pbilosophus
mune senserunt omnia bona, cum tamen singuli quam vermieulus usurpant? Taceo hic de appelitibus
quique varia virtutum genera dixissent. Sane cum iilecebrosis, quos in coitu motui belluino carni* Im-
sibi quispiam de praesenlia tua, quasi te magis nos-I^ manae voluptas inclinala communicat. Ecce quam
sent, praeter aequumgloriarentur, incandui. Quippe miseriam praeferunt excolunlque, qui mihi, quod
cum dici non aequanimiter admitterera, virum om- eissolo sis obtutu notior, turgidi insullant. Ast ego
nium litterarum vicinantibus rusticis, quam inslitu- illum seroper Philagrium video, cujus si tacentis vi-
tis fieri remotioribus notiorem, processil in ulte- derem faciem, Philagrium non viderem*.Unde illud
riora contentio : et cum aliqui super hoc errore simile vulgatum est, quod ait quidam in causa di-
pervicaciter controversarentur (idiolarum siquidem spari, sententia pari : Filium M. Ciceronis populus
est, sicut facile convinci, ita difficile compesci), Romanus non ugnoscebatloquentem.Conclamata sunl
constanter asserui, si eloquentibus amicis nunquam namque judicio universali scientiaedignitas, virtus ;
agnilio contemplaliva proveniat, esse asperum, ul- pracrogatwa cujus ad maximum culmen meritorum
cunque tolerabile tamen : quia praevaleant ingeuia gradibus ascenditur. Primum etiam bestiale corpus,
sua, coram quibus imperitia civica peregrinatur, ad si jam forte formaium est, dignitale transcendit nia-
remotarum desideria provinciarum, stylo adiuinicu- toriain informem. Deinde formato praeponilur cor-
lante porrigere : per queui saepeuuiuero abseuium pus animatum. Terlio praccedit auimani pecudia
585 E-PISTOLARUMLIB. VII. 586
animus humanus; quia sicut inferior est caro vitac, A EPISTOLA XV.
sic vita rationi: cujus assequendaesubstantiam no- Sidonius » Saloniosuo salutem.
stram compotem Deus artifex, ferinam vero impotem Quoiies Viennam venio, emptum maximo veliui,
205fecit-,ta tamen, quod in statu mentis humanae ut te fratremque communem colonum civitalis ha-
pollet bipartila conditio. Nam sicut animae, huma- bilatio plus haberet, qui milii non amore solum,
nitus licet ratiocinantes, hebetes tamen pigrioresque, verura etiam professione sociamini. Sed et ille iin-
prudentum acutarumque calcantur ingenio; ita si putalionem meam praeiextu frequentatae suburbani-
quaesunt quae sola naturali sapientia vigent, liaepe- tatis elndit: per quam efficitur, ut nobis, nec prae-
ritarum se merilis superveniri facile concedunt. sens ipse nec reus sit; et tu habes quo te interim
Quorum ego graduum differentiam observans, illum excuses, quia te diu possidet vix recepla possessio.
Philagrium cordis oculo semper inspicio, cui me ani- Quidquid itlud est, jam venite; hac deinceps condi-
mus potentialiter, notum morum similitudine facit. lione discessum impetraturi, ut aut vicissira redea-
Nam licet bonis omnibus placeas, nemo te plus tis, aut serius. Nam quamlibet ruri positi strenuos
valuit intrinsecus inlueri, quam qui forinsecus af- impleatis agricolas, tunc vere propriam terram fe-
fectat imitari. Sane qualiter studiorum tuorum con- cundabitis, si ecclesiam quamplurimum colitis, plus
sectaneus fiam, consequa paginaeparle reserabitur. B colatis. Vale.
Amas, ut comperi, quielos; ego et ignavos. Bar- 207 EPISTOLA XVI.
baros vitas, quia mali putentur; ego eliamsi boni. Sidonius Chariobaudiabbati salulem.
Leciioni adhibes diligentiam; ego quoque in illa pa- Facis, o unice in Cliristo patrone, rem tui pariter
rum mihi patior nocere desidiam. Comples perse- et amoris et moris, quod peregrini curas amici lit-
nam reiigiosi; ego vel imaginem. Aliena non ap- teris mitigas consolatoriis: atque utinam mei sem-
petis; ego etiam refero ad quaestum, si propria non per sic recorderis, ut solliciludines ipsas angore
perdam. Delectaris contuberniis eruditorum; ego succiduo concaienatas, qui exhortator attenuas, in-
turbam quamtibet magnam litterariae arlis exper- lercessor incidas? De caetero, libenos tuos, causis
tenl, maximam solitudinem appello. Diceris esse quas injunxeras expeditis, reverii puio; quos iia
laetissimus; ego quoque lacrymas omnes perire de- strenue constat rem peregisse, ut nec eguerint adju-
finio, quas quisque profuderit, nisi quoties Deo sup- vari; per quos nocturnalem cucullum, quo membra
plicat. Humanissimusesse narraris; nostrara quoque confecia jejuniis, inter orandum ctibandumque di-
mensulam nullus, ut specum Polyphemi, hospes ex- gnanter tegare, transmisi: quanquam non opporlune
horruit. Summa clementia tibi in famulos esse per- species villosa mittatur hieme finila, jamque tem-
hibelur; nec ego lorqueor, si mei, quoiies pecca- C poribus aestatis appropinquantibus. Vale.
verint, non toties torqueantur. Jejunandum alternis
putas? non 206 P'8et se1ui : prandendum? non EPISTOLA XVII.
pudet praevenire.De caetero, si vos a me videri Chri- Sidonius b Volusiano frulri salutem.
sti munere datur, ita gaudeam, tanquam cui de te Jubes me, domine fraler, legc amiciike quam ne-
nec minora subtracta sinl. Porro autem, quae sint fas laedi, jamdiu desides digitos incudibus officinae
in te majora jam satis novi. Propter quae fieri veteris imponere, et sancto Abraiae die luncto nae-
facilius polest ut, el si quandoque faciem tuam co- niam sepulcralem luctuosis carminibus inscriberc.
ram positus inspexero, aliqua de te recens mihi Celeriter injunctis obsecundabo, cum tua traclus
laetitia potius quam seulenlia accedat. Vale in auctoritate, tum principaliter amplissimi viri c Vi-
Christo. clorii comiiis devotione praevenius; quem jure sae-
* Viennensi, non tamen episcopo : quod augurati ducem vocat Viciorium, qui ab Eurico rege imposi-
sunt nonnulli ex mentione Iratris. Hinc enim con- tus Arvernos regebal. Sidonius ergo unius Arver-
jecerunt de Salonio et Verano fralribus, filiis Eu- nicae, Gregorius multarum quibus prseerat civilatum
cberii, ante episcopatum genitis. Atqui Eucherii fi- rationem halmit. Sic enim scribit lib. u, cap. 20 :
lios constat ex Salviani verbis in epistola ad Euche- Euricus Gotltorumrex Victoriumducem super septem
rium, patre superstite, hoc est Sidonio vixdum civitatesprmposuit: qui protinus Arvernos adveniens,
puero, magistros ecclesiarum episcopos esse coe- D civitalem addere voluit. Nam discrimen hoc certum
pisse. Hos aulem fratres Sidonius episcopos fuisse Gregorii aevo, et inferiore, comitum atque ducum,
non signilicat. Alii ergo videntur. Ad Eucherii vero quod comes unius, dux mullarum civitatum reclor
filios referenda 79 pptius epistola Ceretii, Salo- erat, quae singulaesuos comiles haberent. Idein au-
nii et Verani episcoporum ad Leonem papam scripta, ctor lib. VIII, cap. 18 : Nicetius a comitatu Arverno
quaeexstat inter epistolas Leonis. Fuit postea et Sa- submolus ducatum a rege Cltildebertoexpetiit ; et sic
lonius alter episcopus Genavcnsis, qui Lugdunensi in urbe Arverna, Ruthena atque Ucelica dux ordina-
concilio Guntramni regis lemporibtis subscripsit, lus est; et lib. ix, cap. 7 : Ennodius cum ducatum
centum circiter annis post Sidonium. urbium Turonicmalque Pictavm minislraret, adhuc et
b Fratris nomen addunt libri fere omnes : et fra- ViciJuliensis atque Benarnmurbium principatum ac-
trem appellal Sidonius .Volusianum non solum in cipit: sed eumibus comitibusTuronicm alque Pictavat
hac epislola, verum etiam in 18, lib. iv. Hnic autem urbis ad regem Childeberlum, oblinuerunt eum a tt
miltit epitapbium S. Abrahae, Persae quidem ottu, removeri.Gradus igitur quidam a comitalu ad duca-
sed qui S. Cyrici abbas fuerat in suburbano Arver- lum. Fortunatus Sigoaldo comiti:
uorum monasterio, ut auctor est in ejus VitaGrego-
rius Turon. et lib. n Hisi., 21. Rex Childebertuscrescenste crescere coga ,
«Quem Sidonius comitem, Gregorius Turonensis Quiutododat comitis,det tibi jura ducis.
PATEOL.LVIII. 19
 »581 SiDONII APOLLINARlS /;53
culari patronutn, jure ecclesiaslico filium, 208 A J <fampatriamingrederis,sed de qna decidit Adam,
ut a satis Jam potes c ad fontemftuminisrre tui.
excolo ut cliens, pater diligo. Qui doctiit,
Ecce, ut injunxeras, quaerestahtsepnttojusta per-
quae sibi aut qualis erga famulos Christi cura fer- si vlcissim cafitatis imperiis ffatres,
veret, cum lorum circa decumbenlis anlistitis, non solvimus; sed
commililories oi>seqnirfecet, ad vicem quaeso
dignitatem minus quam membra curvatus, ac supra amicos,
vultum propinqua morte pallentera, dolore concolor tuquoque, qiiiiras emines institulis, disciputos ejus
facius, quid viro vellel lacrymis indicibus ostende- aggredere sofari; fluciuanlemque regufam fratftint
d
rct. Et quia sibi maximas humandi funeris parlcs destitutorum, secundttm statufa Lirinensium pa-
ti um, vel Grinincensium festinus informa": cujns
ipse praeripuit, lotum apparalum supercurrentis
impendii quod fuuerando sacerdoti competeret, im- disciplirtaesi qui rebelles, ipsecastiga; si qui seqna-
partiens; saltem ad obsequium, quae remanserunt, ces, ipsc cnllaiida. Praeposilus iflis quidem videlur
verba conferimus, nihil aliud exaraturi styli scal- sanclus Auxariius, qui vif, ut hosii, pluscufutiijuslo
ct corpore infirmus, et vefecundus ingenio, eoque-
pentis impressu, quam teslimonium muttiaedilectio-
nis. Caeterumviri mores, gesta, virtutes, indignis- parendi quarri imperandi prornptior, exigit te fogari,
sime meorum dictorum ponderabunlur. ut luo ipse sub niagisterio nioffatsierirmagistef acce-
Abrahamsanciismeritosociandepatrdnis, B dat: et si quis 210 ',mm de junoribus spreveril
Quos tibi collegasdicerenoit trepidem. tanquam imperilum Vel pusillanimem, per te' niium
Nams c praecedunt,- u(moxtaineriipsesequarc: sentiat utrumque non impune coiilemni. Quid multa?
Dat parlemregnip rtio mariyrii,
Nalusad Euphratem, proClirisloergastnlapassus, vis ut paucis quid velim agnoscas? qiusso ut abbas
Et quinquemialivinculalaxa lame; sit fratfer Auxanius supra congregationem,e lu vero
b
Elapsus regi trurulento Susidis orae,
Occiduumproperassoltisadusquesolum. el supraabbatem. Vale.
Sed confessorenivirtutumsigriaseqtiiintiir: EPisfotA XVIII.
Spirilibusquemalisfers, fugitive,lugam.
Quaquevenis, Lemurumse clamal redere lurba: Sidoniut Constantiotuo salulem.
Daembnas ffe jobes exsnl in exsilium.
Expeteriscunclis,nec te capit amliilusnllus : f A te principium, tibi desinet : nain petilum nii-
Est tibi delatusplus onerosusItonor. srffiusopus, raptim relectis exemplaribus; quae ob
209 ftofaulebsrefugis,Byzantinosque Iragores,
Irocin manus pauca venerunt, quia inthi nihil de li-
AtquesagitttferomoeniafractaTito.
MurusAlexandrile non tenet, Antiochique; Irrlli hujusce conscripiione meditanti, hactenus in-
Spernis ElisseaeByrsica tecta donius.
Rura paludicolse temnis popttlosaKa ennae, custodiia nequeunt inveniri. Sane isla pauca, quae
El qua' lanigerode suenomen habenl. qtiidem et levia sunt, celeriter absolvi; t|uanquani
Angulus iste placct,paupertinusque recessus,
Et casa cui cumioculminapressaforent. X ineitattis senielaniinus necdum scriplurire desineret;
/Editicashicipse Deovenerabiletemplum, servans hoc sedulo genus temperameiiti, utepistola-
Ispe Dei templum cof pore facte pritis.
Finiti cursusisiicvitatqueviaeque, ruitf noii produceretur lexlus, si numerus breviare-
Sttdorisuperestduplacoronatuo. tiif; Pafitef ei censni librum, quem lector delicatis-
Jam te circumstantparadisimilliasacri,
Abrahamjamte comperegrirtus habel. sirricfsdesiderares, et satis babilem, nec parum ex-
Inde est quod in legibus Vesogotbicis dux provinciae 'Devotus Dominovixislicorde fideli,
difiitur comes civitatis; el quod a divinofum officiO- Presbylftrioflieiuiosub pietate gerens.
rum scfiptoribus comparantuf cum coniiltbus epi- Larguspauperibus,dives libi, carus amicis,
sin- Divinaelegis jussa verendacolens.
scopi, cum ducibus arcliiepiscopi; quia episcopi Et felixtaiitOlaaduittcUmulatushonore,
gularum erant civitalum, archiepiscopi lotius pro- Perpeluis meritojam fruilurebonis.
vinciae.
* De Viclorio multa passim scribit Gregofius,qnae
docent illtim non semper sui similera fuisse : quippe d Ita veteres plerique: quod reclius cst quam Grin-
qui propter libidinem ab Arvernis profugus, Romae nicensium. Alcimus Aviius epistola 65 ad Maximuui
tandem ob eadetii flagitii lapidibus obrutus vitam fi- episcopum : Nam monasteriis Grinincensibusoccupa-
niit. Hoc enim de eo narrat loco supra scripio. At tut al.quandiu jam habiluculocivilalisabfueram.Erant
libro de gloria Confessorum cap. 53, Viciorium ait, n eniin Grinincenses monacbi in Viennensiumdioecesi,
cum apud Ricomagumnostramad S. Amabilislipsana quorum mentio in Vita B. Clari abbalis Vieiinensis:
preces fundere detrectaret, divino miraculo conipul- et-i vulgata exemplaria Grimanenses inendosc appel-
sum obtemperassc. lant, pro Griniacenses.Primisautem illis saeculis,ante
, b in
Regi Persarum. De regum Persarum Cbiislia- receptam S. Benedicti regulam, singulorum ferme
nos per.-ecutione, quam exorsi sunt Isdigerles et eosnobiorurapropriaeerant le^es et statuia.
Vararanes, scribit inter caeteros Theodoretus lib. v ' Non ul primarius abbas sit ipse, yed ul curet
Hist., cap, 38. Auxanio abbati ab omnibus pareri. Quod enini hic
80 c Euphratis, Abraham enim Persa eral, na- rursuni vir doctus abbalum duos gradus facil, ut alii
tus ad Eupnratem. Beatorum autem sedes significat, sint primarii, alii secundarii; non minus absurdum
alludensad paradisura Edem, ex quo fluere Euphra- est quam quod supra de printi et seeundiordinis epi-
tein produnt sacraeLilierae. CaeterumAbrahaehujus scopis reftttavimus. Erat qnidem in monasterits sub
epitaphio akerum altexatn, nondum opinor edilum, abbate inferioris gradus praepositus : sed Sidonius
Augusti presbyteri, quod in S. Hagnesbasilka Rqmae Auxanium monachis abbatem pratfectum vult intel-
olim descriptum retinet codex S. Mari.eVirdunensis. ligi, non praepositum.
EPITAPHIUM AUGUSTI PBESBVTERI. ' Pfima omnium epistola qua opus dedicavii, luit
Hoc, Auguste,quidem,lumulotua membrategunlur, adt Constantiwn: baee item ad eutndem. Finis hic
Sed nnnqaammeftttmi parvnlaclsudk hwm» igittir editionis Constantianae, quae septem laniuu
Corpushabet tellus, animairtcotfestiuregaa. libros contpiexa est; reliqui duo qui sequuulur,
Slcsedes^ropriassinjjularite tenent seoisitii postca singuli sunt adjecti.
589 EPISTOLARUMLIB. VIII. 59<j
cusabilem fore; si, quoniam le sensuum structura-. t\ iis moribus hominum esse censuram. Nam ul limidi
rumque levilas poterat offendere, membranarum me temerarium, ita constantes liberura appellant. ln-
certe fascibus minus onerarere. Commendo igitur ter quae ipse decerno, satis illius jaeere personam,
varios judicio tuo nostri pecioris motus; miuime cujus necesse est latere sententiam. Ad propositum
ignarus, quod ita mens pateat in libro, a veluli vut- redeo. Intereatu si quid a. lectionis sacraeconlinua-
tus in speculo. Dictavienim quaepiamhortando, lau- tione respiras, his licebit naeniisavocere. Nec faciet
dando plurima, aliqua suadendo, mcerendo pauca, materia, ut immensa, faslidium: quia cum singula;
joc.mdoquenonnulia. Et si me uspiain lectitavisti in causaesingulis ferme epistolis finiantur, cito cognitis
aliquos concitatiorem, 211 scias, volo, Christi in quaeoculum intenderis, ante legere cessabis quam
dextera opitulante, me nunquam toleraturum animi lecturire desistas. Vale.
servitutem, compertissimum tenens bipartitam super
a Affineest iliud Democriti, iv p.iv roi; etabnzpoti fikiirtztxi.Speculum cordis hominum verba sunt, ait
b tn; o-^ewf,iv Serai; bptkiati b ini foyji; yjxptxxznp Cassiodorus Senalor lib. vi Variar 9.

LIBER OCTrfVUS.
212 EPISTOLAPRIMA. j3 nihin ex hisce nietuendum est, aut per omnia oronino
Sidonius a Pelronio suo salutem. conticesccndum. Vale.
Tu quidem pulchre : mos hic tuus ; et persevera, EPISTOLA II.
viromnium bonorumquiuspiam degunt, laudedignis- Sidoniusb Joanni suo salutem.
sime, quod amicorum glorise, sicubi locus, lenocina- Credidi me, vir peritissime, nefas in studia com-
ris. Hinc est quod etiam scrinia Arverna petis even- millere, si distulissem prosequi laudibus quod abo-
tilari: ctii sufficere suspicabamur, si quid superiore leri lu litteras distulisti; quarum quodammodo jam
vulgatu prolulissemus. Itaque morem geremus in- sepultarum susciiator, faulor, assertor, roncelebra-
junctis, aclionem (amen styli ealenus prorogaiuri, ris; teque per Gallias uno magisiro 214 SI1Uliac
213 ut epistolarum seriem, nimirum a priinordio tempestate bellorum Latina tenuerunt ora poituin,
vulumiuis inchoatarum, in extimo fine parvi adhuc cwn pertulerint arma naufragiuin. Debent igitur vel
numeri summa protendat, opus videlicet explicitum aequasvi,vel posleri nostri, universatim fervenlibus
quodaiuquasi marginis sui limbocoronalura. Sed plus votis alterum te ut Demoslhenem, alterum ut Tul-
cavendum est ne sera proplerjam propalati augmenta liuui, nunc staiuis, si liceat, consecrare, nunc ima-
volumiiiis, in aliquos forsitan incidamus vitupero- ginibus : qui te docente formati institutique jaiu sinu
ncs, quorum fugere linguas cole livoris naturalitus G in mcdio sic gentis invictae, quod tamen aliente, ta-
acuminatas, nec Demosthenis quidem, Ciceronisque lium vetuslorum signa retinebunt. Nam jam reuioiis
stnteniiae artifices, et eloquia fabra potuere : quorUrn gradibus dignitatum, per quas solebat ultimo a quo-
anterior orator Demadein, cilerior Antonium lolera- que sumniHs quisque discerni, solum erit posthac
vere derogatores : qui lividi cum fuerint malitiaecla- nobilitatis indicium litteras nosse. Nos vero, caete-
rae, diciionisobscurac,tamen ad notitiam posterorum ros, supra doclrinae luae beneficia constringunt:
per odia virluium decurrerunt. Sed quia horlaris, quibus aliquid scribcre assuetis, quodque venturi le-
repetitis laxemus vela turbinibus: et qui veluti maria gere possint elaborantibus, saltem de tua schola seu
transmisimus, boc qua-i stagnum pernavigemus.Nam magisterio,competensleciorumturba proveniet. Vale.
satis Iiabeodeliberalum, sicut adhibendam inconscri- EPISTOLA 111.
plione diligentiam, ita tenendam in editione consian- Sidonius c Leonisuo salulem.
tiam. Demumveromediumnihil est.Namqueaut mini- Apollonii Pythaghorici vitam, non ut Nicomaclms
81 a Viro illustri, Arelalensi togato, ut dicium. operae testimonia in antiquis veterum auctorum co-
est ad epist. 1, lib. v. Ejus rogatu liber hic post su- dicibus obvia sunl: sed quod ad conjecturam no-
periores editus est. slram (irmandam, Sidoni.iquelocum facere videtur,
b Doclori, ut videttir, grammalico in aliqua urbe plurima exslant T. Livii exemplaria, in quibus Ni-
Galliae: qualis et Eusebius, sed philosophiaeprofes- comachum et Victorianumeamdem operam T. Livio
sor, lil>.iti, epist. 1, et Lampridius rhetor Burdega- impendisse adnotalum est, his verbis: Nicomachus
lensis lil>.IX,epist. 13. D dexter V. C. emendaviad exemplumparentis mei Cle-
i Eurici rejiis consiliario : de quo ad epist. 22, mentiani,ab Urbe condila. ViclorianusV. C. emenda-
lib. iv, Pelieralis a Sidonio exscribi sibi volumen bam domnis Symmachis: et alio loco, Emendavi Ni-
Pbiloslrati dc vila ApolloniiTyanei. Hillit Sidonius, comachusFlavianm V. C. prmfectusttrbi apud Hen-
simulque indicat unde exscriptura sit : nitniriun e nam, ab Urbe condita. ViclorianusV. C. emendabam
codice quem Viciorianusrecognorat: el hoc amplius domnisSymmachis. Duo igittir Nicomaclii cum fuis-
addit, Victorianume Nicomachianligrapho et emen- sent, ideo fortasse Sidonius, ne ambigi posset, semo-
daiione, Nicomachum a Philostrati ipsius aulogra- ris notam adjecit. Victorianusautem pro Symuiacliis
plio exscripsisse. Nicomachus ergo e.t Victoriamis Livium emendarat, ut Sidonius pro Leone Pbilostra-
nomina sunt, nonauctorum gui ApolloniiViiam scri- lum hoc loco, el pro Ruricio Heptateuclium lib. v,
pserinl, neque scribarum antiquariorum, sed claris- epist. 15, et Q. Symmachus Livium eumdem pro
timoruin virorum, qui ab antiquariis mendose scripla Valeriano lib. ix, epist. 13. Munus, inquit, totius
jper otitun et animi gralia castigabant. Cujusraodi Liviani operis quod spopondi, etiam nunc diliqentia
Mi SIDONHAPOLLINARie 592
scnior e Philostrati, sed ul Tascius Victorianus e Ni- Aambienlem; cupidum scientiae, contmentcm pecu-
'comachi schedio exscripsit, quia jusseras, misi : niae; inter epulas abstemium, inler purpuratos lin-
miam, dum parere festino, celeriter ejecit in tumul- tealum, inter alabastra censorittm : concretum, lii-
iuarium exemplar, turbida et a praeceps et opica spidum, hirsutum, in medio nationum delibutarum,
translatio. Neque mihi rem credito diuturnius ela- atque inler satrapas regum tiaralorum myrrhatos,
boratam vitio verlas. Nam dum me tenuil inclusum pumicatos, malobalratos venerabili squalore pretio-
inorab mcenium Livianorum (cujus incommodi fi- sum : cumque proprio nihil esui aut indutui de pe-
nem, posl opein Christi, tibi 215 debeo), non va- cude conferret, regnis ob hoc, quae pererravit, non
lebat curis animus aeger, saliim saltuatim tradenda tam suspicioniquam fuisse suspectui; et fortuna re-
percurrere, nunc per nocturna suspiria, nunc per gum sibi in omnibus obsecundante, illa tantum be-
diurna officia distractus. Ad lioc et cum me defali- neficia poscentem, quae mage sit suetus oblata prac-
gatum ab excubiis ad diversorium crepusculascens stare quam sumere. Quid multis ? Si vera metimur
hora revocaverat, vix dabatur luminibus inflexispar- aestimamusque,fors fuat an philosophi viiaescripior
vula quies. Nam fragor illico qucm movebanl vici- aequalis majorum temporibus accesserit, certe par
nantes impluvio cubiculimei duaequaepiamGethides saeculomeo per te lector obvenit. Vale.
anus, quibus nihil unquam litigiosius, bibacius, vo- 1) EPISTOLA IV.
uacius erit. Sane cum primum reduci aliquid olii Sidonius e Consentiosuo salutem.
fuit, impolitum hunc semicrudumque, ei, ut aiunt, Unquamne nos Dei nutu, domine major, una vi-
c lanquam musteum librum, plus desiderii tui quam debit ille ager tuus Octavianus, nec tnus tanlum,
officiimei memor obtuli. Quocirca sepone tantisper quanlum amicorum? Qui civilati, fluvio, mari proxi-
Pythicas lauros Hippocrenemque, e illos carminum mus, hospites epulis, le pascit 217 hospitibus.
modos tibi uni tantum penitissime familiares; qui ta- Praeter haec, oculis intuentium situ decorus: primore
men doctis, ut es ipse, personis non tam fonte quam loco, quod domicilium parietibus atloiiitur, ad con-
fronte sudanlur. Suspende perorandi illud quoque cinentiam scilicet arcbitectonicam fabre locatis : tum
celeberrimum flumen, quod non solum genlilitium, sacrario, porticibus ac thermis conspicabilibus laie
sed domesticum libi, quodque in tuum pectus per coruscans: ad lioc agris, aquisque, vinetis atquc
succiduas aelates ab alavo Frontone transfunditur. olivetis, vestibulo, campo, colle amcenissimus.Jam
Sepone pauxillulumconclamatissimasdeclamationes, super penum, vel supellectilem copiosam, thesauris
quas d oris regii vice conficis : quibus ipse rex incly- bibliotliecalibus large refertus : ubi ipse dura non
tus modo corda terrificat gentium transmarinarum; minus stylo quam vomeri incumbis, difficile discer-
modo de superiore cum barbaris ad Vachalim tre- G nitur domini plus ne sit cultum rus, an ingenium.
mentibus foedusvictor innodat; modo per promotae Hictu igitur (quantum recordor) citos iambos, ele-
limitem sorlis, ut populos sub armis, sic frenat gos acutos, ac rotundatos hendecasyllabos, et cae-
arma sub legibus. Exuere utcunque continuatissimis tera carmina musicos flores tliymumque redolentia,
curis, et otium tuum molibus aulicis moiibusque nunc Narbonensibus cantitanda, nunc Biterrensibus,
furare. Historiam flagiiatam tunc recoghosces op- ambigendum celerius an pulchrius elucubrasli, apud
porlune 216 competenterque, si cum Tyaneono- aequaevosgratiam tuam, famam apud posteros am-
stro, nunc ad Caucasum Indumque, nunc ad ^Etbio- pliaturus. Certe quoties mihi lui versus a medita-
pum gymnosophistas lndorumque bracmanas, totus tionis incude, tanquam adhuc calidi, deferebantur,
lectioni vacans, el ipse quodammodo peregrinere. sic videbatur, qui et si non bene scribo, bene judico.
Lege virum, fideicatholicaepace praefala, in plurimis Sed quod fatendum est lalibus studiis anterior aetas
siniilem tui, id est a divitibus ambitum, nec divitias juste vacabat, seu quod est verius, occupabalur:
emendationismoratur. Non enim existimabant viri strum hoc post Arvernorum deditionem relegaius a
docti se officio perfunctos, cum ex codicibussuis li- Gothis Sidonius, Leonis potissimum opera liberattim
brum amico exscribendum curarent, nisi eum opera se profitetur.
sua quam emendatissimum redderent. c Recentem et incoctum, instar musti. Plinii ju-
a Exscriptio. Sic lib. ix, epist. 10",de exemplari- nioris exemplo, qui musteum
quoque librum dixerai,
bus epistolarum suarum : raptim coactimquetransla- iib. VIII,epist. 21, mustaceum Velius Longus. Sic
tor feslims exscripsi; lib. ix, epist. 11, copia transfe- & musteum caseum Plinius alter, lib. n llistor., 42; et
rendi; et Ruricius episi. 8 ad Sidonium nostrum : mustea pyra, musteum succinum, aliis locis.
Codicemnamque,quem de ftatte meo Leontiome te- d Leo cnim velut quaestor erat Eurici. Quaestor
cipere jusseralis, transtulisse me fateor; hoc est, ut aulem os principis. Gentes Transmarinae hoc loco
ipse post loquitur, exemplasse.Vel hic porro locus, sunt Vandali, qui in Africa mari lantum a Gothorum
<et alter g2 epist. 12, pib. iv, de Menandri Epi- Septimania divisi. Barbari ad Vachalim, Franci no-
ireponte quem legehat, Sidonium linguaeGraecaepe- stri: ut carmiue 12.
ritum fuisse probant, eosque redarguunt qui contra DetonsusVachalimbibat Sieamber.
sentiunt. Promotae sorlis limes ad imperii Romani fine?
* Livia, castellum in finibus provinciaeNarbonen- referendus est, in quos pervaserat Euricus; ut supra
sis, liaud proculCarcassione, ut ex Aimoino colligi- dictum ex Ennodio.
tur lib. ii TranslationisS. Vincentii, cap. 4. Idem e Narbonensi, viro genere et iitteris clarissimo,
etiam docet Tabula itineraria Peulingeri, quaeCar- Consentiisenioris filio, ut reor. Nam duo ejus nonn-
cassionem inter ac Narbonem Iocat,lsed Livianam nisfuertint, ttt cstin epist. 15 ad Gelasium, lib. ix,
/wminttt, duodecimoa Carcassiouemtlliario. Atf ca- De eodem plura etiam in Narbone.
595 EPISTOLARUMLIB. VIII. 594
modo tempus estseria legi, seria scribi, deque per- > A gloria aequipari; idem tamen nunquam se satis duxit
pelua vita potius quam memoria cogitari, nimiumque in utriusque arlis arce compositum, priusquam ve-
meminisse, nostra post mortein non opuscula, sed stri Arpinatis testimonio caeteris mortalibus antefer-
opera pensanda. Quae quidem ad praesens non ita retur. Quod mihi quoque, si parva magnis compo-
loquor, quasi lu non utraque laudanda conficias: aut nere licet, secundum modulum meum, quanquam
si adhuc durat in sermone laetitia, non custodiatur dissimillimo, similiteraccessit. Quaesuper cuuctos te
in actione censura : sed ut qui Cbristo favente clam quamprimum decuit agnoscere, quia tibi est lam
sanctus es, jam 218 Palam religiosa veneraudus gloria mea quam verecundia plurimum curae. b Fla-
jugo salubri colla pariter et corda subdare : invigilet vius Nicetius, vir ortu clarissimus, privilegio specta-
coelestibuslingua praeconiis,anima sententiis, dextra bilis, merito illustris, et hominum -patriae nostrae
donariis, praecipuetamen dextra donariis; quia quid- prudenlia peritiaque juxta maximus, praeconio,quan-
quid ecclesiis spargis, libi colligis: ad cujus exerci- tum comperi, immenso praeseniisopusculi volumina
tia virtulis illud vel principaliter le polerit accen- extollit; insuper praedicans quod plurimos juvenum
dere, quod inler opesquaslibet posili (quaebona stul- nec senum paucos, vario genere dictandi militandi-
tis falso vocantur) si quid agimus, nostrura; si quid que, quippe adhuc aevoviridis, ipse sim supergres-
habemus, alienum est. Vale. B sus. Equidem in quantum fieri praeter jactantiam
EPISTOLA V, potest, gaudeo de praestantissimi viri auctoritate, si
Sidoniut Forlunali suo saluterii. certus esf; amore, si fallitur: licel quis provocatus
nunc ad facta majorum, non inertissimus, quis quo-
Ibis et tu in paginas nostras, amicitiae columen
que ad verba non infantissimus erit? Namque
Fortunalis, lbericarum decus illustre regionum. Ne-
220 virtutes artium istarum saeculis potius priscis
que euim tibi familiaritas tam parva cum litieris, ul
saeculorum rector irtgemiit; quae per aelatem mundi
per has ipsas de te te
aliquid post superesse non de-
lassalis veluti seminibus, emedul-
ceat. Vivet ilicet, vivet in posterum nominis tui jam senescentis,
Nam si nostris re- latae, parum aliquid hoc tempore in quibuscunque,
gloria. qua qualitercumque gralia, id in paucis mirandum ac memorabile osten-
fides charlulis sciat aetas volo atque
verenlia, inest, po- tant.
Hujtis lamen ego, et si studiorum omnium
sturaa, nihil tua fide firmius, forma pulchrius, sen- est litterarumque, qui personam semper exco-
tentia justius, patientia toterantius, colloquiojocun- caput
vereor sententiam, supra quam veriias habet, af-
dius. Illud quoque supra caetera agnoscet, praeconia lui,
ie-
laudibus luis ex votorum contrarietate venisse. Nam fectuponderaiioreprolatam.Nequeob hocinficias
ul eminentius rim, me saepeluculentisejusaciionibus astitisse. Qua>
prope esi, censeatur, quod probave- C rum me
runt te adversa constantem, quam si celarent se- (et si mutuum reddere videor) vel ex pari»
cunda felicem. Vale. cuisimque fieri memorem fas est. Audivi eum adole-
scens, aique adhuc nuper ex pucro, cum <pater meus
219 EPISTOLA VI. praefectuspraelorioGallicanis tribunalibuspraesideret:
a
Sidonius Nammatio suo salutem. sub cujus videlicet magistratu, d consul Asterius.
C. Caesarem dictatorem, quo ferunt nullum rem anni sui fores votivum irabeatus aperuerat. Adhaere-
militarem ducalius admi/iistrasse, studia dictandi le- bam sellaecuruli, et si non lalens pef ordinem, cerle
ctitandique sibi mtituo vindicavere. Et licet in per- non sedens per astalem : mixiusque turmaee censua.
sona unius ejusdemque tempore suo principis viri, lium penulatorum, f proxime consuli proximis eram,
castrensis, oratoriaequescienliaecura certaveritferme llaque ut oriraum brevi s neracta nec brevis spor-

» Non liquet an hic sit Namalius, consocer Ruri- pater Sidonii Galliarum soliditati
ad ct praefuisse, lib. v,
cii, quem Cerauniam ejus conjugem exstant ali- epist. 9 ad Aquilinum. Hinc praeterea ducilur epocba
quot epistolaeRuricii ejusdem. aetatis Sidonii, qui se per id tempus adolescenliam
b Lugdunensis, ex advocato sedis praetorianae et ingressum significat.
assessore, vir speciabilis. Tres autem honoratorum d Turcius Rufius Asierius, cum Protogene consul
gradus in uno distinxit, clarissimatum, speciabilita- anno, ut jam dixi, 449. De eo nonnulla observavi-
tem, iltusiratum : de quilms Cassiodorus Variarum D J mus ad Ennodium. Nunc addendum est Asterium ,
lih. vi et vii. Ita in edicto Hunerici regis apud Victo- tesle Idatio, magistrum utriusque militiae ante con-
rem Uticensemlib. iu designantur illustres, specla- sulatum fmsse. Sic enim de illo scribit sub annum
bili-s, senatores, hoc est clarissimi. Et e Iriplici judi- 440 : Asteriusdux ulriusque militimad Hispanias mis-
cnm gradu provinciales rectores clarissimi erant, vi- sus Tarraconensium cmdil multitudinemBacaudarum.
carii majorum dioecesum speclabiles, praefecli prae- ' Censuales enim penulis uti jussi, ut caeteri offi-
torio illustres. Nicelium itaque clarissimuro fecerat ciales. Cod. Theodos. de habitu quo utioportet iutra
ortu-i senatorius : speciabilem diuturnae advocationis urbem.
praetorianaeprivilegium, ex Novella Valentiniani de f ln edilione Labbei, proximis consuti proximus
posiulando,quaeadvocatis post 15 annos jus concedit etam.
virariae dignitalis. lllustrem denique merita redde- « Solemnia munera, quaespargi autmitti solebant
bant.
c Patris sui nomen Sidonius nusquam prodit. Prae- in auspiciisjconsulatus,et aliorum magislratuum. Tre-
bellitts Pollio de sportula Gallieni: Matronas ad con-
fectum praetorio Galliarum fuisse anno 448 declarat tulatum suum rogavit iisdemquemanum tibi osculanti-
83 Asierii cotisulatus, qui nomen dedit anno bus quaternos aureostui nominis dedit. Symmachus
44-9. Ob hanc ergo praefecturam praefectorio patre lib. ix, epist. ullima : Sportulam consulalus mei et
iiaius ab Arvando dictus Sidotiius, lib. i, epist. 7, et amicitim nosirm el honori tuo debeo. Hanc in sotido
595 SIDONIIAPOLLINARIS 598
tula, a daiiquc fasti, acclamalum est ab omni GalliaeA ratd proquintata: cujus peremptoriis abolita rubricis
coetu prnnoribus advocatorum, ut festivitate praeven- lis omnis in sextum tracta quinquennium terminabn-
tas horas apielucanas, quae diem serum cum silentio tur. Hanc intra Gallias e ante nescitam primus quem
b
praeslolarenlur, congrua meritorum fascium laude loquimur, orator indidit prosecutionibus, edidit tri-
honeslarent. Nicetium prolinus circumspexere con- burialibus, prodidit partibus, addidit titulis, frequente
specti: qui non sensim singulaiimqUe, sed tumultua- conventu, rarosedente, paucis sententiis, multis tau-
tim petitus ct cunctim, cum quodam prologo pudoris - dibus. Praeter ista , per alias vices doctrinam iltius
vultum modeste demissus irrubuit. Atque ob hoc itli (quomorecitiushomo discitur) inobservatus inspexi,
maximum sophos non etoqueiuia prius 2211uam tunc cum, quae regit provincias fascibus, Nicetiano
verecundia dedit. Dixit disposite, graviter, ardenler, regeretur praefectura consilio. Qtiid multa ? Nil quod
magna acrimonia , majore facundia, maxima disci- non meum vellem, nil quod non admirarer, audivi.
viro sita, laetor ad
plina; et illam Sarranis ebriam succis inter crepitan- Propter quae omnia bona in
tia segmenta palmatam plus picla oralione, plus au- puncta censoris omnium voce concelebrati. Grandi-
rea convenustavit. Per ipsum fere tempus, ut decem- ter enim stia in utramvis de me opinionem sententia
viraliter loquar, c lex de praescriptione tricennii fue- valet: quae, sif vera comperimus, tantum mihi esl

b Hujus moris pubtice laudandorum consulum ca-

misi, oivins ut benigno animo soiemnta officii mei B
libamenlq suscipias. De Justini quoque Augusti con- lendis Januarii, quibus magistralum inibant , testes
sulatu Corippus Iib. IV: sunt panegyrici consulares uliaque lingua tuin versa,
tum soluta oratione dicli a Mamertino, Libanio,
Donacalendarumquorumest ea cura parabant Themistio , Claudiano , Sidonio. Dixit et Aogustinus
Olficia,et turmis implent felicibusaulam. in consulatu Bnutonis , ut narrat ipse lib. in conlra
Convectantrutitum sportisquecapacibusaurum. Petiiianum, 25 : Cum ego Mediolanum anie Bauio-
nemconsulemvenerim, eique calendisJanuariis laudcin
Abhis cnim sportis nomen. Glossaenostrae: Sporiula, in convenlu conspectuquehominum, pro mea lunc rhe-
xx iv tncvpiStSi&bp.eva %lvtu. toriea ptvfessione tteitfiverim.
a Tabellee opinor eburneas Conenlis nominibus c Ea est novfilla Valeniinjanj, de 30 annoruni prac-
iusculptae, quas in auspicjis consulatns dari solitas scriptione omnibus causis opponenda, quaeascriptaiu
indicac Claudianus lib. m de laudibus Stiliconis : habet hiijus anni notam. ln qua praeiisse sibi dicit
legem Theodosii patris sui, hoc est, ul doctissimus
Tumvirides pardos, et caeleracolligit Atistri
Cujacjus Observationnm lib. xviu, cap. 26, interpre-
Prodigia, immunesquesimul Laloniadenies tatur, Theodosii seniofis; ut ego sentio, junioris.
Qui secli ferro in labulis, auroquemicantes, Nam quod existimavit Cujacius , patrem a Valenti-
Inscriptirulilum cselatoconsule nomen,
niano dici Theodosium minorem non posse, id fri-
Per prpceres et yulguseaot,
volum cerle est : cnm eumdem ipsum sine coniro-
Ad proceres nimirum et amicos miitebantur, in vul- n versia patrem etian) voeet, lum novella 12, De epi-
eus spargebantur. Ut fasti auteaa ctim snorlula tioe scopalijudicio :lum altera : Dereddilojurearmorum,
loco, sic bb. i cod. Tlieodos. deexpensisludonin), quic perperam ncc sola ediia est inler Theodosianas;
diptycba cum sportiilis conjuogunlur : itemque apud .•ocerum vitlelicei aucioremque jmperii sui; ut vicis-
Symmachum eburnei pngrHares aui diptyclium ebur- siui Theodosius idem Valentinianum filium appell.u
neum cumapopliorelis vel canislellis argenleis, iil est novella 1 et 1. Rursum dominum appellat Theodo-
sporuulis, lib. u, epist. 81, <t li», ix, episi. 109, et sium, non divufli,quemadmodumnondum divum Honoriimi,
aliis locis. Quare eodem spec|are 84 credide- quia Theoclnsiusjunior e vivis excesserai.
rim : atque in diptyctiis illis insculpla fuisse nomina At novella 12 , ubi ai't exempiam illa Theodosii lcge
consulum atiorumvemagistratuum qui solemnes spor- aeiatem pupiltarem, divae memoriae Theodosium in-
tulas dabanl. Naro diplycbuni tiujus gcneris elmr- digtat; quippe biennio jam anle defunctum. Porro
neum insigoe videre est in monasterio Competidiensi, lex illa TheoiJosii iiiinorisin utrnque codice dcscripta
cum inscriptione, quaesenatui oblatum docet olini est: /. unica, cocf.Theod. de actionibus-certo temp.
fuisse a Philnxeno consule orientali anno 520. Sic fin. el 1. 3, cod. de prmscripl. 30 annorum. In qua cl
enim se habet:Ft. THEODORUS FILOXENUS SOTERICUScadefli «si pupillaris aejatis exceptio, et omtiibns
FILOXENUS VIBIIXIIST.COM.DOJWEST. EXMAGISTRO M. prorsus actionibus opposila praescriptio. Singula de
PEUTlJRACIA ET CONSUl, ORD1NAR, nique cum Valentiniani novella consentiunt : iicel
vox omnia,desideretiir, quae, ni fallor.si novellaetan-
Tovzixb S&piov T>i<70»»i lum verba speclent^ir, requirenda non esl: et tamen
ytpovaitx in Tbeodosiana lege integra esse potuit, cujus exigua
"Xrctxro;victkptyjiiiv
-rrpoatfipta*tX^svof.
D est porlio quae restai. Tlieodosii vero magni de prac-
Doctocataque rnuuuslioc seaaluj scrjptione 30 aniiorum 86 lexnulla memoratur ;
Consulcreatus«BeroPiiiloxenus et nullam fuisse satis probat ipsa Tlieodosii jiinior s
cocstiuilio, inqua se primum (quod tanti viri acumen
85 Ex hoc eiiarn genere calculi ebtu^ei, in qul- fugisse mirum csi) liujus praescriplionis aucioreui
bus conscripta proconsulum Africae iioniiiia fuisse aperte sjgnificat.
dpcet Pro^per, aut quisquis auctor jest librorum de d Promulgata. Mamertus Claudianus Sidonio :
Prpmissionibus et PraediclionibusJDei:cujus in pero- Opusculum illud sine auctore proditum , et usqueqtia-
ratione operis haecsunt verba :{/n cQiculis,.inquit, quee proquiritalum. Vox ducta a Quiritibus.
eburneis riomina proconsulumconscripla Cartltagim in Non enim simul hanc legem tulerunt Theodosiuf
forocovam populo a prmtentijudice supcertis vocabu- et Valentinianus. Theodosius Constantinopoli tulit,
lis citdbanUtr; eter.at sotemnis dies atbj citatio. Hiqui cum interregnum esset in Occidente ob Joannis ty-
avaritiam supermites r.emp. fideliter egerani absque rannidem , Victore consule , a <|uo ad Asterwm, cu-
fiagitiisfacinoribusque, eliam absentes honorabantur. jus anno lex dataest Galls a Valentiniano, anni fluxe
Eos vero quosrapacitas vicerat, populus conviciissibi* rant 25. Non ergo Irustra est quod aii, inira Gallias
lisque notabat. Mosmemorabilis , ,et q.ui facere vjde- ante nescitam.
tur ad legem 402 Cod, de oflicio rectoris provinciae. f In aliqnibus edit., veram
K97 EPISTOLABPM IJB, VIII. 598
favens securitati, quanlum fjer,el adyersa fornjjdjni.,;B trnculentior. InjprovMnsaggr^itnrjprieyisjiselabi-
De caeteroOxumapud me stat con$tituiumque; pro.nt tur, spernit gbjectps, sternit jncautos, Si s.equatur,
rem ex asse cognovero, vel silentip me lora laxare, jntercjpit; si fugiat, evadit. Ad boe fcemwl illqs
vel siringere frena garritui. Namque si supradjcti napfragia, nqn terrent. Est eis qusedam euni discri-
confirmor assensu, Athenis loquaciqr,; si mjnijs, minibus pelagi qon notitia solpm , sed familiariias.
Amyclis ipsis traciturnior ero, Sed de sod.iiji (jeque Plam quoniani jpsa, si qua tempeslas est, hinfi secu-
me satis dictum. Tu nunc inier ista pjd rergjn ? ros efficjt occtipandos; liinc prospici velat oecupa-
quas mihi ad vicem jiosse noq %%% jnjnuB coj^i. turos; in medjp flucluum, scopulorumque confrago-
Venaris? aedificas? rusticarisne? An horu.m aliqujd sorum , spe superventus laetipericlitantur. Praetercn
unum, an singuta vicissim, an pariter curjcja? S.edde priusquam de continenti in patriam vela laxantes
Vitruvio, sive Columella, seu alterutrum am,bp.sye hostico mordaces anchoras vado vellanl, mos esl re-
seclere, decentissime facis : potes enim ulrumqwe meattiris decimum quemque caprorum per aequales
more quo qui optimo, id est, te cnltor aliquis e primis et cruciarias pnenas, plus ob boc iristi, qtiod snper-
architectusque. Caeterum ul tibi de venatoris officio Stitioso ritu, necare; superque coilectam turbam pe-
quam minimum blandiaris maxinie injuugo. Namque riturorum mortis inlquitatem sorli aequitatedisper-
apros fruslra in venabnla vocas , quos canibus mise- B gere, Talibus eligunt votis, viciimis solvunt; et per
ricojrdissimis quibus abuoda.s, et quidem solus, «10- hujusmodi non tam sacrifieia purgati, quam sacrile-
yere potiusquam opmmoverecopsnesti. Esip,sil ja- gia polluti, religiosum putant caedisiafaustae perps-
dulgentia dignum, quod reformj.danteajjujj tui bestjjs tratores de capite capiivo magis exigere torm/jnta
appropinquare lerribil.ibys corpulenjlsnjie : illud quam prelja- Quamobrem metuo mulla, suspicor
ignoro quomodo excus.es, qupd eapreas p.ecutssiroum, yaria : quanquam uie ecpntrario ingenfja liorteiittir.
pariter et daraas j.n fugam prouos, jacentibus ani- Prinjum, qupd 224 vic.iprispopuli signa comitarjs;
mis, pectoribus erecUs.passibusraris, crebris Jatratj- dein gupd ipsapjentes yiros quos inter i«re censeris,
bus prosequuntur, Quapropier de reliquo fructuosius mjiius annuo Jipere fortuitis. Tertjo, qood pro Sflda-
retibus cassibusquc scrupeas rupes , alque opacandis Ijbps fide junctis , sedfi discretis , frequenter ipcu-
habilia lustris clu&orslatarius nemora circumvenis; tiuntettul» moernrem; quia promptigs de flctionibus
ac pudor si quis, temperas cursibus apertis qualere Jonginquis ambigepdisque sinjstra quaeque metus
campos, et insidiari lepusculis a Olarionensibus '; augurat. Sed dicas, npn esse taptum forte curanda
quos nec est tanti rarp te insectante b superaodos, qiiaeperhorresco. Idquidem verum est, sed nec hoo
copulis paiam duclis j#quietarj; nisi fortisan dum falsum, quod iis quos ampljus diligimus, plus lime-
libi ac patri noster Apollinaris intervenil, reciius (J mus. Unde nihilominus precor, oborturo Uii causa
fiet uj exerceantur. Exceptis jocis, fac sciain tan- sensibus nostris quamprimum prospero relatu exitne
dem,quid te, mjjd dpmnm circa. Sed ecce dum jaut angorern. Neque enim ex integro flecti nnquam ad
epislolan) quae diu garrit, claudere oplarem, subitus hoc possum, ut de peregrinamibus amicis (quippa
a Sanlonis nuntius; cum quo dum fui oblentu ali- qups bellica militarisque lessera terit) donec secunda
quid horarum serropcinanlerextrahjraus, constanlcr epgnoseo, non adversa formidem. Varronem Logisto-
asseveravit, uupei 223 vos classicum JQclasse ricum, sicut poposceras, etEusebium chrpuographum
cecinisse, afque inler officja nunc nautae, modo milj- misi, quorum si ad telima pervenerit, si ijnid inter
tis, lillpribus Oceanj CJiryiSinerrare cpm^a c Saxo- «xcubiales curas , utpote in castris , saltem sortito
num pandps myopajoijes, quprum quot remiges yide- vacabis, poteris, postquam arma dcterscris, ori quo-
ris, totidem le cer.nere putes ajrcbipirajas; ijasimnl que luo loquendi rubiginera submovere, Vale.
omnes imperaiit, pareni, docent, discunt Jatrp§inarj. EPISTOL4 VII.
Unde nunc etiam ut quamplfirimu.mcaveas., «cajisa Sidonius 4 Audacitm salutem.
successit maxima monendi. (iostis est omni hosje Ubinam se nunc velira dicas gentium ab&eonduqt
» Quae McOlario , Utiarus est Piirtio , insula in D nomen inde tiltori Saxonico natnm in Relgica II,
sinu Aquitanico, e regione Santomim, apud quos mjam etiam praeiervecli, per Nervicanum itemetAr-
^ammatius. moricanum tractum eadem licentia praedas egerunt.
b Sic omnino iegendum : non ut in vulgatis, supe- Quod praeter hanp indicat aJtera ad Lam-
epistplam
rando scopulis. Intelli»it euim copulas canum yen:i- pridium , et panegyncus Avili. Nmicquia Aquitaniae
ticorum.lnCapitiilisCaroti Magni,vocejam corrupta; II imminebani, res illis cum Gothis, quem victorem
Ut episcopi et abbates et abbatissm cuplas canum non populum appellat.
habeani, nec fatcones, nec accipitres. Copula est txkiai- d PraefectoUrbi sub Nepote : quod docuit nos in-
SMV : id est, inlerprete Suida, Ttkbxovyivo; irtpi zbv scriptio Romana urbani ponderis marmprei, parle
zptkynkov,vincuta colli. Ovidius : Copula delrahitur utraque notati, hoc modp.
canibus. Ilinc canes copulis juncti. AUDAXV. C.
c Hegesippuslib. v deSaxonibusiisdem : Validum ' SALVO D. N.
JULIO NEPOTE PRiEFECTUS
genus hominum et prmstans cmterit, piraticis iantum PP. AUG. N. URB. FECIT.
non
myoparenibus, viribut, nititur. Saxones saqe vicir
nas Rheno et raari gen.tes assiduis incursationibus Haec itaque est praefectura quam Sidonius ilii gratu-
infeslas oiim «abuere post tempora Diocletiani. Et latur. Ejusdem porro teslis ej attera inscriptio, quae
1 De hoc Sidonii loco ajiier ac Sirmondus .censuit tum Wessetingio ad Velt. Romanorum Ilinerar.
Scaliger, quem seqwitur Papebroauius, uti observa- pag. 453.
599 SIDONIIAPOLLINARIS 600
qui saepe sibi de molibus facultatum congregatarum, A mium, possideris. Redde te patri, redde le patriae,
deque congestis jam nigrescentis argenti struibus redde te etiam fidelibus amicis, qui jure ponuntur
blandiebantur? ubi etiam illorum praerogativa, qui inter affectus. Aut si te tantum Cincinnati dictatoris
contra indolem juniorum sola 225 occasione prae- vita delectat,d duc ante Raciliam, quaeboves jungat.
cedentis aetatis intumescebant?Ubi sunt illi, quorum Neque dixerim sapienti virorem domesticam nou
affinitas nullo indicio majore cognoscilur quam si- esse curandam , sed eo temperamento, quod non
multate ? Nempe cum primum bonis actibus locus solum, quid habere, sed quid debeat esse consideret.
est, et ad trutinam judicii principalis appensa tan- Nam si caeteris nobiiium studiorum artibus repudia»
dem non nummorura libra, sed morum; remansere tis, sola te propagandaerei familiaris urtica solli-
illi qui superbissime opinabantur solo se censu esse cital: licet tu deductuin nomen a trabeis, atque ebo-
censendos : quique sic vitiis ut divitiis incubantes, ratas curules, et gestatorias bracleatas, et fastos re-
voiunt vanitatis videri alienam surrexisse personam, colas purpurissatos, is profecto inveniere, quem
cum nolint cupidilalis nolari suam crevisse substan- debeat sic industrium, quod latentem, non tam ho-
tiam. In qua tamen detrahendi palaestra exercitali, norare censor, quam census onerare. Vale.
tanquam per oleum, sic per infusa aemulationum 227 EPISTOLAIX.
venena macerantur. Tu vero inter haec macte, qui B Sidonius " Lampridio suo salutem.
praefecturaetitulis arapliatus, licet hactenus e prosa- Cum primum Burdegalam veni, litteras mihi tabel-
pia illuslris compntarere, peculiariter nihilo segnius larius tuus obtulit plenas nectaris, florura, margari-
eiaborasti, ut a tegloriosius posterituinumerarentur. tarum : quibus silentium meum culpas, et aliquos
Nihil enim est illo per sententiam boni cujusque ge- versuum meorum versibus poscis, qui tibi solent per
uerosius, quisquis ingenii, corporis, opumjunctam niusicum palati concavum, variata voce tinnientes,
in hoc constans operam exercet, ut majoribus suis quasi tibiis multiforatilibus effundi. Sed hoc tu mu-
anteponatur. Quod superest, Deum posco ut te filii nificentia regis salis abutens, jam securus post mu-
consequantur, aut quod plus decet velle, transcen- nera facis : quia forsitan satyricum illud de satyrico
dant: et quicunque non sustinet te diligere provec- uon recordaris;
tum, medullitus aesluantes a semet ipso livoris pro- Satur est, cumdicit Horatiusevoe.
prii semper exigat pcenas: cumque nullas in te ha- Quid multa? Merito me cantare ex otio jubes, quia
buerit unquam raisericordiaecausas, habeat invidiae. te jam saltare delectat. Quidquid illud est, pareo
Siquidem juste a sub justo principe jacet, qui per se tamen; idque non modo non coacius, verura eiiam
minimus, et tantum per sua maximus, auimo exiguus spontaliter facio.Tantum tu utcunque moderere Calo-
vivil, et patrimonio plurimus. Vale. G nianum snperciliosae frontis arbitrium. Nosli euim
226 EPISTOLA VIII. prope laetiliam poetarum : quorum sic ingenia moa-
Sidonius b Syagrio suo talulem. roribus, ut pisciculi retibus amiciuntur : et si quid
Dic, Gallicanaeflbs juventutis, quousque tandem asperum aul triste, non statim se poeiica leneritudo
ruraiium operum negotiosus urbana fastidis ? quan- a vincuio incursi angoris elaqueat. Necdura enim
diu attritas lesserarum quondamjactibus manus con- quidquam de haereditale socruali, vet in usum tertiae
tra jus fasque sibi vindicant instrumenta cerealia? sub pretio medietatisobtinui. Interim tu videris quaiu
Quousque tua te c Taionnacus patriciae stirpis las- tibi sit epigrammatis flagilati lemma placilurum : me
sabit agricolam? quousque prati comantis exuvias tamen nequaquam sollicitudo permitlit aliud nunc
bibernis novalibus, non ut eque9, sed ut bubulcus babere in actione, aliud in carmine. lllud sane prae-
abscondis? quousque pondus ligonis obtusi nec per- ter justitiam feceris, si impraesentiarum vicissim
fossis antibus ponis? Quid Serranorum aemuluset scripta quasi corapares. 228 AS° laboriosum, agis
Camillorura, cum regas stivam, dissimulas optare ipse felicem.Agoadhuc exsulem,agis ipsejam civem:
palmalam? Parce tantum in nobilitatis invidiara ru- et ob hoc inaequaliacano, quia similia posco, et pa-
sticari. Agrum si mediocriler colas, possides; si ni- ria non impetro. Quod si quopiam casu ineptias islas
Audacis quoque reliqua nomina prodit, et nescio D b Ad quem epist. 5, lib. v, quod fastorum sub
quid operis ab eo Romaepost barbaricam incursio- finemcommemoratioconfirmat: alludit enim ad Sya-
nem 87 perfectum indicat his verbis. grium consulem hujus proavum.
c Vide an referri buc possit Taionnus, quam Ta-
CASTALIUSINNO bula ilineraria in ^Eduis locat, haud procul Augusto-
CENTIUS AUDAX V. C. duno.
PRiEFECTUS URBIS d Ita reslitui veteris libri vestigia secutus, in quo
VICE SACRAJUDICANS legebatur ducant Erciliam. Raciliaenim nomenuxori
BARRARICAINCURSIONE L. Cincinnati apud Livium lib. III.
SUBLATARESTITUIT ' Rhetori Burdegalensi, eximio poetae, ul est in
epistota 11 ad Lupum, et 13, lib. ix, ad Tonanlium.
HancexJoannisdeMarca nova collectaneis deprpm- Sidonio fuit in intimis : quod praecipuedeclarant quae
psimus : qui Romaeolim (nunc enim non exstat) ad de iltius morte ad Lupum scnbit. Aberat is hoc tem-
aedemS. Mariaenovaepositam fuisse monet, pore Burdegala: quocum Sidoniusad Enricum regein
a Jnlio Nepole, ut dictum est supra lib. v, epist. exsiiii finem flagitaturus venisset, sequens poema
16 : Hoc tamen tancle Julius Nepos, armis pariter condidit, oppido elegans, atqUe ad conluendam aulaa
imnmut Auaustuset moribus. Gotbicaeamplitudinemaptissimum.
601 EPISTOLARUMLIB. VIII. C05
quas inter animi suppliciaconscripsimus, nutu indul- A Hinc, Romane,tibi petissalutem.
Et coniraScythic»plagaecalervas,
geutiore susceperis, persuadebis mihi, quia cantuum Si quos Parrhasisursa fert lumtiltus,
similes fuerint olorinorum, quorum modulatior est 230 b Eroice, tuaemanusrogantur.
similes etiam chordae vio- Ut Martemvalidusper inquilinum
in
clangor pcenis; lyricac DefensettenuemGarumna Tibrim.
lentius tensae, quaequo plus torta, plus musica est. c
Ipse liic Partbicus Arsacesprecatur,
AulaeSusidisut tenere culmen
Caeterum si probari nequeunt versus otii aut hiiari- Possit, foederesub slipendiali.
latis expertes, lu quoque in pagina quam subter NamquodpartibusarmaBosphoranis
Grandibinc sttrgere sentit apparatu,
attexui nihil quod placeat invenies.His adhucadde, McrslamPersida jamsonumadduelli
quod materiam cui non auditOr, sed potius lector KipaKuphratidevix putalluendam.
Qui cognalalicetsibiastra fingens,
obtigerit, nihil absentis auctoris pronuntialio juvat. Phoebaeatumeat propinqtiitale;
Neque enim post opus missum superest quid poeta Mortalemhic tamenimpletobsecrando.
Haecinier, lerimusmorasinanes.
vel vocalissimus agat, quem distantia loci nec hoc Sed l.u,o Tilyre, parceprovocare.
a
facere permittit, qucd solent chori pantomimorum, Namnon invideo,magisquemiror,
bonocantu male dictata commendant. Quicum nil mereor, precesquefruslra
ijui Impendo,Melibceusesse coepi.
QuidCyrrham,vel HyantiasCamoenas, ._ En carmen, quod recensens otiabtindus, nostrum-
QuiddoctosHeliconidumliquores,
Scalplosalitishinnientisictu, que sudorem ac pulverem spectans, veluti jam coro-
Nuncin earminacommoveretenlas, naius auriga de podio. De reliquo non est quod
Nostrae,o Lampridius,decus Thaliae?
Et tne scriberesic subindecogis, suspiceris par me officii genus repetiturum, etiamsi
Ac si DelphicaDelio lulissem delectere praesenti, nisi prius ipse destilerim vatici-
Instrnmenlaluo: novusqueApollo -
Cortinam,tripodas,chelym,pharetras, nari magis damna quam carmina. Vale.
Arcus,grypasagam,duplaeque frondis
Hincbaccasquatiam,vel hinccorymbos. EPISTOLA X.
229 Tu jam, o Tityre, rura post reeepta, Sidonius d Ruricio suo talutem.
et
JUyrtos platanonapervagatus,
Pulsas barbitoa,alque coucinentes Esse tibi usui pariter et cordi litteras grandiier
et
Ora plectratibi raodos resultanl;
Chorda,voce, melro slupendepsaltes. gaudeo. Non stylum vestrum quanta comitelur 231
Nosistic positos,semelquevisos, vel flamraa sensuum, vel unda sermonum, liberius
llis jam tnenslrualuna conspicatur:
Necmullumdoiuinovacat vel ipsi, assererem, nisi dum me laudare non parum sludes,
Dumresponsapetit subactusorbis. laudari plurimum te velares. Et quanquam in epistola
IsticSaxonacoerulumvidemus, tua servet caritas dulcedinem, natura facundiam, pe-
Assuetumante salo, solumtimerc:
Cujusverticisexlimasper oras, * ritia disciplinam; in sola materiae tamen eleclione
Noncontentasuostenere morsus, G peccasti : licet- id ipsum possit pracdicari in volo,
Altal laminamarginemcomarum;
Et siccrinibusad culemrecisis quod videris errasse judicio. Ingentes praeconiorum
Decrescitcaput,additurquevultus. tilulos moribus meis applicas. Sed si pudoris nostri
Hiclonsooccipiti,senex Sicamber,
Fostquamvictuses, elicisrctrorsum fecisses utcunque ralionem, • Symmachianum illud
Cervicemad veteremuovoscapillos, te cogilare pai fueral : Ut vera laus ornat, ita falsa
Hic glaucisHerulusgenisvagalur,
ImosOceanicolensrecessus, castigat. Quo loci tamen, si animum vestrum bene
Algosopropeconcolorprofundo. metior, super affectumquem maximum ostendis, hoc
HicBurgundiosepiipesfrequenter
Flexopoplitesupplicatquietem. tu et arle lecisti. Nam moris est eloquentibus viris,
Ist s Ostrogolhusvigel patronis,
ViciuosquepremenssubindeCliunos, ingeniorum factiltatem negotiorum probare difficulta-
HisquodsubJitur,hinc superbit illis. tibus, et illic stylum peritum, quasi queradam fecundi
* Habebant enim chorum suum pantomimi, cujus -minea quoquam sine vitio appellalum. Quare certa
carmen aplo et compositogestu - corporis exponetoant. estc emendaiio.
Maniliuslib. v Astronom. Rex Persarum : non quod proprium id cjus no-
Omnesfortunaevultus per membrareducel, men fuerit: regnabat enim hoc lempore Perozes;
^quabitquechorocantus. U sed quod Arsacaeomnes a primo appellati sint. Sirabo
llb.xv : 'Kpaaxatxtx\ovvratTcavre;,iSitxSi b p.iv 'Opi>-
Cassiodorius senator lib. iv. Variar. uliima : Panto- Sn;, o Si ipaazn;, b Si akXore.Arsacm',inquit, vocan-
mimo, cum primumin scenamadvenerit, assistunlcon- lur omnes: privatim autem hic Orodes, ille Phraates,
soni chori, divertit organis erudili. Aristaenetusepist. alii alio modo.
26, rcpb;bpynazpiSa'Kai olazt; <itkpto; Uptarev;,SXkors d Lemovicum postea episcopo, ut dicluin est ad
rcpb;txkXaULtraStSknaBat Soxti; rcpb; rnv tvp.ovaovzi>v epist. 16 lib. iv, Ruricii ad Sidoniura inter alias est
vr.opynfltkzMV Augustinus item lih. ii de Sym- epist. 9, lib. i, qua eum mirifice laudat: ut videri ea
cfiSrjv.
bolo ad catechumenos 2, et vetus poeta lib. iv epi- possil, cui Sidonius hoc loco respondet.
grammatumcollectionis Pithoeanae,de pantomirao : e Non exstat in operibus Symmachi. Fuit tamen
iDgressasscenampopulumsaltaloradorat, in ore multorum. Citatur enim a CaesarioAreiatensi
Sollertipendetprodereverbamanu. homilia xxv, et a Pelagio papa epist. ad Sapaudum.
Namcumgrata chorusdiffunditcanlica dulcis, Ea aulem, inquit, qumin nostrislaudibus faottndiaoris
Quaeresonalcantor,motibusipseprobat. vestri disseruit, quanquamvox congruenlemvobis rem
b S8 Sic libri omnes quos vfdi, uno alque fecitse manifcttum sit; nos lamen nihil nosirorumex
omnibusqumdtcta sunt agnoscenles,verecundiam magis
allero demptis, quorum lectio depravata. Nec dubium incurrimus,illud doctissimiviri ad animum referentes,
esi quin de Eurico rege sit sermo, non de Theode- Sicul vera laus ornat, sic falsa casligat. Nondissimile
rico. Sub Eurico enim exsul fuit Sidonius. Falsum est il'ud Tbeophjiacti Simocataeiu Ilistoria oecume-
atitetn est. ut opinor, Enricum Tlieoderici etiam no- nica, im-nkv.tTzo; snMVO 1;aztpibretio;il/oyov.
C03 SJDONHAPPLLINAJHS 6M
pecloris vomerem figete, ubi materiae sterilis argu- A. t\ eliam matrimonio tenet : cunique hic origine, iste
nienluni, velut arida cespitis maeri gleba, jejunat. conjugio; melius illud, qupd uterque judicio. Te
Scaturit mundus similibusexemplis; medicus in de- tamen, innnere Dei, inter ista feliccnj: de quo diu-
speratione, gubernator in teropestate cognoscilur; tius occupando possidendoqne, operae pretium est
horum omnium famam praecedentia pericula extol- votiva populorum sludia confligere. Tu vero utris-
lunt : quae profecto deliteicit, nisi ubi probelur, in- que praesentiam tuam disposite, yicissimque partitus,
venerii. Sic et magnus oralor, si negolium aggre- imnc c Drepanium iilis, modo istis rcstituis Anthe-
diatur angustum, tunc ampLuroplausibilius manifestat dium ; et si a le insiructip rhetorica poscatur, hi
d Paulinum, illi Alcimum non requirunt. Undeteina-
ingenium. M. Tuliius in actionibus caeteris caeteros,
« pro A. Cluentio ipse se vicit. M. Fronto cum reli- gis miror, quem quotidie multiplicis biblioiliecaeven-
quis orationibus eminerel, in Pelopem se sibi prae- tilata lassat egeries, aliquid a me veterum flagitare
tulit. C. Plinius pro Atlia Variola plus gloriae dc cen- canlilenarum. Pareo quidem, licet intempestiva vi-
tumvirali stiggeslu domum retulit, .quain cum M. deatur recordatio jocorum tempore dolenli. Lampri-
Ulpio incomparabili principi comparabilem 232 ; dius oralor modo 233 primum mihi occisum agno-
panegyricum dixit. Sic et ipse fecisti, qui dum vis scitur : cuj-usinterilus amorem meuin suromis confi-
exercere scientiam tuam, non verilus es fore tibii B J ceret angoribus, etiamsi non eum rebus humanis vis
impedimento etiam conscientiam meam. Quin potiusi impacta rapuisset. Hic me quondam (ut inter amicos
snpplicando meis medere languoribus : neque per joca) Phoebum vocabat, ipse a nobis vatis Odrysii
decipulam male hlandientis eloquii aegrotantisadhuc: nomine accepto. Quod eo congruit ante narrari, ne
animae fragililaienj gloriae falsae pondere premas. vocabula figurata subditum carmen obscurent. llnic
Sane cum t.ibi sermone pulchro vita sit pulchrAor, , quodam tempore Burdegalam invisens e metatoriam
plus milii indulges, si mei causa orare potius velisi paginam, quasi cum Musa pracvia misi. Pulo banc
quam perorare. Vale. tibi liberius offerri quam si aliquid super decedentis
'
EPISTOLA XI. occasu lugubre componens, qui npn placebara per
Sidonius Lupo suo salulem. eloquentiam, per maieriam displicerem.
Quid agunt Nitiobroges, b quid Vesunnici tui, qui- f Vilecimnimis, et peculiari
ims de te sibi altrinsecus vindicando nascitursemper Phcebuscommonitorium Thalim.
sancta contentio? Unus te patrimonio populus, ajter' Paulumdepositis,alumna,plectris
M. Tullii orqtio oplima fertur, qum maxima, aitt eximium praedicat Ansonitis Idyllio 7. Anlhedinm
Plinius junior de Cl.ue.ntiana: qiti alibi quoque snauii quoque poeiis annumerat Sidonius iu carmine 9 ad
pro Variola praecipuam intcr omnes habitatn scriliit. Felicem , et in'epistola ad Leontium quac fiuiguin
Verum liaec, ut Cornelii Frontonis actio m •
Pelopem,, (carm. 22) antecedit.
intercidil. cjun caeteris ejusdem quae iaudanlur aClia-- /Q d Alcimus rhetor is videlur quem cnm Deiphidio
risio , Fnlgentio et a Consiaotii panegyriste, cumi in Aquilania florentlssime docuisse seribit idem Hie-
hoc elogio,'fronto Romanmeloquentimnon secundutn, , ronymus. Forjtiludo Alcimi, lib. v, episl. 10. De
sed atterum decus. Paulino, qiieranam dicat minus exptoratum. Nam
b liunclocum olim, cuvaqnidve Sonnicilegerelur,. prrcler Nolanuij), plures alii scriplis etiatu suis noti
ex .conjeciuiMcprr.eximjis, parlim unius codicjs opeB saeculoSidoniano: ut Paulinus episcopus Bilerrensis,
adjuii, partini ex ulriusque populi vicinia. Proxirnii cujus episiolam sub annum Christi 420 commemorat
enim stint Nitiobrigibus Vestinnici. IHolemaeus: "T7r6 o Idatitis. Patilinus auctor carminis Eucharistici, quem
«roviKaSnvpxov;Hezpoxbptot,xaiirbkt; o3c<rouva,virb o Ausonii ex filio Hesperio nepolem videor ex ejus
Jlizpoy^opiov; : versibus dcpreliendisse; Paulinus denique , cujus
irapnxovattttriiBaiye;,xodTcikt;"Aytvjiov:
Sub Cadurcis, inquit, sunt Pelrocoriife,lurbs Vesunnfi; ; sunt iibri vi de VitaiS. Martini, melro iteni scripii,
tub Petrocorii sili sunt Niliobriges, et urbs Aginnum. quem cum vetera exemplaria, Vaticanum et Cor-
Qiiam cniendaiipncm ciim ad dpctissjpiiut) Pelruqin bejense, Paulinum Petricordium nominent, Petroco-
Pitliosum, ul mos erat, relulisseiniis, ita prpbavit, utit rium foriasse, hoc est Vcsuunicum licaai suspicari.
mercede muneraretur, anliqiia inscriptioiie iioiidiini i) Sed Pauliuus Sidonii rhetoricae arlis nomine lauda-
lunc edita, quae Vesunnae bacjejigs .CQiiservatur,lijss tur, non poeticae.
verbis: • Epistolam quam advenlus sui nuntiam praemise-
TUTELE
' AUG ral, quasi diversoritim xai xazaywynvdesignaturam,
VESUNN4E id eoim munus meiatotum. Plinius TcpbSpop.ov et
SECUNDSJS _. prwcursoiiam dix.it lib. iv, epist. 9 d 13. Symma-
SOTER L. D. S. D. Dchus pmsulem, a praesulibus Salioruin; alibi, prm-
nuntiqs iitteras, ul Sidonius prmvias iu epist. ad Pa-
' 99 Ut ergo Vesunnae nomen male anlea diyul- I- piajiijlam Lib.v, Licinianut lilteras adventut sui prm-
sum restituimys, ita restiiui debel in Poslumi Aus. ',. viqs uiisil. Quo epistolaruin genere inter atiflcos nihil
Hummoinscriptio, in qua HERCULES QEUSONlE^l- I- usitatius. At conira , qu;c venientibus amicis obviam
SIS a Degsone veterjjm Francoriim trans Rhenum in mittebantur, adventoriae dictae, ai tkaTcaazixa.i,Mar-
urlie nuncupatur, ad quam caesosoliro Valentiniano io tiali lib. xn in prooemio : et Ausonio ad Paulum San-
regnante a Francis Saxones aucior ,est in Clironico :o tonos adventantem episl. 18.
Hieroriymiis. Mate.eniin ab Huberto Goltzio divuUa a t Distiehum lioc a reliquo poemate scj.un.aidebere
voce lecturn atque in Thesauro cxaratujn est, DEUS S tanquam ijtiilum et imypatfnv, jam monui ad En-
ONIENSIS. Vidiinus et alios ttim aeneos, lum argep- J- nudium lib. n, epist. 1. Hujus etiam generissunt
leos, in quibus eadem inscriptio, serj nuda Herculis is Jres pri*ni versus carminis 9 ad Felicem; et primi
imago sine templo. rursum in aliquot epistolis Ausonii. 90 ',enl aPud
c Lalini Pacali Drepanii exstat panegyricus Tlieo->• Ruricium jn bendecasyllabis ad Sedaium episcopuin
dosio Romaedictus, in quo Transalpinuln se Aquita- i- Nemausense.m.
nutnque mm obscure profiletur. Eumdem poetam in Saocto Ruriciusclienspalrono
 • COG
COS P>J3TPLApM yB. yni.
Sparsamstrijige comamvirente vitta^ 'A Hjccum iesja dies cjere rayos
tft rugaslibi syrmMisprofundi Cantuscoeperitjet volnrJtuosam
Sjj.ccipgaot heferje pxppditiioresr Scurrarumquerinipiiiamcrepare :
SticcosTlerre cave, nec ut solebat Tijnetunc carniina(ligujjjraxptys,
Laxopes natet altus in cothurno. Vinosihospitisexcitus camcena,
J&ed iales crepi^s ligare cura, Plus illis ego barbarussusurrem.
QualesHarpalipe,vel illa vinxit,
Quaevictosgladioprocoscecidit.
Perges sic melius volantesaltu, 0 necessitas abjecta nascendi, vivendi misera,
Si vesligiafascealanudi
Per sumiuuiiidigitiregant, citatis dura moriendi? Ecce quo rerum volubilitatis hu-
Fiiiui ingressjbus,alqu,evinculorum manse rota dicitur. Amavi fateor salis hominem, II-
Coiiciiireiilibusansulis, reflexa
Adcrus per cameram catena surgat. cet qnibusdam tamen venialibus erratis impiicaretur,
234 Hocpernix haliitumeum memenlo
a (Jrpheumvisere, atque virtulibus minora misceret. Nanique crebro
qui quolidiana ievibus ex causis, sed leviler excitabatur : quod ni-
Saxaet robora, corrieasituefihras
MoUitdulciloquacanorusarte. hilominus ego sludebam sententiae caeterorum natu-
Arpinasmodoquem t.ouantelingua ram polius persuadere quam viiium : astruebamque
Ditat, DUIIC stylusant Maronianus,
Aul quo tu Latiumbeas, Horali, meliora; quatenus in pectore viri iracundia mate-
Alcseopolior b Jyristesipso. rialiter regnans, quia naevocrudeliiatis fuerat infe-
Ei nuncinflai epostragcrdiaram,]
Nuncconwediatemperatjocosa, —cta , praetextu saltem severitatis emacularelur. Prae-
Nunc flammantsaljrce,et Jyranncanim terea et si consilio fragilis, fide firmissimus erat,
Declamatioconlroversiarum.
Dic, Phoeijusveuit, alqne postveredos incautissimu-i, quia creduius ; securissimus , quia
RemisveliyolgmquatitGarumnam. nnn nocens. Nullus illi itainimicus, qui posset ejus
Occurrasjnbet, ante sed parato
Aoturumhospitio,c Leontioqus, extorquere malediclum; et tamen imllgs sic amicus,
Prisco Liyiaquetn dal e senatu,
Dic,jam nuncaderil: satisfacetum, et qui posset effugere cnnvicium. Diffipilisaditu, cum
SolonomineRusticumvidelo. f.icilis inspeciu; et portandus quidem, sed portabi-
S.edsi lecta negant, ut occupata; lis. De reliquo, si orationes illius metiaris, acer,
Pergead liininamox episcoporum,
Sancti etGallicini manuosculala, rotiindus, composilus, excussus; si poemata, tener,
Tecti poscebrevis vacajiouem:
Nesi deslituordomonegata, multimeler, argulus, artifex erat. Faciebat siquidem
Moerensad madidaseatritabernas : versus oppido exactos, lam pediim mira, quam figu-
Et claudeusgejninassubindenares, rarum varietate : hendecasyllabos lubricos, et eno-
Propler fumilkasgemamculinas.
Qttaserpyliferisolet catenis des; hexamelros 236 crepanles , et colliurnatos;
lJVcas pef geuiinas ruber hoteUus a elegos yero nunc echoicos, nunc e rccurrentes,
Ollarumaut nelmlaevaporejuncto
235 Fumautcura crepitantibuspatellis. nunc f per anadiplosim fine principiisque connexos.
Sedao momtisparens paternis C sed hoc gen.us ad Sjdonium non facit, qui artificia
Grates concinit,el retert salutem. traclat quae in elegis cernuntur. Mjrurn ycro noij de-
nostrac im- bet videri , cchoicos dici elegos Pentadii et caoieros
^Commonitprium glossae inierpretantur ejnsmodi, cum Caestius rhetor similes in oratinne
'ezolnv Tcpoaraxrtxnv,epistolam qua aliquid praecipH soluia ecbo solitus fu.erit appcllare. Se-
Jur, qualis in fronte codicis Tlieodosiaoi: Commoni- neca rcpeliiioii.es
tariumTimotheo V. S. comitf.ln concilio Carthagineo-i auditor pater ,1. yij, c.oolrpyer. 7; ApfidCces))\ui)i quidam
hoc modo Ul vetbis ducis, veslriscilicel,
vi, cap, 3, ComHionitoriumfratri F<"fs(ino, et filijs judices,iiicipiam, caipif.t Cavele sic finkit decla-
Pltiiippo et Asello presbyteris, Zosimus episcoput. lla mationem, ul diceret, «Inproditionem,i
quibusvilqmfinit imperator,
cnini legi locu< hic debet.
a Lampridium. In iiis eniin yersibus figur,at.e, ut Caveleprodilionem. > Hoc senlentimgenus Cmstiusnyi>
vocabalet dicenti discipulo J>J statim exclamabat, p\n
est, Plicebus pj. Sidpiiius; Orpjjeus seii rnv
Sraefatus
drysius vates, Lampridius. JIX"»"*'"'"° suasoria,'in'qua deliberat Alexander,
b IJUimam corripil, illorum leiiipo.r.ura Jiormam an oceanumnavigel, cum exattditdvox esset, Quousqus
invicte? ab ipsa voce quidain cmpit dectamare, et in
secutus, de qua Martianus Capella lib, in : Efjtt
Grmcis nominibut brevis est, ut Anchises: eodenj.- hac desiii. Ait itli jCmsliusdefinenti} iv ,a.o/\j/sv "knZ<»t
cio 3' ap\op.at.
que modo Alciden quoque poslrema breyi ext.ijli,l e Non qui per singulas lilleras redeuni, de quibns
carmine 6.
c Pontio Leonlio Liviaefilio,Burdegalensi, ad quem VA).ix , epist. 14; sed qui per singula verba, quos
est carme.n %i cum cpisi. d.e quo etiam aget (epjst. _ cel reciprocos grainrpatici vocarit. Sed reciproci, ul do-
12. Ad litisiicum item fuit episi. 11, lib. n. CalJicii^ Viclorinus, vel per siugulos versus redeunt, qui
Vero episcopi Burdegalensis conservatam iuemoiiaiu "ad hunc locum non hic faciunt, vel per elegum toiura :
huic un.i loco debeinus. de quo solo genere agit 'Sidonius. Tale est Si-
d Plcrique inanuscrjpii Ijabeijt Eschoicos, vel aliijd donii ipsius distichum, quo lusit iii torrentem, in
lib. ix , et IIPCOpta.tiani Pprphyrii:
quid simile : pro quo, donec aplius quidpia.inocftfjf? eadem episiola
rat, litterula exempta (eci Echoicos, Eclioi.cosau.te.ui Perpetuisbenesiopartiri munera saaclis
clcgos ab Echo diceie yid.etur eos, quoaini prjncipjj Sideradant patriae et palris imperiuni.
ac linis idem est hemisiicbium : iytavzov; xai xv-Zkovf iQuod si recurras, ita legUur:
diceret Hermogenes. Tale esl Pentadii de ad.veutu
vcris integrum epigramma, in coque de Eclio ipsa Imperiampalris et patriaedant siderasaeclis
Munerapartir., sic bene perpeluis.
lioc distichum : * Per qnadiptosim fiunt, ut Diomedes et alii scri-'
Per cavasaxasonat pecudem mugitihusEcho, bunt, ciim trltima prioris yersus dictip iu ini.tip se*
Voxqnerepulsa jugis per cavasaxa sppaj. iteratur, nf
Scio in Servii centimeiro eclnxicumversum definiri, qucntis
Astur,
Seqm't\ir.p!jjlclierfiiflus
cujus ultima syllaba penuluniaecongruit, ul est hic : Astur equo fideus.
Exercet menlesfraternasgratia rara. Que ex ge,nere censtat toium carm.en priinuin Tec-
607 SIDONIIAPOLLINAKIS 608
Hic ut arreptum suaserat opus,» ethicam dictionem j\ j amici nascentis anno, quemcunqueclementem plaue-
pro personae, temporiset loci qualitate variabat; id- ticorum siderum globum in diastemate Zodiaco pro-
que non verbis qualibuscumque, sed grandibus, pul- sper ortus erexerat; hunc iu occasu cruentis igni-
ckris , elucubratis. In materia controversiali fortis bus inrubescentes, seu b super diametro Mercuritis
et lacertosus : in satyrica sollicitus et mordax; in asyndetus, seu super tetragono Saturnus retrogra-
tragica saevuset flebilis. In comica urbanns multi- dus, seu super cenlro Mars apocataslicus exacerbas-
formisque; in fescennina vernans verbis, aesluans sent. Sed de bisqualia, quoque modo sint, quanquam
votis; in bucolica vigilax, parcus, carminabundus; sint maxime c falsa, ideoque falleniia, si quid ple-
in georgica sic rusticans mullum , quod nihil ru- nius planiusque cohaeret, licet et ipse arithnieticae
sticus. Praeterea quod ad epigrammata spectat, non studeas, et quaelua diligentia, d Vertacum, Thrasi-
copia, sed acumine placens ; quae nec brevius di- bulum, Saturninumsollicitus evolvas, ut qui semper
sticho, uec longius tetrasticho finiebantur : ea- nil nisi arcanum celsumque mediiere. Inlerim ad
demque curo non pauca piperata, mellea multa praesensnil conjecturaliter gestum, nil per ambages:
conspieeres, omnia tamen salsa cernebas. In lyri- quandoquidem hunc nostrum temerariuin futurorum
cis autem Flaccum secutus , nunc ferebatur in sciscitatorem, et diu frustra tergiversantera, lempjis
iambico citus, nunc in choriambico gravis, nunc ini B et qualitas praedictaemortis innexuit. Naradorai pres-
alcaico fluxuosus, nunc in sappbico inflalus. QuidI sus strangulatusque servorura manibus, obstructo
plura? Subtilis, aptus, instructus; quaque mens> anhelilu, gutture obstriclo, ne dicam Lentuli, Jugur-
stylum ferret, eloquentissimus prorsus, ut eumi thae atque Sejani, certe Numantini 238 Scipionis
jure censeres post Horatianos et Pindaricos cycnosi exitu periit. Haec in hac caedetrislia minus, quod
gloriaepennis evolalurum. Aleac, sphaerae, non ju- nefas ipsum cun? auctore facti parricidalis diluculo
xta deditus. Nam cuni lesseris ad laborem occu- inveutum est. Nam quis ab hominum tam procul sen-
pareiur, pila tantum ad voluptatem; fatigabat li- su, quis ita gemino obtutu eluminatus, qui exani-
benter, quodque plus dulce, libentius fatigabatur. mati cadavere inspecto, nou statim signa vitae colli-
Scribebat assidue, quanquam frequentius scriptu- gerel extortae? Etenim protinus arguinento fuere
riret. Legebat etiam incessanter auctores, cum1 livida cutis, oculi protuberautes, et in obruto vultu
reverentia antiquos, sine invidia recentes. Et quod' non minora irae vestigia, quam doloris. Inventa csl
inter 237 homines difficillimum est, nulli diffi- quidem terra tabo madefacta deciduo, quia post faci-
culter ingenii laudem cedebat.' lllud sane non so- nus ipsi latrones ad pavimcntum conversa dcfuncii
lum culpabile in viro fuit, sed peremptorium; quod1 ora pronaverant, lanquam sanguinis eum super-
mathematicos quondam de vitae suae line consuluit,, C aestuans fluxus exinanisset. Sed protinus capto, qui
urbium cives Africanarum; quibus ut est regio, sic- fuerat ipsius factionis fomes, ineenlor, antesignanus
animus ardentior : qui constellatione percunctan- caeterisque complicibus oppressis, seorsumque dis-
tis inspecta, pariter annum, mensem dieinque dixe- cussis, criminis veritatem de pectoribus invitis tor-
runt, quos ( ut verbo matheseos utar ) climactericosi mentorum terror extraxit. Alque utinam hunc finem,
esset habiturus :utpotequibus themaie oblato, quasii dum inconsulte fides vana consullat, non meruissel
sanguinariaegenituraeschema patuisset: quia videlicett excipere. Nam quisque praesumpseril interdicta, se-
nopaegnii Ausoniani : nisi quod omnia ibi suntt oppositum vocat, qui fit in signo quod est septimum
bexametra. Sed si idem liat in elegis, specimeu eritt a primo ; rpiyavov triqueirum in quinlo; ztrpayo>vo
operis Lampridiani. Vetus epilaphium Euiychetiss quadratum in quarto; 92 iiayt»vov sexlilein iti
aurigae: tertio, quae nulla ejusmodi radiatione junguntur, ea
GraecisaSkercraxal aawStza dicuntur. Jam contra, cceli
Invideremeisannis crudelia fata, cardines sunt quatuor: lipoaxbiro;, ortus; p.eaovpa-
Fata quibusnequeasopposuissemanus imum cceli:
vnua, meridies; Svat;, occasus; OTTO^EIOV,
quae omnia perslringit Sidonius , sed cenlrum pro-
Possent etiam ad anadiplosim referri, quos supraa prie nominat zb p.saovpavtov,quia is capul et priu-
echoicorum loco protulimus. cardinum.
* Male antea el hic additionem. Emendatinnis jamii ceps <>Propterea divinis et humanis legibus vetita ma-
commonefecimus in notis ad Ennodium. Ethicam ii n theseos, ut vanissimaeoccupationis, Tcepnpyia.Tertul-
dictionem, «St/ov\byov, rhetores vocant TOV v " lianus de idololatria : Nihil scis, mathematice,si ne-
swofisvov
sxtkazt*nQet; Sidonius personae, loco, tempori con- sciebaste futurum Christiannm. Sin sciebas, hoc qito-
grueniem. Morata oraiio dicitur a Latinis, quod mo- que scire debueras, nihil libi futurum ctimista profet-
res exprimat. Quo in genere , Varronis judicio, in- sione. Ipta le de periculosuo instrueret, qitmaliorum
ter comicos excelluit Terentius. Sic enim de illo o climaciericaprmcavit. Non est tibi pars, nequesors in
scribil apud Nonium : In argumenlisCmciliusposcit <t ista ratione : non potest regna cmlorumsperare, cujus
patmam, in elhesin Terentiut, in sermonibusPlautus;; digitus nut radins abulitur cmlo.
et inler pictores Aristides, de quo Plinius lib. xxxv,', d Julianum Verlacum inter mathemalicosnominnt
i. in episiola ad Polemium carmine 22; itemque Fullo-
cap. 10: jEqualis, inquit, Apeltit Aristidet Thebanus.
lt omnium primus animum pinxit, et sensus omnes,, iiium Salurninum. De Thrasybuli irtate docuit nns
quosvocantGrmciethe: itemperlurbationct.Haecclliicaa Lainpridiiis in Alexandro. Thrasybulus, inqut, ma-
pictura dici posset. Ethicas quoque controversiasS Ihematicusilli amicissimusfuit : qui cum ei dixisset,
dixit Seneca pater lib. n, controv. 2. necessilatemetse utgladio barbaricoperiret,primo tw-
b Astrorum aspectus mentiuntur astrologi ex in- tatut est, quod sibi mortem beliicamel imperatoriam
lervalio seu diastemate ipsorum inler se. t>.ttkp.tzpov
v crederet imminere, etc.
1 Ad hunc locum videsis Cotelerium ad Recogniu.Clement. lib. x, cap. 11, nol. 5.
 600 EPISTOLAKUMLIB. VIII. 610
creta, velita rimari, vereor hujusmodi a calholicae 'Aj 240 proficiscendum; vel si nune etiam tuae naves
fidei regulisexorbiiatiirum,eteffici dignum, instatumi stagna Niloiidis aquaeper indigenas formidala croco-
cujus respondeantur adversa, dum requirunlur illi- dilos transfretarenl. Et cum nec duodecim milliuni
ciia. Secuia quidem est ullio exstinclum : sed magis objectu sic retarderis, quid putamus cum excercitu
« M. Catonis in Leptitana Syrte fecisses?Sed quamli-
prosunt ista victuris. Nam quoiies homicida punitur,,
nonest remedium, sed solatium vindicari. Longius- bet sola hiemalium mensium nomina tremas, tam
cule me progredi amor impulit, cujus angorera silen-. clemens est faciescoeli, tam tepida, tam suda, et sic
lio exhalare non valui. Tu inlerim, si quid istic co- auras mage quam ventos habet, ut te non valeat
gnitu dignum est, cilus indica : saltem ob hoc scri- enixius retinere tempus, quam invitare temperies.
bens, ut animnm meum trisludine gravem lectio) Sed si d epistolam spernis evocatoriam, credo vel
levet. 239 Namque confuso pectori moeror, et qui-. versibus non reluctaberis, impulsoribus blandis, et
dem jure plurimus erat, cum paginis ista committe-. desiderii mei, quantum suspicor, strenuis exsecuto-
reiu sola. Neque enim satis mihi aliud hoc tempore ribus; quorum in te castra post biduum commove-
° Leontius meus facile primus
manu, sermone, consilio, scribere loqui, volvere> buntur. Ecce jam
libct. Vale. Aquitanorum,ecce jam parum inferior parente Pau-
EPISTOLAXII. n] lintis, ad locum quem supra dixi, per Garumnae
fluenta refluentia, non modo tibi cum classe, verum
a
Sidoniut Trigetiosuo salulem. etiam cum flumine occurrent. Hic tuas laudes modi-
Tantumne te Vasatium civitas non cespiti impo- licato celeiiinate, simul inter transtra remiges, gu-
sila, sed pnlveri? Tantum Syrticus ager, ac vagumi bernaiores inter aplustria canent. Hic te aedificatus
solum, et volaliles ventis altercantibus arenae sibi; culcilis torus, hic tabula calculis strata bicoloribus,
possidem, ttt te magnis flagitatum precibus, parvis. hic tessera frequens ebdratis resultatura pyrgorum
separatum spaiiis, mullis exspectatum diebus, attra- gradibus exspectat: liic, ne tibi pendulum tinguat
here Burdegalam, non potestates, non amicitiae, noni volubilis seniina vcsiigium, pandi carinarum ventres
opimata vivariis ostrea queant ? An lemporibus bi- abiegnarum trabium textu pulpitabuntur: hic super-
bernis viarum te dubia suspendunt ? et quia solett llexa r crate paradarum sereni brumalis infida vita-
Bigerricus turbo mobilium aggerum indicia confun- bis. Quid delicatsepigritiaetuaeplus poterit impendi,
dere, quoddam vereris in itinere terreno pedestre! qtiam ul te pervenisse invenias, cum venire vix sen-
naufragium?Ubi, quaesumus, animo tara celeriier tias ? Quid mussiias? quid moraris? Ipse tuuin mihi
excessit vestigiis luis nuper subacta Calpis ? ubi fixai videntur 241 adventum reptiles cochleae cum do-
tentoria in occidtiis finibus Gadiianortim? ubi ille: p( mibus nativis antecessurae.Est praeterea libl copio-
Trigetio meo idem qui Hercttli quondam lerminus sissima peuus, aggeratis opipare referla deliciis, mo-
peregrinandi? Tantumne a te ipso ipse tu discrepas, do sit eventilandopar animus impendio.Quid iuultaf
ut totis in desidiaejura concesseris; quo peragrante Veni, ut aut pascaris, aut pascas : imo quod gralius,
secrela regionum fnbulosarum, prius defuit actio ta- ui utrumque. Veni cum mediterraneo insiructu ad
boris quam faiigalionis inlentio? Et post hsecb por- debellandos subjugandosque istos Medulicsesuppel-
liiii Alingonistam piger calcas, ac si tibi nunc essel Icctilis epulones. Hic Aturricus piscis Garumnicis
ad limiiemDanubinumcontra incursaces Massageias i mugilibusinsultel: hic ad copias s Lapurdensiura
" Illi ipsi, opinor, quem Prosperi fragmenlum, tatum evocabani,iaut principisambientibus aspecluin
quod lib. I, epist. 9, produximus, praefectoritunvo- veniendi liduciam dabant. Nam sine evocatoriaad
cal, legalumqtieatl Attilam cum S. Leone et Avieno comitatumvenire omnibusnon licebat, I. IIIC. Theod.
missumtestntur. Praefectus ergo fuerat. Militarem de deciirionibuset silenliariis. Utriusque generis for-
quoqueadministrationemgesserat, ut ex Sidonii ver- nmlam proponit Senator lib. vu Variarum ; prioris
bis colligitur. Prosper idem quarto Valentiniani exemplum est apud Jornandein in evocatoria Zeno-
consulatu, pacemciun Vandalisper Trigetium factam nis, qua Theodoricum Constantinopolim venire
docel : quod Pauli quoqtie diaconi confirmat hi- jussit.
storia. e Pontii Leontii matrem Liviam didicimus ex
b Nomen oppidomanet ad Garumnamin Vasalum epist. 11 ex hac filiuin ejus Paulinum; ex carm. 22
dioecesi.Lengonemhodie vocitant: a quo Burdega- generis principem Pontium Paulinum.
lam secundollumine brevis est cursus. Meminitliu- T f Paradaesunt integumentanavigiorum, ad arcen-
jus loci Paulinus epist. 2 ad Delphidium; iterum ad l* ' dum solem, frigus, etreliquas coeliinjurias. Auso-
Ainandumepisl. 2. Supra Alingonemergo, in No- nius Theoni epist. 6: >
vcmpopulis est CossioVasatium; remotioresad sai- Puppe citus propera,sinuosaquelintea veli
lum Pireneum Bigerri, nunc a
Bigorrenses, quibus Fande, Medullinite feret auraNoti,
spirans veutus Vasatumarenas Syrtium more miscet. Exposiiumsubter paradas,lectoquejacentem,
c Slrabo Iib. xvn de Berenice : 'Ex zn; zavzn; zn; Corporisut tantinon moveaturonus.
T.tii.ev;zptaxoazxio; rcii,n irtpitj>StvatznvSvpztvtiikp- s Baionensium.Quaeenim hodie Baiona est civilas
y.n;tktkztm, xazayo>vazpaztav irkttbvorvn pvpio>v tkvSpo>v.
Ex hac urbe N.Cato Syrtem intra diem tricesimum inNovempopulis,stationcm habuit
olimeratcastrutnLapurdum, inquo
iribunus cohortis Novempopulame,
peragram, exercltum ductans hominum amplius decem ut in Notitia Occidcnlis.Baionensesitem cpiscoiu
iniltium.Rem prodigii similem habit am mulli cele- in est Tabulis antiquis Lapiirdenses appellantur. Deiti-
braruiii. Ipsumeliam Catonis epitapbium : quetractus ipse agri Baionensispatria indigenarum
AviusincertoperagravittramiteSyrtes.
d Evocaiorix principum 93 epistolae ad quas lingua integrum Lapurdi nomen retinet. Lapurden-
sesergo Iocustas, carabos dicit, qui Baionae ad
aMudji,eae dicebantur qtiibtis atit absentes ad comi- Aturri ostia capiebantur.
"11 SIDONHAPQLLINARIS 612
ouKStarum*eedat vilium turba cancrorum. Tu la- A, EPISTOLA XIV.
metsi cseteris eris in boe genere pugnandi dimicatu- Sidonius domino papm c Principio salutem.
rus, si quid meo jtfdiek» censes acquiescendum (ne-
que enint injuttun» eat credere eiperto), senatorem Jamdiu nobis, papa venerabilis, et si necduin
nosfrnm, h«spiteai raenm, eonfliclui huic facies ex- vester vultus aspectus, tamen actus inspeclus est.
sortem i cn}«s si eonvivio tectoque sueoedas, dapes Namque sanctorum diffusa laus meritorum stringii
Creopatrieas eta iooaltatiti» putes. Nam quamvis su- spaliis non est contenta finalibus. Hinc est quod
per hoe sMidio-lai»ips* ijuam pa-triaeonfligant, olim quia bonaeconscientiaemodus non poniiur, nec bonae
lata sententia esi, qiiooVille transeat ctstero* cives y opinioni terminus invenitur. Quaeloquor falsa cefl-
lidet et rtt» canentf civrtaies. Vale* sete, nisi professioni meae competens astipulator
accesserit, satis in iilo quondam ccenobio Lirinensi
spectabile caput, Luporum concelliiaMaximorumqiie,
b
Sidonius domino papm Nonnechio salutetn. et parcimoniaesaltibus consequi affeclans Memphili-
Mulla in te genera virtuttim, papa beatissime, mu- cos et Palsestinos archimandritas. Is episcopus An-
nere superno congesta gaudemus. Siquidem agere tiolius : cujUs relatu, qui pater vobis, quique quales-
narraris sine superbia nobilem, sine invidia poten- n que vos fratres, qua morum praerogaliva pontilicatu
tero, sine supgrstitione religiosum, sine jaclantia lit- maximo ambo fungamini, solliciius cognoscere stu-
teratom, sine ineptia gravem, sine sttidio facetum, dui, et gaudens cognovisse me memini. Cui palri
sine asperitate eenstanlemv 242 sil)e populariiate quondam videlicet vos babenli, vix domus Aarou
commwifciB.Praetdreahis lioc praestantissimumbonis pontificis antiqui raerilo ccmpararetur : quem licet
fam» snperaggerat, quod le asserit hasce tot gratias primum in medio plebis eremitidis, sanclificatinnis
fastigatissimae Carilatis arce transcendere. Fama, oleo legiferi fralris dextra perfuderit, filios ejus in
inquam, qnaede laudibus tuis cum canat mulla, plus similis officii raunia vocans;tamen psius super Iiha-
relicet. Nam lcnigiuS constittitis actiomim tuarum mar et Eleazaro felicitatem, Nadab et Abiu fulmini-
prOpOSituntpotest assigriare, non niimerum. Quarum bus 244 afflati decoloravere : quorum quamlibe!
relatiOife"succertstist ultro primus ut longe inferio- interemptorum credamus absolvendas animas ,
rem decet; ad solvtfnda officia procurtro; nec vereor punitas tainen scimus esse personas. Vos vero
garrulitatis aliquando argui, qui pottii taciturniiatis taeturi paginam altaris, nihil, ut audio , ofieriis
hueUSque eutpari. Commendo Promolum geruluin ignis alieni : sed comitantibus victimis caritatis
litteraroifi, nobis quidem jam ante cogniium, sed castitatisque , fragrantissimum incensura turibulis
iiostfum fltfper effecium vestris oraiionibus contri- Q cordis^adoletis. Ad hoc quoties jiigum iegis cervici-
bnltfB): qtti tiilih sit gente JudaeUSvfide lanlen prae- bus superbienlium per vincula praedicationis asiriu-
eiegit certseri lsraelita quiim sangniiie; et municipa- gilis, tunc Deo tauros spirilualiler immolatis. Quo-
tum ctelestis illids civitatis affeetans, occideniemque ties conscientiae luxuriantis fedore pollulos, ad sua-
lifteralm gplfitd vivificiinie faslidieiis, pariter liinc veolentiam pudicitiae stimulis correclionis impel-
jtistls pfaeitiiatprtrposila;contemplains,liinc, nisi face- litis, hircorum vos obtulisse virulentiara Christus
ret ad Chrlsiurd dd circumcisione transfugium, prac- sibi computat. Quoties hortantibus vobis in quocun-
videns seso pet cetel-nasaecula aeqtiit.rna supplieia que compuncto cnlpas suas anima poenaliter recor-
passurum : patrkim sibi maluil Hiertisalem potius data suspiral; quis vos ambigat paria turturum, aut
qditii Hlerosolymam CompUtari.Quibus agnitis, ad- binos pullos coliimbarum, qui duplicem substantiam
ventantem Abrahae nunc filium veriorem maternis ulriusque homiflis nOstri tam nuinero quam gemitu
ulnis spiritatis Sara suscipiat. Namque ad Agar an- assignant, mystico litasse sacrificio? Quoties vestro
cilMtn pWtiriere fiinc desiit, cum legali observaiitise menitu obesuin qnicunque corpus, acstuantemque
servitutem graiiae liberlate mulavit. De caelero, quae liirgidi venlris arvinam, crebro jejuniorum deco-
ipsi fnerit isto causa veniendi, praesentaneo conduei- quendus igne lorrueril; nulii dubium est vos tunc
brirttrs Itfertipeferit explicare ffiemoratii. Nobis vero D similam frixam in quadam coniinenliaesartagine con-
propler quae supra scripsi carissimtis habetur : qued' ' secfaturos. Quoties aliquem meutis periidaefigmenla
243 eo significot quia is efficacissime quemque ponentem, sanam respondere doctrinam, fideni cre-
commendat, qui merascnusasjusta; comiriendatioflis dere, Viam lenere, vitam sperare suadetis; quis vos
aperuerit. Memor nostri esse*digrtare, domihe papa. dubitet in hujus emendatione conversi, qui jain sit
b Sic polius a Sidonio scriplum censeo,
quam ejiisdenwiomiiiislGuiitraniniregis lcinporibus Nonne-
loca Latia, atque ita prorsus habuit vctiistissimum ciiius episcopus Namnelensis. Felicis episcopi conso-
et probatissiriiafertotae exemplar: in quo tameri re- brlnus et successor, de quo Gregorius Turon. lib.
ceniior ritifKislautia ih Latia niuiarai. Loca latma, vi et vin.
qHicIcgtttisdticcifhisolita : tecttim scilicet epulaequg . b Suessionum episcopo, fratri Kemigii episcopi
laiuiores. Inde ad alia qiioque trahsfCrebant: ut Apu- Remensis : quem eiiam, patremque ^milium tacilo
Itiiuslib. ili, HospMufnmiliiet toia IduttUprwbitUfuin. nomine laudat. De iisdem omnibus Flodoardus lib.
Symmaclrus lilj. IV, eplst. 56*,Muiis ih paldtio loca i,cap. 10. Antiolius aiitetn, qucm oiim cum Lupo
Idtttid tu dedisti. et Maximo Reiensi Lirinensem eremum
'"* Nofiechius, Nouvd^oif,enlendaliUs scribitUr in Tricassino
llafraisse significat, ciljusnam sedis fuerit cpiscopus
concilio Venetico, cui subscriitslt. Fult Slter postea incertuin.
 6)5 EPISTOLAnOM LIB. Vtil. Cl4
liber ab haeresi, liber ab tiypeerisi, liber ab scliis- A"sed
J opefis arrepfi fasce perspeclof,taeduit inchhasse:
maie, purgaiissimum propositionis panem cum sin- proptef hoc nullis aurtbns credTdl (^Wd prtmum
ceritatis et verilatis azyinis dedicaturos? Postremo me ceriscfe darnuaveram. Dabituf, ut spefc, preca-
quis nesciat, quidquid legis diebus 245 figufalitef tui tU6'et nieritis aiuistilis stnnmi, qnatenfls pfaece-
iinuiolabatur in corporibus, quod totutrt id gratiae nip ^uo sub quacUfiqtfe et quideft efeleri occasione
lempore mauifeste vos offeratis in moribus ? Alqiie fafnulemur. Caelerurritu creditor justtts, laudaMliter
ideo grates uberes Deo refero, quod secundum vesiras hoc imprudentiae' temerafii debitOfis indulsefis, Ut
videatuf
paginaequalitalem, facile agnosco artlistitem supra- qued mihi insolubile videiur, tibi quoque
falum de vobis cum magna dixerit, majora lacUisse. irrepOsdijilc. Mdmor hosffi esse dignafe, domine
Quapropter nemOdubilaverit, qui bortus es cum in- papa.
dicaris, et rnelior cum legeris, esse te optrmum cuiri EPistOLA XVI.
videris. Megelbius clericus, vestri gerulus eloquii, Sidonius Constantiatuo salutem.
rebus ex senlenlia gestis, quia tuornm apicum detu-
. iit munera,meorum reportat obseqnia : quem saltem 6 Spoponderam Petronio, illusi.riviro, prasens opu
juvimus voto, quia re forsilan non valemus : per' scuiuni paucis me epistolis expeditiirum : crijus au-
quem obsecro impcnse ut silim nOslrafn frequentcr o] ribus non peperci, duni tuis parco. MaiUinamque ut
litteris lilteratis, ambo germani, tu frequenlius, illum correctionis labor, te lionor editionis aspice-
irrigetis. Sed si difficultas ilineris intersiii resultat1 ret, perveniretque in mantis vestras vohimen istud
optatis, vel aliquolies pro supplicibus supplicale. alieno periculo, obsequio meo. Peracta promissio
Majns est autem, si nobis iribuere dignemini raris1 est : nam peritia lua si coaclorum in membranas
inlercessionibus salulem, quam si crfibris affaiibfis> inspictat signa lilulorum, jam copiosum le, ui fallor,
dignitatem. Memor nostri esse dignare, domine1 pulsat exemplar, jam venitur ad margines umbilico-
papa. rum, jam lempus est, 247 ul satyricus ait, Orestem
EPISTOLA XV. nostrum vel super terga finiri. Non hic ego coin-
Sidonius domino papm a Prospero salutem. menliliam Terpsiclforem more studii veteris ascivi;
Dum laudibus summis saiiclum Anianum, maxi- necjuxla scaturiginem fontis Aganippici, per rosci-
uium consummatissinuimquc ponlificem, Lupo pa- das ripas et pumices muscidos slylum traxi. Alque
rem, Germanoque non impueiii vis celebrari; fide- utinam bic nil molle, nil fluidum, uil de triviis com-
liumque desideras pecloribus infigi viri talis ac tantii pitalibus mutuatum reperirelur. Siquidem maturo,
mores, merita, virtutes; cui ctiam illud non absqueJ ut es ipse, lectori non tanlum dictio exossis, tenera,
juslitia gloriae dalur, quod te 246 successore deces-" C delumbis, quanlum vetuscula, torosa et quasi ma-
sit; exegcras milii ut promitteiem libi Attilae bel- scula placet. Sed reserventur ista potioribus : milii
luni styio me posteris iniimalUrum : qup videlicett sulficit, si cito ignoscas quod sumus lardi. Practcrca
Aureiianensis tirbis obsidio, oppugnalio, irruptio,i si vir illuslris aliquid insuper ampliuscule scribi de-
ncc direptio, et iila vuigala exauditi ccelitus sacer- poposcisset, iu moras grandes incidissemus. Nam pcr
dotis vaticinatio continebatur. Coeperam scribere,i '«armariola el zotlieculas noslras non remanserunl
94 a Episcopo Aurelianeqsi, cujus extra hunc: Fulgentii ad Monimum lib; i, cap. SO; Marcetlini
locum el Bedae martyrologium iv calend. Augusti,, Comitis in chronico sincero et non vitiato, alioruui-
mentio apttd anliquos vix occurrit. Prosper enim epi- que : qui cum de Prospero alia omnia narrent, da
scopus, qui Carpeiiioiateiisi et Vasionensi concilid) episcopali ejus horiore mentionem nullani faciunt.
iiilerfuit, ab hoc diversus esi, utpote poslerior. Nami Quare Prosperum» qui inier Regii Lepidi antistiles
syuodorum istaruni lempore Aurelianorum episcopuss numeraiur, alium ab Aquiiano fuisse crediderim,
erat non Prosper, sed Eusebius vel Leontius. Huicc fallique eos qui cum Trithemio et Flamjnio ulrumquo
veio aelate propior, ac plane suppar fuit Prosperr coiifundunt.
AqUitanus,quem alii Reieusem in Gailia, alii Regieii- i> Cui pecuiiaris hic liber dicalus est epist. 1. Ut
sem in Italia episcopmn facium. Sed is mea quidem•x epistolarum, inquit, seriem parvi adhuc numeri sunima
sententia episcopus nunquam fuit. Reiensi sane (quodi protendai.
multis magmsque viris placuisse video) in provin-- .J « Per scrinia et museola. Plinius junior in descri-
cia II Ecclesiae pracesse non potuit, ciihi certum sit,, O ptioiierii villae suae Laurehtihae, lib. II, epist. 17 :
vel Sidonio auctore, iii ea catbedra post Maxiinum 1 Contra parielem medium zollieca per quam eleganier
sedisse Faustum : quorum ille Hilarii ArelatensisS recedit: qua: specularibusel velis.obductis reduclisve,
temporibus (ut ex Reiensi Arausicanoque concilio,, modoadjicitur cubiculo, modoaufertur : teclumet duas
atque ex Hilarii ipsius Vita constat) episcopus jaml catltedras capit. Item lib. v, episl 6, ir descriptioue
erat, ac proinde superstite adliuc Prospero, qui ultrai Tuscanicae: Mox zoihecularefngil quasi in cubiculum
Hilarii aeiaienf, lioc est urbem usque a Vandalis cap- idem atque aliud : leclulus liic et undique feneslrm.
tara sua Chronica perduxit. Faustus vero Maximi i Dubium non est quin vOcemhanc iltuttiatus sit a Pii -
successof; ut ex Sidonii epistOlis iiquet, Prospefii hio. Nurtfctamen vulgata Plinii exemplaria, cOfre-
annos excessit, quein omnes consentiUrit ad Anthe- ctorum vilio, quia in lolo uiriusque epistolae texui
mii Aug. tempora non pervenisse. Unde secjuitur,, diaelarurn zaetairurrtvemefitio erelira recurrit, hic
Prosperurh Aquitaiium nequo aifte Maxiitfum,heqllei fetiaimduobus in locis'diaelant et diaefulamexhibent;
post FaiUstum;Reiensem catUedram regefe potuisse..., Sed certa est veierum codicuih jlectid 95 qoain re-
Sed Ut Cffiscopumprorsns noh fuisse sentiam, facitt praesentavi. Ex Plirtii autem Verbis liOridilllcile est
veteruin oftrhiuni auctoritas, Victorii de^ cycI6 Pa--| toarioscere, zotbecas propfie Uictassecreiiores 05Cos
scliali ad Hilarum, Gennadii scriptorum ecclesiasii-'' et liabitatiiinculas domuscubieulis adjunctas, in qui-
corum cap. 84, Gclasii papae de Libris apocrjrphis,, bus domini diversabaniuf, privatisque studiis operaim
«15 SIDONIl APOLLINARIS 616
drgna prolatu. Unde cognosce, quod etsi tacere A fecerit? Nos opuscula sermone edidimus arido, exili,
necdum cepiraus, certe taciturire jam deliberavimus, cerle maxima ex parte vulgato : cujus hinc honor
duplici ex causa : ut si placemus, pauca lecturis in- rarus, quod frequens usus; hinc difficilis graiia, quia
citent voluptalem: si refutamur, non excitent mulla facilis inventio est. Sane profileor audenter, sicut
fastidium : quippe in hoc stylo, cui non urbanus istic nil acre, nil 248 eloquens; ita nihil indilum,
lepos inest, sed pagana simplicitas. Undg enim nobis non ab exemplo. Sed quid haecpluribus ? Diciio mea
illud loquendi letricum genus ac perantiquura? Unde (quod mihi suflicit) placet amicis. In quibus tamen
iila verba Saliaria, vel Sibyllina, vel Sabinis abus- utrumque complector, sive non fallunt examine, seu
que Curibus accita ? quae magislris plerumque reti- carilate falltintur : Deumque quod restat, in posterum
centibus promptius fecialis aliquis, aut flamen, aut quieso, ut seculuri aut fallanlur similiter, aut cen-
veternosus legatium quaestionumaenigmatisla pate- seant. Vale.

dabant qualia sunt quae vulgo studia aui cabineta HONORIS CAUSSA ZOTHECAM
dicimus. Ulitur iterum eadem voce Sidonius lib. ix, PUBLICE DEDERUNT
11, exslatque in Tiburtina inscriptione quam Savaro ATIHETUS L. SUAPECUNIA AD0RNAV1T,
protulit, et in hac Reatina nondum hactenus edita.
Ti. CLAUDIO AUG.L. FELICI B a Symmachus lib. in ad Siburium : Si tibi vetusta
SCAPULANO D. 111.0. III. QUINQUENNALI tis tantus est amor, pari studio in verba prisca redea
INHUNl TR1PL1CARI0 BENEMF.RENTI mus, quibus Salii canunt, augures avem consnlunl
£XCONSENSU DECURIjE UMVEIIS.E Decemviritabulas condiderunt/

LIBER NONUS.
249 EPISTOLA PRIMA. igunsce negotio quod imponis, ac ministerio. Nos
Sidonius B Firmino suo salutem. vero, si quod exemplar manibus occurrerit, libri
Exigis, domine fili, ut epistolarum priorum limile marginibus octavi celeriter addemus : et si.Apollina-
c
irrupto, stylus noster in ulleriora procurrat, tiumeri ris tuus, cui studium. in caeteris rebus, est in hac
supra dicti privilegio non contentus includi. Addis certe negligentissimus : quippe qui perexiguum Ie-
et causas, quibus hic liber nonus octo superiorum ctione teneaiur, vel coactus, vet voluntarius : quan-
voluminibus accrescat: eo quod b C Secundus, cujus lum tamen milii videtur, qui patribus iis jungi non
nos orbitas sequi hoc opere pronuntias, paribus titu- recusaverim, quorum studio, voto, timori laudabile
lis opus epistolare determinet. Quaejubes non 250 aliquid in filiis, licet difficile persuadeatur, difficilius
sunt improbabilia : quanquam et hoc ipsum quod G sufficit. Vale.
pie injungis, arduum existat, ac laudi quantulaecun- 251 EPISTOLA If.
que jam serael partae non opportunum. Primum, Sidonius domino papm d Euphronio salulem.
quod opusculo prjus edito prseseniis augmenii sera Albiso antistes, Proculusque leviles, ideo nobis
conjunclio est; deinde quod arbitros ante quoscun- morum magistri pronuntiandi, quia vestri merentur
que, nisi fallimur, indeceniissimum est, materiae esse discipuli, litteras delulerunt, quarum me sacro-
unius siraplex principium, tripiices epilogos inveniri. sancto donastis affatu; quae laraen litterae pluriiiium
Pariter et nescio qualiter fieri veniabile queat, quod nobis lionoris, plus oneris imponuni. Unde et ipsa-
coerceri nosira garrulitas nec post denuntiatum ter- rum sic benedictione laelor, quod injunciione con-
minum sustinet; nisi quia forsitan qui modus pagi- fundor : quippe qni ex asse turbatus, vel cx parte
nis non potest poni ipse amicitiis. Quapropter esse non pareo. Jubetis enim tam diversa quam minima :
le in quadam tuendae opinionis meae quasi specula explicarique decernilis opus, quod ab extremitate
decet, curiosisque facti hujusce rationcm manife- mea tam difficile completur, quam impudenter inci-
stare : quidve ad hoc sentianl oplimi quique, res- pilur. Sed si amplitudinem in vobis pietatis expertae
cripto quam frequentissimo mihi pandere. Porro au- bene melior, plus laboraslis ut affectus cordis vestri,
tem, si, me garrire compulso, ipse reticere perseve- D quam nostri operis effectus puhlicaretur. Neque enim
rabis, te quoque silenlii noslri talione ad vicem plecti cum Hieronymus interpres, dialecticus Augustinus,
::,n\ perinjurium esl. Ilaque tu primus, maxime allegoricus Origenes gravidas libi spirilualium sen-
/
* Arelatensi, viro generc acpietate illustri. Hunc Avitus Viennensis, tesle Gregorio Turon. lib. n, 35.
enim esse conjicio quem in B. CaesariiVita laudat Idem lib. vi, 7, auctor esl Ferreolum quoque Uce-
et a quo susce.ptuniCaesarium, opibusque
Cyprianus,testatur. censem episcopum libros aliquot epistolarum, quasi
adjulum Ad eumdem sunt epistelae duae Sidonium imitando composuisse : sed librorum nu-
Ennodii. merum non designat.
b Plinii epistolarum libros habemus decem; sed c Alii codices diverso sensu, cujus animuscum in ,
decimum qui totus est ad Trajanum e provincia cmterisrebus, tum ett in hac cerle negligentissimus. '>
scriptus, caeteris non annumerat. Eodem modo Sym- d Augustodunensi episcopo : ad quem epist. 8,
machirlpistolarum libri proprie sunt novem, qui ad lib. vu. Rogalus ab eo Sidonius, ul aliquem sacra-
privatos : decimus relationes continet ad principes in rum Litterarnm parlem exponerel, raodeslwsime de-
praefecturaUrbi missas. Hunc ipsum porro uumerum , precatur.
jibrorum alii etiam post Sidonium affeclarunt, ut
 617 EPISTOLARUMLIB. IX. 6U
suum spicas doctrinae salubris mcssc parturiant, non A forte responsio quantulumcunque ad interrogala tre-
scilicet tibi parlibus meis arida jejunanlis linguaesti- pidav.erit,quaenon inveniamur scripta, mandata crc-
pula crepitabit ? Hoc more tu et olorinis canlibus dtintur : ac per hoc sustinet injuriam plerumque qui
anseres ravos, et modificalis Iusciniarum querelis mittitur; qui millit, invidiam : plusque in hoc tem-
improborum passerum fringultientes susurros jure pore, quo aemulantum inviccm sese pridem foedera
sociaveris. Quid quod quoque arroganler fieret inde- statuta regnorum denuo pcr conditiones discordiosas
cenlerque, si negolii praecepli pondus aggrederer, ancipitia redduntur. Praeter hoc, ipsa mens nostra
novus clericus, peccator anliquus, scientia levi, gravi domesticis hinc inde dispendiis saucia jacel. Nam per
conscientia ? videlicel ut si scriptum quocunque mi- officii imaginem vel (quod est vcrius) necessitatem,
sissem, persona mea nec tunc abesset 252 risui solo patrio cxactus, hoc relegatus , variis quaquaver-
judicanlum, cum defuisset obtutui. Ne quaeso, do- sum fragoribus, quia palior hic incommoda peregrini,
mine papa, nimis exigas verecundiam meam, quali- illic damna proscripli. Quocirca solvere modo litle-
tercunque latitantem, ccepli opcris hujusce lemeri- ras paulo politiores aut inlempestive pelor , amt im-
tate devenusiari : quia tanlus est livor derogatorum, pndeater aggredior : quas vel joco lepidas, vel siylo
ut materia quam mittis, velocius sortiatur inchoata cuttas alternare, felicium est. Porro autem quidain
probrum, quam lerminata suffragium. Memor noslri B cbarbarismus est morum, sermo jucundus etanimus
esse dignare, domine papa. afflictus. Quin polius animara male sibi consciam, et
EPISTOLA III. per horas ad recordata poenalis vitae debila contre-
miscentem , frequcntissimis tuis illis et vaientissimis
Sidonius domino papm a Fausto salutem.
orationum munerare suffragiis, precum peritus insu-
Servat consuetudinem suam tam facundia veslra lanarum, quas de palaestra cnngregationis eremitidis,
quam pietas; atque ob hoc granditer , quod diserte et de senatu Lirinensinm cellulanorum , in urbem
scribilis, eloquium suscipimus , quod iibenter affe- quoque cujus Ecclcsiacsacra superinspicis , transtu-
cttim. Caeterumad prcesens, petita venia prius impe- listi, nil ab abbate mutatus per sacerdotem : quippe
Irataque, cautissimum reor ac salubcrrimum, b per cum d novaedignitatis oblentu, rigorem veleris disci-
lias maximecivitales qusemultum situ segreges agunt, plinae non relaxaveris. His igitur, ut supradixi, pre-
dum sunt gentium motibus itinera suspecla, stylo catibus efficacissimis 254 obtine ut portio nostra sii
frequenliori renuntiare; dilataque tantisper mului Dominus; atque ut ascripti turmis conlribulium levi-
sedulitatc sermonis, curam potius assumere contice- tarum , non remaneamus terreni, quibus terra non
scendi. Quod inter obstrictas affectu mediante perso- remanet : inchoemusque, ut a saeculilucris, sic quo-
nas asperrimum quanquam atque acerbissimum est, C que a culpis peregrinari. Terlia est causa vel maxi-
non lamen causis efficitur qualibuscunque, sed plu- ma, exinde scribere tibi cur supersederim : quod im-
rimis, certis et necessariis, quaeque diversis profici- mane suspicio dictandi istud in vobis tropologicum
scuntur ex originibus. Quarum ista calculo primore genus ac figuraium , limatisquc piurifariam verbis
numerabitur, quod cuslodias aggerum publicorum eminentissimum , quod veslra , quam sumpsimus,
uequaquam labellarius transit irrequisitus : qui etsi cpistola oslendil. Licet .enim praedicationes tuas,
periculi nihil, ut pote criminevacans, plurimum sane nunc repentinas , nunc cum ralio poposcisset elucu-
perpeti253 so,el diflicultatis; dum secretum omnc bratas, raucus plosor audierim ; tunc praecipue, cum
gerulorum pervigil cxplorator indagat. Quorum si in « Lugdunensis ecclesiaededicatre festis hebdoma-

96 a Heiensi in provincia II episcopo ex abbale e Pari elegantia solrjecismi vocem ad alia saepo
Linnensi : quo munerc ulroqne post Maximum fun- transfcrtini nptimi aucmres. Cicerolib. n ad Atticum
ctus est: ideo Maximi bis successor dicitur in car- 11 : Ludos Antii spectare non placel : est enim vno-
mine Eucharistico sub finem. Hunc adhuc abbatem aokotxov,cum velimvitare omnemdeliciarum suspicio-
qtiauti feceril Hilarius Arelatensis, declarat ejus Vilae nem. Hieronymus in llelviditim : Apud Christianos
auclor his verbis : ln eodem loco tunc tempotis sotoscismusest magnusel vilium, lurpe quid vel narrare,
S. Fauslum, presbyterumpariter et abbalemila futu- vel facere. Sic et Lucianus rcepibpynatu; , Herculem
rorum prmsciushonoravit, ut inter se el sanctos sacer- in scena p.ovtj>Stiv, aolotxiavait videri, cum in Andro-
dotes Theodorumel Maximum medium competleretrt- mache et Hecuba ferri possit. Poiemo sophist. de
sidere. Sed de Fausio pluribus alias. Nunc satis sit histrione, qui i> Z,tvdicens, ad lerram, et ti ya cuni
monere , praeler bunc seniorcm , altcrum quoque '-Q diceret, manum ad ccelumprotenderet, OUTO?, inquii,
Fatistnm in eadem Reiensisecclesiaecatbedra 80 cir- zn yjtpi iao~koixtat,quod narrat in ejus Vita Pliilo-
citer post annos sedisse. Quod ne penitus ignorare- siralus.
nus, docuerunt nos integraesubscriptiones synodi v d Sunt quibus cx hoc loco elici possc videatiK,
Aurelianensis : ubi inler caeieros qui pro episcopis Faustum ad episcopalum non multo ante provectnm
absentibus subscripsere, Claudianus legilur diaconus fuisse quam haec scriberet Sidonius. Verum novain
directns a Fausto episcopo Ecclesiae Reicnsis : is ni- dignitatem appellat, non tunc temporis adeptam, sed
mirum qui ejusdem posiea sedis fuit antistes, Parisia- quaeantiqux abbatis dignitati successerat. Veteranum
censique cpncilio in quo actum est de causa Promoti eniin , hoc est annorum supra 12 episcopum fuisse
episcopi Diinensis, inlerfuit, ut concilii bujus quae Faustum, cum liaec scripsit Sidonius , docent Hilari
nacti sumus acta teslantur. epistolae, quae Fausti jam cpiscopi cum Auxa-
b Assentior Savaroni, scriptam videri hanc episto- papacnio Romanam legaiionem anno ibi peractam com-
lam Burdegalae,cuin in ea urbe apud Euricum, ut est* memorant.
in episl. 9, lib. vm, exsul ageret Sidonius, posl de- • A Paticnte consirucla? el dcdicalaclib. n, epist.
dilos Arvernes, pacc cum Romanis ilcruin turbaia. 10. Sacrarutn Fausti concionum meminit ilerum Si-
PATROL.LVIII. 20
m SIDONIIAPOLLINARIS 620
dalibus, collegivrumsacrosanetorum rogatu exorare- A bulum , qui invitai ad ccelum. Memor nostri esse
ris ut perorares : ibi te inter spiritales regulas , vel dignare, domine papa.
fprenses medioximum quiddam concionantem, quippe EPISTOLA V.
utrarumque doclissimum disciplinarum, pariter ere- Sidonius domino papm * Jutiano salutem
ciis sensibus auribusque curvatis ambiebamus, biric Etsi plusculum lorte discreta, quam communis
painm factitantem desiderio nostro, quia judicio animum eptabat, sede consistimus, nnn tamen medii
satisfeceras. His de causis lemperavi slylo tempera- itineris «bjectu , quantum ad sofvendum spectat offi-
lioquo, brevijer locutus ut paream, longum taciturus cinm , nostra sedulitas impediretur , nisi per regna
ut discam. Sunt de raetero tuae partes, domine papa, divisi, a commercio frequentioris sermoni?, diversa-
doctrinae saluiaris singularisque, victuris operibus rum sortium jure revocaremur : quae nunc saltem,
incumbere salis. Neque eiiiin quisquis auscultat do- post pacis initam paciioneni, quia fidelibus animis
centem te disputanlemque , plus loqni discit, quam fcederabuntur, apices noslri incipient commeare
facere laudanda. Nunc vero, quod reslat, donale ve- crebri, quoniam cessant esse snspecti. Proinde, do-
nia pagimim rusticaniem, vcbis obsecundanlem :cni mine papa, cum sacrosanctis fratribus vestris pariter
me quoque auctore, si vestria litteris comparetur, Christc suppiicaturas jungite preces : ut dignatus
stylus infanlissimus inest. Sed ista 255 quorsum » presperare qtKBgerimus, nostrique dominii tempe-
stolidus allego? Nam nimis deprecari ineptias ipsas rans iites , arma compescens , iilos muneretur inno-
esl ineptissimum : in quibus lu merus arbitcr, si rcm centia , nos quiete , tolos securitaic. Memor noslri
ex asse discingas , ridebis plurima , plura culpabis. esse dignare, domine papa.
Sed ei illud amplecler, si pro caritatc qua polles, 257 EPISTOLA VI.
npn fueris usquequaque censendi cpniinenlissimus ; Sidonius domino papm b Ambrosidsatutem.
id est, si senlenlia tua quippiam super his apicibus Viguit pro dilectissimo nostro (quid loquar, no-
antiquet. Tuuc enim certius le probassc reliqua gau- men, personam? lu recognosces cnncta) apud Chri-
debo, sj liturassc aliqtia cognoveio. Meuior nostri stum tua tanctitas intercessionis effectu : de cujus
esse dignare, domine papa. faeilitate c juvenili saepe nunc arbitris palam asciiis
EPISTOLA IV. conquerebare, nunc tacilus ingemiscebas. Igilur hic
Sidonius domino papm Grmcosaiutem. proxime abruptp contubernio ancillae propudiosissi-
Viator noster ac tabellarius terit prbjtas ilineris mae cui se totum consucludine cbscena junctus ad-
assueti, spatium viae regionumqiie qitod oppida no- diSerat, patrimonio, posteris, famae, subita sui cor-
stra discriminat, saeperelegendo, Qupcirca nos quo- rectione consuluit. Namqtie per rei familiaris damna
que decet serael uroposUw sedulilatis ofticia sectari : v vacuatus, ut primuin inlelligere ccepit, et relractare,
quae cum reliquis commeanlibus, tum praecipue quantum dc bonusculis aviiis palcrnisque sumpnio-
Amantio inlercurwita.geminare cumquadam mentis silas dnmesticae charybdis abligurisset; quanquam
intentione debemus : ne forte videatur ipse plus lit- sero resipiscens , attamen tandem veluli frenos mo-
teras exjnore deposcare, quam nos ei amore dictare, ntordit, exeussiique C£rvices, atque Ulysseas (ut fe-
Meo doinine papa, vestrorum plus raementote, quos runt) ceras auribus figens, fugit, adversum vitia sur-
inter praesumimus computari : quique sicut vestris dus, mereiricii blandimenta naufragii : puellamque,
erigimur secundis, ita deprimimur adversis. Nam prout decuit, iniaciam vir laudandus in matrimonium
quod nuper quorumpiam frairum necessitate multos assumpsit, tara moribus natalibusque summatem,
pertuleritis angores, flebili ad flenies relatione per- quam facultatis principalis. Esset quidem gloria, si
venit. Sed tu, flos sacerdotum , gemma pontificum, voluplates sic reliquisset, ui nec uxori conjugaretur.
scientia fortis, forlioi conscienlia, minas undasque Sed eisi forte contingat ad bonos mores ab errore
256 mundialium sperne nimborum : quia frequen- migrare, paucorum est incipere de maximis : et eos
ter ipse docuisti, quod ad promissa eonvivia patriar- qui diu lolum indulserii t sibi, protinus totum et pa-
cliarum , vet ad nectar coelesiium poculorum , per - ritcr ii cidere. Quocirca vestrum esi, copulaiis obti-
amaritudinum terrenarum calices pervenirelur. Velis ^ nere quamprimum prece sedula spem 258 libero-
nolis, quisque contempti mediatoris conscquitur re- rnin : et post consequens erit ut lilio unn alterove
gnum, sequitur exemplura. Quaittaslibet nobis anxie- susceplis (el nimis dixi) abstineat de cactero licitis,
talum paleras vitae praesentis propinet afflictio, qui illicila praesumpsit. Namque et conjugcs ipsi,
parva toleramus, si recordamur quid biberit ad pati- quauquam nupti nuper, iis moribus agunt ac vere-
donius io Eucliarislico. Hodie quidem quae Fausli no- non huic, inquam, quem constat ad Aransicanietiam
tnen gerant, Homiliaenon exslant": occurrunt tainen n tempora perveniSse; sed Juliano alterius jenoia:
interdum aliquae in antiquis bibliolhecis, 97 ci~ sedis episcopo, qui et Fausti epistelae subscribif, et a
tanturque a Sedulio Scoio. in Collectaneis in Mat- Lucido inler eos numeralur qui ad synodum Arela-
tbaeum : ac nisi conjectura fallit, inter eas quae Eu- tensem conveneram. Diversus autem, et utroque an-
sebii Emisseni iioiiiine circumferunlur, Fausti bujus tcrior videiur Jnlianus, ad quem cum atiis Galliae
suiH,noiiiiullae. episcopis scribit Leo magnus anno 453.
Episcopo, non Carpentoralensi, qui aliqu nto po- b Episcopo, ad quem Ruricius lib. n, epist. 45.
sterior inierfuil concilio Epaunensi, cl per idein fere • " In aliquibtis libris juveuali. Videsis notas in Si-
tempus Lugdunensi nondura cdilo de causa Stepliani' donii carmen 25, vers. 428.
et Palladiae, sub Sigismundo rege Burgundionum
m, EPISTOLARUMLIB. IX. J622
cundis, vere ut agnoscas, si semel videris, plurimum A A.tem facundis fecundare colloquiis, aucupabimur nun-
esse, quod differat ille honeslissimus uxorius amor, dinas involantum; et ultro scrinia tua, conniventibus
figmentis illecebrisque concubinalibus. Memor nostri nobis ac subornantibus, effractorum manus arguta
esse dignare, domine papa populabitur : inchoabisqtie lunc frustra moveri spo-
EPISTOLA Ml. liatus furto, si nunc rogalus non moveris officio.
Sidonius domino papma Remigiosalutem. Memor nostri esse dignare, domine papa.
Quidamab ArvernisBelgicampetens (persona mihi 260 EPISTOLA VIII.
cognita est, causa ignota, nec refert) postquamRemos Sidonius domino papm c Principio salulem.
adveneral, scribam tuum , seu bibliopolam , pretio Quanquam nobis non opinantibus, desideranlibus
fors fuat officiove demeritum, copiosissimo velis no- tamen, litteras tuas reddidit gerulus antiquus, ido-
lis declamalioiinm luarum schedio emunxit. Qui neus inventus cui jure repetiia credantur officia,
redux nobis atque oppido gloriabundus, quippe per- quandoquidem prima sic detulit. Igitur affatu secun-
ceplis tot voluminibus,quidquid detulerat, quanquam de, vel potius benediclione donaius, ipsequoquedre-
mercari paratis (quod tamen b utrivis nec erat inju- peto alterum salve , obsequia combinans, numeris
stum), pro munere ingessii. Curae milii e vestigio aequata, non merilis. Et quia, domine papa, modo
fuit, iisque qui siudent, cum merito lecturiremus, B I vivimus junctis abjunctisque regionibus, conspe-
plurima lenere, cuncta transcribere. Omniumassensu ctibusque mutnis frui dissociatae situ habitatio-
pronuntiatum , pauca nunc posse similia dictari. nis inhibemur; orale ut optabili religiosoque de-
Etenim rarus aul nullus est, cui meditaturo par as- cessu, viiae praeseniis angoribus atque onere per-
sistat disposiiio per causas, posilio per litteras, com- functi, cum judicii dics sanctus obfulserit, cum re-
posilio per syllabas. Ad hoc opportttnitas in exem- surrectione agminibus vestris famulaturi, vel sub
p'is, fides in lestimoniis, proprielas in epilheiis, Cabaoniticae servitutis occasione, jungamur; quia
urbanilas in figuris, virtus in argumentis, pondus ini secundum promissacoelestia,quaespoponderunl filios
sensibus, 259 Oumenin verbis , fulmen in clausu- lidei de nationibus congregandos, si nos reos venia
lis. Struclura vero tortis et firma, conjunclionumques soletur, dum vfcsbeatos gloria manet, etsi per actio-
perfaceiarum nexa caesuris insolubilibus; sed nec> num differenliam, non tamen per locorum distantiam
hinc minus lubrica et levis , ac modis omnibus ero- dividemur. Memor nostri essu dignare, domine papa.
tundala : quaequelectoris linguam inoflensam deccn- EPISTOLAIX.
ter expediat, ne salelirosas passa juncturas, per ca- Sidonius domino papm Fauslo salutem.
meram palati volutata balbutiat. Tota denique liquidai Longum tacere, vir sacratissime, nos in commune
prorsus et ductilis , veluli cum crystallinas cruslas,', C dequestus es : cognosco vestrae partis 261 hinc
aul onycbinlinas non impacto digitus ungue perla- sludium, nostrae reatum non recognosco. Namque
bitur : quippe si nihil eum rimosis obicibus exceplumi jam pridem jussus garrire non silui, isias lilteris an-
lenax fractura remorelur. Quid plura? Non exstat ad1 tecurrentibus: quibus eliam recensendis cum Reios
praesensvivi hnminis oratio , quam peritia tua nonl advenerant,e quia tunc Api* fuistis, aptissimc de-
sine labore transgredi queat ac supervadere. Unde ett fuislis. Idque votivum mihi granditer fuit ac peropta-
prope suspicor, domine papa, propter eloquiumi tum ut epislola injuncta nec negaretur scripta ami-
exundans atque ineffabile (venia sit dicio) te super- citiae, nec subderelur lecta censurae. Ista omittamus.
bire. Sed licet bono fulgeas ut conscientiae,sic dictio- Mitti paginam copiosam denuo jubes. Parere prope-
n s ordinatissimae;nos libi tamen minime sumus rc- ranti adsunt vota, causaeabsunt. Nam saluialio, nis
fugiendi, qui bene scripta laudamus , elsi laudanda a negotiura aliquod acliva deportet materia, succincta
non scribimus. Quocirca desine in posterum nostraa est: quani qui porrigit verbis non necessariis, a re-
declinare judicia, quae nil mordax nihilque minanlurr gula Sallustiani tramitis detortus exorbitat, qui Cati-
increpatorium.Aiioquisi distuleris nostrara sterilita- linam culp.it babuisse satis eloquenliae, sapienliae

* Remorum, quae BelgicaeII metropolis, anlislili, i»I> quos cooices manibus terunt, sciunt ab anfiquariis
regis Clodovei Francorumque apostolo. Hanc vero '0 qui diphlboiigosnegligunt, raro ista distingui. Signi-
epistolam cum Sidonii elogio Ilistoriae suae intexuit it hcat ergo Faustum Aptae in vicina tnbe lum ftiisse,
Flodoardus lib. i, cap. 12. Sed declamationes Remi- i- cum Sidonii lilterae Reios perlatae smit: aplissime
gii, quarum eloquentiam Sidonius lantoperc com- > autem opportunissitnequeait lleiis abfuiss>>, ne littei:c
mendat, nullae ad nos pervenerunt; nec recens haec JC illaetam cito sub ejus censuram venirent. Sila est
jactura, cum Hincmarus ipse ac Flodoardus eas peni- i- Apta Julia Vulgcnlium(sic enim a Plinio Iib. m, c. 4,
lus ignorasse videanlur. appellatur) medio fere spatio Reios inter et Avenie-
b In editione Labbei ulilius; aliqui libri (quod ta-t- nem: quod etiam videre cst ex Itinerario .'Eiliiciet
men cvjus nec eral, injustum). Tabula PeuCingeri.Coloniam fuisse ostendit anliqui
e EpiscopoSuessionensi, ut dictum lib. vin, epist. t. lapidis haec inscriptio Arelale. '
14, in qna el Megelliiumclericuni nominai, per quem m
litteras accepcrat reddebatque: quem propterea ge- e-
rnlura antiquum nunc vocai. JUL. C. F. TERTULLIN
d In aliquibuslibris, rependo. FLAM.COL. APTA
' Non difficilis liiit litijus loci emcndatio, pro eo
!0 L. VALLIUSATILAN
qtiod legebaiur, qui tunc apte fuistis. Qui enim anti- ,i- NEPOS.
623 SIDONIIAPOLLINARIS 021
parum. Unde " Ave dicto, mox Vale dicimus, orate A j bane quae praeslanliora portabat operuerit, spinas
pro nobis. Sed bene est, bene est, quia chartulam meas illuslrare dissimulans tuis florilms. Sed post
jam jamque complicaturo res fortis accurrit, de qua duos aut iis amnlius menses, sic quoque a nobis cito
exprobranda, si diutius vel laetitia sese mea vel ira profeciuui, cum quipiam prodidissent de 263 via"
cohibucrit, ipse meaccepla dignum contumelia judi- loribus, myslicaegazae clausis involucris clam ferre
cabb. Venisti, magisier, in.manus meas, nec exsulto thesauros, pernicibus cquis insecutus aheunlem, qui
tanium, verum insulto, venisti: et quidem talis qua- faciles possent ilineris pridiani spalia praeverlere,
lem ab liinc longo jamdiu lempore desideria nostra osculu in fauces cccupati latronis insilui, luiiiiano
praestolabantur. Dubito sane utrum et invitus, at cerle joco, gestu ferino; veluti si excussura queracunqiie
similis invito; quippe quo providente, "vel(si lamen calulorum Parlhi collo raptoris pede volalico ligris
boc nimis abnuis) acquiescenle, sim luis libris insa- orbata superemicet. Quid multa ? capti hcspitis gc-
lulatus, iisque, quod mullo est injuriesius, lerrite- nua complector, juinenla sislo, frena ligo, sarcinas
rium Arvernum cum praelerirent, non solum moenia solvo, quaesitum volumen invenio, produco, lectiio,
inea, verum etiam lalera radentibus. An verebare ne . exccrpo, maxima ex magnis capita dcfiustans. Tri^-
tuis dictis invidercmus? Sed Dei indullu, vitio nulli buit el quoddam diclare celeranli scribarum sequa-
minus addicimur : cui si ila ut 262 caetcris a mea B ; citas saltuosa compendium , qui comprehendeb.it
pai te subjaceretur, sic quoque auferrct congrediendi signis, quod lilteris non (eucbant. Quibus lacrymis
acmulalionem desperalio consequendi. An superci- sane maduerimus, mutuo vicissim fletu rigali, tunc
lium tanquam difficilisac rigidi plosoris extimesce- cum ab amplexu saepcrepetito separaremur, longuni
bas ? Et quaenam est cuiquam peritiae cervix tanta , csl divissc, nec refert: quod iriumphali sulficit gau-
quive hydrops, utetiam lepida vesira non ferventis- dio, spoliisonustum caritalis, el spiriiualis compotem
simis laudibns prosequatur ? An ideo me .'aslidiendum prxdae me domum retuli. Quaeris nunc quid de ma-
negligendumquecurasli,quiaconteraneres juniorem? nubiis meis judicem ? noliem adhuc prodere, quo
quod parum credo. An quia indoctum ? quod magis diutumius exspertatione penderes : plus me enim
fero; ita lamen, ut qui dicere ignorein, non et au- ulciscerer, si quod scnsi taccrem. Sed jam nec ipsa
dire : quia et .qui Circensibus ludis adfuerunt, sen- fruslra superbis; ut polc intelligcns,libi inesse virtu-
lentiam dc curribtis non fernnt. An aliquo casu dissi- lem sic perorandi, ul lectori tuo scti reluctanti, seu
debamus, ut putaremur iis libeltis quos edisselis voluhtario, vis voluplalis excludat praeconiinccessi-
dcrogituri? atqui praesulc Deo, tcnues nobis esse tatem. Proinde accipe, quid snper scriptis luis et in-
amicitias, nec inimici fingerc queunt. Ista quorsum ? juriam passi censeamus. b Legimus opus operosissi-
inqUis. Eccejam pando, vel quid indagasse me gau- G I mum , multiplex , acre, sublimc , digcslum titiilis ,
deam, vel quid (e celasse succenseam. Legi volumina exemplisquecongestuii), bipariitum sub dialogi sche-
lua, quacRiochalus antisles ac monacnus, atque islius mate, sub causarum themale quadripartiium. 264
mundi bis peregrinus, Briiannis iuis pro te reportat; Scripseras autem plurima ardenier, plura pompose;
illo jam impraeseuliarum Fausto polius qui non se- simpliciter isla, ncc argute illa, ncc callide ; gravia
nescii.quiquc viveuiibus non defuturus post sepultu- mature, profunda solliciic, dubia consiamcr, argu-
ram, fiet per ipsa quae scripsit sibi superstes. Hic mentosa dispulaloric, quaedam severc , qua-piam
igitur ipse venerabilis, apud oppiduni noslrum cum blande, ciincta nioraliter, tecte, poteincr, cloqucn-
moraretur, donec gentium concitatarum procella de- tissime. llaque per tanta (e genera narrandi loio la-
fremerct (cujus imaginis binc et liinc turbo tunc in- tissimaedicialionis campo seculus, nihil in facundia
liori tieral) sic reliqua dona veslra detexit, ul perur- caeterorum, nil in ingeniis facile perspcxi juxla poli-
a llinc patet solitos veteres initio epistolaeAve el videtur ut opus hoc de quo agitur vel intcriisse, vel
Salve scribere, ui in fine Vale. Ausonius Paulino : adhuc uspiam lalere sentiamus. — II;rc Sirmondi nota
sic habet in posleriore Sidonii edilione, ctii praefuit
98 Qu'dproliibctSalvealque Valebrevilate parala Labbetis. Caete>umin priorc Sidonii vcrba, Legimus
Scriberefeliccsquenotasmandarelibellis?
opus.... biparlitum sub dialogi schemaie, Siimondus
Cujus moris vesligia resiant in nonnullis principum in noiis pag. 162 ex Baronio interpretalus fuerat
rescriplis. Hae Felix carissitne nobis, Salve CynegiD 1 duos libros de Gratia Dei et humana: mentis Libero
K. N. Ductum id a more usus quotidiani. Nam iisdem Arbitrio.t Dehis,inquii,loquilioclocoSidoniiiminultis
formulis in quotidiano congressu digressuque titebin- astruit tomoVI Annalium Baronius cardinalis, neque
lur. GraecisXaipexai "lyuxtvs,utestin Hadriano Dio- aliudnos in rcliqttis Fausti operibus videmus cujbaec
nis. Plutnrchus rctpi aSoktaxuxsde Augusto; qui Ful- aptius convcniant. Quid crgo causaecur a Sidonio tot
vio, cum temere nescio qnid effuliisset, venienti Jaudibus ornenlur, quos constai a Gelasio, Fulgenlio,
postridieac dicenti, Ave Caesar,Vale Fulvi, respon- Avito, Caesario, Facundo et aliis vel damnatos, vel
dit: 'EX66vTOf ewQtv,o>;eii>0etzov <tovk6iovirpb; avzlv contrariis etiam voluminibus confutalos?At Sidonium
xa\ uTtbvzo;,K.aipt,Kaiaup, 'Tyiatvt, etire, <tovkGtt. difficile non est judicii aleae subducere, qui Fausli in
b Duos libros, ut cardinali Baronio visum est, de hocopcre ingenium, artem, eloquentiam pracdicat,
Gralia Dei et liumanae menlis Libero Arbitrio. De doctrinae capita seniemiasque non allingit. Faustum
liis eniin loqui boc locoSidonium mullis astruit tomo vero ,- et si qui tum in Gallia, quod dissimulari non
VI An aliiitn ccclcsiasticoruni. Mihi vero cum opus potest, cum eo senserunt, aliquo modo excusare ra-
ltf*2Fatisii biparlitumsub dialogi tchemale, sub cau- lio illa videtur, quod anic synoduin Arausicanam
tamm themate quadripartiium Itiisse aflirmel Sido- vixerint, cujus placitis Ecclesia deinceps lanquam
..jiigSj-quod neque liis duobus neque ulli cuiqiiam ex norma doctrinae, advcrsus Scmipclagianoruin errores
«ins qui reslant Fausti libris onveniat, reliqiiiim usa est. » — BAUINIUS, I. C, qtiem consulc ibid.
613 EPISTOLARUMLIB. IX. C26
tuni. Quaeme vera sentire satis approbas, cum nec A 1 concuti machinainentis. Nam sectalores eorum,
offensus aliler judico. Denique absentis oralio, Chrisiiano dogmali ac sensui si repugnaverint, mox
quanium opinamur, plus nequil crescere, nisi forsi- te magistre ligati, vernaculis implicaluris in rctia
lan aliquid bis addat coram ioquentis auctoris vox, sua praecipites implagabuntur, syllogismis tuae pro-
manus, molus, pudor, artifex. His igitur animi litte- positionis uncatis voltibilem tergiversantum linguam
raruraque dotibus'praeditus,mulierem pulchram, sed inclamanlibus, dum spiris categoricis iubricas quse-
illam Deuteronomioastipulante nubenlem, domine stiones tu potius innodas, acrium more medicorum,
papa,tibi jugasti: quam tu adhuc juvenis inter hosti- qui remedium contra 266 venena, cum ratio com-
les conspicatuscatervas, atque illic in acic contrariae pellil, et de serpente conficiunt. Sed hoc temporibus
parlis adamatam, nihil per obstantes repulsus prae- istis, sub tuaelantum vel contemplalionecooscientiae,
liatores desiderii brachio vincente rapuisti. Pliiloso- vel virtule doctrinae. Nam quis acquali vestigia lua
phiam sciiicet, quaeviolenter e numero sacrilegarum inseqtiatur gressu ; cui datum est soli, loqui melius
artium exempta, raso capillo superfluaereligionis, ac quamdidiceris, viveremeliusquamloquaris?Quocirca
supercilio scientiae saecularis, amputatisque perve- merito le beatissimum boni omnes, idque supra om-
tuslarum vestium rugis, id est, tristis dialeclicaefle- nes tua tempcstate concelebrabunl: cujus ita dictis
xibus, falsa morum et illicita velanlibus, mystico IB vita factisque dupliciter inclaruit, ul quandoquidem
amplexujam defaecatatecum membra conjunxit. Haec luos a annos jam dexlera numeraverit, saeculoprae-
ab annis veslra jam dudum pedissequa primoribus ; dicalus tuo, desiderandus alieno, utraque laudabilis
bacctuo laiericomes inseparabilis, sive in palaestris aclione decedas, te relicturus externis, tua proximis.
exercereris urbanis, sive in abstrusis macerarere so- Memor nostri esse dignare, domine papa.
litudinibus: haecathenaei265 consors, haccmona- EPISTOLA X.
sterii, lecum mundanas abdicat, tecum supernas Sidoniut domino papm b Aprunculotalutem. .
praedicatdisciplinas. Htiic copulatum te matrimonio Reddidit tibiepistolasmeas, quem mihi tuas offerre
qui lacessiverit, sentiet Ecclesiae Christi Platonis par fuerat : nam frater nosler Coelestius, nuper ad
Academiam mililare, teque nobilius philosophari. te reversus c de Biterrensi, quoddam mihi super
Primum, ineffabilemDei Patris asserere cum sancti stalu injuriosi nostri vinculumcessionis elicuit. Quod
Spirilus aeternitate sapientiam. Tum pracierea non quidem scripsi, non minus tua verecundia fractus
caesariempascere^ neque pallio aut clava, velut so- quam voluntate. Natnque nos ultro veslro pudor^
ptiislicis insignibus,gloriari, aut affectare de vestium quasi quibusdam pedibus obsequii decuit occUrrere.
discreiione superbiam, nitore pompam , squalore Quocirca me quoque volenie posside indullum, sed
jaclanliam : neque te satis boc aemulari, quod per •^ liberaliter; nec enim, ut suspicor, plus aliquid hoc
gymnasia pingantur Areopagitica vel Prytaneum, genere solatii vel ipse quaesisti. Quem litteris istis
curva cervice Zeusippus, Aratus panda, Zenonfronte non commendatoriis minus quam refusoriis, jam
conlracta, Epicurus cute distenta, Diogenes barba placatus insinuo : sic tamen ut libi assistat, tibi
comante, Socrates coma cadenle, Aristoteles brachio pareat, te sequatur; atque 267 ut si permanserit
exscrlo, Xenocrales crure collecto, Heraclitus flelu tecum, neutri nostrum judicetur famulus; si forte
oculis clausis, Democritusrisu labris apertis, Cliry- discesserit, quaeraiur utrique fugitivus. Memor nostri
sippus digilis propter numerorum indicia constrictis, esse dignare, domine papa.
Euclides propter mensurarum spatia laxalis, Clean- EPISTOLA XI.
thes propter utrumque ccrrpsis. Quin potius expe- Sidonius domino papm d Lupo salutem.
rielur quisque conflixerit, Stoicos, Cynicos, Peripa-
Propter libellum quem non ad vos magis quam
leticos, haeresiarchas,propriis armis, propriis quoque per vos missum putastis, epislolam vestram non ad
* Juvenalis satira x, de Nestore : Jamlsevaerursumcomputatarticulis.
Atquesuosjam dextra computatannos. b
Dictum ex consueludine veterum, qui vario flexu cumAndemantuni Lingonum episcopo, cui postea ,
Arvernos relicta Burgundionum odio prislina
digilorum numeros indicabant : quos supputatorios sede migrasset, calhedram suam Sidonius moriens
digitorum gesticulos appellat Terlullianus. Totam reliquit.
artem inter Bedae opera complectitur libellus , qui iD c Ita etiam id nomen
inscribilur de loquela digitorum. Laevaeergo digitis Graecis scriptura lib. «m, epist. 4.
usque ad centum numerabant: in centesimo ad dex- Baiztpat, quod propius accedit ad antiquam
Iram transibant. Hieronymus in Jovinianum 1 : Cen- inscriptionem Narbonensem, in qua Sepiimani Bac-
letimut numetut a tinittta trantfertur ad dexteram. terrenscs hoc modo 99 legunlur:
Faustum igitur grandaevuminnuit fuisse : non quod
re vera centesimum annum altigisset : esl enim hy- M. JULIOPHILIPPO
pcrbole, sed multo verecundior quam illam Niear- NODILISSIMO CES
cbi poetaein Cotyttarim anuni, quara ait annos suos PRINCIPI JUVENTUTIS
iterum manu sinistra numerare coepisse: quod tum SEP.B.-ETERR.
ficbat, cum ad decem millia pervenerant. Sic eniin
canit: d Episcopo Tricassino ad quem cum praecedenliuiii
librorum volumen misisset ea lege Sidonius, ut ad
*Hftko; aOpnaaaaekutpovrckiov,n ytpt ~kutf, alium postea quemdam episcopumperferretur, que-
Vnptx;uptBpeiaQut Stizepovup^aptivn. stusque lioc nominc Lupus essct, facli culpam ba«
Qus solesviditplures quamcervus, et anuos epistol»deprecatur.
627 SlDOMl APOLLINARIS 628
me magis qtiamin me scriptam recepi. Ad exprobrata A latas, 269 Irequenter illiistraniui alieuae. illud his
respondeo pro sequitale causae, non pro aequalitate junge, quod si quid ibi vel causaliter placet, ul per
facundiae : nuanqUam quis nunc ego, aut quantus, cousilium meunt lertitns : ille quandoque per bene-
qui agerepraesumam vobls imputantibus innoceriteni? ficium tuum; qui munusculi mei incassum prcssus
Qnocirca delicto huic, quanlulumcunqUe est, irtter invidia, necdum ad facultalem legendi, ut suspicor,
principia Confestini supplico ignosci, diffldentiae venil, cum jam diu ipse perveneris ad copiam trans-
lantum, non et superbiae fassus errorem. Nara cum ferendi. Aio, lanquam non sit b holographas mem-
mihi rigor censurae tuae in liiteris acqne ut mOribus branas arbitraturus; si tamen quod ante percurras,
s t ambifariam contremiscendiis, fateor t.imen in vel exemplar acceperil : heque enim in iis quae ira-
voluminis ipsius operisque reseralu, illam mihi fuisse ciaveris ulla culpabiituraut distinctionutn raritas, aut
plus oneri, quam praetendilis caritatem. Nec citra frequentia barbarismoriim. Nempe ad extremum pa-
jusltim ista conjicio : quandoquidcm mortaliuin lam videtur eiiim libi transmissa proprietas, cui usus
mcntibus vis baecnaturalitus inest, ut si quid perpe- absque temporis fixi praescriptione transmissus est,
ram fiat, minus indulgeant plus amici. Scripssr;un qiiiqoe stipradictO tii&diupoteS ilti iitatiO , Ui etliil
librum, sicul pronuntiatis, '.ienum Oiwstanique vario iion ampiius zotliecula tui.quam memoria includat.
causarum, lemporhm personarumque congeslu : fa- B Haec et his plura fors aliquis. Ego vero cuncla prae-
cturus rem videbar impudentissimam, si tantum mihi . terco, el malo precari veniamquam reatum, si boc
cuncla placuissent, ut nulla libi displicilura confidc- c.sse creditur, deprecari. Praesentum quoque negli-
rem. Huc item, quisquis judicii eventus 268 foret, gentiam litterarum nunc nec excuso : priraum, quod
vidi parlibus meis nequaquam pieiath ex solido con- eisi cupiam , parum cultius scribere queo : dein,
stare ralionem , si non saltem vobis essel anteiius quod libellari opere confecfo, animus tandem feria-
allatum volumen, et si non viderelur oblatum : sub turiis , jam quae propalare dissimulat, excolere dc-
lioc videlicel temperamenlo, ul si forte placuisscm , trectat. At tamen cum satis libi, et quidem merito
non vos arroganlia praetcriisse; si secus, non vos (quidnam enim simite)? in omnibus cedam , quippc
improbiias expelisse judicaretur. Nec sane multo qui in alio genere virtutum , jam per quinquennia
labore me credidi deprecaturum vilatas causas eru- decem, non sequaevissacerdolibus tanluin, verum et
bescendi. Pariter illud nosse vos noverani, quod au- antiquis quolies collatus antelalusquc sis; noveris
clores in operibus eifendis pudor polius qttam cou- volo, quamvis quaestibus quatias astra, atque majo-
stantia decel; quodque tetricis puncta censoribus, rum cineres favillasque in testimnniUralarsaecaritatis
tardius procacitas reciiatoris, quam trepidatio excu- 270 implores, pedem me conflictui tuo, si intittio
dil. Alioquin si quis est ille, qui cum fiduciaepraero- C super amore certandum est, non retracturum : quia
gativa, thematis anle inaudili operam provulgat : i um in caeteris rebus, tum foedissimumperquam est
incipit exspectationi publicae,quamvis soiveritmulia, in dilectione superari. Quaevelis nolis ceria profes-
p!ura redhibere. Praeterea quidquid super hujusce sio conviciis tuis illis, cuncta sane blandimentorum
rescripli lenore censueris, malui factnm confiteri metla vincenlibus, non praeter aequumreponderatur,
siitipliciter, quam.trebaciter diffiteri. Dixissel alius, Ecce habes litterastam garrulas fcrmc, quam requi
Neminoni tibi praetuli, iiullas ad ulluni peculiares rebas : qnanquam sunt omnes (si quae uspiam tamen
lilteras dedi : quem pracdaium suspicabare, unius sunt) loquacissimae.Namque in audemiam sermoci-
epistolae forma contentus abscessii, atqne ea quidem nandi quem non ipsc compellas, qui omnium (de me
nihil super praesentinegotio defercutc. Tu , qni te cnim tacco) litteraioruin , licet oculi affectent, sic
quereris omissum, tribus loquacissimis paginis fati- ingenia producis, ut solet aquam terrae in visceiibus
gatus, potius in nauseam roncitaris, dum frequenter absconditam per atomns bibulos radius extrahere so-
insulsae lectipnis verbis inanibus immoraris. Adde, laris? Cnjus lucis aCulpo non sola penr.traiur aut
quia etiam in hoc, quod Corsilannon uotasti, reve- arenasulililis.aut humus ses-ilis; scd si saxei montis
rentiae tuae meritorumque raiio servata est, quod oppressu fontium conditorum vena celelur, aperit ar-
sicul lu antisiitum caeterorum cathedris, prior cst ^ canum liquentis clementi secrciorum coelestium na-
tuus in libro tilulus : illius nomcn vix semel laritmn, tura violentior. Ita si quos, vir sacrosancte, studio-
el sihi ascripta pagina sonat : luo, pracier tibi depu- sorum senseris, aut quietos , aut verecuudos , aul in

ln aliquibus iibris pervulgai. sonat atque holographa manu : quia in hujusmodi

b Autograplitim exemplar, qu>idnd te misi. Ilolo-
grapha enim dicunlur, quaeauctoris sui manuscripta,
idiographa, archetypa : ut holographumleslamenlum,
quod testator ipse perscripsil : holographa epistola
Hjeronymo in Rufinum, auctoris manu exarata. IIo-
lograptia etiam mann scribere, est sua ipsins mann
scribere. ln veteri codice Canonuni Nicaenorum:
Alticus episcopus ecciesim Consianiinopolilanteedidi
canones sanctorum Palrum holographa manu a me
subscriptos. Itaque quod in principiim resrriplis ,
atqUein privatorum itcm epislolis , sub finem adjici
solet, et manu divina vel el atia manu , id perinde ;
cpisiolis hacsoium claUsuI.eauctoris manu perscriplae,
reliqua a notariis. Al holographa epistola, tota ab
auctore. Obvia siiut evempla. Ut Novella Valerttiniani
de episcoporum ordinalione : Et manu diviivi: Di-
vinitas te servet per multos annos, parens carissime.
Auguslinus epislola XLVad Armentarium et Ripa-
rium : Etalia manu, Gaudeamusdevobitinabundanli
gralia Christi, domini eximii, meritoque honorabila
ac desiderabilet filii. Sic enim est in optimis mamu-
scriptis. Sed in vulgaiis exemplaribus, illa divcrsae
nianus adnoiatip, et lioe loco, et in aliis passim apud
Augustiuumetatios. librarioiumiemeriiateomissaesi.
«29 EPISTOLARUMLIB. IX. 630
obscuro jacentis fatnaerecessu delitescenies; hos A \ compluribiis anteponendum. Crederem tibi , si non,
eloquii tui c'arilas, nrlifice confabulatu dum com- ut multum sapis, ita quoque mulium me amaies.
pellat, el publicat. Sed quorsum ista, quid morarum Hinc esl, quott de taudibus meis caritas tua mcnliri
cst? redeamus ad causam, super cojus abundante potest, nec polest fallere. Praeter hoc poscis, nt
blateratu, quia pareo, precor ut erraia confessum Horaliana incude formatos Asclepiadeostibi quos-
veniaeclementis indultu placalus imperlias : licet piam, quibus inter bibendum pronuntiandis exer-
quaclaelitiatua sancta, quaequecoramunio, copiosius ceare, transmittam. Pareo injunctis, licet si unquam,
lnlarere, si meae culpac defensio potius tibi scripta < . modo maxime prosario loquendi genere districlus
feratur quam saiisfaciio.Memor nostri esse dignare, occupattisque. Deniqne probabis circa nos plurima
domine papa. ex parle inetrorum studia refrigescere. Non enim
271 EPISTOLAXII. pramptum cst, unum eumdemqueprobe facere ali-
Sidonius " Oresiosuo salutem. quid, et raro.
Venit in nostras a te profecia pagina manus, qnae Jamdudumtereles hendecasyliabos,
Atlritocalamispollicelusimus,
trahit roultamsimililudinemde sale Hispano in jugis
273 "Jl'osoanlaremagispro chorianibicis
caeso Tarraconensibus. Nam recensenti lucida ct Excussopoierasinoliiliusperfe.
Sedlu per Calahriiratnilisaggerem
salsa es', nec tamen propter hoc ipstim mellea mi-1*t " Visut nostradeliinccursitetorbila;
uus : sermo dulcis et propositionibus acer; sic enim t)ua liaccuslyricosPindaricuinad meloB
oblectat eloquio, quod lurbat imperio : quippe qui Frenisllexil e.quospleclripotenlibtis,
Dumin.troqualilur cliorda(',lyionio,
partini metiens quid ordinis agam , carmina a nobis Necnnn Alcaico,vel Pherecratio,
nunc novat pelal. Primum ab exordio religiosaepro- Juncto Lesliiaro,sive anapa?slico,
Vernansper variicarminiseclogas,
fessionis, liuic principaliter exercitio renuntiavi : Verboriuriviolisiimlticolorilius.
Istmi'(da\e.iiam)fingerevatibus
quia nimirum facilitati possel accommodari, si me Vriscisrlilliile est, dillicileet mihi,
occupassettevitas vcrsuum, quem respicere cceperat Ut diversasonansos epigrammala,
Nilcrebrastitubet propterepistolas,
gravitas aclionum. Tuni praelerea constat omnem Quascauiuac modulisluxurianlibus
operam, si longaintercapedinequiescat,aegreresumi. Lascivirevetatmasculadiclio.
Istud vi.xLeo, rex Castalii<liori,
Quisnam enim ignorel cunctis aut artificibus aui ar- Vixhuncqui sequiturLaiiipridius queat,
tibus maximumdecus usu venire? cumque studia Declamansgeminiponderesubstyli,
consuela non frequentanlur, brachia in corporibus, Coram discipulisUurdegalensibus.
Hocme, leque decet,parce,precor,jocis,
ingenia pigrescerein artibus? Undeest el illud, quod Quaesopollicitamservelad exlimum
sero correpius aut raro, plus urcus manui, jugo bos, Oratorisopns curamodesliam:
nil dclerius,si fueritsimul
equus freno rebellat. Insuper desidiaenostrae vere- C
CQuo In primisrigidus, mollisin ullimis.
cundia comes ad lioc sentenliain inclinat, ul me, Quiniraoquoties epulo mensaelaulioris bilarabere,
I ostquamin silenliodecurri tres olympiadas,tam pu- religiosis, quod magis approbo, narratioiiibus vaca :
deat novum poema conlicere, quam pigeat. IIocitcm liis proferendis confabulatiofrequens, liis redicendis
nefas, etiamdifficiliafaclu tibi negari, cujus affeclum sollicitus audiius inservial. Certe si 274 saluberri-
tanto minus decipidecet, quanlo conslantius nil re- mis avocameniis, ut qni adhnc juvenis, tepidius in
pulsam veretur. Tenebimus ergo 272 quippiam flecteris, a c Platonico Madaurensi saltem fomiulas
medium : ct sicul epigramraata recentia raodo nulla muluare convivaliumquacstionum: quoque reddaris
diciabo, ita litleras, si qu# jacebunt versu retertae, instructior, has solve propositas, has propone solvcn-
scilicet ante praesentisofficii necessitatem, mitiam das, iisque le sttidiis, et dum otiaris, exerce. Sed
tiiii: pelens ne lu sis eatenus justitiaepraevaricator, quia mcniio conviviorum scmel incidit; luque sic
ut me opincris nunquam ab hujusmodiconscriptione carmen nobis vel ad aliam causam personamque
leuiperaiurum. Neque enim suffragio tuo miuus au- compositum sedulo exposcis, ul meejusedendi diu-
gear, si forte digneris jam modesturn potius quam tius Iiabere non possis liaesitatorem;suscipe libens,
facetum existimare.Vale. -. qnod lemporibus AugustiMajoriani, cum rogatu cu-
*
EPISTOLA XIII. jusdam sodalis ad ccenam conveniremus, in d Peiri
Sidoniusb Tonantiosuosalutem. librum magistri cpislolarum subito piolalum subilus
Est quidem, faleor, versibus meis senlcntia lua efftidi, nieis quoque contubernalibus, dum rex con-
tam plausibilis ulim , tam favorabilis, ut poetarum vivii circa ordinandum moras neclit cxygarum,
me quibusque lectissimiscomparandum putes, cerle ' Domnulo,Severiano atqueLampridio paria pangen-
" Homini Ilispino, ut altera lib. vin ad Fortuna- ipsis aliqua conscripseritet Ptutarcliut, et vester Apu-
lem. Hanc vero scripsil cum in episcopi muiiere tres teius. Frontoneni addit Jo nines Saresberiensis, qui
jam olympiadas,boccsi annos duodecimdecurrissel. M.icrobiiverba repetit Polycraiici vm, 10.
Annn ergo Christi, juxia Baroniicalculum484. dMajorianiAugusti:quo 100 legato et interprete
b TouantiiFerreoli filio, episl. 9 lib. n, qui doctus Majorianus praesidiummiliiuin Lugduno imposilum
Tonaiitiusappellattir in Propemptic.o,ubi et matrcm urbe dcpulit, uiest in panegyiicoMajorianisub finem.
ejusPapianillam laudal. Eidem obtulit car
c Aptileio: qui Qitaestionesconvivales scripserat, mine 3. praeterea panegyricum ipsum
leste Macrobiolib. vn, cap. 5 : Qumstiones,inquit, e De Domnnlodictum lib. iv, epislola ultima. Se
couvivalesproponasvelipse ditsolvas. Quodgentts ve- vcrianiim iterum latidat epistola 15, et carmine 15
teres ita lubricum non putarunt, ut el Aristotelesde ubi praisiantcm luba, lioc est grandiloquam, vocal.
C31 SIDONIIAPOLI.INARIS «3f
tibus (jaclanter hoc dixi, imo mel-iera),quos undique /\ Calathiferantcapaces,
nrbium asciios imperaior in unam civilatem, invita- Redolentibusqueseriis
Abacum,torosque pingant.
tor in unam coenam forte contraxerat. Id morae tan- Manusunelas-uccoamomi
Domethispidoscapillos,
tum, dum genera metrerum sorte panimur. Placuit b Arahumquemessepinguis
namque pro carilate collegii, licct omnibus eadem Petat altatecta fumus.
Venientenoctenec non
s.cribendi materia existeret, nen unu lamen epigram- Numerosuserigatur
mala singulorum genere preferri : ne quispiam ne- Laquearibuscoruscis
Cameraein supernalyclinus;
strum,quicaeterisdixissetexilius,verecundiaprimum, OleHmqttenescientes,
post morderetur invidia. Etenim citius agnoscilur in Adipesqueglulinosos,
Ulerolumente fundant
quocunquc recitante, si quo caeterimelro canat, an Opobalsamuni lucernae.
co quoque scribai ingenio. Tu vero tunc opportunius (ieruli caput plicantes
Anaglypticometallo
subjccta laudabis, cum totum tesocio indulseris. Non Epulassiiperbiorrs
cnim justum est, ut censor incipias ciim severiiate Humerisferanl onusiis.
Pateras,scyplii,leheies,
iliscutere, quod non potuil amicus cum serielate Socient falernanardo:
iticiare. Tripodasque,cantbarosque
275 Age convocatapubes, B 276 Rosa suliliscoronel.
Locus,liora,mensa,catisa, Juvat ire per corollas
Jttbet ut volumenistud, Alabastraventilantes,
Quodet aure et ore discis, Juvat et vagorotatu
Sludiisin aslra lollas. Dare fractamembraludo,
Petros est tibi legendus, Simularevel trementes
In ulraque disciplina Pede, veste, voceHacchas.
Satisinslitutus auctor. Bimari remittaturbe
Celehremusergo, fratres, Thymelem,Palemquedoctas
Pia feslalitleraruin. Tepidasad olTicinas
Peragat diemcadentem CitbarislriasCorinthus:
Dape, poculis,choreis, Digitiquibuscanentcs,
(ieiiialis apparatus. Parlter sonanlelingua,
Kutilumtoreumabysso, Vice pectinisfaligent
Jlulilasqueforte blattas, Antmatafilapulsu.
Recoqueiuequasalieno Date et aera fistulata
Melibceafucatunda; Satyriscamicanudis:
Opulentelut meraco Date ravuloschoraulas,
Bibulumcolore vellus. v Quibusantra per palati »
Peregrina Uetsupellex Crepulis reflandabuccis.
Ctesiphontis ac Nipliatis Gemitaura tibialis;*
* Juga lexta, nelluasque 1 Daiecarminata socco, |
Bapidasvacantepanno, Q Datedictasub cotliurno,
Acuitquibusfiirorem Datequidquidadvocati,
Uenelicta plagacocco, Date quidquidet poelae
Jaculoqueceu forante Variostrepunt in actu:
Cruorincruentusexit. Petrus haecet illatransit.
Uliitorvus,et per arlem Opus editumlenemus,
liesupina flexusora, Uimetra quod arte lexens,
It equo, reditquetelo, lter aspertuu,viasquc
Simulacrabestiarum Labyriulhicascucurrit.
Fngiens,fugansqueParthus. Sed in oranibuslaborans
NivepulchrioraIma Kt ab omnibusprobatus,
Geratorbis,alque lauris, Ilapit liincet inde palmam.
Hederisque,pampinisque Per et ora doctafertur.
Viridanlibuslegalur. Proculhinc et Hippocrenen,
Cytisos,crocos,amellos,. Aganippicosquefontes,
(.asias,ligustra,calthas, Et Apollinemcanorum
lulium opinor Severianum, cujus arlis rhctoricae Tibullus item lib. iv, in laude Sulpicii:
praecepta syntomata leguntur. Lampridiuin vero Cultorodorataedives Arabssegetis.
rhetorem, cujus obilunt luxit epist. 40, lib. vm, ca- Arabum messis et seges, omnis genens odora
thedram tennisse hic locus ostendil. menl» quaein Arabia nascuntur. Hincprompta emeih.
> a QuaeBurdegalae
belluata tapelia in Plauti Pseudolo, Zuuztk datio versus Orientii, qui viros docios exercuii, si
Graeciset z«5twr«.Nec abs re Ctesiphontis ac Nipha- Atabum legas, non atvum. Sic enim scribit, de ca-
lis mentiortem injecit, ui Babylonica designaret. Ba- D daveribus quaearomatibus condiunlur :
bylon enim, auctore Plinio, colores diversos vestium Nonmodoquaetumulisbene condilasaxa reservant.
pictufae intexere maxime et
celebravit, nomen impo- AulArabumsolidanspulvisodorquetenet.
suii. Babylonicaevero picluraeargumentuin, bella aut Arabum pulvis et odor, nota figura, pro pulvcre
venatio. AmmianusMarcellinus rerum geslarum lib. odorato Arabiae.
xxiv, Juliani Aug. roansionerain agro Clesiphontino c Qui libias in choro inflant: quos pulcherrime
describens: Divertorium,inquit, opacum el ammnurn, ilidcm describit Cyprianus de spectaculis : Atiercum
genlites picturat per omnes mdium parieles ostendens, clwroet cum hominiscanora voce conlendens spiritu
regis bestiasvenationemulliplici trucidantis. Necenim suo, quem de visceribussuissuperioribusnitenshauseral,
apud eospingitur vel fingituraliud, prmter variascmdes libiarum foramina modulans,nunceffuto,el nunc intut
et bella. recluto ac represso, nunc certit foraminibus emisso,
b Statius Papinius lacrymis Heirusci : atque in aerem profuso: item in arliculorum sonum
.... tu messesCilicumqueArabumque frangens, loqui dtgilis laborat,ingratus artifisi qui lin-
Mergerogis. guam dedil.
1 Barthius Advets.,
pag. 489, moncl se in Trevi- APTAscccc veram esse lectiottem?BAUNIUS Sirmond.
rensi velusiissimo codice ilegisse ctiminipta succo : editor. praefat.ad tom.I, § 11:
\mt, Quis non videat, inquit solers criticus, CARWNA i
633 EPISTOLAKUMLIB. IX. 634
ComitanlibusCamenis A rentur. Qund proculdubio consequebare, si pacis lo-
Abigamus,et Minervam cique conditio permilteret, ut illic senatoriae juven-
Quasipraesulemcanendi
Bemovete fictafatu, tutis contubernio mixtus erudirere. Gujus te gloriae
Deus ista praeslatunus.
Stupuitvirum loquentem pariter ac famae capacem, de oralionis tuae qualitate
Diadematispolestas, conjecto : in qua decentissime te nuper pronuntiante,
Toga, miles, ordo equesler, quaequidem scripseras extemporaliter, admirabantur
PopulusqueRomularis:
Et adhucsophosvolutant benevoli, mirabantur superbi, morabantur periti.
Fora, templa, rura, castra. Sed ne impudenter verecundiam tuam laudibus ni-
Super hsec,fragoremalumno
Padus, atque civilatum miis ultro premamus, praeconia tua justius de (c,
Dat amorLigusticarum.
Similisfavorresultat quam tibi scribimus. Hoc potius, unde est causa ser-
fthodanitidasper urbes, monis, inlromittamus. Igitur interrogas per pugilla-
ImitabiturqueGaltos torem, quos recurrentes asseram versus, ut celer
Feritas lbericorum.
Nec in hocmoratusaxe, explicem, sed sub exemplo. Ii nimirum sunt recur-
Citoad arva perget Euri, rentes, qui metro stante, neque litteris loco motis,
Aquilonibusqueet Auslris,
Zephyrisqueperferetur. ut ab exordipad terminum, sic a fine releguntur ad
" summum. Sic est illud antiquum:
B
277 Ecce dum quaeroquid canles, ipse cantavi.
Tales enim nugas in imo scrinii fundo muribus per- Romalibi subitomotibusibit amor."
annos circiter in Et illud :
foratas, post viginli profero Iucem,
Solemedere pede, ede perede melos.
quales pari tempore absentes, cum domum rediit,
Ulysses invenire potuisset. Proinde pelo ut praesen- Nec non hanentur pro recurrcntibus, qui pedum lege
tibus ludicris libenter ignoscas. Illud vero nec vere- servata, el si non per singulos apices, per singula
cunde, ncc imptidenler injungo, ut quod ipse de fa- tamen verba replicantur : ut est unttm distichon
miliaris mei iniegro libro pronuntiavi, noc tu quasi raeum (qualia reor equidem legi mulia multorum)
sollicitatus exempli necessitatc de meo sentias. Vale. quod de rivulo ltisi, qui repenlino procellarum pa-
EPISTOLA XIV. stus illapsu, publicumque aggerem confragoso dilu-
Sidonius « Burgundioni suo salutem. vio supergressus, subdila culta viae inundaverat,
Dupliciter excrucior quod noslrum uterque lectoi 279 quanquam deposilurus insanam mox abundan-
tenelur. Nihilenim est durius quam cum praesentes; tiam, quippe quam pluviis appendicifjusintumesccn-
amici dividunlur communione languoris. Quippe si1 lera, nil superna venae perennis pondera inflarent.
accidat, ut nec intra unum conclave decumbant, nullai Igitur istic (nam viator adveneram) dum magis ri-
sunt verba, nulla sunt sulatia, nulla denique mutuii C " pam quam vadum qucero, tali jocatus epigrammate,
'
>
cratus vicissitudu.Itaque singulis mosror ingens, isqUe per turbulenti terga torrentis bis saliem pedibtts
plus de altero : nam parum ppssis, quanquam et infir- incessi.
mus.periclitantequemdiligas, tibi tiraere. Sed Deusj Praecipilimodoquod decurrittramite flumen,
Temporeconsumptumjam citodeficiet.
mihi, fili amantissime, pro te paventi validissimum1 Hocsi
recurras, ita legitur:
scrupulum excussit, quia pristinas incipis vires re-
Diceris enim Defipietcitoj'amconsumptumtempore flumen,
cuperare. jam vellecensurgere,quedque ! Tramitedecurrit quodmodopraecipiti.
plus eptP, jam posse. Me cerle taliter consulis, elsol- Ecce habes versus, quorum syllabatim mirerc %i-
licitudine prope praecoqua quaestiunculis litterarum, ' tionem. Cacierum pompam quam non habent, non
jam quasi ex asse vegetusexerces, audire plusambiens,> docebunt. Sufficienter indicasse me suspicor, quod
etsi adhuc aeger, Socratem de moribus, 278 <Iuam > lu requirendum existimasti. Simile quiddam facis et
Hippocratem decnrppribusdisputantem. Dignusumni- ipsc si proposita restituas, aeque diverso, quae repe-
no quem plausibilibus Roma foveret ulnis, quoqticre- teris
expedias. Namque eminel tibi tliematis cele-
citante crepitantis Atlienaei subsellia cuneata quate- berrimi votiva redhibitio, laus videlicet peroranda,
a Adelescenti scholastice. Huic per litteras inter- D m
pentametrum alterum :
roganti qui dicantur versus recurrentes, duo eorum Uomulidumpia lux, et decusAusoniae.
gcuera proponit. Nam aut recurrunt per singulas lit- Tuin diversi, ut bic heroicus
leras, cujus generis est Leonis Sapienlis quasi disli- Porphyrii ejusdem :
chum, lib. vi Anlhologiae epigrammatum Graeco- Omnegenusmetri tibi pangens,optime Basse,
rum, 101 noc modo : in Sotadicum,
Sbfo; syosyenSn £>vavo>,yupu rS>vavo>,ysku ztk
K«TO,kiytuv,av w rupuy&v uvo>,nSn lyuys aofb;. liasse optimepangenstibi metri genus omne.
Hocenim si rctroaclp cursti a fine relegaiur, non Aut per tottim elegum : quale est distichum Sidonii
motis loco liiteris^idem redit. Aut per singula tantum deiorrente.ethoc Nicodemi Heracleotac eodemlib.
verba : quod genus Diomedeset Victorinus, qui prio- vi Anthologia!:
ris geueris nois meminerunl, reciprocos vocant. Sed
liortim rursus duaesunt snecies. Nam reciproci (ul ' ilnvslbicn, rbSe aot f&po; xui ^A«fv«v'oSvaasv;
ad epislolamH, Iib. vin,ebservari coeptum), aul per ftvsyxtv,So~ktyjhvii,avvau; urpurcbv.
singulos versus redeunt, tum generis ejusdem.ut Quod ita recurnt:
hic pentameter Porpbyrianus:
Ausoniae XzpuTcbv st\uvvaa; Stjktyip, nvtyxsv'oSvaasv;
decus, et lux piaRomulidum, TiXuivav xui fupo; aoi zbSi, Unvekbrcn.
6.^5 SIDONIIAPOLLINARIS «?«•
qiciin ediderat, Caesaris Julii. Quae materia tam A Resonetquemixtus ille pes celerrimus,
Bene nuncupatusquondamab arte Pyrriclia,
grandis est, ul studehtum si quis fuerit ille copio- Locolocandusundecunquein ullimo:
sissimus, nihll amplius in ipsa debeat cavere, qiiam Spondam.daturus el subindeversui,
Modoin prioreparte, nuncin extinta,
ne quid miniis dicat. N.imsi omittahtUr quaetilulis Anap.-fstus, ipse quanquamet absolutius
dictatoris iuvicli scrlpla » Patavinis sunt volumini- Pronuntietur,cumsecnla tertia
b Geminaebreviquelongaadhaeretsyllaba.
bus; qlfis opera SiieiOrtii, quis Juventii Martialis Quaaleaiperarevix callelgregarius
hisloriam, quisve ad extremum c Balbi ephemeridem Poeta, ut ipsecernisesseSolliuni.
In pectineerrat, nec per oraconcava
fatido adscquaveril? Sed tuis ceris haecreservamus. Vagalinguaflexumcompetenterexplicat.
Officii magis iiostri est auditoribus scamna compo- Kpossetfisludaptius paraveril
et aitres intonaturis: Leo, Leonisaut secutusorbitas
nere, praeparare fragoribus Cantuin Latino,cnm prior sil Allico,
dumqite virlUtes lu dicisalienas, nos moliamur 280 Conseiitiorum quisuperstes est |ialrl,
tuas dicere. Neqiievereare me quospiam j'udiccsCa- Fide, voce, metris, ad fluenlaPegasi
CecinisseclictusOTnnifortne canticumj
toniands advocaturum, qui modo invidiam, modo Quotiesqueverba Graiacarminaverit,
Tenuissecelsajunctusastra Pindaro,
'^noranliam SUamfictaeseveritatis velamine teganl: Montemquevictorisse per biverticem
quaiiquam inipcritis veriia debetur. Cacterumquis- a • Nullisecundnsiiiter astra Del|ihica.
I At uterque vatttm,si lyraspoeticae
quis ita malus est, ui intelligat bcne scripta, nec Latiarecarmen aptet absqueDori-o,
lamcn laudet, hunc bcni intelRgunt, nec lamen lau- 282 VennsinaFlacce plectrainepttisexseras,
Japygisque verna cycnusAufidi,
dani. Proinde euras luas hoc metu absolvo : faven- d Alacemtonarectim sttis oloribtts.
tes audicnt cuncli, cuncti fovenles, gaudiisque quae Canaet canoracollavicttisingemas.
Nocista solasiint peritapeclora,
lafciesrecitaiurus, una frueinur. Nam plerique lauda- Licet et perilislioacperitiorasint :
bhnt facundiam tuam, plurimi ingcnium, toli pudo- Severianusistarhelor altius,
Afer vaferqueDomnuluspolitius,
rcm. Non enini iiiinus laudi feretur, adolcsceniem, Scholasticusque sub rolundioribus.
velquod esl pulchiitts, pcne adhiic puerum, de pa- Petruscirneuisdictitassetacrius :
lnestra prtbtici exaministam morum referre suffragia, Epistolarisusquequaquenec siylus
Virumvetaret, ul sttipendapaagerct
qii.int lilterarum. Vale. Potoissetista sempereflicacius,
Hunioatquegente cretus e in Ligustide
EPISTOLA XV. Proctilus,melodisinsonareptilsibus,
Llmansfacelaquaequesicpoemata,
Sidonius Gelasiosuo salutem. Venetamlacessatut favoreManluam:
me : Homericaeque par et ipse gloriae,
Probas, neque deprecor, deliquisse deliqui KolasMaronisarte sectanscompari.
quippe, qui necdum notnine luo ullas operi meo lit- Kgocordeet ore juredespicabilis,
teras junxerim. Sed lamen scribis tum quod errave- n,J C Qufdinter hoscete rogantegarriam,
Loqtiacitatis
' impnrientiamprobans,
rim veniabHe fore: si quod et ipse decantes mittam Animique votadestituta lilleris;
Sed quidnegabo,nec pudoreterrilus?
ab exemplp : quia scilicet, Tonanlio raeo, ad parem Amortimerenescit : inde parui.
causani futuras usui lilleras bimetras miserim. Prae- Ignosce desueta repetenti, atque ob impleta quaa
ler IIPC quereris paginam mesm, si resoivatur in josseras, nihil amplius quam rariiatis indulgenliam
lusum , solis hendecasytlabis frequentari. Qua de praestelaturo. Caeierum mihi similia post si jtisseris,
re trncbaica garrulilate sUspensa, senariolos aliquos quo queam magis ficri obsequens, curabis ad vicein
pltts reqniris. Servio injunciis : tu modo placidus ac- carminis, aul dictare quae cantem, aut saltarc quae
cipias: si veodamlianc ipsam mavis vocare, siveeclo- rideam. Vale.
gam. Nam mclrumdiu infrequentatum durius texilur. 283 EPISTOLA XVI.
nostra Sidonius Firmina suo satutem.
281 Jubes, amice, per volttmina Si recordaris, domine fili, hoc milii injunxeras, ut
Hodisresultet imitatioribus
Ferox iambus,et trocliaeushactenus, bic nonus libeilus, peculiariter libi diclalus, cacteris
Pigrasqttebigaset quaterna tertipora ncto copularelur, quos ad Conslanlium scripsi, vi-
Sppndaeusaddat, ul moramvolucripes
Habealparumperinsitam trimetria: rum singularis ingenii, salutaris consilii certo in ira-
" Nondum enim perierat pars illa operis Liviani:: D J d Qui fluvius Narbonem alluit: pairiam Leonis ct
ile qua et Symmachus lib. iv, episl. 17 : Priscasi Consenlii. Fortunatus:
Gallorum memorias deferri in manus luas postulas : Excipithmc Narbo,qua littora planaremordens
revolvePatavini scriptorit extrema, quibus ret C. Cm- MitisAlaxRhodanimolliterinirat aquas.
saris expHeantur.
b Quidam, Viveniii. Idem foriasse qui Cargilitisi Pindariim 102 'd est> easdem quas Rhodanus. Cycno se post
comparavit Horatitts lib. u carmiinnn.
Marlialis : qufin inter auclores qui Caesarumvitas in Sidonius-ergo Atacem cum Aufido Apuliaecoiiiponii,
lilteras miseruht, numerant Vopiscus in Probo, ct Narbonenses hos poetas cum Horatin.
Lampridins in Alexandro, cujus aetale vixit. Quan- e Dehoc, utmonni, Ennodius lib. i cariniiium, in
qua.mbic Gargilius quuque Martialis nunciipatur abi praufaiioneProculi nepotibus dicla :
jtftfiitiano, Servio et Cassiodoro, qui ejus etiam de' HortimPindareusfulminavincitacus.
crtta' horiOriimIlbros commemorani. DoctaCamoenali cecinitqui carminaplectro,
c Julii Caesarisde rebns suis Ephemeridem citanti CujusApollineintl tacuere cbori.
' f Male haclenus, vota distenlul a titteris. Certa ct
Plutarcltas et Servius ad xt /Eneidos. Ad Balbumi
item est HirtH ttber vm, quem ad reliquos vn Coni- necessaria emendatin : in qua lamen divinaiidiim
mentariorum Caesarisadjecir. Balbi autem Ephemc- fuii, cum maunscripti nihil juvareut. Sensus est
ridis quae C. Caesarisgesta explicarct, ineuiio n<>bis i apertus. Dcstiiuta eiMinliileris \«la dicuiitur, ejus
extra hunc tocum apud veteres non occurrit. qui velit quidcm, ^edob iiiipeiil.ain uon possit.
637 EPISTOLARUMLIB. IX. 63S
ctatibus publicis caeteros eloquentes, seu diversa, .^ Nil lumescenlesveriti procellas,
Sistimnsportu, b geminaepotili
sive paria decernat, praestanlioris faCundiaedoiibus Fronde cdrohae:
antecellentem. Sponsio implela est, non quidem Quammihi indulsitpopulusQuirini,
Blattifcrvel quam tribuit senalus,
exacte, sed vei instanler. Nam a peragratis forie QuamperilorUmdedit ordoconsors
dioecesibus, cum domum veni, si quod schedium te- Judiciorum.
Cummeis ponic staiuatiiperentiem
mere jacens chartulis putribus ac veternosis conti- Nerva Trajanus litulisvideret,
nebatur, raptim coactimquc iranslator festinus Inter auctoresutriusque fixam
hiberrto nil actu- Rihliolheca?.
exscripsi, tempore retardatus, quin Quaniqueposl visuspropepost bilustre
luni jussa complerem; licet anliquarium morarelur Tempus, actepi capiens lionoreni,
insiccabilis gelu pagina, el calauio durior guita, Qui palrumac pleblssimulunus olim
Jura gubernat.
quam judicasses impriinentibus digili> non lluere, Praeterheroos,joca multa niullis
sed frangi. Sic quoque lamen compotem offlcii prius 285 Tcxui pannis;elegosfrequenler
Subditossenis pedibusrotavi
agcre curavi, quam duodecimum noslrum, quem I Commatebino.
Numaeniensem vos nuncupatis,. Favonius flatu te- Nuncper undenasequitare suelus
Syllabas,lusi celer; alque metro
poro, pluviisque natalibus marilaret. Restat ut le Sapplico creber ceclni, cilato
arbilro non reposcamus res omnino discrepanlissi- t» Rarusiambo.
Necrecordari quenquantaquodam
mas, maturitalcm celeriiatemque. Nam quotienS Scripserimprimojuveniscalore :
liber quispiara scribi cilo jubelur, non tanlum ho- Undeparsmajorlitinamlaceri
Possit et abdi.
norem spectal auclor a merilo, quantum ab obsequio. Nainsenectutispropioremeta,
De reliquo, quia libi nuper ad Getasium virtim sat be- Quidquidexlremissoci3inurannis,
Plus pudet, si quidleve lusit aetas,
nignissiniiim missosiambicos placuisse pronuntias.per Nuncreminisci.
bos le quoque Mitylenaeioppidi vernulas munerabor. Quodperhorrescens,ad epistolarum
Transtiilieulluriigenns omne curae:
Ne reus caiitupetulantiore,
Jam per alternumpelagusloquendi Simreus actu.
Egil audacemmea cymbacursum; Neu putcr solvi per amccnadicta,
284 Necbipertilolimuilfluento Scliemasi cliarts plialerasquejungam :
Flectereclavum. Clericine quid niaculetrigorem
Sotvilantennas,leg t alta vela, Fama poetae.
Palmulamponitmanus,alque transtris Deniquead quodvisepigrammaposlhac
„itlorijuncl's, peiit osculandum Nonferar pronus,teneroque metro,
Saltusarenam. Vel gravi, miltasicito cogar exhinc
Mussitansquanquamcborusinvidorum Promerecarmen.
Prodatirritu rabiem canino, Perseculorumnisi quaesliones
Nilpalamsane loquitur,pavelque Forsitandicam,meritosqueccelum
Publicapuncta. G Marlyresmorlispreltoparasse
Verberantpuppem,quatiunt carinam. Prsemiavitae.
Ventilantspondastaterutn rotundas, 286 E quibusprimtimmihipsallathymnns
Arboremcirca volilautsinistrae e Qui Tolosalemtenuit cathedram,
Sibilalinguao. De gradusummocapilotiorum
Nostamenrectamcomitearte proram, Praecipitalum,
a Hic diceceses posuit pro parochiis : distinxcrat cum Romam iierum vcnisset, posl annos circiier de
lib. vii, epist. 6 : nulla in desolalis cura dimcesibuspa- cem, quod esl Sidonio , tempus prnpe post bilustre
rochiisque.lbi enim dicecesim ea notione dixit qiia Rursum duplici statua donatum Sidoniiim, una in
hodie sumilur, pro tota episcopi jurisdictione. Inler- Graeca, altera in Lalina biblintheca, ccnstirt elegan-
dum vero latius porrigitur ad integram provinciam lissimus Lipsius 103 caP- it) de bibliothecis. Milit
archiepiscopi, ul Remensis ac Senonensis diceresis auctOr est Sidonius, non solum hoc loco, sedin eo-
in ClironicoFlodoardi anno 062. Imo etiam ac prima- dem eiiam carmine ad Valerianum, uriicam fuisse :
lis administrationem, quae multas provincias coin- in porticti nimirum^ qua iler ad utramque bibiiothe-
plectitur, ut lib. vi Capitulariuro, et in epist. Nicolai cam. Sic enim ait:
papaead Michaclem imp. Nonnunquam etiam con- Nilvatumprodestadjectumlaudibusillud,
trahitur adeurias seu parochias, quae multae in und Clpiaquodrutilatporticus aeremeo.
diuecesi, ut hoc loco, et apud Gregorium Turon., d Alioqui viliosum est penlametrum, nisi dtiplici
Brivatensisdimcesis lib. iv, 13; et diceceses Ruthe- D commate constet,
nicae Ecc'esiae lib. vii, 38. Sic vicissim parochia renlianus, finis quorum pani sit, ut loquiiur Te-
uirique suus. Idem hunc improbat:
saepe pro integra dioecesi, ul Vivariensrs parocliia Inler nostros
Adoni Viennensi, et Suessionensis Rothaldo in epi- non habet: et genlilis oberrat equut, quia cola divisa
stola ad Nicolaum. Capitularium libro eodem : Unus- Si Hephaestion illum Callimachi, 'UptxvCv
eStoaxovpiSstD ytvszn-
quisque episcoporumhabeat sum parochim potestatem. Saturninum primiim Tolosaitim antistilem. Sa-
Hincmarus Nicolao: Quia non soium dimcesis, verum lurnini nomen rcspuebal metri ratio, sed carminis
etiam parochia meainter duo regna sub ctuobusregibus ne sancti viri memoriam praeleriret.
habelur divisa: id est, non solum provincia, veruin legem^Sprevit,
ctiam episcupatus Remensis. Qttod ipsum in liujiismodi nominibus causati passim
b Statuae sereae,et praefecturaeurbanae. Has enim poetae : ul in alio ejiisdem noniinis Sattirnino Pru-
dentius in martyres Caesaraugustanos, in Earino
coronas vccat, ut seqnentia declarant.
« Statnam Sidonio positam fuisse sub Avito Aug. Martialis lib. ix, 12, in pariambo Tcrentianus. Velus
Roinaeduplici licentia.
argumentoest, quod statuae hujus meminit in epi- epitaphium 6 K
grammale ad Priscuin Valerianum , quod supcrstiie <biknro>zbSeanp.uxuzot%op.ivti> tjvvopevva> ,t
Avito, et caiente adliuc panegyrici memoria, scri- 'A§aaxuvzi; ivtxsv.
ptum patet; idque miror viros doctos non ?nimatr- Iloc est: yuv.tzn fxvnpoavvn;
vcrtisse, qni sub Majoriano positam voluui. Pnefe- Pliiletoliunc.tumulumdefunclomorte tnanto
c iir.un autem ab Antliemio n consule adeplus est, Abascauliscon.unxgrati aninitoliicio. .
 659 SIDONIIAPOLLINARIS .
QuemnegatoremJovisac Minervse, A Singulosquos nuncpia nuncupatim
Et crucisClirislibonaconfitentem,
Vixit ad tauri latus injungati
Plebsfuribunda: .
Ut per abruptumbove concilato,
Spargere cursuslacerumcadaver,
Cantibustinctiscalidasoluti
Pulte cerebri,
Post Salurninum,volopleclra cantent,
Quospatronorumreliquosprobavi
Anxiodurosmihi perlabores
Auxiliatos.
Nam ectasi usus est auclor inPhileto, iu Abnscantide
pleonasmo. Religiosior in Itinerario suo Numatianus,
qui cura Venerii Rufii Volttsiani verum nomen, hoc
est ultimum, salvis metri legibus versu complecti non
posset, salis habuit desiderium suum leslari:
Hic praefecturamsacraecognoscimusurbis
Delatammeritis, dulcisamice,tuis.
Optaremverum complecticarminenomen:
Sed quosdamrefugitregula dura pedes.
CognomenversuVeneri carissimeRufi,
Mlote dudttmpagioanostracanit.
m
Nonvalenlversucohibereverba,
Quos tamen chordsenequeunt sonare,
Cordasonabunt.
Redeamus in finem ad oratorium stylum, matc-
riara praesentem proposito semel ordine terminaturi:
ne si epilogis musicis opus prosarium clauserimus,
secundum regulas Flacci, ubi amphora ccepit institui,
urceus potius exisse videatur. Vale.
Alloquimr enim, ut dixi, Volusianum, Albini filium,
cujus proprium nomen Volusianus, cognomina Vene-
rius Rufius. Idem paulo superius :
RufiusAlbiniglnriamagnapatris,
QuiVolusiantiquodenvat steinmatenomen.
Urbanaevero Volusiani praefecturac,quam ei delatam
"R gralulatur, teslis esl Volusiani ipsius P. V. Edictum
adversus Coelesliumbaerclicum.Itaque Numatiani lli-
nerario, nostra quidem conjectura, redintegrandus est
litulus, AD RUFIUMVENERIUMVOLUSIANUM..,

C. S. APOLLINARIS SIDONII

CARMINA.

287 CARMENPRiMUM. Ergo sacrum dives et pauper lingua litabat,

Mt.EFATIO a IN PANEGYUICUM DICTUM ANTHEMIO AUGUSTP Summaque tunc voti victima cantus erat.
BISCONSULI. Sic nos, o Caesar, nostri spes maxima saecli,
Cum juvenem super astra Jovem natura locaret, p Post magnos proceres parvula thura damus,
Susciperetque novus regna velusta deus, Audacter docto b coram Victore canentes,
Ccrtavere suum venerari numina nuraen, Aut Plicebi, aut vestro qui solet ore loqui.
Disparibusque modis par cecinere sophos. Qui licet aeierna sit vobis quaestor in aula,
Mars clangente tuba patris praeconiadixii, iElernum nobis ille magister erit.
Laudavitque sono fulmina fulmineo. Ergo colat variae te, princeps, hostia linguae:
Arcas, et arcitenens fidibus strepuere sonoris, Nam nova templa tibi pectora nostra facis.
Doctior hic citharae pulsibus, ille lyrae. CARMENII.
Castalidumque chorus vario modulamine plausit, PANEGYUICUS QUEMBOMjG SIOONIUS OIXITANTHEM10
Carminibus, cannis, pollice, voce, pede. AUGUSTO BISCONSULl.
288 Sed post coelicolasetiam mediocria fertur Auspicio et numerp fasces, Auguste, secundns
Cantica semideum sustinuisse deus. Erige, et effulgens trabealis mole metalli
Tunc faunis Drvades, Salyrisque Mimallones aptae, Annum pande novum, consul vetus, ac sine fasiu
1 Euderunl lapidum ruslica turba melos. Scribere bis fastis : quanquam diademate crinem
Alta ciculicines liquerunt MaenalaPanes, 289 Fasligatus eas, humerosque ex more priorum
Postque chelyn placuit fistula rauca Jovi. Includat Sarrana chiamys, te picta togarum
llos inter Chiron ad plectra sonantia sallans, Purpura plus capiat: quia res est semper ab aevo
Flexit inepla sui membra facetus equi: Rara, frequens consul. Tuque, o cui laurea Janc
Semivir audiri meruit, meruitque placere, Annua debelur, religa torpore soluto
Quamvis hinnilum dum canit ille daret. Quavis fronde comas, subita nec luce pavescas
104 a Panegyricorum Sidonii praeposterus est fuerit panegyrici Anthemiani, docuit nos episl. 9
ordo. Kecta series erat, ut primo loco appareret lib. i. Ex ea enim Romae dictum constat calendis
panegyricus Aviii, tum deinde Majoriani, postremo Januariis, cum Anthemius Aug. imperium nuper
Anthemii,- qui Majoriano post Severum successit, adeptus, consulalum allerum (priorem quippe adliuc
itvnp, ut Theoplianes in Chronico sciibii, xptarta- privalus Consiantinopoli egerat) solemni principum
ttxinuro; xui tvatSta; znv fiuaiknuv Bvvtav.Vtr chri- more auspicarelur, anno Chrisii 468. Quare ab hac
slianissimus,el qui cum pietaie imperium rexit. Ex quo iteratorum fascium gratulatione laudationis ducit
Damascii vanitalem redarguas, qui in vita Isidori exordium.
jEgyplii Anthemiumlinxil iinpium, alquci&X>;v6y/>ova, b Alii, doctore, ut vulgati. Sed cum in plerisque
et qui occulla de renovando idoloruni cultu cousilia victore legeretur, non dubitavi quin id ejus nonieu
inente agilaret. Quacautem occasio et causa Sidonio esset, qui sacri palatii quacslor fn;' Aulhemio.
 641
Principis, aut rerum credas elemcnla moveri.
Nil nalura novat : sol hic quoqtie venil ab orlu.
llic est, o proceres, * peiiit quem Romula virlus,
El quem vester amor : cui se ceu victa procellis,
Atque carens reclore ratis, respublica fractam
lntulil, ut digno melius flectenda magislro,
Ne tempesiates, b ne te, pirata, limeret.
Tc prece ruricola expetiit, te fcederejunctus
Asseusu, le casira tubis, le curia plausu,
Te punctis scripsere iribus, collegaque misit
Te nobis, regnumque tibi; sulfragia lot sunt,
Quanla legit mundus : fateor, trepidaviinus omnes,
Ne vellet collega pius permitlere voto
Publica vota tuo; credet venlura propago,
In nos ut possint, princeps, sic cuncta iicerc,
De te non totum licuit lihi. Facta priorum
Exsuperas, AugusteLeo; nam regna superstat
melius respublica vestra
' Qui regnare jubet;
Nunc erit una magis, quae sic est facta duorum.
Salve sceplrorum columen, regina Orienlis,
c OrbisRoma lui, rerum mihi principe misso,
Jam non d Eoo solum veueranda quiriti
Imperii sedes; sed plus pretiosa, quod exstas
CARMINA. (542
JLlmpcrii genitrix. Rhodopem quaeportal et Hemum,
290 Thracum lerra tua est, heroum ferlilis ora.
Excipit hic nalos glacies, ct matris ab alvo
Artus infanlum molles nix civica durat.
Pectore vix alitur quisquam, sed ab ubere traclus,
PIus potat per vulnus equum : sic lacte relicto,
Virtutem gens tota bibit; crevere parumper, '
Mox pugnam ludunt jaculis; hos suggerit illis
Nutrix plaga jocos; pueri venatibus apli,
Lustra feris vacuant; rapto ditata juventus
Jura colit gladii; consuinmatamque senectam
Non ferro finire pudet : tali ordine vilae
Cives Martis agunt. At tu circumflua ponto
Europaeatque Asiae, cominissam carpis ulrinque
Temperiem; nam Rislonios Aquilonis hiatus
B Proxima e ' Cachidici sensim tuba temperat Euri.
lnterea te Susa tremunt, ac supplice cultu
Fleclit Achaemeniuslunalum Persa tiaram.
Indus odorifero crinem madefactus amomo,
ln tua lucra feris cxarmat gultur alumnis,
Ut pandum dependat ebur : sic trunca reporlat
Bosphoreis elephas inglorius ora tributis.
Porrigis ingentem spatiosis moenibus urbem,

" LegalionisquaRomani,
mortuoSevere.principem stantinopolis nova est Roma, ut incolae Quintei
a Leone posiularunt, meminit Evagrius lib. u, cap. 16: dicantur.
'Ex TcpsaStia; Si zo>viarcepitov 'Peoftai—v'AvOepto; e Uyzantiis Eurus spirai e proxima Calchedone.
fiuiiktv; zn; 'Pufiaiwv ixtzt'<xTrtrut.Theophanes zn; Calchidicum ergo dixit pro Calchedonio, ut Paulinus
avyxknzovrcpsaSsiuv,senatus legationem vocat. Dela- Nalali xi:
liim aulem a Leone imperium Anthemio testantur _ Et quo CalchidicisEuphemiamartyrin oris
oinnes, el Leo ipse in novella De bonis vacanlibus: u Signatvirgineosacratumsanguinelittus.
ubi et lilium 105 suum ea causa, qund purpurae
auctor illi fuisset, nominat Anlhemium. Ilinc iila Nam Calchcdone passam esse S. Euphemiam nemo
utriusque principis concordia, quam toto poemale nescit.Sic ApolloniumStoicumphilosophum,Marciet
praedicat: cujusque index aureus nummus, in quo Lucii Caesaruinmagistrura, alii Calchedoniumappcl-
Leo et Aiilheraius consertis inter se manibus, et lant, ul Capitolinus in Marco, et Euiropius lib. viu,
Pacis numen ascriptum. alii Calchidicum, ut Eusebii interprctes Hieronymus
b De Genserico Vandalorum rege, quem piratam, in Chronico, el Cassiodorus in Fastis. Et Capitolinus
praedonem, lalronem appellare solet. idem in Anlonino Pio ApolloniumCalchide accituin
c Constanlinuscum urbem a se condilam omnibus ait, quod alii dicereut Calchedone. Aliud est Calchi-
ornameniis Romae aequasset, quod reliquum erat, dicus a Calchide Eubceac; aliud Calchidicus a Cal-
l.ita lege adjecit, ul Constantinopolis nova Roma chide seu Calcbedone Rithyniae.Quara quidem Chal-
dicerelur, ut narrat Socratcs lib. i Hisl., cap. 12. cedoncm hodie scribunt omnes, et GracciXukxnSbva,
Certant cxinde scriptores in utriusque Romaecom- quo etiam modo scribcndam ccnsuil S.eplianus iu
paraiione. Gregorius Nazianzenusin carmine de Vita voce K«pxnSi>v.Sed qui antiqua monumenta tractant,
sua, adeo acquales lacit, ut silu lantum ac loco atiam iu omnibus scripturam observant. Quarla
discrepare dicat. Julianus vero Augusius in encomio denique ipsa synodus cecumenica in vetustissimis
Conslanlii novam veteri longe poslponit. nbktvze, exemplaribus non Chalcedonensis, sed Calchedonen-
inquit, ETVWVVIJXOV auroOxaziaznatv iv ovSi okot; tzsat sis nuncupatur. El quod fidem praecipuefacil, nun-
Sixu, zoaovra zi>vtxkkoivuizaaiiv p.ti%ovx,oao>cn; U quara aliier.vetercs iiuinmi. Vidimussane complu-
'Pi>p.n;ikurrovaQut Soxsi, n; zb SsOrspovztzayOat res, 106 tum Caesarianos, tum antiquiores alios :
p.axpi>'.fiikztovepotyt fuivezut, n TWVtxk\t»vuTcua&v atque in his iiiium, in quo parte advcrsa capul est
<xti%ovu xui TrpiiYcnvvop.i%taBat. Apollinis, cujus lemplum in ea urbe fuisse teslis est
d .Haec vetus et vera leciio, nec aliam patitur in Pseudomante Lucianus, in aversa tripus cum in-
sensus aut slructura oralionis. Nam si Quirini legas, scriplione KAAXAAONIQN, quae ipsa eadem est in
quod viro docto placuit, sententia cerrumpitur, et omnibus aliis. Calchedonensiumvero plurimi visun-
zb Eoo uawupznzovmanet. Eoos ergo Quiriies vocal tur, quorum alii Mercurium babent impressum, alii
cives Consianiinppplitanps. Sequitur ^enim, si Con- Lyram, alii Xopevovzu;,alii alia.
1 Sic legendum, non Chalcidici, hic monet Sir- itidem Cheruci Ceruchi. A nummis
pro quoque nullum
mondus. At Heribertus Rosweydus in notis ad certum argumeutum hic stimi potest, cuni et in iis
S. Paulinum, pag. 860. i Rcceptam, inquit, scri- variatura sit. ln Thesauro rei antiquariac lluberli
ptionem luentur omnes scriptores antiqui, et diserte Goltzii, in nuinino Sabinae Tranquillinae habes
Stephanus in KapynSi>v.Nec movere multum debent XAAKHAONIQN; in alio nuramo XAAKE_DNQN; in
velusta exemplana, tum cerlo constet pleraque nummo Annic Faustinae KAAKH_QN&IV. In Gra-cia
nomina quae/i adjunctum habent, diversimodc scribi, ejusdem Gollzii exstat in duobus numismatilius
ei /t saepetransponi. Sic invenias eliam in veluslis- XAAKEAQNfltX. > Vide Harduini Nummos anliquoi
simis exemplaribus Chartago pre Carthago; ileni pag. _35- — BAUNIUS Sirmond. editor, praefat. ad
Phyton pro Python; sicet Cherinlut oro Cerinlhus; 1011).1, S II.
643 SIDOMI APOLLINARIS 644
Qtiam tanec angustam populus facit:& ilur in acquorA A Assyriae : sltipuit primis se Parthus in annls
Molibus, et vetercs tellus nova contraliit undas. Consilium non ferre senis: conterriius haesit
Namque Dicarcheae translatus pulvis arenae Quisque sedet sub rege Satraps ; itavinxerat onmes
Intratis solidatqr aquis, duraiaque raassa Legati genius; trcmuertint Medica rura,
Sustinet advectos peregrino in gurgile campos. Quaequedraconigemv porlasnon clauseral tnsli,
Sic te dispositauj, spectanlenique undique porlus, Tum demum Babylon nimisest sibi visa pa;crc.
Vallatam pelago, terrarum commoda cingqut. Partibus at pqstquam slatuit nova formula foedns,
Forlunata satis, Komaepartita triumphos. c' Procopio dictanle Magis; juratur ab illis
f Ignis et iiijd.adcus ; nec non rala pacia futura,
291 Et jam ppp querimur, valeal divjsio regnj:
Coiicordant lancis paries, dum pondera nostra Ilic divos testaipr avos. Chaldauis in exlis
Suscipis, aequasfi.b Tali lu civis ab qrbe PonlWkum de more senex arcana percgit
c Procopip genitore micas : cui prisca propago Murmura; gemmantem paleram rex ipse reientans,
Augustis venit a prqavis, qiiein dicere digno Fudil iliiiricremis c.ircliesia cernuus aris.
Non datur eloquip, nec si mqdp surgal Avcrno c Suscipit binc reducpm duplicati culiuen lionoris,
Qui caiitu fiexit scopulos, digitisque canoris Palricius, ncc non peditumqueequitumque magiser,
Cempulil aprjtas ad plectrum currere silvas, t_ Praeficiijir caslris, ubi Tauri claustca coercens,
B
Cum siareql Hcbi i lalices, cursuque iigatp /Etliiopasquc vagos belli terrore relegans,
Fluminis attopiti carmen magis unda sitiret. Gurgiie pacalq famuliimspectaret Orontem.
d Huic quondam juveni reparalio crcdita pacis k Huic socer Anlhcmius praefectus, consul el idem,
a De amplitudine ac freqitenlia nrbis Gonstaiiirho- idem Socratesel Marcellinus. De hac loqui Sidonium
polilanae, ejusque cedifiqiismari impositis, Zisimtts nulla cst coutroversia, cum Theophanes et Cedreuus
lib. n. Historiae. Sidonius moles i las pu|vprc Pmeo- Procopio anctorc faclam confirinent.
lanp ccngesias fuisse signilicat, qtieni ad structuras e Vulgaii hactenus, Procopio dictante: magis jura*
quaein aqua fiebant, transferri solitum docct Vilruvius tur, etc, nullo sensu. Locum interpnnctione corre-
lib..v, cap. 12, e regionibus qiue sunt a Cuinis con- ximus, uomine Magis redtlilo. Ciaiidianns de pacn
tinualaead prempntorium Miuervae.Est autem pulvis Stiliconis:
Puleolanus similis arenae. Ideo t/.p.pov appellat Stra- Tlmrisodoralicumulis,et mcsseSalaea
bo, etjuncla voce Noster
up.p.oxavi'j.v. arenam Dicar- Pacem concilianlaras, rituque juvencos
cbaeam, id est Puleolanam. Pnleolorum enim velus Cbaldaedslravere Magi: rex ij.semicantem
nomcn, Plinio lesle, Dic:carchia, Atxuiupyjia, quod lnelinatdextra paftram, secrelaqueBeli
est Dicarchia, Dicarcbis Peionio. Et vaga testattjr volvenlemsideraMilhram.
poelis
b Constantinopoliianum domu fuisse Anthemium Magi enim Persarum erant theologi et sacerdotes,
tlocemur eiiam ex libello rcspixztap.an>vKU.de aedi- C ( divlnarum rerum periti ei adminlsiri : quod voccm
ficiis Consianiiitopoljtanis : in quo tegimus Arilhe- ipsain sonare docet Porphyrius icepi tkiroxn; zi>v
mium, acdes suas Conslantinopoli, ciim inde discede- C,i>o>v, lib, lll : Uapu p.ivyt zoi; Uipaut; ot Tctpirb fiv.ov
rei, consecrasse in iisque teittpluiii, gerocomiuin et aofoi, xcd uyrov BspuTtovre;,Ma7°<^=v bvo<j.u'£ovru<..
lavacruiu condidissc. Sic enim habet : zu 'Av^if/iou, zovzo yup xuzu rnv imxi>ptov Sttxkexzovanfjaivet b
oixo;nv% KvOstxiov <xuyiarpoviv zor; xpbvot;M-jpxtuvov zov Wuyo;. ln penultimo ver.suClaudiani Beli resiitui, pro
jSuaiksta;,ovtazt-i/tvn rcokt;, xui arciaztiktv tl; T_.j_»v beili. lioliiin eniin intelligit, quem ul denm iiiunici-
|3aou^ea'o avrb; Se'hvOi<xta; txztae zbvolzovavxoOvaov, peni colebant Chaldaci, ul observant Minucius Fclix.
xai ynpoxo<j.eiov tkvnyttpe,xui "kovpia. inOctavio, el Sulpicius Severus Hislorix u.
c Patriac laudibus palris avique niaterni laudes f Hos enini pro diis lialiuisse Persas compertuin
subjungit. Pater fuit Procopius, regio sanguine CSt.llcrodolUSThalia : Uipaat Osbvw>p.i%avat.v slvtxtzb
oriundUs, a Procopio nimiriim Cilice, cui de pnrpura Tciip. ldem etiam, ciidem libro de aqua testatur,'ct
el imperio cum Valente contentio : quem Juliani Stralio lib. xv. fliogenes Laertius in prposmiotq ei is
Atigusti propinquum cognaiumque Constanlii fuisse, sui. Sed praeciptia iguis vencralio. Clirys«s:oinus
auctor esl Marcellinus libro xxvi. Al Idaiius noster 'AvSptavTwv IV: _;SQC rcupa zai; Xlipaut; vopt?£Taizb
Procopii Iralrem, non lilium appellat Anlheinium : Trvp,xui rtpMatvtxyrpp.szurcojXkn; tjtpuixtiu;oi$upf>apat.
De Conslanlinopoli,inquit, a Leone Augusto Anthemius Inde sacra ill^rum rcvpsia; et apud Socrniem el Eva-
fratet Procopii cum Marcellino, aliisque conritibus grium in castns Isdigerdi' etChosroa: rcgumo-sSao-xo»
viris eteclis, et cum ingenti mullitndine exercilus, rrvp. Nam igpem in sacris loculis perpetuuui circuin-
copiosi ad Itatiam Deo ordinante ditectus aseemtit. .jv ferebant. Religiqtiisonginem etbuiciscriptores Persae
AA Procopip Anthemii patre pacem cum Persis. ascribunt: nostri Nembroto Cliam nepoti, ul Marius
renpvatam att: eumdem, mox magisirum miliiuni Viclpr lib. ni in Geiiesim.
per Orienlem creaium, «ique patricium. Paciisde- i Pro.copiusppsi fcedusPersicum magisier ulrius-
scrjptio tota est e Claudiano 1 in Stiliconem. Idehi que inHittae.,ac pajricius factus est a Theodosio:
enim argumentum. Pacis fcedus cum Persis sanxerat rniod leslalur Tfieodosii ipsius lex 56 cotl. Tlieod. de
Slilico, sanxit et Procopius. Nnn pax per illa lem- trpgatione annop;e uitliiaris, cum Lnsctiptione Pro-
pora bis facia cum Persis. Primum a Theodosio copiOmagis'ra mtliium pcr Orientem, Victorc cnnsule
magno cum Arlaverxe, sive alius rex fnit, Richo- daia, lioc est biennio post pacem. Magislrj mililui.v
mere etCiearcho consuiibus, aniio Christi 384. Le- in OtienlaTi imperioper dioecesesa Tlieo.iosioinagini
galionis Persicae qua pacem a Tlieotlosio postu'arunE, divisi tres' fuere per Orientem,, per Thracias, per
inemiuere Pacajus in panegyrieo, Socrates lib. v, et, lHyricum. Dioeces6bs Orientis caput Antipchia ad
Marcellinuscoiinss consulibus supraseriptis, et nlir. Oionterti , liincs vejni, ut Marceltirtuslib. xiv docet,
Appendix ad Viclorem ; Cum Persis quoque peliimr a Tatiri montis jtigo ripisque Eupliraiisad Nilum us-
pacem pepigit. IIla est quam Slilicu lcgalus compo- que porrigebatur. Quare ^lhiopum quoque fiues
suit, 107 eleganterque et copiose describit Clau- aitiiigebnt. 1()8 Ita nec brevius, uec aplius a Sido-
dianus. lterum a Theodosio minore cum Vararane; uio conipi cliendl pptuit lota adniinistraliO magistri
rege, post acre ac muliiplex bellmn, kta esl Hono- initituiir per Orientem.
h MulcrntisAntheinii Aug. avus fuit Aiitliemius,
rio xni Theodosio x coss., anno 4-0, ut adpotantI
645 CARMINA. 646
292 Judiciis populos alque annum nomine rexij. A J Nunc tremulum lenero jaculum torquere lacerto,
Pirrpurees forluna vires cum murice semper Inque frementis equi dorsum cum pondere conti
Prosequilur, solum hoc lantum mutalur in illis, Induias.clialybum saltu transferre catenas,
Ut regnet qui consul erat; sed omitlimus omnes. Inventas agitare feras et fronde latentes
lam tu ad plecira veni, tritus cui casside crinis Quaerere, deprensas medo claudere cassibus arclW,
Ad diadema venit; rulitum cui Caesaris ostrum Nunc torto penetrare veru; tum saepefragore
Deposito thprace datur, sceptrcque replenda Laudari coinitum, frendens cum bellua ferrum
Mucrcneest vacuala manus; cunabula vestra Ferrei, etintratos cxirent arraa per armos.
Imperii fulsere nolis, et pracscia tellus Conde Pelettironios, alacer puer et venator
Aurea ccnverse premisit sascula fetu. iEacida, titulos: quanquam subjecta magistri
Te nascenle, feruni, exerto fluminamelle Terga premens, et ob hnc securus luslra pererrans
Dulcaiiscunctata vadis, oleique liquores Tu ppiius regereris cquo ; non principe nostro
Isse per aitonitas bacca peudenle trapelas. Spicula direxit melius Pytbona superstans
Prolutit undanlem segetem sine semine campus :. Paean, cura vacua turbatus pene pharetra,
Et sine se natis invidit pampinus uvis. 294 Eigeret iunumeris nuinerosa vqlumina telis.
llibernae rubuere rosx', spreloquc rigore 6] Nec mimis hacc inler veteres audirc scphislas.
Lilia perraixtis insultavere pruinis. Mileloqnod crelc Thales vadimonia culpas,
Tale puerperiupi (p.otiens Lucina resoivit, Lindie quod Cleobule canis, modus optimus eslo,
Mos eleinentorum cedit.regnique fuluri Ex Ephyra lotum roeditaris quod Periander,
Fit rerum novitaie fides ; venisse beatos Attice quodve Solon fniem bcne rcspicis acvi,
Sicloquiluruatura deos; cauciantis hrii Pfiemiaje Bia, quud plus tibi lurba malorum esl,
Lambebanl tfencrpsincendia blanda capillos. Noscere quod Iempu6, Lesbo sate Piitace, suades,
'
Astyages Cyro pellendiis forte nepoli, Quod se nosse omnes vis ex LacedaeaioneChilon.
Inguinis expavit diffusumvite racemunu Praeterea didicit varias nova dogmaia seclas,
PraebHitinirepido mammas lupa feta Quirino. Quidquid laudavit Scythicis Anacharsis in arvis,
Julius in liicem venit, " dum laurea flagrat. QuidquidJegiferoprofecit Sparla Lycurgo,
MagnusAlexander, nec non Augusius, habcntur Quidquiil Ericbiheis c Cyuicorum turba volutat
Concepii serpenledeo; Phctbumque, Jovemque Gymnasiis, imilata tuos Epicure sodales :
Diviseresibi: iiamquc liorura quxsii|. unus Quidquid nil vcrum slalucns Acadcmia duplex
Ciuyphia snb Syrte patrem : b maculis genilricis Personal, arroso quidqttid sapit ungue Cleanthes,
' Quidquid Pythagoras, Democritus, Heracliiusque
G
293 Alter Phcebigenam sese gaudebat haberi,
Poeoniijactans Epidauria signa draconis. Deflevit,risit, tacuit; quodcunque Platonis
Multoscinxeruut aquilae, subitumque per orbem Ingenium, quod in arce fuit, docet ordine icrno.
Lusil venluras famulatrix penna coronas. Quaevel Aristoteles partitus membra toquendi,
Ast hunc, egregii proceres, ad sceplra vocari Argumentosis dal rctia syllogismis.
Jani tum nosse datum cst, laribus cum forte paternis Quidquid Anaximenes, Euclides, Archita, Zenon,
Protulit excisusjam non sua germina palines. Arcesilas, Chrysippus, Anaxagorasque dederum,
Impeiii ver illud cral; sub imaginc frondis, Socraticusque animus post fatum in Pbacdonevivus
Dexlraper arentem llorebant omnia virgam. Despiciens vastas lenuato in crure catenas,
At postquamprimos infans exegerat anuos, Cumtremerct mors ipsa reum, ferretque vcneiium
Reptahal super arma patris: quanquam arcla terebat Pallida securo lictoris dextra magisiro.
Lamina cervicem, gemiua complexus ab ulna, Praeterea quidquid Latiaribus indere libris
Livida laxalisinlrabatad oscula crislis. Prisca aetas studuil, totum percurrere suetus :
Ludus erat pucro rapias ex lioste sagiltas Mantua quas acies, pelagique pericula lusit,
Festiua tractaie manu, caplosque per arcus 295 Smyrneas imitata tubas: quamcunque loquendi
Flexa reluctanies in cornua trudere nervos. D Arpinas dat consul opem; sine fine locutus
pracfectus et consul sub Arcadio : is nimirum, qui matre nemo scribil in corpore ejus relictam fuisse
post moriem Arcadii loiam imperii roolem pro.Tkeq- raaculam a serpente ex quo conccperat. De Altia
dosio adhuc iinpubere suis humeris suslinnil. aiya; Augusli matre scripserat Asclepiades Mendesius, ex
'\/li<xta; Syne-io , ri>vrbre tkvOpi>Tco>v fpovtp.i>zuzo; quoc narrat Tranquillus cap. 95.
Socrali, niulns el eximiis laudibus ornatus a Cliry- Si ulriusquc sectae originem spectes, antiqiiior
sostomo epist. 147. Consulalum cuin Sliliconc gcssit Epicuro Autisthenes Cyuicorum parens; si dogmata,
anno 405. Pracfecltiraii)per annos 13 coiiiinuavii. longe dissimillima, pr.tcipue circa linem bonorum.
" De hocprodigio in Julii Caesarisortti, qui praeler Quomodo ergo CyniciEpicureos sectati?Docet Augu-
Sidoniumscnbat, haud lacile repcrias. Neque jamen stinus l'J deCiviiate, fuisse qui cum voluptatem cum
idcirco iidem ininuaui. Quaiu inult.i eniin apud S tlo- Epicureis summuin boiium praedicarent; Cynici ta-
iiiumsiinl quae alibi liodie nou leguntur! nieit, quud eoruui hihitu et cortsueludine uterentur,
11Haecverba divelli a superioribus debent, ut cum appellari solerent. De his loqui videtur Sidonius, de
scqueiilibus cobacreant, et ad Augustum relerantur, quibus et Origencs lib. xv in Expdum.
noii ad Alexandrtun. Dc Olympiade enini Atexaudri
1 Veram scripturam esse SORTE, ait Rarthius Ad- minit llerodotus. — RAUNIUS Sirmond. editor praefat.
xcrs. pag 874, significariquippe oraculum cujus me- ad tom. I, § 11.
647 SIDONIIAPOLLINARIS 648
Fabre progenitus, spretn cui palre pcliia A lmperii: longam diademnta passa rcj>u[saTi!*
Eloquiis plus lingua fnit; vei quidquid in aevum Insignem legere virum, quem deinde IegefnCffi
Miinint Euganeis Patavina volumina chartis : Spernere non posses; soli tibi conlulit uni
Qua Crispus brevitale placet, quo pondere Vurrc, Hoc forluna decus, quanquam te posceret crdo,
j)uo genio Plaulus, quo fulmine Quintilianus, 296Ut lectus princeps mage, quam videare relictiis.
Ihia pompa Tacitus, nunquam sine laude loquendus. Post socerum Auguslum regnas; sed non libi venit
(lis hunc formalum studiis, natalibus ortum; Purpura per thalamos, et conjunx regia regno
Moribus imbutum, < princeps, cui mundus ab Euro Laus potius quamcausa fuit; nam juris habenis
Ad Zephirum tunc sceptra dabat, cui nubilis atque Nou generum legit respublica, sed generosum.
Unica purpureos debebat nata nepotes, Fallor, bis geraino nisi cardine rem probat orbis.
Elcgit generum; sed non ut deside luxu Ambit le Zephyrus, rectorem destinat Eurus,
Fortuna soceri contentus, et otia captans Ad Boream pugnas, et formidaris ad Austrum.
Nil sibi deberet:b comitis sed jure recepto Ante lamen quam le socium collega crearet,
Danubii ripas, et tractum limiiis ampli Perstrinxisse libet, qtios.Hlyris ora triumphos
Circuit, hortalur, disponit, disculit, armat. Viderit, excisam quaese e Valameris ab armis
Sic sub patre Pius moderatus caslra parentis, B Forte ducis noslri vilio deserta gemebat.
SicMarcus viventePio, postjura daturi, Haud aliter, caesus quondam cum Caepiorobur
Innumerabilibus iegionibus imperabant. Dedidit Ausonium, subita cogenle ruina.
Hinc reduci datur omnis honor, etc utrique magislcr Electura ducem post gutiura fracta Jugurlhae,
Miliiiae,consulque micat: conjuncta polestas Ultum Arpinatem Calpurnia foederalixam
Patricii, celerique gradu privala cucurrit Opposuil rabido respublica terrila Cimbro.
Culmina conscenditque senum puer ipse ctirtilem, Hic primum ut vestras aquilas provincia vidit,
Sedit et emerito juvenis vetcraTiusin auro. Desiit' hostiles confestim horrere dracones.
AJamque parens diyos; sed vobis nulla cupido llicet edomili bello, praedaque carentes,
a Marcianus Augustus. Is enim fili.im Anthemio CONCESSATUSCILI
desponderat. Evagrius lib. n, TQ Uupxtavb;b irpi>nv NOMINATIHEREDITATE
8tSuaikevxi>;znv otxeiavxuzeyyvnaeTcuiSa. Itu fere REIPUB. RICINENSI
omiies, cum de Anthemii crealione agunt, Marciani BALNEUMET PLATIAS
generum dicunt. Sidonius Eupliemiam infra vocat,
eamque unicam palri filiam fuisse docet, quod alii Sic infra de Marciano eodem,
scriptores non produni. patrio vestiri muricenatam
b Anthemium ait comitivic insignibus ornalum CaudeatEuphemiamsidnsdivaleparentis.
fuisse, cum ad tuendum Danubii limitem missus est. - Jam, inquit, defunclo sine mascula prole Marciano,
Quod quidem non est iuielligendum de comiliva imperium tibi ob conjugem ejus filiam debebalur.
Orienlis, cui nihil esl cum Danubii tractu commune. Sed tu regnandi minime cupidus, Leonem tibi prae-
Sed qualis erat comilum rei militaris, qui cum primi ferri passus es, quo ipse postca non generis, scd
ordinis t omitiva militaribus copiis praeficia principe virtutis praerogativa, in regni societatem vocarere.
solebant, el provinciarnm ducibus aequabantur. Hactenus ergo gesia supersiite Marciano. Quae se-
Tlieodosius junior cod. de Comitibus rei militaris : quuntur, ad Leonis tempora pertinent, ut duplcx
Eos, inquil, qui sub comitivmprimi ordinis dignitate bellum Anlhemii, Gothicum et Uunnicum.
peculiariter ad quamlibetprovinciam vel provinciasde- e Belli Gothici auctor fuit Valamer Ostrogothorum
fendendat milite credito auctoritate noslri numinis de- rex, is qui cum Theodcmire et Vindemire fralribus
stinantur, 109 ducibus admquamus. Erat is quasi Atlilam bcllo Gallico secutus, post ejus interilum se-
gradus ad militum magisterium, ad quam postea pro- des in Pannonia cum annuis muneribus Pbtinuit a
vehebantur. Marcellinus lib. xxvi : Equitiut Illyri- Marciann. Quae cum lenlius deinde praestarcntur a
ciano prmponiturexercitui, nondttm magister, sed co- Leone, Illyricum pene totum , ut Jornandes in Geti-
tnes; el post alia : Valenlinianus Equilio aucto ma- cis narrat, populando vastavit. ldeo populatores a
gisterii dignitale repedare ad Iltyricum deslinabat. Sidonio vocantur, \\Q repressique Anthemiiviribus
QuomodoetConstanliuni,lJoiufaciiim, Aelium, prius dicunlur. Coactus lamen imperator consueta munera
comites, deinde magistros fuisse legimus; et Antlie- largiri, pacis obside Theodemiri filioTheoderico, qui
inius noster post banc expeditionen continuo utrius- ltaliaepostea rex fuil, a Gothis dato, sub annum, ul
que0 militiae magisler creatus est. ex Theoderici aetale quam Jomandes notat, con-
diclum, pro utriusque.
'A.px<x'<-x5>; Nam vetuslis- 462.
omnem in ius desi- Djicio,
simi, tcsic Prisciano, gcniiivuin fr*Nonquod dracones inier Romatia signa non fue-
nentem i etiam lillera lerminabant. Csecilius comi- rint, sed quod eorum proprium ac princeps aquita
cus : Nulli alii rei, nisi amicitim corumcausa. Afra- Nam, ut primum signum, Vegetio Renato teste, lo-
nius in Suscepta: Adeout le satiascaperel tolifamilim. tius lcgionis aquila, sic dracones singularum cobor-
Poteralel utrmquedici, antiqua eliam consuetudine, tium. Atque ut in caslris aquilifer, qui aquilara por-
quam secutus est Fortunalus ad liodegisilum : de tabat, sic draconarii, qui dracones. Themistius ora-
bonilale tua lis esl regionis ulrmque. vpuo-oOfutzb;, ovSi Sptkxovze;"kercruv
d Sic ppliraa exemplaria. Nee dubilandum quin tione 6 : 00etPrudenlius de militibus qui Christiani
vfua<xuro>v;
ita scriptum sit a Sidonio. Nain vulgata editio, purit fiebant:
divos, ridicula est et ntilli rei. Divos parens Marcia- CaesarisvexillaHoquunt,eliguntsignumcrucis,
nus post mortem dicitur, ut divos Julius, el divos Proque ventosisdraconumqiicegerebant palliis,
Augustnns innummis, et divos Trajanus in hoc an- Proferunt insiguelignumquoddraconemsubdidit.
tiquaeinscriptionis fragmento, quod paucis abhinc Sidonius ipse in partegyricoMajoriani •
annis erututn est in agro Ricinensi. jam textilis anguis
DIVOSTRAIANUS, Discurrit per utramqueaciem,
AUCUSTUS Rpmanain et Vandalicam.
619 CARMINA. 630
ftiox ipsi tua praedajacent: sed omitlimus istos iVMortis fixafides, etnon peccante sub iclu,
A
Ut populatores: a belli magis acta revolvo. Edoclus peccare furor. Gens ista repente
Quod bellum non parva manus, nec carcere fracto Erumpens, solidumque rolis transvecta per Istrum
Ad gradiaturam tu Sparlace vincte parasti : Venerat, et sectas inciderat orbita lymphas.
Sed Scythicaevaga turba plagae, ferilatis abundans, Hanc tu directus d per Dacica rura vagantem
Dira, rapax, vehemens, ipsis quoque gentibus illic Contrahis, aggrederis, superas, iiicludis; etut te
Barbara barbaricis, cujus dux Hprmidac atque Metato spaliu castrorum Serdica vidit,
Civis erat, queis tale selum est, murique, genusque. 298 Obsidione premis; quae te sic tempore multo
b Albus Hyperboreis Tanais qua vallibus actus, In valip posilum stupuit, quod miles in agros
Riphaeade caute cadit, jacet axe sub ursae Nec licitis, nec furlivis excursibus ibat.
297 ^ens animis membrisque minax : ita vultibus Cui deesset cum saepe Ceres, semperque Lyams,
[ipsis Disciplina tamen nondefuit; inde propinquo
Iufanlum suus horror inest; consurgit in arctum Hoste magis timuere ducem; sic denique factum est,
Massarolunda caput; geminis sub fronte cavernis Ut Gsocius tum forte tuus, mox prodilor, illis
Visus adest oculis absentibus; acta cerebri Frustra terga daret, commissaelempore pugnae :
In cameram vix ad refugos lux pervenit orbes, B Qui jam cura fugerct, flexo pede cornua nudans,
Non lamen et clauscs : nam fornice non spaliosp, Tu stabas acie solus, te sparsa fugaci
Magna vident spatia, et roajoris lurainis usum Expetiit ductore manus, te Marte pedestri
Perspicua in puteis coinpensaut puncta profundis. Sudantem repetebat cques; tua signa seculus
Tum ne per malas excrescat fistula dupiex, Non se desertum sensit certamine miles.
Obtunditleneras circumdata fascia nares, I nunc, et veteris profer praeconiaTulli
Ut galeis cedant. Sic propler praelia natps /Elas cana patrum, quod pulchro hortamine mendax
Matemus deformat amor, quia tensa genarum Occuluit refugi nulantia foederaMelti.
Nou interjeclo fit latior area naso. Nil simile est, fallique tuum tibi non piacet hostem.
Caelera pars est pulchra viris; slant pectora vasta, Tunc vicit miles, dum se putatessejuvandum:
Insigneshumeri, succincta subilibus alvus. Hic vicit, pcstquam se coniperit esse relictum.
Forma quidem pediti media est, procera sed exslat, Dux fugit, insequeris ; renovat certamina, vincis;
Si cernas equites, sic longi saepepulantur, Clauditur, expugnas; elabitur, obruis; atque
Si sedeant. Vix matre carens ut constitit infans, Sarmaticaepaci pretium sua funera ponis.
Mox praebetdorsum sonipes; cognata reare Paretur, jussum subiit jam transfuga Iethunu_,_
Membra viris, ita semper equo ceu fixus adhaeret G Atque peregrino cecidit tua victima ferro^TS,',;^
C
Rector.c Cornipedum tergo gens altera fertur, Ecce ilcrum, si forte placet, confligeve^u&;_s'r
Haechabitat; teretes arcus, et spicula cordi; Hannibal illc ferox ad pcenam forte pefitus,
Terribiles cerlaequemanus, jaculisque ferendae Et gi non habuit jus vilae, fine supremo:

* Hunnici belli, quod Anthemio duce adversus dicam urbem, quam a barbaris occupatam^Jt»___*re
Hormidacem ad Serdicam in Dacia gestum est, me- cinxit Anthemius. Serdicara Eusebius in Chronico,
moria omnis apud alios auctores interiit. Failunlur Ilineraria, et synodi Nicaenaesubscriptiones, Daciat
enim qui cumCaroloSigoniobellumhoc esseputant, urbem cum Sidonio faciunt: Socrates et Hermias
in quo Arnegislus magister militum cum Attiia Sozomeni, ubi de synodo Serdicensi agunt, lllyrici.
pugnans in Dacia Ripense occisus est, ut Marcelliuus Plolemaeus Thraciae, quo etiam speciat et velus in-
Comeset Jornandes narrant. Quis non videt de bello scriptio, in qua Diogenesmiles nalione Thrax, civi-
bic agi in quo dux hostium Hormidac, non Altila; tate Serdica. Quae quidem vera sunt omnia , quia
magister militum Antbeinius, non Arnegislus ? Dis- Dacia magni Illyrici pars fuit, ut dicetur ad panegy-
crepant etiam tempora. Nam Arnegislus Theodosio ricum Majoriani : unde et Serdicam Theodoretus
vivente occubuit, Callepio et Ardabure consulibus ; p.nzpaTcoltv vocat c\axia; iv "Kkvptoi;. Daciae rursum
Anlhemius vero Leone, ut dictum cst, regnante haec attributa fuit ora Thraciae, qua Serdica olim conti-
gessit. nebatur. Duplex enim fuit Dacia provincia. Vetus
b Comparanda liaec Hunnorum prosopographia Trajani, trans Istrum; altera Aureliani, quam prioro
cum iis quaede illius genlis origine, forma, moribus- -r•p.omissa revocatis cis lstrum militibus, in utriusqua
que scribunt Marcellinuslib. xxx, Zosimus lib. iv, Mcesiaeet Thraciae finibus ccnstituit: quacsola dein-
et omnium accuratissime Jornandes ex Prisco rhc- ceps appellala estDacia. Sed banc porro in duas di- .
lore, Theodosii ad Atlilam legato. Pleraque enim visam ex imperii Notitia liquet: Ripensem, quae pet
sunt Sidonii verbis simillima. praesidem regebalur; et Mediterraneam, in qua Ser-
c Pessime antea. vulgati. Sed de hujus loci emen- dica,quac per consularem. Paulinus de obitu Nicetac,
datione jam monui ad epigramma 94 Enncdii. Aliae,
inquit, gentes equis subinde uli solent, haecin illis El Gelaecurrunt, et uterque Dacus,
habitat. Adeoenim in equis assidui erant Hunni, ut Quicolitterraemedio.vel ille
Divitismultohove pelleatus
pedites nunquam cernerentur. Zosimus supra : 'Eni Accolaripae.
T5VImravxuiStaizi>pevoi xatxaSsOSovres'. Marceilinus:
Equis propeaffixifunguntur muneribus consuetis. In 0 De transfuga socio Anlhemii, qui ad Hunnos In
ipsis quivis in hac natione pernox et perdius emitel ipsa pugna defecit, in tanta illius actatis scriptorum
vendil,cibumquesumit el potum : el inclinatus cervici paucitate nihil habemus. Ex Sidonioconstat ab ipsis
angustmjumenti in altum soporemad usquevarictatem barbaris ex pacis foedere caesum fuisse. Ideo enim
effunditursomniorum. cum Hannibale confert, qui Romanis a Prusia rcge
d Belli aream in Dacia fuisse ostendit Hl adSer- dedendus erat, nisi veueno supplicium anicvcrtisseu
VXT&Qh.LYIll.
651 SIDOiNHAPOLLINARIS . 683
Ccrte habuit mortis; quem caecuscarcer et uncus, A Hicet ingredilur Tiberini gurgitis antrum.
Et quem spectabal fracturus gutlura lictor, Currebat ffuvius residens, et arundinis altae
Hausit Bebrycio corlstantior hospite virus. Concolor in Viridifluitabat silva capillo.
299 Nam fe qui fugit,-mandata morte peremptus, 300 Dat sonilum mento nnda cadens, licet hispida
Non tam victoris periit quam judicis ore. [seiis
a Nunc ades, o Paean, lauro' cui gryphas obuncos Suppositis multum sedaret barba fragorem.
Docta lupala iigant, quoties per frondea lora Pectore ructabat latices, lapsuque citato,
Flectis penniferos hederis bicoloribus armos; Sulcabat madidam jam torrens alveus alvum,
Huc converte chelyn; non est modo dicere lempus Terretur venienle dea, manibusque remissis
Pytlion i exstinctum, nec bis septena sonare Renius et urna cadunt: veniae lum verba paranti
Vulnera Tnnialidum, quorum libi funera servat llla prior :,Venio viduaiam pra;sule noslro
Canus, et aeterno vivunt in carmine mortes. Per te si placeat lacrymis inflectere Romam,
Vos quOque,Cnslalides, paucis quo numine nobis Expetat aurorae purtes, fasiuque remoto
Venerit Anthemius, gemi.ii cum foedere regni, Hoc unrtm praestet, jam pius dignetur amari.
Pandite : pax rerum misil, qui bella gubernet. Inslrue quas quaerat Vires, orbique jacenti
Auxerat Augustus b naiurae lege Severus B Quo poscat dic orbe caput: quemcunque creavit
Divorum numerum; quem mox Oenoiria casum c Axe meo natum, confestim fregit in illo,
Vidit ut aerei de rupibus Apennini, Imperii fortuna rotas : d hinc Vandalus hostis
Pergit Caeruleivitreas ad Tibridis acdes, Urget, et in nostrum numerosa classe quotannis
Non galea conclusa genas, nec sulilis illi Militat excidium; conversoque ordine fati
Circulus impactis loricam texuil hamis, Torrida Caucaseos infert mihi Byrsa furores.
Sed nudata caput; pro crine racemifer exit Praeterea e inviclUSRicimer, quem publica fata
Plurima per froniem constringens oppida palm.es>, Respiciunt, proprio solus vix Marle repellit
Perque humeros teretes, rutilantes perque lacerlos Piratam per rura vagum, qui praelia vilans,
Pendula gemmiferaemordebanl suppara buliae. Victorem fugitivus agit: quis sufferat liostem
Segnior incedit genio, venerandaque membra Qui pacem pugnamqiie negat? nam foedera nulla
Viticomam retinens baculi vice (leciitad ulmum: Cam Ricimere jacit: quem cur nimis oderii, audi.
Sed tamen ubertas sequitur; quacunque propinquat, Incertum crepat ille patrem, cum serva sit illi
Incessu fecundat iter, comitalaqne gressum Cerla parens : nunCut regis sit filius, eifert
Laeta per impressas rorat vindemia plantas. Malris adulterium ; tum livet quod Ricimerem

« Pars allera panegyrici, quae imperii auspicia C provineias assiduis incursionibus populari nnn desiit
conlinet, quam poetico genio perlractal. Fingit enim, tanta sui liducia, ut interreganle aliquandn nauclero,
mortuo Severo, Italiam, cum principe eareret, ad ecquo vela dari iuberet, respondisse feratur, Quo
Tiberis fontes venisse, ac rogasse uti Roinse persuai- Deus inipulerit. Ex quo niinirum palet, cur pirata
deai, ut ad Auroram pergat, principemque ab ea pe- vagus Sidonio dicatur, et hostis repenlinus Theodo-
tat; Auroram vero Anthemiuin Romae precibus con- rico regi apud Senatorem i Variar. 4, et repeniinus
cessisse. Jtaque horum omniutn personas et congres- eius incursut el [ortuita deprmdatio, cunclislilloribut
sus poetico more describit. formidandu, NoveliaeValentiniani, quac est 20 ihter
•>Libius Severus (sic enim vocant veteres nummi) Theodosianas. Quia igitur praeier morem est, ut ab
post caedem Majoriani, Ricimeris opera imperium Africa irruant Scylhae, boc est Vandaliel Alani,quos
tenuit ex A. D. XIIIcalend. Decemb. 461; deinde alibi Caucasigenas vocat, liinc est quod ait,
quarto post anno ejusdem, ut fama erat, Ricimeris Conversoqueordine fati
doloexstinctusestxvincalend.Seplemb.Cassiodorus: TorridaCaucaseosinfert mibiByrsafurores.
Herminerico et Basiliscocoss.His contulibus, ut dici-
tur, Ricimerisfraude Severus Rommin palatio veneno El carmine-3 eadem anlithesi, Gensericnm dixit
peremptusest. Alii sua rnorte functum tradunl, ut
Panlus diaconus lib. vi. Quod Sidonius quoque intcl- Africanae
ligi voluit, cum uaturae legc mortuum ait: sive quod ielluris Tanailicuinrebellem.
ita crederet, sive ut RicimeremAnthemiigenerum ab
ea nota vindicaret. Incidimus in brevem indiculum, -. ° Quod Ricimerem laudat Sidonius, Anlbemii qui
Justiniani temporibus scriptura, in quo principes generum illum asciverat gratiae imputandum est.
omnes ab Auguslo quot annis regnarint, ubi et quo Alioquiparum causaehabuit cur hominem amaret, a
genere letlii perierint, paucis explicatur. \\% De quo Avitum socerum purpura exuium memineral.
Severoautem sic babet: Severus Rommimperavttan- Erat is patricius et magister militum : vir, ut Jor-
nisi, ibiquereligiosevivensdecessit.
c Duplex
nandes scribit, egregius et in re bellica tum propc
causa cur principem ab Oriente posci singularis, sed qui nimia potentia barbaro ingenio
vetit. Una quod brevi alqtie inauspicato regno usi abusus est. Nam non solum Avitum imperio dejecii,
sint indigenaeorones, qui superioribus annis regna- sed Majorianum occidil, et Severum, si vera fuit
rant, Maximus, Avitns, Majorianas et Severus. fama, clam sustulit. Anlhemium quoque socerum
Aitera, quod Ricimer, qui post Severi obitum per ipsura bello adorlus, Roma capta, necavit: nondum
inlerregnum rempublicam moderabatur, Genserico scilicet a principum sanguine desliturus, nisi quadra-
solus resistere non possit. Quare raaiurandtim ut gcsimo ipsepostsoceri necerodie interiisset. Mixium
illinc imperator renuniieiur,quid1u et feliciter regnet illi genus, sed regium utrinque, patre Suevo, mairo
Vandalosque coerceat. Golha, Valliaeregis Olia, eoque nobilior quam Gcn-
d Gensericus ex quo
Carthaginem cepit, sed post sericus, qui Gundegisclo quidem rege, sed nt.iire
•xcessum praccipue Valeininiaiii, ulriusque iroperii serva spurius natus est.
655 CARMINA. 654
In regnum due regna vecant: nam palre Suevus, A Fibuia mordaci refugas a peclore vestes
A genitrice Gethes; simul et reminiscitur illud, Dente capil; micat hasta minax, quercusque tropaeis
a Curva tremit, piacidoquedeam sub fasee fatigat.
Qued Tartessiacis avus hujus Valliaterris 1 Perpetuo slat planta solo, sed fascia primos
Vandalicasturmas, et juncli Martis Alanns
301 Stravit, et occiduamtexere cadavera Calpen. Sisiitur ad digitos, retinacula bina cothurnis
Qttid veteres narrare fugas, quid damna priorum? Mittitin adversum vincto de fornice pollex,
b Agrigentini recolit dispendia campi. Quaestringant crepidas, et concurrentibus ansis
Inde furit, quod se docuit satis iste nepotem Vinclorum, pandas texant per crura catenas.
Illius esse viri, quo viso Vandale semper Ergo sicut erat liquidam transvecta per aetbram,
Terga dabas: nam non Siculi illustrior arvis Nascentispetiit tepidos Hyperionisortus.
Tu Marcelleredis, per quem tellure marique Est Iocus oceani, longinquisproximuslndis,
Nostra Syracusiospresserunt arma penates : Axesub Eoo, Nabathaeumtensus in Eurum,
Nec lu e cui currura Curti superare, Metelie, Ver ubi continuumest, interpellaia nec ullis
Contigit, ostentans nobis elephanta frequentem, Frigoribus pallescit humus; sed flore perenni
Grex niger albentes tegeret cum mole jugales, Picta peregrinos ignorant arva rigores.
Auctoremquesuum celaret pompa iriumphi. i Halant rura rosis, indescriptosqueper agros
B
d NoricusOstrogothumqucd continet, iste timetur : Fragrat odor : violam, cytisum, serpylla, ligtisirum,
Galliaquod Rheni Martem ligat, iste pavori est. Lilia, narcissos, casiam, colocasia,callhas,
Quod " consanguinenme Vandalushostis Alano Costum, malobatrum, myrrhas, opobalsama, thura,
Diripuit radente, suis hicultus ab armis. Parluriuni campi, necnon pulsante senecta,
Sed lamenunus homo est, nec lahta pericula solus Hinc rediviva petit vicinus cinnama phoenix.
Tollere, sed differre potesl: modo principe nobis Hic domusAuroraerutilo crustaute metallo,
Est opus armato, veterum qui more parentum, Baccarum praefertlacvesasprata lapillos.
Non raandet, sed bella gerat; quem signa moventem l Diripiunt diversa oculos, et ab arte magistra,
Terra vel unda tremant, ut landem jure recepto, Hoc vincit quodcunquevides; sed conditur omnis
Romuladesuetas moderenturclassica classes. Sub domina praesenledecor, nimioque rubore
Audiitilla paler, simul annuit; itur in Urbem Gemmarumvarios perdit, quia possidel, ignes.
Continuo; videt ipse deam, summissus adorat, Fundebat coma pexa crocos, flexoquelacerto
Pectus et exertam tetigerunt cornua mammam. 303 Lutea depressus comebat temporapecten.
Mandalas fert inde preces, quas diva secuta Fundebant oculi radios, color igneus illis,
Apparat ire viam : laxatos torva capillos ( Nontamen ardor erat: quamvisde nocie recussa
C
Slringit, et inclusaeiatueruut casside turres. Excepti soleant sudorem fingere rores.
Infula laurus eral : bullis hoslilibusasper Pectora bis cingunt zonae,parvisquepapillis
Applicat a laevasurgentem balteus ensem. Invidiam facitipse sinus : parsextima pepii
302 Inseritur clypeo victrix manus; illius orbem Perfert puniceas ad crura rubenlia rugas.
Martigenae,lupa, Tibris, amor, Mars, Ilia, complent. Sic regina sedet soiio; sceptri vice e dextram
a Valliacregis de VandalisAlanisqtiead Tartessum
l d Barbarorura lerror estRicimer. Quod enim Os*
et Calpen victoriae ab Idatio et lsidero repetendaee trogothi per Noricosin Italiam, Franci, aliaequegen-
suni. Narrant enim Vatliam sub annum Cbrisii 418i tes GermanicaeperRhenuminGallias nonirrumpunl,
VandalosSilingos in Baeticadelevisse; Alanosvero> ejus metu continentur.
sic attrivisse, utcum Vandalisqui H3 in Gallaecia » * Alanosunam in gentem cum Vandalis in^Hispa-
Gunderico regi parebant, unum postea in regnum n nia coaluissejam diclum est. Quare una in Africam
coaluerint. Nec dubium quin de his bellis loquaturr trajecerunt: quod notat Possidius in Vita S. Augu-
Sidonius. stini; et Gensericus, ac posteri, Vandalorum simul
b Cladis Siculae,qua Gensericus ipse a Ricimeree Alanorumque reges appellati : ut apad Victorem
in Agrigenlinoliltore profligatus, illum ValliaeVan- Vilensera, in praeceptpHunerici ad episcpppsprthp-
dalorum quondamvictoris ncpolemesse sensit, Avito o doxos, cujus haecest inscripiin; Rex HunericusVan-
ul reor imperante. Missumenim ab Avito adversus s _ dalotum et Alanorumuniversisepiscopishomousianit;
Vandaloscum exercitu Riciraeremauctor est Priscuss *** itemque in edicto quod legitur lib. m. Inde ergo vi-
in excerptis legalionum.Caesametiam Ricimeris co- >- dere est, cur consanguineoset juncti Martis Alanos
mitis circumventioneVandalorummultiludinem.quae fi cum Vandalis, Romanaequedireptionis socios dicat.
Carlhaginecum t>0navibus solverat, inter Aviti res « f Solea. Genus id cothurnorum describit quod in
gestas adnolat Idatius. antiquis statuis videre esL: in quo, ut Gellii verbis:
« Quidam,Curtumcurru; quod eamdembabetsen- utar, plantarum calces lantum infime leguntur, cae-
tentiam. Primus elephantos de Pyrrho triumphans s tera nuda, et terelibus habenis vincia sunt. Solum<
duxerat Cmius Denlatusanno U. C. 427, sed pauco?, ',- ergo pro sotea posuit, ut Plautus, Martialis, aliique..
quatuor duntaxat, ut docel Eutropius. At L. Metet- Fornicem vero, pro parte devexa, et cavo pedis^on-
lus in triumpho quem de victis in SiciliaPoenisegit
it posita, quam lib. vm, epist. 11, cameram dixit,
anno U. C. 505, centiim duxit et viginli, Livio au- fasceata pariter calceamenta describens, in quibtis
clore, ut est in Epitome 19, el Seneca de Brevilalee vinculorumconcurrenlibusansulis, reflexaad crus pet
viue cap. 14. Idem, inquit, narrabat Melellumvictis
<s cametamcalenasurgit. Sunt tamen codicesqui non
in Sieilia Peenit triumphantemunum omnium Roma- i- fornice,sed fomilelegant.
notumante cutrum 100el 20 captivoselephantosdu-- n 114 Aurorae facem sceptri vice tribuit: quod
xitte. Vicit ergo Curii currum Melellu»;ncc Curiiii ex velere consuetudine ductura est. Nam cum fac»
modo, sed aliorum, quotquot postea iriuinpharunt.l. pingebatur : unde krAjj.iru5nybpo; quoque appellat»-^
655 SIDONHAPOLLINARIS PBG
Lampadis basta replet: nox adstat proxima divae, A Sub dilione tua, tanquam tu miseris illuc
Jam refugos conversa pedes, ac ponc tribunal Insignem cum palre Titum. Tibi Cypria merces
Promit lux summumvix intellecta cacurnen. Fertur : pugnaces ego pauper laudo Catones,
Hinc Romam liquido venientem tramite cernens, Dorica*tetellus, et Achaicajura tremiscunt,
Exsiluit propere, et blandis prior orsa loquelis. Tendis et in bimarem felicia regna Corinthum :
Quid, caput o mundi, dixit, mea regna revisis : Dic : Byzantinusquis rem tibi Mummiusegit?
Quidvejubes? Paulumilla silens, atque aspera miscens c Sed si forte placet veteres sopire querelas,
Miiibus, luec coepit: Venio (desistemoveri, Anlhemiura concedemihi; sit panibus istis
Nec mullum trepida) non ut mibi pressus Araxes Augustus, longumque Leo; mea jura gubernet
Iraposilo sub ponte iluat, nec ut ordine prisco Quem petii; patrio vestiri murice natam
Indicus Ausonia poletur casside Ganges; Gaudeat Euphemiam sidus divale parentis.
Aut ut ligriferi pharetrata per arva Niphatis Adjice praeterea privatum ad publica foedus.
Depopuletur ovans Artaxata Caspia consul. Sit spcer Augustus genero Ricimere beatus;
a NonPori modo regna precor, nec ut hisce lacertis 305 Ncbililale micant: est vpbis regia virgo,
Frangat Hydaspeas aries impactus Erythras. Regius ille mibi; si concors annuis islud,
Non in Bactra feror, nec committentia pugnas £ Slox Libyamsperare dabis: circumspice taedas
Arsacias non quacrodomus, nec lessera casttis Antiquas, par nuila libi sic copula praesto est.
In Ctesipbonta datur: lotum liunc tibi ccssimus axem, Proferal hic veierura llialamosdiscriminc parlos
El nec sic mereor noatram ut luearc senectam? Graecia, ni pudor est: reparatis Pisa quadrigis
Omne quod Euphralem Tigrimqueinlcrjacet, olim Suscilet OEnomaum,naiae quem fraude cadentem
Sola tenes : res empta mihi est de sanguine Crassi: Cerea destituit resolutis axibus obex.
304 Ad Carras prctium scripsi, nec inulta remansi, Procedat Colchis prius agnila virgo marilo
Aut periit sic emptus ager ; si fallo, probasti Crimine, quam sexu; spectet de carcere circi
b Ventidio mactale Sapor; nec sufficit istud : Pallentes Atalanta procos, et poraa decori
Armenias Pontumque dedi, quo Marie pelitum, Hippomenisjam non pro solocollig.it auro.
Dicat Sylla tibi; forsan non credilur uni: Dejanira tuas Achcloiis gymnade pinguis
Consule Lucultum. Tacco jara Cycladas omnes. Hluslret tcedas, et ab Hercule pressus anbelo
Acquisita meo servit tibi Crela Melello. Lassatum foveat rivis rivalibus hostem.
Transcripsi Cilicas : hos Magnusfuderat olira. Quantumvisrepelam veteris connubia saccli,
Adjeci Syriac, quos nunc moderaris, Isauros : Transcendunt hic heroas, heroidas illa.
Hos quoque sub noslris domuit Servilius armis. C Hos thalamos, Ricimer, virlus libi pronuba poscil,
Concessi ifitolos veteres, Acheloiaquearva, Atque Dionaeamdat Marlia laurca myrtum.
Trtinsfudi Altalicum maie creduia lestaraenlum. Ergo agc: trade virum non otia pigra foventem,
Epirum relines; tu scis qui debcat illam Deliciisquegravcm; sed d quem modo nauticus uril
Pyrrhus; in lllyricum specto le mittere jura, /Estus, Abydcnique sinus, et Sestias ora
Ac Macetumlerias: et habes tu, Paule, nepotes. Hellesponliacis circumclamata procellis:
/Egypli frumenta dedi; milii vicerat olim Quas pelagi faucesnon sic tenuisse vel illum
Leucadiis Agrippa fretis. Judaeatenelur Crediderim, cui ruptus Aihos, cui remige Medo

eoque habitu passim cernitur in antiquis monunien-
tis. Ovidiusv Faslorum :
Postera cumroseamnulsisHyperionisastris
In malutinislampaualollet equis.
Et Sidonius ipse carminc 9 lndos dixit
Auroraefacecivicaperusles.
a Sic legendum censui, non Pharii, ut in vulgatis. "
n
Regnum Pori ultra Hydaspem erat: in cujus ripa,
ut Curlius lib. vm narrat, viclus est, prohibere trans-
ilu frustra conatus Alexandrum. Verum Erylhras
Jbnicas, Bopoticas, _Etolicas legimus : Hydaspaeas,
hoc est Indicas, nusquam. Erythraeos enim Bacchi
triumpbos Martialis, Erylhraeas gemmas et smarag-
dos Claudianusetalia alii, non ab urbe aliqua, sed
ab Erytbraeomari, quod lndiam alluit, nuncuparunt.
At Sidonius urbis nomen esse exislimavit, easque
llydaspacas, sagiltiferas, tepidas Erythras appellare
eolet, ut a caeteris distinguai.
b tta libri omncs. Atqni Parlhorum regi quem oc-
-idil Ventidius, non Sapori, scd Pacoro nomen fuit.
Sed Sapor Sidoniodici potuit quivis rex Parthorum,
ul Arsaces. Ita enim in Panegyrico Avili legilur in
nptimis mss., Parthicus ultro restituil mea signa Sa-
por, cum restituerit Phraalcs. Pacorus Orodis filius
illo ipso die quo anle annos 15 Crassum ad Carras
per Surenam occiderat, a Ventidio ipse caesus cst.
Quarc Crassianam cxdem Pacori cxde pensatam ait
Florus lib. IV, 9.
c Pro tol, inquit, Romani juris provinciis, quas
imperio Constantinopolitano transcripsi, principem
milii Anlhemium concede : Euphemiam filiam, ejus
uxorem Augustam videat divus Marcianus : adde ct
Ricimeris nuptias cum Ulia Anthemii. Quaeomnia cx
aiiis Sidonii locis nola, praeter nomen Euphemiae,
quod huic uni loco debemus. De hac tamen Hub.
Gollzius antiqui nummi profert inscriptionem, in qua
Fl. Marciana Augusta vociiatur; quod si vcrum est,
Fl. Euphemiam Marcianam appelialam oportuit.
Caeterumex Anthemioet Euphemia naii sunl, praeier
incerli nominis filiam quaeRicimeri nupsit, ires filii,
Marcianus , Romulus et Procopius, de quibus multa
Theodorus Lector in Collectaueis, MalchusSophista
in Byzantiacis, el CandidusIsaurus lib. n Hisloriae.
d Significat Antliemiuni, quo tempore ad imperium
accitus esf, llellesponticae classi H5 praefuisse,
quam in ejus freli porlubus habere solebant impera-
tores Orientis. Erant cnim et classes aliae loto illo
mari ad varios usus dispersae, ut Carpatltia, Seleu-
cena, Alexandrina, quarum ineutio in legibus Ati-
gustis.
 '
c.,7 CARMINA. 6S8
Turgida silvosamcurrebant veia per Alpem. A Si mea vola Deus produxerit, ordine recto,
Nec Lucullanis si haecfreta cincta carinis, c Autgenero bis mex, aut te lcrcensulc dicam.
Scgnis ad insignem sedit cura Cyzicon liostis; Nam modo dnosjam fcstavocant, ct adUlpiaposcun!
Qui cogente lame, cognata cadavera mandens, 307 Te fera, donabis quos Iibcrlate Quirilcs,
Vixit morte sua. Sedquid mea vota retardo? Quorum gaudentes exceptant vcrbera malac,
306 Trade magis. Tum pauca referl Titonia conjux: Perge, pater palriac felix, atque omine fausto
Duc, age, sancla parens, quanquam milii maximus Captivos vincturc novos, absolve vetuslos.
[usus CARMENIII. ,
Invicti summique ducis, dura mitior exstes, PANEGVRICI " EDITI0ADPETRUM.
Et non disjunctas melius moderemur habenas.
Quid faceret laetas segetes, quod tempus amandum
Nam si forle placet veterum meminisse laborum,
Messibus, et gregibus, vilibus, atque apibus,
Et qui pro patria veslri pugnaret Iuli, Ad Maecenatisquondam sunt edita nomen :
Ut nil plus dicam, prior hinc ego Memnonamisi.
Hinc, Maro, post audes arma virumque Ioqui.
Finierant: geminas junxit concordia partes, Al mihi Petrus erit Maecenastemporis hujus,
Eleclo landem potitur quod principe Roma.
• Nunc aliquos voto similivel amore, vetuslas Nam famacpelagus sidere curro suo.
" Si
Te Iegisse crepa, nunquam non invidia summis probal, cmittit: si damnat, carmina cetat,
Nec nos rhonchisono rhinocerote notat. •
Emerilisque viris. Brenni conlra arma, Camiltum
I liber, hic nostrum tutatur, crede, pudorem. ,
Profer ab exsilio: Cincinnatoque securcs ' ' '
Cacsone Hoc censore etiam displlcuisse placet. \
Expulso refcr, flentemque parcntem
A rastris ad rostra roga, miseroque tumuitu [CARMENIV.
' PR_!FAT10 PANEGVRICI DICTIf MAJORIANO
Pelle prius quos vicla petas; si ruperit Alpes AC6.
Pcenus, ad afflictoscondemnalosque recurre. Tityrus ut quondam patulaesub legraine fagi
Improbus ut rubeat Barchina clade Melaurus, Yolverel inflatos murmura per calamos,
Multatus tibi consul agat: qui millia fundens Praestitit afflicto jus vilac Caesaret agri,
llasdrubalis, rulilum sibi cum fabricaverit ensem, Nec sletit ad tenuem ceisior ira reum :
Concretum geral ipse caput; longe ailera nostri Sed rus concessum dum largo in principe laudat,
Gralia judicii est: scit se non laesusamari. Ccelumpro terris rustica musa dedit.
At mea jam nimii propellunt carbasa flatus. 308 Nec fuit inferius Phcebeia dpna referre:
Siste, Camcena, modos lenues, porlumque petenti Fecerat liic deminum, fecit et ilie deum:
Jam placido sedeat mihi carminis anchora fundo. C Et libi, Flacce, acies Bruti Cassique secutp,
Atlamen, o princeps, b quae nunc libi classis ct arma Carminis est auctor, qui fuit et veniae.
Tractentur, quammagna geras, quarnlcmpore parvo, Sic mihi diverso nuper sub Marte cadenti,
* Hoc nomineAnthcmium opponit et praefert ali- Heraclianum Honorius lege citata, initio consulalus
quotRomanis ducibus anliquis, quod nulla prius, ut servos mantimisisse teslantur. Marcellinus lib. xxn :
illi, laesusinjuria ad impcrium evcclus sit. Nam L. Mamertino consute calendis Januariis ludos edente,
Cincinnatus in moerorcob Cacsonisfilii exsilium ver- manitmitiendiiex more induclis per admissionumpro-
sabatur, quando ad dictaturam bellumque contra ximum. Claudianus in Eutropium 1:
_Equos gerendum vocatus esl. M. Cnmillus Ardeae
exsulabat ipse, cum adversus Brennum dictator u Libertalemquedatnrus,
creatus est. M. Livius Salinalor (is enim est qui con- Quam nondum meruit, scanditsublimetrlbunal.
sul II Hasdrubalcm Poenorum ducem ad Metaurum
vicit et interfecit) ex priore consulatu reus publico 0 Carmen hoc male haclenus Anthemii panegyricp
judicio damnatus multatusque ftierat. Quae singula adnectebaiur, quasi ad illum pertineret; cum perti-
exponit Livius lib. m, 5 et 27. neat ad panegyricum Majpriani, cujus magistro epi-
b Adversus Vandalos : ut auxilio esset Rasilisco, siolarum Pciro ejus editionem nuncupai. Quare illi
quem Leo cum amplissima classe in Africam miserat praemittilur, sicut carraen adPriscura Valerianum in
contra Gensericum. Quin Antbemiura hoc maxime antiquis libris pracponiturpanegyrico Avili, cujus est
consilio imperatorem designatum, destinatumque Ro- editio. Panegyricus Anthemii editionis epigrammate
mam, auctor est Procopius in Vandalicis lib. i, ubi carel, sicut cmnes Claudiani.
dc hac Basilisci expeditione multa. De Anttiemianae 116 f Avitp Aug. ppst aliqupt mensium interre-
vero successu Idatius noster his verbis : Expeditio ad _. gnum successit Majorianus, annp Christi 457. Prp-
AfricamadversusVandalosordinata melabularumcom- u ximp dehinc annp consulatum de more g&sit, Alpi-
mulatione et navigationlsimporlunitate revocatur. busque aspera hieme ctim ingenti exercitu superatis,
c Alierum consulatum oplat Ricimeri, qui priorem Lugdunuin venit, quam urbem paulo anle in potesia-
jam gesserat anno 459, tertium Antbemio, qui secun- lem suam receperat. Advenlantem Sidonius hoc pa-
dum lunc inibat. negyrico excepil, cum veniam ab eo; ut est in prae-
d Solemnia publicaemanumissionis, quae a consuli- fatione.hostilissocietaiisjam impietrasset. Hocigitur
bus magistratum ineuntibus celebrabanlur : quam est discrimen bujus panegyrici et reliquorum, quod
propterea solemnitatem consulatus appcllat Honorius alii dup calendis Januariis ad celebranda consulatus
imp. 1.13cod. Theed.de Infirmandis iis quae sub ly- auspicia dicli: bic vern alia occasione, et sub aniii
rannis gestasunt; et Cassiodorus in formula consu- (inem; cum adhuc tamen consul esset Majorianus.
latus inter alia consulum munia recenset, solvere ut excusari nequeat Carolus Sigonius, qui biennio
famulos jugo servili. Ut igitur Anthemium lioc loco post dictum scripsit ad annum 460. Nam.clare Sido*
Sidonius, sic Julianum Libanius, Mamertinuro Mar- nius:
cellinus, Honorium atque Eutropium Claudianus, Imperium,fijf.jamconsulhabet.
659 SlDONIl APOLLINARIS • 600
Jussisli placido victor ut essera animo, } Martigenas et picta timet; pars proxima Tibrim
A
Serviat ergo tibi servati lingua poetae, Exprimit; hic scabri fusus sub pumice tophi,
Atque meaevitaelaus tua sit pretium. Proflabat madidum per guttura glauca soporem.
Non ego mordaci fodiam modo denle Maronem, Pectus palla tegit, quam neverat Ilia conjux,
Nec civem carpam, terra Sabella, tuura. Liquenti quaejuncia toro vult murmura tymphis
Res minor ingenio nobis, sed Caesare major : Tollere, et undosi somnum servare mariti.
Vincant eioquio, dummodo nos domino. Ista micant clypeo; cuspis trabe surgit eburna,
Ebria caedevirum : propter Berlona tropaeum
CARMENV.
Exstruit, et quercum caplivo pondere curvat.
PANEGVRICIJS JOLIO VAL-RIO MAJORIANO ADGDSTODICTUS.
Consurgit solium saxis, quaecacsarubenti
Cfibcipe praeteritos, respublica, menle triumphos: yEthiopum de monte cadunt, ubi sole propinquo
imperium jam consul habet, quem purpura non plus Nativacxustas afflavit purpura rupes.
Quam lorica operit, cujus diademata frontem Jungitur hic Sinnas, Numadum lapis additur islhic
Non luxu sed lege tegunt, meritisque laborum Anliquum mentitus ebur : post caute Laconum
Post palmam palmata venit: decora omnia regni Marmoris herbosi radians inlerviret ordo.
Accumulant fasces, et" princeps consule crescit. ]
B Ergo ut se mediam solio dedit, advolat omnis
Personat ergo tuum ccelo, rure, urbibus, undis, Terra simul; lum quaequesuos provincia frticttis
Exsultans Europa sophos, quod rector haberis, 310 Exposuit: fert Indus ebur, Cbaldseusamomum,
Victor qui fueras : fateor, Irepidaverat orbis, Assyrius gemmas, Scr vellera, thura Sabaeus,
Dura non vis vicisse tibi, nimioque pudore Atthis mel, Phoenixpalraas, Lacedaemonolivum,
Quod regnum mereare doles, tristique repulsa " Arcas equos, Epirus equas, pecuaria Gallus,
309 Non moderanda subis, quaedefendenda putasti. Arma Chalybs, frumehta Libys, Campanus Iacchum,
b Sederat exserto bellatrix pectore Roma Aurum Lydus, Arabsguftam, Panchaia myrrham,
Cristalum turrita caput, cui pone Capact Pontus castorea, blattam Tyrus, aeraCorinthus.
Casside prolapsus perfundit terga capillus. Sardinia argenturo, naves Hispanin defert,
Laetitiam censura manet, lerrorque pudore d Fulminis et lapidera; scopulos jaculabile fulgur
Crescit, et invita superat virtute venustas. Fucat, et accensam silicem fecunda maritat
Ostrieolor pepli textus, quem fibula torto Ira deum : quoties coelumse commovet illic,
Mordax dente vorat: tunc quidquiu mamma refundit Plus ibi terra valet. e Subito flens Africa nigras
Tegminis, hoc patulo concludit gemma recessu. Procubuit lacerata genas, et cernua frontem
Hinc fulcit rutilus spatioso circite laevum < Jam male fecundas in vertice fregit aristas.
C
Umbo latus : videas hic crisso fusa metalio El sic orsa loqui est : Venio pars tertia mundi,
Antra Rheae, fetamque lupam, quam fauce retecta Infelix felice uno, famula satus olim
Blandiri quoque terror erat, quanquam illa vorare Hic praedo, et dominis exslinctis, barbara dudum
• tn panegyrico Aviti: c Vulgati, Argos; sed velerum librorum consensui
Emerita trabeis diadematacrescunt. Sidonium Arcas scripsisse persuadet. Alioqui laudan-
tur etiam equi Argofici, tit Arcadici. Strabo lib. vm:
Imperatores enim, cum caeteras dignilates infra se "Eazt Si xal zb ysvof zo>vIrciruv xptkztazovzb ^Apxu-
' ducerent, consulatus sed
tamen infutas non solum fortu- Stxbv, xuQuTtep xui TO'Apyoltxbv.Et Homero 'A.pybi
nae suae congruere, nomini quoque Augusio, ut tTCTcbSozovdicitur, "ncmo;'Xpyb;Euripidi, aptum equit
Valenlinianusin Novellaad Sporatium loquitur, decus Argos lloratio.
addere existimarunt. Ideo hunc solum ex omnibus d Cerauniam gemmam. Claudianusin laude Serenae.
assumebant. Claudianus in Eutropium 1 :
Huuc accipitunum Pyreneique sub antris
Aulamagistratum: vobispatribusquerecurrit Ignea fulmineislegere ceranniaNymphae.
Hic alternushonos.
-v Solinus Polyliistpris cap. 36, et Isidorus Originum
Libanius rhetor in Julianum: Mov»yup nSertfx&vxal 16, non in Pyrenei jugis, sed in Lusiiania iegi lra«
Baaiket»;npy-oaezvvn. Julianus inse in encomio Euse- dunt. Duo enim faciunt genera cerauniorum : unum
biae Augustae : Ovze iSti>zn;, OSTS(laaikev; eo-ztvni quod Carmania mitlit, cryslallo simile, qund splendet
, 5; ov tyikazbvsvbp.i£evVTCUZO;
•viyovev bvop.ua6nvat. tamen -caeruleo,et sub dio positum spiendorem rapii
Claudianus idem in Stiliconem _ : siderum; alterum e Lusitanis Hispaniae liltoribtis,
Titulumnelevem parviquedecoris cui color est prope rubentis. Alludit Ruricius lib. n,
Credimus,Augustiquo se decorarefatentur? epist. 14Cerauniae: Ut possis,inquit, secundumnomeu
tuum cumilla beatorumturba vera splendere ceraunia,
b Romaeprosopograpliia, elegans imprimis, 117 et tocabuli tui auctor existere. Nomen inde, quod
et quae Claudianaeln consulatu Olybrii el Probini, alibiquam in iocis xepavvw,id estfulmine, lactis, non
ad cujus exemplum efficta videtur, parum debeat. inveniatur.
Porro panegyrici hujus partes praecipuaesunt duae, e Africaeicon et oralio, quaenon parum etiam lialict
quaum alteram fere occupat Africae oratio Romam e Claudiani Gildoniacis.Ibi queritur iila se a Gildonc
exorantis, ut Majorianus adversus Gensericum ullor oppressam; hic a Genserico, qui Vaudalis in Africa
veniat: alteram poeta ipse suapte ex persona lo- imperans, barbara, ut ait, sceptra tenebat; nobilibus
quens. In illa Majoriani laudes ex iis ducit quae im- honoratisque, quod Prosper et Victor observant,
perium antecesserunt; in hac reliqua persequitur ad praecipue infestus. Romam eliam triennio ante haec
adventum usque Lugdunensem. captam suis opibus spoliarat.
 "
C61 CARMINA. 668
Sceptra tenet tellure mea, penitusque fugata ti\ Quid mare formidas, pro cujus saepetriumphis
Nobilitate furens, quod non est, non amat hospes. Et ccelum pugnare solet? Quid quod tibi princeps
0 Latii sopile vigor lua mcenia ridet Est nunc eximius, quem praesciasaeculaclamant
Insidiis cessisse suis: non conculis hastam ? 312 Venturum excidio Libyae,qui terlius ex me
Non pro me vel capta doles ? tua nempe putanlur Accipiet nomeii? debenl hoc fata labori,
Surgere fata malis, et celsior esse ruina. Majoriane, luo : qucm cur conscendere classem,
Sed melius, quo terror abit: jam vincere restat Ac porlus inlrare mcos, urbemque subire,
Si pugnas, ut vicla soles. a Porsenna superbutn Si jubeas, cupiam, paucis ex ordipe fabor.
Tarquinium impingens, complevit milite Thusco Fertur Pannoniae qua b Martia pollet Acincus,
Janiculum quondam; sed dum perrumpere portas lllyricum rexisse solum cum traclibus Islri
Obsidione parat, totam te pertulit uno Hujus avus; nam Theudosius quo lempore Sirmi
Coclitis in clypeo; presserunl roillia soium Augustum sumpsit nomen, per utramque magistrun.
Multavirum, pendente via; nec ponle soluto Mililiam, ad partes regni venturus eoas,
311 Cnm caderel, cecidii. Rex idem denique morte Majorianum habuit. Latiis sunt condita fastis '
Admoniius scribae didicit sibi bella moveri, Facta ducis : quoties Scythicis illata colonis
Non solum cum bella forent; mox pace petita, B Classica presserunt Hypanim, Peucemque \'\-y
In regnum rediit, non lam feriente fugalus, Monte salutatis irrisit lixa pruinis?
Quam flagrante viro : steterat nam corde gclalo Hunc socerum pater hujus habet, vir clarus, el uno
Scaevola, et apposito dexlram damnaverat igns, Culmine militiae semper contentus, ut unum
Plus felix peccante manu, cum forte satellcs Casibus in dubiis junctus sequeretur amicum.
Palleret, constanie rep, Iprmentaque capti Non semel oblatis tentavit fascibus illum
Is fugerct, qui tprtor erat. Brennum tremuisli Aetio rapere auia suo; sed perstitit ille
Post inelior : quodcunqne luum est, quodcunque vo- Majnr honoratis : coepitpreliosior esse,
[ caris Sic pretio non capla fides; erat ille quod olim
Jam solus Tarpeius erat; sed reppulit unus Qurestor consulibus, Iraclabat publica jure
Tum qupque totam aciem, Senonesdum garrulusanser _Era suo, lanlumque modum servabat, ut illum
Nuntiat, et vigilat veslrum sine milite faium. Narraret rumor jam rebus parcere nati.
Me quoque (da veniam, quod bellum gessimus olim) Senserat hoc sed forte c ducis jam livida conjux;
Ppst Trebiam Cannasque domas : Romanaque tecta Augeri faraam pueri, suffusaquebili,
Hannibal anle meus, quam nostra Scipio vidit. Coxerat internum per barbara corda venenum.
Quid merui? fatis cogor tibi bella movere, G Ilicet cxplorat ccelum, totamque volutis
Cum volo, cura nolo : trepidus te territat liostis, Percurrit mathesim numeris, interrogat umbras,
Sed tutus claudente freto, velut hispidus alta Fulmina rimatur, fibras videt, undique gaudens
Sus prope tesqua jacet, claususque cacurainat albis 313 Secrelum rapuisse Deo : sic torva Pelasgum
Os nigrum telis gravidum, circnmlatrat ingens Colchis in aplustri steterat trepidante marito :
Turba canum, si forte velit concurrere campp : '
Absyrtum sparsura palri, facturaque caesi
Ille per pbjectos vepres lumet atque superbil, Germani plus morte nefas, dum funere pugnat,
Vj tenuis, fortisque loco, dum proximus Eia El fratrem sibi tela facit : vel cum obruit ignem
Venalor de colle sonet: vox npla magisiri Taurorum, plus ipsa calens, texitque tremenlem
Lassatam reparal rabiem : lum vulnera caccus Frigida flamma virum, quem defendenle veneno
Fastidit sentire furor. Quid praelia differs? Inler flagrantes perhibent alsisse juvencos.
a Quod Porsennae,Brenno,Hannibali quondam ac- cidentali attribulae sunt, ut Noricum, Pannonitc,
cidit, ut a Romanis post maximas clades terroresque Dalmatia : aliae Orienlali, ut Moesiasuperior, Dacia,
profligarentur, idem nunc Genserico eventurum Macedonia, Epirus et aliae, quas in eadem Notitia
spondet, siMajorianns in eum arma convcrlat: quasi videre est. Non male ergo Sidonius Pannoniam in
in fatis sit illum, quod ait, venturum excidio Libyae, j) lllyrico locat. Sed Majoriani magistri militum pote-
terliumque exea poslScipionescognomeii relaturum. stas extra Illyrici etiam fines porrigebatur. Hypanis
b Urbs est Pannoniae11,inqua et Sirmium provin- etenim fluvius Scythiae, et Peuce insula Istri ostiis in
ciae caput. Acincus eadem, non Acintltus scribitur Mcesiainferiore adjacens, ad Thraciaediceceseos pro-
etlam apnd Marcellinum, et in Itinerariis, atque in vincias periinent, non ad Illyricianas. Nondum vide-
Motitia, in qua et Acincenses milites sub magislroi licet magisiri militum a Theodpsio divisa fuerat po-
equilum per Gallias. Jam hoc quoque cerlum est, testas : qui primus, Zosjmo teste, lib. iv hanc ita
Illyrici nomen p 'slerioribus saeculis imperii, 118 , distinxit, ut alius in lllyrico, alius in ThraCia mili-
non unius in Hadriatici maris ora provinciaefinibus, lum magister esset, cum unus antea omnibus prae-
ut olim, clausum fuisse; sed ad plurimas circumqua- esset.
que provincias perlinuisse : quod magnum Illyricumi c Aeiii uxer. Nec temere cunficta, quae de Hlius in
est Ausonio epigramraate 1. Fesli Rufi aevo17 pro- Majorianum juvenem odio dicuntur, quasi timeret
vincias complectebatur; post etiam 19, quarum aliaes ne is praeterito filio principatum consequeretur. Re-
post imperii divisionem quae in Nolitia describitur,, vera enim Gaudentio filio imperium parabaf Aetius.
noc est ppst Arcadiiet Honorii lempora, IllyricoOc-
1 Barlhius Advers:, pag. 1626, sic scribi vult : irare. — BAUNIUS Sirmond. editor, prsefat. ad tom. I.
Germaniplus morte (nefas!) nam alioqui absonumi §11.
diclu esse, plus nefas facere pro majus scetus perpe-
665 SIDONIIAPOLLINARIS 604
Ergo animi dudum impatiens, poslquam audiit isti A , Donec ad anfractum metacjam jamque relictus
Imperium et longum stalui, laniata lacertos Concita ter sparso fregit vestigia pomo.
Ingreditur qua strata viri, vocemque furentem Qui videt hnnc equitem, Ledacumspernit alumnum,
His rnpit. Secure jaces oblite tuorum, Ac juvenem Stlienebcca tuum, cui terga vetustas
0 piger, et mundo princeps (sic saeculaposcunl) Pennati iargitur equi, Lyciamque Chimaeram
Majorianus erit; clamant boc sidera signis, Quem superasse refert, vulnus cum sustulit unum
Hoc bomines votis : isti quid sidera quaero, Tres animas: vitam tum si tibi fata dedissent,
Faium aliud cui fccit amor? nil forlius illo. Maijorianeferox, vetuisses Caslora frcnos,
El puer est cupidus nunquam, sed parcus habendi. Pollucem caestus, Alconem spicula nosse,
Pauper adhuc jam spargil opes, ingcnlia suadet Bellcrophontaeisinsultaturus opimis.
Consilia, et sequitur; totum quod cogitat, altum cst. Si clypeum capiat, vincit Telamone creatum,
Urget quod sperat: ludum si forte retexam, Qui puppes inlcr Graias, conlra Hectoris ignem,
Consumpsit, quidquid jaculis fecisse putaris, Ipsam etiam infidi classem defendit Ulyxis.
Istius una dies : tribus hunc tremuere sagittis Missilesi quantn j'aculelur pondere quaeris,
a Anguis, cervtis, aper; b non sic libravit in lioslcm Segnius insertae trepidans pro fasce Camillae
Spicula, qui nato serpenlis corporc cinclo, ] Excussit telum Metabus, nec turbine tanto
B
Plus limuit, dum succurrit, dum jactibus iisdem Slridula Pelidaeper Troilon exiit ornus:
Inleritum vilamque daret, stnbilemque leneret 315 Nec s:c heroum tardantem busta Creonlem
Corde tremenie manum, lotamque exiret in artem Atticus iEgides rupit Marathonide quercu :
Spe propiore metus, dans inler mcmbra duorum Nec sic intorlum violataePboebadosultrix
Unius mortem : libeat decernere caestu, ln Danaos fulmen jecit, cum GraeciaTroj'ae
Cessit Eryx Siculus, simili nec floruit arte Noctem habuil, similemquefacem, fixusqucCapharei,
314 Sparta, Therapnaeapugilem cum gymnade pin- Cautibus inter aquas flamraain ructabat Oileus.
[guem Parvaloquor: quid quod quoliestibi bella gerun-
e Stralus Bebryciis Amycussuspexit arenis. [t«r,
Qui vigor in pedibus? frustra sibi natus Ophelle Discipulusnou miles adest? ct (ingit alumnum,
Sicaniam tribuit palmam, plantasquc superbas iEmulus eccnlra spectat? qued viceris pdii,
Haud iia per siccara Nemeen d citus extulit Arcas, Et qups vincis amat : totns dormitat ad islum
Cujus in ZEtoloe volitantem pulvere matrem Magnus Alexander, patris quem gloria torsit.
Horruil Hippomenes, multo qui cespite circi. Quid faciam infelix? nato quacregna parabo,
Contemptu praemissuserat, cum carceris antro IG Exclusa sceptris Geticis, respublica si me
Emicuit pernix populo trepidante virago, Praeterit, et f parvus super boc Gaudentius liujus
Nil toto tactura gradu, cum pallidus ille Calcalur fatis? istum jam Gallia laudat,
Rcspiceret medium post se decrescere campum, Quodqueper Europam est: rigidis hunc abluit undis,
Et longas ad signa vias , flaluquc propinquo Rlienus, Arar, Rhodanus, Mosa,Matrona, Scquana,
Pressus in hostili jam curreret anxius umbra, [s Ledus,
* Haec itcrum commcmorat carmine 13, exstat- VOTCUCOV , 65 erri QnSu; iazpuzevauzo. Genuilcx Mila-<
que de eadem re vetus distichum lib. iv epigram- nione Atalanta Parlhenopwum, qui Thebanamcxpedi-
matum, quod Pithoeus Sidonii ipsius csse conje- lionem seculusest.
ctabat: 8 Alalantam. Antea Martemlegebatur, nullo scnsu.
Cervus,aper, coluber,non cursu,dente veneno Iiaque certa est et necessaria, licet unius tantum et
Vitaruntictus, Majoriane,tuos. alterius, nec oplimorum codicum, emendatio. Filii
occasione malrem commemorai, ut et Statius eodem
b Alcon hic Cretensis : de quo et Plialero (ilioMa- loco :
nilius v Aslronomicon, el Valerius Flaccus Argonau- T) Alalantoe
Notaparens cursu: quis Maenaliae
ticon i. Nec minus eleganter Graecus poeta Antholo- Nesciategregiumdecus,et vestigiacunctis
giaelib. vi, 11. Indeprebensaprocis?
UuiSairuznp "kWxuvokoi>aftyy^ivzu Spuxovzi t Filiorum Aelii, qUorum quidem memoria exstal,
'AQpnau;,Setln zoE,ovsxau-^iexzf<- alter de avi materni homine Carpilio appellatus est.
' o ovx ufupupzs, Stu azop.uzo;yup o azb;
&nob;
Aetii namque uxor incerli nominis, filia fuil Carpi-
']ii%evzvxOov(3«(ovvrctpOefipifov;.
Iluvadp.svo;Si fbvov, rcaoa SpvXznSefupizpuv lonis ex comite domesticorum, ut auclor est apud
'Zfip.uxui evzvyin; Grjzs~«i evazoyin;. Gregorium Turon. Frigeridus. Sidonius Golhicam
illi rcgiique sanguinis stirpem fuisse significat; alio-
c Contrario sensu vulgati, slratum Amycum.Amy- qtii exclusam se a sceplris Geticis non quereretur.
cus enim is est .qui pugilis Tberapnaei, seu Lacedae- Aller Gaudentius , de qtip bic sermo, avc ilem sed
monii Pollucis vires suspexit, cum ab eo prostratus paterno cognominis. Aetio enim pater fuit Gauden-
esset, qui caeterosvincere solebat. tius, comes et magisler equitum, quem Prosper in
d Partbenopaeus Atalantre, de qua mox, filiusex Mi- Galliis a militibus occisum notat. Hunnicae(.egaiionis
lanione. Arcada Parthenopwumvocat etiam Statius, qua functus est Carpilio filius, testis est Priscus in
cursuque in Nemea silva victorem facit libro vi The- excerplis legationum, et Senator 1 Variar., i. Gau-
baidos; et H9 Apoilodorus lib. iu belli Thebani dcntium vero liuuc Urbe capta in Africam cum Va-
duces enumeraus, Uupievorcaio; Wieikaviavo; 'Apxa; : lentiniani filiabus abductum a Genserico narrat
ParthenopmusMtlanionisftlius, Arcas. De quo iterum ldatius.
post alia, iyivvnae§£ix Meikmiavo;'AzultkvznUupOe- f In hoc elencho fluviorum Gallise, quos Majcriani
 "
665 CARMINA. 666
Clitis, Elaris, Atax, Vachalis, Ligerimque bipenni A Hicquoque monslra domat, crutili q-ibusarcecerebri
Excisum per frusla bibit; cum a bella timentes Ad frontem coma tracta jacet, nudataque cervix
Defendil Turonns, aberas : pest tempore parvo Setarum per damna nitei, tum lumineglauco
Pugnastis pariter, Francus quabCloio patentes Albet aquosa acies, ac vultibus undique rasis,
Airebatura terras pervaserat: hic coeuntes Pro barba tenues perarantur pectine cristcc.
Claudebant angusta vias, arcuque subactum Strictius assutae vestes procera coercent
Vicum Helenam, flumenque simul sub tramite longo> Membra virum; patet iis allato tegmine poples,
Arlus suppositis trabibus transmiserat agger. Latus et angustam suspendit balteus alvum.
Illic te posito, pugnabat ponfe sub ipso Excussisse citas vastum per inane bipenncs,
Majorianus eques: fors ripae colle propinquo, Et plagaepraescisselocum, clypeosque rolare
Barbaricus resonabat hymen, Seythicisque choreis Ludus, et intortaspraccedere saltibus hastas,
Nubebat flavo similis nova nupla marito. Inque hostem venisse prius : puerilibus annis
310 Hos ergo, ut perhibent, slravit; crepilabat ad! Est belli maturus amor; si forte premantur
[ictus 317 Seu numero, seu forte loci, mors obruit illos,
Cassis, et oppositis bastarum verbera lliorax Non limor; invicti perstant, animoque supersunt
Arcebat squamis, donec conversa fugatus 1 Jam prope post animam. Tales le teste fugavit,
B
Hostis terga dedit: plaustris rutilare videres Et Iaudantc viros : quisnam ferat? omnia tecum,
Barbarici vada festa tori, conjectaque passim Te sine multa facit; d pugnant pro principe multi,
Fercula, captivasque dapes, cirroque madenle Quam timeo ne jam iste sibi; si regna tenebii,
Ferre coronatos redolentia serta lebetas. Huic vincis, quodcunque domas; nil fata relinquunt
Ilicet increscit Mavors, thalamique refringit Hic medium : percussor enim si respuis esse,
PIus ardens Bellona faces; rapit esseda victor, Servus eris; certe recto si tramile servat
Nubenlemque nurum, non sic Pboloetica monslra, Sidera Chaldaeus; novit si graraina Colchus,
Atque Pelethronios Lapithas Semeleius Evan Fulgura si Thuscus, si Thessalus elicit iimbras,
Miscuit, _Emonias dum flammant orgia matres, Si Lyciaesortes sapiunt, si nostra volalu
Et Venerem Martemque cient, ac prima cruentos Fata loquuntur aves, doctis balatibus Hammon
Consumunt ad bella cibos, Bacchoque rotato Si sanctum sub syrte gemit, si denique verum
Pocula tela putant, cum crudescente tumullu Phcebe, Themis, Dodona canis, post tempora nostra
Polluit iEmalhium sangnis Centauricus Othrini. Julius hic Augustus eril. Conjunclus amorc
Nec plus nubigcnum celebrentur jurgia fratrura. C Praeterea est ° juveni grandis quem spiritus armat
G

expeditionibus iustratos ait, pauci sunt qui non sta- Gregorio et Sigcberlo Annales nostri, Clodione <
tim agnoscantur. Nam Elaris sine dubio noster est Thoringorum finibus egressum, prolritis Romaiiij
Elaver, CaesarisCommentariis notissimus, qni per qui cis Klicntim crant, in Carbonariam silvam ve-
Arvernprum plana decurrens, colleclis utrinque aii- nisse, Tornacum et Cameracum urbes, aliaque mox
quot amnibus, in Ligerim paulo infra Nivernum evol- omnia ad Somonam usque fluvium occupasse. Con-
vitur. LedtK in Septimania e Cemmenis montibus stat cnim urbes illas Atrebalum agris proximas esse.
per Volcas Arecomicoset MontemPessulum in mare Quare cum in bos quoque posiea pervaderent Franci,
Gallicumdecurrit. De Cliti unica est controversia : ab Aetio inhibitos, et hac quam Sidonius laudat vi-
in qua plerique Papyrio Massono assentiunlur, qui ctoria repressos conjicio.
Clanum Piclonum esse docuit. Oliiis certe Thecdulfi c Graphica veterum Francortim descriptio; qua
Aurelianensis, de quo aiiis placuit, in hunclocura, non solum oris habitum cultumque omnem perse-
nisi luxato versu, reeipi non potest. quitur, procera corpora, rulilos crines, caesios ocu-
• Timebant, epinor, a vicinis Armoricis, qui ad los, pronas in fronlem tonso occipiti comas, tenues
libertatem jam dudum, ut ex Zesimi iib. vi palet, raso viiltii bnrbas, vestes strictas et singulos arius
aspirantes, aul Romanos armis appetebant ipsi, aut exprimentes, nudos poplites, latos balleos; sed pro-
appetebanlur : ul quo tempore bellum adversus illos, r>
rj pria eliam eorum arma, pugnandique modum, et in-
Aetio absente, Ilunnis auxilianlibus gessil Litorius, fractos bellis animos commemorat. Armorum genera
ut est in panegyrico Aviti, sub annum, ut ostende» Francis eadem iribtiilAgaihias lib. u, secures scilicet
mus, 438. et breves hastas, quas anconas vocabani. Dictaect
b Ita liber unus : quod certe aplius videtur 120 securesipsae ab eorum usu franciscm, ut notat Isido-
quam quod in aliis : Pugnaslis pariter Francis, qua rus, et Gallici Annales in Clodovaeirebus osiendniil.
Cloio. Francicum autem hoc bellum, in quo ab Aetio Bellicam vero Francorum vinutem asseril et Julia-
et Majoriane cum Clodione rege pugnalum esl, pleri- nus imp., qui bcllicosissimos Germanorum Francos
que omnes ad Felicem et Taurum consules, Cbristi- et Saxones facit in encomio Constantii, de Magnculio
que annum 427 referri velunt; quod eo anno Pro- loquens, in cujus castris utrique mililabanl : 'nzo-
sper et Cassiodorus partem Galliarum propinquam kovOovv Si uvzo>xuzu rb %vyyevi;av\xu.uyatTC
poOvp.i>ztx-
Rheno quam Franci occuparant, Aelii comilis armis TOJ<$ptkyxot/.ai. _«?ovEf,zi>vvrcipzbv'Pnvov/ui znv 'Ea-
receptam tradant. Verum qui poluit Majorianus lunc mpiuv OukazzuviOv&vzu p.ux<-po\zuzu.
adesse, et tam acritcr dimicare, qui 30 post annos in d Locus anlea obscurus vilio inlcrpunciionum.
hoc suo consulatu juvenis erat? Deinde prior illa Pugnanl, inquit, omnespro principe : pro se jam pu-
expeditio ad Rhenum, baecnostra ad Atrebates et gnat Majorianus, ut pote princeps futurus. Quod sj
Helenam vicum, cujus nunc quoque in pago Atrcba- princeps futurus est, jam illi serviunt omnes viclo-
lensi ad Cauciumaronem vestigia restant; nam Hedi- riae tuae.
num Vetus vocant. Certius ergo, liaecgesta videri ' Ricimeri, Valliae, ut in Anthemiano diclum csi,
post annum Christi 445, quo (empcre narranl cum regis Gothorum ex filia nepoti.
6£7 SIDONII APOLLINAIUS 00.
Regis avi: quo te verlas? ad culmina mundi A NPDanimum pppuli; fcrri mala criinina ferrc
Hic fatura fert, ambo animum : consurge, simul- 319 Solvil, ct in nnstrain plus concidil ille ruinam.
[que Jam lunc imperiura praesenlis priucipis aurea
Aggredere ignaros; neutrum mactare valebis, Volvebanl bona fala colu; sed publica damna
Si jubeas uimroque mori; sed necte dolosas lnvidiam fugerc viri: quicunque fuerunt
Blanditias uni, ferro tamen iste petatur. Nomenin Augustum lecti, tenuere reliclum
Qiiidloquor incassum? nihil est quodtantacavemus, Cacsaribussolium : postquam tu capta luboras,
Ut regnet, victurus erit. Commotus in iras llic qtiod liabet lecil. Trajanum Nerva vocavit
Aetius.sic paoca refert; Compesce furenlis Cum pignus jam victor erat; Germauicus esset
.mpia vota animi;mortem mandare valebo Ut litulis, meriiis fueriit; res ordioe currit,
Insontis, taceam nostri? quisquamne precatur Hanc aniltit famam, qtiisquis sic incipit. Olim
Ut sine criminibus crimen Oat bene nasci ? Posl Capreas Tiberi, postlurpia numina Cai,
Ad poenam quis fala vocet ?iua viscera ferro Censuram Claudi, citliaram ibalamosque Neronis,
Majoriane pelaro ? Phoebus si nocte refulgej, Post speculi immanis pompam, qno se ille videbat
318 Luna die, duplex ponto si plaustra npvatur Hinc lurpis, quod pulclicr Otlio, post quinta Viteli
Parrhasis, Allantem Tanais, si Bagrada cernit B
' Millia, faraosi venlris damnata baratro ;
Caucason, Hercinii nemcris si stipite tintris His titulis princeps lectus, similique labori
Texla Nabalhaeumpro Rheno sulcat Hidaspem, Vespasiauus erai. c Sed ne fortasse lalronis
Si bibit Hispanus Gangem, tepidisque abErylliris Me clausam virltite putes, consumpsit in illo
Ad Tartesiacum venillndus aquator Iberum : Vim genlis, vitae vitium : Scythicam fcritatcm
Si se Ppllucis perfundit sanguine Castor : Non vires sed voia tenent, spoliisque potitus
Thesea Pirithoi, Pyladem si stravit Oreste lmineiisis, rpbur luxu jam perdidit omne,
Vel furibunda manus, raperet cum Taurica sacra Quo valuit dum pauper erat; mea viscera pro se
Matricida pius. Sed nesprevisse dolerem In me nunc jirmal; Iaceror tot capja per annos
Forte tuum videar, vivat, careatque parumper Jure sno, virtute mea; fecundaque pcenis
Militia : lieu nobis poiuit, nisi triste putasses, QUPSpatiar parip; propriis nil conficit armis,
Fortunam debcre suara. Sic fatur, et illum Gaetulis,Numidis, Garamantibus, Autololisque
Rure jubet patrio sueios mutare labores, d Arzuge, Marmarida, Psyllo, Nasamone timelur
Falorum curreule rola, quo disceret agro Segnis, et ingenli ferrum jam nescit ab auro.
Quid possessorem maneat, quos denique mores Jpsi autem coior exsanguis, quem crapula vexat,
Jus civile parel, ne solam militis artem '" Et
pallens pinguedo tenet, ganeaque pcrenni
Ferret ad iinperium. Suspenderat ilicet arma 320 Pressus acescenlem stomacbus non explicat
Emeritns juvenis, sterilis jejunia terrae [auram.
Vomerc fecundans,sic quondam consule curvo Par est vita suis : non sic Barchaeusopimam
Vertebas campos, paulum si pace seqnesira Hannibal ad Capuam periit, cum fortia bello"
Classica laxasses, fortis cui laevaregebat Jnler dclicias mollircnt corpora Baiae •
Stivam post aquilas, liitini i diiin juncta camino Et se Lucrinas qua vergil Gaurus in undas,
Victoris fumum bilieret palmnia bubulci. |:rcliia Massylusjaclaret nigra nalator.
b Principis inlerea gladio lacrymabile fatum Ai ;ne ideo hunc dominuni sallim post saeculatanta
Clauseral Aeiius : cujus quo tulius ille IJhoiem mihi redde, precor, ne dimicel ultra
Magna Palatinis conjungeret agmina turmis, Cartbago lialiam conira. Sic fata, dolore
Evocat hunc precibus; sed non se pcena moralur Ingemuit, 1 crymisque preces adjuvit obortis.
Sanguinis effusi; numerum collegerat ergo, e His bacc Homa refert. Longas succinge querelas,
« Quem eccidi suadebat uxcr, satls habuil Aetius D ] rcferunt, et ad filios Genserici, quorum jugum ali-
Majcrianum militia privare, domumque remitlere : quando passura sit. Sed de quibus loquatur, ostendi
121 unde in aulam poslea, morlup Aetio, evocatusi Libycarum gentium enumeratio qna: sequitur.
est a Valentiniano. lta saluti illi fuit, quodejus exitio> J Arzugum regionem Orosius eamdem ait fuisse
parabatur. cum Tripoli provincia, in qua Leptis est Magna :
b Caesusejsta Valentiniano Aetins anno 454, se- Quamvis, iiiquil, Arzuges per longumAfricmtimitem
quenti anno Valcntinianus ipse ab Aetii familiaribus. generaliter dicantur. Qupd sane verius puio; cum
Jam tum ergo regnare, inquit, poterat Majorianus. Arzuges a Tripolitanis perpetuo distingui videam, ut
Sed felicitatis fuit tantisper differri, ne illo regnanlei in synodo Africana can. 16 et V), ei ab Aiigustino
aVandalis Roma caperetur. Fuitet gloriaeimperium at epist. 48, qui interiores ad meridiem essc docet, hoc
Majoriano prius restitui quam suscipi. Nam Caesares> est, in limite ipso Africae.Publicola Augustino epist,
plerique relictum sibi ab aliis solium occuparit, liic! 133 : ln Arzttgibus, vt audivi, decurioni qui limiti
novum quodammodo post varias clades fecit, ut olimi prmest, vel tribuno solentjurare barbari, jurantes per
Vespasianus. dmmonessuos, qui ad deducendas bastagaspacti fue.
c Genserici: quem amplius metuendum negat, utt rini. In Aurelii vero episcopiCartliaginiensis epistola
qui luxu cum suis, tanquam Hannibal ad Capuam,, contra GoBJestiumet Pelagium Azuritana provincia
jam fractus et enervalus, sola Afrorum militum vir- legitur pro Arzugitana.
tute nitatur. Hoc enim est quod queritur Africa, in se; e Afric* precibus Roma ita rcspondet, ut venlu-
armari viscera sua, sc parere quos patiaiur. Aliter! rum ad ipsam liberandam Majorianum spondeat, sed
aliis visum sentio, qui baecad Bonifacii proditioaeiut visendam ei prius Galliam esse, quoe ab interitu Va«
669 CARMINA. 670
0 devota mihi: vindes libi nomine divum A Te mandasse acies; peragit forluna triumphum,
Majorianus erit; sed paucis pauca retexam. Non populo, sed amore tuo; nolo agmina campo
a Ex quo Theudosius comraunia jura fugato Quod mitlis paucos; felix te respicit iste
Reddidit auctoris fratri, cui guttura fregit Eventusbelli: certatum est jure magistri,
Posl in se vertenda manus, mea Gallia rerum Augusti fato. d Nuper post hostis aperto
Ignoralur adhuc dominis, ignaraque servit. Errabat lentus pelago; siraul ordine vobis
Ex illo mulium periii, quia principe clauso, Ordo omnis regnum dederat, plebs, curia, miles,
Quidquiderat miseri diversis partibus orbis, Et collega simul. Campanam flantibus austris
Vastari solemne fuit: quse viia placeret.j Ingrediens terram, securum milite Maurn
Cum rector moderandus erat? conlempla tot annos Agricclam aggreditur; pinguisper transtra sedebat
Nobililas jacuit: pretium respublica forti Vandalus, opperieus praedam, quam jusserat illuc
Rellulit invidiam. Princeps haecomuia noster Captivp capiente lrahi;sed vestra repente
Corrigil, atque tuum, vires ex gentibus addens, Inter utrumque hoslem de'derant sese agmina planis,
Ad belium per bella venit; nam maximus isse est, Quaepelagus collemque secant, porlumque reducto
Non pugnasse labor : terimus cur lempora verbis? Efficiunt flexu fluvii. Perterrila primum,
Pervenit, et vincit. Tali sermone peracjum B Monles lurba petil, trabibus quae clausa relictis
Concilium esi, verbisquc deae famulanle metallo, Praedaepraeda luit, tum concilus agmine toto»
Aurea concordes traxerunt fila sorores. In pugnam pirata coit: pars lintre cavaia
Hos me, quos cecini, RomacLibyaeque labores Jam deciles expenit equos, pars ferrea lexta
321 ^ota hominum docuere loqui; b jam tempus Concolor induilur, teretes pars explicat arcus,
[ad illa 322 Spiculaque infusum ferro latura venenum,
Ferre pedem, quae fanda mihi vel Apolline muto Quac feriant bis missa semel; e jam lextilis anguis
Pro Musis Marsvester erit. Conscenderat Alpes, Discurril per ulramque aciem, cui gultur adactis
Raetorumquejugo per longa silentia duclus, Turgescit zephyris; patulo meniitur hiatu
Romano exierat populalo trux Alamannus, Iralam piclura famem, pannoque furorem
c Perque Cani quondam dictos de nomine campos, Aura facil, quoties crassatur verlile tergum
In praedam centum novies dimiserat hostes: Flalibus, el nimium jam non capil aivus inanc.
Jamque magister eras, Burconem dirigis illo, At tuba terrisono strcpuit grave rauca fragorc,
Exigua comilante manu; sed sufficit istud, Responsat clamor lituis, virtusque rcpenle -
Cum pugnare jubes; cerla est victoria noslris Ignavis vel parva furit; cadil undique ferrum,
lentiniani junioris per annos 66 legitimum principem C emersit ex privala forttina, exsequitur; ac primum
nullum viderat: ubi tacite Honorii, et Plac. Valenti- duplicem ejus vicioriam : unam de Alamannis, qui
niani socordiam insimulat, qui Ravennae fere nioeni- per Alpes Raetiasdelapsi nongenlos e suis ad praedam
lius inclusi, barbaris provincias lacerantibus omnia immiserant. Hos Majorianus nondum imperator, sed
pessumdederunt, cum alter ob inerliam, alter ob jam magister miliium, directo in eos Burcone profli-
aetatern moderatoribus egerent. gavit. Resilaqueperactamense Manioanni457.Nam
« Ita superius, et Claudianus passim, metri causa; ex incerti clironici auctorepatet, Constanlinoet Rufo
vetus inscriptio Coustantiiiopoli supra Auream por- coss., pridie calendas Martias magistrum militum
tam : factum fnisse, purpuram deinde calendis Aprilibus
HaBcloca Tlieudosiusdecorat postfataiyranni. suscepisse.
Aurea saeclagerit qui portamconstruit auro. c Campi Canini in ea Rsetiae ora fuerunl quae Li-
122 Theodosij auctor est Graiianus, a quo impe- guriae contcimina est. Silum docet ilem Marcellinus
rium acceperat : aucloris frater Valenlinianus cui lib. xv : Ad quem procinctum imperalor egressus, in
gulam qui fregit Arbogastes, idem sibi postea, cum Rmtias camposquevenil Caninos.Et ne ambigi queat,
Eugenio tyranno vicius a Tbeodosio, mortem consci- indicio est Bilitio, vetus casirum in his campis posi-
vit, septimo lere post anno quam Valentinianus a tum, bodieque non obscurum. Gregorius X Hisior.
Maximo fugatus imperio per Tlieodosium restitutus m : Olo dux ad Bilitionem castrum in campissitum
fuerat. Auctores ergo dicti, qui vel generis, vel Caninis imporlune accedens, jaculo sauciatus cecidit
opuin et honoris parenles aliis luisseni. Sic Hadriani et morluus est.
auctorem Trajanum appeltat Spartianus, Juliani Con- _ d Altera Majoriani palma de Vandalis Maurisque,
Stanlium Senatus apud Marcellinumlib. xxi per quos " quos cx Africa in Campaniam advecios Majorianus
ad imperium evecti fuerant. Sidonius ipse Apollina- jam imperalor, non solum praeda quam ccllegerant
rem avum auciorem suura vocat in epistola quaeejus spoliavit, sed gravi altritos clade in fugam egit. Pugnae
epitaphium continet. Panegyrisies vetus in Gene- locum ita designat, ut perspicue Sinuessani tracius
tliliaco Maximiani. Itidemque, Maximiane, Hercules plauities indicari videatur, quaea Lyris ostiis ad Vul-
tuus auctor, cum inter homines esset, terras omnesel turnumporrecta, hincmari, illinc Massicimontis jugo
monstra pacavit. Ita enim legi debet. Auctorem Maxi- clauditur. 123 Mauros ergo, quia a Vandalis sub-
miani Herculem facit, ut pauto ante DioclelianiJovcm, acti fuerant, captivos vocat, ei praedamquae per illos
quod ab illis orti videri voluerint. Symmachus deni- agebalur, capiivo capientc capiargute dixit, ac paulo
que lib. x, epist. 22 et 57, cum Theodosii ejusdem post, praedaepraedam fuisse, cum Mauri a Majoriani
auctorem coinmemorat, ejus patrem intelligit Theo- copiis fugaii et navium aditu esclusi, a Campanis
dosium comilem, quem Africanum et Britannicum ipsis quos cepcrant capti sunt.
ducem nominat, ob bellicas lauros quas ab utraque 0 Gregorius Nazianzenus orat. 1 in Julianum :
gente relulerat. Verum hic generis auctor Theodosio, Oauzs avvOnp.azu SpuxbyzavfoSepoi;x<ko~p.txatv ep.trveb-
jmperii Gralianus. [xsvj. EJT'uxptav Soptxzo>v aloipovpivat;, xui Sta zo>v
b Haecpars altera panegyrici, in qua redil ad par- blx&vpvrciCppevu fokiatvvfuvzui; xuzaazixzo>v,nStazby.
tes suas poela, et reliqua Majoriani gesta, postquam r%bp.ovxai fptxrbv QiaixxTrpoamTczit rtxt; o^ecrt.
671 SinONII APOLLINARIS 67_
* Hinc tamen in jugulos. Hunc torla falarica jactu A Qutc prodesse probat: non tantis major Atrides
Praetcrit, ad mcrtem vix cessatura secundam : Carpatbium texit ratibus, cum Doricus hostis
Hunc conti rotat ictus, equo ruit aclide fpssus Sigacasrapturus opes, Rhoeteia clausit
Ille, veruque alius; jacet hic simul alite telo, Pergama ; nec lantac Seston juncturus Abydo
Absenlem passus dextram; pars poplite secto Xerxes classis erat, tumidas cum slerneret undas,
Mortis ad invidiam vivit; partemque cerebri Et ponlum sub ponte daret, cum stagna superbo
Hic galeaecum parte rapit, forlique Iacerto Irrupit temerala gradu, lurmaequefrequenles
Dissicit ancipiti miserabile sinciput ense. Hellespontiaco persultavere profundo.
Ut primum versis dat tergum Vandaius armis, Nec sic Leucadio classis Mareotica porlu
Succedit cccdes pugnae discrimine nullo. Actiacas abscondit aquas, in bella mariti
Sternuntur passim campis, et forlia quacque Dum vcnit a Phario dolalis lurba Canopo :
Fecit iners trepidante fuga; mare pallidus intrat, Cum pairio Cleopatra ferox circumdata sistro,
Et naves pertransit eques, turpiquc natatu Milite vel picco fulvas onerala carinas,
De pelagp ad cymbam rediit. Sic tertia Pyrrhi 324 Dorida diffusam.premeret Ptolemeide gaza.
Qunndam pugna fuit, caesiscum millibus illum Hoc lu non cultu pugnas, sed.more priorum,
Dentatus premerel; lacerae vix fragmina classis B Dite magis fejro, merilo cui subjacet aurum
Traxit in Epirum, qui Channas aiqtic Molossos,' Divilis ignavi: taies ne sperne rebelles,
Qui Thracum, Macetumque manus per littcra noslra El si non acies, decorant tamen ista triumphos.
Sparserat, et cuj'us vires OEnctria pallens, Nec me Lagaeamstirpem memorasse pigebit
Ipsaqtie, qux petiit, trepidaverat uncta Tarentus. Hoslis ad exemplum vestri: namque auguror d isdem
323 Hostibus expulsis,campum qui maximus cxslat Regnis fortunam similem, cum lUxus in illa
Jam luslrare vacat: videas bic stragc sub illa, Parte sit aequalis, nec pej'or Cacsarin isia.
Utrorumque animos; nullus non pectore caesus, e Ilicet aggrederis, quod nullus tempore nostro
guisquis vcstererat; nullus non terga foratus, Auguslus potuit: rigidum seplemplicis Istri
Illorum quisquis; ciamant hoc vulnera primi Agmen in arma rapis; nam quidquid languidus axii
b Praedonum tum forte ducis, cui regis avari Cardine Sithonio sub Parrhase parturit ursa,
Narratur nupsisse soror, qui pulvere caeco lloc totum tua signa pavet: Bastarna, Suevus,
Clausus, et etisus pilis, vestigia lurpis Pannonius, Neurus, Chunus, Geta, Dacus, Alanus,
Gestat adhuc probrosa fugae; sic agmina vestra Bellonotbus, Rugus, Burgundio, Vesus, Alites,
Cum spoliis campum rctinent, ct Marle fruunlur.' Bisalta, Ostrogolhus, Procustes, Sarmala, Moschus,
c Interea duplici texis dum iitlore ciassem " Posl aquilas venere luas; tibi militat omnis
Interno superoque mari, cadit omnis in aequor Caucasus, el Scythicaepotor Tanaiticus undae.
Silva tibi, nimiumque diu per utrumque recisus Quid faciat fortuna viri? quascunque minatur,
Apennine latus, navalique arbore dives, Has tremuit jam Roma manus : modo principe sub te
Non minus in pelagus nemorum, quam millis aqua- Ne metuat, prope parva pulat, nisi serviat illi,
[rum, Quod limuit regnante alio. Jam castra movebas,
Gallia continuis quanquam sit lassa tribulis, Et le diversis stipabant millia signis :
Hoc censu placuissecupit, nec pondera senlil, f Obsequium gens una negat, quac nuper ab Istro

a A parte Majoriani. Utrinquc, aii, tela jacieban- supra Daciam sedes habuerunt, non procul a Roxo-
tur, sed quaj ab hac parte, jugulos pelebant, et letha- lanis, quibus in Tiburlina _Eliani inscriptione copu-
lcs ictus infligebant, non item quae a Vandalis. laniur : apud Capitolinum item in Marco. Horum co-
bSersaonis, ut conjecit Savaro, ex Victore Viiensi, loniam centum miliiuni in Tbraciam in Romano solo
quic eum Genserici regis cognatum vocat. translatam a Probo -memorant Vopiscus, et Zosimus
Declassico in Africam Majoriani apparalu, qucm lib. r. Supra lios Nenri, Borystlienis fonte et fabulosa
Sidonius sic extollit, ut ciiin Agamemiionis, Xerxis, _, in lupos metamorphosi nobiles. Licenlius in carmino
Anlonii et Cleopatrae navalibus copiis conferre non " ad Auguslinum :
dubilet, scribunt Procopius, Idalius et Cassiodorus. SolslitioNeuros,brumasectaberisIstrum.
Procopius sane maximum exercitum fuisse testatur.
At tanti conalus irritus fuit evenlus; quia pcr pro- Alitie videnlur, quos Plinius Alutas in Ulyrico nomi-
dilorcs commonili Vandali, naves in portubiisllispi- nat. Bellonolos eliam in castris Attiloenumerat in
niae, priusqnam solvcrenl, diriptierunl. Ita fruslratus pancgyrico etAviti. Valerio Flacco Ballonoti lib. VJ,
bclli Vandalici spe Majorianus. Nec tamen omnino apud qnem .BisallaeScythiae populi supra Henio-
fruslratus : quia Gcnscricus, ul auctor csl Idatius, clios. Procustes Atlici latronis nomen fuit scu polius
pacem ab eo poslca pctiit et impciravii. cognomen, 124 a re ductum, ul narrat Diodorus
d Romano el Africano. Sperabal fulurum Sidonius lilj. v tleruui Antiquarum. Sidonius gentis nomen
ut qui exitus post Actiacam pugnam Cleopatracregno- facit.
f Hunnorum, opinor, quos triplici nota designat:
que ejus fuerat, idem nunc csset Genscrico, hoc esi,
ut eo victo caesoque, Africa in Majoriani potestatem quod ab Istro profecti, quod in ltaliam redeant, quod
veniret. Inler eadem enim regna, Romanis scilicet dominis per bella careant: quatsomnia Hunnis con-
Afrisque certamcn : par Genserici Iuxus et Cleopa- vcniunt: qui in ltaliam paucis anle ut annis cum Altila
trae, nec minor Majoriani virUis quam Augusti. vcnerant, ct post Aliilae mortem, Jornandes in
6 Quod supra obscure posuil, vires ex gentibus ad- Geticis refert, orla inler Allilae lilios conlentione,
dms, quid sit explicat barbararum genlium quse sub dum imperare cnpiunt omnes, simul imperium per-
Mujoriani signis erant euumcratio. In his Dastaruae didere, pulsique a Cepulis c Pannonia, juxta lillus
673 CARMINA. 674
Reliulil indomilura solito truculentior agmen, _A Aut rex, aut populus, caslris modo clausus, aprica
Quod dominis per bella caret, populoque superbo Vel sub pelle jacet: nos anni vertimus usum.
Tuldiia plectendas in praeiiasuggerit iras. Quod jubet hic, lex rebus erit; non fleclilur unquam
Hic tu vix armis positis, ilerum arma relractas. b Acceptis, damnumque ptitat, si lemporis iras
Bistonides veluli Ciconum cum forte pruinas Vel per damna timet; qua dicam gente creatum,
325 Ogygiiscomplent tbyasis, seu Strimonos arvis, Quem Scytha non palior? cujus lac tigridis infans
Seu sc per Rliodopen, seu qua nimbosus in acqucr Hircana sub rupe bibit ? quaesustulit istum
Volvit Hyperboreis in caulibus Ismarus Hebrum : Axe meo gravior tellus? en verlice summo
Dal somno vaga turba, simul lassata quiescunt Algentes cogit turmas, ac frigora ridet,
Orgia, et ad biforem reboat nec tibia flatum. Dum solus plus menle calet; cum classica regis
Vix requies : jam pente ligant, rotat enthea thyrsum Arctoi sequerer, Romani principis arma,
Bassaris, et maculis Erythraeaenebridos horrens, Caesareumquelarem luxu torpere perenni
Excitat Odrysics ad marcida tympana myslas. Audieram : dominos nil prodest isse priores,
Tu tamen banc differs poenam, sed sanguinis auclor Si rex hic quoque fortis eral. Majora paranlem
Majoris, dum parcis, eras: non pertutit ultra Dicere, de scopuio verbis accendis amaris.
Hoc pro te plus cauta manus, vestrumque pudorem B ] Quisquises, oppositi meluis qui iubrica clivi,
Sprevit pro vobis ; primi cadit hcstia belli, Frange cutem pendentis aquae,c scalproque levata
Quisque rebellis erat; praedamquoque dividis illis, Sit tibi lympha gradus, turpes deponc querelas;
Mens devcta quibus fucrat, quacterrila servit Otia frigus habeiil: nunquid mihi membra biformis
Exemplo, gaudet pretio. Pharsalica Caesar Iiylaci nalura dedit? num Pegasus alis
Arva pelens, subilas ferro compescuit iras : Adjuvil quidquid gradior? pennasque volami
Sed sua membra secans, et causa moie coactus, Dal Calais Zelusque mihi, quem ninguida cernis
Flevitquos perimil; vestris haec proficit armis Calcantcm j'ani dorsa jugi? vos frigora frangunt,
Sedilio; quodcunquejubes, nisi barbarus audit, Vos Alpes; jamjam studeam pensare pruinas,
Hic cadit, ut miles timeat. AJam tempore brumse ^Estatem sub Syrte dabo. Sic agmina voce
Alpes marmoreas, atque occurrentia juncto Erigis, exemploque levas, primusque laborcs
Saxa polo, rupesque vitri, siccamque minantes 327 Aggrederisquoscunquejubes; tum caeleraparel
Per scopulospluviam, primus pede carpis, et idem Turba libens, servit propriis cum legibus auclor.
Lubrica praemissofirmas vestigia conto. d Qui tibi praeterea comites, quanlusque magistei
Coeperat ad rupis mediura, quaemaxima lurba est, Militiae,vestrum post vos qui compulit agmen,
Interno squalere gelu, quod colle supino '" Sed non invitum ?
dignus qui cederet uni
Arctaiis conciusa viis, replare rigenti Sylla acie, genio Fabius, pietate Metellus,
Non poteral revoluta solo : fors unus ab illo Appius eloquio, vi Fulvius, arte Camillus.
Agmine, canentem cujus rota triverat Istrum, « Si praefecturaequantus moderetur honorem
Exclamat : Gladios malo, et solemne quieta Vir quaeras, tendit palulos qua Gallia fines.
326 Quod frigus de mortc venit; mea torpor inerli Vix habuit mores similes, cui teste senatu,
Membra rigore ligat; quodam mibi corpus adustum In se etiam tractum commiserat Ulpius ensem.
Frigoris igne perit; sequimur sine fine labori Qui dictat modo jura Gejis, sub judice vestro
Instantcm juvenem; quisquis fortissimus ilie est, Pellilus ravum praeconemsuscipit hosiis.
Pontici maris ad Istri ostia consedcrunt. Horum ergo tha comparatur. AtMajorianusdelicatibarbari igna-
seditionem rebellium caede compressam, dissimilem viam ridens, post hibernas Alpiura pruiuas, acstivos
ejus ait fuissc quae in caslris Caesarisaccidit descri- Syrtium, quo tendebat ardores, hoc est post summa
bilurque a Lucauo lib. v Pharsalici, quia Caesariana frigora summos calores praedicit.
militum erat Rnmanorum, quorum interitu ejus vires b lu aiiquibus edilionibus, A cceplis.
minuebantur : haecbarbarorum, quos obsequium de- I> c Savaro et Labbeus, scalptoque(luento.
trectantes ad mililum terrorem plecti juvabat. lta' d Principis laudibus (riura ejus comitum Iaudes
Hunnos, tametsi in Majoriani exercitu merebant, adjungit, magistri militum , praefeclipraclorio Gal-
miliies nonvocat; quia miliies proprie suntRomani, liarum, el Petri magistri epistolarum : quem solum
et a barbaris auxiliaribus foederalisque distinguun- nominat, de atiW qninam fuerint divinandum. De
lur : ut novella Valentiniani de reddito jure armo-• magisiro cnim mililum quaeripotest, an Ricimerem
rum : Magistermilitum Sigisvultustam militum quami intelligat, quem magislrura militum in Ilalia fuisse
fmderalorumtuitionemurbibusac liltoribus nondesinat! docent novellaeMajoriani; an Nepotianum, qui ma-
ordinare, et Sidonius ipse passim in episiolis. gister militum lioc item anno in Gallia dicitur ab
" Hinc ccgnosci poiest, quod inilio praclali sumus,, Idatio nostro.
Majorianumconsuiem anno jam vertente in Galliami o Qui Basilium prxfectum praeloriosignilicari pu-
vcnisse. Et vero ex ejus novellis constat illum Ra- lant, non animadverlunt Basilium lialiae praefeclum
veima non ante idus Novembres discessisse. Quae i fuisse; hic vero agi de prcefeclo Galliarum. Certior
autcm sequitur Scyihae militis ob Cinisii montis (dei fertasse conjectura 125 fuerit de Magno Narbo-
hoc enim sermo) asperum gelu conquerentis incre- ncnsi, cujus pracfecturacjam exaciaememinit lib. i,
patio, seu gesia res esi, seu ficta in gratiam Majeria- epist. 11, in epulo Majeriani, lioc est triennio post
ni, co spectat, uleximiam in illo imperatoriaevirlu- Iiunc panegyricum. Gethprum vere rex, qui prae-
lis indolem demonstret. Quare cum Attila, quemi fectum hunc reverebalur, Theodoricus junior, de quo
Arctoum regem vocat, aliisque Scythicis o!imduci- episloia 2.
lus suis, adversus frigora et labores duratis, a Scy-
«73 SIDONHAPOLLINARIS flfo
Quid loquar hic illum * qui scrinia sacra gobernat ? A> Ipsa ruina placet. Cum viclor scandere currum
Qui cum civilis dispensaf partis habenas, Incipies, crinemque sacrum tibi more priorum
Susiinel armati cura«, interprete sub quo Nectet muralis, vallaris, civica laurus,
Flectitur ad vestras gens effera condiliones. Et regum aspicient capitolia fulva catenas:
Quid iaudare Petrum parvis temeraria Clio c Cum ve.ies Remam spoliis, cum divite cera
Viribus aggrederis? cujus dignatur ab ore Pinges Cinyphii captiva mapalia Bocchi:
Caesar in orbe lequi, licet et quaeslere disertP Ipse per obstantes populos raucosque fragores
Pplleat; attamen hic nuper, placidissime princeps, Prtecedam, et tenui, sicut nunc, carmine dicam,
Obside percepto,b nestrae de mcenibus urbis, Te geminas Alpes, le Syrles, te mare magnum,
Visceribus miseris insertum depnlit hostem. Te freta, le Libycas pariter domuisse catervas :
F.t quia lassatis nimitim spes unica relms d Ante tamen vicisse mihi. Quod lumina
flectis,
Venisti, nostris petimus succurre ruinis : Quodque serenato miseros j'am respicis ore,
Lugdunnmque tuam, dtim praeteris, aspice \ictor. Exsultare libet: memini, cum parcere velles,
Otia post nimios poscit te fracta labores; Hic tibi vultus erat, mitis dat signa venustas.
Cui pacem das, redde animum; lassata juvenci Annue, sic vestris respiret Byrsa tropaeis.
Cervix deposito meiius post sulcat aralro B e Sic Partus reclum fugiat, Maurusque limore
Telluris glebam sotidae: bove, fruge, colono, Albus eal: sic Susa tremant, positisque pharetris
328Civibus exhausta est; stantis fortuna latebat Exarmata tuum circumstent Bactra tribunal.
Dum capitur, vae quanta fuit ? post gaudia, princeps, CARMENVI.
Delectat meminisse mali; popuialibus, igni PRXFATIP f PANEGYRICI, QUEM DIXITS AVITO AUGUSTQ
Et si concidimus, veniens tamen omnia tecum SOCERO SCOROM/E.
Restituis: fuimus vestri quia causa triutnphi, Pallados armisonae festum dum cantibus ortum
a Petrum magistrum epistolarum Majoriani qiianti Cumperstat gravior, bustumfortunapetitum
fecerit Sidonius, docuit editio panegyrici et epi- Contulitexuviis, Majoriane,tuis.
stola 13 lib. ix. Scrinia sacra sunt scrinia principis, Nunc indignispyramidiimfors prospicemole:
el in glossis nostris axptvttkptoi,ol xaprofvkuxe; rS>v Vitia principibusMnquesepulcrapiis.
QaaCkixmv ^aeTioyw,scrinia Augusta Symmacho lib. ix, Aviii Romae, ut legenti slatini
53. Alia enim erant scrinia 1.13 126f Panegyricus
epist. pncloriana, dictus est in auspiciis consutalus, hoc est calen-
cod. Theod. De indutgentiis debitorum: alia patrici.c liquet, dis Januariis, quae imperii ejus exordium secutae sunt
«edis, ut in antiq.uainscriptione, quam protnlinius ad anno Christi 456. lllas enim fascibus suis dicavit.
epist. 9.
b Ex hoc loco inlelligi licet, Lugdunenses, cnm I^_ Retinent hactenus Aviti consulis memoriam non sor
imperium Majoriani detrectareut, ejus armis siib- sed ltimfasiildatiani.quoscommodiimnupernactisumus,
duo etiam Romaelapides antiqui: quorum unns
actos captosque fuisse; pracsidium etiam mililare in basilica his verbis.
ut eam in fide fuerat Laterauensi,
quod capiae urbi, contineret,
imposilum, Petri inlerventu acceptis obsidibus re- DEP. TIMOTHEA
molum. Et quia multis incommodis atlriti lioc bello IN PACE D. KAL. NOV
fuerant Lugdunenses, tributorum laxationem per Si- CONS. D. N. AVITI
doiiium postulant; qui et ipse panio ante veniam Aller in aedeS. Agnes via Numentana sic habet:
parlicipatae dcfectionis impetrarat. De hac ilaque vc- LOCUS GER'ONTIPRESB
nia paulo inferius capicndum esl quod ait, memini,
cum parcere velles, Hic tibi vullus erat, cl illa in prae- DEPOSITUS XIV KAL. JUL
fatione panegyrici: CONS. EPARCHl AYTTI
Sic miliidiversonuper sub Martecadeuti Neque enim de posleriore, qinmvis imperii nolam
Jussistiplacidovictorut essemanimo. non habeat, ambigi debet, quin is sit Avitus imp.
Nam si hunc neges, quis ille alter Eparchius Avitus?
c Sic aliquot mss.; alii vesties. Quarc aut metri utomittam quod characler aevocongruit, ct Eparchii
legem negtexit, aut conjugationem muiavit, ut evenat nomen Gallis in usu fuisse docent, lum Eparchius
Ennius apud Nonium, et fodent pro fodient Forlu- episcopus Arvernorum Sidonii decessor, tum Epar-
nalus lib. ix. Versu proximo Cinyphium Bocchum chius Engolisniensium abbas, quorinn meminit Grc-
figurate dixil Gensericum, qui Maurilaniain quoque JJ ; gorius Turonensis. Quid ergo causae esse dicemus
Bocclii regnum tenebat. cur Aviti consulatus apud alios nulla sit menlio, cnm
dSavaro, An te tamen vicisse, tnihi quod tumina in Fastis Graecorum, et apud Marcellinum comitem,
fleclis. aCassiodnrum omnesque antiquos, non Avitus, sed
o Alii, certum.lllud polius a Sidonio scriptum vide- Vararis el Joannes hujus anni consules describantur?
tur : hoc e>t recto et irretorto gressu, uvemazpifu; : Savaro inde factum putat, quasi Avito post abdicatum
ut vcre fugiant.qui fugam simulare solent et fugiendc imperium sulfecuis sil Varares. Sed hoc refellunt, ut
jaculari. Panegyricn Aviti: aliud uihil dicam, et lapides iidem , qui consulcm
Avitum post relictam purpuram notant: et Martiani
Atttcumdiffugiuntfugiendostum mage Persas. Aug.
Cacterumcassa haecvota Sidonii, quibus exiius non s Filiam Aviti imp. in malrimonio sibi sociasse
respondit. Majorianus enim biennio partim in Gailia, Sidonium, auctor est Gregorius Turon. lib. n, cap. 21.
partim in Hispania consumplo, classeque a Vanda- Inde Sidonius ipse aulam soceri sui nominat car-
lis, ut dictum esl, dissipata, in ltaliam reversus, a mine 23, el purpureum socerum in Propemptico-
Ricimere imperio spoliatus, ac necatus est vn idus Avituin designans. Tot gitur indiciis testatum liabe-
Augustas anno4Gl. Humili cnidituiii sepulcro testa- mus, non solum Aviti filiam luisse Papianiliam uxo,
tur epitaphium quud iuter Ennodii opera legitur in rem Sidonii, sed nuplias has eo anno quo Avitus
hunc modum: re.navit copulaia» videri.
B77 CARMINA. 678
Personat IsmarioTftracia vate chelys, A 330 Qu°d si maternas laudes canlassc favori est,
Nec valeo priscas aequipararefides:
329 Et dum Mopsojinm stipanlur per Marathonem,
Qui steterant fluvii, quaequecucurrit humus : Publicus hic pater est, vovi cui carraen, Avitus :
Dulcisonumquatitur fidibus dum pectine murmur, Materia est major, si mihi Musaminor.
Has perhibent laudes laude probasse deam. CARMENVII.
Diva, Gigantaeifudit quam tempore belli PANEGYRICUS AVITO ADGUST0 SPCERP DICTDS.
Armatus partus vertice dividuo :
Quam neque Deliacis peperit Laiona sub anlris, Phoebe, peragralp tandem visnrus in erbe,
Fixtira errantem Cyclada pignoribus. Quem possis perferre parem, da lumina coelp,
Nec quaeCadmaeispariens Alcidenin oris, Sufficit hic terris : nec se jam signifer asrris
Suspendit triplici noclc puerperium. Jactet, Marmaricus quem " vcrlicc conterit Atlas.
Nec cujus pluvio turris madefacta roetallo est, Sidera sunt isti, quaesicut mersa nitescunt,
Cuin malrem implerct filius aurigena. Adversissic Roma micat .-cui fixus ab crtu
Sed te, cum trepidum spectaret Phlegra tonantem, Ordo fuit crevisse malis, modo principe surgec
Impulitexcussam vertice ruptusapex. Consule. b Nempe,patres, collatos cernere fasccs
Cumquedeos solaetraherent in praeliavires, 1 Vos juvat, et sociam sceptris mandasse curulem.
B
Confusumvalde le sine robur erat. Creditc, plus dabitis currus : jam necte bifronles
Protulit ut moxte patrius sapienlia vertex, Anceps Jane comas, dupliciqueaccingere laure.
Tum mage vicerunt cum le habuere dei. Principis anterior, jam consulis iste coruscat
Te propter cessit manibus construcla tremendis, Anmis, et emerita trabeis diademata crescunt.
Jam prope per rulilum machina tensa polum. Incassumjam, Musa, paves, quodpropulit Ausler
Pindos, Othrys, Pholoe, dextris cecidere Giganlum, Vela ratis nostrae, pelago quia currere famae
Deciditet Rhcetijam gravis Ossa manu. Cuepimus,en sidus, quod nos per caerula servet.
Sternilur _EgaeonBriarens, Ephialta, Mimasque, c Forte pater superum prospexit aethere terras,
Arcloas sueti lambere calce rotas. Eccc viget, quodcunque videt :mundum reparasse
Enceladus palri jacuit, fralrique Typhceus, Aspexisse fuit, solus fovetomnia nulus.
Euboicam hic rupem sustinel, hicSicuIam. Jamque ut conveniant superi, Tegeaticus Arcas
Hinc sese ad totam genitricem translulit Orplieus, 331 Nunc plantis, nunc frcntc volat; vix contig'it
Et docuit cbordas dicere Calliopen. [arva.
Assurrexerunt Musaesub Iaude Sororis, Et tOtodescendit avo; marc, lerra, vel aer,
Et placuit divaecarmine plus pietas. ,JC Indigenas misere deos. Germanetonantis
Aug. Constitutio cod. de episcopali audientia, in qua1 Honorio vm consuli collega tribuitur, non Tlieodo-
Varares cum Joanne Martio mense, hoc est antei sius 111,sed Constanlinus lyrannus, qui in Galliistum
Aviti abdicalionem, consul appellalur. Unde constat; regnabit, et consulatumeo anno gerebat. Unde in
non alios in Oriente toto anno consules fuisse, quam1 publicis aciis moniimenlisque, in GaMia consulcs
Vararim et Joannem, quos Martianus crearat; nec; ascribebantiir Ilononus vm et Constantiniis; in rc-
alium in Occidente quam Avitum. At Consularihm 1 liquis vcro provinciis quseConstanlinonon parebant,
clironicorumauciores consulalus Avili, ut ambiguii non Constantinus, sed Theodosius 111consul cum
principis, [rationera 11011habuerunt. Nec alia quaft- • . Bonnttp componebatur.
renda ratio cur praetermittatur, cum eodein modo> * Euripides in lone 1.
alios omnes incertorum principum cnnsulatus omit-
tant. Omnes enim qui purpuram affectarant, et suos "Azlu;0 xa^y-*0l,Tlve!)TO(f
ovpuvbv
Ipsi consulatus inibant, et alios suarum partium con- &tt7>virukatbvotxov ixrpiStav.
sules creabant. Quodvidere est in libello de praefectis
Urbis, quem 127 'n luccm prolulil Cuspiniaims,in h Significat Avito delatum a Senalu cum imperio
quo Magnentiiconsules eduntur, itemqite Maxentii; fuisse consulatum. Avilusenim, utSidonius ipse nar-
utrique tamen a Cassiodoro aliisque pari silentio rabit, post mortcm Pctronii Maximi, vacante aula,
tegunlur. Rursum exstat in D. Pauli basilica DativaeQ imperator, a Gallis primum levaliisesl.deindc, quod
et Basiliaesororum epitaptiium, in quo depnsilaedi- ab Idatii chrouico docemur, a Romanis evocatus et
cunlur CONSULATUJOANNISAUG., quem nemo snsccplus, ciiin Martiano etiam, ipso annuenle, so-
inficiabilurillum esse qui mortuo Honorio Ravennae cielalem junxit impcrii. Idatius : in Galliis Avitus
invasit imperium anno Christi 4.5, lum deinde anno Galtuscivisab exercitu Gallicano,el ab honoratis, pri-
proximo, ut principum mos erat, consulatum. Et mum Tolosix, dehinc apttd Arelalum Augustusappel-
tamcn Joannem hunc inter consules nulii fasti reci- latus, Romam pergit et suscipilur; et post pauca :
piunt. Quin eodem ex fonte paria consulum inter- 128 Per Avitum, qui a Romanis et evocaluset su-
polari nonnunquam, et uni consuli collegam hic sceptus fuerat imperalor, legati ad Martianumpro
nnum, aiibi altum copulari videas. Verbi gralia, in unanimilate mittuntur imperii : rursum post alia :
Titulo Equitii RomaeEutychii cujusdam e-t epiia- Martianus et AviiusconcordesprincipatuRoinaniutun-
phium, in quo consules cumparantur THEODOSIUS ttir imperii.
AUG. III ET AUG. P. N., id est, ut interprelor, c Muliasunt in poemaiis Sidonii ad exempliim af-
Eugeniusprinceps noster, is nimirum qui occupalo ficta Ciaudiani, ad cujus imitationcm argumenlorum
Arbogastifactione pnncipatu, in ltalia eo amio domi- similitudincmducebatur. Hujusgeneris est prosopo-
nabaiur, editoque consulalu collegam se Theodosio poeia urbis Romaelioc loco. Nam ulerque Roinam
Aug.dixerat, cura a Theodosioin Oriente dictus esset neglcctp ntque incompto corporis cultu supplicem
Abundaiitius,quem consulemfasti omnes agnoscunt, Jovi-facit.Sed postutationisapudClaudianum summa,
de Eugenio tacent. Et in Graeca epigraphe Trevi- utreprimal Gildonem: apud Sidonium, ut prwwpem
tensi, quam ad epistolam 9, lib. v, exposuimua, concedat.
 (79 SIDONIIAPOLLINARIS 680
Prime venis, viridi qui Dorida findere curru A Fundamenta jugis aperis mihi, Romule pauper t
Suetus, in attcnitaspargiscitp tergaserenum. Plus gladio secura fui, cum turbine juncto
Humenies NymphasPhorcus comitatur; ibique Me Rululus,Yeiens, pariterque Auruncus, et /Equus,
Giaucus Glauce venis : vatum et certissime Proteu Hernicuset Volscuspremerent; sat magna videbar
Certus eras; longoveniunl post ordine divi, Et tibi, dumrumpit vitiatum femina ferro
Pampineus Liber, Mars trux, Tirynihius biitus, Corpus, et ad castum remeas pudor erute vulnus;
Nuda Venus, fecunda Ceres, pharelrata Diana, Jara cum vallatam socio me clausit Etrusco
Juno gravis, prudens Pallas, lurrila Cybele Tarquinius : proh Muli ignes! prcli Coclitis undsc!
Saturnus profugus, vaga Cyntliia, Phoebusephebus, Proh dolor! hic quonamest, qui submea jura redegit
Pan pavidus, Fauni rigidi, Satyri petuiantes. Samnilera gurges? Volsci qui terga cecidit
Convcnere etiam ccelumviriute tenentes, Martius, et Senones fundens diclator et exsul?
Caster equo, Pollux caestu, Perseius barpe, Fabricii vilam vellem, mortes Deciorum.
Fulmine Vulcanus, Typhis rale, gente Quirinus. Vel sic vincentem, vel sic victos; mea redde
Quis canal hicaulam coeli, rufilanlia cujus Principia : heu quo nunc pompae,ditesque triumpbi,
Ipsa pavimentum sunt sidera? Jam pater aureo Et pauper consul? Libycum mea terruitaxem
Tranquillus sese solio locat; inde priores B Cuspis, etinfido posui juga tertia Poeno.
Consedere dei; fluviisquoque contigil illo Indorum Ganges, Colchorum Phasis, Araxes
Sed senibus residere loco : libi maxime IIuclu Armeniac,b Gir _Elliiopum,Tanaisque Getarum,
Eridane, et flavis in pocula fracte Sicambris Tribunum tremuere meum. Me Teutone junclo
Rhenc lumens, Scylhiaequevagisequilate calervis Quondam fracte subis Cimber, gladiisque gravatas
lster, et ignotum plus notus Nile per ortum. Ante manus solas jussi portare catenas.
Cum procul erecta cceli de parte trahebat Vaemihi qualis eram, cum per mea jussa juberent
Pigros Roma gradus, curvato cernua collo Sylla,c Asiagenes, Curius, Paulus, Pompeius,
Ora ferens; pendent crines de vertice tecti 333 Tigrani, Antioclio,Pyrrho, Persae, Mithridati,
Pulvere, non galea; clypeusque impingitur aegris Pacem, regna, fugam, vectigal, vincla, venenum?
Gressibus, et pondus, non lerror fertur in hasta. Sauromatem taceo ac Moschum,solilosquc cruentua:
Utque pii genibus primum est affusa lonanlis : Lac potare Gelas, ac pocula tinguere venis,
332 Testor, sancte parens, inquit, te, numen et Vel cum diffugiunlfugiendos tum mage Persas.
[illud Nec terras dixisse sat est: fulgenlibusarmis
QuidquidRoma fui, summo satis obruta falo, Tol maria intravi, duce le, longeque remolas
Invideo abjeclis : pondus non sustinet ampli G Solesub occiduo gentes; victricia Caesar
Culminis arcta domus, » nec fulmen vallibus inslat. Signa Caledoniostransvexit adusque Britannos.
Quid, rogo, bis seno mihi vulture Thuscus aruspex Fuderit el quanquam Scotum, d et cum Saxonc Pi-
Portendit ? jaciens primaecur moaniagenti [ctum,
Omnibusjam celsa fui, dum collis Elrusci Hostes quaesivii,quem jam natura vetabat
» Vulgati, flumen, male : quid enim flumini magis hactenus videre non contigit quam Asiaticus; num-
insilum quam ut in vailes decurrat? At fulmenmon- morum vero hac in re levissima semper visa est con-
tes ferit, non valles. Seneca choro 4 Hippolyti: Hu- jectura. Unde enim in nummoRomanoet Graecumet
mida vallis rarot patitur fulminisictus. insolens vocabulum?deinde cum in his, Fulvio Ur-
b lta olim restituimus, ms. unius vestigiasecuti, et sino teste, aut L. SCIP. ASIA. G. excusum sit, aut
Claudianum in Stiliconem 1. Et Gir, inquit, notissi- sine interpunctione ASIAG.,prius illud ad rem niliil
tnus amnis /Elhiopum, simili mentitus gurgite Nilum. facit, posterius nihil habet, unde Asiagetes potius le-
Aliicum vulgatisTagum babent, cui nihilcum _Elhio- gas quam Asiagcnes.Pntuit tamen, ut viro doctissimo
pia commune. Gir vero, TtkpPtoletfiaeo,Libyaeinie- visum est, a Sidonio scribi hoc loco Asiagetes,potuit
rioris ZEihiopumquefluvius. Item Gira metropolis, ct Asiagenetes: quod ea forma pro Asiagenes 129
a qua Giraci seu Girraei populi Claudiano in idyllio n diceretur, quo Eugeneles pro Eugene, apud Enno-
de Nilo. u dium et Senatorem; ct 'EptaOevezn;pro 'EpiaOevn;,
HuncbibiterTrenisGaramas,domilorqueferarum apud
d Apollinarium.
Girraeus,qui vaslacolitsub rupibusantra : Manifesta prolepsis lioc loco. Sic enim loquilur
Qui ramosebeni, qui dentesvelliteburnos. quasi Picli, Saxones et Scoti, Britanniam jam lum
incolerent, fusique a Caesare forent, cum Britannhc
Maleenim vulgo Cirtmus: nec melius quod substilue- bellum intulit. At cerlum est Britannis vicinasquidem
batScopas, Candmus,cura ulraque gens ab his locis Iias gentes tum fuisse, sed illis semper infeslas. Quod
procul absit. innuens velus panegyristes Constantii, Britannosait
c Haecconslans veterum librornm leclio. Et qui- ante Cxsaris adventum, Pictis modo et Hibernis, id
dem Asiagenes,'Aatuytvn;, vox Graccact proba. Sed est Scotis hoslibus assuetos. Hiberniam enim olim
quid causae habuit cur L. Scipionem sic appellare habilabant Scoti, ut Picti Thulen, Saxones Orcadas.
inallet, cum versus nibilo minus claudicet, quam si Unde illa Claudianide quarto consulalu Honorii:
Asiaiicum scripsisset? Antonius Augustinusde fami-
liis Romanorum in Cornelia, ex indiciis primaeedi- MadueruntSaxonefuso
tionis Sidouianae,in qua Asim genleslegebalur, scri- Orcades,incaluitPictorumsanguineThule:
ScolorumcumulostlevitglacialisHiberne.
plum conjecit Asiagetes: quod iia primum in Graecia
dictum existimet L. Scipionem;ejusque cognominis Sero tandcm, nec uno tempore, sedes in Brilanniam
exstare eliam ait vesligia in nummis, et in antiquis transtulcruin, primum Picti, lum Saxoncs, postrema
exemplaribiisLivianis. Mihi vero in Livii libris aliud Scoti.
681 CARMINA.
Quaerereplus homines; vidit te frangere Leucas,
Trux Augusie, Pharon; dum classicus Acliamilcs
Stagna quatit, profugisque bibax Antoniusarmis
Incestam vacuat palrio Ptoiemacida regno.
Cumque prius quercrer striclo de cardine mundi,
Sum limes nunc ipsa mihi. Pius summe deorum,
Sum justo libi visa poiens, quod Parthicus ultro
a Restituit mea signa pavor, positaque liara
Funera Crassorum flevil, dum purgat, elhincjam,
Proh dolpr! excussp populijure alque senalus,
Quod timui, incurri : sum tota in principe, lola
Principis, ct fiolacerum de Caesarc regnum,
Quaequondararegina fui. Capreasque Tiberi,
El caligas Caii, Ciaudi censura secuia est,
Et vir morle Nero liisii. Pisone verendum
Galbamstemis Otlio, speculo qui pulclier liaberi
Dum captas, ego ttirpis eram : mibi fccdaVilelli
Inlulit ingluvies venlrcni, qui lempore parvo
Reghanssero perit; lassain post inclyius armis
334 Vespasiamisbabei. Titus hinc : post hunc quo- Dum libi Itoma paro; rutilat cui maxima dudum
[que fratcr.
Post quem tranqiiillus vix mc mihi reddere Ncrva
Cepit, adoptivo factusde Cacsaremajor.
Ulpius inde venit, quo formidata Sicambris
Agrippina fuit, forlis, pius, integcr, acer.
Talem capta precor. Trajanum nescio si quis
_Equiparet, ni fors iterum lu, Gallia, mitlas,
Qui vincat. Lacrymaevocem ciauscre precantis,
Et quidqiiid superesl luclus rogat. Undique cccli
Assurgnnl procercs, Mars, Cypris, Romulus, et qui
Auctores tibi Roma dei: jam mitior ipsa
Flectitur, atque iras veteres Saturnia donat.
b Juppiter ista refcrt: Faluin quo cuncia reguntur,
Qqoque ego, non licuit frangi; sat celsa laborant
Semper, el elatas nostro de munere vires
c Iuvidil fortuna sibi; sed concipe magnos
Quanquam fracta animos. Si te Porsenna soluto
Plus timuitde ponte tremens, si mcenia capta
MoxBrenni videre fugam; si denique dirum
Aunibalem, junclo terrae ccelique tumultu,
Reppulimus,curo castra tuis jam proxima muris
Starent, Collina'fulmen pro lurre cucurrit,
Atque illic iterum timuit nalura paventcm
Post Phlegram pugnare Jovem; torpentia tolle
6.,
A Lumina, detersam mentem caligo relinquat.
Te mirum est vinci: incipies cum vincere, mirum
Non cril, utque tibi pateat quo surgere tandem
Fessa modo possis, pauciscognosce, docebo.
d Est mihi, quae Latio se sanguine tollit aluuinam,
Tellusclara viris, ctii non dedit optima quondam
335 Rerum opifex nalura parem; fecundus ab urbe
Pollet ager, primo qui vix proscissus aratro,
Semina larda silit, vel luxuriante juvenco
Arcana cxponit piceam pinguedineglebam.
Assurrexil huic, coxit quod torridus Auster,
NiliactimLibycumque solum; collataque semper
Arida Mygdoniaedamnarunt Gargara falces.
Apulus cl Calaber cessit: spes unica rerum,
Hanc, Arvcrne, colens, nulli pede cedit in armis,
B Quosvisvincis equo : testis mihi Caesarisesto
Hic nimium Fortuna pavens, cum colle repulsus
Gergoviae,castris miles vix restitit ipsis.
Hos ego tam forles volui, sed cedere Avitum
Stcmiiiata complexum germen; palmala cucurrit
Per proavos, gentisque suae, le leste, Philagri,
Patricins resplendet apex. Sed portio quanta est
Haeclaudum laudare paires? quos quippe curules
Et praefcciurasconslat debere nepoti.
Siini aliis, per quos se posthuma jactet origo,
Et priscum lilulis numeret e genus aller, Avite,
Nobiiitaslu solus avos. Libet edere tanti
Gesta viri, et primam paucis percurrere vitam.
Solverat in partum generosa puerpera casti
C Ventris onus: manifesia dedit mox signa futuri
Principis, ac totam fausto trepidi patris auiam
Implevi augurio; licet idem grandia nati
Culparet faia, et pueri jain regna videret.
Sed sibi coniinissiiiiitanto sub pignore cerneui
Mundi depositum, ne quid libi Roma periret,
336 Juvit fortunara studio : lactenlia primum
Membradedit nivibus, glaciemque f irrepere plantii
Jussit, et attrilas parvum ridere pruinas.
Surgentes anni Musis formantur, et illo
Qun Ciceronc lonas : didicit quoque facta tuorui'
Anie ducum ; didicit pugnas, libroque relegit
Quaegcreret campo; primus vix coeperat esse
Ex infantc puer, rabidam cum forte cruenlis

Quidam, ut ante monui, Sapor, ut pro quovis D neribus infcstamesse ait. Invidiaeergo impulat, quod
Partnorum rege ponalur. Restiluit cnim Phraales. P. Syrus levilati: Levis, inquit, est forluna : cito re-
Moremvero ponendaetiaraein supplice cultu rcguni poscilquod dedit.
tiaratorum expressit etiam) Cicero pro Sexlio, et d Aviti pairia, Arverni. Gregorius Turon. lib. n.
Plutarchus in Pompeio de Tigrane : Kuize\o; i>; rcpb; 11: Avitusttnus ex senatoribus,et ut valde manifeslutn
avrbvnkOeUo<XTcn'iov,tkftkbpevo;TVJVxiSaptvappinat rcpb est, civis.Arvernus.In Arvernia duo laudat: soli ferti-
rZv iroSSrv Beivat.
b Reliquum poema in Jovis oratione consumitur, litatem, dc qua dictum lib. iv, epist. 21, ct bellicam
virtutem, cujus testes eliam Grceci, quibus 'Apovepvot
qua Jupiteripse designali a se priticipis laudes exsc- eOvo; puyt<xi>zuzov,Arvernigens bellicosissima, dicun-
quitur, ejusque patriam, genus, instilutionem, rcs tnr. Sidonius argumentum ducit a Gergoviaeobsi-
a
pace belloque gestas, imperii denique Gallis delati dionc, n qua Caesaremcura ingenti clade repulerunt,
solemnia describit.
c Alii natura, sed illud rectius puto. Elegans di- ut narratcCaesar ipse lib. vn.
Locus antea depravatus, et sine sensu;
130
clum. Magnarumoptim eversio alienae vulgo invidiae nunc, ut restilulus est, perspicua sunt omuia. Aliis,
tribui solet. Apollodoruscomicus: inquit, decori et gloriae sint majores : lu majoribus
Upo; yap TOkapicpt.vo fOovo;pitk&erut, iuis, quamvis clarissimis, praeltices : per tc illi nobi-
SvukWet S'ixeivov;ov; uv v-i/i>attTU^JJ. litanlur.
Sidonius fortunam ipsam sibi iuvidere, suisque inu- f Savarus ct Labbeus, irrumpere,
PATROL.LVIII 22
1633 SIDOnil APOLLINARIS G8*
Riclibns, atque escas jejuna fiwiceparantem, A * Eligitur primus, juvenis, solus, mala fractse
Pins catulis, stravit (fuerant nam fragmina propter) Alliget ut patriae, poscalque informe recidit
» Arreptam de caute lupain, fractusque molari Vectigal; procerum lum forte polentior illic,
Dissiluit vertex, et saxum vulnere sedit. Post etiam princeps, Constanlius cmnia praestat,
Sic meus Alcides, Nemeaedum saltibus errat, Indole defixus lauta, et miratus in annis
Occurril monstro vacuus, non robora portans, Parvis grande benuin, vel in ore precantis epbebi
Non pharetras; sletit ira tremens, atque hoste pro- Verba senis. Ducis hinc pugnas et fcedera regum
[pinquo Pandere, Roma, libel. Variis incussa procellis
Consuluit solos virtus decepia lacertos. Bellorum, d regi Getico lua Gallia pacis
Parva quidem, dicenda tamen : quis proinplior isto Pignora jussa dare est : intcr quae nobilis obses
Tensa catenati submiltere culla molcssi? Tu, Theodore, venis, quempro pietate propinqui
Et luslris recnbare feras inlerprete nare Expetis in media e pelliti principis aula
Discere nen visas, el in aere quaerere plantas ? Tutus, Avite, fidc ; probat hoc jam Theuderis allum
Jam si forte suem latratibus improbus Umber Exemplum officii: res mira et digna relatu,
Terruit, albenles nigro subgutture Iunas Quod fueris blandus, regi placuisse feroci.
Frangere ludus erat, colluctanlique lacerto B Hinc le paulatim praelibatsensibus imis,
Vasia per adversas venabula cogere praedas. Atque animis vult esse suura; sed spernis aniicum
Quam pulchrum, cum forte domura post luslra re- Plus quam Romanum gerere : stupet ille repulsam,
[vertens Et plus inde places : rigidum sic, Pyrrhe, videbas
HOrrorc splenderet apri, virtusque repugnans Fabricium, ingestas animocum divite fugit
Proderet invilum per fortia facla pudorem. Pauper opes, regem temnens, dum supplice censu
Sic Pandioniis castae Tritonidos arvis, Pignus amicitiaevili mendical ab auro.
f Aetium inlerea, Scythico quia s^pe duello
Hippotytus roseo b sudans radiabat ab ore,
Sed simul a gemino flagrans cum Cressa furore 338Edoctus, sequeris; qui quanquam celsus in ar*
337 Transiit affeciu matres, et fraude novercas. [rnis
Quid vohicrum studium, dat quas natura rapaces, Nil sine te gessit, cum piurima tu sine illo.
In vulgus prope cognatum? quis doctior isto 6 Nam post Jdthungos et Norica bella, subacto
Instituit varias per nubila jungere liles? Victor Vindelico, b Belgam, Burgundio quem, trux
Alite vincit aves, celerique per aethera plausu Presserat, absolvit junctus tibi; vincitur illic
Hoc nulli melius pugnator miliiat unguis. Cursu Heriilus, Chunus jaculis, Francusque nalatu,
Nec minus haec inter civilia jura secUtus, C Sauromaia clypeo, Salius pede, falce Gelonus,

a Legendum arrepla. Sensus enim est lupam, dum f Duplex expeditio bellica, in qua ulraque Aetio
sibi et catutis escam quaerit, obviam factam Avito, duci comes fuit Avitus. Una adversus Julhungos,
ab eoque, cum arma alia deessent, saxi quod inter altera adversus Burgundiones. Cum Julhungis res
vicinae rupis fragmenta forte oblatum cst, iclu pro- gesta sub annum Chrisli 430, ad quem Prosperi Pi-
stratam. Itaque zb propter hoc loco adverbii vice po- thoeaniverba sunt: AetiusJuthungorum gentem delete
sitiim.nt infra, rexatque magister propter constilerant. inlendit. Cum his autem Vindelicosjungit etNorieos,
b Savaro aliique, sudum. qui tunc una forlasse rebellarant. Idalius nosler :
c Prima haec Aviti legatio, cum ab Arvernis suis Juthungipet Aetiumdebellantur el Nori: et post pauca
.evandi tributi causa missus est ad Honorium Aug. de nece Felicis patricii: Aetiusdux utriusque mititim
In liujiis enim auia Con-tantius comes, cui nupserat Noros edomat rebellantes.
Placidia ejus soror. Quo anno peracta, vel quilius s lta ex antiquis correximus, pro Vitbungos. Quo
tum cladibus fracta fuerit patria, non liquet. Sed le- etiam modo castigandus videtur panegyricus Con-
gamm oporluit ante annuni 4-1, quia boc demum stanlii 131 Caes. Nam Vilhungorum alibi nulla
anno Constaittius iti consortium imperii ab Honorio est mentio. Julhungi autem, ut Marcellinus docet,
ascitus est. Alamannorum pars, Raetiiscontermini, quas proinde
d Theodorico seniori, qui Gothorum in Gallia post TJ crebro vexabant. Ambrosius de legatione sua ad
Valliarti rex fuit. Gregorins Turon. Theudonem vo- Maximum : In medio Romani imperii sinu Juthungi
cat, Sidonius Theuderim et Theudoridam. Gothicum populabanlurRmlids: et ideoadversusJuthungumHun-
autem Imc foedus, in quo dati sunt obsides a Gallis; nus accilus est. Oliin etiam inde pulsi a Juliano fue-
atque in his Theodorus Aviti propinquus, post Are- rant per Barbationem comitem, ul idem narrat Mar-
latensem, nifallor, obsidionem inteiligi debet, cum cellintis lib. xvii. Nunc in iisdem oris per Aetium de-
Theodoricus, ut Isidorus in Chronico scribit, regno bellali. Fuere lamen etiam inter fcederatos Juthungi,
Aquilanico non contenlus, eam urbem obsedit, do- sub duce Syriae, el sub comite rei militaris per ^Egy-
«ec imminente Aetio liberata est, anno, ut Prosper ptum, ut est in Notilia.
notat, 4-5. Dignus enim venia Sigonius, qui mendo- h Haecmemorabilis illa clades qua Burgundiunum
sum nactus codicem in quo regis nomen defcrmatum universa pene gehs per Aetium deleta , quarlo, ut
erat, ad Valliam regem qui jam pridem obierat, re- Prpsper et Cassiedprus nolant, Valentiniani censu-
ferri haec pnsse censuit. latu, annp Chrisli 435. ldatius . Burgundiones, qui
• Regis Gothorum. Auctor carminis de Providen- rebellaverant a Rotnanis, duce Aetiodebellanlur. Idqm
tia, quod Prosperi operibus insertum : auctor est caesa irt hoc praelio fuisse 20 millia Bur-
gundionum; Gothorum, qui eis auxiliabanlur, ocio
Quod si forte lupos,lyncasque,ursosquecreatos "* millia. Sidonius vero, cum multasgentes quae in illo
ad
Displicet, ScytUicos proceres,regesque Getarum
Respiee,queis ostro contemptoet vellere Serum, rum caslris erant enumeret, de Gothis studio «bssi-
Eximi-s decorest tergis horrere ferarmi. i mtdat.
685 CARMINA. 630
Vulnere vet si quis plangit, cui flesseperisse est, JA Absens in cuncto sibi vulnerejam cadit Hector.
Ac ferro perarassegenas, vultuque minaci Proditus ut tandem, tanti qui causa turaultus,
Rubra cicatricumvestigia defodisse. Inquit Avitus, Agc, Scytliicanutrite sub arcto,
Hlustrijam tum donatur celsus honore, Qui furis, et caesolanluin qui fidisinermi,
Squameuset rutilis eiiamnum livida cristis Congredere armato : multum tibi praestititira
Ora gerens. a Vix arma domumsordentia castris Jam mea, concessipugnam, jubeoque resistas :
Reltulerat; nova bella iterum, pugnamque sub ipsis Certantem mactasse juvat. Sic fatur, et aequor
Jam patriaemuris perilurus commovethoslis. Prosilit in medium: nec non ferus advenit hostis.
Litorius Scytbicos equitcs tum forte, b subacto Ut primum pectus vel cominusora tulere,
Celsus Aremoricp, Geticum rapiebat in agmen Hic ira tremit, ille metu. Jam caetera turba
Perterras, Arverne, luas; qui proximaquaeque Diversistrepidat votis, variosque per iclus
Discursu,flammis,ferro, feritate, rapinis Pendetab eventu; sed postquam prima, secunda,
Delebant, c pacis fallentes nomen inane, Tertiaque acta rota est, venit ecce, et celsa cruentum
Hujus tuin famulum quidam truculentior horum 340 Perforat hasta virum, post et confiniadorsi
Moxferiendeferis; ruit ille, et tristia fata Cedit transfossoruptus bis peclore thorax :
Commendatdomino absenti, partemque futurara 1 Et dum per duplicerasanguis singultat hialum,
B
Vindictaemoriens Stygiumspe portat ad amnem. Dividuaancipitem carpserunt vulnera vitam.
Et jam fama viro turres portasque tuenti, Haccpost gesia viri, temet Styx livida testor,
Intiiitu pavidaaplebisperfert scelus actum. Intemerata mihi d praefectusjura regebat:
Excutitur, reslat, pallet, rubet, alget et ardet, El caput hoc sibimet solitis defessa ruinis
Ac sibimetmullas vullum variata per nnum Gallia suscipiens, Getica pallebal ab ira.
Ira facit facies; vel qui mos saepedolenti, Nil prece, nil prelio, nil milite fractus agebat
PIus amat exstincium; tandem prorumpit, et arma, Aetius; capto lerrarum damna*patebant
339 Arma fremit, pinguisque etiamnum sanguine Litorio, in Rhodanum, proprios producere fines
[fertur Theudoridaefixum, nec erat pugnare necesse,
Lorica, obtusus per barbara vulnera evntus, Sed migrare Getis; rabidam trux asperat iram
Atque sub assiduis dentatus cacdibusensis. Victor, quod sensit Scyihicuinpro moenibushostem,
hcludit suras ocreis, capitique micantem Imputat, et niliil est gravius, si forsitan unquam
Imponitgaleam, fulvuscui crescit in altum Vincere contingat, trepido. Posiquam undique nul-
Conus, et iratam jaculatur vertice lucem. [lurti
Et jara scandit equura, vulsisquea cardine portis ' Praesidium,ducibusquetuis nil, Roma, reiictum est,.
C
Emicat; assistunt socio virtusquedolorque, Fcedus,Avite, novas; saevumtua pagina regem
Et pudor; arinatas pilo petit impiger alas, Lecta domat; jussisse sat est te, quod rogat orbis»
Pugnandopugnaraquaerens,pavidumqueper agmen Credent lioc unquam genles, populique futuri?
Multoruminteritu compensat, quod latet unus. Litlera Romani cassat, quod barbare vincis.
Sic Phrygium_Emathiavictorem cuspide poscens Jura igitur rexit; namque hoc quoque par foft, u(
/Eacides, caesoluctum frenavit amico, [tum
Per mortes tot, Troja, tuas, jam vilia perse Assertor fierel legum, qui nunc erit auctor;
Agminacontentus ruere, strictumque per amplos Ne dandus populis princeps, caput, iuduperator,
Exserere gladiumpopulos : naiat obruta tellus Caesaret Augustus, solttm fera praelia nosset.
Sanguine, dumque bebetat turba grave caeduatelum. Jam praefecturaeperfiinctusculmine tandem

Burgundionicobello successitGothicumalterum, Alamannorumrex scriptum est pro Alanorum, quod1

cumeodem Theodorico: quod coepit ab obsidione Erici monacbiversus docent.
Narbonensianno 436, Tolosae peractum est, capto D c Dehac auxiliarium Hunnorumperfidia, et lio-
Litorio, et pace composita 439. In hoc bello Hunno- slili srassaiione, queritur item Paulinus lib. vi de
rum auxilio usos Romanos teslanlur Prosper. Cas- Vita S. Martini:
siodorus, Jornandeset Salvianus lib. vn de Provi-
dentia. Horum ergo turmas ctmi ab Armpricis per Cumsubitopavefactamelu,graviorepericlo,
Arvernps duceret Litorius,alque illi barbara feriiate AuxiliatorespatereturGalliaChunos. '
Arverniamvastarent;exortus est Aviti in illos impe- 132 Namsocinmqtiisferre queat, quiduriorhost
tus, et singularecum Hunnoeqttite certamen , quod Exstet, et annexumfcedusferitaterepellat?
a Sidoniotanta pompa describitur. Quae quidem Si-
goniusin librisde Occidenlisimperio, non male ad d Renovataecum Theodoricn paeis laudem Iribuf?
annum437 refert: pessime aulem direpiionem Ar- Avito, lum praefeclopraetorioGalliarum. Hujus enim
vernicam,quaeHunnistribuenda erat, Gothis impu- maxime litteris inflexum ad pacem post victoriam
tat; et versus hosce, qui de Avilo scripti sunl, ad suam ail, liim scilicet, cum Lilorius comes qui se-
Theodoricumdetorquet. cunda ab Aetio Hunnis auxiliaribus prae-
h Jam monuimusin panegyricoMajoriani Armo- erat, pugna cum poteslateGothisadToIosam temere conscria,
ricos rebeilioniscausa crebro a Romanis appetilos. victus captusque eamdem urbem hostium, ufscribir
Nunc ergo a Litorio subacti; post decemcirciter an- Salvianus,quam eo die victoremse intraturum prae-
nos ab Aetio,per EocharicumregemAlanorum,queini sumpsil, captivus inlravil, anno, ut jam indieavi-
adeos clomandos iiiimisit, leste Constantio in Vitai mus, 439. Quarc in eumdem incidit Aviti praefe'
S. Gcrniaiiiiib. n, cap. 5, elsi eo loco mendosei ctura.
687 SIDONIIAPOLLINARIS
Se dederat ruri; nunquam tamen otia, nunquam
Desidia imbellis, studiumque et cura quieto
Armorum semper; a subito cum rupta lumullu
Barbaries totas in le transfunderat arctos,
341 Gallia; pugnacem Rugum comitante Gelono,
Gepida trux sequitur, b Scyrum Burgundio cogit;
Chunus, Bellonolus, Neurus, Basterna, Toringus,
Bructerus, ulvosa quem vel ' Nicer abluit unda,
Prorumpit Francus; cecidit cito secta bipenni
Hercinia in lintres, et Rhenum texuit alno.
Et jam terrificis diffuderat Attila lurmis
In campos se, Belga, luos; vix Iiqueral Alpes
Aetius, tenue et rarum sine milite ducens
Robur in auxiliis Geticum male credulus agmen
Incassum propriis praesumens adfore casiris.
Nunlius at postquam ductorem perculit, llunnos
Jam prope contemptura propriis in sedibus liostem In vullu speciem, palulo jejunia rictu
Exspectare Getas, versat vagus omnia secum
Consilia, et mentem curarum fluctibus urget.
Tandem cunctanti sedit senlentia, celsum
Exorare virum , colleclisque omnibus una
Principibus, coram supplex sic talibus infit.
Orbis, Avite, salus, cui non nova gloria nunc est, Francus Germanum primum, Bclgamqnesecundum
Quod rogat Aetius;*voluisti, et non nocet hostis :
c Vis? prodest; inclusa tenes tot millia nutu,
Et populis Geticis sola est tua gratia limes.
Infensi semper nobis, pacem libi praestant.
Victrices i prome aquilas : fac, optimc, Cliunos
Quorum forle prior fuga nos concusserat oiim,
Bis victor prodesse milii. Sic fatus, et ille
Pollicitus volum, fecit spem. Protinus inde
Advolat, et famulas in praelia concitat iras.
lbant pellitae post classica Romula turmas,
Ad nomen currente Geta; tiraet aere vocari
6&8
A 342 Dirutus, opproorium hoh damnum barbarus
[horrens.
Hos ad bella trahit tum jam spes orbis Avilus,
Vel jam privatus, vel adhuc. Sic cinnama busto,
Collis Erythraci portans Phcebeius ales,
Concilat omne avium vulgus : famulanlia currunt
Agmina, et angusius pennas non explicat aer.
d Jam prope fata lui bissenas vulturis alas
Complcbant (scis namque luos, scis, Roma, laborcs)
e Aetium Placidus mactavil semivir amens
Vixque tuo impositum capiti diadema, Petroni:
lllico barbaries, nec non sibi capta videri
Roma Gelis, tcllusque suo cessura furori,
Raptores ceu forle lupi, quis nare sagaci
Monstrat odor pinguem clausis ab ovilibus auram,
B Irritant, acuunlque famem, portantque rapinae
Fallentes; jam jamquejtencr spe (frangiiur agnus,
Atque absens aviilo crepilat jam praeda palato.
Quin et Aremoricus piralam Saxona tractus
Sperabat, cui pelle salum sulcare Britannuin
Ludus, ct assulo glaucum mare findere lembo.
Sternebat, Rhenumque ferox Alamanne bibebas
Romanis ripis, el tilroque superbus in agro
f Vel civis,_jel victor eras. Sed perdita cernens
Terrarum spalia, princeps jam Maximus, unum
Quod fuit in rebus, peditumque equitumque magi-
[strum
Te sibi, Avite, legit: collali rumor honoris
C Invenit agricolam, flexi dum forte ligonis
Exercet dentes, vel pando pronus aralro
343^erllt inexcoctam per pinguia jugera glebam,
Sic quohdam ad patriac res fractas pauper araio-

a Duplex alia legatio Aviti. Prior ad Theodoricum bis ruinam metuebant, etsi annorum numerum non-
eumdem, cum irruente in Galtiam Attila Tolosam dum explerant. Jupiter Sidonianus augurii evcntnm
Aelii rogatu profectus est, ut Gothos in belli Ilun- sub Aelii et Valenliniani caedem impendere denun-
nici societatem pertraberet. tiat, quo tempore urbs Roma mille ducentos paucis
b Vulgati olim, Scotum: scripti Scerum legunt, tnnis excesserat.
aut Scoerum, quod pro Scyro ab antiquariis scribi e Tempus nolat, causamque delati Avito per Pc-
soliium, ut goerumpro gyrum apud Ausoniura. Scy- tronium Maximum militiac magistcrii. Crcso enim
ros autem Scythicam gentem, Alanorum partem <Qpost Aetii necem Valentiniano, cum Maximus pnr-
fuisse docet Jornandes, eosque post Attilae mortem puram indnisset, continuo exorti sunt in Gallia varii
in Moesiaconsedisse, tum postea Odoacremin ltaliam motus Gothorum, Saxonum, 133 Francorum et
secutos. Alamannorum. Ad quos sedandos nihil consuttius
c Olim, inquit, cum tibi victorem Theodoricum visum Maximo,quam ut Avitum pedilumequilumque
ad pacem hortari iibuit, desiit nocere : nunc si vis per Gallias magistrum crearet.
iterum rogare, proderit suis auxiliis. Sic ergo legen- f Alaraannorum enim sedes in Suevia trans Rlie-
dus, et distinguendus hic locus. Nam sententia in num. Nunc Rheno trajecto citeriorem quoque Ro-
vulgatis nulla erat. Nec mintis elegans clausula ora- manorum ripam infestabant. Itaque in hac, id est,
tionis, qua optat Hunnos qui bello Gothico, cum in Gallicana victores, in Germanica quam dudum
auxiliares essent, victi nocuerant, cladisque Lito- incolebant, cives erant. Sed non multo post in Galli-
rianae auctores fuga sua fuerant, nunc cum hostes canam quoque immigrarunt, toiamque iilam Maximae
sunt, iterum vinci atque ita bis victos prodesse. Sequannrum partem occuparunt quac a Rheno atl
d Varro apud Censorinum de die natali cap. 17 Juram usque montem porrigitur: cui et novae Ala-
narrat, audisse se ex Vettio augure, si ita esset, ut manniaenomen feceruut. Dequa quidem Cisrlienana
traderent historici de Romuli Utbis condendmauspi- seu Gallica Alamannia, lum alii passim, lum Gru-
ciis, ac 12 vulluribus quoniam 120 annos incolumis gorius Turonensis in Vita SS. Lupicini et Ronimi :
prmterissetpopulus Romanus, ad 1200 perventurum. Illa Jurensis deserti secrela, qum inter Burgundium
Hujus vaticinii memores Roinani, Alaricc in Italiam Alamanniamquesila, Avenlicmadjacent civitati.
irruente, ut Claudianusde bello Getico scribit, Ur-
1 HadrianusValesius Rer. Francic. lib. v, pag. -21, Sirmond. editor, praefat. ad tom. I,
244.) BAUMUS
BCribivuit Vicer. (Vide infra notam ad carm. 23, v. § 11.
 CARMINA. "V 090
689 . -'*.-'
Cincinnale venis, veterem cum te induit uxor A In damnum mihi fide meum ? compendia pacis
Ante boves trabeam, dictatoremqiie salignae Et pracstare jubes nos, et debere : quis unquam
Excepere fores, alque ad sua lecla fereniem Crederet? en Celicireges parere volentes,
Quod non persevit, turpique e fasce gravat? Inferius rcgnassc putant; nec dicere saltim
Vile triumphalis portavit purpura semen. Pacem fortis amas; jam partcis slernit Avitus ;
Ul primum ingesti pondtis suscepit lionons, Insuper et Geticas praemissuscontinet iras
Lcgas qui veniam poscant, Alamanne, furoris. Messianus: adhucmandasti, et ponimusarma.
Saxonis incursus cessat, a Catthumque paluslri Quidrestat.quod possevetis? quod non sumus hostes,
Altigat Albis aqua : vixque boc ter menstrua tolum Parva reor; prisco tu si mihi notus in actu es,
Luna vidci. b Jamque ad poputos el rura feroci Auxiliaris ero, vet sic pugnare licebit.
Tcnla Getaeprotendit iter, qtia pulsus ab aestu Haccsecum rigido Vesus dum corde volulat,
Occamis, rcfluum spargit per culia Garumnam, Ventum in conspectum fuerat. Rex aiquc magister,
In flumen currcnle mari: transcendit amarus Propter constiteranl; hic vultu erectus, at ille
Blandafluenta latex, ftuviique impacta per alveum Laetitia erubuit, veniamque rubore poposcit.
Salsa peregrinum sibi uavigal unda profundum. e Post hinc germano regis, hinc rege retenlo,
Hic jam disposilP laxantes frena dtiello " Palladiam implicitis manibus subiere Tolosam.
c Vesorum procercs raplim suspendit ab ira Haud secus insertis ad pulvinaria palmis
Rumor, <>succincto rcferens diplomatc Avitum Romulus et Tatius fcedus f jccere, s parenlum
Jam Geticas intrare domos, positaquc parumper Cum ferrp, et rabidis cognato in Marte maritis
Molemagisterii, Icgati jura subisse. Hersilia inscruit Pallantis colle Sabinas.
Obstupnere duces pariter Scythicusque scnalus, 345 h lnterea incautam furlivis Vandalus armis
Et limuere suam pacem ne forte negaret. Te capit, infidoque tibi Burgundio duclu
Sic rutilus Phaelhonta levem cum carperet axis, . Extorqiiet irepidas mactandi principis iras,
Jara pallentedie, flagrantiquc excita mundo Heu facinus ! in bella iterum, quartosque laboics
Pax elementorum fureret, vel sicca propinquus Perfida Elisseaecrudescunt classica Byrsac.
Sacvirclper stagna vapor, iimusque sitiret 1 Nutrilis quod fata malum ? Conscendcrat arccs
Pulvereo ponti fundo ; tunc unica Phcebi Evandri Massyla phalanx, montesque Quirini
Insuetum clemens exstinxit flamma calorem. Marmarici pressere pedes, rursusque revexLt
344,llc aliquis tum forte Geles,dum falce recocla Quaecaptiva dedil quondam stipendia Barche.
Ictibus informat, saxoque cacuminat ensem, Exsilium palrum, plebis mala, principe caeso
Jam promptus caluisse tubis, jam jamque frequenti " Captivum imperium ad Geticas rumor tulit aures.
Caedesepulturus lerram, non liostc sepulto, Luce nova veterum ccetus de more Gelarum
Claruit ut primum nomen venientis Aviti, Conlraliitur ; stat prisca annis, viridisque seneclus
Exclamat: Periit belluro, dale rursus aratra. Consiliis ; squalent vestes, ac sordida macro
Otia si replico priscaebene nota quietis, Lintea pinguescunt tergo, ncc tangere possunt
Non semel iste mihi ferrum tulit: o pudor! o dii! Altataesuram pelles, ac poplite nudo
Tantum posse fidem! quid fcederalenta minaris, Peronem pauper nodus suspendit equinum.
* Id est Francum. Catthi enim populi Gerraaniae tegit, cum proximus Theodorico aeiate fuerit, leste
ad Rhenum, inter Francicas seu Francici imperii Jornande, a quo Tbeodorici senioris filii ordine nu-
gcntes censebanlur; quos etiam Marcomere duce merantur, Thorismundus, Theodoricus, Fridericus,
Francorum adversus Arbogastem olim militasse scri- Euricus, Rotemeiis et Himmericus. Thorismundus
pserat, Gregorio teste, Sulpicius Alexander libro patri in Mauriacensi pugna mortuo successit, tertio-
lerlio. que post anno a Theodorico et Friderico fratribus
b Sedatis aiiarura genliura motibus, reliqui crant necatus cst. Ita 134 regnum iniit Theodoricus,
Gothi, ad quos pacandos Avitus ipse prolectus est. ad quem haec legatio. Post Theodoricum regnavit
Hxc posterior, quamdixi, ejus iegatio, ad Theodo- D Euricus; quia Fridericus ad quem successionis ordo
ricum juniorem superioris fillum : cujus horlatu, pertinebat, paulo ante, ut Idatius refert, in Armoricis
cura Tolosae una essent, audita Maxirai Aug. nece, occubuerat. De hoc ipso Friderico Hilarus papa in
imperium suscepit. ad Leontium Arelatensem.
c Vesos dimidiala voce dicit Wisigothos, sive, epistola ' Aliqui libri, icere.
ut apud veterem Horatii inierpretem, Joruandem s Parentum npmen ad Sabinas referri debet, quae
el alios legitur, Vesogothos, quasi Vesi pars lue- bello Sabino Romuli Hersilia duce ausae, ul loquitur
rint Gothorum. In panegyrico Majoriani: Gela, Ve- Livius, se intcr tela volantia inferre, hinc patres
tut,d Aliles. hinc viros orando, diremere infeslas acies ducesque
Brevibus.lilteris Aviti quas adventus sui nuntias ad fccdus faciendum permovere.
praemiserat per Messianum. Tertullianus Apolog. h Consentiunt omnes, Petronium Maximum, nun-
cap. 24 : 0 nuntios tardos ! o somniculosadiplomata, tiato Genserici adventu, in ipsa fugae trepidatione
quorum vitio excessum imperaloris non ante Cybele occisum : de auclore necis mira scriptorum varietas.
cognovit! Messianus vero is csl quera postea in prin- Prosper ab Eudoxiaercginaefamulis dilaniatum, Cas-
cipatu patricium sibi allegit. Velus chronicon in- siodorus a militibus exstinctum, Jornandes ab Urso
cerli auctoris : Captus est Avilus Placentim a ma- miliie Romano interemptum tradit, Theophanes a
qistro militumRicimere, et occisusest Messianuspa- suis. Mufyp-o;,inquit, juyii ixpnauro' oi Si avvbvree
tricius ejus. avzi> tkveikov uvzbv. Sidonius Burgundionis alicujus
6 Friderico. llung enim esse arbitror qui cum fortasse de schola protectorum ductu caesumdocet,
Thcodoricprege mcdiumAvitum, hoooris causa nro- ' In editiono Wouweren. nutristis.
G9i SIDONHAPOLMHARIS 693
Postquam in concilium seniorum venit honor^ A 347 Tcstor, Roma, tuum nobis venerabile numen,
Pauperies, pacisque simul rex verba poposcit: Et socium de Marte gpnus, vel quidquid ab aevo,
Dux ait: a Oplassem patriis securus in arvis (Nil te mundus habet melius, nil ipsa senalu)
Emeritam faleor semper fovisse quietem, Me pacera servare tibi, vel velle abolere
Ex quo b militiae post munia trina, superbum Quaenoster peccavit avus, quem fuscat id unum,
Praefecturaeapicem quarlo jam culmine rexi. Quod te, Roma, capit: sed dii.si vota secundant,
Sed dum me nostri princeps modo Maximusorbis Excidii veteris crimen purgare valebit
Ignarura, absentem, procerum post mille repqlsas, Uitio praesentis, si tu, dux inclyte, solum
Ad liluos post jura vocat, voluilque sonoris Augusli subeas nomen. Quid lumina flectis ?
Praeconem mutare tubis, promptissimus istud Invitum plus esse decet; non cogimusistud,
Arripui officium,vos quo legatus adirem. Sed conlestamur. Romaesum le duce amicus,
Foadera prisca precor, quae nunc meus ille teperet, Principe te miles; regnum non praeripisulli,
Jussissem si forte, senex, cui semper Avitun» Nec quisquam Latias Augustuspossidetarces:
346 Sectari crevisse fuit; tractare solebam Qua vacat aula, tua est: testor, non sufficit istud
Res Geiicas olim: scis te nescisse frequenler Ne noceam, alque tuo hoc ulinam diademate fiat
Quaesuasi, nisi facta. Tameu fortuna priorem B Ut prosim! suadere meum est, nam Galliasi te
Abripuit genium; periit quodcunque merebar, Compulerit, quaejure potest, tibi pareat orbis,
Cum genilore tuo c Narbonem labe solutura Ne pereat. Dixit, pariferque in verba peiiia
Ambierat (tu parvus eras), trepidanlia cingens Dat sanctam cum fraire fidem.e Discedis, Avite,
Millia, in infames jam jamque coegerat escas; Mcestus,qui Gallosscires non posse latere,
Jam tristis prepriae credebat defere praedae, Quid possint servire Getaete principe; namque
Si clausus fortasse perit; ctim nostra probavit Civibus ut patuit trepidis, te foedera ferre,
Consilia, et refugo laxavil moeniabello. Occurrunt alacres, ignaroque ante tribunal
Teque ipsum (sunt ecce senes) hoc pectore fotuia Sternunt: utque satis sibimet numerosa coisse
Haeflentem lenuere manus, si forsitan altrix Nobilitas visa eat, quam £ saxa nivalia Cotti
Te raihi, cum nolles, lactandum tolleret. Ecce Despectimt,variis nec non quam partibus ambit
Advenip, et prisci repeto modo pignus amoris. Tyrrheni Rhenique liquor, vel longa s Pyrenei
Si tibi nulla fides, nulla est reverentia patris, Quamjuga ab Hispaito seclusam jure coercent,
1 durus, pacemque nega. Prorumpit ab omni Aggreditur nimio curarum pondere tristem
Murmur conoilio: fremitusque et praclia damnans, Gaudens turba virum; procerum tum maxiuiusunus,
Seditiosa ciet concordem turba tumulium. G 348 Digntisqui patriaepersonam sumeret, infi' -
Tum rex effalur : d Dudum, dux inclyle, culpo Quam nos per varios dudum fortuna labores,
Poscere te pacem nostram, cum cogere possis Principe sub puero, laceris teral aspera rebus,
Servitium, trahere ac populos in bella sequaces Fors longum,duxmagne,queri,eum quippe delentura
Ne quaesoinvidiam patrio mihi nomine inuras: Maxima pars fueris, patriaedum vulnera lugen
Quid mereor, si nuila jubes ? suadere subillo Sollloitudinibusvebementibus exagitaris.
Quod polcras, modo velle sat est, solumque moralur, Has nobis inler clades ac funera mundi,
Quod cupias, nescisse Getas: mihi Romula dudum Mprs vixisse fuit; sed dum per verba parentum
Per te jura placent: parvumque ediscere jussit Ignavas colimus leges, sanctumqueputamus
Ad tua verba pater, docili quo prisca Maronis Rem veterem per damna sequi: poriavimus umbram
Carmine molliret Scythicos mihi pagina mores. lmperii, generis contenti ferre vetusti
Jam pacem lum velle doces; sed percipe, quaesit Et vilia, ac solitam vesliri murice gcntem
Cpnditio ohsequii, forsan rala pacia probabis. More magis qtiam jure pati; prompiissima nuper
Avili oratio sic efficta, quasi adhuc viveret D ab Alarico admissum , Genserici, qui Urbem per eos
Maximus,de cgjus interilti nihil dum cognorat. dies iterum spoliaral, vindicta expietur.
6 Ambiissepurpuram Avitum non dissimulatGre-
b Cave cum iis sentias qui ex hoc loco Avitum ter
magislrum militum,quaterpraefectiimpraetcripfuisse gorius Turon. lib. n, cap. 11, nec abest ab ea sen-
auguraniur. Neque enim lioc dicit; sed sibi, cum tenlia quod scribit lsidorus, Tlieodoricum Avito su-
triplici jam bello non sine honoris titulo miliiasset, mendi imperialis fastigii cum Gallis auxiliura prae-
qtiarto foco praefecturamobtigisse. Qua ratione et de buisse. Hanc ergo labem ut elual Sidonius, 135
magisteria militum dicere nunc poterat, quinto se imperium mcesto et invitp delatum ingestumque
illam culmine adeplum; nec tamen sensus esset Avi- affirmat. Jam praefatisumusex Idaiio, AvitumTolo-
lum quinquies magistrum fuisse. sie primiim, deinde Arelati Auguslum fuisse appella-
c lnitio belli Gothici, ut dictum est, anno436. Ne- tum. Quod cum Sidonio cohaerct. Tolosae enim, ut
que enim obscurum est de ea obsidione agi de qua pitet, acta sunt quae de Aviti cum Theodoricocon-
Prosper, Isidorus, Paulus diaconuset alii, cum a Li- gressu, capessendique imperii consiliis hactenus ce-
torio cpmite famis periculo liberatum Narbenemscri- cinit; comionem vero Gallicae nohilitalis, qua in
biint. Avitus cojjisillo,suo solutama Theodorieo fuisse redlu exceptus inauguralusque describilur, in Are-
obsidionemcommemorat. latensiiim castro coiisse mox docebit.
dTheodpricus Avitonon solumpacem, verum etiam f Alpes Coitiae: sed harum nomine reliquas etiam
belli adversus Vandalossocietatem spondet, si modo inlelligi voluit quae Galliam ab Italia secludunl.
se imperatorcin, vacante per Maximicaederaaula, de- Cottiaeautein mediaisunt inler traias et Maritinias,
,jjijiipatiatur. Ita enira fnre ut Rpmrcvetus excidium s AJii, Pyrene.
695 CARMINA. 694
Fulsit ccnditin, proprias qua Gallia vires i L Porlat in exsanguera Boreas jam forlior Anslrum ;
Exsereret, trepidam dum Maximus occupat urbem, Hic tibi rcstituet Libyen per vincula quarta.
Imo orbem poluit, si te sibi tota magislro Et cujus solum amissas post saecula multa
c Pannoniasrevocavit iter, jamcredere promptumest,
Regna reformasset. Quis nostrum Belgica rura,
Littus Aremorici, Geticas quis moveril iras, 350 Qu'd faciet bellis : e quas tibi saepejugabit
Non latet; his tantis tibi cessimus, inciyle, bellis. Inflictis gentes aquilis! qui maxima regni
Nuncjam summa vocant; dubiosub lerapore regnum Omina privatus fugit, cum forte vianti
Non regit ignavus: poslponilurambitus omnis, Exculeret praepes plebeium motus amietum,
Ultima cum claros quaerunt: post damna Ticini Laetior at tantc modo principe, prisca deorum
Ac Trebiae trepidans raptim respublica venit Roraa parens, attolle genas, ac lurpe veternum
Ad Fabium,Cannas celebres Varroneftigato, Depone: en princeps faciet juvenescere major,
Scipiadumque eiiam tiirgentera funere Poenum Quam pueri fecere seuem. Finem pater ore
Livius electus fregit; captivus, ut aiunt, Vix dederat, plausere dii, fremitusque cucurrit
Orbis in Urbe jacet, princeps perit, liic caput omne Concilio : fetix tempus nevere Sorores
Nunc habet imperiura; petimus, conscende iribunal, Imperiis, Auguste, tuis, et consulis anno
Erige collapsos; non hoc modo lempora poscunt, B Fulva volubilibus duxerunt saecula pensis.
Ut Romam plus aller amet: ne ferte reare CARMENVIII.
349-eregno n0n esseparem; cum Brennica signa EDITIO PANEGVRICI d AUPRISCUM VALERIANUM
Tarpeium premerent, scis, tum respublica nostra rR/EFECTOIUUM.
Tota Camilluserat, patriaequi debilus ullor Prisce, decus semper nostrum, cui principe Avito
Texit fumantes hostiii strage favillas. Cognatum sociat purpura celsa genus,
Non tibi centurias aurum poptilare paravit, Ad lua cum noslraecurrant examina nugse,
Ncc modovenales numerosoque asse redemptae Dico, state, vagae, quo^properatis? amat.
Concurrunt ad puncta tribus: suffragia mundi Districlus semper censor qui diligit exstat: •
Nullus emit; pauper legeris, quod sufficit unum, Dura fronte legit mollis amicilia,
Es meritis dives: patriae cur vola moraris, Nil vatum prodest adjectum laudibus illud,
Quaejubet, ut jubeas ? haecest senlentia cunctis, Ulpia quod rutilat porticus aere meo
Si dominus fis, liber ero. Fragor atria complet Vel quod adhuc populo simul et plaudente senalu,
* Ugerni, quo forte loco pia turba, senatus A.dnostrum rebeat concava Roma sophos.
Delulerat vim, vota, preces. Locus, bora diesqtte Respondent illae: Properabimus, ibimus, et nos
Dicitur imperio felix; ac protinus iilic G Non retines: tanto judice culpaplacet.
Nobilium excubias gaudenssollertia mandat. 351 Cognitor hoc nullus melior, bene carmina
Terlia iux refugis Hypertona fudcrat astris : [pensat,
Concurrunt proceres, ac milite circumfuso Conteraptu tardo, judicio ceteri,
b Aggere cemppsito statuunt, ac torque coronant Et quia non potui temeraria sistcre verba,
Castrensi moeslum, donantque insignia regni. Haecrogo ne dubites lecta dicare rogo.
Jam prius induerat solas de principe curas. CARMENIX.
Ilaud alio quondam vultu Tiryiitliiiis heros
0 EXCUSATOIUUM ADV.C. FELICEM.
Pondera suscepit ccsli, simulatque novercae,
Cum Libyca se rupe Gigas subduceret, et cum Largam Sollius hanc Apollinaris
Tulior llerculeo sedisset machinadorso. Fetici domino, pioque fralri,
Dicit Sidonius suus salulem.
Hunctibi, Roma, dedi, patulis dum Gallia campis
Intonat Augustum plausu, faustumque fragorem Dic, dic quod peto, Magne, dicamaho,
* Variant exemplaria. Quaedam Thierni legunt, D euvzov azperczbv"kuSi>v,zn xefuln 'lou*
nomine hodie vetus caslrum Tceptzpuxnktav
quo appellant et oppi- liuvov neptiOnxe.
duro Arvernorum quod Gregorio Turonensi et aliis c Evectus ad lmpermm Avitus, uomamque» ut ex
est Tigernum. Sed Thierni nomen nec melro, nec Idatio diximus, evocatus, iter, opinor, flexit per Tre-
IPCPccngruit. In aliis erat Vierni, ex qup feci Uger- viros ubi.ea contigerunt quaede Lucii Senatoris con-
ni: quo more ccntra Bagccasses apud Ausenium juge narrat Aimoinus Iib. i, cap. 3. Inde in Germa-
scripli, qui Baincasses. Fuit aut Ugernum, ofygovov niam et Noricum transgressus, Pannonias a barbaris,
Slrabeni notissimum olim caslrum Arelaiensium, de ut innuere Sidonius videtur, sine arrnis recepit. Ro-
quo Gregorius idem lib. vm et ix, el Cyprianus Cae- mae suscepttis imperator cousulatum edidii, in cujiis
sarii discipulus in ejus Vita. Porro jam docuit nos auspiciis dictus est panegyricus. Quod de legatis ad
ldatius, Avitum Augusti nowen Arelati suscepisse. Marlianum missis Marlianique concordia cum Avito
Quare nemo quin certa sit emendatio.
1 Aggesta repugnabit subdil Idatius, id
terra in speciem tribunalis, quod cespi- accipi debet, cumpost
initum ab Avito consulaium
alios in Orienle consules fuisse
titium tribunal appellat Vopiscus in Tacito. Torque probaverimus. .
autem diadematis vice coronatos iegimus etiam Ju- d Hoc carmen editio est panegyrici superioris, cui
lianum Parisiis, et Firmum in Africa, de quibus proinde in antiquis libris pracponitnr, ul montii ad
Marcellinuslib. xx el xxix. Alios item, ut Hypatium carmen 3. De Valeriano auicni, et de slaiua tr-iici"
Constantinopoli, de quo Marcellinus comes Lampadio Sidonii dictuin partim epistolalO, liii. v, paiiim uf-
et Oreste coss. DeJuliano Socralis verba sunt: *aa-Si tima lib. ix.
$ri<ruvo;fiuathxb; ov nupnv, ei; rwv Sopwfbpuv ov ttXvt 136 e Carmen hoc reliijuorum t\m seqiiuniur
 G95
Felix nomine, mente, honorc, fama,
N iiis, a conjuge, fratribus, parente,
Ccrmanis genitoris atque matris,
Etb summo patruelium Camillo,
Quid nugas temerarias amici,
Quas sparsit tenerae jocus juventac,
ln formam redigi jubes libelli?
Ingentem simul et repenle fascem
Conflari invidiae, ct perire chartara ?
Mandatis famulor, sed ante testor,
Lcctor quas pafieris hic salebras.
Non nos currimus aggerem vetustum,
Nec quidquam invenies, ubi priorum
Antiquas terat orbitas Thalia.
Non hic anlipodas, salumque rubrum,
352 Non hic Memnonios canemus Indos,
Aurorae face civica perustos :
Non Artaxata, Susa, Bactra, Garrhas,
Non coctam Babylona personabo,
Quae largura fluvio patens alumno,
Inclusum bibitc hinc et inde Tigrim.
Non hic Assyriis Ninum priorem,
Non Medis caput Arbacem pvofabor :
Necquam divite, cum refugit hostem,
Arsil Sardanapalus in favilla.
Non Cyrum Astyagis ioquar nepotem,
Nutritum ubere quem ferunt canino,
Cujus non valuit rapacitatem
Vel Lydi saliare gaza Croesi:
Cujus nec feritas subacta tunc est,
Caesis millibus anlecum ducentis.
=SIDOMI APOLLINARIS 696
A In vallis Scythicee coactus artum,
Orbalaead Tomyris venirel utrem.
Non hic Cecropios lcges triumphos,
Vel si quo Marathon rubct duello;
Aut cum millia mille concitarent
Inflatum numerositatcXerxen;
Atque hunc fluminibus salis profundis
Confestim ebibitis adhuc sitisse;
Nec non Thermopylas, et Hellis undas,
Sprelis obicibus soli salique,
Insanis equiiasse cum catervis,
Admissoque in Alhon tumeute ponto
Juxta frondiferae cacumen alpis
Scalptas classibus isse per cavernas.
353 Non prolem Garamantici lonantis,
R Regnis principibusque principantem,
Porrectas Asiaeloquar d palerno
Actam fulmine pervplasse terras.
Et primum Darii tumultuantcs
Praefectos satrapasqUeperculisse :
Mox ipsum solio patrum superbum,
Cognatosque sibi deos crepantem,
Caplis conjuge, liberis, parente,
In casus hominis redire jussum.
Qui cum maxima bella concitasset,
Tota et Persidis undique grcgatae
Unp cpnstituisset arma campo,
Hoc solum perhibetur assecutus,
Dormire*ut melius liberet hosti.
c Non vectps Minyas lcquenle silva
G DicamPhasiaco stetisse pertu,

est prooemium ac veluti praefatio. Rogarat enira Fe- ATTICA FELICISMAGNI clarissimaconjux,
lix Sidonittm, ut poematia quae variis occasionibus Sumptibushoc propriisaedificavit opus.
scripserat, in tinius libri formam redigeret ac publi- b Hunc Magni consulis fratris filium fuissedocuit
caret. In quo eisi non ignorabat quain grave foret epistola ullima, lib. i. Nos Magni Felicis Ennodii
alieni judicii aleam subire, amici tamen desiderio patrem conjecimits ad Ennodii epistolam 25, lib. iv.
deesse non potuit. Itaque editionem suam parendi o Imo Eupbratem, ut historiae omnes tradunt, ct
studio excusat: unde el carmini tiiulus in libris an- Propertius lib. m.
tiquis : EXCUSATORIUM ADV. C. FELICEM. Felix ergo
is est ad quem aliquas epistolas vidimus, Magni Duxitet Euphratemmediumqui condiditarces.
consulis ex Majoriani epulo noti filius, a quo et cog-
nomen lulit; nam Magnus Felix appellatus est. Con- 137 Quare Tigrim posuit pro Euphrate.
d Summa
sul tamen non fuit, sed praefectus tantum practorio Alexandrum celeritale tot gentes debellasse. Apetles
et patricius. Prius enim quam ad consulatum perve- xepuwofbpov,fulmen tenentem, pinxit.
ctsi ad fabulosani Jovis patris originem referre
niret, saeculumVcliquitetreligiosam vitam amplexus Quod potuit, constat lamen nulla re unquam aptius illi fui-
est. Quo tempore insignem ad ipsum , quac exstat, men convenisse, quam cum ortus obitusque, ut cum
epistolam scripsit Faustus episcopus Reiensis , qua Papinio loquar, fulrainaret, hoc est, pari pernicitatc
nuper uTcaru%u\xivo> ppenitentiae formam tradit. Gen-
nadius in Fausto : Scripsit postea ad Felicem prmfe- atque impetu opprimeret. Propterea sacri quoque in-
nostri Alexandrum Macedonem a Daniele
ctum prmtorio, el patricim dignitalis virum, filium Ma- D terpretes cum alato comparatum docent: quia
ad Domini propbeta pardo
limo- id geous ferae concitatissimum, et Alexandri victo-
gniconsulisjamreligioswn, epistolam
ij rem hortaioriam, convenientempersonis pteno animo ria, ut Hieronymus itotat, nihil fuit velocius.
| pcenUentiamagere disponenlum. Utriusque praelerea 0 Argonautas. Seriem ternporum Sidonius etiam
; distincte meminit in Propempticc. in mythicis observat. Nam si ab Argonautis unde or-
•i a Attica nomine. Ea enim videtur dequa Romae ditur, ad Odysseam usque in qua desinit, percurras,
yetus olim erat epigramma in ecclesia S. Laurentii codcm omnia narrat ordine quo gesla finguntur.
inDamaso, in qua nescio quid operis suo sumplu Xpavixriergo uedoSuusus est. At Lucianus romxn con-
construxerat : tentus', in dialogo tzepi'Opxnaea;, post ea qiiae ad
Quisquisplena Deo mysteriarrente requiris, deos spectabant, quae primo loco cominemorat, reli-
Huc accede: domusreligiosapatet.
Haecsunt tecta piosemperdevotatimori, quaro omnem mythologiam locis, ac regionibus
distinxit, Atticam, Thebaicam, Corinthiacam, _Etliio-
E;' AuditumqueDeuscommodathic precibus
5' Ergo lethiferosproperacompesceresensus, picam, Laconicam , Eliacam, Arcadicam, Thessali-
Jam properasacraslaetusadirefores, cam, et caeteras qnas hoc filo persequitur. Ad Thes-
Ut transactaqueasdeponerecrlminavitae, salicam autem rcfert Argonautas, znv'\pyi>, znv ktxko
Et qtiidquidscelerumnoxiuscrror habet. •xbrn;rpbmv,Argo navim el garrulam ejus catinam.
 097
Forma percila cum ducis Pelasgi
Molliret rabidos virago tauros,
Nec tum territa, cum suus colonus,
Post anguis domiti satos molares,
Armatas tremebundus inter herbas,
Florere in segetem stuperet hostem
Et pugnanlibushinc et hinc aristis,
Supra belliferas madere giebas,
Culmososviridi cruorc fratres.
Non hic terrigenam loquar cohortem,
Admixto mage vividam veneno,
Cui praetcr spcciem modo carentem,
Angues corporibus voluminosis
354 Alte squamea crura porrigenles,
In vesiigia fauce desinebani.
Sic a formaetriplicis procax juventus,
Tellurem pede proterens voraci,
Currebat capitum stupenda grcssu;
Etcum classica numinum sonabant,
Moxconlra touilrus rcsibilaute
Audebat superos ciere planta.
Nec Phlegraelegis ampliata rura,
Missi dum volitant per astra moutes,
Pindus, Pelion, Ossa, Olympus, Othris,
Cum silvis, gregibus, feris, pruinis,
Saxis, fontibus, oppidis, levati
Vibranlrum spatiosiore dextra.
b Non hic Herculis excolam labores,
Cui sus, cerva, leo, gigas, Amazon,
Hospes, taurus, Eryx, aves, Lycus, fur,
Nessus, Libs, juga, poma, virgo, serpens,
Geta, Thraces equi, boves lberae,
Luctator fluvius, canis triformis,
Portatusque polus polum dederunt.
Non bic Elida nobilem quadrigis,
c Nec notam minus amnis ex amore
Versu prosequar, ut per ima ponti
Alpheus fluat, alque transraarina
In fluclus cadat unda conjugales.
Non hic Tantaleara domum rctexam,
Qua mixlum Pelopea per parentem est
Prolis facla soror, novoquc monstro
Infamera genuit pater nepotera.
355 Nil moestumhic canilur; nec esculentam
Fletus pangimus ad dapem Thyestae,
Fralris crimine qui miser voratis
CARMINA. «98
A Vivum pignoribus fuit sepulcrum :
Cum post bas epulas rcpente flexis
Titan curribus occidens ad ortum,
Convivam fugeret, diem fugaret.
Nec Phryx pastor erit tibi legendus,
Decrescens cui Dindymonreciso
Fertur vertice lcxuisse classem;
Cum jussu Vcneris palrocinantis
Terras Ochalias, et bospitales
Raptor depopulalus est Amyclas,
Praedam (rans pelagus pelens sequacem.
Sed nec Pergama, ncc decenne bellum.
Ncc saevasAgamemnonis phatangas :
Nec perjuria persequar Sinonis,
Arx quo Palladio dicata signo,
B Pellaci reserata proditorc,
Portantcm pedites equum recepit.
Non hic Maeoniaestylo camenae,
d Civis Dulichiique Thessaliquc
Virtutem sapentiamque narro.
Quorum liic Peliaco pulatur anlro,
Venalu, lidibus, palacstra et herbis,
Sub Saturnigena senc inslitulus.
Dum nunc lustra terens puer ferarum,
Passim per Pliolocn j"acetnivosam,
Nunc pracsepibus accubans amalis,
Dormit mollius in juba magistri.
356 Inde Scyriadum datus parcnli,
Falsaenomina pcrtulisse Pyrrhae,
Alque inter tciricae choros Minervac.
C Occultos Veneri rotasse thyrsos.
Postrcmo ad Phrygiae sonum rapinae
Traclus laudibus Hcctoris trahendi.
Asl iilum, cui contigil paleniam
Qiiartum posl llbacam redire lustrum,
Nec Smyrna! satis explicat volumen.
Nam quis continuare possil illos
Quoslerra et pelago tulit laborcs?
Raptum Palladium, repertum Acbiilem,
Captum praepetibus Dolona plantis,
Et Rlioesiniveas prius quadrigas.
Xanihi quam biberent iluenla, traclas?
Ereplam quoque quem deus patronus,
Philecteta, tibi dedit pbaretram ?
Aj'acem Telamenium furentern,
V Qucd sese ante rates agente causam

* Forma, si rem speclas, gigantibus duplex; si nu-
merum, triplex : quia pube tenus homines eranl, cae-
tera serpentes; sed geminus cuique serpens pto
nuraero pcdum. Hinc formae triplicis dicli Sidonio,
et ternae Pelori gigantis a Marte occisi, animaeClau-
diano : Atque uno lernas animas interficit iclu : quia
binaein pedibus erant, lcrtia in reliquo corpore.
b Hcrculis laborcs vicenos ternos enumerat, nec
pauciorcs carroine 15. Nam 12 qui celebrantur, prx-
cipui ac legitimi fuerunt, ab Eurystheo imperati:
praeter hes, quae mxpepyurS>vaffkav Graeci vucanl,
plurima. Sed affkov;hoc loco 11 taiitum commemo-
rat, Augiaeslabulo praetermisso, quod ipsum etiam
non satis probasse dicilur Eurystheus; rcupepyuvero
12, iii quibus gigas est Halcyoneus, hospes Busiris,
Libs Antxus, juga Calpe et Abyla, virgo Hesionc,
luctator fluvius Achelous : reliqua sunt notiora.
e ld rectius quam quod in vulgalis, nolain nimis,
Elidem ait non minus nolani esse ex fabulosis AI-
phei et Arethusae amoribus quam ex ludis Olympicis.
Utrorumquc meminit etiam Lucianus. Sed Alphei
aiijnis fabulam, 'Alfetovept»zu,xut vfukovuTcoSn<xitxv,
nnn Eliacae,ut Trpi>zav;zo>v'0~kvp.mtj>vtkyuvtazu;, sed
Arcadicae tribuit myihologiae : eo quod Alpheus,
138 licct Elida piveteriluat, fontes tamen primum-
qued cursum ducit ex Arcadia.
Utyssis ct Achillis. Verum Achillis gesta levius
delibat, nec aliud atlingit quam ejus sub Chirone
Centauro educationem, et lalentem inter Lycomedis
filias moram, quae'AxtAAew? iv ixvpa rcupOivevat;di-
cta Luciano. Ulyssis contra histonam fere univer-
sam, tum belli tura errorum, accurate persequitur.
C99 SIDONIIAPOLLINARIS Tft_
Pugnacis tulit eloquens coronam ? A Non dicam Laccdaemonisjuvenlam
Vitatum binc Polyphemon, atque Circen, Unctas Tyndaridis dicasse luclas,
Et Laestrigoniifamem tyranni ? Doctos quos patriis Palem Therapnis
Tum pomaria diviiis Calypsus, Gymnas BebryCiitremit theatri.
Sirenaspereuntibus placenles, d Non sorles Lyciasque, Caeritunvque,
Vilatas tenebras, facemqueNaupli, e Responsa aut Themidis priora Delphis.
Et Scyllae rapidum voracis inguen, Nec qu;c fulmine Thuscus expiato,
Vel Taurominitana quos Charybdis Seplum numina quaerit ad bidental.
Ructato scopulos cavat profundo? Nec quos Euganeum bibens Timavum
Non • divos specialibus favenles Colle.Anicnoreo ' videbat augur
Agris, urbibus, insulisque canlo, Divos Thessalicam movere pugnam.
357 Saturnum Latio, Jovemque Crelae, Nec quns Amphiaraus, et Melampus.
Junonemque Samo, Rhodoque Solem, Ex ipsis rapuit deos favillis,
HennaePersephonem, Minervam Hymetlo, Pcr templtim male fluctuante flamma,
Vulcanum Liparae, Papbo Dionem, 358 Gnudcns lumine perdilo Metellus.
Argis Persea, Lampsaco Priapum, B Non hic Cinypliius canelur Ammon,
Thebis Evbion, Uioque Vestam, Milralum caput clcvans arenis,
TymbraeDelion, Arcadem Lycaeo, Vix se post s liecatambion litatum
Martem Thracibus, ac Scylhis Dianam: Suetus promcre Syrtium barathro.
Quos fecere deos dicata templa, Non Irc Dindyma, nec crepante buxp
Thus, sal, far, mola, vel superfluarum Cureias Berecyniliiam sonantes,'
Consecratio caeremoniarum. Non Bacclium trieterica exserentera
b Non cum Triptolemo verendam Eleusin, Describam, et tremulas furore festo
Qui primas populis dedere arist as Irc in Bassaridas, vel isfulatos
Pastis Chaonium per ilicetum, Aram ad thuricremam rotare uiyslas.
c Non Apin Mareoticum sonabo Non hic Ilesiodea pingnis Ascrae
Ad Memphitica sistra concitari. Specles carmina, Pindarique ehordas»
a Municipes deos appellat Minucius Fclix qui pe- Et Apin Osiridis animam esse, ex sacerdolum quoqtm
culiari cultu in singulis civitatibus vel proviuciis mystcriis Iradtt Plularchus. Ex Osiri porro et Api a
consecrali sunt. Ilorum catalogos lexunt eliam Ter- Sesostri rrge, ulClemens idem uarrat, factus Serapis.
tulljanus Apologetici cap. 24, Lactantius lib. i, Pru- C Quare Serapis, Osiris et Apis, unus idemquc Mem-
dentius in Symmacliuui n. Sidonius, qua excellit pliitarum dcus.
brevitate, binos singtilis versibus conclusit : vetus d Lycias sortcs, Virgiiii exemplo, dixitaliudgenus
epigramma singulos singulis, in hunc modum: oraculi, quod per Apolliuem in Lycia reddebatur.
Dodonelibi, Juppiter, sacrataest, At Cirritum sortes propiie fuerunt, ut Praenestinae,
JunoniSamoset MycenaDiti, Anliaiinae, Falerinae , Aponin.e; tabeltae nimirum
UndseTaenarosaequorisqueregi. ligneic, litieris iuscriplae, quas oraculi vice consule-
PallasCecropiasluetur arces, baut, ypuu.ixa.ztia vocat Plutarchus, de Falerinis
DelphosPythius o rbis umbilicum, agens in Fabio. Qno genere qui utebantur, sortibus
CretenDelia, Cynthiosquecolles, sublatis aliquid agcre dicebantur. Antiqua inscriptio
FaunusMaenalon, Arcadumquesilvas. Medielani, SACRO SUSCHPTO, SORTIBUS SUBLATIS. Cicero
Esl tutela Rliodosbeata Solis,
GadesHerculis,humiduniqueTibur, de Divinalione Dcorum n, >le Praenestiuis : Ex Ula
Cylleneceleri deo nivosa. olea arcam essefactam, in eaque conditqs, qumhodie
Tardogratior aestuosaLemnos. Forlunm monitu lolluntur.
EnaeaeCererem nurusfrequentant. ' Qua>priina omniiim Delphis vaticinata fingitur,
RaptamCyzicosostreosadivam, Apollinemqtie ipsum docuisse. Orplieus in hymno :
FormosamVenerem Cnidos,Papbosque.
b Cererem. Firmicus Maternus de Erroribus pro-
'H rcpi>znxuzeSsule fipozoi;p.uvzniovtxyvbv,
fanarum relig., cap. 7 : Ad Atticmurbis locum perve- iv Osoiat
nil. Illic hospilio recepla incolis incognitum adhuc Aekfixy xevOpiS>vt, QspLtazsvnvau
UvOio> iv SuTciStp,bztUvOoiipSaaiXtvatv
trilicum dividit. Locus ex patria, et ex advenlumulieris j. 'II xai rcpi>zn*oi§ovuvuxzaOtptazoavvu;sSiSut]s.
notnen accepit. Nam Eleusin dictus est, quod illuc
Ceret teticta Enna venerat. Scd verendam Eleusin
Sidonius dixit non urbem Alticae, in qua Ceres cole- f Curuetius sacerdos , qui pugnaePharsalicaeima-
batmr,sedCererem ipsam, Claudianumsecutus lib. i gincm abseiis, qua liora pugnabalur, repente mota
deRaplu: menle cpnspexisse atque enuntiasse fertur. Lucauus
Sanctasquefacesattollit Eleusin, lib. vn; Geilius lib. xv, c. 18; JuIiusObsequens cap.
AnguesTriptolemistrident. 64 : C. Cornelius auguf Palavinus eo die, cum aves
e ttemphitarum proprium numen. ClemcnsAlexan- admitterent, proctamavilrem geri, et vincereCmsarem.
drinus Pfolreptico, inter ukoyazS>v?_<wvapud _Egy- 8 Sic liber optimacnotac. Reclum erat ut heca
ptios xupiSov xai xaru rcokei;consecrala, Heliopolilis tpmbceuin diceretur, quod est ixurbp.Sotov, ut Eubosa,
ichneumonem ascribit, Saitis el Thebaeisovcm, Lyco- Sthenebcea, Bosolia. Sed in o<dipliiliongo, ut poste-
potitis lupum, 139 Cynopolitis canem, hircum riorem interdum litteram auferri mos est, ut Tcoir,u.a
Mendesiis,MemphitisApm, id est iEgypliorum lingua poema, icotnzn: poeta: sic priorem contra elidi non
bovem. Tibnlhis lib. i, elegia 7, eumdein facit ac insolens-fuit aevoiuferjare. Ita enim solicismum apud
Osirin. Aueonium, et miras infra carmioe 15, et meiicos in
Te canit, atque suum pubesmiralurQsitin panegyrico Aeduo legijnus, quod Graececst O-QAOOUV-
Barbara,Mempbitemplangoredoctabovem. p.b<;,ixoipai,p.erotxt)t'
 701 CARMINA. 702
Non bic socciferi jccos Menandri, / Quod post Cimbrica turbidus tropaea,
A
Non laesiArchilochi feros iambos, Et vinclum NasamoniumJugurtbam,
Vel plus Slesichori graves camenas. Dum quaerit Mithridaiicum triumpbuiu,
Aut quod composuit pueila Lesbi. Arpinas voluit inovere Syllae.
Non quod Mantuacnnlumax Homero, * b Non Gaetttliciishic llbi legetur,
Adjecit Latiaribus Ioquelis, 360 Non Marsus, Pedo, Silius, Tibultus.
^Equari sibimet subinde livens Non quod Sulpiciaejocus Thaliae
Buslo Parthenopem Maroniano. Scripsil blandiloquum suo Celeno.
Non quod per satyras epislolarum,^ Non Persi rigor, aut lepos Properti,
Sermonumque sales, novumque epodpn, Sed nec centimeter Terentianus.
Libros carminis, ac poeticam artem, Non Lucilius bic, Lucretiiisque est.
Phoebi laudibus et vagacDianae c Non Ttirnus, Memor, Ennius, Catullus,
Conscriptis voluit sonare Flaccus. Stella, et Septimitis, Petroniusque,
Non quod Papinius tuus, meusque, Aut mordax sine fine Mariialis.
Intcr Labdacios sonat furores. Non qui tempore Caesarissecundi
Aut cum forte pedum minore rhylhmo ] iEterno incolnit Tomos reatu.
B
Pingit gemmea prata silvularum. Nec qui consimili deinde casu.
359 * Non quod Corduba praepotens alumnis Ad vulgi lcnticm strepentis auram,
Facundum ciet, hic putes legendum. Irati fuil d bistrionis exsul.
.Quorum unus colit hispidum Platona, Non Pelusiaco satus Canopo
Incassumque suum monet Neronem. Qui lerruginei toros mariti,
Orcbeslram quatit alter Euripidis, Et musa canii inferos superna.
Pictum faecibus_Eschylon secutus, Nec qui jam patribus fuere noslris
Aut plaustris solitum sonare Thespin, Primo lempore maximi sodales.
Qui post pulpita trila sub cotliurno e Quorum unus Bonifacitimsecutus,
Ducebant olidaemarcm capellac. Nec non praecipitemSebastianum,
Pugnain lertius ille Gallicani Natales puer horruit Cadurcos,
Dkit Caesaris, ut gener socerque Plus Pandionias amans Alhenas.
Cognata impulerint in arma Romam. Cujus si varium legas poema,
Tantum dans lacrymas suis Pbilippis, Tum Phcebum, vel Hyantias puellas,
Ut credat CremeraeleVfemruinam, ( Potato madidas ab Hipppcrene,
G
lnfra et ccnseat Alliam dolendam, Tunc Anphiona, filiumque Maiac,
Ac Brenni in Irutina Jovem redemptum : Tunc valem Rhodopeium sonare
Poslponat Trebiam, gravesque Cannas, Collato modulamnearbitreris.
Stragem nec Thrasimenicam loquatur. Non lu hic nunc legeris, tuuinque fulmen,
Fratres Scipiadas pudel silendos, 361 ° dignisBimef Quinlianus alter,
Quos Tarlesiacus retenlai orbis : Spernens qui Ligurum soluni et penates,
Eupliratem laceat male appetitum, Mulato lare Galiias amasli,
Crassorum et madidas cruore Carrha*, lnter classica signa, pila, turmas,
Vel quos Spariace consulum solebas Laudans Aetium, vacansque libro,
Victrici gladiosfugare sica, In castris hedera ter aureatus.
Ipsum nec fleat ilte plus duellum, « Sed nec tertius ille nunc legetur,
"DeiisdemMariialislib.i, cap. 62, ad Licinianum: d Juvenalis. Ovidinm ergo ab exsilii loco designa-
DuosqueSenecas,unicumqueLucanum vit; Juvenalem abauctore calamilatis, Paride pantn-,
140Eacunda loquiturCorduba. mimo; Clatidianuma patria _Egyplo, et Prpserpinai
carminis argumentp.
b Lentuli Gaeluliciexstant Graeca epigrammata in •. raptu e Cadurci liuj'us poetae qui Bonifaciocomiii ejus^.
I>
Anthologia. Manialis inter jlascivos poetas numerat, que genero adhaesit, nomen ignotum. Praecipitem
Plinius inter viros graves qui ludicra scripsere lib. v% aiitem Sebastianuin appellat, ob varia et stibita cou-
epist. 5. Meniimtejusdem Sidonius lib. n, epist. 10. silia, quae s;cpe Variavit. Priinum enim, ut auci.orcst
Domitiumvero Marsuro et Pedonem, epigrammato- Idatius, post mortem Bonifacii, cui successcrat, alj
graphis quoque annumerat idem Martialis. Sed Marsi aula per Aelium pulsus ad palatium Orientis naviga-
liodie, praeter Cicutaefragmentum, nihil superest; vit. Inde post aliquot annos, cuiii res novas inoliri
C. Pedonis Albinovanialiquot elcgiae leguntur; Sul- ccepisset, fugere coactus, ad Theodoricum Gothorum
piliae, quam Martialis quoque laudat lib. x, satira regem in Galliam venil, Barcinonemqtie repente ho-
unica de temporibus Domiliani. stis factus invasit. (Jua ejectus ad Yandalps migraui.
c Fratres fuerunt Vespasianorum temporum
poe- et Gensericum; a quo tandem haud muko post fcli-
t=e; hic tragicus, ille satiricus, de quibus Martialis ciore exilu, quam vita, quia fidei catbolicse odio, m
lil). xi, cap. 11. Turni e satira dislicbum proferl Victor scribit, necatus est.
veius interpres Juvenalis; ScaevaeMemoiisHerculem f Diversushic a Proculo, Ligure item poeta, de
tragcediam citat Fabius Fulgentius de prisco ser- quo dictuin lib. ix, epist. 15, ad Gelasium.
mone. Stellmaulem poetae laudes et epithalamiuni s Vide an Merohaudes. Fuit enim hic poeta, et
cecmit Papinius. DeA. Septimio lyrico Sidonius ite- ortu Ilispanus, ut tradunt, et Asterji, quo consiilc
riim in epistola ad Polemium carmine 14, Sidonii palcr pracfccturam gessit, gener, et.statuis
703 SIDONIIAPOLLINARIS
Baetinqui patrium semel relinquens
Undosaapetiit silim Ravennae:
Plosores cui fulgidam Quirites,
Et carus popularitate princeps,
a Trajano statuam foro locarunt.
Sed ne tu mihi comparare lenlcs,
Quos multo minor ipse plus adoro,
Paulinum, b Ampeliumque, Symmacliumquc,
c Messalam ingenii satis profundi,
d El nulli modo Martium secundum,
Dicendiarte nova parem vetustis,
Pelrum et cum loquitur nimis stupendum,
Vel quem municipalibus poelis
Praeponit bene Villicura senalus.
Nostrura aul quos retinet solum disertos
Dulcem Anthedion, et mihi magistri.
e Musas sat venerabiles Hoeni:
Acrera Larapridiuin, catum Leonem,
Praestantemque tuba Severianum.
Et sic scribere non minus valentem,
Marcus Quintilianus ut solebat.
Nos valde sterilis modos Camenac
Rarae credimus hos, brevique cbarlae,
362 Quscscembros merito piperque porlel.
Nam quisnam deus hoc dabit rejeclx,
donatus. Idatius in Clironico: Aslurio magistroulrius-
que militim gener ipsius successor ipsi mittilur Mcro-
baudes, natu nobilis, el eloquentimmerito, vel maxime
in poemalisstudio veteribuscomparandus : testimonio
eliam proveclusslaluarum. Hujtiscsl de Christo breve
carmen; quod cditum est cum aliis Christianorum. Ci
a Quo in loco et Sidonio ipsi 141 positam didi-
cimus ex epistola ultima, et ex carmine 8, aliasque Praefecturam cjus praetorianam, quam Theodoro
aliis positas tlocent antiquae inscriptiones vulgatae; consule sequeiitique anno gessit, testantur variai
quibus addi hac eliam potesl non inelegans nondum lepjescodicis, et Symmaclius aliarum simui ejus lau-
edila, qtiam Romaeobscrvavimus in Hortis Montaiti- dum aslipulatnr, libro vn, cpist. 80 ct sequcnlibus.
liisin Exquilino.
FL. FEREGRINO SATURNINO.
A PRIMIS ADULESCENTI„E SU_E ANNIS
PACE BELLOQUE IN REPURLICA DESU
DANTI POST JUGES EXCURIASMILITIiE
TRIBUNOMILITUMCOMITI ORDlNIS
PRIMIMODERANTIINLUSTREMSACRI
PATRIMONIICOMITIVAMSECUNDOURBI
PRiEFECTO. CUI 015TESTIMONIUMMORUM
1NTEGR1TAT1S ATQUE JUSTITLE
SINGULARISINLUSTRIS URBANiE
PRiEFECTURiE GEMINAMDIGNITATEM
SACROJUDICIO_ETERNI PRINCIPES
DETULERUNT MERITORUMQUEINSIGNIUM D
CONTEMPLATIONEAD POSTERITATIS
MEMORIAMDECORANDAM STATUAMSUB
AURO FULGENTEM1NFORO DIVITRAJANI
ERIGl COLLOCARIQUEJUSSERUNT.
b L. Ampelii ad Marinum fragmenta quaedamprO-
lixioris operis exslare Divione in bibliotheca S. Be-
nigni docuit nos olim P. Pittioeus, et praefationcm
ostendit. Idenine an alius fuerit ab hoc Ampelio
non affirmem.
c Hunc vero dulcera illum poctam esse non du-
bito quem praeterea a generis, honorum, vitae ac lit-
lerarum splendore laudat Numatianus, de Tauri
Therrais agens, lib. I ltinerarii:
HaecquoquePieriis spiraculacomparatantris
CarmineMessala;nobilitatusager.
Intrantemquecapit, disiedenlemquemoratur
.0»
iA Ut vel suscipiens bonos odores,
Nardum, ac pinguia nicerotianis
Quae flagranl alabastra lincta succis,
lndo cinnamon ex rogo petitum,
Quo pbcenixjtivenescit occidcndo,
Costum, malobatrum, rosas, amomum,
Myrrtiam, thus, opobalsamumque servet?
Quapropler facinus meum luere,
Et condiscipuli tibi obsequentis,
Incautum, precor, asseras pudorem,
Germanum tamen ante sed memcnlo
Doctrinaecolumen £ Probum advocare :
Isli qui valet exaralioni
Districtum bonus applicare theta.
Nevi sed benc, non refello culpam,
B Necdoctis placet impudens poeta.
Sed nec turgida conturaeliosi
Lectoris nimium verebor ora,
Si lanquam gravior severiorque
Noslrae Terpsichores jbcum refutans,
Rugato s Catc Telricus labello
Narem rhinoceroticam minetur.
Non te terreat hic nimis peritus:
Verum si cupias probare, laiita
Nullus scit, milii crede, quanla nescit.
Postibusaflhumdulce poemalsacris.
Hicest quiprimoseriem de consuledueit,
Usque ad Publicolasnobilitatusavos.
Hic et praefectinutu praetoriarexit,
Sed menli et linguaegloriamajorinest.
l,:z docuitqualemposcatfacundiasedem,
'
Ut bonu»esse velit quisque disertuserit,
142 FL. VALERIUM MESSALAMappellat vetus
Romac inscriptio.
d In Narbone Mariium Myronem commemorat.
Sed ille Gallus, liic Romanus. Quare distinguendi
sunt. De Villico etiam poela quacrendum. Reliqni
enim cx aliis'jam locis innotuere. Petrus magistcr
epistolarum Majoriani, Amliedius Vesunnicus, Lam-
pridius rlielor Rurdegalae, Leo Eurici consi iarius,
ct Julius Severianus auclor praeceplorum artis rhe-
toricae.
0 Sic legeudum. Idem enim huic nomen, quod T.
Hoenio Severo constili sub Antonino Pio, cujus et
collegic consulatus in ara anliqua e marmore Pario
Romacascriptus csl.
SILVANO AVG.
SACRVM
C. IVLIVS
CASTRENSIS
EX VOTO.
Ad latus :
DEDIC. VHII. KAL. IVN.
T. HOENIO SEVERO rr.a
M. PEDVC-EO SILOCA ouh*
< Eulalite maritum, ad quem epist. 1, lib. iv.
i? Veteres lib., leriius. Juvenalis satyra 2, Tertiiis
e mlo ceciditCato. Tertius Cato ea proverbii forma
dicitur qua Sapientum octavus Horatio, et apud
Ausonium, n evum ktptx5>v, 'AovtSwv §5X«T>J.Nona inter
lyricas, Aonidumdecima.
705 CARMINA, 706
363 CARUEN X. i
A. Ceu templum lusil Veneri, fulmenqne relinqttens,
EPlTHALAMII RURICIOET1BERI_3 DICTI. Hic fcrrugineus fumavit saepePyracmon,
IREFATIO
Ilic lapis est de quinque locis, dans quinque coloreS,
Flucticolaecum festa nurus Pagasaea per anlra b jEthiops, Phrygius, Parius, Poenus, Lacedaemon,
Itupe sub _Ematbia Pelion explicuit; Purpureus, viridis, maculosus, eburnus et albus.
Angustabathumum superum satis arapla supellex, Postcs chrysoliihi fulvus diffulgurat ardor,
Cerlabant gazis, hinc polus, hinc pelagus. Mirrbina, sardonyches, amelbystus, Iberus, iaspis.
Ducebatquechoros, viridi prope tcctus ainictu, lndus, Calchidicus, Scylhicus, beryllus, achates,
Ceruleaepallaeconcolor ipse socer. Attollunt dupliccs argenli cardine valvas,
Nyinphaquoque in tlialaraos veniens de gurgite nuda, Pcr quas inclusi lucem vomit umbra suiaragdi.
Vestili coepilmembra limere viri. Limina crassus onyx crustat, propterque hya-
365
Tura divuraquicunque aderat, tcrrore remolo, [cinlhi
Quo quis pollebat lusit in officio. Caerula concordem faciunt in stagna colorem.
Juppiler emisit lepidum sinepondere fulmen, Exterior non compta silex, sed prominet alte
Et dixit, melius nunc Cyiherea calet. ab assiduo lympharum verbere pumex.
Asper
Pollux tum caestulaudatus, Castor habenis, «B Interiore loco simulavit Mulciber auro
Pallas lum crisiis, Delia luin pharelris.
Exsiaules lale scopulos, atque arte magistra
Alcides clava, Mavorstum lusit in basla, ' Ingenti ctiltti naturae inculla fefellit.
Arcas lum virga, ncbride tum Bromius. lluic operi insislens, quod necdumnoveratilla,
Ilic et Pimpliadas indtixerat oplimus Orpheus,
Quaepro Lemniacis damnavit furta catenis.
Chordis, voce, manu, carminibus, calamis. liuc Triton, duplicis confinia dorsi
Squameus
AmbiliosusHyincn tolas ibi contulit artcs :
Qua coeunt, supra sinuamina lorlilis alvi,
Qui non ingenio, fors placuil genio. Inler aquas calido porlabat cordc Dionem.
Fescennina tamcn non sunt admissa, priusquam Sed premit adjecto radiantis ponderc conchae
Inlonuit solila nosier Apollolyra. Semiferi Galatea latus, quod pollice fixo
364 CARMENXI. Vellit, el occulto spondet connubia taclu.
a EP.THALAMIUSI RUIUCIO ETUiEtU.E DICTUM. Tum gaudens torquente joco, subridct amator
Inter Cyaneas Ephyrxa cacumina cautes, Vulnere, jamque suam parcenti pistre flagellat.
Qua super Idalium levat Orithion in aethram Pone subit turmis flagramibus agmen Amorum.
Exesi sate monlis apex, ubi forte vaganlem Hic cohibet delphina rosis, viridique juvcnco
Dum fugit, et fixil irepidus Symplegada Tiphis, .C
€ Hic vcctus, spretis pcndet per cornua frenis,
Atque recurrentem ructaium ad rauca Maleam, Hi stantes motu titubant, planlaque madenti
Exit in Istbmiacum pelagus claudcntibus alis Labunlur, firmantquc pedum vestigia pinnis.
Saxorum de rupesinus; quo saepe recessu, llla recurvalo demiserat ora lacerlo
Sic tanquam toto coeat de luminc cceli, Mollia: marcebant violac, graviorque sopore
Arctatur collecta dies, tremulasquc per undas Cceperat altritu florum descendere cervix.
Insequitur secreta vadi; transmittitur alto Solus de numero fratrum, qui pulchrior illc est,
Perfusus splendore latex, miroque relatu . Deeral Anior, dum festa parai celeberrima Gallis,
Lympba bibit solem, tenuique inscrta fluenlo « Quaesocer Ommatius, magnorum major avoruni,
Perforat arenti radio lux sicca liquorem. Palriciaequenepos gentis, natae, generoque
Profecilstudio spatium ; nam Lemnius iilic Excotil auspiciis fauslis: sed fulsit ut ille
RJam monui ad epislolam 16, lii). iv, Ruricium n, ep. _. Phrygii, hoc est Sinnadici, puniceuset ma-
hunc esse qui postea episcopus fuit Lemovicum; qnod culosus. Statius in Balneo Etrusci:
de seuiore accipiendum cst. Duoenim hujus cathe- Purpura sola, cavoPhrygiaequamSinnadosantro
drae anlistiles Ruricii fuere, quorumalter alteri, hoc Ipse cruentavilmaculislucenlibusAtys.
est avo nepos successit. Fortunalus lib. iv utrumque Parii albus. In Burgo Lcontii: Candentemjam nolo
uno complexusesl epitaphio; in quo hacc posl alia : Paron. Punici scu Numidici eburneus. Panegyrico
n eodera:
•"
Ruriciigeminiflores,quibusAniciorum
JunclaparentaliculmineRomafuii. Numadumlapis additur islis,
Actu,mente,gradu, spe, nomine,sanguinenexi, Antiquummenditusebur.
Exsultantpariter hincavus,inde nejjos. Laconici viridis. Prudentius in Symmachum _.
llnic ergo Sidonius, cum uxorem apud Arvernos QuaeviridisLacedaemon habet maculosaqueSinnas.
tiuceret, nupliale 143 noc carmen cecinil. Duxit Staiius : Hic duta Laconum saxa vitent. De iisdem
aiitetn Ib.eriam, Ommatiinobilis viri filiam: quaesae- omnibus in Burgo Leontii.
culi curis se postea, ut Deo religiosius serviret, una c Iberiae pater, ad quem est Sidonii carmen 17*.
cum Ruricio inarito abdicavit, ut docent Fausti Hujus nomen Ruricius, ut mos erat, in fiiio poslea
Ueiensis epist. 6 et 7. renovavit. Fiiio enim Ommatii nomen imposuit, ut
b AiOiw^.Graecumaccentum secutus est, non
quan- videre cst in ejus epistola 18, lib. i, et 27. lib. n. Ex
litatem. _Elhiopiciautem marmoris color e«t purpu- quibus hoc eliam colligere est, Oramatium filium
reus. Ir. panegyricoMajoriani:. Naiiva exustasafjlavit patre superstitc in clerum alleclum, presbyterique
purpura tupes; et taxa genuinofucata concliylio. lib. gradu ornatum fuisse.
1 Barlhius \a advetsar.,
pag. 1336, Iegit iugenii cultu.
 707 SIDONUAPOLLINARIS
366 Eorle dies, matrem ceieri petit ipse volatu.
Cujus fax, arcus, a corylus pendebat: at ille
Cernuus, et laevaependens in raargine patmae,
Libratos per inane pedes adverberat alis,
Oscula sic matris carpens, somnoque refusae
Semisopora levi scalpebat lumina penna.
Tum prior his aiacer coepit. Nova gaudia porto
Felicis praedae,genilrix; calet ille superbus
Ruricius nostris facibus, dulcique veneno
Tactus, votivum suspirat corde dolorem.
EsSet si pnesens aetas, impenderel illi
Lemnias imperium, Cressa slamen labyrinthi,
Alcesle vitam, Ciice herbas, poma Calypso.
Scylla comas, Ataianla pedes, Medea furores,
Hippodame ceras, cycno Jcve nala coronam.
Huic Dido in ferrum, simui in suspendii Phyllis,
Evadne in flaminas, et Sestias isset in undas.
Ilis haecilla refert. Gaudemus, natc, rebellem
Quod vincis, laudasque virum; sed forma puellaeest, Hic Pallas madidis venit inter prela trapetis.
Quam si Spectasset quondam Stheneboeius heros,
Non pro contemptu domuissel monstra Cbimerae:
Thermodoontiaca vel qui genilrice superbus
Sprevit Gnosiacaetemeraria vota nevercse,
Hac visa occiderat, faieor, sed crimine vero.
Et si judicio forsan milii quarta fuisset,
Me quoque Rhoeteadamnassetb pastor in Ida,
Vincere vel si optas, istam da malo puellam
Dixerat, lianc dederam formam pro munere formae: Proxima quin etiam festorum afflata calore,
Tantus itonor geniusque genis: collala rubori
Pailida blatta latet, depressaque lumine vultus
367 Nigrescunt vincto baccarum fuigura collo,
Te queque multimodis ambisset lberia ludis,
Axe Pelops, cursu Hippomenes, luctaque Achelous, Ne facerent vel verba moram; Feliciter aevum
_Eneas bellis, spectalus Gorgone Perseus.
Nec minor haecspecies, loiies cui Juppiter esset
c Delia, taurus, olor, satyrus, draco, fulmen etau-
frum.
Quare age, jungantur; nam censns, forma, genusque
Comremnnt; nil hic dispar tuailxit arnndo.
Sed quid vota moror? Dixii, currumque poposcit,
Cui dederant crystalla jugum, quaefrigore primo
Orbis adhuc teneri, giacies ubi Caucason auget,
Slrinxit Hyperboreis Tanaitica crusia pruinis,
Naturain sumens gemmae,quia perdidit undae.
Perforal hanc fulvo formatns tenio metallo :
Miserat hoc fluvius, cujus sub gurgitc Nymphae
708
A Mygdoniurafovere Midam, qui pauper in auro
Ditavit versis Pactoli flumina votis.
Splendet perspicuo radios tota margine cingens
Marmaricaede fauce ferae, dum bellua curvis
Dentibus excusSis gemit exarmarier ora.
Misit et hoc rnunus, tepidas qui nudus Erylhras
Concolor _Ethiopi, vel crinem pinguis amomo
FIuxus odoratis vexat venatibus Indus.
Illa tamen pasCisuelos per Cypron olores
Vittata stringit myrlo, queis caelera tensis
Lactea puniceo sinuantur colla corallo.
Ergo iter aggressi: pendens rota sulcat inanem
Aera, et in liquido non solvitur orbila tractu.
Hic triplex uno comitatur gratia nexu,
Hic redolel patulo fortunaecopia cornu,
368 Hic spargit calaihis sed flores Flora perennes
Hic Cererem Siculam Pharius comilatur Osiris,
Hic gravidos Pomona sinus pro tempore portat,
Hic disiincta latus maculosa nebride Thyas
Indica Echipnio Bromii rotat orgia thyrso.
Hic et Sigaeisspecubus qui Dindyma ludit,
Jam sectus recalel Corybas, cui gulture ravo
Ignem per bifores regemunt cava buxa cavcrnas.
Sic ventum ad thalamos : thus, nardus, balsama,
(myrrhce
Hic sunt, hic phoenix busti dat cinnama vivi
Jam minus alget hiems, speciemque tenenlia vernam
Hoc dant vota loco, quod non dant tempora mundo.
Tum juvenis dextram Paphie dextramque puellac
Complectens, paucis cecinit solemnia dictis,
Ducite concordes, sint nati, sintque ncpotes,
Cernat et in proavo sibimet quod pronepos optet.
CARMENXII.
d ADV. C. CATULUNUM, QUOD PROPTER HOSTILITATEM
BARBARORUM EPITHALAHIUH SCRIBERE HONVALERET.
Quid me, et si valeam, parare carmen
Fescenninicolaejubes Diones,
Inter crinigeras situm catervas,
Et Germanica verba sustinentem,
Laudaniem lelrico subinde vrtltu,
369 Quod Rurgundio cantat esculentus,
Infundens acido comam butyro?
D Vis dicam tibi quid poema frangal?

Duas priores in ^oryto corripuit, pracler etymi epigramma:

ratieuem. Nam gorytus est ywpvrb;, preprie TO?OU Zev; xvxvo;,ruvpot, aurvpo;, xr,uo',ofSt epara
Hxn, ut phareura sagittarum, sagma sculi. Homertis AnSn;, ivpi>m);, 'AvztoTcn;,Auvun;.
lliad. <f: Aivvrozbcovuvz5>yupvrw. Hic pro pliaretra,
ul apud Stattum : Cceleslibusimplet gorytum telis; et 144 d Catullinum Virum illustrem, et commilitio
in Glossis, gotytut^tkoOnxt). sibi familiarem dixit epislola 11, lib. i. Ab hoc rc-
b Paris. Iberiam, inquit, Helenaepraetulisset Pa- gatus ul epithalamium scriberet, negatse posse inier
*ris; istamque sfbi, si optio foret, -\ me dari maluisset. Burgundiones , cum quibus versabatur.LucanusHos ergo
* Diana, sive ut in Polemii epithalamio, Dictynna : crinigeros vocat, ut reliquos Germanos et
Claudianus.lnsuaves praeterea et asperes eerum can-
Jamque Joveminfocmasmulat,quibusille lenere tus nntat: quales Transrhenanis tribuit ilem Julianus
Mneinosyneii),Europam,Semelem,Ledam,Cynosuram, in Misopogone:'E8eao-«j/»vtihrairov; vicip"Vnyov $ap-
Serpens,bos,fulmeu,cycnus,Dictynnasolebat. napxTcknata'zai;
Supov;, aypta p.ikn"ki%ttTCtTcatnixevu xni
Quo ex loco patet quonam hic referri singula de- xkuyyu.; zS>vT/oa£vI3OI£>VTWV bpv&oyv CW(*SVI?OVT«;,
beant, praelerSatyrum, qui ad Antiopam. Graecum tvfouxvoixivovt ev <xtkiat.
109
Ex hoc barbaricis abacta pleclris
Spernit senipedemstylum Thalia,
Ex quo a septipedcs videt patronos.
Felices oculos tuos el aures,
Felicemque libet vocare nasum,
Cui non allia, sordidaequecepae,
Ructant mane novo decem apparatus.
Quem non ut vetulum patris parenlem,
die nec
Nutricisquevirum, orto,
Tol lantique pelunt simul Gigantes,
Quod vix Alcinoiculina ferret.
Sed jam Musa tacet, lenetque habenas
Paucis hendecasyllabisjpcata.
b Ne quisquam saiyram vel hos vpcaret.
CARMEN XIII.
- EriGRAHMA QUP AB IHPERATPRE HAIORIANO TRIUM
CAPITUH REHEDIUU POSTULAVIT.
Amphitrioniademperhibel veneranda vetuslas
Dumrelevat terras, promertiisse polos.
Etlicet in nuda torvus confregerit ulna
Ille Cieoneaeguttura rauca ferae.
Et quanquam ardenli gladio vix straverit hydram,
Cum dupiicespareret vulnere mors animas:
370 Captivuraque ferens silva ex Erymanthide
[monstrura
Exarmata feri riserit ora suis.
Collaqueflammigenredirumpens fumida furis
Tandemdirectas jusserit ire boves :
Taurus, cerva, gigas, hospts, luctator, Amazon,
Cres, canis, Hesperides sint monimenla viri.
Nulla tamen fuso prior est Geryonepugna,
Uni tergeminum cui tulit ille caput.
Haecquondam Alcides; at tu Tirynthius alier,
Sed princeps magni maxima cura Dei,
Quem draco, cervus , aper, paribus sensere sagiltis, tionem centri, proportionis, diastemalum, climatum,
Cum dens, cum virus, cum fuga nil valuit.
Geryones nos %sscputa, monstrumque tribulum :
CARMINA. 710
. Ilic capita, ut vivam, tu mihi tolle tria.
Has supplex famnlus preces dicavlt,
Responsum opperiens pium ac salubre,
Ut reddas patrjam, simulque vitam,
Lugdunum exonerans suis ruinis.
Hoc te Sidonius tuus precatur.
Sic te Sidonip recocta fuco,
Multos purpura vestiat per annos.
Sicd Iuslro imperii perennis acto,
Quinquennalia fascibus dicenlur.
Sic ripae duplicis tumore fracto,
Detousus Vachalim bibat Sicamber.
Quod si contuleris tuo poetae ,
Mandem perpetuis legenda fastis;
™Quaecunqueegregiis geris triumpbis.
Nam nunc Musaloquax tacet tributo,
371 QuseproVirgilio Terenlioque,
Sexlantes legit unciasque fisci,
0 Marsyaequelimet manum ac rudentem,
Qui Phoebiex odio vetusliore
Nuuc suspendia vatibus minatur.
Sidonius f Polemiotuo salutem.
Dum post profectionemluam, mi Polemi, fraler
amantissime,mecumgrandilerrepulo, qualinus in volis
tuis philosophi fescenninacantarem, obrepsitmateria,
qua decursa facile dignosci6 valct, magis me doctrinm
quam causcelum habuisse rationem. Omissa ilaque
epilhalamii teneritudine, perasperrimas philosophimet
salebrosissimasregutasstylum traxi. Quarumlalis ordo
" est, ulsineplurimis novisverbisqum,prx(atapacepluri-
morum eloquenlum,specialilertibi et complaionicisluis
nota sunt, nugmipsm non valuerini expediri. Videris
utrum aures quorumdam per imperiliam lemere tnen-
vel h mirarum, epithalamio conducibilemnou putenl.
lllud certe consulari viro vere magno, qumslorioviro

*Butyundioseptiges,\ih. ix, epist. ad Lampridium. Marcellini 15 : Arelate hiemem agens Constantiust

Varro i hebdomadum, modum dixit summum ado- posl thealrales tudos atque circensesuiv.bitiosoeditos
lescendi bumani curporis septem pedes. Einartus apparatu A. D. vi idus Octobres, qui Ctmperiiejus
tamen juslum censuit. Sic enim de Carolo Magno annum30 terminabat. Designat cnim irieenualia. Cae-
scribit: Statura fuit eminenli, qucclamenjusiam non terum 145 Majorianus quintum imperii aiinum at-
excederei. Nam sepiem suorum pedum proceritalem ligit tantuiii , non absolvit. Quare oassa fuere vota
eumconstathabuissefiguram. Sidonii.
h Cl Paeonius, de quo lil). i epistola 11. Eo enim e Marsyae stalua erat in foro Romano, ad quam
alludit. Quare Majoriani temporibus haecscribebal. lites agebantur, de qua Horalius i, Sermonum 6,
c De hoc duplicis metri aculo, elei>antiquer. obeundusMarsya; et Martialis n, 64 ;
epigrammate dubium non est quin Majoriano tum
oblatum sit cum is Lugdunum post receptam illam Fora litibusomniafervent,
urbem venit. Qua de re dicium est in 1'anegy- Ipse potestfieriMarsyacausidicus.
rico : Remedia tribulorum sunt indulgenliae. Enno-
dius in Vita Epiphanii : Fesiis urbis habitatoribusre- Scile ergo Marsyam, hoc est vadimonium, sibipoetae,
mediorum uiititate prospexit. Nam directa tegatione si tributa dilferat, metuendum ait, quod poetis
ad Odoacremquinquenniivacationemfiscaliumtributo- propter Apollinemqui victo pelle deiraxit, infestus
rum impetravit.Capita quorumremediumquaerit, sunt sit Marsyas.
Iributa quae in singula capila indicebantur. Glossae f. Polemioeidem bienniumjam praefectoGalliarum
veleres, Tribulum capitulare , imxeftkkuto; fbpo;. postea scripsit epistolam 14, lib. v, ex qua itidem ut
Panegyristes _Eduus: Septem mittia capilum remisi- ex hac ipsa, Platonicae philosophiaesludiosum fuisse
sti, quartamamplius parlem nostrorum censuum.Si- patet: ut non immerito Sidonius in pangendo ejus
donius tria, quaesuo vel suorum nomine debebai, epithalamio , duin philosophicum lemiiia traclat,
Sibi remilli postulat. se doctrinae potius quam causaeralionem ba-
* llinc videre est quinquennalia , decennalia , et ejus
buisse dicat.
caeteraid genus, non ineunte sed peracto ultimianni e Savaro et Labbeus, valeret.
circuio celebrari consuesse. Quod docet eliam locus Vide infra aduoiaiionemad vers. 66.
511 SIDONIIAPOLLINARIS 71-
Domnulo,specldbiliviroLeone ducibus audacter affir- A , Audit pacta Pelops, nec insequentem
nto, musicamet attrologiam , qumsunt infra arithme- Pallens Hippomenes ad ima metae
ticam consequentia membra philosophim, nullatenus Tardat Scbcenida ter cadeute pomo.
possesine hiscenominibusindicari. Qum si quispiam Non hic Herculeas videt palaestras
ut Grmca, sicut sunt, et peregrina virba contempscrit, /Etola Calydon stupens ab arce,
noverit 372 sl'" aul suPer ejuscemodiarlis menlione Cum cornu fluvii superbientis
tupertedendum, aul nihil omnino se, au{ certenon ad Alcides premeret, subinde fessum
assem, Laliari lingua hincposse disserere. Quodsi ali- Undosorefovens ab hoste pectus.
quis secut atque assero, rem se habere censuerit, do Sed doctus juvenis, decensque virgo,
quidemabsensobtreclaloributmanut; ted noverintten- c Oriu culmina Galliaetenentes : '
tentiam meam ditcrepantia sentientessine Marco Var- Jungunlur; cilo Diva necte chordas;
tone, tine « Setenornon Septimio, sed Sammonico, Nec qucd deionuit camcenaraajpr,
sine Censotino, qui de die natali volumenilluslre con- Npsiram paupericm silere cugas.
fecit, non possedamnqri. Leclurus es hic eliamnovum Al taedasThelidis, probante Phcebo,
verbum,id est, essentiam: sed sciashoc ipsum dixisse Et Chiron cecinit minore plectro :
Ciceronem.Nam h essenliam, nec non el indotoriam B Nec risit pia turba rnsticantem,
nominavit, addens , Licel eiiiin novis rebus nova no- Quamvis saepesenex biformisillic
mina imponere : et recle dixit. Nam sicut ab eo quod Carmen rumperet hinnientecantu.
est, vetbi gtatid, sapere et intclligere, sapienliam et 374 CARMENXV.
intellitjenliamnominamus, regulariter el ab eo quod esl KPITIIALAMIUM POLEHIO ET ARANEOI.Ii
essentiam non tacemus. lui amo- lilCTUU.
esse, lgilur quoniam
ris studioinductut komoGallus, scholmsophislicmin- Fprte procellosi remeans ex arce Capharei,
tromisi maletiam, vel le potissimumfacti mei depreca- Phoebadoslliacacraptum saiis ulta pudorem.
torem tequito. Illi Venus , vel Amorumcommentilia Pallas, Erichlhaeo Xanthum mutabat Ilymetlo :
pigmenta tribuantut, cui defuetit sic possc tandati. Aurato micat aere caput, majusque serenum
Vale. - Detcrrore
capit : pbsito nam fulminenecduin
CARMEN XIV.
Cinyphie Trilpne truces hilaraveral artus.
PR/EFATIO EPITHALAHII P0LEM10 ET AIUNEOL.* IHCTI.
Gorgo tenet pectus medium , factura videnli
Prosper connubiodies coruscat, Et truncata moras: nitet insidiosa superbum
Quem Clotho niveis benigna pensis, Effigies, vivitque anima pereunte venuslas.
Albus quem picei lapillus Indi IC Alia ceraslarum spiris caput asperat atrum
Quein pacis simul arbor et juventae, Cnngeries; torquet maculosa volumina raordav
373 jEternumque virens olivasignet. Crinis, et irati dant sibila telra capilli.
Eia, Calliope, nitenle palraa, Squameus ad mediam thorax non pervenit alvutu
Da sacri laticis loquacitatera, Post chalybem pendente peplo; tegit extima d linn
Quem fodit pede Pegasus volanti, Circite palla pedes, qui cum sub veste movenlur,
Cognato madidusjubam veneno. Crispato rigidaecrepitant in syrmaie rugae.
Nonhic impietas, nec lianc puellam Laevam parma tegit, Phlegraei plena lumultus.
Donat mortibus ambitus procorum. llic rotat excussum vibrans in sidera Pindum
Non hic OEnomaicruenta circo Enceladus, rapido fit missilis Ossa Typhceo.

• Sereni ergo inter scripteres duo. A. SEPTIHIUS neca, ut recle observavit Murelus lib. xv Variarum,
SERENUS,lyricus poeta, Vespasianorum aevo cla- extremo. Idem mox non indototiam, sed indolentiam,
rus. Neque enim, quod in concinnandis vetcrum scrihendum censel, qtiod ita Cicero non semel usur-
poetarum hisloriis , conunqiie fragmeiitis vulgo (il, parii. Nos cum veteres Sidonii 146 Kbros com-
Septimius aSereno distingui debet: cum Sidonius plures vidcrimns , unicum nacti sumus in quo indo-
reclaraet, et Marius Victorinus lib. iu dc Ratione lentia legeretur, in reliquis omnibus indoloria : quac.
carminum, ac Terentianus ipsc, qui utroque nomine ]Q vox apud Ciceronem quoque lib. u de Finibus in
appellat, rurisquc opuscula c Septimio citat, quorum quibusdam anliquis exemplaribus exstare dicilur,
auctoremalii Serenum nominani. Aller Q. SERENUS ubi vulgati indolentiamlegunt.
SAHHONICUS , qui Severi Aiig. actaie floruit, ct a c Prima e nobilitate Galliae. Polemii originem a
Caracalla ejus fiiio, ul Lampridius narrat, necatus Cornelio usque Tacito repeiiit epislola suprascripta.
est. Cujus quidem libri piurimi olim fucrunt: iiunc Araneolaeproavuin consulem infra osicndet.
unicus restat libellus metrice conscripttis de Medi- d Obliquovestis flexu ac circuitu. Haecoptimi libri
cina. Macrobius Sammonici Reruin rcconditarum leciio, quau aptior videlur quam si cum aliis limi
libros laudat lib. iu Saiurnalium, qtios a Sidouio lioc legas. Limtis enim genus vestis quale a Servio de-
loco inlelligi verisimile est. Fiiium is cognomincin ;cril)itiir,alj iintbilicoad pcdes propendens, nonsatis
reliquit Serenum Sammonicum, praeccptorumGoi- convenit Miiicrvae, nisi forle limum dici quis velit
diani minoris , cui moriens palris sui bibliotliecam eam ejus paliae parlem quaesola infra iboracem in-
legavil, quaead 6- millia librorum censebalur. Quau star limi apparebat. Circitem aulem pro circulo aliis
ideo fusius explicanda fuerunt, quod hunc contrario, ciiain locis dixit: ut Marius victor lib. iu de lride.
quam in Septimio Sereno, errore noniiulli cuin Sam-
inonico patre confuiidant. Effundamradios,et pulchrumcircitesummo
*>EsseniiaevocabuluraM. Tullio asseruil ctiain Sc- ArcuincurvamiliidecorabitSolisimago.
715 CARMINA. 714
Porphyrion Pangaearapit, RhodopenqueAdamasthor jA.Si quos crgo clielys, si quos lyra, tibia si quos
Strymonio cum fonle levat, veniensque superne Edidcrint cura voce modos, exemplar ad istud
Iniorlo calidum restinguit flumine fulmen. Ponderibus posilis, quanlum proponio suadet,
Hic Pallas Pallanta pelit, cui Gorgone visa Intervalla sequi sepieni sideris edit.
Invenit solidum jam lancea tarda cadaver. Harmoniam dicens etiam, quod qualuor istis
375 Hic Lemnon pro fratre Mimas contra aegida Sic sedeant elementa modis, ut pondere magnis
ftorquet, Sit locus inferior : media tellure quod aulem
Irapulsumque quatit jaculabulis insula ccelum. Perfecte medium est, imum patet esse rolundi,
Plurimus hic Briareus populoso corpore pugnat, Hinc fieri, ut terram levior superemicet undas;
Cognatam porlans aciem, cui vertice ab uno Altior his quoque sit, qui purior eminel aer;
Cernas ramosis palmas fruticare lacerlis. Omnia concludat coelumlevitale supremae,
Nec species solas monstris, dedit arie furorem Pendeat el totum simul hoc ab origine centri.
Mulciber. atque ipsas limuil quas finxerat iras. Thales hic eliam numeris perquirit et astris,
Ilastam dexlra tenet, nuper quam R valle Aracynthi Sefectum ut Phoebi, nec non luuaeque laborem
Ipsa sibi posita Pallas protraxit oliva. Nunliet anterius; sed rebus inutile ponit
Hoc sleterat genio, super ut vesligia divae B Principium, dum credit aquis subsistere muiidum.
Labentes teneat Maralhoniabacca trapetas. Hujus discipuli versaest sententia, dicens
Hic duo teropla micant, quorum snpereminet unus Principiis propriis semper res quasque creari.
Ut raeritis, sic sede locus, qui conlinet alla 377 Singula qui quosdam fontes decernit habere
Scrulantes ratione viros, quid macbina coeli, _Eternuut irriguos, ac rerura semine plgnos,
Quid tellus, quid fossa maris, quid turbidus aer, Hunc etiam sequitur qui gignere cuncta putabat
Quid noctis lucisque vices, quid menstrua lunae Hunc aerem, pariterque deos sic autumat orlos.
lncrementa parent, totidem cur damna sequanlur. Quartus Anaxagoras Thaletica dogmata servat.
Ilicet hic summi resident septeni sapienles, Sed divinum animum sentit, qui fecerit orbem.
Innumerabilium primordia pliilosophorum. Junior huic junctus residet collega; sed idem
Tbales Mileto genitus vadimonia damnat, Materiam cunctis creaturis aera credens,
Lyndie tu Cleobule jubes modus oplimus ut sit, Judical inde Deum faceret quo cuncta tulisse.
Tu meditans totum decoras Pcriandre Corinllion, Post hos Arcesiias divina mente paralam
Atticus inde Solon ne quid nimis approbat unum, Conjicit hanc molem, confeclam partibus illis
Prienaee Bia, plureis ais esse malignos, Quas atomos vocai ipse leves. d Socralica post hunc
Tu Mitylene satus cognoscis Pittace tempus, C Secla micat, quae de naturae pondere migrans
Noscere sese ipsum Chilon Sparlane docebas. Ad mores hominura limandos translulit usum.
Asserit hic Samius post docta silentia lustri Hanc sectam perhibent summuni excoluisse Platona,
Pylbagoras, solidum priuceps quod musica mundum Sed iripiici formasse modo, dum primus et unus
Temperel, el certis concentum reddat ab astris, Physica vel logico, logicum vel jungit ad elbos.
Signaque Zodiacus quae circulus axe supremo lnvenit hic princeps quid prima essenlia distct
376Terna quater retinet, proprio non curreremotu, A summo sextoque bono; cum denique saxa
_Equis inler se spaliis (amen esse locata. Sinl lanlum, penitusque niltil nisi esse probenlur:
Fixaque signifero pariter quoque cernua ferri, Proxima succedant, qttibus esse et vivere promptum
Praecipuumqueetiam septem vaga sidera cantura [est,
Hincdare.perfectusnumerus quod uterque babeatur: Addere quis possis nil amplius arliore et herba;
lioc numero affirmans, hoc ordine cuncta rolari. Tertia sit pecorum, quorum esse et vivere motu
Falciferib Cronon ire senis per summa polorum, Non carel ct sensu; mortales quarta deinde
Marlis contiguum, medio Jove, pergere sidus, Respiciat faclura suos, quibus esse, moveri,
Post bos, jam quarto se flectere tramite soiem, Vivere, cum sensu datur, et supereminet illud
Sic placidamPaphien servare diastema quintum, ** Quod sapiunt, veroque valent discernere falsum :
Arcadium sexto, lunam sic orbe supremo Quinta crealuras superas subsianlia prodat,
e Ter denas tropico prope currere climate miras. Quas quidam dixeredeos, quia corpora sumant
• Montis Boeotiae:unde Aracynthias dea. Rhianus d Secundam produxit, ut Prudentius hymno 10 in
ev y>i|x>i: Hippocratica lertiam : quia in Socrales et Hippocra-
KAufltfitottvxawv'ApuxvvOtu; tes easdera producebani, Graecumaccentum secuti,
evntxrspstu. lla enim et Maximianus ele-
h «ivovTa Epbvov,id est Saturni stellam. Stxxpurn;,'iTCTcoxpuzn;.
1:
' Quidam tiueras reponunt, <xoipa;: ut apud Cen- gia Hoc
sorinum cap. 8. Et quidem ita res exigebai, et Graeca quoque virtutumquondamcertaminemagnum
Socratempalmampromeruisscferunt.
diphthongus. Sed de hoc genere scripltiraesupra car-
mine 9 jam dictum est ad hecatombion.Sunt atilem El Paulinus auctor Eucharistici : DogmataSocratus,
uoTpatet ftopta Graecisastronomis, quaepartes signo- et bellica plasmata Homeri. Hnjus geneiis et aiia
rum, et gradus Latinis. Ambrosius in hexaemeron passim apud Sidonium : ut _Ethiops et Euripides
i : In triginta porliuncutas,quat ueplSu;vocant,unam- penultima longa : Aralus, Phaedonis, diastema, ma-
quamqueduodecimillorum distribtiunt portionem. thesis, Heracljjus,sapphirus eadem brevi.
PATROL.LVHI. 23
715 SiDONII APQLLJNARIS 71$
Contemplanda homini, paulp post ipsa retinquant, j\ A Undabant hic arte sinus, fictoque lumore
378 In(I"e suam redeant, si qua est tenuissima, Mersabat pandas teropeslas texta carinas.
[formam: Amphitryoniadi surgebat tertia vestis :
Sic fieri ut pateat substaniia sumpia creaiqr : Parvulus bic geinino cinctus serpente novercae,
Sexta lamen, supraque nihil, sed cqncta sub ipso. Inscius arridet moi|S.tris, ludumque putando
Hoc in gymnasio Polemi sapienlia viiam Insidias dum nescit araat, vultuque dplemis
Excolit, adjunclamque suo fovet ipsa Platopi. Exstiugui deflet quos ipse interficit angues.
Obviet et quanquain lotis Academia seclis, Praelerea sparsis sunt baec subjecta figuris,
Atque neget verum, vcris hunc laudUjus ornat. Sus,leo, cerva, gigas, taurjis, juga, Cerberus, hydra,
Stoica post istos, sed concordantibus ipsis, Hospes, Nessus, Eryx, volucres, Thrax, Cacus,
Cbrysippus, Zenonque docent praccep^ailenere. [Amazpn.
Exclusi propejam Cyuici, sed limine restant, Cres, fluvius, Libs, poma, Lycus, virgp, polus, Oele.
Ast Epicureos eljminai undique virlus. Hoc opus, et si quid superest, qupd nqmina nescit,
Alparte ex alia textrino prima Miiiervae. 379 Virgineaepqsuere manus; sed iu agininp toto
Palla Jovis rutiiat, cujus bis coctus aheno Inter Cecropias Epbyreiadasque puellas
Serica Sidonius fucabat stamina murex. ;g Araneola micit: proprias cenferre laborat
Ebria nec solum spirat conchylia sandix : Ipsa Minerva manus, cataibisque evicta recedens,
Inserium t am fulgur habet, filoque rigenti Cum lenet ltaeclelas, vult haecplus tela lenere.
Ardebat gravidum de fragmine fulminis ostrura. Hic igilur proavi trabeas imjtata rigentes,
Hic viridis patrio Glaucus pendebat amictq : " Palmatara parat jpsa
patri, qua cqnsul el ideni

" Turbalo aniea sensu, pater qua consut. Araneo- prmler necessitates publicas, eliam humanm ipsi con>
lae proavus, qui et patris avus, Agricola consul fue- versationinon parum credimus commoditqtitaccedere,
rat. Optabat illa paliiiatam patri lexens, Ut pater itemi quod in Constantina urbe jubemus anmt singulis esst
consul fieret, quo filii deinceps non abavum solum,, concilium. Tania enim loci opportunilas, lanta est co-
sed avum eliani snum consulera ciere possent. Agri» pia commerciorum, lanta illic frequeniia comtnean-
cola Honorio imperante 147 censul cum Eusta- litim, ut quidqttid nsquam nascilur, itlit commodiui
ibio fuerat aniiO '.21. Praerecturam idem praetoriii dislrahalur. 148 Neque enim ulta provinciq ila
Galliarom praecedeniibus annis adminislrarat: qundl peculiari fruclus sui felicilate tmtalur, ul npji hmcpro-
patet ex edicto ipsius, et Palladii praefecti lialiae de'. pria Arelalensiisoli credaiur essefecunditas. Qnidquid
exsilio Pelagii ac Ccpjestii, quod inserium est Anna- enim dives Oriens, quidquid odoratus Arabs, quidquid
libus ecclesiasticis;. et ex cmistiiulione imperatoriai iQ delicatut Asstjrius, quod Africa fertilis, quod tpeciosa
ad Agricolam praefectum Galliarum de agendo singu- Hispania, tjuod fortis Gallia potest habere prmclarum,
lis auitis Arelate conventu 7 provinciarum, quam inl ita illic affatim exuberat, quasi ibi nascantur omnia,
lutem primi dederunt Nicolaus de Cusa lib. ni Cou- qum ubiwe constat esse magniftca. Jam verodecursus
cordiaecatholicae 55, el Josephus Scaliger in Lectio- Rhodani, et Tirrheni recursut, neceiseest ut vicinum
nibus Aitsonianis lib. i, cap. 24', Sed fals.t uterquei facian!, ac pene conterminum,vel quod isle prmterfluit,
inscriptione. Est enim, non Constantini Magni, utt vel ille quod circuit. Cum ergo huic servat civitati
Cusanus censuit, neque Coustanliiii lyranni, ut Sca- quidquid habel lerra prmcipuum, ad hanc velo, remo,
ligero visum est, sed Honorii Augustj, vel Hincmaro> vehiculo, terrq, mati, flumine deferalur, quidqttid sin-
teste in epist. 6 et codice antiquo Arelatensi, cx quo) gulis nascitur : quomodo non muliumsibi Gallia; to-
integrum constiiutionis exemplum, quod V. C. Ni- sirm prmstiiumcredant, cum in ea civiialeprmcipiamtts
colai Fabricii Pereschii senatoris Aquensis beneficio> esse conventum,in qua divino quodammodotnunere
nactus miiii, lioc loco subjiciam, quod in eo noni commodilatutn et commerciorum opporiunilas lanta
pauca sint, quam in hactenus editis, melicra et au- prmstalur? Siqttidemhoc, talionabili plqne probftloqne
ctiOra. consiiio,jam et vir iltustris prafectus Pelronius obier-
HONORUJS ET THEODOSIUS AUGUST. V. I. AGRICOL.B vari debere pmceperit: quod inlerpolalum vel incuria
PR-iFECTO GALLIARUH. lemporum, vel desidia iyrannorum reparari soiita pru-
dentim nostrmqucloritqtedecernimus, Agricola pnrens
Saluberrima magnificenlimtum suggesttoneinter re-•- carissime aique amantissime. Unde iiiustris magnifi-
liquas reipubt. ut\lilates evidenter insltucli, observanda
a cenlia lua et hanc prmceptionemnostram, et priorem
provincialibus nostris, id est per sepiem provincias,, D sedis sum disposiiionemiecuta, id per septemprovin-
mansura in ceimmauctoritale decermmus, quod spe- cias m perpeluum faciet custodiri, ut ab idibut Augu-
rari plane ab ipsts provinciaRbusdebuisset. Nam cumi sfi, qnibuscunque mediis diebus, in idus Seplembris,
propter privalas ac publicas necessitates, de singulisi in Arelatensi urbe noverint honorati vel possessores,
civitalibus, non sqlum de provinc\istingulis, ad exa- judicet singularum provinciarum, annis singulis con-
men riiagnificeniimlum vel honoraios confluere, vell cilium esse servandum. Iia ul de Novempopulanaet
milti tegalos, aut possessorumutilitas, aut publicarum i secunda Aquitania, qum provincim longius constitulm
talio exigal funcliorium: maxime oppottunum et con-: suni, si earum judices certa occupalio lenuerit, sciant
ducibile judicamus ut, servata posthac annis singulisi legatosjuxta consueiudinemesse mitlendqs. Qua pro-
consuetudine,constiiuto tempore in metropolitana, idi vitione piurimum et provinciatibusnosiru gratim nos
est in Arelatenti urbe, incipiant seplemprovincimha- inlelligimus utilitatisque prmslare, et Arelaiensi urbi,
bereconcilium. In quo plane tam singulis quam omni-- cujus fidei, secundtim teslimonia alaue suffragia pa-
bus comivmnecousnlimus. Primum ut optimorumcon- reritis patriciique nostti, tnultq debemus, nan parum
ventu tub illustti prmentia prtefecturm,si id tamen ra- nOs consldl ornatui. Sciat qutem tr.agnificen-
tio publicmdispositionis obtulerit, saluberrima de sin- adjicere
(ia tna quinis quri tibris judicem esse muUandum,ter-
gulisrebuspossintesseconsilia.Tumquidquid iractatumi riis honoratos vel curiales, qui ad constilulum tocun
fuerit, et discussis ratiociniis constitutum, nec latere8 intra definilumtempusvenire disiulerint. Data xv cul.
poiioresprovinciaspoterit, et parem necesseest interr Maiqs, accepa Aret. x cal. Junias. DD.NN. Hono-
mbsenletmquitatisformam< justitimque tervari. Ac planee rio xif ct Theodosioviu Augg. coss.
7,7 CARMINA.
Agricolam contiiigat avum, doceatque nepotes
Non abavi solum, sed avi quoque jungere fasces.
Texuerat tamen et chlamydes, quibus ille magister Dixerai; ille simul surgil, vultUque modesto
Pcr Tartesiacas conspectus splenduit urbes,
Et quibus ingesiae sub tempore praefecturae
Conspicuus, sanctas se reddit praesule leges.
Attamen in trabea segmento luserat alto,
Quod priscis illustre toris. Itbacesia primum
Fabula, Dulichiique lares formantur, et ipsam
Penelopen tardas texit distexere lelas.
Taenaron hic frustra, bis rapta conjuge, pulsat
Tlirax fidibus, tegem postquam temeravit Avernj,
Et prodesse pulans, iterum nou respicit umbram
Hic vovet Alccste praelato conjuge vitam
Rumpcre : quam cernas Parcarum vellere in ipso
Nondum pernelam, fato praestante salulem.
ilic nox natarum Danai lucebat in auro,
Quinquaginta enses genilor quibus impius aptal,
Et dnt concordem discordia jussa furorem.
Solus Hypermnestrae servatus muncre Lynceus
Effugit, aspicias illam sibi parva paventem,
Et pro dimisso tantum pallere marito.
Jamque Jovem in formas mutat, quibus ille tenere
3SO Mnemosynem, Europam, Semelen, Ledam, El fragilis valido latuit bene sexus iii ictu.
[Cynosuram,
Serpens, bos, fnlmen, cygnus, Dictynna solebal.
Jamquc opus in turrem Danaae,pluviamque metalli Firmasii Gedeona, tubis inserle ranoris,
lbat, et hic alio stillabat Juppiter auro.
Cuni virgo aspiciens vidit Tritonida verso
Luminc, doctisenas spectare libentius artes :
Commuiat commota manus, ac poliice doctp
. Pingere * phiiosophi victricem ' Laida ccepit,
QuaeCynici per menla feri, rugosaque colla,
Rupit cdoratam redolenti forcipe barbatn.
Subrisit Pallas, castoque haecaddidit ore :
Non nostra ulterius ridebis dogmata, virgo
Philosophp nupturameo; mage flammea sumens,
lloc mater sine texat opns. Consurge sopliorum
Egregium Polemi decus, ac nunc stoica landem
Pone supercili.i, el Cynicos imitatus amanles,
Incipias iterum parvura milii ferre Platona.
Haerentemtali compellat voce magisler;
Perge libens, neu tu damnes fortasse jugari
718
A Quod noster jubet ille senex, qtii non piger batisit
Niimina condemnans Anyto pallente venentim.
Tetrica nodosae cpmmendat pailia clavae.
Amborum lum diva comas viridanlis olivae
Pace ligat, nectit dextras, ac fcedera.mandat,
Nymphidius quae cernat avus, probat Atrpposomen,
Fulvaque concordes jtinxerunt fila Sorores.
381 CARMEN XVI.
b EUCHAAISTICUM ADFAUSTUH REIENSEH EPISCOPUH.
Phoebum et ter ternas decima ciiin Pallade Musas,
Orplie^que, et laticem siroulatum foniis equini,
Ogygiamque chelyn, quae saxa sequacia fleciens
Cantibus, auritos erexit c,arrninemurps,
B Sperne fidjs; magis ille veni nunc spii^itusoro
Pontificem dicture luum, qui pectora priscae
Intrasti Mariae, rapiens cum lympana siccus
Israel appensi per concava gurgitis iret,
Aggeribus vallatus aquae, mediasque per undas
Pulverulenta tuum clamaret turba Iriumphum.
Quique manum Judiih ferientem colla Holofernis
Juvisti, exciso jacuit cum guttiire Iruncus,
Expresso vel qui cemplens de vellere pellem,
Inficiensque dehinc non tacto vellere terram,
Spiritus, et solo venit victoria cantu.
Quique etiam assumptum pecorosi de grege < Jesse
Afflasti regem, plaustrp cura foederis arcam
'C
Imponens hnstis, nullo moderante bubulcp,
Prnderet ebscenum turgenti podice morbum.
Quique trium quondam puerorum in fauce sonasti,
Quos in Chaldaei positos fornace lyranni,
Roscida combusto madefecil flamma camino.
382 Quique volubilibus spatiantem traclibus alvi
Complesti Jonam, resonant dum viscera nionstri
InlrdVsumpsallenle cibo, vel pondera yenlris
Jejuni, plenique tamen vate intemerato,
Ruciat cruda fames; quem singultantibus extis
Esuriens vomuit suspenso bellua morsu.
Quiqtie duplex quondam venisti in pectus Elisei,
Thesbiten cum forte senem jam flammeus axis

I) b De Fausto Reiorum Apollinariiim episcopo di-

Is fuit annus Cbristi Dionysianus 418. In altero. ctum ad epist. 3, lib. ix. Ei nunc gratias agjt du-
codice Antisiodorensi cadem consiiiuiio factum ap- plici de causa, lum qued germani fratris sui adufe-
peliatur, ab Hincmarroedictum. Ex ipsis auiem ejus scentiam, id est amicam vitiis aetatem, discipliiiac
verbis, ut alia desint argumcnla, facile est coUigcre, suae commissam fideliter rexerit; tum quod seipsum
illam nec ad Consiantinum tyraiiuum relerri posse, Reios olim profeclum amanter exceperit, ad ma-
cuni hiijus aliorumque lyrannorum desidiam noiel; tremque salutandam deduxerii.
nec ad Consiantinum Maguum, quamvis hic piiniuni '« Memoriaelapsus. Davidenim coram arca cecinit,
Arclatensium urbi Constanlinac nomen imposuerij, etsaltavit cumillaexaedibusAbiiiadabadObed-Edon,
cuin infra ejus aetatem non solum Pelronius et indeque in urbem deducta est. II Regum, vi. At 1'iji-
149 Agricola praefecti, verum etiam seplera Gaj- listaei anie Davidis, imp ante Saulis regis inatiguia-
liiieprovinciarum divisio fuerit. tioitem, fcedo illo vulnere percussi, arcam plaustro
a Diogenis, a quo Laidem uxorem dudam
protjjt sine reciore vectancjam imposuerant : quo tempoie
Luci.inus,'A"knOov;'laropia; II. Atoyevn;<xev6 itvu-rcsv; cum in agrp spopte constitisset, illaia est jn domum
roaovravfxeriSukerovzpbirov, 3>azeynp.atAutSuznvizui- Abinadab. I Begum, vi et vn.
puv, bpx^<rOutzi VTCO ptiOn;uvtazuixevojxui rcupotveiv.
1 Fabricius Bibl. Gr. tom. III,
pag. 497, miratur 'AlnOov;'tazopiu; lib. n, quasi vere hoc contigisset;
Sinnondum ad hunc Sidonii louum adnotassc Lai- cuin in iis libris narrationes fictas scripserit Lu-
dem in uxorem duclam a Diogene Cynico ex Luciani cianus.
7l9 SIDONHAPOLLINAKIS
Tolleret, ct scissam linquens pro munere pellem.
llispidus ardentes aflriga intrarei habenas.
Quique etiam Eliam lerris missure secundum,
Zachariaejusti linguam placate ligasti,
Dum faceretserum rugosa puerpera patrem,
Edila significansjusso reticere prophela,
Gralia cum fulsit, nosset se ut lex tacituram.
Quique etiam nascens ex virgine semine nullo,
Ante ullum lempus Deus, atque in tempore Chrislus, Cum Prncyon furerel, cum solis torridus ignis
Ad corpus quanlum spectat tu te ipse creasti.
Qui visum caecis, gressum queque reddere claudis,
Auditum surdis, mutis laxare loquelam
Suetus, ad hoc etiam venisii, ut mortua membra
Lecto, sandapila, lumule consurgere possint.
Quique ctiam pcenas suscepta in carne tulisti,
Susienlaus alapas, ludibria, verbera, vepres,
Scrtem, vincla, crucem, clavos,fel, missiie, acetum, Nec secus intremui, quam si me forle Rebeccae
Pestremo mpriem, sed surrecturus, adisti,
Eripiens quidquid veteris migraverat hesiis
In jus, per nostrum facinus, cum femina"prima
Praeceptum selvens culpa nos perpete vinxit.
Qui cum le inieritu peiiit, nec repperit in le
363 Qu°d posset proprium convincere, perdidit Incultum mage saxa lenent, ubi sole remoto
[omne,
Quod lapsu dedil Eva suo : cbirographon illud,
Quo pervasus homo est, haec compensatio rupii.
Expers peccati, pro peccaloribus amptum
Fis pretium, vcteremque novus vice fenoris Adam
Dum moreris de morte rapis; sic morlua mogs esl,
Sic sese insidiis quas fecerat ipsa, fefeliit.
Nam dum indiscrete pelit insonlemque reosque,
Egit ut absolvi possent et crimine nexi.
Quique etiam juslos ad tempus surgere lecum
Jussisli cineres, cum tectis tempore longo
lrrupit feslina satus, infusaquc raptim
Excussit lumulis solidatas viia favillas.
Da Fatistum laudare luum, da solvere grates
Quas et post debcre juvai. Te magne sacerdos,
Barbitus hic noster plectre licet impare cantat.
726
Ai Haccigitur prima est vel causa, vrl actie laudum,
Qupd mihi gcrmrtni, dun lubrica volvitur actas,
Servatus tecum domini per dona prnbatur
Nec fama titubanle pudor; te respicit istud
Quantumcunque bonum; merces debebiiur illi,
Ille tibi; sil laus, si labi noluit, ejus :
Nam quod nec poluit, tolum ad te jurc redundat.
Praeterea, quod me pridem Reios veniente,
Flexilibus rimis sitientes a scriberet agros,
Hospite te nostros excepit protinus aestus
Pax, domus.umbra, latex, henedictio,mensa,cnbilc.
Omnibus atiamen his sal praestat, quod voluisti
Utsanctae malris sancium quoque limen adircm.
384 T>>rigui, faleor, mibi conscius, atque repentc
]B Tinxit adoranlem pavido reverentia vullum.
Israel, aut Samuel crinitus duceret Annae.
Quapropter vel te votis siue fine colentcs,
Affectum magnum per carmina parva latemur.
Seu le flammalaeSyrtes, ei inhospita tesqua,
Seu cceno viridante palus, scu nigra recessu
Concava longaevasasservant antra lenebras.
Seu te praeruplis porrecta in rupibus Alpis,
Succinctos gelido libantem cespite somnos,
b Anacboreta iremit, quaequanquam frigora portet,
Cpnceptum Chrisii nunquam domat illa calorcm.
• Qua nunc Elias, nunc tc jubet ire Joannes,
Nunc duo Macarii, nunc et Papltnutius heros,
(C NuncOr,nunc Ammon,nuncSarmala,nunc Hilarion
Nunc vocat in tunica nudus le Anlonius illa,
Quam fecit palmacfoliis manusalma magislri.
d Seu (e Lirinus priscum complexaparentem cst,
Qua tu jam fraclus pro magna saepequiete
Discipulis servire venis, vixque otia somni
Vix coctos caplure cibos, abstemius aevum
Ducis, et insertis pingis jejunia psalmis.
Fmlribus insinuans, ' qtianlos illa insula plana

Lib. n, episl. 2, hiutcisarenlktm rimarum flexibus
terra perscribilur. Quod gentis tropi anliquis usilatis-
simtim. Varro Marcipore : Astrologinon sunt qui con-
tcribillarunt pingentescmlum. Virgilius :
....versa pulvisinucribiturhasla,
LyCOphron: Uzepoiatx*P<rbv uiszb; Stuypuftav.
D Lero et Lerinus. Illa AnptuvStraboni, Anpi>vnPlole-
h Aut vocandi casu dixil, aut Anachoronta legen-
dum : cujus leclionis haerent ndtae in quibusdam
libris. Anachoronta tm\.tm,uvux<>>povvTU. ea forma di-
cere potuit qua Juvenalis el Sidonius ipse Chirono-
tnonla.
« Etsi non defuere inler -Egypti monachos qui his
nominibus censerenlur, tamen cum hos caeterisom-
nibos praepnnat,dubium non videlur quin Eliam pro-
phetam el Joannem Baplistam designet : quos insti-
tuli sui duces ac principes praedicantanacliorelae, ut
Hieronymus in Pauli Vita testatur, el Socrates lib. i,
1IIunc Sidonii locum de insula Lerinensi sunt imi-
.tati CaesariusArelatensis et Ennodius Ticinensis.Ille
quidem llomil. 25 (Bibl. PP, Paris. tom. II, pag.
318): Beata, inquit, et felix insuta Lirinensis, qum
cuin parvuta el PLANA esse videatur, innumerabiles
12. Quo speclansGregorius Nazianzenus in Ai olo.ia
post redilum, 'HAtov,inquil, Tceptevbow zbv Kuptx-ikov,
xal 'laoavovznv epn<xov.150 '""<T"v OJZO> fikoao-jovv-
TWV TOvTcepxoapttov.
d Notissimae sunt in mari Gallico insulac du.r, c
regione Antipolis oppidi provinciae II Narbonensis,
maeo: baecLerina Plinio; ulramque noimnani _4_tlii—
cus in ltinerarie, cl Ennodius in Vita Epiplianii :
Tolosa, inqnit, regredienssingula sanclarum habiiaiio-
num loca vhilavit. Medianasinsulas,Stmchadas,Lerum
iptamque nu.ricem tummorum monlium planam Liri-
num. II11hodie nomen a S. Margarita, huic a S. Ilo-
nnrato, qui in ea primus celeberrimi olim lotn Gallia
ccenobiifundamenta jccit; cui tertius ab Honoralo
abbas praefuit Fauslus, qucm propierea priscuin Li-
rini patrem vocai, quia lioc tempore non abbas, scd
episcopus erat Reiensis.
lanien MONTES ad ccelummisissecognoscitur.Istc vero
in Vit. B. EpiplianiiTicin. (inter.opp. Sirmondi lom.
I, pag. 1668), Medianasinsulas, ait, Stoechadas, Le-
tum,- iptamgue nutricein summorumMONTRM FLANAH
Lerinum adiit.
7-j| CARMINA. 72.
Miseritin cielum.monles : quaesancta • Caprasi WConcionaturum ' plebs sedula circumsistit,
A
Viia senis, b juvenisque Lupi: quaegralia « palrem Exposittc legis bibal auribus ut medicinam.
Mansit Honoratum; fuerit,J quis Maximus ille, Quidquid agis, quocunque loci es, semper milii
Urbem tu cujus monachosque antistes et abbas [Faustus,
* Bis successor agis: celebrans quoque laudibus illis Semper Honoratus, semper quoque Maximuseslo.
385 ' Eucherii venienlis iter, s redeuniis Hilari. CARMENXVIL
Seu te commissus populus tenet, et minor audet
INVITAT J 0MMAT1U5I V. C. ADNATALEH DIEM6UORUJI.
Te medio tumidos majorum temnere mores.
Seu lu sollicitus curas, qua languidus esca, Quattuor ante dies, quam iux Sextilis adusti
Quave peregrinus vivat, quid pascat et illum, Prima spiciferura proferat orbe caput,
Lubrica crura cui tenual sub compede carcer. Natalis nostris decimus sextusque coletur,
Seu mage funeribus mentera distractus liumandis, Adventu felix qui pelit esse luo.
Lividadefuncti si pauperis ossa virescant Non tibi gemmatis ponentur prandia mensis,
lnfasliditum fers ipse ad busta cadaver. Assyrius murex nec tibi sigma dabit.
Seu te conspicuis h gradibus venerabilis arae Nec per multiplices abaco splendente cavernas
" Quem religiosaevitae magistrum habuit Honora- B ctores docent. Prudsntius de S. Hippolyti ecclesia ,
tus : Urum, ut in HilariiArelatensis Vita scriplum Fronte sub adversagradibussublimetribunal
est, angelicain insulisconversationedegentem.Venera- Tollitur, autistes praedicatunde Deum.
trilem, ut Eucherius in libello de Laude eremi ait, Eumdem ctiam Graecis morem fuisse, et hodicriius
gravitate veteribussanctis parem. eorum mos ostendit, ct quod de Chrysosiomo a So-
h Episcopi postea Tricassini.Euclierius ibidem,de craie etaliis, ut peculiare prodituin est, illum in
Lirino insula : Hmchabuit reverendinominis Lupum, ambonem conscendisse ut a plur.bus audirelnr.
qiti nobisiltum ex tribu BenjaminLupum retulil. Concionabantur pro gradibus arae, intra can-
« Liriuensis monasterii, ut diximus, auctorem. cellcs, qui Bnpu ergo seu ispareiov,lioc est tribunal, sive
Eucherius de eadem insula : Digna qum Honoraio sacrarium uirimebant a capso, quod illi vubvappella-
auctore fundala sil; qumtanli instituti lanlum naclatit liant. Hunc ehim locum indicat Gregorius theologus,
palretn, apostolicispiritus vigore et vttltus honore ra- cum de Constantinopolitanisconcionibussuis loquens
dianiem: digna qum illum suscipiens,ila emillerel: ad in oratione ad episcopos150, cancellos ab auditorum
cathedram scilicet Arelaiensem, ad quani ab insulac sese impellentium turba. vim passos scribit, his ver-
praefecturaevectus est. bis : Xaiperer5>v ep.S>v j\byo>vipuarui, xui avvSpotxot
d Honorali in monaslerii praefeclura successnr, avvSpotxui, xui ypufiSe; fuvepai, x«i j\xtOtkvovaat, xui n
episcopus inde Reiensis. Eucherius de Honorato: (3(«?0fxsvi) 1 xtyxki;avrn roi; rcepi\tjyovd8(?oftsvo(f.
Ilmc nunc successoremejus lenet Maximum nomine Neque hoc praetereundum eam olim fuisse divini
clarum, quia post ipsum meruit ascisci: Faustus de *G verbi reverentiam, ut stantes, non sedentes, quod
Maximo: Dignus cui primusille fundator gubernacula passim hodie fit, sacras conciones audirent. Auctor
Lirine/isis navis post se modetanda committetet.Ha>c imprimis Augustinus, in sermone de honestaie cle-
ille in pseudepigrapha EusebiiEmiseni homilia de S. ricorum, et homilia 26. Et colligi licet ex libro IV
Maximo, quam ut Fausio vindicandam puieni hic Optatisedendi Milevitani,qui populum in ecclesia negat ha-
cjus loctisinter cactera persuadet: Metilo, inquit, se bere licentiam. Ita et Constantinum Magnum
tobis imputetbeata illa insula ex hoc uno atqtie unico Eusebius libro Viiae IV,IpOtovearHrtx, stantem inler
munete, licet multum erubescat ex altero. Significat cacteros, oranti sibi aures dedisse lesiatur, cum
enim Lirinum insulam duos Reiis episcopos dedisse: aequumdiceret, ut stando divina audianiur, iarS>ret
Maximum, de quo jnre gloriari possit, et Fauslum ytkp vTcuxovetvr5>vOsiwvoatov.Nec tameninficias eun-
ipsum de quo erubescai. Quacverba de Fausto praeter dum sua eliam auditoribus sedilia olim fuisse in
Fauslum ipsnm nemo usurpasset. quibusdam ecclesiis. Hoc enim docet, aptiusque ad
0 Successit enim MaximoFaustus, primum in mu- attentionem judicat idem Augustinus in libro de Ca-
techizandis rudibus, cap. 15. Longeque, ait, consut-
nere abbatis, cnni Maximus a Lirinensi prtcleciura' tius in quibusdam transmarinis ecclesiis, non solum
ad Reiensem cathedram ascitus est. Deinde iterum antisliles
in eniscnpaiu, cum mortuo MaximoReiorum episco-\ ipsi eliam152 sedenies toquuntut ad populum, sed
populo sedilia subjacent, ne quisquamiri-
pus ex abbate creatus est. Ita ergo et monachos' fitmiot slando lassalus a saluberrimaintenlione aver-
Maximi, et urbemejus pust illura rexit. aut cliam cogatut abscedere.
f 151 Lugdunensisposteaepiscopi. Lirinensis suae tatut, i Ommatium Ruricii socerum docuit nos carinen
habitationis testis est Eucherius ipse in iibello de j) . II. quo loco Arvernum illnm fuisse monuimus.Idem
Laudibus eremi. Equidem,inquit, cunctiseremi tocit deOmmatio juniore, qui Turonorum antistes fuit.
qumpiorum illuminantur secessu, reverentiamdebeo: monet Gregorius lib. x Historix. Hunc vero Sido-
prmcipuetamenLirinum meam honorecomijtc.r.ior, qum nius siiorini) nataiem celebrans invitat pulcherrimo
procellnsinaufragiis mundi effusosviissimis ulnis rece- epigrammate : quod quidem Martino Dumiensiolim
peral renienles. episcopo ita probatum est, ut triclinio suo, paitcis
. s EpiscopiArelatensis. Iniiuit HilariiiinLirinensem, inulatis, describendumcurarit in bunc modum.
instilam bis incoluisse ; quod verum est. Primum' B. MARTINI DUMIENSISEPISCOPI.
siquidei» Honorati precibus evictus eu secessit, ibi- 1N REFECTORIO.
que aliquandiu vixit cum Honoralo. Quem deiude ad, Nonhic auralisornanlurprandiafnlcris,
Arclaiensemcalbedram Iranslatumcum ipsius rogalu!.
relicia insuia secuius esset, pristino landein eremi Assyriusmurexnec libi sigmadedit.
amore captus, Lirinum rediit, quo lempore Euche- Nec per mulliplicesabacosplendentecavernas
Pouenturnilidaacodicisarle
rius elegantem de laude eremi libellum Hilario scri- Nonscypluisliicdabitur, rutilodapes.
cuiforlemetallo
psil, qui hacccmnia ccnfirmat: et Hilarius ipse ho- Cruslatuni slringaltorlilisansa latus.
milia de sancto Honorato. Vinamihinon sunt Gazetica,Chia,Falerna,
h Inde enim sedentes in cathedra tribuuali concio- yusequeSaraptenopalmitemissabibas.
Sedquidquidtenuisnoncompletcopiamensae,
nari solebaut: quod ritualium quoque librorum au- Suppleatliocpelimusgraliaplena tilii.
7.5 SIDONIIAPOLLINARIS
Argenti nigri pondera defodiam.
Nec scyphus hic dabiitir, rulilo cui forte metallo
Crustatum stringat toriills ansa latus.
FercuiaSuhi nobis mediocria, non ita facta,
386 Mensiir* ht gl-andissuppleat ars pretium.
Non panes Libyca solitos flavescere Syrte
Acffpiel* Galli rustica mensa lui.
Vina mihi noh suhtb Gazetica, Chia, Falerna,
QuaequeSareptano palniite missa bibas.
c Pocula non liic sunt illustria nomin. pagi,
Quod posuit nostris ipse Triumvir agris.
Tu lamen ut venias , petimus : dabil omriia Cliristus
d Hic mihi qui patriam fecit amore tuo.
CARMEN XVlil.
e DEBALNEIS VlihJESU/ESUPRA LACUH POSJT_i.
Si qtiis Avit_c_in dignaris visere nosiram,
Non tibi displiceal: si quod habes placeat,
_Emuia Baiano tollunlur culmiua cono,
Parque colhurnato vertice fulget apex.
Garrnla Gauranis plus murmiirat tlnda fluentis,
Conligui cdilis lapsa supercilio.
Luerinum dives stagnum Campania nollet,
^Equora si nostri Cemeret illa lacus. •
llltid ptllilceis ornatur littus echinis,
Pisbibus in noslris bospes utrumque vides,
Si libet, et placido partiris gaudia eorde,
724
A Quisquis adcs, Baias tu facis hic animo.
3J57 CARMENXIX.
TETBASTICHUM SUPRA PISCINAM.
Inlrale algentes post balnea torrida fluctiis,
Utsolidel calidam frigorc lympha cutem.
Et licel hoc solo mergatis membra liquore,
Perstagnum nostrum lumina vestra nalanl.
CARMEN XX.
1 ADSORORIUU
SUUHECDICIUM.
Nalalis noster nprtas instare Novembres
Adinonet : oecurras nort rogo, sed jiibiio :
Sit tecum corijdx, duo iiuhc properate; sed illud
Post annum optamus lertius ut venias.
CAttMENXXI.
B DEPISClBUS NOCTE CAPTIS.
Quatluor haecprimumpisces nox insuit hamis.
Inde duos tenui, tu quoque sume duos.
Quos misi sunt majores : rectissimus ordo est.
Namque animaenostrae portio major eras.,
388 ^ollius Apollinaris Sidonius Pontio Leontit
salutem.
Dum apuU e^Narbonemquondam Marlium dictum,
sed nuper factum, moras necto , subiit animum quos-
piam secundumamoremluum hexametros concinnare,
quibus lectis oppido tciret, etsi ulriqtie noslrum dispa-

" Id est CeltaeLugdunensis. De Sidonii ertirii patria mus eniin ex Dionis 46 Lugdunensis cotoniai dedu-
cogor a doctlssimo Savarone qui Arvernuhi facit, G ceildse triumviros fuisse Silanum, Lepidiim ct Plan-
dissidere. Cuin religio sit aliter Sentire diiam Sido- cum, et multaabillis potuisse nomina derivari.
nius ipse signiiicel, qui se passim LUgttunerisem le- d Apud Arvernos, Alibi ergonatus, qui huc pos ea
statur* nt lib. i: epist. 5 et 8; lib. iv; epUt. 25, bar- migrarit. Qnare maneat Sidonium ortti Lngduneu-
mineS, 13. Apollinaris avi lumolum non in Arvernis, sem, conjugib et caibedra Arvernum fuisse. Nec in-
ut eidem videbatur, sed in Lugdunerisi agrO fuisse dignentur Arverni nostri non totum sibi concedi,
jam oslendimus ex epist. 12, Jib. iu. Nnnc Arverhum qui meliore illius parte pntiti sunt cum ea fuerit Si-
<>riuSidonium noAfuisse hic loctis iridic.it, cum donii digtiitas ct splendnr, quo nnn unicam palri.mi
Gailum se nominat, diversam sibi, quam Ommatio iltustrari par erai.
Arverno, id est Aquitano, patriairt significans. Aqui- e Aviiacum villam, ejusque balneas et piscinam
tanos eiiim a Gallis illa aetas distinguebal. SutpieitiS copiose descripsit epist. 2, lib. n.
Severus Historiae n : Sed in nostris, iriqhit, id est f EcdiciisororefnitPapijiriilla.iixorSidonii. Sidonii
Aquitanh, Gallis ac Britannis indeceris visurn. Au- ergo sororius Ecdicius; Ecdiciivero cognatusSidnnius.
sonius in Areiate, Sororius enim proprie fraler tixoris, cpgnatus vir
.... popUlosalloset mceniaditas : sororis. Quare inler se opponuntur, ut in antiquo
Galliaqueisfruitur,grfemiOque Aquitanialato. lapide Brixiae: COGNATUS DULGISSIMUS SORORIO AMAN-
TISSIMO.
Eoque spectat, quod in _Ethici Itinerario descriptum s Velus inscriptio nondum vulgala Narbone, in T a
iter est de 153 Aquitania in Gallias, a Burdejala singulares litieraeColoniam Juliam Paternam Narlio-
Augustodunum. Hoc itaque sensu, Galluin se Sido- _ neirt Martium denotant. His enim nominibus in aliis
nius, quia Lugdunensis; Ommaiiuln vero, quiaAr- V qiioque monunrenlis ornalur :
vernuserai, Aquitanum quidem, sed non Gallum
vult intelligi: quemadmodum apud Severoni eumdem C. MANLIUSC. F
in dialogis, quidam re ac nohiine Gallus, ait se ho- PAP RUFUS UMBER EXS
minem Gallum inter Aquitanos verba facturum : quia DECURIA LICTORUM VIATO
nimirura Aquitani ea quam dixi notione Galli uon RUMQU_EEST C. I. P. N. M
erant. FECIT SIBl ET SUIS
b Gazetum vinum Isidoro, a regione unde deferiur,
hoc est a GazaPalaestinae: ut Sareptanum a Sarepia Sed Juliam Palernam de Jnlii Caesaris ilomihe, qui
Sidoniorurlt, qued SepefOivov olvov appcltat Alexan- coioniam eo, ul Suetonius narrat, iterum deduxit,
drr Trallianus. UirdhiqUecelebrant Corippus lib. m appellatam fuisse ambrgit nemo. De Martii auiem
et Fortunatus lib. jv de Vita Martini. Gazetum Vero cognomento , qui a Q. Mariio , quo consiile deducta
Gregorius Tui-on.de Gloria confessorum 63, elSe- primum colonia fuerat, derivandum censei, et mani-
nalor xn Variar. 12. festis, ut alii docuere, rationibus reviricuntur, fctad-
« De Arvernorum vinis non loquitur. Alioqui
quo- versantem babent hoc lcco Sidonium , qui -nou pb-
modo HiArveftifs vina iio.iiessent, quae Aryemorum scure ad Martem refert. Eo enim spectans, Narbo-
erant? sed de Lii%dunensibuspatrih?'suae.Qiiemnam nem reipsa Martium nuper faciUm ait, cum acerri-
vero Lugduriensium pagum vinetis celebrem dicat, inam Gotborum pbsidLonemde qua iterum carmine
cui Triumvir riomen imposuit quaerenduni est. Sci- sequenti, fertissime susiiuuit.
 7-25 CARMINA. 726
rntis mquoplutculum locit lar familiarit incolitut, noni A Sudali de rore meri : eaput aurea rumpunt
idcirco tam nobis animum dittidere quam pattiam. Cornua, et indigcnam jaculaniur fulminis ignem.
Habes ergo hic Dionysium inter triumphi Indici oble- Sumpserat hoc primum nascens, cum transiit olini
ctamenta marcentem; habeset Phcebum,quem tibi jutes. In patrium de matre femur; fert lempus utruinque
poetico inquilinumfactum constat ex numine : illumi Veris opes , rutilosque ligat vindemia flores.
scilicet Pluebum', * Anlhedii mei perfamiliarem, cujut> Cantharus el thyrsus dextra laevaqueferunlur :
collegio vir ptmfectut, non modo musicosquosque. ve- Nec legit exserlus, sed langit palla lacertes.
rum etiam geometras, arithmelicot et atlrologos dht/- Dulce nalant oculi, quos si fors vertat in liostrm,
rendi arte tupervenit. Siquidem nutlum hoc exactiusi Altojiilos solum dum cernit inebrial Indos.
comperlumhabere centuerim, quidhsidera zodiaciobli- Tum salebris saliens quolies se conculit axis,
qua, quid planetarum vaga, quid exotica sparsa prm- Passim deciduo perfunditur orbita musto.
valeant. Nam ita, ul sic dixerim, his membrisphiloso B issaridas, Satyros, Panas, Faunosque doccbat
phim claret, ul videatur mt/ii Julium Firmicum, Sam- Ludere Silenus, jam numine plenus alumno,
monicum,Julianum Vertacum,Fullonium Saturninum,, Scd comptus taraen ille capul; nam verlice riudo
in libris matheseosperitissimosconditoresabsqueinier- . Amissos sertis sludet excusare capillos.
prete, ingenio tantum tuffragante, didicisse. Nos vesti-• B Corniger inde novi Ganges fit pompa triumphi.
gia doclrinm ipsius adorantes, coram canoro cycnoi Cernuus impexam faciern stetit ore madenii, et
raucum anserem profilemur.-Quid te amplius moror ?1 Arentes vitreis adjuvit fletibus undas.
Burgum luam, quo jure amicum decuit, meam feci: Conjectas in vincla manus post terga revinxit
probe 389 scient, vei materiam tibi etse placiluram, Pampinus; hic sensim captivo humore refusus
etiamsiex solido poemadispliceat. Sponte refrondescit per brachia roscida palmes.
Ncc non et rapti conjux ibi vincta marili
CARMENXXII.
lt croceas demissa genas, vetitaque r.econdi
« BURGUS PONTIILEONTll.
Lampade, cum solis radiis aurora rubebat.
Bistonii stabulum regis, Busiridis aras, Adfuit bic etiam post perdita cinnama phcenix,
Antiphataemensas, et Taurica regna Tboantis, Formidans mortera sibi non superesse secundam.
Alque lthaci ingenio fraudaium luce cyclopem, . Succedit captiva cohors, quaefercula gazis
Porlantem frontis campo per concava montis Fert onerata suis : ebur hic, hebenusque, vel aurum,
Par prope transfossi tenebrosum luminis antrum, Et niveae piceo raptae de pectore baccae
llospes adi, siquis Burgum taciiurus adisli: . 391 Gestanlur; quicunque nihil suslentat odoris,
Et licel in carmen non passim iaxet habenas ' Miltilur in nexus. Videashic ipsa placere
C
Phoebus, et hic totis non pandat carbasa fandi; Supplicia, et virides vioMslialare catenas.
Qnisque lamen lautos non laudans ore penales Ullima nigrantes incedunl praeda elcphanli.
Inspicis, inspiceris : resonat sine voce voluntas : Informis cui forma gregi; rigct hispida dorso
Nam tua te tacilum livere silenlia clamant. Vix ferrum passura cutis : quippe improba cratem
Ergo age, Pierias Erato mihi percule chordas: Nativam nec tela forant, coniracia vicissim
ResponsenfSatyri, digitumque pedemque moventes, Tensaque lerga feris crepitant, usuque cavendi
Ludant, et tremuio non rumpant cantica saltu. Pellunl excussis impactum missile rugis.
Quidquid forte Dryas, vel quidquid llamadi yas un- Jamque iier ad Thebas per magnum victor agebat
[quam Aera, et ad summas erexerat orgia nubes :
Connexis sibimet festum plausere Napaeis, Cum videt Aonia venientem Delion arce.
Dependant inodo, Burge, tibi, vel Naidas istic Grypas et ipse tenet: vultus his laurea curvos
Nereidum cliorus alme doce, cum forle Garumna Fronde lupata ligant, hederis quoque circtuuplexis
Huc redeunte venis, pontumque in flumine sulcas. Pendula lora virenl; sensim fera subvolat ales
Pande igiiur causas Erato, laribusque sit ede .-. Aerias terraeque vias, ne forte citato
Quis genius: tantum non est sine praesuleculmen. Alarum strepitu lignosasfrangat habenas.
Forie sagitliferas Evan populatus Erytbras, yEternum nitet ipse genas : crevere eorymbis
Vite capistratas cogebat ad esseda tigres : Tempora , et auralum verril coma concolor axem.
Intrabat duplicem qua temo racemifer arcum, Lacvaparte tenet vasta dulcedine raucam
390 Marcidusipse sedet curru : madet ardua cervix CaelatoPithone lyram, pars dextra sagittas
* Dulcem poetam aiibi dixit; hic poetarum cottegio cul ab illius et Garumnaeconfluentibus. De Leontio
pra-fecium facit. auicm, in cujus gratiam haecScripsit, dictuni episi.
b Extra zodiacum posita. Tres enim Sidohio stel- 11 el!2 lib.vni. Burgi vocis Givecaest origb.GlbBsfa-
laruniclasses : planetae,qui suis in orbibus vnganlur; rium vetus : Uvpyo;j iurri*; butgus. Inde burgos vo-
sidera zodiaci, quae dtiodccim ejus siguis continen- carnnt Itomani turres seu turrita propugnacula in
tur; ct reliqua exira zodiacum, quacproplerea exo- limilibiis constitula. Ab his porro, similia omnia mn-
licq nominat, qnasi V.a>zov tXtoStaxov. nitiora loca burgorum quoque nomen tulerunl. Neque
154 c Burgi Paulinianae,qtiam hoc idyllio descri- ratio alia requirenda cur ita Burgum suam appellarit
bit, nomen anliquum hodie manet; Burgum enim Pontius Paulinus conditor, cum lianc ipsam prodat .
caslrum vocant, ad Durauii fluminis ripam, non pro- tola ejus descriptio.
 727 SIDONIIAPOLLINARIS
Continet, atque alio resonantes murmure nervos. A Incipit; at fractis saliens e cautibus altum
Ibant Pimpliades pariler, mediumque noveno
Circumsisientes umbrabant syrmate currum.
Pendet per tereu» tripodas Epidaurius anguis,
Diffusussanclum per colla salubria virus.
" Ilic el crinisatas jungebat Pegasus alas,
Portans doctiloquo facundum crure Creonlem.
Ut sese junxere chori, consurgit ulerque
Fratris in amplexus; sed paulo segnior Evan,
392 Dum pudet instabiies.si surgai,prodere plantas. Candentem jam nolo Paron, jam nolo Caryston.
Tum Phoebus : Quo pergis ? ait: nnm forte nocentes Vilior est rubro quacpendet purpura saxo.
Bacclie petis Thebas? te cretus Echione nempe
Abnegat esse deum;linque iis.rogo, mcenia, linque;
Et mecum mage flecte rotas; despexit Agave
Te colere, et nosmet Niobe; riget inde superbum,
Vulnera tot patiens, quol spectat pignora ventris.
Optantemque mori gravius ciemenlia fixit.
Parcere saepe malum est, sensumque inferre dolori. Nam locuples fortuna domus non passa latere ,
Ipsa autem nato occiso Pentheia maler
Amplius ul furiat, nunquid vesana futura est?
Ergo nec Aonios colles habitare valemus,
Cum patris exsiincti thalamis potietur adulter,
Frater natorum, conjttx genitricis habendus,
Vitricus ipse suus. Cordi est si jungere gressum ,
Dicam, qua pariter sedem tellure locemus.
b Est locus, irrigua qua rupe Garumna rotate,
Et tu, qui siinili festinus in aequoralapsu
Exis, curvata Durani muscose sabnrra ,
Jam pigrescentes sensim confundilis amnes.
Currit in adversum liic pontus, multoque recursu
Flumina quas volvunt, et spernit etexpeditundas.
At cum summotus lunaribus incremenlis
Ipse Garumna suos in dorsa recoliigit aestus,
Praecipitifluctu raptim redit, aique videtur
In fonlem jam non refluus, sed dcfluus ire.
Tura recipit laticem, quamvis minor ille, minore
Slagnanti de fratre suum, turgescil et ipsc
Oceano, propriasque facit sibi liltora ripas.
Hos inter fluvios, uni mage proximus unde est
393 -<Elheramons rumpens, alta spectabilis arce,
Plus celsos habiturus licros, vernamque senatum.
Quem generis princeps Paulinus P. nlius olim,
Cum Latius patriae dominabilur , ambiei aliis
Mcenibus,ci celsaetransmittent aera inrres.
Quarum culminftmssedeant commune micanies
Pompa, vel auxilium; non illos machina muros
Non aries, non alta strues, vel proximus agger,
Non quae stridentes lorquet catapulta molares,
Sed nec tesludo, nec vinea, nec roia currens,
Jain positis scalis unquam quassare valebunt.
Cernere jam videor quae sinl libi, Burge, futura.
Diceris sic; namque domus de flumine surgunt,
Splendenlesque sedent per propugnacula thermae.
Hic cum vexatur piceis aqttilonibus aestus,
Scrupeus asprata latrare crepidine pumex
" Reclius alii, Hic et crinisatas :
lanqnam ex ipsis sive, ul Grcgorius ad hodiernum fere sonum lih.
Pcg.isi crinibus natas.
155 b Topothesia confluen.iuin Dnranii et Ga-
ruinuue, ubi sitam diximus Burgum in ripa Duranii
7.8
Excutitur torrens, ipsisque aspergine tectis
Impluit, ac tollit nautas, et saepejocoso
Ludit naufragio; nam tempestate peracta
Destituit refluens missas in balnea classes.
Ipsa autcm quaniis, quibus aul sunt fulla columnis?
Cedat puniceo pretiosus livor in antro
Synnados, et Nuraadum qui portat eburnea saxa
Collis, et herbosis quaevernant marmora venis.
Et ne posteritas dubitct, quis conditor exstet,
Fixus in introitu lapis est: hic nnmina signat
Auctorum; sed propter aqua, et vestigiapressa
394 Quse raP>1> el f"50 deterget gurgite coenum :
B Sectilibus paries tabulis crustatus ad aurea
Tecta venit, fulvo nimis abscondenda metailo.
Divitias prodit cum sic sua culmina celat.
Haecpost assurgit, duplicemque supervenit aedem
Porticus, ipsa duplex, duplici non cognita plausiro
Quarum unam molli subductam vertice curvae
Obversis paulnm respcctant cornibus alae.
Ipsa diem natum cernil sinuamine dextro,
Fronte videns medium, laevovisura cadentem.
Non perdit quidquam trino de cardine creli,,
Et tptum solem lunata per atria servat.
Sacra tridentiferi Jovis hic armenta profundo
Pharnacis immergit genitor; percussa securi
Corpora cornipedum, cerlasque rubescere plagas
^* Sanguineo de rore putes; stat vulneris horror
Verus, et occisis vivit pictura quadrigis.
Ponticus hinc rector numerosis Cy/.icon armis
Claudit; at liinc sociis consul Lucullus opem fcrt,
Compulsusque farais discrimina summa subire,
Invidet obsessomiies Milhridaticus liosli.
Enatat hic pelagus Romani militis ardor, '
Et charlam madido iransportat corpore siccam.
Desuper in 1mgum porreciis liorrea lectis
Crescunt, atque amplis angustanl fructibus aedes
Huc veniet calidis quantum metit Africa terris,
Quantum vei Calabcr, qnanlum colit Apulus acer,
Quanta Leontino turgescit messis acervo,
Quantum Mygdoniocommiittint Gargara sulco,
395 Quantum, quae laciiisCererem veneratacliorcis
- Attica Triptolemo civi condebal Eleusin ,
Cum populis hominum glandem linquentibus olim
Ftilva fruge data j'am saecula fulva perirent
Porlicus ad gelidos paiel liinc aestiva triones.
Hinc calor innocuus iliermis hiemalibus exii,
Atque locum tempus mollit; quippe illa rigori
Pars est apla magis; nam quod fugit ora leonis;
Inde Lycaoniaerabietn male sustinet ursac.
Arcis at iu thermas longe venil aliior amnis,
Etcadit in montem, patulisque canalibusactus,
vni nuncupat, Dorononiae.Nnnc enimDordoniain di-
cunt.
 m CARMINA. 730
Circumfert clausum cava per divortia flumen. A Captivos liic solve luos, et per juga Burgi
Occiduum ad solem, post horrea, surgit opaca Laeta relaxatac fiant vineta catenae.
Qiisedominishibernadomus; strepil hicbona flamma Confirmat vocem jamjam prope sobrius istam
Apposiias depasta trabes; sinuaja camino Silenus, pariterque chori cecinere faventes.
Ardentis peril unda globi, fractoque flagello Nysa vale Bromip, Phoebo Parnasse bivertex.
Spargit " lentatum per culmina tota vaporem. Nen illum Naxus, non islum Cyrrha requirat:
Continuatadehinc videas, quae conditor ausus 397 Sed mage perpetuo Burgus placitura petatur.
/Emula Palladiis textrina educere templis.
Hac celsi quondam conjux veneranda Leonti, Ecce, quoties tibi libuerit pateris capacioribus hita-
Qua non ulla magis nurus unquam Pontia gaudet rare convivium,misi quod inter scyphos et amyslidat
lllustris prosorte viri, celebrabitur aede luas legas. Subveneris verecundim mem, si in sobriat
Vel Syrias vacuasse colus, vel serica fila auret itta non venerint; nec injuria hoc ac tecus alque
Per cannas torsisse leves, vel stamine fulvo aquum est flagito : quandoquidem Baccho meo judi-
Prsegnantis fusi mollitum nesse metallum. cium decemviratepassuro, tempestiviusquam convenit
Parietibus post hinc rutilat quaemachina junctis, tribunal erigitur. Si quis autem carmen prolixius eale-
Fert recutitorum primordia Judacorum. " nus duxeril esse culpandum, quod epigrammatis excet-
Perpetuum pictura micat, nec tempore longo terit paucitatem, istum liqttido patel, neque balneat
Depretiata suas turpant pigmenta figuras. Etrusci, neque Herculem Surrentinum, nique b comat
Flecteris ad laevam? te porticus accipit ampla Flavii Earini, neque Tybur Vopisci, neque omnino
396 Directis curvala viis; ubi margine suinmo quidquam de Papinii nostri silvulis lectitasse : quas
Pendet, et arctatis stat saxea silva columnis. omnes descriptiones vir ille prmjudicatissimus, non
Alta volubilibus patet hinccoenatio valvis. dislichorum aut letrattichorum stringit angustiis, sed
Fusilis euripus propter; cadit unda superne
polius, ut lyrkus Flaccus in arlis poetica volumine
Ante fores pendente lacu, venamque secuti multis iisdemqueputputeis communiumpan-
prmcipit,
Undosainveniunt nantes coenacula pisces. nis semel inchoatas matetias decentet extendil. Hmc
Cominus erigitur vel prima, vel extima lurris. ' me ad
defensionis exemplum posuiste sufficiat,ne hce»
Mors erit hic dominis hibernum sigma locare;
ipsa longiludinis deprecaliolonga videatur. Vale.
Ilujus conspicuo residens in culmine, saepe
Ditectumnostris musis simul atque capellis CARMENXXIll.
Aspiciam montem lauri: spatiabor in istis « NARBO. ADCONSENTIUM V. C CIVEM NARBONENSEM.
Frondibus, hic irepidam credam mihi credere p
[Daphnem. Cum jam pro meritis tuis pararem
Jam si forte gradus geminam convertis ad Arcton, Consenti, coiumen decusque morum,
Ut venias in templa dei, qui maximus ille est: 398 Vestraelaudibus hospilalitatis
Deliciisredolent junctis apotheca penusque. Cantum impehdere pauperis cicutae;
Hic mulius tu frater eris /am dividesedem, Ullro in carmina tu tubam recludens,
Cessurus mihi fonte meo, quem monte fluentem Converso ordine, versibus citasti
Umbrat multicavus spajioso circite fornix. Suetum ludere sic magis sodalem.
Non eget hic cullu, dedit huic natura decorem. Paret musa libi; sed impudentem
Nil fictum placuisse placet, non pompa per artem Mtilio cautius hinc stylum movebit.
Ulla, resultanti nOn enmet malleus ictu Nam cum carmina poslules diserte,
Saxa, nec exesum supplebunt marmora tophum. Suades scribere, sed facis tacere.
Hic fons Castaliaenobis vice sufficit undae, Nttper quadrupedante cum citato
Caeteradives habe : colles tua jura tremiscant. Ires, d Phocida, Sextiasqne Baias
a Per lubulos nimirum parietibus impressos, ut D bilissimos et doctissimos lulerit, bunc ipsum ad quem
loquitur Seneca epist. 90. Atque ita legendus, intel- scribit, et ejus patrem : quorum utriusque meminit
ligendusque Plinius junior lib. n , epist. 17 : Adhm- lib. IX,epist. 15; ad filium autem data est episl. 4,
ret dotmitorium membtum, transitu inlerjacente; quod lib. VIII.
suspensumet tubulalum, conceptum vaporem salubri d Massiliamet Aquas Sexlias. Massiliensium urbem
temperamentohuc illuc digerit et minislrat. a PhocaeensibusAsiaepopulis condilam constat. Aliud
b Ita reposni, pro Cumas Fl. Sabini, quod anlea aiitem fuerunt «uxast?, Phocaeenses, a Phocxa urbe
aliud <buxti;,Phocenses, a Phocide, quaeregio
legebatur. Neque dubia emendaiio, cum Silvae Papi- Asiae;fuit in Hellade. Sed mulli, etiam antiqui, Phocenses
nianaelib. HI argumenlum sit Coma Earini : de qna et
et Martialis exstat epigramma, lib. ix. Phocidem nuncuparunt, ex qua orti Massilienses,
vel nomma confundentes, vet liistoriam. Baias autem
« Sidonius Narbonem olim profeclus, cum huma- calidas omnes aquas dicebant, ab illis Campanis
niter acceptus habilusque esset a Consentio, decre- omnium, ut Eunapius scribit, loto orbe nobilissimis.
verat hospiti suo gratiam suis versibus rependere; Quarc Aquis Sextiis, quod in iis lliermae essent, id
cum prior ille aliquot carminum eclogis Sidonium etiam nomen obtigil. Sextias autem a Sextio Calvino
provocavit. Tum ergo carmen hor. ;id illum misit, dictas, qui primus urbem illam muro cinxit, omnes
quo Narbonem mirilicis laudibus, sed non alia re consentiunl. Ejus porro coloniae quae meiropolis
uiagis commendat, quam quod Consentios civcs no- cst provinciae u Narbonensis, egregium lioc
731 SIDONIIAPOLLINARIS 752
Illustres tilutisqUeprteliisque A Ohjectu sudium coronal aggcr.
Uibes, per duo consullim tropaea Non tu marmora, braeteam, vitrumque,
(Nam Mirteffi lulit ista Julianum, Non testudinis Indicac nitorem,
Et Bruto dnce nflirtiCUH) ftirorem ; Non si qnas eboris trabes refractis
Ast baecTefltohicas etuerita pugnas, Rostris Marmarici dedere barri,
ErecltmTet Maritirt) fcaderiteCimbro); Figis moenibus, aureasque portas
Mislsti mihi mtiliiptex poema, Exornas " asarotiets lapillis.
Doctum, nobile, forie, delicatum. Sed per semirutas stiperbus arces,
ibant' hexameiri superbientes, Ostendens veteris decus duelli,
Et vesligia juncta, sed minora, Quassatos geris ictibus molares,
Per quinos cligi pedes ferebanl. 400 Laudandis pretiosfor ruinis.
Misisti et triplicis melrum trociiaei, Sint urbes aliae situ minaces,
Spondceo comitantc, daclyloquc, Quas vires lnmiites per alta condunt,
Dulces hendecasyllabos, tuumque Et per proecipites locatn cristas
lilando fenore Sollium ligasti. Nunquam mcenia caesa glorientur.
Usurara petimurque, reddimusque. B.Tu pulsate places, fideirique forlem
Nam quod carmine pro tuo rependo, Oppugnatio passa pnblicavit.
Hoc centesima laudum tuarum est. b Hinc le Martius ille rector, atque
Quid primum veneror, colamque pro te? Magno patre prior decns Getarum,
399 Ni fallor, patriam, patremque juxta. Romaiiaecoiumen salusque gentis,
Qui quanquam sibi vindicare suramum Tbcodoricus amal, sibique fidum
Possit jure Iocum, tamen necesse est Adversos probat arite per tumultus.
'Ilam vincere, quae parit parentes. Sed non hinc vileare fdrte turpis,
Quod le inachina crebra perforavit.
Salve, Narbo, polcns salubritate, Namque in corpore fortium virorum
Urbc et rnre simul bonus videri, Laus est amplior amplior, cicairix.
Muris, civibus, ambitu, tabernis, In casiris Marathoniis mercntem
Portis, porticibus, foro, theatro, Vulnus non habuisse, grande probrum est.
Delubris, capitoliis, monetis, Inter Publicblas manu feroces,
Tbermis, arcubus, horreis, macellis, Trunco Mucius eminet heerto.
Pralis, ibniibiis, insulis, satinis, GVailuih Caesarisopprifflente Magno,
Siagnis, flumine, merce, ponte, ponto. Inter tot facies ab hnste tutas,
Unus qui venerere jure divos, LIISCHS Scaeva firit magis deeorus.
Lenaeum, Cererem, Palem, Miriervam Laus est ardua dura sustinere.
Spicis, palmile, pascuis, trapetis. Ignavis, limfdiS} et improbatis
Solis fise viris, nee expetito c Multum ringittir oliosa virtns.
Nalurae auxilio, procul relictis Quid quod Csesaribus ferax creandts,
Promens montibus allius cacumen, Felix prole virum, simul dedisti
Non te fpssa palens, nec hispidarum d Natos cum genhore principAntes?
monimentum exstat Romae iii anliqua basi sialuae. esl landem a Litorio, ut dictnm est in pariegyriro
L. ANfONtO Aviii. Demum vferb juriior hic Theedpricus prndita
EPITYNCHANO sibi per Agrippimimcomitem urbe Narbonensi potituv
, LICTORI DEC CURIA D est anno, ul ex Idatio eodem patct, 462. Quare post
! T1_E QU_E SACRtS luinc annum, sed arile 466, quo mortuiis est Tlieodo-
PUBLICIS APPARET ricus, a SiddniO Scriplum hoc carmen dici necesse
est.
QQ. COLLEGI FABRCM «In atiis fingitur. Huratius :
TIGNUARIORUMOSTIS
SEVIRO AUG. IN PROVINC Pauluinsepuksedistat ineitiae
NARBONENSICOLONIA Celatavirlus.
AQUIS SEXTIS d Carinum el Numerianum cnm Caro paire. Qtian-
Cari Ang. pairia nihil certi fuisse docet
JJj|> *Tesiulis in varios colores tifielis, qijales in quam de et
aSarotis pavimentis, de quibiis Statins inTinurlinO Vopiscus, quod niirere, inter varias opininnes non
Vdpisci, et Plinius lib. xitxvi, cap. 20 : Sostts Per- meminit Narbpnis. Sed Narborte genitum, ante Si-
'gWHii slaluit iiHerilvocant ataraton mcon,qnohiaih pur- donium prodjdere e Graecis Eiisebius in Chronico,
bariieAtacknm fli pavfmehlo,qumqueeverri tolent, ve- cLatinis SexlusVictor, EutropiiiS ei OrPSiuS. Jose-
raii Yelicfafecerutparvis tettutitiirictisinvarioscolores. phus Scaliger ad F.usebiUm,qiiia Carun in lllyrico
b tiieodoricus ju ior, Tiic>dorici Magni filru»,de naiuiri quidam scripserant, ut Fabius Cerilianus, iia
iitio cpistola %. Gotbi enim cum Alaulfo duce Gallias rem componil, ut Narbonae natum affinrtet, non in
ingressl Narnonem queque occupassenl, inde sn"b- Gallia,contendil sed in Illyrico. ubi Narbonam iiem oppidum
WidiiSlirit a Cutistantio comite, anho, ut ex Orosio ese nominte ejusdem. Verum Dalmatiae
el ldatio cclligiiur, 416. Post liaecTheOdoriciiSpater, oppido, quod S<aliger designat, nomen fnit non
Aicjuiianianoii contentus; NarbOnem longa illa obsi- Narbona, etsi mendoseiniia legitiir Vatiniiapud Plolemaeuin,
apud Cice«
dione 'Cirixil,quae Itoc loco des-ribitur, sed repulsiis sed Narona, quomodo epislola
753 CARMINA. 734
Nam quts Persidis expeditionem, A Causam seu Ctesiphontis aclitaret,
401 Aut viclricia castra praeteribit Vir semper popularitale crescens,
dri principis, et perambulatum Et juste residens in arce fandi,
Romanis legionibus Niphatem : Qui fabro genitore procreatus,
Tum, cum fuimine caplus imperator, Oris maluit expolire limam.
Vitam fulmiuibus parem peregit ? Quid vos eloquii canam Latini
His tu civibus, urbe, rure poliens, Arpinas, Patavine, Mantuane?
a Consenli, milii gignis alme patrem, Et te, comica qui doccs, Terenti ?
lllum, cui nitidi sales, rigorque Et le, tempore qui sattis severo,
Romanus fuit Atlico irt lepore. Graios Plaule sales lepore transis ?
IIunc Miiesius et Tbales stupere Et le multimoda satis verendum
Auditum potuit, simulqucLindi est Scriptorum numerositate, Varro?
Notus qui Cleobulus inter arces,. 403 Et te qui brevitale Crispe polles?
Et lu, qui Periandre de Corintho es, Et qui pro ingenio fluente nulli
Et tu, quem dederat Bias Priene, Corneli Tacile es tacendus ori?
Et lu Piltace Lesbius sophisles, B Et tc Massiliensiumpcr hortos
Et tu, qui tetricis polens Athenis Sacri stipitis, Arbiter, colonum .
Vincis Socralicas Solon palaestras, llellespontiaco parein Priapo ?
Et lu Tyndareis salus Therapnis Et te carmina per libidiuosa
Chilon, legifero prior Lycurgo. Notum Naso lener. Tomosque missum;
Nnn hic si voluit, vacante cura, Quondam Casareae nimis puellae
Quis sit sideribus nolare cursus, Ficto nomine subdilum Corinnae.
Diversas Arato vias cucurrit. 1 Quid celsos Senecas loquar, vel illum
Non hunc cum geometricas ad artes Quem dat Bilbilis alla Marlialem,
Meutem composuit, sequi valebat Terrarum indigenas Hibericarum?
Buclides spatium sciens olympi. Quid quos duplicibusjugata taedis
Non hunc, si voluit rotare rhythmos, Argentaria b Polla dat poctas ?
Quidquam proposilo virum morari Quid multos varii slyli relexam,
Chrysippus potuisset ex acervo. Arguli, teneri, graves, dicaces?
Hic cmn Ampbioniaestudebat arti, Si Consenlius adfuit, latebant.
Plecirb, pellice, vcce, tibiaque, G Huic sunimi ingenii viro, simulque
402 Thrax vates, deus Arcas, atque Phcebus, Summsc nobilitalis atque formae,
Omni carmine post erant, et ipsas Juncta est femina, quae domumad marili
Musas non ita musicas pulares. Priscic insignia transferens Jovini,
Hic si syrmale cultus et cothurno, lmplevit trabeis larem sophistae.
Intrasset semel Alticum theatruin, Sic inira proprios tibi penates,
Cessissent Sophocles et Euripides. Consenti, palriae decus superbum,
Et si pulpila personare socco Fastis vivil avus, paierque libris.
Comoedusvoluisset, huic levato Haecper slemmata te salis potentem,
Palmam tu digito dares, Meriander. Morum culminc sed polcntiorem,
Hic cum senipedem stylum polibat, Non possim merita sonare laude :
Smyrna_» vice doctus offlchiae, Nec si mc Odrysio canens in anlro,
Aut cum se historiac dabat severae, 404 ~ua late trepidantibus fluentis
Primos vix poterant locos tucri Caules per Ciconum resultat Hebrus,
Torrens Herodotus, tonans Homerus. Princeps instituisset ille vatum,
Non isto potior fuisset olim, D Cum dulces animata saxa chordac
Qui Pandioniam movebat arie Ferrent per RhOdopentratienle cantu,
Orator caveam tumultuosus, Et versa vice fontibus ligatis,
Seu luscum raperelur in Philippum, Terras currerc cogerenj,anheias.
ronem appellatur; itemque apud Pliuium etAetbi- Fl. Valeiilis JoVirti, querri Lupicino tollega sub Va-
cum, et in Tabula Peutingeri. lentiriiano seniore gessit, cnm equiium rhagisler essct
a Consentium pairem.iaud.it a philosophicis poeti- pcr Gallias, et AlaniannOSirtgenli siragc in Catataiinis
_
cisque disciplinis, tum Graecis, lum Latinis. profligasset, ut Marcellinusuarrat I. xxvii. De qiio
b Lucanum et Statium. Lucani enim uxor ctiam scribil Flodoardns i Historia:' 6, iet anti'quos'
.157
fuit Polla Argentaria, et mortuo Lucano, Statii, ut versus profert a Jovino positos in S. Agricokc liasi-
Siaiius ipse iu Silvis docet. Quidam libri pallidal lc- , lica quam Remis fundarat. Hnjiis itaqne filiam ("oii-
gunl. senlio seniori nuptam ait. Quaevei o sequnntur, de
« Trabeaeet fastorum nomen consulalum denolat juniore Consenlio, ad quem scribiij capi debcnt.
1 Barlhius Advers. pag. 489
legit ex antiquo libro, Cornelium, et.alios Celsi nomine celcbres. — BAU-.
Quid Celsos, Senecas loquar; fuissc eniiuvero praeier tijus Sirmcnd. editor, praifal. ad tom. I, § 11.
73S SIDONIl APOLLINARIS 730
Nec non Ismara solibus paterent, } h Epas soceri venire in aures
A
Aurita chelyn expeiente silva, Fido inlerprete vellet et perito,
Et nulli resolubiles calori Te commercia duplicis loquelae
Curvaia ruerent nives ab Ossa, Docium snlvere proiinus legebat.
Stantem aut Sirymona Bistones viderent, 0, sodes, quoiies tibi loquenti
Cum carmen rajiidus latex sitiret. Byzantina sophos dedere regna?
Nec si Peliaco datus bimembri Et le seu latialiter sonantem,
Ad Cenlaurica plectra constitissem, Tanquam Romulea satum suburra,
Ilinnilum duplicis timens magislri. Seu iinguae Argolicaerolundilale
Nec si me docuisset ille fari, Undantem, Marathone ceu crealum :
Jussus pnscere qui grcgem esl clientis, Plaudentes stupuere Bospborani,
Amplirysi ad fluvium, deus bubulcus, Mirati niinus Alticos alumnos.
Quod fcrrugineos Cyclopas arcu Hinc si fcedera solverenlur orbis,
Siravit sub Liparensibus caminis, 406 Pacem te medio darent feroces
Vibrans plus grave fulmen in sagitta. Chunus, Sauromaies, Gcles, Gclonus.
.lam primo tenero calenlem ab orlu, B Tu » Tuncrum, et Vachalim, Visurgin, Albin,
Excepere sinu tiovem sorores, Francorum et penitissimas paludes
Et le de genitrice vagienlem. Intrares, venerantibus Sicambris,
Texerunt vilreaevado Hippocrenes. Solis moribus intcr arma tulus.
Tunc liac mersus aqua loquacis undae, Tu Mceotida, Caspiasque porlas,
Pro fluctu mage litteras bibisti. Tu flnxis equitata Bactra Parlliis
Tunc tu jam puer aptior magistro, Constans imrepidusqiie sic adires,
Qtiidquid rhetoricae institiilionis, Ut fastu posilo tnmentis aulan,
495 Quidquid grammaticaiis aut paleslrac esi, Qui supra satrapas sedet (yranniis,
Sicut jam lener hauseras, vorasti. Ructans semideum propinquitatcs, .
Et jam le aula tulil, a piusque princeps Lunalum libi fleclerel tiaram.
Inter cnnspicues staiim locavii, Tu si pnblica fata non veiarent
Consistoria quos habent, tribunos : Ut Byrsain pelcres, vel Afiicanae
Namque et purpureus in arce regni Tellnris Tanaiticum rcbetlem :
Praeesse officiis tuis solebat, Confestim posilo furore Martis,
Mores nobiiitate quod merebant. ^ Post piratica damna destinaret
Tantum culminis et decus stupendura Plenas mercibus inslilor carinas;
Scripti annalibus indicant honores. El per (e bcne pace restiluta ,
Ilinc tu militiam secutus amplam, Non uttra mihi bella navigarent.
Castrensem licet ampliare censum Jam si scria fortc lermiuantem
Per suffragia jusla debuisses. Te speclacula ceperant llieatri,
Solemnis tamcn abslinens lucelli, Pallebat clinrus omnis liislrionum,
Fama plus locuples dnmum redisii, Tanquam si Arcitenens, novemque Musae
Solum quod dederas miim putando. Propier pulpiia judices sederent.
Tum si forte ftiit quod imperator Coram te c Caramalus, aut Phahaton
o Plac. Valeminianus, a quo tribunus et notarius ts ctamosum, expositiotactta; et incertus anctor de Pan-
in consistorio Consentjus creatus est. In consislorioio tomimo:
enim principis militabant tribuni et notarii. I. 2 cnd.
Theod. de Primicerio ct nolariis. Inscriptin statuae jl Tol.linguaeqttot membravirc : mirabilisars est.
Petronii Maximi, PRIM_EVUS IN CONSISTORIO U Qua;facitarticulos ore silente loqui.
SACRO TRIBUNUS ET NOTARIUS MERUIT. Artis anctores Romae, Augusli lemporibus, Pylades
b Theodosii j'unioris Ang. liliam Eudoxiam duxe- ;• Det Balliyllus. Nam cum veteres ipsi canerent ei sal-
rat Valentinianus. Ad Theodosium ergo in Oriente te tarenl, hi chorum et fistulam sibi praecinere fecerunt,
legalum a Valeminiano Consenlium ait, et idoneum m ui tradunt Lucianus n=ot bpxnato>;,Eusebius iu Chro-
ad
fuisse qui Francos item, Persas, Vandalos aliosque le nico, Zosimus lib. i, el alii. Pantomimoriim aulem
reges mitterelur. tot erant arguinenla quot fabulae poetarum; niilla
« Nohilium pantomimorum nomina; qnorum alte- e- enim erat quam non repraesentarent. Itaque Sidcniiis
rum , id est Caramailum, laudat etiam Arisiaenetus is multas linc loco recensel; longe plures Lucianu*<'ia-
epistola 26, et Lenntius Schplaslicus lib. iv Antho- )- logo suprascripto. Cyprianus de spectaculis : Nnlia
logiae25. Pantomimi, bpxnarai, ore tacito gestibus ns enim obscenis molibus tnembra distorquens desaltavit
omnia expiicabant Cassiodorus lih. iv : Orchesta- a- Grmcmlibidinis fabutam.
rum loquacissimmmanus, tinguosi digiti, silentihm m
'Hadrianus Valesius, llcr. Francic. lib. v, pag. 221,
I, est paludem Austrinam, diclum; quem a Clmdio
non Tuncrum, flumen omnibus, ut ipse ait, geogra- i- Plolemaeoin Germania inter Rhenum et flumen Ami-
phis etliistoricisignoium, sed Vicrum legil. < Estau-u- siuni positum, vitio exemplarium Vidrum pio Yicro
tem Vicer, inquil, Franciaetransrhenanae ainnis, op- p- appellari, et liodieque Veclum vocari animadverlo.»
pidum sui nominis attingens, vulgo Zuiderseum, hocac — BAUNIUS I. o.
77,7 CARMINA. 738
Clausisfaucibus, et loquente gestu, J llirtam dorsa ferain, repamla tela
J\
Nutu, crure, genu, inanu, rolatu, Al ritu assidup cactiminanlera.
Tolo in scbemaie vel semel latebit. Seu Perseia virgo vindicata
407 Sive _Eetias, et suus Jason lllic iuditur harpe conjugali,
lnductintur ibi, ferusque Phasis, Seu quod carminis atque fabularum
Quis jactos super arva Colcha dentes Clausa ad Pergama dat bilustre bellura.
Expavit, fruticante cum duello Quid dicam citharistrias, choraules,
Spicis spicula mixta fluciuarent. Mimos, scbocnobatas, gelasianos,
Sive prandia quis refert Thyestae 408 Cannas, plecira, jocos, palem, rudentcm,
Seu vestros Philomela torva planclus, Coram tc trepidanter explicare?
Discerptum aut puerum, cibumque faclum Nam o Circensibus ipsequanta ludis
Jamjam conjugis innocenlioris. Victor gesseris imonante Roma,
Seu raptus Tyrios, Jovemque taurum Laelanipar fuit exarare musam.
Sprelo fulmine froute plus limeiidum. Janus forte suas bifrons caiendas,
Seu turris Danae referlur illic, Anni tempora circinanle Phoebo,
Cum multum pluvio rigala censu est, "1 Sumendas referebal ad curules.
Dans plus aurea furla quam melalla. Mos esl Cacsarishic die bis uno
Seu Ledam quis agit, Phrygemque ephebum (Privafps vpcilant) parare ludps.
Aptans adcyathos, facit tonanti
Tunc ccetusjuvenum, sed aulicorum,
Succo neclaris esse duiciorem.
Elei simulacra lorva campi
Seu Martem simulat modo in calenas
MissumLemniacas, modo aut repulso Exercet spatiantibus quadrigis.
Formam imponit apri, caputque setis. Etb jam te urna pelit, cietque raucx
Et lergum asperal, hispidisque malis Acclamaiiosibilans coronae.
Laeveincurvat ebur, vel ille fingit Tum qua csl «janua, consulumque sedcs,
a Circensium Plac. Valentiuiani nummum vidimus• DRIGA, ETOSTIO QUARTO MISSUSvicerit. Nain cuin qua-
cum Vicennalium ejus nola. Sed ii publici et so- terni fere agitare solerent, quatuor lantum primis
leinnes ludi erant, hi vero privati; sicul privatumi ostiis utebanlur. Undc qui quarto exibat, is sumnia
Elagabali speclaculum, 158 '" 1U0 Lampridius> et ullima quadriga ccrtabat, cujus difficillimaerat vi-
narrat junxisse illum camelos quaternos ad currusi ctoria. Quo etiain sensu diciura sit ab Ovidioni Amo-
in circo. ln publicis agitare solcbant promiscui au- rum, 2:
rigae factiooum circensium; in privalis nobiles ple-' lC Hocmihiconlingat)sacrodc carceremissis
rumque ac principes ipsi excrcebantur, ul hoc loco1 Insistamforti menteveliendusequis.
juvenes aulici. euim esl ac si dicat : Te favenlc non dubilem
b Sortes in circo ad electionem ducebantur, lum1 ldem vel e sacro, id est ultimo sexloque ostio missus cci-
loci, tum quadrigarum. De quadrigarum electione' tamen inire, ac palmam sperare.
Symmachus leslatur, lih. x, 22. Malo, inquit, fremi- c '" prim» circi fronte janua erat qua in-
159
tum Murtimvallis exponere, atque iltam quadrigarum' gressus in circum. Janiue lalera hinc inde septa car-
diitriiutionem, in qua sibi cum fortunatus videretur ceribus, scnis utrinquc, quos ciyptas vocat, qund
cui eleclionemmox urna tribuebat par vel potior erat,' absidati esseul, paneie in quo carccres erant in for-
quem sors fecisset extremum. Quoliessequenti primus5 nices inflcxo, atque ut loquitur ipse, fornicalo. Dice-
invidil? Dubia est enim optio, cum de similibusjudica- bantur cl portac,januae, ostia circi, quoniam bis ostii»
tur. Ubi aperie optionem sorte dalam dicit; sed qua- ad ciirsum iniiiebaniur equi; ut contra, earceresdi-
drigas a Theodosio missas adeo praestanles omness _ctos docuit Vano, quod iis coerceaniur, ne inde.
fuisse, ut sors primo nihil conferre viderelur, cuin1 exeant, priusquam miliai mjgistratus. Portas voeat
illa ambiguam redderent optionem. Sed quadrigarum1 P. Viclor, cnm nil circi m.iximi duodecim portas
eleciio nou semper fuit in usu; loci nunquam omissa. fuisse. Januas atictor epistolaeile viro perfecto intcr
Nam apud HotnerumUiad. 25, Sophoclemjn Electra,! pseudepi^rapba Hierooymi: Adhuc, inquit, prior ilta
Statium Thebaidos vi, quia Ileroes antiqui suos ipsi aslal injanuis, cui mquesua spatia debentur; et Pau-
currus agitant, solius loci fit sortitio. Item apud Vir- " linus epist. 2 : Non decursusstadii, sed ingressus; nec
gilium in ludrico navali _Eneidosv, Tum toca sorle1\ J) ut mela, sed janua est. Eodemque modo Ovpu;Gracci.
legunt. Loca aulem haecin circo erant oslia ipsa et Glossx noslrae : Carceres, OvputiiricoSpbp\ov. Uvku;
carceres equorum : iia ut primus, aut secundus locus,1 Himerius: exrcvkS>v ei; vvaauv Spbpov(6UV«TS. Oslia
nihil aliud fuerit, quam primum aut secundumostium.' Senator lib. m, 51, Bissena oslia ad duodecimsigna
Conscniius ergo, quem primum urna vocarat, et posuerunl; et sine coniroversia Ausonius in cpisiola
axem, hoc est quadrigas eligit, et primum ostium1 ad Ursulum, senarium numerum signiiicans :
ingreditnr : post eum reliqui alia deinceps suo quis- Osliaquolproparteaperil stridenliacircus,
que ordine. Cur autem in capieudis locis sors adhi- Exceptomediumquodpalet iu stadium.
bcretur causam innuil, non explicat Donatusad Vir-
gilii verba, quae proxime citavimus : Non est, ait,, De hisenim carcerum ostiis loquitur, non dejanuis,
idem tabor in tingiilis locis; et inde tort adhibetur, ult quas per_circi ambitum sibi finguni interpretes do-
fieri consuevitin circo, ne sit in ordinatione conlentio. ctii-imi. Ostia enim carcerum, ut dictum est, in circo
Cur enim non idem est labor? ldeo nimirum, quiai maximo fuerunt omnino 12, sed sena ulrinque, quod
non idem erat a singulis nsiiis ad melam spatium : propartedixit Ausonius.Septimumautemostiuinquod
sed a primo recium ac brevissimiim ab ultimo lon- excipii, ipsa esl circi jaiiua, quae in medio carcerum
gissimum.Quare qu» quis remotior a primo cursuini posita , in mediam circi laiitudinein patebat. Supra
inibat, hoc longiorcspatio fcrebatur, el viacac faboriss januam porro, consultnn sedes, aliorumve magistra-
plus habebat. Ex quo eiiani paiet, cur iu Dioclisagi- luiiii) qui ludis praesidebani.N.unut consiilum sedcs
utoris Uude ponal vclus iu-ciiptio, qupd SUHMA QUA- hic dicilur, sic Prwtorum sedes Suclonio, Nerpnis 12,
739
Ambit quam paries ulrinque sems.
Cryptis, carceribusque fcrnicatus,
Unn e quattuor axe forte lecto,
Curvas ingrederis premens habenas.
Id collega luus, simulque vobis
Pars adversa facit : * micant colores,
Albus, vel Venetus, virens, rubensque :
Vestrae insignia, conlinenl ministri
Ora, et lora manus, jubasque tortas
Cogunt flexilibus latere nodis,
Hortanturque obiter, juvantque blandis
Ultro plausibus, et voluptuosum
Dictant quadrupedantibns furorem,
Illi ad claustra fremunt, repagulisque
409 Incumbunt simul, ac per obseratas
Transfumant tabulas, et ante cursum
Campus flatibus occupatur absens.
Impellunt.trepidanl, trahunt, repugnant,
Ardescunt, saliunt, tiraent, timentur,
Nec gressum cohibent, sed inquielo
Duratum pedc slipiiem flagellant.
b Tandem murmure buccinae strepentis,
Suspensas tubicen vocans qtiadrigas,
Elfundit celeres in arva currus.
SIDONIIAPOLLINARIS 740
A Non sic fulminis lmpelus tnsulci,
Non pulsa Scythico sagitta nervo,
Non sulcus rapide cadentis astri,
Non fundis Balearibus roiaia
Unquam sic liquidos poli meaius
Rupit plumbca glandium procella
Cedit terra rotis, etorbtarum
Moto pulvere sordidatur aer.
Instant verberibus simul regenles,
Jamque el pectora prona de covinno
Exiensi rapiuntur, et jugales
Trans armos feriunt, vacante tergo :
Nec cernas cito, cernuos magistros
Temones mage sqfferant, an axes,
Jam vos ex oculis velut volantes,
g c Consumplo spatio patentiore,
Campus clauserat arclus arie factus :
Per quera longam, humilem, dnplamque muro
Euripus sibi machinam retendit.
d Ut meta ulterior remisit emnes,
410 F' 1 coilega tuus prior duobus,
Qui tc transierant; ita ipse quarlus
Gyri cpnditione tura fuisli.
e Curacest id mediis, ut ille primus

ct prmtoristribunal eidem, Augusti 45. De qua et Li- h Miltendis quadrigis signum dabat magistratus'
Viuslib. XLV: Ludorum Romanorum die, C. Licinio prolato |tic sijino, carccres illico simul omnes pan-
consuli ad quadrigas miltendas descendenti tabellartus dfebantur. Id siguiim Romaeprojecta mappa dari raos
teddidisse laureatas lilleras dicilur. fuil. Al Sidonius mappa omissa, quae in privatis fnr-
a Circi factiones tunicarum coloribus dislinctae. tasse ludis locum non habuit, solitis tubae nicrtjinit
Erat enim factio albata, russata, prasina, veneia : quac mappam sequebatur : quam solam norant aiti-
quomodo nominantur in Dioclis inscriptione : Oi C qui. Sophocles : ^a^xqf v-rrui aukmyyo; n<\av.'S\\'-
'*'
Xsuxij,x«t Trvpiuaxevnj£ptof*svot, xui ry rcpaaivtav,xui gilius,
ovtvszitava Dione; I3SVSTMV, Tcpuaiva>v, povaiw, Isv- Inde ubi clara dedit sonitumluba.
x5>v,\xipn xui Snpot, in Anlholngia epigrammalum Statius,
Graecorum. Ab his diversorum colorum lunicis, ut InsonuitcontraTyrrhenummurmur.
Plinius junior vocat (o-ToXaj Dio, Tcirckov;vetus epi-
gramma) discolor agmen agitalorum dicitur Ovidio. « Circo figura eadem quae obelisco jacenli. Itaqtic
Utebanturque ul hinc liquet, non solum in publicis prima sui partc qua cursum inibani, latior erat, spa-
ludis, verum etiam in :
privatis qiiod et Commodi at-
dorai tio a carcerjb.us. ipsis pauiatini decrescente; c rci
que Helipgabali exempla docent, qui prasino
usi memorantur. porro longitudo bifariam, septo seu pariete inler-
aurigantes in acqua ulrinque latera dividebatpr, bincdex-
Effossa est paucis ab hinc annis, cum Romacesse- jecto, trum, illinc laevum, dextris laevisque osliis opposi-
mus, via Praenestina, lertio ab Urbe lapide, vetus tum. Per baec autem laterum spatia procurrebat Eu-
aitcra duplex inscriptio, quae Polynici et Taliani filii
ripus, structilis aquae fossa per circi gyrum acia,
agitatorum in singulis faclionibus palmas enumerai, excepta ea pa^le qua carceres erant, ut describit
160 sems vorsibus Graecis adjectis, quorum duo
Dionysius Halicarnasseus lib. m.
tanlum primi restant incolumes. Sic enim habent: d Meta enim duplex fuit. Ultericr in imo circo,
M. AUR. POLVNICESNAT. VER quam itteriorem (Jixit Siatius, iayuznv artiknvSo-
NA. QUI VIXIT ANN. XXIX. MENS phocles; attera citerior, in primaeiiis fronte, non
IX. DIEBUS V. QUl VICIT PALMAS I) lonse ab pstiis : primas metas 161 appellat Ter-
N. DCCXXXIX.SIC. IN RUSSEO N lullianus. Inter utrasque paries ille porrectus qui
DCLV. 1N PRASINO LV. IN VENE circi laiera dirimebal. Ad primam metam curriculo-
TO XH. 1NALBO N. XVII. PR„E rnm spatia incipiebant et desineliant, ad ullimam
MIA XXXX. N. III. XXX. XXVI. PU flectebantiir; ideo Graeqi a flexu illp xupirznpa voca-
RA. N. XI. OCTO.IUG.N. Vlll. DEC. N runl, campterem Pacjivius in Atalanta. Sidonius ergo
VIUI. SEJUG. N. III. totam Consenliani ceriaminis scenam hoc modo de-
Pari jugo cum superiore. signat. A primo, inquit, flexu Consentii secius omnes
anteibat, proxini) ap.ep advp.rsarius uterque; tum
M. AUR. MOLLICIUSTATIANUS denique Conseniius ipse e primo posireintis; scd
NATIONE VERNA QUI VIXIT ANN equos studio inhibeps, ac septimo spatio iiitegros
XX. MENS. VUI. DIEBUSVU. QUl reservans. Hoc ordine secundum, terlium, quartum
VIC. PALMASN. CXXV. SIC. IN RUS spatium peregere. Quinto curriculo socius ille fessis
SEO LXXXVIIIl. 1N PRASINO XXIII. eijuis curruiri avertit, ac primum loctim cessit adver-
IN VENETO N. V. IN ALBON. VII. sariis.' Qui sextum jara spatium emensi, palmae
PRiEMlAXXX. N. II. proximi videbantur, cum subito citatis equis Con-
sentius ambos antevertit, el sepiimo spalio victor
©psijisTcixzpn 'Vt»p.nxlvzb; nviaxo; Uokvveixn; evasit.
tii Soop.uxuptv(sic) Tazi'/.vbvze xtkatv. Cura in circo initium currendi ducerenl a dextro
741 CARMINA. 752
Pressus dexleriore concilatu, ^- A Elatas seinel lmpetu quadngas
Partem si patefecerit sinistram, Juncto non valuit plicare gyro.
Totas ad podium ferens babenas, Quem tti, quod sine lege praeterirel,
Curru prxlereatur intus actp. Transisti remanens, ab arie restans,
Tu conamineduplicatus ipso Alter dum popularitalegaudet,
Stringis * qtiadrij'ugos,et arie summa Dexler sub cuneis nimis cucurrit.
In gyrum bene sepiimumrcservas. Hunc, dum obliquatiter, diuque lenlus
Instabanl alii manu alque yoce, Sero cornipedes citat flagello,
Passim et deciduis in arv.i gtiltis Tortum tramite transis ipse recto.
Reclorum, alipedumquesudor iljat. Hic te incaulius assecutus hostis,
Raucus corda ferit fragor faventum, Sperans anticipasse jam prjorem,
Atque ipsis paritcr viris equisque Transversum venit impudens in axem.
Fit cursu caior, et limore frigus. Incurvantur equi, proterva cruruin.
Ilur sic scmel, ilur et secundp, Intrat turba rolas, qualerque lerni
Est sic terlius, alque quarlus or|)is. Arctantur radii, replela donec
Quinto circite, non yqlens sequentum ] Intervalla crepent, volubilisque
B
Pcndus ferre prior, relorquet axem, Frangat margo pedes: ibi ipse quintus
Quod velecibusimperans quadrigis, Curru praecipilatusobruenle,
Exhaustnssibi senserat jugales. Montetnmultiplici facil ruina,
Jam sexto reditu perexplicalo Turpans prociduam cruore frontem.
Jamque et praemiaflagitanle vulgo, Miscetcuucta fragor resuscitatiis,
Pars conlraria nil limens tuam vim Quantum non cyparissifer Lycoeus,
Securas prior orbitas terebat; Quantum non nemorosa lollit Ossa,
Tensis cum subito sinu lupatis, Crebras irrequieta per procellas:
Tensis peitoribus, pede aqte fixo, Quantum nec reboant volulaeab austro
Quantumauriga suos solebat ille Doris, Trinacris, aut voraginoso
411 Raptans OEnproatimiremenle Pisa, 412 Quaevallat sale Bosphorum Proponti..
Taultira lu rapidos teris jugales. Hic mox pr.vcipitaequusimperalor,
Ilic b compendiaflexupsa melae Palmis « serica, torquibus coronas
Uniisdum premit, incitalus a te Cpnjungi, ct meritum remunerari,
G b Praccipuiisagilalorum labor et industria, mctam
cjus latere, seu dexlra serie carceruin, liinc ficbal utt <
ciirreulibiis aurigis ad laevamsemper essenl melae,, aple circumfleclere,quod est s_0trspiripv-xr ektaaiaev
ad quas, ct secundumquas decurrebanl: ad dextrami Ilomero. Artis caput, INTERIUS FLECTF.HE, non spa-
podium et cunei spcctatorum. Quare cursus sinisie- tioso, sed breviore gyro ] et proximo metae: quod
rior intcrior ac brevior erat, dexter exteripr, longio- adversarius i^te Consentii ab eo incitatus praestarc
risque anfracius. Atque hoc sensu poetaedexlram inn non potuit. Ovidius.
bis ludis perpetuo damnant. Virgilius : 162 Mcmiserum!metamspaliosocircuitorbe.
Quolantummihidexter abis? Quidfacis?admotoproximusaxe subi.
Slatius: Silius Italicus :
Nonttnquamemisumsinuebatdeviusaxetn,
Spargituriu gyros,dexterqueexerrat Arion. Sed laevointeriorstringebattramitemetam.
et Conscnliiadversarius Sidonio : £t pulchre Seneca eo spectans, de Tranquillitale
Dextersubcuneisnimiscucurrit. animi 11: Non in cursu tantum circiquecerlamine,
Qui ergo cursu antecedit, si quando ad podium el! . ted in his spaliis vttminlerius(lectendumest, ET ME-
cuneos, hocesi ad dextram deilectal, tum curae, in- TAM VITABE, ne t\Aeam haererent, currumve frange-
quit, est seqiieniiaemulo,ut introrsum parte sinistraa renl in occursu. Uude evitata, rotis meta dicitur Ho-
succedat ct praeterveliatur. Quomodo Gonsentius, ratio. Theocritus in Heraclisco.
ctiui adversnriissuis posicrior esset, utrumque lan- "ITCTCOV;S' eiikuauaOutVf upixurt' xui rcspivOo*o-«v
(lem pr.tueriit, et MenelattmAntilochus Homcri, et n 'Aaftxkit»;xup.Tcrovru rpox5>avptyyu tjrvktkXut.
GyamMarpnisCleaiithus.Quo spectaiu et illa, Suc- Homerus in Nestons ad Antilocbum protreptico :
cessitel vicit.in Diociisinscriptioue.
a Sepiem gyris circi agon peragebatur; ct Xiflou
S'txkeua6uteizuvpsiv,
qui Maywtmzov; re rpi>an;, xurtk8' aptxaruu\n;.
scptiino prjeibat victor eiat, quainvis prioribus ces- '
sisset. Quare arlis erat leulius principio currere nee El huc pariter alludens Cicero pro Caelio: Inhoc,
cquorum vires ante septimumspatium exhaurirentur.r. inquit, flexu quasi mtalis, fama adoiescenlispaulum
Iiinc laudatur ab Ausonio Phosphorus equus Valen- i- hmsitad metashotitianova mulierit.
liniani: « Victoriaecircensis nrternia, et paconae;
patnjije
Improperanleragens primosa carcere cursus. quibus inierdum honoris causa fasciolae, spu lem-
nisci, e sericp vel auro addebantur : uiide leipniscaiae
At conlra, Silii Cyrnus ab iis jure damiiatur, queis is coronae, aut palmac dicebanlur. De coronis Plinjus
interiorcura el prudenliacirci attior, quod-primo cer-r- lib. xxi: Accesseruntet lemriisci,quos adjici ipsurum
tamine habcnas efTunlerci. Quo facium ut lassatis is coronarumhonor erat, propter Elruscqs, quibusjmuji
equis mox pracieiirejur, sicut hic Cpnsentii collega
;a nisi aurei non debebant.De palma Ausonius Pau-
ccdere coactus, linus :
Quodvelocihusimperansquadrigis, Et quaejam dudumlihi palmapoelicapollct.
ExhaustossihiscusiTaijugales. Lemniicoornsta est, quo mea palmacaret.
 715 SIDONIl APOLLINARIS 741
Victis * iri jtibctts, satis pudcndis, A Qui Verax nimis, et nimis severus,
Villis versicoloribus (apetas. Asper crederis esse nescienli ;
b Jara vcro juvenalibus peraciis Al si te bene quispiam probavit,
Qucra le praebueris sequente in aevn, Noscit quid velil ipse judicare.
Inlra « aulam soceri mei expelilus Nam nunquam meluis loqui quod aequum est,
Curara cum moderatus es palati, Si te Sylla premai, ferusque Carbo ;
Chartis posterioribus loquemur, Si tristes Marii, trucesque Cinnae,
Si plus lemporibus vacat futuris. El si forte tuum caput latusquc
Nunc d quam diximus hospitalilatein, Circumslent gladii iriumvirales.
Paucis personet obsequens Thalia. Seu nos Limpidii larcs habebant,
0 dulcis domus, o pii penates! Civis magnifici, virique summi,
Quos res difficiiis sibique discors, Fratemam bene regulain sequentis;
Liherias simul excolit pudorque. Seu nos eximii simul tenebal
O convivia, fabulae,libelli, Neclens ofliciositas Marini,
Risus, serietas, dicacitates, Cujus sedulitas sodalitasque
Occursus, comilaltis unus idem'. B yCterna mihi laude sunt colendae;
Scu delubra Dei colenda nobis, 414 ^eu quoscunque alios videre fratres
Sive ad pontificemgradns f.rcndi, Cordi ulrique fuit, quibus vacasse
Sive ad culmina Marcii Myronis, Laudandam reor occupationem.
Tecla illustria seu videnda Livi: Horum nomina cum referre versu
Sive ad doctiloqui Leonis aedes, Affeclus cupiai, metrum recusai.
Quo bis sex tabulas docente juris, Iliuc nos ad propriam domum vocabas,
Uliro Claudius Appius taceret, Cum mane exierat novum, et calescens
Claro obscurior in deceraviratu. Horam sol dabat alteram secundam.
At si dicat epos, metrumque rbythmis. Hic promens teretes pilas trochosque,
Flectai commaticis, lonante plectro, . llic lalos crepitanlibus fritillis,
413 Mordacem faciat silere Flaccum; Nos ad verbera Iractuum struenles,
Quamvis post satiras lyramque tendat Tanquam Naupliades reperlor artis,
llle ad Pindaricum volare cycuum. Gaudebas hilarem ciere rixam.
Seu nos, Magnc, luus favor tencbat, Ilinc ad balnea non Neroniana,
Multis praedite dotibus virorum, C Nec quae Agrippa dedii, vel ille cujus
Forma, nobililaie, mente, ccnsu. Bustuin Dalmaticaevident Salonae :
Cujus si v.trios eam per actus : Ad tliermas tamen irc sed libebat,
Centum el ferrea Iasset ora laude. Privato bene praebitas pudori.
Constans, ingeniosus, eflicaxquc, Post quas nos tua pocula, et tuarum
Prudens arbiler, optimus propinquus, Musarum medius torus tenebat :
Nil fraudans genii sibi vel ulli, . Quales nec statuas imaginesque,
Pcrsonas, loca tempus inluendo. _Erc, aut marmoribus, coloribusque
Seu nos atria vestra conlinebant, Menlor, Praxileles, Scopas dederunt:
Marcelline meus, perile legum; Quantas nec Polycletus ipse finxit,
Non solum viciori, sed victis etiam praemium « Aviti imperatoris, cujus curam palatii gessit
aliquod solalii causa dari mos fuii. Ambrosius lib. i Consentius, ut Equilius olim Valentis, Constamius
de Puenitenlia, cap. 3 : Nam scepe in hoc athletarum Ilonorii, Aetius Joannis. Quo munere qui fungeban-
smculari certamine eliam victos quorum fuerint certa- tur, curopalataepostea summa cum auctoriiaie dicti
mina probata, vulgus hominumcum vicloribuscoronare sunt in aula Orientis, rnv fvkaxnv rn; avkn; etx-rrem-
consuevit, maxime quos videril, aut forie dolo aut arevpivot, ut scribil Evagrius lib. v, 1, ei in Francia
fraude exclusosvictoria. Ita fingunt in certaminibus D inajores domus. Fredegarius : Waradonemin Ebroini
suis llomerus, Virgilius, Statius , Silius. Et scenicis tor.nm majorem domut conslituerunt. Eral Waradoni
ludis Julii Caesaris, in quibus Laberius et Publius filius, qui vice patris curam palatii gerebal, nomineGis-
Syrus mimorum poeiaeceriarunt, cura superatus esset lemarus.
Laberius, Caesar Syro victori palmam, vicloannu- d Haecenim illi, ut praefatusest, scribendi carmi-
lum dedit, ul est apud Macrobium lib. n Salurna- nis fuit occasio. Laudibus porro Consentii more suo
lium 7. amicoruin elogia breviter adjungit, clarorum civium
b Juvenili aetale. Plane quod sequilur, sequente in Narbonensium. lnter quos Leo , Magnus et Marcelli-
mvo, salis banc interpretationem confirmai, doctis- nus, ex aliis locis noti sunl; Myronis, Lympidii et
simorumque virorum errorem redarguil, qui Juve- Marini, nunc primttm nomina celebrantur. Ilemque
nales ludos hoc loco suspicati sunt; cum meminisse Livii insignis ejus aevi poelae, quem laudat etiain
prarlerea debuerint Juvenalia diversi a circensibus auctor vitaeHilarii Arelatensis,°cum Hilarii elnquen-
generis ludos fuisse. Juvenalia ergo Sidoniodicuntur tiam peritissimis ait tunc lemporis auctoribus siecuti
jovcnilia, juvenilis actatis studia, Utrumque enim desperationem intulisse. In tantum, inquit, ul hujus
promiscue scribebmt anliquarii; cl apud Sidonium - temporibus Livius poeta el aurlor insignispublice pru-
ipsuin lib. i, epist. 'i, jnvenati rubore, nou juvcnili; clamarel: Si Augustinuspost Hitarium fuissel,judic<i-
lib. IV, 13, juvcnali sanilate; 163 lib. IX, 6, faciti- relur inferior.
taiejuvenali scripluin cst in libris plerisque.
745 CARMINA. 746
Ncc lit Pliidiaco figura ccelo. A Vivcns e tumulo micai polesias.
Sed jam le veniam loquacitati Hinc jam dexteriora carpis arva,
Quingentibendecasyllabiprecantur. Emensusquejugum die sub uno,
Tantum, et si placeat, poemalnngum est. Flavum crasrinus aspicis Triobrem.
Jam jam sufficit,ipse el impediris, Tum lerram Gabalum satis nivosam,
Multumin carmine perlegens amicum, Et quantura indigenaevolunl puiari,
Dormitant.busoliosiorem. 416 Sublimemin puleo videbisurbem.
Ilinc te temporis ad mei Laconas
415 CARMENXXIV.
* PROPEMPTIC Justinum rapies, suumque fratrem,
-.NADLIBELLUM.
Quorum notus amor per orbis ora
Egressus foribus meis, libelle, Calcat Pirilhoumque, Theseumque,
Hanc servare viam precor mementn, Et fidum rabidi sodalem Orestae.
Quaenostros bcne ducit ad sodales, Hnrtimcum fueris sinu receptus,
Qumum nomina seduus nolavi. Ibis ' Trevidon, et calumniosis,
Antiqnus tibi nec leratur agger, Vicinum nimis heu jugum Rutenis,
Cujus per spatium satis vetustis 1 Hic docti invenies patrem Tonanli,
B
Nomen b Caesareumviret columnis. Rectorem columenque Galliarum,
Sed sensim gradere, ut moras habcnd» Prisci Ferreolum parem Syagri : .
Alfectumveterem noves amicis, Conjux Papianilla quem pudico
" Ac primum Domitilarem severi Curas participans juvat lahore,
iulrabis, (repidantibuscamenis : Qtialis nec Tnnaquil fuit, nec illa
Tam censorius haud fuit vel ille, Quamtu, Tricipiiine, procreasti,
Qurm risisse scmel ferunt in aevn. Qualis nec Phrygiaedicala Vestae,
Sed gaudere poles rigore docto : Quaecontra salis Albul m tumenlem
llic si te probal, omnibus placehis, Duxit virgineo raiem capillo.
llinc tc snscip el benigna Brivas, Hincte Lesora, Caucasum Scj tliaruin
Sancti quaef .vet ossa Juliani : Vincens, aspiciet, citusque Tarnis
Qux du.n mortua mortuis piiianlur, Limosum el' solido sapore prcssum
» Propempticum carmen dixit, quo librum emitlit, Prior millia pissuum ab Augustonemclonumerat;
abennlemqieperomniaamicoruindomicilaNarbooem i poslerior a Gabalis, quos inferior aelasad morem
usque | rosequilur. Hoc enim Gnecis est TcpoTcitxTcetv. bodiernum deflectens, Gebaldanenscsappellavit, ut
Tale olim fuit propcmpticumPollionis, quod Helvius ; in Joannis 8 epistolis videre est.
Ci na scripserai, teste Charisio, et propeintiticum i « Libello suo decem stativa mansionesque desi-
Ampelii a:i llimerio edittim. Tale et Itletii Celeris; - gnat. Primam Domitii Gramroaiici, ad quem epist,
propemptcuin, quod legitur apud Slalium l,b. IIIi 2, lib. n. Secundam Brivatem, quae hodie duplex
Silvarum. nova nobili Canohicorumcollegio clara, et ve-
b In codice Theodo>iano,de itinere municndo I. est; tus quam vocant, de qua Sidonius. Tertiam Gabaio-
6 : Abtit ut not intlructionemvicepubticmet pontium, rum urbem , emenso prius jugo, et Triobre fluvio.
slratarumqueoperam,l<tuit magnorumprincipumdedi-1 qui nunc etiam Trobris vocilatur, e iugis Gabalum
catam, inler tordida munera muneremut.Lapides seui defluens in Ruthenos. Quartam Sacerdotis et Justini
columiiaeqnaein viis publicis millia passuum nola- fratrtim; quorum domicilii sedem reticet; utrique
bam, aliaesolos milliarium numcroi haliebaut, alne» atitcm scribit lib. v cpistolarum. Quintam Ferreoli
liiulos etiam ct nomina principum, per quos velI praefecloriiet Papianillae eju«, apud Trevidum in
quorum aevoviie refeclaercslitiitxque fuerant. llu.uss linibus Ruthenorum. Scxtani Apollinaris, apud Vo-
generis illain, quam Savaro jn orjginibu* Claromon- roangum ejns villam, de qua lib. u, episi. 9 , ubi
(aiiis edidit, e via militari ernta, qu.e Augustopemeto
9 Lesoraevicini montis meminit, Romaequondam, ut
Arvernorum Lugdunum olim dttccbat; Plinius lib. x>,cap. 42, referi, praecipua casei laude
noti, nunc trajectis litteris Loser.un nominant. Me-
Tl. CLAUD.DRUSI F. minit et Tarnis lluvii auriferi, qui c Cebennis ortus,
C/ESAIt. AUG. Gl-.R per AquiianiacNarbonensisqucfines evolvilurin Ga-
PONT. MAX. TRl» rumnam. Scptimam Avjti apud Coltium, ad qnein
POTEST. V. IMP. XI. cpist. 1, lib. iii- Oclavam Fiduli, sedquo loco non
PP. COS. Hl. DES. IV. dicii. NPCFiduli hujus alibi ulla mentio; nomeu
AUG. M. P. XXI. 0 lamen Gallis non ignotum. Fioruit enim haud multu
Et post Sidonium, Theodorici regis temporibus, S. Fi-
164 haec altera in finibus Arvernorum Gahalo- dulus Arvernus patria, etapud Tricasse.s abbas, qui
itimqiie, ante aliquot annos effossa, que lucem n eum praecipuaveneratione habent, et S. Falum vo-
iiiindomvidit, sed mendosa, vereor, ad nos pervenit.. canl. Nonam Tbaumasti, ad Tresvillas. De Thau-
masto autem el Apollinareejus fraire, sirpius dictum
1MP. C_ES in epistolis. Decimam Magni et Filicis ac Probi
M. CAS. LAT liliorum. El Magnum quidera domo Narboncnsem
POSTUMO fuisse, didicimusex carmine 23. Probi vero conju-
P. F. AUG. COS. gem Eulaliam, Sidonii propinquamex hoc loconota-
M. P. GABALL. V. vimus ad epist. 1, lib. iv.
1 Hic Sidonii locus illuslralur in Mimoiret dee
harum vocumsolidosarore pressum,tolerabilem sen-
nAcad. det Inscript. lom. III, pag. 260, dans l'Hitt.
» lladrianiisValesiusin Not. Gallim, pag. 544, ait,, sum nullum esse; itaque le^endumhaud dubie, sto-
litlo sopore pressum. At nobis correctio haecrainus
PATROL.LVIJI.
747 COROJilSSIDOMANA.
Piscem perspicua gercns.tn jmda.
Hic Zeti ei Calais libi ajjde pejm.as,
Nimbosumquejugum Aigaj cweU),
Namque est assiduaeXerjixprfttpl&e-
Sed qu.unvis rapidp ^rare «virsu,
Lassuui le' Vorcaqgjupot^tijisjiif,
Nostrurh liic iijyejjjes A(HellAwftr,em,
Seu contra rabidi IsopjiSjcpiius
417 Veslii frigorg«ar«orwn pjjjjnte*:
Sive horlis spatiatgr j? jrj?po#J£,
Qual s mellifera virjejjfjij IJyhla,
Quales Coricium senjsfl)Ueajjje*
Fuscabat picei latex G^Jesir
Sivc inter violas, tliyijnjnj,,Jjg#stryji),
Serpyllum, casiaro,crpcjjnj aiqjjefijjjihanj,
Nartissos, byacintbjnfi-.-quc flpres
Spernil, quam pretjj p&\tw ajjj^JJ
Glebam thurifer adveljit S>b;cjiS-
Seu ficto potins specq q^jescjl,
Collis margine qua ncm js reflcxjim
Nativam dare porticam Jaboraps,
Non lucum arboribus faejt, sed a||lrjjfl).
Quis pomria prisca rpjjjs Ipdi
Hicnunc comparet, ajjfeps.qucyj|<s,
Eleclro viridante pampmatas,
Cum Porus posuij crepante gaga
Fulvo, ex palmiie vineam jjjejallj,
Gemmarum flui|anljbus racgmis?
nfifif#$arjj*>Wefw. Quitjni ^nijpoiHiqf finyii pistt»
lundenmr p|»ptinci^ MWBWetpre>mm>e<w|n«_ri>- ppifat-
liorjs sanpr
1 s, pmi »nHtnltjs pisfiibus§appr 4ilMUor
sitob mo itudineii)? ppiiuje «WWfif*PW ftottdut
7i.
,& Hinc tu Cotlion ibis, atq«e Avito
Nostro dic s ave, dehiue »4_to
Debes obsequium y«p pjBffWte :
Nain denl hjpe vftjjjawmei pp>pij_q«i.
Non nobis prior e.stp&rejseawico.
Hinc jam le Fi4*lus iem» boaarum,
Et nec Tetradio salis secnndus,
Morum dotibus aui tenore rjejdj,
Sancta suscipif hospitalilate.
Exin tende gradum, Tribusqne villis
418 Tliaumastum jexpejp, qijejnjjbei duornm :
Quorum junior est mjhi sojjajis
Etcollega smul, gradjjque frajjer-
Quod si fors senior libi jijvenjljjr,
Hunc pronus prope patrupiu wluia.
B Hinc ad consulis ajnpja tecja Magni,
Felicemque luum yjeni,JJbqUp.
Et te bibliotheca qucep^ernn ejtf,
Qualis nec letrici fuit PJiiJagri,
Admilti faciet Probijs proUalM*).
II c sarpe Eulaliaemeaelegeris,
Cujus Cecropiaepares Mio*rViC
Mores, et rigidi senes, el ipse
Quondam purpureus spcer twebapt.
Sed jam sufficit, ecce Jjnque porjium,
Ne te pondere plus prenA>nstjbwr*.
Uis in versibus ancoram levato.
hapd v,>lde arridet. — BAUJJIUB Sirmond. editor.
* ad tom. J, 5 M-
Vid- I. c. tftmujres., pag. 261.

COROiVIS SIDOIVIANA.
IH lw prmagatiw; qnmt interter dmtur, quis exterw; ffutd Ugere latiu, aut «*<.(>«
iXetv •.
dextrane potior, an nnistra.

Sludjo hqc djsluli binos vers,us( qpipus avUppt G nqnc sinistrum, eodemque modo exlcijqrem. Ip
SidJMJins jn Gqihica legai{oi|eniediuiji iftt^r Tlliwde- circo sane inlerior laevps erat. sed ideo quia iiieia:
rici/ql regem ei frislericutn regis frafffim incessisse currenjibus ad laeyam,et iq iaevam ad cas flexns.
Fac contra in dextram flecti, omnia erunt contra
di^it.
KosthjpcgP!TOa»° risgis,hipcregfirelmP, rja : jam interior c|extereri|, et sipister exierior: m
P^ladijiujj|np:ipit.smaiubpssijbirelolosajp. in illa quadriga evenisse necesse esi, quam narrai
Solinus cap. .6, excusso auriga, relicto certamine,
Non qun4 mu|tis demop.strandiimsit honpris causa ad Capitoliuin pros.i|iissc, lovemque Tarpeium lerna
id facUirn fqjsse', cpm ambigat nemo, ubi ire? una dexlratione lusirasse; et in diurno cceli siderumqiie
sint, J)oiioralfs,sin]umlpcjjrq mediiimetesse; sed ut rootu, quae et ipsa dexlrq gyrp polum, quasi pcrpe-
extremo ljpVispatio Jiberius eyagari, quae de in- lua quadam dextratione, circumagunt, Cynosura
leripfis estjeriorisqqeloct polione, <}elateris prole- llelice interior esty et tamen dextcripr. Nec aliier m
ctione. {Jextrae ac sipistrae in lipnpris prserosatiya boc de illa versu e Ciceronji Arajo, Nam cursu in.e-
diicrimine, conjmpntatiQliipfunips, ac pau|o fqsius riotebtevi convertilurorbe, interiorem cursumcapere
exponere, a.c nptis Ijisce yel cpronitlU sahem loco possis. qwatndenteriorem. Qwidwuitis? nam •juoii-
adScreliceat. Parprgijm enim id fqrtjisse, nec abnuo. die videmusin ljiguj, cjtm «4 vicorum capita UeclHut,
Sed qpeVjenpii, pcenitebil sj vel extra line^m fluid aijt |n bpbqg, cum arant ct «iternos sulmi*dueuni, •
diWM, quoi phjlplogisprobari, bpn^que scriptoribus duobus vel bubus vel equis, interiorem in fletu esse
fficem ajiqugm jyTefreWsslt. Rqiiu|(ur e>ifcpquotj nunc dextrum, nunc ^iqistrum, Quodque in his vide-
*eifi>l«r|\ijt |p imljcro Grceiisit pe ap auctore np?,trQn" mus, idem in homiaum inressu conccssuque aesii-
dlseefflimj);?, carfflihe 25 dexterioremconeflfilHni; ap? mare est. Par enim est causa, cum eadem qu que
peirav\vex.leriprem, fi, cujrum ij\m W.tWt fl"i ttt is nominumsit ratio. Ut enln '1 *irco flexuque mciae,
siuistram paricm aclus esset,; propterea.es; simllibqs, dicilur imerior quj a4Yernaripmimer metamque
locis colligi statim debet, quod viros doctes fefellisse flectit; sic in ingressu, si duo siinul am^u-
mirum eM, jpt«riW«»ubiqHe(iiiii*|#rior«n.<*!».aut {iropius eot, interi-ris erit qui inieriore loco ineedel, hoc
desteriorem leiPBfir eiteritjrfm : cum eertnni sit est medio inler comitem exterierem et aedes, sive
intcriprom, proul rcs fer?nl, nuac dextruin esse, aliud quispiam, quod ejus alterum tatus clandat.
 PROPR. ETC. • 750
749 SlRMONDl E LUCIDATIO DE NOMIN.,
Qnare non alia, meo qnidem Sensu, interioris nntip -j, nnris locum inleriorem sempei fuisse, licet is destcr
in vulgatisstmisversibiis Ovidii * Fastorum , cum non semper esset. Clare id quhlem afe sihe exCb-
seni hoflOremhnnc a jnnioribus habitum scribit ut plioile, Ovidius et lloratius, ul frustra sint qui pro
6i coraitesilli _uo essent, tnediusincederet; si unus, dexlra tantumi atft pro sihistra pugnsre velhu. Ne-
inierior. que tnmen dextrae prscrogativamsuam deiraxerim.
Dextre liohori hoc datum liquet. Pritnum III qttflrido
EttAediuSjuvenum, non indigiiantibusillis, proximuin niliii ferati unde interior alter altero, vcl
tbtt, BtititerioiSicortesunus tirat. latus ei ieg«re direretur, tum dexteram setnper siii-
Nee alia eiterroris» ejUSquequi lalus legere dicaiur, strae6phrdVrrenl: quomodoapudTranqiiillum Tibbrii
lleratio satyra §, lib. u. cnp. i>r.tlatus hatidtlnbic Matcellus, qui in Actiaci
Netainenilll iriuniplii poiiipadexteriere inVectus est CqdO,ciim
THrotnesfe»tefior,''si jusserit,ire recuses. Tiberius sinisteriore veheretur? Deindein ipso ihte-
lit ne tegamepurcoDamselatus? rioris loci obsequio conteiidcrent,qtioad lieri posset,
ulcum eo loco dextrae simul hohor jtingeretur, iia
Qtlodertimsiimmi ingenii viro justo Lipsio in men- ut idem dexter atqtle irtterioresset. QiiospectartsHe-
lem venil, ut iiiteriorem feumdici vellet, cui exti-rior leniusAcro, exteriorem in Oratii versu slnisterioteln
leViteret in parie praeirethonorisgratia; aut qui ipse esposuit; et Eutropius laevumincedere, qiiod Tran-
centra (sic enim posteainierpretari maluit) alterum quillus de Claudipiniperalore scripsebat, iUufaPlaU-
anteiret: vereor ne argute magis et ingeniose ficttim tio irt Capitoliiim etinti lutus iexisse : nOrtqnod tie-
sil qiiam verrf.Nam ul non dicam permirum vidcri _ cessilrk) lixc ita sciiiper COrtjunrtasirtt, sed qilod
aC properidiculum, si (res sint, omnes pari ju?o am- ° pleruuiqueila fieri mos essei. Cifeieniirtubi res iion
buiare : si cnmitum recedat unus, alterum mox de ferebai, ut interior dcxier essel, luni ad eUhi plalie
suo gradu exsilire, ut seuetn modice anteredat aut modunl quo solemus in Gallia; interioHs pbliorfem
sequatur, perspicuum esi, in ea sentenlia nec laius hubuisse ratibnenl: Utcurti locurtl honor.ilis pbllhs
proprie ab eo legi qui diciiur exlerior, nec quidquam cum laeva tribuereiit, qiiani CJirldtlctra eitCriorem.
. esse cur interior potius, dici debeat quain anterior. Ita et sinislrai suusnonitlinquairtlitttios fdii, sed liiin
At in nosira interpretatione pl.ina omnia, ceria el scillcet quando interior erat; tt dextfa hUHiiUahi
eipedita. Interior vere qui inter comitem aedesque non praelalt, nisi cuiniii'etioT e-se HOH potrtit. Inte-
medius ambulat, exterior plane qui cxleriure loco: rioris autem loci prxcipua scnlper ac perpetua di-
idemquclatus legere inlerioris jure dicitur : ut qui gnitas; Hoiiquia dcxler ilut sinisier, sed quia siipe-
ejns id latus claudit, quod intectumalioquiet ntidtim rior.qtlia prior, qdia diedilis qtiodaitimodo: medlus,
foret; cumatterum ab aedibiisprotegaiur. Quo sensu inquam, inter coiiiilem, et illild quidquld esi qtiotl
Senecaepisl. 22: Nudumerit latus i incomttatalecii- iilterum latiis claudit. SiC eiiirnGraECipidov i'/jiv,
ca? Nudumlatus dixit, quod exterior comes nullus ptiaovkaSeiv,etiam de duobtlsdicunt^ Cuiii aller ih-
tcgat; ct MinueiusFelix c.uiira, ejus qui inter duos teriore loco recipitnr : iil Pliltarclilts in CatOheUti-
inedius sedeat, protegi ab utroque latera scripsil in censi, queni ait Pliilostrato, cum Utiadeambularent,
Octavio. Etcum dicto, inquii, ejus assedimut, iia "Ut exteriorem incessisse ob horioretn pllilosoplii*.
me ex tribus medium lateris ambitione prolegerent. iiktjarpdr>vev itxetMtx ercl rtptn
peaovtijfi tctpttctxrSrv,
Nec vero quaerendum, dexlramne semper leneat in- fikooofld;, et veths'inlerpres Juvenalis vei-Um ei-
terior, ui Lipsio et aliis visum esl, an siui-aram, ut (J pini.ns satyrae5 :
Nelirisseusi; cum satisconsiel iuteriorem in incessu,
perinde ut cacteris in rebus, nunc dexiruin esse, DlviiisIdcserviclauditlatusingenuorum
nunc sinislrum; neutrumque ad vim npminis perti- Filius.
nere, >edfortuilo evcnire, prout ad dextrairtaut lae-
vam id fueril, cui propior is est qui dicitur interior. Aut in medium,inqnil, eervummillit, aut in sinistra
Quidergo, dicet quispiam, siconlingat, ut ad laevain ambulat. Quibus vcrbis totam pratterea sehientiam
sil qui inlerior ambulat, eumne honestioreloco am- nostram miiifice conlirfnat. De duObus enim sermo
bulare dices? Sane, inquain, cum interior sit qui est, ut apod lloratium, Cujus iiinbra hoc loco Juve-
locusbonoris : cum exlerior sit alter, ejusque latus nalis. Quare dun h.ic ita dislingu t, ut in medium
tegat, quod iuferiorisethonoremdeferentis*Denique, mtiere s:t intcri rem locum dare, sive lanva sivo
ut pauciscompleclar,iia censeo. Apudveteres Roma- dexlra , in siuistia ambulare, lum scilicet quaiido
nos, ui hodieque apud Gailos nostros et plerasque neuter locus inieiior est, et solins dexirae hoiior
alias genles, in incess» consessuqiieproccipuumho- restut, qui potion deferatur.
i • •- 1|- — ., z_
SIRMONDI ELLCIDATIO
DE PROPRIIS NOMlNIBUS MEDI/E /ETATIS,
(JNDESUMtSOLITA,ET QUIDA PBISCOROMANOKUMVSVt)I«CREPARIMT.

De nommibus mediaB«tMi» j»m pracfatiad EniiO-D cuTttcaelera nomina communia haberent, inter se
iitim snmus, et Roniaepost eversatn rempublic.ini, disiinguebaniur: ut P. Cornelius Scipio, et L. Cor-
eiin provinciis morein obtinuisse, ut cuni muliis nelius Scipio fratres, itemque M. Tullius Cicero, et
Tereno ninibns nobiliorestilerenltir, proprium tamen Q. Ttfllius Cicero fratres. Posiea vero non primis,'
unum cuique nomen esSei, quod postreinUmSemper ,«<ed ullimis nominibirsUt pfopriis uti ac distingui
collocarent. Qua de re iteruni nibis, quia Sidonii crjeperC: ul Satvius Otho, et Salvius Titianus, iiem
quoquenomen admont^, fiuVirtqud obslriclam meini- Flavius VeSpasianns,elFiavies Sabinus fratres apud
nimus, paulo uberius lidc toco dlsserertdum. Neque Suetonium. Quo spcctans Suelonius idem.in Vitelliis
enimobscurum esi, Sidonii nomenex hac lege post Iratribus tanquam pcculiare noi»l, solis eos praeno-
rcliqua ejus omnia posituin fuisse, ut proprium. minibusdistinctos fuisse, quod certe reipublicaelem-
Semper eniin proprium nomen posterior actascaete- poribus novum non fuissel: lum quippe fratres, ut.
ris omnibuspostposuii. In quosane a veterum Roma- dixi, fionaliter distinguebanlur. llinc et illa Pluiar-
norumusti et consueludinedeflexit. Romanis enim clii cura PosidoniOdiSceptatld.Qund eniin initiovilae
stante republicaproprium id nomen fuit quod pri- Marii Posidonium repreliendit Plutarchus, qtti pro-
mmn, id est pramomen: quo nimirum fratres ipsi, prium Romanis priinum noiueiiftiissedocuerat, cuni
751 ' PERPETUI TURONENSIS 752
ipse tcriium diei mallel; il i prnrsns accipiendum K in singulis prope capitibus variabam) a parentibus ut
cst, ut PosUloninmaccoiinnodate ad florenlis reip. plurimum cognalisque, palribus, palruis, avis, pro-
lenrpora loculum inielligamns; Pluiarclium ad sua, avis, reliquisque afftclibus mutuarenlur. Quod sane
hoc esi ad Gsesariana, quibus noii jam primnm, ut verum esl. Verbi gratia, Fulgentii episcopi nomina
»lim, sed ultimuiB nomen cuique proprium erat. fuerunt Fabius Claudius Gordianus Fulgentius , ex
Proprium, iwmam, et quo uno (qnod ad Ennodium quibus Claud us patri, Gordianus avo proprium no-
quoque montiimus) si quando pluribns absiinere pla- men fuerat. EtSymmarhi, oratoris filii, nomina fuere
cuisset, unumqiiemque designabant, quodqne uni- b Q. Fiavianus MemmiiisSymmacbus, ex quibus Fla-
cum sxpein fastis, iu nunimis, in marmoribits, in viani cognomcn a pairuo, Memmiiab avo materno
libroruin limlis adnotabinl. In fastis enim, ut lioc MemminOrflto sortilusesl. Itaet Apollinaris nnmcn,
exemplo ulamiir, collega Domiliani Ang. in no 10 quod Sidonii avo proprium fucrat, Sidonio ipsi inter
rjus con-ula n, nune Rufns tantum, nuuc omnibus caclera esl prasn raen. Itemque a,pud Sidonium, Ma-
nominibus, ul ex lapide Roiuano didicimus, Q. Peti- guo Felici praenommiesl, quod Miignopalri proprium
lius Itufiis scribebatur. Ilem Pliilippi collegi sub nomen fuer.il; et conlra Tnnantio nomen, quod T«-
lUuorio, IUIIICRaflus,nunc An;ciusAucbenius Bas- nantio Fernoloe.us patri prxnomen. Rursum Majo-
siis. Et Posiuini Augusti iiumini, alii solum lioc ejus rianns et Aniheniius maierni uterque avi nomen ge-
nomen exliibeni, alii M.Cassium Laiienum Postu- ril, Himerins veio paterni. Denique non alia in
mum vocaul. In lapidum denique, librorumque in- poslerio is sevi nominibus nonna quxreuda e I. Ne-
scriptionibus, caeterisque amiquis monimenlis, ea- que enim certa cl slaia, m olim, generis ac familia?
: slemesi observare. Quanquain de librorum lilulis „" vocabula in usu lunc fuerunl, qiiscet fratribus com-
' dissiinulandum non esjinonniliil videri in quibusdam munia essenl, et ad posteros transirenl : nl cum
abeiratum. EteriiniPalladiumRei rusticx scriplorem Cormlii aul Jul.i omnesdicebanlur qui e gente Cor-
. tanquam proprio nominc appellamus, qui verins nelia aut Jul a nati essent; et Scipiones item aui
jEmilianus, quomodo eum Isidorus xvn Uriginiiiu Cicerones, qui in domo el famrlia Scipionum aut Ci-
• nominai, appellandusesset; quia ul.imum boc ejus ceronum. Sedomnia moxcumocca nreipublicxmutari
numun est, cuin oinnia expromuntur, lioc niodo, sensim ac labi ccer.erunt. Ut quanquam initio a .li-
Palladius Rutilius Taurus /Eniilianus. Rursum quem qui moris aliqna hscserint vestigia in gentilitiis nomi-
Macrobum dicimus, Avienusin ep:siola qnam JEso- nibusqu« a nonnullis fainiKis retinefoaninr, sicut in
picis suis fabulis prxQxil, et Boetius Tbeodosium SalviU Flaviisque docenl cxempla qux proiulimus ;
vocant; nec duliiuin quin hoc veruin ejus nomenfue- pOslmoJumtamen iboc ipsum quoque neglectum sit:
r t, quod poslremum est, cum adjectis «xieris Ma- adeo ut nullum tandem familix, nullum gentis cer-
crobius AmbrosiusAurelius Theodosius nuncupalur. luin nomen fuerit, liiii etiam a patribus ei fratribus
Quare quod Variarum audori accidisse consiat, ut inter se omnibus sucpenominibus ant fere omnibus
' Cassiodorus pro Senalore ab iis primum vocaretur, discreparint. Quod videre esi, ut paucorum exemplo
qui Senatoris nmnen non proprium, scd cpiihetiim -de cscieris (iai cnnjeclura, in Flavio Aviio Mariniano,
esse snspicabanlur: id ipsum his duobus el aliis non- Asclepiodoticollega in consulatu: cujus (iliusRufms
nullis, librariorum oscilantia evenisse creJendum Prxtexiatus Postumianus appellalus est, con-ul rt
cst, ut cum unicum illoruiii nomen brevitatis itudio i,)se, Sidooio puero, cum Zenone. Item in Q. Clodio
' ipsorum libris ascribere insiituissenl., pro uliimo Ucrmogeniano Olybrio, et Faltonio Probo Alypio,
«;uOdprojTium erat,id poiius quod primo loco oc- C i|t'i Theodosii xvo frntres fuerunl: eodemque modn
currebai, imperite tiiligeient. Sed exploralse cerlx- in aliis. Cxteruinin hac ipsa divergi noininmn usus
que rationi paucorum hic error IrautU esse non de v.irietate, hoc nihilomirus quod dixi ob>ervabant, ut
bet. Maneat ergo, i ferioris ajvi h iminilmspropriiiin ea fere omnia, aut pleraque a consanguineis cogna-
nomen id fuisse quod uliinium, quod illi proinde, lisque tlesumeicnt; nounulla etiam lanquam familiae
ut ex bist riae Auguslaescriploribus videre esi, nunt: II i atoria crebrius ilerar. nt. Qun seusu Trebellius
verum, nuuc proprium nomeiiappellabani; inierdu.n Poll o Cen>orinityranni familiain Censorini noinine
cliam (quod Yaleriani Aug. de Probo apud Vupisciim Irequentaiam scribil, el Cassiodori vocabulum fami-
epistola declaral) nomcn absolule, cum cxtera qnit lix suxpropriwn asseril Senatori Variarum,2, non
prxibani, v<I prxiiomiua, vel co^nomiiia,proiiiiscu.; quotl exlra bas ^amilias Censorini aul Cassiodori
et sine discrim.ne vocilarent. Reliquum esl, ul uu iiulli vncarentur, scd quod in his duabus hxc nomina
denain peii alque impom ab illis nonnna solereni, frequeniius usurparent. Ut rem paucis c 'iiclutlam,
et quid diacdiam in parie ab aniiquis discreparent, medix xlatis numinum duplex quedammodo lex fuit.
iine ligemus. In quo rursuui iudicio nobis erunt no- Um, ut propriumcujitsquc nomen ultimum in locuni
mina et exempla Sidoniana. Ex bis enim docemur, conjicerent; aliera, ut lum proprium lioc nomen,
pnsierioribus sxciriis imponcndorum nominum liuuc luin ciciera, iiiterdniii quidem aliunde pro arbitrio,
pariter moreiu fuisMS,ul liun propria cnjusque, tum ut plurimum vero a propinquis alTectibusdedurta
atljunUa s,euc giiomina, scu prxnomina (quseomni.i imponerent.
" Et Cassiodorns DivinaruniLeciionuiii n. Symmachi epistolas nnlis illuslravit.contendii Sym-
L In edilione postlnima, cura Labbci: Q. Fabins nfachi, oratoris filii, noinen fuisse Q. Flavium Mein-
MemmiusSummachut, ex quibus Fabii cognomenin- miuin Symmachuin.
cerlumex quo Memmii ab avo, ete. At Juretus, qui

ANNOUOMINICOCGLXXXH.

PERPETUUS
EPISCOPUS TURONENSIS.

IVOTITIA EX CAVE.
Perp luu?, g<*nlcGallus, ^enere senaiorin, patre cui sangiiine »iai propinquiK, in sedc Tur. nei si sur-
jiiifdiyiti or.us, anno 46J vel prxccdenle* Euiocbio cess t. Endem aniio cncilo Tiirooensi i, anno 405
7.VS TESTAMENTUM. 'S*'
concilio Venelico interfuii. Amio 482, evslrucla su A.usum jejimia et vrgrliaSjqualiter ptr toiius anm cir-
pcr sancti Martini sepu'crum- ba ilica atimotlum culum observarenlur, inatituil. Oidinem ab eo iosti-
eplemlida et magnifica , episcopos- provinciales ad tutum ex publicis Ecclesix Turonensis labulis exscrip-
encaeiiia iHius celebranda coegit. Obiil anno 490 vel tum exhibct Gregorius 'furonensis, Hist. de Gestis
491. Exstat tettamentum et epitaphium rjus apud Franc, lib. x, cap. 30.
Darlieriiim Spicilegi lom. V.ln Ecelesi.r Turonensis

TESTAMENTUM PERPETUr EPISCOPl.

in nomine Jesu Clirisli, Amen. Ego Perpeluus cro indelicienler illuslrando: quod si liierit negleclum,
peccator, Turonicx Ecclesix sacerdos, sibirc uolui et voluntas mea, quod non spero, cassa, dicta villa
sine lestamento, ne fraudenlur psnperes iisqux su- de Berliniaco cum adjunctis, bxredibus meis mox
pema gratia mihi i on mcrilo liberaliter el amanter nominandis cedat, volo, statuo, jubeo.
contulit; et ne, quo"dabst, transeant ad allos quam .., Quidquid et quoqno in loco, ei a quacunque per-
adEcclesiam sacerdotis bona. sona fuerit mihi debiltim, quo die abs essero, debito-
Presbyteris, diaconibus el clericis Ecclesix ineoe ribu-i ipsis do, legn. Exigere quod dimiito nullus
paccm DominiJesu Cbristi do, legb, Amen. Conlirma pr.TSiima1, volo, statuo.
boc, Domine, quod operalus es in nobis; nesciant Tibi fratri et consacerdoii dileclissimoEiifronio Ihe-
schismata, stabiles in fide permaneanl; quicunque- cam ex argento de reliquiis sanctorum do, Tego.Illam
regulam Evangelii fuerit secutus, sit benelictus omni inlelligo quam deferresolebam; nam deauratam a'iam
benedictione spirituali in supernis per Cbristum Je- qux est in capsario meo, cum duobus calicibus au-
sum, Amen. Et DominusJesus occidat impium vento reis, et cruce similiter aurea, quam Mabuinus fecit,
oris sui, Amcn,.Amen. Pax Eccle-iae, pax populo, Eeclesiaemex do, lego. Simuletomnes libros meos,
in IIIbe, in ngro a Deo et Patre Domini Jesu Christ', prxter Evangeliorum librum, quem scripsit Ililarius
Anien. Veni, Domine, et noli sustinere, Amen. Vobis quondam Pictaviensis sacerdos, quem tibi Eufronio
itaque piesl.yteris, diaeonibus ei clericis Ecclesix frairi et consacerdoti,dileclissimo cumprxfata theca
mex cum consilio Agilonis comitis sepeliemlum c;i- do, lego, volo, statuo. Memor esto mei, Amen.
daver mortis hujus ubicunque elegeritis, permitto: Erclesiae sancti Dionysii de Rambasci.co, calicem
scio quod Redempior meus non moritur, et in carne ( argcnteum, et crucem simililer argenleam in cujus
Q
vidcbo liberatorem r.ieum, Amen. Tamen si indigno manubrio esl rcliquia de eodem S. Dionysio, do, leg '.
inihi fccerilis misericordiam, quam supplex postulo, Ece!e>isede Proillio similiter calicem argcnteiiin
optarem ad domini Martini pedes in diem quiescere et urceos argenieos do, lego. Simililer ct Amalari»
judicii: viderit.s, judicabilis, eligetis; volo, slaluo, ibidem presbytero capsulam unam communcm de
ratum jubeo quod vobis dominis et fratribus meis
serico, item pcrislerium, etcolumbamargentram ad
placucrit. repositorium, nisi malurrit Bccjesia mea il'am qua
Imprimis itaque ego Perpetuus volo liberos esse utiiureideni Amalario Iransmittere, meim rclincrc :
fiberasque homines ei feminas quotquot habeo in tihi Ecclesix inex eligendum pcrniiilo, volo, slatuo.
villa Sapona,ria, quos emi de mea pecunia, ut ct Sorori mex Fidix Julix Perpetux crucem parvam
pueros, quos in die discessus mei non manumisero in auream ex emblasmate, io qua sunt de reliquiis Do-
Ecclrsia: ita tamen ut liliere serviant, quandiu vixe- mini, do, lego. Quam tamen obnixe rogalatn velim,
ri .t, Eecle?ix mex, sed absque servitulc ad hxredes ut si forte, jubenle Donrno, eam
contingat migrarc
irar.smissibili et glebatica. ante Dadoknam virginem, Ecclesi;e mex ei possi-
Do eiiam Ecclesix mex agrum quem Aiigarius dendam relinqual. Te eliam
rngo, soror Dadolena, u>.
luihi vendidil in dicta villa Saponaria, cuin stagno. ]D moriens eam Ecclesix
qux lihueril adJicas, ne veniat»
Item inolendina supra Carum prope dicUm villam ; ad
indignos. Quod si transeat Dadolena anle le, sil
nee non pecuaria et prata ipsi Ecclesix inex do, lego. tibi libcrum, carissima soror Fidia Julia
Perpetua,
Villamde Bertiniaco cum syiva et omni redilu, ca prxdiclam crucem cui voiueris Ecclesix relinquere,
eouditione qua mihi a Danielc diacono vendita est, volo, slatuo, Memoresto mei, dileclissima, Amen.
Ecclesi:emex paritertlo, lego. Ita laiuen.utdeeoruin Tibi Agiloni comiii ob egregia lua in Ecclesiam
proventibus oleum paretur pro domini Martini sepul- meam, et pauperes filios mcos merita, et ut pergas

Nobile lioc, ail Aclierius, antiqu:lalis monumen-
luin, qtiod V. C. Hieronymus Vignerius jain priiicm
eruii, nolla eget observatione. Coniordant universa
in eo eonlenta cnm jure Caesareo pontilicioque; con-
ro dantcnm Fastis consularibus; concorda l ciim iis
>JIW!de Perpetuo narrat Gtegoiius Flprcii>inus cap.
l>: Perpetuutde gencre et ipse, ut aiun', tenaiorio, el
propinquus decessoris sui: dives valde, et per multas
ckiiales habens possessiones.Et aliis interjeclis : Con-
diditquelestamentum,et deputavit per singutas eivita-
tes quod possidebat, in eis ipsis scilicel Ecclesiis non
modicamet Turonicu iribuens facutlatem. Sedit aulem
amws triginta, el scpullus esl in basilica Snncti Mar-
thii.
7S5 CEREAWS CASTELLENSISLPISCoPl 756
corum defenslonem robnste susripere sirul ccepisti, j\ res Christi, egeni mendici, srgri, vidux, orplian1;
equum meum parabitem, et mulumquem clegerisdo, vos, inquam, hxredes meos scribo, dico, slatno.
lego. Memoresto mei, ftli ditoctissime, Amen. His qu» supra detracli», qnidquid m bonis habeo,
Eoclesix S>.Pelrr perislromata qu» ei aii utendum sive in agris, paseuis, pratis, nemoribu», vineis, man-
in Natali ejusdem sxpe concessi, omnino et absohite sis, hortis, aquis, molendinis, sive H>awo, nrgenlo,
do, lego. et veslibns, caeterisque rebus de quibus roe dispo-
Tibi fratri et consacerdoti carissimo, de quo Do- suisse non constabit, hscredes esse vos jubeo, Et ut
minus providebit regendaepost discassum meum Ec- omnia per discretipnem administrentur, volo nt
clesiXjn/mgmasc, t#na tu»x §it potiujfnac mej^nef di*jtraJpanlupqua»pprt^mipbije«o,et fteri polerhv, el
tux, sed Christi, do quidquid ad usum episcopalem in pecuniam redigantur, cujus tres partes fiant. Ho-
de rebus meis volueris eligere in camera et sacrario miriibus egenis dux distribuantttr, ut placuerit Agra-
vicjno, Quo4 noluecfe, hsen«dum meonnm horoiAan-t rio presbytero, et coaaiti Agiloui. Tertia viduis et
dprum,esto. Presby.teninj de Majleio, euwqae de,Qr- pauperibus feminis, uti placuerit virgini Dadolenc»
hpna,ad gtadus, wide. mtjrito,dejecii sunt, nunqnam disiribuanUir, vok>,rogo, siatuo.
restiiue. SportuVuntaruen fepbfiiKU quandiu \kerint TestameiUurohoc manu propria sccipltimrelegiet
&Hper. parte ledituum ineerunj, de.ftgslajo; quod.su- B subscripsi ego.PerpeUras, calend. 'Maias postconsu-
peceiiv cum parl.%illa quaaa uten&u fr«end*ai iWi* latum Leonis Minoris A. IMud-tu, Delmati flli, apud
cqncessi, pp,siqnara:obierinl, et tibi utenduia fruen- tedeposituro serea; et cum ali» simili mea pariter
dum relinquo : post discessnm,tuuni Ecde.sise i|«a>, manu. scrrptura et subscriptum, quod apud Badole-
qfl, lego,, A> i,u, (fcater et coa,s^eerdof»,cajrissjme. nani deposui, Agilohi comili coram frqlribus mei»
R^^.Wv^fioW^SlenfiPS» v^gjnes, n#fis,. tjios, ptesbyieris, diaconibus et clericis aperiendum et le
apfo exeaujla juva, benevolepUa,pi;aev,eni; fee ijt gendani:tradesv m.nomjne Domini volo,ngo, siattio,
schnj se ij/ii fljjqsj 11011
servojs;.tq illjs,nalrem, npn, (ixum ratuinque sjt. Besedic, Dnmine : veni Clirisu.
Jesu.
A* vqs, ^iscera, mea^ fcaurtft cyjectfssja& cowp. Ego.Perpelijus inBomine tm>>Amer.
rafi'\.8?M4i«fflLflJC^m.,d; mjiii inej,, Ohi mekPWer

EPITAPHIUM PERPETUI EPIS€OPI.

CuJmiMs^ibl.imi^oljunt qux.ve^tice^riglas, C Clvnsayis, a^vjgqqq.Bpteug,,fuil.af^ue seiial()rr:

Eximiqs merii^s Per.peimjsdederat CJarior at si|a,dnn);p;mpqrijbus;tribiiit.
Domnp Marlinp, cu^us,suh mar^inpr,^pa.U/iant, Ssd,ne(iue.WarUup.spli,tani^gr^ncle.sepulcrum
Ossa.yeneratur oua^ pj^,ph#s, greijifein}., Cpps^ijxit,, Ifioanfumfecinet esBe.suum.
Hxredem sqripsit Cltris^m^a^que, a,urea m(uHa Et licet an!e pedes Martini contumuletur,
Sacrando Domini vasa,cruqre dedjl,. ln,cp$p)8^i&gai#ei qjfirflpe,loco,
rrajjsniisj^cqBlo.,qti* plur.ima.cessije^enjs, Respjpe.de s.upe^issnpqr hoCj,bone.pastpr,,oyili,
FecU et.aniesuas scanderedivitias. Per,peiuij&qu§ tyara perpeiua Rair^ni- .
(Epiaolam Sidonii;Apollinaris ad. Berpeluuni vhJesiBsupra inler opera Sidonii lib. vn, epist. 9;)'

JJJNOiROMINlcccctxxxv.

QASIEHETJSISEglSCQPLIS,

imTlTIA EX GEJNN VWO.

Cereaiis episcopus. natione Afer, interrogatus a D Quam ille in nomine Domini suflraganlesibi verilate,
MaximianoAfricanprum episcppo si posset vel paucis non paucis testimoniis sicut Maximianusirridens pe-
tlivinx.Scripturx lcstiinoniis absque qjla,disputatio- tierat, spdcqpiosis tam VeierjsiTcstamenliquamNovi
his duntaxat assertionc, (idcm catholicam assignare. approbavit, et libtllo edidit.
757 - LIBELL4JS COOTRA MAXIMhNUM
AftlANUlr. 758

CEREALIS EPISCOPI

OMA MA&IMIMM AXOAmnL umtws.

INTRODtlCflO'. A ideOdVxif*, quia aiius est' Fifius. Serfuniiril soilt^ateV

Cum Caflhagmcm Cerealis saiictaf citholicx fidel et*Filiiis. Neqiie enim dividitur 6e'iis, ciirii'ips'e"FinTilS
Casiellensis episcopus veriiY,et*quia vicinior esi illis dicat: Egoiri Patre, et Palef iii rife'est. Quia've¥o
civilafiBos'quie Det fufdfe" fhafsef unf, regales puf- nOn soliim untiiri suril Patir el FiiViisadtlVlbSpiritti
savit aures ejus atfveiitus. Et cilrtia*Deo fequirefeni*, sancto', siibier liabes dembristraturii',uiftihl'aUtfeihatf
quitms erat irijunCtuiri,si vera sint quije'fama jaclavit, sricieiafemiteitiiiet falVis eV Fiiti, iriiuW'iiutenVatf
exordhie cum eriarfafet,ftaximiiius' AriomdmffaVum i sofuiri Dominurti peftiiiet, quiaetfater, et Filiiis, e"t'
eplscopus supervenit, et: ait' epMscopoCerealY: tide- • Spiritris sariclus'. (teril ipse Dbiftiritis ftr fiVa*rigelib\
lis qu:e v"esTrafaciunt peccafa f ideo deseTdlt'Deus" ;" 0'mnid qiiceliabei Pdiet, rrieafurit. iterii ipsfeFillus*iii
vos. CEBEALIS. Quare ribs desefuit', ef rioii polius"vbs,, Evatigelio' a'd Patfeni diciV: 0'Mid meattia tunt', ei
qui animas subChfistiaiii'rioiriinis slylb jiigulatis, riec• tutfdniritomeasuni.ti ileWm1: Qui noh hoftoriftcal'
verairi fideiritenelis? MAXIMIMIS'. Si'verim'(fdeiri t'e-. Fitvtim; noti AonWlicai PatretW. ftem ih Evangelib::
nefis, proponam libl quxstiones' veslrx fidei, ut sii Qutm odii, eXPatrcM meunXodli.ifari ih' EiJiStola"
veram habes (idem, volb ut adHnam propositionemi JOaniiis: QuVriegaiFilturit, nec Pdtrem Knbett&itqu'.
excludendamduo vel tria testimonia adducas. CEBEA- corffitethi?Filium, ei Fitiuni Uabei CiPalreiri. Iteiri it:
LIS.Son duovel iria, sed'plufa adducairiitestiriionia., B I Salbmone : Splettdof est /rt-rfs'Aiterriai',ii s^l'e'u(uii'
ttAXmiNts.Prirtio tfoce : siHeihacuia Dei majestatis', el iMixgotr&AitdtiH illrui
Quia wqualis est Patn Filius. {Sa<p:\ii). Hoe dfeFilib difeil1. Itlim' iri EVaHgelib-
Deuniihie fifuia UtiUsetlDifus Pdter, etfilius, ei[ Sfcuf HtibelPater vi¥a»UiWsenWfipVo, sic fadtit it Fith
Spirimganctut. hhlieMvifdmin serilbtrpti. Qhbd aiitetti' dibity dedit',
QuomodoPater miterit Fil-um,-
QuomodoPaler clarificet Filium. geiiuit'iritetligitUf. AutSi poslVa;dedit'vilan%j*ri1'ge-
Quia'ommpolens'est Filius. nitb'Filib I%ef, efgo^genltbs»FiliuS sSrie'vita^erirt.
Qitare dixit Filius:PateV ntajot nfe es-KVel quafeJ Etc-iibriibdb dibit ijiseih 1 EvaiigeHb':;JStji('sUWvld',
dtctum-:qUod-Pdter tradidk Filium.
De libera Filii pqtestale. veriiht, eivita? Ilbtri'ad1ffebfiboS' sifede'FHic> dicil
Contra idquoddicUnt: Auctor esiqui general, videntt Apbstblusf: Qiii' ciWi «>*,iritjuit-,tiptenaW gfoMie, ei
priHcipiutnPatfi, 6\e. figura tVfalhntiaiejus>,geYMqUbq^ieMMd'veW6'6lr-
Gontraidqtiod- dieunt-* Pdlrem' impcrane Fitio ttt•
faceret crealuram. lutisstke(Hebr.i). Ergbs^IenaWglbristJ;etfigllfaSrib-
Quia Deus est Spiritus sanclus. stanii* ipsiUs tetieat splendbHem;id-e^t,-vefitatcm'?
Quia creatofest Splritutsdnciur. Figiira auiem Dei a?qMalllasdicitur DeiMttm'aposio-
Qjma-vivifitatorett Spiriluf sanctuti- lus Paulus ad Colossenses de Filio dicifr ht- ipib in-
Qitiaelipse proprias potestatis est et votuntatis et (G
omnipotens. ' habilal,lnquit, omnispleniliid»Divinitatiscorporaliter.
DeTrinilalevel unitate. Slin Christo habitat omnis pleiiitmlo Divlriltatir, et
Qafa>inv1sibilis ett Filiw. ?
Contraid quod dicunt-: Ex Pulre Filium', etSpiritw"' quomodo mlnor esfFlius
sancto facla omnia. CAfPlIT II.
Contra id' qiiod dicuril: QildreprfusPaier', dbinde' <e* Quod iinlis Detis' Pater, et"Fi=ius;' et'Spirittts san-
Fi/ius'itom.'natur. . ctus', sic docetilr. Ipse Domihusin<lege ditit: Audi,<
CoiitnaidqmddicUiit: QuodPatersubjecitilliomnia.f* htHeii>DominmDeus'tuiis Deui unus est. ElAposto;
INGIPIT MflEUiUS; lus^dicit: Nuiluvett<Bvics, mn utiusMtem ipse dicit:
CA.TOH PftimjM', unut'Dtur, unn-jides^umtmbapiismu l®ph. iv)ilieiiv
,( apostoliisJocobus dicit: Tucredisquiaunutttt*Dm»,<
CiTREiLis;Qiilii3Elijtia'Ils>eSt'PatriFilitis,sitf docet
ap >slolusVaulus dicens : Hoc sentite ihitobis, qubd d bene facis; eidannones-credvtnlet Coniremticuhl(Jac.
elinChristo JesU, qUiaint in fortria Dei esset, ritiri n n). Hanc fidem contfemiscurit daemones^quariiverain
rapinatn arbltratits etletse se arqualemDeo(Philip\ u)! \) esse nuluerunt. lpse DOminusdicit: EgosumDeus
.- ct ttonetl aliutprcetermte. ltem in psaim: xxvn: Quit
Qui esYinvforrtia Det Patris", riori' pbtest' essferiiiriofj
qui nort rapnitquOd^iranlialrait, quia in forriia Patrislj Deut'prceter Domlrium, atit quis Deuf praner Denm
seiriper fijif. Ilr Evarigellb Joahries ait?: Pfapteftla tt D ntoslrum?Et ipsi corifitentur quia et Filius^Deus est.
Judwi volebanletinYintetliceYt:', quianoHsoltimsolvebal It Ostsndant milii quomodo unus est, nisi quta Pater,
sabbatum,sedel' PatrehVstitiMdicebat'Deunf,wqualem ft er Filitls; et Spiriius sanctus unfis est.
tt faciens Deo (Jbdri. v). Iteffl ipseTiomiritts' dixit1: ': CAPDT' nti
Qiti me videitvideielPaticm. Iifeiriin EvangellotfijfO to Quortibdbmiscrit Patbf' Filiitifi,sic dfiWthf^Missio
. et Pdler utiunrsiintus. Hlc urium prb sequalitatc tilxii, t, Filii incarnalio esl Filii; tesiificatur apostolus Pau-
quia asqualessunl, qui utiuin suiit. Suinus aulem ri lus ct quis inissus sii, iitrum Filius Dci, an Filiui
7K& CErtEALlS CASTELLENSlSEPlSCOPt ?60
horoinis, dice s : UitilDeus Filiumsuum, faclumex A lient a regalibut tedibus luis , i» medium extermini
muliere, factumsub lege, ut eos qui sub lege erant re- terram prosilitit (Sap. XVJII).Ergo ct rex est qui
dimeret(Gal. iv). Ergoqui ex muliere factus esl, ipsc regales oblinet sedes. Item in Apocalypsi: Hmcdicit
missus qni est, etiam sub lege fuit, sicut dixit; nam Filius Dei, qui ett et qui fuit omnipotent Deut,
Deus condidil legem. Ilem ipse apnstolus dicit de In Evangelio: Omnia quascunquePater facit, hcec et
Chri.ito: Semelipsumexinanivitfo"tnamserviaccipiens Filiut timiliter facit (Joan. v). ltem in Evangetio :
(Philip. n). Quando semelipstim exinanivit, lunc se- Sicut Pater tutcitat mortuotet tivificat, tk Filiut quot
metipsum misit; nam ei ipse Filius dicit: Ego veni vult vivificat. In Isaia Filius dieit : Ecce ego mitlam
quozrereettaltarequod perierat. Hic non dicit, missus manum meam tuper vot et depfwdabunturqui deprcc-
sum, sed veni. Nam et Spirilus sanctns misit eum, daVerunlvot, et scietit quia Dominutomnipotenttum,
sicut scriptdm, ipso docentc, esi in Isaia propheta : et qni mitit me Dominut omnipolentest.
Et nunc, inquit, Dominus mitit me, et Spirilus ejus Jeremias propheta dicit: Magnusest, et non habet
(ttai. XLVIII).Itemdicit ipse Filius: Spiritus Domini finem,excettuiet immentushc Deut notter;]et non est
fuper me, propter quod unxit me, cvangelizarepaupe- aliui. Et ut appareat de Christo dici, sequiiur: Pottea
ributmitit me, etc. Ergomajor cst Spiritus sancitts ™interriivitut eil, et eum hominibut eonvertetut em.
Filio, si major est qui miltil, quia,Spirilus sanctus * Itfm Apostolus : Noi autem, inquit, prwdicamusC/iri-
misit Filium Dei. Deus utique ubique est, quia ait: ttum, Dei virtutem, et Deitapienliam. Iiem ipse cum
Ctetumet terram ego impleo. Ei alibi dicit: Ccelum de Judaeis loquitur: Quorum patret, in piit, eiexqui-
mihi tedet ett, terra autem tcabetlum pedum meorum. bus Chrittui tecundum carnem, qni est super omuia
Quomodoigiiur miitiiur Filius? aut quomodo mitlil Deusbenedklus intmcula. Amen.
Pater, si in cceloet in terra ubique unus est Deus? CAPUT VI.
Item audi ubi non solum sequales ab ocqualibus, sed Quaredixeril Filius : Pater mnjor me ett, vel quaro
<l majores mitlantura minoribus, sicul legirous an- diclum s''l quod Patertndidit Filium sutim, docelur.
gelum esse missum a Tobia, et Chrislus missus esl Scriptum est in psalmo, Filio dicente ad Patrem :
a Pilato ad Herodem. Nunquid iiumiliaviise angelus, De ventre mairit medsDeut meutet tu (Ptal. xxi).
quia pcrrexil quo mi&susest a Tobia? aul humiliavit Ergo de vcntre matris est Deus ejus Pater, et ideo
se Chrisujs, qui a Pilato missus est ad Herodem? Vis major est Pater. Iiem rpse Filius in psalmo dicil: 0
scire.quia ubique est Filius, nec eslubi mitlatur, auiii Domine, ego sertus tuut, ego tervut tuut et filius an-
quid dicii ipse Filius: Nemo atcendit in ccelum,niti ciUaetua (Ptal. cxv), id esi Marioe.Ipse est servus,
i/ui descenditde ctelo ; Filius hominit, qid est i>icaelo..„ et inde major est Pater. Item : Deut, Deut meus, re-
Non enim dixit, qui fuit in ccelo, sed qui cst ,n ccelo, tpice in me : quare me dereliqu:sti(Pal. xxi) 1 Ei ite-
ct tamen in terra Ioquebatur; sed et in terra lunc rum : Saleum me fac ex oreleonit. HA-Cad liominem
bomo fuit et Deus. Nam si Deus noh- fuil in terra , pertinent; nain ei ipse ait: Potestatemhabeoponendi
quomodo angeli illi roinistrabant, sicut scriptum esi : animam meam, et potesiatem habeo ilerum tumendi
Et discestit diabolus, el veneruntangeli, et ministra- eam; nemoeem lottit a me, ted ego ponoeam a me, et
bant ei(/ean.«XVII). iierumsumoeam (Joan.ix). In psalin.: Ego dormivi
CAPUT|v. et tomnum cepi, et reiurrexi, quia Dominus sutcepit
Quomodo clarificel Pater Filitim, sic docelur. Nam me. El Apostolus,quia se ipse Filiu tradidit, sic ait:
el Filius clariflcal Patrem, sicut scriptum est in Evan- Qtu me dilexit, inquil, et tradidit lemeiptum pro me.
gelio dicenle ipso Filio ad P.trem : Ego te clarificavi Item ipse Aposolus : Qui dilexit, inqnit, EccUtinn
tuper lerram. herum ipse Filius dicit: Pater, clarifi- tuam, el tradidit temetiptum pto ea, mundani eam la-
ta FUium tuum, ul el Filius tuus elarificette. Et ipse vaero aquatn verbo.Item ia Epiaola Paulus ad Ephe-
Spirilus sanctus clarificat Filium, quia scriptum est: sins : Sicut et Christut, inqnit, ditexit not el tradidit
Ipte me clarificabil, quia de meoaecipiel, et annun- semeliptumpro nobk. Item in psalmo ipse dicit: Vt
tiabit vobis. Si ergoclarilical Spiritus sanctus Filium, rjv faciam voluntalemtuam, Deut meut, volui. Ilomo di-
nunquam major est Filio Spiritus sanclus. El ipse cit in psalmo: Deuq meut, quomodo superius dixii:
Filius dicil in psalmo : Sacrificiumlaudis honorifica* Devenlremalrit m « Deut meut es tu. Et lamen po-
bit m«.Ergosacriliciunilatiilisholocaiistum passionis slea sequitur, quando dixil: Vt faciam volunlatem
;>ccipilur; in passione ergii clarificaiur hotno, nam tuam, Deutmeus, adjunxii, vo/uif;quia voluii, fecit;
Oeus semper est gloriosus. Vis scire quia non solum ipseenim estdequodic tur: Omnia quacunqutvoluit
emper g'oriosus fuil Filius, sed et Deus gloriic fuitet (ecit. Ipse nnsci voluit, ipse mori voluit, ipse omnia
est, apostolus Paulusdicil de Jtidseis: Si enim cogno- pali voluit, et esurire, et sitire, et Iassari, et tamen
vinent, nunquamDominumglorimcrucifixittent.tiuac secundum hominem. Nam vis scire qualis sit Filius
ergo qni mori poluit, ipseet glorificari poluil, hoitm Dei? Isaias dicit: Deusceternut, quifecitcet rna lerra;
tanlnm. Nam audi quid dical ipse Filius, quomodo se non laboravit neque exuriit, etc; de Filio dicit, de
ipsesanctifical: /n «eii(a;«,diccns,tanctificomeipsum. qun dicium est: Omnia per iptum facta tunt. Nam
CAPLTv. Deus nihil mali, ac laboris pati poluit, cui dlcilur iii
Ouod omnipotens cst Filius, sic docelur. In Salo- p altno xx : Non aceedentad te mala, et (lagelluin n*n'
moue legilur: Omnipotenssermo tuus, Domine, cxi- approoinqnabittabernaculoluo.
 161 LIBELLUS CDNTRA MAXIMINUM ARIANUM. 76*
CAPUTVII. A Filius, dicatur mihi quom; do auclor est Pater, sine
De libera Filii polcstate sic docctur. In Evangelio o quo nunquam fuit Filius, quia Pater sine voluntale
dicit: Paler, volout u'i ego tum, et itti tint mecvm u esse non poluit? Quod dicitur Pater, propler Filium
(Joan. xvn). Non dixit, pelo. Non dixit in Evangelio 0 dicitnr, et ille Deus dicitur de Deo. Sed quia dixil
ad leprosum,peto, sed volo, mundare (Matih. vm).I. Filius, et quod dicilur Filius, propter Palrem dicilur.
Ilem in Evangelioad Petrum, diim sepeieret ut am- Nam Ego in Patre, el Pater in me, non separatur,
bularet super aquain, ait Jesus: Veni. Non rogavit,,, sed ideo imiis est Deus.Sed si minor est Filius a Pa-
sed venidixit. Item ad Chananaeammulierem dixit:: tre, quare dixil Pa'erin nteeit? Nunquam majorem
Non tum mittui nisi ad ovet quas perierunt domus s pote-t capere minor.
Itraet (Matth. xv). Gentilis erat mulier, tamen quiaa CAPUT x.
voluit, praestitilbenefnium el sanavit filiam ejus, adil Conlra id quod dicunt Patrem imperasse Filio ut
quam se missum non esse dixerat. Nonenira ad gen- faccrel creaturam, respondetur. Cum ulique et ipse
les, sed ad Judsros ernt destinatus Christus ; luncC Pater fecerit, nam scjiplum esl: Faciamut hominem
dixil: Omulier, magna ett ftdestua, fial tibi ticut vis. ad imaginemet similitudinem nostram (Gen. ). Ubi
F.ttanata ett filiti ejut ex illa hora. Ad quam se mis- oslmdiiur pariter operatos, ut unum Deum esse
sum non esse dixerat, quare concedebat beneficium n B monsiraret. Sequitur Scriptura : Et feeit Deushomi.
ei ? Ergo vides quia quaevoluit fecii, non qtisealiuss nem ad imaginemet similitudinemsuam. Non dixit fe«
iinperavit. Item in psa'mo de Christo dicit: Omnia i CTtinl dii, cumdixisset/Vtciamuthominem;seddixit:
qitceciinqueDominutvoluit fecit in ceelo, et in terra,, Der.s fecit Iwminem ad imaginem et similitudinem
in mari ei omnibutabyttis. Non dixit, qusecunquepe- tua . Item si Pater non fecit crealuram, et quomo n
livit. dicit Filus: Pater meut utque modo operatur, et ego
CAPUT VIII. «peror? Item si Pater non fecit creaturam, el quo-
Contra id quod dicit: Majorestqui genera, minorr modo dicunt apostoli ad Patrem : Tu es, Domine,qui
esl qui generalur. Haectemporibus cognoscuniur,, fecitti ceelumet terram, mare et omnia qumin eis tunt,
in Chrislo aiitcm nulla sunt lempora, per quem om- qui per ostancti pueri lui David dixitli : Quare fre-
nia f.ida sunl. Non esl enim ex lempore sempiter- mueruntgentet, et populi meditati tunt inania ? Astite-
nus, qni ante tempora noscitur generalus, sicut legi- runt reges terroe,et principesconveneruntin unum ad-
mus quia Adam a nullo genitus est, et (amen ipses versusDominum,et adversutChrislum ejus (Psal. n).
ei filiusejus ambo eranl pares et sequales,quia ambo> Conxenerunlenim in verilatein civitate if.a tuper san-
erant homincs. Major et minor lemporibus fiunt,, ctum puerum tuumJesum Christum,quemunxisti, He-
qua unus senescit, et alius crescit. Sed apud Deumi C rodes et Ponlius Pilatus cum gmtibus, el loto Itrael,
nunquam fuerunt tempora. et feceruntticut manusItiael consitiumtuum pra:finie-
Ipsa enim lempora per Filium f.icia sunt, el nlhil ini rat (Act. iv). Ergo de Chrislo loquebantur ad Pa-
Deo temporale cst. Tolle ergo tempoia, el ostcmle> trem, qui dicebant : Tu es, Domine,qui fecisti ccelum
mihi majorein et minorem. Quemadmodumniinor sit1 et lerram, mare el omnia qumin eis sunt. Leg.; in Ac-
Filius non Johiro Patre suo, sed el angelis, apostolusi tibus Apostolorum, cl inveniesde Filio tlici ad Pa-
Paulus ad Hebrxos de ipso dicit : Nunc, inquani, - trem islamsenlemiam.
modieo minus ab angelit minoraium tidimus Jesum. CAPCTXI.
Quare? Scquitur: Propter passionemmortis(Hebr.u). Quia Deus esl Spiritus sanctus, sicdocelur. Petrus
CAPUT IX. ad eum qui subtraxerat de prelio villae dixit: Qtiid
Contra id quod dicuut: Auctor esl qui generat, vi- esl quod implevit Satanas cor tuum meniiri Spirilui
deul principium. Patri non est auctoritas, ubi volun- sancto? Ei postmodum adjunxit :Non es mentitus
tas nulla est. Pater erim nec volens nec nolens ge- -homimbus,ted Deo (Act.v). Item inActibus Apostolo-
nuit, sed natura. Nani si volens genuit, ergo ipsa rum ! scribilur, Petro cogitame ct bxsiiante de visu,
volunias Pairis Filius esl, sicut legimus. Qnia ipse dicit < Spiritus sanclus : Ecce viri quaeruntte; exsurge,
cst verbum et virtus et sapientia; ipse estet voluntas " < et descende,et vadecum illit nihil dub.lans, quia e.jo
Patris. Si aliquando i;on fuit Filius, aliquanJo non illos • miii ad te. Et venient Petrut ad Corneliumdixit:
fiiil Pater, q-ia Pater esse non potuit, si Filinm non In ' veritate scio quia non ett personarum Deus acce-
habiiisset. Sed sicut Paler xternus est, ita et Filius ptor ) (Aet. x). Ad genlilem enim missus ab Spitiiu
xternus est, de quo scriptum est : In priiuipio erat sancto, i quia adliuc genlibus non prsedicabalurEvan •-
Verbum, et Verbumeral apud Deum; et Deiis erat gelium, { sed ?olis Judseis. Item in Evangelio : Jesus,
Verbum,hoc erat in principio apud Deum (Joan. i). autem t Spiriiu tancto plenusregressus esl a Jordane.
Non capitur lempore, non habet initium, nec inclti- An i non cst Deus qui implet Deuin? Ergo Deus erat
diiur sajculis. El in psalnio dicit Filius ad Patrem : in i Christn, quo plentis esl regressus a Jordane. Iiem
Ego ttmper teeum tum. Si enim semper cum Patre iApostolus : Nescitit quia corpora vettra lemplum in
(uit Filius, quomodo auctor est Pater, qui anle nun- vobitettt Spiritus sancti? Seculus est: Glorificateergo
quam fuit ? Iletn de ipso dicilur, Priusquam fierent Deumin l corpore veslro.Iiem in Salomonc : Spiritns
monles, el fingerelur terra, et orbis lenaz, a saeculo DominiI replcvitorbemurrarum. Item Esaias prophc-
usqitein sccculumlu-cs. Si igitur voluntas csl Palris tta : Et Dijiit Doiuinusud mc: Vade. dk populo huic,
7«3" CEREALIS eASTELLENSB EPISCOPI 76l
Aureau*itKt,etm>nmtettigetis,cfc. OJnemdicit Dewn fi fi ire in Dithgniam,et norieospanut esl Spirilus tanclut.
Bsaias, ip-um dicWSpkftnm sanelum Apwswfos.Si Eece Spostofisimperat. Item iri SatOmonedicit: Spi-
Bene spirifos>est, quomwJo-Spiritus smcta» Deos »»'f»«onciu»milil SapienHa, id e"stiit Chrfefo. S-pfri-
non est r si n<mest Deus»SpirftusstmeWis,quomodo tus S. uttibue,tmtliiplev, subtilit, immo6ilit[, intorri-
dicit aposttrtus-Pantus : DHvitimies' mctemdsmtiiowum- quimtm, etrtuf, teeurVt, emttni 6ontm,onmia pofent,
tunt: ittettvanttm Spiritur; el divhiones operartomm omniofpretteiens,etqui capiai omnet spiriiitf intcitigi-
tvnt, unwraufemDeus, qui operuvur omnitt irt omni- biles, tmtndui subirih.Eceeqnalisest SfpirttusS.frem
b*t, qai dfvidiVproprht wiiittiqve proul tult(F Cor. in Ev^ngelio>:Eiregfesm est Jesut intirtUieSitifiHif
xu) ? Ipse cst Spirilus sanctus, de qoo dicit proplieta in GaHiceim. hv viftwte'Spiritos amRulat Chrr3'trs.
Esaias : Spiritus, inquairi , tapfentiae'et intellectus, Ifem iri A^etrsApo^orortfm iegltmis: Quiitfrbifuenati-
contiiHet fortiludink, scientia:et pietatit, ef tinwris tur aptistoii quemadmtfdtfm daftar eis>profftfntiaiSo.
Domini. Spiniius dabat 3pwst0tl9qtfemadmodtimtoqubbantnr.
CfcMJT Xlll« Item>apflSfolosPa^ris' osfenditqtias tribuat Spiritos
Qjuiaet creator est.Spiritosi saiuruisv sio «Joeetar. san«tuB>dicen9 : Ftmettoeautent Spiiitmtest, ea.r8di,
1« J*bi legimus : Spirifc».rfieoiMestqni fecit me. In gaudinm, pem,longdniniilns,9enignitat\ bonitav,fidet,
imlmtou Bimttvtpfcitumituuntet <T«a6uni«r(Psal.\ Htmmtuetmfo, eoniftnmrnffJ Joan. iv). Et lCglntusin
ciu). Ifl Evangeiio : hnvenbaettMatia habem de&pi- Joawne*apostolo; Quid Demcatitat ett. Si Deus ca-
riluitaitcio. Cui fuerat. diciumi: Sptriut* sanctm su- rltaet, qualisiespSpiritussftneiAis,cujus est ipsa cari-
pervmteimte,eivirm.AUiKiniiabu4ite*xuHitibi(:Mattn\.iaB>Sie enim. hiibesisupra : Quia frttvtui-Spiritui
i). In psaJmo: VerkoDominiecelifirmotbtuntyet-Spb- ssnctt eUeeritm ('/ Jom. iv).
rituoiiseju*omnitvirtutieotunr(PtaL XIXII). Si in CAPCTxv.
utero virginisSpirilmssanctus Filitnri Dei.feoit,.quitb De Trinitate et Vefbi divinit.iie. Si Trinitas non
Deo defuitquod nori:creavit ? In Evaogelio>: Si qmi< est, quare diCUime»!: /fe, baptizatv omnes' gentes,
nannenatui fuetitex-aqumekSpiritutatwto\>non-nofesfi irtmmmePatriQetiFitiii, et Spiriiussmrcii?S,\uiiiins
viderecregnum Dei. Amplius es*>enimi regeneraiie nomest; qiiBre iir uwonomine alcttirti'est, et uon' iti'
qui^crcare-:ecceSpiiitus saiictusregenemt>qu«4)dO' nomlnibU8^Si>TTlitita9nori esr, quare dicit Ddmi
inbapiismorenascimur per.ipsum. nti8's%o tum Dem>Abrahtm, Deutt Itaae, et Dttt»
CAT-CT' XIII'. Jflc<*? Si>unilas rion est, quare' dicit tertio Deut,
Quia viviflcatoresl Spiritus, sic docetxir.Apostolus etinon.pariterDeosappellivlt^Si Trinil.ns iloriest,
dieil:' Eitiera occidit, Spiritus auteirivfviflcal'(l Cbr. quaWdictmt iri Esaia Seraphim lBridftntia:' Sunetue,
inj'. Item iir E-vangelib:' Spiriius est qut rivificat, iG:Sanotuts Smetut, DominusDvutrSabaoth-( Esai. vi)'.
caro autem non prodestquidquam (Joatr. vi). In Eze- Ubi el Trinilatcm oslenduril et nnitaiem, quia Deum:
chiele ad ossa arida filiorum Israel' mandaturet di- dicurit et non deos. SiiTririitnsnori1esr, quare dlcii
citur, per prophelam : Dabo-Spiritum meumiwvobit, Apostolus : Ex ipw, elper iptum, ctmipvo suntom^
et vivelis. Itfem Aposlolus dicit : Si autem Spiri- nin. Aui si TrinitoBnon est aut unitas, qiiare sequi-
tut ejitt qui tuscitavie Jetum Cltristunv a morluis tur; tpsi, a/cria,et noiripsisgluria} si plures sunt
habitat ,in vobit, vivificabilet morlUtia corpora ve- dii?iQnod si de Patre lioc volunt aliqui accipere,
tlru per habitantem Spiritum ejus in vobit (Rom. ergo nomcalumnieriiur Filio, qtioniam sicut Paier"
vni, il). Efgo mortaliacorporavivificanttiraSpiritu Filium;,sic per Filium facia sunt omnia. ltsque Deus
sancio. non numeratur, non augetur, non indiget, quia non
GAPUT. HWi. miuuiuir. SiDeuseslutique Bilinsvrionadmiltit ista
Qiiia el ipseproprise poiestati» eivoluiitatis sil, et inise, nannipscdioit. adidiabolimi lenlantem : Non
omnipoiens sit Spiritus Si sic docetur,' Apostolus.«uV tentatii>DontinufmDtumtiium> {Matth. iv), Et Tho-
ciU::i/iiidflluninamfesfalioSpirilus adiut/7im/t)m>, alii mas aposolns dicit,. com palpaiet loca vulnerum
datunper Spiritutn sertno tapkntim, aliisermaittien* ejust:: Dominvu meut et Deutmout. Inseparabilis
tia; tectmdumeumdcmSpiritum, alii\ fides ih eodeml^quippeesiTrinilas. Nequeenim^loontus est ubi non
SpirilU,alii donatio.curationum.in:uno Spiritu<,.a/iii1 sit, Pater,et.Miusi ctSpiritus^sanctus, ubique si-
operatio'nes.samtatum,alih prophetia,,atiijudicatio spi» mulisunt, nec senwantur loeisi qui* non est corpo-
riluuat,.aiiigenera.linguamm:.hwc.autem omnia ope^- ~ reusi Deus, nec numeramr Deusi quia-non:subjiciiur
talwr-unufiatqueidtntSpiritus^.dividenHpropria. uni- niiraeris, DeuSigitur nosierunus eslt Nam cum Pa*
cuique.pr(mtxulu(;HCor.»i)i ter, et>Filius,et>Spiritur-sanclussitj nemo>Cliristi«-
EcOftquod operatur unus alqpe- idenvSpirilus ut < nus lres.Deospoler.it dicere, quia in millo>aisedlvi.
vntti,no» quseei inrperantnn. Ipse Doriiinusin Evan<- na>dis4atnatura.Numenis siquiden»ordinevn-sufficitj
gelio dicit: Spiritue ubi vult. spirai. (Joan, m)j Int> aequalilasinonamiltlt«.alter ehim prlMumisnquiiiir,
AolibwsApostoloromjubet SpiritusBhilippo ut>se;-' aUeritertiusappIicatur.. Sed cum grodus-fieri non
eunueho'Gsndaeis reginaaconjungerett Item Spiritu»• possinliextparibnsqni subdi possiut quemadmodnm
dicil: Segregate.mihi-Barnabum.etPautum in onere• nnmenittr,>iNiuSiergoerii;q»ia'iiort>habet secundum,
sancto, quo-vocaviitto*. Ecce Spiritos.sanctos segrc- secundos quippe miiioris^ordinem.leivets cl minor
gaiapostolos et vocat. Itcm de apostolis -.Tentalrani allerum facit, allcr posteriorcm indicat, posterior
763 LlRfcXLUSCONTRA MAXIMINUMARIANUM. T6(?
imparem signai. Reroove.distantiam, et quod niirne- A co, uunquid quia lcgimus in Levkico proprio loto
res non habebis. Proplieta dic.it; Sapien,ti<pejus non. sub una scntentia nomiuatum Ja«ob„ secundo Isaac,
estnumerus. Si sapientia eju.s non nuroeraiur, qun- tertio Aliraham, ideo.diceadum est meliocem fuisse
modo Filius numera.mr, qui est. Sapieutia Palris, si- JACOJ) ab. Isaac, aut majocem Iseac Abr >ham, palre
cut Apostolusdicit ? Quare post Pairem seciuidus ili- suo, sicut enim scriptnnv esl. :,Et mimofabte lesta-
ciiur FiMus, cum $api.eatiapou, ouwereiur, quia esj. menli Jacob, dicit Doimius^.ei testumenti Uaac, tl te-
sapienlia.Patris. slamenli Abraham. UommiLmsnon pi:utjudicalis,taxa-
CAPUTxvu tio.Deo pcsejudicjumcur infart, si tucie alicuWprii*r
Quia invisibilisest. Filins, sic docelw.'•'Nemo novit. laaatur Paier a Filio* aiu. Fiiius a Spititu sancto
Filium,nisi Pater^neqpe PalreM.q)m,W)vitnisi Fitiits„ pjciarLLoeaa Patre taaaiun».
et cui votuerifFilius renelare..|n. Aposiolo, de Christo. CAftJTXX..
scriplum est ' Hic inmsibjlis-.primogenitus tolius.ctear CojUia.id quod dicunt :.Paler iili.emnia subjeeit.
turce..ltero,: Chfittut. Jem venit. in. bunc mundum. Apostolus ail Corintliios ilieil de FUio : Oporteu, in-
peccatoressalvos facere, quorum prhms ego swn; ted q.uit*illum. regnare>,dantc ponatomnesinimicos IUOS
ideo mitericordiam cons.ec.utus. i,um,, ul. inme; primo, sub.pedilimsuis (Car.xy). Et ad PliiLippenses: Unde
oitenderet Chrislus Jesus omnem longanimilalem,m ">eliam.exspectamusOaminumlernrn ChrislumSalvata*
formationetneorum qui, crediluri sunt. illi in, vitam «-• rern,nostrum.;,qui irMnsfigurab.it corpus.humilitati»nd-
ter,nam,: regi autem steculorum immorloli., invmbili^ slr,0 eon[or,manicor.pari,glorim wes. secuudum.opera-
toli Deo honoret glpria.i» twcula. saculvrum.. Invjsir ti/omnL,ul. possiLsibi nubjiceraamnia (Plrilly. i). Ilom
bilis.est ergo. Filius,, qtti venit, peccalor.es salv.osifa- ABQSJQIUS diciir quia Filius, tradet. regnuui. Deo Pairi
cefC- Si videtur Fijius,, videtuf et Pajex, que-nim sua; scripliuiiest, eoim.de Christo: Cit-n trudiderii
scr.ipMro.est.: Qui mfi,videt*,videtek Patrem* regptun,Dea-et. Patri* Ergo majpr esl EUius a, Patrev
«fcpuir\v*i;, qujji ipse tradet Patni suo regnum,?. Hsec sunt: quac
C<»it.ra:id qupd dicunt : es Patpe per FJlium»in> lantisper. commeiunrare polni et decerpsi;, multa au-
Spiriiii soncto esse omnia. Audi quin non- solum e* tem pnEtewnissasunt impadimento velocitalis,, quae
Palte*sedet ex Filjo., et. Spirjtu saocto. fa«ta omjiiai legens poteril. invenire. Hoc tajiium leclar, teneat,
iijveBJesdiclum. Apostolus ad Ephesios sic dicit de Dominum Deum minime numero subj>cere, minune
Filio : Veritatemaulem facienletin caritate augeamur separ.ari: quod enim. minimum est, Deus,non est: .
in ilto per omwa, qui est capul Chrislus, ex quo totum scd quodDeusesl,Filius, et.Spiritus sanctusuterque
corpus connexumet compactum. Ecce ex Filio : andi perfectus [ professus] est. Hsec est autem vera
el ex-Spirilu sancto : Si quii non renatus fuerit ex perfectio, quam nou siibjicit alterius comparalio,
aqua et SpiritUsanclo, non -potest videre regnum, Dei. nec remanet quod pnssit accrescere. Deus spirilus
Et ilerum in Evangelio legitur •' Sic esl omnis qui est, non caro; iniellectus esl, non est globatio;
natut eti ex Spiritu. inlernum lumen.esl, non materies circumfusa. Ideo
OAPQTxvni». nom dividitiir Patei), et Filius,. et Spiritus satictus,
Conlra id quod dicunt: Quia ftileR-penlHbet testiK quiasnon cststalis,,qui se paret incidi; el lamen Pa-
monium Filio. Ipse Chrislusdicit-in Bvangelio-:•Bao- ter-, Pateresl; Fillus, Fllius esf; Spiritus sanctus,
sum qui testimoniumperhibeo de me. Ergo ipse testi- Sp.irilus sanclus esl; et uliique sine invicem non
ficilur de se. Prophetae perhibuerunt Filio teslimo- sunl: quia uiius esl qui inlelligi potest, separari non
'
nium, nunquid majores sunt prophelaj Fitio? Apo- polesl. Non sunl conglobati, quia non sunt velut
stoli perhibuerunt lestimonium Filio, nunquid majn- arei; non stinl divisi, quia sine invicem non sunt.
res sunt apostoli Filio Dei? Sed cum ostenderim Ilaecesl ve-a et catholica fides, quam Christus do-
quia ipse sibi perhibuit testimonium, non erit quod cuitet Iradidil, apostoli docuerunt, el omnes sancli
ab adversariis respondealur: Ego tum, inquil Filius, patriarclue el propliet.e (ideliter cecinerunt. Propo-
juilettificordeme. _ sitionibus, tuis•'juvante Patie, et Filio, et Spiritu
CAPurxix.' sancto, de Novoet Veteri Testamento respondi, nuric
Contra idquod dicunt: Quare prius Pater, deinde vero pro calholica , quse ubique est fide, alia testi-
Filius nominatnr. Audi et Filium priorem nominari monia proposui, quibus responJeie debeas. In.libro
a Palre. Aposiolus-dicilad Galatas : Non ab homini- Sapientiae : qtiia sicut. D.eus.sapienlia,<qua3 est Filius
bus, nequeper hominem, sed per Jesum Chrisium et Dei, sic et Spifilus sanctus novit consilia PaCris.
DeumPatrem. Item adThessalonjcenses ipse.dicit : In e.odem libro : quia omnipolens, est Eilius, per^
Ipse dulem Domiriusnoster Jesus Chris.uset Deus Par qpem facta sunt omnia. In eodem lihro : quia Spiri-
ter nosler, qui dilexil nos, et dedil eonsolaiionemceter- tus sanctus etiam Kilius, qui djcilur vimu Dei. ln
nam, etc. Ecce prior est Filius nominatus. Audi et eodem libro dicitur de Spiritu sancto,,qpi incorru-
Spirilum sanctum priori loco nominari. Apostolps ptibilis est. In eodem.libro : secnnduni formam su-
dicit . Unuin corpus el unus Spirilus, sicul vocaitestis sceptac liumiliiatis visibilem dicit Clirisium, secun-
in vna spe vocalionisvestrae,unus Deus , una fides, dtim formam vero deitaiis non visibile.ni, sed iovisi
unum baptisma, unus Deus el Paler omnium., Ecce bilem pronumiat. Quod cnim videtur, hotno, qtioJ
prius Spiiiiiiin, et poslei Pauem nominavit. Sed di- non videiur, Deus agnoscitur. In eodein libro dicitur
 767 S. EUGENIUS CARTHAGINENSlSEPISCOPHS. tM
quia Filius Dei de substantia est Palris. In Cantico A ctus : Spiritus veritatit, quem mundut non poteti ac-
Canticorum, ubi Christum dicit es e Regem, cum cipere,quia mundus tton videieum, nee cognosciteum:
ad eum Ecclesia loquilur. In Ecclesiastico: quia in- vot autem cognoscititeum, quia apud os manebit, et
numerabilis est magnitndo Dei. Unde docelur qnia in vobit erit. In Canticis Christum dicit esse Regem ;
blasphemi sunt qui Trinitatem separando, ac gradi- cum Ecelesiam loquitur: Inlroduxit me rex tn cubi-
bus et numeris credunl esse suadeudam. In psalmo culum suum, extultemutet jucundemur in te. Item si-
cxvn similiter de Sapientia, quas est Filius Dei, sic et militudines auri faciemus libi cum distinctioni' tis
Spiritussanctusnovit consilia Palris : Contiliumautem argenti, quousque rex sit in recubitu suo. In Eccle-
tuum quit seit, niii tu dederii Sapientiam, et miteris siastico : quia innumerabilis est magnitudo Dei. Unde
Spiritum de altissimis? In eodemlibro quia nmnipoiens docetur quam blasphemi sint in Trinitalem Dei qiti
est Filius, pef quem facla sunt omnia : Non enim, in- scparando gradbusac nnmeris suadenria xsiiinanl:
qnil,impossibitiserat omnipolentmanuttua,queecreavit et qnis invesiigavit magnitudiuis ejus imperium, e(
omna, et orbemterrarumexmateriainformi.In eodem magnitiidinemejusqiitsdenumeravii?fnpsarmoxxvii,
libro: quia Spiritus sanctus etiam Filius est: disper- similiier de Sapientia, quae est Filius Dei, dictum
6i per Spiritum sanclum virtutis tuce persecutionem est: quia sapieniiae ejus non est numcrus : Magnus
passi ab ipsis factis suis. In eodem libro de Spiritu T£Dominut notter, el ntagna virtus ejus, et sapienlim
sancto quia incorruptibilis est : Incorruptibilis enim ejus non est numerus. Propositionibus Istis Maximiims
Spirilut tuus in omnibusesl. In eodem libro, ubi se- Arioniia niliil valensad respondendum, difierehalde
cundum formam susceptae humilitatis visibilem dicit die in diera. Cerealis vero dixit illi, qui int' rerai,
Christum, secundum formam vero deitatisnon visi- cui erat injunctum : Proposilis ab eo qnxtionibus
bilem, sed invisibilem pronunliat dicens : Videntes adjuvante Deo respondi, cur meis propositionibus
illum quem olim negabant, Deitm agnoverunlverum. nori rcspondet? Supfa memoratum igitur Maximi-
In eodem libro: quia Filius Dei de substantia est num, cui erat injunctum, cum conveniret, tacuit. Et
Patris: Pro quibut angelorum esca eibasti poputum ail Cereali: Vade tibi in propriam Ecclesiam, quia
tttum, et parulum panem de ccelopraettilitti illit tine convenlos a me Maxiriiinusnoluit respondere, hinc
tabore, omnedelectamentumin te habcnlem,et omnis inlelligitur quia non valuit, ubi tacuit, et luis propo-
taporit tuavitatem ; tubttawiam enimtuam et dulcedi- sitionibus respondere nolurt. Jam inler vos Detts-
nem quat in Filio habeat ostendebat. In Evangelio audit.
secundum Joannem : quia invisibilis cst Spirilus san-

EODEMTEMPOBE.

S. EUGENIUS
C.4.RTH.VGINENSIS
EPISCOPUS.

NOTITIA EX CAVE.
E igenius, genle Afer, anno iSO a catholicis, qui-1C quasi adhuc vivcnte loquilur Gennadius in Catalogi
bus Hunericus Vandalorum rex Zenpnis imp. el scriplorum (cap. 97), quem isto anno contcxuit.
Placidiae prccibus exoralus eligendi episcopi veniatn Exsiat libellus seu prolixa fidei Confessio nomine
concesserat, episcopus Carthaginensis conslitulus, episcopornm Africanorum Hunerico regi oblata,
postquam sedes Arianorum saevitia per 24 annos va- apiid Victorem Viiensem (ctijtts inlegrum librum ter-
caverat. Anno iM, collecia apud Carlhaginem ab tiuin consliluil) De persecutione Vandalica lib. m,
Ilunerico episcbporum Arianorutn turba, qui dispu- pag. 33. Ejus enim esse, licei id non dical Victor)
latinnem cum caiholicis commilterent, Eugenius lu- extra omnem controversiam ponit Geunadius lnco
eulentam fidei professionem regi obtulit, lanta ratio- citato. Habetur Concil. tom. IV, pag. 1128, et in Bi-
nis vi muniiam, ul hoereticosad silentium pariter ac b!iotbeca Patrum toni. VIII, p>g. 633. Scripsit pra:-
rabiem adigeret. Paulo post ab Hunerico Tamallu- terea, teste eodem Gennadio, quae interierunt, epi-
innsem civitatem in confinio Trlpolitansc sitam relc- stolas ad plebem sum cura commitsam paulo antc
gatur, et Anlonio loci episcopo, hacretico ferocissimo, exsilium missas; altercaiiones quas cum Arianorum
excruciandus committittir. Postea, si Gregorio Turo- prxsulibus per internunlios habuit, Hunnerico regi
nr-nsi (Hist. Franc. lib. 11,cap. 3) fides, Albigensem nuncupalas; preces dcnique pro quicte ealliolicorum
GaUiarum urbem asportatus esl, ubi aiino circiler D apologiarum ad instar, oidcui oltlalas.
495 vcl paulo post vitaiu liniissOvidilur. De co miim
7(5!) EXCERPTUMEX GREGORIOTDRON., DE S. EUGENIO,ETC. 770

PROFESSIO FIDE!
EPISCOPORUMCATHOLICORUMAFRicvE
AB

EUGENIO GARTHAGINENSI
REDACTA.

(Hanc Professionetn filei, qux libriim tcrtiiim IrstoriK Persecutionis Vandalicaeconstituit, videsis supra,
col. 219)

EXCERPTCM EX GREGORIO TURONENSI

DK
S. EUGENIO CARTHAGINENSI
ET ALHSCONFESSORIUUS
QUI SUB HUNERICOREGEPASSI SUNT.

/. Vandali a loco suo digretti cum Gunderico rege A craiissimo nomine cmsisint, ab hominibui non potett
in Galliat ruunl, quibut valdevattatit Hispanias appe- camprchendi. Teslis est lamen Africa quce miiit, et
tunl. Hps «e.ufi Suevi, id est Alamani, Galliciamap- Christi deitera quatgemniit immarcettibilibutcorona-
prehenduat. Nec mu'lo pott tcandalum inter utruin- vit. Legimus tamen quornmdam ex ipsit martyrum
que oritur populum, quoniam propinqni (Colb., iit) passiones, ex quibut quoedam repticanda tunt, ut ad
sibt eranu Po<l hwc protequenlibut Alamannii ea qucespopondimut veniamus.
utqne ad Tradueam, transito mari Vandali per tolvn III. Igitur Ciro'a , falso vocatusepiscopus,Airrrti-
Afrieamac Maurilaniam sunt dispersi. corum tunc maximut habebalur atsertor; cuniquead
II. Sed quoninmeorum temporeperseculioin Cltri- persequendumChristianos rex per diversatransmitte-
ttianot inraluil, videtur ul aliqua ex liis quazcirca Dei ret, svnrlum Eugeniumepiscopum,viruminenarrabilis
- Ecclesiasintulerunl, vel quemadmodum de reguo ex- sancitla.is, qui tunc (erebatur magnceprudentiaiesse in
pulsi sunt, memorurem.Defunctoigilur* Trasimundo, tuburbano civilatit suce reperil pertceutor. Qnein ita
post scelra quee i» sanetit Dei exercuit, Honoricus violenter rapuit, ut nec *>ad cohortandum grcgsm
mente crudelior Africanumoccupat regnum , atque ex Cliritli locum habere permiiteret. Itle vero cum se
eleclieneVandalorumiptit praeponilur,cujus sub tem- vidertt abduci, epistolam civibus suis pro cuslodienda
. porequan i Cliristianorumpopuli pro ipso Christi sa- B fide catholicahoc modo Iransmisit:

EPISTOLA

S. EUGENII GARTHAGINENSIS
ADCIVESSUOS, PROCUSTODIENDA
FIDE CATBOIJCL.
Diiertisriintsfl in Chritli amore duicissimisfiliis et Z lit abundcqueobtetlor per Dei majetlaleni et p<r tre-
filiabut Ecdesiw mihi » a Deo eommissce, Eugenins mendumjudicii diem, alque advenlut Chrittite r.bitem
episeopus. li.galis emanavitauctorilas, etpro •tercen- clarilalem, ut fixiusteneatii catholicamfidem, asseren-
da fide eatholica edicto nos* ad Canhaginem venire tes » Filiitm Patri esse wqualem,el Spiritum sauctunx
pracepil. Et ideo ne abient a vobit Eccletiam Dei in eamdemhaberecum Palre el Filio deilatem. Servaie
ambiguo, hoc ett in tutpento dimitterem,aut ovet itaque unici bnpiismatisgratiam, custodientesf Chri-
Chritli non verus paslor sitenliorelinquerem; necessa- smalis uiictionein.Nemo post aquam, reveialur ad
rium duxi has pro mevicariat vestroidirigeresanclitati, aquam, renatus ex aqua *. Nutu enim Dei sal in uqn.t
in quibut nonsine laerymispeto, horlor, motteo,et sa- con^citur, sed si in aquam redactum fuerit, omuii

* Legendum Genserico. ' Ms. 1, asserentes Patrem, el Spiritum sanctum

b Sic Colb. Al edit., ad hortandum gregem Chrhti
uilnm abire permitteret.Legendum forte, illum abiye,
etc. Reg., Chrislicotamabire permilteret.
c Sc cotlex Regius et edili alii; mss. duo, in Do-
mino; cx qnibus srlter, coinmistis.'
ASic mss. 2; ediii liabent a Kwthagine. Raronius
ad ?.un. 484, a Carlliagine.
eamdemhabere cum>Filiodeitaiem.
1 Salvianus ejusilem atvi auctor l>h. m de Giibcr-
natione Dei, bona quasChrisiianis Deus assignat, re-
censens, commemorat sancii bapismatis gratiain, d'<-
vini chrismatisunetionem, quod chr\smaecclesiaslic\tni
paulo posl appeilat.
tsColb.addilef Spiritu sanclo.
771 & EUCENIUSCARTHAGINENSISEPISCOPUS. 775
specietejus confettim evacuaiur. Vnde non immerito A , lot ponens, me pralereunte cum reliquit exclama in
Dominui tn Evangelioait: Si tala infalaatum fuerit, magna virtute, dicens : Te, beaitsnmeCirola notlrwre-
in quo talietur ? Et utique hoe ett infatuari, velle te- ligionit antisles, deprecor ul retpicient manifettet glo-
cundocondirieum semel factumtufficiat.Non audittit riam acvirtutem tuam, ut oculosmeos-aperiens,me-
Chritlum dicentem: Qui temel lotut ett, non habet rear lucem videre quam perdidi. Qui.jussa complens,
necestitatem iterum lavandi (Joan. xm)? Ideoque, retHlinequem ptmtta, trrmsennUttamico cum sanctis
fratret, et filii,fitia;q¥eme« M DMiiw»,itM vos cen- t)ti,' itte qu\ bmtt rhridttt * eogitubm, exclamat in
trittet absentiamea: b quia si catholicceditciptinwad- magna virtute.dicent: Audi me, beatittimeCirela,audi
hmrealit, ego vot nec longinquitaiealiqua oblivitcar, me, sanetetacerdos Dei: respicecmcilalemmeam. Ex-
nec morle a vobii divellar. Scitole quia c quodcunque periar ego medicamenlaquteteepecwcireliqui a tt tne-
fecerit me dividi a vobis, mecumett palma. Si ad ex- ruerunt f, qum leprosiexperiisunl,quwipsi eiiammor-
silium abiero, beati Joanns erangelittcs exemplum lui pertenserunt. Adjuro te per ipsam virtutemquam
d Itabeo; st <tdmortit exitirrm,MihiviveTeChrislus eil, habet, ut milii deiideratam rettituat lucem, quia ;,ra>i
et niori lucrum (Philipp. i, tl). Si rtdiero, frturtt, swn xettitate pcrcustut. Veritatemenim nesciensverum
implebit Deut desiderium vesirum. Attamen tufficil dicebal: quia cwcaverateum cupiditas, et virtulemDei
modo,*quodvobisnon tacui, monuiel imtruxi quomo- B ] omnipotentitirridere per pecuniamwslimabal.
do potui, ideoque immunit tum a tangiime etnnium VI. Tunchwreticorumepiscopuspaululum se diver-
pereunlium;tcio quia advereuseut tegenturlitterte ittoe til qnati in vhrtuietriumphaturus, elatus vaniate aique
arite tribunal Chriili, cum veneriireddere unicuiquete- tuperbia, posuit manumsuamtuper oculosejus,dieens:
cundum opera tua. Si revertut fuero, fralret, videbo Secundum fidem nostram, qua recte Deum eredimus,
eoj i« kac vita; si revertus non fuero, videbotos in fu- aperiantur oculi lui. Et moxulhoc ne'at erupit, tisut
tura. Dko tamtn vobit-,Vatete, orate pro nobit, et je- mulaturin planclum, el dotut epitcopiest patefaclut in
junate ; quia jejunium el eleemosgnasemperDorMnum publicof. Nam lantut dolor oculot miteri illius inva*
ad misericordiamdejlexeiunt.Mementoteettt seriptum sit, ut eOtdigitis vix comprimeret,ne creparent. Deni-
in Evangelio: Nolite timere eot qul occidunl corpus, que clamare ctepit miser, ae dicere.' Vcemihi mitero!
animamaulem non possuntoccidere; limeteautem eum quia teductut tum ab inimico legis div'na:. Vw milii,
7««'postqunmocciderileorput, h.ibetpotettatem el ani- quia Deum per pecuniamirridere volui,et quinquaginta
mamperdere, et mittere in gehennam(Matth. x, 28). aureos accepi, ut hoc facinus perpelrarem. Ad episco-
ad suutn redit ihema pum aulein aiebat : Ecce aurum.luum, redde lumen
Explicit E ugenii epistola, Cregorius.
mexm, quod dolo tuo perdidi. Vosquerogo, gloriotis- -
IV. Duciut ilatjue tanctut Engenius ad regem eum 4C simi Chrisitani ne despiciatis miterum, sed velociier
ille Artanorumepiscopo,pro fide catholica decertavit. succurrile pereunli. Ve e enim cognoviquia Deusnon
Cumqueeumde sanctwTriniiatit mgsteriopotenlitsime irridetur (Gal. vi, 7).
devicistet,et intuper mullat per eum virtutes Chrittus VII. Tunc sancliDei tniteiicordiamoti: Si,inquiunl,
ostend.ret,in majoreminsaniamideme^itcopusinvidia credit, omnia possibiliasunl credenti. At ille clamabat
infiammunlesuccenditur.Erant enimtunetemporii cum vocemaqna: Qui non crediderit CltristnmFilium l)ei
sancto Eugenio viii prudentissimi atque sanclissimi, el Spiritum sanclumwquatemhabtre substantiamatque
Vindemialiset Lnnginusepiscopi,pares gradu, et tir- deitalemeum Deo Patre, Itod.equasego peifero palia-
tue non impares. Nam sanctus Vindemiaiseo tempore tur. Ei ndjeelt : QrtdO DcumPa'rem omnipoUntent,
(erebatur niorluum tuicitane, Longinui autem multu credoFili. m Dei ChritttimJetum wquatemPatri, eredo
infirmit lalutem tribuit; Eugeniut quoque non.tolum Spirilum sanciumPatri tl Filio consubslantialematque
' visibiliumocnlorumca.'citatcm,sed cliainmentiumde- cowternum. Hcec illi audientes, el se invicemhonore
peltebal. muiuo prwvenienles,orilur inler eos sancla contentie,
S. Quod cernensille nequam Arianorumepiscoput, quis oaulit ejut tignum bealaecrucit imponerel. Vinde-.
tocatum r.dse qiiemdamhominem,ub illo quo ipsevi- mialisveraae LonginusEugenium; ille auteme conlra
vebalerrore deceplum,ait: Non paliot quod hi episcopiD ] eos exoral ul manus imponerentcasco.Quod cum fe-
mu//a in populo signa depromunt, illosque cuncti, me cissenl,el manustuai tuper caputejus lenerent,tanclus
neglecto, sequuntur. Aequietcenunc hi» qumpraicipio, Eugeniusctucemsuper oculoscaei fa, iens, ait: In no-
et aeeeptit quinquaginia aureis, sede in ptatea per mine Palrit, et Filii, el Spiriius sancti veri Dei, quem
quam nobis eit transitus, et manumsuper clausosocu- trinnni in una wqualitale atque omnipolentiacenfite-
<•ApudMetlh.v, 13, elLuc uv, 34, babetur eraitueri;; virtute: Audi me, sancle, e'c.
et Marc.xiv,50, iusulsum.Al Aln legebanttnfatuatum, ! Colb. addil ac<ipere.
ul palet ex Augustino de sermone Dominiin monte. { Simile qtiid liuic rei conligit Lcovigildilenipori-
6 Sic ex ms. reposuimus. Ediu cum Colb., Quin si bus in lti!| airia, nti memoral idero Gregofius Tun-
calhoticwditciplinw adhmreatit, ego vos nee obli- nensis lib. de Gtoria Confessorum,cap. 13. Ubi rege
viscor. dit>e//or.Reg., quasi, elc. quod sute sectic epl copi nulla edeient
c Siceidcm Colb.At edit cutn regin ms., Quoeunque conquerenie
itriracida sicut spud cathulicn*fieri solebant, iiinis
me fecerinldividiagoites. liarou., agone. ex illis liomineiii, qiir p cunla cofiuptiis casciiiuse
d SicBafon.; sed Co.b., profero.Alius uis., constal fmgerct, curar,- smulavit, srd Dci nutu ille revcra
exemptum. c.icus cffcctus dolum palefccit.
e Colb., cogitaverat exclamavitvoce magna, tota
-* EXCERPTUM EX GBfiGURIOTUROS., DE S. EUGENIO, ETC. 774
mnr, aperumtur oeuii tui. Et tfaiim ablato ttolore, *rf A , preprJis se morsibut taniabat, in quo etiam cntciatu
prislinam rediit sanitalem a. MatufeUimmemlem.pa- uitam indtQmmjutta marte finivil. Huic i Chitdericvs
Utit ner hujus cfcitatem, qualiter umreticorumepisco- successit, quo .defuado (ielsimiri* regnum eutcepu.
pus #cuU>scordinmmmro attertiems s#teveUtbatnmi- Ipte quoqueu repubtica tuperatut, vitam principalum-
etu, ve wm t*cm iUi»Ueeret fidei ficutit emtm-. . que finmt, el tic retpntm deeidit Vandaltrum.
plari, 0 miserum1 qui non ingrmw per januam, id X. Iluic eryptae,t» qua tervabatur taneti Amarandi
si perCkristum,ifiiieMjanua w«, iupu*magbaregi jcwfut, toeiatur el ille Hmorifichunoe[Hmtericianae]
quomejuf etutos efjectut, et pacem fiiei quam in tte- pertecnticmis martyr Eugemu*, tttcerdotalit imulw
dentmmwdibu* debuerat accendert, pravitate tordis maximumdecut, quem in hac ttrbe detrusum extilio,
tui conabatur exttinguere. Sancti vero Dci aliatigna vel ipsiut, vel sociorum ejut passio narrat. Hie cum
in populit mulla fecerunt, et erat tox una populidicen- magais in swculo polieret virlutibus, et jam victor de
tit: Verut Deut Pater, verus Deut Filius, verut Deus tormemit marlyrialibus exetititsel, temput vocationis
Spiritus sanclus, una fide colendus, uno timore me- suw, quo accerseretur ad gloriam, Domino revelanle
tuendus, eodemquehonore venerandut. Nam ea quat cognovil: itlud pracipue quod populit occultabalur,
Cirola asseril, falsa essecunctis est man.feslutn. manifettum noscens,se martyri Amarando sociumesse
VIII. Videns atilem Epnoricai rex attertianes ti.as B futurum, ad ejus sepulcrum dirigitur, prostratusqut
per sanctorumfidemgtoriosamb tolaliter denudari, nec tolo diutittime orationem fudil ad Don.inum: dehinc
erigi sectam erroris, sed pof.ut detlrui; frmtdemque esepantitper pavimenlumbrachii, tpiritum coslodirexit,
pontificis sui in hoc scelere [uisse deteciam : sanclos qui a Chrislianiscollectut, in ipsa qua diximus crypta
Dei posl mulia lormenta, post c eculeos,post flammas, sepullurm mandatut ett. [Tunc ' omnet qui circa eum
post ungulas, jussit interfici. Healumvero Eugnium ttabant, tua tundentes pectora, dantes mugilut procla-
decollari jussit, sub ea tpecie, ut si in ea hora qua mabanl : 0 mors dira, cur tanlos hodie perimis, dtim
ensis super cervicemejus incumbebal,non reverteretur a nobis aufers sancti nostri prmsenliam? Longum est
ad hmreticorumsectam, non occiderelur, ne eum pro enmrare per singula, qunnla el qualia inibi sine inter-
marlyre excolerentChristiani, sed exsilio damnarelur: missioneatmi antistitit Eugenii hqetenus cernimusco-
quod iia fectum etse manifestumett. Nam cum immi- rutcare. 0 quanta miracutaet quaniam digaitatem Do-
nenlimorte inlerrogalusfuissel si niori pro fide cathe* niinus oslendit ad sepulerum ejut! JEgri veniunt et
lica d destinaret, retpondit: Hoscenim ett sempitema tanantur, dmmoniaci veniunt et liberantur, leprosi
vita, pro justitia mori. Tunc svtpenso gladio, apud veniunl et mundanlur, elingues veniunt et loquunlur,
< Atbigentem Galliarum urbem extlio deputatus ett, (ebricitantesveniunlet tanantur.]
ubi et finemvitteprccteniUfecil. Ad cujut uunc tepul- C XI. Ad cujut feitivitatemcum temporequodam in-
crum multcevirlutes el creberrimo}ostenduntur, San- numeri populi convenistent, negolia multa in atrio
ctum v&o Vindemialemgkdio percuti prwccpit, quod protulerunl; puella vero una ex habitaloribut loci sla-
et' impletum est in hoc certamine, Qciavianus rero tionemadiit, quati aliquid coemptura,tpeciemquetibi
archidiaconus et mutta millia virorum ac mulierum aptam atpieiem a negotialore tuscepit, et tloiim dicto
hanc fidem asserenlium,interempta alque s debilitala citius porrectamalleri, negat se accepiste. Negotialor
sunt. Sed pro amore gloriw nihil erant lusc tupplicia veroinlenleaiebal: Mea eam libi ntaiut prstluli, luque
confetsoribustanctit, qui in pacis vexzti, in multis rimandam sollicite accepisti. Illaque negante, ait ne-
bene se noverani ditponendot, juxta iilud ApDttoli gotiator : Si tibi tantaesl perlinacia,avar tiatlhnulante,
(Rom, vm, 18): Quia iwn sunt condignw.passiones negandi, judicet .illud beatus l niartyr Eugenius, ad
hujut temppris ad fututam gloriam, qum revtlatur in cujut sepulcrum si tum sacramentiinterpotil oue dixe-
nobit h. ris te non accepisee, damni mihi nihil ms:imo quod
IX. Mulii tunc errantet ' a fide accipientes dkitiat amisi. Al illa pollicita te posie ex lioc exui tacramento,
inseruerunlie doloribusmuliit. Infdix autem quidam vadit ociut ad tepUlcrum,eletaiisque manibut ut jura-
epit.apus nomine Revpcatut, eo tempore est revocalui rel, exlemplo tnembris *>disso'uiis irriguit, ptuntmqite
a fide catholicQ.Junc et sal teter apparuit obtcuratiit, D
' ejus infixet tunt pavimento, voxhestit iri gutture, lan-
ita ut vix ab eo part vel terlia eluceret, credo namque tumos patuluma tcrmone nudum hiabat. Quod r.ego-
pro tantit tceleribut et effusione sanguinis innacwtit. liator cernem cum retiquo populo,ait: Prost tibi, in-
Honoricui vtro pott tantum facinut, arreplus « dm- quit, virgo, hmc tpcciet quam lulltli mihi. Sufficitlibi
mone, qui </i»rfe sancteruw sanyuine pattus fuerat, uh.it data per hunc ponlifieem Eiigenmm. Et hac

• Hanc cacci hisioriam memorat- Hermani.us Cou- * Ms. necala.

tractus m Chronico ad annum 483, ubi Longiuui h Ed.,1,sanciis.
episropus appeUalur Lo-igwinus. 1 Eamdem Africane Eclesiae cladcro deplorat
v Sio ms, 1. At. Edil., tatiter, et Cotb., denudatat. Felix papa, ut dicemus infra cap. 10.
« Baron., aculeos. J Colb., llildeiicus.
d Colb., disponeret. k Qtiaeansujis inclu&as::ni, ex cod. Colb. descri-
• Cod. reg., Albnnensem.
1 Msg. t, impletum est. In hoc autem certamine psinitis.
1 Colli., confessor.
Octn tonus, etc. 01C' lb., disioula dirignil.
 775 S. FAUSTUS RHEGIENSIS. 776
dicent a loco receisit. Illa veroin hoc tormenlo diulit- A detrimentum patiatur? aut quam dabit homo commula-
sime detenta, tandem martyre jubenle locuta; palam tionempro anima tua ?
confessaest quod clam latere voluerat. XIII. [0 fratret dilectitsimi, tpem in tolo Redem-
XII. Quid agit, o infelix avaritia! Quid pelendis ptore figite, et ad mieniam putriam mente trantite. Si
rebui alienit tuccumbii ment feminea, non virilit ? Vt > enirnnihil in hoc mundo atnando potiidetit, etiam poi-
quid firmam loricam mentit modica transverberat ta- sidendo cuncta reliquitlis, ipte nobit gaUdia mterna
ijilta cnptdilalit? Quid congregat, o homo, anrirubi- coneedal, qui nobitmternmpacii remediacontulitJesu»
ginoti lalenla, cum iit arturus in gekenna? Quid tibi Chritlut Dominut noster, qui cum mterno Patre e.
prosunl peritura lucra, qumwlernw vitcepariunt detri- Spiritu tancto vivit et regnat in smeula twculorum
menta, juxta illud Doinini verbum: Quid prodest ho- Amen.]
mini si lutum mundutn lucretur, animmautem sum

ANNODOMINICCCCLXXXV.

SANCTUS FAUSTUS
HHEGIENSIS
EPISCOPUS.

PROLEGOMENA.

NOTITLE.

(Ex Bellarniin. de Scriptor. eccle?.) B ptopter aliquos, qui nostro tempore Fauslum catholi-
FHHSIMS ex monacho Lirinensifactut epitcoput Rhe- euin fuisse contendunt.
gientit in Gallia, vixit mediolempore inter sanelum (Ex indice expurgat >r;oM. S. P.datii.)
Prosperum et sanctum FulgeiUium: seriptit de Spi- Gennadius(quem conslat (uitte plurimum Semipeta-
iitit saitclo, el contra Arianot, el Macedonianot, qum gianii, eosquein suo illo libro de Viris illuttribut ple.
iioji ejslanl; tcriptil prmlerea tibrot dnos deGratia, et rumque laudibut exlulisse) opusislud Fausti de Gratia
Libero Arbitrio, qui exstant, et quos Gennadiut in lib. el Libero Arbitrio appellat egregium, quod eliam mi-
de Viritilluttr. mirit laudibut effert; sed Gelatiutyapa rum in modumlaudasse reperitur S. Sidonius Apolii-
in decrelode libiis apocryphisomnino rejicit : ut etiam naris lib. ix, epitt. 9 ; sed viro sanclo atque sincero
rejiciunt, et refellunt sanclus Fulgentiut, Petrus Dia- nondumcomperlm(uisse videbanlurtechnmet imposlu-
conus, AlchimusAviltis, et alii. Ado Viennensisin rm Fautti. Certissimumenim est Faustum (uis e Se-
Chronico ad annum 422 s'e loquilur : Faustus ex ab- mipelagianorumantetignanum, el setiptionem istan
bate monaalerii Lirinensis apud Regnum Galtim epi- ejus hic positam rituiiit Pelagianorum erroribut refer-
teopns factut, Pelagianorum dogma dettruere conatut, lam'Id quod diserte adnotarunl S. Isidorut libr. de
in errorem labitur : unde qui ejut tentut in Itac parte Virit illustribus, cUp. 14; S. Ado Viennensisepiscopui
catholicosprasdicant,sicui Gennadiut de Virit illuttri- ^ tn Chronico anno Domini 492. Scripserunl adverts
but icribmt omninoerranl. Ita enim liberumarbitrium hocFausti opus de Gratia Deiex professo S. Cmsarim
tam Augu tinnt quam cmleri catholiciin Eccletia Dei Arelatentisepiseoput, S. Fulgentiut Rtspensisepitco-
docent, ut illuminatio, virlut, et talut itti a Chritlo put, S. Alchnut Aviiut Viennensisepiscoput, Petrus
per Ckrhtum, el in Chritto tit. Fauttui vero itte ita diaeonut. Et ex hmrelieitJoannet Maxenliut. Pono
liberum Chrislianorum arbitriumdqcereconalur, ul il- S. Gelatiut prhniu in decre'ode librit tacrit, Fausit
iittninatio, virlut, et sulut non a Chritlo, ted a nalura opera omnia inter apoerypha rejicil. S. Hormitdas
sit: conlra hune tcribil beatittimut Avilut Viennentis etiamRoman. pontifexepst. ad postetsoremAfricanum
epitcopus tucidissimafide , ejut redargucns arrorem; tpitcopum Itwc ait : Hinc vero quod vot de Fausti cu-
tiniiliter et Joannet vir eritdilittimus Anliochenutprts- jusdam Galli antittitit consuluittelitlerit indicattit, his
byter. tibi respontum habeani: nequeillum, nequequemquam,
Isidorus de Viris illutltibut in Futgenlio, dicit a quosin guclorilatemPatrum non recipil exameneatho-
Fulgenlio scriplot libros seplem contra Fausium, qui iicw fidei, aul Eccitiaslicw disciplinm,ambiguilaieu
mira callidilalecalholicusvideri volebat, cum Pelagia- posse gignere, aut religiosit prmjudiciumcemparare,
nus esset. Auclor quoque Vitm tancti Fulgeniii cap. Tantum ille. Et ex hu plene pertpectum habeat quam
2S testatur a tancto Fu'gentio refutatos tibros duos D caute tcripla itla Fautti tint tibi pertegenda,inquibut
FaustiMt Gratia et Libero Aibitrio. Et Petrut diaco- in errores multot Pelqgiani dogmalis vlerumqueoffen-
nus in libro de Incarnatione et Gra'.ia Chrisli, cap. ul- tles. Si eos aves cottectot inspcere, consute Joannem
timo anatjiemqdicit libris f'au:ti. Hmcqdmqnerevofui Maxentiumin responsionead epislolamHormisda />l«
 777 PROLEGOMENA. ; 778
pm ad pottettorem. Sciendum tamen epislolam hanc A , revocandttm,haud existimamusindignum; cum tammi
Fausti ad Lucidumpretbyterum, approbatam tot epi- de ejus scriptis immotmmaneant sententim Pairum.
scoporumtubtcriplione in concilio Arelatensi, et epi- Quod enim usque ad hmc tempora nottra eumaem
stolam Lucidi presbijleriad episcopos congregalos in Fauslum continuit inler sanclos martyrologiumGatli-
tynodo Lugduttemi, qum ambmoperi Fausti prmmil- canum, a quo ipsum Molanusprimumexpunxit: quud
tuntur, sanas ette atqtte catholicas, judicio duarum etiam , ut accepimus, EcclesiaRhegientisin Gallia,
tynodorumconfirmatat. Neuliquam tamen ullus ob id ubi ipse sedit antistes, sempereumut sanctum coluerit,
existimetab ulroqueconcilioapprobalot tret librosFau- celebrans ejusdem naialem 17 Januarii; ibique in
tlide Gratia, ut ipse mendaciterinnuere videturin ea ejus memoriamanliqiiitus erecla basilica, ejus nominis
qum hic subjicitur prmfatoria epistola ai Leontium tituto insignita, haclenusejus cultu a fidelibusfrequen-
episeopumForojuliensem.Consulepleniusde liisomni- telur; quodque tot swculisChristianoorbe spectnnte,
bus disserenlemBaroniumtom. VI Annal. eccl. anno EcclesiaBomanatacenie,neminepenilus(quodscialur)
Christi 490. - contradicenle, ista eidemFausto exhibita intelligan-
(Ex Canisio.) lur, opinarinon prohibemurde eodemFausto accidere
poluiste (quod de multis viris sanctis asseritur) quod
Qui scire volet, quis Fautlus, quis Huricias , qui B delinquenserraverit ; cum qumstioilla fueril auctoritale
item alii, ad quos tcriplm hm epislolm,velqui ad alios sedisaposlolicmdefinita, el ejut opinio aliorumPalrum
scripterunt, ille videat SidoniumApollinarem, el Ve- sentenliacondemnata,ipte suumerrorem fuerit scriptit
nantium Fortunatum, quemintegrvmnotisqueaccurale contrariisdeleslatus,qumpoluerint,ut alia quampturima,
illuttratum dedil Chrislophorus Browerus Societatit periisse; vel ipsum anle scriplorumfaclam ab Ecclesia
Jetu. Videat item illuslritsimumBaronium. Nos hic damnalionemdiem obiisse(incerlusest emmejus obitus
de singulit attexerenon volumus.Tantum de Fausto annus) habentemin animo in his sequiquod sequendum
Bhegienti, qui in mt. appellalur tanctus, hwc nolanda docerel Ecclesia.Ita quidemipsum composilumanimo
videnturqum Baronius de hoc ipso habet in appendice fuisse, atiisque innoluisse, inde fucilepolest inlelligi,
tomiX ad tomumVI, anno 490 (Col. H22): « Porro quod semper (ut indicant acla concitiorumArelalensis
Fauttut ipte cum (a) — ibi — miramur ab aliquibus elLugdunensis)communicalionemhabuitcumsanctissi-
imprudenter sane inscribi Sanclum— his hmcadde— mis orthodoxis Galliarum episcopis. Maneant igitur
*
Ista quidem priori editione ex adductis diversorum Fausto integrajura sua, nec ex noslris scriptis sentiat
wriplis affirmasse, non indecensquidemfuil. At vero prmjudicium: nequeprivatojudicio novilatiliceat con-
tx posteacognilisel adduclis, rttrsusad judicium ipsum vellereantiquitalem. t Hesc Baronius.

(a) Locus lomi sexti quem liic relractat Baronius scrobesin lapsum simplicium,abalienavil a se nnintos
tic se habet : Porro Faustus ipse, cum ejus fallacim epitcoporum,atque decessit ingloriut; quem miramitr
detectw,essentqitibusconalus est revellerePelagianas ab aliquibus imprudenter saneinscribi SANCTUM.EDIT.
In I I
"
JACOBI BASNAGII

ANIMADVERSIONES CRITICTE

DE S. FAUSTO RHEGIENSI.
ET ANIMASMATERIALES
ANFUERITSEMIPELAGIANUS DOCUERIT
; ANVERSIPELLIS
, EPISTOHSLUCIDO
• ET BINIS CONCILIISSUPPOSUERIT
, ETC.

/. Divei\a gaudetel laboral fania Faustus Bhegien-1C saltem plurima quminterpretaiionebenignaprorsus in-
sis, qnippt qui a plurimis intef divos recenseatur, tuf- digenl. BeformidabatSidoniusacerrimumFautti inge-
fragante Eccletia cnjus fuit episcopus.Nam in ejus nium, qui ab eo litteras exspectabat, el receplas cen-
lionoremdiemfeslumhaclenuscelebral. Nutaveralolim surm subjiciebal: t Idque votivumtnihi granditer fuit
Baronitts,qui illumversipellem vulpeculamappellabat. ac peroplatum, ut epistola injuncla nec denegarelur
Sed EcclesimBhegiensisprecibus,cujusaucloritatimul- scripta amicitim,nec subderetur lecta censurw. i Quid
tumdelrahebatannalisla celeberrimus,impulsus,pritli- sonent illa verba, viderint interpretes. t Quin potius
nam mutavit tenlentiam,ut legilur in prmfationeCani- animammalesibi consciamet per horat ad pmnalisvitm
tiana, quamhicdescripsimusintegram(Yidesuperius in debita contremiscentemfrequentissimistuis illis et ra-
hacipsapag.)./n variaabeunttumveteretlumrecentiores. lentissimisorationumnumeraresuffragiis,precum pe-
Ittum laudarevideturSidonius Apollinaris,in litte^isad rilus insulanarum, quas de palmstra congregationis
ipsum«crtptis;sed an jocari voluerit,el nimiumFausti eremitidis, et de senalu Lirinensium cellulariorumin
studiumcircaphilosophiameteloquentiam,quamseclari urbemquoque,cujusecclesimsacra superinspicis,trans-
conubattir,ridere,aul laudarc, dicerenolim. Occurrunt tulisti, nihil mulaltisabbate. t VidelurSidonius ridere
PATROL.LVIII.
779 S. FAUStUS fiHBfefENSlS. 780
tum senatum cellutariorum, tum ditcipiinani monasti- A nolata, et naturse riostra ad fidei initium el alia plus
cam, quant tumido nimisanimo Fauslus dd dignitatem aliquanto iribuerc visus est quam par erat (Sirmundi
episcopalem promoius, et inde sacra superinspiciens Hisiorim prcedest.cap.8). Sed hujus sententimvindices
observabat, ut plebi cmterisquefacilius imponeret, ab- appelldi Pdtres tirmcos, imo iptum Auguslinum, ante-
stinentissimam vitam professus, et non secretam qudirimentemtriutasset, ut cmleraomittam.
crucem, sed publicam vanitatem jaclantia ventosi Stal ab altera parte Mauquinus prmses, vir doctissi"
tumoris exaggeraos, quantum potuit venenatam dis- mus, Prmdestindtidnmfabulmconfutator, qui nonmodo
putationem, velut indeclinauilis virtutum servalor, Fattstum deprimit, sed in eum invehiturul versipellem
induxit, inquiebat Avitut ep. 4- Hanc firmat conjectu- vulpeculam el imposloreni, qui Lucidi epistolatu,
ram conlroveriia, quanquam tevissima,inter Sidonium et subscriptiones conciliorum linxit, ut aliis facilius
et Fautlum nata. Miserat Faustus Rioehatum mona- illuderet.
chumet antistitemad Britannos, Contribulessuos,elei III. Medidmlenemusbeatorumviam.PeccatSirmun-
Libellosduos, in Aquilania celandos, Brilannis sotum dus, quanlumvis eruditissimus, cum Fausti patronos,
legendos, commiserat.Bemansit apud SidoHiumRio- Hilarium, Gennadiuth, e'.c, Seniipetagianos, laudat.
chatus per bimestre, propter motus lunc timporis in DeindeFulgenlii el AviliViennensisobjectionesfrivola
Gallia concilatos; et qui de Fausto tmpius loquebatur, > ratione conalur eludere. Peccat Mauguinus, qui mulla
de Scriptis ipsi committit tacuil penitus. Sed in itinere velut ficlilid Fauslo tribual. Miramur lamen Faustum
pottmodum Riochatum, inquit Sidohius, cito profc- iriter calholicos et sanclosrecenseri.
clum, cum quipiam de viatoribus prodidissent, my- Primo binosde Libero Arbitrioet Gratia libros Fau-
sticte gazae clausis involucris clam lerre thesauros, stus edidit, quos laudavil Fulgenlius, et damnavitGe-
pernicibus equis insecutus abeuntem, qui iacile pos- lasius •ponlifex.Ihilium ducebata Pelagianis, quos ab
seni itineris pridianispatia prscvertere, Capti hospitis exordib confutare videbatur, sed postmodum, lacito
genua complector, juinenta sisto, Irena ligo, sarchias Augustini notnine, gralim prmvenienlis et prmdeslina-
solvo, quaesitum volumen invenio, produco, lectilo, lionis gratiiilmassertoresvehementiusexagitavit. Late-
magna ex roagnis capita delrustans. Inde Sidonii bat hwresis, secundumBaronium, ut lalet unguis sub
amarissimce(luxerunt queretmad Fauslum ipsum, an promineritibusfldribus. El reverahmc habet ipse Fau-
snpercilium tanquam rigidiplosoris extimescebas? an stus: f Sicul omnihomini manum oculumqusdonavit
ideo me fastidiendum negligendumque curasti, quia Deus, ila similiter bmni homini voluntatem, ut eam
contemneres juniorem ? quod parum credo ; an quia versaret, indulsit justitia. Ergo in hominenon perso-
indoctum ? quod magis fero, etc. Hmc strictissimam nale, sed generaleel publicummunus est. Adituseapes-
non sapiunt amicitiam. lnlra muros peccalur et extra. sendm salutis, quasi fons quidam in medium hujtis
Non debuitamicumceldre, si Faustus fuil amicissimus, mundi expositus, et in communeconcessusad haurien-
tcripta qum mittebat in Angliam; necSidonius festinan- dum universis patet, ut largiori merito reus sil, qui
tit monachivestigiasequi, ut ea scripta sibi vindicaret. haurire neglexerit.t Allamcnnec plus wquonalurmtri-
Aitiumantplerique hmcscripta fuisse duos de Gratia et buitse negat Sirmundus.
Libero Arbilriolibros; sed Maugulhutprmieshon potuit Altera de niaterialitate animarum sententia legilur
sibiSirmundum tanquamsuffragantemindicare; quippe in epistola 16, quam publici juris fecil Canisius. Pro-
qui in nolis hwc opera Fautti periisie luelur, ea polis- bat ictticei Fciuslus nihil prmter Deum infinitum, esse
simum ratione,quod Sidonius, quihoc opitsoperosissi- spirituale, et animamesse corporalem, cumsit localis.
mum legeral, biparlitum sub dialogi schemaie,tub cau- t Licet enim, iriquii, non pronunliemus nonnullas
sarumthematequadripartilumfuitseaffirmet;quwlibris esse spirimales substantias, ul angeli, archangeli, cm-
de Gralia non convenittnt. iermquevirtulet, ipsa quoque anima nostra, vd certe
Inter vetcres Fausto refragantes rccenseri debehl aer iste sublilis, lamen incorporem nullalenus wsti-
Avilus, Viennensisprwsul, et Ado (Chroniconad an. mandce sunt; habenl enim secundumse corpus, licet
492), ejusdemurbis episcopus, qui scribil, dum Pela- _ mullo incomparabiliterlenuius quam nostra sunt cor-
gianum dogma deslruere conaretur, in erroremessela- pora. t Hmc exlenuare poterunt Origenis cmterorum-
psum, el ideoliberumarbitrium docuisse,ut illuminalio que Palrum, qui talia docueruntauctorilate, quicunque
ejus el salus non sit a Chrislo, sed a natura. Eum voluerint. Legatur tamen hic epistola17, in qua loca-
denique virum profundaeealliditatis appellat Isidorus les el materiales tum animas tum anylos esse velie-
Hispalensis. menter contendil. Nos igitur uni litanies veritati, ge-
II. /n diversaplaneabiunt recentiores,proUlparlium nuinam Scriptorit menlem elucidamus, et sequimur
ttudio abripiuntur. i Quis wquoanimo feiat Fauslum Mamertum Viennensem, qui, lacito Fausli nomine,
vexari passima multis, traduciquelanqitahthwreticum?t sentenliam ejus de animabus, scripio mox edito con-
inquit Sirmundus. Culpam crimihis rejicit in Maxen- futavit, eddem melhodo usut, cujus inventor lamen
tium, Scytham monachum,qui longat habuil liles circa dicitur Cartesius.
graliam, de quibus alibi. Deindeindueit viros, eo lem- IV. Fuit igitur Faustus Semipelagianismidefensor
pore celeberrimos,Hilarium Arelatensem,Gennadium, acerrimus, et animat materialet docuit, el litet velte-
Maximum, et Hilarium pontificem.Nec diffitelurtamen menliores habuit cum Forojuliensi episcopo, ciijus
ubAvitoViennensietFutgentio ptura in scripiis Fausti abbas jttra sibi vindicabal, ct ea raiwne damnalus est
781 PROLEGOMENA. 782
ab Arelatenti conctlio, ui patebit inferius. Eamdern J/Lscriptis adhuc vindicatil, ut probaturi sumut advertus
habuit patriam, Brilanniam ncilicet, quam Pelagius, Gaulminum, ea concilia tanquam a Fausto supposita
et ex ea apud Gattos ulerquetransfrelavit. Philosophi- rejicientem.
cis multum incubuerat studiis, quippe pliitosophiaiii V. Epistolas Fausti et Lucidi, tanquam hominis
ejus pedissequam et lateri comitem iuseparabilem personati, et subscripliories duodecim episcoporum,
appellabat Sidonius Apotlinaris. Deinde forenses agi- quas epitlolwtum ad Lucidam dpposuit Faustus, qum-
tavil causas; nam, ipso Sidonio lesle, palaestris exer- imo Arelalenseet Lugdunenseconcilium, quorum sen-
cebalur urbanis; postmodurii monasticam professus tenliam inlerpretari jussus erat, ficlitia, et ab homine
vilam, Lirinensis mohasterii, lunc famosissimi, crea- liwreiico,aut, ut loquitur Baronius, versipelle vulpe-
tus esl abbas, anno 453. Non ehim Baronii sequenda cula supposila, mugnis conalibus contendit vir cele-
hic sunt vesligia,qtii circa Fausti tempora plurimum berrimus, et Mauguinus prwses autumat, hac ralione
peccavit. Honoralo abbaii, qui ad sedem Arelalensem posse vindicari facitius causam quam luetur, Augu-
promotusest successit Maximus, anno 426. Bexit ab- stinianam, si nuttalenut ejurala fuit a Lucido, nec
batiam Maximus per stnnos septem, qtiibus peractis, dditinala suffragiis episcoporatn Gallicanorum. Pen-
ad sedem Rhegiensemtranslaius est cinuo453. Supef- deanl quantum voluerinl alii, ei fidem periderefaciant
est igitur iii Fauslus, qui Maximo successit, abbat B ab hominum auctoritate, fidein historicam violare non
creatus fiierit eodemanno 433. Viginli duo aul circi- palimur, ul fucnm faciamus posteritati et prwsentibus.
ler annoruin spatio, nbbatiam Lirinensem gessit, et eo Nec inde patilur atiquod delrimenlum fides qum ab
tethpore in toiuhi Muximi defuncti episcoput Bhe- aucloritate divina pc.ndet.
giensis suffectusest. Ad annum 472 ejus episcopatuth VI. IIwc sunt prwcipua Mauguini argumenla:
refeil Barottius; sed efrat, ex Calculo superius iiidi- {' Gennadius ipse, Semipelagianus, nec Avitus, errori
cato. Debitileniritepiscopusordinari anno 455, qitippi tnferisus, nec ullus, prwler Faustum, de personali Lu-
cum tites de jurisdictione agitarenlur inler Lconlium cidi ejuralione binisque conciliis mentionem fecit.
Aretatehsefh, el Mamerlum Viennensem an. 463, i° Verisimile non est tol EcclesimGallicanw prwsules
Hildrius poiitifex, FauslUm et Auxanium, coepiscb- celeberrimosAucjustinidogmata damnasse, Semipela-
pos et fralret riostfos, judices et concilii prwsides de- gianismumquecalculo suo probasse. 5° Ex cudice ms.
iegavil. Lataque ab iis senlentia, idem papa eodeih quem descripseral Canisius patel illus subscriptiones
arino ab episcbpisdefihita roboravit; inde concludiinr additns epislola Fnusli ad Lucidum, el variant smpiui
multo priut quam Baronius conjecit, epiicopum fuiss'4 nomina prmsulum subtcribentium.4° QuinimoLeontii
Fauslum. Sed calculus ttoster ex eo confirmariUebet, nomen, qui prwesse debuil Arelatensi concilio, abest
quod Maximus adfttetil Arelatensi cbncilio, in quo 'Q in codice Ilincmari, apud quem Leucadius subjicitur.
maxima conlroversia inter Faustum, abbatem Liri- Deniqueverumnon est Lucidum epislolam, qum pro-
nensem, el Theodorum, episcopum Forojuliensem, truditur, exarasse. Argumentaplnrim i minus probantia
fuit dljudicdta. Oravernnl Patres prwsulem ut ad silenlio premimus, ne tibrum animadversionis loco
recipienda satisfactionum remedia feslinaret, et Fatt- conficiamus.
slum abbalem, indulta culpmvenia, in prislina pace, VII. Nos Faustum ut tanlce fraudis reum damnare
lolo caritaiis affeclu reciperel, et ad insulam ac con- non possumus. Vir profundw calliditatis, ab Isidoro,
gregationemipsi, Deo dispensante, commissam, curii il vulpeculdd Bafonio appelari potuit, et Semipela-
sua gratia et cariiate remitteret. Adfuerunt igitur con- gianismum summa cum caitidiiate propugnare. Sed
cilio Arelalensi m, lum Maximus, lum Faustiis, qui cfitidopus erat illi Lucidum, privalum hominem, ab
jura Forujuliensisepiscopiusurpare conabalur, el ideo errore revocalum,in scenaminducere, aul nova concilia
a societate ipti commissa segregatus. Dubitanl crudili fingere? 1° Habelur epistota Fausli, et abnecjatioLu-
quo lemporecongregatum fuerit illud concilium; sed cidi, nec ullo possunt argumento rejici. Probabiturne
biennlo lantum dislanl Binius, qui an. 455, el Pagi, talis conjeclura simptici suspicione calliditalis? Quis
qui anno 435 habilum fuisse conjiciunl. Sed potuit enim credat episcopumceleberrimum,jam senio pro-
anno sequenti diem suum obiisse, et deinde, elapsis D veclum, lianc fraudem incassum finxisse? 2* Episco-
aliquot mensibus,Fauslus ejus obire Dices. Quidquid pornm sigilla non (uerunt primum epislolwFuusti up-
sit, pugnant omnesadversus Baronium, qui ncc au- posita, solus enim subscripsit; sed poluerunl ab eo
diendus ubi Prosperttm Aquilanum, qui nunquainfuit lempore prwsutes rogali eam subsignare, ul lunc lem-
episcopus, Maximi, Faustum vero Prosperi successo- poris smpiusfactum est. Huc verum est, omnes episco-
tem facit. Per tfiginta quinque annos el ultra sedehi pos qui Itic memoranturea wlate vixisse, et fuisse no-
episcopalemlenuisse ConjicipotdH, non modo ea ra- tissimos. Variare possunt nomina invariis codicibns;
lione quod mirarentur omnes quod Faustus nec sene- sed et hoc alibi swpius evenit incuria vel oscitantia
scerelnec obiret, sed quia Gennadius,qui scripsit anno apograpliorum. 3° Jlfajor occurrit difficultascirca bina
490 viveniemadliuc Faustum referebat, < Viva voce, concilia qum indicantur; ob silentium turn Gennadii,
irquit ille, doctor egregius Faustus credilur el proba- tum Avili. Sed nec omnia nolanlur ab hisioricis, et
tur. i Et reveraad hunc ttsqite diein vilam protratisse argumenta adversantia causw quam lu-batur Avitus,
patt't, quin conciliisArelatensiet Lucjdunensiarifuit, pvtuit siltrc prwsul Vieiinensis,binos scilicct cwlus
ant saltcm rorum iussn, eorum canones ct clecrca Dtiur.ormnenisconornrn. a ijitibus vulnerata fuit veri-
783 S. FAUSTl UHEGIENSIS 784
tas. Quidquid tit, habetur epislola Fausti ad Leon- A bantur, in Semipelagianitmum propendere. Vnde non
tium, Arelatensisconciiii prmsidem. Quis credat atisum mirum videtur concilia non equidemcecumenica, sed
(uisse lalia scribere, vivente Leontio? vivenlibus aliis provincialiaEcclesimGallkanm huicerrori auclorilatem
epitcopit, a quibut fraudi et mendacii nota tam facile conciliasse, Fauslumque, qui tot annos vixit, ea qua
ipsi potuissel inuri? Hmc autem legunlur in epistota pollebal subtilitate, conciliorumdecreta non modo suf-
Fausli ad LeontiumAretatensem: fragio, sed et argumentis suis probatse, ul patel ex
tQuod prosollicitudinepastorali, beatePaterLeonit, epistota ad Leontium, qum negari non polesl. Quisquis
in condemnando prwdestinalionis errore, concilium synodorum genio indulserit, hanc veritatem exemptis
summorum antistilum congregastis,universisGalliaruni plurimis probalurus est. 2' Lucidus presbyter, qui
episcopis consuluislis; quod vero ad ordinanda qum parles Augustini tuebatur, maxima suspicione labora-
coltatione publica doctissime prolulislis, operam infir- bat, lum apud Fauslum versipellem,tum apud cwteros
mis humeris curamque mandastis, parum sanctccexisti- his partibus addietos, ut fieri solet. Ideo timore per-
mationi contuluitlit, et judicio caritatis vos pericuto culsus, et epislola Fausli impulsus, dum ment territa
electionit onerastis. t Et liis verbis epislola clauditur; remaneret dubia, quam partem ampleclerelur, Fausto
< /n quo quidem opusculo, potl Arelatentit concilii obsequi et anathemalismis ipsi obtatis tubscribere Coa-
subscriplionem, novis erroribus deprehensis, aliqua B ctusest. De libertatevelcoactionesibi imposilajudicium
subjici synodus Lugdunensis exegil. » Sic Fauslus nobis ferre non licel. Hoc unum conjicimus, dejeralio-
Leontio, lesli oculato, Arelatentis concilii prmsidi, et nem cui subsccipsit Lucidus, Fausti manu scriplam
Lttgdunensis conscio. Nollem tgo tali scripto denegare fuitse, ut fieri solet ab iis qui triumphos agere volunl
fidem, nec verisimile fit hunc episcopum, eo tempore adversus fidei prislinm defensores. 3° Hincmarus er-
phUosoplicis ttudiit, mlate el doctrina, quanlumvis ravit, qui luec concilia anno 431 ascripsit; sed debenl
erronea, cetebcrrimum,scripsitse lanta cum fiducia, et in posleriores nnnos rejiei. Sunt qui ad an. 475; Pagi
comlaneo sibi Leontio dixisse, < illum conciliujn sum- vero ad 490 annum assignavit. . .
morum antislitum congregaste ut damnarelur error Hmc sunt nomina prmsulum qui subscribere debue-
pradeslinalionis. > Hmc enim (uil origo conlroversia- runl: Leontius Arelalensis, sed alii legunt Auxanius;
rum, quippe qui prmdestinalionem, quanquam gralui- Fauslus, Paulus, Eulropiut, Pragmatius, Paliens,
tam, necessitatem actionibus el humana: voluntati im- Megetius, Claudius, Leucadius,Julianus, qui omnesse
ponere conlcnderent Semipelngiani. Nec rnirum esl relegisse dicunt, excepto Eufranio, qui addit: Et ad-
episcoposEcclesimGalticanmeam ampkxos sententiam, miralus sum pleuitudinem sanclam. Lucidus vero
quam plerique tuentur hodierno die. tanquam abnegatorsubsignavil.Subjicilur tnox epistola
VIII. Haclenus de concitiishabitis dum nonagena- C Fausti ad Lucidum, quam omiserat Canisius el ex
rittm agerelaiinuinFaustus. Nuncde Lucido, quemfidem Sirmundo reponitur (Vid.. infra col. 837), ut totam
pritlinam abneqasseconlendunt plurimi, neganl alii. rei seriem percipianl leclores. Sed admonitio Fuusli
llmc nobis verisimilia sallem videntur : V Tunc in hic prmmitlenda (lUam nos inter sermones edidimus
Aquitania prmsules qui e monatterio Lirinensi elicie- infra col. 887).
(Confer si placet,caput 8 Historim prmdestinatianm', Patrologiae noslrx tom. Llll, col. 685.)

SANGTI FAUSTI

DE GRATIA DEI ET LIBERO ARBITRIO

LIBRI DUO.

LIBER PRIMUS.
CAPUT PRI.WUM.
Quod Pelagii sensus qui gratiam negavilprimo locone-
cessesil destrui.
De gralia Dei et tenuitate liberi arbitrii, illtimi-
nante sancto Spiritu, juxla evangclicas disciplinas,
el apostolicas regulas traclaturi, primo loco Pelagii
blasphemias, scilicel jamdudum Ecclesioe catholicx
ftdc proditas, eruditionc coufusas, auciorilale calca-
tas, brcvi et necessario sermonc proeslringendas csse
credidimus. Pro co quod inier rcliquas dogmatis sui
abominationcs, eiiam hborcm homiuis valcre jposse
D sine graiia, elatione damnabili affirmare conalus cst.
Et ideo nefarios sensus suos vel ex parle aliqua in
medium proferre curabimus, ut sollicitus quisqim
cognoscat, multo aliud esse saluiari graiise officiiim
laboris adjungere, aliud vero nudum absque patro-
ciniogratixlaborem temeritateuna asserere. liic ergo
dum altius humanam fragilitatem, immemor divini
timoris, extollit, judicii sui perdidit saoilatem. Ita
ex parlc alia cccidil, dum arbilrii libcrbtcm inlc-
grain pncdicat el ilixsain, .sicut illi qui eam ex toto
asscrunt fuissc cvacuatam. Hoc itaque loco gcmiut
785 DE GR.AT1ADEI, ETC, LIB. I. 78*5
inter se colluctantur errores, quorum unus solam A.Quia sine me.niliil polestisfucere (Joan.xv)'! Adcujus
gratiam, alter solum laborem, relicto tramite atque prxsumptionein divinus sermo dirigitur : Nisi Domi-
mensura veritatis, insinual. Sectarum genere dispa- nus mdificaverildomum, in vanum laboraverunl qni
res, sed impietate consimiles. Diverso quidem stu- mdificanteam (Psal. cxxvi)? Quodutique elalioni sine
diu; sed spirilu unius serpentis insibiiant. Quorum gratia perficere denegatur, humilitati verocuin gratia
unus, id est, solius graliae praedicator,prima quidem implere conceditur. Piosequilur adhuc Pelagius
fronte venenum suum sub specie pietaiis occultat; Adam mortalem factum, qui sive peccasset, sive non
alter, id est laboris assertor, protinus exstantem peccasset, esset morilurus. Sedcum dicitAposlolus,
tumorem improba elatione mauifeslat. Haec profes- Proplerea, inquit, sicul per unum hominemin hunc
sio, insinuandosolum laborem ipso sui titulo dele- mundumpeccatumintravil,et per peccatumnwrs(Rom.
standa : illa magis sub religioso colore metuenda est. v), intelligis quia si peccaium non praecessisset,mors
H.-ecsacrilegium suum ipsis suis auribus prodit, illa secuta non esset, el donata immortalitas perdurassel,
virus suum imis visceribus, pene antequain sentia- quam ulique manifestumest sub proposila lege pra2-
tur, infundit. Duos angustum obsidere fretum scopu- stilam, ct cum conditione collatain, ut si non reces-
los putes, quorum unussubdeprimitur in profundum, sisset sttperbus ab obedientia, perinaneret aelernus
alter minatur in ccelum. Unus infeslus navigantibus B in gloria. Nani cum inlerdictum coeleste sanxisset
cernitur, alter eseca naufragia improvisus operatur. dicens : In quacunquediecomederitisde ligno scienlite
Ille gratiam loquilur, hic laborem. Utrumqueeloquia boni et mali, morie moriemini(Gen.n), inclyti gusttis
divina confirmant. Si dissidentes removeas, et dicta male suasa prxsumplio facta esl ex accidenti mortis
conjungas plena fidei sinceritas apparebit. Scd quia occasio. Morte, inquit, morieris. Si nihil largieiuis
velut teinerarii remiges sine magistro incxploralo contulit gratia, quid esl quod abslulit damnaniis of-
roari vela committunt, ac temperare moderamina fcnsa ? Mors itaque, id est, peregrinum el adventi-
nesciunt, et gubernacula traclare non norunt, hic tium malum, non est ordo naluroe, sed poenasen-
lanquam in Scyllsemale dextrum fertur periculum, tentix. Quoniam, inquit, Dominus mortem non fecit
ille in laevumCharybdis lendit abruptum. El quid (Sap. 1). /Eternitatem creditam ftiisse honiini, livor
eos inter haecfacere oporteat, si requiras; proviso ipse testalur inimici. Et quia ei immortalitaiem de-
gubernatore navimfluctibuscredant, medium teneant jectus invidit, ideo causam mortis ingessil, dicendo:
cursum, et ambo flatudextro perducentur ad portiwn. In quacunquedie comederitisde ligno hoc, aperientur
Videamuscui impielati geminum hunc errorem assi- oculi vestri, et eritis sicut dii (Gen.111).Si hoc lantuiii
milare vcl conferre possimui. Pari modo in pelram dixisset : Cum manducaveriiis, salietatem de cilii
scandali offendunt, vel illi qui Chrislum Dominum" suavitate capietis, usque ad concupiscentiaecamalis
solum Deum, vel illi qui solum homineni, amissa illecebram transgressio pervenissel. Cum vero hanc
discrelionis luce, asserere prassumpserunt.Pene utra- praevaricationisproposuerit finemdicendo, eritis sicitt
que nimietas, dum discretionem atquc discrimen dii, edacitatis culpa usque ad divinitatis anibiluni, er
tetiere nescit, xquale crimen incurrit. Proiude qui usque ad crimen majeslalis accessit. Facti sunt eigo
Cliristumsolum hominem dixcrit, negavit auctoris sicut dii, dono gratisc coelesliscxuti el de bealcesta-
potentiam; qui soium Deum, perdidil misericordiam tionis culmine proturbati. Ac sic callidus serpens
Redemptoris. Ac sic, qui unam in Dominosalvatore pro supeibix malo ejeetus c coelo, machinas sibi ad
subslaniiam confitentur, in hanc constringenlur nc- honiinem subruendum de casu proprio, lapsuquo
cessitatcm, ut aut solum hominem ccelo lapsum, aut disposuit, et quomodo cecidit, sic decepit. Quid vero
solum Deumcogantur dicere crucifixum. Sed no:i aliud inlelligendiim est, etiam in ipsa qua homocon-
ita cst. Mortem enim nec solus Deus sentire, nec ditus est, Dei imagine nisi perennitaiis insigne?
solus homo superare potuisset. Et ideo eam pro ge- quam perennitalera non solum animse non adem-
mina ralione subslanlix, homo suscepit etDeus vicit. ptam, sed eliam corpori agnoscis resurrectionis vir-
Si ergo partibus proprietates suas reddas, el Chri- tute reparatam. Quapropter immortalitalem homini
stum Deum simul alque hominem credas ei asseras, " commissamnon dubiles ante culpam, quam reddi
perinde est ac si gratiam cum labore conjungas, et pcrspicis etiam post ruinam. Asserit ergo Pelagius
ab adjulorio Dei conatum hominis non repellas. Ita sive peccasset, sive non peccasset, onmibus modis
tamen, ut adnitenlis devotioni, elationis culpam pe- fuisse morilurura. Et hoc ex ipsa pravilate descen-
nitus non admisceas. Quia quautum deirimenti est dit, quia negat originale delictum. Dum enim aflir-
non laborare, tanium periculi de labore prxsumere. mare contendit mortalem necessitatem conditionis
Dicil ergo Pelagius, quod ad oblinendam salutem fuisse, non transgressionis,vull videri originemhujus
iiatura hominis sibi sola sufficiat. Ita liic pcstifer debili; non a servo, sed a Domino; nou a conlein-
docior affirmat, quasi adhuc factura condilionis no- ptore, sed ab auctore coepisse,ut mortis lex ordina-
sti.c in statu suo ilJibata permaneat. Ego arbilror tionis credatur esse, non criminis. Et hanc lugendam
qiH><l liberlasarbitrii sibi sola sufficeresine prxsidio contrilionem super humanum genus, non praevari-
gratix non potuerit, etiam antequam privilegiumil- cator pulelur transmisisse, sed conditor. Et ubi est
lius transgressioviolaret. Quomodo vero nunc poiest . illud : Invidia autem diaboli mors introivit in orbem
Sibi sola iulficere, ad cujus arrogantiam dicitur: terrarum (Sap. n). Dum autem peccatum originis
71*7 S. FAUSTl RHEGIENSIS 7U8
denegal, tollit omnino causam qiia Redemptor adve- A num, inquit, tollilur originale peccalum, de duobus
nerit. Videamus utram per volunlatem Dei an per - baptizalis nati, debent hoc carere peccalo. Quomodo,
horainis pravitatem infelix et deflenda conditio ini- inquit, mittunt ad posleros, quod ipsi in se minittie
tium sumpserit. Audi quid tub^ personet veritatis. iiabuerunt? Quibus facile respondetur duas esse na-
Propterea, inquit, sicut per tmum hominemin hunc tivitates.de quarum una peccatum ex generanlisjro-
mundum peccalum intravil, el per peccatummors, ita luptate transmittitur; ex alia aulem, sanctificatio de
in omnei hominesmors pertransiit, in quo omnes pec- regenerantis adoptione donatur. Quomodo, inquit,
caverunt (Bom. v). Dicendo Pelagius Adam mortalem mittunt ad posteros, quod ipsi in se miuime habuc-
factum, in primo faclurae ordine constituit mortem, runt? Quam irrationabilis et plena iniqui.tatisobje-
quam pro noxa praevaricationis tertio gradu conslat clio ! Non vis ut transfundant in posteros quod
imposilam. Homo enim opus Dei, peccatum opus nalurae est, et vis ut eis possint velut de suo con-
diaboli: mors, pcena peccati. Nam Aposlolus non ferre quod gralix est? De qna natura Apostoliisdi-
dixit: voluntas Dei mors, sed stipendium peccatimors cit : Eralis, inquil, natura filii irm (Eph. u). Merito
(Bom. vi). Dolos crgo ejus in profundo latentes, sol- quasi de proprio dare nequeunt, quod de stirsuin et
liciiius inspiciamus. Ideo mortem applicat conditori, extrinsecus acceperunt. Imprudemissime per paren-
ut, de quo potissimum malo initium ducat, non pos- B tes filii innocentisc puritatem Pelagius dari credit.
sitagnosci; ac sic iiberius affirmal infantes nexu Ad parentum ministerium nalivilas secunda nou per-
driginis non leneri. Quod cum dicit, duplici impie- tinel. Officium vull esse hominis quod Dei munus
late blasphemat, dum et mortem ad auctoris invi- est,utvelul quodam liseredilarioordine per hominum
diam revocat, et negando originale vinculum, gratiam currat posteritatem quod extra huinanam coustat
reparatoris evacuat. Itaque ut possit asscrere parvu- esse substanliam. Originale autem peccalum, ex
los baptismo non egere, generale peccatum negavil. parentibus etiam baptizatis per carnis originem ad
Quo negato, hic ordo erroris sui fuit, ut unde mors filios Iransire non dubium est, dicentibus nobis quo-
esset generata nesciret. Quid mirum si arborem il- tidie cum Propbeta : Ecce enim in iniquilatibus con-
lam in fruclibus non agnoscal, quam nolnit in radice ceplussum, et in delictispeperil me matermea (Ps. L).
cognoscere? Quandoquidem causam vulneris suppri- . Sicttt ct Apostolus islud insanabile piaculum ex uno
niii, et abscondit gladium quo vulntis infliclum esl. in omnes homines pertransisse confirmat. Sed dicit
Stipendium, inquit, peccaii mors. Quia intelligere Pelagius ideo non esse originale peccatum, quia
neglexerit lanti principem maii, ideo ignoravit impo- ipsa concupiscentia generationis ex Deo sit. Unde
sitam mortis conditionem, pedissequain esse peccati. autem veni.it nexus is/e, qui per postcros trahitur,
De qua praefali sumus stipendium peccati mors. Di- *2 si requiras? sine dnbio per incenlivum maledictse
gnam secundum lale opus mercedem ^ecepit, tale generationis ardorem, et per illecebrosum utriusque
stipendium meruit qui diabolo militavit. Unde vas parentis amplexum. Nam cum illum solum videasab -
electionisevidentissime rationem redemptionis osten- ofiginali immunem csse contagione, qui non carne
dil 2t praedicat dicens : Quid enim cum adhuc infirmi sed spirilu, nec erubcscenda passione, sed stupenda
essemus,Christuspro impiismorluus esl? Vix enimpro benedictione conceptus est, .ignosce causam mali
juslo quis moritur (Bom. v). Hoc est dicere : Si originalis de oblectamento nalum conceplionis, et dc
abundasset in terris juslitia, non fuisset e cceiistrans- vitio voluplatis. Propterea etiam Adam et Evam in
missa medicina. Sed ut adveniret unica sanitas, ge- origine sua obnoxios condiiio ista non tennii, tiuia a
neralis exegit infirmitas. Inter hoec cum Pelagius duorum ministerio eorum quoque ortus alienus, ille-
tantis sacrilegiorum vinculis illigetur, non mirtim si cebram in sui iiativitate et creaiione nescivit. Sed
per reprobum sensum multiplici tradatur errori, qui forsitan requiras, qnare in cmceptii sit posiiutn
per solum laborem putat posse salvari. Merito conira originale delictum. Initium totius ruinac, obedicniia
hujus arrogantiae praesumptionem sermo divinus fuii. Primum enim exaltatns homo, postea humilia-
vim suaeaucloritalis vel increpationis exeruit. Nemo, tus est ct confusus. Et quia cumin honoreessel, non
inquit, venit ad me, nisi Pater atlraxeril eum {Joan. ' " jtrtlellexit,itleo comparatus est jumentis insipientibus,
vi). Et iternm : Non volentis, neque cutreni.s, sed et simitis factus esl illis (Psal. XLVIII).Quandiu ergo
miserentisestDei(Rom. ix). Quod merito ad se dictum circa aucloris obsequium humilitas revereniiam te-
esse repulavit, qni saiutem suam cum Pelagio pro- '
nuit, nuditatem con^cientia immaculata non sensit;
prio in volunlate ac virtule constituil. Quod uiique cufn vero illo animo ut Deus esset, guslum cibi le-
illi objici non necesse est, qui nnn de solo laborc thalis appetiit, el damnandam cupiditatem in amlii-
prsesumit, sed conatibus suis quoiidianam Dei mise- tum inajestatis cxtendit, immemor legis et manda-
ricordiam el jugem graliam implorandam esse cog- torum iegis , rebellis mulctatur in imptignationo
nostit, et auxilium Domini pervigili obsecratione membrorum. Et dum xqualitatem Domini sui prae-
deposcit. sumit, corporis sui perdidit potestatem. De superbin
CAPUT II. namque nata est lncontinenlia. Nam quid in eo per
Contra observationemPelagii, qua dicit, parvulos ba- cussuin esset ostendit, quando verecunda contexit.
ptlsino non egere, Praecessit elatio, secuta confusio est. Divinitatis am-
Atlendat etiam lioc Pelagius : Si per baptismi do- liitiosus, llbidinis coepit esse capiivus. Sed forsitan
 7R9 DE GRATIADEI, ETC, LIB. I. 7M
dicas : dum haecasseris nuptias damnare deprehen-.A partem subsidia orationis excludunt. Quid enimultra
deris. Noniia est. Ordinatio nuplialis cx benedictione speret, quem jam gratia suum fecil? In quo econ-
coepit; generatio corrupiionis ex transgressione trario non desperet, quem praefinilioviolenta da-
eoepil. Interim nuptiarum munus adhuc in paradiso mnavii. In hoc culpa, in illo gratia locum non habet.
a Creatore concessum, et earttm usus extra paradi- Pericliiabitur in utroqne justitia. Remtinerabitursine
sum jam sumpsit exorditim. Peccatum in medio fuit fiaei raerilo, assumptus damnabitur siue proprio
inter generationem et concupiscentiam. Quidquid crimine derelictus. Salus illi ingerenda est non quse-
pncceptio divina constituit, boc laudo, qtiidquid hu- renli, liuicauferenda laboranti. Sed dicis : Ideo orare
mana praevarieatioadjccit hoc reprobo. Quomodosi debet, quia ex qua parle sit nescit. Quis non putet
aliquis atro inquinamento candorem niveae vestis raiionabiliter ac sapienler fuisse responsum? Sed
aspergat, non displicet factura, sed macula. Vesti- quid orare homini proderit in una harum duarum
menii non amisit usum , etsi perdidit dignitaiem. conditionc omnimodis constiluto? Nam elsi ad quam
Fulura erat indubitanter casta ct sincera generatio, partem fuerit deputatus ignorat, utramque tamen
si non inlercessissct inimica transgressio. Scd im- parlem defixam esse et immulabilem non ignorat.
maculatosthoros caro malediclioni addicta macula- Quid refert si nnndum-novcritlocum sutim, qui de-
vit, et superbiae spiritus, simplicem corrupil affe- B finitissimc novit qtiia nullum jam recipiat vcl dexlera
ctiim.Et sicul immorlalilatis privilegium, ita donum periculum vel sinistra profectum? Quod si adlmc
perdidit puritatis. Non in querelam vocatur nuptiaiis tam confusa persuasio orationem neccssariam pulat,
gratia, sed obscenaepassionis injuria. Non aiirum in indubilanter agnoscat quia contra delinilionem suam
culpam venit, sed quidquid auro obryzo adulterimim et de salute ad perditionem, et de perdilione trans-
fraus iniquilatis adniiseuit, sicut Pelagii spiriium ad ire potcrit ad salutem. Si ergo orandi ustim prae-
meliora studia a Deo condilum, corruptione pesli- termiltendum esse non sestimai, sludium non exclti-
fera nequitiseatictor infecil. dat operandi. Quid est hoc? pulsare debere me ju-
CAPUT IH. dicas, et aperiendum raihi esse desperas. Alterutrnni
Contrahoc quod dicunt, quia per solam graliam omnis ergo faciat, aut fructum orationis neget, aut legem
Jiomosineullo luboresalvetur. siatulae pcrditionis excludat. Videmus itaque quia
Nunc veniendum est ad illos qui, dum graliam boecplena erroris asserlio, dum causam imercludit
aliis dari, aliis negari asserunt, munus gratise ctim orandi de luce gratiae incipit, et linis ejus in tene-
Pelagio perdiderunt. Dicunl ergo ad cultum Dei bras sacrilegii incurrit ac deficit. Sic diabolus calli-
alqtie famulatum, etiam post baptismi salutare do- diiale veteris artificii ac multiformis insenii, condit
num devotacserviiulis obedientiam non requiri, sed u blandimenla peccandi. Sic etiam malefici facere so-
solaro pcr se graiiam effectum humanae salutis ope- lent qui mortiferos herbarum temperant succos in
r.iri. Totum, inquiunt, solius est graiiae.Istud melius condito, aut aiiquo dulci poculo nescientibus pro-
a nobis po:crit dici, hoc magis nostris partibus con- pinaturi giislum mentita suaviiaie componunt, virus
venit applicari : qui non in parlem, sed in totum amaritudinis obsctirant fraude dulcedinis. Provocat
genus bumanum grali.iebeneficiafaleinur extendi: primus odor poculi, sed praefocatinclusus sapor ve-
sic tamen ut ei vigilantiae huinanae studium per neni. Mel esi quod ascendit in labia , fel est quod
omnia judicemus adjungi. Nam qui negat gratiae as- descendit in viscera. Dicunt quod in altcrulro rcrum
sociandum famulati laboris conalum, subtrabit lio- statu illos sibi mors vindicel, istos vita defendut,
mini servitulis officium. Nescio ubi aut quando ab quaecum dicuut, qui uniim in origine perditum, al-
opere feriari, quando oiio debeat derelinqui, qui terum in prsedeslinationeaflirmit electum, vide quo
eliam in paradiso jubelur operari. In quo (sicut improba persuasione declinet. Quid enim aliud dicit,
legimus) ita est constitutus, ut operaretur el custodi- nisi quod adjulorio oralionis neuter indigeat ? Nam
ret illum (Gen. u). jam praeordinatis ad vitam necessaria non erit, de-
CAPUT IV. putalis ad raortcm prodesse non poterit. In islo su-
Contra eum sensum, qui dicendoi Vnus ad mortem pervacua, in illo inlirma judicabitur. Beneficiasup-
prwordinatus,aller ad vitam prmdestinulusest, t re- plicationis qui in acquisitione praidestinationis est
bus ipsisspeminlercludilorando.
non requirit; qui vero in perditionis parte, non re-
Cum dixerint: totum gratiae Dei est: quis non ad cipit. Quod si curam impendendara aesiimatrationi,
lam reverendum nomen omni cordis inclinelur affe- indubitanter intelligat ea quce imminenl posse mu-
ctu? Sed cum responderimus : totum plane gratice tari, secundum illud Evangelicum: Vigilate et orate,
est, sed omnibus ea offerl atque ingerit ad salulem ne inlretis in tentationem(Marc. xv). Itcm : Vigilate
omnium condilor ac redemptor. Ad hoec illi longe itaque omni lempore,oranles ut digni habeaminifugere
a pielatis tramite recedcntes , responderc prasu- isla omniaquwfulura sunt, et stare ante Filium homi-
munt: Noneam Salvator omnibus dedit, quia nec nis (Luc. xn). Et iierum : Hoc genusdmmoniinon eji-
pro omnibusmortuus est. Ecce stalim in secundis cilur nisi per oralionemeljejunium (Malth. xvn). Quod
apparet gratiaeimpugnalor, qui imprimis putabatur si oratio necessaria non esl, cur ipse qui exorandus
assertor. Objiciunt nomcn gratise, ut abominandum est, formam orationis instituit et oravit ? ln eo ergo
sensum operiant kl.isphemin.'.Iu allerutram ilaque qui indoctis auribus solius gratiae assertione blandi
791 S. FAUSTI RHEGIENSIS 752
tur propheticura illud implebilur : Matignus, inquit, A Jesu eredimtts, ut juttificemur ex fide Christi, et non
nocet, cum te commiscueriljusto. Auri species primo ex operibus legit. Propter quod ex operibut legit non
colore praefertur, sed plumbi vilitas intrinsecus la- juitificabitur omnit caro coram itto (Gal. n). Ac sic
tere deprehenditur. Quomodo si sub praelalo mentili evacuari opera error impius dixit, sed qus illa es-
civis habitu subito hostis appareat, aul si se inimici sent dolosa calliditale suppressit. Nunc ergo patieris
dolosa subtilitas transfiguret in angelum lucis, ita intelligendi difficuliatem, si personarum vel operum
sub pietatis fronte gentilitatis malum, et intra gralice inlellexeris distinctionem. Ad Judios enim dicitur :
vocabulum, absconditum erit falale decrelum. Si Non justificabitur ex operibut tegit omnis earo. Ad
ergo unus ad vitam, alter ad perditionem (ut asse- Cbristianos vcro jam in Christo renatos, ita inslru-
runt) deputatus est (sicut quidam sanctorum dixit), ctionis sermo dirigitur : Operaminibonumad omnes,
non judicandi nascimur, sed judicati. Neque ulla maximeautemad dometticotfidei(Gal.vi). Et iterum,
sibi juxta haecpoterit aequitasconstare judicii. Nam Itaque, (ratret mei ditecli, ttabilet eslole et immobilet,
si nihil Dcus famulo dedit, a famulo quid reposcit? abundantes in opere Domini semper, tcienlet quod la-
CAPUT V. bor vetler nonest inanis in Domino (II Cor. xv); ad
dicitur: Sic luceat lux vettra
Legis opera destruuntur, el gratim commendantur, vel Chrislianos, inquarn,
contra hoc quod indoctissimetestimonia pro tolius B coram hominibut,ut videattl opera vettra bona, et glo-
gratim assertioneproponunt. rificenl Patrem vestrum, qui ett in ccetit (Malth. v),
Legimus, inquiunt, ad Romanos: Si enimAbraham id est, ut non tam otio resolvamur, quam de operi-
ex operibusjuttificatut ett, habetgtoriam, sed non apud bus bonis, non in nobis, sed in Domino gloriemur.
Deum (Bom. iv). Ilem : Ei aulem quioperatur, merces Ad Christianos dicitur : /n veritate comperiquoniam
non imputatur tecundum gratiam, ted secundumdebi- non ett personarum acceptor Deus, in omni gente qui
tum (Ibid.). Ei aulem qui non operatur, credenti au- timetillumet operaturjustitiam acceptutest itti (Act.x).
tem in eum qui justificat impium, reputatur fides CAPUT VI.
ejus ad justitiam. Addunt etiam : Si aulem gralia non De eo quod ait, Gratia Dei tum id quod sum.
ex operibus, atioqui gratiajam non ett gratia (Rom. Audi Apostolum laborem cum gratia humili con-
xi). Quibus respondendum est, duo esse genera fessione miscentem : Gratia autem Dei sum id quod
operum, quorum unum post adventum Domini re- sum, et gratia iltius inmevacua non (uit, sed abundan-
movetur, aliud improbatur. Nam dicendo: ei vero tius illis omnibutlaboravi: non ego autem, sed gratia
qui non operatur, credenli autem iu eum qui jusli- Dei mecum (I Cor. xv). Vide quomoiload gratise do-
ficat impium, repuiatur fides ejus ad justitiam,aperte num semper subjungit laboris obsequium : Non ego
fidem Iegis operibus anteponit. Ncque enim aposlo- C autem. Quia mentionem solius laboris inttilerat.cilo
lorum teslimonia compugnantia et contraria sibi quasi ad amplexum malris gratiac recurrit dicens :
esse dicemus, cum alius apostolus dicat: Fides sine sed gratia Dei mecum.Gratia, inquit, Deilum. Primas
opeributmortua est (Jac. n). Et iterum : Oslendemihi partes soli gratiae pie subjectus ascripsit, media
fidemtuam sine operibut, et ego ostendamtibi operibus qusequelabori magister obedienliaedeputavil.Llrum-
fidem meam. Tu credis quoniam unus Deus ett, bene que in consummatione moderatus, gratiam laborem-
(acis; et dwmones credunt et contremitcunt. ltcm: que conjunxit. Non dixit ego sine gratia vel gratia
Sicut eniin corpussine tpiritu mortuum ett, ita el fides sine me, ted gratia Dei mecum.
sine operibus mortua est. Sed nec ipse doctor gen- Qttfc prius singillalim distincta prolulerat, quam
tium Paulus diversus sibi et contrarius apparebit ita bene in sermonis fine connexuit. Ac sic apud rege-
dicens: In omnibusexhibeamusnotmetiptos, ticut Dei neratos, quando gratia sine labore, vel labor sine
ministros, in multa patientia, in tribulationibus,in ne- gratia inScripluris ponitur, supprimitur non separa-
cessilalibits, in angustiis, in plagis, in carceribus, in tur. Cum unum.sine alio dicitur, tacetur alterum,
seditionibut, in taboribut (II Cor. vi). Et ilerum: non negalur; secundum illam regulam, antistes Au-
Vnusquitquepropriam mercedem accipiet secundum gustinus insinuat : Non omnia quoe lacentur negan-
suitmlaborem(I Cor. m). Qux imperilis et indoclis, " tur. Sed et alio loco dicit Apostolus : Cattigo corput
et bis qui veritati obslinato spiritu reluctanlur, dis- meumet in tervilutemredigo, ne forte cum aliit prm-
cordantia videbuntur. Verum juxla catholicam re- dicaverim, ipte reprobut efficiar(I Cor. xix). Ecce B.
gulam, opera legis evacuantur, quaesecundum litte- Aposlolus jam Cbristo acquisitus; jam vas electionis
rain sunt, et ea quae post gratiam comilante gralia effectus, nequaquam sub nomine pracdestinationiset
gerenda sunt, asseruntur. Videamus si hoc ita esse graliae : otio manus relaxat, sed cura Dei beneficiis
rebus ipsis approbare valeamus. Opera legis destrui conatus suos jungit, et dicit: Cattigocorput meum et
legimus, cum Judceorum comprirait elationem di- in servitutemredigo. Ecce jam parlis dextrae miles
cens : Vbi est, inquit, gtoriatio tua? exclusaest. Per est, et vide quomodopericlitari roeruil jam probatus,
quam legem? (aclorum? non, sed per legem fidei. Ar- quomodo reprobari pertimescit electus. Jam victo-
bi.ramur enim justificari hominemper fidemsine ope- riam in manibus babet, et necdum anna deponit. Jam
ribus legis (Rom. m). Similiter et ad Galatas dicit: perductus est ad triumphuin, et adhuc mUiiiaeperti-
Scientes, inquit, quod non jutlificatur homoex operi- mescit eventum. Quse cum ila sint, perspice.te 11011
bus legis, nt"*tper (idemChrisli Jesu, nos itt Christo conlra infirmam ouamcunque personaui, sed contra
795 DE GRATIA DEl, ETC. LIB. /. %4
suinmi Apostoli (Eph. n) doctrinam nrmis impii A A.novatis, seduiuatem opens, et curam laboriosse
erroris insurgere, et Christo qui intra eum loquitur servitutis indicit, ut quod sine labore accepimus,
conlradicere. Dumque laboris servitium et orandi opilulante adjmorio cum labore servemus, Apostolo
causas adimis, januam salutis humano generi in- comroonente, Videte, inquit, ne in vacuum gratiam
tercludere te agnosce. Et dum Pelagii impietalem Dei recipiatis (HCor. vi). Agnosce distinctos esse
nescis refugere, ad Manichteorumdogma pestiferum, gradus vocationis, et consummationis. Fidem exspe-
qui liberum arbilrium totum denegant, te intellige ctat a parvulis, opera etiam cum fide a confirmatis
declinare. requirit, ita tamen ut credulitatis affectum proficien-
CAPUT VII. tibus augeat, et laborantibus adjutor quolidianus as-
Quomodointelligendumsil: i Gratia, inquit, salvi facli sistat.
eslis per fidem, et hoc non ex vobis, Dei enim do-
num esl, non ex operibus,ne quis glorielur; t ubi et CAPUT VIII.
fides intra opera numeratur, el cibus legis perire, Contra hoc quod dicunt, liberumarbitrium ex toto
cibusgralim manere describitur. fuissesublatum.
Sicut inter opera legis, et fidei desidiaeamicus, et Hujus improbce persuasionis assertor, horainem
discrelionis ignarus, ab intelligentiaetramite deviasti, inlellectu locuplelatum, ratione prxditum, divinae
ita inter duo graiiaelempora persuasionem tuam pes-1B imaginis honore decosatum , brulis animantibus et
simum ducem secutus, lucentem catholicac fidei re- jumentis insipientibus aestimat comparandum, ut ad
gulam perdidisli. Tempus gratiae, quo redempti su- viam recte nullo suo ductu, sed violento tanttmi
mus, merita hominum non exspectavit, opera penitus auctoris imperio pertrahatur. Quo genere eum etiam
non quxsivit, sola Deus fidei noslrae devotione con- insensibilibusassimilare contendil elementis: nt sicut
tentus fuit, secundum illud Apostoli : Credidit Abra- de ratione terrarum, quae nihil ubertatis arbitrio suo
ham Deo, et repulatum est illi adjustitiam (Gal. m), proferunt, quae propriae fecunditatis ignarae sunt,
sicut et alio loco dicit: Juttus autem ex fide mea vi- quibus sensus alicujus nec libertas suppetit, nec vo-
vet, quod ti tubtraxerit se, non placebit animm meas luntas, frugum tamen proventus ex his cultore ope-
(Hebr. x); jtislum eum et ex fidevivereasseruit, quia rante capiuntur : ita ex homine ab omni exercitio
ei fidemet justitiam quaerenti contulisse semcminii. virtutis otioso, justitiae fruclus ac bonarum rerum
Sed dicendo : Quod >itubtraxerit se, cum ad devia appetitus atque profectus, solo Deo insislente su-
volunlarius declinavit, non periit quasi derelictus, mantur, et quasi in nullo vel sentiat vel conseiitiat,
qui se ingerenti misericordiae sublraxit ingratus. ita cum appeiierit gesseritve, in nullo ad conatum
Item ad Hebraos : Credere autem oportet accedenlem ejus ac sludium perlinere judicentur. Et sicut niare
ad Deumquia etl, et inquirentibut se remuneralorfit. "( magnum, quod huc atque illuc venlis agitantibus vo-
Quam bene et Domini officium conjunxit et famuli, lutatur, iia ad quodcunque bonum vel facinus, sina
diceudo, el inquirentibus se remunerator fit.' Sicut ullo affectu suo, solo divinaepotestatis impulsu, mens
enim ad Deumlargilio remunerandi, iia a I hominem humana versetur. Quaecum ita sint, si liominem a
devotio respicit inquirendi. Sed dicis fidem ipsam sinistra mali non revocat intellectus, si ad dexteram
oinnibus posse compelere. Non inirum si homini, ad boni non excitat ambilus, jam non hominis tcncbitur
quem denegas opera perlinere, etiam fidem studeas condilione, sed pecudis. Ecce haerelictis sub prae-
defogare, quam manifestumest inter opera deputari, textu gratiae, qualem vult hominem esse post gra-
sicut habemus in Evangelio : Operamini non cibum tiam. Itaque si libcrumarbitrium ex loto periit, quod
qui perit, ted qui permanet in vitam mlernam(Joan. utique in amore innocentiae, vel operalione justiliae,
vi); ubi cibus, id esl, intelleclus litterae perire, cibus vel in corporis sanctificationeconsistit, si hoc ex loio
vero gratiae, id est fidcs permauere, describitur, et in primi hominis prsevaricatione sublatum cst, qno-
ita coiiiinuatus sermo consequitur ; Dixerunt ad eum modo legimtis : Juttitiam discite,qui habitatis lerram
Judwi : Quid faciemus ut operemur opera Dei? Be- (Esa. xxvi); et iterum -.Justut autem ex fide mea vivit
tpondil Jetus et dixit eis : Hoc est opus Dei ul creda- (Hebr. x); ct: Jutti hmredilatepossidebunlterram (Ps.
tis in euni quem mitit ille. Advertis quia nihil in fa- D xxxv, H); et: OculiDominituperjustot, elaures ejus in
mulatu Dei sine opere gcritur, quando ct is qui cre- preceteorum(Ps.xxxni)?Nunquid penitus intcriit inno-
dere vidctuf operatur? Item in Apostolo. Neque cir- cenlia, quia in primo ejus gradu possessor ejus slaro
cumcisioaliquidvalel, neqtieprmputium, sed fidesqum neglexit? Non opinor, quia scriptum est: Innocenteset
per caritalem operatur (Gat. v). Similiier et ad Thes- recli adhwserunlmihi(Ps. xxiv). Et ilerum: Quisstabit
salonicenses secunda, Digneturvot vocationesua Deut in locosancto ejus ? innocensmanibus, et mundocorde
el impleat omnemvoluntatembonitalit, et oput fideiin (Ps. xxiu). El iterum : Dominusnon privabitbbnis am-
vobis(II Thess. i). El de Abrahamin epistola aposloli bulanles in innocentia (Ps. LXXXIII). Njinquid sancii-
Jacobi: Videsquia fidescooperabaturoperibusillius, el: licatio corporis ex toto amissaesse credenda esl, quia
ex operibusfidesconsummataest (Jac. u). Geminumhic membris in servo rebelli suam non servantibus ser-
officiumrecognosce, et operaiionis, et fidei. Gratia, vitutem, discussa cst primaedignilas puritatis? Non
inquit, salvi (acti eslis per fidem (Eph. n). Prima ita- uliquc, quia legimus : Ut exhibeatis corpora veslra
que vocaiio compendium fidei requirit a nobis, se- hostiam vivam, sanctam, placentem Deo. El ileruin:
quentis vero temporis gratia redemptis, abluiis, in- Sancii estote, quia ego sanctitssum (Lev. xix). Ita boc
 79« S? FAUSW RHEGJENSIS 736
geiiere bojiorum, illorum qtise male secutus paradisi A est, bonus esse conleodal, el supplicans dicat: etex
incola a benigno auctore susccperat, nqn peri.il actio, yoluniate mea confucbor i.lli. jub.el.ur unusquisqtte
elsi est amissa perfectio. Non inquam, harum yirjt.uium ex yplunlate cpnyerti, ne peccator f^rtasse desperet
periit caslilas, ets.i est lemeraia ybmiialjs'" inlegHtas.
""""" in melius se poss.e m\itari. Si quis, inquitf vult po.st
:
CAPUT IX. - m.eveniye, abnegetseipsinn sibi, id est, plier efliciatur
Qualiter infirinitasliberi arbitrii intelligenda sit. ex .ahero. Patienfia vincat iracundiam, temperantia
Sed interrogas et ais : Quomodo inteliigendum est refrenet concupiscentiam , liumilitas exlurhet super-
infirmatiim humanae raentis arbitrium? Ai.lenuala li- biam, crux conlerat voluptatero. Quis liaec sine la-
bertas ejus ita gratite adminicula plus reqiiirit, siciit bore cordis, sine afflietione oarnis, sine magno ho-
homo longa infirmitate confectus, adjutoriis ac sola- minis ulriusque luctamine dormienli sibi per solam
liis gressu litubanle magis indiget. Igitur sicul post gratiam leslimet conferenda? Abneget seipsum sibi,
inveieralam luxnrise consuetudinem, reparatip conti- lioc esl dicere: 0 homp, non putes te ita ab auctore
nehtise multo labore cpnstabil: et sicnt longo temu- tuo condilum, ut d.e iniquo justus, de luxuiioso ca-
lentiae usu capiivata, sobrielas cum yiolentia rigidse gtus, de raalevolo benignus esse non possis. Quod ut
crucis vix recipilur, quse prius cum illaesateneretur, consequi valeas non factjira in te esl mutand.i, sed
parvo negotio servabatur (siquidem cum volupiate B vit.a. Nqnc ista dicentes, non labprem gralise coae-
quadam inviolata conscientia possidciur), et quem- quamus, sed omnino gratiam sine compiratione prac-
admodum post diversa carnalium blandimenti vitio- jionimus.
rum, quae facile prinia celas sl lum suum retinens CAPUT X.
calcare potuisset, cum magno luctamine, velut con- Quoptodo intelligendumsit: t IVpnvolentisvteqiiecur-
tra ardui moniis ascensum ad virlutis viam redilur, rentis,ted miserentisest Dei; t vel illud;t Nbn veni
ita humani arbitrii a Dco concessa liberlas florem vocarejustos, sed peccatores in poenitentiam.•
vigoremque gralise suae"perdidi.t, lamen ipsa non Scd dicis : In tanJ^umpibil est hpminis, scd tau
periit, ul divina munera non tain interdicta sibi senr ,j.U,ingra^a? Dei, ut ^pnstolus dicat : Npn v.i^entis,
tial, quam cum sunimo labore ac sudore per adju- tteque.currentis, sicut sibi arrogat Judseiis ex lege,
torii patrocinium sibi repctemia esse-cognoscat. Audi yel Pelagius ex liberi arbilrii pracsumptione,sed Mcet
legislatorem de voluntaiis arbitrio dispuianiem, cum -cum hominis servitute, totum tamen nmeren\is est
dicit : Posui ante faciem luam vitam el morlem, bo- Dei, non volenlis neque currentis (Itom. IX). HiciUuni
ntim el matum; elige vitdm ut vivas (Deut. xxx).Et evjdcnler nolat et arguit, qui solum se *ibi sufficere,
itertim : Viainverilalis eleiji:judicia tua iton sum obli- §ine manu atljuvantis existiraat. Cseieruqi ad cum
fus (Psal. cxvitt). Vitles quod neminem bic premil tj qui eum miseranlis auxilio conatns suos jiingil, non
fali, vel imposilaeperditionis necessitas, ubi compe- dicit, non volenlis nequecttrreniii, scd multo alilerad
tit eligendi pote.stas? Neque eniro in unani pari.eni eum loqiiitur. Sic, inquit, currite, ut cqmprehendatis.
trahit praedestinatio, ubi ulriusque partis deferlur Et i(erum. Tam bene currebalis, quit vos impedivitve-
eleclio. Itcm : Fiat manus tua u( salvum me faciat, ritfiti non qbedire? Si non est eliam voluutas exspe-
quia mandala tua elegi (Psal. cxyni), hoc est dicere : clatida ctirrenlis, quare dicilur : Ego igilur sic euyrQ,
Sollicitabat me quidem in sinistram partem perniciosa tion quasi in incerlum; et iterum : Cursum censum-
mundi voluptas, sed iu dexteram mandatorum tuo- tnavi, fidem servavi? Non vqlenlis neque currenlis.
rum traxit ulilitas. Itaque cum genles ipsse ad mali lpse sibi obiexit errorum tenebras, qui in ScripturU
bonive judicium insito sibi dirigantur arbitrio, quaiilo sanais vel personas nescit inlerrogare, vel causas.
roagis moderari ad bonam pariem volunlaiis sttae IIoc loco Apostolus genliuui asserens fidem, Judaeo-
libertate poicst bumilis Chrislianus, gui possibilita- rum superbiam cocrce.l e.t comprimit, qui sibi justi-
lem suam in Dei adjutoris virlute constitnit. Ad quem tiam de legis operibus arrogabant, ac Dei miseri-
- dicitur : St vis perfeelus esse, vade, vendc qum habes cordiam et graliam respuebanl, qui suam, ut dicit
(Mutth. xix). Et iterum : Vis sanus fieri (Joan. v, 6)? Aposlolus, quwrenles staluere justitiam, justitiw Dei
conscius quantura cprdi humano potens factor indide- P nonsunt subjecli (Rom. x). Quos et alio loco simulafa
rit, voluntatem ipsius quera cst sanaiurus inlerrogat. juslificalione, et obliqua per ironiam voce (otiiIeinn.it
Nam el alkfloco populum ambulanlcm concessa ar- diccns : Non veni vucare juslos, sed peccalores ud
bitrii libertaie sic arguit: Educ foras poputum cmcum, pcenitentiam(Matlh. IX), Justos, id esl, qui sihi <'c
et oculos habentem, surdum et gures ei swit (Isai. prsesuroptione justitiae hlandiuntur. Sicut et alio lot->>
xiiiii). Hic quod surdus et csccus est, contumaciae iuslificanlem respuit Pharisseum, et accusajiieii)se
esse intelligitur, non naturse. Et in Evangelio aperte suscejiit publicanum. Non veni, inquii, vocafejtislos,
ostendit inditum esse homini bonsc voluntatis affe- sed peccatoresarf poenitentiam,id est, non yenj vocarc
Ctum. Si quis, inquit, vult poslme venire, abnegel Judceos ex lege sibi justiliae privilegja viodicantcs,
seipsum sibi, et toltat crucem suam et sequatur me sed poiius genles r.cquiro cx fide pee.catoruni poeni-
(Luc. IX). Hocest dicere : Meaemiserationis est ut' tentiam profitenles. Naro ob ipsorum clationcnv cl
ypceris, sed tuae yohjntalis commissnni est ut se- alio loco ita dicit: Non est opus tanis medico, sed qui
qua,ris. Videamus si per otium ad se iuvitet homipemi mate habenl. Judaei autem justos et stuios se jacti-
j)eps. Abnegel,inquit, seipsumsibi, id esl, qui malusi bani cssc, sed non eiant. Quis aulem sanum de saii«
797 DE GRATIA DEl, ETC, LIB. I. 793
corde dicere auderet quanao universitas generis hu- ii hominc ipse formavit, sed et in potestatc ijominis
mani uno serpentis morsu percussa languebat? Una posuit, ut eam quo veliel extenderet, el ad diversa
est ergo spes sanitalis infirmo, si se coram medico eonferret, pari modo sensum ratiOnis, ct arbiirium
agnoscatinfirmum. Dignum vero «st ut remedio ca- voliinlatis in unami|iiami|ueaniraam inseruit, inspi-
rcat, qui aegritudinemsuam scire dissimulat. Et pfQ- r.ivit, infudit, sed eam in manu humani consilii mo-
plerea magis gaudii eril angelis in cctlo super uuo derandam ct exeicend;>mreliquit, ejus*iueofficiajtiri
peccatorepcenitenligmagente, quam super nomgmta Iiominis doroinioquecommisit, ut si malum depra-
novemjuslis, qui non indigent pqenilentia( Luc. xv). vatus appeteret, in arbilrii libeilate pcrmissum sibi
Quis non hoc loco vere juslos essc credat hos qui gciret, licere nesciret. Si ;.ulem bohum cuperct,
non indigentpoenitenlia? Sed nerao magiseget salute actionem et perfeciiouemejus a Gonditore deposceret,
quam qui se non inielligit indigere. E) ideo inagis a.d merccdcin vero iiiius officiosadevotio pertineret.
verus ille paslor exsultat super unt>ove quaj ab er- Ei ideo lioininisformator et rector, benaevoluntatis
rore revocata est, quam super nonaginta novem ovi- liOjmioideputavii usum, sibi reservavit effectum.Non
bus qusenon erraverunt. Et quis eo mortiferi erroris ergo ccquumjuslumqne, uni velle ctfncessil, et alteri
malo esse possit immunis cum propheta testetur : d.enegavit. Seii sicm omni homini manura, oculum,
Omnesnos quasi oveserravimus; unusquisquein viant I> gressumque donavit, ita similiicr omni liomini vo-
suani declinavit(Isai. Liu)? Quam dolenda caecilas luntalem, ut eam in quamlibet partem versaret, in-
Jiidaeoruro viam negato Salvatore perdiderat, et dulsit. Juslitia ergo in horaine non personale, sed
errorem suum scire nolebat. Hic ergo sermo di- generale et publicum Dei munns, est aditus capes-
vinus sub appellatione justorum, sine praejudicio sendaesalulis. Quasi fons quid.im in mediuni mundi
sensus alterius magis Judacorumnotat alque increpat liujus expositus, el in commune cnhcessus, ad hati-
arr^ganlum. Nara cum denarius et ccntesimus nu- riendum universis palet, ul largitori merito reus sit,
mcrus juslds perfectosque designet, nonus et nona- qui haurire negiexeril. Omnibus iiaque oblatum csi,
gesimus injustos et peccatores ipsa impcrfecii nu- qiiod ab omnibus repofcendnm <?st.Nam si circa lio-
meri ratione designal. ltaque boc loco Judaei e!a- m'nis (ul dicunt) s.iltiiem specialk est dispensatio,
tionem, qui se ex legc jusiificans, Redemploris nescio quomodogeneralispolerit esse discussio. Setl
misericordiam repudiaverat, Apostoli doctrina cas.ti- cum dicat: Omnesnos manifestarioporlelanle tribunal
gat dicendo : Non volentis. Quia in humili Christiano Dei. Noueam ab oinnibus lerribiliier exjgeret, nisi
ipsa onedienlia et subjectio cursus est et ascensus, onmibus misericorditer oblulisset. fgilur iu procinctu
inJnd.ci clatione lapsus esl et decursus. Non, in- _ mililiacconslilulumita Apostolusadhortatur : Labora
quil, volentisnequecurrenlis. Quomodo vox ista per- quasi bonusmiles Christi. Nemohiilitans Dco,implicat
linere potest ad fldelem ct Chrisli legibns subdi- se nenqliissacularibus , ut ei ptaceal cui se probavit.
tum, ad quem dicitur : Et in lege Dominifuil volun- Nam el qui in agone contendit, non coronalur, tiisi
tas ejus; el quod prsefatisumus : Si quis vult post me legilimecertaverit(I Car. ix). Et Uerum : Laboranlem
venire;et, Voluntariesacrificabotibi, Domine;et, Qui agrlcolam oportel primum fructibusaccipere(llTim.
votueritanimamsuam salvam facerc, perdet illam; et n). Audi et alio Ioco Aposlolum non Ina otja prac-
quiperdideritaniinamsuam propter me,invenietillam? dicaolem. Decmtero, inqnit, (ralres, confortaminiin
Vidc quammagnumopus et quam arduum-perdendse Domino, el in potentiavirlulis ejus. Induite vos arma-
ct in veniendacaniraaeeliam in hominisvoluntate con- lurqm Dei, ut possilis stare adversusinsidias diaboti,
stiluik Et propterea ita conclusit: Filius enim komi- quia non esl nobis cottuclalioadversusctirnemel san-
nis venturus esl in gloria Patris sui, et tunc reddel guinem, sed adversusprincipes el paiettates, adversus
unicuique secundum opera sua. Adverle quia dum numdireclorestenebrarumharum, contra spiriialia ne-
dicit opera sua, salutera hominis non in praedestina- quiticeincceleslibus.Proplerea accipitearmaturamDei,
tioue factoris, sed operationc famulantis largitor gra- • u/ pqssilisl&sisterein die malo, el in omnibusperfecii
liaecollocavit. Ergo hic noa conditio hominis, sed s'.ure. State ergo succijictilumbjjsvtstrot in veritate,
conversaiiodesignatur; et ideoalio loco dicit: Omnes'".indu,ti lorica justiliw,et calciutipedes in prwparatione
stabimusante tribunal Chrhli, ul referal y,nuscjuisqu.e Evavcjeliipacis; in omnibussumentessculuin fidei, in
propria corporis,*proul gessil, sivebonumsive mulffiJi quo pessitis omnia teia nequissimiignea exslinguere
(Rom.xiv). Agnoscehoc loco npn aliena generi.sve,I (Eph. vi). Cum dicat, jit possitisslare adversusinsi-
originis mala , sed propria corporis ge.stanov.issimo diasdiaboli; cl iierum, ut possilisresistereijtdie malo;
discutienda judicio. Quapropter ex homine qui jn et in cp,os.eim.en.ti, symie&esscutuiufidei, in quo pos-
Christo renatus est, non quod natus est, sed quod siiis omnia tela tiequissimiigijca exslinguere,aperlis-
operatus est. Si ergq actus hominis non est etiam siro.eAstendita J)eo possibililalcin arbilrii oroni ho-
volunlatis, quomodo dicit: Si volueritis et ine aydie- mini Juisse conccssa.ro, qua ej promplum esset non
ritis, bonaterrmcomedetis(Is. 1, |9)? Itaque conditpr solum c.irni suac resislere , &e.detiaui diauolo repu-
utriusque,id est, exterioris ho.minisDeus, slcut po^en- gnare. De quo el alio loco dicit : Vigilate, iuquit,
tia sua corporis humani membra disposuit, iia ordina- quiu adversarius vesterdiabaius tanqtiamleo rugient,
lione sua ministerium u.su.mquemcmbroiym, bomini orcuit qjiwrensquem g"ev.oret (lPelr. v).-Si buic.adver-
agere ac dispeosarepermisil. Et sicut dcvti atn in oinui sario jinu cerios quosque impositos, tjuomodoassc^
799 S. FAUSTI RHEGIENSIS 800
ris, originie necessilas depulasset, non qusererel A dere beneficia? Quomodo mihi dicilur: Deciila u malo
quos decipcret, nec deputatis vigilare prodesset. Sed et fac bonum (Ptal. xxxvi), si jam malura declinare
non ita est. Nam sicul hostis omnibus admovetur, non possum? Cur Apostolus loquitur : Mortificate,
ita omnibus praesidiiel adjutorii dextera uon negatur, inquit, membra vettra (Coloss.111);et iterum : Eratis,
et oranlibus ac vigilantibus misericordise benignitate iiiquit, aliquando tenebrm; nuncautem luxin Domino,
succurrilur. Quseutique pulsanlibus, magis ex devo- ut filii lucis ambulate (Eph. v). Quomodo mihi mula-
tione quam ex praedestinatione deferlur. Itaque inter tionem mei legis praedicator insinuat, si inimitabi-
isla, qui dicit solam gratiam sine exercitio operis et lem legem factor imposuit : ExspoliatHes, inquit, tos
laboris posse sufficere, nonne libi videtur in hanc veterem hominemcum actibus ejus, induenlet novum.
blasphemiaevocem alienata mente prorumpere? Nemo Quomodo concreiam peccati labem inseparabilitcr
vigilet; nemo jejunet; nemo luxuriae impugnaiionem ad originem et conditionem pertinere conlendis,
abslinentise contritione castiget, nemo belluin vitiis quam deponi et exui posse cognoscis, inlellige con-
mortificalione exteris indicat, nemo interioris curse trario te spiritu adversus sanclum Spiritum loqui,
plagas salutifera affliciione conlendat, nemo libidini qui legis et prophetarum sacramenta, qui evangelicsa
contradicat, nemo crimimbus remedia per laborem . veritalis oracuta mundo in adjutorium dedit, et prae-
maceratx carnis inquiral, nemo hostem illecebris ob- B cepta divina per laboriosceservitutis officia , gratia
scenae voluptalis armatum crucis viribus repercutiat, cooperante servanlibus, regnum cueleste promisit.
sed conlra ignea inimici jacula nuduro pectus expo- Quapropter honorem sancli operis ac laboris de prae-
nat, nemo debila selernaemorti obnoxia , eleemosy- mii magniludine ac dignitale melire, cujus palmam
narum sacrificiis redimai, nemo per opera misericor- lu pariler ct coronam vilcm absque dubio judicas, si
diae atque justitiae curam vulneribus ferat, sed inte- eam sine laboriosa conlritione apprehendi posse ci>n<
gra ea ad dicm judicii perferat. Eccc hic qui paulo firmas. Nunquid potest sine magna operis inlcntiono
ante asserlor gratiaeputabatur, intercludendo viam mandatum illud divinac proeceplionis iinpleri? Noli,
salulis bumanse , impugnalor grati.c, per quam salus inquit, vinci a inalo, ted vince in bono malum (Rom.
ipsa collala est invcnitur, et in diaboli transisse con- xn). Vcl illud : Nolite seduci, corrumpunt mores bo-
silia adjutor perditionis ostenditur. nos colloquiamala (I Cor. xv). Et quomodo inler bsec
CAPUT XI. asseris acceptum gratia donum nullo modo pericli-
Ccntra hoc quod dicunl, ad malum tantum liberum ar- tari, cum legas, insilura moribus bonum a malo posse
bilrium promptum este homini, ad bonum prorsus corrumpi ? Num qui docuerit ul obtineatur quod
non esse. Apostolus dicit : In omnibus tribulationem patimur,
Ubi esl illud prophetae : Audile me, qui sequimini'C sed tion anguslamur; oporiamur, ted non deslituimur;
quodjustum est, el qumritis Dominum (Isa. LI). Vel persecutionempatimur, ted non derelinquimur; dejici-
illud Apostoli : Nescitis quoniamcui exhibuistisvosad nutr, ted nou perimus (II Cor. iv). Et quod alio loco
obediendum, servi ettit ejut cui obedistis, sivi;peccati dicit: Mihi aulem mundus crucifixus est, el egomvndo
ad mortem, sive obeditionisad jitstitiam (Rom. vi). (Gal. vi). Si ha>catque hujusmodi, quibus Scripturau
Dum ergo Apostolus ab homine studia meliora depo- snnciae plensc sunt, per otium comparantur, cur nnn
scit, incsse ei facultatem bonac volunlatis ostendil, a!> omnibus obt.inentur ? Mnltum et remunerantis
quam cum praeferimus, aperte ordinationem atque gloiiae, et remuneratoris justitiac derogabitur, si
mirabilem dispositionem sui prsedicamus auctoris, summi et illuslres viri per quieiem et desidiam co-
quam ad justa officia preeparatam idem apostolus de- ronanlur. Et ubi est illud prophelicum : Propter
inonstrat dicens : iVon ergo regnet peccatumin vestro verba labiorum tuorum ego cuslodivivias duras (Psal.
mottati corpore, ut obedialis concupiscentiisejus, sed xvi) ? Si procuratio inquirendaesalulis otiosum nego-
neque exhibealismembraveslraarma iniquilatispeccato; lium est, cnmmunis , et generalis, et lata est virtutis
ted exliibetevos Deo tanquam ex mortuis viventes, el * via , ergo mentiuntur Evangelia qusc dicttnt: Quam
membravettra arma juslitim Deo (Rom. vi). Item : angusla porla et arcla via est qum ducit ad vilam, et
Humanum dico propter infirmilalem carnit vettrm. " pauci tunt qui inveniunteam. S: opera cessabunt, lio-
Sicul enim exhibuistit membra vetlra servire immun- norem merita non habebtmt. Si nihij fuerit in labore
dilim, et iniquitati ad iniquitatem , ita nunc exhibete arduum , nihil crit in virtule pretiosum. Sed liacc
membraveslra tervire jutlilim in sanclificalionem(lb.). ardua via ostendit ignavos, el labor deterret otioso \
Nonnc hic ipsum eumdemque hominem ad bonorum Non ergo violentia praescientis, sed inobedienlia pec-
operum studia provocat, quem prius malis deditum canlis in causa est, sicut legimus : Perierunt prop.er
fuissc manifeslal ? Igilur dum liberi inleremplor ar- iniquilates suas velul tomnium exturgentis (Ps. LXXM).
kilrii in allerutram partem omnia ex pracdestinatioiic El iterum : Discediteame,omuesquioperaminiiniquila-
staluia et definita esse pronuntiat, etiam suprema tem(Ps. vi). Et alio loco : Noncustodierunltestamenlum
remedia poenitenlisesensu abrupiaeimpietatis evacuat. Dei,et in legeejusitolueruntambulare(Ps. Lxxvn).Non
El quomodo prsedicat gratiam qui misericordiam ne- ergo iinpossibilitas ab operejnstitiaehoininemrevoeat,
gat? Quomodo videlur asserere Dei donum , cujus sed iniquitas et voluntas. Cum autem Aposlolusdical:
tollit auxilium? Quomodo audet deScripluris praesu- Peccantemcoramomnibutargue (l Tim. v), nulla ratio
mere leslimonia , qui Scripturarum conatur cxclu- estqua vefarguendussilve!condemnandusqui delin-
801 DE GRATIA DEI, ETC, LIB. I. 802
quit invitus. Sed non itaesl.Nam per prophetam suum A mclius non posse mutari deteriorem hominis slalum,
Dominus dicat: Vnumquemquetecundum vias suas hoc illic fulurum credilur post vilx hujus excessum,
judicabodomusItrael; quicunque succubuit passioni, ubi jam ncc emeiidatio , nec mutatio erit apud infe-
non prxscientia urgente superatus est, sed peccalo ros. Cxterum usque in finem, et ad justitiam transire
blandiente seductus est. Adhuc negantes conatum pessimi, et periculum possunt timere perfecti. Sicut
laboris humani, lestimonium istud opponunt : Niti legimus : Qui glorificant me glorificabo eos; qui au-
Dominut mdificaverildomum, in vanum laboranl qui tem contemiiunl me erunt ignobiles(I Reg. u). Quare
icdificanteam (Psal. cxxvi). Qui hoc imperite obji- isle honoralur, el ille despicitur? Propter hoc utique,
ciuut, et totum homini denegandum credunt, primum quia et ille Deum glorificare poluit qui intulit contu-
secundum sonum litterse, intellectum suum expedirc meliam, et iste contemnere qui detulit gloriam. Quia
non possunt. Nunquid cnim Dominus pcr se lantum placere DominoDeo suo ct poluit nolle qui voluit, ct
velut solitaria procuratione salulem humani generis potuit velle qui noluit. Nec putes hic nalurse esse
ndminisirat. Non ulitiue. Sed cum corpus per mem- distantiam , ipsc est qui vult, ipse cst qui non vult.
bra dispositum capitis exsequatur imperium, aedificat Quisqueergo renalus in Christo, nisi prius fuerit vas
domumsuamperEcclesiaeprresulcs; tquepaslores.per malitix per culpam propriam, vas offensx et irx essc
cosqtiidicunt: Dei enimadjutoressumus(I Cor. m, 9). B non poterit. Et c conlrario, ut fial misericordix,
Qui enimcuram suscipit salvandi liominis,adjutor est prius futurus est vas obedientix , ut prxcedenlibus
rederoploris. i£dilicat ergo domum hancDominus per causis justi judicis senleniia subsequatur. Ostenda-
sanclos suos, et sancti perDominum suum. /Edificalur mus vas contumelix in vas honoris adjutorio Dei et
Ecclesia per eum qui dixil: Vt sapiens architectusfun- sludio suo posse transire. Si, inquit, dixero impio :
damenluinposui(lbid. iO). Nunquid aliter sedificatct Morte morieris, el egerit pmnilenliama peccalo suo,
cognoscil Ecclcsiam, quam pcr laboies el officia sa- feceritquejudicium et justitiam, vila vivel et nonino-
cerdotum, per ministeria et exempla sanctorum, per rietur. Quid est impius, nisi vas contumelix ? Ecce
apostolorum virtules et marlyrum mortes? Sed inter per remedium poeuitentiaesubilo honoratur candore
bacecum usque ad omnium malomm loleraniiam vi- gratix, ei induitur decore juslitix , ut peccatoruin
txque jacturam laborare dcbeat famulus, ad Domi- fxce detersa, confidenler possil dicere cu:n Proplieta:
num taracn semper est refercndus laboris effeclus. Aspergesme, Domine, hyssopo, et mundabor; lavabis
Qui vero vel initium operis sibi pracsumit arrogare, me, et super nivemdealbabor. Audi Apostolum quo-
vel finem , ad illum raerito dicilur : Nisi Dominus moda dealbari posse pronuntiat maculas conscientix,
wdificaverildomum, in vanum taboranl qui mdificant ut de vase iniquilatis , vas sanclificationis appareai.
cmn. Cxterum sicul ab homine indefessx servitutis ^( fn domo, inquit, magna, nonsolumsant vasa aurea el
cxspectanda devotio est, ita operis consummali Do- argentea, sed ct lignea el fictilia (Bom. ix). Quid eniin
iuino es.ldepulandaperfectio, cujus dona ille tolus non alia sunt t>asain honorem, alia vero in contumeliam?
habuit,qui servare neglexil. Nam et ille servus se ac- Altolle cor liberum nb immutabili necessitate, Iiu-
ccpisse cognovit,quicommissum sibilalenlum negolio mana condilio , et agnosce circa salutem homiiiis
salutis diiplictre conlempsit.sed terrx potius olio lan- Domini tui ineffabilem bonitatem. Cum dixissel, aliu
gucnte inandavit (Matlh. xxv). Sed etSaul (IReg:t\) quidem in honorem,alia veroin conlumeliam, inanuni
gratiam Dei a Samuele unctus accepit, et munificen- spei fidelibus aperuit ac dilatavit ita dicens : Quod
tiam specialem , regalemque potentiam, sub condi- si quis se ex his expurgaveril, erit vas in honorem
lionc liac, ne a prxceptik Dei declinaret, obtinuil. Et sanctificalum (II Tim. n). Vis ergo cordis utriusque
qui lucos el fana cum pythouibus suis magistro sa- rei capax es>., et quod in sc ante permisit infundi,
cerdote subverterat, defuncto eodem, cum magistro facile poiest prioris propositi mutatione vacuari, ut
fidem perdidit, et ad pylhonissx postmodumresponsa ipsum atquc idem vas in se et apud se effusa iniqui-
fallentia convolavit, qui se ad Deum perlinerc po- tale permaneat. Itaque vas ad substanliam hominis,
tuisse idolorum subversione monslraverat. quod vero in vase conditur, ad genus ac diversila-
" tem perlinet volunlalis. Et alio loco ostendit Domi-
CAPUT XII.
Contra eumsensum qui dicit quod vas in contumeliam nus perditum restitui posse, cum dicit : iVon sum
non possilassurgere, ul sit vas in honorem. missus niti ad ovet qum periemnt domut Israel. El
Aiunt vas conlumeliaein vas bonoris transire non iterum : Eputari et gaudere oporlet, quia hic filius
possc, eo quod dixerit Aposlolus : An non habet po- meus mortuus fueral, et revixit; perierat, et inventus
leslatemfiguliis luti ex eadem massa facere aliud vas est. Non ergo in natura ejus fuerat facta perditio, sed
in honorem,aliud veroin contumeliam? Hocloco prae- qui recedendo contemplu morluus fuerat, revixil dc-
cedentes causas, quibus vel iu honorem, vel in con- siderio revertendi. Nam sicut sui criminis est quod
lumeliamhorno iranseat, conclusa locatione suppres- longe pii parenlis refugil oculos, ita sux est devotio-
sit. Nam cum homo per gratiam esse coeperil vas nis, quod per insitum sibi bonum deliberans, et as-
honoris, invigilandum cst ut acceplus bonor divina surgens, nd paternos recurrit amplexus. Sed gralia
cooperatione scrvetur, nc acquisitus homo, posimo- qux piils.iver-atperegrinanlem,ipsasuscepit revericn-
duin in vas contumclix culpa existcntc vcrialur. leii). Rcccdat liinc originalis definitic.vel falalis. Ecce
Quod aulem dicunt ab ineuntc xtale prxfinitum , in morluus vivilicatur , et pcrdilus Itivenilur : sicui et
 "
«05 S. FABSTI tfflEGIENSIS 804
ifflrtier e^dhgeltcs (L»c. xt) qftx amlssaih iri dbriio A nam pariim homthii drbitrio patel fuitse colnmis-
draefirtiafm, id esfi fent Velcojusconque nVunefisvet sum.
salutis, lucerila itiqaifit accensa, et ad gratix breUtn Ihter hsec solticile hobis apud fixfeticos reqiiiren-
tyfWri studitnn suuhr, et cuih DelSorJrit^irj juifglt duiTi6st, lilfum homo bonum non pbssit an nolit, in-
se requirentis intemio. Ac sic qiiod ifitfls perdidcfal, siia hbihini bbiSx seiriina voluritalis. Quod evidenter
kitus rnvenit. Sl rjtTttrido'efgo ttdmo ex bono malus; Srsslgnat it'a dicens : Si voluetis, mariddia conterva-
vel ex fnalo bohus elfici arbitrio inentis adriitiraf; biint ii;e\, Nbti deficereadiscipliiid Dbmini; noli abs-
voltmtas qo* libefa est -, a De6 daia!corfigtiur, iioii liherebeue (dcere egchci; et, Noli fabticare in ariicum
vis prxdestinationis operatur. Et rftioHescunquein iuUiii fna\d; el, Nolite fieri ticut equut et mulu*, in
sacfis pagrnis legefis: Itt quttcwtqtteWlecohvefius iri- quibus ribn est inletteilits ; et, Noli repudiare consilia
gemueris, tunc salvits eris(Execk. xxxrii). Et iterum : tnalfiiium; ct, Noiiiitlihdere fallaci mulieri; et, Noluit
NOIQmortem ifnpii, sed ut fevertdtur impiut a via stftf inteitiqere ut bSrieagerel;z\, Nolueruni dccipefedisci-
et vivat. Gbnvertiminia viis pesswih. Et ilerum : Ifn- plinam. Cuiriolleobjicltur, velle ih proniptu fuisseevi-
pietas impii nan nbcebiteuth, in quttcunquedie conver- dentef ostendttur. Et plttra similia suht in elbquiisVe-
sus [uerit ab injUtlitia suu. Et illud : Aufetle vetus teflsTestamentiiquxorriniaipsamspeCiaiiiefconsiriii-
fermentum, ut tilh nova conspetsio (I Cor. v). Et B gunl, etcoiivincuiitvdruntatem. In libris eiiam novis
quoties homo ad nreliora, deterioribus repudiaiis, evangelicis et apostolicis, quid aliud nisi liberlas vo-
gralia juvante converiitur, toties de vase contume- lnntatis bst^iiditur, ubi dlcitur : Nolite thesaurizare
lix vas honofis efficitur. Ut vero de bonis mali thesuuros in tetra; et, Noiite ebt timere qui occidunt
cfficianlur, hoc raciltus iii sc recepit bumaiia fragili- corpits. Sobrii estote, justi, et iiolile peccate. Et ad
tas, utde vase bonoris, in vas conlumelix transeat. Timotlieum : Noli negligere gratiam qum in le est,
Sicut legimus itt Abacuc : Et escm ejut eleclm. De nec bonum luum velut ex necessilalesit, sed ex votun-
quibtls ellam dicitur : Aurum nt paleas reputabit. late. Et alio loco : Nolite in pefsonarum acceptione
Jeremias qtroque : Quomodo obsettratumest aururii, habcre fidcm Dofriini riostri Jesu Christi. Nolite detra-
mutatmestcolor aptimue(Thren. iv)?Sicut et Aposlo- Ixereiil atiefitirum; et} Nolite etrare. Deus non irrid.:-
lus drCH: Tottam ergo membra Christi, et faciam tur. Quw cnifh seminaveril homo, hwc et metet. Ei,
nrembrttniereir'mis(ICor.vi)?Itaqoe manilesla senten- Notite diligere muriduin, neque ed qum in mundo sunt.
tia esi, de Christi corpore posse hominera in partem Videirtus ergb el in bonam, Ciin Contrariam partein
diaboli per culpam propriam commutari. Sicut et pbsse hitmanx mcntis transire consensum. Et ideo
alio leco absolutiesime docet de optimo pessimum alio locb difJit : Bbtiutn, inquil, (acientes, non deficia-
fieri, et lemplum Dei posse violari, ita dicendo : Gmus; lempbre ehifn suo meiemus non deficienies.
V»s estis templum Dei, Spifitut Dei habitat invobit. OpetemUr ergo bonumad omftet, maxime aulem ad
Si quis awfemtemplum Oeij vit-faveril,ditperdet illum domesticbs fidei. Nblite , inquit, diligere mundum:
Deus (HCor. viti). Eccc jam templum Dei esse di- nisi ei bontiin ad mellora comiilisset affecluni, inali
nosCitur , jam a sancto Spiritu possideiur, et lamen ei ntffi rntefdicefet sippetitum , et ideo in sinistram
per incuriam violari atque corrumpi, et ab indignO cfimihe stib trahitiif , qui a Domino suo vocatur ad
hospile cccupari posse menroratur. Sicut et propheia dexlram. Ei fiirbpterea iteruni dicit : JVo/i «mct a
increpat animam , Dei grsftia spotite vacuatam : Ego mdlb, sed vince i'n bbrio thatutri. Aperte mali neces-
ptantuvi te vineam electam, ontnetemen verum; quomo- sitate non premiluf cui victoria de boni electione
do conversa et in amarilitdinem viiis atienw (Jerem. pfbmiltTtnf. Nbfi gniltt in devia lex originis trahit,
1
11)? Ecce vineam Deo a nobili radice plantatam, slu- quem aoctbf in bivio coltocavit, ac sic cui voluntas
dio culloris electaw, proprio ostendit crimine depra- indita esl, ut vincefe fnalum possit, si forle adversa-
vatam. Et ideo de ea in Isahe cantico loquitur : Ex- rrbs yocef, si anihftls ei pugnandi defuit,eventus non
spectaviut faeerei vineam, fteit autem spinat. Exspecla» defult OblWendi. Legimus ad Hebrxos : Voluntarie
lio fncrepanlis agricolce ostendil hanc viiieam dare enim peccanitbusnobis posl ncceplam noliliafnverita-
fruetus prjtuisse justilice. Et enm stantem caderc B lis, jam non relinquilur pro pecCatis hostia. Secun-
lestelur posse; cum dicit: Et qui se existimat stare, dum hxc, si libertatera arbitrii non habemus, quo-
videat ne cadat. Etecontrario.ad jacentem loquftur: modo cum voluntale peccamtis? Qua causa, si reus
Nunquid qui eadit non resurgit ? Polens est enbn Deut sit requiras, quia post acceptam notitiam veriiatis
staluere illum (I Cor. x). Aperle ostenSit slatum ho- ad spiritum declinaviterroris. Post acceptam, inquit,
minis in diversa non pro constitutione Dei, sed pro notitidm: intellige eum accepisse graliain, et pcr
atbitrii liberlate posse versari. Sed et Isaias eviden- negligenttam p»didisse; et ilerum : Irritam faciens
tcr aflirraat depravata corrigi, et dilui posse imma- legem Moijsi sine uila miseratione, duobut vel tribus
culaia, cum ad peecatores loquitur dicens: Lava- testibus morilwr, quanto tnacjis putatis deleriora mcrcri
mini, mundi estme , auftrte malum cogitatwnum ve- suppticia qui Filium Dei conculcaverit,ct sancjuinem
slrarum ab oculit meis. testamenli potlutum duxerit, in quo sanctificalus est,
el spiritui gratim conlumeliam fecerit ? Ctir sub duo-
CAPUT XIII.
bus aut tribus tesiilms accusalur, et quasi proprii
Item, velteet nolie. sicut ad malam, ita etiam ad bo- criminis reus moritur si jain iuevitabili ad peccan-
 SON DE GRATIA DEI, ETC, LIB. I. 800
dum tialurx lege deprimitur? Sed ideo absque diibio Amanifeste hic sub interroganlis vel objicicntis per-
niereiur poenam, quia potuit, et noluit custodire sonacontrarium sensum Apostolus iniromiilit, quein
justitiam. Qua yero causa in jlanlo bono exutus sit ex adverso propositum sequenli increpatione casli-
si retiuiras, quia, inquit, spiritui gralim conlumeliam gal, dicens : 0 homo, tu quit es qui respondeasDeo?
fecit. Agnoscehoc loco quia gralia non tam negata An non habet potestatem figulusluti ex eademmassa
homini defuit, sed homiiieni prius abeodem dereli- facere aliud vas in honorem, aliud vero in contume-
cla et conlempla , deseruil benignitas dautis. Cum liam ? Hic infidelis curiosiiaiem, argumentis auctori-
quodam dolore iucrepalconlumetiam respuenlis, ac tate compescil; el cum dicit: Annon habet potestatem?
sic cuin ad devia voluntarius declinavit, non periit bic caluinnianti solam Dei objicit potestalem , con-
dereliclus , qui sc ingerenti misericordix sublraxit vincens eum ratione, qui universos humanos actus
ingratus. Similis effectus illis de quibus Psalmista diviux ordinationi indocte et infideliter ascribebat.
pronuiiliai : Et benedixiteos, et multiplicatisunt ni- An non habet polestatem figulus luti ex eadem niassa
mis (Ps. cvi). Et in sequenti, causas amissx benedi- facere aliud vatinhonorem,aliud veroin contwneliam?
ctionis obtendil. El seduxerunt,iuquit, eos vana ipso- Inter lixc dum dicit, ex eadem massu, quicunquo
rum, el seduxerunteosin invioet non in via. Ilic prxva- . duas humani generis massas esse arbitrabaris, unaiu
ricatormandatiideoapparuitfeus,quiaad malum ma- B sacra ex lectione cognosce. Duas autera facit pravi-
gis seductus est nuam coactus. Similiter et ad Galatas tas studiorumetdiversilas voluntatum. Ita pro earum
iransgressionis nosain ad hominis rclorquel offen- qualitalibus, non pro impulsu Dei, unusquisquc aut
sam, ita diccnS : Sed tunc quidem ignoraitlesDeum, conlumelix vas, aut honoris elficitur.
his quinutura nonsunl dii serviebatis(Gai. iv). Secuu- CAPUT XIV.
dum hanc naiuram Deus est Cluistus, cui servire Vbi sibi gratia Dei et volunlas humana teslimoniorum
prxcipimur. Sequiiur : Nunc aulem cum cbgnoveritis asserlionesociantur, et de parvulit inanis calumnia
Deum, imo cognilisitis a Deo, quomodo convertimini transeunctoperslringilur.
ad infirma 11 eijena elemenla, quibus denuo servire Si bene intendas animum , aperte copioseque co-
vullit? Non dixit, boni esse non potestis , sed mali gnoscis quomodo per sanctarum paginas Scriptura-
csse vultis: riisi in bono potuisscnt slarc correcti, rum uutic asseralur graiiccvirlus, nunc humanx vo»
non arguerenlur ad dcteriora prolapsi. Ad quos ite- luiilalis asccnsus. Fragilitatem arbilrii deiiionslra-
fum dicit : Filioli mei, quos iterunt parlurio, donec mus, cum ad Dcumdicimus: Pone, Domine,cuttodiam
formeturChristus in vobis.Ecce istos qui de fide ge- orimeo, el osliumcircumstanliwlabiis meis(Psal. CXL).
niti facti fuerant abortivi, asserit adhuc posse ad Item jubel sermo divinus ut nliquid vigor possil af-
- Cbristi imaginem reformari, el dum perditos adhuc C bitrii, dum ad hominem dicil : Cohibelinguam tuam
filios vocat, prxvaricalionem sine desperatione con- a malo,et labia lua ne loquaniur dolum (Psal. xxxm).
demnat, doccnsei reparari perdita, ct auferri posse Arbilrium commendat Sapientix sermo, cum dicit :
collata. Nariicum alio loco bxieticus Apostoli sen- Omnicustodiaterva cor tuum (Prov. iv). Sed Aposto-
temiam prxdestinationem Dei vel prxfinitionera in- lus sine divino adjutorio boc fieri non posse mani-
terpretetur esse, cum legilur : Misereborcui voluero, festat cum dicit : Dominuscustodiat corda veslraet
et misericordiamptzslabo cujus riiiserebor(Bom. ix), intettigentiasveslras in ChristoJesu (Philip. iv). As-
interrogandusest.utrumqtiod vultDeus, ordinatum, seril in propheta voluntatis proprix facultatem de
an inordinatum , juslum , an injustum sil? Cuni id, semelipso dicens : Inclinavi cor meum ad faciendus
quod necesseest, justum esseresponder.t, dicendum justificationes tuas (Psal. cxvm). Sed niliil de solis
e t : Puto liic verba esse justilix, quia volunlas di- ejus viribus intelligit prxsumendum cura proclamat
vina justitia est. Etita lixc elocutio intelligenda est, ad Deura: Inclina, inquit, cor meumin ieslimonialua,
misereborcui voluero, id est, quem justuin esse co- el non in avaritiam. Propter liberum arbilrium indi-
gnovero cujus promptam fidem videro, quem prxce- cilur nobis, rectos cursus fac pedibustuis, et vias tuas
ptis meis obedire perspexero, quem raeam facere pro- . dirige. Sed nos ad graliara confugientes, pro infirmi-
bavero voluntatem. Et misericordiam, inquit , prm- **latis conscientia supplicamus. Dirige in conspectuluo
stabo cujus miserebor: quod iia inlelligendum esl, viam meam, et perfice gressus meos in semilis tuis
Qui collatam a Deomiseticordiam subdila ct sollicita (Psal. v). Imperat nobis, qui proprix voluntalis ge«
liienie servaverit, ampliorem misericordiam conse- nerali dispensatione jus tribuit, illuminare vobis
quetur, sicut alio loco dicil: Qui enim habet, dabilur lumen scirnlix. Pro eo vero quod totum ad auctorem
itli, et superabundabit,id esi, quia acceptum Dei do- gralix referendum est, legimus ; Qui docet homiuem
numcum vigilantia et cordis timore custodit, magis scientiam(Ps. xcm), vel Dominusilluminatcmcos(Ps.
ac magis gratix ipsius capiet augmentum, ul ei pro- CXLV), ct iterum: lllumina oculosmeotne unquam dor-
fectus ipse parial incrementa profectuum; sicut alio miam in morle(Pt. xu); et, beatushomoquemtu eru-
loco dicit: Et sancius adhuc sanctificetur.Quod au- dieris, Domine, et de lege lua docueriseum. Aposlolus
lem ct illud ad prxfiuiiionem Dei pulant esse refe- arbilrii prxdiclor, libertatem ejus ita incitat dicens :
rendiim, qtiodApostolus dicit : Ergo cujus vult mise- Custoditeanimas veslras.Sed roisericordiamDei prote-
relur, el quemvutt indural : Dicis itaque mihi, quid stattir, ila commcmorans: Dominuscuslodiatintroitnm
adliuc qnerilur? voltmtati cnim ejus quis resistit? tuumcl exiltimtuumiPsal. xc). Per hxc iiaque auibus
807 S. FAUSTI RHEGIENSIS gfjfj
modo arbilrii libertas assentur, moao coelestis lar-. A tur. Hunc vero persuasionis lux reprobum sensum
gitas deroonslralur, nunc homo de concessis viribus3 calholica deiestalbr Ecclesia. Ideo, inquis , genitali
admonetur, ne de sola gratia speretotiosus; nunc dei quamlibet unda perfusi munus baptisroi non acci-
gratia sperare prxcipilur, ne de solo labore sit se- piunt, quia ad baptismuro infideliter veniunt. Non
curus. Sed dicis : Si prxdestinalio non est, cur ini ita est. Adverte quia hoc ipsum ad baptismum ve-
parvulis alii baptizantur, alii sine baplismi sanctifi- nire, et salutem desiderare, jam fidei esi. Quicun-
catione rapiuntur? Serpenlinx fraudis cst, ad tene-- qtie, inquis , posl baplismum pereunt, in Adam pc-
brosas eavernas relicta luce transfngere, cum per•' reunt, quia in baptisino non crediderunt. Rectius
omnia volumina sacrx liltcrx evideptcr liberum lo- diceres ideo eos periisse post baptismum, quia ad
quanlur arbilrium. Quid rationis est ut inlerrogare: gratix donum jungere noluerunt laboris officium,
Velis occulta, cum sollicitudini tux plenissime videas3 quia eos consuetudinis negligenlia, cordisque desidia
respondere manifesta ? Quid ulilitatis esl cerla omit- a vigilantia operis, et a sollicilx servilulis revocavit
tere , et incerta consulere, de quibus niliil invenis> induslria. Quod si culpa increduliiatis causa est per-
calholica leclione conscriptum?Non intclligis quod1 ditionis, quid de parvulis sentiemus, quibus in pa-
in veritatis injuriam perscrutaris, quidquid veritass rentum devotione, et in lactentis infantix simplicitale
scire te noluit ? Materiam de liberi arbilrii rationei B intcgrx fidei pervigilia deputanlur, qui absque ullo
proponis, et ad discutiendum infantix stalum perni- infidelitatis periculo immaculala regenerationis mu-
cioso errore dilaberis, in quo nullum penitus vesli- nera consequuntur, et raulli eorum processu xlalis
gium liberi arbitrii, nullum apparere potest proprixu in mortis prxcipitia demerguntur? Qnx id ratio agit,
voluntatis indicium. nisi quia expugnari se patiuntur ignavia resolvente ?
CAPUT XV. Et causam cur fracli viderenlur exposuit. Propter
Contra hoc quod dicunl, eos qui post baplismum <i incredulitatem, inquit, (raclisunt, non utique propler
pereunt, in baplismumpenitut non credidisse. prxscientiam. Non specialem esse circa credentes
Hoc loco respondendum est, in quo auctore hocc Dei munificentiam docet, qiiando et eos quos incre-
legis,*dequodoctorehocasserere prxsumis?Etcum ini dulitatis arguit, credere poluisse demonstrat. Quo
baplismo aboleri peccalum originale non deneges, ett genere etiam infldeles copiam fidei accepisse raani-
firmum esse baptisma comprobetur, ubi indivisai feslat, et dum de naturalibus fractos dicit, prxsu-
Trinitas invocatur, da causas quibus baptizatus ad-- mentes salutifera castigationc compressit: Si, in-
huc intra debitum originalc consistal? Et ipsi, in- quil, naturalibus ramis non pepercit, ne forte nec tibi
quis, in Adam pereunt, quia in baptismum non cre- " parcat. Et subdidit. Et illi, inquit, si non permanse-
didernnt. Nonnelupauloantc dicebas.ad capescendaa rint in incredulilate, inserenlur; potens esl Deus ile-
Dei dona studium hominisnon requiri? Ecce tu ipsee rum inserere illos. Magnanimitatem itaque hic et hu-
manifestissime profiteris sine accipienlis devolionee militatem cordis alloquitur. Humililatem, ul elqui
irritam esse munificentiam largientis.Tu, inquam,, incertus est frangi timeat; magnanimitalem, ut spem
ipse confirmas sine merito fidei, id est, sine coope-- rcmunerationis, et qui fractus est, non deponat. Sic
ratione voluntatis humanx, gratiam nihil prodesse,'., ovem perdilam pastor sedulus inquisivit, et inventam
et quomodo dieis, lotum Deus sibi de statu hominiss subjectis ad ovile humeris reportavit. Quomodo se-
reservavit, el nihil homini dedit? Eccc ctiam secun- quentem relinqucret, qtii sequitur ctiam rclinqnen-
dum sententiam tuam nec ipsum sibi regenerationiss tem ?
CAPUT XVI.
polest constare mysterium, nisi homo juxta benedi-
ctionis donum adhibuerit credulitatis affeclum. Guii Cont a hoc quod dicunl, Chrislum non pro omnibus
mortuum.
negas conalum, quid ab illo requiris assensum? Cumu
autem propbela dicat: Exibunt aqum vivm de Jerttr Dominumnostrum Jesum Chrislumaiiinl humanam
salem (Zach. xiv), in quibus vitalis undx sacramentaa c.irnem nun pro omnium salule sumpsisse , nec pro
designat, quomodo fieri potest ul innovatus homo9 _ omnibus mortuum esse. Hocomnimodis calholica de-
deletam veleris hominis cautionem secum retineat ? lestatur Ecclesia. Nam si ita essel, quomodo Aposto-
quomodo fieri potesl ut cum debito Adx in Chrislo9 lus diceret: Sicut in Adam omnes moriunlur, ila in
absolutus resurgat ? Quomodo fieri potest ut de sacrii Christo omnesvivificabuntur (I Cor. xv)?Hicdici non
fontis irriguo cum adoptivo Dei adhuc mortem vitai polest pro parte lotum. Nam sicut pars prima sen-
parturiat, cum dicat Apostolus : Quicunquem Chritto9 tenli.r, omnesin Adam moriuntur, evidenler osten-
baptixati ettis, Chrislum induistis (Gal. 111)?quemD dit sine dubio lioc quod sequitur, in Christo omnet
ulique nullus induere polest, nisi indumenta primxe vivipcabunlur, nihilominus ad omnes in Christovivi-
nativitalis exuerit. Cui aulem ad baptismum sponlee ficandos, non ex parle, sed generaliler perlinere
venienti, baptismum rion profuisse poteris edocere,, Apostolus indicavil. Iidem etiam impii per virtutem
cnm etiam hxretico, in Trinitatis nominc regenerato) resurrectionis Chrisli resuscitandi esse creduntur,
lanlum per se virtus ipsa mysterii conferat, ut sii . licet etiam non judicandi, scd puniendi resurgant.
salvaioromnium
postmodum ad Christi fidem transeat, baptismatiss Cum aulem Aposlolus dical; Qui est
ileralionC non egeat? Scd iia operante gratia ablutus5 hominum, maxime fidetium(I Tiin. iv) : quod dixil,
judieelur, ul lantum bcnedictione chrismalis indua--' omnium hominum, ad propositum divinx bonitalis
«09 DE GRATIA DEI. ETC, LIB. f. 810
aspexil. Quod autem dixit, maxime fidetium, frlos A meminit corruisse. Qux cum ita sinl, dic mihi quem
hoc loco pronuntiavitatque distrinxit, qui per fidem, a gratia redemptionisexccperit, qui damnal:onis an-
per obedientiam, per subditam voluntatcm Redem- liqux chirographum generale dclevit. f
ptorismunera susceperunl. Pro universis lutem ve- CAPUT XVII.
nisse Christum idem Apostolus declarat : Caritas, Contra hoc quod evangelicamsenlenliam imperito el
inquit, Chrisli urget not judicantes hoc, quoniam si improbo sensu interpretanlur.
•unusvro omnibusmortuusest, ergoomnesmortuisunt: Nemo, inquit, venit ad me, nisi Pater, qtti mitit
let pro omnibusmorluus est Christus, ut et qui tivunt me, altraxerit eum (Joan. vi). Quis tam immeraor sa-
iam non tibi vivant, sed ei qui pro ipsis mortuut esl et lutis sux sit, qui alirahenlis misericordiam negare
resurrexit (II Cor. v). Quia ergo resurrectio genera- prxsumat. Sed ille vere impius esl qui eara non om-
lis ad virtutem pertinct redemptionis, si redemptio nibus ingeri, non omnibus teslatur impendi. Hoc
non ad omnes pertinet, nec ad omnes resurrectio loco attracti salutem atlrahentis putat esse violen-
perlinebit. Elideo quia sicut omnes resurgemus, licet tiam. Apparet illum non nosse nisi catenas obnoxix
non omnesimmutabimur, ila Dominum Redemptorem servitutis, qui devotx nescit vincula carilatis. Hic
cum generalis misericordix beneficiovenisse tesla- autem sermo divinus specialiler increpat bominem
mur, et si illud infidelitas, quia noluit, non recepit. B I de propriis.sibi viribus arrogantem, et de laborc suo
Nam Deum quolibet lempore qui quxsivit, invenit, impie prxsumentem. Cum inter hxc unus totum
et qui invenissenon visusest non quxsivit. Quod si, iabori , alter lotum gralix judicet deputandum , im-
fluemadmodumabrupta blasphemat impietas, alii ad pletur in utroque Grxca sententia : Nimietate3, in-
morlem prxordinati, alii prxdestinati videnlur ad quil, et inxqualiiales sunt similis improbilas; ct par
vitam, nullam Chrislus veniendi causam, nullam mo- esse probatur irapielas, si totum soli gratix , vel si
riendi quam pietas ejus invenit, habuit necessitalem. totum soli ascribatur labori. Quid nos oportet intcr
Novum ergo remedium nihil agere poluit si ante sx- ista sentire, nisi iit semper gratix subjiciamus labo-
cula res humanas definitiovetusta prxfixit. Sed quia rem et semper gratiam cum labore sociemus? Sed
faialis persuasio, qux vim prxscientix cogenlis iii- anteomnia arroganliam laboris refngiamus, nec nobis
ducit, omnimodisrespuenda est, ideomagis et leg<jm quidquam de ejus roerilis vindicemus, nc Pharisxum
dedit, et prophetas mediis lemporibus excitavit, imitari roortifera jactanlix prccsumptionevideamur.
quia arbitrium voluntatis humanx attenuatum nove- Nam cum ille orans indubilanter verum diceret:
rat, non ablatum. Quodsi ex toto vigor ejus perisset, Jejuno bisin sabbato, decimasdo omniumqumcunque
quomodolegeretur: Et in legeDominifuit voluntasejus postideo (Luc. xvitt), evacuavit veri fidcm, quia veri-
(Ps. i). Et iterum: Voluntariesacrificabotibi, Domine. C tali miscuit vanitalem. Non ergo operatio, sed cordis
Et ad Philemonem : Vt non ex necessitate,sed volun- clatio declinanda est. Nemo,inquit, venit ad me, nisi
tarium essel bonumtuum. Elcum dicat in Evangelio: Pater attraxerit eum. Nunquid velut insensibilis ct
Caromea esl quam ego dabopro mundi vita (Joan. vi), inepta materies de loco ad locum movendus est et
dubitare penitus non debemus quod loto mundo se trabendus? Scd assistenli et vocanti Dominofamulus
impenderit, qui plus dedit quam totus mundus va- manum fidei, qua attralmur extendit, et dicit :
lebat. Sicut et beatus Joannes Evangelista testatur : Credo, Domine; adjuva incredulitalem meam(Marc.
lpse est enim propitialio pro peccalis noslris, non ix). Et ita se duo ista conjungunt, attrahentis virlus,
pro nostris aulem tantum, ted et pro totius mundi et obedientis affectus : quo raodo si xger aliquis
(I Joan. v). Sed dicis .' Quomodotolum mundum re- assurgere conetur, el facullas animum non sequatur,
demit? Eccevidemusliominesinpeccatis suis vivere: et propterea sibi porrigi dexteram deprecetur. Cla-
quomodoputabimus redemptos , quos videmus per- mat volunlas, quia sola per se elevari nescit infirmi-
manerecaptivos?Hoc loco intelleclum de proposila tas. Ita Dominusinvitat volentera, attrabit deside-
similitudine colligamus. Verbi gratia : si legatus ali- rantem, erigit adnitenlem. Quid est aulcm attrahere,
quis vel sacerdos intercessurus pro civitate captiva nisi prxdicare, nisi Scripturarum consolationibus
largius pretium deserat, et universum captivitatis D I excitarc , increpationibus deterrere, desideranda
populum de manu ejus recipiat qui belli jura reline- proponere, intentare metuenda, judicium commi.
bat, et omnis oronino relaxetur lex ac necessitas nari, prxmium polliceri? Audi Dominumnon duris
scrvitulis, et inter hxc si forte illic aliquos de capti- nexibus, sed manibus altrahentem, et dilectionis
vis vel oblectalio consuetudinis, vel male blandus brachiis invitantem , sicut ait propheta : Attraxi eos
prxdo sollicitet, gratuitum beneficiumunusquisque in vinculitcaritatit (Ose.xi). Et illud : Post te in odo-
volunlalis sux servus recuset, nunquid minoravit rem unguenlorum tuorum currimus (Cant. i). Et ideo
gratiam pretii contemptus ingrati? Nunquid aliquam dicit: Venilead me, omnes qui laboralis et onerati
benevoleutix redempioris intulit diminutionem, qui estis, el ego reficiam vos (Matth. xi), ne ullusexcu-
respuit libertatem ? Non ita est. Quinimo, sicut re- sare se possit exclusus, qui convincitur invitatus.
demptoris gratus potest esse, qui rediit, ita de con- Licet enim non omnes obedienliam exhibituros esse
temptu reus est qui remansit. Volentes enim rede- prxnosceret, omnibus tamen et velle et posse dona-
mil voltititalum remunerator. Justus enim arbiter verat. Hoc loco sollicitc rcquiratur utrum quisque
Dcus volunlarium cupit redirc, qnem non invitum attrahi velii an nolit. Si non vult, assolitam atlra-
PATROL.LVHI. 26
8H S. FAUSTI RHEGIENSIS 812
hentis benevolentiam non meretur. Si autem vult, jk Dei(Bom. n). Advertts quod Apostolusdicendo, tecun-
ecce jam cum des et hominis consensus operatur. dum duriliam tuqm el cor imposnitent,non Deo, sed ho-
Nemo, inquit, venit ad me, nisi Paler attraxerit eum. mini culpam indurationis cordis asaibit lgnoras, in-
Quomodo attrahentem vides, cur dissimulas videre qmt,quoniam benigniiat Deiadpmnitentiamleadducit?
venientem? et ideo sicut graiise est quod aiirahitur, Secundutnduritiam,autem tuam et impmnitenscor the-
ita obedientix probatur esse quod seqniUir. IJxe at- saurings tibi iram ip.die irm et rcvelationisjusti judicii
trahenlis Dei misericordia si dignis datur , advertis Dei. Agnose quia non austeritas Dei indurat corda
quia jam et studio humanx utcunque servitnlis iro- malorurn, sed bonitis. Nara quia tribulationum labo-
penditur ; si vero indigms, conseqiiens esl ut etiam ribus ac flagellJspro Dei paiientia non afiliguntur,
reprobis non negetur, et evidenti roiseratione bonitas ideo superbia deprayantur. Quod ita esse evidenter
Dei indiscrete, et justis et peccatoribus offeratur. ct Prophela commemornt dicens : In labore hominum
Sed is quem perspicis attralientem requiril omoi- non sunt, ei cum hominibus non flageltqbunlur, ideo
modis prxcepla servantem, ut per quanidam volun- letiuit eos superbio,(Psal. LXXU)eorum. Ac sic dum
tatis ansulam, comprehendi et altrabi valeat qui vo- pccna,iii judiciuro reservatur, Uumque ad emend-ilio-
calur. Quod si eum putas aitrahere nolentes, coslesti nem prpyocnt Dpmini longanimitas, in servo con-
justitix iniquitalis pondus impouis. Sed si invenilur B leraptum ntitrit unpunitas. Qui reddit, inquit, micui-
attrahere nolentes, quanto magis complectiiur desi- que secundumopera aua (Rom. n). Certe non imponit
derantes! Nam eliam qui sine labore yidetur atirahi, Deus homini secundum prxscientiam peccandi ne-
laboraturus est ut inhaereat attrahenii. Quanti enim cessitatera, a quo secundum opera sua legitur exaclu-
venerunt et recesseriipi, quia attracti in gratia per- riis esse ratiouem. Peccavi, ioquit propheta, et quid
severare desideralore vocanie noluerunt ? Sicut in accidil niia.itrj$te (Eccli. v)? hoc est dicere : Certum
Evangeiio scriplum est : MidU ex discipulis ejus au- estDeura nescire peccata, qui non acctr'cratpro ullione
dientes, abierunt retrorsum, eljam cumillo non ambu- supplicia. El iterum : Dicit enim in corde SHO: Ofcitlu«
labant (Joan. vi). Item : Dixil aiUemJesus ajl duode- esl Deus, avcrtil faciemsuam,ne videat usque infinem.
cim: Nunquid et vos vultis abire? Besppndilei Petrus: Dum ergo dipx obtitm est Deus (Ps. ix), patieniiam
Domine, ad quem ibimus? verba vitmmternw habes, el remitlenlis, negligentiara judicat ignorantis, et arbi-
nos,credimnt e' cognovimusquia lu, es CliristusFilius tratur obhlum, quodmagnanimusdispensalor reserval
Dei (Ibid..). In utrisque libera fuit vb.luntas, et in in posterum. Quo genere raetueuiera admonitio Dei
illis ut jngrata mente discederent; et in istis, ut cum casligantis emendat, conlcmneiuem raagis lenitis
libertate fidei pcrmanerent. ntOderantis obdprat, ut putet de Deo impins, quod
^
CAPUT XVIII. usque in finem ignorantia obscurante non videat,
Conlra hoc quod dicunt, quia Dei violenlia induret quidquid ad prxsens benevoleutia sustinenlis punire
hominethne venirevaleal ad salulent. dissUnulat. Et cum probetur ab insulianie eontem-
Si ipse, ut blasphemus vult, ohdurat, quoroodo ait pms, obdurationem putalur operatus. Dum enim iram
in psalmo : Hodie si vocemejus audieritis, noliteobdu- inier crebrescentia peccatasuspendit, peccatorem in-
tare cor,a\avestra (Psal. xciv)? Et iterum : Secundum sultare permiitit.
duriiiam au.lemtuam et invpaenilemcor, tkesaurws libi CAPUT XIX
iramina\ieirm(Bo,m. u). Item in Jeremia : Percuttitti Contra hoc quod dicunt, Hominesvoiuutate Dei impel-
ept, el non doluerunt; uttririsli eos, elrenuerunt acci- lunlur.
pere discipHnam; induraverunt facies suai supra pe- Si autem , ut dtck bxreticus, per volunlalem Dei
iram, ef noluerereverti (Jerem. v). Adbuc eausam ob- trahuntur liomines in perditionem, quomodo in le-
duralionis advcrte, sccundum sentenliam sapienlis- ctione Rrgum mulier loquitiir ad David? Nec vult,
simi Salom,pn,i$,qui dicit : Impius cttm venerit in iqquit, Deus perire animam, sed relraclat cogitans ne
ijmlorurn, conlemuit(Prov. xvtu), id est, penitus pereal qui abjectus esl (II Reg. xiv). Itein et
profunHi/ittf,
de assidui(ate peccandi desperaiio nascitiir; obdu- n Ezecbiel sub verbis Dei ita disserit : Mutlo labore
ratip, vero. ox desperatiQne generatur. Dum dicit Je- sudatum ett, et non exiit ab ea nfmia rubigo ejut, ne-
remias : Noluerunt reverli. Yid.esquia obduralio cor- que per ignem immunditia tua exsecrabilis: quia mun-
dis criroen cst proprix voliintalis? Inhoneslus, cu- dare te volui, et non es mundata a sordibus luit (Ezec.
pidiis et eruentus, el cujuslihet facinoris servus, si xxtv). Ecce Dens bominem non solum salvari optai,
peccalis non reluetetur. Videamus unde obdufatio sed pro ejus purgalione mulio laborc desudat. Porro
ista nascatur. Non utique violentia coropelleulis, sed pro ratione juslilix per se effectum medenlis cura
clementia re.laxa,iitispbdura,tionisoccasio est. Ditm- non peragit, quia voluntalem ejus qui est pnrgandus
que a,d pcenitentiara sustinet delinquen.tera inCaiiga- exspectat. Item, defecit tufftatorium,frustra conflavit
bilis boukas, abu>ilur beneyolefttia remittentis ekta sufflaior : tnabtim enim veslrm non sunt consumptw.
securitas. Idepait bea,tiisApostolus:Atidivitiatbonitatis Dumaudissufilatorium, vcl conflatorisofficium,intel-
ejus, et pq]>i.entice„
et lonyanimitaliscontemnis?Igjmaa lige purum meiaUumadulterina permixtione corrup-
quQnJtdm bemgnitat Deiad poe,nitenliam te adducil? Se- tum, et e naturali sincerttate vitiatum. Si homo in mor-
ctmdaroduritiqm aulem tuam et cor impwnilens, llie- temimpulsusuo acvoluntate Dei agitur, cur iiem su!i
sauri:as tibi iram in die irw et reveltilionisjuslijudicii Ezechiele imputans, et velut dolcns loquitur: Qua-t
813 DE GRATIA DEI, ETC, LIB. II. -^M 81*
moriemini, domus lsrael; quontam nolo mortem impii, A homini, sed consensum homims voluntati sux de-
dicil Dominus?Revertimini et vivite (Ezech. xxxin). fuisse monstravit. Quid mirum si pro salute hoininis
Et qnomodoeosinmorlem.ut blasphemas, impellit, lacrymas fudit, mox sanguinem profusurus ? hem in
quos ad vilamnonsolum nulujubentis, sed affectu sup- Matlhxo : Jerusalem, qum occidis propheias, et tapi-
plicantis invitat. ltem: Vivoego, dicit Dominus;nolo das eos qui ad te missi sunt, quolies volui congregare
morlemimpii,sed utreverlaturimpius avia sua, et vivat filios luos sicul gallina congregatpullos suos sub alas
(Num. xiv).Reditum sein potestatehaberecognoscat, tuas, et noluisti. Duas res hic agit serroo divinus.
qui a Dominoprovocatur ut redeat. Vivo ego, dicit Do- Nam dum dicit: Quoties volui, et noluisti, in Deo
minus. Ne de indulgenlia reusdubitat, judex clemen- propositi bonitas, in homine arbitrii est expressa li-
tiam suam etiam quadam sacramenti interpositione bertas. Dicendo autem : Jerusalem, qum occidis pro-
confirmal. Sed et per apostoli Petri sententiam vo- phelas, et lapidas eos qui ad te missi sunl, salvare se
luntas benignissimi insinualur acloris. JVonlardat, eos voluisse pronunliat, cum evidenter proferat cau-
inquit, Dominus promissum tuum, sed patienter agit sas per quas salulem eis negare debuerit. Hoc loco
propter vos, notent aliquos perire, sed ad poenilenliam duplici genere in servo iniquitas cruenlx menlis
reverli (II Pet. 111).Peccanti ingerilur pcenilenlia, ostenditur. In Doroino indulgenlia benignissimx vo-
ut in conferenda misericordia locum possit habere B luntatis aperitur. Si Deus perire vult hominem, quo-
justitia. Sed patienler, inquit, agil emendationem modo dicit etiam proplieta Michxas: lndicabo libi,
hominis, quia impatienter desiderat, patienler ex- o homo, quid sit bonum et quid Dominus requirat a
speclat. Item secundum Lucain : Et ut appropinqua- te; utique(acerejudicium, et diligere misericordiamet
vit, videns civitatem, 'flevit super ittam dicens: Non sollicitum ambulare cum Deo tuo (Mich. vi). Dum
retinquentin te lapidem super lapidem, eo quod non dicit, el quid Dominus qumral a te, utiquefacere ju^
cognoveristempusvisitationislum (Luc. xix). Hic con- dicium, promptara exercendi boni operis volunlaieni
stringendi sont bxretici. Si Dominus pcrilurissahiiis non reposceret, si non dedisset. Vides quia sicut Dei
intereluserat aditura, ergo falso istorum deflevit est ut provocans adhortetur, ita obedientix hominis
exiiium. Si autem eorum perditionem vero (ut mani- reservatum est ut sequatur.
festum esi) mcerore perdoluit, non voluntalem suam

LIBER SECUNDUS.
CAPUT PRIMUM. £ dicit: obduravit cor suum, non passivutn est, sed
Contra hocquod impie asserunt a Deoinduratum fuitse activum. Vis scire qtiia divina moderatione ob cau-
cor Pharaonis. sam induratx mentis operatur? Idem ipse Pharao
Ilic sensum Scriplurx sanctx sollicilius perscru- in decem plagis positus cum percuteretur, mitiga-
temur, et objicientis animum confundaraus, utrum batur; cum laxaretur, ingravabatur. Ac si wnpium
Pharao volens, an invitus a Domino fueril indura- divina severitas inclinabat, bonitas obdurabat, et ut
lus. Si volens, ipsi utique culpam obdurationis assi- se esse liberi arhitrii deroonstraret, casligante Deo
gnas; si vero invitus, iniquitatem Dei obdurantis populum dimiltebat, parcente revocabat. Perspice
accusas. Quaeetiam justilia erat, si quem ipse ob- quomodo rebellem spiritum cceleslis lenitas obdurat.
duraverat, ipse puniret? Cum vero Dominus ipse ad Accedentibus mitioribus et flagellis recentibus in-
cum loqualur et dicat: Cur non vis dimiltere populum solescil. Agnosce rationem obdurationis, et vim
tneum? vel usquequo non vis subjici mihi (Exod. vn)? proprix voluntatis. Hebrxum populum , quem egredi
ecce ubi divinis teslimoniis liberam fuisse in Pha- pro imposita sibi conlritione nunc prxeipit, et pro
raone agaoscimus voluntatem. Hac ratione Pharao- plagarum moderalione nunc prohibet, ad extremum,
nem, dicit Doroinus, obdurabo, dum eum mihi in incurabentibus plagis eliam feslinus perurget et
deccm plagis, quas a Moyse exoraius removeo, in- J) abire compellit. Non ergo induralur in multa Dei
sultare permitto. Ego, inquit, obdurabo cor Pha- potenlia, sed contemptor cfficitur in multa Dei pa-
raonis. Sic interdum familiariter eliam apud homines tienlia. Denique inter allernas vices casligationis
bujus eloculionis vim assumiraus, sic interdura con- et remissionis flagellatus humiliatur, exaud.iius eri-
tumacibus famulis exprobramus mansuetudinem na- gitur, liberatus insultat, alUictus obtemperat, et
stram, ita dicentes: Ego patientia mea te pessimum filios Israelilicos post deeimam plagam emisisse co-
feci, ego remissjane raea maliiiam luaui superbiam- gtioscitur, adtprimam cum emitlere potuisse volim-
que nulrivi, ego le contumacem indulgentia mea tas postrema testatur. Et cum inter medias corr,i-
reddidi, ego dissirou]aiione mea cor tuum, ut contra. pliones proliteatur : Justus es, Domine; ego vero et
rae obduretur animavi. Et hoc modo quod bonitale populus meus impii (Exod. ix), non se a Deo, sed a
Dominivirtutis est testimonium, in servi improbitale volunlate propria depravatum conscientix sux tesiis
fit vitiuni. Ait autem sermo divinus : VidensquePha- ostendit: et tu Deum circa Pharaouem durura vel
rao eo quod data esset requies, ingravavit cor suum iniquum fuisse prxsumis asserere, quem circa se
(Exod. vm). Manileslissime hoc loco indulla requies justum et piura ipse sacrilegus non potuit abnegire ?
cor riiaraonis imlurassc perscribitur. Hoc enira quod lmmitem Deum Christum esse consequitur, qucm
818 S. FAUSTI RHEGIENSIS 816
piuin ctiara impius confilcltir. Iloc crgo agit in ho-. ^ gine volunlatis humanx genus prxscientix deriva-
minibus ccelesiis misericordix dispensatio, quod in lur. Sed ut al'n|ui cogitationis sux pravilale ducan-
terris pluvix supervcuientis infusio : ad copiosi im- tur, el acius suos in prxscientia xstimcnl inchoari,
bris illapsum cultus et cdomitus cespcs multipli- hoc de proprio animi vitio, boc de incroendabili
calur germinum fetibus; verum incultus et crudus obsiinatione procedit, dum simulant passionibus
inutilibus herbis repletur, et sentibus, ac sic unus reluclari, el putant sc non posse quod nolunt. Le-
idcmque imber duas res diversas alque conlrarias gcm dicunl csse immutabilis mali consuetudinera
juxia culturx aut sludium operalur, aut vilium. Sic- delinquendi. Sed adliuc dicis quia opera ac volun-
ut legimus : Terra enim smpe venientem super se lates homiiium, de nutu et impulsu prxscientix coe-
bibensimbrem, et generansherbam opportunam, illis a lestis incipiant. Non ita est. Hoc potius agnosce,
quibus coitlur, accipit benediclionema Dco. Proferens quod prxscientia Dei de materia humanorum actuum
autem spinas ac tribulos reproba est et malediclio pro- sumat exordium. Quid de nobis prxscire ac prxor-
xinia, cujus contttmmalioin combustionem(Hebr. vt). dinare debeat Deus, quanium pertinet ad fuiurum,
Agnosce tcrram sub uno eodemque imbre nunc spi- in profectu hominis defectuque consistit. Accipe
nas et tribulos germinantem, nunc fruclus benedi- illud cvemplum, quo prxccientia Dei pro humana
ctionibus idoneos proferentem. Eodem modo dum B se actione convertit. Ad decumbentem Ezechiam re-
misericordia Dei exspectat ei parcit, emeridatur gcm mors defertur in verbo tristi, vatis veridici
obediens, obduralur imposnilens. annuniiata rcsponso ita dicentis : Ordina domum
CAPUT II. luatn, nam cras nwrieris (I Beg. xix). At ille conver-
SHSad fletum, ordinavit domum suam, quia hurai-
Quod prmscientia Dei nec ad justa, nec aa eonlraria
humanasviolenler urgeat volunlates. liavit animam suam. Propheta quidem exploralx
Prxscieniiam et prxdestinationem Dei male iniel- sanciitaiis agiKscit, sed desperalio spe repellitur.
ligunt astruentes quod inde humanorum acluum Oraiio imerdicil oraculo, resolVit deprecatio defini-
causa nascalur. Primum qnid ex quo pendeat vel lionero: fides plena dicii supcrat veritaleni. Ine-
procedat, perspicere debemus. Non propierea homo vitabilem dcnuntiaix moilis causam exirema vincit
quodcunque facturus est, quia eum coactura sit deflenlis infirmilas. Ilumiliat se fragililas humana,
prxscienlis anctoritas, sed magis Deo prxsciendi ct \im quamdam palilur divina sententia. Sicul ail':
ingerit qualitalem libertas prxscili hominis ac vo- Begnum cwlorum vim patitur (Malth. xi). Omnimo-
luntas. Ergo non de violentia prxvidendi imponitnr dis moriuirus fuissct, nisi territus supplicassct. Eligc
homini causa pcccandi, sed magis dc consecuturis uiriiui vclis, aut prxfixam nccessitatem confitere
hominura meritis ordo exoritur prxnoscendi. Genc- G mutaiam, aul veriialem convince mentitain.
ralis itaque prxscientia, qux dc statu mundi totitis CAPUT III
apud Deum manet, dc potentia nascitur, sed circa
slatum hominis qualitates ct specics prxnosccndi, Qnia ciliudesl prcvscire,aliud prwdeslinare.
de humani aclus inspeclione mutuatur. Sed inter Apostolus ait : Quos prmscivit, et prmdeslinavil,
ista, Deo rcspondes ct dicis : 0 Domine, quomndo conformcs ftcri imaginis Filii sui (Bom. vin). Aliud
bonum apprehendere valui, quem tu malura fiiiuruui cst prxsciro, alind prxdestinare. Prxscientia ilaque
esse prxscisti? non ita est. Aliud est quod vult gcrcnda prxnoscit, poslmodum prxdestinatio re-
Deus, aliud cst quod permittit Deus. Vult itaque tribuonda dcscribit. Illa praevidet metita, lixc pixor-
bonuin, ct perniittit malum, prxscit nlrumque: jusia dinal prxmia. Prxscientia ad poicntiam, prxdesti-
bonitaie adjuvat, injusta pro arbitrii libertate per- naiio ad justili.im peitinel. Prxscientia de alieno
millit. De suo est quod dat gratiam, de luo quod stibsistit actu, prxdcstinatio autem de judicio suo;
prxnoscit offensam. Et inde est quod circa iniquos illa facinus manifeslat, ista condemnal; illa leslis,
incessabiliter invenitur prohibere qux providit. Nun- hxc judex csl. Cum illa pronuntiaverit causam,
quam prava hominum studia prxciperet ad meliora _ timc pronuntial isla sentenliam. A prxscientia qux
converti, si ea scirel non posse muiari; el ideo re- sunt noslra produntur, a prcedeslinatione qux sunt
spondebit libi consequenler divina providentia : 0 prxparanlur. Ac sic nisi pr.rscientia exploraverit,
bomo, non le lalem feci qualem le fulurum esse prxdestinatio nil decernit. Oculi autem vicem prx-
prxscivi. Bonumte pro juslitix mex lege formavi.et scientix virtus exercet, et quod se aspectui obiulc-
ne malumsequercrisadmonui, malum te proconsecu- rit, hoc videbit. Nunquid fecisse creditur, quod
lura volunlatum luarum iniquitale prxVidi. Ubi non deprebendisse cognoscitur? Cum autem oculi ea vi-
compulsio, sed cunsensio peccandi deprehendilur in deant, non qux ipsi intrinsecus operantur, sed qux
querela; non auctor, sed prxvaricator in culpa esi. eis extrinsecus offerunlur, si peccantem quempiam
Si ad factorem, inquit, o homo, respicit, bonus esse forte conspexerint, non opinor videnlis, sed com-
potuisli, si ad prxcognitorem, lu me pro gestorum niiitentis flagilium judicabitur : ita non ad prxno-
tuorum ordinc ut de te nialum prxnoscerem com- sccnlis, sed ad prxcogniii pcrtinebit reatura omnc
pulisti. Sed revolvis et dicis : prxscicnlia et prx- deliclum. Sic ct Dcus ea antc dicro hominis praevi-
dcstinatio liumanorum actuum alque meritorum det, qux non a se, scd ab hominc facienda suiu.
prtcfigit et cxcitat causas. Non itn.est, magis de ori- Et sicut materia cxislcntis elficit ui cam oculi acies
817 DE GRATIA DEI, ETC, Llli. II. »!S
contempletur, non autem oculus facit ut res vi- A rit justus qui sine proprio crimine a niisericordia
denda nascalur : ila et prxscientia Dei ea qux de repellunlur. Quod si ambo rei sunt in natura, et in
hominum meritis seculura sunt, non ul eveniant , islo justitia periclitabitur, qui sine merito indignus
exigit, sed eventura prxcurrit. Et quia sacris elo- eligilur, et in illo misericordia, qui peritioni sine
quiis inoris est ut per assumptam quamcunque si- pecoali judicio depulatur. Qua enim misericordia
militudinem asserendx rei aperiant veritatem, sicut honoralur otiosus? qua justitia damnatur innoxius?
interdum vel grano sinapis, vel fermento mulieris Itaque dum imperite tollit homini libertatem, impie
evangelicx, vel sagenx missx in mare, et quam Deo probatur negare justitiam. Si dic.is quia tantum
plura lalia regnum ccelorum Iegimus coinparari, ita misericors in acquisito, et solum justus in perdito
et nos distinguere cupienles futura, inslituli genus est, in uliaque persona abrupte negabis utramque
colligitur prxsciendi. Quod si prxscire compellere virtulem. Nam nec in lioc erit xquitas, si eligat non
est, qui prxvidet peccalorem, ergo ipse causa pec- probatum ; uec in illo boniias, si perdat immeritnm.
cali est? Prxscit adullerium Deus, ergo ipse ossa Nos aulem geminum hoc in Dei operibus bonum,
et medullas ignibus obsceni furoris inflammat? inseparabili consertum fatemur amplexu; sicut legi-
Prxscit Deus homicidam , nunquid ipse besliales mus : Misericordiamel judicium cantabo tibi, Domine
motus perturbalis sensibus suggerit? Ipse ad pera- B 1 (Psal. c). Et iterum : Misericors Dominus eljustus,
gendum facinus gladium cruentx mentis exacuil? et Deus noster miserebitur (Psal. xiv). Et ilerura :
Prxscit impiura, ergo ipse ad profana sacrificia Misericors et miserator, el justus Dominus (Psul.
spirilum dementis insiigat? Itane quarum rerum CXL).Nam misericors est, et in perditos quos inqui-
ullorest, earum et auctor esse credendus est? et rit et invitat errantes, qui diu sustinet delinquentes.
inter hxc ad malura perurgere judicandus est ca- El sicut solem suum oriri facit super bonos et malos,
ptivx volunlatis assensum, qui nec diabolo cora- et pluil superjustos et injustos (Malth. 111),ila utros-
pellere perroisit invitum? Voluntas esl qux operatu1* que indifferenter lumine rationis implevit, honore
deliclum, volunlas est qux raeretur auxilium. Sed imaginis sux induit, ad gratiam redemplionis gene-
dicis : Inveiiioubi sola gratia sine socielate humanx raliter evocavit. Ilane misericors in illo non fuil, in
volunlatis operetur. Nam in Bethleem omnis inno- quem tanta congessit, quero de neglecia et perdita
centium populus taro bealara mortem ex sola Dei misericordia judicavil ?Jam illnd minoris negotii est,
prxdestinalione consequitur. Non ita est. Nam tum ut erga acquisitos, sicul misericprdem, ita justuin
forsitan solius gralix verteretur operatio, si inno- esse doceamus. Juslus, inquam, et circa eos quos
cenlis sanguinis non intercessisset effusio. Quod si suscipit revertentes, quos non deserit laborantes,
una lunc fuit innocentiura causa, cur non oranis illic (G quos dignos efficit libertate, fideliter servientes. Hx-
salvatur infantia? Abillius enim temporis gloria om- reticus autem ideo circa malos negat misericordem,
nis xlas alterius sexus aliena est. Si vis prxdesli- quia non credit oblatam fuisse salutis copiam his
nalionis specialem per singulos facit conditionem, qui delabuntur in mortem. Ideo circa bonos non as-
cur bic omnes pueri diversis dierum vel mensium serit justum, quia niliil eis xsiimat pro bumili de-
leraporibus nati unam obtinent felicitatem? Si vero votione collalum. Misericors ergo est, quia et malis
promiscua iu genere humano eleciionis ratio agitur, ingerit ralionis inlellectum, et bonitatis affeclum.
cur ab hoc munere omnis stalus puellaris cxcipitur? Justus vero, quia obedienti proponil prxraium; ju-
Uic ergo decreti sorle cessante, mors pueris pro slus, quia nullum salvat invilum. Itaque Apostolus
diaboli iufertur furore, mors vero bealissima pro magnifice ad donum gratix officiumlaboris adjungit,
Dei honore conferluf. Non ergo eos prxdestinatio ita dicens : Laborantem agricolam oportet de frucli-
morli addixit, sed causx occasio consecravil. Hanc bus accipere (I Tim. n). Ecce quomodo sibi admira-
itaqite parvulorum interfeclionem, non dispositio bili coromcrcio divina ct humana sociantur. Ad
Dei, sed impietas ordinavit inimici. Deus autera, obedientiam pertinet labor, fruclus vero laboris ad
qui etiam roalis hominum bene utitur, perempli glo- gratiam. Et iterum : Vnusquisquepropriam merce-
riam de scelere perimentis operatur. Conlraria qui- D ] dein accipiet secundum suum laborem (I Cor. n); se-
dem malilix disponil invenlor, sed bonitaiis auctor cunduin quod in Evangeliodicit: Cum feceritis hmc,
in melius consiliaadversa componit dicite, Serviinutiles sumus, quod debuimusfacere, fe-
cimus (Luc. xui). Adverle quia non excludit operis
CAPUT IV.
Contra hocquod dicunt, <In ittos misericorsest quos sludium, sed operantis requirit obsequium; nec Iabo-
acquirit, tn iltos juslus esl quos reliquit, t cum et\ rem servitutis recusat, sed bumililatem menlis in-
circa malos misericort, et circa bonosetiam juslusi sinuat. Vilium ergo quo labprem imperitissime refu-
appareat. giendura putas, non in opere, sed in corde consistit.
Si hominis statum Deus, sicul blasphemat impie- Totis ergo viribus laboro, sed quidquid de superha
las, non xquitate, sed poiestate disponit, ille fortas- largitale percepero, gratix, non industrix depulabo;
sis qui pulsavit excludilur, et ille qui non quxsivitt beneficiiim vocabo, non pretium; donum testabor
attrahilur. Acsic nec circa salvatos misericors fuissei esse, non debiium; remuneralionem , non relribu-
videbitur, quibus non dedit ut ex officiomisericor-- lionem. Ila ciiin ex officio aliquid agimus, nequa-
diam mererentur; nec cjrca perdito» xsiiuiari poie- qtiam nos imputare Deo possumus, quia solvimus
BI9 S. FAUSTI RHEGIENSIS 820
quod deberaus. Tu vero divinx ne invideas bonitati, A tate discedere, et ad ievem tentationisxstum infirriia
si opus quod a me illo adjuvante bene gesturo est, radicedeficere.Videamusquossanarelentaverit, eteis
vel eliam accepta perdiderinl? Hoc genere nec con- parum pro consequflnti increduliiate prbfuerit. Ecce
verti eos permitlunt mala prcecedentia, nec sa- servo illi in Evangelio magnis debilis et anirax lan-
nari. guoribus oppresso, decem millia talenta, qux ei
CAPUT V. remissa videbantur, per crimen proprix malitix ad-
Cotttra hoc quod dicunl: Non tam voluit quam non jectis cruciatibus exigunlur. Ubi et advenendum
potuit salvus esse qui periit, juxtu quod legimus : Et esl qnomodo acquisita perduntur, et beneiicia jam
non poterant credere. collata revocanlur. Sed et ille depulso a se iramundo
Inter hxc cum Joannes evangelista commemorel: spiritu ad tempuslegitur fuisse sanatus, de quo dicit
Propterea non poterant credere, quia iierum dixit sermo divinus : Cum autem immundus spiritus exierit
Isuias : Excmcavitoculos eorum, et induravit eorum ab homine,perambulatper toca arida, quwrensrequiem,
cor (Joan. xn; Isa. vi), hoc loco elocutio eonclusa etnon inveniens; tuttcdicit: Revertar in domum meam
sic resonat, quasi eis non credendi neeessitas imponi unde exivi. Et veniensinvenilvacantem,scopis munda-
videatur invitis. Sed ex illis causam vel culpaiu tam el ornatam (Luc. xn), id est, vacuatam virlutibus
incredulitatis exorlam in consequentibus leclionis B et vanitatibus adimpletam. Tunc vadil el atsumit
ordo manifestat ita dicens : Verumlamenel ex prin- septem atios spitilus seeum nequiores se, et intrantet
cipibut mutli crediderunt in eum, sed propler Phari- habitant ibi, et fiunt novissimahominis iltius pejora
twot non confitebantur, ul de tynagoga non ejicerentur. prioribus. Ecce cui sanitatem collatam esse non pro-
Dilexerunl enim gloriam hominummagis quam gloriam fuit. In quem mtiltiplicaiis malis nocivus languor
Dei (Joann. xu). Absolule hic indical, sicut et de incubuit et increvit. Sed et alio loco is qui post ac-
Siraone legimus, eliam infidelibus vim credulitatis ceplam notitiam veritatis, id est, post collatam (ve-
fuisse collalam : quibus sicut faculias credendi ad- ritatem) sibi curam salutis, sanguinem testamenti
fuit, ita voluntas defuit confitendi. Quod credunt, pollutum duxerat, in quo sanctiiicatus est, id est, in
gralix largitas esl; quod professionem ereditis noii qao sanatus esl, graviora raereri supplicia Apostolo
accommodant, mentis improbitas est; et impletur in attestante perhibetttr. Sic itaque gratia in culpaiu
eis : Qui autem non habet, etiam quod habel auferetur vertilur, nisi custodia subsequatur, Sed in liis evan-
ab eo (Matth. iv). Ecce quomodo bonnm voluntatis gelista Mattliaeusdum incrassatum cor, obluratas
et Udei admixla malitia depravavit, sicut alio loeo aures, clausosque oculos ad culpam hbhiiiiis refert,
in eodem Evangelio ipse Dominus dicit : Quoniodo curnon sanarentur apertiore sensu, et dilucidata
poteslis vos credere, qui gloriam ab invieemaccipilis, et " ralibne perdocuit, dom (inquam) dicit : Incrassatum
gloriam qum a solo est Deo non qumritis (Joan. v) ? est cor populihujut, et auribut graviter audierunt, et
Vides ergo quia sicut suppretsis causis absconditur oculos snos clauserunt. Noune tibi videlur veltit inler-
veritas, ita manifestis removetur obscuritas? qux in roganlibus, cur videnles non videant, et audientes
Isaix testimonio densiores paulo nebulas videtur non intelligant, evidentem protinus dedisse'rationem
obducere, dum eos quos propria nequitia surdos de causis propter quas non videant neque intelligant ?
cxcosque reddidcrat, a Deo asserit obexcatos, ne quia audire et videre, id est, intelligere et obedire
forte converso ad Deum corde sanentur. Itaque ut noluerunl. Quia (inquit) non omnesobediuntEvangelio,
paululum differauius quod Mallhxus aperlios elocu- quia tola die expandi manus meas ad populum non
tus est juxta ipsius serraonis rigorem, qui ex verbis credentemet eontradieentem; sicut etiatn per se jam
prophelx austerius perculit legentis auditum, altius Dominus loquitur : Fiiios alui et exaltavi, ipsi autem
requirarous quare hoc loco nolle putetur Dominusut me spreverurit. Et iterum : Quoniam dereliquerunt
sanentur, id est, ne momentaneaconversione suscepta venam aquarum vhenlium Dominum. Et in Aclibus
collalis beneficiis abutantur, iram, cuui probati fue- Apostolorum : Videhtes (inquil) Judwi, repleti sunt
rint, susceptam neglexisse ac respuisse recidiva in- zeto, et tontradieebdnt his qnm a Paulo dicebantur,
lirmitate medicinam, sicut ille ad quem ipse Dominus blasphemantesviam Domini(Act. xin). Etiterum : In-
loquitur : Jam sanus (acluses, noli peeeare, ne dete- stabat (inquit) verbo Paulus, testificans Jitdmis esse
rius tibi aliquid contingat. Adverte bonitate sanitatis Christnm Jesurh. Coniradicenlibuset blasphehiahtibut
impium prxgravari. SicPharao insultasse deprehen- exculiensveslimenta sua dixlt : Sanguis vesler super
dilur misericordix Dei, quem addtctus plagarum eaput vestrum erit; mundus ege ex hoc jam ad gentes
resipiscentem et convertentem, et humilianlem se, vadain (Act. xvm). Contradicentibus(inquit) iliis et
quoties sanare voluit, toties deteriorera esse post blasphemanlibm. Vide quomodo remedia ingeril me-
humanitatem clementix deprehendit. Quare (inquam) dicus, et recusat xgrotus. Quorum duritiam etiam
istos sanare dissimulat? ne fiant utique illius similes, beatus Stephanus pari auctoritate increpat dicens,
-quisupra petrosa seminalus est, id est, qui ad momen- Incircumcisi corde et auribus, vos semper Spirilui
tum cum gaudio suscipit verbum, qui ad lempus credit, sancto restitistis (Acl. vn). Ecce quare vitlerc nou
et in tempore lentationis recedit (Matth. iv). Quid est possunt: quia Spiritui sancto fesistunt, atque a se
inomentaneam suscipere sanitatem, id est, ad tempus clausis sponte oculis lumen veritatis excludunt. Quod
credere, et in tempore tentationis >>roanimi infideli- ergo in Evahgelib seqtiltur et dicit : Ne forte ocuUs
831 DE GRATIADEI, ETC, LIB. II. 82-
videnm,el auribusaudiant, elcordeintettiganl; conver-j\ A 'el Judxorum prxsumptionemomriiinodocoinpriracre
(auiur, et sanemeos(Joan. xn), ne posstntconverli at- Studeat, qui impfobe de legis operibus intumesce-
que sanari, obduralicordis viiiumet posnapeeeati est. bant, non in origine sCniorumIsmaele vel Esau de
Ne, inquit,convertanluret sanemeos.Nonhic sanilatem cretum fatale constituit, sed in benedictione Isaacet
volentibus denegat , sed cbntradicentes se sanare jacob electionempopuliminorisostendit, et propterea
nolle; id est, non debere pronuntiat. Adconferendum minorein majori non velut potentia Dei, sed pro ju-
remedium promptissimaest bonitas medici, sed ih- stitia prxtulit. Perinde enim impietatem Judaeorum,
lcmperantia contradicit iulirmi. Nam qui ita intelli- sicut obedienliam gentium prxvidebat. Quia ergo
gendum putat, quod eos sanare noluerit, absolvit dicit : Cum enim noudum egissenlboni aliquid aut
liominemet damnat auctorem. Nullus ergoexcludi- niidi, nonex operibus, sed ex vocaritediclumesl, quia
tur a bcneficiisDei, qui primura de neglectis benefi- major servietminori, ex yocante quidem diclum est,
ciis judicandus est. riontamen ad compellendosvel repellendos, sed ad
CAPUT VI. credituros et non creditufos dictum esse manifestum
Quidsit quod ait, Cumenimnondumegissentboniaii- eSt, ut divina sibi consiaiitejuslilia, ad hominis per-
quid aul matt. tirtem votuntalem yel renuere, vel observare prx-
Illum vere Aposloli sensum intra gentilis decreti B cepta. Cum ergo audis , ex vocanlediclum est, invi-
arctare conautur angusiias, quod dicit : Promissionis taiitcin intellige, non cogentem. Item dum dicit non
(inquit)verbumhocest: Secundumhoc tempusveniam, ex operibus, asseril circa eos non legis opera, qux
etcrit Sarw ftlius. Non solumautem, sed et Rebecea uiique nonduro advenerat, sed eiiam ante legetn di-
ex uno concubltuhabensIsaac palrem nostrum. Cum vinx misericordix ac munificentix dona viguisse.
enimnondumnati fuissent,aut aliquidegissenlboniaut Non ex operibus,inquit. Audis legis opera deslrui,
mali, ut secundumelectionempropotitumDei maneret, et tu proplerea inepto sensu etiam sub gralix lege
nonex operibus,sed ex vocantediclumest, quia major viventcs, alios sitie operibus gralix credis pOssesal-
serviel minori, sicut scriptumest: Jacob dilexi, Esau vari, alios etiam Cumoperibus prohibente naturali
autemodiohabui (Bom.ix; Mal. i). In bis verbis hoc riexuel lcge fatalijanua salntis excludis. Jacob dilexi,
vult intelligi genlililix persuasionis impietas, quod Esau odiohabui. Quotnodoliic juxta pravi sensus in-
Deus absqueullo inler nialumet bonummoderatom,# terpretem circa nondum natos senlentia coelestis
examine,nonordineregentis.sedjure dointnantisillumi exeritur? Necreus enim esse poiesl nondum genitus,
affectudignumreddal, hunc odio, illumrecipiat studio,, nec dilectus : nihil enim meretur nondum productus
bunc escludat imperio. Et inter duos perdilos, nullai in lucera; sed sicut in fulufura adhuc erat eorum
consideratio laboris, nulla devotionis habealur, sedl C reposita conversaiio, iia futufa prxscientis offensio,
unus sine ratione cessantibusofficiisassuraalur, alter: futura prxnuntiatur electio. Nara divina providentia
sincdiscretionedamnetur.Acsic dum inallerutro neci gicut novit judlcare de gestis, ita adhuc gerendis scit
meriti exislit materia, nec delicti, aufertur oroninofu-- prxjudicafe. Nemo itaque piitet tjuod fratribus non-
turi causa judicii. Quod si hxc rerum tara indignat dum natis diversoruro necessitnssit prxfixa merito-
confusioetiama sensu humanx mentis aliena esi, sol- TUHI,cum lioc post transaclam viicerailitiain de eis
licitius requiramus quid divinx conveniat,Apostolo > Malachias propheta commemoret; et de prxterito
disserente, justitix, inter duos populos consthutas3 eorum slatu divinum proferat manifesta xquitate
Judxorum doctoret gentium, duro ila ait : quia ma- judiciura. Jacob dilexi, Esau auiem odiohabui. Quid
jor servietminori (Gen. xxv), in seniore Judxi arro- fliirum est si juslitia diligai innocentiara, et respuat
gantia reprobatur, in juniore fides gentilis eligitur. iniquitatem, apud quatn etiam futura facla sunt?
Ilaque ipse sibi obducitignoranlix nebulas, qui noni Quod autem minor majori ex lege prxponitur, et
tam Scripturissanclis sequaci sensu se accomraodal, , Jacob negleclo fraife dillgitur, hinc paulo lardioribus
quam Scripturas sanctas ad iiitellectumsuum violen- - obseuritas nascitur, quod prblaium dilectionis vel
ter attrahere et prxsomplive nililur applicare, et idt ddii testhnonium nondumhatis fratribus arbitranlur,
sibi pro captu suo omissa prxcedentium vel sequen-- v* dum et evidentes causx quibus unus displicuerit,
lium ratione persuadet, unde penilusloqui Apostolus s alter placuerit suppritmintur. In Iiis ergo duobus non
non inslituit. Quodsi ad capituli ipsius de quo agiturr naturx jura hominibusprxfiguntur, sed de fide gen-
recurras exordium, omne absque ulla difficuitatede- tium et infidelitateJuda^orumjustitix staluta narran-
clinabis ambiguum. Si magisier genliura de genesi i tor. Non enim hoc loco juxia lilieram personx spe-
hominura tractare coepisset,et diceret bomini totiuss «ialrler germanorum, Sed rerum causx ac mysteria
vitx cursum origine prxfinitum, et magisiiecessitati li descrrbuntur, dicente Domino : Dum gentes sunt in
subditum,quam liberoarbitrio fuissecomroissum,eo» ulero tuo, et duo populi de ventretuo dividentur(Gen.
quodDoininusoiunium pro polestatis nulu violento, ', xxv). Quod si de prxlixa lege originis traclaretur,
quo decreto alios reliuqueret ad perditionem, alioss quid opus erat ut majoris el minoris xtalem quod ad
eligeret ad salutem, lunc forsitan velut pcr lineass rem non pertinebat, insereret, nisi quia apud Judxo-
decurrentes, coloremhunc iniqua persuasio possii ii rum prosapiamsemper in duorum vocationepopulo-
asserere. Cum vero Aposloluspromissiones Dei, etit rum seniori iuniorem antefertur. In qua tamen par-
vucationemgentium altius repetitis texat exemplis,, tium diversilatc multi cl de Judx:s reprobis
eligun •
m S. FAUSTI RHEGIENSIS 824
tur, ct ue eleclis gentibus reprobantur, ut inteiligas A , perfectio dedil, quo erudiente justitix sceialor exi-
in ulroque populo justum judiccm non decrela obser- steret, nisi eum lex visceribus inscripta docuisset?
vare, sed merita. Sed dicis : Cum adhuc non egistent aut unde piacituras Deo hoslias, et per ignem coeli-
abiquidboni aut mali, jam prxfinitis partibus depu- tus absumendas de adipibus et priroitiis scisset eli-
tonlur. Quid mirum si quorum actus prxvidit, eorum gere, nisi fides, qux eum amatorern virtutum fecerat,
exilus prxsigriavil? Et ideo sicut eos cursum vivendi inspirasset, sicut legimns : Fide plurimam hosliam
pro arbitrio proprio disposituros esse constabat, ita Abel quam Cain oblulit, testimoniumperhibente mune-
pro Dei potentia prxnoscuntur, pro juslilia prxordi- ribus ejus Deo (Hebr. xi). Quod nequaquam obtinera
nantur, hoc lotum de eis prxdicitur, non prxfinilur. potuisset, nisi ad Domini donUmfarauli accessisset
In Jacob ergo fidelis populus describitur, in Esau obsequiurn. Et tu nihil eum ordinatione Dei habere
incredulus designatur, de quibus utrisque ita dicit: judicas proprium, cujus devotioni Dei perhibet testi-
Quid ergo dicemus, quod gentes qum non sectabanlur moniuni? Vides bonum credulitatis non novellum
autem1 esse privilegium, sed vetustum, et inter ipsa mundi
juslitiam apprehenderunt jusliliam, juslitiam
qum ex fide est; Israel vero sectans legemjuslitim, in1 coalescenlis exordia mentem hominis sicut intellectu
legemjuttitiw non pervenit. Quare ? quia non ex fide,> atque ratione, ita etiam fide a suromo auctore dola-
sed quasi ex operibus. Offenderuntenim in lapidem of- tam? Itaque jam tum dedit animx notitiam suaro,
fensionis (Bom. ix). Dum dicilur, non ex operibus, quando ei committere dignatus est imaginem suam.
vides quia legis opera destruuntur, et quod genlibus CAPUT VII.
: [
obedienlia viam aperuit ad misericordiam Judxis Ad cujus imaginem el similitudinem primus homo sil
vero prxcedens iniquitas et incredulitas prxparavit condilus.
offensam? Non ex operibus (inquit), sed ex vocante' Sed dicis: Quid raihi ad liberlalem arbitrii jungis
dictumest. Non illos dicil propriis operibus vacuos, iraaginem Dei, cum ille eximius condilor futurus
sed negat ex operibus legis fuisse salvatos. ALsit ut secuturis sxculis et redemptor, ad illam magis iraa-
proponi hic damnatio originis xstimetur, ubi vocan- ginem fecerit hominem, quain per virginem erat
lis benignitas et obtemperantis bumilitas prxdicalur, assumpturus ex homine? Persuasio bxc a plerisque
et ubi fidei divitias doctrina generalis inculcat, ac lu- profertur, sed omni ralione nudatur, quia prioris
men credulitatis insinuat. Non ergo sc boc loco ini- initia imagiuem multo posterioris induere nullo
quitatis assertio, qux in ipsa conditione partem lui- modo possunt. Aut quomodo nondum creati simili-
mani generis daranatam loquebatur, interserat. Cau- tndincm is qui primus creabatur acciperet. Inlcr
sas vero cur Jar.ob dilexerit Deus, et Esau odio> - hxc facilius hoc credi possit, ut ad secundum Adarri
habuerit, evidenter Geneseos expressit historia, quo> primus Ad.im imaginera suam, pro ordinis ac tem-
intelligas non sine operum discussione, nec sine ra- poris ratione transmitleret. Minimeaulem (ieri po-
lione perspicua divinitus pronuntiatum ut Esau odio,» terat ut imago nondum existentis substantix dicere-
Jacob autem dilectione Dei dignus haberetur. Appa- tur is qui ante lot sxcula formabatur: et imprudens
ruerunt plane in vita Jacob evidentes causx qux8 assertio probarelur, ut sicut dicunt siroilitudinis au-
judicium Domini reclura omnimodis asserant, sicut1 ctorem ex virgine procreandum, antiquissimi pro-
Cain dicitur : Sub le erit appetitus ejus et tu domina- toplasti persona prxcederet. Huc accedit quod mul-
beris illius (Gen. iv). Non superposuil homini pecca- lum res illa humiliarct in homine primx innocentix
tum, sub hac ordinationis sux lege, sed subdidit. decus, si immaculalus ad exemplar illius fingeretur
Ecce piissimus moderator generosam esse cupiens s qui peccaluri erat maculas curaturus; utcum trans-
facturara suam, eliam post ruinam inclinatam, licett gressio nonduin existeret, jara tamen transgressionis
hominis volunlatem tolius passionis et concupiscen- culpara fuluri intefcessoris forraa prxferrel. Conse-
tix, non famulam jubet esse, sed dominam ; sedu- quens itaque non erat consumraatum atque perfectum
ctoris vel amicitiam vel repulsam in manu horainiss ad imaginem illius, per quem necesse erat perditum
posuit, ad quein ejus judicium collocavit. Videlurr r\ reparari, ne sub nomine venturi raedici ipso lempore
quidem ulriusque operis appelitum electione ipsius9 felicis exordii, supplanlandi videretur ruina prxdici?
perraisisse, sed ideo ut mali licentia bonifieret glo- ld ergo ralioni raagis congruit, ut in hominc, cui in
ria. Sed sub te erit appetilus ejus, et tu dominaberis s ipsa similitudinc a Deo gratix res traditur non na-
illiut. Nulla peccandi necessitate concluditur, cujuss turx, imago boc polius nuncupetur, quod a priore
discretioni committitur ut peccato superiore libertatee et superiore suscipitur. Et de veritate simililudo
dominelur. Degener vero animus, qui cum beneficio 3 fuisse collata plenius judicetur, quam tamen cum
Dei de peccato potest victoriam consequi, mavultt filio nalurali paler jure cominunicat. Deinde et illiitl
cum offensa Dei servus esse peccati. Qux cum itaa sollicilius adverlendum est, quod Dominus noster
sint, post primi hominis prxvaricationem, non morss Jesus Chrislus in primo tempore de suo meliora con-
arbitrii, sed infirraitas; nec irapossibilitas, sed diffi- tulit. In secundo autem de noslro deteriorasuscepit.
cultas proposilo labore successit. Sed et Abel diviniss El proplerca quando ex nihilo nos paravit, imaginem
re-
placere conspeclibus , per insituro a Deo generaliierr suam factor. apposuit. Quando vero nos perditos
buuum, id est, perproprix meruit volunlalis affec- paravit, formam servi reslilutor assumpsit, slcut ait
tum. Hic ergo cui cognomen justi immaculalx vitxe Apostolus ; Formam servi accipiens in similiiudiuem
 83S DE GRATIA DEI, ETC, Llfi. II. 826
heminumfdctus, el habitu invenlusut homo(Philip. u). A J substantiam, sine quibus utcunque potest vitali in
Quod si ad illam exterioris hominis speciem formati natura sua vigore subsistere, sine quibus el diabolus
sumus, in cujus membris, visus, auditus, gustus, jn nalura sua manere dignoscitur. Manifeste eniin
odoratus et tactus esi, quid erit honoris aut gratix, inveniuntur apposita, dum culpis inyenientibus exu-
si de illa participemus imagine, quam nobis ex parte untur. Solum vero arbitrium et immortalitas, qux
maxima communem scimus esse cum pecude? Gra- etiam malis insita est, non aufertur, licet dignitas et
vis ergo corum error est qui arbitrantur primum beatitudo immortalitatis possit auferri. Quanlum
Jiominem juxla iilum qui erat sumendus ex Maria, ergo ad libertalem arbitrii et immortalitatem perti-
ab incorporea Trinilate compositum. Neque enim net, imaginem Dei, licel e se et in se decoloratam,
Pater vel Spiritus sanclus veste carnis et habitu erat etiam raali liabere possunt, similitudinem nisi boni
hominis induendus, ut ad ejus quasi imaginis sux habere non possunt. Qux cum ita sint, cur homiues
speciem ac facturara prirni bominis lineamenta dis- imagine et similitudine Dej decorati, angeli seu filii
poneret, ac membra plasinaret, ut possit dicere: Dei rneruerint nuncupari, vel paucis adhuc exemplis
Faciamus hominem ad iraaginem et similitudinem prxstringerc nos oportet, quanti ante legem liiterx,
quam sumpturi sumus ex Virgine. Ideoque ex Deita- erudieqte lege naturx, qux prima (ut diximus) Dei
tis siuiiHtudinederivalur quidquid horaini Trinitas in "' gratia est, vestibula salutis intraverint, perClnislum
commune largitur. Nec sic quidem primus homo ad ipsi vitx penetralia perducendi. Sed hoc quoque
secundi Adx suscepisse iroaginem dici posset, in loco Abel morum ac meritorum similitudine sub-
etiam si Filius Dei solus hominem condidisset. Cum stitutus, unde profana fralris instiluta respueret,
vero unita Trinitas dicat: Faciamus hominemad ima- inde meliora potuisset eligere, nisi eum in viam
ginem et similitudinem nostram (Gen. vni), plurali rectam inlelleclus et ratio direxisset, qua duce san-
-ingulare.et singulari plurale permiscens; et iterura: ctas traditiones et prxdicabiles disciplinas velut bx-
Et fecit Deus hominemad similitudinemsuam, ad ima- reditarium munus transmisit ad posteros, ut ange-
ginem Dei fecit illum, loties legis hominem ad ima- lorum vel filiorum Dei nomine per multas censeren-
ginem Dei conditum; et qua auctoritate contra divina tur xtates?Quis dubitet innumeras ejus familias Deo
eloquia prxsumis asserere juxta scrvi formam fuisse placitas, libertate arbitrii prxdiias, et ex gentibus
compositum? Cum ergo imago hxc a Patre et Filio, fuisse salvatas, de quibus pauci admodum, sed clari
el Spirilu sancio conferatur, absque dubio trium per- aique perfecti ad illuminationem sxculi sacris pro-
sonaruiu una Diviuitas primo homini sux iraaginis duntur eloquiis ? Unde enim Enoch cum Deo ambti-
tribuit dignitatera. Qux cum ila sint, inesse homini _ lare, vel Deo placere potuisset, nisi eum lex visceri-
licet attenuatam voluntatis proprix Iibertalem raini- bus infusa secreto magisterio illuminasset, in tan-
me dubitabis, si primam gratiam, qua a Deo est tura, ut nihil terrenum sapiens mirabiliier a terra
honoratus, inspexeris. Imago ergo Dei diciiur, quia Deo assumente raperelur? Qui dum fidei merilo in
ei indulgenter ac dignanter inseruit verilas justitiam, prima sxculi illius xtate cxteros antecellit, fidem
ratiosapieutiam, perennitas xternitatem. De iroagine ipsam cum lege nalurx sibi (raditam fuisse perdocel.
Dei est, quod inlelligit, quod rectum sapit, quod Sicut legimus : Fide Enoch translalus est, ut non vi-
inter.malum et bonum judicio examinanle discrimi- deret mortem. Ante translationem enim leslimonium
nat. Et cum Dei bonitas, misericordia, patientia at- habuit placuisse Deo. Sine fide autem impossibileest
que justilia sit, quanto quisque magis justus ac placere Deo. Credere auteta oportet accedentem ad
patiens invenitur, tanto magis Deo similis approba- Deum, quia est, et inquirentibus se sit remunerator
tur. Cujus utique similitudo, non in vultibus, sed in (Hebr. xi). Nisi volunlariam devolionem et inten-
virlutibus possidetur. Et propterea de Deo dicitur, tionem quxreret, remunerationera hoiuini non de-
subtilis, simplex, sincerus. Simplex utique, quia ferret, et nisi ei aliquid prius unde possit placere
nihil illi extrinsecus adjectilium, nibil aliunde colla- tribuisset. Dum auiera dicit, ante translationem enim
tum, sed in illo virtus, essentia, atque substantia jv teslimonium liabuit, placuisse Deo, dubiuui non est
est. Ac sic Deus quod habet, est; homo vero lixc quod prius vita examinetur, et sic eleclio subsequa-
dona nisi acceperit, non habet. Cum ergo Deus ju- tur. In persuasione prxdeslinationis facile declinabi-
stus ac justitia, misericors et misericordia, pius et tur error accedens, si interrogelur causa prxcedens.
pietas sit, homo justus esse potest, justitia esse non Inquirenlibus se remuneralor sit, cum niagno non
potest; misericors esse potest, misericordia esse non deest crimine non quxrenti, quia dedit unde non
potest; pius esse potest, pietas esse non potest, quia possit inquiri. Qualem quantamque hoino a Deo le-
non naturaliter habet ista, sed Iargiter. Verbi gratia, gem priraa conditione susceperit, perfecta eliain Noe
ille aurum est, homo vero deauratum vas videri justitia declaravit, quia generalia fidei dona speciati
potest; et in homine gratia est, quod in Deo natura in se studio virlutum sectator excoluit. Cujus tem-
est; et in boc creatum est, quod in illo probatur pore cum corrupisset omnis caro viam suam super
ingenitum. Et ideo juxta hanc rationem inagis du- . terrain, daranatio secuta non esset, nisi prxvari-
plex status hominis apparet, cui hxc ita inseruntur, catio ex arbitrio hominis prxcessisset. Sicul ergo
ut separenlur sxpins et auferantur. Errant ergo qui 'ctilpa poenain mereiur, ita culpa poenam testatur,
justitiain reliquasque virlules animx putant esse qux pro xquiiate moderatoris iufertur. Dum auieni
847 , S. FAUSTI RHEGIEMSIS 8-8
dicft sermb divinus : Omnis caro corruperat viam ,A hilominus potuisse per studium. uerte nnllum iniha
suam(Gen. wfc iniquitates ilttuS temporrs non iifipo- aJtate fatatis cbhStituiio locum babuit. Nara quia imi-
sitx defiriitiorii, sed veteritarise impu«rt pravirati. vCfsalisfuerat prxhiissa tfahsgressio, universalis est
Legem itaqiie titterx absque dubio ooelestisdispen- sfecuta damnatio. Qriomodo dicis quod assuinatur
satio non dedis&et,tiisi iegem naturx interpeltasset trriiisCt altus retrnquatur ? Vide quemadmoduiriex-
usque ad irani diiuvii perduota transgressib. Ideoque cepta justi fariiiiia, tolus orbis cogente iniquitale
hxc iex Moysi, qux prima creditur, jam secunda deretur. Illnd efgo quod asseris speciale decretum,
est. Optis itaque nataralis iegis in cordltras liomittum exctudrtur per getierale judicium. Et qui prb impro-
fuisse e»n«cripiu», etiam besti6sirouspontu-x Augu- •bilate damnatur, botiiiiiifacere potnisse coriVincitur.
siinus doctJssi»o sermone proseqoitur, ita dicens :
alveo torrente CAPUT VIII.
Uirumque siiinul euffit in tsto atque De eo quod nalurcc legem in primo homine asserunt
generis humani, uiaium quod a parente trahitor, eit inleriisse, nec per poslerot viguitse, usque ad Salva-
bonutn quod a cfeante tribuitur. Item nultius quippe lerit adventUm.
vitium ita contra naturam est, ut naturx deleat Sed dicis naturalte bona commemoranda non esse,
etiara exlrema vestigia. Nam lunc et quod eiiam quia ante adventum Christi nequaqnam gentes ad
impil eogitant xlertia* ac prxdicanda etfam in prx- B Saluletn perlinutsse ntanifestum est. Qui naiurom in
senti sxculo jura constitiuuit, et roulla recte repre- bonis suis negat prxdicari debere, nescit profeclo
hendunt, recteque laudant i» hommuai moribus. ipsum naturx auctorem esse qul gratix esi. Hoc q>ii
Quibus ea tandem regulis judicdnt, nita'naturalibus, ImprHdentissime negat, negat naturx borium extra
in quibus vident quemadmodum quisque vi.verede- Dei opillciam, et aut humen quod esse arbitfatur aut
beat, etiara si nec ipsi eodera inodo vivant? Quod et fatum. Crim vero ipse sit conditor qui reparator,
Apostolus ad Romanosevideatius pr.otestatw dicens: unus idemque in utrinsque opefis prxconio celebr»-
Bevelatur enim ira Dei de cmto super orotiemimpiela- tur. Jure itaque utriusque rei munus assero, quia me
lem el bijuslitiam Jiominumeorum qui veriialemin in- scio illi debere qubd hatus siim, cui debeO quod re-
juttitia delinenX,.quia quod noiumeslDei manifestumest «atus sum. Et propteren non ideo negolio conditoris
illis. Deus enim illis manifestavit : invisibilia enim dona quia perdidi, sed priora ideo sequenlibus non
ipsius a creatura mundi per ea quasfacta sunt intelie- exxquabo, quia multipliciter in meliris reparata «u-
tla conspiciunlur. Sempiterna quoque ejus virtus et scepi. Extoltam benelicia creantis, sed iu iminensum
divinilas, ul sinl inexcusabiles.Quia cum caguwssent prxferam redimentis. Nec hoe quidem videbor in-
Deum, non sicut Deum glorificaverunt,aul gralias ege- cautus, si profitoar, qund aliqiiotws in dispositioni-
runl, s:d ecanuerunt in cogitationibussuis, et obscura- € bus nostris, non quidem in vit» nostrx primordiis,
lum est insipkns cor eorum. Dicentes etdm se esse sa- sed duntaxat in mediis, gratias speciales et ex acce-
pientes. ttulli facli sunt, et mutaweruntgloriam incor- denti largilate venientes, voluntas nostra, Deo iia
ruplibilit Dei in simililudinem imaginis corruplibilh ordinante, prxeedat. Utrum ita sit, sacra interroge-
hominis (Rom. i). Nisi eaim a legc Dei recessisset mus eloquia. Legimus in Evangelio dicentem Domi-
voluntas, iram Dei non sensisset impielas. Et cum num :Quid tibi vitfaciam? et ilerum: Vitfieri sanut?
dicat: Quia quod uotum eit Dei, manifettum esl in Vides quia non trrbuiiur munus salutis, nlsi prius
illis; Deus enim illis manifesiavit,evidenter hoc dis- interrogeittr destderium voluntatis. Sed et cum ve-
seril, per internam doctrinam paginis mentis inscri- fiitur ad baptismum, prius accedentisvoluntas inqni-
ptam, manifestam illis esse debuisse nolitiaro Dei, et rilur, ut regenerantis gratia subsequator. Et in ceu-
per creaturx roagnificentiam creatorem potuisse turione Contelio, quia prxcessil voluntas gratiam,
cognosci. lnexeusabiles quippe apud Deura non es- ideo prxvenitetgratra regeheraiionem. Nihil hic, ut
fem, nisi el extrinsecus et inlrinsecus copiam per- opinor> redolel prxsumptionis, cum et hoc ipsum
cipieudx veritalis habuissent, adjicienle Apostolo: incessabiiiter asscram, quod Deo ipsam dcbeam vo-
Quia, inquit, cum cognovistentDeum, non sicut Deum luntatem, prxsertim eum in omnibus ejus motibus
glorificaverunt.Impiosergo et de intellectu quo abusi B ad opus gratix referam, vei inchoationis initia, vel
sunl damnal, quorum injustiliara in contetnptuin . consitmmalitMiisextrema. Abraham quoque ex media
Divinitatis accusat. Famosi autem exundatio vaala gentilitate progredlens, non solum cum omni familia
diluvii, quid aliud nisi arbitrium humani generis per sua ad salutem vocatur, sed etiam pater muliarum
realum damnati orbis asscruit ? Ac sic Noe perfecia 4/emiumteslimonio ipsius veritatis effleitor. De Dei
justilia sponlaneos sxculi illius ct oslendit et con- bonitale est quod vocalur, de propria voluntate qnod
demnavit errores, sicut legimus : Fide Noe responso proraptus obsequitur.lob quoque sine animi libertate
accepto de his quw adhuc non videbantur, metuens, nieuinbenii in se hosti uon potuisse obsistere, sed
aptavit arcam tn salulem donius tum : per quam dam- jungit magnitalem cordis cum auxilio protectoris.
navit mundum, et justitiw, qum per fidem est, hmres Ac sic justitia remuneranlis devolionem pugnantis
esl institutus (Hebr. xi). Quare condemnavil mun- ostendit. In spiritali bello, iia ad homiuis laborem
duin ? quia sequi raundi improbitas juslitix neglexc- videtur pertinere eonfliclus, sieut ad Deum refertur
rilexemplum. Ac sic inobedienlis accusai rcatum, eventus. Amicos quoqtie Job ex gentibus venisse
et placuii per obsequium, et arguit alio placere ui- \ nonduro promulgntx legis ostendit, «t dum pro ecs-
B29 DE GRATIADEl, ETC, LIB. II. 330
dem Job prxcipicule Domiuo supplicasse, et exaudi- A i in eadetn Epislola dicit : Cumenim getttet qum legem
lus esse memoralur, his quoque adhuc in genliiitale non hateril naturaliler qumtegittunt (aeiurit(Rom.n).
viventibussalus iodubitala confertur. Rahab quoqne Non ergo recenti magisterio ad comprebendendam
in tanlum nationis gentilitix fuit, ut ex gentibus legem Dei credatur imbuius, qui id quod naturaliter
congregandx lypiim prxferrel Ecctesix. Hxe eliam habet in primi utique hominis condilinne pereepit.
in salulem cum omni domo sua fide operanle susei- /mmutarerurM,inquit Apostolus, gloriamiircorrupti-
pitur. Dequa logimus : Fide Rahab meretrix non pe- bilit Dei in timilitudinem imaginis, ei votxternm,et
riit cumincredulit. Unde hic extra legem positi accu- quadrupedum, et serpentium(Jlom; i). Dum imprti-
santur incredulitalis : nisi quia legem naturx, cui dens abjecta et indigna veneraltir, debnisfie se omni-
lides juncta est, servare nolueruni? Unde objicitur inodis culttim dignioribus proliteiur. Dumqueligitum
incredulitas, nisi quia in promplu fuit credendi fa- adorat et lapidem, in promptu habuit ul saperet
cullas? Liberi itaqne arbitrii ralio facil ui reraune- adorare terreslrium et ceelestium condiiorem. Nam
retur credens et damnetur incredulus. Legimus in dum boroo colendum esse aliquid probat, ipse hitel-
libro Geneseos : Noudum enim compieta sunt peccata lectus colendi crhnen conditoris ostendil. Quoraodo
Amorrhmorum: prxdieit DomiuusfiliosIsrael in terra enim religionis haburt eensum? invenisset absqtte
./Egyptibumiliandos,atque iude ad perdendas impias B '. dubio Deum, si inquirendi apponere voluisset affe-
nationes el percipiendas promissas sedes in signis clum, dicenle DominO: Quwrite el invenietis. Ctim
ct miraculis educendos, sed hoc prius fieri non posse enim mens humana ad videndum ocu'os apernerit,
testatur, quam geutes quas eis traditurus erat, pec- statim se desideranti quxsita lux ingerit. Idebque
catorum excrescenlium magnitudine, flagellis debitis' lex intus incerta docuit venerationem, sed tiegligen-
locum faciant, et extendi in se manuiu affliclionis lia el conlumacia invenire non meruit verilalem. El
extremx consuromatx iniquitatis raole compellant. propterea duin se roortnis simulacris et figtiris in-
Ul>i exspectatur multiplicalio peccatorum, pravilas'< scnsibilibns figmentum cceleste prosternit, injuriam
arguitur volunlatum. Qui genlili absoluto a lege prx- non snlum faclori.sed et in se factorx sux iniulit, et
cepti imponit pro xquitale sentenliam, legem natu- erubescendis seraettpsum conlumeliis, proprix im-
rx arguil fuisse calcatam; simulque longanimitas'< rnemor generosilatis affecit, atque ex errore ipso
sustinentis justitiam probalur manifestare damnan- poanamrecepil erroris, sicut ait Apestoitis: Et frier-
tis. Nemo enim moram ex moderalione prxmittit, , cedemquam oportuil errorrt tui in semelipsiirecipien-
qui ex prxdestinatione punire disponii. Nondumi tes. Et sicut non probaverufttDeumItaberein nolitiam,
(inquit) tmplela tunl peccata Ainorrhmorum.Dumini tradidit eos Deusin reprobum setisum (Rom. v). Hic
pleniludine peccalortim commemoratur perditionisi Grebellis sensus spontc corrupius, non violenter abla-
catisa, atifertur prscfixx necessitatis invidia. Divinx tus est. Sicut (iriquit) non probaverunt Deum habere
hoc loco palientix agnosce virtulem. Liberandus ett tn notitium, tradidit eos Deus in reprobufri sensum.
subversurus impias gentes, populus Israel interim ini Quipro causis prxcedentibus derelinqtlitur, non fato
servilute retioetur, donec iniquilas gentiumcomplea- premitur, sed judicio reprobator. Qtiod si requiras,
lur. Taudiu ultionemaffert ira judicii, quandiu cre- unde indoctis nationibns in illa ingehita feritntc
scal in curoulum mensura peccati. Ut concurrente> peccatum? Unde nisi per ariimi motiim mentisqile
sibi boniiatc et severitate sub uno eoderaque tem- consensum? Denique peeudes ct bruta animantia a
pore, hinc absolutio filii, inde contritio exerceaiur pcccaio omnimodistibera Sunt, quia discreiionis ue-
inimici. scia, el rationis ignara sunt. Tu deleriorem pecude
CAPUT IX. hominemfacis. Cur enim ei relinquis peccatuin , cui
Contrahoc quod dicunl, quia anle gratim tempusagui- tollis arbiirium; aut si eum subdis peeealo, noli pri-
lio unius Dei gentibusconcessanon fuerit. vare judicio. Non ergo menliatur iniquitas sibi, novit
In grandiprofundoignorantix volutanlur qui dicuntt quid in occulto bomini dcderit cognitor occultorum.
quod unius Dei notitiam babere non potuerinl genless Et ideo quando ab eo quisque pro malo opere cor-
antc Salvatoris advenlum, cum Apostolus asserat fa-• " ripitur ct condemnatur, bonum facere potuisse con-
ctoremmundiper fai turx sux magnificentiampotuissei vincitur. Magnaest «rgo vis animi in utramque par-
cognosci,ita diceudo : Quod notum est Dei, maaife- tem, dum el supter4onesiatem, fundatur, el super
stum est in ittis; inviiibiliaenim ejus a creatura mundii inhonestaie confunditur. £l ideo diciiur per prophc-
per ea qumfacla tunl intellecla conspiciunlur,sempi- taro : Palpevrm ejus interrogant fitios hominum, Do-
lerna quoque virtus ejus et divinitas, ut sinl inexcu- minus interrogai justum et imphtm(Ptal. x ). Quid
sabiles ( Rcm. 1). Quomodo lu excusabilcs dicis , eo1 me judicis natus interrogat de peccato, si sux defi-
quod alieni fuerint a coeleslibusdouis, quos Deus exi nitionis esl quod delinquo. Ilaque qui finxit singilln-
hoc inexcusabiles protestatur, quod abusi probantur: (im corda hominum, viashominuru et emerita con-
acceptis, et opiiicis sublimitalem sine dilficullate: scientiarura secretus diseussor inlerrogat. Sed si te
siire potuissent, si opus inlerrogassent ? Longe estt et ipse discutias, si quando in sinisfrairi declinare
hoc ab omni ratione atque pietate, ut bomo ad cog- voluisli, nonne trepida coascientia ne peccares ad-
noscenduinDeum nuper putetur erudiius, cui nni- monuil? Nonne le, velut censor occultus, tristis co-
versus ab exordio rerum testis est mutidus, ctideo> gitalio casligavil? Ac sic homines seipsos latere uon
851 S. FAUSTi RHEGIENSIS. ' * 832
possunt, testintoniumreddente iltis consciehlia, et inter JA Darium quis ita de Deo sentire et eloqui docuit, nis
se cogitationibut accusantibusaut etiam defendentibus. vis rationis et legis, cum Daniel Deum conversione
Inier hxc si requiras ubi sit libertas arbitrii posita, posse placari edocuit? Unde fuit quod Deum cum
ubi sit voluntas hominis conslituta, et ubi nisi in conditione cognovit irasci. Non enira magna illa ci-
intellectu, in ratione atque sapieuiia ? Qux cum ita vitas Jonx eruditione resipuit, nec ejus monitis in-
sint, prius necesse babebis homini negare sapien- tellectum petendxsalulis accepii.nec docuit populum
tiam, auferre rationem, ul adimere liberam valeas prophela, sed lerruit: nec misericordiam promisit,
voluntatem. Quamobrem si quando deliclum aliquod sed immutabilem sentenliam nunliavit, et tamen
anima intra domiciliura suum capliva meditatur, re- urbs illa ( sicut scriptum est) conlra spem in spem
clamant ei cogilationum secreta, interdicunt ei in- credidit (Bom. iv),atqueipsa sibimetremediaquodam-
trinsecus officia sua, sed vires sublrahit resistendi modo interdicta promisit multura placitura Deo,
Consuetudopeccandi. Sed revolvis, et dicis quod eliamsi proraissa quxsisset.Qux.quidem remedia, ideo
mali et qui ad perdilionem trahuntur non accepe- interdum a Doraino supprimuntur, ut violentius ac-
rint arbitrii libertatem. Primum scire debemus quia quisita serventur. Simulque interposita obtinendi
libertas arbitrii, duplici ministerio prxdita est, nunc difficuliaie, dum muuificentia abscondilur, fidespro-
ad salutera, nunc ad perdilionem sui prompta est. ]B batur, exercelur ainbilu?, manifestatur affectus, to-
Sed opponis quod voluntatis libertas solis liberandis tumqtie hoc in homine ignis interior a Deo insitus,
compelat, et in redcmptionis beneficio constitulis. et ab horaine cum Dei gratia nutrilus operalur. Us-
Non ita est. Liberalio ad donum gratix et ad pro- lendit ilaquc gens illa ea qux saluli hominis compe-
posituni conseniientis perlinet vitx : libertas vero tunl, ipsa ordinationefacturx Deum intra horaineni
arbilrii non cst res accedentis munificentix, sed na- collocasse, el ante munera Redemploris, circa ratio-
lurx. Quxrentibus illam, vel iribuitur, vel conser- nabilem crealuram seraper auctoris dona viguisse ;
vatur, etiam non requirentibus ista conferiur. Illa a condilore quidem surnrao prxsciia per naturam,
renascentibus ministratur, ita nascenlibus. Libertas scd confirmanda per graliam. Per gratiam, inquam,
ad solam Dei pertinet operationem, liberatio et ad in cujus tempore prxteritorum salus erat consuiu-
subditi hominis serviiulcm. Illa bonis confirmata, manda sxculorum, quia nihil ad perfectum adduxit
ista et raalis insita est. Illa acquisiiis et perseveran- lcx vel litlerx, vel naturx. Ninivitis ergo evidenter
tibus competit, ista el perditis suppetit. Illa conden- raanifestata esi clementix etbonitatis plena voxDo-
lis, ista el obedientis est. Illa polenlix, isla esl mi- mini ita dicentis: Bepenteloquar ad genlemel regnum:
sericordix. llla originis et generis, isla est muneris ut evellam, et destruam, et eradicem, Si gent itta pce-
et virtuiis. ( nitenitam egerit pro peccato suo, et ego pwnitenliam
C
CAPUT X.
agam sttper malo quod iocutus sum ut facerem ei
Gentes Deum naturaliler sapuisse.
(Jer. xvui). Optat judex misericors coelestis de-
Plenus Spirilu sancio prophela Daniel, sciens crela consilii pio immutare mendacio, si reus niedi
Deum in sensu borainis appetitum boni malive po- cinam festinct adbibere peccato, invilusliomini pondus
stiisse, itaNabucbodonosor alloquiiur dicens : Quam- damnationis imponit, qui remedium satisfaclionis os-
obrem consilium meum placeat tibi, o rex, et peccata tendii, et sedulx obsequium servitutis exspectat. Et
tua eleemosynisredime, et iniquilales tuas miserationi- ideo perffcta illa providentia, qux in hoc sxculo
bus pauperum (Dan. lv). El peccata, inquit, lua elee- virtulura exercitiis delectatur, ordinatissimum ct sa-
mosijnis redime. Prxfixum videri non polest quidquid picntia sua dignissimtitnjudicavit ut hoiiiinem con-
redirai polest. A saniiate ilaque non excludilur, cui diluin ad sacrx imaginis dignitatera hic prius ago-
remedium persuadelur. Simulque ei arbiirium non nibus et conditionibus exploraret, illic vcro donis c(
negalur cujus consensus exigitur. Liberi animi offi- rctribulionibus adimplcret : ut cum faniulus exlii-
ciurn non amisit, qui probatur suscipere potuisse con- buisset inlabore obedicntiam, Dominus oslenderel in
siliutit. A salute alienus non invenitur, cui maleria remuneralione jusliliam; ut cum infirmitas bumana
salulis ingerilur. Et cui offert propheta comparandx "1 obtulisset humilem devolionem, ineffabilem divina
indulgenlix occasionem, inesse ei voluntatis asserit potentia cxerceret largitatem. Jugiter ergo laboran-
poteslatem. Scd et hoc quod Baliasar genlilis argui- dum, sed a gratia non recedendum, el dicendum :
lur, dicenie prophcla : Laudasli deos argenleos, et Deus, in adjutorium nteumintende (Psat. i.xix). Ipsum
aureos, et ligneos, et lapideos, el Deumin cujus manu crgo adjutorii vocabulum laborautis requirit ofli-
flatus tuus est non laudasti (Dan. v). Vides quia hic cium. Adjutorii itaque sermo duos indicat, operan-
alienigena Deum et scire potuit et laudare, sed no- tem et. cooperantem, petentem et proraitlentein, pul-
luil? Inesse homini inlellectum Dei pariter et cul- santem et aperientem, quxrentem pariler et relribuen-
tum ideo propheta memoravit, quia legem naturx tem. Hoc solum nostrum est, ut qui pro fragililate
indiscrete intra omnis hominis sensuni vigere cogno- idonei non sumus, saltem quxrendi et pulsandi im-
vit. Et proplerea cum prxfalo Nabuchodonosor regi porlunitate placeamus. Ubi erit sedulitas miseientis
Daniel vim sonraii revelasset, Deuni se non ignorarc Dei, si cum persona nihil mereatur indigni, et ad
qiianilibet profanus ostendit, ila dicens : Vere Deus hoc desideria accedant oliosi? Et ideo nisi obse-
vester Deus deontm esl, el Dtmintts regum. Sed et quendi studium obedientia indefessa prxtulerit, lo-
»35 DE GRATIA DEI, ETC, LIB. II. 834
cum remanendi justilia non haoebi.t. Et propterca A , faciamus astulum. Simplicem, ne malum callidus
sermo divinus in spe laboris sui posilum describit inferat; astutum ne incaulus incurrai. Insinueinus
et juxla guber-
agricolam, ita dicens : Ecce agricola exspeclatpretio- ei affectum boni, intellectum mali,
sumterrmfruclum,ut recipiat temporivttm,el serotinum nationera noslram permiltaraus eum in manu consi-
(Jac. v).Quidest temporivuiii?quidserotinum?Tem- lii sui ac proprii in liberlate judicii. Tractat intcr
porivi fructus sunt quos stipendiis militix prxsentis hxc secum sapientia, cui inest et prxscientia. Quid
acquirimus. Serotini sunl quos post eincrilam servi- agimus, quod eum arbitrio suo permittimus liberum?
tutem in illius sxculi retributione capiemus. Tempo- In peccati devia prxnoscimus transiturum, et prx-
rivi sunt Ddes alque sinceritas cordis, benevolenlia, tiosx dona facturx conversurum esse prxvidemus nd
corporis temperantia, contemptus mali, appetitus'< instrumenta nequiliae. Etideo si opus in eo nostrum
boni, tranquillitas mansuetudinis, puritas casiitaiis. volumus esse perpeluum, lollamus ei de potestate
Serotini fructus sunt acquisitio rerum immortalium, peccatum. Dicit jusiitia : Non ita est. Non competit
hxreditas ccelestium, proprietas xiernornm. De qui- legibus nostris ut is quem a contrariis oportet pro-
bus dicitur: Nec oculus vidit, nec auris audivit, nec: bari, de viribus suis non possit agnosci. Non com-
in cor hominisascendil, qitmprmparavit Deus his quii petit, inquam,hoc legibus nostris, ut eum quem glo-
diligunlillum (I Cor. n). De quibus per apostolosetI B rificari etiam ex officio suo volumus, materiam et
marlyrcs dicilur:JVonsunl condignmpassioneshujus; causam glorix denegemus; ut cum quem cupimus
temporis ad futuram gloriam qum revelabitur in no- munerari per nudam graiiam, faciamus de laborc
bis ( Bom. vn). Temporivi itaque fructus in virluti- proprio nil mereri. Exerant potius in eo singillalim
bus sunl, serotini in remuneraiionc virlulum. Tcm- socix istx germanxquevirtules,exerant partes suas.
porivi sunt quos hic opera capiunl in prxccptis;; Potenlix sil inter cuncta visibilia, prxserlim inter
serotini quos illic vola consequenlur in prxmiis. hostes habiiaturum creare sublimem, sapicnlix or-
Quanlum ergo delccleiur Deus fieri mururn, id est,, dinare prudentem, bonitatis adjuvare cerlantcm, ju-
validissimumconlra offensamDei supplicationis ob- stitix coronare vincentem. Talera ergo hominem pro
slaculum, sicul fecit ille de quo legimus : Properavit' utilitate sui, ac pro nostri dignitate faciamus, quem
enim homotine queretadeprecaripro populo,proferens ' in dexteram partem non trahat necessitas, sed voluri-
tervitulissum scutum,restitii irwel fincmimposuitne- tas; qui malum ratione intelligat, bonum virlute per-
cesstlati (Sop. xv). Qui slaret, inquil, opposituscontraJ ficiat. Talem faciamus, cui bonilas in natura, mali-
me, propterea, ne disperderem eam (Ez. xxn). Qtii i lia vero extra naluram sit; qui bonum in volunlate,
ostendit quomodoejusira scparetur, quodammodopla- malum h&beatin potestate; qui bonum naturaliter
catus irascitur. Inter hxc, quicunque a potenlissimo » C velit, malum actualiter possit; qui mandata nostru
ac justissimo conditore ila faclum homineni dicit, utt cuslodial voluntarius, el pericliiari non possii invi-
unus in sinistram sine proprio crimine, impulsu i tus; cui prima ista sil laudis occasio, ut peccare el
tanltim prxscientix deputetur; alter in dextcrami possil et nolit. Sufficiat autem, quod in quadrupe-
indiscussis merilis altrahaiur, hoc aperte assereres dibus el brutis subjicienda sunt homini, jam fecimus
deprehendilur, inordinatas vel iniquas esse disposi- lale animal, quod dum non est obnoxium culpx,
tiones el facloris et judicis. Sed hoc loco sollicitus s fructum non potesl habere justitix. Huncautem non
indat auditor auclori summo, cum hominem plas- oportet esse pecudis similem, cui commissuri sumus
mare disponeret, auclori, inquam, summo in mini- nosirx imaginis dignitatem. Interrogemus ea qux
sterium et consilium bominis fabricandi, quatuorr peccali nescia, ac rationisignara, absqueullo pruden-
astitere virtutes. Qux quatuor? Poiculia utique,i lix honore formavimns. Nunquid proderit pecudi
bonitas, sapienlia, atque justitia. Tu vide quam Deo> simpiicitas sua, aut arbori fecundilas sua? Erga ho-
Cx his qualuor defuisse prxsumas asserere. Itaquei minem nostrum non poterimus laudi conferre pal-
ad inlellectum evidentius colligcndum, proferant, sii mom, si volumus necessitali servire naturam. Hunc
placet, singulx istx virtutes, quasi tractalus et allo-* -r. erc° conditione subdiluin, discretione liberura, ra-
cutiones suas. Potenlia dicat: Faciamus post coeli i tione perfectum , ita ordinare nos xquum est sub
regnum in secundis rairabilcm creaturam, ne in im- potestaie permissa, ct lege proposita, ut custodia
perii nostri possessione,qux prima sunt, lixc etiami prxcepii, adilus et causa sit prxmii. Nam si mali
videantur extrema. Istam speciosam mundi machi- copiam ac licenliam non habuerit, boui gloriam non
nam consummemus,ut in ea tiominem faciamus, ett babebit. Si juxta benevolentiamnostram non eliam
prxficiamus per quem mundus ordinelur, possidca- suo sludio vel labore prxdicabilera tenuerit sanita-
lur, ornetur. Bonilas dicat : Fas non est ut solai tem, iion cril innncenlia, sed inertia ; et prxterea
beneficiisnostris coelestiaperfruantur. Faciamus etl prxmium perit, ubi meritum non prxcedit. Bona no-
in lerra hominem, circa quem abundaniiara graiix! stra non potest servare qui nescit ucquirere.
nostrx exerceamus, circa quem benevolentix mu- Nisifuerit obedientix prxmissa devolio, gratix vi-
nera dilatemus, in quem pietatis ingenilx divilias; lescit oblalio. Simulqueverecundiaremuneraniis c*t,
profundamus.Sapientia dicat: Nonsolum faciamus,, si bonoretur otiosus , si remuneretur ignavus. Quin
sedeliam sensu raiionis ac discrctionis lionorcniiis,, potius coopcrantc adjutorio ctiain suo opcrc liat
prudentix lumine repleamus, faciaraus simpliccm. dignus, et cum bona conscienlia sit bcatus. Nam nisi
 835 S. FAUSTI RHEGIENSIS 838
fnerit tribuentis jusla liberalilas, nonerit accipientis A cum ita sint, non audeat creatura de Crealoris opere
perfecta felicilas ; et nisi prius explorata fuerit in- disputare. Potenlix ilaque fuit ut immortalem ex
quirenlis aviditas , in quo jocundabitur benignitas nibilo liorriinemconderet; sapientix, ut capacem ra-
lurgienlis? adbuc cum justitia verba conserit prx- tionis efficerel; bonitalis, ut ad beaiitudinem prxpa-
scientia, et ipsa ita dicit: Meliusest ut uon fiat genus raret; justitix, ut nqn ante eligerct quam probaret.
humanum, quam ita fieri videatur ut pereat. Respon- Sed inter hxc aliquis persistit, et dicit: Si constat
dcl bonilas atque jnstitia : Non ita est. Propter im- peccatores in illo sxculo suppliciis addicendos et
pium Cain Abel pius reus non erit ? Propter crescen- xternjs ignibus mancipandos, sic fieri homo debuit
tem maliliam raundus Noe justitiam non videbit? ut is omnino peccare non posset. Quid prxcurris,
Propter Judam non habebimus Petrum ? Propler eos o homo, aucioris tui dispensationes? quid quxris
qui vilio blandiente vincendi sunl, in vitam non ve- rera iinmortaliiaiis in regione inorlis ? quid quxris
nient qui per rigidam magnaniroilatcra virlulis au- in malitia quod parelur in gloria ? quid ante emeri-
sterx jtisto judicio coronandi sunt? Piopter prxva- lum labprem poscis qux prxparata sunt post labo-
ricatorum multitudinem, prxt,erinitlenlur in nihilum rem ? Dabitur hoc, sed jam in xternura jusiificalo,
jtislorum sxcula, millia martyrurri, regnumque san- quando id quod collatum fuerit perire non possit.
ctorutn ? Propter eos quos suo crimine prxnoscimus Dabitur Iioc, sed in tempore beaiiiudinis, ubi jam
nec vincere sit necesse, nec scire; ubj atl
peccalores, non facjemus eos quos prxscimus etiam " peccalum
suo merilo placilurps ? Si ita est, plus fraudabit po- pcccandum non volunias, non possibilitas erit; ubi
tentix nostrx prxcognita quam consumraata malitia. sancte, integre , pie vivere non erit diligenlia, non
Nocebit siquidem bonis malorum prxscita generatio? industria, sed nalura : dispensanle ita divina mueri-
nocebit bonis, qui propterea crcandi non erunt, quia cordia atque juslitia, ut qui bic studuerit integrilati,
creata quandoque soli sibi nocere potuissel? Sed di- nulla illic ullra possit labe corrumpi. Dignum enim
cat bonitas : Ita faciamus bumanum genus, ut pec- . esse jndicavit, ut homo peccare qui noluit infirmus,
care non possit. Cui respondeat e contra circonspecta iion possit xlernus. Sed ut labenlibus in iroraensum
juslitia : Quomodo terrestribusdabimus, qnod ceele- sxculis sine roetu gaudium, sine invido prxmium,
siibus indiilsimus? Quomodo habebit fragilitas ho- sine hoste sit regnum.
minuni quod riatura non obtinuit angelorum? Qux

S. FAUSTI RHEGIENSIS

EPISTOL.E

EPISTOLA PRIMA (2 sine altero erit, aut inhonorus absque servo domnuis
SIVEFAUSTI PROFESSIO FlDEl apparebit, aut servus domini locum, conditionis
CONTRA EOSQUI DUMPER SOI.AM DEI VOLUNTATEH immemor, occupabit. Recie ergo inter adjuvan(em
ALIOSDICCNT ADVITAM ATTRAHI, ALIOSIN MORTEMpari(er et adnitentem ordo iste seryabitur, ut hic
DF.PRIMI, HINGFATllMCUUCKNTIHUUS ASSEHUNT,teneat pleno jtire dominatum, et ille (ota reddat
lNDELIBERUM ARBlTRrDM CL'MMANICHIilS NEGANT.
subjcctione servilium. Augebilur autem dignitas
Domino bealissimo ac revorendissimo Leonlio imperantis, si ei scmper prxsto sit sedulitas obse-
papx, Fauslus. quenti-. Socientur ima suromis, sicque socientur, ut
Quodpro solliciludine pastorali, l>eatepapa Leonti, subjicianlur utique, non xquentur. Sed sicut dcesso
in contemnendo prxdeslinatioms errore concilium non convenit gubernatori remigem suura, sacerdoti
summortim antislitum congregastis, universis Gallia- rainislrura suum, imperatori militera suum : ita
rura Ecclesiis prxstitislis. Qiiod vero ad ordinanda oportet gratla alurarix obedientix inseparabili ser-
ea qux collatione publiea doctissime protulistis, vitute connexa sit. Verura quia Pelagius nudiun Ia-
: oper.im in&rmis humeris cciramque maudastis, pa- borem importunius exaltans, et humanaro demcns
- rtim, ul reor, tanto negotio, parum sanltx existi- infirmilatem sine gratia sibi posse sufficere stulio
mationi vestrx consuluistis, et me judicio caritatis, credidit, iropie prxdicavit, eiationis turrim in coelum
vos periculo electionis onerasiis. Quia ergo el veslram D conatur erigere, blasphemias ej^us brevi sermonc
laborare personam sub imposilo nobis fasce cogno- prxstringere et confutare necessarium judicavimus.
scitis, communemcausam lioc loco agitis, si ei quem Ne forte is qui dqnum laboris, id cst, prxcepfum
opinioni vestix iraparem cernitis, manum suffragii jubenlis excludit, assereniibus nobis quod Dei misc-
porrigalis, sludium asserendx gralix competenter ricordia fide ct operibus promerenda esi; catliolicam
et salubriler suscipit qui obedicntiam famuli laboris vocem ad Pelagii sensum, discretionis nescius, ap-
adjungit, tanquam si palrono vel domino insepara- plicarei, ct omissa via regia in dexteram cadcns, in
biliter pcdissequus niinistcr inhxreat. Quod si uniiin sinistram declinarc nns crederet, ct dum de laboro
 857 EPJSTOLJE. 838
servo gratix loquimur, offendiculumajite pedes cxci A modo Ananis respondendum sii, iiiii blasplicnipore
cpposuisse videremur. Cum autem mentionem de conantur asserere. Non potest, inquiunt, lieri, o si ut
opere ac labore fecerimus, prophetx , aposloli, junior sil genitus ab ingenito. Juxta qux toiuin si-
evangelistx el verbis uteraur et sensibus. Quibus si lentium quasi jussus absolvere, non lam pro rei in-
quis coutrarie prxsumpserit, non nostra iuventa structione quara pro fidei confessione prcesuiiiaiu. ld
deslruere, sed coe.l.estiasine dubio jure dissolvere et primitus observans, ne res per se obscuras studio
fideisubruere uiudarnenta tentabit. Latius utcunque corppositi sermonis invplvam, sed quxdara pauperis
sermoneai de prxscienlia et prxdestinatione produ- sensus indicia, qux non tam ornatui q(iatu inteile-
ximus, ut qux pulabantur obscura, absolutiora tar- ctui videantur servire, depromam.
dioribus redderenlur. Non autem aliquos qui verbo- Respondeo ergo sicut respondere discipuli magi-
rum phaleris delectantur offendat quod testimpnip- stris interrogantibus solent. Itaque ad prxceptuut
rum virtuie contenli, alisque sublimitate sermonis, beaiitudiois .vestrx loquor, ut discutias imperitiaui.
lucem prolulimus veritalis. In quo qiiidem opuscuja, Contestor, ui doceas. Nam apud erud,ilissinjumsi re-
post Arelatensis concilii subscriptionem , novis ticeam, vix possum scire quid nesciam.
erroribus deprehensis, adjici aliq.ua syuodgs Lugdu- De ingenito locuturi, scire debemus aliud esse re-
uensis exegit. B rum subsiantias, aliud rerum nomina, sicut, verhi
EPISTOLA II. gratia, cum aurum alque argentum dixeris, non sia-
EJUSDEH FAUSTIADLUCIUUM PRESrjYJERUM. (im nietalluui ipsum, sed metaUi vocabula protuli-
sti. Etenim aurum aliud est in^pr9pr|e.(ate generis,
(Hanc epistobm legece est tom. LIH, col. 6<M,u bi
in
in Hiitoria prwdetliuatiana Jacobi Sirmondi jaropri- aliud appellatione sermoni,^.Aliud est, cum illud
dem recusa est.) nominamus, aliud cuin tenemus.
Genitus et ingenitiis significaiio es( Deitatis, uon
EXEBPLAR EP1ST0L*LUCIDI PRESBTtTSBI.
ipsa Deitas. Natura est appellatio, non n^(u.rainge-
Domnts beatissimis et in Christo reverendissimis niti, et
geniti uuncupatio... Ad hoc yalet ut quis ex
Patribus Euironio, Leontio, Fonteio, Viventio, Ma-
quo sub^istiitinteUigas, et non Patrem ex Filio, sed
merto, Patienti, Veriano, Auxanio, Fausto, Paulo, Filium ex Patre esSe cognpscas ex princi-
Mar- principium
Megetbio,Grxco, Eutropio, Leontio, Claudio, pio, et unum est, et inilio caret. Quomodp si dicas :
cello, Croco, Baselio, Glaudio, Ursicino, Prxtextato, Deus ex Deo, non tamen duo Dii, sed mius dicitur.
Pragmatio, Theoplasto, Leocadio, Viventio, Juliano, Genitus ergo, c e( ingenilus ex utraque procedens,
Amicali, Joanni, Optlioni et Lycinio eptsc. Lucitlus personas indigitat, non naluras. Majestas enini, qux
presbyler. C Patriest indiscreta cum Filiq, el Spiritu sancto, dis-
(Hanc epistolam legesis etiam tom. LIII, col. 683.) lingui nominibus potest; ordinari gradibus non
ADNOTATIO IN SEQUENTEM EPISTOLAM. potest.
Hoc loco prxscius oporlel intentionem mentis ad-
Genuadius de hac epislola loquiiur, dum ait: Legi
ejus et adversumArianos et Macedonianosparvum li- moveas.
bellum, in qub coessentialemprmdical Trinitatem. Et Dicis forsiian : Quia ex illo est, ppsterior illp est.
alium advertuseos qui dicunt esse in creaturis aliquid ad h.cc intcllecliim nostrum aliquibus compara-
incorporeum. In quo divinis lestimoniit et Palrum Age
confirmatsentenliis nihil credendumincorporeumprm- tionibus iiutViaraiis.Videamus si aliqua res ex alia
ler Deum. Hxc Gennadius, qui duos ctistinctoslibel- existat, qux t.iiiien illa ex qua existit non sit xtate
los facit ex liac una Fausti epistola, cujus prima pars verbi gratia, hoc ipsum filii npmen ex
est conira Arianos; alia conlra eos qui dicuut esse posterior;
in creaturis.aliquid incorporeura. Neque mirom quod patris derivari nomiiie creditur, nec tamen poste-
sejunxcrit Gennadius. Nam et irj Bibliotheca Patrurn rius invenitur; quia nisi iste nasceretur, pater iile
Margar. 1 edit., tom. IV, fiil. 759, illa pars bujus non dicerctur. Ecce nproen, quo'd absofufe coxvum
epistotx de creatnris, quod illis niliil incorporei in- illi es( a
sit, avulsa cst a prioribus, et separatiiu edila, cum qup cst, et curo filius ex patre sit, patri
priofa lucem, quod ego sciam, riunquam viderint. :. nomen filius facit; acquirit genitori yocabulura pie-
Nos inlegrain hanc episfolarridaraus; hac tamen ad- ID tatis personce nascentis; cuiii hoc ex illp sit, nec
iiioiiitioue: turpem et gravem errorein esse hiinc boc
Fa^^li, eoruraque qui F\tuslo faveruut (ut yidciuc posterius, nec aliud proliaiur antiquius. Et cum
el.am Gennadius fecisse), negantium nullaip crea- bracbii npmine filins ex opertim viriutibus nuncupe-
lutam esse fiicorpoream. 'Refutavif fiuhc errofe.ri, tur, ecce bracliium prpcedit ex corppre, et lamen
iuio lianc ipsam partem hujus epistolx, ClauJianuS bracliii
Jlainenus V^euax Galliarum episcopus, iribus libris x(as corpus non prxcedit. Verbura ex voce
(le S(atu ammx, Pa(ricio et Sidonio inscriptis,, qui profcrtur, et lanien cum cx ore nas,citur, yocc esse
libri exslantJTide S. Tli. I. q. 51 a, t."q. 6, de po- posterius non prohalur. Ignis et calor indivisa so-
tentia,a. 6; el Baronium lom. VI Annal., eftiti ap- cietas; sed cum calore indubitanter ex igne esse in-
pendice lom. X ad tom. VI.
telligaiur, tamen iguis nequaquam calor suo prior
EPISTOLA III <>. esse dignoscitur. Ecce rem, qux exislere videtur ex
INCIPIT EPISTOLA SANCTI FAUSTIb. illa, et tamcn ci dc qua exis.(ilsipe ylla teraporis
Quseris a me, revcrendissime sacerdolum, quo- intercessione conjuncta est.
1 Hxc epislolaapud Canisiumhabet numerum XVI. lom. VI.
i>Jta ms., scd vidc appendicem tom. X Baronii ad r Lcge, et intjeniluset ex ulroque vrocedent.
839 S. FAUSTI RHEGIENSJS 840
Cum auicm ad Deum 'vcnimus, hoc cst [genitus AL dilexisse, et Esau odio naoutsse describitur. Conlri-
quod Justus et Juslitia, sapiens ct sapicntia, miseri- slari in peccatis nostris ct laitari dicitur in operibus
cors et misericordia, absolute cx Deo justo atque suis, et affectibus subjacens de se ipsedicit: Pmni-
sapiente secundum Apostolum oriri inlelligimus ju- let me fecisse hominem(Gen. vi, 7). Et de summa
slitiam atque sapienliam. Et sicut nunquara justus cceli sede pronuntiat : Saule, quid me persequeris
sine juslitia, nunquam sapiens sine sapientia fuit; i'a (Act. ix, 4)? Nam et coropatientis ostendere affectum
Filius ex Patre, sed nunquam potuit esse sine Filio. videtur cum dicit: Esurivi, el dedistis mihi mandu-
Absque dubio Ariani Salvatorem nostrum negare care; sitivi, et dedistis mihi bibere (Malth. xxv, 35),
non audent. Sed dum minorem dicunt, Dcum asse- ct reliqua hujusmodi qux ,'memorix abundanter oc-
rerc non possunt. Deus enim naluraliter pleniludinis currtini.
dignitate subsistit, et eorum impietas umim se Deum Quomodo ergo, si quisquam sacerdos muliiplici
colere prima confessione (eslauir. Sed qui juniorem Ikiguarurn scientia prxditus, et in medio diversarum
per eum qui putalur senior duos facil, e( solidta- gentium constitutus, Hebrxum Hebrxo, Grxcum
tem unilatis inlersecat. Nain ipsum nomen minoris Grxco, Romanum Romano instructurus alloquio
allerum qui illo sil major ostendil. Quis illo anli- secundum singulorum intelleclum verba conlirmet,
quior qui de seipso pronuntial: Ego sum alpha et Ii et juxta uniuscujusque sensum oris sui coaptel allo-
omega,primus et novissimus(Isa. XLIV;Apoc. i)? Qui quium, et dissonis unius cordis exspectatas pectoris
esscl interrogatus, ita respondil: Principiunt, quod et voces in varios dispenset auditus, ila et Deus cum
cumJudxis qui loquorvobis(Joan. vin,25).Qui veridica hemine loculurus, assumere dignatur hominis lin-
per prophetam voce conlirmat: Anteme non fuitDeus, guam, formara eiiam suscepturus humanam per in-
el post me non erit (Isai. XLIII,10). Si Paterhoc dicit, tellectum nostrum sonos ordinalionum nostrarum
inlcriorem post se non ccepisse confirmat; si Filius, lestatur affectus. Nam dum quinque humanorum scn-
ante se penitus non fuisse pronuntiat. De hoc pro- situmofficia describens, ila dicit: Oculi Dominisuper
pheticus serrao evidenter insinual: Hic est Deus no- justos, et aures ejut ad preces eorum (Psal. xxxm, 10).
tler, et non reputabilur aitus ad eum (Bar. iu, 36). Et Et iterum: OsDominilocutumest(Isai. i,20). Item: Et
post hxc : inter homines visus esl, el cum hominibus tdoratus estodoremsuavitalis[Gen. vm,21). Et: Manus
conversalus est (Ibid., 38). Secundum hxc ergo in- mea fecithmcomnia. Cmlummihi thronus est, terra au-
ter genilum et ingenitura nec ordo est, quia unus tem scabellumpedum meorum (Isai. LXVI,1). Cordibus
es(; nec (empus interes(, quia priraus es(; nec pos(- nostris efficientias insinuat rerum sub significaiione
ponendus cst, quia solus est; nec minor dicendus membrorum. Unde pro cfficiabili ejus circa liuraa-
csl, quia plenus est. Ergo dicitur perfectus, simpli- (Z num genus dignatione, servos, amicos ac filios no-
cisque nalurx, inxslimabilis ct impassibilis, etsi eum ntinare et compellare non despicil, ut IIOIIIOcuni
sccundum carnem passum esse pro nobis veracilcr eodem vicissim humano ore ct more colloculus.
et salubritcr confilemur. Cxterum Dci ira justitia est, Dei furor severilatis
Pos( licec sequenti loco quxris a me quomodo vigor est, Dei jurasse definisse est, Dei pcenituisse,
juxia substantiara Dei in epislola quadam scriplum sententia, tamen sxpcb muta; et cum se persequenle
sit: Niliil sensit patiente sensu, scd sensit compa- aliquo, lxdi dicit, crimen Ixdentis ostendit. Inter-
iicn(e affec(u ». cluditur nobis omnimodis orationis ministerium,
Primo hoc, quod nec philosophos latuit, scire otunisquc ratio, quadicilur, vel intelligilur, vel prx-
promptissimum. In homine diversx affecliones, id dicatur, si hxc humani sermonis commercia subtra-
est, justitia, misericordia, sanctitas, bencvolenlia, huntur. Cur ergo dici inter ista non possit, sed sen-
pielas, res accedentes sunt, et ideo affectus vocan- sit compalientisaffectu?
(ur. Deus vero his non possibiliter afficilur, quia ei Si ergo discutienti magistro simplex el aperta re-
inesse jugiler et naturaliter dignoscunlur. Ergo quod sponsio satisfecil, transeamus ad tertiam quxstionem,
in liomine affectus ex gratia, iu Deovirtus esl ex na- qua c ut respondeam d prxcipis : Qux in rebus hu-
tura. Namquod diclum est: Nihilsensit patientis sensu, 1D manis corporea, quxve incorporea senlienda sint
sedsensilcompalienlisaffectu,curquisquamillosensu Ad hxc aliqua non pro sensus mei prxsumptione
dicere non prxsumat, quod etiam propheticum comrae- proraam, sed pro sanctorum opinione seniorum.
raorat: Domine, ne in ira tua arguas me, neque in fu- Prxsertim cum bxc aniraum Ixdere non possint, et
rore tuo corripias me (Psal. vi, 2; xxxvn, I). Et : Ju- ad fidem nutrire possint, e( usque ad id, quod Patri
ravit Domlnus, nec pwnilebiteum (Ps. cix, &). Et ite- Filius xqualis appareat, contra Arianas armare
riim : Iralus esi Dominuspopulo suo, el abominatusest • atque regere valeant pravitates. Ergo quando de
lnreditatem suam (Ps.cv).E(iiemdiversoaffec(uJacob tractatu altiori ecUatio est, ad subtiliorem intelle-

a Hoc dictum exsta( infra in epist, ad Gralum.
b Forte mutata.
c Ab hoc verbo qux sequuntur, in moditm sepa-
rati libelli seu epistolx, cxstant lom. IV Bibl. PP., 2
edil., IbJ. 759. Turpis sane error hic Fausii, de quo
vide adnotationem in hanc cpist.
d In margine ms. codicis adjuncta erant aliqua qux
hunc sensum videnlur reddere (neque enim alio in-
seri possunt, nisi huc, et quidem signo apposito), ul
respondeam, prmcipis ventilalionein hujus qumstionis
minimw. Quw, a'fi.
0 Margar., atqne erigereexigi valeanl prarilatd.
841 EPlSTOLiE. 842
ctum seosus et animus prxparandus est. Nonnulli1\ motibus, occupalur, et si quid i ihud est, quod aspi-
erudiiissimi Patrum aiia asserunt esse invisibilia, cere videlur, k magis ei in cordationis speculo de-
alia vero incorporea.Quidquidcrealum es(a materia scribalur. Naui quando absentem suuni carum cogi-
videri, et factori suo comprehensibileet corporeum tat, nunquid jam velut ipso conspectu desiderio sa-
esse definiunt. Nam el animarum, ct angelorumna-v tisfecit? Aut cum, verbi gratia, Petri aut Pauli spe-
luram asserunt esse corpoream, pro eo quod initio ciem inlra mentis arcana depingit, nunquid statim
circumscribantur ct spatio. Nam sicut in quodam intimas paradisi sedes, ubi eos esse novinius, pene-
S. Hicronymilrac(a(u legimus, globos, inqui(, side- (ravit? Aut cum sibi in corde divitis illius flammas.
rum b corporatos esse spirilus arbilranlur. Et item :. ex lectione proposuit, nunquid jam ad ejus torinen t
Si angeli, inquit, ccelestiacorpora ad comparationera torum loca cuivis inaccessibilia inferni profunda
Dei immundaesse dicunlur, quid putas homb xsti- descendit ? Hxc omnia procul dubioaut secum inlra
mandus? sed inter hxc lu aniraam negas esse cor- . pectoris arcana per varias similitudines fingit; aul
poream quia juxta aliquorura opinionem nec Iocalis . cerle si cxtra animx sedem inslabilis cogilatio lu
sit, nec c qualitate crcdi debere manifestura est. Le- brico molu agitala discurrit, boc ipsum localiter
gimusenim in quodamreceptissirooPatrum tractalu: agit. Et sive urbera, sivc quamcunqueregionem co
Ingredi, inquit, et implere omnia, soli est possibile B . gitet, ibi tantum sensu commorante defigitur, quo
Trinitati : qux sicut universx intellectualis naturx animi intentione * raptatur. lmaginari sibi aliquapo-
efficiturpenetralrix, ut non solum circumpleelieam (est; complecli orania simul.non poiesi. Cura ergo
atque ambire, sed eliara illabi ei, et velut incorporea anima Alexandriam vel Hierosolymam cogitavit,
corpori possil infundi. Licet enira pronunlieraus msive illic tola sui prxsentia, ut arbilraris, interfuit,
nonnullas spirituales esse naturas, ut sunt angeli, referat nobis situs locorum, vultus hominum, raotus
arcbangeli, cxterxque virtules, ipsa quoque anima aclusque populorura. Sed hoc ipsum, quod nunc
-nostra,vel certe aer iste subtilis; tamen incorporex inter nos commercia sermonum mulua spiritus
nullatenusxslimandx sunt. Habentenim secundum aclione n sciinus, Ioqui me vobiscum, sed apud con-
se corpus, quo subsistunt, licet multo et incompara- scicntiam mcain sentio; ad vos me accessisse non
bililer tenuius.quam nostra sunt corpora, secundfm. senlio. Nam si vere anima cum suis ferri sensibus
Apostblisentenliam, diccniis, el corpora cmleslia,1t crcditur, et his, quorum rcminiscitur ipsa per se
corpora lerrestria (II Cor. xv, 40). Quibuspro mani- suis cogitationibusprxsentatur. Ecce per hxc prx-
festo colligitur, nihil esse incorporeum nisi solum sentis temporis momenta vos cogito, et animo remi-
Deuro.Et idcirco ipsi d tanturaraodoper se penelra- niscentc vos video, et quorum omnimodisquid gera-
biles omues, atque inlellectuales esse subslantias. I" lis, et utrum quieti, an lectioni, vel orationi vacetis,
Qux cum ita sint, objicit mihi, ideoanimam non esse ignoro. Sed hoc ideo evenit, quia ad vos cordis
incorpoream,quia, ul dictum est, nec localis sit, nec affectu, non ipsa substantix raex vcritate pervenio.
qualitate aut quantilate subsistat. Quod e cujus sit Nequeenim in suis motibus, quos nunc optimos, nunc
periculi, ita in hac slaius nostri babita discussione pessiraos esse senlimus, animx nostrx natura con-
pendebit, ut si nec localissit, nec qualiuti subjaceat, sistit. Nam si per cogitationcssuas conslare credenda
esse eam baud dubie incorpoream concedamus. Si est, cur eis interdum evanescentibus atqtie pereun-
vero demonstraveroeam quantilale determinari lo- tibus ipsa in sui vigore alque alacritate perdurat?
cove concludi, consequenlereara etiam corpore con- Quantx ergo in nobis frequentissimxcogitationeset
lineri, nec ipse jara dubites.f Quomodonon localis curx etiam salubriter mcriuntur, et vitx raagis ° li-
est, qux inserta membris, et illigata visceribussolis hertati iuterioris operanlur! Si ipsis anima consta-
molibusKvaga condilionesubstantix tenetur inclu- ret, absque dubio ipsis P pereuntibus superesse non
sa? Quod si localem non esse animam, ideo assu- posset. Unde hoc magisipsa conscientiisnostris ratio
mendum putes, quod per diversa sensibus evagctur, loquitur, quod unaquxque anima aut multiplicia co-
et cogitationibus deferatur, primum intelligendum gitata rerum causis inlra se i concep(apar(uriat, aut
est, quod aliud sit animx status, aliud hic qui de seivsussuos velut quxdam officiaaut rainisteria di-
anima nascilur cogitationish affectus, quamobreui versis necessitalibus occupandadispergat, ipsa vero
ut boc potius > xstimandura est, quod si quando sibi in conclavicorporis sui semel de eo exitura requie-
aliquidimaginatur, magis cum suis intra semetipsam scat. Quamobreralocalemesse ipsara, ut denuo suf-
* Margar., materiamvideri. h Margar., effectus.
b Margar. vitiose, comparatot. 1 Margar., existimandum.
• Margar., necqualitatenecquanlitatesubsittatquod 1 Margar., aliud. •
de tola Dei majettatecredi debereme. k Margar., magisincordalionis.
d Margar., tanlummodopenetrabilesomnet intelle- 1 Margar., simul rapilur.
ctualet etse substantias. m Margar., siveroillic.
«Margar., cujusmodipericulisil ita credere in se- n Margar., miscemur.
demonstrabilur,nunc vero in hoc tractalus 0 Margar., liberlatemoperanlur.
' quentibut
tiMtrtitalu pendebitut si nec localis sit, nec quatilali p Margar. vitiose, per mvum.
tubjaceal aninia. i Margar., conceptitparturiat, aut qumdam officia
i aul ministeria diversis necessitatibusiiccupata dh-
' 6 Margar., Quomoclolocatisest.
Margar., vacans. perqat.
/ PATROL.LVlll. 27
 «43 S. FAUSTl ftWEGIENSIS Ui
ficiens proferamus eiemplum. Nonne anima Laaari, A corpos non 1iat»etubi inhxreVe cbncretib, ubi hxc
mafiente vita, intra corpus fuit; secedefvteautem ipsa nescio 6;ox eoHigerese pbtiiit crassiiuab, si se-
vita de habiiaculo corporis exsulavii, e( rursirm in cum aliquid corporale de illa ccelestiarcenon detu-
exanhnum Tcfusa corpiis, illo undc se absenlaverat lit? Alienum, ut video, corpus ad torrtentum por(a-
evoCata remeavi(? Tunc eam tanquam ex hospUii bis. Corpus i(aque esse e(iam ex sua asserdone reco-
habitationedepulsam, et rursum inter hospitium unde gnosce. Corpus es( quod infici(ur, quod maculatur,
absentaverat reslitutam vides; et localem non esse quod quacunque ex accedenti adjectione d veftifur.
contendis? sed quid ego hxc de corruplibili homine Hic ergo dudum primogenitus angelorum, nunc pri-
loquar? Cum ille cujiis caro non vidit corruptio- mus faclus este tenebrarum, et quasi corporeus pul-
nem, immaculalam quidem animam possederit, sed cher ante nunc degener; dudum coelesti splcndore
iocalem, quam utique intra se liabuil, quando affixus conspicuus, nunc tetro infernalis peccati horrore fce-
est in patibulo, exlra se procul dubio emisit, quando datus. Corpus inquam est quod habet, actione depel-
jacuit insepulero: quomodo non est localis, quam litur, quantitale circumscribitur, qualitate rautatur,
taro conlinet, conjungitvila, mors separat ? Quodsi, dolore conficilur : qux cum ita habeant, quin corpo-
ut dicis, localem necessilaiemanimarum natura non reum dicunt animum ? Vide in quam profundum sc
* recepit, non desunl ergo et de regione paradisi, » crimen immergarit. Jain primura cum auctor univer-
HIx qux carcere clauduntur inferni ? Dic, quxso, si sitatis Deusomnia iri numeroet pondere fecisse refe-
localesnon sunt, quomodo peccatoresa ccetibuscon- ratur. Ergo anima a materia universx creaturx ex-
sorliisque justorum justum illud chaos tristi inter- cepta esse creditur : qux non est corporea, necloca-
Jectione discriminat, ut neque hinc illuc possint ac- lis est, si loco non conlinetur, crgo ubique diffundi-
cedere, neque inde huc transmeare? Jam illud ma- tur: omnia intrare, irnplere ct ubique prxsens essc
nifestissimum cst, qaod quantitate circumscribaniur, dicitur, ac sic creatbri suo creaiura sociaretur, et
qux spatiis continenlur. Si agnovisti animam loca- fragilitas auctori suo non jam res Dei, sed pars Dei
lem, concede corpoream. Dic mihi arme ipsagtoriosi xstimanda jungilur. Vide quo assertores suos ducat
anima Redemptoris nostri reliquit mundum, quando alti per lapsus efroris. Equidem nobis ea qux supra
conscendit ad ccelum? nos suht, invisibilia sunt; sed omriia illa, sicut c<>ni-
Ego autem ne angelos quidem locales esse dubita- prehensibilia, ita et corporea sunt, qui ex nihilofecit
Verim, quos cerlum nunc in ccelestibus conlineri, omnia, qux sicut opere instituit, ita et materia cor-
ntrnc per aeris vacnum ferri, nunc ad terrena di- poravit, et rebus omnibus, inter quas et anima cen-
Thitti; quos sermo divinus ascendentes et desceriden- setur, sicul distribuil pondus el numerum, ila et po-
tes in patriarchx visione describit, utique si locales " suit qualilates. Inter hxc si forte, ut dictum est,
tion essent et ub'iqueessent adesse alque discedere asserendum aliquis putet, quod illa angelicx subtili-
'ascensu deseensuque non possent. Ipse beatissimus tas naturx quadam contagioneaeris hujus admixtionc
Gabriel, qui se ante Dominum astare leslatur, cum collecta, flammis inveniatur obnoxia, ergo in aere
"CrjelorumDominum Marix infundendum visceribus solo, prout ait, si aereum est, quod ardebil, non in
riunTiafet, cumque sub Dominicx oculis genitricis illo, sed extra illum poenadesxviret, sed absque du-
assisteret, sine dubio ccelob erat, maria non soper- bio non aliud est quam substanlia corporis, ubi do-
Volabat, vacua atque diffusa vasti aeris non imple- minari poteril vis doloris.Vide quo tendat imprudens
t>at, Sed illum tantum locum in quo erat, occupabat. et imperita persuasio, qui incorporeum loquilur, ct
c XJuxcum ita sint, quidquid Iocum occupat,corpus jam incomprehefnsibileraconfitetur : ac sic condito
'esi, tiescio qubraodo locali lege non terieatur, qui de ascribit operi, quod soli corapetit conditori; ac rebus
1oco ad locum mitlitur, et velut corpus mutu acces- creatis communicat privilegia majestatis, el indebi-
"srjquetransfertur, mole descendit, mobilitate discur- tam creaturx potentiam usque ad facloris extendit
Tit, vrtdit,redit, absenlat, descendit. Vel ille, credo, injuriam. Si bene requiramus ad quos rerura exitus
lbcalis est, nec se soiuin localem esse prodidit, qui animum referas, hxc vel raaxirae diabolum crudeli-
'Secumtertiam parlem stellarum ex alto proturbatus " (as ex illa beatx sedis stalione devolvit, et propter
abstraxit. Dic mihi si corpus non habet, in illa de- nocarigeli perdidit dignilatem, dum se Dei prxsu-
^ectione qtti decidit? quid illi negas corporalem natu- mit habefe natufam.' Unus ergo Deus incorporeus,
rara, cujus begsfrenon audes ruinara ? Et si, ut dicis, quia et incoraprehensibilis, et ubique diffusus; ex
corpus non habet, non ardebit', ubi autem nisi in nullius eniro facturx corpore raateriale sumpsit
corpore sentiet ignem illum, qui paralus est diabolo exordium. Et ideo coxternus Filius Patri, quia ex
et angelis ejus? Jam illud dici superfluumputo, illura nullo opere condilus, nullisque initiis circiimscribi-
in aeris istius conversatibne quamdam crassitudinem lur; super omnia qux figulo suo comprehensibilia
de eleroentorum concreiione traxisse. Dic mihi si alque corporea intra mundum corpus operatug est
tt Margar., resptcit. e Ab hoc verbo qux sequuntur non sunt in excuso
b Margar., deerat. codtce Margarini usque ad illa verba in Dne : Vnus
.« Margar., Qumcuin ila sint, qui de loco ad tocttm ergo Deus.
miititur, etc. f Huc usque ras. codex babuit ea qux iu vulgalo
.* Margar., vitiatur. absunt.
845 EPISTOLJE. 8lfi
Incorporea majestaie diffunditur. Ex ingenito geni- iA Et ne spem nostram in sola fidei parte ponauius,
tus, id est, ex Patre, sed semper cum Patre his qux ita conclusit : Sicut corpus sine tpiritu mortuum
cicilavU ex nihilo, indiscrela sancii Spirilus socie- eit, ita et fides' sine operibus mortua est, sine qui-
taie dominatur. Amen. bus inanem esse hominem dixit. Multum siini-
EPISTOLA IV «. lium lestimoniorum, studio brevitatis omittaro.
FAUSTI RUEGIE.NSIS GALLIARUM EPISC0PI,ADBENEDICTUH Apostolus Paulus, de cujus pectore quasi de tem-
PAULINUM b. plo suo Dominns loquebalur, nunquid solam fidem
Admirandamihi semper tuarum pagina litterarum sibi judicavil ad superanda mundi mala posse com-
nunc abundanlius gemina eloquii et fidei luce prx- petere, ita dicens? Corpusmeum castigo et in servi-
fulsit, dum super statu animx « cogitans , tiraore tulem redigo, ne forle cum aliit prmdicavero,ipse
sollieito judicia fuiura suspirat. Ait quodam loco reprobusefficiar.Ecce per vitia corporis reprobus fie-
sermo divinus : Recte interroganti sapientia *epu(a- ri pertiniescit; jam probalus, permortiferacarnalium
bitur. Quxdam enim scientix portio est, scire quod contagia passionum, vas contumelix fieri metuit, qui
nescis, et ea qux ignoran(er non in(elligis,pruden(er jam vas electionis effectusest 1 Videamussi vitx sux
inquirere. Primo loCo inquirendum putasti; si in- prodigum fides sola defendat; et baptizatus (ut dicis)
cumbentibusextrerax necessi(a(is angustiis momen- B-jam perire non possit. Agnoscequomodo raala car-
tanea pcenitenUacapitalis inimica persuasione men- nalia, alienuma Deo facianlobscenarum mancipium
tilnr, qui maculas longa xlate con(raclas subitis voluptatum. Ad Galatas ai( Apostolus : Manifesta
etiara inutilibusabolendasgemitibus arbilratur : quo sunt opera carnis; qumsunt, fornicalio, immundilia,
lenipore Confessioesse polest, satisfactio csse non luxuria, homicidium,ebrielates, comessationes,et Itii
potest. Nam quia Deusnon irridelur; ipse se decepit similia; qui talia faciuht,regnumDei nonconsequentur.
qui raortem multis (emporibus vici(, et ad quxren- Item ad Ephesios : Omnis fornicator, aut immundus,
tJam viam jam semivivus assurgit, ut lunc officiosus aut avarus (quodestidolorumservitus)nonhabebithm-
appareat, quando dominicx servituti omnia corporis reditatem in regnoChristi et Dei. Sine dubio exclusus
et animx subtrabuntur officia. Circa exsequendam aregno, inferno ct morti est mancipandus; multos
interioris hominis sanitatem, non solum accipiendi aulem bapiizatos, salva fide diversis generibus in
voluntas, sed agendi exspectatur miliias. Iia enim xternum perire manifestum est. Arguit sermo divi-
legimus; St (inquit) peeeatorpceniientiamegit pro pec- nusnon transgressores fidei,non baptismi violatores,
catit tuit (egerit, memoravit, non solum dixit,, acce- sed eos qui misericordes esse neglexerinl, dicens ju-
perit), in sua, inquit, justiiia quam operatut est vivit. dicari sinemisericordiaeumqui nonfecitmitericordiam.
Advertis quod hujusmodi medicina, sicut ore po- C Et ilerum : Esurivi, et non dedislis mihi manducare;
scenda, ita opere consummandaest ? Insullare Deo sitivi el non dedistis mihi bibere; hospeseram, el non
videtur qui illo lempore ad medicum noluit venire cottegistisme;nudus, elnonoperuislisme.Si hic sinistri
quo potuil; et illo.lunc incipit velle, quo non potcst. gregis niimeriisdonum baptismatis ignorasset,infide-
Opus ilaque esl, ut quam in peccando fuit abrupla et litatcm eis ct impielatcin priinitus objecisset; sed,
vegeta ad malum raenlis intentio; lanta sit in vulne- baptizatos licet, ab operibus tainen bonis vacuos,
rum curalioncdevotio.Secundoquxsisti Ioco,dutrum morli dcputat et llaniinisperennibus derelinquit, et se-
£bla proficiat ad salutem unicx scicntia Trinitatis. vcritatemsentenlix ilaconcludit: Discediie,inquit, ma-
ln rebus divinis non solum credendi ralio rcquiriiur, ledicii, a me in.ignemwternum,qui paratus estdiabolo
sed placendi.Fides ergo nuda mcritis, inanis et vacua et ancjelisejus; ct rursum: Trilicumcongregavitinhor-
est, sicut Aposlolusdicil: Quid prodesl si fidemquis reum suum,paleas auiemcombussitigneinexslinguibili.
te dicat habere, opera aulem non habeat? Nunquid Similiter (inquam)ibuntin vitam mlernam,illi vero in
polest servare eum? Sequittir enira : Fides si non ha- supplicium wternum. Inter hsec videat quisque ne
beat opera, mortitaest in semelipsa.Sed dicil quis, Tu mendaccm arguat Deumdepollicitationeprxmii, qui
fidemhabesel ego opera habeo; oslende mihi fidem dubilat de xternitate supplicii. Non ita est; nam qui
Itiam sine operibus, el ego ostendamlibi ex operibus" novil punire peccata. Tria itaque hxc capilalia; sa-
fidemmeam! Secundura hxc, sufficere pcr se solara crilegium, aduiterium, bomicidium; nisi hic perfe-
creduiilatem non probatur. Nam dum scire et cre- clx pcenitentix fuerint expiata remediis, perennibus
dere eliam diabolus invenitur; sicul idem Aposlolus illi concrcroabunlur incendiis. Hos itaque immiscri-
dicit: Tu credit quod unus esl Deus, benefacis,nam cordes, a fide et baptismo non legis declinasse, sed
et dmmonescreduntel contremiscunt: vis autem scire, perpetuam mortem divioa coguoscis aucloritate me-
o homo inanis, quod fides sine operibus mortua est? ruisse. El hoc eliam animum tuum provida infulurum
Abrahamvater nosternonneex operibusjustificatusesl? cura sollicitat; ulrum animx exulx corpore, sentien-

Hxc apud Canisiumnotatur XVII.
b Hxc episiola
epistola et sequentia qux subjiciuntur Fau-
sti opusculacaute lcgeuda, ut pote opera rejecta e(
daranata a Romana Ecclesia. Cum judicio lege qux
hic Faustus disseril: iiain etsi extrema necessilate
uiotueinaneavera pcenitentia difficile babeatur, vc-
ram tamen et legitimam inicrdiiin posse tunc con-
(ingere nullus uuquam ortliotloxus dubitavit. Vide
Dominic. Soto &sent., dist. 19, q. %,art. ,6.
c Alias rogitat el timore.
d Alias, uirum sola sufficialad saUtUm:fidesex utti-
tate scienlia Fidessolanon proficiladsalulem.
 847 S. FAUSTI RHEGIENSIS 843
di et intelligendi vigoreni affccturaqueuon exuaiU. A quid illud si( quod cum iiterque hqmo (id cs( anima
Inlerrogeraus divitem illum ex Evangelionon in (er- el corpus) adhuc iu paradisi regione diabolo persua-
risaureis, ut poelarum deliraraenta asserunt, ober- dente deliquerit, sola caro per [conditionem mortis
rantem; sed in iuferni carcere, ex illorum numero mulctam iransgressionis exceperit, et circa unius
qui inclusi puenam exspectant, inter flammas con- poenam, remanserit culpa comraunis. Sciendum cr-
scientix anle diem judicii constilulum, pro fratrum, go esl quod ideo niors ad animam non pervenerit,
qui adhuc in hoc mundo crant, emendalione sollici* quia in ca Dominusimaginem suam et siinilitudinem
. lum, colloqui cura Abrabam, per interjecium cliaos collocavit. Narii sicut Deus immorlalis, misericors,
vaslissimum. sedulam obsecrationem misceqtem, el juslus el paliens est, ila harum dona virtutum in fa-
vivaci germanorum rccordatione pulsatura, ila pro ciem nostram interiorem infudit: ut quanlo quisque
viventibus supplicassc : Bogote, inquam, paterAbra- magis justus et magis misericors exstitisset, tauto
kam, ul miltas Lazarum in domumpatris mei; habeo magis divinx participationis munere prxditus in in-
enim quinquefralres, ut teslificelurillis, ne el ipti ve- (eriore homine appareret habitare Cbristuiupcr fi-
niant in hunc locumtormenlorum,el si qui ex mortuis dem. Interrogas etiam cur aniraxcum carnesua,
ierit ad eos,pwnitentiamagenl (Luc. xvi). Ecce in in- ali<|uidpro corporali errore communesit, sicul ori-
fcrni anguslia daronaius, nulluinjara de se remediuin B giualc peccalum, pro unitate corporalis hospitii,
habciis, tamen amiquura in fralrcs serral affcclura; ulrumque complectilur par, inodouterque in pecca-
et duin damnaluspropeccatoribusrogat, magnamin- torura socielatc conslringatur. Ita cnim in criminum
ler paradisi ncmqra respirantibusjustis, pro carorum parlicipatkme una causa est, sicut invirtutum remu-
suorura commodiscuram esse demoiistrat. Quodau- neraiionc par gloria csl. Nunquaraeuim exterior in
tem requiris : quid roali post finem aul delur atit barairum luxurix caderct, nisi ei consensuroprxbe-
adimatur iniquis, de quibus legimus, Desiderium rel inlerior. Nos ipsos intcrrogcmus, cl inlcr nos po-
pcccatorumperibit.» Terrenorum cupidiute bonorum terimus agno&cere,quod niens douiinica exercct im-
et arobltione submota, solum reddendx rationis pon- periuro, et caro subjecia famulatum; hxc exhibei
dus, et melus intolerandi examinis ; nec auferentur ministerium, illa consilium : obedientia a servitutc
sensus, sed cogitationemalterius sxculi raagis expe- cessaret, nist volunlas a jubeutc procederct. Similem
dili alacrisque reddent. Quod autem de ipsa aniroa, necesse cst conditionemin damnalione cognoscant,
ulrum corporea an incorporea si( postulas edoceri. qui contra simul in rclributione gaudebunt. Dicisad-
Itaque quod temporibus non includilur nec locorum huc, qux est immortalis, quomodo pro mortalibus
tcrminis coercelur (quod soli Deo competit) hoc tan- vitiis torqueatur. Monalia quidem mala sunt, scd
tum incorporeum csse cognosce. Sicui uuus doclor « imraortalis erit cruciams malorum, et delictoruni
eximius diserle cuidam sciscitanii ubi esset Dcus, cruciatus, vitiis deficienlibus,permanebunt. Meliorcm
respondit ita: Deus non alicubi esl, quod alicubi est, materiam ita inferior traditura judicio est, sicut
contineturloco, quod continetur lococorpus esl. Qux conflari aurum plurabi compellit admixtio. Ilomo
cutn ita sint, omnis caro corpus, non omne corpus ergo pro mortalibus raalis moriturus est Deo, ct vi-
est caro. El quia non solum anima, sed etiam ange- cturus inlerno : hxc erit illius mors, ut mori ci in
lorum invisibiliscoelestisqucsubsiantia, sicut locali- dolorenon liceat. E.Uendis in hoc quoque sollicilu-
bus spaliis continelur, ita auctore suo corporea esse dinert tuam, ulrum anima et spiritus idem sint, aut
b et coraprehensibilisapprobatur. Quid est enim nisi quomodosegregenlur? Duastantum in homine, ani-
corporeum, quod de supernis sedibus perturbalum mx et corporis novcrimusesse substantias ; spiritus
lococessil? quid esl quod sensit ruinara? quid est autem nunc naluralis probatur, nunc accedensinvc-
quod xternx flammx obnoxium prxparalur ad poe- nitur, aliquaudo virtute inlelligiturappelitus et spiri-
nam ? Sed et ipse beatus Lazarus post linguas famu- talis afJectus. Hoc genere, unus atque idera liomo
lantium canum susceplus manibus angelorum, de nunc carnalis, nunc eliam et spiritalis est. Carnales
quo legimus, Factum est ut morereturmendicut et " sunt de quibus ait Dominus: Non permanebitspiritus
portaretur ab angelisin sinum Abrahm: corpoream meus tit hominibus istii, quia carosunt (Gen. m); ct
esse docuit animam suam, dum in sinum Abrahx Apostolus : Qui aulem in carne sunl, Deo placerenon
(id est, in reraotum beatumque secre(um) angelicis possunt(Bom. vm, 8). Carnalisest qui venlri ei gul-
inferlur obsequiis. De anima autera sua sanclus pro- turi, etedendi et bibendi niraietate deservit, et vitx
phela pronunliat, educ de carcere animammeam, id bonum in gulx ingluvie et vorac.tate conslituU,
cst, de hospiTiicorporalis angustiis. Ideo faciura quandp manducandiel bibendinimietate vitamcom-
ejus, qux vel peccalorumjaculis vulneratur, vel us- pulat, quando ei veulrisdominaturingluvies.At vcro
que ad divthx imaginis decus per qualitates mutata animalis efficitur, quandoadhuc purum Deuracogi-
provehetur, absque dubio, et Deoel angelis a quibus lans, secundumanimamsxculari prudentiaad aliqua-
comprehendi et transferri potest, corporca esse evi- rum rcrum scientiam permovetur, quando iuvesti-
denterostendetur. Requirendumest autem inter ista gandis rerum lalentium causis, aul philosophix dc-
« Cave ista omniaqux hoc locoaflert Fauslus : ab- ° Adversui hanc sentcntiam scripsit Claudiamis
surda illa prorsus et erronea cum ostendere nitUur Mamertus Vieimeiisis presbytcr, lib. IU de Statu
i.auimashumanasessa corporeas. aiiinix.
849 EPISTOLiE. 8a)
lectatur sludiis; unde el Apostolus dicit: AnimalisA aliquibus cjus inlcgritas ct dignitas non periret.
homonon percipit qumsunt spiritus Dei (I Cor. n, 14). Grave crimen est, quod hxrelicus accipere noluit,
Spiritualis esse incipit quando honesla et spiritualia non minus illud gravc, qtiod Christianus accipit et
concupiscit, quando ad divini tiraoris cuKum, vigo- pcrdit: Nam et ille qui fiducia baptismi, nupiialc
re cordis ascendi(, quando ad se spiritum per mun- con,vivium,sacri concilii teraeralor irruperat, nitore
ditiem corporis et per custodiam castitalis invilat, ut puritatis amisso; de illustri justorum conventu ex-
de ea illud Aposloli dici possit, Vos estis lemplum pellitur, et in exleriores tenebras perlurbatur. Nam
Dei el tpiritus Dei habitat in vobis(H Cor. xvi). Qux credendus est niveum sanc(x generationis possidere
homini non insila per naluram, sed ita sunt adjun- candorcm, qui inter inceslos, veneficoset cruentos,
cia per graliam ut separari possini desidia in(erce- vel prxcipitio aut suspendio vitam prxcidens, in par-
dente per culpam, Unde idem Apostolus dicit: Qui tcm transiit impiorura. Legimus inexstinguibiles
autem lemplum Dei violaveril, disperdet eum Deus ilammas factis capiialibus prxparatas, bominemvero
(1 Cor. III, 17). Ecce per fidemnon solum baptizatus, in malis suis viventcm, solo baptismate salvatura
sed et Dei templum esse vidctur, et tamen per diver- esso non legimus. Periculosa sibi, quod crclesti
sa flagitia, Dei severitate disperdetur. Hoc loco per- Scrip(ura non legilur, inimica securitas poUicetur,
ditionis vocabulum, xternum perditx animx nove- B multo periculosior illa non credere qux vcrilas eom-
rimusesseinterilum. Inbapliza(orumnumeroabsque minatur. Aliqua (ut dicitis) beatissimus vir Marinus
dubiialionccensenUir, e( mcmbra Christi esse dicnn- cura intcrminaiione disscruit; sed sicut illudquod
tur, et vide quomodo perdilis comparanlur, quomo- promisil Dominus diligenlibus se, etiam testimonio
do a generosilate filiorum, flagitio opcrante degene- Apostoli pro rei magniludine in cor hominis non as-
rani, dicente Apostolo : To//am ergd membraCltrisli, cendit, ita futurorum immensilas cruciatuum angti-
et faciam membra meretricis(l Cor. xviu)? Et illi stias humanx raenlisexcedet,qux mala niomeulanea
quoque roanifestissimcdona secundx nativitatis ac- ptenitGiilice umbra non removet, qux fidein sine
ceperant, qui eliam charismatum diversitate pollebant, operibus non repellet, quibus terrainum sxculorum
de quibus Dominus in Evangelio dicit : Multi dicent labenlium cursus in flammis inexstinguibilibus s(a-
miliiin illa die, Domine,Domine, nonne in nomine tuo tuere non valebit, inter quos inexhauslos vapores
prophelavimus,el in nomineluo dmmoniaejecimus, et tarde se anima corporca et senliet et videbit. Et ideo,
in nomineluo virtutesmultasfecimus?Et luncdicetillit, justis, castis et piis operibus diem ullimum prxcur-
quia non novi vot, discedilea me, qui operaminiini- ramus : et hic timendo ea qux illic timere nihil pro-
h
quilatem (Matth. vn, 22). Quis abdicatos non intelli- derit, nos declinemus. Hic finem infinilis conten-
gat a salute.quiaconspectuPalrisjubeiiturabsccde- C tionibus imponamus, et intoleranda incendia nunc
re? in sortem eos sua mors indubitanter accipiet, salubriter cogiundo, ex ipsis ignibus xlerna nobis
quos vila qux Christus est ignorabit. Baptizatos per- refrigeria comparerous.
ditioni iradi pro iniquitatibus suis dubilas; cum ba- c Certus aulcm sum de fide veslra, quod falerati
ptisma ipsum per multa scelera perire cognoscas? composito niiore sermonis acceptiora vobis erunt sa-
Quod aulem, sicut pagina continet, sermo luiis de lutifera sincerx tesiirnonia veritatis. Filitim mcura
propbela muluatus ignem animx simplicis xstiraa- Eininentium, dulce decus nostrum, paterno sospila-
vit, de sola hoc divinilatissubstantia dicere convenit, mus affectu. Doroiiiusnoster admirandam mihi ma-
cuinibilappositum, nihil a superiore collalum, nihil gnificentiam suam prxsentibus replcat bonis et di-
cor.stat adjunctum. Jnstus pariter et justitia vivens gnum [redda! xternis.
et vita, sapiens atque sapientia esl virtus et origo EPISTOLAV.
virtulum. In principalibus enim boriis suis, hoc est FAUSTI HHEGIENSIS
GALL1AMJM EPISCOPlDEPOEMTENTIA
ipse quod possidet. Homo vero duplex intelligi po- ADFELICEM PP. ETPATRITIUM.
test, qui vivens et justus el sapiens dici potest: vita Domino piissimo et specialibus offfciis excolendo,
autem et justitia dici non potest, quia ila his indui- ut confido, in xternum fratri et per omnia domino
tur, ut aliquoiies exuatur. Quod homini datum est, D Felici Faustus.
Deo insitum est. Homo (verbi gratia) deauratus est, Magnum pietatis et fidei testimonium, quod per
Deus aurum est, in quo hoc est potentia et gloria : tantarum vasta intervalla regionum, et per tot re-
quod nalura. Nam quod subtiliter indicasti, si orania rum inlerjecta discrimina, ad nos usque latitudinem
hxc qux dominus Marinus inlerminalur, excipiunt ves(rx charitatis extendiUs.ln hac relegatione nostra,
peccatores, quid magis impii mereanlur ignoro! Ha- . artifex Dei nostri misericordia, gefliina exercet ofli-
bent sub perennibus malis, et supplicia gradus suos, cia, nostram excuUt paterna sedulitate rubiginem,
et gravibus obnoxius peccatis, infinitis (licet ta- et vestram circa nos dilucidat fidem, vestramque ap-
menutcunque tolerandis), impitts vero, inauditiscru- probat pietatem. Nos elimat benigna solertia, vos
ciatibus torquetur. Tunc autem baptismi a gratiam , prbducit, nos coangustat salubriter, vos ililatat. Nos
habetis, nec posset morle aliquem vindicare, nisi in arguimur vos proficitis. delrimenta nostra in vestra
• Al., Gralia abmterna morte possit hominemvm- talwne prmparata sibimlerna refrtgeria.
dicaresi in aliquibus,etc. c Hxc in bactenus excusis non habentur, sed nunc
b Al., contrilionibus. Ex ignium mternorumcogi- ex ras. Ilenrici Canisiiaccesacrunl.
 "
m , S. FAUSTI RBEGIENSIS Wl
transeunt commoda.Cum feneralores nostri sitis, in- A i producatur, et sicntdixit Aposiolus, de peecatoe'a-
cipiiis noslri esse debitores, siquidcm causa vestrx T)oremus damnare peccatum. Alterura abstineniix
devotionis et mercedis vestrx maleria sum. Opera genus esl muito sublimius multoque pretiosius, nm-
vestra, de nobis capiunt Iucrum merita vestra, de tus animi regere; irrationabiles perturbationes et
flagellis nostris mutuantur augmentum. Vestrx sol- cogitationum interse colluctantiumrebelles tuinultus
liciludinis, ad nosaffeclusad Deum,pervenitfructus: mentis imperio subjugare; malitix virus, lanquain
ac sic duplici modo, et de nostra castigatione, et de funeslum aliquod maleficium, de penetralibus cordis
vestra relributione.divinis beneficiis obligamur. Pe- exspuere, et animam contra diversarum fluctus ten-
ne autem mihi respondendi silentium perfectio ve- tationum, constanlix moderamine gubernare, el con-
strx consolationisindixerat. Nam ipsa sollicitudo -' tra passiones occullas velut conlra domesticos rni-
interrogandi videtur forma vivendi, quam quolidiede micos, rixam quamdam irasceniis fidei aucloriote
domini mei patris vestri S. episcopi a Leonii effica- conserere, inanes curas longe repellere, et a noxiis
cibus doctriniset prxsentibus documentis sufficien- colloquiis ac desideriis quibus diabolus pascilur
(er attraliitis; non autem miror si et meum (qnam- abstinere; et per mansueiudinem, paticnliani, tran-
libet ex superfiuo) requiritis institutum, cujus circa quillitalem Dei in yultu exleriore excolere virum
vos singularem nostis affectum. Creditis, in adju- B '. spiritualia et divina cogitantem, ut trislitia non
torium fidei vestrx, magisterium meum lam perfe- frangat, Ixiitia non resolvat, stabilitum in timore
ctum esse quam votum csl; sed, licet sermo meus Dei pectus ostendat magnaniinitatis xqualitas, ut
(quem lentiorem etiam prxsens reddil infirraitas) nobis coaptari possit Ijbelli illius insigne principium,
vestro sufficerevix possit ardori, lamen paucis con- Erat vir unus abstinensse ab omni re mala (Job. i).
versaiionem vestram non tam instruam, quam revol- Vir, inquit, unus; hoc es( semper idem : quia nihil
vam. Magnamsollicitis perhibet evitationem agnilro erat in eo dubium, nihil duplex, nibil accidens, nibil
peecati, metus judicii, terror ignis xlerni. Itaque varium vel diversum, sed eum in statu virtutum
ad immolandaorationum sacrificia, amica sunt fruen- suarum, ccqualiordine permanentem, tempora noq
tibus nocturna silentia, quibus, usque ad horam mutabant, nec eum (ut roaximisfluctibusmos est) in
tertiam lectio moderata succedat, ut exercitium spi- alternas partes diyersa ventorum flabra versabant.
ritale non desinat desiderare, et semper possit auge- Ita e( sollicitus Dei famulus, inconcussa fidei molu
ri. Utinam provideat Dominusvel duofida solatia, fundalus, in hoc tanlum (Christo in se operante)
cuni quibus"diurnas et nocturnas exigas funetiones, mutetur, ut novis semper virtutibus induatur. Ante
et vel biduo in septimana salutantium frueris officiis. omnia, in quanlum Deo adjuvanto poSsumus, illas in
Ardna sunt qux pro interrogantis fervore colloqui- C ' nobis quinque serisuura cxpugneraus illecebras.
Miur; sed illelaborantiumbenignusadjutor, tam leve Quidquidenim pulchrescit visu, quidquid lenocinatur
tibi faciat jugum suum, quam jucundum erit prx- odoratu, quidqujd mollescit attractu, quidquid dul-
inium suum. Igitur si trepida parum amplius rudi- cescit gustu, quidquid blandjjur a|)di(u, hxc omnia
menta perraittunt, alternis hiemales dies jejtiniis si his abutamur, intentionem de spiritalibus ad ier-
transigantur : qux sicut moderari convenit, ita ne- rena devolvunt. Et ideo sicqt pater fidei Abraham,
cesse est duplicari.: duplicari, inquam; duo enim quinque illos reges, in trecentis decem et octo,
sunt abstinentix gcnera : Unum est, incontinentix mysterio intra liiteram la(en(e, devicit: ita ct nos
appetitum, a cibo et potu et a diversis carnalium contra nos principales vitiorura duces, in Jesu nomine
jguavitalumillecebris coercere, et vomere crucis ter- et crucis signo (hoc enim utraque ara '' exprimunt)
ram subjecti cxterioris edomare, et necessilaii po- dimicemus, ut audire mereamur a Domino: Vincenii
tius quam voluptati (emperata moderalione servire, dabo coronamvitm,et qui viceritnon Imdetur a morle
paulum si permiltat infirmitas, vel alternis diebus secunda (Apoc.n, 11), e( quia regnum cmlorum vim
donec vis longx consuetudinis sensim disuescatur patiiur, et violentidiripiunt illud (Matlh. xi, 12). Vim
accipere. De usu vero indumentorum, paulatim se . enim sibi faclura esl aniina, u( carnales affectiones
gravitas ad inferiora submiltat, ne ipsa novitas subi- ^' spirilui subdat, ut cfucem deliciis prxferat, ut vigi-
tie medibcritatis offendat. Observandumest eliam, ne lias somnis dulcihus anteponat, ut adversarium in
elatio de nimia humilitate generetur, et vitium de membris suis vincat, ut ex alio alter effectushomo
virlule nascatur ; qux tamen facile superabitur, si ad illamDomini prxceptionem idoneus inveniatur :
confusibilis illa prxteritx conversationishistoria an- Si quit, inquit, vult pott me venire, abnegetteiptum
te oculos adducatur, et rea conscientiatrepidis sensi- sibi(Malth. xvi, 24). Si quis ex iracundo patiens
bus prxsentelur. Ita fiet, ut dum per recordationem efficietur, continensex luxurioso, placidusexcruento,
prxterilorum malorum a diabolo ingesta prxsumplio benignus ex invido, largus ex cupido, totiesnos ne-
castigatur, dumque jactanlia validis culparum ar- gamus, quo(iesnos ad meliora converlimus.Et ideo,
mis victa propellitur : crimina qux generaverant u( ad hoc assurgamus quod esse debemus, prius
mortem, mililare incipiant ad salutero, inquereme- studeamus odisse quod fuimus. Oportet ut hic prius
tlium delicta proficiant, et medicina de vulneribus mutetur ad viiam, qui illic mulari opla( ad gloriatn.

.; »Al.,LeoB*ii. l- Alias, exprimit.

885 EPISTOLiE. 854
EPISTOLA VI. i fano ausu disputare non limuit beatam Maihm tan-
EJUSDEH FAUSTIBHEGIENSIS GALLIARUM EPISCOPICONTRA lura matrem fuisse bominis, non e(iam Dei; et ideo,
NESTORH ADG. DIACONUM. pro hoc, catholicx per omnem mundum Ecclesix
Domino sancto et in Cbristo devinctissimo fratri districtione damnatus est. Non debet (inquit) suscipi,
->Grato diaconoFaustus. ut homo raater Dei sit! sed ubi est illud propheiicura
Honoratus officio tuo, honoratus judicio, provoca- vel cvangelicum : Ecce virgo concipietet pariet fitium,
(us affectu; loquar (ecum in humilitate sincera.in etvocabunl nomen ejus Emmanuet,quod estinterpreta-
libertate benevola, in caritate non ficta, in verbo lum, nobiscum Deus (Esai. vn, 14)? El ilertim in
veritatis. Et licet raihi lacendi causam indicere po- Evangelio : quod nascetur ex te sanciunt, vocabitur
tueris, dum beuigno ac nimis credulo animo tantum Filius Dei (Matlh. i, 25). Ubi etiam illud est quod
poenx milii quaulum tibi perilix et eruditionis in- suscepta per omnes insulas et Ecclesias, Patrura
dulges, taroen per interrogandi sollicitudinera, im- signal auctoritas contra Nestorium loquens : Male-
posuisli mihi respondendi necessitatem, qua cum dictus, inquit, qui Filium Dei Deum verum de Mafia
abscnte, non sine trepidatione, mihi xslimo collo- non nuper natura pro nostra salute non confitetur ?
quendum ; quia derebus tam profundis, e( meas ac Secutura est ut diceres Dei et hominis unaro esse
tuas vires excedentibus, non minus periculi est re- 3 naturam, hoc modo; unam Dei esse substanliam.
spondere quam incondito stylo ingentia sacramenta Recte dixeras si de sola Trinitate dixisses, ubi una
comuiillere : e( ideo carura meum, in his qux nimis atque eadem est, sub (rium personaruin distinctione,
temere prolulit, tacendo raagis castigare debuissem. natura. Cxterum cum ad bominis assumpU incarna-
In tantx autem rei consultatione, in qua longe viam Uonemvenilur : sicut hominis et Dei unara confite-
regiam reliquisti, aliquos expcrtx scienlix viros, mur esse personam : ita duplicem scimus esse sub-
erudidooe atquc xtate seniores, quibus credere faci- slantiam. Qui autem unius naturx asserit Deum
lius possis, interrogare debueras, secundum illud rcdemptorem; aut hominera in Divinitate, aut Deum
propheticura : Inlerroga palrem tuum, et indicabit negavit in corpore; cum redemptio noslra non ex
tibi; seniores tuos, el dicenl libi b (Deul. xxxu, 7). alterutro, sed ex uiroque perfccta sit. Hoc autem
Deinde in bis qux agimus vel qux dicimus, atque ad loco unum sine alio erroris periculo nosirx fidei
exlremum scripiis mandare prxsumiraus, Iruclum solius c nostri esse naturam. Ergo in substantia
profectumque operis exspectare debeinus. In hac raajestatis sux, divinitas crucifixa est! Si unara Dei
autem scripturula -quara ad me dirigere dignatus es, solius naturam dicis; in substantia sua, majestas
non eloquentia, non scienlia, non ralio, nou xdifi- roortua vel scpulta est! Qux omnia Deus non in se,
catio aliqua ordinati aut compuncli sermonis apparct; C sed itt natura suscepti hominis excepit. Nihil enim
sed testimonia confusissime pro memorix facilitate Deus d sensit cum patientis sensu, sed sensit cum
congesta temerilatem incauti cordis accusant, Novit patientis effectu; niliil sensit pro diversitate sub-
Dominus quia stupefacttis prx sdidio tux saluUs hxc staniice, sed sensit pro unitate personx. Unitate
colloquor : sic e( (e interrogasse, et me respondisse, conjunxit, et consequenter adjecit; nos unutri eum-
ad bonum commune proficiat. In scriptis sancti pon- demque verum hominem et verum Deuin intelligi-
lificis Augustini, etiarasi quid pulatur apud doctissi- mus: et iteravit, nos verum Deum et verura homi-
mos viros' esse suspectum , ex bis qux damnanda nem nullo modo ambigimus confitehdum. Accipe
judicasti, nihil noveris reprehensum; sed fidei sen- etiam in hyrano S. anlistitis et confessoris Ambrosii,
sum, maxime de duabus substantiis vel naluris Dei quem in natali dominico catholica per omnes Italix
cthominis DominiauRedemptoris nostri, scito apud et Gallix regiones persuliat Ecclesia : Procede de
calholicam, nonsolum Patrum auctoriia(esuscep(um, thalamo tuo geminm gigas substantim. Refuge ergo
sed e(iam apostolicis oraculisconsecratura. Proinde inter hxc, sancte frater, alterutrx parlis errorem '
verbuiu hoc quod more prophetico ad te factum di- si (antum Dei naturam dixeris, imposuisti Deo coi>-
cis; utcertum est, non Dei spiritu, et apud Deum et ditionera passionis et mortis; si vero tantum homi-
apud homines valde damnabile est, nisi prior ipse Djnis naturam dixeris, subtraxisU Deo gloriam redem
damnaveris. Ergoutaliis prxtermissis hunc duplicern ptionis, subtraxisti auctori potentiam Reparatoris.
errorem el de hxresi natum et in pericula hxresis Audi quomodo sacra eloquia per unam personam
pertrahentem , brevi (quantum absens possum) ser- explicant utramque substantiam. Juxta divinam na-
mone constringam, cum sanctx sinceritati tux, turam loquitur : Ego et Pater utiutn sumus (Joan. x,
mnltorum (r.on qualis ego sum) neCessaria esset 30); secundum humanam naturam confitetur quia
prxsentia magistrorum : prirao loco ignoranter et Pater major me est; juxta coelestem naturam pro-
satis periculose, non dicam, scribitur; sed, cogitatur, nunliat: OmniaqumPaler kabet mea sunt; juxta ter-
suscipi non debere ut homo mater Dei sit: quod de renx naturx infirmitatem dicit: Filius autem hominis
Nestorianx hxresis impietate descendit; qui pro- nqn habet ubi caput reclinet, Quasi homo indicabat,

Alias, Gregorioet Grmco. c Alias, solius Dei noslri.

b Alias additur, sed absquedubio qui vel qualem- d Ms., sensit patientistensu, sed sensit compatientit
cunque requirit ducem, declinare oportet errorem, afftciu. r
Deinde, etc.
 855 S. FAUSTI RUEGIENSIS • 856
Trittis est antma"mea utque ad morlem; quasi Deus A . Datus ergo ex Divinitale, natus ex Virgine, natusqui
conlestabatur, Potestatem habeoponendi eam, et po- sentiret occasum, datus qui nesciret exordium. Nalus
testatem habeo iterum sumendi eam (Joan. x, 18). qui et matre esset junior; datus et quo nec paler
Secundum carnis naturam in cruce pendebai, secun- esset antiquior : natus qui morerelur; datus per
dura divinitatis substantiara paradisum el regnum quem vita renascerelur. Illic dominatur, hic humilia-
coeleste donabat. Hoc Ariani obscurato corde, peni- tur ; sibi regnat, et mihi mililat. Parvulut natttt est
(us rion videnles, quia prxsumptio et elatio suffundit nobis, filius datus esl nobis : et faclusesl principalus
menlis intuitum, ad Deum, qux erant hominis retu- super humerumejus. Manifestumhbminemdcmonslrat
lerunt, crcdentes quod minor loqueretur divinitas, humerus; lalentem Deum loquitur principalus. Agno-
ubi sola hominis demonstrabatur infirmitas. Nullam scc duplicem sub personx unitate substantiam. De
ponentes inter coelestia et terrena rationem, dum nostro est quod apprehendit.desuo est quod donavit,
naturas in Deo et homine duas recipere nolunt, Dei de nosirb habuit unde caderet, de suo unde consur
substantiam diviserunt; et dum ad sola bominis geret. De nostro habuit unde pro nobis solveret; de
verba respiciunt, Deum qui glorix plenitudo est, suo unde penitus in nullo debitor appareret. De no-
intellectus lumine perdiderunt. Ac sic, qui Deum slro unde crucifigeretur, de suo unde glorificaretur.
Filium hominis crederidum denegat, Nestorii impie- B 1 De nostro dedit peccati hostiam, de suo, indulgentix
tate maculatur : qui duas substantias in Redemptore tribuit gratiam. Dc nostro ilaque humiliatio, de suo
non credit, Arii laqueo deceptus involvitur. Nos esse probalur ascensio. De nostro obtulit sacriGciura,
vero, mi frater carissime, in Christum Deum, i(a de suo contulit prxmium. Duarum ergo naturarum
perfecta et inseparabili distinctione credamus, ut capax, homo infirmilatibus agnoscitur, Deusvirluli-
Dei et bominis simplicem personam et duplicem bus approbalur. Piget sermonem tam manifestx rei
noverimus esse substantiara. Sicut anima et corpus assertione producere. Scio quod hxc ipsa breviter
hominem facit, ita divinitas et humanitas unus est strictimque commemorata, lemere coriimitlovcl meis
Chrislus. Tu autem quod gemino errore prxventus cpistolis vel sensibus tuis. Sed dum te ad ioterroga-
scribendum putasti, sub duarum naturarura convenlu (ionis salubritatem sollicita humilitate suhmittis,
suscipi non debere, ut Deus, pater bominis sit, ut multum milii de erroris hujus rcmedio polliceris.
bomo, mater Dei sit: nos, unarii Dei hominisque Revoca, quxso, ab hocdiscrimine pedem luum, prius-
personam fiducialiier et salubriter asserentes in eo quam in profundum irrevocabile.-elaiionis torrentc
qui erat in principio, et qui sub redemptionis nostrx rapiaris : et rectum aiiimi senstimqui multxelalionis
tempore factus est in simililudinem carnis peccali, '_ pondus non sustinet, nec novit ihesaurum scicntix
id est, in veritate bominis, e( similitudine pcccatoiis: dispensare, magis laboris occupatione castiga. Tem-
nos (inquam) ita Deum palrem hominis sub personx pcra immodcratum absUnentix rigorem, qui eUam
unitate teslamur, sicut sub ejusdem unitatis amplcxu, mend generat infirmitatem; quem ptiio inde nasci,
Matrem Dei hominem confitemur, juxla symboli undc scribendi prxsumptionem. Regredere ad viam
auctoritatem (ut alia prxtermittam), quia dicimus : regiam, nutricem elationis refugc sollicitudincm; et
Credo et in Filium Dei Jesum Christum, qui con- quia legimus: Manducaremet multum,non esl bonum
ceplus est de Spiritu sancto, natus ex Maria Virgine. (Prov. n,5) (irtagis enim infiat parum fundatum sen.
Qui si lalis error est, in DominoSalvatore unam et. sum scieniia, quam xdificat), ita cave nimiam lectio-
simplicem credidisse substanliam, qualis error cst, ncm, ul cordi parumcapaci, tanquam sumpti iminode-
duplicem asscruisse personam? Nam si in socielatc ratius vini periculosamnoveris ebrietateni. Nunquam
carnis assumptce, forraam famuli Deus induit, dux cogitationibus tais credas, sed raagis imitanda legas
subs(an(ix non fuerunt. Ergo i.nhomine Deus non quamlegendaconscribas; et in mente lua loquaris ad
fuit, et separata a Deo persona hominis fuit: nc si Doniinum,Incordemeoabscondieloquiatua, utnonpec-
sub lali sensu videbis subito quartara nescio unde cem tib'i(Psal. XVIII).El si evadere pericula non d«
accrevisse personam; et in bunc intellectum pravi- foris ingruentia, sed inlus concepta desideras, nihil
tatis consequentia prxcipilaberis, ut jam non Trini- ° tibi utilius scias quam ut sub alio quocunqueproba-
tatem necesse sit confiteri. Audi potius quemadroo- tissimo abbate vilam tuam munias, ac voluntalcs
dum S. Esaias, distincto ordine conjunctoque discri- tuas senioris Iegibus tradas. Et ut adversarii insidias
mine, Domini noslri ac Redemptoris naUvilatem possis superare, te scripturulam ipsam retinendam,
disponat : Parvulus (inquit) natus est nobis, filius irao suppriraendara putavi: ne ultra in alterius alicu-
dalus ett nobis(Isai. ix, 6). Accipe Filium Dei in jus calholici, qui te rainus diligeret, raanum etcon-
Cxlrema parte sxculorum, ex innupta matre, natura scientiara veniret. Ex hoc autera poleris agnosccre
ignorante et (ide.maritante progenitum, superve- sana esse iniiraa cordis tui, si adhuc quasi libcr mc
uiente; in; yirginem sancto Spirilu, liominem Dco culiorem tuum hitmiliter ct amabiliter commonentem
ruirabiliter implelum, e( Deum in hominem miseri- sollicite el libcnter audieris. Anle inlerrogaiionem
corditer commutatum; nec exinanisse glorix magni- incauta videbiturfuisse pcrsuasio, post responsionem
tudinera, sed per susceptam servi conditionem, Do- inexcusabilis apparebit intenlio. Quod si inter hxc
mini ostendisse pietatem. Parvulus natus est nobis, aliquid raihi, qui austeris magis quam dulcibus sa-
fitiut datus esl nobis! Natus est nobis qui sibi erat. nari animam tuam cupio, crcdideris iuiDutanduin.
887 EPISTOLJE. 838
memento osculis male blandientis prxponi vulnera JA nec tanien capite suo junior invenilur; ac si Deus
caritatis. nosler ncc pci mixtus in personis propriis, nec divi-
EPISTOLA VII». sus, una virtus, nec potcstate divisa, nec tempore.
Domino piissimo et in Chrislo summo mihi ho- Sicut in subsistcntia triplex est, quia- sibi quisque
nore singulariter excolendo Ruricio filio Faustus. subsistit, iia in substantia simplex, quia unus seipsura
Licct per quamcunque personam jucundum mihi prxcedcrc nesciens, nec posteriorera recipit, nec
sit cum individuo peclore ipsius caritaUs vocibus priorcm. Inde ct nos dc hac accepimus simplicitate,
colloqui, et sedula vos officiorum ambitione com- si in nobis nihil sit dissonum, niliil varium, nihil
plectijsed nunc quanto opportunius, tanto avidius diversum, si semper idem esse probabilibus studiis
pignus animi vestri, ministerio domeslici portitoris cl fundaiis in Chrislo sensibus enitamur, ut iniintita-
assurapsi; in cujus meriio mimis assignavit relatio biles in bono, "novis lanlum in diem profectibus
quam probavitagnilio. Et propterea ad fruclum ve- iinraulemur.
strum crevisse gralulalus sum, quod in eo vita melior Dc eo autem, quod quidarn provocationis amore
conditionem primx nativiialis abolevit, atque in eo consuluit, salutifera et pcrfecla meditatio est curas
nxvuro gencris manumissioreligionis abslcrsit, et in animi, partilo pcr plnres terrenx regimine rei, suble
adoptionem Cbristi personain maucipii (ide eman- B varc el post bxc triplici deliberatione tractare quid
cipavit et transcripsit. Quomodo auiem apud ejtis melius sit locare, vel administrare. vcl distrabcre
vcl apud reliquorum fralrum lacteam sincerilaiera propriam portionem
agere deberemus, latissimam Aposloli (Philem. i) Primum revera bonum esset, ut Cbrisli famulus
dispcnsationem, expedilo digessisUsalloquio, etcum Cliristi pauperis vias ex toto pauper studeret ince-
eorum docUssima pagina minus doclus asserit. Nos derc, si perfcctam magni alicujus monasterii scho-
>amen ineorum defecatis moribus admirati surous lam, vel ccrte insulam angclicx congregationis mili-
pcr donom mansuetudinis ct humilitatis, pleniiudi- (iam liceret expe(ere. Nam in medio sxculi inslilu-
nem lectionis. Vincit enim largitas gratix insiiluia tionem cremiticam profiteri, quanta magnanimitas,
docirinx. Nam etsi sub exiguo tempore intra eorum tanta est difficultas.
lncida pectofa ct perspicua penetralia introduxit se Suis [Al., senis] vero vitiis sux pondus imponere,
nlonim candida puritas, et prxclara simplicitas per secundum pro animx revelatione compendium. Sed
quam divinx imaginisspeculum in interioris horainis pcrvidendum, si aliquis filiorumtamarduo sufficiens
nilorc perfulget; divinx, inquam, imaginis. Itaenim csse possit obsequio. b Ne forie paterna ejus sonis
de Domino lcgimus : Purus, simplex, subtilis. Sed [Al, senis] auctoritas in patrem..... OpUmum cst in
multo aliud indical divina illa siraplicitas. Siquidem1C secundo gradu sub noxio beneficiis administratore
in nobis duplex incst, in spirilu et carne substanlia. consistere, si vel voluntas suppetat, vel facultas ne-
Nos quod habemus, accepimus; nobis diversa virlu- cessitatem annux pensionis impleverit.
tumcharismat» adjuncta sun(; non innata, Sine dubio• Tertium est per fideliumfamulorum electa solatia,
apponitur, quod auferri potest : ut boni siinus, de! irapositx procurationis officiis, sub propria ac mi-
auctoris sumus bonitatc mutuati. Ex itto quidemi norc sollicitudine quantilatera reservatx gubernare
vivimus; scd vita, sicui ille est, non suraus. Justi esse1 substanUx, e( eum per viaiu regiam tota mediocri-
possumus,justitia esse non possumus. Ille ideo sim- tate dirigere. Quod cum suadeo, videor vel nostram
plex, quia nihil ei ex accedenti Iargiiate collaturai ulilitatera, vel paupcrum cogitare. In quo ordine
est. Qui ex se subsistit, aliunde niliil sumpsit. Deosi non parum est lucri, si rescrvato usu, proprietas
et vivens pariter et vila; bonus et boniias; raiseri-- distrahatur. Itaquc breviter indicantes quid primum,
cors et misericordia; in virtutum suarum gloria, boc! quid secundum, quidve sit tcriium, eleclioiiemjudi-
est ipse, quod possidet verbo tenus homo deauratusI cio vel possibilitali reservavimus consulentis. Quid
est. Deusauruin est : quod in homine gratia est, ini magis competat quod proraptius possit impleri, ille
Deo natura est. Et propterea, quia nihil ei extrinse-' insinuare dignetur, pro cujus timore et amore conso-
cusaccessit, nihil ei detrahi potest. Detrirocntumi -" latio ipsa tractatur. Dominus Deus noster beneficia
non recipii, quia nescit augmenluin. lpse et sibi au-• in nobis sua felici ac placita longxvitate multiplicet,
Cloret Filio, quia una origo est et fonlis, et fluminis. domine piissime ct in Clirislo stimmo mihi bonore
Ex his, qux absque initio babent, communio est,, singulariler excolende fili.
transfusio non est. EPISTOLA VIII C
Et quia de Filio legimns: splendor est claritatisi Domino dcvincUssimoel tota pietalis virliUe sin-
'
Dei; sicut nunquam Deus sine splendore, ita Pater gulariter cxcoleiido fratri Ruricio Faustus.,
Qiinquamfuit sine Filii majeslale. E( sicut ulriusquei Propitia diviniiate in secreto religionis congruo
xquxva sunl nomina (nisi enim iste nasceretur,i cl tranquillissiino in silentio constituti, in quo Do-
Paterille non dicereiur), ita eos sine separatione! minus ad rubiginem longa securitate contractam
concitaiunius paternitatis antiquiias; ex illo est, sedI salutiferx lima casligalionis admonuit. In bac, in-
'•osteriorillo non est: sicut facies de capite nascilur, quam, qui et magha, si agnoscamus, vacatione do-
" Hxc epistolaapud Canisiuninotatur V. 0 Hxc cpistola apud Canisiumnoiatur V/
b Locus vitiosus.
 m S. FAUSTI RHEGIENSIS gft)
naii, dum nevos,ci-yescomraercio catiiatis acquirt- A . ubi ille roaguificus,Helcana, qiii possessio Dei iuter-
mus, dum de acquisitorum salule gaudemus, inter prelatur, vir unus mysUconuncupatur eloquio. Erat,
hctc pqshi tjona, prxsenU insullamus exsilio, et inquit, vir unus, hoc est, semper idem. Quia nihil in
patrem nos non amisisse, sed commutasse cogno- eoapparebat dubium, nihil duplex, nihil varhuu,
scimus. Nam dum fideles famuli Dei in necessilatibus nihil diversuro, sed eum in stalu virlutuui incon-
nostris honltatem sux devolionis exercent, sine sede cusso ordine permanentem, accedenlia in contrarium
propria pogsessores, sine possessione diviles sumys. non commovebant; routabilia tempora non uiuia-
Imo eos qui de neslra fructum accipiuntconsolatione, ban(; nec eum, ut magnis virluiibus moris est, in
ditaraus; roiro modo consolalores nosiri de pauper- alternas parles levia ventorum flabra versabaot. Ita
culis negotianlur, et de cgenis lucra perpetua conse- et sollicitus Dei famulus vasta niole fidei fundaitis,
quuntur. Ego autem hanc primam munificeniiam, inhoc tantiim.-Cliristo in se operanle, mutatur, ut
Doraino largiente, percepi, quod piissimus meus novis semper gratiis induatur. Jn agro pecloris plan-
Ruricius post vitx bujus jactationes ad portum reli- tentur utilia; noxia succidantur. Et quia imlilibus
gionis, proram salulis, Excelsi raanu gubernante, suis prxcepit sermo divinus. Cum, inquit, ad bellum
convertit, quod post umbras seducenUumvanitalum processeris, et inter reliquas prcedaspeiierit virginem,
et illusiones transyolanlium somniorum, mansura et B J abscindesungues el crinesejut, efita eamtibi conjugio
sojida concupivit, el despecto tandera sxculo infelici, copulabis(Deut. xxi, 12); ita nbs ad sanctam, Cliri-
artem ejus magnamrapuit, felicitatcm et lucrum sui sti limorc prxcincti, prudentiam sxculi, qux sim-
demundo pereunte acquisivit, arte fideli, atque col- plex, incorrupta, sincera, a Deo facta est, captivam
labenlium rerum fuga prxteriens, qua opes contera- spirilali sapientix subjungamus, ac superflua ejus,
ptu suo contulit, qux jam usu suo conferre nihil ampulatis vitiis, abscindamus, et pcctore casta cou-
poiefanf. Unde quanta dudum alacritale sxcularibus junciione sociemus.
sludiis militayiraus, tanta nunc devotione Domino Ante omnia in quantum, adjuvante Deo, possu-
seryiarnus. Et quja me austerius loqui secum pro mus, illas in nobis debellare curemus quinque sen-
' peccatorum curatione, pielas vestra constringit, et suum passiones. Qnidquid enim pulchrescit visu,
illius seiilentix non observat invidiam, qux dicit: quidquid blanditur odoratu, quidquid lenocinatur
jfuj/us i» principio sui estaccutator (Prov. xvm, 17). atlaclu, quidquid dulcescitgustu, quidquid corrumpit
Imprimis ergo lapsus oris cordisque vileraus. Sed anditu, hxc omnia, si his abutamur, intenlionem
iraod orjs diximus, si cordi studueris adhibere cu- menUs de spiritalibus ad terrena devolvent. Et ideo
^todiam, ori non laborabis imponere disciplinam. sicut pater fidei (Gen. xiv, 14) quinque illos reges in
Sipe difficultate ottium circumsiantim opponere po- < C treceutis tlecein et octo, niysterio in lalente
terit («("* suis (Ps. CXL,3). Illud siquidem voce de- devicit; ita per adjutprium Domini, c( per crucem
promitur, quod prius in officinaconscientix defor- suam has quinque principalium vitiorum expugnare
ijiatur. Hoc exlerior reddit, quod dictat intarior. studeamus ilteeebras. Per crucis enim signum, et pcr
Mens exercet imperium ; lingua famulatum. Et pro- sacrum Jesu nomen, aputl Grxcos Hera utrius sup-
pterea ccalestibusedocera::r colloquiis: Ex abundan- putaUonis imprimUur. Quibus armis carnalia delc-
tia cordis os loquitur (Mqtth. xu, 54). Quod de ser- ctamenta superantes mcrebuntur audire : Yincenti
mone nasci videtur, prius cogilatione concipitur. Ut dabo coronam vilw. Et: Qui vicerit non Milur a
oris sonus indigna non proferat, animus justa prx- tnorie tecunda (Apoc. n). Unde ipsa facile lerrena
eipiat. despicis, vel fenerantis more dispensas, dum illud
Etquia duo sunt jejuniorum gcnera, unum incon- cogitas tempus quo exurentur peccatores sicut fe-
linentix appetitum a male blaudis deliciarum suavi- num, quo xsluaptes gehennx furore perpclue, c.ujus
tatibus coercere, utexterior et terrenus homo vomere fumus ascendit in swcuta smculorum (Apoc.vni, 7).
crucis cdomittis commpda infirraitate macrescat ; Hi qui neglexerunt oblata, tali morte punienlur; u>
aHerumabslinentix genus est multo sublimius.roulto cis raori in do|ore pon liceat: morituri vi(x, c(
pretiositis, cui nulla contradicere possit inririnitas, D 1 morii siue fine viciurj. Dum illud, inquarn, (empus
mqlus,animi regere, et irraUonabiles perturbalioncs ar|te oculos tuos prpvida in futurum mente disponis,
yelcolluctantium inter se cogitationum turaultus, in- dcquolegimus : lntrpibo in domum luam cum holo-
terioris judicio refreixore, c( conlra imppgnationes causlis(Ps. Lxv, 15) : idjest, quando bonoruin ope-
occultas, vel contra domesticos inimicos rixam.. rum fructu subsarcinatus, et justilix insignibus re-
quam,d£>ra irascenles, fidei auctoritale contcrcre, et diffiitusjanuam vitae cum iriumpho evictx caruis
per benevolentiam, mansuetudinem , patientiam , iuirabis. De quo legimus : Adorabunt eum filimJtjri
tranquillilatem, Dei imaginem in fa'cie inlerioris in muneribus (Ps. XLIY,13), id est, animx Cbrislo
excolere: cujus decus non in corporis personam, de gentibus acquisitx, munera non de suo offerent,
sed in aninii formam solerlia facloris impressit. cura graliarura actione dicturx : Ecce mulliplicavt
Virum spiritiia|ia et divina cogitanlem tristilia non talentum quod dedisti. Recipe cum usura , domine,
frangat, lceiilia non resolvat, slabilitum in timore fenustuum: Eritenim turn quoddam dandi et acci-
I)ei pectus magnanimitas xqualitatis ostendat, ut et piendi commerciiiminler liorainemet Deuai. Ilomo
liobis coaptari possit libelli illius Insigne principium, afferet quod laboravit; ct Deus restituet quod pro
861 EPISTOLyE. 8(19
misit. Quo tempore cum sanclus alter pro aKero re- A 1 visceribus evellantur, ut hic vulnera ipsis alte me-
munerandus, corona duplici pro mutua salute deco- dullis impressa curentur, ut hic maculx invisibiles
randus, audire mereberis : Euge, terve boneet fidelit, diluantur, ut hic xterna gaudia fidelium studiorum
quia super pauca fuisli fidelis, super multa te consli- labore comparentur. Illic quidem vita prxmium
luam ; intra iri gaudium Dominitui. istius erit; sed oportet ut illius ista sit pretium.
Tunc usum prxsentium in xternorum proprieta- Prxlatis itaque obsequiis, quxso ut cum se facul-
(cm transisse miraberis, et pro daloribus tuis glo- las opportune prxbuerit, gaudere nos de vestra so-'
rificandus, debitorera le ei fieri jocunda rerum spitale ac proprielate facialis. Profiliiset diaconibus
routalione gaudebis. meis uberes refero gralias. Dominam filiain meain
Iudividuumfilium nostrum Leontium, omnemque religionis speculum, et pietalis exemplum, debito
domum piis illos cum majoribus pio sospitamus cullu veneratus saluto. Dominus Dcus noster magni-
officio, DominusDeus noster beneficia in vobis sua, ficandam mihi bonilalem vestram, e( prxsenUbus
felicie( placita sibi longxvitate multiplicet, domine repleat bonis, ct dignam reddat xlernis, doraine
deviuclissime et sola pietalis virtute singulariter devinctissimc ct honore prxcipuo specialiter exco-
excolende frater. lende lili.
EPISTOLA IX •>. 1
B EPISTOLAX <-.
Dominodevinciissimo,honoreprxcipuo specialiter Doraino beatissimo et summo mibi honore ante
excolendo, Ruricio filio Fauslus. omnes singularilerexcolendo, fralri Ruricio episcopo
Gratias Domino, qui id generali dispensalione Paustus.
largilus est, ut inter eos quos locorum intervalla di- Tanta mihi de animi vestri benignitate fiducia est,
scriminant, liber ac nullis conclususabsentix legibus ut ex ejus fonte purissimo non jam solus haurire
animus commearet.nibilque esset (am impenetrabile, contentus sim, sed alios quoque, qui ejus usu me-
quod raenUsaspecdbus non pateret; sed per cordis cum reficiantur, invitem. Prxsertim cuni prorogala
inluilum inde se invicem cari, gratia intercurrente, hujus largitas in lucrnm transeat largienlis; ejusque
conspicerent, ubi caritas ipsa consislit bono itn muncretur aecipiens, ut non minorelur im-
Habet siquidera et interior noster oculos suos, pertiens; e! in raorem fenoris sui crescat expensis,
quibus se conscientix testis inlrospicit; quibus in se dominc beatissime et sumroo mihi honore anle
conversus aut erubescenda, aut gaudenda conside- omnes singulariier cxcolende.
ret; quibus diem ultimum pervidet; quibus vel con- His ilaque caritatis inexsolubilem pensionem, quo
fusibilem vel, Deo tribuente, laudabilem totius yitx solvenlis magis census dilatus, exhibeo, et matpriam
historiam, anteanimx sux faciem provida in fulurum C I boni operis ingererc pro laboranlum commendatione
cogitatione disponit, et in prxsentiam trepidx solli- prxsumo. Quia etsi insinuaiionem meam ad fructuui
ciludinis lempus reddendx raUonis adducit; et ea veslrum per(inere confido, ct ,ideo misericordiam,
qumparqvit Deus diligenlibus se (l Cor. u , 9), in quam miseris ccclesiastica prxbere consuevit liunia-
secreta pectoris sui pagina, spe imaginante, depingit. nitas, harum portilori, qui in Lugduncnsi pertulit
Quos, ul puto, oculos et ipse ad trcmendi Judicis caplivilatcni, negare non polui. Uiinam (am possit
thronum seraper attollis, ut de le illud propheticum prorapta essc fidelium Iargilas, quam bujus uimis
nierito dici ppssit : Sapientit oculi in capite ejus nianifesta necessitas est! Et quia in se aliquatcnus
(Eccl. u, 14). b Inde est, ab co enim illic filius raa- absolutus, in uxore vel filiorum tcnelur servitule
ler dilores luos. Inde est, inquara, quod prx- capUvus,prxlatis officiis, quxso ut morem bcnigni-
seniium rerum relinquenda subsidia, quasi avidus laiis veslrx, etiam in hvtjtisconsolatione leneatis ;
fcnerator; per pretia caplivorum, in sinu reinune- "etapud ante positos, quo poposcerint, lilteris pro-
ratoris, seminanUsmore, eommendas; de usu pro- sequaris.
prietatem facis, et in perennes thesauros peritura Conservus, et prxcipue admira(or vesler, frater
convertis. Inde est quod cum fidelissima Sara (ua meus, presbyter Memorius mecum reverentissiine
sub uno Clirisli jugo ad communem (endens coro- w 1 sospitant. DominusDeusnostcr mcmorem mei piain
nam, terrenorum despector, .et ccelestium competi- bealiludincm vestram Ecclesixsux profectibus fclici
tor, sxculi peregrinus, ct Paradisi candidatus; mundo longxvitatc conservet, dominc beatissime et sunimo
buic, qui jam non habet unde decipiat vel seducat, milii honore ante omnes singulariter excolende
miles Cbristi secrelus illudis; cum regni intermina- frater.
bilis socia jejuniis, et oradonibus, et quadam fidei EPISTOLAXId.
manu januam vitx, pia conjuratione, pulsatis, ut Domino bealissimo, debil» pielate suspiciendo,
duplicem palroara de mutua salute capiatis. alque apostolica sede dignissimo, fratri Ruricio
Sed inler hxc parum est, quidquid agitur, ut episcopo, Faustus.
causx insanabiles hic sanentur, ut jriexstinguibilis Graiias ad vos, dum vobis dc patria scribirous,
ignis hic exstingua(ur, ut ineluctabiles nccessilatcs qui nobis patriam in peregrinalione fecislis, qui in-
hic superentur, ut hic peccaforum sagittx de animx defessa liberalitate patrix tlesideria teniperastis;
11Hxc epislola nolalur VII apud Canisium. c Hxc epislola apud Canisiumnotatur VIII.
1 Locus vitiosus. d Apud Canisium notatur IX.
863 S. FAUSTI RHEGIENSIS Sui
vim quamdam divinx juslitix succcdentibussibi be- A debito cuitu singnlarilcr observando in Chrislo pa-
neficiis inferentcs: ut quod intulerat ad castigatio- trono Ruricio cpiscopo Victorinus.
nem, converteret ad honorem, conlerrct ad*cnnsola- Cum beaiitudinem vestram videre, et brevissimo
lioneni, mularetad requiem mentis; nosira prxter- tempore, et una tantum vice meruerim , ila tamen
mitteret, ut vestra cumularet; debita obliviscens, et ad primum vcstrx cognitionis contemplationisque
lucra veslra mulliplicans; apud utrasque partcs congressum sensus meos fonte purissimo benigni
magniludinem sux boniiatis exercens, nos vestro pectoris inlrastis, ut, quarolibet alloqnicrumvestro-
locupletaret obsequio, vos nostro dilaret exsilio. rum munera pretiosa nbn capiam, pr.rscniiim ta-
Unde factum est ut jam in prxsenli benediciionem, inen vestram in(ra mentis profunda possitlcam : ut
futurorurii impatiens, dispcnsarct, et fidelissimum etsi causas desiderii refovendi extrinsecus non acci-
famulum suum super candelabrum domus sux, coo- piam, intra me eas tamen dum gratix veslrx remi-
perantc misericordia, justitia, sinccritate, contincn- niscor, invcniam. Neque enim fas esi, ut bonum
tia, benignitate, id est, domesiicis suffragatoribus, illud ex accedenlibus (antum requirat adjutoriis in-
sublimaret. Eccc qnali prctio Ruricius meus sum- crementum, quod medullis consiat infusum. Quo fit
mum sacerdotium comparavit. Unde emii, ipsum ' ut carilas, quxin visceribus meis jngi recollatione
ostquod emii; et lestibus propriis acclamanlibus, in B vestri innovata dulcescit, caritaiis mihi veslfx vicis-
se honoris causas, refugia horioris exhibuit. Tantum situdinem reproraiitat. Ac sic aflectus erga vos meus
itaque munus scit in Christi nomine cuslodire qui vestri raihi antmi fidejussor accedit, et quodammodo
scivit acquircre. conscienlia inlerioris mei muluo mihi vesirx lestis
' Harum autem
porlitorem sanctnm presbyterum dileciionis assistit : quantumcunque mihi dc vobis
Florentium mihi jara diu cognilum, et exemplis ma- prxsumere debeam, mentem meam, qux to(o erga
gistri, ct morura floribus adornatum ; qui pro gcr- vos amoris ardore flagrat, interrogo. Unde salutatio-
irianx sux absolulione peregrinatur, insinuo, qni nem deferens, cl interccssionem deposcens pro ha-
miui opporlurium roediator ingcssit. Omnem domum rum porlitore, insufficicniesgralias refero. Et quia
a nostram, seniores cum junioribus palerno sospi- infelicem ipsius Iaborem, quo pro absolulione uxo-
lamus affcclii. Conservi mei, debilores c( admirato- ris per- diversarum regionum est jactatus exsilia,
rcs vcstri, mecum reverentissime sospilant. Dominus mors redemptx protinus subsecuta cassavit, ct nunc
noster magnificandam mihi beatitudinem vcstraw rursus pro filix redemptione anxielas paterna dislen-
Ecclesix sux profectibus, nostrisque gaudiis perfccta ditur, vestris eum litieris prosequi pro cumulanda
longxvitateconservet, domine beatissime, debita mercedis veslrx ubcriate jubeatis.
pietate suspiciende atque apostolica sede dignis-'G Pius Dominus revcrendam mihi beaiitudinemve-
limefrater. stram ad profeclum et brnatum Ecclesix sux, et an-
EPISTOL.dEPSEUDONYMiE nis muliiplicare dignetur ct meritis, domine beatis-
A Fausto ad Buricium Lemovicentemepitcopumsub sime ac reverenlissime, aique a me debito cullu
variorumnominibusscriptm. singulariler observande in Christo patrone.
EPiSTOLA XII >.
EPISTOLAXIV d.
lomino religionis honore sublimi ac fidei meritis
magnificandolilio Ruricio Grxcus. Dominosancto ac bealissimo, ct omni mihi cultu
Gratias Domino, quod fidei vestrx meritum sicut atque honore venerando p-itri, et in Chrislo Dominu
ita crescit et Laboran- palrono Ruricio episcopo <•Turentius.
proficit devolione, opere.
lium necessilales sollicitudine prxvenis, beirgnitatc .< Litterx sanctitatis viestrx me spirilali cibo paslum
fovcs, humanilate sustcntas. Uis enim rcbus, juxta incilaverunt ad spem futurorum, ct vcrba prophe-
Apostolum, spiritu (erventet, Dominoservientes, spe lica claritate radianlia , ad disculiendas errorum
gaudeniet (Bom. xu, 11), divinas vobis xternx re- tenebras, purissima luce fulsertinl. Recngnoscople-
tributiones acquirilis. Sed in sublimilate vestra ista num caritatis affectuni, et sinceritatem pix castiga-
v
non nova sunl; quia aniirius vesler sicui plenus est tionis. Amplector eloquenliam in verbis, in exemplis
Dei limorc, ita plenus esl caritatc; caritale, inquam, perfectionem, in consilio gratiam, in officio indul-
qux solo usu proficit, ct largiendo succrescit, et pen- gentiam, in veritale constautiam, iu admonitione
sum sciens, et delrimenla non senliens. Duiri cnim veritalem et scientiam. Probatis in dogmate vos au-
dependitur, uon cxpenditur; sed magis, dura proro- liquos Scripturarum inlerpretes, et divinorum volu-
minum iraclaiores, veneranda mihi nomina, Cypri.1-
galur, augelur; ejusque gralia ita muneralur, perci-
piens; etnon minoratur imperliens, qux ad similittidi- num, Augustinum, Hilarium, Ambrosium, sed ct
nem Divinitatisdat quodhabet,habetquequoddederit. illustres alios facundix flore vernantes, alios et in
revelandis occultioribus spiritales, alios mulcendis'
> EPISTOLAXIII .«. imperitorura sensibus blandientes, alios in fidei as • ^
Dominobealissimo ac revereritissimo ataue a me sertione pugnantes. Prxteritx calumniamur x(a(i, t
• Forte veitram. d Apud Canisium XII.
b Apud Canisiuiii X. e Alias, Turiltus. r»rei/ius, Taurentiut.
« Apud CanisiuraXI.
bij3 EPISTOL^:. 806
quod viros illos admiratione dignissimos hxc sxcuta A . dicta sunt, desideriis obsislunt; rogo, et per Chri-
non tulerunl: pro certo doctrinam junioris ambirent, stum vos adjuro, ut me vobis vestra semper pielas
'
qui anle docuerunt. Ego autem xtatem eam non de jeprccsenlet. Nec patiamini ul pro officioruui lardi-
canentium putaraine capillorum , nec, sicut beati- late caritatem imminuat, aut offuscet oblivio, sed
tudo vestra de sxculari auctore muluata est, de co- . pro me, sicut faccre vos ccrtus sum, incessanter
Inre barbx albentis agnosco. Cum etiamsi non es- orelis; ct quoties opportunum fuerit, servum ve-
sem in computo senescentis, annos decrepilos roem- • strum per colloquia litterarum visitare dignemini.
brorum per inorbi incrementa sentirem. Sed omnium EPISTOLAXVI c.
precum humilitate deposco, ut pro correctione mo- Domino sancto ac beaUssimo et. apostolica reve-
rum meorum, pro inspirando. mihi desiderio poeni- rentia suscipiendo, papx, et meo speciali apud Do-
tendi, pro Domini noslri propitiatione, in sanclis minum patrono Ruricio Sedalus.
vestris orationibus supplicelis, -ul qui ad vitandum Refecit me filius noster, salutem, salulaiionem-
proclive illius vix in perniciosa vergentis, rectum et que (uam nunliaus ; per quem ego quas non merui
cum labore gradiendtira iler oslenditis, e( ingressum litteras? Dedi ex hoc desiderio meo satisfaciens, si
boni operis et pix emendationis oblinealis elleclum, vel olficii ad vos pagina perveniret. Saluto itaque
non in fervore disciplinx, sed in indulgenlix mcdi- B plurimum, ct rogo per illam caritatem qux mihi af-
cina et misericordix lenitale. Hanc quoque vobis feclum dignationemque tuam nuntiat, ne te pigeat,
conferle merccdem : debelis enim fenus Domino de quoties opporliinum, servum (uum litlerarum niunere
thcsauro, qui fidei vestrx tradilus et vobis illo com- visitare. Quia testor Dominuraquod post prxseuUam
meudante susceptus est. luam nibil mihi dulcius est, quaro si colloquiuin dc-
Acquiritedesperantes, arguite negligentcs, dedi- - siderantissimx picialis, vcl lillcrarum dignationcra
tos somno ignavx sccuritatis excutite, desides exci- meruero. Rogo eliam, ct omni prece deposco, ut pro
tale. Decet ovem perdilara in humeris suis bo- me, sicut facere vos certus suin, sine cessatione in-
num reporlare pastorem , et muniUoribus caulis lercedcrc et otare digneroini. Filios nosiros et vc-
eas quibus lupus insidiatur includere. neraus et desidcrans saluto.
Sanclum Augustinum, sicut jusseratis, inveni, EPISTOLAXVIId.
quem cum filio communi Ruslico presbylero esse Domino sanclo, meritis bealissimo, papx, honoris
crcdcbam. Operx pretium est ut admiremini studium
cullu suspiciendo, alque apostolico palri doinino
raeum, quod qux opuscula continebat, hucusque Ruricio
aescivi sane,» capitulatim jara librum tradilurus in- episcopo Eufrasius.
Q Txdiosaro pietaiem vcslram csse tenui riimora
spcxi. Chartaceus lilwr cst, el ad fercndam injuriam
coguovi; sed harum bajulum destinavi, ut anxiela-
:
parumforUs quia cilius charta, sicut noslis, vetu-
tem raeam de acerbilate nuntii celeriter revelelis.
siate consumitur; legile si lubel, atque transcribite.
Et spero ut poslquam vobisbene cognilus fuerit, al Quia scit divina pietas quod et Irislitiam et inlirmi-
lalein vestram non compatientis, sed perferentis. do-
me, cui est incognitus, remitlalur; quia corrigere lore
meam membraux participo. Sic ita concedat divina miseratio, u|
negligentiam Irequenlata ipsius raihi
lectione dispono. Ora pro me. permullos annos exterioris vestri vigorero, el
alacrilatein integrx saniiatis indulgeat. Quia vere
EPISTOLA XV->.
tunc reparatum esse roe setitio, si dc sospitate ro-
Dominosanclo ac beatissimo et apostolica reve- .
stra celerius oplata cognovcro.
renlia suscipiendo, papx Ruricio Sedatus.
Salis credidi, el quam habere iter vobis laborio- EPISTOLAXVIII ".
suro esset, et vehemenler oplavi ul ad necessitaiem Domino sancto meriiissimo in Christi luminaria
istam, qux hic nos exhibuit, venircUs vel per occa- prxferendo et plurimum in Chrislo desideraudo
sionem; et benedictionemvestram mererer, et desi- piissiraodominoRuricioepiscopoCxsariusepiscopus.
derium commune mutuo saliaretur aspectu; et vere Dum nimium tribularetur animus meus, quare ad
posteaquamme prxsentix vesirx spes frustrala est, " synodumvestraraprxsentiam nonmeruimusoblinere,
velut de volorum culmine dejectus, et labor, qui in- ! sanctus etdomnus meusVerus episcopus mihi digna-
cubuit, et absentia domus, et omnia, quibus xgri- tus est dicere, quod persuum diaconum mihi(Agate
ludo deceptx spei, el anxietas cumulalur in animum veslras litteras destinasset, quas ego nescio quo casu
iiieum pariter convenerunt. Et scit Doroinus, quod aul qua ncgligentia me non retirieo suscepisse. Sed
si vires suppeterent, aut parere desideriis, xtatis in- tamen sancio et.domino meo fratri vestro certissime
firin.tas pateretur; aut si esscut animalia, quibus credo; et malo hoc porlitoris negligenlix imputare.
lautum tali tempore possel ilineris expediri, non . Sed licet sanctos et desiderabiles vestros apices mi-
prius ego a Tolosa reverlerer, quam beatitudinisve- serilis, tamen sicut ipsi optime nostis, diguissimum
strx et singularis illius caritatis bcnedictionem de- fuerat ut personaiu dirigeretis qux ad vicem vesiram
skleratissimampromererer. Sed quia hxc qux jsupra subscfiberet; et quod sancli fratres vestri staluerunt,
Forte Capitula tamenlibrum. i dApud Canisium XV.
h Apud CanisiuroXIII.
« Apud Cauisiuui XIV. Apud Canisiumidcra XVIII.
-"Fortea charitate vettra.
867 S. FAUSTI RHEGIENSIS 8fi8
io persona vcslra firmaretur. Sed quia novi quam. A renlia suscipiende domino et papx Ruricio episcopo
sancto, ac frequenli, et pio desiderio interesse volue- Sedatus episcopus.
rilis omnibus fralrtbus veslris •, votuin veslrura et Equum quem per fratrem noslrum presbyterum
sanclam volunlatem exposui, proquare niltil pietaii transmisistis, accepi, magnificis verborum vestrorum
vestrx v€l potuimus, vei debuimus imputare. Sed phaleris honoratum : in via vilem , in epistola pre-
licet desjderabitem veslram prxsentiam non habue- lioium; moventem se cum fodilur calcaribus, aut
rimtts, orationum tamen vestrarum euffragia nos urgetur verberibus, et nihil penitus promoventem;
meruisse persentimus, et ideo his dictis saluto piuri- forma deterrimum, colore vilissimum, molliorcm
mum affeclu ethonore, quo digtium est; etrogo ut plumts, siaiuis pigriofem, solida corpora pavescen-
me sanctis et illustribus precibus simul ac meriUs tem, umbras solitm, utcredo, de consuetudine non
Dominocomroendetis, simulque indicopietati vestrx, limentem ; fugitivum cum dimittitur, immobilemcum
ct quia filius vcster Eudomius, si potuerit hoc eiabo- cxditur; in planis stantem, in asperis corruentem;
rare, desiderat; ut superyeniente anno Tolosx syno- qui teneri nesciat, ambulare non possit; quetu prius-
tJuni, Cbristo propitio, habeamus, ubi, etiam si po- quam viderem, dum epi6tolas vestras relcgo, illorum
tuerit, Hispanos vult episcopos convenire. Et ideo de gente esse credidi quos Dxdala Circc
• oro te ut lam sancto desiderio suo Dominus tri- B
Suppositade matre nothosfuratacreavit.
buere dignelur effeelum.
Sanctum vero et dulcissimura fralrem meum Ca- Pulabam illum*calidum animis, acrem cursibus;
piUulum presbyterum, amatorem et prxdicatorera ignem, cum exhibereiur, elatis naribus cfflaturum,
vestrum, veslrx sanclimonix, quanta valeo insinua- concussurum solido cornu campos; celeritale ventos
tione commendo; et pro ipso vobis ingentes.et ube- et flumina prxcursurum. Talem enim milii splendi- '
res gralias ago, quia quantum ipse asseruit, tanlura dissimus epistolx sermo promiserat. Credebam eliam
se circa illum impendit pia et sincera benevolentia quod illum raanducaniem frenos, terentem morsibus
veslra , ut hoc nullus hominum possit exponere. ferrum, duo fortiores viri ne evaderet retinerent.
Nunc ergo quia pro vestro desiderio xstuans pieta- Nec me fefellit; nam jtrahebant eum aliquot; impin-
tem veslrara expetiit, dignum judicavi ut per ipsum gebanl alii, et plures cxdebant. Quem ul sic exbibi-
humiiilatis litleras destinarem, quo remeante, si tum vidi, optavi ut talia qualia erant, non qualia epi-
Christus annuerit, apices vestros, quasi cceleste mu- stola mea continet, seraper caris veslris munera
itrifsdesidefo promerefi. Ora pro me. milleretis. Ego tameu quia mihi non reliquisUs in
transmissi muneris laude quod dicerem c ne om-
EPISTOLA XIX. \IQ nino
J Quique etiam pari conlrarietate fata, qux quia
->Domino sanclo *c bealissirao et aposlolica reve- non parcerent, Parcas vocitavere. Rediit ipse Cati-
-"Fprfe orale. Al. Sidonii ad Nymphidium.
>>fcpislola a'd quam hic respondet Sedatus exstat Al. Sidonii ad Simplicium.
<n Rnricii Epistolarutn lib. n, epist. 34, supfa -col. Al. Sidoniiad Taumastum.
«0. Al. Sidonii ad Buricium.
c Codex ms. hxc sine ulla distinclione conjungit. Al. Sidonii ad Papianillam.
Ego sejungo et lacunam noto. Nam ab lioc verbo, At. Sidonii arf Patientem
'qUiqueetiam, nsque ad linem hujus epistolx, omhia Al. Sidonii ad Lupumepitcopum V
ad verbum sunt Sidonii ad Hecdicium lib. n, epfet. Al. Sidonii gd Censorium.
1, qux sic incipit : Duo nunc pariler mala sustinenl Alia "Sidoniiad Mamertum.
Arwernttui. Qumnam? inquis. Prmsenliam Seronati, Alia Sidonii ad Agrwciumepiscopum.
et abseniiamtuam. Seronati, inquam, de cujus ut pri- Alia Sidonii ad Sulpitium.
tnum eliam nothine loquar : sic mihi videtur, quasi Alia Sidonii ad Ruricfum.
prmscia (uturorum lusisse (brtuiia, siculi ex adverso Aiia Sidonii ad Gothum.
majores mttri prmtia , quibut nihil ett (osdiiit; betla Alia Sidorriiad Principium episcopum.
dixerintt : quAqueeliam tpari contrafietate , fata, quia Alia Sidonii ad Bemegiumepiscopum.
non pdrcerent, Parcas vocitavere. Bediit, el cxlera> Alia Sidonii ad fausium episcopum.
qux usque ad finem in ms. surit. 'Quomodo autem Alia Sidoriiiad Heresium.
-hic errbr contigerit, fft pars episrdl» Sedati ad Ru- Hhbet in tequenii epiilularum libros 1 domni Bu-
ricium, et pars epistolx Sidonii ad Hecdiciuinab ex- j) rieit episconi.
scripiore hic perperam sint conjuncta, non facile Deinde epiiiuhrum librum unum elonmiDetiderii
asseqUor, nisi scriba inciderit iu codicem in quo episcapi.
pageTlx ^uxdatfi exciderunt. Coriiigisse autem hic Tleni epitlutas diversorumad eumdemdomnum
laleTBerrorem patet ex epistolarum indice in fronte Desiderium.
libri, ubi post hanc epistolam Sedali ad Ituricium
nolantur varix epistolx Sidbnii, quarum nulla in
'nis. codice scfipta e«t. Index enim hoc modo habet: Noiia epistola Sidonii ex bis in codice ms. est,
nisi quod fragmenlp epistolx Sedati ad Rurieium
Epitlula Sedati ad Buricium. perperam sinc ulla dislinctione conjunctum est aliud
Epistuia Sidonii ad CqnstanliUm. fragmenlum epistolx Sidonii ad Hecdicium. Et sta-
Alia Sidonii ad Eucerium. lim. sequtirrtur duo libri epistolarum Ruricii. IIxc
Alia Sidonii ad Telradium. monere volui. Nam diu me torserat hic locus. CAM-
Aiia Sidonii ad Asperum. sius.
Al. Sidonii ad Prbculuth. d Qiix sequuntur sunt ex epistola Sidonii adilec-
M. Sidonii ad Domn&tuin diciuin lib. n, epist. 1, supra col. 471.
869 SERMONES. 870
lina sxculi noslri nuper » Aturribus, ut sanguinem A , clesia jocatur, in convivio prxdicat, in cubiculo dam-
fortmiasque miserorum,b qux sibi ex parte propina- nat, in quxstione dormitat. lmplet quotidie sylvas
verat, ex asse miscerct. fogientibus, villas• bostibus, f altaria reis, carceres
Scitole in eo per dies spiritum din dissimulatifu- clericis; exsultans Gothis, insultansque Romanis,
roris aperiri. Aperle invidet, abjecte fingil, servililer illudens prxfectis, « colludensque numerariis, leges
superbit,c indicit ut dominus, exigil ut lyrannus , Theodosianas calcans, Theodoricianas proponens;
addicit nt judex, calumniatur ut barbarns, toto die a veteres culpas, nova tributa perquirit. Proiride mofas
metu armatus, ab avaritia jejunus, a cupiditate ter- luas b chius explica. Et quidquid illud est quod te
-
ribilis, a vaniiate crudelis, d non cessat simulfufla retentat, incide. Te exspectat palpitantium civium
vel facere, vel punire, palam e( riden(ibus convoca- extrcma libertas. Quidquid sperandum, quidquid de-
tis, ruclat inter cives pugnas, inter barbaros litteras. sperandum est, fieri te medio, te prxsule placet. Si
Epistolas, ne primis quidem apicibus sufficienter nullx a republica vires, nulla prxsidia, si nullx
initiatus, publice a jactantia dictat, ab impudenlia (quantum rumor est) i Anlhemii principis opes,
•emendat; totum quod concupiscit, quasi comparat, staluit, te auctore, nobilitas seu patriam dimiltere,.
nec dat preiia, contemnens, nec accipit instrumenta seu capillos. Vale.
desperans. In conciliojubet, in consilio tacet, in ec-
* Ila expressis Iitteris ms. Rectc ergo Savaro in B nii esse, non Sedali; nam Sidonius de eodemSero-
epist. 1, lib. n Sidonii ita correxit et notavit. Atur- nalo lib. vn,ep. 7, Seronatumbarbaris provinciaspro-
res sunt Novempopulanix,ab.Aturro fluvio, Aturres, pinantem. IDEM.
ut ab Astura, Astures, Floro lib. iv, sub finem. De c Sidonius lib. v, ep. 13, de codem Seronaio, «KHC
" Alurro et Alurrico pisce, vide Sidon. lib. viu, episi. inauditis
d
indictionumgeneribusexhaurit.IDEM.
12. 6'it'ilasAturensiuiu Notit. Provinc. in Novempo- Vulgala edilio, non cessatsimul furta vel punirt,
pulana provincia, quam llinerarium.AntoniniAdtur- velefacerepalam, et ridentibus. IDEM.
remvocat, ubidcG&lliaNarbonensi. Etquodmaxime Ms., hospitibus.IDEM.
facit ad hanc veleiem lectionem, et Sidonii meutem, 1 Ita et ms., licel in margine sit posita hxc vox,
erat (unc lemporis Gothicarum partium. Commoui- rifis. IDEM.
forium Timothei : Anidnut vir speclabilis ex prwce- fi Ms. viliosc, conclauitansquenumerariis.Ita enim
plioneD. N, gtoriosistimi kunc codicemde Theodo- in raedio hxc vox rasa, ct postca nescio a qua manu
tiani legibus atque sententiis juris vel diversis libris signo boc conjuncia est. Vidc qux notat Savaro hic
Aduris anno 22 eo regnante edidi atque subscripsi. de numerariis. IDESI.
Aire. CANISIUS. b Vulg., citus. IDEM.
Yulgo
b Sidtiniivulgaius codex, quas itle ibi ex parte pro- 1 Ms., incidite. IDEM.
pinaverat, hic ex asse misceret. Ex qua pbrasi licet : Ita legocumSavaro, namms. hic mutile, Ante.h>.
eonjccturam ducere, hoc fragmenlumepistolx Sido-

FAUSTI EPISGOPI

SERMONES.

SERMOPRIMUS. •C mus vel lingux gladium relundamus. Non solumIn-

Ad monachos. vicem non infferamusinjurias, sed nec ab aliis sen-
(Ex ms. domini Chauvelin regiorum sigillorum cu- tiamus illatas.
stodis.) 2. Peculiariier enim ista ad professionem'nostfam
-1. Ad locum hunc, carissimi, non ad quietem', pertinent, nihil in hac vita consolationis requirere,
non ad securilatem, sed ad pugnam, ad certamen niliil honoris; prxsentium rerum solatia fefugere, et
convenimus, ad agonem huc processimus, ad exer- ad promissa xiernx remuneraUoriispfxfnia ariimum
cenda cum vitiis bella conscendimus. Vita eniro prxparare. Subjec(ione et abjectione gaitdere, et
nostra hosles nostri sunt, de quibus Scriptura pro- paupertatem studio quxrere; et non solum faculta-
nuntiat dicetis: Cavene unquamhabeascumeissedem. tes, sed ipsas voluntales de cordibus eradicare. Nibil
Necessarianobis est, fratres, pervigil cura, indef£ssa enim proprium habere interdum res necessitatis exi-
custodia, quia conflictus iste sine fine, Iiostis iste git, nihil autem concupiscere res virlutis.
sine pace est. Hostis isle vinci potest, recipi in ami- 3. Illud etiam scire debemus, quod qui inter hos
citiam non potest. Et ideo prxlium istud quod susce- vitam habere consUtuimus,aut cum grandr peficulo
pimus, satts durum satisque periculosuraest, quia vel diligentes vel etiam negligentes sumus. Unde fe-
inter hominem geritur, et nisi cum ipso bomine non -0 lix est illa anima qux, dum bene in congregatione
iinitur. Ideo nos ad tranquilla hxc secreta et spiri- versatur, multorum gaudium est, et pluriroi ex ea
tuatia castra contulimus, ul quotidie contriti, pas- vel xdificantur vel illuminantur. Bona enim dum
sioncs noslras infatigabili congressione certemus; ut multis communicantur, adduntur: Ad quod eiiam
quotidie moribus noslris quasi famulas. voluntales sapientissimi illius senlentia respicit, qux dicit: iili
Itostras subjkiainus, ul cordis nequilias circumcida- mi, ii sapiens fuerii, tibi el uroximit luis iProv.
871 S. FAUSTl RHEGIENSIS 872
xxm, 15). Itaque si quis in congregatione posilus, A simi, quandiu qux ad mundum perlinent, illis acti-
humililatemse sequenlibus aul patienliam prxbuerit, bus et negoliis eramus militantes, in quibus nunc et
quantum ex se bonura proximis commodat, tanlum erubescimus, tunc nobis adversarius non obstabat,
in se aliorum lucra convertit. Si vero econtrario per imo etiam consentiebat, quod circa miserabilcm ac
inobedientiam vel superbiam quxret, quod pejus est, perditam vitam nostram lion inveniebal in quo exer-
facilius inveniri solet, ad mali exemplum sive iniqui- ceret invidiam suam. Delectabantur illum nostra
talis alios attraxerit, quantos destruxerit, de tantis opera, sufficiebantque illi per se nosira crimina et
periculum damnationis incurrit, quantis detriraentum peccala. Quis enim suscipiat bellum contra mililem
fuitj tanlis damna conlraxK, et peccatum quod ab suum, et quis velit impugnare subjectum suum ?
illo semel recessit, ad eum multipliciter redundabit. Sed super omnem infelicitatem erat vita illius cui
Quainobrem sicul ille valde admirandus est atque nocere dedignabatur inimicus. At vero nunc post-
laudandus est cujus cursus bonus multorura pro- quam voluplalibus illius rcnunliavimus, vidit cultores
fcclus est, ita ille non immerito lugendus est cujtis suos ad actoris pristini rediisse famulatum, vidil in
vita multorum ruina est. Ideoque, fralres carissimi, nobis quodam modo idola sua in Dei templum mu-
qux ad xdificationem pertinent, ea in medio posili tari,' et frendens et tanquam leo rugiens omnes
agere sludeamus, ne via noslra aliorum virlulibus H nocendi adilus pervigil insidiator explorat. De quo
noceat, ct ne aliorum fervorem lepor nosler debili- leone aposlolus bene alteslatur : Vigilale, quia ad-
tct; ct ne aliorum palienliam noslra iracundia violct, vertarius vester diabolus, ul leo rugiens circuit qumrent
nec aliorum humilitatem superbia nosira depravct, quem devoret(I Peir. v, 8). Beaii quos hic lco inqui-
ne aliorum pulcbritudinem fosditasnostra contami- rendos judicat e( sequendos utique virtutura vcstigiis
net : ne aliorum ardentes exgtinguamus lampades, - el odore meritorum. Non enim ab illo inquiruntqr
si noslras illuminare non possumus. Et quidem illx nisi boni, quia se ultro ingerunt mali. Post illos
falux virgines, quamlibet fatux essent, non (amcn violenter currit. Hosetiam negligenter incurrit. Beati
alienas exsUnguere lampades, sed suas illuminare igitur quos hic Ieo invidia cogitur quxrere, et mali-
cupiebaitt; e( ideo ad istarum similitudinem, si cui tia non permitlitur invenire. Terribiliter quidein sonal
nostrum deest pinguissima graUa bumilitatis, et si in auribus nostris duni audivimus Tanquam teo ru-
deest ignis fidei, si flairima fervoris, si oleum cari- giens. Sed quia dictum est: Escm ejus eleetmsunl;
talis, si lumen discrelionis. veniat ad eos quos magis quod quxrit electionis est; quod rugit desperationis
abundare prospexerit, gratiam in se a proximis non cst. Sicut in alio loco legimus: Dentibussuis frendel
auferendo, sed imitando iransfundat, ei bona posses- el tabescet. Ita hxc loquitur sermo divinus, ut terrori
sionis alienx uon solum sine damno, sed etiam cum " conjuncla sit consolatio. Cruenti quidera esl (rendel;
lucro possessoris invadat. Nunquam enim sentit lu- sed victi quod tabetcit. El inter quanta sint illa
niiuis damnum plurimis ignis accensus, nec minuit qux a Deo prxparata sunt homini livor prodil
solis lucem considerantium multitudo, quanli ad eum inimici.
perspexerint, taniis munera sua commodat; et ipse 6. Hxc itaque, carissimi, cogitanles, et in hoc
tamen semper integer perseverat. agone desudantes gloriosi et prxclari a palris nostri
4. Benedicta illa anima esl a Deo cujus humililas nos et discipulos meminerimus esse etfilios. Rapia-
alterius corifunditsuperbiam, cujus paUenUaallerius mus unusquisque qnod possumus de boiiis intestati
exslinguit iracundiara, cujus obedienlia pigritiam ta- parentis. Hic de hxreditate assumat fidei olosericam
cile allerius increpal; cujus feryor inertiam alieni geslorum varictatem pretiosam. Hic mansuetudinis
teporis exsuscitat, qui proximi sui prx*ira turbatum ac simplicitatis occupet taleuium. llle decus pectoris
oculum cordis gratia consolalionisatque xdificationis benevolentix ac sapienlix monile sibi vindicet. Hic
illuminal. Meliusest huic quam illi qui fratrem pau- ' margaritam coropunctionis et thesaurum castilaUs
, lulum ab aliquo contristatum, non tamen solatio invadai. Licet eniui ille locuplelissimus Dei ainicus,
suoporrecla manu non sublevat, sedlitubautem, sic- quidquid habuit inlegrum sccum lulerit, et nobis
ut parielem inclinatum maleloquiorumimpulsuadju- ^ tamen, si volumus tolum reliquit. Iia ergo agamus
vat ad ruinam, et salubriter pro disciplinx ratione bona illius sectanles, ut qui in xlernam gloriam
correctum per sinistra consilia sic incitat, ul allidat; suscilandus sub fine sxculorum reddetur, nunc
8ic armat, ut perimat. Ecclesix prole divina in filiis per merita jam re-
5. Itaque, fratres, cui mala propria non sufficiunt, surgat.
ille sic agit, ut judicium etiam alienx perditionis SERMO II.
incurrat. Certi sumus, carissimi, quod nisi caveamus, Ad mcnaclws.
nisi nostras quolidie passiones resecemus et circum- 1. Quod supplente et quodam niodo cum caritate
cldamus, deleriores muKum nos effici quaih fuera- jubente Deo et vestra fraternilate, qualemcunque
mus, dum in hoc sccculo viveremus: ita u( fiant sermonem profero; facio hoc non ex aliqua prx-
extrema nos(ra pejora prioribus. E( quidem, caris- sumptione, sed ex vera et integra caritate. Et licel

•S. Honorali haud dubium, qui fundavil ac rexit batur S. Fauslus et ipse eliam ante episcopaluui
Lcriiieiise moiiasicriuni, ad cujus monachos loque- ejusdciu loci monachus.
875 SERMONES. 874
tam perfecti Deo propitio sitis, ut adraonitionenostra JA hoc mundonon corrigilur, in fuluro sxculo punietur.
minime egeatis: tamen imperanle caritate qux ne- Sic enim de filio, de scrvo divina Scriptura comme-
scit limere, etiam quod optime implere vos novimus morat: Tu, inquit, virga eum cmdis,et animamillius
suggerere et admonerecum vera humilitate et per- de inferno liberabis(Prov. xxm, 14). Et ideo, sicut
fecta caritate prxsumimus, non tamen sine vere- supra suggessi, non solum capitalia crimina cavea-
cundia, cum nos necdum idoneos noverimus esse mus, sed etiam parvas negligentias,[quasj quolidie
discipulos, et ad opus sanctum videamur excitare quasi venena diaboli respiramus. Sunl enimnonnulli
magistros. Cumsimus tepidi cogimur admonere fer- qui postreligionisprofessionem,qua videntur exisse
ventes; cum simus peccatores, arguimus justos; de sxctilo, nimia securitate solvuntur, et impletur
eum simus imperiti, doctoresinstruimus; cum simus in eis sententia Dominiqua dicitur : Vtinam(rigidus
in pelagobujus mundi nimiis fluctibusagitati, ad eos esses, aut calidus: nunc autem quia lepiduses, inci-
qui ad portum tam feliciter pervenerunt prxdictionis piam le vomereex ore meo (Apoc.in, 15). Quid est
verba proferimus. Sed tamen, fratres dileclissimi, quod dixit: Vtinamettet calidusaut (rigidus? Nunc
quia solent naves superatis et devictis fluctibuspe- autem quia et de sxculo recessisti, et spiritalem fer-
lagi, etiam ift portu tutissimo laborare, et nisi vorem per negligenliamtuara appretiendere noluisli,
grandis caulela fuerit, pene submergi; cum summa B ] tepidus effectuses, ex ore Domini vix iterum reci-
bumilitate et ingenli reverentia admonemus,ut quia piendus evomeris.
vos Christus capitalibus criminibus tanquam de pe- 3. Ideoque, fratres carissimi, sentenliam divinx
riculosis liberavil fluctibus, in portu quietis et bea- Scripturx diligenter attendite, qua dicitur : Omni
tiludinis constituU, parvas negligentias, et quasi custodia serva cor tuum (Prov. IV, 23). Sicut enim
minuta peccata, qux sic in anima confluunt, quo- gaudendumest de monacho qui in monasteriovolue-
modoper minutissimasnavisrimulas in sentina gullx rit mansuetudinem, obedientiam, palienliam milis
concurrunt, cum omni vigilanlia, Cbristo adjuvanle, et humilis exhibere; ita e contrario lugendum est
exuaurire jugiter festinetis. Nam quomodo navis de illo qui. corpore tantum videlur de hoc sxculo
postea quam pelagi fluctus evaserit, si in portu sen- exisse, corde tamen in mundo aut remansisse infi-
tinata non fuerit, de minutis guttis impletur et mer- deliler, aut rediisse infeliciter cognoscilur, et pro
gilur : sic et monachus, deviciiset superatis mundi humilitate profert superbiam, pro palientia iracun-
bujus crirainibus, quasi periculosisfluctibus,cum ad diam , pro obedientia contemptum, pro caritatis
portum monasterii veneril, si subrepcnUavitia et medicamentomalitix effunditvenenum. Talibus con-
minuta et quotidiana peccata de anirax sux sentina venit illa beali Petri vera et multum timenda sen-
exhaurire neglexerit, in ipso porlu naufragii discri- G 4 tentia. Melius, inquit, iilis fuerat non cognoscereviam
men incurrit. Seddicit aliquis,quomodopotest anima justitiw, quam post cognitionemrelrorsum converti
sentinari? Utique orando, jejunando, vigilando, (HPetr. II, 20). Et iterura : Canis reversusad vomi-
veramcaritatem et veram humilitatem ct veram obe- tum suum, et sus lota in volutabroluti (Ibid., 21).
dientiam exhibendo. Altendite, fratres, quomodo Sed nec de talibus desperandum est, fratres, quia
navis sentinatur a situla, sic anima ab operibus ma- potens est Deus oraniibus vobis scintillam compun-
lis oralione domraiea liberatur, si dicat et verum ctionis accendere, et oranemsxculi voluptatemvelut
dicat: Dimittenobit debilanottra sicut et not dimil- spinas et tribulos nequilix salubri igne consumere,
timus debitoribusnostrit (Mallh. vi, 12). Qui enira illo ulique igne de quo Doniinus ait: Ignem veni
omnibus in se peccanlibus clementer indulserit, mittere inJlerram, et quid volo nisi ut ardeal (Luc.
Dulliuspeccativestigium in illius anima remanebit. xxi, 49) ?
Attendite, fratres, et considerate quod dixi, qui in 4. Orate ergo, fratres dilectissimi, non solum ut
se peccanti indulserit, non dixi quod qui in Deo vobis Detisperseverantiam bonam dignetur tribuere,
peccaverit,ipsi debeasveniam darc, quod pejus est; sed et illi qui negligentes sunt tandem debeant de
aliquolietqui in nobis peccaverit, aul tarde, aut fovea superbix se sublevare, et de laqueis eruere.
difficileveniamdamus; qui in Deo deliquerit, cele- " Si enim vobis orantibus, et cum caritaie consilium
riter indulgemus. Sed si volumus juste agere, illi dantibus, quicunquesunt (epidict negligenlesfuerint
qui in Dco peccaverit, sinc severissima districtione emendati, duplicatum vobis prxmium Dominuset
non debemus indulgere ne,dum illi per indiscretam de vestra et de illofum correptione recompensare
pietatem remittitur, exemplumperditionis aliis prx- dignabitur. Nam nec illi qui boni sunt, se debent
beaiur. ln suo ergo se unusquisque ostendat cle- quasi dc suis meritis extollere; nec illi qui negli-
mentem, quia Dominusait: Si dimiseritishominibus gentes sunt, de Dei misericordiadesperare: sed illi
ptccataeorum,dimittetvobisPater vestercmlestispec- cum humilitale Dei bona custodiant, et isti cum
cala vettra (Ibid., 14). grandi compunctione celerius ad posnitentiam vel
2. Quandovero in Deum aliquis peccatum prx- correptionis medicamenta coufugiant: quia qui bo-
tumit admittere, districtionem debet monasterialem nusest, si superbire cceperit, humiliabitur; et qui
Busiinere. Et hoc bonum pio animo debet fieri, ut superbus est, si se humiliaverit, per Dei raisericoi-
spirilali caltigaUoriei(a corriga(ur in hoc sxculo, ut diam sublevabitur. Tantum est ut se non permiltat,
uon pereat in futuro: quia omne peccalum quod. ia amplius durissimojugo premi, nec nimia ct pericu-
PATttOL.LVIII.
875 S. FAUSTl RHEGIENSIS 876
lpsa dissimulaliouein peecalis perseverando diutiu,»A p«fe* ne occasione humilitatis nimix prolongettii-a
obdurari; sed lam cito confugiat ad pietatem Dei, corpore et sanguine cui se junxii ut unum corpus
ilt ih se peccati vestigium non relinquat. Optime ca- eificeretur. Communicareergo noa desinat qui psc-
lidis adhuc vulneribus malagma vel fibula apponitur: care quievit, tanlum. de reliquo nou peccet. Nam
quia si velox fuerit ad ccelestem medicum inlentio sicut ignis iste visibilis duas iu se quasdam e-ffican-
resurgendi, vestigium peccati non poterit remanere tias babet, id est comburere fragilia el Hluminare
cum lapso, qiiia sub manu omnipolentis mediciet cito tenebrosa ; ita iguitum illud dorainicum corpus,
perit morbus, et velociter sanatur xgrotus. quando cum melu et reverentia grandi fuerit sum-
5. lterum atque iterum rogo et admoneo, fratres, ut ptum, corporls quidera delicta consurait, animx vero
obedientiam, et humilitatem, et caritalem nonsolum sensum illuminat. Et idcirco maxime frequenlius
senioribus et coxqualibus, sed eliam junioribus ex- eommunicare debet. Si vero fuerit, sicut seriptum
blbere jugiter studeaUs: quia qucelibet bona servus est, lepra in pelle, iinmunda eril, id est peecatum
Dei habere conlendit, et omnia perniciter perdit, si in monacho, quia peUem esse monachum Seriplura
in illo humilitas et cafitas vera non fuerit. Noli(e pronuntiat, mertifieantem membra sua super lerram,
murmurare, fratres; scriptum est enim quod murmu- cujus ossibus adhxsit caro, qux immutatur propter
ranles a serpentibus perierunt. Nolite detrabere, B oleum, et a jejuuio inttrmatur, et jejuna velut fenum
ffalres, quia scriptum est: Qui detrahit fratri eradi- arescit. Ergo si in bac pelle visa fuerit lepra, im-
cabilur. Nolite iracundiam in corde servare, quia munda erit, et nisi fueril jacintina aut rubra pura, ad
scriptum est: Iia enimviri juttitiam Dei non operatur ornatum tabernaculi non erit apta.
(Jac. ii, 20). Nolite.vos invicem odio habere, propter SERMO IV,
iliiid quod scriptum est: Qui odit fratrem suum-ho- SIVEADMONITIO I^F.CESSAnU DE!>IK ETMAtORCM
JUDICII,
micida est (iJoan. m, 15). Sed non opus est ut diu- POENA, VELBONOROK GLORIA ; ET QliObETlilt LAICI
tiiis sanctam caritatem veatram verbis doceamus, HONMUTATO HABITU POSSINT ET DEBEHT QUOTIDIE
POENITENTIAM AGERE.
qiiod vos ad Christi gloriam operibus implere et
Ad monachos.
cognoscimus et gaudemus. Hoc solum specialiter ms.Corbeierisibtleris Herovingicisaitte anuosraille
petimus, ut quia vos Deus in lecum quietis et tran- (Ex e^arato.)
quillitalis collocare dignatus est, pro nobis quos Rbgo vos, fralres carrssimi, ut sicut frequentef
sxchli istius tempestates et innumerabiles fluctus admohui, diem rnbrlis hostfx et tefribiie ac fnetueri-
affligunt, abundaniius Domino suppiicetis: ut si dOmjodiciunfjugiter studeamus cogitare. Admonerj
nobis, qui noh meremur, gloria non dabilur, saltom ertim peccalorhhi vtildera rlullainVenirepossdht iiti-
vobis oranlibus peccatorum venia tribuatur. Amen. Hofa reraedia, quairi (it cnusquisipJe Cogiietbotaitj
SERMO1U. illam quando erit de hoc sseculo migraturiis. Qub-
Ad monackos. De pmtdlenlia. thodo ehiih potest fieri ut aliqua peccata pfarisumat
Detur poenitentiasxculari, cujus adbuc cervix sub admiltere, qui se momenlis sifigulis credif de hac
juf o dependel sxculi, et huic pro immanitate delicti luce niigrare.Sic enim Scriplura dlcit: Memento,fiii,
terminetur tempus, cui adbuc tempus servit. Cxte-- qhod mors nbn tatdat (Eccli. xiv, 12). E*tlllfld : Mi-
rum si abreauntians sxculo et ejus railitix, et spon- meritonovissimbrum,et detistet inimicare(Ectll. xxviu,
deos se cunctis diebus serviturum Deo, cur poeniten- 6). Qhi eriim diligenter attendll qoarri dura efil exa
tiam merealur, qui liber effectus,velut onager sedatur minatio ante tfrbunal Christi, ubi reccpthrus est
eremi vastitaiem, sicut ait Job: Quit dimisilonagrum Untisquisquesecundum operam suain, non ei potefulit
liberktnin deserto(Job. xxxix, 8) ? A ledujSforlitef placere peccata vel crimina propria. Cnm ante illUrri
caveat, et arenUbus herbis e( poculo exiguo alatur iremcndum judicemcohgregatx fuerintomnes gentes,
iueremo. Erigal in aera caput, et flagrantemnimium quid tunc erit injustis et adulleris alque rapacibbs?
sUtsardorera Spiritus sancti aura restihguat, ne, dura detus oculorura, stridor dentiiim, cum sahctofutfi
valde desiderat amcenavirentia, nimiis deliciis prx- D multitudine ad dextefara regis xterni, et glofiam se->
pedttus peficulum salutis incurrat. gregata,, peccati pbpulo iri profundo tartafi sine ullo
Igittir abrenuntianti publiea poSnitentia non est rhisefaiionis fine aot veriix demefso, excludi se iri
neeessaria, quia conversus ingemuit, et curil Drio tehebris suis a sanctofuni beata luce VidefKet pro-
xternum pactum inivit. Ex illo igitur die non me- furido inferni sine flne descerideris,urguere os suum
morantw ejus delicta qux gessit iri sxculo, in quo puteo xterita silpplicia el perpeltia morle non mori-
facturiim «e. jostiUam de reliquo promiserit Deo. turlim. Pelit frustfa exlfemurri Lazari digitumquod
• Ergo post chirographum b dc quo se monachus ardens fefrigCreiuf, arentibus Iabils rogaVitapponi.
debitum ex tota flde promiserit implere, etsi fidclis ttideb, fraiftgscaTissimi, dum adbuc"Weel,cbnsi-
factus peCcaverit iri sscolo, post abrenunfiatiohcm deremus Cohsclenllas nostfas', et si aliqua crimina
itefum fdctam dOminicumCorpus nOn dubitet acci- vel peccata capitalia necdum eleeniosyniset ofatioii:-
» Hinc piiiet professionem religtosam esse secun- -> Beripto eff» commendabatur paclwn que
dum bapUsnia, quo cuncta in,sxculo cbmmissa pec- rnonachi perpetuoiM Deo snrvituros devovebant, id
caia aBftiontur, iii qubd et aiii SArictlPatfei dlserle prxscfipsitS. Benediclu»iu Rc-
iocettl. Sodposteaeiiam
877 SERMONES. $78
bus purgata in nobis adhuc dominari cognoscamus,A est crucis titulo frons nostra depingi, ne (ocuman-
porium poenitentix, devictis peccatorum fluctibus, gelus exterminaior inveniat. Sub hoc tempore excu-
Christo gubernante, festinemus intrare, et si quid titur Pharao cum exercitu ejns in mari Rubro, pereun-
in naviculaanimx nostrx multis tempestatibuspec- tibus sacro in fonte peccatis, tanquam in Rubras
catorum, aut per avariliam,aut per superbiam,aut ^Egyptiidemergunturundas, id est Christi sanguine
iniquacupiditatecorruptum esse cognoscemus,com- consecratas.Sub hoc redilu pro (emporefiliijunioris
ponere vel reparare bonis operibus fesiinemus.Non qui perierat et inventus est, id est pro salute genti-
enim nbcentpeccata prxterita si non placem ; sicut lium saginalus ille vitulus inimolatus est; junior
nulli justorum sufficitjustitia sua, si non persevera- autem filius nos sumus, seniore fratre, id est Judxis
verit usque in finem,ita -nulli pectatorum nocere tardantibus et intrarc noIenUbus,ad Creatorem no-
poierit iniquilas sua , si antequam de corpore isto strum revertimur sub pcenitudinepeccatorum.Ever-
discedat,ad eleemosynaruinremedia vel pcenitenUx teramus eniraet perdideramusacceptam a Deopatre
medicaraenta confugerit. Sed quia quando, vel qua nostro subslantiam; videamusquam substantiam, id
hora de hoc sxculo rapiamur scire non possumus, est universx naturx bona. Dei enim substantia est
sine ulla dilatione vel absque mora de sinistra fugia- omne quodvivimus, sapimus,cogilamus: intellectus
mus ad dexteram. Non enim sanitatem credendumB et ratio ad discretionem boni et mali Dei substantia
est, non xtatera in remedium salutis sux sem- est; etiam libertas arbitrii quam acceperamus, vel
per.... intardus est, quiavitxsua) super incertus ad declinandablandimentapeccati,vel ad incitandum
est , quia qui nos securus fecit dicendo pec- liberx voluntatisafiectumin auctoris obsequium,vel
ealori: ln quacunquedie convertus (uerit, omnes ad custodiendamimaginemet simiiitudinemDei.Has
iniquilatetilliut oblivionitradentur(Ezech.xxxm, 12); ergo datas nobis et intus insertas a Creatore divitias
ipse eiiam nos cautosvoluit esse dicens: Nolite tar- in pravos transtuleramus usus, et consumpseramus
dare convertiad Dominum,ne differatit de die in diem in exercitia vitiorum, derelicto fonte virtutum, pere-
(Eccli. v, 8). Sed forte quandogeneraliier omnesad gre et nimis longe a patre profecti, non locis ab eo
pcenitentiam provocamur, aliquis intra se cogitat et regionibus, sed cordibus et operibus discedentes.
dicens: Egojuvenis homouxorem habens, quomodo Qui enim sequitur propriasvoluntates, et per passio-
possum aut capillos minuere, aut habitumreligionis nes suas rapitur, a Deo exsul efficitur; ad quem su-
assumere?Necnos hocdicimus,fratrescarissimi,non scepta peccatorum agnitione redeuntibus nobis, et
hoc prxdicamus, ut juvenesqui conjugiarationabilia quidem redeuntibusnon gressu corporis, sed mentis
habere videntur, habitummagisquammores debeant affectu, cum immensa misericordia, cum ineffabili
commutare. Quid enim homini uxorembabenti no- *-*lxtitia et consolationeobviamvenit; intrat festa con-
cet, si mores perditos noluerit habere, et ad opera vivii; ordinat choros atque symphonias,id est exsul-
bona vel honesta convertere, si peccatorumstiorum taliones ccelesUumgaudiorum, quibus angeli exsul-
vulnera eleemosyniset orationibus ad sanitatem pri- tant inccelis superuno peccatorepcenitentiamagen-
stinam revocare? Vera enim conversio sine Vesti- te. Redeuntibus itaque.nobis ad emendationem,hoc
mentorura commutatione sufficit sibi: vestimenta conviviumquotidie celebratur ; quotidiepater filios
vero religiosa sine bonis operibus non solum reme- recipU,seroper Christus credentibusimmolatur. Hic
diura babere non poterunt, sed etiam justum Dei ju- est ergo ille viiulus saginatusquem in Veteri Testa-
diciura sustinebunt. Couvertamur ergo ad meliora menlo doceraurofferre : vitulus et bubus, id est ex
dum in nostra sunt poteslate remedia. Hic exstin- patriarcharum et prophetarum, ex Abrahx semine
guamus morteramoriendo peccaiis. Hic vitam vitx descendens: masculus immaculatus; masculus, id
meritis comparemus, prxstante Domino nostroi est contra omne peccatum robustus et validus: ma-
Jesu Christo, qui vivit et regnat in sxcula sxculo- sculini enim et virilis animi est illecebras rupisse
rum. Amen. peccati, sicut feminex fragiliiatis ignavia est vitii
SERMOV •». _ suscepisselasciviam. Unde et ille typum gerens dia-
j
Ad monachos./n die tancto Patchm. boli Pharao premenspopulumDei, inimicusspiritui,
(Ex ms. Morbacensi.) amicus carni, fortitudines prxfocabat, concupisceri-
1. Opportunect congrue sub die insignisolemni- (ias nutriebat.
tatU hodiernx in voce exsultationis assurgimus, ett 2. Mortuus est ergo Cbrlstus propter iniquftates
cumApostolodicimus: Eccenunc diet talutit (II Cor. nostras, et sicut ovis ad occlsionemducttis est; el
vi). HodieinterfecUsiEgyptiis, de lulo ac paleis Deii stcut agnus coramlondentese, sicnoh apetuil ossuum
populus,id est de vilissimisac inanissimisoperibus,, (Isai. LIII,7). Hic est ille agnus quem iri una domo
liberatur. Hodie Agnus ille qui tollit peccata mundii comedere ex legeprxcipimur, sticcinctislumbis no-
in redemptionehumanx salulis offertur; quando po- stris. Comedereautem caput cum pedibusquid esl in
stes domorum sanguiue illius juhentur inscribi, idI una domo? id est in Ecclesix unitutecarnes ejus ju-
* Huncet sequentem sermonem rogatu meo de- prxfert, cumaliis scrmonibus,qux EusebioEmisciui
scfipsll erndltusvir domnusRemiglusSeillerex con- vulgo (libiiunlur, quosviri erudili Fauslo Rliegicusi
gregalioneS. Viloni, ex vetusio codice Morbacensis i episcoporesliluuni.
Mu»lerii,ubi Eutebii Caciarientitepiicopinomeni
09 S. FAUSTI RHEGIENSlS &0
beraur assumere. Ariani ergo et diversx iixreUcorum A gunt acelura malitix, quia vinum sapientix, quod a
perversitates non in una illura comedunt domo ; et Cliristo acceperant, peccando perdiderant. Potatur
ideo sicut in diluvio non salvatus est nisi qui intra acerbitale malorum noslrorum, dalurus dulcedinem
arcam Noe fuit invenlus, ila diversx fidei homines bonorum suorum. Sed et nunc quotidie quando pec-
si exlra doraum Ecclesix sunt, non habent Agnuni catis contristalur et exacerbatur, acetum quoddam
qui Christus est. Quod vero.hujus agni caput cum illi potus et cibus fellis ingerilur. Velum templi scin-
pedibuscomedere nosdebere Scriptura commemorat, dilur; velum ornainenlum babilaculi est. Coruscante
boc est ul Deum et bominem pari confessionevene- igitur gralia, Ecclesia xdificatur, Synagogadestrui-
remur. Caput ergo divina, pedes humana subsiantia tur, veli lemplum honore nudaiur, remoto per ad-
cst. Capul accipiamus de eo quod dicit bealus Joan- venlum Chrisli velaraine litlerx; ut cum Aposlolo
nes : In principio erat Verbum(Joan. 1); pedes vero revelata facie legis interiora pandantur. Quod autem
de quo Paulus apostolus scribit : Semetipsumexina- monumenta aperiuntur, mortis claustra reseruntur,
nivit, formamserviaccipiens,in simililudinemhominum resurgunt laxata sede tartarea cum Christo sancti:
factus, el habitu invenlusesl ul homo (Philip. n, 7); et quem superi non recipiunt, inferi Deum esse co-
et, Faclus ex muliere, factus sub lege (Gal. iv, 4). gnoscunt. Unde nos agnoscentes erga nos divinorum
Oportuit ergo ul hujusmodiagui carnibus succinctis B beneficiorum alta mysteria, respondeamus in quo
lumbis, id est mortificalis carnalibus passionibus, possumus roisericordix redemptoris : demus illi
cum sumroa cordis et corporis puritate vescamur. compunclionemde peccatorum emendatione pro spi-
Caput cum pedibus, id est ex Deo genitum credamus, nis suis; offeramusilli cor suo timore confixum pro
el ex homine procreaturo. Quod aulem dixi, et ex clavis suis; reddamus illi palmamperseverantix pro
Deo genitum, forte sint aliqui de minus erudilis qui alapis suis.
dicant in corde suo: QuomodoDeus filiumgenuit ?Nil SERMO VI.
hic corporeum cogitemus. Quid est cnim Deus Deum Ad monackot. De nalali tancti Petri.
genuit, nisi de igne ignis appiruit, lux de Itice pro- (Ex ms. Morbacensi.)
cessit? Ergo propter aliquos qui tardi sunt ad intel- 1. Gloriosissimos christianx fidei principes an-
ligenduin, aliquam speciem jam vel comparaiionem nuis solemnitatibus honorantes, fratres carissimi,
de terrenis ac visibilibus assumaraus. Verbi gra.tia, ipsum Deum ac Doiriinumnostrum, qui hujusauctor
si larapas accendalur ex larapade, si una illumiuetur est fidei, debila religione veneramur. Apostoli nam-
ex alia, nonne libi videlur flammam quodammodo que Latino sermone dicnntur missi; qui ergo hono-
ilamraa parluriens splendoremde splendore genuisse? rant missos, manifeslum est eos lionorare mitten-
Num tibi videtur inxslimabili ratione nalum fuisse G tem; cum dignitas qux deferlur minislris, illi sine
lumen ex Iumine ? Et cum de lampade ad lampadem dubio cujus minislri sunt exhibetur, ut ait ipse Sal-
transferalur, licel dux lampades ardeant, lamen ille vator ad discipulos suos : Qui vot audit me audit, et
ignis ipse est ulique in secunda qui splendeat in pri- qui vot recipit me recipit (Luc. x, 16). Vere beata
ma. Nunquid de nihilo aul de aliquo novo iniiio fa- apostolorum merita, in quibus se Christus et recipi
ctus est ille ignis ? sed magis de natura sui splendoris prxdicat et audiri; beati nihilominus et illi quorum
effusus est: ergo illa illuminatio qux de prima iam- devotio delala apostolisrecurrit in Christum. Tenen-
pade videtur accensa, non quasi ex nihilo in secunda tes itaque, fratres, tanlx hujus promissionis fidem,
esse coepit, sed de cognalo splendore processit, qui de suppliciispalrura nostrorum, pro Christi confes-
In prirai lurainis origine jam manebat. Et licet in sione susceptis, [fidelibus gaudiis exsultemus : quo-
ulraque lampade geroina et duplex videatur micare niam qui de raarlyrum morte lxtatur, marlyres non
flamma, utraque tamen uua substantia est; Ka et ia dubitat cum Christo regnare post morlem. Nos vero
unigenito Dei Filio elsi personx species propria est Ecclesiarum omniumreverendissimospatres,' Petrum
generis, tamen natura communis est, non dc Patre dico et Paulum, piissimis studiis honoremus, quibus,
incipiens, sed ex Patre cum Patre subsistens. Chrisli prxstanle gratia, faclus est hodie de morte
3. Omnia de nihilo creata sunt; ille solus de Deo •'"nataUs; quibus finisvilx vivendi iniiium dedit; qui-
Deus. Hic ergo cum in forma Dei esset, formam bus, ut ait aposlotus Paulus, vivereChrislut erat, et
servi pro servorum salute suscepit; et in ligrio crucis mori lucrum. Eral utique eis Christus vivere, quibus
cum vita esset, in lignoappensus est: quasi seipsum vita non erat sine Christo; erat eis Christus vivere,
pensaret in pretio perditorum; alapis cxsus est, spi- quiatotum ChristiproficiebalEcclesiisquod vivebanl,
nis coronatus est. Quod vero coccinea indulus est Erat eis et mori lucrum, quia tali hac morte vitam
chlamyde, indumenta Cbrisli merita sanctorum sunt; sibi merebantur xternam; erat eis mori lucrum,
ilem tunc itaque marlyrum sanguine in illo coccineo ••' quorumcorruptioniincorrupliosuccedebat, etdamna
colore perfunditur. Quod aulem Judxi purpurea prxsenlium lemporum lucra perpetua sequebantur.
chlamyde indutum flexo adoranl genu: velint nolint, Sed jam necessarium , carissimi, arbiiror, ut pro-
Regem illumet Dominumconfitentur. Quodaulem in prias eoruraque speciales virlutes, prou( aridilas lin-
cruce dixit ttlto, fidem suis requirebat. Sed quia in gux nostrx ingeniique tenuiias patitur, imo ul mise-
propria venit, et sui eum recipere nolueruni, pro sua- ricors Deus annuit, proloquamnr.
•vittte. Cdei acelum ei perfidiaepropinaveruni. Porri- 2. Hic itaque iiieest Petrus qui confiiendo Cbrt->
881 SERMONES. 882
stum Dominum vivi Dei esse Filium, validissimain- A Hbenler indulsit. Ut enim, sicut aposlolus Paulus
victaque nobis credendi fundamenta constituit. Nam edocuit, petra erat Christus; ita per Clirisltim Petrus
percunctanUDominoquis esse ab hominibus dicere- factus eslpelra, dicente ei Domino : TuetPetrut,
tur, respondit: Tu et Chrittut Fitiut Dei vivi(Matth. et super hanc petram mdiftcaboEccletiam meam
xvi, 16); id est, tu, Domine, de carne Virginis factus (Mattlt. xvi, 18). Nam sicutin deserto, dominicosi-
es Christus, qui vivi Dei Filius es sempilernus; tu, tienti populo, aqua fluxit e petra, ita universo
Domine, hominibus natus es homo, qui incogitabili mundo perfidix aridilale lassanli, de ore Petri fons
majeslate Deuses apud Deum. Tu es Chrislus, qui salutiferx confessionis emersit. Hic est Peirus, cui
pro redemplionc nostra ad passionera veniens, im- Christus ascensurus ad Patrem, paacendas oviculas
passibilispermanesapud Palrem.Quis igiturunquam suas agnosquecommendat: ut quos ille pietatis mise-
in tauium boc incomprehensx Deitatis arcanum hu- raiione rederoerat, bic fidei sux virtute servarct. Et
mani sensus attollere potuisset oblutum, nisi ab ore recte sane ei arbiter occultorum Dei Filius pascen-
Petri salutaris bujus fidei veritas radiassel? Quis me- das oves suas luendasque commisit, cui noverat in
ritorum ejus gloriam quamvisraagnoxquiparare pos- nutriendo grege dominico nec studium deesse nec fi-
sit eloquio, a quo nobis adorandx Divinitatis Gdeset dem. Hic est Petrus, qui dura ad crucem tanquam
coepil et permanet? Quid tanto gloriosius viro, qui B crucifixi discipulus duceretur, verso se poscens cor-
fidem secreti inscrulabilis loquendo edidit, vivendo pore crucifigi, passionem non renuit, sed xqualKa-
docuit, patiendo firmavit? Ut aulem confessionishu- tem crucis dominicx declinavit; ut oslenderct uni-
jus quanta esset magnitudo Salvator ostenderet, ait versis admirandx scilicet humilitatis virlutem, novi-
ei : Beatut es, Simon Barjona , quia caro et tanguit que mysterii disciplinam et inler tormenta servasse.
non revelavitlibi, ted Paler meut qui est in ccetis; Et: Quam securus, carissimi, perrexit Petrus ad crucem;
Tibidabo clavesregni cxlorum (Ibid., 17). Quis ergo qui repulso timore mortis, moriendi ordinem tam
Christum per carnem et in carne nalum, omnipolen- acerba in passione quxsivii.
lis Patris esse Filium sentire potuisset, nisi propi- 3. Quid etiam de gloriosissimo referam Paulo, in
(ius hoc ipse Pater per Petrum nobis revelasset e quo Dominusfidem nominis sui, dum ipsam perse-
ccelo? Hxc illi confessio dedil, ut ante claves regni queretur, elegit? qui dum velut acerfiraus persecu-
coelestisacciperet quam coeli januas introiret. Sed tor cbristianam vastat Ecclesiam, inimico adhuc
ne qua vos, fratres, de creditis Pelro clavibus regni ejus in pectore amicum sibi cor Christus invenit:
more nostrarum clavium cogilatio promoveat, cla- dumque temporalia cepit Clirislianos ad supplicia,
ves cceli lingua est Petri; quia singulorum merila ipseperpetuum captus adgratiam, factus est subito
censenda apostolus unicuique regnum cceli aut clau- C pas(or ex lupo, ex prxdone custos, ex hoste defen-
dit aut aperit. Non est ergo clavis ista mortalis arli- sor. Unde patuit nec Paulum malignx mentis propo-
ficis aptata manu, sed data est a Christo potestas sito plebem dominicam persecutum, nec Christum
judicandi.Deniqueait ei: Quorumremiseritit peccala, latuisse quem eligeret in Paulo. Hic est Paulus, qui
remissa erunt; et quorum delinuerilis, detenlaerunt Christi vocibusinclamatus e ccelo, oculis in se Ju-
(Joan. xx, 25). Hic est Petrus, quem Christi essecon- daicx infideliiatis obtusis, videndi aciem non perdi-
fidentissimumsubjecta vestigiis ejus maria probave- dit, sed mutavit. Amisit oculosVct recepit, ut uno
runt. Nam a Dominosuo novos sibi dari in fluctibus eodemque (empore et in persequentem cxcitatis vin-
gressus, ut fidelis poposcit, et ut dileclus emeruit: dicla procederet, et vocantis Dei 'gralia illuminaret
qui ob hoc solura trepidasse visus est, ut fragilitas Ecclesiam.Ait naraque illi de coeloDominus: Saule,
huraana cognosceret quanta esset inler Dorainumet Saule, quid me pertequeris(Act. ix, 4)? id est, cur
servum distantia, dum aggravata peccatis caro mer- me persequeris, Saule ? Qux mea odium erga rae
gitur, et immaculati nescit planta desidere : simul tuum excilavit iniquitas ? Nunquid quia iiluminavi
et illud, ne, dum super aquas ambulans Petrus pede ccccos,quia sanavi xgrotos, quia fugavi dxmones,
intrepido pervenisset ad Christum, Dominiforlesui quia esurientes populos quinque panibus pavi ? An
virlutibus xquaretur. Sed quid illum tantopere dici- " quia de tumulis mortuos suscitavi? an forte magis
mus trepidasse, cum pia trepidatio sua majorem quia fidelibus meis regnum ccelesle promisi? Sed si
profecit ad fidem? Ul enim credidit Petrus imperio prxsiare me posse dubitas quod promitto, aspice, si
Dominisui posse se a fluctibus sustentari, ita nihilo- tamen potes, unde te vel quasi appello. Sed quarc
minus dum mergitur, credidit ipsius Domini sui se me persequeris, Saule, aut quid me persequendo
virlute salvandum. Vere bea(i Petri et dum trepidat proficis? Nunquid adversus regnanlem in coeloullum
mirabilis fides, quara nec urgentis periculi potuit lua persecutio habebit affectum? nunquid nocere
turbare formido: claraandoenim dum mergitur, Do- mihi quidquam poteris, quem non potes intueri ? Ego
mine, liberame (Mattli.'ytii, 25;, de sediffisus est, enim sumJesus Nazarenus, quem tu persequerit(Act.
non de Dominodubitavit.'Nequisergo tiraorem hunc xxn, 8); qui (erras ccelo, crucem regno, mortem
gloriosissimiPetri ducat in vitium : quoniam timor perpeluitate mulavi: de quibus oranibus non te de-
iste quaravisprimaraejus turbaverit fidem, confiden- bere cunctari, ct ereptus tibi nunc et post paululum
liam tamen in eo reparatx credulilaUsornavK. Hic redditus suadebit aspectus. At bealissimus Paulus
«st Petrus, cui Christus communionem sui nominis repentinaquidemcxcitate coercitus, intellecta tamen
 885 S. FAUSTI RHEGIENSIS M4
majestale loquenlis e coelo,continuo fidelis effectus, A deberaus. Futura beatitudo acquiri potest, xstimari
et a persecutione destitit, et novos intuendi Chri- non potest. Nisi enirn cum aviditate, nisi cum boaa
sium oculos acquisivit. Hic est Paulus, qui pro sua- voluntateet cum Ixtiiia Dei opera cgerimus, Deonos
rum remuneratione virtutum, ultra htimana merilai perire noverimus. Putamus (carissimi) quod digne
tertium raplus ad ccelum, coelestiasecrelacognovit;'< quxrat illa anima, et ita pulsel ut ei aperiatur; qux
ut Ecclesiarum futurus doctor, inter angelos discerel ad leve prxceptum senioris respondcre prxsumit et
quod inter homines prxdicaret. Aul quis ei irnpunei dicere: Nunquid servi vestri sumus ? Jam feci vicem
uitra noii credat, qui de sacramentis dorainicis non meam: e( ille facia( suam. Quomodo hoc dici(, cui
solum audita loquiiur, sed et visa testalur. Quanta prxceptum est : Nolite qumrerequm vestra sunl ? Et
hoc, fratres, Dei noslri actura est gratia, quod de ilerum ; Non qumsua sunl singulidesiderantes;a quo
ccelestibusin apostolatum vocatus est, ut apostolatus non hoc expeiitur ut mercedem suam impleat, sed
ejus consecraretur in cnelo? Et post orania hic est ut alienas invadat, prxoccupet, rapiat ? Putarous quod
Paulus qtii cervices suas, quas adversus Christi no- ita pelat ut accipial, ita quxrat ul inveniat, ita pulset
men superbus erexerat, perfidorum cxdendas gladio ut ei aperialur, qui pro aliqua negligentiacorrepius,
humillimus pro Chrisii honore submisit: nec piguit et pro disciplinx ordine castigatus, non se ad emen-
eum pro illo mori quem s«pe probaverat vivere et B dationem, non ad satisfactionemctmfert,sedraagis ad
regnare posl mortem. Atqne ita facturoest ut glorio- iflam proterviam, ut dicat, desero atque discedo, hoc
sum Paulum, qui in diversis genlibus pro fideCliri- egoferre non patior,ingenuushomosum! Jam primum
sti raullo certamiue dimicando innumera bella pere- qui ante prxpositum vel abKatem, ingenuum se esse
gerat, vel victorem inundi Roma susciperet ad jactat, puto quod adhuc emptum esse se nesciat. Qui
triumphum. Hi ergo sunt beatissimi Pelrus et Paulus, Christianx militix mancipatus prxsumit dicere se
qui sacramentum ccelestis regni uno spiritu prxdi- ingenuum, pene est ut se neget Christi sanguine
cantes, sub nnius passione diei doctrinarn suam pio comparatum. Qtrid est hoc aliud quam ipsi Domino
sanguineet morle fortissimaconsecrarunt; qui etiani ctamare: Liber sum, nihit tibi debeo? De talibus
tanquam Ecclesiarum omniura principes facti dis- dicebat Apostolus :.Cum enim servi ettetis inobediea
pensationeccelesti,Roraam petentes sacratissima sua tia, liberi fuistit justitim (Rom. vn). Nonbene inge-
corpora in illius urbis arce recondiderunt, qux lotius uuus appellatur qui misera vitiorum servilnte depri-
orbis obtinuerat principatum : quatenus potemiam mitur. Clamat autem in contumelia disciplinx, in
virtutis sux Christus ostendens, tibi mundus caput peccaio animx sux: Milo discedere quam emendari,
babebat imperii, ibi regni sui principes collocaret. quam satisfacere, quam implere quod prxcipis. Quid
SERMOVII. **est hoc aliud quam jugum Christi rebelli ccrvicc di-
Ad monachos. scutere? Isti tales nesciunt quid voverunt, obliti
Instruit nos alque hortalur sermo divinus, qualiler snnt propter quid huc venefuni. Isti tales non bene
nos accingere debeamus ad inquirenda promissa petunt, si male vitiis appetuntur, nen fide pulsant,
sua, et oblinenda illa bona qux nec visu capi, nec sed infidelitste pulsantur. Quid prodest quod disce-
audilu percipi, nec #cogitatu comprehendi possunt. dis, qui undiqne astfictus es vinculis passionnm ?
Petite (inquit), et dabitur vobis; qumrite,et invenietis; quem hinc atque indb circumvallantvitia sua ? Digne
vultate, et aperielttrvobis: id est, ut petamus orando, aliquis discederet, si illo ire posset, ubi illum dia-
quxraraus laborando, pulsemusperseverando ; et in bolus invenire non posset. Nemose fallat, non fugiat
spem cceleslium tanto incitemur studio, tanto inar- adversarium de loco ad locum, sed de vitio ad virtu-
descamus affeclu; ut cum prxmiorum dignitate, de- tem, de passione ad emendationem. Si eum fugiat,
sideriorum magnitudo concordet. Non vult cnim sequilur : emenda te , et fugiet a te, sicul ait apo-
Deus noster bona sua nimia inveniendi facilitate vi- stolus: Betittite diaboto,et fugiet a vobis(Jac. IV,6).
lescere. Preliosa et concupiscibilis merx cupidum Non obedireautem et velle discedere, boc est dupli-
amatorem, alque avidum negbtiatoremrequirit. Ergo citer facere diaboli voluntatem , hoc est voluntarie
ille tantorum munerum repromissbr non vult in " sibi ipsi (etiam in prxsenti) damnationem inferre
opere suo tepidum, despicit fastidiosum, recusat peccati. Illis ipsis qui graviter apud nos delinquunt,
coactum et ingratum, respuit indevotum. Lentum riullam trisliorem, nullam acerbiorem possumus in-
enim et parum gratum quxrere gratiam divini mu- venire sentenliam, quam ut a corpore congregationis
neris maxima est injuria Remuneratoris. Ergo lotis abscisci sine pace discedat: Et nunquid non amentix
licet animx et corporis laboribus desudcmus, totis genus est, u( hoc quisquam pro remedio expetat,
licet obedientix viribus exerceamur; nihil tamen quod etiam a prxposito nisi pro summo erimine non
condignum quod merito pro ccelestibus bonis pen- possit inferri ? Intelligamusergo istas indignitates et
sare et offerre valeamus. Non valent vitx temporalis contradictiones, inimico cooperante et disponente,
obsequia xternx vitxgaudia. Lassescant licet mem- provenire. llle enim qui non potest aliquem absoluie
bra vigiliis, pallescant ora jejuniis; non erunl tamen deloco salutis excutere, immillit primum occasiones
cpndignmpassioneshujus lemporis ad fuluram gto- et causas ; immittit inobedientix passionera, quam
riam qum revelabilur in nobis. Pulsemus ergo in semper infidelitascbmitatur; qux dum captivam illa
quantum possumus, quia non possumus iu quantum queaverit meirtem, staiim intoleranda atque impos-
itS SSRMONES. 886
sibilia facK etiain ijb}quaeparva sunt, Et sane UUTJtLreliqueris, tunc animadvertis (quasi scdala lemporis
bium non est quofj vires inobedientibus divinitus sub- (empestate) inde quid de te male egeris; tunc reco-
trahuqtur; et sicui jlle qui ppn babet necessariam gnoscis quid periculi incurreris cum de loco ad quem
fidei devoliRiiem, et quod babebat, auferetur ab eo cum gaudio veneras sinc pace, cum seandalo disces-
(Matih. xui); ita et inobedientia ohdurat animura sisti, tunc sera pcenitentia stiper ruinas sua$ poenitet
quem semel ceperit, ut ad suscipienda prxcepta, nec 3C deflet, sicut quxdam aves qux prx dolore super
auctoriUale, nec ratione, flectatur, sed quod pessi- eos quos occiderim flere dicuntur, et hxc omnia
mum est, sibi soli ciedat, etprp omni ratione inten- animx detrimenia ex inobedientix malp eveniunt-
liones siias sequatur, et hqc solum prxceptum puiet, Obedienies autem et humiles animx, roultas tribula-
quod obturato eorde coiiccpit, similis ei effectus se liones atque omnes labores proslernupt, atque in
quo diviiius sernio pronuntial: Itinera insipienlium compendiiim millunt. Scienduni est enim qqod quan-
recid fn eoiitpeclueorum (Prov. xii). El Kerum : Sunt to bumiliores et obediemiores fuerimus prxpositis et
vimqwe videniurrectm haminibut; noviisima autemeq- patribus nostris, in tanlum obediet Dominus oratie-
rum venientin prpfwtdum inferi (Prov. xyi). Posjrento nibus nostris. Videamus quam aceeptabilia stinf Do-
veniel hujusmo-dianimabus, quod dornui qux super mino vel opera, vel jejunia eoruin qui suis potius
arenam xdificata est : bxc enim parabola maxjme B quam seniorura voluntatibus obsequuntpr. Clamant
ad iiipbedientes respicil. Sic enim legijnus : Omnis illi: Quiajejunavimus, et non aspexisti; humiliavimus
qui audit verba meq hmc, et non facif eq, similabilur animas nostras, et nescisti; et ille respondet: Ideo
viro stullo qui qjfiificqvitdomum suqin $uper qrengm, quia in diebus jejunii veslri invenilur voluntas ve-
eic. (Malth, VHr).Idest, cum infl,uxerint stiUicidia sira. Videmus ergo per inobedientiam animorum
passionum, ciun advenerint flununa et torrenles at- opera non respici, jejunia non audiri, voia non sus-
que impelns Lribulatioiium, ex mp|ti$udine negligen- cipi. Unde nos amplius illius mandata scctemur,
liarum»<?umflaycrint ven(i, ilji lUique quj pcr istum quia ad nos e cceio descendit, pon solurp ut nos re-
aerein yolitaui, paratiad Chfisii arcam ventilandam dimeret mortis pretio, sed etiam ut vitx xdificaret
sicubi inveniant paleas quas ad ludibrium suum ra- exemplo; et cum illo dicamus : Ego nqn veni (acere
piant at^ue 4ifiperga.nl; ttmc irruent in domum illam loluntatehi meam, sed volunigfem illius qui misit tne
qux sine obedienUx fundamento inventa est, et fiet Palris. Ire autem post volunlates proprias tam per-
ruina illius magna. Sed forsitan dicat aliquis: Nun- niciosum est, ut hoc Deus jaro postmodum iratus,
quid statim de hoe loco discedere, ruina dicenda est? pro damnalione pepcati, inobedientibus irrogct di-
Dico (carissimi) non grandis spes est, si navis in cens: Et dimisi ittos secundumdesideria cardis eorum.
'
fluctibus eonsUtuta (licet ipsa non pereal), taroeri Q Quamobrera qui vult opera sua esse recta in coiispe-
jacturara maximam de honore ac mercibus suis fa- ctu Dei, nibil obedientix, nihil prxceplis prccponat;
ciat, et ad portum vacua perveniat. Sic non graude sive ille junior, siye senior est, tanto plus debet
gaudium est, si aliquis ad sxeuli fluctus revertens, studere xdificatipni et perfecUoni. Nullum sibi finera
nomen atque habitum professionis sux custodire vi- faciat prpficiendi, nullup) terminum constituai acqui-
deatnr; anima vero ejus negligentiis tabeseat ac de- rendi, cura sibj dici aucjiat: Parq in exilu opera tua;
(lual. Et quid gravius quando subito tanquam aliquis Et iierum: JVonperearit u^que ad mortemjustificqri.
repentinus eradicarius de Ioco ad quem te Dominus Et iterum : Sqpie)ilia in exitu canitur. Quantq ergo
tnus vocaverat, in quo te primum post mala sxculi plus proficimus, lanlo plus humiliemur: quia quanto
qnasi in portum de tempeslate induxerat, oblivisci plus humiliati Juerimus, lamo amplius proficieraus.
subiio fraternx societaUset consolalionis ; oblivisci Nu'lus illi senior (am jndocius appareat, ut putet,
loci illius in quo priraum dulcissimum immutationis quod non deceat obedientia, qux Deum decuit; bu-
habilum et nomen sxcuiaris exueris ? Aves ipsx di- militas enim atque obedientia in junioribus adhuc
liguntnidos suos; amantferx loca in quibus nutrilx necessitas, in senioribus jarn dignitas est. Ille bene
sunl, ama»t cubiiia et pascua sua;quamlibet naiurali proficit, ille bene con6ummat, qui quotidie sic agit,
libertate variis partibus rapiantur, sxpius tamen ad Dquasi semper incipiat. Quamoprem augmenla «aeri-
cara sibi loca quodam desiderio reverluntur; et (u torum incitamenla esse perfectp-rum Scriptura pro-
inteliectu praeditus, ratione munitus, ita interdum nuntiat. De his vero qui dutn primas negljgcntias
sensu afienus effeceris, ut prxferas Dei beneficiis praetermittunt, in aliasatque alias semper incurrunt,
vofuntatesvel inlenUones tuas, et diaboli insinuatio- ita ait : Peccator ftdjicit ad peccandum; de perfecto
nes sequaris! Qux quamiibet ad duros iabores, quam- verodicilur: Et sanctus adhuc sanctificetur.Videamus
libet ad salutis naufragia atque animx detrimenla te prius primum, quid est: Peccator adjicil ad peccan-
rapiant, totum hoc prx nimia cordis indignilate dum. Verbi gratia, cujusljbet, ut puta obtrectationis,
non sentis! Tempofe enim discessionis, multa pro- passio si roe jmpugnare ceperit, si non sfatim me
mittit inimicus, te illic quo tendis, majorem profe- poenitudo liujus viiii cceperit, cras tanta niibi hujus
clum, muKam graliam atque omnium rerum abiin- vitii facilitas veniet et quxdam (ut sic dixerim) sua-
dantiam repertumm, ac te tanquam angelum susci-. vitas, ut revocare me ab illo et continere non possim.
piendum. Et posi liaec; quando anxietate repletus et Ita enim evenit, ut qui primo terapore emendare se
pace nuo>tus( profecius iui studimn et «icruni ovil# Itolit, incipiat in seiiuenli nec-vejle nee posse, V«rbt
 867 S. FAUSTI RHEGIENSK SERMONES. » ^ "^ 888
gralia, superbix acquiescere coepi, regulam violavi,, AEvangelio denuntiat, dicens: Filiut kominis ventu-
seniorem lxsi, juniorem deslruxi : si non stalim me rus est in gloria tua, cum angelit suis, et tunc reddet
pcenituit graviter me fuisse prxventum, jam de die unicuique secundum opera tua (Matth. xvi, 17). Diti-
in diem Iibentissime me rapiet ipsa vjoleniia consue- genler, quxso, altendite, fratres carissimi, et me-
tudiniset impetus passionis, ut jam nec delinquere me cum paritcr expavescite; quia non dicit quod reddet
intelligam, nec peccare me sentiam: obscurat enim unicuique secundum misericordiam suam, scd secun-
:
atque obruit intellectum delicti assiduitas delinquen- dum opera tua. [Hic enim esl misericors; ibi justus.
di. Etenira ita cornegligentis obduratur, ut hoc ipso Nam quod stalim non in peccatores a vin patien-
si non se hurailiet, si non salisfaciat, prxposito suo tia est, non negligenUa. Non ille potentia perdii; sed
nocere se credat, insuper et insultet et dical: Quam nos ad pcenitentiam reservavit. Unde magis timen-
constanter illi reslili, quam bene non acquievi, quan- dum est ne quanto diutius exspectat ut cessemus,
ta aucloritate respondi, putabat quod me semper illi lanto gravius damnet, si emendare noluerimus. Cum
humiliare deberem ? Quod qui facii, diabolo se ira- hxc ila sint, scire et intelligere debemus, fralres,
didisse constat, qui de hominum vitiis et passionibus nihil nobis esse salubrius quam ut damnatis omnium
et perdilione Ixtatur, e( ejusmodi animx eveniet prxsentium rerum voluptatibus, id polius cogilemus,
illa sentenUa : Peccator adjicit ad peccandum.Quam B quando erimus de hoc sxculo transituri, vel quando
nos refugientes, illam potius teneamus qux dicit, tabernaculum noslri corporis, ultimo die superve-
et sanctus adhuc sanctiftcetur; ut quoiidie addamus niente, deposituri, et iterum illud resurrectionis tem-
" merita, nec de nobis aliquid prxsumamus, quia Def pore recepturi, ut cum eodem recipiamus, prout ges-
est omne quod sumus. Simus itaque in operc Dei simus, sive bonum, sive malum. Et ideo rogo vos,
indeficientes propter xternam retributionem, et quo- fratres, ut cogitemus, quales erimus in die judicii
tidie ad meliora tendamus. Ipsa enim apprehendendi purissimis angelorum conspeciibus offerendi. et x-
avidilas, ipsa consuetudo proficiendi semper nos ad terno Judici rationem de libris conscienlix reddi-
majora provocet, et ubi viderit Deus devotionem turi. Remotis enim omnibus probationibus, certum
animx, ardentiorem insinuabit affeclum; et quanto est in diem illum ipsum anle se hominem consti-
nos arserimus ad siudium, tanio ille apponet adju- luendum, ct ipsam sibi animam in cordis speciilo de-
torium; quanto nos apposuerimus ad diligentiam, monstrandam, et tesles contra eam non aliunde de-
tanto ille addet ad gloriam. Qui habet, dabitur illi, el foris, sed inlus de ipsa proferentur, adjicieuda erunt
tuperabundabit (Mallh. xm); etalioloco dicit: Potui non allqua peregrina, sed nimium nota testiihonia,
adjutorium super potentem. Gralia ergo de gratia na- id est, opera sua, ordinabunlur ante infelicem ani-
scitur, et profectus profectibus serviunt, lucra lucris £ mam peccata vel criraina sua, ut eam confundat pro-
et merila merilis locum faciurit: ut quanto plus quis batio, e( confundat agnitio, secundum illud quod
acquirere coeperit, tanto plus conetur acquirere; et scriptum est : Arguafn te, et statuam illam ante fa-
quanto avidius de sapientix bonis hauserit, tanto ciem tuam (Psal. XLIX,21). Quicunque se modo, dum
plus haurire desideret ? sicut ipsa de se loquilur Sa- licet, emendare neglexerit, ante illum ccelesicin po-
pienlia : Qui edunl me adhuc esurienl (Eccl. xxiv). pulum primum exceplurus est de coniiisione suppli-
Urgearrtus cursum nosirum, ut crescat in novissimo cium, et anima, qux modo per poenitentiam, coro-
vita nostra; Quxramus usque in finem, unde sine pendiosam transaclionem, peccatorum pulredines cu-
fine gauaere mereamur. Sed esto, non possumus rare dissimulat, ante illud (ribunal metuendum, sine
exercere corpofis labores, conferamus nos ad spiri- ullo reroedio in perpetuo vulneraia remancbit. 0 si
lualium bonorum'desiderium, ad compunctionis et jam nunc faciera peccatoris animx liceretoculiscor-
caritatis augmentum'.\Si quotidie in cordibus nostris dis aut corporis intueri, et conscientix noslrx Ivul-
disponamus ascensus, hulla infirmitate, nulla xtafe tum in oculorum prxsentiam permiUeremus addu-
lassari possunt mentes, ut spirituahbus quihusdam cere! Quod si licel nec dici potest, quanto sludio,
gradibus ascendere fnefeamur ad pfomissa Domini quantoque me(u urgeremus foadata componere, ma-
nostri Jesu Chi*»^ cm^esthbnor, virlus et gloria, •" culata lergere, vulhera(a curare. Ideo quia non pos-
potentia ct clarll^ief i^Mcehlia, et imperiuin, sumus oculis corporis, inspiciamus, in quan(um pos-
et nunc, et semperyet iri cuncta sxcula sxculorum. sumus, oculis cordis, et unusquisque conscientias
Amen. nostras anle conspectum interioris hominis consti •
„ SERMO VIII. 1 tuamus, ipsi nosmetipsos casUgemus, ipsi nos cura<
(Ex HenricoCanisio.) tionem de quoUdiana'conversaUone faciamus. AIIo-
Modo, fratres carissimi, cum divina lectio legere- quaiur se in secreUs unaquxque anima, et dicat: Vi-
. tur, audivimus beatum Apostolum terribilKer nos et deamus si hanc diem sine peccato, sine invidia, sine
' salubriter admonentem. Sic enim ait: Omnesmani-
obtrectaiione, sine raurmurationc transegi. Videa-
fettari oportet ante tribunal Ckritli, ul referal unut- mus si hodie quod ad profectuai animx per(ine(
quisque propria corporis, proul gessit, sivebonum,sive operalus sum : pulo quod hodie mentilus sum, per
malum (II Cor. 10). Quare eliam Dominus in. iram, vel concupiscentiam viclus sum, nec alicui be-

•For(e vindicta descendit,vel, vindical, vel aliquid simile. ' •

 $89 FELIX PAPA 111.PROLEGOMENA. 890
nefeci, nec per Uraorem xternx mortis ingemui. A bus, omnisque refectio, nulla sentialur jejunii lassi-
Quis mihi reddat hanc dicm, quam inanibus rebus tudo, nulla timeatur vel de carne inquietudo, vel de
perdidi, quam cogitalionibus noxiis pessimisque boste lenlaUo; sed adversario in inferni profunda
consumpsi? Ac si, fratres, de omnibus negligentiis detruso perfruemur hac primum felicitale, ut inci-
noslris compungamur, in cubilibus, id est, in cordi- piamus nec velle ultra pcccare, nec posse; cessante
bus noslris, ipsi nos condemnemus, ipsi nos accu- omni iniquitate, omni miscria, omni mcerore; totura
semus Judici nostro quoUdie, et dum in hac carne innocentia, totura felicilas possidebit. Nullam infe-
sumus contra ipsam carnem quotidie dicamus, vin- rior miseriam, nullam felicior timebit invidiam, quia
camos voluntales et intentiones nosiras, dum nobis exinanita et penitus exstincta transivit. In [peclori-
lempus illud exspeclalissimum ac beatissimum felice bus hominura cariias angelorum, quibus adraixUho-
muiaiione xternx viix succedit. Quando illud, quod roines jam a ccelesti recepta carne, sine carnis infir-
Doroinus dixit: Et erunt similes angelis (Lnc. xx, mitale fulgebunt. Et ideo nullum ulterius patientur
36); et ilerum : Tunc jutli fulgebunt sicul sol, in re- de sempilerna Domini sui viriute fastidium, nullum
gno Palris eorum (Malth. xiu, 43). Putas qualis lunc sub percnni laudum suaruro exsullatione defectum.
erit splendor animarum, quando solis claritatem ha- Habemus plenam beatitudinem inter illa immensa
bebil lux corporum ; tunc enim cum ad istam beali- B beneficia Dei nostri, ut nunquam in referenda gra-
tudinem venerimus, nulla erit tristilia, nullus limor, tiarum actione cessemus; cohxredes effecti ejus qui
nulla itifirmitas, nulla mors, nullus nobis obstabit ad dicej : Venite, benedicli; percipite regnumquod vobis
serviendum Deo nostro; nulla jam nobis slabit infir- paratum esl ab origine mundi (Matlh. xxv, 34). Do-
mitas, nulla contradicel miserx carnis advcrsitas, nante ipso qui vivit et regnat in sxcula sxcuiorurc,
nulla vel ulterius remanebit pugnandi necessKas.Ve- Amen.
niet, inquam, tempus quando nullus desiderelur ci-
a Ms., si cceleslis.
m • -i

APPENFHX.
SERMONES FAUSTO RHEGIENSI ATTRJBUTI.

EPISTOLA, EPISTOLA,
SEUSERHO I)E RESURRECT10NE DOMINI. SEUH0M1LU SUPEREVANGELIUM MATTlliEI.
Exsitlta, cmlum, et in Imtitia eslo, terra : dies .ste
G Sanctus evangelisla docet nos necessiotem ino-
aroplius nobis ex sepulcro radiavit quam de sole re-
fttlsii, clc. pix lolerantes, subsidii causa amicum debere per.
EPISTOLA, quirere, etc.
SEUIIOMILLV DEC0RP0RE ET SA.NGUINE CIIHISTI. (Hos sermones, si placet, legcsis in operum san-
Magnitudo cceleslium bencficiorum angustias hu- cti Hieronymi Mantissa, nostrx Palrologix tomo
manx mentis cxcedit, etc. XXX, coll. 215,271 ct 276.)

ANNODOMINICCCCLXXXIH-CCCCXCII.

S. FELIXIII.

PROLEGOMENA.

(ExGuiil.Cave.) D Futtonem, sedis Antiochenwinvasoremel Deum cruci-

Felix, natione Bomanus, Felicis presbyteri filius,
anno 483, die 13 Februarii Bomanmsedis pontifica-
tum adeplus est. Epitcoput faclus, Zenonis imp. Heno-
ticon anno tuperiore editumstatim aperte rejecit. Aca-
cium CP. Pelri Mongi communionirenunliare renuen-
tem missisundique litleris exagitavit; quin el tandem
anno 484 anathematepercussit. Eodem anno Petrum
fixum esse docentem, habita Bomm 42 episcoporum
synodo damnavit. Ad clarioremhujusce rei inteltigen-
liam nolandum est, Pelrum, arte futlonem, cmnobii
Acmmetensismonachum, ob Eutychianismi studium
exinde pulsum, mox S. Bassm apud Chalcedonem
presbyterum, anno 471 Zenonis favore subnixum, ma-
gnas Antiocltiwturbas excilasse, ac Theopaschitarum
eot FELICIS #k+M IU 83«
tectm semet adjungenlem, Deum crucifixumeste do- kttt. Atmo 478 a legitimo epitcoporumOrientolium
euisie, addita solemniTrisagiiforinulmhac clausula. eoneitioAntiochim,ab AeacioConstantinopoli,a Sim-
Qui crucifixus es pro nobis. Tumultuum perlmsus pttcio Rommdamnatut, a Zenoneeliam Pityunta de-
Mqrtyrius, anlistesAnliochenus, anno472 tedi ttim portarijussut. Anno484 ab imperatore,Acacioid cu-
renuntiavit,quam mox Petrus Fullo tyranniceinvasit. rante, sedisum restituitur, eodem lictt temporea Fe-
Iste verqLeonis\mp. edictostatimejicitur, et in Oasim lice damnalut; eamqueutqua ad annum 486, quoebiit,
reiegatur: subsfiiutoJuliano. Anno476 a Basiliscosedi iemtit. Sed ut ad Felieem vedeamut, mortuusittt ett
Antiochenm restituilur,Juliano marore animi confecto. die 30 Jamutrii anno 491.
Annotequentea Joanne, quemepiscopumApamewor- (Ex libro Pentificali.)
dinqrat, deturbatur, et a synodoclandettina damnatus Felix « natione Romanos, ex patre Feliee, pre*
* Post interregnum sex dierum (quibus Rasilius Persa, forluna servus, necdura bap(iza(usse cjericum
prxfectus prxtorio, RomxOdoacrisregis vices agens, fingens, primus Iconbclaslarum auctof, docuil tem-
electioni Romani pontificis, prout acta quartx sy- poribus hisce venerandasCbrfsti sanctofumque ima-
nodi Romanx sub Symmacho referunt, sxculafes gines non esse venerandas. Niceplioruslib. xvi, rap.
poteslates ingerere conatus fuerat), annoDomini485, 27. Cyrola episcopus Arianormn ad suaqi perfidiam
•ctayo die Martii, creatus est ppntifex Felix, patria miraculo confirmandam cuidam suorum persuaserat
ftomanus, atayus GregoriiMagni, prout ipse testatur 1B ut se cxcum esse simularel, ef ad inclinaiionemGy-
hbmilia38ra Evangelia, etl.iv Diaiog.,cap. 16. Initio rolx respiceret: sed aecidit, Deocooperante, ad eon-
pontificatus sui rejecit, proscripsit et exsecratus est fusionem perfidiae, ut vere cxeum reddjderit, quena
iaipijssimi Zenonis Henoiicon, id est pacis et recon- illurainare fingeb.at.
ciliaUpnisunitjvumedietum, quo liomplaicus in con- Hujus pontificatu Petrus Fullo Antiocbena sede
cilium Chalcedonense, in episcopos aliosque orlho- eb hxresim et blasphemiassynodali judicio condem-
doxos anathema intulit, fidei nova decreta sancivii, natus meritur, Daiqueoptimi maximi sententia ite-
leges Ecclesix prxscripsit, doctoresEcdesixdocere, rato jqdicioRer?lringilur. Annop^on.tificatus Felicis 6,
novumque fidei symbolum ipsis proponere studuit, AcaciusConstantinopoiitanusepiscopus, in analhe-
quo demum claves potestaliseccle.siasticxsuffurans, mate perseverans, homo ambiliosissjmuset arrogan-
in non oblemperantes analhema (proh scelus!) in- tissimus, qui suas ipsius viventis imagines in ecclesia
ToTsit.ffocirnplissimumsacrilegiimperatorisedfciurn, dedicaripassuscst(ut esi apudSuidam),a juiicioEccle-
impietatis seminarium,quod recitatad yerbum Eya- six ad tribunal Defmax. vocatusest: m locumejus per
grius lib. m, cap. 14, non tantum pontifei proserL- StBnpiamiMprobitatem et fraudemsucceditFlaviusvel
psitverum etiam subscribentesanathematis senteniia rlavianusneereticus,atque hxreticorum comrounione
condemnavit.Theod. Leetpr lifo.n HeneUcon.itj esf, ppllutus, quicjumnonaccepjsse.tlitlerascomrounicato-
unitivum nominavit, ut per bujus professronemet nas, quas sirnulata fidecatboUcaa Romano pontifice
subscriplionembxretici cum catholicisaliqua saltem expelierat, morte repentina post quatuor mensessub-
specie unirentur. Hujus temporibus Vandalicapcrse- latus est. Huic Euphemius subrogatur, qui quampri-
cutio, biennioantequam orirelur multis signis prxfi- /r>mumin sedeConstantinopoljlanacollocatusfuit, svno-
gurata, auctore Hunerico excitala est in Africa,qua dum Chalcedonensemapprobavit; Petri Alexandrini
prxter alias crudelitatesquater mille nongenti sexa- communioni renuntiavit, ejusque nomen e diptycbis
ginta sex episcopi, presbyteri, diaconi et alii Eccle- expunxit; Felicis papx ab Acaeioexstinctum nomen
six clerici in exsiliumeremi ablegati fuerunl. Viclor restituii. Et quia necdum nomen Acacii e diptycbis
lib. ii de PersecutioneYandal.Idem Hunericusomnes abstulisset, non quaspersynodicamexpetierat liUeras
leges a catholicis imperatoribus contra hxreticos pacificascommunicatorias,sedian(umcommonitorias
latas per edictum sxvissimum in catholicosconver- impetravit. Liberatus diaconus cap. 18; Evagriuslib.
lit. Quibusdameatholicis perseculoraapra neminatus iii, eap. 23; Nicepb. lib. xvi, cap. 19.
prxcepit linguas et manus dexteras prxscjndi, qui Petrus Moggusvastator et prxdo Ecclesix Alexan-
nihilominus Spiritu sancto prxstante, ita locuUsunt drinx moritur anno decimoteftio oecupatfepiscopa-
et loquuniur quoroodoanlea loquebantur. Sed si quis tus, qui est Felicis papx 9, Christi Redempt. 491.
increduius esse vofuerit, inquit Yictor, perctat nunc Sufficiturei AthanasiusHeruiosusin perfidia et mo-
Constanlinopotim, et ibi reperiet unum de illts tubdia- ribus successor, lanta sede, (antoque nemine plane
eonum Beparatum, termonespolitos sine ulla offen- indignus. Evagrius, Nicephorus, Liberalus prxdiclis
sione loquentem; ob quam causamvenerabilitntmiiim locis. fie bis plura in notis episl. et concilioruminfra.
in palatio Zenonit habetur, el prmcipueregina mira HuncFelicemlertium atavum sancti Gregoriipapx
eumreverentiaveneralur,A4 cujus ret conlej|ationem fuisse, saneixque Tarsillx oepti sux apparuisse,
omni exceptionemajorem,|us@iiianus imperator in ad cceleslia regha ypcasse, martyrologium
constitulione a se edita, de officio prxfecif prxtorii ?imqpe omanum amepdis quxia illud irrepserant emen-
Africx ita ait: Vidimut ventrabiiesvirot qui abicittii) f (totum testatur jbjs verbj^. Roiuw(die vigesimaquinta
radicitut linguis,pmnat tuat miserabilesloquebantur. Februarii) nataus sanctiFeticis papmtertii, qui sancti
Ne vero tyrannus Arianorum princeps crudelitatem Gregoriipapmatavus fuil: de quo is referl quod san-
lianc impune ferret, justo Deivindicisjudicioaccidit, ctm Tarsittm nepli apparens, illam ad ccelestiaregna
ut cum amenssibi de fide caiholica prosirata (riuru- vtcgvit.Verpa Gregoriiilludrefercntis hom.in Evang.
phum agendum esse pularet, ebullienlibustotb cor- 5, et Dialog. lib. IV,c. 16, hxc sunt: Trespater meut
pore vermibus exstinctus, divinamvindictam exper- tororet habuil, qumcunctmtret tacrmvirginet fuerunt;
tus Cuefit^yic(or prxdicto loco. Gregorius Turonen- quarum una Tarsilla, alia Gordiana, alia Mmiliana
sis Historix lib. n, c. 5. dieebalur. Et paiilo infra : Quadam veronocte huic
lium Eutychianahxresis, Alexandrixet Anliochix Tarsiliw,quwinter tororei w Vfrtulecotjtinm e-ra-
per ipsarum EcelesiarumpVeudoepiscoposet violen- lionis, qfftictipniisl»diosw,qbsfinenlitetinguUtrif,gra-
(os invasores Fullonem et Moggum, invalesceret, vitafeviue veherabilit,et konore et culminetanctitatit
una cum sancli Mattbxi Evaiigelio(quod sua manu excreverat (sicut ipta narravit) per vitionem atavus
descripserat, quo potissimiimvera humanitasChristi tneut Felix hujut RomanmEcplestwaufitlet apparuit,
comprobatur, in opprobriumhxresis tunc invalescep- eiquemqmionemferpefufeciaritatit ottendif, dicens:
tjs) corpus sancti Barnabx aposloli. miraculose irt- Veni,quia in hac te lucismansiene«uscipto.Qumsub-
venlom fuit, Theod. Lect. lib, ucoll., Nicephorus, sequentemox febri correpta, ad diem pervenit extxti
Cadrenus, Sigebertu», etc, Xenaias quidem genere mum,ete. 8BV,Benus,
893 EPISTOL/E ET DECRETA. »<u
*
sbytero, de litulo Fasciola, a sedit annos oeto, menses A Heracleam [legeCenstantinopolim],corrupti tunt pe-
undecim, dies ' oclodecim. Hic b fuit temporibus cunia data suprascripti episcopi, et non fecerunt se-
Odoacrisregis, usque ad tempora Theodorici regis. cundum prxceptum apostolicx sedis. Venientes vero
Hic fecit basiiicam sancti Agapeti juxla basilicam Romam ad sedern apostolicam, s venerabilis Felix
sancti Laurentii martyris. Sub bujus episcopatu ile- papa fecit synodum: et facta discussione [Ugeconci-
rum venit relaUode Grxcia [legea parte Grxciarum], lium, et examinaiione facta in concilio] invenit am-
Petrum Alexandrinum revocatum [supplead coromu- bos episcopos (id est, Misenum et Vitalem) reqs, ct
nionem] ab Acacio Constantinopolitano. Tunc Venc- ejecit eos a communione. Tunc Mjsenus episcopus
rabilis Felix archiepiscopus sedis aposlolicx urbis non se tacuit corruptum pecunia; cui conciliumcon-
Rorox, miitens defensorem cum concilio sedis sux cessit tempus poenKenlix. Hoc factum est tempore
[lege ex conslKuto synodi sedis sux], facto concilio, Odoacris regis. Ilie fecit ordinationes duas in urbe
damnavil Acaciura cum Petro. c Post annos tres ite- Roma per mensem Decembrem, presbyteros yiginU
rura venit relatio ab iroperatore Zenone, ut poenilens octo, diaconos quinque, episcopos per djversa loca
redirel Acacius. Tunc papa Felix [supple fecit concj- triginta unum. Hic sepuUus est in basilica beati Pauji
lium et ex consensu] roisit duos episcopos, Misenum apostoli. Et cessavit episcopatus dies quinque. Et
ct Vitalem, ut $i invenirent complicem Petri Aca- B post transitum ejus factum est a presbyleris et dia-
cium, itcrum damnarent eos; si non, offerrent libel- conibus coiislitutum de omni Ecclesia.
lum poenitenlix. Qui dum introissent in civitatera
a Annis nimirum novem, minus 12 diebus. Obiit Severino familiares titteras direxit, rogans nt quidquid
enim v calend. Martii, anno Redemptoris nostri 492. ab eovellel, peteret: memoritliusprwsagiiquoeumquon-
Quare si ad iniUuinet hunc finera poritilicatusadver- dam prmdixerat regnaturum. Quibus sanclis alloquiit
latur, prxdictus annorum numerus repcrietur. SEV. invitatus, Ambrosiumquemdamexsilio damnatum(iUum
BINIUS. qui Briianniam a barbaris oppressam liberayit) iusht
b Odoacer rex Herulorum a Nepotianis in odium absolvi. Test-atur Ennodius diaconns Ticinensis in
Orestis, qui Augustulum filium sutim imperatorem Vita sancli Epiphanii episcopi Ticinensis eumdem
appeilaverat, in Italiam vocatus, occisis Oreste el Epiphaniura peiiisse pro suis civibus quiuqiienmiim
fratre ejus Paulo, relegato in Campaniam Augustulo, indulgcnlix tributorum, qux Orestes tyrannici po(c-
sublatoquc Occidentali imperio, factus cst rex Italix state imposuerat, ipsumque qux ab eodem Odoacre
anuo Domini 476, sicut illi sanctus Severinus Nori- peiierat impetrasse. A Theodorico Ostrogotliorum
corum aposiolus, sanctitale et miraculis clarissimus, regc anuo regni sui Iialici 14 fugatus ct Veronx
futurum prxdixerat, dum ab Odoacre vilissimis pei- victus est. Tertio certamine superatus Ravennx.
iibus induto visitaretur. Regnavit in Italia juxta ejus- pfoditorie ibidem occisus est, anno Domini 493. t'ost
dem sancti Seyerini vaticiniumannis tredecim inte- hxc icmpora llaiia Ostrogothorum regibus paruK ut
gris ct absolutis, atque a putpura, regalibus iudu- jnfra diccmus. SEV.BINIUS.
menlis, et a <nomine imperatoris abstinuit: ita u.t De Zenonis objiu infra dicemus in notis ad vilam
Romanum imperium in Augusto inchoatum, in Au- Gelasii. SEV.BINIUS.
gusto, qui per conlemplum Auguslulus dicebatur, in C « Conslat infra ex epistola 6 Felicis, qua contine-
Occidentedefecerit. Hic Odoacer, quantumlibet Aria- tur sententia in Acacium lata, fil ex notis coucilii
nu$ essct, nullum quod dignum est memoria rebus Romani primi et secundi sub Felice jnfra, hos ante
sacris negotium fecit: conanii vero illi poslca Aria- damnaiionem Acacii deputatos el ablegatos esse.
nismuroin Urbem iuferre, Gelasius papa roagnoanimo Falsum est igitur, quod scribitur hic, eos triennio
restilil, ut infra dicemus. Cwterum isie, inqtiit Eva- post damnatum Acacium Constantinopolim niissos
grius in Vita sancti Sevcrini, potitusjam Ilalia, sgncto luisie. SEV.BINIUS.
» Cod. Lucensis 490, XVII. 3 ldem cod., Fecit papa Felix concitium, et faeta
' Idem cod., Constantinopolim. examinationeinvenit.

FELICIS PAP£ III

EPISTOLiE ET DEGRETA.

« EPISTOLA PRIMA. D adversus catholicamfidemhactenusperperamegisset.

b FEUCISPAPi!m ADACACIUM CONSTANTINOPOLITANIHI. Felicis ad Acaciumepiscopum c per Vilaleta et Mi-
Op'at sancta synodut Romana ut Zenonem imperato- senum cpiscopos.
rem inducal ad emendandumsedulo sludio ea quce Postquam sanctx meroorix decessore raeo papa
* Hxc epistola est illa synodica quam Patres con- lib. iii, cap. 18, 19 et 25. Item Liberatus in brevia-
iilii Romani a Felice pontifice ad Acacium transmil- rio cap. 18. SEV.BINIUS.
tendam esse censuerunt. Qua dc re infra in notis b lu allegato codice bxc inscriptio his litteris prx->
ejusdem concilii. Hactenus nusquam edita, nunc figilur. SEV.UINIOS.
prinipraepenetralibus bibliolhecxBaronianx ejusque c Quarum civitatum episcopi hi Iegati fuerint,
Annalibusin lucem emittitur. Exstal in pervetnsto co- nusqtiam apud aliquem histpricum expressum inve-
dice Cresconianx collectionis. Hiijus el scquentium nidir. De Misenotanlum, inquit Baronius, in consti-
epistolarum a Felicc scripiarum meiniuit Evngrius (mo Vigilii Bomani pontifieisde ttibus capitulis repe->
 38§5 FELIGIS PAPJE III. 89g
- Simpliciodevitxctirsusuperna prxceptione migrante, A corporisChristi monslrare nonpossis, nisi nullalenus
niinisterii quod regebat ad niex bumiiitatis officium providere desis(eres illis qux per (o(um raundum di-
^fgubernaCulapervenerunt; in diversas generalis Ec- cuntur obrepsisse conlagiis.
. clesix curas , quas ubique lerrarum cunctis populis Proinde adire debes sxpius ChrisUanx menlis Au-
•-Chfistianis, summi pastorisvoce deleganle, beatissi- gustum, et caustas eidem saluUs sux atque etiam
mus Petrus apostolus pervigili moderatione dispen- imperii redditurus; et conservandi ejus anxilium fre-
sat; continiio me sollicitudo maxima, qux et prxde- quenter ingerere , unde inimici illius corruerint, et
cessorem meum incessanter urgebat, tam Alexandri- qua via idem surrexerit, niliilominus intimare ei;
nx urbis, quam status fidei (otius Orientalis regionis scripta illa sensibus pietatis ejus ofterre, quibus de-
excepit. Hxc nos diebus noclibusque perstringens, cessorem meum eximia laude extulit, eo quod hxre-
addominum filium nostrum Cliristianissimum prin- ticam catholicx tyrannidem veritatis assertione con-
cipem per Vitalem et Misenum fratres et coepi- foderit. Item illa quoque quibus Petrum Alexandri-
scopos nostros legalionera corapulit deslinare : qux nura abAlexandrinx cervicibus excussil Ecclesix, et
vice mea piefali ejus et debila prxseolaret officia (et sanclx memorix Timotheum revocavit orUiodoxum.
pro fide catholica) majorumque nostrorum servandis Nec illa prxterire quibus episcopis et clericis, laicis-
constitutionibus supplicaret. B que per omnem ^Egyptum constitutis, quod a divina
1 Hac igitur, illopergente,parfuitdilectionem luam Christiana professione deviassent, sicut calbolicus
dileclis pariter salutare colloquiis, et consequenter imperator obtestans, nisi intra duos menses ad com-
hortari ut aliquando landera patrocinium causx Do- munionem Timothei redirenl, honoribus, ecclesiis,
mini communis impendas, nec despiciendum putes, omnibusque in illa regione denuntiavil esse privan-
Christi confessione veridica , et universalis ejus Ec- dos. Simul eliam quibusPelri, quem illicileseAIexan-
clesix definitione.... vel de pace concordiler.... si drinx Ecclesix injecisse perhibuit, ac Timolhei
illius et honorecupis esse clarus et nomine. Fatemur hxretici jam defuncli ordinationes , vel ea qux se-
enim secundum apostolicam vocem , magnam nobis creto per modos dicebant, ita recassavit. Nec non
inesse trisliitam et dolorem cordis nostri continuum etiam illud adnectere, quod cum Tiniotheus sanctx
(Bom. lx) cogitationibus quas in die procedenlibus ntemorix catbolicus fungeretur exlremis, divinx in-
[propelleniibus]negotiis suslinemus. Imprirais illud, spirationis insUnctu , tam ad ejus pontificis consulta
quod dudum anle oculos fere omnium verteba(ur, reswibens, quam ad urbis Alexandrinxclerum, omni
occurrit: cujusnam rei causa vidclicet interccssi(, in- providenlia mandavit prxcavendum , ut si prxfatum
dica nobis,quod dilccUo lua non modotantis oppor- dontinus sacerdolem transire jusserit, nOn nisi deca-
tunitaUbus indesinenter cxortis, verum etiam sxpe- 2 tfeolicoruin corpore clericorum , et qui ortbodoxx
numcroa deccssoribus meis lilteris invilala \incilata], fidei probaretur esse discipulus, omnibusque commu-
velut obslinato silentio, nunquamsupcr hanc partcm nicaret Ecclesiis, atque a cadiolicis ordinatus succe-
aut consulere quidquam voluerit, aut referre. Cum- derct defuncto pontifici : nimirum sapienter inten-
que nos aliquid (omcrc sinisirum (quod absit) de tua dens, Pelrum, quiaut a nullis, aut ab hxreticis falsi
mcnte convcniat opinari, lamcn quia vcnerabilium nominis hujus honore jac(are(ur, super petram [unde
virorum qui Ecclesiam cui prxsides anlc rexcrunt, Petrum] catholicx Ecclesix, e qua ejus temeraria
morem formamquc destituas, ullo modo possis non fuerat prxsumplione depulsus, nunquam posse peni-
cssc suspccliis. lus pvxsidere.
Cericsi(quod non credimus)dedignaris B. apostoli Hxc hujusmodi qux gesta sunt, et dilecUonis tux
victoriis revercntiam tuis dcferre lastuosis 5 affecti- conscientiam non latent, convenerat sxpius imper-
bus, mcnior saltem officii pro fidei intcgritale catlio- tiri: prxcipue cum in bis Christianissimo principi
licx, pro pateniarum cuslodia sanctionum, pro sy- promulgandis, quando ad regiam potestatera Deo
nodi Cbalcedonensis constitutione servanda, qux Ni- coraitante remeavit, operam luam missis huc litieris
cxni convcndis pcnitus probat articulos; alque pro rv iion lacueris vehementer impensam esse, dignam
cis ubiquc hostibus comprimendis , sicut orthodoxo- catbolico pontifice; gforiareris omnes qui contra se-
rum urbis illius imitalor antisUlura, constanler ex- dem vestram [noslram], contraque Chalcedonensem
surgere dcbuisses: quoniam te aliter inter merabra synodum, el contra prxdicalionem sedis apostolicx

rimus eum nominatum esse Cumanum episcopum; sed
in scripto perdntiquo codice noslm bibliolhecm,cui est
liltdiis: Concordanlix canonura, inter alia inest brevc
compendium hisloriw, complectens lempora ab orlu
Nestorii hwfesis usque ad coneilium Romanum sub
Felice papa, in quo damnatus est Acacius : quod licet
sine auctoris lomine edilum reperialur, alicujus qui
hoc smculovixil, et veritatis studiosus fuil, esseviae-
tur : in hoc inquam opere, inler alia habenlur hwcde
his iegalis missis Conslantinopolim: Postquam ergo
Felix papa litteras prxdecessoris sui nihil proficere
',l": '"
'Idesl. hac legatkme. HARDUIN.
*:t.tf&BZrZr.'':.
cognovit, et ludibria quxdam in eversionem fidei ab
Acacio fierr : tunc Vitalem episcopum Droentinum
ex regione Picena, et Misenum Cumanx Ecclesi.n
episcopum ex vegione Campanix direxit, etc. Sed
pro Droentinum legendum est Truenlinum. Eral enim
tunc ea civilas apud fluvium eo nomine nuncupalum
Trueittum, hodie vulcjo Tronlo diclum : meminerunl
ejiisdemcivhatis Plinius, Plolomwus, el alii. Hxc de
legatis Constantinr.polim missis Bar. anno 483, uum,
19. SEV. BIMUS.
3 Forle affatibus, HARDUIN.
897 EPlSTOLiE ET DECRETA. T, > , «98
venire tentaverint, fuisse proslratos : quo roagis (e £\. vel censura beaUssirai Petri, vel auctorilas univer-
pro tua salule et professione ferventius apud cle- salis amittat Ecclesix : qux quanto magis cavet ne
mentix ejus aures oportuerat talia incessabiliter al- mundi prosperilatibus intepescat, tanto non frangi-
legare , ac magnopere deprecari, quo nec suam, tur, sed potius erudita divinilus, crescit' adversus.
quam catholica mente deprompserat, violari ullate- Unde [ubi\ perspiciendtim est ne eam, qux nullis
ntis pateretur cujuslibet subreplione senlentiara; potesl obrui moUbus [motibus]procellarum, quicun-
nec adversus universalis Ecclesix sanclionem per que eam submergere nililur in ipso sxculi pelago
bxreticorum furias , quas , Deo inspiranle , pietas fluciuanlis , ipse poUus a gubernaUone salutari in
ejus eliserat, sinerel denuo pullulare, quam manife- profunda dejectus, illa prxvalenle, mergatur.
siissime pcrvideres; ac lua modis omnibus prxdi- Alque ideo, cum ila sit, moneo, hortor et suadeo,
catione rursum in ea qux exstiterant ei adversa con- ut qux commissa sunt corrigas, et sequentibus stu-
*
surgeres , atque eadem sine dubitalione firmares : diis de te facias meliora sentiri : Negligere quippe,
quando huic reluctantia, sicut duduin fuerant sub- cum possis deturbare perversos, nihil esl aliud quam
versa , jacuissent; ne vel lux (quod absit) fidei de- fovere. Non [ Nec ] caret scrupulo societalis occulim,
Stitutor, vel perfidix dicereris fautor alienx. Error qui evidenter[ evidenti] facinori desinil obviare. Llndo
enim cui non resistitur approbatur, et veritas qux ** ' si conlra synodi instituta Chalcedonensis lendere
minime defensalur opprimilur. Deinde cum tibi, Do- hostilia corda perspicis, quiescis : mihi crede, nescio
mino prxstante, apud dominum filium nostrum quemadmodum te Ecclesix loUus asseris esse parU-
religiosum principem familiaritatem esse noverimus, cipem. Ad (e oculos prxlerea non reducis, quia non
nullus unquam potuit suaderi dilectionem tuam ne- solum in bac causa adversus omnera catholici do-
quivisse gerere, quin polius noluisse. Et ideo quia gmalis tendatur unitatem, sed etiam cunctis hxresi-
non impossibililatis esset, quod lacerelur *.ipse quo- bus , qux vel se nobis melius senlire prxtendunt,
que non ambigis, quid hinc universalis judicare resumendi vires, atque inter usus pristinos resur-
possit Ecclesia. gendi, latus campus aperitur, si semel quod a no-
Ubi est, frater Acaci, labor luus, quo tyrannidis slris majoribus est depositum, qualibet occasione
bxrelicx tempore desudasli? Patieris hoc damno pulsetur.
conscientix tux ejusmodi perire mercedem ? Respice Untle iterum atque iterum proleslamur, ne in ab-
Aposloii verba, qux lestanlur : Currebatit bene; quis ruptum lotius Ecclesix statula per audaciam conira
vot eonfascinavit(Galat. v)?Cur eorum, fraier, qux- synodura catliolicam insurgere molientium sinatur
rere seraitas veteres nunc relinquis ? Cur irruentibus _ abduei. In quo quidem cerlaraine firmum fundamen-
in ovile dominicum lupis, nulla vigilantia minislerii' tum Deus statuet, sicut de eo nobis licet sperare;
pasloralis obsistis, sed xquanimiter atque securus et novitDominusqui sunt ejus (II Tim. u, 19). Ve-
commissum gregem autlaniari perspicis, autnecari? ruratamen, salvo eo, quod in die judicii lalem a. no-
Non dicentem recolis Dominum , et animam suam bis Ecclesiam , certum est, qualem a patribus acci-
quidem pro ovibus ponere pios pro devotione pasto- pimus , exigendam; etiam in hac vita se ad eam
res; mercenarium autem de his curam pcnitus non non pertinere cognoscat, qui non solum plenitudini
habenlem, mox ut bestiam forte conspexerit, sine ejus noxia conatur inferre, sed ctiam qui ea qux
ulla diffugere consideratione lestanlem ? Verura cum eidem congruentia sunl dissimulat providere. Absit
tibi fugiendi nulla sit causa (nam nulla formido esl), ut de tua dilectione taliter nos credamus, quem et
metuo ne septa dominica non tam pavore descrere, dudum pro catbolica fide viriliter stetisse reminisci-
quam (quod est detestabilius) sponte videaris sxvis mur, el a totius Ecclesix corpore nolumus discre-
dentibus objecisse [dejecisse]. pare. Quapropler instantius (qui te sincero diligimus
Ausculta vocem ejusdem Domini prxmonenlis: caritatis intuitu ) crebro repetitis hortationibus in-
Qui mecumnon est, contra me est; el qui mecumnon citamus, ut ipse vicissiro ea post hxc devites qux
colligil, dispergit (Luc. xi). Et diligenter allende te ab omni domo Christi ostendant esse disjunctum;
nihil aliud esse non procurare qux Christi sunt, nisi nec magis illa secleris qux ab eadem le faciant
se palam profileri ejus inimicum. Non desperemus esse divisum. Multa vero (quia non opus fuit litteris
facere, frater, veram Salvatoris nostri senlentiam, universa congerere) quxque utililas negoUi prxsen-
qua se usque ad Unemsxculi Ecclesix sux non de- tis efflagitat, fratribus et coepiscopisapostolicx sedis
futurum esse pollicitus est (Matth. xvvm), nec ab legatione fungentibus, vel cum domino filio noslre
inferi portis eam dixit esse superandam (Matth. xvi), clementissimo principe, vel cum tua dileclione col-
et qux omnia per apostolicx scita doctrinx ligaren- loquenda raandavimus: quod xquum est et pro ca-
lur in terris , nec in coelestibusmemoravit absolvi tholicx fidei observatione prompta mente suscipere,
(Matth. xvi, 18). Neque pulemus, quod quibuslibet el pro tux xstimationis intuilu necessariam apud au-
sit vallata periculis, unquam pondus vigoris sui, gus(x menUsbenevolentiam suggestionibus adjuvari.

1Forte adversis.HARDUIS. Gratiano xin, q. 1 , (ribuitur Anaslasio II papx.

' Hic locus citatur in epist. Victoris HARDUIN.
Carihaginensis
in concil, Lateran. sub Marlino papa in secr. 2. A
m FELICIS PAPiE 9oc
EPISTOLA II. i
A Quxso le, fili piissime, ne tunica Domini desuper
a it iENONEnIMPEfcAfbREM. contexta per tbtum, qua in unum cbfpus sMctb Spi-
ritu ubique fegente, hidividuarfi fore Christi figUravil
Pfo EcctesidAlexdridrina supplicai: quidquid antekac Ecclesiam
pfb defettsibtietjusdetit Eceteskedixit aut fecit, cottt- , ulla patiaris sorte violari; neve cujus
memotut, ut posteriotem Joannis Alexandririi epi- inter ipsos qui crueifixerunt Salvatorem, mahsit in-
tcopi ejectionem,el PelriMogqi rettilutionem repre- legritas, tuis videatur temporibus esse divisa. Nonne
hendat.
dfieafides est, quara solam esse unaro, et nulla ad-
Incipil epistolx exemplum beatissimi papx Felicis versitate superandam Dominus ipse monstravif, qui
urbit Romx ad Zenonem Auguslum per Vitalem ei Ecclesix sux in mea confessione fundatx portas
Misenuitt «ptscapos., infeTi minqaam prxvalituras esse promisit ? Hxc te
Decebat profecto, venerabilis imperatof, post san- renatum ad rcgiam sustulit dignitatem, alque ab
otsa memorix decessoris mei iransitum, meque in ejus impugnatoribus potestate exlrusa , prxvalendi
ejus locunt divina gratia Subrogaium, clemenlix tux Ubidenuo viam in ipsius defensione patefecit.
lilterarum raunus offerre: quod vel ea, sicut rerum Verum, quxso, propone etiam exempla gestorum,
poscebat ratio, nuhtiarem, vel officiOsitatis inex et hanc vicem meis repende beneftciis, nt qux per
primitias exhiberem : quibus tanien rite depensis, B 1 rerum examina comprobasti, et periculosa prxca-
ctiara illa paritef nectereiilur qux ad vestri rauni- veas, et subsidia recuperatx a te dignitaiis affectes.
men imperii, prosperiiatisque ejus suSragia perti- Hxc rogo, qux dicia Deus esse voluit per dicix sedis
nerenl; quantoque essent studio majorO curanda, antlslitem, vel pef mei ordinis parvilatem, qui tux
taiilo dignioribus internuntiis explerentur. llaque * sficiiritalis intuitu, hujuscemodi ideo promenda ju-
conveniens fuit ut Vitalis et Miseni fralrum el coepi- dicavii, ut non lara per ejus qualemcunque vicarium,
scoporuui meorum, et famuli vestri Felicis Ecclesix sed prxsentis apostoli velut auctoritaie commonitus,
defensoris ad vos necessariam legalionem roitterera, altius vias ei divinx reverentix el humanx condiUo-
qui non tam bajulispecie ista deferrent, quam meam nis aspiciens (quod absit) non ingratus existere vi-
Vicem peragenles , me qUodammodovobis facerent dearis collatx felicitatis auctori. Redeat, obseCro, in
esse prxsentem. Per banc igitUr, velut cominus bo- aninii tul integra deliberationC conspectum, qux
norificeniix (ux junc(us colloquiis , precor u( sup- inirnicos (uos facia dejecerun(, qux te ad imperiale
plicationem meam benignis auribus, sicut princeps fastigium Deo comitante revexerini; qualiter illi cum
Christianus, accipias. Nec existimet pietas tua, quod nefanda dogmatis receptione conciderunt; et quem-
quisquam magis sinrcra mente te diligal, quam qui le adfflbdum gloria tua in hxreticorum fuerit depul-
pacem in Deo vult habere perpetuam: quando fidei ICsione reparaia : nt illi cohtra Chalcedonensis synodi
mente noit ambigas, et temporalis cuiminis potesta- venerabilia constituta, et beatissimi papx Leonis
tem et fcternx vitx commercia de superna propi- scripta venienles, ipsa sui molitione collapsi sunt;
tialione pendere. et quibus modis eorum reformationes, ad prislinum
Ecce jarodiu est quod beati apostoli sedes, datis ' rethearunt * luarum reverentiam principatum.
per beatx memorix decessorem meum ad serenita- Liceat, oro, apud tb fltleiiier exponere [exercere]
tem luam litieris, exspectans, et nullum recepit pro quem convenit nbh (acere. Unicum in te superest
calholica fide, pro ' Occidenialium[Ottenla/ium]tran- prisci noraen imperaioris. Ne, quxso, flobis salutem
qiiiltilale responsum; prxsertim cum luam conscien- tllam, pie imperator, invideas, ne fiduciam pro te
tiam, gloriosissime princeps, meluendis obstrinxerit minuas supplicahdi. Causx quibus Dominus sit pro-
illa sacramentis, ne sedes beati evangelistx Marci a pitius inquirendx sunt, rtbn quibus ejus indignatio
doclrina magistri sui vel communione permilteres prbvocetur. Convenio, coniestor, obtestor; quoniam
separari. Sed qUoniam prxfati decessoris mei stu- metuo, horresco, formido, ne mutatione causarum
diiim, tonga incommoditate faciente , hxc eadem (quodabsit) mutetur eventus. Respice propilius ad
crebrius iierare non potuit; per mex nunc humili- deCessorestuos augustx memorix Marcianum scilicet
latis officiura sollicitius repetefe hon quiescK. Rur- D et Leonem, et lantorum principum Ddem, legitimus
sus ergo apostoli Petri veneranda confessio m.Kerna eorum successor: amplecli dcbes rllorum in religione
insiat vocibus , et suorum prxcipue Dliorum com- consenSum, quorum debes raemorix reverentiam.
palla>renon desincns confidentiam tux pietatis, ex- Absit a tua devotiofte, absit a tua potestate, ut talium
clamal : ChrisUane princeps, cur me a curriculo credaris respuisse judrclum.
cflriiatis, qoo Ecclesia unfversalis astringitur, permit- Postremo pfofessionem tuam, conscientiamque
tig incidi? Cur in me rumpis totitfsofbis assensumT recolendam senSibus tux pietatis Insinuo. Palatii tui

» Hxcesl illa synodica Felicis papx epistola quara
eonsifio synodi Roraan* dedit ad Zenonera impera-
t rcnt! qua' bccasibhe, in notis illius synodi diceraus
1 Vel Occidentalium,qui solliciti sunt de Orienta-
lium salutc. IIAIIDUI»).
' IT^e seftnitciiis, iil inrra in hac Cpistola. HiR-
Mrix.
inffa. Ex codice Gfeseonianx collectionis supradiclfl
in hanc edi(ionem Gonciliorumnunc recen» translata
est. SEV.BiNius,
' Bepararenl. COD.Luc. Forte revexerunt.HARDCIN.
4 Forie lua cum rtitrentia. ht Reg. m»., luam.
HARUUIN.
 901 EPISTOLJE ET DECRETA. 902
faciio scrinia recenseri, et scripta illa diligentef in- A Communibnem catholici Timolhei mandasUs reeipi
Vestigari, qux ad apicera sumrax regrediens pote- (non eliara ad male prxsumpti gradus nrivilegia
statis ad decessorem meum pietas tua pro comrauni decreveratis admitti), consequentcr addentes cxtefos
gratulatibne difexit: bis cum semper magna lailde deieriora subituros, si eligere meliora noluissent.
prosequeris, qufld hxfeticam tyrannidem prxdica- Vos cujiislibet post has varias saiisfacUonis causas
tionis catbolicx vigore conlriveris, qua utique istius cunciis penitus abstulistis, quibus ipsos ab unitatis
veritalis prxdicatione nihil aliud quam de Eutychiano Cbnsortio discedentes, recensuislis lUlissejudicium,
labores errore prorsus abolendo, ejiisque sequacibUs Vos de ipsius persona Petri quidquam denuo defri-
etcludendis. Hxc pro synodi Chalcedonensis defini- candi, sapienli consideratione (acuisiis: quippe quem
tione servanda, reducendoque sanctx memorix Ti- Ecdesix arce dejeclum, simul pervasi pontificii
motheo rectx fidei sacerdote, tola sua textus serie VidereUs honore nudalum; nec'ullo modo fiefi
pie loctita esl. Hxc certe lua mansuetudo cognovit: posse, ut unquam vel orthodoxis prxsideret, qui
nec res incognitas tua clementia proferre poluisset, aut a nnllis, aut ab hxreticis fuerat insUtutus, vel
et palam apefteque professa, quod laudtlm tuaruih recidiva loties temerilaie violenlus ovile dominicum
testificatione firrnasti. subdolus ct invidiosus inlraret.
Requiraniur ilia quoque, qux ad sanctx memorix B Atque ideo quod corrigendis ejus prxtendebatis
Timotheum orthodoxum Alexandrinum episcopum sectaloribus irrogandum, huic jam quasi magisiro
sefehitatis tux paginx sunt locutx, atque ex ipsis sceleris ralionabiliter duputabatis inflicium : ut qui-
actibus intuefe, nisi Petro ex ea memorata urbe .bus fratres merserat ad ruinam, fierel ipse metuehdx
secluso, qui ei Ecclesix tunc lemporis incubabat, damnationis exemplum : quodque adeo verum est,
supfadictum Tiinothetith non fuisse revocatum. Vos ut superstare venerando Timotheo legionem sollicite
ad eumdein venerandx recordationis pontificemjam jusseritis, si eidem liumanitus aliquid evenisset.
reductum sacras venerabiles mbx dedistis, quibus Vos non nisi de calholicorum collegio clericorum ct
fideli pectore gloriabamini, qUod sanctx Ecclesix a Calholicis consecratum subiistis videre pasiorem:
magnx civitatis Alexandrinx providens orthodoxx quia ubique nullo ritti sub vestrx serenilaiis bbtuti-
fidei, Doiiiinus hoster ac Salvator verum rcstituerit bus hxresis ipse prxciputis Eutycbianx dementix
sacerdotem. Ubi manifestum est, quia cum verum potui( esse vel dici ordiodoxi successor aniiStiliSi
dicitis, illum fuisse falsum qui pulsus est, oslendilis; Quo igitur animo bestiam quam a gregibus Clirisii
elcum in Venerando Timotheo orlhodoxo fidem duxistis abigendam in eorum detiuo patimihi sscvire
dominum testatnini feduxisse, perversam in omnibus perniciern ? Certe legibus quas universis imponitis,
in Peiro perhibetis refutasse doctrinam , non ob' G inagis vultis vinci quam promulgare contraria; quantd
aliud, nisi quia et ille qui orlhodoxus pfonuhliatuf satius fuerit, intemerata pcrsistere qux heri prd
et verus, Chalcedonensi synodo (sicut ejus tunc integriiate relinenda totius Ecclesix proiulislis, quo
missa tehet professio) consentiebat; et iste qui et tni catholici imperii auctorilas inconvulsa perma-
falsus ct perversus ejicitur, ab ejusdem synodi neat, et niliil accedat quod acttbus aputi Dominum
tfarhite discrepabat. vestrx felicitali obsislal.
Denique cunctbs episcopos iEgypti, universosque Cernis eniro, venerabilis iroperator, quia ut Cliai-
cleros [fbrte clericos] increpastis, veslris generalitef cedonensis synodi indubilata defehsib, ininiicorum
apicibus sancientes, Ut bisi intra duos menses ab liis ejus elisio est, sic vicissim manifesta illius impugha-
qux a prihcipio conira canones, contra Ecclesias lione comprobatur liostium venerandaa ipsius cogni-
Dei, coritfa ofthodoxam fidem cogitaverunt, abstine- tionis [protectionis] evectio. MeministiS quematimo-
rent, alque beati Timothei communione, quam impie dum verba divina nos instruant, Neque in dextrum
reliquerunt, dignx pcenitentix satisfactione remea- neque in sinistrum limilemrectmdispositionisexcedere,
fent; UOBsohim despoliandos honoribus, verum ted via (ut scriptum esi) regia mediaqtie gradiendb
eliam ei Alexandrina urbe et omni ^Egyptiaca re- (Deui. xxv), hinc atque inde Nestorii Eutycheiisque
giohe carituros : injusiura enim videri, sicut Chri- "sacriiegia condemnata detestans, ita raagnx pietatis
stianus imperator affirmans, ut qui sel ad Ecclesiam, prxdicans sacramehtum, ut omnipotenlis Dei Patris
qux ubique terrarum est, segregarent, baberent consubsiantiale scmpiternumque Verburn, quod in-
sacerdotes, aut ullo saero ministerii nomine cense- commutabili deitate et incarnatum est, et ab ipso
rentur. Vos indigne ferentes ab Aloxandrinis sedi- ineffabilis conceptionis exordio, quam sibi in utero
tiones concitalas, eos qui propter ordinem clericalem Virginis mairis polenter iiistruxit, unum eumdemque
simili dsceptione tenebantur, nisi salularibus moni- Jesum Christum Dominura nostrum, unum emndem-
tis obedirenl, tali poena dignos arbhrabamini. que et Dei et hominis Filium, unum eumdemque in-
Vos Petrum gpeeiali notantes elogio, quod iUicite confuse, indivise Deum hominemque veraciter per-
se Aiexandrinx injecuuet Ecclesix, omnes qui tam manentem interaerata Palris legb prolatum, in hqc
ab eo quam hxretico Timotheo jam defuncto fuerant mundo fuisse conspicuum [perspicHum],divina simul
wdibaU, si infra fiaita tempofa resipiscerent, ad humanaque gessisse; mortuum, atque ex mortuis
* forte abEccleiia veJ
advtriutEcetetiam.HkiBvn.
903 tELICIS PAP& III 904
exsurgentem, in Patris dextera residere; jtemque K Cwcnscmcoducatum prabens cum eodemmergalur in
inde venturum, ut est visus ire in ccelos, eatenus foveam(Malth. xv).
profiterentur, quateims Librorum memoral traditio Non est boc, oro te, acerrimum decrevisse pericu-
divinorum, etNicxni concilii forma, sicuti cuncti Ium, quando nec sauciis adhibetur firma curatio, et
retro prxdicavere pontifices : sic eorum tam Ephe- sanis ingerilur miseranda contagio? Nam qijomodo
sino primo competenler inserta convenlui, quo beati aiunt sedari posse, si in futuro furores suos patiantur?
•
papx Ccelestinitemporibus Nestoriana pestis exslin- Quid est illud dicere jam causam nullam superesse
cta est, quam datis augustx memorix Leoni sanctx certaminis, nisi hxrelicis victoria (ribuatur? Proinde
memorix Leonis papx epislolis capitula subjecta quibus inferri castigationis aliquid etiam corporalis,
testantur : quibus vir ille consulens eliam tatius ut pater benignus, horrescis; multo clementius
Orientis' episcopis, eorumque responsa, subscriptio- eoruin animas non patiaris intercipi, sed pia deposi-
nesque super synodi Chalcedonensis approbatione lione compressos landem subdi facias catbolico sa-
suscipiens, ea nullatenus passus est mulari; quo cerdoti, ut verx generationis eflectum et securura
magis Christiana mcnte perpendit, et hoc esse sibimet profuturx communionis auxilium consequan-
verum, quod cum divinis assertionibus catholicorum tur. Subjecit vobis divina providentia faculiatem
de toto orbe doctorum longe antequam hujusmodi B qua ilidem effringatis opera perfidorum. Depulit ille
quxstio nasceretur, consonantia ubique dicta conci- nostrx religionis vastatorem; vos ab ejus Ecclesix
nuerant; et ideo nulla iteratione refodienda, qux cervicibus irruptioneratleturbale prxdonum. Pacavit
constarent jure damnata : ne non solum causa prx- ille rempublicam (sicut vesterquoque sermo (estatur)
sens in omnc catholici nominis extendat exitium, a tyrannidehxrelica; libertatem vos ab ipsis hxreseos
sed eliam cunctis rcsiduis publica bella resumendi prxceptoribus populos eruentes ChrisUanis restituKe.
pandatur occasio, si quolibet modo, quod serael a Ille vos aulx legitimx resliluit imperatoris jure
veleribus universaliter decisum est, relractetur : uti suffulios; reddite vos magistro discipulum; sedem
esse jam pervidelis Alexandrinx Ecclesix perver- beali Marci evangelistx ad communionem bealissimi
sorem, funesta diu impunitate grassantem, vestris Pelri, de vitx eorum meritis devotione reducite : ut
prxceptionibus, quibus merito dudum probalur eje- ipso in vobis opus bonum perlicienle, qui coeperit,
ctus, esse nihilominus abigendum. secure audire mereamini: Qui perseveraveritutque in
An non ipse est per triginla annos cadiolicx de- finem, hic talvut eril (Mallh. x, 24); e( ad tux glorix
scrtor Ecclesix, inimtcorumque ejus sectator et do- cumulum, ita vice De.iprxsideas, verendus veraciter
ctor, et ad fundendum sanguinem semper velox fuit existens Divinitaiis iinitator, atque adhuc in rebns
et promplus? Nunquid ad hanc istam dissiraulationem C temporalibus constitutus, jara experiaris et munus in
sumus quadam ex conviventia [conniventia]prxce- xternam tibi beatitudinem prxparatum.
ptoris? In quo revera non est opus discussione Quod vero cuncta litleris non potuerunt compre-
subtili; quia ejus aperla sunt crimina. Dolet certe bendi qux negotii qualitas non sinit prxteriri,
pielas (ua, quod per diulurnos partis allernx graves- quxdam venerabilibus nostris fralribus et coepiscopis
que confliclus multi ex hoc sxculo videantur ablati meis, quibus cura legationis injuncla est, proprio
aut baptismatis aut communionis expertes. Sub hoc apud vos agenda sermone commissa sunt. Precor
ergo prxsule ne sint baptizati, et efficiantur hxrelici, ut ea quxque et audire benignus, et indifficulter
et sine communione transeant, ne in perditorum annuere, tum pro catholicx observantia veritatis,
pravitate deficiant: ut quemadmodura scriptum esl: tura etiam pro regni vestri incolumitate, dignemini.
» EPISTOLA III.
A» PETRUM FULLONEM, EX SVNODO ROMANA.
Ottendit Petrum Fullonem, alias Cnapheum, non solum in Valentini, Manichmi, Arii, Sabellii, Apollinaris et
Eulychetis hmretes, verum etiam in errores gentilitatis pluret deos atserentis incidisse. Deinde monet ut
resipitcat, et quod in Trisagio, Crucifixus propter nos, addere non oporteat, "OTIO0SSIirpoTdiivcaE»TUTfttr-
«yita 'O ffTavpuSstrSt' «ftaf. *
Felix episcopus Pelro episcopo Antionhix.
Ouis dabit capili meo aquam, et oculis meis (onlem D Ttf SwtrstT>ixsya/p ftouuSwp, xal TOISp^ttf&pott
lacrymarum (Jer. ix) ? Qualem autem et dignum fle- ftovifnyovSaxpiiuv('Up. lx); IIoiovSexal a?tovoSujOftov
tum adducam anirax mex, condolens Domini Salva- irpoaoiaa rn IftauroO^XV >truvaXywv TMTOO Sstfrr.owa
loris nbstri Christi sanclx catholicx et apostolicx xat <TMTJ?f>Of XpttTToO ayia xaSoAtxfi 'Ex-
xal atroo-Toltxjj
Ecclesix? Ipsa enim ptorans ploravit tuper filios et xhnria; RA«touo-aeylwatv aCri) swi utotf, xai fluya-

Hxc est illa synodica epistola qux missa est a
concilio Romano ad Petrum Fullonem, qua post re-
futatos ejus crrores blasphemos prima aclione ad
1 Forte episcopbs. HARDUIN.
* Hxc et sequens epistolx non Felicis, sed Simpli-
eii sunt. Eas snppnsititias pulal Valesius lib. i Ob-
serv. sacr. ad Evagrium, sed ut genuinas tueturPa-
resipiscendum admonitus fuit. Vide qux diximus ibi-
dem in notis ejusdem concilii.
gius ad an. Chr. 478, n. 9 et seqq., et an. 485, n.
23. Vid. Cl. Maffeiiprxlationem ad Suppl. Acac. in-
fra exhibepdam.
908 EPISTOLiE ET DECRETA. 906
filias tuas, et non etl qui consoletur eam, ex omnibut,A rpuatv auTrjf,xat ou£ uTrapxet° trapaxa^wvauTrjv,«JTO
out diligunt eam (Thren. i). Uniyersi tyranni et hxre- TravTcov TWV ayaTTwvTtov aurrjv(0priv.i). "ATravrtfot x«-
siarchx persequentes ipsam, apprehenderunt eam TaStwxovTEf auTijvTupavvo£ TS, xat ui.peaii.pxut,xaTS-
per te, frater honoratissime, et affligentes ipsam, XaSovauTijvSta trou, aSelfi Tt.mcoTKTf xai ot 6/\£§OVTS?
(acti sunl in capul ejus. Omnisdecor ipsius, quantum «UTIJV sysvovro stf xsya).rjvaOTrjf. nao-a r>einpimuc
in le est, factus est ad nihilum. Videnles inimici avriig,T6otrovS7r!crot,eys'vETO stf ouSsv.'iSovTSfot s^fipoi
ejus, gavisi sunl super perditione filiorum ejus. aurrjf, sx«pna«v eViTrj umSkeiuTWV TSXVWV auTrjf•ouf
Quosenim foverat.quos enulrierat, quosad mensu- yap s?s8psij<sv, sTt8rjvrSo-aTO,ouj ei; fteVpovriXtxius«vi,-
ram xlatis produxerat, lacteque paverat, propheticis yaye, yaXaxTOT/Joyvjtracra TrpoyriTtxoif xai ajroo-ToitxoiV
et apostolicis doctrinis, hos tu uno lemporis mo- Sbyu.aai,TOUTOU? svftta xatpoOp'o7rrj Sta Srj/Vnjpiousyo-
mento veneno necasU. Quemadmodum eniin qui vsua-af. K«6'ov yap Tpbreovot -rrjva/VeuTtxrjv perspxo-
piscationem sectantur, bamum esca conteguni, et TO
ftevot,ppituuat ayxtarpovxaXuTtrouo-t, xat «7rpoo7rTwf
ex improviso capiunt pisces : sic et tu angelicx lau- TOUfiyj\>u; uypevovatv'ourwf xai o-uTrjTWV uyyilav
dationi additionem induxisli, et trisagix deprecationi, bu.vo).oyiu 7rpoo-8rjxrjv enhyuyes, xai Tptaayia /Wrj, wf
quasi pietatis oblentu, diram impietatem excogitasti. sx 7rpocrw7rou sucrs§siaf,«aeSstuviittvoHaacSstvrjv.'Ex
Ex pluribus enim Orientalibus provinciis litteras B 7ro/\/\wv yap lito.pymvTWV x«TaT>jv'AvaToirjv ypup.p.uTO.
T«
suscepimus, significantes nobis quomodo veneratio lHsiufLsBu, anuuivovTU -hu.lv,wg OTIV <njt9so«tWa TO
tua dudum sopitum Valentiniani dogma resumpsit, n«/\atcrtW7rrj6ev Oua>svTtvou SoyftaxaT&aSs,xai a8eTetTat
et irritatur a vobis Salvatoris incarnalio; quodque jrap' uuwvrj aorrxipto;sv«v6pw7rrjcrtf, xai 6rt s<VTOMa-
in Manichxorum dogma et Arii, et Apollinaris, Pau- vt^aizovSoypta.'ApeiouTS,xat 'A7roXtvap£ou, xa£nau/\ou
lique Samosateniincidistis. Dicere enim iinigenitum TOU 2«fioo-aT£wf 7reptrjvs;c8rjTS.To yup ftrj /\eyetvftovo-
Filium et Dominum nostrum Christum Jesum perfe- ysvrjTOV Ttov,x«i Kuptovrjftwv'trjcroOv XptarovelvatTS-
ctum non esse in deitate, atque in humanilate per- ).SIOV sv fisoTijTi, xai Ts^stovsv «v6pcd7roT?iTt, «UTOV TSTO
fectum, nec ipsura subisse passionem crucis, sed irifio; TOTOU crTaupouu7roftsftsv>ixsv«t, uXkot fttav «ucrtv
unam Verbi Dei naiuram incarnatam, corpusque TOU 8sou Aoyoucrserapxwftsvijv, ai^u^ov TSx«i avouvTO
Dominisine anima e( mente, Apollinaris hxresim TOUKutitoucrwfta, Tr)v'Anoltvupiovulpsviv xpur.vet'
roborat. Ille enira ignoravit, quod ab ipsis mundi szstvojyy.p \iri syvwxwfOTIX«T'auTvjvTT,V svup^ivTni
nascentis exordiis primum anima primi parentis no - xotTtJLOnoitu; izpoiTOv.n ^uj^rj TOU7rpwT07rXao-TOu v.u:
stri morlua est, vel in moriem prxcipitata est, atque Tcpo-KUTOpo; iSKvaTwSji, y.uist8' OUTW? TOcrwfta"s>s^6)j
ila demura corpus. Dictum quippe illi esl a Deo: In yup npb; auTOV UTTOTOU0SOU,TH S' dv «iftsjoay«y>jTe «TTO
quacunque die comederitisde ligno scientim boni et IC TOU^uXou,8av«Twa7ro8avsto-9s (rsvsV.II). KaTaouv Trjv
tnali, morte moriemini(Gen. u). Ilaque juxta latam «Triyacrtv TIJVutrbTOU ©SOU xaT' auTOuSTtsvsySsto-Kv, s'v
in illum a Deo senlentiam, in ipsa secundum ani- vjvuepu eyuyiv unb TOO?'J).ouTOUytvwo-xovTOf x«Wv
mam mortuus est. Nam ipsius corporis mors post xai irovnpbv,ev «UTJJ s6«vaTw8)j i^u^ixcoc" 6 yup TOU crw<
nongentos et triginta annos contigit. Iiaque donunt ftaTOfauTOu8«vaTO? ysyovsft6T«svvsaxo'cria xai Tjota-
non dimidiatum fecit, sed tolum simul Adam ex XOVTa STJ).'O TOtVUV 6s6f ou/ *)fttTE/\s? TOSwpovaUTOU
utero Virginis sumpsit, ut eliam perditum, totum ETrotno^sv, «IV oXovoftoOTOV 'ASaftsx u.-nTp«; ira/jSsvtxijf
salvum faceret. Idcirco et Dominus ipse dicebat: avi/\x6ev,hu xai o/\ovTOV aTroXwXoTa Statrwcr»)" Stoxat
Ego animam meam pro ovibus pono (Joan. x). Valen- s7,eyev6 Kujotof,'Eyw Trjvipu^rivftou Tt8rjfttvrcip TWV
tini itefn et Marcionis, Manichxorumque ac ' gen- 7T/JOS«TWV ('lw«v.x)' xpaTuvstvSe |Sou>stx«t OuaXsvTt-
tilitim innovare vis dogmata. Si enim Deus est, qui vou, zai Mapxiwvof,MavtxatwvTS, x«t B«o-t>tSi«vwv,
divisibililer atque substantialiter esl morluus, simi- frt ftiivxai "E»>ivwv Ta 8prjcrxsuftaTa. Et yup 6s6f 6
liter sanclus Spirilus Deus, et ipse divisibiliter ac a7ro8avwv StatjssTwf,xzi ouo-twStof, wcrauTWf Ss x«i TO
substantialiter invenielur; sicque juxta tuaro et illo- aytovnviOfta6s6f, x«£auToS*aif)STwf, zat oucrtwSwf *
rum rationem, tres dii erunt, ac per hoc plurium eu/JsfirjcroVTKt, wf x«T«TOVcov xKt T';Vsxsivwv/\bytv,
deorum invalescet error : qiiantumque in te est, eva- " Tpsif 0»ot, x«t Sta TOUTO xj0aT»v8rjtrST«t Trjf7to)\u9st«fw
cuabitur illud : Audi Israel, Dominus Deus tuus, xi\i.vn,xaiocrovsTrtcroi, Steo-xsSao-Tat TO',"AXOUS, 'Io-jDari^,
Dominus unut ett (Deut. iv). Item quod ait Jere- Kuf)to;6 0s6f erou,Kujotofstf Jtrw (ASUTE/3. iv)" x«i onep
mias : Hic Deut notter, non reputabitur alius ad ITieysv6 'Ispsftiaf"Kujoiofi Qtbs rjftwvou /\oyttr8r)0"STai
eum (Baruch. mj. Similiter et Dominus : Ui co- sTspof7tp6f auTov(Bapou/. III) ••oftoiwfSe 6 Kuptof,
gnotcant te tolum verum Deum (Joan. xvn). Cumquc 'iva ytvwo-xwcri crsTOV ftovova^rjfltvo» ©sov('Iwiv. XVII)'
Scripiura unum Deum, sanctam et individuam Tri- xai Trjf 8tt«f Tpu(fr,g,sva ©EOV TIJV«yiav TptaSa xat
nitatem prxdicet, tu et hi qui anle te fuerunl hxre- a$t«£psTov, xnpuTTOUo-rjf, o-uxai ot jrpo croua,lpeaiupx«i
siarchx, tres Deos dogmatizare ausi estis, alium .'TOBtfesoif sSoyftaTio"aTe • a/\lovftsv /\eyovTSf 0s6vTOV
quidem dicenles Deum Patrem prxter Filium, et IlaTspa TrapaT'.VTtov, xai eTepov6eov TOVTtovjrapct
alium Deum Filium prxter Palrem; rursusque alium TOV7raTSpa • x«i 7r«>tva^ov 0s6v, T6 IlveuftaTOaytov,
Deum Spiritum sanctum prxter Patrem et Filium. TrapaTOV n«Tspa xat TOV Tiov• xa£TOV ftev OVIJTOV , x«i

.' Grxca versio addit Basilidianot.

PATROt.. LVIU.
 901 rEUGlS PAP& ill 908
Aiqae aitum qoidem mortalem et noviter genitum,i *. *Eoy«vr», TOV §i avapxov,xai «flavatov.'E7ri TOUTOIJ Se
aliuin vero xiernum atque immorialem. In liis au- Totf|3Xa6epoff crouypovetv,TWV TSSVNtxaia«6potcr©ev-
icm noxiis verbis luis, contraria senlire vis Patribusi TWV,xat ev TJ Kwvo-ravTtvoyjToXet, x«i ev XaXxrjSovt,
qui in NiCxa, et qui in GonstautinopoliatqueCbalce- ayiwv TraTspeov, TWVX«£6ftoouo-tov xpaTuvavTwv, xat
done eonveneiunt, qui el consubstantialemrobora- ft£«vTrjvfltoTrjTaTOUII«Tp6f, xa£TOUTtou, xai TOO
tunt,etunam deitatem Pairis ei Filii sanctique Spi- aytou HveuftKTOf xfxpayorwv"x«Ta Trjv'Apstoucppsvo-
riius prxdicarunt, atque Arii ameutiamconfuderunt. SXaSetav,xatcrueToXftrjtraf etTrstveV exxX/jeria, 6Vt6 e'f
At vero tu in ecclesia ausus es dicere, quod unusl TrlfaxTto-Tou x«£aSiatperouTptaSofTOTraSofutreftstve'
increatx atqiie individux Trinitalis passionem su- xai Sta TOOTO eSox£ftao-af Xuetvx«'£TOoftoouctov,xat
biit: et per hoC Coitsubstaiilialemquoque solvere «ptSfuw u7ro§aXXstv TOflstov.Et ystpeigTrjfstyiafTptaSof
liilerts, ac Deum subjicere numero. Si enira unus Ttjf «xfio-TOU, *«£ cruvatStof,6 oraupwSsif0s6f Aoyof,
sanctx Trinitatis et coxleriius, qui crucilixus est TOUT' sortv 6 Ttof • SuoSe TrjfTptaSof,6 HaTrjp,xat TO
• TOV
Deus, hoc [hic] esl Filius : sunl aulem duo S. Trini- KytovIIveOftKXlyovTat Se 6soi, xat ou^l XKTK suSri
tatis, Patcr et Spiritus snnctus : dicunlur aulem dii, >o'yov6s6f, xa6wfTrapaSeSwx«o-tv rjfttvo: auTOTTTat, xai
et non (ut liabelvera ratio) Deus, sicut iradiderunt u7rrjpeTatyevoftsvotTO6Wyou(\lpa\. \), evpefrhaiTui
nobis, qui t'p*iinspexerunl, et ministri fuerunl verbi B xai ouTwfXuoftevov fiev TOoftooucnov (SvrjTOv y«p xai
(Actor. t), inveniiis quoque consubslanlialem sol- «6«V«TOV oftoouo-ta etvatert ou SuvKVTKt),xpaTuv8rjo-tTat
vere. Qoippe morlale ct immortalecon&ubslantialia Ss o-TWf6 T«f7roXu6s'taf X6yof,EVTWTpetf0eouf Xfct-
jam esse non possunl: roborabilur autem sic plura- erTtavto-ftw xaTayye^stv;'OTTOTE ouvysypartTat, OTIOAoyof
litas deorum, dum trcs dii Christianis auribus in- aup\ ysyovs,xat 0s6f yvb Aoyof('IOKV. l), ou^sTspof©sof
•
geruntur. Cum itaque scriptum sit, Verbum caro 6 AoyofTTKpa TOV rJaTepaeups6rjo-eTat Aoyofou^ aTrXwf,
• x«£6 ut'6f
(uctumest, et Deus eral Verbum(Joun. i); non alius &Xk« Aoyof evurtoo-TaTOf s"prjTat,tva e'xTrjf
Deus Verbpm prxter Patrem invenietur : Ver- loftwv euTsXstaf yvwptsv TOT«UTOV TrjfoOcr£«f TOUIlaTpof
bum non simpliciter, sed Verbum subs(anliale; xat TOO Aoyou,xai TOUIIvsufiaTOf TOOotytou.K«i yap
et Deus Filius inveaietur, ut ex vilitale nostra, iden- ipftstfoii^ eTspotnapu TOVhpxTepov ~>,byov evptBnab-
titatem substaniix Patris et Verbi e( saneti Spiritus fte8a.'E7reiouv xa6i Apyof6 ftovoyevrif TOU0«OOTtof
agnoscamos. Non enim nos alii prxter verbum no- ouxrjSiivaTO etf iStavouatav7ra8etv,Iva ftrj e'f TrjvTOU
strum inveniemur. Quoniam igilur unigcnitus Dei travTOxpaTopof ©sou,xai BaTpof TO7ra8ofXoyta^' ftia
• Tta-
Filius, qua ralione Verbum est, in propria substan- yap 6soTr)fIlaTpofxai TtoOx«£ aytounvEuftaTOf
tia non poterit pali, ne ad oronipetenlis Dei Patris ftXu T^ ytyovbqtStovTOU Aoyoutp.^vxm o-wftpt,.6Vsp
substantiam passio referalur (est enim una Patris et i(] KUTOf 6 TOU0EOUevU7TOOTairOf Aoyofi\ aurrjf Trjf ftrj-
Filii et sancti Spiritus deitas); patitur autem pro- Toaf Trj; aytaf xai arretpoyafiouevcoeraf eauTw,7rporj/\
prium animatum corpus, quod ipsum subslantiale 8sv ex yuvatxof nspi rjf 7rpofU]8ouftsvot ot flsrjyopot
Dei Verbura ex ipsa sanctx et intemeralx Virginis SvSpsf sXsyov'O 0eif TWV SuvKftewv, eruoTpe^ovSrj,
vulva sibi conjungens, ex muliere processii.de qua r.ui inl&.e^iove%oupavou, xst£tSe, x«£ s'Tr£oxs>)/Kt Trjv
sancto Spifiiu alfiati propheix cecineruut : Deus Kft7re/\ov TKUTTJV, x«4 XKTapTtow auTrjv,rjvEfureuo-ev rj
virtututhvonvertere,respice de cmto, el vide, el visila Seiiutrou' x«i STTI utovpSpwTrou,ov sxpaTatoWaf eauTw
vtiemiftam; et perfice eam, quam planlavit dextera (yukp..LXXIx).AftTrtXov, xae utovav6pco7rou, ov 6 Aoyof
tua; et super filium hominis, quem confirmasti tibi sxpaTaiwo-s, o-uvTp£^«tT« TOO«SOUxXEt8pa,XK£cjwo-
(Psal. LXXIX) : vitem et filium hominis, quein con- Trotrjo-ai ToOfombTWV atwvcovSavovTaf,TrjvcrojTijptov
firmavit Verbum, ut inferni clausira contererei, et TOO AoyouEvavflpwTmo-tv xa^wv.Atox«l 6 0s6f e).sysTotf
vivilicarei eus qui a sxculo mortui suul, salularem eauTOuftaSrjTatf,t 'Eycl> stftt rj «ftTreXof, uftEifTa xirj-
Verbi incarnationem vocans. Idcirco et Dominusdi- ftaTa' >xai, t "0 IlaTrjpfiou 6 yswypofeo"Tt ('lw«v.XV)->
cebat discipalis suis : Ego sum vitis, vosautempalmi- xai, t Uiilet b TtofTOO avSpwTtou TrapaS£Soa-6at etf xuPat
tet, et Pater meut agricolaesl(Joan. xv); et, Tradelur ctftstpTwXwv i (MaT8.XXVI).'O y«p TOUn«Tpofevutro-
Filius kominisin manibus peccatorum(Maiih. xxvi). D I 'crTaTOf,
xa£0s6f Aoyof,,5t'«xorjf eto-rrrjSrjoaf Trjfaytaf
Patris eniraintimumsubstantialeVerbumac Deus,per IIap9svou, ftuo-TlxcofTrjvyvofopiav sipyuauTO. KafloTOIVUV
sanctx Virginis aures illapsum, Conceplioneminef- 6 ftovoyevrjf T£6fSCTTI TOO UaTpofoftoouectof, xat stf trj;
fabiliter operatum est. Qua igiiur parte unigenitus «StKtpsTOu ^
zptaSos, axriOTOf,xa£ aflearof,ifteftevrixst
Filius est consubstantialis Patri, et unus individux «TraSrjf,xai aflavaTOf.To ouv axrterrov,m.i «8«v«rov
Trinilali-, increafus atque tnvisibilis, impassibilisct TrlxTto-etftri o-uvTOTTe, xui TOV T»ifTroXufleiatf Xdyov foj
iromoftalis permansfl. Quod ergo increaium alque xparuve,Sta TOUXeyetvTe6vavatTOV sv« Trjf TptaSor.
iiiYmorlaleest, creaturx ne applices, neque deoriim Ka66Ss rraXtvex yuvaexofsyswrjSrj,xa£ECTTIV rjfuv6fto-
pWfaMtatemctfnfirmare pcigas, dkens UnumS. Tri- ywrif, xa£ oftoyuXof,XK!6fioouo-tOf, orveuauapTtaf, TO
irrtaifstnorluuin esse. [lursus, qua parle ex mulierc Traflof•UTreftetvev. °Ort 5e ou ftovovoftooiio-tof rjfttv6 Tt6f
iraTuniesi, ct subslantise nostrx ac generationis est TOxaTa crapxa, aXX«xa£ truyyevrjf,StSao-xttaurof 6
paiiiccps absquepeccato, su-iinuitpassionem.Porro, Kuptof,evTWXevetv,TtoTeftev ev EuayyeXtotf, Totf etj
quod non modo consubstantialis, vcrum eliam co- auTOV Trto-TSuouo-tV « 'Eytbetfttri SftTrsXoc, uftstf T« xXrj-
gnalus «ccundumcarnem sit nobis Filius Dei, docet jMtTa^laiv. XV)'i««i Si x«£evYaijtoif'« 'AffayytXi
90§ EPISTOL/E ET DECRETA. gjg
ipse Domtnus,nuncquidemin Evangeliohis qui in se J Lto ovoftaaov TOtfaSsXtpotf ftou>(YaX.XXl).U68tv5e x«t
credideraut dicens : Ego sum vitis, vos palmites rj TOo-KUTrj xaxio-Tr) evvotaU7rst(rijX8sv, wors crsauTov
(Joan. xv); nunc aulem in Psalmis : Annuntiabo xat TWVaytwv «yysXwv suo-uvETWTepov xai croywTSflov
nomen luum (ralribut meis(Ptal. xxi). Unde autem Xoyterao-Sat; 'EvTOUTOtf xXatw,sv TourotfoSupoftatTouf
tibi lam pessima superbia subrepere potuii, ut te Ix6po0fTOO b-TKupou TOO Xptorou,wvTOTsXof«rrwXsta,
ipsis quoque sanctis angelis iulelligentioremsapien- wv6 0s6f rj /otXta, xai rj 56|a E'VTrj «IV^UVJ) KUTWV
tioremqueputares? Super liisiugcmisco,in his plango (*tXt7r.lll). OuxEvevorjo-Kj, oTtTOo-xavSaXicrat xa£ftovov
inimicoscrucis Chritli, quorumfinis perditio, et quo- svaTWV rrto-TEuovTwv stf TOVKuptovrjftwv'lrjo-oOv Xpt-
rum Deus venteresl, et gloria in confusioneipsorum o-rov,«tpoprjTOv tyjet TrjvayavaXTrjcrtV «XVouTwf unu-
{Philip. m). Noncogitastiquod scandalizarevelunum papuXaxTWf, xuBunep6 oytf TrjEua, x«£auTOfTOV utov
solum ex bis qui credunt in Dominumnostrum Jesura Trjf«7r«TrjfTWTrXrjSst.TWV TrtOTWV Tatf axoKtfiniyeuz,
Cnrislum, quam gravi crucialui facit obnoxiumVSed xai TOV7r«py.So8svTa rjfttvUTT'ayyslwvrptcayiovatvov
iucaule, ut serpens Evse, lu ipse quoque erroris ve- evofleuo-af, svSsfisvofev «UTW,'0 oraupwSeifSt'rifi«f.
nena mullitudini lidelium alque auribus iufudisti, Apaouxsvsvorjcrzf «o-eSsa-Tepov O-KUTOV 6pt?6ftevof n«u-
traditamque ab angelis sanctissimamlaudationis for- XouTOO2aftotr«TSwf, xai *WTSIVOU , xai 'ApTSfta,TWV
mam corrupisti-, inserens illi : Qiti crucifixuses pro B Suoutouf TOO 0eoOopto-aftsvwv, sva 7rpo«twvtov, xat sva
nobis. Ergone non adverlisli quod Paulum Samosaic- vsoysvrl'6*Ttxai av 7rXsovacrft6v TrjTptaSt svs8ou,3u«
oum, Pholinumqueet Aiiemium impielale iranscen- utouf TOU©sou strrwv,rva £o-%upov, xai sva"o-T«upw-
tlis, qui duos Dei filios posuerunt, unum quidemante 6evT«.'E7ri TouTotfSi x«l etf svvotav* otso-aayetvTO
ssecula,alteium vero noviter natuin, cum ipsc quo- frtoroTaTov Xpto-ToO Troiftvtov,cofOTIXKTK TOV TOU MK-
que Triniiaii invexeris pluraliiaiem, duos Dei filios vevrof Xoyov, TOKytovIlveOftaeo-Taupw8rj' piETK yap TO
dicens, uiium forlem, alterum crucifixum? Adhaec etTrstvi "Aytof«8avaT0f,oTtspso-TiTOHvsOftaTOctytov,
ItdelissirauinChristi gregem in Manichaeiopinionem TOTS enuyet;, 'O OTKupwSeif St'rjftaf, eXerjo^ov rjftctf'xai
prsccipitareconiendis, qui' Spirilum sanctumasserii TeTpaSa ou TpiaSaeuptcrxr) TOV Xaovex5tS«o-xwv. Kat«t.
crucifixum.Nam quod post iilud, sanclusinimorlalis, ftev i% av6pw7rivr)f 7rapa56o-ewf urrrjp^ev6 atvof, xai
uuod est Spiritus sanctus, (unc infers, Qui pro nobis oi/TwfftET«TrapayuXaxrif av sv TWTpto-aytw tov 0"Taupov
crucifixuses, mitererenobis,''qua(erni(ateroque,non eftnxaf,e'v6arj TOU utoOTrpoo-rjyopia, rjTtf ev TWTptca-
Trinitaiem, populo instnuare vidcris. Nempe si ex ytt»,tcr^upof,etprjTat.'07T6TS 5Su7r'ayysXc*v 6 Tptffaytof'
bumana iradilione manasset haec laus, non ita in- ouTOfatvoj rjfttve^eSoSrj, ot TtvefrrpoftsvTOU o-Taupou
'
cuute crucein iusereres laudi, in qua lilii appellatio, s^Xsyov, "AytOf,«ytof, «ytof ('Ho-at.Vl), wf rj^itbSr)
(ortit sciiicel,ponitur.Quoniamvero ab angelis nobis G 'Ho-aias6e«o-«tr8at,fteT« Se TOVoraupovuftvoXoyouv,
laus isla profluxit, qui anle crucera dicebanl, San- "Ay/of6 0e6f, «ytof to"Xup6f , aytof «SavKTOf, wo"re6
clut, tanctut, tanctus (Isai. vi); sicut respicere Isains xopSrjvr)7rtof TrKtf,o-etoftevrjf TrlfKwvo-TKVTtvoU7r6Xewf,
nieruit; pust crucem vero cum laude claroabani: x«£TOO XKOO SVTWxaftTrwtxsTEuovTOf, rjpTrayrje?f TOV
Sanctus Deus, tanctttt forlit, sanclus iinmortalis. uMpa.o')f67riwpavftiav,TOU optoO TrXr)6ouf SswpoOvTOf,
• Deniquecum terrxmotu Constantinopolisquatere- YJU. npoxXou TOO Trjf7r6Xewf e7Tto-x67rou•x«xetfteftaBrjxwf
lur, populusque in campo oraret, infaniulus, toto TOV atvov, y.ui7r«Xtvx«T£vs^8sif,aTrrjyystXEv aTrepe5t-
populo speclanle cum Proelo civitatis episcopo, in Sux®nevTW«t6ipt, etTrwv, e\ oupavwv,wf U7r67rXri8ouf
coeluinper unam lioram raplns est, ibique bujusmodi TFOXXWV, fipeaOutetf TKWTK auTOuTauTWTrjvuftvwSiav,
didicit hymnum. Rursumque descendens, nunliavit ttui OTtsppriOn auTw e^etTrstv TWXa^ TauTrjv Trjvuftvo-
quae in aethere audierat, dicens de coelo quasi de Xoy£av... rjf svap^aptsvot o!Xao£Tr)V7r6Xtv XKTSXKSOV, xai
muliiludiiiepsalleniiiim,liujusmodilaudes insonuisse TOV ©sovSt« Trjf TotauTrjfuftvwStafs|su'ftsvtcrKftsvot,
auribus suis, dicdimque sibi uteam laudationem po- sXuTpw8rjo'av Trjf s7rtxetfiEvrjfopyrjf.2u 5s aystSwfxaT-
pulo indicarel. Quam ubi populi incoepcraiU,civita- eToXftrjo-af, tif T«f Xot7raf8s£af Tp«f&{,xa£ TrjvTWV
tem receperunt; Deoqueper hujusmodi laudem pro- «yysXwv OftvwStav StKO-TpsU/at. Tif ouvou ftrj flpnvrjo-r) sv
pitio facto, ab imminentiira liberaiisunt.At lu quam " TOUTOtf; Ttf ou ptrj O-TSVK?)) ; oTrotOv 5s aXyofx«TaT'O
temere, ut Scripturas divinas reliquas, ita et ange- aXyofTrlfTOO Kuptoux«i SwTfipof rjftwvXpioroOexxXrj-
lorwn laudem perverlere prsesumpsisti? Quis igitur o-iaf'eups6ricr£Tat; 8swprjo-at TOV Tax6evTaywf elv.utTWV
in hujusmodi non ingeraiscat?quis non lamentetur? ev crxoTet,xat TratSsuTrjv TWV aypoveov '('Pwft.II, 8),
quCs dolor. similis invenielur, sicut dolor Ecclesias. ftaXXov S'aypor/uvrjfStSao-xaXov, «a£ TOffif etf crxorof
Doininiet Salvaloris uostri Christi? Conspicele con- fteTaTTOtoOvTa' £ewprjo-at Toif XaoufTOUf iSnr«|y&)Tto-6tv»
* Hsecde terraemoiuet trisagii miraculosainstitu-
tem, magnilicentissimis(estimoniisconfirmarunt.Hoc
lione liistoria conligii anno Christi 446. Meroinerunt trisagion in fine actionis primse decanlatum es( in
iilius Marcell.in Clironic, Niccph. lib. xiv, cap. 46. concilio Chalcedonensi. Grccci totam historiam ex
Omnesfere episcopi in cpistolis suis quas e synodo antiquo suo menologio, die quo anniversari.trnhiijus
ConstanlinopolUana sub ponlificatuFelicis III habita facti momoriamrecolunt, in ecclesia publiceleguni.
ad Peiruin Fullonemmiserunt, banc rcm adco ingen- Verba nienologiirecensila exslani supra iu n.oliscon-
tem onmemque-captumbumanum pcniius superan- cilii Chalcedonensisin fine act. 1, vertw Triwglni.
lVi Ariauispud Theodoreiumlib. i Hisi. eccles. cap. 8. IIAHI-IN.
liu FELICIS PAPjE m 912
1j Taf, xai xaXovyevau\xivov;dtou
(tituluro, ut tit lumen kisqui in tenebrit tunl, et eru- A prjfta,0soOEVTaXftara,
ditor iniipientium(Bom. n, 5): imo insipiehliaeprse- 0sou trpoynTtXK TrpopprjpiaTa, 0eouarroo-ToXtxa, xat euay
ceptor es, lucem in tenebras transferens. Vide a (e! yeXtxaStSayftaTa,ftaXXov UTTO croOStajTpeyoftsvouf, xal
populos semel illuminatos, qui bona guslaverunt Deii exStSacrxOftevouf, ftrj ftovovavaoTKupouv TOVTiov TOU
verba, Dei mandata, Dei propbetias, prxdicationesi 0eou, xai TrapaSttyftari£etv, aXXaxa£ evavria ppoveiv
doclrinas, abs tei TCOV
6etwv ' 5e xai Taf o-uv6rjxaf,
Dei, apostolicas evangelicasque TpufSiv aTrapvrjcraerfat
perverti magis, ac doceri non solum crucifigere Fi- af eruveSevTO aurot Trpoo-tovTSf TWayiw jSaTrTto-ftKTt.
lium Dei et ostentui habere, verum.et conlraria sen- Suvfle/xevot yap errtTTOVTWV TWV^spouStxwvSwafteav,
. tire Scripturis divinis, et pacta abnegare quae acce- xai TWV7rpoyrjTtxwv, xa£ aTrooToXtxwv TayftaTwv,ev
dentes ad sanctum baptisma fecerunt. Nam cumI TWTOOayiou pa7rT£o-ftaTOf xatpw, Trto-Teuetv stf sva
coram coelestibusvirtutibtis omnibus, coram aposto- 0e6vn«T£pa7r«VTOxpKTopa, vuvetf SeoufTpetf7rt0Teuetv
licis evangelicisque ordinibus, sancti baptismatisi aurouf e5e7ta£Seuo-af. UKXIV o^uvfleftevwv Ttto-Teuetv e£f
tempore promiserint credere in unum Deum omni- sva Kuptov'Irjo-ouv Xptorov,TOV TiovTOU 0eoO,TOV crKp-
polentem, nunc illos in tres deos credere docuisli. xwSevra,xui ivavBpunhauvTu ir. nvsufiKTOf «ytou, x«£
Rursum, cum polliciti sint credere in unum Dominum 1 Map£afTrjf7tap6evou:eruIxStSao-xstf aurouf ftri Xsyetv,
Jesum Christum Filium Dei incarnatum, el hominemI B '. TOVKuptov'Irjo-ouvXptarov, TOVTtov TOU0eou, TOV
lactum de Spirilu sancto et Haria Virgine; (u eos9 oTaupovujtofteftevrjxevat, of eort -0e6f xaTaTrjvex0soO
doces ne dicanl Dominum Jesum Christum FiliumI xa£KaTfofrrpoatwvtov xa£a7ra6rjysvvrjo-tv, xa£«vflpwTrof
Dei crucem perpessum esse, qui Deus est secundum I o auTof xava Trjv e7r'eV/arwvyivvnatv,xa6'rjvxa£TO
sempilcrnam et impassibilem ex parte generationem,, 7ra8ofu7T6fteiveV «XX'oTt 6 elf TrjfTptaSoftwreSavey, 6*f
et idem homo secundum eam qua in novissimisdie- eo-TtvauTOf6 0e6f Aoyof. 'flftoXoyrjo-av 7r«Xiv TOaytov
bus ex matre prodiit, secundum quam etiam sustinuitt Ilvsufta?wo7rot6v, xai a8avaTOV, 6t7r6vTSf TrtoTSusiv ctf
passionem : sed unum Trinitatis morluum esse, quii TODveOftaTOaytov, TOKuptovxai ^wonoiov*xai o^u
est ipsum Dei Verbum.Confcssi sunt rursus Spiritum1 Svr/Tovu7rOTi8so-at etvat TO JlveOftaTOaytov, Sta TOU
eanclum, vivificumet immortalem, dicentes credere5 Xeystv"Aytof«SavaTOf, 6 0Taupw8sif5t' rjftKf.'ATrofuye,
in Spiritum sanctum, dominum et vivilicantem; ett TTKpKXKXw, TOUTIJV TTjvTrXavrjv * etreo-af,ftrj irrtfteivrjf
mortalem esse ponis Spiritum sanctum, cum dicis : TWTrTwftaTt" rjptapTEf,ftrjxsTtaftapTave-avaftevetat h
Sanctus immortalis, qui crucifixus es pro nobis. Fuge,, ay/a TOU 0eou exxXrja^ia, TreptTrTu?KO^K£ o-eftETavooOvTa
obsecro, hujusmodi errorem. Corruisti, noli in ruina1 S7r£Totf fiKTKiotf crou7rpo6Xrjftao-i, xat cruv auTj 6so).o-
persistere. Peccasti, jam pcccare noli. Exspectat (eB youvTKT6VXpto-Tov, xa£ ftri arrapvouftsvov Trjv KUTOU
sanc(a Dei Ecclesia, cupit amplecti pceiiUeiKeminW'C efti/iu^ovevavSpwTrrjcrtv, xa8'rjv,xa£TOTr«6ofu7roftEtvat
tanis propositionibus (uis, et secum de Christo di- XsycTat.Kai |3oacrot8t'yjftw»'t AeuTeTrpoffte, TravTef o:
•vina pradicantem, neque negantem ipsius animataml xorrtwvref ,i xa£Ta i\ni (MaT8.xi). Ouf3ouXeTat 6 0s6f,
incarnationem: secundum quam etiam passus esseB aSeXjeTtfttwTaTC , TOVSavaTOv TOUctftapTwXou, tif TO
memoratur, clamatque tibi per nos: Venitead me,, 67rto-Tpe4>at xai ?»v qturov(l£?e. XVIll).MvrjftoveUE 'Irj-
omnet,'qui laboralit, et ego reficiam vot (Mallh. xi).• erouvXpto-T'"v eyijyspttjvov ix -vexpwv (II Ttflo6.Il), XKTK
iVonvult Deut, frater carissime, mortem peccaloris;," TOEuayysXtov. Mvrjftpveus TOO ftaxaptou Max8a£ou yp«-
ted ul convertatur, et vivat(Exech.xvm). Memoretlo,, yovTOf • B£6Xofycvssrewf'IricrouXpto^ToO, utou AK6£5,
Jetum Chrittum ruturrexitse a mortuis (II Tim. n),I u:ou'ASpaaft(MaT8.l). Mvnftoveue FJauXou sVto-T^XXov-
secundum Evangelium. Memenlobeati Mallhaeiscri- Tbf 'Aywpto-ftevof etf 'Euayye/tovCeeO,6 Trposirnyyei-
bentis : Liber generationis Jesu Christi fitii David,, XaTO«uTOfo 0e6f s'vTpatpatfayiatf",Xeywv?rep£TOU
filii Abraham(Matth. 1).Kecordare quid Paulus scri- Ttou auTOu,TOOysvoftsvouex airepu.UTO; AaSiSx«T«
jbat: Segregatus in Evangelium Dei, quod promiterat t aapr.a, TOOoptcrSevrOf TioO0eoO ('Pwft.l^. MvrjftovEus
ipte Deus in Scripluris sanctisde Filio suo, qui (aclut* xa£ 'iwavvoujSowvTOf • 'Ev
apjrrj rjv6 AoyOf,xa£6 Aoyof
ett ei ex temineDavid tecundum carnem, qui prmde- rjvTrpifTOV ©eov(o'ifx-/£eiTTt),xai 0s;.f rjv 6 Aoyof
ttinalus ett Filiut Dei (Bom. i). Memenioeliam Joan-- " ('Iwav. i) • xai OTterap?ysyovsvevav6pwTrricraf • xa£OTI
nis clamantis : In principio erat Verbum, et Verbttm 1 0s6v ouSsi; ewpaxs TrwrroTE ('iwav. 1, 18). TauT«aot
trat apud Deum, sicut enira est, et Deut erat Verbum 1 yeypayrjxaafta T» eruvouffrj sftot ay£a o-uvoSw, rr«pey-
(Joan. i); quodque caro /acium esl, homineassumpto,, yuwftevofo-sevwjrtovTOO0eou x«£TWV «ytwvayyeXwv,
el quod Deumnemovidit unquam(Joan. i, 18). Hsectibii tva TauTa StSaerxrjf,xat TaOra fpovrlf fte61,r)ftwv, tva
scripsi una cumpraesentesynodo,convenienste coram1 avo'6euTaf rj rrio-TtfrjftwvStaftctvrjetf SoHav 0eou.
Deo et sanetis angelis, ut ea doceas, ea nobiscum sentias; ut illibaia lides nostra permaneat in gloriam Dci.

EPISTOLA IV.
ADEUHDEH.
etrut Fullo deponitur et analhematizatur.
i Quoniam importabilibusverbis impiegarrulasti, et 'ETretSrj iv uaeStia Xovwv,x«J
Suo-Tuxwfi5eft«y«u6rjf
iion judicasti cedere praedictis sanctis Patribus, qui ouxexptvafet|at TOtf7rpOTSTayftevotf aytotf avSpaai,
ornaru&tsed«m beaue inemorise.muliura triumpJtan- TOtfxKTKxoffftrjo-ao-t TOV8povovTOO Trifft«x«pi«f ftvrj-
913 EPISTOLJE ET DECRETA. 9U
tis Ignalii martyris, cujus tu indignus existens, nescic-.A ftrjf, x«£ TTOXU«6XOU 'iyvanou TOU ftapTUpof,ou xa£«va-
quomodo insiluisli incboare noviiatem in catholica \to; wv, ouxotSa OTrwfEft7rs7rriSrjxaf u.p\ut, x«£ vo'f.oi?
Ecclesia tuis profanis legibus et iropiis dogmatibus, crou[BeSrjXoif, x«f.aastiat SoyftamxatvOTOftiav Trj x«-
et judicasti non oporlere dicere Chrisium crucifixum SoXtxri sxxXrjcria ivixptvu;,TOOftrj XptoTovOT«upw6evTa
propter nos : sed passionem ideo impassibili impie St'rjftKfSetvstTrstv,aXXa7ra8ofTM«TraSst0SWavoftuf
induxisli, et immortali Patri mortem imponere, et irttau%ui,xai TWa6av«TwTrvsuftartSavaTOV C7rt6etvat.
non horruisti ea quaenon suscepisli ex divinis Evan- Kai oux efptxtKo-Kf, « ou 7r«psSs5wsx TS TWV6stw»
geliis et apostolis, probalissimisqueet gloriosis Palri- EuayysXtwv, xai aTrooroXwv, r.ui TWV«vSp«ya8rjo,«VTWv
bus, pessime sophisticatus ipsa inlorquere , et pro- suyrjftwv7r«TSpwv, xaxtorwf irttaoftaap.evo;,TaOTaeVt-
priam pestem sensus imponere simplicioribus, scan- erTpofirjcrat, xai otxstaf ypovrjo-ewf Xuftrjvsx7rapa6str8at
daluro bujuscemodibaeresis,non ut sequaliler priori- Totf «TrXouorepotf, x«i a-x«vSaXov Totautrjj «''psVewf,
bus bxresibus vigeat, sed magis mullipliciter excellal; tif ouSsttra Taff TrpoTepatf uipiasatv «v6sfv,vrtspuyeiv
e( non sUluisti credere veritati, et [Supple binis] li(- Se ftaXXov 7roXXa^wfxat avx wpftrjo-af Tij aXrjSefa,ev
teris nostris ad (e scriplis , nuhc inccepi senlenliare Toff sjrt 5£fypaftftao-ivrjftwv£vwTtcrao-8at, vuvrjp^Kfirjv
contra te : imo ille qui verlex est omnium pastora- K7royrjv«cr6ai xaTKcoO, ftaXXov 5i 6 xopuyatOTKTOf TWV
lium sedium, in sanctis laudibus florens, apostolorum B 7rotftavTtxwv 8povwv,6 sv ayiatf suyrjfiiarf xoo-ftwv,6
vere optimus Petrus, cujus tu nomine aequalises, sed aptoTOfTWVorrroo-ToXwv KXrjSwf nlTpOff,ou TO ovofta
non opinione, neque lide , quoniam ab istius rectai irriao; ei, «XX'ouT>5 yvwftrj,ouSs Trj TrioTEt. 6*Ttvitsp-
intentione , et immaculata fide valdc declinasti. Et; ay«v sx TOUTOU exxexXtxwf et TOO6p6oO o-x07rou, x«£Trj?
non*solum contra le sententio [Alias, sentio], sed et; aftwftrjTou Tuarewf ou ftovovSs xaTa o-oO,aXXaftrjvxai
contra eos qui non erubuerunt charac(eres venera- xaT«TWV qux epu8ptacr«VTwv TOV;TWVcrsrrTwv euayys-
biliura evangelistarum , ct apostolorum eos sequen- Xto-Twv ~/apur.Tripu;, xa£ TWV TouTOtfeVoftsvwv «TTOO-TO-
tium, ac perfectorum doctorum sermones : et insta- Xwv,xaiTsXEtwv «vSpwv5tS«o*x«>wv ToufXoyouf,«O-T«TM
bili sententia ex tua iniqua expositione firmati sunl: yvwftrje'7rEpsi5ofes'vwv Tr^exaav itap«fttftouftsvrj [ttr. 7r«-
tanquam dulcissima circumsequendi in mala opinio- pavoftouftsvrj] exSsVet'wf rj5uT«ta nepiineaBut STrtTO
ne, quod vere amarissimum est, et non averterunt Tflf X«XoSo?t«f 6'vTWf KlY.pOTUTOV , Y.«lOUX UKOaTpUfiv
hujusmodi impietatem. Dicemus ergo tibi, sicut et; TWV Trjv TOtavSs S ucrcrE'6£tav.Ae?Oftsv ouv cot, wf x«l
contra illos : Quoniamdilexisli iniquitatemmagit lo- xaT'sxsivwV'E7rEtSrj hyoatnaa; xaxiavurrspTOO XaXrjo-at
qui quamjuttitiam , dilexitti tuper omnia prmcipita- Stxatocruvrjv, ijy«7rrjo-«f TT«VT« T«p'rjfi«TaxaTKTrovTtcrftou,
tionit linguamdolotam[Juxta Grsec, omniaverbaprm- yXwo-o-KV SOXIKV SIKTOOTO 6 0Eof,XK8sXsf as ei; TsXof
cipitationis,linguamdolosam] : propter hoc Deus de-. « (TKX.Ll), KTTO Trjj ou ftovov'AvTtoj^swv exxXrjo-tKf, aXXa
struet le in finem(Psal. t\); el non solum ab Antio- x«£etrro7rKO-rjf 7r6Xewf" XKtysTTSTretytwftsvrj EVTW h xa8-
cbena Ecclesia, sed ab omni civitaie deponet: ett aipso-tf KUTrjUTT' EftoO,XK£TWVSIS7T6VTWV ftST'Eftou/
firma sit liaectua depositio a me, et ab liis qui una| TOV K7T0O-ToXtXOV 8pOVOV , XK£ 'AxKXtOU TOU TrjfKWVO-TKV
mecum apostoiicum thronum regunt, et ab Acacioi Ttvou7roXiTwv sxxXrjo-irff 7rotfts'vof,xai TWVauTwTtft(wv
ConstantinopoliianteEcclesise pasiore, et a venera- u7roxetfte'vwv etf TrjvEvoptavauTOuETrto-xoTrwv, xa£ TWV
bilibusepiscopis sibi subjectis, quoniam ipsorum mo- «UTWV ftrjavatr^ousvofuTroftvrjftKtwv • OTSu.ev
yap eyrjf
nimenta non sustinuisti. Quandoque enim dicis Tri- TptaSa St' rjftotfo-TaupwSrjvKt, xa£ ou/i XptaTOV OTSSe
nitatem propternos crucifixam, nonChristum; quan- TO«8«V«TOV nvsOfta,ftavi^a't?wv"OTeSe sx TOUTWV yu-
doque autem immorlalem Spirilum, manicbaizans ; ywv, SiaxKTeXey^oftevof U7r6TWVSftwvu7ro8r)xwv xa£
quandoque ab istis dilTugiens,roeisargumentis repre- Xoywv,XptrTTov ft£T« TO «6«vaTOV nvsufta ske%a;u7ro-
bensus et sermonibus, dixisli Christum, post immor. ftsfisvrjxsvai, wf 6 Saftoo-KTSuf x«?NsaToptOf, TO7ra8of,
lalem Spirilum, passionem sustinuisse, sicut Samo- TOV EV«TiovStx«?ovTSf tif SuaSaTiwv'oVexul ini TOOTO
satenus et Nestorius, unum Filium dividentes in dua- et§af ftrj StuavpsaBui,rjxe; £7riTOXRXIOV, TOV ^epougt-
litatem filiorum.Quandoqueautem et his cessisli noni x5vuf/voveu7r«psSpw SpovwivevSotao-Twf, waauTwfTrjv
"
deirectando, et venisti ad pejus, non glorificandocbe- TptaSa, ftrj SoJoXoyetv, ukku TOVTravTauftvovetf TOV
rubicum hymnum, ad Filium referre praeslolantitrer Ttov aystv, s8sXwvsvarrjo-ao-Sat rjv xaTa TWV axaxwv
more «vsvSotio-Twf venerabiliter similiter Trinitaiem,, s|rjvsyx«fvoftrjfyuyypaivuv.Ka£7ravT6i«t;SVTSOSEV ay-
sed totum bymnum ad Filium referre, volens firmareI jfovatf atpso-swvft£yto-TWV 7rsptxptfiviS6fisvof, EXVEUWV
morbum cancri rodentis, quem innocentibus intu- Trjf aXrj8s£«fTOOTOVXpto-Tovftrj xrjpuTTStv St'rjftaf
listi; et inde omnis generis haeresiumlaqueis circum- o-Taupw8EVTa, T6Vftovoyevrj 0eoOTtov, TOV SVftscrwn«-
prxcipiiatus, a verilale exiens, noii praedicasChri- Tp6f, x«£ay£ou nveufiaTOfeuo-£§wfSo?oXoyouptsvov. Tt
s(ura pro nobis crucifixura, nec unigenilum Filiumi yap TOUTOU aTroyopsuTtxwTspov, IlaTpof7rap'uftwv,xai
Dei, qui in medio Pairis et Spiritus sancti est, piel ayiouHvEUftKTOf «Sofouftivou;xai eruxoyaVTtav TOtfcrs-
gloriGcas.Quid enira isto raagis interdictum, Palre ai pufeip.uftwvTtapstafepovTtov, OTtouTrjvTptaSajao-xouo-e
vobiset sancto Spiritu non glorificato? Nam calum- 5o?oXoysfv, "Aytof, «ytof, aytof, aXX«ftovo7rpoo-w7Twf
niam seraphim vos infertis, qui Trinitatem non dici- TOV Ttov.Kai 7roia yapayywSrjfaipsrrswvouTOjfa7rrjv-
tis glorificaudam, Sanctus, sanctus, sanclus, sedI ato-^uvTrjxsv, cif uftsff; TrXrjv xai sv TOUTW St«Tps/ov-
tolutu personaliter Ftliuiu. Et quae praecipitatiobaa- T^f. "ETIxatvOTtpwf eVeSriT» T«tf ffTpayyaXtiSeo-t TWV
 915 FELICIS PAPJE IU 916
resium i(a confundit, id est impudenter egit, sicut A A U7T08sou a7rst7raftsvwv Sucryrifttwv.TOVT'OV',n«Tep«,
vos? Verurotaraen etin isto percurrens adhuc novius xa£ aytov Ilveufia XeybvTEff, cra6sXXt«vt?0VTSf,xat cruv.
[Al., nocentius] ascendistis, et strangulandas infa- a).e£ystv xpivovre;,vhvTptaSa oftoXoywf utrnpvhvua&e, etf
iiii.is a Deo adjicilis , Filium videlicct, Palrero , et rjv e6«7rTio-8rjfiev, x«i Trtoreuoftev,x«i oftoXoyoOftev.Ttf
sanctum Spirilum, sabellianizantes, simul conjun- ouvoux a7roSupeT«t Touf OUTW TrsptTOO
yacrxovT«ff Tptaa-
gerc juiiicantes. Trinitatem confiteri negatis, in qua yiouTOOa/pavrou; o efto£X£«vttpsTtztuTtsvrcaa&at, xat
baplizamur, et credirous, ct confitemur. Quis ergo xXauSftov Souvat eTra^twff TWVS7t£TOOTO St«o-uXwftsvwv
non defleret sic dicentes de iniemeralo trisagio, quod «7rXouo-T£pwv >j!/u^wv,TWVTO «o-sSiff,wf svasSi;
milii valde convenic refutare , el fletum merito dare Spafi«TOupyrjo-«VTwv. Ouffxa£«XXoTptou? r)youfte6aTrjff
in hos animarum simplicium cavillatorcs, ac impium 6p8oS6§ou xai Trjff
Trjffxa8oXtxr)f'ExxXrjcr£«ff,
7i£(7T£wff,xai
facinus fingenles : quos et alienos putavimus ab or- xotvwviafTOOrjftwvrjyoyftsvousv56?ouTtpoiSpovTli-
thodoxa fide'et cadiolica Ecclesia, et a comrounione Tpou, TOOTa? xXsfffTrjf PacrtXsiaf7tap« TOUSwTrjpo?
ducis nostri gloriosi praecessoris Petri, qui claves rjftwv.EiXrjtpOTOfi Ot Si TOUK7TOO-T6XOU SSXOVTS? stvat
regn! a Salvatore nostro recepii? Qui auiem partici- xotvwvoiayovTut xai Tr) StSa^j TOUTOU , TOVXptorov
pes apostoli esse volunt, ducuntur e( doclrina ipsius, tpaerxstv,xa£ 7rto-TSUStv St'rjfta? o-Taup»8siiTa,xa£ ftrj
qui C.hrislum dicit et credit propier nos crucifixum, B I TCUTO urrupvhauadat, wf x«£6 apTtwffxaSrjprjftsvoff Us-
el hoe non ncgal, sicut et inodo depositus Petrits, ex Tpof, 5t« TOaXXoxoTwff x«£ Sua-ftsvwffev TWTptaayitf
eo quod non legilime et inclementer iil (risagio adin- Trpoo-xexatvoTOftrjxevat TO,'0 oraupwSsiffSt^rjuaff'etSoTEf
novavit: Qui crucifixus est propter nos; scientes quia OTtou Tpt«5«TWVaTroo-ToXwv o-Taupw8efo-av7rapeSs?a-
LonTrinitatemcrucilixam ab apostolissuscepistis, non o-8s,ou UaTspa, ou UvsOfta«ytov,et ftrj o-«pxiTOV Tt6<
Palrero, non Spiritum sanctum, nisi carne Filium Dei TOO 8eou TOVfiovoysvrjpovwTaTov. 4>suysTS TOIVUV arro
unigenitum solum. Fugile ergo ab hac inclementi Trj?SurrftEvouff TOUTOU xotvwvtaf,xai so-oftatuftwvxot-
communione, et ero vobis communicans, in quantum vwvof, xa8oTtxal uftsf? Iftof. ToO SoXepoO yaa-ftaTOf
et vos mihi, dolosa fallacia longe a nostra orlhodoxia 7ro'p'p'w OftwvTrjff6p8o$o§£afEXTrETrrjSrjxoTOff.*uXa?aTl,
expulsa. Custodite, Chrisli discipuii, mei autem filii, XpttTToO ft«8rjT«t,sftoO;5suiot,TKfirupuSoaet;u; ttupt-
traditiones quas a diviuis Scripturis accepistis. XaSeTS aitb TWV 8S£WV Tpufmv.
9
* EPISTOLA lare in vcriiate; nec noslris duaous opislolis aurem
EJUSDEM FELICIS PAPdSIII ADPETRUM EPISCOPUM voluisti commodare. Nunc igitur sum exorsus adver-
ANTIOCHENUM, VERSIO ANTIQUA. suro te proferre senteniiam (magis autem suromus
Petrus Antiochenusdeponitur et anathemalizalur. princeps aposlolorum Petrus, qui inter sanctorum
Quoniam pestiferis docirinis imbutus et impietate apostolorum praeconia veridicus est), el non solura
verboru.ro non curasii sequi praeordinaios sanctos; C < adversum te (qui ejus nominis, non sententiae neque
Patres qui sedem beatae memoriac Ignatii gloriosi ftdei parem te esse cognoscens, quoniara ultra mo-
martyris ordinaverunt, quo etiam cum sis indignus, dum ab ejus inlenlione recia inviolabili fide deviasti),
nescio quemadmoduro adeptus fueris principatum, sed etiam adversus eos qui, non erubescentes Evan-
el sceleribus luis profanis, impiisque dogmatibus geliorum vener.ibiles characteres, neque horum se-
inferre putaveris Ecclesiae catholicae novitatem, ul quacium apostolorum praefectorumquc virorum do-
non propter nos Christum crucifixum dicas, sed clorumque sermones, inconstanti senteniia iniquis
rassionem impassibili Deo iniquissiroe intulisti, (raditionibus luis incumbunt. Ita u( malaesectaedele-
' et immortali spirilui morlero apponere praesum- ciabililer revera sequan(ur amarHudinem, nec hujus-
psisti. Nec exterritus es , quae tibi a sanclis Evan- modi exsecraBilem aversantur impielatem. Dicimus
geliis et aposiolis et viris beatissimis ac probatissi- ergo (ibi sicutetiam illis; quoniam dilexisii malitiam
mis Patribus tradita non sunt, sed callidis haeccom- super benignitalem, iniquitalem magis quam loqui
menlis astruere, et sensum proprii languoris, et xquitatem. Dilexisti omnia verba praecipi(ationis, et
hujus liacreseos scandalum simplicioribus inculcare, linguam dolosam; propterea destruet te Deus in
it» ut nec similis prioribus videatur haeresibus, sedl finem, non solum ab AntiochenaeEcclesiae sede, sed
'
mullipUciter poiius luec (ranscendaht : nec ambu-1D etiam ab omni civitate. Etenim sit in le hacc fixa
" Ballerini fratres in dissertalione praemissa adI prcesenlem usum cum Roimc agebam, si per tempus
tomum III operum saneti Leonis admonuerunl in rol- licuisset. — Haec cst terlia epistola Felicis papsc
lectione quae Avellana dicitur servata in codicei quame synodo Romana ad Pclrum Fullonem trans-
Vaiic. 4961, exstare ibi versionem veierem Imjusi misil, quaque eum post binas salutares admonitiones,
epistolae Felicis ad Petrum diversam ab ea qu« legi- sentenlia analhematis et depositionis jure meritoque
tur in colleclionibus synodorum , eamque exhiberii condemnavit. llanc ordine tertiam ad eum scripiam
afftrraant a collectoribus Epistolarum Romanorumi esse indieant hujus epistolae verba liac ex editione
pontiucum tom, I, pag. 526. Hanc ego hic reprtesen- quae habetur tom. I Epist. Rom. pontif. : Nec ambu-
tandam censui tum quod vetusiissima sit, aum etiami lare in veritate, nec nottrit duabus epistolisaurem vo-
quod in probatissima Avellana editione contineatur. luisti accontmodare, nunc igitur tum exorsus adversus
Addwrt insuper in eodem Avellano codice cxstare le proferre sententiam, eic. Unde patet quod sccunda
pariier scquentiura Graecarum epistolarum versio- illa'monitoria Felicis papsc ad Peirum transmissa in-
' nem diversam ab ea
quae hic in conciliis legitur. Has terierit. SEV.BIMUS.
eKoparitcr versiones libenter roihi dcscripsissem \\\
 917 ECISTOLrEET DECRETA. 918
damnatio, a me et ab his qui sub me constitutiepi- i\ parilerabnegaiis, in qua bapli7,atisumus, et credi-
scopales sedes gubernare noscuntur, et Acacio Con- mus e( latemur. Quis ergo n.onlugeat talia dicentes
slautinopoliianaeEcotesiaepastore , et veherabilibus de sancta ei inviolabili Trinitate ? boc mihi valde
episcopis ejus juri subjectis tanquam et ipsis minime convenit allegare, e( planctum suflicienler effumlere,
consentienlibus tuis commentis, sic aliquando siqui- cum in hoc simpliciuu.animaefuerintcaptivaiac,qiue -
tlem dixisti, Trinitatem propter nos crucifixam e( non tunc rcm impiam velut piam divulgaverunt, quos
Cbris(uin, aliquando vero immorlalem spiritura Ma- ctiamjudicamusextraneos abortliodoxa fidc, Ecclc-
nichxi sectitus errorem, aliquando au(em haecfu- siaque calliolica, etcommunione gloriosi nostri prin-
giens, nostrorum sermonuin piguoribiis inerepatus, cipis Petri, qui caves regni cceloruma noslro Sal-
Cbrislum post immortalemspiritum passionemsusti- valore percepit. Qui ergo voluerin(esse commiini-
nuisse dixisti, sicut Paulus Samosatenus, ei Nesto- catores apos'oli, ejus quoque doctrinam sequa.ntur,
rius unum filiumdividenles in dualitate filiorum, et dicendoet creJendoChristum propter nns crucifixuin,
cum hic putasii non immorandum, ad pejora ve- neque euin negando, sicul Pe(rus, qui nuper daropa-
. nisti, ut hytnni, quos Clierubimcuin tremore Trini- tus est eo quod prave et nefarie in hymn.otrisagion
laiis incessanter emittunt, ad Trinilatem glorifican- noviter introduxit, qui crucilixus est prppter nos,
dam non referantur. Sed u( lo(us hrmnus ad Filium B scientcs quia non Trinitaiem crucifixnmab apostolis
dedicatur, conlirmarevolens sententiam, velui cancer accep slis, neque Pa(rcm, neque Spirilum sanclum,
serpentem, quam adversus simplicesextulisli, et hinc nisi carnem Christi, Filium Dei unigenilum solum,
nmnium haeresum laqueis praecipitauises, a veritate Igitur fugiic ab hnjus communione sacrilega, et ero
declinando, nec praedicando proptcr nos Chrislum vesier socius, atque comrounicator, et vos quoque
crucifixum unigenilum Dei Filium, qui est in medio mei, pestedolosa a vestra rcctitudineprocul expulsa:
Patris e( sancli Spiridis, qui glorificalur. Quid enim custodile, Christi discipuii, mei aulem filii,(raditiones
hoc eril damnabiliusquam cum a vob;s Pater el Spi- quas a sacris voluminibusaccepistis.
rilus sanclus fiat inglorius, et calumnia serapbin in- < Explicit epistola papaeFelicis ad Pelruro Aniio-
feralur, qnam cum non TrinKalem glorificare cre- clienum dnmnans eum : quac epUlola antc damnaUo-
datur, cum dicunt Sanctus, Sonclus, Sanctus, sed nem Acncii quanlum ejus lexdis indicat compreheh-
solam personam ? Qnae infernalis baeresis ita crude- diturscripta ; sed quia cum aliorum lilteris ad eum-
deliter ut vos inverccunda fuit. Verumtamen adhuc dero Petrum directis in Graccovolumine reperimus
in ista discurrenies novitate usque ad fundamenia de Latino translatas, quas nunc iterum de Grxco in
blaspliemiarum Dei perlingitis Filium, Pairem et Latinum nccessitate compulsi transferentes descri-
Spiritum sanclum dicentes, Sabellium sectainini, et C psimns proplcr haerelicorum insidias, et supradictis
confusionem inducilis, et Trinitalis confessionem epistolis ejusdem paprc connectimus. >
EPISTOLAV.
Al>ZENONEUIMPERATOKEM.
Nunliat imperalori Pelrum Ftillonem synodatijudicio senlentiaanaihemaliscondemnatum,ideoqueab ejus com-
munione abtlinendtim esse. Hortalur eumdemimperatorem ttt Pelrum deposilum ex AntiochenaEcclesin
expellat.
° Gloriosissimoac serenissimo filio Zenoni Augusto Felix episcopusin Domiriosalulem
Convenit clementiae (uae rerum ordinem nuntiare rJpsVstTji ah i tXavSpwrrta TUVTU u TtpirtetTWV 7rpa-
gestarum pro (ranquillitate imperii sereniialis tuae, yftaTwvaTrayyefXat TU\SI,attep xai ayrjxsvaTrayysfXat
ci oro suscipias precem meam ac si ipse praesens stffwysXstav TOO Trjf o-rj?yaXrjvOTrjTO?xpctTOUf xai xa-
essem , benignis auribus tuis, ut Chris(ianigsimus 8«7rspwffeyyufTuy^owwv, jrapaxaXw TrjvSftrjvtxSTrjpiav
imperat r ; et ncquaquam arbitrelur pietas tua illurn 5s?acrG«t TafffytXayaSatff uftwvaxoctff, &>fXptortavixw-
puro nos corde diligere, quicunque te paceni cum T«TOfwv fiv.aiksv;v-ftnSaftw? TErj ah evaiSstuStavorj-
Deo habere non vult. Quouiam vero fidelimcntecre- OsinsTspovttva ftSTaxu&upu;TrjffStavoiaffrjft.ttff aya-
didisli, nec ambigis ct temporalis solii polcstatem, Trav,TrXrjv sxstvouTOOf^ouXoftsvou crsftSTaTOO 8sou Trjv
cl reternacvilacretribulionem superno ex momenlo etprjvrjv ex7TtcrTrlff
ej^etv.'E7ret5rJ7rep TrjffSta-
wpftrjftevoff
pciidere, pernoslram eiiam parvitatem dignare s'u- D voiaff,oux«ftyto-SrjTEfff TOU Ttpoo-xaipou6povouTrjvs?ou-
sciperc vcnerabilemac divinam beatissinii Petri con- ai«v, xat Trlffa'wviou?wrj?TrjvorVTiSocftv ex T»ffavwSev
fessionem.apostolorum scilicet principis, cui et regni p'o7rnfhpTha&ut,Sta TSTrifrjftcov |3pa^uTrjTOf Ss|ao-8at
claves a Salvatore iraditaesunt, qui etiam praeparabit xaTa|£wcrov TrjvcreTTTrjv, xai BsbfpaaTOV 6ftoXoy£av TOU
Cliristianissimo imperio vestro locum in ccelocum ftaxaptwTaTOU IleTpou,TOO TrpwTOO-TaTOU TWV aTroo-TflXwv,
sanclis angelis; quique iruimitabilemet immaculatam Of xai Ta?Trlf(3acrtXeiaf xXsffUTTO TOO SwTrjpof maTtv-
fidem in Dominum noslrum Jesum Cliristum, Dei 8etff,rtpoevTpemaetT^ytXoj^pto-Tw uftwvj3ao-tXe£« TTJV E'V
Filium unigeniuim, primus exponens, a Salvatore ui|/£o-TOtff p£T««yyiXwv Staywyrjv*of xai Trlv«TrapaXXax-
ipso bealus esl dicius. Nam cum ipse dixisset ad Do- TOV,xai «ftwftrjT'.v Trio-Ttveii TOVKuptovrjftwv'Irjo-oOv
piinum, Tues ChrislusFilius Dei vivi(Matlh. xvi), ab Xpto-TOV, x«t ftovoyevrlTOU 8IOUTtov,TtpwTOff ex6sftevo?.
» Uapc<4a(aad Zenonero post synodiim |\om. »n. 48$
 919 FELICIS PAPJl III 920
ipso aumre meruit, Beatut et, Simon Bar Jona, quia A ipMxapis@n UTTVUTOU TOUSwTnpof.EtTrovTOff yap KUTOU
caro et sanguis non revelavittibi, ted Paler meut, qui irpoffTOV Kuptov"OTIo-uet 6Xptaroff6 TtoffTOU @eo0TOU
in cxlit est: et super itta confessionemdificaboEccie- ^wvTOff (MaT8.XVl),axrjxoe7rap'KUTOO" MazKptof et, 2t»
siam meam, et porlm in(eri non prmvalebuntadversus ftwvBctp'IUVK,OTIaup%xut atfta oux«7r£xaXu^e aoi,
eam (Ibidem). Cum ergo Salvator dixerit quod porlae «XX'6 TJKTrip •
ftou, 5 e'vToffoupKVoffXK£iizi TKUTJJ erou
inferi non praevalebuntadversus ipsius Ecclesiam, ut TJioftoXoyut otxo5oftrjo*w ftou Trjv'ExxXwiav,x«i rruXat
ab ea ipsius denominationem tollant, quae dicitur «Souov xaTto-j^uo-ouo-tv auTrj?(tbid.). ToOouv£wirjpo?
Christus Jesus, et Dei omnipotenlis Filius; Petrus yrio-avTOf, on TruXat«Sou ou x«Tio-^uo-ouo-t Trj?«OroO
primogenitus diaboli filius, et qui sanclaeAntiochenac 'ExxXrjo-ia;, TOOe\«p«t arr' «VTH; Trjv«UTOO eTrwvuftiav,
Eccle-iaeindignissime se ingessit, sanctamque sedem rjn; etprjTat,Xptoro?'Irjo-oOf,xai 8eo0 TzuvroxpuTopoe
•
pontificatus Ignalii martyris pollnit, qui Petri dexlra Ttof rierpoff6 rrpwTOTOxoff utoj TOO StaSoXou, 6 avar^iwf
episcopus ordinatus es(, Eustadiiique confessoris ac 6to-7rriSrio-af Tn 'AvTtsxewv ay£«TOO eeoOexxXno-£K, zai
praesidentistrecentorum decemet octo Patruin qui in fttavaf TOVTrjf «pztepuavvn; 8p6vov'lyvaTiouTOUft«p-
Nicaea convenerunt, ausus est dicere nou oportere Tupof,of Th5e?ta HsrpouTTJV «p^tspweruvnv ISEi-aTO, xat
Christum etiam Dei Filium nominare secundum di- Euo"T«8£ou T*U6/uoXoyrjToO, x«£izpoiSpovTWV Tir/ ayrwv
vinainSalvalorissanctionemet Iraditionemdivinaiura B TTKTEpwV, TWV £VNtXRtaa8poto"8svTwv, XsyetveToXftiwev,
Scriplurarum, Patrumque expositionem; sed unum ort ouSefTOV Xpiorov,xat TtovTOU 0EOO ovoftatstv,ZKTO:
de Trinitate passionem pro nobis periulisse in sub- Triv8S£KV TOO SuTrjpoffvofto8so-£«v, x«£ TT)V TWV8s£wv
stantia deitalis, jux(a Arii, Apollinaris, Eunomiique TpaywvttapuSoatv,xa£ sx6so-iv TWV 7raTSpwV «XXK TOV
blasphemiam, volens hac voce cvacuare salu(arem ev« TT)?TptaSoffTO7r«8o?TOU7reprjftwvU7r0ftefvat, el;
Dominiincarnationem , secundum quam Christus et Tt(VTrjfSsoTrjTOff ouo-£av,x«TaTrjvTOU 'Apetou,x«£A'7roX-
passionem subiit. Dicitur autem e( unus ex nobis, ut Xtvap£ou , xa£Euvoft£ou TrapaSocrtv'j5ouXo'ftevoff St« Trjff
qui Abrahmsemen apprekendit (Hebr. n) ; augere TOtKUTrjf f wvrjffu&iThaaiftrivTrjvo-wTrjptov svavSpwTrrjoHV,
quoque deorum pluralitaiem nitilur. Quippo seusus xa6' rjv6 XptTTOf xa£ TO.TTKSO? UTTSftstvs. AeysTatSs x«£
ejus tres introducit deos, unura mortuum, et duos st? e? rjftwv,w? TOO0-ire'pfiaTOff "A6pa«ftSTrtXatjoftsvof
viveotes. Solvit etiam consubstantialisnomen sacras- ('E6p. ll)' E7rau|rjo-at Ss x«£TTJV TroXu8stav. 'O yap voOf
que abjicit synodos, Nicaenam, Constaiitinopolita- TOOXo'youTpstf 6sou? ttapeiauyei, ivu TSSVEWTK, xai
nam, et Cbalcedonensem; sanctam quoque Mariam Suo ^wVTKff, XustSs xa£T) oftoouortov, xai Taffotyia?CTUV-
Virginem nequaquam admitiere deprehenditur. Si oSouffs;w8efTat,TrjvTSEVNtxata, xai sv KWVOTKVTIVOU-
enim non ex c#-f.iacarnatumYerbum homo factum 7r6Xst,xa£ «v XaXxrjSovt" «XX«x«£ Trjv«yt«v U«p6s'vOV
es(,qiiae'uecessi^>trginis? etquaread eam dixisset ^ M«p£avftri TIpttaSsxpp-tvo; svps&haeTuC ei yap ftrj i%uv-
Gabriel; QuoU'eitinascelur Sanctum,vocabiturFilius Trjf6 Aoyoffo-«pxw8e£ff evrjV^pwTrrja-s,Tiffxpsta TrjffTr«p-
Dei; el dabit illi DominusDeut tedem David patris 6/vou; ot« Tt 5e 6 TaSptrjXs"Xey£ 7rp6ff«UTriv,To ysvj-
ejus (Luc. n)? Post baecautem omnia impia ct bla- ftsvovE'XOOU«ytov, xXrj6rjo-ETat Ttoff6sou, xai Swo-e(
sphemiac suae pracsumpla, et depravationem irisagiie «UTW 6 Kuptof6 8e6ffTOV6po'vov A«6iSTOUizuTpb;au-
deprecationis, cum illi addere voluit, Qui crucifixus TOU(Aoux.I); 'ETri7racrt5e TouTOtff To"ffatreSecrt,xa£
est pro nobis, mulla Inconvenientia effecit. Multuin- (SXaorfrjftotff auTOuToku.huuat,xat TrivTptaaytovXtTrjv
que a nobise( in Christo dileclis fralribus noslris qui vo8e0crat |3ouXrj6eiff,Sta TOU sv9s'o^at s'vauTJj,i "OaTuvpoi-
in Orientc suni, el a venerabili Acaciovestrae regalis Bei;Si' rjftaf, > ftupla «TOTra eipyuaa.to' xai itoXkuttap'
et a D*o amataecivitalis archiepiscopo admonitus, rjftwv,xai Trjffev XptcrTW «SeXyoTrjTO? i6ftwvTE,xai TWV
converti nbluit. Quapropter nunc sancta Dei Ecclesia EVTrj'AvaToXrj, xai TOO8soo-s6serT«TOU ap^tsTrtcrz67rou
ma(e.<iis(e Vocibus,utpole excellentem ipsius filium, 'AxaxiouTriffTr«p'uftwv jSao-tXsuoftsvnff, x«t ytXo^pia^TOu
alloqui noo eessat: 0 a Cbristo amate imperator, TroXswf, 7r«p«tvs8eif,s7UOTpsi{iat ouvtrj6ouXrj8rj- xxi Sia
meae veneiabilitaiis vinculum,-in quo multiludines TOUTO vuvrj ayia TOO 8SOU sxxXrjo-ta, T«ffftrjTptzKiy Kurrjff
(ideliura circumstringuntur, dissolvi non permitias; •' foivui;, wff7rp6fTove|oxov uvrh; uiiv f&syyouivn ou
"
Dofnimaulem Cbrisli et unigeniti Filii Dei laudatio- TTKUsTKf Tfl fikbxptaxe*3uaikev,Tn; SftrjjTtfttoTrjTOf T6V
nem tiansgredi non permittas, et quae veslram civi- Sso"ftov, sv w 7repto-yiyyovTKt Ta 7rXrj8rj TWV TTICTTWV, urj
(ateln periclitantem salvavit: sed tanquam angelorum cruy/wprjo-rjf StaXuSrjvae" TrjvTOO AecriroTOU Xpto-ToO, xat
traditionero indepravatam conserva. Petrum Arianae ftovoyevoOf TtoOTOU8so0 S7rwvuftiav ftrj eruy^wprjo-rjf
superstitionis sequacem, ab Ecclesia Antiochena ex- 7rapK6iKO,8nvat" TTJV xptauyiovuftvwSiav,rjTtf XK£TDV
pelle. Qua ex causa Petrus scindit vetlemmeam ile- uftSTepav TroXtv Stecrwere xtvSuveuouo"av, taf «yysXwv 7r«-
super conlexlam(Matlh. xvi) ? Deus et Pater manda- paSoTtv,ctv68euTOV StKyuXK^ov. nerpovTOV TTJ'Apetuvtxh
vit principi apostolorum quid vocareiit Filiuin. Ejus flprjo-xsta sTraxoXou8rjcr*VTK, TrlfTWV 'AvTto^ewv ixxknaiu;
unigenitus Filius in confessione primi apostolorum KTreXacrov" TtvoffsvexaUeTpo? TrlvSftrjvTrto-Ttv «SsTrjcra?,
fundavitme, sanclus Spirilus quolidie lestatus mihi, pnyvvetTOOxoerftouTrjv auvso-tv;Ttvofsvsxa IleTpoj
dicens: iVonjudica te scire aliquid, nisi Jesum Chri- pnyvvetTOV ^tTwvaftouTOV avw6ev uyavTov(MaT8.xvi);
stum, el hunc crucifixum(Joan. xix). Si auiem inimi- 'O8s6fxai IlaTripsvsTtiXaTo TWxopuyaiw, T£SEOI xaXEfo-6«i
ci, increduli, insidiaiorcs, qui exlra vitera sunt, et T6VOUTOO Ttov.'O iftovoyevrjf Ttof EVTrjoftoXoyia TCO
tjtii unigenilum Filium Dei mactaverunt, lapidave- xopuyaiou TWV«TTOO-TOXWV t8taeXtwo-efte. To ayto»
021 EPISTOLiE ET DECRETA. 928
runt,vestem illius non diviseruut et Petrus fidei mesc jILnveOftaif ixaaTn;•SiaftapTupSTat ptoe,XsywvMrixptvrjf
veslem dirupit? Portminferi non prmvalebuntadversus tiSevatTt, et ftrj 'irjo-oOv Xptorov, xtti TOUTOV coraupw-
me (Matth. xix), et Petrus tenlat muros meos de- ftsvovflwav. xix). .Ot iy&poiK7rst8sf?, ot (VtgouXot,oe
moliri? Ego, piissime imperator, te de imperio ex- i\<a TOUKftTreXwvo?, TOV ftovoyevrl8eo0 Ytovayayt«o-«v-
pulsumrursus introduxi, et roalignosac inobedientes Te?, x«i Xt8o6oX)jo'«VTef, xai TWfuXwTOOoraupoOirpoa-
meis divinis dogmalibus dedi pro sepultura (ua, Tzh\uvre;,ov StsfXov TOV aurou ^ITWVK" xai TtivpogTrjf
viamque polentiaj aperui ante (e, inimicos luos per- Trio-Tsw? ftou TOVjrtTwva St«p'p'n?st;«'.TOOa5«u TruXat
cussi una cum iniquo eorum dogmale, antiquam po- oux'iayyauv X«T'sftoO(M«T8.Xix),x«i rjsVpojtzetpuTat
tenliam exquisivi (ibia Deoinaltis regnnnte,exquoet TOTsf/of ftou xaTa6«Xetv" eyti, euo-sfsoraTejWtXsu,
regnante sumpsisti.Respice ad pradecessorem luum w8rjo,8ivTa o-s Trjf fiuaiksiu; TKUTnff STravrjyayov, xai
piissimumimperaiorem Marcianum, e( illius lldem Toufftzovnpov;,x«t K7ret8etf TWV e'vEfto£fletwvSoyftaTwv
libenter amplectere : hxreticam lyrannidem Petri SsSwxa«VT£TUfh; aov, SuvaftswfTS6S6Vnvsw|« sft-
quam citissime eradica, Valeutini et Euiycbetis di- tzpoaOivaov Toufo-ou?s/8pou? xaTa6s6Xrjxa fteTaTOO
scipulum expelle a civiiate simul el ecclesiastfeo re- «8sfttTOu«uTw-J SoyftKTOff. To «p/«fov xparo? e%nrnaa-
gimine, el a dignitaie hierarchica dejectum esse san- ftrjvo-ot7r«p«TOU iv v-fyiaTot; ,S«o"tXeuovToff8eo0, i\ ou
cilo. Conspice, sanctissime flli e( imperator invictis- B xat TO/3«crtXsu£iv et),nfu;. 'ATt66Xsij!/ov
e??TOV izponyn-
fiime, qualis in Chalcedonensi synodo indnbilabilis crKftEvov erousuo^eSso-TaTOV fiuaikiu Mapxtavov,xai Trjv
defcnsio facla fuit, et quibus expugnavit yEscliinum sxsivou7rto-Tiv«cftsvw?uaTtbXflv, Trjv atpETtxrjv IISTpou
[juxta Grmc, quae vinditta in hostem (uum »]; et Tupavv£S« 5ta TUXOV; ixpitoiaov' TOUOuaXsvHvou, xa£
divulgationes lisereiieaadoctrinaePetri expedias. Haec EuTU^Ewf ftaSrjTrjv«7roStw!;ov TTJ?«xpo7r6Xswff, xai Trj?.
legat sancla Dei apostolica et catliolica Ecclesia, ut ExxXrjo-tacrTtxrj? Stotxrjosw?, afta TOU tepartxou«?twftaT0?
ab ipsa propter prsediclas causas depositum, ad com- xaTEvsj^rjvatBearziauTe.&ei>pnaov, w yvrjo-twTaTS u!s,
munionem non suscipias : sed per divinos apices ve- zai «riTTrjTSj3«o"tXsO, O7roi«Trj EVXaXxnSovt o-uvoSw
Strasserenitatis ab Antiochiaeconfmio propellite.Pro «VKftyto^SrjTrjTOf ixSir.nat; ys'yov£, x«i TOO O-OU7roXsfttou
ipso autem constituile virum operibus sacerdotium ixSixnat;' xui th; «tpCTtxrj?5tSao-xaX£«ff nsrpou TOU?
ornantera, cuslodemquediligentem sanctoeChalcedo- SijftoufszXuTpwcrov. T«UT«tzpeaSevetrj «yta TOU8SOU
nensis synodi, e( eorum quae in ea lirmala sunt. x«6oXtz/j xai a7rooToXtxri sxxXrio"i«,tva TOVU7r'auTtiff
Omnipotens Deus custodiat vestram polenliam in xa8atps8svT« ^.a Taffsipnuivu; uhia;, el; xotvwviav TOU
pace semper. Xot7ro0ftrj ^pocrSs^no-SE, aXXaStK8s£wvuftwvO-UXXK6WV
Tnj AVTIOJJSWV TToXswf fts6optovysvsoflat7r«p«crxsu«crriTS, avT auTOuSe xutuaThaut uvSpuepyot;Trjvtspwo-uvrj»
xoo-ftouvT«, fvkuxu TSKxptSr)Tn? EVXKXznSovt ay£affo-uv65ou,z«£TWV ev auT^(3e6atw8s'vTwv. 'O 7ravTOxoaTwp 8e6?
Stafvka\ot TO uftETspov xpuTo;iv stprjvrj5i«7rKVT0ff.
''
tEPISTOLA VI. iC potcr.it prasidere fecisti; aulem [lege atque] etiam
ADACACIUI». honoribus, quosnon merebantur, auxisti. Testatur lioc
1 Acaciummuneresacerdotaliet fideliumcommunione Joannes, quem a catholicis Apamecenon receptum,
privat. pulsiimque de Antiochia, Tyriis perfecisti [Forte leg.
* Felix episcopus saiictse Ecclesiaj catholicoeuibis praefecisii]:e(s Humerius, tunc de diaconio dejectus,
Romx, Acacio. atque Christiani nominis appellatione privalus, a (e
Mullarum transgressionum reperiris obnoxius, et e(iam in presbyterii provectus officium. Etquasi lisec
in venerahilis concilii Nicaeniconiumetiajssepe ver- minora tibi viderentur, in ipsam doctrina? apostolic*
satus, alienarum tibi provinciarom jura temerarie veritatem ausu superbiseiu% [/cgieausustuoset super-
vindicasti. Hsereticos\supple et] pervasores, atque ab biam](eiendisii: u( Pelrus, quem damna(uma sancta;
hsereticis oidinatos, e( quos ipse damnaveras, alque memoriaedecessoremeo ipse reluleras.sicutlestantur
ab aposlolica insiitisli [id est, petisii] sede damnari, annexa, beali evangelistse Marci sedem le conni-
non modo communioniluoerecipiendos pulasti, ve- vente (legejubenle], rursus invaderet, et fugatis or-
. rum eliam aiiis Ecclesiis, quod nec de catholicis fieri thodoxis episcopis et clericis, sui procnl dubio simi-
" BasiliscumiiUelligit bostem Chalcedonensissy-; D pap% e sacris diptycliis tolleret, alque cadiolicos
nodi. episcopos, subrogaiis linereticiset infamibus, sedibus
b Ilaecepislola synodica est.scripta ex concilio suis exierminare(. Verum non super regnum e( im-
Romano n, coniinetque eam anathematis et deposi- perium innili sedem aposlolicam, sed super Christum
(ionissenteniiain quaepost caus c diligenlem inquisi- Regem regum et Dominum dominantium, ipse suo
lionem, omniumdecreto lata esl in AcaciiimConslan- (andem experlus est damno, quando nomen hominis
linopolitanum, quasquead ciimdem Consiantinopolim ambiliosissimi et arrogantissimi, qui suas ipsius vi-
transmissa, et ab illo recusata, mouachi cujusdam vcntis imagines in ecclesia dedicari passus est, e sa-
opera su-peusa cst ad pallium Acacii, dum ad sacra cris tabulis plane abolilum fuit, ut infra diccmus.
peragenda pergeret. Quo faclo eo insaniaeprorupit, Vide Liberat. infr. cap. 18; Niceph. lib. vn, c. 17 ;
ut DioscoruinAlexandrinumimitatus., nomen Felicis Baron. an. 48i. SEV.BINIUS.
1 Uancepistolam ciialLiberaius,
cap. 18. HARDUIN^datam fuisse in prima late probat Pagius ad an.
* Hanc Felicis in Acaciuinsentenliam putat Vale- Ch.* 485, n. 9 et seq.
Sius daiamin synodoRoinanan contra Acacium, sed Forte Himerius. HARDUJN.
 923 FELICIS PAP^E III 924
las ordiDaret; pulsoque eo qui iHic fuerat regularitec. A Ecclesice cadiolicxj urbis Romae subscripsi. Daia v
constitutus, captivam teneret Ecclesiam. Cujus libi cafend. Augusti(anJehrrsli iU), Venantio viro cla-
adeo grata persona est, et mim>lri ejusaccepti [tege rissimo consule. Simul 67 episcopi absquepapa sub-
ni.inisleriuin ejus acceptum], ut episcopos et clericos scripserunl.
. plurimos orthodoxos, nunc [lege tunc] Conslanlino- « EPISTOLA VII.
polim venientes, delegaris alfligere, et apocrisarios ADrJNIVERSOS EPISCOPOS.
ejus confovere, atque anatbematizantem eumdem Statuit quomodoqui rebaptizall sunt ad Ecdesiam ca-
Petrum Chalcedonensis decreta eoncilii, et violantem tholicam admilti debeant.
sanclse memoriae Timolhci sepulturam, sicut ad nos 1 /. Bebaptizatus per pmnitentiamrecipialur.
cerliores nunc quoque nuntii detulernnt, per Mise- II. Episcopus, pretbyter, diaconus, si rebaplizalus
iram et Vitalem credideris \lege crederes] excusari- fuerit, laicam coinmunionemaccipiat in mortem.
dum : ncc eum laudare desieris [lege desineres], e( III. Ctericus, monachus, puella Deijaicus, sirebaplu
mullis cfferre praeconiis, i(a ut damnationcm ipsius, zalus fuerit, Nicmni conciliisenlentia teneat.
quam antc retuleras, veram nou fuisse jactaris [tege IV. Mlatioret utroque sexu per manus imposilionem
jactares]. Tantum autem persevcras in hominis de- tranteant.
fensione perversi, ul quondam episcopos, nunc vero B V. Qui rebaptizatus (uerit in cterb non recipiatur.
.honore et communione privatos, Vitalem atque Mi- VI. Pmnitentem atterius episcopus non absolvat nec
senum, quos ad ejus expulsionem specialiter mise- aecipiat.
ramus, sublatis chartis, custodiae passus fueris man- Dilectissimis in Chrisio Jesu fratribus , universis
cipari; el ad processionem quse libi cum liaereticis episcopis ' per diversas provinGiasconsli(u(is *.
habclur, exinde productos, sicut eorum professione Qualiter in Africanis regionibus astutia diaboli sx-
[lege profe?sionibus] pateractum est, ad Iiscreticorum vierit in populum Chrisiianum, atque id in mulliplici
tua.mquecommunionem, conierapta, quaevel geniiuni deceplione proruperit, u( non modo vulgus incau-
jure servari debuit, legatione, perlraxeris, prscmiis- tum, sed ipsos quoque in mortis profunda demerserit
que corruperis, et in Isesionemheati Petri apostoli, a sacerdotes, nullus non orbis gemuit, nnlla lerra ne-
cujus sede profecti fuerant, non solum inefficaces scivit. Unile in graivi [lege grandi] moerore positi,
redire feceris, sed etiam impugnatores omnium quae dissimulare noh possumus pereuntium atque a nobis
(uerant mandala, monstraris. In quorum dcceplione exigendarum discrimen animarum. Quapropter com-
tuam nequitiam prodidisti, ctad libellum [lege ,a li- pelens adhibenda est (alibus medicina [lege medela]
bello] fratris et coepiscopi mei Joannis, qui (e gra- vulneribus , ne immatura curandi faciliias mortifera
vissimis opjectionibus impetivit, in apostolica sede C captis peste nihil prosit, sed segnius * tracta perni-
secnndum cannnes respondere diffidens, objecta fir- cies, reatu non legiiimre curationis involvat pariter
masii. Felicem quoque defensorem lidelissimum no- saucios et medenles.
bis, necessitate facietHeserius subsecuium, indignum Imprimis itaque venientis ad vos et remedium
(uis censuisli oculis. Eos quoque tecum litteris tuis pnstulantis, sollicite discutienda est professio et per-
communicare teslatus es, quQs conslat hsereticos. sona decepii, ut medela possit congruens exhiberi.
Quid enim sunt aliud, qui posi obiium sanclaememo- Et qui satisfacturus Deo per poenilenliam, se rebap-
rioeTimolhei ad Ecclesiam stib Petro redeunt, vel tizatumlegiiimedoluerit; utrum ad hoc facinus con-
qui se ex catholicis eidem (radiderunt, nisi quod Pe- currerit \lege cucurrerit, vel occurrerit], an impulsus
(rus ab universa Ecclesia , alque a te fucrat judica- accesserit, requiratur : sciens quod se decipiat ipse,
tus? Habc ergo cum his, quos libenter ampjecleris, qui fallit (I Pelr. y), nihilque per nostram facilila-
portionem ex sententia prsesenti, quara per tuae tibi tem (ribunalis excelsi judieio derogari, cui illa sunt
direximus Ecclesiaedefensorem': sacerdotali honore, rata [/erjerecla],quae pia, quse vera, quaejusta sunt;
et communione calholica, nec non eliam a Odelium et aliter necessitaiis, aliter iraclanda est ratio volun-
numero segregatus, sublatum (ibi nomen ct munus D tatis. Deterior est auiem causa illius, qui forie pretio
ministerii sacerdotalis agnosce, sancti Spiritus judi- sollicitatus est ut periret. Nihil enim intentaium re-
cio et apostolica [supple per nos] aucloritate damna- linquil inimicus, cuine desua liceat gaudere captu-
(us, nunquamque [lege"nec jam unquamj anathematis ra, succurrendum est irrelitis; et contendendus
vinculis exuendus. Caelius Felix episcopus sancta^ Uege conterendus es(] venantis laqueus," infucalum

Hsec est illa synodiea quse ex coneilio Romano Lecta in consessu 1'alrum, sententia eorumdem ap-
lil sub Felice missa es( ad universos episcopos, quse- probata fuit: quas constitutiones synodales contineat,
que diutius Romas detenta, consignata est nota con- summatim infra in notis praeallegaticoncilii recensui.
sulari anni 488, quo in Africam transmissa fuit.

f' ' Tituli veteres liujus epislolae ex vetust. cod. * Cod. Luc. sic isla legit: et conterendus ett ve-
Lucen. 490 : ex epistota Fericis' papa? ad Siciliensesi nanlis laqueus', ut infucatum lamentalionibuslapsutn
episcopos.
' In cod. Juslelli, per Siciliam. K (prima manus posuerai laqueum, sed altera asqus
' Luc. addit Fetix antiqua emendat lapsum) tam juttilim moderatione,
episcopusin Domino saltntem, etc., ad cauiam quam reitquerat, etc
* pionys., tractata- HARDUIN,
m EPISTOLJE ET DECRETA. 928
lameiHantibus(am justiliae moderatione quam com- A dientesi sint; septem autem annis subjaceant inter
piinclionepietatis ad' aulam quamreliquerant sit re- pcenitentes
] manlbus sacerdotum, duobus autem an-
gressus. Nec pudeat forsitan aut pigeat indiclis je- nis i oblaiiones modis omnibus non sinautur offerre,
juniorum gemituumquetemporibus obedire, aut aliis sed : (antummodo ' ssccularibus[Lege popularibusj inr
observantisesalubrioris obtemperare prseceptis : quia oratione
< socienlur. Nec confunda(ur Deo colla sub-
liumilibusdalur gratia, non superbis. Sit ergo ruinse imittere, qui non eum timuit abnegare. Quod si, ut
BU9B dolore prostratus quisquis in CliristoUeriquaerit pote
] mortales, intra melas prsescriplitemporis coe-
erectus , etper * dispositionis nostraeminislerium , ]peril vitaefinis urgere, subveniendumeslimploranti, '
quod vestram sequi convenit caritatem, ncc alicui et i seu ab episcopoqui poanitentiamdedcrit, seu ab
i
fas est velle vel posse iranscendere causas ejus, qui alio, qui lamen datamesse probaverit, au( similiter
conlra aposlolicam doctrinam , ad iterationem sc a; presbylero viaticum abeunU de soeculo non ne-
baplismatis nimis infaustam dedidii; vel ejus qui getur. j
aliquibus argumentis excusandum callidep.oprium Pucris aulem quibusquod adhuc 8 impubcres [Lege
putaverit esse consensum, sacerdotali vigore, et hu- imberbes], a puberlate vocabulum est, seu clericis,
manitate tractemus, u( in eis fides, quaenisi est una, sive laicis, :mi ciiani similibus puellis, quibus igno-
jam nulla es(, adjulorio Domini Judicis, ad salulem B ranfia suffragatur setatis, aliquandiu sub manus im-
sine nos(raB' operationis offensione reparetur : quia positionc detenlis, reddenda communio esl; nec
cum peccatoris a nobis satisfactio protrahitur, non corum exspectanda pcenitentiaquos excipit a coer-
praelcr laudem nosiram atque laeliliam, mens ejusi cilione censura. Quod cst a nobis provide constitu-
ad vcniam purgatior invenitur. Etideo memineritis, tum, ne lii quibus in lerreni !abe contagii plus mi-
hanc super his nos habere senlentiam , u( servata nusvc restat ad vitam, dum adliucin pcenilenliasunt,
discretionepeccantiuni, non eadem ciincti qui Iapsi, pcenilenda° commiKanl [Supple foite]. Quod si antc
l0
sunt, lance pensentur: quoniam majoris casiigationis; prsefiniium pcenitentiaelempus dcsperatus [Lege
* exigendus est usura
[usuras], cui domus Dominii despeclus] a medicis, aut evidentibus mortis pressus
commissa fuerit disciplina. indiciis, reccpta quisquam communionis gratia con-
Ut ergo ab Ecclesiaesummiialibus inchoemus, eos valescit; servemus in eo quod Nicaenicanones ordi-
quosepiscopos, presbyleros, vel diaconosfuisse con- naverun(, ut babeatur in(er eos qni in oratione sola
siiierit, et scu optantes forsitan, seu coactos lavacrii communicanl, donec impleatur spatium temporis ei-
illius unici salutarisque claruerit fecissc jacturam, ett dem pracstUutum. Nec catechumenos nostros, qui
Chrislum, quem non solum dono regenerationis, ve- sub tali profcssione baptizati sunt, praetcrmillimus:
runi eliam graiia percepti honoris induerant, exuis-. C quia non est causa dissimilis (sicut iideni sancii ca-
sc, cum constet neminem ad secundam linciionemi nones ordinaverunt) ejus qui quolibet modo Chri-
venire poluisse, nisi se palam Christianuin negavcrit,( stum, qucin seinel confessus, abjurarit; tribus annis
cl profe-sus fuerit se esse paganum. Quod cum ge- inler audientes sint, et postea cum catechumenis "
neraliter sit in omnibus exsecrandum, multo magiss per manus impositionem communionis catliolicac
in episcopis, presbyteris, diaconibus audim sallem, gratiam perccpturi, exceptis sane tantummodo epi-
dictuque probatur liorrendum. Sed quia idem Domi- scopis, presbylcris e( diaconibus, quos solo morlis
nus atque Salvator clementissimus est, et neminemi suoctcmpore reconciliandosesse jam diximus. Cae-
vult perire, usque ad exiius sui dicm, in pcenilenliai leros, id est, seu clericos, sive raonachos, seulaicos,
(si rcsipiscunt) jacere convenie(; nec orationi noni ulriusque sexus personas, quos " violentiae periculis
modo fideliiim, sed ne catechumenoruni omnimodis i coactos iterationem baptismalis subiisse consliterit,
inioresse, quibus communio " laica tantum in morle> vel qui aliquo commento, 13cujus se facinoris pia-
6 reddcnda esl. Quam rera
diligentius explorare velI culo dixerint non teneri, his pcenitentiam per trieu-
faccre probaiissimi sacerdotis cura debebU. niumdurare decrevimu-, et per manus impositionem
Declericis aulem et monacliis, ant puellis Dei,, ad societalem recipi eos sacramenli.
aut sxcularibus, servari prsecipimushunc (enoremi " Illo per omnia cuslodilo, ne ex cis unquamqui in
quem Nicxna synodus circa eos qui lapsi sunl vcl1 qualibel aetale alihi quam in Ecclesia calholica aul
fuerint servandum esse constituii; ut scilicet quii baptizati, aut rebaoiizaii sunl, ad ecclcsiasticammi-
nulla necessitate, nullius rei (imore aul periculo, sei liliam prorsus non permiMjmtur accedere. Quibua
ut rebaptizentur baereticis impie dediderunl; si ta- satis esse debeat quod in calholicorum numero sunt
men eos ex corde pceniteot, tribus Tinnis inler au- recepti : quoniam de suo ordine et communione vi-

1 Forte cautam. HARDUIN. 8 Idem cod., imberbet.

* Dionys., dispensationis.HARD.—Iia et Cod. Luc. 9 Idem cod. addit forte.
' Cod. Luc, 10 Mem cod., despectus.
properationis.
4 Iia et cod. Luc; sed antiqua manus emendat: " Post catechumenitsic legit cod".Lucensis : per-
est exigendausura. mittanlur orare per inanus impositionemcommunionii
* Cod. Luc, laici.
* Idem cod,, redhibenaa. gratiampercepluri.
11Cod. Luc, violentiael periculit.
' Iderocod,, popufaribus, ,a idem cod,, hujm.
927 FELICIS PAP.cE 111 928
debitur ferre judicium quisquis hoc violaverit ' in- A tor Ecclesise prsecipuus appareres. Quapropter; fra-
sti(utum, vel qui non removerit eum quem ex eis ad ler carissime, cum ad provinciam commearet, se-
ministerium clericale obrepsisse cognoverit. duloque deposceret nostras ad dilectionem tuam
Curandum vero maxime, et omni cautela est pro- litteras destinari, graianterannuimus, qui etflignum
tidendum, ue quis fratrum coepiscoporumque nostro- Deo sermone complecii cuperemus anlistiiein, et
rum, aut etiam presbyterorum, in alterius civitate per eum maxime vellemus id fieri, cujus nobisfuerat
vel dioecesi poenitentem, vel sub manu posilum sa- laudibus intiinatus. Quamvis ergo sanctisoperibnscx
cerdotis, aut eum qui reconciliatum se esse dixerit, omni parte praediciam fralernilatem tuam vir prae-
sine episcopi vel presbyleri testimonio et litleris, • fatus astruxerit, multumque fiducisede tua benevo-
ad cujus pertinet parochiam, presbyter aut episcopus lentia jam teneret, tamen sequumesl ut quod deside-
[lege et Iitteris, aut in parochia presbyter aul episco- rabat magnopere consequatur; qualenus qui tuis
pus] in civitale suspicial. * Quod si aliqua dissimula- olim gratus est animis, contemplallone nostri red-
tionc negligitur, culpa tangit eliam clerum [lege cle- datur acceptior, simulque materna et sacerdotali
ricumj qui in locis in quibus hoc niiniis curatum consolatione foveatur, peregrinaiionisque prsesidium
fuerit commoratur. His itaque rite dispositis, et ad pastorali pietate reperiat, ut ves(ra?dignilatis affcctu
Ecclesiarum vesirarum noiitiam nostra deliberaiione B j appareat aptid sincerilatem luam, nostrum quoque
perlatis, parere vos convenit [legeconveneratj: qui- non minimum salutantis valuisse colloquium. Deus
bus, licet ad animarum reparationem nihil deesse terncolumem custodiat, fratercarissime.
videatur, tamen si cui novi aliquid, et quod prse(er- (e)
ire nos potuit, fuerit revelalum, secundum beatum
MQNITUMPHILIPPI LABBEI
apostolum Paulum, tacenle priore, fideliler [lege
lidenter] insinuet: quia Spiritus sanctus, ubi vult, IN SEQUENTEM BBEVICULUM.
ipirat, maxime cum sua causa trac(a(ur; nec nos Anno 1631, opera.et studio R. P. Jacobi Sirmondi
pigebit audire, et si quoc sunt omissa, non arrogan- TOOaytaf p-vhp-n;prodiit in lucem appendix codicis
tcr abnuere, sed rationabiliter ordinare. Deus cuslo- Theodosiani novis constilutionibus cumnlatior, cum
episiolis aliquot vcterum conciliorum, quas tomo II
diat vos* dileclissimi fratres. Data idibus Martii (an. n pag. 1194 ad .1186 exhihuimus, necnon trium pon-
ChrisU 488), Dynamio el * Siphidio viris clarissimis lificnm Romanorum Felicis III (cui praemisii brevi-
consulibus. culum Eutychianis(arum sive gesta de nomineAcacii
cuin edicto senientise ejusdem papae), Gelasii atque
EPISTOLA VIII. « Vigilii. Nos ne quid desit amplissimae huic colle-
AD ZENONEM*EP1SC0PUM clioni nosirse, eadem omnia in Luparea editione
'n praelermissa, felicibus auspiciis, suis quseque locil
Terentianumcommendat. inserta, pro more collocabimus.
Dilectissimo fralri Zenoni, Felix episcopus. ' BREVICULUS» HIST. EUTYCHIANISTARUM.
Fiiius meus vir clarissimus Terenlianus ad Italiam
Sive,
dudum vcniens, dilecdonis (ua; singularis exstilit
(e esse ita Christi GESTA DE NOHINE ACACII.
praedicator, (alemque vulgavit, qui
gratia redundares, ut inter mundi lurbines guberna- in causa fidei Christianse, cui ab exordio stii nun-

1 Cod. Lnc, antittitum. raiionequa Avitus, Pomerras, e( Honoraius Massi-

* Idem cod., autin parochiam presbyter, aut epi- lensis, eidem operi fraudulenter vcl saltem ignoran-
tcopus in civitate tutcipiat. ter inserti fuisse scribuntur ab Honorio, in catalogo
' Idem cod., quod aliqua dissimulationeneglectum de viris illustribus. Vide Possevinum in Apparatu
culpam tangit etiam clericorum. sacro, verbo Gennadius. SEV.BINIUS.
* Dionys., Sibilio. HARDUIN.— Cod. Luc, Simidio. 7 Narrationis hujus tres sunl editiones, ac singulae
* Cod. Just. addit Spalensem. suos codices mss. vindicant. Brevissimam dedit
' Epistola quaedam Felicis ad CsesarinmArelaten- Quesnellus in Coil. canonum Ecclesise Romanae, et
sem exstal apud Baron. anno Domini 488, num. 7, incipit.ab illis verbis quidam Timolheus, ac desinit
sub Felice 111.Hanc a Felice IV scriptam fuisse Ba- fere cum illis : miseritEcclesimprmvidere.Quanquam
ronius in appendice (om. X recognovit, eo ipsoquod enim post hxc longius aliquanto excurrit, nibil ta-
Arausicanum n aliauue plura concilia, quibus Csesa- D J men hisloricum addit. Alleram infine etin principio
rius Arelatensis praeseditvel interfuil, longe post lisec auctiorem hic cernimus ex Sirmondo datam. Terlia
tempora babita fuisse recognoveril; quodque idem habet in fineadditamentum supra secundam. Porro
Coesariusaiinum Domini 554 alligerit; quem, si tem- quod ait Pagius auctorem hujus opusculi ex Liberat»
poreFelicislllArelatensisepiscopiisfuisset, attingere accepisse falso*revincunt Ballerini, qui banc narra-
non poluisset. Obslal huic sententue quod Gennadius lionem prout edila est a Sirmondo, nacti sunt in
de Scriptoribus eeclesiasticis cap. 86 hujus Caesarii, cod. Vatic. Reginse 1977, quem Liberato vetustiorein
datseque ad eum epislolae librum ejus de gratia an- es«e " probant. MANSI.
probamis meminerit. Quod fieri non potuisset si ad Ediderat Sirmondus cum appendice codicisTheo-
Felicis IV tempora episcopalum Arelalensem tenuis- dosiani. Auclor Valesio ad Evagrium videtur esse
sel. Ea enirn quae Gennadius de Scriptoribus eccle- Gelasius papa; sed Tillemontius tom. XVI, p. 659,
siasiicis scripsit, Gelasii ponlificis censurse subjecit, observat accuraliorem esse in historia narranda quarn
utconstaiex ejusdem libri cap. 99 et 110, adeoque Gelasius esse solet; et Pagius ad an. 496, n. 4,
Felicis IV essenon potest ea epistola, cujus prsedicto docet priorem hujus libelli parlem totidem vcrbis
libro ad Gelasium misso mentionem facit. Nodusiste esse excerptara e Liberato, qui sub Justiniano seri-
difficilisesl. nisi dicamus, quod ait Suffridius Petri, psit, posteriorem vero exGelasiicollectara Epistolis.
CsesariuiuGeunadiano codici inserium fuisse eadem
 9«9 EPISTOLiE ET DECRETA. 950
I quam defuisse prODarilurinimici, nos(ro quidem sse- A esse veram fidera, banc orthodoxam. Dejicilur con-
culo, sed intervallo temporum.Nestorius etEulyches (radicentibus vicariis Romanis Flavianus, ° et recipi-
non nova dogmala suse perversilatis, sed nnmina tur Eutyches. Daranatur etiam Eusebius episcopus
prodiderunt. Nam Nestorius an(e quinquagin(a et accusator ejusdem presbyteri, tanquam Nestorianus,
octo fere annos, Pholini et Pauli Samosateni secutus qui ante, dum adhuc esset laicus, Nestorii fuerat ac-
errorem, Oasitano a exsilio meruit relegari, dieendo,- cusator. Ita enim nihil volunt isti Eulychianistse in-
sicut ab auctoribus suis didicit, Christum Dominum ter se esse atque Nestorium, ut quicunque apud eos
nostrum hominem tantummodo dc Virgine Maria Eulychianisia non fuerit, Nestorianus prorsus habea-
esse progenitum. Contra quem Euiyciies, post annos tur : cum doctrina catholica uniat duas naturas ih
non plurimos, sestimans dispu(andum,rec(um (rami- Christo, non dividat sicut Neslorius fecit. Et isti qui-
tem tenere nesciens, offendit; e( in Apollinaris est dem reperiunlur deteriora garrire. Nain lidentissime
raptus insaniam, in hsec verba prorumpens, quibus dicunt rem ineptam, rem etiam slolidis exsecran-
assereret Chrislum verum hominem non fuisse, nec dam, anle uniliouem, id esl incarnationem, duas dici
in eo duas naturas csse credendas, sed unam lan- debere naluras; post vero unam Dei Verbi tantum
tummodo Dei Verbi, verum|amen incarnaiam. Quam incarnatam : u( si dicanius aliquid cereatum, aut pi-
quidem non esse hominis perliibuii, sed humanam, B catum, aut slagnalum [tegestannalum], aul quolibet
utsimilitudo magis humani corporis quam ipsa ve- alio genere coloratum. Jam vero post diem lertium
rilas suadere(ur. Cum catholica fides verum Deum synodi qua dejectus est sanctse memoriseFlavianus,
verumque hominem Christum Dei Filiumesse fatea- dcjicitur ciiam et domnus Antiochenus. Dioscorus
tur, non unius naturae, sed unius essenli;c atque per- repente discessit, solutusque conventus est. Ducitur
sonse. Cum ergo Eulychein islum, presbyterum ei in exsilium f Flavianus apud Epipam , quse es( civi-
abbalem Constaniinopolitansc civitalis, EusebiusDo- tas Lydise, seu superveniente, seu ingesia morte fle-
rylilanus episcopus suadere talia reperisset, zelo fi- functus s est. Tunc lemporis Anatolius quidam pre-
dei, quam eliam cura agens in rebus esset ostendit sbyter Alexandrinus apud Constantinopolim mora-
(ipse enim Nestorium quoque in tempore reprehen- balur. Hscc enim consuetudo pracdiclis est ut ad co-
dil in ecclesia res sacrilegas prsedicanlem), delulit mitatum vicilius clerici dirigantur, nc quid forte cau-
ad Flavianum episcopum, et ad judicium provocavit.. sse vel necessitatis emergat. Fit ergo iste Analolius
Dicta causa est. Cum partes suas Eutyches videret Constauiinopoli episcqpus, bomo partium Dioscori.
urgeri, per Chrysaphium spatarium Theodosii prsesi- Exempto anno moritur Theodosiush imperator, Chry-
dium principis expetivit. Cujus praecepto Florenlius saphius punitur ', Marcianus facius est princeps i.
vir illustris, exconsule, discussioni Eutychis abesse G Lsesamfidem graviter ferens indicit synodum apud
non poluit, et jam in prasenlia ipsius convincitur Nicseam, in qua et ipse et Pulcheria k resedit, et
Eulyches atque damnaiur. Oflendiiur imperator, et omnis cum eo senatus et potestates. Quam synodum
in Ephesina civitate mandat synodum congregari. postea translulitChalcedonapropter palalii vicinita-
Adsuni fere CCCLX [CXL]episcopi, principibus Dio- tem. Conveniunt quingenti [630] et ultra episcopi lo-
scoro Alexandrino episcopo, Juvenali Hierosolymita- tius Orientis et JEgypti; Dioscorus exhibelur utfacli
no, ThalassioCaesariensi, Eusialhio Berytensi, Eu- sui causa in concilio possit asserere. Interfuit eiiam
sebio Ancyritano, Basilio Isaurise. In(erfuerun( eliam imperator ipse conventui; interfuit et senatus, et
vicarii ab aposiolica sede directi, Julius Puteolanus omnes judices, e( omnes aulicse potesta(es. Eusebius
episcopu3, Hilarus archidiaconus, quia prcsbyler ille Dorylitanus episcopus qui ante annum de exsilio
b Renatus in Delo insula morte prseventus est. Adfuit fugiens Romam venerat, etiam et ClialcedonensiSy-
etiam Dulcilius nolarius. lu quo conventu 0 repudia- nodo interesse properavit. Accusat ipse Dioscorum ,
ta est epistola papse Leonis dogmatica ad synodum et alii Alexandrini. Quid multa ? Damnatur Diosco-
Flavianuraquedirecta, et penitus non permiititurre- rus, sanctse membriseFlavianil corpus ofGciosissime
censeri. Tola die, id est vi idus Augusti, niliil aliud Constantinopoliin reporlatur.apud Alexandriam Pro-
iiisi quondam Nestorii damnati, id est prioris Ephe- D terius caiholicus fit sacerdos. Quidam Timolheus
sinse synodi gesta releguntur. Simul eiiam discutitur, mcui cognomcu eral jElurus, presbyter; et Pelrus
lectis omnibus chartis, judicium de Eutyche sanctse n diaconus, qui episcopalum nunc Alexandrinse oc-
memorise Flaviani. Interea cum Eutychis d blasphe- cupavit Ecclesiae, Dioscori sectalores, se ab Ecclesia
roise relegerentur, ab omnibus acclamatum est hanc Alexandrina separarunt. Quos cum Prolerius episco-
i
' Petrus in Oasitana solitudine t Julii 28 an. 450.
deportatus anho
436. 1 Ad p»riam Melanlhiadis.
b Ad eum iiaque non dedit epistolam Theodoretus i Die 24 Augusti, ante 14 diem ejusdem mensis.
post synodum sed ad Hilarum. k Falsura ut ex actis lique(.
< Suscepta quidem a Dioscoro, sed non lecla. 1 Augus(o mense anni 450,ante damnationem Dio-
° Subdola enim fuit ejus professio et hseresim la- scori, quse tantum anno sequenti cum Prolerii ordi-
cendo tegebat. naiionc.
< Anno 419, die 2 Augusti. " Hscc
Liberatus, cap. 15.
' VideChron. Marcellini comilis. » Mongusseu Moggus, id est blaesus.
951 FELICIS PAP& \U 931:
pus suis monitis ad minislena sua revocare non pos- A A' *e* saecuFarisvilse homines, ad commuuionem calho-
set, ulrumque damnavit. Mortuo principe Marciano, lici . episcopi Timodiei nollent pcnitus convenire, di-
a collectis turbis baereiicorum, Timotheus et Petrus> versis sacris (erruil universos clementissimus
impe-
veniunt Alexandriam, e( ordinalur abhsereticis b Ti- rator. i Scripsitad papam Simplicium Timoiheus (di-
mollteus episcopus. Duo igitur apud Alexandriami icens Petrum olim in diacouio esse damnaium, nune
episcopi esse cop.perunl.Ante triduum Paschse, quoi < eliam Christiana societate semotum : mandans per .
coena Domini celebratur, collecta multiiudine perdi- Esaiam episcopum ^), rogans ut scribere(ur impera-
torum occupatur ecclesia, ad quam se sanctse memo- lori de Pelro, qui latebal in Alexandrina. civitate, el
rise Proleriusne more contuleral. Ibi supradicto die iusidiabatur Ecclesise, ut, ad longinquum deporiare-
c in bapUslerio occidilur, lanialur, ejicUur, et funusi lur exsilium. Per ferme Iriennium sanctac memorise
ejas incenditur, cineresque ipsius sparguntur in ven- papa Simplicius non desiit scribendo ad Acaciutu
tos. Leo sumit d imperium, ad quem lanti faeinoris episcopum, ut ageret cum imperaiore , et fierel de
catholkorum querela pervenil. Contra quos hsereticii Peiroquod Timotheusepiscopuspostiilabai. Scriptum '
supplicarunt, peienies ut Chalcedonensis synodus> est eliam principi, sed nunquam inde rescriptiini
abolerelur; illi autem vindiclam tanti sceleris specta- esl. Post omnia, Joannem m presbyterum ceconomum
bani.Consklerans imperator nimis esse grave vexarii Ii suum Timotheus ad principem misil, rogans u( si
lantoS iterum sacerdoles, quorum plurimos aut acias, quid liiiinanitus sibi forle contingerei, juberet pieias
aul «ilirmitas, aut etiam pauperlas hunc laboremi ejus catbolicum a cadiolicis ordinari.Ad cujus petita
subire prohibebat, dirigil magistrianos per toUtm i respousum est, e( (am ipsi quam clericis scriptum :
Orientem : dirigit eliam Anatolius episcopus Con- atque in iisdem sacriS joanues oeconomus multis
stantinopolitanus Asclepiadem diaconum suum. Perr laudibus prsedicaiur, ut jam pene omnibus Alexan-
quos et omnes illi episcopi qui Chalcedona fuerantt drinus episcopalis putaretur officii candidatus. De-
congrcgali, quid Alexandrisefactum fuisset agnoscunt;; functo isto Timotheo episcopo n Joannes ceconomus
interrogatique cum suis provincialibus episcopis re- catbolicus a catholicis ordinatur episcopus. Qui cuin
scribunl,Chatcedonensem synodum usquead sangui- de consuetudine majorum ad aposiolicam sedem sy-
nem esse defendendam, quia non alteram lideiu sta- nodica (per Isidorum preshylerum et Petrum diaco-
tuit quam synodus Nicaena. Timotlieum non soluwi i num) scripia misisset, supervenienle Uraitio subad-
epfscopum non h&beri, sed etiam Christiani appella- juva, et contra Joannem jam episcopum sacra priu-
(ione privari. e Quo deposito4 fit alter Timotliecss cipis dcfereule, ab episcopalus illius confirinatione
* eatholicus episcpus Alexandriac. Vix TimoOheus s papa suspensus est. Et quia in iisdem sacris de re-
Bhsereticus depellitur, fugit Petrus, mittitur in essi-- G
C stiluendo Petro, quem ipse damnavit, fecerat men-
Ifam Tiroothens Chersona, qui locus csi in Ponto> tionem, liaec pars omuino est abnegata. Unde vide-
abditus. Quandiu vixit imperaior h Leo, vixil Timo- tur clementissimus imperaior offensus. Cum ergo
theus episcopus Alexandrise cum quiete. Sed cumi sanctae memoriaepapaeSimplicii nihil toties ad Aca-
Basiliscus occupasset imperinm, * damnare ccepitt cium direeta, propter Alexandrinae Ecciesiae qute-
Chalcedoiiensem synodum, ct catholicos perscqui. tem, et caiholicae fidei iniegrUatcm, scripta proficc-
Tunc deiiiqne Timoiheus ille damnatus accepta Ii- renl, supervenit idem. sanclus Joannes episcepus ,
bertate vcnit Constantinopolim, et damnates liaereti- qui sicut tlecebat, ab apostolica scde susceplus est.
cos locis suis reddidit. Vadit Alexandriam, fugit.i Ti- Nam et priores ejus similiter Romanse Ecclesiae(em-
molbeus catliolieus, et in monasterio latet. Pcirusi pore persecutionis suffugipm poposceruni. Ilujus ad-
il4eiterum se junxit Timolbeo , cum quo fuerat antei • vcntus plenius universa patefecit. Cui dura Acacii
daninaius. Redrt Zeno imperafor ad regnum, Basi- seripta legeremus quse de Petro ° ei Joanne P Anlio-
liscus opprimitur. Mittitur Alexandriam, ut pulso) chenis miseraL, excessus Acacii oliam in hac causa
pervasore Timoiheus catholicus redderetur Ecclesiae. gravissimos deprehendit. Ulo enim lempore quo de
Setl Timoibeo damnato morte praevento, Petrusi Peiro Alexandrino damnato retulerat, non longe |>osl
1 consors ipsius ab uno bseretico Alexandrinis epi-- uD eliam de Pelro ei Joanne
scripserat. Peirom apnd
seopus ordinaiur. Quem nihilominus dejici jussitt Constantinopolim monasierium i gubernasse; sed
Chrisliamssrmus imperator, et reduci Timolheumi hoc propter crimina derelicio, Antiocliiain fugisse.
catholicum, sicut Acacii Constantinopolitani litterisi Ibi pulso (Marlyrio) calholico episcopo, per hsereti-
cowtmetur. Cum plurimi, seu clerici, seu monachi,, cos sedem ipsius occupasse; conUnueque damn»toni

1120 Januaru an. 457. i Liberatus, cap. 16.

b Duobus lantum episcopis, Evagr. xi, 8. k Moqgus de quo supra.
' Martii 28 anni 457. ^ForteNaucralense civitatis de quocap. ' 22 tertiae
d '
Fpbruarii ejusdem anni. . .. ,
e l>ie.(7
Hacienus Liberaius.
parti.s concilii Clialcedoiiensis. _
m Tabbennesiotam cogn. Talajam.
' Dictus Salopliaciolus sive Albus, anno 458 n Anno 482.
* iElurus. 0 Cnapbeo seu Fullone
b Qbiiimense Januario anni 474, filiusauteiu p Alias Apamenis non recepto, de quo paulo post
ejuss
Leo juuior mense Novembre. plura.
* Anuo 47ti. 4 Liberalu», eap* 18.
933 EiMSTOLjEEt DECRETA. 934
a Leone tnnc pnncipe ad Oasiianum exsilium esse A Clesia. > Iia Felix papa ephcopis per ^Egyplum, Tlic-
direclum. De quo lapsum Constantihopolim rediisse, baidem, 1 Libyam el Pentapolim cbnslitutis post alia;
ac dedisse fidem, quod nullas ulterius turbas facere Petrus vero, qui se ab Ecclesisc unitale sob beatse
i
prorsus auderet. Sed sicut superius dictum est, Ba- recordationis Proterio separavit.iet in mortem ipsius
silisci temporibus a Timoiheo a illo damnato, qui parricidse
] Timoiheo ad perscquendos se junitl ortho-
Constanlinopolim venerat, ad Antiochiam remissum < doxos, nulla lanti uominis, aul Iionoris permiitimus
fuisse, ut iterura illic episcopatum (eneret. Quo facto, lgocietate laetari, quanlo in creatoribus propriis non
ideni Peirus Joannem quemdam presbylerum, de quo dissimilibus ipso sui exordiocaducum,quod se xsii-
Acacium diximus rclulisse, ordinat Apamenis episco- mal reperitur. Est ergo prrefatns cunclis anaihema ,
pum; a quibus non receptus venit Antiochiam, et nec ab Ecclesia calholica credalur unquam recipi,
Pelrum episcopatus sui pellit auciorem et invadit ejus qui post colioriationem ssepissimam el per tot anno-
Ecclesiam. Quos iterum damnatos dicil Acacius, pe- rum-spatia in perversitate pfopria perse^erans, 16-
lens ab apostolica sede, ut si forte ad eam confuge- cum salisfactionis amisit.
rent, nec visu dignos haberet; et si jam aliquam in- EDICTUH SKNTENtl*FELICIS PAP* PROPTER ACACII
dulgeniiam forsitan impetrassent, irritam esse de- EPISCOPl CP. DAUMATIONRM.
bere, nec eorum pcenitentiam recipiendam esse. B Acacius, qui secundo a nebis admonilus statuto-
Quod cum prsefatus Joannes Alexandrinus episcopus rum satubrium non destilit esse conlemptor, meque
relegisset, tacere non poluit, quod illum Joannem, in meis credidil carcerizaodum, hunc Deus, coelilus
quem Acaeius damnaveral cura Pelro, et sine reme- prolala senlentia, de sacerdoiio fecit extorrem. Ergo
dio poenitenlise fecit ab apostolica sede damnari, si quis episcopus, clericus, monachus, laicus, post
pest tot damnaiiones Tyriorum miserit Ecclesiseprse- hanc denuntiationem eidem communicaverit, ana-
sidere. Poslquam ergo non solum nihil profecisse tbema si(, sancto Spiritu exsequen(e.
Rtteras decessoris sui sanctus Felix papa cognovit, EPISTOLA IX.
etludibria quaedam Acaciofieri in eversionem lolius FELICIS >'llPAP*ADZENONEH IMPEllATOREM.
ecclesiasticse disciplinse, electis Vilale episcopo Conqueriiur de violaiit ab eo letfdlit, suadelque ui
Troeniinate ex Piccna regionc, e( Miseno Cumanse acquiescat damnaiioni Petri Alexandrini et Acacii.
Ecclesiaeepiscopo ex regione Campanise, sub hac in- Felix Zenoni Augusto.
slruciioue direxit, ut Petrus de Alexandrina pellcre- Quoniam pielas tua, licel profusiore pagina ad mea
tur Ecclesia, et ut libello sancii Joannis episcopi scripta responderit, suis auribus diligentius intima-
Alexandrini responderet Acacius, atque ipsi denun- tam fastidio dignam credidil veri(a(em : curandum
ttaretur Acacio.ut analhema diceret Pelro.Quiquam- G y mihi fuit, ut breviter quse non vultis lalius publicari
vis bostili more delrusi in custodiam cbartas amise- definila concluderem. Kaque officiositale prcemissa
rint, lamen perfidis haereticisalque damnatis accom- timere me faleor regno vesiro pariler et saluli. Si-
modare non debuerant, quse sola riegari poluit, vo- quidem contra divinam reverentiam probabitur, ut
luntatem. Non solum ergo non egerunt qusc jussa beaii apostoli Petri directa legatio, sicut ejus confes-
suni, aut quse expedire potcrant; sed eiiara hsereli- sio paiefecil, tanquam in caplivitate redacta lene-
cis coramunicaverunt, confirmationem Pelri episco- retur, et charlis quas bajulabat violenter ablatis, ad
patus, ad quem pellendum missi fuerant, deferenles, eommunicandum hsereticis, hoc est apocrisiariis
atque contumelias in episcopum Joannem Acaciodi- Alexandrini Peiri, adversum quem lcrat, de cuslodia
rigenle periaules. Quibus rebus habila synodo com- sii produc(a. Quapropter (Nicolaus I papa, epiit. 9)
motus bealissimus paya, Vitalem et Misenumab of- Viialem quidem etMisenum, cur vel impulsi ad ista
ficioei communione suspendil b, Acaciumque dam- consenserint, bonore simul et commtinioBeaposto-
navil. Cujus audacia deteriora committens , etiara licacensura privavit. Sed (Ibid.) cum apud barbaras
Pelrum c Anliochenum, ejeclo catholico d Calendio- etiam nationes, atque ipsius Deilatis ignaras, pro ex-
ne, quem ipse ordinaverat, ad Antiocbenam misit; sequendis negotiis vel humanis, jure genlium lega-
Ecclesiam. *'
lioniscujuslibe(habeaUirsacrosanc(a liberlns; notum
ADDITAUENTUH EX TERTIAEMTIONE DESUMPTOH. estomnibus, quantomagisab imperatore Romanoct
Ghristiano principe, in rebus praosertim divinis,
Postquam Joaunes supervenit episcopus, quem Ro- oportuerit intemeratam servari. Deinde lcgatione
mana suscepit Ecclesia, sanctus papa Felix legatio- submota, quse apud vos, ut diclura est, ncc beaii
nem (ut dictum est) sicut oporluit ordinavii, quaei Petri apostoli inviolala csse jam potuit, tianqiiillitas
apud praedictos omnes quidquid est hostilitalis ex- tua lilterarum sallim tenore cognoscat, seJnn beati
pcrla est. Nam detrusa in cusiodiam prsediclis char- aposioli Petri Alexandriuo Pelro, olim justeque
lis, cum grandi vix remeavii opprobrio, episcopalumi damnato, ac nihilominus per serrtentiaui synodaieiu
Peiri, ad quem expellendum missa fuerat confirma- nuper eliso, cominunionisnunquam vel'
tiiin reportans, quem Romana anathematizarat Ec- prsebuisse,
vel prsebiiuram esse consensum. Quia, ut csetora
»M\oro, amie 476. d Qui cum illo Palricio
b Die Julii 2i anni 484. aliisque antlo 483 conspi*
* Cnapbeum. rarai.
 "
935 FELtCIS PA.PM Hl 956
nunc omitlam, an nsereticis instiiuUis, conira fas -tA judicium. Ei alia manu. Data calenms Augusti (anno
omne catholicse prsesidere non possit Ecciesise.Unde Christi 484), Venantio V. C. consule.
quoniam adhorlaiionem meam duxislis onerosam, in EPISTOLA X.
vestro relinquo deliberationis arbitcio utrum beali
apostoli Petri an Alexandcini Petri, cuiquara sit eli- FELICISIII PAP/GADCLERUM ET PLEREMCONSTANTI-
NOPOLITANAU
genda communio. Qualis aulem Alexandrinus exsti-
terit, vel quemadraodum falsi nominis sacerdotium Ne tiirbenlur ob prwvaricalionemlegatorum, atque ut
per unum vix suse complicem pravitaiis temerarius Acacii a sede avoslblica damnali commumonem
devitent.
usurparit, atque in damnatorum fuerit etiam apud
vos dudum sorte numeratus, suffragatoris ejus Acacii Felix clero et plehi ortbodoxis Constaniinopoli
lilleris ad sanctse memorise decessorem meum datis, constiiutis dilectissimis filiis salutem.
quarum exemplaria subdita cernitis, approbatc. Probatam cunctis vestrae fidei firmitatem Vltalis
Utrum vel episcopus dici valeal, quod nomen etiamsi atque Miseni non irraiionabiliter opinamur praevari-
a pluribus episcopis accepisset, habere non posset, calione turbatam : qui universa quse illis mandala
vel orthodoxis plebibus contra Nicsenam synodum, non lanlum negligendo, verum etiam impu-
contra observantiam singularem, merealur imponi, gSunt,
gnando, fecerunt ut Ecclesia Romana consentire
prompla in Deum pietaie perpendite. Ubi eliam ap- damnalis hseretiCis crbderetur; quando contra vcti-
paret eviden(er Acacium, qui excessus suos sub ve- tum liis qui a Petro illo [Mongo] hseretico, parrici-
siro poiius nomine celare voluit quam vobis profu- darum socio, olim justeque dejecto, et toties anathe-
tura suggerere, (am saluli vestrsc devotionem deferre matizato, direcii, atque ab Acacio suscepti sunt,
sinceram, quam fidelem conscientiam circa Patrum noslrorum immemores mandaiorum, communicare
regulas, alque ipsum.dogma gestaret catholicum. convicii sunt, nulla conieslatione prsemissa, quam
Propterea hunc eumdem, ut pote qui multa contra tamen, sicut bis prseceptum fuerat, religio vestrse
scita veterum nefaria perpelrarit, et ejus laudator sanctiiaiis audiret; aciumque est ut, sicuti praedixi-
emerserit, quem asseruit[e( ipse damnatum, et ab mus, excessus illorum noster [credereiur assensus.
apostolica fecit sede damnari, ac rursus sedilicans Quos e( ordinibus suis, et veneranda divini mysterii
quse anle deslruxerat,' prsevaricatorem se ipse con- perceptione privavimns.Nullus ergo veslrum per tale
Stiluit; eorum quos sequi maluit portioni dislriciio- cominissum si( immerhor sui, nec nos ses(ime( in
nis apostolicse per Tutum Romanse Ecclesise defen- apostolicse traditionis defensionc deficere,quos videt
sorem, justa deputavit auctoriias, atque a comrati- p fidei conlumeliam inprodiloresetperditosviiidicasse.
nione et dignitate apos(olica,qua se ipse ejus externis .Scire vos quoque decnii Acacii quondam a episcopi
Bociando monstravit indignum, legitima severilate varietatem incbnstanliamque delectam. Qui cum de
discrevit. Puto autem quod pieias tua, quse etiam Petro islo, sicut probatur adnexis, non ferenda retu-
suis mavult vinci legibus quam reniti, coelestibus leril, atque olim dixerit fuisse damnatum, per lega-
debeat parere decreiis: atque ita humanarum sibi (os nostros mullis laudibus proseculus, cohtra con-
rerum fastigium noverit esse commissum, ut lamen scientiam feeit, iiirum ei quidquam credendum sit,
ea quse divina sunt per dispensatores divinitus attri- omnes qui timorem Dei ante ociilosconstituunt judi-
butos percipienda non ambigat. Puto quod vobis sine cabunt. Alienarum quoqne provinciarum sibi jura
ulla dubilatione sit utile, si Ecclesiam catholicamve- defendens, sanc(prum irecentorum decem ct octo
stri lerapore principatus sinatis uti legibus suis; nec Patrutn canones illicitarum sibi ordinationUm prse-
libertati ejus quemquam permittatis obsistere, quse sumptor esi conalus cvertere. Quorum etiara ob Woc
regni vobis restituit poieslalem. Certum est enira hoc Rubjacet uliioni; nec Romanse, id est apostolicse
rebus veslris esse salutare, ut cum de causis Dei sedis, qua se ipse privavit, communione jam gaudet.
agitur, et juxia ipsius constitutum, regiam volunta- Quahdo Peiri Eutychianistse socius et susceptbr ap-
tem saCerdotibus Christi studealis subdere, hon prse- -. parens, damnationis ejiis se participeiii indicavit.
ferre, et sacrosancla per eorum prsesules discere Quem nostra quoque senientia ministerii episcopalis
potius quam docere; Ecclesise formam sequi, non ' officio, et sancta communione, vestroque numero, id
buic humanilus sequenda jura praefigere; rieque ejus est Christiano, judicavil alienum, sicut reperiturin
sanctionibus velle dominari, cui Deus voluit clemen- adnexis. Filio autem nostro Saiomoni presbytero,
tiam luam piae devoiionis colla submittere : ne dum quem Acacius, ut placeret liaereticis, suo privare
mensura coelestis dispositionis exceditur, ealur in con- putavit gradu, gradum proprium sententia vestra
turaeliam disponentis. E( ex boc quidem de his omni- conservet, vel omnes qui forte a memorato propulsi,
bus conscientiam meam ante tribunal Christi causam in locis suis et in nostra communione manere pro-
dicturus absolvo. Vestrae mentis intererit magis ac nuntiet. Quamyis autera zelum vestrse fldei noveri-
magis cogitare et in rerum praesenlium stalu sub mus, monemus tamen ut omnes qui catbolicse fidei
divina nos examinatione subsistere, ac post hujus volunt esse participes, ab illius se communione absti-
vilse cursum ad divinum consequenter vcnluros esse neant, ne, quod absit, simili subjaceant ultioni.
• Depositi die 28 Julii 488.
957 ENSTOLJE ET DECRETA. 95»
fEPISTOLA XI. Aaadhuccontineo, Supplementumhocce Acaciansecausse
A
temiltens, particulam aliam demo, ac veluti membro
FELICISPAP« III ADNONACHOS URRISCONSTANTINO- (quodam rursus minuo. Cassiodorii complexiones ut
POLITANvE ET BITIIVN1.€. J eo corpore avellerem, paucis abhinc annis conci-
ab
^ evicerunt docii atque amicissiroi; ul hasce epi-
Tutum, Eccletias defentorem, prwvaricationis causa ves stolas ab eodem diduci patiar, NicolaiColeti obtinuit
(uitte damnalttm,el quomodoipti in suos qui Acacio f
adhwserintanimadverteredebeanl. instantia); prseclaruin quoddam ecclesiasticaeanliqui-
jtatis moriumenluma me etiam atque eliam exposcen-
Felix, Rufino, Thalasio, presbyteris et archiman- \tis. ad instruciissimam, quam adornat, Conciliorum
dritis, et caeterismonachiscirca Constantinopolim et colleclionem < augendam alque exornandam. Ut morem
'gererem, hunc potissime tractatuinselegi, qiiemanno
Bithyniam constitutis. 1715 reperlum, exscriptuin ac quomodocunque illu-
Diabolicaearlis-astutias frequentius experimur, .stratum mihi seposueram. Quanti vero eximium do-
sed malignitati ejus, Deo juvanie, non cedimus. Nam cunientum < faciendum sit, quove loco habenduiu,
cum ea quse toties pro constantia fidei disponunlur stalim ! arbilror a doctis omnibus perspectum iri, ubi
et a Felice UI profecium inlelliganl, cujus cpistolae
fraus ejus vacuare molilur, necesse est ut et viribus' alise eodem prorsus stylo exaratse intcr eloquentissi-
quas divina gratia subminislrat, conatus ipsius ex- :masquse a Romanis ponlificibuscinan irint, reciii-
stirpemus. Acceptisitaque litteris dileclionis veslrse, T. seri solent; et in ea causa versari, qua paucsereje-
riantur in ecclesiastica hisloria nobiliores, ct majo-
quarum Basilius fuit lator, inter csetera »Tutus,quem 1B ribus sludiis agitatse »c defeusae. Agit siquidein de
ob hoc feceramus defensorem Ecclesisede provectio- AcaciiCons(an(inopoli(aniepiscopidainnatione,illam-
ribus intra Ecclesiamclericis, ut quam dirigi non li- < que apostolicoesedis senientiam iiielurac propugnat,
ex qua tam acje atque diuturnum cum Orienlalibus
cebat, in Acacium sententiam ipse portaret, se qua- |episcopis ortum dissidium est. vero clisco;<ta-
dam dementia, imo ardore pecunise, postquam no- tionis illius, factiquc omnis Neque hisloriam perlexere,
siris satisfactum esl constitutis, inimicis lidei vendi- atque hic prscponereoperse pretiiun iluco: quod om-
disse convictus est atque confessus. Lectse sunt enimt nino supervacaneum essct, cuin percelebris Annaliiim
pater, ac plures post illum ilocii viri, specialibus
lillersc ipsius in conveniu fratrum, qualiter pacia in- eiiam in id adornatis lucubralionibus, rem omneiv
lerposita persona, Marone condemnato, ci cui seu- amplissime pertraciarinl.
tentiam portarat inhaesissecredilur : quas proprias; canonicorum Epistolam aceplialus scrvai liber in veiustissiina
Veroncnsium bibliotbeca. Majori Ro-
esse cognoscens, non potuit diffiieri. Unde eum (idei1 mana littera ut inter capilulares quamplures alii non
et sedis aposlolicseprodilorem, officiodefensoris >
quod commendatur, solo JVcam forinam reiinenie. Elc-
ei ad tempus dederamus exuimus, eumque sacro- menla pariiin lypographicis, vel quas nunc adhibe-
sancii inyslerii communione privatum praecipiiariquc! mus, notis, parlim amiquac celcri scriptioni assiini-
- laniur; quod scribendi genus proxiihiori sevo Iribui
cognitione prsecepimus, monenles dileclionem ve- solei: hiinc tamen codicem pervedistuhi esse, nullus
stram, ut sicut semper fecistis, pro custodia veritatisi C **dubilo, quod alibi persequar. Ejus figura perfectse
jugi observaliune vigiletis. Et quia non esl dubium quadraise propior esl cieteris, subllavumatramentuni,
orthograpbia antiquior, frustuinque, quod habet,
nonnullosex monasleriis veslris esse deceptos, atque' catalogi poniificaiisin Vigiliodesinii, qui sedit medio
ad inimicos Dci, seu sponte, seu necessitate tran- sseculoscxto. Eadem maiiu scriptus est totus : lignea
sisse, observandum vobis de lalibus hoc esse maiida- rius palmula, quse ab una parte reliqua adhuc cst, alle-
codicis membrana cooperilur, maximis lilteris
mus, ul quisquis cujuslibet loci apud vos, vel sponteJ depicta.
se dedil, vel mercede corruptus, collegii vesiri sitt Post alia plura cpistolarum ac monumentorum ad
causam spectantiiim eamdeui colleclionem liic
prorsus alienus. Quia nisi a fidelibus perfidi sint re- Acacii liber continet, quse in Codice canonum visitur edito
moti, rerum discrelione sublala, laborabunt suspi- a Paschasio Quesnello in appendicc ad opera S. Leo-
cionibus innocentes, ut ad vitia facilis hominibus estt nis : EcclesiwHomanwCodicemidem scriptor appel-
prolapsus. A probalorum consortio contagia repcl- lat el putat. Prseccdit ergo Narralionis ordo, quein
lcnda sunl perditorum : quoniam mores bonos collo- Labbeana Conciliorum cditio non exhibet, at exhi-
buit Crabbiana, respondet autem magna ex parte
quia, sicut scriptum esl (I Cor. xv, 35), perversai Breviculohistorise E^tychianistaruin, quemSirmondo
corrumpunl. Illorum vero aliler cansa tractanda est,' debemus. Sei|uuntur caetera eodem ordine, consen-
constiterit ut traducerenturr liente ut plurimum cum edilis ms. codice, variis qui-
qtios poenis gravibus busdam non magni momenti leclionibus aut verbo-
affiicios. Circa humaniores vos esse j)
quos convenit.utt rum transpositionibus exceptis. At insignis diversitas
ad cellulas sub districtione pcenitenliaereverlantur,>, in ea epistola occurril, quse in Conciliis 15 Gelasii
cl fidelioribus lacrymis eorum quod lapsi sunt cxpie- est, el in canonum Codice capitulo notatur 51. Ci>
lumna siquidem apud Labbeum 1222 (Tom. IV), ubi
tur, donec exclusis inimicis, et perversoribus suis8 legitur: Et ab eademvos proprio judicio separassevi-
catholica purgelur Ecclesia. deamini; pergunt editiones omiies : et adhuc dicitis,
SCPPLEMENTUMACACIANUM, vel, Dicitis eiiam synodum in ultius hominis persona,
eic. At ms. nosier, post verbum videamini,duas basce
Monumenla nunquam ediia coniinens,. quae marchio o paginas subdit atque interponit:
Scipio Maffeiuse vetuslissimis Veronensis capituli li Ecce agnoverunt,in eorum professionequi constan-
codd. eruit atque illustravit. lissime perdurarunl, quid fidei communioniquecatho-
1NFELICIS EPISTOLAH ACACII PROPUGNATORES licmdeberetur. Ecce agnoveruntquemadmoduma tali-
REFUTANTEH PR.EFATIO. bus recedendo, imo lalibus contraria moliendo, a fide
et communionecalholicadeviaritAcacius,sequepariler-
BibliotkecwVeronensimanuscriptm,quam haud le- i- cum codem errori subdideYint.Ecce agnoverunlquam
vibus quidem de causis intra demesticos cancellos i justis ex causis pro fide et communionecalholica aique
• De quo supra, cpisl. !).
PATKOL.LVIH. '" - 30
 '
m * . FELICIS PAPiE Hf $40
apottotica, cui el itli qui in ea perttitetrant, congrue- A cio exarata sii, aut nondum certe mortis suse nuntio
banl, et ilti qni perttantibus obviabaht, ab eadem do- Romam perla(o, Gclasio tribui non potcst post annos
cebantur alieni, sedis apostolkm auetoritate sil rento- tres ab Acaciimorte inaiigurato. Nibilominus Gelasii
tut Acacmn,ejuique pariler quicunquecomplket exsli- laudato nnmine priores bujus traclatus versus altulit
terunt; atqut tibilla meritocumhit communioneditcte- Nicolaus I in epistota ad universos Gallia; episcopos.
tus, a qua se ipse primunt cunt sitit consvrlibusa Sed non hscc tantum Felicis epistola Gelasii nomen
tathoticis pontificibus discrepando cognoscitur sepa- prse se tulit in mss. Eodem pracflxonomirie invema
rasse; jureque-tsententiamilleddninalionisexcepit, cm- est inler alias a Sirmondo, qusein Labbeana editione
teris cOnsortibuspromulgandam, qui sotusprb ottinibus 15 est, nec ab editis, ut ego puto, hic omnino abesl
suis consortibus m commitnionemse feeidisse perfidim error: in quem delabi nolariis in proclivi fuil, cuut
ad apostolicamsedem missis lilleris etl pro(essus. Citi ob styli similitudiuem ac temporis propinquilatem,
si communicarant Orientales episcopi, antequam huc tum obreseasdem eaderaque argumenta ab utroque
referrent, pari utique realu sine dubioprobabantur in- poniifice pertractata. Principio eliam ac fine earentia
votvi; jureque per illum trantgrestionis tehteniiam CX eorumdem monumentis videmus plura : a quo
susceperunt, tanquam facti cum eodem coinmunionis more nostrum hoc hequaquam defleclere ut poie
externm; qtti utique non consuli tanquam noslrm com- acephalum eonspicimus; etiainsi majori littera, nn!-
munionis hominesjam deberenl, sed lanquam in con- laque niiililalionis noia in ms. incipiat. Depravationcs
trario positi cunsortiorefutari. Si vero non eommuni- vero luxationesque quas in nostro deprebendo, quae-
caveranl antequam Acaciushuc referrel, et communi- dam iiem ex aliis borride deformasse, ex eo maxime
cantem notare debuerant, et ipsi de eodem potius huc ^j. "
credendum est, qiiod post prsestamium e litornm
referre ; alque aposlolicmtedis vigore percultumillis merito studiura ac [diligenliaui squalleant adhuc ae IIIHI-
comprobare, cumque tede aposlolica lantisque ca- strosa sint/llla auttm paulo atientius inspcxisse,
tholicispomificibusmagis tenere concordiam.Sed quia magnamque in aliqtiibns per(urba(ioneni deiexisse,
ab iltornm socielale discesserant, et eorum successori- inflmus, ut opinor, laboris liujus nostri fruclus nhn
bus communicaredelegerant, ideo cum sede aposlolica erit. Quorumdam ergo contextum et senteniias ali-
minime congruebant; quia in sortem reciderant prava- qu.is summatim expendamuS.
ricatoris Acacil, et illius se sine dubio prmvidebanlten- 1'raemittiposset a prima ipsa Gelasiiad Eupliemia-
tentia consequenterastringi. Ob hoceumviderinolebanl num periodo acnigiiiaiajam pracnunliari et ad primse
etse damnatum, quia se cognoscebantin eademprmvari- paginae fincm luxationes jam porlendi. 1'rior quoque
ealione damnatos, in qua hodie manere persistunt. Sed epistolae 3 sentcnlia senigraaticaesi; i|iise lamen re-
sicut hi similiconditione constriclicomplicemsunmuon slituiiiir modo pro temporibus legas teniporum; ita et
possunl judicare non jure damnalum, neque rei reum card. Baronius jam enieniJaverat; qiii etiam Domini
possunt competenterabsolvere.sic illo justc prwvarica- tacerdotes probe scripserat. In eailem pagina : deitate
toredamnato, isliquoque pari jacent dantnatione pro- nonprorsus assumpla: lege, Deitate non prorsns eb-
strali, neque nisi resipiscentes inde poterunt vrorsus sumpia. Cum autem 15Gel;isii, quae liuic nosirscma-
absolvi. El adhuc dicitis synodumin unius, etc. gis allins est, in Cohciliorumcolleciioie a ms. va!de
Acacianis actis in mCmorataeditione epistola bsec recedeniem animadverterem, multum laboris insiiin-
linem imponit; at in Veronensi eoilice nova, et nun- pseram, ciini ut interpolationcs excuicrem, liiin ut
quam hac(enus visa subsequitur, quam in prsesentia discrepanlias omnes excerperem. Veiuiulamen ubi
vulgamus. Post quam epistola ad fcupliemiumseriem C fj QiicSiiellianameiiam ediiionem venit in inenlem con-
claudit, quse cselerh Gelasii praeponi solct : ita ut ferre, conseiuire prbrsus cum codicc nnsiro miralus
complementum quodammodo liic appareat ad perce- snm; qui cuindeui quoque lilulum in Tliuaneo ms.
lebrem causam perlinentium monumentorum. inventum ad calcem epislolse osten.lit. Explicit ratio-
Quod ad epistolam nostram aliinet, pluribus locis' hit reddendm Acacium a sede apostolica competenter
eloquentise luminibus nilel; quamvis inficiari nemo> fuitte damnalum, nec postequemqtiamtine discrimine
possit luxuriari auctorem aliquando, acutumque ac aniinmsum ejus communionisparlicipem effici.Ex iis
subtile dicendi genus curiose Cunsectari. Ordiuetii auiem, quibus Labbeana edilio re.lunilai, friisium
mirabitur aliquis quo ulitur, sive quo carei, ium in- illud Gclasii non esse (quamvis in eo itcrata initrpo-
connexa quandoque membra, ct sententias ssepiusi laiione >>apaFtlix sanctmmemoriwdicalur) satis pa-
repetitas. At prseterquam quod adversario forlassi:i tere atbiiror, in quo haecocciirriinl: Ecce nuper Ho-
KUTUIZOSK; insistit, luxa(o codici, id ex parte iribuen- ronico regi Vandalicmnaiionis, vir magniis el egregius
duin suspicor. Mirum sane est qunl librarii mcndis,, sacerdos, EugeniusCr.rthaginensitepiscopus,inuliitjtie
quanla, u( videtur, senlentiarum corruptione ac per- cutn eo catholici sacerdote. constanter resliurunt sw-
turbationc non uno laboret loco : quihus si slylumi rtenli, cunclaqite exlretna loleranles, hoaieqtie perse-
adjicias quibusdam locis aliquanto implexum, dilfi- cutoribus resittere non oiniltunt. Nos quoque Odoacri
cultatemque ex interpunclioni^ atque distinctionisi barbaro hwreticoregmm Itatim tunc lenenli, cum ali-
defeclu scriptionibus antiquis cominunem, ese crea- qua non farienda prwcipertt, Deo prmstante nullalenus
bantur ambages, ut cum extricari vix posse crederem,, paruisse iitanife^uni e..t. Si ciiim anno, quem cxtii-
pounituerii non semel lam molesto operi manuni ad-- «J"' bet, 495 cpistola dala essei, uou video quomodo nu-
movisse, hancque curam abjecturus jam fueriin nont per evcnis^e dici possent quse ante annos saliem 11
semel. Trausposiiis prxcipue deterrebar ac luxatiss eontigerant; llunericus siquidem anno 484, Fclicis
locis, quod vnium ctim alicubi deprehenderem, co- secundo, dccesserat. Neque anno illi ea videntur
gebaretalibi suspicari; sed confirmavit id me lan- compelere : hodieque resittere non omiltunt : cum
dem, atque in proposito retinuit, cum animadverie-- prsecedenle 494 Gundabiindus ilunerici successor
rem cseteris qtioque lum hujus ponlificis, lum suc- episcopos omnes ab exsilio revocasset, suisque Ec-
cessoris Gelasii scriptis idem prorsns infortuniumi clesiis jam reddrdisset, ui colligitur ex fragmento
veluti fato quodam accidisse : quorum plura monii- Atigiistano apud Henricum Canisium. Pariter quae
menta ita perlurbata, ni f.illor, ad nos pervenerunt,, postremo de Odoacre habentur, Gelasio miuus com-
atque intermixta, ut tanquam Sibyllina carmina fo- mode apiantur: nam Gelasii annus primus Odoacris
liis mandata, rapidij ludibria ventis volitasse ali- exlremus fuit; quo sane lempore Ravennacobsessus
quandomihi Videantur. c( a victoM Theodorico ad incitas redactus, ne dmn
A lalso litulo epislola nostra rem in manuscriptoo Romaiium ponlificelnprgceplis suis vexare posset,
auspicatur : Exemplumrationis reddendmbeali Gelasii ii sed ne regnum quidem lenere amplius vitlebaiur. Id
papw de evilanda commumotieAcacii, missa ad Orien- quoque tion dissimulandum: inulta ex iisquse ad de-
tales episcopos: habet etiam in line : Explicit beati li leiisiiincm pertincnl senlentise in Acacium laise, Ce-
Gelasii de evitanda communioneAcacii. Quo noinine e lasio quidcm incongruentia dici non possunl; Ft-liti
perspicuum est falso inscribi, cum eiiiin viveme Aca- lamen, reccntibus adhuc alque fervcnlibus Grxco-
941 EPISTOL^E ET DECRETA 942
nim querimoniis, multo magis conveniunt. Quse au- A k non tamen antequam ln eum codiceminserlum esse',
getur suspicio, cum ejusdem epistolseplures loci liuic intelligere necesse est. Sed illud insuper animadver-
noslrsc, qtise ex tolo contextu Felici asseritur, lam tcndum, illam canonum collectionem ejusmodi no-
similes sim quam qtii maxime. mine S. Leonis editorem ex proprio judicio donasse;
Verum majora consectemur, alque nd traclalum de nenue in boc doctorum calculos iaiurum profecto
Analbemaic nos conferamus. Conveniunt in hoc tum universos si coiligaulur : multa enira sunt quse con-
cditiones omnes tum ms. noster; variasenim leciio- trarium suadeant ac ferme eviticant.
nes, quas ad marginem recensuit Qucsnellus, ct in Quid tle Grsecis tribus Felicis epistolis dicemus,
quibus codex ad Labbeanas magis accedit, non ma- quas rejiciunt Valesius, Dupinius, alii, probant Cave,
gnifacio, ubi tanio poliora animadvertcnda erant. Pagius, aliique? Anasiasius quidcm sccundam vide-
Scilicct scriptum istud, aulego fallor, aul niliilferme tur laudasse in epislola paulo ante meriiorata : unde
cstaliud, quam cenioex diversis fiagmemis librario- ttotandumqttod nonnulln quwLaline fuerunt edita, La-
riim vitio contextus. Praemittamus eodirigi tractatum tinilas fundilus mole oblivionisobruta deplorasset, nisi
bunc ut illa verba explicarenlur ac purgarenlur in ex Grwcoruntpost fonie librorumhwc hausta silibundo
Acacii damnatioue prolata, nunquamque anathemalis pecloreresuntpsisset; sicut epistolamB. papw Felic'<s
vinculisexuendus.At hoc prscslare louge magis Felici in Petrum sententiamproferentem Antiochenumdam-
congruebat, cujus ea verba fuerant, quam Gelasio nalionis. At interpolalas saltem quis n>>nvideat? Ter-
lol annis jam elapsis : quin superflua fuisset omnino tiam praecipue,quac sibi noncohseret,nequetitulore-
hsec Getasii cura, postquam Felix ipse abunde inepi- spondet, uequeprincipio. InLalina prioris versionesyl-
stola quam nunc edimus id jam proustiterat.Quis au- < r> laba omissa baeresim creat: dividuani Trinitatein; ut
lem credat Gelasium hanc defensionem adornasse, niemini, errorem alium hscresimparilcrcirca Trinita-
eo validissimoargumento nunquam adducto; scilicct tcm facere, ubilegiturdeFilio, necgenilusest,sedpro-
in dubium revocari non posse quin eorum verborum cedens: iuspecto Grsecolextu plures facillime errores
is vere sensus fuisset, cum Felix ipsc, qui prouuntia- abslergi possunt, quos ea de causa memoro, ut in nova
verat, ita docuissct. Quis cred.it a Gelasio eosdem Conciliorum colleclLpneanimadverianiiir. Multi saue
sacrse Scripturse locos in eumdem finem adbibitos, cujuscunquegeneris in anteriores editionesirrepseruni,
nulla unquam Felicis menlione facta? quibus si eas- quorum haud paucos Acaciana montimentainiicienies
dem ferme, ubi agiiur de sententia resipiscentem non in hocprocemio et iu anuotationibus obiteremendabo.
afficiente, adjicias loquendi formulas, tenoremque Ils ergo nunc insistendum est, quaeAcacium respi-
orationis ac styli prorsus eumdem, a Felice hsccquo- ciunt. Gelasii IV seu commonitorium ad Faustum, in
que profecta esse, non immerito conjectabis. At qiiod quo paritercum editiscoiiseiititms. codex, non iniilio
magis observandtim est, abruptum hujus tractatus depuratiusest: ad iniiiuin secundacpaginaelabai con-
initium ad ejus argumenluni non pertinei, cum frus- nexio, ad finein peril. Ab iis, illud autem nimis est
lum sit alterius scripii, in quo de Constanlinopolita- impudens, usque ad ea, in suam traduceret pravitatem,
nis episcopis agebalur, lionorem secundae sedis sibi diversa videtur episiola, et quidem Felicis, a quo
arrogantibus ex quorumdam Chalcedonensium Pe- Andromachus inslruclus fuerit, ut Acaciumcohortare-
trumdecrelo, de quo, dum haccmeditor atque adorno, tur. Sequens periodus redit ad anteriora, et subse-
novus ad me Aloysii Andruccii mitiilur liber verba quens usque ad verba, JVoitest mirum, rursus Felici
faciens. Hanc materiam prima columna prosequiiur tribuenda. Neque dowissimi Baronii suflicit interpre-
usque ad ea : Peccatori homini, etc, ubi repente, < G (atio, iii nempe ex persona apostolicsesedis Gelasius
quamvis (anquam continuata afferantur, in proposi- loqualur : illa enim : quod ait, si necesse fuerit, ve-
lum insilit, scilicel quo perpetuse damnalionis noia niam posiulare; existimant nimirum tunc se peccati
removetur. Per tres columnas idem agilur, distin- veniam necessariopostulare, si ei concedamus, ne pec-
clione quam col. 1229 aspicimus intempestive posita. cnredesistat: Acacium adhuc bac aura vescentem ma-
Col. 1231 versus decem perperam interserunlur in- nifeslo ostendtint. Cum Grsecis deinde, etsi conluse,
cipientes, Quod sedes apostolica; spectant enim ad rterum res es(; at ea in fine, neque ptane cum istis
scriptum id, cujus et initium est. Verbo hoc lamen non corrigeiitibusineundacongressio, ad supra posiia
ad argumentum redit, periodum Sphingi reservatam referuntur, nobis nultum fas est inire certamen cum
subjiciens, quse ncc manuscriptorum ope saiis resii- hominibus communionisalienm. Nullam in his nobis
tuitur : procedit laraen usque ad ea, Quod si l.mclen- lucem prselulit libcr noster, cum editis mire consen-
tare (ormidani: ubi rursus aherr.irc videmur, et ex liens, nisi eo Ioco, ubi in extremo vulgalse paginae
abrupto tractalus alierius fragmentiim ingredi, quo 11(18sensus e>( nullus. Legitur autem in codice : uec
ab impcratore Pelrum Alexandrinum absolvi non novil, aut se nosse dissimulal, per numerosamsenlen-
potuisse ostendebatur: perstalque usque ad iinem, si tiam sacerdotum, etc; cui sententise si verbum con-
postremas periodos excipias, quse rursus alio rcfe- stat demas, vel particulam ut addas, locum habebis
runiur, inler se eiiam inconnexse. Ilsecaulem omnia integre et mulalione quain ininima restitulum. Sed
a lot viris doctissimis, qui in his monumentis vel ut de his satis.
ederent, vel ut expendercnt, vel ut adducerent, ver- ' Temporis noiam, quo epislolam hanc Felix III
sati suni, animadversa non fuisse, vehementer pro- jj ' (quibusdam II, alterum nempe tanquam inlrusum
fecto mirari subit. S. Leonis editor et hujus tractatus cum Liberius supersles exsularet, excludentibus)
capul invenisse, et novis quibusdam lectionibus, no- scripserit, ms. codex exhibet nullam ; verum ex ipso
vaque partitione reconcinnasse se exislimavit ac re- contextu eruitur : scilicet post synoduin de lapsis m
stituisse; abruplum lamen adhuc initium esl, finis Africa, anno 487 Roniaecoaclain, cujus meiuio lii,
mutilus, confusa serics atque intermixta : quod pate- et ante Acacii mortem, quaecontigitanno 48!), Eusc-
bit, utputo, statim ac fragmenta ad disparatas cau- bioconsule, ut discimus ex Viciore Tunonensi. In
sas spectantia in eo contineri constet. Luxationem Labbeana Conciliorum cditione ante Felicis episto-
liujusmodi valde ab antiquo accidisse, tum e codice lam 12 collocanda bsec esset, primam nempe, <iui'
quem prse manibus habemus, tum ex Anastasio Bi- post obitum Acaciisit data. Ad certos homines non
bliolhecario discere in promptu est, .qui in epistola csl missa, anonyino enim scripio respondet, in Aca-
ad Joannem diaconuinCollectaneisprselixa sentenliam cii, Petriiiue Alexandrini defensionom vulgato, quod
afferens, quse in priuri ejus pagina, alio nt videtur eliam an ab uno compactum fuisset, an a pluribus
pertinente, visitur, depromplam dicit ex tomo Ge- plane ignorasse videtur Felix. Ex hac vero illius
lasii de anathematisVinculo.Nondeerunl forlasse qui- scripti confutaiione, cum nova hinc inde allataargu-
bus dtirus videalur hic sermo, ul in canonicum Ec- inenta, tum ulteriorem quarumdam rerum noliliam,
c'csi;c Uoinunaccodicem cento, ut ita dicam, rece- pluraque iusuper colligere est, quibus, vel quod in
ptus fueiil. At quanivis munumenium islud antiqui- ancipiti crat, lirmetur, vel quoil in obscuro, illuslre-
tuj luxututu, cl u libranis malc habitum dixerim, lur plurimum. Nondum tamen , inco quidem juJicio
 943 ,4 FELICIS PAPiE III 944
singula, quse ob eam conlroversiam acta sunl, apte A natione consequitur. Qmn eliam ca ne pro niliilo
distingui, ac in tuto poni, neque ea omnia quse de habenda sinl, imperatorcm in hscreticorum paries
liac causa apud amiquos scriptores legimus, saiis perduxisse; conscribendi el promulgandi Henotici
conciliari possunt : quod corruplis ejus sevi monu- auctorem luissc; sedis apostolicae lega(os ablatis
mentis prsecipueimputandum puto. littcris carcereet pecunia expugnasse, in jurisdictio-
Vcrumtamen quodln hac re caput est, quantum nes alienas lam temereirruisse, calholicisquesacer-
Acacius deliqnerit, et quam juste exinde Gelasius dotibus per Orientem totnm violenterexclusis, perditos
vel in ejus memoriam invectus sit, abunde hic elu- ac nefarios homines, el ab ipso antea damnatos sub-
cel. Minime profecto intelligo qui Ueri potueril ut rogasse; scdesque Alexandrinam quidem Petro Mon-
Dupinio aliquando excideril, videri Acacii errorem go pairicidii socio, Tyriam Joanne ab Apamenis, et
omnem eo conlineri v ut Bomano episcopodisplicueril, Antiochenis rejeclo, Anliochenam Petro Fullonc
principique suo nimium adhmserit. Quod enim Felix synodali judicio exauciorato, temerasse per fas et
ci Gelasius in Acacium slaiuerunt, id successores nefas, alque infccisse? Quid plura? Nonrie eiiam
habuerunt ratum, ea quidem consiantia, ut post con- . Felicis nomen e sacris tabulis ab eo expunctuni do-
tenliones acerrimas, inter Orientalem et Occidenta- cet Theophanes ? TOovo^*« auToui%hpev TWV St^uywv,
lem Ecclesiam pax alque concordia obsignata non quod etiam referunt et
Nicepliorus Cedrenus. MajW
fuerit ac restiluta, nisi cum annn demuin 519, Hor- qu ddam hsec oinnia profecto sonant quam episcopo
misda sedente, nonten Acaciide dyptichis esl delelum, Romann displicnisse.
ut in Suggesiione Dioscori diaconi legitur. ^Equita- Quo consilio seu qua methodo hanc cditioncin in-
tem autem Romanse postulationis Grsecilandem con- nstruxerim, paucis admonebo. Textum quidem pur-
fessi sunt, Joanne episcopo Constantinopolitano post gare adnixus sum, verumtamen iransformarc nolui.
hserelicuriiEutycheiem, Dioscorum, Timotheum par- Hinc etsi parles male inler se cohserescere iionmin-
ricidam, et Pelrum Alexandrinum, Acacium quoque quam viderentur, arljitruiin non adhibui : eo siqui-
Constanlinopoliianmquondam urbis episcopumcompli- dem uti temerarium fuisset, praecipue ubi. consiat
cem eorum et sequacem similiter anathematizante. aucloreut ipsum prosilirc aliquando, et ud eadem
Inspiciaiur Graecorum antistilunt* epistola, quse a ssepius redire. Semei lauUiin iranspositos sensus ali-
Bessarione recitatur, KIV3WEUOVT«? se fatentiurn St« quos suo Ioco reddidi, cum reconcinnatio in prompiu
TijvirupixSuatvTOU izuTpb;hp-iov'Axar.iov,propter Aca- c.-,set,ac perluibatio in aperto. Lacunas, si qusesint,
cii palris noslri prwvaricalionem. Quiu eiiam Acacius quarumve in codicc nulla unquam nota nos admo-
in decreto de apocryphis Scripluris post hscreticos net, non explevi; ubi enini cadem reponendi certi
recensetur : a Felice in ipsam doctrinm apostolicm iion simus, cur nosira auctoribus appingamus, non
veritatem tetendissedicittir : ubi iu editis profiielur video. Etnendationum quoque parcum, ac in iis, ni
Gelasius eum a cotnmunionecatholica deviasse, legilur fallor, satis cautum nie prscsliti : quaprop:er sen-
in Veronensi codice a catholica veriiate; Hormisda lentias quandnqtie minus integras, dicliouesque mi-
Dioscori et Eutychelis dogmale el eommunionepollu- niis correctas nou attigi. Quin ubi insignis qusedam
tum vocal; in secunda. fidei coiilessione, quam pon- aut paulo liberior emendauo contigerit, ms. lectio-
tilici Agapeto Juslinianus imperatnr oblulit, post Eu- riem in adnolationibus afferam, ul quisquis proprio
tychetem cselerosque, aversamur, inquit, et Acacium judicio uli possit. Illa vero, cum dictionis cujusdam
cohwrelicumet sequacem; ac ad pienum delectum hm- inflexione muiaia, vel particula addita, aut dempta
reticum scribil Liberatns, quo elogio non semel cum IC syllaba senlenliam restituiuius, quid opus erat admo-
ilem mactat Nicolaus I. Quin et Basilius Cilix «IpsTt- nere? aut quitl minula menda memorare tara Iro-
xov Soiavitupu TzoWol;reportasse Acaciuin tradidit, quenter obvia, ex qui.bus nihil eruatur frugi? Ani-
tii apuil Pholiu n legiinus.'Ncc propterea rem mibi madvcrsiones atl poinpam nequaquam concinnavi :
esse volo eum viris doctis iis, qui dissenationibiis congesiiones quidem arrepla cujuscunque verbi oc-
eiiam in hoc adhibitis, episcopum illum , etsi juste casione ctimulatas, ei nihil nisi quod millies audivi-
damnaium, orthodoxiim lainen, quod fidem spectat,. inus afferentes probare ne niaquain soleo. Jain vero
coiitendunt luisse. Indicia quidera haud praeclara illud reliquum esl, ut erraiis haud codicis quidem,
sunt (praeter communicationein de qua aiebai Sym- sed meis miliique tantum imputandis humanus eru-
machus iu Apologetica, an communicarenon esl con- dilusque leclor lgnoscat.
senlirecum lalibus?) quod onhodoxos episcopos eje-
ceiit, etin enruin sedes hsereticos intrusp.rit; quod- EPlSTOLA SIVE TRACTATUS
quecuinimpiusMongiis«rj3ETt>;i5v<Tuo-Ti3o-«pitvo?o-uvo3ov, FELICISIII PiiP/E.
concilium Chalcedonense aiiatlicmate notavit, Aca-
cium avinrpaxTopu babuerit, ul libellus synodicus Qum pro Aeacio afferebantur refellil, eumque uljuste
loquilur. Verum ad aposlolicain sedem purgandam ac rite damnatum, iia non nisi canonice restiluen-
id satis superque est, quod Joarines Consianlinopo- dum otlendit.
lilanus profitebalur : quorumqnis communionemcom-
plectilur, eoruiv el similem adjudicationem in condem- <•post qningenios anuos conslituia Cliristi eos vclle
• DuOpriores versus iidem sunt quibiis Graliatius ]I) gnatoribus respondebat hbc loco Felix, inale ab ipsis
decretiim primtim prolulit, post Gelasii tractatus in apostolicoe sedis morem poteslatemque oppugnari,
collectione Conciliorum allatum; quod invenire non quse cum Chrisliana Ecclesia adolevisset, et quin iue
er.il unde erutiim esset, ctim nec in laudala ibidem jam ferme ssecula viguisset. Ut prima periodus ace-
episiola, ex qua secmidum decrelum excerptum est, phala, ita secunda exemplis rem comprobans minila
nec In aiiis Geiasii ea verba conspicerentur. Verum- videtur in ms.; illustratur aulem opiinie ab epi I l<
lamcn eamdem auctorhalem prolixius inulio aitulit quae 13 Gelasii diciiur : Sed nec illa prmterimus,quod
Nicolaus I, ut monuimus, nempe usque ad ea damna- apotlolica tedes frequenler, ttl dictum esl, more majo-
lus sit: ctijus epislolam ad univertot epitcoposGatlim rum, etiam sine ulta synodo prmcedenle, et absolvendi
ciim recensereniConciliorum editores, priores versus quos synodus inique damnaverat, et ddmnandi nulla
tantunimodo, quos apud Gratianum viderant, litteris exislente tynodo qitot oporluit, habuerit (acullalem:
notarunt Italicis; cuin sex ilem subsequenles ejusdem sanctmmemorimquippe Athanatium tynodut Orientalit
lexlus verba continere, el eodem modo in posterura uddixerat, quem tamen exctptum sedes aposlolica,quia
scribendos e>se, ex hoc monumento discamus. Mirum damnationiGrmcorum non consentil, abtolvit; sancla
est quod ilem discimus, usque ab sevo Nicolai 1 non mentoriwJoannem Constantinopolilanumsynodus etiam
nisi abruptam, et capite carentem in Uomanaequoque citholicorum prmsulum certe danitiaiat, quem simili
Eeclesise scriniis, ut modo et in Veronensis depre- modo sedes aposlolica eliam tola, quia non comtensit,
Jicndimus, lianc epistolam visam esse. Acacii propu- abtolvit; ileinque i. m. Flavianum pontificum congre-
945 EPISTOLiG ET DECRETA. 946
subveriere, cum tnginta annorum iex liominugi non A majoribus suppliciis subderetur. c Itaque non ut in
possit abrumpi. Sanctum Athanasium ideo non fuisse sequestris esset, quod nunc praetendiiur, sancto,
damnatum a synodo Orientis, quia sedes isla non cum obiisset, Timotbeo subrogandus; qui pro scele-
consenserit : sanctum Joannem Cunstantinopolita- ribus suis, quse retulit Acacius, suppliciis subditus
num, sanctum Flavianum Si ergo ea non con- esl : neino autem ad honorem reservatum dignum
senlienle sola, qui damnati sunt a synodo Orientis asseril esse
» suppliciis. Imperator Timolliei catliolici
non potuerunt e-se damnali, consequens esl etiam eleclioni cuncla necesse est igilur ut se-
sola damnanle damnalus permisit;
sine synodo qui eadem
b iralla qualur quod ille constituil et dixit catholicum a
fueril, damnatus sit. Postremo si est ejus
solius sententia, quid tantopere cnpitint, hanc resol- catholicis ordinatum; falsum est ergo quod in sc-
vi teslimonio Acacii ubi confirmal, Timotheum queslri dicitur cdhsiiluius, u( eidem subrogaretur,
catholicum de damnatione Petri retulisse ad utram- cui nunquam communicavil; et a quo postulatus est
que Romam; ubi, ab liaereticofuisse ordinatum, hoc longius debere relegari.
est complicem insanisesuse, ubi dicit, ut vropter hoe d Si juraverat Joannes non se fulurum episcopum,

gatione damnalum, pari tenore, quoniam sola sedes B vix assequimur. Acacii ad Simplicium indicalur epi-
apostolicanonconsensii,absohit. Opinor et in epistola sloia qua lisereliciTimothei ^EIuri moriem nuntiat,
nostra, et in Nicolai illa, textus consequentiam par- Pelrique Mongifugam; cujus epistolse ea verba sunt:
licula tantum addita aliquo modo sic resarciri posse: ut propter hoc majoribustuppliciit subderetur.Obscurse
S. Athanitsiumideo non fuisse damnatum a ujnodo tamen diclionis aut emendationem, aut senswn etiam
Orieniis, quiu sedesista non consenseril'.,vel S.Joan- ex deductis illis ac vix significantibus vcrbis cruere
nem Constantinopolitanum,vel S. Flavianum. SCIP. est : legilur siquidem in memorata ad Simplicium
MAFFEIUS. epistola, ab Alexandrinoepiscopoliomam ad allerutrum
* De universali synodo intelligas. Ul ita intelliga- siint relala : ubi vel reponendum, ul bic legitur,
inus, et Acacium non sine Iialicorum prsesulum sy-" Bomamad utramque, novamet veterem; vel alteruter
nodo discussum atque damnaium credamus, plurium accipiamus pro uterque, sicut ubi in Columella (Lib.
monumenlorum collatio, sedis apostolicse illo ocvo xn, cap.A) legitur ; necessariumfuit alterutrum, foris
mos, ct invicta prooemodum argumenta nos adigunt esse qui, clc, intus qui, etc. In Vulgaia(Jacobi iv,ll;
ac compellunt. Verba cseteroquin si alleudimus, et v, 16) alterulrum est pro uklnkuv. Inferius qnoque
pltires locos, nullam omnino prsecessisse synodum, illuiii dicit Felix , huc pariter el Constantinopolimre-
et ex tenore conciliiChalcedonensisa summo lantum lalum. Scip. MAFFEIUS.
pontifice cum privalo suo presbyterortim coeiu sen- c lnter illa, quse prb Petro Alexandrino adducta
tenliam prolatam, quamvis ilelnde synndo eiiaui sunl, id auditum non crat, Timolheo catliolico se-
propositam, suspicariquis non injuria possil. Acerbis dente exspectativam habuisse. Inauditum etiam ni
enim Crsecorumquerimoniis, sine uila synodo, et ab p„ fallor in hac materia vocabulumin sequestris, sive in
iiiit solo damnaiionem peraclam, nunquam rcpouil ^ sequestri, quod hic qua.er isurpalur ad futuram Suc-
Felix, nunqnaiii Gelasius, in provinciali concilio de cessionem significandam. Translatum est a legibus,
Acacio siatutum csse, ut paulo posl de lapsis in in quibus sequesterest quod custodiendum, redden-
Africa. In epistola quain edimus, illum Felix non dumque depositi loco tradeliatur : vitle L. proprie d.
semel locum urget : memlevitatis opprobriumagitur: deposit. Auimadvertcndum autem, quamvis hscc pro
cur eumtic velitisabsolvi,ul in omnibuset conscientiam Peiro Alexandrino falso dicereiilur, ea tamen ex rei
nostram, et famam faciatis exponi? conscienliam, si novitate atque insolentia neqtiaquam rejici a Felice
absolvam,quem lotius proditionisauaorem se ipsepro- vel dilui: quin subdere videtur, Timotbeo catbolico
fettut ett; famam, totius mulatai tentenliw : legendum successionis electionem permissam fuisse (quod etiam
forte, fnmamob levilatein totius, elc, vel quippiam ab bac epislola hisloriae accedit), idque paulo post
simile. Ut Hlud idem, quod Ponlifici Romano obji- conlirmare, ubi imperatorem dicil eidem Timothco,
ciehatur, peregisse Acacium Gelasius ostenderet, qum statuisset mansura esse, promisisse. At in Ale-
ntim, inquit, Joamiem exclusit, Petrumque recepil, xandrina ecclesia successores ab episcopis, pracserlim
aliqua synodo sallem illic habita? Exinde : cur tunc extremo morbo decumbentibus, non serael suffragio
non venit in inenum, ut in lalibus causis peterelur ai suo designatos, novimus. Alexander nullum post ejus
principe sallem quatiscumquesyitodus celebrunda? ubii obitum sibi dari successorem jussit nisi Aihanasium,
nullain omnino synodum, cum primitus Acaciurai ut S. Epiphanius (Hmr. 58) tesiatur : 'AlsiavSpovSi
damnaret a Felice coactam, videtur concedere. Theo- ivTeikup.ivpv u.nSivaxuTaaTu&hvui ei p.h '&&uvuatav,
elc.
plianes, ubi Acacii damnationem refert, Felicemi Quin ea Liberati (Cap.20) verba observavi aliquando :
tantumaioilo, qui sententiam scripseril, memoral:: D J Consuetudoquidem est Alexandrim,illum qui defunclo
•Pnki% Si xu&hpsv uvrov; (legalos suos) yputya; 'Axaxiw > succedit, excubias super defuncti corpns agere, ma-
xu&uipsaji.ldem propierea ponlifex, synodo pnst- numque dexteram ejus capiti suo imponere,et sepullo
inodiim probatam senteniiain sicinnuit: Plurimorumi manibus suis accipere collo suo beati Marci pallium,
in Ilalia calliolicuruincongregaliosacerdolumrationa- et tunc legiliine sedere. Cum enim excubias super
biliter inAcaciumsentenliamcognovitfuisseprolatam. defuncti corpus agere deberet successor, videri polest
Quidquid autem sit, id plane constat, ob documen- ante episcopi morlem electus fuisse. Quod quidem-
lorum quorumdam iiiterpolationem luxationemque,, Antiochena synodus improbat, et in concilio Roinano
multis circumfusain esse lenebris synodorum hisio- sub Hilaro papa statutum jam fuerat can. 5, ut nullus
rinn sub Felice; ita ut nihil mirer magis quam sin-• episcopussibi eligat tuccettorem. Felix infra e<teodem
gulos eruditos virns qui in his versati sunt, quasii Timolbeo : nec tibisuperslitisacerdotemsnperordiiure
eam oinninn extricassent sibi plausisse, ameriori- poluit; rursiis : nec se exstante ponlificempolerai or-
busque ',scriploribus rcjectis sua velut indubilaiat dinare; quamvis aliud sit ordinare, aliud designnre.
ailulisse. Acicium sane a duabus synodis dainnalumi Qiiod ad rem auinet, oslendit bic S. poiiiifcx'i|uam
non fuisse, ut Valesius ad Evagrium pugnat, et Pa- incredibiie sil illuin a Timoiheo designaiiun, ctiiu t|iut
gius pro certo habei, perspicue patebit infra. SCIP. nec coinmunicabat, quemque, ul videbimus , postu-
MAFFF.IUS. lavit lonijiusdebere releguri. SCIP.MAFFF.ICS.
b Multa prsecessisse.argui potesl. in iis quse se- d lnslaliani laulores Pctri Alexandrini, ul Joamiei
quuiitur, hiatum aguoscimus,integrumque conlexlum1 Talaiaab Alexandriuasede,quasi eam contra tuumiut-
947 . FELICIS PAPyE III 948
quomodo tu mandasti dignum esse cui majora com- A venia dignus fuerat, non bonorc; et maxime ab Itae-
milterenlur quse ad gubernationem Ecciesise pertine- reiicis ordinatus nullam episcopalisdignilalis prorsus
rent? Supra presbyterum quid est majus ad Ecclesise habere siibslanliam. Quod si negatur, ei testimonio
gubernationem nisi episcopatus? Si juraverat, quo- vincuntur Acacii, ct rerum ratione monsirabitur :
itiodo boc mandas? et si juraverat, cur illum expo- quia cum Timodieus hserelicus cum suis coniplicibus
suisti ut fierel contra quod juraverat? Aut si factuin damnarelur, hic coraes ejus fuil, et cum eodem us-
cst qiiod mandasti, quid irasceris, quid illum (ibi que in ejus finem perdurans, a Timothei sit sequa-
dicis pejerasse, cum factuin sit quod se non jurave- cibus instiiuius. Qusercndum denique si usque ad
ral esse facturum? cum (u eum hoc fieri deberc diem obilus sui sancio Timollieo communicavil;
riiandasti, » Apocrisarius erat; omuia ad ipsum per- quod si factum non est, inler eos erit sine dubio
lintbani; omnia Ecclesiae ipse curavil; poiior illo quos imperator dixii a communione catholici Timo-
ijiter clericos Alexandrinos nullus*habebaiur : hono- lliei discrepantes , nisi ad ejus commiinioneiii intra
re presbyter erat; supra quid ei adderetur ad guber- duos menses gratiamque remeassent, in perpetdum
uationem Ecclesise? quid ei amplius adjiceretur nisi essc damnatos. Ridendum aulem quud quidam ab
episcopatus? Tu igitur eum episcopuni esse voluisii, eodem Timotheo catbolico Petrmn asserunt ordina-
qui eum supra qiiam erat (nec aliud reslabat, nisi B lum : nnm vivus illum se superstite nullalcnus ordi-
ut essct episcopus) esse debere mandasli. b Miror navit, ad cujus nunquam communionera prorsus
aulem, si necessilalem patitur in.perator, ne pellat accessit: quem poposcit, ut dictum est etiam longius
Petrum, et unum hominem necessitatem perpeli non relegari; nec sibi superstili sacerdotem superordi-
potuissecontcndat, ut fierei quod nolebat inviius : nare poiuerit : ipsi viderint, si illum morluus ordi-
nam el ipse imperalor, cum necessilatem prsetendit, navit. Tempore autem quo Petrus invasit Ecclesiam,
malum esse definit, quod necessitate facjl, docensse sancius Timotbeus. in Alexandria non erat, ncc se
lioc nolle facere voluntate, e( pali teslaiur invilus. cxstante pontificem, sicut dictum est, polerat ordi-
Si personam Petri excusandam putalis, probamus nare; sed potius Petrus nefande omnia ageus, super-
noxiam, bsereticam otque damnattm; si iti seqtiestri stite Timolheo legitimo sacerdote, episcopatus sibi
luisse prseteiiditis « propler scandalum , Timotbeo ausus e>l nomen imponere. Nec hoc quilibet catho-
caiholk-o subrogandum; nec Acacii hoc scripta te- lici lunc fecerunt, qui ulique bmnes cum Timotbeo
slanlur, qui dicit evidenter, cur fuerit exclusus; nec sentiebant, eiquecommunicabant, sed unus complex
imperatoris, qui el Timolheo catholico, quse statuis- insanise Petri, sicut jam e leslalur Acacius. Nec enim
st;t, inansura cssepromisil, acujus fuit Peirus com- poterant catholici, qui Timothco hseretico non com-
iiiunione discretus, et a quo postulatus esl longius, C municaverant, qui Timotheo catholico Communica-
dcbere relegari, atque huc pariler, e( Coiisiaiitino- bant, supeistite, el eo catholico, quem nossent legi-
polim relatus : sicul etiam lestatur Acacius, a san- timuni saceidoleni, vel superducere alium, vel ba>re-
clo Protcrio in diaconio fuisse damnalum, non Pe- ticum consecrare : unde apparet eum ab hsereticis
irum, qui erat haereiicus, tanquam insequestri posi- ordinatum, ct ideo caiholicaeEcclesise procsidere non
tum subrogandum; a quo oidinati nisi ad commu- posse; quia prorsus hnc abominnndum nefandumi|ue
liiouem saucti Timotliei revertisseut, jussi siint sine judicetur, ut qui diu in perfidia volutaverit, fidelium
dilatione damnari. Qni si dicitur postea fuisse cor- cervicibus imponalur. Quod si admillilur, potest et
reclus, interim hoc ipso in errore hactenus jacuisse tle aliis liaeresibus passim simililer permilti, qnoil
inonsiraiur; nec debuissc catholicis prselici post nulla unquam cxempla, nullse regulae, nullae lcges
errorem, a quibus esl de errore correcttis. d llaque ccclesiasticse paliuntur imponi. Sed, inquis, eum

jurandum quod in reyia civitale dedit arripuisset, e'x- b Adducebatur pro imper.iiore a populo vim pas-
pellerelur. ldetiam Evagrius referl, sed ex Zacharia sum esse; quod retorquet Felix in excusationem
lthelore. Ostendit Felix <|uam incoiigruenier uoe Joannis, qui lanto facilius vim pati poierat. SCIP.
objicerent: si enim hoc juramento se obs(rinxisset MAFFEIUS.
Joannes, nunquam Acacius ita postmodum de eo c Evitantium. Inlra in diaconio: erat in ms. a
scripsissei, ut ad episcopatum promovendum innue- S.Proterio diacono. Emendavi ex Breviculo, in quo
rel. Quomodo mandasli dignum esse, etc: verbum D habemus : Pelrum olim in diaconio esse damnalum.
mandare ita bodie Gallica lingua usurpalur. SCIP. Liberalus cap. 16 : Scribtl ad SintpliciumTimolheus,
MAFFEIUS. Petrum in diaconalu esse damnatum. Hujus
* Ex apocrisarii sive legati munere plures ad epi- periodi Moggum
membra parum apte connectuntur. SCIP.
scopaitim evecii fuerunt. Omnia Ecclesimipse curavit, MAFFEIUS.
sfvc quia ceconomus etiam fuit, ut ex Liberalo et d Felix sibi constal : in epistol. 12 ad Zenonem :
Breviculo,- sive quod apocrisarius responsalis erat veniam mereri debuit non honorem; ubi legis, quos
negotiorum Ecclesiasticorum, ut loquitur Grspco no- imperator dixit, vide Felicis epist. 2 ad Zenonem :
iiiine expresso Hiucmarus Ueinensis episl. 5, qua denique cunctos episcopos,elc. SCIP.MAFFEIUS. ~
eliam tradit id officii sub Constaniino incepisse: e Scilicet in epistola ad Simplicium : uno et solo
imperatorc siquidem Consianiinopoli residenle, Be- prmtente, et eo qui consort iltius imistebal intanim.
sponsales tam Romanw sedis quam et atiarum prwci- Quantum eo sevo ab ecclesiastico ritu recederet, ut
puarum sedium in palatiq pro ecclesiaslicis negotiis -'ab uno tantum etiamsi catholico <piscopi ordinaren-
excubabant; quia etiam de omni <cctesiasticareligione tur, videre est in concilio Arelalensi can. 20, in Ni-
vel ordiiie, nec non eligm de canonicmvel monaslicm csenocan. 4, in Regensi can. 2, in Arausicauo can.21.
altercatiohe sotlicitudinemhabebant. Scip. MAFFEIUS. SCIP.MAFFEIUS.
949 EPISTOL^E ET DECRETA. 950
ftiisse correcium : tnierlm , ut supra jam dictum est, A riin illum ecclesiasticis regulis non receptum : ab ec-
lioc ipso hsereticum fuisse monslrabis ; qui eiiamsi clesiastica igiturregula receplio ejus omnis aliena est.
damnala hseresi se ad Odemcalholicam dicilur con- Quod'Sidixeris : Sed imperator catholicus est, »salva
lulisse, subdi debuit catholicis, a quibus correclus pace ipsius dixerimus,filius est, iion pracsulEcclesise:
rst, non prscessc : non est enim discipulus supra quod ad religionem compeiit, discere convcnit, non
m.-tgisirum; satisque erat ul conectionis suse subje- docere; habet privilegia polestatis suse, quse admi-
ctus prseberet exemplum , non post diuturnum erro- nistrandis publicis rcbus divinitus consecutus est; et
rem, longamque rerfidiam , a quibus emendatus esi, ejus bcneficiis non ingia'us contra disposilioiiera cue-
correctusque dominari. Tum deinde qusero, quid er- lestis ordiuis nil usurpei : ad sacerdotes cnim Deus
roris damnaverit, quid rectae confessionis ele.scrit, vo'uil, quae Ecclesise disponcnda suut, pertinere,
et quam pelit csse falsam , quamve veracem fidem : lion ad sseculi potestates : quse si fideles suiit, Eccle-
qui si definitam apud Cbalcedoncm fidem, el caiho- sise suae et sacerdotibus voluil e>se subjectas. Non
lieam sequilur, cur eis communical, qui duarum na- sibi vindicet alieiitim jtis, cl ministeritun quod alieri
turarum in Christo nullalenus recipiunt vcritatem? deputatum est: ne conlra eum tentl.it abrupie, a quo
cur Dioscorum, cur Timoiheum hserelicum recilari omnia conslitula sunt, el contra illius beneficia pu-
facit? cur quicunque inde veniunl, synodo Chalce- B gnare videalur, a quo propriam consecutus cst po(e-
donensi adversa defeudunt? quibus Peirtis sine dubi- statem. Non legibus publicis, non a potestatibus sse-
tntione communicai. Si autcm magis lalium fidem culi, sed a pontilicibus et sacerdotibus omnipotens
vcram esse pronuntial, apparet satis quam de suo Deus Cbristianae religionis dominos ct saceniotes vo-
sil errore conversus. a Sed non iniror correctuin luit ordinari, et disculi, recipique dc errore remean-
dici, cum in sua perversilale permaneat, quando non tcs. Ini| er.itqres Chrisliani subtlere debent exsecu-
constal el a quo vel conectus fuerit, vel recepius : tiones suas ecelesiasticis prsesu^ibus, non prseferre.
siquidcm Ecclesise regula vetusque tradilio nola sit Nulla ergo, nec ceria discussio est, nec manere po-
omnibus : ab episcopo enim provincias suse, id est tcsl isia susceptio ejus, quein Ecclesia suis legibus,
secundsc sedis antistite, eum, vel disculi vel recipi nec ordine competenti, nec discussit omnino, nec
convcnisset. Qui (amen Alexandrinusantisles, eiiam- communione restiluil ; ideoque poiius errori ejus
si pravitaie damnata eum recipiendum esse judica- communicavit Acacius, caiholicamque fidem ei pro-
ret, non prius boc faceret quara ad fedem aposloli- siituit, quam illum ad communioiiein calholicam re-
cam reiulissct. Docent hoc calholici gesta Timolhei, vocavit: cujus enim non est ordiuala receptio, sequi-
alioiuinque exempla miilloriim, qui acceptis libellis lur ut in errore permanserit. Acacitiin quoque a no-
h.crelicorum, in quibus vcterem sc damnare profi- G stra communione submovimus, ne pei- eum eliam
tenlur errorem , non prius receplionem eorum com- nos, Petro nulla Ecclesisc regula discusso atque su-
munionemque confirmant, quam ad hanc scdein sa? sccplo, et ideo in pristino errore duranli, commuui-
tisfacienlium gesta dirigereut, alque liiuc poscerent, casse dignosceremur. Qiiomodo autem non reus ci-
sicul factum est, debere firmari. Qusero, inquam, latur Acacius, communicando ei, quem relulit esse
quis istum discusserit, quisve susceperit, quis vere damnalum? Nunquidex eodem foramine manat aqua
conciliaverit, quis ad communioiiem catbolicam iu- duicis ei amara (Jacob. iu, 11)* Nam cum dicat Apo-
trare permiserit; ubi interim (aceo, quia haecomnia slolus : Si qum destruxi, hac eadem remdifico,prmva-
pceniteniis sunt, utpole el hseretici, et ab baerelicis ricatorem me constituo (Gat. n, 18)?cum bsec in-
ordinati : qucm sine ambiguo et conslat errasse, qui quam dicat tanlus Apostolus, vos judicate uirutu
nunc perhibelur esse correclus : b alia estcnim venia praivaricator non sit Acacius, qui quod ante darana-
sub lerrore lapsorum . alia spontancse praviialis vil, suo post ore laudavit. Ex ore tuo, inquit, juslifi-
electio. Si Acacius hunc recipit, quo jure, qua re- caberis, et ex cre tuo condemnaberis: Pax, pax, et
gula? cura nec pomificis ipsius essel hoc faceie, nec non esl pax d : pax est enim caritas de corde puro, et
ad nie volucrit hsec referre : imo cui, ne id faceret, conscientia bona, et fide non ficta (I Tim. i, 5). Quid
contradiclum est, ei inagnopere delegatum, D horum in Petro? quid horum docetur esse in Acacio?
sa.-pissi.Tie
ul eum longius ab Atexandria faceret sacerdotali, et ille non legilima nec ecclesiastica regula discussus
catholico jure nostra suggeslione depelli. Cur prse- atque susceptus in sua permanet pravitale, hic per-
sumpsii quaevetui, et quse sunt injunctacalcavit?an manenti in pravitaie <i( complex, eliam postquum
imperaloriiliimdisciissit atquc suscepit?ConSiatinle- eum professus est ipse damnalum. Sed necessitate,

" Videmus quo conaiu Acacii fautores Petrum sui. Imo cui, elc, ipsi Alexandrino episcopo. MAFF.
quoque Alexandrinura luerentur, haereiicum liomi- ° Aliqua ex bis jam protulerat Felix in epist. 9 ad
nem ac perditissimum. Qui tamenAtexandrinusAnti- Zenonem : Regiantvolunlalemsacerdolibut Christi stu-
ites, etc. lta exinde Gelasins epist. 15 ad ea verba : dealis subdere, non prwferre, et sacrosancla per eorum
Cum enim constet semper. Apparel patriarchas ipsos prmsules discere potius quam docere- SCIP. MAFFEIIIS.
Orientales ante aposlolict: sedis assensum, ac sine d Verba haec atiulit Felix in epistola 15, ad Fla-
Romani pontiucis oraculo, haerelicos reconciliare vitam. Ubi in Labbeana editione ad pram prseceden-
non consuevisse. SCIP.MAFFEIUS. lis episiolse duodecimse adjectum est, Euphemius is
b Pcirus siquidem non ob lerrorem, sed sponlanea fuit, reponendum Flavila, ad quem est serjuous epi-
pravita(e deliquera(. Pomikcis iosius hoc est e,>iscopi stula. SCIP.MAFFEIUS.
951 FELICIS PAPAi III 982
inquit, imperiati communicavit Petro Acacius. Hoc JA ea ipsa utique, quse iidem male commissa esse non
ipstim sufficit, quia quod necessilale dicitur perpe- abnuunt. Sed poputus, inquil, Alexandrinuthoc maq-
iratum, pravum esse monsii-alum esi. Viderit Aca- nit detideriis poslulavit, nec Petrum sibi patilur utla
cius^ vel qui is(a pronuntiat, utrum imperatorem raiiont.subduci. Quid si peterel populus Alexandri-
catboiicum profiteatur bujus praviiatis auctorem. nus idololatriam debere parari; quid enim interest
Nos isia de catholico imperatore non credimus, ut utrum haereiicusan profanus Ecclesisecaiholicaeper-
potc cujus sacra retinemus, in quibus calholicam fi- miilatur imponi? quid si alterius hseresis cujuslibet
dem et Cbalcedonensis synodi definiiionem se te- hominem sibi prsesulem poscat adhiberi; qui enim
ncre teslatur; alque ideo etiam ab eodem poslula- fecil lioc de aliqua haercsi, polesl et de alia, si id
inus, lisereticos debere depelli; pcssimeque de eo delectat expetere. Si inler bominum mores aiiquid
magis ille-sentit, qui ait eiuu, aut nolle, aul non fa- perpetrari tentaretur contra leges publicas, nullaie-
ccre posse quse sentit: cum nec Diviniiali sit ali- nus id bonus imperator annueret: conlra Deum po-
quid prseferendum, et impium sit quoead Deum per- scentibus acquiescil? Si prava cupienlibus annuen-
tinent prompla non exsequi voluntale. Nos inquam dum est, ubiest imperialis aucioritas? ubi modera-
isla de imperalore non creditnus: absit enim ut tio? ubi legum gubernalio? Si contra catholicam
conlra lioc quod palain profiletur, contra decus im- B fidem et Ecclesiasiicam regulam pelentibus conce-
perii catholicam fidem impugnare dicatur. Impugnat dendura est quod petatur, quomodo catholicus impe-
autem, quod absit, si quemquam in boc quod inimi- rator permiltat, nefiatconlra hominum voluntatem,
cum est catholicae Ecclesise, necessitate compellat: fiat contra Deum? ne corripianlur utiliter improba,
boc ipso autem, sicut dictum esi, constat esse per- imo lelhalia concipierites ne corrigantur, insana mo-
versum, quod dicitur necessiiatc commilti. Sed hsec licnles pereant in seternum? Nec boni imperaioris
de imperalore viderint, qui ista praeiendunt: nos est, nec calholici principis sibimet poscentibus ini-
autem etiam in hac parie »imperatoris sacra recita- mica concedere; imo el ipsi de quibus agitur, et
iiius, quibus omnia se imperator cum Acacii consl- omni reipublicse, et saluli ejus, et regno, quc con-
lio fecisse promit, ct item Acacii scrlpta depromimus, tra Deum sunt, non cessisse, salutare esi. Sed non
i|usc laudant imperalorem isla facientem. Nemo sunt, inquis, nec bonit moribut, nec fidei rectm con-
quod patiiur necessitate, collaudat: nemo suo con- traria. Quomodo non sunl bonis moribus noxia, per-
silio necessitatem sibi poscit inferri. Si necessitate fidum c parricidii socium, comilem liaerclicorum,
fecit, fatealnr malum esse quod fecit; nolens cnim alque damnatum, rerum adminislralorem poscere di-
non volens facit; non enim volunlate facil quod ne- vinarum, quem prsefici nefas esset, vel uon dece-
cessitate facit : malum autem faletur, qtiod nollet ^ bat, nec publicx dignitaii ? Quomodo non religioni
(ieri, si necessitaic non premereiur. Si malum est contrarium est haereticum damnatumque, ab bsere-
quod necessitaie facit, cur id I.iude prosequitur? cur licis falsum nomen sacerdotis indeplum, catholicsc
ad aliorum perditionem praedicator rei ejus existit, fidei velle prsesidere ? Sed correctusest, inqUis,et h»c
quara commiltit invilus? Unde apparel, non necessi- omnes voluerunt, a quibus correclus est, el a quibut
tatis, sed volunlatis essc, quod fucit, cum utiquc cognoscilurapprobatut. Qui tandem isti sint, diKgeuli
placet, cinn laudal, cum pr.c cseleris retro ponlifici- examinatione videamus. Ipsi certe quos pariter cum
bus essc promulgat; b quippe qui dicit, nunc Alexan- eodem testamini ab errorc correctos. Reslat ut com-
drinam Eceletiam respirare, el spiritqlis atimonim plices ejus essc non dubium sit: quibus legibus igi-
ubtrtate satiari; de qua ante dixerat, cum expulsus tur[eorum pro quolibet teslificatio debet admilti,
esset, lselari cum patre, id est cum Timotlieo catbo- quos par ciimen involvit? Sed, inquis, qui etiam Ti-
lico, corda lidelium, id est plebis suae. Pbstremo molheo catholico communicurevidebanlur, nunc Petro
ipse-videat si iinperatorem dical faccre cuncta quai communicanles, de eodem timilia popotcerunt. Sunt
mala sunt; quando quse cum necessitate se tolerare ergo isli cnramunionis calholicse prsevaricaiione no-
uraetendit, mala esse profitelur, el nou facere vo- tabiles, qui, ut dicitur, a calholici Timothei com-
luniatc pronuniiat. In lanlum ergo hsec mala sunt, munione, quam ad ejus usque obitum scrvaverunt,
ul non vellet hsec facere, si necessilas non iirgeret : posl illius transilum in consorlium islius reciderunl,
apud nos quod magnopere prsedicat, non necessi- cui nunquam Timotheus calholicus communicasse
\ate, sed volumate facere denronstrat. Si autem ut monslratur. Ilaque a Timolhei catholici, imo a ca-
errasse conscniiuiii, sic remedium quaerunt, pe(ant tholica communione delapsi suni. Ecce quoinodo
ordinc suo remedium; acquiescant curari vulnera Petrus correctus est et probatus, qui vel a complici-
suajnunquam segroiusmedico condidonis suse cu- bus suis, vel a praevaricaloribus catholicse coiiiinu-
rationes apponil; proinde vulnera sua, imo qu* Ec- nionis dicitur postulaius antislcs. Sed Timolheut, in-
clesise omni suis excessibus intulerunt, ut possint quis, catholicusideoPelro non commmicavit,quia epi-
verain recipere sanitalem, sinant curari patienter, scopalumillo vivenleprmsumpierat.Si propter episco-
» In epistola ad Dard.iniae
epUcopos: ipse Zenon tro Alexandrino, qua, ut ex Liberato c. 18, miri*dunt
mperator suis titlerit profitelur cuncta sese ex Acacii laudibut proteculut ett Acacius, de quo te tanta cri-
gessine contilio. SCIP.MAFFEIUS.
b Verha simt es deperdita mina anlea memineratrelulisse. SCIP. MAFFEIUS.
Acacii epistol i DIOPe- Proterii eDiscooiccdcin innuit. SCIP.MAFFEIUS,
955 EPISTOLiE ET DECRETA. 95*
patuin suffecerat Timotheo Petrum fttissesubmotum; A j pta est, vos suscepluros esse dicilis : quse ouiiiia
qcod aulem ei non communicavit, non erat episco- definita ex omnium relro ponlificum qui fuerunt a
patus causa, sed hseresis: communio enim ad fidem tempore Doinini Salvatoris loloorbe terrarum, bea-
perlinel; nam si propter honorem, certe vel laico lae memorise papa Leo ad AugusteeuiemoriaeLeoiiem
coinmunicare poiuisset, si in illo fides recta mansis- subditis epistolse suse (estimoniis approbavK. Si igi-
set. » Cur ab eo ordinati ad fidem catholicam regu- lur antiquam fidem, et quse a SS. Palribus ad nos
lariler jussi sunt recipi? ubi ostenditur illum com- est transmissa, seclamini; si de Incarnatione Do-
inunionis catbolicse non fuisse. Deinde si correctus mini Salvatoris haec nobiscum quse illi sensere sen-
cst Petrus, cur ab eo.catholici, quicunque sunt vel in litis, et a lotius Ecclesise doclrina nullatenus devia-
"
Alexandria, vel pcr jEgyptum, remansere discreti? lis (quia neque prudenliores majoribus nostris su-
cui- ei non communicant illi catholici, qui usque in mus, neque nobis fas est aliter noviter usnrpare
tliem vitsesuse catholico communicavere Timotheo? quam illilii et didicere et docuere majores; ipsius-
Indeque vere catholici sunt, quia in eadem commu- que c Nicseni concilii non magis nos inlellectores ex-
nione sine ulla ejus temeralione perdurant. Ergo positoresque eruditiores sumus quam illi tot tanlique
evidenter apparet quia ei communicant illi lantum- prsesules venerandi, vel intcllexere sapienter, vel
modo, et eum sibi prsesulem poposcerunl, qui ejus, B prscdicavere fideliter), hanc oinnes sincera mente
ut dictum esi, vel antiquse sunt complices pravitatis, veroquc cordc in coinmune leneamus, et pax est.
vel a communione catholica deviantes, in ejus con- Regulas quoque quas ab eisdem Patribus accepit Ec-
sortium transieruiu; atque ideo incessabiliter etiam clesia, inlemeratashabeamuset paxest. Sintergohsec
catholicos persequuntur. Audivimus assidue, et certa apud vos ccrta, sint fixa, et nulla discordia est:quse
relalione cognovimus, qui eidein communicare di- si apud vos esse prsetendiiis, patimini sollicitudiuem
cantur, qui ab ejus communione discreti sunt: qui nostram paulispcr ista discutere, quia quanlo verio-
conlra fidem caiholicam quotidie, et conlra b apo • rem pacem habere volumus, lanlo certiorem causaui
slolicae sedis prsedicationem, el conira Chalcedonen- pacis desideramus agnoscere. Si hsec apud vos inie-
sis synodi constituta venire perspiciuntur. Quod in inerata perdurant, quid est, quod Petrum Alexan-
lantuiu veruui esi, ut testes paternse vesanise ejus, drinum ad fidera calbolicam correctum dicitis, et re-
quos hic habemus, filios producamus. Denique omnes ceptum? abjecit ergo cuncta, quae his definitionibus
/Egyptii qui diversis in hac urbe negotialionibus de- obviant, et in hanc forjnam doctrinse catholicse toto
tinentur, Petroque communicant, synodum Chalce- corde transiit. Quid sibi isti igilur volunt, quosapud
donensein ejusque definita eatenus audire non pos- nos quotidie vociferantes agnoscimus, contra Chal-
sunt, ut nos cur ista tenemus audeant incusare. Ap- G cedonensem synodum, contra aposiolicse sedis prse-
paret igitur ex discipulis quic doceat hos magisier, dicationem fremenies atque frendentes ? Qui si cor-
et ex genitis genitor nefandus agnoscitur. Palam recli sunt, tenent ergo illa quse superius meuioraia
cerie solent pronunliare quod si audiant Petrnm sunl; si ea tencni, cur vehemenier irapugnant? si
Cbaleedonensem synodura prsedicare, ipsi ciim ana- illa profitentur, cur a catholicis qni eadein perseve-
themaiizare non differant; ubi satis apparet cujus- ranli tenent professione desciscunt? aut cur iili qui
modi eum doctrinam proferre lestanlur. Quserimus veram fidem profitcntur, ab istoruni socielale dissen-
certe de vobis utrum Chalcedonenseie synodum sc- liunt? Si eos unam (idem sccum retinere noverunl,
quendam putelis, an non; si non sequendam, quo- apparet igilur hos qui illa qusc ad fidem calholicam
modo hauc vos litteris vestris tenere profiiemini? peninent palani impugnare non dubitant, qui a ca
apparet ergo non solum in catholica nemincm ve- tliolicorum professione dissentiunt, catholicos om-
strum definitione conslare, sed ne in sua quidem nino non esse, atque ideo nnlla taiioiie corre-
professione consislere; proinde quemadmodum vobis clos. Quid' liis cur communicat Pelrus? Si istis
credemus, fidem catbolicain lenere jactanlibus, i:i errore durantibus ille fidei versc examinalione
quando etiam ea quse scripio publicamini non lene- probatus est et rcceptus, utique si se correxit, ad
tis? Quod si veslra professione constricti, Chalce- iila iranslalus est qnsc fidei catholicx convenirent,
donensis synodi constituta vos omnibus modis ser- non in his remansit quse ci probanlur inimica.
vare firmatis; simul eiiam apostolicse sedis praedica- Cur talibtis ergo communicat? si illa manifeste
tionem, quse in illa synodo relecta, tractata, susce > profitetur, ad quse errore deposito cum transisse
» Idem Felix in epist. 13 provisurum sc spondet, *~ ctione huic eliam epislolse adjunguntur, epistolse ad
«!, eorum quos ordinavit vel baptizavil Acacius, salva Leonein Augustum legimus hic a S.Leone addiat
confessione calholica, pro caritalis Ecclesim redinte- esse. Testimonia vero bsec longe plura fuisse licet
gratione nihitpereat. Ila vero arguil, ut si ab eo or- conjicere; si eriim ex novem tantummodo autdecem
dinaii speciali indulto eguerunt, ut reciperentur, cpiscopis excerpta fuissent, ea hyperbole non utere-
perspicuum sit ordinantem communionis calholicse tur Felix, ex omnium relro ponlificumqui fuerunl a
IIOIIfuisse. SCIP.MAFFEIUS. Domini Salvaloris lolo orte. terrarum. Tradi
b Sic appellat Leonis Magni percelebrem ad 1ta- tempore tionis pondus alquo usum vides. SCIP.MAFFEIITS.
vianum epislolam, quse concilii norma q.-.acdamfuit, < Comperium est Eutycbianos, ut impiam doclri-
quseve in posterum corum qui de Incarnationis my- nam assererent qua Cbrislum hominera ncgabani,
sterio recte sentirent, veluli lydius lapis habita est. Micaenum coticilium stulte protulisse, quo dainiiat
Teslimonia SS. Palrum, quse in Couciliorum colle- fuerani ipu Filiom negaoaut Deum. SCIP.MAFFEIUI.
 855 FELICIS PAPiE III 956
cognoscitur, cur ejus cotnmunicat inimicis? itaque-jAinleiim non requiro; nulla tanien major est necessi-
luce clarius protettur non esse correctum, sed in las quam diviuo cultui et religioni, undc omnia pro-
eadera pestileutia permanere, cujus sequacibus prc- sperantur, unde necessitas magis omnis absolvitur,
fessoribusque conuaiinicat. Ecce igitur, etiam hoc et euncta adversa removentur, esse subjectum, nec
ipsiiM quod «orrectum vultis, videtur faisum et evi- ei aliquid omnino prseponere; quia non esl uiique
dentissime confutaUir. Quapropler licet, etiamsi cor- quod Deo debeat anteponi, cum ei jussi fuerimus nec
jeclus esset, oorrocioribus suis subdi debuit, non awimas noslras omnino prseponere : illo enim de-
prscpefti, quibus ab hsereticis ©rdiitaius, «ulla poturt specto nulla potest neeessitas expediri, sed nec rcs
prseesse ratiope; eUamio liac p<trtecon.vincitur, qui •qusetibel humana constare: umle apparet majorcra
correctus obtendiltir, quando his coramunieare, qui' necessitatem et majorem pr;e omnibus causam esse
injpravitate perduranl, sioe ambiguo reperitur -afc- cuncta eidem postponendi. Adde, quia nnlla neces-
que a nostra communione omnifariam merito juste- sitases(. sedesse prae(enditur; nullusjam nones(....
.que repellitur. Eece quam nobis justa causa suppe<- De exclusione Peiri seditio vana proponiiur; quippe
diiai, si ctiara Acacium qui hunc et juste relulit ante cuni et Timetbeo Itserelico pulso nemo b resullare
\esse daranatujn, et post eum ncfarie ia sua corauiu- tentaverit, et pro Petro consequenler ejecto nullus
nione suscenit, a nostra coiniimuione uiscrevimus. iB (Obstiterit. Falso igitur non fieri posse confingitur,
Cura Acacio enira nobis fuit prisca communio; hsec fluod exemplo earumdem rerum sine lumultu facium
ut servareturillaesa, « per quinqueniiium permonui- essejam constai. Pecuiriic causa non sit, et nulla
jmufi;et licet nec rescribere dignaretur, nos taroen, necessiias est. Tumultus in sancti cscde Proterii hse-
jui catUolicam fideurreiineret, nunquai» destiiimus reticorum irruptione commotus est, nunquam atitem
alhorlari. Postremo legatis missis lerruimus, blan- -per catholicos usus est lumulius excitatus : et cou-
diti snmus, prsediximus comminantes, suadenles, ob- venil sediliones quorumcunque populorum publica
Aeslaiites,,damnalionem prsetendentes, ne coniniu- nudoritale compesci. Itaqueut pravorum indulgeatur
nioni .cedej-at pprditorum : laborum suorum pro fide furori, qui levi melu perterrili conquiescere poluis-
.caih«l)ca prjroilus irapensoium eum meminisse man- sent, religio divina subveriitur, el Chrisli Ecclesia
davimusj «tjncitaiites ad gloriam, el a pericule de- laceraiur. Postremo hoc ipso quod necessilatem esse
Jj^rrentes. Qiiascunola despiciens ciicumvenit legatos, prsetendil, raalum esse pronunliat quod facit; tuide
,ul veluli iiobisctim se errare. praetenderei, el hsere- si ci est necessitas eonlra divina lendendi, mihi id
jlico alqne daranatn. <juem prsecipue ipse relulerat, operandi nulla necessttas : cavere debeo a malo, quod
coinmunione se raiscuit. Donec ista cognoscerem, eliam lu faieris malum, dum uecessitale te facere
poiitit mibi cum illo pristina manereeoiumuiiio; ve- C > testaris invitum : irao mibi major necessitas esl di-
jcuraubi hoc eompe,rj, si non eum continuo aniea vini timoris et fuluri judicii, ul eaveam malum. Cur
.communione separassem, viderelur mibi, e(iam cuin me iu ttium nefas, quod necessttate geris, conaris
- jani prsevaricatoie iiihilominus inanere communio, allraltere, cum id subeuntli nulla necessitas sit? Imo
o.t qua; cum catbolico fueral, esse ctiam cum eo qui ut diclum est, non faciendi siic alia causa m.ijorque
bsereticQTtimconsoriiuro inire nialuerai. Quod ne necessiias. Sed corrige me, inqiiis, et noti me a luo
fierct iiecessarium inilii fuii abrumpere communio- contortio sequetlrare. Relinque malum, converleread
UCIJIejus, cta meoconsortio scqueslrarc. I.deoquippe bonum, reverlere ad oie, etcorrectus es, et liberalus
jnecesse fuit boc facere, quia caiholicsefidei non erat a malo, et o me nullalenus separatus. Sed non pos-
tulnin hoc omnino non facere. Sed imperator, inquis, suni, inquis, et reiinquere me non debes.Tu dolcs, ut
necestitabemcumPeti o commuuicandiUnponitAcacio. video, quia teeum ego non peream; se ego doleo
De hae necessilaie et superius jam multa dicta suni, quarc mccum ipse non salveris : si lanlum apud te
et mu.Uadicentur; quibus appareat.et necessilaiem, valel persona Pelri ut Deum contemnas, lu videris;
si vera esset, sacerdolem pro catholica fide couiem- me facere, nec oporlet omnino, ncc lihet. Quod po-
nere debuisse, ei tolerare quidquid adversi esi, dum- tes fieri, inquis, hoe exige. Et ego (ibi dico, quodpo-
nmdo ab imegriiate fidei calbolicaenullatenus devia- D test fieri, hoc me posqe; facilius enim fieri potesl ul
ret; deinde manifesta ratione monstretur, sic,nul|am homo postponalur Deo, ut hoino refuietur magis
necessilalem Acacioab iuiperaiorejjrorsiis ingestam, quam Deus : qtiod si id non potest fieri, mullo magis
sicul jioiius imperalorem satis claret ex Acacii cun- ntin potest fieri a nobis ut refutato Deo homo eliga-
cta fecisse consilio. Etiam ipte.imperator, inquis, tur; major nobis est causa qua non possimus hoc
necestitatem kabet hwafaciendi. NecessitaUs causam facere, quam vobis, ul illud facere nolitis : possiimus

° Peimonuimus: Romapi scilicet Pontifices. Per
qitinqueannos legimus eliam in Liheralo (Cap-18); at
Gelasius in 8 epistola, et m 13, per iriehniumdicit. Ila
conciliari possunt, ut ires anhos Simplicius admo-
nuerit, duos veroFelix. Hinc in Breviculo : Per ferme
triennium S.M.papa Simpliciut non desiit scribendo.
Videtur aulem qutuqueimium ante missioncm lega-
•toruin computari, cum addaiur, postremotegatis init-
jis, etc, quod iis expendenduiii esi, jjiii censenl a
Felice slatim ab inauguratione legalos raissos. SCIP.
MAFFEIUS.
b Sensu obsistcntli : ita usurpavit Gelasius in 15:
Subrogantur hwretici [lege subrogabantur] nemo re-
sultabal. Iji 13 : Ecceresullanli pon instititimperalor:
ubi erronea emendatio esl, seu varia lectio apposita,
restitil. Acacius eniin iinperatori tunc restitit, el re-
sistenli imperator nop institit. SCIP.MAFFEIUS.
In ms. erai nulla, SCIP.MAIFEIUS.
$57 EPlSTOLiG ET DICRETA. 958
dieere, aiciteomnes anathema Pelro; quamdiu vivit, iA cio, potest; si obediens ei imperator non est, quara-
noliie illi communicare, et communicamus vobis; vis eum debuerit, et debeat constanter viriliterque
et quam rationem reddituri sumus Deo, si animas Iractare, certe hoc ipso se fatetur conlra calholicam
quas ille perdit, etiam nobis quodammodo permit- • soccumbere verilatem.. Itaque me ei in hoc statu
tenlibus, assuraat ut perimat? Quo me trabere co- rerum non misceri communionem, manilestum est;
naris ad te? cur non polius reverlaris ad me? lbi non enim si ille premilur, et adesse sibi non potest,
perditio est, hic salus; ibi prsecipitium, hic fida se- ego oppressionis ejus et transgressionis complex esse
curilas; ibi dcceptio, hic mouitio; tu ad ista saluta- jam debeo : sed quia donante Deo liber sum, servo
ria redire non vis, el me vis ad periculosa descen- sallem rae incolumem, u( et si mme poiest, cuiii
dere. Nesciosi vel le judice debeam isia committere. Deus jusserit, sit qui valeat pro inlegritate commu-
Sed Acacius, inquis, vi oppressus est, et opprimitur, nionis et fidei illis subvenire, qui integritatem com-
ul aut ad itla perveneril, aut ista uon corrigat. Vim munionis et fidei perdiderunt; alioquin si omnes
quidera non perlulisse iuullis rationibus comproba- eam perdamus,quod absit, unde postea reparabiliii?
lur, imo et docetur : quia si noluissei, nou ad isla prsecipue si in sedis apostolicae,qtiod nunquam Deus
pervenerat; quin insuper suis litieris confutatur, lieri sinat, fuerit temerata fasiigio. itaque si Acacius
quod ipsius consilio cuncta sint gesla, eaqne velut 9] vim hominis sustitiet, ut errata non corrigal, major
divinitus inspirata collaudet. Sed etiamsi vim apud mibi necessitasest divini metus, et tuendse catholi-
iraperalorem non per imperalorem insidiari le- cse communionis, et fidei, quolibet modo et qualibet
gatis, quod nostrorum quoque legalorum professiono eonditione in errore positis nulla licri ratione c.n-
1
jam dictura cst. Quod si verum est, ille reus est; si sorlem, sed ab eorum me contagio servare prorsus
falsum,gravamus istos etiam hoc insuper, quod supra immunem : quia si ille per -vimhabet excusationem,
pracvaricalionem tanlum addidere mendacium. Sed ego prccslante Domino qui securus sum, ne per hoc
quia lioc eliam ex liltcris Acacii demonstratur, isti quiilem exciisaiionein, ullam habere jam polero,
boc non falso dixerunt; ita illius persona gravatur, qui nulla prseslante Domino, sicut dictum est, vi
quse noluit cum legatis noslris auiiiti, sed polius prenior. Dimittaiilur ergo isla divino judicio, donec
noslris cst insidiata ,,.. Cerlc vel retulisset hoc ante- ipse, sicut ssepissime experti sumns, libertatem red-
quam communicaret, monuissetque illos ne commu- dat communioni calholicne aique fidei Cliristianoe;
nicarent. Poslremo eliamsi vi premitur, vim per- ct lunc de eis qui in illius sunt errorc Iractabimus;
ferrc debuit, non fide et communione calcata prodere persona enim Acacii sine curatione lotius Ecclesise
perfidis, et se miscere damnalis ; sicut fecit sancise solvi non potest, per quam saucinta esl omnis Ec-
raemorise Flavianus, cl alii sub perseeutoribus im-' ^ clesia. Sed el tunc, inquit, Acacius tecum communka-
peratoribus, vel baereticis, vcl paganis, et " nuper in bat, quando Timotheus hwrelicus, vel iste Pelrus mb
Afriea factura e>t. Quid enim? vim maximam illi non lyraittto Basilisco Alexandrinam tenebal Ecclesiam.
paliebanlur? et ideo vincebaut patiendo vira, non Vere dicis, sed his (unc Acacius minirae commiini-
vjolentise cedendo. Nunquid sub illis persecuioribus cabat, et in niea communione durabat; unde polius
qui negabant Christum, vel in baeresim iransibani, a si vim palilur Acacius, et nunc laleui se debet exlii-
catlioliris et Christianis non jure damnabanliir? bere qualein se exhibuit sub liasilisco tyrauno hse-
Nunquid erat excusatio, quod vim passi persistere reiico persecutore suo. Sed nunc, inquis, ulilitalis
nequivissent? Vnde ergo, inquis, tapti remedia tunt interesl reipublicm, Sed sacerdos allcgare debuit,
provisa? Bene: suscipio ergo eura, si placei, more utilitaiis interesse potius publicse, ut divina coiniiiii-
lapiorum pceniientiam agentem tota vita sua, et in nio et fides inlegra servaretur : uiilis est reipub^cse
fine sumenlem, •>sicul de lapsis legitur constiUiluni, religiouis eversio, et nlilis non erit reipublicse reli-
secuudum bujus lenoris formulam ad Ecclesiam gionis integriias? nescio si sunt cjusdem religionis
revocemus. Nunc aulem si curatio Ecclesise tolius qui ista prsetendunl, et si ejusileni religiouis debcant'
accedat, erit tanti (quia lioc pontificis cst sedis apo- homines is(a prsetendere c quem vellet de suis, et
slolicsc, et causa universalis curationis hoc videtur D ' sibi fidelibus subsistere sacerdotem, excluso Joamie,
exigcre) ut persona Acacii in sacerdolali possit.ho- dummodo catholicum, et coiiimitiiionis nosira: sti-
norc revocari. Hoc ipso enim se ostendit non volun- spcctis locis pateretar prsesidere pomilicem. Nonne
(atc sucCubuisse, et animum gessissc caiholicum, evidenler b;cc res facil causam Joannis esse inelio-
dum cmationi competenter insistit. Quod si vuli, et . rera, dum eo excluso et liaeretico subrogato, JIOII
non poiest, ctir per imperialem personam cseteros pcrsona hoc meruisse monslratur, sed expugnalio
opprimit? Si imperator, ul fertur, obediens est Aca- fideicadiolicse pi ocuratur ?d Nosnon iiiAcacium ideo
• Persecutione Vandalica, quse sub Hunerico sse- c Imperfecta senienlia., contexiiisqne sibi non
viit, nfic primis Gundabundi annis quievii, ul ex constans lacunam luxaiionemque teslaiur. Forle le-
Procopio de Bel. Vand. lib. i. Vide cardin. Norisiuni gebalur, tolerari posset, si qtiein vellel, etc. Scir.
Hisl. Pelag. lib. n. SCIP. MAFFEIUS.
b Quod de l.ipsis in Africa, sive rebaplizatis, in MAFFEIUS.
, d lncipil purgatio illa ejus clausulse vunquamque
concilio Romauo constilutura est, legilur in epist. anaihematis vinculis exuendus, de qua iliximus in
scpliina Felicis : Usque ad exitus sui diem in potni- - prsefalione. Cseteruni Felicis menicin el cousilium,
tentia, si retipiscdnl,jaccre conveniat.SCIP.M.VFFEIUS.propensumqiie in reconcilialioneiu aniuuiui illud
 m FELICIS PAP./E 111 960
senientiam tulimus, quia homo est, quia Acacius di- A J vel everii, et plantari, ct talia: Triduum, el Ninivetub-
citur, queraadriiodum de quolibet hieretico dici po- vertetur (Jon.m,i); item de rege Ezechia, adjectis
test; sed propterea quia sit persona prsevaricatrix. quindecim aunis post denuntiationem mortis ad vi-
Itaque malefactum esl, quod in eo estpunitum irro- tam; item de ramis fractis et insereodis; et de iis-
gatione senlentise: quse prsevaricatio, quod maleli- dem ramis, si non permanterint in incredulitate,
cium si recedai, jam non erit illa persona, in quam mitericordiam contequentur. Ne quando, inquit, con-
sententiam insolubilem proferre sum.visus. Remane- verlantur, et tanem eos. Hoc de illis qui cor cras-
bit enim hoino, el Acacius, quem non damnat in sum habebam, et videntes non videbant; et audien-
quantum homo est, et hominis noraine censelur, sed tes non audiebant. Nonquid Deo inspiranie non snnt
in quantum praevaricator et malefactor. Cui senten- ex iisdem Judseis de quibus dicium est, videntet
tia mea insolubilis esi, jam in eo haecsententia mea viderunt, audientes audierunt, et corde crediderunt?
insolubilis, remolo illo cui iilata est, locum penitus sicut apostoli, et tot millia, quas reliquias salvas fa-
non babebit: alier enim erit quam ille cui illala ctas esse lestaiur Apostolus, qui hunc sensum ita
senlentia est, dum incipiet non esse quod fuit, vel tractat, ubi dicit: Nam et ego Israelita sum (Bom.
non hoc esse, cui illata sententia est. Sed incipiente xi, 7). Si vi imperiali preraitur Acacius, ut ista faciat
•sse quod non fuit, vel boc tanlum incipienle esse _$quae_ facit, primum imperaiorem contra fidem catho-
se, cum ea non esset illata sententia, non remane- licam facere, ac per hoc non essc catholicum, ipsa
bit omninoubi stet prolata sentenUa. Nam quandiu profitetur: non est ergo quare a nobis dici persua-
in hoc manet, cui illata seuteniia est, vere insolubilis deat, quod ipse depromit, vel quod ipse teslatur.
est illa senteniia cum eo cui illaia est insolubiliier; Deinde hoc ipso quo se vim pati perhibet, malum
cum autem boc non erit: etsi in eo non manserit, profiletur csse, quod facil, et contra fidem catboli-
cum illo maleficio, cui illata insolubilis est, illa sen- cam se agere demonsirat: cur ergo me hortatur et
tcntia sine dubitatione transibit. In islo ergo erit * petit hujus rei compliccm esse debere, quam fatetur
solubilis, imo nec eril cui illata non est; imo ab hoc esse perversam ? Si aulem uialum non esse conten-
erit extranca et aliena, cui eam non constal illatam: dit, restai ut non jam se vim pati ab imperalore per
quia in Acacio maleficium, et prsevaricatio accepit suadeat, cum sponle sua id faciat quod bonum esse
illara insolubilem senlentiain, non quod homo est, confirmat. Cum enim bonum dicit esse quod facit,
non quod Acacius nuiicupalur : remoto ab eo male- sponle hoc se facere, tanquam quod putat esse bo-
ficio, erit cum omui vi sua, et causa remota senten- num, sine dubitalione designal: non ergo boc com-
tia." In Scripturis autem inveniraus et illaiam inter- pulsus facil Acacius, quod invilus non ficit taii<|iiain
minabilem semenUam in plerosque peccatores, qui- G ( malum, sed sponle lanquam bonum. Si euim com-
bus lamen a pencato discedemibus sit remissa: et pulsus, utique invitus; si invitus, ulique malum esl;
quosdam diclos occidi, et vivificari (dum in his neca- non ergo sponle facit, lanquam hoc bonum, sed tan-
lur quod fucrunt, ct incipiunt esse quod non erani), quam malum invilus: si non inviius lanquara ina-
etiam prodit in epistola 15 : Unde quod non tine misere deformaia ac discerpta plura anliquitaiis mo-
divini judicii lerrore dicendum ett, eliam nobit, ti re- numenta ad manus nostras devenerint : sive pertur-
quimset, optantibut, non ett permittus abiolvi; et in baiio ex disjunctis, aut revulsis, et volitantibus foliis
epist. 15 : etiam nobis conantibut. In epistola 6, quse . orium duxerit, qusc librarii aliquando transcribe-
memoralam clausulam cominet, ubi legitur retpon- rent; siveex eo qtiod incuria diffluentes, aliqua in-
dere dittidens, legendum forie difident; nbi vero, tertlum emitterent, quae postmodum animadverlen-
ei Humeriut tunc de diaconio dejectus, est in ms. el tfis, eo loco reponerc non dubilarent ad quem lunc
meglo de diaconio dejectot, exinde privatos, et pro- perveneraitt; perinde ac si sufGceret ne deessent.
vectos. SCIP.MAFFEIUS. Quod aliinet ad sensum eorum quse hic a Felice affe-
* Confirmat exemplis pluribus ex
scriptura sacra runtur, perspicua fiunt oinnia cum a contextu loco-
dccerptis; ostenditque frequenter in Bibliis veluti rum in Bibliis unde erula sunt, lum a simili ratioci-
perempttirie pronumiaium esse, iia ut videreiur spes nalione quam in traclalu de Anathemate percurrere
oiiuiis prorsus abscindi, et nibiloininns poenitentise, possumus, ab iis incipiendo : Sic Tyrus et Beritos,
ac per eam gratise exinde aditum patefaclum. At hic elc. Ibi etiam sacrse Seripturaoaperitur scnsus atque
loci tenebricosae ambagcs in ms. et inextricabilis_ illuslratur. Ne convertantur, hoc est, ne suis operi-
error. Post verba remola senttntia sequebalur ex v' but, quibut utique confidebant,etc Et sanem eos; sci-
abruplo, ne quando, inquit, cic. Periodus illa, /n licel, ne eorumquati merilis propria (acullale venieu-
Scripturit autem, elc, quse coagmeniaiionem firmat, libus salvatrix gralia daretur, etc Ad eum locuin Tri-
ac testimoniis qusesubsequuniur viam sternit, post duum, et Ninive subvertelur, versionera Gr:r.cam au-
ea omnia jacebat inutiliter atque intempestive. llla ctor amplectitur qoam Symmachus et Theodoiio ex
yero Tridttwm,et Ninive, elc, usque ad verbum con- Hebraico te.viu einendaruin. Eamdem seqiiitur sau-
sequenter,pnst tres paginas senienlise, cui niillatenus ctus Prosper, sive qtiis alitis carminis de Providcntia
compeiere poteranl, inserta invenl, aiqne iulermix- auctor fuit. Videsis D. Augusliiium de Civ. Dei I.
la. Re lam implexa ac involuta, insanabiles profecto xvin, cap. 41. In iis videnles viderunt, elc. scnien-
videbaniur loci, compositique omnes ex verbis for- liam respicit versiculortimoctavi t-t Irigesinw primi
luilo congestis. Videor lamen mihiuon omnino iufe- cap. ii ad Roin., qiiamvis verba inuiel. liem illutl
liciier utrosque restituisse, id lanlum prtesians ut in Laiae vi. 10, >ie(orte viUetinloculit tuit, et auribus
sedem suam quaelibetredirent; neque enim emenda- tuit audiant; quod in antit|ua versioue sic reddeba-
tionem ullam adliibui, prseterqiiamquod ubi scriplum lur : el videntet non videant, et audientesnon audiant,
est in codicc, Nunquid eo inspirante sicut ex iitdem eic, ul disco ex tractalu de anallieinaiis" Viuculo,
Judmit, siilisiilui, Nunquid Deo inspirante non tunl ex ubi is versus adduciiur. Verbo si vi imperiati rcdit
iitdem Judwit. Documento esse potest locus quam ad pluries dicia. SCIP.MAFFEIUJ.
901 EPISTOLX ET DECRETA. 962
tum, seqmlur ul sponie tanquam bonutn. Studio ergojA neraque firmare, ut magis ac magis videar inconstans,
et voto. et voluntate, et judicio proprio, non coaclus; et meaecontrarius esse sentenlke? Ego si, quod ab-
non ergo vim patilur, sed spunte delinquit. Sed ob- sit, complex mali essem effectus, nunc remedio ege-
stinatione veilra, inquis, in periculum causam tolius rem, non remedium ministrarem; et sedes B. Petri,
Ecctesimadducitis. Si fides communioque calholica quod Deus non sinal fieri, aliunde peteret, non prse-
cusloditur, in periculum religio venit, vel periclita- beret ipsa remedium. Quare, quia senlentiam (uli-
tur religio? et si, quod absit, fides communioquc raus in Acacium indignamini, quod nisi fccissemus
calholica violalur, in periculum religio non adduci- calholicam communionem ab hseretica et damnala
tur, vel salva religio est? Absit tit hoc quisquam ca- communione, cui se hic miscuerat, decernere ct
iholicus et apostolicsefidei filius dicat. Sed aposloli- tueri, et inviolatam servare nullatcnus .poieramus?
cw sedit dignitatemista obstinationeminuitis. Si fides •>Quomodo nos compellitis , iterata quodammodo
communioque catbolica servatur, dignilas sedis apo- consliiulione , cum exaggeratione prscvaricalionis
slolicsp.minuitur? Si illa violatur, sedis apostolicac Acacii justam sine dubio firmare et congemiuare
digniias raanel ? Absit ui hoc Christianus catbolicus- senlentiam? Nunquid Misenus et Vilalis po(erun(re-
que depromat. Si fides cathulica et communio Isedi- cipi, nisi dicant analhema Pelro Alexandrino et
tur, respublica juvalur? el si illa salva sit, respu- B omnibus qui ei post anathema coraraunicaverunt vel
blica Isedilur? Absit ut hoc Christianus el catholicus communicant? Damnabunl ergo nobis definientibus
profiteatur. Si fides cadiolica et communio servetur, iterum ipsi consequenter Acacium. Quoraodo ergo
imperator Iseditur ? et illis violalis impera(or non eum vultis absolvere? An grave videtur semel dam-
laedilur? Absit u( hoc Christianus et catholicus im- nalum Acacium, et bis damnalum non erit grave ?
peralor dicat, vel aliquis catholicus Christianus dicat ari vultis sive per vos, sive per nos videri, vel
debcre fieri: hoc est Isedi fidera ei communionem dici sedcm aposiolicara circumventara fuisse?c Ecce
deberi catbolicara, ne imperator lsedatur, quia si ser- poposcimus vos ; ecce scripsistis ; ecce non di-
vetur fides catholica atque communio, imperator gnatus est ille rescribere , nec vobis, nec mihi:
lsedatur. Nos imperatorem tantum amamus, ut vcli- videlis obstinatam pcrniciem pravilatis : nonne
mus eum facere quod pro salute ipsius sit, quod pro et proplcr religionem , et propter injuriam vc-
anima, pro conscientia ipsius est. » Pontificibus ca- stram dcbeiis unanimes esse nobiscum ? Dicite no-
tholicis eliamsi quse probatur, relaxeiur offensa ; bis, inquiunt, utrum Vilalem et Misenumabsoluturi
ipsius esi, quod conscienlise, quod animse suac, et sitis, an non. Respondemus et quaerimiis et nns a vo-
taluti scit prodesse, facere : si non vult, quaein his bis, utrum cos salva fide, et communione catholica,
suntutilia facere, ipse vidcrii. Nos el apud Deum, G et sedis apostolicsc rcverentia absolvi velilis, annon.
et apud bomines absoluli sumus; nam si apud Deum Si salvis illis non vultis, non eos hoc modo vel hu-
eliam pro criminosis inlervcnire ponlifices decet, jusmodi raiione salvemus. SeJ promisisiis, inquiiint.
quanto apud Deum magis convenientius est pro sa- Quod promisi legitur ; hoc nunc implcre contcndo :
cerdotibus intervenirc pontifices? Si pro sacrilegis proinisi enim deliberaliirum quomodo juste videan-
ipse intervenit, quanto magis pro iis nos intervenire tur ahsolvi; hoc eliam nunc sine dubitalione pro-
convenit qui, sicut dicit, eum Iseserunt. Quid me mitto. Scitote ergo deliberationem nostrain ad bunc
vuliis exaggerare prsevaricationem Acacii, damnatio- modum csse perductain; d quia islos absolvere non
~
» Offensas, quse calholicis episcopis imputabantur Acacii causam prsecipuas recensente; et qnx si re-
epistola ad Dardanise cpiscopos cxplicat, Sed esto : cte expendatur, iteratam Acacii damnationem nul-
Calendion imperaioris nomen abstulerit; Joannes lam profcrt : alterum ex iis verbis desumitur in
Principi mentiliis fitisse jactetur. Inlerrogandi nota, epistola ad Velranioncm, iterala excommunicatione
quaceo loci in ediiione Labbeana subsequitur, sen- depulshs est: qusc lamen facilliihe expticanuir; post-
siun invcrlit, ncqiieciiim ncgal S. pontifex, sed af- quam cnim dixeraL Felix a Cfialcedonensi synoilo
(irmat, ob novascausas discussionem novam inslitui Eulychianos daihnatos, et cousequeiitei-Acaciuni,
debuisse. Scir. MAFFEIUS. subdit : unde merito prmdiclus Acacius Apostolicwse-
>>Aggrcdilur quod paulo ante ccepit attingcre iis , dit, quw nttnc exseculrixniique smpe dicli Chalcedo*
verbis, Qnid tne i'i</<isexaggerare, clc ; sed statiin D• ncntis concilii pro fide calholica tunc probati non de-
familiari liixalionc quibusdam interjcctis deseruit. fuit, iterata exchmmunicationedepulsut esl. Roinse
lnsiabanl Grscci ul legati qiioquc Viialis ct Misenus siquidctu Chalcedoiiis seiiientia ilerata esi. Iu sub-
absolverenliir. Respondel Fclix absolutioncm isto- scqiicnlibus verbis loco teddamus lcge rcddamur, et
rtim sinc iieratione damnationis Acacii deccrni non marginali nolae in Conciliis pppositse ailde nunc, quse
possc, ei eas posttilationcs pugnare ostendit inter se, sane particula hic Joci noii paruin referl. SCIP.WAF-
oii enitngrave videtursemeldamnatum Acacium, et bis FEIUS.
damnatum nonerit grr«uc?Hic vero liquido constai, c Hsec prave interposita suspicor, ciim alio spc-
quod et infra magis pnicbii, decepluin essc procul clenl. Orientales quidam episcopi, a summo Ponli-
dubioV. C. Henricum Valesium, qui in observatio- lice irapulsi, videntur Acaciuin per litieras admo-»
nibus ad Evagriuiu, lib. u, Acacium a duabus syno- nuisse. Qua legilur nec vobis nec mihi, e»t in ms. nec
dis damnatum probare contendit, laudatus a cl. Pa- vobisnec regi: nulla vero quain videain non inepta
gio (ad an. -481,485), qui pariter bis damnatum cen- interpreiatio lcctionem illam tueri po;erat. SCIP.
sel. Fuiidamema quibus nituiKur duo prseserlim MAFrEIUS.
sunl: alterum scilicct synodica ad clericos et mona- d Cuni raens fueril absoltiiionem legatorum uni-
chos Orientales, quse plura sanc incongrua continet, versali Ecclesise iranquilliiali conjungere, non aliier
nec in nostro codice apparet ex pertinentibus ad eorum senteniiaiii separalurum esse se ac prsemis-
 9SS FELICIS PAPJ: III 964
vaiemus, nisi ut juste' noslra gententia ante tempus A sententiae resolutione tractarc : enm e»n> peminata
videaiur esse laxata, nisi eos exoneremus prsevarica- professione firmavero, quid me remedii vis habere?
tionis pondere, curabilioresque reddamus, dignum- maxime si eiiam eo tempore hanc confirmare de-
que sit nostram in eos aniicipare sententiam, quos monstrem, quo nilor absolvere. Sed imperator vim
minoris culpaeprobaverimus inventos : saiisqao esse fecit Acacio. Hoc ego dicturus non sum, quia liec
dicamus, ex co ipso quod aliqnid in sna desidia deli- verum est, el accusare palam principem omnino non
qoerint, hucusque correclos et a sacra comniunione l>ossum; cerle vos estote hujus b accusalionis aucto-
submoios. Si aulem, ut eos relaxemus, eircum- res. « Per id quod dictum est in prolatsc lenorc sen-
ventos deceptosque dicimus, sequilur ut qnantum tentise, ctmi adnisu principis Christiani, vel populi
istos levamus, tantum opprimannis Acacium; ne- res esse curandas, hoc minits eorum obstinaiionc
que onim jam velitis aliud dicere , vel nobis li- provenii. Si voluerimus causam Miseni Vitalisquo
eel alitid acstimare, quam illuin esse totras prse- tractare, qnoruin communione et consensione illi
varicationis auctorero ; siquideni id istorura confes- obstinati sunt redditi; e( istos oneramus quos puta-
sio » synodalibus dixisse teneaniur in gestis. Ilaque mus absolvi, itemque isiornm exaggerationepcccati
si assertionibus iteralis, et professione geminala, re- sentcntia noslra ftt irrevocabilis a tempore prac-li-
centique tractatu, atque decreio justam esse senien- B luto. Sic enim de istorum receplione iractaiidum
liam, qusc in Acaciurasit prolata, cum totius utique esi, ut conscientia noslra et existimatio quorum
prtevaricationis exaggeratione firmeraus; vos repe- inierest niaxime, in sentenlise susc revocalione curc-
rite quomodo poslea possit absolvi, quem repetita lur, et juste nos eam anle tempus revocasse, vel rc-
quodammodo Contestationedamnamus. Quemadmo- misisse doccamus : ut eliam consolemur eos qui in
dum, inquam , raolimur absolvere, totius vinculis tide catholica perscverant, de istorum commnnica-
prjcvaricationis obstringimus ; et quem levare niti- tione probantes non nostro eos lunc communicasse
mur, toio pondere damnationis obmimus. Itaque aui mandato, nec eorum communioni prsebuisseconse.;-
istiexspeetent ut curatione totius Ecclesise secun- sum, el secum nos in fide catboliea perdurare. Et
dum sententiam liberentur; aut spondete nobis sub ideo ipsi quoque nobiscum nituntur esse constanies;
jarejurando nunquam de Acacii absolutione quippiam quod si isiis sine aliquo colore justitiae anle prsesli-
csse poscendum. Cur enira est ut eum sic velitis tutum tempus sententiam relaxalam audierini, ex
ab.-olvi, ut in omnibus, et conscientiam nostram et nostra voluntale eos communicasse credituri smit.
fSmamfacialis exponi ? Conscientiam, si nbsolvam El hoc, quod suspendere visi sumtis, foriasse simu-
quem totius proditionis auctorem se ipse professus latorium ad excUsalionis umbram, ct nos iransgres-
CSt;famam, lotius mutatsesenlenliae. Nec potest dici ^ sores merito judicabiint : ipsique aut deficient et
quod cum inistos, tanquam in auctores malefaclo- illorum coinmunioriise tradent, autjure nos dnmna-
rum, fuerit usque ad ccrtum tempus promulgata bunt, lanifuam coinmunionis aliensc, vel catliolicso
sententia, ideo ab his retracla sit, tanquam innoxiis, violatores Commnnionis. Qnomodo ergo isia curen-
rit in Acacio usque ad id lempus, quod his fucrat tur, jusla ra(io esl quxrenda; qiin: nulla es; alia,
prscstituUun, quia auctor (otius est mali, cadem quse nisi ut isti releventur et excuscnitir quos volumus
in istos raiio servetur. Quia in Acaciam, ut pote in ante eonstitiiium tempus absolvi; juslaque vitleatur
auctorem, insolubilem dixi meam fore senlentiam, noslra remissio : lioc nutem fieri potest, si in Aca-
non certo tempore relaxandam : quara si denuo con- cium cuncla transgressio iransferaiur. Qtiod et illi
firrao, defiuiiionis suso tenore mansura esi, ut non ipsi qui in fide caiholica perseverani, magis lieri
possit absolvi : nec 6nim illic dictum csl, utque ad ardenler cxspectam, in illuro enim plus sseviunl
illud tempus,sed diclum csl, nunquam esse solven- quaro in istos; lantiqtie habebunt istos relaxari, dum-
dam. Sed cum hoc, inquis, jam dixerit, lamen nunc modo in illum, tanquam auclorem pixvaricaiiaiiis,
eum molirit absolvere. Sufhcil vel semel diclsu scn- omnia audiant malefactn uansferri. Quod cum fuc-
tentiae procurare solutionem : quid eam me vis meo ril, sine dubitatione subsequilur, ui justa sit pcena,
iterare decreto? Si semel laiam indignamini, curge-' " id justa dainnalio, quae ei pro bis videatur inflicla :
minare contenditis? Si semel prolalam absolverc vi-, quse damnalio in sni lenore insolubilis esse monstra-
deturessc difficilc, quid faciemus de geminalione tur. Itaque (it persona irremediabilis Acacii in exag-
senlentise? Forsitan et illic aliquid minus me cogno- geraiiont; criminis et conventione vindiclse: nam si
visse, quam dictum est, potero in serael prolata o curatione lotius Ecclesise persona Acacii liberetur,
surum S. pontifex asserit, quam si hujus anticipa- conlexius implicarelur, subdtixi. SCIP.MAFFEIUS.
(ionis jusia qusedamexeorum dulicti probata levitate c Ita et in concilio Romaiio sub Gelasio, cum Mi-
eausa appareat. Scir. MUFFIUS. senus absolutus es>. Dictum est enim tandiu istos
* Synodo, ul videtur, qtia auctnr Breviculi opus fore suspensot, donecauctore Deo, et annisu cntlwli-
absolvii. In ea legati malorum oronium auctorera corum principum vet populi Chrisliani, clc. Per illa
Acaciunt deiexerant. SCIP-MAIF.IUS. vcrba eouin obstinalione, et infra illi obitinali si.nl
b Post hscc pergit codex : Si pulatur absolvendut redditi, vidcptur pliqiii conhotari qui cx lcgaioruiii
qtti in Deum deliquisseconvincilur,quanto niagis ab- eriore in errorem prolapsi esseitt, de quibus alia
aoktndus esl qui in hominemdicitur deliquissa! lianc pracessissc indicium est, quse non apparcnl. Scir.
vcrti seiuentiani plane inlru.-am et co spcctantcm MATI.IIIS.
ubi Joannes Tulaia cxcusalur, uc etiam atquc cliuin
 965 EPISTQLJ; ET DECRETA. 866
el isli secundum senlentiam nostram erunt modisi A rimis, quara veritatcin servandam luendamque cum
omnibus absoluli. a Ila hoc genus, quod supra dixi- piucis. Anideofalsitasnon erilfalsiias,quiacum mul-
mus, quia non adniiilur imperator aut populus, aller- liUidiiic teneUir? ldeo veritas non eril vcritas, quia
ulrara partem non expedire poterit, scd gravare : habetur in paucis ? Cum veritas non in muliittid ne,
undc nonnisi illosolo modo rebus remedium provi- sed in quantacumque sui parte vel portione consi-
dendmn est, ut prius de absolutione agalur Acacii stat, religio autem nonnisi in veritale sit fixa, pri-
cum totius duntaxat Ecclesise sanitate, ei sic istis vilegia vero ejus nonnisi in eOcmisteiit.ubi esl lirma
sit suo ordine relaxatum. Si Acacius aulera modis ipsa religio. An verjias si in paucis fuerit, veritas
omnibus absolvi noluerit, istorum persona illius ag- non erit, et falsitas fu mullis non erit falsitas ? Fal-
gravaiione levabitur. Eo magis quod et oblatum sibi sitas in multis major est error; veritas in parvo nul-
Acacius respuisse convincilur, et nostra crit excusala lum sustinet detrimentnin, quia in quantacunque sui
sententia, et de istorum absolulione ante tempus parte veritas fixa consistit; et sicut mulliiudo non
impensa, et de illius cum exaggeraiione ciiminis efficit ui falsitas non sit falsitas, ila nec parvitas effi-
damnatione firmata. Ideo illi perstanl in fide ralho- cit tn verilas non sit verilas. Sunt innumera exempla
lica, qui in Oriente pcrsislunt, quia a rae eara de- qiiibusdoceaitir, in muitis falsitate crassanie, in pau-
fendi vidcnt, el animantur ex me: alioquin am et B cis consiilisse veritatem. Sed abominamur Itoc, ii-
illi corruent me facienle, aut si mc, quod absit, de- quis. Quid igilur faciemus? Ne verimtem teneamus
cidente illi perslabunt, apud Deurn hominesqiie me inpaucis, crremus in mullis? Absit, inquis. Rcspua-
jure daiunabuni. Illi me ctiam sub persecutione po- mus ergo vel cum plurimis falsitatem, du;nmodo
sili non descrueruni, ego illos sine perseciitione de- leneamus vel in paucissimis veritaiem. Nonne loio
scrtiirus sum? Quid Deo, quid hominibus inde dictu- mundo falsitalem lenente, in Apostolis ila constabat
rus? Pussuiii iliis dicere; aliter me damnaiionem in Ecclcsia, sicut mandabatct veritas? nonnc toto po-
Acaciuin non firmare potuisse, nisi ul Viialem ct pulo deerrante in septeni millibus apud Israelilas
Misenum absolverem illius exaggeratione peccati; ut mansit Ecclesia? Et si cuncla curramus, invcninlus
auiem Acacium exaggcrato ejus malo poitmodum co- innumera : nonne scripium esl arctam ct angustam
par abs»Iv.re, quid ei sum rationis, quid negotii esse viam quac ducit ad vilam ; latam spatiosamque
redJiturus? Sed si per Acaciumcuratur omnis Eccle- quae tcndit ad mortem (Matth. vn, 13, 14)? Quid
tia, inquis, esl tanii unius hominis absolutio, est tanti quodilli, inijuies , dicunl se lcnere quod rectius est?
quovislentpore, el quandocunque unius hominis abso- lnterim jam falsum erit, quod se falenlur id tcncre
lutio. Sed mcsein(eres( conscientise, et mese levitatis quod nos , si cnim melius tenent, aliud lenent; jam
opp"obrium agitur. Nam si per Acacium curaiur Ec- C conscqiiens est ut se probent melius tenere quam
clesia, hoc ipso docetur, quia qusc potuit per liunc nos. Si inelius tenent, alislineant se a me, qui male
curari, id est co corrccto, per hnnc ctiam lcsa vi- leneo : corrigi ad fidem , et sequi quod melius est
dcattir, cum pottierii illo non peccante non laedi. vo!un(aledebe(venire, non vi. Ego illi molestus non
Sed si islorttm, inquis, pondus in Acacium jaclaveris, siini, ille mibi quare moleslus est? Ego ut me cor-
islos recte absolvis: cum item Acacius egeril ut ctirelur rigat non peio ; nnn petenli quid ihgerit, quid se in-
Ecclesia, Acacium convenienlerabsolves. Si in boc fcrt inviio'' Si nullam meam putat esse sentenliam,
spcs esi, cur cum damnaiionis pondi-re mc urgere contemnat illam; quid tantoperc poscil absolvi? Si
compellis, qucm pnsse vel deberc tesleris absolvi ? poscit absolvi et csse alicujus utique. momenti non
Esto lii absolvi possinl Acacii pondere, mc quare vis dubitat, et justae damnationis e-se confirmat, qna se
eum onemre, quem nitnr absolvere? qtiia aliter, in- teneri non declinatobstricuim. Itaque faleattir erro-
quis, isiis non polesl subveniri: al per lioc, aut il- rem cui est illata sententia; deponat errorem, et
ltim vis obrui , aul me exponi. Sed privitegia, in- . vacua senlentia est. Si injusla est, larito eam cur.tre
quis, vestra hac obstinalione minuilis. Igitur b ne non debel, quanto apud Deum et Ecclesiam cjus nc-
iiiiiius juris liabeamus, efficiamur hscreiici, el ne iniucm polest iniquagravare sententia. Ita ergo ea sc
amiliamus ecclesiaslicac privilcgia potestalis, amitta- absolvi non desideret , qua se nullatenus perspicit
mus ipsam rcligionem : ne minor sil dignilas apo- obligalum ; si vero ea sejudiCat obligatum, etposcit
stolicse sedis in paucis, crrct in multis. Nescio si absolvi, utique non praetendit injustam, qitse cum
qiiis dicat falsilatem sequcndam potitis esse cum plu- poiuitobligare, atque abeadem poscit absolvi, quia
Supple a6so/.utionis.Optimam vero Felicis men- aposlolica, ad quam Flavita legatos iniscral, ita lo-
lCm, neque odio in Acaciuin ullo, iieque affeciione quebaiur, per quam largiente Chrislo omnum solida-
alia impulsam satis perspicimus, cum instei hic, ut tur dignilas sacerdolum. Ostendil aulem S. pon-
prius de absolulione agalur Acacii. SCIP.MAFFF.IUS. tiicx (Epist. 13) hscc privilegia ealenus sibi propu-
b lndicant verba hsbcid eiiam allalum ab Orienta- gnanda, quoad Christianae lidei conducat : intcrcst
libus, ul pnntilicem expugnarent, nerope rcm suara siquidem cliristnnae reipublicseut caputhabeat, cinu
agi; Acacioenim cum sequacibus ab ejus commu- ecclesiastici regiminis potior pars in unum collaia
nione abscisso, jurisdictionem suam v.ilde minui, et sit, ut capite conslitulo schismatis tollerelur occasio,
in arctiores limites redigi. Ex quo videtur confirmari quod D. Hieronymus docuit (Adv. Jov. lib. i, cop.
eo jaill aevoquo iiicornipuim Ecclesise regimen do- 14). Sub finem epistolse pro iis ilaque de absolvenda,
ctiores cliam ex helerodoxis fateniur, non digniiatc etc, legendum opinor, Itaque absolvendam juslm
lanitim, sctl jure ac p»lestaie Romaiuim cpiscopuin obligationemseHlentiw.Scir. MAFFEIUS.
orbi Cliristiano pracfuisse.Idcra certe Felix de sede
 9G7 FELICIS PAPJE III 9C8
non potuit obligare nisi jusla. Justa autem si est, A i vilegia posuisti, ut ea perpelua recipcre merearis in
nonnisi damnato errore justa cognoscilur. Ilaque ad Chrislo ? Quid igilur nunc agimus ? decoloraiti glo-
solvendain justae obligalionem senlentiae, errorem riam, violasti confessionem, iniercepisti victonani,
fateaiur : ponat errorem, quo eum ligatum tenet quantoque apud apostolicam sedem de luo nomine
justa senteiitia : eo sublato obligationis causa re- fiducia, gratiaque crescebat, tanto nunc accedit mi-
solvitur. seranda confusio. liane non senseras, quod duobus
» EJUSDEMFELICIS EPISTOLA cornibus prscludendo uno eodemque tempore non
minus in Orienle qnam in Africa Jesum solvere nitc-
CUITITULUS 1NEODEM C0D1QE PB.«FIXUS EST
HU.JUSMODl : renlur AnUchrislus? cum el illi sic Deum fateantur,
ut Deus non sit, et isti sic hominem prsedicent, ut
Epistola papm Gelasii ad Succonium epitcopumAfrum horainem vacuare contendant. Inter
apud Conttantinopolimconstitutum, qni persecutio- rieula quaefunesia pe-
nem Arianorumde AfricafugiensConttantinopolim, quid prodest evasisse prsccipitiumsi recedatur
improvide communicando,in prmvaricationemChal- in baratrum? Ante ocnlos non redibat, quod non
cedonensissynodi arguitur corruisse: ut corrigat. solum qui ea faciunt, sed etiam qui consentiiint fa-
Cuin tusc dileclionis in Cbristo constantiam fur- cientibus, simili damnatione censentur? Vsesi eru-
ventemque doclrinam celeberrima loqueretur opi-1B dilionem tuam tantum latuit scelus! vse amplius si
nio, dici non polest quantis gaudiis exsultavimus in non latebat, et gestum est! Nam si nihil aliud, boc
Domino, quod vas egregium belli tcinpore maxime uuum dilectioni tusepoiuit ad hsec prsecavenda suffi-
profuturum divina gratia prseparasset; teque volis cere, ne le illorum communioni misceres, quibus
omnibus ambienlcs, et quasi cominus constilulum, communionem suam beatum Pelruin noveras dene-
t 'lo cordis affeclu comitabamur absentem. Sed trisli gasse. Sed cum te Scripturis refertum, et caiholica
subilo rumore percussi, conslernala falemur menle inslilutione pollentem respicimus, tanlo consolaiio-
concidimus; hsesimusque diu nlrum ad carilatem . n;s exitum non habcmiis, quanto te perpendimus
tuam super his lilteras milteremus , nam loqui pro- scienlem petisse foedera perditorum. Quis itaque
hibebat dolor, tacere Christi affectio non sinebat. dabil capiti noslro aquam, el oculit notlrit fontemla-
Inler ista fUicluantesvicit divina scientia, qua toto crymarum (Jerem. ix, 1)? nunc vere de patria conver-
Scriplurarum corpore perdocemur aliqua lenlalio- saiione discessum csi, nunc verum sentitur exsilium;
num subreptinne sic prsevenlos caritate libera per- nam illud salutis carisa est, hoc ruinse. Nec nos ina-
monere. Communicare enim dileciionem tuam in! niler in te uno perpeli cuncta jaclamus; cum seciin-
pnrtibus Orienlis adversarii verilatis primum fama, dum Aposlolum, et in cujuslibct membri gloria
dctulil; deinde plurimorum relatio non spernenda C ' cuncla membra congaudeanl, et in quacunque parte
patefecit: quod ne lemere credidisse nos arguas, si: corporis convuls». omnis compago vexelur. Et nos
falsura esl, quod oplamus, da veniam t!c te sollicilse quide.ni pro affectu quem libi debemus, prudentise
pieati; si verum est, accipe salubria quscso patien- tux cruciatum nostrorum viscerum duximus inti-
ter amicorum vulnera castiganium, qui perniciosa, niandum. Tuae conscientiae intererit, quemadmodum
subisli amicoruin [lege inimicorum]oscula blandien- ab his laqueis expediri non renuas. Nobis eniin in
lum. Ilane lu, amantissime et dilectissime, adversa- utroque fructus non vacuus erit, si vel quod desidc-
ria catliolicse regulae consortia suscipere potuisti, riis oranibus imploramus, de turc salutis, et farose
lantumque nefas in te invenit effeclum, quod velI reiliutegralionegraiulemur; vel si, qnod absil, no-
c<gitatinnibus tuis obrepere potuisse non credilur?> stra scripta conterapseris, adjuvando fratri minime
Itane tu delegisti prscsentis temporis ferre jucundi- defuisse videamur.
lalem, magis quam affligi cnm populo Dei? Stupetj INCIPIT EPISTOLA.
aniinus, mens.sauciaia succumbil, mcerentia cordaL BEATIP.IP.EGELASII ADNATALEM ABBATEM.
deficiunt, nec taraen dolori lanto par laiiieniaiio re- Dileciissimo lilioNatali abbati Gelasius episcopus.
perilur. Nonne tuille es qui, spretis regum minis, ett Quamvis pro beati Pelri aposloli moderamine di-
sscvientium barbarorum feralia jura despiciens, si-. " vinitus insiilulo, quo sedis ejus vicarii, etc.
mnl patriam, facullales, et honoris sacerdoialis pri- (Hanc epislolam legere est inter opera Gelasii.)
« In caialogo episcoporum qui Cartbagine conve-
sum, cum omnino absonum non videatur a Gelasio,
nerunt ex cdicto regis Hunerici, Sacconius Uzalehsis> amequam catholici episcopi restituerentur, potuisse
inter primos recitaiur ex provincia proconsulari. AdI couscribi : obscura siquidem usque ad eam revoca-
illum epistolam lianc datam esse puto, erutam ex; tionein Gundabundi acla, Victoris Vilensis Historia
eodem codice, sicut et subsequenlem. An vero Suc- Iluiiericum non prJetergredicnle, atque invicem
conius legi debeat, ut in eo est, an Sacconius, ut ini contradiceniibus Procopio et Isidoro : ila ut a cre-
edilis, alii judicent. Ex 484 Africanis episcopis tunc: dibili non abhorreat usque ad Gelasii tempora Suc-
coactis, liunc inter eos 28 fuisse qui fuga sc subdiixe- conium exsilium tolerasse. Arianos in Africa et in
runt, nunc discimus. At cum anno 484 ea fuga eve- Oriente Eutychianos grassantes duo Antichristi cor-
- ncrit, cumque non multo post scripta videaiur
Felici tribuendam epi- nua bic auctor vocat, qui meo quidem calculo cense-
slola, existimo, qui sedit usquei hitur Felix. Succonius Constantinopoli forie cum
ad annum 492, quamvis Gelasii nomine inscripta sii. Acacio improvide comiuunicavit. Dicitur in argu-
Locum Jercmiae : quis dabit cdpiti meoaquam, eic. , mento, ul corrigat; ila in concilio Romano sevi ejus-
, eiiam in epistola 3 ad Petrum episcopum Antiochisc
3 dem : etiamsi forte corrigerel, qusc vcrbi acceptio et
allulit Felix. Hsesitatione tamen quadam loculus5- alibi occurrit. SCIP.MAFFEIUS.
qfin EPISTOL/E ET DECRETA. 970
EPISTOLA XII. A lio. Puraraque volens cum eo qui ppntifex creatus
FEI.1C1SIII PAPJEADZENONEM 1MPERATOBEM. asseritur inire concordiam, glorise vesirse suggerere
propcravi, ut niliil residere patiamini quo denuo
Laudato ejut sludio in ordinationenovi episcopi,hor- quidquam valeat dissensionis oboriri. Quia dum per
tatur ut in Acacii Petrique nominum damnatione,
de qua cleri leqatinihil sibi mandalum responderant, synodum Chalcedonensem, quam se duduin lilleris
cum Ecclesiattomanaconsentiat. designavit tua clementia vencrari, Eutychem atque
Felix Zenoni imperatori. Dioscorum constet esse damnatos, et corum secla-
illarum pariium documenlisTimoiheus
Dignas referre Deo nos(ro gratias fateor mens hu- tores plurimis
mana non sufficit, quod taniani religionis curam in et Pelms cxslilisse monstrenlur, atque eorum com-
vestrac pietalis sensibus miseratio divina consliluit, munionem , etiamsi prnhibilara, seculus Acacius,
ul eam et universis negotiis anteponi, et soliditate quos ipse epistolis suis hsereticosdixerat esse dnmna-
roipublicseconlineri, quam veraciter Christiano, lam tos : sententia illius concilii convincunlur aslringi,
augusto judicio censeretis,quia revera propitialione el in ipsorum pcennra raerito recidisse, quorum ele-
ccelestirerum subsistit universitas. Ex qua mirabili gere consortiuin : sicul in cacteris hseresibus facta
dcvotione vestrae clemcntiae processisse cognosco semel synodus ahjecti cujuslibet erroris cunctos se-
quidquid pro divini cultusreverenlia celcbradis Iran-. B' quaces consequenler involvit. Quseso igitur, glorio-
quillitatis vestrse sermo deprompsit. Ut scilicet fir- sissiroe, nec in successoribus rcfovere judicerour
mare caiholicsc fidei cupientes unilatem, Ecclesia-, quod manifestumest in auctoribus fuisse damnalum;
rumquepacemmagnopere roborari, talem sluderetisi ncc Petri putetur legitimaprovenissepurgatio, quem
prseficiConstantinopolitanis antistitem, qui superno, non secundum rrioremvelertim apostolica scdes, quse
munere prosequente, et raorum probitate fulgeret. ligavii, absolvit. Scit eniin Chrisiiana mens tua, ve-
et prse omnibus ortbodoxaeverilatis polleret affeclu. ncrabilis imperator, quoniam delicta morlalium se-
Magnam igilur, egregie princeps, capio de utroque; cttndumconscicnlinm relaxandi non nisi pontificibus
lselitiara : cum el in tuse serenitatis animo, sicut in suis ordine cnmpctenti superna dederil dispensatio
saeculifasligio constitutum, ita prsccipuumEcclesia facultatem. Qui Petrus tamen, si vere reccptus essct,
liliuni Deo faciore suscepit : et eum ipsum, de cnjus veniam mercri debuil, nonhonorem : qui a damnatis
ponlificio gloriamini, dum ad beati Peiri apostolisc- alque baereticis falsum sacerdolii nomen accipiens
dem suaereferl dignilatis exordium, jamSusededisse. caibolii;fenon polcrat Ecclesiseprxsidere. Hseccgo,
gaudeo moderationis indicium. Ubi simul et magna- reverentissimc princeps, beati Petri qualiscunque
Tiimilasvestra resplendet, quando Ecclesisecatisam, vicarius, non auctoritatc velut apostolicsepotestatis
sicul divinitus institutnm est, pontificum desiderat^ t-C exlorqueo, sed (anquam sollicrluspater, salulem pro-
ordinalione componi, et qui in sacerdolii perhibelur speritalemque clementissimifilii manerecupiens diu-
provectus officium, oplat indefntciri, undc Christoi turnam, fidelilcr imploro. Ecce desideramus, opta-
cupienteprofluit cunctorum gratia plena ponlificum. mus, ambimus Ecclesiam Constantinopolitanam, si-
Cujus etiam litierarum me refovct inienlio, qna sicutt cul semper, habere connexaro.Exuantur obsecro ab
dccet Christo placere nilentem, el summum aposto-. Iiisqui nosiri non sunt, et nos quoquc volumusessc
lorum beatura Petrum, et petram fidei esse non ta-. nobiscum. Postulationes ccrle geniium barbararura,
cuit (Malth. xvi), ct eidem mysteriorum claves cre- venerabilis imperator, pro quielc mundani regui pu-
diias fuisse ccelestium prudenter struxii, utque no- blice benigmis exaudis. Quanto praestaniiusqnscsole,
biscum circa orthodoxam fidemconsentientem babe- prcces apostolicse sedis pro sacrarum tranquillitate
ret assensum, quo amplius unanimis redderetur,, rerum placatus admitlis ? Hoc enim hoc cxpedit, ut
expctiit. Gratissimis igilur professionibus liujus, ett si u(raque Roma pro muluo pignore nuncupatiir, liat
votis copiosa leclione patefactis, mox ut eliam lilioss ulraque una fides illa Romanorum, quara pcr univcr-
meos sancli proposiii monacbos pariter venisse con-- sum mundum prsedicari beatus Paulus (Rom. 1,8)
spexi, dilficultalesomnesquseprimilus obstrepebant,, " testalur apostolus, sicut apud nosiros floruit indi-
hac credidi disposilione submotas : alque ideo ve-' - screta majores ; et qusc
genere concordat ac noniinc,
nientibus clericis eas praeterconsuetudinemsocialas s non sit religione divisa, per quam etiam discrepamia
esse personas, quse Petro vel Acacio non communi- copulanlur. Pulasne nie, venerabilis imperator, n»n
casse viderentur: ul illorum nominibus sequestratis,;, cum lacrymis ista profundere, el velutprsesentem ad
per quos scandalum contigissct Ecclesiis, sinceraa (use pie(a(is vestigia ? Nec enira piget in tali maxiriie
deinceps caritas proveniret. Quibus rite perpensis,, causa imperialibus officiisinclinari, cuin seAposio-
uibil aliud milii supererat gralulanli, nisi ut liis qui
li lus (/ Cor. IV, 13) omnium factum dicat cssc peri-
fuerant dcslinati apostolicaesedis communio tradere- <,- psema. Hsecdiutius tacui, ne aliis conlraria sugge
lur. Sed cum pro catholica lide caulius adraonerem, 1, rentibus irreverentiam meis potius litieris coromovc-
ut suscipienies eara se a consorlio relraherent da- 1- rem. Verum nunc facultate percepla, qualiter vigeat
mnatorum,non sibi boc mandatiira omnino dixerunt. l. in meo corde vesir» pielatis affectusinsinuo : quia
Qua rerum diversitate permolum anxium me baesisse e successus traditse vobis divinitus potestatis cupio
profiteor; cum aliud lilterse, etipsa rerum ratio de- :- propiliatione conslare.-Nequc, venerande fili,respuas
monstrarcl, ct aliud memoraloiura contincret asser- supplicantem, neve meain ver"r dissiniulare perso-
PATROL.LVIII. ' 31
 971 FELICIS PAPM III 972
nam. In me enim qualicunque vicario beatus Petrus. is A oriJinatione Itiitiam, et sperare divino beneficioco-
apostolus, et hsecin illo qui Ecclesiara suam discer- horleniur ecclesiasiicsepacis effectum. Primum qui-
pi non patitur, ipse eliam Cbrisius exposcit. Absit it dem, quod, lalem te gratia coelestiselegerit, cujus a
ut huic quemquam Chrisliana mens tua vel possil il puero vita probabilis asseratur, et catliolicaefidei,
vetdebeat anteferre, quem pro te volis omnibus de- :- quod ante omnia cupimus, prsedicelur inleiiiio.
sideras exorari. Prsesertim cum tantasint illa, vel sl Deinde quia inter hsec munera tuae Dominus cariiaii
talia, quse tyrannide deleta pro fide catholica ges- i- domini quoque filii nostri gloriosissimipriucipis vo-
sisii el geris, ut plena a Deovesirse conscientiaeex- lum conlulil et favorem : quatenus potestatis fultus,
perimenta teneamus. Dc quibus etsi quid fortassis s Deo prsestante, subsidio, facilius valeas expelere
omissum est, non respicit nisi perfidi virus Acacii,, qusc secundum verilatem sapienter intenderis.
qui, dum illicitis crescere tendit augraentis, ea quse e Postremo quod orania propemodum,qtisetui sequpn-
rectse religioni congruerent, vobis inter curas publi- i- tur honoris exordium, tam benevolentiam nobis cle-
cas occupalis destilil inlimare. Nam pietas lua quo- i- raentiaeprincipalisostendunt, quam luse produnt spe-
modonon sequendumpotiusexistiraaret,qtiod fecisse e ciem volunlalis. Duiii scilicel ad apostolicam sedcm
conspicerel sacerdotem? Unde divino judicio nulla- regulariler destinatur, per quain largiente Christo
tenus potuit, etiam cum id mallemus, absolvi. Qua- B.omnium
] solidatur digiiilassacerdotum. Quod ipsse tli-
propler magis magisque supplicare non desino, utt lectionis tuse litlerse aposloloruni summum, petram-
cuni suis nominibus atque personis feralis illa causa:\ que fidei, etccelestis dispensalorem mysierii creditis
iransierit: quo nos, nnnuente Domiuo nostro, certa\ sibi clavibus, beatum Petrum apostolum confileiiiur.
perfeclaque Isetitianecti valeamus cum prsesulcnuncc Quod denique, ut amplius esse unanimes valeamus,
creato, beati Apostoli vocedicentis : St qua iijiiur inii nobiscum dilectionera luam orthodoxoc lidei habere
Christonova crealura, vetera transierunt, oiniiia facia& velle lestantur assensum. Quaecurii non mediocria
sunl nova (I Cor.\, 17). LiltersecerleVesirsc catlio- videantur indicia, quibus de lua mente nobis proce-
licse fidei prsedicanl unitatem , pacemque Ecc!esia- derevotiva credanius,ad testimonium majusaccessil,
rum regia pietate pronuniiaiit. Qusecum debito ho- ut filii noslri religiosi monacbi, rcctse fidei confes-
nore legercntur, qualiler mecum lotus ordo Romanii sione pollenies, pariter huc venirent. Quibus uiiqtte.
presbyterii vilam vobis prosperiiatemque coniiniiami visis acstimamus non aiiler destinatos, nisi nomini-
promptus exorans, repetitis assidue vocibus accla- bus damnatorum, a quorum isti communione disia-
marit, et hi qui directi sunt audierunt, el uliiquc ve- bant, de Constantinopolilana Ecclesia jam repulsis.
lox lain prseclari nunlii legatio puiaba(ur obviare. ltaquc nibil superesse perspeximus nisi ut hi <|ui di-
Necessiiaii popnli Alexandrinse civiiatis inagis in eaI G ( lcclionis lux syuodica bajulabaut, communioiiis
parte prospiciendum est, ut a pestiferi rectoris retra- apostolicseparlicipaiione fruerentur. Sed dum cum
hatur insidiis. Concurranl omnia, rogamtis omncs,, ipsis sollicitius ageretur , ut si mallent B. Petri apo-
ut quemadraodumdocel Apostolus(Galat. i, 12), au- stoli communionemfidelicorde suscipere, respondc-
feratur de medio qui nos conturbat; et ea quam au-- renl vcl se, vel dilectionem luam ab Alcxandrini
guslse memoriseLeo, pater eruditorque vester, jugi- Pelri , Acaciique deinceps recilalione futuram
ter custodivii, vel vos magnanimiler servare decer- raodis omnibus alienam ; ilii nibil sibi tale mau-
nitis, Ecclesiarum (ida pax, verasit unitas : quoniami dauim fuisse peihibenles, oblataesalubriter gratiae
cuicunque personse paterna fides, et beati Petri com- nnsirseconsenlire noluerunl. Qua eoriiin cunctaiione
munio debet praeferri. Atque ad vcstram gloriam,, perraoii, cum lilterse venientes, vel ipsa rcrum di-
sicui imperii vestri fcliciias, ita post Deum perliuere> spositio aliud promittere videretur, ct relaiio pracdi-
doceatur regni ccelestis integritas; ul de conservatisi ctorum longe aliter qnam sperabaiur efferret, cnm-
Ecclesise suse legibus tranquillitatis tuae benevolen- munionein quidein noslram contiistati distulimus,
tiam Cbristus assumens, et tcmporalia libi dona raul- quam remotis dubietalibus optabamus plenam catlio-
tiplicel, et praeslctse(erna. licaefidei, ei boc, quod circa orthodoxamfidem con-
D sensum nobiscum se habere proraisit, arbitramur
EPISTOLA XIII.
esse venturam. Alioqui nihil nobis poierit imputari,
FELICISPAP.E111ADFLAVITAM EPISCOPUM
CONSTA.NTl.NOPOI.IT
ANUM. si compleclpnlibus loedera caritalis beati apostoli
Pelri consorlio Alexandrini Petri socielas prseferatur.
Quod legatosejusa communioneproplerea suspenderit,
quia de AcaciiPclrique nominibusnihil sibi manda-\ Erit enim apud Deum hominesque manifestum, lalia
tum responderint. Horlatur ul et ipse ab his recitan <
' perpeirantes non noslro vilio, sed suo prorsus arbi-
dis abslineat, et Zenoniid ipsum persuadeat. trio separari, idemque ante tribunal Clirisii modis
Felix Flavitse episcopo Constaulinopolitano. omnibus terribiliter judicamlum. Non sumus pertina-
"uliasunt quse nobis prsebeantde tuse dilectionis; ces, sed dogmata paterna defendimus: quemadmo-

« Codex Virdunensis hanc tribuit Gelasio : at Ge- fice inlhronimri, sed transmisit
synodicampapa Ho-
lasius hoc tempore pontifex nnn erat, sed Felix. mano Fetici. Qui modicovivens tempore moritur non
Liberatus Breviarii cap. 18 : Moritur, inquit, Acacius, accipiensepistoliimipsius. Vide Nicephorum lib. xvi,
et ordinalur post eum Flavitas presbyter,qui fuit a; cap. ly. JAC SIRMONDUS.
tancta Thecla; oui nc« cmsensit line Bomano ponti-
975 EPISTOCE ET DECRETA. 971
duro ctiara tusedilectionis pagina designavit, zelum A Aconjugemque ejus, adjuncla tecum mea prece, non
pro ortbodoxis oslendere nos debere. Cbalceddnensi desinas suppliciter exorare, ut sicut devoti Ecclesise
concilio, quod universalis sanxit et custodil Ecclesi.i, filii, et obsecrationes nostras clemcmer admiltant, et
Euiychej et Dioscorus non probanlur esse damnali ? pro sui regni salulisque perpeluac perfici considera-
An eorum complices Timotheus atque Petrus instru- tione dccernant. Nec dilatse communiouis apostolicse
ctionibus plurimis conveiiieiiiibusnon docentur, sicut tua causetur dileclio lardiialem. Nollemus qualicun-
hfquoque quos mi>it lua dilectio perviderunt ? An que dilficultate suspendi, nisi respectus catholica:
eorum communionem, frequenter et regulariter in- veritaiis obsisteret, cui dilectionem quoque luam
lerdicenlibus nobis, non est secutus Acacius , quos summisviribus inhserere vel opto, vel moneo. Nomen '
ipse suis epistolis haercticos dixerat, olimque dam- igitur Petri et Acaciitollatur e medio, nec apocrisia-
natos, et male rtirsus aedificans, quod bene ante ipse riis damnaii Petri misceamur aul litlcris. Et siculait
destruxerat, secundum Apostolum (Gulat. n, 18)' Apostolus : Abscindanlur qui nos conturbant (Gatat.
praevaricator apparuit? Ideoquejuxta prsefalacsynodi v, 12). Ilerumque ut ipse pronimiiai : Expurgate ve-
tramitem, merilo illic damnaise perfidise parem cun- lus fermentum, ut silis novaconspersio (I Cor. v, 7),
cti subiere vindictam, qui hujus maluerunl esse par- ciim nominibus persoiiisque suis praeleriia causa de-
ticipes -..queinadmodumconlra unaniquamque hsere- 1B leatur. Nobis Deo inspirante provisuris rationabiliter,
sim synodus constituta, cunctos eliam dejectse simi- ut scripsimus, si cuncla convenerint, ut eorum quos
lcs pravitatis aslringii: ne in successoribus omnino ordinavit vel baplizavit Acacius , salva confessiorie
reparandum esset, quod in auctoribus jusle raonslra- caiholica , pro caritatis Ecclesiac redintegratione ni-
tur esse prostratum. Absolvi autem Petrus nulla ra- hil pereat : qualenus pax illa proveni.it, quaefecit
tione potuit sine apostolicacscdis assensu, qua fuerat u(raque unuin ( Ephes. n ) : non illa quam propbeta
mandante seclusus, sicut de recipiendis talibus forma condcmnal : Pax, pax, el non erat pax (Ezech. xiu,
veterum testatur antistilum. Qui etiam Petrus, si de 10), et cariias, quam lua dileclio suis saepe litleris
legitima fuissel curatione sanalus, ad iudulgentiam postulavil, pura succedat, de qua dicitur : Carilas de
suscipi deberet, non ad sacerdotii dignitatem : qui a corde puro, et conscientiabona, el fide non ficta (I 37m.
damnalis atque hserelicis insiitulus, catholicis plebi- I, 5). Nihil sit communeluci cura tcnebris : quia nnn
l'USnulla posset ralione praeponi. Perspexisii et ipse jiossumus nec debemus mensseDomini participare et
nobiscum salularia esse quacdicimus. Unde eiiain in mensaedacmoniorum (/ Cor. x) : ut tibi creditis ovi-
tuis litteris , cum de bcati Petri lide loqueris, quod Ims prseteritorum congregatione raundatis, fiat unus
cum lola gralulatione legimus, calholica mente po- grex, et unus pastor (Joan. x). Scrlptum esse memi-
suisii : Et qui cum'eo sicut vos credunt consonavoce(C1nisti : Si rccte offeras, et recte non dividas, peccasti
gloriantes dispersa colligere valeamus. Qusero igilur ' (Gen. iv, 7); et propheta clamat : Inter mundumet
qtisenainilla sint, vel qua rerum perturbatione di- immundum non discernebatis( Ezech. xxn, 26 ). Quac
Sjersa. Nec alia nunc prorsus occurrunt, nisi quse universa summatim illa circumspeciione perslringi-
per Eutychiansepestis ejusdem sequacium sunt exco- mus, ut cordibus salubriter expiatis, tam firmam sine
gitata vesaniam. Dilectio vero tua operara det nobis- dubitatione quam veram, tam perpetuam quam uni-
cum, quatenus possit quaete quoque fatenle dispersa tam possimus tenere concordiam. Quanlocius ergo
suni colligi. Voce ulor Apostoli : Obsecrovos, nihil super bis tua nos reddat dilecfio ceriiores, ut Deo,
me lcesistit(Gakt. IV, 12). Non hoc velut impcriosus nostro perliciente quod cospit, i« compage corporis
impono, sed ut conscienliara meam convenienter ex- Christi plena valeamus recnnciliatione consenlire.
pediam. Ne commissse vobis divinitus raiionabiles » EPISTOLA XIV.
oves, non sine vestro discrimine, quod absit, perire FELICIS III PAP£ ADTHALASIUM ARCU1MANDR1TAM
sinantur, exborlor. Cogitale simul omnes qui digni- CONSTANTINOPOLITANUM.
laie paslorali censemini, pro Cbrisliana fide , quae Ne cum EcclesiaConstantinopolitanavelUUuseptscopo,
tunc esl Cbristi si vera est, et vivendum nobis, et si , ipse aul monachi ejus ante communicentquam a
amore moricndum. J
D sede apostolicajussum fuerit.
oportueril sacrosanctsc religionis
Perpcndile igilur ipsius vitse semper lempus incer- Felix Thalasio [Thalassio].
tum : ne repente rapti ad cognilionis illius formi- Posl factas litleras , quas per filios nostros reli-
dand.c trahamur examen. Unde propensius tanquam giosi propositi viros dilectioni tuae misiraus contia-
praeseniemdileclionem luam jure caritatis vehcmen- deudas, ne quid minus pro catbolicse lidei custndia
ler asiringimus , ut sortem infelicis Acacii perhor- diligentior cura prospiceret, caritaiem tuam duximus
rcscens, qui sicul scriptum est, ul irel in locum suum, admonendara ut etiamsi, prsesiante Deo nostro, no-
ciiam nobis conanlibus , non est pennissus absolvi, mina damnalorum, id est Alexandrini, Petri et infe-
quo valcs tenore contendas, ut calliolicorum illius licis Acacii, fuerint de ecclesiastica recitatione sub-
urbis antistitum magis monstreris esse imitalor, et lata, ut similes perditionis eorum, sacerdotii non
doininum filium nostrum gloriosissimum principem permiltantur prsesumere dignitatera , non prius tua
a Sequenti epistolac Uiulus in veteri codice prse- ' larum et Thalasium , archimandritas Constanlinopoli.
fixus est liiijiismodi: Exempluincpistolwqtiatn perlu- JAC SIRMONDUS.
lerunt in leaationemdirecti monachiad Rnfinum, Hi-
975 FELICIS PAPyE [II 97C
dileclio vei congregalio quam gubernas, Constanti- A prohibilns est (an. 483) Acacius : alque ob hoc, ex
nopolitanseEcclesise , vel quicunque ejus futurus est forma synodi memoralre, sirailem cimctos, quseprse-
pontifex , communicandum esse decernat, quam ad fixa fuerat pravilati, damnationis incidissc senlen-
notitiam sedis aposlolicaccuncta referantur, vel ipsius liam , cujus se elegcrunt esse consortes. Unde me-
litteris qui fuerit creatus episcopus, vel luse dilectio- rilo pracdiclus Acacius aposlolicse sedis , quae nunc
nis alloquiis. Quia sicut per professionem catholicam exsecutrix utique ssepe dicti Chalcedonensis conrilii
sedis aposiolicse formam secuius es ut te a damnala pro lide catholica tunc probaU non defuit, itcraia
communione suspenderes, ita beati Pelri sequi de- [dic Julii 28 an. 484J excoinmunicatione tlepulsus
belis cxemplum, ut quando ejus auctori(a(e fuerk re- est, ne per eum , quod absit, nos quoque reddaiiiur
lala communio, lunc eis e(iam tuum noveris miscen- complices perditorum. Neque Petrum quisquam legi-
dum esse consortium. Nec quisquam dilectioni tusc lime credat esse purgatum , qui non a beati Petri
omnino pcrsuadeat jam nostram communioncm illis apostoli sede receptus est, qua fuit mandante deje-
pariibus fuisse commissam, cum videas adlinc res in clus. Beneenim dilectionem luam nosse non ambigo,
dubio constilutas, el apud nos de illic crcaio ponli- quod personam hujusmodi, cum ita ratio postularct,
lice omnia haberi prorsus incerla. Neque posset cum non nisi ccclesiasticaelegis ordine competenti, sicut
eo sociari communio, cujus adhuc a nobis nec honor B l divinilus conslilutum est, vel possint, vel debeant
probatur esse susccpius, nec fides alque intenlio convcniemer absolvere. Quod cum faclum non sit,
comprobata. Exspcctet ergo dilectio lua scdis apo- raanifestum est Pelrum in ea qua pridem fuernt pcr-
stolieaejussionem, el sic EcclesiseConslanlinopolita- versilaie ac damnatione detineri. Qui etiamsi legiti-
nse sacra se communione conjungat, si in participa- me corrigi voluisse(, indulgentiam consequi debuit,
tione beati Petri et catholicse veritatis desiderai per- non ecclesiasticam dignilatem : quia ab hserelicis
manere. Dala calendas Maias, « Probo et Fausto VV. damnaiisque falsi sacerdodi nomen assumens, Ec-
CC. indictione xm. clesiaecalholicsc nullis regulis poluit prsesidere. Hacc
autem quae de prxdictis gesta narravimus, docu-
EPISTOLA XV. mentis indc venientibus approbantur, sicut Constan-
FELICISIII PAP^:ADVETRANIONEM EPISf.OPUM. tinopolitani clerici qui directi sunt, agnoverunt ;
palamque monstratum est Acaciumse eorum fecisse
Dissidii EcclesiwConstantinopolitanwcausas exponens,'
horlatur ut Zenonemad un.onem cum Bomana in- participem quos suis liiteris hxreticos, et retuleral
staurandam permoveat. ipse damnatos. Perceptis ergo sumraatim dilectio (ua
quao videntur Ecclesiarum fecisse dissidium, nosqtic
Felix Vclranioni episcopo. ( perpendens non immerilo pro fidecatholica exslitisse
C
Quod unilaiis Ecclesisc plena cupimus redinlegra- sollicilos, non soluiu deinceps se a coramiinioiic
tione firmari, mullorum relatione comperimus dile-" . damnatorum studeat cusiodire : sed Christi gregem
ctionera tuara, et egregiis moribus divina graiia tri- qua valet industria retraliere non quiescit, et domr.o
buenle pollere, et domini filii noslri Christiauissimii filio nostro Chrislianaenientis Augusto incessabililer
principis familiariiatc subnixam; paratamque frater- suggerere non omitiat, ut operis sui memor, quod
nitatem luam catholicse fidei causam, si manifestius> fide catholica, inspirante Domino nostro, clemenler
panderetur, libere ei prudener astruere. Quibus deJ dicitur exseculus, plenara temporibus suis pacem, et
lua menie snmptis indiciis, Uilem te verilalis aucio- Chrisli veritatem sinceram, ut prsecipuus sacrse reli-
rcm [Lege a;torem]iesse perpendimus , qualem illic2 gionis filius, ct pia dcvolione conspicuus, tranquilla
desideravimus invenire. Gratamur igilur quod bx- dispositione restauret, et de Ecclesia Constantino-
reditaiem suam non usquequaque Dominus repulis- polilana Petri Alexandrini nomiue Acaciique sub-
set, sed in eorum corditms flammam rectae confcs- Iato , pro quo lempesias omnis exorta est, intemc-
sionis servarel absconditam , qui sive se n commu- ratam paternse traditionis fidci post Dominum bcni-
nione conlusa pcnitus nbsiinerent, sive in enm perr gnus efficiat unitatem. Qiue nunquam luisset utiqtie
ignorantiam rccidissent, mallent laraen el declararii D 1 temerala, si hanc imperntori Christianissimo fideji-
quaerecla sunt, et secundum traditionem veleruml ter Acacius insinuare voluisset. Sed dum Patrum tcr-
comprobata sectari. Atque ideo alloqui carilaterai minos transferre molitur, et ambilionibus suis prc-
tuam noslro modis omnibus sermone curavinuis, e(t varicationis aditurn impudenter exquirit, ncc ve:ic-
de bis t|iiae Ecclesiam Cbristi feceriiKdissidere com- rabilia dubitavit decreta calcare, et inter cuns
peteiitcr instniere. In Cbalcedonensi iiaque synodo,, publicas occupato principi venerando dissimulavit
qtise de concilii Nicsenilenore procedens, pro Chri- quaenoverat vera suggerere : talem se conscienti un
stianae confessionis integritate servanda, tam aucto- circa salulera regiain poteslalemque geslare demon-
ritate sedis apostolieaequain universalis Ecclesiseest;t slrans, qtinlem in ncgotio ipsius religionis exhibuit.
celebrata consensu, Eutycbem alque Dioscorum con- Undc, quodnon sine divini judicii terrore dicendum
siai fuisse damnatos. Quoruro Timotbcus el Pctruss esi, eliam nobis si rcquisisset optantibus, non cst
exstitisse doceulur procul dubio sectalores, eorumquee permissus absolvi. Quomodo aulcm doinnus iilius
se communioninefarioemiscuisse, eliam cum n nobiss nosicr venerabilis imperator non hoc sibi judicare
* Scribendum Longinoel Fausto, an. 490.
977 EPISTOL/E ET DECRETA. 973
posset faciendum, quod ccrneret sncerdotem vcl fa- A LIBELLUS
cere vel docere ? Quapropter adjuncta secum mea A FEI.ICF,PAPADECRETO CONC1LH ADZENONEM 1MPE-
RATOREM TRANSMISSUS.
prece, dilectio lua ssepe diclura domnum filium no-
slrum supplicatione qua potest, et lacrymarum pro- Cum sibi redditam pacem, compressis pervosbac-
fessione deprecelur ut patienter permittat abscidi reticis, qui sentiebantur atlolli, universalis gaudeiet
qui 11 os conturbant, ne in successoribus bseretico- Ecclesia, el vestrse pietatis imperium etiam de ini-
rum reparasse videamur quod in aucloribus eorura micis suis victoriam reportasse(, et per universuin
certtim esl fuisse damnatum; priorumque consimiles orbem pro salute vestraeserenilatis oratio cunctoriiin
oraret ad Domimmisacerdoium; et veslra pietas (idei
opprimere non sinat ecclesiasticam dignilatem, qua-
lenus aposlolica voce dicamus : Si qua igitur in Chri- custos et defensor orlhodoxiae, sub selerni Regis
sto nova crealura, vetera iransierunl, eccefacla sunt propitiatione regnaret : quando venerandi apices vc-
omnianova (I Cor. v, 17). Ecclesiam Constantinopo- stri, et Deo proxima currens de sacro peclore fre-
litanam nobis, sicut semper, unitam sua post Deum quenteraucioritas, inler gaudia recepti imperii, Pe-
trum conversatum cum hsereticis, et parricidac illi
placiditate concedat. Quoniara et boc prjcsentis feli-
Timotbeo cohnerentem, a profanis(quia nec ab aliis
citatisejus increinenla desiderant, el consequendaeD
fruclus seternitatis exposcit/ Dilectioncmvero tuam I fieri poteral) AlexandrinaeEcclesiseepiscopum, qtian-
tum sibi exislimaverat, ordinalum, acceptissima
specialiter commonpo alqtie conteslor in illo nosiri
Salvaioris exaraine formidando raiionem milii raodis Deo praeceplionedejecerat; et lyranni liiteras, quas
omnibus reddituram, si q»rc pro integritntc salutis in eversionem contra fas elsacrosancti Chalcedoncn-
sis concilii defmitiones mcns insana dictaverat, pro
humanx, pro orthodoxa att|ue regulari constiluiione
commendatione, cvacuavii. Ita deinde illi-
majorum, et veraci alque sincera lotius Ecclesiae regnisui
citas ordinationcs ejus, vel eliam Timotliei, ut potc
pacc reparanda dclegavi, quod de lua menle non
cretlimus segnius exseqnaris. hsereticorum, irritas fecit; atque eos, quaiiluiii exira
Ecclesiam fuerint, judicavit [Legeindicavil].
(Ex codice Virdunensi.) Sed ntinc eum, mutatis omnium gaudiis in mce-
Felix Andrese episcopo Thcssalonicensi. rorem, EcclesiseAlexandrinsc cognovimusprsesidere.
Quod plene caiholicscfidci cupimusredintegratinne Quod si verura esl (ut Cbrisiianissimo principicorain
firmari, sojlicitudinem dilectionis tuac, qua ad sedis Deo fiducialiter esl faciendum), divino judicio sug-
beatiPetri communionem venire desideras/libenter gerimus non leviter esse pensandum, nisi certis
ampleciimur ; sed eam vellemus, sicut orthodoxac rcmediis, quod in contumeliam Dei factum dicitur,
veritatis cautela deposcit, ex omni fieri parle con- Q I fuerit expiatum. El quia (sicut scriptum esl) uuius
stantem. membritolitm corpus patitur passiones (II Cor. m),
iu persona ejus Orientis conculiuntur Ecelesise. Quod
DECRETUM fratrem et coepiscopummeum Constaiiiinopolitanura
FKLICISPAP/EIII. respicit sacerdotem, adversus queiri in conventu
\tL\ Gratianodesnmpluni.) mibi abeo, cujus sedcm prsefalus fertur lenere, libel-
ln ecctesiasliciscttusisregia voluntas sacerdoiibus est lus oblatus est, quem deploralionibus mese humili-
poslponenda. tatis nnnexui; ut idem frater cl coepiscopus mcus
Acacius (sicut ecclesiasticis neccsseest, et vcstris
Certum esl boc rebus vestris csse salutare, ut rumi legibus fieri dccet) ad hsec quse de se pcrvidel imi-
de eauSisDei agitur, juxia ipsius constituiionem, re- mari, apud bealiss;muin Peirum apostolum diluere
giara voluntatem sncerdolibus Chrisli siudeatis sub- obedienter procuret.-,nec ullo modo cxis(ime( dilfe-
3ere non prj;ferre; et sacrosancta per eoruin prsesu- rendum. Qui si (qucmadmodiim confidimus) bene
Us potius discere quam docere; ecclesiasticam for- coitscins cst, aposiolicuni non debet judicium cum
mara sequi, non huic, humaniius obscquendo, juraa consacerdotibus suis et moderationem abjicere ; ul
prsefigcre; nequo in ejus sanciionibus velle domina-- jj sacerdotalibus actibus ct omprobaiione lideli com-
ri, » cnjus clementiscDeus voluit tuae piae devotioniss probatus primum Christi Dornini nostri, atque om-
colla siibmittere : ne, dum nicnsura ccelesttsdispen- nium sacerdotum, ac deinde pietatis vestrsc
gralia
saiionis exceditur, eatur in contumelinradisponentis. gloriosus perfruaUir
» C«i Deus votuit clemeniiamtuain piw devolionhcolla submitlere.Vide
i Cra-iano aliove decerplum. LABB. supra epist. 9, unde hoc decreluro
»79 GENNADIIMASSILIENSIS *"" 930

ANNODOMINICCCCXCII.

GENNADIUS
MASSILIENSIS PRESBYTERi

PROLEGOMENA.
(Ex. GuMI.Cave.) A reponit Ecclesia Litgdunensis (Lib. adv. Joannem
Gennadius, gente Gallus , presbyler Massitiensis, Scolunt)ante annos oclingentos. Prwdestinalioniseutn
non,TitmaleJac. Gaddius(De Script. noneccles.tom.I, quidem inimicumfuisse certo constat, eoqueeliam no-
pag. 222) et Gaddio longe anliquiores Sigebertus (De rnirn de S. Auguslinoet- Prospero minus benesensisse
Script. eccles.cap. 30) et Platina (In Viia Symmachi), videlur (Vide Catatog. cap. 58, 84) cum ab iis dogma
presbyter ac deinde anlistes Massiliensis.Ctaruit anno Prmdestinalianumpropugnari male censeret. Pelagia-
495, quo Catalogum suum clausit et librum de Fide nismi tamen nota eximunt libri ab eo conlra Pelagium
ad Gelasium papam misit. De studio illius erga fidem scripti: nec gratim-prwvenientisnecessitalemab eo stt-
catholicum discrepant tam velerum quam receniiorum blatam esse (qttmpropria eral Semipelagianismi)mam-
\udkia. Virh sanctissimis]eum annumerat Hadrianm festo liquel: adeo ul scriptoribuscatlwlicisjure accen-
papa (Epist. ad Carolum Magiium); inler Petagianos sni queat.

TESTIMONIA DE GENNADIO.

vVALAFRIDUSSTRABO.
De Rebus eccles. cap. 20.)
Geniiadius Massitiensispresbyter in dogmateeccle-
sinstico,quasi inler veleres et juniores medius existens,
hujusmodi libramine sententiam suam temperat, ut
quotidianameucharistim perceplionemnec laudare nec
vitttoerarese dicat.
ALGERUS.
(De Sacramento euchar. lib. l, cap. 22.)
Invenitur in libro Gennadiide ecclesiasticisDogma-
tibus : t Quotidie eucharistiwcommunionempercipere
tuc laudo nec vitupero, > etc.
PETRUS LOMBARDUS.
(Sentent". lib. n, disi. 20.)
Ger.nadiusi» definitionibusecclesiasticorumclogma-C
lum ail: t Dmmonesper energiam non credimus >.ub-
slantialiter illabi animw, » etc.
B THOMASAQUINAS.
(Quodlib. 12, art. 11.
Liber de Dogmalibut ecclesiasticisnon esl Augu-
stini, sed Gennadii, qui claruil sub Anaslasio imper.
anno Domini 490 (Trilhemius de Scriplor. eccles.,
fol. 236.)
PLATINA.
(In Symmacho PP. 1.)
Hujus tempore Ecclesiam Dei mulium juvit Gen-
naditts Massiliensisepiicopus, diligensAugustini imi-
tator, qui librum de Dogmalibus composuit, et quid
cuique ad salulem necessariumesset, declaravit.
CJESAR BARONIUS.
(Tom. II Annal. eccles. ad an. Christi 263.)
Gennadius Massiliensisin commentariode Ecclesia.
slicis dogmatibus, qui inlerdum sancli Attguslini no-
mine perperaminvenituressecilalus, scriptumrei.quil:
« Nihil creatum aut seniens, > etc.

GENNADII MASSILIENSIS
LIBER

DE EGGLESIASTICIS DOGMATIBUS.
(Ex editioneElmenhorstii.)

1 CAPUT PRIMUM. quod sit ex Patre et Filio procedens, Patri ei Filio

Credimus unum esse Deum Patrem, et Filinm, et coscternus. Pater ergo principium Deilatis:qui sicut
Spiritum sanctuiri : Patrem eo quod filium habeat; imnqtiamfuit non Deus, ita nunquatc fuit non Pater,
Filium eo quod patrem habeat; Spiritum sanclum eo a quo Filius natus, a quo Spiritus sanclus*non nalus
981 DE ECCLESlASTICISDOGMATIBUSLIBER 98-2
quia non est filius, neque ingenittis; quia non est, A sua, et caro cum sensibus suis : pCr quos sensus
Paier, neque faclus, quia non est ex nihilo, sed ex veros in passione, et ante passioiiem suse carnis do-
Deo Patre et Deo Filio Deus procedens. Pater seter- lores sustinuit.
nus, co quod aplernumhabeat Filium, cujus acternus 4CAPUT 111.
sit Paier. 2 Filius a-lerniis, eo quod sil Patri co- Neque sic est naius f ex virgine, ut et divimtatis
.Tte>nus. Spiriius sanctus aeternus, eo quod sit Patri initium homo nascendo ncceperii, quasi antequam
et Filio coneternus.Non confusa in una persona Tri- riascerctur ex virgine Dens non fnerit, sicut Arte-
nitas, ut Sabellius dicil; neque separatn aul divisa in mon, et Berillus, et s Marcellus, docuerunt: h sed
natura Divinitas, ut Arius blaspbemal; sed alter in seternus et Deus et homo cx virgine naius est, ' non
persona Patei*, alter in persona Filius, aller in per- amidens quod erat, dignatus esse quod non erat.
sona Spirinis sanctus. Unus natura in sancta Trini-
CAPUT IV.
tate Deus pater, ei Filius, etSpiritus sanctus.
CAPUT II. Nihil crealum aut servienSin Trinitale ) credamus,
Non pater carnem assumpsit, neque Spiritus san- ut vult Dionysius fons Arii; k niliil insequale, ut vult
clus, sed Filius lantum -. ut qtii erat in divinilate Dei Eunomius; nihil insequalegratiae,ut vult Aetius; ni-
Patris Filius, ipse fieret in homine hominis malris S hil anlerius posteriusve aul minus, ut Arius; niliil
filius ; ne filii nomen ad alierum transirel, qui non extraneum aut * officialealteri, ut Macedonius; niliil
essel seterna nativitate (ilius. Dei ereo Filius factus m pervasione au( surreplione insertum, ul Mani-
est hominis filius, naius secundum verilatem natuise CIITUS;niliil corporeum, nt Melito ct Tertullianus,
ex Deo Dei Filius, et sccunilum veritatem naturse ex nibil corporaliter effigiatum, ut Anthropomorphus
homine hominis Filius : ut verilas geniti non ndo- et n Vadianus; nihil sibi invisibile a creaturis , ut
ptione, non appellaiione, sed in ulraque nativitate Origenes; niliil creaturis visibile, ut Forlunattis;
filii nomen nascendo baberet, et esset verus Deus nihil moribus vel voluntate diversum, ut Mareion ;
et verus hnmo unus filius. Non ergo duos Chrisios , nibilex Trinitatis essentia ad creatnrarum naturant
neque duos filios fatcmur, sed Deum et hominern deduclum, ul Plaloet Tertullianus; niliil officiosin-
unum filium. Quem proptcrea et unigcniliimdicimus, gulare nec alteri communicabile, ut Origenes; nihil
manenlem in duabus subsiantiis r sicut ei natune confusum, ut Sabellius; sed toluin perfectum, quia
verilas contulit, 3 non conftisis naturis, neque im- 5 totum ex uno, et unum ex loio : non taraen soli-
mixtis, sicut Timoihiani volunt, sed socictate unitis. tarium, ut prsesumunt Praxeas et Sylvanus, Penla-
Deus ergo homiuem assumpsii, homo in Dcuni irans- politana damriabilis illa doctrina.
ivit, non naturse versibilitate, sicut a Apollinaristaec CAPUT V.
dicunl, sed Dei dignaiioue : ut nec Deus mularelnr 'Ou.oovaio;ergo, id est, coessentialis in divinitate
in humanam b subsinniiam , assumendo boininem, Patri Filius; buoovato; Pairi el Filio SpiriUis san-
nec homo in divinam glorificatus in Deiim : quia clus ; bu.or,vato;Dco e( homini unus Filius, manens
mutatio vel versibilitas naturae et diminutionem et Deus in homine suo in gloria Patris, desiderabilis
abolitionem substantiae facit. Credilur a nobis sine vidcri ab angclis : sicut Pater et Spiri;us sanctus
confusione conjuncla sancta Trinitas, sine sep;ira- adoraiur ab angelis et ab omni crealura; non homo
tione distincia. Natus est ergo Dei Filius ex homine, facdis prseter Deum, ° vc! Christus cum Deo, sicui
el non per homincm : id est, non ex viri coitu, sicul blasphemat Nestorius, sed hoino in Deo, et Deus iu
Ebion dicit; sed carnem ex virginis corpore traliens, bominc.
et non de coelosecum afferens, sicut Marcion, Orige- CAPUT VI.
nes et Eutyches affirmanl. Neque in pliantasia, id Erit resurrectio mortuorum omnium bominum,
esl, absque carne, sicut Valenliiiiisasseril, c neque sed uni et insimul et semel. Non prima justorum, ei
de thcsi, id est, pntaiive imaginalum, sed corpus secunda peccatortim, u( fabula est somniatorum ; sed
verum. d Non tanmm carnem ex carne, sicut Mar- . una omnium. Et si id resurgere dicilur, quod cadit,
cianus, sed verus Deus ex divinitate, etverus homo ' caro ergo nostra in veritate resurgii, sicut in veritato
ex carne, • unus Dei Filius, in diviniiaie Verbum cadil. Et nonsecnndnm Origenem iminuiatio corpo-
Pairis ei Deus, in homine anima el caro. Animanon rum erit, id est, aliud novum corpus pro carne : sed
absque sensu et ralione, ut Apollinaris, neque caro eitiem caro corruplibilis quae cadit lam justorum
absque anima, ut Eunomius; sed anima cum ratione quani injustorum incorruptibilis resurget, quse vel

a Ms. cod. Florent., Tertullianuset Apollinaristmdi-
cunl. -
b Ms., sufficientiam.
« Ita nis. cod. Florentinus biblioih. D. Marci.
d Ms., non inmquale, ut Eunomius, nihil per gra-
liam, cor lamen carnem; sensu nullo
• VoxDei ex ms. est.
f Ms. delet ex virgine.
s Vox Marcellusdeest in ms.
h Ms„ ted wiernusatttt twcula Deui, homo, etc.
1 Non amhtens quod erat, dignatus esse auod non
eral, li;ecloco suo moia ex ms. reposui.
j Ms., credendurri.
k Nihil inwqualegratiw, haecms. inducit.
1 Ms., difficile.
m lta rectc ms.; alii persuasione,inepte.
u Ms. Nadicinus, male. Danseus ad Augusl. dt)
Hseres. cap. 50 legit Audiauos.
0 Ms., sed.
983 GENNADllMASSILIENSIS 984
poenam sufferie possit pro peocaiis, vel in gloria A CAPUT XI.
sett.rnamanere pro meriUs. Niliil incorporeiim et in risibile h in natura creden-
6 CAPUT VII. dum, nisi solum Deum, id est Patrem, et Filium, et
Omnium enim hominum erit resurrectio. * Si Spritum sanctum. Qui ideo recte incorporeus cre-
omnium •erit, ergo omnes moriunlur , ut mors ab dimr, quia ubique esl, et omnia implet atque con-
Adam b ducla omnibusfiliis ejus dominetur; et ma- slringit. Ideo et invisibilis omnibus creaturis, quia
neat illud privilegium in Domino, quod de eo specia- incorporeus est.
lilur dicitur. iVoit dabis sanctum tuum videre corru- CAPUT XII.
piionem (Psdl. xvi, 10) c. Ilanc ralionem maxima Creatura omnis corporea est, angeli et omnes cce-
Patrum lurba (radente suscepimus. Verum quia sunt lcsies virtutes corporese, licet non carne subsistant.
et alii sequc catholici et cruditi viri qui credunt, Ex eo aulem corporeas esse.credimus inlellecluales
aniuia in corpore manenie, immutandos ad incorru- crea(uras, quod localiter circumscribuntur, sicut et
ptionem el immortalitatem eos qui in advenlu Domini anima quse carne clauditur, et dscmonesqui per sub-
vivi inveniendi sunt, et hoc eis repulari pro resur- slauliaro angelicse naturse sunt.
reclione ex mortuis, quod mortalitatem d prsesenlis CAPUT XIII.
vitae immulatione deponant, non morte : quolibet B Immortales essc credimus intelleclnales naturas,
quis acquiescal modo, non est hserelicus, nisi ex quia carne carent, nec habenl quo cadant, ut resur-
contentione hsereticus fiat. Sufficit enim in Ecclesisc rectione egeant post ruinam > necessaria.
legc carnis resurrectionem credere futuram de 9 CAPUT XIV.
morte. Animas hominum non esse ab initio inter cseterai
CAPUT VIII. imellecuiales naturas , nec simul creaias, sicut
Quod autem dicimus in syrabolo, in advcntu Do- Origenes fingit; neque cum corporibus per coiium
raini vivos ac mortuos judicaudos, non solum juslos ) scminatas, sicut Lucifcriani, Cyrillus et aliqui La-
ct peccatores significari, sicut Diodorus puiat, sed tinorum prsesumplores affirmant, quasi nalurse con-
ei vivoi eos qui in carne inveniendi snnt credimus, sequentiam servantes. Sed dicimus creationeni ani-
qui adhuc morituri 7 creduntur; vel immutandi rase solum Creatorem omnium nosse, el corpus lan-
snnt, ut alii volunt, ul suscitati continuo vel refor- tum per conjugii eopulam seminari, Dei vero judicio
mati cum ante niorluis judicenlur. coagulaviin vulva et compingiatque formari, ac for-
CAPUT IX. mato jam corpore animam creari et infundi, ut vivat
Posl resurreclionein ci judicium non creuamus in ulcro homo ex anima constans et corpore, et egrc-
reslitutionem filiuram, quam Origenes delirat; ut * diatur vivus cx utero plenus humana subslanlia.
daemonesvel impii homines post lormenla quasi sup- CAPUT XV.
pliciis cxpurgati, vel illi in angelicam qua creati sunt Neque duas animas esse dicimus in uno bomine ,
redeant dignitatem , vel c injusti jusloruin" societali sicut .lacobus et alii k Syrorum disputatores scribunt,
donentur: co quod hoc divinse conveniat pietati, ne unam animalem qua animetur corpus, et iraniixla sit
quid cx ralionalibus pereal creaturis, sed quolibet sanguini, et alteram spirilalem quse raiionem fnini-
inodo salvelur. Sed nos crcdamus ipsi judici oranium strel; sed dicimus unam esse eamdemque animam
f retributori justorum qui dixit: lbunt impii in sup- in bomine, qusc et corpus sua societate vivificet, et
plicium wternum, justi autem in vitam mternam, ut semetipsam sua ratione disponat, habensin se liber-
percipiant fructum operum suorum (Mattk. xxv, 46). latem arbitrii, ut in susesubslanliseeligat cogitalione
8 Et iteruni : Ite in ignent mternum, qui paratusest quod vult.
tiiaboto et angelis ejus (Ibid., 41). 10 CAPUT XVI.
CAPUT X. Solum hominem credimus habere animam sub-
In pi incipio creavit Deus ccelum, et lerram , et sianiivam, quaeexuta corpore vivit, et sensus suos
aquam cx nihilo. Et cum adhuc lenebrse ipsani n alque ingenia vivaciter tenel. Non cum corpore mo-
aquam occullareiit, et aqua lerram absconderci, facti ritur, sicut Aratus l aut Epicurea vaniias asserit;
siiul angeli et omnes cuelestes virluies, ut non esset neque postmodicum intervallum, sicut Zenon dicit,
ntiosa Dei bonitas, 8 scd haberel in quibus per niiil- uuia D1subsiantialiter vivit, et ralionem suam lencl.
la ante spatia bonitatem suani oslenderci: et ita bic CAPUT XVII.
visibilis mundiis ex materia qua; a Deo facla fuerat, Animalium vero animat non synl subslantivse,setl
f.ictus est et ornatus. cura carr.e ipsa n camis in nativitate nascuntur, ci

u Ms., tmo quoa omnium erit. diabolo et angelitejut. Ita ms. cod. Florentinus.
h Ms., data. h Ms. iion habet in.
c In editis sequitur ejus enim caro non vidit cerrtt- ' Ms. delel necestaria.
ptionem, qtiae ex ins. delevi. i Vulgati, teminantur.
d Prmsentis vitm, hoecex ms. adjeci. k Syrorum ditpuiaores; ita ms. cod. Florenlinus.
e ltt ms. Alii, isti; raale. 1 Haecaut Epicurea vanitai ex ms. addidi.
f lta nis. Alii, omnium et retribulori jtislo. '" Ita ras. cod. Florentinus.
s Etiterum : lle inignem wternum, qui paralut est u Ita ms. Alii, carnit vivacitaie.
 m DE ECCLESIASTICISDOGMATIBUSLIBER. 980
ciiiii carius morte finiuniur ei raoriuntur, et ideo nec A adepto salutis munere, solliciiiuliiiis nostrsa es( et
ratione regunlur, • nec viviinl, sicut Plalo et Ale- coslestis pariter adjulorii; ut labamur, potestaiis no-
xander b putant, sed ad omnia nalursc incilamenta strae est et ignaviset: non tamen ad obtinendara sine
ducnntur. illo, qui quserentes facit invenire, qui pulsantibus
CAPOT XVIII. aperit, qui petentibus donat (Matth. vu,7). Sicut
Anima humana non cum carne moritur, c quia ergo initium salulis noslrse Deo miserante et inspi-
iion cumcarne, ut superius diximus, d seminalur; ranle habere nos credimus, ita arbitrium nostrse
sed formato in venlre roalris corpore, Dei judicio naturse sequax esse divinse inspirationis libere confi-
creatur et infunditur, ut vivat homo intus in ulero, temur
ctsic procedat nalivitate in munduro. 11gilur u( non labamur a bono vel nalurse, vel
CAPUT XIX. meriti, sollicitudinis nostrse est et cceleslis pariter
Duabus substantiis lanlum constat homo, anima et adjulorii; ut labamur, potestatis nostrse et ignavise.
e corpore. Aniraa cum ralione H sua, et corpore 13 CAPUT XXII.
cura scnsibus suis f. Quos lamen sensus absque ani- Firmissime credcndum est in prsevaricalione Adse
mse societate non movet s corpus. Anima vero et omnes homines naturalem possibilitatem et innocen-
h sine corpore rationale suum tenet. B tiam perdidisse : et neminem de profundo illius rui-
. CAPCT XX. nse per liberum arbitrium posse consurgere, nisi
Nonest ' tertius in substantia hominis i spiriius, eum gratia Dei miserantis erexerit: liberum enim
sicut Didymuscontendit, sed spirilus ipsa est anima arbitrium ille perpessus, dum suis inconsultius uti-
pro spiritali nalura, vel pro eo quod spirel in cor- tur r bonis, cadens in prsevaricationis profnnda, de-
pore spiritus appellatur. Anima vero ex eo vocatur, roersus est; et nihii queraadmodum exinde surgere
quod ad vivendumvel ad vivificandumanimetcorpus. possel invenit, suaque in seternumliberlate deceptus,
Terlius vero qui ab Apostolo (/ Thess. \, 22) cum hujus ruina latuisset oppressus, nisi eum post Christi
anima et corpore inducilur spiritus, gratiam Spirilus pro suagratia relevasset adventus, qui per novsere-
sancii esse inlclligamus, quara orat Apostolus u<m- generaiionis purificationemomne prseteritum vitium
tegra perseveret in nobis, nc nostro vitio aut niinua- sui baptismatis lavacro porgavit.
tur, aut fugetur a nobis, qqia Spiritus sanctus effu- CAPUT XXIII
giet fictum (Sap. i, 4). Neminem esse per semetipsum bonum, nisi parti-
CAPUT XXI. cipationem sui ille e donaverit, qui solus est bonus.
Libeitali arbilrii sui coromissus est homo slatim CAPUT XXIV.
in prima k mundi condiiione, ut ' salva vigilantia G Neminem etiam baptismatis gratia renoyalum ido-
mentis "' adnitenle etiara n in prsecepti custodia per- neumessead superandas diaboli insidiaset ad • vin-
severaret, si vellet, in eo quod crealus fuerat perma- cendas carnis concupiscentias, nisi per quotidianum
nere. Posiquara vero seductione serpentis per Evam adjutorium Dei perseverantiani bonse conversationis
cecidit (Gen. m, 6), naturae bonum perdidit, pariter acceperit.
el vigorem arbitrii; non tamen eleclionem , ne non 14 CAPCT XXV.
essel snum quod ° evilaret 12 peccalum, nec me- Quod nemo nisiu per Cliristum libero bene utatur
rito indulgeretur quod non arbitrio diluisset. Manet arbitrio, idem magister in epistola ad Mileviianum
itaque ad quserendamsalutem arbitrii libertas, id est, concilium data prsedicat, dicens : Adverte tandem,
rationalis voluntas, sed admonente prius Deo, et in- o pravissimaruni mentium T perversa doctrina, quod
vitante ad salutem , ut vel eligat, vel sequatur, vel primura hominem ila libertas ipsa decepit, ut dnm
agat occasione salutis, hoc est, inspiratione Dei. Ut indtilgenlius frenis ejus ulitur, in prsevaricationem
aulem eonsequaiur quod eligit, vel quod sequitur, prsesumptione incideret. Nec ex bac poluit erui, nisi
vel quod occasione agit„ Dei esse libere confitemur. ei providentia regenerationis slatum pristinse liber-
Initium ergo sdutis nostrse Deo miserante babemus; tatis Chrisli Dominireformassct adventus.
ut acquiescamussnlutiferseinspirationi, nostrse pote-. D CAPUT XXVI.
statis csl; utadipiscamur quod acquiescendo admoni- Quod omnia studia et omnia opera ac merita san-
lioni cupimus, divini est muneris; u( non labamur in ctorum ad Dei gloriam laudcmque referendax sint,
• Voces nec vivuntex ms. desumpise. _. - m lla ms. Alii, admiltente, male.
b Ms., disputant. n Alii,.prmcepti.
« Ms., quia nec carnis.
d Ms., temen ett. 3|Ms., emendaret,
P Ms. addit id est ralionabilis volithlatis.
* Hic et infra ms. habel carne pro corpore. i Hsec vidcntur abundare et siint lollenda ut
f Ms. addil: id est visu, audiitt, gusin,
odoratu, spuria.
laclu. r ln collect. ConCiliorumIsidori Mercatoris, donis.
f. Ms., raro. s Isidorus, donet.
h Ms., sinecarnerationemsuam inlegram tenet. 1 Idem, evincendas. '
1 Ms., tertium. u ldem, per gratiam Chrisli.
i lla ms. Alii, spiritum. v lta recte Isidorus.
k Voxmundi addilur ex ms. x Isidorus, sunt.
1 lta ras. Alii, sulva.
987 GENNADHMASSILIENSIS 983
quia nemo aliunde ei placeat, nisi ex eo quod ipse A bus donetur fides, ut idololntra an imp elalh SU.-B
donaverit: in quam nos sententiam dirigit beatse re- liberenlur erroribus, 17 ut Jud.cis, ablalo corriii \o
cordationis papse Zosimi regularis auctoritns , cum lamine, lux verilatis appareat, ut hseretici catholicae
scribens ad totius orbis episcopos ait: Nos autem fidei perceptione resipiscant, ut scliismatici Spiritum
instinciu Dei (omnia enim bona ad auctorein suum redivivaecnriiatts accipiant, ut lapsis pcenitentiacre-
referenda sunt unde nascunlur), ad fratrum et coepi- media conrerantur, ut deniqne calechumenis sjd re
scoporum noslrorum conscienliam universa retuli- generationis sacramenta perductis, ccelestis miseri-
mus. Hunc auiem sermonem sineerissimsc veritatis cordise aula f resereiur. Haecautem non perfunclo-
luce radianlem lanto Afri episcopi honore venerali rie neque inaniier a Domino peti, rerura ipsarum
sunt, ut ita ad eumdem virum a scriberent: 15 Hlud monstrat effeclus, quandoquidem ex omni errorum
vero quod in liiteris quas ad universas provincias genere plurimos Deus dignatnr attrabere, quos eru-
curasti esse millendas posuisii, dicens : Nos tamen los de potestate tenebrarum transferat in regnum
instinctu Dei,etc, sic accipimtis dictum, ut illosqui Filii caritalis suse, et ex vasis irse faciat vasa miseri-
contra Dei adjutorium exlollunt humani arbiirii li- cor.lise. Quod adeo totum divini operis esse senlilnr,
berlalem, districto gladio vcritatis velut cursim ul haec efliciente Deo gratiarum semper actio lau-
transiens amputares. Quid cnim tam libero b fecisti B disque confessio pro illnminatione lalium vel corre-
arbitrio, quam quod universa in nostrse humililatis ctione referanlur.
conscientiam c rctulisti ? et (amen insiinciu Dei fa- CAPUT XXXI.
cliim esse (ideliier sapicnterque vidisti, .veraciter fi- Illud etiam quod circa baplizandos in universo
denlerque dixisli. Idco utiquc, quia prscparatur vo- mnndo sancta Ecclesia uniformiter agit non otioso
lunlas a Doroino. Et ut boni aliquid agant paternis contemplamur inluitu. Cum sive parvnli, sive juve-
inspirationibus suorum ipse tangat corda d filiorum. nes ad regeneraiionis veniunt sacraraentum, non
QuolquotenimspiriluDeiagunlur,hi filiiDeisunt (Rom. prius fontem vitse adenni, quam e.vorcismisetcxsul-
VIII,15); ut nec nostrum dcesse sentiamus arbiirium, flalionibus clericorum spiritus ab eis immundus abi-
et in bonis quibusque voluntntis humanse singulis gatur ; ut tunc vere appareal s quando prineeps
motibus, magisillins valerenon dubitemus auxilium. raundi Jg hujus mittaiur foras (Joan. xn, 31), el
CAPUT XXVII. quomodo prius alligelur fortis, et deinceps vasa ejus
Iia Deus ex cordibus hominum, atque c in ipso li- diripiantur (Maitk. xu, 29), in possessionem Irans-
bero operatur arbitrio, ut sancia cogitatio, piuni lata victnris, qui captivam ducit captivilatem, et dat
ronsilium, omnisquc motus bonsevoluntatis ex Deo G dona hominibns (Eplies. iv, 8).
sit: quia per ilium aliquid boni possumus, sine quo CAPUT XXXII.
nihil possumus. Omnium bonorum alfecluum alque operum , et
CAPUT XXVIII. omnium studiorum omniumque virtulum quibus ab
Quicunqtie dixerii gratiam Dei, qua jusiificamiir initio <ideiad Deum tendilur, Deum profitemur nucto-
per Jcsum Cbristum Dominum nostrum, \Q ad so- rem. Et non duhitamns ab ipsiusgratia omnia homi-
lam remissionem peccatorum valere qusejam com- n*s merita prseveniri, per quem fu ut aliquid boni et
missa suut, non eliam ad adjtitoriuro gratise ut non velle incipiamus et facere. Quo utique auxilio et mu-
comniiltanlur, anathema sit. nere Dei non aufertur liberum arbitrium, sed libtra-
CAPUT XXIX. tur, iil de tenebroso lucidum, de pravo rectum, de
Quisqais dixerit gratiam Dei per Jesum Chrislum languido sanum, de imprudenle sit providum. Tanta
propler hoc lantum nos adjuvare ad non peccandum, enira est erga omnes homines bonilas Dei, ut nostra
quia per ipsum nobis revelatur etaperiturinlelligen- velit esse mcrila qusc sunt ipsitis dona, et pro his
tia mandatorum, ut sciamus qnid appetere, et quid quse largitus est selerna prsemia sil donaiuriis. Ag't
vitare debeamus, non aulem per illam nobis prse- quippe in mbis ut quod vult el velimus et agamus ;
stari ut quod faciendum cognovimus eliam facere _ nec otiosa esse in nobis patitur quaeexercenda non
diligamus atque valeamus, anaihema sii. negligenda donavit : ut et nos cooperatores sin.tis
CAPUT XXX. graliac Dei, ac si quid in nobis cx nostra viderimus
Obsecrationum quoque sacerdolalium sacramenia remissione languescere, ad illum sollicite- rccurra
respiciamus, quse nb apostolis iradila in loto mundo, mus, tjiitisanai omneslanguores nostros, et redimit de
alque in omni calholica Ecclesia uniformiter ccler interilu \Q vitam noslram (Psal. ciu, 5, 4); cl cui
branlur, ut legem credendi, lex statuat supplicandi. quolidie dicimns : Ne nos inducasin lentationem, sed
Cum enim sanctarum plebium prsesules mandala si- tibera nos amalo (ilaiih. vi, 2).
bimet legat;onefungantur apud divinam clemenliam, CAPUT XXXIII.
humani gencris agunt causam, et tota secuin Eccle- Quicunquedicil Ada.n primum bominem mortalcm
sia congemiscente postulanl et precantur ul infideli- factum, ita ui sive pcccaret, sive non peccaret, rau-
» Isidorus, rescriberent * Isidorus, tn.
b Isidorus, fecislis. f Isidorus, referatu .
c Isidorus, relulislis. E Isidorus, quemodo.
d Isidorus. Hdetium.
989 DE ECCLESIASTICISDOGMATIBUSLIBER. 9?0
rerelur,. m corpore hoc, id est, de corpore exiret, A juslus, cum in oratione pmraliier diceret : Peccavi-
non peccati merilo, sed necessitate naturse, ana- mus, iniquitalem fecimus(Dan. ix,5), et cselera, qnse
thema sit. ibi veraciler et htimiliier confitettir ne putareiiir,
CAPUT XXXIV. quemadmodum quidam senliunt, hoc non de snis,
Quicunque parvulos recenles ab uteris matrum sed de populi sui dixisse peccalis ; posten dixit: Cum
baptizandos negat, aut dicit in remissionem qiiidem orarem el eonfitererpeccala mea el peccala populi mei
peccatorum eos baptizari, sed niliil ex Adam trabere Domino Deomeo (Ibid., 20) : noluil dicere peccata
originalis peccati, qtiod lavacro regenerationis ex- nostra, sed populi sui dixit et sua, qtioniam futtiros
pitltir, undesit conseqtiens ulin eis forma bapiisma- istos qui lam male h intclligerent tanquain propheia
tis in remissioneni pecealoriim non vera, sed falsa prsevidil.
inlelligalur, anatbema sit. Quoniam non aliler intel- 22 CAPUT XXXVII.
ligendiimest quod aitApostolus : Per unuin hominem Quicunque ipsa verba dominicac orationis ubi tli-
peccalttminlravll in mundttnt, el per peccalum mors; cimus : Dimitte nobisdebila nostra, ita volunt a san-
el ita in omnes homines pertransiil in quo omnes pec- ciis dici, ui humiliter non veraciler hoc dicatur, ana-
cavcrunl (Rom. v, 1-2); nisi quemadmoduin Ecclesia thema sit. Quis enim ferat orantem, non hominibus
ctholica ubiquc dilfusa semper intellexit. Propter B E sed ipsi Domino mentientem, qui labiis sibi dicit
hanc eiiim fidei regulam etinm parvuli, 20 1u' n'~ dimidi velle, e( corde dicit quac sibi dimittanlur
bil peccatorum in • seipsis adhuc committere polue-- debita non habere.
runi, iden in peccatorum remissionem veraciter ba- CAPUT XXXVIII.
ptizantur, ul in eis rcgencratione roundetur, quod Si quis per offensam prsevaricationis Adsenon to-
gencraiione Iraxerunt. lum, id est, secundum corpus et animam in deterius
CAPUT XXXV. dicit horaincm commutaUim, sed animse libertalo.
Quod ail sanclus Joannes apostolus*: Si dixerimusi illsesaduranle, corpus lantumraodo corruptioni cre-
quiu peccalumnon habemus, nos ipsos seducimus, etl dit obnoxium, Pelagii errore deceptus adversaiur
verilasin nobisnon esl (l Joan. i, 8), quisquis sic ac- Scripturse dicenli : Anima qumpeccaveril, ipsa morie-
cipiendum putaverit, ut dicat propler humilitatemi tur (Eseeh. xvm, 4), cl: Nescilis quoniam cui obedi-.
non oportere dici, nos non haliere peccatum, noni tis , et a quo quis superatur, e]us servus adjicilur
quia veritas est, auailiema sit. Sequitur enim apo- (Rom. vi, 16)?
stolus et adjungit: Si autem confessifuerimus peccata , CAPUT XXXIX.
noslra, fidelis esl et justus qui remittat nobis peccalat Si quis soli Adse prsevaricationemsuam, non etiain
el mundetnosab omniiniquitale. Ubisalis apparct hoc>C ejus propagini asserit nocuisse, aut certe mortem
non tantum humiliter, sed eliam veraciter dici. Po- lantum corporis qusepcena peccati est, non aulem et
lerat enim apostolns dicere.: Si dixerimus : Non ha- peccatum , quod mors est animae, per unum liomi-
beinus peccatum, nos ipsos extollimus, et humiliias; nem in omne genus23 buriianumtransisse testadir,
in nobis non est. Sed cum ait: Nos ipsos decipimus, , injiistUiamDeo dabit, contradicens Apostolo dicenti:
et veritasin nobis non est, salis oslemlil eum qui di- Per unum hominem peccatumintravit in mundum, et
xerit se non habere peccatum, non verum loqui, sed1 per peccalummors, et ila in omneshominespertrans-
falsum. iit,in quo omnes homines peccaverunt(Rom. v, 12).
CAPUT XXXVI. CAPUT XL.
Quicunque dixerit in oratione dominicaideo dicere> Si quis invocalinne humanagratiam Deidicit posse
sanctos : Dimitlenobis debila21 noslra (Mallli. vi, 2),, conferri, non autem ipsam gratiam facere ut invoce-
ut non pro seipsis hoc dicant, tguianon est eis jami tur a nobis, contradicit Esaise prophctse , vel Apo-
necessaria ista petitio, sed pro aliis qui sunt in suoo stolo idem dicenti : lnvenlus sum a non qumreniibus
populo peccatores; et ideo non dicere umimquemque e me, patam apparui his qui me non interrogabant(Esai.
sanctorum, dimiite mihi debita mea, sed dimitte no-- LXV,1; Bom. x, 20).
bis peccata nostra, ut hoc pro aliis polins quam proo D J CAPUT XLI
se justus.petere intelligatur, anathema sit. Sanctuss # Si quis ul a peccato purgemur volunlatem nostram
cniin et juslus erat apostolus Jacobus cum dicebat:: Deum exspeclare contendit, non autem ul eliam pur-
Jn multis enim offendimus omnes (Jac. m, 2). Nam n gari velimus, per sancti Spiritus infusionemet opera-
qnare additum est, omnes, nisi ut ista senientia con- tioncm in nobis fieri confitelur, resistit ipsiSpiritui
veniret psalmo ubi legitur : Ne inlres in judicium it sancto, per Salomonem dicenti: Prmparatur voluntas
cum servo tuo, quoniam non juslificabitur in conspectu u aDomino; el Apostolo salubriler prsedicanli : Deus
tuo omnisvivens(Psal. CXLUI,3) ? Et in oralione sa- est qui operatur in nobis et velle et perficerepro bona
pientissimi Salomonis : JVonest-homoqui non peccet 't volunlale (Philip. n , 15).
(Eccle. vn,'2l). Et in libro sancli Job : In manu om-- CAPUT XLH.
nis hominissignat, ut scial omnis homo infirmitatem n Si quis siciit augmenttim , ita etiam initiurn fitlei,
suam (Job. xxxvn, 7). Unde etiam Daniel sanctus et;t ipsumque creduliiatis affcctum , quo in eum credi-

*' Isidorus, semetiptis. ^ Isidorus, inlelliqant.

»91 GKNNADHMASSILIENSIS <Ja-2
mus qui justificat impium (Rom. iv, 5), ct ad regene- A i CAPUT XLVI.
rationem sacri baptismalis 24 pervenimus, non Arbitrium voltintalis in primo homine inlirmatum,
gralise donura, id est, per iuspiraiionem Spirilus nisi per graliam baptismi non potesl reparari. Quod
sancti corrigentem voluntalem nostrara ab infideli- amissum nisi a quo potuit dari non potest reddi.
tale ad fidera, ab impietate ad pietalem, sed nalura- Unde Veritas dicit: Si vos Filius liberaverit, tunc
liler nobis inesse dicit, apostolicis dogmatibus ad- vere liberi eritis (Joan. vni, 30).
versarius approbntur, beato apostolo Pntilo dicente : CAPUT XLVH. '
Confidimusquia qui cwpit in vobisbonumopus perfi- Nalura bumana etiamsi in illa integritate in qua
ciet usque in diem ChrisiiJesu (Philip. i,6). Et illud : est condita permanerei,nullo modo seipsam creatore
Vo6t's datttm esl pro Christo, non solum, ut in eum suo non adjuvante servaret. Unde cum sinc Dei gra-
credatis, verum eliam ul pro illo paliamini (lbidem). tia salutem non posset custodire quam accepil, quo-
Et: Gratia salvi facli estis per fidem, et hoc non ex modo sine Dei gratia poterit reparare quod perdidit ?
vobis: Dei eniin donum est (Eplies. u, 5). Qui eniin CAPUT XLVIII.
fidem qua in Deum credimus dicunt esse naluralcm, Sicut eis qui volenles in lege juslificari a gralia
oinnes eos qui ab Ecclesia Christi alieni sunt, quo- exciderunl verissime dicit Apostolus : Si in 27 le9e
dammodo (ideles esse deliniunt. ,JBjustitid esl^ergo Chrislus gralis mortuus esl (Galat. u,
CAPUT XLIII 21) : sic eis qui gratiam quam commendat et perci-
Si quis sine gralia Dei credentibus , volenlibus, pit fides Cbristi putant esse naturam verissime tli-
desiderantibus, conaniibus, studentibus, petentibus, cilur : Si per naturam juslilia est, ergo gratis Chri-
quaerentibus, pulsanlibus, nobis misericordiam dicit stus mortuus est. Jam hic eniin erat lex, et non ju-
conferri diviniius.non autem ulcredamus, velimus, stificabst; jam hic erat et natura, et non jusliGcabat:
vel baec omnia sicut oportet agere valeamus per in- ideo Chrislus non gratis inorluus est; ut et lex per
fusionein et inspiralionem sancti Spiritus in nobis illum impleretur qui dixit : Non veni solvere legem,
lieri conliteiur; et aut humilitati aut obedientise hu- sed implere (Matlh. v, 17) : et natura per Adam
manse subjungit gratise adjutoriuro, nec ut obedien- perdita, per illum repararetur qui dixii, venisse se
tes et humiles simus , ipsius gratise 25 donum esse quserere et salvare quod perierat (Luc. xix, 7).
consenlii, resistit Apostolo dicenti: Quid enim ha- CAPUT XLIX.
bes quod non accepisli (I Cor. iv, 7) ? et : Gratia Dei Secundum supradiclas sanctaruin Scriplurariun
mm id quodsum (I Cor. xv, 10). senlentias, vel antiquorum Palrum definitiones, hoc,
CAPUT XLIV. Deo propitiante , ct prsedicare debemus et credere,
Si quis per nalurse vigorem bonum aliquod quod 'C quod per peccatum primi liominis ila genus huma-
ad salulem perlinet vitaeseternae,cogiiare utexpcdii, num sit inclinalum, ut nullus postea aut diligere
aul eligere, sive saluiari, id esl, evangelicaeprsedica- Deum sicut oportuit, aul crederc in Deura , aut ope-
tioni consentire posse confirmat, absque illumina- rari propter Deum quod bonum est possit, nisi enm
tionc et inspiraiione Spirilus sancti, qui «!alomnibus gratia misericordisedivinse prsevenerit. Unde et Abel
suavilalem in conscntiendo et in credendo verilatem, jtisto el Noe, ct Abrase, et Isaac, el Jacob, omnique
hsereiico falliiur spirilu, non intelligens vocem Dci antiquorum sanclorum multitudini illam prseclarain
in Evangelio dicentis : Sine me nihil polestis fucere fidem, quara in ipsorum laude pracdica-tapo^lolus
(Joan. xv, 6). Et illud Aposioli : Non quod idonei Paulus (Hebr. xi, i, 7, 8), non per bonum natur.r,
sumus cogitare aliquid a nobis quasi ex nobis, sed quod 28 Pr'us 'n Adam fuerat dalum, sed per gra-
sufficientianoslra ex Deo est (II Cor. m, K). linm Dci credimus fuisse collalam. Quam gratiam
CAPUT XLV. ctiam posl adventum Dominiomnibus qui bapli/ari
Si quis alios per misericordiam , alios vero pcr desidcrant, non in libero nrbitrio babcri, sed Chrisli
liberum arbilrium , quod in omnibus qui de prsevari- nowmus siniul cl crcdimus largitateconlerri, secun-
calione primi bominis nati sunl conslat esse vitia- <liini illud quod jam sxpe dictum est ct pr.idicat
tum, ad graliam baptismi posse venire conlciidit, a D PJUIIISnposiolus: Vobisdonalum est pro Cluislo, non
recta fide probalur alienus. llle eniin non omnium* * solum ul in eum credatis , sed etiam ut pro eo paia-
libcrum arbilrium per peccatura primi hominis asse- mini (Philip. i, 29). Et illud : Deus qui cmpil in vobis
rit infirmatiim ; aut certe ita lacsumputal, ut lamen bonttm opus , perficiel usqne in diem Domini nos'.ri
quitlam valeani26 s'"e revelatione Dei ininisierium (Ibid., 6). Et illnd : Gratia salvi facti esiis )>erfidem.
salulis atilernae per semetipsos posse conqurcrc. el hoc non ex vobis, Dii enim doniim est (Ephct. n,
Quod quam sil contrariura ipse Dominus probal 8). Et quod de seipso ait Aposiolus : Mieericordium
(Joan. vi , 44), qui non aliquos, sed iieminem ad se eomecuiut sum, ut fidelis essem (I Cur. vn, 25). N->n
posse venire teslatur, nisi quem Paler altraxerit. Si- tiixit quia- erani , scd ul essem. El illud : Quid hahes
cut et Pelro dicit : Beatus es, Simon RarJona, guia quod non accepisti (I Cor. lv, 7). Et illud : Omnt
caro el sanguis noii revelavittibi, sed Pater meus, qui datum bonum, et ontiie donum perfectum desursum
ihcalis etl (Matth. xvi, 17). Et Apostolus : Nemo po- est, desce.tdensa Valre lumimnn (Jae. l, 16). El illud :
tesl dicere Dominus Jesus , nisi in Spiri u sanclo Nemo Itabet quidquam niti illi datum fueril desnper
(1Cor. xn. 5). Joan. iri, 27).
993 DE ECCLESIASTICIS DOGMATIbTS LIBLR. 994
CAPUT L. A don et Marcion; vel ronlraria , ul Manichaeus'; vel
iloc etiam secundum lidcm catbolicam credimus, c tria et barbara , ut Sctianus el u Theodosius; vel
quod post acceptam baptismi gratiam, omnes bapli- e mulla, ut Yalcntiiius; vcl Chrislura bomiiicm 31
7,;>ti,Christo auxiliante et cooperante, quse ad salu- fuisse ab.-que Deo, ut Cerintbus, Ebion, Artemou, et
tcm auimaepcrtinenl, possint ct debeant, si fidelHer Pliolinus. Ex istis, inquam, si qui ad nos venerint,
laborare votuerint, 29 adimplere. Aliquos vero ad non requirendum ab iis utruni baplizati sintan uon,
inaliim divina potestate prscdestinalos esse non so- sed hoc lanium, si crcdant Ecclesiae fidem, el ba-
lum non credimus , sed etiam si sunt qui tantum ptizcnlur ecclesiastico ' baptismate.
mali credere velint, cum omni delestatione illis ana- CAPUT LIII.
Ihema dicimus. Quolidie s eucharisiisc communiunera percipere
CAPUT Ll nec laudo, nec h viiupero. Omnibus tamen domi-
In omni opere bono non nos incipimtis, et posleai nicis diebus communicandum suadeo c( hortor, si
per Dei misericordiam adjuvamur; sed ipse nobis, , taraen mens ' sine affectu peccandi i sil. Nain ha-
uullis prsecedentibusbonis meritis, etlidem clamo- benlem adhuc voluntalem peccandi, gravari magis
rcm sui prius inspirat : ut ct baptismi sacrameniai dico eucharistise perceptione quam k purifirari. El
fideliter requiramus, et posl baptismiim cum ipsiusi B 1 ideo qunmvis quis pcccalo mordeatur, peccandi nou
adjutorio ca quse sibi-sunt placila implere possimus. hnbeat de csetero voluntatem, el conimiinicatiiriissa-
Unde raanifestissime credendum est quod et illius> lisfaciat lacrymis et orationibus; et confidcns de
latronis qiiem Dominus ad paradisi palriam revoca- Doroini miseratione , qni peccata piac confcssioni
vit (Luc. xxiii, 45), etCornelii centurionis, ad queml donare consuevit, accedat ad eucbaristiam intrepi-
angelus Domini missus est (Act. x , 5), Zachseique: dus ct securus. Sed lioc de illo dico quein capitalia
qui ipsuro Doniinum suscipere meruit (Luc. xix, 2),, J et monalin peccata non gravant; nam quem morlalia
illa tam admirabilis fides non fuerit de naiura, sed1 crimina post baptismumcommissa piemunt, horlor
ilivinsc gralise largitate donata. prius publica poenilenlia satisfacere, et ita sacerdotis
CAPUT Lll. judicio reconciliatum communioni sociari, si vull
Baptisma unum est, sed in Ecclesia, ubi una Gdes s noii ad judicium et condemnationem sui eucharisliam
cst, ubi in nomine Patris ct Filii et Spiritus sanctii 32 percipere. Sed et secreia satisfactione solvi
datur. Et idco si qui apud illos hscreticos baptizatii morlalia crimina hon negamus, m sed mulalo prius
sunt qui in sancise Trinilatis 30 conlessione bapti- saculari habidi, ct confesso religionis sludio per viise
zaut,e( veniuntad nos, recipiantur quidem ul bapti- correc(ioneii), e( jugi " irao perpetuo ltic(u niiscrunte
zati, ne sanctseTrinitalis invccatiovel confessioannul-'- G Deo ° veuiam consequatur : ita duntaxat ul contraria
lctur; sed doceantur integre el inslruantur quo sensuu pro P his quse pcenilei agat, et eucbaristiain oinnibus
sanclseTriniiaiismysieriuminEcclesialenealiir: etsi;i tlominicis diebus supplex et subraissus usi[ue ad tn r-
consentiunlcredere,velact|uiescunl confiteri, purgalil' icm percipiat.
jam fidei integritaie confirmentur manus impositione. CAPUT LIV.
Si vero parvuli sunl vel liebetes, qui doctrinam nonn Pcenitcntia vera esl, poenitenda non admidcrc, c(
capiant, respondeant proillisqui eos offerunt juxtaa admissa deflere. Satisfaciio pcenilentia; est, cansas
• morem baptizandi ; el sic manus imposiiione eit
peccatorum i excidcre, nec earum suggeslionibu»
chrismate.comniiiiiiti, eucharisiiaa roysteriis adrnit-- - aditum iudulgcrc.
lanlur. lllos aulein qui non sanctse Trinitatis iuvo- CAPUT LV.
catione apud hserelicos baptizati sunt, et veniuntt ln divinis promissionibus nihil terrenum vd iran-
ad nos, baptizari debere pronuniiamus, non rebapii- sitorium exspecieimis, sicut Melilani sperant. Non
zari. Neque enim credendum est eos fuisse baptiza- nuptiarum copnlam, sicut Ceriiithus et Marcion de-
los, qui non in nomine Patris e( Filii el Spirituss lirant. Non quod ad cibum vcl ad potum perline(,
sancti juxta regulam a Domino posiiam lincti sunl:.: sicut r, Papia auciore, Irenseus, ct Tertullianus, et
ut sunt Pauliani, Procliani, Borboritse, b Siphori, quili "- Lactantius acquiescunt. Neque post niille annos post
nimc vocanlur Bonosiaui; Phoiiniani, Montanitse,quili resurreciionem regnum Christi in ten-a futurum , et
et Priscilliani, et Manichsei,variaque impietatis ger- sanctos cum illo in deliciis regnaturos speremus,
mina; vel cseterseistorum originis siye ordinis pestes,;, sicut Nepos docuit, qni priinam jusiorum resurre-
quse duo principia sibi ignpta introducunt, ut Cer- ctioncm , el 33 secundam impiorum confinxii. Et
a Ita ms. Alii, nomen. . i Ms., intit.
b Ms., Symphori, Forluniani, k Ms., purgari.
Monlanitm, qui et•t
Priscilliani vel Maximiani alque Manichmi. 1 Ms. noii habet et inortalia.
e Ms., tetra ut Baida, incple. m Ms., sciticet.
d
. Ms., Theodoius. " Ms., jejunlo.
e Ms., kiutca, male. " Haec verba, veniam consequaturex ms. rcpoaita
f Ms., id est catholico
bapiismate.
* Alii pro eucharistimcommunionein sun(.
habent eucha- p Ms., iis pro his.
ristiam. i Ms., eradere.
h Alii, repreliendo. r Ua hunc locum emendavi. Ms., Papias; alii, Pa-
1 Ms. pro sine habetnon.
piw;ma\e.
 D95 GENNADIIMASSILIENSIS 996
mier has duas morluorum resurrectioues , gentes. ;s A sliterunt, lapsis superbiemibus angelis, boc inunere
ignuranies Deum in angulis terrarum in carne ser- rejribuiionis acceperunt, ul nulla jam rubigine surri-
vanda. Quae post mille aunos reghi in terra justo- piemis culpae mordeaniur : ut et in. contemplatione
rum, instigante diabolo movendoesunt ad pugnam u Condiloris sine felicilatis finc permaneanl, et in hoc
eontra justos a regnantes; et Domino pro justis is sic condilse octerna stabililale subsislant.
pugnanle imbre igneo compescendas, aique iia mor- " CAPUT LXII.
b
luas, cumcseterisin iropietale anle morluis, ad selerna ia Tales creati sunt angeli, ut si, vellent, in beatitu-
supplicia in incorruptibili carne resuscitandas c. dinis luce persisterent, si autem vellent, eliain labi
CAPUT LVf. poiuissent. Unde et Satan cum sequenlibus legioni-
Nullum credimus ad salutem nisi Deo invitanle •e bus cecidil.Sed post ejus lapsum ila confirmati suut
venire; nullum invitatum salutcm suam nisi Deo :0 ani;eli qui perstiterun(, ul cadere omnino non
.pos-
auxiliante operari; nullum nisi orautem auxilium 11 sent, quia ne omnino jara ca*derent,virlutem incom-
promereri; nullura Dei voluntate perire, sed per lr rautabilitatis acceperunt.
seipsum proelectionearbitrii, ue ingenuitatis libertas ,s 36 CAPUT LXlll.
atque potestas semel bomini attribula, ad servilemm Bonse sunt nuptise, sed causa filiorura et corape-
cogatur necessitatem. B scendoe fornicalionis obtenlu.
CAPUT LVII.
CAPUT LXIV
Malum vel malilia non cst a Deo creata , sed a
Melior est continentia, sed non • sibi sola sufficit
diabolo inventa, quia et ipse bonus a Deo creatub
ad beatitudinem, si pro solo amore pudiciiise f receu-
est. Sed quia libero arbitrio, ut pote rationalis crea-
si el cum s ta'i effectu causa vacandi
lura a Deo commissus esi, et cogitandi acceperat seatur, sed
Domino eligalur, alioquin divortium magis cunjugii
facultatcm , scientiam boni 34 vertii atl malum , et
videbitur csse quam h appeiitio castilaiis.
multa cogilando factus est invenior mali; et quod in
se perdiderat invidil in aliis, ncc contentus solus |S CAPUT LXV.
perire suasit aliis; ut qui esset suaeraalilise inventor, Virginitas utroque bono prsecelsior esi, quia et na-
(ieret e( aliorum auctor: et ex eo malum vel malttia a turam vincit et pugnam. Naturam, corporis integti-
percurril in CiCtorasrationalcs crealiiras. late; pugnam, pace casiimonise, quse pro solo amore
CAPUT LVIll. Dudiciliscin pace est.
Unde cognoscimus nihil esse nalura immulabile , CAPUT LXVI.
nisi solum Dcum d Palrem ct Filium, el Spiritum n Bonum est cibum cum gratiarum actione sumcre,
sanctum, qui mulari non polest a bono, quia naluraa Q ( et quidquid Deus praecepit edendum est. Abstinere
possidet bonum, nec potest aliud quid esse quam n autem ab aliquibus non quasi raalis, scd quasi non
bonum. necessariis non est malum. Moderari vero eorunt
CAPUT LIX. usum pro necessitate et tempore, proprie Christia-
Angeli vero, qui in illa qua crcati sunt beatitudinee norum est.
perseverant, non nalura possident bonum, ut non„ 37 CAPUT LXVII.
mutarentur cura caoleris, sed arbilrio scrvantes bo- Malas vero dicerc nuptias, vel fornicaliuni compa-
nam voluntatem, et bonum conditionis, et (idem suo0 randas aut siupro ; cibos quoqtie credere malos, vel
' malitias causare percipiemibus, non est Chrisiiano-
Doroino rependendo. Prop(er quod et merito ab ipso 0
Domino sancli angeli vocanlur, quod lenuerunt ar- rum, sed proprie Hicracbitarum et Manichxorum.
bitrio sanclitatem , nec sociorum exemplo deviave- CAPUT LXVIH.
runta bono. i SacralseDeo virginilati nuptias cosequare,aut pro
CAPUT LX. amore casiigandi Cirporis, abstinentibus a vino vel
Fides vera, quseest catliolica, omnium creaturarumi carnibus nil credere meriti accrescere, non hocChri-
sive spiritualium, sive corporalium 35 boiiam con-- . , stiani, sed Joviniani est.
fitetur substaniiam , et mali nullara esse naturam : D I CAPUT LXIX.
quia Deus, qui universitatis est conditor, nihil noni lniegra fide credendum est beatam Mariam Dei
bonum fecii. Unde et diabolus bonus esset, si in eo) Clir'uii matrem, et virginera concepisse, et virginem
quod factus est permaneret. Sed quia naturali ex- genuisse, et post parlum virginera permansisse. Nec
cellentia male usus est, et in veriiate non stetii, noni cst blaspbemise lielvidii acquiesceudura qui dixit:
in contrariam substantiam transiit, sed a summo> Fuil virgo ante paitum, non virgo post partum.
b >uo, cui debuit adhserere, discessit. CAPUT LXX.
CAPUT LXI. Elementn, id est ccelum et terram, non credainus
Virtutes angelicsequse in divino amore fixse prse- abolenda per ignera, sed in melius commutanda : ii-

• Ms., repugnantes. Ila ms. Alii, relinelur.

b Ms., mortuis, pro ante morluis. K Tali affeclu, i;a ms.
o Ms. addildeisiam superslitionemvatde devitamus. u Ms., castiias, pro appetitio castilatis.
d Ms., esse perennem. 1 Ms., mali causas creare.
o Sibi sola suQicii.ita ms. Florenlinus. i lta ins. Alii Sacratw vero.
997 DE ECCLESIASTICISDOGMATIBUSLIBER. 998
guram qUoquemundi, id est imaginem, non substan- A aqua mixtum; quia el vinura luil in redemptionis
tiam tiansituram. nostra? mysterio, cum dixit: Non bibam amodo de
38 CAPUT LXXI. hoc geniminevitis (Malth. xxvi,29) ;e( aqua mixtiun,
Bonum esl (acultaies cum dispensaiione pauperi- non quod post ccenam dabatur, sed quod de latere
bus erogare. Meliusest pro intentione sequendi Do- ejus lancea perfosso aqua cum sanguinc egressa
minum • insimul donare, et absolutum sollicitudine (Joan. xix, 50, 31), vinum de vera ejus carnis vite
cum Christo egere. cum aqua expressum osiendilur.
CAPUT LXXII. CAPUT LXXVI.
Maritumduarum post baptismura matronarum cle- Bona est caro nostra, ct valde bona,ulpuea liono
ricum non ordinandum. Neque eum qui unam qui- solo Deo condita; et non est mala, ut volunl > Sc-
dem, b sed concubinara non matronam habuit. Nec thianus, et Ophianus, et Patricianus; nec mali causa,
illum qui viiluam.aut repuJiatam, vel raeretricem in ut ducuit Florianus ; nec ex malo et bono compacta,
mairimonio sumpsit. Neque eum qui semeiipsum ut Manichseus blasphemat. 5ed cum sit creatione
qcolibei corporis sui inembro indignatione aliqua, bona, arbitrio i animse eflicitur nobis vei bona vcl
vel jtisto injuslove timore superatus, iruncaverit. mala, non immutatione subslamise, sed cxsecutio-
Neque illum qui usuras accepisse convincilur, aut in>B f nis merccde. lpsa enim est quse stabit ante tribunal
scena lusisse c dinoscitur. Neque cum qui publicai Cbristi, in quo perferatanima propria corporis prout
poenilcntiamortalia crimina deflci. Ncquc illuin qui gcssil sive bonum sive raalura (Cor. v, 10).
aliquando d in furiam versus insanivit, vel affliciiones CAPUT LXXVU.
diaboli vexatus esl. Nec eum qui pcr anibitionem adI In resurrectione ex morluis sexus forma non mu-
iiuiiaiionem Siraonis magi pecuniam offert. tabiiur, sed vir morluus resurget in (orma 41 viri,
CAPUT LXXIH. el fcmina in forma feminae, carens (amen sexuum in
Sanclorum corpora et prsecipuebealorum marty- bac vita conditioue, non spccie nalurali, ne non sit
riim reliquias, ac si Christi membra sincerissime 39 I vera resurrectio, si non id resurget quod cadit.
houoranda, et basilicas eoruin noininibusappellatas, CAPUT LXXVIII.
vclul loca sancta divino cultui mancipata, affeciui k Ante passionemel resurrectionem Domini,omnes
piissimo et devoiioue lidelissimaadeundas credimus. animsc sanctorum in inferno sub debito prxvarica-
Si quis conlra hanc sententiam venerit, non Cbri- lionis Adse leuebantur, donec aiicloritate Domini,
sliaims, sed Eunomianus et Vigilanlianus• credilur. per indebitam cjus mortem a servili conditionelibe-
CAPUT LXXIV. rarentur.
Baptizatis imium iler esse salulis credimus. Nul--C{ CAPUT LXXIX.
lum catecbumeuum, quamvis iu bonis operibus de- Post ascensionem Dominiad ccelos, omniumsan-
functum, viiaai acternara habere credimus, excepto' ctorum animsecum Christo sunt, ct exeuntcs de cor-
iuartyrio, ubi lota baplismi sacramenla complenlur. porc ad Cbrisiiun vadunt ', cxspcciantes rcsurre-
Baptizanduscoiifiletur lidcm suain coram sacerdote,> ctionem corporis sui, ut nd integram et perpctuara
et interrogatus re.-pondet: boc et raartyr coram per- beatitudincm cum ipso pariter immuienlur; sicut el
seculore facit, qui et confitetur fidem suam, et inter- peccaiorum animsein inlcrno sub timorc positse, cx-
rogatus respondet. Ule posl confessionemvel asper- speclanl resurreclionem sui corpuris, ut cum m ipso
gituraqua,velintingitur;f martyr vero vel aspcrgiiurr diabolo ad pcenamu detrudanlur setcrnara.
sanguine, vel coniiugilur igne. llle nianus imposiiione
e CAPUT LXXX.
ponlificis accipit Spirilum sanclum; hic * habilacu- Pcenilenlia aboleri peccata iudubilanter credimus,
lum efficitur Spiriius sancii, dum non est ipse qui li eliarasi in ultimo vitse spiriiu admissoruhi pceniteat,
loquitur, scd h Spiritus Palris qui louuitur in illo.>. et publica-laraentatione42 pcccata prodantur, qui.i
Ille communical eucharisliae in coramemoratione e propositura Dei, qtio decrevit salvare quod perierat
mortis Domini; Mfcipsi Christo commoritur."Illee (Luc. xix, 7), slal immobile; ei ideo quia volunlas
confiteiur se mundiactibus renuntiaiurum; hic ipsi' >tD ejus non muiatur, sive cmendatione vitse, si letnpus
renuntiat vitsc. Illi peccala omnia dimiltuiiiur; inn conceditur, sive ° supplici coufessioue, si coniinuo
isto cxslinguunlur. vila excedilur, venia peccalorum fideliter prsesnma-
40 CAPUT LXXV. lur ab illo qui non vult mortem pcccatoris, sed ut
In eucharistianon debel pura aqua offerri, ut qui- convertatur a perditionc pcenitendo, et salvatus mi-
dain sobrietatis fallunlur imagine, sed vinum cum n scralione Dominivivat (Ezech.xix, 23; et xxxm, II).

a Ms., semel. b Ms., Sptnlus sanctut, [>roSpirilus Palris.

b Ms., non, pro sed. ' Ms., Thimoteaniel Prisciani.
c Ms., probatur. i Ms., animi.
d Novedictum pro in furorem venut. Ita Vincen- i- k Ita ms.
lius Lirinensisde Hseres. :ap. 5 ait: Sete in furias
is l Ms. addit sicitt scriptum est: Juslorum animw in
prmcipitare. manu Deisunl.
• Ms., habealur. m Iia ms.
f lla ms. Alii, et hic vero. n Ms., convertantur.
* Ms.. locutoiium. 0 Ms.,publica confessione.
 999 CENNADIUSMASSILIENSIS , l000
Si quis aliler de jusiissima Dci piclatc sentii, uon A CAPUT LXXXV.
Christianus sed Novatianus esl Signis et prodigiis clarum posse fieri Chrislianum,
non lamen sanctum, si intemperatis et asperis mori-
CAPUT LXXXI.
bus agat; temperatis autera et placidis moribus eliam
lnieriias animse cogilaliones diiboluin non .vidcrc
absque signorum efficacia, et sanctum, et perfeclum,
certi sumus, sed molibus eas corporis ab illo et el Dei bominem fieri, recte credimus.
affcctionum indiciis colligi experiinenlo didicimus. CAPUT LXXXVI.
Sccrcia autem cordis solus ille novit ad quem dici- Nullus sanctus et justus caret peccato, nec tamen
ttir : Tu solus nosii corda filiorum hominum(I Reg. ex hoc desinit esse justus, vel sanctus, cumaffectu
Viu, 40). teneat sanctitatem. Non enim naturse humansc viri-
CAPBT LXXXII. bus, sed propositi adjumento per Dei gratiam acqui-
Non omncs malsc cogitationes 'noslrse semper dia- rimus sanctitatem. Etideo veraciter se omnes sancti
boli inslinciu excitanlur, sed aliquolies ex nostri ar- pronuniiant peccalores, quia in veritate habent
44
bitrii motu einergunt. Bonaeautcm cogilationes sera- quod plangant; et si non reprehensionc conscien-
per a Deo sunt. tise certe mobilitate el mutabilitale prscvaricatricis
CAPUT LXXXIII. B naturse.
Dscmones per ivipynuv non crcdimus subsiantia- CAPUT LXXXVII.
b
lilcr illabi animsc, sed applicaiione 43 et oppres- Pascha, id est, dominicseResurreclionis solemnilas,
sione uniri. Illabi autem menti illi soli possibile est ante Iransgressum vernalis sequinoctii, et c quartse
qui creavit : qui natura subsistens incorporeus, ca- decimselunsed perfectionem.non potest celebrari in
pabilis est suse facturse. eodem mense natse.
CAPUT LXXXIV. CAPUT LXXXVIII.
Signa et prodigia et sanitates, etiam peccatores in Propler novellos lcgislatores, qui ideo animam
nomine Domini facere, ab ipso Deo didicimus; et tantum ad imaginem Dei creatam dicunt, ut quia
cura alios hac prxsumplione juvent, sibi per ambi- Deus incorporeus recte creditur, eliam incorporea
tionem humanse gloriac nocenl; quia glorianlur in anima esse credalur, libere confitemui-imaginera in
dalo falso, non meritis debito. seternitate, similitudinem in moribus invcniri.
• Dmmonesper ivipyetav. Ita ms.; alii, energicam c Ms., sexlm decimm.
operaiionem, male. d Ms., initium.
' Ms., inducil.

ELDIENHORSTII NOTJE

LIBRUM DE DOGMATIBUS ECCLESIASTICIS.

J)7 [Gennadius]Ita reciissime libelli hujus aucio- C orthodoxa lib. i, cap. 8. Gregorius PP. in dccrctis
rem indigitanl Walafridus Strabo, Algerus, Pelrus parl. i, tit. 1. Albaiiasius in Exposii. (idei, fol. 391
Lombardus, Thomas tle Aquino, Platina et ras. et seq. Concilium Constantinopol. n, cap. 7. Concil.
codex Florcntinus , uti hujus rei oculalus leslis, 98 Toletanum i, cap. 21. Concil. Tolelan. iv, cap.
Fridericus Lindcnbrogius, vir doctissimus, nobis iii- 1. Concil. Latcranense, cap. 1. Isidorus Hispalensis
dicium fecit. dc Officiisecclesiasticis lib. n, cap. 23. Auctor de Fide
ad Petrum
[De ecclesiasticisdogmatibus] Id est, de eccles'<asti- III. Victor indiaconum ,fidei
cap. 1, apud Augusiin. tom.
tom. V Biblioth. Palrum,
cis ptacitis. Atigustin. tom. IV, lib i Quaesi. Evan- Exposit.
fol. 457. Fulgeulius ad Trasimundttm regem lib. m,
gel., qusest. 11: Dogtnala sunl placita teclarum. Diog. fol. 54. Ferrandus diaconus Paftenet. ad Reginum,
Laeriios lib. m <n Plaiune, pag. 217 : Aoy/xaSi exa-
Tepa; xuketTui,TOTSSo\a<%bp.evov xui h 86?«;uvrh' TOVTtav fol. 1893, in appendic. Biblioth. Patrum. Edicium
Jusiiniani imp. de Fide, tom. I Juris Grscco-Roma-
Se TOfiiv 5o|a?o'fxsvov, izpOTuat;sartv, h Se 5o?«, \nzb- ni, fol. 521. Concil. Arelatense m , cap. 1. Concil.
kntyt;.Scripserunt atitein et ante Gennadium de dog-
malib. ecclesia«t. Mtisanusel Didymus Alexandriuus, Wormatiense, cap. 1. Rabanus Maurus de lnsiiuu.
quorum luciibratiiinculsc cum ipsis perierunt. Hiero- clericorum lib. n, cap. 57.Gregor.Tnronensis Ilistor.
Francor. lib. i, cap. 1.
nym. de Viris illuslribus.
[Unum esse Deum] Unum esse Deum dicil ideo, ne
CAPUT PRIMUM. quis cura Tritheilis tres, vel cum paganis uiullicolis
plures deos recipial. Fulgenlius cpiscop. Ruspensis
Credimus unum esse Deum Patrem, el Filium, ei in respons. ad Arianosfol. 50 el 33, ad Donatumfnl.
Spiritun sanctum] Exorditur a communi regula fidei, V 91.Deuteron. vi,4. EsaiaeXLH,10; XLIV,8.II Corinth.
quam velut fundamenium omnibus hseresibus op- viu, 6; ad Epbes. iv, 5; ad Tiinotli. ], n, 5. Ignatius ad
ponit. Nazianz. de Fide orat. £9. Socrales Histor. Philadelpbens. episi. 5, pag. 25. Jusiinus Mariyr in
ecclesiast. lib. n, cap. 25. Tcrlullian. de Virgin. ve- Exposit. fidei, fol. 292. Damascenus de Fitle ortho-
landis cap. 1. Guilmundus de Trinitalc tom. IV Bi- doxa lib. i, cap. 5. Cyrillus in Exposit. symboli Ni-
bliotb. Patrum. Augusiiniis llipponensis Eccles. epi- cacni, fol. 204. Pelrus Chrysolog. in syrabol. apostol.
scopus toro. III, de Fide et Symbolo cap. 1; de Tcm - sermon. 60: CfmtmDeum in Triniiale credil Christiana
uore serm. 195 ct 125. Joarines Damascenus de Fidc fides : scit Palrem, scit Fitittm, scii Spiritum tancium.
 iOOI ELMENHORSTHNOT^E JN LIBRUM DE ECCLESIASTICIS DOGMATIBUS. 1002
deot nescit. Divinitasin pertonis trina est, sed una in A tate. Gregorius Magnus tom. II in Evangelia homil.
trinitale est divinitas; pertonit trinitas distincta est, tton 26. Deda, liomil. ;usiival. de Tempore lul. 46. De
est divisa sttbslantiit. Veus unus est, sed trinitate ; Elernentis Philosoph. lib. i, fol. 513. Hieronym. in
Deut solus est, sed non solitariut: Divinitas nec tri- Esaiam lib. xvi, cap. 57, ct tom. III ad Hadibiam
nitate dividitur, nec confunditur unitaie. Angustinus quaesi. 9. Concilium Toletanum l, cap. 21. Concil.
de Tempore serm. 5: Deut unus est Paler, Deus wtus Toleianum iv, cap. 1. Corpus Canonicum part. m,
est Filius, Deusunus est Spiritus tanctus; non tres dii, distinct. 5 de consecralione. Concii. Lateranense
ted unus est Deus, trinus in vocabulis, unus in deitale cap. 1. Rabanus Muurus de Instilut. Clericorum lib.
substantice. n, cap. 57. AuctordeSpiritiietanimacap.54. Auctor
[Patrem eo quod filium habeat ] Conlra Mahume- de Speculo cap. 18, apud Augustin. tom. IX. Augu -
listas, qui Deum (ilio carere dicunt. Alcorau :izoara stin.de Trinitaie lib.xv, cap. 26 etsequent. Tom. V
xi, fol.57; azoara xx, fol. 70; azoara xxvni, fol. 94; contra sennonem Arianorum cap. 19; de Fide et
azoara xxxi, fol. 140; azoara xxxin, fol. lil; azoara Symbolo cnp. 1. Auctor de Triuitate et Unilate Dei
xxxv, fol. 114; azoara XLVII,fol. 104 ; azoara xux, cap. 1, apud Augiisliii,.tom. IV, fol. 673.
fol. 145; azoara cxxn, fol. 788. Joan. Canlacuzenus [Pater principiumDeilatis]Gravci el Lalini theologi
imp. Constaminopol. orat.3 in Mahumeiem. Sarace- veteres Patrem statuuni principium Filii et fontem
nica Commelini pag. 2. D. Clemens epistola 1 ad Ja- TOOTiiffStxatoouvvjj 7roTafiou,xaTaTOatr(0v, non quod
cob. fratrem Domini, lom. I Concil., fol. 30: Palrem Pr.ler sii prior Filio aut lempore, aut uatura. Est
cum audis, agnosce quod habeat Filium veraciter ge- enim Fitius Patri coaelernus ei.coessemialis, lumen
nitum, sicul possessor dicitur, qui possidet aliquid. n de luminc, Deus verus de Deovero, 7rot>jT»j? xpo-
Cyrillus Hierosolym. Catechesi 7, illuminat., fol. 85. vwv, oux0V6/fovov. Et 5i ).S70ftevrov Uuripu l/.pyjo
Augusiin. de Tempore 99 sermon. 38. Alhanasius stvat TOOTioOxat ftsi?ova, ou TrpoTSpsustv auTovTOU
orat. 2 conira Arianos, IOI. 158. Clirysostomus lom. TioO x/"™f) ">f"TSt Orroyaivofitv(Si ^OTOO yap OUTOJ
III de SS. Trinilate. Ruffinus in Exposil. symboli uiuva; ETrotJio-sv) oOSszaTa STS/JOV
Tt, st ft» x«Ta TOai
apud Hieronym. tom. IX, fol. 74. Nazianzenus iu TtOV,TO-JTEO"TlV, OT(0 Xl6?SXTOUUaXp6fEySWV)6/) , X«J
laudera lleronis philosophi orat. 23. Uilarius lib. m o\>xo IlaTiif)sx TOOTtoO, zai oTt 6 lla-rypatrtoj s'o-Tt
de Triuitate. Phaebadius contra Arianos. Ambrosius TOOTioOipuo-txwi" SiuTzepouxsx TOOytoToj TOit\ip fu.
in Exposit. symboli apostolorum cap. 5, fol. 91. ftsv irpoipyjo-Bai, uXk'sx TOOnvpi; TOf£>;."OTSOUV
Chrysologus serm. 57, 58, 59, 60. Tertull. adversus axouo-oftsvuayjw>xai ftst?ovaTOOTioOTOV HaTspa, ™
Praxeam cap. 10. Bseticusde fide. KaiMo-nipoOisyoftsv
uvritavoigo-wfisv. isipo.%oOoiasTOrcOfv,
[Fiiium eo quod patrem habeat] Beda in Exposit. xat iripa; TOfS>g.OVTIO; OU^'otovTEyavat iripa; ovaiu;
Epist. Pauli ad Hebraeoscap. 1, fol. 1056: Filius Dei TOV Uuzipu xai TOVTtoviripus, cM.ufiiu; xai rri; auTiif.
tecundum hoc dicitur, quod ei pater est, quod habet de Quoniam vero Filius ex 1'aire per peneiytionein «si,
quo sit; non secundum hoc quod prior esset pater, et non trihuunlur illi luc proprieiates, quod sit uvap-
postea filius. Cyrillus llierosolymit. catechesi 11 illu- X<>;, avatTioj vel ayswvjTo?.Cyrill. Ilierosolym. ca-
minal., fol. 79. Gregorius Baelicusde flde. Fulgentius lecliesi 11 , pag. 257. Thcodoret. Cyri episcop.
conlra objectiones Arianorum fol. 27. Nazianzenus dialog. 2, pag. 107 ct 111. Iliiarius lib. ix do
orat. 4 de Theologia. Hieronym. in psalm. xvn. S. Trinilate. Cyrillus Alexand. de S. Trinitat. cap. 8,
[Spirilumsanctum, quod sit ex Patre etFilio proce- pag. 37 et sequent. I5;isiliusMagniHlib. i comra Ku-
dens] Sancti Spiritusinissionem a Patre esse et Filio, C nomium. Joannes D.niiascemisde Fide orlhodox. lib.
cum Ecclesia Romana recte approbat atque credit, i, cap. 9. Rabanus Maurus archiepiscop. Mogunt. in
conlra communem Grxcorum errorem, qui Spiriium Ecclesiast. lib. vi, cap. 2 : Paler orkjo est divinitatis.
sancium a Patre solum procedere affirmant. Psellus Auctor de Spiriiu et Aninia apud Augusiinumlom. III,
in eap. Theolog., pag. 157, cap. 10: "Huyiu xai xa- fol. 635 : Pater a nulto est, Filius a solo Palre esl,
8o).txi)'Exxino-iaTOVHaTseafiiv SoyftaTi?siaysvvjjTOv, Spiritus sanctus simul a Patre el Filio est.Joan. Theo-
TOV TtovSsysvvi]Tov sx TOOUuxpo;, xai TOIIvsO/Mt SXTTO-philus in exposit. symboli Nicaenitoin. 1 Concil., fol.
psviTovix ftovouTOOUaxpb;, iuX ouyt xai cx ToOTiov; 544. Damascenus conira Manfchxos pag. 239, ile
et Cyrill. de S. Trinilate cap. 10. Jus Graeco-Roman. Fide orthodoxa lib. i, cap. 9. Caesarius Dialog. 1 Na-
lom. 1, fol. 440. Concil. Nicsenum. Concil. Con- zianz. orai. 59. Clemens epist. 1 ad Jacob fraireni
slantinop. i, cap. 7. Epiphan. in fine Ancorati. Ana- Domini. Procopius Sophista in Esaiam fol. 501. Ili-
siasius de Dogmatib. lidei, fol. 674. Nazianzen. ini larius iib. vi dc Trinitate. Gelasius de Actis concil.
S. Lumina. urat. 39. Damascen. de Fide orthodoxat Nicaeni pag. 117. Amlirosius in symbotum apostolo-
lib. i, cap. 9. Theophylact. tiulgar. archiepiscop. ini rum cap. 3. Paulinus adversus Felicem Urgelitanum
Joan. cap. 3. Yide Concilium Florentinum tom. III fol. 438, Cyrillus Alexandrinus in Thesauro lib. i,
Concil., session. 18 et seq. Petrum Lombardum Sen- cap. 6.
tent. lib. i, cap. 11. Durandum lib. i, distlnct. 11,, [lla nunquam non fuit Pater] Arii verba sunl:
quaest. 1. Tliomam Aquin. part. 1 Sumro.,quaest. 36, Ouxasi 6 0e6f UuTr,pwv,uil' «v OTE®eb;JJLOVO; »V xaj
articulo 1. Bonavent. in Sent. Petri Lombardi lib. i,i OUITM IlaTripm, uo-TspovSs ETTSI
yiyovs,Hatyp (Allianas.
distincl. II, quxst. 1. Marcialis episcopus in epist.. D fj disput. 2 contra Ariunos). Teslimonium evidemissi-
ad Burdigal. cap. 10 : Spirilus Domini non genilus,, mum contra Arii blasphemias, qui asserere arrepta
von factus, non creatus, sed procedens esl a Palre elI impietate prsesumpsit Patrem non semper Patrem
Verbo. Aucior de lide ad Petruin diaconum cap. 11:: fuitse. Aihanasius tom. I, orat. 2 contra Arian., lol.
Firmissimetene,et nullatenusdubiles, Spirilum sanclumi 144et sequeni.i lom. II, ibl. 33. Damascenus contra
qui Patris et Filii unus est Spirilus, de Patre et Filio) Manichxos pag. 239, de Fide ortliodoxa, lib. i, cap.
pro»edere. Dicit enim Filius, cum venerit Spiritus ve- 8. 101 Epiphanius conlra Sabellianos hxres. 62, in
ritatis, qui a Palre procedit.,Vbi suum Spiritum esse! Ancorato fol. 526. Nazianz. orat. 4 de Tlteotogia.
docuil, quia ipse ett veritat. 100 ^e Fitio quoque! Nicephorus Callistus eccles. Histor. lib. vm, cap. 8.
procedere Spiritum sanclum propnetica alque aposto- Socrates Scbolasticus lib. i, cap. 3. Ilistoria Tripar-
lica nobis doctrina commendat.Esaiat enim dtcil de; lila lib. i, cap. 13. Gennadius in Syagrio.
Fiiio, perculiet terram virga oris sui, el Spiritu la- [A quo Filius natus] Cxsarius Dialogo 1, Nazianz.
biorum suorum inter/iciet impium. De quo et Apostolus i de Fide Nicaenain S. lumina. orat. 39. Augusiin. in
ait: Quein interficiet Dominus Jesus Spiritu oris sui. Quaest. de Trinitale tom. III, fol. 739. Daniasceuus de
Quem eliam ipse unicus Dei Filius Spirilum oris suii Fide orlhodoxa lib. i, cap. 9; lib. iv, cap. 7.
esse significanspost resurrectionem insufflansin disci- [Spiritut sanctus uon natus] Ambrosius in Exposil.
pulos ait: AccipileSpiritum tanclum. lsitiorus Hispa- syinboli nposlolorum, cap. 5, l'oI.89: Quod neque na-
lensis epistol. ad Claudium fol. 694. Cypriainn de; tum nequc factum est, Puter est, nonenim ab aliqun ett.
Spiriu sqncto, fol. 457. Hilarius lib. viu de Trini- Quod nalum et fnclum non esl, Fitius est, qui ><Patrt
PATROL. LVIII. 32
 1005 GENNADIUSMASSILIENSIS. jooi
genitus est. Quod vero neque natum neque factum esl, A Christi fol. 490; orat. 5 contra Arianos fol. 323. Ho-
Spiritus sanctus est qui a Patre ei Filio procedit. Al- norius in catalogo de hseies. Caesarius dialog. Isodo-
ciiin. de Doctrina fidei in appendice Bibliolhec. Pa- rus Origin. lib. vni, cap. 5. Legatio Manuelis imp.
frum, fol. 1924. Quaesl. Quare Spiritus sanctus inge- ad Armenios pag. 57 et 89. Epiphanius bxres. 69.
nilus vel genitus dici non debet. Respons. Quia si ixige- Augusiin. haeres. 49.
nitus dtcerelur sicut Pater, duo palres; si genilus, duo [Aller in persona Filius] Contra haerelicos qui di-
filii wstimari pqssent. Nazianzenus de Fide Nicaena. cuiilurxaTa jEschinem.TertulIianusPraescripiion.ad-
Auclor de Trinitate et Unitate cap. 1, apud Angusli- versus liaerel. cap. 52: Privatam blasphemiamilli, qui
nuiri tom.IV. Gennadius de Viris illustribus, in Isaac. sunt Y.UZU, /Escldnem hanc habent, ut dicani, Christum
Petrus Lomtoardus tib. i Sententiar., distinct. 13. ipsum esse Filium et Patrem. Vid. Auguslin. de Fide
Duranduslib. i, distinct. 13, quoest. 3. Auguslin. in et Symbolo cap. 9.
respons. ad Qrosium tom. IV, fol. 431. Damascenus [Sed alter »"nperspna Pater,aller in persona Filius]
de Fide orihodoxa lib. i, cap. 18 ; lib. iv, cap. 7. Lpmbardus, lib. i, distinct. 2 : Teneamus Patrem, et
[Paler ingenitus] Grseci et Latini Patres passim Filiutn, el Spirilum sanclum, unum esse naluraliter
Deum Patrem appellant avaiTtov,uvapxov, ayiwrfzov, Deum. Neque tamen,ipsum Pairem esse, qui Filius est;
causm et principii expertem, innascibilem, ingenitum. nee FiliuinipsumessequiPatcr est,nec Spiritum sanctum.
Juslinus mariyr in Exposit. fidei, fol. 292. Basilius ipsiim esse qui Paier aut Filius est. Una esl enim Pa-
Magnus in lib. conlra Eunnmium. Tlieodoretus Cyri ttis, ei Filii, et Spiritus sancti essentia, quam Grmci
episcop. dialog.2, pag. 106, 111. Cyrillus Hieroso- ouoouriovappellant) in qna non est aliud Pater, aliud
lym. cnlechesi 11, fol. 237. Cyrilliis Alexandrinus •n D Filius, aliud Spirilus sanclus; quamvis sit perspnaliler
in Quaesiion. et Respons., pag. 122, de S. Trinitaie alius Paler, alius Fjlius , alius Spiritus sanctus. Au-
cap. 9. Damascenus de Fide orthodox. lib. i, cap. 9, gustin, ad Maxim. Medictim epist. 66 de Tempore
et in Quseslion., pag. 138. Psellus in Cap. theolog. serm. 38. Anastasiiis de Dogmatibus fidei 103 fol.
cap. 1 et 10, quac voces lanien in S. Scriptura non 676. Tertullian. advcrsus Praxeam cap. 2. Hilarius.
reperiuntur, sed ex ea colliguniur, utait Gregor. Na- Iib. i de S. Trinitate. VincentiusLirinensis de Haeres.
zianzenus or.it. 5 de Theologia. Nicelas in Nazianz. cap. 19.
lorn. 11, fol. 927. Augustinus ad Pascenlium epist. [Alter in persona Spiritus sanctus] Conira Urbicum
174. Epipbanius coutra Aetium haeres.76. Atbanasius Poteutinum, qui dicebat Spiritum sanctum aul esse
in-Disputat. contra Arium tom. H, fol. 374, scribit: Patrem aut Filium, aut cerle creaturam. Albanasius
cum Sabelliana hseresis genitum ex virgine Pairem Alexandrinus, lom. II, fol. 417.
voluisset asserere, ayswiQTovcontra hanc conli- [Unus nalura in sanctaTrinitaie Deus Pater] Auctor
tendo Erclesia tradidit Patrem. In libr. Dialog. de S. de fide ad Petrum diaconum apudAuguslin. tom. III,
Trinitale n, fol. 160,161, 162et 164, cum Epiphanio cap. I, fol. 149 : Principaliter atque indubitanter tuto
contra Semiarianos, hacres.75, ei Ambros. de Incar- corde reline, Pqtren^Deum, Filium Deum, et Spirilum
nat. dominicae sacram. cap. 8 et 9, verbum uyiwn- sanclum Deum,idett sanctam atque ineffabilem Trini'
TOV (ex qno Aelius et Arius probare nitebanlur, alte- iatem unum esse naluraliler Deum, elc. Athanasius
i iiis suhstantiae esse Patrem, alterius Filium, quod in rescripto ad Liberium PP., fpl. 398. Hieronym.
ille ingeiiitus, ille genilus dicereiur) plane rejicit, et de illis qum Deo in S. Scripluris tribuuntnr, tom IX,
Patrem non iiigenitum, sed Palrem cum sacra Scri- fol. 67. Nazianz. in laudem Heronis orat. 23, de
ptura dicendum, aflirmat. Q Fide orat.49. CaesariusDialog. 1. Damascenusde Fide
[Filiut Patri comternus]Fulgentius conlra objectio- orthodoxa lib. i, cap. 11. Cerealjs episcopus conlra
nes Arianorum fol. 27': Qitod Pater est, lioc esiet Maximinum Arianum cat>.2. Psellus in cap. Theo-
Filius, quia de Deo Deus, de perfecloperfeclus, de im- log. cap. 1. Augustinus de Tempore serinon. 38.
menso imniehsus,de omnipotenleomnipotens,de aHenio
Patrenatus estFiliuscowternus.yid. Damascenus Je CAPUT II.
Fide brthodoxa lib. i, cap. 5, Augustin. tom. VI contra [Non Pater carmm assumpsit] Conlra Patripas-
sermon. Arianoruni fol. 454. Auctor de v hatres. fol. sianqs, et delirium Praxetc, qui dicebat Patrem de-
30. Auctor de Triniiate et nnitate cap. 5. scendisse in virginejm, ipsum ex ea iiatuin , ipsuin
[Spiritus sanctus Palri et Filio eomlernus]Augusii- passum. Terlullianiis adversusiPraxeam cap. 1, de
nus de iide et symbolo tom. III, fol. 102, cap. 9: Praiscriptione adveijsus haereiic. cap. 53. Ruffinus in
.Spirilus sanctus non de minore natura quani Pater et Exposil. symboli apud Hierouym. tom. IX, fol. 75.
Fiiius est, sed ul ila dicam, consubslanlialisel comter- Rabanus Maurus de Triniiate cap. 4. Prudenl. apu-
nus, quia isla trinitas wius est Deus.Vide Joan. Dama- theosi pag. 270 etsequeul. Auctor de fide ad Peiruni
scenum de Fide orthodoxa lib. I, cap. 10 et 18. cap.. 2 , fpl. 150, apud Augustin. lom. 111, Marius
[Non confusa in una persona Trinitas, sicul Sabellius Victorimis adversus Arium lib. i, fpl. 305. Hilarius
dick] Honoriiis de Haeres.:Sabelliani iinam personam deTrinitate lib. i. Joamies Damaseenus de Duabus.
Patris el 102 ^1'^ et Spiritus sancli astruunt. Vin- Christi voluntatibus, fol. 488; de Fide orthodoxa lib.
• cap. 54. Didymus Ale- iv,- cap. 4. Gregor. Turoiiens. Hislor. Francor. lib.,
cen). Lirineiis. conlra Haerel.
xandrihus in epistolam Joan. i, cap. 5. Victor de Fide ~. v, cap. 45. Petrus Lombardus cpiscopus Parisiensis
cniholica. Cassianus de lncarnat. Christi lib, i. Vjgi- "Sentent. lib. iu, distinct. i. Vigilius martyr lib. i
lius marlyr contra Eutychen lib. i. Epipbanius bae- contra Euiychen : Susceplmcarnis dispensatio , nec
res. 62, 69. Leontius de Sectis pag. 437. Csesarius ad Palrem nee ad Spiritum sanclum , sed ad sotum
fraier Nazinnz. Dialog. 1. Harmenopulus de Seciis pcriinel Filium : praprie enim Filius , non Pater de
pag. 589. Isidorus Hispalensis Orig. lib. vm, cap. 5. virgine natus esl.
Philastrius baeres. 54. Joan. Monachus in Canone [Ipse fiefet in homine, hqminis Filius] Ferrandus
contra omaes liaereses tom. IV Biblioth. Patrum. diaconus parrenet. ad Reginuin comitem : Ex liomine
Tlieodoretus lib. nFabul. haeret. Fulgenlius de Fide non est nalus secund^mcarnem Pater, qui Filius nun*
onhodoxa ad Donatum fol. 94. Faiistinus de Fide quam fuil;nec Spirjtus sanctus, qui nec Pater ali-
conira Arianbs fol. 770. Baelicusin lib. dfi Fide. Ni- quando fuit, nec Fttius; sed natus esl Filius, ut ipse
cephprus Callistus lib. vi, cap. 25. Leo PP. serm. 4 fieteXfiliui vir^initn\atrit, qui est Filius Dei Patris.
deNativitate Domini pag.37. Ainbro^jus iri SyinBoi. 104, [ DetFiiiut factus est hominis filius ] Vid.
apostolorum"caip.'.% Joan. Damascenus qe Fide ortbodoxa lib. iv, cap. 4.
[ISeque 'separata'aul divisa in nalurct pivffitqs, ut- [Non adoptione, non appeltaliqne] Contra Felicem
Arius btasphemdi]Proculus de Eide adArmenios fol.. Urgelitauuni et Elipandum Tolelanum epkcopp.,
413: Fugtdmus Arii vesaniam, qui Trinitalem insepa- qui asserebant, Chris\um DeiFilium quod ad huma-
rabilem substantiis dividit. Cyriilus in Jonn lib. vn, nitatem spectat, dicendum esse aUoptivum, non pro-
cap. 10. Athanasius tom. 1, fol. 444; de Incirnat. prium ac naturalem. Caesar Barpnius tom. IX Au-
1005 ELMENHORSTIINOT;£ IN LIBRUM DE ECCLESIASTICIS DOGMATIBUS.- 1006
iial.adann.Chrisli 785,fol.557. Adelmus Benedictin. A sona uiriusque naturm permanentis indicia demonstra-
Franc. reg. Annal. ad annnm Dnmini 792, fol. 599. vit, ut rerus Deus, et plenits veris divinisquevirtutibus
Hilarius Pictaviensis episcop. <le Trinilate lib. v : in homineclareret assumpto, et veritas tnfirmitatis hu-
Non est Dei Filius Deus fakus, nec Deus adoptivus, manm verum plenumque hominemmonstraret in Deo.
nec Deus nuncupativus, sed Deus verus. Vid. Paulinus ~- Dum noslri redemplionis commercium gererelur ,
Aquil. episcop. adversus Felicem Vegeliianum , fol. pleno veroque homini, plenum verumqueDeum decebat
455, tom. V Bibliothec. Patrum. Fulgenlius ad Mo- uniri, sic tamen ut in unitate personm, nec in homine
nimum lib. m, fol. 26; ad Trasimundum regeiii Deus, nec liomo possel in Deo confundi. Joannes 106
lib. in, fol. 54. Cyrillus Hierosolymit. cateches. 11, Damascenus in oratione conlra Acephalos fol. 573 :
fol. 80. Tsyovsvsx Ts).si«?Beornro;, y.ui rsi.siu; «v9pwTroT»TOs-,
[Non ergo duos Chrislos neqne duos filios ] Iinpu- et; Xpiarb;. st? uioj, 6 HUTO? 0EOU TSxal avBpwTrou, sF;
gnaterrorem nefandum Nestorii etPauliSamosateni, Kuotor,6 auTO?8s6j TS).EIO? xai uvQptaTro; ri\ur>;, SXo;
qui duos Christos et filios, uniim servum, alterum do- &io; xai olo; trSpwno;, uavyxvrto; s'vw8sto"5v TSVyu-
minum; unum patibilem, alterum impatibilem, dicunt. trswv«Xkrfimcxai urpiirra; xat aStatpSTOif. 'AOTJ^^UTWS
Theodotus Ancyrae episc. sermone contra Nestorium y.iv yu^aTTStyxp ixuo-rn<fvo-i;r r]viuvrih; Siafopav, rb
in Actis concilii Ephesini fol. 260. Vigilius martyr UY.narovr) 6E6T»?,TOXT(0-TOV r) avScwTroTr)?, TOUTzafii;
lib. II contra Eutychen. Legatio imp. Manuelis ad r)Oibrn;, rb TtaSrirbvr) avBpwnbrn;,xai Ta TOtaOTa" a-
Armenios pag. 39, 45, 51, 59, 165, 179. Harmeno- rpiirrv; Ss, 6'TIftsftsvrjxsvsxao-Ti)f\>o-i; uvaXkoiiiroi;,
pulus de Sectis, pag. 163. Cyrillus Alexandrinus in ou rpumma el; rr)v iripuv, oOSsftia o-uv0STOf ^njftaTi-
Argument. contra Nestorianos pag. 2; de reeta fide t> o-aaa tf-bai;, uWa Suo xai
OTraf)yjouo"at Sta(wvt?ouo"af
ad Theodosium imp. in actis concil. Ephesini, fol. aStatplTw?Se, oTtr]v;>vrutuXkrilui;xa9'uTr6o"Tao-tv, [tiuv
14; in epistola ad Succesum episcop. fol. 262, 270, i'XOMO~'M Tijv
uTroVrtro-tv, Trpoatwvtov ftsv, ao-wftarovxal
et tom. IV ad Acacium episcop.; epistola 29 ad uitlriv, STT'
so-xaT6JVSi TWV ix
/povwv rr); uylu; asi Ilao-
Joannem Antiochenum in aclis concilii Ephesini, Ssvouo-wftarwSsto-av uu.zruSt\r)ru;. Ex perfecta Deildle
tom. Y,. cap. 9. Theodorus presbyter de lncarnat. el perfecta humanitate faclus est unus Christus, unus
Domini pag. 233. Vincent. Lirinensis contra tlieres. Filius Dei et hominis, idem ipse Deus perfectus, et
cap. 17 et 18. Elias Cretensis in Nazianz., fol. 1011. homo perfectus, totus Deus, lotus homo, naluris inter
Nazianzenns orat. ,31, et epistola 1 ad Caledonium se unitis ISCONFCSE, INCONVERTIBILITER , ac INSEPA-
fol. 739 : Et rt; sio-aystSuoufoOf, sva u.iv TOVSXTOU IUBIUTER. Inconfuse quidemquia qumquenalura suam
9EO0xat Uuxpb;, SSUTS/JOV Si TOVSXrr); /x-nrpb;,aXV proprium differenliam retinel : divinitas , increatum ,
ou^i sva rtui TOV au-ov, xai rr); vloOeo-cu; ixmaoi rr); impassibile esse; humanitas crealum, passibite esse et
imjyjisXttEVfljTof?bpOS>; ^uast? ftsv yup Suo qum tunt hujusmodi. Inconvertibililervero, quia qum-
Trto-TEuoucrt'
Qzb; xai avSpwTro», xai tyuyji v.aiauip.'/.'uiooii ou que natura inallerabilis permansit, non conversain al-
STTS'.
SOo, ouSs0soi' oOSsyuo svTaOSaSuo av9pwTrot,st xai leram, neque una compositanatura inde conflala, ted
OUTW? 6 n«0).oj TOhr'o; TOUuvBp&nzov , xai TO IY.TO; dumvermsunt, perpetuoque manebuntnalurm. Insepa-
id esl, Si quis duos filiot, alterum ex rabiliter vero denique, quia hypostatice sibi invicem
irooo~i\ybpt\>o-t:
Deo et Patre,alterum ex 105 malre, non autem unitm sunt unitm, unam habenles hyposlasin, qum cttm fuerit
alque eumdeminduxerit, is ab ea quoquefitiorum ado- mterna, incorporea_et simplex, novissimistemporibus
ptione excidatqumcredentibusprontissa est. Quanquam ex sancta et semper Virgine immiitabiliier incarnata
enim Deus et homo dum naturm sunt, quemadmodumC esl; et de Fide orthodoxa lib. m, cap. 5; lib. iv,
el animael corpus, non tamen duo filii nec dii; quemad- cap. 9. Petrus diaconus de Incarnat. Domini cap. 2.
modam ne hic quidem duo homines, tamelsi Paulus ad [Timotlimani] Danaeus ad Augustinum de Haeres.
hunc modum internam el extemam hominis partem ap- cap. 90, ex exemplari Gemblensi: Timotheanidicunt
pellaverit.Yigiliusmarlyr lib. iconira Eutychen : Nos Filium Dei verum quidem hominem ex Virgine Maria
unum Deum, eumdemqueDei Filium tl hominisfilium, natum, sed non ila unam reddidisse personam, utnon
non^duos profitemur; et ila Verbum intra virginei in unam sit redaclus nuturam, conflaloriumquoddam
uteri secrela carnis sibi initia consecrasse, ut tamen volentesfuisse inleriora virginis,per quod dum nuturm,
Verbi natura non mutaretur in carnem. Item carnis id est, Deus et homo, in unam resolutmet compaclm
naluram ita per suscipientis mixtionem inVerbi trans- massam, unam Dei el hominis exhibuerint formam;
isse personam, ul non lamcn fuerit in Verbo consum- immutalam videlicel naturarum proprietatem, e/ficien-
pla; manel enim utraque, id est verbi carnisque na- tiarum coitione.Et ad confirmandamhujusmodiimpie-
tura , el ex his duabus hodieque manentibusunus esl tatem, qum beum asseril 107 a ma versum natura,
Christus , unaque persona. Vide Cyrillum Alexandri- cogunt evangelistm testimoniumdicentis : Et Verbum
num de recta fide ad Theodos. imp. in actis concilii caro factum est, quod ita inlerpretantur, divina natura
Ephesini, fol. 17; et Quod Jesus Christus unus sit in humanam conversaest. O aboliticnemilti inviotabili
Dei Filius et Dominus, fol. 59; de recta lide ad Re- impingentemsubslantim. Hujus impietatis inilium Ti-
ginas fol. 70. Augustin. de Verbis apostoli tom. XI, molheus apud ByzamBithynimmodo exsutans civiia-
fol. 219, serm. 14. lem continentis el religiosmvilmimagine multis iltudit.
[Unigenitum dicimus] Damascenus de Fide ortho- j. Hujus furori opposuit se olim Samuel Edessenoe Ec-
doxa Iib. i, cap. 9 : As^sxat ptovoysvr);,6*Ttpovoj sx clesiae presbyter, ostendens verbum carnem factum,
fzovouTOUUurpb; fibvwffiysvvrfin.OuSsyup bfJtotovrai manenle Verbo in sua substantia, et homine in sua
iripu vivv»7tj TriTOOTfou TOUQSOO ysvvjjo-srouSsyap natura , societate non immixlione, unam Filii Dei
so-Ttvu)lo; uiofVoO©ioO.Lib. iv, cap. 8. Clirysoslo- reddidisse personam, Gennadius Massilens. in Caia-
mus de Incomprehensibili Dei Natura tom. V, fol. log. viror. iilustr. in Samuele.
988. Theodoretus divinorum decret. Epitome fol. \Deus hominem assumpsit] Id est, ut Auguslinus
393. Augusiinus deFideet Symbolotom. III, fol. 166, ait de Fide ad Petrum, cap. 2: Deus Verbum accepil
de Tempore sermnn. 38.Theopbylactus inMatthaeum naluram hominis, non personam. Nam contrarium
cap. 1. Damasus PP. epislola ad Paulinum Antio- dicere (scil. quod persona manens in sua personabi-
cheo. tom. I Concil., fol. 381. Hilarius de S. Trini- litate fuerit assumpia) est error Nestorii, qui posuit
tate lib. III et iv. Gregorius Baeticus de Fide. Ful- iu Christo duas personas, vel dur>supposita, quo qui
gentius in Respons. contra Arianos fol. 30; ad Tra- adhaerei Deo uuus Spiritus est: qui error condemna-
simundum regcm lib. m, fol. 54. Rabanus Maurus tus est in synoilo Chalcedonensi. Vid. Dnrandus
de sermon. Proprietat. lib. iv, cap. 10. - Seutent. lib. m, distinct. 5, quaest. 1. Petrus Lom-
[Non con[utisnaturis\ Fulgentius ad Trasimundum bardus tib. iu Senteni., distiuct. 5. Damascenus do
Regem-lib. m, fol. 58. In uno codemque Christo vera Fide orlliodoxa lib. III, cap. 1. Fulgenlius ad Trasi-
divinitalisveraquehumanilatis nalura permansit, dum mundum regem lib. m- Isidorus Hispaleusis Senleni.
Deusnon confusus homini, sed unitus, sic in una per- lib. i, cap. 14. Augiistiuus ad Maxiiuuin Medicum
1007 '->»!! GENNADIUSMASSILIENSIS. 1008
epist. 66. Sophronius de Assnmptione S. Mariae apud A. esl ex Maria Virgine et Spiritu sanclo. Non opiniene,
llieronym. tom. IX, fol. 49. Pelrns diacouusInsiitut. de In- non phantasia humanitatem assumpsit, non lanquam
rarnat. Domioi cap. b. Rabanus Maurtis de per cnnalemtransiens per Virginem,sed vere incarnatus
clericorutn lib. n, cap. 31. Thomas Aquinas part. m, ex ipsa : lacle nutritus vere, verequecomedenssicul et
qua.'Stion.4, arliculo 2 et sequent. . nos. Si enim phantatma erat itla incarnalio, phantcsma
[Homo in Deum transimt] Dura locutio, ut et illa el salus. Docte Ignatius epist. 2 ad Trallianos et
Augustini ad Volusianum tom.EtII, epist. 3, advers. fol. 7 : epist. 5 ad Philippenses.
Deus homini permixtus est; Terlulliani [Neque in phantasia sicul Valentinus asserit] Valen-
Marcionem lib. n, cap. 27 : Filius arbiter Patrjs et linus, Eulyches, Saturninus, Marcion, Basilides,
minisler, miscensin semelipsohominemet Deum. Cerdo et Manichaeus,phanlasiae praedicatores, aiunt
Apollinarhtmdicunt] Filium Dei Deum, et personam hominis non sub-
[Non nalurm versibilitatesiculVcrbum
Apollinaristae dicebant Aoyov per transmu- stantive exstilisse, sed actu putaiivo quodam etcon-
lationem in tarnern conversum. Theodorus presbyler versatione simulasse. Vincent. Lirinensis contra llae-
de Incarnat. Domini. Vigilius marlyr lib. i et u res. cap. 20. Vigilius martyr tib. i coutra Eulychen.
contra Eulychen. Epiphanius ancorai. fol. 386. Da- Gennadius Massil. presbyler de Viris illustr. in Sab-
mascenus de Fide orlhodox. lib. m, cap. 3. Athana- balhio episcopo. Terlullianus de Anima cap. 17.
sius tom. I, fol. 479 et 249. Cyrillus Alexandrinus Prjescripiion. adversus haerei. cap. 49; adversus
tpin. IV epUl. ad Nesiorium fol. 29. Niceplmrus Cal- Marcionem lib. m, cap. 8. Epiphanius haeres. 50.
Jistns cccle-iasl. Hislor. lib. xn, cap. 4. Areihas Caesariens. Cappadoc. 'episcop. in Apoca-
108 ["' nec ^eus mul<"'elur in humanam sub- .P '
" lypsin cap. 8. Nicephor. Callist. eccles. Histor.
stantiam] Fulgenlius ad Trasimundum regem Vandal. lib. vi, cap. 31. Socrates lih. i, cap. 17. Fulgentius
lib. III, lol. 58 : Ab ipso conceptionisvirginalis exordio ad Trasimundum regem lib. l. Theodor. Cyri episc.
»ic in Christo personalis unitas mansil, et sic utriusque dialog. 2. Contra Fabul. haere'. Jib. IV, fme. Manuelis
naturm inconfusa verilas perduravit, ul nec homo a imp. legat. ad Armenios pag. 181. Optatus Milevita-
Deo divelli, nec Deus a susceptohomine possitseparari, ntis adversus Parmen. lib. iv. Damascen. de Haeres.
nec tamen Deus hominemconsumeret. nec homo Deum fol. 584. Beda in Lucam lib. vi, cap. 23. Basilius
in aliquo permutarcl. Et paulo post: Sic verus Deus Magnus ad Sozopolitan. epistola 65.
verum suscepit hominem,ul in veritale humanmtusce- [Animanon absquesensuet ralione, ul Apo/finarisl<r]
plionit, veritatemnon amilteret deilatis. El sic dignatus Honorius de Haeres., Apollinaristm dicunl Christum
est fieri quod anle non erat, ul non desislerelesse quod corpus tantum sine anima suscepisse, el Deilatem pro
semper erat. Sic etiam voluit unam cum homine per- anima habuisse. Tbeodoret. lib. iv Fabul. haerel. in
sonam Deus habere; el licel non alius esselCltristus epitome Divinor. Decretor., fol. 402. Vincent. Liri-
Deut, el alius Clirislus homo, verus tamen Deus per- nensis HOcontra Haeres. cap. 17et22. Nicephorus
in
maneret in homine, el verus homo permaneret Deo: Callist. hb. xn, cap. 4. Socrales lib. n, cap. 36.
divinm humanmquenalurm Augusiinus de S3 Quaestion., tom. IV, quaestione80;
atque ita in uuo Chritto indivisa
estel inconfusa pariler el perfeclio. Vid. Au- de Agone Chrisliano cap. 19. Theodoret. di iK.g. 2.
gusiin. de Temporc serm. 28. llonnisda PP. in de- Rtirfimis eccles. Histor. lib. xi, lib. cap. 20. Cyrillus
cretis cap. 3. lib. vi in Joan. cap. 7. Cassian. l de Incarnal.
[Non ex viri coilu, ul Ebion dicii] Ebionit» Chri- Doiniui. Leontius de Seciis pag. 447. Harmenopulus
siuni soluin hominem putabant, et communi eliam (C pag. 559. Pauliuus epist. 25. Nazianz. epist. ad Cle-
naiivitate cx viro et feinina procreatuni. Eusebius nodium. Athanasius de Incarnat. Domini, lom. I.
eccles. llistor. lib. in, cap. 27. Theodoret. lib. n Suidas in voce Apollinaris. Thomas Aquinas, Siimin.
Fabular. hacret. ia epitome diviuorum decret., fol. iii, quaest. 5, art. 3. Manuelis imp. leg. ad Armenios
402. Philaslrins haeres. 37. Epiphanius baTes. 50. pag. 179 et 183. Theodorus presbyter de lncamal.
S. Ignatius episl. 9. Origenes in Lucam eap. 11, ho- Domini, pag. 231. Tbeophylact. in Joan. cap. i, in
mil. 17. Maltbacum cap. 2.
[Carnem ex corpore virginis trahens] Yid, Beda iu nem [Caro absque anima ut Eunomiut] Eunomius car-
Job, cap. 26. in deitatem vers.im praedicabat. Honorius Au-
[Carnem HO«de cmlo secum afferens, sicut Marcion, gustodun. m episcop. de h*re.-.
Origenes et Eulyches afftrmant] Marcion, Eulyches, [Veros passione el ante pastionem sum earnis
Origenes, Apollinaris ct Valentinus, in eum impie- dotores sustinuii] Contra Mahumetistas, Simonianos,
talis prolapsi siuit errorem, ut non solum Verbi et Basilidianos, Marcitas, Cerdonianos, Marcioniias,
cainis una;n crederenl esse naluram, vcrum etiam Apelliias, Docetas et Manichaeos,qui ficte et putative
Christi carnem non de sanclae virginU Mariaecorpore tanlum, non aulem vere passum Chrisium aflirmanl.
assumptam, sed de ccelo iu vir;(incm descendis>e, Philasirius ba;res. 32, i'i, 44, 45, 61. Augustin. de
impio ore asserereut. Vigilius inariyr lib. in contra Haeres. cap. 1, 4, 14, 20, 23, 46. Sarraceuica quae
Euiychen. Tlieopliilus Alexandrinus in epist. Paschali Commelinus edidit aun. in. \o. xcv. Alcoran azoara
tpm. 1 Bibliothec. Palr.im, fol.371. Allianasius de xi, fol. 57. Joan. Canlacuzeuus apolog. 2 contra
llacres. fol. 852. Tbeodorus presbyter de Incarnat. .'_ Mahuraetistas. Cyrillus Alexandr. anaiheinat. 12 :
Domini pag. 255. Theopliylaci. Bti!gar. in Joan. Et Ttf o\>x'oftoioyefTOVTOO©SOO AoyovTra96vTa o-apxt,
cap. 3. Suidas in EOTU^I)?.Sediilius iu Epist. Pauli xaf io-Taupwptivov o*apxf,xai 9avaTou^suo-afx£vov
analhem. illum in
trapxi,
libel o
ad Romanos cap. I. Gennadius Massil. presbyter in ava9efta EO-TW.Iiiterprelatur
Leone episcopo Romano. Terlullian. Praescription. ad Evoptium tom. IV, fol. 219. Frustra dubilat el
advcrsus haerel. cap. 49. Cyrillus llierosolym. fqrmidal quisquam, ne passibilemFilii naluram sacra-
&«.rnxi<r.S' ywTt£oftsvwv sv 'Ispoo-oMftots,pag. 77 : menti sermo declaret, quando dicitur caine pali. Pro-
nio-TSus 109 OTtOUTOJ Tioj TOU0soO, Sta prim enim fiunl proprii corporis passiones. Hoc sentire
o.p.Dvoysv»)!'
raj aftapTtaf »ftwv i$ oupavw;xa-»X9svirri rn; yrj;, vitut est et sancius Pelrus dicens: Christo igitur passo
rijv 6ftoioira9»ruvrnv »u.tv uvukaSav uvBptoribrnra, pro nobis in carne. Miud autem esl dicere pait in carne,
*ul ysvv»9«ifi% uyix; UupBivovxaf ityiov IlviufiaTOj, et aliud simpticiter dicere pati divinitatis ualuram.
»0Sox»o-stxaf yavrao-faT«Jivav9pwT«jo-swj yti.vup.ivn;, Quia enim idem Deus simul esl ec homo, impassibilis
iJ&Xa T»)aX»9sia,oOS' wo-rrspSta trukhvo; StsX9wvrr); quidemquanlum ad divinitalit altinet naturam, passi-
Bap9svou, aVAatrupxcaQu;k\ auT»» alrjflwf, Et yaywv bptisvero secundum humanilatem. Quid hic absurdi si
wf is/tstf uh)0&;, xai rrtwv w? liftetf ulnBS>;. yup dicitur pali in eo quod pali potcst, qui mansil impas-
•JMvraap.u »v r) ivav9pwTT»o-tc,yavrao-ftaxzt r) o-WT»pia. sibilis in eo quod puli nou po.est. In actis concilii
fcredequod hic unigenitus Filius Dei propter peccata Ephesini lom. I, cap. 5, fol. 57 : XptoroOouvTra96vTo;
notlra de ccelodescendii in terram, et earumdem af- UTripHl»ftwv o"apxi. '£l; yup bTtup-yovro;8gou TOU
feclionumcum nobit attumpsit humanitatem; el natut X/HOTOO, zai ip.'?povt»;
o-oep-Tjj 1
6 nuOnn,;trupit'.TtiTtovtivii
1009 ELMENHORSTIINOTJE IN LlBRUM DE ECCLESIASTICISDOGMATIBLS. I0i0
(prjo-fvaOTov,Orrr*aywv TOU Tra9etvT»v arr6.pp'»TOV , A unus idemque Dei Filius mortuus est secundum for-
yuo-tv,
/jf a/.).OTStsvTOrraflsfv.'iSia ToivuvirsTrov9so-apxi. xaii mam servi, e.lnon est moriuus secundum formam Dei;
Tot TOOTra9-fvaftotpslv cf9io-asvof,6 sx 9s'ou\byo;. et lib. II : In servili forma universas passionit injurias
€>zb;ouv apa Xptoro?. dstxw; ttiv arra9»j, TtuOnrb;Si pertulit. Et Verbumimmortale ett, et patsio secundum
xaTa T»Vo-apxa. Christo igiinr passo pro nobis ini carnem ett. Unde et Petrus apostolus ait, Christo
carne. CumChrislus sil verus Deus, recte sapienlerque'. itaque'passo in carne; passio igitur proprie ad carnem
discipulus carneillum passum affirmat, Hac enim ora- pertinel secundumnaluram ; ad Verbumautem secun-
tione naturam illam immensam in quam nulla perpes- dum personam, quia el Verbi el carnis una eademque
tio cadit ab omni perpessioneexemii. Sua igitur carne; persona. Orientales et Occidentales episcopi in suis
passus ett. Nam Dei Verbumsecundumte nullius per- scriptis acerrime divinaenatnrse arra9stav propugnant,
pessioniscapax est. Christusproinde Deus est, qui qui- passiones specialiter ad carnem referenles. Junilius
dem secundum divinam naluram pali minime potest, de Partibus divinac legis lib. i, cap. 16. Atiicus
secundumhumanam autem potest. Epist. 10 ad Nesto- episcop. Constant. in actis concil. Ephesini tom.
rium fol. 30 : Confitemurquod idem ipse qui ex Deoi II, cap. 28. Acatius episcop. Melitensis in actis
patre genilus Filius esl ac Deut unigenitus, lametsii concil. Ephesini tom. VI, cap. 11. Nicephorus Con-
secundum propriam naluram sit impassibilis, carne• stantinopol. episc. in actis roncll. Ephesini tom.
lamen passus sit pro nobis secundum Scripluras, ut V, cap. 22. Theodoretus lib. iu Dialog. fuse. Tertul-
proprim carnis passiones in corpore crucifixo impassi- lianus H3 adversus Praxeam cap. 29. Proculus
bilis sibi appropriaverit, et gratia Dei pro omnibusgu- de Fide ad Armenios, fol. 412. Eusebius Pracparat.
staveritmortem proprio illi dato corpore, licel secun- ig Eccles. lib. iv, cap. 13. Isldorus Pelusiota episl. lib.
ditm naluramsuam ipse vila sil et resurreclio.In Expo- iv, epist. 166 et 179. Leo PP. ad Flavianum episi.
sit. symbol. Nicien. fol. 229, tom. IV : Impassibile 10. Fulgeniius ad Trasimundtim lib. m, fol. 54, 56,
citra omnemcontroversiamquanlum ad tuam naluram 58, 59, 60. Damascenus de Fide onhodoxa lib. m,
attinet esl Verbum Dei; et nullus tam altonitusest, qui cap. 4, 6,18,26. Theophylaci. Bulgar. archiepiscop.
putare possit naturam qumsuper omnia passionum ca- in Joan. cap. 3 et 8. Augustin. de Tempore sermoi;.
pacem. Quia autem factus est homo, propriam carnem 191. Naziauzen. epist. ad Cledonium , de Fide orat.
fecit, qum ex sancta Virgine. Hoc igitur modo dispen- 49. Philastrius haeres. 91. Pmlinus Aquileiensis ad-
saiionisverba sequenles in carne propria passum este versus Felicem Urgelitanum fol. 439. Joan. episcop.
humanomoreeum qui exlra omnem passionem est ut Roman. de Duabus naturis adversus Eutychen. Cun-
pote Deum affirmamus.In actis concil. Ephesini tom. cil. Hispaleuse n, cap. 15. Fulbertus episcop. Car-
I, cap. 12 : Christumdicimus passum esseet resurre- notensis in episiola ad Deodatum toin. I Biblioth.
xisse, non quod Deus Verbum in sua nulura passus Patrum. Joan. Cantacuzenus orat. 3 in Mahumet.
sit aul plagas, aul clavos t'antfixionis, aut alia vul- Gelasius PP. adversus Nestorium, fol. 475, lom. V
nera (Deus n.imque incorporalis extra passionemesi); Bibliothec. Patrum. Paulus Emisenus episcop. de
sed quod corpus illud quodipsiusproprium factumest; Incarnat. Christi, apud Cyrillum tom. IV, homil. 7,
ideo hmcomnia pro nobis dicilur passus. Inerat enim fol. 104 et 105. Epiphanius contra Ariomanitas lue-
in eo corpore, quod paliebalur Deus, qui pati non po- res. 69; contra Aetium haeres. 76; contra Dimaeritas
lerat. Simili modo et mortem ejus inletligimus. Iin- haeres. 77. Gregorius Magnus in Evangel. homil. 25.
mortale eiim et incorruptibile est naturaliier et vita, Auctor de Fide ad Petrum cap. 2. Paulus Emisenus
et vhificans Deus Verbum. Sed quia corpus ipsius pro- C ( faomil.2 in Nativit. Salvatoris, in actis concil. Eplie-
prium gratia Dei, juxta Pauli vocem, pro omnibut sini Ibl. 278 : "ETSXEV OUV» uyiu Uupia rbv 'Eftftavou»X,
mortem tjuslavil; idcirco ipse dicitur mortem passus xaTa ftsv T»VQibrnru unuOr),Y.uruSi T»V«v9pwrroT»Ta
esse pro nobis, non quod ipse mortem esset experlus, Tra9»T6v.Ef ydp xal ofxetouTatTO0fSfou o-wftaTO? Ta
quantum ad ipsius naturam pertinel. Insania enim est 7ra6»6 8s6? Aoyof, xai stj iauTovuvufipn, aXkuye au-
hoc vel sentire vel dicere. De Incarnatione Unigeniti rb; ftsftsv»xsvsv rol; rn; arsaOtvj.;bpoi;. Kav axouo-»?
cap. 26 : Christus palitur et non patitur, secundum «OTOO XS^OVTO?, ("ESwxaTOV VWTOV ptouei; fiuariyu;, rit;
almd el aliud. Palilur autem H2 humana carne, eo Si aiuybva; ftou ei; pamo-fiuru, rb b*iTrpoo-wTrov ftou
quod homo sil; impassibilis aulem divine manel ut oOxarrso-TpsiJ/a arroatVxuv»?SftTrTUo-ftaTwv,»ft»Ssv aOrov
Deus. Ilaec loca Cyrilli ascripsi ad confusionein il- TrSTrov9ivat ti; rnv fSiav ^uatv urroXaS»f,ofxstwo-ao-9at
lorum hominum qui ipsum Deitati passionem attri- Ss ptaXkov TOOfSfouo-wftaTO? Ta? ptao-Ttya?.'O ydp Qtb;
buisse improbe garriunt: a quo errore alienissimus Aoyofftsftsv»xsiiarra9^f. Ambrosius in Lucam lib. vi,
fuit. Nam unicum illud dictum, (id esl Verbumpatie- • cap. 7, fol. 103 : A morte sequestrata divinitas cor-
balur impasjibiiilcr)quod ex lib. de Incamatione Do- poralium non subiit consortium passionum. Lib. x,
inin. cap. 27, fol. 261, ad doctrinam siiam novam cap. 23, fol. 220 : Christus ascensurus crucem regalia
slabiliendam afferunt, tam commode ab ipso Cyrillo vestimenta deposuit, ut scias quasi hominem passum
explicatur, ut niliil eos juvet, et ipsum non esse esse, non quasi Deum; etsi ulrumque Christus, quasi
dogmatis cujus accusatur clare denionstret. Injuriam hominemtamen, nonquasi Deum cruci esse sujfixum;
igilur faciunt innocentissimo viro, dum illum one- et de flde ad Gratianum imp. lib. n, cap. 3 et 4, fol.
rant haeresi a qua palam se ipse -defendit, et quae D ] 136 : Chrislus ul homo lurbatur, ut homoflet, ul homo
omnino illius non fuit, sed propria plane Apollinari- crucifigitur. Sic enim et aposlolus Paulus dixit, 114
starum, Theopaschitarum, Arianorum, Armeniorum, quia Christi carnem crucifixerunt. Et Petrus : Christo
Eutycliis,--DioScuri et Severi, uti apparet ex Atha- passo secitndum camem. Caro igilur est passa, Divi-
nasio ad Epicieium contra omnes haeres., fol. 454 ; nitas moriis libera; passioni corpus humana: naturm
Nicephoro Callisto eccles. Histor. lib. xvi, cap. 33;; lege concessit.Unde illud quod leclum est: Dominum
lib. XVIII,cap. 52. Nazianz. cpistola 1 ad Cledonium, majestatis crucifixum este, non quasi in majeslate sua
fol. 740; Joan. Cantacuzeno apolog. 2 conlra Mahu- crucifixum putemus, sed quia idem Deus et homo, per
roetistas; S. Niconede pessimaReligioneArmeniorum, divinitatem Deus, per susceplionem carnis homo Je-
lom. I Bibliolh. Pairiim, fol. 456. Vigilius martyr tui Christus Dominus majestatis dicitur crucifixus,
quoque passionem quae propria carnis Christi fuit, quia consors utriusque naturm, id est humanm atqnc
male refert ad nalurac Verbi proprieialem. Inquil divimv,in terra hominissubiil passionem, ut indiscrete.
enim contra Euiycliem lib. n, fol. 555, 556, 558, et Dominus majestatis dicalur esse qui passus est, ct
tom. V Bibliothec. Palrum : Passionis injurias etiami filius hominis, sicut scriptum esl, qui descendit de
divinilas pertutit, — confixa divinitas clavis, sed iptai cmlo.Eranistes apud Theodoret. dialog. 5, pag. 275 :
penelrari non poluit.—— Apparet Deum Verbum im- AOTOV Si QsovAoyovarra^wf Trsirov9svat tfup.iv.Ortlio-
pastibiliter passum. Divinilas passionispulsata in- doxus : Kai Ttf o-wypovwv TWVxaTay«Xao-TWV TOUTWV
juriis esl. Sed salubriter hunc errorem postmodum avaer/ot T'5.Vypiywv,-arra9if ydp TtuOo;ouSsic uy.r)/M
videlur eiuendasse Vigilius dum ait lib. IV : Ipte! TTOTS, ouSs«9av«T0v9«vaT«v.To ydp «Tr«9ifoujrirrovOs
 '
1011 GENNADIUSMASSILIENSIS. I0ici
zai TOTTSTrovtfof oux urcuOe;ftsivot av. Ipsum Deum A Omnesquidem has pastiones'nalurmsuminferl, ul per-
Verbum impalibiliter.passum dicimus. OKTIIOD. Quis forel, ul compungat et vulneret, sed naturam suam in
saha mente prmditus ferat hat deridendas verborum hmcpassio illata non retinel; dum in nalura nonestrel
prmsligias? Nemo enim audivit unquam aut impatibi- aquam (orari, vel pungi ignem, vel aera vulnerari,
lempassionem aut mortem immortalem. Nam impali- quamvis natura leli sit vulnerareel compungere,et fo-
bile non palitur, et palibile non manet passionisexpers rare. Passus quidem DominusJetus Chritlus dum cm-
et vacuum; et pag. 287 : "Qo-Trsp TofvuvxaTa6s§»xivat ditur, dum tutpenditur, dum crucifigilur, dum mori-
ptivex twv oupavwv,T»VBiiuvtfvirivi"tfno~Bu, ufovSs ys tur, ted i» corpas irruent pattio, nec non fuil passio;
av8pwrrouxX»8»vaiauT'!vSta T»Vsvwo-tve?p»xaf OUTW nec lamen naturam passionis exercuit, dum et pmnati
frpoo,/)Xw6»vat ptlvTW?U),WT»Vo-apxarrpoo-ijxet Xsystv, ministerio illa desmvit, et virtus corporis sine sensu
«j^wptarovSi raxirn; elvat T»VSsfavyuo-tv6/xoXoysfv, xav poenm.vim pmnmin se desmvienlisexcepit.Claudianus
ta> &ruvpil>,xav TWTayw Tra8ofsxetSevou 5e^oftivr;v, Mamerl. episcop. de Statu animae lib. u, cap. 10.
errstS»'iruayjeivou 7riyuxev,oOSsys 8v»o-xstv, aXXdd6d- Pelrus Lombardus cpiscop. Parisiensis Sentent. lib.
vaToveyet xaf arfa9»T»Vouo-fav. TauT»Tot, xaf Kuptov Iii, distinct. 17. Cyprianus quoque in libr. de Ido-
S6?»fTOV so-Taupwftsvov TOTWarra9o0fyuo-swf loriiin Vanitale, fol. 264, de morte Christi incom-
wv6ftao-s,v,
oSioptaT>)Tra6»T^Ttpoo-vsfftaf, irrBtS»TrEpauT»f• expn- mode loquilur, el cauie legendus est : Prophetarum
puriae o-wfta. Upoae%truao>aiv Ss xaf TOOTO 6 6sfof (inquit) omnium teslimonium sic ante prmcesserat,
(tTTSv arroo-ToXof, € Ef ydp syvwo-av,oux av TOV Kuptov oporlere Christum pati, non ut senliret morlem, sed
T»f S6?»fiaTaupwffav.i 'Eoraupwo-av Toivuv»v eyvo»<rav ut vincerel. Magis reciius Fulgent. ad Trasimundum
yuo-tv,ou£ »v TraftTrav»yvo»o-av.Ef Si syvwo-av»v B n regem lib. ui, fol. 54 : Impassibilit Deus veram pat-
oux «v so-Taupwo-av **sionemin vera carne scnsit; et fol. 61, Patsiones et
wyvo»o-av, nvrrep syvwo-av.'ETTSI-
Sri 5s T»V9s£av»yv6»o-av,T»VuvBpaneiaveo-Taupwo-av' infirmitates voluntariqs quidem, sed verasChristut ha-
» ouxax»xoafauTwvXsyovTwV «IIsplxaXouepyouou Xt6a- buil; quia carnit humanm naluram noh in fltantasia,
?optevo-e,dXXdTrepf(5Xao-y»ftlaf OTI,5v6pwrrofwv,rroteff sed in veritate suscepit.
iauTOvQsov.I Ata Si TOUTWV 5»Xo0o-tv wf »v ftiv iwpwv CAPUT III.
irrsyfvwo-xov ouo-tv, T»V SSys dopaTOvTravTarrao-tv H5
»yvoouv. Ef Si xaxefv»v sTriyvwo-av,oux av TOV [ Ut divinitatit initiitm homo natcendo acceperit]
Kuptov Auctor
T»f 56|»f saraupwo-av.Sicut descendissee coelisdivi- tom. III.de flde ad Petrum cap. 2, apud Augustin.
nam naturam, filium vero hominisvocari ipsam pro-
pter unionem, dixisti, sic convenitdicere ligno quidem salvatorem [Artemon] Purum hominem, id est, absque Deo
fuisse confirmat. EusebiusEccles. Histor.
affixameste carnem, cohfiteri autem non separatam lib. v, cap. 28 in Apolog. pro origine, fol. 486. Ni-
esseab hac divinarh naturam, tam in cruce qtiam in
sepulcrO,nec tamen passionis capacem fuiste, quia nec cephor. Caltist. lib. iv, cap. 21. Tbeodorei. Cyri epi-
pati nee mori potest, ted immortalem et impatibilem scOp. Fabul. hsefei. lib. n. Mauuelis imp. legatio ad
habet essentiam. Sic et Dominum gloriai crucifixum Armenios phg. 181. Augustihus de Hures. cap. 44.
nominavit, impatibilisnalwm nomenpalibili attribuens, Et haec est eliam docirina Carpocratis. Tertullian.
Pn scrip. ativerstis liacret. cap. 48.
quoniam ipsius corpus erat. Utamur etiatn hac ratio-
cinatione. Divus dixit Apostoliis : Si cognovissent, [Beritlut] Peregrina quaedam et aliena a veritate
Dominum glorim non crucifixistenl. Crucifixerimtiqi- docere cospit, asserens Dominum et Salvatorem no-
tur naturam qudmcognoverunt, non edm quam omnino Q C strum, neque exstitisse ante carnis nativitatem, ne-
ignoraverunt. Si enim cognovisseiilquam ignorarunt, que propriam Habere deiiatis substantiam , sed hoc
non crucifixissentquam noverunt. Sed qwa divinam solum, quod paterna deitas in eo habiiaret. 117
Caliistus lib. v, cap. 22. Eusebius eccles.
ignordbdnt, humanam cruci affixeruni. Ah non audis Nicephorus
ipsot dicentes: propter nullum bonum opus lapidamus HiStor. lib. vi, Purtirn cap. 24.
tanlum hominem prxsumpsit
te, sed propter blasphemiam, quia tu homo cum tit [Marcellut]
facis teipsum Deum; et his verbis tignificanlet quod dicere Dominum Chrislum. Historia Tripartita lib.
naluram incurrentemin octtlos aanoverlnt, invisibilem ni, cap. 9. Nicepborus iib.v, cap. 22. Marius Victo-
vero omninoignorarint. Si vero ndnc agnovissent,Do- rinus adversus Arium lib. i fol.204. Socrates eccles.
minum glorimnon crucifixissent.Irenacusdicit divinam Hisior. lib. i, cap. 24. Sozomenus lib. n, cap. 31.
naturam in passione quievisse. Irehscus apud Theo- Basitius Magnusad Eustathium epist. 78.
doret. dialog. 3, pag. 293 : jQo-irepyap »v av6pw7rof [Et Denset homoexVirginenatus] Augustin.lom.X,
TvaTreipao-8», OUTW xaf Aoyoftva SoS-aa^»,»OTj/a?ovTOf"serm. 1 de Assiimpt. Mariae fol. 880. Christus ex sa-
ptivTOUAoyousv TWTrstpa£so-6ai. xai araupo0o-9«t,xaf cratistimo corpore Marim carnem astumptil, et divi-
KTroSvwxstv, o-uyytvoj*evouSi TW uvBpiintoev TWvtxav nam naturam humanm univil, non amillent quod erat:
sed astumens ndn erat: ut Verbumcaro, hoc est,
Jtaf urroptivetv,xaf ^p»iTTSueo-9at, xaf avio-Tao-9at,xaf Deus homo qued
av«Xafi§av£o-6at. Sicitf Aomo erat ut lentaretur, sic fieret.
et Verbum erat ut glorificaretur, requiescente qui- CAPUT IV.
dem Verbo, ut possel tenlari, crucifigi, et mori, et [ Nihil creatum et serviens in Trinilate credendum]
tamen kumanitati unito, ut postet vincere, et perferre, TI Nicetas in Naziauz. de S. Baplismo, fol. 881: Nihil
et benefacere, et resuscitare, .et recreare. Damasus jj in Trinitale servumest aut crealum, aut adventitium:
PP. apud Theodoret. lib. III Dialog., pag. 307 : Et Ttf ut pote priut nequaquamexislens, deinde autem adve-
etrrot,i 'EvTWTra9etTOUo-TaupoO rrovovuTrsptstvsvo Ti6f niens. Neque igilur aul Fihus Palri defuit unquam,
TOUQEOU xai 0s6f, xaf ou/i » <rdp| fteTa T»f ^u^»f »v aut Filio Spirilus sanctus, verum immutabilissemper
evsSuo-aTO, » TOUSOUXOU p.opyn,i5veauTw eXaSexa9wf atque alternationis expers est sancta Trinilas. Cyrillus
i
etp»xsv» Tpuyr), ava8eftaSO-TW. lom. II, lib. Quod Spirilus tanctus Deus tit, et non
in
[Dolores passione veros sustinuii] Hinc erroris creatura. Gregorius Neocaesariens.episcop. apud Eu
revincitur Hilarius qui nihil doloris in passione Chi-i- seb. lib. vu Eccles. Histor., cap. 25. Harmenopu'.
slum sensisse afflrmat. Hilarius de S. Trinitale lib. de Sectis pag. 559. Athanasius tom. I ad Serapionem.
x, pag. 150 : Homo Jesus Christus uitigenitus Deus Angustin. ad Bonifaciumepislol.50, de Haeres.cap.52.
per carnem el Verbtim, ul hominis filius, ila et Dei Nicephor. Gillist. lib. xi, cap. 42. Rabanus Maurus
Filius, kominemverum secundumsimilitudinemnotlri de sermon. Propriet. lib. iv, cap. 10.
hominisnon deficiensa se Deo, sumptit: in quo quam- [Dionysius fous Arii] Hunc Dionysium fatso Aria-
vis aut icius incideret, aut vutnus deseenderet, aut nismi insimulalum longa oratione demonsir.it Atha-
nodi coMurrent, aut suspensioAivarel, ajferrent qui- nasius lom. I, fol. 428 et sequeni. Rufliiuisde Aduli.
dem \\Qhmc impetumpassionis, non tamen dolorem libror. Otigenis, apud Hieronym. tom. IX, foi. 153.
pdssionit inferrenl: ut telum aliquod aut aquam per- Vid. Caesar Baronius Annal. eccles. loin n, ad ami.
forans, aut ignem compungens, aut atra vulnerans. Christi 2G3, fol. 600.
 1013 ELMENHORSTIl NOTJE 1N LIBRUM DE ECCLESIASTICIS DOGMATIBUS. 1014
Nihil tnmquale gratim ul Aetius] Opinabalur ili- A l pracdicHisepiscopus acenime stylum slrinxit, sana
dem ulArius, conditum, et ex non existenlibiis al- disputalione et libello documentisScriplnrariim suf-
que in:pqualem Palri Filium csse. N.cephorus Calli- licienter faclo deinonstrans, quod liomn Deus factus,
slus Eccles. Hislor. cap. 56; lib. \i. cap. 11. Basilius semper Patrem cameis suis oculis viderit, et Spiritum
Magnuscontra apologet. Eunomii lih. i. sanctum per specialemet unitam Dei el hominis socie-
[Nihil inmquale,ut vult Ennomiiis] Dissimilem per talem, Gennadius de Viris illustribus in Servusdei.
oninia Patri asserens liliuin, et Filio Spiriltrm san- [Nihit moribus et volunlate diversum, ut Marcion]
ctum. Auguslin.H8 de Haeres. cap. 54. Nicephorus Vid. Epiphanius haeres. 44. Nicepliorus Callislus ec-
Callistus lib. xi,cap. 11. Ruflin. Eccles. Ilislor. lili. x, cles. Hist. lib. vi, cap. 28.
cap.25.BasiliusMagnuscoiilraapologelicuiii Eunomii. | Nihil ex Trinitalis essentia ad crealurarum nalu-
[ Niliil anlerius posteriusve aut minus, ut Arius] ram deductum,ut Plato] Vid. Plato in Timoeo.Beda
Athanas. tom. 11,fol. 14, et de Synodis Arimini et de Elementis Philosophiae, lib. i, fol. 515. Augusii-
Seleucim, tom. I, fol. 681. Caesarius dialog. 1 : Non nus de Genesi ail liieram, lom. III, cap. 1, fol.341:
quidquamvel majus vel minus naluin. non quidquam Creatura omnis intellectualissive corporalis non de Dei
prius existens,adventiliumvedivinain Trinitalc vel tinte natura, sed a Deo est facla de nihilo, nihilquein ea est
tmcula f'iit, vel est hodie, vel deinceps eril. Nimirum quod ad Trinitatem pertinet, nisi quod Trinhas condi-
Pater et Filius et Spiritus sanctus Trinitas est, et in- dit, ista cnndiln est.
tetliqilur, et adoratur ab iis qui vere non dicis causa 120 [^' Tertullianus] Tertullian. advers. Mar-
vcl blasphemeadorant ul Arius, qui Dei naturam dis- cion. lib. iv, cap. 58 : Hominemreddi jubet Creatori,
trahit, ac majus ac minus in divina Trinitale imagi- B ] in cujus imaqine, el simitiludine, el nomine, el maleria
nalur. expretsus est.
[Nihil exlraneum, ni Macedonius] Macedoniani [Nihil offido siiiqulare] Vide Epiphan. in Anco-
sanctiun Spiritum a substantia Palris Filiique plane raio. Photii Bibliolhec. fol. 5.
disccrnunt. tanquam ministrum merili prorsus infe- [No>i tamen solilarium, sicut Praxeas] Praxeas et
rioris. Fulgent. ad Donaium fol. 94. RuffiuusEccles. Sylvanus sic ununi credebanl Deum, ut illi neqnu
Hislor. lib. x, cap. 2. Nicephorus Callistus lib. ix, Filium, neijiie Spiiiium sanctum annumerare vellent.
cap. 47. GregoriusMaguus Eoislol. lib. iv, epist. 52, Tertullian. ailversus Praxeam cap. 21. Gregorius
foi. 705'. Damascenus de Duabus Christi Naturis Nazianz. de Fide Nicagna,Non sic Deum unum confi-
fol. 499. Augustin. de Hacres. cap. 52. Socraies ec- leinur ul solilarium, nec ettmdem qui ipsi sibi Paler
elesiast. Histor. iib. n, cap. 55. Theodoretus lib. n, sii, ivseet Fitins. Concil. Bracarense i, cap. 1 : Si
cap, 4. Ilisloria Tripart. lib. v, cap. 41. S. Maximus quis Patremel Filium et Spirilum sanclumnon confi-
in lib. de DuabusNaturis Christi Salvatoris. Theopliy- telur tres personas unitts sttbstanlite elviriulis, ac po-
laet. Kulgariaearchiepiscop. inJoan. cap. 5, 14, i(i. lestatis, sicut calholica el apostolica Ecclesia docet, sed
[ Nihil pervasioneaul snrreplione insertum ut Ma- unam tantum ac solilariam dicil esse personam, ita ut
, nichmus\ Vide Auguslinum de ilaeres. cap. 46. Nice- ipse sil Paler qui Filius, ivseetiam sit paracletus Spi-
plmrinn Cullislum eccles. llistor. lib. vi, cap. 51. ritus sicut Sabelliui et Priscillianus dixerunt, ana-
Epiphanium cpiscop. ConstantiaeCypri haeres.63. thema sil.
| Nihil corporeum, ul Tertultiantts ] Augustin. liae- CAPUT V.
res. 86, Tertultianus dicit Dettm corporeutncsse. Ad u.
Optatiim epist. 157 de Genesi ad lillerain lib. x,' ['Ottoouo-tofPatri Filius] Conlra Arii blasphemias
cap.25. riiomasdeAquiuo in Epist. Pauli II Corinth., asserentis, OuTOf6 Kupto;\ho; uiv xat u)lbrptb; iart
cap. 4, lcct. 5. Tcrtnllianus de Poeniteniia cap. 5; rn; TO0liaTpof ouo-iaf,xaTa errivotavSi.ubvov XiysTat
de Carnc Christi cap. 2 ; adversus Marcion. lib. n, Aoyo;, xai ouz EO-T:,ttiv zaTa yuo-tvxai dX»9tv6fTO0
cap. 16; ailversus Praxeam cap. 7. 6EO0T(6f, xaTa 6io-tv5s XsysTatxai ouroff Tfof wf
||Viliil corporaliler effigialum,ut Anthropomorphus] xTfo-fta.Atlianas. tom. I de Sententia Dionysii conlra
llooorios Augustodunens. eccles. presbyt.: Anthropo- Arianos, fol. 441. Oefinit Alhanasiiis 6ftoouo-tov de
mnrphiue Deum humana membrael humanam fonnam S. Triniiate lib. i, fol. 149, quod eamdem essentim
liabere aulumanl, cttmDeussit spiritus et incorpnreut, rationem recipit, ut homo ab homine nihit differt, qua-
llieronym. in psalni. xcm, fol. 120. Origen. in Epist. tenus homo est, el anqelus ab angelo; ita et Deus a
Pauli ad Itoman. iib. i, cap. 1. Cassian. collal. lib.x, Deo nihil differt quatenus Deus esl. l)e bac voce au-
cap. 5. 119 Isidor. Origin. lib. vm, cap. 5. Augu- . tftin apuii saeculum prius inter Arianos et catholicos
stin. de TJenesiad lilteram lib. x, cap. 25, epist. 5 acerrimedecertatiim. Ariani dicebant novum Verburn
ad Fortuiiaiian.,epist. 157 ad Optalum, Ruffinus in- esse 6ftoo0o-tov, nec reperiri in sacris Litleris, cum
vectiva 1 in Hieronym., fol. 164. fuisset antiquis omniiio ignolum, in synotlo Niccna
\Vadianus\ Augusiin. de Haeres.cap. 50 : Vadia- a calholicis mmc nuper iulroductum ; quos etiam
nos' qttos appellant (et Epiphanius schismaticos non eapropter cum Macedonianis optoouo-tao-Taf appella
limreticosvutl videri) alii vocant Antltropomorphilas, bant. Catholici contra affirmabant verbum id peran-
quoniam Deum sib: fingunt cogilationecarnali in simi- liquum esse, e sacra Scriptura deproinplum, a mul-
litudinem imaginis corruptibilis hominis, quod ruslici- D ] tisque viris sanctis antcsynodiim Nicsenamusurpa-
tait eorum tribtiit Epiphanius, parcens eis, ne dicanlur tum. Alhanas. de Decrelis synodi Nicaenaecontra
hmretici. hteres. Arianam fol. 400 et 415 et aequent.; de Sy-
| ,Yi/ii/sibi invisibilea crealuris, ul Origenes] Ori- nodis Arimini ei Seleuciic foi. 429, 695 et sequent.;
genes docebal DeumPalrcm per naluram invisibilem, 121 de S. Trinilate dialo;,'.1, fo!. 146, 155, 158;
etiau) a Fdio non vidcri. Videitlum nspf'Ap^wv lib. u, dialog. 3, Ibl. 191, de Fide Nicaenafol.49etsequent.
cap. 4. Hieronymum adversus errores Hierosolymit. Hilarius <leSynodis adversus Arianos fol. 241; Gela-
Joan.epistola61,cap.5; adAvitum epist.59,fol.204. sius de Actis cnncil. Nicaeni pag. 241. Phrcbadius
Epiphanium liceresi 54, et in episl. ad Joan. Hiero- ronlra Arianos fol. 264. Marios Victorinus adversus
solym. ei Ancorato fol. 581. Papiam in voce Orige- Arium lib. i, lol. 295 et sequent., et de Homousio
niaiii.Ilonoriinn de Haeres. Isidorum Hispalens.Orig. recipiemlo fol. 361. Psellus in cnp. Theolog. cap. 2
lib.viii, cap.5. Athanasius de BlasphemiisAiii tom.I, et 5. Cyrillus Alexandrinusde Trinitale lib. I. Fulgent.
fol. 681; ct Histor. Triparl. lib. l cap. 13 Ario hanc in respons. a<lArianos fol. 35. Histor. Tripart. lib.
opinioncm ascribunt. /Elate Servusdei etiam exorti n, cap. 7. Epipban. contra Ariomanitas. haeres. 69.
hacreliciqui dicerent Christura in hac vita degentem Ainbros. de Fide ad Gratian. imp. lib. m, cap. 7.
non vidisse carneis oculis stiis Patrem, sed post re- Nicepborus Callisttis eccles. Histor. lib. ix, cap. 51.
surrectionem ex mortuis et ascensionem in coelis [ Non homo factus prmter Deum, sicut biaspliemat
cum translalus est in gloriam Dei Palris, profecluin Nestorius ] 'Ezstvofydp strrsv6'TIOU/6 Tfof TOUQsuii
iCilicci ei ilanirsiu reiniincr.itionein martyrii; iti quos sv T» f*h~pv.rh; sap9:vou ohchtm;etrapxw^*,dXX* «v
 1015 GENNADIUSMASSILIENSIS. * lOlfi
Opwrrof-^tXofsx T»ffMaoiaf yjvv»8sif,uo-repovS<T%E TOVA Nunc enim dormtens stlerem et somnomeo requiesce-
6s6v rrapsTroptsvovauTw.Theophylact. Bulgariaearclii- rem, cum regibus et consulibus.Forle exemplumcontra
upiscop. in Lucam cap. 2, fol. 213; in Joan. cap. I, eot est qni dicunl non resurrecluros, nisi qui juxta
lol. 388. Socrates Eccles. Hislor. lib. vu, cap. 32. Ni- naturm ordinem nati fuerint. Si enim conceptutmoriun-
rephorus Callist. lib. xvm, cap. 49. Jus Graeco-Ro- tur in ulero, necetse est quia vivunl: aut quidquid mo-
man. tom. I, fol. 439. ritur, haud dubiumquia returgel: et ita qttod in mem-
[ Filius sicut Pater el Spiritus sanclus adoratur ab bris fuil et vixit, vel nalura minus dederil, hoc in resur-
angelit ei omni creatura] Testimonium insigne ad- reclione in integrum reparabitttr. Sic enim humani
versus illos fanaticos qui cultum lalrim Christo dero- generis in melius intlauratio totum reddet quod natura
gant. Cyrillus Hierosolym. xaT»x»o-.S' ywTiSoptsvwvfraudaverat. Adversantur scholasiici Iheologi di-
h 'lepoo-oXuftotf,pag. 12: Xptorof tTTaupwSeif,urri cenles: Abortivifetus non resurqenl, quoniam non vixe-
rrdo-»ffTrpoo-xuvetTat T»ffofxouftiv»f.Tbeophylact. in runt. Bonaventura SenteiU. lib. iv, dislinct. 49.
Lucam cap. 24, fol. 377 : Salvator in cwlum ipsum [Non prima justorum el tecunda peccatorum] Ex-
prwcursor omnium aseendil, ut oslendal conspectui cludit errorem dicentium resurrectionem non esse
Patiis sanctam carnem, et consideat in coelis Palri. futuram omnium simul, sed primam justorum resur-
KaivuvTrpoo-xuvetTat » yutrtff»ptwvsvXpiorwurrorrdo-»ff reciionem, secundam fore peccatorum : quae etiam
dyysXtx»fSuvdptswf.Joan. Cantacuzenus' iinp. Cou- opinio Laciantii fuit et Stephani Gobari. Thonias
siautinop. apolog. 2, conira Mahumeiistas, Ibl. 26 : Aquinas in Epist. Pauli ad Corinlh. I cap. 16, lect. 8.
"OTt6f xaf AoyofTOO ©EOU ttpbTWV afwvwv6s6f wv,rrpotr- Laclant. lib. vii, cap. 20 et 26. In epitome cap. 8.
sxuvetTOa-OvTWIlaTpiauTouTW0SWUTTO TWV dyysXwv.o Pliolius bibliothcc. fol. 471.
Kaf vOv ysyovwf avBpwrrof,rrdXtv rrpoo-xuvefTar 0$ro [Non secundum Origenemimmulalio corporum erit]
auTwvTWVdyysXwv,xai ptSTaTOUcwftarof truftTrpoo-- Origenes putabat corporales suhstantias in resurre-
zuvstTatyofivxai6 avSpwwoff, SvdvsXdSsTO 6 TtofxafAoyoff clione penitus delapsuras, et futura lioc esse corpora,
TOU 0£oOftST«Tiifuiroo-Tdo^swf auroO,xa6wfrrpotrsxuvsfTO quod nunc est anther et coslum, et si quod aliud
xaf ev upyr)rrapd TSV dyysXwv.Theodoret. episcop. corpus sincerius et purius intelligi possii. Hieronym.
122 ^yr' di^lng. 2 : ASO-TTOTIXOV o-wftautpOuprovdvs- ad Avitum epist. 5», fol. 205, adversus error. Joan.
trT»,xat drra9if, xai d9dvaTov,xai T» 6eia Sof» 5sSo?a- Hierosolyra. ad Pammachium cap. 9, fol. 219; in
trftivov.xaiirapd TWV erroupavtwv Suvdttswv. Esaiam lib. vm, cap. 14; in Ezechiel.lib. xn, cap. 40.
Trpoo-xuvsirat
Dominicum corpus incorruplibile resurrexii et impali- in Amos cap. 5. Epiphan. ancorato fol. 590. Julianus
bile, et immortale, el divina gloria gtorificatum, et a episcop. Tolelan. Prognost. lib. m, cap. 17. In quo
cmleslibusadoralur pntestatibus. Fulgent. in respons. errore etiam Eutychiiis fuil. Ado Viennensis episcop.
•id Arianos fol. 34 : Filium eliam informa serviposi- in Chron. ad ann. Christi 575. Beda in Lucara lib. vi,
tum, et propter passionem mortis paulo minus ab an- cap. 23, fol. 510. Eutychius Constantinopolitanmurbis
gelis minoraliim, in cmlisomnet vinules et angeli sem- episcopusscripsit, corpus noslrumin illa resnrrectionis
j»eradoran/.Cyrillus Alexandiinus tom. IVin epistola gloria eril impalpubile, venlit aereque tubtilius. Rufli-
ad Nestorium fol. 30 : Christus Jesus Filius unigenitus hus praefat. ad Macarium in apolog. Eusebii pro
una adoratione propria cum came adoratur. Damasce- Origene, et Eusebius apolog. pro Origene fol. 489,
niis de Du.bus Chrisli Voluntatibus fol. 474 : Una dicunl invisores Origenis hunc errorem falso viio
cum Putre et Spiritu sanctoChristum incarnaium Dei optimo affinxisse. Kt ipse Origcnes tom. I, in Mai-
Filium, et veneror, et adoro. Et de Fide nrthodnxa C thteum cap. 25, 124 l>omil.9, fol. 291, videluril-
lib. IV, cap. 3 et 2, Christus adoratur una adoratione lorum sententiam ;reprobare, qui aerium eorpus et
cum sua carne ab omni creatura. Gregorius' Magnus paulalim in auras tenues dissolvendum , post resur-
lom. II, homilia in Evaugelia 8, fol. 545: Angeli na- reclionem inirodiicuut. Gregorius Magims Exposit..
luram nosiram quam prius despexerant, poslquam su- moral. in Job, Iib. xiv, cap. 30 : Fatemur carnem
per se assumpiamconspiciunt, in cmlestirege veneron- nostram post resurrectionemfuturam et eamdemel di-
tur. et adorant hominem Deum. Vid. Cyrillus in actis versam : eamdem per naturam, diversam per gloriam;
coneilii Ephesini fol. 24. eamdem per veritatem, diversam per potentiam. Erit
[ Erit resurrectio mortuorum omnium] Gennadius ilaque spiritualis, quia ineorruptibitis; erit palpabilis,
in Tichonio : Tichonius Afer dicil non duas in carne quia non amittel essentiamveracisnalurm.
restirrectionesfuturas, tmam justorum, aliam injusto-
rum; sed unam et semel omnitim, in qua resurgenl CAPUT VII.
etiam aborihi deformati. De abortivorum resurre-
ciione nslipulaniur Ticbonio Augustiims, Philippus [Omnium hominum erit resurrectio] Cyrillus Hie-
presbyter et Beda. Augustiu. Enchirid. ad Lauren- rrisolym. in 4 cateches. illuminat., pag. 97 :_'AXXd T6
tium cap. .85 : Occurrit de abonivis fetibus qumslio, ftsv dvatrriivat TTOVTWV io-TivdvSpwrrojv, ouj^ optota Si
quijnm quidem nali sunt in uteris malrum, sed nondum rrdo-tv» dvdtrTao^tff. BdvTSff ftiv ydp afwvta Xaftfidvoftsv
iia ut jam possint renatci. Si enim resurrecluros eos Ta ffwptaTa,dXXdouj^ optoiaarravTEff" o'.Sfxatotptiv ydp
dixerimus de his qui jam formali sunl. lolerari potest tva Statwvi^ovTSff dyyeXotferuyxopeOo-wo-tV of 5i dptap-
ulcunque quod dicilur. Informes vero abortus quis non rvTwXof,tva eff afwvaf TWV dftapT»ftaTwvuTroptsfvwtrt TOV
prociivius perire arbitrelur, sicul semina qttmconcepta [luauvav.Vid. Damascenus de Fide orthodoxa lib. iv,
non (uerint? Sed quis negare audeat, el si affirmare cap. 28.
nun audeat id acturam resurrectionem, ul quidquid [ Non dabis sanctum tuum videre eorruptionem]
formmdefuit, impiealur? atque ila non desit perfeclio Isidor. Hispalens. de Resurrect. Doinini cap. 53.
qitmaccessura erat tempore : quemadmodumnon erunl Chrysostom. in psalm. xxxvn. Athanasius Alexau-
viiia qumaccesserunt tempore, ut neque in eo quod op- drinus tractat. de definition., fol. 58, toin. II. Ful-
tu.n el congruum dies allaiuri fuerant, natura frau- gentius ad Trasimundum regcm, lib. m, fol. 05.
ttetur ; neque m eo quod adversum atque contrarium Damascenus de Fide orlbodoxa lib. m, cap. 28.
ntiuleranl, natura turpelur, sed inlegrclur quod non- [ 1mmutandosad incorrupiionemeos qui in adventit
duin erat inteqrum, sicut instaurabitur quod fuerat vi- Domini viviinveniendi sunt.] Vide Hieronyin. ad Mi-
tiaium. Etde Civilal. Dei lib. xxu, cap. 15 : Abor- neriuin et Alexamirurn epist. 152. OEcumenium iu
tivos felus, tjut cum jam vixissenl in utero, ibi sunt Epistol. Pauli ad Corinlh. I, cap. xv. Thoinam Aqui-
inortui, resurrecturos, ut affirmzre , iltt negare non nat. in epist. ad Thcss. I, cap. 4. lect. 2. Pelruni
audeo : quamvis 123 "on videam quomodo ad eos Lombard. Sentenl. lib. iv, dislinct. 43. Cyrillum
non perlineal resurrectto mortuorinn, si non eximunlur Hierosolym. catechesi 14. illuminat. fol. 138'. Augu-
de numero morluorum. Philip^us presbyler in Job, stin.de Civitale Dei lib. xx, cap. 19. Sixtum Senens.
lib. i, cap. 5; et Beda Exposit. in Joh, lib. i, cap. 5, biblioth. sanctae lib. vi, adnotat. 265. Joauuem .lo
ol. 614 : Job dicil: Quare non in vulva morluut sum. . Qersou de Articulis lidei pari. 2, fol. 25.
1017 ELMENHORSTIiNOTi« 1N LIBRUMDE ECCLESIASTICIS DOGMATIBUS. 1018
CAPUT VIII A menta. Erubescant igilur qtii et hoc de viro docliss.
non dubitaverunt cnncinnare figmenttim.
[Diodorut] Diodorus Tarsensis pulavit iucorru-
in lutiiro communem omnium futn- [Ut dmmonesvet impii homines post tormenla] Tri-
ptionem judicio themius in Chron. monast. Hirsaugiens. circa ann.
ram, immutationem 125 autem proprie justorum. Domini 1515 nolat, in civilate Cremensi exortos hae-
Hieronyin. epist. 152 ad Minerium et Alexandrum. reticos qui Luciferum cuin daemonibussuis coelo in-
Auctor lib. de Fide ad Petrum diaconutn apud Au- juria pulsum, inndem cum omnibus suis beatitudini
gustin. tom. III, fol. 153. restiluendum assererent.
eos
[Vivos qui in carne inveniendi sunt, credimus] CAPUT X.
Augustin. de Fide et Symbolo tom. III, cap. 8; in
Enchiridio ad Laurenlium cap. 55; de 12 Dulcilii [In principw creavtlDeuscmlum ei terram ex niliilo]
Quaest., tom. IV, quaestion. 3. Chrysostom. tom. V Conira Seleucianos, Hcrmngencm, caeterosque ma-
in Expos. symboli : Vivi agnoscunlur qui in corpore leriarios haercticos, qui Deum ex matcria, non ex ni-
erunt in adventu Domini, mortui qui ex hac luce mi- bilo operatum ctincta, praesumunt. Tertull. adver-
graverunt. sus Hermogenom cap. 2 et 25, Theodoretus divino-
CAPUT IX. rum decretorum Epitome , fol. 591 et sequcnt.
[iVoucredamus restitutionem fuluram quam Orige- r Anastasius Synaita in hexaem., fol. 1372. Junilius
nes delirat] Beda exposit. in Salom. Proverb. lib. i, Afiicanus in Gencsin 127 loin- ^' B'u'a Patruni. Au-
cap. 2, ful. 881 : Origeniani hmreticis, merctricibus, gustinus de Haeresibus cap. 59. Delcstanda blasplie-
cunclisqueflagitiosorumturbis, et insuper ipsi diabolo "_ inia Mahiiineiis, qtii homines ex umbra, diabolum
alque angeiisejut, posl innumera licel expleli univer- ex ignis flamnia condiium ait. Alcoran azoara LXV,
salis judicii tempora, remissionem scelerum, vitamque fol. 165.
ac regnumpromiilunl in coelis: male intelligentesillitd [ Facti suni angelt] Angelos faclos ante mtindtim
Esaim : Et claudenlur ibi in carcere, et post dies mut- sensilcm putat Chrysoslomus dc Providcnt. orat. 1.
tos visitabuntur. Quasi pott multa lempora terminati Clemens Conslitul. Apost. lib. vm. cap. 12. Isidorus
judicii solvendot ae talvandos dixerit impiot, cum Hispalens. Senlcnl. lib. i, cap. 10. Nazianzenus in
ille econtrarionullam eis talulem tribual; sed et eos Christi Naiivital. oral. 58; in S.Pascha orat. 2. No-
qui hoc tempore mortui prm enormitdteflagiliorum, vatns de Trinitatecap. 1. Damascenusde Fide or-
claudi merenturin carcere pmnarum, tempore resur- lliodoxa, lib. u, cap. 5 ; li\j. iv,-cap. 14. iEneasCa-
rectionisad modicum visilandos tignificet tanlum, ul zseus in Tlicophrast. Anastasius Sinaila lib. i;in
rtceptis corporibut in judicio graviut damnentur, et llexacm. Origenes llspi upyS>vlib. n, cap. 8; in Ge-
continuo pott judicium alrocioribus perpeluo rectu- nesin homil. 1 ; iu Maitliiaeumrap. 20, tract. 10.
dantur in pmnit. Sic sacerrimus Mahumet ->nai xaf Ainhros. Ilcxaem. Tih. i, cap. 5, in praefationc Psal-
TOUfSafftovaf SuvaoSat aw8»vat Std TOO'AXxopdvou, inorum, fol. 649. Bcda tom. VIII, quaest.9, fol, 398.
Richardus monachus Florent. in confut. legis Sara- Phoiius biblioth. fol. 475. Junilius de Parlibus divi-
cen. cap. 1, fol. 88; cap. 9, fol. 124. Joan. Canta- nae legis lib. n, cap. 2. Augusiiniis lih. uno de Genes.
cuzenus orat. iv in Mahumetem, foi. 106. Alcoran ad litteram cap. 5 et 4; lib. u, cap. 8; in Quaestioni-
azoara LXI.Augustin. Retract. lib. i, cap. 7; in en- bus ad Orosium tom. IV, questione 21. Sed de his
chiridio ad Laurent. cap. 112; de Civitale Dei lib. tamen iiihil evidcnter iu ecclesiaslica prxdicatione
xxi, cap. 17; contra Origenist. ad Orosium cap. 4. C profcrlur. Origcncs in prooemio libri Ilspf dp^wv
Gregor. Magnus exposit. in lib. Regum II, cap. 5. fol. 421 : Est enim illud in ecclesiasticaprmdicatione,
Leonlius de Seetis pag. 549. Athanas. De cominuni esse angelos Dei quosdam, et virlutes bonas, qui ei mi-
essentia Patris, Filii et Spiritus sancti, fol. 391; nistrent ad salutcm hominum consummandam; sed
in Quaestion.ad Antiocbum quaestion. 101. Joan. mo- quando isti creati suni, ct quomodosunl, non satis in
nacbus in canon. contra omnes haereticos. Caesarius manifeslodistinyuilur. Euscbius in apologia pro Ori-
dialog. 3. Rufflnus invectiva 1 in Hieronym., apud gine tom. IX apud Hicronyin., fol. 157. Theodore-
Hieronym. lom. IX. Rabanus Maurus de Institut. ius in Genes. quaest. 5. Epiphanius contra Paulum
Slericorum lib. n, cap. 57. Thomas Aquinas in episl. Samosatensem lurcsi 65. Alhanas. ad Amiochvin
ad Ephesios cap. 1, lection. 3. Theophylact. in quaesi. 5. Auclor de iNcarnat. Verbi, apud Auguslin.
Marcumcap. 8; in Lucam. cap. 16. Nicephorus 126 i«m. IV, cap. 4. Pcirus Lombardus Senl. lib. n,
Callistus eccles. Histor. lib. v, cap. 35; lib. xvn, cap. distinct. 2. Unde Julianus imp. vilis aposlata in tii-
27. Epiphan. in epist. ad Joan. Hierosolymit. Uiero- bus quos contra sancla Evangelia nomenqut Chri-
nym. adversus error. Joan. Hierosol. epist. 61,cap. siianum evomuit libris, Moysen maximum et vetu-
3; in Esaiam lib. vin, cap. 25et27 ; in Daniel. lib.i, slissimum prophetarum inscientix arguit, quod non
cap. 4. Damascenus de Fide orlhodoxa lib. u, cap. naiivilatis angelnrum, neque faclurae, neque quo-
5. Ivonis Carnotensis Chronicon fol. 44. Equidem mpdo producti sint, meminerit. Cyrillus Alexand.
si vera non lictitia epistola illa, quam Rufflnus de contra Julianum lib. n, lol. 32; lib. m, fol. 64.
Adult. Lib. Origenis, fol. 494, dicit ipsum Origencm [Ut non essctotiosa Dei bonitas\ Joan. Damascenus
adversus illos qui adhuc itlo viventelibros ejus aduU JJ de Fide orlhodoxa lib. iv, cap. 14 : "Odya86rxai
teraveruntedidisse, nunquam sensisse nec scripsisse Travdya8off xai uTrepdyaSof0s6f, 6 oko; wv dya66r»ff,
credendus est ea quae lioc loco Gennadius et alii Ec- Std TOVOrrspSdXXovTa 128 TTXOOTOV TO0O.UTOU dya-
clesiaedoctores ipsi attribuere voluerunt. Inter alia 6oT»TofOJX»vso-j£STO ftovov stvat TO dya66v, TOE
»
enim dum caros suos Alexandrinosaffatur ita inquif; T»V iauToO tfiaiv , urro pt»Ssv6ffftSTSXOfSvov, dXXd
Quidameorum qui libenter habent criminari proximos xai TOUTOU X"Ptv srroi»o-srrpwrovftiv Taff votpu; xaf
suot, ascribunt nobiset doclrinm nostrmcrimen blas- oupavioufSuvdftstf,stTatov bpurbvxat afo-6»Tov xoaftov,
phemim,quod a nobi»nunquam audierunt : de quoipsi stTa sx voepoO xai aftr6»ToOTOVUVBOUT-OV. Uuvru fti»
viderint, nolentetobservaremandatum illud quod dicit, ouvra. UTTO aOroOysvoftsvaxotvwvoOo"t T»f aOToO dya86-
quia matediciregnum Dei non possidebunt, dicenlet T»T0fxaTa TOstvaf aOrofydp SO-TI TO
Totf Ttdo^t etvat,
patrem malitimac perdiiionis, et eorum qui de regno irretS» sv auTwsf<riTa 6'vTa,ou ftovovoTtauTofsx TOU
Dei ejiciuntur, id ett diabolumme dicere esse salvan- pui ovTOfsff TOstvat aO^d rrapnyaysv,d)XOTI» auTO«
dum, quod ne aliquisquidem mente motuset manifeste svspystaTa OrroauToOyevoftevao"uvT»pef xai truvs^et.
intaniens dicere potest. In Job lib. i, fol. 257 : Dia- Bonus el omuibonus el superbonus Deus', lolus exi-
bolus,qui ett totiut iniquilatit auclor, et omnis scele- slens bonilas, propter superabundanlesdivitias bonita-
rit pater aique inventor, ad calestem aulam ex qua tis sum non passus etl solum essebonum (id est suam
sponte cecidit, nunquam ilerum ascendel, nunquam ipsius naiuram) a nullo parlicipalum. Hujus gralia
denuorevertelur.El in Mailbaeum cap. 25, homil. 9, fecit primumqtiideminlellectuales el cmlestesvirtutes,
foi. 291, Diaboti el impiorum aedimus mlerna tor- deinde visibilemet sensibitemmundum, tnox ex inttl*
.1019 GENNADIUSMASSILIENSIS. 1020
tectitatiet sensibilinalura hominem.Cunctaigilur qum A ybpo;, orraSofTWV •
oupaviwv dyysXoufydp Taf -^u^df
ab ipso fuita sunl participantejtts bonitatemsecmidum TauTafstw8sxaXefv 6 uso-rrtwSofXoyof.Su;das in voce
esse, quia ab ipso et in ipso sunt. omnia : non modo SyysXotnon solum incorporeos, sed ei iucircumscri-
jitia ifoe ex nihilo ilta ad csse deduxit, secl quia sunt ptos angelos facit.id falsumcsse hoc loco docet Gen-
ipsius dctio, qumab ipso facla sunt, conservalel con- nadius, ct Didymus iib. i de Spirit. sancto, fol. 219.
tinet. VitfeDiohysium Areopagitam iispi T»f o-ipavfou Gregorius Magnusin Evangelia homil. 54. Athanas.
iip«p-(i.«;, cap. 4. Origencm iispidpywv, lib. u, cap. ad Antiocli. qtiacst. 26, et ad Serapion., Spiritum
9. joai). Caniacuzcnum apblog. 2 contra scctam sanctum nonessecreaturam, fol. 565. Durandus Sen-
Musulmanorum. tent. lib. i, distincl. 57 , quaest. 5. Damascenus de
CAPUT XI. Fidc Orlhodoxa lib. i, cap. 17; lib. n. cap. 2 :
[Nihil incorporeunt credendum nisi soltim Detim] ttaiv AyyeXotrxepiypunroi'OTSydp »io"tvev TWoupovw,oux
Damasc. de Fide orthodoxa lii). i, cap. 17. Cyrillus ev T» yij , xaf ei; rnv y»v urroTO00SOUdrroo-Te).-
jjb. x contra Julianum,, ct de S. Trinitate cap. 3. Xoftevoe, ouxevarrot/ivouatv sv TWoipavw. ]
jVaziaoz.orat. 2 de Theologia. /Eneas Gazeus in [CreatMraomnit corporeaest] Hoc et praecetlensca-
Theopbraslo fol. SH. Amlnosius in symbolum apo- putintegrum anosiromtituatusesiAuclor libri deSpi-
stolorum. Anastasius de Iucircumscript. Dei essent ritu el Anima apud Auguslin. tom. III, fol. 614, cap.
lib. i), ipm. VIll Cjblioth. Palrum. AuciordeSpmHi 18, et Rahanus Maurus de sermon. Proprielate lib.
Ct Anima apud Ai^ustin. loui. III, fol. 614, cap. 18 : iv, cap. 10.
Nihil invisibileet incorpoteuihnalura credendum est, CAPUjr XIII.
prmler solum Deum, ia est, Patrem et Filium, el Spi- TQ | Immortales esse credimus intellecltiales naluras.]
ritum sanctum. Qui ex eo incorporeusel invisibilisdi- Vide Cyrillum •Alexandrinmniu Thcsauro lib. vm,
ciiur, quiainfinilus et incircumscriplus,el simplex, el cap.2. Ambrosinm deFide lib. 5. cap. 2. Dionysiuni
tibi omnibusmodis sufficiens,seipte et idipsum Areopagitam itspf SefwvovoudTwv cap. 6. llaymoncm
CAPUT XII. Halberstat. episcop. in Epistoi. Pauli ad Timolb. II,
cap. G.Auctorem de Spirim ct Animacap. 45.
[Angeli et omnes cmlcstes virtutes corporem] Tribuil
MQahgeTiscorpora ut ut Jus 1inusmarlvrQuacst. Graec. CAPUT XIV.
129 coafut., fol. 157. Cdesariusdialog.1, fol. 1467. [Animas hominum non essc ab initio inler cmteras
OrTgenes.tlspfdp/wv in jirologo, fol. 421; el lib. u, inlelleclualescreaiuras , sicut Origenes fingit.]Orige-
tap. 2. Tertirlliau. de Carne Cluislicap. 6, adversus nesHepfdp^wv )ib. iii, fol. 461, dicil : Animasratio-
Marcioiiem lib. iu, cap. 9. S. Macarius eremila nales anlequam ih cgrpore nascerentur , aliquid con
honiil. 4, pag. 45. Elias Creteiisis in apolog. Nazian- traxisse culpm in sensibusvel moiibus sttis, pro tjtta
zeiii fol. 43. Augusiin. dc Divimt. daemonuhicap. 3 a prima siatim natiiitaie, inw et ante nalivitatem, per
St'5; de Genesi ad lilteram lib. m, cap. 10; inEu- divinainprovidititiam vel fcpni" nliquid vel mali pcrpe'i
chiridio ad Laurent. cap. 59. De 85 Quaestion. t. IV, ttispenscntur. Similia deiiramenta loquilur Plato iu
quaestiph,45; lib. u Relract. cap. 26; ad Fortunan. Pliaedone,cui etiam super lalibus asscnsum 131
«pisl. 111; ad Ncbridiuin cpisi. 115. Claudianus de fidemque accommodaui Pythagorei, Philolaus, Dasi-
Statu ahimaelib. ni, fol. 718, 719. Beda de Elcment. 1'ulesei Priscillianist*. ViJe Clcmcnicin Alexandrin.
Philbsophiaclib. i.fol. 314 : De dmmonibusqumritur lib. niStromat., iel lib. iv , fol. 217. Theodoretum
ntrum corpora habeahl an non, cumsini animalia, et C Cyri Episcop. in Epitomc divinor.decretor., fol. 400;
bmne uuiinal cdrptts dicalur; an sinl spiritus , ut ail Contra Graecosorat. 5 , fol. 71. Nicephor. Callisiiiin
prftfihettt: Qui facit angelos sttos spirittn. Inde dicunl Ecctesiast. Histor. lib. v.cap.53; Iib. xvm.cap. 27.
qutdam quoii corpora siitl, iainen ita sublilia, qum Auguslin. de Pcccato originali conira Pclagium lib.
sensu percipi non possunt. Unde respeciu nostrorum II, cap. 31; dc pcccator. Meritiset Reiuissionclib. i,
corp6rum,qum spissa sunl el grossa, tpiritus dicuntur. cap. 22. Ruffiniuninvectiva 1 in llieronymum, fol.
Queniadmodumaer qaamvis corpus sil, tamen propter 16. Leonem PP. 1 cpistola ad Turbium Asturiccns.
tubtitilatemsvi spiritus vocatur. Quodconfirmatbeatus epjscop., tom. I Concil,, cap. 10. Adnotata ad Arno-
Gtkgbrius, qui in Moralibus lib. n , cap. 2, dc angelts liii lib. i, fol.. 1G. Cjriillus llierosolym. xam^iif^
lotfuehsail, cOmparalionenostrorumcorporumspiritus 5' tpwTt?opts'vwv iv 'lepoo-o)uf*j<f, paj:. 16 : Mdv5*v«
6T«
tkht, sed comparationeillius summi et incircumspecti TtpfvTrapayevnTat eff ToySsTOVxostiovr) |'j)[ri, oOSev
tpiriius, corpora sunl dicenda. Hociterum probant au- i5ft«pTsv,dXX'sX86vTEff d«tuapT»TOt. vOvs'x npeatpiaiuc
cloHttileB. Augustini,qiii Ehchiridio quoddaht pottit «ptapTavoftsv.Disce quod priusquant in hoc mundo
capUuium; qualia corpora angeli habeant. Nos autem adesselanima nihilpeccavit; sed lenieiini smepeccato,
pfus iltorumseniehtimcohcedinius,qui dicuntillos esse nunc ex nostrb arbilrio peccamus.Coucil. Bracarense
splritus. •Qiiotlomnino verumvnlunt Di «sins Areo- 1, cap. 6 : Si quis animas humanas dicil prius m cm-
pagila liept rn; oOpavfaflepapxta; cap. J.; rjspl 8siwv letti liabitaliohe peccasse, et pro hoc in corpora hu-
iViiXurtaycap. 4. Naiiaiiz. orai. 2, de Theolog. et tnanain terram dejcctas sicut 1'risallianus dtxit, ana-
orat. 5S de Nalali Chrisii. Chrysoslomus orai. 1 de thema sit.
JProvidehtta',et toin. 1, homil. de Adamei Eva, fol. _•** [Neque cum corporibus per coitum seminantur]
446; el in v cap. Genes. liomil. 22. Cyrillusin Joan. Auclor de Spirilu et Anima cap. 48 : Antmmnon per
lib.lv., cap. 10, fol. 195. Gre^orius Nyssenus de coitumcum corporibut teminantur, sicut Lucifenani,
Vita Mbysls, fol. 125 , de Pauperihus amandis oral. el Cyrillus, el aliqui Latinorum prmsumptoresafftr-
i, fol. b20. Joan. Cantacuzenus apolog. 1, conlra mant. VideEusebium Pamphil. apologiapro Origene,
Musulmatios, orat. 2 el 3 in Mahumetem. Thomas fol. 491, apud Origenem tom. I.
Aipiinas parte i Summ., qiiaest. 51, artiiiilo 1. De [Luciferiani] Augustimis de Haeresibtiscap. 81 :
Natura aiigelorum cap. 18. Basilius Seleuciensis Luciferiani cum teneant m omnibuscatltolicamvcrita-
brai.6 in Noemum. Sedulius in Epistolam Pauli ad tem, in hoc errore slultissimoprolabunlur, ut animam
Pliilippenses cap. 2. Durandus Setitent. lib. ir, di- dicanl ex transfusione generari, eamdemquedicunl el
stinct. 8, qiiaesi. 1. Bern.irdus de Considerat. lib. v, de carne, et carnis essesubtlantiam.
cap. 4. Gregorins MagnusExposil. moralis in Jbb, [AliquiLdtinorum prmsumptores]Tertullianiim de-
lib. iv, cap. 9. Theodoret. in Genesinquxsiione 56, signal, qui animam ex iraduce csse asserit lib. de
brat. 3, cdnira Graecosfol. 52, et in Epitom. divinor. Anima cap. 9, 19, 22, 27, 56. Rufflnus in epislola
Uecre'1.fbL 395; in Zachar. cap. 1. Damascenus de ad Anaslasium apud Ilieroiiym. tom. IX, fol. 158;
Fide 1^0 orthbdoxa lib. II , cap. 3 , 12 et 17. De tom. 11, apolog. 4, fol. 2i2; et auctor dialogi de
fjoriiiiiione Mariaeorat. 2, fol. 454. Philo de Plania- Auima apud Hierouym. tom. IX, fol. 244, etiam
tiohe Noae et de Confusione lin«uarum , fol. 251: Lactantium iis annumeiant, qui pariter cum corpore
EO-T> Si x«i *aro\ TOV«ipa ilu^wv do-wft«Twv <ff«rsiTOff per huniani seminis iraducem auimam diffuudi pu-
1021 ELMENHORSTHNOT^ IN LIBRUM DE ECCLESIASTICISDOGMATIBUS. 1022
init. Ambo apertissime falsiloi|ui, ut apiaret ex jA et ideo nec ratione reguntur, sicul Ptalo et Alexander
Lactantio de Opilicio Dei cap. 19. putant, sed ad omnia incitamentanatura dicunttlr.
-
[Dicimuscreationemanimm solum creatorem nosse] [Nec ralione reguntur] Quoniam in ipsis non bst
Auctor de Iucarnat. Verbi apud Augnstin. tom. IV, electio, neque ratiocinaiionis discretio, qua perpen-
cap. 2, fol.660 : 132 ^ <"»'»«vero ulrum ex semi- dant agendorum delectum; sed siinul imperat nattira
nis traduceducalur,ila ulralio ipsiusvclsubslaaliainser- ad agendum impelluntur. Basilius Seleuciens. epi-
taipsis corporalibusseminibushabealur; an verooliud scop. orat. 5 in Adam.' Damascenus de Duabus
habeat inilium, ethoc ipsum inilium si esl genitum, aut Christi Voluntatibns, fol. 483. Augustin. de Quanti-
non genilum; vel certe si exlrinsecus corpori inditur, tate animic cap. 27, 28. Auctor de Fide ad Pelriirn
necne, non satis manifesta prmdicalione dislinguitur. cap. 24.
Vide Laciantium de Opilicio Dci cap. 19. Chrysosi. CAPUT XVIII
in Genes. cap. 2, homil. 15. Raban. Maurum de humana non cunt carne moritur] Atlianas.
Anima cap. 2. Auclorem dialogi de Aiiima apud ad[Anima Anlioch. quacst. 17 : n68sv [5i| Snkov6Vt sv T<5
Hieronym. tom. IX , fol. 214 et sequent. Bonavent. TOO8avaTOu134 ou o-uvarro6vntrxst
lib. n, distinct. 18, quaestion. 3, annotala ad Arno- xatptfi r) ftSTaTOO
bium lib. n, fol. 49. crwftaTOf i|<u^»; Ttvif ydp OUTW AIIOK.
vofti?ou<rtv.
'0 TOO©souTfof xal Aoyof'I»o-o0f6 Xpiarb; rrpotpavwf
CAPUT XV. »ptaf SiSdtrxeiTO6V»T6V TO0o-wftaTOf, xai TOd8dvaTov
T»f »ftsTspaf i\>yn; Xeywv,t M» <po§»9»Te drro Twv
[Neque duas etse animas in uno homine] Hoc capul drroxTetvoVTWv Ta <rwft«Ta,T»VSStyvyjhvft» Suvaftivwv
habes apud auctorem tib. d%Spiritu et Anima cap. B ] drroxTStvat.»IIp6S»Xov wf d8dvaT0fxaf drra8»fvndpxet.
48,et Thomam Aquinatem part. i Sunim. quaest. 76, ld est : Unde potesl declarari quod tempore mortis,
arijcul. 3. non una cum corpore moriaturanima quoque?Sic enim
[Sicul Jacobus et alii Syrorum] Jacobi Syri haere- quidam opinanlur. RBSIONS.Verbum Chritti el Dei
sianhae memiuit Nicephorus Callistus ecclesiast. uoslri clarissime nos docel quod.corpus nostrum mor-
Hist. tib. xix , cap. 52. Timotheus presbyler tom. V tale, el quod immorlalis sil anima nostra. Inquit enim
Biblioth. Patrum fol. 951. Damascenus de Haeresib. Christus : Ne melualis ab istis qui occidunl corptts,
fol. 584. aniiham veronon possunl occidere: Unde constal quod
CAPUT XVI. anima hominisimmorlalissit el a Deoexistat. Lactant.
lib. vn, 12 : Inlerire prorsus anima non polesl,
[Anima non cum corpore moritur, sicut Aratus quoniamcap. ex Dei spiritu, qui mternus ett, originem
Btserit] Auctor de Spirilu et Anima cap. 48 : Sotum
hominemcredimushabere animam substantivam, qnm cepit. CAPUT XIX.
exuta corpore vivit, et sensus suot alque ingenia viva-
citer tenel, nequecum corpdre morilur ut Arabs asserit. [Duabus subslanliis tantum conslat homo] Contra
Non male pro Aralus Arabs legit. Arabici enim et Apollinarimii, qui aiiimarum ponil• Siatjopdv,xai sx
Tnetopsychitae dicunl aniinam cum corpore mori. Tptwvo-uyxsfo-9at XiystTOVav9pwrrovix trwftaTOf,xai
Isidorus Hispalens. Origin. lib. vm, cap. 5. Augnsiin. ^fiyn; rr); ?wTtx»f,xai au rrdXivexT»fXoytxnf,»v Nouv
de Heresibus cap. .85. Damascenus de Ilaeresibus Trpo<rayopsuet. 'H 5e9eia rpa<p»ftiavetSsv,oOSOo^u^dff
fol. 585. Nicephorus Callistus lib. v, op. 25. (Tbeodorel. , Dialog. 2). Thomas Aqtiinas in Epist.
[Epicurea vanitas] Epicurus aputl Diogenem Uier- Q I Pauli ad Thessaloii. I , cap. 5, lecl. 2 : Dixerunt
lilini lib. X, pag. 787. To yptxwSstrTaTov ouvTWU xaxwv quidam quod in hominealiitd est spiritus uliud anima,
6 6dvaTOf,ouSsvnpb; r)au;' STrsiSrirrsp bruv ftevr)uet; ponentes duas in h&mineanimas , unar,i qum animai,
wptsv, 6 6dvaTOff oOitdptanv' <uav6 0uvv.ro;irupr), . aliam qum rationalur. Sed hmc sunt reprobala in
TO6'rjptEtfoOxso-ftiv.OUTSOUV ccclesiasticis dogmatibus. Origenes nspi 'Ap^wv lib.
rrpof Touf£wvTdfstmv, cap. 4. Auctor de Spiritu et Anima cap. 3 et 49.
OUTS rrpofToufTSTsXsuT»xoTaff- 'ETrstSnTrspTrepiouffftiv III,
oux sartv, of S'OUXE'TI efo-fv.Quod acerbissimnmmalo- Gennadius in Tlieodoro , fo). 210, apnd Hieronym.
rum esl et horrendum maxime, ntors nilitl ad nos : lom. IX. Paulinus Aquileiens. episcop. adversns Fe-
quoniam cum nos sumus, mors non adest; cum vero Jicem Urgeliianum fol. 445. Hieronvinns iu Danie-
tnors adest, nos jam non sumus. Neque 133 '</'""' 1 m cap. 3.
ad viveniet neque ad morluot pertinel. Nam iis qui CAPUT XX.
sunt, illa non ett, quibus veroadesl jam illi nonsunt. [Non est tertius in subslantia hominis spirilus]
Isidorus Hispalens. Orig. lib. vm,cap. 6. Ambrosius Auctor de Spiritu et Anima cap. 49 : Non esl terlius
epist. 25, fol.240. ilieronym. in Ecclesiast. cap. 8, in hominit tubstanlia spiritus, ut Didymus contendit;
fol. 25. Terlull. Prarscript. adversus haeret. cap. 7, sed spiritus ipsa esl anima pro spiritali naiura, vel pro
de Anima cap. 42 et 50. eo quod spiret in corpore tpiritus appellatur.
[Neque post modicum inlervaltum substantialiter [Sicut Didgmus contendit] Vide Didymum de Spi-
vivit, sicut Zentm dicii] Laerlius lib. vit in Zenone: ritn sancto lib. IIT.
AoxefT»VTJIU£»V TauT»vSi stvat TOtruftyuif
af<r8»Ttx,'iv, [Sed spirilus ipsa est anima] Mieroitym.lib. iv in
»fttv Trvsutta"Sto xai trwtta stvat, xai p.zrd 6dvaTOv j\ Mattli. cap. 27 : Spiritum pro anima intelliginius,sive
irrtttevEtv , <»9apT»v Se stvat. Opinatur animam sensibi- quod spirituale et vitale 135 corpus faciat, seu quod
tem, eamqtleessenobisinsitum ingenilumquespirilum, animmipsius substanlia spiritus sit. luhocemius papa
ideo el corpus csse, ac durare post morlem; esselamen III, serm. 2 post Pascha, fol. 65. Grcgorius Magnus
obnoxiamcorruptioni. lib. xi Moral. cap. 5. Isidorus Hispal. Orig. lib. xi,
CAPUT XVII. cap. 1.
[Anima vero ex eo vocatur] Auiior de Spirilu et
[Animaliumanimmcum carnis vivacitatenascunlur , Anima cap. 49 : Auimaex eovocatur quod ad viven-
el cmn carnis morte finiuntur] Theophylact. Alexand. dum vel vivificandumanimet corpus. Terlulli.uuis de
episcop. apud Theodorelum lib. m Dialog., pag. 516: Anima cap. 6.
Twv dXoywvoOxaTpovTatxai Tf8evTatrrdXtvaf ^u^ai, [Terlius qui ab Aposlolo inducitur spirili s\ Hiero-
dXXdfteTa TWV o-wftaTwv truvSta^idsipovTai,xai e<f^ouv nymus a:l Hedibiam quaest. 12, epist. 150, lol. 423 :
dvaXOouo-tv. iEneas Gazaeusin Theophrast. fol. "98. Atii triplicem in hominevolunt affirmare snbstantiam.
fiasilius Maguus homil. 8 in llexnemeron. Athanas. Spirilus , quo senlimits; anima, qua vivimus; corpo-
tom. II, tracl. de Deflnit., fol. 57. ris, quo incedimus; sunl qui ex anima lanttim el cor-
[Nec ralione regunlur , ut Ptalo el Atexander pu- poie subsistere hominem disserentes. tpiritnm in ea
tant] Auctor de Spiritn el Anima cap. 48 : Anima- lerlittm non subslantium velint inlelligi, sed efficien-
lium animmnonsunt substantivm,sed cum ipsa carnis liam, per quam et mensin nobiset sensus, el cogitutio,
vivucitutenatcuntttr, et cum carnit morte Hniunlur : et animus appellanlur: et utique non sunt tot substar,-
"1025 GENNADIUSMASMLIENSIS 1024
tim quol nomina. Cumque itlud eis opposilum fuerit: A Decret. cap. 9. Petrus diaconus de Incarnat, Doiuini
Benedicile , spiritus el animm justorum , Domino; cap. 8.
Scripturam non recipiunl dicenlet eam in hebraiconon CAPUT XXVIII.
haberi. Nos autem in prmsentitoco, ut supra diximus,
spiritum qui cum anima et corporeinleger eonservatur, [ Quicunque dixerit gratiam Dei ] Concil. Milevita-
non tubstantiam Spiritut.sancti, qum non potest inter- num cap. 3: Placuit ut quicunquedixerit gratiam Dei,
ire, sed gratiat ejus dotialionesqueaccipimus : qum in -quajustificamur per Jesum Chrislum Dominumno-
nostra vel virtutevel vitio et accenduntur, ti extlin- tlrum, ad tolam remissionem peccatorum valere quat
guuntur in nobit. jam committa tunt, non etiam ad adjtttorium, ut non
CAPUT XXI. committantur, anathema sit. Cceleslin. PP. in De-
cret. 10. CorpusCanon. part. m, cao. 154, di-
[Libertati arbitrii] Hoc caput integrum exscripsit stinct.cap. 4 de consecrat. Burchardus Wormacieujis
Rabanus Maurus deserm. Propriet. lib. iv, cap. 10,
et Bernardus de Interiori Domo cap. 69, fol. 1093. episcopus decret. lib. n, cap. 18.
Auctor de Spirilu et Anima cap. 48 : Libertati arbi- CAPUT XXIX.
trii tui commistus est homo; postquam verodeceptione dixtrit gratiam Dei per Jesum Christum]
Evam cecidit, naturm bonum [Quisquit
serpentit per perdidit, Concil. Milevitanum cap. 4. Burchardus Worma-
et
pariter vigorem arbitrii; non tamen eleclionem,ne ciens. decret. lib. xx, cap. 18. Epilome S. Canonuni
non etset suum, quod emendarelpeccatum. Manet ita- fol. 65.
s
que ad qumrendamsalutemarbilrii libertas, idest, ra- CAPUT XXX.
tionis voluntas, sed admonenteprius Deoel inspirante ** JJ [Obsecrationumquoque sacerdotalium Coeleslinus
ad talutem. Ut ergo acquiescamutsalutari intpirationi, ]
notlrm potestalis est; ut adipiscamurquod adipisci de- PP. epist. 1 ad Galliaeepiscopos tom. IConcil., cap.
sideramus, divini est muneris; ulnon labamur adepto 11, fol. 525. Petrus diaconus de Incarnatione Doraini
talutis munere, notlrm tollicitudinis eslet cmlestisad- cap. 8.
jutorii ; ut labamur potestatis nostrm ett et ignavim. CAPUT XXXI.
Athanasius in orat. ad gcnles. Hieronym. adversus [Itlud eliam quod circa baplizundos] Ccelestinus
haereses Jovinian. lib. i, cap. 2. Justinusin dialog. PP. in Decretis cap. 12.
cum Tryphoue Judajo, fol. 247 et 257; in Quaest. 138 t^on P""s fonlem vitm adeant quam exor-
elRespons. ad orlhodox. quaest. 8, fol. 310. Tertul- cismis et exsufflationibus]Ritus exorcismi et exsuf-
lianus advers. Marcionem 136 ''u- "> caP- ^ et 6. flationis in baptismo antiquissimus est, uli apparet
Epiphanius contra Pharisaeos haeres. 16. Origenes ex Cyrillo Hierosolym. in Praefat. cateches. illumi-
Ilipi dpywvlib. i, in proloquio. Gaudenlius tract. 12, nat. lol. 3 et 5, et xuvnxna. ftuo-Taywytx.»' f3' pag.
de verbis Evangel.: Nunc judicium etl hujus mun- 196. Gregor. Nazianz.de Baptismoorat. 40, !<>!. 657.
di, elc. Nemesius tlspf yO<rewfdvSpwrrou, cap. 39. Auctorelib. Hypognost.fol. 958,959, apud Augustin.
Philo in lib. Quod Deusimmutabilissit. Auctor de In- tom. VII. Optalo Milevitano contra Parmenianum
carnat. Verbi aoud Augustinum tom. IV, cap. 2, fol. lib. IV,fol. 348. Auguslino de Fide etOperihus lom. .
660. IV, cap. 6; de peccator. Meritiset Remiss. lib.t. cap.
[Perdidit vigorem arbilrii, non tamen eleclionem] 34; de Nuptiis et Concupisc. ad Valerium lib.i, cap.
Vid. Chrysostomus in Epist. Pauli ad Hebraeos cap. r 20, fol. 557; lib. n, cap. 29, fol. 580 ; de Symbolo
8, homil. 16. Faustusde Libero Artiir. lib. i, cap. 9. "u ad catechumenos loin. IX, fol. 752,776; de Peccato
JEneas Gazapusin Theophrasto fol. 78. Originali contra Pelagium iib. n, cap. 40, fol. 547;
[Initium ergo salutis nostrm] Docte Gregorius Na- contra Julianum Pelagian. lib. . cap. 2, fol. 641 ,
zianz.orat. 31, fol. 715. .643; lib. iu, cap.3, fol. 675, 076; lib. vi, cap.2, fol.
Quaesequunturcapita usque ad cap. 52, in ms. non 751, Leone PP. I in Decretisc. 13.ConciIioBracarensi
exstant. Sunt autem desumpta ad verbuin ex decre- n, cap. 1 et9. Bedain Marcum lib. tv, cap. 16, ho-
tali epistola CoelestiniPP. I ad Galliae episcop. et ex mil. aestival.de tempore tom. VIII, fol. 43. Ra-
concil. Milevitano, Africano et Arausicano u, ut sui» bano Maurode Instilut. clericorum lib. i, cap. 26.
Iocis notavimus. Alcuino de Divinis ofliciis,-fol. 1969. Bonaventura
CAPUT XXII. lib. iv, dislinct. 6. DurandoSentent., lib. iv,distinct.
6, quaest. 4. Severo Alexandriuo de Ritihusbaptismi,
[Firmistime credendum.] CceleslintisPP. I epistola f fol. 155 : nultum tamen de eo iu SS. Scriptura ex-
ad Galliaeepiscop. tom. I Concil. cap. 4, fol. 523. stat mandaium, neque in descriptione baptisinaiis
CAPUT XXIII. Justinus martyr et Tertullianus illius ineminerunt.
Centur. Magdeburgens. Ccnt. 1, lib. n, cap. 6, fol.
[Neminemetse per temelipsum bonum] Coeleslinus 497. Centur. 2, cap. 6, fol. 110. Justinus marlyr apo-
PP. in Decretis cap. 5.
log. 2 pro Christian. fol. 73, 74. Tertullian. de Ba-
CAPUTXXIV. ptismo tom. III, fol. 459.
[Neminemetiam baptismalisgratia renovalum] Co> CAPUT XXXII.
lestinus PP. in Decretis cap. 6. D
[ Omnium bonorum affecluum] CcelesiinusPP. in
CAPUT XXV. Decret. cap. 12. Pelrus diacon. de Incarnat. Domiui
iQuod nemonisi per Christum libero bene utalur ar- cap. 7.
bitrio] CceleslinusPP. in Decret. cap. 7. CAPUT XXXIII.
[Idem magister in epitlolaad Mileritanum conci- \Quicunque dicit Adatn primum hominem] Concil.
lium] Exslat lnijus Innocentii PP. I epist. ad Mile- Milevitanum cap. 1. Concil. Afrioanum cap. 76. Au-
vitan. concil. tom. I Concil., fol. 474 ctor Hypognost., apud August. tom. VII, arliculol,
fol. 927. Corpus Canon. distinct. 4. Epitome S. Ca-
137 CAPUT XXVI. nonum foi. 65, ex concil. Carthaginensi, tii v6v
[Quod omnia sludia, opera ac meriia] Coelo-liniii 'ASdpt8oyf«xTi?ovTt xaf Sfjja T»f dftapvfaffT<j8v»!:eo-9at
PP. in Decreliscap. 8. Petrus diaconus de Incarnat.
et Gratia Domini cap. 8. fteXXovra, dvdSsfta.
[Papm Zosomiregularis auciorvas]Haccepistola Zo- 139 CAPUT XXXIV.
somi papae edita nondum cst; Augustinus epistol. [Quicunqueparvulot recentet] Concil. Milevitanum
157 ad Optaium etiam illius meminit cap. 2. Concil. Africanum cap. 77. Corpus Canon.
CAPUT XXVII. part. III, cap. 153, distinct. 4. Joannes Maxentiusiu
Confessione fldei. fo'. '492. Fauslus de Libero Arbi-
[itaDmuin cordibttshominuin) Cuelestiou»PP. ini uio lib. ijcap. 2, Beda jn quaest, toiii, VJH, fol.
!025 ELMENHORSTIINOTvEIN LIBRUM DE ECCLESIASTICISDOGMATIBUS 1020
409. Epnome S. Canoo., fol. 65 : Tw Xiyovn Ta A CAPUT L.
fttzpd xai vsoyvd (3arrTi?6ftsva, ft» sff atpsoxvdptapTtwv
[Hoc eltam secundum fidem catholicam]Concilium
f3aTrTf?s<r9at, pt»Ss sXxstvix T»f TOO 'ASdft TaOTa Arausicauuin n, cap. 25.
Trpoyovtx»ff dptapriu;rb bfttkovxa8ap6»vat,dvdSsfta.
CAPUT XXXV. CAPUT LI.
dixerimus non Concil. [In omni bonoopere non nos] Concil. Arausicanum
[Si quia peccatum habemus]
Milevitanum cap. 6. Coucil. Africanum cap. 81. Cy- II, cap. 25.
de Testiraon. ad lib. m. CAPUT LII.
prianus Quirin. Augustin.
contra duas epistolas Pelagianorum iib. iv, cap. 3. [Baptisma unum est] Contra Yalenlinianos, qui duo
Epitome S. Caiion. fol. 63: Tw XsyovTt, f To rrapd TW baptismata dicunt. Hieronym., in Epist. Pauli ad
'iwdw» TWBtotkoyup'»8sviv irrto-ToX», — Edv e"rrwfxev Eplies. lib. II, 4, fol. 178. Sedulius Scotus in
— cap.
OTtdftapTiavoOxs^optsv,eaUToOff drraTwjxsv, Sta Ta- collecian. Epist. Paul: ad Ephes. cap. 4, fol. 80.
77Stvoj>poo-0v»v, xaiouj^fxaT'dX»8etav etp»Tat,» dvd8efta. Cyprianusad Quinlum epist.71, ad Jubaianui» epist.
CAPUT XXXVI. 73. Unum baptismaest, idque in Ecclesia caiholica.
Tertullianus de Baptismo cap. 15. Augustin. conlra
[Quicunque dixerit in oratione Dominica] Concil. Donalistas lib. i, cap. 3. Epiphan. contra Catliaros
Milevitanumcap. 7. Concil. Africanum cap. 82. Au- haeres. 59, Rabanus Maurus de sermon. Proprietate
clordeFidead Petrum diacon. cap, 4. Augustin. lib. iv, cap. 10. Optaius Milevitauus contra Parme-
contra Jiilianum Pelagiauum lib. m, fol. 673. Epitome _ niannm lil>.v. Ambros. de Pcenilent. lib. n, cap. 2.
S. Canon. (ol. 65:Tw XsyovTt TOOS dyiouf TO,t Kataye; B Cyrillus Hierosolym. 1 caleches. Basilius Magnus de
»fxfvTa 6jietXnftaT« »ptwv,» oOjjiuTrsp sauTwvXiystv, Spiritu sancto cap. 14.
wff OVTWV av«fiapT»Toiv,dXX'urrspTWVrroXXwv,avd- [Ubi in nomiite Pairis, et Filii, et Spirilus sancli
6saa. dafHi-] F tilgeniius ad Trasimundum regem lib. n, fol.
CAPUT XXXVII. 57: In hoc vel maxime fidei calholicmveritas cogno-
[Quicunqueipsa verba dominicmoraltoms] Concil. scilur, quocl recle in nomine Patrit,et Filii,etSpiriius
Milevitanumcap. 8 Concil. Africanum cap. 83. sancti bapthare consuevil,quoniam omnemTrinitatem
CAPUT XXXVIII. ubiquepariter adesse credit; et lib. m, fol. 66. Gre-
gor. Magnus lib. i, epistol. 24. Alcuinus de Divinis
[Si quis per offensamprmvaricalionit Adm] Conci- Officiis, lol. 1969. Cyrill. Hierosolym. catechesi my-
lium Arausicanum n, cap. 1. stagog. 2, pag. 198. Bernardus abbasad Balduinum
epistola 359. Damascenusde Fide orthocloxa lib. iv,
140 CAPUT XXXIX. cap. 10. Canones aposlolorum cap. 49. Vigilius PP.
tSi quis toli Adm prmvaricalionem suam] Concil. epistola nd Eleulherium 142 caP- 5. Basilius Ma-
Alricanum cap. 2. Chrysostom. tom. I homil. de gnus de SS. cap. 12. Cyprianus cpist. 23 et 75. Cle-
Artam et Eva, fol. 415. Augustin. in Quaestion. sa- mens Constitui. apostolorum lib. vn, cap. 22. Isido-
crae Scripturaequaest. 36. Petrus diacon. de Incarnal. rus de Officiisecclesiasticis lib. n, cap. 24. Athana-
ct gratia Dominicap. 6. Petrus Lombardus lib. n sius contra Arianos orat. 3, fol. 118 el sequent. Ter-
Sent., dislinct. 50. tullian. de Baptismo cap. 6. Petrns Lombardus
CAPUT XL. C Senlent. lib. IV, distincl. 3. Concil. Toletanum iv,
[Si quis invocationehumana] Concilium Aratisica- gantis cap. 5. Coiispuatur*tiiror Menandri Samaritani, ne-
num li, cap. 5. habere posscquemquam salutem,nisibapiisma
CAPUT XLI. ejus induerit. Tertullian. Praescription.adversus hx-
reticos cap. 46, de Anima cap. 50.
,Si quis ut a peccatopurgemur] Arausicanum con-
cil. II, cap. 4. [Ubiin nominePatris et Filii el Spiritus' sancli da-
CAPUT XLH. tur] Damnai errorem Eunomii, qui conlra traditio-
nem apostolorum instituere voluit ut divinus baptis-
[St quis ticut augmentum ita eliam initium fidei] mus mersione una peragerelnr. Nicephorus Callislus
ConciliumArausicanum n, cap. 5. Fauslus de Libe- eccles. Histor. lib. xi, cap. 11. Sozomenus lib. vi,
ro Arbitrio lib. i, cap. 7. cap. 26.
CAPUT XLIII. [St quid apud hmrelkot bapthnti tunt in tancia Tri-
Dei Conciliutn Arau- nitatit confessione,recipiuntur] Coneil. Carlhnginens.
[Si quis sine gratia credentibus]
6. i, cap. 1. Nicolaus PP. I ad consulta Balgarorum
sicanumii, cap. cap. 15. Capiiular. Caroli Magni et Ludovici impp.
CAPUT XLIV. lib. vn, cap. 319. Corpus Canon. part. m, distinct'
[Si quit per natttrm vigorembonumaliquod] Conci- 4. Concil. Africanum cap. 15. Ursinus nionachus
liuiii Arausicanum n, cap. 7. Faustus de Libero Ar- apud Gennadium in catalog. Viror. illusirium. Au-
hitrio lib. i, cap. 10. Augustinus de Correplione et gustiuus contra Donatistas lib. vi, fuse. Walafridus
Gratia tom. VII, cap. 1. _ Slrabo de Rebus ecclesiast. cap. 26: Cetebraturunum
" baptitma verum, non niti in nominesummm Trinitatis,
CAPUT XLV. et Dominus ipse oslendit, el canonesapostolorum
quod
\Arbilrium voluntalit in primo homine] Concilium docenl. Unde quicunque vel ab hmreticisin Trinitate
Arausicanum n, cap. 8. baptuaniibus, vel ab alio quolibethomine, sub appel-
CAPUT XLVl. latione legitimaejusdemsanctmTrinilatis fuerit bapti-
\Si quis aliot per mitericordiam] Concil. Arausica- zatus, rebaptixari non debel, ne invocatiosummmDivi-
num ii, cap. 13. Auguslinus epist. 90. nitatis annultari vileatur; sed el chrismate et manus
impositione,quod imperfectumerat,perfici debet. Beda
CAPUT XLVH. lom. XII in homil. aestival.dc sanctis fol. 128, el in
Joan. cap. 5, fol. 554 : Sive hmreticus, sive schisma-
[Natura humana] Concilium Arausicanum n, cap. ticus, sive
19. facinorosus quis]ue in confessione sanctm
Trinitatis baptizel, nonvalel iltequi ita baplizatus est,
141 CAPUT XLVIII. a boniscalholicisrebaplizari: ne confessioet invocalio
eit
[Sicut qui volenletiit lege] Concilium Arausica- tanli nominis videatur antiullari. Auctor de Fidc ad
num u, cap. 21. Petrum diaconum cap. 5: Sive in catholica fide, sire
CAPUT XLIX. in hmresiquacunque velin schismate quisquam in no-
[Secundumsupradictas sanctorum] Concilium Arau- mine Palris et Filii el Spiritus sancli baplismi tacra-
Eicanuuin, cap. 23. Fulgenlius ad Monimum lib. i. mcniumacceperit, integatm sacramentum accepit. Er-
1027 GENNADIUSMASSILIENSIS 10£,'j
ravit igitur, irao insamvit Agrippinus ( Nicephorus A A 15 et 16. NicolausCabasilaInterpr. in divinum sacrift-
Caliislus Eccles. 143 Histor. lib. vi, cap. 7, .perpe- cinm cap.23. Germanus archiepiscopus Constantiuo-
ram hujus erroris primum auclorem facit Cypria- pol. rerumecclesiast.Theoria. fol.678, 679. Gnill.el-
num) Carthaginensisepiscopus, qui primus oiuniuin intisDurantus Minatens. Ecclesiacepiscop.in RMionali
morlalium, cpntra diviriuni canonem et universaHs divinor. ofliciorumlih. iv, fol. 37; lib..vi, fol. 129. Al-
Ecclesias rtgnlami rebaptizandum esse censuit. Quse bertus Maguus Ratisbon. episcop. de Officio Missae
ejus praesumptionon splum haerelicis omnibus for- lraclal. 3, cap. 23. AlbinusAlcuinus prseceptorCaroli
niam sacrilegii, sed etiam quibusdam calholicis oc- Magni, de divinisOfbciisfol. 1994 et 2015. Thomas
casionem praebuit erroris. Nam tempore Cornelii AquinasSum,iiiquaest.80,articulo4.DionysiusAreo-
PP. visurh esi Cypriano cum ferme 80 episcopis suis pagita UepfT»ffix.xXn<riao-Ttx»fffepapy;iaff, pag. 155, 221
Africanarum Ecclesiarum, omnemhominemqui extra el 141 : ToOf Si xar»)f_oufievouffivepyouf/ivouf Te, Y.UX
Ecdesim catholicm cdmmuhionembaptizatus fuissel, ToOfev pteTavofaovTar, o T»ffdyfaffiepap^faffOiap.b;
oporteread Ecclesiamvenienlemdenuo baplizari. Vin- ifinat ftiy eTtaxoOo-at T»ffi^«Xft.tx»ff
fspoXoyfaj,xaf T»,,-
cehliusLirinensis contra Hares. cap. 9. Augustinus 145 iv8iou TWV Travtspwv Ypuf&vdvdyvw<rswf" etf Ss
deBaptismo cpntra Donalistas lib. i, cap. 18; lib.in, Taffi?»fffspoupyfaff xaf 6swpiaff,oOtruyxaXEtTatTOUTOU?;,
cap. 12 ad Vihceriiium epistola 48; conlra Crescon. dXXd T .oOff
reXeiouf TWV TeXetrtoupywv Cate-
6tp6aXftoOff.
Grammal. lil). i, cap. 32; lib. n, eap. 38; lib. ni, cap. clmmenoset energumenot, quique in pmnitentiatunl,
1. Hieronym. adyersus Luciferian. cap. 8.Cyprianus tunctm hierarehim mos patitur qtiidem audire tacram
ad Quimum epist. 71, ad Jubaianuro epist. 73, ad psalinorum modulationem,divinamquesacrarum Scri-
Magnum epist. 77. Setl qiiod lanti meriti et lantae .„"B plurarum reciiationem; ad sacra autem opera qum
virtutis episcopus de baptismo aliter senserit quam deinceps sequuntur, atque mysteria specianda,non eos
erat ioquisita diligentius veritas lirmalura , caritatis convocai, sed perfectos oculos eorum qui diqni tunt.
ubertate coinpensatum, et passionis falce purgatum Notsndum autem hoc loco quod olim pueris recens
est, ut ait Aiigustin. loco praenoiato, et Petr. Lom- baptizatis data eucharistia. Paulinus episcop. Nolae
bard. Sentent. Ijb. iv, distinct. 6. ad Severum epist. 12. Cyrill. Hierosolym. cateches.
[Confirmenturmanus imposiiione] Eusebius PP. I illuminat. Ilierosolym. fol. 23. Cyprianus de Lapsis
epistol. 1 decreiali ad Galliaeepiscop. tom. I Concil., fol. 222. Aiigustinus tom. X, serm. 8 de Verbis Apo-
fol. 209: Quodsignificaslisquid de conversithmretics stoti, fol. 197; ad Bonifac. epist. 25; ad Yitalem
fieri debuisset; scitole nos eos qui in S. Triniialis fide epist. iOO.Contra dujis,epislolas Pelagian. lib.i, cap.
baptizctlisunt, per impositionemmanus sittcipete. Vid. 22; lib. iv, cap.4 ; de peccalorum Meritis ac Remis-
Justin. mariyr. iri Quaestion.ad orlbodox., quaeslion. sione lib. i, cap. 20. Auctor Hypognost.apud Augus-
15, fol. 312. lin. lom. VIIad articul. 5, fol. 956: Quomodovilam
[Si parvttli tunt, respondeuntpro illis qui eot ofjfe- regni cmlorum promitUtisparvulis non renatit ex aqua
runl] Augustin. de Verbis Apostoli sermon. 14; de et Spirilu, non.cibalitcarne (Bellarminus falso unara
peccatorum Meritis e>\RemLssionecontra Pelagian. speciem saltem daiam pueris scribil de Eucharistia
lib. i, cap. 34; ad Bonifacium epist. 23,, ad Vitalem lib. iv, cap. 24.) atque non potalit sanguine Christi,
epist. 107. Walafridus Strabo de Rebus ecclesiasi. qui futut est in remitsionempectalorum. Ecce non ba-
cap. 25 Rabaiius Maurusdelnslit. clericor. lib.i.cap. ptizatut, vilati eliam cibo, pocutoqueprivalut, dividilur
2*1. Petrus Lombardus Seulem. lib. iv, ilisiinct. 6. a regnoctelorum, ubi fonsviventiumpermanet Cltristus.
Cuncti ad bqptismum venientes fidem suam profiteri,( C Et lixc consuefudo perduravit iisque adCaroli Magni
debent,et exponerequid petendumvenerintadecclesiam. aevum. In capitulaH enim ejus lib. i, cap. 161, con-
Quod si qttultusesi pro se respondet secredere in Pa- stitutio legitur, Ut presbyteriemper eucharittiam ha-
trem, Filium etSpiritumsanctum. Siautemparvulusest, beat paratam, ut quaiido quis infirmavertt. aut parvu-
nqn valens-credere vel loqui, aiius pro eo responde.1. lut infivmutfuerit, tlatim eumcommunicct,ne tine com-
[J/anas tmpojiiion*]Terttillian.de Baptismo cap.8. munionemorialur. Et ejus praeeeptorAlbinus Alcuinus
RabanusMaurusdelnstitut. clericorumlib. i, cap. 30. de divinis Olficiis, fol. 1971 : Prmcavendumest (in-
144 [Chrismate communili] Cyprianus Cartliagi- q^Mlinfantes.fecensUqpiizqiinullum cibim.accipiani
nensis episcop. episi. 70. Ungi necesseett eum qui neqwt\lacfenlur antequam communicent. Idcm sanci-
bapiizatus sil, ut acceplochritmale esseunctus Dei, et. tum in ordine Rumano quem Melchior lliitorpius
Imberein se Christi gratiampotsit. Teriullian. de Ba- vulgavit; et observauir etiam nunc a Bohcmis el
plismo cap. 7. Origen. in Ezechiel. cap. 16, liomil. 6., Moravis, ut notat Joachimns Vadiauus de Sacramen-
Corpus Canon., distinct. 4 de consecrat. Damascenus lo eucharisliae lib. i, fol. 14; lib. n, fol. 40. J.icohu?
de Fide orthodox. lib. IV, cap. 10. Pamelius in adnotal. ad Tertullian. de Baptismo fol.
» [ Eucharistim mysteriis admittantur ] Ecclesiastic* 470, putat hunc morero lum sublatum quando cessa-
enim consuetudo nonrenatis ex aqua et Spiritu non vit adullorum baptismus, et certa illa laptizandi
tradit corpus Christi. Beda in Lucam lib. ly, cap. 15, tempora amplius observata non sunt, ob periculum
in quapsiion.superlibrum Regum cap. 16; in Joan. irrevereniiae. Ut ut sil, cum sccundum monilum S.
lib. i, cap. 2. Cyprianus epist. 63. Auguslin. in Joan. Pauli I Corihth. cap. xi ad hoc mysterium requiralur
tract. 2 de Baptismo contra Donatistas, lib. u, cap.. _ sui probatio, 146 el mor'is Dominiannuntiatio, non
14; contra Pelagian. lib.i.cap. 15.CyrillusAlexand.J " videoquoraodoinstiiutiohujus sacramentipertineatad
in Joan. lib. xn, cap. 50 : Prohibemusa sacramentis parvutos, qui liomm nihil praeslare possunt, ratione
calechumenos,quamvis veritalemjam cognoverint,et quippe destiititi. Recte igitur censet Joamies de Ger-
fidentmagna voce confiteanlur: quia nondum locuple- son cancell. Parisiensis, tunc pueris eucharistiam
tali Spiriiusanclo sunt, qui habilai in iis qui baptismale daudam cura ad perfectum usura rationis ac discrc-
consummali. Undecum baptismum receperint, quia lionis annos pervenerint. Sic enim de coinmunion.
Spiritus sanctus habitare in illit creditur, q tqclu et laicor. sub utraque specie pari. 1, fol. 17, et in Re-
comptunionesalularis Chritti corporis non prohibentur. gulis moralib. parl. n, fol. 75, sciibit: Illi pucti
Idcirco et accedentibut ad benediclionemmyslicami sunt idonei sttscipereeucharistiam,et ad hoc ligari vi-
ministri mysteriimagna voce clamani, Sancta sanctis; dentur semei in anno qiti secundum leget cententur
tolit sqnctilicatis Spiriiu laclum et sanclificalicnem t habitet ad nubendum.
corporis Chritli congruere significantet. Imo veterest [Itlot autem qui non in sdncta Trinilatis invocaiio-
tanti fecerunt boc sacramentum, ut ne ad inspeclio- ne\ Quoniam nullns esl baptismus si in flde S. Ti i-
nem quidem ejus admillerenl nisi fideles el bapiiza- niiatis non datur. Hieronvmus in Joelem cap. 2, fol.
. los. Unde et ante conserrationem exire jubebamur• 86. Didymus deSS. lib. ii, fol. 224. Cyrillus Hiero-
catecliiimeni.cnergumenietpcenilenies.Miccologiistle i solym. in i Caleche.>.illuminat. Hierosolym. Firmi-
Obscrvat.ecclesiast. cap. 51, lom. |V Bibliotbec. Pa- lianus Ca.sar. Ca|ipadoti,e cpiscop. apud Cypriatt.
truiii.MaximusnioiiachusiiiExposilioneLiturgiac cap. episl. 75. Damasccnus de Fidc orthodox. lib. iv,
1029 . ELMfiNHORSTIlNOTiE 1N LIBRUM DE ECCLESIASTICISDOGMATlBUS. 10:0
cap. 10. Fulgentius ad Donatum de Fide orttrodoxa A theus presbyler fol. 951. Aug.ustiiiusILcres. cap. II.
fol. 94. Mysteriumredempijonis humanm nulla ratio- [Cerinlhiis] Timotheus presbyler fol. 951, B«p.i-
ne perficitur,siin baplismovel Filii,vel Spiritus sancti zantur Sabetliani, Cerinlltiani, Mcnqndriani, Ebionmi.
vocabulumsublrahilur. Cerinthus antem Christuin ex semine Joseph naiuni
[Pauliani] Concilium Nicsenum cap. 19 : De Pau- proponit, hominem illuin tantiiinmodo sine divinitate
lianitlis ad Ecclesiam catholicam confugientibut,defi- contendens. Irenaeus lib. i, cap. 25. Auguslin. hicr.
nilio protala etl, ul baplizenlur omnimodis.Epitome S. 8. Epiphanius haeres. 28. Tertullian. Pracscription.
Canonum fol. 47. Concil. Canhaginense vi, cap. 19. adversus haeret. cap. 48.
Concil. Arelatens. u, cap. 16. Gelasius de Actis cou- [Photinus] Is Chrislum lanttimmodo liominem so-
cil. Nicaeni pag. 168. Jus Graeco-Romanumtom. I, litarium asserit, cui principium ascribil ex Maria.
fol. 578. Isti autem a Paulo Samosateno appellnti - Vincentius Lirinensis contra haeres. cap. 16. Marius
sunl, qui Christum Deum Dei Filium substanlivuin, Victorinus Afer adversus Arium lib. i, ful. 288, 294.
et personalem, et sempiternum, non semper fuisse Fulgentius ad Trasimundum regem lib. l, fol. 57.
cum Palre dicit, sed ejus initium, ex quo de Maiia Auguslin. de tlaeres. cap. 44. Leo PP. I Serm. 4 de
natus est, asseverat, nec eum amplius aliquid quam Naiivitat. Domini, pag. 57. Ruffin. in Expositione
homincm pulat. Auguslin. de Haeres. cap. 44. Da- symboli fol. 87. Vigilius martyr lib. i contra Euly-
mascenns de Haeres. fol. 580. Philastrius haeres. 64. chen. Epiplianius li;cres. 71. N|cephorus Callislus
[Procliani] Docuerunt-Christum non in carne ve- lib. ix, cap. 51. Sozomenus lib. iv, cap. 5. Ilistoria
nisse. Augustiuus dc Haeres.cap. 60. Tripart. lib. v, cap. 5. Philastrius haeres. 65. Theo-
[Borboritm] Id e.sl ccenosi, propler turpitudinem »j dolus Ancyne episcop. in Actis concil. Epliesini
quam exhibenl in suis mysteriis. Vid. Epiphanius tom. VI, cap. 10.
haeres. 26. Augustin. haeres.6. Philaslriusliaeres.72. CAPUT LIII.
OEcumcniiisin e;iislolam Judae cap. 1. Cod. Theodos.
de haereticisL, 65, Borborianoseos vocat. [Quotidie eucharistim communionem percipere] ln
147 [Bonosiani,Montanilm] Bonosianoset Mon- primitiva Ecclesia, cum magna' adhuc vigebat lidci
laniias non rebaptizari, sed posl abjectioncm pravi et devoiio, fideles quolidie commuiiicas.se, noium ex
confessionemrecti dogmaiis, sola manus imposilione Actibus Apostolorum , et epistola decretali Anacleli
purgari traduni Syricus PP. I epislola ad Victoricium papre lom. 1 Concil., fol. 56. Mansit ea consuetudo
episcop., tom. 1 Concil., fol. 456; et concil. Arela- usque ad aetatem Cypriani et Augustini in Africa :
tense it, cap. 17. Timotheus presbyter vero, Jus Mediolani, Romaeet in Hispania, usque ad Ambrosii
Graeco-Rom.lom. I, fol. 578; et Thoinas de Aquino et Ilieronymi tempora. Cyprianus de Orat. dominica
pait. iii Summ., quaesl. 66 articul. 9, Bonosianoset fol. 244. 149 Augustin. ad Bonifac. episi. 25; ad
Montaniias inier illos ponunt qui rebaplizantur. Illo- Januarium episl. 118. Ambros. de Sacramentis lib.
rurn senlenliac accedu Grcgorius Magnusepist. lib. v, cap. 4. Hieronymus ad Luciniumepist. 28, fol. 58;
ix, episi. 61 ad Quirinum episcop., fol. 1087 : Hmre- ad lledibiam epist. 150, quaest. 2, fol, 416. In apolo-
tici f/iitin Trinittilis nontine mintme baptizanltir, ticut gia ad Pammachium pro lib. adversus Joviiiian. cap.
tunt Bonosiani et Cataphrygm et alii lales, cum ad 6, fol. 184. Postmodum diminuto fidei ardore et re-
sanctam Ecplesiam veniunl, baptizantur, quia baptis- frigcscente caritale, sensitn mos ille obsolevii. Tho-
nmm non fttil, quod in errore positi, in sancttc Trini- mas Aquinas part. ui Summ., quaestion. 80, arl. 10.
tatis nominemiiiimeperceperunt. C Ideoque sancitum a pontilicibus Romanis ut si non
G
[Bonosiani]HiChrislum Deum ex Palris substantia freqttenlius, sallem ter (tn Naldti Domini, Pascha et
anle sacculaneganl, illum Filium Dei adoplivum, non Pentecoste)aul ad ininus semel (in Cmna Domini) in
proprium asserenlcs. Iionorius haercsi 68. lnnocen- annoeucharistiae sucramentum saecularessusciperent,
lius PP. I cpisl. 20 ad Laureulium episcop., tom. I nisi viventes omnino ab ingressu Ecclesiaearccri, et
Concil. , fol. 484. Gregorius Magmis epist. lib. ix, inortiii Chrisliana carere vellent sepullura. Concil.
episi. 61. Lateranense cap. 21. Concil. Turonens. m, cap. 50.
\Monlanii'v\ Dicunl Spiritum sanctum, quem in Concil. Agathense cap. 65. Corpus Canon. distinct.
Evaugelio Christus discipulis suis promisit, in Mon- 2, cap. 16. Buchardus Wormaciensis episcop. lib. v,
lano cl Priscilla rcddilum. Nuptias prohibent, et de cap. 18. Ivo episcop. Carnotensis part. n, cap. 27.
infanlis anniculi sanguine eucharisliatn funestam con- Capitul. Caroli Magni lib. n, cap. 45. Bonavenlura
(iciuul. Augusiin. de Agone Clirisliano cap. 28 de episcop. Albanensis super Sententias Petri Loinbardi.
lhcres. cap. 26. Harn.enopiilus de Seciis. Epiphanius lib. iv, distinct. 12, quaestion.2, num. 82 elsequent.
haeres. 48. Ludovicus imp. addilion. 5 ad Capitulare Caroli Mn-
[il/ank/ircil Vid. Epiphanius haeres. 66. Philastrius gni cap. 58. Durandus Senlent. lib. iv, dislinct. 12,
lieres. 61. Augustintis de Haeres. cap. 40. quaeslion. 5. Albertus Magnusde OflicioMissaetract.
[Manichmiet jMarcioti]Theodorus Studitus episl. ad 5, cap. 21. Graeciin Orienlalibus partibus non quo-
Naiicrationem(ilium, tom. 1Bibliolli. Palrum : Bapti- tidic, sed solis diebus festis et dominicis communica-
zantur Marcionitm, Tascodrugilm, Manichmi, el qum runt. Athanas. lom. I, apolog. 2, fol. 569, 570. Au-,
snnt ejusdem ordinis. Timotlieus presbyler <1eDiffe- j) J gnslin. de Verbis Domini secundum Luc.nn tom. X,.
leiuia cortuii qui accedunt ad S. lidem, fol. 951. Jus sermon. 28, fol. 76; et de Sermone Dominiin monte
Gr.vco-Roman. toin. I, iiil. 578. lib. ii, fol. 815 , Plurimi in Orientatibuspartibus non
[Qum duo principia siLi ignota inlroditcunl] Hono- quotidie cmnmdominicmcommunicant. Ambrosius dc
rius <leH.eies., Marcien el Cerdonianiduo principia S.icramentis lib. v, cap. 4, Si quotidianus esi panis,
contraria asserunt. IheoilorelusFabul. hacreiic. lib. i. cur posl annum illum sumis, quemadmoduuiGrmciin
I piphmus liaires. 41 el 42. Daniascen. de Hseres. Oriente facere consueverunt.Ipsi quoque sancti Palres
fol. 578. Philasirins h.eres. 44 et 45. Isidorus 148 non tam inculcant quotidianam ei crebram comnui-
llispalens. Orig. lib. viu , cap. 5. Terlullian. Piae- nionem, quam tlignam sacramentorum perceptionem.
scription. adversus liaeret. cap. 51; adversus Mar- Walafridus Strabo de Relius eccles. cap. 20 ; Cen-
cionem lib. i, cap. 2. nadius Massiliensispresbyter in dogmate ecclesiustico,
[Coniraria principia, itt Mattichmus]Epiphan. hac- quasi inter veteres el juniores medius exisiens, cum
res. 66. Philasirius haeres.61. Augustinus haeres. 46. adhuc alii dominicislanlum, jam quoquenonnulli quo-
[Trfn et barbara, ut Selhianus et Theodosius] Theo- lidianis communicarent diebus, hujusmodi libramine
doretus lib. i Fabul. haereticar. seitlentiam suam lemperat, ut quotidiqnameucharisiim
[Vel mnlta , ut Valentinus] Ubertim TertuIIianus perceptionemnec laudare, nec viluperarese dical; omni
adversus Valentinianos, et lib. i adversus Marcion. vero dominica cammtfnicare, si capilaiia peccala rton
cap. 5. Pr:csci'i|iiinii. ailvers. haerei. cap. 55 et 49. prMbeanl, el mensin dekcialione peccandi-150 V°~
Epipbauius haeres.51. Philasiiius baeres. 5S. Timu- sita non esl, Itortalur. Apitd Grxcds quoqtte iili qv%
1031 GENNADIUSMASSfLIENSiS. 1032
duat vel tres aominicas tine communione transierint, A nirm. -42. Algerus ae Sacramento eucnarisliie lib. i,
excommunicaridicuntur: Augustiri. episl. 118 ad Ja- cap. 22.
nu.irium fol. 560 : Dixerit aliquis non quotidie acci- [Communicaturus satisfaciat lacrymis] Haccverba
piendam eucharistiam. Qumrit quare ? quoniam, inquil, cilai Thomas Aquinas in I Epist. Pauli ad Curintli.
eligendi tunl diet quibut puriut homo continentiusque cap. 11, lect. 7.
vivit, quo ad tantum sacramentum dignut accedat. Qui [Quem mortalia peccala non gravant] Mortalia pec-
enim mtmducaveritindigne, judicium tibi manducal et rata vocat adulteriuin, homicidium, sacrilegiunt, fur-
bibit. Aliut contra, imo, inquit, si lanta est ptaga pec- tum et perjurium. Hieronym. in Ezeehielein lib. xi,
cati atque impetus morbi, ut medicamenla talia diffe- cap. 54; in Zachar. Hb. i, cap. 5. Cyprian. deBono
renda sint, auctoritate antistitii debet quisque ab alta- palientiae fol. 288. Auctor de Rectitudine catholica:
rio removeriad agendam pmnitentiam,et eadem aucto- conversation. Apud Auguslin. lom. IX, fol. 795.
ritalereconciliari. Hoc esl enim indigne aCcipere,si eo TerluHian. adversus Marcionem, lib. iv, cap. 9.
tempore aceipiat quo debel agere pmnitentiam, non ut [Quem mortalia crimina poit baplismum premunt]
arbilrio suo cumlibet, vel auferat te communionivel Walafridus Slrabo de Observat. ecclcs. cap. 17 : Sa-
reddat. Cmterumsi peccata tanta non sunt, ttt excom- cramentaa sanclificationevel secreta virlute dicuntur.
municandus quisquam homojudicetur, non te debet a Unde etiam criminum fmdilate 152 capiialium a
quotidiana medicina dominici corporis separare. Re- tnetnbris Christi deviantes, ab ipsis sacramentiseccle-
ctius inter eos- forlasse quisquam dirimit litem, qui siaslice suspenduntur officio.Sciendum a S. Patribus
monet ul prmcipuein Christi pace permaneant. Faeiat, , ob hocvel maxime conslilulum, ut mortatiler peccan-
autem unusquisque quod tecundum fidem tuam pie — _ tes a sacramenlis Doniinicit arceantur, ne ea indigne
credit eue faciendum. Neuler enim eorum exhonorat " percipientes, vel majori involvantur reatu, ulJudas,
corpus el sanguinem Domini, si saluberrimum tacra- quem post panem a tnagittro letnere susceptum, diabo-
menlum cerlatim honorarecontendunt. Neque enimtiti- iut dicilur plenius jnvasisse, ttt crimen quod prius
gaverunt inler te, aut quisquam eorum se alteri propo- scelerata prmmeditattoneconceperaljam sceleratissimo
suil Zaehmus el ille centurio, cum alter eorum gaudens contummaret affeclu. Vel (quodApostolusdeCorimhiis
in domum suam tusceperit Dominum, atter dixtl: Non dicit) ne infirmitatem corporis el imbeciltilalem,ip-
tum dignut ul inlret sub lectummeum. Ambo Salvato- samque mortem prmsumptores incurrant. A/nbros.
rem honorificantes, diverto et quati contrario modo, serin. 6, Jol. 9, Vetlrtim cst vetare komiciiam anie-
ambo peccatis miseri, ambo misericordiam consecuti. quam pmnitentiamagat, eucliaristiam acciperc. Concil.
Valet etiam ad hanc timilitudinem, quod in primo po- Turonicum i, cap. 7. Homicidis penitus non comtnu-
pnlo unicuique manna secundum propriam voluntalem nicandum, donec per confetsionempmnitentimipsorum
tn ore tapiebat; sic in, ore cujusque Christiani sacra- crimina diluantur. Marlialis episcop. in episiola ad
menlum illud quomodo sumatur mstimandum. Nam et Burdegalens. cap. 4 : Est indignus mensa Domini qui
ille honorandonon audel quotidie sumere, et illehono- liominem occiderit. Nam si prmsumit eucharistiam,
rando nonaudet ullo die prmtermittere.Contemplumso- reus ett moriit animmel corportt sui. Sic Phoiius pa-
litm non vtilt cibut ille, sicut manna fattidium. Inde triarcha Basilium imp. Mieliaelisparricidam ad sa-
enimet Apottolus indigne dicit aeceptumab eit qui non cram ccenam admiltere noluit. Zonaras tom. III An-
ditcernebtmt a cmieriscibis venerdtionetingulariter de- nsil., fol. 151, Meretricibus quoqtie pubticis, usura-
bita. Chrysostbmus in Episto). Pauli ad Hebraeos riis, titimis et hitlrionibus dcnegatur coininunio. Ni-
cap. 9, homil. 17, elde non contemnenda Dci Eccle- C cephorus confessor tom. I Juris Gracco-Romani, fol.
sia el mysieriis : HoXXof TWV ptutrTnpfwv aTral;fieTaXaft- 196. Joannes Gersoti de Sacramento cueharistnc
Sdvo\iaiTOUivtauTOU,Itepot 8e Sif, aXXot5e TroXXdxtff*part. 2, fol. 27. Duraiidus dcS. Portiano super Sen-
tivaf ouv TOUTMV TOU?aTrae;,r) ToOffrroX- tenl. Peiri Lombardi lib. iv, dislinct. 4, qtiaest. 5.
«rro8e!;6fte9a,
Xaxtf, n ToOffoltydxtt;;'O3T« ToOffarra?, O-JTSTOO;rroXXd- Grcgorius Pl>. in decrelis lib. v, tit. 19, cap. 5.
xtf, OUTS ToufoXtydxtf,dXXd ToOffteTaxa8apouo-uvetSoTOf, [Horior prius publica pmnitenlia.] Publicae posni-
ToOfptsTaxaSapar xapSfaff,ToOfftSTa|3foudveTrtXriTrTou* te><luememinerunt Irenaeus adversus baeres. lib. i,
oTTOtourot, 131 def rrpotrtsTWtrav, ot 5i ptr)roioOrot, cap. 9. Eusebius Eccles. Hislor. lib. v, cap. 28. Ter-
ptrjSidrraf, xptfta ydp eauTOtfXattSdvoutrtxaf xaTaxptua. tullian. de Poenitcnt. cap. 9. Ambrosius de Poenitent.
Et de B. Philogonio tom. III, fol. 855 : Muiti Chri- lib. n, cap. 10. Nicephorus Callislus lib. xn, cap. 28.
stianorum in tatem vecordiam lantumque venerecon- flistor.Tn pirt. lib. iv, cap. 55. Sozomenuslib. vn, cap.
temptum, ut cum innumeris scateanl malis, nullam 16. Hieronym. ad Oceauum epist. 30, fol. 85 : Quis
lamen vitm sum curam habeant, sed in diebus festis ne- hoc crederet (loquitiir de exomologesi Fabiolae), ut
gligenler ac temeread mensam Domini dccedant, haud! posl niortem secundi viri in semetipsam reversa (quo
intelligentes quod communionislemput non est festum tempore solenl vidu v negligenlet, jugo servilulis ex-
neque celebrilas, sed conscienliapura, vitaquea peccalisi cusso, ngtre se liberius, adire balneas, volitare per pla-
repurgala. Quemadmodumenim qui sibi nullius malii leat, vullus ciriumferre meretricios), taccum indueret
consciusesl, hunc oportel singulis diebus accedcre: sic• et errorem publice fateretur; et tota urbe tpeclanle
qui peccatisoccupatus ett, nec pmnitet, eum ne in fettisi Romana, ante diem Patclim in basilica Laterani, qui
quiaem aecedere tutum ett. Neque temel in anno acce- rv r Cmtarianotruncalus etl gladio, starel in ordine pmni-
dere libcrat nos a peccatis, si indigne accesterimut; lentium, episcopo, preibyterit el omni populo colla-
quin noc ipsum potius auget dctmnationem,quod cumi crymantibus; spursum crinem, ora lurida, squalidat
semel accedamus, ne tunc quidem pure accedamus. Et manus et sordida colla submitterel. De ritu illius so-
liotnil. 61 ad populum Antiochenum in Epist. Paulit lemui fuse 153 Gralianus distinct. 50, Bonavenlura
ad Corimhiosl, cap. 10; homil. 24 ad Ephesioscap. lib. iv, distincl. 14, numer. 39. Durandus Senlent.
2; homil. 5in orat. de baptismo Christi. An>slasius; lib. iv, distinct. 14, quaest. 4. Beatus Rbenanus ad
quaesi. 7 in SS., fol. 155. lsidorus deOfficiis eccles. Tertulliani lib. de Pcenilenl. et iu admonit. dogmat.
Iib. l, cap. 18. Basilius Magnus de Baptismate lib. i, Tertulliani fol. 557. Imposila autem est pro gravis-
cap. 5; lib. II, quaestion. 5. Auclor homil. de Ccenai simis et noioriis sceieribus qux commoveruni loiam
Domini apud Hieronym. tom. IX. Hieronym. ad Co- urbein vel lotam viciniam; ut ila qui mulioruin de-
rintbios cap. 11. Rabanus Maurus de Insiiiut. cleri- slructione se perdiderit, cum multorum aedilicatione
corum lib. i, cap. 11; deSacramenio eucbaristiae cap. se redimat. Ludovicus imp. addilion. 2 ad Capiluiar.
57. Origenes in psalm. xxxvni, bomil. 2; in Leviticuuii Caroli Magni cap. 25. Durandus loco praeallegato.
cap. 25, liomil. 13. Martialis episcop. ad Burdega- Auctorde Uiilitate pcenitentiaeapud Augustin. tom.
lenses cap, 4. Eligius Novioraensis episcop. de Coena i IX, fol. 706, cap. 5. Joannes de Gerson. part. n de
Domini hbmil. 8. Augustinus tom. X, serm. 252 de! Visitat. praelatorum, fol. 43; de absolvendi Potestate,
Tempbre. Ambrosius in Epist. Pauli ad Corinlh. 1,, pag. 35. Augustin. lom. IX, lib. l dc Symbolo ad
cap. 11. Bonaventura Sentent. lib. iv, distinct. 9,, catcchumenos cap. 6; dc Animabus defunctorum
 1033 ELMENHORSTIlNOT^ IN LIBRUMDE ECCLESIASTICISDOGMATIBUS. 103i
loni. X, *erm. 4, fol. 894. Martinus Bracarensis A [Terlullianus] In fragmento lihri de Spe fideliuin,
episcop. in Excerptis capit. Graecor.tom. II Coucil. de Itesuireclione varnis cap. 25 adversus Marcionem
cap. 25, fol. 224. Bonaventura Senteut. lib. iv, di- lib. i, cap. 29; lib. I;I, cap. 24; lib. iv, cap. 29.
sliucl. 17, nuiner. 79. [LucwHiiBi] Lib. VII,cap. 24 el 26, in Epitonie
[Secreta talitfacltone] Albinus Alcuinus de divinis cap. 8.
Olliciis, in appeudice Biblioth. Palriim, fol. 1952 : [ Sicul Nepos docuit] Nepos Judaico iulelleclu de
Secreta iatitfaciione tolvi mortalia crimim non nega- futuris promissiouibus sentiebat, easque corporaliter
mut; quolidiaita vero leviaquepeccata, sine quibus exliibendasdoccbat; etmille nnnis in deliciis corpo-
homitiitvitunon ducitur, dominicaorationepurganlur. raiihus in hac terra sanctos regnaturos esse cum
Vidend. Martmus Cheinnilius theologus erutlitissi- Christo. Eusenius Eccles. Ilistor. lib. vn, cap. 22.
nms Examin. concil. Trideut. pan, 2, pag, 3X1et Tneodoretus Fabul. haeret. lib. m. Nicephorus Cai-
seuijeiit, listus Eccles. flisl r. hb. vi. Hicronyiniis de Viris
[Quutidieetifharittim communionempercipere] Ra- ijhijirib. ip DionysioAIexandr.naeurbis episcopo.
baniis Maurusde serm. Proprieiate lib. iv, cap. 10;
de Inslit. clericor. lib. i, cap. 31. Corpus Caiion. de CAPUT LVI.
consecral. distinct. 2, cap. 12. Iniioceniiiis PP. III [ Nullum credimut ad safutem nisi Deo invilante
Mysterior. missae lib. iv, c-ap. 42, fol. 394. YValn- tenire] Conlra Ptlagianos, qui dncebant principium
fridtis Strabo de Reb- eccles. cap. 20. Algerus de boni operis esse in nobis, sed consummalioneniex
Sacramenlo eucharisljx lib- I, cap. 22. Peirus LOIII- Deo. Augu^tin. ail Vitalem episl. 107; ad Sixtum
baulus Sentenl. lib. iv, distincl. 12. „n" presbyl. epist. 195; contra duas ep:sl. Pelagjai). lib,
n, cap. 5; de Spiritu et Li leia cap. 31. Origenes
CAPUT 1.1V.
liepf «px&vlib. III, cap. I. Auctor Hypognpsl.apiid
[Pmnitenlia teia est] Gregoiius Magnus iii Evan- Augustin. tom. VII, articul. 3, fol. 952. Fulgenliug
pelii, homil. 31, lol. 4«2; etepist. lib. ix, episl. 59, eiiiscop. Ruspensis ad Gallain epist. 2, ad Probapi
fol. 10b9, Pmnitenliamvere agere, ett committa flere, epist. 4, de Pracdestiuat. ad Monimum tih. i. Ber-
etiterum plangendt declimre. Eligius Noviomensis nardus abbas Claracvallensisepistola 224. De modo
episcop. homif. 16. Ambros. serm. 34, fol. 47. Pe- bcne vivendi serm. 5. Thomas de Aquino in Episi.
trus Lombardus Senteni. lib. iv, distinct. 14. Joan- Pauli ad Ephes. cap. 1, lectione 1, et in Quodlibet
nes GITSOII<le Sacraineiilo pceuitenliae pari. 2, 1, aiiiml. 7.
fol. 27. [ Nullum Dei voluntateperire, sed per seipsum] Eu-
154 [Satitfactio:pmntientim]Lombardus Sentent. scbius in Apolog. pro Origene, apud Orig. tom. 1,
lib. iv, dislinct, 15 Satisfactio pmnitentimesl pec- fol. 482 : Habendum esl in ecclesiuslieisobservationi-
ralorum ca':sas excidere, nec tuggettionibus earum bus, quod neqitehominumquis a Deo in perditipnem
ttdiu.m indulgere. Rabanus de serm. Proprieiat. lib. traditus est, sed unusquisquepereunliumsua -negligen-
iv, rap. 10; de lnstilut.clericor.lib.il, cap. 31. lia pereat et culpa, qui habensarbilrii liberlqtemeligere
Beinardus dc iiilcrinri Domo, fol. 1063. Bai hiarius ottod bonum est, et potuit, et debuit. Origenes in
de Recipiendis Lapsis. Bonavenluralib. m, disiincl. Epist. Pauli ad Roman. lib. n, cap. 2, lol. 509:
20; lib. iv, distinct. 15, quaesl. 3, Vid. Martinus Observandumest quodnusquam Deus dicilnr atiquem
i;iiemniiius part. 2 Examin. concil. Tridentin., pag. perdidisse, 156 se^ unusquisqueex se patiiur hpe
578 el sequentibus. C quod perit, ConciliumArausicanum II, cap. 25 : Ali-
CAPUT LV. quos ad matum divina potestate prmdettinaloi esse.
non solum non credimw, sed eliamsi tunt qui tanlum
[In divinis promissionjbis nihil terrenum] Vide malum credere velint. cuin omni deteitatkne anafhemq
Augiislinumin Joan. tractalu 32, cap. 7. illis dicimus. Atigusiin. de 5 artirulo sibi falso im-
[tVonnuptiarum copulam,sirut Cerinlhut] Cerinthi posito lom. VIII,fot. 922 : Omnium hotninum Deut
li i resis haec erat, ut afflrmarel terrenum fuiurum crealor etl, sed nemoideo cre.tus est ut peregl, quia
i lirisii regnum, ac quia vcntri, gulae ac libidini erat aliaeausa est nascettdi, atia pereundi. Ut enim nascan-
deditus, ea futura decernebal, quaesibi propria libido tur hominesest bencficium, ut pereanl prfpvaricatpri*
dictabii. Veniris et eirum quxsub ventre sunt in- ett vitium.De peccaiorum Meritis et Remissiou. con-
citamenta, cibis, potibus, et nuptiis praedicabatex- tra Pelagian.. lili. n, cap. 17. In Encbiritjio ad Laur
11'entla.Lusebius eccles. Histor. lib. iu, cap. 28; renl. cap. 105. Ambrosiusde Isaac el Anima cap. 7.
lib. vii, cap. 23. Theodoret. lib. n Fabul. hacret. Chrysost. de Coinpiinction. cordis fol. 4U5. Faiistus
is.idor.Hisiial. Orig. lib. vni, cap. 5. Epiphaniuslia - de Libero Arbitiio lib. i, cap. 19 ; lib. i|, cap. 1 et
res. 23. Nicephorus Callislus eccles. Ilistor. lib. m, sequenl. Fulgeotjus de' Duplici Pracdeslinat. ad Mo-
cap. 14; lib. vi, cap. 42. Sic impuralus Mahumet ut riimuinlib. i, fol, 7. s. 9 et sequent. llieronym. i»
mancipiis suis vilissimis et maximis mulierum aina- Ezechtel. lib. i, cap. 5. Auctor Hypognosi.ariiculo 6,
loribus Saracenis placeret, illis post fata paradisum fol. 959 et sequeui. Damasceous de r jde orthodoxa
dcliciosum, inque eo speciosissimns mulhres ac lib. n, cap. 30; lib. iv, cap. 20 et 22. Mulliinotlis
longas it securas subationes pollicitus est. Alcoran _nv" igiiur detestanda iixresis quae irripia noyilale prae-
»zoara n, LXV,LXVI.Joan. Canlacuzenus orat. 2 in sumit asserere, tjtiod Dent majorem pirtem generit
U.ihuniet., doctrina Mahumeti ad Sairacenos lol. Itumqni ad hoc creet, ul illam perdat in mttrnum.
197. Anastasiiisbibliothecarius ad ann. Chris i 622.
[iVonquod ad cibumet potum pertinel, sicut, Papia • CAPUT LVIf.
auclore, Irenmut, Tertullianus et Lactanlius qcquie- [Malwy vel malitia non eti a Dpocreata] Ambros.
tcuni] Hieronymusin catalogo scripl. ecclesiasl. ad Hexaemer. lib. i, cap. 8, fol. 12 : Matitla ex nobit
Duxtriiiu fnl. 125 : Papias Joannit audilor dic'.lur orta, non a Deo crealore condita, morum levitalege-
mille annorum Judaicam pdiditte SeuT.tpwtrtv, quent neratur, non utlam creaturmhabent prmrogativam,nec
tecuii sunt lrenmut et ApotUnarius,el cmleri qui posl auclorilatemtubstanlimnaluralis, ted mutabililatit vi-
returreclionemaiunt in cdrne cum tanclis Dominum tium, et errorem prolaptionit. Non enim vfta mortem
reyn.Uurum.Terttillianut quo.quein libro de Spe fide- general, t\et lus tenebras. Vide Justinum raartyrem
lium, et Viclorinus Pictqvientis, et Laetantiut hac 75 ad orihodox. Iljeronyn). adversus error.
opijv.oueduc/tniur, E| in pracfai. jn Esaiam lib. xvui, 3U9B3I. ovinian. lib. I, cap. 17. Epipbau, conlra Basilidia-
155 lo'- ^'^i '" Ezechiel. Ub. ix, cap. 36. Euse- nos, haeres. 24. Gregor. Nyss.enum tract. 2 in psal.
'_ lnus ctles. Ilistor. lib. ni, cap. 39. MicepborusCal- LVI.Iu orat. catecjiet. cap. 5. faust. de Libero Arbilr.
)i>liislib, III, cip. 20. lib. i,-,cap. 1. Damascen, contra Manichacos, pag,
[Irenirut] Vide illuin lib. y, cap. 32 el scq. cdilion. 751. Raban. Maurum de sennon. Proprieial.liu.iy
Fiancisci Feu-Ardeiitii. cap, 10 Augiistin. contra Julian. Pelagian. lib. \
P*T»ot:. LVIII. 33
 1035 CKNNADfUSMASSILIENSIS. 1036
cap. 3. In Quacslion. ad Ornsium tom. IV, rap. 16. A Auctor de F.de ad Petrum diaco:.um cap. 21. Alha-
Petmm Lombardum Senlent. lih. iv, cap. 35. nas. contra gemes fol. 2. Damascemis dialog. • ontra
[Diabolut bonut a Deo condttns] ( ontra Prisiillia- Manicliseospag. 851; de Fide orlhodox. hb. iv, cap.
nistas, dicentes quod diabolus nunquam fueril bonm, 21. Hieronymus in Hieremiam lib. i, cap. 3; iu
nec natura ejus opificiumDei sit, sed eum ex chao el Ezechielein l,b. IV, cap. 28 ; adversus 1'elagianos
tenebiit emertitse, scilicetquia nullum 157 sulkabeat cap. 4. Basilius Magriushomil. 2 in flexaenieron., et
«uctorem, sed omnis mali ipse sit principium atque in concione QnodDeus non sit auctor malorum. Gre-
substantia. Leo PP. I, cpist. 91 ad Turbium Asturi- gorius Nazianzen. oral. 40 in S. baptisma, lol. 671 :
ccns. episcop., lom. I Concil., cap. 13. Tertullian. nto-TSue p.r)ouofavTtvi TOU xaxoOsrvat, iir,repaatleiuv r)
adversus Marcionemlib. u, cap. 10 : Deus diabolum uvupxov, n Ttup eu-uri);vTioaruauv.r) ttupu TO08SOU
etc forma operuin bonorutn inttiluit bonum et
; quidem yivopivnv,dXX'hp-irtpovtpyov esvatTOUTO zai TO0TTOVIJ-
retro invitttperabilis a die conditionis sum, a Oeoin poO,ex Tn; uTcpoae^iu;srrsttrsXBov rittfv,dXX'159 ou^i
4oMtmtcoitditut,'ut s bono conditore inntuperabii.uin TOU Uncle Hiermlieus ap.iil DionysimiiAreo-
XTt^ravTOff.
conditionum, et excullut omni et -
gloria angelica, apud pagilam nepl Qsfwv'OVOU«TWV 515 et suquent.
pag.
Deitmconstitutus qua bonttsapud benum; poslea vero
a semetipsotranslatus in malum. Papias in voce Ma- CAPUT LXI.
lum. Damascemis contra Manicbaeosfol. 543; de [Virtutes angelicm, qum in divino amore fixm per-
Fide onhodox. lib. n, cap. 4 ct27. Cyrillus Alexand. ttiterunt] Augustm. Enchiiidio ad Laurcntium cap.
in Joan. lib. vi, cap. 6. DidvmusAlexand. in cpi>t. 28; de Correpiione et Gralia cap. 10. Auclor de Fide
S. Judae cnp. 1. Ambros. in Lucam lib. iv. cap. 4; ,*» ad Petrum Diaconum cap. 23. Isidorus llispalens.
'
hb. VIT,cip. 17. EUas Cretensis in orat. Nazianz. 3, Sentent. lib. i, cap. 10. Beda in Job cap. 4. Philip'-
fol. 210. Theodorel. Divinor. Decret. Epitome fol. pus presbyter in Job lib. i, cap. 6; lib. n, cap. 25.
5f9. Chrysostom. de Prjenilent. lom. V, fol. 563. Caesariusdialog. 1. Naziar.ziiiusorai. 2 in S. Pascha.
Aogustin. de Genesi ad litteram lib. xi, c»p. 21; de CAPLT LXII.
Civitatc Dei lib. v, cap. 9.
CAPUT LVHI. [Tales creati sunl angeti, ut siv llent in beatitudinit
luce periisterenl\ Damascenus de Fide ortliodoxa
'[.Vifti/ naturaesse immutabilenisi solum DeumPa- Iib. II, cap. 5 ".Eftri Toivuvtfutrt?Xo^txrl,votpurt xai
Hrem] Naziarizert.de Fide orat. 49 : Nos credimus auTS!;oOtrioff, rpercrr)Y.uruyvwftrjv,nrot iOekbrpenro;'
immulabilem el inconvertibilem,ticut Patrem, ita et rrdvyup xTttrtov,xai TpeTrTov' ttovovSi TOaY.riarov,ur-
Filium Dei, et Spiritum tanctum. Theodorctus in ptrcrov' xat rrdvXoytxov 'ii^ uiv ouv Xoytx^
aOTeljoutrtov.
psalra. CL.Athanas. de Divinitate Christi fol. £39; xal vospd,a'JTS$ouo-to'ff so"TtVwf 3s Y.rtarr), rpeirrr),
de Incarnatione Verbi tol. 480. Auctor de Fide ad ej^ouo-asHouo-iav, xai usvstv,xai rrpoxotrTStv iv Twdya-
Petrum cap. 17. Didymus de Spiritu sancio fol. 122. 6w.xai errfTO^etpov rpintaOui. Etl ergo ttatura angeli
Hieronym. de his quae Deo in SS. tribuuutiir, tom. ratitmalis, et inteUectitalis,et libera potestate,arb.trio-
IX, ful. 67. lsidorus Hispalensis de Summo Bono que fulla; verlibilissecundum propositum, sit<evolun-
lib. i, cap. 10; Senient. l.b. i, cap. 1. Rabanus Mau- tate mutabilis. Nam omne creaium vertibile, solum
rus dc sermon. Propriet. lib. iv, cap. 10. Durandus, aulemincreatuminverlibile: et cmne rationatepoteslate
Sentent. lib. i, distinct. 8, quaestion.3. liler..m. Inietlectualis ergo natura. ut rationalis pole-
[Et fitium] Contra Arii furorcm, qui dicebat Filium CI stwe iibera est; ut creata vero vertibUis, potestatem
non es«e inconvertibilem ul Patrem, sed vertibilem liabensmanendiel proficiendiin botto,ei in cleleriuspro-
creaturarum modo.Athanas. lom. I, dispu'at. 2 contra labeitdi. Athauasius de Trinitale lib. i, fol. 186. Ori-
Arianos, fol. 141, et in orat. contra Arianos, tom. II, genes TJspidpxwvlib. n, cap. 8. Gregorius M.gnus
fol. 30. Socrates Eccles. Histor. lib. i, cap. 3. Histor. Moral um lib. iv, cap. 29. Auclor de Fidc ad Petrum
Xripart. lib. i, cap.13. Origenes inNumer. homil.16, diaconum cap. 3. Petrus Lombardus lib. n, distinci.
cap. 23. nepfupx%vHJb.i, cap. 8. FuIgentiusadTrasi- 5. Baelicusde Fidc. Cyrillus Alexaridrinus deS. Tri-
riiundum regem lib. m, fol.56.Theodoret. Eccles. Hi- nitale cap. 2. Cyriilus llierosolym. in 2 catechesi
stor. lib. i, cip. 4. Sozomeniislib. i, cap. 14. Ruffinus illumihat. fol. 12.
ficcles. liistor. lib. x, 158 cap. 5 : Itlos, qui dicunl [Post tnpstim ita confirmati sunl angeli] fieda iu
convertibilem,aul mutabtlem esse Filium Dei, anathe- Qusestionibussuper Genesimfol. 122, cx Gregorio :
matizat catltolicaet apostoUcaEcclesia. Tales creali sunt angeli, ut ti vellenl in beaiitudinit
tuce persisterent,si aptem nolient,eiimt labi 160 P°~
CAPUT LIX. luissent.Undeel Satdn cum sequacibutlegitiniscecidt.
[Angeli non natura possident bonum] Angeli non Sed posl ejut lapsum ita confirmati sunt anqeli qui
tiaiuraliter sancti sunt, sed ad sancti vocabulum lide perttiteruttt, ttt eadere omniiio non possinl. Piiilippus
et ptacita Deo conversatione atque ipsius Spiiims - presbyler in Jol>, cap. 4, foK 13.
sancli sanclilicatione venerunt. taustinus de Fide CAPUT LXIII.
cap. 7. Cyrillus Atexand. in Thesauro lib. iv, cap.
1. Bxticus de Fide. Didymus Alexand. in epist. Joan. '_, [Bonmsunl nuptice] Ex tradiiione Dei, qui illas iu
V
I, cap. 3; de Spiritu sancto lib. i. Origen. nsef upy&v primordio creaiionis connextiil fldei vinculo, gralifi-
iib. i, capp. 5 et 8. Basilius Magnus conciou. 8 in cavit benedictionis donn, mulliplicavit propagaliouis
psalm. xxxli; de Spiriiu sancto cap. 19. Atbanas. augmento. Fulgentius ad Probam de Virginitateepist.
dialog. 1. Naziauzcnus orat. 44. 3, fol. 77. Cenes. i. Mariial. episcop. Lemovicensis
[Sancti qngeli vocanlur] Sancti angeli vocantnr. in epist ad Tolusanos cap. 9. Ambros. in Lucam
propter pulcherrimum iuculpabileque iniiiisleriuin Lb. I, cap. 1. Aretlias in Apocalyps. Cip; 39. Cyril-i
quod Deo exhibent. Philo de Gigantibus. lus Hierosolym. KuvnxA'*-S <j>uTt^o|~ii>wv iv 'IspocroXu-
ftott;, pag. 22. Auctor de F.de ad Petium cap. 3,
CAPUT LX apud Augustin. toin. lll.Terlullianus adversus Mar-
'
[Omniuin Creaturarum bonam Confiletur iubstan- cionem lib. i, cap, 29. Hieronymus ad Salvinam
ttam\ Cohir.i llanichaei furorem, qui duas namras epist. 9; adversus Jovinianum lib. i, cap. 1. Dauia-
atque siibsiantias, boni scilicet ei mali, sequens alios sccnusde Fide orthodox. lib. iVjCap. 25. Isidorus
anti'|uoS haercticos, opinatus est. Augustin.de ll.c- de Officiis eccle^iast. tib. n, eap. 23. MaximiisTau-
res. cap. 43; de Retigione Christian. capp. 9, 19, rinensis episcop. Iiomil. 1 in Epipban. Domini. Juni-
23; de Moribus Mailichaeonnnlih. n, cap. 8. Solilo- lius episcop. iiGenesin fol. 56 et 39. TJieodoretus
qaior. lib. i, c.ip. 1; contra F.uistiiin Minich.eiim Divinor. Decret. Epitome fol. 413. Augusiinus ue
Iro. vi, cap. 2; coutra Juiian. tib. i, cap. 3. Papias adulterinis Conjugiis lib. n, cap. 12; ad Ccelesiinum
ti\ vuce Manichmi. Epiphauius h eres. 24, 56. 66. de Peccato origiuali lib. n, eap.23et seijneut: Atlia-
 1057 ELMENHORSTIINOTJE 1N LIBRUM DE ECCLESIASTICISDOGMATIBUS. 1.158
nasius contra omne* lureses tom. I, fol. 853. Epi- A / [ Abslinere autem ab aliquibus , nou autisi malis ]
phanius hseres. 6«et 67. Petrus Lombardtis Sentent. Christiani abstinent se inierdum carnibus et vino,
iib. iv, distinct. 26; Quod ret bona til conjugiumnon . non qiiod haec tanquam p5eXuyp.aTa oderjnt, dXXdTOU
modo es eo probutur quod Domiuus legilur inttituitse jtrjafpiyiv rctpi TK dfpotiiam Tijvattpm, Ut ail Cle-
conjugiuht inter primos parenles, sed eti&mquod ih mens Alexandrinus lTp«ftatewv lib. viii fol, 515,
Cand Galilem nuptiis inerfuit Christus, easque mira- Auctorde Fide ad Petrum, cap. 3 : Servi Dei in e*
cuto comitiendavit,aquu in vinttm conversa. El di- quod a carnibus, et a vinoabtlinenl, non tanquam rej
stinct. 50: Esl finatit cauta malriihonii contrahendi immundas rcfugiunt, ted mundioris vitm intlitulu se-
procredlioprolis, propler koc enim instiiuit Deus con- clantur; et cap. 42 : Firmissitne tene^ servos Dei, qui
jitgiuminer primos parenles, quibus dixil : Gresciteet tt carnibus et vino abslinent, non tanquam immunda
niiillipliiamini. Secundaest pott peccalum Admvitatio qum a Deo facla sunt respuers, sed a fortiori ciboet
(ornicctlionis,ttndeait Apostolus:Propler fornicationem p»tu, pro sota castigaiione corporis abslinere. Vide
ttilusquisquehabeatuxoremsuam, et utmqnmquehabeat t yrillum Alexamlrinum contra Julianum lib, vn,
tirum suutlt. fol. 167 el scqnent. Cyrilhnn Hierosolymiian. Karnx-
CAPUT LXIV. S' <pwn<?Oftsvwv ev *IepOtroX0ftotff,
pag. 23. Teilulliau.
[Heliov est conlinentia] Bernardtis de Modo liehe adversus Murcionem lib. u, cap. 18: Bernard. de
vivendi serm. 22, fol. 1268 : Bona estcaslitas conjti- Modo bene vivenii serm. 24; Petrlim Damiaiium
galis, sed meiior etl 161 continentia vldUalis,oplimd episl. I, adnotata ad Minutium Felicein, fol. 54
vero intenrilas virginalis. Vid. Auctor de Conlinentia CAPUT LXVII.
apud Auguslin. tom. IV, fol. 703 et seqiicnt. HierO- B | [Mdlas dicerenuptiasHieraehitarum et Mdniclueorum
nymus in Episl. Pauli ad Galatas lib. iv, cap. 5. est] Uli enim niairimonium ut malum, et impudiciliae
Beda lo:n. VII, liomit. liiemal. de tempore fol. 285. negotium reprobanl, vanissime asserentes, omnem
CAPUT LXV. coitum spurcum etse, nec cqnjugdtos posse regnum
tcelorumpossidee. Epiphan. haeres. 67, Alhanasius
[Virginilas utroque bono prmcelsiorcst] S. PaulUs contra ounes fol. 852. Ilieronymus ad Ce-
«t omnes Patres iinanimi consensii virginitalem prsfi- lanliam epist. lucres.,
ferunt nupiiis. Pauliis nd Corinth. J, cap. 7. Chry- 14, cap. 8; adversus Jovian. lib. i,
1. 163 Irenseusadversiis liaeres.lib. i, cap. 30
sostomus lom, I, de Verbis Esaiae, Vidi Dominum, cap. Joan. Damascenus de llaeres. fol. 581. Ter.
etc, homil. 3, fol. 1294 : Bonum est conjugiitm, sed etseq.
melior est virginitas; nee qubntdin melior virginitai, tullian. contra Marcionemlib. i, cap. 29. Aitgusiin.
ideo maium est conjugium, sed illud quidem inferiui, co.ilra Secundin. Manichaeumcap. 21, et de llaeres.
46. Vigilius PP. in decret. lom. II Conciliorum.
bonuinet Et de toin. cap.
alioqttin ipsum. Virgin. V, cap.
11. Damascenus de Fide oru odox. lib. iv, cap. 25. Concil. Gangrense, cap. l;concil. Bracarense i, cap.
11 : Si quis conjugia humana damnal, el procrealio-
Cypriauus de Nativit. Chrisli fol. 405. Hicronymus ntm nascenlium perhorrescil,sicut Manichmuset Pri-
adversus Jovinian. lib. i, cap. 1. Tertullianus advcr- scillianus
SJUS Marciouem lib. v, cap. 15. Isidorus Sentenl. lil). dixt, anathema sit. lgnalius Antiochiaear-
ii, cap. 18 et 40. Fulgenlius de Virginilate ad Pn;- 'Edv cliiepiscopus <pistola li ad Pbiladelphenses, pag. 34:
bam epist. 5. Gaudent. tractat. 8, fol. 70. Naziarz. xai TMV rtff tfOopuvxai ftoXutrftov xaXp T«Vvbp.ip.ovftf$tvj
de Laude virginit., et orat. 20 in laudem BasiliiMa- M TWV rraiSwvys've<rtv,n Ttva TWV (3^wftd:wvSSe-
6 TO.OOTO? svotxov e^et TOV ^pdxovra,TOV
gni. Athanas. ad Ammon. monaclium, tom. II, fol. ( XuxTa, o-Tarnv.
ajro;
i». Isidoriis Pelusiota Epislol. lib. n, epist. 155; lih. credere malos] Cibos quos Deus crea-
lii, episl. 355; lib. iv, epist. 115. Sulpitius Severus, vit[Cibosquoque
ad utindum, aversantur et respuunt Talianus,
lib. n de Vila Mariini. Rescriplum ep:s;opiiriuil Encratitae
Teli nsitim ad Syricium PP. tom. 1 Concil., fol. 422. Jovinianus, Manichseus et Priscillianus.
Ambrosius epist, 7, fol. 185 et sequeiii. Juuilius epi- llieronymus adversus Jovinian. lib. i, cap. 1. Epipha»
nius haeres. 47 et
scop. Africanus in d iie.-infol. 59. Epiplianius con- Epitome, fol. 416, et56.Haeret. Theodoretus divinor. decret.
ira Oiigenianos liaeres. 05. Fabular. lib. i Aumistin.
Iisrcs. 46, et contra Faustum Manichacumlib. vi,
- CAPLT LXVL cap. 6. Clemens Constitut. lib. vi, cap. 10 et25. Ni-
[Bonum esl cibum cum graiarutn aclione sumere] colaus PP. ad consulta Btdgarorum cap. 43. Beruar-
De gralia post cibum Deo agenda homiliam scripsit dus super Canlica serm. 116, fol. 761. Auctor de -
MaximusTaurinensis episcopus , ut notal Gennadius Fidead Petrum diaconum, cap. 41. ConciliuoiBraca-
de Viris illusiribus. Sed et ante cibmn veteres Chri- reuse i, cap. 14 : Si quis iritmundot.putat cibot car-
stiauos nomen Domini invocasse,et <ihum potumque ttium, quot Deusin usum hominum dedil; et non p o-
6igno rrucis siguasse, Origenes tradit lib. in in Job, pler afp.iclionem sui corporis, sed quasi immunditiam
fol. 270 : Si cum manducamuset bibimus fidei memo- putans, ita abstineat ab eis, ul necolera cocla cum cat-
ret (uerimut, el terribile nomenDomiui invocaverimus; nibus prmgustel, sicul Manicltmuset Priicilliatms do-
si nosmetipsoset cibum vel potum nostrum signo vene- t uerttnt, anathema tit.
rabilis crucit Cnruli signaverimns, si ad cmlumoculos] .„ CAPUT LXVlII.
nosiros lev.inlesdicamns: Qui das escam omni 162 1; D
carni, da eliamnobiscum benediclioiiehunc cibumsu-- [SacraUe virgimtati nuptias cqmquare] Jnviniiius
mere, elc Observo quoquc apud Clemeniem bapiiz.v haerelicus, Sarmatio ei Barbaiianus, vaniloqui homi-
los non manducasse ci m i I tis. Ila enim lib. i Reco-''_ nes, asserebant virgines, vdtias et maritalas, qum
gnil , fol. 10, inmiit: Cum hmc dixitset, secestit ttt semel in Chrislo ioltr essent, si non discreparent cmte-
ctbutn caperet cuthsuis; me aulem seortimvescijussit.' ris operibus,ejusdemesse meriii, nullamqueesse dittan-
Et post cibum cum laudem dixisset Deo, el gralias' 'lam inter abstinentes et timpliciler epulanles. Hiero-
egisset, eliamhujiu ipsins factimihi reddidit rationem^ , nymus adversus Jovinian. lib i, cap. 2. Isidorus
> Origin. l|b. vui, cap. 5. Augusiin. haeres.
tt addit dicens: Det libi Dominus exaquari nobiscum ' llispaleiisis
in omnibut ui percepto baptismate pottit adeamdem 82; de peccatorum Meritis et Remissione lib. iu, cap.
uobitcum conveitire mentam. El lib. vu, !<<!.115 :| 7. Contra duas epistolas Pelagian. lom. VII, <ap. 2,
Sed et illud obtermmus, mensam Cum gentibus non' Ambrosius epist. 25, Ipl. 238: Hieronym. ad Celan-
habere communem,nhi cum credideriitt, el recepla ve- iiam epist. 14, 164 C:|P- 8 : Aposlolicmdoetrinm
rilate bapliiali fueriul, ac triittt quadttm bedli nominis1 regula nec cum Joviniano mquat contineniimopera nu-
imocalionecontecrali; et titnccum e s cibum sumimus. ptiarum, nec cum Manichmoconjugia condemnal.Vide
Alioqutntliamti pater aut maler sint, aul uxor aut Sulpitium Severum dialng. 2 de Vita Mariini.
filii, aut fratres, non possumuscumeit meniam hab.re CAPUT LXIX.
conumitum. [inleyra fide credendumest bealam Mariam Vir-
1039 GENNADIUSMASSII.IENSIS. 1010
gineht concepisse.et post partitm vlrginem manrtte] A } viduam duxit, aul divorlio separatam a vtro, aut mert
Expugnat argtimentaiiones Aniidicomariiarum, Clau- tricem,aut ancitlam.aulaliqugmqumpublicit mancipaia
dinorum, et Hclvidii haerelici, dicenlis : S. Mariam . tit tpectaculit, epitcoput, uut presbyter, aut diaconui,
Virqinempott mtivitatem Salvqtorit ex consortioJo- aui denique ex contortio tacerdolali etse nen poteu.
tephi filios tuscepisse,quifratret Dominiappettati tunt. Epitome S. Canon.fol. 17.Coucil. Telensec. 4. Concil.
Hieronym. tom. II, fol. 153 et seq. Honaveniiira Gerundiense cap. 8. Isidorus de Oflic. ecclesiast.
Sentent. lib. iv, distinct. 30, num. 5. Geunmlitis de lib. ii, cap. 5. Com-il. Romauuin cap. 2. Corpus
Viris illustr. in Helvidio. Epiphaniis haeres. 78. Canon. parl. 1, distinct. 5i. Maitinus Bracarensis iu
[ Virginem genuitte, et pott p.vtum virginem pcr- Excerptis sym doruiu .Grascar. l.nn. II Concil. cap.
mantiste] Origenes in Malthaeutn cap. 1, homil. 1 : 26. Gregorius Magmis pisl. lib. u, epistol. 25.
Virgo tancta genuil Deum, ted inlacla permamit; bro[ Nequequi temetipstim quotbet corporit tui niem-
tnaier effeeta est, sed virginitatem non amisit; virgo truncaverii] Canon. aposiol. cap. 21: 'o dxpwrrj-
ergo genuil, et virgo permansii; et in Levilic. Iiomil. pta.au; iuvrbv, pvnyivioOwxXnptxof,aOtoyoviuTxjff yup
8 cap. 13. Chrysostomus homil. de Joan. Baplista iariv eauTou,xaf rn; TOU8e<«0Snpnovpyiu;«^flpof. Id
lom.-lll, fol. 359. Hfonsus Tolelanus de lllibata Vii- cst: Qui tibi ipti virilia ampulavit, cler.cut^non effi-
ginilate Mariactom. VIII. Bililiothec.Patrum. Augu- citor; tui enim ipsius homicida est, et inimicutcrea-
stinus contra Julianum lib. i, cap. % fol. 637; in tioni Dei. Vid. Phoiijis patriarch. Consta linop. No-
Joan. tract. 120. Ilieronymus de Assumplione Vir- mocan. lit. 1, cap. 14. Mariimis Bracarensis rpiscop.
ginis Mariae part. 2, tract. 4, epist. 56. Cyrillus _ in excerpt. capitul. Groecor.cap. 21, tom. II Conci-
Alexandrin., in Actis concilii Ephe.sini, fol. 63. , lior. Gelasius PP. in decietis cap. 20. Gelasius de
"' Actis concil. Nicaeni,pag. 157. Cnrpu>Canon.,
[Fuit virgo anle partum, non virgo post partum] distinci.
pan.
Hanc nefandam Helvidii haeretici blasphemiain de- 1, 55.
lendere ausi sunt hoereticicivitalis Cremeusis, dicen- [iYetjfMe qui usuras accepisse convincitur] Concil.
les : Maria si virgo mansil pott partum,non hominem, Carlhaginense iv,cap. 67: Usurarios clericosnunnuam
tedangelum peperil; virgo igilurpott partum non fuit. ordinandos. Marlinu? Bracarensis in excerpt. cap.
JoannesTr thcmius in Cnronic. Hirsaugiens. fol.212, Graec, lom. II Concil. cap. d3, fol. 226. Gel.isins de
circa »iin. Dotnini 1515. Aciis concil. Nicaeuiiiag. 107. Jusliniaiins ini|i., no-
CAPUT LXX. vella 123. Concil. Lliberilanum, cap. 20. B.isilius
Magnus lam.n ir.olit in Epitome S. lan.n. fol. 18,
[ Elemenla non credamut abolenda per in igttem, ted -eum quiuturas arcepii~,silucrum iujustinn expendent,
tn tneitut commutanda]Vide OEcumeniuni II Epist. el in potterum uturas accipere desierii, ad tacerdotium
D. Petri cap. 4. Damasceo.de Fide orlhodox. lib. n, posse admilli. 'O voxouf(inquil) XaptSdvwv, ef TOaStxov
rap. 6. Bedam in Apocalypsincap. 21. Chrysostom. xspSof efffTtTwj£0Uff dvaXwtrst,xal TOUXotrroO rrautratTa
in Episi. Pauli ad Romaii. 105 caP- VIII>homil. 14. TOXOU; XaptSdvwv, Ssxroffeffffspwtruv^v.
Pioculum apud Epiphanium baeres. 64. Philippum [Neque qui in tceua lusiste dignosctur] Canon.
presbvt. iu lob lib. l, cap. 14. lulianum episcop. Tole- apisl. cap. 41, 'ETritrstorrof, r) Trps<r6uT5poff,
n Stdxovof
in
lan. Prognost. lib. tn, cap. 43. Hieronym. Esaiam xu6otffo-^oXd^wv xai ftiSatff,n TcuvadaBa>.n xa6atpef<rSw.
l.b. xiv, cap. 51. Sixtum Senensem in Bibtiotheca ld esl: Epitcoput, aut presbyter, aut diaconus, qui rel
sanCta lib. vi, adnolal. 310. Thomam Aquinntem, in alem vel ebrielaiibus indutgel: vel de ini:o, 167 "^
aildit. ad Sum. 3, quaeslion.74, articulo 5 el sequent. C < deponitor. Vid. Photius Ni»nncan. lilulo 9, cap. 27.
Pelrus Dainiauiis episi. i, f.il. 358.
CAPUT LXXI. [Neque eum quipublica pmnileniiamorlalia erintina
Bonum etl facultatet pauperibut erogare] Tliomas deflei] Concil. Epauiiense cap. 4, Pmniteniim pro-
Aquinas, in Epist. Pauli ad Corinlh. II, cap. ix, le- fetti ad clericatum penilitt non vicentur. Sleplianus
ciione 1. Bernardus in Sententiis, fol. 486. Ambro- PP. I epist. ad Hilanum, toin. I Coi.cl., ful. 15C.
siusde Nabuthe cap. 7, lol. 554,555. Hieronyinns Concil Agilhense, cap. 43. Concil.Toletaiiuin iv.cap.
:id Hedibiain epistola 150, qusest. 1. 53. Coi.cd. Arelatense m, cap. 5. Concil.Aiausican.
CAPUT LXXII. i, cap. 16. Isidnr. Hjispalensisde Oliic. ercles. lib.
II, <ap. 5. Innocentius PP. 1, tmu. I Concil., cap. (J.
matronarum clericum non ordi- Corpus Canon. disl. 50. Ludovicus iiup. addiliou. 4
[Maritum duarumcmiiieiitiam
nandum] Propter Crlcbralionis sacro- ad Capitulaie Caroli Magni, cap. 4. Durandus Sen-
rum, xal Scd TOurrtpSdXXov TW xiptnsrr); iepwaOvnt/, lent. lib. iv, distinct. 14, qu;e»l. 5.
non suscipil Ecclesia a*dsacerdotium eum qui, de- [Neque eum qui aliquando intanivil] Canon. c<n<il.
functa priore conjuge, ad secunda vota devoluius est. Niceni Arabici, quos FraucUc. Tuin.mus veri.t cip.
4>'.piphaniusconira Phrygistas hauresi 48. Conira 1, Juiemut ul int.nut non fiul clericus. Slephauiis
-Calharos haeres. 59, fol. 215. Canon. apostolor.cap. PP. epi-i. ad ILIariii.i), tom. 1Cotnil., fol. 156.
16, Inriocent. PP. 1, in decret. cap. 6. P'iotius No- [ \'el diaboli afflictioueve.tatut] Epitome S. Canon.
.mocan. tit. 1, cap. 23. Hieronym. lib. n contra Jovi- fol. 31, 'O Satuovwvftnrt xknpo-baOta, tinre ictarolt
nian. cap. 3.; de ad
Monogamia Ageruch, episi. 2, "'n truvsu^strSw,xaftapttrtXeif Se, ef aitof, TcpoaSsy_0r)ru.Id
cap. 2. Chrys st. iu Epist. Pauli ad Tlum cap. i, csi, Qu a dwmonevexalur neque dertcus fi..t, neque
lioiiiil. 2. Concil. Toletanum IV, eap. 18. Comil. ciim fidelibut pretetur. Muntlut autem, si digtiut ett,
Epaunen^e, cnp. 2. Concil. Arausi anuni i, cap. 25. admittitor. Gelasius PP. in decretis, iom. i Concil.,
Juslinianus imp. novella 6. Ori^enes in LuCamcap. cap.21.Plioiius.Nuiriocaii.ru. 1, ca|i. 15. Concil.
xi, bomil. 47. Anibrosiusepistnl. 25, foi.246ei 182. Arausican. i, cap. 16. Concil. Elib. ritanuui cap. 29.
Gregorius Magnusl"rb u.epist. 25, adnoiata ad Minu- [Neque qui per ambitionempecnniamofferi] Canon.
tiuni Felicem, ful. 57. apost. cap. 30 : Et TI; errttrxoirofStd ypntxurav rn;
[Nequeeum qui9:concubitiam kabuit] Concil. Aure- d;ta; ruvrr,; iyxparnt yivnrut, i) rrps<r6uTSt)Off, r) 3td-
lianense m, cap. De his quitibi concubinaspublice xovof,xaOatpiftrfiwxai auTOffxxi 6 yjtpoxovhau;, xaf
crediderinltociandai, id obtervandumesse censuimus, cxxorrTiaOw rn( r.otvwvia;ituvruituoa), i>; Sfptuv6 ftdyof
ne ulteriut ordinehlur. Canon apostol. cap 16. Hie- OrrosVoOItcTpou.|d esi, Si quit epittopus, aut pres-
rooym. ad Oce.mum de Vitaclericorum tom. IX, fol. bytt-r, aut dtuconus per pecuuias hanc obtinnerildi-
2S5. gtiilahm, dejicialur et ipie et ordinator irjut, el a
[Seqtte quividuam, *ut repndialam, aut meretricem communicuemodii omnibut abscindutur,ticul Simon
«umpiif] Caiioji aposi. cap. 17 : 'o xnpav XaSwv,n Magusa Petro. Pbolius No.iiocanon. lit. 1, cap. 24.
"x6e6X»ftevrjv,160 $ eTtxfpav,r) ofxsrtv,rj TSVeVi Gregoritis MaguusEpist. Jib. ix, episl. 55. Cennadius
«rxwvjjf, n TcptaSurep*;,n Sed- Consiaiiiinop, in episl. ad P. It. loin. Biblioth. Pa-
oOSuvaTatstvattlrrftrxorro;,
n oXwfTO0XKTOXO^OUTOU
*j»v»ff, fepaTtxou.|J est : Q.tti .Iri-iii. T ra ius pair arclia Coiis.autinopolji. ad IIJ
 1041 ELMENHORSTHNOTyE 1N LIBRUMDE ECCLESIASIICIS DOGMATIBUS. 1042
drian. PP. in epist. de non faciendis pecunia Ordka- A } tom. VII, ad articul. 5, fol. 953 et sequent. Origencs
lionibut. C<>ncil.Chalcedou. acl. 15, cap; 2; concil. in Lucain cap. 2, houiil. 14. Gregor us Nyssenus
Cabilonense, cap. 16. Symmach. PP. in decret. lom, advenus eos qui differunl baptisma, Ibl. 470. Anibrn-
1 Concil., 168 cal'- ^ cl *>•Ltidovicus imp. ad Ca- sius de Vocaiione gciitium lil>. u, cap. 8; de Abra-
pitular. Caioli Maguicap. 14, fol. 1200. Corpus Ca- ham lib. u, cap. 11. Terlullian. de Baptismo cap. 1,
non. p:nl.2, causa 1, quaest. 1. Jus Gracco-Roman. 12 et 13. Beila super Genesin fol. 199; in Joan. lib.
IDIII.I, fol. 187 elsequent. i. cap. 2. Alcuinus de Divinis Ofliciis fol. 1975.
CAPUT LXXIII. Scholastici Theo'ogi, ct ipse Auguslinus, Nazianze-
nus, Nicetas et Atliauasins, mitissimam pcenun fore
[Beatorum m trtyrum reliquiat ac ti Chritli mem- parvulnrum non renatorum dicunt; nimiium quod
br,i] Hieronym. episi. 53, fol. 188, ad Riparium : nullam materialit ignis, vel contcientimvermis pmnatn
Nos marlyrum reliquias non colimus, non adoramut, sensuri sml, nisi quod visioneDei in perpetuumcare-
ne terviamut crealurm potiut quam Creatori. Honora- bunt. Petrus Lomliardus Senlent. 1b. n, distinci. 53,
mut reliqniat martyrum, ut eum cujitt tunl martyret nnmer. 43et seqnent.; lib. iv. distinci. 4, numero 45.
adoremut. Honoramus servos, ut honor tervorumre- ' Durandus 170 lib. u, distinct. 35. qua-st. 3. Au-
dttnd t ad Domtnnm»qui ait, Qui vos tuscipit, me tu- gustin. contra Jiilian. lib. v, cap. 8. In Euchiridio ad
scipit. Vid. Theodoretus Cyri episcop., rrepi Tr!f TWV Laureniium cap.93; de peccalorum Merilis ac Rc-
ftapTupwv Tuxrjff,oral. 8, coutra Graecos.ls dor. Pelu- missione liJj. i, cap. 16. Gregorius Nazianzen. orai.
t-iota lib. i', epist. 55. Isidorus llispalensis de Of- 40 in sanctum baptisma, fol, 653 : Parvuli non bnpti-
fi . ecclesiast. lib. i, cap. 34. Cyri lus Alexandrinus n, Z'ili ptrJTS Soi;ao-9ri<re<r9at,
piTS Y.dkuaOr)aeaBut Tctpi xov
*
lonlra Julianum lib. vi, fol. 110; lib. x, fol. 234. Stxaiou xptToO,wff uafpayiarov; ftiv, drrovvipouff Se,
Chrysost. ad populum Antiochen. homil. 66. Am- dXXdrraSovTzffftdXXov T*JV <;»fttavn Spuauvru;' ou yup
bros. sermone de Pelro el Patilo aposlol s, fol. 142; oart; ou xoXdoswff ai;iof nSn, xai Ttptijf,wtrrrsp ouSi
in festo Nacarii et Celsi martyr. fol. 246. Joau. Da- oo-TifoO Ttptriff, rjSqxaf xoXdtrswf. Nicctas sclioliastes
mascen. de Fide orihodox. lib. iv, cip. 16. Graecus : Tres gradus rxistuni: unut eorum qui su
[ Eunomimus et Vigilantianut creditur ] Ili enim pernis deliciis perfrttunlur; alter eorum qui tupplicii».
basilicas martyrum non frequentabant, nec reliquias miernit excruciuniur; medius eorum qui nec cmletlis
sanctorum venerabantur; Christianos illos qui umr- regni voluptales tentiunt, nec poenis ullit lorquentur.,
iuorum lioininiim ossa suscipiebant, appellantes ci- in quo ci pareuli, qui baptismo perfmi non tunl, et
ucrarios etidololalras. Hicronym. ad Riparium prcs- qui ctim baplismum expelerent, violenlotamen atiquo
byi. epist. 53, fol. 188; adversus Vigilani. lib. i, catU impedili, suscipere non potuerunl, conttituenlur.
cap. 5, fol. 191; in Esaiam lib. xvtn, cap. 65. Dama- Atbanas. quacst. ad Antioch. 114, fof. 309: nou
scenus de Fide orlliodox. lib. iv, cap. 16. urrdyouerivTa TsXsuTwvTa vnrctu;ei; xoXao-tv, r) efffJ3a-
CAPUT LXXIV. trcXsfav;xai rrouTa TWV drrioTwvv irrta; xalrroOTaTWV
TrttrTwv uGuTcrtoruuTcoBvnaY.ov-u TaTTOvTat; ptsTd TWV
[Baptizatit lanlum ette iter talulit credimut] S. Pa- rrto-Twv h drtftrTwv.'AIIOKPISIS.Tou KupfouXeyovTOff,
tres eos qui regeneratinnis sacramenla uon sunt « "A<feTS Ta rratSfa sp^so-flatrrpoffpts,TWV ydp TOIOUTWV
adepli, omnino a consortio beatorum excludunt, ex e'<rTfv
r) fiuotltiu TWV oupavwv »Y.aireukivTOUAT:OO-T6XOU
illa maxinie prnnuniiulione Chrisii Joau. ui, vers. <fd<rxovTOff, i NOvSs Ta TSXVK uptwv uytu etfrtv,>rrpoS/.Xov
5. 'Attriv.dftr.v,)syw trot, sdv p.n n; yevvnBije%OSaTO,- ( brt wffvtrrrtXaxai rrt<rTaeff Tr.v^atrtXsfavsftrepx°VTat
C
xaf IIvsuptaTOf, o\tSuvaTat sftrsXSetv 1
efffrnv jSatrtXefav Ta TWVTTWTWV PsSarrTttrftivav«rrta,Ta8s uGuTcrtaruxai
TO0eeb0,quani eliain trahunt ad infanies uon ba- Ta s6vtxd, OUTS eff (3ao-tXsfav eio-spyovTat,«XX'OUTS
plizatos. Augustimis de peccaiorum Meritis et Re- TrdXtveff zoXao-tVupjuprtuvyup o\>xeicpu\uv. Quo
missione contra Pelagian. lib. i, cap. 24 : Optime' vadunt pueri morienlei?Ad pmnamne, an ad regnum?
Punici Chrutiani, baptitmumiptum nihil aliud 169 I Et quo infidetium non baptizali, ti decedani? reci-
ffiiamtalutem; tacrumentum. corporis Christi, nthtl' piuntur cum fidelibusne, an cum infidetibus? RESPO.V-
aliud quam vitam vocant, tine quibut ad vitam mler- SIO:Cum Dominut dicat, Sinite puerot ad me venire,
nam nemo potest pervenire.'Auelor lib. de Fide ad ialinin enimest regnum cmlorunt.i:em cum Apostolut
1'clrum diaconum, cap. 27, apud Angustin. lom. III, testetur: Nunc filii vestri sancli sunt; constal incon-
fol. 164; Firmittime tene, et nullatenus dubites, non taminatos et fideles in regnum cmlorum ingredi fide-
tolum honines jam ratione utcntes, terum etiam par- lium baptizalos infanles. Ethnici vero et non baptizati
tutos qui sivein uteris malrum rivere ineipiunt, el ibi neque in regnutn ingrediunlur, neque eliam rursus tn
moriuniur, sive cum de mairibus nali, nine tacramento| pmnam, peccalumenim non designarunt. Atquin hanc
' sancli etbaptitmatis, quod datur in nomine Patrit, et! praediciorum Pairum de non haptizalis infanribus
Ftlii, Spiritut sancli, dehoc scectttotranseunt, ignisi opinionem sequunlur et approbant pontiflcii, ut palet
tvterni tempiternotupplicio puniendos: quia etsi pro- ex Gregoriode Valentia, tom. IV. fol. 815, et Roberto
prim aclionit peccalum nultttm habue.unt, originaliti' Bellarmino, de Sacramentis baptismi lib. i, cap. 4. Nos
lamen peccali damnaiunem carnali conceplione et vero parvulos (idcliumabsque tinctione sacra deceden-
nativiiaie traxerunl. Clemens Recngnit. lib. vi, fol. :_ les 171 non damnaii asi-erimus,quia necessitas ba.-
102. Cyrill. llierosolyiiiilau. in 3 calechcs. illominal.. '" ptismi 11011 est absoluta, sed ordinata, neqnaquam et-
llierost lym. fol. 20. Cypr.anus de Tcslimon. ad Qui- cludens extraordinariam Dei actionem salvationisque
r num lili. m, fol. 312; ad Denielri.inum fol. 258;; ejus misericordiam, quam non ita legibus conununi-
de' Morlarlitalefol. 272. Osaiius Arelal. n-. epi.-cop. bus traditionis cliristianae, et ipsis sacramentis allN
oral. 5 de Pasclia, fol. 137. Primasius Afer in Epi- gavii.ut non absque praejudicio legis ejusdem, io
.-to'am Pauli ad Roman. cap. 5, pag. 48. Isidorus> causa necessitatis vel privationis, possit pueros non-
Hispdens. dcOfflciis eccles. lib. n , cap. 2i; in Ce-• dum natos extra ulerum, inius sanctilicare gratise
nesin cap. 13. Sentent. lib. i.cap. 22. Augustinus1 suacbaptismo, vet virtute Spiriltis sancti, ut ail Joa-
episi. 2S ad llieronym., ad Valent eidst. 45, ad Evo- nesde Gerson sermon. in Nativit.MariaeVirginispari.
diuiu epis . 102, ad Sixlum presbyt. episl. 105, adI 3, considerai. 2, (61.59. Vere igilur scribit Albertus.
ItonifaciuiHepist. It6, ad Optatum epist. 157; de: Magnus Ralisbonens. epise. de Sacramento euchari-
Corr. ptione el Gialia cap. 8, contra Julianuin Pel.i- stiae, distinct. 6, tract. 2, cap. 1 : llte in qtto baptis-
giauuin lib. vi, fol. 750 et sequent.; de Baptismo1 mus non conlemptureligionis, sed per artieutum ne-
contra Pelagianos lom. X, serm. 14; de Anima ctt cessUaiisexcludiiur, non amittit fruclum baptismi,ted
ejus Origine ad Renatum, bb. i, cap. 9; de Nupliis1 baptizatus baptismo tlaminis in Spirilu sancio reputa-
et Cuiiciipiscuntialih. i, cap. 20; de Genesi ad lit- ~ tttr. Tunc enim impletur invisibiltler, cutn tnysterium
teraui lib. x,.cap. 15; de Naiura cl Gratia contra buplismingn contemptusreligienit, ted arlicutut nectt-
Pelajtiaii. cap. 8. Auclor HypogDOSt.apud Augusiin. titatis excludit. Pelrui Lombardus Sentent. lib. ivK
 f«4S CCNNADIUSMASSILIENSIS. |0U
di.sliiici-4- Bernarrjus abbas Claraevall/epist. 77 adI A tus est, cujus etiam memrail Clemcns Cotistitut.
jtygonem de S> Vjctore. Purandus Ijb. iv, distinct. Apost. lib. y, cap. 5, Tertullianus de Baptismocap.
1.
4, quaest. Georgins Cassander de Baplismo inlan- 16; in Scorpiaco adversus Guosiicns cap. 6. Prima-
Uim, jn consuH- ^d Ferdinandum imp. aniculo 9, , sius African. episcop. in Epistol. Pauli ad Roruan.
pag. 61- Joqp. Calyinps de Baptismojib. rv Institut., cap. 6. Cyrillus Hierosoly,niian. caleches, 13illumi-
cap.i5,|20.,cap.l6, §28. nat. Hierosolym.,foI. 11U.Cyprianusad Fqrlunn
[Nu'(up ca(ecl\umeni/im vitqm mlernam habere cre- epist. 73; de Exhoriat. tuartyrii fol. 399; de Siella c
<fjintts)Auripr de Frde ad Petrum diaconum cam. 3, Magis,fol.409. Athanas. in qiixst. SS. Script. quaesr.
fol. Ip9.: Exillq lempore quo Salvator noster dixit: 165; ad Anliochum principem quaest.72. Origenes iu
Si qu\s reuencirutusnmt fuerit ex qqttq el Spiritu, non Joanpem tract. 8, fol, 194; in Malihacumiract. 12, c.
p.qiesiinlrbire in regitum De\: absque tacramenloba- 20, Amhrosiu.8>nps. cxvm, fol. 891. Haymo episcop.
vlisniait [prmter eos qui in Ecclesiq catltolica sine Halberstatt. ip Epiilplani Pauli ad Roman. cap. 0.
bapti\smateprqChristo sanguinem.fmduni), ttecwanvm Nicetas in prat. Nazianzeiiide Sanctis Lpiiiiuibus, fol.
cctlorumpqiett quisquamaccipete, nec vitqm mlernain. 84S. Aiigustin, ad Seleuciam epist, 108. Geunadius
Cjrillus (lierosolymiian. 3. cateclies. illuminat. Hie- • hqc loco cum Origeae et Prospero, liaptismum san-
rosplym., pag, 6\, E"TI; f"i kdSn TO SdrrTto-fta, o-w- guinis vero baplismo exaequat. Origenes (n JuJicutn
Tnpiay,oyx tfjgsi.,TTXI6.V;ftovovptapr^ptav,t» xai X&P1* cap. vi, homil. 7, fo|. 218: Bqptismasanguinyitolum
fou OSitxTo; JajxSdvauo-irr)v fiuoikeiuv.Si quit non esi quotfH0>) puriqtes reddit quamqqumbaptismusred-
baptizqttir, salutem non habet, prmter solos marlyres didft. Prosper Tyro, epigram. 88:
qui t<elsine aquq regno cmletti poliunlur. Bernardi < J
B '
senienlia benigpior, m.agisenim inclinatal humani- Si mundomoritnr,divinofonte ren.isi-ens,
iatem. In rntzjori(inqujt episiola 77ad Hugooem, fol, Filque novusvita, qui sepelimraqua.
(483) trlaie quisquit potl vitlgqlutn ubique baptismi Fraudatinousunl SICTObapt smaloCaristi,
rimedium renuit jam bqplizari, generali originalique Fons sui
quibosipse san^uinisundafuii.
Kt quidquidsacrifert mysticafcrmalavacri,
maculmqddit el ex propositacrimen superbim,dupli- Id t' tumimplevitgloriamartyrii.
cem s,ecumportans justissimmdamnationis causam, ti
»i,C,de cqrpore exire conlitjerit,.Tqmen 179 *' anle Sed hoc falsum est, martyrium enim non proprie et
exilumrestpuerit, el vqluerti, et petierit bqpttzqri, s,ed simpliciter, sed per attributionem dicitur, et est !>.-»•
mortit prmoccupatusarticulo, forte.obtinerenequiverit, ptismus, ac proinde ejjuseflicacia non attirrgit a.l ef-
dnm non d,et'Ufides recta, spes pia, carilat tincera, ficaciamveri baptismi,'qui proprie et simp iciierunus-
provitiussit rnihi Deus, quia ego liuic qb solam aquqm cst, virtutemque babet ex passione Chrisli, et iit in
tidefuerii, nequaquamomninapossurndesperare salu- aqua cum determinaia forma verborum, et es.l sacra-
tem, nec vqcuamcredere fidem, nec confuhderespem, mentum de quo dicit apostolus Paulus ad Ephes. iv,
nec exciderecarilatem, tantum it aquam non contem- vers. 5: Unus Domihus, una jfidet, unum baptitma.
plut, ted tola (ut dixi) prohibeatimpotsibilitas. Acci- Vide Christopliorum Pelargum t|ieolngum non vul-
dit Ambrosius de Obilu Valentiniani |nip. adhuc ca- ga,ris eruditionis in Jesuitismo novo de Bapijsmo
techumeni, tom- V, fol. 112 : Audiovosdolere quod pag. 90.
nqn acceperitsacramentabaptismatis. Dicitemihi, quid [Baptizandusconfitelurfidem suam]Apud antiquos
qliud est in nobis nisi voluntas, nisi pelitio. Atqui du- gratiarri baplismi suscepluri, pufilice fidel uin populo
dum hoc voti liqbuii ut iniliarelur. Nqn habet ergo r( audieote, symbolum reddebant. Rnliiuusin Exposit.
grqiiqm quam desideravil; non hqbel quam poposcit ! symlioli apostotor., fol. 74; 174 al'u^ Hieronym.
eerte quia poposcit, accepit. Unde ett iltud: Juttus tnrn. IX. Ambrosius in Lucamlih. vm, cap. 18. Ter-
quqfunquernbrte i rmvenlusfuerit, animq ejus in refri luljianus de Baptismoc.ip. 20. Nazianz.iu S. Baptis-
gerio ,st. Soire igitur, pqter sancte, rnunus servo tuo, ma, et de Cypriano orat. 18. Coucil. Laodicehiini,
qviodpopascitsanus, rohttstus, inco{umis. S{ qffeclus cap. 46. Marlinus totn. Bracarensi-.episcop. in Exeerpiis
II Concil. cap. 49, f<d.226.
mgrttudineditiulttsei, lunten non penilus a luq niiieri- cipit. Graecoriim,
cqrdia.etset alienus, qui celeritate temporit non volun- fol. Cyiilius Alexandrinus contra Julianum iiiip. lib. vn,
tate esset fraudatus. Qui habuit Spirilum tuum, quo- 172. Severus Alexandrinus de Ritibus baptismi,
mt>dqnqnaccepitgraliam tuam ? A,ttlst quia soferiiniter fol, 54. Beda in Marcumlib. i, cap. I. Sic Victoriuus
notf suftl celebratamysieria, hoc moi/et:erge et mqrty- rhetoringrossurusbaplismum,ineinoritcrdelocoeini-
res, ti catechumeni sunt, non corortentuf. Non enim neniiore, in conspectu sanctne mulliludinis, Roina;
(;qr'QnafUur, si hon iuilianlur. Quod ti tuo abluuntur fidemprofitelur suam. Augustin. Confession.lib. vm,
sqnguine, et huncsua pietqs abluU et voluntqs. Zwin- cap. 2, lol. 99. CAPUT LXXV.
glius non splum catechumenis qni in bonis operibus
niortui sgnt, verum etiam genlilibus qui oranino [In eucharistiq non debel purq aquq offerri] In sa-
Cliristtini ignoraruni, vitam xternam poilicetur. Ita ciilici.o eucharistiaesola aipia tltehantur 'T^ponupaa-
enuTi in Exposii. ftdei Chrisliansc, fol. 559 regem tuxut, quos damriat Cyprianus arj Coeciliumepist.
GalJtajaII1oquilur: Videbisin mlerna societateomnes, 63,'ful. 151el sequent. Eiiiplianius liaeres.46 et 47,
sanctqt, pios, Sflpientet,forles, el honetlot, hominet, r, hacres. 77. Epilome S. Ganou., fol. 18.
n rh,ilastriusMaurus
Ada^ Enoch, Noah, Abrahdm, Petrum, Paulum, Rabanus arcliiepiscop. Moguiuiensis, de
Herculetn, Theteum,Sqcrqtem, Arittidem,Anligonum, Propriet. sermon. lib. iv, cap. 10.
Nttm«,m,CatnUium,Cntones et Scipiones, Haecniira [Sed vinum cum aqua mixtum] Temiicramenti ct
supt, haecnava sunt, ha?c falsa,sunl. Mira stupemus, mixti calicis meminerunt ex ve'erihus Justiyus mar-
npv? caveno\us,falsa repudiamus. Augustin. contra tyr apologa 2 pro Cbristian., fo). 76, 77. Irenaeus
Jqlianum Pelagi^num lib. m, cap. 5, rol. 6,76. Petrus Lugdunens. episcop., contra Haeres.Jib. iv, cap. 57;
a^iudClementem (cita,nte Origene in Matthaeumcap. lib. v, cap. 1. Clemens Cpnstilut. aposlol. lib. vni,
20, tract^ 35, fol. 110): Opero bonq,qumfiunt ab in- cap. 12. Aeevoupyfaquam S. Jacobo ascribunl, fol.
fid,elibns„inhoc tjzcula.iilit protuut, von etin ilto qd 24. Auctor boinii. de Corpore et Sanguine Domini,
CQnseQitendain vi(am 'a^ernaiin, Viiie Alha^nasiumad apud Hieronym. toin.IX, fol. 248. Ambrosius de Sa-
^nuocUum quxsl. 100.,fol, 303. tom. IL Angustinuaa crameut. lih..y, cap. 1. Auctor Commentarii inMar-
iiip§ahn,. xxxi etLxvn. Conira Julianum Pelagianum, curn, cap. 14. Jqlivs »*P,1 in decret. lom..I Concil.
lib. iy, cap. 3; de Gralia Chiisti conlra Pelagiura et, ?ap, 7. Martinus praiearens. episcop. in excerptis
Ccele^linumlib. i, cap. 26. Georgium Cassandrum c^pil. Grseco^.,'toni. ilConeil., cap.55. Damascenus,
iii'Cor4Sui,iat. arlicul. 5,' pag. 38, de Openbus itnpio- de Fide orthodox. lib. i.v, cap. #4- CaesariusArela-
icnsis homil. 5 de Pasclia, fol. 147. Paires concil.
173 [Exceptq mqrlyrio, ubi tolq bqptitnu t,acra- Triillanl,canoiiie32.Coiicil.Africiiuum,cap.4.Concil.
menta compiattu'r\ Byigniadcbaptis io sanguinis ve- Ciithagtneoseiii, cap. 24.Concir. Wormatieiisc, cap.
1043 ELMENHORSTHNOT.E IN LIBRUM DE ECCLESIASTICISDOGMATIIJUS. 1046
4. Concil. Triburiense cap. 24. Watafridus- Strabo A llexaeiiicr., cap.5. Tbeophylacliis in Matihacumc.7,
de Rebus erch-siast cap. 16. Paschasins de Sicra- fol.2!).'H fvat; r)p.S>vdyuOn iartv, w; ©:oii5>jfttoup7uf«t^
nienl. eucharistiae cap. 11. Beda in Lueam Hb..vi, itaTdSi npoutpeotvrrovi)psu'fts9a.Augustnus iu Joan.,
op. 22. MicrobigusdeObservat. ccclesiast. cap. 10. traet. 42, cap. 8, fol. 214 : Bona est omnis uatura,
Aljrerus de Sacramenlo eucharistia- lib. n, cap. 4. sed viliata esi homi.iis natura pcr voluntalem malant.
175 Eusenius PP. IV in decret. tom. III Concil., Quod fecii Deus non potest esse matum, si ipse homo
liil. 506.CorptisCanon. distinct. 2, de Consficratiorie. non tit tibi malus.
Thnmas Aquinas 5 part. Suinin., qnaes1. 74, art. 6. CAPUT LXXVH.
Theophylacius in Joann. cap. 19, M. 567, exsecr.n-
tur Auneni»s, qni non admiscciit in mysteriis aquain [In rcturrectione ex mortni»sextis forma non muttt-
vino : AiT^uvsoBwcav'Apttsvtot,o: p.n rrapaxtpvwvTSffbitur] Cooira Orig nem, <iui asseril in futuro saeculo
uSwpTti OMU hi epitome S. Canon. feiiiinas redigeiidas in viros. Hieroitym. adversus
ev Toffftuo-TDpiotf.
fol. 17,' saccrdos trni iton miscet vinum aqua deponi- eirores Joanuis llierosolym. epist 61, cnp. 3. Julia-
wf tti^l&poTcxpuarlrai,n otvov, nus episcop.
lur: Et Tif uS&'jt>ftovov, Toletanus, Prognosiic. 177 fib. m,
24: Plerique hoc quod dicil Apostolus : Donec
twfo:.'Apttivtot,dXXdptr) otvw uSwp fttyvO;, OJTWTIJV cap.
d^pavrov trpoadyetBvoiuv, Y.uOutpeiaOto. El ponlificii occurratmtsei m virtim perfectum.elc, otrmesfeminas
etiam niinc h«nc admixtionemacriler iirj;eiii. Gnilliel- in virili sexu rrsurgere credunt, pro eo quod vir ex
mus Dmantiis in Ratioual. divin. oliiciortim. Ii'>. v, limo, muliercathoticorim
vero ex tatere vki facta sil. Nos autem
ftil. 70: Sicnl aqtta sine vino consecrarinon polest, sic magistrorum sententiiseruditi, hoc credi-
hoc
nec linum sine aqua transsubsiantiuri valel. Illam B mtts,sesttntlenemus,quod omnipotens Deut, qni utrum-
ilaque per oblivionemprmlermittens, venialiler peccat, que condidit, instituil ac reclemil, utrttmque in
per negligentiammortaliter, 11est graviter puniemlns. resurreclioneart rettituei. JosliBits martyr in Quaest. ct
RobeitMSBcllarminus de Sacramento eucharist. lib. Responsim. orlliodoifos, quscs'. 60. Aogiislin. de
iv, cap. 10 : Calholice Ecclesia semper credidit itq Civitate Dei lib. XXII,cap. 17. Athanasitis in Qiae-
necessariumesse aqua vinummisceri in cafitv, 11 pos- stion. nd Antioclmro, qtiarst. 2i. Bonavenlura Sen-
sit id non sine gravi peccutoomitti. Unde quoque Pa- lenl. lib. lih. iv, distinct. 14, ait. 2. Clemens Cotistimt.
tres, ConciliiTridenfmi cap. 8, canon. 9, omnes qui apostol. v, cap. 6. ls:dorus Ilispilensis de Ofli-
ciis ecclesiasr. lib. 25. Auctor <leFide al
negant aquam misceiidam viuo iii caliee olferendo, Peirum diaconmn n, cap.
analhemaiis gladio jtigulant. Graci Imnc niorem Paulaematris ad cap. 5. Hieronym. hv epitaph<.
miscendi non observatuni, Nicephoras Cailistus Ec- sus Jovinhnnmi lib. Eusloch., episl. 27," fof. 79; adver-
elesast. Hislor. lih. xvin, cap. 55. Innoeentius PP. Mauru^ de i, eap. 21, fol. 156. Italiamis
Itl Myster. missaelil>.IV, cap. 32, foh 590. Guilhet- mas sermon. Pr©[»fiel.Iib. iv, eap. 10. Tho-
nws Diiraultis Minatens. Eccles. episcop. in Ratio- ari. 5. Aquinas in addition. parl. iti Siimin'., quiest. 81,
nali lib. IV, fol. 70. Peirtis Lombardus Senten,t. lib.
iv, dis>iiiet.11, BonaventuraSenlent. lib. iv, distinet. CAPLT LXXVIII.
1, munrr. 56. Durandus de S. Poniano super Sen- |Antc psssionem et resurrectionemDomini, omnea
tentias Pctri Lombardi tib. IV, distinct. f-2, qnnest.5: animmtanclorumin inferno] Abiratur Gennailiusex
Uicitttrquod Crmci aquam non apponmt, et lamcn vcre qito peccivit Ad im, et clausns est illi paradisus,
conficmt; neque enini estde necessiiate sacramenli. nuilius saucti animain in cceluinascendisse, sed om-
Thomas Aqtiinas 3 part. Summ., q-isesi. 74, art. 7. C n s in iiiferno (posteriores timbunt patrum dixe-
Bernardus abbas Clarwat. ad Guidonem episl. 69, ront) detenlas, | ropter quas etiam Clu istus de-
quoiiiam non legitur qnod in natali calicis Christus scendit ad inferos, nt eos lberaret et compotes
vinuirtaqua mixtum discipulis tradid rii. Pascliasius sui f.'t<eret. Et haecesl coKuuunis opinio multortim
de Sacram eticharisti.-ccap. 11. Rabanus Maurtisde Patrum : Cyrilli Hierosolym.xuTnxm- <T?wTt?optsvw»
Eucliarist. cap. 11. Potest ergo m solo vino hoc sa- ev MepotroXuftotff, p»<r.11. TerttiHianide Anima cap.7
cramentum rite conflci propter instiiuiionemChiisli, ct 55. Clementis A!cxandrini lib.vi Stromat. D.ima-
<|oi omninm princei>sin »ino vilis lioe sacranvcntum sceni de Fide oilhodox. lib. nt, cap. 29. Augustiui
celebravit. Bonaventura lili. iv Sen:ent.,distinct. 11, de Tcmpore serm. 181, Gregentii in Disput. cum
niiin«r. 58. Alberlus Maguus Raiisboncnsis Eecles. llerliano Judrro, pag. 178. Itieronymi iti psal. xxm,
episcop.de Sacram. eucliari-iae 176 dislinct. 3, fol. 28; in psal. xv, fol. 13; psal. cxvin, fol. 159;
iract. 2, cap. 1. Thomas A'<uinas3 parle Stimm., in Danielem lib. i, cap. 5. Grcgorii Magni Moral.
qu.-csl.74, art. 6. Durandus Sentent lib. iv, distitici. lib. iv, cap. 27; lib. xn, cap. 7; lib. xm, cap. 16;
12, quaesi. 5. Joannes Gerson de Sacram. euchari- in S. Evangelia liomil. 19, fol. 591; homil. 22, fol.
stioe parl. 2, fbl. 26. 401. Fulgentii ad Trasimundum regcm iib. iu, foi.
CAPUT LXXVt. 5i. Auctoris Coinitirntar. in Mattlioeitincnp. m, ho-
mil. v, fol. 557. Apud1Chrysost. tom. IL Gaudenlii
[Qaro noslra tton est tntla, ut volunt Selhianus, in Exod. tractat. 10, lom. VIIBibiioth. Piitrum. Nice-
Opltianut et Patricianus] Male liic confundit Genna- phori 178 G:1"'slilib. i, cap. 51. Pliiiippi presliy-
dius Sethianos, Ophianos ei Patricianos, quia unus- r» icri in Job.. lib. m, cap. 58. Procnpii Sopliislae iu
quisque ex illis sua propria habel dogmala, et erro- Isaiain, fol. 154. Atbanasii de Satutari Advenlu Jesu
res singulares. Sethiani filiiiflnAdami qui vocaiur Ciiristi, foi. 506'; de P.issioneet Cruce Dominifol.
Setb houorant, et ipsum Christum esse opinantur. 803. Ilieroflvmi tonr. III, epist. 129, foi. 37f>;in Epi-
Ophiani colubrum nnlriunt et venerantur, quod hic stoiam Pauli ad Tbcssal. cap. tv; in Epislol. ad
piior iiiititnn nobis scientiaeboni et mali aituieiit. Eplics. lib. n, cap. i, Juliani episcopi Toletani Pro-
Palriciani et Yenustiani a lumbis usque ad pedes gnost. lib. II-,cap. 12.Tlieodori Abucaraein dispntat.
diabolum fecisse corpus hominis dicunt. Papias m cnin Emeseno, cap. 7. Remigii Allisiodor. episcop.
Seih. Philaslrius baercs. 1 et 3. Honorius hseres. 31. in psal. LXXXV;in Zachariam cap. ix. Bcdtc in Job
Epiphanius haeres.57et 39. Tlieodoret. Fabui. haeret. lib. i, cap. 10. Theophili Alexandrini episcop., Alle-
lib. i. Isidorus Hispal. Orig. lih. vm, cap. 5. Dama- gor. in Joan., lol. 191, tom. IV. Biblioih. Patrum.
scenus, deklxres. foi.578. Tertullianus, Prsescriplion. Ambrosii in Epist. Pauli ad Rom. rap. v. Epiphanii
adversus haeret. «ap. 47. Augustinus haeres. 61, ad- coulra Tatianos liaeres.46. Scdulii- in Epist. Pauli
versus Julian. Pelagian. lib. v, cap. 5. ad Rom. cap. v. Dionysii Carlhusiensis in Epist.
[Florianus] Papias : Floriani hmretici a Floriano Petri l. cap. ut; iti Acf. apostol. cap. u. TliomacAqui-
qtwdamdicti, qui docentDominumcreasse mala, con- nalis 3 part. Summ., quaest. 53, art. 5 et s q. Ad
tia.id quod scriplum esl, Fecit Domimisomniabona. ejus confirmationem prointmt htec Scriplurae lesti-
[Arbit.io animm efficilurin nobisvel bona vel mala] moitia : Genes. xxxvu, 35: Descendam ad filiitm
Yidcnd. Amhrosius Mediolauensis e^iscop. l-.b. i meum lugent in infernum; Ecclesiast. xxiv, 46 : Pe-
 4047 GENNADIUSMASSfUENSIS. 1018
netrabo omnts inferioret pdrtet terrm, et intpkiam A suiciraui! ex 180 htortuitietc, non videonisi ul
omnet dormientes, cl illtiminaboomnrs sperantet in quqrumdamdoloret apud inferot eum solvitteaeciria-
Dominum; Zacharise ix, II : tu quoqueinsanguine mui, ea poteslalequa Dbminut est, cui oinnegenufle-
tuo emititti vinctot tuot de lacu in quo non etl aqua; ctitur, cmtettium, terrestriumet infcrbrum; perquem
Job xxxyin, 17 : Apertm tuht libi portce.mortit, et poteitalemetiam illis dotoribusquot tolvil ,non poluil
ottia tenebrosdviditti; I Pelr. ni, 19: Et iis qui in teneru Neque enim Abrahamtel II!e pauper in tinu
carcereerant tpirilibut veniensprmdicavii.Bullingerus ejut, hoc ett, in secreloquielit ejut, in dolofibut erat,
in Matlhaeumcap. xxv. Jnan. Calvinus, Iustitut. lih. inter quotum requiemet alia inferui lnrmenta, legimut
ii, cap. 16, § 9. Beza in Acta apostol. cap. n, in magnttmckaot firmalutn, ted nec apud inferot ette
Epistol. Petri I, cap. m, et in Epist. ad Ephes. cap. dictitunt. Conligitenim, inquil, mori inopemitlum et
iv, ainnt praedictaloca, male a veieribus detorta ad' afferri ab angeltt in tinum Abrahm;morluttt ett autem
cdrcerem poenalempiarum animarum; cumillaeetiam et divet, 41tepultut ett, et cum apud infetot ettet in
anie Christi advenlum el passionem in tranquillitalis lormetttis,etc. Videmutitaque inferorum mentionem
sinil, jhimunes a pcena ftteiint, exspectandaenimi- non, esse factam in requie pauperis, sed in supplicio
rum resurrectionis solatia carpenles. Illorum as- divitis. Proinde, ttl tiixi, nonduminveni, et adhue
sertioni non videtur contradicere Augustinus, duin quaro, necmihi occurrit,ihferoialicubiinbonopotuitte
fatetur se adliuc nescire, quid boni Christi descen- Scripluram dunlaxal canonicam. N.onaulem in bono
cusad inferos contuleril illis juslis qui in sinuAlira- accipiendumtinnm Abrahm,et illam requiem, quo ab
hae erant, a qtiibus secundum beatilicam pracseniiam angelit piut pauper ablatut ett, netcioutrum quisqunm
fuae divinitatis nunquam recessit. Sed loca Augiistini D „" potiil audire, et ideo quomodoeum apud tn/Vroiereda-
ipsa in medium protrahemus ex epist. 99 ad Evodium "mutesse, non video. Hactenus Augustiuns erudi e
tom. 11, Tol. 284 ; Quod primum hominem patrem quidem et vere. Illud autem notatu digniim, quod
-humani ex inferno lolverit Chrittut, Ecclesia idem vir sanctus in psalmum LXXXV, tom. VIII, fol.
ere iol.i contentit : quod eam non inaniler credi- 651, duo inferna statuit, inferiut et tuperius : quorum
Jenerit
diste, eredendumett, ettamsicanonicarumScriptura- in uno quieverunlanimmjustorum; tn altero lorquenlur'
rum hinc expresta non proferalnr aucloritas. Addunl animmtmpiorum. Sed haccprotulisse videtur non af-
I79 quidam hoc beueficiumeliam antiquis snnctit lirmandosed opinando.Inquitenim, Frairet, siveillud
futsse concessum, Abel, Selh , Noe, et domtti ejut, sive^istud sit, hicme scrutatoremverbi Dei, non teme-
Abrahqm,Isaae, et Jacob, aliisque palriarchit el pro- rariumaffirmatoremtenealis.Cerle OrigenesnepidpyZiv
phetit, ut cumDominutin infernumvenittel, illit dolo* lib. iv, cap. 2, ei Ambrosius in cap. v Epistol.
ribut totverenlur. Sed quonam modo intelligatur , Pauli ad Rom. ante Augusiinumhoc dogma propo-
Abrahamin cujus tinunt etiam pius pauper tutceplui suerunt in suis srripiis, Giegor. Magnusin Job lib.
ett, in illis fuitse doloribus,eqo quidemnon video,ex- xn, cap. 9. Bedain psal, LXXXV. Beinard., serm. 2, de
plicant fortassequi possunt. Solosaulem ducs, id ett Assumpt Mariae, fol. 149, reperlique qui illorum
Abrakam el Lazarum, in illo memorabilisquietit sitm opinidhem probarent Ilos nfuiat llieronymos in
fuitte antequamDominut in inferna descenderei, et de psalm. LXXXV,foL I08 : fVripuislianimammeam ex
isiit lantitm dubbut dictum fuitse illi diviti: inter vot infernoihferiori, etc. .V011 quod duo inferna tint, ttd
el not chaot magnumfirmaum est, etc, nescioutrum iste tuperiorem infernym veccatum d'<xit, inferiorem
quisquam sit. cui nOn videatur abturdum. Porro it vero,quiett verut infernut in quopeccatoresdamnantur.
piures quam duo ibi erant, quit audeat dicere, non ibi C Laudat ergo ob hoc misericordiamDomini, quod sit
ftttiie patriarchiis el prophelat, quibut in Scriptura Dei erutus a supplicio inferioris inferni. Scholaslicis/hoc
juttitimpietatiiquetam tnsigne teslimoniumperhibelur! commentum valde placuii. Non enim contenti illis,
Quid hit ergoprmttiterit, qui dotoret tolvil inferni, in priores de inferno duplci delirarunt, alia adhuc
quibus illi non fuerunt, noitdumintetligo: prmsertim 3uae uo infema ixsculpserunt, atude ita eflecerunt infer-
qitia ne ipsosquideminferotutpiam Sctipturarum locii num quadruplicem : 1° infernumdamnatorum;2*lim-
in boiioappetlatospotuireperire. Quodsi nunquamin b*tmpuerorum; 3° pnrgatorium; A"limbum patrum.
Sivinisaucloritatibutlegitur, non uliquesinut illeAbra- BonaveniuraAlbanensis episcop.lib. iv.dislinci. 45,
hm, id est secretmcujusdamquietis habitalio, aiiqna num. 12 et 15. Durandiis dc S. Poriiano, Senlenl.
pars thferorum esse credenda est, quanquam in his lib. 111,distinct. 22,quasl. 4 : Sciendumetl quodqua-
ipiis tdhti verbis magittti, ibi ail dixitse Abraham, dtitplex est iuftrnus, tecundum quadruplex pmnarum
Inter vos£t nos cltaot magnumfirmatum esl, tatit ut genut. Quibtitdamettim dalur pama datnni, hoc ett,
opindr appareal noh esse quamdam partem et quasi p rpetua carentia visionis divnm, et verpetua pmna
tnembrum inferbrum tdntm illius felicitatit sinum. tentut, raiione peccalitaclualis, morlalis, in quo de-
Cltaotenimmagnumquidetinisiquidamhiatut, multum cesserunt. Et ii dicituturesse in inferno datnuato-
ea teparant inter qum non tolum ett, verumeliam fir- rum. Aliis debeturperpelua pmnadamni absqneptrnd
matut est? Quapropterti in illum sinum AbrahmChri- sentus, scilicetdecedentibusin tolo peccatooriginati,
ttum mortuum venittc tincta Scriptura dixitsel, non qui dicuntur ette in limbo puerorum. Aliii debetur
nominatoinfernoejusquedoloribut, miror si quisqunm1 pmna 181 tentus et datnni, non quidemperpetua,ted
ad inferoseum descendisse, asserereauderet. Sed quia1.n temporatit,illis scilicetqui decetteruniin gratia, de-
evidenliatettimonia et infernum commemorantet do-. "' bitotet alicujus pmnm, eo quod «« prtrietiii «ilfl non
lores, nultd causa occurrit, cur illo credalur venitte> satitfecerunlplene de cuipiscommissis.Et istidicuntur
Salvator, niti ut ab ejui doloribui talvot faceret. Sedl etse in purgatorio. A/iii verotolum debelurtola potna
utrum omnetquot in eis invenit, an quosdamquot illoi damni, abtque ulla peenatentut; et itii dicebantureste
beneficiodignotjudicavil,adhuc requiro. Fuitse tamen1 in limbo patrum : qui prohibebanturante pastionem
tum appd inferos, et in eorumdoloributcontlitutit hoez Chritti a visionedivina, eo qncd non etal talitfaclum
beneficiumprmtlilistenOndubilo. Unde illis juitit, quii pro peccalotoliut naturm;quamvithi tion etsent obnoxii
in tinu Abrahmerant,,cUmille in inferna descenderet, , alicui pmnm pro peccatit tuit pertonalibut. Viderinl
nohdumquid contulissel inveni, a quibus eum secun- Ponlilicii qneniaditiodum haec Jigmenla defendani.
dum beatificdmprmtenitam tuw divinitatit nunquam 1 Nos (i|iii nihil probamus , nisi quod ecclosiasticiun
video reeettiste. El dc Genesi ad litteram tnm. III,, est, quodque conspiret germanae, et ipso aevopm-
fol. 498, lib. xii, cap. 53: Illud me nondum invenittes natae prophetica; aposlolicaque paraturae) malumus
confileor, inferot appellatos, ubi juttorum animm re- dubitaie de o<cultisquam liligaie de incerlis, meliua
quietcunt. Et Chrisliquidem animam utque ad ea loca1 ducenles in insciemiaefluibusatque ignorantiaeper-
venitte in quibut peccatoretcruciantur, ul eos totveret1 manere (Meliutettenimnetcire,</uamerrare;Augnstin.
d tormentit, quot essetolvendosoccultatua nobisjutti- in Joan. tract. 21), simpliciterque imperitiam c>«nfi-
iia judicabat, uon immeritocreditur. Quomodoenim1 teri, quam inerudila temeritale, sine divinarum S<ri-
dlUtr accipiendumtil, quoddictum nt : qttem Detttt pturarum aucloriiate.niigas anileselfabulosageiitiim.
4049 ELMENHORSTllNOT^E IN LIBRVM DE ECCLESIASTiClSDOCMATIBlS. 1050
dogniata juli nnmine Christiano in Ecclesiam Dei in- A > GennadWmanum pnrrigit Hieronymus in Amo-.cap.
troducere. TeitrJliauns de Auiula cap. 1 et 2. Hie- 19, fnl. 125 : Quandodnima vinculu taxala cprpotei»,
ronymus ad Hwtyriamepist. 150, quacst. 10, fol. 420. volandi qUovelii, sive quo ire competlitur, habuerit li-
Augustinns, adOptatum epist. 157»de Genesi adlitte- bertalem,ant ad infernd ducetur, aiil ari cmlrfia tttb-
ram lib. vin, cap* 5. levabitur. Kt Augustin. de peccalor. Meritis et Re-
CAPUT LXXIX. missione cap. 28 : Non est ullut ulli tocut medius, Ut
possit esse, nisicum diabolo, qui non est cum Chrtto.
[Poit aireniionem Domini ad ccelos, omnium sah- Auctor Hyp.ignnstici, anicnl. 5. apud Augustinc inm,
eiorutnanimmadChrisium vadtml] Isidorus Hispalens. VII, foh 957 : Primum locumfidet catholtcorumdicina
Sentent lib. i, cap. 14: Sancli ex lempore retur- auctorilate regnum credit este cmlorum le.cundumge-
rectionit Christi ttalim ut de corpore exeunt, mox ad hennam, lertium penilut ignoramus, imo nec rsse tri
cmtettemliabitalionematcendunl, quodanliquit palri- Scripiurit sacris iiiveniemus.Auclor dt: Iteclilud. ca-
butnon dabatvr. Nam anle advenlumSatvatoris, quam- tholic. conversal., apud Augustin. tomi 1\, fol. 797 :
vit tine pmnatuppi.cii > lamen non in coelo, ted in in • Scilote quod anima cum a corpore avellitur, slalim tn
te.no tanctorttm anintm fmebanlur, pro.quibut abtol- paradiso pm bonit operibus, aul certe pro matit in in-
vendit Dominut in infernum destendil. Gregoiius ferno p mcipilutur continuo. Et h 8 lon;e anliquior
N.iziar.z.orat fuuebri in laudem Ctpsarii frairis, fol. Jusiinus, martyr in. Quaest.el Respons.adorihodox.,
173 : llet'Jo"p.at <rtxjwv Xd-yotf OTt^u/ri irdoa, zaXrJTS xai qiiar>Slioii. 75, fol. 559 : "EvTaOSa ftfv Ta TiiffsvwersWf
6-otpiXrsff, ertetSdvTOUeruvSsSeftsvou Xu9ef<ra o-wttaTo;sv- rrdvTaxotvaurrdp^st StxaiwvTExaf dSf/wV,xai oOSsftia
BsvSsdrraXXayij,s080;ftsvevtruvat<r8rltrst xai-8swpiaTOO„ stmv sv aOrotffStayopdx«TaTOOTO, otovTOytviaOutxaf
ftsvovTOff a0Tr,vxaXouysvoftsvrj,aTSTO0srrto-zoToOvTo;TOdrroflvrjer/.stv, zai TOuytafvstv, xaf TOvoerstv,YUITS
dvaxa8ap8svTOff n drroTsfisvTOf, jj ouxo;S'OTtxaiXeyetv y_pn, rrXouTStv, xaf TOrrivs<r6at,xai Ta dXXaTa TOUTO?; Oftota*
Bwjpcaaiuv Ttvd«Sovrjv r iSeTat, x ai dydXXiTat, xai tXswf ftSTa Ss Trjvsx TO0 erwttaTo; s^oSov, e 09uffyivtre/tTWV St-
jrpof TOV sauTrjf3:<rrroTrjv, uarcip Tt SeerftwTrjptovxaiuv TS xai dSixwvn Staarokn' Siy.vrutyup iircbtwv
82 JCaXsrrov
iwoef TOV svT«06af3iovdTrot^uyouo-a, xai Taff dyyikiovet; d%iuv;auTwvTorroUf u: ptiv TwvStxafwv
7riptzstfuva;drtotrstirattev») TrsSa;,utp' wvTOtrj; Stavofaf ^i\>Xu't > sif TOV TrapdSeitrov,ev6a o-uvTu^iaTJ Y.UIBiu
liTepovxaflsfXzSTo- xai olovrjSnrn tj/avTatriaxaprroOTat dy/eXwvTS r.ai dpyuyyekoiv,r.ur bicruoiuvSi YJUX TOS
rrmdrrozstasvrjv ftazaptoVrjTa'•fttxpov S' utmpov xai TO SwTrjpo;XpterToO xaTa TOefpnusvov,t 'EzSrjttoCvTSf Ix
ouyyzvi; o-apxiovdrroXafioOffa, w Ta exefSsvtruVsytXotro- TOO o-wuaTOf, xai svSrjuoOvTs; rrpo; TV KOptov'» ai Si TW>
fnat, Tcopdrn; xaf Soutrrj;xat rrto-TsuBsierrj; yn;, rpb- dSizwvTp\>xui,sf; TouffEVTW>SrjTOTOUf, zaTa TOefprj-
TCOV iv o*5evo TauTa<ruv3ri<ra; xai StaXu<raff 6s;f, TOOTWftsvovrrept TO0NaSou^eoSovieroo psto-tXiw; Buf.v)S>vo;,t"O
ffu^xXrjpovotuf Trj; exstSsv§b$n:*xaf xaSdrrspTWVp-ox* aSrjf zaTw6svSTTixpdv^» <ruvavrijeraff<rOI,i xai ra iint'
BtjpwvaOroupxriaxt Std T»V<ru<ttj>u<av, O"TWxaf rwv Y.uieioiv iv Totffd5ioif aOTWv TOTrot; fuXatTOptevat eeo;
Tsprrvwv sauTrj;ttsTKSiSweriv, oXov efffe UTIJV dvaXweraera, Trj; rjuepa; rn; dvatrTaerew; xA dvTaTroSoerswf. Id esl:
xaf yevofisvrjeruvTOUTW ev xai rrvsOua, xai vo0;, xai In hac vita qum in unione corporis et aiiimceobtingunt,
8sof, xaTarroflevTo; UTTOrn; ?wrj;TO06vrjTou TSzai osov- communiasunt justo: um 184 et inju>torumomnia ;
Tof. ld esl : Sapirntnm tertis adduair ut credm pttl- et nulla est eis, quantttm ud hoc perlinel, diffennlij :
chratn omnemanimam el Deo caram, posteaquamcor- sicttli gigni et ntori, valere et mgrolare, ditescere et
pori- vincitlu toluta, hinc excejserit, protinus l-.onum, egere, elalia liiscesiniiliu. Post exitum vero aniwarum
quod eam mane', persentientemet conlemptantem (ut C | e coriore Ulicojitsli ab injtistis seqreqantur. Abdutvn-
pole eo quod lenebrat offundebat, vel purgato, vel de- lur enim ub angelit ad cmtdiga sibi l-.ca. Acjutlortim
potito, vel, quo verbo ea ret appellanda tit nescio)mi- quidemanimm in paradislim, ubi consueludineel aspe-
rabili quutlan voluptate afficiet exsullare, atque hac ctu fruunlttr tingftorumel archangelortim; per vitiohem
vila, lanqttam gravi quodamergustuto libernlam,com- autem el ipsiut ServttUirirCliritii, pro eo alque diclum
pedibusqueHlis tjuibus menlis alm deprimebantur so- esl: Peregre absuihtts a corpore, et prmsenlesaiisuintis
tnlttm, titmma cum hilaritate ad Dominttmtiium lin- apud Dcminum. Injusloium autem aniir.m in intiut
dere, ac rcconditambeatitudinemjam velul per imugi- orci loca; pro eo a'ty e dictitm est de Nabuchodono-
nem et timulacrum percipere; post etiam aliquanio; sore rege Babitloiih:Jii(ernui subler exncerlatus esl in
cum cognaiamcarnem a lerra, qum et dederat, et in occnrtum adreiitut tui, eie. F.t asse vantur qitxque in
fidem acteperat, recepeiit (quod qnomodofiel is no- toci»fdignis, nsqne ad resunerlionis et compensalio-
vit qui ea inter se conjunxit alque dissolv:!), tuni de- nis diem.
mumeam quoquead glorimcmlesitshmreditatem secim
admissuram,eiquemadmotlumobwtturmconjunctionem CAPUT LXXX.
mrumnarumiptius particeps fueral, tic etittmjitcitndi-
taiet tuat cutn ipta communicaturam, totum videlicet | Pmnilenliiiaboleri peccata] 'ETrs.-Srjrrep oOxE'6-TIV
corput in teiptum ubsumentem,el cum eo unum effe- xav' dftapTtaderuy^wprjTOf rrapd Tw6sw, sv Toif^vrjffiwfzai
etam, et spiritum etntentem, el Deum, absorpto nimi- diietv fiiTavooutrtv.Ailian.isins de Coiiiinuni Es-
rutn a tila eo quod morlalcet caducumerat. Valde fri- scuiin Patris, ct Filii, el Spiiitus sai.cli, inin. I, fol.
gidum et frivolum cst, quod Gregorius Magnus Dia- ."' 5H2. Alcu.iius dc DivinisUlliciis, 'ol. 1922: Oportet
Jog. lib. iv, cap. 2D. et Beila tom. VHI in lib. ad i mniientiam accedere cum tmni fidnci», el cx fide
Quxsiion., fol. 402, non iniinibus juslis, sed perfecle eredere iiidubilani r, pmnilenliatiboteri possepeccata,
jttstis lioc beneflcitim tributtim dicuut Quis enim etiamsiin uliinw vitm tpirituconiniissapmniteat.Cliry-
i otcrit pcrfecte jusins esse in hac moilaliiate, ubi S' si. loin. V, serm. tle pcenii., et in Maith. cap. vi,
caro conntpiscitadvertus spirilum , spiritus aulem ad homil. 20. Tbeodorel. diviuor. docret. Epitom. fol.
vertut carnem. Macariuslionnl.S, pag. 100. Au^iistin. 415. Lactant. lih. vi, cap. 24. Aiictor de Fiile ad
dc peccatorum Meriis et Remissione ontr.i Pclagia- Pelr. tliacon. cap, 5. Baeliiarilts <le Recipieudis La-
nos liti. II, cap. 15; conlra ep siulatn Parincniani lib psis, fol. 419, loiu.I Bibiiulh. Pairntii. Epiphan. hae-
II, cap. 7. LacUntius lib. vi, c.ip. 15. flieronym. iu resi 59. Augustin.de Agouc Chrisliauo cap. 50 el 51.
psalm. cxiv, fol. 150 : In 183 ;<rtesmltsmculo per- [iVovali<i»tts est] Is docel>al, quvd posl baplismttm
feclutjiistui nemoesse p ,lett, neque Duvid,nequeapo- pmnitere non liceat; e: quotl mirtule peccalum Eccle-
stol, neqitealiqu.t sanclorum. sia donare non pottit; imo perire Ecclesiam r. cipiendo
[Peccaloru.n a imm in inferi.o] Fahul.im rrupza- peccatores. Pacianus ad Syiiipioiiiaiiuin epist. 5, fol.
6apTrjpfou quam sophistccerebrosi acriier in suis scri- 510, tom. I liihlioili, Patn m. Reniiitios Aliisiodoreu-
pus urgent, hoc loco oiiinimo evenit G iinadius. sis episcop. in Joel 'in cap. 2, fol. 2t>8: Ailianasius,
diia><duulaxal h >biialit>nes(oinni medio et t rlioluco toiilra oinncs Htcreses lom. I, tol. 855. iNicephoriis
encluso) assercns, ad quas animae corporibus liunia- Callistus, Ecclesiast. Ili-tor. I>l>.vi, cap. 5, Augustiu.
ttis cxuUv, inigiani, calum iiimiruni ct iiilcriiuin. loin. IV, iu Qiiicsiinii. Vct. el NoviTcslnniriiti.tpi*-
 1()51 GENNADIUSMASSHJENSIP. 1052
slion. 102; de ffaefesib.cap. 58. Eusebins Ecclesiast. A CAjPCT LXXXIII.
Histor. lib.iv, cap. 54.
CAPUT LXXXI. [Damomtper kvipytmvnon credimus subtlantiatiter'
Didymus de SuirUii sancto |ib. III : Animam vel tnen-
[Inlernas animi eogitMionesdiabohtm non videre] lem hominis nulla creatura juxla tubslantiam poleit
fixslai hoc caput apudRabanum Muirum de sermon. implere, niti io'q Trinitas. Nonaulem parlicipatione
Propriotal. 185 lib. tv, cap. 10. Ctirysos',, in Joan. . tiaturm implet quempiam diabolus, aut ejus habilator
cap.lltliomil. 25: Humanoru.n cordiumeognitiosolim effieitur, sed per fraudulenliam, el deceplionem,et ma-
De.i est, qui ea formaeil. Tu enim, inquit, cognotdt litiam inliabitare in eo creditur quem impletiit. Vide
eorda solus. Alhanasius fld Anlioeh. quaist. 9), fol. Clemenlem Afexandrin., Stromat lib. n. r«l. 177.
303 : npoyvworxff xai xapStoyvwortfftovof<56eof vrrdp- Casstanum, Collat. lib. vn, cap. 1-2etf5. Paschasimn
-Jfii»errsi ouSeaOrol of ayyskoi ra iv xapSfa, r) r& diaconuoiin Rnman., de Spiritu saneto lib. n, cap. 1
Acta apostol. cap. 5, fol. 878. Auctorem
uiXkovrasrrferTavTKt. Bedam,
Origencs in Jab lib. i, lol. 257. de
Theophylact. in Marcum cap. 2. Durandus, Sentent Spiiitu et Anima apud Augostin. tom. III, fol. 618,
lib. n, distinct 8, quaost. 4. Tltomas Aquinas qnod- cap. 27. Thomam Aquinat., quodlibet 3, ariictil. 8.
Jib. 12, articul. 6. Bonaventuram Jib. ii Sentent, distincl. 8. nitmero
[Sed motibuseas corporis]Hiwmym. in psalin. xvi, 48. Pelrum Lombardum, Semenl. lib. n, dislinct. 8,
fol. 16 : Diabalusin anima intriitsecus nescit qttid co- ubi itiiegrnm hoc caput sub nomine Gennadii citat.
gital honw, nisi per exleriores molut intelltqat. Cas- . 187 CAPUT LXXXIV.
sjaiu, Collat. lib. v«, eap. 15, fol. 1057: Nulli du- H
bium est quod possint spiritus immundi cogitationum [Signa et prodigia etiam peceatores facere] Fit hoc
'nostrarum attingere qualitales, sed indiciiseas sensibi- propler reprobos, ob condetnnationem eortim qui fa-
tibus forinsecus\colligentes,id est, ex nottris dispositio- ciunt, vel ob utilitatem eorum qui videm et audiunt,
nibus, autverbis, et studiit,inqum propensiutconspexe- ut licet honilnes dispiciant signo facicntes, tameq
ri-tl nos inclinari. Cmlerumillas qumnecdumde internis >Denmhonorent, ad cnjus invecationem tanta flani
anima prodierunt, adire ontnino non posmnt. Ipsas miraeula. Beda, in Acta apostolorum cap. 19, fol.
qupquecogitationets,quasingerunl, ulrum susceptmsint, 907, el. in Appcal. cap. 15. OEeumenitis, in Acta
vel quemadmodumtutceplm sint, non per ipsius aninim Aposl. cap. 19. Anctor Commcntar. in Matlh., eap.
ttaturam, id est, per illum inleriorem matum tn me- 7; homil. 25, cap. 21; hnmil. 29, cap. 24; homil.
dullis scepiuslalilanlem, sed. ex motibus alque indiciis 49. Ilieronym. in episl. Pauti ad Galal. cap. 5, fol.
exlerioris hominisieprehendunt. Augusiiuus Retiaclal. 151. Jiistin. martyr., in Quaest ad orthodox. qunrst.
Iib. n, cap. 50. Tltouias Aquinas, parl. 1 Summ. 5, fol. 309. Athanasius ad Antiocli., qusest. 110.
quacst.57, articul. 4. Anastasius episcop. Nicaenus, qiiaesJ.25 in SS. Scri-
GAPUT LXXXFI. pturas.
[Cttnt atioshac prmsumptionejuvent, tibi per ambi-
[N.m omnes malmcogitationessemper diaboli inslin- tionem noceni] Lt Scevaellli Judaei principis sacer-
ctu.] llunc locuni iinilatiis esl Beda in Mareum lib. n, dotum lilii, in qtios (dum nescio qua vana gloria du-
cap, 7, toin. VII; in homil. Quadnges., fol. 5';8; in eti, non eredentes in Jesum, daemonia expeliere
lib. Quaeslion.toni, VHI, fol. 40 >: Oinnescogitationet vnlunt) dacmouiacus itvtliit, et misere eos afflixil.
malmnon sempei insittictu diaboli excilanlur. sed ali- iC Acia apost xix, 16, et inibi OEcumenius et Beda.
quando ex, nqtMiarbUrii motu emerguntur. Bonmau- Petri Siculi Hist pag. 57.
te.m cogilationessemp.r q Deo sunl. Hieroiiymus in CAPUT LXXXV.
Matth. Iib. n, cap. 15, fol. 51: Arguendiqui cegitath-
nes q diqboloimmilii putant, et non ex propria nasei • [Signis et prodigiit clnrum fieii Chritlianum non
voluiilale. Diabolus adjutor et incensor malarum t?i></i- sa»c(uHtj Cyprianus, de Unitat. Eccjes., fol. 252 :
lalionum potest esse, atuctoresse non potest. Si autem Prophetare el dmmonia excludere,, cl virtulet magnas
temper in ivsidiit.peiilus tevemcogitationumnottrarum in. ierrit facere, sublimis utique et admirabilis res ett,
tcintillamsuit fontiiibusinflammaril, non debemusopi- non lamen regnum ceelestecqntequitur, quisque in his
nari eutn cordts quoqueorculla rimari, sed ex coxporit omnibus invenilur, nisi reiti et jitsii itinerin abterva-
habitu et qestibusmtimare quid vertemut intrihsecus; tione gradiatur. Chrysostom. loui. V, de Compuuct.
verbi gratia, si pulchrum mutierem nos crebro viderit cordis, fol. 495. Alhanas. ad Antioch. qtiaest. t8.
intpictte. inlelligil cor jaculo amorit vulneralum. Auguslin. de Sermoi). Domini in nioiite, fol. 852.
186 [Aliquntiesex nostri nrtVtlrii]Cogitaiionesliun Ambrosius in, Epist. I Pauli ad Coriiuh. cap. 15.
bonas, luni malas gignit ex sese cor. Bouas quidem CAPUT LXXXVt.
cx suggesiione lioni spiritus, malas ex aniaruleiiiia
d;i>motnim.BasilitisMaguusinConsiilui.. exercitaior. [NuUus sanclm el jtistui caret peccato] 'Erret^rjTO
cap. 17.. Ambrosius in psalmum cxvitt, fol. 966, fisv./mjSsV dftapTsfvstTTtiSioO, xafTrjffrcpi>rn;xer.lderuv-
lom. ILGregorius Nyssenus liomil. 9 in Canlica Can- 6S'TOV fOerewff, ut ait Nazianz. de Baptismo, fcl. 640,
licor, Juan. Gerson. 5 part operum, pag. 71.Diado- -" Foede igitur erranl Pelagianistas, qui asseruul ho-
clius de Perfect. spirituali cap. 85. S. Antiochus ad mines si velinl, sine peccato esse posse. Joau. Cas-
Eustoch- de Cogiiaiion, pag. 151. S. Macarius cre- sianus de liic.irnat. Christi lib. i. ilieronymus adver-
tuila liomii 16. Theodorelus enarrat. in Oseam pro- sus Pelagium ad Ctesi|ihonlem tom. I, fnl. 266 et
pliet., fol. 607. Athanasiusad Anthiocum qnaDSt.15. seq» Clemens Alexandrinus mifiayvy. lib. i, cap. 2.
<Arigenesiu Lucam cap. 2. horail. 12 : Si bonmcogi^ Alhanas. ad Antioch. quaast 156, foL 559 t de In-
laliones in eorde nostro fuermt, et. m animo juslitia carnat Domini, fol. 462. Theodoret de Select. S.
pttVulqrii. haud dubium quin nobis loqualur angelus Scriptur. Quaestion.,quaest.9. Augusliimsde pecrator.
Domini. Si verq mala fuerint in. corde.nosfro versaia, Meritis et Remiss. lib. n, cap. 7; in Enchiridio ad
toqtutur nobit qngelus diaboli. Bcrnardus in Meditat. Laurent. c. 65. Bernardtis de Nativit Dominiserui. 1.
cap. XV:Cwo mea dfi kito est, ei ia\eolulosas el votu- SozfomenusEeclesiast Hisioit. lib. vn, cap. 16. Ni-
pluoscisco.giiafionctabilla Itabeo. Vannset curwsqe a. cepliorus Callistus lib. xit, cap. 24. Tenullianus de
mundq, q diabolq malat ei maiitiqtae. Anima cap. 41.
[Boiiatcogiiationessemperq lieo tunt] HieroBym. in [Ideo veraciter omnessancii se ptonuntianlpeccqto-
%%,chiejL, lij). y, cap. 16: Coglationet bonm a. Deo res ] S. Joannes, Epist cathnlic. 1, cop>.;-. 4ot>cap.
lif>iiiinihus,interunlur.Bernardus super Caniica serm. xiv; Ecclesiast \SS caP- VH*Cyprianus <leOrat.
§i, fo|. 666, Ctfnimala.in corde ver antus, nottna co- (loininica, fol. 241. Aimustinus de Spiriiij ei Liilcra
gitatip e¥;si bonq, Dei tenno est. Vide illuui in lib. ad MarcelHn.. oap. 4, lom. X, de Verhis aposioli
3e interiori Domo, cai». 59 el 40. senuou. 2V. CassiaiiusColitit.22, cap. 15. Ilieronvin,
i0i5 AD LIBRUMDE SCRIPTORIBUS ECCl.ESIASTIClS PROLEGOMENA. 1054
coutra Pelagian. lib. 111, cap. 5. Laclanl. lib. vi, A tom. I Concil., fol. 95. Amlirosius de Paschali Ce-
cap. 15. Isidor. Synonyin. Iil>.l, fol. 512. lebriiaie lom. IV, fol. 504 et seq. Gregorins Nysse-
luisorat in resurrecl. Domiui. Junilius in Genesin,
CAPUT LXXXVH. fol. 55. Corpus canon., parl. 5, dislinct 5. De cou
ante vernalis s.ecrat, cap, 21 et seq. Augustinus in Nov. et Vet.
[Pascha transgressum mquittoctii] Quo fesianieni. Quaeslion., tom. IV, 189 qtiaest. 85,
mense ac die celebriias S. Paschae agi deberel, varie fol. 859, et ad Januarium epistol. 119. Beda de
apud veteres disceplalum fuit Sancti apostoli, Ana- Argumentis lunae fo1. 198 el sequent; de iEqni-
tolius et Occiilentalesusqtie ad Oceanum, post aequi- nuct. vernali, tom. II, fol. 546; de Ralione lem-
no<liuin vernale : fialli die vin cal. April. Polycra- por. cap. 57 et sequetit. Epipliai;ius contra An-
tes Epliesioriim episcoiius, Syri, Cilices, MesopOta- deanos h;eres. 70. Rabanus Mmrus de Instiiut cle*
mii et Asiani cum Jud.eis 14 luna qnacunque die ricor. lib. n, cap. 59. Isidor. Hispalens. Oiigin. lib.
septimanae, omnmodo obscrvandum Pasclia dce- vi, eap. 1; de Ofliciis ecclesiast. oap. 51. Clemens
bant Cum igittir hae talcs observationes per singu- Constitut, iib. v,
ias provinciis tenerenlur, non leviter contristali seivat. fol. 50. Auctor cap, 16. Gau lem. de Paschje Ob«
epistolae de Celebrat PaschnB
sunt sacerdotes, eo,quod aqnihus una lides prQftle^ apud Hieronym. toin. IX, hd. 98. Atlianas. deSyno-
retur, eorum diss,emirent jejunia. Pius igilur primus dis Arimini et Seleuciaerol. 672; in epistola ad Af>i-
el Victor Romauaeurliis episcopi, huic malo pnblico caiios episcopos, (ol. 718,
mederi cupieules, ordinationem feceritnt, utdie do-
niinico a 14 luna priini mensis, usque ad 21 ejusdem CAPUT LXXXVHl.
niensis diem, pasclia'is celebraretur feslivitas, Post- B [I utaciiitemin «>/<?rHifq/ejC#9arius Arelatens.episeop.
modum in plenaria synodo Nicaena orbi universn hoinil. 12 : In atiima e>mentead imaginem Dei [acti
Chrisliano persuasum est, ut Pascha recto jure, uno sumus, secundumcarnem vero de limo terrm fnrmati
codemque die el tempnre a cunctis catliolicis pera- suinus. EuclieritisinGenesinlil). i,cap. 8 : Ininteriore
geretur Ecclesiis. Canon apostol. cap. 8. Eusebius hqmine esl condittirit tv,i imago, imago in mternitate,
Ecclesiast. llisl. lib. v, cap. 25 et 24; de Vita Con-, s<milimdoin moribus, Bernardus senn,. 1 de Annuu-
slantini imp. lib. m, cap. 5 et 17; lib. vm, cap. 19 tiat. B. Marix, lol. 125, Durandus Senteiil. I b. i,
il 25; ih. iv, cap. 36 ct seq. Sorrales Ecelesiast. distinct 5, quacst. 1. Ctaudianus Mamerti episcop.
H stur. lib. i, cap. 16; lib. v, cap. 21. Hierouymus de Statu animae lib. ui, fol. 726. Damascen. de FMa
Catalog. viror. iliustr. in POLVCI'.ATE. Ili-tor. tripart orthodox. |'tb, n, cap. 12. Theodorel. in G'nesiu
hb. ix, cap. 58. Nicephorus Callistus lib. xn, cap. qu.-est 2i). Athanas. de Communi Essentia Palris,
55. Ttieodorelus Ecclesiasl. Hi-tor. lib. t, cap. 10. Filii el Spiritus sancti, fol. 595. Atignstin. de Genes.
Soziiiuetiiislib. xii, cap. 48 et 19. Pius papa I, in cpiitra Manichaeos lil>.i, eap. 17. Faustits de Libero•
epjst. ad univeis, Cliristi (ideles, to.in. I Cuncil,, fo.I, Arbilrio lib. n, cap. 7, Ambrosius dc Diglfalc con
8a. Victor papa ad Tlteophiluin Alexandriaeepiscop., ditionis Ituiname, cao. 2.

GENINAPH MASSILIENSiS

LJBER .

W SCRIPTORIBUS ECCLESIASTJCIS,
(Ex etUt, J. Alb. Fab.ricU.).

DE GENNADIO LIBROQUE EJUS DE SCRIPTORIBUS ECCLESIASTICIS

TESTIMONIA.
CASSIODORUS:
(Lih. de Divinis Leelionibus, cap. 17.)
Ecce librum de Viris illuttribus S. Mcronumi, ubi
diversosPqtret alque opuscuta eorum breviter et ho-
noravii el tetigit; deinde et atlerum Gennadii Matti-
l'tfiiiiis, qui de scriptoribus legis divinm, quos sludio
perquisiverut,certissimusjudkavit. Hos in uno corpore
sociqlosreliqui, ne per diversot codicet,eognqscendm
rei lurditat afferalur.
ISIDORUS IIISPALENSIS.
(Lib. vi Originum, cap. 6,-)
Hierqnymusquoque et Gennadiusecclesiasticostcri-
plqret toto orbe qumrentesordine proseculi sun>\, eo-
rumqufistudia in uno voluminis indiculq comprehen-
dtrunt.
IC ROBERTUS BELLA.RMINlS,
(Lib. de Scriploribus ccclesiasth is.)
(.'.nnadius Massiliensisvixit tempore Gelasii papa:,
circa qnnum Dominiquadringenlttimum nonqgcjsimum.
Nam ad iptum Gelasiurn se misisse librum sx,nm de
Fide testalur ipse Gennadiusin exltemo,capi{e,librisui
de Viris iltuttribus, quamvis non in omnibuscodkiltus
liber Gennadii inveniat.ur completus. Scriptit librum
de EcclesiqsticisDoqmatibus,qui exstat inler libros S,
Aitgusiini; et hic esjsecrediiur lifar quem ipte misft,
ad Celasiurn.Scripsit etjam,librum de Viris,illustribus,
in quq suspiciqnemnon pqrvam reliquit sum non rectm
Q.lei. Laudtwit eniin,Cassianum et Fquslum, qui Se-
vtipelagiani fuerunt, el S, Prosp.erum deprestil, qui
1055 GENNADllS MASSll.tENSIS. 105(5
pro ordliti Dei eolttra Pelagium forlitiime dimicavit, A exlremo eapite.Ubri de Virit illuttribut; tei ea non
Scrptil prmterra multa alia qum ipte commemoratin exslair, aut eerte ad manut meat non venerunt.
SUFFRIOI PEIRI LEOVARDIENSIS

SigebertusCemblacenti-,infra in Calalogo suo cap. tiedire, ti velit. Quem Auguttinut hmreticum etse
50, hunc Gennadiumvocal epitcopum, ticut et Plalina ottendit epitlola 89 ad HHarium. Omiitimut quod in
'n Symmacho eum appeltat epitcopum Matsitieniem. Evagriolaudet apallitam(a),quem llieroiiymus damna-
Walafridut autem cap. 20 de Offitiit, Afnsti/iensem tum ab epitcopii lanquam Origenitlam asterit epislola
vresbyterum appellat; ticul et Joannet Trithemius. ad Clesiphontem,el ddmnatejui apathiam. lltictenutille
Quin el ipse Gennadinsin Coronidehitjus operit, tcri- de pravitateGennadii.De iii qumin Gennadiumab aliit
pta tua recentent, Mauilientem presbyterumte vocal, infarla sunl, idem ait, Codexmanuscripttts(inquit) in
ideoque et not hunc illi tilulum tanquam genuinum Pareo tie cnncluditCatalogumGettnadii,omistoHono-
uttribitemut, donec tolidioribut argumentis nobii de rato , quem nos pottremo loco liabemut in operibus
alio fidet facta fuerit; nam qui epitcopumfuitte tcri- B Hiero»ymi:t Ego.Gennadiui Mattilim presbyle , scri-
bunl, decepli videntur timililudme nominit ep.tcopi pti adversut omnet hmretet librot 8, et adtersut Ne-
Constantinopolitani,cui item nomenfuil Gennadiut, de ttorium libros 6, el advertut Pelagium librot 3, et
i>iio»<iter hic Gennadiut cap. 90 agit. Plane aulem tractatus de mille Annis, de ApocalypsiB. Joannis;
Gcnnadiut litc t.o.-ter cum jttdicio tegendut est, non el hoc oput de fide meamiti ad Celasiumurbit Romm
folum quod ipte tcriptoret aliquot hic probet quos re- epitcopum.>Hic notandum etl, ul contlel, eum librum
prbavii EccleJa, tertim etiam quod a eathoticit qui- qui in antidato contra hmreses ponilur contra Nesto-
bttslam pro ttudio nonnulla huie addi.a tint medelm rium, esse Qemudii, non Gelasii; et fucilit potuil ettc
gratia, q- <red iptum Gennadiumnon pertin nt. Ideo- immutatio nominum, quia Genuadius ad Gelasium
que quo cauintt eum lector candidut legtl, de utroque scriptit: et arbilrot tn libro notlro omissumetse Gen-
quod diximut censuramhic tubjiciemut prmstantistimo nadium extremum, et potilum Ilonoratum, quia Hono-
viro ac gravittimo llteotogo, Dn. M. N. Joanni Mo- rati fidemapprobavitiielatiui, non Gennadii, ut ride-
lano, Lovaniensit ponlificii ac regii librorum centore, lieet Honoratut t.t potitut tanquam medicamentum,
qttamille ncbis pro tuo erga Eccletiam caholkam tlu- ticut medicamentahabet liber de EcclesiasticitDogma-
dio impartire dignolut est. Quod autem hic Gennadiut libu . Sane cod. mt. in Parco in Catalogo Gennadii
fuerit factionit Gatlorum (inquii) de quibut in epitiolit C habel mulla medicamenla;pro eo enim quod Gennadint
Protpcri el Hilarii prmfixis tibro de Ptadest. Sanclo- dieit de Attguttino: * Licelenim capacibusdubitationem
rum et Bono petieculionit, patet in ejut Catalogo; ut' de abortivit faceret, error tamen illiui termonemutlo.
enim omittam quod Ruffihume. 17 Hieronynto ptm- ut tuperiut dixi, conlractuslucta hottium exaggeiatut,
ferat, et Severi d alogum cap. 19 laudet, qitem Hie- necdum hmretis qumtlionem dedil, > ite habet cod-
ronymut in cap. 56 Ezechielit, et pott eum Gelatiut Parcentit tcriplu», omittit ittit verbit: t Egregio in-
reprobat; expresse damnal librum Prosperi conlrd genio et exceltenli ttudio tccletim teiviert Julian*
Collalorem, et laudat Castianum; ilem Fautlum in hmretiei librit, inter impetum obtldentium Vandato-
maieria gratim et liberi arbitrii, cttmGetasiusutrumque rumin ipto dierum sttorum fine retpondii, et in def n-
ddmnet, laudato Prospero. Sieut Fauttum Itmrelicunt sioneChris iunccsa, ienim perteverant, moritur, Theo-
ostenditJoan. Maxenliutin fine libri tni contra epi- dotio el Valentiniano rcgnaniibut. > Et de Protpero
tiotam Postettorit, et Pelrut diacontts, cum suii in sic adducit scriptus liber, postquamdixil Cattianum et
libello ad Futgentium mitto, qui a Fulgentio appro- Protperum tentenlias contrariat habere de gratia et
batur : contra quent Fauttum tanquam occulte Pela- libero arliltio : « Hic ctiam Prosper p^tl obilutn.9.
gianit contenieMem tmpsitte Fulgentium teitatur Auguttini, ejut contra inimicosgralim Chritti defenior
Vincenliut in Specuto hitioriali, Ub. xx, cap. 106. " cxsliitl; > eipott Fatitlum tic tubditur in libro tcripto
Sane contra Cattianum et Fausinm , sia.ilesque con- Parcentium ei Belhlehemi'arum cap. 86 : < Ccrtariui
gregatum tidelur Arausicttnumcouciliuin tecundiim, Arelitttnsis epscopus, vir sancti ale et virtute celeber,
jutsu Leons primi. Isidorus in Catalogo: < Fulgenlius scrp.il egregia et graia valde, et monachiinecettaria
scripsilde graia el liberoarbiiriolibrot Responsionum oputcula; de graiia quo.ue et libero arbilrio edidit
ttplem. In qitibusFautlit GatlimRhegiensisurbit epi- letlimonia Scripturarum et sanciorum Palrum judiciit
t opo, Pelatjianm pravituti contentienli adnilitur e ut munita, ubi docel hominem de proprio niiiil agere
prvfundamdetlruere calliditatem.• ImoCennadinslau- bnni, niti eum ditina gratia prmvcnerit: quod oput
ddt librum Eiilogtaruin Pe'agii, quem libro i contra etiam papa Felix per tuam epittolam roboravit,el in
1'ilcig'imot laniiuain hmrelicum rejicil Hieronymut. La init promulgavit.Floruil eo temporequo et Fait-
Nam ibi ilbreiur ontncsvolunta'e propria regi, et pmse ttut, Anattasio rtmp. gubernante. > Hmctcriplui co-
essehomineii tihe peccato, et facile m.tndata Dei ctt- dex. tlme non vidcnlut Genuadii ted catliolicivvtenlit
(<i) Itl est, libros Sciitmtiaruni. in quiluts aiiiini ircdBiiudufendilur. EIUT.
 1057 AD LIBftLM DE SCRIPTORIBUSECCLESIASTICISPROLCGOMENA. ItjjS
itierftri Gennadio. Hic Cmtariut primus subscripsit in A danliir. Honorim certe qui volent .uthiue neminem
secundoconcilioArausicano, et fil hic menlio Felu is omititte videtur (ut pote cum etiam DionytiumAreo-
papm tertii. Licet auttm Gennadiut in Calalogo re- pagilamUieronymoconservaveril,quemin Catalqgoapud
centeat in Pomerio, Pomerium ditputare de oriainaii ipsum Hieronymum codicesomnesdcsidirant) Aiitum
peccalo, non tamen pulandus ett Gennadiut hoc ap- cap.il, et Pomeriumcap. 98, el HonoralumMassiien-
probare. Hic enim Pomeriut (secundunt ltidorum in tem, cap. 99 in Gennadii Caialogopotitum, pro Genna-
Catalogocap. 12) tin >eundo tui operit itbro Tertut- dianit non agnotcit. Huc accedit quod in cod. ms. Mar-
liani eiroribut con cnlient, anitnam corpoream este tiniano tatis receitti, ut videtur, quo not inter cmteros
dixil, quibutdam fallacibut argumenlis hoc astruere usi sumus, hmic prologtim, quem proinde ad verbum
conlendent.> Hmc Isidorus. Certum est hoc nsn ap- hic tubjicere plucuit, Gennadioprmpotitumreperimus;
probaste Gennadium.Hmc ille : quibut et nostri codU qui utique cum ad Gennadium nihil faciat, m delm
cet mtt. plerique tuffragantur, u( swislocis indicaluri giatia ei additus videri debet, ut tinistram Gennadii
tumut. Nec ett u'lum prmsenlius hujut rei argumtn- de llieronymo eenturam, de qtia supra diclum est,
tum, quam quod cod. mt. quo relustiores sunt, eo opportune miticjaret.Prologitt ita habet: i Hieroinjmut
pauciora Gennadio medicamentaaddidiste dtprehen- i.osler litterit Grmcitac Latinit.t etc.'
EXCERPTUVI EX VINDIGIIS ALARDl GAZ.El PRO CASSIANO.
Ne lector mire:ur not de Massiliensibusdic,re po- B scriptit, pasiim eos fialres vocal, et iit n libro, cap 17,
tuitte illos olim sine nota schismalis,aut unioniscaiho- ab hmretica pravitaleexcutat, dicent : < Neque enim
licm injuria , <b Auguslino, Prospero, Fulgentio, Pelagiani svnt, ut udversut isiam veritalem pertpi-
aliisque rectetentienlibusdistentire, donecEccletia ten- cuamdura el hmrelicapervertilatecontendanl; ted hmc,
tenliam definitivaminlerposuisset; sciat Arausicanum inquiunt, nt a Deoden'ur nobis, fidtt imperat qumin-
conciliun: secundum, quod ex tentenliis Augustiniel cipit a nobit. > Et ibidem cap. 24 : « IIoc donnm(gto-
Prosperi contra Semipelagianosest concinnaiumcele- riandi in Dontino) Pelagitmit optamus ut hubeunt;
bratum fuitte anno quingentesimovicesimonono, sub itlit autem nostris, ul plenius habeani. Non itaque
Fclice l V papa; el male coitfundi a multit cum Arau- simtts in dispuiationibtisprompti, in orationibus pig i:
ticano primo, quod tub Leonecoactumfuit, nec edidit oremus, dileclissimi,oremus ut Deus grutium del ini-
cononet de fide, trd de Ecclesimdunluxal moribus et micis noslris (Pelagianos inlelligit), maximequefratii-
libertate. Doctores autem et Pontificet utque ad id bus el dilectoribus noslris inlelligere, coitfieri, post
temput Massilienses (qui postea Semipetagiani sunl ingenlemet ineffabilemruinam, qua tn unoomnes ceci-
*pp llali) loleravissetanquamcatholicoset virostanctos, dimus, neminemnisi gratia Dei liberari; eamquenon
eltierrore peculiari irrelitot, satis conslat. Aliler enim secundummerita tanquam debilem reddi, ted lanquam
multojudicavit Eccletia Dei de iis qui licet qptolutum*-"veram graiiam nullit meritis prmcedenlibus, dari. t
prmdetlinaiioncmabAugutlinoacerrimedefentamnega- Ubi eos qui prwvenientemgratiam necetsariam ttega-
runt, gratiam tamenpraxenienlemagnoscer nt; aliler de bant, et regenerationisdonum, tecundum meriiumcon-
Semipelagianis, qui gralim prmvimnecessilatemtolle- gruitatis dari putabant, ttunc noslros, nunc fraires
rent, et lamennecessiiatemyratim simpliciter conside- i-utv*appetlat, Cum vtto dilectores roral, innuil qitod
ratm eonfitebanlur; aliter denique de Pelagianis, qui dixerat illi Prosper in epistola cui respondet; Massi-
gratiam utilem quidem fatebantur, ted necessariam lienses nimirum (exctptodogmae de p mieniente tjru-
esse negabanl.Pelagiani enim expungebanture calho- tia et prmdestinalioneabsoluta) in cmlerit Aug ttinum
licdtum nnmeto, eccletiasticitfunctionibutarcebantur, qmare,tequi et admirari. Sic eniin Protper : t Unum
retctiptit imperaloriit damnabanlur; Semipelagiani eorumpnecipum auctoritatis et tpiritualium tludiorum
olim pro catholicit hubtbantur, et in gradibut ecclesia- virum, sanclum Hilarium Arelateiisem,sciat beititndo
tticit f.are permiltebantur. Sentenlia tamen illorum lua aimiratorem sectatoremque in aliis omnibustum '
tynodalidecretoet Romanm.Ecclesimaucloritate tandem t?ie doclrinm. > Atque hic quidemHilarius, saiiclorum
datnnataetf.tic tamen ul ipti Mattilientet qtii eamante calalogoinscriplui, qui tunc vivebalin inaxima aucto-
Arauticanum u conciliumtenuerant, nondamnarentur. rilale, ub Auguttinodittidebal. Hot ergn, quot Protper
Qui vero abtolutum decretum prmdettinaionit cotttra dicebqt ette in emtirit Aiiguf.ini admiraioies, Augu-
Auguttinum negabanl, non modo non damnabantur tlinut, modettiut dete tentendo, vocattuos dilectores.
hmresit, ut Pelagiani, ted nec errorit, ut Semipela- Itaque Augusliniii, quamviseorumerrfiri tnerito repu-
giaid;ted permittebanturin tuo tentu abundare, etti gnabat, iptot tqmenpro cathblicit fratribut agnotcebat.
fortiler eot Protper et alii Augutlinidefentoresrefula- Simililer et Prqsper, elsi in eot v.hemeniiut invehatur,
rent. El Pelagianosquidem lunc analhemati subjectos vocal tameii eot, in epittola ad Augustinum, < mentit
fuitte lanquamhmrelicot, non ett oput otlendere, ne- atque honoribut claros, egregios In omnivirtuiumtlu-
moenim dubitat. Al Matiilientes et Gallorum doctqre» dio viroi el apud simplicioresmagna de eontemptatione
qui cumHlit tentiebant, cathotica eommunionepropler probitatis reverenlia consp.cuos; > imo el sanclos; el
errotem tuum non fuisse privaios, ted in sanctorum in libro eonlra Collatoremcap. 53, celholicos, diceut:
fratrumnumerohcbitos, satisconslatexipso Anguslino, < Quit hmc prmdkan a eatholicitinler catholicot cre-
qui, in librit contra eos ad Prosperum el Hitar'.Hin deret? > Et in epi'ogoitliiti tcripti: %Quorum tamen,
 1039 GENNADIIMASSILtENSIS M60
dttni adliut nbn tunt a fraterna societite diviii, tole- A nlids, elsi iptiu*judich et rt tptn graviier errantes,
rtmda magis- est intentio qttam desperania totretli^ lamen potuiise fltVips*ditsentire tine unionit catholicm
donte Dominus, per Eccleiim principet et legitimos jacttttn, doiiec Eccletim deCretoqumtlio tetntinuretur.
fndiciorumsUorttmmihistrot, kttc, qm per pttucotunt El limt absqut pftejudicioeccieii&slici jitdkilil tta tuntB.
euperblam el quorumdam imperitiam, iurbuia itutt, Sic fett ictiptv Vindiciarumpro Cassiano
componat. t Sentit ergo eiiam Prosper CassitxitumH

EDITIONES LIBRI DE VIRIS ILLUSTRIBUS.

Cttm Hieronymilibro Basil., 1529, t'n-1. Scd in hac rici Gandavensislibritde S. E. ei Su/fridi Pelri,
ediiioneut quibutdamaliit detunl capita de Cmsario pluribut mtt. codd. usi not.s, Colon., 1S80, in-H.
Sidbnio, Gelasio, Hieronymoet Gennadio. Seperatim ex recensione Joannis a Fuchte, Helmsl.,
7n pluribus llieromjmi operum editionibut. Tantuni 1612, in-i
hoc loco liceatnolaste in editioneopetum Hieronymi Cum Hieronymo, Isidoro, ttdefonso, Honorio, Sige-
Ftancofurlenti anno 1081. bis exslare Catalogum berto etHenrico Gandavenside 5. E. et icholiisAu-
hunc Gennadii, semeltom. \,pag. 201, alque iteruin berli Mirmi, Anluerp., 1659, ih-fol.
tom. IV, pag. 127. /n Parisienti vero Joan. Mar- Separatim eum ejutdem Mirmitchoiiis el notis brevi-
cianmi 1706, ton. V, exttant varim lectioncs ex bus editorit D. SalomonisErncsli CypriaM,qni con-
antiquissimocodite Corbeienti. B lulit cumcodlceGuelpherbytdnoet NorimbergensiA,
Cum Hieronymi, Itidori, Honotit, Siyeberli et Hen- 1705, Jen., ilt-4.

LIBER

DE SCRIPTORIBUS ECCLESIASTICIS.

* HIERONYMUS nosier lilteris Graecisac Latinis Ro- Evangeiiutn ex HebrSeofecit esse Romanulii. Naiiique
mae apprime erudilus, presbyter quoque ibideni of- mentis corporisque virginitatem et delictorum pceni-
dinatus est Porro ad Betlileem oppidum juvenis tenfiam praedicansaique cnstodien^, solus omftlum
adveriit : ubi prudens animal ad pMisepe Domini ItOmanorum omnes 16 prophetarum commenlatus
sese obtulit perinansnriini. liiter ca-tera operttm suo- cst libros. In sanctls prncterea llbroriim suorurn pro-
riun opuscula, usque ad Theodosii XIV imperii ati— logis, ita se luculeiitissimtim interpretem, et immen-
nuin a beato Petro sumens exordium, usque iti semet- sis epistolarum suarum c voluminibus nervostim ca-
i| sutn de Viris illuslribus scripsit. Innumerisprse- lliolicisf*hibet lettoribus, ut tieC perfidis quandoque
lerea b libris aposiolortitn prophetarumque conslrU- pepercisse, nec invidis cesstsse videatur. Nonagena-
clionibus editis, iinmobilemcailiolica}turrirti Ecclesise C rius ferme, ut perhibent, postea in Domino requievit
routra perfidorum jacula consummavit. titteris quo- Q :em Stridon Oppidumgenuit, Roma inclyta erudi-
<]ueUebraicis aique Chaldaicis ila CdoCtiis,ut orrioeg vlt, Bethleem alma a tenet, spirituin auta ccelestis
Testamenli Veleris libros, ex HebraeofumsclliCetCo- suscepit Claruit maxime sub Tbeodosio principe et
dicibus, verteret in Latinum. Danielem quoqoe pfO- flliis ejus Arcndio et Honorio.
1'heiam Chaldaico stylo locutum, et Job justum Ara- CAPUT PRIMUM.
bico, in Romanahi linguam uirumque auctorem per- • JACOBCS, cognomento Sapiens,f Nisiliensenobili?
fecta inlerpretatione mutaverit. Mauh&i nihilominus Persaruin mndo civitatis Cpiscopus, nnns ex iiumero
* IIoc caput non legii Triihemius dc Script eccles. cedem, eifusis visceribus, Coiistaiiiiuopoli nxepil:
c;ip. 188, neqiie vtdeiur nnuiti fuisse llonoriO Augu- ut mar/t/ro/ooii Romdniverbisutar. De eodem in me-
«loilunenni, qui libruni se undiim de Laminaribus nologioGrtecorum21 Oclobrit agitur. Meminit etiam
Ecclesiacex Genuadiosublegil; neq e habeiurin edi- hujut Theodorelut lib. u Hisl, Eccles., cap. 50; el
tis aulr. Marcianxum, neque in niss. libris, nisi tau- \y l.b. i, cap. 7, ubi ait, Nicmnoconcilioipsuminlerfuiste,
luni ih codice ihs. vetiislissimo Corbeiensi seti San- et morluot etcitasse. De quo miraculoet retiquit plura
germanensi, qui anno», nt aiilni, praafert plus raille, detiderantem leclotemremittit ad suum librum Philn-
aique stripltis anliquis clmr.icteribiis Merovingicis. thei seu Theophili littdo iiiscriplunt,qui est liber nonut
Vide M.ibillon. tom. II Atnleci., p. 42. Et in ms. de Vitis Palrum, edktonit Planlinianm. De hoc Niti-
Maiiiniann, ex qii6j»m' A 1580',snb prolngi noinine bild etiqm Nicepkortit lib. vm, ccip. 14, ei lib. ix.
iilu I vnlgitvit in epistnlft ad leclorein Gennalii lihro c. 28 tractal, Inwrfuit non sOlumNliamo, sed et A<i-
l>r:cirii.4sa SutTridusPeiri, ' tiochenoconcilio, itl hqbeturin actitS. Alexaudri epi-
b Suflr. Petri non liabet libtis. tcopi Conttanlinopoiiiani. Min/cus.— Cum ilieronymi
' Id., itnhiehsotolunune. librum <leS. R. ederem, ilixi, in Corbeienti Codice
* ttl., tenuii, sed teiretde septilcro Intefige Gennadii prirho statim 1oco apparere Vitam Hiero-
* S. J.icobus Ni>iibenu8seu Nisibila, urbis Nisibis nymi a Genn.idio scripiam ; qnain non du\i repe-
episcopus, miraculiset eruJ tionc clarns. fuit iinus ex lendam. Noslri codices, omisso lliernm/mo, a vita
mimero <oiifessoruinsub |>erseciitioueMaximiiii,qui J icobi Nisibeniexordiunlur. KRN.CvrRiAStis.
iii Nicaertasyhmtiiperversilatem Arii, hnmoirsiiop- ' M'<.Corbei., 'Affxiiiiurbe nobiie epitcopus, tnndo
poliiiontt, iliinuiariint : cii|as-et Alexandri episco.ii vero Pertarum ctvitalii, unut ex, etc. — Cotlex U«r-
waiione ipse Ariiw cond gnam su.c iniquitans mer- beiensis habet : Nitibi urbit nobilii epitcopum, modo
10C1 DE SCRIPTORiBIJSECCLESIASTICISLIBER. 1062
* sub Maximinopersecuiore confes-orum, et eoruui A , eomprimii ora eorum qui pracsiimptiiosah su-picione
qui in Nicxna synodo Arianam perversilaem, b ho- de adventti ' Antichristi, i vel D mini nostri, inani-
mousii opi.ositione damnaruiit Hunc virum bealus ter philosoplianiur. Moritur hic vir Consiantii tein-
Hierouyinus in libro-Chronicon velut magnarum vir- pnribus, et juxia prseceplum k patris ejus Conslan-
tiilum hoininem c nominnns in C:ital>>gn cur non po- lini ' juxla miiros Nisibe sepelilur, ob cuslodiam vi-
sucrit, facile excusabiiur, si consid remus quod ipsos delicet civitatis. Qitod secundum.fldem Coiisiantini
d tres vel qualuor Syros, qtios posuit, et in'erpre- evenit. Nam post multos annos ingressus Julianus
tatos in Graecumse Iegsse lestelur. Undc constat Nisiben, et vel gloriaesepulti invideus, vel fidei Con-
enm illo tempore e ignorasse. Syram linguam vel 11- -staniini, cujtis ob id domum peisequebatur, jtissit
icras, et ideo hunc, qui necdum versus est in aliam cfferri de civilate sacri corporis reliquias. Et post
iinguam, nescisse scriplorem. Comprehendit autemi paucos menses consulendse licet causa reipublicre,
nnine opus suum in ' viginti sex libris, id csi, defide; Jovianus imperator, qui Juliano siiccesser.it, iradidil
conlia omnet hmreses; de charilate generali; de jeju- barbaris civitatem, qua?.usque hodie Per-aruin di-
nio; de oratione; de dileclioneerga proximumspeciali;; tioni cum stiis stiljei ta servit
de returreclione; de vita post morlem; de humililate;; CAPUT II.
de palientia; de pmnitentia; de satisfactione; n de vir-. B JOLIUS , uibis Romanse episcopus, scripsit m ad
ginilale; de sensu animm; de circumcisione; de acino> Dionysium quemdam de incarnatione Domini epi-
benedicto,pro quo in lsaia (LXV,8) legitur, Non estt stolam unam, qitacillo quidem tcmpore utilis visa cst
exterminandusbotrus; de Christo,quod Filius Dei sit,, n adversitm eos qui ita duas per incarnaiioncm as-
ct contubstantialisPatr.i; de caslitate;' adversus gen- serebant iu Chrislo personas, sicut et naiura-; uunc
tes; decon>lruclionett.bernatuli; degentium conversa- auiem pemiciosa probalur. ° Fomentumcniui cst Eu-
tione; de regno Pcrsarum; de perseculioneChristia- lycliianseet Timotheanx impietatis.
norum. Composuitet chroniconminoris quidem Grae- CAPUT III.
corum curiositatis, sed majoris fiduciae,quia divina- P PAULINUS presbyter , discipulus B. 1 Ephrxin
rura Scripturarum tantum auctorilale conslruciumi diaconi, liotno acris valdu ingcttii, et * in divini»
r?ro Pertarum civilatis. Mabiilonius li m. II Analect,, h Ms. Corb., stttpecCone.
pag. 44. ER.N.CVPRUNUS. > Mir.v.us: Cliritli. EU.N.CYI>RIANUS.
a In codice Norilerg 'iisi et Guelphcrhytaiio est,, i Verba vel Domni nostrt desunt iu ms. Corlic>.
Sttb Maximiano.Scd relineiula prior lectio, ot Tcn- k !d m m-., patris Constantiuiinlniinurot Nizybe.
zeins prolnt E\ercitationum selectaruni part 1, 1 Ita nostri codiies. Miraus, intra mtirot. ERM.
eicrcit 6. ERN.CVPRIA.NUS. .pJ CVPRIANUS.
b Id. omousttr. m Epistol.nn ad Diony^iimi, qiiam Julio papne
c Id., nominat. ascrii ebaot Acepliali, Julii pap.c revera ruisse creili-
d Bardesanem, Efr.rm, Archelaum. dit Geiin.idius; subdililiam Eacundns llcrmianen is
e Negal hoc W. E. Tentzelius o qnemi episcnpus lib. i su-picatur, et Eiilogius Alexnidiiuus
par.upi.r-nc
vide tom. I Diss. select., p. 254, ubi Garneriiini o;i- oiat. 5 amid Pliotium. Leoiitius vero Uyzamius,qui
pugnat Gennadiofidemde scriptis a Jacobo vulgatis> ct eiiistolac verba recitat quibus abniebaitlur Euiy-
non dubiianlem detrahere, auctar. opcrum Theodo- cliian , non Julii, sed Apolliwirishaereticieam fuisso
riti p. 200. 8 de Scc-tis.Quod ipsum aliirmai Anasia-
' Suffridiis Petri ha:c adnmatad h. I. Codex oxtu- docelcap. siusin Ecloge ^ritrcaivctanlo uiruiitquellypaiiuscpi-
sus lestatur hunc scripl >rem coiupreliendisse onme1 scopus Epliesinus in collatione cuiii Accpli.ilishabita
opus suum libris 25, cui ct ms. coilex Gembl. -uffra- C instaniiiiopoli : B. Julti (amusam illam epislulam
gatur. Rcliqui cod. nostri balient26(Corbeieusis teste! manifesteApollinarit ostendim t [ttisse, scripta n tid
Marciameoin 27) libros, sed recenseiil modo 24. Dionijsum. Quin e alteram ilein ad Prosdncimiiin
Tntb. habel item 25, quos et enumerat, scd illecod.. ., seu Docimum epislolain (cujus tesliinonio usa cst
vilio deceplus ex uno libro 2 fecil. Ille cnim liber- synodus Ephesina) uec ipsam Julii fuisse vui Lcou-
quem verbis Esaia; tiibuit plane idem csl cum eoi> lius , se.l Tiniolhei, discipuli Apollinaris. sed hanc
quem tribuil azyini benedictioni. Quod quideui esse sine coniroversia Julto alii qtioque as.cruni; atquu
verum facile deprehendet quisquis animadvertcritt inter cacteros E|ilir;cniius patriarcha Antioclienu-,
pro axymi legendum esse acini. Sic enim in manu- libro III, de Sicris Legibns apud Photium.Sic fcre
scriptis codicibus, Gemblacensi, et Afflighiio,el Vi- I) Sirmondus in notis ad Fartimlum lleriiiianeii-ein.
ridis Vallis, et Sgebergensi expresse legitur. Etdei CiCleruinS. Julius eo iioinine pr.inus papa , niariy-
acini bcuedictii ne, verba hac exstant apud Esa. rologio Rom. ad 12 Aprilis iiiscriplus legiiur. Amio
cap. 65, ci botri metuio acinum hic legi oporttre! 556 pomifev creatus , demuui an. 552 vivere desiit,
sati» evidentcr argii t: Gracus textus iia se habei,, sui cedenle Liherio. MIRJGUS.
ovrpor.ovtipernatrut 6 p'*>$ iv TWf&rpvi xettipoxtat,ftiji » Verba adversuineot usque ad el naturas, desum
k-jpjtvtluvrov,ort ivkoyiuiariv ivu\iri>ubi o pwt;, ai i- in 0Corh.
iiuui iivje signifi-ni, in quo bcncdictio esse dicilur. ld., Fumenlum etl eniin Thymotianm lueteteoi
1'au'o interius tle i.dvemuChristi Sigeberg. legit An- impietaiit.
lichritti. — Omnes codices halient 26 nctiue umciti P Ms. Corb. cl llonorius liiincscr plorem Pauloiiaiu
recensent ln JNoiibergensi de fide conlra omneshm-; vocant, cui sullia^aniur, inquit Siitfridus Petr>, ex
retes uiins librres . Lice: aiilein dtios fucias, accliro- niss. cotltl. no.-liis , Viridis V*\is , Gc • |j|aeeii>is et
niconconuun ercs; i;ou resulla.l tamen pluriS quaini Sigeliergensis AliiPauloniuiiiappeilanl. — liouuriiis
24. Ilinc in ranti cod cum consensu colligere pusse! in Calalogo, ei non panci codices mss. Inn.c Pauli-
videnr, ipsu/n Gcunnliuiii IIOIInisi 24 vidisse, lict L num vocaui Puulvnuin; alii Paiiloniiiin. MIR*US.—
Jacobum 26 srripsisse iratlcrel. ERN.CVPRUNUS. Cod. Nor., Paulauut habel. ERN.GvpntANts,
s Ms. toriri i , pocnileniiude tatitfaclione, de centut 1 Corh., Efrem.
aninia, de virg nibiis, de circumcisis, de acino betted,- T Cotb.r in tliiiua Scriptura doctus.
cllonii.
1063 GENNADIIMASSILIKNSIS 1064
doctus Scrip.uris, sd \ivenle magistro clarus in A A cipium, uec qui Iquam coxvum Deo; ne.;inalicondi-
doctoribus ecclesiaslicis fuit, et iuaxime ex tempore tOreln Deum, sed ita bonorum omuiuiii crealoreiu,
declamator. Post illius aulem obitmn, amore prima- ut. materia qux ad malura versa est post iiiveutain
IUSetnominis, S'parans se ab Ecc!esia, scripsit c<n- malit am, a Deosit facta, nec quidquam malerialiuin
traria fidei multa. Iluic obiliirus U. Ephrxm aslanti absque Deo credatur conditum, aul fui se alinnt re-
sibi dixisse fertur : Vide," Pauliue , ne te tubmittat rum crealorem prxler Deum, qui prxsciemia -in
"
cogituiionibuttuit, el eleverit. Sed cum te ad purum cum prxvideretk morli dari naturam, prxinoniiit do
comptehenditseputaverisDeum, crede nec intttlexiste. poena.
b Prxseriserat enim illum ex siudiis vel sermonibus" CAPUT VII.
nova invesiigare, et in immensmii c intellectum ten- 1 PACIIOMIUS mOnachus, vir tam iu dorendo quam
dere.d Unde cuin frci|uentur Uardesanem « novellum in signa faciendo, aposlolicx graiix et fundator
vocabat. .€gypti coenobiorum, scripsit Regulam utrique ge-
CAPUT IV. f.eri iiionnchoruiu aplam, quam angelo diclanle per-
VITELLIUS Afi-r, ' Donaii.inoriinischisma defen- ceperat Scripsit el ad collegas prxposilurx sux epi-
dens, sciipsit De eo s quod udiosiut mundu servi stolas, in quibus alphabelum inyslicis leclum sacra-
Dei. In quo si tacuisscl de nostro h vilut perseru- B Q inenlis, velut bumanx consiietudinismexcedens in-
lorum nomine, e,;regiamdoctrinam ediderat Scripsit lef igentiam , clousil, solis, credo, eorum gratia; vel
et adversuin gei.ies et adversun: nos velutlradito- neijiis manifeslatum; unam ad abbatem Syrum,
res, in per.secniione, divinarum Scripiurarum; et ad uiiam ad abliaiem Cornelium: " interim adomnium
regiilam cccleslaslicam periinenlia inulta disseruit. inonasleriorum prxposilos, ul in uiium anliquius mo-
C-taruitsub ' Coiislanli', lilio Constantiui piiiui.is, iiasleritini, quod lingua &gyptiaca ° Raum vncaiiir,
CAPUT V. congregali Paschx diem velul xterna lege cele reui,
i MACROHUS piesbyler et ipse , ut ox scripiis epistolam unani, Similiter et ad dicm Remissionis,
Ojilati cognovimus, Donatista el suoniiu pos;ea in P qux niense Augusto agilur, ul in uuum prxpototi
urbe Roma occultus episcopus fuit. Scripsit, cum congregarenlitr, epistolam unam , el ad fratres qui
adbuc in Ecclesia Dei presbyter fuisset, a>l confe^- f. ras inoiiasieriunt missi fueranl operari, epstolam
sores et ad virgines libruin unum.moralis qiiidem, iinani.
sed valde neces a i;e doctrinne, ei praecipui-ad cu- CAPUT V|II.
tloilicn lam casiiiatcui apiissimis valde se.iienli s 4 THPODORUS presbyter, succcssor grattai et pr >-
coinmunilum, Ctaruilinler noslos primurn Africx, positura' supradicti abbatis Pacliomii, scripsii al
ei inter suos ,'id est, D.ni.iiianossive Monienses, G C alia monasteria r ipistolas, sai.clarum Scripinraruiii
postoa Romx. sennone di^est,is. Inqoibus lameii frequenler nii-
CAPUT VI. minit magislri el insiiiutoris sui Pnchomii, et do-
HKLo ORUS prcsbyter arriusit librmn <le Naiurs ctrinx ejus ac vilx proponit exempla, qux ille ut
r ruiii rxordialium, in quo ostcndit uoum esse prin- docerei, angejo admiuistrante didicerat; siiiipl et
' Oirb., etetevet, ted cum comprehetiditseputare- Ilisloria Lau^iaca reciiaiur. Floruit anno 540 esique
rit Deum,ctedele inte'lexiste. ntartyrologio Romano ascriptus a, d. 14 Maii, EJIIST
" tiorb., Prcrsent enim eral illum ex tludiit vel dem Pachomii alia non pautia ascel>cacxsiaqt apud
t rm nibut nova invettigarein immensumintelleclum Treveros, in monasterio Renediciinorumad S. Maxi-
tmdere. miiiuin.el ColoniaeAgrippinx in ccenobiocanonicoium
c II.TCleclio codicis Norib. meli<>rmihi visa esl •< regularium ad S. Gorpus Chri-ii, iu codiCil;u«niaiiii
itli Mira'i: intellectumhmres.on lendere. ERN. CT- cxaralis et hoc lituto prxnoiatis, Regulu Patrum,
ritiAMis. MlRXUS.
<•Corb. Norib., Undt et. ERN.CVPP.IA.NUS. ni lla rectius mss. pro exeedentem, rcferlur eniiii
e Vide quie de Rardesnnead llierou. c, 35 de S. E, :>dalphabctum. .
1 Ms.Gorb., Vitilinut Afer, Donaiischism. n Vocul^tninlerim adjcci e ms. Corbei,
t Ms.Gemblac, quodsit odiomttndtisDei tervit. ° Id , Baitii. AcCemblac. et Viridis VallisBauai,
n
h Velut perteculorem,nomenegrcgitdoetiqueedide- "' Sed Bttum legilur etiam in rodice regul.irutti Rene-
rai.Corb. d cfi Aniancnsis quernvulgavit llolstenius
* ld., Consluiilio. t Verba quasmente Augustoagitur, desuni in Cor-
i Ms. Corli., Macrobius presbyter et ipte uli ex bei, Mni legit : ul in uhum cqngregenturfratret, llxc
Opttttiscrip o Cfignbvimut,Donaiittu pottea in urbe universa Puchomii scripla Gentiadio memoniia ttx-t
lio na fuil epitcbpnt occullut. stani alhuc et edita sunt Laiine a Luca llolsienio in
k Ms. Cndex Gjeinblac«n>isel Viridis Vallis pro cotlice Regntaruiii Rorii. 1661, <i Paris. 1<i65,in-4.
mortrdWi habetil mmandam, ut el Sigebcrgensi-, i S. Tlieodorus monaclms , hoc c.ipile a Gennadiq
iv«t»SuftV<loPt tri, ci, Guelpherhyian.iisquein 8. E. laudaius, mariyrologio Romanp ad. 28 Decembris
Cf nrianus iiispexit. iiimripius legitur. De eodetri videri po erit scidptor
1 Uonorio «l Trithemio inale Bacliomiut.In lihello Vifcug. P.iclmmiitib. i, in Vitis Patrum, ci S. Nilus
CotoniasA-iolS iuipressn de officio rectoris encle- in l.b. de Ora>ioiie.AHer S. Tljeodorus itidem nior
Kiaa,eitanlur Pacomii abhaiis seMeniix, ut noiat nacltus, S. AliOnii discipnlus, in jpijus Vita a S.
Stiffridiit ^eiri. — S. P>»choinius,Tabennensis in Athauasio laiirtaius, in ebde.u n»artvrolt»gio a, d. 7
/Egypoalibas, sfcripsitReguUt+iinonaclioruin,a S. Januarii r
h rhetnr. Miti.t:us.
: Ilieronymo l.atine reilditaHf: qti* aJ cilcem operiun m; eodein CixHce Rc^iilarum llols eniano IIII^
Ca<*iatijexsisit, it) «diiiOHeReinaiia', Liigdunensict laiiltitti Tlieodori huj 13 lnevis ex.slat «pisliila qtim
Atrebaiiii. Regulseejusdetn brey.ariuma Palladio in iiiscribitur Adoinuia iiionasierij de Pas<||a,
1065 DE SCRIPTORtBUSECCLESIASTICISLIBER. D6G
hortaltir pcrmancnditm in proposito cordis et studii, A nis sunc scripsit cpislolam : in qua docet illtiiu per-'
et redire in concordiam el uiiitatem eos qui post fecte posse scrvire Deo, qui coiidiiiotiem creaiionit
abliatis obiium, discessionc facta, a coetu semelipsos s«i;r.[cognoscens, ad omncs semetipsuin inclinavcrit
diviserant unitatis. Sunt autem hnjus exliortattonis labores, et luctando atque Dei auxilium adverstitn
epistolx tres. omne qnod in hac vila suave est implorando, ad na-
CAPUT IX. turalem qunque perveuiens pin iiaLein,contiLientiam,
ORESIESIS monacluis, amborum, id cst Pachomii vejul d ttatur;e dcbilum munus obtiiittcri .
ct Theodori, collcga, vir in sanctis Scripturis' ad per- CAPUT XI.
fectnm instruclirs, cnmposnil b librum divino condi- * EVACRIUS monachus, supratlicti Macarii familiaris
tum sale, totiusqtie nionastica! disciplina: instriimen- discipulus, div!na atqne litimana iiiteralura insignis
lis constructum, et ut simpliciler dicam, in quo to- (cujus etiam liber f qui atiitulalur Vilx Patriiin,
tum pene Velus ct Novum Tcstamenlum compendio- s veiut continentissimi ct erudiiissimi viri mentio-
sis disserlationibus , juxla mnnachorum duntaxat nem facil) scripsit niulta monachis necessaria, c\
nccessitatem , invenilur exposiium : quem lamcn quibus ista sunt: Adversus b octo principaliutn \i-
vice leslamenli prope diem obitus stii patribus ob- tiorum sttggcsliones, qtias aut primtts advertil, aut
tulil. ]> inter primos diditit, octo ex sacrarum Scriplurarum
JJ
CAPUT X. testimoniis composuit libros; ad smiliiudinem vide-
c MACARIUS monacluis ille ^Egypiius, signis et vir- licct Domini, qui tentatori suo semper Scriptnra-
tutibiis clarus, unam lanlum ad juniores professio- rmu testimomis obviavit, iia ul uriaqiixqiie spccics

a In Corb. post caput de Macario sequittir hoc de scopus .i S. Atbanasio ovdinalus fuit. Idem ab Die-
Oresiesio,qui llonorio et Ti ithemio Oriesiesit,in qui- roiiymo c. 99 inier scriplores laudatus, mariyrologio
biisdam tnss. Orestesis, in codice rcgularum Holste- Rom. 21 Mariii inscriptus legitur. MII\/EUS.
iriano m quo itidem duclriita ejus Latine occurrit, d Corbci. ins., continentiamvelut naturalem.
Orsietius. * Diver.-us ab bnc Evagrius Anlioclienus episro-
b Oresiesis seu Oriesii liLer de Insttutione mona- pus, de quo ad llieron. c. 125. — Superiori capite
cliTum, cxsiat loin, IV liibliollteea: Patrum. Ne ex Suida docui, duos fuisse SS. Macaiios abbates,
tpiis porro errel, moneo ab isio longe alium esse unum cogiiomen o iEgypliiim, allerum cognotnenlo
Orienlium seu Oremium, a Sigeberlo cap. 54 laud.i- Alexandriiitiui. Hornm, ut Suidoe cjtisdem verbis
lum. Hic scripsil versu elegiaco conuiioiiiloiiiim, tilar, Evagrius discipuliisfaclus, pltilosophiamexer-
quod Mart Amonius Delrius primus Anluerpiae,(iOO I citit, qui prius verbis duiitaxat philosophabatur. Qui
cum noiis publicavil; secuutlo postea edituui tom. V Constantinopolia Gregnrio theolotjo in diaconorum
Bibliotliecx P. P. edilionis poslrema: Colouicnsis. ascilus csl ordiuem; quiu etiam in /Ecjyptumprofectus,
MIRXIIS. m incidit v tvs, atque illorum vitam mmula-
c Anicqunm de Macari;s tliccre incipiam, lubeti tusprmdictos
est. Ab hoc libri valde graves et serii conscripti
ipsa Suidx verha in incdium producere : Duo, in- sitnl : quorum tmus Moiuchus, sive de vita activa
quit, fuerunt Slacarii ejusdem nominit alqne decan- inscripttts esl, atier Gno-licus, sive de iit qui co-
taii propter exercilia tludiorum, vilam, mores alque'. gnitionis munere donati snnl. Capita vero ejus libri
disciplinam.AllerquidemjEyyptius. Qui mi acttittede- tp sunt 50. Tertius Antirrhcticiis adversus tenlantes dm-
bat, ac religiosa caulione in cos qui se convenkbanl t monss, octodistinclus parlibus, secundumnumerum8
erat severus. Aller Atexandrinut, per oomia similiss cocjitaiionum.Iiem 600 prognostica problemala, ele-
jEgyptio, et humanus. Adeohumanus erat enjtt cosqnii iiientaria iluo; iinumad monachotin cmnobiisaul con-
se conveniebanl, ut lepida humatiituteutendo jttvenesi tuberniit vivenles;atlerum r.d virginumcmtum.Ilacie-
ad exercilia provocaret. Ita Suiilas. Duos porro ,\la- iius e\ Suida. Oa eodem Evagrin (qucm a Ponto
carios fuisse, Palladius hist c. 19, 20; Nicepli. I. En.vino, ad quem naius, Ponlicum llyperboritam vs-
tx Hisl. cccles. c. 14. Baronius ad manyrol. Roin. cat) iiuilia babet S. Ilierouyniiis in epistola ad Cte-
2 Januarii, et alii snniliier lestaiitur. Ilorum altcr siphontem contia Pelagianos. Rnrouiiis sub finem
senior, cognomentotE.y,ititi->,S. Amonii discipultis,, »iitii 588 posl eiimtlcmS. Ilieroiiviiiiiintlncet ipsutii
Graece scripsit lioniilia>, quas Jeannes Picus, in se- fuisse Oriyeni^lnm, et a Gennadi.i hoc capile aliis-
naiu Parisiensi classium inquisiiorinrum pra:scs,, <juesigna ac prodigia i|isi falso nscribi. Mut^us.
anno 1559 Laline reddidit; exsianlque Griuce et La- I I-la parcnlliesis malc iutellecta lloiioriuui Au-
tine coiijniictiiiiParisiis 1G22 editio, cnm Gregoriii giisiodiinensciii in catalng >, fiaroiiiiiin, Bellarmi-
Thaiimatiir^i 11 Ru3iliiSelciicicnsis opuribus. Idemi ntiin, Possevinum, et nlios magnos viros in errorem
Macaiius jiijtyptius scripsit ad juniores professioms> induxil iil crederenllibri il itis qui VilaaPairum di-
sua) monai bos, epistolam sive rcgulam, i\nx sic in- <itur, auctorem fuisse Evagiiuni Poniicutn. Id pri-
cipit : Mililes ergo Chrisli. Exstal ea maiiuscriptai IIIIISobservavil Heriberius 1'nsvvcitlusiu prolego-
Rrugis in collegio Soc. Jesu, mter reliqmas Iiiblio- nieuo i, .">,nd diclns Vitas P.iirum lt>28a Moreio
thecae Pamelianx. Cxterum hic Macarius, abhas IH i ediias. liicli porro lilri in cdiiin.ue Morettanasecundi
j^gypio. 15 Jaiiuarii; aiter Macarius coguomento>D 1 et tertii auci.pr sive inlerpres fuit RufJiutisprcsbyter
Alexandrinus, ablias in Thebaitle, S. Picliontii di- Aquileiensis, ul prolcgouieno 10 ideiu Roiweidtis do-
sciptilus, 2 Jantiarii. lalmlis inarlyrnlogii Romani le- cet Atquc in secuiuln libro cap. 27 exsi.il vita Eva-
guntur inserii. I)e liis et Gr;i'ci aguoi, sed uun ev- grii Ponlici : qui ibidem a spiritualinm rerum scieu-
demque die, videlicet 14 calendas Februarii. Porroi tia et incredibiliabstinentia supri raodiuti comiocn-
a S. Macarii jEgyptii regula jam dicta prorsns di- dattir. Quas quidem laudes Evagrium ipsum dc se
versa est Serapituns, Macnrii, Paphnutii, aiieriusi texuisse, non est similc vero.
" Macarii, et aliorum 54. Regula, edita <;x cotliie', s Has Vitas Pairum iufra c. 17 inler Ruflniscripta
Afligemiensi,ad calcem o,>ciiiin Cassinni, typis i'ian- non memor.it Gcnnndius, qin sine noiiiine auctoris
tiinanis, studio ilenrici Cucqiiii, post episcopi Ru- ct inlerpretiscas legis«c viilitur.
ra mondensis. Ex his Serapiou, cngnomenlo Schola- II Ms. Gorb., octo laiiluni p iitcipalium
Slicus, S. Antonio carus, Tliunicos in /Egvpto cpi-
PiTROI.. LVIII. 34
 1067 GKNNADIlMASSILIENSiS MGS
"vel diaboli.vel vitiat;e nnlurtc suggestioiitim, eoutra A pltirarum ex|>lictiit. Qtiinto decimo vcro voluminc
se haberct lestimonium. Qtiod lamen optts b eadem lotum operis suicorpus, citatis oliam Patrum tradi-
simplicilate, qua in Grpccoinveni, jussus in Latinum lionibns, confirmavitct communivit.
transtuli. Composuit ct anachoretis simpliciter vi- CAPUT XIII.
ventibus Librtim cenlum sentenliarum, per capitula k PRUDrNTius• vir sxculari litlernttira erudilus
digestum ; ct erudilis ac studiosis quinquaginta sen- composuit mStrroxuTovde loto Veteri et NovoTesla-
leniiarum, qtiem ego Lalinum primus fcci. Nam su- menlo personis n exceptis. Commenlattis est autem
pcriorem olim translatum, quia viliatum et per lem- in morem Grxcorum ° Hexmmeronde mtintli fabrica
-juis confusum vidi, partim reinterpretando, partim usqtie ad conditionem primi Itomiuis et prxvaricn-
cmendando, aucloris veritali restitui. c Composuit lionem ejtts. Composuil et libellos, qnos Gtxcn ap-
cld ccenobilis et e synoditis Doclrinam aplam vitai peltalione allitulavit P Apollieosis, Psycbomacliia,
communis; et ad virgines Deo sacratas libellum Hamariigenia, id est, i de Divinitale, r tle compu-
cnmpetentem religioni et sextii. Edidit et pnucas gnanlia animx, de origine peccatorutn. Fecit et in
scnlenliolas valde obscurns, cl, ul ipse in his aii, sn- laudem marlyrum, s sub aliorum nominibus, invilato-
lis monachorum cordilius cognoscibilcs : quas si- rium ad marlyriinn librum uiniiii, et bymnnrum al-
miliicr e.^o Lalinas edidi. Vjxit longa ORlale,signis B I lerum : speciali tamen iuieniione adversus Symma-
cl r virtutibus pollens. chum idololatriam defendentem:ex qnnrum lcctione
CAPUT XII. agnoscitur Palatintis ' miles fuissc.
6 THEOIJOPIUS Anliochenx EcclcsiM presbyier, vir CAPUT XIV.
scicnlia cautus, el lingua h diserlus scripsit Advcr- AUDE.NTIUS , rpiscopus Ilispaivus, scripsit adversus
stim Apollinaristas et Eunomianos de Iucarnationc Manicli:<:os,Sabelliano el Arianos, m.ixiote qunqiie
Domini libros quindecim, ad quindecim millia ver- speciali inlentione conlra " Pliolinianos,qui nuncvo-
suum continentes. In quibus ratione purissima et tr- cantiir Bcnosiaci, librum, quem prxtitulnvit de Fide
slimoniis Scriplurarum ostendil Dominum Jesum advcrstim hxreticos : in quo oslendit antiqnilatcm
sicut pteniludinem deilaiis, ila pleniludinem huma- Fiii Dei T coxlcrnalcm Patri fuisse, nec iniliuni
nitatis habuisse. Docetet homincm ' dualuis tantum deitalis lunc a Deo Palre x accepisse, cum de Marin
substantiis constare, id est, animn et corpnre; scn- Virginchomo, Deo fabricante, conccplus ct mlus est
siioiqiie et spiritum non alteram subslantiam, sed of- CAPUT XV.
licia esse animx ingenita, quibnsspirat, qtiibus ra- y COMMODIANUS, dum inler saecitl.treslilteras etiam
lionalis esi, qtibtis sensibile facit corpus. i Quar- no-lras bgit, occasionem accepil (idei. Faclus iiaqne
tttm dccimuni autcm liujtis opcris libruiti proprie de C Clirislianus, el volcns aliquid stiidiorum sttorum
incrcata el sola incorpore», dominaquc omniumsan- muncris offerrc Cliristo, stic snlutis nuctori, scripsit
ctx Trinitatis natiira, ct de creaturarum ratione dis- mcdiocri sermone, * qunsi versu, libruni adversum
screns, pro scnsu cum aucloritalc. sanclarum Scri- Paganos. Et quia parum na nostrarum altigrrai litte.
« Vel diabolivilialm nalurm siiggestio, et contra se Philippo anno Christi 348 consul fuii. Ilis addc
Itabeat teslimonium. annos 57 quos egeral Prudenlitis, rcli<pmm esl ut
b Eamdem simpliciiaem qua in Crwcum invenire hxc scripscrit anno Cliristi 405. Prinlenlii rper.i
visut sum, tn Latinum iranslitli. omnia, siudio Theodori Pnlmanni cl Victoris Giselini
« Opposuit habet Mirxns. Nnslri codiccs rectius ex flde 10 lilirorum mantis. ri|>ornm emendala Plan-
ut opinor, Cdinpositi/.— Il:rc vcrba, Composuit el tinus 1564 sujs lypis publicavit. Mm.i:i:s.
anachoretis,usqitead illn, auclorisveritati rcstiluti,,in 1 Deest ttir in nis. Corb.
utroque codice, et Guelpbcrbyt. ct Noribergen-i, tle- ni ld., trocleum, vitiose. Scd legendum Sirrru^ov,
siderantur. ERN.CYPMANUS. c\ Gisanii emendatione.
d Coanobitx sivc synodilx genus mnnacliorum ini n Exceptit. Iia omnes codices mss. Sed Mirxus
conimttne viventinm et ab nnachoretis quos paulo> legil excerplis. ERN.CVPRIANUS.
ante memoal, distinctorum. n Cotb., Exemeron... acondilione primi hominis.
0 Synoditis liabet Mirajus contra codicutn fldem. P Id., libros quos gr. a. prmiitulavit.
ERN.CVPRIANUS. i Id.., de divcrsis, viiio.-c.
' Ai. prodigiis, quod glossema est. ,n r Cotlices bahent compugnantia; unimm. Mirxns
« Ms Corb. vitiose, Theodoreius.—Qtiem Gen- ' babet animi. ERN.CYPRIANUS.
nadius hic Theod iru.ii presliyienmf voc.l, alii scri- s Sub aliorumnominibusinvila'orittmud martyriitin.
bnnt fuisse prcsbyterum in monasterin Rhaitii. Tomoi II.TCverba omilliinttir in nostiis mss. et rccie qni-
V BibliothecaePatrum, editionis postreimc Colonien- dem. EBN.CYPRIANUS.
sis, exstat btijus litulocoiiimenlnriusde IncarnatiineI ' Non in libris contra Symninclium sel in pra;f.
Domini, contra Ncstorium ct Eutychcn : cujus ett Calhemerinon hnc tangil Prudciitius : landemmilitim
Bellarminus in Calalogo meminil. MIR.EIS. grttdu evectumpielas Principis exiulit assumplumpro-
h ld., diierliisimus. pins slare jubcns ordine proxbno.
1 ld., duabns subsiantiis. u Ms. Cbrb., Fontiniacos.
i ld., quarto decimotbro. v ld., comternamfqisse, non inilium D.
k /Elalem suam, cl quo anno sita sacra poematai x Id , acceperit cunt Maria tnatre.
Prndenlius scripseril, ipse prndidit, consulem indi- y De Audenlioet Commodinnoagit quojue Tr.ihc-
caiis qiio naluS erat, pnclatone in Cathemerinon : mitis lib. de Scrip:orilius eccles. Min.fius.
quam xetera mss. exemplaria ul totius operis Pru- 1 Ita, recle SuffridusPeti i. LicelinCorb. quasi librum.
denl ani procemium; in prima ejus fronte mcri:oy aa Al. noslrorum tilleras.Coiomodianilibriim <d -
locanl. Irrepsit subiw cttniliesseni, oblilumvclerismee dit Rigaltius cum noiis, cl llenr. Lcoiiardus Sclitnv-
Satim arguens sub quo prima dies milii. Salin rum) lleischitis VVilebergicA 1705, i.
J0o9 DE SCRIPTORIBUSECCLESIASTICISLII5ER. 1070
raruni,magis itlorum destrttere potuit dogniata quam X \ pars fuit doctorum f Etclesise et in iransfcrcndo tle
nt stra tirmare. Unde el de divinis rcprouiissionibus Grjico in Latinum clegans ingcnium habuit. D.miqae
adversum illos vili salis et crasso, ut ila dixerim, maximam partem Grxcorum bibliolliccocLalinisex-
sensu disseruit, illis stuporem et tiobis desperationem hibuit; Basilii scilicct CaesarieiisisCappadoci;c epi-
inculiens, Tnrtiillianum, cl Laclaniiuui et Papiam scopi, Grcgorii Nazianzeni, cloqucntissimi hoinnis;
auctore» sccntus. Moralemsanedoctrinam et maximc Clementis Romani Rccognitionum libros, 6 Eusebii
voluularix paupertatis auinrein optime prosecutus, Cxsariensis Palxstinse ecclesiaslicam liistoriam,
studentibus inculcavit. h Xysli Sententias, Evagrii Serilentias. Iiilcrpretatus
CAPUT XVI. est etiam Scnloniias ' Pampbili martyris adversum
FACSTI.NUS presbyter scripsil ad pcrsnnnm Flac- malhemaiicos. lloriiin omnium qiitecumque, prai-
cillx- Regina' b ndverstim Arianos et Macedonianosi niissis prologis, a Lalinis leguntur, a Ruffino inter-
liLros seplem. Ilis eo> maumc sanciaruiu Scriptu- pretata stinl; i qua; auleni *ino prologo, ab alio
raruin testimoniis argucns ct convincens, quilius illii translala sunt, qui prologum facere iioluil. Origcnis
pravo sensu abtiliiiiUtr ad lilasphemiam. Scnpsil ell nutem non oiiinia (qnia et Hicronymus aliquanta)
librum, quein Valenliniano ct Arcadio iniperatoribus,, transtulit, quae sub prologo d scernunlur. Projtrio
pro defensione suorum, cum Marcellino c qttodami <, g autem labore, imo gratia Dei ct L'O.IO, cxposuit idein
presbytero oblulit. Ex quo osteudiltir d Luciferiano> Ruffinus symbolum k, itt in ejus romparatione atii
.schismati consensisse; quia Hilariuiu Piclavieiiseini nec exposuisse iredantur. Disseruit et benedictioncm
et Damasum urbis Puun.i:ej>scopos in codem libro) Jacob supcr Patriarchas triplici, id est, historico,
culpai, quasi male consulucrint Ecclesix, quod pra> morali et mystico sensu. Scripsit et epistoias ad ti-
varicalores episcopos in com:r.unioncm et sacerdo- inorem Dei horlalorias multas, inter quas praemi-
lium, pacis recuperand.c gratia, recepisseni. Quo I nent tlla; quas ad Probam dcdit. Ifstoriie etiant
Lucirerianis ila displictiit, recipcre episcojios qui ini ecclesiast ca-, quatn ab Eusebio scriptam et ab ipso
Ariuiinensi concilio Arianis cnminuuicavcraitt, quo> interprctaiani diximus, addidil '.dcciiuum et undeci-
tnodoNovatianis apostalns pcenitentcs. nmiii libruni. Sed et "' obtreclatori optisculoruni
C\PUT XVII. suorum respondit duobus voluminibtis, arguens et
e Ri:TINU<,Aqtiileicnsis pre^bylcr, iiim iuiiijniai convincens se Dci intuilu et ccctesi.e utlitaic, au\i-

11Fau-liitus iste lcuiporibus Damasi l papscvi\it,., aa Aprnnianuni, quam inlerprctaiioni Enchiridii

Cl b s scliisuiaticus luit : semel in scliismale Ursicini it
contia Damastim, ct iu schism.He Luciferianoriim :
m Cciiiiailiuslioc capito, ct liaronius tomo IX An- i-
ualiuin, ail annum Dam.isi primiim cl Siricii quar-
tiiui, lestauttir. Piacitii l.uiien eum iu hoc catalogo o noroiitisabsqueChristo aique ellmici, immuato nomine.
ponere, qtioniam scrijisit ad Flaccillam Tlieodo-ii ii C
( Sixti mirttjris ei llomanmEcclesimepiscopiprcvnotavhf
imperaioris u.oreui, Arcadii cl llononi impp. ma-
irem, libros sepiem loutra Ariauos saus erudiios, >,
qui cxslant in Ribliolheca veterum Patrtim. Iia liil-
I-
iarmiuiis lil>.de Scri|ilo iuus Ecclesiasiicis loquilur.
Cxieiuin lilicr isle de Trittiiate seu Fide conraa
Ariauos, rliam sub noiuine Gregorii Rjetici, nb llie-:-
ronymn cap. 100 meinorali, lotus fuit editus : u\A >i
ijuod epislola ad Flacc.llam csset nitttila. MIR.CUS.
b Ms. Corb., aducrsits Ariitnt 'cl Macedonium.Proo
libris, tepicui capilula rectius dixeris. Faustini ojiu- i-
scula Sirmoiiitis editlil. Yidj Paschas. Qncsiieltiiin n sas : ut lleiiberitis Roswcidtts in |irolegoineno i,
diss. 11 ad Leoncm M.
c Corlxi., quondumpresbijtcrooblttlit.
ll Itl., Lucijerianiscltismaconscripsisse.
c Ruflinns, Aquileiensis presbyler cl inonathis,5,
S. Ilieronymi primuhi amicitia, postea oiTensiouc ic
clarior, jianlo posl Romam ab Al.iti o Cotlioruii! ii!
i'ege captam, hoc est paulo post aniiuiu Chris i 410, I,
obiil, ui Itaroiiius censet; Ruflini ojiera lomis dttoiius
is „
Soniiius lb80 Lutitim cxcudit : de quihii^ vide Bel- 1-
larmini judicimu iib. <leScripiorilius Ecclesiasticis, s,
et Roswcidiin prolegoinciiis 4 et 5 ad Vitas Palruni. n.
Mnt/Eus.
f Corb., DoclorumEcclesiarum.
e ld., et EusebiiCwsariwPalesiineeEcclesimepiscopi pi
hittoriaui.
h Rulliiius Xysli Pythngorxi libiuni, lilu'o Sixti ti
papte ac inartyiis, l'a|s<>edidit. Id couslnl ex variis is
S- llieroiiyuii lo.is, tit in cap. 22 Jcicuiiic, ubi euinin
nomine Gruniiii perstnngit, et in cap. 18 Ezecbielis: s:
item ex Aiiguslino I. n Retractat cap. 40 (qui dece- i-
plus antea liliro de Nal. ct Grat. c.t|>. Gt Sxti |>nn- i-
Itlicis nottiine allegaral), cl ex i|isa Rtiflini <-pilola
la
Sixti praafixit. Hieroiiymtim ijisum in epistola ad
Ctesi|ilioniem nudiamus tonanlcm conira Rufliiium :
lltam autem lemerilatem,imo insaiiiain ejus qitis digna
possitexplicaresermone,quod librum XysliPgthaqormi
Mllt/EUS.
' llonoriiis lib. n, de Script. Eccles., c. 17,
Gennadiu'11 solitus sublegre, htinc cjus locum
lorrupit, sic cxpriineiis : Sixti philosopliiscnlentitis
adversus mallienialicos. Nec cnim Sixltis adversus
itialhematicos scri|'sit, sed Pamphilus marlyr : ul.
tlisliiicie hic liabc' Gennadius. Caeierumprajtcr opera
bic a Gennadio commeniorata, Ruflinus insuper scri-
j>sii,vel cx Gf;ccoLitine reddidit ViiasP.itruin, libro
secuudo ct terlin in eJilione IManliniatiacoinprehen-
§ 10, luse probat. Mta^us.
i Veiba trua:autcm sine, ctc, usquc ad f/«t'aet liie-
ronymus a'iqua, dcsunl in Corbei.
k In endem Corb. est : Rtifinus symbolum disse-
iui'1,el benediclionesJttcub sttper Patriarchas...ntuslico
sirmone. Scripsil et ep:s'.u'.asad timorem Dei,mter
qnas eminent, etc.
t In veriend.i Eusebii Hisloria Ruffin-is nimja li-
Iienate usus fuil, initlta adilens, demcns ac mulnns.
Dimidium oclavi libri omisil, dccimuni vix alligit.
Adeoijue ex decem Eusebii 1bris fecit novem : quiuus
dtios, hic n Gennadio memoraios, dc suo adjccit.
tlos Grxce rcddidil, et pr.vfalionem suam prajfix t
Gelasitis Ca:-areaein Paleslina ep'scopus, qtii Cyrii-
lum Hierosolymorumepisco|>utnhabuit avunculuui;
non ille Cy/.iceiuis,qui res inNicx-noconcilio scrijtsit.
t)c duobus^stis Gelasiis supra a'dliieroiiyini cap. 130
cgimiis. Mni/Eus.
ul Obtrectatorem httnc vocat D. Ilicronymiiiii, a<l.
versus quem Itulinus cdidil Invcctivarum liltros duos,
el nola e>t controvctsia intcr bos cx opcribus lli.eio.
iiyini. Ilinc au ciu j> lcl Cciinadiiim lliitoiiynio j-iaj'
1071 GENNADIIMASSILIENSIS 1072
liai.te Domino, ingeiutimagitassc; illum vcro a rrmu- \A credimusmodo in Ecctesimincrementoagi, ubi justi-
ialiotiis stimulo inciialuin ad obloquendum sl"lum ficati per fidem a morticinis peccatorum mcrum pcr
b vertisse. baptismnmad titm aternm stipendium ' suscilantur,
CAPUTXVIII. secundam vero generaliter omnis homtnum carnis.
c Ticiioslus naiione Afer, in divinislitteris erudi- Floruil bic vir xtate qua jam mem; ratus Rulfinus,
ttrs, juxta historiam suflicienter, cl in Saccularibtis Theodosio i et fllio cjus regnantibus.
non ignarus fuit; in erclesiasticis quoque negotiis CAPUT XIX.
sludiosus. Srripsit de Bello iniesiino libros tres et k StvEBUspresbyter, cognomcnto Sulpitius, Aqui-
Exposiliones diversarum causarum , in quibus ob tanicaeprovinciae, vir geaerc et litteris nobilis, et
Fuoriundefens oneni, an iquarum meminit synodo- paupertatis atque huinilitat s amore coiisjiiciius, cla-
rum. E quibus omnibus agnoscitur d Donalianaopar- rus etiatn sancloruin virorum Marliui Turonensis
tis fuisse. Composuit et Regulas ad invesligandam episcopi, et Paulini Nolensis uoiitia, scripsit nou
* et inveniendam intelligeniiam Scripturarum , se- contemneiida opuscula. Nam cpislolas, ad amorem
ptem, quas in uno volumine conclusit Expnsuit et Dei et coniemptum mundi ' hortatorias, scrijsil so-
ApocalypsinJoaunis ' ex integro, nihil in ea carnale, rori suse mmu!las, qusenotse sunt. Scripsit " atl Pau-
sed toluin intelligens spiritale. In qua expositione B I linum prxdiclum duas, ct ad alios alias. Sed quia in
dixit, angelicam siaiioitem corpus esse. Millequoque aliquibus etiam familiaris nece-silas inserta est, non
annorum regni in teira justorum post resurrectionem digerunlur. Composuit et ° Chronica. S^ripsit ct ad
futuri suspicionem dulil; ceque luas in carne s mor- multorum profectum vitam B. Martini monnchi et
luorum resurreciiones fuluras, tinani justorum, et episcopi, signis el prodigiis ac virtutibtts illustris
aliam injuslorum, sed unam et semel omnium, in viri v : et collationem Postumiani et Galli, sc me-
qua resurgent etiam abortivi h deformati, ne quid dianle et judice, de conversatioue monachorumOriea-
humani generis animalte subslantia) iutereat, osten- lalitim et ipsius Martini habitam, in Dialogi i spe-
dit. Distinctionem sane duarum rcsurreciionum ita ciem, tribus incisionibus comprehendit. In quaruin
facil : Primam, quam justorum, Apocalypsis dicl, priore referi, suo (empore apud Alexandriam in sy-

ferre Ruffinum, quod in eensura su, r .diclum est B.tssulam.Fuii aulcm Ejuso, seu Elusio (nitnc Lau-
Quid vero de Ruilini operibus senserit pontifex Ge- suu), urbs olim inier Narbnuem et Tolosam, in
lasius, videat le<tor distincl. 15, cap. Sancla Ro- Galliu Narbonensi, sta, ui coiistat ex liincrario Bur-
mana. SuffridttsPetri. digaleusi, quod Pitheeus edidit Est<|uedistinguenda
* Co b., wmuluni. nb uibe Elusa, olim iuler Burdigalam et iolosain,
b Id., agi avisse. iu Aquiiania et Novemjio|>ulis, sita. Primuliacum
c Tichonins Afer, in aliquibus dogmatibus Dona- G C non longe dislabat ab Etusone, nbi Scverus maxiiue
lisia, scripsii volumen regularuin :quasS. Augusti- dcgebat. Paulinus cp. 12 memiuit basilicx a Severo
nus I. ni de Doctiina Christiana c. 50, et lib. n Re- ajiud 1'rimnliacumconditse. Cxterum Sulpilius hic
tiact. c. 18, item Cassiolorus jiralal. in Psalmos nosier non fuit Bituricensis episcopus (quodSigonio,
el Isidorus I. i de Siimmo Rono, recensent et exa- Galesinio, Giselino et aliis muliis viris iloctis visum),
niinint Vixit an. 3'J0. Ita Molanusin ms. bibliotbeca sed presliyler l.intuin, ut hoc capiie Gennadius le-
sacra. Ilos 7. Rcgularuurlibros cum niss. collatos statiir, nunc Primuliaci, nunc Elusone degens, ut
And. Schottus toui. XV Ridiothecx Patruni ptibli- pracfcrunl Paulini Nolani cpislola3 vur.te. Ab islo
cavit. MIR.CUS. nostro Sulpitio, S. Mnlini discipulo, longe alius fuit,
d Ms. Corb., Donalistarum purlii. et qtiidem tviate posterior. S. Sulpitius Severus,
• Verba et invenkndamdesunt in Corlici episcopus tiiturict nsis, martyr. Rcman. 2'J Jati.
f Id., ad integrum sed lanlum inletligcnsSbiri- ascriptus; qui Masticonensi u coucilio inlertuit, et
lalem. ln qua exponensdixil. cui siiam de septem dormienlibus bistoriam Gregor.
ts Ms. Corbei., Suspkionem tulit. Neque ditas in Turouensis dicavil. Qttod ad Severi nosiri scripta
carne resurrectiones futuras inler jnttot et inter inju altinet, his oriam sacram elegante styloab orbecon-
ttot, sed unam cl in semel omnium. In qua resurre- dito exorsus, e.nn usque nd S. Tiliconis el Aureliani
ctione abortivi deformati resurgunt (infra c. 38). Di- cousulalum, boc est, Chrisli 400 aiiniiin perdiixit
ttinciionem sane duabus resurrectionibus,eic. ilem Vitam S. Martini episcopi Turonensis,
h Al. reformali, el mox, ne quid hitmani generis de- Scripsii
qu<>fauiiliariler usus fuil, et tres epistol s ad ejus-
formalum et animalum subslantia intereat, vel anima- r. i dem episcopi encomium veriinenies. Exsiarit ejustlem
tmtubstantim inlereal. tres; quoruni primtis narrat virtutes inona-
1 Ms. Corb., homines suscilantur. Duo vero ge- dialogicliorum Orietilalium, duo posieri<ires expoiiunt vir-
vera omnium hominttm, jutlorum et peccatorum. lules S. Maitiui, libro i pncerilas. In DialogisSul-
Floruit, etc. jiiius sequilHr errorcm millenariorum, ut llierony-
i Tlieodosiocum filiis s".is. mus in Ezech. c. 56 inonel. Unde Gelasio papa:
•* Sevcrus cognoineuto Sulpilius, aliis Suljiilius optiscula Posiumiani el Galli ajiocrypha. MIRIXS.
'SeverMSjPaulino Nolano, Greg. Tiironensi, :ihisi|iie I Al. Exhonalorias.
simpliciltr Severus, fuil domo Aqtiiianus, ul i|ise •" Ms. Curbei., mulium.
dialogo i, c. 20, f.ilelux. Elqtiidem a Niliobrigilms, II Id., Ad prmdiclumPuuUnum Nolanum tres alias.
curn lib. n llisior.a; sacra Phcebndimn (qui Age.nn Sed quia, etc.
(Salliaruni episc<>pus fuit, ab Hieronymo in Catalogo ° ld., Chronicon.
cap. 108 menioialus) situm vocet episcopiTm.Noium PAtltlit mss. Corbei., <ji«imveroposteaPostunianus
aiite/n Agenniini es^c in Nitiobiigibus. Vixit inaxime el Gatltts insigniler proseculi tunl. Cottationemtero
Etttsoiit?,ut Paulinns ep. 0 habel; vcl Priiuuliaci, Pottum., etc.
iil idem C\<-II, 12, tradit. Tolosaj quoquc cuni li.>- '1 ld., speciemel incisionibuscomprehensum.
tii asse colrjgerc csl ex ipsius Scveii ep. ad socrum
1073 DE SCRIPTORIBUSECCLESIASTICISLIBER. M"l
nodo episcoporum decreltim a Origenem cautius a A piismuni Instruclionis lilicllos sex. In quibiH conti*
sapientibus pro bonis legendum, et a minus capaci- net primus qualitcr se debcant habere competentcs
bus pro malis b refiilandum. c Hic in senectule sua a qui ad bapiisimi gratiam cupiunl pervenire. Secun-
et cul- dus est de Gentililntis crroribtis : min quo dicit suo
Pelagianis deceplus, agnoscens lotjuacilatis
" familias
pam, silenlium usque ad moitcm lenuil, ut peccatum pene lempore Melodiumquemdam palreo
d pcenilens ob liberaiiiatem, el Gadarium rusticum ob « fortitudi-
quod loquendo contraxerai , tacendo
cmeuilaret nem ab ellinicis esse inler deos translatos. Tertius
CAPUT XX. liber de Fide unica: majestatis; quarttis adversus
«ANTIOCHUS episcopus scripsilAdversus Avaritiam p|genethlologi3m,qiiintusdeSymbolo.sexttis de Agni
unuiti et longutn volumen. El in curaiione c;e<i pascbalis vicliina. Edidit el ad Lapsam Virginem
qui a Salvatore illuminaius cst, homiliamcomposuil, <tlibellnm, pene omnibus labenlibus cmendationis
cotnpunrtione timoris Dci et humilitatis plennm. incenlivtim
f MorilurArcadii imperaloris tempore. CAPUT XXIII.
OI.YMPIUS, r natione liispanus, episcopus, scripsit
CAPUT XXI.
« SEVEEUHOS, h Gabalensis Ecclesix episcopus, in librum fldei adversus eos qui naturam et nnn arbi-
divinis ScriptUris eruditus, et in homiliis declama- B " trium in culpatn vocant, ostendcns non crealione,
sed inobedieutia insertum n.itur.-emaluiii.
tor admirabilis fuit. Unde elfrequentcr abepiscopo
CAPUT XXIV.
Joanuc et ' imperalore Arcadio, nd faciendum ser- 8 BACHIARIUS l philosophix, nudus
) vir Chrisiiantc
monem Constanlinopolim vocabatur. Legi ejus ex-
ad Galatns et de eiexpeditus vacare Deo disponens, eliam peregrina-
in
positionem Epistolam baplismo, tionem u propler conscrvandam vitse integriiatem
et Epiphanix solemnitate libellum g>atissiinum.
Moriturk minore Theodosio impcranie. elegit Edidisse dicilttr grata opuscula; sed ego ex
illis unum tanlum de Fide libellum legi, in quo satis-
CAPUT XXII. facit pontiflci urbis, adversus v querulos et infatna-
NICEAS > Rnmacianx civitatis episcopus, com|io- tnres peregrinationis stt;c, et indicat se non liniorc
suit simplici et nitido scrmone coinpetenlibus ad Jia- hominum. sed Dei. peregrinationem suscepis?c, tit
* Coib., Origenistas cautius a sapientibus probis le- eim testatns est SuffridusPetri.
gendum, viliose. m Corbci. ms., i/t <7Uopene tempus Melgidum
' b« llocesl, abjiciendum. quemdam
n palrisfam:li.is... et Gadarium rusticum,ele.
Postretnn hxc ab aliena manuassiila pntal Jonn. Melodiitn. Iia Norib. At Guelpherb. habet Me-
Clericus tom. XX Bibl. seleclx p. 350. Sed agno- ladium; MiroetisMelchidium.ERN.CYPRIANUS.
scuntur ab omnihus mss. ° Norib. habet ob forhicationem.ERN.CYPRIANUS.
d Sic e ms. Corbei. reposui pro penitus. C P Al., Genelhlogiam; nam in Corb. vitiose jeno-
G
' Ms. Corbei., Antiocus adversus avaririam cliam. — Iia Mirxus. N., Genealogiam.Gu., Genelo-
tinumet grande volumenin curatione cmci qui a Sal- giam. ERN.CYPRIANUS.
vatore curatus estometiam composuit.— Alius abislo i ld., tibum humanmlabenlibusel incentivum.
fuit Antiochus monachus in Laura S. Sabx : cnjus 1 Al., Olympus.Gemblacensiscodex, lesle Suffrido
homilix exomologesisitemque liber ad Eustathium Petri, Opilitts.— Augustinus, lib. i contra Jnlianuii!,
dc VitiosisCogitatiouibiis.a Pelro Pamino ex Grxco Olympum vocnt, fragmeuiunique ex qtiodam ejus
Laiine redditus, cistant tom. VII Bildiothecx Pa- sermone ecclesiasiico exbibet agens de peccato ori-
irum editionis uliinuc Coloniensis. (Toin. XII, Lugd.) gihis. Iiaqne non oninia ejus scripta recensent Gen-
Re eo Baronius tom. VIII consuli polerit Ejtisdetn nadius ct Cave, qtiorum posterior eum circa an. 430
Antiochi, niMfallor, libercst, qui in Vaticana bildio- claruisse existituat Verum quia Angustinus virum
theca ms. exstat, cuin hac epigra|>he,S. Antiocliiad magnx in Ecclesia ct in Christoglorix vncabat, cum
Eiisinthium diversa capita. Dectijus a?tale Gonsalvus adversus Julianum scriberet; videlnr inulto ante cla-
Ponclus Lennius in notis ad PbysiologumS. Epipha- ruisse. Oiiit cnim Aiigiisiiiius an. 430. ERN. CV-
nii cap. "22luse disputat MniEIs. PRIANUS.
f Id., moritur Marciano imperanli. s Suffrid. Pelri Bacciarius. Cod. Martiniensis et
* DeSeverinno Gabalitano, vcl Gavalitano(SulTrid. . Corbei., Bacharius. Gemblac. et Viridis Vallis, Ba-
Pctri Gavetlensis; ms. Gemblac, GavillensisEccle- chiarius. Ilonoriiis ntitem Bachianushabet viiiose.—
sia?)episcopo ita Molanusin ms. bibliniheca sacra : Bacliiaii litijus epistola ad Januarium de recipiendis
Severianus Gnvalitanusepiscopus, cui Chrysoslomusi > u 'apsis exslat in Bibliotheca vetertim Patntin. Fuit
Ecclesiam suam, cu n in exsilium initteretiir, com- eta Plantino edita ciiin <<pusculisS. Sixti III pnpx,
mendavit, scripsit sermones vnrios, qm-.rnma!i jui studio Jacobi Salvatoris Solanii Murgitani, qui ipsum
exstant in opeiibus Chrysostoini et Chrysologi; p!u- vocat S. Bracharium. Vide infra cap. 56. MiR/Eus.
ritim aiitem fmgmenta in liliris veteruiu. Petavius inI * Corbei., vir Christianmdisciplinmexpeditus. Pro
raiinnario teiiiporum dicii ipsum ob amiulationcnii nudtts V. C. Lud. Antouiiis Muralorius malit niiidus.
Chrysoslomi miuus secundam poslei iiaiU lamam mc- Sed recte se babere pttto illud nudus, neque vero ad
ruis>e. MIR.ELR. vcrba qux prxcedunt illnd referendum est cum Ho-
h Corbei., Gabaiuanm. norio, sed ad ea qtiaeseqnunliir, et idem plane valet
' Impcratori Archadio. quod exjieiHius. Patriam. et cognaiipnem reliclain
I Itl.. exposilionemad Galalas, et de Baplismo ett signiflcans.
Epliyfania. u AL, pro conservandavitminlegrilalevel utCorbei.,
k Id., juniorc Theodosiofilio suo in baptismate,im- proposjti infearitate.
pcranie.— Codex Norib. perinde ut Gueljilierliyla- v Corbei., querolos, Cod. Viridis Vallis : adversus
iits : Theodosio, filio suo in baptismo, imperante. Cerellos.Sed rccte se habet illnd querulot. Sic infra
EII.N.CYPRIANUS. c. 39 de Orosio : scripsit adversus querutot el iufa-
1 Uomancr,ttcrpcram. In aliis inveuirc se Roinani- matores Chriiliani nomiiiis,
 1075 GENNADtl MASSILIENSiS 1076
cxiens " tle terra ^ua cohxres fieret Abrahx pa- A una Dcitale tres cssc |>crson.is, ul s;t aliijuid in siu-
triarchce. gulis proprium, quod nou babeal alia. Patrem scili-
CAPUT XXV. cet hoc habere proprium, quod ijise sit sine origine
b S-ABBATIUS, GallicanaeEeclesin: episcopus , roga- origo atiorum : (ilium hoc babere proprium, quoc'
tus a quadam casta et Chriso dedicata virgine, Se- Keniliis genilore non sit postcrior: Spiritum sancttiin
cunda nomine, composuit librum de Fide adversus hoc babcre proprinm, quod uec lactus sil ncc geni-
Marcionem et Valenlinum ejus c auctorem, et adver- tus, el tamen sit ex altero. Dc incarnalione vero ita
sus Euuomium etejus magislrum Aetium, osiendens scribii, ul manenlibus in ea dualms naturis una cre-
eis ratione et Scripturarum testimoniis, d ununi essc datur Filii Dei persona.
Deitatis principium, uniim esse Deum xterniiatis CAPUT XXVII.
auctorei.i, et mundi ex nihilo condilorem ; simulque h URSINUS monacbus scripsit adversus eos qui re-
et de Christo, quod non in phanlasia homo apparue- baplizarndos hxrelicos decernunt, docens nec legiti-
rit, sed veram habuerit carnem, per quam itiandu- mum esse , nec Deo dignum, rebaptizari illos qui in
cando, bibende, Iassando, plorando, morieudo, nomine Christi, vel in nomine Patris, et Filii, et
resurgendo verus proliatus est homo. His enim Mar- Spiritus sancti, quamvis pravo sensu, haplizenlur;
cion et Valentinus contrarii exsliterunl, assercntes e I)
B sed posi Trinilalis et Chrisli simplicem confessioneui
duo Deitatis esse princij in, el Chrislum venisse in sufflcere nd snlutem manus imjiositioueiii catboliei
phantasia. Aelio vero et Eunomio discipttlo ejus sacerdotis.
osiendit, Patreni et Filium non duarum esse natura- CAPUT XXVHI.
rum et f diviuitaie parilium, sed unius essentix > MACARIUS, alius monachus, scripsit in urbe Roma
[opiotovaiav),et alterum ex altero, id est, ex Patre adversus i inaihemaiicos librum, in quo tabore,
Filiiim, ei alterum alieii coxiernum : cni crcdulitati k orienlaJiuin quxsivit sol.itia Scripttiraruin.
Aetiuset Eutiomius coiitratlictinl. CAPUT XXIX.
I HF.LIODORUS alius, Antiochix presbyter, edidit de
CAPUT XXVI.
virginitalft egreginm el saciis ^'cripiuris insiriiclum
B ISAAC sciipsit de sancla? Trinitatis tribus pcrso- volumen.
nis et incarnatione Domini librum obscurissiuix di- CAPUT XXX
tpulafionis et involuti sermonis, conflrmans ita in m JOANNES,Hierosolymorum ep.scopus, scri|isii

a Corbci., de t tra rel cotjnatiomsua ex Gencs. xn, II Hic Ursinus in codice Valicano aitctor inscriliiittr
1. iliinc Bachiarii liliellum primus edidit cum uotis libelli de rebaplizatione hxrelicorum, qui sine no-
vir eruditissimus Lud. Anlonius Muratorius lom. II uiine editus est a Ri°atlio el a Joanne Fello Oxo-
Anecdol. Bibl. Ambrosianx, Mediolan. 1698, 4, in C niensi episcopo ad calcem opcrum S. Cypriani. Vide
quo sttb init. stalim ila loqmtur : Nos patriam etsi Labbeum tom. I Concil., p. 770.
tccundum carnem novimns,sed nuncjam non novimus, 1 Alius ab eo de quo supra cnp. 10. — Macario
el desiderantes Abrahmfilii fieri, terram noslram co huic Romano Rulfinus Aquileien^is npologian: suam
gnr.lionemquerepulimvs.
h In Corbei. hoc c.iptit deest Cxierum fallitur vir pro Origeue inscripsit. Ilierouymiis apo'ogia 2 con-
ira Ruliinum : Ergo, inquit, nisi de Orieme venisses,
dfctus Latinus Lnliniiis, qni in Bibl. sncro-jirofaua eruditissimus vir hmreretadlmc inter mulliemuticos;
hunc Sabbatium cuiinlem liibct cum Pltoaliadiode intelligens niinirum btinc MacariumRomnnum, quem
quoc llieron. c. 108. In Cod. Gemblac. Sapatius. Kulfintis sibi perfamili.irem babuii, quemque a mn-
lla mss. et anliiiux II moni etl tiones : pro quo themalhkis abstraxil, et Origcnis fuliginc infecit
alii male audiiorem. Sed auetorem dicii pr.i magisiro Baronium tom. V ad ann. Chrisii 517 consule. Di-
et lixri-seos conditore. versus e-t hic Macariusab atlero Mncario Roronno,
d Cotlex Sigebergonsis quem Stiffiidiis Pelri in- qiii 23 Octobr. a Grxc.s in menologiocelebratur, ct
spexil : unum esse Dominummlenitatis auctorem. — cujus viia exstnl totn. I in Vitis Palrum. Quos qnitiem
llnum esse Deitatisprincipium, unum esse Dettmwter- Macarios Baronius ad martyrologium Rom. die 2
nitalis auclorem. lta fcliciter, ut opinor, locuin rcs'i- Januarii confuderat, ul Rosweidus iu notis ad epi-
tui e cotlice Noribergense. In Mirxo est incongrun slolam 36 Pnulini Nolani notavit. MiR/Eus.
lectio : Unum esse Deitatisauctorem el mundi ex ni-'.* i Astrologos Genelhliacos. Hujus Macarii opuscula
hito. In Gu. eiiam est *.Deitaiis principum. EHN. adversus fatiiin et Mathesin mcmorat Rulinus inve-
CYPRIANUS. • cliva 1 in Hieron.
.-.
* VocemDeitatis non liabent nostri codices. ERN. k Ejusdem Rufini scriptis adjulum Macarium in-
CYPRIANUS. iiuit Vide Baronium ad martyrolog. 2 Januar., et
f lia ex Nor, posuimus. Mirxi Kelio non cohxret: Tillemotitiuin tom. XII Memor. p. 203 sei).
tt divinitalis parUis. I Heliodorusalius al>Heliodoroitidem preshytero,
e lloc quoque caput desideratur in Corbei. Neque; quem supra c. 6 ipse Gennatlius qtioqtic memoravit
vestiginm ejus inTrilhemio. Isaacus is:e ex Judxoi MlR£US. m Jonnnes episcopusIIieroso!yiiiitamis vixit tempo-
Chrisiinnos fuit, nam libellus ejus in Pithceano co-
ilice ila inscribitur, teste Sirmondo : Fides Isaacis ex; ribtts S. Ilicronymi. Ascr.bitur Joanni liber ad Ca
Judmo. A Caveo referttir ad ann. 430, a SufTrido i prasium de Iiisliiutione motiacbi: qui in liiblioibeca
Petri ad 450, Sirmondo, cui assentior, videtur pauloi P?.<rumet alibi exstat. Sed is videlur scriptus ab
anje an. 400 clartiisse. — Isaaci, ex Judxoad Chri-• aliquo longe posieriore. Sic Bellarminuslib. de Scri-
sttitn conversi, librum fidei, de S. Trinitate et de in- pioribns eccles. et Baronius ad aiinutn 444 censent.
carnalione Domini traclantem, Jacobis Sirmondus,, Carmelitx tamen, in his Thomas a Jesu Bratiensis,
•<S.J. theologiis, cum Lcporii presbyteri, Capreolii el Petrus Wastelius, priorcm senicntiam astruere co-
episcopi Carlhaginiensis, el Victorini Afri libellis,, nantur. Cxterom Joauncs llicrosolymitanus, Riifflmiti
Lutctix lfjoO pritnus cdidit, JpR.ti^. AquileicnsiSet Palladius Galala', suimui illo xvo fau
 107 DE SCRIPTORIBUS.ECCLESIASTICISLIBER. 107'*
adversus obirectatores siudii sui librum °, in quo A cos, ostcndit Deunik incorruplibilem ct incorporcum
ostetidil Origcnis sc ingenium, non fidem seculum. juxla fldem Palrum, crcdcndum, neque ullis oinniuo
CAPUT XXXI. meinbrorum lineamenlis compositum, el ol>id niliil
h PAUI.US ei in crcaturis simile persubstanliam, iieijuc cuii|uam
cjiiscopus scripsit dc poonilcnlia libcl- sua: dcdissc natu x, sc<l esse
lum, in quo dat legem pcenilcntibus, ita dcbere do- incomipiibilitalcm
lere de peccnlis, ne supra mensuram tristitix, im- omncs intellcctualcs naluras corporeas, oinncs cor-
mcDsitate desj>eraiionismcrgautiir. ruptibles, omnes mulaliiles, ut ille solus corrtiptibi-
lititi <t mutabiliiati non subjaccat, qui solus habet
CAPLT XXXII. immorlalilatem (I Tim. vi, 10). Paschalem etiam re-
c HELVIMUS Auxcniii discipu'us, Symmachi imita- cursiiiu, qucm mngna apud Nicxam synodus pst
tor, scripsil quidem rcligionis stuilio, scd non secun- nouaginla el ' quinqne annos ngi in icmpoic ct die
dum scientiam, librum, tieque sermone, neque vera et luna secuudiiin suum staium inveneral, addiiis
ralionc nilidum : iu cujus d opcre ila sanclarum Scri- quibusdatn n>ipsius fcstivitalis rationibus 11 exposi-
plurarum scnsum ad suam perversilatem fleclcre lionibus, Tbeodosiooblulit. Legi ct tres de Fide libros
coi alus esi, ut cartnn icstiinoniis assercre voluerit sub nomine ejtls titulatos; scd quia lingua iiiconso-
S. Mariam posl nativiia:e;n D.iiiini, ijux virgo pepe- B nans e.-t, non valde credidi.
rit, Joseph sponso suo junclam, el cx cjus consorlio CAPUT XXXIV.
e
lilios susccpisse, qtii fralres Dominiappellati sunt f. 11EUSEBIUS scripsil de crucis Domini Mystcrio el
Cujus pr.ivitatcm Hicronymus nrguens libellum do- aposiolorum, jirxcipueque " Petri consianiia, r vir-
cumenl:s Scriplurarum sufficienler faclum advcr- ttite crucis indepia.
sum eum ctlidit CAPUT XXXV.
CAPUT XXXIII. VIGILANTIUS presbyier, natione Gallus, 't llispanix
e Tueopiiii.us, Alcxaudrinx civitaiis c|iiscopus, Barcilonensisparochix r ccclesiatn lenuil. Scripsit et
*>sciipsit adversum Origenein unum ct grande volu- ipsc zelo qiiidem religionis alif|tia; sed scductus bti-
men, quo oninia pene ejus dicla > el ipsnm pa iicr mana laude, ct prxsumens stijna vires suas, boino
daniuat, simul doccns, non a se primum cuin, scd ab lngua polittis, non setisti Scriplurarnni cxcrciiatns ,
anliquis Palribus, el maximc Ileracla, fuisse cl a cxposuit pravo ingcnio sccund.im visioncm Danielis,
s
presliylerio c]cctum, el de ccclesia pulsuin, i el de ct alia locnlus cst fiivol t, qtix in caialogfi hxreti-
civitite fiigaluin.Sedetanlliroponiorpbit.is hxrcli- corimi nccessaiio jioiiuniiir. llttic cl B. Hicronius
cos, qui ilicunl Dcum liuniana figura el mcmbris con- prcsbyler ' respondit.
slare, disputalionc longissima confulaiis, ct divina- G CAPUT XXXVI.
rum Scriplurarum leslimoniis argucns cl convincens u SIJIPLICIANUS, cpLcopus Mediolancusis, niuliis
lorcs Oii^enis fuerunt: quos ideo S. Epiphanitis et i Verba et cleciviialc [iignliim,absunt a Corliei.
S. Hicronymus suis scriptis exagitarunt. Min.EiiS. k Voialiuliim incorruptibilem deesta Corbci.
a Ad Ttieophilum Alcx. Vide Petri Wastelii vin- I Corliei., 62 aunos, vitiose.
dicias Joannis Hierosol. p. 530 seq., et TiJIenvonlium 1,1Tota |>eriodnsperobscura esi. N. babcl : Festi-
lom. XII Memor., p. 186 et 197. vtlatibus,riitionibus. Gti., Feslivitatis oralionibus. ERN.
h COdexGemblacensis et Vindis Vallis hunc vocaut CYPRIANUS.
Pauliniim, lesteSiiffrido Pelri. u Foriasse Euscbius cpiscopus Mediolanensis in-
e Ms. Corbei., Uetvidiitshmrclicus. Auxenliinii in- tclligiiur.
0 Ms. Corbci., Petri conslaiitiam , virlutem crucis
•tclligiiiii Arianum, Mcdiolanensemepi-c. elSymma-
chum, quem idololalfiam defendeiiLeindixit noster indeplam.
supra c. 15. P Virtute crucis fidei virlule indeinpta. Ila Noribcr-
d C>rbei., opuscula. gen»is. ERN.CYPRIANUS.
0 ld., cowcepisse. I Cod. Gemblac. el Viridis Vallis, Jjarcitiowcnsis.
f Posl hxc ita codex Corbei.: Contra cujus impie- 'Corlici., llispanim post Barcitlonensium Eccle-
tatemrescr&ndambealissimusHieronymus egregium et siam lenuit.
yralum libellum edidii, in quo ostendil beatissimam s Cod. Gcmblac. et Viridis Vallis, superflua.
Mariam gcnilricem ISomini nostri Jesu Christi sicut * Corbei., luculenlissimerespondit.
II S. Siuiplicianus, episcopus Mediolanensis niarly-
tiryinein anle parium, i:a virginem pcrmansisse posl
piirtum j) rologio Rom. 16 Augusli inscriplus legilur. Evstant
8 Tlicophilns, Alexahdrinus cpiscopus, nd S. Ilie- ad euni S. Ambrosii(cujus primum adjutor, poslea iti
ronyiiiniii faniiliarem sunm stripsil cpistolas tres pa- episcopalu succcssor luti) compluresepistolx. Eidem
schales, quas ijise Ilieronymus ex Grxco Latinas fe- S. Auguslinus libros duos de diversis quxstionibits
cil; cxsianlquc in Bibliolhecaveterum Patrum.Pro- dicavit: quorum lib. n Relract, c. 1, ct lib. i dc
lc.gus aJ Theodosiiim imp. de sanclo Pascha anno Prxdest. sinciorum, c.4, mCminit. Scripsit ad eum-
5S0 cst scriptus. Quxadversus Origencm scripsit et dem S. Vigilittscpiscopus Tridetitiuus libelluni de
alia liic a Gennadio memorala hodie non csstant. marlyrio S. Sisinii nc sociorum. Exstat dc eodem
Idem Syuesium Cyrenensem, ex gdiilili philosopho cpigramma Ennodii Ticinensis num. 78, citjtis hoc
Chrisiianum, Plolemaidis episcopum anno circiter cxordium:
410 constituit. Acerbs S. Joanncm Clirysosionium est Ambrosius,linquensvitluaLa? muniaplcbis,
perseculus : qna de rc Baroniiim in Annalibus con- Transtutitad curani,Simpliciane,tuam.
sule. De Tlieophilis, Anlioclicuo et Cxsariensi, Hie- In Doiniuo obdormivit lerlio sui pomificalus ntmo ,
rouymtis in Catalogocap. 25 ct 43 agit. MtR.tus. scdenle Siricio papa ; el quiescit Mediolaniiu teiii|iln
11Aban. 3S5 ad 412. suo iioniini dicaio ; ut Joso|>liusRipanionlius lib. vt
' Verba et ipsum paritcr tion suni in Corbei. H;st, Mcdiol, fuse narrat. MIK^US.
»079 GE.NNADIIM.VSStLIENSfs 1080
epistotis hortatiis est Augusliuuiiia iliuc * prcshyt>'-Ai habere? Aulqtiis tanto slirdio legal, quatiln n.e scri-
rum, agilnre ingetiium, et cxposilionibus Scrip uia- isit? LL'nde et mulla loqiienii ' a<cidit, quod dixit
rum vacare, utetiam novtis quidam Ambrosius, Ori- per Salomo iem Spirilns sanctus : In multiloquionctt
genisb ipyo§ii>Y.riK, videretur. Unde et multas ad effugiespeccaium(Prov. x, 19). Edidit i tamen scnex
ejus pcisonam absolvil Scriplurarum quxsiiones. quos juvenis coepeiat, de Triniiaic liliros 15; in qoi-
Esl ct <'juiepistola propositionum, in qua c iuierro- bus, ul Sciiplnra ail, inlrndtictus in ciibiculiim Ite-
gando quasi discilurus docel doctnrum. gis (lislli. n, 16), et decoratus vesle k tniillifaria sa-
CAPUT XXXVII. pientix Dei, cxhibtiil Ecclesi.ini nnn hahenlem ma-
d VictLirs episcopus scripsit ad quemdam Simpti- culam aul rugam (Epkes. v, 27) ' vcl aliquiil liujus-
ti.inum in laiiilem martyrum libelluin et epislolam inodi. De Incarnaiione quoquc Dei idoHeatuedidit
continentcm gesia sui temporis apud barbaros mnr- pietatem. De Resurrcclione eliam mortuorum simtli
lyriiin. cticurrit sinceritate; licct minus capacibus dubita-
£APUT XXXVIII. tionem de mabontivis fecerit. Error tamen illius ser-
• AI&USTINUS f Afcr, Hi|>poneiHsoppiili episco- mone multo , ut dixi, contractus, lucta hostium
pns , vir erudilione divina cl Itumana orbi clarus , exaggeraius, necdum hxresis quxstionem "dedil ".
iide integer et vita j urus, scripsii quania ncc inve- II I CAPUT XXXIX.
iiiri possunt B Quis enim glorieiur se omnia illiiu p OROSIUS pres''yter, I Hispanus genere, vir clo-
a Al.. atlltue presbijter. finitara ejus Iraelaluum , homiliarumqiic miillitiidi-
•>Vide :td llieron. <leS. E. c. 50. iiein prxdicari memineril. Pluraqui volet, pnstremas-
• Corbei., interrogandumdocet doclorem. S. Augustini edilioncs, Parisieiisem et Colo-
d S. Vigilitis,episcopusTriilrntinus, Stil:cone'coti- operiim
uiensem consulai. [Novissima pnst Mir.ium vulgat.i
sule (ui Usuardiis vi cal. Julii tradit) inarlyrium 'e- luculenlissima, quain mnnachis Itenediclinis congre-
>it, hoc csl, »n. Chrisii 400 aut 405, quoil ex fastis j:al. S. Mauri dehemus, Paris. 1688 se |. recusa ciiin
eonsulnribus colligi daiur, qui duplicem Stilicnnis auctario AmsteJ. 1700, vol. 12, curanteV. C. Jnattne
c in^ulatum nolant. Ad hiinc exstat lib. tu, epi-tola Clerico.|
24, S. Ambrosii. Ipse vero S. Vigiliusad Siinplicia- ( MsCorhei., Augustiiiusdiscipulus beati Am'irnsii
ntim episc. Mediolnnenscm,superinre capite lamln- Hippone reglm Africmoppidi e.piscopttt,vir cruditione
tum scripsit libellumrie Marlyrio S. Sisiuii ac socio- divina et uhiversoorbe clarus.
niin, a Surio a. d. 23 Maii editum. Altcrins et qni- s Sic idem codex pro qu:s ergo.
dem xtate rosterii ris, Vg lii stint libri qtiiiiqite h In Corhei destint vctba unde el mitlta, tisque ad
conira Nestorium et Eutychfii pro Chatcedoneusi noit effngiet peccatum.
contilio fcrii ti, qui in Bib'iolhcca Patrum lom.V ' Mtilta loquenli. Gennadiiis, ut Semipelapianus,
cxstnni. Vixil bic, Zenonis cl Anastasii impp. tem- suo hic atTecitiiindulgei, siue raiioue taxat Aiigusti-
poribus; et scripsit praeterea, sub nomine Annst.isii, numut polygrapbum; i ee ultiim fcre npus sine ex-
libelltim conlra Sabellitim et Photinum, tomo eodem cepiione probat, prxter libros de Tnnitate. Min.tis.
editum. Andreas Sehottus tom. XV Biblioihecx Pa- Q ( i Id. jam teuex,
tnim, editionis postremx Coloniensis, in Vigiliiopc- k Corbei., multifttrim.
ribus qunlernionem restiiuit. qui hacienus desidera- 1 Sequilur iti Corbi'i., cxieris expunctis: iiesurre-
batur. Cxterum historia vitx S. Vigiliia Surio edita clionem etiam morluorum simile eucurril tinceritate,
correctione indi«ei. Falso eniiii in ea narralur, S. eqregio ingenioel excellenti studio Ecclesimserviens.
Vigiliumronlrn Eutychen, ut pote xtatc posteriorcm, Juliani hmreticitibris inler impetumobsidenliumWun-
scripsisse ct circa annum 700 marlyrio cnronatum dalorum in ipto dierum suorum fine respondil. Et in
fuisse: cum ex supradiclis constet ipsum S. S. Am- defensioneChristianm sapkntim perseverans moritut,
brosii el Simplicianiaevovix sse. Quod et contra Ga- Theodosioel Valentinid.noregnanlibus.
lesinii errorem Ph. Ferrarius in Ctalogosanctorum m Aboilivos resiirreciuros ut affirnwc iia ncgarc»
Italix notavit. Mitt.tus. non andelAu:usiiinis xxu, 13,deCi». Dei.
e S. Augustinus. Arbetioet Mavorli>Lollianocon- " Viliose al., qtuestionemabtoleit.
sulibus (ut ipse lib. t de Viia bea'a et lib. i de Or- 0 In fine bujus capitis Mirxi editio multa haJict
dinelradit), hoc est an.Chrisii vulgnri 355, in Africa qux in nostris codicibtis non suul, nec desiderar.i
natus est. Decessit autem v calendas Scptembris, debent. Videnlur enitn a quodam Genti.dii lcctore
xlalis 76, episcopatus36, conversionis 43 anno, quo in margine scripta, et deinceps a librariis textui in-
tempore Vandali Hippoiem tertio jam mense obsi- seria. Ita auletn babent apud Mirxum : Catholicus.
debanl; ul Possidius in ejtis Vila narrat.Opera ejus- permansitlamen, el error illiut termone mutio, ul di-
dem, a theologis Lovanicnsibus recoguita, primtim xi: contraclut, tucla hottium exaggeratut, necdum hw-
Plantiiius 1577, postca Parisienses et Coloniensesto- retit qumlionem dedil. Egregio ingenio et excellenli
inis 10 evulgarunl, De singulorum tomorum libris, D studio Ecctetim terviens Juliani hmretici tibris, inter
qii genuini, suspccii atit supposititii sunt, Bellarmi- impetumobsidentiumVandalorum,in ipso dierum suo-
nus hb. de Scripior. Ecclesiasticis diatincte docet rum fine, respondit: et in defensioneChristianm ta-
Annis porro superioribus in Fesulana S. Banholo- pieniimper&evrrans,moritur Theodosioet Valentiniano
mxi ahbat.iareperttis e-t S. Augustini liber de Gestis regnantibus, [Eadem lixc in codicc Maniniensi repe-
PeJagii, cura Scipionis Cobellutii cardinalis et Marci risse se tesiattir Sutiridus Petri, recte observanse*
Velseri Augustx Vindelicorumtypis primum editus. iion esse Gennidii, sed alicujus voleutis Gennadio
Horum exemplo Claudius Menardusduos ejusdem S. me.lcri,] •
Auguslini libros posteriorcs adversus Julianum Pela- p Corb. Horosius. Paulus Orosius presbyler Tar-
gianuni ex mss. codicibus 1616 Lutelix, et Jacobusi raconensis, horlatn sancti Auitistini , hislorjarum
Sirinondus ejusdem Scrmones. novos iiumero 40, ex libros 7 iisqu-; ad annum Cliristi 416 scripsit ; ah
diversts antiquis exemplaribus collei tjs notisque eodem missus in Orientem, reliquias S. Slejihaii
illustratos, eadem in urbe 1631 orinii publicarunt. inde su,baiinum 416 iu Africamattulit. Scripsit idein
Et vero Auguslini sermones qoi hacteiius latueiint, Apologcticitiu
lcpciiri novos non
ptXtiis.se mirabiiiir, qui ab Atigu-
a
Itiuo ij>so, Possidio, a Viclore Uticeitsi ct aiiis in- %Al., Hispani ijttteris.
1081 l)E SCRIPTORIBUS ECCLESIASTlClS LIBER. i.)22
qtians el bisloriarum cognitor, scrijisil a advcrsum A liam. Sed el dc Capitulis Evangeliorun, et de Acti-
querulos et infamaioresChristiani nominis qui dicunt bus Apostolorum mulia snpienter exposuit. Fecit et
dcfectum Romame reipublicx Cbristi doctriiia inve- dnos^de S. Eusebii Vercellensisepiscopi et confesso-
ctum, libros septem; in quitnis pcne loiius mundi b ris Vita traciatus; ct de SS. Cypriani et Laureniii
temporis enlamilnies el miscrias, ac bellorum in- matlvrio; et de spiritali Bnptismi Gratia librum etli-
quietudines replicans , osleudil mngis Christianx dit. De avarilia, de hospilalitate, de defectu lunx, dc
observatioiiis e.sse, quotl contra merilnm suum res eleemosyiiis, de eo quod scriplum est in Esain (i,
Romaua adliuc duraret, el pace culiurx Dei pa- 22) : Cauponestui miscuerunlvinumaqua; D.: pnssione
caium « reiineret imperium. Sane in priino lihro dc- Domini, de jejunio servorum Dei generali, de jeju-
scribit posiiionem orbis, Oceani d interfusionc, ct nio speciali Qnadragesimx, el quod non sit in eo jo-
Tanais limitibus inlercisam, situm locorum, nomi- candtim; de Juda traditore, de cruce Domini, de se-
na, ntimerum, moresque genlium, qualitates regio- pulcro Damini, de resurrectione ipsius , de acctisato
num , inilia bellorum, et lyrannidis exordia finiti- et judicalo apud Pilalum Domino, de calendis Janua-
morum sanguine dedicala. Hic est Orosius, qui ab rii. Homilias de Nalati Domini, homilias de Epipha-
Auguslino, pro discenda animx ralione, ad Hiero- nia, de Pascha et Pentecoste mullas; de hostibus
nymum missus, rediens reliquias. c B. Stephani g carnalibus non timendis, de gratiis post cibum Deo
primi mirlyris, ttinc nttper inventas, primus inlulit agendis, de pcenilentia Niuivilarum, et multas alias
Occideut'. Claruit f extremo pcne Honorii impera- ejus homilias, de divcrsis habitas legi, quas nec rc-
loris lempore. • tineo. h Moritur Honorio et Theodosio juniore re-
gnantibus.
CAPUT XL. CAPUT XLI.
s MAXIIIUS, Taurinensi» Ecclesix episcopus, vir 1 PETRONIUS, Bononiensis Ecclesix episcopus, vir
in divinis Scripluris satis inientus, et ad docendura sanctx viix et monacborum sttidiis ab adolescentia
rx lempore plebein sufficiens , composuit in Inudem exercitatus, i scripsisse putatur k Vitas Patrum mo-
A|>osto!orumtractattis, ct in Joannis Baptistx nati- nachorum ^Egypti, quasvelut spcculum ac nonnam
vilalem, et generalcm omnium mnrlyrum homi- professionis sux monnchi nmplectiintur. Legi sub no-

Apologelicumcontra Pelagium de Libertnte arbilrii, dragesimo primo. Ipse Eiicherius, in sua epislola
npera Joaunis Coslerii 1558 Lovanii , el postea Co- pnrxnetica tle contemptu mnndi ad Valerianum co-
lonix 1572 sttitlio Francisci Fnbricii cditmn. Apnlo- gnatum : « Hilarius, inqtiit, ntiper et in ltalia ntiiic
gix littic pannus alicnus est assutus.h. e. capiia am- aniistcs Petronius. Ambocx illa plenissim.i, tit aiint,
plius 14, ex libro S. Augtisiini <leNatura et Gratia, miinil.in:e potestaiis scde, uniis in religionis, atius in
suni adjecta. Qux quiilem capiti Andreas Schottus sicerdotii nomen asrendii. » Qtiibus ex verbis B;iro-
segrcgivil, el lonio XV Biblioilicrx Palnim seorsitn C nius, in notis nd manyrologium 4 Ociobris, verosi-
edidil. Idem cmlig t jam olim in Pandeclis Pisanis, miliser colligit S. Pcironium aliqunndo Prxtorii prx-
llincrai io Anlonini, Censorino et aViis sciiploiibus feciuram administrasse; s'cut et Paler ejus Sextus
anliquis. MiRiEUS. Anicius Pelronius Prnbus ndminislraverat; qui et
a Sic supra cao. 24, adversus qu.rulos et infama- consiilatiim, cum imp. Arcadio, anno qtiadringctite-
tores peregrinalionissum. simo sexto gesserat. Res porro gestas S. Peironii a
b Cnrbei., tempora calamitulis. Surioeditas, non Sigonius, sed Galesinius consigna-
c Id., leneret. vit; licet Sigonii nomen apud Siirium prxferant.
d Al. interfuisse, viliosc. MIR.EUS.
• Infra, cap. -lt>,47. J Putalur scripsisse Vitas Palriim. Similia habet
Corbei., f.TtremoHortnrit imp. anno. Honorius Augustodiinensis in catalogo 41; Yincen-
e S. Maximtis,Augustx Taurinorum, in Pedemon- tius Bellovncensisin Speculo hisloriali lib. xx, cap.
tnna nunc ditimie, Episcopus, Marlyrologio Homx 25; Mombrilitis lom. II.. D.i Viiis Sanctorum, et
25 Jiinii adscriptus, Mediolanensi synodo, ab Eusc- Triiliemius in Calalogi. Quo factum est ut iionnolli
bio illius urbis E|>iscop>habiix, et Romanx Synodo, existitnaverint VitasPatrum, qux in oninium manibus
sub lliario Papa celcbratx, Basilisco ct Hermine- siiut, aS. Petronio scrijitas fnisse. Sedquandoquidem
rico Consubbus, h. c. anuo quadringentesimo sexa- Cenna.lius dicat, pulatur scripsisse, non omniiio
gesinio quinto, interfuit. Lnbunlur ergo qui scribunl certum est ctimVitns Patrum scripsisse. Et ulaliquas
ipsum obiisse lionorio et Tbeodosio jttniore regnan- scripserit, certe istas quas habemus ab eo non essc
tibus : Nam Theodosius junior, Valeminiano VII et Q scriplas Rosweidus prolegomeno4, § 7, suflinienter
Gennadio Avieno Consulibus (hoc est, anno Christi docuil. At vero AlfonsusCiacconius in suo tractaln
450) decessit: teste Cassiodoro in Chroiiico. Cxle- de sancti Hieronymi Cardinalatu, hxc citat ex ms.
ruin S. MaximiTaurinensis liomili e anno 1555 Ro- tracinlii S- Petronii deSelectisSS. Pairum Apophlheg-
mx fueruni publicalx. Ex quihus non pnucx tiiu'o malibus : Hieronymus vir in omni docirinarum genere
S. Ambrosii falso sunt edllx : ut Cosierius el Bel- absolutissimus, cum ab mmiitissuis accnsaretur, ex
Iniininus observarunt. MIIWEUS. voluminibus innumera in sua transtulis>e
b Ita <oiliccs mss. ct edili anle Miranm. Elinm opera, dixil : OrigenisLatisqtim debel Orige.ii offerri, maxima
Marciamri sr.Soat;.Sud Mrxus scripsil Baronium se- est. Et cum illum in iveis operibusimitatus sum, illum
culus Floruil. imitari- proposui, qnem nobis el omnibus prudenlibut
' S. Peironius, Bononiensis in Italin episcopus, placere minime vereor. Qux verba cum in Vitis Pa-
post S. Felicem S. Euscbii successorem, cailiedram trum, stipra in scholiis ad cnptil nllilniim S. Hiero-
ill.im obtiruit Ex his Eusebiusconcilio Aquileiensi nymi, a me laudatis non exslenl, coltigi datur alitim
coulra Ariauos, Mcrobaude II el Salurnino coss. aliqucm iibrum de Vitis cl Apophlhegmatibus Palrum
(hi.c esi anno Christi 385) inicrruit. At vero S. Pe- scripsisse S. Petronium : quem ulinani ijuis profe
tronius vixit temporibus S. Etnherii Lugdunensis rat. Min<Et;s.
i/piscopii h. e. aniio Doniini quailringetilcsiiiio qtta- k llas vidctur hiudare Cennadius sujira cap. II
 1083 CENNADI!MASSILIENSIS 1084
'
nune cjns dc Ordiuatione episcojd, rutione et * hu- A dc Monastcrio cpistolas.in inodtiml libellorunt, tres,
militatc plennni tractatum : quem lingtia clegantior in omnibus Dcum dcsiderantibus necessarias. ' Mo-
oslendit non esse ipsius, scd, ut qttidam, patris cjus, ralis siquidem in cis dictio nil viiii postmoduni pro-
Petronii eloquentissimi viri cl crudilissimi in sxcula- diti, sed tolum ad virtulis inciiamenttim lcnuit
ribus litteris. Nam et prxfeetutn prxlorii fuisse se, CAPUT XLV.
in ipso tractatu dcsignat Moriiur Thcodosio, Arca- nl JULIANIS, episcopusnCapuanus, vir acrisingenii,
dii Filio , el Valcntiuiano regnantibus. in diyinis Scripluris doclus, Grxca el Latina lingua
C.VPUTXLII. scliolasiicu-, priusquam impictatem Pclagii in sc ape-
rirel, clarus in doctoribtis Ecclesix fuit Postea vero
bPi:i.ACiuslixresiarcha, nntetjuam proderetur hx- 0 lixrcsitn Pelagii defendercnisus/scripsifadversus
relicus, scripsit studiosis viris c, neccssarios Ircs dc Augusliniim impugnatorem iliitis libros
qualiior et
FiduTiinitatisIibros : cl pro actnali conversalionc iicruni libros
d Eulogiarum cx Divinis Scriplttrs librum unum , septem. Est etiam libcr i>allcrcationis
e ambnrum parlcs suas dcfendcntiiim. Ilic Juliauiis
capiliilorum indiciis, in itio'tuniS. Cypriaui mnriy- cleeinosynis lempore famis cl angusiix indigentibns
ris prxsignatum. Posl barelicus pnblicalti. scrijisil omnihiis suis
crogatis, inultos misernlionis specie ,
hxresi sux faventi.i.
B nobilium prxcipue et religiosorum, illicicns bxresi
CAPUT XLIII. sux socavit Moritur Valentiniano ct Conslantino,
' INNOCENTIKS, IIIhis Romx cpiscopus, scripsit dc- filio
cretum Occidc»talium Ecclcsiarum et Oricntalium cjus, imperanie.
CAPUT XLVI.
? advcrsus Pelaginnos dattim, quod postca successor
L '".LUCIANUS prcsbytcr, vir sancttis cui rcvclavit
ejus pipi Zosimus lalius promulgavit. Deus, leinporibtis llonorii cl Tlicodosii Augusiorum,
CAPUT XLIV. locum scpulcri el r reliquiarum corporis S. Slephani
COEI.KSTIUS antequam i Peiagiatiumdngmn incur- inartyris primi; scripsil ipsam Revclationcm , s ad
reret imo adhuc adolesccns,scripsilad parentcs snos nmnium Ecclcsiarum pcrsonns Grxco scrmone

a Al., et hiimanitale. 1 lil., in modum libr>.

b Corhci., Pelagius Brilto hwresiarches.—Pelagius 1 QII.Cscquuntur desutil in Corbci.,et loco corum
naliouc Scotus, ex Rritannin orinndus (unde ct Brito lcgiintnr hxc verba : postea verohmrelicus publicalus
niincupatur), mnnachiisin Pal.rstina ciim esset, nd- a papa '"
Zosimocondemnaltisest.
versus gratiam Christi petilenlisstniiim dognin, cuin Jtilianus, Mcmoris Cnpuani episco|>ifilinselsnc-
discipiilo suo Ccelcslio, concepit ai.imo. Co3'eslius, cessor.liaresis Petagianix, ab Jnnoccnliocl Zosimo
qui prior in Africa pnlnm hxresim puhlicavil anno 1^ pnnlificibiisdamnatx ac penc profligatx, pnlrociuiuni
412 Cartliagine damnalus fuit. Pelnginsslyl» primum siolide suscepit. Ob qtiam lixresim postca scdc sua
a S. Hieronymo, post ab AugusiinOperstrictus, de- pulsus, cnjii S. Augusiino grandc certamcn iniil, ho-
niiim ab Innocenlio I, S. papa anno417, meneJanua- mo quitlem lingua
' proinpltis , sed procax ct (emera-
rio, Ecclcsiasiica communionc, una tuni Cce'cstio rins. MIR.EIS.
privatus fuit. Eodein annoilS Zosimus , liinoceniii " Sigeberg., Campanus. Cui lcctioni siilfragatur
in pontificntusuccessor, dnmnavit, et suo cdicto tlo- Beda prxf. libr. in Canlica Caniicor. ubi n ctninilJu-
ttorius imp. perculsit. Africnni pnrro C|>iscop'', ac- liani Celanensis a Campanin. In ms. Corbei. nulla
ceplo Zosimi decrelo (in plcnarin synodo, ut scribit cpiscopalus inenlio, scd tantum legitur : Ju'ianus
Prosper, e|iisteoporinii215, Carlhnginc congrcgala) , vir acer ingeuio. Pro Celanensi ajiud lie lani alii cx
conlra Pelagianam hxrcsin canones octo condide- Mnrio Mercatore legtml Ectanensem,Vide qux nolala
riint : qui Mileviiaux in Numidia Synodo sccunilx sunt a Bcncdictinis in prxf. ad pnrtcm n tomi X S.
vulgo pcr errorcm atlribniintu". MIR.*US. Augustini.
0 AL, necessaria. 0 Corbei,, cum hmresim Pelagii defenderet adver-
d Eulogia; sivc Eclogx, el cla, selcctx sentcnlix. sus beatnm Augustinumimpugnaloremillius.
Vide W., Wallii 1lislori.ini p:n<lobaptisiiiiAnglice P Id., altercationuih. Non videlur hoc opus divcr-
rditam, p. 201, ubi tlc hoc Pelngii libro, sed qui snm fuisse n superiore. Vide Garncrium ad Mercalo-
jiridem cum libris dc Fide' Triuitatis est amissus, rcm tom. 1, p. 387.
dissorit. 1 Liicinnus prosbyter Hierosolymitamisrevelntio-
• Respicil tres libros Testimoniorum S. Cypriani r» nem corporis S. Stephani prolomartyris silii factam
ail Quirintim. Grceccdescrip-ii, eamqu; Avituspresbyter Hispanus,
f S. Innoccntius illo nomine primus papa (qui seqtienti rapite a Gennadio Inudandus (alius ab Alci-
mnrtyrologio Rom. 28 Julii legitur inscriplus) Peia- mo Avilo, natione Gallo) Lntinc reddidit; exstalqiie
gium ejrisque socium Cesle-iium primus ex poiitilici- lomo X opcrum S. Augnslini, in appendiee. Hujtis
Ims, anno 417 ecclesiastica communione privavii. operis, prxtcr Gennadiiim, Beda quoqtie , Usuardus
Zosimus Innoceniii successor, anno 418 damnavit el atii mcminertint Dc ejusdcm S. Slephani miracii-
Utriusqtie pontilicis epistolx exstant in tomisConcir tis, iis ipsis fere lemporibus, scripscrunt Evoditts
Dortim et alibi. Cxterum rcs ab lunocenlio gestas Reacensrs in Africa episcopus, infra a Sigeberlo c. 15
Itaronius per nniios digessii,eumque a cnlumniisZ<>- Inuilandus, et So.vertisRalcari<insulx episco|>us, a
simi scriptoris eihuici, Christianis infensissimi, vin- Bnronio in biblitilhcci Vnlicana repcrlus, et ad nn-
dicavit. Mm.sus. num 418 in Annalibtts editus. Mnt.ixs.
s Corbei.,' aiversus Pelagium datum , posl quem r Ctirbei. reliquias.
vtcccssor, etc. " ld., ad omnemEcclesim personam. Hxc Luciani
h StiffiitliisPelri, Latinis. presbyteri Hierosol. narratio de uTcor.uktyiircliquia-
1 Coelestiiimhunc, ctnii magisiro stio Pclagio, ab rutn S. Siephani proloniartyris incipit : Toti zct/r»
limooenlio cl Zosimo pontiltcibus daiiitialum fuissc , irv.aavicoktvy.utyjapuv Uycarurot;.Latine exslat ajilltl
siipsriorccajiiic diximus. Mut£l's. Raron. ad A. C. 415, n 3seq., et npud Surium ad
• GorLci., Citilesliusantcquam Pciatjio roitcurrere'.. 2 August. et in «ppciidiL-ead lom. VII Atiausiini
1085 DE SCRIPTORIBCSECCLESIASTICISLIBER. 1086
CAPUT XLVII. A CAPUT XLYIII.
8 AVITLS presbyter, homo II spintis genere, nnic ^PAULINUS, cNol:eGnmpanix episcojms, composuit
relatam h Luciani presbyteri scripluram in Laiinum vcrsu brevia, se I molta et f ad Cel-um quemdain,
transtulit sermonem, et addita cpistola sua c per Epiiaphii vice, consolatorium liiicllum supcr morteiu
OrosiumOccidentalibusedidit. Chrisliani et baptizati infanlis, spc Chrisiiana rnuni-
tum et « ad Severum plures epistolas, et b ad Theo-
edit Benediclin. cx Aviti Hispnni presnyteri versio- posl Barcinone saccrdos a Lampio episcopo crenitis,
ne. De reliquiis S. Stephani illo tempore reperlis inde Nolnm denvjin migravil. Terasia porro de con-
meminilGennadtus eliaiu stipra, cnp. 39 in Orosio. juge illi facta esl soror, ut in Chronico Idacius loqui-
"DeAvitoet nliis Iiujus xvi sciiptorihus llispa- ttir. De Placidina Leontii Burdigalcnsisejiiscopiidem
nicnsibus, sic Mariana 1. iv, c. 20. Pontitts Paulinus, scribit Vcnauiius Fortunntus. Sic et Papianilla, Avili
Burdigalensis pairia, in Hispania citeriore moram linp. fitia, Sidonii Apollinaris, Avernorum cpiscopi,
traxil ipse, et uxor Tarasia. Barcinone jiresbyter uxor ante saccrdolium, poslea soror fuit, c.\ cano-
faclus est, nutlius Ecclesix ministerioaddictus, novo num sacrorum pra:scriplo ct perpetua veleris Eccle-
exeni|>loac |>ropcni"dnmsingulari.Inde grndusfaclus six consuetiidine : in qua, qui ex coujtigio ad sacer-
ad NolanuuiC|iiscopaluni,cumex Hispania in Italiam dotiitm asciscebantur, ab uxorum toro sepnrali, non
migrassct. Abuntlius Avitus presbyter, Tarrncone na- aliter deinceps cum ijisis qu.im cum sororibus yersa-
lus, Luciani lilifum de S. Stephani corporis inven- B bnnlur.
lione Latinitate donavit. Licinius Bxticus, Hieroiiymi Prima porro , sectindum Deum, convcrsionis Pau-
amicitia, atque in Ilierosolymiianos pmj>eresprxci- lini gioria S. 1'Yliciconfessori, ant poiius mnriyri,
pua liberalitale nd memoriam insignis. Desiderius et deberi videttir. Ad ejus sacrns corporis rcliquias
Riparius, Hispnni presbyierij Vigilantium Barcino- iiiagna itl temjioris jtrodigia ct plane cvidcnlia pnlra-
nensem presbytcrum loinpeloue natum , sanclorum bantur. Quas ob res undique Nolam ad ejusdem se-
qui cum Chrisio regnant in poelohonorem cultumque pnlci tini conciirrebalur. Adiit et Paulinus, eo oppor-
vellicaniem, de scriplo impugnabant. Sic Mariana. lunitis quod paternos circa fuudos possiderct: quin-
MIR^US. imo a sxculi xstu fessus, MIillo secessu velul iu
b Superiore memoratam capitc. portu conquicscere statuii. Q^iotannis itaquc diem
c Avitus in Epistola ad Palconium Episcopum Bra- natalein S. Felicis (qni xti \it!indas Februarias co-
carensem Lucinni narrationi ptxmissa : Qutimobrem liiur) novo naialitio carinine, quasi iribulum aiiiiiuini
tnisirobis per sanclum filium el compresbijteriimmeum pandens, solilus est lionoiare.
Orosiumreliquias, elc. Ex his carminibus non nisi decem ad nostrum us-
d S. Paulinus, pairia Aqtiitanus, origine ac slirpe qtie xvum prodierant, nc|'ue meuiio erat, |ilura a
Roinanus , vir gencris nohililate el doctrin t clarissi- Paulino condita; donec Luletia: anno 1608 scorsim
mus, Aiubrosii, Marlini, Hicronymi, Angustini, Sevcii cl posfea 1610 in Bibliotbcca Pairum vulgatum cst
Sulpitii, aliorumqiic scriptis et amicitia m rilke ccle- Dungali opusculum : in quo is qtiindccim iiumcrnt,
bratus, anno <|iiadringentcsimoiricesimo primo nd ei fragmentn ex iis , qux uon exstr.nt , non exigua
meliorem viiam abiit. Nolanus in Catnpania episco- promil. Yixit porro Dungalus sub Ltidovico Pio ct
pus.1'actu-memorandum sxculis omnibus caritatis ac Q Lotliario ejus fllio; quibus librum suum , pro tultu
sui despicienlix specimen edidit, dum se, ut capti- sacrai uin imaginum, advcrsus Claudium Taurinen-
vum vidux rujusdam li iiiin reilimercl, Vandalis in sem, inscripsit [NaiaJeui11, 12, 15, primtis e Medio-
servituicm dedit, ut Gr gorius M.gnus lib. ni Dialog., Innensi edidil et notis cruditis illustravit latidntus
c. 1, narrai. Moiuimeina tloctrinx Paulinianx, pro Murntorius tom. I Anccdotor. Lalinor.]. MIR^EUS.
viri magniludiue , modica habemus, co quod multx .e Corbei., Notttnm,ct inox versubrevi.
temporum iiijuria interierinl. Opera oiiinia qux rc- f Aplius dixisscl Gennadius : Epilaphium de Celso
periri potuerunt, Antverjiix lypis Plantiniauis 1622, puero composuil. Exstat illttd, nunero 15 inler Pau-
in-8°, cum noiis Frontonis Ducxi et Heriberti Ros- lini poemata, hoc liiulo : De obituCelsi pueri Pane-
vveidi,S. 1. tlieologorum, sunt puhlicaia [Recenlior gyricus, ad Pneumalittmel Fidelem parenles. Mm^us.
pleniorque editio Jo. Baptislx Le Brun. Paris. 1685, e Sulpilium, supra cap. 19 a Gcnnadio uicmora-
in-4°. Nideel Petri FrancisciChiffletiiPaulintim illti- luiii , mtiltas cpistolas scripsit S. Paulintis <jux iu
strattim, Divione 1622, in 4"1; el V. C. Lud. Anlonii liujtis
L opcribus ltgunlur. MIR.CUS.
Muratorii Anecdota Latina lomo 1, Mediolan. 1697, Anno treceniesinio nonagesimo qttinlo , die 17
in-4°. Januani dc csserat Theodosius Senior Augustus :
Cxlerum Meropius Pontius AniciusPnulinus (hxc quem ciim elhnici scriptores indigne criminarentur,
liiil tola ejus appellalio) imlus est in Aquilanis, scu Pnulinus inonente Endelcchio, viro sibi amicitia con-
Burdigalx, ut Urauiin presbyter (nputl Sur. l. III) jiiiiciis-iuio, defcndendiim cx merilis suis ornandum-
tradit, qui ejus vitx summam, aut |iotius tnortfin in que suscci>it; eo inaxime consilio , ut in Tlteodosio
littems itiisit; seu Ebromagi, quam ipsc Paulinus noit lam imperatoremquam Chrisli servum,.non domi-
palriani np|iellal. Paternum id oppidum crnt, haud " nandi superbia, sed humilitate famulandi polenlem,nec
procul a Burdigala, ad ripam Garumnx lluminis : qtio regno, sed fide principem, ni ipsemel Paulinus epi-
loco vicns esl hodic Embrau nomine, infra Burguin sltVa9 loquitur, prmdicaret. Laudatioiicm illam Pau-
<'tinfra Blaviam, ut Elias Vinelus scribit Ortus esl linns per'Vigiluniium, qtti iiuii iiionaclius specie lau-
autem sub niinimi Chrisli trecentesimum qiiinqu.igc- dandus, postea hxrcticus leterrimus fuil, ad S. Hic-
simuin lerlium. Adullior faclus, sub Decio Magno rodymum misil in Palxstinam. Ad quam epislolam
Ausonio, suo Burdigalx magistro, ita profecit, ut in dum rcspondct Hieronymus, ila pronunlial : Librum
oratoria ac poetica facultatcdocenlis gloriam vel adx- luum, quem pro Theodosioprincipe prudenler ornate-
quarit vcl eliam superarit Exintle matrimonio felici- que composilumtransmisisli, libentCrlegi; et prmcipue
ler iniio, Terasia locuples, sapicns ac apprime reli- tnilii in eosubdivisoplacuit; cumque in primisparlibus
giosa conjux Paulino data. Cumquc in Hispaniaagen- v.ncas alios, in penultiinisteipsumsuperas. Panegyrici
lihus, post longa vola prulcs tandein viribs obtigisset, ejusdem et Cassiodorus lib. Sacrar. Leci., c. 21 mc-
ca vitalis non fuit Iiaqtte sub oetavum ab ortu diem ininil; scd ciim intcrcidissc nemo non dolcl. Quod ad
rnpta Compluii,viam parenlilius expedivii, ut miniine Scverum sanclum Endelcchium atiinel, cujus monilu
caducan: memorum posteritatcm qujcrereiil ct invc- pancgyricum iitum Paulinus scripsit, fuil is orator
nirciit. Picialc scnsim in animtim admissa, Paiilinus ct poctica cgicgius , cl quidein Cliristianus. Ejus
Biirdi^nlxa S. Dclphiuo oj>i>copohnptizaius bieniiio brcve caruien de niortibtis boiun cxstat Cxlcriun
 1887 GENNADIIMASSILIENSIS 1388
ilo-ium imperatorcm, anlc cpiscopilom, prosa Panc- A . CAPUT L.
pyricum « super vicioria lyrannoruin : eo maxime ' EVAGRIUS alter fcripsit Allercalioncm Simonis
quod flde el oralionc plus qiiam armis viceril. Fecil Jndii, et Theophili Christiani, qux pene omnibus
ct Sacramemariiim et llymnariiim '•. Ad sororem nola esi.
quoque cpislolas multas de coniemptu miindi dedit CAPUT Ll.
Edidit c et cx diversis cnusis diversa disputatione VIGILIUS diaconus composuit ex tradiiione P.ilrum,
tractalus. Prxcipuus lamcn omnium ejus opusiul >- i MonachorumRegulam, qux in ctBnobioad profe-
rum c-t liber de Pcenilenlia et de Laude gcnerali clum fratrum in cnnventu
Iegitur, breviato el apcrio
oninium martyrum. Claniit temporibns Honorii d et sermoue totius monaslicx
professionisin se lcnentem
V.ilentiniani, non solum erinliiione et sanctilate vi-
disciplinam.
la', sed et piienlia e adversiim tlxmones. CAPUT LII.
CAPUT XLIX. k ATTICUS,Constanlinopolitantisepiscopus, scri-
' EUTROPIUS presbyter scripsii ad 8 duas sorores, psit ad reginas, Arcndii imperatoris fllias, de Fide ct
ancillas Chrisli, qux ob devoiioncm pudicilix , et
Virginilate librum valde cgregitim, iu quo prxveniens
amorem religionis '' exhxredatx suul a parcnlibus, Nestorianum
dogma impugn.it.
epistolas duas , in modum librorum consolatorias, B
cleganli el aperto sermone nnn solum ratione , sed CAPUT Llll.
etain tcstiinoniis Scripttirnrnm niunitas. 1 NKSTORIUS , hxresiarches , cum in Antiochena
prxter Paulinum Nobnnm jdures nlii, scnplis etiam vcro supra 200 inierfucrnnt. Orientnlcs aulem, qui
suis noti, sxctilo Sidoniaiio exstitcrunt; ui Paulinus cum Joanne ep. Anlioclieuo vocati eranl, tartlitts
episcnpus Biterensis , cttjus epistolain snb nnniiin adveneruni. Ilaque ctim x cal. Julii inclioaia esset
Clirisii 420 blacius commemorai : raulintis atictor synodus, ac Nestorius e sede sua depositus, quinto
crminis Eucharistici, quem Ausnniicx filin Hesperio inde die Joanues cuin suisadvenii: quos inlei Theo-
nt'potem vdeor ex ejus versibus dei rehendisse; tlorctns Cyri ep. eminebat. '.IIilumuUari>coactocon-
Paiiliiius denii|iie, cujiis sunt libri scx de VitnS. Mnr- ciliabulo legiliiiia synotli acta resciderunl; Cyrillum
tini, mctro iem scripsii : qnetn ctiin vclera exem- ar Memnonem Ephesi ep. damnarunl. Imperaioro
plnrin, Vatcnnum ci Corbeien<e Pauliniim Petricor- contra ipsos pcr calumniam inftammato, Cyrillus
diiim nomineni, Petrocorium fortnsso, bocest Vesnn- ipsein carcerem conjiciiur. Tandein pcr (itlumhomi-
niciim liceat suspicari. Sic fere Sirmondus in eruditis nem (qui mendici haliitti Coiistanlinopolimirofec!us,
suis ad Sidonium notis. Miit.i:us. inclusnsarundini lilleras ratholicoruin certior
" lliinc pnnegyricuminTheodosium mngnum, Eu- (ilde otnuihus impcralor; etmonachisretulil) aniiitenlibtis.
genii et Arbogastisan. 594 victorem, quemndmodtim atque allaboranle Pulcherja, Theodosii sorore, synodi
cl pler.ique alia Gennndio hie memnrntaintercidisse acta imp. aitctoritate comprohata sunl : ejecioque
dolcndnm est Pnnegyricum his verbis l.mdat Hie- Ncslorio , Maximianus ei subrogntus esi. Synodo
ronymns epjst 13 ad Paulin. : Librum tuum, elc. linilt (in qua Pelagianam qunque hxresin dnmnatam
Felix Theodosius,qui a tali Christi oratore defenditur. fuisse tiadil Prosper) inter Joanneni ot Cyrilhiin, et
lltustrali pupuras ejus et ulititaltm legum fulnris sm- P ulri<|ue conlrihutos episcopos nliquahdiu siiiiultates
citlis consecrasti.Qui talia habeirudimenta qualis exer- manserunt : qux Theoilosii studio , et interventu
cita'nt mileserit ? Simeonis Slylilx, cnmposilx sunt Nestorius priino
•>Corbei., et hqmnorum. in pristiniim suum inonasteriiim S. Euprepii, qund
0 Hxcverba Edidit usque ad tractatus, quxabsunt erat Anliochix, relcgatus; inde (quod mullns conta-
in plerisque editt, resiitui c ms. Corbei. gi"ite suaafllaret) in Oasim amandaiiisesi.auno qua-
4 Id., Tkeodosiiet Valentiniani. driiigeutes.mo tricesimo sexio. Ubi pusimoduiu,
* Iil., potettate. verminnnte lingun, miserabilem vitx sorliltis est
i Eiilrnpium istum, S. Augusiini discipuliim, cum exiium. Libri ejus, Theodosii irap. ediclo flaimnis
Eulrnpin, qui breviarinm reruni Rom. nb U. C. usque addicli sunt Nestorianx porro horesi prxlusit Lepo-
atl Fl. ValeiilemAugiisiiimscripsit, eidemque inscri- rius Gallicanus monachus, infra cap. 59 a Gennadio
psit, non recie confiindiiiit Plolemxus, Volaterranns, memorandus; qui poslea ab Argustino dedoctus,
Gesuerus, Eisengrenius, Zwingerus et Possevinus. oblato Jibello, erroris sui veniatn anno 419 aut 42
Nam scriptor breviarii non fuii junior Augiislinn. Mi- peliit
ItvEU=. Ilacteniis de Nesiorio : haud abs rc fuerii ex mss.
B Ms. Corliei., tororet suas. commenlariis seu relationibus I ut vocant) Lconnrdi
b Id., exhmredita'e. e;>.Sidonicnsis, qui a Gregorio XIII nuntius
' IIoc est alius ab Eva;rio Pontico, qucm Genna- Aliells, aposlolicus anno 1583 in Orieuiem missus fuit, de
dius supra cap. 11 memoravii. Yide qux nos supra Neslor anis hodicque in Asia degcnlibns pauca qux-
in scholiis nd cap. 125 Hieronymi diximus dediversis dam subncclere. Nestorianorumnatio sub diubiit pa-
Evagriis. MiR/Eus. D iriarchis hodie divita ett: ex qttibusalii a nibis Latinit
j Non exstat, sicut nec Eugenii Eulropiive scriplai CltaldwiAssyrii Orienlales vocantur, alii Nestoriani
'superioribus capilibus memoraia. timpliciier appellanlur. Assyriorum llricntaliiim pa-
k Elinm bic Alticiad FlaccillametPtilcberinmlilier triarchm, Simon Suldca, Abditu, et Donha Simon, a
intercidit — De Vigilio diacono el Attico CP. epi- tede apnstolica confirmatifuere : qui quidem elsi titu-
scopo agit ct Tritlieiniiis. MIR.<EUS. lum ecclesimMutalseu Mozalin Babylonia babuerint.
1 Corb., Nestor. — Nestorius, Anlioclienusmnna- hactenus tamen nec ipsi, nec eorttm posleri, propler
cluis in loctimSisinnii CP. ep. est snffeclos: qui pauloi alium patriarcham adversarium, eumilemoceupantent
post novam vulgavit hxrcsim . asserens Christumi ac delinenlem, illa potiri potuerunt. Sic ut dicli pa-
duplici persona constare, ct B. Mariam non esse Dcii triirchm divertis in locit uunc in Caramil, nunc in
matrem.scd hominiglantuminodoChristi. Ad hoc in- Seeri, nunc in Zeindtbachin confiniit Pertim retidere
cendiumrcsiingncndum prx cxteris accurrit S. Cyril- coacli fneriiV. Ex lm Simon Sulaca, ord. S. Batilii
lusep. AlexantlrinttsCoelestinipapae litterisincitatns. tnonacliur, obedientiamprmtlitit S. RoinanmEccletiw,
Quocirca anno 451 Ephesicongregntafuit synodus; ndI tcmpoributJitlii III pqpm;atque ab eodentconfirmalnt
quam Coclcstini papx legati profecti siinl. Episcopii cum domtimrediisset, archicpiscoposet episcoposquos-
1089 DE SCPIPTORIBUS ECCLESIASTICIS LIBER. 10'JO
Ecclesia presbyter , in doceudo insignis ex lempore A >umvolumine dcscribens ° ad Orienlis el Occidemis
declamntor hahercttir, composuit inliuitos tracialus Ecclesias dcdit, confirmans, duabus in Cbristo tna-
diversarum Uypotliescon: in quibus etiaui lum sub- nentibus b perfecte naturis,.unam Filii Dei cnden-
lili nequitia infudit j ostea proditx impietatis a veiie- dam esse personam. Ilnic eniin scntentix snpra-
na , qux moralis ii.lcrdum occultabat b suadela. diclus Neslorius ostcnsus est esse contrarius. ' Si-
<=Postquam vero, eloqueiitia ejus et abstinentia mililer etiam Xystus, suecessor Ccelestini, pro
commendante, Constanlinojiolitanx Ecce ix |>onti- eadem rc ct ad ipsum Nestorium et ad Oricntis epi-
licatu donatns est, apertum se hoslem Ecclesix, scopos, adversum erroremejus succidendum scnioii-
qnem diu celaral, ostendens , scripsit librum quasi tias direxil.
de Incnrnatione Domini, sexaginta et duobus divinx CAPUT LV.
Scripturx testimoniis pravo sensu suo conslruclum : i TIIEODORUS,Ancyranus Galatix ejisropns, scri-
d in quoquid asseveravcrit, iu catalogi hxreticorum psit advcrsum Nestorium, adbiic Ephesi positus,
nionstrahilnr. librum redargutionis et confutationis, di l.ctica qui-
CAPUT LIV. dem arte ordinatum, sed auctoritale sacrarum Scii-
e COELESTINUS, urbis Romx cjiiscopus f, * decre- plurarum dctexlum. Multis eiiim ttsseriioiiibus usus
tum synodi adversum supradictum Nestorium habi- e>t, nnteqtiam Scri|>lurarum teslimonia poneret.
dam ordinavit; rejicique jussil invocalionemNestoria- B ot Th. Bratiensis lib. de Conversioue cinniiim gen-
nam, qum tunc a diacono fieri solebat. Sed fraude pa- tium. Miit/Eus.
triarchm adversurii sui landem captus est, alque a * Corbei., impielait ejus.
Turcis occistts. Sulacm professionem fttlei ex Syrko b \A., moratis cotulitsio.
Latinam (ecit Andreas Masius Bruxellensis, et lypis c Id., Poslquam Ecclesiwponlifex donaius esl, aper-
Planlinianis publicttvit. Sulacm successit Abdesusive tum se hostem quem dtbellabut scripsit libros eon-
Abdisu ejusdem ordiuis S. Basilii, qui venil ad conci- slructos.
lium Tndenlinum el RommobedientiamPio IV prm- d Sie edidit Manianxus, ct sic legitur in aliis
ttitit; domumque rerersus quamplurimos sacerdoles, Gennadii cditionibus inier llieronymi opera vulgatis.
epitcoposel archiepiscoposordinavit. Cui paucos post In Corbei. est : in quo asseveraveritin calholica teyt
annos defunctosuccessitAatalla, ejusdemord., qui non hmresi monslrari. Alix ed It. Imbent : in quo quiclquid
habuit confirmationem aposlolicam;' t\ttod ea.i.dem asseveraverit, in Calalogo hmreticorum demonstralur.
Romm non poslularil. Aatullm difunclo suffeclus est Ila Sulfridus Petri, Mirxus , Jo. a Ftichle. De librc
Donha Simon archiepiscopusde Celu; qui temporibus Nesiorii vide Garnerium ad Mercatorciiiloni. II, p. 4
Gregorii XIII papm Romantmisit procnraloremsuum et 322, • seq.
Hermelem Heliam arcliiepiscopum. Is nomine pa- S. Coelestintis I papn (cujus nomen lii niano
triarchm sui debilamsedi aposlolicm obedientiam prm- mnrtyrologio ad diem 6 Aprilis inscriptum e-t) con-
ttitil et confirmaiionecum pallio patriarcltali obtenla ex ciiium oeciniieniciim Epbcsiiiiim anno 431 contia
urbe anno 15S2 ditcessii. Cmterumex hitc Clialdnis Nestorium celebrari jussit, acdemum III idus Aprilis
Orienlalibtisditissimi el potentissimi resident in vrbe anno 452 decessit, el successorem hnbiiit Xysium,
Amil; qui cum prmlaiis suis unice adnituntut obedien- C qtii presbytcr ha:rcsin Pelagianam ncriter 0|i|>ugna-
tiam llontanm sedis conservare atque augere. Polen- rnt. Coelestim jiapae cpistolx exsianl in tomis Cou-
liores autem et diliores nalionis Nestorinnm, subdili ciliorum. Epistolis istis subnecli' solent s>ntcntix
patriarchw adversario, incolunl arcem Musalet.Gezire quxdam de gralia Dei et libero volunlatis arliinio.
in Babylonia: qui y.alriarchamagmtin sub se gentiitm Qu.inquam autem hxc Cxlesiini n ni siu', Coelesiino
numerum liabet, cl residere solel in monaslerio pa- lainen (qtiisijuis earum est auctor) ab antiquis olim
triarchati S. Hermelisprope eamdemurbem Mttsat, in scriptoribus tiibulx sunt : ut a Petro dincono iu
Babylonia,qumolim Assurdicta. AndreasMasittsputat librode lucarnaiione et GraliaChristi ad Fulgetitiiim;
Musal olim diclam SeleuciamParthorum ad fluvium a Flore magisiro in liliro adversus Joannem Scoium,
Tigrim. Hmreses porro el errores prtrcipui, qui ho- qui Ecclesix Lugdunensis nomine circuuifcrtiir; ab
diernis temporibus inter Nestorianos schismaticosver- llincmaro Remensi conlra Godescalum; a Gresconio,
santur, sunt isti. Credunt imprimis naturnm hnmanam lvone el aiiis : ut Sirmondtis in notis ad lom. 1 Con-
in Chrislo Domino nosro non esse perfectam sine ciliorum Galliainoia>it. Min.tus.
persona humana : idroque in Chrhto duas personas f Pro Coelesiino, qiicm cum codicibus pleiisque
esse faletil.r, quamris non neijentCliristunia prima in- rl editi. melioribus agnoscunt Honorius cl Trilhe-
fantia sum conce\ilionisperfcctumDeum, effectumes>e iiiius, Xystutn hoc loco habent qttxdam cdtl. et
hominem. Nec etiam B. Vtrginemappeltant Mttlrem prxter alios codites ms. Corbei. Sed in hoc postrema
Dei; dicunl enim vocem istam, Deus, coniinerein se liiijtis cnpitis de Xysto, a verbis, Similiter eiiam
Palrem, Filium et Spirilumsanctum, et ex consequenti, Xyslus, alisuiil.
matrem dici tmnium trium personarutn divinarum. s Al., decreta >ynodiadversumsupradictumNtslorem
Affirmnntlamen matrem esse Dei Verbi et Filii. Co- J)dictavil, habilum volumen desciibens.lu Corbei. est :
lunl Nestoriumel damnant Cyridnm Alexaiidrinum. decretum tynodale adversus Neslorem habi.um vvlu-
Non habent primum conciium Epliednum, mnllo mi- mendescribens.
nus alia concilia universal.a, posiea celebrala. Malri- b Id., perfectisnaturis.
monia quoque in tjradibus prohibii.s, sine pairiarchm > Hxc veiba : Simililer etiam el qox sequunur
stti licentia conlrahunt. Patriarcliam non creanl per tle- ad flnem usquu capitis , dcsuut, ut dixi in nis.
ciionem,sed per renuntialionemde parenle in parentem, Coibei.
Nec ad anrem peccala sua sacerdoti confitenlur. Tam i Theodorus Ancyrauus liic est cu;us homilia
clericisquamlaicissacramenlumeucharistimin proprias contra Ncslorium Ephe.-i haJiita t x-lat i:>aclis con-
tuanut adminitlranl : nec scrupulum in conferendisor- cilii F.pliesini, tom. II Concil. ed.t Laiibei, p. 1024
dinibui simoniace faciuni. Ilxc ex Leonnnlo Abele 1028. Ilanc enim potius n Gennndio iutelligi existimo
fere verbolenus hausiinus, et nostrx notitix episco- qtiain exposilionem symboliNic»ni, quam cum Lucx
paluum orbis Chrisiiani , lypis Plantininnis 1613 Holsieniiversione vulg vit Franciscus cardinnlis liar-
ediite. lib. i, c. 16, inseruimus. De Nestorianis a.^unt bcrinus Rom. 1669 in-8° ei cum nova versioi.e sua
ei Jacob. Yitriacusc^ 77 in sua Hisloria Orieuiali; notisijue Franeiscus Co.i.lSeiisiusPatis. 1675 iiiTS"'.
 1091 CENNADHMASSILIENSIS 1032
CAPUT LVI. A ojus stint'' de Synagngx Defeclu; ' de Fide adver-
sum hxrelicos; el pcculari inienlione i advcrsum
•FASTIDIUS,b fJrit.iiinonini cpiscnpus, fcripsit
ad Fatiilem c qttemdatn d de Vita Christiana librmn Nestorium librum composuit qui atiitulatur zkeyyo;,
in quo omnia octulta Ncslorii panduntur, ct prodita
unum, et e alinm de Viduitatc servanda , sana et
Deo f digna doctrina. confulanlur k.
CAPUT LVIII.
CAPUT LVII. 1 TIMOTIIELS episcojuis com|>osuit libruni de Nati-
s CVRILLUS, Alexandrinx Ecclesia) epi^copus, edt- viiate Domini seciiiiduni carncm, <f,uanicredit iu
dil variarum hypotheseon tractatus. Ilomilias eliam Epiphania faclam.
compostiit plurimas, quxad detlamandiiin a Grxcix CAPUT LIX.
Episcopis mcmorix commendantur. Prxterea libri a LEPOSIUS adhuc monaelius, pos'ea presbyler,

* Fastidius n Joanne Titseo, doctore llieologo, Li- d Vitiose edittim in cditt. quibusdam contra mss'
vcrduni in Lotharingia dccano, in libro de Iilustribus codicum fldem de Fide.
Brilnnnix Scriploribus, vocatur cpiscopus Londi- e Videtur Gennadius ex uno Fastidii liliro duos
netisis. Prxter Gennadium, Honorius quoque Au- fecisse : nam liber cujtis capiie ultimo sive 15 de
guslodunensis et Trithemius in Catalogo Fastidii me- viduilaie servanda prxcipit, de Vila Chrislinna in-
minerunt, el ipsum anno quadringentesimo vieesinto scribilur. Fastidio as-eilus ab Holstenio Rom. 1663.
iloruisse tradunt. Ex Fasiidii opeiibus nil hactenus B I Exstal cl iu ajijiendice ad tom. Vi Aitguslini edit.
est editnm. Idem Pitseus libro ciiato <le Bacliario Bcnodiclin.
seu Bacliiario, quem sii|>racap.24. Gennaiiiiisiiiemo- f Ms. Corbei., fana et digna doclrina.
Petagio la-
ravil, hxc referl : Bachtirius Maccmus,natione Bri- men favere noinnt Renedictini in prxf.
lannus, S. Patricii discipulus, itdetis palriam luam e S. Cyrilins, A'exandriiius iu JSgyjiio ejiiscopus,
continuis calamilalibusafflictam, divinam opem implo- posiTieophilum avunculum suinn. sedere ccepit llo»
raturus, longissimis ilineribus sacrus peregrinaitones norio tx ct Theodosio v consulibus (Iroc esl, anno
suscepit. Sed non defueunt oblreclalores, qtii tevitatis Chri-ti 412), ut Socrates lib. vn, caji. 7 tralit. Ephe-
et inconstanlimhominemaccusaverunl. Undese scripio sino concilio pritno, nomine Ccelestini papx supra
purgavil; scripsilque ad LeonemI ponlificem lioma- cnp. 54 laudali, prxiuit, et Nesiorium hxresiarcham
num (ut ex Gennadio, llvttorio, Joanne Capgravio, et lihris priniumc<li:is, dein sua etiam auo.ioriiate dam-
aliis collicjo) apologiam sum peregrinationis; de l\e- navit Demiim senex anno quadiinge itrsimo qnadra-
paratione Lapsisve, de Fruclu pmmlentim, ad Jamta- gcsimo quarlo, die.9 Junii in Doiniuo obdormivit :
rium; ilde Fide perseverantc,et alia : claruilqttesenex quo dieGrxci ejus memoriam in Mcnologi.icelebrant;
anno quadringentesimo sexng'timo. Sic fere Pitsnis. Lalini vero die 28 Janunrii, juxta Fasios Romanos.
Si divinare licet, videiur Bacharius suhduxisse se ex 1'ltiritna exstaut sanciissimi viri clogia apml veteres,
Rritannia, i b variarum iiationuin incii'S oncs, tnue monjiuin lainen veliui lectorem, ne Soerati lib. vn,
aliliciissima. Nam snb aiininn quadriugciiiesiinuiii cap. 13, li, 15, obloquenti ac delrnlienli fideiiiatl-
ouadragesimnm primuui, Angli, Saxnnes, Juia; et liibeat. Nam Novatianx sectx addictus homo crga
Fri»ii, Germanix populi (a Prucopio, Beda, aliisqnc "pj Cyrilluin idcirco minus xquus ftiit, quod hic stalim
veluslis st ripioiilms conimcmorali) in Britanuiam ui est cicaliis ejdscopus, Novatianis, qui ad eam
Iraiisierunl. TiroPrnspcr a Pitliceo et Canisio lotn. I, diem loferali fuerant, acre bellum indixii, ut idem
editus ad annum 18 Tlieodosii, sic sciibit; Britan- Socmtes lib. vu, c. 7, queriiur. 0|>era omnia Cyrilli
nim, usque ad hoc tempus variit cladtbtis eventibusque liujits qux rcperiri poiuerunt, posl varias ediliones,
laceratm, in ditionem Saxonnm redigtiuiur. Gr;rco-Latine Parisiis 1638 tomis septein stint edita.
Nec niulto anle fortasse ex Hibernia sua vencraiit Qd vero illins sint lctus genuini, Bellarminus lib.
Scoti : qiiorum nomen, xque ac Pictorum, sevoJulii de Scrijitotibtts Eccle-iasticis elalii explicarunt.Cy-
Cxsaris ignolum fuil. Priinus sane citjus scripla. nunc rilli Iiiijus (an alterins?) Apologi morales Meniix in
i:\slant, Scolos Pictosqne iioniiunt panegyrista Con- Aiisttia 1651 sunt excusi : qui libellus, litulo Spe-
stantii Cxsaris ; videniurque Picli coiuiiiuni olim culi sapientix, Parisiis a Joanne Pnrvo jnm olim
Britannoruni cpillicto, ul |iro|nio landein a Romaiiis fuerat |>ubl:catus. De S. Cyrillo llierosolymitnno
iniiictipnli Borealiiiui insulx |>arlium populi, qui att- Hieronytntis in catalogo c. 112 tractat. MIRJUIS.
h Cyrilli de Synaijogm De(ectu intercidit.
liqua Biitonum ( ut. Terl.illiaiuis votat^ stigniala , 1
piciiiraitiqiie cor|>oris ferro cxpressam retincbant; Videtur intelligere lib. de Incarnationc tom. V
cujus picturx el Herotiianos I. III inemiuit. Scio Gil- edit. Crxco Lat. Paris.
i AL; advertus Nestorem, ei mox Nesloris, pro Ne-
dani.et alios rerum Britannioaium scriplores aliter
de Pictis senliro. Sed conjecluram lianc non asj.er- storii. Videtur inleUigere uvrippriatvCyrilli adversus
nabitnr qui Pictor.um nomcnsub Dineleiiani lempora Nestnrium, lom. VII opp.
k llxc addit ms. Cotbei. Claruil sub Theodosioju-
natuni, et Caleilonios ac Vecturionos, anii JIIOSillius
orx incolas , inler Pictos ab eodein panegyrista et D J niore,
iib Aniniaiiio Marcellinocensori mcminerit; adeoque 1 lloc quoque caput in mss. Corbei. dcsidcraliir.
Piciorum geiitcin veliistain , nppellaiionem novam et El lnisle Tiiiiottiei liber nusquaui hodie exslat.
in.liiitiam videri. Deniijue Pictos ab ea pictura dici, Lejioritts presbyler, circa annum quadringenle-
aperte nobiscuin sentit Claudianus de bello Getico : simiiin vicesimuni, scripsit Libcllum Emendalionis
sive saiisfaclionis, qui confessionem fldei catholicx
Venitet exlremis legioprxtenta P.rilannis, continet, de mysterioincirnationis Christi cuni erro-
ijute Scotto clatliena Iruci lerrotjue nolalas ris pristioi detesiatione. Hunc libellttm inlegrum Ja-
Perlegilexsanjjuos, Piclo moiieuie,tiguras. cobus Sirniondtis, cum Capreoli episcopi Carlhagi-
niensis, Victoriui Afi i, et alio; uui opusculis dogma-
Sic fere Sirmoudus in notis ad Si.lonianum Aviti pa- licis, Luletix 1650 piiinus in lucem edidit. Ubi et
negyricum. I'e Scottis et Pictis ldetti Aiiiiiiiaiius quain ob causam scriptus sit, prxtcr Geunadium
lib. xxvu legi poterii. MIR.EUS. commemorantCassianus ct Facundiis Heruiiancnsis :
b M«. Coibci., Fustidius Britto scripsil.
c Qiiemdiimnon legitur in Corbei. ct mulW esl DC quoruin teslitnonia cx |):vrie, cum Joannis papa: lc-
stinionio, ad libelli finem amiexa stiui. Sed bti .c ilii
viil.ia :.d tjuam scrihil Fa.tiilius. vanis tioininibus dcsignant, Joanncs |>ij>aepisl tam
 1095 DE SCRIPTORIIIUSECCLESI.VSTICISLIBER. \(]>)[
prxsumens de purilatc vilx, quam arbilrio lanltimiA, CAPUT LX.
oi conatu proprio, non Dei se adjutorio oblinuisscj d Vir.TORiNus rlictor Massilicnsis,ad iitii stti Elhe-
credidcrat, Pelagianum a digina ooepcral sequi. ScdI rii personam comuicntntiis est in Genesin, id est, a
a Gallicanis docioribus admonitus, et in Africa perr principio libri usqtte ad obittim palriarchx Abraha?,
Augusiinuma Dco emendaius, scripsit Eiticndatio- e Ircs diveisos edidit libros, Christiano quideiii et
nis sux Libellmn: in quo et satisfacit de crrore, oll pio sensu, sed ut pote sx.culari litlcralura occupnttis
gratiasagil de emendatione.Simul et qtiod male sen- homo ct nullius mngisterio in divinis Scripturis exer-
scrat, de incarnalioneChi isli corrigens '> i-alholicami citatus, lcvioris pondcris senlenliam flguravit. Mori-
senleniiam lulit, diccns manenlilius in Clirisio diia- lur Theodosio ct Valcntiniano reguantibus.
bus naturis, c utiamcrcdi Filii Dei pcrson.iin. CAPUT LXI.
f CASPIANUS nalioiie Scytha e, Conslaiilinopoli a
vocal, C-issinnns(lcbilcscoufessionisel ptancttts litte- inclutum asservari; corpus aulem ibidemin crypta, in-
ras, Geiiiindiusi.bellitmemendationis,Facundtis libel- ter multa aliorum sanctorum sacrtv lipsana, jacere
lum saisfaciionk. Ad cnlccni Sirmondus atljecil S. conditum, in Ipculo marmoreo,quatuor cvlumnk suf-
Aiigiistiui (ab hocenim dittatam stylus indicat) col- fullo; deinde vicesimtimtertium diem mensisJulii fe-
legarumqiic Africx prxsuluni epistotam; quam tinai slivwipsius memoiimtlieatum esse, ctimoclava solemni
/
cum Lejiorii lihelln, ut fidem facerin', iniscruni adI noucinlectionum,offici et ntissa propria : qum exslanl
ejiiscopos Gallix. MIR/EUS. J in supplemenlosanclonintmonaslerii Vicloriani, Ltig-
B
" Ms. Corbci., Pelagii dogma. dini 1000 edilo. In ipso aulcm officiodicitur: lltiifin
b Id., cailiolicissententiiselttdit, dicen*. Cassiantrsalmngclis incoelunievecliisest. Porrosttm-
c Id., llnam Filii Dei personamreddi. ma lectionum qum in uotiurnis leguntur, hmc esl;
d Ms. Corliei., Victotiusthetot Mass'.ll'nsisad filiii nempe S. Cassianittn.cjenereScytliam, Allienis nattim
sui personam commenlatnr in Cenesi. Victorinus: (ubi el sodalilium quoddam instituit), a pttero fere
rhelor Massilicnsisftiit alius a Victorino Afro, rlie- Belltleemitemexstilissecmnolilamatque in ipso oppido
lore Romano,quom Hieroiiynius in Catalogocnp. 10,, Bethleemaliud postea scdutitium erexisse; deinde in
et Augustiniis lib. viu, Confess., cap. 2, laudal. Vi- antrutit triunt seniorumChm.emonis,Neslvris el Jose-
clorinns AferMnssilicnsi!ongeanii<jui<ir,prxierduos i pltise contutiste. Peragrala dcntde /Egypto. cumGer-
libellos a Sirmoudo, cuin dngmaticis scriptoruini mano abbate Coiistanitnopoitmappulit, el a S. Joanne
opusculis, Lnlot x an. 1030 edilos, scripsil adver>usi Chrysosiomocreatus diaconus, llomm vero tacerdotio
Arianos de Trinitale libros qiialuor, cl Machabiois i iniliatus fuit.Tantlem poitjuam multa in Orienteprw-
fratribus hymnos tres metricos. Qax otnnia exslautl clare egisset, Massiliamprofectus, erecto cmnobiocele-
loin. IV Bibliothecx.Patrum postre.mx editionis Co- berrimo, quinque milliummonachoruin iniiiiuior ex-
loiiicosis. Victorini porro Massilicnsisnihil hactcnusi slilit; in alio vcro sacro parlhenone copiosuin saucta-
vidi. MIR.F.US. rum virginumgrcgnn gubernavil.Deindecum duodccini
e AL, qualluor versuum, cl Corbei., qttatluor versui Instittttionum libros, CollationesPatrttm, et.tractalum
edidit libros. StiUridus vero Pclii te>l.ilur coilicos; de Incarnaione scripsisset, anno mlaiis sum supra no-
suos mss. constanler liaberetret diversosed.dii librof., (/->
J naqesimumseptimo,in pace quievit mtills ctarus vir-
Idem notat inlegiuni scriptons nomen esse 67. Ma- tulibus, sub Theodosioei Valeminianoimperainribus.
rius Viclorinus.Se I Launoiusdiss. de qitinquc Vi- x calendas Augttsti.Neque vero lector mirari debcl si
ctnrinis p. 59, Massilien?emrecle ilistiugttit a Viclo- post duodicimannorum centitrias, ignoluplerisqneCas-
rino liiclore urbis Uotnx, q \ ab llicronymo prxf. siani sanclilas, nitncdemum manifeslae tenebrisin Itt-
in Epist ad Galalas CaiitsMarius Viciorinusnppella- cem emergal. IIoc ipsum m aliis quoquesunciisdiviim
ttir, ubi commenlaiios ojns in Aposiolum memoral. permisilprovidenlia, cujtts jndkia sunl incomprehensi-
f Joannos Cassiautis, S. Joannis Chrysosiomi di- bilia. Certe LttciferumCalitritaniunepisropumvereba -
scipulus, prcsby.or Massiliensis,soripsit Lalinc doi tur, non pauci in sclismale defitnctuin,et in illis inst r
Institutis ccenobiorum libros 12, Collalioties Patrum oniniumconditor Ann.lium Baronius, in gestis anui
24, et de Chrisii liicarnntione libros sejitcm. Qu.e 568. Verum Lucifcruin rcsipuisse, et in sancta Ec-
ouiiiia, ctim nntis ot ccnsuiis Henrici CucquiiAnlvcr- clcsie jince obiisse (verba sunt Cornelii Lapidani, S.
pix; Pclri Cincconii Roinx <•! Lugiluiii; iteiutjuc I. iheolugi,in cap. III .4;>oca/i/i)Scos) nuiltis ralionib is
Alardi Gazxi 1628 npud Atrebal s, siiul edila. Cum salis ucrvosis piobarc coiiiemlii Antiochtis Bionchus
ccnsuris, dico : quia uiiiltislocis ('.'ssianus caule le- C.Iarit.iiitii, scribonsin cap. II Ajiocalypseos,disput.
gendus cst; ut liilem ilii coniinenlalores, Rcllarmi- II, qiKcst 2, ;ic prxscriim ev co tjuol SS. Hierony-
nus in Catalogo, ct aiii djoccnt.Vide <:lpivlcgimicna IIIIIS,llilarius cl alii Patres eiinibealinn iiomincnl m •
Gennadio a mc prxfixa. Cxleriini ex collalionibus gnisque laudibus celebreut. Rursiiiii quod Sardj et
posirema: septcni a<l moiacbos qui ia SicechaililiiH Verccllenses publicc eiiin ul snnctuin col.inl cl iuvo-
insulis craut, scriptiv.stiut, tntiilcm nd llonorntiiui ceut, ac iu <:j'is honorein basili :am j.ixla Ca'ariui
Arolaienscniet Eiichcrimn Lugduiicu em epi-copos;TI) <TIxeiinl, <|iix eiinmiitim cxstat.
t|iioruni nltcr comlilor, aller alumnus Lcrim?>sismo- De Fctuso Retji.msiepiseoporetrttclntisea Barouius
nasterii fuit. Slmcliades|iorro iu ora M.i>siliensiLeri- quw lomo VI ud annttin 490 scripserat, sic (ere loqtti-
iuis sen Lirinus, ct Lerus, iiid.;in insnlx, e restinne tur toao X in addilionibus tttltiiinuiiii )0 : Ul nece-
Anlipiilissunt sitx; omnes olim r.f,r:;t: cueiioliiisac piiius, Ecclesia R!irgicnsisin Gnllia, ubi Fauslus
ctiliilismoiiachoruin, quod Cassiaui Co I itiunc-alioii- seilii an;i>les, scmper eiun ul sancluiri coluit, celc-
dc tcstanlur. lnan cjns lein naia ein 17 Januarii ibiijuc in ojiis
An vero inter snnctos ntimcrandiis sit Cassinnus a meiiioriaiu nuli<|tiitus erccta basilica, cjus tioiiiiiiis
curiosis dispulari solcl. In jiostre.n.i Gazxi cditioue lilulo insignila, liaclenus ejus cultu a liJiiibus li,'-
Aticbanleiisi, prxflxx leguntiir vindiciic liitelarcs qtienialur, etc. Mancant igilur Fattslo inlcgra sua,
pro snnctitate Joannis Cassiaui. Ex lis hxi; baliel: uec ex i.ostiis scrijitis seutial prxjndicittm, iic<|no
Quidame socielateJesu, a virtule, prttdeittia, erttdi- privato jtitlicio novitati liceatconvc ler.- anliqiiilniiMii.
tione commenda.issimi,ttdeoitte fidedignissimi,Ma^si- Uuclcnut (cre ex vindiciissupamcnwratis. MiR.eus.
tiniti p-ofccli coinpereritnlnbbatiamcui prwfuit Cassia- 8 luio Palrihus auachnrciis ^Egy.iti EVrfi spriy.oi
nits, nunc vocariS. Viclorismon.iferium, prope Mas- ??.r,rst»;fnmiliaiis. Vidc AiitoniuiiiPagi ad A.C. 401,
tiliatn wdiftcattf.n, in eoqtie cnpul ipsittt Cassiaui n. -li s -«j.
iniegrum,thecx ex trgento inauratv geinnisnueornatw
1LC5 GENNADHMASSILIENSIS 1 98
Joanne Magiio tpiscopo diaconus ordinaliis, apud j^ ileliniendo vcl non deflniendo, de (ribus auliquis ge-
Massiliam pre-bylcr coudit " duo monaslcria, id est, ncribus inonacliorum.el quarto nuper exurto, de fidee
viroruin ct mulierum, qttx usquc hodie exstant. ccenobitxet eremitx,' de salisfaeiionepceniienlix, de
Scripsit, cxpericnlia magislrante, litterato sermone, remissione Qtiinquagesimx,de nocturnis illusionibus;
et ut apertius dicam, sensu verba inveniens, et deco quod dicit Apostolus.s Nonenim quod volo,facio
actione linguam movens,b res omnium monachorum bonum, sedquod tiolo tr.alum, hoc ago (Rom. vu, 19);
professioni necessarias: id est, de Habitu monaclii, de nioriiflcaiione. El ad extremum, rogatus a b
el de cannnico oraiionum modo, alque psalmorum, Leone urbis Roinx episcopo, scripsii adcersum '
qui in mouasteriis .<Egyplidic nociuque lenetur, li- Neslorium de Iucarnaiione Domini tibros sejitem : et
bros ires; luslitulionum libruni unum : de Origiue et in his scribendi apud Massiliamet vivettdi linein fc-
qualitate ac reiuediis octo principalium vitiorum li- cil Theodosio et Valeiiliiiiano regnantibus.
bros oclo, singulos scilicet de singulis vitiis expe- CAPUT LXII.
diens. Digossit eliam Collationes cuiu Patribus
ac i PIIILIPPUS
presbyler, optimus audiior Ilicmtiynii,
JEgyptiis habitas, hoc esl, de destinatione monnclii
comtnenlaius» in Job edidil scrmone simplici li-
fine, de discretiniie, de tribus ad serviendum Deo
de camis adversus et brum. Legi ejus el familiares ' epistolas, ct valde
vocationibus; pugna spiritum,
eimaxime ad paupertatis et dolorum loleran-
spiritus adversus carnero ; de natura omnium viiio- salsas,
rum ; de nece saucloriini, de inobililale aniiiix,c de tiam exhoi latorias. Moritur Marciano et Avito reg-
oclo principalibus viliis, <Jc qualilate d oralionis, de nanlibus.
CAPUT LXIII.
perfectis, de caslitate, de |irulectione Dei, de scien-
tia spir.tali, dc.divinis charismatibus, de amicitia, de "'EUCHERIUS, Lugdunensis Ecc'csix n presbyter,
* Ms. Corbei., dua id est virorum el pueltarum mo- Galla nomiie, Eucherius duos sustulil filios, Salo-
ttasteria, qum hodiequeexsiant. niiim et Yciaiium, ac lotidem iilms, Consorliauuet
b ld., res omnino mondchis ncccssarias,id est, de Tulliam. Ex Satviani Massiliensis epislola ad Eucfie-
habitu el de canonicoordine... psalmoruntmodulamine. rium constat Eucherii (ilios, paire superaiite, iuagi-
c In Corbei.desuni verlia deoctopriiuipatibusviltis. stros ecclesiarum et cpiscoposessecoepisse. lnter epi-
d ld., dequalilale orationum, de jugi cratione. siolas Leonis Magnipapx legilur epistola a Ccretio,
e Id., cosnofci/artimel ercmitarum. Al., de fine, pro Salonioet Verauo cpiscopis ad Leonem scripta. Ex-
de fide. stanl item in Bibliolbeca Palrum, Salonii commenta-
1 Vcrba de satisfactione pwniteniim desunt in ria iu Proverbia el Ecclesiasten. De duabus Eucherii
Corbei. liliabus deque ejusdem promotione ad cpiscopatum
« Corbei., tjuod t'o/o facio bonitm, ct reliqua, ct ad sic Ado in Martyrologio, 16 Novembris : Nalalit S.
cxlremum. „ EucheriiLugdunensis episcopi,admirabilis fidei, vitm
h ld., Leonetunc temporis arclitdiacono. ^ et dotlrinm viri: qtti ex nvbilissimos.nalorum ordine
1 lla ei Corbci., pro quo alii Nesiorem, ul c. 55, ad religiosamvitam habtiumqueconversus,diu in ayro
57, elc. suo, super fluvium Druentiam, iwra septa spetuncw
i Hoccaput in ms. Corbei. desideratur. sponte eonclusus,Christo servivit, jejuniis et orationi-
k Hi commentarii Philippi presbyteri in Jobtiin busvacan*. Defuncto autem Ponlifice Lugdunemi,ip-
exsianl dicali Nectario ei>iscopoet in Ithros 5distiucti, sum pari animo : unoque consensu, clerut el populut
sxpiusqtie edititamenseparatim sub Philipjii iiomine sibi eligenssacerdotem, in pontificialicalhedra solem-
tum inlcr Hieronymi et Bedx opera. niter collocavil.Hujus uxor Galta in aanrto hubiluDeo
t Epistolx hx interciderunt. Alius Phitippus prcs- serviens, speluncamejut ingressa, oiuneillie vitmsum
byter Agyni in Sici ia, de quo Acta Sanclor. 12 Mai , lempusin siudio religionisexegit. Dum ipsorum filim,
t»m. III. |>.26seq. quarum una Consortia,alteraTultia vocabutur,virginita-
»>S. Enciierius, ex monacho Lirinensi episcopus lis gralia el signorumcjloriaclar erunt. Ilaclt nus Ado.
Lugduiicnsis, anno Urbis contlitx millesimooctoge- Quod ad alia S. Eucherii opcra altinet, Claudia-
simo quiuto (hoc est, Christi qiiadringenlesinio tri- nus MamertusViennensisEcclesix preshyter, Maiucrli
tesiiuo seciiudo), ul ipse lestalur, ciim adliuc cssei Viennensis episcopi fraler, in suis de Sialu animx li-
inonuchus, scnpsit de Coutemplii mutidi e|iislolam bris lestaiur ipsum eloquentissimas conciones seu
parxueticum au Valtrianiim cngualiun suum : qu.iiii homilias scripsisse ; atqtie e.e t|uidem foriassis .-unt
Morelus 1620 typis Planlinianis, cuni I revibus noiis iltx qux subnomine EusebiiEinescnicirciimferiiniur.
HeriberMRosweidi, publicavit Aique liic quidem li- Tomo V Bibliotliccx Palrum, editionis Coloiiiensis,
Lellns, in jioslrciiia cdiiione Coloniensi Uibliotliccx I* itemqtic in Chronologia Liiinensi cl nliiii exstaut va-
Patruin, noti recle inscriplus est de Vila solitnria. ria S. Eucherii scripia : de quilius quiJ liellarminns
Exstat naniquealiusejusdem S. Eticheiii tibellus, S. senseiit, ipse in libro suo de Scriptotibus eccles. ex-
Hitarioepiscopo Arelalensi, non Vuleriunoinscriptus, plicat Joanties Molanus, in sua ms. Bibliotheca
lioc litulo, dc Vita solitria, sive de Laude ercmi, ly- sacra, notat in Romana openim S. Eucherii eililione,
pis ilidem Moreiianis1621 edittis et a NicoiaoFabro a Gales nio an. 1564 pubicata, conlineri multa snp
Paiisiensi cum mss. collatus. De quo sic Isidorns positlia. Ilistoriam passiouis S. Mauiilii acsociorum
cnp. 13 de Scri|iloribus ecelesiasticis : B. Eucherius Thebxorum, a S. Eucherio ad Silvium cpiscopum, ul
Francim episcopus,elegani seiv.enlis, ornatus in ver- volunt, sciiptamPelius Steuarlius,dociortheologus,
bis, edidit ad Hilarium Arelatensemantistiiem, eremi Ingolstadii 1617 ciim i otis edidit Cxterum nostcr
desena pelentem, uuum opttsculumtle laude ejtisdem hic S. Eucherius Arausicano I concilioann. &H sub-
eremi lucutentnsimeet dulcisermonedictatum.Scripsit scripsit; eslque uliits Euchcrius, qui Arausicanx II
autem hunc libellumEucber.us eo tempore quo Hila- synodo anno 529 int. rfuit; cujus poslerioris Cypria-
rius, relicto episcopatu Aretatcnsi, L rinum rediil, nus in Vita S. Cxsarii Arelatensis, aptid Surium,
jitistinoeremi amorecaiitus, ut cx ips tts Hilarii ho- nieininil.
n
Mir.^us.
iitilia de S. Honoralo colligi datur. Ms. Corbci, pontifex. Fdilt Gennadii in Hcro»
Ljclcriim ex U'gliina aute sacerd>iiu n c-ujuge, nymi oporibits, eoisco/nts.
1097 DE SCRIPTORIBUSECCLESIASTICISLIBER. 1098
de Con- Moritur Theodosio el Valentiniano ' regnen-
scripsil" au Valerianum, propinquunisuuin, A
A'edidit.
templu niundi et sxcularis philosophix, epislolam tibus.
unamb, schotaslicosermone et rationabili. Disseruit CAPUT LXV.
etiam c ad personam filiortimSaloniiet Veranii, post, "' Sv.vGRius scripsit de Fide adversum prxsum-
ea episcoporum, obscura quxque sanctaruin capi- ptuosa hxreticorum vocabula, qtix ad dcstruenda vel
tnla Scripturarum. ''Sed et" Cassiani quxdamopus- ad immutanda S. Trinitalis nomina usurpnta sunt,
cula, ' lato leusa sermone, augifsto verbi resolvens dicentium Patrem non debere Patrem dici, ne in Pa-
iramilc, in unum coegitvolumen, aliaque tameccle- tris nomiue lilius " consonet, sed ingenitum et iulc-
siasticis quam inonaslicis s sludiis necessaria. LMo- ctuiti ac solilarium nuncupandum, ut quidquid extra
riltir snb Valentinianoel Martiano priucipibus. illum est personu, ° extra illum sit natura: oslendens
et Patrem, qui ejusdem est naturx, posse dici inge-
CAPUT LXIV.
nitum, etScripturam dixisse, P*etex se gcnuissc in
'VirtcEMius, natione Gallus, i apud inonasterium . persona Filium.non fecisse , et ex.se proiulisseSjii-
Lerinensis insuls presbyter, vir in Scriptuiis sanctis rilum sanctum in persona, non gcnuisse ncque l'e-
doctus, et nolilia ecclesiaslicorum dogmatuin sufli- cisset Snli liujusSyagrii nomine septem ide Fide' ct
cienler instruclus, composuil, ad evitanda hxrelico- B £ Regulis fldei libros prxlilulatos inveni, sed t|uia
rum collegia, nilido satis et aperlo sermone, validis- s lingnatn variant, non omnes ejus credidi essc.
simam disputationem, quam absconso nomine suo CAPUT LXVI.
k tilulavit, Peregrini adversushxreticos. Cujusoperis, ISAAC,presbyler Antiochenx Ecclesix, scripsit
quia secundi Iibri niaximam in scbedulis partem a Syro scrmone, longo temporc et multa; u prxcipua
quibusdauifuraiam -perdidit, recapilulato ejus paucis tamen cura adversum Ncstorianos et Eulychianos.
sermonibussensu prislino compcgil, et iino in libro Ruinam eliam Anliochix T elcgantc carminc planxit
- Ms.Codex Marlinianus, tesie Suffrido Pciri, ad i Corbei., apud Lirinensi intula presbyter, vir valde
Uranum. itt S. S. d. et nolitia dogmalum,etc.
h Corbei., ralionabilidisertoquesermone. k ld., prmtitulavit. Iloc est celebre illud Vinccnlii
e Sic supra, cap. 60, ad filii sui Etherii personam. commoniloiinm ; qtiod post Costeriiimet alios illtt-
d Baromusin gestis anni 433 de isto Gennadiidictoi stmvit V. C. Sleplinnus Baluzius.
sic censet: HceeGennadius,ejusdemfatinm cum Cas- 1 Corbei, imperanlibus.
tiano : qui nedicetet, erroribus confutatis, Eucherium "
Syagrii sohis Gennadius ineiitionem fecit. Argu-
expurgandocontraxisseoperaCassiani,latumsermonem iiieiiluin libri prioris liic obscurius traditum Cuve
circumcidisseprmleiuit. Ila Baronius. Cxterum quiai part. l Ilist. Lil. p.240, iiaexprimii: Scripsit libellum
liber quartus de Vilis Palrum, edlionis PJantinianx' de fide adversttshmreticosnonnttllos, qui personas S.
ex Severo Sulpitio et Joanne Cassiano est concinna- Triniiatis nominibus relalionem mutuam indicanttbu»
tus (sunt enim tantuin excerpta quxdam ex eorumi r. exprimi noluerunt. lUihibxreticoruiii quos confutavit
libris, verbis pene eisdem), dispulant erudili quisi 'J * Syagrius mensfuisse videtur, primam Divinitatispcr-
ea concinnaverit. Sunt qui ab Eucherio Lqgduneusi,, sonam non esse Palrein dicendam; nec Filium se-
alii a Victore Martyritano in Africa episcopo (quem cundam, ne unitas naturx divinx convelleretur : l'a-
Cassioderus divin. Inst. cap. 29 memorat) id factumi trem enim et Filium non posse nori haberc uaturas
cxisiimaut. Qua de re Rosweidum consule in Prole- numero distinctas. Si igilur in divinis sil Filius ali-
gomeno 6 ad Viias Patrum. MIILEUS. ' quis qui non sil Pater, et Pater qui non sil Filius, nc-
e Corbei.,sancti Cassiani. cessum esse ut duas, imo trcs naturas diviuas, ad-
1 ld., lalo lenens eloquio. mitlamus. Ita cnim colligebam : Quicunque est extra
* Vocabutumttudiit deest a Corbei. Patrem persona, is esl extra Patrem naltira. ERM.
k Ibid. posirema a verbo ntortiur desuui, ct loco CVPRIANUS.
itlornm exstanlhxc : Floruit mtate qua et beatusCm- n Corbei., sottet.
sariut. 0 MaleMirxus exlra sil in natura. ERN.CVPRIANUS.
' S. VincenliusLirinensisin Gallia mouaclius, au- P Hxc non sunt in codice Guelpherbyttno. ERN.
reum suum adverstis hxrescs libcllum scripsit trien- CVPRIANLS.
nio post oecumenicamsynodum Ephesiuam (hoc eslL i Ita lego ex cod. Norimb. Mirxus habei fidc et.
anno Christi quadringentesimo tricesimo quarlo), utt ERN.CVPRIANUS.
ijisemetleslatur. Libelluinhunc Joannes Costerius elI » AL, vel regulis
Bartholoinxus Petrus.Linirensis, doctorTh. Duacen- 's Corliei., in lingua varianlur. Porro lixc Syagrii,
sis, brevibusnotisillustrarunt Vinccntio frater fuit S. quem Gemblacensis codex Satyrium appellat, opus-
Lupus episcopus Tricassinus, Britannica legatione; ]) | cula interciderunt
el pacali civibus suis Allilx gloria clarus. Lupum 1 Gemblac.—lsaihah. DuosinvenioIsaacos, iialione
l>orro iu eadem insul.i Liriuensi (qux commune Syros, profcssione monachos. Ex iis senior, hic a
tuuc crai sxculum abdicantibus gymuasium) versa- Genriadioniemoralus, Martiano ct Leone imperanti-
lIIm fuisse onsiat cx Sidonii epislola 1, lib. vi, et bus, hocest, circa aiinumquadringentesimumquinqua-
ex libr. vm, epist. 14; itemque ex Eucherii Lugdu- gesimumquartum decessit: allerum tisque ad extrema
nensis libellode Laude ereini. Lupi porro et S. Eu- Gothoruin temporasupervixissoGregorius tib. m Dia-
phronii, Auguslodunenstsepiseopiepistolade bigamis s . logoruin leslalur. Utriusnamvero sit liber ille dc Con-
clericis et iis qui uxores duxerunt, cxstat apud Sir- templu mtindi, qui lom. VI Bibliothecx Patrum legi-
mondumlom. 1 Conc, et CiaudiumRobertum in Gal- tur, incertum est. Possevinus quidem lsaaco seniori
lia Christiana. Est autem Lirinus in Mediterraneo ) atlribuit; sed neque Gennadius, neque Trithemius,
mari Gallico insula notissima, e regione Antipolis,, qui scripta istius Isaaci recensent, hujus libri memi-
oppidiprovincix II Narbonensis, sita : cui hodie uo- iierunt Unde non minus probabile videri queat
meii esl a S. Honorato, Lirinensis monasterii con- Hbruiiiistum esse Isaaci junioris. MIR/F.US.
ditore,poslepiscopo Arelatensi. Lirino vicina estaliai "Corbei., prmcipuetamenadvertusNesloriumet Eu-
insula Lerusdicla, cui nunc iiomeii a S. Margaritq. tkliianos.
MlRfLS s Ita idem codex, quod milii magis probatut' quam
PATROL.LVIII. 35
tm ' ' GEtetVBH .MA«Stt.iENMS . 1100
"teo -andittwesimbuens sonoquo -bphrem oiacomis A ijesimx, de ^uibos ego duos legi : de Die Dominieo
Nicoinedix lapsum b. Moritur Leone et c Martiano Paschx, de ofewHetitia,de pceoitentia, de neophyris.
imperaniibus.
CAPUT LXVIL ^APUT LXIX.
d SALWIJS,, e Ma&siliensisEccJ<esix-presbyter, " fliEXRftis,Ateiatensis P episcopiis, vir tti sanctis
huinana et diviija liltcratura inUrueius, et, ut absque Scnpturts^(fo(*tus,|)auperlaiisamator, et
ergajnopum
invidia loquar, f episcoporutn it$gi&ter,6cripsitscho- rion solum r mentis pietate, sed et cor-
provisionem
laslico etaper.l.o .sermone,miiIla:«x guibus ista legi,
pWrisstii SOTIlCilus labore fuit. Nam pro reficiendis
de Virginita.tis bono ad Marcellum e PresJiytterum etiam s ruslicatioriem conlra vires suas
pauperibfJs
libros ires; AtJLversumAtjaritiam libros qugtuor, de hoirio genere ciarus, et longe aliter educaitts, exer-
Prxsenii J.udicjolilirps quijiflue, et ^proeocum nne- cuit; sed uec in spirrtaiibns rveglexit. Nam et iu do-
rito satisfaclionis ad SaloniMfn' fipi6M|Him librum cendo *
gratiatn habuit, el absque personarum u ac-
unum, et ExposUiems exlreinse ,par|^ libjri Etecle- cepiione omiiibus castigatum opus prsedicationis in-
siastici ad i Clatjdinm episcQpjimVipnnenseni libnwn
k unum. El in gessit.Tngen:o vero immoriali aliqua et parva edidit,
unum, libruip Ep.ts.olarum moreni crttdit* auimaj et fidelis lingux jndicio siint: in
qtiae
Grxcorum, a principio (Genesis usque $A cpaditifl-*
nem hominis, compQSuitversu - hexxmeron libruin quihus praecipue, et ad multorum utililatem, neces-
sario q\ ere y itaip sancti Ilonorati prajiecessoris sui
unura;m homilins epUcopis facias multas, sacramento-
comjiosuit MorilgryaJenliniano et Marliano regnan-
rum vero quantas nec recorder. Vivil usqufr.bedie in tibus.
senectute bona.
CAPUT LXVIII. CAPUT LXX.
n PAULINUS composuil tractalus.de Initio Quadra- vLeo, urbk Romse epistopus, serifiisitad iplnra-
longo earmine, quod SufFridus.Petci ex Honorio pro 0S.JHilarhis, exriionacho^LmnBiisiepiscopiisArc-
vitiosa leclione elegiacocarmiite resliluisse se proli- lalensis, concilio Regensi seu Regiensi auno 459, et
letur.Pro Amtipchimin Corhei. est Antiochenmutbis. Arnusicanoi, an. ^l, interfuit. SciHVisitad Lenueui
» Id., eo qudiiores imbuensquo Efrem. Ipivpam, Vefsri'Iteroieo, iHistoyiainiJeneseos, 'osijiie
1 Sic est in otnnibus, nec de.est aliquid, ul visum *1 feeptimoiflfeaiiul; ei pro'sa VitaWiS. Hbnbraii,
vitiose Suffrid. Petri. . praedecessyris stn.^l-arisiisBtiiilio Gilberti Geffeliai-Jli
« Sigebcrg., Hfarino,Corbei., Majoriano. 4S78 priiriuni.jpotia Suirio editam. SunVgui |uij &\.
VSalVjanus,, Massiliensis presby^er (non aulem tribuuirtepistttlam iitriam aiiS. AugtisiTiiuiniitePriic-
episcopus), circa animm Christi ijuadr?gesittiuui ad cte3tinatione,ejns occasione idemS. Atigristintisliliwis
Salonium cpiscqpimi, Eucherii Lugdunensjs epi&copi «le Prajdestinalione sanctorum et de Boiio pcrsfiVC-
hlitim, scripsit librps octo de Providenlia et sGuber- «mtice scrijisii. At Bellarniihus in cnialogO ct alii
natione Dei, deqnp justoac praseoti ejus Judicio, in ^ CeiWenlillam epistplaWiiiori esscS. Htl&rjiArelateri-
quibus vitia Chriyiaiiorum sui lemporis castigat, .tvt6 (tvfeiepiseopii, sed HittarriipfeiSbytericujuspinm.CaBte-
Gallix a Itarbaris vasla'x statum ac eausas graphice rum %. HiiarVus, piost anne's aliquos in-episcopalu
depingil. ScripsU inquam H\b Chrisli 440 annum : trarisactos, pnslirib vllaj sblitarta! desitJerfo'taclus,
nam licllum cotUra Goibos a Litorio gestum voent Lirinubi reifilt riitjibse HiiarSustesfaturliomllia ile
proximum. Intqral» Salvianus tteriier>inMeaitur in S. WOTioralo, el SidbniAs iri Eiicbaristico do Faiistum
ludos circenges, et id genus speetacula Balgisaliisque Reienstfih episcoptrrn: tibi hic ituer c;tiera memur.ii
Gallis tunc lamiliaria. Scii|isit iusuper iibrum uiram Eucherii venienlis iter, relteuntis itilarH. Mciti: eo
Epistolarum; et Timothei tiomtne ,»d,Ecclosiamca- quidem tempore S. Euclierlus 'elegaiiteiH'de Lau.ie
tholicam libros quatuor. Qux oinnia a Petro Pithrjeo cremi libelluin ad jHilariirtii scripslt, nt stipra <ii|i.
cum mss. codicibus collala Parisienscs 1579 et1G08 63 'Jiocui. Vila •p6rro,S. Hilatii Afelati.-iists(mii an.
foras dederunt Alia ejus opera, a Geunadio lioc ca- decimo Lieonis1 papae, hbc est, Chrisli qiiadrnq»eii-
pite, ab Adope Vieunensi in Breviarie Gteonicorum, tesimo quadragesimo scxlo decessil) aptnl Barralcm
etaTrithemio recensUa, perierunl. Nattis autein cre- in*chrori6logia Lirinensi exstat, cum epiinp|ii<>ejus-
dilur Salvianus Coionix Agrippinx aut in .vicinia, dem S. Ifilarfi. Quisflliits vlt* 'scriptor ftier.it,Tnfi-a
vixilqiie diu Trevir.is. Cujus quidem urbis, quarlo a cap. 99 dispulabimlis. Alius ab islo fuit S. .flii.trins
Francis, Burgundionibus aliisque barbaris vastatae, Piotaviensts episcolpus, cujClsp^peritinscominunter
eversionem sub annum 435 suis ipseActd.s spectavit; ailnecti «ofeiimonnuiia S. Hilatii Arelatensis opus-
atque indc .MassUiamipostea <Titg«avii,s,ede iiupeiii ctfk>.ffiiiaETTs.
Treviris Ar.eiateHi iransbn». His de rebras plura U p trrbis, addit CdrVei.
voles, Chronicon nostrum in gestis annieUati et«ub- ^ ild., CriMitus,pdapettaiis etiam amator.
sequentium lege. MiRisus. r ;lil., riieriih, pietdte.
Gorbei,, apud Massiliampneebyter. s W., rustWatibnm propriis «iiitus Aoriiotener et
. '- Id., magiMer episcopmrvMstMctorum Sakmi et cihriis exercsitl.
VeranU SiceiMarmiietisis codex, testeSuffrido Petri. 1 \&., maximam gmtiam.
t«r»m n«a test in Cochei. utd., accepdonibUjs,omnibuscasliqalityiemingestit.
b Pmfry
1A., prp eor,umpimmo satitfaeieado. Stttdiosovero tiitoenidaliqua parvq ediciit,<qumertuli
t Codex Mwtinjtaiftis, episcopumVeronesem. Gem- irs et fidelibus tntiiciq siiht. His verbis clauditur bot
Fiessatiiei». '
blacpnsis, caflut "tnCorbeL
i AL,C/flwfiattuminfra, c- 83. Seil C7oudiaweiiam S. Leo VJab arinb 440 ad 4«1) .atinis.ferc %l ,Ro
Corbei.
k In Corhei. detmH vertba /ii>r«w Eputolantm mkrtara litjiitedr^ii» tenutt, et U 4fi?iiHstieqessii,, vii
pteiate, scienlia ac dicehdt facu(ta|e piastans ut me-
unum. rilo itfagni odgnoirien ipsi a^^apseaii. Upera cui<j
1 Iti., quasi Eaemsmn.
m ld., omelidsad ityistwnosfactm mullas. oirinia, 'cum tijieribiis S. Peiri C^rysoiogi episcopi
Ratvemialis(tjui cirba aiintiiii450 obiiit) Parisienscs
»Incerttim quis hic Paulinus, neque ejus quidquatn jnnctlni etfidcfunt Porro iriter opefa S. Loonis coilo-
exstat <juodtciam. caii solet liber de Conflicluvirtutum et vitiorutn: scj
 HOl DE SCRIPTORIBUSECCLESIASTICISLIBER. HU2
Tiurn, tonsiaiitinopolitanx Ecclesioe a episcopum,i\ sin i constituendam, peneLeonem, urbis Romtcpon-
adversus Eulychen presbyterum (qui tunc ambilionci tificem et Chalcedonensemsynodum, ae k '«tosOcci-
e|>iscopatusnova in EcCtesinmmoliebatur inducere)I ileniales episcopos aliorum adininiculo iNfeslorifltios
bpislolam, in qua admonet eum, ut.si conliterettii osienderet. Sed, favenle Deo, ' a ClfsJcodottensiCoti-
eriorcm, ct polliceretur emendationem, reciperet1 cilio hostis Ecclesia; arguitur et coriftffatur.Viyeffc
cani; sin autem b persisleret in incepto, cum;sua1 'adhuc in exsilio jam hteres-iarchadicittir et habeitir
liairesi damnaretur.' Similiter docet in ipsa epislola, llunc ipsum tibellum noscendi gratia
t?go,'rtlgatusa
et divinis conlirmat testimoniis, Dominttm nostrtim1 fratribus, m in Latinum transluli, et caveiidum prce-
Jesum Cliristum, sicut et paternSe diviniiatis verum1 lilulavi.
Filium,c ita verum Iiuinance natirrseesse hominem CAPUT LXXHI
credendum, id est, ex carne Virginis Marisecarnefn ; ASCLEPIUS Afer, in n Baiensi lerrildrio f vici non
traxisse, et non de ccelo corpns sibi exhibuisse, siciit grandis episcopus, scripsit adversum Arianos, et
Eutyches asserebat. Morilur d Leone et Majoriano jnodo adversum Donalistas scribere dicilur. in do»
imperaioribus. cendo aulem ex lerapore, P graiidi opinione cele-
CAPUT LXXI. braturw
e MOCMMUS, CAPUT LXXIV.
Mesopoiamiuspresbyter, apud Antio- ig
ChiamscripsitadversumlEutychenegregiumlibellttm; PETRLS Edessenas Ecc'esia3presbytcr,, declamator
et alia scribere dicilur quse necdtim legi. jnsignis, scripsit i Variarum Causarum traciatus,
el more sancti Ephrcni diaconi, psalmos rnetro com-
CAPUT LXXII.
posuil.
TuiOTnEiis,exslincto sab Alexandrinis Protcrio CAPUT LXXV.
T PAUI.USpresbyter, natione , til ex .dictis ejus
episcopo, lumuliuanie adhuc plebe h aut voluit, aut
passus esl se.ab uno episcopo in locum occisi epi- cnguovi, Pannonius, scripsit de Virginitate servanda
scopum fieri. Et ne contra legem factus merito abji- «l cofltemptuiutindi, ac vitseinstilutione, vel morutii
ccretur, ad graliam plebis, qusc Proterium exosum correctione mediocri sennone, setl divino conditos
'
habuerat, omnes quibus ille ..conimunicaverat,' Ne- sale libros duos, ad personam cujusdam nobilis et
tjtorianosesse pronuntiat: et maculam conscientine, Cbristo dicutu>virginis Conslantiaenomine : in quibus
temeritate abluendnmpraesumens,scripsitad Letiiiem mcuiiriit Joviniani literetici el voluplatum ac libidi-
imjierntorem libellum valde suasorium, qnem pravo num pr«dicatoris, cui in tantum contlnentis vitte et
setisu Palrum lestimoniis in tantum roborare conatus casi;e inslituiio contrnria fuit,l ut inter luxuriosat
est, ut ad decipiendum imperatorem, et suam hicre- C u etiulas animnm eructaret l
........
is liber S. Leoriis esse non potest, cum in eo fiat nis, exstant tom. IV BibliolhecaePatrUm. MiRiEDS. (/
ir.etitio regulse S. Benedicti. Sic et inler epistolas B Corbei., apud Alexandriam,
b M., anle voluit, ante passus est... qudm synodalia
ejusdem S. Leonis num. 96 non recte collocaiur epi- .
stola Leonis Biluricensis episcopi,.qtii, tina cum Vi- decreta ac.ilarent.
cturio Cenoinanensi et Eustochio Turonensi, eam lil. Nestorianospronuntiat...conscientimabluendmj
scripsit ad episcopos et presbyteros provincia;, nou Hmeritate prmsumens. .
Thracia; (ut inler Leoiiis epistolas vulgatumesl), scd , i Iil., coiituian.lam, al. confortandqm.
tertia?.: quo nomine Twonica designatur, quaj est ,. kCorbei., totius Occidenliscpisco'pos,a\. Orientales,
lerlia Lugdunensis, ut ^irmondus in suis nolis ad vitiose.
tom. 1ConciliorumGalliaj observavit. MnvEits. 1 Corbei., a CcdcidonensicohcUiohoslis Ecctesim
Corbci., Ponlificem. coartatus et confulatus est.
b Iil., pcrsisteril pro petslileril. '<"Hic Iilier timoihei Eiiiychinriirieaue Gra?,cene-
c ld., ita humanc nalurmhomitteniesse. que» ex Latina Gennadii versione exstat.
Altl., Valenlinianoet Majoriano imperantibus. Sed" Prp Baiensi (in.Numidia) alii cbdices, ut.Corbei.,
StiffridusPetri, in oniiiibiis, inquil, nostris mss. co- Gabwnsi,alii, ul Noribergensiset Trithemitts, Vayensi.
dicibiiserai, morilur Leoneel Marliano imperatoribus, 0 Corliei., vicinmcivitalisgrandisepiscopun.
quim leclioiiemijuoninm cominendat llistori;» veri- : f Id., (jrandem opinionemhabet.Ex. hujus Asclepii
tas, reponendam duxlmus. Sed hislorica vciitas con- scriptis ijihil ad nos pervenit.
lirinat Leonem Mngnum morluum anno codem quo'.jj q De vario argunienlo, qiiod alibi dixit vqridrum
occisus Jlajorianus. htjpotlieseoniractatus, ut c. 57 et 5S,.,CseTerumboec
* Corbei., Mozymus,al., Jlfosc/iimus.GemliJ., Mo- Petri Edesseni scripta iiiierciderunt.qui, ulMocliinnis
chomeus, a'l. Mesopotamenuspresbyler. Niliil liujus sttpra c. 71 InudatusSyriacescrjpsil, et pstflniosSy-
scripioris ad nos pervenit .riaco metro condidil.
. f An. 451 Cbalcedone gencralis synodus 650 Pa- r In Corbei. Iioc capui deest —De Asclepio Afro,
lmni est celebrata, cui Paschasiuus Liiybctantis,cum 'Petro "Edesseno,et Paulo Paniiupib agit t?iiaTiiTri-
aliis tribus' ponlificisRouiani legatis, inierfttit.in ea lliemius. Notct tanieii lector hunc Pauliim a^Hono-
damnatus est Dioscoruset Eutyclies. Iu Dioscori pulsi rio et Tritheinio vocari Petruni. (Etiaip iii coilice
JocumProterius esl ordinatus ep. Alexandriiitis.Pro- JBartinieusiei Noribergensi.) MIR^EUS. .
tetio demum an. 455 a furente plebe sive a militibus » lli duo libri Pauli sive Pelri Pannbnit, hodic de-
oblruncato, Tiinotheus, homo vafer et impurus, se- .side>autur. 1 Haecmihi probatiilipr visa esl leclio. Mira»us.ri-
dein iila-.u occupasit. Is.deinde, Leone 1 papa in-
stanle, Gangramindeque Chersonam esi deporlalus, dicule, ut inteniuxoriosat episjtolus'eructaretanimam.
ul Tlieodorctus, Evagrius et Baroniiis fuse narrant Codex Nor., ut inler luxoriosasepulqs animm reputa-
Alius ab islo fuit Timothcus Alexandrinus episcopus, rel bcatiiudinem..Ita ct Guelphecbytanus.ERN.CY-
qm Theodosiiimperatoris ;BVO vixli,el cujus responsa ritiAsus.
11Mss. Codices quos consuluit Siiffridus Petri, «»i-
qiiseduincanonica, uiia ctiiu coiiiinenlariis Balsanio-
1105 GENNADIIMAfiSlLIENSIS 1104
CAPUT LXXVI. \. lilissima quadam exerciiatione limalus, lingua quo-
horlalu S. Venerii episcopi, ex-
PASTOR ejiiscopus coinposiiit * libellum in niodum que scholaslicus,
de sanctis Scripturis leclioncs totius auni
tyraboli parvum, lolam pene ecclesiasticamcreduli- cerpsil
tatem per sentenlias coniinenlem. In quo inler caete- fesiivis diebus aptas;m responsoria ctiam Psalmoruui
rai dissensionum praviiates quas praHermissisauclo- capilula temporibus et leclionibus congruemia. Quod
rum vocabulisanaihenialiiat, Priscillianos b cutu ipso opus lam neccssarium na lcctoribus in Ecclesia pro-
auctoris nomine damnat balur, ul expelitum et sollicitudinera(ollat et niorani,
CAPUT LXXVII. ptebiquc ingeral scienliam, "celebritalique dccorem.
e VICTOR * Cariennae MauritaniaBcivitatis episco- Sed et ad personam sancti Eustachii episcopi, suc-
cessoris supradicti liominis Dei, composuit Sacra-
pus, scripsit• adversus Arianos librum unum ' lon-
r
gum, quem Genserieo regi « per suos audiendum mentorum egregiiim el non parvum volumen , per
obiulit, sicut ex prooemio ipsius libri didici. Elde membra quidem pro opporlunitate officiortun i et
Pcenitenlia> Publicani librum unum, in quoet regu- temporum, pro leciioimm levtti, psalmorUmque sc-
lam vivcndi poenitentibus juxta Scripltirarura auclo- f ie et canlalione, discretum, sed supplicandi Deo ct
ritalein instituit; et ad Basilium quemdam super conteslandi beneficiorum ejus, sotiditate sui conscn-
inorle filii, cot splatprium ' librum, spo resurreciio- B taneum. Quo opere gravissimi sensus el castigatai
iiis, perfccta instruclioue munitum. Ilomilias etiam eloquentiaeagiiovimus viruui. Iloinilias eliain dicitur
composifit mullas, quas a fraliibtis salutis propriae dectamassc, quas elhaberi a (idelibusviris cognovi ,
Wlliciiis in librosdigcstas servaricognovi. sed ego non legi. Morilur Leone r et Majorauo re-
CAPUT LXXVIII. gnanlibus.
CAPUT LXXX.
/ VOCONIUS, Casiellani Maurilaniacoppidi episco- 8 VINCENTHJS presbyter, el ipse natione Gallus, iit
pifet,scripsil adversus Ecclesiai inimicos Judxos et divinis Scrtpluris exercitalus, linguam habens usu
Arianos et alios haereticos. - Composuitciiam Sacra-
menlorum egregium volmnen. loquendi el inajore lectione polilain, commentalus
- eat in Psalmos. Cujus operis legit aliqtia honiini Dei
i;\l'. ^ CAPUT LXXIX. '
'Cannntoe, me audierile, promiltens simul, >-iDoirii-
1 Mus,£us, Mastiliensis Ecclesiae presbyler, vir iti nus vilam el vires daret, se in toto Psalterio eoden
divinis Scripturis doctus, et in earum scnsibus sub- studio laboratorum.

>ti(B rcfulnrct teaiituiitiem. Setl perperam idero episto- •G GraecoEustathium successissc. Id Sirmondus in suis
idi pro epulas. ad Sidonium noiis notavil, conira senleniiant Claudii
''»tficquoqiie Pastot is tibellus nusqtiamhodieexstat. Roberiiin Gallia Christiana, ubi Massilienses epp.
h Suffr.dus Petri edidit : cum episcopo.— Non cntimerat. MIR^IJS.
placet hscc leclio Miraci.Cttm ipso posuimus ex No- m Corbei, Reipdnsorm.
rib. " ld., A iectore in Eeclesia
' * ERN:CYPRIAMJS. Victor comprobatur, ut expe-
Girca aii. fhristi S30 episcopus Africanus ditum.
scrJpsit de Rationefidei Ctitholicm,ad Hiiniiericumre- ° ld., El eelebritateindecoris.
gem Vand lorutn. Exstat hic ejus liber iii Bibliotlteca P Corbei., parvum et egregiumvotumen. Htijus Mu-
Palrum tiinio IV editionis secundae. Ita Bellarminus sati vcl de quo cap. SupBriore Voconii nonnulla legi
in catalogo. MIR^US. in sacramentarlo' Gfegorii M. non est a verisimililu»
dMsV Corhei.,Maurui* dirie alienutn. | •
- '• Hic liber intercidil. Vide Titleinont lom. XVI f Qa* sequuntiir a verbis et temporum usque ad
Menio!-.,p.6H; Diciluretiam et omelias declamasse, desunt a Cor-
f In codicibus nostris verba longum quem, usque Jjeiw" -"' ";"
ad iila ; Publiiani librumumm, prorsus omissa sunt ' SulfridusPelri e suis mss., El Martiano, sed Cor»
'"Efiw.CYPRIANUS.
« U., Regi Wundalorum.
bei., Leoneel Majoriaho imperantibus. Rectius, naui
non Martianus post Leonem jmperitavit.
Majorianus
"
h\d.,de pmnilenlia publka, viliose; nam exstat Erranl qui Vicenlianas (sic.cnim appellant) ob-
ndhuc inter S. Ambrnsii opcra aliquoties editus, et .. jeclioncs illasadversns S. Prosperum , S. Atiguslini
Vjcton Tijfilriensi tributus in ms. Remensi. " scriptii defendeinem Vincentii Lirinensis,
» lil.;' libellum spe resurrectionis munitum. Exslat 64 a Gennadio laudaii, fuisse existimant supra cap.
: qui non
el hic inter S. Basilii et Eucherii opern. Sed homilac lanlori) nori imptignavit defensores 8. Auguslini; sed
non viderunl lueem qiiod sciam. in libro quein scripsit adversus haereses, cap. 43,
i Corbei., Vuconjus Caslaltanm Mautitanim nrbis magnopere l.iudavit Sciendum est itaque eodem sae-
«tnicopus. — In cOdice Guelph. dicitur Buconius; • culo alterum Vincemiumin Gallia vixisse, de quo
iiec alrter vocatuf ab Honorio et Tritbemio. ERN. Genuadius cap. 80 scribit: cui poliusopus illud tri-
C^pi»TAH*s;:k"i:"';'- buendum pularem. Quidquid sit, constat lucubralio-
' «'OorbeKaildit libtum. Seil ille Vocenii liber et nesillasesse
Pelagianihominis, nec dignasqu*tri-
atter Sacrameiitorum iiiisquam exstat Pro VoConio buainur Vittceniio Lirinepsi, illi qui aureoplaneopu-
YictorianuhiBtkcontuttt Trithemius c. 171de S. E. sculo cum omnes haereses, itim maxime haeresiiiPe-
• .'- Maissilietisemcathedram ex ordine rcxerunl Ven- lagianain cum auctoribus suis impugnat, ut ex cap.
ritit, Euitathiut et'Grmciis.Venerii hrtalu Mutmut, 4 et 14 constal. Sic fere Baronius in notis ad mar-
alias fWHiiajt<s, presbytef Massiliensis, excerpsit de tyrologium 24 Maii. (Videiamen Vossiumlib. i Hist.
diVinlsScripiuris lectiones totiiis auiii, apud Bernar- Pelag., cap. 9.) MIR*US.
iltun Guidonem. Eiistathii Sidonitis I. vn, episl. 2, ad ' Al., Cannati. Ex hujus Vinceutiicommentariis in
Grxi.utn epi&ebpuiiiMassilicnscmmeininit; dicitqua Psalmos nihil tulit «tatera.
 4105 DE SCRIPTORIBUSECCLi*IASTICIS LIBER. 1106
CAPUT LXXXI. A ilens Ncstorianis, Detim in homine, non piiruin lio-
" Cvr.tis, h natione Alexandrinus, arte medicus, exi minem ex
virgine natum ; Eulychianis, veram huma-
philosophomonachus, vir dicendi perittis , scripsitt ni generis carnem a Deo assnmptam, et non de cuelo
adversus c Nestorium prius eleganter el forlilcr, mo- exhibiiam, nec crassi aerissubstanliam in carne in-
do aulem dumd in illuminvehitur nimius, et syllogis- cessisse forniatam; Timolheanis, ita Verbum carneui
mis magis quam Scripluris agii, Timolheanum do- factam, ut manente Verbo in sua substantia, et ho-
graa fovere ccepit Denique ambiguus etiam sui, su» mine in sua nalura.socieiate, nonimmixtione.ttnam.
spendit animum a consensu Chalcedonensis decreli,, Eilii Dei reddidisse personam. Vivere adhuc apud
nec acquiescendumputal Filium Deiduabus post in- Constantinopolim dicitur. Nam initio ( an. Christi
carnationem constare naturis. 465) collaii Anthemio imperii et scripta ejus et csse
CAPUT LXXXII. eum
' in carne cognovi.
SAMIEL,e Edessenac Ecclesiae presbyter, multai CAPUT LXXXIII.
advcrsus Ecclesiseinimicos Syro sermone conslrueres h CLAUDIANUS, Viennensis Ecclesiae piesbyter, vir
dicilur, prxcipua tamcn inlenlione contra Nesloria- ad loquendum artifex et ad disputaiidiiin suhtilis,
Dos el Eulycbianos et Timollieanos novellos, f sed1 composuit tres quasi de Statu, vel de subslanlia nni-
sibi diversos haereticos.Unde et frequenter triformemi B rnac libros, in quibus agit intenlione tota, quaiciiUs
besiiam ecclesiastica simul sententia cum auctoritate: ostendat aliquid csse incor|ioreum praeter DetHii.
sanctarum Scriplurarum summatimque s ferit, osten- [>Scripsit ct alia nonnulla, inter quae el hymiium do
• Uonorioel Trithemio, itemque in rass. cooicibus s Pairum et atibi editos. Epislolac autem quam operi
Cyrus; aliisCyrii/us. DeCyro ilaque seu Syro Alexan- praefixit,hic est tiluliis : Prmfectorio,Patricio,ttoctit-
drino, ui et de Samuele Edesseno mox memorando,, timo viro el oplimo, C. Sollio Sidonio Claudianut ta-
Tritbemius consulatiir. Mnt£us. liitem. Ilorum libroriira ipse Claiulianus meminit in
b Al. genere. Sed in Corhci.tanlum : CyrusAlexan- sua ad Sidonium epistola quae inter Sidoriianas lib.
drinus. Pro Cyro Syrum habet Suffridus Pelri exi iv, numero 2, legitur. Ejusdem Claudiani carmcn
rodice Martioiensi. Sed idem tesiatur in codicc Viri- coulra varios errores, seu vanos poelas, exstat inter
dis Vallisel Sigebergeusi Cyrumlegi, in Gemblacensii opera Poelarum Christianornm, et in citala Biblio-
Cyrillum. Ex hujus Cyri scriptis niliil ad nos per- theca. Claruit nutem ClaudianusMamertusannoqua-
venit dfingentesimo quadragesimo terlio; ipsique defttnclo
c Ita et Corhei., pro quo al. Netiorem. Sidonius versu epitaphium scripsit, quod tib. ly epi-
dCorbei., Dum in eum tnagit invekitur tylocitmisi stolarum nuraero 11 ipse recitat. Cmterum Mamer-
magit quam scripturisagitatur Timotheidogma. Proi lus Viennensis episeopus instituit primut Rogaiiones,
quo al. dumitto inveniturnimius.De Timolheo Euly- qum Domini Ascensionem anteeedunl; ut ex Aleimi
cbiano stipra c. 72. Quomodo tamen Timotheaniai Aviti,ejusdemeccletimantistitit, komiliade iitdem Ro-
caeterisEulychianis dilferrenl vide c. 82. — Iit itloi gationibutconttat : cui atsenliunlur antiqui omnet scri-
invenilurnimiut. Ita codex Norihergensis. Guelpher-<C plores. Quare fruttra laborant qui proptetea attod li-
hylanus in una vocula abhidit: in iilo minut inveni- taniat tupplicationetque ante Mamettum in Ecclesia
tur. Minei lectio probari non potest: tn illum invehi- extitiste legunt, ideo itli Rogationum nonprimum au-
turnimius. Quippe Cyrus mysteriuin incarnationis adI clorem, sed inttauralorem dici voiunl. Fruttra, in-
rationis humanaedecempedam exigebat, ac philoso- quam ; neque enim qumttio etl an primus titaniarum
phiaedicendique arlilicio nimium deditus Etitychia- usum in Eccleiiaminvexerii,quem constat mutto anti-
num errorem amplectebatur. ERN.CYPRIANUS. quiorem fuisse,ted an eat instituerit qum ante Atcen-
* Corbei., Edissinm. sionem Domini celebrantur, Rogalionetque propria
1 Ita el Corbei., pro quo alii, sivead divertot hm- jam vocenuncupantur. In quo, ut dui, eomentiunt om-
reticot. Que sequuntur in eodem codice valde cor- net,etSidoniiverbalib.\,epitt.\k, invenit, insti-
rupta legunlur et pars major plane abest tuit, invexit, dubitari non tinunt. Rogationum ergo
s Ita edidit etiam Joannes a Fuchie in edit. ptimut auctor Mqmerlut fuit. Nec toium inslittiil, vt
Helmst 1612, et novissime Martianaeus,cura in Suf- ttata et tolemnet illit diebus tupplieationet etsenl; ted
frido Pelri et aliis minus bene essel fecit. —Sic re- sttpplicationumformam usitata sanetiorem, augustio-
stituiex Noribergense.Fecithabel Miraeus.sedineple, remque prmscripsit. Mamerti porro Itogalionet imitati
ut palam est ERN.CYPRIANUS. « tunt non solumviciniGatlimpoputi (utex ejusdem S-
k Codex Gemblacensishunc scriplorem vocal Clan- donii episioliset concitio i Aurelianensidatitr intelti-
dium. Supra etiam in Salviano c. 67, consensu codi- gi), verumetiam cmlermnationet, cttqueipta landtm
Ciiraomuium Claudius dicitur : nos autem, inquit Roma Leonit III auetoritate , ul docent ritualium /i-
SttlfridusPelri, nihil mutamus. Trilhemius c. 178vo-. ft brorum atictotet. Irieo Lilnniam Gallicanam ttppellti-
cat Claudiumet norainal episcopum : ab aliis pleno"'P tunl, quia ejut iiittilulio e Gallia; el Litaniaiu iiiiiic-
noinine dicitur Claudianus Ecdicins MamerlusVien- rem, utamajote distingiterent,qum vn Halenda*Mnii
nensis Ecclesise presbyter, quomodo scribitur in celebratur. Sic fere Sirmondus in Nolis ad Sidoiiii
Irontispicio librorum Irium de Staiu animae, qui pri» lib.> v et vn Epistolarum. MIR^US.',;
mum editi Basil. 1520 per Petrum Mosellanum ex Ista verba el subsequentia usque ad firiemcapiis,
codice Cellaeveteris Misnensis qui jam servatur La- desiderantur in vulgatis Gennadii exemplaribus. Le-
psiae in bibl. Paulina, ut notat Daumius p. 356 ad guntur autetn in manuscripto codicecoenobii.S. Mi-
Paulinum Pelrocorium. Notis Casp. Bartbii eosdem chaelis deTumba, apud Britones Aremoricos, ut Sir-
librosquos Fauslo Reiensi Ctaudianus opposuil, il- inondusinnotisadSidoniummonet(tom.opp.,f.955i.
Justratos habemus, Cygneaeexcusos ari.1655, in-8°. In eodein ms. codice habentur item aliqtia de Se-
De Claudiano ipso Sirmondus ad Sidoiiium tom. I dulio poela, hactenus ignorata : ut idem Sirmondus
t>pi>.p. 929, etc. Tilleraonlius tom. —XVI Memor. in noiis ad Ennodium docet. Obiit vero Sedulius
Acia Sanctor. lom. II Maii, p. 629. Cfaudianus Tlieodosio juniore (cui opus suuin dedicavitj et Va-
Mamenus, seu poiius-Mamerlus Claudianus, Vien- lentiniano regnanlibus. Sedulii autem versus, post
neusis Ecclcsiaepresbyler, Mamerti Viennensis epi- ejus mortem.evejusdem scriniiscolleclosrecensuisso
scopi fraler gcrmantis, scripsil ad Sidonium nbndum dicitur Turcius Rufius Asierius, qui anno 440 cuui
euiscopum,hbros tres dc Siatu aniinae,in Biblielheca Protogeue consul Romanus fuit MIRXUS.
11Q7 GENNADIIMASSlLIENSIS ,; H«8
a
passione uomini, cujus principium est : Pange,A> Afldem , usquc ad « obitum ValentinianiAugusti, et
Vandalorum
iuigua, glqriqsi. Fnit autem fra.ler Mamerti Vien- captiviiatem urbis Romae a Genserico f
iiensis episcopi.J rege faclum. Legi et librum adversus opuscula sub
LXXXiV. persona. Cassiani, quse Ecclesia Dei « salutaria pro-
CAPUT,
bat, b ille infamat nociva. Quaeenim vereCassiani et
•>Prosper, homo Aquitanicaeregionis, c sermone Prosperi, de gratia et libero arbitrio senieritia3fue-
scliolasticus, et assertionibus nervosus, multa runt, in aliquibuf sibi ' conirariae inveniuntut.
composuisse dicitur : ex quibus ego d Chroriica, J Epislolse quoq.uepapaeLeonis ad^rsus Eulycben,
illius nomine prastitulala legi, continentia a primi de vera Christi iaearnalioae, ad diversos dat;e et
hominis condifione , juxla divinarum Scripiurarum ab ipso dictalaedicunlur.
" Hymnum isttim Venanlio Fortunalo Irihimnt (l Id., chronicamhomineillius prmlilulaiam.
anliqui etiam scriptores ei cddices, sed stylum is " ld., unjriteaif:ulitbium.
soleat. Sir- f Gennadius non-reeie Ptosperum hic damnat:
retjolgt ,cullipjem„,quam Forlunaii aesse
moudus censei ipsum essc scripium CiaudianoMa- ndcoqueloqnilur ui Semipelagianoriimseu Mnssilien-
merlo,etSidoniotttt iv. ep. o, adCtandiaiinnilaudari. siiinVfuligine aspersus. Sic etaiibi RuflinumS. Hie-
In evM, inquit, scile cqdunt omnirr,qumlaudantur a ronymo prscferl; Augustinom mnllilorniii arguil ;
Sidanio. Scriplus ast versibuttrockaicis, quibut inserti B EulogiasPelagiiiandal: Fsusii Reiensis libros com-
aliquat\do Pyrtichii nttmeri; commaticpsest, crebris. mendat, et alia id geuus scribil in favorem Semipe-
aplhqtte commatiisincisus, sentenliistton interruptis, lagianorum. MIR^EUS.
ted moiliter cum versucadentibus. DeniqueClattttiano ft Speciatim tfjallicam. Vide Henr. Noris contra
carmenhoc vindicatnonsolumvelus.Scholiasles,verum. Neusserum p. 101.
eJktmGennadius,' non quidentut edittts est, sed.pfout- h Cofbei., tlle infqmdt. N.ovaenim vera CassianL...
in eodice catnqbii S. Mkhaelis de Tumba, vulyaiw> sibi inveniunturboniirarim.Hiceiiam Prusper posl obi-\
auctior in Ctaudinnimentionetegitur. MIR.EUS. tum beati Augustinilibtotum ejut contrahmreticosini-
b Prospett Aquilftnus presbyler, non episcopus (si inicosgralim Christidefensorexletil. Ephtulm quoque,
Viiclorioiliderrt Aquiianoi Gennadio. Gelasio, Mar- etc. Ita Cnrbci. Eatleri) etiam in aliiscodicibus re-
oellino eomiib ctviieda*crcdimus), - Eusebii tetiorem perit. Suffriiliis Peiri nuaa per calholicum aliquem
secutut, ul>Viclorii ejusdem verbis utar, chronicott >' iiiedicnmenti gratta Gennadioad.ditanondubitat.
exor- ' Ab aliena mann ekt, quod posl vcrba contrarim
eyregiaibr-evitale-ootopoiuit,eiamundiinckoatum
tiia\ adVuientiniam AKtruslivnielAilthemiicontula- inveniunturinserit Mii;nu's: Hic eiiam Prosper, pqst.
luOTifhTidieslad annum Chris(i*45SvuTgarem)deduxii, obilum beati Augustini,librorum ejus conlrahmreticos,
lertia editione. Primnnr namqiie editiOnemTheodO- inimicos.gralimCkristi,defensor exstitit. Quippenec in
sio xje<elsMaxmio COBS.;hocest annc-Gliristi 435> codieibusnostris habetur, nec congruo loco positum,
vjttetunconoluBKSe.;quatidoquidenveoanno priorem: i: est^ Conf. VossiusHist. Pelag. • f.:, c. 18. ERN.Cv.-
QmhiUmannorumepoclias'stimmasquecoltigal; quodi t PRIANOS. I
nodnisfcinioperiim, niie»fiefi consuevit; nisi fort«'. C ( ' Si; Ulla:episwla' S'.'Ceonis eist, illa.omnjiio'est'.,'
causa aiiqua;peculiaris. intercurral, qate hic nutl»' i' sive stylum sive doctririam Leoiiis aitendas; noh est'
apparettiSecundan) vero editionem'Pfospef 12 annisi aulcm PVosperj';qood nota contra Geniiadiiini.Ccon-
auxissefvetvad' Vateniibiani;vi ac Nonii consulaiumi tra, libri de Vocatione gentium vere Prosperi sont,
(sea vulfarem, 445i4ihris*4a>n.)vitjtitur pfodoxissc;; imriS. Ambrosii. Lfbe*vero de Prov:deniiaD'einon
quo vuigaiveejuschrOiiiconiEusebianoelHi^ronymiai),) >' videtur esse Prosperi, sed'alicuj*nsex factioneSemi-
subnecti sblitum., lerminatur.Tertia deniqueet p»s-- iicla-gianornni.ha. Bellarminus 1 in Calalogo. Btiche-
trema editio fuitea. qosead captam a Genserico UT- riumei Sirmondoin ciWlis locis consule. Cmlcrum
ben»t sivoad VatentinianiAug. vm et-Anthemiicon- libri tres de Yita contemplairva, qtti inleY Protpe,ri'
sutabjiii (id eslanno Cltristi 455) proteiidiltif; qu.imi operaedi solent, ejttsquenominea Gralinnocollectore
exbasUicse caUiedralisSpirensis rhsvcodiee Petrm< cdhMuniet alii^ passitn.citantur, revera Prosoeri non
Erajtciscus Cliiffletiiis,Societ. Jesu theologiis, lirevi,, essevidentttr. Prjtho, qma Gennadittshoc capile Prc-
ikjrsperotpjiblieabil.Similernofin codloem ArnOldus s tperi opera recetfyens, 'liorumlibrorumnon meminil.
rionmcus;liabuit, quem.Lodunensent nitiicupat; et- % DUndequia iUorumauctdrlib. n, cap. 9, de Hilar.o
nOSttertiura siuiileexemplar ms. AntuftrpitB interr Atetatensi(qui mqitqlhfttit Prosperi) sic lojjititur, ut
Scheda* Heriberti Rosweidi vidimns; sed iftiniltini o-talesua suptriotenifufssesignificct.Denique,utaliis
Est'autem leriia istaieditiopfirribitsdualnisnonsolttm n arifutmlitis'sup'erseveam],'inantiqua collectionecano-
attoiior, sed.et multo illusirior^ ut-note qu» res altI» num, codicis Aiidegavehtis,Pbmerio ut auctori tri-:
orbecondilo nervosa brevitate commemorat, etcon-- ' bnunlitt; loco dtt^U,' qdi apud Prosperum lib.'»,c,
sulum insuper fastos ab anno Tiberii 1S,- usque ad$'' 6y exsmt. Et t'*t-tiis; cdrftceS. Salvaioris vicecomilis
annum 455 deduc». Pars irosteridr. istitts tertise" euauetothis- tiVtis atbfiptiis esl Julianus Ponienus. Et'
edtlionis, Eusebii et Hieionyini Ohronicis adjnngi ;i Pometio eosdemhvdorufde ecctetiasticitScriptoribus,
soliia, juxta.ntss. codjeesJa«. Sirmoudiet PeiriPranc. cap.-12- prorsos assdrit: Alios qtioquo, inqtiit,'tres'
ChifJlettiemendata aiijue aucta, cvstatapud Andr. libros-ediditdft futlitiEVitaecbntemplalione, vel ac- 1
Quercetanum^tbin.lScpiptorum Coajtaneorumliism- - • taali oonvefsatione. necnort etianide vitiis et virinti-
riae Francorum. De trihus attt qnitoor liujus s;i'Ctililij l)U9i'Quibus verbisHquidOpqlet sinjgpiorumcjus opeiis
Prosperis.i Aureijaoensi, Regiensi,Glironograph»etit librorum arcjumenldtkscribi. Edikerai idem Jvtidiiils
Tirone Buoherius.incommeniario,ad Vietorii cano^ i' Pometiii» pfmlerea alios libros otto; quorum erMain'
nem c. 6j et lii , item Sinnondas in.noiisad Sidonii ii Ummata ibidemsigiilalrmexpliiai hidorus et quorum
librum.vui, ep. 16, fusjedisputantj.QuodsadTironenv i» testtmoniofreqttenlerusuiest Jiilianits,alter, Toletanus
ProsperumalliHet, Bedain line litteiride Re Metiica, i, : anlistes, in Progtiosticisfuiuri smculi.
dicit ipsuni:fujsse conjugatum; CaHeronna lempore e Fuit porro PcMieriusisteAferMaurusqtiepqtria, sed
ijpo:Prosper desinit, Manus Avcnticensiaseu Lausa- i- m Gallfa primum rhelor, postea presbyteret abbns
iiensis episcopus.Clirotticoiisuum usque ad anntim- i* floruit Areinte,ttl ex vita 'S. CmsariiAretatentiseptsco-
vu)garj| aprai581 deduxii : quod ex perveltistoejns-,- pi, et ex Ruricii ad-Pomerium epittola colliqi datur.
deiii.Chiffletiicodice.descripttimcit totnoQuercota- ,- i Sk; ferfeSirmondusin suis notfeatf tom. n Concilio-
nus,eyulgavit. MIR«US, .,' lum GaUiaj.MIR.*;US.
In Corbei. additur, consi/iiiituipapasLeomt. -
1109 DE SCRIPTQrUBUSECCLESIASTICISLIBER. 1110
CAPUT LXXXV. Ajiiis et Pnlrtim coitlirmatsententiis, nihilcredendum
" Fatistus, ex abbateLerinensis monaslerii1>apud incorporeum praeter Deuin. Est et cjus cpistola in
Regiiiui Galliac episcopus factus, vir c in divinis modum libelti, ad diaconum quemdam l Gralum no-
Scripluris satis intenliis, ex liadilione symboti oc- mine edita, qui a iide catholica disccdeus, ad' Nesto-
c.isione nccepta, composuitd lilirum de Spiritu sanclo rianam abiit impietatem. Iu qua epislola admoncl
in quo oslcndit eum jtixla fidem Patrum et consub- eum credere J sanctam Mariam Virgincni non ho-
siantialem et coaeternaleiii esse Palri et Filio , ac minem purnin gcnuisse, qui postea divinilatcm suscc-
plenitu.diricme'Triiritaiis outinenlem. Edidit quoque perit, sed Deum verum in hoinine vero. Sunt vero
opus egregium de Gratia Dei, qua.salvamur, f et et alia ejus scripta, quae,quia necduiii legi,noiniunte
libero Immanaementis arbitrio. In qiio opcrc docet nolui. Viva tatnen voce egregius doctor et cretlitur
gratiaro Dei semper et invitare , ct prxcedere, ct et probatur. m ScripsH poslea ad Feliccm praefeciutu
adjuvare volunlaiem nosirani, cl quidqtiid ipsa li- praelorii, ct patriciae dignitatis virum, lilium Magii
lertas arbiliii s labore piae mercedis acquisieril non consulis, " jam religiosum, epistolam ad timorem
esse proprium merilum , scd gralite dotium: Legi Domini hortatoriam, convenieutem personis pleno
ejus ct ndversus Arianos et Mncedoniauos parvum aniirio pceniienliamagere disponentibus
libeliunl b in quo ' coessenlialeni praedicat Trinita-
tem; ef alium i adversus eos <|uidicunt esse in crca- CAPUT LXXXVI.
luris aliquid incorporeum, in quo et divinis testimo- ° CXSARIUS,Arelalensis urbis episcopus, vir san-
«Eaushts natione Gallo^Hrilatinii8;(iiocesLex iis oergensisdiabct: Gm>cumscujns lectionis'et Vossius
Britannis-Gallisqui stipra Ligerim flumen Imbitanl), meminit Alii Gregoriitmhabciii. EIIN.CVPRIANUS.
priiniimLirinensisabbas, postea Regiensis sen Ueieu- I ld., sanclam Mariam.
sis in G;iljia episcopns, scripsit de Spirim sancio CL, »>CprbeL, Scnipsitet.ad Fiticem prmfccturitvet pa-
cotiira Ariapos ac Macethiuianos; qui libri nnn ex- ttkiai d'm>ii'alis.Iloicad Felicem epistolji e.vstationi.
s.nnK Scripsii praterea libros duos de Graija Deiei VllT BibJ. P.ilr,um.Liigd- p. 552. Gajieriitnduos Fau-
htiuuin.i:mentis Lihero Arbitrin : q.ui exstaiil quideim sifls.disiing-iji Lupnjs.FeErariensis,epist. 112.; Fau-
et a. Gcnnadio hoc capite laudantur, sed a Geia^io sUuit.ditigiposuUOinou quemrefeltit Augustinus(Fau-
I apa itt-dacretode libtis apocryphis rejiciuntur, iteiu- sLwn.Atajiii lia:um),sedquein nolal indecrelit Getasiu-.
<;iii).aS. F.uJgetitio,Pelro diacono, Alcimo Avito, ei. Confenepisi.
II
121.
aiis-iefellunttir. ConstaLanlein Faiislum litisse Se- Corbek, jainrdii/iosi, epistulamconvenientemper-
mipelagianum; sed vixit ac obiil anle concilium se<- sonw<pleJio,
0
animo pmnilenliamaciereditpoiienle.
cniidujii Aiauhicanum, anuo 529 habilum, in qtio HJOCcaput in plerisqtie Gennailii codicibtis ct'
)>riiuum sententia Seinipelagianorum luil datiinata. edilt desideratur, et Gennadio addiiutn ab alio fnit.
Colimr porro ut saucius, in sua Reiensi Ecclesja. Licet in Gemiailiicodice illud legit etiain Honorius. .
Vide.qiue supra in prolegomcnis el iu stboliis a<l Sed ut recte notat Sufliidus Peiri, et Honorii aetate
Gcniiadiicap. 61 dijtimus. Min^us. codices depravati erant Certe Ca»sarius A. C. 494
11Corb., Kegios,Galliariiiiiurbcm. — Hanc leclio» nondiini litit episcopus, cum catalogum hunc Gcnnn-
'letn relinendam essc, nulliun cst dubium. Erasmus. r dius concinnavit.,-^ S. Caesaritis, ex abbate Lirinonsi
H aiii a Vossiolib. i, cap. 8, Historiae Pelagianae.adr cpiscopus Arelatensis scripsit regulam nd'monacbos,
ducli perperam riabenl: apud regnum-Gatliw. ERN. et alteram ad sanclimoniales: quaein Bibliothcca Pa-
CVMUAXIJ*. trum, et apud Stellarliuni exstanl. C;csarii regula a
< Corb., Divinarum Scriplurarum sludio. Gregorio Turoneiisi lib. ix, cap. 59, 40 rt 41, iteni-
ll Hic liber Fausli intercidit <iue a VenantioFortunalo lib. v, cap. 2, memoratiii':
e Ms. Guelpuerhyt.,,Diyiiiiialis. Atque ascila sibiservetur ab urbeGenesi retjula Cmsarii
' Verba ellibero httmahmmentis arbitrio desunt in pmtulis alma pii. Anno 506 Caesariusconcilio Aga-
variis edilt. et in ms; Corbei. thcnsi, et ainio 5-24 Arelatensi iv inlerfuil, et senex
s Coibii., pro labore pio mercedisqdqumsjerit.Li- admodum e vivis discessit. Anno 567 ad episcopos
bri dno Fattsii de Graiia.et Libeto arbitrio A. C. &1& iO)Turonensi n concilio congregatos S. ITadegunilis
scripii, edili ab 11'.Cauisio prhnum, deimle, sxpjus. ablialissa Pictaviensis scripsit epistolain, pro tutela
Vidc Bibl. Palrura,tom. VIII, edit bu*a\ P- 525. et slabilitaie congregationis su» nuper insliiutae. In
b FalluiUur vit;idocti Miwiig, Cav.tUjS,,,aJiique;qui q;ia, inler alia ha:tj dicit: RemuneranteregeClolario,
liunc liliellum.adversus,Arianos cl Macctlonianosjii|. monasteriumpuellammPictava>urbeconttitui: insuper
tajit periisse; namexslat toni. YU.Jiibl, RaUum.edil. congregationiper me collectmregulam sub qua S. Cm-
I.ngd. p. 548. Tituloepislolie, ciijus.po>^terioreparle sariqdeyuit, quam solliciludoB. Cmsariiantistitis Are-
niiiil essein rebus creatis corporeum dis|iutat llanc latensis ex inslitutione SS. Patrmn collegil, atcivi.
partein pro aJioIjbeJloGennadius.moxcoiiituemoravii. Notat autem Sirmondus, ejusdem nominiset muneris
I lj.„'cisc»li/j/em,,viiiosfi. dua&fuisseCassarias. UttaS. CaesariiArelaiensts epi-
i FiitistijvvliKllumseripserai> adversuseos qui djr D scopi soror germana fuit, quam Caesariusfrater con-
ciiiit cssein crcaluris aliquid iiicorporeum, cgqfir- diio a se. monasterio abbalissam pra>fecit,eidemque
in;uis,ni|, oiedendutn ejusmodi pr»vter.Degni. Queni, regulam sub qua cum suis viveret, dedit Altera
er-roiem tlatid}iis,ftjjimtrius, supra &ip. 85'a Genna^ posterior, quae priori (superstite adbuc Casario) de-
dio laudalus. in libris suis de Stalti :ituin;econjulai : ftinciae in abbatissaemunere succe*£it: ut auctor est
qurbuspiopterea praemitti solet Kaitsti libeJIu&,sed Cyprianus in VilaS.Caesatii,quam Caesarisehujusroga-
lacito nomitie auctoris. Ilancsuam sentontinin.Fnu- in composuit. Ab hao eadem Radeguudis abbaiissnic-
stus aspersit etiam epistolacad Paulinum. FuiLauieiU' gulamCaesarii,q unmmonasterio suo;traderet cxpeiiit.
olim inulioruin error; ut Tcrtulliani, ijtu anim^ Calerum. Ennodius Cmtatiwn,liunc vocal <?pisco>jo-
corptis, sed leuuissimum, deptiial in libro i)e Aniina ; ntin sui smculiinobiiissimum; doolrinaieloquentia,vilmi
Siquidentpratipso, inqtiit,.tenuitatit sublilitatede fide sanclitate ctarissimum. Is conlicta criminnlioiie ad
eorpqralilatispericlituUtr. MIRAIUS. Theodericum rcgem delatus, Raveuiiamque sub cti-
II Id., Grecumnominedatq, ;\\ii Gregerwm. Viliose; stotlia pertractus. Angclici cullus nspeciu, et inno-
conicr Tilleinoiiiiuin t XVI Manior,. La Jego cuin 't ceniiaesecurilate regeiii ita pennovil, tn non solum
VossioI. c. et Cavio |>art. 1 llist Lit. p. 259. Nori- pacatc liumanilerque euni exceperil, sed oblatis etiaiii
 1111 i.rNNADH MASSILIENSIS 1112
ciiiale et virtiitibus celeber, scripsit cgregia, el gra- A conceplu per Spiritum sanclum facto, et partu ex
*
ta, cl valde monacltisnecessaria opuscula. De Gra- Virgine, quod Deus verus in homine vero ipse quo-
lia quoque et Libero Arbilrio edidil testimonin , qne Homo Deus factus nalusest, semper cainis suae
divinarum Scriplurarum ct sanctorum Patrum judi- oculis el Patrem vidisse, el Spiritum sanctuin, per
ciis tnunita, ubi docet b bominem nihil de proprio specialem et ei unitam Dei et hominis societalein.
agereboniposse, nisi eum diviria gratia prxvenerit. CAPUT LXXXVIII.
b VICTORIUS, > homo natione Aquiianus, calculator
Qttod opus etiam papa « Fetix per suam epistolam
r.iboravit, et d in lalius promulgavit Floruit hic eo scrupulosus, invitattis a sancto Hilario urbis Romae
tempore e quo -et Faustus, Anastasio rcmpiiblicam episcopo, conipOsuitPasehalem Cursum indagalionc
adniinislrante. cautissima ; post qualuor priores qui compositerutit,
CAPUT LXXXVll. id cst Hippolyium, Eusebiuin, Theophilum et Pro-
; f SF.RVIISDF.Icpiscopus scripsit adverstts eos qui sperum J; k ei protendil annorum sCriem usque ad
-tlicuiiiCliristuni in hac vim degentem iion vidisse anniim quingentesimiimtrigesimum secnndum : ita
Citrneissuis ocutis Pairein «, sed posi restirrectio- iit quingentesimo trigesimo teriio anno Paschalis re-
rieiiiexniorluis, et asceiisionem in coetis,ciiin trans- incipiat solemnitas, eodem mense et die, eademque
lalHSesl in gloriam Dei Pairis, profeclum scilieet ei B1 ] Inna qua primuni pnssio el resurrectio Domini
dantis in remuneralionem mnrtyrii. In qua Scriptura facla est.
ostendit, et dispulatioiie sua, ac sanCiarum Scriplu- CAPUT LXXXIX.
rarum lestimoniis, Dominum Jesum ab ipso ejiis m TIIEODORITUS , Cyri civitatis episcopus (Cyro

muncribusJioneslarii. Nec dispari ante aliquot annos nullis Victor, Aqtiilaniis Lemovix, scripsit canonem
eventu, cum Visigothisadhuc pareret Arelate, falsae- paschalem, Constanlino et Rufo consulibus, ut ipse
ifiie proditionis accusatus apud Alaricum fuisset, in prologo tradii, h. c. Cbristi anno vulgari 457 ad
cum lionore poslea diinissiisest Utramque liistoriam Hilarium, tunc Roinanae Ecclesiaearchidiaconum ,
lib. i Viiae Cacsariicomplexus est Cyprianus. Cujus post S. Leonis M. in Peiri calhedrasuccessorem. Ca-
etiam liber secundus, qui in Surii ediiione desidera- uonein primus in lucem typis Plantinianis 1655 edi-
* titr, jn S. Martini coenobioParisiensi exslat, de mi- dit et pererudito Comm. illusiravit iOgidius Btiche-
raculis S. Caesariicompositus. Variaepraetereapon- rius, Atrebas S. I. theologus, amicus noster. Fol.
lificum Romaiiorum epistolaead Caesariuinleguntur MiR/Ei's.
forao I Conciliorum Galliac.In quibus est illa Feli- 1 Corbei., homo Aquitanicus,calculator studiosisti-
cis IV pnpauquac Baronium et alios viros doclos Iru- mus. al. calculalor tcripturarum.
stra exercuit, ob depravaije subscriptionis suspicio- 1 De llippolyio Portuensi supra ad Hieron. c. 61,
nem, quasi posl coiisulatiim Bielii scripta dicatur: C ( de F.usebioCaasariensic. 81, de Theophilo Aiexan-
cum Arelntcnsis codex manuscriplus diserte halieat drino episcopo ad Gennadii c. 53, egimus. Qucm
poit contulatumMavortiiqui annus erat Christi quin- Prosperum Gennadius hic designet, luse Bucherius
gentcsimus vicesiinus ociavus. Felicis IV papaese- in suo cilato commentario cap. 6 dispiital. Kgo S.
cundus, ut Sirmondiis in nolis ad Ennodiumet con- Prosperum Regiensem in i>Emiliacpiscopum desi-
ciliaGallioeprimus ohservavit MIR^US.— Quanquam gnari pulo. Min«us.
Vossins hoc ca|>ut Gemiadii I. Hist Pelag., cap. k Id., et pertendit annorum teriem usque ad annot
14, agnoscil pro genuitio, inde |tie c. 53 sumina imis DXXXII.
iniscet, tamen certum est huic calalogo longc post 1 Corbei., Luna quam prinium patsionis ac temt-
Gennadium iiifariam esse taesarii Arelatensis vitam, rectionisDominicwfacta est.Floruit subLeoneAugitslo.
quod erudite probat laudatissimiisEcclcsiaeRomanae "'Theddorettis, Cyri in.Syria episcopus, octitigen-
.artlinalis Henricusde Noris, lib. u Hist Pelag.,cap. tarum ccclesiarum pastor, aequalisS. Cyrlli episcoi>i
16. Adde Caviiverba pan. 1, p. 271 : iVo» melatet Alexandrini, el aliquando etiam adversarius (tti ex
quidem, vulqatosGennadiani calaloji «n. 495 tcripti concilio Ephesino constat), quamvis Nestorio laverit
codicesde Cmiatio, quasi tedem Arelatentemtunc gu- sub iniiium controversi», postea lamen resipuit, et .
bertiante, etquamptutimorum librorum a Felice papa Nestorium inter haereticoslib. iv de Fabulis haereti-
comprobatorumductore, loqui. Verumratio temporit corum numeravit, et In Chalcedonenniconcilioad-
prmsus repugnat; ncc indicului Gennaditinus,utpote missus inter catholicos fuit. Ecclesiaesux sub annum
pessimasin fineinterpqlaliohespasms,tantmest autlo- quadringcntesimum vicesimum tertiutn praccssecoe-
riiatis, «/ Aacin te fidem impeltel. ERV. CYPRUNUS. ] pit ut Baronius jn Anrialibuscenset Anno quadrin-
j)
-'>*> 4lie liber CaesnriiArelatensis inter-idit nono, in ccivenlu Ephesino
" Miraetisiiabet: Nihil Itominemde ptoprio aliquidI gentesimoquadragesimo
quero latrocinalem vocanl, et cui DioscorusAlexan-
qgexeboniposse.&edrertim Pelagianarumperitis hac drinus prasfuit, ab haereiicis depositus at<jnein or-
leetio non potest probari. ERN.CVPRIANO*. dinem redactus fuit. Quod nota contra Triihemium
t).t Fclix IV episiola data A. ('..• 528. Vide iiifrai in catalogo, et Franciscum Horantium I. iu, c. 18
Scbolium Mirai. Locorum communium, qni ipsum an. 3U0floruisse
. d,<CodexGu. habel in Latinis. ERH.CVPRMNUS. scribnnt. Theodoreti opera Latiiie 1567 et 1573
« lmo plurilius annis post. BircmannusColoniaeforas| dedit, Graeco-LatinaSir-
»v',Hoccaput inCorbei.idesideratur.Liber ipse hu- moiidus nuper Luletiae edenda curavit Porro quae
jtis scriptoris Gennadiomemorntos intercidit. conlra S. Cytillum scripsil, in quinta synodo gene-
s Dementiamappellat illamsententiani Auguslinust i rali damnnta sunl, una cnni scrij>tis Tlieodori Mo-
qui eam oppognat-auctoris nomine dissimulato epist. psuesteni, quem item Theodoreitis I. v suaeHistoriac
92edit novae(vel 6)y et 146 (vel 112), cap. 22,, iiimis laudat. Epittola porro quaeTheodoreli nomiiie
Gennariio non videtur ita improbari. Conler Act.ii in eadem quinla synodo act. 5, exsiat ai Joanneni
Entditor.an. 1714, p. 115. Anliochenum de obilu Cyrilli, prorstis falsa, licliiia
^Codex Viridii Vallis, Honorius et Triihemitni ac Theodoreto indigna, eo tnagis quia constal loan-
vocant Victorinum. Sed Vicloriniii eliam Sigebertii neni Autiochenumobiisse anle Cyrilluni. MIKAUS.
Codices c. "20.— Victoritis, aliis Victorinus, non-
 H13 BE SCRIPTORIBUSECCLESIASTlClSLIBER. iiU
enira rege Persarura condita > servat hodieqnc apud A Ilomilias ' etiam innltas composuit. Moritur Leone
Syriam nomen aucloris) dicilnr scripsisse multa; seniore imperium (enenle.
ad meam tamen notitian ista sunt, quae venerunt: CAPUT XCL
b
de Incarnatione Domini adversus Eulychen pres- I THEOIIULUS , presbyter in Coelesyria, scripsisse
byterum etc DioscorumAlexandriaeepiscopum, qui multa dicilur, sed ad rae liber k ejus pervenit, quem
humanam in Christo d carnem fuisse negant, scripta de Consonaniia divinaeScriplur.c composuit, id est,
fortia, per quae confirmat et ratione et • testimoniis Veleris et Novi Teslamenti, ' ndversum antiquos
Scriplurarum, ita illum veram maternaesubstantise haereticos, qui propter differentiam praeccptorum
carnem kabuisse, quaro ex matre Virgine sumpsit, vel osremoniarum, aiiuin Veteris Testamenli, Deum
sicut et veram deitalem, quam ' aeterna nascibilitate . mdixerunt, aliu n Novi. In quo oslendit dispensatio-
a DeoPatre gignente ipse nascendo accepit. Sunt et nis fuisse unius ejusdemqne Dci, auctoris utriusque
ejus derem Hislorix ecclesiasticaelibri s quos imila- Scriplurae, ut nlia per Moyscnanliquis daretur lex,
tus Eusebium Caesariensemscripsil, incipiens a line in sacrilicioruin cacremoniisel jttdiciorum animad-
librorum Eusebii usque ad suum tempus , id est, a versionibus; alia nobis per Christi praesentiam iu
VicennalibusConstantini usque ad imperium Leonis sacris mysteriis el futuris repromissionibus ; nec
senioris, sub quo et morluus est. » diversa credi debere, " sed uno spirilu et uno au-
ciore diclaia, cum illa lex, quae, si modo secundum
CAPUT XC. lilleram observetur, occiderit, eademque ipsa sc-
intellectum viviiicet Moriiur hic
GENNIDIUS , ConstantinopolitanaeEcclesiae episco- cundum spiritalem °
vir niiidus et latn dives scriptor ante trienniura, regnanle Zeno-e
pus, lingua , ihgenio acer,
ex lectione antiquorum fuit, ut Danielem prophetam CAPUT XCII.
ex integro ad vcrbum h commentatus exponeret P SIDONIUS, 4 Arvernorum episcopus, scripsil varu
a Corbei., tetvatquehodie nomenauctnrit. Gembl. ncc non llonorius Theodorum appeltant. —
b Hoc opus Theodoreti excepiis paucis fragmeniis Theodnlus, al. Theodolut, llonorio Theodorut, pres-
intercidit byter in Coelesyria,et postea episcopus, scripsit va-
c Male Dionysiumhabenl quidam codices. ria quae Gennadius hic recenset : an e\ iis aliqua
d Corbei., naturam. exstent, noiidiiin comperi. Suh Theoduli nomine
e ld., lilulis. tomo V BibliothccaePatrtim exstant commcntaria in
f Corbei., malerna, vitiose. Epistolas D. Pauli. [Sed illa OEcumeniiesse con-
£ Theodoriti tantum quinque Iibri Historiaeeccles. stal.] MiR/Kiis.
exslant qui desinunt in A. C. 429. Nequc plures k llic Theoduli liber hodie non cxstal.
videtur Tbeodorelus scripsisse, quoniam ipse in 1 Corbei., adversus antiquorum hmreset.
ealce libri quinli prolileiur se Historiam in morte C, mW.,dicunt.
Theodori Mopsuesteniet Theodoti Antiocheni clau- "Corbei., ut non uno Chritto el uno auclore di-
dere, et in praefat. profitetur se perseculum rcs ctata. AAiac editt, aut non uno tptritu et uno anctore
annorum cenium el quinque. Igitur necesse est vel dictata.
errasse Gennadium, ut Valesio videlur, vel in opus °Zeno Isaurus imperitavit ab A. C. 474 ad 491,
Theodoriti ab alio conlinuatum incidisse. Lco senior unde non posl an. 491 scriplum calalogum a Gen-
iroperio praefuit ab A. C. 457 et 474. Theodoritus nadio constai. MIR^US.
defunctus A. 458. — Supersunt hodie libri quinque F Hnc caput in plcrisque editis et mss. codd. de-
Historiaeecclesiasticac,quos ab ortu haeresisArianae sideratur. Legit taraen in suo Gennadio llonoritis.
incipiens, Theodorelus usque ad -temporaTheodosii <iAL, Avernorum.
junioris dcducit ln iis nominaliin secundx synodi r Al., volumina.— C. Sollii Apollinaris Sidonii,
generalis gesia fusius quam alii hslorici enarral. Arvernorum episcopi opera Jacobus Sirmondus et
Gennadius hoc capile dicit eum conlinunsse hislo- Joannes Savaro, ulerque Arvcrnus, noplra aeiate re-
riam sunm usijue ad Leonis imp. tempora , aliis cognoveruni, uotisque illustrata Ltitttiai ediderunt
quinque libris adjcctis; se I isti liacteiius non pro- Ipsitm palre avoqueprmfectit prmlorioGaltiarum na-
dieruiit De slylo Tlieodoreti Photius cod. 31 ita tum constat. I)e patria eum alii diversa temiani, ipte
censet, eum historiae magis convenire quam istum Lugdunentemse tion temel significaLLugduui irgo ad
quo vel Socrates, vel Sozomenus, vel Evagrius Pon- Rhodanum natus, alque optimitliberalium artiuin utus
licus uiiiur. MIR^US.— Quin jue poslcriores Vossius magittris (inler quos Hmniumin poeiicit, Eusebiumin
de Hist. Graec. 1. xi, c.20, periisse putat. Verum f. philosophiciscomnieinoral),eam in omnibus natura et
Valesius in praefatione suac editionis negat Tbeodo- ttudio laudem est conteculus, ttt erudiiorum sui aevi
ritum plures quain quinque scripsisse, cum is Gen- (quod MamertiClaudianielogia de ipso docent) peri-
nadii sentciitiam in tlne libri v diserte refellens, se tissimus ac disertissimus haberelur, peetica imprimlt
Jiisloriam suam clatidere in obitu Theodori Mopsue- fama clarus, non solum apud mqualet timicot, verutn
steni, leslctur, ac practerGennadium nemo veierum etiam apud ptincipet ipsos in prelio fuil. Qnorum atle-
decem Historiaeecclesiasticielihros ei tribuat. Ilaqtie rum declaranl otmiiumgenerumcarmiiu qum amico-
probabilc est Gennadium lioc loco allucinatum. Nam tum toijatu sctiptit; alierumttes panegyrici, quibitt
omnes codices habent decem. ERN.CYPRIANUS. an. 457 Avitum Majorianum et Amhemiitm
b Puta mcmoriter, diclando in calamum. Alias Auguttot publicetocerum, laudavil benevolentiwquea siiigulit
inirum non esset eum Danielem ad verbum expo- fructum tulit. Nnm et Rommstatiiam inter poetas, sttb
suisse. Fuit autem adeo dcditus cullurae inemoriac, Avito,t/t J^ori Trajani Bibliotlteet meruit; et u Majo-
tii nemiuem ordinaret qui Psalterium non sciret me- tianio, cum circentesdarel Areiute,solemniejus epntit
moriter, teste Theodoro Lectore I. i Hist. eccl., p. inter honoratos el ailitbilut. Ab Anthemiodenique,
554. ERN.CVPRANIIS. comilivamel aliat quibut ornatut unlta fnerat
' HaecGennadii Constanlinopolitani scripta iu- pott dignitalet, prmfectut Urbi creatus , atque pa'riciut
terciderutit De aliis vide Tillemontium, 1.16 Memor. familiam sitam, quant prmfectoriama iutijoribusaccc-
i Codex ViridisValbs ( nolaule Suffrido Pctri) et perat, reddidit patriciam. Nec multo post, defuncKt
 *VS. GENNADHMASSILIENSIS JH<{
et grata opuscula r, et sanae doctrinae. Homo siqui- ai- A\ lumeri, et Iractattis aiversarum scripturarum ei sa-
detn larmdiviiiis quam humanrs nd fntegrum imbti- ti- crattkentorun», eUmato sermone, etadvcrsus Petrum
tus, acerque ingenio, scripsit act diVersosdiVersti sti et Acacium seripsft efiistolas qmuj'hodie h»Eccltfsia
metro vel prosa composiiim» epistolarum « insigne ne teiieritHrcfttholica.Fecitet liytnnos insirailinidineu>
volt«»teni:in <}udTiui»'m HtleriS.poSBetosieiiditu Ve- e- AinWbsif episWipf;Oftiitvsub AnaBtasioAugusto.
rt>romGfrpis-rtHM) vigorepoHens', etiatn-inter Jsdrbaitae.
•*«• €J«MJ*F'XeV.'
ferocttatis (ftrrlieil^ qnay ed tempore Ga"*»*oppnes- s- WANORATC*, '" eotistaftttna}AfrietBcivilatis episco
serafl, csHthteMbus patef eldciittWtiBbMirr insigtms>. s>. pus; scripsit ad'AfcadTuiii qwemdaiiT,qvhpro. con-
FHWiiK'etr tWnpestiite'qiia fcefli-el Z^o-Bsroafli*»' f6s^»Hfeni*i'cat>HtMiT;«iiii
pSfKibusAfriewa.Gmise-
int1I«ri*>.ii**i.' ricb rege mfSsSiB ex*B«a*ai',ej-wswtem,adi latbores>pro
&LVWTXCBI.' Ch>bte>ferehdoa IWrta*iei>>wm, efexemeiis pnesen-
« JttVAMtriss,
AntiiocfienaipaTOChtac' ex grairmiatico tt trobs*,'et Si)fipturaituii>prelatBinibns roboratam, et.
presbytef, sCrfpisikarJve^BiheOf^qui iii untfittri- i- qrrod^^onfessidnisIrTteiipersevenaiitianon. solum prae-
tuiri' subsiaritia asserTinf adorarrdmn Ciirisrum, nec ;c tefita purgel pwcrtav sed et'ineritum. procuret mar-
acqiiie&rmt duas iit Christo coniiiendas nawr:re;; tyrW
doiieiis1sdcuWdtiifi« rtfa*io>afemScripturtminv umttii'I iv B taAfMffXCVH:
Hbmlttlspersdriani essei ildn uriam * ca¥-
in fHio>ii*fif"ei* '- i CEREALIS episcopuS; natiione- Afen, interrogatus.
nls et VefBi' natufam. Shniil ef riWpugnat-aHqtms" s a k Maximino Arianorum episcopo, si paucis posset
CyfOlfAI>xand]riHl episcbpisbntentiits, dicertsitieattiie
«V vel divinae Scriplurav t^tnifoirfit}, absque disputa-
ab Illo advefstis e' Niestor*ii'mproiatas, qna>foraeri^ L tiooMi,duiiTia^atr, as*ei;U'Q|)fi» fidera catholicam assi-
tum et robur adThlht Tlniothennis rqitod V;tWe iua- gtHU0>: qtwnriUo in npmjnc Domiui^suffrngaute sibi
niter dicit Vivere adliue drcitUr et ex leraporc de-- verijtBtl«rnpn, pa«w>stestin»oitiis,sixut Ma.ximinus
cltttMirev .' ii^en>»peiieral-,,s^(^piosis taniVeteris quam.Novi
qAJPUTXCiV. Testamenti indiciis
' approbnvit cl m libello edidit
^tStfikivSTOBi'urbisRomte scriptyt adver-i
epiScoput-ii, « (^pjt^.-XCVfR
>.. " Carlhnginis Africaecivilaiis episgflpus
Bu>,Eu}vcllenet NestOTidmgrandeetpraeiarum' >o> EUGENIUS,
Ajyetiiotumepitcbpo'Eparchty tn ejutlomm, qiianms s idem Beliarminus L c. et Barohids iriGestis apno
'mwm; etf i(ffndu'Ml. cjerijijis dn. 47*2; » u0eiiis< >. 496 censent. Al vero Henricus Spxmdaniis-in epijome
ettt.
QuW tiiiTnTt*.^ suttimt?cunt nibtfrarttd 1gusceptum^ vm-i m Annalium Baronianoruin,,ad.annum 49iJ'istode libro
eum tanctilaie. et viqilantia, turbidissimis tinlporitius » C «M»'»*'nw*i4aeifl' hfwp. inai-gifti.ascriiiSfjt:Itaquiiem
adminitlravil.Pnmum eHi'thobseisis'perGt)tHos Afiiet- semetunt,<thajitlimt.q>'§liacieiius, «ihtiitim Huhc li-
nit, diutinm acetrMaSpteoppugnaiirihismoimiapper-- bfMuntfmn,ejae^ldtn papm partum. Verurmilliim S.
tulit. Deinde tedacta ex Nepotis AuguetVfetdefe ini Rtiumiius Bm^tt^ia^CQpm. quj eqdtm temuoreei-
lidstiumpbiestfftiniurbe,abhisperlttjdtlonisspediehii t xi%4l*(>Wue\A{ffiinattC4te,fufh Gelat,iopqpmaPsqueuHa. *
re^rtftfaltyt^^ Wmt tmie s dHttlqtm*saimbiU.mU».*X.eo citant,resp, 'iadFhr-
tanijfimreddtiut, cqm,in afficijcuram intenlus, nultamii. ftWnni djqffiHfinfrUa\i'd ve,ra.ejusdcm'.libellt verba,
int#:bWb&fdtoptimi;pqstifrisparjeW&mHtPiref; mmu-. qm\kamtm in^uupt,semwi,detprq^pni,aliqui)lobesse
lom^itan^eninieodkconritavii.Q^ >,, cat-hahmwiia^iiiniuiti^mdometuni, ItaSporidanus:
nec.diu.tamen pptleq siiperstes, Apyimeuh^silevessomi t, rt^i wiWtanon^iit^e^actiiis discutieridam relihquk
pMitia'evbttivil ait.im} ni^l. mti^,Jii<»in,|^w«r,eeJa^w;,papa decretum cohvccatis ad se/
defynijl^Qt%® edirifi db
SepilMf," zhndtie' ttiiperdhier.LWeros-eto PopianiUai ewdit>i>Jisiii>iSi episeftpts^ insigne
coniugf ^Apiti iqip. filia., dnte. epiicoyalvmmseipibss lft«i*,ca«pniei&fttvajKicryflhis:qjjpd ihtegrum exgiit
rffl\tfcMq\MqfelnfiJiM^etRVseidhvaeSiveridiiiitn i ii>mo,iGaiioMioriim,Iib,iii,.c. 2f7, apud Bucliardum
fniqs\ Cplffur.autem apud At'beriitittetatMistato<dli-i. >S«w*«BUeB^avC|raJjanjti^p,ri omissa,
ritfiqm'tqiwtoruiti.,,et'religfisji aiietrvahVdfsacra efuti;. iitadi^9umdiftl>.,l'5*wcifaA;et Di^acus Cbvarruvias,
osWinbas]U(dGenMk^a., qtimjdm olhn<esimterei8. opiscopuaSegobieDSJfitj>m..II Variarum Resolutio-
SMirml dJtjicutdi ift. primdm qutr cand&ut fiterat-,, nutn; t
h. iv, nplifl.illuftifiat,MIR^S.
Wiilfm cbmmembfgnt,SftTere Siraibiiddsv VWeeti ensttit SDrUt»b.,Gont>>Wtiai. EpjSloJa JHa ad Arcadium
•W^oJo&.Riiro. 23^. MtRiBus. ,.T. imBibl. Ptitruni, e.t apud Baron. ad ati. <1?7.
in libr«S'9-al> 1' S8d'hHotOEaoni Houorai-ts,aiciUir, vc.rum Aulonius
t.D
•'f^ja^s Sjpnlie^tant- o^visae
episteoini>»GoniHiui4Jiiai cj.vitats.
^Stpi^-A,,CU&2.: J ;GBrefdift,epiftoaj»ij* Cjjstalensis iri Africa, scripsit
v vi%&WtOi\tn6i%JtifrinisAtiljibclieTiinOrtttwll* e*-.. contrai^twmnijm.sfiuMajtiiijianum librttiiide Kide,
si^i|yj)jacti&coneir.;i^wj>5Jniettorffi VopjJiCyipiHL «rwiijiBiUti»tlieea»Veter>ura,Pati;uiu tom. IV cxstnt
^'COrJief., qu.i; uniim. tantont sAbtltiritihhiddi>i> > Itfw^tvtTt,
riijito:, . .• t • *>ttjwtileii,Hwimo' Se^idcmfinfra : Maximinustn-
»Mt, tdddtiem, . UlttliUi^
.t$v Pefsonqm nostri cgrtiis et Vetbi ndttrram. 'Wi, iiwtdeitii vitiosc.
^^.Nietiqfem. >>i'l(L(iiaiatiftit»i,
,h Eliam hoc cajjMJ,q^udtf&%Honorid etvcodd1.ple-> nCartia^iiwiBis^iniAfci^Ppiscppus ab lldi)0rio
nsque a^psdfur,,Jn nonriuTIiseditis et mss.dTisitle^ AngAsUiduiiensi» Mocaiiif,Kusebius, a Triihemibet
r.ituji,.— S. Gel)i,s|u8.Ipapa, naiione. Afef; ab*aTino> , alMtfEtitgtefiiuti GaetVtwuin. in va'galis.Genriidii e.xeHi-
i^H8^ f«4 WM" 1. 4,98 sfidit. Sifip.sit' epistoia»Y [>4tt^o^p<j«t Eo^titiwi»,Poinerius Maurus et HonO-
vaii^s,,_qutc in loriiis Concilibrura exsitirit, et* aliaf< rfiiusiMateiliensisisuhnecluiiitir; quos. lafljen dttos
non habel; adeoque viden-
qnai, BeUarminuA,iii, Catajogo recensel. Libruin de> Hbudiniisinssua caia>iog>i»
I)uabps,Clu-isliNaluris, coTilxaEulyAhen, qhi in Bi- lnr ad Gennadii catalogum non54, periinCre. Al vero
Pomerium me-
bhp^ieq^Pairuip; ejt^lai, iipnesseGeib|sii papac, secj Hidortioct 12;.«aS»get|»!i'l<usc.
Ci^asii Cysifini, C?isarit}iisis,in PalisejsU.ria cpiscppi, Hiomntt;Honorati vtM»Ifessiliensis neuter meroinil.
 1117; , DE SC&IRTQWBUSEGCLESIASTICISLIBER. 1.118
et confessorpubticus, adinotutus ab Hunerieo Vai» ^corpocea an incorporea debeal ei edi; lcilius, uude.
uaioruovrege, catlioliccefidei expositiouem, et maxi- sitaniiiia ptiitu lioiiiiuis;facta,; qi.aitus, uirum :uii-
me « verbi homousii proprietafem disserere, cum ma,. qtiae,iiasciUjrpcorpoci iufundenda.cst,, uova tiat,
consensu omniura Africae, Maurilaniae et Sardinia; ' ei sine |ieccau>,:an, ex sijhslajiliaik auiniai pijiiiii,bo-
atqtie Corskae episceporum el coafess.aru.ra,qui in miuis veltit prppago de, radLce prpcLjcia,etiajti pcc-
catholioapennansettuat Qde, camposuk Libnura Fi- ca.iiuraprimaeawma>,.sficiJin, tpb^o^igijj^er; qujn-,
dei>, noBsoluna santHatum.ScrLptararuntvsenien- Uis, recapit^attoJiea>jlibri qiiarii,, ' dispcitatiaiiis ct
liis, sedteLPaUtun lestimotaiis.eemmuniium, et per distiBCiioii:', ei qu»i sit facyMasanitua?, id est, pos-
cotlegasconliessionissuaepoureitt, °. Jain vero aspar- sibLUias,ei, quoi oapi. ex una..et s|ncer.a. volunj^tte
remuneralioneiniCxsiliuinJ,. obtinfiiU;sexius, imde sjj.juxia Apostsli dictum a.d-,
landtispnoJideJisiiiiguiB.
epistolas, vetut commonitorias fidei, et unius sncri. yersitas carnis et, spiru\us,;septimjjs, de diJIerciitia
el conscrvandibaplismalis, ovibus.suis quasi paslor. vilarum, raortium, resurreclionum carnis etanimae;
sollicitus deroliqvk. Aitencaiionesquoque quas cum octavus, de his qiiaesub fine inutidi fii,tm;a,prae.dicla
Arianorum praesttlibusper iniernutitios hubuit, con- sunt, absoluiiones quacstionumquaede resnwectione
scripsit, et reJegeridasper majorem doraus e Huner projioni solent. Memini lcgisse me olinv ejus dieta-
rico transniLsit. Similiter et preces pro quiete Cbri- B ium ad queiiidaiq,iioniiue;Priiicipitini,de Coiileoiptu
stianorum eidem, velut apologias oblulit. Vivere mundi, ac rerum traiisiiucarum, hortatorium, et
adliucad confirmationem Ecclesisedicitur. aiium de Vitiis m'et yirlutibus pratitulalum. Scri-
CAPBT XCVIH. psisse dicili^r et a|ja, et adhuc. scribere, qox ad'
iiKMtnnotltiani nynveneEuui.Vivil usqiUehodje con-
' POMERIUS, *
natione Maurus, in Gailia presbyter versatione Deo
digna, apta " profcssioneet gradu.
ordinalus, interrogantibus Juiiano episcopo et Vcro
presbylero, dialecticorummore respondens arte dia- CAPBTXCIX.
lectica, et serinoiie ingenioque apto, composuil de u IJO.NORATUS,M.issilieuslsEcclesiacepiscopus, vir
Natura animic L et qualitate ejus ' et dc Resurre- eloquens, et absque ullo- linguae impedimemo ex
ctimtevefrfesjMCMliiai-O' eju* H»liae-vita fideliut», temporeia, et^ksia-deiikuwaloi:,.etqjjia-a, jjumiia.iu,
etgeuerali omnium homiiium libros octo. Quorum timore Dei crescens etiajn in negotiis eccleiasticis
primus continet quid sit anima, vel i qualitcr ad exercilaius est, os sanny qnasi armarium aperit, et
imaginemDeicredatur facta; secundus.ulrum aniiria in homilinrummodutnad ulililatem legentium multn

Breviter (qnod semel indicasse suffecerit) manuscri- C Natura animae, conelur, illam coiporeani facere.
pla Gennadii exemplaria vetiistiora inter se vnriant: MIR.EUS.
in quibusdam soKim Honoratus, in aliis praeterea n Corbei., apud Gallias*
h Verba et qualitate ejus desitnl a Gorbei.
Ponierius, GresariusArelatensis, Sidonius, et Gela- ' Id., de Resurtectinnevel'pott'tesurrectionemlibros
sius papa omUtumur. Ne quid uunen a leclore cu-
rioso desideiari possit, pleuam scriptorum cenlu- oclo.
riam dabo, ul eam Geunadii titttlo Suffridus Pctrus i Id., qitaliler condalnr ad Dei imagineih.
CnlnniaeAgrippinx 1S80 publicavit Min^us. k Id., ex substantia primi homittisvglut;propqgp,e.r,
a Corbei., verbiomousiiralionem, consensuomnium radice proiracta etiam peccato.
Africanorum et MaurorttmSardinimet Cttrsicm. 1 Al., Disputationeset distincliones.
b Exstalservniaa, Victore Vitensi lib. m de Per- m De viliircolote vittutum minus-cautiemlmlmitibu».
seoit Vatidnlica.Caetera Eugenii hujus periere. Sctibereet alia dicitnr. •ItaCorbei.
<•Idv,Porrexiiadporlandumeiiampro. » AL, con/csiione.
d ld., In exsiliumvke communitoriafidei. 0 Hoc captit apud Honorjuril,nnu. est el, iii ediiis
' Itl., Chunericodirexit. Chunerkum habet etinm qnibusdam ct nijs. tlesider~iuip,Videlur^ue.med^ca-
codex. menti loco additum,
' lljic quoque caput Gennadio videlur additum, ita Sulfritlus Petri. sltjluscert^Geniiadmmnm.reJ;ei:tH
Norimbergensis — Dum manuscripta tSieiMiadii
qnoniam dc Juliano Pomerio velut qttem omiserit exemplaria variise locrs advoco, 1'etrus ' Fmnciwus,
1.
Gennadiiis,agunt Isidorus c. 12, et qui Isidori li- Chiffleiius, S. tbeologijs, V. Gi Jbjtnnjs Jacobi'
brtun iu>nvidit Sigeberlus, c. 54. — Julianus Poine- nu Cliiflleiiifrater, liti<?ri;tt,VegQnffone.l^
rius, Gemiadiaseu continuaiorteslAfer siveMaurus; datis in lianc senienliam ad. rhg,scripsit: Genpqdii';
Cyjiriano in Vila S. CoesariiArelatensis, est Areln-. Massfliensisde Scr.ipmibus,et;cleiia\tkii.habeolibruiu
tensis; cui consonat rsiilorus Hispalensis, Gallum unttm pervetiistutn,edititnqn pieniorem,.initacoiilra*
faciens. Scripsil auiem (teste eodeni Isidoro) librum ctiorema ftne. Pmnetmm enimnonagesimoquinto eor
de VirginibusinstUuendis,itcm libros tres tfe Vila qm ultimo capite recensel*,HiMiordtifmMvisilieusem
conlemplativa;qiios iilso hacfonus 1'rospero Aqui- ptmtetit. Sane vitam S. Hilqtji Arelpiensit;quam att-
lano attributos luisse supra c. 81 doctiimus. Item ctqt ChronologimLirineniis hujc ffonqrato ihscribit,
scripsit, per modum dialogi, libros oeto de Na(ura in solo vulgati GehnadiifrelusJestimonidr.PetntsSaxins,
animae: qui videnlur excerpti, ex litoris S. Gregorii pontificioArelp,tcnsy, exmqniiscriptqcqd\ce\,vindkat'.
Nyssenide Philosophia seu polius ex Nemsii philo- Reverentio seu liavennioArelulensiepistcopo,Hilarii
sujilii libris dcAnima. Iicin scripsit Progiiosiitron successori.Et sunt.alia qum mihi suspeelam (aciunt,
tribus libris couiprelieiisiim,sed prorsus divcrsum illam apud GennadiumHonotali Matsiliensi» menlio^
ab eo quod diu postea.scripsit S. JtlJianusepisepjnis' item. MIR^US.— Haric vifaeHonorati descriptionctn
Toletanus: utBaroniusiit notis martyrologii8 Mar- ineptissimus qjiidam hqmunculus Gennadio supi "-
tii, et BcIIarminii&inicalalogo, observaruni. Pomc-, suit Stylus ptane dlversus est. a Gennadii. npsiri
rium porro lsidortis Hispaleusis, c. 12 accusai erxo-i seriptur.c genqre. Nec est in cpdicibuinosiri^ER.N,
ris Tcrlullianei, eo quod in libris quos scripsit de CVPRUNUS.
 1119 INDICESIN VTCTOREMVITENSEM. . 1120
• componil, maximeque ad b colendam fidei ralionem,
t Arelatensis episcopi; litanias aa • supplicandam Dei
j^
et revincendam ° haereticorum perversilateni. In clemenliain, cum plebe sibi credila pro viribus agit.
cujus libera praedicandiconstantia non solum vicina- CAPUT C.
rum civitatum sacerdotes et populi delectanlur, sed ,
et longe positi, cum ad eos necessario pergil, sum- ' Ego s GEM.NADICS, Massiliae presbyter, scripsi
mam ei docendi in suis ecclesis rogantes injungunt adversus omnes haereses librosocto, et Adversusb
Sanctus quoque papa Gelasius, Romanaeurbis ponti- Nestorium libros sex ', Adversus Pelagium libros
fex, per sci ipturam agnoscens ejus fldei integritatem, tres, et tractalus de Mille Annis et de Apocalypsi
rescripto suo d probalam judicavit. Sanclorum quo- beali Joannis, el hoc opus, et J epistolam de fide
que Patrum Vilas, ad acdificationem poslerorum, mea misi ad beatum Gelasium, urbis Romae ej>i-
coaplat ipse legendas, prsecipue nutritoris suiHilarii, scopnm.
*
•Corbei.,composuit;
•Vld., inculcandam. porro fuisse Semipe>agianum, adeoque mufiis loc s
cauie legendum, supra in prolegomenis el atibi int;-
•* Idi, Itmretum. nuimus. MIR^US.— De Gennadio agunt Vossius de
^ALprobatuhtjudieqvii.
* Corbei., inclinandam. Hist. Lat I. xi, c. 18, p. 235; Hist. Pelag. I. i, c. lu.
Henrictis de Noris lib. xi, Hist Pelagianae, c. 10, ubi
' Hoc quoque caput abest a pturibus edilis et mss. enidite
* Gennadius Massiliensis presbyter (non autem .B disputat de tempore scripti liiijus calalogi a
• quo Cavius p. i, p. 266, dissentit, siquidem libelluin
episcopus, ul Sigebertus et Platina censuertiiil) vixit scripium vull an. Christi 495. ERN.CTPRIANITS.
temporibis Anastasii imp. et Gelasii i papse. Ex va- k Al. Nettorem.
riis Gennadii scriptis praeter libruni de illusiribus f Gu. addlt: Et advertus Eutychem libros 11. No-
ecclesiseScriptoribus, a Cassiodoro libr. de Divinis ribergensis vero sic habet: Et adversus Eutychem
Lect cap. 17 memoratinn et a me nunc repraesenta- libroi sex. ERN.CYPRIAMS.
tum, exstal liber de Dogmatibus ecclesiasiicis; quem j An hsec leciio Guelpherbytani codicisdociis |>la-
Gelasio papasdedicavit Hunc librtim falso tribui S. citura sit, nescio. Illud vero liqiiido apparel ine|ilurn
Augustiuo, jam anle tOOamplius annos montiit Cle- esse quod habei Miracus: et hoc opus de fide mea.
rus Liigdunenis, de Godescalci causa, adversus Mihi liic locus vix alia ratione sanari posse videtur.
Joannem Erigenant Scotiim, scribens. Gennadium E«N. CVPRIANUS.

INDICES IN VICTOREM VITENSEM \

INDEX CHRONOLOGICUS PERSECUTIONIS VANDALI&E.

: Amto406.InnocenlioI papasedente, Arcadioin Orienle, ilntto417.Zozimusin Innocenlii locumRomaniB Eccle.
el Honorio ili Occiderite impefaloribus, Afcadio An- sia- priciiciltir.
gusto vi et AnieioProbo cousulibus, sub finemanniviil- Anno418. Valenlinanns,posleaimperator,ex Constan-
garis aerts.Vahdali reliclis propriissedibus in >s
Galli ir- i'o et 1'lacidianasctur. — ['elagius Komaedamnalur, et
ruenlesa Franeis proslrati stint, tjui paulopost Kraiicos itcriun Carlhaglne.1—Ronifacinsdefunclo Zozimolit Ro-
Alanorumope in fugdmverliint; el Godegis.i>eorumregi maniis|,ontifex,<onlranitente Eulalioschismatico.
in bis titmuUibusoceisoGundcricumipsius filitimsubsti- Anno119.Qoaestiode appellatiouibusad sedem aposto-
luunt, sicque cum aliisbarbarisin Galliassubeuut. licnninter Roinanoset Africanosagilatur.
Mtmb407.Vafrifmariyres tiocanno et sequeiili in Gal- Anno420. Coftslanlius,ValenlinianiIII pater. Augu?lus
liis passima Vandalisc<ronntifueriinl. ab Honoiiorenuntiatur.— SauciiHieronymi ohilus.
AmiotOS.Paulus Orosius,aliiqueanctoresVatidalorum Anno421.Cflelestis deaj lemplumCartbagined siruitur,
in Galliasirruplionemhu c annoconsignant.—Ttleoiiosius petente Aureiioepiscopp.— Consianiiusimperaiormoritur.
Jnnior Arcadiopairi succedit.—Stilito Ravennteabexer- * Annoii3. (as inusinagisier militum con-
citu interflcitur, el Eiiclieriusejtis filius Romoe,ctii, etsi ira Vnndalosio Hispantasuscipit, sedexpeditkuieai
infelici exitu. —
gentili, destinabamrimperium. disputat adversusMaximinuniArianum Got-
^itno 409. Romam obsidet Alaticus. — Eodem anno Augustimis Ihorumepisco|)ilmin Afrira.
e in
Vandali,Suevi, aliiquebarbari Callits Hispaniastrans- Antio HZ. Crclestinus papa Bonifaciosnbstiltiltis. —
ex
migrarunt, Prospero et Idacio. HonorinsPlacidiamsororem suanicumValenlinianoejus
jlMi»410. AttalusAriamnab Alarico flt imperator,qui tilioConsianlinopolim iniliit, quod suspicareiurabea ac-
paulo posl ah eodem abjiciltir. — Romaa Gottliissub Ala- ciios fuisse in Ilaliambarbaros.Idem paulo|>ostmoritur,
rico eorumrege capta ac direpia. et .loannesprimiceriusnolariorumimperiuminvadii.
Anho4l\. Alaficuse vila excessit, quem Gotlliiin me- AintoiZl ValentiniaBUsIlf.ConsUntii et Placidiseliliu--,
dioalveoBarentiniamnlspropeConsenliam,cttmingCnli- Cresar Consiautino|>o|i creatnr a TheodosioJuniore. —
bu»ojiibus sepelierunt, ppst aqiiis aclteinpusalioderiva- JoanfieslyrantiusRavennajocciditur,cujus tanien niortem
tis,-quas J>oste«in locum suum reduxeruut. — CollaUo ann>seiinentiCassiodorusconsignal.
habilaCarlhagine inter calholicosel Donatislas, coram jH«o425.ValenlinianusAugustus renuntiamr Ravenna».
Mafcellmocomiteet Notario,jussu Honoriiimperaioris Anno426.Hoc anno, aut sequenti Gundericus, Go<ie-
jtnr»^ tl2." Coelestiierrores in Carlliagineiislsynodo gisrti filius, Vaiidalorurhrex in Hispania, interiil: cui
jiroscribuntur. succeditGensericusijjsinsfrater, sed ex concubiuanatus,
vtnrtoM3. MarcellinusTribunus, qui in collationeno- <juiperseculionem,leste
mine imperaloriscognitorfuerat, a Marinocomile, agen- excilavit - GregorioTuronensi,iu HUpaiiia
tibus Doiiatistis-lnierfectus esi, obid inter martyres rela- Aimoi&l. Rellum adversus Ronifacinm,qui ex Afrita
tus In ManyrologioRomano die 6 Aprilis. Rorriamvenire abnuerat, nominepublicoillatiunest. ^i-.l
Jfiino415*.AtliatilftTs, ciii MacidiiiHotipriisororin exci- ille Vahdalos,foederecnm ipsis inito, in Africamaccivit,
<lioRbmiinocapta n>i|iserai,a Gotthoquodamocciditur, Hierio et Ardaburecoss.
qnod vUlereturRomairs lavere. ; Aimo428.Hoc annoVandalorumin Africnmatlventuni
ilimo416. CoiKjiliumCarthajjinensecontra Pelagli er- romigisse scribunt nonnulli.—TheodosiusJuniorcUicU
rores, item el aliud Mileviiii Niilnidiaconira eosdemhx- adversushaereliroslata renovavit.
—
retlcos. flaeidfa, post Alhaullinecem Roinanisreddita, Anno439 Circa id temjius Darius Comesiu Afiicam
->-
ConsUntionujisit Heliquiaesaneil:Sfephani jier Orb- niissnsest, ul bellutn sedaret. Bonifaciumad iiiijjerulnY
siiini oresbylergmex Palastiua iu Africamallata?. obedieiitiamrevocat.
• Cttjus
ojicracumappenlicibusexcusa sunt ab hujus tomicol. Mo»dcol.450.EOIT.
 '
1121 INDEX CHRONOLOGICUS PERSECUTIONIS VANDALl&E 112Jt
Aimo450. Hipporegiusa Vandalisobsidetur, et tertio Jmio 466. Romaniex Hispaniispeuituspulsiab Evarico
obsidionisineuseAugustinusipsius anlistes, totius vero Wisigotthorumrege.
Ecdesisecatholica? doctoregregius,exstinctusest. Anno467.Post biennii interregnumElavus Atithemius
Aii«oi3l. ConciliumEphesinuin,generale m, cuineino proclainaliirAuguslus,ad i<la Leone Augustocum exer-
cx Africainterfuit, praeler Bessulam CapreottCarlhagi- cjtu in Italiaindireclus. —SitupliciuspapaHilarodefuiiclo,
iiensisepiscopidiacooum.— PauliuasNolasepiscopusvir substiiuius est — Hasilisciproditione Lconis expeditio
sanctissimusobit anno tstalis 78. — SixtusIII Romanus adversusVandalosirrila fuit.
pontifexin Coelestinidemortuilocumassumitur. Anno 468. Marcellinuspatricius a Romanisadversus
Anno433.Bonifacinscotnes cx Affica in ltaliamredil, Vandalospugnaniibusdolo confcdlur, eo ipso tempore
al paulo postmagistertnililutnfactus, ex vulnerequodin quo eis opem ferebat — FulgenliusTelepte iu Byzacio
pralio adversusJEtiumcominissoacceperat,defunctusest nafciiur.
Anno455. Pax cumVandalisfacta est per Trigetium, AnnoK9. Patrictolus, Asparis filitre Arianus, Ctesar
Prosper Canisiihabet triennium,relictaipsiusAfricaepor- crealur, reclamantibuscalholieis, qui Cassareinortho-
tionead inhabilandum. doxumflagitabant.
Anno437.PersecutionisaGenserico uiotae ia
inilia, qua Amio471. Aspar et tilii cjus Ardaburis et Patriciolus
—
Arcadiuset socii martyrio coroitantur. Valentinianus Caesar,Arianoeseclse fautores, in palatiojnssu Leonis in-
Constantinopolim prolicisciturcumEudoxiaTheodosiifilia teremptisunt, quodfactumaliquianno praecedenticonsi- .
nnpiiascoctracturus. gnarft.
-dniio438. Siciliamvicinisque insulas piralee barbari ' Anno'472.AnthemiusimperatorRomaainterlicitur pro-
variisirruptiouibusvexaut ditione Ricimeris,cujusopera AniciusOlybriusiu throniim
Anno439. GensericusCarthagiueiuinvadit, et Quod- conscendit: sed quadragesimodie post haecfacinoraper-
vultdeumepiscopum,navi velustaeimposilum,cunima- pelrata, referente Cassiodoro,Ricimerdefunclusest.
ximacleriparte in exsilitimtrttdit; uuoverboCarthaginem Annoi~3.FlavittsGlyceriusRavennas imperiurnassumit,
clero, locissacriset senalu spoliat. — Salvianus defuncto Olybrio.— Leo Jutiiorab avo Auguslusappella-
lassdieusispresbyteriibrosde Providentiadivinascribit, lur in Oriente.
Saslore,
in quibus mulla habeolurde Vandalisin Gallia,Hispania AnnoiTt. Julius Nejiospulso GlvcerioAugustusappcl-
et Alricasaevieulibus. latur. — Leone imperalore Orientisdefuncto, Zeuo pro
AnnoHO.SanctusLeo,cognomeiiloMagnus,postSixli Leone Juniore tiliosuo, quem ex AriadnaLeonlsimp.Ulia
pontiftcismortemRomanae Kcclesisepraeficitur.— Gense- susceperat, imperium administrat, et ab ipso fllio paulo
ritus inSiciiiamirrumpit, seI posieu melu Sebastianico- post coronatus, Auguslusappellatur. Leo Junior statim
tuitisdimissaSlcilia,Cartbagineuirevertitur. obiit.
Anno441.Theodosiusexerciluni adversus Gensericuui /1tiiio175. Orestcs patrlcius,exlurbalo Neppte, iinpe-
parat, sed incassum. riUmiradit HomauoAugusto,seu AuguslUlo filiosuo.
AmtoUi. Hunnis Orientales provincias devaslanlibus Anno476.Pax inter ZenonemAugustumetGensericum
Tbeodosiusexercitum,quemadversus Vandulosmiserat,re- iuiia. — Rasiliscusexlurbalo Zenone imperium viginli
vocarecogilur.—Pax inter Valentinianumet Genericiim mensibusocctipt—Odoacerrex HerulorunioccisoOreste,
renovata.Circaillud tempus, ut videlur, sanctusLeo Po- pulsoAugustulo,captaqueRoma,imperatoristitulumsiiniil
tenliumlegatum in llaurilaniam misit pro resUurauda cum pupura et regiis insignibusrespuens, solo reglsno-
Ecclesioedisciplina.— Gensericusiu sua dilione callioli- mine contentus,novumltaliaereguumihstituil,sicque Oc-
cos persequitur, imoel u suos saevitqui in ipsumcouju- ridentale imperiumexstinrtumest.
raverant. Atmo477. GensericusVandalorumrex, du irum orliis
Anno443.Manichaei Romae a sanctoLeone delecti, quo- terrarum urbium potentissimarumexpugnalor, mori.ur
"rum plerique, Africaa Geusericodevaslata, in Urbein se htijijsamii iniiio: cui Htinericussurcedit, patre adversus
contulerant. catholicoscrudelor.—Zeno Hasiliscuinfugat cl captum
Anno444.Altila,occisoRledafratre suo, solus Hunnis in Cappadociam ext-ulart-cogil, uhi lamecoulicimr.
—
imperat ConciliumRomaeadversusManichaeos. Anno480.Nepos,dudumab Oreslecx imperiodejectus,
Atuto445.ValentinianiIII conslitutio adversus Mani- occistisest in villapropriahaud longe a Salonaurbe.
chaeosdata. Anno481.EugeniusCarthaginensisepiscopusordioalur,
Anno 450.Marcianusfit imperatorio Oriente, Theodo- ct paulo postperseculioadversuscatholicoslncaepit
sioJuuioreabsque filiisdefunclo.— PlacidiaValenliniaoi Anno482.Zeuo Henoricon seu Uuonis edictumpro-
mater obitv cal.Novembris. mulgat.
Anno431. AUilaHunnorumrex in Galliasingressusva- Anno483.Felix tl papaSimpliciosuccedit,^- Persecu-
rias urbes devastat,ae deui'imin agris Catalaunicispraelio lio adversnsbrihodoxosin Africaingravescit,in qua iuter
commissofugalurab Mtlo aliisquoloederalis.Ibi Meroveus cteterosLiberatusabbascumaliissexmonachisgloriosum
Francorum, et Theodoricos Wisigothoruuireges interfe- niariyriumCarlhaginecomplevit.— EdictumHunerici|>ro
cii sunt. — Synodusgeneralis apud Chalcedoueinconlra convenltiapudCarthaginemanuo sequenli habendo.
Eutychetemhabila. Anno48t CollatiocalholicorumepiscoporumcumAria-
Anno452.Altilain Itatiam irrumpit, Aquileiamdeva- nis Carlhaginehabila,jubente Hunerico.— Fames valjda
stat. ac Leonispapaeprecibusfractus, in Pannoniasrever- in Africa grassalur. — Hunericus, anno regni sui octavo
litur. pene expleto, exceclite vila, cui GuulabundtisGentonis
Anno4S3.Altila in Pannonia moritur,cujus tameninle- liliussuccedit. ,
riluinaunosequenliMarcelliuuscoriiescoosignat.— Pul- Anno486.SanclusFulgentiuscirca hoclempusmonasli-
cheria AuguslaMarcianiuxor vitadefungitur,quaein fastis camvesteminduit.
sacris locuuimeruit. Atmo487.— Pax EcclesiaeAfricanae ulcunqueperniissa.
Anno 454. Deogratias in episcoputnCarthaginensem Eugeoio sedi suaarestituto. — ConciliumRomanumsub
ordinalur.— Mliusa Valentiniauooccidilur. Felice paj>apro lapsis in Africaad poenitentiamrecipien-
Aitno45o.PetroniusMaximus,Velentimanoocciso,im- dis. — victorVilensisscribitHistoriamperseculionisVan-
periuminvatlit,qui paulopost et ipsenecalus est.—Gen- dalicas.
sericus Roinaindiripit, Auguslascuminiiuita captivorum -Itiiio488.Felix ad Africanosejdscoposscrihit,
multiludineCarthaginemtrausporlat, universani deinde niodum,tjuoIapsiadpapa recijiiendiessent, prtB-
pottniteritiarii
Africam, insulasvtcinas. variasqueregioties devaslat, el scribens.
suo subjcit imperio,— EparchiusAvilusfit imperalor. AnnoiHd. Thcodoricusrex primoin Italiamsubit, bis
Aivio450. Aviius |>urpuramdeponere cogitura Rici- Odoacrodevicto.— TlieodorieusOdoacrumRavenna in-
uiere, fitqneepisopusPlacentiae. clusumobsidet,
Anno457.DeogfatiasepiscopusCarthaginensise vivis Anno490.Vandalia Theodoricorege pace postulata, a
exrtbsii. — GensericusecclesiasCatholicorumclaudi im- Sicitiaesolitisdireplionibuscessarunl.
peral, | ulso in exsilium clero. — Marciauoimperatore Anno491.AnastasiusZenoniimperatorisuccedil. .|
defuncio, Leo Magnus seu Macelles fit imperatorOrientis, Anno492.Gelasiuspapa Felici succedil.
el JuliusMajorianusOccideiilali iinperiopiaeticilur, v irme- Anno 493.Odoacer a Theodorieo rega iuterfeetus.Hiuc
lioribustemporibusdtgnus. Osifngoithorumin Italia regni iuitiafepetenda. Theodort-
Anno458. MajorianusadversusVandalusexercilumpa- cus Ravehnaeregiam instituit.
rat, sed htijiis couatus,ob ereptas a Gensericonavesin Anno494.GuntabundusEcclesiasAfricaareserari, atque
Hispaiiiae httore, inili tuere. episcopos exsulesad propriasEctlesiasredire permisit.
AmtoKi. Majoriauusiinp. a Ricimereocciditur,aquo Anno495.Hocanno Baronius EugeniumCarthagiuen-,
Lib.us Severus creatur Augustus Ravennae. — Hilarus sem in exsiliuinpulsumobiissescribit,' scd, perperatii.—
sauclol.eonipapaesuccedil. Gelasiuspapa in epistplaad episcoposDardanias,Eugepii
J>/>io4tj5.Severusionp. Ricimeris dpera Romaevenono ctBlerorumque. episcoporumconslautiamlauilat
AfricaB
iteealur.- ^tiiNo496.ObiitGunlabundusVandalorumrex, cui sue-
 im 1NDICES.IN VICTbREM tfr^SEM. 1124
eeait Trasamundusipsius fraler.—Anastasius If papa eli- r nensis ordinatus.— JoannesI pontifex Romanuscreatur
gitur, defuncto Gelasio.—Clodoveus jrjinus Frapcorum fost Hormisdasobilura
fex 'Christranus,Remis a saricio RemigiobaplizaCtir cum , AtwoSSi. 'SyiiedMSiJunceiisisin llyxacenasnli Liberalo
ptdfisqfte 1ride
gehlis priBbdfibus. meWoHeini- priiiiate,.ac,p^ulOiposteofetaiia in eademiirovincia.
tfftis gentisej^eiji •
FraWtwam,ic 'speciatimfeg,umnoslrbjfurn ^Hotpa. CqnciliulnCarthagiuensesnli Bunifacio.—
ajKJstolus dictusest. a Tliendoricomittiitir,pri-
Anno499.Symmachusin Anasia>iii,pap3e aemorttiilocum ,.ToannCs;[)ppaConstautiiiopolim
inus omniuijnpoolificuniRom. aJustino Aug. honorifiee
fit Rdmanilspprififex.adversusnu*emLaurentfus ;grave suspaj)1^res F.cclesi*egregie euravit,die sanctoPascli.c
scbfsttiaexWtavJt,Theo^orioi regreauevdrUatgposVacom- RoiljanpnKii-ii Latioalinguacelebravil.Ravenuamreversus
fsressum.— CottaCioihteVcatliolicosariiislltes gt iArianos a regejq carceremtrnsus mullisafjfeclusest iiicomiiitxlis.
aputlSarbiniacum,lum Litgduniccfam GundebaltloBur- Anm$B. Joanni p»paeinicaroere
— *pud Ravennamde-
gUtiSrqmim feie, nbi AnaM, ag^i^'j#issi^um sancto functoFeljx?lHsujjstituitur. JhieodoricusOstrogottho-
Avito Viennenllejstscopo,vitTtifueW6t. rum rex in Ilaliamoritur.
ilitHO500. Theodj)ricusrex Uemajm.'a<1v<;nit, quo tem- jttujo527. JusJiiniauiis
|iost JustiuiobilumAugasHis| ro-
pore sanctjjsFulgentiiis'enhi.perorantejii claunatur, *
't>ud|vit
Ahno%f$,EucetitusejiisCqpustartbSanerisTs,ftpudAI- , jiiino529.S. P. BeoedictusSublacoad montemCasinum
biamIn Galltisex.sufans,aeTurigitiir. migravit,ubi celeberrimumtotiusorbis mooasteriemcon-
Armo507. Hoc^tjjjp,jtfi ^yWeUiTj, >*tyMeem.p$ir«s in struttumeaL.
unumcoactieprs»p6^»,t^ijiprit;uQ!',um seoes cotHraregis Ahno550.RonifaciussecunduBRomaDus.poMifex Ffliii
^aeceptummHnperfcAeifr^ , successit,adverausquem Dioscorus pouliticatnniaffectans
Atino508..Ful^qittjs JRHjjij^sis e^iscopius. Monaste- scbisiftacoriflavit
rium irisua urDe,aediftcat,'et paulo,jiostIri <ex4ilram >ab- AnnoSSl.GeiimcrpulsoHlldeficn,quem m vtnciilistc-
diicathr, ....,-.' .;'.. ;., jtujt^anctalorumin Africaregmmiinvasit.
Aiiho5H. HbfihisclSs'Symniacbo papaesucceiiit. AtHto533. Joannes, icognometHoMercorius,papa i;i
Atma5T7,.SiKisipuiidHS^ucguudioiMimrex.ejiiralaAria- Bouifaciidemortnisedemlevatur.
, jjofum|iteVesi,,,sioadeWe WUicto JWlo ep'scqpoYienneasi, /frtnoS53. Prima die hujus anni FutgentivisRuspensis
nt falj$icns. ". "' , , iepiscopuse vivis-Cscessit.—Gelimer multosetiam e suis
AnnpSVt}. Jjjgljnusimf.eratorAtlastasiosuccedit,catho- -nobileseccidit
lic**fidiTiacerrjn^tjjsd^isi^rr Annoitit. Carth»gine a Belisariocapta, Gelimerequc
Anho819. Pax Orienialemrat.ef'et Occideritalem Eccle- ultimoVaiidalorumrege.qui panloaQteaHild«n<ieimi occi-
slam (acta.—MoveriJCf)3|»i,, ctjlebris ,iL)aquaestiode prqpo- iderat,;devicto,nt iO triumphumtonstanliilopolimmisso,
sitione, r/aiTsepfijitate mfidrMCi^ncifixtts ctt, quammo- Africaimperiorestituta est.
naeliiScnliaUij^aj^lT. ANtioS35.Romfaciuat*|iiscor>usCarth9gineiisls e vivisex-
Anttp^l.Tujgeajiiis et aJii epjgcopiJJjzacenjconcilium >«ssit,cuiRepaMWs-si^bkitwlusstai^ ConcilminflenCTale
Fatisii errortjs, ft«jusqoncilii
in.Sardipia,c'ejgbrii{it,*ijpnira itotiusAfricteapitdCartliagiiTaninFaasti basirica«eletiravit
iynoiralisjepisujla banetur infer Q|ierasancti Fulgentii. Agapeluspogt Josnnh obit^iitonTaiTite £«desi(e«rceli-
iinnp'523.Trasanmndo'defunctQsutjcedit HildericusHu- oiuir, <(«iRep»rato«tAfficaeepiseopisde resUtnMiiEccle.
nerjci filius,qui paTJetaiEcclesiaj Aftictinierestituil,revoea- siaelUjerWlegrautlatur.Josliniainis-qosqne•triullatn gra-
—
lisabexsilio episeojiis. Romfaciiisefiscojtus Carliiagi- -tiamEeclesiaeetpojiuloruinAfricseeonsUUtit.

INDEX IHSTORI^; PiMSEGUTFIOWS VANDALIC^E *.

(Quem qui$quis conmluerit, tn fttyw* 'Operis pagimtrtipi eftitjfiiiratianem, decem Itttmeros
ifrtpsisse dUptiHhtds tifoertatrltique suntM, 56, S7, 58» 59, 60, 61, 62,63,64.)

Aciieronliajceiflbrisejit.liinionM., 262.
A Achola.seuAcilla,155. FifL.Acolitani.
'
Aba, seu Abba tu;bs,(2>30.. Acoiitaniepiau. Restitatiis,,57,153.Qutntus,155.
AbaradiLae opisc,Pratectiaput?,57,145. . AwfodeosisieiJisc. Juslus, 60,1B3. >
Abi^>;|taVfp.fovii«*a •Mt'm,kAm i^- •AcnFrse,cSeuijVceiirr*«pisc. Felix, 122.
, \barilapii«spisc.fleuj.iSb.Jfil, ldft. , Acilia^ltbs,149. Tirf. AcOlitani.
Abbajs.subdiacopb,posiponi|iir,9«. Sacris debet ini- iof^tmtiatKepisc Maximisitws, iH7.
tiarijittft. ..,..,. ,..,., Adduiipresbyter Arianus,10.
. Awepz*. Hid-AbbenMS. Adelardu&abhas Yianoii,245.
- AdolDusMactaritanusepiec. 57,145.
; A|bWtai»1ii»^i, «fe^ episc. FeUx Gonf.17, 78,100. AdelfiusMatlaritanusepisc; 57, 150.
Annibonius,Candidus,75. v Adeliius;episc.a tTinsbeloe,154.
. Abljir(iemaaiiiciaiiae opisc. Canditlus,157. Suaceslus, Adeodiluscptsc. Selslitenslg,t58.
75, 157. Addodatusepisc.Ueboenttensit,405.
AbbirMajoriaepi»3c. F«Hs, 75. AdeodatusFesleitanusepisc, 56, I2t.
, Abden» eitfcc. Fructnosus, 75, 155. Candidiis,137. , Adeodatns idaslensisepisc, 56,125.
Victor,lB5. . Adeodatus enisc. Hileviunus,140,184.
Abensis, seu -AbbenaensiB episc. Valeriamus,-70,-260. . AdeodatusNab8batl>»rensis episc, 56,125.
An Adjulor?260. \ AdeedattisPederodtanensis episc, 57,149.
Abir. VMeAbbir. AdeodatusPraecausensisepluc, 37,150.
AUtensis episc. iXevtuilua,16*,171. jtdtWdatosPribatoiisl9«pisc., 6t), 183.
Abitlnaurbs, 256.Episc. Gaudiosus,Augustalis,Satnr- Adeodatuseptse.9atafensis,.178.
ninos,Victor,Folix, 286. AdeodalusSistnsnianonsisepisc, 56,131.
Abtlinensesmartyres,iin'd. AdeodatnsepiscSinlltuensitisenSimitMcus, 111.
Aboraeejiisc.Felix, Trifolius,101. Adeodatuseptsc.Vazaritanus,1*25. '
, Abofienseoppidopvttoti. AdeodatssZx^teasweplSc., 57,141
AboritanumcastelUim,,100.; AddniusM., 196.
154. • Attessa,iGdessa.¥%&. Edessa.
Abramuwepisii.Ch-ceiiBis,
Abrotonumurbs, 185. AdintpresbyterAriatns, 70,
121, 132. - Adjutor seo 'Benigmis,an episc Abensis,etc, 260.S
AbBaloa,tmepiscBamaooOrae?
Abswiiatiajnrbs,406. Adiulorisoppidum,ibid.
AbundiusTidlditanusepisc, >86,434. ' •Adiat8s1i1.,'268.
•AbusFiootais«tiiw?. ,-«0, l(&. Adtutnenstsurbs, 87.
Abziritaniepiscopi.ifiet Abder». AdNovasoppdum, 166.
Acacinstijiiso.Cp. Anici dicataVietwis Vilensisliislo- X<odesCriliitmaftyriUmSS. septemmoaachoriim,50.
ria?61. Aritjuesirensisepisc.flonoralus, 172.
1Accaritaua,seiiAcharitanatirbs, 146. Ejiisc. Vid. Ag- Ad Regiasurbs, 170.
garilan;. Adrumenimurbs, 59, 107, 117, 153, 159. DicinirSis;a
* In boc imlicercvocalurlector ad niimei-oscrissiori cliaractcrcexpres30s: De <jiiibus.lcgercvelit qnsemoiiuiintij
1»pag. 179-180ante Prologttm,2° col 275 nol. a. KDIX.
 ms INDEX ANALYHOJS HISTOHIJE•pER&ECUTIONIS VANDALIC/ti. IffJfj
Nigra,85,290.Ejusepisc Aurelius,225.Fetix, 7,67,«5. Attnbnritani episc.Vindemins,56, '113.ijasilhis, Ati-
AdSavamunicipium,182. gustalis, Viclor,Constanlinns,113.
Adsiunadensis ej>isc.Catus,59,177.An€yprianus? 177. AlutinensesmaTtvres,l!5'6.
Atlsnnarurbs, 101,136. Alypinsepisc TagasttB,140,'ii>9,1C5.
jEdes Memoriae, 36. Ainabumuncipium.168,
jEgarumeptsc KuStalbins,217. NundinSe, tMa. Amacuraeepisc. Felix,5!^.
jEgidiusepisc.Remensis,13**. AmalafridaTrasamundinjm, 288. ,
yEliaeurbs iii Africa,160. AmaraiiihiisM., 245, 24*-."Mti^trSnslaTio,?!!.
jEniilianuscotif., 84. Amaiirensisepisc.Ct-bariliS.TO, f 68.
jEmilianusepisc.Aggerilensis, 146. Ambiauipopuli,194.
jGmiliaousepisc. Arad.l..11*5. Ambibiusepisc Pisitensis, t22.
jEmilianasepisc..Bennrfri.ss, 4:42. ; Ambiensisprovincia,169.
/Emilianus«pise.CaSaiitinktdraiipnstnin,125. Ambiensisepisc Felix, 59. If9.
/EroiliafiusCutsitanusep1se.,i5*Sy85-,' 109. S. AmbrositisepiSc Meilibi.,47.
j£milianus'M,268. Amburensis.VideAmpor«?n^js.
/EmilktsAsvoremixlensis eptsc, 66,'485. AmeliusAlbiensiseplsc.,^S.
EmilrasMediensis«pisc, 59,169. AmeJiuscapiscolaViaridVi, v/itl.
jErieasGazeusis, 2 55. . Ammeriiartim Ttjffes. VifteIWffes.
/Eliusdux Romanus,201,214, 222.Afrtcseetadistttffsa, Ammonia,10, 71.
202.Occiditur,61,224. Ammonisurbs, 71.
AfricaminvaduntVandali, qua oeeasione?202. Qao Ampeliusepisc NeapolisInAffica,Ttt).
lenipore? 3. Ejuscalamitas«escribittir a Possidio, 206, Ampelius'episc.Vagensjs,1X9' «J*S6.
in et
Quamdeplorat S. Cypviantfs cuetis,"68 Balviarius, Ampirorensisepfsc SCrvStiis,121. ^
215. Causasaflert, ifiid. Ejus portioVaridalisdimillitur, Amporensisepisc. Cresconios,a6,t'2l. '%ftSjjfvSfus,et
207, 222. Monasteriavirdrum,•fmellarumin Afriea,54. Donatus?12l.
AfricaeEcclesiaecausae,35, 54,61. Afrieaeorbes-mufisnu-, Ampsagafluvius,18t. DidtrlrCSfteijas,1*5,73.
dataea Genserico,226.Eamrecuperare conatufMaijoria- AmpullaesanguinesanctiStephafepTeii^:, ' 257.
nus, 228. Fame validaoppriniitur,45, >4'6.Misefaejtts Amudarsaurbs,129. t _,"
facies, itia. ad 49. Africae E celesiae pax Sut> Guntafottndo, Amudarsensis episc. Liberatus,W, tn.."»^^. iW.
266.SubHilderico,287.SnbJustiniano,290. AriastasitisAcju'eriobCp^s iejfiisc.,'56, T35^
AfricanaeEcclesiaeWolitia,55, 84. Itfostralur, scq 99 Anastasiusepisc Berie'V6nti,103.
Africaeurbium nomina ineffabilf», 100. Afflcaedfceleesis Anastasittsimp.61, 98, 279.
sub Jusliniano, 291. Africae P rimateisSecunduiiiOrdma- Aiiatoliusepisc.CP., 240.
tioitisKmipus,100. AfiitaEcvlesiteet imfffifror^tilota, Ambtirenstsepisc. Doaatiis,t^. fftte |jtti#'<|Ps.
290. Praefectopraetorii *t aliife« fBcialibus tfoTiatuT,291. Ancusensisepisc. VksrittulS,'*^,Itfl
... p^pf,'^ Glt-
If>sipttefeetusSalumon,153. # dudus?142i
Africaniepisc.conf.erga vitam mooasticampropen?rs- Andalusia,200.
simi, 255. Laudantvers. Tressunl, eie. Andiot,seu AnduitArianus, 70.
AfriConfessores in TtaliaceleDres,Ki-tttfq. Andreasapostolus,48.In Africac^bris, ' - tjftpst,
^ etfltar
Afri exsules suh Trasamundo.877, ^T». 'Retletrtt ab Ur, 89.
exsilio,287. Aridreaspastormonast.Tabrac«ni.8.
Africanimartyres fatsoVandtolwrutn petseeulidni attri- AngelbergaDesideriiregis^BBiL*«8.
buli, 268, 269. Anianusepisc.Aureliaueusis,98.
Afri erga S. StephanUmdevOti,32», EefumvTtia,89, Anius, VideUranius.
215. Aniusensiscpisc Gududus,142.
Afufeniensis episc Mansuetiis,57,'77,112. Anniboniusepisc. Abbiritej)sis,^|'5.,.,
Agapeluspapa, 292. AritiibbniusVadesitariusepTsc.,57, 1'57
Agarlab-e,152, 157. Ansaregina, 218.
Agarsel locusAfri se, 146. AntaciusMedianensiscpisc, 1§7,i^B,'.H5,175.
Aggar, seu Agarurhs, ibid. AnthaeusAfrorumrex, Wft. •
Aggaritaniepisc Filtiosus,«7, 77,146, f61. /EriTJmVlrns, Antbemiusimp. adversusVandalospjoVef,"331,235.
taiidorius,146.Donatus,58, 116,161. Occiditur,232.
AggarSelnepte loctisAfricae,M6. AntidiusM. episc 6ispplinus,-197
AggerfellocusAfricae,ibid. AntigonusepjscMatlaurse,"tJSO - , ^,
Aggeritensisepisc Tide Aggar. Antiociienieptsc.Doiririus,2i6: itV(cxander, .Rtartvrius,
M.
Agilei rfetrieterium calliomas daWm,212, 267. Julianus,240.
AgnellusAbbas, 2 55. Antiquitasdefendenda,106if Wl.
Ajurensisejiisc.Victor, 106. Antonianiisepisc. Dfuen^s, ljj3,..
Alamanni, i<lesl Suevi, 2*9. Antonianiisepisc. I.amsorWnsis, 1^4.
AlaMiliaria,168. Antouianus*IHistilarisepisc, 56,114, 152.
Alamiliarensis epiScMeostrts,51*1. 168. AntoninusHouoratosepisc.'<C(MiStaiifinae, 208.
AlaniVandalissociati, 195, 194.-GlifiiaS frivadtrnl,80. Antoniuse|>iscCarpilanus,108.
Hispaniaset Africam,ibid. AntoiliisFuscalensisepise.^124.
Alaricusrex GothorumBomam capit, 86, 97. ftaTEam Anloniusepisc. Lamsprterisii,tfrta'. . , . .
vasut, 229. Antoniusepisc AfianusTSmalltunaii, " 43,45,3".,
' TS?,?*°t
Alaricusrex Wisigotljortrm, 244. Annlinus proconsul,120.
Albanusepisc.exsul, 279. Aphrodisiusmarlvr,269 '
AlbanusM,Maguntiaa, !26i. Apiafius pr'esb.,74. ,._
AlbiensisEcclesiaS. Cseilraesacra, 244. Ipsi Vfaricii ApocoriusCaasariensis epfsc,!(%'Jjlte. »
orioratussnbjectus, 2t3.Episc. AriTeUfTs, ibid. Lndovictis Apostolicasecles.Vtd.ItoinauiisToiitiiei.
le Ambesia,244. Appiannscdnf.episc, (246.
Albigensisurbs, 241,252. ... Apronianusepisc Ma2acehsrs,' 13t.
AlbinusOctabensisepisc.,*37,fSij/lfS. Apsiritanuseidsc, .158.
. Albnlas,174.Atbulensisepisc. TacaTtiis,59,174. Aptusepisc.Tigftensisseii Tizfe,tjis,151),168. ''
Aptus qpisc.T.uzuritaniis, J49. '. t
Aleuiannipopuli,194. AptifeiipaLria,'etc,1 30. PuqeritiJla^ lfi". StaluaOeae, ibid.
Alexanderpapa,245. Apulia, ibiGerisericip'efs%'cutib, '11.
Alexanderepisc.AnliQehiae,ilO. 152.
Ale.xanderillustris, 15. - Aqu33,
Aquaeurbs Mauril, .Cajsiar.107..An ^guitaiiiaecivitaj
AlexandriaGenserjcumtimet, 228.tpKC.'t^i3attS,2ft7. apudVictoremVit.,' iBid.t ,
Algeriumurbs, et regnutn, ari''Ca|saTea tyetus?IBo. Aquensisin Maurit.Ca?sar.ejiisc. ,1aiiuarji|s,58, 107.
AlleluiaticummelosttiePascti», 10. Helpidius,Reparattts,167. ...
Allabensisepisc.Avus,58, ttl. Aquensisin Byzaceuaepisc.Mix.)rfl!?nys> >137..
Allaburitanus. VideAlluburitanus, Aquensis in .j>ti(pldl.a'jepiVc.
jpfe^onjiig, «67. Secundns
Allaie.a DonatistiscruenttilUm,iSl. Aftarts palTia,9 seu Secuniliniis,qlii dicttur Aqueiis.s,
' scu JMegariiitaiUiS
Altarioblatioimposita,21. episc, 138, 167. -* . '.,. . ,.
Altieurosurbs, 113. . Aquensis Arzugibnsepisc Vicloriiiiaiiijs,ll>7
ih
Altiniejiisc.Theonestus,264 Aquensesseu Aquit.Galli 167.At>'Aijuissic <liili, i id.
 1127 INDICES1N VICTOKKMMTENSEM. H38
Aquaeaioensis <nSitif. episc. Honorius,59,180. Jauua- Auborilanusepisc, 17o
rius 150,180. Audurusfundus,126.
' Aquaenobensisepisc.Anastasius, 56,133,'Feliciauus, 13*. AutidiusSurislensisepisc, 60,184.
AquarumRegiarumepisc.Liberatus,58,157. Maxitna- AugentiusGszatrfulensts episc, 56, 116.
lits, K-.7. AugentiusUzipparitanus episc, 56, 113.
A|U;BTlbilitauaean distinguendaea Tibili? 137.Episc. Augurensisepisc Leporius,56,126. AnMotiUnus?126.
t>ariniis,Proculus,ibid. AugustaViromandnorum, 197.
tqtienensisepisc. Januarius, 115.115. Augustalisepisc. Abilinensis,256.
Aijiiiabensis episc. Reslitutus,57, Augustalisepisc.Altiburitanus,113.
Aquileiae episc Augustlnus, 261. Augustinusepisc Aquileite,261:
At|iiilinusM.au subVandalis?270. Augustinusepisc.Concordiae, ibid.
Aqiiiliianipopuli, 153. S. Auguslinus episc. Hipponensis,47. NalusTagssttr,
Aquis,57,141. 140. Madauristudet, 130.A MegalioCalamensiordnialns,
Aquisalbeosium episc.in Byzac.Beslitutus,57,150. An 116.Orosiumad S. Hieronymummittit, 60. Ejus collo-
Januarius?150. quium cum Bonifaciocomite, 135. Quidseolil, an pasto-
Aquisirensisepisc. Felix. 59,172. res gregemdeserere possint,199.Non laudatvers. Trei
AquisHegiensiscivitas,40, 86. sunt, etc., 80.'Anscripsitad Circenses? 134.Ejusmorset
Aquitanaurbs.66. CrescensAquitaniaeHelropolitauus, setas,60,97. Laudesei opera, 4. Epiiaphium,61. Trans-
6,66,167. lalioin Sardiniam,et irde Ticirifum,283.
Aquitaniaea barbarisvastatae, 1 97. Augustinusseu Augustusconf.Alcr, 258, 261.
a b
Aquilani aquis dicli ,167. Arinsensisepisc. Gududus,142.
AradisurbsSardiniae,104. Avilusepise.Lamasuensis, 139.
Araditaniepisc.Fortunatianus,55, 104./Emilianus,105. Avituspresb. Hispanus,60.
AradusinPhoenicia,105. Avitusmart, 268,
Arasurbs, 184. Avilusimj>.sub eo Vandalifugati,227.
AratorCatulensisepisc, 59, 169. AviusVide Uranius.
Arcadiusimp., 60, 97. Aurelianiepisc.Anianus,98.
Arcadiusmirt, 208. AureliusAdrumetiepisc, 223.
Araeelae oppidum,198. Aureliusepisc. Carttiag.63,68, 152,187.
Arctiidiaconus unicusin singulisecclesiis,248. Secuu- Auretiusepisc.Cliullabi,152.
dusdiaconusdictussecundusin oSicioiuinistrorum, i bid, AureliusClipiensisepisc, 55,112.
Archiminusmart, 268. AurelinsFeradimaiensisepisc, 57,148.
Irchiminusconfessor,11, 71. AureliusMacomadiae episc, 122,125,135, 167.
Ardaburiusdux Arianus,231. Auriliacensesmonacbi,243.
«rcchis Langobardorum dux, 259. Ausafaeepisc. Salvius, 11*, 182.
Argenttuseptsc.Lamigensis,138. Ausaga,an eadem cum Vaga? 119. Episc Privatus,
Argentius Zallatensisepisc, 60, 181. ibid.
Argentoratum urbs. 191. AusagaQuvius,73.
Aj-ginimus conf.,72. Ausanaeepisc. Cassosus56, II. Salvius, 115.
Argutusepisc Tabudensis,127 Ausavaeepisc Lucius.182.
Arianilegibuscontrahaereltcosdatis abutuntur,34, 35, AusoniusM.Eugolismensis,198.
82. Erant crudetissimi,267. Eorumvioletitlae prorebapli- Ausucurrae episc.Donalus,56,122.
. zaudiscalhulicis,41. Corpusel.-sangirinemCbfsli proji- Autaciusepisc.Medianeusis,145.
ciunt, 10. Mhil dicuntconlra vers. Tres swtt,etc, 80. Re- Autentum129.Episc.Hortensius,58,160.Optatus,160
fellunlur,23 et teq. Vide Trinilas. Ex iis plurimi Mani- Antisiodorensisepisc. Fralernus,197.S. Germanus,60.
ch«i, 12. Ejusmors, etc, tttd.,-98.
Arianahaeresisper Vandatos,elc, in AXricain illata,60. Auvidarsa,Vtde Amudarsa.
Huic Vaudaliaddictissimi,205. AvusAliabensisepisc, 58,164.
Arbnuienseconcilium,82. Avusepisc. Horreensis,180.
Ariobinda dux exercitus, 222. AuxiliusGunugitanusepisc.,59,177
Arislodemiis,258. Auxiliusepisc Nurconenss,177.
Ariimorslurpis,90. Auzagga.VideAusaga.
Armalusmart, 268- Auzegerensesepisc.Vlllaticus,58,159.Donalus,159.
ArmeniarumTurres. Vide Turrcs. Auziritanusepisc Victorinus,106.
Arinogastesconfessor, 1 0. Ancomes fueril? 71. AymericusPraepositusViancii,243.
Arsennariaurbs, 176. Azureosis,seu Ajurensisepisc.Victoi,106.
Arsicaritanusepisc.Servus,129. Azuritanaurbs, 106, 155.Vide Aquilania.
Arsiniiarilanus episc. Philo, 59, 176.
Arsuritanusepisc.Servius, 58, 106, 151.An Fructuo- B
tus, Bonitacius? 155. Babaurbs, 173.
Arzugitanaprovincia,149. Babrensisepisc. Victorinus,36,133.
Asaoremixteusisurbs,183. Bacanariensisepisc.Palladius,58,169.
Asava,182. Baccensemonasierium,140. ;
AscensonisDominidies, 19. Badaurbs, 119.
AsclepiusA'er episc.Viciiiegranlis, 214 Radesurbs, 138.
Asini sepullura,49, 90. Badensiscpisc. Dativus,119.
AsmuniusepiscTigualensis,159. Badiensisepisc Pancratius,ibid.
AsparOrienlaliummilitumdux, 205. Arianus,231. Baelicaa Vandalisoccupala,200.
Aspidiusepisc Tacaral», 139. Bagaurbsin ProconsuUri,291.
Asfabensisurbs, 165.Episc Sextilius,Marlianus,182. Bagaiaeepisc Dooatus,Maximiauus,119, 120.Doitatia-
Aslafaurbs, 113. nus, Felix, 120.
Aslafensis episc.Vitalis,60, 182. Baga'a, 159.
Aslelicusepisc Tusurilanus,167. Bagaienseterritorium,214.\ide Vagadensis.
Aslenemsalensss episc Fortunatianus,105. Bages. VideVaga.
Asluraurbs, 66,155. Bagradaurbs, elftuviusAfricae, 139. Vide Vagrada.
Asluritanipopuli,132.Episc.Peregrinus,55, 108.Con- Banannensisepisc.Victor,155.
fessorVictor,Epictelus,Evangelus,Praeiexlatus,Rogatus. Baianensisepisc.Bejarius,155,175 ,
106. Baense lerrilorium,214. f
Asteriusepisc.Vicensis,141. Baiesitanusepisc.Cresconius,137. i
Asvoremixtensis episc.JEmilius,60,183. Balearesinsulte,188, 189,201.
Alellensisepisc.Etpiditis,261. BalensVillenobensisepisc, 58, 169.
Alhalaricusrex Gothorum,61, 288. 59,175. Pancralius,175
Balianensisepisc Caecilius,
AlhaulfusAtaricifrater, 91. Ballitanus.Vide Vallitanus.
AtbeniusCircinitanusepisc,57,149. ' BalsemiusM., 198.
Attllarex Hunnorum,196. Illyricum,etc, vaslat,60, Bamaccorae episc.Dumvirialis,56, 121.Cassianus,Do-
223.Trecasbbsidet, elc, in Galliis,98. nalus,Felix, 121,122.AriAbsalon? ibid.
• AtrebaUe populi,194.Episc.DiogenesT196. Banensisepisc.Januarius,155.
Avariliaadeteslallo,251. Baparensisepisc.Vincetnalus,59, 170
1129 INDEX ANALVTICUSHISTORTiEPERSECtJTiONiS VANDALICtE.
itaphii Girbitaniprocurator, 187.
Baptismatisunitas,6, 50,51, 55, 59, 65, 241.
Baptisinusest signaiulumDei, character, 42. Datur die
Epiphaniae,21. I<tvelitum,77. Susceplorin fiaptismo,41.
Daturparvulis,18. Baptismidelinealio in Genesi, 28. Ba-
ptismisacrainetiliimin Trinitate, 31.
Baptismalisfontisbenedictio,21. Miraculoreplelur, 77.
Bararus urbs, 126. Municipium,155. Ftde Varatus.
Barbari,qui sicdicti188. Eorum mores, 47.
Barbarianusepisc Creperulensis,148.
Barbarusepisc Hierpinianensis,151.
BaroniusinCauteGalesiniumsecutus, lapsus esl, 268.
Kjussententiade S. Eugenii exsilio rejicitur, 211.
Bartimisiensisepisc Viclor, 169.
Basiticamart, 196.
Basiliusepisc Aliiburilanus,113.
BasiliusConcorditecelebris, 261.
Basolusabbas,198.
Bassianensisepisc Valerianus,lil, 225.
BassianusAfrusepisc, 223.
Bassusepisc. Carpitanus,109:
Bazaritanus.Vide Vazaritanus.
Beatus Stephanus Spesindeo episc Quaestorianensis,
157, 158.
Hebiantisepisc Dusensis,155.
Beeerrita.VideBercerita.
Beda jiresbyterdictus, 96.
Bedere easlrum, 116.
BeianusBaianensisepisc, 155, 175.
Belalitensisepisc Adeodatus,138.
Belesasensisepisc Servus, 138.
Belianensisepisc Dooalns,175.
Belisariusin Africamingressus, 159. Carlh. capit, 57.
Vandalosex Africapellit, 61. Triumphat,289.
Belliciusepisc Teleptes, 156.
Bellumnounisipro pace coaflciendum,204.
Benadusepisc.Hermianensis,146.
BenantiusOppidonebensisepisc, 59, 172.
Benceimaeepisc.Adeodatus,103.
Benedictinibabent ecclesiammetrop. Montis Regalis,
262,263.
S. Benedictusabbas,61. GentilespropeCassinumcon-
vertit, 218.
BenedictusGuaiferius monachusCassiuensis,259.Est , Breviaiium fidei, 217.
sanctus,260.
Benefeuselitlus, 161.
Benefenses episc Hortulanus,87, 83, 142. Guntasius,
jEinilianus,Maximianus,142.
Benenalusepisc Curbilanas,110.
Benenatusepisc Hospiteusis,139.
Benenatusl.atnviriunusepisc, 56, 123.
BeuenatusMazacensisepisc, 56,134.
Benenatus Milevilanusepisc, 57, 140.
Benenatus episc.Naraggarae,114.
Benenalusepisc. Semitensis,111.
Benenatusepisc.Simittensis,ibid.
BeuenatusTimidensisepisc, 55, 112.
BeuenalusTnburbitensisepisc, 56,115.
Beuentum. Vide Beneventum.
Beneventi episc. in Africa Gulosus. 55, 103. Anasta-
sius, 103.
Beneventiin Italia episc S. Januarius, 283. AnTam-
marus?263.Ibi corpus S. Rossii, 259. BeliquiaeS. Adju-
toris, 260.
Benignus,seu Adjutor, 258. An episc Habensis? 260.
Cavaefloret, ibid.
Berceritanusepisc Felix, 56, 116.
Beroaeeepisc Theoclistus,216.
BessulaCapreolidiaconus,207. .
Besliaenomenpersecutoribusdatum, 38, 84.
Beveregiicensura refellitur, 117. -'
Biddamunicipium,175.
Bidensisepisc Campanus,59, 175. Limes, 175.
BiguaemouasteriumCarlhag.,56.
^Binensis episc Fausiinus, Cresconius, 175. VideVi-
iiensis.
BisaculnmIfumentigenus, 54, 96.
Bisunlinusepisc Antidiusmart, 197.
Bitensis episc Pannonius,59,175.
Bitinensisepisc S. Gaudiosus,255.
Bituricensisepisc Simon de Bello Loco,243.
Bladiensesepisc Poteutius, 119.
BleraurbsEtruriae,229.
Boanensisepisc.Donalus,58,1.55.AnJanuariusVictor ? tianus? 279.
153.Beianus,155.
Bobba,171. 7ide0bba.
Boccouiensesepisc. Vitaliatius,56, 70, 121. Donatus,
121.
PATKOL.LVIII.
.130
BodleianaNotitia, 117.
Boelhusepisc exsul, 279.
Bofet episc Hilarus, 130.
Bolitan episc. Boitifacius,55,108.
Bolilanimartyres, 108.
Bonaecclesiasticaet propriaa clericis iiossessa,i.
Boncarensisjjpisc. Felix, 171.
BonifaciumCorsica?. nppidum,218.
BouifaciusBallitanusepisc.Donalist.Romai,140.
BonifaciusBolitanusepisc.,55, 108.
Bonifaciusepisc. Carthag.,64, 287, 291.
Bonifaciusejjisc Cataquensis,151.
BonifaciusFilacensisepisc, 58,156.
BonifacitisForatianensisepisc, 33, 58, 81.
BonifaciusFronlonianensisepisc, 58, 155,
Bonifaciusepisc Galtianensis,.144.
BonifaciusGratianensisepisc, 35. PrimasByzacenae, 81.
?
An episc Vassinassensis ibid.
Bonifacinsepisc. Justini, et Maximiensis,141, 148.
BonifaciusMaraguiensis, seu Maraguinensisepisc.,
58, 155.
BonifaciusMasclianensis episc, 57,142.
Bonifaiius Membrositanns episc, 55, 102.Anfuit,inem-
bresae,aut memblosae?103.
Bonifaciusepisc Pappianenensis,101.
BonifaciusRusguniensisepisc, 59, 171.
Bonifaciusde Sanaferepisc, 60,188.
Boiiifacittscpisc.Sasuritanus, 155.., . , ,
Bouifaciusepisc. Telensis, 10?i.
Bonifaciusepisc Valliianus,140.
Bonifaciusepisc. Urugilanus,106.
Bonifaciusepisc. Utuunensis,104,
Bonifaciusconf.Sibidensis,39, 84.
Bonifaciuscomes, 6, 65,199. Ejus colloquiumcum S,
Augusiino,133. Vandalosin Africam activit, 201 202,
Ejus defeclioab imperatorequalis?
ad
202, 203. Diciuspu.
blicus hostis, 201. Redit imp. obsequium, 204, 205.
Kjtisgener Sebastianus, 222.
Bonifacinsdiaconusmart., 43, 49 seqq., 55.
Bonustensesepisc Cyprianus,55, 109.Rulinjanus,109,
Boselhurbs Numidiae,135.Dicla Antbraria,120, 130.
Bosetensesepisc. Palalinus,Felix, Crescilurus,130.
Bovini ejiisc Marcus,261.
Brisciae,ibimonasteriumpuellartim,218.
Brumasiusepisc Calaris,286.
Brutii a Cassiodbroavo servati, 222.tbi Gensericiper-
secutio, 12.
BubeiumnatioAfricae,143.
Bubelianensisepisc Flavianus,ibid.
Bucconiae episc Donatus.70. Vide,Bocconia.
Buchambanurbs, 166.
Buconitanus,Vide Buronilanus.
Buconius.VideVoconius.
Bufladensisepisc Cresces, 56,130.
Buiza urbs, 163.
Bulaecampus,110.
Bulelianensisepisc Flabianus,57,145.
BullaeRegiueepisc.Ooannes,56, 114, Felix, Dominieus *
Apigonius, 114. . ,
Bullariaurbs, 115.
Bullensiscarpus, 110.
Bullensisepisc. Felix, 55,110,114. Therapius,110•
Bulleriensisepisc.MeIlosus.ll5.
Bulnensisepisc. Victor, 110.
Bulturiensisepisc Reparatus,59,175.
Buliiliaseu Bululaurbs Africae,143.
Bura an urbs Africae?124.
Burcaeepisc Leonlius,56, 118.An Quietus? 118-
BurcoVardimissensisepisc, 59,169. ;
Burgundionespopuli, 194.
Buritanusepisc.Donatus,70, 78.
Buronitanusepisc. Faustus, 9. Seu Faustinus,69.
Burtinitaiius.VideBuronilanus. ;
Buruchepisc Quietus,118.
Burngiatensisepisc Lucianus,ibid.
Busitanusepisc CreSciiufus,70, 130,
Bithyniaurbs. VideBilinia. \.
Byzacenaprovin;ia Africae,5,10, 290.Vandalisdimissa
222. Maurorumincursu vexata, 271, 272.
Byzacenae episc, 57,141. Quot fnere exsules in Sardi
nia, 277 et srqq. PrimatesBoniracius, 81. Victor,275 Ar
?
episc Vitensis Liberatus, 158. Dactanus,278.An Ptm
-
;-; c .:
Cabarsussitanasynodus,105. ..--,-
Cabarsusitanusepisc. Theodorus,255. \
36
 1131 1NDICESIN VICTOREMVITENSEM. 1132
Cabseusisurbs. VideCapsensis. seq.jEdiliciapublicaaVandaliseversa, 4. Restituiturim-
Cadamusensis e|>isc Mo.ilanus, 182. perio, 61,98, 290.
Caecilianus cpisc Carthag., 103. Carlhaginensis ecclesiaclausa,12. Beseratnr,ibid.Ob-
,' DeciliusBalianensisepisc, 59, 175. tinel episcopum,13.Pax ipsireddita, 232. Primatusejus
CaeciliusMiuneisis episc, 59,169. confirmalur,158.
\I CsesareiMauriiaoiae melropolis,225. Jol dicta, Jubae CarthaginensesbasilicaeS. Agilei, 242. Celerinae,4.
regia, 166. Au Algerium hodiemutn >ibid. episc. Apoco- Ibi inonasterium,51. Dictum Biguae,56. S. Cyi.riani,5,
rius, 58, 166. Deuterius metropolitanus,66, 166. Emeri- 87, 65. Fausti,7, 15, 21, 41, 67, 74, 22t, 291. Graliaii,
tus, 66, 127,166. " 108. Majorisseu Majorum,4. Novarum,7, 67. Primw,291.
Caesafiensisepisc in NumidiaDomniCus,56, 127. Restituta,5, 65, 67.
Caesarieusis episc Crescouius,127. Cartuaginensesepisc Aurelius, 65 seq. Bonifacius,i 4
Caiusmarl., 268. seq- Caecilianus,103. Capreolus, 66 seq. S. Cyirianus,
Cainsepisc Afer, 292. 266.S. Deogratias,7 seq. Eugenius,13.OicilurEusebius,
Calabria,ihi Geusericipersecutio,12. 242. Genetlilius,104, 145seq.Primianus, 75seq. Primo
:
Calameusesepisc Quodvultdeus,56, 116. Megalius, sus, 109.Quodvulldeus, 3 seq. Reparatus,67seq. AuTho-
Cre^centiaiius,Cyprianus,Donatus,116, 117.Possidius, mas ? ibid. AnViclor? 231.
116, 265. Carlbaginensisconciliisuo Genethliolocusemendalui',
Calamitatumutilitas,217. 145.Item tonciliisub Grato,70.
Calarisurhs, 146. Antiquissima,189. Sardiniaemelro- Carthaginensisconventuspro ralioneQdeireddenda,19,
polis, 188. Episc Locifer,60, 188. Alius Lucifer senior, 22, 237, 238.
AmbrosiusMachinus,187. Primasius,seu Brumasius,seu CarthagoSparlariaeversa, 201.
ibi
Villiateus,286. Fulgentiusexsulat, 277. CarlhagiuetisisprovinciaHispauiae,200.
CalipidesLeplimagnensisepisc, 60, 185. Carthena. Vide Carlenna.
Calipodiuse|>iscVazaritanus, 1 23. CasensisCalanensisepisc Optantius,56, 127.Forluna-
Caltadriensisepisc.Victor, 59, 172. tns, 127, 139.
Calumnia,calumniatnrquid ? 12, 73. CasarumMcdianensiumepisc.Villaticus, 33, 56, 125,
Campaniam Gotbivastant,229. Et Vandali,227.Ibi Gen- 128.Jaiinarius,£milianus, 125.
serici perseculio,12. ExcipitconfessoresAfricauos,258. Casennigrensesepisc : Felix, 56, 129.Donalus,Janua-
Campanus Bidensis episc, 59, 175. rianus, 129.
Campsaurbs, 163. Casapulliecclesia, 261.
CampusBullensis, 110. Cascalacivitas, 127.
CamutVandalus,15, 73. Cassianusepisc Bamacorrae,121, 122.
CandidianusCatreiisisepisc, 59, 177. Cassianusepisc. Usulensis,151.
Cand>dusepisc patfiseDicensis,163. Cassiusepisc. et mart., 283.
Candldusepisc Germaniaeseu Abbir, 75. Seu Abbir- Cassiusepisc a Hacomadibus,135.
s eu
tSefmanician», Abbiritanus,seu Abderilanus,137. Cassiodorus avusSiciliamservat, 22>.
CandidusNobasiensis episc, 56, 127. Cassosus A usanensis episc, 56,115.
Candiduseplsc Siccensis,74,113. Castalauaeepisc. Voconius,214.
Caudidusepisc.Villaregensis,130. Castallensisepisc.Cerealis,178.
Candoriusepisc.Aggeriiensis,146. Castamagae urbs, 118.
Candoriusepisc MullitanUs,105. Castellura,multaeurbesin AfriCadiclae, 117 seq.
Canionconf.Afer.Acheronitae,262. An cum alio con- Castellanusepisc.Severinus,117, 175.
fiisus' ibid. Castellaniin Maurit.episc.Petrus, 59,173. Vocoiiius,
CaniutVandalus,73. au Cerealts? 173.
Cannava,18. Quid? 75. Castellanusin Numidiaepisc : Honoratus,56, 117.Au
Capeurbs, 52,187. Fide Taeape. Severinus?175.
Capitanimarlyres,52. Castellanusin Sitif. episc Felix, 59, 181.
CapiloliumdtripitGensericus,225. CastellumAboritanum,100,172.
Caprapicta eremns, 9. CaslelliIabafttaniepisc Mattasius,59,172.
Caprensisejiisc Pi iinus,52, 59, 170. Caslelli"
Medianiepisc Valentinus,59,145,175.
Caprariaeinsulaemonachi, 221. Castellominorilanus episc Nicelius,59, 168.
Capreolusepisc. Carth.66, 68, 206, 240. CastelloRipensisepisc Cerealis,59, 178.
Capsa urbs, 51, 52, £5,96,153,185. Prope eremum, CastelliSinitensisepisc Marcellinus,131.
153.Ejiisc Vindemialis,55, 58,96, 155. Donatnlus, Foi- CastelliTituliani episc Victgrinus,56, 115, 128. An
lunathnus, Quiutasius,Fortunatus, Celer, Donatianus, Cresconius?128.
153. CastelliTatroportensisepisc Reparatus,59, 176.
Capsurrex Maurorum,9. Castinusmagistermilitiun,199,203.
CaputCillensisepisc Fortis, 58, 168. LimesCaput Cil- Castraet Castrensisin Byzacepisc. Felix, 143,262.
lensis,169. Castrensisepisc. in Maur.Caes.,177.
CaputCorsicaepromontorium,228, 229. Castranobensisepisc. Vitalis,59, 173.
Capnaeepisc Radalpertus,262. Caslraseberianensls episc.Faustus,59,173.
CaputTrit loeus Neapoli,255. Castra Vetera uibs, 116.
CapulVadaurhs.290. Castrensisepisc celebris Suessae,et apnd MontemRe-
CarOcciolus refelliwr, 257. galem,262. Ejusvita, cujus sit auctoritatis,257.
Ciralis. VideCalaris. CastrumBedere, 116.
Cararusurbs, 155. CastriGalbaee|>isc.Lucius,126.
CarcadiusMaxulitanusepisc, 55,109. CastrumTutar, 184.
Carcabiarienses CastrumVullurni, 262.
episc : Simplicius,58,157.Victoriarnus, Caslulensis
Donatianus,157. episc Cerealis,169,178.
CardelusI.ahiiggigensisepisc, 57,147. Castust»piscet maat., 283.
Carianensisepisc. Silvanus,152. Tide Casulae. Castus,iuari.,'283.
CarissimusGiripensisepisc, 55, 107. Castusepisc Cellensis,113.
Caritasfralerna teneuda,288. Tentationessuperat,272. Castusepisc.Siccensis,74.
Carot^uomodo videt Deum,210. Castusconf.episc.Sinuessae,259.
CarolusM.imp., 285. Casulaurbs, 152, 169.
CasulisCarianensisepisc QuintiahUs,57, 152.An Silva-
Carpisurbs, 108.Epise.Felix, 52, 55,108. SecUndinus, nus? 152.
Antonius,Veratianus,Denthadius,Venerius, BaSsus,108, Catabitanusepisc. Palera, 59, 176.
109. Calhauguriteosis«plsc Montanus,126.
Cartanensis.Vide Carianensis. Cataquenses episc Bonifacius,Speratus, Pauhjs, 131
Cafte.inaiirbs, 152. Episc. Lucidus, 59, 169. Victor, An Pascenlius? ibid.
169, 213. Maurus,Rusltcus,Rogatus, 170. Vincenlitis, Catholiciqui ? 45,88. Dicti Roihan>'10,71. Omousiani
ibid. 19, 34, 55.Miraculiscoruscanl,251, 252.Eorumfortiludt
Carteriensesmartyres, 170. contraArianosrebaptizantes,44 teq.
Carthaginislaudes, 100, 107. Ex ejus clerocire. D. Calrenstsepisc Candidianus,59, 177.
In
macerantur,41. exsiliumpulsi, 42, 86. Ejus senatuset Cattus,presbyter, 150.
potenlia,64,216. Proconsulemhabetsub Vandalis,39,85. Catulerisisepisc.Aralor, 59, 169.
A Gensericocapta, 5, 61, 214 seq. Ejus calauubMes215 Caiuilnuiniartyr, 87.
1135 1NDEX ANALYTICUSHISTORL-EPERSECUTlONlS VANDALIC^. UU
Cava.ibisunt reliquiseS. Adjutoris,260. ClementianusManichaeus,12.
CavernaH Susislocustictitius,105.Inde Cavernensecon ClemenlinusNeapolitanusepisc, 55, 110.
Cilinm,ibict. Clericorumbonaecclesiasticaa propriisdislincla,4, 62.
Caunensisepisc.Metus,116, 184. ClericiCarthag.a Geusericopulsi,254.
« Cauria urbs, 2QI. ClericorumArianoruniviolentisB,45.
Cedamusensis episc Montanus,60,182. Clypeaurbs, 110.Episc. Aurelius, 58, 111. CfeScens
Cediasepisc Secundinus, 163. Slepbanus,I.aodicius,Geminius,111.
Cediensisepisc Fortis, 164. Cobatirbs, 180.
Celer ejiisc Capsensis,153. CoelestiacisenatorisCarthag. fortuna, 216, 217.
Ceierina,mart., 63. EjusBasiIica'Carthagiue, t, 63, 96. Coelestisvia Cartliagine,4, 62.
Celerinus,martyr,63. Coelianensis episc. QuodvultdCUS,£6,127.
CellaePicentinae,154. Ccelum AureuuimonasteriUm Papiae,283.
Cellasvicus, 154 CoenieteriumS. Agilei, 242.
Cellensesepisc. : Honorius,143. Caslus,ibid. Coensisurbs,187. Vide Oei.
Celleusisepisc in Procons.Cyprianus,56,113, 181. Cognitoresin convenluCartbag.,22. Qui? 77.
Cellensisin Byzac episc Fortunius,154. Collatio Carthagine inter orthodoxoset Ariahos,237
Cellensisin M.Sitif. episc. Crescilurus,59, 113,181. 238.
Cellaritaregis, 41. Colonicusepisc. Thinistensis,109.
Cencullanensisepisc Januarius,163. Colossitanusepisc. Vincentius,ibid.
Censoriensisurbs. Colulesurbs, 152.
Centenarienseseplsc : Florentius,56, 126.Cresconius, Coluinbtisepisc.Naraccatensi1, 137.
126. ColumbusNumidiae episc, 136.
CentumArbores,locusAfricae,155. Columnatensis limes, 165.
Centuriensis episc Januarus, 57, 137. Quodvultdeus, Columonatensisepisc Marlialis,58, 165
Cresconius,157. ConiitesVandalorum,15,17.
Ceuturionummagislralus, 118. Episc Firmianus,56, CommunicantCarthaginensesmanuS. Fulgentti, 285.
118.Januarius, Nabor,118. Com|iaratorepisc. Maclaritanus,145.
Ceramunensisepisc Severianus,183. ConciliaAriminense,54, 82. Chalcedonense,61, 223
Ceibonitisepisc. Populonii,280. Carthag.anni 397, 104.Sub Genethlio, 104. Locusilliu
Cercinainsula,149, 153. emendatur, 143.Itemlocusconcilii sub Gratn, 121.Itenf
CerealisCastellanusepisc, 173. Seu Castellensis,124. Carthag. sub Bonifacio,279.288. Sttb Reparato,291.E|>he
Seu Castelloripensis,59, 178.Seu Caslulensis> 169.Seu sinum, 106.Juncense, 161,288.AliasVincense,sed male
Caslalensis,178. 278. Maeriaaense,156. Marazanense,150.Milevitanaduo
Cericiusepisc Uculensis,151. 140.Bomanumsub Felice pro lapsisrecipiendisin Africa
Cernamusensis,seu Cerramusensisepisc Sarmenlius, 266. Seleuciae, 34, 82. Septitriuniciae, 142.Suletanum
168. 144, 278, 288. Sufetulense, 144. Telense seu Zellense
Cessitanosepisc Quodvultdeus,108. 105. Thebestinum, 133. Thenitanum, 146.ToletanumH,
Celhaquensuscaepisc.Pascentius,36,151. 280. Vasense,81. Zellense, 105.Zerense, 178.
Cezasurbs, 164. Concordia,ibi cele.brisS. Auguslinusep., 261.
Chalcedonenseconcilium,223. Concordia.VideTurres.
Chaniacumvicus, 196. ConcordiusCululitanusepisc, 57,152.
CharacterTrinitatisin baptismo,42. Conductorespossessionum,55. Regalium praediorum,
Charissimavirgo, 244. ibid.
Chezasurbs, 164. Confessoresplurimi,8, 20, 21.
Chobamunici|iium,180. Confessoresplurimi in desertis mortui,45.Plurimi lin-
Chonoricus,97. VideHunerieus. gua abscissaloquuntur,40, 86. Celebres,233 seq.
Chrismaecclesiaslicum,divinum,250.Chrismatisunctio, Coufessoresin Sardiniaexsules, 281.Redeunlesprimo
ibid.Chrisiuatissancliampulla,176. ecclesiamadeunl, 287.
Christiduaenaturas, 24. Divina ejus generaiio fusius Confessores,26,40. In exsiliumpulsi, 17,75.
exponitur,25 seqq.Ejus causaMacliahaeiniortui, 209. In ConlessoresCulusitani,59.
ipsojusti ridelesVeteris Teslamenti,ibid. Consensusnecessitaspro peccato,44.
Chrocusrex, 198. ConstanscaesartyrannuS)199.
Chuilabiepisc Aurelius,152. Constanlina urbs, 116. Episc Honoratiis, Antouinus,
Chuzitanusepisc Elpidophorus,121. 208.Fortunalus, 208. An Xanlippus?125.Vide Cirla.
Cicsitani episc Cresces, 55, 108. An flavosus? etc, in Orienteepisc SofroniuS,217.
Coiistaiitiiiae
108. Constantinojioli confessoresabsquelingualoquentosse-
Cidamaurbs, 182, 291. pulti, 255.Hucvenit Joannes papa,61. EpiscAcacius,61i
Cigisaurbs, 115. 240.Gennadius,Auatolius,210. Tinibtheus,2, 9.
Cilibiensisepisc.Tertullus, 84. Constautinusepisc Altiburitanus,113.
CUeosurbs, 1R3. Conslantintisepisc.Heliensis,160.
Ciliourbs, 154. Constanlinusepisc Talborensis,165.
Cilitanusepisc Fortunatianus,58, 130, 151. Tertiolus, Constanlinustyranntis,196, 199.
Douatus,154. ConstautiusAugustus,63.
Cilitanusepisc.Donatus,129, 130. CoiistantiusGegitaniisepisc,59, 68,181,
Circtnsis episc Victor,56, 134. Abramius,134. fide Constanliusepisc.Rufubiccariensis, S9.,'174.
Cirta. ConsiantiusS. Germanidiscipulus,98.
Circinainsula, 288. CoriieliusBalbus,143.
Circinilanusepisc Athenius, 57, 119. Seu Circitanus, Corneliuspapaet mart., 59.
149. Corniclano,164.
Cirrumcelliones, 35. Corniculanensisepisc Syrus, 58, 161.
Cirola.VideCyrila. CoroniusMeglajiolitanus episc, 55, 111.
Cirlaurbs, 118,208.Metropolisdicta, 134.Ej>isc.Viclor, Corsicainsula,5, 64,246. Huc compluresepiscoplrele-
56, 134. Vide Coostautina. gahtur, 37, 55 seqq.Ibi Vandalifugati, 227.Ibidemgen-
Cirteosiumniagisiratus,118. liles saeculosexto, 278.ASarracenis vaslalur,246.
CirtensistluviirsAm|isag;i,15,73. Corsicseepisc. Pelrus, 218.
Cirtensissynodilocusemendatur, 118. Coviensisepisc.Mailums,59,179.
Cissinmnicipium,177. Covultdeusmonachusconfessor,229.
Cissitan:episc Flavosus,Quodvultdeus,108. Crepedulenses ebisc i FeliXj 57, 148. Bartiarianus,
Cissitauiin Maur.C. episc Reparatus, 39, 177. Flavo- Spes, 148.
lus, Quodvultdeus,177. CrescensmelropolitaAqOitatliae, 6, 66,167.
Ciumtumrboepisc Germanus,113. Crescensepisc Oyi e*; 111.
Clarentiusepisc Tabracae,69. Crescensepisc.TneOsitanus,171.
Clafissimitituius, 65. CrescensVagensisepise.»119.VideCresces.
Clarusconf. episc a Muscula,156. Crescentiahusepisr., 63, 66. An Sabrat-t»? 66.
Classicusmar.l.,269. Crescentianusepisc.Calamensis,116.
"CtaudiusVegalitaiiusepisc, 58, 167. Cresce.ntianus Germaniensisepisc, 37.,137.
ClemensThamagristensisepisc, 60, 183. - CrescentianusMarreusis,seu Murensisepisc, 179.
ClemensexsulAfer,280. Cresceiitilianuse|>isc.Lambiritanus,123.
 H3S 1ND1CES1N VICTOREMVITENSEM.
CrescentiusTacaralensisepisc, 57,115,139.
CrescesBufTadensis episc, 56, 130.
CrescesCicsitanusepisc, 55,108.
CrescesSatafensisepisc, 59, 178, 180.
CrescesSestensisepisc, 58,168.
CrescesTigabitannsepisc, 59,172. VideCrescens.
Cresciturnsepisc Busitanus,70. Seu Bositanus,130.
CresciturusCellensisepisc,59,113, 181.
CresciturusTitulitanusepisc,56,115.
CresconiusAmporensisepisc, 56, 121.
Cresconiusepisc Aquensis,167.
Cresconiusepisc. Bliesitanus,137.
Cresconiusepisc.Binensis,175.
Cresconiusepisc.Caesariensis,127.
Cresconiusepisc. Centenariensis,126.
Cresconiusepisc.Centuriensis,137.
Cresconiusepisc Cuiculi, 1 21.
Cresconitisallerepisc.Cuiculi, i bid.
Cresconiusepisc ab Horrea Aninicensi,180.
Cresconus episc Legensis,134.
Cresconiusepisc. Mustitanusseu Musertitanus,132,175.
Cresconius O ensisepisc. 7, 60,65, 66, 67,187.
Cresconiusepisc Pudentianensis, 1 27. .
Cresconiusepisc Siguitauus,123, 136.
Cresconiusepisc. Silemsilensis,106.
Cresconiusepisc.Sinitensis,131.
CresconiusTemoniarensisepisc, 58, 159.
CresconiusTennonensis episc, 55, 106.
CresconiusTharasensisepisc, 56, 128,147.
Creeconiusepisc.Tituli, 115, 128.
Cresconiusepisc. Tubiniensis,132.
Cresconiusepisc. Uculensis,151.
Cresconiusepisc.Villaregensis,130.
CrescouiusZabensisepisc, 56,132.
Cresconiusepisc Zaraiteuds, 141.
Cresconiusepisc. Zattarae,128.
Cresconiuspresb. conf.,45, 88.
Crescuse|isc Cuiculi,121.
Criscentinusepisc Leplis, 147.
CrispinaM. Thagarensis,124.Tebeste passa, 133.
Crispinusepisc.Calamensis,116.
CrispinusTabadcarensis episc, 59,177.
Crispolusepisc Volitanus,108.
Crucisconsignatio,21. Eacaecussanalus,252.
Cubadusprtepositusregni, 20, 76.
Cufrutensisepisc.Heliodorus,58, 154.Felicianus,154.
Cuiculiepisc. Victor,56, 121.Cresconius,121.Crescus
seu Cresconius,Pudentianus,ibid. Klpidoforus,Cuiculita-
DUS,ibid. Seu Cuicculitanus,seu Cuisitanus,108,121.
Cnisaurbs. Vide Quiza,163.
Cuizitanusepisc Elpidophorus,121.
Culcitanensisepisc Petrus, 110.
Culsitanus.Vide Culusitanus.
Cultasiusepisc. Mallaritanus,150.
Culucitaurbs, 110.
Cululitaniepisc.: Concordius,57,152.AnReititutianus? ibid. Adfiliisej<ulcrumorai, 39.
et Aurelius, 132.
Cnlusitanaurbs, 39, 110. Ibi plurimimartyres et eon- Victor,162.?
fessores,39. Episc.yEmilianus,35,83,109. Nicasius,Vin-
centius, Marcianus,109.An Petrus, 110.
Cuncnlianaurbs, 58,165. Episc.Jannarius,163.
Cuniculariinsnla, 189.
Curbis. VideCurubis.
Curobitensis urbs,110.
Curubisepisc.Felix, 55,110.Benenatus, Victor,Pere-
grinus, 110.
s eu
Gustensis, Custrensisepisc.Felix, 37,143.
Cydainumurbs, 182.
CynipsFluciusac regio, 185.
Cypnanea,id est festumS. Cypriani,57. TempestasCy-
prianea,ibid.
CyprianicultuscelebrisapndAffos,57. Homiliade illo,
38. Naialilia fesla, ibid. Actaquo inpretio babita,239.
Eius
|•Tres ecclesiae apudCarlhaginem,5, 57, 65.Laudatvers.
sunt,etc, 80.
' Cyprianus
' episc. Afer profugus,217.
Cyprianusepisc. AnAdsinnadensis?177.
i CypriauusBonustensisepisc, 55, 109.
,' CyprianusCellensisepisc, 56,113,181.
Cypriannsepisc.Tuburbiimais,115.
Cyprianusepisc Villaemagnensis, 183.
CyprianusUnuzibirensisepisc, 18,57, 75,148.
Cyriacusdiaconns,et soc.marl.,270.
Cyrilaepisc.Vandatorum,15,16,54,73, 86. Patriarcha
dfcitur,2!i,78.
Cyrillusepisc.Alexandriuus,20.
Cyruspaganus,consul,218.
1150
D
D et Z indifferenterab Afrisadhibita,102,143,163.
Dacianusepisc. Tamicensis,179.
Dacianusepisc Legensis, 134. Vide Datianus. >
Dagilaeconf.fortitudo,41, 86.
Dagilusconf.,86.
Dalmatia,ibfGensericipersecutio, 12.
DalmatiusTinnisensisepisc, 55,109.
Damasuspapa, 264.
Damatcorensisepisc Dumvirialis,36, 121. Videtit-
maccora.
Dariuscomes,204.
Datianusepisc, 279.
Datianusepisc an Legensis?139.
Datianusepisc Teleptes, 157,160.
DatianusTurreblandis,159.
Dalivaconf.,39,84.
Datiusmart., 268.
Dativusepisc. a Badis,119.
Davidepisc.Tadamatensis,59, 177.
DecimusTeusitanusepisc, 37, 143.
Decimus,lorus propeCarthag., 159.
Decorianensisepisc.Leontius,57,143. Paschasius,143.
Dedericus. VideTheodericus.
Defuncli, solemnltasin eorum exsequiis, 5. Pro iis
missae,81.
DemeritianusManichaeus, 12.
Demetriusepisc.a Leptiminus,147.
Deogratias episc. Carthag.,67, 68,1J6, 240, 245. lijtu
ordiuatio,223. Viftutes, 7. Obitus,7, 67.
DertonaeMajorianusocciditur,228.
Desiderius abbas Casinensis,postea VictorIII papa,
260.
DesideriusM.episc Lingonensis,197,198.
Desideriusrex Langobardorum,218.
Detorianensis. VideDecorianensis.
Deumbabet Thelensisepisc, 55,105.
Deusqui a carne videlur? 210. Eius polentiaiti crealu-
ras,234. .
Deuteriusepisc.Gratianopolis,174.
DeuteriusSimminensisepisc, 55,111.
Diabensis,seu ZabensisinSitif. episc Felix, 152, 184.
Diacodus,sett Diaconusepisc, 61.
Diaconusalter episc, 279.
Diaconisunt in sacerdotio,89.
Diadocbusepiscopus,2, 61.
Diauensisepisc. Fidentius,184.
Dicensis-episc-.Caadidus,4G3.
Didacusepisc, 62.
DidymusnobilisHispanus,196,198.
DioproconsulNumidiae,127.
Diogaepisc LeplisMagnae,187.
Diogenesepisc.Atrebatensis,196.
Dionysiaconf., 38. Ejus Ibrtitudoin filioadhorfaudo,
Dionysianaurbs,58,105.Episc.Pomponius,Forlunatus,
Dominicadicta Resurrectionisdies, 219.
Dominicnsepisc.Bullae-Regiae, 114.
DomilianusIgilgitannsepisc, 59,180.
DomnicosusTigisltanusepisc, 57, 135.
DomnicnsCaesariensis episc, 56, 127.
DomninusMoxoritanusepisc, 56, 133.
DomninusTaraeensisepisc, 57, 128,147.
DomnusAntiochiae episc, 216.
Donatianusepisc cnnf., 20. Cui urbipraefnil?76.
Donatisnusepisc. Bagaiae,120.
Donatianusepisc Ca|>sensis, 153.
Donatianusepisc Carcahianensis,157.
Dnnatianusepisc. Eliensis,58, 160.
Donatianusepisc Montensis,123.
Donalianusleglaiensis episc, 36, 131.
Donatianusepisc Teleples, 136.
DonalianusVeselitannsppisc, 56,129.
DonatianusUsinadensisepisc, 58.168.
Donatianusepisc Zellensis,105,131.
Donalulusepisc.a Ca|<se,153.
Donatusepisc Afer, 266.
DonatusAggaritanusepisc, 38, 146, 161.
Donatusepisc. Anbnreusis,121.
Donatusepisc Ancusensis,142.
DonatusAusuceurensisepisc, 36,122.
Donatusepisc.Auzagerensis,139.
Donatusepisc.Bagaiae,119.
Donatusepisc.Bamaccorae, 121.
Donatusepisc.Balianensis,175.
DouatusBoanensiseplsc, 58,135.
1157 JNDEX ANAI.VTICUSHISTORIJE PERSECUTI0NIS VANDALICJE.
Donatusepise.Bucconiensis,70, 121.
Donatusepisc Buritanus,70, 75.
Donatns.episc Calamensis,116.
Donatusepisc a Casisnigris, 129.
Donalusepisc.Cillitanus,129, 130, 154.AndttoDonati,
H duaeCillitanae urbes? 151.
DonalusErniiancnsisepisc, 57, 146.
DonalusFronlensisepisc, 59, 171.
Donatusepisc Gervitaous,126.
DoualusGilbensisepisc, 57, 136.
Donalusepisc Ipponizaritensis,101.
DonalusLugorensisepisc, 56, 134.
Doualusepisc Macomadiensis, 135.
Donatusepisc.Madaurae, 130.
DonatusepiSL-. Masculilanus,136, 137.
DonatnsMaximianeusis episc, 57,140.
Donatusepisc a MedianisZabuniorum,145.
DonalusNobicensisepisc, 58,164.
Donalusepisc.Orreensis,180.
DonaiusPanatoriensisepisc, 58, 165.
DonalusRufiniauensis episc, 58, 157.
DouatusBusticianensisepisc, 56,130.
Donalusepisc Sabratensis,186.
Donalusepisc Salicinensisin Maur. Caesar.,178.
Donatusepisc.Sayensis,seu Saiensis,seu Suensis,185.
Donatusepisc. Scillilanus,128.
DonalusSilensisepisc.,57, 136.
DonaiusSitifensisepisc, 59,179.
DonatnsSubbarilanusepisc,58, 167.
Douatusepisc Sucardensis,165.
DonatusepiscTamascaninensis, 183.
Dooatusepisc Tanudateusis,seu Tanudaiensis,176.
Donatusejiisc.Tegulatensis,151.
DonatusTernamunensisepiac, 58, 168.
DonatusTiGltensisepisc, 58,165.
Donatusepisc Tigillabensis,126.
Donatusepisc. Tisilitanus,124.
Donatusepisc Tisiditanus,131,165.
Donatusepisc Tubursicensis,124.
Donatusepisc Turensis,152,145, 146.
Donatuserjisc Vageadensis,139.
DonatusVilladegensis episc, 56, 130.
DonatusepiscUnizivirensis,148.
DonatusVoncariensisepisc, 59, 171.
Donatusepisc.Zicensis,112.
Doaatusdiaconusm., 181.
Donatusa Fulgentioin fidefirmatns,284.
Donaiistae violanlecclesiamLemellae,181.Eorumfuror
Tipasae,176.Faeiuorainnrbe Caesarianensi, 127. Impietas dus, Secundinus,Maximianus,146.
in Eucharisliam,176. Eorumepiscopiquomododictitoci
wperioris in collal. Carlh., 265.
Druensisepisc Antonianus,153.
Duassedemsaiepisc. Mannucius,105.
Duas-senemsal.episc, ibid.
Diiicitiusepisc Tacapitanus,187.
DulcomensisPagus, 196.
DumvirialisDamalcorensisepisc.,56, 121.
Durensisepisc Quodvultdeus,58, 153.An Antoniauus, Eudalensisepisc Victor,56,115. VideTheudala.
Bebianus,aut Paschasius?153.
Dusi-nsisepisc Bebianus,ibid.
Dusiianusepisc Paschasius,ibid.
Dux Tripolitanus,155.
Ducesmilittimin Africaa Justinianoinstituti, 290.
Dydrilanusepisc Novigius,149.
E 239
Ea urbs. VideOea.
Ebasiusepisc.Vicoateriensis,138.
Ebnsuminsula, 3, 189. Ibi nullumaninial venenatuni, ibid. Miraculum,21. Locus ejus exsilii, 152.Exsulat in
189,190.Ejusepisc Opilio,60, 64.
Ecanaurbs Apuliae,259.Episcop.Marcus,261.
Ecclesiaepreces, 212.
F.cclesiaeviotatorpunitus,202.
i n
Ecctesiae Africaclausae,51, 61.
b ona
Ecclesiastica clericoruma propriis distincta,4, 62. distinguendus,246.
Ecli|isissolis,238, 233.
EdessaMacedoniae urbs, 8, 68.
Edestaeepisc Ibas, 217. .
Edicla feralia,5i.
EdictumHunerici pro episc.Carthaginiordinando,15.
Pro cocventuCarthaginensi,19. Conlracatholicos.33.
Edierensis.Videliiicra.
Efesuman insula?64.
et
Egidianusepisc mart., 281.
Egnatiensisepisc Fastidiosus,57, 146.
Eguilguilitanus episc Urbicosus,180.
Bguizetensisepisc.Victor,181.
1158
Elefantariaurbs, 176.
Elfantariensisepisc Vasslnns,39, 176. Miggin,17fi.
Elicesseu Elie urbs, 160.
ElidicusVandalus,73.
Elicnsesepisc.: Fuscinnllus,Constantinns, 160.Donalia-
nus, 58,160. An in marlyrologiomemoratus?76, 77.
Elpidiusconf.Afer, 261. Ejus reliquiae,ibid. Oppidum
S. Elpidii,ibid. An episc Atellensis,261,262.
Eljiidoforusepisc Cuiculi,seu Chuzitanus,etc, 121.
Seu Cuicitanus,108.
Elpidoforusapostata,41.
Emaediusepisc, 102.
Emtlius conf., 84.
Emeritus Macrensisepisc, 59, 181.
Emiliusmart., 282.
EmiliusMedicusconf.,59, 84.
Eminenlianepsesepisc Victor,59,181. Marciatms,181.
Eminentiusepisc, 181.
EmptaciusSiccesitatusepisc, 59, 174.
Enttodiusepisc, 102.
Enstrasiusepiic Sufetanus,144.
Epbesinasynodusgeneralis, 207.
Epictelusepisc.Asstiritan.,106.
Epidoforusapostata,86.
E| igoniusepisc.BullieRegiae,111, 125.
Epinicionhymnus,80.
Kpiphaniorum die baptismusdatus, 21. Id vetant pontn
ficeset concitia,77.
EpirusVetus, ibi Gensericipersecutio,12, 72.
Episcopi sacerdotesdicli, 88, 89. An iis liceat gregem
deserere ternpore belli? 199. Eorum rigor pro tnenda
juslilia, 240.Ordinationesa tribus episc, 187.Vetitaein
Africasub Vaudalis,7, 8. Erant in Africain villis, in fun-
dis, et per agros, 214.
EpiscoporumAfrieae,etc, libellus Gdei,23.
EpiscopiProconsulariset Byzacenae subscribuntepisto-
iis synodicistemp. S. Martinipapae,gtatia Vei episcopus,
etc, 143et passtm.
Episcopiin Tripolieranl quinque. 187.
Eptiminensisepisc. Victorinus.147.
Equelietourbs, 181.
Equilinusin marchiaTarvisinaepisc Pelrus, 245.
Equizotensisepisc Pacatus,59, 181. Victor.181.
Equotensisurbs, 181.
Eqtame, seu Equitanaeepisc, 66.
ttremusCapsensis,288.Tamalbiniensis,87.EremusTri
politana,43.
Ermianensesepisc Donatus,57,146.Facundus,Bena-
Evangelusepisc Assuritan.,106.
Evasiusepisc Gtrbitanus,186.
KubodiusMididitanusepisc, 37,142.
Eucharislia,10.Ea se munit Mascezelpraeliumcommis-
surtts, 221.Ipsamcanibusfuhdunt Donatistse,176.
EuclieriusSliliconisfilius,194.
Euchratiusepisc a Thenis, 147, 270.
Eudaemon nobilisAfar,217.
EudoxiaValenlinianiuxor Maximonubere cogitur,224.
Gensericonrbem prodit,ibid. CaplivacumfiliabusCartha-
giuem abducilur.AnLeoniimp.aut Marzianoreddila? 226.
Eudoxiajunior Hunericiuxor, 73, 226.CP. fugit, 76.
Eudoxiusabbasmss. Caprariae,221.
Eufrosiusmart., 269.
Eugeniusepisc Carthag.,35, 59, 67, 97,100,151, 257,
DiclusEusebius,242. Ejuseleclio, etc, 13. Or-
se<7<j.
dinalionislempus,210seq.Suggerendamregi offert, 20.
Ejus vigor contra Hunericum, 240. Dictus confessorpu-
blicus,tbid. Ejus scripta, 241. Ana Guntabundoejectus?
eremo. 43, 87. A Guntabundorevocalus, 267. An ab eo-
dem pulsusin exsilium?265.Aut a Trasamundo,274.An
martyr dicendus?244. Ejus obitus, 87, 241. Memoriain
fastisEcclesiae,242.Diesmortisquae?-2l2, 245.In Gallias
adventus,243.Transiatio,244. Ab alteroin Italiacelebri
Eugeniusepisc Aferin Italiacelebris, 245.Ejusobitus,
246.Aliusesl a M. Eugenio,246. Quissit?247.
Eugeniusmart., 248.
' Eugeniusaliusniart., 270.
Eunominsepisc Marazanae, 150.
Euphrasiusepisc marl., 270.
EusebiusCa-sariensis,47.
Ensebiusepisc Carth., 242.
Eusebius'I uballiensisepisc, 58, 161.
EusebiusObbitanusepisc, 59,170.
EusebiusSusicaziensisepisc, 56,125.
Eusebiuspaganus,218seq.
m* INPICES IN VICTOREMVlTENSEM
Eustacluusepisc, 63, 66.
Euslaclliijsepisc Sufetauus.141,270.
Eustachiuset sociimart., 70.
Kuslachiusepisc /Egarum,217.
EustratiusSufenatusepisc,5i, 57, 66,141, 270.
Eustratiuset sociimart., 9.
Eutropiavirgo et mart., 196.
Eutychianustnart., 212.AliasdictusEutychius,ibid.
Evodiusepisc. Uzalensis,102-
Evusiepisc Opilio,60,189. FtdeEbusum.
Exemptiomouaslerii,81.
ExitziosusVerensisepisc, 55, 107.
Exsuoeriusepisc Tolusae,195.
F Felix episc Mbptensis,129, 183.
FabiolainvisitmonachosmarisEthrnsci,221.
Facensis.VideFatensis.
Facundusepisc. Hermaniensis,146.Npnlaudat vers.
Tres sitnt, etc, 80.
Fallabensisej>iscSalo, 58,118.
Famesin Africa,45 seq.
FastidiosusEgnaliensisepisc, 57,146.
FatensisepNc Honoratns,57,138.
Faustinianusepisc Tamagtidae,133.
Faustinusepisc Rinensis,175.
Fausjiousepisc. Buioniiaj.iis,69.
FaustinusGirbitanuscpisc, 60, 186.
Faustinusepisc Naraggane,113.
Fauslinusepisc.Nalionensis,156.-
Fauslinusepisc Sillitensis,265."
Faustinusepisc Tambeiensis,143.
FausiusBiironitaiiusepisc, 9, 69.
FaustusCastraseberianensis episc, 59,173.
Faustus Praesidiensisepisc, 58, 156. Woiiasieriumin
exsiliilocoaedilicat,236.Persecutipnemfugit,ibid.
Fausmsconf. TimidaD-Regiae, 112.
Faustus episcepisc.
Tuborbitaiius,115.
Fausli basilicaCarlhag.,7-,13, 21, 41, 67, 74,221,291/
Fabianensisepisc. Succensianus,58, 155 An Saliislius,
155.
Fulicianusepisc Aquacnobensis, 135.
Felicianusepisc.Ctifratensis,151.
Felicianusepisc Feradi Minoris,146, 148.
Felicianusde Giru-Tarasiepisc, 57,141,
FelicianusIdensisepjsc, 58, 163.
FelicianusMelensisepisc, 58, 127.
Felicianusepisc,Muslitanus,132,145.
Felicianusepisc Ruspensls,277.
Felicianusepisc Ulinae,101.
Felicissimusepisc Obbensis,171.
et
Felicitas Perpetuamart., 115.
Felixmart.,268.
Felix pajia, 240. Africaecalamilatibuscondolel, 238.
Scribil pro Lapsisin Africarecipiendjs,26§.
Felix episc, 63.
Felix episc exsttl,279.
Felix alius episc, 280.
Felix Abaritanusepisc, 55,75, 100.
FelixAbbirilanusepisc conf.,17, 75, 100.
Felix episc. AbbirMaj.,75.
Felix eplsc.Abilincusis,256.
Felix episc Aborenss, 101.
Felix ab Ac ur >,siveAcurraepisc, 12?.
Felix ab Amacurra, seu a Bamaccura,seu Accura,
itod.
Felixepisc Adrumeti,7, 67, 85.
Felix Ambiensisepisc, 59, 169.
Felix Aquisirensisepisc, 59,172.
FeliXepisc. a Bagsi, 120.
Felix Berceritanusepisc, 56, 116.,
' Kelix episc. Boncarensis,171.
Felix episc.Boselensis,130.
' Felix Bullensisepisc, 55, 110.
Felix aliqs episc Bullensissftu BulkeRegiae,114.
;' Felix Carpitanusepisc, 52,55, 108.
Ca,senuigrensisep'sc,56, 129.
' Felix
Felix Castellanusepisc,, 59, 181.
Felix episc.Castrensis,262.
Felix Crepedulensisepisc, 57,118..
! Felix Curbitanusepisc.,55, 110.
Felix Custreusisepisc, 57,143.
Felix Diabensisepisc, 132,181.
Felix episc Ficensis,182.
Felix Flenucletepsis.episc, 59, 174.
Felix Forontonianensisepisc, 58,195.
Felix Garbensisepisc, 57, 138.
Felix aliusepiscGarbensis, 158,!
1140
Felix Gilbensisepisc, 56, I26r 156.
Felix episc a Gurgitibus,156.
Felix episc Idicrensis,-422,176.
Felix Irpinianensisepisc,,57, 151.
Felix episc Izirianensls,129.
Felix episc.Lambiensis,123.
Felix Lamsortensiseplsc, 56, 121.
Fetix episc Macrianensis,156.
Felix episc.Maaarmelitanns, 138.
Felix a
episc Marrazana,150,
Fe ix Matharensisepiic, 5 >,126.
Felix Maxitensisepisc., 39, 177.
Felix episc.Maxulilanus,109."
Felixa Misgiruaepisc, 107.
Felix Muzuensisepi c, 56,111.
Felix Nobasiarsensisepisc, 56,127.
Felix e|iisc.Novasinnae, 127,181.
Felix episc.Novemsis,165.
Felix episc Paiiensis, 101.
Felix Piensisepisc.,53, 101.
Felix episc. Putiensis,122.
FeliXepisc a Rotario,118.
Felix Rusubiritanusepisc, 58, 166.
Felix episc Segermitanus,159.
Felix episc.Sdemselitanus,105.
Felix episc Serleitanus, 182.
Fclix Suabensisepisc,57, 137.
Felix episc Tacapitanqs,187.
Felix episc Tagaraiensis,147.
Felix Tebfslinusepisc*,56, 133.
FelixTelensisepisc, 105.
Felix episc Theuisiis,147.
Felix episc Timidensis.1)2.
Felix de Turribusepisc; 6»),189.
Felix episc.Villaregensis,130.
Felix cpisc.Visiiensis,165.
Felix episc Ulinensis,10t.
Felix episc UzalensTs, 102.
FelixZabensisepisc, 184.
Felix episc.Zaclartfi,128,286.
Felicis abbaiis monasterium,267, F.jusItH.miliias,271.
EjusConfessio,ibid.
1'elixpresb. Arianns,268.
Felix caemsvisumrecuperat, 21.
Felix notarius,284.
Fetix procuratordomusregis, 11.
Felix saxoethnicus,220.
Feradimaiensisepisc Aqrcliits,57, 118."Ninccnlianus,
FeradumminusanPcr.idaniium,146.Episc.Felieianus,
146, 148. VidePeradamium.
Feraliaedicta, 33, 83.
Feronlonianensisepisc Felix, 155.
Ferox ejiisc Macrianensis majoris,156.
Ferrandus
- diaconusCarthag.an scriplorvilaeS. Fulgen-
tii? 277.
Ferrarius incautesanctosadmitlit,229,230.
Ferratus Mons,280.
Festeitanusepisc. Adeodatus,36, 121.
Festum Rom;eobliberatamurbema Genserico,225.
Feslus Satafensisepisc; 59, 178, 180.
Fezzaurbse.t regnum,]21.
Fic3ri3i&suls189
Ficensisurbs,'180.Episc Abus,60,182.Felix, 182.
Ficus urbs, ibid.
FidentiosDianensisepisc,. 184.
FideiprofessioAfricaeepiscoponm,23,95.
Fidolomensisepisc. Onfisimus,58, 165.
Filac.ensisepisc Honifadus,58, 156.
Filliosusepisc Aggaritauiis,77.
FirniianusCenluriotiensisejiisc, 56,118.
Firmus episc Tagastae,14.
Firmusepisc Tipasensis,131.
Firmusejiisc Tipasop,ibid.
FlabianusRulelianensisepisc, 57, 143.
FlahianusVkopacensisepisc, 57, 141.
Flavianusepisc Bubelianeusis,143..
FlavianusVamallensisepisc, tiO,185.
Ffavosusepisc CissiUnus,108, 177.
Flepuclelensisepisc Felix, 59, 174.
Floreiitianiisepisc, 57,63. Midilensis,38, 85, 126.An
episc. Vicessabratenus,66. seu
.
Florenttanus episc Vicoiiacaiensis Vicopacensis,
ul- , „"
Florentinianus.Vtde Flofentianus.
Florenlinustuart., 197.
Florenlinusepisc Furnianus, 64,
 INDEX ANALVTICUSHISTORIi£ PEUSECUHQ?iJ8 VANDALIC/E.
1141
Florentinusepisc HippensisZarilorensis,102.
Florentinusepisc a Tubusui>tu,180.
FlorentinusTuziritanusepisc, 57, 149.
FtorentinusUticensisepisc, 55,107, 248.
FlorentinuspresDyter,125.
Floreutiusmart., 269.
Florenliusepisc Centenariensisepisc, 56,126.
Florentiusepisc, 245, 246. An Corsieae? 247.AnNeb-
biensis?248
Fiorentiusepisc Lamsortensis,124.
FlorenliusNobagormaniensis episc, 56, 125, 137.
Florenliusepisc.Tisiliensis,151.
FlorenliusTuziritanus,149.
Florentiusepisc Zentensis,178.
Fl irentiusdiaconusmart., 190.
Florianensisepisc Resiitutus,58, 168.
Florianusepisc Puliziensis,122.
Flumenpiscensisepisc 184. Victor, 60, 182. Alius Victor,
182.Januarius, 181,182,
Flumeiizeritaiiusepisc.Paulus, 58, 118.
FluminiusTabudensisepisc, 65, 127.
Fonies baplismales,67. liorumbenedictio,21.
Foratianensisepisc.Bonifacius,33, 58, 81, 151.Alias
Foriauensis,172.
Formenses episc : Ponticanus, 57, 15S.Mensor,57, 196.
138. Justus, 138. Urbauus,138, 176.
Fornicatiocoufessoremsine Ittigua tbquentem mutum
reddit, 233seqq.
Fornitauaporta, 4,64,106.
Forontonianeusisepisc Felik, 58,155.
Fortianensisepisc Bonifacius,151.
Fortis Caputcillensisepisc, 58, 168.
Fortis episc. Cediensis,164.
FortunalianusAraditanusepisc, 55, 101.
FortunatianusepisC Assenemsalensis,103.
F'orlunatianusepisc Capsiianus,155.
FortunatianusCilitanusepisc, 58, 150, 154.
FortunalianusLeptiminensisepisc 57, 147.
Fortunatianusepisc. M*erensis, 127.
FortunatianusNaratcatensisepisc, 57,137.
Forlunatianusepisc. Neapolis,110.
ForttinatianusSiccensisepisc, 112.
ForlunatianusTagarbalensisepisc, 38, 157.
Forlunatusmart.,268. „ Gaudentiusepisc.Tigisitaqus,136.
Fortunatusepisc exsul, 279.
Forlunatusepisc Capsensis,153.
Fortunatusepisc. an Casensis Calanensis?139.
Fortunatuscpisc Cilitanus,154.
Fortunatusepisc Dionysianensis,162.
Fortunatusepisc. Cirtensis,208.
ForlunatusMozoieoritanuse|>isc, 58,158.
Fortunatusepisc Puppitanus, 104.
Forlunatusepisc Rusuccnritanus, 1 70.
Forlunatuse|>isc.Siccensis,74, 174.
Fortunatusepisc. a Tuccabori,166,184.
Fortunalusej,isc Vesceritanus,116.
Fortunatusepisc. Lndesitanus,137.
Fortuniusepisc Cellensis,154.
FortuniusRegianensisepisc, 57,75, 136.
Fortunius episc Tubnrsici, 124.
Forum Trajani, seu Trojani, 188. Episc. Martinianns,
60,188.
Franci Vandalisobsistunt,194.
Fragilitasrerum huroanarum,216.
Fralernus episc. Aulisiodorensis,197.
Frontetisisepisc Donalus,171.
Frontonianensisepisc Bonifacius,58,155.
Fructtilusmart., 269.
Fructuosus episci Abderilauus, 75. Seu Abziritanus,
155.
Fructuosusde Giru Marcelli,56, 128.
FrucluosusViuensisepisc, 175.
Frumentiiduo negotiatorcs,martyres,42, 86.
FrumentiusTeleptensisepisc, 58, 156.
FrumentiusTubursicensisepisc.,-56,124.
Fulcolus.VideFusculus.
Fulgentiusepisc Rusp. 144, 158, 160, 161, 214, 267.
Ejns hnniilitas,288.Erat nionachorumexemplar, 272.Fit
coabbas,271. Fratribus instniendis incumbit, ibicl.Ejus
confessio,ibid. Ejusexercilia in monasterio: orare, le-
gere, dictare, medilari, dis|>utare,etc, 276, 277. Fil
episcopns, 2 75. Et remanet monachus, 2 76. fn ipso trium-
phat catholica lides, 285. elo
Ejus |uentia, 273. Episcopo-
rum Byzacenaelingua et ingenium, 277. Latidat vers. ditur, 3. Cuitthagioem'
Tres sttnt,etc, 89. Pellitur iu exsilium,276, 278.Exsul lissimuniin Cartiiagineiisessaevit, 231. Siciliamvexat,
absentesscriptisin lide firmat,284. Ejus auctoiitasquan- 221. Roinamcapit, 7. Et diripil, 224, 231. Ejuscrtidelitas,
ta? tiid. Ab exsilioredit, 287. Obit in Circinainsula, 288. 203, 232.Stalurael liiores,23^. Pirala ei lalrqdicius.Ejus
FulgentiusVagadensisejiisc, 57,139.
Mfc
Fulgiuatesseryant reliquiasSS. Heraelh, elc, 260.
Furnitani episc Florentinus, Simepn, 64. Geminius,
ibid. Furnitanaeecclesiaeconsecratio,ibid.
Fuscinullusepisc. Eliensis, 160.
Fusculusconf., 21. Cujusloci episc, 77.
Fussalteepisc. Melior,56,124. Antonius,124.
Fussalenseterritoriuui, 84. #
G
Gabaenseterritorium, 214.
GabesYicus,70, 72.
Gabrensis.Vide Ga.rbensis.
GadabitaniMauri, 291.
Gaguaritaniepisc Victor, 58, 160.Kogatus,ibid.
Gaiusseu Galiusepisc Tacapitanus,187.
Gaianusepisc Tigualensis,159.
GaiusUzitensisepisc, 55, 107. *
Galbaurbs, 126.
Galbis,70.
Galesiniusfalso marlyres AfrosVandalicae persec. tri-
buit, 268set/q.
Galliaea Vandalis,elc, devastatae,60, 1S3seq., 249,
. Iterum in eas movent, 227.Ibi martyres sub Vaudalis,
Gallaeciam Vandalioccupant,200.
Gallttsseu Gaiusepisc. lacapitanus, 187.
Gallusepisc.Ticensis,163.
Gallusfit imp.in Maningeinsula, 187.
Gamalielisinventio,60.
GamulhVandalus,73.
Gapharaan url>s?185, 186.
Garapha|.ortus, ibid.
Garbeusisepisc Felix, 57, 158. Alius Felix, Victor,
138.AliusVictor,qui Roinanimissusest, 138, 110.
Gardensis.Vide Garbensis.
Garra tirbs, 137, 144.
Garraniensisepisc.Secundinus, 57,137, 144.AnVicior'
144.
Gratianensisseu Gattianensisepisc Victor, Bonilaciu».
An Secundinus?144.Januarius, 145. VideGralianensis.
GaudeuliusPuttensis episc, 56,122, 143.
Guudenliusepisc Tamagodae,133.
Caudentiusepisc. Zertensis, 178.
Gaudiabensisepisc. Victor,57, 136.
(iaudiosusepisc Afer, cognomentoSeptimns Ceelius,
episc. Bitinensis, 253. Seu Abitinae, 256. Monasterium.
Neapolicondit,235.Ejusobilus, 256.Ab alio ejusdemno-
minis di.stinguenduni,ibid. Inscriplioseputcralis,236.
Gatidiosusalier Sa erui celebris, ibid.
Gaudiosusepisc Pupianensis,104.
Gavinuscpisc Turritauus, seu Sassaritanus,281.
Gaviuusepisc Yegeselae,129.
Gaurianensisepisc Januarius,57, 137.
Gauvaritaniepisc Victor,58,160. Rogatus,160.
Gazabianensisepisc. Saturninus, 136.
Gazanensis.VideGratiauensis.
Gazaufulif.episc. Augcutius,56,116. Salyjanus,116.
Gazophylaurbs, ibid-
GedaliusOspitensiscpisc, 57, 139,.
Gedaliuseptsc.Uticae,1"07.
Gegetu,68.
Gegitananrbs, 180.Episc Quadratus,68, 112, 181.
Gcgitanusepisc. in Sitif. Constaiitius,39, 68,181. Vide
Gigilanus.
Gelasius jiapa,283. Laudat Eugenium et alios eDisc v '
AffiCie,240, 266.
Ge.lianusReperilanusepisc, 59, 172.
GelilarisGensericifilius,288.
Gelimer, 73,255. Kegnum Vandaloruminvadt, 288.
Ario aildictissimus,289. Ap persecutioneni movit?289,
290.Ca|,tusin triumphunidiicitur,61, 289.
Gemeliusepisc. a Tambeis, 14$.
Gemellensisurbs, 183 Episc Lit;aeus,ibid.
m Geminiusepisc.Clypeae,111.
Geminiusepisc a Furuis, 64.
Geinitiusniart., 270.
Generaiio.11Deononesl ignoraljjlis,25.
Genetliliis episc Carthag., etc, 104,
Gennadiusepisc Constantinop..240.
Gennadiusepisc Membressae,102seq,
Genserii-usVandaloriimrex, 200seqq.jn AfricamIngre*
invadit,5, 64, 214.In A'ros et po-
insolentia,omnesimp.piovinciaslerret, 228. Ejuspetse-
 1145 INDICES1N VICTOREMVITENSEM. UU
cntiotit acrior,226.Etlam extra Africam,12, 227.In ca- Gummasisepisc Sleplianus,l.'i8.
tholicosel in snos ssevit,223. Majorianum timet, 228.An Gummenartariim episc Sabinianiis,tt>t</.
cjtis operaMajorianus o ccisus?228. Obit, 12, 233.Ejus Gummitanusepisc.Maximus,58, 158.Joannes,Anony-
constilutiode successioneregni, 14, 73. mus, 158.An StephanuSet Sabinianus,ibid.
GensonGensericifilius,226. Gunaitanus,Gunagitanus.VideGunugi.
GentilesadhucSJjculosexto,218. Gundericusrex Vandalorum,194,199,202, 249. Ejus
Gento,sqp Genzo, frater Huuerici, 14,75, 226, 263, morsfunesta,201,202.
267. GunelensisseuGunelmensisepisc Paschasius,55,102.
ibi
Genua, DesideriusM., 197, 198. GuntabundusVandalorumrex, 265seqq.GensericixGer-
Gerafilanusepisc. Victor,181. sone nepos,dictusGodagis,an fuit persecutnr,265. Euge-
Germaniurbs, 137. niumab exsilio revocat,tum caeterosAfricaeepiscopos,
Germauiaurbs, 125.Episc.Crescentianus,57,137. Inno- 242.An S. Eugeniumexagitaverit?241. Pacem restituit,
cenlius, an Florentius, et Jambus?137. Candidus,75. 266,267.Ejusmors,274.
137. •Guntasiusepisc Bcnefensis,142.
Germaniae Novae ejiisc.Florenlius,137. Gunugitanusepisc Aaxilius,59, 177.
Germanusepisc Aulisiodori,60,103. Gurgaitensisepisc.Primianus,58,156.AnFelix a Gur-
- Germanusepisc.Ciumtuturbo,115. gitibus? 156.
Germanusccfnf.,21. Episc, 39. Peradamiensis,57, 77, Gurra urbs, 121.
«4, 146.
Germanusepisc Zugabbaritanus,166. H
Gerra,seu Girba,186.
Gerstiuminsula, 197. Habbensa,seu Habensaurbs, 70.
Gervasiusepisc.Kemensis,196. Habensisepisc Lucius,70. Adjutor,260.
Gervitanusepisc. Vincentius,186. Habetdeusepisc conf.,43,43, 63,84, 87.
Geta episc. Jubaltianensis,161. Habetdeus episc Marazanae, 150.
Getulia provincia,5,222. Habeldeusan Lunensisepisc, 230.
Getulicusepisc a Victoriana,158. HabeldeusTamallumensis episc, 57, 151,132, 230.
Gibbensisepisc.Vlctor,126. HabetdeusTeudalensisepisc, 7,115, 152.
GigaMarcellae urbs, 128. Habetdeusdiac.Carlliag.,75, 150.
Gighanusepisc Vincentius,8, 68, 112. Vide Gegi- Haereticorum ecctesiaecatholicis
traditse,83.Eorumcom-
lani. miseratio 47.
rejicienda, Miraculanon edunt, 251, 232.
Gilbensisepisc.Felix, 56,126,136. Hamitcar dux, 101.
Gilbensisalterius episc. Donatus,57, 126, 156. Haran.Caeltensis episc.Januarius,162.
Gildorebellisin Africa,221. Harbir.VideAbbir.
Gilgitanumliltus, 180. Heldicusprtepositusregni, 15.
Ginesilensisurbs, 107. llejepantariaurbs, 176.
Gipedespopuli, 194. Heliasde Majoricaepisc, 60,189.
Girba, 186,187.Sedesepisc Lotopbagites,186. Heliensis.Vide Eliensis. •
Girbensisin Tripolit.episc Faustious,60. Vincentius, HeliodorusCufrulensisepisc, 58, 154.
126,151,186.Monnulus,Proculus,Evasius,Quodvultdeus, Hellada,ibiGensericipcrseculio,12, 72.
186. Helpidiusepisc Aquensis,167.
Girbensisin Numidiaepisc. Urbanus,6, 126.Donatns, HelpidiusTusdritanus episc, 150.
126. Helpidoforus apostata,86.
GirbitaniBaphiiprocurator,186, 187. Heoaurbs. VideOea.
Girensisepisc Marlialis,56, 120. Heraclianus belli dux, 218.
Girila.Vide Cyrila,141. Heracliusconf.Afer,258,260.
Giru, compluresurbes in Atrica,121. Heraclius,etc, mart., 260.
GiruMarcelliepisc Fructuosus,56,128. Heracliusbellidux, 231.
• Girumontensis episc Reparatus,58,164. Heracliusspado,224.
GiruTarasi episc Felicianus-57,148. Herculis pugna,111.«
Gisipensesepisc Carissimus,55, 107.Redentus, Mel- Hermianensis. VideErmianensis.
losus,107. Hermio urbi, 146.
GisipensisMajorisepisc Januarius,ibid. Heruli populi,194.
Gissilensisepisc QuodvUlldeus, 108. Heicriusmart., 197.
Givirtensisepisc Quodvultdeus, 186. Hiarbamaxitanorumrex, 177.
Glaudioppidum,136. S. Hieronymus,47. Pfesbyter dictus, 96. Ejusaetaset
GlorinusJuucensisepisc, 58,163. mors, 97. Galliarumcladem plaugit,195.Ejusprologusii;
Gloriosusepsc Migirpae,107. . quo versus Tres sunl, elc, 79.
GoarisNotilia,117. Hierpinianensesepisc VideIrpinianensis.
GodagisGentonistilius,14. AnGnntabundus,265. Hilarenseoppidum,74.
GodigisclusVandalorumrex, 199,302. Occisus,194. Hilarinusseu Hilarianusepisc Orreocelensis,162.
Gontbarisrex Vandalorum,202. HilarianusTrotinianensisepisc, 57,147. .
Gorepisc Victor,144. Hilariuspapa,240.
GordianusS. Fulgentiiavus,215, 216. HilariiPictav.episc.operumcodexvetus, 204.
Gorgonainsula,218, 220. Hilariusmart., 197.
GothiRomamdiripiuot,97. S. Paulinumvexant, 229. Hilariusepisc. ltofet., 130.
Vandalisaffines,244.SimulAfricamvaslant,94. Hilarinsepisc Sullitanos.
Grapharaurbs, 185. Hitdericusrex Vandalorum,14,37, 73. PacemEcclesia
GrassalocusAfricae,159. AMc.restituit, 287.E regnodejicitur,288.
Gratianensesepisc.Bonifacius,33, 81. Victor,81. Hippacritarumcivitas,101.
Gratianopolis episc Philadelfus,174. Hippon,147.
Gratianusepisc.Metensis,127. Hippa,Diarrylus,55. 101.Episc Marianus,55.Martyr,
GralianibasilicaCarlhag.,108. Petrus, 101.Victor,ibtd.
Gratianopolitanus episc Talasius,59, 174. Publicius, HippoRegius urbs, 102,116. 124,139.A Vandalisol>
jDeulerius,174. sessa, 4. Et dimta, 206.Ejus episcojpusS. Auguslinus,4.
Gregorii M. libri Dialogorum, an falsus in historiara Hippzaritensis e pisc. Marianus,5o, 101.
> S. Paulini,229. Hirenensisepisc Tenulliaims,159.Theodorus,ibid.
I Gregoriusepisc. Tamamalleasisseu Tamallensis,151. JliriindinnsMysuensisepisc, 55,106.
1 GregoriusTuron.fatliturin recensendis Vandali regi Hispalisa Vandaliseversa,201, 202.
bus, 200.HabuitpassionesmartyrumAfricacsub Vandalis, Hispaniae a Vandalis,etc, direptae,198,249.Ibi Gense-
65, 239. rici persecutio,12, 227.
GuaiferiusmonachusCasinensis,259. Hizirzadensis episc.Vigilius,36, 129.
Gududusepisc.Avincensis,seu Aniusensis,seu Ancu- Homiliae, id esttractatuspopulares,5.
isensis, 142. Honoratusepisc, 187.
GuilleliiiusII bonusrex Siciliae,262. Honoratusepisc.Adquesirensis,172.
Guirensisepisc. Lucianus,120,121. HonoratusCastellanuseprsc, 56,117.
GulosusBeneventensisepisc, 55,103. HnnoratusFatensisepisc.,57,138.
Gulosusepisc Puppitanus,104. Honoratusepisc.Larensis.74.
 114", INDEX ANALTTICUSHlSTORIjfi PERSECUTIOMS VANDALIC/K. 1146
HonoratusMaciianensisepisc , "8, 156. Innocentiusepisc.Germaniensis,137.
ilonoratusepisc.Matharensis,126. Innocentiusepisc Lamiggigae,138.
HonoratusTagaratensisepisc, 57, 147. InuocentiusMuzucensis episc.,57,148.
HonoratusTagariatanusepisc,57, 147. InnocentiusTlieballensisepisc,1o4.
HonoralusTamascaniensis episc, 60, 183. Inscriptiode S. Gaudioso,256. Sepulcri S. Secttndini,
HonoratusThigavensisepisc, 172,199. 239. Inscriptionesiu Sardinia,281.
HorioratusTimicitanusepisc, 58, 164. Intercessiosanctorum,58.
HonoratusTiziensisepisc, 58,154. Inuca, an mbs cujus e|>isc.Valentinianus?161.
Houoratusepisc a Tucca, 184. InventinusMaronanensis episc, 60,182.
Honoralusepisc.Tusdritanus,149. Ipponizaritensisepisc Donatus,101.
HonoratusAnloninusepisc Constantinae, 208. I|>ponteDiarito,ibid.
HonoratusDonatisla, 1 63. Ira Ouvius,2J28.
Honoraliin Afnca,5, 65. lrenaeusepisc. ab Clulis,151.
Hoooriacimilites,198seq. Irenses ejiisc Saturus,58, 159.An Terlulliamis?159
Honoricus.VideHunericus.Honoriusepisc, 125. Irinensise|>iscTertulliauus,ibid.
Hoooriusapisc Cellensis,62. Irpinianensisejiisc Felix, 57,151.Barbarus,151.
HonoriusAquaeAlbensisepisc, 59,180. Isaac episc. Ltinae,104.
HonoriusBenepoiensisepisc,59,169. Istochiusmonacliusconf.,229.
HonoriusOppennensisepisc, 58, 157. ItaliamGensericusvexat,227.Confessores Afriillustranl
Honoriusimp., 97. Ejusnomenpro Hunericopassimle- 255 seqq-
gitur, 264. ItensisLuciusepisc, 58, 164,165.
Hormisdaspapa,279. Izirianensisepisc Felix, 129.
HorreaurbsProcons.,180.
Horrensisin Sitif. episc Victor,59, 180. Avus, 180.
Vide Orrea. J
HorreaAnninicensis,180.
HorreaCaeliaurlis, 180. Episc Tenax, Januarius,162. Jacobia|>ost.festitm,89.
Hitarinus,ibid. JacobusLemelefensisepisc, 59, 181.
Horrea Orbila, 180. JacobusArragoniae rex, 189.
Horlalanus.VideHortulanus. Jacobi et Mariani a cta emendaia,118.
HortensiusAutentesisepisc, 58,160. Jacterensisepisc. Januarius,56, 81,127,128. FtdeZa-
Hortolanus,63. Episc Benefensis,85. ctara.
HorlulaDus Benelensisepisc, 57, 83, 142. Jader M. episc a Midila,126.
Hortulanusepisc, 37. An Oensis?66, 67. Jambusconf.episc a Germaniciana,125, 137.
Hospitensesepisc Gedalius,Benenatus, Lucullus,139. Jamfuensis.VideLamfuensis.
Hunericusrex,11, 72.DiciturChonoricus, 97. Etidoxiam Jamiggiua.Vide Lamiggiga.
junioremducil,226.Patri succedit,12, 206.Ejus edictum Jamsortensis.VideLamsortensis.
proepisc Carthaginensieligendo,13. Pro convenlnCar- Januarianusepisc Caserinigrensis,129.
thag., 19. AlntdadAersus-calhotites, 33. Jtbutilur legibus Januarianusepisc Marculiianus,57, 136.
imperatorum,54, 85. Ejuspersecutio,14se<;.,34, 61, 233. Januariusepisc et mart., 281.
Ejuscrudelilasiti episcopos,36. In cseleroscatholicos,38. JauuaTiusepisc conf.277seqq.
Etiamin suos,40. Moritur, 49, 54, 90, 237, 265. Tunc Januariusalius episc exsul, 279.
eclipsissolisfuit, 238. JanuariusAquensisepisc, 58, 107.
HunniThraciam,etc, devastant,222. Januariusepisc.Aqu»3Alliensis,150,180.
Hymnustriumphalis,81. JanuariusAquenensisepisc, 145.
Hymuinocturnidie Epipiianiorum,21, ,Januariusepisc Banensis,155.
Hymnisolemnesin sepuluiris,56. 'JanuariusBeneventi ejiisc, 283. Ejus ecclesia Neapo-
lls, 235.
Jtinuariusepisc CasarumMedianensium,125.
Januariusepisi-.Cenlulianensis,163.
Ibas episc Edessae,217. JanuariiisCenturiensisejiisc,57, 137.
Icosiiurbis nomenunde sumptum,171.Episc. Victor, Januariuse|>iscCenlurionensis,118.
S9, 171.Laurcntius,Crescens,171. JanuariusFlumeii|>iscensisepisc, 181,182, 184.Men-
Idaciuse| isc Lemiscensis,199.Ijise est auctor libro- dose dictusFlamenPistensis,182.
rum contraVarimadum,213. Januariuscpisc.Gratianensis,143.
IdaciusC.larius, ibiil. JanuariusGaurianensisepisc, 57, 157.
Idassensisurbs, 135. Seu Idacensis,125.Episc Adeo- Januariusepisc GisipensisRajoris,107.
tlatus,56,125. Rogatianus,123. Janua ius episc. Iiaran Celtensis,162.
Ittaxiusepisc Muzucencis, 148. JanuariusJaclerensise|>isc, 36, 81, 127
ldenses episc Subitanus,Felicianus,58,165. Januariusejjisc Laniasbae,159.
Idephonsuscomes,243. Januariusepisc a Lambese, ibiri.
ldicraeepisc Palladius,56, 122. Marcianus,122, 159. JanuariusLegensise|iisc, 37, 134,135.
Martialis,122, 138. Felix, 122, 176. Janiiaiiusepisc Masculitanus, 129, 156.
Ididiurbs,142,165.Vide Mididi. Jauuariusepisc.Mustilanus,132.
Idiera, Idirensi, 159. Januariusepisc Muzulensis, 148.
IdoniusRusaditanusepisc,59,172. JanuariusNarensisejiisc, 143.
Idulensisurbs, 159. JannariusNasbincensisepisc, 58,169.
lgilgiliurbs, 180,182. Januariusepisc Numidensis,178.
Igilgilanumlittus, 180. JanuariusTagastensisepisc, 57, 140.
igilgitanusepisc Domitianus,59, 180. Urbicosus,180." Januariusepisc Tubulbacensis,142.
l.lorcnmurbsHispaniae,201. Januariusejiisc Tubursici,124.
fllustrisepisc conf.,277^278. Januariuse|)isc Tunud nsis, 112.
Ilhislris,tiiulus dignitatis,4, 13,35, 62, 85. JanuariusValesitanusepisc, 56, 150, 134.
Illuslrissimitilulus,65. Januariusepisc ViciCaesaris,125.
Illyricum ab Attilavastatum, 222.Et a Vandalis, 2 27. Jauuarius Zaltarensis episc, 33, 81. Seu Zoclarensis,
Jmmolandilocus, 6, 65. Immolaliosacrificiicorporis 128.
Christi,285. Jerafilanusepisc Victor,39,181.
ImperatorumlegibusHunericusabulitur, 54, 82. Jerosolymitanavasa diripit Gensericus,225. Recuperat
imperialiaornamentaaGensericoraptaRomae,225.Re- Justinianus,289.
cuperaia,289. Joannesfiapa,CP. vanit, 61. Ravennaeobil, ibid.
Indulgentiareconciliationis,18. JoaniiesII papa,292.
Infansmonachusconf.,229. loannesBullensiumRegioepisc, 56,114.
Infantulusin monasterionutritus,36. .loantiesepiscGummitanus,158.
Infantuliconfessores,17,'2(2. Et lectnres, 41. Eoruni Joannesarchimandrita,279.
rortitudo, 42. Joannes uionachus,7.
Inlaniiilifidesmira, 41. Joannesmonachus.Scythaet alter Joannes scril,unt'ad
lugenuusUbabensisej>isc, 59, 172. o|>iscopos Bvzac.exsules,279. .
ItiiiorenliiiR
papa,140. Joakimi cgis mors,90.
1U7 INDlCliS 1N V^CTQR^ VITENSEM.
Jocundusleclor el majrl,.196.
Jocundusepisc.Subferulensis,144.
JocunduspatriarchaVandalorum,14,15.
Jocunduspresb. ArianusL10.
Jo),urbs,1,25.Seu CaesareaM., 166
Jona Lapdensisepisc, 55, 106.
Jubaeregia urbs Caesarea,166.
Jubalidiensisepisc.Restitutus,161.
Jubalt<anensisepisc Eusebjus,58,161. Geta, an Resti-
lulus? 161.
Jubeclidiensisepisc.Restilutus,ibid.
Judices provinciaruin,36.
Jughurta rex, 155.
Jugurensisepisc Donatus, 134.
Julia virgoet mart., 218. Ejuspassio,219.
JuliaCaesarea,123.
Jutianusmartyr,74, 268.
Julianusmartyr, 256.
Julianusepisc, 125,126.
Julianusepisc Antiochite,240.
Julianus ei>isc a MarceUiana,128, Non a Masclianis,. Lemfoctaeepisc Vindemius,6*0,121, 181.
142.
Julianusepisc Midlensis,127.
Julianusepisc Ruspensis,160.
Julianusepisc Senepsalitanarum,105.
Julianusepisc.Tasfaltensis, 1 54.
Julianusepisc a Telepte, 156.
JulianusVararitanusepisc, 58, 153.
Julius papa,76.
Julius Vagatmelitanusepisc, 57,138.
Juncensisin Maur.Caesar.episc Glorinus,58,165.
in
Juncensis Byzac episc Tertullus,58, 161.An Numi,-
dius? 161.AnValenlinianus?ibid.
Junceusissynodus,161,278, 288.
Juncense littus, 142.
Juniannsepisc Lamiggigte,138.
Juniauusepisc.Simiueusis,113.
Junior episc Tigillabensis,56, 126.
Junius e|tisc.Neapolisin Africa,110.
Jurarean liceat?37.
Juratnenttimsuper corpuset saiigninemCbrisli,40, 86.
Jurala episc. Turre Tamalluraensis,151.
Juricitanusepisc.Mansuetus,63.
.. Justinianiimp. codexpromulgatur,61. Visionemonitus
Vandalosaggreditur,77.Ob recuperalant Africam gratias
agit, 290. Bona a
ecclesiae Vandalisrapta restiluit, 290-
Urbes etecclasias,in Africaconstruit, 391.
JusliniSenior imp., 289.
Justini episc Bomfacius,141,148
JustusAculidensis episc, 60,183-
Justns episc Formeusis, 138.
Justus episc.Nicibensis,120.
lustus episc.Volaterranus,280.
Juslus, elc, mart., 260.
Juventinusepisc Marovaaiensis,182.
R LiberalusByzacenaeprimas,158, 279.
Kasnlisurbs Africae,153.
L Liberaiusahhasmart., 43, 49 sfiq.,55, 56, 96.
Labdensisurbs, 171.Episc Rufitius,106.
Laetuseplsc. et mart., 22, 77. Neptitanus,57, 143,237,
238.
Lamasba,141.Episc Secundinus,57, 139. Avitus, Ja-
nuarius, Pusillus, 139..
Larobeseurbs, 120,123,130, 134, 155. Episc. Janua-
rius, 159.
Lambiensisepisc Felix, 123.
Lamhrese,seu Lambridinurbs, 123.
Lamfactum,182.A Lamfuadistinguendum,135.
Lamfuaurbs, 182. Episc Maximus,57, 135. Safargius, tanus, 180.
Pontius, 133.
Lamigensisepisc Argentius,138.
Lamiggiga,duaeurbes hujus noutinis,138.Episc.Maxi-
mos,37,137. lunocenlitis,Jiinianus, Recargentius,138.
Cardelus,57,141. An Argentius?138.
Lampadiusepisc Tisiditanus,124.
Lampua.VideLamfua.
Lamsortensisepisc Felix, 56,124. Anlonianusseu An-
lonius, Ftorentius, 124.
Lamviritaniepisc Benenalus,56, 123. Cr-esceutilianus, Lotliaritisrex, 243.
123.
'Laodiciusepisc.Clypeae,111.
Lapdensisepisc Jona, 55,166. Hufinns,Victor,106.
Lapidiensisepisc. KeslitnWs,106.Seu Restutus,171,59,
1148
Lapsiquomodo.recipiendi,266,-
Larensisurbs, 16, 1,7,74.Eptsc Vitulus,Victorius,Ho-
noratns,74. An Paulus?tfrtrf.
Larilensisepisc.Restitutus, 74.
Latinus episc. Mugiensls,114, 138.
Latoniusepisc Tenitanus,147.
Laudiaurbs, 171.
Laudunumurbs, 197.
Laurentiusepisc Icositaous,171.
Laurentiusepisc.UsilaJbis,151.
Latirentius.moQacItus Casinensis,263.
LectioniS. Jolia vacat, 218!
Leclor martyr, 10, 70.
Lectores infantuli,41, 242.
Legenses episc. Jacuaritis,57,134,133. Daciauus,134,
139. Crescouius,134.
Lejtiensisepisc Victorinus,56,134. VideLegeosis.
Legitimaquaestio,201.
Letnelefensisepisc Jacobus,59, 181.
Lemellensecasteltum,181.Episc Primosus,ibid.
Lemicensisepisc Idacius,199.
Leo M. papa, 223. Vetat hapiismumin Epiphania,77.
Ej\usprecibusnjiliusagit Gensericus,224seqq.Ejus sermo
de liberationeUrbisa Genserico,225.
LeoIX papaCarthaginensemprimatcmtuetur, 158.
Leo episc Moptensis,129, 183.
Leo Oppinensisepisc, 139, 183. Seu Ospinensis,137,
Leo Sabaratensisepisc, 60, 186.
Leo imp. 98. Vandalosaggreditur, 231. Infauste,ibid.
Leonliaconf.,39,84.,
LeontiusBurcensisepisc, 56, 118.
LeontiusDecorianensisepisc, 57, 143.
Leontiusepisc MutecUanus seu Musertitanus,173.
Leontiusepisc Praeftdiensis,156.
Leontiusepisc.Rusticianensis,130.
LeontiusmonachusScytha, 279.
Leositanaurbs flcta,171.
Leges lataepro barbaris, 8.
Legibusimp. Hunericusabutilur, 34, 82.
LeporiusAugurensisepisc, 56, 126.
Le|>oriuspresb., 96, 158, 167.
Leptis, 159. Episc Ciiscinlinus,147.
Leptis, pro Leptis Maigna,186.
Leptis Magna,147,l-5aj291.Severi Auguslipalria, IHO,
290. A Justiniario restituilur, 290.An ex tribus urbihus
constabat,285. Episc Caiipides,60, 185.Victnrinus,Sal-
vianus,186-D;og;i,187.
Leplis Minor urbs, 146,130,185. Seu Leplis parva,
107. Episc Fortunatianus,57, 147. Demetrius, 147. Ro-
inauus,Victorious,186.
Leptilauipopuli,153.
Leradus urbs, 165.
Lesbi urhs, 181.
Lesvi(,aniepisc Vadlus,51, 181. Romanus,181.
Liberalisepisc Midiliensis,142.
LiberatusAmudarsensisepisc, 57, 141.
LiberatiisAquarumRegtarumepisc, 58,157.
LiberalusMullilanuse|>isc,55, 105.
Liberalusdiac.Cartbag., 292.
Liberatusmedicuscotaf,4i, 88.
Libosusepisc a Vaga, 119.
LibrosGensericussacerdotiuustollit, 9.
Licenliusepisc.Zaltarae,128.
Ligula, littusMaxilitanum,5,63.
Lilybaetanus episc Paschasinus,60, 221.
LimatsBepisc mirpuTius',U9.
Limes Bidensis,175.CaputCilensis,168. Macomadien-
sis, 135.Columnatensis,165. Muticinatus,173. Tablaten-
sis, 171.Te.ucliiiauus,136. Tripoliuuus, 183. Tuhusubdi-
Lioguaeincisiomorsest, 234.
Lingonensisepisc Desidenasmart., 197,198.
a Gensericonou vaslalaluit, 231. .
Lirinensis"*insula
Litoriusepisc.Snavensis,an Sugungnsis?157.
Littaeusepisc a Gemellis,185.
Lixa Africae,171.
confessores,235.
AoYid,tatoi(
Longinusepisc, 245.
. LonginusPamariensisepisc,38,169, 244.
Lo:ophagitesinsula,186.
Lucania,ibi Gensenciperseeulio,12.
Lucianusepisc. Burugiatensis,118.
Lucianusepisc Guirensis,120.
1149 1NDEX ANALVTICUSHISTOm^ PKRSECUTlQNiS VANDALICE. 1150
Lnedus Carlennilantisepisc, 59, 10,9. Mandraciumportus,291.
I.ucidusepisc Marcellianae, 128,143. MangentiusTicualtensisepisc, 58, 159.
Luciferseniorepisc.Calaris,ansanctus?188. Manichaei ab Hunericovexati, 12.
LuciferalterCalariianuse|>isc, t 0, 188. MannttciusDuassedemsaiepisc, 55.105.
Luciusmart.,74. MansuelusAfufeniensisepisc., 57, 142- Con"es«or,
Luciusilemmart., 268. 21,77.
Luciusaller mart., 269. Mansuelusepisc ,Uricilanusmart., 4, 63,106.
Lueius e|iisc ab Husava,182. Mantuaeepisc.Priscus,261.
Luciusepisc a CastroGalba,126. Mappalialocus, 5.
Luciusepisc Habensis,70. Ma|ipaliensisecclesia,125.
Lu'ius episc.Itensis,5-*,164,165. Maracinusepisc exsul, 280,
LuciusMaiurbensisejiisc, 59, 175. Maraggarae e|iisc Maxiinimis,56,113. FirffiNarstggara.
Luciusconft-ssor,episc.a Membresa,103. Maraguiensisepisc.BonVacius,58, 155,.
Luciusepisc.Tagaralte,113. M-arazana,155.E|>isc Vindicianus,57, 150. Feljx Fli-
Luciusepisc Tamallensis,151. nomius,Habeldeus,150. An Saluriuus? ibid.
LuciusTamazucenssepisc, 59, 178. MarazanCnse coiiciliu.n,ibid.
Luciusepisc a Thebeste, 153. Marcellianae episc Julianus,Lucidus,128, 142.
Lu<iu?episc.Zabensis,132. Marcellianusdux,218, 231.
Lucullusepisc.Hospitensis,159 Marcellinseepisc Juliamis,128.
Ludovicusepisc.el mart., 281.
' Ludovicusde Marcellinusejiisc CastelliSinitensis, 131.
Ambesiaepisc Albiensis,244. Marceliinusejiisc Mullitanus,105.
Ludoviius rex, Lothariililius, 245. MarcelliuusTasbaltensisepisc, 58, 134.
Lugdunensisprovincia,194. MarcellinusVagrautensisepisc, 57, 133-
Lugduiiuinclavatumurbs, 197. MarcellinusVandalos1'udit,232.
Lugurensisepisc Donattis,5 i, 1S4. MarcelUismartyr, 282.
LuitprandusLangobardorumrex, 283. MarchiaTarvisina,215.
Lunensisej>iscan Habetdeus?230 Marcianusepsc. Culusitanus,110.
LupusTricassinusepisj. 60, S8. . Marcianusepisc Eminentianetisis,181.
Lusitaniaa Suevisoccupau, 200. Marcianusepisc Idicrensfs,seu Idierensis, aut tdureiir
sis, 122, 159.
M Marciauusepisc Sitifensis,179.
Marcianusepisc.Tabaioarens;s, 177. VideMartianns.
Macariusde Minoricacpisc 60,188, Marcianusimp., 98. Ipsi im|ieriuniprtfsagitur,203. Ad.
Malhiuiisepisc.Calarilauus,158. versus Vandalosexercilumparavit, 226.
Maclianensesepisc Bonifaciiis,57, 142. Plulianu«,an MarculusDonat.ista,129.
Tulianus?142, 143.AnNuinidins?113. Marcusconfess.Afer, 261.
Macoiiiades, tres urbes in Africa,154, 155. MarcusBoviniepisc, ibid.
Macomadessynis, lo.'i. MarcusEcanaeej>isc,ibid.
Macouiadesminores,154, 13o. Marcusepisc.a Mactari,115.Seu Maltari,150.
Macomadiensisin Numidiae, isc Pardalius, 56, 134. Masculitanus episc Januarianus,57, 156. Vide Masctila,
Salluslius,Proticentius,Cassius,Donatus, 135. Aurelius, Mardarsumatirbs, 162.
122, 125,135,167. Margaritainsula, 220.
MacomadiaRu^tiriana,130.Episc Proftcenlius, 135. Margarumurbs, 114.
Macomadiensis times, 133. Mariaepuellaeforluna, 217.
Macriurbs, 131,181.Hucconf,relegati, 257. iVtariaims
Hippzaritensisepisc, 55, 101.
Macrensesepisc.Emeritus,;J"J,181.Maximus,181. Marianusepisc. Rufinianensis,157.
Macrianenseconcili,.m,156. .Marianusepisc.Tulliensis,138.
llacrianensesepisc Silvanus,Felix', ibid. Marianusepisc Ulzippariianus,115.
Macrianensesin Byzac e|>iscHonoratus,58,156. Marianusepisc.Oensis,187.
MacrianensisMajorisepisc.Ferox, Pomponius, 156. MarinianusDonatista,165.
Macrianensis in Sitif. episc. Restutus,60,182. Marintisepisc.ab AquisTibililanis,131.
Macriniirap. patria, 171. Marinusejiisc Taborensis.165.
Mactaritaniepisc. AdelUus,57, 143. Marcus,145,150. Marivadusdiac. Arianus,11, 72, 213.
145.
Comparator, Vide Matlari. Maronanensisepisc. Inveptinus,C0.Seu JuventinusMa-
Madassuma urbs, 38, 162. 1
Episc Primulianus, 62. rovanensis,182.
Madaura,150. Apuleii palria, 130.Ibi studet Augusti- Maronensisurbs, 182.
nus, ibid.A tjuidia distinguenda,ibid. Episc Pudenlius, Marrazanasepisc.Felix, 150.
36, 130.Anligonu--,Placentinus,Donatus,150. Marrensisepisc Crescentianus,179.
Madaureusesniariyres, 130. Martarilanusepisc Victor, 130.
MaddaniusMurconensisepisc, 39, 177. MarlialisColumpnatensis episc, 58,165.
Madensisurbs. 114.Et llmes, 126. Episc Petrus, -66, MartialisGirensisepisc, 35, 120.
126. Marlialise|>isc.Idicrensis,122, 158.
Magalia,10,71. Martianusmarl.,69.
MagarmeditanusepiscJulius, Felix, 138.Secundusseu Marlianusalter mart., 270.
Secundinus,138. Marlianuse|>isc.Afiabensis,182.
Magonliacutn a barbarvs excisum, 194. MartianusMurustagensisepisc, 58,167.
Magriurbs, 181. Marlianusepisc Sullectintts,158.Vide Marcianus.
MajorianusVandalosfugat, 227. Ejus laudes, in Africam Mariinianusmart., 8, 68, 69.
transit, moritur,228. Martinianusde Foru Trojaniepisc.,60,188.
Majoricainsula,5. Regnum,189.Episc Helias,60, 189. Marlinusepisi-.Siccesitanus,174.
Ibi fidescumepiscopalurestiluta, 189. Martintisepisc Taborensis,165,
Majoricusmaftyr,58, 84, 229. Martyrqui tlicendus?244.
Majorusroaityr, 229. Mariyrquidamlormentanonsentit, 210.
Majus episc Amudarsae, 141. Martyressub Vandalisin Gallia,196,197. Lingonibus,
Matcbusepisc. Masculitanus,136. 197, 198.Remis.,196.
Malianensesepisc Vicior,Optalus, 164. Marlyrpuellain Hispania,200.
Maliianaurbs, 175. «t> Martyresplurimisub Genseriro,8,10. 212
Mamidaurbs, 174. Martyreset oonfessoresin Africa,snb Hunerico,14,18,
Mamillaurbs, ibid. 19, 212.
Mammarcgio, ibid. Martyres300in Atrica, 235.
Mammaurbs, ibid. Martyres366,197.
Mammarius et sociiniart. an Vagenses? 120. Martyres7 monachi,43.An capitanidiili? 52.
Mammariusmarlyr, ibid. MartyresAfrifalsoad Vandalorumpersecutioiiemrevo
Mamniillensis episc Paschasius,39, 174. Vlctor,Sere- cali,230,268.
nianus,174. MarlyresBolilaniseu Volitani,108.
Mammilianuspresb., 229- ManyresCarterienses,170.
Mana'censeritanusepisc.Victor,59,174. MartyresCulusitani,39, 110.
Maudasumiianus episc Primnlianus, 162. MarlyresMadaurenses,150.
 1151 INDICfiS 1N VICTOREMVITENSEM. 11i>2
MarlyresMaxulitani,109. MaximiiiTuscamtensis episc, 39, 177.
MarlyresScillltani, 129. Maximns marl. monachus,269.
MartyresSuburbitae, 1 67. Maximus monachusmart., 43. Puer, 49 seqq.35. Kjus
Martyres Suffectani, 144. fortitudo, 56.
MartyresTambaienses, 40. MaximusGrammaticus,130.
MartyresTimidenses,112. Maximustyrannus,224. Occlditur,225.
MartyresTuburbitanse,115. Maxilanorumrex Hiarba, 177.
a n
ManyresVagenses, Mammarius,et socii, 120. Maxitensisepisc.Felix, 59, 177.
Martyritanusepisc Victor, 150. Maxoritanusepisc. Domninus.133.
.Martyriumpeccatapurgat, 208. Maxula urbs, 63, 109. Episc Carcadius,55, 109.Nuifii-
"Martyriusepisc Antiochiae, 2 40. . dius triplex, Felix, 109.Ilem numidius,143.
Martyrumreliquiae,195.Miraculoservatae,56. Injhe- Maxutitanimarlyr, 109.
Cisexpbsilae,256.Venerantertractatae,51. ' Mazat-ensesepisc.Benenaliis, 134.
56,13i.'iApronianos,
Martyrummtiltamillia,248. Mazensesepisc Rufinus,Rufinianus,114.
MascezelpraeliumcommissurusEucharistiamrecipit, Mazicespopuli,177.
221. Mazuccabensis episc.Passinatus,169.
Masculaurbs, 72. Episc Januarianus,Malchus,Vitalis, Medefessa.VideMenefessa.
Clarusconlessor,Donatus,156.Januarius,129, 136. MedianaeZabuniorumepisc Donatus,145.
Masculanus ati confessor,aut minius,11, 72. Medianensisepisc.Amacius,57,125,175.Seu Autacius,
r ex
Massanissa Numidiae, 147. 145.
Massimanensis episc. Possidius,57,148. MedianiCastelliepisc Vatenlinus,ibid.
Massinissenses gens Africae, 1 82. Medianum munimentum,175.
Massylae episc Numidius,143.VideMaxula. Ad Medias,locusAfricae,169.
Masuccabensis episc Passinatus,68, 169. Mediensisepisc /Emilius,59,169.
MataurbsAlricae, 1 27. Mediolaniepisc. Pelrus Oldradus,283.
Matarianensisepisc Peregrinus, 58, 158. Medillilanusepisc.Eubodius,142.
Matbarensesepisc Felix, 56,126. Honoralus,126. Meensisurbs, 67.
Mattarilanutnoppidum,145. Episc. Adeltlus,57( 150. MegaliusCalamenstsepisc, 116.
Cultasius,an Marcus?an Victor?150. Megalopolisan in Africa?111, 112.
MattasiusCaslelliiAbaritantisepisc, 59, 172. Megalojxjlis.VideMeglapolis.
Maiterenseoppidum,145, 150. Megarmitanosepisc Secuudus, 167. Seu Secundinus
Mattbaeus Armenus, 117. 158.
Maturbensisepisc Lucius,59,176. Megesela,129. VideVegesela.
Malurianusmart., 69. Meglapolisepisc Coronius,55,112.Romanus,112.Re-
Maurensisurbs, 179. paratus,ibid.
Maurentinsepisc Tubursici,124. Meleumurbs, 118, 138.
Maurianensisepisc.Secundus,59, 175. Melicbuzaurbs, 182.
Mauritaniaan civilassic dicta, 66. MeliorFossalensisepisc, 56, 124.
Mauritanias duae, 222. et
Prima, secttnda, 116. Una sub Mellosusepisc. Bulleriensis,115.
Jnstiniano, 290. Mellosus e|>isc.Gisipensis,107.
Mauritaniae Caesariensis episc, 58, 165. Memblosae episc. Theasitis,,102,105.AnBonifacins?
MauritaniaCyrenensis,164. ibid.
MauritaniaGaditana,70. Membressae episc Gennadius,102,103.Restitutus,Sal-
Maurilanise Silifensisepisc, 59,179. vius, ibid. An Bonifacius?103. Victor,ibid. Paschasius,
MauritaniaTingitana,222, 290. ibid.ConfessorLucius,ibid.
Mauruscartennaeepisc, 169. Meinbrisca,ibid.
Maurigentiles.,54. Vandalissese jttngunt,227.Trasa- Membrone.Ftde Memblosa.
mundumfugant,286. Membrositanusepisc. Ronifacius,55, 103.
Mauripacati,291. Godabitani,ibid. Memoriae aedesCarlhagine,4, 36, 63.
Maurus,etc, mart., 260. Mendaciihorrorin FirinoTagastensi,140.
Maurilanusmart., 69. Menefes, seu Menegesurbs, 129, 152.Episc.Servus,
MaurivadusArfanus,72. 57, 152.Mensuarius.152.
Maxensisurbs, 148.Episc Rulianus,114. Menicainsula. VideMinorica.
MaxentiusTigamibeneus:sepisc, 58,168. Meniuxinsula, 187.
Maxibilarinmliltus,5, 5. i MensiusAlamiliarensisepisc, 58, 168.
Maximavirgo,ejusconfessio,8, 9, 69. MensiusTurrensisepisc, 57, 145.
Maxima, e tsociae mart., 115. MensorFormensisepisc, 57, 138.
in
Maximianensis Byzac episc Possidius, 148.An Bo-' Mensuriusepisc Medefessilanus, 152.
nifacius? ibid. MercurialisThaenit.,146.
Maximianensis in Numidiaepisc Donatus,57, 140. Messianusepise.Seleucianensis,140.
Maximianusepisc.Aquensisseu AquensiumRegiorum, MetcunRusuccnritanus episc, 59, 170.
157. Metensesseu Merensesepisc Felicianus,56, 127.Gra
Maximianusconf.episc Bagaiae,110. tianus, 127.Fortunatianus,ibid.
Maxunianus episc Beunefensis, 142. Metropolitanian dicebanturin Africa?66. Ibi metropo
Maximianus episc.Hermianensis,146. litanus Aquitaniae,6. Caesariensis,166. Cirta metropo-
Maximianusepisc Serleitanus, 182. lis, 154.
Maxinlianusepisc Pudentianae,127. Metusepisc Tuccanensis, 184.Seu Toccanensis,seu
Maximianusepisc Turensis,145. Caunensis,116, 181.
Maximianusepisc Zugabbaritanusseu Suboabburiten- Mexenliusrex crndelis,47, 88.
sis, 166.Suburitanus,167. Mididioppidum,165.Episc Eubodius,57,142.AnLibe-
Maximianus caput sectaeDonatist., 132. ralis? 142.
. Maximiensis episc.Bonifacius,141, 148. Midilaeepisc Ftorenlianus,58, 83, 126. MartyrJoder,
' Maximinus Maraggaritauusepisc, 56, 113. Julianns,an Serenianus?126,127.Liberalis,142.
Maxiininusepisc.Suletanus,144. Meditensisepisc.Serenianus,126,127,142,144.
Maximinusepisc.TttlmrbiiMinori-,115. Migginepisc ab Elefantaria, 176.
Maximinusepisc. Turreblandensis,seu Turreblansis, • Migginebisc Vagalitanns,118.
159. Migirpae^pisc.Pascasius, 55, 107. Primus, seu Felix,
- Maximinus episc Uzabircnsis,148. Victor, Gloriosus,Tilus, seu Tutus, 107.
Maximinus Arianusin Sicilia,221. Milevitansssvnodi,140.
Miximustnariyr, 169. Milevilaniepisc. Benenalus,106, 140. Optatus,Adec-
MaximusCoviensisepisc, 59, 179. datus, 140,184. Severus, 140. 140.
MaximusGummitanus episc, 58,158. Mileumurbs an alia a Milevi,
MaximusLamfuensisepisc, 57, 155. Miliaurbs, 139.
, MaximusLamiggigensisepisc, 57, 137. Milianensisepisc Patera, 38,164. AnVictoret Nesto
Maximusepisc Macrensis,181. rius? 164.
MaximusSillitanusepisc, 56, 128. Milicusepisc. Tagamutensis,141,177.
Maximusepisc Suensis,183. Millenarii,qui apud Vandalos?8, 69.
MaximusThugusiibdilaiuis episc, 59,180. Millenornmprsefectiapud Vandalos,62.
 1153 INDEXANALVTICUSHISTORIJE PERSECUTIONISVANDALIC;£. HKt
Mimianensis,seu Miminensisepisc.Secundianus,58, Mutecilanusepisc Quintasius,ti9, 175. AnLeontius
55. Cresconius,173.
Minensisepisc.Secundinus,seuSecundus, 169. ' Muticitanuslimes, 173.
Mindoniuscouf., 262. Mutigensisepisc Ruslicianus,114.
MinginNobensisepisc.,59, 165,175. Miiluslinguaoblidemexcisaloquilur, 234.
Miuisteriadivina,9. Muzuaurbs, 106, 148. Episc.Felix, 56, 111. Rulinia
MiunavillaMarsi,169. nus, 114.
Miuncnsisepisc Caecilius,59,169. Secundusseu Secun- Muzubensisepisc.Rutinianus,ibid.
dinus, 169. Muzuencesepisc Rufianus,114.Innocentius,57, 118.
Minoricainsula, 5. Episc Macarius,60, 188.Scverus, Reslilutus,Idaxius,an Januarius?148.
189. Muzucha,148.
Mirandulae corpusS. Possidonii,264. Muzulanorum gens,ibid.
Miriciahensis episc Saturinus,150,155. Mitztilensis
e|iisc Januavius,ibid.
Miririta.VideMurilta. Muzutensisepisc Rufinianus,114.
Mirilanaurbs, 88. Mysteriadivinacelebrata.6, 17, 40.
Misgirpa. Vide Migirpa. Mysteria,id est missa,33, 81.
Missaesacrificium,65. Myzentinacivitas.45, 88.
Missasagere, 13, 19.
Missaepublicae,matulinales,quadragesimaies,de de- N
functis,81.
MssorNumidiae primas,286. Nabadesnatio, 179.
Missuaeepisc Hirundiuus,55,106.Servusdei,106. Nabalensisurbs,59,. 179.
Misulauicivitas,148. Naborepisc Cenlurionensis, 118.
Mitetana,seuMizeitanaurbs, 88. Nadagora,114. Vide Naraggara.
Moctensisurbs, 183.Episc Leo,ibid. Nados episc Sabralensis,186.
Modulensis.VideMuzuleusis. Najuricainsula, 189.
Molicunzensis episc Romanus,60, 182. Naroceaiensse|>isc.Columbus,137.
Monacbi,sancliDei, 215. Tonsi erant ad cutem, ibid. Naraggaraurbs,6rt,115, 140.Episc. Faustinus,Viclo-
Ordinatinomineordinisappellabantur,96. rinus, Benenatus,113, 114.Maximinus,56, 113.
Monachi7 martyres, 42, 43, 49 seqq., 55. Ancapitani Naratcatensisepisc Forlunatianus, 57, 137. Coluin-
. dicii, 52.Eorumpassio,5t. Ex iis infantulus,56. bus, 137.
Monasterium S. AgnelliNea|>oli,255.S. AlbaniMojrun- Narbonensisprovincia,194.
tiae,261. Baccense,140. Biixiae,218. CcelumAureum, Narenses episc Victor,57, 143. Januarius,143.
283.Caprariae insulae,221.Capsensislerritorii,50,55.Car- Nasbincensisepisc Januarius,58,169.
thagineprojiebasilicamCelerinao,51. Bignaedictum,36. Natalicusepisc Telensis,105.
Ibidemalteruma Justinianosedilicatum,291 Dominicano- Natalicusepisc Zellensis,105,151.
rumB. M.deSanitate,Neapoli,255.Fausti quo se Fulgen- Natalisepisc Oeeosis,187.
lius recepit, 253, 267. Felicis abhalis, 267. S. Fuigentii Nationensesepisc.Pirasius,58, 156. Faustinus,156.
in Byzacena,142.1nSardiniaab eodemcondit.um, 255.Ca- Navigenseterritorinm, 214.
lari, 285.S. GaudiosiNeapoli,255. Gorgonaeinsulae,220. Navigiusepisc Dydrilanus,seu Tusdritanus,149.
Juncense,161.S. Maximas,8.Pra?.cisu, 150,158.Ruspense, Neapolis in Africa Proc. episc Clementinus,55, 110.
276. Tabraceuum,8. Vianciia jS. Eugenioconstroclum, Junius, Forlunatianus,110.Ampelius,ibid.
253. Neapolisin Campania,5, 251. Episc Noslrianus,Tirra-
MonasteriaAfricae.48. Virorum,et puellaruni,54. Pas- sius, 255.
siina confessoribusAfrisconstructa,235. NeapolisurbsTripolitanae,183, 186.
Monasteriornm privilegia,81,140, 158. Nebbiensisurbs, 248.Anejusepisc.Florentius?ibid.
Monasticae viiaeprofessioornatdignitatemponlilicis,276. Nebbitanusepisc Quodvulldeus,120,145.
a
Monnulusepisc Girba, 186. Neapolis.VideMeglapolis.
Montanusepisc Calhatiguritensis, 126. Nemesianusepisc a Thuburis,133.
MontanusCedamusensis episc, 60, 182. Nemeteurbs, 194.
Montensesejiisc Yalentianus,56, 125.Douatianns,125. Neplitanusepisc Laetus,57, 143,237.
MonlisRegatisecclesiamelropol.a Reiiedictinisposses- Neromala bestia, 81.
sa, 262,263. Nibensisurbs atia a Nobensi, 175. Episc Paulus, 36,
183.
Mopiimunicipium, Episc.Leo, Felix, 129,183. 120, 175.
Moriniextremihominum,194. Nicasiusepisc.Culusitanus,109.
Maxoritanusepisc Domniuus,57, 133. Nicasiusmart. episc Remensis,196.
Moroteoritanus episc Forlunalus,158. Nicasiusan Donalista?90.
Mortui.FideDefuncti. Nicellusepisc Rusurrensis,170.
Mozolcoritanus episc Fortunatus,58, 158. NireliusCastellominoritanus episc, 38.
Mozotensis episc Villaticus,60, 183. Nicibensisepisc. Justus, 120.
Muhsiurbs, 152. Nicodemesepisc a Segermis,159.
Mugensisepisc Rufinianus,114.Lalinus,ibid. Nippis,huccnnf.relegati, 237.
Mugiensisepisc Latinus,138. Nissuaurbs, 106.
Muguislocusin Numdia, 118. Nivellusepisc Ruscuriensis,170.
Muliensisepisc Peregriims,57, 138. Nobensisepisc Verecundus,58, 165, 175.Felix, Roga-
Mulierislidesmira, 17.44. tianus, 165.
Mtillitanieplsc Liberalus,55, 105.Candorius,Marcelli- Nobensisitem episc Mingin,59,165, 175. Alterutnus
iius,Segetius,105. Felix et Rogatianus,165.AnPauius?175.
Municipium urbs, 183.Episc Victor,;56,129. Nobabarbarensis episc Adeodalus,56, 125.
Muranusepisc Bolitanus,108. Nobagermaniensis episc Florentius,56,125, 137.
Murconensis episc Maddanius, 5 9, 176. Vide Nurco- NobasFusciani u rbs, 120.
nensis. Nobalicianensis episc Redux,181.
Murensisepisc Crescentianus,179. Nobasinaeepisc.Candidus,56, .127.VideNovasina.
Murittadiac Carthag.conf.,41, 56,86, 87,242,248. Nobasparsensisepisc Felix,56,127.
Murustagensis cpisc Martianus,58,167. Nobicensisepisc Donatus,58, 164.
Musertilaousepisc. Leoutios, 173. An Cresconius? Nolaeepisc Paulinns,229.
132, 173. Nostrianusepisc Neapolis,255.
Mussubio Horreta, 180. NotariusCyrillae,40. Regis, 13, 20. In conventuCar-
Mustiurbe, 132. thag., 22.
Mustensisepisc.RuQnianus,114. NptitiaAfricana,62 seqq., 84. lltustratur,99 seq.
MustilaniinProconsul.episc Januarius,132.Victorius, NotitiaLeonis Sapienlis Imp., 117. Btxtleianadicta,
114,145. ibid.
Mustilani in Nomidia episc Antonianus,56, 114, 132. NolkerusdescribitMartyriumSS. VII monachoruni,.'i0
ViclorianusFelieianus,132, 145. Januaritts,132. Cresco- NovaeGermaniaeseniores,125.
nius,132,173. Nova-Licianaurbs, 181.
Muslitanipopuli,152. Nova-Petra,185.
Mustulusepisc.Uzalensis,102. Novasinae episc. Candidus,56, K*. Restitutus,W, 13u.
Musulaurbs, 114. Felix, 127,181.
nm INDiCES 1N VIGTOIIEMVITENSEJL 1156
Nova-Sparsaufbs, 185. Palatinusepisc. Bosetensis,130.
NovarumbasilicaCarthag.,67. Seu Novorum,itWd. PalladiusBacanariensisepisc, 58, 169.
Novatianusschismatieus,86. Palladius Idicrensisepisc, 56, 122.
Novalusepisc.Africanusexsul.,207.AnSitifensis?ibid. Palladiusepisc Tigabitanus,172.
Novatusepisc.Sitifensis,127,145,179, 207. Palliaaltaris, 9.
Novatusa Tamugadeepisc, 133. Palmariainsula,169.
Novem'populia Barbarisvastati,194. Pamariensisepisc. Longinus,58, 169.
Novitatesexpugnandae,206. Pampinias,Pampiulanus,Pampiniusepisc, 63.
Numerianusepisc.Rusguniensis,171. Panatorienses episc Donatus,58, 164.An Pelagius?
Numidensesepisc Victor,59,178. JanuariuS,178. ibtd.
Numidiae episc Columbus,136. Pancraliusepisc. Badiensis,119.
NumidiaprovinciaAfricae,5, 222, 290. Episcopi,36, Pancratiusepisc.Balianensis,175.
16. PrimasMissor.,286. PanooniusBitensisepisc, 59, 174.
Numidius,et alter Numidiusepisc.Masculitani,109. Pannoniusepisc Puppitensis,104.
NumidiusMassylitanus episc, 109,143. Pannoniipopuli,194.
Numidiusepisc.Soslanae-junciS, 161. Panormuma Gensericoobsessum,221.
NiindinaejEgarum,217. Papia, ibi corpusS. Augustiui,283.Episc.Petrus, 283.
NundricusHunericus,72. Papiuianusepisc. mart., 4, 63. Seu Papinlus,aut Papi-
Nurain Sardinia,132. nus, 63.
Nurcouensisepisc.Auxilius,177.An Maddanius?ibid. Papi>ianensis. VidePuppian.
Papyriusepisc, 63.
Paraclili vox unde derirata, 80. Tribus personisest
o communis,31.
Parada urbs, 146.
Obaduspraepositus,76. PardaliusMacomadiensis episc, 56, 134.
Obbitani episc Eusebius, 59, 170,171. Felicissimns Pardaliusepisc Afer,an Macomadiae?266.
Valerianus, Paulus couf., 171. Pariator Scilitamisepisc, 63, 129.
ad
Oblatio altare, 21. Pariensisepisc F«lix, 101.
Oberitanaurbs Maurit.Caesar.,59, 179.Episc.Pelrus, Parocbiaid est dicecesis,273.
59, 173. Parteniensisepisc Rogatus,60, 183.
Oceaurbs. VideOea. PascasinusLilybaetanus eptsc, 60, 221.
Octabensisin Ryz.episc Albinus,57, 126, 148. Pascasiusniart., 212.
Octabensisin Numid.episc. Pascentius,56, 126,145. PascaslusDetorianensisepisc, 145.
Octabiensisepisc. Sabinicus, 37, 226. Seu Sabinia- Pascasiusepisc Dusitanus,135,154.
Bus.liS. PascasiusGunelensisepisc, 55, 102.
OctarensislocusAffictn,126. PascasiusManimillensis episc, 39,174.
Octaviepisc. Victor,ibid. Pascasiusepisc Membressae, 105.
Octavianusepisc Ressanensis,126, 159.
' Octarianus PascasiusMigirpensis«pisc, 35,107.
episc. Ucimajus,61. PascasiusSaldilanusepisc, 60, 185.
OctavianusarchldiaconusCarlbag.,,244,248. PascasiusSeptlnitinlciensis episc, 37,142.
Octavianus A fer exsul, 280. PascasiusTenitamisepisc, 57, 146.
Octaviusepisc Ulimminensis,204. An Utinunensls, Pascasitisepisc Tigisitanus,136.
ibid. Pascasiusepisc.Tijucensis,154.
OdeacerItaliaerex, 63. Pascasiusepisc.Tuggensis, 123.
Oea urbs, 66,185.Episc.Cresconitts,7,60, 66, 67,187. Pascasiusepisc Ttilanensis,56,116.
NatalisMarlnlanus,187. Pascasiusepisc Turensis, 145.
Oldradusepisc.Mediolahi,283. PascentiusCethaquensuscaeptsc.,56,131.
Olybrius,12. Ptacidiamducit, 226.IpSiad imperiumAn- PascentiusOclabensisepisc, 56, 126, 145.
themitispraelalus,232. Paschaedie alleluiaticummelos, 10.
23, 34, 35.
O|ioofatov, PassinatusMusticcabensis episc, 58, 169.
Omousiani.idest eatholici,19, 34, 35. Passiosanctorum7 monachorum,54.
OnesimusFidoromensisepisc, 58,165. Ejiisanctor,49, 81.
OppWUm NovUto,166, 172.Opilioe|>isc de Evuso,60, Passi nes mart. Africaesub Vandalis,65.
64, 189. PassilaiiitsI igisitanusepisc, 58, 1"6, 167.
Oppennensisepisc Honorius,58, 137. Pastinatus Puppitariusepisc, 55, 104.
Oppidonebensis episc Benanlius,59, 172. Patera Catabilanuse|>isc, 59,176.
Oppinumurbs, 139. Episc Leo, 139,157, 183 Patera Milianensts ejiisc, 58,164.
Oplantius Casensicalanensis episc, 56, 127. Palriarcha Vanda orum, 54, 73, 78.Nomen3j)udbarba-
Optatusepisc Autentensis,160. ros usilatum,73.
Optatuseptsc Maliaoensis,164. Patriciuscomes,216.
Optatuse|>iscMilevltanus, 1 40. Patronianusepi«c.Senemsalis,105.
Oplatusepisc Rusuccuritanus,170, Paullilusconf.,212.
Oplatusepisc Sitifi,280. PaulinusNolaeepisc an in Africacaplivusfttit? 229.A
Optatusepisc Tamugadenslsa Donalistiscnltus,133. Golhis vexatus, ibid. Ex suis diviiiisnihil sibireserva-
Optatnsepiso. Tumicitanus,164. rat, ibid.
Optatusepisc.Tonnonensis,106. Paulitiusepisc Regensis, 136. ,
Oraftoe|)iscopiutebantur, 276. PaullnusRubicarieiisisepisc, 39, 174.
Ordinationesepiscoporuma tribos episc, 187.Eas ve- Paulinus episc Tuggensis,seu Tegessis,seu Regcn-
tant Vandaliin Africa,7, 8. sis, 184.
Oriculamattyr, 196. PaulinusZurensisepisc, 75.
Oriculuset sociimartyres,ibid. Paulns magistergentium,48.'
Orontiusepisc exsal,*279. Paulus episc Calaquensis,13 . •
OrreaCftliaurbs Byzacenae, 58, 162. PaulusFlnmenzpritanus episc, 58,168.
Orreensis seu Ortensis episc. Donatus, 180. Vide Pauli episcopivisio,16.AnfiiitLarensiseplsc, 74.
Horrea. PaulusNibensisepisc, 56. 120.
Ortulanns.VideHortulanus. Paulus episC Nobensis,seu NibensiS,276.
Ospineusisppisc.Leo, 139, 137, 185.Alia urbsest ab Paulusconf.ejiisc ab Obba,171.
OSpitensi,139. Paulusepisc Siccensis,74,112, 175.
Ospitensisepisc.Gedalius,57,159. VideHospltensis. Paulus episc.Sinnarilaniis,8, 68.
PaulusSinnarensisepisc, 55, 101.
, Paulus episc. TabUCfettsis, 127.
p PaulusTurreblandinusepisc, 58,159.
Paulus episc. Uzitiarensis,107.
PacatusEquizoteusiseputc, 39,181. Pax in belloquaerehda,204.
PacatusVicoateriensisepisc, 5fJ,158. Pax cumVandatisinila, 207.Africanae Ecclesiaeredd 11
PacatiMauri,291. sub Guntabundo,266,267. Sub Hitderico,287. SubJti?n-
Pueultenti»itnposilio,18. niano, 288,289.
Pajjaniadhucsasculosexto, 218. Pecoalorumabsolutio,18. Marlyriopurgantur,20S.
Ui7 INDEX.ANALYTIGUSHlSTORl^ PEKSECUTIONISVANDALIC/E.
Pederodiauensis episc Adeodatus,57, 149.
Pelagiusepisc Vanarionensis,165.
Pelopdnuesum Vandalidiripiujit,227. Inde pulsusGen-
lericus, 2'>2.
Penlasiusepisc TurriumTamulus,151.
Pe thadiuse, isc Carpilanus,108.
Peradamum, an VlctorisViieusispalria?84. Anidem
kcFeradum,146 Episc Gerinauus,57, 77, 81, 146.
Perdiceurbs,181.Episc Victorinus,60, 184. Silvanus,
Rogatus,184.
PeregrinusAssuritauusepisc, 53, 106.
Peregrinusepise.Curubilanis,110.
PeregrinusMaiarianensis episc, "N,158.
Ptregrtnus Muliensisepisc, 57, To8.
PeregrinusPnnentianeusisepisc , 56, 127.
Peregrinusepisc Sufetanus,142,144.
Peregrinussubdiaconus,21.
Perpetua et Felicilas mart., 115. Earum corpora,4.
Acta,63.
PerseculioVandalofum,258el passim.
PersectttioGenserici,14seqq., 54,233seqq.Gravissima
fuil, 236. Totaejusaeries ex Viclore, 237 Aa persecutio
fuerilsub Guutabundo?265.
PersecutioTrasamundi,61. Qualis'?274. Quandocoepit, dicli,89.
274,275. Qna causa?275, 280.
Perseculoresdicti besliae,84.
Perseverantiusepisc TeresVmus,133.
Petrus, ovesei etagni commissi,48, 89. Primatus,89,
117.
Petrus niart.,269.
Petrus episc Afer,legatus,292.
Petrus Castellanusepisc, 59, 175.
Petrus e|>iscCorsicae,218.
Petrns episc Culcilaneusis,110.
Petrus de Natalibus Etjuilinus in marchia Tarvisina
episc, 245. FalsQ marlyres persec Vandal. tribuil, 270.
Ejus errata, 229seq.
Petrus Madensisepisc, 56,126.
Petrus Oldradusepisc Mediolani,283.
Petrus Oborilanusepisc, 59,173.
Petrus Papiensisepisc, 283.
Petrusabbas, 81, 104,140, 158.
Pelrusdiaconus,279.
Philadelphusepisc. Gratianopolis,174.
PhiloArsionariianus episc, 59, 176.
Phlorysaurbs. Firfe.Floiianensis.
Photicesepisc Diadocus,61,
Pbotinusepisc exsul, 279.
Picus urbs, 101. •
PicentinaeCellae,154.
Piensisepisc Felix, 55, 101.
Pigara tirbs, 172.
PintaArianusepisc, 283. ' Proculusepisc Girbilanns,186.
PirasiusPalioneusisepisc, 58,156.
Pisa urbs, 220.
Pisidaurbs, 122, 123.
Pisitensisepisc Ambibius,Felix, 122.
Placeutinusepisc Madaurae,130.
PlacidiaValentinianifllia, 232. Olybrii uxor, 226, 232. Quotluerint, 55, 116.
(Jlybriirelicta, 12, 73.
PlacidiaAugust*Valentinianimater, 63,201.
Planeta vestis,287.
Plenius an episc Auvidarsae ? 141.
Pltitianusepisc Maclianensis,142.
PoequariusTasaccurensis episc.,59, 177.
PomeriusMaurus, 280.
Poinpeianusepisc Sucardensis,165.
Pompeiusepisc Sabratae,187.
Pomponiusconf.eptsc a Dionysiana,162.
Poinponiusepisc Macrianensis,156.
Poicposiusepisc Sabralensis,186.
Pontanovicus,265.
Poutianusseu Ponticanusepisc Byzacenus,278.
primas? 279.
PonlianusseuPonticannsepisc Thenitanus,147, 278.
PonlicanusFormensisepisc, 57, 138.
Ponliusepisc Lamfuensis,15>.
PonliuscomesTolosanus,243.
Popitlares,35, 83.
Populoniie|>iscCerbonius, 280.
Populushyinnos nocturnos cantatiu ecclesia, 21.
Porcariuset monachiLirinensesmart.,231.
Porphyriusepisc Vulteusis, 1 40.
Pofta Fornilana,4, 64.
Possessorepisc.Afer,279, 280,
Pos-essorZabensisepisc, 60, 181
Possidiusepisc. Alricanusexsul, 207. An Calamensis?
tbid.
II'iS
PossidiusCalamensis e|>isc, 116, 264.
PossidiusMassimanensi tpisc.,57, 148.
Possidonius,seu PossidiusSiliilite.isisepisc, 128.
Possidoniusseu Possidinsepisc. Sillitensis,128. Quo-
mododictuslocisvperiorisin Collat.Carlhag.,264, 265.
PossidoniusMirandulaa cultus, 264.
PoslhumianusRuspensis,276.
Posihumianusepisc Tagorensis,123.
Potenliusepisc, 223.
PotentinsBladiensisepisc, 119.
Pracauseusisepisc Adeodalus,57, 150.
Piaecisumonasleiium,1511,158.
PraefectianusAharadirensisepisc,,57,145.
Praepositusregni Vandalorum,15, 40
Praesidiensesepisc Faustus,58, 156.Lentius,156.
PnesidiusSufeiulensis.episc,21, 57,77,144.
Praetexlatusepisc Assuritan., 10:1.
Presbyteri dictiseniores,8H,89.
iTimaeeccleslaCarthag..291.
Primasiusepisc Afer, 280.
Piimasiusseu Brttmasiusepisc Calaris, 285.
PrimalusEcclesi.-e Rom.,20, 76.S. Pelri, 89.
Priinales Africa,66.Ordiuationeseniores,166,Senes
iu
Primatesofiiciorum,55.
Primianusepisc Carthag.,75,152, 150,162.
PriinianusGurgailensisepisc, 58, 156.
Primosuse|iisc Carthag.,109.
Primosusepisc Thiganensis,scu Tigarensis, 172.
Primulianusepisc Mandasiimilaitus, 162.
Primulusepisc.Tamagristensis,183.
Primulusepisc Vagensis,119, 150.
Piimus Caprensisepisc, 52, 59, 170.
Primusa Misgirjiaepisc, 107.
Primusdiaconusmart., 181.j
PrincipalisCircensis,134.
Prion, locus, 101.
Priscusepisc.Quidiensis,163.
Prbcus, 257. An fuit episc Mantuaa?261. Aliiconfes-
soresAfriin Italia. An episcopiftiere? 257.An ex Quod-
vulldei sodalitio?238.
Privatensisepisc Adeodatus,60, 183.
PrivatiannsaSufetula, 144.
PrivatianusepiscVegeselae,129,154.
Privatusepisc a SuObus,144.
Privalusepisc.Tiaualensis,159.
Privalusepisc Vagensis, 118.
Privatusepisc Vegesililanus,129.
Privatusepisc USUHIIMS, 151.
Probauliusepisc Trofimianensis,147. •
Probusmart., 212.
Proculusepisc ab AqnisTibilitanis,131.
Proculttsepisc Serrensis, 178.
ProculusGensericimissusob sacrilegiumpunitus,9.
ProconsulisAfricaepolentia,64.
ProconsulCarihag.sub Vandalis,39, 85.
Proconsilaris provincia,5, 290. In ea 164 epi.seopi.8.
ProcuratorBopliiiGirbitani,186, 187.
Proc.uratordomusregis, 10sfq.
Procuratorespossessionum, 35.
Prolkentiusepisc Macomadiae 135.
Rusticianae,
ProticiusSeleucianensisepisc, 57,140.
ProficiusSubleclinusepisc, 58, 158.
ProliciusVadensisepisn.,57,118,140.
Prolasiusepisc Tubiniensis,132.
Prudeoliusmart. Lingonensis,198.
P&eudunum castrum, 197.
Publicinsepisc.Gralianopolis,174.
Putlenti:inen>isepisc.Peregrinus,56, 127. Cresconius,
Maximianus,127.
An PudentillaApuleiinxor, 187.
PudenliusMadaurensis episc, 56, 130.
Pudputurbs, 104,110.
PuellaeHispanab mai-lyrium,200.
Pulpitum',10.
Pulpuurbs, 104.
Punetitiauensis.VidePudentianensls.
Pupjiianaeepisc Rpparatus,53, 10*. Gaudiosus,Bonifa
cius? Victor,104, 125.
Puppitaniepisc Pastinatus,56,104. Pannonins,Fortu-
nalus, Gulosus,104.
Puppulanensis,seu Puppianensisepisc.Vietor, ibid.
Purpuriusepisc.a Limata,140.
Pusillusepisc Lamasliae, nonLambese,139.
Pulea urbs, 123, 144.
Pulieusis,seu Pisitensiscpisc Felix, 122,
lio'9 INDICES IN VICTOREMVITENSEM. iiGO
Putienstsin Byz.episc Serbandus,57, 143. dalis, 196. Episc Nicasiusmart., 1%. Gervasius, ibid.
Putiensisin Numid.episc Gaudentius,56,143. Fetix, iEgidius,198.
123. • «e|iaratus episc Aqtiensis,167.
Putiziensisepisc Florianus, 122. ReparatusBulturiensisepisc, 59.
Putpulurbs.104,110, 173. Reparatusepisc Carthag.,67, 291.
Pyrenaeimontes,196. ReparatttsCasletliTarlroportensisepisc, 59, 176.
Pytiusaeiusulae,189. ReparatusCissitanusepisc,59, 177.
ReparatusGirumontensisepisc, 58,164.
Reparatusepisc.Meglapolis, 1 12.
Q ReparatusPuppianensisepisc, 55,104.
Quadipopuli, 194. Reparatusepisc.Sifailensis,164.
Quadratianusepisc Sicilibae,84. ReparalusSitensis episc, 59,177.
Quadratusepisc Gegilanus,68,112,181. Reparalusepisc Sufasaritanusseu Sifaitensis,164,178.
Quaestiolegitima, 201. ReparalusTipasilanusepisc, 59,86, 131, 176.
Quaestorianensis episc.Victorianus,58,157. Beatus Ste- ReparalusTiibuniensisepisc, 56,152.
phauusSpesindeo, 157. Reparatusepisc Tubujsicuburae, 124.
Quidiaa Madaurodistinguenda,130.Episc.Teberianus, Reparatus episc.Vindensis,175.
38, 163.Priscus, 163.AnSecundinns? ibid ReparatusUtimmirensisepisc, 55, 104.
Quietusepisc Buruceusis, 118. Reparatussubd. sine iingualoquitur,40, 233.
Quintasiusepisc Capsensis, 153. Reperitanusepisc Gclianus,59,172.
Qiiintasius M utecilanusepisc; 59, 175. Reperioianaurbs, 172.
Quinlasiusepisc. Vaiensis,119. Respeclensisepisc.Quodvultdeus,134.
Quinliani episcopivisio, 16, 268. An Siccensis episc. Restanenses episc Vigilius,36, 126. Octarianus,126,
fuit?74. 159.
Quintianusepisc CasutisCarianensis,57: RestitulaecclesiaCarthag.,5, 65,67.
Quintianuseptsc, 8. An Urcitanus?68. . Restitutianusef>iscSululiltanus,152,158.
QuintianusUrcitanusepisc, 53,63, 64,106. RestitutusAcolitanusepisc, 87,153.
Quintinianusepisc, 74.'' RestitutusAquisAlbensiumepisc.,57,150.
Quiotiusmart., 268. RestitutusAquiabensisepisc, 57, 145.
Quintusmart., 270. Restilutusepisc. Byzacenus,279.
Quintusepiso.Acolitaneus, 1 53. RestilutusFlorianensisepisc, 38, 168.
Quintuslabuniensis episc, 59,177. Restittilus episc. Jubeclidien&isseu Jubalidiensis,161.
Quintusepisc.Tagaratae,113. Restitutusepisc. Lapidiensis,59, 106,172.
Quintusan episc, 75. Restitutus episc Laritensis,74.
Quiritanaurbs, ibid. Restilutusepisc. Membressae,102.
Quizicensisepisc. Pnscus, 163. Restitutusepisc Mezucensis,148.
seu 88.
Quizitanaufbs, Quiza Quida, Episc Tiberianns, Restitulus ejiisc Novasinas,127, 136.
tfcid. RestituiusSegermitanusepisc, 58,159.
Quodvultdeusepi.sc.exsul, 279. Restitutusalius episc Segermitanus,159.
Quodvultdeusejisc, 144.An Fulgentio antiquior?161, Restilutusepisc Simingitensis,102.
7«, 288. Restitulusepisc Tagorensis,123.
QuodvultdeusCaetianensisepisc, 56, 227. RestitutusThagamutensisepisc, 57,144.
QuodvultdeusCalamensisepisc, 56,1164 Restitutus episc TimidaeRegiae,112.
Quodvulldeusepisc Carthag.,65, 65, 68, 215,223,240, Restitutusepisc. Vallitanus,140.
234, 258.Cumclerosuo in exsilium pulsus, 5. Restitulus episc Victorianensis,138.
Quodvultdeusppisc Centurieusis,seu 137. Reslilutusepisc Villensis,140. •
Quodvultdeusepisc. Cessitanus, Gissilensis, 108. RestutusLapidiensisepisC, 59,171.
Cissitamis, 1 77. RestutusMacrianensisepisc, 60, 182. Vide Restitutus.
QuodvultdeusDurensisepisc, 58,seu 153. Resurrectionisdies, id est Dominica,219.
Quodrulldetisepisc Girirtensis, Girbitanus,187. Resnrrecliocorporumprobata, 234.
"Quodrulldeusepisc Nebbitanus,120, 134. 143. RicimerVandalosfugat,227. Majorianuminlerficit,228.
QuodrulldeusRespectensisepisc, 56, Et Anlhemium,232.
QuodrulldeusSummuletisisepisc, 59,177. Rinocorurumurbs, 146.
QuodvutldeusTablensisepisc, 59, 171. Rodibaldusepisc.Valentinianensis,142.
Qnodvulldeusad Turres Concordiepisc, 57, 135.| Rodobiumoppidum,70.
Quodvultdeuse|>isc.Verensis, 108.140. Rogaiianusepisc Idassensis,125.
Quodrultdeus.Ullitanus episc, 57, Rogatianusepisc a Nova, 165.
Quodvulldeusepisc. Volilanus, 108. RogatianusVadentinianensisepisc, 57,142.
RogatianusVannidensisepisc, 59, 170.
R Rogatianusepisc a VicoAteri, 158.
261. Rogatus episc. Assuritan.a Circnmcellionibusmutilaius,
Radalpertus episc Capuae, 106.
Ratorium. VideRotarium. Rogatusepisc Cartennae,170. Ab eo RogalistaeDona-
comes
Raymundus 268. Tolosanus, 243. tistarumsecta, ibid.
Reatriusmart., Rogatusepisc.Gaguaritanus,160.
Rebianensisepisc. Felix, 155. RogatusPaneniensis episc, 60,183.
Recargentiusepisc Lamiggigae, 1 38. Rogatusepisc.Perdicensis,184.
Reconcilialionisindulgeauaper sacerdotes, 18. RogalusSereddelitanusepisc, 59, 175.
Redemptusepisc. Gisipensis,107.181. Rogatusepisc Zarailensis,141.
Redux Nobalicianensisepisc, 60, Rogalusmonachusmart., 43, 49 seq., 55.
Regensisepisc Paulinus, 136,184. Romaa Gothiscapta sub Alarico,97.A Gensericoca-
RegialocusinAfrica,50, 70, 170. pta, 224se<j.Ejus excidium,7, 224. Ejus incolaedicliUr-
Regianensisepisc Fortunius,77,70,156. bici, 7,67.
Regium urbs duplex, 70. Romaeepisc DonatistaeVictor Garbensis,138,140.Bo-
Regiensisepisc Victor, 59, 70,170. nifaciusBallilanus, 140.
Reginusepisc Tigiblabensis, 1 26. Romana,idest cathqlicaEcclesia,76. CaputomniumEc-
Reginusepisc.Vegeselitanus,76: 1 29. clesiarum,20, 76. Ejusprimatus,48, 89. Vindicatur,117.
BeginusZenonis legatns, 19, Huic Africani addictissimi,266, 291, 292.Indeaccersittir
Regulusmart., 280. presbyter,9. Rom;ePont. Agapetus,292.Alexander,243.
Regumlibri dicti Regnorum,30, 80. Damasus,264. Felix, 238, 240, 266. Gelasius,240,266,
Reia urbs, 70. 283. GregoriusMagnus,61. GregoriusVII, 260.Hilarius,]
Reliquiaemartyrum',195.In Thecis servatae,236. Reli- 240. Hortnisdas,279. Innocentius, 140. Joannes II, 292.
exiguaeejusdemSanclirariisin lociscorpusintegrum S. Leo, 225. Leo IX, 158. NicolausII, 260. Simplicins,
icunlur, 265. Eas tideles osculantur,260.In ignem pro- 240. Symmachus,282.VictorHI,260. Romanumpout.con-
Sniae
jectaenon violantur,ibid. Miraculisclarent, 87,in257.Eas suluntAfri prolapsis,266, 291.
confessores habere appetuut, 282. Complures basilica Romani, 47, 88.Sic catholicidicti, 10,71. A Vandalis
Fausti, 67. victi in Hispania,199,205.
Remorumurbs praspotens,194.Ibi martyres sub Van- Itomanusmavt.,256.
1161 INDEX A'NALYTIGUSHISTORI^
Romanusepisc.LeptAminensis, 147
RomanuSepisc.Lesuitanus,181.
Romanusepisc Megapolitanae,112.
RomauusMoliaunzeiisis episc, 60,182.
RomanusSufaritanusepisc, 59, 175.
Rotuanusepisc Tamadensis,59, 176.
Romulusepisc. Thebessensis,133.
Romulusepisc Ticibus,163.
Russiuscouf.Afer,258.CelebrisBeneventi,etSuessaB,
2.59.
Rotariiepisc Felix, 106, 118.Victor, 118.
Rubicariensisepisc Paulinus,59,174.
Rufensisepsc Stepbanus,160.
Rufiannsepisc Maxensis,114.
Rullianensesseu Kulinianensesepisc, Donalus,58,157,
Marianus,157.
Rulinianuseplsc. Aferin insutamonasticamvitamducit,
236,255.
RuGnianusejiisc.Ronuslensis,109.
Ruliniauusepisc.Muzuensis,seu Muzutensis,Mussensts,
Mazensis,Muzucensis,Maxensis,Mugeusis,114.
Rufinianusepisc TuburbiiMajoris,115.
RuliniauusVadensisepisc 56,118.
RufinianusVictorianensisepisc, 58, 138.
Ruliniannsan episcopus?157.
Rufinusepisc. Labdensis,10fj.
Rulinusepisc.Mazensis,114.
RuliousTainallumensis episc, 59, 131, 179.
Rulinusepisc TuburbiiMajoris,115.
Rufinuspresb.,47.
Rufinuspresb. Midlensis,127.
RufinusPrincipalisCircensis,134.
RufusSfasferiensisepisc, 59, 170.
Rusadir, 172.
Rusadilanusepisc Idonius,59,172
Rusazuscolonia,172.Episc ldonius,ibid.
Rusconiascolonia,171.
Ruscuriensisepisc Nicellus,170.
Rusfensis.VideRuspensis.
Rusguniensesepisc Bonifacius,59, 171. Numerianus,
Rusicada, 139.
Rusicibarurbs, 166, 174.
Rusippisismtiiiicipiiini,166.
Ruspaeurbs, 141,151. E|>iscStepliauus, 58, 160.Ful-
gentius, 160seq. Julianus,ibid. Felicianus, 277.
Ruspinaurbs, 35,160.
Ruspitensisepisc Sectindus,160.
Rusticilocus, 130.
RtisticianaHacomadia,130. Vide Macoinadia.
Rusticianeusesepisc Donatus,56,130. Leontius,130.
Ruslicianusepisc Africauus,223.
RusticianusMutigensis,114.
Rusticianusepisc.Tabracoe,69.
Rusticusepisc Cartenuae,170.
RusticnsTetcitanusepisc, 58,156.
RuslicusTi|>asensisepisc 56, 86,131, 176.
Ruslicussubdiac mart.43, 49 seqq.,55.
Hustoniumurbs, 171.
Rusubeser,174.
Rusubiccariensis episc. Conslamius,ibid.
Rusubiritananrbs, 174.Episc Felix, 58, 166.
Rusubricariurbs, 174.
Rusubusurbs, 166.
Rusuccnrumurbs, 181. E|>isc, 51, 170. Fortunalus,
Optalns,an Nicellus,seu Nivellus?170.
Russurensisaut Rusurrianensisepisc. Nicellus,170.
Rululusmart., 269.
s Scilitaurbs, I2i.
Sabana,41. Quid?86.
Sabellianahaeresis,26.
Sabiurbs,184.
Sabinianusepisc Gummeuartarum,158.
Sabinianus,seu SabinicuusOctabiensisepisc, 37, 126, VictorususGenserici
145.
Sabinusepisc Tuncensis,seu Tuccensis,184.
Sabrata urbs. 66,123, 135, 183,185, 291. Episc rices,
7,186. Leo, 186. Nados,186. Donatus,Pomposius,ibid.
Pompeius,187.AnVincens?66.
Sabratius episc.Turre Tamallumeusis,131.
SacconiusUzialensisepisc, 55, 102.
Sacerdoles,id est episcopi,88, 89.
SacratneniaDei, 10.Sacramentorumvolunien,175.
Sacriticiumcorporisel sanguinisChristi immolalurFilio
ticulet Patri, 285. Sacriliciidivini ritus, 18. Sacrificium
olfert S. Fulgentius,276.Sacrificiasoleiunia,206.
PATBOL.LVIII."
PERSECUTIONIS VANDAL1C.€. H61
Safargiusepisc.Lampuensis,135.
Sagonaurbs Corsicte,220.
Saiensisepisc Donatus,185.
Salaphilanumoppidum,178.
Saldaeurbs, 180, 181.Episc.Pascasius,60, 18o.
Salernum,ibi reliquiaeS. Elpidii, 261.
Salicinensisepisc Donatus,178.
Sallustiusepisc. Tibilitanus,131.
SaloTallabensisepisc, 58, 168.
Salomona JustinianoAfricaepraBfectus,133.
SalusliusMaeomadiensis,134.
Salustiusepisc.Rebianensis,155.
Salusliusepisc Tibilitanus,131.
Salusliuse|>isc.Zercensis, 178.
Salustiusorator, 47.
Satutarisarchidiac Carthag.42, 36, 86,87, 241.
Salvianusmart. episc Gazaufulae, 116.
Salvianusepisc. Leplis Magnae,186.
Salvianus. Massil.Galliarumclades luget, 193.Africa»
cladiscausasexponit, 215.Afrorumvitiacarpit, 89.
Salviusepisc Ausafae,seu Ausacae,seu Ausanae,113.
Salviusepisc Membressae,103.
Samfuciusepisc.Turrensis, 146.
SammeriarumTurres. VideTurres.
Sanaferepisc. Bonifaeius,60,188.
Samphasurbs, 164,188.
Sancli Florentii urbs, 248.
Sanctorum pro vivis preces , 58. Eorum inrocatio
210.
SardiniaGensericosubdita, 5. Ibi persequitur, 12.Vau-
dalis inde pulsi, 231. A Sarracenisraslatur, 283. Ibidenj
exsulant episcopiAfricani,189. Byzaceni,276, 277 seq.
Erat ex AfricaB dioecesi,290. Ejus episcopi,188.
Sarmatae[>opuli,194.
Sarmentiusepisc Ternamusensisseu Ceruamusensis '
168.
SarraceniCorsicamrastanl, 246. Sardiniam, 283.
Sarsanensissedes olim Lunensis, 230.
Sassarisurbs, 189.Episc Gavinus,281.
Sassuravicus, 155.
Sasurilanusepisc Bonilacius,iliid.
Satacensisepisc, 178.
Satafaurbs, 182.
Satafensisin Maur.Caesar.episc.Cresces, 59, 178,188.
Satafensisin mart. Silif. episc. Feslus, ibid.
Satafensisalterutrius ejnsc Adeodalus,Urbanus,178,
Saturianusmart, 8, 69.
Salurinusepisc Miricianensis,150,155.
Satumianusmarlyr,69.
Saturninusmarlyr, 268.
Saturninusilenfmartyr,282.
Salurninimarlyr ecdesiaCalari, 283.
Salurninusepisc ab Avitinis, i56
Salurninusepisc. Gazabianensis,136.
SaturninusSertensis episc, 59,178.
Saturninusepisc Tamagristensis,183.
Salurninusconf. episc a Tliucca,184.
Saturninusepisc a Victoriana,158.
Salurninusaiitisepisc. Victorianensis,ibid.
SaturninusVissalsensis episc, 59,177.
SaturniusSociensisepisc, 59, 181.
Salurnusepisc Sitehsis, 136, 177.
Salurusconf.,11, 12. Uxorisinsidiassuperat, ibid.
Saturus Irensis episc, 58, 159.
Sauvensecastrum, 246.
Saxonespopuli, 194.
Sayensisepisc Dnnalus,185.
Scebastianensisepisc Victorinus,57, 148.
Scholasiicusepisc.exsul, 279.
Scillilanimart., 63, 129.Eorumbasilica Carthagine,4.
Acta, 63. Episc pariator, 63,129. Squillacius,Donatus,
128.
Scripturasdivinae, 19, 34. Karumscienliii plena erat .
Dionysia,58.Locaa Victore laudala,9l seqq. Vcrsioqna
est, 79.
Searson cognatus,9.
Sebaslianensise|>iscVictorinus,148.
Sebastianusmart., 65.
Sebaslianuscomes,213. Fuit Bonifaciigener, vanaIbr-
lunaet mors, 222. Ejus in fide coostantia,6,65.
Seberianensisepisc. Victorinus,57.,143.
Secrepedulensisepisc^pes, 148.
SecuudianusMimianensisepisc, 58,15>.
Secundianusmart. episc aThambeis, 85, 145.
Secundinusniart., 268.
Secundiiiiisalius, 269.
. Secundinusepisc. C;ti|'itaiius,108.
37
 II «5 1NDICES1N VlCTOgBM ViTtfl^EM. 1164
Secundinusepisc.Heniianefts,is, 146. Severus patricius,12, 232.
Secundinusepisc. a Cedias,163, Sextilianusepisc Tuneieqsis,109.
SecundinusGarrianensisepisc,57,137,144. Sextiliuseuisc Assabensis,182.
SecundinusLamasuensisepisc,57,139. Sfasferiensisepisc fliifus,170.
Secundinysejasc.Sinuessae,259. SibidensislocUs,38,84.
Secundinusepisc. a Taoabais,85, Sibroruminsula, j8i).
Secundinusconf.Afer, 258. J^sjuveptioceUbjis. Trojae, Sicca, seu Sicca ypneria, urbs, 16,17, 74, 174. Episc
259.Ubi ejus sepulcrujn, ibid. in
Jijusrellquise jgfleoipro- Candidus,74,113. Castus,74. Fortunatiauus,74, 112.I or-
jectae illaesae
sunt, 260. tunatus, 74, J74. Paulus, 74, 112, 174. Urbanus,t74,An
Secundusepisc.MagajuaeTitanus, 1.38,.
DjciturSs.cundus, Quintianus?ibitt.
ien Secundinusepisc Aqucnsis,seu Megarmjjanjjs,13s, Siccensispjgtts, £70.
167. Siccesilamepisc.Enjplacius,39, 174.Martinus, 174.
Secundus,seu Secuudinusepise. Minensis,169. Siceliaurbs, ibid.
SecundusMaurianensisepisc, 59,175. Sicensisepisc Candidus,115.
Secundusepisc. Ruspitensis,160. SiBitiaa Gepserico\exala, 221. 227. A Cassiodoio;no
Securidusepiie. Tagasenris, 147. servata,222.Gensericipersectilio,12.AVaudalisudoacro
SecundusTamogajLensis episc.,36, 135. data, ,5. Per Theodorjcujniiberata, 232.
SecundusprimasTigisitatiHs,117, 118. 135. Sicilibaurbs, 132.Ejtis silus, 84. Ej>iscQuadratiatiis,
Securus episjB. 1'eBiiaflus,147 ibid.
Securus<l|indaaeiisi8«pisc.,89,171. Sifaitjsnsisepi&c,Reparatus,164,178.
Sedatusepisc Tubwbii, 115. Sigaurbs, 172.Coloniaseu munipipiuii),136.
Sedunum urbs, ibi passi uon snut Florentianus,ctc , SignaculumDei in bttptismo, 42.
197. Sigueseurbs, 156.
Segetiusepisc. MuUitanus,105. Siguitanusepisc Crescotnus,123,136.
Segermitaniepisc Resliuilus,4)8,159.AliusReiliijjtus, Sigusurbs Numidia?,tbfd.
Felix,Nicomedes,159. Sifemsilensisepisc Creseohius,105,
Selemselitanusejiisc Felix, 105. Silensisurbs, 177. Episc Donatus,57, 136.
Seleuciasoonriliuin,34, 82. Silitensisepisc Possidonius,128.
Seleucianensesepisc Proflcius, 57, 140. Tereulju,s, Sillitani episc. Maximus,60, 128. Faustinus,1'ossido-
Messiaous,140. nius, 128, 265.
SeriienUusepise. Uzipparae,113. Silvanioppidum,162.
Semittenses«pisc. «Tlotentius, 36, 115, 248. Juujaous, Silvanusmart,, 269.
113. Silvauusepisc Carianensis,152.
Semitensisepisc.Benenalus, 111. Silvanusepisc Macrianenis,156
Senatoreset sesatus Carthagiuis,5,64 Silvanusepisc Perdieensis,184.
Senemsaliscpisc. Forlunatianus.lOo.Palronianus, ibu(, Silvanus episc.Zumuiemis,177.
seu Seriepsalitanaratn Julianus, ibid. Simeonepisc Furnilanus,64.
Senex, nomeriin Africa episcopisdatuni, 136.Seties - Simidicaurbs, 111.Kpisc.Adeodatys,ibid.
dicti primates, 89. Simingitensisejiisc Restitutus,lti2.
Senioresseu presbyteri,88, 89. Simileusesepisc VideScinnenses.
Seniorcs NovseGerinauiae,125. Siinittuurbs, 111. E|>iscAdcodaius,ibid.
Sentius,seu Sensius, seu Senziasconf. 229. Simitlensisepiic Bencnatiis, 111.
Septaurbs, 168,291. Simminensisepisc Deulerius,F>?5,111. Junianiis,113.
Septiminusmart., 87. 142. SiinondeBello Locoarchiep.Bituricensis,243.
Septimuniciajsynodus. aut Episc Pascasius,57, 142 SimpiiciusJ>ap.i,240.
Septimus, seti BejJtintius, Septiminusmarl., 43, 49 SiniplioiusCarcabianensisepisc, 58, 157.
ttetjt?..55,87, 96. SiinpliciusTildlitanuscpisc, 56,151.
Seplumurbs, 168, 291. Siniuarilensis.VideSinnaie.isi».
Sepulturaemortuorumcum solemnitate,5. Cumhymnis Stndunumvicus, 196.
solemnibus,56. Sinitensis episc Slejihanus,5t>, Lil. Cresconius, an
Sepulluraasini,49, 90. Marcellinus?131.
SerbandusPutiensis episc, 57, 143. Sinna e|)isc.Viclor,101.
Sereddelitanusepisc. Rogatus, 175. Siunarensisseu Sinnarilana url>s,176. Episc. Paulus,
Serenianusepise.ftlidilensis,186,142, 144. 8, 55, 68, 101.Stephaiius,101.
Serolinu-iepiscTurusiianus, 130. Sinuamaurbs, 111.
Scrrensis episc.Pnoculus,178. SiuuaritauusSiiiuarensis.VitleSinnaienss.
Sertcitanuiepisc Victorinus,182.Seu Serteituni Viclo- Sinuessaeepis . Caslus.Secuudiinis,23'.
finus, 60,18$. Maximianus,Felix, 182. Siricius|i.i|iaveiat bajitismuinin Epiptiauia,77.
Sertensis episc'Salu.rniiius,59,178. Siriciusniart., 268.
Serlertensis episc.Felix, 182. SissaNigraurbs, 290. VideAdrump.tnm.
Servandusepisc Puliensis, 145. Sislronianensis episc.Adeodatus,56. 131.
Servatusepisc Amphorensis,121. Silensesepisc lte|>aratus,51, 177.Satnrnus,156.
Serviliusconf.,84. Sitifisurbs, Is7,146. E|>isc.Doiiams,59,179. Noatus,
ServiliusTacapitanusepisc. 60, 187. 127,145, 179. Marciarius,Ojiatus, 179,28). Anall r No-
Serrilius episc. Unurioopolitanns,161, seu Servitius vatus? 179.
Unorecopolitanus episc, 58,161. Sitiliscapul Zabesregionis,181, 185.
Serrius Arsurjlauqsepisc, 58, 106, 151. SilifensisMaur.provinciseepisc, 59, 179.
Serrulus et soc niart., 268. Silinaritanus, seu Sitmaritaiiusepisc. Vide Sinnari-
Servusseu Servius, aul Serus, mart., 43, 49 seqq.,55, tanus.
87,96- Sociensisepisc Saturninus,181
Servus mart. Tuburbii,59, 81, 85. DieiturTibtiri |>as- Soliseclipsis,90,238.
IUS,115, 23D. Soleae,276.
ServusArsicaritanusepisc, 56, 129. Sotemniuse|>iscTigisitanus,.156.
Serrus episc. Arsuriianus,154. Solencianensis.ride Seleuciancnss.
ServusBelesasensisepisc, 57,138. Sop,ter episc.Tambalensis,143.
Serrus Menefessitanusepisc, 57, 152. Sopbroniusepisc Conslantiiue,217-
Serrus seu Serrusdei episc.TuborsicoBurae,124 Sosianaejuncisepisc Flumidius,161.
Servusdeiepisc Missuensts,106, xouiuipfaurhs, 468.
SeryusdeiTambeitanusepisc.,|j7,86,143. Spectabilis,titulusdignilaiis,35, 65
Sestensisepjsc. Cresces, 5S, 168. Speratus episc Catsqiiensis,131.
Severianusepisc.Aferexsul, 207. Spes episc Secrepedulensis,148.
Severianuseplsc Ceramunensis,183. Spesindeoepisc Tjuaslorianensis,157.
SeverlnusCast.ejla.gus jjpisc, "117,175. Spiritussanctusa Patre et Filio procedit,V>,78. Expo
Severinialoricormnapost.reiiqufse,283. nitur eius processio,27 teqq. In fideles exsulllatur, 210.
Severusepise. Mitevitatins,140. AquasbaptismiS2ncti8calex Genesi,28. In bsplismocon-
Severus episc. Minoricae,189. titendus, 32.
Severusej>isc Uiimari, 103. Splendius,101.
Severi Aug.patria, LcptisMagna,186. Squillaciusepisc Scillitanus,128.
1165' INDEXANALYTICUSHISTORLE PERSECUTIONISVANDALICTE.
SS inXmutatur, U8.
Slasimuscomesel primas,216.
97.
Stephaniprotomartyrisinventio, Reliquic Afrjca in
miraeulisclarae,87, 124,131.Ejussanguisin ampullavi-
trca, certis rtiebusliqucscit,237.
Stejihanuse|)isc Clipeae,111.
Slephauusepisc Gummasis,158.
Slephanusllusfensis episc, 58, 160.
StephanusSinitensisepisc, 56, 131.
Stephanusepisc Sinnuaritensis,101.
Ste|)hanusepisc Talaptensis,160.
Stephanusepisc Taracensisseu Taraquensis,147,155, scentius,
156.
Siephanusepisc.Tuccaboriensis,166.
StephanusZucabiarilanusepisc, 58, 166. 157.
StephanusSpesindeoepisc Questorianensis,
StilicoVandaloserocat, 194. Semibarbarus Hiero-ab
nymodictus,195.
Suabensisepisc.Felix, 57,137.Liloricus, 137.
Subbaritanusepisc Donatus,58, 167.Maximianus,167.
SubbulensislocusAfricae,177.
SubdatiusSucardensisepisc, 38, 165.
SubdiaconioQicium,77.
Subibaurbs, 152.
Subicarensecastellum,174.
SubilanusIdensisepisc, 58,165.
Subleclinusepisc Proficius,38,158. VideSullecle.
Suboabbnritensis episc.Maximianus, 166, 167.
Subururbs, 167.Suburitanusepisc Maximianus,ibid.
Suburbitaemartyres,167.
Subuttutaurbs,180,181.
Sucardensesepisc Subdatius, 58, 165. Pompeiatuis
Donatus,165.
SuccensianusFebianensisepisc, 58,155.
Successuse|>iscAbirGermanicianae, 75, 137.
Succubar,seu Succabarurbs,;166.
Suensisepisc Maximus,185.
Suessa,ibi reliquisecls. Casti et Secundini,259.Et ce-
lebrisS. Castrensis,262.
Suevrpopuli.196, 199.In Hispaniis,199,200.
Sufaritanusepisc Victor,58, 164.
Sufaritanusitem episc Romanus,59, 175.
Sufasar,164,167.Episc.Reparatus,164.
Sufetaniepisc Eustratius, 7, 57, 144.Priratus, 144.
Maximinus,tbid. Peregrinus, 142, 144 Sufelulaurbs,
129.Episc Prtesidius,21,57, 77, 144. Privatianus,
;undus,Titianus,144.
Sufelulenseconcilium,ibid.
Suiraraurbs, 164,188.
Siiflfectanimartyres,144.
Suffectaniepisc VideSufetani.
Suffegmarfluvius,73.
Suli tirbs,171.
Sugabaritanummunicipitim,166.
Suggerendaab Eugeniooblataregi, 20.
Suggitanusepisc Victor,56, 123, 136.
Sugunensisepisc an LitoriusSuarensis?137.
Sugusurbs, 123, 136.
Sulcbi, seu Sulci in Sardinia, 152, 146.Urbs anliquis-
iima,189.Ejusepisc.Vitalis,60. 189.
Sulianisseu Sulianaj,58, 162.
Sullectiniepisc.Proiicius,58, 158. Martianus,158.
Sullitanusepisc Hilarus,158. Urlianus,162.
Sululitanusepisc.Restilulianus,152,lo8.
Summensisepisc Silvanus,177.
Summulensis cpisc Quodvultdeus, 59, 177.
Sumniusepisc Tigualensis,159-
Sunituurbs Africae,131.
Surislensisepisc Aufidius,60,184.
Susaritanusepisc, 164,175.
Susicaziensis episc Eusebius,56, 125.
Sylleclumoppidum,|159.
Symmachus papaepiscopisexsulibuspecuniamet vestes tus, Oj>tatus,Gaudentius,Faustinianus,133. DiciturTa-
miitit.284.
SyrusCorniculanensisepisc,58, 164.
T Taniidaiensis seti Tanudalensisepisc Donatus,176
T. VideTh.
Tabaldcoreuses episc Crispinus,59, 177.
TahaicarensesdictiVictor,Marcianus,177.
Tabaltaurbs, 135,154.;
Tablaiensislimes, 171.
Tablensis6|>isc.Quodvultdeus, ibid.
Taborensesepisc Mariuusseu Marlinus,Viclor,163.',
Taborenlensisepisc. Yict'>r,5S, 165.
Tabra,seuTabraamusmari., 264.
118«.
Tabracnsepisc Vidoricus,Ruslicianus,CUrcnlius,69.
Tabracenum monaslerium,8.
Tabrala, Tabrothaamusmart., 264.
seu
Tabucensisepisc Paulus, 127.
Tabudso<<|>isc Fiuminius,56,127. Viclorinus,Argulus,
ati Paulus'' 127.
Tabuniensisepisc Quintiis,59, 177.
TacanusAlbulensisepisc, 59, 174.
Taca|io, 52, 133, 149, 153,154, 157. Episc Servilius,
60, 187.Duleitius,Felix, Gaiusseu Gallus, 187.
Tacarala,134,147.A-liaest aTacatua, 159.Episc Cre-
57, 113, 159.Terissimus,139.Aspidius,ibid.
Tacatua urbs, 159.
Taccanensisepisc Melus,116, 184.
Tachora.rt'd« Tagura.
Tadamataatia est a Tbagamuta,144. Episc David,59,
177. AnMilicus?177.
Tadamensis episc, ibid.
Taenaro pulsusGensericus,232.
Tagamulensesepisc RestiUiltts,37,144. Milicus,144,
177.
Tagaraurbs, 113,124.
Tagaraiensisepisc Felix, 147.
Tngaralaurbs, 139,147.E|)iscHonoratus,36,113. Lu-
cius, Quintus,113.
Tagarbaleusise|iisc Fortunatianus,58,157.
Tagariataurbs, 140.Episc Honoralus,57, 147.
Ta^arilanumoppidum,147.
Tagasensisepisc Sooundus,147.
TagaslaS. Auguslinipatria,140. Episc Januatius,57,
liO. Alypius,140;159.Firmus140.AnXantjppus?123.
Tagesenseseu Tageslenseoppidum,147.
Tagona. VideTagosa.
Tagora. VideTagura.
Tagosa>episc Xaiiti|>pus, 123.
Taguraurbs, 140,147. Episc TiniQlbeus56,123. Po-
slhumianiis,Itestiliitus,an iantippus? 123
Talajitensisepisc.Stepnanus, 160.
Talaplulcnsisepisc.Vinitor,58, 160.
TalasiusGratianoiolilanusOjisc, 39, 17»
Talborensisepisu.Coustantinus," 165.
Talensisepisc Urbanus,171.
Taleptaurhs, 157,160.
faleptulaurbs, 157.Episc Stepbanus,160.
Tamadensiscpisc Romanus,59, 176.
Jo- Tamagristensesepisc.Clemeos,60>183. Primulus,Sa-
lurninus,183.
Tamalbiniensiseremus, 87.
Tamallensesepisc Gregorius,Lucius,151.
Tamailenumurbs, 87. HueEugeniusrelegalus,55,100.
Vide Tamalluma.
TamallemTurris, 152.
Tamallumaurbs, 43, 100. Duplexest, 87.
Tamallumae in Byzac.episcHabeldeus,57.Anlonius,43.
iamallumaeSitif. episc. Rufinus.151, 179. An Grego»
ritis? m.
Tamallumensis plebs,131,186.
Taniamallensis episc Gregorius,151.
Tamanmnia urbs, 179.
TamasLaniensosepiscHonoratus,60,183. Donalus, 183.
Tamasinusepisc Theodorus,147,178, 179.
Tainazensisseu Tamazucensis episc l.ucins,59, 178.
s eu sen
Tambada, Tambuda, Tambaia,40. Episc Secun-
dinus,settSecundianus,8). Servusdei,86.
Tambalensisepisc.Sopater,143.
Tambeitanusepisc Servusdej,57, 143. MartyrScctin-
dianus,Gemelius,143. Faustinus,Sopajjsr,ibia.
Tambiauensis.VideTambaiensis.
Tamicensisepisc Dacianus,179.
Tammarusconfcr Afer, 238. An episc Beneventanus?
265. S. Tammarivicus,ibid-
Tamogadaurbs, 153. Episc.Secundus,56, 133. Nova-
inogaza,56,133.Tamugadi,130,133.Tamngadin,120,155.
Tamudaurbs et fluvius,176.
Tamulluma,179.
Tanudaurbs, 176.
Ta|)aiuraurbs, KIJ
Tapharaurbs, 185,186.
Tapsumurbs, 135,149, 154.Episc Vigilius,58, 161.
Taracensis,seuTaraquensisepisc.Stephanus,147,155,
15H.
Taranamusacastra, 168.
Tarasensesepisc Cresconius,56,128,147.Zozimus,147
TarasiGiruenisc Felicianus,141.
Tarazcnsisepisc Domninus,57, 147 *
Targabolensis.VideTagarbalensis.
1167 INDICES IN VICTOREMVITENSEM. 1168
Targarumurbs, 147. Thysdrusurbs, 149.
Tarvisiumurbs, 245. Episc.Tilianus,ibid. Tiberianusepisc Quidiensis.88. 165.
Tasaccurensisepisc.Pcequarius,59,177. Tibilitaniepisc.Simpicius,56, 131.Salluslius,151.
Tasagoraurbs, 177. Tibunnisconf.relegati, 237.
Tasballaseu Tasralta, 154. Episc Marcellinus,58, 151. Tiburi, an Servusmarl. aut Majorius?83, 229,230.
Julianus,Adelfius,an Innocentius? 154. Tices, seu Ticena urbs, 163.Ei isc. Gallus,tOtd.
Tatropnrtensis castelliepisc Reparatus,176. Ticihusurlis Byzacenae,58, 163.Episc Rnmulus,163.
TeberianusQuidiensisepisc, 58,163. Tieinum,ibi corpusS Augustini,283.Vide Paiii;i.
Tebeste, 127, 153.160, 185. lbi Crispinamarl., 135. Ticualtensesepisc Mageniius,58, 159. Asmunius,seu
Tebestina synodus,ibid. Episc Felix, 56, 133. Lucius, aummus,Gaianus,Privatus,159.
Romulus,Urbicus,Persereranlius, 133. Tididitanusepisc Abundius.36,124. Fide Tisidium.
Tebete urbs, Wd. Tiiiitensisepisc Donatus,58, 165.
Tegarialenus. Vide Tegariatanus. Tigabitaniepisc Cresces,59,172. Palladius,Honoratus,
Tegesis seu Tegessisepisc. Paulinus, 181. Pnmosus, 172.
Teglanensisepisc an DonalianusV 76, 77. Tigamibenensisepisc Maxenlius,58, 168.
Teglataeepisc Dationanus, 5 6,152. Donatus, 151. Tiganensis urbs, 172.
Tegula urbs Sardiniae,132, Tigavacastra, 164,172.
Tegulata. VideTeglaia. Tigavamunicipium,172.Episc Honoralus,199.
Telaurbsatiaa Zela,105. SynodusTellensis,ibid. Episc Tigiensisepisc Aptus,154, 168
Deumhabet,55,105. Bonifacius, 1 03.Natalicus. ibid. Fe- Tigillabensesepisc Junior, 56, 126. Donatus,120. Rc-
Ux.ibid. girms,ibid.
Telepte urbs, 155,160. Fulgenliipatria, 156. Ep. Frn- .Tigisis urbs. 120,130,131.Duaeerant, 136.
nientius,58,156. Julianus,Donatianus,Bellicius,156,157. Tigisisin Numidiaepisc Domnicosus, 57,135. Secuiuliis
Dalianus,157,160. primas,117,118,135,136.Solemnius,Pascasius,Gauden-
Teleste urbs, 155. < tiiis, 136.
Temoniarensisepisc Cresconius,58,159. Cresconius, Tigisis in*Maur.Caesar.,168. Episc Passitanus, 156.
Victorinus,159. Pasliianus,38, 118.
Templum locns Africae, 1 52. Tigualensesepisc Asmunius,seu Sumnius,Pri.atus,
Tenaeurbs, 155,151. Tenitannmconcilium,146. Kpisc Gaiamus, 139.
Pascasius,57,146. Euchraiius, 147, 270. Latonius,Sccu- Ti.jucensisepisc Pascasius,154.
fus, Pontianus, 1 47. Ponticanus, 2 78. AnFelix? 147. Timasiustqiisc Neapolis,255.
. Tenax e|iisc ab HorreisCaeliae.162. Tiniiamusepisc Ulinensis,104.
Tenissaurbs, 109. Timicilaniejtisc.Honoraliis,58,t64.Viclor,Optatus,164.
Tennonensisepisc Cresconius,55,106. OptatuS, 106. Timidensesmartyres, 112. Episc Benenatus,53,112
Victor,106,170. Felix, 112.
TerentianusTubulbacensis,episc, 57,142. TimidaeRegiaeepisc.-Fa,ustus, Restilulus,ibid.
Terentius episc Seleucianensis,140. Timidanensisepisc Securus, 171.
Ternamunensisepisc Donatus,58,168.Sarmenlius,163. Timirudaoppidum,70.
Ternisa urbs, 109. Tiinolheusmart., 256.
Tertiolos episc. Cillitanus,154- Timolheusepisc C. P., 279.
Terlius conf., 59, 84." TimolheusTagurensisepisc, 56, 123.
Teriulliauusepisc Hirenensis, 159. Tingariensisurbs, 179.
Tertullus episc.Abitensis,164,174. Tingitanaprovincia,290.
Terlullus episc Cilibiensis,84. Tinica, 109.Seu Timisaurbs, ibid.
TertullusJuncensisepisc, 58; 160. Tinnicensesepisc Dalmacius,55,109.AnValerius?109.
Tetcitanusepisc Rusticus,58, 156. An Colonicus?tT>t<i. AutVenaniius?ibid.
Teuchltanuslimes, 15'\ Tinuzuda,10, 70.
Teutoricusaposlala,86. Ti|>asa,86.
Teveste urbs, 152. TpasaB in Numidia episc Ruslicus, 56, 86,131, 17':.
Tevitanusepisc VideTenitani. Dirmus, 131.
Th. VideT sine h. Tipasaein MauritaniaCaesar.civium>ira lides,10. Plti-
Thabanensespopuli,177. rimisihi linguaet mannsabscissae,10.lliidemfurunl Do-
Thabudeosurbs, 127. natislaB,170. Episc Reparalus,59, 86, 152,176.
Theasiusepisc. Memblosae, 103. Tipasonepisc FTruius,131.
Theballensisepisc Innocenlius,154. Tiposaurbs, 176.
Theoctistusepisc. Beroete, 216. Tisireeoppidum,150.
TheodericusGenseric:Qlius,10, 14,71, 75. Tisidii episc Lampadius,Donatus,124.
TheodoraJuslinianiuxor, 291. Tisiliehsis episc Horenlius, 131.
Theodoriasurbs, ibid. Tisilitanusepisc Donalus,131, 165.
TheodoricnsMagnusrex Oslrogothorum,05.Valhamer Tisurus urbs, 149.
rex Itatiae,88. SiciliamVandalisliberal, 232. Titianusepisc.Snbfelulensis,144.
ThcodoritusCarlhaginiscladenidescribil, elc, 216.Pro Tilianus episc Tarvisinus,215. Transfert corjioraSS.
fugosvariiscommendat,ibid. et seq. Florentiiet vindemialis,246.
Theodorusconf., 210. Tilisi, 124.
TheodorusCeliarsnssilanus episc, 235. Titiili episc Craesciturus,tO, 115. Viclor,Cresconius,
Theodorusepisc Hirinensis,lfiO. 115, 128.
Theodorusepisc.Tamazetius,147,178,179. Titus episc.Migirpae,107.
Tneodorusepisc Usulensis,seu Uculensis,151. Tivagascastra, 172.
TbeodorusGensericililius, 71. Tizicaurhs, 154.
TheodosiiMagniobitus, 97. JSTiziensiset>.Honoratus,58, 154. An Paschasius,154.
TheodosiusJunior adversus Gensericumcopiasp >ral Aut Aptus,154, 168.
frusira,222. Togiaemunicipiiepisc Victor,123.
Theodotusmart., 270. Tolosaeepisc.Exsuperiu9,195.ComesPontius,243.
Tlieoneslusmarl. Vercellis 264. Tonensisepisc Victor,170.
Theoneslusepisc.Altini, ibid. Tonnonensis.VideTennonensis.
Therapinsa Bulla conf.,110. 'fornacusurbs, 194.
Theucaria, 15, 74. Tolila sub eo mart. Afriin Italia, 280.
Theucariusaposlata.42, 86. Tractare populo,15, 73.
Theudalaeepisc.Habeldeum,7,115,"152. Urbanus,115. Tractatuspopulares,id est homiliae,5.
An Victor? 152. Traditio aposlolorum,32. Evangelicaet apostolica,52.
TheudensisDecimus,143. Traditores; sic calholicosDonatislaeappellabanl,125.
Theuzilanusepisc Decimus,57, 143. Transcellensismon«,166.
Thiges urbs, 136. Trasamundusrex Vandalorumlaudalurab a ctoribus,
Thinistensisepisc Colonicus,109. 274. S. Eugeniumrelegat, 244. Ejus adversuscaiholicos
Thomas,ati Cartliag.episcopus,7, 67, 68. aslutia, 274, 284. Fulgentiumaccersit, a quo vincitur,
Thraciaabjlunnis devastaia,222. 285. Persecutio sub eo rege, 286. Quammorienssucccs-
Thunu urbs, 71, 112. sori commendat,286, 287. Obit, 286.
Thusurosurbs, 150. , TrasimundusVandal.rex, 200.
 1169 INDEX ANALYTICUSHISTORIJEPERSECUTIONISVANDALIC/E. 1170
Trecaeurbs prec bus S. Lupi liberata, 98. Turres Concordi,seu Concordiasejus cpisc.Quodvult-
Tres sunt, etc, a Patribuslaudatur,79 deus, 57,135.
Treviriquater excisi,197.Episc Valentinusmart., ttod. Turris urbs, 152.
Tricassinusepisc.Lupus, 60, 98. Turris Buconis,70.
Trifoliusepisc.Aborensis,101. Turris Libvsonis,seu Byssonis,189.
Trigetiuslegalus,207.j TurrisTamalleni,152,157. . ,.
Triuitatismysteriumexponitur,23 seqq.27. Subslantiae Turris Tamallumae, 87.Episc. Sabratius,Jurata, *fto.
nnilas, et personarumdislinctio,23 seqq., 26, 27. jEqua- Turrium, Tamulusepisc Penlasius,ibid.
litas,24. Generaliodiv na, 25.Nonest ignorabilis,25. Fit Turusaurbs, 149,150.
sine passionibus,27. Nominisnnitas, 28. Testimonium Turusitanusepisc Serotinus,150.
irium in epist. I Joannis,29. Creatio communis,28, 29. Turzaurbs, ibid.
Virificatio,29. Praescienlia,29. Praesentiaubique, 50. Turzourbs, 149,150.
Trinitasexpressa, 79. Tuscamiensisejjisc Maximus,59,178.
Tripolitanaprorincia,45,149,150,191.Vandalisdimissa, Tusdrum,149.Episc Honoratus,Navigius,149.Heljji-
22. Ejusepiscopi,60,185. Erant solumquinque,187. dius, 150. An Aplus? 149. An Asselicusepisc*Tuzuriia-
Tripolilanusdux, 135. nus? ibid.
Tripolitanusiimes, 183. Tusuritanusepisc 167.
Tripolisnrbs, 185,186. Tutar caslrum, 184.
Tripoliusepisc Ucitanus, 64. Tutus episc Migirpae,107.
Trisagium,81. Tuzirilaniepisc. Florentianus seu Florentius, 57, 149.
Triumpbalishymnus,81. An Aplus, 149.
' Triumphus de Vandalis,289. Tuzurusin Arzugilanaurbs, 149. Episc Aptns, ibid.
Trosinianensis episc.Hilarinus,57,147, Probantius.147. Asselicus,ibid.
Troja, ibicelebris inrenlioS. Secundini,259. Tylecastrum,259.
Tryphonmart., 270. TyndensesgensAfricae,182.
Tubania.Vide Tubuna.
Tubiensisepisc Felix, 133, 134. u
Tubonisurbs, 179.
Tubulbacensesepisc.Terentianus, 57,142. Januarius, Ubabensisepisc Ingenuus, 56,172
142. Ubadaurbs, 172.
Tubunaurbs, 133,179. Uhasacastellum,ibid. ,'
Tubnniensesepisc Reparatus,56,132. Cresconius,Pro- Ubataurbs, ibid.
tasius,Nemesianus,132. Ucasius,90.
Tuburbiumurbs, duplex.81,85,115. Episc. allerutrius Uciurbs dnptex,
' 107.Ucilanusepisc Tripolius,64. An,
Benenatus,56, 118.Sedattis,Fauslus,115. Quintianus 63, 64.
Tuburbilansemart., ibid. Ucimajusurbs Africae; ejus ep. Octavianns,64.
Tuburbiummajus,39, 84,161. Episc Rufinianus,seu Uciminusurbs, tWrf.
Rufinus,Cyprianus,115. An Germamis?ibid. , Ucrensisepisc Vitalis, 107.
Tuburbiimin. episc. Masciminus, Victor, 115. Uculensesepisc Theodorus,Cericius, Crisconius,151.
Tubursiciepisc Frumentius,56, 124. Gortunius,Mau- Ughellusemendatur, 230.
rentius, Januarius,124. Ullilanusepisc Qnodvulldeus,57, 140.
Tubursico-Burse episc.Servus, seu Servusdei,Repara- Ululaeepisc Iraenteus,151.
lus, Donatus,124. Ulusubritanumoppidum,148. ;
Tubusubditanus limes, 180. 1'nctiochrismalis,250. \"
Tubusupttiepisc Florentinus,ibid. Undesitanns.VideVadesitanns.
Tucaurbs, 184.Seu Tuca, nomenquatuorurbium,183, Unizibiraeepisc Cyprianus,18, 75.
184. Unucaurbs, 161.
Tnccaurbs, a Juslinianoexslrncta, 290. Unuricopolitanus episc Servitius,seu Servilius,38, 161.
Tuccacastellum,184. Unuzibirae episc Cyprianus,57, 148.Donatus,Maximi-
Tuccenusepisc.Honoralus, i bid. nus, 148.
TuccensisNumidiaeejiisc.Sabinus,ibid. UraniusLegatus, 41, 86, 238.Urbanusepisc, 187.
Tuccensis in Silif. episc Uzutus,60, 183 Confessor UrbanusAmaurensisepisc, 58, 168.
Satnrninus,181. Urbanusepisc Formensls,138, 176.
TuccaTerebinlhina,ibid. UrbanusGirbensisepisc, 6, 63,126. - i
Tuccaboriepisc Fortunatus, 166,184.Stephanus,166. Urbanusepisc. Satatensis,178. '
Tuccanensisepisc.Melus, 181. Urbanus episc Siccensis,74.
Tuggensisepisc Paschasius,123.Paulinus,184. Urbanusepisc Sullitanus,162.
Tugusubditauusepisc Maximus,59, 180. Urbanusepisc.Talensis,171.
Tulanensisepisc Paschasius,36,116. Urbauusepisc.Theudalensis,115.
Tullianaeloqueulia,47. Urbanusepisc Vicensis, 141.
Tulliensisepisc Marianus,138. Urbicosusepisc Eguilguilitanusseu Igilgililanus,180.'
an
Tumidensisepisc. Timidensis?112. Urbicusepisc. Thebestinus,133.
Tumissaseu Tumsa urbs, 109. Urbici,id est Romani,7, 67. '
Tunazudaurbs, 70. Lrciurbs, 64. Urcitanusepisc Quintianus,55,63,64,
Tuncensisepisc Sabinus, 184. 68,106.
Tunesurbs, 109. Uricitannsepisc. Mansuetusmart, 4,63, 106.AnBoni-
Tuniensis,seu Tuneiensisepisc Sextilianus,ibid. facius? 106.
Tunizaurbs, ibid. Ursusmart. Augustae,264.Ursustribunus, 63.
Tunnonensis.Ftrfe Tennonensis.
' Tunuba Urugiianusepisc Bouifacius,106.
urbs, 112. Usallitanipopuli,153.Usidanensis.VideUsinada.
Tunudensisepisc Januarius, ibid. Usilabisepisc Laurentius,151.
Tnndisaeepisc Victorianus,Januarius,ibid. Usilensisepisc Priratus, ibid. Usillaurbs, 151.
Tunusidaeepisc Viclorianus,7. Usinadaeepisc Donatianus,58, 168.
Tunuzada,ibid. Usulaseu Usylaurbs, 151. Episc Victorinus,57, 151.
Turditanusepisc. Benerius, 150. Cassianus,Theodorus, Privatus. An Laurentius? ibid.
Tures urbs, 145. Ulasius,90.
Turensisepisc Dooalus,132.Vide Turrensis. Utica,102,107.EpiscopiFlorentinus,55, 107,248; Vi-
Turitanaurbs, 75. ctor, 107; Gedalius.ibid.
Turrensesurbes tres, 145, 146. Uiicenses,101. Uticensiscampus,14.
Turrensisurbsin Procons.,132. Ulimariepisc Sererus, 105,104.
Turreosesin Byzac episc Mensius,57,145. Maximia- Utimmae,seu Utintiae,seu Utimminensisepisc Octa-
nus,Pascliasius,Donatus,145.Samfucius,146. rius, 104.
Turres in Sardinia,189.Episc Felix 60, 189. Gavinus, Ulimmirensisepisc Reparatus.55,103,104.
qni inscriptionesdetexit, 281. Utina, 109.Episc.Timianus,Felix, 104. IsaacFelicia-
TorresAmmeniarum,seu Armeniarum,seuSammeria- nus, ibid.
rum, 138.Episc Victor,57,138. Ulinisensis,seu Utinicensisepisc.Valerius,109.
Turreblandinusepisc.Paulus,58,159. Maximinus,Da- Utinniien«isepisc Octavius,104.
tianus, 159. Ii;ma.Vide Utina, et Ulimmira.
 1171 INDICE9 IN VICTOREMVITENSEM. 1172
Utunnensisepisc Bonifacitis,104. Vazaritanieplsc Vilalianus,56,123. Caiipodius,Adeo-
Utzippara?episc Marianus,113. datus, 125.
Uzabirensisepisc.Maximinus,148. Vegersalta,129.
Uzala,257. Episc Socconius,55. Erodius, Felix, Mu- Vegesela,154. Duplexerat, 129. Episc Reginus, Ga-
.'tulns,102. vinus, Privalus, ibid. PriV.itinus, 129,154.
Uzinadae episc an Donatianus?77. Velesitanusepisc.Januarius,56,130, 134. Vide Y^se-
Uzipparaeepisc Augentitu, 56, 113. Marlanus,113. litanm.
Semcntius,tWfJ. Vunantiusepisc Qppidooebensis,172,
UzitaeSitus, 107,Episc Gaius,55, lOf.Uzitiifensisepisc. Venanlinsconf episo,a Tinisa, 109.
Paulus, 107. Veneriusepisc Carpitamts,108.
UzulusThuccensisepisc, 60,183. Vetieriusdiaconus,280.
Venatla,)|>iGensericipefseculio,12,72.
V Vera amnis,243.
Veratianusepisc Carpilanus,108.
Vabaru*rbs,176. VerecundusNobensisepisc, 58.166. 175.
Vadeciniensisepisc, 142. Vergersellaurbs, 152
Vadensecastrum,246. Veri urbs, 108.
Vadensesepisc Rnfiuianus,56, 118. An Potentiuset Verrnses episc Exitziosus,55, 107. Quodvultdeiii,Vi-
Pancratius?119.VideVagenses. talis, 107,108. AnaliusVitalis?ibid.
Vadensisalteriusurbis episc. Proficltis,37, 118, 140. Verina Augusta,231.
Vadenlinianensis episc.Rogatianus,57, 142. AnRodi- Verinianus Hispanus,196, 198.
baldus?14*. Verissimusepisc.Tacaratse,126,139.
Vadesiianusepisc. Annibonius, 57, 137. Cresconius, Verolusmarl.,-86.
Fortunatug,137. Verulusmart. an trubVandalis,268.
VadiusLesuitanusepisc., 39,181. Veseeritanusepisc.Fortunatus, 116.
locus
Vaegesselae Afncae, 129. Veselitanusepisc. Donatianns,56, 77, 129 Vide Ve-
Vagaurbs, 133.Quaiuorslo dictaein Africa, 119, 120. gesela.
Vagensesmart. an Mammariusetsocii? 120.Epis'. Libo- ViaccelestisCarlliagine,4, 63.
sus, Crescens, 119. Ampelius,119, 136, PrimulTis,119. Vianciumvicus,243»244.
Privatus, ibid. VideVadenses. •Vibianenseexsilium,20, 76.
Vaga urb* Numidiae,130, 134. Eyussittis, 120, f' VicesSaliratenusepisc, 7, 66, 186.
Vagadensisepisc Fulgentius, 58,139. VideBagaia. Vicinaegrantts,seu Vicinigraridis,seu VicinongranJis,
Vagrautensisepisc Marcellinus,57, 135. seu Vicinserivitalis ep. Asclepiu», 214.
Vaienses,seuVaianensesepisc. Valentinus,Quintasius, VictorIII papa,260.
Viclorepisc. Afer, 266-
Valensepisc Villenobensis,169. Viclorepisc exsul, 270.
ValcntianusMontensisejiisc, 56,125. Vietoralius ejtisc. exsul, ibid.
ValeutinianeisisepiscRodibaldus,anltogalianus 142.? VictorByzaeenae prima9 conf., 275, 278. An VictorVi<
Valentiniinusepisc.Jitncensis,161. tensis?ibid.
Valentinianusepisc.Visicensis,165. Victorepisc Abitinensis,256.
Valeulinianusdiaconusllonatista,122. Victorepisc Alliburilanns,113.
VaJentinianusIII iiup., 5, 7, 97. Paeemfacit cum Gen- Victorconf.episc ab Asstiris, 106.
serieo, 207. Kamrenorat, 222. Occidllnr,224. Victorepisc Azurensis,iWd.
ValunlinusCastelliMedianiepisc, 59, 145, 175. Viclorepisc Bahannensis,155.
Valentinusepisc Vaiensis,119. Victorepisc Bartimisiensis,169.
Valenlinusmart. episc Trevirensis,197. VictorBulensisepisc, 110.
Valerianusepisc, 65. VictorCaltadriensisepisc, 51, 172.
Vab-rianusAbensis,seu Abbenzaeepisc,9>70, 260.. VictorCartennoeepisc» 169, 213,231. Eju?opera, 169
Valerianuiepisc Bassianeusis,4, 62, 141. VictorCarihag.e|iisc, 231.
Valetianusepisc Obbae,171. A'iclorCircensisepisc, 56, 134.
Valeriusepisc, Ulinisensis,109, VictorCuiculitamisepisc, 56,121.
Vateriusmart. archidiac Lingonensis,198. Victorepisc Curubitanus,110.
Vallisurbs, 161. VictorEminenlianensisepisc, 59, 181.
Vallitani ejiisc Bonifaeius,attus Bonifaclusqui Romae Victorepisc Equizelensis,181.
Victorisuccessit,140.Reslitulus,ihid. VictorEudalensise|>isc, 5 >,115.
VallisEcclesiaeurbs, 189. Viclor Flumenpiscensise|iisc. 60,182.
VamaTcures, 122.Seu Vamaccora.Vide Bamaccora. Victoralter episc Flumeii|)iscensis, 182.
Vamallensisepisc Flavianus,60,185. 'Victor episc a Garbe, 158. Romtea Donatistisinstilu-
Vanarionensisepisc Pelagins, 165. tus. 140.
Vandalorumorigo, 193.Golhissunt affines.244. A Sti- Viclorepisc Galianensis,144.
iicone evocati, 194. In Galliasirrumpunt, 193, seq.2*9. VictorGatidiabfensis e|>isc, 57, 136.
Jn Hlspanias,198,249.Eorurriingressusin Africam,5. 97, ViclorGauvaritanusepisc, !!8, 160.
201. Eorumnutnerus,3. Afrieee|>arleinoblinent,207,222. Victore|iisc Gibbcnsis,126.
A-Hajoriano fugantur.227.E Sardiniaptilsi. 231. Eosvi- Viclorepisc a Gor, 14!.
sJbriemohitiisaggreditiirJustinianiis, 77. In triuniphum Victorepisc Gratianeusis,81.
C.P.diicli, 289.Eoruin imj.ietas,286. Arianismoaddielis- Viclorepisc Hipjioniensis,101, 102.
simi, 205. SaBriusaguntin res et jiersonas sacras,5, 4. VictorHorrensisepisc, 59, 180.
Repenlinus et saevushostis dicti, 228. Ignari et inlirmi ViclorIcosilanusepisc, 59, 171.
hostes, 199. VictorJeralilanusejiisc, 59, 181.
Vandalorumveges Gelimer, 288. Gensericus,3 seq. Victorepisc. Lapdensis,106.
Godigisclus,191. Gonlharis, 202 seq. Gtiiidericus.194. Victorepisc.Malianensis,165.
Gnntabundus,265. Hildericns, 287. Hiinericus,12 seq. ViclorManaccenserilanus episc, 59, 178.
TrasimundusiOO.Coihites,15, 17. Prsepositusregni, 15. ** VictorMarlyritanus,seu Mattaritantis,scu Marlaritanis
Vandalorumregimmcuidebebat obtingere, 4. cpisc, 150.
VandaliSUingi.200> Victorepisc Membresse,103.
Vandalusiain Hispania,,ibid. Viclorepisc.Migirpae,107.
. Vangieneapopulideleli, 194. ViclorMunicipiemisepisc,56, 129
Vahnldehsisepisc. Rogatianus,59. VictorNarensisepisc, 57. 143.
" Vararilanaurbs, 125.Episc.Julianus, 58, 155. VictorNumidensisepisc.i59, 178.
Vardinissensisepisc Burco,59, 169.Viclor169.
' .-Varimadus Victorepisc ab Octavo,(26.
Arianus,72, 213. ViclorSenex PuppianeriSis,104, 125. DiclusPutpula-
vasensisSyriodus,81. , nensis, 104.
Vassinassensisurbs, 57,81,141. ' VieiorRegicnsiserjisc, 59,70, 170.
VassinusEtfantariensisepisc, 59, 176." Viciorepisc Rotafii, 118.
VassitanuslocusAfricae,Ui. ,;-,'.'...', Victorepisc Sinna, 101.
Vastinensispaeus, 197. VictorSiifariianusepisc, 58, 164.
VatariUrbs,126. :*'"v ViclorSuggilanusepisc, 56, 123,136.
Vaunldensisepisc Rogatianus,170. Victor episc Tabaicatensis,177.
1175 INDEX ANALYTICUSIH&TOItlfE PER8ECUTIONIS VANDALlfoE.
VictorepiscTaljorensis, 1C5.
VictorTaborenteiisi-i ej)isc, 58, 165.
Viclorepisc. TimicilanuSj164.
Victor episc Titulitanus,115, 128.
Victor episc MunicipiiTogae,123.
Viclorepisc Toburbii,MinOris,115
Victorepisc.Tuuuonensis,106.Seu Toiiensjs,170.
Victorde Turres Ammeniarumepisc, 57, 138.
Victor epise.Villaregensis, 130.
VictorVinensisepisc, 175.
VictorVitensise|>isc,57,184. An Peradamiensisfuit?
84.Auctorest Historiaeperseo.-Afrrcanse,- att primas By*
zacenae,an in sanctorum Catafogfimfelaltis, efc. Vitle
praefal.Ejus Historia an intej^rahabealur? 239. An est tOTtar,16, 74. VirginesDei, 195.
auclorPassionisSS. 7 monacliorum?49, 51.
VictofVoncariensisejiisc, 59, <76.
Victor episc Uiicaj, 107.Viclorpfesb., 144.
Victorpresb.SnfetanUs,-142.
Viclor Capuae,62. Vicloria(nart., 110.
Victorioecouf.fortitudo,59, 81. s
Victoriai^duamart., 201.Victoriaarhs, 158.
Viclorianensesepisc Rufjfinianus, 58, 158. Salurnlhus,
alius Saturnintis,Getulicus, Restittiltis, 138. tictofiaiia
villa,t"Wd.
Victorianusmart., 59, 85.
Viclorianiisepiscexsul, 279.
Victorianusepisc Cafcabianensis,157.
VictofianttsepisC.Mustitahus,114, 132, 145.
Vicloriauus(Juaastorianensis episc., 38, (57.
Victorianusep. Turrtidisae,112, seu Tiiimsidae, 71.
Vielorianusepisc.Aquensis,167.
Victorinusepisc. a TabfaCa,69.
VictorinusAncusensisepisc, 57,142.
Viclorinusepisc Auziritanus,106.
VictorinusBabrensisepisc, 56, 133.
VictorinnsdeCaslelloTituliauo,56, 115,128.
VictorinusLegensisepisc, 56, 134.
VictorinusLegiensisepisc.,56,154.
Victorinusepiic LeptisSlagn*, 186.
Victoriuusepisc Leptiminehsis,147, 187.
Vicloriuusepisc Nagargaritanus,113, 114.
Victorinusde NobaCaesarisepisc., 56 125.
ViclorinusPerdicensis episC.,60,181.
VictorinusScehalianensisepisc, 57,,48.
VictorinusSeberianensisejjisc, 57, 143.
VictyrinusSerteitanusepisc, 60, 182.
Viclorinusep. Tabudensis,seu Tabudesefiensis,127.
Victorinusepisc.Temunianensis,179.
VictorinusUsulensisepisc, 37, 151.
Victorinussubdiac Mallianensts,164.
Victoriusepisc Larensis,74. Victoriietrores, 62.
Viclfixcoai.,84. Vicus,70.
Vicensis episc Asterius, Urbantts, 141. Vicefiselit-
lus, 142.
ViciCaesarisepisc.Januafius,123.An est Jol, sffuJUlia
Caesarea?ibid.
Vicoateriensisepisc Pacatus, 58, 158. EbasiUs,Iloga-
tianus, 158.
Vicopacatensisepisc Florenlianus, iWd.
Vico|>acensisepisc Flabianus,57,141.Florenliaiuts,141.
Vigiliaein monasterio,276.
VigiliusHizirzadensis episc, 56,129.
VigiliusReslanensisejiisc, 56, 126.
VigiliisTajisitanusepisc.,58, 161. jVniuctor libfofum bensis, 181.
conlraVarimadum? 21,4.
Vilialeusepisc Calaris,283.
Viiladegensisepisc Donalus,56, 1'30.tide Villaregea-
sis. VillaEcclesiaeurbs, 189.
VillaeMagnteepisc Cypriatius,183.
VillaPrivata, 183.Villasvicus,13.3.
Viliaregensesepisc.Felix,150.Yiclor,130. Crescbiiius,
Caudidus,ibid.
VillaricusAusegerensisepisc, 58,159.
Villaticusde CasisMcdiaitensisepisc 33, 56, 125,128.
VillaticusMozotensisepisc, 60, 185.
VillenobensisepiscBaiaris,58,196.
Villitanus.VideUllilanus.
Viltensisepisc Reslilutus, 140.
ViticemalusBaparensisepisc, 59, 176.
Viucensis.Vide Juncensis.
Vincentiavirgo et mirt., 201.
Vincenlianusepisc. Feradimaiensis,148.
Viiicenliusejiisc Carteimae,170.
Vincentiusepisc Culusitanusseu CoTossilahus,UO.
VincentiusGigilanusepisc, 8,112.
VincentiusepiscGirbitanus,126,131, 152.Seu Gerri-
tanus,186.
YincentiusZiggensisepisc, 55, 68, 112.
»74
Vindemialismart., 248.
Vindemialisepisc Afer in Italia, 213.
VindemialisCapsensisepisc, 53,58) 96,153, 244, 2*5.
VindemiusAltuburitanusepisc, 56, .115.
VindemiusLemfoctensisepisc, 60,171,181.
Vindensisepisc Reparatus,175.
Vindicianusepisc exsul, 279.
VindicianusMarazianensisejtisc, 57, 150.
VindofliuS corifcAfer, 262.
Vinensisepisc Vicfor,Fructuosus,175. Vitle Binensis.
VinitorTalaptulensisepisc, 58,160.
Vlrensisepisc VHatis,107,108.
Vifgihummonasterium,8. Virginessacrae,8. Graviter
Viricilanusepisc Mausuetus,.65.
ViromanduorumAugusta,196.Visaltatirbs, 177.
Visicensisepisc. Valentinianus,165.
Visigilitanaplebs, 129.
Visionesante persecutionem,15.
Visitensisepisc F^elix,165.
Vistalsensisepisc.Saturuinus,59, 177.
Vita sempiterna,pro juslitia mofi, 252.
VitalianusBocconiensisepisc.t56, 70, 121.
VitalianusVazaritanuse|>isc, 56, 123.
VitalisAssalensisepisc, 60,182.
VilalisCaslranobensisepisc, 59,173.
Vitalise|iisc Masculilanus,136.
VitalisSulcitanusepisc, 60, 189.
Vitalisepisc.Ucrensis,107.
Vitatisepisc Verensium,108.
Vitaril notarius, 13, 20.
Vitensisepisc Victor,57, 148.
Vitulusepisc Larensis,74.
VoconiusCatellanusepisc v214.EJtisopeta, 173.
Vodenaurbs. 68.
Vol ufbs, 108. Ejiisc Crispulus,Quodvultdeus,ibid. ,
Muranus,ibid.
Volitanimarlyres, 108.
VoliMaur.Tingit. populi,ibid.
Volateranusepisc Justus, 280.
Volubilisurbs, 121.Volusianusimp., 187.
Voncariensesepisc.Donatus,59, 171.Felix, 17i.
Voncarianensisepisc Victor, 59, 176.
Vosetanus. Vide Bosetanus. Uracitanns. Vide Urci-
tanus.
Vullensisepisc Porphyrius,140.
X.
X in SS mulatur, 148.
Xantippus ppisc Tagorae, seu Thagosae,seu Tagonaa
non Thagaslae,nec Constantinae, 125.
.
r
y
YppoueZarestum,101.
z
Z et D iiidifferentersumuntur,102,143, 163.
Zabesregio, 184.Zabensisepisc. Lucitis,132.
Zabensjsin Numidiaepisc Cresconius,56, 152.
Zabensisin Sitif. episc Possessor, 00, I8f. P'ellx Dia-
Zabunioruma Medianisepisc Donatus, 145.
Zactaraeepisc. Januarius,127,128.Felix, 128,287.
ZacynlliiSaevitGensericus,232.
ZaiTarerfsis.»^i<?eZaitara,Zalapaurbs, 181.
Zallatensisepisc Argenius, ibid.
Zamanrbs regia, 132.
Zammarusconf. Afer,258, 263.
Zaradtansisepisc Adeodatus,57, 141. Seu Zarailer.ses
CresconiusRogatus, 141.
Zarat urbs, 184.Seu Zaratha, 141.
ZallaraeseuZalleraeepisc Januarius, 33, 81, 127, 128.
Licentius,Cresconius,128,
Zela urbs alia aTela, 105.Ejus episc Natalicus,Dona-
tianus,ibid. SynodusZellensis,ibid.
Zeliensesepisc. Donatianus,Natalicus,151.
Zenonimp. cumGensericofcedusrenorat, 232. Oblitict
episc Carlhag., 13.Ecclesiamibjdem pro catholici-i,tW</.
Zentensisepisc Floientius, 178.
2ephirinus pa|>a,67.
Zertenses episc Gaudenlius,Salustius, 178. Zeilenae
concilitini,ibid.
Zeunilanaprovincia,5, 8, 9, 106, 223. Seu Procoiisu-
lafls,10».
Ziceiises, 163. Episc Donatus,112.
U78 INDICES 1N SIDONIUM. H7*
Ziggeusesepisc. Vincentius, 33, 112. An Donatus? Zugabbaritaniepisc Maximianus,166, 167.Germanus,
II», 113. 166.
Ziquensismons,16,45, 74. Civitas,74, 88. Zummensisepisc Silvanus,177.
Zozimusepisc. a Tharassa,128. Zurensisepisc Panlinns,75.
Zubedifundus,84. Ziirinatia,seu Zurinata,urbs 17, 75.
Zucbabari,seu ZucabiaritanusStephanus,58, 166.

INDICES IN SIDONIUM.*

INDEX RERUM QUJE 1N TEXTU CONTINENTUR.

A Apiciiepnlones,96. Apicianiplausus,126.
ApisMareolicus,357.
AaronismysticasacriScia,2t4. ApoHinarisSidooiiavosPP. Galliarum,ejusqueepita-
AblariidystichuminConsiantinum,138. phium,77, 138.Filius,79,159,142,222, 230.
Abrahaeabb. epitaphium,208. Apollinaris,47, 105,179, 416.
Absolulionisin spe adliiu;est, qui potesl converti,166. Apollinisiconet poropa,591.
Absyrtifabula, 513. ApollouiusPylhagor.,214. *
Accentushieinis,95. l.tidi,15U.Ptatisuiim,199. Apostoficasedes episcopi,156. Apostolatus,160,162.
Achilliseducalioel latebrae,336. Apostolorum limina,12.
AcincusPannoniaeopp., 312. Appiusdissuadet, 327.
Acliacumbellum,523, 535. Apuleius, 54. PlatonicusMadaurensis,274.Phsedonein
Adduacseruleus,10. vertit, 49. Ejus convivalesqtiaestiones,274.
Adelphiiteoeritudo, 140. Aquitania,170. Aquitani, 180. Aquitanicaprima, 180.
Advocatioconsulta,160. Aquitanicafnlmenta,83.
Advocatorumcum liniuniur acliones,iucipiuntdigoita- Arabsguttam,510.Arabummesses,275.
tes,27. Primores,220. AraneolaPolemii,378.
/Eduacivitas,151./Eduus, 116. Arar, 168, 315,Araricusbibitor
yEgyptusallegorica, 182. Arausionenses,169.
jEUiiopum gymnosophistae, 216. Arcariorumpondera, 135.
jElhiopicummarmorpurptireum,309,363. Arcesilaedogma,377.
Aetius Ligerisliberator, 199,512, 357, 340, 361.Ejus Archimagirus,49.
oratioad Asitum,540. Mors,318,342. Archimandritae Memphiticiet Palasstini,215.
AtTectuspropinq., 160, 226. Architectoricaconcin.,217.
AfraniusSvagriuscos., 16. Aretate, Arelatenses,25, 27,153, 169, 199.
Africaeprosopop.,310. Areinoricns,338.Tractus, 542.
Agricolacos. praefectuset magistermilit, 379. ArgentariaPolla, 54, 403.
AgrippinaGermanici,137. ArgonautaeMinyae,553.
AgrippinaCol. formidstaSicambris,334. Aristotelespingiturbrachioexerto, 265.Dat retlasyllo-
Agrippinuspresbyter, 158. gismis,294.
Agrceciidisciplina,140. Arpinaslixa Marius,296, 359.
Alamauni,321,542, 313. ArpinasvaricososCieero,133,144, 219, 234, 295.
Alani Caucasigenae, 86. Vandalisjuncti, 300, 301. In ArsacesParthicus, 230. Arsaciaedomus,303.
castris Majoriai)i,"324. Artiumpropria,85,129.
Albensisurbs, 169. Arvandipraefectijudicium,15.
Albisfluvius,313, 406. Arverna nrbs, 76. Regio, 160, 186, 198.Legatio, 23.
Albisoanlisfes,251. Scrinia,212.
Aleestesfab., 579. Arverniselaus, 119,334,333. Arvernl, 26, 32,44,65,
Alcimus,232.Ejusfortitndo, 140. 117. Litterarumstudiodedili, 134,171,175. Romanorum
Alconsagitt., 314. fratres, 185,258.Bellicosi,335.Obsessia Gotbis,6i, 66.
Aleaeludus, 6. Aleatores,149.Alealorium, 3 9. Arvernum, 26. Municipiolum,62. Oppidum,171, 180.
Alethius,45. Territorinm,261.
Alexanderserpenle genilus, 292. Palris gloria lorque- Arvernus populus,63, 172.
tur, 315. Parentat manibus Achillis, 78. Ejus viclo- Arzuges,319.
rise, 352. As, ex asse, adassem,27, 68, 83,112,ZTiseq.
Alingonisporlns, 239. Asaroticilapilli,599.
/Alitespop., 32i. AselluscomesS. L., 16.
Allectorummcnsurae,155. AsiagenesScipio,333.
Alpes,9, 321,323.Alpinserupes, 109.Alpisttansmissa, Asiaticgslib., 135.
116.Porrectain pneruplis rupibus, 384. Asteriuscos.,220.
Alpheuset Arelhusa, 354. Astrorumvarii aspecius,237. ,
Amantiuslector, 186,198,255. AtabulusCalaber, 11.
Ambrosius,duorummartyrumrepertor, 175. Atalanta,305, 373.
Amicisuli ut florib., 108. Amicorumidem judicium, . Atax fluvius,282, 313.
62, 85. AthenaeAllicae,91. Athenisloquacior,221.
Ampelius,557. Athenaeum,48, 98,264, 278.
Amphion norusin citharis, 135. Athenius,29.
Amyclislaciturnior,221. Atrebates,315.
Amystides,397. Altalicumtestamenlum,304.
Auachoresis,191. AttilaRhenihostis,199,246. Ejuscopiae.311.
Anaxagorae dogma,377. Aturres, 33.
Anianusepisc, 245. Aturricuspiscis,211.
Annus bonus de magnis non lam fructibtis,qnampo- Auctor,78, 200.
lestalibusajstimandus, 7 1. Augustinus,48. Dialecticus,251.
Anthedius,232. 361, 388. "AugustusPhcebigena,292,335.
Anthemiuspraef.et cos., 291. Aurelianensisobsidio,216.
AnlhemiusAug., 146. Graecusimperator, 16. Itertim Aurigacoronatusde podiospectans,230.
cos.,23,288. Procopiifilius,290. A Leone collegalectus, Auroraedomus,et icon,301,303, 306.
289,296.Martianigener, 295.Magister mil.consutet pa- Auseenses,183.
tricius ab eo creattts,ibid. Ausoniusjpoeta,108.
Antioliusepisc, 215. AuspiciaFrontonis,117.
Apellempeniculo inunerarl, 177. Auspicius e pisc, 112.
*In his indicibusrevocaturlertor ad numerns in texlu crassiori cliaractere expressos.Videsisque moniiinii.s.*
ante initiumepis.olaeprimae,2"iu ejusdempaginaeora inferiore. liniT.
 1177- INDEX RERUM QU/E 1N TEXTU CONTINENTUR. 1178
Aulololae,519. " Cataplus, 161,185.
Auxauius,17. Abbas,209. Cathedra? litterarumaul altarium,196.
Avennicns,169. Calilina,261.Saeculinostri,33.
Aviennsconsularis,22. Catonianumsupercilium,227. Catonianijudices,280.
Avitacus,34, 418. Catotertius, 362.Cyprumsubegit, 304.Exercitumducitin
AvitiAug.coosulalus,330.Ortuset educalio,335.Cum Africa,'240.
Kunuocertamen,339. Prsefectura,ibid. LegatioadTbeo- CatullinusV. I., 26.
dericum,340,342.Magisterium,ibid. lnauguratio,349. Catullus,360.
Avitusalter, 417. Ceieumaamnicum,53, 340.
Cetticussenno, 65.
B . Censorinide die natalirolumeniilustre, 372.
Censualespenulati,220.
Babylon,291. Coacta,291, 352 Cenlrumcceli,237, 371, 376.
Babylonicitres pueri, 381. CesenniaGaelulici,54.
Babylonis(jguratafornax,182. Chaldaeus, 291.Sideraservat, 317.Amomum fert, 310.
Bacchiiconetpompa triumphi,389,390. Chalybspop.,310.
Bactra,303, 328,352, 406. Chattus,332.
Bagrada,318. Chilpericusmag.militum,134.
Baiae,144,320,386. Cbironcent., 288,373.Chironicaars, 56.
Baiocassinapraedia,112. Chironomonles, 95.
Balbiephemeris,279. Choraulae, 6, 276,407.
BalneumSidooii,33,386. Christiorlus et gesta, 382.
Baplisteriidedicatio,109. Chrysippinumeri,265,294..401.
Barbarismusmorum,253. Chunus,324, 541,406.Jaculispugnat, 338.
Barri,380,Barrinaeaures, 80. Cibyrataejuniores,137.
Basitiusconsularis,22. Cicero,336,372. Ciceronisfilius,204.
Basternanop.,220,341. Cilicumvela,50,123.
Belga, 341. Belgica, 258.Belgicaeterrae,111. Cincinnatus,226,306, 343.
Bellonotuspop.,324, 341. Cinctns,discinctus,53,136.Cinctutus,24.
Beneliciicollaiivel accepiiritia, 79. Circensesludi,28,262.Describuntur,408 seq.
Bigerricusturbo, 239. Circite,309,331,410.
Bigerruspr., 26. Classes numerosae,523.
Bisaltapop.,324. Claudianus poeta, 360.PresbyterViennensis,cujuslibri
Bitenenses, 217, 266. de Statu animaeet hymnuslaudanlur,129.Ejuslem niors
Bituricae,179. Biturigae,196. Biturix populns, 187, et epitaphium,101.
189 196. Claudiiisirop.socors,137.Ejuscensura, 319, 335.
BUtta,510.Blattifersenalus,284 Clansetia,143.
Bonifaciuscomes,360. Cleopatra,323.Ptolemaeisincesta,333. Cleopatricas da-
Bonoviratus,195. pes, 211.
BracmanesIndorum,216. Clepsydra,49, 58.
Brennus,306,311,334.Brennicasigna, 350. Clitisfluvius,315.
BritanniCaledonii,333.Super Ligerim,16, 74,262. CloioFrancus,ibid.
Briras, 350. CoclesHorat.,511,332.
Brixillum,10. CocliaeAlpes,347.
Bructerus,341. Codicelli,27,116. .
Burcopr., 521. Coelestinus, 371.
Burdegala,227,233,239. Burdegalenses,273. ColchisMedea,305, 313, 386.Colclitisgramina,317.
Burgundiones,16, 68, 133, 229,524. Victi,338,541, Colonariapersona,152.
343.Eorummoreset forma,369. ' Columelta,222.
Burgusc istr., 389,393, 597. Columnae lnilliares,415. Monubiles,37. Ptirpura aedili-
Byzantinichironomontes, 96. Fragores,209.Regna.405. ciorum,37.
ByzantinusMummins,304. Coluriarotundata,37.
Comes,30, 295.Civilatis,1**5,176.
Commonitorium, 233.
c Concioprogradibusarae,385.
Cabillonum,125. Condilorium,149.
Cadurci, 3 60. Confessiosacra, 108.
CaesarHectori parentat, 78.Litlerascumarmistractat, Consentius,281,397, 401, 405.
219.Ejusrerum scriptores, 279. ln ortu laurus flagrat, Constanslector, 105.
292.In Britanniamtrajicit, 333. Gergoriamobsidet,335. Constantinopolis laus, 289.
In ejus castrissediiio,325. Constantinusimp., 139.Tyrannus,138.
|I Caesena opp., 20.
Caii imp. numina, 319. Caligae,333. Caius periculo-
Constantiuscomes,337. Poeta,52, 283.
Consnlaluprincepsornatur,311, 330.
sus, 137. Coutralegere, 145,
Calchidicus, 290,564. Conuenaeopp., 183.
CaiensesBaiae,144. CorinnaNasonis,54,403.
CalpurniaPlinii, 54. Corinthus,304./Era fert, 310. Citharistrias,276.
Calumniatorum mores, 135. Coronasponsi,12. Clericorum,160,187.
Camerinummunicipium,54. Corporaordinumvaria, 149.
Camilla,5 14. Correctiofesiinatavicinaturinnocenliae,165.
Camillus,226,306,527,349. CorvinorUm familia,22.
CamillusV.I., 29. Felicis patruelis,351. Cothurniforma,233, 302.
Caropana terra, 321.Viniferax, 510. Cottios,417.
Canicularisinclementia, 34. Corinnus,409.
Canini
• Canoncampi,1321. Crassusa Parlhis occisns,305, 333
glebae, 66. ' Cremona,10.
CantillenslsEcclesia, 106. Crispusreneno sublatusa patre, 138.
Capitolium,16. Tolosae,286. Capitolinaarea, 17. Ta Crocusepisc, 184.
bula. 26. Croesus,352.
Caprasius.384. CronosSaturni, 376.
Caramaluspantom.,406. Ctesiphonopp.,275, 305.
Carminare,23.276, 281. Cttrapalatii,412.
Carraeopp.,304, 3 52. Curetumsacra, 358.
Carusimp. Narbonensis,401. Curio,28.
Caruslib., 135. Curius,301,353.Dentatus,322.
CastoreaPontica,310. Cursoria,9. Cursuspublic, 9.
Castorinatus, 136. Curuleselaboratae,226.'
Catastrophaesphaeristarum, 48,150. Cuiiciacenseprsedlum,62.
 *17l» - WDICE9m MDONHJM. 1180
Cyclaspronubae, 13. Evlctio, 155.
Cynici,265, 294. Exemplalusiibellus, ilO.
Cyrus,352. Exnticasidera, 388.
Cyzioiobsidiot808,S04.
F
D fluviiaqua pufi, 12.
Dacus,'524.Dacicavura,297. fabafis
Jbtas .mag. eartiium,41, 3'i7, 51$.
Damnumindemne,110. Fabfidius,33iV33Y.
DamoclisSyrac histo ia, 58. Fabula Milesiaret Atlica, 177.
Danaidumfab.,379, 580. Faclura morum,195.
Danubius,295. Danubinuslimes, 239. FacundiaQuirinalis,111..
DapesCleopatricae-, 241. Thjestaj, 333. Falco novusde hilario vetere, 133.
DardanusPP., 139. Fasti dati, 220. Purpurissali,226.
Darfnsvictu»,353. Fasligalissimiconsulares,22.
Davidanlearcam, 581. FastigalissimafeHcitas,12. Caritas,242.
Decemviratessenlentias,45. Fatigalionumsales, 20.
Decemririin judiciosenatus, 18. FauslaConslantini,138.
Decianafamilia,22. Fauslinusanlistes, 92, 93.
Decocta,38. FauslusReiensisepisc, 184,262, 385.
Deformissimiidea, 80. Febris descriplio,11.
Delphicainstrumenla,228. Astra, S8t. Felix V. C, 351. Condiscipulu*Sidonii, 362, lll Ma-
Delpbidiiabundantia,140. gnusFelix, 351.
' Democritus,265, 394. Felix nonest, qui non semper, 15.
Demosthenes,295,402. Patitur aemulos,212. Feriaeinhonoratorum,8.
Deorumpropria insigniaet epitheta, 531, 363. Tuielae FerreolusPP.Galliarum.416.LegatuscoritraAfvanJinn,
focorum,357. 16,18. Hospeset affinisSidonii,47, 48, 199.
Dextra numeratannos,266. Feneolus martyr, 175.
Dicharchaeaarena, 290. Ferulartimffaclor, 80.
Diaetasive ctsnatiuncula, 3 8. Fescennina,363, 371.
Diaslemazodiacum,237,571. FescenninicolaDione,368.
Diogenesbarba com.,265. Fidulus,417.
Dnmibabet uode disoat,195. Filiicum patre reconcilialio,121.
Domilianustruculentier, 137. Firmicus,388.
Domitius,415. Fiscisextanteset uacias,370.
Domnicius, 1 49. Ffaminia,11.
DomnulusAfer poeta, 271. Vir Quaestoritis, 371. Flamoniamunicipum,135.
Doricatellus, 304.Hestis,324- Foederali,21, 58. *
Draconessignamit.,296, 322. Formacaquarum,11.
Drepanitanusagon, 40. Formala,164,174.
Drepanius,232. Fot-tunalispr.,2,18.
Duraniusfluvius,392. Fragor ingenS,411.
Ffancofuriidcscfiptlb,3T6,317. Natalus,138. Paludes,
E 403. Belgicaminvadunl,342.In castrisAltila?,341.
Francus Ctoio,315.
Eborolacensepraedium,69. Fringultire. 189, 251.
VEcdieiusSidonijsororius,39, 146, 387. Fronlina; 117.
Echoicietegi, 236. Fronlo, 117.Ofatof, 213. Ejtisin PelojiChiaclii»,231.
Elarisflurius, 315. FfOfrtdniaUi, 2.
Eleemosynae utilitas,218. Fucinus, 12.
in
Elephantes liiuhiplioCurii e t 501
Meletli, fteinBac- Fulminislapis,310.
thi, 592. Fulgftnfius(Jii*slofius,58.
EleusisCeres, 357.
Eleusinasuperslitio,169.
Elisseusin Eliaeraplu, 382.
Elusani,186. Gabalilani,143, 183.
Emineniiuspr.,111. Gabales, 350.
Epicuruscntedistenla, 265. liju.sdognlala, 14,291. Gabaoniticaservitus,260.
Epigrammalisidea, 236. Epigfammalista, 83. Gadliaiti,239.
Epiphaniusscriba, 151. Gaetulieus,54, 559.
Epirus, 304.Equasfert, 510. Galbaavarior,($1, 533.
Episcopielectio,138, 190. Gallia,320.Lassa tributis. 323. PetWia Gallh«,510;
EpiscopusepiscojKWunV Lupiis,(55. 527, 534, 310, 347, 349,,573.GallicahaiTlbbnafla,220,
Epistolaerocatona,239". AbtifrJaiitlSitl eptfflS,5*.
Eplstotaeaffectumconciliantnod ufiiiiofefnililefdlim Gallicinusepisc Rurdeg., 234.
tpiampraesentia, 202. Gallionisgravilas, 140.
Epitaphislarumnaeniae,23, GallusV.H., 164.
EquitiseXarmalidescriplio,66. Ganges,305,jl8, 332. Captivns.390.
ErythraeHydaspea6,505. Garrulonon responderecorrvttitiiTi est, 7f.
Essentiavoeab.Ciceron.,372,377. Garumna,230,234,240, 313, 389, 592.GafnmnTci ntu-
Elhicadiclio,236. giles, 241.-
9 0.
Eucheriussollicilat, Lirinampelif, 385. GaudenliusVicarius,7.
V.
Eucherius I., 193. Gaudentiusverterft'., 77,
Euclidismensurae,265,294, 401. liaud.entiusAetiirnlffs,SfS.
Euhyos,Bacchus,357. Gedeon,381.
E-jlaliaProbi, 418. Gelasiani,407.
EuphemiaMartianifilia.305. Gelasius,283.
Euphratesfluvins,208,20tj,305. Geloniequimulgac 86. Faice pugnanf, 338.Incsstris
Eujihratisripa, 230. Attifar,5M, i00.
Euphroniuse|>isc, 126, 127. Geminarumspeciesvariae,364.
Euripusaquae,396, 411. Genesius, 95.
Eusebianilares, 85. Geniluraesanguinariae schema,256.
Eusebiuschronographus,224. Gensericuspirata,301. Praedo,310.
Eustachiuse|,isc Massitix,175, 177. Gepidatrux, 511.
Eutropiamalrona,158. Gergovia,535.
. EvanSemeleius,Bacctius,StC. Gefmanicus,42, 137.
Evanthius,143. GermanlcusV.S., 106.
Evarilrex Goihorum,182.Eofions,&. Germanusepisc, 245.
 1181 INDEXRERUM QVJE IN TfcXTU CONTINENTUR. 118*1
Gerontius,139. InnocentiusV. S., 165.
Geryonisiugna,370. InquilinTusoriginalis,152.
Gestalio,47. InsulaserpentisEjidaurii,19. 325.
Gestalorise bracteatae,226. Isler, 312,.323,531. Septem|>lex,
Gelae,300, 325, 532. Sanguiu«?m jiotant,333.GBiif» Italiaeicon,299.Iialacelefitas,5.
sceptra,515.Gethidesanus,215. ItinerariumLugdunoRomamusrjtie,9, 10,II.
Gigantomachia, 529,553.
Gir /Ethiopum, 332. J
Gorgoniscapul, 374.
Gothi,62,66, 67. Criniti,67,69, 171, 184,183.Gotho- J.mi laurea,289, 330.
rum rex, 16,183,183,Gothicasors,184. JoannesEllassecundus,382.
Gozolas Juda?us,68,93. Joannesepisc Cabilloni,126.
Groecaelegahtia,5. .toannesSidoniifamil.,45.
Graecusepisc,184. Jonasin ventre celi, "82.
Gralianensispr., 29. Josephpalriarcha,I6[J.
Gralianopolis, 82. Jovinuscons.,403.
Grinincensespatres, 209. Jovini tyr. facilitas,138.
GryphesincurruApollinis,406,107. Judaea,304.Judseorumcausae,166. '
Gymnas,505,313,557. Judaeusconversus,242. fteeulitiiSj393.
Gymuasiarchorum virga,36. Judicium«oinperendinaium,19.Bene judicawfl indi-
Gymnosophistae /Ethiopum,216. cium,45.
Jndith,381.
Julianarumtegionnmtiiherna,60
H Julianusmanyr, 173,415.
Hannihal,309,334.Baroliaeus, 320.Ejusmnrs, 498. Jupjter in ccttumreCeptns 287, 288.Deorumetjflcitiiim
Harpalice,295. vocat, 331.Creta tuteia, ,387.JdVlspalla,378.Atnnreilet
Hasdrubal,306. nieiamorphoses, 367, 379,407.AttmOttlsoraciittrm, 357.
Hecatombion, 358. Jiiren-iamonastefia, 126.
Helciarii,53. Justa iiijustepersdlut»;46.
Ilelena vicus,315. Jusltisiii dicus,56.
Helenaera|,tus, 334,355. Justi (S.)sepulcruni,148.
lleliodorus,100. Justinus,416.
Hemicyclium «olii, 35. Jutlmngi,35'8.
llellespontiacae procellas,305.Profundum,323. Juvenalis,246, 360.
Itejitateuchiliber, 145. JuventfusMartialis,279.
Heraclitus,263,294.
Herciniumnemus,318.
HerculiscumAcheloopugna, 305.Oftus(S29.Labores, .L
334,570,378.Ilera, 259,337,349,573. i.abyrinthusnegolii,43.
Hermaslolidissimus, 105. Liibyrinhica insolubilitas,102.
Herodolustorrens, 402. Labyrimhicae via?,276.
Herulusglaucisgenis, 229.Cufsupraestai,338. Laconicum marmor,310,364, 365.Olivum,310.
Lacusdes riptio,39.
* Hesindea carmina,358.
Lagaeasir|is, 324.
Hesierius,118.
Hieronymusiuterpres,251. Lais |ihilosophivictrit, 383.
Hilarioex relere norusfalco,133. Lainhrusulvosus,10.
Hilarionanachnr.,191,384. Lani|iridiusrhelorBurdeg,228, 232,275,274,876.
HilariusAretale.nsis, 384. Lajiurdennjslocustae,241.
Himeriusantisles,200, 202. Lalonaepartus, 329.
Hippocrates,278. Leotor,126,174,176.
Hippoly;us,177. Ledus lluvius,315.
Hippomenes,305,314,367, 373. Legatiprov.Galliae,16. MuniisTjula leaatis, 156.
Hirundineusvelciconinusadrentus,60. LegesAlticae,131.Theodosianoe ct '1lteo.lcriciaiise,
33
Hisnanianaves, 310. Legulae urium, 3.
Hisloriaescribendaeinstrumenta,120.A cltrico sustipi Lemmaaepigrammalis, 227.
noudebet, tWrf. . Lcmovircs,183. .
HoeniusSidoniimagister,361. Lemures,208.
Holographae membranae, 269. LeoAug.,589,301.
Homtrus, 148. 282,295, 402. LeoV.S., 273,281,361,371,411.
Hominiscumbelluisconipatatio,203,204. Leonlinaseges^59.
HonoratusArel., 584. Leontins <'|iisc, 184. PfimbsAquilanotum,234, 210.i
HonoriusAug., 15P.' Poniius,388,395.
Horasecunda,4. Quinlapfdhdii,19. Diiaesecutiite,97 Leonumcapitain canalibus,57.
Allerafacieodae, 414.Tertia rei divlhaeSecund*,148. Les' ra mons,416.
Hofatius,49, 234,236. 281, 308,413. Citatur,23,227, Leucas,333.Leucadiafrela, 304. Porlus, 323.
286.Horatianaincude fortnati Asclejiiadei,269. Opefa, Levilicadignitas, 129.Ordo,165.
358. Liber trium velumhratii, 129.
HormidacduxHunnorum,298. Libitina, 46.
Hortensius, 5 4. Libysfrumenta,310.
Hortinobiles,416. LicinianusQuaeslor,72, 148.
HunnorumdeScriptio,296,297. Licinuslib., 135.
Hyantiiepuellae, 560.Camaense, 228. Ligerisfluvius,63, 171,199,315>
Hydraulica organa,6. Ligures,561.Liguslicae civitates,276. Mnntes,10.
Hypanis, .312. LimpidiusNarbon., 4 15,
Hyperbolica instriimenta,1*6, 177. Linguaindex tonscientiae,82.
Hypodr,'mus,37, Lirinus,384.
Lirinensismilitia,156.Patres,209.C<rncbium, 243.G'l-
I lulani, 253.
Litoriuscoines,558, 340.
IbeiiaRuricii,367. Liltera litleratae,111,215.
Ibericaeregiones,218.lberorumferitas, 276. Litterisabuilur qui legitut carpat,83..
est
Idiotarum facileconrinci,difficilecotiipesci,202. Littcrisexpersturba,solilud>,205.
IliaRhea,302,309. Livia|ir., 234.
Illyricnm,304, 312. Liviananicenia,214.
Illyrisora, 296. Lirius, 293.AlterNa brjnensis,412.Salinaio-,318,
Indiafert ebur;310. Indi,290,318,332, 552,367.Indo- I.ocalaulia, 241.
rum Bf.ictfiahes, 210. I.ucanijs,54,558.
ludoloriarox Ciccr.,372 Lucilius,360.
1183 1ND1CES1N SIDONIUM. 1184
Lucretius,360. Mornmpulcbritudineoptimus quisquepraeslanliuspla-
, Lncrinaeundse,52'. cet, 140.
Lucullus,304, 305. Mosa,315.
Lugduuum,200,327, 370. Moschus,324,333.
Lugdunensisecclesiaededicatin,254. Mosella,111.
Lugdunensiumnebulap,20. Municipaliternatus, 26.
LugdunensisGermania,137.Provinciasecunda, 113. Musteusliber, 215.
Lupns episc, 112. Piinceps pontiflcumGallicanorum, Myoparones,223.
300,243,245,584.
Luxus sabbatarius,5. N
Lycitesortes,317. Naevusniger in candidocorpore placet, 113.
Nar fluvins,12.
M NarboMartius,388.Laudatur,399seqq. Obses-usa Go
this, 346, 400.
Macetae,304, 322 Narbonenses,217.
Machaonica ars, 56. Narcissuslib., 135.
Magi, 291. Naticum prodigiis,292.
Magisterepistolarum,274.Scriniasacra gubernat,307. Naumachiae, 12.
Magisterutriusquemililue,291, 291,312,321,327,342, Nebris Erythraea,325.
344 348,579. Nemausus,47.
Maglslerium,343. ' TVepos Aug., 146.
Magisieriapalalina,7. Nero impurior,137.Citharcedus,519.Vir morte, 333.
Magnirigor, 140. Nerra,319, 354.
Magnusex praefecloet consule,28,404, 412, 417. Neurus,324,341.
Majestatis reus etiamqui non aflectat purpuram,19. Nicer fluvius,541.
Majorianus mag. milittim,512. Nicerotianisucci, 362.
MajorianusAug., 25 Ejus epulumet circenses,28, 274. Nicetianumronsilinm,221.
Panegyncus, 307, 512, 313, 314, 315, 517,320.Julrus, Nicetianahaereditas,62. <•
817.Mag.militum,521. Nicetius,219,220.
Mamertusepiscopus,144. Nicomachussenior, 214. j
MantuaVeneta, 282. Nilotisaqua,240.
Marcellianaconjuratio,27. Nilusortuignotus, 331.
Marcellinustogatus,56- Narb., 413. ' Niphates,275.
Marcelluslib., 135. Nitiobroges,232.
Marlasoror Mosis,381. Nobititalisindiciumlitteras nosse,214.
Marnuspr., 413. Noricus.301.
Marmarida,519. Noricabella,338.
Maruiorumvaria genera, 36,309,310,361, 393. Numerarii,27, 135.
Maronianalectii, 133. Numidae,519.Numidlcummarmor, 509. Pcenum,364.
Maronianusstylus,234. Nuptamnovampulcbriorpronubanon decet, 52.
Marsuspoeu,.360. Nuptiaeoccasionemstndentibustribunnt,54.
MartiaHorlensii,54. Nymphidius,380.
Martialis,360, 403.
Martispompa,116.Tuba, 283. Gesla,407.Thracumtu- o
lela, 337. Astruni,237.
Martiuspr., 561. Octavianusager. 216. .
MartiusMyro,412. Odrysiusvates,235.
Marsyas,571. Odrysiimyslae,325.
Massalib., 135. OEnomaus,505, 573,411.
Massagetae incursaces,239. OlarionensesJepuscttll,222.
Massilia,185.Phocis, 398. Olorinicantus,228, 251.
Massilienses,174. Ommatius,265, 385.
Maternaorigo, 116. Onyciiiniiiiaecruslse,239.
Mathesisvetita, 257,514, 588. Opera nostranon opusculapost mortempensanda,217.
Matronafluvius,513. Opertorium,76.
Maurustimore albus, 528. 0[,icatranslatio, 214.
Maximusepisc,243,384.Palalinus,123. Optanlius,42.
Mechauemala,21. Oralorumaliquotpropria,140.
Medea,353. A)etias,407. Colchis,305,313,407. Ordinissecuridisacerdos,126.Antistesordinein secun-
Medicilanguidosofficiosissime occidunt,56. do, 103.
Mediolanode sue,nomen,209. Orestesvel postterga linitus,247.
Medioximum,254. Orgiorumdescriptio,325, 538.
Medulicasupellex, 241. OrigenesAdamantius,49. Allegoricus,251.
Megethiusclericus,245. Orphei carmen de ortu Palladis, 328.De matrislaudi-
Memorpoela,360. bus, 329.Descensusad inferes, 379
Menandersocclfer,558.Epitreponejus fabula,105. Ostreavivariisopimata, 239.
Menslruanuspr., 44. Ostrogothns,229,301, 524.
Mesochorus,6. Otho audacior,157.
Messalaprofundiingenii,361. Otbonissperulum,519,335.
Messianus,344. Oliumfuliginosnm,60 .
Melatoriapagina,233. Ovidius,54, 403.
Mctaurusfluvius,11, 306. Oxygarum,274.
MetelliNuinidicitriurnphus,301.
MetellusCrelicus,304. Pius, 327. P
Melius,298.
Midacupidior,157. Padanuscnlex,20.
Milesiafabula,177. Paeonius,26. PraefectnramGalliarnmusurpat, 27. Iq
Militiapalatina,13.Clericaliset jialat.,175. epuloMajoriani,28, 29.
Mimallones cum salyris,2t>8. Paganasimplicitas,247.
Minciuspiger, 10. Pale, 276, 537, 408.
MinyteArgon,553. Palaenionis divisio,141.
Mir», 371,576. Pallodiipompa,141.
Milhridates,333.Pharnacisgenitor, 594. Palladiorumstirps, 196.
ModohiriusGoihusArianus,181. Patlaslib., 135.
Monachussub patudamento,99. Palladisorlus, 528. Icon, 374.
Morasaenemelior, 44. Palmataconsularis,12,221,226 Postpalmam,308
Morluieluunturet vestiuntur,67.= Paludaforumsalaria, 135.
 1185 INDEX RERUM QU/E IN TEXTU CONTINENTUR. 18«
Pannonia,312, 550. Praefectus annona?,21. Senatui, 23. Praetorio, 107,
Pannonius,324. 291, 340.
Panoycbius V. I., 194. Praefectoriisjus sedendiin senatu, 18.
Pantomimorumchori,228. Praescriptionistricenniilex, 221.
Papa beatissimus,episcopus,167, 177, 254 seq. Praetorianornmsportulae,135.
PapianillaFerreoli, 416. Pragmatius illnstris,140.
Papiniiopera, 358, 397. Principesspectabiles,194.
Papirianasuperbia, 141. PriscusValRrianusPP. Galliatum,140,350.
Paradae,240. ProbusFelicisfrater, 366, 417.
Paries castrensis,36. ProcopiusAnthemiipater, 291. Magistermilil., ibid.
Pars armata, 22. Cirilis,327. Proculuslevites, 251. Poeta Ligur, 282.
Parcimoniastomachunisarcit, 51. Projecluspr., 42.
Partheniuslib., 135.Parthi, 263, 275, 528,535, 406. Promotnspr., 242.
Palerninus, 110. Propertii lepos, 360. Cynthia,54.
Palres flliorumnon lam spectanl vota quamcommo- Proquiritatalex, 221.
da, 196. ProvinciaeRom.per quos redactae, 303, 304. Sinjjtiiia
Paliens episc Lugduniecclesiamronstruit, 52. Episco- abundent,310.
numcreat <abilloni,125, 127. Frumenta grassante fame quibus Prudens pr., 161.
largitur, 167. Prudenlius, 49.
Palricius apex, 41, 333. Honor, 146. Infulae, 199, Prusianuspradium Ferreoli, 49.
292, 295. PudeulillaApoleii,54.
Patrueliumcaritas saepe majorquamfralrum,84. Pugillator, 278.
Paulinusprovocat,361, 393. Alter, 232. LeonliiF., 234. Purpuratusprinceps, 19,22,29, 50, 59,195.
PaulusPraefectorius,21. Alter, 45. Juuior epis?.Cabil- PurpuraeaediOciorum, 36.Nobiliumsermonum,51.
loni, 123. Anachoreta,191. jEmilius,304,333. Pygmalionispietas, 136.
Pcdo poeta,360. Pyrgus, 63,149, 240.
Penelopestela, 578. Pyrrhus, 304,322,333, 337.
Peregrinatio cires magis amicos facit,26. Pytbagoras sentit, 294. In coelomusicam staluit, 270,
Perpetuusepiscopus basilicaeS. Martini condilor,115, 271.
115. Python,293,299.
,Pero setosus,
jPersaedumfugiunt timendi, 333.
PersephoneEnnae,356. Q
Persiirigor, 360. Quadratarius,77.
Petrocorii, 183. Quadruplalorumportnria, 135.
PetroniusMaximusimper, 57, 342, 348. OuaestorS.P., 288, 327.
PetroniusV. I., 246. LegatusGaltiae,16. Quasstorconsulis,420.
Petroniusarbiter, 360. Quinquennaiia,370.
Petrus magisl.epistolarum,274,275, 276.Siholaslicus, Quintianuspoeta, 361.
282,307,327, 361. Quintilianiacrinionia,141. Flumen, 295.Moratur,361.
Petrus Tribunitius,197. QuirisEous, 289.
Peuce, 513.
Phabalonpantom., 406.
Phaeton, 343. R
Phaetontiad.es,10. RaciliaCincinnali,226.
Pbidiamcoeiomunerari, 177. Raetipop., 321.
Philagrius,204, 205. Ragnahildisregina, 97.
Philagrianilares, 41. Ravenna,10, 20,146, 209,561.
Philematiaeepitaph.,45. Receptorium,crypta,151.
Philemalius,149. Reciprociet recutreirtesvei'sus,236,278,279.
Philistion,368. Redhibere, 147, 268.
Philosophoruminsignia, 101, 263. Sectse, 294, 375, Redhibitio,150, 279.
576, 577. Reliisori;eliiterae, 266.
Pbilostratus,214. Reii, 261, 383.Reienses,169.
Pbocis Massilia,598. Reges pelliti Gothi, 194.Tiafati Persae,213.
PbcebasCassandra,315. Begibus dominandidesideria dominaulur, 57. Regum
Phoenix,302,362,390. consuetudoflammsesimilis,68.
Phonascus,6, 103. Regni invid.a,3.
Photiniaui,,168. Religiosusminuspraestanliormaximehonorato,200.
Picli pop., 333. Rhenus, 199, 301.
PimpliadesMusae, 3 91. Rhenanaeterrae, 111.
Pindarus,281. Rhenones,116.
Pindaricuscye.nus,236, 415. Rhodanus,63, 168,171, 315.
Piscatio, 38, 53. Rhodanusia,9. Rhodanitidesurbes,276.
• Ricimer
PlacidusValentinianus,542. patricius,12, 21, 29,300.
Planelaeseptem, 271. Riocbaiusantistes, 262.
Plalanon, 229. Rogationesa Mamerioinstitutae,144,172.
Plato, 265,294, 377. Romalolitismundicivitas,14. Captaa Vandalis,345. A
Platonici,70, 101. Golhis, 346.Romaeicon,502,509,332.Roroanae j>rovinciaB
Plauli genius, 402, 295. 303,332, 333.Clades 3
bellicae, 59.
Plinii duo, 88. Junioris disciplinael maluritas,1,54, Romuliet Tatii foedus,344.
119,234. RosciaSidoniililia, 147.]
Plotinus, 70. Rubico,11.
Podium, 230. RufinusOrigenisinterpres, 49.
Poetarumingenia moeroribusirreliuiittir, 217. Genera Rugus, 324. Pugnax, 341.
varia, 235, 235. Ruricius,366.
Polemiiepithalamium,371, 378, 381. RusticianaSymmacbi,54.
Pollinctor,80. Ruslicns,138, 234.RusticusTiepos,139.
Potycletummalleomunerari, 177. Ruteni, 109 183,416.
Polymneslorisfides, 136.
Polyphemispecus,203. s
Potnpeiipopularitas,ii, 533.
Ponlescrypticisarcubusfornicati,10". Sabbatariusluxus, 5. .
Ponliflcalessententiae, 45. Sabiniel Sabinianilamilia, 71.
Pori regna, 417, 303. Salaresrapacissimi,38.
Porsenna, 510, 334. Saliariaverba, 247.
Praecipuitilulo, 16^. Salluslius,261. Brevitale placet, 295.
Praefectura,327,335,340, 379. Saliuspede, 358.1
1«T INDICES IN SIDONIUM. 1183
Sammonlus, 372. Suetonius,'279.
Sanctoruminvocatio,12. Suevus,300, 324.
Sandapilarii,46. Sulpitia, 360.
Santooi,222. Susa,328, 352.
Sapientumseptemsentenliae,202, 283, 375. Susis auta, 230. Ora, 208.
Lesbi, 358.
Sapphopuella552. Syagriuscos., 16, 149,199.
Sardanapalus, Sardanapalictedapes, 59. SyllaFelix, 57,504,527, 333.
Sardiniaargentum, SlO. Syllanusmorbus,80.
Sannata, 324. Sarmaticapax,a98. Symmachirotunditas,1, 54, 361. Synimaciiiaimin
di-
Sarranisucci, 224. ctum, 231.
Saiias, 118. Syri feneralores, 20.
S. Salurninusepisc, 286. Syrma,233.
FulloniusSalurnnus, 237, 588. SyrlisLeptitana,240.
SalyraSidoniotributa, 25, 964. Syrticusager, 259.
Sauromataclyjeo, 335, 338, 406.
Saxonespiratae,223,929,849, 345.
Scaevaluscus.|400. T
ScaevolaMutius,311,532, 400. Tabulaeludus, 5,149, 240.
Scenaemoenium,172. Tabularii,.13*}.
Scbema, 102,189,236,263,288, 406. Tocitipotripa,294, 291-.,119. Coosulatus,107.
Schcenobatae, 407. Taionnacus,228.
Scholaslici,149,"282. Taiornmludns, 414.
Scientiaepompahoo pjretiosinrque rarior, 54. Tanais,296,518, 332.
Scipio, 511. Asiagenes,333. Numantius,238. Scipia- Tanaiticus,324,'406.
dae,548. Tanaquil,137.
Scotus, 533. Tantaleumexemptum,59,
Scriniasacra, 327. Tantalidumvulnerabis sepleqa, 299.
Seyllaeobloquioruffl,191. Tarmisvallis,145.
Scyrus,341. Tannisfluvius,416.
Scylhain foro,136. Tarpeiuspr., 311,349.
SebjisU>4.iins_pc£0ejS«»368. Tarquinus Superb., 137, 310,332.
Secundinus[>oeta,52. Tarraconenses,271.
Sccundusnumeroet auspicio,288. Tartessiacicampi,300, 318.
Securitales,144. Terenlia Ciceronis,54.
Se^mentacrepitantia, 221. Terentianus,J6Q.
Senaloriusnios prandendi,49. Terentiana Hecyr»: 104.
"
Senalusconsultum Tiberianum,19. Terentius, 322, 402.
Senecaeduo, 559. Tetradius,4*7,
Senones,511. Senonia,180. Tetrarcha, 134.
Sensusin beitutsaufioresquamin liomine, 204; Texlrinum,378, 395.
Septimania,63. ' Thalassiofescenninus,12.
Septimius,360. Thales, 58,294, 375, 376.
Sequana,315.Sequani,25. Thaumastus,16, 134, 417.
Serdica,297. Thema geniturae,237.
Sept. Serenus, 372. Themidisoraculum,317,35/7.
Seronalus,32,143,185. Theodoricusrex Gothopum,2, 400. Thetidoris,337
Servi cathedrarii, 28. Theudorida,340. Thoodorus,74, ,"57.
SeverianaSidoniiF, 56. Therapuae,314, 557.
Sererianus rhetor, 274,282, 361. Tliessaluselicit umbras,317.
Sevennusconsul, 28. Theta applicare,362.
SeverusLibiusAug., 299. Thelidisnupliae,362.373.
SextiaeBaiae,398. Theudosius,312, 320.
Sibyllinaverba, 247. Thorismodus,199.
Sidonius,26, 29,193. Sollius,83,130, 281, 598.Sollius Thracummores,290.
ApollinarisSidonius,531,570. Thrasyhulusmalhemal.,237.
Sideniipalria, 9, 30. Iter Romanum,,9. ComTiiva, 50. Thymele,276.
Praeieclurat rbi, 23, 284. Patriciatua,147.Statua in fero Thyestaedapes, 355.
Trajano,350.Versus feliciter editi, S.Conlestatiitncuhe, Tiara lunatus, 290.405.
176. CumTheodoricorege famiiiarius,6. Item eumMajo- Tiberii Capreae,319, 353. Calliditas,137.Tiberianain-
riano, 30. Uxor PapianillaAvitiAug.tilia, .146, 412, 418. vidia,42.
Episcopatus,156,159, 193. Exsiliuiii,100,119, 228, 2tl3. Tiberis, 12, m. Ejnsicon, 299. Tibnnus, o'>2.Tiberina
Febris,, 11, 131. Extemporales scriptiones, 30, 189, oslia, 25.
674 278. Tibullus,54, 5C0.
Sicambripaludlcnlati,86,m 581, 334, 406. Ticinldamna, 548.
Siderazodiaci,planetarum,exoliea,388. Tigris fluvius,305, 552.
Sigismerregiusjovenis, 115. Tilianusoralor, 2.
Sigma,385,596. Solii,58. Tilus imp., 304, 334.
Siiius,360. Togatus,56, 160.
Simpliciusepisc, 1S4. Tolosa,96, 122, 145. Palladia, o44. Urbs Tolos linnt,
SimpliciusV. S., 187.CrealurepiscontisBituric.,104. 118. Tolosascathedra,285.
Simpliciuspr., 105. Tonantius,49, 280, (416.
Sinnadicummarmor,509.Phryghim,364. Toreuma, 5, 59, 275.
Sirmium,312. Toringus,541.
Socral.dividit,277,293,577, 380. Torque Castrensicoron.imp., 549.
Solonnorusin legibuscondendis,135,294, 375. Tractator,49, 105.
Sophcs,23, 220, 276,287, 308,550,405. . Traclatorium,18.
Sortes Ceritum, 357. Traharii, 156.
S|>artacus,82, 596. TrajanusNerra, 284,319, 534. Trajanumforum,Slii
Sphteraeludus, 150.Spliaerislaceonlrastantas, 48. Trapezitaruminvolucra,18.
Sponsaeetprociveteres, 366, 367, 373, 379. Trebacissimus,20.
Sporlulaconsularis,220. Trebaciter, 268.
Sladianaulicaemensurae,40. Tebia, 311,348.
Stella, 360. Tres villae,406.
Sthenebcea,314. Trevidos,416.
Stibadium,28, 29, 38. Tribuni nolarii, 139.Consis'or,405.
Strangulati, 237. Tiibunilius,7, 122, 197.
Suburbanilas,176,206. Tributariusfascis, 153.Jugum, 200.
Suburra, 405. Tricasses,161, 200.
1189 INDEX RERUM QUfE IN NOTIS CONTINENTUR. iiyo
Trlcastinaurbs, 169. Venerispompa,116. Iconet cu rus, 364, 565.
T.-igelius,239. Veredi, 234.Veredariorumvialici,'l36.
Triobrislluvius,413. Verlacus,237. Julian.Vertacus,388-
Tripodesselte, 123. Vesicarumruptor, 80.
TritonVeneremvehens,365. Vespasianus,319,334.
M.TuHius,1,49,54. Persuadet,410,133.Patitur aanu- Vespillones,28, 46.
los, 213,231.Filiusdissiuiilis,204. Vesunnici,232.
Tunicalaquie*>. 60. Vesus,324,343,344.
Tunicatorumot>a.135. Veternosus,2, 247,283.
Turoui, 315. VialoscensispajjusltUrti»ii&t<)Q.
vir
Turpio Tribunitius,122, 123. Viatioolevi nihil gravius, 175.
Turnuspoeta, 360. ViclorQuaeslorAuliiemii,288.
Tnsciaelittus procellosum,16. RegiQpestile.ns, 11. Vicarianusapex, 7.
Tuscusfulguraelicit, 517. Victorianus,214.
Tyaneus,216. Victoriidulcedt»,140.
TyrannopoliUe, 138. Victoriuscomes,207. Poeta, 151.
Vicnna,134,206.
u Vieiiiienses,175.
VitlicuspoetaRom., 361.
Ugernum,349. . Vindelicus,338.
Clpiapoiticus,350.Fora, 306. Vindifliuslevita, »28, 178-
liljiiusTrai>nus.231,327, 534. Virgilius,108,116, 122,14i, 148, 282, 294 307, 508,
Ulyssiserrores, 277,556, 357. Argufie, 136. Ulysseae 346,358,401
cer;e, 257. Visnrgis,406.
Urbiuinstalus non tam murorumaiubiuiqttaiu civium Vitelliussumptuosior,137. Vitellii quina millia, 319.
claritaletaxandus,196. Ingluvies,533.
Usuracnlesima, 122,398. Vitruvius,222.
Vglusianus,112, 113.
V Voroanguspriedium,49 416.
"WardoOuvius,50.
Vachalis,215, 315,570,406.
Valamer,296. X
Valentinaurbs, 169.
Valenlinianus,159, 200. Xanthusflurius,356,374.
Vallia,3'J0. Xenocratescrufa collBCto, 265.
Vandalus,301,521, 515.Vandalicae turmse,300. Xerxis cojiiae,323, 358.
Vargi,160.
Varro,48. Logisloricus,224.Atacinuset Torcmius,88. Z "
Varronispondus,293,372,405. .,
Vasates,183,239. ZenoIfonle conlracta,265,294.
Vasionenseoppidum,134, 179. Zeli pondera,327, 416.
V<ctiusV.1., 98. Zeusippuscurva cervice, 265.
Venatio,293.294, 336.Venatunonrenatione uli, 90. Zolheculse,247, 26').

INDEX RERUiVI QU.<E IN NOTIS GONTINENTUR.

A Astrorumaspectus,91.
AlhenaRum, 31, 44.
Abgariregii juvenisepila|>hium,30 AtticaFelicis, 156.
Accumbenlium in slibadiqquis ordo, 22, AtticusNoniuscos., 15.
Acincusopp., 117. Aturres, 25.
Advocalorum privilegia,22, 82. Auctor,122.
Aetiicom,jidied.uxor^filii, 119.Mprs,121. AudaxP. V., 86. .
Affeclus,"|>rnpini|uClJi. Aveiuitio epistolarum,97.
Agricola Galli.irum,146. 72.
PP. AvienusCos.legatus ad Atlilapi,18.
Agroeciusepisc.Anli|;olitanus, Senonensjs,ibid- Auguslipresbylerie, ita|>hium,80.
Alamanniaduptex, 135. AuguslinusAnt., 128.
AlaniVandalis.juiicti,113. Aviii Aug. consulatus,126. Gesta, 127,129, 130, 132
AlbensesHelvii, 69. I54, 135.
AlexandriMagnifulmen,136. Aurora;scejilrumfax, 114.
AlleluiaveterumChristianorumcanticuui.35. Auxaniitres, 16.
Ambitusleges, 10. B
AnthcmiusAug., 16,20, 104,1Q6,108, 110.
AnthemiusPl\, 108. Babylonica,100.
Apisdeus, 138. BagaudaeTarraconcnses,82.
avitumulusLugdtinovicinus,40.
ApolliuarisSidonii Baionensesepiscopi,Lapurdensos,93-
Apollinaris filius,40. Baroniuscard., 27, 63, 9§, 147.
AplaVulgentium, 97. Basiliitres coss,, 19.
AquaeSextiae,155. BasiliusAqHarurn 73.
SeU- epi.5c.0pus,
Aquitania Gallisdislineti,152, 153. BencdictusChristianorumprajnnnieii,76.
Aquitaniaeduae,72,73. Bibliotheca;auctorumimajiuibusorflatap,35, 102,103.
Arbogastesne|>os,47. Biganiia clero exclusi,76.
ArcadiusApollinarisfilius,41. Bulta, 68. .''
4rchidiaconorum ordo, 53. Burgundiones,39,131,141, Eofunircges, 16, 35, 57.'
ArelaleConstantina,148.AGothister obsessa,eajilaab Burgus Paulini,154.
Eurico,78. C
ArvandusPP. Galliarum,15.
Arverni,58,51. Calchedon,Calchidicus,10g.
Arrerniaelaus, 51,129. CampiCnnini,123.
Arzuges,121. Cancelliet vela consistorii,9.
Asarota,156. Canonglebae,68.
AsellusP. V., 15. Capitumtribulum,145.
AsiageteS,198. Caramalluspantom.,157.
Assessorumprivil.,11. Cari iinp.patria, 156.
Asteriuscos.,83. Idemmag.militum,140, Castorinavestis, 56,
 1191 INDICES IN SIDONIUM. H9J
Calaplus,65. Fanstussenior, 94, 96, 97,149,130.
Catihisub Francis, 133. Felix MagnifiliusPP., 29, 136.
Celeuma,33. Ferreolus PP. Gatliarum,51,7T.
Centrumcoeli,92. FirminusArelatensis, 95.
Ceraunia,117. Flagellacrinium,8.
Christicoenaeaccumbentiumordo, 23. Flaminesmunicipiorum,56.
Chironicaars, 35. Flamonium,t/rtd.
Cboraulae,100. Foederati,18, 124.
Cingutumfnagistrat.,20. • Formaeaquarum, 13.
Circensiumdescriptio,158seqq. Formatarumgenera et artiOcium,66, 67, 68.
Circifigura, 160. Carceres, ostia, 158. Tribuoal, ibid. Forum Martis,44. Trajani,ibid.
Sortes,158.Tuba,160.Metan,ibid. Dextra etsinislra,161. Francorumdescriptio, 120.
Flexus melae,ibid. Septemspatia, ibid. Praemia,162. Fridericus Gothus,135.
Claudianusepisc. Reierisis,96. Fronto comes, 51.
Clepsydra,31. Frontoniani,7.
Clericorumcoma,barba, 52. Corona,64. Ftilminislapis,117.
CloioFrancus, 120.
Coluria,27. G
Comeset dux, 79. GabiniaeGai.dentiaeepilaphium,64.
Comitesrei militaris, 108. GabrielSimeonius,13.
Commonilorium, 90. GallisCeltae,152.
Concionessacraeex gradibus arae, 151. A stantibusau- Gallorumpriscussermo, 45.
dilae,ibid. Earem plausus,76. GarsiasLoaysa,8.
Condilorium,76. Gazetumvinum, 153.
Copulacanum,86. Gensericusrex, 112,121.
Coosentiidno, 82,155,156,157. Geronliiperlidia,58.
Constantinopolis,105. Geslatio, 50. »
ConstanliniMagniluctus ob Crispum,CT. Gigantestriformes, 137.
Constantinityranniconsulatus,58. Falsaconstitutio,147. Gir, Girraeus,128.
Consulalusapex dignilatum,62. Novorumimperalorum, Gothorumleges, 25.
90. Tyrannorum,126.Ornat principes,116. GraecusepiscopusMassiliensis,65.
Consulespro tocisdiversi, 126. Eorumpanegyrici, 85. Grani,8. •- • -
Hanumissiones,115. Gratianopolis,Cularo,41.
Contralegere, 61. Grinincensesmonachi,80.
Conuenaeopp., 74.
Coronaclencorum,64. Nuptiarunt,13, 14. H
Crispites. statua argentea, 57. Hecalombion,159.
CrocusepiscopusNemausensis,74. Heluii, Vivarienses,69.
CujaciusJac, 71, 85. Heptateuchus,61.
Curapalatii,16. HercntesDeusoniensis,89.
Cursoria,12. Herculisagonesel parerga, 137.
Cursus publicus privalis vetitus, 12. Navigiisquoque Hoenius,142.
coustabat,ibid. Holograpbus,99.
Nic.de Cusa, 147. Honoratorumtres gradus, 82.
Cynici,108. HonoratusepiscopusArelatensis,150.
D Honorii Aug. constitutioConstanlinotyr. hactenustri-
buta, 1'47.
Daclatnultiplex, 111. Horaeinaequales,31, 44.
DardanusPP. Galliarum,58,59. Hubertus Goltzius,89.
Dea Voconliorum,55. Hunnorumdescriptio, 110, 124. Auxiliarumperlidia,
Ang. Decembrius,28. 131.
DeusoniensisHercules,89. Hypobolum,71.
Digitorumloquela, 98. Hypodromus,27.
Dignitalumordo, 62. I
Dii municipes,138.
Dioecesisrario sensu, 102. Iberia Ruricii, 143.
Divosparens, 109. Illyricumduplex, 118.
DomnulusAfer, 53. Imperatorum novorumconsulalus,20.
Draconesslgna,110,123. Indoloria, 152.
Drepanius,89. Italiaeiines, 13. .
Duxetcoines,79. J
E Joannistyr. consulatus,127.
Earini coma,155. Jovinusconsul, 157.
EcclesiaeadOrientemconrersae,32, 33. Jovinustyrannus, 58.
Ecdiciuscomes, 24, 39. Julianitres episcopi,97. •.,;
Echoiclversus, 90. Jurensia monasteria,55. ' .>
Elephantiin triumpho,115. Juslus enisc. Arvernorum,47.
EleusisCeres, 138. Justus Lipsius,17.
Elusa olinimelropotis,73. Juthungi, 130.
Kndelechiusrhetor, 44, 76. Juvenalesludi, 162.
Episcopiprimiordinis sacerdoles, 47. Quomodoelige- L
banlur, 53, 72,75. Abuxoribus abstinebant, 61.
Epislolaadventoria, 89. Evocatoria, 92. Formala,66. Lampridiusrhetor Burdegalensis,87.
Holographa,99. Metatoria,89. Lapidesmilliares,163.
Erythraeopp., 114. Lapnrdum,93.
Etbicadictio,91. Legatorumviatica, 63.
Eucberii Lugdun.laus, 54. Filii episcopi,78. LemaneArrernorum,51.
EugeniiTyr. consnlatus,127. Leo Euriciconsiliarius,ibid., 82.
EuphemiaMarcianifllia, 114. Leonis papaeciimAvienoet Trigelio legatio ad A V-
Euphroniusepisc. Auguslodunensis, 75. lam, 18
Enricus rex Gothorum,16, 25, 73, 88. Leontiusepisc.Arelatensis,61. Burdegalensis,ibid.
EutropiusPP. Galliarum,14, 39. Ligula, 8.
Exolicasidera, 154. ___ Lirious,63.
Livia, castellum,82.
•—[ ft F LiviaPontii Leontii,93.
Fasti dati, 83. Livius.poetaGallus, 163.
FaustiReiensesepiscopiduo, 96. Localautia, 93.
1193 INDEX RERUM QU^ 1N NOTIS CONTINENTUR.
LugduriumConvenarum, 74.
Lugdunumctiloniaa quibusdeducta,153.
LugdunensisGermania,57. Primas, 73. Provinciadivisa
IUduas, lumin quatuor, 49.
Lupus ej>isc.Tricassinm,65.
Liixussabbatarius,9.
M Presbyleri secundiord. sacerdotes, 46, 47, 53.
MagiPersarum, 107.
Magislrimilitumin Oriente, 107, 118.
Magisterofficiorum,10.
MajorianusAug.,22, 118,122,123,124, 123.
MamertusepiscopnsViennensis,60, 70, 71.
Manumissioin auspiciiscousuluiii,115.
Marcellianaconjuratio,22.
Marinianicos. nomina,15.
Marmorumcolores,143.
Marsyasin foro Roin., 143.
MartiniDumiensisversus,50, 152.
Massilia,155.
Massiliensesepiscopi,71,75
Matlteseosvanitas,92.
MaximiAug. epulum,25.
MaximusReiensisepisco|>us,150. >_
MeoandriEpilrejiontes,47.
Merobaudespoela, 140. ,,. :i
Mesochorus,10. ~t
MessalaPP. pocta, 141.
Milesiaefabulae,71.
Miltliatriplex,14.
Minuritio,29.
Monachipalliati,45. Comabrevi, 52.
MonsSeleucusojip., 55.
Municipaliternatus, 21.
Musleus, 82.
Mythologiae duplex methodus,157.
N Ricimermag.mililum,13, 112.
NarboMarlius, 154, 156.Obsidetura Golhis,131,134,
156.
NaronaDalmaliaeopp., 156.
Nepolianusmag. milituui, 124.
Niceliusadvocatus,82.
Nic.ol.Fab: Pereschius, 147.
Nicomachiduo, 81.
Nonnechiiepiscopiduo, 93.
NumatianiItinerariumad quemscrijilum,105.
Nuhierariorumpririlegia, 22.
Numeriper digitosexpressi,98.
NummusAnthemii, 104, 105. Chalcedonensiu^n
Cibyrataram,56. Postumi, 89. L. Scijiionis, 128.'Libii
Severi, 111.Pl. Valentiuiani,30,157.
o Sealiger(Jos.), 58, 147,156.
Oi diphthongus,139.
Ominaiius,143, 152.
OnufriusPanvinnius, 15.
Onychisgemmaeihscriplio,27.
Or_Iosecundttssacerdotum,46, 33.
P Senonia provincia, 49.
PalladiusCaesarPetronii Maximifilius,36.
Panlomimorumchorus,93, 157.
PapianillaSidouii, 114.
Parada,93.
Parochia,102.
Pars armataet civilis, 19.
PatiensepiscopusLugdunensis,52, 68.
PauliniNolaniuxorfactasoror, 61..
Panlinus episc.Rilerrensis,89.
PaulinusauclorEucharistici,89. Librorumde VitaMar-
tini, ibid.
" Pentametercommaticus, 103.
Perpeluus episc Turonensis,49, 73.
Persarumdii aqua et ignis, 107.
Persica pax duplex, 106.
Pelronii Maximihonores,36. Mors,ibid. et 154.
Petrus mag.epistolarum,99.
Philematia,Philemalio,29, 50.
Philistionniimographus,26.
Philosophorumbarba, palliumel clava, 45.
Picti pop. unde dicti, 129.
Pila etcolumna, 27
PlacidinaLeontii,41.
Poenilentescomamtondebant,32.
PoleiiiiusPP. Gatliarutn,48, 145.
Poliniacaarx, 45.
Polilianus(Ag.),C, 7.
PATBOL. LVIII.
1194
Polynicesauriga circ, 160.
Post cotisulatuinin aunis impp,quid sit, 20.
Praecipuum,68.
Pra.fe>:tusannonae,21.
Pr_efeetusUtbi, 20, 21.
Praescripfionis30annorumauclorTUeodosius junior, 83.
Prandiunihora quinta, 52.
Primatumorigo, 73.
Primigeniintediciepitapliium, 35.
Principesmunicipii,76.
Principiusepisc Suession.93.
Priscus ValerianusPP. Galliarum,59.
Probus Felicisfrater, 42.
Procopiusmag.militum,106, 107.
Prosper Aquilanusepiscopusnon fuit, 94.
Prosperiepiscopiduo, ibid.
Provinciaeprimaequaenaro,72.
Purpurapro ornalu, 27.
Puteolanuspulvis, 106.
Q
Quadratarius,40.
Quaesturadignitas liltcrarum, 37,
Quinquennaliaquando,144.
QuiritesEoi, 105.
. R
RagnahildaEurici regis, 44,
Ravennatriplex, 12.
Reciprociversus, 101.
Recurrentes versus,91, 101.
Rectores provinciaruma praelectispraet.ereati, 11.
Reii Apollinares,60,94.
Remigiusepisc Remorum, 97.
RhiolamusrexBrilonum,40.
Rhodanusia, 1 2. '
Rogalionesa Mamertoinstitutae,60, 70.:
Romapatriacommunis,14.
Rutiiiofarent Occidenlales,51.
Ruricii Lemoricenses episcopiduo, 142. Senior.
~ 48
142.
Rustici epistolaad Eucherium,34.
Ruslicusmag. otiiciorum,57.
S
Sabbatafesta omnia,9.
Sabbatisferiati Orientales, 10.
, 105. Saloniusepisc. Genavensis,79.
Saporquivisrex Persarum, 114.
Savaro(Joan.), 25, 57,47,96, 123,126,152,163.
Scena, 65.
Scrittiasacra, praetoriana,patriciaesedis, 125.
Scyri, 152.
Securitates,69.
Sedatus episc Nemausensis,90.
SenalusconsullumTiberianum, 17. _,
SeptimiusSerenus, 145.
Serdica Daciae,Illyrici Thraciaeopp..,111.
Serenus Sammonicus,145.
SidoniuspatriaLugdunensis,152.Majoribusillttstris,10.
Zomes,24. Aviti Aug. gener, 127.Statua donatus, 102.
3raecedoclus, 81. PraefectusUrbi, 20, 48,102. Creatus
jpiscopus,63. Sidoniiliberi,54, 40. Epistolarumeditiones
tariae, 45. Lapsusmemoriae,1seu 56,149.
Sigmasolii, 26. In sigmate siibadioaccumbent>iuii
irdo, 23.
Sigonius(Carolus),110,116, 130,131,
Sinisteriorin circo, interior, 161.
Sistaricensisinscriptio,59.
Soloecismus morum, 96.
Sororius, 153.
Sortes variae,139.
Sponsaead virosducuntur, 13.
Sportulaconsularis,83.
Staluaemodus7 pedes, 144.
SyagriiLugdunenses,54.
Syagriicos. triplexpraefectura,13, 77.
T
Tertia provincia,49."
Theodosiuscomes,Africanuset Britannicus,144.
TheodoriciduoGothorumreges in Gallia,7, 130, 133.
Theudosius,121.
Thrasvbulusmathematicus,-92. _.
38
1195 1NDICESIN SIDONiUM. 1190
Thorismondusrex Golhorumcur occisus,77. ValentinianiPlac lex nova,40.
Titianiseniorisopera, 7. Valliarex Golhorum,112.
Toga, togatus,55. Vasioopp., 55.
Toreuma, torale, 9. Vargi,65.
Torquespro diademate,133. •Vesi, Vesogolhi,133.
Traclator, 46. Vesunnici,88.
Trebax, 24. Vicariasecundapraefectura,10, 11.
Tricastini,70. Vicariia |>rincipecreali ,11.
Trigeliuspraefectoriuslegatus, 92. Vicarius per Galliasunicus,ibid.
Triteuchus, 61. VicloriaousV. C.,81.
U Victoriuscomes, 79.
vicusJulius Aturensium,25.
Ugernumcastrum, 135. Virgiliilaus, 54.
Usuracentesima,51. Voconlioruuioppida, 55.
Usuraesupradujilurfinon debentur, 51. VolusianusP. V., 103.
V Volusianusfrater Sidonii,79.
ValamerGothus, 109. z
ValentiaSegorellaunorum,non Cavarum,70. Zotheca,94,95.

INDEX AUCTORUM
Qui citanlur, exponunlur, emendantur in notis,
(Nondumedilis «nuo1614praefixusest asteriscus.)

k DionysiusHalic., 160.
Donatus, 158.
* Alanus,120.
Agathias,
29. Drepanius,56, 89.
Alciphron,47. E
Aldelmus,28.1 Einartus,56,144.
AlexanderTrallianus, 153.
Ambrosius,18, 22, 24, 56, 77,131, 146,162. Ennodius,13, 38, 51,57,64, 102,144,m,emend. 150.
Apollinarius,129. EpigrammalaGraeca,98,100, 118,143, 158.
ApollodorusComic, tbid. Epigrammatavetera, 87, 118,138,157.
Apuleius,8, 93. Epiphanius,26, 61.
ArcadiusI. C., 63. Eucherius, 63,150, 151.
Aristaenetus,87,157. Engipjiius,63.
Aristeas,11,33, Eumenius,10,emend.,71.
Euripides,117, 127.
*Aristides,35. EusebiusCaes.,24,26,60,105, 151.
Asleriusepisc, 9, 33. Eutropius,105,156.
AtticusCP. episc, 67.
Augusiinus,31, 59, 64, 85,108, 121,*151,emend.,99. Evagrius,104,108,165.
AvitusViennensis,8, 34, 60, 70, 80, 53. F
AureliusCarthag.episc, 121.
Ausonius,11,22, 32, 93, 97, 118,142,152,161,162. Fasti Idaciani,126.
FanslusReiensis,76,136,143,156,' 61.
B FirmicusMat., 138.
BasiliusCaesar,22. Flodoardus,93,157.
RasiliusScleuciae,14. Fortunatus,41,44, 79,101, 109,124,emend.,142.
Beda, 94, 98. Frodoardus,54,102.
Bernardus,68, 76. G
Boetius,36. Gennadius, 29, 47, 94,114, 136.
*Glossaejuris,
C 10, 69,83, 90,125.
Osar, 69,119, 130. GregoriusNaz.,21,105, 123,149,151.
CaesariusArelat., 88. GregoriuslNyss.,9.
CandidusIsauricus,114. GregoriusVII, 52, 73.'
• Capitolinus,7, 44, 105, 123. GregoriusToron., passim23, 23, 39,51,52,64,79,122,
Capilulariaregum, 52,86,102. 133,emend.,41,57,73.
Cassiodoruspasstm,7,12, 31, 59, 60, 87,115, 119,157. H
Censorinus,31,132. *
Chrysostomus,23,46, 76, 107.108, 62. Hegesippus,86.
Cicero, 7, 9, 13, 22, 27, 29, 36, 56, 65, 121,139, Hephaestion,103.
143, 162. Hermogenes,90.
Claudianus,8, 83, 115, 116, 117,129, 132,137, 153, Hero Alex., 31.
emend.,107, 128. Herodotus,107.
Claudianuspresb.,46, 86, emend.,132. Hieronymus,17,31, 48, 59, 61,72, 89,96,98, 105,189.
ClemensAlex.,32, 158. HitariusArel., 53.
Cterus Romanus,76. Hilaruspapa,40, 64, 96, 134.
CodexJust., 11, 14, 17,18,21,22,24, 62, 85, 108, 126. Himerlus,259, 163. *
CodexTheod , 10, 11, 16,23,29,48, 51, 59, 77,84, 85, Hiocmarus,102, 147, 148, 66.
90,93,107,115,125,163. Homerus,117,143,161.
" Constaniinopolis.u_|u..a,57. Kityw»,106. Horatius,117, 145.
Conslantiuspresb., 35, einend.,61,131. I
Corippos,8, 83. * Idacius,36, 51, 58, 61, 83, 106, 113,119, 123,124,
Cypnanus,26, 28,100, 157.
Cyprianusdiac, 28, 95,135. 127,130,131, 140.
Inscriptiqnes antiq.. 14, 21, 26, 30,33, 56,56,58,
D 52,69, 74, 89, 95, 98, 123, 126, 136, 139, 137, 139,
Damascius,104. •mend., 59.
' Inscriptiones
Democritus,81. , novae,7, 18,27, 30,34, 56, 41,50, 51,
Demosthenes,24. 34,80,86, 95,103, 109,121, 126,127,142,154, 156.
Dio.ltH, 159. Irenaeus,12.
DiodoifusS.c,51,119, 124. Isidorus,6, 8, 25, 56,150, 134.
1197 INDEX AUCTORUMQUI IN NOTIS CITANTUH. 1108
IsidorusPelnsioles,9.43. Procopius,18,22, 123.i
Ilinerarium,55, 74,93, III, 152. Propertius,156. ' Anclior,19, 77.
Prosper, 59,70, 78, 130.
J Prudentius,9, 43,52, I0*>,110,138, 143,151.
'
JoannesMaxenlius,22. Ptolem-eus,29, 70,74, 111,128,156.
Jornandes, 12, 16, 24, 58, 55, 6V>,93, 110 134, Pulilicola,121.
emend.,24. Q
Josephus,33.
Julianusimp., 12, 24,32,103, 106, 116,120,144. • Quinlilianus,27, 47.
Juvenalis,48, 98. R
Juvencus,23. Ratbodnscpisc, 6S.
L Rhianus,146.
Lactantins,158. Rothaldns,102.
Laerlius,35, 107. RuliusFestus,49, 118.
Lampridius,44,92.101. Ruricius,
* 41,48, 51.64, 68,81,88,90, 117, 143.
Leo papa,31. 53,75,emend.,49. Rusticus,34.
Libanius,46,116. s
Licentius,123.
Livius,70,113,115,128,139. Salvianus,
* SeduliusS9, 18,52,78, 131,132.
Longus,33. cotus,97.
Lucanus,124,139. Seneca,31, 60, 113,162, l65.Hlietor,90, 91.
Lucianus,27, 28, 29,46,72,137, 149,157. Senecapoeta,7, 119,123, 162.
Lucretius,
* 29. Servius,
* 7, 23, 90,101.
Lupusepisc, 61. Sevenanus Gabal.,8, 14.
Lycopbron,149. Sidoniusemendatus,14, 26, 27, 28, 62, 72, 86, 83,91,
M 97, 102,109,110,113,114,117,121,128,150,132,135,
137,142,116,155,cl aliis locispassim.
Macrobins, 99,145, 162. SiliusItali.us, 160,161.
Malcfiussophina,114. Socrates,53, 105.111,135,emend.,55.
Manilius,87,118. Solinus,117.
Ammian.Marcellinus,11. 21.49,70,74, 77, 100,106, Sopliocles,160.
107,109,110,115,122,123, 131,133, 144. Sozomenus, 58, 111,emeiid.,55.
Marcellinuscomes, 37, 94,106,135. Spartianus,29, 122.
Marcellusmed.,65. Stephanns,103.
MariusVictor,107,146. Slrabo,13, 27,48, 69, 74,88,92, 106,107,117,133.
Martialis,145. ' Stictonius,22,108, 139.
MartinusDumiensis,49, 152. SulpitiusSev., 9, 23,44, 40,40, 107,152.
Maximianus, 146. Svmmachiis, 20, 21, 54, 60, 77, 81-83, 84,89, 93, 93
Menander,47. 101,122,125,158.
MinutiusFelix, 107. Synesius,108.
Modeslinus 1. C.,10. SynodusAgathensis,52, 72, 75. Africana,121 Acjiii
Masteus,119. ieiensis,77. Arausica,94, 98. Arelatensis,64. Arvernica.
N 53. Aurelim.,70 emend.13, 93. Rracarensis,8. Cabif-
lon., 68. Chalcedop.,66.Carpentor.,72,94. Carthagin.,
NicetasChoniates,68. 52, 66, 68, emend.90. E|>au.iensis, 97. Lugduncnsis,78,
NicolausI papa,102. 97. Matisconen.,23.Meldensis,66. Nicana,72. Rciensis,
Norelta.cod.Theod., 18, 19, 36, 56,8i, 99, 104,112., 94. Sexla, 20. Trullana,66. Valctilina,76. Va.ionenss,
Justin.,14,18. 94.' Venetica,93.
Notitiaimp.,11, 57, 41, 49,57,131. SynodusLeniovic.j52.Lugdunensis,97. PaiWiac,96.
NotitiacivitaUim,69, 70. T
Numatianus, 10,103,141. TabulaIlin., 12. 39, 41, 48, 69, 82, 87, 97.
O Tacitus,8,17, 21,48, 56.
Obiequens,139. Terentianus,103.
'OdoDerobern., 46. Tertullianus,9, 14, 25,27,71, 76,92,98, 133,153.
Olympiodorits Thebaeus,17,38, 58,39. Themistius,110.
Optatus,46. Theocritus,162.
Orienlins,emend.,100. Theodoretus.10, 12,55,72,79,111.
Orosius,121,156. Theodorus
* lector,114.
Orpheus,138. Theophanes,14, 35,104, 13*.
Ovidius,114,158,162. Theophytactus Simocates,88.
P Tibulhis,139.
u
Paplnius,100,119,143,156,160,161,163. UrbanusV, 45.
Panegyrici,88,144, emend.,122, 151.
Paterculus,36. V
•PaulinusNol.,27, 5 2, 53, 45, 51, 74, 76, 95, 105.
Pautinnsde Vila S. Mart., 19, 23, 78, emend.,49, Valentinianilex, 46.
131,* 50. ValeriusFlaccus,118,119,123.
PaulinusanctorEucliaristici, 65,146. Varro,144, 149.
Pausanias,119. Vegetius,19, 110.
Pelagiuspapa,88. Venuleius,17.
Pentadins,90. Veteriscod.adnotalio,44,49, 61.
Persins, 31.' VictorAur.,31, 63, 106. .
Petronius,62,106. VictorP 31
Philostratus,v>6. VictorUtic.,74,82, 113, 140.
PlancusapudCic, 41. Viclorinus,91,101.
Piinius,9, 13, 29, 34, 55, 82, 86, 91,93, 154,163, VincentiusLirirt.,46.
entend.,70. Virgilius,34,149,158,160,161.
Plinius Junior,10, 20, 51,82, 88, 89,140,emend.,23, Vitruvius,13, 44,106.
94, 155. Vopiscus,5,101, 123,156.
Plutarchus,23, 51,72, 98, 129,139,167. X
PollioTreb., 83.
Porphyrius,107. Xiphilinus,31.
PorphyrinsOptat.,91, 101. z
Possidius, 1 13.
Priscusrhetor,22, 113,119. Zos.mus,10, 12,23,26,57, 58, 106,110,118,119,123.
 1199 INDICES IN GENNADIUH. 1500

INDICES IN GENNADIUM*.

INDEX RERUM ET VERBORUM MEMORARILIUM.

A Artemenhaerelicus,4. Purum hominemfuisseSalv.ilo-
rem nostrumconOrmat,116.
Aborlusdeformalosetiain resurrccturos putant Tirho-
nius Afer, Augustinus,Philippuspresbyler el lieda, 122, B
123.Hoc neganl scholasticiliieologi,ibid. Raptismaunumest in Ecclesiacalholica,nbi in nomine
Abrahaesinus, 179,180. Patris, et Filii, et Sp ritus sancti,datur, 29,139, 141,142.
Abslinenliaa carnibuset vino laudabilis,56,162. BapiismurnPun ci Christianisaltilemvocanl,169.
Adani,si non peccasset,fuissel immortalis,19. Ilioca- Ra|>lismus saiiguinis,137.Euinvero bajilismonialeGen-
dente, omnescecidimus,el secundumcorpus el aniinam nadiusexaequat,ibid.
in deteriusmutali sumus,22,159. 140. Nequepossumus BapismusimplelurIqvisibititercum enm articulnsne-
aliquid boii facere, nisi gratia divinae inisericordieenos cessitati8 excludit, 171. Nullusest si in fide S. Trinitatis
piaevenerit, 27. non datur, 142.
Adamin infernofuil ante Cliristi iiativitatemel resur- Raplizatiapud haereticosin nominePatris, Filii, et Spi-
rectionem,177,179. ritussancli,nondebent rebaplizari,142.Nonbaplizaliapud
AetiuShaeretiius,4. Dissimilemper oniniaPalri asserit haereticosin nominePatris,Filii, etSpirilussanct ,debent
Filium, et Filio Spiritumsanclum,117. baptizari,146et seq.
AgrippinusCarlhagiuens.episc primusauclorilerandi Raptizaticaste dcbent vivere, 103.
baptismatis, 143. Raplizanduscoufiteturfidemsuam,173, 174.
Angeli creati anle mttndiim sunsilem, 127. Ignorant se- Raplizatistantumiter saluiisesse, 39, 158, 171.
eretacordis,184.Cii'Ctiinscribuiiliir loco,130.Illorumnatura Gajitizandisunt parvuii,ut in eis regeueralionemunde»
iiiutabilisest, 34, 159. Sanctisunt participationenon na- tur qucdgencratione traxerunt, 120.
lura, 158. Post lapsumSatanaeila conlirmatisunt, utca- Baptizalinonmauducabantcum iiolis, 162.
dere jam omninonon |>ossint,35, 160. Saneti vocantur Raptismalisfructu pri\atur qui baptizaricontemnit,non
propler pulche limnm inculpabilequemmisteriumquod qtti non potuit, 171.
Deo exhibent, 158.Mtillicx veleribustribuuntillis cor- RarbatianusnupliassarrataeDeo virginitatiaequal,165.
pora, veriortamenopinioqu_c<__t_.u_._v eorumnaturamsta- Basilicaesanctorummartyrumaflecttipiissimoadeundae,
luit, 8,128. De illorum creatione nihitcerti in S. Sc i- 59, 168.
plua proiertur, 127.Undcrt Julianus apostala Moyscn Rasilideshaerelicus dicitChrisluminphantasiahominibus
inscientiaearguit, quod illorumfacturaenon expresscuie- apjiaruisse,109. Animasantequamnalicsinl, peccassein
niinerit,t'Wd. culeslibus, 131.
Angebcadignitas morlem noii 8, 150. llellarmiiiusfalsoscribil pueris eucharisliamdatamsub
Animacx co vocalur,quod adrccipit,vivilicandum animelcor- una sallcm specie, 145.
pus, 11; 135. lncorporeacst, 44, 132. Una, nondu_esunt Berillus Chrislumnon luissC ante carnis nalivitalem
in uno homine,9, 132. Sine peccatovenit in lnincmun- blasphemeconfessusest, 4,116.
dum, ct nunr.ex proprioarbitrio peccat,131. Per baplis- Rimarilinonordinandiclerici,38,165.
tnum reviviscit, 61. Noirluilab ihitininter inlellectuales Blasphemiaest Deum ex ea condilionequa Deus est
creaturas, ut naeretici(ingunt, 9,;130, 131. Neque |icr dicere passum,112et seq.
r.oilumcum corporibussemioatnr,ibid. Ejus creatic soli llohemi eliam pueris recens nalts eucharisliamoffe-
Deoi!ola,9,10,151,132. jnimortaiisest, necmontur cum rimt, 145.
corpore, ul vanc Epicuruset Aratusasseruut, 132, 133. Bonumest pauperibusfacultateserogare, 146.
Animaesanclorumanle Christipassioneme. resurreclio- Bonumesl cibumcum graliarumaclione accipere, 161.
nem in infernolenebantur,41, 177, 178, 179. Bonomest cnnjugium,sed meliorvirginitis, 161.
Animrepiorumcorporihusexutaein paradisumadDoum Ronosiani,30. ChristumDei iiliumadoplivum,non pro-
istatimradunt; impiorumaddiabolum_it_ .... _--.,-,iSr,...;_•.;, prium esse cnntendunl,147,
102,183.' Borboritaeh_ereticiimpuri)30, 146.
Animaliumanimaecum ipsa carnisnativitate nascuntur, c
et in carnis morle liniuntur,10,135. NonTationereguu-
lur, sirut Plato et Alexander|Utant,l53. Sed ad omnia Carere omni peccalo.olius Dei est, 187.
incitani"ntauatura ducuntur, ibid. Caronostra bona est a Deo condita,40, .176. Arbitrio
Aniidicomaritae neganl Mariam post parlum virginem animaeeliiciturin nobisvel bonavel mala,ibid.
permansisse,146. Caronostra incorrupfibilisresiugel, nonlamrn amiltet
Ai.(ropomorpliil_e Deumcorporeumel liumanis membris essentiamveracis nalurae,124.In qua perferat animapro-
liabtuque sibi (ingunt,118. pria cornorisprout gessit, sive bonumsive malutn,40.
ApellitaelictelantuniCliristumpassumputant, 110. CaroChrislinonsensit corruplionem,6,124. Est vere
Apollinaristae Verbum.per convcrsionemin liumana,109.El animalaanimi rationali,ifcid.Nonconfusa
dicunt A.T.»,
Deita.emiraiismutatum,3, 107. A Christonituutur sepa- cum Deitate, 108. Nona|>panns et j>haiitastic.->, 109. Ex
rare ammamrationalem,109.PassionemDeilati tribuunt, sola MariaVirgine, non a viro, assumpta,9. Adoraturab
112 Chrislumnonvere sed S-x.<m. lantumet putativecar- angelis et omni crealura, 121,122.
nem assumpsisse,et Deilalempro animaralionalihabuisse Carporratesa.o__v ivtfur.o.esse Ciiristumper b'asjihemiam
> allirmant,108, 109. disil, 116.
1 Aquasanctiflcalionis, 62. Castitatemoperibtisriiipliaruni prseferuntSS.Patres, 164.
Aquceususin sacramentoeucliaristia.,173,174. Nonest Catechumeni,energiimeni, |Keniienlesnonintersunl
el
dc necessitatesacramenti,175. mysteriissacris,144. I|>sispraesenlibusnontiebatT.p^^fo,
Aquariihaereticiaquamsblamoiferunl in poculosacra- ibid. Damnantursi siue tinctione sancta ex hoc mundo
menti, 174. decedunt, 171.
Arabicidicunt animammortalemesse, 132. Cerdohaerelicusduo princijiiasihi invicemcontrariain-
I Aratusanimamcumcorporeiuterire rane credit,10,132. troducit, 147. Chrislumnon fuisseverumhominemim|>ie
ArmeniiDeitati passioneraassignant,112. Nonulunlur asserit, 109.Eumque «..&»avi«>i_:v lantum passumafflr-
'aqua in mysteriis,175. mat, 110.
Arguendiqui cogitationesa diabotoimmilti hominibus Cerinlhusmille annorumfabulam,in qua rursumnuptiit.
putant, 185. promittonlur,elcibi, et terrenaevoloplates, lymjibatico'
i Afius S. Trinitatem profanadivisio e dirimil, 2, 102. errore tingit, 154. Chrislutanudumsaltemhominemesse
Ac in ea majns ac minus imaginalur,118. Patrem non impiecredit, 148.
semper Patrem fuissealhrmat.UO. Divinitalem passioni Chrismain bajilismo,50,144.
FiliumPalri negat, 120. Catbolicos
suhjicit, 112. 6i_.-<n>i-v Chrisliani,procastigationecorporis,.'ibstinentse inter-
4u4o._w.__. Cliristomsaltem i_i._rfet <a.iuau dum carnibusel vino, 162.
appellat,__>._..
Filium Dei esse blasphemat,ibid. Eumquevertibilemin- Chrislus-cternus Dei Filiusnalura non adoptione,104.
tlucitcreaturarummodo,157. Patrem, |>ernaturaminvi- Non sic natus esl ex virgine ul initiumdivinitatishomo
sibilem, e iain a Filiononrideri sacrilege aususest pr_t> nascendoacci|>eret, 4, 116,117. Scd aelernusante sacula
«ftcare, 11». Daus, ex virgine homonatus est, ibid. Nonin phanUsia
' lii his indicibusrerocalur leclor ad tuimeroscrassiorich raclere in nostra edilione cxprossos, a col. 979ad col.
1034. EOIT.
1201 INDEX REHUM ET VERBORUM MEMORABILIUM. 1203
lioiniuibusapparuit,sed in vera carne, 109. In qua et.ante Diabolusbonusa Dencondittisesl, 53,157. Malitiainin-
passlonem,et m |>assfoneverosdolores124. sustinuit, 3, 113. venit, 61mala cogitandomalusfaclusest, 53, 55,156. Co-
Caroillius noa sensit corruptionem,6, Adoralural> gitationes cordis iguorat, 42, 185. Ex arlibus hominum
angelis et omni creatura, 5,121. Semper ridet carneis menlis arcana colligit, ibid. Per crucemCbristidevictus-
suis oculisPatrem, 119.IdemDeusqni homo,et'q>iiDeus est, 71. Perpetuo cruciabituc,126.Eum ex ignis flatnma-
idem homo,nonconfusionenalurae, sed unitate personse, conditumdeliral Maliomet,127.
108. Nonest Deus,u» ant »iToxii, ul Ariusblasplienut,120. Didymustevrliuminducit in suhstanliahominis spiri-
In illo unitae sunl duae naturae inconfuse, inconverlibi- tum, 11, 134.
liter, el inseparabiliter,106, 108. In humanilatequaehu- Diodorushaerpticus,124.
manasunt sensit, in divinilateimpassibilispernian_.it,110, DionysiusialsoArianismiincusatus,117.
111,112. Dioscurusimprobega^rit Deitaiempassamincruce,112.
ChristusDeus et homonon duo sunt, sed unum«efaw». Docelarumerror de passiom'Christi,110.
sive persona, 105. Dogtnalasunt |,lac>tasectarttm,97.De dogmat. eccles.
Chrislnsaeternusest indirinitate el lemporalisin carne, anteGe.nnadiumscripserunt MuaanuseiDidymusAIexand.,
4, 103. Non ex riri coitu. sed ex Spirilu sancto natus ibid.
est, 108. Cirnem nonde coelo secum attulit, sed ex Maria Dominirisdiebusad ecclesias frequenter communican-
Virgine assumpsit, 108, 117. Habuit corjius vrrum et dumoninibusquibusmenssine alfe.ctupeccandiest, 51,149.
f-riv voijivcum suis106. 109. H.omo
p*iiprietatibus, hominesab perlectus Duabuslantumsubstanliis constathoino,10,154.
et Deus perfeclus, Suoadventu aeterno
iuterilu redemit, 13. Vivoset mnrluosjudicabit, 6. De- E
cendit ad inferos ut omnes sanclos qui ibi tenebanlur Ebion baeresiarcbadieit Chrislumex Viri coitu natum.
sui
compotes facerel, 178, 179. In vinovitissacramentum
corporissui instituit, 175. 3,108.
EoclesiaDei, propter eminenliamcelebrationis sacro
Cibumcumgratiarumaclionesumerebonumest, 36,161. rum, non-suscipita>lsacerdotiumbimaritum,165.
Eum crucissignosignarunlveteres Christianl,161. id est cceltimet lerra nonoinninoperibunt,
CibosquosDeus ad utendum_creavitaversantur pt re- sedElementa-, in nreliuscommutabnntur,164.
spuunt Encralil.T, Taciatius, Jovinianus, Manichaeuset Elipandus Tolelanusepiscop.scribit ChristumDei fllium
Priscillianus, 163.
Claudinihaereticinegant Mariampostjiarlum mansisse esse adoptionenonnatura, 104.
Encratila.
virginem,161. respuunt esum carnium ut immundum,163.
Clericusesse non potesl bimarilus,30. Nequequi con- cummors Epicurusdicit mcrlem nihil pertinere ad nos, quonianv
cubinam,viduam,repudiatam vel mereiricem in malri- adest, nos non sumus, 132.
moniohabuit, 165, 166. Nequequi sibi virilia amputarit, |)ere Eucharistiamin primitivaecclesiaquotidiefidelesacci-
38, 166. Neque qui usurasaccepisserel in scena lusisse dat nec consueverunt,31, 148,149.HocGennadiusnec lau-
convincitur,tdtd. Neque qui publicam vituperat, ibid. Singulis tamen diebusdomihicis
ptenitenliamegit, communicandum
167. Nequequi insanivit', aul diaboliatllictiouevexatus ibid. Olim puerissuadel si mens sineaffectu peccandisit,
recens baptizalisetiam dala est, 145.-
sit, 167. Nequequi pecuniamofferl, ibid. Pura mente et sincerocorde
Cogitationesanime inlernasdiabolusignorat, 42, 184. tunc accipienda,180, 151.Pueris
Nnnomnesmalaea diaboloexcitantur,42, 185. Ex corde lelligibilem primum debet dari cum ad discretionisannos e£.in-
tam bonaequammalaeprodeunt, 186. aetatem|)crvenerint,146.Est pharmacouim-
Communioquotidianain primitira Eoclesia,148. Refri- mortalitatis, 203.EampuniciChristianivilam voi-ant,169.*
149. Eamnec laudnt nec illorum Eunomiusbasilicasmartyrumnoningreriitur,168.Ncque
gescente carilale sublala est, honorat,ibid. Ait Cliristnmcarnem sina
viluperat Gennadius,150.elNon dalur parricidis, mimis, auima reliqnias3.
hislrionibus,merelricibus usurariis publicis, 152. habuisse, Trinitatem inaaqualemslaluit, 4, 117.
Deitatem iu carnemversampracdieat,110. Contratraditio-
Confessioin haptisino,143. ' nem apostoloruminstituit ul.S. baptismusunicamersiolie
Continenliae bona,36, 160. peragerelur, 142.
Cordissecreia solusDeusnovit, 42, 183.
Corporaangelis tribuunt mulliGraeciet Latini Palres, corpus, Eulycheshaereticns,3. Dicil e coelodescendisseDomini
129..Veriortamen itlorumscnteulia qui incorporeosan- <t>aviaffia et per Vipginemtransisse quasi per caualem,108.
gelos asserunt, 150. ^il-iixaloxvjaaTl
Siaxtvw
a_,[_aT_5
av.pt_n.vou
apparuiSSe Sal-
Corporaresuscitataexpertia erunl corruptionis,nonta- vatorem
112.
coiiimentusest, 109.Dcitati ascribit passloneni,
Post resurrectioncmcorpora nostra
men anttttent essenliamveracisnaturae,124. • impalpabiliaas-
Crealuraeomnescorporaleset intellectualesnonde Dei serit futura, 123.
natura, sed a Deofactasunt de nihilo,119. Nihilijuein eis s.mus est, ibid.ante
Exorcismus baptismum,17.138.Ejusritus antiquis--
De quo lamen nullumin S. Scripturaex-
est, quod ad Trinitatis essentiampertinet, ibid.
Crealuraeomnes bocae,35, 158. Omnescorporete, 130. stat mandalum,ibid. NeqneJustinus martyr et Terlullia-
nus itlius in suis scriplismeminernnt,ibid.
Omnesverlibiles, 159. Ex nihilocreavit Deus ccelumet terram, 7, 126;
Crueesignarunlcibosvetefes Christiani,.167.
Cyprianierror de rcbaptizandishaerelicis,.143. Excusa- F
tur, tWd.
Cyrillusdicitanimasesse ei traduce, 9. FaciemDei juxla naturaesuaeproprjetatemnuHacrea-
CyrillusAlexandrinusfalso iocusaturquod Deilati pas- lura videre potest, 67, 119. ;
sionerotribueriv, 112. Felix urgelitanussacrilegoansudixilChristumesse Dei
D Filitimadoptivum,non propriumet naturalem, 104.
Figura mundi,non subslanlia,transibit,57.
Demones per substanliamangelicac naturae siint, 8. FiliusDei aeternus,2, 58.Faclusest hominisfilius,lflS,
C<>rpora habent, sed ita sublilia, ut sensu percipinon pos- 114. Corpus ejus animatumfuit anima rationali, 3, 109.
sint, 129. Cogitationescordis ignorant, 185. Pir molus Nonest Dei Filius adoptivus,sed natiiralis, 104. Nequc
homiuisexteriores eas intelligunt,ibid. Nonpossunlsub- raTi etnv, ul Arius blasphemat, scd verns, 3, 120. Patr.
stanlialitermentem hominisimplere, 186. In statuislati- est .uoo.ito.el coessenlialis,1Q1,102.Soluscarnemassiim-
tant, 76. Illorumaeternaerunl turmenta, 125, 126. psit, nonPater et Spiritussanctus,103.Unigenitusdicitur, (
' Daemoniaciad clericatumnon admittuntur, 167. 105.Uuus est lantum, non duo, 2, 104. lmmutabilisest
DebitoressumusDeo, 189. sicut Pater. 157. Adoraturcum sua carne ab angelis et/
DescensusChristiad inferos,178el seq. omnicreatura, 5, 121,122.NonhomofactuspraeterDeum,
Deitas in cruce passionemnon sensil, 110,112. sed homainDeo elDeusin homine, 5,103. Non est con-
Deus unus est, 97, 98.Paler dicitur quoniam(iliumha- fusus carni, sed unilus, 3, 106,108.Ideo (iliusdiciiurquod
betveraciler nalum, ibid., 98.Solusest non solitarius,98. ei pater sit, 99. Atilequam nasceretur ex Virgine Deus.
Totus bonuset ipsa bonilas, 128.Ex nihilo,non ex-|,r_e- fuit, 4, 68.Tertia die resprrexit a mortuis, 58.Jyu.socuhjs,.
existente maleria, creavil cuncla,7, 126.Unusest et tri- nemo poterit.effugere,ibid. De illoetiamprofccdilSpir«ju_i
nus, 98. Incorporeus,8, 128. Immuiabilis,34, 156. Invisi- «anclussicut a Patre, 99,100.
bilis omnibuscreaturis, 119. Ubiqueest et ouuiiaimplet, FlorianushaereticusducelcarnemnoslrammalamaDeo
8. Nihilei in creaturissimileper substanliam, 119.Novit creatam, 40, 176.
solussecreta cordis,24, 18}.Nonvull morleuijieccatoris, G
42, 156.Midumnou creavil, 156. Neque est xuctornialo-
rum, 158 Neque ullunihominemad maluui praxlestinavit, Gennadiusexplotlitfalmlamnupx»»«f^pio'j, 185.Baj>tismum.
135,156. sauguiiiis male vero ba|,tismo ei.eqi.at, 173.,ArbitraiuA- .
Deus noueonfusushoniiuiesl, sed unilus, 105. ,»ule passionemetresurrei'li<>nem ChristiomnessaMloriim.
Deushominemasstmipsilquomodointellig.enditm,107, auiniasin iufcrnofMisse,177.
 '1*03 INDICESIN GENNADIUM. I»1*
GraliaDel adjuvatnos ut non peccemtis,13, 137.Gratis 20, 134. Ipsis in primitivaEcclesiaencliarisliadata est
nobis conceditur,23, 24. usquead lemporaCarollMagniimp., 145.
(.ratiarumacliopost sumptumcibum,161. Infantesimpnlluliad magiamaduibiti,153.
Graecinon quotidie,sed feslisel riomioicisdiebuscom- Infanlesfideliumnon baptizalosdamnarimulliex vete-
mtinicant,149. In mysleriisnnn admiscentaquam vino, ribtis iheologisputant, 168,169, 170.Contrariumin notii
174.Et tamenvere conficiunt,ibid. Si qui apudillos duas demonslratur,171.
. veltres dominicassiuecommunionetransierint, excommu- Infernaduo slatuuntOrigenes,Ambrbsius,Augustinus,
uicaiitur, 150. GregoriusMagnus,Hedaet Rernardus,180.
H Infernumquadruplicemesse vane opiuauturscholaslici
theologi,180.
Wmretkorumcerta nomina.Aetius, 4. Alexander, 10. Infernumnunquamin bonoposuilScriptura,1C8.
Anlidicomaritae, 164. Aralus,10. Arabici,132.Arius,2, 4. Initiumsalulis Deomiseranlehabemus,12.
Artemon,4, 31. Rarbalianus,163.Rasilides,130.Berillus, Insanusnondebet clericusfieri, 38, 167.
4. Ronosiani,30,147.Rorboritae,50,146.Cerdon,30. Ce- Interrogaliotrinainbaplismo: CredisinDenm?etc, 30.
rinthus, 31, 3. Claudini,164. Diodorus,6. Ebion,5, 31. InvidimenlemSpirilussanclosderelinquit,64.
Eucratilae,165. Epicurus,10. Eunomius,3, 4, 39. Euty- Irenaeusperperam asserit sanclospost resurrectionrm
clies, 3. Florianus,40, 176. Forlunatus,4. Helvidius,37. per mille anuoscumChristoin lerris regnaluros,154,155.
HeimogeneS,126.Hierachila.,37. HydroparastatEe, 174. J
JacobusSyrus,9,132. Jovinianus,37, 156. Luciferiani,9,
131. Macedoniani,4. Mahumefistae, 125, 127. Manichaei, JacobusSyrushaeresiarchaduas animasin unobomine
50, 37, 40. Marcellus,4. Marcianus,5. Marcion,3, 4, 50, ponit,9, 152.
32. Melito,4, 32. Memnder, 142. Monianitie,30, 147. Jovinianusinter virginitatemet nuplias nufam ait esse
2 4.
Nestnrius,5. Novatus, Ophianus,40, 176. Palricianus, dislantiam,37, 163.Esum carniumulimmundumaversa-
40,176. Pauliani, Pelagius, Philolatis,13*1.Photi- tur, ibid.
30. 22.
niani, 30,31. Plato, 10, 131. Praieas, 5. Priscilliani,30, Judaeipropter invidiamChrislumde terra sustuterunt,
131.Prodiani 50. Sabellius,24. Sarmatio,163. Seleucis, 60,73.
126. Selhianus, 30. Sipbori, 30. Svlranus, 5. Tatianns, Judicesqui causasaudiunt,recte judicaredebent, 52.
163. Theodosius,148. Timotheani,3. Vadiani,4. Valenli- Julianusimp. Moyseivmaximum proplietaruminscienliae
nus, 30, 139.Venustiani,176. Yigilantius,39, 168.Ze- elogio denolat,quod expresse non memlneiit nativilalis
non, 10. el facfuraeangelorum,127.
Haereticinonbaptizatiapud haTeticosin nominePatris, Jnstorum animaecorporibushumanisexutaestalim ad
el Filii, et S|iiritussancti,baptizantura catholicis,147. Deumradunt, injuslorumin ipsiusorci loca, 183. '
Haerelicl qui djcutilur «.,_ vEschinemaiunt Christum
ijisumesse Filiumet Patrem, 102. L
HaereticidicuntChristumnonridissecarneissuis oculis Lactantius,32. Falso credit primamjuslorum resurre-
ratrem, 119. ctionem secundampeccatorum,123.Postresurreclio
HaereticiciritatisCremensisLuciferopost innumerabilia ncm perfore, niille
lormentapristinambeatitndinemrepromittunt,126.Dicunt turris ineple inannosChristnm cumsanctisregnaturum in
suis scriptisfingit,154,135.Perperamin-
Mariampostparlumampliusrirginem non fuisse,164. cii-atnr quod animam per humaniseministraducemcura
* HelvidiushaerelicusperrersissimesuspicaturS. Mariam
aliosfilos ex consortioJosephisuscepisse,quifratresDo- corporibus propagari dixerit, 151.
Liberiarbitrii conditusest homo,11,12,135. Id in prce-
minidictisunt, 164.DicitMariamvirginemfuisseante par- varicationeAri_e eonstatesse vitiatum,13,14, "5.Et nisi
ium non postparlum,57, 164. pcr gratiambaplisminon poteslreparari, 26, 27.
Hermogenesex materia ingenitaDeumcuncla creasse Ligaiurarumsuperstitio valde usitata fuit elhnicis et
nugalur, 126. 61. Damnalur,ibid.
Hierachilaedamnantnuptias,et omnemcoitumspurcum Christianis, LimbusPatrum, 181.
|>utant,37, 162. I.imbuspuerorum,181.
Hilariusepiscop.falsoputalChristumin passionenullum LocutionesimpcopriaeveterumIheologorumde Chrisln,
sensisse dolorem,115. 107. Augustini,Gennadii,Tertulliaui,ibid. Hilarii, 115.
Hislrionibusnonest lieilumeucharistiamsuscipere,152. Cvpriani, 116.Vigiliimarlyris,112.
Homjcidis n ondatur eucharislia,152. A.TOV dicere passumimpassibiliterjoculareest, 113.
Homoconstatex animaet corpore,10, 134. Ad imagi- A.yo.corpushiinianumet animatuniassumpsit,109.Idque
nemDei creatus est, 189. Habel liberum arbitrium, 11, sibi oUovoata nnivit, 3, 109.
12, 135. Seductione serpenlis per Evam cecidit, 11,155. A-To.'passus et mortuusest non in semelipso,sed passio-
Atque ita naturaebonum pnrdidit, non electionem, 136. iiLMn et mortem sui sibi approprianstv_,ci__;oUo-
Deo prius admonenlealiquidboniagit, 12, 156, 152.Non voaia,110,111. corporis
est ad malumdiviuapotestatepraedestinatus,156. ,.'_ro.esl aelernuset Patri c^aeternu',101.Nonest Dens
Homoin Deumtransiritdura locutioest, 107. ..*•'.aul^tTo.Tj, 120.Palri est..|_,o--c,i..,
ibid. Est aTt,rro.,137.
Hominesex umbraDeumcreassefuriosusMahumetde- A.To. accepitnaluramhominis,non personam,107.
lirat, 127. Luciferianidicuntanimamesse ex traduce, 131.
I Luciferocumoinnibusdaemonibus suis prislinambeali-
liiilinemposl innumeracruciamentapromiltunt haerelici
iSu!>_uzTasalva siinl in naturis in Chrislo unitis, 105, civitatisCremeusis,126.
108,177. M
Immulabilisest solbs Deus, 157.
Immutatioin fniurojudicio,6. Macedonaniortholoxosvocant.luo.o-uxara., 120.Spirilum
Impiorumhominumaeternaorunt tormenta,7, 126. sanclumminislrum Dei abruplaimjiietatepronunliant,118.
Imposiliomanuumin baplismo,50, 144. Mahumetdiaholo per Alcoranum salutem potliceiur
InTrini.a_eunitasest,etinunitaleTrini_a?,SO, 102,103. a-iernam,125.Hominesex umbra,tliabolumex igoisflamma
In Trinitafenonest gradus,niliilquequodinferinssupe- Deumcondidissesacrilegoausu fingit, 127.Negat Deum
riusvedici possit,4, 117. iiabere filium,98. GulosissuisSarracenispost fata paradi-
In eucbaristianon debet pura aqua offerri,sed vinum sum deliciosumincjueeospeciosissimasmulieres, et ion-
cuinaqua niixtum,174. gam acsecuramlibidinempromittit,154.Ficte el puialire
In resurrectioneex mortuis sexus formanon mutabi- tanium passumSalratoremblasphemoore asserit, 110..
iur, 176. Malumrel malitianon esl a Deo creata, sed a diabolo
In Christoduaenaturaeunit_einconfuseinconvertibiliter adinrenta, 33, 156.Ejus nulla est natura, 158.
ac insepwabiliter,106. Manicbaeus hcereticus,4. Nupliaset cibos quos Deusad
In Omnibonoopere Deusnos prsevenit,29. utendum crearil, damnat, 37, 162, 163.Duo princijiiaet
In praevaricaliooeAdamodines homines innocenliam iluus substautiasboni scilicel ei mali opinatusest, 148,
perdiderunt,15. 158.Carnemnostramex maloet bonocompactammenda-
In divinis promissionibusnihil terrenum vel transito- ciferlingit,37.In Christocarniijihantasiauinialuitcredere
rium exspectemus,52, 154. ijuamnaturam,110.
tn inleriorehomineest Conditorissui imago, 189. MarcelluspurumtanlumhominemprxsumpsitdicereDo-
Incircumscriptumesse solius Dei propriumest, et iu niinumJesum, 117.
iiulla alia quacunquetandemnatura reperitur, 8, 128. Marcion. ail Chfislumcorpusde cojiosecumdeiulisse,5,
liifan.es baplizantuiin remissionempeccatorum,ut in^ 108.Nonsubstauliveexstitisse,sed aclu pulalivoquodaui
eis regeneialioncmuadeturquod-gerferalionetraxerun , liomnem simtilassp,109.Duo prmci^iasibi invicemcon-
 ' 120G
1205 INDEX RER.UM ET VERBORUM MEMORAUILIUM.
traria vanisslmeasserit, 147.Chrislumin phanlaslasaltem veleres, de ista vocorarie disputatumfut, ibid. In con»
passumimproboore conatusest praedicare,110. el cilioNicenoprobatur, ibid.
Mariafuit rirgo ante conju;iium,in conjugio, post 6i_oo.oiovsive.consubstantialequidsit, 120.
Ariani et Macedonianicatholicosappellrtat;
6|_oouaiooTi.
conjugium,37,164.Chnsto
Martyresqui pro sangutnemlundunteliam sine ibid. infideliumin hacvita saltemillis prosunt,'172.
bajitismatissacrameutodecedentes, salrantur, 171. Opera
Ophianicolubrumvenerantur, 176.
Martyrium,173. error de Chri.to,5, 4,108,119. De S. Triniia-
Martyrumreliquiaesincerissimehonorandae,non sdo- te,Origenis 4. De resurrectioae carnis, 5, 123,176,177. De sal-
randae,168. ratione daemonumet impiorum"hominum, 7, 123. De ani-
Materiariihaeretici Seleucus et Hermogenes non ex marum
nihilo, sed ex praeexisente et ingenita materia Deum praeexislentia,9, 130.Ipsi multa falsoaffinxerunt
coelumet lerram fecisseperperampraesumunt,126. ejus invisores,123, 125.
MatrimoniiDnaliscausa est procreatioprolis, 130.
Meliusest nescirequamerrare, 181. P
Menanderhaereticusimpttroore ausus est dicere, nemi-
nem posse salutem hjbere, nisi baptisma cjussuscepis- Paganimultosdeos colunt,98.
set, 142. Papias post resurreclionemresliluendamaureamannos gem-
.Mendaciumex dialnlo est, 14. matamqueHierusalem, et in ea sanctos per uviile
MensmundagratissimumDeo hospitium,62. cum Chrisioregnaturos rane som;i>at,32, 154.Cujusojii-
Hentem hominissubstantialitefimplere potesl so!aTri- uionisetian, fuerunt Iraeneus,Apolliuaris,Netos, Tcrtul-
nitas, 45,186. lianus, Yictoiinuset Laclantius,154 155.
Meretricibuspublicisnondatur communio,152. PascliDante -ransgressumrcrnalis aequinoctiinonpolest
MeritaomniasaitclorumDeidonastiot, 14, 18- celebrari, 44, 188.ln concilio Kiccnostalutumut omnes
Missa,50. Christianiid uno eodemquetemporeperagerent, ibid.
Montauilae,30. DictmtSpiritumsanclumin Montano et PassioChrs.i v>ra fuit, non ?avTaoi_,S>j.
rel ^uSr^, 116.
Ptiscillaredditnm,li7. * Pater aeternusFiliumbabet aeternum,1, 98. Carnem
Morari eueiiarisliau)tribuunl pueris sub ulraque s;e- non assumps.t, 2. Semper paler fuit, 100. A quo Filius
cie, 145. natus, 3.
Morscorpo-Ispcenapeccatiest, 22. Pater, et Filius, et Spiritus sanctus unus naturaliter
Mortaliapeccata, 151. Deus, 102,120.
MoysenJulianusimp.imper.liaeinsimuht, quod nalivi- SS. Patres non tam inculcantquotidianamet crebram
tatis angelorumnon ex|>ressememinerit, 127. communionem,quam dignam sacramentorum susceptio-
Mulalioet versibililasnaturaediminutionemsubslanti-e nem, 150,151.
facit,3. Patripassianihaerelici,103.
Patricianihaeretici,40,176.
N Pauliaoihaeretici,30. DicuutCliristumpurum hominem
esse, 146.
Naturabtimanasineconditoresuo non polestseservare, Paulus SamosatenusduosChrisloset filios, unum ser-
26. Ronacreata es. a Deo, scd vitiataesl per voluntalem vum, alterumdominuminlroducit,104.
malam,176 Peccalumest mors animae,22.
Naturaeduaein Chrismunitae,108. Peccata mortalia, 31.. >
Nemoper seme_i|>sum bonilsesl, 13. Pelagiushaereticusdicilhominessine peccatoesse posse
Nemosine peccatocst, 183, 187. Si velint,187.
Nemosine Deo miserantes.dvatur,153. PhotinianiChrisliex virginefalentur exordium,148.
Neposprimam j'ustorumresuneclinnem tt secundam PholiuspatriarchaBasiliumimp. homicidam,ad sacram
impiorumco finxit,.32. Milleannorum torjioraleregnum ccenamadmitterenoluit, 152.
suis scriptisasseverat, 155. Philolaierror tle praeexistentiaanimarum,132.
Nestoritisdicil Chfistumhominemfactumprsrter Deum, Plato ait quod aliqtiidex Trinitalisessentia ad creatura-
3,121. In Chnsto conatus est praedicareduas p' rsouas, rum naturamdeductumsit, 4. Animasdicitprius in coelesli
104.Personamassumpsissepersonamfuriosecredit, 107. habitationepeccasse,et prohoc incorpora ad terramesso
Nihilex Trinitatisessenlia ad creaturarumuaturamde- dejectas, 133.Brutis animalibusralionemattribuit,133.
ductum,4, 119. Poenaparvulorumuonrenatorurnmivissimaerit, 169.
Nonbaptizatusnon potest ritam aeternampossidere,59, Poenitentiajublica, 31, 41, 152,153.
168. Id absolute verum non esse, in notis demonstra- Poenitentiamprofes:i non sunt ordinandiclerici, 167.
tur, 160. Poeniteniiapeccataaboleri certo credendum,41, 184.
Nonbaptizatisnondatnr eucharistia, 144. Pcenitentiavera esl p.ccatorumcausaseradere,32,153.
Non est tertios in substanliahominiss, iritus, ul Didy- Pontiliciidamnantpmros non regeneratos, 170. Infer-
muscontendit,11, 134. num quadruplicemstatnunt, 180, 181. Dicunt mortaliter
Nonpriratiosedcontemptussacramenlidamiat,171,172. eos peccarequi in poculosacramenlinonadmiscentatjuam
Nontres Dii, sed unus est Deus, trinus iu vocabulis, vino,175.
unusin Deilate substantiae,98. Praxeas solitariumDeum inducit,5, 120. AffirmatPa-
Nonsuntduofiliinec dii, nec duo Chrisli,101,103. trem descendisse in virginem, et carnem cx ea sum-
Novatushaereticusdiciigeccataresper jioenitentiamnon psisse, 103.
possein integrumreparan, 184. Precatioante mensam,161.
,_|Nurumpeccaiumfrreinissibileapud Deum, 184. Primifiasnon degustabantChristianiet etliniciantequam
ex
Nulliissanctusperfectusest, sed aliquaparte pecca- a sacerdoteessent libatae,179.
tor, 182. Principes potestatema Deo habent, 78.
NullusaDeoadmalumpr_edeslinatusesl,29,35,155,156. Priscillianiliaeretici,50. Nuplias damnant, 162. Ani-
NullusadsalutemnisiDeoinvitantepolesivenire,33,153. mam peccassepriusquamin hoc mundoadesset, ineptis-
Nullusestba|ilismus,siiufideS.Triniialisnondatur,146. sime credunt, 151. Esum caruiutnlanquam immundum
Nii|>li*bon_esunt,36.Clirisluspraes-ntii suaemajeslatis res|,uunt, 163.Diabolumnunquambonumfuissehaereticct
eas sa.clificarit, 79, 160. Error esl eas sanctaevirgin.taii spiritu asseverant, 156, 137.
coaequare,163,164. ProcessioSpiritussanctia Patre et Fitio est, 1.
Nujitiasquidamnantdraconemillumvelerem in se ha- Proclianih_erelici docuerunt Christum iu carne no»
bilaiilemhabent, 163. Vfenisse,146.
Pro impiis orandumut ab ignoralionis nocte resur-
O gant,8t.
Prosper Tiro male baptismumsanguinisverodiaptismo
Oblaiionesaltaris, 52. .equat, 173.
Obseerationessacerdutales,16, 157. Publica pcenitentia, 31, 152. Ob gravissima peccala
Omniumhonorumopen m Deus auclor est, 18. imposilafuil hominibus,153.
, Omniainsanctorumanimaeanle resurcgclionem Chrisii Pueri ante discretionis annos non debent communi-
in inferno uernnt, 4', 177,178. care, 146.
Oiunessanclipronunlianlse peccatores, 4", 139. Punici Chrisliani baptismumsalatem rocant, eucha-
Omneshomines mortalesstint, 6. Peccaul omnes, et ristiam vi__.ni, 169. ,
necessehabentdicere quolidiedimillenobisdebituntslra, Pythagoreipulant animasante nativitatemin coelopec-
2«,31,13". casse, et ideo in corj>o;atransmissasut supplicialuant,
bvMwmPatri Filius,5,120.Id ncgant Ariani,i(iitf._*pud 131.
 1207 INDICES IN GENNADIUM. 1208
Q SteplianusGobarusait primamresurrcctloncmfore ji
storum,secundampeccalorum,123.
l.liiimorlaliapeccatacommisit,commumcarenutlalenus Substanliisduabussallemconstat.homo,134.
pne.uinat, 130, 151. Suidasmale angelosincircumscriptos facit, 159.
Qoi apud haereticos non in sanctae Trinitatis inroca- SylvanusDeumstatuit solitariumabsqueFitio, 120.
tionebaptizatisunt, a catholicisbaptizantur,30,142. Symbolumaposlolorumnemodebel ignorare,149.
fy& concubinam, duas malronas, viduam repudiatam,
vel meretricem,in matrimouiosumpsit, non potest esse T
clericns,58, 163,166. Neque ille qui senietipsumcastra- Tacianusimmundospulat ciboscamium,163.
vit, ibid. Nequequi usuras accepit, ibid. Nequequi lu- TertullianusDeumstatuit cor|ioreum,118.Increatunt
sissein scenaconvincitur,ibid. aliquidesse putat ex Trinilatis essenlia deduclum, 120.
Qui baptizatus non est, non pofesl vilam aeternam ha- Animamex traduce esse assererat, 131. Per miile annos
bere, 168.Id absolute verum non est, 171, 172. sanclos " cum Chrisloin
regnaluros terrs vanissimelinxit,
yuod tibinonvisfieri, alterine fecerts, 50. % 155. • -
Quotidie eucharistiamsumebantmansit fuleles in primiliva Theologischolasticidicunt abortivosfetus non resur-
Ecclesia,31, 148. Quaeconsuetudo usque ad Cy- recturos, quoniamnon vixeruut,123.fnfernumquadru-
priani, Ambrosii, A ugustini e t Hieronymiitempora , ibiit. plicem siatuunt, 180.Parvulos non regeneratos aeterna
Postmodumrefrigerata caritate, sensim ccepit extabe- beatiludine privaut,169.
scere , 149.Ideoque sancitum a PP. Romanisut si non T'heopasc_iit_eDivinitalipassionemascribunt, 112.
frequentius, saltem ter, aut ad m.nussemel iu annosae- Timothianiaiunt duasnaluras in Chrisloin unamreso-
culares communicarent,nisi vellent omninoab ingressu lutasesse massam,106.
ecclesiaearceri, ibid. Tnetopsycbitae animamdicuntcitm corpore niori, 132.
R Trinitatisin essenlia nihildivisumaut distretum est, '
' fid,ide sancta Trinitato, 1, 97. 2,3,101, 102.Nihilservienset creatum, 117. Nil.il iuae-
Regula siucerissime honorandae non quale, nihil anlerius posteriusve,4, 118. Niliilex ea ad
martyrum
Reliquiae 168. s unt, crealuxarumnaturamdeductum, 119.
adorandae , 39, TrimtasS. _I__O-_TO.
diciturquia omtiestres personaeillnjs
RenuntialioSatanaein baptismo,59. suut ejusdemsubstanliae,102,103.
Resurreclioerit morluorumomnium,5,122,124. Una TriflKgiUetres deoscolunt,98.
et insimulet semel, ibtd. Non primajustorumet secunda
ut volunt Lactantiusel SlophanusGobarus, U
23. In illa nonevacuabilurveritascorporis,124. Neque
feccalorum, 'neuchari lia, 174.
fSporaoaoia.aib_erelicisolaaquaulun.ur
sexus formamulabilur,40,176. Sedvir mortuusrestirget Uua persona duaequenaturaein unigeniloDei Filio
in formaviri, feminain formafeminae,177. Christo,103.
Resurgent eliam abortivi deformati, 122. UnigenilusChrislusdicitnr,2, 105.
Resuscitatacorporaexpertia erunl corruplioniset mor- Unus nalurain sanctaTiinitale Deuspaler, Filius, et
lis, propriam veronon amittent naturam, 124. Spiiitussanclus,2, 98, 103.
S UrhicusPotentinusdicitSpirilumsanctumesse Palrem,
aut Filium,aut crealuram,208.
Sabelliushaerelicus,1, 4. Trinitatemin unius personae Usurariusnon polesl esse clericus,38, 166. Illi non
angusliascogit, 101. datur communio,152.
in
Sacerdosqui uon miscetvinumaqua mysteriis,depo- V
nitur, 175.
Sacramenlisaltaris interessenon possunt qui nondum VadianusdicitDeum bnmana figura cl membrisco;i-
regenerali noscuntur,144. stare, 119.
Sacerdoteshonorandisunt, 102. ValentinusliaerelicusaitChristumnonfuisseverumlio-
Sacramenfumcorporis Chrisli Punici Christianivilam minem,sed inane duntaxat spedrum, 5, 109.Verbiet
vocant,169. carnisuuaincredidltesse naluram,108.Christumcorpiis
Sacramentaa sanclificationedicunlur, 151. secumde calo detulisse, nona Mariaassumpsisse,ini|>io
Sarmatiohaereticusrirgines et nuptasejusdemessemc- ore garrit, 108.Duoprincipiaetduo bap:ismataiutrodu-
rili apud Deumdicit, 163. cit, 141,148.
Salisfact.oquid sit, 32, 153. Venustianihaereticidicuntdi.bo!umcondidissecorpus
Saturninus ait Chrislumin phiiitasianonvere appa- hominis,176.
ruisse, 109. Verbumcarofactum est, -manenteVerbo in sua sub-
Sethianuscarnemnostrammalama Deocreatamsacri- stanliaet hominein sua nalura,107.
lege ausus est prtedicare,40 , 176. FiliumAdamiq.ii vo- Victorinusrhetor Romaepublicelidem profitelursuatn,
caturSeth honorat,ibid. 174.
Severus hserelicusDeum in propria nalura passum Vigilantiushaerelicuscontemnil martyrum reliquias,
malecredit, 112. et Chrisi inosqui eas suspiciuntcine.rarioset idololatras
Signapossuut etiam peccaloresfacere, 43,187. appcllat, 168.
Sjgnisclarus fieri potest Christianus, uon sanctus,43, Vigiliusmarlyr malerefert passionemad naturaeVerhi
187. proprielatem,112.
SignocrucisanliquiChristianicibos §ignaruut,161. Viniususiu sacriticiom'ss_e,173.
Simonianiin- phantasia passum Christuuicontendunt, Vifginitaspraeferturnuptiis,36, 161, 164.
110. Virgo Maria genitatibusintegris pepcril Salvatorcm,
Sine Deonihilboni possumusfacere, 15 , 25. Nequc 164.
ministeritimsalutisaeternaeacquirere, 26. Vividicunlurqui in corporeerunl iu advontuDoniini,
Spirituspro anima,11,134. 127.
Spiritus sanclusa patre et Filio procedit,1, 99, 100. z
Nonesl genitusueque faclus, 101. Quaregenitus >elin-
genitusdicit nondebet, ibid. Palri el Filioaequalisesl et Zenon atl animamdurare post morlem, esse lanien
coaeternus,ibid.Carnemnou assumpsit,sed Filiustanlum, obnoxiamcorruplinoi,10, 133.
103.EumArianiet Macedoniani Pafre el Fili_iessttmino- Zvvinglius eliamillisqui ab Ecclesa Chrisi . lieni sunt,
rem blasphemant,118. vilamEelernaiupollicetur,177.

INDEX AUGTORUM QUI IN NOTIS LAUDANTUR.

A AlberlusMagnus,144,149,171, 175.
AlbinusAlcuinus,101,158,141,144,143,153,169,184.
Acaciusepiscop.,112. Alcoran,98, lfO, 125,127, 154.
Actaapostolorum,148. Algerus,97,151,153, 171.
Actaconcil.Ephesini,103,110, III, 112,122,148,164. Ambrosiusepiscop.,99, 100, 101,102,113,121,127,
AdoViennensisepiscop.,125. 128, 130, 153, 141, 149, 151, 153, 156, 157,160,165,
/iCneasGazaeus,127,128,133, 156. 165, 168, 169, 172, 173, 174, 176, 178,180,186, 187,
Aimoinusmonachus,106. 188, 189.
 1209 INDEX AICTORUMQUI IN NOTISLAUDANTUR. «10
AnacletusPP., 143. •CorpusCanon.,100,137,138,142,144,149, 133, 166,
Anastasius Synaii»,123,127. 167, 168,175,188.
Anastasiusepiscop.Nicenus,99, 128,187. Cyprianus,100,116,141,142,143,144,143, 148,151,
Anastasius Ribliolhecarius, 154. 161,169,173,174,187,188.
AntiochusS.,186. CyrillusAlexandrinus, 98, 99,100,129,105, 107,110,
Arelhasepiscop, 109,160. 117,122,127,128,129,150,114,145,137,138,159,162.
Arnobiuscontragenles, 131,152. CyrillusHiernsolyinitanns, 98, 9), 101,108,124,131,
AthanasiusAlexand.epistop.,97, 99, 100. 102, 103, 138, 141,146,13_>, 162,16J,171,173,177.
108, 112,117,118,119,120,.12t,123,127,130,133,154,
155,142,149,157,160,161,162,170,171,173,178,184, D
185,186,187, 1 89. Damascenus, 97, 99,100, 101,105, 104,lO1),106,107,
Atticuse|iiscop.Constanlinop., 112. , 109,113,118,124, 126,127,128,130,152,133,140,144,
Augustinus episcnp.Hipiio.,97, 98, 100,101,102,103, 168,174,177,189
103,107,108,109,110,115,117,118,119,122,124,125, 146,156,159,161,
DamasusPP., 105,115.
1*7, 129, 152, 157, 138,140, 141, 142, 143,144,147, Uanaeus, 106.
148, 149, 15'), 153, 154, 153,156, 138, ItO, t03, 164, Deuteronomion, 98.
168, 169,170, 172, 174, 176, 177, 178, 179, 180, 181, Diadoehus,186.
, 183,184,185,186,187,188,181. DidymusAlexandrinus,97,102,130, 134,146,157,158,
Auctorde fidead Petium, (8, 99, 103, 113, 116, i:5, 186.
133, 139, 142, 157, 158,159,ltO, 162,163, 169, 171, DiogenesLaertius,97, 132,153.
177, 184. Dionysius Areopagita,128,129,130,144,143,159.
Autorlib.de Speculo,100. DionysiusCarthusiaiius, 178.
Aulorlib.de Trinitateet unil.ite,1:0, 101. Doxologiae vet. Graecoruin,
103.
Autorlib.de V Haeresibus,101. Durandns,101,107,129,150,138,149,132,137,167.
Aulorlib.de Spirituel anuia, 100,130, 131,132,131, 170,175,180,185, I<_9.
135,1-.6.
Autorlib.de Incarnat.Vcr'.i, 131,136. E
Autorhomil.de Co:naDomini,151,174.
AutorComment.in Marcum,174.187. Ecclesiasles,178.
AutorC-jmnient. in Matlhaeum. 177. EdictumJustinianiimp.de fide,9 '.
Aulorepist.Decelebral.Paschae,189. EliasCretensis,104,1 >7.
Autorde ltectitud.catliol.conversationis, 151, 183. Eligiusepiscop, 131,133,109.
AutorHypognostici, 138, 145,153.156,169,183. Epi|>hanius, 101,102,10J,108, 109.115,118,120,121.
Aulcrde Ctilitalepu_nilenli_e, 153. 123,126.127,13>,141,146,117,148,154,158,lt/.l. ltil,
AulordeAnitna,131. 162,103.161,163,174,1'8, 189.
Autorde Co.itiuenlia,161. EpitomeS. Canonum,137,138,146,186,175.
Euchrriusepiscop.Lugdunenss, lt>9.
B EugeniusPP. IV, 175.
Bachiarius,154, 184. Iiusebiusepiscop.,108, 115, 116, 117,123,131.132.
B_eticus,99,102, 103,158, 159. 154,155,184,188.
BaroniiAnnal.eccles., 101, 117,141, 144. Eusebiusl'P. 1, 143.
BasiliusMagnus,109,117,118,133,151,158,166. Exodus,107.
BasiliusSeleuciensis, 129,133. F
ReatusRhenanus,133.
Beda,99. 100, 109, 119,122,123,127,129,138,142, Fatislinusde Fi le, 102,158.
144,159,161,164,169,178,180,182,185,186,187,189. Fanstus,tle Lib. Aibitrio,136,140,1"6.
Rernardusabbas Clarreval.,129. 153, 141, 154,155, Ferrandusdiaeonus,98, 103.
160,162,170,171.175,180,186,189. Firmilianusepiscop.,116.
Bonaventnra,99, 123,152,138, 149, 151, 153, 154, FranciscusTurrianus,167.
164,175,180,186. Fulberlusepiscop.,113.
Bullingerus,178. Fulgentiusepiscop.,98,99, 101,102,104,103,107,108,
Burchardus Wormaciens.episcop.,137,149. 109,113,118,119,122 1_!4,141,146,148,135,,1^6,157
G 177.
CaesariusArelatensisepiscop.,100,169, 174, 189. G
Caesariusfrater Nazianzeni,101, 102, 103, 118, 123, Gaudentius,136,161,189.
129,159. Gel.tsiusPl\, 115,167.
Canonesapcstolornm,141,165,166, 167,197,188. Gelasiusd,-Aclisconcil.Nicxni,100,121,146,166
CaroliMagniCapitulare,142, 145,149,15., 108. Genesis,160,178.
Cassianus,102,110.118,185,186,187,188. GennadiusMassiliensisp:esbyler, 101,103,107,108.
CenturiaeMagdeh.theolog.,138. 109,119,154,164,167.
Cerealisepiscop.,103. GehnadiusConstanlino|>ol. episc, 167.
ChristO|,horus Pelargus, 175. GeorgiusCassauder,171,172.
Chrysologus, 98, 99. Germanusarrhiepiscop.Constanliuoj)., 114.
Chrvsostomus, 105,124,125,127, 129, 132, 136, 1(0, Gratianus, 1 55.
150,151,156,157,161,164,165,168,184. Gregentiusepiscop.,172.
ClemensAiexandrinus, 130,162,177,186,187. GregoriusMagnus,100, 113,118,122,121,123,1 9
Clementisrecognitiones, 98, 162, 109. 130,133,141,146,135,159,163,lu6, I6", 177,180,1K2.
ClementisConslitut.aposiol., 127,-147, 163, 173, GregoriusPP., 131,166.
174,189. GregoriusNeocaesariens. episcop.,117.
ClaudianusMamert. cpiscop.,116,189. GregoriusTuronensis,98, 1 3.
CodexTheodosianus, 146. Gregoriusde Valentia,170.
Ca-lestinusPP. I, 136,137,1.38. GregoriusiSazianzenus, 97,99, 104,110,112,113,120,•
Concilium Africauum,138, 159, 140, 142, 171. Aga- 127. 128, 129, ' 156, 138,137, 158, 159, 169,173, 181,
thense, 149,167. A rausicanumi, 165, UJ7. Araiisicaniimii, 182, 187.
110, 141,156.Arelatensen, 146. Arelalensem, 97, 167. GregoriusNvssenus,119,156,169,186,188.
Anreliaiien^e m, 165.Bracaiensei, 120,131,163.Braca- GuilhelmusDuranlusepiscopus,144,175.
rense u, 138. Cabilonense,167. CartbaginenseIII, 174. Guitmundus,97.
Carlhaginense iv, 166- Carlliaginense vi, 146. Chalcedo- H
nense, 167. Consuntinopolilanum i, 99. Constantino-
politanumu, 97. Eliberitanum,166,167.Epaunense,163, Harmenopulus, de Sectis,102,110,117,147.
167.Flnrentinum,99. Gangrense,163.Gerundiense,16;>. Haymoepiscop.,130,173.
Hispatenseii, 113. Laodicenum , 174. Lateranense,98, Hieronymus episcop.,100,103,118,119,123,124,123.
100, 149.Milevitannm, 137,138, 139.Nicaenum, 99, 146. 126,131,133,154,135,141,113,146,149,131,132,154,
166.
Romanum, Telense, 166.Toletanum i, 98, 110.To- 156,158,160,161,162,1(13,164,165,168,169,.73, 176,
leianumIV,98, 100, 142, 163, 167. Triburiense, 174. 178.181,182,183,183,186,187,188.
Tridentinum,175. Trutlanum, 174. Turonicumi, 152. Hierothcus(S.), 159.
. Turonicum tu, 119.Wormaciense, 98, 174. II lariusepiscop.Piclar,99,10"»,10">, 104,103,113,121.
4211 INDICESIN GENNAD.INDEXAU1.T. QUI IN NOT. LAUDANTUR. .111
HistoriaTrlpartita,101,117,119,121,148,152,157,188- Papias, 157,158,176.
HonoriusAugust.episcop.,101,102,109,110,113,119, PaschasiusCordubenSf,174,175.
147,179. Paschasiusdiacon.Rotn.,186.
HormisdaPP., 103. Pauiiausepiscop.Aquil.,100, 104,113, 134.
I Paulinusepiscop.Nolae,110,145.
Pau.us(S.)aposlolus,145,161,173.
IgnaUus(S.), 98,108,109,163. Paulus Emisennsepiscop.,113.
Iifonsus,164. Petrus Lombardus,97,99,101, 102,103,107,110,121
InnucentiusPP. 1,136,147,163. 127,140,142, 143,149,154,156, 139,160,170,175,186
InnocentiusPP. III, 135,153,173. Petrus diaconus,106,137, 140.
Irenaeusepiscop.,115,148,152,1S3,174,163. Petrus Damianus,162,167.
Isaias(S.)propheta,98. Petrus (8.) apostol.,172,178.
IsldorusHispalens., 98. 100. 102, 107, 119,124,127, Philastrius,102,108,113,146,147,148,171,176.
152,133,133,142,148,151,151,160,161, 166,167,168, Philippuspresbyter, 123,159,160,163,178.
169,177,181,188,183. Phito Judaeus,150,136,158.
IsidorusPelusiota,113,161. Phaebadius,99,121.
Iro Carnutensisepiscop.,149. Photii bibliotheca,120,123,127.
J Photii Nomocanon, 165,166,167.
PlusPP. 1,188.
Jacobus(S.) apostolus,174. Platina,97.
JacobusPamelius,145. Plato, 119.
JoachimusVadianus,145. Plinius,106,197.
Joannesepiscop.Romanus,113. PoenilentiateRomanum,199.
Joanuesmonachus,102,115. PrimasiusAfricanus,169,173.
JoannesTheophilus,100. ProcopiusSophista,100,178.
JoannesMaxentius,103. Proculus,102,113,165. ,
Joannes(S.) aposlolus,168,187. Prosper Tyro, 173.
JoannesTrithemius,126,164. Prudenliiis,103.
Joannesde Gerson,124,146,152,133,178,176,136. Pselli capiiatheologica,99.
JoannesCalrinus,171,178.
JoannesCsntacuzenus, 110,112,121,125,128,129,154. R
Job (S.J, 178. RabanusMaorusepisc.Moguntin.,98,100,103,103,107.
JuliusPP. 1,174. 117,118, 119, 123,130,132,133,13»,Ul, 143,151,154.
Julianusepiscop.Toletan.,123,165,177,178. 156, 157, 174,175,177,184.
Juliani imp.lib. contraChristianos,127. Remigiusepisc., 178,184.
JuniliusAificanusepiscop.,112,126,127,160,161,188. Rescriptumepiscop.Telensium,161.
Jus Graeco-Romannm, 98,121,146,147,168. RichardusmonachusFlorent.,125.
Justinusmartyr,98, 128, 135, 138 143, 156,174,147, RobertusBellarminus,170,175,nototur143.
185. RuffipusAquil.presbyter, 99, 1113,110,117,118, 119,
L 123,125,126,130,181,148,137^,173.
Lactantius,123,131,132,134.153,184,188. S
LegatioManuelisimp.,102,10), 116.
Leontiusde Sectis,102,110. SamuetEdessenuspresbyter,107.
Leo PP. 1,102,113,138,148,157. SaracenicaComelim,98,110.
LiturgiaS. Jacobi,174. Sedulius,108,129,140.
Ludorlciimp.additionesad Capilut.CaroliMagni, 119, Serrusdeiepiscop.,119.
153,167,168,182. Sererus patriarchuAlexandrinns,138,174.
M Sererus Sulpitius,161.161.
Macariuseremita,129,182, 186. SixtusSenensis,124,165.
Marcialisepiscop.,99, 151.152. Socrates,97,101,119,110,117,118,121,157,188.
MariusViclorinusAfer,103,117,121,148. Sophroniiis,107.
MartinusChemniiius,153,154. Sozomenus,117,142,118,132,157,187.
MarlinusBracarens.episcop.,153,166,174. StepnauusPP. I, lt.7.
MaxtmusTaurinens.ej.iscop,160,161. . Suidas,110,no.tj.ur130.
_faximus(S.),118. SymmachusPP., 167.
Maximusnionaclius,141. Syricit,sPP., 147.
MelchiorHitlor|>iu«,145. T
Micrologus,144,174.
MinutiusFelix, 162,165. Tertullianus,98,102,103,107,108,109,116,118,120.
Husanus,97. 126, 129,13%135,158,141,142,143,144,143, 148,1>2,
N 153,157,160, 162,163,lii9,175,181, 187.
TharasiosP. C, 167.
Nemesiusepiscop.,136. Theodotusepiscop.,104,148.
Nicephorusepiscop.Constantinop.,112. Theodoretusepiscop.Cyri,102,165,108,109,110,111,
Nicephorusconfessor,152. 115,116, 122, 126,127,12J,130, 147,157,16J,165,168,
NicephorusCullislus,101,102, 107,109,110.1t2,118, 176, 184,186,187,188,189.
117,118,119, 121,126,150,132,143,148, 152,154,175, Theodortts Abucara.178.
178, 184. 187,188,nolnfur142. TbeodornsBeza,ibid.
Nicetas,117,173. Theodoruspresbyter,104,107,108,110.
Nicetasin Naziaiu.,170. TheodornsStuditus,147.
NicotausCabasila,144- ' Theophlus Alexand.episcop.,178.
NicolausPP. 1,142,163. , TheophylaclusAlexand.episcop.,133.
Nicon(S.),112. TheopfaylactusBulgarise archiepiscop.,99,103,108,110,
Novatus, 1 27. 113,118,121,123,173,176,185.
NorellaeJustiuianiimp , 163,166. TbomasAquinas,97, 99, 107,110,118,123,124,12*5,
O 129,132,t34,114,147,131,155,165,175,176 177,178,
185,188.
OEcumenius, 124,146,164. TichoniusAfer,122.
0|>latusMileritanus,109,158,lil Timotheuspres' yler, 132,157,148.
Ordi Romanus,145.
OrigenesAdamanlius, 108,117,118,119,126,127,12», D
129,130,134,141,151,156,157,168,159,161,164,165», Lrsiuusmonacbus,112.
169,173,180,«43,186.
P V
Pacianusrpiscop.,184. Victor-.'pis-op.Ulicensis,98, 103.
 J2I*> ORDORERUMQUJE IN HOCTOMOCONTINENTUIt. 12{|
V.ctorPP., 188. z*
Vigiliusmartyr,102,103,103,107,108,109,110,112,
148. Zachariasprophela,178.
VigdiusPP.,141,163. Zonaras,152.
VincentiusLirinensis,102,103,104,109,143,148. ZosimusPP., 147.
WalafridusStrabo,97,142,143,149,151,155,174. Zwingliusnotatur,172.

ORDO RERUM
QUJE IN HOC TOMO CONTINENTUR.

S. HILARUSPAPA. EPIST. V.—ScribitAcacioSimpticlus utomnlconatu ob-

VltatHilariex libro Ponliucali. 9 sistat Timolheone conciliumuniversale,quod ilte apud
EPISTOLJE. H imperatoremagebat,habeatur. 41
. Epistolaflilart diaconiRomanm Ecctestas ad Pulcheriam EPIST. VI.—Commendat Acacium quodTimolheo.Eluro
Auguslam.PBIMA Ibid. nullaecclesia Constantinopoli patuerit, hortaturqueeum-
EPISTOLA (Hiiaripapse).—Ad episcopos Tarraco-* demut imperatorem moneatne Chalcedonensis concilii
nensesde srnodalidecreto. 12 statula violari permitlat. 42
Epistola1'arraconeusiuinepiscoporum- aiLHilarumpa- EPI-T.VII.—Clericorum ncmonachornm Constantinopoli
pam. . 14 degentium constantiam commendat, c umTimolheum ad
Epistolaalteraeorumdemad eumdem. non
16 commnnionem admiserint,illumque,ut saepedamua-
EPIST. II.— 1° Ut nullus sine consensnmetropolitant tum, ostenditnonaudiendum. 43
ejiiscopusordinetur.2«Utnullus5° episcoporum, relictapro- EPIST. VIIL—Zenoni imperalorigratulatur Simplcius
l>riaEcclesia,adaliamfranseat. Utrevertatur.i'
Irenaeus,remolusa de recuperatoimperio,hortalurqueut Alexandrinum epi-
itarcinonensiEcclesia,ad propriam De re- scopum sedi suae restituat,el Leonis Chalcedonensisque
movendisepiscopisqui illiciteordinatisunt, et ne in una concilidecretaservarifaciat. 44
Kcclesiaduoepiscopihabeanlur.5°DedamnationeIrenati, EpistolaAcaciiad Simplicium papam. 46
uiadsuamEcciesiamnonrevertalur. 17 EPIST.IX.—GraiulaturAcacioSimplicius,Timoheum,
EPIST. 111.—De eodemargumento. 19 Alexandriaeepiscopumcatholicum,suaeEc-lesiaetuisse
KfiST.lV.-r-Verano et Viciurot>|>iscopis Hilarusdelegat reslitutum. 47
Ingenuict Auxaniie|>iscoporum conlroversiam, EPIST. X.—Graliasagit Zenoniimperalori,Timolheum
slatuitque Alexandrin:.'
ut Cemelenensiscivitaset Mcaensecastellumad uniiis Ecclesiaerestitutum, eumquerogal ut Pe«
e|>iscopi regimenrerertai.tur. 20 trum, ejusdcm Ecclesiaeperlurbatorem, expelli ju-
EP^T.V.—HilarusLeontioArelatensi,de episcopatus beat. EPIST. XI.—ScribitAcacioSimplicius,Timotheuma se
48
suis primordiis. 22
EpisiolaLeonliiArelalensis ad Hilarumpapam,cui qra- veniampeliisse,quodDioscorinomeninter altaria,timore
lnlaturpoiailicatum, rogans ttt EcclesimArelatensis)ura ductus, recilasset,etse aJ imperatoremlillerasdedisseut
luealur. lbid. Petruni
EPIST.
procttlarceat.
XII.—Horlatur
49
EPIST. VI.—R<'spondet Hilarusad litterasLeonlii,quas ZenonemimperatoremSjmplicius
scripseratcumpr_ccedeulem Hilariepislotamnondumac- ul Timotheuin s edisuae
' restitutum protegat,et ut Petrum
cepisset. 23 expelj jubeat.
XIII
50
EPIST.VII.—MonetLeontiumHilarus ut relationem EPIST. (ad Aeacium).—De eodem argumento cnm
. mitlatde Herme,qui EcclesiaeNarbonensisepiscopatum superiori. 51
lenicre usurpassedicebatur. 24 EPIST. XIV.—Laudat Zenonisimperatorissotlicitudinem
EPIST.VIII (ad episcoposGalliae).—1» HermenNarbo- Siinpliciusin his puniendisqui Antiochiaein episcoporum
nensi Ecclesiaepraesidereita permittit,ul ordinandorum caedesconspirarernnt. Doletsuasad Acaciumlilterasexse-
episcoporomcareat polestale. 2* Ut conciliaquotannis cutioni nonfuissemandafas, et Antiochenae Ecclesi.eantisti-
liai.l ex quibusprovinciispoterunl,et a Leontioconvo- tis electionem,ISicaeni concitiinonobserratodecrelo,fa-
contur.3°Ut sinemetroj>oIiiani litteris episropiin aliam ctamajijirobal. Ibid.
prnvinciamnon proQciscantur. 4°De parochiisEcclesiae EPIST. XV(adAcacium).—De eodemargumento. 53
Arelalensis,quasrepetebat Leontius,judiciumad episco- Observatio AnloniiPagi. 54
pos reiuillit.5° Ut praediaecclesiaslicanonalienentiir, EPIST. XVI(ad Acacium).—Calendionis Antiochenitpi-
nisi apud coaciliumalienalioniscausa prius doceatur. scopi electionem conlirmat. 55
Ibid. EPIST. XVII.—Conquerilur.una cumimperatorislitteris
EPIST.IX (ad Lonlium).—DeMamerloepiscopo,qui ,ib Acacio lilferasnon et
accepisse, imperaloremPetrum
eitra suosfinesepiscopumordinarat,ut illius qausamin lixTeticumin Alexandriieeuiscopum petere, dum ipsepa'
concitioexaminet. 27 ratus esset Joannemconhrmare: demum precatnr nt
EPIST. X.(ad episcoposquosdamGalHae).—Ne quisquam imperatorem moneaine haereticojatn damnatofavere
snoslimitestransceodat,et ut conciliaquotannisa Leon- velil. 56
tiu opiscopoconvocentur. Ibid. FRAGHEIITUM epistotae SimpliciipapaeadZenonem. 58
EPST.XL—Pr_eceptum Hilaripajiaede EcclesiaDeense, EPIST. XVIII.—Scribitad Acacum, mirari se eumde
iibi episcopusiudebitea Yieuneusiepiscopoordinatus AlexandrinxErc!e»iaevexationibusnequaquamse mo-
est. ' 28 nuisse,horlaturauteniut itnpefaloriiosiuuetut paxeidem
DECBETA HILABI9kvm. 31 Ecclesiae reddalur. 59
S. SIMPLICIUSPAPA. EPISTOLA a d
Siinjilicii eumdem, a Luca Holstenio Romae
edita. Ibid.
VitaS. Simpliciipapae,ex tibro Ponlificati. 51 Observalio AntoniiPagi. 61
EPISTOLJE. 35 SS. LUPUS ET EUPHRONIUS.
LPISTOLA PRIMA (ad Zenonem Hispalensem).—f)e com-
missa illi vice sedis in omnibusHispaniarumEcdesiis. Notitiain S. LuimmTrecensem. 61
Hispalensem episcopumvirumoptimum,sedis apostolicae EPISTOLA SS.LUl'IETEUPHRONIi EPISTOLtK. 63
vicarium,conslituiL Ibid. PRIMA.—S. Luptis scribitSidonto. Ibid.
EPIST.II.—RejirehenditJoannemRavennatemSimjili- talibuscl de EPIST. II et
(Lupi Kuphronli adTalasium).—Desolemni-
rins <juodGregoriumadhibilari episcopumordinasset,cui bigamisclericis,ettisquieonjngatiassumnn-
ulMutinensem Ecclesiam, nutlamcausamcumJoaune ha- tur. 68
hKnrus,gubernetpraecipit. Ibid, RURICWS.
KPIST. III (adFlorentium,E<|uitium et Sererumepisc). J.ieobiBasnagiiin Rtiriciumobservatio. 67
— GaudentiusRuHniensis episcopus, ob illicitas
o rdina- RURICIIEPISTOLARUM LIBERPRIMUSk Ibid.
tipnis factas,muneresacerdolai et tripliciparle redituum KPSTOLA PRIHA.—Ad Faustumejiiscopum. Ibid.
Ecclcsi*priratur. 37 EPIST. II.—Adeumdem. 69
Ep.ti. IV.—Rogat Zenonemut Timoiheum/£!urtim,qui EPST.III.—AdHesperium. *70
Atexandrinam sedemiteruinoccu|>areet Constantinopoli EPISI.IV.—Adeumdem. 72
-» s>>asliaeresesdisseminare conabatur,regiaj olestatecohi- EPST.V.—Adrumdem. Ibid.
r beal. 38 EPISV. VI.—AdNepotianum presbyterum. ts-
 !il5 ORDORERUM Q*i_€ 1N HOC TOMOCONTINE.NTLR. 1216
EPST.VII.,—AdBa«SulAm ipiscopum. 74 HISTORIAPERSECUTIONIS AFRIC/EPROVINCIF.
—
EP.S».VI.I. AJ Sidoniuinejiiscopuui. Ibid. 179
EPIST. —
IX. Adeuindein. 75 Prologus. Ibid.
—
EPIST.X. AdLupumTricassinum. ibid. LIBEK. I. —'GeisericiVandalorum regis in Africapers -
EPIST. XI. —AdFredar. 76 cuiio. jst
. EPIST. XII. — AdCelsum. 77 I.IBER I I. — Initiaperseculionis H nnerici. £01
EPIST. XIII.— AdCelsum. Ibid HmtericiretjisprmceptumEugenioCarlltaginensi cmle-
EPIST. XIV.— Adeumdem. 78 risquee\>iscopts ctttholicisper universamAfricamcomi-
UPIST. XV.—jAd _£ouiumepiscopum. Ibid. tuis directum, ut ad fideisumreddendamrtuionemCat-
EPIST. XVI. — AdSidonum Videiitem. 70 lhag'nemveniant. 213
EPIST. —
XVII. AdPomeriumabbatem. Ibid. Suggerenda H unerico regi da'a ab Eugenio episcopo ar-
C
EPIST. —
XVIII. AdOmacium. 80 thaginensi,uiadcotlationem conumutis habendametiam
tfiiiei
LIBERSECUNDUS. 81 Transmariniepiscopivocenlur. 214
EPISTOLA —
PRIMA. AdNamaciumet Cerauniam. Ibid. LIBER —
III. Professiolidei eji coporumcalholicorum
EPIST. II.—Ad eosdem. Ibd. Huuei i co regi oblata. 219
III.
EPIST. — — Adeosdem. 82 LiBF.rt
IV.—Hunerici saevitiai n episcoposcatholiaos. 23>
EPIST. IV. Adeosdem. t 83 EdictumHuneiici reqis adversus catlioiuos. 25'%
EPIST, —
V. AdNamacium. 83 LIBER —
V. Persecutiogeneralisadversusomnesorlho-
EPIST. —
VI. Ad Cronopium. 86 doxos. 2>I
EPIST. —
VII. AdElaBum. Ibid. APPEKOIX —
PRIMA. Passiosanctorumseptem moiiatlios
—
EriST.VIII. Ad/Eonium. 87 rum, qui subHunerkoapudCartliaginemmartvriuincon-
EPIST. IX. — AdPomerium. . 89 summarunt., "261
EPIST. X. Ibid. APPENDIX SECUKDA. .— Homilia de sancto Cvpriano,dicta
EPIST. XI.— Ad Pra_sidium. 91 lemporeVanilalicae perseculi'>nis,2ti5.—Nolitia provin-
EPIST.XII. 92 ciarum el civitatumAfricae,seu nomiiiaepiscoporum ca-
EPIST. XIII.—AdFcedamium elVilicumpresbytcros.93 tholicorumdiv<psarutnproviociarnm,qui Carthaginenicx
EPIST. —
XIV. AdCerauuiam. 94 praeceploregalireuerunl pro reddendufideiratione, sub
FPIST. —
XV. Ad/Eoniumejiiscopum. 97 HunericoregeVandalorumArian>. 2,.9
EPIST.XVI— AdTurencium. 98 NOT^E et observaliouesin notitiam Ecclesiae Afrirana>.
EPIST. XVII.— AdSedalumejiiscopum. 99 275—338
EPIST. —
XVUI. Adeumdem. 100 APPEICDIX —
TERTIA.Commentarius bistoricusde per*e-
' EPWT. —
XIX. Rustico. Ibid. CUtionis Vandalicae orln, progressuet line. 539
EPIST. —
XX. AdCapillutum. 101 CAPUT —
I. Vandalorumin Galliasirruplio. Ibid.
EPIT.XXI. — Ad liufrasiuni. CAPUT —
II. Hispaniae a Vandalisoccu|>alae et oppres-
EPIST. XXIt. — AdVerum. 102 sae. 364
—
EPIST.XXIII. AdConstantium. 103 CAPUT —
III. Vandalorumin Afripm ingressis. 3 .6
EPIST.XXIV. . t04 CAPOT IV. — GensericiVandaloruraregis perseculious
EP;ST."XXV. — AdApollinarem. Ibid. inilia. 3 1
EPIST. XXVI. 103 HonoratiAntoniniConslanlinm in Africa cpiscopiEpi-
EPIST. —
XXVII. Ad Onomacinm. Ifctd. stolacohorlatoriaad Arcadiuntpro fideexsulanlem, sub
—
EPIST.XXVIIL AdEurrasium. 106 GenseiicoVandatrum regeAriano. 372
EPIST. XXIX.—AdEraclianum. lbid CAPUT —
V. GensericuscaptaCartbaginein ipsiuscivcs
EPIST. —
-XXX. AdC_t|.illutiim. 107 saevit. 574
EPIST. —
XXXI. Ad Agricolam. Ibid. PassiosanctmJulim virginis,el mnrigris. 378
EPIST. XXXII. — Adl.aesarium episcopum. 108 CAPOT —
VI. GensericusHomaminradit, rariasqueim-
EPIST.XXXltl.—AdSedalumepiscopum. 109 perii prorinciasdevastal. , 381
EPIST. —
XXMV. Adeumdem. 110 CAPUT VII. — GensericoHunericussuccedit, sub quo
EPIST. —
XXXV. AdCaesarium episcopum. 111 multirlaruere martyresel confessores,hi |,otissimumqui
—
EPIST.XXXVI. AdParfhcmiuuiel Papia-Ullam.112 praecisalingnaloquebantur. 3'JO
XXXVII. Ibid. CAPUT —
VIII. De saoclo EngenioepiscopoCirthagi-
' EPIST.
EP.ST. XXXVUI. — AdEudoniium et Melantiam.Ibid. et nurtynbus, <|»i
nensi,aliisquenonuullisconfes&oribus,
EP:ST. —
XXXIX. Ad Viclorinumepiscopuni. 113 sub Hunericiperseculionevexatisuut. 3V6
EPIST. —
XL. AdApollinarem. 114 PassiosanciiEugeniiCarthagnensisepiscovx, elalio;um
EPIST. —
XLI. AdLeonliiini. "m lbid. confessorum, quiin AfricasubHunericoVandal.tumtece
EPIST. —
XLII. AdConstanlium. 115 passisunl. 404
EPIST. XLIII.— AdAmbrosium • Ibid. —
CAPCTIX. Desanclis confessoribus,qni sub Vanda-
— episcopum.
EPJST. XLIV. Ad Hispanum. Ibid. lorum persecutionihus,regiiantibusGe seiico, aul Hune-
EPIST. XLV.—AdAlbinumpresbylcruin. 116 rico, ex Afric3pulsi,vel profusiin Italiaflorueruut. 403
—
EriST.XLVI. Ad Taurencium. I, U. CAPDT X. — De persecutioneVandalorumiu Afr,cas h
EPIST. XLVII.— A-iJoann m rpiscopumCabilio- Guntabundo rege. 414
nensem. 117 Confessio Pelicisabbatis,et sanctiFulgenlii,po lea Ru-
EPIST. —
XLVIII. AdApruncutum epi.copum. 118 spensisepiscopi. 420
EPIST. XLIX. i —Ad Cerauniam. Ibi.l. —
CAPDTXI. De persecutione TrasamundiVandaloum
EPLST. L. — AdCensurium episcojium. Ibiii. regis in Africa. Ibid.
EIIST.Ll. — AdStephanum. 119 EuistolaSymmachipapm ad episc.confessoretin Sar-
EP;ST. —
LII. AdPraesidium. 120 diniamel atias insulatex Africudepontilos. 426
EPLST. —
LIH. AdRusticum. Ibid. CAPUT —
XII. PaxEccles.aeAfricanae reslilu.a. 430
EPIST. LIV. — Ad Aprunculum episcopum. Ibid.
EPIST. LVI, LVII. — Ad enmdeui. lbid. SIDONIUS APOLLINARIS.
LV, —
LVIII. AdSevcrum. 122
EPIST.
s EPIST. LIX.— AdStorachium. Ibid. Prolegomcna. 435
EPIST. LX.— AdVittameuum. Ibid. SIDOiVII EPISTOLJE. 443
EPIST. LXI.— AdNamacium. .123 LIBEK PRIMUS. Ibid.
EPIST. LXII.— AdVittamenum. Ibid. LlBER II. 471
EMST. LXIH.— AdClarumeiiiscnpuin. Ibid. LIBERIII. 493
EPIST. —
LXIV. Ad Volusianuin episcopum. 124 LIBER IV. 507
EPITAPHIUMllURlClORUM EPISCOPORUMCIVITATIS LIBERV. 531
I_uiOv.cu._i. _ Ibid. LIBER VI. 5 I
LIBER VII. 56*»
VICTORriTBtiSIS. LIBERVIII. 589
LIBER IX. 613
PROLEGOMENA. 125 SIDONllCARMINA. «39
Ejiistoladedicaloiia. Jbid. CARMEK —
PRIMCM.PraefalioinPanegyriciini dicluin Au-
127 IhomioAugusto. • ">t<'-
P.,Fr.CliilfletiiElucidalionesinVictorcmVitenscm. CARMEN —
II. PaiiegyricusAnlhemiiAiigusti. 640
SifmondiPrsefatioin HistoriamVandalicaa perse-
tMilionis. 111 C.ARMEK III. — PatieKyr.r.i editioad l'<iriiin. 61,8
DissertatioinVicloremVilensem, cumnovaipsius CAKMEN IV. — PraelatioPaiiegyricidic;i MajorianoAu-
VHa,GalliceadornauleD. Liron. iot guslo. Ibid.
 «17 ORDORERUM QUJE IN IIOC TOMOCONTINENTUR. 1518
C.ARMEX V. — PanegyricuiJulio Valerio MajorianoAu- CAP.XIII.— Itemvelle et nnlle, ficut »d malam, U»
gnsto diilns. — 659 eliaiu ad bonampartein liominisarhitrio patel fuissecom-
CARMEN VI. Pr.ifatio Panegyriciquem dixit Ariio niissuni. 803
Auguslo, socerosuo. . 676 CAP. X IV. — GraliaDeiet rbluntashumana testimonio-
CARMKX VII — PanegyricusAvili. 678 rum asserlione sociantur, cl de parrulis ihaniscalumnia
\ III.
CARJIEN —Editio Panegjrici adPriscum Valeria- transeundoper>tringitir. 806
niun praefeelorium. 691 CAPXV.— Contrahocquoddicunt,ros qui po«,tbaplis-
CAKMEN IX.—Excusalioad V. C. Felicem. Ibid. mtimpereunt in haplismumpenitusnon credidisse. 807
CARMEN —
X. PraefalioEpithalauuiRuricioet Iberiaedi- CAP.XVI.— Contrshocquoddictinl, Cbrislumuon |>r<>
cti. 703 omnibusmortuum. 808
CARMEH —
XI. EpilhabmcimRuricioet Iberie diclum. —
CAP.XVH. Contrahoc quoderangelicamsententiam
. Ibid. imperito et improbosensu interpretantur. 810
CARMBH XII.— Ad rirumconsularemCa.ullinum,quod CAP.XVIII.— Contrahocquoddicuut,quia Dei rioleo-
propier I o.tilitatein barbarorumEpilhalamiumscribere tia indurat hominemue —
venire valeatad salutem. 811
non valerel. 708 CAP.XIX. Conlrahoc quod dicunt: «Hominesvolun-
CARMER —
XIII. Epigrammaquo ab imperatoreMajo- tafe Dei impellunlur.» 812
rianotrium capilumremediumpnstulavil. 709 LIBERII. 813
CARMEN —
XIV. PraefatioEpilhalaiiii Polemioet Ara-
neol-edicli. CAPUT
711 indtiratum PRIMCM. — Contrahoc quod impie asserunl» Deo
CARMEN XV.— EpilhalamiumPolemioet Araneolaedi- fuissecorPharaonis. Ibid.
clum. 712 contrariahuman —
CAP.II. QuodpraescientiaDeinec ad justa nec ad
CARMEIC XVI.— Eucharisticumad FaustumRhegiensem s violenterurgeat roluntates. 815
CAP.
718 nare. III. — Quodaliud sit prwscire, aliud pradetli-
ejiiscopum.
CARMIK XVII.— Invital Ommatiuraad iiatahm diem —
816
6uorum. 722 CAP. I V. Contra hoc cpioddicunl, «In istos miserico•
CARMXX XVIII.—De balneisville suts supra lacumpo- circa est quosacquirit, in illosjustus quos reliquil, » cumet
esl
»ita.. 723 malosmisericorset circa bonosctiam juslus ap|>a-
CARMII. XIX.— Tclrastichuinsuprapitcinam. 724 reat. 817
CARMEH XX.— AdsororiumsuuinRuriCitim. Iliid. CAP.V.—Contrahoc quoddicun' : Nonlamroluit quam
CARMIK XXI.— De piscibusnocte caplis. Ibid. nonnon jiotnils Irusesse qui periit, juxta quod legimus: F.l
CABMKK XXII.— BurgusPonliiLeonlii. 725 poterinl credere. 819
CARHEN XXllt.— AdConsentiumNarbonensem. 750 boni CAP. VI. — sit
Quid quod ait: Cum enimnondumegisse-l
CARMEK XXIV.— Propempticumad libeilum. 745 aliquid aut mali. 821
CORONIS SIDONIANA. 747 iiomo CAP. V II.—A'l cujusimaginem et simililudinem primut
DELOCI PRXROGATIVA. Ibitl. sil condilus. 824
SIRMOXDI EUJciDATio de propriisnominibusniedia:aela- asserunt CAP. VIII. — Deeo quod naturac I, in
gem primo homine
tis. interiisse,
749 Salraforisadrenium. nec per postcros viguisse,usque,___fir'~
PERPETUUS. — /rU_f),
Notiliaex Care. 751 CAP. I X. Contrahoc quod dicunt, quia anta^p-atirp.
TE_.TAMl_NTUMPERPETUI. . 753 tempus agnitio uniusDei gemibusconcessa non It/enl. 829
P<rpetui episcopiTuronensii. 755 CAP. X . — GentesDcumnaturaliter sapuisse. '' i «31
EPITAPHICM FAUSTIEPISTOLJE. J' 835-869
CEH£-UfS. FAU5TISERMONES. 869
Nolitiaex Gennadio. 753 SEBMO —
PRIMUS.Ad monachos. Ibid.
LIRELLUS conlraMaximinum Arianum. 757 SERM. —
II. Admonachos. , 872
S. EUGESIUS. SPRM. III. — De poenitenlia. 875
Notiiiaex Care. 767 SBBM. IV. — Admonitiode die judicii,et malorumpoena
PltOFESSIOFIDEIepiscoporumAfricaea S. Eugenio . vel bonorumgloria; et quod etiani laici, non mulalo ha-
episcopoCarlhaginPnsiredacla. 769 bilu, possinlel debr>antquotidiepoenitentiamagere. 876
EXCERPTUM ex GregnrioTiironensi,deS. Eugenioet SERM. V. — Admnnachos,in die sancloPasclue. 877
tliis confessnribusqui subllunericorege Jiassisunt. Ibid. SERM. VI Admonachos,de NalaliS. Pelii. 880'
KPISTOLAS. Etgenii ad cket suot pro custodienda SERM. —
VII. Admonachos.
fidecailtoiiCa. Ibid. SERH.VIII. — Admonitiode extremojudicio. 887
S. FAUSTUS RHEGIENSIS. NONNULLI SERMONbS F auslo attribuli. 889
Prolegomena. 775 S.ermo de resurrectioneDomini.— Sermode corport et
DE GRATIAET LIBEROARBITRIOLIBERPRIMUS. sauguine Chrisli.—Sermn superErangelium Matliiaei. _"_>__/.
783 S. FELll III.
CAPCT —
PRIMUM.QuodPelagii sensus,qui gratiam ne- Prolegimena. 889
gavil,primo loconecessesil deslrui. Ibid. EP1STOL.E. . Ibid.
CA».II. — (onlra observationemPetagii,qua dicil par- EPISTOLA PRIMA (Ad"Acacium). — Optat synodusRomana
Tuloshaptisnnonou egere. 788 ut Zenonemimperaloreminducatad emendandumsedulo
CAP.III.— Contrahocquoddicunt,qt_iapcr solamgra- sludiuea quaeadversuscaiholicamiidemhactenusperpe-
tiamomiiishomosineulto laboresalvefur. 789 ram egisset. 893
—
CAP.IV. Contraeumsensumqui dicendo t Unusad EPIST.K. — Pro EcclesiaAlesandrinaZenoni impera-
niortempracordinatus, alter ad vilam pr.edeslina.usest, « lori supplical:quidquidante hac pro defensioneejusdcm
spemintercludilorando.
—
lbid. Ecclesiaednit aut fecit,commemoral,ut posterioretnJoan-
el
CAP.V. Legis opera dcslruunlnr, graiiaeronnnen- nis Atexandriniepiscnpiejeclionem,et Pelri Nnggiresii-
dantur; velc ntra hoc quod iiidoclissimetestimonia pro lutionemreprehendal. 809
soliusgraliaeasserlioueprojonunt. 791 EPIST. III (Ad Petrum Fullonem).— Osiendit Petrum '
CAP.VI.—De eo quod ail : Grsc.iaDei sum id quod Fullonem,alias,Gnapheum,nonsolumin Valenlini,M.i-
gum. 792 nichaei,Arii, Sabellii,Apollinarisel Eiilychetishaereses,
— «
CAP.VII. Quomodointetligendulnsit: Gratia salvi rerum etiam in errores genlililalisjlures deos asserentis
facliestisj>erlidem,el hocnonex vobis,Deienimdonum incidisse.Deindemoneiulresipiscat, etqudd in Trisagio.
e»l, non ex operibus,ne quisglorielurp ubi et lide inlra Crucifixusproplernosadderenon oporteat. _ 903
ojieranumeralur, etcihus legis |,erire, cibus graliae ma- EPIST. —
IV(adeumdeui). Pelrum Fullonemdeponitet
nere descnbitur. . 793 anathematizat. 911
' CAP.VIII. —Contrahoc quoddicunt liberum arbitritim Episiola e usdemFelkis papm nd Petrum Fullonem.
'
ex tolofuissesublalum. 794 Versioanliquq. 915
C__r.IX. — Qualiterinflrmitasliberiarbitrii intelligenda EPISTV. — Nuntlat imperatori Zenoni Pelrum Fullo-
sit. 795 nem syuudalijudiciosenlenlia analhematiscondemnatum,
— «
CAP.X. Quomodoinlelligenriumsit: Nonvolmlii ide<queah ejuscommunioneabstinendumesse. Horalur
nequecurrenls, sed miserentise-t Dei, •>et illud: « Nnn eumdemimperaloremul Pelrumdep situmex Antiochena
veni vocarejustos,sed peccatoresin preiiilentiani.> 796 ecclesiaei|>ellat. 917
CAP.XI.—Conlra hoc quoddiciint, ad maliinitanlum Krn-r.VI. —Acaciummunere sacerdoiali el fidelium
liberumarbitriumpromplumesse hoiuiui,ad bonumpnr- communioneprivat. 921
«*_W nonesse. 709 I'_PI —
T. VII (Ad iniivcrsosepiscopos). Staiuit <|iio-
*Wt_Ur.XII. — Cnntraeum sensum qui dicitquod vas in inodo<|uircbaj tizatistint ad lcclesiainCatliolicam adiniiii
contuu.eliamnon possit»___iirgeieul sit .asiulionorem.801 debeanl. 924
1219 ORDORERUMQUJE IN HOC TOMOCONTINENTUR. isto
EPIST.VIII.—ZenonlepiscopoTerentianum«ommmen- EPIST. XIII (Ad Ftaritam epise. Cp.).— Quod legatos
flat 927 ejusa communione prnplerea suspenderit,quia de Acacii
BREVlCULmHISTORI.BEUTYCHIANISTARUM. 928 Petrique nominibusnihil sibi mandatumresponderint.
ADDITAMEKTOM ex tertia editione desumptum._ 933 Horlaturut el ipse ab bisreciunlibusabstinentet Zenoni
EDICTDM SEKTEHTLS FEUCIS PAPA propterAcacii episcopi id persuadeat.
ipsumXIV 971
damtutionem. 934 EPIST. (AdThalasium). — Nccum EcclcsiaCp. vel
EPIST.IX.—Conqueritur Felix apud Zenonem,de vio- illiusepiscopo ipse aut monarhi ejus anle communicenl
lalisab eo legatls, suadetque ut acquiescatdamnattoni quam a sede apostolica jussumfuerit. — 971
Pelri Alexandi-iuiet Acacii. Ibid. EPIST.XV (AdVelranionemepisc). DissidiiEcclesiae
EPIST.X (Adclerumet plebemCp.).—Neturbenturob Cp. causas exponens, hoitatur ut Zenonemad unionem
praevaricationem l egatorum, aique ut Acaciia sede aposto- cum Romana iostaurandam permoreat. 97S
lica damnaticommunionem devitent. . 936 DECRETUM FELICIS PAPX.—In Ecclesiasticis
causisregia
EPIST. XI (Ad monachosurbi* Cp.et Bilhyniae).—Tu- voluntatfsacerdotibusest postponenda. 977
tnm, Ecclesiaedefensorem, praevaricationis causafuisse
damnalum,et quomodoipsi in suos qui Acacioadhaese- CENSADWS UASSILIENSIS.
rint animadverteredebeant. 937
TRA.CTATUS FELICISPAP_E.-Qu_epro Acactoaffe- Noliiiaex Cave. 9*9
vebanturrefellit, eumque,ut juste ac rite damnatum,ita TestimoniadeGennadio. Ibid.
nonnisicanonicerestituendumoslendit. 941 LIBERDE ECCLESIASTICIS DOGMATIRUS.Ibid.
EpistolaFelicit papm,qua alibi Gelatiopapmtribuilur. ELMENHORSTII Notaein. librumpraecedentem. 999
967 LIBERDE SCRIPTORIBUS ECCLESIASTICIS. 1053
EPIST.XII.—Laudato,Zenonisimperatorisstudioin or- PROLEGOMEHA.—Testimonia de Gcnnadioin ordine ad
dinalionenoviepiscopi,ipsum horlaturut in AcaciiPe- librum de Scriptoribus.—Sufiridi Leovardiensispraefatio.
trique nominumdamrialione,de qua fefcrilegati nihil sibi — Excerptum ex vindiciia Alardi Gaisl pro lissiano.
mandatnmresponderant.cum Ecclesu Rouana consen- 1033—1039
Uat. 960 IKCIPITLIBER. 1099

OCTAVI.
FINIS TOMI QUINQUAGESIMI